คู่มือส่งเสริมศาสนาวัดท่าสะแบง ตำบลมะบ้า อำเภอทุ่งเขาหลวง จังหวัดร้อยเอ็ด

วดทาสะแบง 1


ค าน า

คมอการเรยนรเลมน จดท าขนเพอประกอบการเรยนรโครงการวถชวตไทยสสขภาวะ 3 วยในชมชนวดทาสะแบง กจกรรมท 1 เรอง สงเสรมการเรยนรศาสนา คณธรรมและจรยธรรมในชมชนวดทาสะแบง เปนการถายทอดวถชวตไทยแบบพนบานของคนอสานทอาศยอยในชมชน วดทาสะแบง หมท 4 และหมท 7 บานทาสะแบง ต าบลมะบา อ าเภอทงเขาหลวง จงหวดรอยเอด โดยการน าเอาหลกธรรมะทางพระพทธศาสนายดเปนแนวทางการด าเนนชวต ในการประกอบพธกรรมและความเชอทางศาสนพธของชาวอสานทสบทอดมาจากบรรพบรษ ไดปลกฝงใหประชาชนในชมชนทงเดก ผใหญ และผสงอาย ใหมความรก ความสามคค มคณธรรม และจรยธรรม ดวยการมสวนรวมของคนในหมบาน โรงเรยนและชมชน มาท ากจกรรมรวมกนทวดบานทาสะแบง อนเปนศนยรวมพลงทางกายและจตใจของชมชนบานทาสะแบง คมอการเรยนรเลมน ไดส าเรจสมบรณและเปนรปเลมทสวยงาม คณะผจดท าขอกราบนมสการพระภกษ สามเณร วดทาสะแบงทกรป ขอขอบคณภมปญญาพนบานและผรทมสวนเกยวของทกทาน ขอขอบคณ อาจารย ดร.วชรนทร แสนรงเมอง ทปรกษาโครงการและถอดบทเรยน ใหส าเรจลลวงดวยด

หวงเปนอยางยงวาคมอการเรยนรเลมน คงเกดประโยชนแกผศกษาเรยนรและผทสนใจ ใหพทธศาสนาด ารงอยคกบสงคมไทยอสานอยางยงยน คณะผจดท า ชมชนวดทาสะแบง


สารบญ

เรอง หนา

ค าน า 1 สารบญ 2 ประวตวดทาสะแบง 3 หลกการและเหตผล 6 จดประสงค 6 เปาหมาย 7 วธด าเนนการ 9 ประโยชนทคาดวาไดรบ 12 โครงสรางหลกสตรการเรยนร 13 พทธประวต 14 การแสดงความเคารพพระ 25 การแสดงตนเปนพทธมามกะ 29 การอาราธนา 36 การถวายทาน 38 การประเคนของพระ 44 การกรวดน า 45 การท าสมาธ – แผเมตตา 49 การกลาวบทระลกคณ 54 การท าวตรเชา – การท าวตรเยน 61 บทสวดสะระภญญกราบลา 77 การจดโตะหมบชา 78 แหลงอางอง 83 ภาพกจกรรมการเรยนรในชมชนวดทาสะแบง 84 พธกรรมและความเชอในพทธศาสนพธ 87 คณะผจดท า 88


วดทาสะแบง ค าขวญวดทาสะแบง

ขนหมากเบงทาสะแบง แหลงเรยนรวฒนธรรม งามเลศล าประเพณ แมน าชแขงเรอยาว หลวงปขาวตระการตา ศนยการศกษา ICT

ประวตความเปนมา วดทาสะแบง ตงอยเลขท 97 บานทาสะแบง หมท 4 ต าบลมะบา อ าเภอทงเขาหลวง จงหวดรอยเอด สงกดคณะสงฆมหานกาย มทดนตงวดเนอท 6 ไร 50 ตารางวา ส.ค. 1 เลขท 329 ตงขนป พ.ศ. 2405 เดมชอ “วดตาลทาสะแบง” ตอมาป พ.ศ. 2481 เปลยนชอเปน “วดทาสะแบง” และไดรบพระราชทานวสงคามสมา ในวนท 28 พฤศจกายน พ.ศ. 2481 นบตงแตนนมาจนถงปจจบน มเขตวสงคามสมา ขนาดกวาง 40 เมตร ยาว 80 เมตร ทธรณสงฆ จ านวน 1 แปลง เนอท 3 ไร 15 ตารางวา ในอดตไดสรางไวเปนศาลากลางหมบานทาสะแบง ปจจบนไดสรางเปนแหลงการเรยนร ศนยปฐมวย และศนยรวม กลมแมบาน ในชมชนวดทาสะแบง

อาณาเขต ทศเหนอ มเนอท 2 เสน 18 วา ตดกบถนนสาธารณะบานทาสะแบง ทศใต มเนอท 4 เสน 2 วา ตดกบทดนของนางอน ศรสาร ทศตะวนออก มเนอท 4 เสน 6 วา ตดกบแมน าช ทศตะวนตก มเนอท 4 เสน 4 วา ตดกบถนนสาธารณะบานทาสะแบง

อาคารเสนาสนะ ประกอบดวย

1. อโบสถ ขนาดกวาง 6 เมตร ยาว 16 เมตร เปนอาคารคอนกรตเสรมเหลก สรางเมอ พ.ศ. 2529 2. ศาลาการเปรยญ ขนาดกวาง 15 เมตร ยาว 20 เมตร สรางเมอ พ.ศ. 2533 3. กฎสงฆ จ านวน 3 หลง เปนอาคารครงตกครงไม


4. ปชนยวตถ มพระประธานในอโบสถ เนอโลหะ สรางเมอป พ.ศ. 2526 มพระประธานทศาลา การเปรยญ จ านวน 1 องค และพระประธานทกฎ จ านวน 1 องค

การบรหารและการปกครอง มเจาอาวาสเทาททราบนาม ดงน 1. พระครขนตภรมย เปนเจาอาวาสระหวางป พ.ศ. 2441 – พ.ศ. 2498 2. เจาอธการคณ ฐตปญโญ เปนเจาอาวาสระหวางป พ.ศ. 2499 – พ.ศ. 2528 3. พระอธการรศม ปญญวโร เปนเจาอาวาสระหวางป พ.ศ. 2529 – พ.ศ. 2537 4. พระครสทธวโรภาส (สะอาด ปภสสโร) เปนเจาอาวาสระหวางป พ.ศ. 2538 – ปจจบน สงกอสรางถาวรวตถ ประกอบดวย

1. ศาลาการเปรยญ 2 ชน มขนาดกวาง 12 เมตร ยาว 32 เมตร วางศลาฤกษ ในวนท 14 สงหาคม พ.ศ. 2548 เรมด าเนนการกอสราง เมอวนท 15 สงหาคม พ.ศ. 2548 และสรางเสรจในป พ.ศ. 2552 2. พระพทธสรนทรมหามน (หลวงปขาว) เปนพระพทธรปปนปนสขาว ขนาดหนาตกกวาง 7.85 เมตร สง 11.50 เมตร สรางเมอวนท 9 พฤศจกายน – วนท 3 ธนวาคม พ.ศ. 2549 ใชเวลาการกอสรางรวม 29 วน ใชงบประมาณกอสรางประมาณ 800,000 บาทเศษ 3. หอระฆง สรางเมอวนท 16 มนาคม พ.ศ. 2551 สรางเสรจวนท 15 มนาคม พ.ศ. 2552 ใชงบกอสรางประมาณ 500,000 บาท


4. ศนยการเรยนร ICT ไดรบงบสนบสนนเครองคอมพวเตอร จ านวน 21 เครอง จากกระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร โดยใชงบประมาณของทางวดทาสะแบง ในการกอสรางศนย การเรยนร ICT ประมาณ 350,000 บาท กอสราง เมอวนท 15 มถนายน – 24 สงหาคม พ.ศ. 2553 เพอใชเปนแหลงเรยนรในชมชนวดทาสะแบง 5. กฎสงฆ จ านวน 1 หลง เปนอาคารครงตกครงไม สรางเมอวนท 6 กมภาพนธ – 30 เมษายน พ.ศ. 2554 ใชงบกอสรางประมาณ 450,000 บาท 6. หองน า จ านวน 5 หอง สรางเมอเดอนมนาคม – เมษายน พ.ศ. 2554 ใชงบกอสรางประมาณ 100,000 บาท เขตการปกครอง ในอดต วดทาสะแบงอยในเขตการปกครองของอ าเภอธวชบร แบงเขตการปกครองเปน 2 กง ไดแก กงอ าเภอเชยงขวญและกงอ าเภอทงเขาหลวง ตอมาทางราชการจงไดแตงตงยกกงอ าเภอทง 2 กง เปนอ าเภอ คอ อ าเภอเชยงขวญ และอ าเภอทงเขาหลวง เมอวนท 8 กนยายน พ.ศ. 2550 วดทาสะแบง

จงไดอยเขตการปกครองของอ าเภอทงเขาหลวง นบตงแตนนมาจนถงปจจบน.


โครงการน ารองการจดการศกษาแบบมสวนรวมขององคกรในชมชนเพอสขภาวะคนไทย (ปศท.2)

ชอโครงการ วถชวตไทยสสขภาวะ 3 วยในวดทาสะแบง Thai Way of Life on Holistic Health of 3 Ages in Tha Sabang Temple.

กจกรรมท 1 สงเสรมการเรยนรศาสนา คณธรรม และจรยธรรมในชมชนวดทาสะแบง

หลกการและเหตผล

การพฒนาคณภาพการศกษา ในการเรงรดการปฏรปการศกษาโดยยดคณธรรมน าความร ตามหลกเศรษฐกจพอเพยง ความสมานฉนท สนตวธ วถประชาธปไตย จากการประเมนในดานนกเรยนจดดอยทควรแกไขและพฒนา คอ การก ากบดแลแกไขพฤตกรรมนกเรยนทไมพงประสงค ใหเปนมาตรฐานและเปนแบบอยางทดของโรงเรยน ดานคณธรรม จรยธรรมของนกเรยน เพอเปน การปลกฝงคณธรรม จรยธรรมและสงเสรมนกเรยนไดเรยนรการปฏบตตนใหเหมาะสมในสถานภาพของนกเรยนและเปนคนดของสงคม รจกน าเอาทกษะความร ประสบการณทไดรบมาประยกตใช ปฏบตตนใหเหมาะสมกบวยและสถานการณในสงคมยคปจจบน อาจมบคคลบางสวนทประพฤตปฏบตตนไม


เหมาะสม ขาดความยงคด และขาดคณธรรม จรยธรรม จงท าใหเกดปญหาทางสงคม ควรไดรบการเรยนรและแนวทางการปฏบตตนใหถกตอง โดยใชกจกรรมทางพทธศาสนพธ เพอประกอบพธกรรมตามความเชอทางพระพทธศาสนาของพทธศาสนกชน ในชมชนวดทาสะแบง ซงเปนการสบทอดประเพณไทยและวฒนธรรมพนบานในชมชนวดทาสะแบง โดยการมสวนรวมกจกรรมของคน ในหมบาน วด โรงเรยนและชมชนวดทาสะแบง ทงวยเดก ผใหญ และผสงอาย เกดความรก ความสามคค และความสมานฉนท สามารถน าเอาทกษะการเรยนรมาประยกตใชใหเกดประโยชนในการด ารงชวตประจ าวน และการท ากจกรรมรวมกนในไดสงคมอยางมความสข รวมทงเปนการสงเสรมพทธศาสนา คณธรรมและจรยธรรมในชมชนวดทาสะแบง ใหอยคกบสงคมไทยอสานอยางยงยนตลอดไป

วตถประสงค ผลผลต (Out put) 1. เพอสงเสรมการเรยนรพทธศาสนาโดยน าเอาหลกธรรมค าสอนของพระพทธศาสดามาประยกตใช กบหลกแนวคดของเศรษฐกจพอเพยงในการด าเนนชวตประจ าวนในชมชนวดทาสะแบง 2. เพอสงเสรมการปฏบตตนใหเปนคนด มคณธรรม จรยธรรม ตามขนบธรรมเนยมประเพณไทย 3. เพอสงเสรมการท ากจกรรมพทธศาสนพธรวมกน สงผลใหเกดความรก ความสามคค และอยในสงคมอยางสนตสข

ประโยชนทไดรบ ผลลพธ (Out come) 1. บคคลในชมชนวดทาสะแบง ด าเนนวถชวตประจ าวนอยอยางพอเพยง 2. บคคลในชมชนวดทาสะแบงมคณธรรม จรยธรรม และมสวนรวมการสบสานขนบประเพณไทย ใหอยคกบชมชนอสานและสงคมไทยอยางยงยนตลอดไป 3. บคคลทง 3 วยในชมชนวดทาสะแบงท ากจกรรมพทธศาสนพธรวมกน สงผลใหเกดความรก ความสามคค และอยในสงคมอยางสนตสข

เปาหมาย เชงปรมาณ เดก ผใหญ และ ผสงอาย หมท 4 และ หมท 7 บานทาสะแบง ต าบลมะบา อ าเภอ ทงเขาหลวง จงหวดรอยเอด จ านวน 100 คน


เชงคณภาพ กลมเปาหมาย จ านวน 100 คน ไดเรยนรเกยวกบพระพทธศาสนา สงผลใหมคณธรรม จรยธรรม และปฏบตตนเปนพลเมองดของสงคม คดเปนรอยละ 80

ระยะเวลาด าเนนการ เรมตงแต 1 เมษายน 2554 – 1 เมษายน 2555

สถานทด าเนนการ ชมชนวดทาสะแบง ต าบลมะบา อ าเภอทงเขาหลวง จงหวดรอยเอด

หนวยงานทรบผดชอบ วดทาสะแบง ต าบลมะบา อ าเภอทงเขาหลวง จงหวดรอยเอด

หนวยงานทเกยวของ

1. วดทาสะแบง หมท 4 ต าบลมะบา อ าเภอทงเขาหลวง จงหวดรอยเอด 2. บานทาสะแบง หมท 4 ต าบลมะบา อ าเภอทงเขาหลวง จงหวดรอยเอด 3. บานทาสะแบง หมท 7 ต าบลมะบา อ าเภอทงเขาหลวง จงหวดรอยเอด 4. โรงเรยนบงงามพฒนา ต าบลมะบา อ าเภอทงเขาหลวง จงหวดรอยเอด 5. โรงเรยนบานขวางทาสะแบง ต าบลมะบา อ าเภอทงเขาหลวง จงหวดรอยเอด 6. ศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยอ าเภอทงเขาหลวง จงหวดรอยเอด

ผรบผดชอบ

คณะท างานโครงการ ประกอบดวย 1. พระครสทธวโรภาส เจาอาวาสวดทาสะแบง ประธาน 2. พระอนสรณ ปภสสโร วดทาสะแบง รองประธาน 3. พระมหา ดร.ทองจนทร กมโล วดทาสะแบง ผประสานงาน 4. คณะสงฆวดทาสะแบงทกรป วดทาสะแบง กรรมการ 5. นายบญเสรม เครอน าค า ก านนต าบลมะบา กรรมการ 6. นางบวบาน ประวเศษ ผอ.กศนทงเขาหลวง กรรมการ 7. นายธงชย โพธรกข ผอ.รร.บงงามพฒนา กรรมการ 8. นายเสนอ แกวนาคณ ผอ.รร.บานขวางทาสะแบง กรรมการ 9. นางทองทรพย ปตโต คร.กศนทงเขาหลวง กรรมการ 10 นางกอบแกว สดเสนห คร รร.บงงามพฒนา กรรมการ


11. นางนวลจนทร ชะยมาตร คร รร.บานขวางทาสะแบง กรรมการ 12. นายประพนธ ดลกศร ผใหญบานหม 4 กรรมการ 13. นายธ ารง ทพยสาร ผใหญบานหม 7 กรรมการ 14. นายประดษฐ ฤทธวฒ ผชวยผใหญบานหม 4 กรรมการ 15. นางวภา ชดขนทด ผชวยผใหญบานหม 7 กรรมการ 16. นางคมทอง จ านงคจตร สารวตรก านนต าบลมะบา กรรมการ 17. นางสปรยา ทพยสาร สารวตรก านนต าบลมะบา กรรมการ 18. นางล าพอง วลยศลป บานทาสะแบง ภมปญญาพนบาน

19. นางวน วจภม บานทาสะแบง ภมปญญาพนบาน 20. นางพน ธหา บานทาสะแบง ภมปญญาพนบาน 21. นางพร จตรวธ บานทาสะแบง ภมปญญาพนบาน

22. นางบญนอง สนองผน บานทาสะแบง ภมปญญาพนบาน 23. นางทองเลยม นลภกด บานทาสะแบง ภมปญญาพนบาน 24. นางล าไย ฤทธวธ บานทาสะแบง ภมปญญาพนบาน 25. นางจ าลอง เอกวธ บานทาสะแบง ภมปญญาพนบาน 26. เรอเอกอ านวย ภมภกด บานทาสะแบง ภมปญญาพนบาน 27. นายส ารอง มาลาขนธ บานทาสะแบง ภมปญญาพนบาน 28. นายดวน เอกวธ บานทาสะแบง ภมปญญาพนบาน 29. ดร.วชรนทร แสนรงเมอง นกวชาการ ทปรกษาและถอดบทเรยน

วธด าเนนงาน กจกรรมท 1 สงเสรมการเรยนรศาสนา คณธรรมและจรยธรรมในชมชนวดทาสะแบง งบประมาณ 70,000 บาท รายละเอยดดงน

กจกรรม ระยะเวลา งบประมาณ ผรบผดชอบ

ขนเตรยมการ 1. ประชมคณะท างาน 2. แตงตงคณะท างาน 3. วางแผนการท างาน ขนด าเนนการ 1. จดท าคมอสงเสรมการเรยนร

1 เมษายน 2554 – 30 เมษายน 2554

1 พฤษภาคม 2554 –

3,000

1,500

3,000

1. ประธานโครงการ 2. คณะท างานโครงการ 3. ผประสานงานโครงการและ


ศาสนา คณธรรมและจรยธรรม ในชมชนวดทาสะแบง 2. ประสานกบองคกรทเกยวของ 3. ประชาสมพนธการท างาน 4. ด าเนนการจดกจกรรมตามโครงการ 4.1 ประชมกลมเปาหมาย 4.2 จดกจกรรมสงเสรมการเรยนรศาสนา คณธรรม และจรยธรรม ในชมชนวดทาสะแบง 4.3 จดนทรรศการ ขนประเมนผล 1. สงเกตการเขารวมกจกรรม 2. การตอบแบบสอบถาม 3. สรปผลการด าเนนงาน 4. รายงานผลการจดท าโครงการและ ถอดบทเรยน

31 พฤษภาคม 2554

1 มถนายน 2554 – 24 ธนวาคม 2554

30 ธนวาคม 2554

1 มถนายน 2554 – 29 กมภาพนธ 2555 30 ธนวาคม 2554 – 29 กมภาพนธ 2555

-

5,000

44,500 - -

10,000 - -

3,000 -

เหรญญก 4. ทปรกษาโครงการและถอดบทเรยน

งบประมาณ กจกรรมสงเสรมการเรยนรศาสนา คณธรรมและจรยธรรมในชมชนวดทาสะแบง

ไดรบงบประมาณสนบสนน จ านวน 70,000 บาท ตามรายละเอยดตอไปน

รายการ จ านวนเงน

/บาท

ผรบผดชอบ

1. คาอาหารการประชมคณะท างาน 2. คาตอบแทนพจารณาโครงการ 3. คาจดท าคมอสงเสรมการเรยนรศาสนา คณธรรมและคณธรรมในชมชนวดทาสะแบง 4. คาตอบแทนครผสอน 5. คาตอบแทนการปฏบตงานคณะท างาน

3,000 1,500 3,000

- 12,000 3,000

1. ประธานโครงการ 2. คณะท างานโครงการ 3. ผประสานงานโครงการ และเหรญญก 4. ทปรกษาโครงการและ ถอดบทเรยน


6. คาด าเนนการจดกจกรรมการเรยนร 7. คาสถานทประชม 8. คาสอและแผนปายประชาสมพนธ 9. คาจดท าแบบสอบถาม 10. คาวสดส านกงาน 11. คาพาหนะเดนทาง 12. คาจดนทรรศการ

25,000 5,000 5,000 500

1,000 1,000

10,000

70,000

การวดและประเมนผล

ตวบงช สภาพความส าเรจ

วธการจด กจกรรมการเรยนร

วธการวดและประเมนผล

เครองมอทใช วดและประเมนผล

ดานผลผลต (OUTPUT) 1. เพอสงเสรมการเรยนรพทธศาสนาโดยน าเอาหลกธรรมค าสอนของ พระพทธศาสดามาประยกตใชกบหลกแนวคดของเศรษฐกจพอเพยง ในการด าเนนชวตประจ าวนในชมชนวดทาสะแบง 2. เพอสงเสรมการปฏบตตน ใหเปนคนด มคณธรรม จรยธรรม ตามขนบธรรมเนยมประเพณไทย 3. เพอสงเสรมการท ากจกรรม พทธศาสนพธรวมกน สงผลให เกดความรก ความสามคค และ อยในสงคมอยางสนตสข

-การอธบาย -การบรรยาย -การสาธต -การปฏบต -การจดนทรรศการ

-การสงเกต -การเขารวมกจกรรม -การท ากจกรรม -การถามค าถาม -การตอบค าถาม -การทดสอบ -ประเมนผลงาน

-แบบสงเกต -ค าถาม/ค าตอบ -แบบทดสอบ -แบบประเมน ผลงาน


ตวบงช สภาพความส าเรจ

วธการจด กจกรรมการเรยนร

วธการวดและประเมนผล

เครองมอทใช วดและประเมนผล

ดานผลลพธ (OUTCOME) 1. บคคลในชมชนวดทาสะแบง ด าเนนวถชวตประจ าวนอยอยางพอเพยง 2. บคคลในชมชนวดทาสะแบง มคณธรรม จรยธรรม และมสวนรวมการสบสานขนบประเพณไทยใหอย คกบชมชนอสานและสงคมไทย อยางยงยนตลอดไป 3. บคคล 3 วยในชมชนวดทาสะแบง ท ากจกรรมพทธศาสนพธรวมกน สงผลใหเกดความรก ความสามคค และอยในสงคมอยางสนตสข

-การอธบาย -การบรรยาย -การสาธต -การปฏบต -การจดนทรรศการ

-การสงเกต -การเขารวมกจกรรม -การท ากจกรรม -การถามค าถาม -การตอบค าถาม -การทดสอบ -ประเมนผลงาน

-แบบสงเกต -ค าถาม/ค าตอบ -แบบทดสอบ -แบบประเมน ผลงาน

ผลทคาดวาจะไดรบ

1. บคคลในชมชนวดทาสะแบง ด าเนนวถชวตประจ าวนโดยยดหลกเศรษฐกจพอเพยงมาปรบประยกตใชใหอยอยางพอเพยงไดอยางเหมาะสม 2. บคคลในชมชนวดทาสะแบงมคณธรรม จรยธรรม และมสวนรวมการสบสานขนบประเพณไทย ใหอยคกบชมชนอสานและสงคมไทยอยางยงยนตลอดไป 3. บคคล 3 วยทงเดก ผใหญและผสงอายในชมชนวดทาสะแบง ไดท ากจกรรมพทธศาสนพธรวมกน สงผลใหเกดความรก ความสามคค และอยรวมกนในสงคมอยางสนตสข 4. บคคลทง 3 วยในชมชนวดทาสะแบง มคณธรรม จรยธรรม มสขภาวะทด และมคณภาพชวตดขน


โครงสรางหลกสตรการเรยนร โครงการวถชวตไทย สสขภาวะ 3 วย ในชมชนวดทาสะแบง

กจกรรมท 1 เรอง สงเสรมการเรยนรศาสนา คณธรรมและจรยธรรม

ครงท

วน เดอน ป

กจกรรมการเรยนร

เวลา/ชม. 1 7 – 14 พ.ค. 54 พทธประวต 2 2 21 – 28 พ.ค. 54 การแสดงความเคารพพระ 2 3 4 – 11 ม.ย. 54 การแสดงตนเปนพทธมามกะ 2 4 18 – 25 ม.ย. 54 การอาราธนา 2 5 2 – 9 ก.ค. 54 การถวายทาน 2 6 16 – 23 ก.ค. 54 การประเคนของพระ 2 7 30 ก.ค. 54 การกรวดน า 2 8 6 – 27 ส.ค. 54 การท าสมาธ - แผเมตตา 4 9 3 – 24 ก.ย. 54 การกลาวบทระลกคณ 4

10 1 – 29 ต.ค. 54 การท าวตรเชา 4 11 5 – 26 พ.ย. 54 การท าวตรเยน 4 12 3 – 10 ธ.ค. 54 บทสวดสะระภญญกราบลา 4 13 17 – 24 ธ.ค. 54 การจดโตะหมบชา 4 14 30 ธ.ค. 54 การจดนทรรศการ 5 15 30 ธ.ค. 54 การประเมนผล 2

รวม 45


พทธประวต

พทธประวต

พระพทธเจา หมายถง ผตน หรอ ผตรสรธรรม พระพทธเจาเปนศาสดาของศาสนาพทธ แตแทจรงแลว พระองคไมใชพระเจา หรอศาสดาผพยากรณใด ๆ เลย แตพระองคทรงเปนมนษย ผประเสรฐคนหนงเทานน

ประสต

พระเจาสทโธทนะมพระอครมเหสทรงพระนามวา มหามายาเทว ทงสองพระองคทรงอยรวมกนมาดวยความผาสก จนกระทงพระเทวทรงมพระครรภ และเมอพระครรภแกจวนจะประสต พระนางจงไดรบพระบรมราชานญาตจากพระสวาม ใหแปรพระราชฐานไปประทบทกรงเทวทหะ เปนการชวคราว ทงนกเพอประสตในตระกลของพระนางตามประเพณนยมสมยนน พระเทวเสดจออกจากกรงกบลพสดพรอมดวยขาราชบรพารในเวลาเชา ของวนเพญเดอน 6 กอนพทธศกราช 80 ป เมอขบวนเสดจผานมาถงสวนลมพน ตงอยกงกลางทางระหวางกรงกบลพสดและกรงเทวทหะตอกน พระนางทรงมพระประสงคจะประพาสอทยาน ขาราชบรพารจงเชญเสดจประทบพกผอนอรยาบถใตตนสาละ ขณะประทบอยทสวนลมพนนน พระนางไดประสต พระโอรสภายใตตนสาละ เมอพระเจา สทโธทนะทรงทราบขาวประสต จงตรสสงใหเชญเสดจ พระนางพรอมดวยพระราชกมารกลบคน กรงกบลพสดโดยดวน


ขาวการประสตแพรไปถงอสตดาบส ผอาศยอยในอาศรมเชงเขาหมาลย ดาบสทานน มความคนเคยกบราชส านกของพระเจาสทโธทนะ พอทราบขาวประสตของพระราชกมาร ดาบสจงลงจากเขาเขาไปเยยมเยยนราชส านก ทานมความรเกยวกบการท านายมหาปรสลกษณะ พอเปนพระราชกมารกท านายไดทนทวานคอผจะตรสรเปนพระสมมาสมพทธเจา จงกลาวพยากรณวา "พระราชกมารนจกบรรลพระสพพญญตญาณ เหนแจงพระนพพานอนบรสทธอยางยง ทรงหวงประโยชนแก ปวงชนเปนอนมาก จะประกาศธรรมจกรพรหมจรรยของพระกมารนจกแพรหลาย" แลวกราบลงแทบพระบาทของพระกมาร พระเจาสทโธทนะทรงทอดพระเนตรเหนเหตการณทรงรสกอศจรรย และเปยมลนดวยปต ถงกบทรดพระองคลงอภวาทพระราชกมารตามอยางดาบส

เมอพระกมารประสตได 5 วน พระเจาสทโธทนะโปรดใหประกอบพธเฉลมฉลองรบขวญ และขนานพระนาม โดยเชญพราหมณ 108 คน ผเชยวชาญไตรเพทมาบรโภคโภชนาหาร ทประช มพราหมณไดถวายพระนามวา "สทธตถะ" แปลวา "สมประสงค" คอพระราชกมารจะทรงปรารถนาสงใด กจะไดสงนนตามความปรารถนา แตคนสวนมากมกเรยกพระองคตามชอโคตรวา "โคตมะ"ตอจากนนพราหมณทง 8 คน ผรการท านายลกษณะไดตรวจสอบลกษณะของพระกมารแลว พบวาพระกมารมลกษณมหาบรษ 32 ประการ จงใหค าท านายชวตในอนาคตของพระกมาร พราหมณ 7 คน ท านายวาพระสทธตถราชกมาร ถาอยครองเพศฆราวาสจะไดเปนพระเจาจกรพรรด แตถาออกผนวช จะไดเปนพระสมมาสมพทธเจา ศาสดาเอกของโลก แตพราหมณคนท 8 ชอวา โกณฑญญะ ไดให ค าท านายยนยนหนกแนนเปนคตเดยววา พระกมารจะตองทรงออกผนวช และตรสรเปนพระสมมา สมพทธเจา


ตรสร

ในเวลาเชาของวนเพญเดอน 6 พระสทธตถะประทบนงใตโคนตนไทร นางสชาดาไดน าถาดอาหารมาเพอแกบนรกขเทวดาประจ าตนไทร พบพระสทธตถะ นางกเขาใจวาเปนเทวดา นงรอเครองพลกรรมจงน าขาวมธปายาสไปถวายทงถาด พระสทธตถะรบของถวายแลวถอถาดไปยงรมฝงแมน าเนรญชรา สรงสนานพระวรกาย แลวขนมาประทบนงเสวยขาวมธปายาส จ านวน 49 ปน จนหมด จากนนเสดจไปประทบในดงไมสาละ จนเวลาเยนจงเสดจไปทตนมหาโพธ ทรงปลาดหญาคา 8 ก า ทโสตถยพราหมณถวายในระหวางทางลงใตตนมหาโพธ ประทบนงขดสมาธ หนพระพกตรไปทางทศตะวนออก หนประปฤษฎางคเขาหาตนมหาโพธ แลวทรงอธษฐานวา "แมเนอและเลอดจะเหอดแหงไป เรายงไมบรรลสมมาสมโพธญาณตราบใด จะไมลกขนจากทนตราบนน"

จากนน ทรงเจรญสมาธภาวนาจนจตเปนสมาธไดฌานท 4 แลวบ าเพญภาวนาตอไปจนไดฌาน 3 คอ ในยามทหนงของคนนนทรงไดปพเพนวาสนสตญาณ คอ ระลกชาตปางกอนของพระองคเองได ในยามท 2 ทรงไดจตปปาตญาณ คอมตาทพยสามารถเหนการจตและอบตของวญญาณทงหลาย และในยามสดทาย ทรงไดอาสวกขยญาณ คอ ตรสรอรยสจ 4 วาอะไร คอ ทกข สมทย นโรธ มรรค ความรนท าใหกเลสาสวะหมดสนไปจากจตใจ พระพทธเจาตรสเลาถง สภาพจตของพระองคขณะทเขาถงความหลดพนไววา "เมอเรารเหน (อรยสจ 4) อยางน จตจงหลดพนทงจาก กามาสวะ ภวาสวะ และอวชชาสวะ เมอจตหลดพนแลว เราไดมญาณหยงรวา ตวเองหลดพนแลว เรารแจมชดวา ชาตสนแลว ประพฤตพรหมจรรยจบแลว ท าหนาทส าเรจแลว ไมมอะไรใหเปนอยางนอกแลว" พระองคทรงตรสรเปนพระสมมาสมพทธเจาในเวลาทแสงเงนแสงทองเรมจบขอบฟา รวมระยะเวลาทบ าเพญเพยร ตงแตออกผนวชจนตรสร ได 6 ป ขณะทตรสรพระองคทรงมพระชนมาย 35 พรรษา


"พระเจดย ศรมหาโพธ-พทธคยา" ทประทบตรสรตงอยท ต าบลพทธคยา อ าเภอคยา จงหวด คยา รฐพหาร ประเทศอนเดย มลกษณะเปนรปเจดยสเหลยม สง 170 ฟต วดโดยรอบฐาน 121.29 เมตร มรปทรงเรยวร สมสวน สงางาม ประทบตา ประทบใจแกผทไดเหน และนอมนมสการเปนอยางมาก เดมนน บรเวณพทธคยา ทประทบตรสร สมยพระเจาอโศกมหาราช ไดสรางเปนมหาวหารทสงางามและใหญโต ทวรฐพหาร ซงเปนรฐทกวางใหญรฐหนงของอนเดย มพลเมองถง 60 ลานเศษ (มากกวาจ านวนพลเมองในประเทศไทย ทงประเทศ) ในยคสมยพระพทธศาสนารงเรอง ตางกไดสราง "วหาร" ไวอยางมากมายทวทงรฐ มลกษณะเหมอนเมองไทยเราทสรางวดไวอยางมากมาย ไปบานไหนเมองใดกจะพบแตวดทสวยงาม ดงนน "รฐพหาร" ของอนเดยในปจจบน ทไดนามนเปนชอรฐ กเพราะรฐนม "วหาร" เตมทวไปหมด

เมอปพทธศกราช 694 กษตรยชาวพทธ พระนามวา "หวชกะ" ไดพจารณาเหนความส าคญของพระพทธศาสนา และเพอเปนศนยรวมศรทธา ในฐานะทพทธคยา เปนพทธสถานตนก าเนดของพระพทธศาสนา จงไดใหชางออกแบบสราง "เจดยศรมหาโพธพทธคยา" เพอเปนอนสรณถงองคพระสมมาสมพทธเจา เปนรปเจดยสเหลยม ทรงร สวยงาม สรางเปน 2 ชน โดยชนลางเปนทกราบนอมนมสการ และชนบนเปนหองภาวนาเพอสงบจตใจ

ปรนพพาน

พรรษาท 45 เปนพรรษาสดทายของพระพทธเจาผมพระชนมายในขณะนน ได 80 พรรษา ในพรรษาน พระองคไดเสดจประทบจ าพรรษา ณ เวฬวคาม ใกลเมองเวสาล แควนวชช ในระหวาง


พรรษาน พระองคทรงประชวรอยางหนก มความเจบปวดอยางรนแรงถงกบจะปรนพพาน แตพระองคทรงระงบความเจบปวดทรมาน ดวยการเขาเจโตสมาธอนไรนมต ในวนเพญเดอน 3 ภายหลงพรรษานน พระพทธเจาเสดจไปประทบ ณ ปาวาลเจดย ตรสบอกพระอานนทวา พระองคไดตดสนพระทยแลววาจะปรนพพานในเวลา 3 เดอน นบแตวนนน การตดสนพระทยเชนน เรยกวา ปลงพระชนมายสงขาร

ตงแตวนนนเปนตนมา พระพทธองคเสดจออกจากเมองเวสาลแสดงธรรมในทตาง ๆ จนถงวนขน 14 ค า เดอน 6 เหลออกเพยง 1 วน จะครบ 3 เดอน พระองคเสดจถงเมองปาวา ประทบอยในสวนมะมวงของนายจนทะ ทรงแสดงธรรมโปรดนายจนทะใหไดบรรลโสดาปตตผล และนายจนทะไดอาราธนาพระพทธองค พรอมดวยพระภกษสงฆใหไปฉนภตตาหารทบานของตนเองในวนรงขน พระพทธองคทรงรบอาราธนา

วนรงขนตรงกบวนเพญเดอน 6 เสดจไปฉนภตตาหารทบานนายจนทะ ซงเปนการรบบณฑบาตครงสดทาย พระองคฉนสกรมททวะ ทนายจนทะท าถวาย ทรงหามมใหภกษอนฉนสกรมททวะนน หลงจากอนโมทนาแลว เสดจออกจากบานนายจนทะ ในระหวางทางทรงประชวรหนกขนถงลงพระโลหต แตทรงบรรเทาทกขเวทนานนดวยก าลงอธวาสนขนตและฌานสมาบต แลวเสดจเดนทางตอไป ทรงพกเหนอยเปนระยะ ๆ จนลถงเมองกสนารา ทรงเสดจเขาไปยงดงไมสาละ รบสงใหปลาดเสนาสนะ ระหวางไมสาละคหนงแลวเสดจบรรทมสหไสยาโดยมไดคดจะลกขนอก เวลานนตนสาละทงคผลดอกบานเตมตนโปรยดอกหลนตองพระพทธสรระ ประดจเปนการบชาพระพทธองค

เมองกสนาราขณะประทบในอรยาบถนน ทรงแสดงธรรมตลอดเวลาทรงแนะน าพระอานนทใหปฏบตตอพทธสรระ เชนเดยวกบการปฏบตพระบรมศพของพระเจาจกรพรรด ในคนนนสภททปรพาชกไดขอเขาเฝาทลถามปญหาตาง ๆ และพระองคทรงตอบปญหาใหเปนทพอใจ สภททปรพาชกเลอมใสทลขอบรรพชาอปสมบท พระองคทรงอนญาตการอปสมบทใหเปนพเศษ สภททะจงไดบวชเปนพระภกษ นบเปนสาวกองคสดทาย อนนเปนหลกฐานยนยนวาพระพทธองคทรงบ าเพญพทธกจ จนนาทสดทายแหงพระชนมชพ ตอจากนน พระพทธองคทรงเปลงวาจาเปนปจฉมโอวาทวา "ภกษทงหลาย บดน เราขอเตอนพวกเธอวา สงขารทงหลายมความเสอมไปเปนธรรมดา พวกเธอจงยงประโยชนใหถงพรอมดวยความไมประมาทเถด" สนพระสรเสยงนกมแตความเงยบสงบ พระองคเสดจดบขนธปรนพพานใตตนสาละ ณ สาลวโนทยาน ของเหลามลลกษตรย เมองกสนารา แควนมลละ ในยามสดทายแหงคนพระจนทรเตมดวง วนขน 15 ค า เดอน 6 รวมพระชนม 80 พรรษา และวนนถอเปนการเรมตนของพทธศกราช


สงเวชนยสถาน

สงเวชนยสถานสต าบล คอ ดนแดนทองคพระผมพระภาคเจา เคยตรสบอกกบพระอานนทกอนทพระองคจะเสดจดบขนธปรนพพานวา “ดกอนอานนท ชนทงหลายเหลาใดเทยวจารกไปยงเจดย 4 สถานเหลานน แลวมจตเลอมใส ชนเหลานนทงหมดเบองหนาแตตายเพราะกายแตก จกเขาถงสคตโลกสวรรค”

สงเวชนยสถาน 4 หมายถง สถานททเกยวของกบพระพทธเจา 4 แหง ไดแก สถานทประสต สถานทตรสร สถานททรงแสดงธรรมครงแรก และสถานทปรนพพาน สถานทดงกลาวมความส าคญทางประวตศาสตรของพระพทธศาสนา ดงน 1. สถานทประสต พระพทธเจาประสตในวน ขน 15 ค า เดอน 6 ทใตรมไมรงหรอตนสาละ แหงสวนลมพนวน อนเปนสถานททองเทยวพกผอนหยอนใจของชาวเมองกบลพสด และชาวเมองเทวทหะ ปจจบนอยชายแดนประเทศเนปาล ทวหารลมพน

ลมพนวน เขตประเทศเนปาล สถานทประสต อาคารสแดงคอมายาเทววหาร ดานขางคอเสาอโศก ดานหนาเปนสระโบกขรณ


2. สถานทตรสร ในวนขน 15 ค า เดอน 6 ประกา กอนพทธศกราช 45 ป พระพทธองคทรงตรสรเปนพระอรหนต ณ โคนตนโพธ ใกลรมฝงแมน าเนรญชรา ดานตะวนตก วหารพทธคยา จงหวด คยา รฐพหาร ประเทศอนเดยปจจบน

วหารพทธคยา ในประเทศอนเดย อนเปนสถานทพระพทธเจาตรสร

เนองจากองคพระเจดยมอายยนนาน ไดมการบรณะปฏสงขรณโดยล าดบมา เมอปลายป พ.ศ. 2519 (6 ธนวาคม 2519) คณะกรรมการองคพระเจดยไดขอรองให พระธรรมมหาวรานวตร (บญเลศ ท. คลองสงสอน) เจาอาวาสวดไทยพทธคยา และหวหนาพระธรรมฑตไทย -ในอนเดย (ในสมยนน) ในนามชาวพทธไทยบรณะชนบนองคพระเจดย (สรางเปนหองไทย) และชวยกนสรางก าแพงแกวรอบองคพระเจดย ทงหมด 80 ชอง พรอมทงซมประตศลปแบบอโศก 2 ซม ท าใหองคพระเจดยไดรบการดแลสะอาดเรยบรอยดสวยงามขน สวนยอดองคพระเจดย (ตรสร) ชาวพทธไทย ไดขอตดตงไฟแสงจนทรใหงามสวางไสว แกองคพระเจดยมาจนบดน


3. สถานททรงแสดงธรรมเทศนาครงแรก พระพทธเจาทรงแสดงพระธรรมเทศนาครงแรกแกปญจวคคย ณ ปาอสปตนมฤคทายวน ในวนเพญ ขน 15 ค า เดอน 8 ธรรมททรงแสดงครงแรก คอ ธมมจกกปปวตตนสตร ปจจบนทแสดงธรรมแหงน มพระสถป เรยกวา ธมเมกขสถป ตงอยทปาอสปตนมฤคทายวน ทสารนาถ ใกลเมองพาราณาส รฐพหาร ประเทศอนเดย

ธมเมกขสถป เมองสารนาถ ทซงพระพทธเจาทรงแสดงปฐมเทศนา และน าโกณฑญญะ ใหเหนธรรม อปสมบทเปนภกษองคแรกในพระพทธศาสนา 4. สถานทปรนพพาน พระพทธเจาเสดจดบขนธปรนพพาน ในวนเพญ ขน 15 ค า เดอน 6

สถานททพระพทธเจาปรนพพาน ไดจดท าเปนสถปปรนพพาน ตงอย ณ สาลวโนทยาน เมองกสนารา รฐอตรประเทศ ประเทศอนเดย

มกฎพนธนเจดย เมองกสนารา ทถวายพระเพลงพระพทธสรระ คนทองถนเรยกวา “รามภาร-กา-ดลา”


พระพทธไสยาสนปางปรนพพาน ทเมองกสนารา

มหาปรนพพานสถป

สงเวชนยสถาน ทง 4 แหงน เปนสถานทส าคญของพระพทธศาสนา เปนสถานทท

พทธศาสนกชนควรไปสกการะ เพอร าลกถงพระพทธองค รฐบาลไทยไดจ าลองสถานทดงกลาว ทบรเวณพทธมณฑล จงหวดนครปฐม เมอถงวนส าคญหรอพธกรรมทางศาสนา พระมหากษตรย หรอผแทนพระองคจะเสดจไปเปนประธาน ณ บรเวณพทธมณฑลน


ค าบชาพระรตนตรย

โย โส ภะคะวา อะระหง สมมาสมพทโธ พระผมพระภาคเจาพระองคใด ทรงเปนพระอรหนต ตรสรดวยพระองคเองโดยชอบ สวากขาโต เยนะ ภะคะวะตา ธมโม พระธรรมทพระผมพระภาคเจาพระองคใด ตรสไวดแลว สปะฏปนโน ยสสะ ภะคะวะโต สาวะกะสงโฆ พระสงฆสาวกของพระผมพระภาคเจาพระองคใด เปนผปฏบตดแลว ตมมะยง ภะคะวนตง สะธมมง สะสงฆง อเมห สกกาเรห ยะถาระหง อะโรปเตห อะภปชะยามะ ขาพเจาทงหลาย ขอบชาอยางยง ซงพระผมพระภาคเจาพระองคนน พรอมทงพระธรรม พรอมทงพระสงฆ ดวยเครองสกการะเหลาน ทพวกขาพเจาทงหลาย ยกขนไวตามสมควรแลว สาธ โน ภนเต ภะคะวา สจระปะรนพพโตป ขาแตพระองคผเจรญ ดงพวกขาพเจาขอโอกาส ขอพระผมพระภาคเจาทงหลาย แมปรนพพาน ไปนานแลว ปจฉมาชะนะตานกมปะมานะสา, มพระหฤทยอนเคราะหแกประชมชนทเกดมาภายหลง อเมสกกาเร ทคคะตะปณณาการะภเต ปะฏคคณหาต โปรดทรงรบเครองสกการะเหลาน อนเปนบรรณาธการของคนยาก อมหากง ทฆะรตตง หตายะ สขายะ ฯ เพอประโยชน เพอความสข แกขาพเจาทงหลาย สนกาลนานเทอญ อะระหง สมมาสมพธโธ ภะคะวา, พระผมพระภาคเจา เปนพระอรหนต ดบเพลงกเลสเพลงทกขสนเชง ตรสรชอบได โดยพระองคเอง พทธง ภะคะวนตง อะภวาเทม. ขาพเจาอภวาทพระผมพระภาคเจา ผร ผตน ผเบกบาน. (กราบ) สวากขาโต ภะคะวะตา ธมโม, พระธรรม เปนธรรมทพระผมพระภาคเจา ตรสไวดแลว ธมมง นะมสสาม.


ขาพเจานมสการพระธรรม (กราบ) สปะฎปนโณ ภะคะวะโต สาวะกะสงโฆ, พระสงฆสาวกของพระผมพระภาคเจา ปฏบตดแลว สงฆง นะมาม. ขาพเจานอบนอมพระสงฆ (กราบ)

ค านอบนอมพระพทธเจา (หนทะ มะยง พทธสสะ ภะคะวะโต ปพพะภาคะ นะมะการง กะโรมะ เส.) นะโม ตสสะ ภะคะวะโต ขอนอบนอมแดพระพทธเจาผมพระภาคเจา พระองคนน อะระหะโต ซงเปนผไกลจากกเลส สมมาสมพทธสสะ ตรสรชอบไดโดยพระองคเอง (3 ครง)


การแสดงความเคารพพระ

ตามประเพณนยมสบกนมา เราชาวพทธยกระดบฐานะของพระไวในชนสงเปนผควรเคารพและบชา จะแสดงความเคารพนบถอดวย กาย วาจา และใจจรง พระในทน หมายถง พระพทธรป รวมทง ปชนยวตถ มสถป เจดย เปนตน 1 พระภกษ สามเณร ผทรงเพศอดมกวาตน 1 ในทนจะแสดงวธการแสดงความเคารพพระ 3 วธ คอ 1. การประนมมอ 2. การไหว 3. การกราบ

การประนมมอ การประนมมอ คอ การกระพมมอทงสองประนมตงไวในระหวางอก ใหตงตรงขนไปขางบน มลกษณะคลายดอกบวตม ตรงกบค าภาษาบาลวา “อญชล” เปนการแสดงความเคารพ เวลาสวดมนตหรอฟงพระสวดและฟงเทศน เปนตน ใชการประนมมอแบบเดยวกนทงชายและหญง

การประนมมอ


การประนมมอ


การไหว การไหว คอ การยกมอทประนมมอแลวขนพรอมกบกมหวลงเลกนอย ใหมอประนมจรดหนาผาก นวหวแมมออยระหวางคว ตรงกบค าทกลาวไวในภาษาบาลวา “นมสการ” ใชแสดงความเคารพพระเวลาทานยนหรอนงเกาอ ไมใชนงราบกบพน ใชเหมอนกนทงชายและหญง


การไหว

การกราบ การกราบ คอ การแสดงอาการกราบลงพนดวยเบญจางคประดษฐ ไดแก การกราบครบองค 5 คอ หนาผาก 1 ฝามอ 2 เขา 2 จดพน ซงตรงกบค าในภาษาบาลวา “อภวาท” ใชกราบพระเวลานงราบกบพน ผชายใหนงคกเขา ตงฝาเทาชน ใชนวเทานนพบยนพนและนงทบลงบนสนทงค การนงอยางนเรยกวา “นงทาพรหม” ผหญงพงนงคกเขาราบ คอไมชนเทาอยางฝายชาย นงอยางนเรยกวา “นงทาเทพธดา” และเวลากมกราบอยาใหกนยกขนเปนอนขาดจงจะสวยงาม


การกราบแบบเบญจางคประดษฐ

การแสดงตนเปนพทธมามกะ


การแสดงตนเปนพทธมามกะ คอ การประกาศแสดงตนวาเปนผถงพระพทธเจาวาเปนทพง หมายถง ยอมรบนบถอพระพทธเจาไวประจ าใจตนเองพระองคเดยวเทานน โดยไมยอมรบนบถอศาสดา ใดๆ อก การแสดงตนเปนพทธมามกะนนท ามาตงแตสมยพทธกาลดงเชน ตปสสะและภลลกะเปนพอคา 2 คนพนองไดเดนทางผานมาพบพระพทธเจา ไดถวายขาวสตตผงกอนแลวปฏญาณตน นบถอพระพทธเจาและพระธรรมวาเปนทพง เปนตน แลวกมผยดถอปฏบตสบตอกนมาจนถงปจจบน ในประเทศไทย พทธบรษทโดยทวไปนยมท าพธดงกลาวนดวยวตถประสงค ดงน 1. เมอบตรหลานของตนมอายพนเขตเปนทารก ระหวางอาย 12-15 ป กประกอบพธใหบตรหลานไดแสดงตนเปนพทธมามกะ เพอใหเดกไดสบทอดเปนชาวพทธตอไป 2. เมอสงบตรหลานของตน ซงเปนชาวพทธไปอยในดนแดนทไมนบถอพทธศาสนา เปนการจากไปแรมนาน กใหบตรหลานไดแสดงตนเปนพทธมามกะ เพอใหเดกไดร าลกอยเสมอวาตนเปนพทธศาสนกชน 3. เพอปลกฝงใหเยาวชนมนคงในพระพทธศาสนา ดงนน โรงเรยนตาง ๆ จงนยมใหนกเรยนแสดงตนเปนพทธมามกะ 4. เมอมบคคลตางศาสนาตองการจะประการตนวาเปนผนบถอพระพทธศาสนา ระเบยบพธในการแสดงตนเปนพทธมามกะ



การมอบตว ผประสงคจะประกอบพธ ตองไปมอบตวกบพระอาจารยทตนนบถอและมงหมายจะใหเปนประธานสงฆในพธเสยกอน ถายงเปนเดกอยใหผปกครองน าไปหาพระอาจารย แตถามหลายคน หรอเปนหมคณะ กใหจดผใดผหนงใหเปนผน าบญชรายชอของผประสงคจะประกอบพธไปเทานนกพอ เชน นกเรยนกใหครใหญหรอผแทนโรงเรยนน าไป การมอบตวจะตองเตรยมดอกไม ธป เทยน ไปถวายพระอาจารยตามธรรมเนยมดวย และพงปฏบตดงน 1. เขาไปหาพระอาจารยแลวท าความเคารพ ถาไปถวายกบผน ากท าความเคารพพรอมผน า 2. แจงความประสงคใหพระอาจารยทราบ เมอพระอาจารยรบทราบแลวจงมอบตว 3. ใหผแสดงตนเปนพทธมามกะ ถอพานถวายพานดอกไมธปเทยนทเตรยมไว เขาไปหาพระอาจารย นงคกเขายกพานดอกไมถวาย เมออาจารยรบแลว ใหถอยออกมาเลกนอย แลวกราบแบบเบญจางคประดษฐ 3 ครง ในกรณทเปนตวแทนมอบตวเปนหมคณะ กใหปฏบตเชนเดยวกน แลวถวายบญชรายชอของผทจะประกอบพธดวย 4. กราบเสรจแลวนงพบเพยบคอยฟงค าแนะน า และก าหนดนดหมายจากพระสงฆจนเปน ทเขาใจ 5. เมอตกลงก าหนดกนเปนทเรยบรอยแลว ขอนมนตพระสงฆทจะนงเปนพยาน ไมควร ต ากวา 3 รป รวมทงพระอาจารยดวยเปน 4 เสรจแลวกราบ 3 ครง จงลากลบ


การมอบตว การเตรยมการ การเตรยมการใหพรอมทง 2 ฝาย คอ พระสงฆและฝายผแสดงตน ดงน 1. ฝายพระอาจารยผเปนประธาน จะตองจดเตรยมบรเวณพธภายในวดไวใหพรอมกอนก าหนด ควรจดในบรเวณวด ตงโตะบชา ถดหนาโตะบชาออกมาตงหรอปอาสนะสงฆ หนหนาออกตามพระประธาน จดอาสนะพระอาจารยอยหนาองคเดยว นอกนนนงหลงพระอาจารยจดทปกธปเทยนส าหรบผจะแสดงตนเปนหมคณะไวดวย หรอจดอาสนะพระอาจารยไวดานขวาของพระประธานกได 2. ฝายผแสดงตน ตองเตรยมผาขาวส าหรบนงผนหนง สไบเฉยงอกหนงผน และเสอขาว ถาเปนนกเรยน หรอขาราชการ เปนตน กใหแตงเครองแบบนกเรยนหรอขาราชการของตนใหเรยบรอยทกประการ เตรยมเครองสกการะไปถวายพระอาจารยในพธเฉพาะตนดวย ถอพานใสดอกไม 1 ท และธปทจะจดบชา 1 ท นอกนน จะมไทยธรรมถวายพระกแลวแตศรทธา


พธการแสดงตนเปนพทธมามกะ พธการ เมอเตรยมการพรอมทงฝายสงฆและฝายผแสดงตนแลว ควรปฏบตดงน 1. ใหผจะแสดงตนนงขาวหมขาว หรอแตงเครองแบบของตนเรยบรอยแลว ไปยงบรเวณพธกอนก าหนด นงรอพระอาจารยในทททางฝายสงฆจดไว 2. ถงเวลาก าหนด พระอาจารยและพระสงฆเขาสบรเวณพธ กราบพระพทธรป แลวเขานงประจ าอาสนะ

3. ใหผแสดงตนเขาไปคกเขาหนาโตะบชา จดธปเทยนและวางดอกไมบชาพระ ระลกถงคณพระพทธ พระธรรม พระสงฆ แลวเปลงวาจาวา อมนา สกกาเรน, พทธ ปเชม. ขาพเจาขอบชาพระพทธเจา ดวยเครองสกการะน (กราบ) อมนา สกกาเรน ธมม ปเชม. ขาพเจาขอบชาพระธรรม ดวยเครองสกการะน (กราบ) อมนา สกกาเรน สงฆ ปเชม. ขาพเจาขอบชาพระสงฆ ดวยเครองสกการะน (กราบ) 4. เขาไปตรงหนาพระอาจารย ถวายพานเครองสกการะแกพระอาจารย แลวกราบพระสงฆ ดวยเบญจางคประดษฐ 3 ครง ถาแสดงตนเปนหม ใหผแทนเขาไปถวายคนเดยว แตกราบพรอมกบ ผแทนทเปนหวหนา


5. กราบเสรจแลว คงคกเขาประนมมอและเปลงวาจาปฏญาณตนเรมตนกลาวนมสการกอน

ค านมสการ

นโม ตสส ภควโต อรหโต สมมาสมพทธสส นโม ตสส ภควโต อรหโต สมมาสมพทธสส นโม ตสส ภควโต อรหโต สมมาสมพทธสส

ขาพเจาขอนอบนอม แดพระผมพระภาคอรหนตสมมาสมพทธเจานน ขาพเจาขอนอบนอม แดพระผมพระภาคอรหนตสมมาสมพทธเจานน ขาพเจาขอนอบนอม แดพระผมพระภาคอรหนตสมมาสมพทธเจานน

ค าปฏญาณตน

เอสาห ภนเต สจรปรนพพตมป, ต ภควนต สรณ คจฉา, ธมมญจ สงฆญจ, พทธมามโกตม สงโฆ ธาเรต

ขาแตพระสงฆผเจรญ ขาพเจาถงพระผมพระภาคเจาพระองคนน แมปรนพพาน ไปนานแลว ทงพระธรรมและพระสงฆ เปนสรณะทระลกนบถอ ขอพระสงฆจงจ าขาพเจาไว วาเปนพทธมามกะ ผรบเอาพระพทธเจาเปนของตน คอ ผนบถอพระพทธเจา

หมายเหต : ถาปฏญาณพรอมกนหลายคนทงชายหญง ใหเปลยนค าปฏญาณเฉพาะทขดเสนใต ดงน เอสาห เปนชายวา เอเต มย , หญงวา เอตา มย คจฉาม เปน คจฉาม (ทงชายและหญง) พทธมามโกต ชายวา พทธมามกาต หญงวา พทธมามกาต ม เปน โน (ทงชายและหญง) ค าแปลกเปลยนเฉพาะค า “ขาพเจา” เปนวา “ขาพเจาทงหลาย” เทานน นอกนน เหมอนกน ส าหรบหญงผปฏญาณคนเดยววา เอสาห ฯลฯ พอถง พทธมามโกต เปลยนเปนวา พทธมามกาต เทานน เมอผปฏญาณกลาวค าปฏญาณจบแลว พระสงฆทงหมดรบวา “สาธ” 6. พระอาจารยใหโอวาทตามสมควร


7. เมอจบโอวาทแลวผแสดงตนกลาวค าวา “สาธ” แลวนงคกเขา กลาวค าอาราธนาเบญจศล และสมาทานศล โดยวาตามพระอาจารย ดงน

ค าอาราธนาเบญจศล

อห ภนเต วสง วสง รกขนต ถาย ตสรเณน สห ปญจ สลาน ยาจาม ทตยมป อห ภนเต วสง วสง รกขนต ถาย ตสรเณน สห ปญจ สลาน ยาจาม ตะตยมป อห ภนเต วสง วสง รกขนต ถาย ตสรเณน สห ปญจ สลาน ยาจาม หมายเหต : วาเหมอนกนทงชายและหญง แตถาอาราธนาพรอมกนหลาย ๆ คน ใหเปลยนค า อห เปน มย และ เปลยนค า ยาจาม เปน ยาจามะ

ค าสมาทานเบญจศล

(พระอาจารยเปนผบอก ผปฏญาณตนวาตาม) นโม ตสส ภควโต อรหโต สมมาสมพทธสส นโม ตสส ภควโต อรหโต สมมาสมพทธสส นโม ตสส ภควโต อรหโต สมมาสมพทธสส

ขาพเจาขอนอบนอม แดพระผมพระภาค อรหนตสมมาสมพทธเจาพระองคนน ขาพเจาขอนอบนอม แดพระผมพระภาค อรหนตสมมาสมพทธเจาพระองคนน ขาพเจาขอนอบนอม แดพระผมพระภาค อรหนตสมมาสมพทธเจาพระองคนน

(พระอาจารยวา) “ยมห วทาม ต วเทห” (ผปฏญาณรบวา) “อาม ภนเต” (พระอาจารยบอก ผปฏญาณวาตาม ตอ)

พทธ สรณ คจฉาม ขาพเจาขอถงพระพทธเจาวาเปนทพง ธมม สรณ คจฉาม ขาพเจาขอถงพระธรรมวาเปนทพง สงฆ สรรณ จฉาม ขาพเจาขอถงพระสงฆวาเปนทพง

ทตยมป พทธ สรณ คจฉาม แมครงท 2 ขาพเจาขอถงพระพทธเจาวาเปนทพง ทตยมป ธมม สรณ คจฉาม แมครงท 2 ขาพเจาขอถงพระธรรมวาเปนทพง ทตยมป สงฆ สรณ คจฉาม แมครงท 2 ขาพเจาขอถงพระสงฆวาเปนทพง ตตยมป พทธ สรณ คจฉาม แมครงท 3 ขาพเจาขอถงพระพทธเจาวาเปนทพง


ตตยมป ธมม สรณ คจฉาม แมครงท 3 ขาพเจาขอถงพระธรรมวาเปนทพง ตตยมป สงฆ สรณ คจฉาม แมครงท 3 ขาพเจาขอถงพระสงฆวาเปนทพง

(พระอาจารยวา “ตสรณคมน นฏฐต ” ผปฏญาณรบวา “อาม ภนเต”) (พระอาจารยบอกตอ ผปฏญาณวาตาม)

ปาณาตปาตา เวรมณ สกขาปท สมาทยาม ขาพเจาสมาทานสกขาบท เวนจากการฆาสตว อทนนาทานา เวรมณ สกขาปท สมาทยาม ขาพเจาสมาทานสกขาบท เวนจากถอเอาของทเขาไมไดให กาเมสมจฉาจารา เวรมณ สกขาปท สมาทยาม ขาพเจาสมาทานสกขาบท เวนจากประพฤตผดในกาม มสาวาทา เวรมณ สกขาปท สมาทยาม ขาพเจาสมาทานสกขาบท เวนจากการพดเทจ สราเมรยมชชปมาทฏฐานา เวรมณ สกขาปท สมาทยาม ขาพเจาสมาทานสกขาบท เวนจากการดมน าเมา คอสราและเมรย อนเปนฐานแหงความประมาท อมาน ปญจ สกขา ปทาน สมาทยาม

ขาพเจาสมาทานสกขาบท 5 เหลาน (พระอาจารยบอกบทนแลว ผปฏญาณพงวา 3 จบ) สดทายพระอาจารยบอกบทตอไป (ผปฏญาณไมตองวาตาม)

สเลน สคต ยนต สเลน โภคสมปทา สเลน นพพต ยนต ตสมา สล วโส ธเย

8. เมอพระอาจารยบอกอานสงคศลจบแลว ผปฏญาณกราบ 3 ครง ถามเครองไทยธรรม ถวาย กน าเขาถวาย เสรจแลวเตรยมกรวดน า เมอพระสงฆอนโมทนา

9. พระสงฆอนโมทนา ดวยบท - ยถา ... - สพพตโย ... - ภวต สพพมงคล ...


10. ขณะประธานสงฆเรมขน ยถา... ผปฏญาณตนเรมกรวดน าลงในภาชนะทเตรยมไว โดยกะใหน าทใชกรวดหมดพอด เมอพระสงฆสวดยะถาจบ พอพระสงฆเรมสวด สพพตโย ...ใหวางภาชนะกรวดน าลง ยกมอขนประนมฟงพระสวดจนกระทงพระสงฆอนโมทนา จบแลวกราบ 3 ครง เปนอนเสรจพธ

การกรวดน า

การอาราธนาศล การอาราธนาพระปรตร และการอาราธนาธรรม

การอาราธนา คอ การเชอเชญใหพระภกษสงฆท าตามค าขอในพธกรรมตาง ๆพทธศาสนกชน เวลาจะใหพระท าอะไร จะตองอาราธนาเสยกอนจนเปนประเพณสบมา วธการอาราธนา ถาพระสงฆนงบนอาสนะยกสง ใหผอาราธนาเขาไปยนหนหนาเขาหาพระ ประนมมอไหวพระพทธรปกอน แลวยนประนมมอกลาวค าอาราธนา ถาพระสงฆนงอาสนะต าธรรมดาใหผอาราธนาเขาไปนงคกเขา หนหนาเขาหาพระสงฆใหหางพอประมาณ แลวกราบพระพทธรปทโตะบชา 3 ครงกอน แลวประนมมอกลาวค าอาราธนาทตองการตามแบบทตองการ คอ - พธสวดมนตเยน : อาราธนาศล อาราธนาพระปรตร


- พธเลยงพระ : อาราธนาศล - พธถวายทานทกอยาง : อาราธนาศล

การกลาวค าอาราธนาศล

พธเทศน ถาเทศนตอจากสวดมนต เรมตนดวยอาราธนาพระปรตร แลวจงอาราธนาศล ถาเปนคนละพธตอนสวดมนตกอาราธนาพระปรตร ตอนเทศนใหเรมอาราธนาศลกอนจบรบศลแลว จงอาราธนาธรรม พธสวดศพ เชน สวดแจง พระอภธรรม เปนตน ถาไมมพธอนน าหนาใหอาราธนาศลกอน ถามพธอนน าหนาไมตองอาราธนาศล

ค าอาราธนาศล 5 มย ภนเต วสง วสง รกขณต ถาย, ตสรเนน สห , ปญจ สลาน ยาจาม


ทตยมป มย ภนเต วสง วสง รกขณต ถาย , ตสรเนน สห , ปญจ สลาน ยาจาม ตตยมป มย ภนเต วสง วสง รกขณต ถาย , ตสรเนน สห , ปญจ สลาน ยาจาม

ค าอาราธนาพระปรตร วปตตปฏพาหาย สพพสมปตตสทธยา สพพทกขวนาสาย ปรตต พรถ มงคล วปตตปฏพาหาย สพพสมปตตสทธยา สพพภยวนาสาย ปรตต พรถ มงคล วปตตปฏพาหาย สพพสมปตตสทธยา สพพโรควนาสาย ปรตต พรถ มงคล

ค าอาราธนาธรรม พรหมา จ โลกาธปต สหมปต กต อญชล อนธวร อยาจถ

สนตธ สต ตาป ปรชกขชาตกา เทเสต ธมม อนกมปม ปช

การถวายทาน

การถวายทาน คอ การถวายวตถทควรใหเปนทานดวยความเตมใจ ในพระพทธศาสนา เรยกวา “ทานวตถ” จ าแนกไว 10 ประการ ดงน 1. ภตตาหาร 2. น ารวม ทงเครองดมอนควรแกสมณบรโภค 3. ผาเครองนงหม 4. ยานพาหนะ สงเคราะห ปจจยคาโดยสารเขาดวย


5. มาลยและดอกไมเครองบชาชนดตาง ๆ 6. ของหอม หมายถง ธปเทยนบชาพระ 7. เครองลบไล หมายถง เครอง สขภณฑส าหรบช าระรางกายใหสะอาด ม สบถกตว เปนตน 8. เครองทนอนอนควรแกสมณะ 9. ทอยอาศย มกฏเสนาสนะ และ เครองส าหรบเสนาสนะเชน เตยง ต โตะ เกาอ เปนตน 10. เครองตามประทป มเทยน ตะเกยงน ามน ไมขด ไฟฟา และอปกรณไฟฟาส าหรบใหแสงสวางทกชนด เปนตน ทง 10 ประการนควรถวายแกภกษสามเณร เพอใชส าหรบบชาพระตามสมควร

การถวายภตตาหาร


การถวายทานมาลยและดอกไมเครองบชา การถวายทานในพระพทธศาสนา ม 2 อยาง คอ 1. ปาฏบคลกทาน หมายถง การถวายทานเจาะจงเฉพาะรปนน รปนอยางหนง ส าหรบปาฏบคลกทานไมจ าตองมพธกรรมอะไรในการถวาย เพยงแตผถวายเกดศรทธาจะถวายสงใดแกภกษสามเณรรปใด กจดสงนนมอบถวายเฉพาะพระภกษสามเณรรปนนเปนรายบคคลกส าเรจเปนทานแลว สวนผรบปาฏบคคลทาน จะอนโมทนาอยางไรนนกเปนเรองสวนบคคลเชนกน

การถวายปาฏบคลกทาน


2. สงฆทาน หมายถง การถวายไมเจาะจง มอบถวายเปนของสงฆจดเฉลยกนใชสอย หรอเปนสวนรวมภายในวด จดเปนการสงฆไมใชการบคคลดงกลาว จงเปนเรองเกยวกบพธกรรมโดยเฉพาะ และทานทถวายสงฆนนแมมก าหนดวตถเปน 10 ชนดแลว กมนยมถวายวตถใน 10 ชนดนนเปนอยาง ๆ แยกค าถวายตางกนออกไปอกมากมาย แตกอยในปจจยเครองอาศยของบรรพชต 4 คอ จวร บณฑบาต เสนาสนะ และเภสช ทงนน

การถวายสงฆทาน


การถวายทานวตถ นยมเปน 2 อยาง คอ 1. กาลทาน หมายถง ถวายในกาลทควรถวายสงนน 2. อกาลทาน หมายถง ถวายไมเนองดวยกาล คอ นอกกาล ทงหมดนยอมมระเบยบวธในการถวาย สวนใหญพธการถวายคลาย ๆ กนโดยหลกการมดงตอไปน ระเบยบพธและวธการถวาย 1. การถวายสงฆทานทกอยาง ตองตงใจถวายจรง ๆ คอ ตองท าใจใหเปนสมาธ ไมสงจตไปใน ทอน มงถวายเปนของสงฆดวยความเคารพและเลอมใสในพระสงฆจรง ๆ 2. ตระเตรยมทานวตถทตองการถวายใหเสรจเรยบรอย และตองใหทนเวลา 3. เผดยงสงฆ คอ แจงความประสงคทจะถวายทานใหสงฆทราบ และนดหมายเวลาใหเรยบรอย 4. ในการถวายทาน ถามพธอนประกอบดวย กเปนเรองของพธแตละพธไป เฉพาะพธถวายทาน เมอถงเวลาก าหนด ฝายทายกพงปฏบต ดงน 1. จดธปเทยนทโตะหมบชา 2. อาราธนาศล และรบศล 3. ประนมมอกลาววาค าถวายทานนน ๆ ตามแบบ ตอจากนนถาเปนของควรประเคน กประเคน แตจะประเคนสงของประเภทอาหารเลยเทยงไมได อนง เสนาสนะทใหญโต ถาประสงคจะประเคน ใชน าหลงลงบนมอของพระภกษผเปนประธานในพธ กถอวาไดประเคนแลว

พระสงฆอนโมทนา


5. พระสงฆทไดรบอาราธนา เพอรบทาน พงปฏบตดงน ในขณะททายกกลาวค าถวายทาน พงประนมมอ เมอทายกกลาวค าถวายจบแลวพงเปลงวาจาวา สาธ พรอมกน เมอเสรจการประเคนแลว พงอนโมทนาดวยบท ดงน - ยถา .................................................................................. - สพพตโย ......................................................................... - บทอนโมทนาโดยควรแกทาน ........................................ - ภวต สพพมงคล .............................................................. 6. ขณะพระสงฆอนโมทนา ทายกพงกรวดน า เมอพระสงฆเรมบท ยถา... พอถงบท สพพตโย... เปนตนไป พงประนมมอรบพรไปจนจบ แลวกราบ 3 ครง เปนอนเสรจพธ

การกรวดน าอทศสวนกศล


การกลาวค าถวายสงฆทาน

ค าถวายสงฆทาน (ประเภทสามญ)

อมาน มย ภนเต ภตตาน, สปรวาราน, ภกขสงฆสส, โอโณชยาม, สาธ โน ภนเต, ภกขสงโฆ, อมาน, ภตตาน, สปรวาราน, ปฏคคณหาต, อมหาก , ทฆรตต , หตาย, สขาย.

ค าแปล ขาแตพระสงฆผเจรญ ขาพเจาทงหลาย ขอนอมถวาย ภตตาหารพรอมดวยของบรวารเหลาน แกพระภกษสงฆ ขอพระภกษสงฆจงรบภตตาหารพรอมดวยของบรวารเหลาน ของขาพเจาทงหลาย เพอประโยชนและความสขแกขาพเจาทงหลาย สนกาลนาน เทอญฯ

ค าถวายสงฆทาน (ประเภทมตกภตอทศผตาย)

อมาน มย ภนเต มตกภตตาน, สปรวาราน, ภกขสงฆสส โอโณชยาม, สาธ โน ภนเต, ภกขสงโฆ, อมาน, มตกภตตาน, สปรวาราน, ปฏคคณหาต, อมหากญเจว, มาตาปต อาทนญจ ญาตกาน , กาลกตาน , ทฆรตต , หตาย, สขาย.

ค าแปล ขาแตพระสงฆผเจรญ ขาพเจาทงหลาย ขอนอมถวายมตกภตตาหาร กบทงของบรวาร เหลาน แกพระภกษสงฆ ขอพระภกษสงฆจงรบมตกภตตาหาร กบทงของบรวารเหลาน ของขาพเจาทงหลาย เพอประโยชนและความสข แกขาพเจาทงหลายดวย แกญาตของขาพเจาทงหลาย มมารดาบดา เปนตน ผท ากาละลวงลบไปแลวดวย สนกาลนานเทอญ ฯ


การประเคนของพระ

การประเคนของพระ คอ การถวายทานทกสงทกอยางแกพระโดยการถวายใหพระรบกบมอ ไมอยใกลนก ไมอยไกลนก ใหพอดกบการทเราจะยกแลวยนมอไปประเคนพระ สงของทจะประเคนจะตองไมใหญ และไมหนกจนเกนไป ทงไมเปนวตถอนามาส ถาเปนอาหารตองถวายในเวลากอนเทยง เวลาเลยเทยงเทยงไปรบประเคนไมได ขอทพงปฏบตในการประเคน มดงน 1. พงน าของเขาไปประเคนอยหางจากพระประมาณ 1 ศอก จะนงหรอยนแลวแตพระผรบ 2. จบของทจะประเคนดวยมอทงสอง ยกขนสงนดหนงแลวนอมไปประเคนพระ ซงทานจะยนมอมารบ ถาผประเคนเปนผหญง พระผรบทานปผารบประเคนแลว ผประเคนกเอาวางบนผาประเคนนน เสรจแลวพงกราบหนหนง เปนอนเสรจการประเคน หลกส าคญของการประเคนของ คอ ตองแสดงออกถงความเคารพไมใชเสอกไสให หรอ ทงใหโดยอาการไมแสดงความเคารพ


การประเคนของพระ การกรวดน า

การกรวดน า คอ การรนน าจากภาชนะดวยความตงในในยางใดอยางหนง จดมงหมาย

ของการกรวดน ากคอ เพออทศสวนกศลไปใหแกผตาย และเพอเปนสกขพยาน ขอปฏบตของวธกรวดน า คอ เตรยมน าสะอาดใสคณฑ ขวดเลก แกวน า หรอ ขนอะไรกไดตามแต จะหาไดพรอมภาชนะรองทสะอาดไวใหพรอม เมอพอพระสงฆเรมสวดอนโมทนาคาถา ขนตนวา ยถา... กเรมกรวดน า โดยระลกนกอทศสวนกศล มอขวาจบภาชนะน ารน ใชมอซายประคอง แลววาบทกรวดน าไปจนจบ ขอพงระวงในการกรวดน า คอ ตองใชภาชนะทสะอาดและทสมควร น าทกรวดแลวตองเท ลงบนดน หรอบรเวณโคนตนไมทสะอาด ค ากรวดทนยมวากนทว ๆ ไป มอย 3 แบบ คอ แบบสน แบบยอ และแบบยาว ดงน

การกรวดน าเพออทศสวนกศล

ค ากรวดน าแบบสน (เปนค าอทศของพระเจาพมพสาร) “อท เม ญาตน โหต” (วา 3 จบ)

ค าแปล “ขอบญนจงส าเรจแกญาตทงหลายของขาพเจาเถด” หมายเหต : หากจะเดมพทธภาษตตอทายวา “สขตา โหนต ญาตโย”

“ขอญาตทงหลายจงเปนสข ๆ เถด” กได


ค ากรวดน าแบบยอ (ตโลกวชยคาถา)

ยงกญจ กสล กมม กตตพพ กรย มม กาเยน วาจามนสา ตทเส สคต กต เย สตตา สญญโน อตถ เย จ สตตา อสญญโน กต ปญญผล มยห สพเพ ภาค ภวนต เต เย ต กต สวทต ทนน ปญญผล มยา เย จ ตตถ น ชานนต เทวา คนตวา นเวทย สพเพ โลกมห เย สตตา ชวนตาหารเหตกา มนญญโภชน สพเพ ลภนต มม เจตสา.

ค าแปล

กศลกรรมซงเปนกรยาควรท าอนหนงดวยกาย วาจา ใจ อนจะเปนเหตน าไปใหเกดใน สวรรคชนไตรทศเทพ ขาพเจาไดท าแลว ขอสตวซงมสญญา และไมม สญญาทกหมเหลา จงเปนผมสวนไดรบผลบญทขาพเจากระท าแลวนน เหลาสตวทรผลบญอนทขาพเจากระท าแลว ขอจงเปนผมสวนไดรบผลบญทขาพเจาอทศให ในบรรดาสรรพสตวจ าพวกใด ไมรขาวถง บญขาพเจากระท าแลว ขอเทพยดาทงหลายจงน าไปบอกแกสตวจ าพวกนน ขอสตวทกหม ในชวโลก ซงเสพอาหารเปนเครองเลยงชพ จงไดเสวยซงโภชนะอนพงใจ ดวยอ านาจเจตนา อทศของ ขาพเจานเถด ฯ

ค ากรวดน าแบบยาว (เปนคาถาของเกา)

อมนา ปญญกมเมน อปชฌายา คณตตรา อาจรยปการา จ มาตา ปตา จ ญาตกา (ปยา มม ) สรโย จนทมา ราชา คณวนตา นราป จ พรหมมารา จ อนทา จ โลกปาลา จ เทวตา ยโม มตตา มนสสา จ มชฌตตา เวรกาป จ สพเพ สตตา สข โหนต ปญญาน ปกตาน เม สขญจ ตวธ เทนต ขปป ปาเปถ โว มต


อมนา ปญญกมเมน อมนา อททเสน จ ขปปาห สลเภ เจว ตณหปาทานเฉทน เย สนตาเน หนา ธมมา ยาว นพพานโต มม นสสนต สพพทาเยว ยตถ ชาโต ภเว ภเว อชจตต สตปญญา สลเลโข วรยมหนา มารา ลภนต โนกาส กาตญจ วรเยส เม พทธาธปวโร นาโถ ธมโม นาโถ วรตตโม นาโถ ปจเจกพทโธ จ สงโฆ นาโถตตโร มม เตโสตตมานภาเวน มาโรกาส ลภนต มา.

ค าแปล

ดวยผลบญทขาพเจากระท าน ขอพระอปชฌายผมพระคณอนยงใหญไพศาล อกทง อาจารย ผไดสงสอนขาพเจามา ทงมารดาบดาและคณาญาตทงสน ตลอดจน พระอาทตยพระจนทร และพระเจาแผนดนผเปนใหญในเอกเทศแหงเมทนดล และนรชนผมคณงามความด ทงหลาย ทกถนฐาน อกทาวมหาพรหมกบหมมาร และทาวมฆวานเทวราช ทงเทพเจาผฉกาจรกษา โลกทง สทศ และพญายามราชอกมวล มตรสหาย ทงผขวนขวายวางตนเปนกลาง และผเปนศตร ของขาพเจาทก ๆ เหลา จงมความเกษมสขนราศภย ขอบญทขาพเจากระท าไวดวยไตรทวาร จงบนดาลใหส าเรจไตรพธสข ถงความเกษมปราศจากทกข คอ พระอมตมหานฤพานโดยพลน อกโสดหนงนน ดวยบญกรรมนและอทศเจตนาน ขอใหขาพเจาบรรลทนท ซงการตดขาด ตณหาอปาทาน ธรรมอนชวในสนดาน จงพนาศไปหมดจนตราบเทาถงนพพาน สนกาลทกเมอ เทยว แมวาขาพเจายงจะทองเทยวไปเกดในภพใด ๆ กขอใหมจตซอตรง ด ารงสตปญญาไว ชาญฉลาด ใหมความเพยรกลาสามารถขดเกลากเลสใหสญหาย ขอหมมารเหลารายอยาได กล ากรายสบโอกาส เพอท าใหขาพเจาพนาศคลายความ เพยรได อนง พระพทธเจา ผเปน ทพงอนยงอยางประเสรฐ พระธรรมเปนทพงอน ล าเลศยงประมาณ พระปจเจกพทธเจาเปนทพง อนไพศาล และพระสงฆเปนทพงอน อดมประมาณของขาพเจาน ดวยอานภาพอนอดมดพเศษ สงสด ของพระรตนตรย ขออยาใหหมมารไดโอกาสทกเมอไป เทอญ ฯ


ค ากรวดน าพเศษ (พระราชนพนธในรชกาลท 4)

นอกจากค ากรวดน าทง 3 แบบตามทกลาวมาแลว ยงมค ากรวดน าอกแบบหนง เปน พระราชนพนธในรชกาลท 4 เรยก สพพปตตทานคาถา ดงน ปญญสสทาน กตสส ยานญญาน กตาน เม เตสญจ ภาคโน โหนต สตตานนตาปปมาณกา เย ปยา คณวนตา จ มยห มาตาปตาทโย ทฏฐา เม จาปยทฏฐา วา อญเญมชฌตตเวรโน สตตา ตฏฐนต โลกสม เตภมมา จตโยนกา ปญเจกจตโวการา ส สรนตา ภวาภเว ญาต เย ปตตทานมเม อนโมทนต เต สย เย จม นปปชานนต เทวา เตส นเวทย มยา ทนนาน ปญญาน อนโมทนเหตนา สพเพ สตตา สทา โหนต อเวรา สขชวโน เขมปปทญจ ปปโปนต เตสาสา สชฌต สภา.

ค าแปล

สตวทงหลายไมมทสด ไมมประมาณ จงเปนผมสวนแหงบญอนขาพเจาท าแลว ณ บดน ดวย แหงบญทงหลายอน อนขาพเจาท าแลวดวยเหลาใดเปนท รกและมคณ มมารดาและบดา ของขาพเจาเปนตน เหลาทขาพเจาเหนแลว หรอแมทขาพเจาไมไดเหน แลวเหลาอน ทเปนผมธยสถ เปนกลาง และเปนผมเวร สตวทงหลายตงอยในโลก เปนไปในภม 3 เปนไป ในก าเนด 4 มขนธ 5 มขนธ 1 มขนธ 4 ทองเทยวอยในภพนอยและภพใหญ ความใหสวนบญ ของขาพเจาอนสตวทงหลายเหลาใดรแลว สตวทงหลายเหลานน จงอนโมทนาเองเถด สวนสตว ทงหลายเหลาใดยงไมรซงความใหสวนบญของขาพเจาน ขอเทพยดาทงหลาย พงบอกแกสตว ทงหลายเหลานนใหร (แลวอนโมทนา) เพราะเหตคออนโมทนาซงบญทงหลายอนขาพเจาไดใหแลว ขอสตวทงหลายทงปวงจงเปนผไมมเวร


เปนผด ารงชพโดยสขทกเมอเถด จงถงซงบทอนเกษม คอพระนพพาน ขอความปรารถนาทดงามของสตวทงหลายทงปวงเหลานน จงส าเรจ เถด ฯ

การท าสมาธและการแผเมตตา

สมาธ คออาการทใจตงมนอยในอารมณเดยว อยางตอเนอง หรอ อาการทใจหยดนงแนวแน ไมซดสายไปมา เปนอาการทใจสงบรวมเปนหนงแนวแน มแตความบรสทธผองใส สวางไสวผดขนในใจ จนกระทงสามารถเหนความบรสทธนนดวยใจตนเอง อนจะกอใหเกดทงก าลงใจ ก าลงขวญ ก าลงปญญา และความสขแกผปฏบตในเวลาเดยวกน คนเราทกคนสามารถปฏบตสมาธไดงาย ดงวธปฏบตทพระเดชพระคณพระมงคลเทพมน (สด จนทสโร) หลวงปวดปากน าภาษเจรญ ไดเมตตาสงสอนไว ดงน 1. กราบบชาพระรตนตรย เปนการเตรยมตว เตรยมใจใหนมนวลไวเปนเบองตนแลวสมาทานศล 5 หรอ ศล 8 เพอย าความมนคงในคณธรรมของตนเอง 2. คกเขาหรอนงพบเพยบสบาย ๆ ระลกถงความดทไดกระท าแลว ในวนน ในอดต และ ทตงใจจะท าตอไปในอนาคต จนราวกบวารางกายทงหมด ประกอบขนดวยธาตแหงคณงามความดลวนๆ


การกราบบชาพระรตนตรยและการอาราธนาศล

การนงสมาธ 3. นงขดสมาธ เทาขวาทบเทาซาย มอขวาทบมอซาย นวชของมอขางขวาจรดนวหวแมมอขางซาย นงใหอยในทาทพอด ไมฝนรางกายมากจนเกนไป ไมถงกบเกรง แตอยาใหหลงโคงงอ หลบตาพอสบายคลายกบก าลงพกผอน ไมบบกลามเนอตา หรอขมวดคว แลวตงใจมน วางอารมณสบาย สรางความรสกใหพรอม ทงกายและใจวาก าลงจะเขาไปสภาวะแหงความสงบสบายอยางยง 4. นกก าหนดนมตเปน ดวงแกวกลมใส ขนาดเทาแกวตาด า ใสบรสทธปราศจากรอยต าหนใด ๆ ขาวใส เยนตา เยนใจ ดงประกายของดวงดาว ดวงแกวกลมใสนเรยกวา บรกรรมนมต นกสบายๆ นกเหมอนดวงแกวนนมานงสนท อย ณ ศนยกลางกาย ฐานท 7 นกไปภาวนาไปอยางนมนวล เปน


พทธานสตวา "สมมา อะระหง" หรอคอย ๆ นอมนกดวงแกวกลมใส ใหคอย ๆ เคลอนเขาสศนยกลางกาย ตามแนวฐาน โดยเรมตนตงแตฐานท 1 เปนตนไป นอมนกอยางสบาย ๆ ใจเยน ๆ ไปพรอม ๆ กบค าภาวนา

อนง เมอนมตดวงแกวกลมใสปรากฏแลว ณ กลางกาย ใหวางอารมณสบายๆ กบนมตนน จนเหมอนกบวา ดวงนมตเปนสวนหนงของอารมณ หากดวงนมตนน อนตรธานหายไป กไมตองนกเสยดาย ใหวางอารมณสบาย แลวนกนมตนนขนมาใหมแทนดวงเกา หรอเมอนมตนนไปปรากฏทอนทมใชศนยกลางกายใหคอย ๆ นอมนมตเขามาอยางคอยเปนคอยไปไมมการบงคบ และเมอนมตมาหยดสนท ณ ศนยกลางกาย ใหวางสตลงไปยงจดศนยกลางของดวงนมต ดวยความรสกคลาย ๆ มดวงดาวดวง เลกๆ อกดวงหนงซอนอยตรงกลางดวงนมตดวงเดม แลวสนใจเอาใจใสแตดวงเลกๆ ตรงกลางนนไปเรอย ๆ ใจจะปรบจนหยดไดถกสวนเกดการตกศนย และเกดดวงสวางขนมาแทนท ดวงนเรยกวา "ดวงธรรม" หรอ "ดวงปฐมมรรค" อนเปนประตเบองตนทจะเปดไปสหนทางแหงมรรคผลนพพาน การระลกนกถงนมตสามารถท าไดในทกแหงทกท ทกอรยาบถไมวาจะนง นอน ยน เดน หรอขณะท าภารกจใด ๆ ขอควรระวง 1. อยาใชก าลง คอ ไมใชก าลงใดๆทงสน เชน ไมบบกลามเนอตา เพอจะใหเหนนมตเรว ๆ ไมเกรงแขน ไมเกรงกลามเนอหนาทอง ไมเกรงตว ฯลฯ เพราะการใชก าลงตรงสวนไหนของรางกาย กตาม จะท าใหจตเคลอนจากศนยกลางกายไปสจดนน 2. อยาอยากเหน คอ ท าใจใหเปนกลาง ประคองสตมใหเผลอจากบรกรรมภาวนา และบรกรรมนมต สวนจะเหนนมตเมอใดนนอยากงวล ถาถงเวลาแลวยอมเหนเอง การบงเกดของดวงนมตนน อปมาเสมอนการขนและตกของดวงอาทตย เราไมอาจจะเรงเวลาได 3. อยากงวลถงการก าหนดลมหายใจเขาออก เพราะการฝกสมาธเพอใหเขาถงพระธรรมกายภายใน อาศยการนกถง "อาโลกกสณ" คอ กสณ ความสวางเปนบาท เบองตน 4. เมอเลกจากนงสมาธแลวใหตงใจไวทศนยกลางกายทเดยว ไมวาจะอยในอรยาบถใดกตาม เชน ยน เดน นอน นง กด อยายายฐานทตงจตไปไวทอนเปนอนขาด ใหตงใจบรกรรมภาวนา พรอมกบนกถงบรกรรมนมตเปนดวงแกวใสควบคกนตลอดไป 5. นมตตางๆทเกดขนจะตองนอมไปตงไวทศนยกลางกายทงหมด ถานมตเกดขนแลวหายไปกไมตองตามหา ใหภาวนาประคองใจตอไปตามปกต ในทสดเมอจตสงบ นมตยอมปรากฏขนใหมอก


การฝกสมาธเบองตนเทาทกลาวมาทงหมดน ยอมเปนปจจยใหเกดความสขไดพอสมควร เมอปฏบตอยเสมอ ๆไมทอดทง จนไดดวงปฐมมรรคแลว กใหหมนประคองรกษาดวงปฐมมรรคน น ไวตลอดชวต ด ารงตนอยในศลธรรมอนด ยอมเปนหลกประกนไดวา ไดทพงของชวตทถกตอง ดงาม ทจะสงผลใหเปนผมความสข ความเจรญ ทงในภพนและภพหนา เดกเคารพผใหญ ผใหญเมตตาเดก ทกคนมความรกใครสามคคเปนน าหนงใจเดยวกน

ขอแนะน า คอ ตองท าใหสม าเสมอเปนประจ า ท าเรอยๆ ท าอยางสบายๆ ไมเรง ไมบงคบ ท าไดแคไหนใหพอใจแคนน ซงจะเปนการปองกนมใหเกดความอยากจนเกนไปจนถงกบท าใหใจตองสญเสย ความเปนกลาง และเมอการฝกสมาธบงเกดผลจนได "ดวงปฐมมรรค" ทใสเกนใส สวยเกนสวยตดสนทมนคงอยทศนยกลางกายแลว ใหหมนระลกนกถงอยเสมอ จะท าใหสมาธละเอยดลมลกไปตามล าดบอกดวย การแผเมตตา คอ การตงความปรารถนาดไปในมวลสรรพสตว ตลอดจนเทพเทวา ภต ผปศาจทงหลาย ไมมประมาณ ไมมขอบเขต ไรพรมแดนขดขน ไมวาเขาผนนหรอสตวนน จะเปนเชอชาต ศาสนาอะไร จะเกยวของกบเราโดยความเปนญาต โดยความเปนประเทศเชอชาตศาสนาหรอไมกตาม ใหมจตกวางขวางไรพรมแดน ไมมขอบเขตขดขน ขอใหเขาไดมความสข อยาไดมความทกขระทมขมขนใจ ตามหลกการแผเมตตาในทางพระพทธศาสนานน ในชวตของมนษยคนหนง มสงททกคนปรารถนากคอความสข และตองการหลกเลยงจากภยอนตรายตาง ๆ ซงจะท าใหชวตเปนทกข เราตองการความสขอยางไร คนอนและสตวอนกตองการความสขอยางนน พระพทธเจาจงสอนใหเอาความรสกตวเราเองเปนเครองเปรยบเทยบ วดความรสกของคนอนและสตวอน จะไดเหนอกเหนใจมเมตตาตอคนอนและสตวอนมากขน แลวไมเบยดเบยนซงกนและกนการแผเมตตาจงควรแผใหทงแกตนเอง และคนอน ตลอดจนสรรพสตวทงหลายตงความปรารถนาใหทกสรรพชวตมความสขเสมอกน


การแผเมตตา

ค าแผเมตตาใหสรรพสตว

สพเพ สตตา อะเวรา โหนต สพเพ สตตา อพยาปชฌา โหนต สพเพ สตตา อะนฆา โหนต สพเพ สตตา สข อตตานง ปะรหะรนต สพเพ สตตา สตวทงหลายทเปนเพอนทกข เกด แก เจบ ตาย ดวยกนทงหมดทงสน อะเวรา โหนต จงเปนสขเปนสขเถด อยาไดมเวรแกกนและกนเลย อพยาปชฌา โหนต จงเปนสขเปนสขเถด อยาไดเบยดเบยนซงกนและกนเลย


อะนฆา โหนต จงเปนสขเปนสขเถด อยาไดมความทกขกายทกขใจเลย สข อตตานง ปะรหะรนต จงมความสขกาย สขใจ รกษาตนใหพนจากทกขภยทงสน เถดฯ

ค าแผเมตตา (ภาษาไทย)

ของสมเดจพรพทธโฆษาจารย (ฟน ชตนธ รมมหาเถร) วดสามพระยา กรงเทพมหานคร

ขอใหชาต ศาสนา พระมหากษตรย จงยนยงด ารงมนเปนหลกไท ปราศจากภยพบตอปทวนตรายทงสน ขอใหประชาชนบนผนแผนดนไทย จงอยเยนเปนสข ปราศจากความอยรอนนอนทกข จงมงมศรสข ปราศจากความยากเขญใจ พนจากภยพบตอปทวนตรายทงปวง เทอญฯ

บทระลกถงคณบดามารดา

ทานวาพอแมนนเปรยบไดเปนทงครของลก เทวดาของลก พรหมของลกและอรหนตของลก ความหมายโดยละเอยดมดงตอไปน

- ทวาเปนครของลก เพราะวาทานไดคอยอบรมสงสอนลก เปนคนแรกกอนคนอนใดในโลก - ทวาเปนเทวดาของลก เพราะวาทานจะคอยปกปอง คมครอง เลยงด ประคบประหงมมาตงแตออนแตออก บ ารงใหเตบใหญเปนอยางด และไมใหเกดอนตรายตอลกในทกดาน


- ทวาเปนพรหมของลก เพราะวาทานมพรหมวหาร 4 นนกคอ มเมตตา หมายถงความเอนด ความปรารถนาดตอลกในทกๆ ดาน ไมมทสนสด มกรณา หมายถงใหความกรณาตอลก ลกอยากไดอะไรกหามาใหลก ใหการศกษาเลาเรยน สงเสยเทาทมความสามารถจะใหได มมทตา หมายถงความรกทยอมสละไดแมชวตของตวเองเพอลก ยอมเสยสละไดทกอยาง และมอเบกขา หมายถง การวางเฉย ไมถอโกรธเมอลกประมาท ซน ท าผดพลาดเพราะความไรเดยงสา หรอเพราะความไมร - ทวาเปนอรหนตของลก เพราะวาทานมคณธรรม 4 ประการอนไดแก - เปนผมอปการะคณตอลก คออปการะเลยงดมาดวยความเหนอยยาก กวาจะเตบโต เปนผใหญ - เปนผมพระเดชพระคณตอลก คอ ใหความอบอนเลยงด ปกปองจากภยนตรายตาง ๆ นานา - เปนเนอนาบญของลก คอ ลกเปนสวนหนงของกรรมดทพอแมไดท าไว และเปนผรบ ผลบญทพอแมไดสรางไวแลวทางตรง - เปนอาหไนยบคคล คอ เปนเหมอนพระทควรแกการเคารพนบถอและรบของบชา เพอเทดทนไวเปนแบบอยาง

การทดแทนพระคณบดามารดา สามารถท าไดดงน

ระหวางเมอทานยงมชวตอย กเลยงดทานเปนการตอบแทน ชวยเหลอเปนธระเรองการงานใหทาน ด ารงวงศตระกลใหสบไปไมท าเรองเสอมเสย รวมทงประพฤตตนใหควรแกการเปนสบทอดมรดกจากทาน ครนเมอทานลวงลบไปแลว กท าบญอทศกศลใหทาน สวนการเปนลกกตญญตอพอแมในค าสอนของพระพทธเจาทานกลาววาไว ดงน

1. ถาทานยงไมมศรทธา ใหทานถงพรอมดวยศรทธา คอ พยายามใหทานมความศรทธา ในพระพทธศาสนา เชอในเรองการท าด 2. ถาทานยงไมมศล ใหทานถงพรอมดวยศล คอพยายามใหทานเปนผรกษาศล 5 ใหได 3. ถาทานเปนคนตระหน ใหทานถงพรอมดวยการใหทาน คอพยายามใหทานรจกการใหดวยเมตตาโดยไมหวงผลตอบแทน 4. ถาทานยงไมท าสมาธภาวนา ใหทานถงพรอมดวยปญญา คอพยายามใหทานหดนงท าสมาธภาวนาใหได


ครบาอาจารย

คร มความหมายดงน 1. “คร” มา จากรากศพทเดมในภาษาบาล วา “คร” หรอ “คร” มาจากภาษาสนสกฤต ซงเปนรากศพทเดมของค าวา “คารวะ” หรอค าวา “เคารพ” ทคนไทยแผลงค ามาใชนนเอง 2. การเคารพ หรอการใหการคารวะ หมายถง การตระหนกซงหมายถงอาการ “จต” เอาใจจดจอในความดอนมอยในตวตนหรอสงทคร เปนผตระหนกทจะใช “สตปญญา” พจารณาใครครวญในสงทดงาม ชวราย ความถก ความผด ควร – ไมควร และเปน ผทศษยควรตระหนก (ทจะใหความเคารพยกยองนบถอคร) 3. “คร” ในสมยกอน หมายถง ผน า เปนผเปดประตทางจตวญญาณของศษยไปสความเปน คนมคณธรรม จรยธรรม ประกอบสมมาชพ ประพฤตแตความดงาม 4. โดยทวๆไป “คร” กคอผสอนนกเรยนใหรหนงสอผทท าหนาทอบรมสงสอน ถายทอดความรใหแกศษย สมควรทศษยจะใหความเคารพบชา 5. “คร” คอ ผประกอบอาชพ อาชพหนงทท าหนาทสอน (หนงสอ) ใหแกคน เพอใหเปน คนมคณสมบต มความร ตามทหลกสตรก าหนด และสวนมากจะใชกบผสอนในระดบทต ากวาสถาบนอดมศกษา


อาจารยมความหมายดงน 1. “อาจารย” มาจากภาษาบาลและสนสกฤตวา “อาจารย ,อาจารย” ซงมาจากภาษาองกฤษ ใชค าวา “instructor” 2. เดมใชเรยกพระภกษสงฆ ทเปนหวหนาพระหรอท าหนาทสอนนกธรรม หรอเปรยญธรรมแกพระภกษ 3. ความหมายดงเดม อาจารย หมายถง ผฝกมารยาท หรอผควบคมใหอยในระเบยบวนยเปนผรกษากฎเกณฑตาง ๆ 4. ความหมายในปจจบน อาจารยหมายถง ผสงสอนวชาความร ผอบรมความประพฤต ของลกศษยเปนผทสอน (หนงสอ) หรอเปนผคนควาบกเบกหาความรใหม ๆ หรอทเรยกวา “วจย” 5. เปนผสอนในสถาบนอดมศกษา และเมอท าผลงานตามท ก.ค. หรอ ก.ม. ก าหนด จะไดเลอนต าแหนงทางวชาการ ตามล าดบ

สรปลกษณะของครดทด 3 ดาน 1. ภมร ลกษณะของครทดในดานน ไดแก คณสมบตสวนตวทเกยวของกบความรความสามารถทางดานวชาการทจะสอน ตลอดถงสตปญญาด เฉลยวฉลาด เชอมนในตวเอง รจกแสวงหาความรใหม ๆ เปนตน 2. ภมธรรม ไดแก การประพฤตด เวนจากอบายมขทงปวง กระท าแตสงทด ทสจรต ทงกาย วาจา ใจ นอกจากนครยงตองมจรรยาบรรณและคณธรรมสง ซอสตย เสยสละ มเมตตากรณา ยตธรรมและมานะอดทน เปนตน 3. ภมฐาน บคลกภาพ ด รปรางทาทางด แตงกายสะอาดเรยบรอย พดจาไพเราะ นมนวล


น าเสยงชดเจน มลกษณะเปนผน า นอกจากนครยงตองเปนผทมมนษยสมพนธด มอธยาศยไมตร กบบคคลทกเพศ ทกวย ทกชนชน

ครกบนกเรยนในปจจบน

ในทางพระพทธศาสนา ไดจ าแนกอาจารยไว 5 ประเภท ดงน 1. บรรพชาจารย ไดแก อาจารยผใหศลเวลามการพรรพชาสามเณร หรอกลบตรคนใดทมศรทธาจะอปสมบทในพระพทธศาสนา กอนบวชเปนเปนพระภกษสงฆจะตองผานการบรรพชาเปนสามเณรกอนเสมอ ตอจากนนเปนหนาทของอปสมปทาจารย 2. อปสมปทาจารย ไดแก พระอาจารยผเปนผสวดกรรมวาจา หรอสวดประกาศกจกรรม ในทามกลางสงฆ เพอใหผผานการบรรพชาเปนสามเณร ไดเปนพระภกษทถกตองตามพระวนยตอไป 3. นสสยาจารย ไดแก พระอาจารยทพระภกษยอมตนเปนศษยอยในความปกครอง ไดแก พระอปชฌายหรอพระทเปนผบวชใหนนเอง 4. อเทศาจารยหรอธรรมาจารย ไดแก อาจารยทสอนธรรม ใหความร เชน เจาอาวาส หรอ พระอาจารยทเปนครสอนนกธรรม ถาเปนฆราวาส กเทยบไดกบครทสอนตามสถานศกษาตาง ๆ


5. โอวาทาจารย เทยบไดกบอาจารยทไดรบอาราธนาหรอเชญมาเปนวทยากร หรอใหการอบรมเปนครงคราว

อาจารยในทางพระพทธศาสนา

พระรตนตรย

พระรตนตรย พระรตนตรย หมายถง พระพทธเจา พระธรรม และพระสงฆ มความส าคญทสดส าหรบพทธศาสนกชน เพราะเปนเสมอนประตทจะเขามาสพระพทธศาสนา และผทเขามาสพระพทธศาสนาจะเปนมนษยหรอเทวดา จะเขามาในฐานะเปนภกษ ภกษณ อบาสก หรออบาสกา กตาม ลวนแตตองเขามาทางพระรตนตรยทงสน ดวยความเคารพนบถอ บชาและศรทธาในพระพทธเจา พระธรรม หรอพระสงฆจงไดเขามา และการจะไดเปนภกษ ภกษณ อบาสกและอบาสกา กลวนแตตองเปลงวาจาวา พทธ สรณ คจฉาม ธมม สรณ คจฉาม สงฆ สรณ คจฉาม ทงสน เพราะฉะนนพระรตนตรยจงเปนเรองทพทธศาสนกชนควรศกษาเพอความเขาใจและปฏบตไดอยางถกตอง

บทระลกถงคณพระรตนตรย


(หวหนาน า) หนทะ มะยง ระตะนะคณง ก ะโรมะ เส (รบ) อมนา สกกาเรนะ ขาพระองคขอนอบนอมบชา แดองคสมเดจพระศาสดา ทรงปญญาและบารม ทรงสงาดวยราศ

ประเสรฐเลศดมพระคณ ทรงมพระเมตตาเกอหนน แผบญค าจนใหพนภย พระองคเปนประทปสดใส ใหก าเนดรตนตรยดวงงาม องคแหงรตนะมสาม ระบอนามไปทวธาน องคพระพทธชนศร ตรสรชอบดซงพระธรรม ชาวพทธทกคนจงจดจ า ชวยกนแนะน าใหแพรไป ทกคนจะเกดเลอมใส พระธรรมน าสขใจสถาพร ผแนะน าซงค าสงสอน คอศษยพระชนวรทกองค มวลหมพระภกษสงฆ ไดด ารงพระศาสนามา ลกขอกมกราบวนทา พระพทธศาสนาจงถาวรแด เทอญ ฯ

บทระลกถงคณบดามารดา

(หวหนาน า) หนทะ มะยง มาตาปตคณง กะโรมะ เส (รบ) อมนา สกกาเรนะ ลกขอกราบสกการบชา แดพระบดามารดา อนลกยาขอนอมระลกถงคณ ทานมเมตตาและการณ อปการคณตอบตรธดา ไดใหก าเนดลกมา ทงการศกษาและอบรม ถงแมนล าบากขนขม ทกขระทมสกเพยงไร ทานไมเคยหวนไหว ตอสงใดทไดเลยงมา พระคณทานลนฟา ยงกวาธาราและแผนดน ลกขอบชาเปนอาจณ ตราบจนสนดวงชวา ขอปวงเทพไทจงรกษา พระบดามารดาของขาเทอญ ฯ


บทระลกถงคณครบาอาจารย

(หวหนาน า) หนทะ มะยง อาจะรยะคณง กะโรมะ เส) (รบ) อมนา สกกาเรนะ เกลา ฯ ขอนอมคารวะบชา คแดอาจารยอปชฌายา ผใหการศกษาและอบรม เรมตนจากวยประถม ใหวทยาคมเสมอมา เพมพนสตปญญา อกวชาศลธรรมประจ าใจ ทานชทางสวางสดใส ทงระเบยบวนยประจ าตน ศษยทดตองหมนฝกฝน ใหประพฤตตนแตดตลอดไป จงสงวรส ารวมเอาไว ทงกายใจของเราใหมนคง ตงจตไวใหเทยงตรง เพอจรรโลงในพระคณ ขอผลบญโปรดจงเกอหนน อาจารยผมพระคณทกทานเทอญ ฯ

การท าวตรเชา

พทธาภถต (หนทะ มะยง พทธาภถตง กะโรมะ เส.) โย โส ตะถาคะโต, พระตถาคตเจานน พระองคใด ; อะระหง เปนผไกลจากกเลส ; สมมาสมพทโธ , เปนผตรสรชอบไดโดยพระองคเอง ; วชชาจะระณะสมปนโน, เปนผถงพรอมดวยวชชาและจรณะ ; สคะโต, เปนผไปแลวดวยด ; โลกะวท,


เปนผรโลกอยางแจมแจง ; อะนตตะโร ปรสะทมมะสาระถ, เปนผสามารถฝกบรษทสมควรฝกได อยางไมมใครยงกวา ; สตถา เทวะมะนสสานง, เปนครผสอน ของเทวคาและมนษยทงหลาย ; พทโธ, เปนผร ผตน ผเบกบานดวยธรรม ; ภะคะวา, เปนผมความจ าเรญ จ าแนกธรรมสงสอนสตว ; โย อมง โลกง สะเทวะกง สะมาระกง สะพรหมะกง, สสสะมะณะพราหมะณง ปะชง สะเทวะมะนสสง สะยง อะภญญา สจฉกตวา ปะเวเทส, พระผมพระภาคเจาพระองคใด, ไดทรงท าความดบทกขใหเเจงดวยพระปญญาอนยงเองแลว ทรงสอนโลกน พรอมทงเทวดา มาร พรหม และหมสตว พรอมทงสมณพราหมณ พรอมทงเทวดาและมนษยใหรตาม ;

โย ธมมง เทเสส, พระผมพระภาคเจาพระองคใด, ทรงแสดงธรรมแลว ; อาทกลยาณง, ไพเราะในเบองตน, มชเฌกลยาณง, ไพเราะในทามกลาง, ปะรโยสานะกลยาณง, ไพเราะในทสด, สาตถง สะพยญชะนง เกวะละปรปณณง ปะรสทธง พรหมะจะรยง ปะกาเสส, ทรงประกาศพรหมจรรย คอแบบแหงการปฏบตอนประเสรฐ บรสทธ บรบรณ สนเชง, พรอมทงอรรถะ (ค าอธบาย) พรอมทงพยญชนะ (หวขอ) ; ตะมะหง ภะคะวนตง อะภปชะยาม ขาพเจาบชาอยางยง เฉพาะพระผมพระภาคเจาพระองคนน ; มะหง ภะคะวนตง สระสา นะมาม.


ขาพเจานอบนอมพระผมพระภาคเจาพระองคนน ดวยเศยรเกลา (กราบร าลกพระพทธคณ)

ธมมาภถต

(หวหนาน า) หนทะ มะยง ธมมาภถตง กะโรมะ เส. โย โส สวากขาโต ภะคะวะตา ธมโม, พระธรรมนนใด, เปนสงทพระผมพระภาคเจา ไดตรสไวดแลว ; สนทฏฐโก, เปนสงทผศกษาและปฏบต พงเหนไดดวยตนเอง ; อะกาลโก, เปนสงทปฏบตได และใหผลได ไมจ ากดกาล ; เอหปสสโก, เปนสงทควรกลาวกะผอนวา ทานจงมาดเถด ; โอปะนะยโก, เปนสงทควรนอมเขามาใสตว ; ปจจตตง เวทตพโพ วญญห, เปนสงทผรกรไดเฉพาะตน ; ตะมะหง ธมมง อะภปชะยาม, ขาพเจาบชาอยางยง เฉพาะพระธรรมนน ; ตะมะหง ธมมง สระสา นะมาม, ขาพเจานอบนอมพระธรรมนน ดวยเศยรเกลา ; (กราบร าลกพระธรรมคณ)

สงฆาภถต (หวหนาน า) หนทะ มะยง สงฆาภถตง กะโรมะ เส. โย โส สปะฏปนโน ภะคะวะโต สาวะกะสงโฆ, สงฆสาวกของพระผมพระภาคเจานน หมใด, ปฏบตดแลว ; อชปะฏปนโน ภะคะวะโต สาวะกะสงโฆ,


สงฆสาวกของพระผมพระภาคเจาหมใด, ปฏบตตรงแลว ; ญายะปะฏปนโน ภะคะวะโต สาวะกะสงโฆ, สงฆสาวกของพระผมพระภาคเจาหมใด, ปฏบตเพอรธรรมเปนเครองออกจากทกขแลว ; สามจปะฏปนโน ภะคะวะโต สาวะกะสงโฆ, สงฆสาวกของพระผมพระภาคเจาหมใด, ปฏบตสมควรแลว ; ยะททง, ไดแกบคคลเหลานคอ : จตตาร ปรสะยคาน อฏฐะ ปรสะปคคะลา, คแหงบรษ ๔ ค, นบเรยงตวบรษ ได ๘ บรษ ; เอสะ ภะคะวะโต สาวะกะสงโฆ, นนแหละ สงฆสาวกของพระผมพระภาคเจา ; อาหเนยโย, เปนสงฆควรแกสกการะทเขาน ามาบชา ; ปาหเนยโย, เปนสงฆควรแกสกการะทเขาจดไวตอนรบ ; ทกขเณยโย, เปนผควรรบทกษณาทาน ; อญชะลกะระณโย, เปนผทบคคลทวไปควรท าอญชล ; อะนตตะรง ปญญกเขตตง โลกสสะ, เปนเนอนาบญของโลก, ไมมนาบญอนยงกวา ; ตะมะหง สงฆง อะภปชะยาม, ขาพเจาบชาอยางยง เฉพาะพระสงฆหมนน ; ตะมะหง สงฆง สระสา นะมาม, ขาพเจานอบนอมพระสงฆหมนน ดวยเศยรเกลา ; (กราบร าลกพระสงฆคณ)

รตนตตยปปณามคาถา

(หวหนาน า)


หนทะ มะยง ระตะนตตะยปปะณามะคาถาโย เจวะสงเวคะปะรกตตะนะปาฐญจะ ภะณามะ เส.

พทโธ สสทโธ กะรณามะหณณะโว พระพทธเจาผบรสทธ มพระกรณาดจหวงมหรรณพ ; โยจจนตะสทธพพะระญาณะโลจะโน, พระองคใด มตาคอญาณอนประเสรฐหมดจดถงทสด ; โลกสสะ ปาปปะกเลสะฆาตะโก, เปนผฆาเสยซงบาป และอปกเลสของโลก ; วนทาม พทธง อะหะมาทะเรนะ ตง, ขาพเจาไหวพระพทธเจาพระองคนน โดยใจเคารพเออเฟอ. ธมโม ปะทโป วยะ ตสสะ สตถโน, พระธรรมของพระศาสดา สวางรงเรองเปรยบดวงประทป ; โย มคคะปากามะเภทะภนนะโก, จ าแนกประเภท คอ มรรค ผล นพพาน, สวนใด โลกตตระ โย จะ ตะทตถะทปะโน, ซงเปนตวโลกตตระ, และสวนใดทชแนวแหงโลกตตระนน ;

วนทาม ธมมง อะหะมาทะเรนะ ตง, ขาพเจาไหวพระธรรมนน โดยใจเคารพเออเฟอ. สงโฆ สเขตตาภยะตเขตตะสญญโต, พระสงฆเปนนาบญอนยงใหญกวานาบญอนดทงหลาย ; โย ทฏฐะสนโต สคะตานโพธะโก, เปนผเหนพระนพพาน, ตรสรตามพระสคต, หมใด ; โลลปปะหโน อะรโย สเมธะโส, เปนผละกเลสเครองโลเล เปนพระอรยเจา มปญญาด ; วนทาม สงฆง อะหะมาทะเรนะ ตง, ขาพเจาไหวพระสงฆหมนน โดยใจเคารพเออเฟอ. อจเจวะเมกนตะภปชะเนยยะกง, วตถตตะยง วนทะยะตาภสงขะตง, ปญญง มะยา ยง มะมะ สพพปททะวา, มา โหนต เว ตสสะ ปะภาวะสทธยา.


บญใด ทขาพเจาผไหวอยซงวตถสาม, คอพระรตนตรย อนควรบชายงโดยสวนเดยว, ไดกระท าแลว เปนอยางยงเชนนน, ขออปททวะ (ความชว) ทงหลาย, จงอยามแกขาพเจาเลย, ดวยอ านาจความส าเรจ อนเกดจากบญนน.

สงเวคปรกตตนปาฐะ อธะ ตะถาคะโต โลเก อปปนโน พระตถาคตเจาเกดขนแลว ในโลกน ; อะระหง สมมาสมพทโธ เปนผไกลจากกเลส ตรสรชอบไดโดยพระองคเอง ; ธมโม จะ เทสโต นยยานโก, และพระธรรมททรงแสดง เปนธรรมเครองออกจากทกข ; อปะสะมโก ปะรนพพานโก, เปนเครองสงบกเลส, เปนไปเพอปรนพพาน ; สมโพธะคาม สคะตปปะเวทโต ; เปนไปเพอความรพรอม, เปน ธรรมทพระสคตประกาศ ; มะยนตง ธมมง สตวา เอวง ชานามะ : - พวกเราเมอไดฟงธรรมนนแลว, จงไดรอยางนวา : - ชาตป ทกขา, แมความเกดกเปนทกข ; ชะราป ทกขา, แมความแกกเปนทกข ; มะระณมป ทกขง แมความตายกเปนทกข ; โสกะปะรเทวะทกขะโทมะนสสปายาสาป ทกขา, แมความโศก ความร าไรร าพน ความไมสบายกาย ความไมสบายใจความคบแคนใจกเปนทกข ; อปปเยห สมปะโยโค ทกโข ความประสบกบสงไมเปนทรกทพอใจ กเปนทกข ; ปเยห วปปะโยโค ทกโข, ความพลดพรากจากสงเปนทรกทพอใจ กเปนทกข ;


ยมปจฉง นะ ละภะต ตมป ทกขง, มความปรารถนาสงใด ไมไดสงนน นนกเปนทกข ; สงขตเตนะ ปญจปาทานกขนธา ทกขา, วาโดยยอ อปาทานขนธทง 5 เปนตวทกข ; เสยยะถทง, ไดแกสงเหลาน คอ :- รปปาทานกขนโธ, ขนธ อนเปนทตงแหงความยดมน คอรป ; เวทะนปาทานกขนโธ, ขนธ อนเปนทตงแหงความยดมน คอเวทนา ; สญญปาทานกขนโธ, ขนธ อนเปนทตงแหงความยดมน คอสญญา ; สงขารปาทานกขนโธ, ขนธ อนเปนทตงแหงความยดมน คอสงขาร ; วญญาณปาทานกขนโธ, ขนธ อนเปนทตงแหงความยดมน คอวญญาณ ; เยสง ปะรญญายะ, เพอใหสาวกก าหนดรอบรอปาทานขนธ เหลาน เอง,

ธะระมาโน โส ภะคะวา, จงพระผมพระภาคเจานน เมอยงทรงพระชนมอย, เอวง พะหลง สาวะเก วเนต, ยอมทรงแนะน าสาวกทงหลาย เชนนเปนสวนมาก ; เอวงภาคา จะ ปะนสสะ ภะคะวะโต สาวะเกส อะนสาสะน พะหลา ปะวตตตะต, อนง ค าสงสอนของพระผมพระภาคเจานน, ยอมเปนไปในสาวกทงหลาย, สวนมาก, มสวนคอ การจ าแนกอยางนวา :- รปง อะนจจง, รปไมเทยง ; เวทะนา อะนจจา, เวทนาไมเทยง ; สญญา อะนจจา,


สญญาไมเทยง ; สงขารา อะนจจา, สงขารไมเทยง ; วญญาณง อะนจจง วญญาณไมเทยง ; รปง อะนตตา, รปไมใชตวตน ; เวทะนา อะนตตา, เวทนาไมใชตวตน ; สญญาอะนตตา, สญญาไมใชตวตน ; สงขาราอะนตตา, สงขารไมใชตวตน ; วญญาณง อะนตตา, วญญาณไมใชตวตน ; สพเพ สงขารา อะนจจา, สงขารทงหลายทงปวง ไมเทยง.. สพเพ ธมมา อะนตตาต, ธรรมทงหลายทงปวง ไมใชตวตน ดงน. เต (ตา) มะยง โอตณณามหะ, พวกเราทงหลาย เปนผถกครอบง าแลว ; ชาตยา, โดยความเกด ; ชะรามะระเณนะ, โดยความแกและความตาย ; โสเกห ปะรเทเวห ทกเขห โทมะนสเสห อปยาเสห, โดยความโศก ความร าไรร าพน ความไมสบายกาย ความไมสบายใจ ความคบแคนใจทงหลาย ; ทกโขตณณา, เปนผถกความทกข หยงเอาแลว ; ทกขะปะเรตา, เปนผมความทกข เปนเบองหนาแลว ; อปเปวะนามมสสะ เกวะลสสะ ทกขนขนธสสะ อนตะกรยา ปญญาเยถาต.


ท าไฉน การท าทสดแหงกองทกขทงสนน . จะพงปรากฏชด แกเราได. (ส าหรบอบาสก-อบาสกาสวด) จระปะรนพพตมป ตง ภะคะวนตง สะระณง คะตา, เราทงหลายผถงแลวซงพระผมพระภาคเจา แมปรนพพานนานแลว พระองคนน เปนสรณะ ; ธมมญจะ สงฆญจะ, ถงพระธรรมดวย, ถงพระสงฆดวย ; ตสสะ ภะคะวะโต สาสะนง ยะถาพะลง มะนะสกะโรมะ อะนปะฏปชชามะ, จกท าในใจอย ปฏบตตามอย ซงค าสงสอนของพระผมพระภาคเจานนตามสตก าลง ; สา สา โน ปะฏปตต, ขอใหความปฏบตนน ๆ ของเราทงหลาย ; อมสสะ เกวะลสสะ ทกขกขนธสสะ อนตะกรยายะ สงวตตะต. จงเปนไปเพอการท าทสดแหงกองทกข ทงสนน เทอญ.

(จบค าท าวตรเชา)

(ส าหรบภกษ-สามเณรสวด)

จระปะรนพพตมป ตง ภะคะวนตง อททสสะ อะระหนตง สมมาสมพทธง, เราทงหลายอทศเฉพาะพระผมพระภาคเจา, ผไกลจากกเลสตรสรชอบไดโดยพระองคเอง, แมปรนพพานนานแลว พระองคนน, สทธา อะคารสมา อะนะคารยง ปพพะชตา, เปนผมศรทธาออกบวชจากเรอน ไมเกยวของดวยเรอนแลว, ตสมง ภะคะวะต พรหมะจะรยง จะรามะ, ประพฤตอยซงพรหมจรรย ในพระผมพระภาคเจา, พระองคนน, ภกขนง สกขาสาชวะสะมาปนนา, ถงพรอมดวยสกขาและธรรมเปนเครองเลยงชวตของภกษทงหลาย, ตงโน พรหมะจะรยง อมสสะ เกวะลสสะ ทกขกขนธสสะ อนตะกรยายะ สงวตตะต. ขอใหพรหมจรรยของเราทงหลายนน, จงเปนไปเพอการท าทสดแหงกองทกขทงสนนเทอญ.


(จบค าท าวตรเชา)

การท าวตรเชา

การท าวตรเยน


การท าวตรเยนในวดทาสะแบง

พทธานสสต

(หวหนาน า) หนทะ มะยง พทธานสสตนะยง กะโรมะ เส. ตง โข ปะนะ ภะคะวนตง เอวง กลยาโณ กตตสทโท อพภคคะโต, กกตตศพทอนงามของพระผมพระภาคเจานน, ไดฟงไปแลวอยางนวา อตป โส ภะคะวา เพราะเหตอยางน ๆ พระผมพระภาคเจานน อะระหง, เปนผไกลจากกเลส สมมาสมพทโธ, เปนผตรสรชอบไดโดยพระองคเอง วชชาจะระณะสมปนโน, เปนผถงพรอมดวยวชชาและจรณะ สคะโต, เปนผไปแลวดวยด โลกะวท, เปนผรโลกอยางแจมแจง อะนตตะโร ปรสะทมมะสาระถ , เปนผสามารถฝกบรษทสมควรฝกไดอยางไมมใครยงกวา สตถา เทวะมะนสสานง, เปนครผสอนของเทวดาและมนษยทงหลาย พทโธ, เปนผร ผตน ผเบกบานดวยธรรม ภะคะวา ต. เปนผมความจ าเรญ จ าแนกธรรมสงสอนสตวดงน

พทธาภคตง

(หวหนาน า) หนทะ มะยง พทธาภคตง กะโรมะ เส. พทธะวาระหนตะวะระตาทคณาภยตโต, พระพทธเจาประกอบดวยคณ มความประเสรฐแหงอรหนตคณ เปนตน สทธาภญาณะกะรณาห สะมาคะตตโต, มพระองคอนประกอบดวยพระญาณ และพระกรณาอนบรสทธ โพเธส โย สชะนะตง กะมะลงวะ สโร, พระองคใด ทรงกระท าชนทดใหเบกบาน ดจอาทตยท าบวใหบาน วนทามะหง ตะมะระณง สระสา ชเนนทง. ขาพเจาไหวพระชนสห ผไมมกเลส พระองคนน ดวยเศยรเกลา พทโธ โย สพพะปาณนง สะระณง เขมะมตตะมง,


พระพทธเจาพระองคใด เปนสรณะอนเกษมสงสด ของสตวทงหลาย ปะฐะมานสสะตฏฐานง วนทาม ตง สเรนะหง. ขาพเจาไหวพระพทธเจาพระองคนน อนเปนทตงแหงความระลกองคทหนง ดวยเศยรเกลา พทธสสาหสม ทาโส*(ทาส) วะ พทโธ เม สามกสสะโร, ขาพเจาเปนทาสของพระพทธเจา, พระพทธเจาเปนนายมอสระเหนอขาพเจา พทโธ ทกขสสะ ฆาตา จะ วธาตา จะ หตสสะ เม. พระพทธเจาเปนเครองก าจดทกข และทรงไวซงประโยชนแกขาพเจา พทธสสาหง นยยาเทม สะรรญชวตญจทง, ขาพเจามอบกายถวายชวตน แดพระพทธเจา วนทนโตหง*(ตหง) จะรสสาม พทธสเสวะ สโพธตง, ขาพเจาผไหวอยจกประพฤตตาม ซงความตรสรดของพระพทธเจา นตถ เม สะระณง อญญง พทโธ เม สะระณง วะรง, สรณะอนของขาพเจาไมม พระพทธเจาเปนสรณะอนประเสรฐของขาพเจา เอเตนะ สจจะวชเชนะ วฑเฒยยง สตถสาสะเน, ดวยการกลาวค าสตยน ขาพเจาพงเจรญในพระศาสนาของพระศาสดา พทธง เม วนทะมาเนนะ*(นายะ) ยง ปญญง ปะสตง อธะ, ขาพเจาผไหวอยซพระพทธเจา ไดขวนขวายบญใด ในบดน สพเพป อนตะรายา เม มาเหสง ตสสะ เตชะสา. อนตรายทงปวง อยาไดมแกขาพเจา ดวยเดชแหงบญนน.

(หมอบกราบลงกลาวค าพรอมกน) กาเยนะ วาจายะ วะ เจตะสา วา, ดวยกายกด ดวยวาจากด ดวยใจกด พทเธ กกมมง ปะกะตง มะยา ยง, กรรมนาตเตยนอนใด ทขาพเจากระท าแลว ในพระพทธเจา พทโธ ปะฏคคณหะต อจจะยนตง, ขอพระพทธเจา จงงดซงโทษลวงเกนอนนน กาลนตะเร สงวะรตง วะ พทเธ . เพอการส ารวมระวง ในพระพทธเจา ในกาลตอไป


ธมมานสสต (หวหนาน า) หนทะ มะยง ธมมานสสะตนะยง กะโรมะ เส. สวากขาโต ภะคะวะตา ธมโม พระธรรม เปนสงทพระผมพระภาคเจา ไดตรสไวดแลว สนทฏฐโก เปนสงทผศกษาและปฏบต พงเหนไดดวยตนเอง อะกาลโก, เปนสงทปฏบตได และใหผลได ไมจ ากดกาล เอหปสสโก, เปนสงทควรกลาวกบผอนวา ทานจงมาดเถด โอปะนะยโก, เปนสงทควรนอมเขามาใสตว ปจจตตง เวทตพโพ วญญห ต. เปนสงทผรกรไดเฉพาะตน ดงน

ธมมาภคต (หวหนาน า) หนทะ มะยง ธมมาภคตง กะโรมะ เส. สวากขาตะตาทคณะโยคะวะเสนะ เสยโย, พระธรรมเปนสงทประเสรฐเพราะประกอบดวยคณคอความทพระผมพระภาคเจาตรสไวดแลวเปนตน โย มคคะปากะปะรยตตวโมกขะเภโท, เปนธรรมอนจ าแนกเปน มรรค ผล ปรยต และนพพาน ธมโม กโลกะปะตะนา ตะทะธารธาร, เปนธรรมทรงไวซงผทรงธรรม จากการตกไปสโลกทชว วนทามะหง ตะมะหะรง วะระธมมะเมตง, ขาพเจาไหวพระธรรมอนประเสรฐนน อนเปนเครองขจดเสยซงความมด ธมโม โย สพพะปาณนง สะระณง เขมะมตตะมง, พระธรรมใด เปนสรณะอนเกษมสงสด ของสตวทงหลาย ทตยานสสะตฏฐานง วนทาม ตง สเรนะหง,


ขาพเจาไหวพระธรรมนน อนเปนทตงแหงความระลกองคทสองดวยเศยรเกลา ธมมสสาหสม ทาโส*(ทาส) วะ ธมโม เม สามกสสะโร, ขาพเจาเปนทาสของพระธรรม พระธรรมเปนนายมอสระเหนอขาพเจา ธมโม ทกขสสะ ฆาตา จะ วธาตา จะ หตสสะ เม, พระธรรมเปนเครองก าจดทกขและทรงไวซงประโยชนแกขาพเจา ธมมสสาหง นยยาเทม สะรรญชวตญจทง, ขาพเจามอบกายถวายชวตนแดพระธรรม วนทนโตหง*(ตหง) จะรสสาม ธมมสเสวะ สธมมะตง, ขาพเจาผไหวอยจกประพฤตตาม ซงความเปนธรรมดของพระธรรม นตถ เม สะระณง อญญง ธมโม เม สะระณง วะรง, สรณะอนของขาพเจาไมม พระธรรมเปนสรณะอนประเสรฐของขาพเจา เอเตนะ สจจะวชเชนะ วฑเฒยยง สตถสาสะเน, ดวยการกลาวค าสจจน ขาพเจาพงเจรญในพระศาสนาของพระศาสดา ธมมง เม วนทะมาเนนะ*(นายะ) ยง ปญญง ปะสตง อธะ, ขาพเจาผไหวอยซงพระธรรม ไดขวนขวายบญใด ในบดน สพเพป อนตะรายา เม มาเหสง ตสสะ เตชะสา. อนตรายทงปวง อยาไดมแกขาพเจา ดวยเดชแหงบญนน

(หมอบกราบลงกลาวค าพรอมกน) กาเยนะ วาจายะ วะ เจตะสา วา, ดวยกายกด ดวยวาจากด ดวยใจกด ธมเม กกมมง ปะกะตง มะยา ยง, กรรมนาตเตยนอนใด ทขาพเจากระท าแลว ในพระธรรม ธมโม ปะฏคคณหะต อจจะยนตง, ขอพระธรรม จงงดซงโทษลวงเกนอนนน กาลนตะเร สงวะรตง วะ ธมเม. เพอการส ารวมระวง ในพระธรรม ในกาลตอไป

สงฆานสสต


(หวหนาน า) หนทะ มะยง สงฆานสสะตนะยง กะโรมะ เส. สปะฏปนโน ภะคะวะโต สาวะกะสงโฆ, สงฆสาวกของพระผมพระภาคเจา หมใด, ปฏบตดแลว อชปะฏปนโน ภะคะวะโต สาวะกะสงโฆ, สงฆสาวกของพระผมพระภาคเจา หมใด, ปฏบตตรงแลว ญายะปะฏปนโน ภะคะวะโต สาวะกะสงโฆ, สงฆสาวกของพระผมพระภาคเจา หมใด, ปฏบตเพอรธรรมเปนเครองออกจากทกขแลว สามจปะฏปนโน ภะคะวะโต สาวะกะสงโฆ, สงฆสาวกของพระผมพระภาคเจา หมใด, ปฏบตสมควรแลว ยะททง, ไดแกบคคลเหลาน คอ จตตาร ปรสะยคาน อฏฐะ ปรสะปคคะลา, คแหงบรษ 4 ค, นบเรยงตวบรษ ได 8 บรษ เอสะ ภะคะวะโต สาวะกะสงโฆ, นนแหละ สงฆสาวกของพระผมพระภาคเจา อาหเนยโย, เปนสงฆควรแกสกการะทเขาน ามาบชา ปาหเนยโย, เปนสงฆควรแกสกการะทเขาจดไวตอนรบ ทกขเณยโย, เปนผควรรบทกษณาทาน อญชะลกะระณโย, เปนผทบคคลทวไปควรท าอญชล อะนตตะรง ปญญกเขตตง โลกสสา ต. เปนเนอนาบญของโลก, ไมมนาบญอนยงกวา ดงน

สงฆาภคต (หวหนาน า) หนทะ มะยง สงฆาภคตง กะโรมะ เส. สทธมมะโช สปะฏปตตคณาทยตโต, พระสงฆทเกดโดยพระสทธรรม ประกอบดวยคณมความปฏบตด เปนตน โยฏฐพพโธ อะรยะปคคะละสงฆะเสฏโฐ, เปนหมแหงพระอรยบคคลอนประเสรฐ แปดจ าพวก สลาทธมมะปะวะราสะยะกายะจตโต, มกายและจต อนอาศยธรรม มศลเปนตน อนบวร วนทามะหง ตะมะรยานะคะณง สสทธง. ขาพเจาไหวหมแหงพระอรยเจาเหลานน อนบรสทธดวยด สงโฆ โย สพพะปาณนง สะระณง เขมะมตตะมง, พระสงฆหมใด เปนสรณะอนเกษมสงสด ของสตวทงหลาย ตะตยานสสะตฏฐานง วนทาม ตง สเรนะหง.


ขาพเจาไหวพระสงฆหมนน อนเปทตงแหงความระลกองคทสามดวยเศยรเกลา สงฆสสาหสม ทาโส*(ทาส) วะ สงโฆ เม สามกสสะโร, ขาพเจาเปนทาสของพระสงฆ พระสงฆเปนนาย มอสระเหนอขาพเจา สงโฆ ทกขสสะ ฆาตา จะ วธาตา จะ หตสสะ เม. พระสงฆเปนเครองก าจดทกข และทรงไวซงประโยชนแกขาพเจา สงฆสสาหง นยยาเทม สะรรญชวตญจทง, ขาพเจามอบกายถวายชวตน แดพระสงฆ วนทนโตหง*(ตหง) จะรสสาม สงฆสโสปะฏปนนะตง, ขาพเจาผไหวอยจกประพฤตตาม ซงความปฏบตดของพระสงฆ นตถ เม สะระณง อญญง สงโฆ เม สะระณง วะรง, สรณะอนของขาพเจาไมม พระสงฆเปนสรณะอนประเสรฐของขาพเจา เอเตนะ สจจะวชเชนะ วฑเฒยยง สตถสาสะเน, ดวยการกลาวค าสจจน ขาพเจาพงเจรญในศาสนา ของพระศาสดา สงฆง เม วนทะมาเนนะ*(นายะ) ยง ปญญง ปะสตง อธะ, ขาพเจาผไหวอยซงพระสงฆ ไดขวนขวายบญใด ในบดน สพเพป อนตะรายา เม มาเหสง ตสสะ เตชะสา. อนตรายทงปวง อยาไดมแกขาพเจา ดวยเดชแหงบญนน

(หมอบกราบลงกลาวค าพรอมกน) กาเยนะ วาจายะ วะ เจตะสา วา, ดวยกายกด ดวยวาจากด ดวยใจกด สงเฆ กกมมง ปะกะตง มะยา ยง, กรรมนาตเตยนอนใด ทขาพเจากระท าแลวในพระสงฆ สงโฆ ปะฏคคณหะต อจจะยนตง, ขอพระสงฆ จงงดซงโทษลวงเกนอนนน กาลนตะเร สงวะรตง วะ สงเฆ. เพอการส ารวมระวง ในพระสงฆ ในกาลตอไป


(จบค าท าวตรเยน

บทสวดสะระภญญกราบลา

การสวดสะระภญญกราบลาพระ

ตงใจใหพรอมกน พวกดฉน (กระผม) จะขอลา เวลามาถงแลว ขอลาแกวสามประการ อาจารยทานทงหลาย นอมถวายคณพระพทธ พระธรรมทสอนไว ยกมอไหวขออ าลา พระสงฆผเมตตา ไหววนทาขอลากอน อาจารยผสงสอน ประนมกรสวสด จ าใจไปวนน กจขามเหลอคณานา ตอทายดวยวาจา เปนภาษาพระบาล


อาจารยผเมตตา จงสขทกทานเทอญ.

การจดโตะหมบชา

โตะหมบชา คอ กลมหรอชดของโตะ ทใชตงพระพทธรปหรอสงอนเปนทเคารพสกการะ เชนพระบรมฉายาลกษณ พระบรมสาทสลกษณหรอพระบรมรปหลอของพระมหากษตรย พระฉายาลกษณหรอพระสาทสลกษณของพระบรมวงศานวงศ หรอรปของบรรพบรษ ประกอบดวยเครองบชาอนเปนการแสดงออกซงความเคารพอยางสงของผทสกการะ และเปนการแสดงถงความกตญญทพงมตอผมอปการคณ ซงเปนวฒนธรรมอนดงามทมคณคายงของสงคมไทย

วตถประสงคของการจดโตะหมบชา การจดโตะหมบชา เพอเปนทประดษฐานพระพทธรป พรอมทงตงเครองบชาตามคตนยมของชาวพทธตามทปรากฏในพทธประวตวา เมอพทธบรษทมความประสงคจะบ าเพญกศลอยางหนงอยางใด มกจะนมนตพระสงฆ โดยมพระพทธเจาเสดจมาเปนประธานสงฆในงานกศลนน ๆ ดงนนเพอใหมความสมบรณในพระรตนตรย คอ พระพทธ พระธรรม และพระสงฆ ตามคตนยมดงกลาว ในการจดงานทเกยวของกบศาสนพธทางพระพทธศาสนา พทธศาสนกชนจงนยมอญเชญพระพทธรปมาประดษฐานเปนนมตแทน องคสมเดจพระสมมาสมพทธเจาในพธนน ๆ ดวย เพอใหมพระรตนตรยครบบรบรณพทธศาสนกชน จงไดมการตงโตะหมบชา และอญเชญพระพทธรปประดษฐานบนโตะหมบชาโตะสงสดแถวกลาง พรอมทงตงเครองบชาทโตะในล าดบทรองลงมาตามความเหมาะสม

ความส าคญของโตะหมบชา ปจจบนในพธทเกยวของกบพระสงฆในพระราชพธ รฐพธ หรอราษฎรพธไมวาจะเปนงานมงคลหรองานอวมงคลกตาม นยมตงโตะหมบชาทงสน โดยมจดประสงคเพอใหเปนทประดษฐานพระพทธรป พรอมเครองบชาตามคตนยมของชาวพทธ ดงนน โตะหมบชาจงมความส าคญในแงของการเสรมแรงศรทธาและสรางความเชอมนของบคคล ซงสามารถจ าแนกความส าคญของโตะหมบชาไดหลายประการ ดงน 1. เปนสญลกษณเตอนพทธศาสนกชน (ทงในกลมของพระสงฆและฆราวาส) ใหมจต ส านก และเกดศรทธาเลอมใสในพระพทธศาสนา เนองจากการจดโตะหมบชาทใชในพธกรรมทางศาสนา ตองอญเชญพระพทธรปประดษฐานบนโตะหมตรงกลางทสงทสด เสมอนหนงพระพทธเจา ไดประทบอยตลอดเวลาและเปนประธานในพธดวย เปนการย าเตอนใหพทธศาสนกชนไดซาบซงถง พระปญญาของพระพทธองคททรงตรสรไดดวยพระองคเอง


2. เปนสญลกษณทแสดงถงการถวายความจงรกภกด ความเคารพบชาในพระมหากษตรย และพระบรมวงศานวงศ โตะหมบชาทจดตงเครองสกการบชา ดงเชน การจดโตะหมบชาในวนเฉลมพระชนมพรรษา พระบาทสมเดจพระเจาอยหว สมเดจพระนางเจาฯ พระบรมราชนนาถ และพระบรมวงศานวงศ รวมทงบคคลอนเปนทเคารพนบถอแหงตน 3. เปนสญลกษณแสดงถงวฒนธรรมและประเพณไทยทมมายาวนานไมวาจะเปนลวดลาย การแกะสลก ลงรกปดทอง และการฝงมกของชดโตะหมบชาเปนลวดลายวจตรสวยงาม หรอการจดตกแตงพานพมบชาพระรตนตรย พานพมเฉลมพระเกยรต และการจดแจกนดอกไมแบบไทยทสะทอนใหเหนถงภมปญญาไทย ศลปะการประดษฐดอกไมแบบไทย ซงมความประณตงดงาม การจดตงโตะหมบชา ในปจจบนนยมจดตงโตะหมบชาในกจกรรมตางๆดงน

1. การตงโตะหมบชาในพธทางพระพทธศาสนา 2. การตงโตะหมบชาในพธถวายพระพร 3. การตงโตะหมบชาในพธรบพระราชทานเครองราชอสรยาภรณหรอของพระราชทาน 4. การตงโตะหมบชาในการรบเสดจฯหรอตามเสนทางเสดจฯ 5. การตงโตะหมบชาในพธถวายสกการะเนองในวนส าคญเกยวกบสถาบน

พระมหากษตรย 6. การตงโตะหมบชาในการประชมหรอสมมนา 7. การตงโตะหมบชาเพอการประกวด การจดสถานทบชาทบาน เปนการจดสถานทบชาไมเปนพธการมากนก แตควรจะมสถานทบชาพระไว ในบาน ในฐานะทเปนพทธศาสนกชน ซงบางบานจะใชสถานทบชาพระ ทมลกษณะเปนหงพระ (คอ การใชเหลกหรอไมทมลกษณะมมฉากตดกบฝาผนงและมพนดานบนแลวน าพระพทธรปประดษฐานไวบนหงพรอมดวยเครองบชาหลกไดแกดอกไมธปและเทยน) แตบานทมสถานทกวางพอกควรใช โตะหมบชาเปนทประดษฐานพระพทธรปพรอมดวยเครองบชา และชดโตะหมบชาทนยมใชเปนโตะหมส าหรบบชาพระในบาน ไดแก โตะหม 5 และ โตะหม 7


การตงโตะหมบชาในพธทางพระพทธศาสนา การตงโตะหมบชาในพธทางพระพทธศาสนา การบ าเพญกศลทางพระพทธศาสนา ตองมการจดตงโตะหมบชาทงงานกศลพธและบญพธงานกศลพธ คอพธกรรมตาง ๆ อนเกยวดวยการอบรมเพอใหเกดความดงามทางพระพทธศาสนาเฉพาะตวบคคล รวมทงการปฏบตศาสนพธของพระสงฆ และงานบญพธ คอ พธกรรมทพทธศาสนกชนปรารภท าความด เนองดวยประเพณในครอบครว หรอประเพณทเกยวกบวถชวตของคนทวไป ไมวาจะเปนงานมงคล หรองานอวมงคล กจะมการตงโตะหมบชาในลกษณะประยกต โดยไมจ าเปนจะตองจดเตมรปแบบเหมอนกบการจดโตะหมบชา เพอใชใน การประกวด การจดโตะหมบชาในพธทางพระพทธศาสนาจะมการจดตงโตะหมบชาตามแบบอยาง ดงตอไปน

การจดโตะหมบชาในพธทางพระพทธศาสนา

ภาพการจดโตะหม 2


ภาพการจดโตะหม 4

ภาพการจดโตะหม 5 ภาพการจดโตะหม 6


ภาพการจดโตะหม 7 ภาพการจดโตะหม 9


แหลงอางอง พระครสมหสวรรณ เหมวณโณ. ท าวตรแปล ฉบบบวชบ าเพญพรต. วดมหรรณนาราม (คณะ 2) กรงเทพฯ : หจก.รงเรองสาสนการพมพ, 2540. พระธรรมสงหบราจารย (หลวงพอจรญ ฐตธมโม). อานสงสของการสวดพระพทธคณ. วดอมพวน อ าเภอพรหมบร จงหวดสงหบร, 2552. ภมปญญาพนบาน ชมชนวดทาสะแบง ต าบลมะบา อ าเภอทงเขาหลวง จงหวดรอยเอด. โรงพมพเลยงเชยง. ศาสนพธ เลม 1 ฉบบมาตรฐาน. พมพครงท 3. คณาจารยแหงโรงพมพ เลยงเชยง กรงเทพฯ : โรงพมพเลยงเชยง, 2550. http://www.dhamboon.com/board/index.php?topic=189.0 DhAmBooN.com > http://www.dhammathai.org/day/visaka.php http://www.geocities.com/sakyaputto/wisakhaday.htm http ://www.jarun.org http ://www.kalyanamitra.org http://www.learntripitaka.com/History/Buddhist.html http://www.panyathai.or.th/wiki/index.php http://www.phutti.net/visaka/index.html http://www.Watkoh.com/watsai/India_mainmanu.html http://www.watthaidc.org/visakha09_article.htm

http://www.dhamboon.com/board/index.php?topic=189.0

http://www.dhammathai.org/day/visaka.php

http://www.geocities.com/sakyaputto/wisakhaday.htm

http://www.phutti.net/visaka/index.html

http://www.watkoh.com/watsai/India

http://www.watthaidc.org/visakha09_article.htm


ภาพกจกรรมการเรยนรศาสนา คณธรรมและจรยธรรมในชมชนวดทาสะแบง






พธกรรมและความเชอทางพระพทธศาสนาในชมชนวดทาสะแบง


คณะผจดท า

1. พระครสทธวโรภาส เจาอาวาสวดทาสะแบง ประธาน 2. พระอนสรณ ปภสสโร วดทาสะแบง รองประธาน 3. พระมหา ดร.ทองจนทร กมโล วดทาสะแบง ผประสานงาน 4. คณะสงฆวดทาสะแบงทกรป วดทาสะแบง กรรมการ 5. นายประพนธ ดลกศร ผใหญบานหม 4 กรรมการ 6. นายธ ารง ทพยสาร ผใหญบานหม 7 กรรมการ 7. นายประดษฐ ฤทธวฒ ผชวยผใหญบานหม 4 กรรมการ 8. นางวภา ชดขนทด ผชวยผใหญบานหม 7 กรรมการ 9. นางคมทอง จ านงคจตร สารวตรก านนต าบลมะบา กรรมการ 10. นางสปรยา ทพยสาร สารวตรก านนต าบลมะบา กรรมการ 11. นางล าพอง วลยศลป บานทาสะแบง กรรมการ

12. นางวน วจภม บานทาสะแบง กรรมการ 13. นางพน ธหา บานทาสะแบง กรรมการ 14. นางพร จตรวธ บานทาสะแบง กรรมการ


15. นางบญนอง สนองผน บานทาสะแบง กรรมการ 16. นางทองเลยม นลภกด บานทาสะแบง กรรมการ 17. นางล าไย ฤทธวธ บานทาสะแบง กรรมการ 18. นางจ าลอง เอกวธ บานทาสะแบง กรรมการ 19. เรอเอกอ านวย ภมภกด บานทาสะแบง กรรมการ 20. นายส ารอง มาลาขนธ บานทาสะแบง กรรมการ 21. นายดวน เอกวธ บานทาสะแบง ไวยาวจกร 22. ดร.วชรนทร แสนรงเมอง นกวชาการ ทปรกษาและถอดบทเรยน

ฮกษาศล คองธรรม

ฮกษาศล เอาไว ภาวนนา เฮดใจเทยง สลงเดยว กะบไดซอ เสยเงนซ า จงแมนบญ สมถะ วปสสนาพรอม เปนการ ไกลกเลส ละใหหลด ลดใหเกลยง ผลได แมนนพพาน

ศลกบธรรม พาเฮาดได ควรตดสนใจ นอมเขาเพง พระรตนตรย หนวยแกว แนวพายง อยจงเยน ไผบถอ ศลธรรมพระพทธเจา เปนคน เสยชาตเปลา ไผบเชอ ธรรมพระพทธเจา ตายทม คาอยไส


Documents

คู่มือส่งเสริมศาสนาวัดท่าสะแบง ตำบลมะบ้า อำเภอทุ่งเขาหลวง จังหวัดร้อยเอ็ด