Ֆիզիկա

Էլեկտրական հոսանքիազդեցությունը մարդու վրա

• Հոսանքի ուժը կախված էհաղորդչի, որով անցնում էհոսանքը, ունեցած լարումից ևդիմադրությունից. I=U / R: Այդպատճառով կրիտիկականնշանակության՝ I0= 0,1 Ա-ի, հոսանքիուժը կարող է հասնել ինչպես բարձրլարման և մեծ դիմադրության, այնպես էլցածր լարման և փոքր դիմադրությանդեպքում:

• Մարդու մարմինը հաղորդիչ է: Էլ. հոսանք անցնելով մարմնի միջով կարողէ վնասել կարևոր օրգանները, իսկերբեմն անգամ հանգեցնել մարդումահվան: Մարդու մահը վրա է հասնումմոտ 100 մԱ (0,1 Ա) հոսանքի ուժիդեպքում:

• Մարդու մարմնի դիմադրությունըհաստատուն արժեք չունի: Այն կախված էմարդու վիճակից, նրա մաշկից, մաշկիվրա քրտինքի առկայությունից, արյանմեջ ալկոհոլի պարունակությունից ևայլն: Չոր, կոշտացած մաշկը բարձրդիմադրություն ունի, իսկ բարակ, նուրբ ևխոնավ մաշկը՝ ցածր:

• Դիմադրությունը նվազում է նաև մաշկիտարբեր վնասվածքների դեպքում(կտրվածքներ, քերծվածքներ, ճանկռվածքներ): Հոսանքի նկատմամբ առավել զգայուն ենմարմնի այնպիսի հատվածներ, ինչպիսիքեն դեմքի, պարանոցի և ձեռքի ափերիհակառակ կողմի մաշկը: Սակայն մարդուհամար ամենախոցելին պարանոցի ևականջաբլթակների վրա գտնվող, այսպեսկոչված, ակուպունկտուրային կետերն են

• Մարդու օրգանիզմի վրա էլեկտրական հոսանքիներգործությունը կարող է ոչ միայն բացասական, այլ նաևդրական լինել: Այն օգտագործվում է բժշկության մեջ:Օրինակ՝ռադիկուլիտի, նևրալգիայի և որոշ այլ հիվանդություններիդեպքում հիվանդի միջով թույլ հաստատուն հոսանք ենացկացնում: Սա ցավազրկող ազդեցություն էունենում, բարելավում է արյան շրջանառությունը ևայլն:Ուղեղի էլ. գրգռման միջոցով բուժում են հոգեկան որոշհիվանդություններ. Հիվանդի մոտայդ ընթացքումառաջանումէ ջղաձգման նոպա, որից հետո նա քնում է:Սրտիմիջով անցկացվող կարճատար բարձրավոլտէլ.պարպումները սրտի գործունեության խանգարման ծանրդեպքերում երբեմն օգնում են կանխել հիվանդի մահը:

• Կանոները • Օգտվել դիէլեկտրիկձեռնոցներից • Մեկուսացնողտակդդիրներից Էլեկտրականսարքավորումների և ցանցերիհոսանքատար մասերը պետք էմեկուսացված լինեն գետնից: Ապահովիչը պետք է միշտ միացված լինի

Կայծակ

• Կայծակ նաեւ` շանթ, մթնոլորտում` ամպերի կամ ամպի և երկրի միջև տեղիունեցող կայծային էլեկտրականպարպում է Սովորաբար դրսևորվում էպայծառ լույսի բռնկումով և ուղեկցվումորոտով Պարպման ժամանակ հոսանքիուժը հասնում է 10-100 հազարամպեր, լարումը` տասնյակմիլիոնավորներից մինչեւ միլիարդավորվոլտերի:

• Կայծակների շուրջ 70%-ը տեղի են ունենումարեւադարձներում, որտեղ մթնոլորտայինշրջանառությունն ամենամեծն է: Երկրագնդի վրաամենահաճախը կայծակները տեղի են ունենումԿոնգոյի Դեմոկրատական Հանրապետությանարեւելքի լեռներում գտնվող փոքրիկ Կիֆուկա գյուղիմոտ: Մեկ քառակուսի կիլոմետր տարածքի վրատարեկան տեղի է ունենում կայծակի 158 բռնկում: Կայծակները հաճախակի են նաեւՎենեսուելայում, Սինգապուրում, Բրազիլիայիհյուսիսում եւ Կենտրոնական Ֆլորիդայում: Կայծակի երկարությունը լինում է մի քանի հարյուրմետրից մինչեւ մի քանի կիլոմետր: Հատկությունները

• Կայծակները լինում են գծային, գնդային ևօղաձև ։ Ավելի հաճախ հանդիպում էգծային կայծակ, որի երկարությունըհասնում է մի քանի կմ-ի, տևողությունը` 10-4 վրկ-ի, հոսանքի ուժը` 100 կԱ-իԳնդային կայծակի բնույթը դեռևսբացահայտված չէ Կայծակի ավերիչհետևանքներից պաշտպանվելու համարկիրառվում են շանթարգելներՏեսակները

• •Ցանկացած կայծակ,դա էլեկտրական հոսանք է,որըկախված պայմաններից կարող է ընդունել տարբերձևեր:Հատկապես զարմանալի են գնդաձևկայծակները:Բնույթ ըգնդաձև կայծակների դեռևսհստակ հայտնի չէ:Երբեմն նրանց հետևել են տների ևինքնաթիռների ներսում: Ինչպես նաև դրա վարքագիծըհայտնի չէ:Գնդաձ կայծակը կարող է լինել կրակոտկարմիր,նարնջագույն կամ դեղին և սավառնել երկնքումմի քանի վարկյան մինչև որ չանհետանա:Կայծակներըմիշտ ուղեկցվում են որոտով և պայծառ լույսիբռնկումով և ամենից շատ նկատվում է անջրևիժամանակ: •Մեզանից ամեն ոք շատ անգամներ է տեսելհասարակ ,այսպես ասված գծային կայծակներ:Իսկգնդաձև կայծակները շատ հազվագյուտ ֆենոմեն է: Բնության մեջ մոտաորապես հազարաոր հասարակկայծակների մեջ հանդիպում են 2-3 գնդաձև կայծակ:

Որոտը

• Կայծակին ուղեկցող որոտի առաջացմանբացատրությունը հետևյալն է` էլեկտրականհոսանքի արագ աճի պատճառով կայծակիանցուղու ներսում օդը խիստ տաքանում է ևարագ ընդարձակվումֈ Հոսանքիհանկարծակի ընդհատումից հետոջերմաստիճանը կայծակի անցուղումընկնում է , քանի որ ջերմությունըհաղորդվում է մթնոլորտին. անցուղինարագ սառչում է, օդը կտրուկ սեղմվում, որիհետևանքով առաջանում են ձայնայինալիքներֈ

Պատահարներ• Երկրի մակերեւույթին հասած կայծակը հաճախ հրդեհների

և մարդկային զոհերի պատճառ է դառնում 1789թ. ԻտալիայիԲրեշա քաղաքում կայծակը հարվածելով Սբ. Նազարեկեղեցուն, պայթեցրեց այնտեղի զինանոցում գտնվողիննսուն տոննա վառոդը: Զոհվեց երեք հազարմարդ, ավերվեց քաղաքի մեկ վեցերորդը: 1994թ. նոյեմբերի 2-ին Եգիպտոսի Դրոնկա նավահանգստում կայծակը խփելովպայթեցրեց նավթատար նավերը, զոհվեց 469 մարդ: 2005թ. հոկտեմբերի 31-ին կայծակի հարվածից Նոր ՀարավայինՈւելսում սատկեց վաթսունութ կով: Պակիստանիհյուսիսարեւմտյան Ուշարի Դարա գյուղում կայծակիցսպանվեց 30 մարդ: Ամերիկացի անտառապահ ՐոյՍալիվանը գրանցվել է Գինեսի գրքում այն բանից հետո, երբողջ է մնացել 35 տարվա ընթացքում ստացած կայծակի յոթտարբեր հարվածներից հետո: Կայծակի հետ կապվածպատահարներ

Փորձեր

• http://www.youtube.com/watch?v=y0ddC16F84s&feature=youtu.be

• http://www.youtube.com/watch?v=zKMWQ0uOlbk#t=68

Նյութը Պատրաստեցին

• 9-1 դասարանի

Էրիկ Հովհաննիսյանը

Էդուարդ Հակոբյանը