56
1 ตาแหลววัดท่าสะแบง

คู่มือการสานตาแหลววัดท่าสะแบง ตำบลมะบ้า อำเภอทุ่งเขาหลวง จังหวัดร้อยเอ็ด

Embed Size (px)

DESCRIPTION

โครงการนำร่องการจัดการศึกษาแบบมีส่วนร่วมขององค์กรในชุมชนเพื่อสุขภาวะคนไทย (ปศท.๒) วัดท่าสะแบง ตำบลมะบ้า อำเภอทุ่งเขาหลวง จังหวัดร้อยเอ็ด ได้รับทุนสนับสนุนจากสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส) ศูนย์วิจัยและฝึกอบรมทางการศึกษา วิทยาลัยครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์

Citation preview

Page 1: คู่มือการสานตาแหลววัดท่าสะแบง ตำบลมะบ้า อำเภอทุ่งเขาหลวง จังหวัดร้อยเอ็ด

1 ตาแหลววดทาสะแบง

Page 2: คู่มือการสานตาแหลววัดท่าสะแบง ตำบลมะบ้า อำเภอทุ่งเขาหลวง จังหวัดร้อยเอ็ด

2 ตาแหลววดทาสะแบง

ค าน า

คมอการเรยนรการสานตาแหลววดทาสะแบง จดท าขนเพอใชประกอบการเรยนร โครงการวถชวตไทยสสขภาวะ 3 วยในชมชนวดทาสะแบง กจกรรมท 2 เรอง สงเสรมภมปญญา และวฒนธรรมพนบานในชมชนวดทาสะแบง คมอการเรยนรเลมนเปนการถายทอดวถชวต ภมปญญา และวฒนธรรมพนบานในชมชนวดทาสะแบง หมท 4 และ หมท 7 บานทาสะแบง ต าบลมะบา อ าเภอ ทงเขาหลวง จงหวดรอยเอด โดยน าเอาทรพยากรธรรมชาตไมไผทมอยในทองถน มาท าการสานตาแหลว ลาย 4 แฉก การสานตาแหลว ลาย 6 แฉก และการสานตาแหลว ลาย 8 แฉก เพอใชประกอบพธกรรมตามความเชอในพระพทธศาสนาทสบทอดมาจากบรรพบรษ ไดปลกฝงใหประชาชนในชมชนทงเดก ผใหญและผสงอาย มความรก ความสามคค มคณธรรม จรยธรรม ดวยการมสวนรวมของคนในหมบาน โรงเรยนและชมชน มาท ากจกรรมรวมกนทวดบานทาสะแบง ซงเปนศนยรวมพลงทงทางกายและจตใจของชมชนบานทาสะแบง คมอการเรยนรการสานตาแหลวเลมน ไดส าเรจสมบรณและเปนรปเลมทสวยงาม คณะผจดท าขอกราบนมสการพระภกษ สามเณร วดทาสะแบงทกรป ขอขอบคณภมปญญาพนบานและผรทมสวนเกยวของทกทาน ขอขอบคณ อาจารย ดร.วชรนทร แสนรงเมอง ทปรกษาโครงการและถอดบทเรยน ใหส าเรจลลวงดวยด

หวงเปนอยางยงวาคมอการเรยนรเลมน คงกอใหเกดประโยชนแกผศกษาเรยนรและผทสนใจเปนการอนรกษ และสงเสรมการสานตาแหลววดทาสะแบง ใหด ารงอยคกบสงคมไทยอสานอยางยงยน

คณะผจดท า ชมชนวดทาสะแบง

Page 3: คู่มือการสานตาแหลววัดท่าสะแบง ตำบลมะบ้า อำเภอทุ่งเขาหลวง จังหวัดร้อยเอ็ด

3 ตาแหลววดทาสะแบง

สารบญ

เรอง หนา

ค าน า 1 สารบญ 2 ประวตวดทาสะแบง 3 หลกการและเหตผล 6 จดประสงค 6 เปาหมาย 7 วธด าเนนการ 9 ประโยชนทไดรบ 12 โครงสรางหลกสตรการเรยนร 13 ตาแหลวกบวถชวตไทยในชมชนวดทาสะแบง 14 การสานตาแหลว ลาย 4 แฉก 21 การสานตาแหลว ลาย 6 แฉก 28 การสานตาแหลว ลาย 8 แฉก 40 แหลงอางอง 48 ภาพกจกรรมการเรยนรการสานตาแหลววดทาสะแบง 49 พธกรรมและความเชอการใชตาแหลว 50 คณะผจดท า 51

Page 4: คู่มือการสานตาแหลววัดท่าสะแบง ตำบลมะบ้า อำเภอทุ่งเขาหลวง จังหวัดร้อยเอ็ด

4 ตาแหลววดทาสะแบง

วดทาสะแบง

ค าขวญวดทาสะแบง

ขนหมากเบงทาสะแบง แหลงเรยนร

วฒนธรรม

งามเลศล าประเพณ แมน าชแขงเรอยาว

หลวงปขาวตระการตา ศนยการศกษา

ICT

ประวตความเปนมา

วดทาสะแบง ตงอยเลขท 97 บานทาสะแบง หมท 4 ต าบลมะบา อ าเภอทงเขาหลวง จงหวดรอยเอด สงกดคณะสงฆมหานกาย มทดนตงวดเนอท 6 ไร 50 ตารางวา ส.ค. 1 เลขท 329 ตงขนป พ.ศ. 2405 เดมชอ “วดตาลทาสะแบง” ตอมาป พ.ศ. 2481 เปลยนชอเปน “วดทาสะแบง” และไดรบพระราชทานวสงคามสมา ในวนท 28 พฤศจกายน พ.ศ. 2481 นบตงแตนนมาจนถงปจจบน มเขตวสงคามสมา ขนาดกวาง 40 เมตร ยาว 80 เมตร ทธรณสงฆ จ านวน 1 แปลง เนอท 3 ไร 15 ตารางวา ในอดตไดสรางไวเปนศาลากลางหมบานทาสะแบง ปจจบนไดสรางเปนแหลงการเรยนร ศนยปฐมวย และศนยรวมกลมแมบาน ในชมชนวดทาสะแบง อาณาเขต

ทศเหนอ มเนอท 2 เสน 18 วา ตดกบถนนสาธารณะบานทาสะแบง ทศใต มเนอท 4 เสน 2 วา ตดกบทดนของนางอน ศรสาร

Page 5: คู่มือการสานตาแหลววัดท่าสะแบง ตำบลมะบ้า อำเภอทุ่งเขาหลวง จังหวัดร้อยเอ็ด

5 ตาแหลววดทาสะแบง

ทศตะวนออก มเนอท 4 เสน 6 วา ตดกบแมน าช ทศตะวนตก มเนอท 4 เสน 4 วา ตดกบถนนสาธารณะบานทาสะแบง

อาคารเสนาสนะ ประกอบดวย 1. อโบสถ ขนาดกวาง 6 เมตร ยาว 16 เมตร เปนอาคารคอนกรตเสรมเหลก สรางเมอ พ.ศ. 2529 2. ศาลาการเปรยญ ขนาดกวาง 15 เมตร ยาว 20 เมตร สรางเมอ พ.ศ. 2533 3. กฎสงฆ จ านวน 3 หลง เปนอาคารครงตกครงไม 4. ปชนยวตถ มพระประธานในอโบสถ เนอโลหะ สรางเมอป พ.ศ. 2526 มพระประธานทศาลา การเปรยญ จ านวน 1 องค และพระประธานทกฎ จ านวน 1 องค การบรหารและการปกครอง มเจาอาวาสเทาททราบนาม ดงน 1. พระครขนตภรมย เปนเจาอาวาสระหวางป พ.ศ. 2441 – พ.ศ. 2498 2. เจาอธการคณ ฐตปญโญ เปนเจาอาวาสระหวางป พ.ศ. 2499 – พ.ศ. 2528 3. พระอธการรศม ปญญวโร เปนเจาอาวาสระหวางป พ.ศ. 2529 – พ.ศ. 2537 4. พระครสทธวโรภาส (สะอาด ปภสสโร) เปนเจาอาวาสระหวางป พ.ศ. 2538 – ปจจบน

สงกอสรางถาวรวตถ ประกอบดวย 1. ศาลาการเปรยญ 2 ชน มขนาดกวาง 12 เมตร ยาว 32 เมตร วางศลาฤกษ ในวนท 14 สงหาคม พ.ศ. 2548 เรมด าเนนการกอสราง เมอวนท 15 สงหาคม พ.ศ. 2548 และสรางเสรจในป พ.ศ. 2552 2. พระพทธสรนทรมหามน (หลวงปขาว) เปนพระพทธรปปนปนสขาว ขนาดหนาตกกวาง 7.85 เมตร สง 11.50 เมตร สรางเมอวนท 9 พฤศจกายน – วนท 3 ธนวาคม พ.ศ. 2549 ใชเวลาการกอสรางรวม 29 วน ใชงบประมาณกอสรางประมาณ 800,000 บาทเศษ 3. หอระฆง สรางเมอวนท 16 มนาคม พ.ศ. 2551 สรางเสรจวนท 15 มนาคม พ.ศ. 2552 ใชงบกอสรางประมาณ 500,000 บาท

Page 6: คู่มือการสานตาแหลววัดท่าสะแบง ตำบลมะบ้า อำเภอทุ่งเขาหลวง จังหวัดร้อยเอ็ด

6 ตาแหลววดทาสะแบง

4. ศนยการเรยนร ICT ไดรบงบสนบสนนเครองคอมพวเตอร จ านวน 21 เครอง จากกระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร โดยใชงบประมาณของทางวดทาสะแบง ในการกอสรางศนย การเรยนร ICT ประมาณ 350,000 บาท กอสราง เมอวนท 15 มถนายน – 24 สงหาคม พ.ศ. 2553 เพอใชเปนแหลงเรยนรในชมชนวดทาสะแบง 5. กฎสงฆ จ านวน 1 หลง เปนอาคารครงตกครงไม สรางเมอวนท 6 กมภาพนธ – 30 เมษายน พ.ศ. 2554 ใชงบกอสรางประมาณ 450,000 บาท 6. หองน า จ านวน 5 หอง สรางเมอเดอนมนาคม – เมษายน พ.ศ. 2554 ใชงบกอสรางประมาณ 100,000 บาท เขตการปกครอง ในอดต วดทาสะแบงอยในเขตการปกครองของอ าเภอธวชบร แบงเขตการปกครองเปน 2 กง ไดแก กงอ าเภอเชยงขวญและกงอ าเภอทงเขาหลวง ตอมาทางราชการจงไดแตงตงยกกงอ าเภอทง 2 กง เปนอ าเภอ คอ อ าเภอเชยงขวญ และอ าเภอทงเขาหลวง เมอวนท 8 กนยายน พ.ศ. 2550 วดทาสะแบง จงไดอยเขตการปกครองของอ าเภอทงเขาหลวง นบตงแตนนมาจนถงปจจบน.

Page 7: คู่มือการสานตาแหลววัดท่าสะแบง ตำบลมะบ้า อำเภอทุ่งเขาหลวง จังหวัดร้อยเอ็ด

7 ตาแหลววดทาสะแบง

โครงการน ารองการจดการศกษาแบบมสวนรวมขององคกรในชมชนเพอสขภาวะ

คนไทย (ปศท.2)

ชอโครงการ วถชวตไทยสสขภาวะ 3 วยในวดทาสะแบง

Thai Way of Life on Holistic Health of 3 Ages in Tha Sabang Temple.

กจกรรมท 2 สงเสรมภมปญญา ศลปะ และวฒนธรรมพนบานในชมชนวดทา

สะแบง

หลกการและเหตผล

ภมปญญาไทย ศลปะ และวฒนธรรมพนบานในชมชนบานทาสะแบง หมท 4 และหมท 7 ไดเรยนร สบสาน และถายทอดสบตอกนมาเรอยๆจากรนป ยา ตา ยาย มาถงลกหลาน ใหรจกคณคาความส าคญ มองเหนประโยชนของภมปญญาดานศลปะและวฒนธรรมพนบาน ทสามารถน าเอาทรพยากรธรรมชาตและวสดอปกรณทมอยในทองถน มาปรบประยกต ใชใหเกดประโยชนในการ ด าเนนชวต เพอประกอบพธกรรมตามความเชอทางพระพทธศาสนาของพทธศาสนกชน ในชมชนวดทาสะแบง ดวยการท าขนหมากเบงโบราณ การสานตาแหลว และการท าฮงมดแดง โดยน าเอา ภมปญญาพนบานและผรในชมชนถายทอดความรใหกบเดก ผใหญ ผสงอาย และผทสนใจมาเรยนรวธการท าขนหมากเบงโบราณ การสานตาแหลวและการท าฮงมดแดง ซงเปนการสบทอดภมปญญาไทย ศลปะ และวฒนธรรมพนบานในชมชนวดทาสะแบง โดยการมสวนรวมกจกรรมของบาน วด โรงเรยนและชมชน เพอใหเดก ผใหญและ ผสงอาย เกดความรก ความสามคค ความสมานฉนท สามารถน าทกษะการเรยนรมาประยกตใชใหเกดประโยชนในการด ารงชวตประจ าวน และท ากจกรรมรวมกนในสงคมอยางมความสข รวมทงเปนการสงเสรมภมปญญา ศลปะ และวฒนธรรมพนบานในชมชนวดทาสะแบง ใหอยคกบสงคมไทยอสานอยางยงยน วตถประสงค

1. เพอสงเสรมเดก ผใหญ และผสงอายในชมชนวดทาสะแบง ไดน าเอาหลกแนวคดของเศรษฐกจพอเพยงมาปรบประยกตใชกบภมปญญาพนบานในการด าเนนชวต 2. เพอสงเสรมการคดคนพฒนาสสงคมการเรยนรตลอดชวต สามารถน าเอาทรพยากรทมในทองถน มาประยกตใชใหเกดประโยชนในชวตประจ าวนได อยางเหมาะสม

Page 8: คู่มือการสานตาแหลววัดท่าสะแบง ตำบลมะบ้า อำเภอทุ่งเขาหลวง จังหวัดร้อยเอ็ด

8 ตาแหลววดทาสะแบง

3. เพอสงเสรมการท ากจกรรมรวมกนของชมชนอยางตอเนอง สงผลใหเกดความรก ความสามคคและ อยในสงคมอยางสนตสข

เปาหมาย

เชงปรมาณ เดก ผใหญ และ ผสงอาย หมท 4 และ หมท 7 บานทาสะแบง ต าบลมะบา อ าเภอ ทงเขาหลวง จงหวดรอยเอด จ านวน 50 คน เชงคณภาพ กลมเปาหมายในชมชนวดทาสะแบง จ านวน 50 คน ไดเรยนรการท าขนหมากเบงโบราณวดทาสะแบง การสานตาแหลว และการท าฮงมดแดง สามารถน าวสดอปกรณทมในทองถนมาประยกตใชประโยชน ไดอยางเหมาะสม และพฒนาการเรยนรอยางตอเนอง คดเปนรอยละ 80 ระยะเวลาด าเนนการ เรมตงแต 1 เมษายน 2554 – 1 เมษายน 2555

สถานทด าเนนการ วดทาสะแบง ต าบลมะบา อ าเภอทงเขาหลวง จงหวดรอยเอด

หนวยงานทรบผดชอบ วดทาสะแบง อ าเภอทงเขาหลวง จงหวดรอยเอด หนวยงานทเกยวของ

1. วดทาสะแบง หมท 4 ต าบลมะบา อ าเภอทงเขาหลวง จงหวดรอยเอด 2. บานทาสะแบง หมท 4 ต าบลมะบา อ าเภอทงเขาหลวง จงหวดรอยเอด 3. บานทาสะแบง หมท 7 ต าบลมะบา อ าเภอทงเขาหลวง จงหวดรอยเอด 4. โรงเรยนบงงามพฒนา ต าบลมะบา อ าเภอทงเขาหลวง จงหวดรอยเอด 5. โรงเรยนบานขวางทาสะแบง ต าบลมะบา อ าเภอทงเขาหลวง จงหวดรอยเอด 6. ศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยอ าเภอทงเขาหลวง จงหวดรอยเอด

Page 9: คู่มือการสานตาแหลววัดท่าสะแบง ตำบลมะบ้า อำเภอทุ่งเขาหลวง จังหวัดร้อยเอ็ด

9 ตาแหลววดทาสะแบง

ผรบผดชอบ

คณะท างานโครงการ ประกอบดวย 1. พระครสทธวโรภาส เจาอาวาสวดทาสะแบง ประธาน 2. พระอนสรณ ปภสสโร วดทาสะแบง รองประธาน 3. พระมหา ดร.ทองจนทร กมโล วดทาสะแบง ผประสานงาน 4. คณะสงฆวดทาสะแบงทกรป วดทาสะแบง กรรมการ 5. นายบญเสรม เครอน าค า ก านนต าบลมะบา กรรมการ 7. นายธ ารง ทพยสาร ผใหญบานหม 7 กรรมการ 8. นางวภา ชดขนทด ผชวยผใหญบานหม 7 กรรมการ 9. นางคมทอง จ านงคจตร สารวตรก านนต าบลมะบา กรรมการ 10. นางสปรยา ทพยสาร สารวตรก านนต าบลมะบา กรรมการ 11.นางบวบาน ประวเศษ ผอ.กศนทงเขาหลวง กรรมการ 12. นางทองทรพย ปตโต คร.กศนทงเขาหลวง กรรมการ 13. นางสาวพมพสร พนทว คร.กศนทงเขาหลวง กรรมการ 14. นายดวน เอกวธ บานทาสะแบง ภมปญญาพนบาน 15. เรอเอกอ านวย ภมภกด บานทาสะแบง ภมปญญาพนบาน 16. นายประพนธ ดลกศร ผใหญบานหม 4 ภมปญญาพนบาน 17. นายประดษฐ ฤทธวฒ ผชวยผใหญบานหม 4 ภมปญญาพนบาน 19. นายส ารอง มาลาขนธ บานทาสะแบง ภมปญญาพนบาน 18. ดร.วชรนทร แสนรงเมอง นกวชาการ ทปรกษาและถอดบทเรยน

Page 10: คู่มือการสานตาแหลววัดท่าสะแบง ตำบลมะบ้า อำเภอทุ่งเขาหลวง จังหวัดร้อยเอ็ด

10 ตาแหลววดทาสะแบง

วธด าเนนการ ไดรบงบประมาณ 30,000 บาท รายละเอยดดงน

กจกรรม ระยะเวลา งบประมาณ ผรบผดชอบ

ขนเตรยมการ 1. ประชมคณะท างาน 2. แตงตงคณะท างาน 3. วางแผนการท างาน ขนด าเนนการ 1. จดท าคมอการเรยนร 2. ประสานกบองคกรทเกยวของ 3. ประชาสมพนธการท างาน 4. ด าเนนการจดกจกรรม ดงน 4.1 ประชมกลมเปาหมาย 4.2 การท าขนหมากเบงโบราณ วดทาสะแบง 4.3 การสานตาแหลว 4.4 การท าฮงมดแดง 4.5 การจดนทรรศการ ขนประเมนผล 1. สงเกตการเขารวมกจกรรม 2. การตอบแบบสอบถาม 3. สรปผลการด าเนนงาน 4. รายงานผลการจดท าโครงการและ ถอดบทเรยน

1 เมษายน 2554 – 30 เมษายน 2554 1 พฤษภาคม 2554 – 31 พฤษภาคม 2554

1 มถนายน 2554 – 24 ธนวาคม 2554

30 ธนวาคม 2554

1 มถนายน 2554 –29 กมภาพนธ 2555 30 ธนวาคม 2554 – 29 กมภาพนธ 2555

1,000 1,500

4,500

-

4,000

1,1000

5,000 - -

3,000 -

1. ประธานโครงการ2. คณะท างานโครงการ 3. ผประสานงานโครงการและเหรญญก 4. ทปรกษาโครงการและถอดบทเรยน

Page 11: คู่มือการสานตาแหลววัดท่าสะแบง ตำบลมะบ้า อำเภอทุ่งเขาหลวง จังหวัดร้อยเอ็ด

11 ตาแหลววดทาสะแบง

งบประมาณ

กจกรรมท 2 สงเสรมภมปญญา ศลปะและวฒนธรรมพนบานในชมชนวดทาสะแบง ไดรบงบประมาณ 30,000 บาท รายละเอยดคาใชจายในการด าเนนกจกรรม ดงน

รายการ จ านวนเงน/

บาท

ผรบผดชอบ

1. คาอาหารคณะท างาน 2. คาตอบแทนพจารณาโครงการ 3. คาจดท าคมอขนหมากเบงโบราณวดทาสะแบง จ านวน 50 เลม 4. คาจดท าคมอการสานตาแหลว จ านวน 50 เลม5. คาจดท าคมอการท าฮงมดแดง จ านวน 50 เลม 6. คาตอบแทนอาจารยใหความร 7. คาตอบแทนการปฏบตงานคณะท างาน 8. คาวสดอปกรณในการฝกปฏบต 9. คาสถานทประชมและจดกจกรรม 10. คาสอและแผนปายประชาสมพนธ 11. คาจดท าแบบสอบถาม 12. คาวสดส านกงาน 13. คาพาหนะเดนทาง 14. คาจดนทรรศการ

1,000 1,500 1,500

1,500 1,500 3,000 2,000 5,000 2,500 4,000 500 500 500

5,000

1. ประธานโครงการ 2. คณะท างานโครงการ 3. ผประสานงานโครงการ และเหรญญก 4. ทปรกษาโครงการและ ถอดบทเรยน

รวม 30,000 -

Page 12: คู่มือการสานตาแหลววัดท่าสะแบง ตำบลมะบ้า อำเภอทุ่งเขาหลวง จังหวัดร้อยเอ็ด

12 ตาแหลววดทาสะแบง

การวดและประเมนผล

ตวบงช สภาพความส าเรจ

การจดกจกรรมการเรยนร

การวดและประเมนผล

เครองมอทใช

ดานผลผลต (OUTPUT) 1. เพอสงเสรมเดก ผใหญ และผสงอายในชมชนวดทาสะแบง น าเอาหลกแนวคดของเศรษฐกจพอเพยงมาปรบประยกตใชกบวถการด าเนนชวตโดยใชภมปญญาพนบานในการท าขนหมากเบงโบราณ การสานตาแหลว และการท า ฮงมดแดงในชมชนวดทาสะแบง 2. เพอสงเสรมการคดคนพฒนาสสงคมการเรยนรตลอดชวต สามารถน าเอาทรพยากรทม ในทองถนมาประยกตใชใหเกดประโยชนในชวตประจ าวนได 3. เพอสงเสรมการท ากจกรรมรวมกนของชมชนอยางตอเนอง สงผลใหเกดความรก ความสามคค และอยในสงคมอยางสนตสข

-การอธบาย -การบรรยาย -การสาธต -การปฏบต -การจดนทรรศการ

-การสงเกต -การเขารวมกจกรรม -การท ากจกรรม -การถามค าถาม -การตอบค าถาม -การทดสอบ -ประเมนผลงาน

-แบบสงเกต -ค าถาม/ค าตอบ -แบบทดสอบ -แบบประเมน ผลงาน

Page 13: คู่มือการสานตาแหลววัดท่าสะแบง ตำบลมะบ้า อำเภอทุ่งเขาหลวง จังหวัดร้อยเอ็ด

13 ตาแหลววดทาสะแบง

ตวบงชสภาพความส าเรจ การจดกจกรรม การวด ประเมนผล เครองมอ

ดานผลลพธ (OUTCOME) 1. บคคลในชมชนวดทาสะแบงมนสยใฝร ใฝเรยน คดรเรมสรางสรรคแบบเศรษฐกจพอเพยง น าเอาทรพยากร วสด อปกรณทมในทองถนมาปรบประยกตใชใหเกดประโยชนกบวถด าเนนชวตโดยใชภมปญญาพนบานในการท าขนหมากเบงโบราณ การสานตาแหลว และการท าฮงมดแดงในชมชนวดทาสะแบง 2.บคคลในชมชนวดทาสะแบงมสวนรวมการสบสานภมปญญา ศลปะและวฒนธรรมพนบานใหอยคกบสงคม ไทยอสานอยางยงยนตลอดไป 3. บคคล 3 วยในชมชนวดทาสะแบง มคณธรรม จรยธรรม มสขภาวะทดอยรวมกนในสงคมอยางมความสข

-การอธบาย -การบรรยาย -การสาธต -การปฏบต -จดนทรรศการ

-การสงเกต -การเขารวมกจกรรม -การท ากจกรรม -การถามค าถาม -การตอบค าถาม -การทดสอบ -ประเมนผลงาน

-แบบสงเกต -ค าถาม/ค าตอบ -แบบทดสอบ -แบบประเมน ผลงาน

ประโยชนทไดรบ

1. บคคลในชมชนวดทาสะแบงด าเนนวถชวตโดยยดหลกเศรษฐกจพอเพยงมาปรบประยกตใชกบ ภมปญญาพนบานไดอยางเหมาะสม 2. บคคลในชมชนวดทาสะแบง มสวนรวมการสบสานภมปญญาไทย ศลปะและวฒนธรรมพนบาน ในการท าขนหมากเบงโบราณ การสานตาแหลวและการท าฮงมดแดง ใหอยคกบชมชนวดทาสะแบง และสงคมไทยอสานอยางยงยนตลอดไป 3. บคคลทง 3 วยในชมชนวดทาสะแบง มคณธรรม จรยธรรม มสขภาวะทด และอยรวมกนในสงคมอยางมความสข

Page 14: คู่มือการสานตาแหลววัดท่าสะแบง ตำบลมะบ้า อำเภอทุ่งเขาหลวง จังหวัดร้อยเอ็ด

14 ตาแหลววดทาสะแบง

โครงสรางหลกสตรการเรยนร

โครงการวถชวตไทยสสขภาวะ 3 วย ในวดทาสะแบง

กจกรรมท 2 เรอง สงเสรมภมปญญา ศลปะ และวฒนธรรมพนบานในชมชนวด

ทาสะแบง กจกรรมท 2.2 การสานตา

แหลววดทาสะแบง

ครงท

วน เดอน ป

กจกรรมการเรยนร

เวลา/ชม. 1 7 พ.ค. 54 ความเปนมาของการสานตาแหลว 2 2 14 พ.ค. 54 - พธกรรมและความเชอเกยวกบตาแหลว

- ประโยชนและคณคาของตาแหลว 2

3 21 พ.ค. 54 วสดและอปกรณในการสานตาแหลว 2 4 28 พ.ค. 54 การเลอกไมไผ 3 5 4 – 25 ม.ย. 54 การตดและการจกตอกไมไผ 6 6 2 ก.ค. – 30 ก.ค. 54 การเขยนลายตาแหลว 4 7 6 ส.ค. – 10 ก.ย. 54 การสานตาแหลว ลาย 4 แฉก 6 8 17 ก.ย. – 29 ต.ค. 54 การสานตาแหลว ลาย 6 แฉก 6 9 5 พ.ย. – 17 ธ.ค. 54 การสานตาแหลว ลาย 8 แฉก 8

10 24 ธ.ค. 54 คาถาก ากบตาแหลว 3 11 30 ธ.ค. 54 การจดนทรรศการ 5 12 30 ธ.ค. 54 การประเมนผล 2

รวม 45

Page 15: คู่มือการสานตาแหลววัดท่าสะแบง ตำบลมะบ้า อำเภอทุ่งเขาหลวง จังหวัดร้อยเอ็ด

15 ตาแหลววดทาสะแบง

ตาแหลวกบวถชวตไทยในชมชนวดทาสะแบง

ตาแหลว ภาษาไทยภาคกลางเรยกวา "เฉลว" เปนเครองสานท าดวยเสนตอกไมไผและขดไขวกน ใหสวนกลางมลกษณะเปนตาหกเหลยม มแฉกยนออกโดยรอบ ชาวอสานไดใชตาแหลว เปนเครองหมายทางพธกรรมตามความเชอ โดยเฉพาะการแสดงอาณาเขตหวงหาม การแสดงอาณาเขตทมเจาของเปนเครองชวยใหพนทบรเวณนน ๆ เพอใหแคลวคลาดจากภยพบต ซงอาจจะเกดขนในรปแบบตาง ๆ ดงทมกพบตาแหลวเสยบไมปกไวในแปลงขาวกลา เพอเปนเครองเสรมก าลง มใหขาวกลาถกรบกวนจากศตรพช หรอมการแขวนตาแหลวกบดายสายสญจนและหญาคาฟนในเวลามงานส าคญ เชน การท าบญสบชาตา ท าบญเมอง เปนตน ความเปนมาของตาแหลว พบรองรอยในเรองราวทเลาเปนต านานวา ณ เมองหรญ นครเงนยาง มกษตรยครองเมองชอวา "ขนเตง" กษตรยองคนชอบเขาปาลาสตวเปนประจ า ครงหนงไดปสสาวะลงในบอหน เผอญลกสาวของพญานาคในสภาพทแปลงกายเปนลงไดลงไปกนน าปสสาวะนน และตงครรภขนในเวลาตอมา การตงครรภของนางเปนเหตใหนางหลงรกกบขนเตง เพราะรสาเหตวาเกดจากการดมน าปสสาวะของขนเตง ความรกนท าใหนางแปลงกายเปนหญงงามอยในวมานใตตนไม แลวเนรมตกวางทองไปลอใหขนเตงไลตาม จนพลดหลงจากบรวารมาถงวมานของนาง แลวไดอยกนรวมกนอยางมความสข

วนหนง นางลงอยากเลนสนกสนานตามวสยของสตว จงใหขนเตงอยในวมาน สวนนางไดเอาผามานกนระหวางใตตนไมกบบนตนไม แลวขนไปเลนกบพวกลง และสตวตาง ๆ อยางสนกสนาน สงเสยงอกทกกนอย สวนขนเตงอยในวมานรสกร าคาญเสยงนน จงเอามดกรดผามานด จงเกดความหดหใจ ถงขนบอกลานางลง ซงนางกเขาใจในความรสก กอนจากกน นางลงไดรดเอาลกในทองออก แลวเอาใบ "ตองตง" (ใบพลวง) หอไว จากนนไดรดนมใสกระบอกไม นางมอบใหขนเตง โดยสงเสยวาเมอไปถงเมองใหเอาเดกออก แลวใหนมในกระบอกไมเปนอาหาร หากเดกโตขนใหมชอวา "ขนตง" เพราะถกหอดวยใบตองตง เมอขนตงโตขนตามกาลเวลาจนกระทงมอายได 16 ป ครงหนง ไดเขาปาลาเนอและไดพบกบแมลงโดยบงเอญ แมลงไดพาขนตงไปหาพญานาค ซงเปนตาของขนตง ครงนนแมลงใหขนตงขอของวเศษ 2 อยาง จากพญานาค คอ "หมอแกงตองบจาย" (หมอแกงโลหะทไมตองใชเงนจายแตกมกน) และ "ขอขวกไขวแปลงเมอง" (ตะขอทเนรมตเมองได) ทงสองอยางมวธใชคอ ถาจะใชหมอแกงใหยกขนตงบนเตา บอกวาจะปรงอาหาร จะมเนอมปลาปรากฏในหมอ อาหารทอย ในหมอกจะสามารถเลยงคนนบหมนนบแสน สวนตะขอใหเอาแขวนไวในบรเวณทจะนอน หากจะสรางบานเมองทใดใหเอาตะขอนนกวดแกวงในเวลากลางคนกจะเกดบานเมองขนทนตาเหน ในวนทขนตงเดนทางกลบเมอง

Page 16: คู่มือการสานตาแหลววัดท่าสะแบง ตำบลมะบ้า อำเภอทุ่งเขาหลวง จังหวัดร้อยเอ็ด

16 ตาแหลววดทาสะแบง

ระหวางทางพบชยภมแหงหนงเหมาะทจะสรางเมองจงแวะพกนอนคางคน กอนนอนไดเอาตะขอเกยว กงไมไวบนหวนอน พอตกดก ขนตงไดยกตะขอขนกวดแกวงจงเกดบานเรอน ผคนและสตวเลยงขนในทนททนใดในเมองนน ผคนไมตองหงหาอาหาร เพราะมหมอวเศษเปนแหลงอาหารอยแลว ขนตงจงไดขนครองเมองใหมและเปนปฐมกษตรยตงแตนนมา

กลาวถงบรรดาสตวปาทงหลายทเคยเปนบรวารของนางลง ตางพากนดใจทบตรชายของเจานายตนเองไดครองเมองจงพากนมงหนาเขาสเมองเปนโกลาหล ขนตงพยายามควบคมใหสตวอยในความสงบ แตตอมาสตวเหลานน กไปเหยยบย ากดกนพชไรของชาวเมอง ท าใหเดอดรอนไปทว นานวนสตวทงหลายยงสรางความเดอนรอนขนเรอย ขนตงจงไปขอให "พญาแหลว" (พญาเหยยว) มาจบจองคอยดแล ในระยะแรกๆ สตว กเกรงกลวขณะในทพญาแหลวจบตามอง แตคราวใดทพญาแหลวไมอยกจะพากนออกมาขโมยพชไร แตสดทายพญาแหลวกไมสามารถทจะดแลไดตลอดเวลา ความนไดทราบถงนางลงผเปนนายของสตวปา นางจงไดแนะน าใหขนตงสานตอกไมไผ ใหมรป "ดวงตา" ของ "แหลว" ไปปกไวในทตาง ๆ ทเคยถกรบกวน เมอสตวเหนเปนดวงตาของแหลว กจะไมกลาท าลายพชพนธ เพราะเขาใจวาพญาแหลว จะคอยจองดอย นางแนะน าเชนนนแลว กไปสงก าชบสตวบรวารตาง ๆ วาตราบใดทเหนตาแหลวปรากฏอยทใดกตาม หามเขาไปรบกวนบรเวณนนโดยเดดขาด

ตงแตนนมา ชาวบานอสานจงนยมสานตาแหลวปกไวตามทองนาทองไร เพอปองกนพชผลและนอกจากนชมชนวดทาสะแบง นยมใชตาแหลวประกอบพธกรรมตามความเชอในทางพระพทธศาสนาและในศาสนพธ เพอใชปองกนภยอนตรายและความชวรายทงปวง ในลกษณะเดยวกนดวย

Page 17: คู่มือการสานตาแหลววัดท่าสะแบง ตำบลมะบ้า อำเภอทุ่งเขาหลวง จังหวัดร้อยเอ็ด

17 ตาแหลววดทาสะแบง

การเลอกไมไผ

ชอไทย ไผ ชอวทยาศาสตร Bambusa sp. ชอสามญ ไผ Bamboo ตระกล GRAMINEAE

มงคล

มบานเรอนจ านวนไมนอยเลย ทนยมปลกตนไมไผเอาไวภายในบรเวณบาน ไมวาจะเปนไผเหลองทอง ไผสสก ไผเตย หรอไผน าเตา การทคนไทยนยมปลกตนไผนน มความเชอมาตงแตสมยโบราณแลววาหากปลกตนไผเอาไวภายในบรเวณบาน กจะชวยใหสมาชกทกคนภายในบาน เปนคนทไมคดโกงหรอเอารดเอาเปรยบใคร ไมวาจะประกอบอาชพ อะไร กจะตงใจท าดวยความซอสตย สจรต และมคณธรรม ความเชอเหลานน กมพนฐานมาจากลกษณะของตนไผนนเอง ตนไผจะเจรญเตบโตอยางรวดเรว แตกงกานสาขาทเหยยดตรงและเรยบเนยน สวนดานในของปลองไผแตละปลอง กจะมแตเนอไมสขาวบรสทธ โดยเฉพาะอยางยง คนโบราณเชอวาไผสสก จะชวยสงผลใหสมาชกทกคนในบานนน ประสพแตความส าเรจ ร ารวย เงนทอง มความสขกนถวนหนา เพราะชอของไผชนดน คลองจองกบค าวา “มงมศรสข” จงชวยใหเกดความสขความเจรญ แกผปลกกนทวทกคน ชาวจนกเชอกนวาไผจะเสรมมงคลใหคนในบาน เปนคนมงมนตงใจจรง มปญญาเลศมเหตผล ชอตรง เอออาร และกตญญรคณ

Page 18: คู่มือการสานตาแหลววัดท่าสะแบง ตำบลมะบ้า อำเภอทุ่งเขาหลวง จังหวัดร้อยเอ็ด

18 ตาแหลววดทาสะแบง

เคลดปฏบต

ตนไผ เหมาะจะน าไปปลกไวบรเวณรมรวของบาน เพราะธรรมชาตของตนไผนน จะแตกหนอเจรญงอกงามอยางรวดเรว จงเหมาะจะปลกแถบบรเวณทโลงกวางของบาน การปลกกควรจะปลกตนไผไวทางทศตะวนออกของบาน เพอใหตนไผไดรบแสงแดดยามเชาอยางเตมท และควรจะลงมอปลกในวนเสาร เพราะคนโบราณเชอวาการปลกตนไมทใหประโยชนไดหลายๆ ทาง ควรจะปลกในวนเสาร จงจะงอกงามด และเสรมมงคลดยง ผทเหมาะจะลงมอปลกตนไผมากทสด คอ ผทเกดในปมะแม ซงถาเปนสมาชกภายในบานกจะเปนการด เพราะตนไผนน เปนตนไมประจ าปมะแม ดงนน ความเปนมงคลของตนไผกจะเพมมากขน ถาไมมผทเกดปมะแม กใหหวหนาครบครวเปนผปลกกถอวาเปนมงคลเชนกน

ความเชอและพธกรรม

งานไมไผทใชเกยวกบพธกรรมและความเชอไมไผมความสมพนธกบความเชอของชาวเอเซยมาชานาน โดยเฉพาะชาวจนและญปนนน ไผเปนไมมงคล และเปนสญลกษณของความแหลม และเจรญงอกงามของสตปญญาดจเดยวกบความแหลมคมของหนามไผ หนอไผ และการเตบโตอยางรวดเรว ส าหรบคนไทยนน ไมไผไดเขามาเกยวของกบวถชวตตงแตเกดจนตาย เชน คนไทยโบราณมกจะสรางบานดวยไมไผ เมอทารกคลอดออกมาจากครรภมารดาวนาทแรกทเรยกวา ตกฟาก นน เพราะทารกตกลงบนพนเรอนทท าดวยไมไผทสบเปนซ ๆ ทเรยกวา "ฟาก" นนเอง

ไมไผเปนคตสอนใจ เมอเจรญเตบโตเปนกอใหญกแตกหนอทวคณขนเรอยๆ ล าตนทเปนแมเปรยบเสมอนหวแมมอใหลก (หนอ) แมจะหาอาหารมาท านบ ารงใหเจรญเตบโตแกลกแลวกตายไป แตกยงมนองตอไปอก เหมอนนวช นวกลาง นวนางและนวกอย แมจะมสวนเลยงหนอไมรวมทงลกคนแรกดวย จนวาระสดทายทเรยกวา "กอไผตายขยทงกอ" เมลดไผกจะงอกเจรญเตบโตเปนล าไผ แตกเปนกอตามธรรมชาตอกนบวา กอไผเปนระบบสงคมทมวฒนธรรมไมผดกบวฒนธรรมของมนษยชาต

ค าพงเพยทวา "ไผล าเดยวไมเปนกอ ปอตนเดยวไมเปนปา " จะเหนไดวาไผแตละล าของกอไผนนตางชวยเหลอประคบประคองซงกนและกน โอกาสทลมพายจะพดใหโคนลมนบวาเปนไปไดยาก เนองจากมล าตนคอยพยงค าจนและยดเหนยวกนอย ผดกบตนไมใหญๆ ทอยโดดเดยวจะถกลมพายพดพาหกโคนลงไดงาย ดวยเหตน ครจงสอนนกเรยนในเรองความสามคควา แขนงไผอนเดยวหกได ถาเอาแขนงไผหลายๆ อนมามดรวมกนไมสามารถจะหกออกได ครหลายคนบอกวาการสงสอนอบรมนกเรยนใหเปนคนด ขยนหมนเพยรอยในระเบยบวนยตองอาศย " ตนยอ กอไผ " หมายความวา ครตองรจกชมเชยสรรเสรญเยนยอนกเรยนทกระท าความด เพอใหเกดก าลงใจและเปนตวแอยางทดแกคนอนดวย ถานกเรยน

Page 19: คู่มือการสานตาแหลววัดท่าสะแบง ตำบลมะบ้า อำเภอทุ่งเขาหลวง จังหวัดร้อยเอ็ด

19 ตาแหลววดทาสะแบง

คนใดชม กแลว เอาใจกแลว ยงดอดาน เถลไถลออกนอกลนอกทาง กตองใชกอไผ (เรยวไผ) เสยบางใหหลาบจ า

ไผตง มชอวทยาศาสตร Dendrocalamus asper Backer อยในวงศ Gramineae สกล Dendrocalamus Nees ไผตงเปนไมทใหประโยชน ทงในแงของอาหาร และการใชประโยชน ดานอนๆ โดยรสชาตและคณสมบต เฉพาะดานของ ไผตงท าใหผบรโภค นยมรบประทาน

สภาพพนททเหมาะสมในการปลกไผตง

ควรปลกในพนทราบ น าทวมไมถง ลกษณะดนทเปนดนรวนหรอดนรวนปนทราย มการระบายน าด ดน มคาความเปนกรดเปนดางทเหมาะสมประมาณ 5.5-6.5 สภาพภมอากาศ ไผตงขนไดดเกอบทกสภาพภมอากาศ โดยทวไปตอง มความชนเหมาะสม คอ มฝนตกเฉลยไมนอยกวา 1,000 มลลเมตรตอป แตควรมน าสะอาดเพยงพอส าหรบชวงแลง

พนธไผตง

พนธไผตงทนยมปลกม 2 พนธคอ พนธตรงด าและพนธตรงเขยว

ไผตงด า ตงจน หรอตงกลาง หรอตงหวาน พนธไผตงชนดนล าตนจะมสเขยวเขมอมด า ขนาดเลกกวาไผตงหมอ มเสนผาศนยกลางล าตน 9-12 เซนตเมตร ใบจะมสเขยวเขม หนาใหญและมองเหนรองใบไดชดเจน หนอจะมขนาดปานกลาง น าหนกโดยเฉลย 3-6 กโลกรม หนอไมไผตงชนดนจะมรสหวาน กรอบ เนอเปนสขาวละเอยดและไมมเสยน จงเปนพนธทนยมปลกเพอผลตหนอและท าตงหมก ซงจะเปนการชวยเพมคณภาพของหนอใหดขนไปอก

ไผตงเขยว พนธไผตงเขยวนจะมขนาดล าตนเลกและสนกวาไผตงด า มเสนผาศนยกลางล าตน 5-12 เซนตเมตร สของล าตน จะเปนสเขยว เนอไมบาง ไมคอยแขงแรง ใบมขนาดปานกลาง บาง และ สเขยวเขม จบแลวไมสากมอ หนอมน าหนก 1-4 กโลกรม หนอไมไผตงชนดนมรสหวานอมขนเลกนอย เนอเปนสขาวอมเหลอง ไผตงเขยวมความคงทนตอสภาพแหงแลงไดด

Page 20: คู่มือการสานตาแหลววัดท่าสะแบง ตำบลมะบ้า อำเภอทุ่งเขาหลวง จังหวัดร้อยเอ็ด

20 ตาแหลววดทาสะแบง

กอไผตงทมอาย 3 ปขนไป ใหเลอกตดล าแกอายเกน 3 ปขนไป ออกขายหรอใชประโยชน ตามความเหมาะสม โดยเหลอล าแม ทสมบรณไวประมาณ 10-20 ล าตอกอ เพอเลยงกอ และเลยงหนอทออกใหม การตดล าแกออกนควรตดจากล าทอยกลางกอ กอไผตงจะไดโปรงและขยายออกกวางขน

การตดไมไผสานตาแหลว

การตดไมไผส าหรบใชสานตาแหลว ท าตามล าดบดงน 1. การตดไมไผกลางกอ เพอใหไดล าตนไผทตรงสวยงาม 2. การตดไมไผเปนปลอง 3. การผาปลองไมไผเปนซก 4. การผาซกไมไผเปนรว 5. การผารวไมไผใหเปนตอก (การจกตอกไมไผ)

Page 21: คู่มือการสานตาแหลววัดท่าสะแบง ตำบลมะบ้า อำเภอทุ่งเขาหลวง จังหวัดร้อยเอ็ด

21 ตาแหลววดทาสะแบง

การจกตอกไมไผ

การสานตาแหลววดทาสะแบง

การสานตาแหลวในชมชนวดทาสะแบง นยมสานลายแฉก 3 ลาย ดงน 1. การสานตาแหลว ลาย 4 แฉก 2. การสานตาแหลว ลาย 6 แฉก 3. การสานตาแหลว ลาย 8 แฉก

Page 22: คู่มือการสานตาแหลววัดท่าสะแบง ตำบลมะบ้า อำเภอทุ่งเขาหลวง จังหวัดร้อยเอ็ด

22 ตาแหลววดทาสะแบง

การสานตาแหลว ลาย 4 แฉก

การเตรยมวสดอปกรณ

1. ไมไผกลางกอ 2. เลอย 3. มดอโต 4. มดบาง 5. ผาพนนวจกตอก 6. ตอกไมไผ จ านวน 8 เสน

Page 23: คู่มือการสานตาแหลววัดท่าสะแบง ตำบลมะบ้า อำเภอทุ่งเขาหลวง จังหวัดร้อยเอ็ด

23 ตาแหลววดทาสะแบง

วธสานตาแหลว ลาย 4 แฉก

1. น าตอกไมไผเสน 1 วางคขนานกบเสน 2 2. น าตอกเสน 3 วางตงฉากระหวางกงกลางเสน 2 ใหเสน 3 อยใตเสน 2 แลววางทบบนเสน 1 3. น าตอกเสน 4 วางขนานกบตอกเสน 3 ใหอยใตเสน 1 วางขดทบบนเสน 2 ใหเปนรปสเหลยม

4. น าตอกเสน 5 วางขดทบเสน 1 สอดใตเสน 2 วางทบบนเสน 4 สอดใตเสน 3 ท ามม 45 องศา กบเสน 4 5. น าตอกเสน 6 วางขดทบเสน 5 เสน 2 เสน 1 เสน 4 เสน 3 และท ามม 45 องศากบเสน 4 โดยใหเสน 6 อยใตเสน 5 เสน 1 วางขดทบบนเสน 5 เสน 6 อยใตเสน 4 และวางขดทบเสน 3

Page 24: คู่มือการสานตาแหลววัดท่าสะแบง ตำบลมะบ้า อำเภอทุ่งเขาหลวง จังหวัดร้อยเอ็ด

24 ตาแหลววดทาสะแบง

6. การพบแฉก 1 น าตอกเสน 5 พบทบเสน 1 ใหขนานกบเสน 6 7. น าตอกเสน 6 พบลงใตเสน 2 ใหขนานกบเสน 5 ใหปลายของเสน 5 อยใตเสน 6 ใหปลายเสน 6 อยใตเสน 1 8. น าตอกเสน 5 วางขดทบบนเสน 2 พบสลบไปมาจนสดปลายตอก 9. การพบแฉก 2 น าตอกเสน 7 สอดใตเสน 6 วางขดทบบนเสน 3-4 ใหเสน 6 วางอยบนเสน 7 และอยใตเสน 3 ใหปลายเสน 7 อยใตเสน 1 และ เสน 2 10. น าตอกเสน 6 พบทบบนเสน 3 ใหขนานกบเสน 7 พบเสน 7 ลงใตเสน 4 แลววางขดทบเสน 6 แลวพบสลบไปมาจนสดปลายตอก 11. น าตอกเสน 8 สอดใตเสน 7 บนคขดเสน 1-2 ใหปลายตอกเสน 8 อกดานอยใตเสน 3 วางขดทบ บนเสน 5 สอดลงใตเสน 4

Page 25: คู่มือการสานตาแหลววัดท่าสะแบง ตำบลมะบ้า อำเภอทุ่งเขาหลวง จังหวัดร้อยเอ็ด

25 ตาแหลววดทาสะแบง

12. การพบแฉก 3 พบตอกเสน 7 หกทบบนเสน 2 ใหขนานกบเสน 8 แลวพบเสน 8 ลงใตเสน 1 ใหขนานกบเสน 7 ใหตอกเสน 7 วางขดทบกบเสน 8 แลวพบสลบไปมาจนสดปลายตอก 13. การพบแฉก 4 น าตอกเสน 5 วางทบบนเสน 4 ใหอยใตเสน 8 แลวพบเสน 5 ลงใตเสน 3 ใหขนานกบเสน 8 ใหตอกเสน 8 อยใตเสน 3 แลววางทบบนเสน 5 แลวสอดลงใตเสน 4 14. พบตอกเสน 8 วางขดทบบนเสน 4 ใหขนานกบเสน 5 แลวพบสลบไปมาจนสดปลายตอก 15. ตดปลายตอกทเหลอทง 4 แฉก แลวจดตกแตงตาแหลว ลาย 4 แฉก ใหไดรปทรงสวยงาม

Page 26: คู่มือการสานตาแหลววัดท่าสะแบง ตำบลมะบ้า อำเภอทุ่งเขาหลวง จังหวัดร้อยเอ็ด

26 ตาแหลววดทาสะแบง

ความหมายของตาแหลว ลาย 4 แฉก

ความหมายของตาแหลว ลาย 4 แฉก เปรยบเสมอนกบทศทง 4 ดงน

ทศเหนอ หรอ ทศอดร เปนหนงในทศหลกทงส โดยมากทศเหนอจะก าหนดอยดานบนของแผนท อาจเขยนยอดวยอกษร น หรออกษร N

ทศใต หรอ ทศทกษณ เปนหนงในทศหลกทงส อยตรงขามกบทศเหนอ ขวามอของทศตะวนออก และซายมอของทศตะวนตก โดยมากทศใตจะก าหนดใหอยดานลางของแผนท อาจเขยนยอดวยอกษร ต หรออกษร S

ทศตะวนออก หรอ ทศบรพา เปนหนงในทศหลกทงส อยตรงขามกบทศตะวนตก ขวามอของทศเหนอ และซายมอของทศใต โดยมากจะก าหนดใหทศตะวนออกอยดานขวามอของแผนททางภมศาสตร แตอยทางซายมอของแผนทดาว

Page 27: คู่มือการสานตาแหลววัดท่าสะแบง ตำบลมะบ้า อำเภอทุ่งเขาหลวง จังหวัดร้อยเอ็ด

27 ตาแหลววดทาสะแบง

ทศตะวนตก หรอ ทศประจม หรอ ทศปจฉม เปนหนงในทศหลกทงส อยตรงขามกบทศตะวนออก ขวามอของทศใต และซายมอของทศเหนอ โดยมากจะก าหนดใหทศตะวนตกอยดานซายของแผนททางภมศาสตร แตอยดานขวาของแผนทดาว

อวยวะภายในรางกายของมนษยนน ผทมไดมความรดานการแพทยดแลวอาจจะสบสนยากตอการจดจ า การแพทยจนจงไดก าหนดเอาอวยวะภายในเปรยบกบธาตทง 5 และทศทง 4 เพอใหงายตอการจดจ า ดงน ทศเหนอ เปรยบกบธาตน า ไดแก ไต กระเพาะปสสาวะ ทศใต เปรยบกบธาตไฟ ไดแก หวใจ ล าไสเลก เยอหมหวใจ สามสวน ทศตะวนออก เปรยบกบธาตไม ไดแก ตบ ถงน าด ทศตะวนตก เปรยบกบธาตทอง ไดแก ปอด ล าไสใหญ ศนยกลาง เปรยบกบธาตดน ไดแก มาม กระเพาะอาหาร

อวยวะภายในรางกายกบทศทง 4

Page 28: คู่มือการสานตาแหลววัดท่าสะแบง ตำบลมะบ้า อำเภอทุ่งเขาหลวง จังหวัดร้อยเอ็ด

28 ตาแหลววดทาสะแบง

จากภาพแผนภม วธจดจ าจดทตงอวยวะภายในของรางกายเราใหงายขน โดยการจ าภาพแผนภมใหไดเสยกอน เมอจ าไดแลว ใหกมมองทล าตวของเรา เหมอนกบวาภาพแผนภมไดตดอยบนล าตว ใหทศเหนออยดานลาง ทศใตอยบนหนาอก เพยงเทานกจะรทตงของอวยวะภายใน

ทศเหนอ เปนทศแหงธาตน า หมายเลขประจ าทศคอ 1 ทศนจะบงบอกถงหนาทการงาน ธรกจ ความกาวหนา ถาต าแหนงทศนอยในสภาพทสมดล เหมาะสมเสรมทศไดโดย การวางน าสะอาดทมการไหลเวยนอยางพอด จดวางวสดทรงกลมสขาว หรอโคมไฟสขาวเพอกระตนโชคการงาน หรอวางวสดตกแตงทเปนโลหะ สกควรใช ขาว ทอง เงน ด า น าเงน ฟา

ทศใต เปนทศแหงธาตไฟ หมายถงชอเสยง เกยรตยศ การจดจ า เครดต เลขประจ าทศคอ 9 ถาต าแหนงนมความสมดล จะสงเสรมผทอยอาศยในสถานทนนๆ ตามทกลาวมา เสรมทศท าไดโดยจดวางโคมไฟสแดง วสดตกแตงท าจากไม สทควรใชคอ สแดง สม เหลองจด และเขยว

ทศตะวนออก เปนทศแหงธาตไม หมายเลขประจ าทศคอ 3 เกยวพนกบครอบครว ถาทศนมความบกพรอง กจะเกดปญหาทวนวายภายในครอบครว ดงนนจงควรดแลโดย ไมน าเอาวสดทเปนโลหะมาจดวางไวในต าแหนงน แตควรมตนไมทแขงแรงสวยงามตงอยแทน

ทศตะวนตก เปนทศแหงธาตทอง(โลหะ) เกยวพนกบบรวาร เดกๆ หรอลกหลาน ควรดแลโดยการประดบต าแหนงนดวยของประดบโลหะ เซรามค ดนเผา หรอเครองแกว เพอสงเสรมมงคลใหกบคนในทอยอาศย ถาเกดความบกพรองในทศน บรวาร ลกหลาน จะมปญหา และอาจสรางปญหาได หมายเลขประจ าทศคอ 7

ทศตะวนออกเฉยงเหนอ ธาตดนเปนธาตประจ าทศน เกยวพนกบวสยทศน ความรภมปญญา ถาทศนมความเสอม จะท าใหสตปญญาของคนในทนนๆตดขด แกปญหาตางๆไดยากล าบาก ควรดแลและสงเสรมโดยจดวางโคมไฟสแดง หรอเหลองสดไวในต าแหนงน หมายเลขประจ าทศคอ 8

ทศตะวนออกเฉยงใต ธาตไม เปนทศแหงความมงคง การเงน การทอง การเพมพนของทรพยสน การดแลจะคลายกบทศตะวนออก ถามการตงน าพ หรอเลยงปลาในต าแหนงนจะชวยกระตน และสงเสรมความร ารวยของผอยอาศย

ทศตะวนตกเฉยงเหนอ ธาตทอง(โลหะ) เกยวพนกบการปกปองคมครอง ชวยเหลอ ผใหญโดยเฉพาะผชาย ควรดแลโดยการวางของตกแตงบานทเปนโลหะ แตตองไมควรมเหลยมคม และเสรมไดอกโดยเพม

Page 29: คู่มือการสานตาแหลววัดท่าสะแบง ตำบลมะบ้า อำเภอทุ่งเขาหลวง จังหวัดร้อยเอ็ด

29 ตาแหลววดทาสะแบง

แจกนดน ณ ต าแหนงน

ทศตะวนตกเฉยงใต เปนทศแหงธาตดน เกยวพนกบความสมพนธ ความรก การยอมรบ ชวตค และโชคดานความรก และยงหมายถงแมดวย ควรตดตงโคมไฟสแดง หรอเหลอง เพมกระตนมงคล ถาต าแหนงนเสยหาย จะท าใหเกดปญหาดานความรก และสขภาพของผใหญทเปนหญงในสถานทนนมปญหา

การสานตาแหลว ลาย 6 แฉก

Page 30: คู่มือการสานตาแหลววัดท่าสะแบง ตำบลมะบ้า อำเภอทุ่งเขาหลวง จังหวัดร้อยเอ็ด

30 ตาแหลววดทาสะแบง

การเตรยมวสดอปกรณ

1. ไมไผกลางกอ 2. เลอย 3. มดอโต 4. มดบาง 5. ผาพนนวจกตอก 6. ตอกไมไผ จ านวน 12 เสน

วธสานตาแหลว ลาย 6 แฉก

1. น าตอกไมไผเสน 1 วางคขนานกบเสน 2 2. น าตอกเสน 3 วางขดทบบนเสน 1 และ 2 3. น าตอกเสน 4 วางทบเสน 3 วางขดทบใหอยใตเสน 1 แลววางขดทบบนเสน 2 4. น าตอกเสน 5 สอดใตเสน 3 แลววางขดทบบนเสน 1-2 5. น าตอกเสน 6 สอดใตเสน 1 วางขดทบบนเสน 5 สอดใตเสน 2 แลววางขดทบบนเสน 4 6. น าตอกเสน 7 สอดใตเสน 1 วางขดทบบนเสน 2 สอดใตเสน 3 แลววางขดทบบนเสน 5

Page 31: คู่มือการสานตาแหลววัดท่าสะแบง ตำบลมะบ้า อำเภอทุ่งเขาหลวง จังหวัดร้อยเอ็ด

31 ตาแหลววดทาสะแบง

7. น าตอกเสน 8 สอดใตเสน 2 วางขดทบบนเสน 7 สอดใตเสน 1 น าเสน 7 วางขดทบบนเสน 1 8. น าตอกเสน 9 สอดใตเสน 4 วางขดทบบนเสน 8 สอดใตเสน 5 น าเสน 8 วางขดทบบนเสน 5 9. น าตอกเสน 10 สอดใตเสน 3 วางขดทบบนเสน 9 สอดใตเสน 6 น าเสน 9 วางขดทบบนเสน 6 10. น าตอกเสน 11 สอดใตเสน 1 วางขดทบบนเสน 10 สอดใตเสน 2 แลววางขดทบบนเสน 5 11. น าตอกเสน 12 สอดใตเสน 8 วางทบบนเสน 3 สอดใตเสน 7 วางขดทบบนเสน 6 สอดใตเสน 4 วางทบบนเสน 11 สอดใตเสน 5 วางขดทบบนเสน 10 แลวจดตาแหลวใหไดรปทรงสวยงาม

Page 32: คู่มือการสานตาแหลววัดท่าสะแบง ตำบลมะบ้า อำเภอทุ่งเขาหลวง จังหวัดร้อยเอ็ด

32 ตาแหลววดทาสะแบง

12. การพบแฉก 1 พบตอกเสน 12 พบทบบนเสน 5 ใชตอกเสน 11 หกทบลงใตเสน 4 น าเสน 12 วางขดทบบนเสน 11 แลวพบแฉก 1 ตามวธนจนสดความยาวของตอก 13. การพบแฉก 2 พบตอกเสน 7 พบทบบนเสน 6 ใชตอกเสน 12 หกทบลงใตเสน 3 น าเสน 7 ขดทบบนเสน 3 แลวพบแฉก 2 ตามวธนจนสดความยาวของตอก 14. การพบแฉก 3 พบตอกเสน 8 พบทบบนเสน 2 ใชตอกเสน 7 หกทบลงใตเสน 1 แลวพบแฉก 3 ตามวธนจนสดความยาวของตอก 15. การพบแฉก 4 พบตอกเสน 9 พบทบบนเสน 4 ใชตอกเสน 8 หกทบลงใตเสน 5 แลวพบแฉก 4 ตามวธนจนสดความยาวของตอก

Page 33: คู่มือการสานตาแหลววัดท่าสะแบง ตำบลมะบ้า อำเภอทุ่งเขาหลวง จังหวัดร้อยเอ็ด

33 ตาแหลววดทาสะแบง

16. การพบแฉก 5 พบตอกเสน 10 พบทบบนเสน 3 ใชตอกเสน 9 หกทบลงใตเสน 6 แลวพบแฉก 5 ตามวธนจนสดความยาวของตอก 17. การพบแฉก 6 พบตอกเสน 11 พบทบบนเสน 1 ใชตอกเสน 10 หกทบลงใตเสน 2 แลวพบแฉก 6 ตามวธนจนสดความยาวของตอก 18. ตดปลายตอกทเหลอทง 6 แฉก แลวจดตกแตงตาแหลว ลาย 6 แฉก ใหไดรปทรงสวยงาม

Page 34: คู่มือการสานตาแหลววัดท่าสะแบง ตำบลมะบ้า อำเภอทุ่งเขาหลวง จังหวัดร้อยเอ็ด

34 ตาแหลววดทาสะแบง

ความหมายของตาแหลว ลาย 6 แฉก

ทศทง 6 ในทางพระพทธศาสนา ในทนไมไดหมายถง ทศตางๆ ทเราคนเคยกน เชน ทศตะวนออก ตะวนตก เหนอไต ทศบรพา อยางนเปนตน แตค าวา ทศ ในทน (ในพระพทธศาสนา) หมายถง บคคล ผทเกยวของกบเรา คอผทเราควรปฏบตใหถกตองตามหนาท มดวยกน 6 อยาง ดงน

Page 35: คู่มือการสานตาแหลววัดท่าสะแบง ตำบลมะบ้า อำเภอทุ่งเขาหลวง จังหวัดร้อยเอ็ด

35 ตาแหลววดทาสะแบง

1. ทศเบองหนา ไดแก มารดา บดา 2. ทศเบองขวา ไดแก คร อาจารย 3. ทศเบองหลง ไดแก บตร ภรรยา 4. ทศเบองซาย ไดแก มตร สหาย 5. ทศเบองต า ไดแก บาว ไพร ผอยใตบงคบบญชา 6. ทศเบองบน ไดแก พระสงฆ สมณะพราหมณ หรอ นกบวช

ในครงสมยพทธกาล เมอพระสมมาสมพทธเจาเสดจอยในกรงราชคฤห เชาวนหนงขณะพระองคก าลงเสดจรบบณฑบาต ไดทอดพระเนตรเหนมาณพ (ผชาย) คนหนงชอ สงคาละ ก าลงประนมมอนอมนมสการทศทงหกนน (หมายถง ทศตะวนออก ทศตะวนตก เปนตน) เพอสกดกนอนตราย อนจะมมา แตทศนน ๆ เขาซงเคารพเชอฟงค าพดของพอ จงท าเชนนน พระพทธองคจงตรสบอกวา ทศทงหกน ในพทธศาสนาเขาไมไดไหวกนอยางนน แลวทรงแสดงวธไหวทศทงหก ในพระพทธศาสนาใหเขาฟง ดงนคอ 1. ปรตถมทศ คอ ทศเบองหนา หมายถง พอและแม วธไหวคอปฏบตตนดงน * เลยงดทาน * ชวยทานท ากจการงาน * ด ารงวงศสกลไว * ประพฤตตนใหเหมาะสมกบความเปนทายาท * เมอทานลวงลบไปแลว กตองท าบญอทศไปใหทาน ในทางกลบกน ผเปนพอ แม พงอนเคราะหตอลก ดงน คอ * หามไมใหท าความชว * สอนใหตงอยในความด * ใหศกษาเลาเรยนศลปะวทยา * หาภรรยาทเหมาะสม และสมควรให * มอบทรพยมรดกให

2. ทกขณทศ คอ ทศเบองขวา หมายถง ครอาจารย วธไหวคอปฏบตตนดงน * ลกขนยนรบ * เขาไปคอยรบใช * เคารพเชอฟงค าสงสอนของทาน * อปฐาก ปรนนบตทาน

Page 36: คู่มือการสานตาแหลววัดท่าสะแบง ตำบลมะบ้า อำเภอทุ่งเขาหลวง จังหวัดร้อยเอ็ด

36 ตาแหลววดทาสะแบง

* ตงใจเรยนศกษาเลาเรยนดวยความเคารพ ในทางกลบผเปนคร อาจารย พงอนเคราะหตอบตอศษย ดงน คอ * ใหค าแนะน าทด * ใหตงใจเรยน * บอกวชาความรแกศษยโดยไมปดบง * ยกยองศษยใหปรากฏแกเพอนฝง * ปกปองศษยจากอนตรายจากทกทศทาง

3. ปจฉมทศ คอ ทศเบองหลง หมายถง ภรรยา วธไหวคอปฏบตตนดงน * ยกยองนบถอวาเปนภรรยา * ไมดหมน * ไมประพฤตนอกใจ * มอบความเปนใหญให * ใหเครองแตงตว ในทางกลบกนผเปนภรรยา พงปฏบตตอสาม ดงน คอ * จดการงานใหด (ดแลบาน) * สงเคราะหคนขางเคยงของสาม (ญาตของสาม) * ไมประพฤตนอกในสาม * รกษาทรพยทสามหามาได * ขยนไมเกยจครานในการงานทงปวง

4. ปจฉมทศ คอ ทศเบองซาย หมายถง เพอน วธไหวคอปฏบตตนดงน * เผอแผแบงปน * พดจาไพเราะ มน าใจ * ชวยเหลอเกอกลซงกนและกน * รวมทกขรวมสขดวย * ซอสตยจรงใจตอกนและกน

5. เหฏฐมทศ คอ ทศเบองลาง หมายถง คนงาน หรอ คนรบใช (บาว) วธไหว คอปฏบตตนดงน * จดการงานใหท าตามสมควรแกก าลง ความสามารถ * ใหคาจาง และใหรางวล * รกษาพยาบาลในเวลาทเขาเจบไข

Page 37: คู่มือการสานตาแหลววัดท่าสะแบง ตำบลมะบ้า อำเภอทุ่งเขาหลวง จังหวัดร้อยเอ็ด

37 ตาแหลววดทาสะแบง

* ไดของแปลกๆ พเศษๆ มากแบงปนให * นอกจากวนหยดปกตแลว กปลอยใหหยดในวนอนบางตามสมควรแกสมย ในทางกลบกน บาวคนรบใช หรอ ลกจาง พงปฏบตตอ เจานาย หรอ นายจาง ดงน คอ * ลกขนมาท างานกอนนาย * เลกงานทหลงนาย * ถอเอาแตสงของทนายใหเทานน * ท างานใหดขนเรอยๆ * น าคณธรรมความดของนายไปสรรเสรญในทไปทนนๆ

6. อปรมทศ คอ ทศเบองบน หมายถง พระสงฆ สมณพราหมณ นกบวช วธไหวคอปฏบตตนดงน * จะท าสงใด กท าดวยความเมตตา * จะพดอะไร กพดดวยความเมตตา * จะคดอะไร กคดดวยความเมตตา * ตอนรบดวยความเตมใจ (ไมปดประตเรอน) * อปฏฐากบ ารงทานดวยปจจย 4 ( เครองนงหม อาหาร ทอยอาศย และยารกษาโรค)

ในทางกลบกนฝายพระสงฆ สมณะพราหมณ นกบวช พงอนเคราะหตอบ ดงน คอ * หามไมใหท าความชว * สงสอนใหตงอยในความด * อนเคราะหดวยน าใจอนงาม * ใหฟงสงทยงไมเคยฟง (ศกษารธรรมะอะไรมาทยงไมเคยฟง กมาเลาใหฟง) * ท าสงทเคยฟงแลวใหแจมแจง (อธบายธรรมะทเคยฟงแลวใหเขาใจแจมแจง) * บอกหนทางสวรรคให (บอกวธท าความดตางๆทจะเปนหนทางไปสวรรคให)

บคคลทมความเกยวของกบตวเราตามฐานะตาง ๆ เปรยบเหมอนกบทศทงหลายทลอมรอบ ตวเราอย จ าแนกออกเปน 6 ประเภท ดงน

1. ปรตถมทส คอ ทศเบองหนา ไดแก มารดา บดา 2. ทกขณทส คอ ทศเบองขวา ไดแก คร อาจารย

Page 38: คู่มือการสานตาแหลววัดท่าสะแบง ตำบลมะบ้า อำเภอทุ่งเขาหลวง จังหวัดร้อยเอ็ด

38 ตาแหลววดทาสะแบง

3. ปจฉมทส คอ ทศเบองหลง ไดแก ภรรยา 4. อตตรทส คอ ทศเบองซาย ไดแก มตร สหาย 5. เหฎฐมทส คอ ทศเบองต า ไดแก บรวาร คนรบใช 6. อปรมทส คอ ทศเบองบน ไดแก สมณพราหมณ

ทศทง 6 มความส าคญและอยในสถานะทแตกตางกน ดงนนพระพทธองคจงไดวางหลกหนาท

ทตองปฏบตตอทศตาง ๆ ดงน 1. บตร ธดา พงบ ารงมารดา บดา ดวยสถาน 5 ดงน

1. ทานเลยงมาแลว เลยงทานตอบ 2. ชวยท ากจของทาน 3. ด ารงวงศสกล 4. ประพฤตตนใหเปนคนควรรบทรพยมรดก 5. เมอทานลวงลบไปแลวท าบญอทศใหทาน มารดา บดา พงอนเคราะหบตร ธดา ดวยสถาน 5 ดงน 1. หามมใหท าความชว 2. ใหตงอยในความด 3. ใหศกษาศลปวทยา 4. หาภรรยาทสมควรให 5. มอบทรพยใหในสมย

2. ศษย พงบ ารงครอาจารยดวยสถาน 5 ดงน 1. ดวยลกขนยนรบ 2. ดวยเขาไปยนคอยรบใช 3. ดวยเชอฟง 4. ดวยอปฎฐาก 5. ดวยเรยนศลปะวทยาโดยเคารพ

คร อาจารย พงอนเคราะหศษยดวยสถาน 5 ดงน 1. แนะน าด 2. ใหเรยนด 3. บอกศลปะใหสนเชง ไมปดบงอ าพราง

Page 39: คู่มือการสานตาแหลววัดท่าสะแบง ตำบลมะบ้า อำเภอทุ่งเขาหลวง จังหวัดร้อยเอ็ด

39 ตาแหลววดทาสะแบง

4. ยกยองใหปรากฏในเพอนฝง 5. ท าความปองกนในทศทงหลาย

3. สาม พงบ ารงภรรยาดวยสถาน 5 ดงน 1. ดวยยกยองนบถอวาเปนภรรยา 2. ดวยไมดหมน 3. ดวยไมประพฤตนอกใจ 4. ดวยมอบความเปนใหญให 5. ดวยใหของก านลในโอกาสตาง ๆ ภรรยา พงอนเคราะหสามดวยสถาน 5 ดงน 1. จดการงานด 2. สงเคราะหคนขางเคยงของสามด 3. ไมประพฤตลวงใจสาม 4. รกษาทรพยทสามหามาไดไว 5. ขยนไมเกยจครานในกจการทงปวง

4. บคคล พงบ ารงมตรสหายดวยสถาน 5 ดงน 1. ดวยเผอแผแบงปน 2. ดวยเจรจาถอยค าไพเราะ 3. ดวยประพฤตประโยชน ชวยเหลอเกอกลกน 4. ดวยความเปนผมตนเสมอ รวมสขรวมทกข 5. ดวยซอสตยจรงใจตอกน มตร สหาย พงอนเคราะหตอบดวยสถาน 5 ดงน 1. รกษามตรผประมาทแลว 2. รกษาทรพยของมตรผประมาทแลว 3. เมอมภย เอาเปนทพงพ านกได 4. ไมละทงในยามทกขยาก 5. นบถอตลอดถงวงศญาตของมตร

5. นาย พงอนเคราะหบรวารดวยสถาน 5 ดงน 1. ดวยจดการงานใหท าตามสมควรแกก าลง 2. ดวยใหอาหารและรางวล 3. ดวยพยาบาลในเวลาเจบไข

Page 40: คู่มือการสานตาแหลววัดท่าสะแบง ตำบลมะบ้า อำเภอทุ่งเขาหลวง จังหวัดร้อยเอ็ด

40 ตาแหลววดทาสะแบง

4. ดวยแจกของมรสแปลกประหลาดใหกน 5. ดวยปลอยในสมย บรวาร พงอนเคราะหนายดวยสถาน 5 ดงน 1. ลกขนท างานกอนนาย 2. เลกการงานทหลงนาย 3. ถอเอาแตของทนายให 4. ท างานใหดขน 5. น าคณของนายไปสรรเสรญในทนน ๆ

6. คฤหสถ พงบ ารงพระสงฆดวยสถาน 5 ดงน 1. จะท าสงใดกท าดวยความเมตตา 2. จะพดสงใดกพดดวยความเมตตา 3. จะคดสงใดกคดดวยความเมตตา 4. ตอนรบดวยความเตมใจ 5. อปถมภดวยปจจย 4

พระสงฆ พงอนเคราะหคฤหสถดวยสถาน 6 ดงน 1. หามไมใหกระท าความชว 2. ใหตงอยในความด 3. อนเคราะหดวยความปรารถนาด 4. ใหไดฟงสงทยงไมเคยฟง 5. ท าสงทเคยฟงแลวใหแจมแจง 6. บอกทางสวรรคให

หลกการปฏบตตนตามหลกทศ 6

ทศ 6 คอ หลกธรรมทสอนใหเราปฏบตตอบคคลรอบดาน พระพทธเจาไดแบงบคคลทอยรอบ ตวเราออกเปน 6 ดาน ซงเปรยบเสมอนทศทง 6 ประกอบดวย

Page 41: คู่มือการสานตาแหลววัดท่าสะแบง ตำบลมะบ้า อำเภอทุ่งเขาหลวง จังหวัดร้อยเอ็ด

41 ตาแหลววดทาสะแบง

1. ทศเบองหนา หรอ ทศตะวนออก หมายถง การปฏบตตอกนระหวาง บตร และ บดา มารดา 2. ทศเบองขวา หรอ ทศใต หมายถง การปฏบตตอกนระหวาง ศษย และ ครบาอาจารย 3. ทศเบองหลง หรอ ทศตะวนตก หมายถง การปฏบตตอกนระหวาง สาม และ ภรรยา 4. ทศเบองซาย หรอ ทศเหนอ หมายถง การปฏบตตอกนระหวาง เพอน และ มตรสหาย 5. ทศเบองบน หมายถง การปฏบตตอกนระหวาง ฆราวาส และ สมณะ 6. ทศเบองลาง หมายถง การปฏบตตอกนระหวาง นายจางและลกจาง หรอผบงคบบญชาและผใตบงคบบญชา ดงรป ทแสดงถง ทศ 6

ทมา http://www.learntripitaka.com/scruple/thit6.htm

ทมา https://www.myfirstbrain.com

Page 42: คู่มือการสานตาแหลววัดท่าสะแบง ตำบลมะบ้า อำเภอทุ่งเขาหลวง จังหวัดร้อยเอ็ด

42 ตาแหลววดทาสะแบง

การสานตาแหลว ลาย 8 แฉก

การเตรยมวสดอปกรณ

1. ไมไผกลางกอ 2. เลอย 3. มดอโต 4. มดบาง 5. ผาพนนวจกตอก 6. ตอกไมไผ จ านวน 16 เสน

Page 43: คู่มือการสานตาแหลววัดท่าสะแบง ตำบลมะบ้า อำเภอทุ่งเขาหลวง จังหวัดร้อยเอ็ด

43 ตาแหลววดทาสะแบง

วธสานตาแหลว ลาย 8 แฉก

1. น าตอกไมไผเสน 1 วางคขนานกบเสน 2 2. น าตอกเสน 3 สอดใตเสน 1 แลววางขดทบบนเสน 2 3. น าตอกเสน 4 สอดใตเสน 2 วางขดทบบนเสน 3 แลวสอดใตเสน 1 4. น าตอกเสน 5 สอดใตเสน 4 แลววางขดทบบนเสน 1 5. น าตอกเสน 6 สอดใตเสน 1 วางขดทบบนเสน 5 สอดใตเสน 2 แลววางขดทบบนเสน 4 6. น าตอกเสน 7 สอดใตเสน 1 วางขดทบบนเสน 2 สอดใตเสน 3 แลววางขดทบบนเสน 5

Page 44: คู่มือการสานตาแหลววัดท่าสะแบง ตำบลมะบ้า อำเภอทุ่งเขาหลวง จังหวัดร้อยเอ็ด

44 ตาแหลววดทาสะแบง

7. น าตอกเสน 7 สอดใตเสน 2 บนคขดเสน 6- 5 ใตคขดเสน 1- 4 แลววางขดบนเสน 3 8. น าตอกเสน 8 สอดใตเสน 6 บนคขดเสน 2-5 ใตคขดเสน 6-4 แลววางขดบนเสน 1 9. น าตอกเสน 9 สอดใตเสน 5 แลววางขดทบบนเสน 4

Page 45: คู่มือการสานตาแหลววัดท่าสะแบง ตำบลมะบ้า อำเภอทุ่งเขาหลวง จังหวัดร้อยเอ็ด

45 ตาแหลววดทาสะแบง

10. การพบแฉก 1 น าตอกเสน 10 สอดวางบนเสน 5 สอดใตเสน 9 แลววางขดทบบนเสน 4 พบเสน 9 พบทบเสน 4 พบเสน 10 ลงใตเสน 5 แลววางขดกบเสน 9 พบทบเสน 5 ใหเสน 10 วางอยใตเสน 4 แลวพบแฉก 1 ตามวธนจนสดความยาวของตอก 11. การพบแฉก 2 น าตอกเสน 11 สอดวางบนเสน 2 สอดใตเสน 10 วางขดทบบนเสน 1 พบเสน 11 ลงใตเสน 2 พบเสน 10 วางขดบนเสน 1 แลววางขดทบกบเสน 11 แลวพบแฉก 2 ตามวธนจนสดความยาวของตอก 12. การพบแฉก 3 น าตอกเสน 12 สอดใตเสน 8 วางขดทบบนเสน 11 สอดใตเสน 7 พบเสน 12 ลงใตเสน 2 วางขดทบเสน 8 พบเสน 11 สอดลงใตเสน 7 แลววางขดทบกบเสน 12 แลวพบแฉก 3 ตามวธนจนสดความยาวของตอก 13. การพบแฉก 4 น าตอกเสน 13 สอดใตเสน 3 วางขดทบบนเสน 12 สอดใตเสน 6 พบเสน 13 พบทบเสน 3 พบเสน 12 สอดลงใตเสน 6 แลววางขดทบกบเสน 13 แลวพบแฉก 4 ตามวธนจนสดความยาวของตอก

Page 46: คู่มือการสานตาแหลววัดท่าสะแบง ตำบลมะบ้า อำเภอทุ่งเขาหลวง จังหวัดร้อยเอ็ด

46 ตาแหลววดทาสะแบง

Page 47: คู่มือการสานตาแหลววัดท่าสะแบง ตำบลมะบ้า อำเภอทุ่งเขาหลวง จังหวัดร้อยเอ็ด

47 ตาแหลววดทาสะแบง

14. การพบแฉก 5 น าตอกเสน 14 สอดใตเสน 4 วางขดทบบนเสน 13 สอดใตเสน 5 พบเสน 14 พบทบเสน 4 พบเสน 13 สอดลงใตเสน 5 แลววางขดทบกบเสน 14 แลวพบแฉก 5 ตามวธนจนสดความยาวของตอก 15. การพบแฉก 6 น าตอกเสน 15 สอดลงใตเสน 1 วางขดทบบนเสน 14 สอดใตเสน 2 พบเสน 15 พบทบเสน 1 พบเสน 14 สอดลงใตเสน 2 แลววางขดทบกบเสน 15 แลวพบแฉก 6 ตามวธนจนสดความยาวของตอก 16. การพบแฉก 7 น าตอกเสน 16 สอดลงใตเสน 7 วางขดทบบนเสน 15 สอดใตเสน 8 พบเสน 16 พบทบเสน 7 พบเสน 15 สอดลงใตเสน 8 แลววางขดทบกบเสน 16 แลวพบแฉก 7 ตามวธนจนสดความยาวของตอก 17. การพบแฉก 8 น าตอกเสน 16 วางขดทบบนเสน 9 สอดลงใตเสน 3 พบเสน 9 แลวสอดลง ใตเสน 6 พบเสน 16 วางขดทบเสน 3 แลวพบแฉก 8 ตามวธนจนสดความยาวของตอก 18. ตดปลายตอกทเหลอทง 8 แฉก แลวจดตกแตงตาแหลว ลาย 8 แฉก ใหไดรปทรงสวยงาม

Page 48: คู่มือการสานตาแหลววัดท่าสะแบง ตำบลมะบ้า อำเภอทุ่งเขาหลวง จังหวัดร้อยเอ็ด

48 ตาแหลววดทาสะแบง

ความหมายของการสานตาแหลว ลาย 8 แฉก

การสานตาแหลว ลาย 8 แฉก มความหมายเปรยบกบทศทง 8 ดงน 1. ทศบรพา หมายถง ทศตะวนออก 2. ทศอาคเนย หมายถง ทศตะวนออกเฉยงใต 3. ทศทกษณ หมายถง ทศใต 4. ทศหรด หมายถง ทศตะวนตกเฉยงใต 5. ทศปจจม หมายถง ทศตะวนตก 6. ทศพายพ หมายถง ทศตะวนตกเฉยงเหนอ 7. ทศอดร หมายถง ทศเหนอ 8. ทศอสาน หมายถง ทศตะวนออกเฉยงเหนอ

ทศหลกและทศทง 8

ทศหลกม 4 ทศ ไดแก ทศเหนอ ทศใต ทศตะวนออก ทศตะวนตก ทศทอยกงกลางระหวาง ทศหลกทง 4 ซงแตละทศจ าท ามม 45 องศา ดงน ทศตะวนออกเฉยงเหนอ อยระหวางทศตะวนออกกบทศเหนอ ทศตะวนออกเฉยงใต อยระหวางทศตะวนออกกบทศใต ทศตะวนตกเฉยงเหนอ อยระหวางทศตะวนตกกบทศเหนอ ทศตะวนตกเฉยงใต อยระหวางทศตะวนตกกบทศใต

ต าแหนงทศทงแปด

Page 49: คู่มือการสานตาแหลววัดท่าสะแบง ตำบลมะบ้า อำเภอทุ่งเขาหลวง จังหวัดร้อยเอ็ด

49 ตาแหลววดทาสะแบง

ลกษณะของธาตกบทศทง 8

ทศตะวนออก มลกษณะของ ธาตไม ทศตะวนตก มลกษณะของ ธาตทอง ทศเหนอ มลกษณะของ ธาตน า

Page 50: คู่มือการสานตาแหลววัดท่าสะแบง ตำบลมะบ้า อำเภอทุ่งเขาหลวง จังหวัดร้อยเอ็ด

50 ตาแหลววดทาสะแบง

ทศใต มลกษณะของ ธาตไฟ ทศตะวนออกเฉยงเหนอ มลกษณะของ ธาตดน ทศตะวนออกเฉยงใต มลกษณะของ ธาตไม

ทศตะวนตกเฉยงเหนอ มลกษณะของ ธาตทอง ทศตะวนตกเฉยงใต มลกษณะของ ธาตดน

แหลงอางอง

ภมปญญาพนบานชมชนวดทาสะแบง บานทาสะแบง อ าเภอทงเขาหลวง จงหวดรอยเอด อทส ศรวรรณ. หนงสอเรยนนกธรรมชนตร ฉบบมาตรฐาน บรณาการชวต นวโกวาท. กรงเทพฯ :

ส านกพมพเลยงเชยง เพยรเพอพทธศาสน, 2549. http://www.learntripitaka.com/scruple/thit6.htm https://www.myfirstbrain.com

Page 51: คู่มือการสานตาแหลววัดท่าสะแบง ตำบลมะบ้า อำเภอทุ่งเขาหลวง จังหวัดร้อยเอ็ด

51 ตาแหลววดทาสะแบง

ภาพกจกรรมการเรยนรการสานตาแหลววดทาสะแบง

Page 52: คู่มือการสานตาแหลววัดท่าสะแบง ตำบลมะบ้า อำเภอทุ่งเขาหลวง จังหวัดร้อยเอ็ด

52 ตาแหลววดทาสะแบง

ภาพกจกรรมการเรยนรการสานตาแหลววดทาสะแบง

Page 53: คู่มือการสานตาแหลววัดท่าสะแบง ตำบลมะบ้า อำเภอทุ่งเขาหลวง จังหวัดร้อยเอ็ด

53 ตาแหลววดทาสะแบง

ภาพกจกรรมการเรยนรการสานตาแหลววดทาสะแบง

Page 54: คู่มือการสานตาแหลววัดท่าสะแบง ตำบลมะบ้า อำเภอทุ่งเขาหลวง จังหวัดร้อยเอ็ด

54 ตาแหลววดทาสะแบง

พธกรรมและความเชอการใชตาแหลวในชมชนวดทาสะแบง

Page 55: คู่มือการสานตาแหลววัดท่าสะแบง ตำบลมะบ้า อำเภอทุ่งเขาหลวง จังหวัดร้อยเอ็ด

55 ตาแหลววดทาสะแบง

คณะผจดท า

1. พระครสทธวโรภาส ประธาน 2. พระอนสรณ ปภสสโร ผทรงคณวฒ 3. พระมหา ดร.ทองจนทร กมโล ผประสานงาน 4. คณะสงฆวดทาสะแบงทกรป กรรมการ 5. นางคมทอง จ านงคจตร กรรมการ 6. นางทองทรพย ปตโต กรรมการ 7. นายดวน เอกวธ ภมปญญาพนบาน 8. เรอเอกอ านวย ภมภกด ภมปญญาพนบาน 9. นายประพนธ ดลกศร ภมปญญาพนบาน 10. นายประดษฐ ฤทธวฒ ภมปญญาพนบาน 11. นายส ารอง มาลาขนธ ภมปญญาพนบาน 12. ดร.วชรนทร แสนรงเมอง ทปรกษาและถอดบทเรยน

Page 56: คู่มือการสานตาแหลววัดท่าสะแบง ตำบลมะบ้า อำเภอทุ่งเขาหลวง จังหวัดร้อยเอ็ด

56 ตาแหลววดทาสะแบง