ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ

ΝΘΚΟΛΑΪΔΟΤ ΥΡΤΑΤΓΗ Arnos

Studies & Publishing

1

ΟΘΚΟΓΕΝΕΘΑ

ΠΟΘΟ ΕΘΝΑΘ Ο ΡΟΛΟ ΣΗ ΟΘΚΟΓΕΝΕΘΑ;

• Γηαησλίδεη ην αλζξώπηλν είδνο: i. εμαζθαιίδεη ηνπο όξνπο επηβίσζεο (ηξνθή, ζηέγε, ελδπκαζία,

θξνληίδα, ζηνξγή θηι.).

• Δγθιηκαηηζκόο ηνπ παηδηνύ ζηνλ θόζκν: i. πξνζθέξεη γλώζεηο, ii. ιύλεη ηηο πξώηεο απνξίεο, iii. δηακνξθώλεη ηελ εηθόλα γηα ηνλ θόζκν, γηα ηα θπζηθά θαη

θνηλσληθά θαηλόκελα.

• Σπκβάιιεη ζηελ πλεπκαηηθή θαιιηέξγεηα: i. δίλεη εξεζίζκαηα γηα ζθέςε θαη πξνβιεκαηηζκό, ii. αλαπηύζζεη ζην παηδί ελδηαθέξνληα, iii. θαιιηεξγεί θιίκα δηαιόγνπ, iv. εμαζθαιίδεη ηελ πλεπκαηηθή ηξνθή (γλώζεηο, ζπνπδέο, μέλεο

γιώζζεο θηι.).

• Έρεη εζηθνπιαζηηθό ξόιν: i. παξέρεη πξόηππα, αμίεο, ηδαληθά, θπξίσο κέζα απ’ ηε ζηάζε δσήο

ησλ γνλέσλ, νη νπνίνη κεηαθέξνπλ ηηο αληηιήςεηο θαη ηηο απόςεηο ηνπο ζην παηδί. Απνηεινύλ παξάδεηγκα γη’ απηό,

ii. δηαπιάζεη ηε ζπλείδεζε ηνπ λεαξνύ κέινπο, ηνπ γλσζηνπνηεί ηνλ εζηθό θώδηθα.

• Κνηλσληθνπνηεί: i. ζπκβάιιεη ζηελ εθκάζεζε ησλ θνηλσληθώλ θαλόλσλ θαη ησλ όξσλ

ζπλύπαξμεο, δηδάζθεη ζην παηδί όηη ηα δηθαηώκαηα ζπλπθαίλνληαη κ’ αλάινγεο ππνρξεώζεηο, ηνπ θαιιηεξγεί ηελ ππεπζπλόηεηα,

ii. αλαπηύζζεη ηελ θνηλσληθή ζπλείδεζε κε ην δσληάλεκα ησλ αμηώλ ζηνπο θόιπνπο ηεο (ζπλεξγαζία, ζπιινγηθόηεηα, αλάιεςε επζπλώλ θαη ξόισλ θιπ.),

iii. θαζηζηά ην παηδί θνηλσληθό (ζπκκεηνρή ζε θηιηθέο ζπληξνθηέο, νηθνγελεηαθέο γηνξηέο, ζπγθεληξώζεηο θιπ.).

• Σπκβάιιεη ζηε ζπλαηζζεκαηηθή θαη ςπρηθή ηζνξξνπία ηνπ παηδηνύ: i. ην παηδί βηώλεη ζηελ νηθνγέλεηα ηε ζηνξγή, ηελ αγάπε, ηε

θξνληίδα, ηελ απνδνρή, ii. βξίζθεη ζπκπαξάζηαζε, γλσξίδεη ηελ αληδηνηειή πξνζθνξά, iii. ληώζεη αζθάιεηα, ζηγνπξηά θη έηζη απνθηά απηνπεπνίζεζε.

• Απνηειεί παξάγνληα απηνγλσζίαο ηνπ παηδηνύ: i. κε ηελ παξνρή θαηάιιεισλ θηλήηξσλ θη εξεζηζκάησλ ην παηδί

γλσξίδεη ηα όξηά ηνπ, ηηο δπλαηόηεηέο ηνπ, ηηο θιίζεηο ηνπ, ηα ζεηηθά θη αξλεηηθά ζηνηρεία ηνπ ραξαθηήξα ηνπ θιπ.



2

ΠΡΟΫΠΟΘΕΕΘ ΓΘΑ ΝΑ ΠΕΣΤΥΕΘ Η ΟΘΚΟΓΕΝΕΘΑ ΣΟ ΣΟΥΟ ΣΗ

• Αξκνληθέο ζρέζεηο ησλ ζπδύγσλ.

• Ηζηθή πνηόηεηα ησλ γνλέσλ.

• Ιθαλνπνηεηηθό κνξθσηηθό επίπεδν.

ΣΘ ΥΡΕΘΑΖΕΣΑΘ ΕΝΑ ΠΑΘΔΘ;

• Φξόλν θη επηθνηλσλία κε ηνπο γνλείο.

• Δξεζίζκαηα ηεο θαληαζίαο.

• Μόξθσζε.

• Παηρλίδη, θίλεζε, δηαζθέδαζε.

• Αλάπηπμε ηεο αληίιεςεο.

• Αγάπε, νκόλνηα κεηαμύ ησλ γνλέσλ.

• Δπαθή κε ηνπο ζπλνκειίθνπο.

ΚΡΘΗ ΣΟΤ ΘΕΜΟΤ ΣΗ ΟΘΚΟΓΕΝΕΘΑ

Δλδείμεηο:

• Έθδνζε πνιιώλ δηαδπγίσλ.

• Απνκάθξπλζε ησλ λέσλ απ’ ηελ νηθνγελεηαθή εζηία, έληαμή ηνπο ζε πεξηζσξηαθέο νκάδεο.

• Μείσζε ησλ γάκσλ, πξνηίκεζε ηεο απιήο ζπκβίσζεο, έιιεηςε επηζπκίαο γηα δεκηνπξγία νηθνγέλεηαο.

• Υπνγελλεηηθόηεηα.

• Καθνπνίεζε ησλ παηδηώλ.

• Αδπλακία άζθεζεο επηξξνήο ηεο νηθνγέλεηαο ζηνπο λένπο ζε ζρέζε κ’ άιιεο νκάδεο ή θνξείο (Μ.Μ.Δ., παξέεο, δάζθαινη θ.α.).

ΑΘΣΘΕ ΚΡΘΗ

• Αληηπαξαδνζηαθό ην θιίκα ηεο επνρήο καο, ύπαξμε εζηθήο απειεπζέξσζεο, απνδέζκεπζε απ’ ηελ θαηαθξαπγή ηεο θνηλήο γλώκεο => δηάιπζε ησλ νηθνγελεηώλ, πην ειεύζεξεο νη ζρέζεηο ησλ δύν θύισλ (παιαηόηεξα πξνϋπόζεζε απηώλ ήηαλ ν γάκνο). Η αλζξσπηά, ν ζεβαζκόο, ε αγάπε δε δηαπλένπλ πηα ηηο αλζξώπηλεο ζρέζεηο.

• Ννζεξή ακθηζβήηεζε αθόκε θαη ησλ πην ζεκειησδώλ ζεζκώλ.



3

• Ιδενινγηθέο δηαθνξνπνηήζεηο κεηαμύ ησλ λέσλ θαη ησλ κεγαιύηεξσλ, πνπ ζε ζπλδπαζκό κε ηελ απόιπηε ζηάζε είηε ηεο κηαο είηε ηεο άιιεο πιεπξάο νδεγνύλ ζ’ έληνλεο ζπγθξνύζεηο.

• Τα παηδηά δηεθδηθνύλ πνιύ λσξίο ηελ αλεμαξηεζία ηνπο θη απνκαθξύλνληαη απ’ ηελ νηθνγελεηαθή εζηία γηα ζπνπδέο ή εξγαζία. Δμάιινπ ηα κελύκαηα πνπ δέρνληαη απ’ ην θνηλσληθό πεξηβάιινλ (ΜΜΔ, ζπλαλαζηξνθέο) ζπρλά ηα θέξλεη ζε ζύγθξνπζε κε ην νηθνγελεηαθό πλεύκα.

• Η ζύγρξνλε ππξεληθή νηθνγέλεηα ράλεη πνιιέο απ’ ηηο παξαδνζηαθέο ιεηηνπξγίεο ηεο, θαζώο ε δσή ζηα αζηηθά θέληξα δεκηνπξγεί πξόζζεηεο αλάγθεο, αιιά θαη λένπο θνξείο, γηα λα ηηο αλαιάβνπλ (ηα παηδηά αλαηξέθνληαη ζηνπο βξεθνλεπηαθνύο ζηαζκνύο, ε ςπραγσγία αλαδεηείηαη έμσ απ’ ην ζπίηη θ.α). Γελ θνηλσληθνπνηεί πιένλ κόλν ε νηθνγέλεηα. Όκσο ε απώιεηα ιεηηνπξγηώλ νδήγεζε θαη ζε απώιεηα θύξνπο.

• Αιιαγέο ζηηο θνηλσληθέο δνκέο: i. ε καλία γηα ηελ θαηαλάισζε θαη ηελ ύιε θαη ην πςειό θόζηνο ηεο

δσήο νδήγεζαλ ζηελ εληαηηθνπνηεκέλε εξγαζία, κ’ απνηέιεζκα λ’ απνκέλεη ειάρηζηνο ρξόλνο γηα ζπλύπαξμε θάησ απ’ ηελ νηθνγελεηαθή ζηέγε. Οη γνλείο είλαη πιένλ θνξείο πνιιώλ θνηλσληθώλ ξόισλ, ζπρλά αιιεινζπγθξνπόκελσλ => ζηαδηαθή απνμέλσζε κεηαμύ ησλ νηθν-γελεηαθώλ κειώλ, ζπλαηζζεκαηηθή δπζθακςία,

ii. έμνδνο ηεο γπλαίθαο ζηηο παξαγσγηθέο δηαδηθαζίεο θαη ρεηξαθέηεζή ηεο => δηθαίσκα γλώκεο θαη δηαθσλίαο, πξάγκα πνπ δε ζπλέβαηλε ζην παξειζόλ ιόγσ ηεο εμάξηεζήο ηεο απ’ ην ζύδπγν => επθνιόηεξε ε δηάιπζε ησλ γάκσλ,

iii. έμνδνο ηεο γπλαίθαο ζην ζηίβν ηεο εξγαζίαο => αδπλακία αθηέξσζεο ηνπ θαηάιιεινπ ρξόλνπ ζην ξόιν ηεο (κάλα ή ζύδπγνο). Η γπλαίθα αγσλίδεηαη δηπιά γηα λ’ αληαπνθξηζεί ζηνπο πνιιαπινύο ηεο ξόινπο, ελώ ζπρλά δίλεη πξνηεξαηόηεηα ζηελ θαξηέξα ηεο. Βέβαηα δε κπνξνύκε λα παξαβιέςνπκε θαη ηε ζεηηθή εμέιημε, θαζώο ε εμίζσζε ησλ δπν θύισλ έθεξε κεγαιύηεξε ηζόηεηα θαη δεκνθξαηία κέζα ζηελ νηθνγέλεηα,

iv. γηα θάζε λέν ε άκεζε πξνηεξαηόηεηα δίδεηαη ζηελ επαγγεικαηηθή απνθαηάζηαζή ηνπ, ε νπνία θαζπζηεξεί ιόγσ ηνπ ρξόλνπ ζπνπδώλ, κ’ απνηέιεζκα ε δεκηνπξγία νηθνγέλεηαο λα έξρεηαη ζε δεύηεξε κνίξα.

• Μ.Μ.Δ.: i. πξνβνιή θαηαλαισηηθώλ πξνηύπσλ => πξνζθόιιεζε ζηελ ύιε =>

αγώλαο γηα απόθηεζή ηεο => απνκάθξπλζε απ’ ηελ νηθνγέλεηα, ii. παξνπζίαζε πξνηύπσλ πνπ αλαηξνύλ ηνλ νηθνγελεηαθό ζεζκό κέζα

από ηαηλίεο, απνδέθηεο ησλ νπνίσλ είλαη ζπλήζσο νη λένη, iii. θπξηαξρία εηθόλαο (ηειεόξαζεο) => απνπζία δηαιόγνπ, iv. πξνβνιή λέσλ εηδώλ ςπραγσγίαο => δελ αθηεξώλεηαη απ’ ην

ζύγρξνλν άλζξσπν ν ρξόλνο πνπ απαηηείηαη ζηελ νηθνγέλεηα.

• Δπηπόιαηνη γάκνη, αλσξηκόηεηα γνληώλ, θπξηαξρία εγσηζκνύ => αδπλακία



4

δεκηνπξγίαο κηαο πγηνύο νηθνγέλεηαο.

• Δπθνιόηεξε ζήκεξα ε έθδνζε δηαδπγίσλ.

• Υπεξβνιηθή θαηαπίεζε ησλ γνληώλ ζηα παηδηά, ηάζεηο ρεηξαγώγεζεο, απηαξρηζκόο, έιιεηςε δηαιόγνπ, αδπλακία θαηαλόεζεο ησλ πξνβιεκάησλ θαη ησλ αλεζπρηώλ ηνπο.

• Υπεξβνιηθή ειεπζεξία => απνπζία ζεβαζκνύ πξνο ηνπο γνλείο, παξακέιεζε ππνρξεώζεσλ, εγσθεληξηζκόο.

• Τερλνινγηθή εμέιημε, επνρή ηαρύηεηαο: δηάθνξα κέζα ππνθαηέζηεζαλ ην «λνηθνθπξηό» ηνπ ζπηηηνύ (πιπληήξηα, εζηηαηόξηα, ζηεγλσηήξηα) θη απνκάθξπλαλ ςπρηθά ηα κέιε ηεο νηθνγέλεηαο (ηειεόξαζε, βίληεν, ειεθηξνληθέο θαηαζθεπέο), κε ζπλέπεηα λα κε δηαηίζεηαη ρξόλνο γηα από θνηλνύ δξαζηεξηόηεηα.

• Η ηππνπνίεζε ηεο δσήο, ε έληαζε θαη ην άγρνο εκπνδίδνπλ ηελ πξνζσπηθή επαθή, πξνθαιώληαο ζπλαηζζεκαηηθή ζπξξίθλσζε (αηνκηθηζκόο, αδηαθνξία, απηζηία).

• Σπρλέο αιιαγέο θαηνηθηώλ: ηα άηνκα δελ πξνιαβαίλνπλ λα «δεζνύλ» κε ην ζπίηη ηνπο, αίζζεζε πξνζσξηλόηεηαο (ζήκεξα ην ζπίηη = μελνδνρείν ύπλνπ).

ΑΡΝΗΣΘΚΑ ΑΠΟΣΕΛΕΜΑΣΑ

Σηνπο λένπο:

• Αηζζήκαηα αλαζθάιεηαο θαη κνλαμηάο.

• Γίλνληαη εύθνια ζύκαηα νξγαλσκέλσλ ζπκθεξόλησλ, αθνύ εληάζζνληαη ζε δηάθνξεο πεξηζσξηαθέο νκάδεο, γηα λα βξνπλ ην ζηνηρείν ηεο απνδνρήο θαη λ’ απνθηήζνπλ ηε δηθή ηνπο ηαπηόηεηα.

• Κίλδπλνο ιήςεο λαξθσηηθώλ νπζηώλ ή εγθιεκαηηθόηεηαο.

• Αληηθνηλσληθόηεηα, αδπλακία νκαιήο έληαμεο ζην επξύηεξν πεξηβάιινλ.

• Άγρνο, λεπξώζεηο, ςπρνινγηθά πξνβιήκαηα.

• Έιιεηςε ζπηηηνύ ζεκαίλεη απώιεηα παηδηθήο ειηθίαο, αλππαξμία κλήκεο θαη βησκάησλ.

Σηελ θνηλσλία:

• Φαηλόκελα θνηλσληθήο παζνγέλεηαο (βία, έγθιεκα, λαξθσηηθά, ρνπιηγθαληζκόο θ.α), θαηλόκελα πεξηζσξίνπ, καδνπνίεζεο, παξαλνκίαο => δπλακηηίδνληαη ε θνηλσληθή ζπλνρή θη ε πξόνδνο.

• Απεηιείηαη ε θνηλσλία, εθόζνλ λνζεί ην πην δεκηνπξγηθό θνκκάηη ηεο θαη ηεο ζηεξεί ηε δεκηνπξγηθή πξνζθνξά ηνπ.

ΣΡΟΠΟΘ ΑΝΣΘΜΕΣΩΠΘΗ



5

• Γηάινγνο κεηαμύ ησλ νηθνγελεηαθώλ κειώλ.

• Καηαπνιέκεζε ηνπ εγσηζκνύ, ηδηαίηεξα απ’ ηελ πιεπξά ησλ γνληώλ.

• Καηαλόεζε, θπξηαξρία αγάπεο.

• Μόξθσζε θη ελεκέξσζε ησλ γνλέσλ πάλσ ζην δήηεκα ηεο αλαηξνθήο ησλ παηδηώλ, απνδνρή θαη ρξεζηκνπνίεζε εηδηθώλ ζπκβνπιεπηηθώλ ζηαζκώλ, θνηλσληθώλ ιεηηνπξγώλ ή άιισλ εηδηθώλ.

Πξηλ απ’ όια όκσο απαηηνύληαη:

• Η σξηκόηεηα θαηά ηελ επηινγή ηνπ ζπληξόθνπ.

• Η ζπλαίζζεζε ησλ επζπλώλ πνπ απνξξένπλ απ’ ηε δεκηνπξγία νηθνγέλεηαο.

• Η ακνηβαία θαηαλόεζε κεηαμύ ησλ δπν θύισλ, ε ππνρσξεηηθόηεηα θη ε θαηάξξηςε ηνπ εγσηζκνύ θαη ηεο δηάζεζεο γηα επηβνιή ζηνλ άιιν.

ΣΟ ΜΕΛΛΟΝ ΣΟΤ ΘΕΜΟΤ ΣΗ ΟΘΚΟΓΕΝΕΘΑ

• Θα αλαπξνζαξκνζηεί, ίζσο, ζηηο λέεο ζπλζήθεο δσήο, όπσο από εθηεηακέλε - πνιπκειήο έγηλε ππξεληθή - νιηγνκειήο, όκσο ζίγνπξα ζα επηβηώζεη ζαλ ζεζκόο. Καη ηνύην γηαηί είλαη αλαληηθαηάζηαηε ζηνλ ηνκέα ηεο αγσγήο, ζηε ζπλαηζζεκαηηθή θάιπςε, ζηελ εζηθή επέλδπζε.

• Γελ είλαη ηπραία ε επηβίσζή ηεο δηά κέζνπ ησλ αηώλσλ. Απνηειεί κηα αλαγθαηόηεηα.

• Σηηο θνηλσλίεο ηεο Γύζεο (Ακεξηθή, Αγγιία) παξαηεξείηαη επηζηξνθή ησλ λέσλ ζηελ παξάδνζε θη αύμεζε ησλ γάκσλ. Δληνπίδεηαη πιένλ έλαο ζεβαζκόο ζηα ήζε, γηαηί νη λένη θνπξάζηεθαλ λα δνπλ δίρσο αμίεο.

• Σπλεηδεηνπνίεζε ηεο αλαγθαηόηεηαο ηνπ ζπηηηνύ σο ρώξνπ πεξηζπιινγήο.

εκηνπξγίαο,



6

Documents

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ