Sprawności FSE

ODZNAKA:AKOLITA

Młodszy Ministrant

Sprawność Ministranta Światła

Sprawność Dobrego samarytanina

ODZNAKA:LEKTOR

Sprawność Kantora - psałterzysty

Sprawność Ministranta Ołtarza

Sprawność Ministranta Księgi

Sprawność lektora

Sprawność ewangelisty

ODZNAKA:OBÓZ

Sprawność obozowicza

Sprawność wędkarza

ODZNAKA:KUCHARZENIE

Sprawność kucharza

ODZNAKA:SYGNALIZACJA

Sprawność sygnalisty (wersja: semafor)

Sprawność sygnalisty (wersja: Morse)

Sprawność operatora CB

Sprawność radiooperatora

ODZNAKA:ZNAWCA WĘZŁÓW

Sprawność znawcy węzłów

ODZNAKA:ORIENTACJA

Sprawność mistrza orientacji

Sprawność wędrowca

ODZNAKA:PIONIERKA

Sprawność technika obozowego

ODZNAKA:PIERWSZA POMOC 9

Sprawność sanitariusza

ODZNAKA:KWATERMISTRZOSTWO

Sprawność intendenta

Sprawność kwatermistrza

ODZNAKA:SPORT

Sprawność mistrza atletyki

Sprawność mistrza gier zespołowych

Sprawność mistrza…/wybranej dyscypliny/

Sprawność rowerzysty

Sprawność instruktora sportowego

ODZNAKA:SPORTY OBRONNE

Sprawność boskera

Sprawność judoki

Sprawność szermierza

ODZNAKA:JEZDZIECTWO

Sprawność jeźdźca

ODZNAKA:PŁYWAK

Sprawność pływaka

Sprawność ratownika wodnego

ODZNAKA:ODKRYWCA

Sprawność odkrywcy

ODZNAKA:REPORTER

1

Sprawności FSE

Sprawność dziennikarza

Sprawność krajoznawcy

ODZNAKA:TOPOGRAFIA

Sprawność topografa

ODZNAKA:FOTO-KINO

Sprawność fotografa

Sprawność filmowca

ODZNAKA:VIDEO

Sprawność producenta video

Sprawność scenarzysty video

Sprawność operatory kamery video

Sprawność montażysty video

ODZNAKA:EUROPA

Sprawność tłumacza

Sprawność harcerza bez granic

Sprawność znawcy zagadnień Europejskich

ODZNAKA:WIEDZA O ŚWIECIE

Sprawność obieżyświata

ODZNAKA:NIEBO

Sprawność kosmologa

Sprawność pilota szybowca

Sprawność spadochroniarza

Sprawność meteorologa

ODZNAKA:ZIEMIA

Sprawność geologa.

Sprawność paleontologa.

Sprawność grotołaza

ODZNAKA:WIES

Sprawność hodowcy

Sprawność pszczelarza.

Sprawność sadownika

Sprawność ogrodnika

Sprawność znawcy swego regionu

ODZNAKA:GORY

Sprawność górala

ODZNAKA:MORZE

Sprawność przyjaciela morza

ODZNAKA:LAS

Sprawność tropiciela.

Sprawność leśnika

Sprawność ornitologa

Sprawność botanika

Sprawność entomologa.

ODZNAKA:ANIMACJA

Sprawność wodzireja

Sprawność oratora

ODZNAKA:SZTUKA DRAMATYCZNA

Sprawność aktora

Sprawność reżysera teatralnego

Sprawność reżysera teatru lalek

2

Sprawności FSE

ODZNAKA:SCENOGRAFIA

Sprawność malarza lub rysownika

Sprawność dekoratora

ODZNAKA:TANIEC

Sprawność tancerza

ODZNAKA:SZTUKA LIRYCZNA

Sprawność śpiewaka

Sprawność muzyka

Sprawność literata

ODZNAKA:OPERATOR DŹWIĘKU

Sprawność montażysty aud- wiz

Sprawność akustyka

Sprawność realizatora radio- tele

ODZNAKA:MECHANIK

Sprawność mechanika samochodowego.

Sprawność motorowerzysty

ODZNAKA:SZTUKA OBRÓBKI OGNIEM

Sprawność wytwórcy ceramiki:

Sprawność technika emaliowania

ODZNAKA:SZTUKA OBRÓBKI METALU

Sprawność kowala

Sprawność jubilera

ODZNAKA:SZTUKA OBRÓBKI DREWNA

Sprawność stolarza.

Sprawność rzeźbiarza.

Sprawność modelarza.

ODZNAKA:RADIO

Sprawność technika radiowego.

ODZNAKA:MISTRZ IGŁY

Sprawność projektanta

Sprawność krawca

Sprawność introligatora

ODZNAKA:TKACTWO

Sprawność wikliniarza

Sprawność tkacza

ODZNAKA:BUDOWNICTWO

Sprawność architekta.

Sprawność murarza

Sprawność malarza - szklarza3

Sprawność cieśli3

Sprawność elektryka3

ODZNAKA:INFORMATYKA 5

Sprawność operatora systemu5

Sprawność programisty

Sprawność operatora biurowego

3

Sprawności FSE

ODZNAKA

AKOLITA

Młodszy Ministrant

-wymagania wspólne dla sprawności Ministranta Światła i dobrego samarytanina1. Wymieni przynajmniej dwóch patronów służby liturgicznej. Zna życiorys

jednego z nich2. Dba o swój czysty wygląd podczas służby przed ołtarzem.3. Zna symbolikę postaw podczas Mszy św. oraz nabożeństw. Wykaże się umiejętnością zachowania tych postaw.4. Potrafi wyjaśnić znaczenie słów: Kościół I kościół.5. Regularnie uczestniczy w Mszach św. zastępu (zależnie od tradycji co tydzień lub co miesiąc).6. Potrafi odpowiednio zachować się w kościele (przed, po i w czasie nabożeństw).

Sprawność Ministranta Światła

1. Potrafi przygotować szaty liturgiczne oraz sprzęty liturgiczne do Mszy św., jak również hostię i wino do konsekracji.2. Potrafi przygotować ołtarz do Mszy św. na obozie oraz zaopiekować się przenośną zakrystia.3. Potrafi ubrać księdza i diakona do liturgii.4. Potrafi odpowiadać na wezwania mszalne na głos po ładnie oraz w jednym lub dwóch językach współczesnych.5. Zna symbolikę świec towarzyszących krzyżowi /nie mają one innej roli w liturgii/. Potrafi służyć do Mszy św. ze świecą, 6. Zna symbolikę okadzania. Potrafi rozpalić trybularz, służyć z nim do Mszy i okadzać.7. Zna okresy roku liturgicznego oraz wielkie święta w ciągu roku. Wie jaki kolor liturgiczny odpowiada każdemu okresowi.8. Nauczy innych harcerzy służyć do Mszy św.9. Wyjaśni swojemu zastępowi znaczenie Mszy św. oraz poszczególnych jej części.

4

Sprawności FSE

Sprawność Dobrego samarytanina

1. Potrafi przyjmować innych z gościnnością. Przeczyta książkę z savoir vivre.2. Wie na czym polega uprzywilejowane miejsce w Kościele - "Mistycznym Ciele

Chrystusa" ludzi słabych i chorych. Wskaże w Ewangelii fragmenty mówiącetym.

3. Będzie się opiekował przez czas uzgodniony z drużynowym osobą starszą, chorą, kaleką lub dzieckiem upośledzonym.

4. Weźmie udział w akcji dobroczynnej, naprawie schroniska, pomocyupośledzonym, organizowaniu posiłku dla osób starszych, odwiedzinach chorych w szpitalu, "Białej Służbie" podczas pielgrzymki itp...

5. Modli się o ludzi chorych i słabych.

5

Sprawności FSE

ODZNAKA

LEKTOR

Sprawność Kantora - psałterzysty

1. Przestudiował kilka psalmów spośród najczęściej używanych. Zna kilka melodii psalmów na różne okresy liturgiczne.

2. Posiada podstawowe wiadomości z zakresu muzyki.3. Jest odpowiednio wyćwiczony w śpiewie liturgicznym, w szczególności w

chorale Gregoriańskim. Potrafi posługiwać się mikrofonem.4. Potrafi sam śpiewać i nauczyć innych śpiewać Kyrie, Gloria, Credo, Sanctus,

Pater noster, Agnus Dei, jedno lub kilka Amen oraz wezwania mszalne po łacinie oraz po polsku.

5. Potrafi śpiewać i właściwie poprowadzić śpiew na wejście, ofiarowanie, komunię, dziękczynienie i rozesłanie, jak również modlitwę powszechną. Potrafi poprowadzić śpiewaną modlitwę różańcową oraz adorację.

6. Posiada repertuar zapisanych w swoim śpiewniku pieśni i często posługuje się nim w modlitwach wspólnotowych.

Sprawność Ministranta Ołtarza

1. Posiada wystarczającą znajomość ducha oraz reguł liturgii. Wie w szczególności czym jest Msza jako ofiara eucharystyczna. Potrafi wyjaśnić sens części Mszy Św.

2. Wyjaśni znaczenie postawy stojącej, siedzącej, klęczącej, znaku pokoju.3. Potrafi zredagować lub nauczy redagować, czytać lub uczyć czytać intencje

modlitwy powszechnej.4. Potrafi prowadzić modlitwę poranną i wieczorną swojego zastępu, jak też inne

modlitwy w ciągu dnia /modlitwa przed i po posiłku. Anioł Pański, etc../.5. Potrafi dobrać śpiewy stosownie do okresu liturgicznego i wspomnienia dnia.6. Przygotuje z zastępem czuwanie z okazji np. Bożego Narodzenia, Wielkiego

Postu lub Wigilii Paschalnej.7. Potrafi wyjaśnić co to znaczy, że Msza Św. jest Ofiarą. Potrafi podjąć8. postanowienia związane ze swym życiem. Porozmawia o tym z duszpasterzem.

6

Sprawności FSE

Sprawność Ministranta Księgi

1. Potrafi wyjaśnić co to jest Mszał, lekcjonarz mszalny, formularz mszalny, modlitwa powszechna, kalendarz liturgiczny.

2. Przygotuje do Mszy św. księgi liturgiczne. Wykaże się umiejętnością posługiwania z Mszałem podczas Mszy Św.

3. Zna sens poszczególnych okresów Roku Liturgicznego.4. Nauczy zastęp znajdowania fragmentów Pisma Św. do Apelu Ewangelicznego.

Sprawność lektora

1. Potrafi czytać głośno i wyraźnie bez mikrofonu, przestrzegając zasad dykcji i przestankowania.

2. Potrafi deklamować tekst z Pisma Św./po szybkim przestudiowaniu/ powoli i w odpowiedniej tonacji.

3. Posiada zasadnicze wiadomości na temat słowa Bożego, Pisma św., natchnienia Bożego, stosunku Starego Testamentu do Nowego. /Poprosi Księdza Duszpasterza o krótką broszurkę katolicką na ten temat/.

4. Ma zwyczaj częstego czytania i rozważania fragmentów Pisma św., przede wszystkim Ewangelii.

5. Przemedytuje i we współpracy z Duszpasterzem rozważy tekst ewangeliczny, tak być móc poprowadzić apel ewangeliczny z zastępem.

Sprawność ewangelisty

1. Posiada solidną znajomość doktryny chrześcijańskiej, w szczególności Symbolu Apostolskiego - jego litery i implikacji doktrynalnych. /Poprosi Duszpasterza o syntetyczne, katolickie opracowanie na ten temat/.

2. Potrafi temu, kto o to prosi podać zasadnicze racje przemawiające za wiarą w Chrystusa i Kościół.

3. Potrafi odpowiedzieć na najczęściej pojawiające się zarzuty w stosunku do wiary katolickiej

4. Posiada własny notatnik duchowy, w którym umieszcza ilustracje, refleksje osobiste, cytaty, notatki, służące do przygotowania prób na sprawności religijne, etc...

5. Pozna jeden wybrany sakrament i liturgię. Dowie się w jaki sposób ten sakrament wprowadza nas głębiej w życie i misje Kościoła.

6. Objaśni młodszemu koledze ceremonię udzielenia jednego z sakramentów

7

Sprawności FSE

OBÓZ 1.

Sprawność obozowicza

1. Spakuje prawidłowo plecak i zawsze ma porządek w swoich rzeczach na obozie. Posiada i używa przybory do prania, przybory toaletowe, przybory do szycia i czyszczenia butów.

2. Dokona wyboru miejsca biwaku lub obozu zastępu mając na uwadze ładne położenie miejsca, podłoże, nachylenie, orientację, zaopatrzenie w wodę i drzewo, zaopatrzenie w żywność i zabezpieczenie przed niepogodą, i /organizuje biwak zastępu od strony logistycznej:

3. Przygotuje i zapakuje sprzęt.4. Wyznaczy miejsca na urządzenia obozowe.5. Wykona szkic rozmieszczenia urządzeń zastępu: namiot, kuchnia, jadalnia,

instalacje sanitarne etc...6. Pokieruje stawianiem namiotu.7. Przez większy czas trwania obozu będzie przykładem użyteczności,

dyscypliny, higieny osobistej i szacunku dla przyrody.8. Potrafi zreperować namiot i sprzęt obozowy i przygotować go do

przechowywania w dobrych warunkach, li. Potrafi w każdych warunkach rozpalić ogień przestrzegając zasad ppoż. Zna gatunki drzew najlepiej nadające się na opał i potrafi prawidłowo ugotować posiłek posługując się dwoma rodzajami kuchni polowych, w tym jedna z ogniem na platformie.

9. Zaopiekuje się podczas obozu sprzętem i skonstruuje stojak na sprzęt chroniący od ziemi i deszczu. Zbuduje latrynę zastępu, zorganizuje zmywanie kociołków i naczyń, pranie, uważając na ekologiczne pozbywanie się brudnej wody oraz odpadków.

10. Pokieruje budową jednego z urządzeń zastępu /kuchni, jadalni.../, korzystając prawidłowo z danej techniki.

11. Potrafi zawiązać węzły kandydata, wywiadowcy i ćwika.12. Po obozie pozostawi miejsce biwaku w absolutnym porządku.13. Zostanie uznany przez Sąd Honorowy za obozowicza uczynnego, pracowitego,

troszczącego się o dobro innych.

8

Sprawności FSE

Sprawność wędkarza

1. Uprawia wędkarstwo na rzece i jeziorze, posługując się różnymi rodzajami wędek, posiada kartę wędkarską.

2. Potrafi zabezpieczyć i przetransportować złowione ryby.3. Posiada fachowe wiadomości z zakresu wędkarstwa rzecznego.4. Posiada własny sprzęt wędkarski i umie go konserwować.5. Udzieli rady intendentowi i kucharzowi dotyczącej ryb słodkowodnych nadających

się do kupienia i przyrządzenia na posiłek zastępu. Zna 20 gatunków ryb słodkowodnych (ilustracje i opis posiada w kronice zastępu).

6. Zna kilka typowych dla swojego regionu przepisów na potrawy rybne.7. Zna prawodawstwo regulujące wędkarstwo rzeczne.8. Przyrządzi dla zastępu posiłek ze złowionych ryb.

9

Sprawności FSE

ODZNAKA

KUCHARZENIE

Sprawność kucharza

1. Potrafi błyskawicznie rozpalać ogień i podtrzymywać go w każdych warunkach pogodowych, przestrzegając zasad ppoż.

2. Wybierze rodzaj kuchni polowej w zależności od warunków/teren, czas, naturalny budulec/ oraz celu do osiągnięcia /duża temperatura, wolny ogień - rozżarzone węgle/.

3. Uzdatni wodę na dwa różne sposoby, utrzyma ją w świeżości i ochroni od zatrucia.

4. Pokieruje urządzeniem kuchni zastępu: kuchnia połowa z platformą na ogień, zlew, stół do przygotowywania posiłku.

5. Pokieruje kuchnią zastępu co najmniej przez 4 dni: ustali jadłospis wg określonej sumy, zrobi zaopatrzenie unikając konserw i mrożonek, zorganizuje przygotowanie posiłku tak, by każda potrawa mogła być przygotowana na miejscu, serwowana na ciepło i dobrze przybrana; na posiłek musi przygotować warzywa, ryż lub ziemniaki, mięso i ryby, artykuły nabiałowe lub deser.

6. Potrafi prawidłowo przyrządzić mięso i kurczaka.7. Gotuje zachowując zasady higieny i utrzymuje kuchnię w stanie idealnej

czystości.8. Z powodzeniem przyrządzi 4 potrawy wg przepisów traperskich bez sprzętów

kuchennych: mięso pieczone na ruszcie lub w aluminium, jajka sadzone, kurczak, pieczone ziemniaki, ryba, mace...

9. Posiada zeszyt z przepisami i proporcjami. Określi zawartość kubka lub menażki, wagę łyżeczki cukru, mąki i ryżu...

10. Skonstruuje i wykorzysta prosty piec.11. Przyrządzi majstersztyk kulinarny ku satysfakcji całego zastępu i

wodzów/danie regionalne lub zagraniczne/ z okazji konkursu kulinarnego.12. Poda obiad w warunkach polowych z zachowaniem zasad etykiety i estetyki.

10

Sprawności FSE

ODZNAKA

SYGNALIZACJA Sprawność kuriera

1. Przepłynie 50 m z wiadomością, listem lub dokumentem w zębach.2. Przebiegnie 60 m w 10 sekund i 1 km w 3 min 52 sek.3. Potrafi przekazać wiadomość ustną, składającą się z ok. 25 stów na

odległość 1km na terenie zalesionym i pagórkowatym /4 próby, w tym jedna nocą/. Pod uwagę będzie brana wierność przekazu, umiejętność pokonywania terenu oraz szybkość przekazu.

4. Potrafi ukryć wiadomość /słowo składające się z 4 liter/ na sobie /powyżej pasa/ w taki sposób, by nie odkryto jej w ciągu 3 minut dwóch harcerzy szukających razem możliwość używania szyfrów/.

5. Potrafi szyfrować i odszyfrować wiadomość korzystając z różnych szyfrów, atramentu sympatycznego, przestawionego alfabetu lub zwykłego szyfrowania /np. korzystając z książki, robiąc odnośnik do którejś strony i wersetu jako klucza szyfru alfabetycznego/.

6. Potrafi korzystać z faxu, telexu, telefonu komórkowego, e-maila.7. Zorganizuje system alarmowy zastępu.

Sprawność sygnalisty (wersja: semafor)

1. Za pomocą chorągiewek nada i odbierze wiadomość semaforem w tempie 20 liter na minutę.

2. Zna i korzysta z sygnałów pomocniczych.

3. Weźmie udział w przygotowaniu, w drużynie, dziennej sztafety optycznej.

4. Weźmie odpowiedzialność za zorganizowanie w zastępie funkcji sygnalisty zastępu, posiada torbę sygnalisty i nadzoruje prawidłowo bazę "nadawanie" i bazę "odbiór".

5. Ma w swoim zeszycie dużo gier rozwijających zdolność obserwacji, koncentracji I posługuje się nimi w życiu zastępu.

11

Sprawności FSE

Sprawność sygnalisty (wersja: Morse)

1. Za pomocą latarki lub latarni nada i odbierze wiadomość Morse'em w tempie 15 liter na minutę.

2. Zna i korzysta z procedury nadawania i odbioru.3. i Wiernie udział w przygotowaniu w drużynie dziennej lub nocnej sztafety

optycznej na długim dystansie lub odbędzie transmisję ze statkiem lub marynarzem wachtowym lub odczyta Morse'a z taśmy.

4. Weźmie odpowiedzialność za funkcję sygnalisty zastępu; nadzoruje bazy "nadawanie" i "odbiór".

Sprawność operatora CB

1. Potrafi objaśnić zasady rozchodzenia się fal radio-elektrycznych, ich emitowania i odbioru. Zna zasady emisji na terenie niezabudowanym: znalezienie właściwego miejsca do nadawania, przeszkody na drodze fal...

2. Zna i potrafi opisać różne rodzaje używanych częstotliwości. Wskaże na ich wady i zaloty.

3. Zna aktualne prawodawstwo i regulacje/pozwolenie, normy emisji i odbioru, kanały zarezerwowane/.

4. Potrafi wybrać, zainstalować i wyregulować antenę/potrafi korzystać z Tos- metru, zna wpływ zachodzący między regulacją anteny a jej funkcjonowaniem/.

5. Potrafi zainstalować radio C.B. /przenośne lub stacjonarne/ i korzystać zeń używając procedur wywoławczych.

6. Zna uciążliwości mogące wynikać z używania radia C.B, i wie jak Ich unikać.

7. Skonstruuje przenośną instalację C.B, i użyje jej podczas zajęć jednostki (wielka gra, rajd, wypad,..).

Sprawność radiooperatora.

1. Wytłumaczy zasadę emisji i odbioru oraz rozchodzenia się fal elektrycznych.

2. Zna zasady nadawania w terenie: umie znaleźć miejsce sprzyjające nadawaniu i rozpoznać ewentualne przeszkody...,

3. Odczyta schemat prostego radia.

4. Przed wycieczką do studio, punktu napraw albo stacji nadawczej potrafi udzielić swojemu zastępowi albo drużynie wstępnych informacji, które umożliwią im lepsze zrozumienie objaśnień specjalisty.

5. Umie rozpoznać nieprawidłowość w działaniu odbiornika i wyeliminować ją.

6. Umie dostroić antenę do długości fali z jakiej korzysta. Zna problem odbicia fali

12

Sprawności FSE

i sposoby pomagające zwiększyć wydajność anteny.

7. Nadaje i odczytuje wiadomości ze słuchu z szybkością co najmniej pięciu stów na minutę (300 stów na godzinę)

8. Umie ustawić stację na odbiór i nadawanie danej częstotliwości. Umie określić wydajność anteny.

9. Umie zachować środki ostrożności przed różnymi rodzajami porażenia prądem.10. Umie prowadzić książkę stacji.11. Uczciwie wywiązuje się ze swoich obowiązków w układzie dwustronnym (sieci

składającej się z dwóch stacji).

13

Sprawności FSE

ODZNAKA

ZNAWCA WĘZŁÓW

Sprawność znawcy węzłów

1. Zna zasady sztuki wiązania węzłów, wykorzystanie węzłów z konopi, nylonu i ich zabezpieczanie.

2. Potrafi określić praktyczną wytrzymałość oraz zastosowanie danego sznurka, liny.3. Wie jakie są zasadnicze elementy liny i zna znaczenie następujących pojęć: oplot

rdzeń...4. Zna i korzysta na obozie z co najmniej trzech węzłów służących do mocowania,

w tym splot, 5 węzłów połączeniowych, 5 węzłów mocujących lub kotwiczących, 4 węzły ratownicze, 5 węzłów roboczych, 2 węzły służące do skracania i 2 węzły służące do naprężania.

5. Do wyboru:-sporządzi hamak lub sieć, drabinkę sznurową, siatkę na zakupy, torbę podręczną...,-wykona samodzielnie sznurek potrzebny do połączeń w pionierce,-przygotuje i pokieruje założeniem mostku linowego (bezpiecznego)-pokieruje założeniem w rekordowym czasie mostku małpiego (bezpiecznego)

6. Przez więcej niż 3 miesiące będzie pełnił funkcję instruktora od węzłów w zastępie.

14

Sprawności FSE

ODZNAKA

ORIENTACJA

Wymagania wspólne dla sprawności mistrza orientacji oraz wędrowca.

1. Orientuje się błyskawicznie w terenie lub na morzu z pomocą zegarka, busoli, mapy, wiatrowskazu. Bezbłędnie wskaże gwiazdę polarną.

2. Przeprowadzi zastęp idąc na azymut na dystansie 3 km po urozmaiconym ii'renie, w dzień i w nocy.

3. Zna różne kąty marszu /azymut, namiar/, miary kątów i konwersje.

4. Określi na mapie miejsce, w którym się znajduje w terenie, podając współrzędne ! identyfikując zasadnicze elementy krajobrazu według mapy /z punktu bazowego/.

5. Sporządzi szkic panoramiczny, opis trasy marszu z użyciem azymutów.

Sprawność mistrza orientacji

1. Zna zasady imprez na orientację i wykorzystanie busoli Sylva.

2. Przygotuje dla zastępu lub dla swojej drużyny trasę biegu, sporządzi oznaczenia i (organizuje punkty kontrolne i pokieruje biegiem.

3. Weźmie udział w kilkunastu biegach na orientację uzyskując zadowalające rezultaty lub uzyska dyplom PTTK.

4. Zainicjuje w zastępie, drużynie biegi na orientację.

Sprawność wędrowca

1. Posiada ekwipunek wędrowca zawierający: plecak rajdowy, mapnik, busolę, siekierkę, apteczkę, 10 m linki, kilka arkuszy folii aluminiowej, manierkę, zapałki umieszczone w szczelnym pojemniku, zeszyt, ołówek i Ewangelię. Ubraniem wędrowca jest zawsze mundur harcerski.

2. Przejdzie maszerując na azymut prosto przed siebie dwie trzecie dnia i jedną Uleną nocy/ok. 15 km/; trasa zostanie wybrana przez instruktorów stosownie do możliwości zastosowania na niej różnych technik terenoznawczych, wysiłku, odwagi i decyzji. Przyrządzi posiłki wg przepisów traperskich. Zbuduje szałas spędzi w nim noc. Temat medytacji zaproponuje Sąd Honorowy.

15

Sprawności FSE

ODZNAKA

PIONIERKA

Sprawność technika obozowego

1. Posiada zawsze w idealnym stanie i w futerale osobistą siekierkę.2. Wie dobrze jakie jest zastosowanie głównych narzędzi do pionierki. Podczas

obozu będzie się opiekował skrzynią z narzędziami zastępu.3. Zna różne gatunki drzew, które można wykorzystać do pionierki. Wskaże na ich

zalety i wady.4. Zna różne sposoby połączeń i wykona ich wzory w celu nauczenia nowych w

zastępie.5. Sporządzi projekty urządzeń obozowych dla zastępu mając na uwadze

możliwości terenu/drzewo, kamienie, skarpa/, i dbając przede wszystkim6. oszczędność przy ścinaniu drzew: po realizacji ocena Sądu Honorowego /6 i 9

punkt Prawa/.

7. Wykona projekt i makietę konstrukcji obozowej z podaniem długości i ilości potrzebnych żerdek.

8. Po uzyskaniu pozwolenia zetnie drzewo o średnicy 10 - 15 cm we wskazanym kierunku, okrzesa, potnie, zamaskuje pień i sprzątnie gałęzie.

9. Zrobi następujące wiązania: poprzeczne, podłużne, kwadratowe. Korzysta bez problemów z trzech węzłów do mocowania, holowania lub ciągnięcia /cabestan.../.

10. Kierując grupą kilku harcerzy zbuduje do wyboru: ołtarz, maszty, wieżę obserwacyjną, szałas, jadalnie, urządzenia sportowe, trampolinę, hol informacyjny, bramę wjazdową do obozu, mostek linowy, narzędziownię. Drużynowy oceni na zakończenie budowy: estetykę, proporcje, rozmiar drzewa, jakość połączeń lub gniazd, stabilność konstrukcji...

11. Zakonserwuje sprzęt pionierski zastępu, zaostrzy toporek, piłę i nóż.

16

Sprawności FSE

ODZNAKA

PIERWSZA POMOC

Sprawność sanitariusza

1. Przestrzega zawsze zasad bezpieczeństwa dotyczących poruszania się po mieście I po drodze, pojedynczo i zastępem, pieszo i rowerem, dniem i nocą. i Wie jak się zachować w razie wypadku na drodze i jakie działania przedsięwziąć w celu przetransportowania rannego.

2. Opisze zawartość apteczki zastępu. Stosuje środki farmaceutyczne bezbłędnie, Zapewnia wymianę przeterminowanych leków i utrzymuje apteczkę w stanie Małej gotowości do użycia /zadanie do spełnienia co najmniej co trzy miesiące/.

3. Opatrzy odpowiednio: ranę, guz, stłuczenie, ukąszenie owada, pęcherz, lekkie oparzenie.

4. Potrafi wykonać kilka bandażowań trójkątnych i pozna ich zastosowanie, fi Potrafi prowizorycznie unieruchomić złamaną kończynę. t /na położenie głównych tętnic i wie jak zahamować krwotok żylny i tętniczy /miejsca ucisku, opatrunek uciskający/.

5. Wykaże się umiejętnością podnoszenia, bezpiecznego kładzenia i

6. transportowania rannego lub chorego (z pomocą jednego lub kilku harcerzy) i umieszczania go w samochodzie lub na łóżku, zapewniając dobre warunki bezpieczeństwa i komfort /pod ramię, na plecach, na noszach/.

7. Konstruuje błyskawicznie prowizoryczne nosze i wykorzysta je bez ryzyka upadku rannego na dystansie co najmniej 500 m.

8. Zastosuje z powodzeniem metodę sztucznego oddychania.

9. Sprawność tę zalicza również kurs sanitariusza w PCK.

17

Sprawności FSE

ODZNAKAKWATERMISTRZOSTWO

Sprawność intendenta

1. Ma zanotowane w swoim notatniku intendenta ilości i proporcje na jedną osobę różnych produktów składających się na posiłek/mięso, warzywa, ziemniaki, ryż, ciasto.../.

2. Zna zasady prawidłowego żywienia, główne rodzaje żywności i różne witaminy, ułoży zrównoważony jadłospis na 5 dni obozu.

3. Będzie zaopatrywał zastęp na biwakach i wypadach przez 3 miesiące: zgodnie z ustalonym jadłospisem, określi ilości, zrobi zakupy, zrobi rozliczenie, określi sumę przypadającą na jedną osobę i na jeden dzień.

4. Na obozie przez tydzień będzie odpowiadał za wykorzystanie żywności, porządek w magazynie i przechowywanie żywności w stanie nadającym się do spożycia.

5. Zapewni zaopatrzenie na obozie jednostki przez dwa dni: jadłospis, zakupy, rozdział, koszty. Zadanie to jest wykonywane w porozumieniu z kwatermistrzem obozu i pod jego kontrolą.

Sprawność kwatermistrza

1. Potrafi zapewnić utrzymanie namiotu zastępu w dobrym stanie, zna węzły naciągające i potrafi wymienić odciągi. Wysuszy i złoży namiot. Wyczyści, policzy i, sprawdzi akcesoria namiotowe przed umieszczeniem ich w workach. Zaimpregnuje tropik.

2. Będzie odpowiadał za utrzymanie i czyszczenie sprzętu zastępu /w tym narzędzi/ | w ciągu roku lub podczas obozu letniego. Potrafi prawidłowo korzystać ze sprzętu,!

3. Oznaczy sprzęt zastępu, przygotuje go do obozu i do wypadów w taki sposób, by wszystkie ostre krawędzie były chronione /futerały, ochraniacze/.

4. Po powrocie z obozu, pokieruje czyszczeniem, ostrzeniem, oliwieniem i sprzątnięciem sprzętu zastępu.

5. Prowadzi na bieżąco książkę inwentarzową zastępu /stan, zużycie, ceny/ w ciągu roku lub podczas obozu letniego.

6. Będzie odpowiedzialny za dostarczenie niezbędnego sprzętu na zajęcia zastępu przypilnuje, by po zajęciach wracał w komplecie.

7. Poczyni wielkie naprawy lub lepiej wyposaży albo samodzielnie wykona sprzęt /rękaw, futerał, zadaszenie, tropik na narzędzia, plandeka, porządek ze sznurkami. /

18

Sprawności FSE

ODZNAKA

SPORT

Wymagania wspólne dla wszystkich sprawności sportowych:1. Przestrzega podstawowych zasad higieny, tak w domu jak na obozie:

-ogólni czystość /ciało, włosy, ubranie/.-prysznic.-całkowita zmiana ubrania przed pójściem spać.

2. Posiada notatnik z grami /klasyfikacja I spis treści/ uzupełnia go i posługuje się nim podczas zajęć sportowych zastępu.

3. Wybierze jedną z następujących sprawności:

Sprawność mistrza atletyki

1. Pokona w bardzo dobrym czasie bieg sprawnościowy drużyny.2. Przepłynie 50 m stylem dowolnym (jeśli nie ma przeciwwskazań lekarskich).3. Do wyboru:

-wejdzie po gładkiej linie na 2 - 3 m. zanurkuje głową do dołu.-wykona skok tygrysi przez obręcz umieszczoną 1 m nad ziemią i zaliczy prawidłowy pad.-na zamocowanym drążku zrobi wymyk.-podniesie harcerza o takiej samej jak on wadze i przeniesie go na odległość 100m.

4. Pokieruje ułożeniem i przebiegiem biegu sprawnościowego drużyny lub będzie sędzią imprez sportowych na olimpiadzie obozowej, albo pokieruje przez cały obóz poranną gimnastyką zastępu.

Sprawność mistrza gier zespołowych

1. Będzie sędziował prawidłowo grę zespołową według oficjalnych reguł z wymaganym sprzętem /nawet prowizorycznym.

2. Zagra co najmniej 5 meczów w drużynie na wyznaczonej pozycji, uzyskując pozytywną ocenę i nie otrzymując kar ani upomnień od sędziego za brutalność lub łamanie reguł.

3. Zorganizuje i poprowadzi 3 gry dla swojego zastępu lub drużyny.

19

Sprawności FSE

Sprawność mistrza... (wybranej dyscypliny sportowej)

1. Posiada i dba o właściwe utrzymanie sprzętu potrzebnego do uprawiania wybranej dyscypliny.

2. Zna i przestrzega zasad rządzących tą dyscypliną i technik umożliwiających jej prawidłowe uprawianie.

3. Przestrzega stosownych zasad bezpieczeństwa /warunki zdrowotne,4. ubezpieczenie, środki szczególne/.5. Zorganizuje pokazy swojej dyscypliny wykazujące, że opanował dobrze ten sport.6. Zachęci jednego z członków zastępu do uprawiania danej dyscypliny lub do

uczestnictwa w pokazie lub festynie lub w meczu tej dyscypliny.

Sprawność rowerzysty

1. Dba o utrzymanie swojego roweru w dobrym stanie: czyszczenie, oliwienie, regulacja siodełka i kierownicy, oświetlenie.

2. Posiada własne narzędzia rowerowe i potrafi załatać dętkę, wymienić łańcuch, linkę hamulcową, szczęki hamulca, dętkę.

3. Potrafi prawidłowo umocować plecak na bagażniku.

4. Przestrzega zasad ruchu drogowego. Zna znaki drogowe i potrafi poruszać się po mieście.

5. W trakcie gry pokona tor ze sztucznymi przeszkodami z ośmioma wąskimi przejazdami.

6. Z jednym lub kilkoma harcerzami z zastępu przeprowadzi przygotowany wcześniej rajd minimum 60 km z konkretnym celem: rozpoznanie miejsca biwaku lub obozu, zwiedzenie zabytku...

7. Wie jak poruszać się w grupie i jakie sygnały są używane przez grupę.

Sprawność instruktora sportowego

1. Pokieruje ułożeniem i przebiegiem biegu sprawnościowego:-bieg po płaskim terenie;-wspinanie po linie na wys. 4 m z pomocą nóg;-bieg 2 przeszkodami /25 m - plaski teren/;-przejście po równoważni /belka drewniana/ o długości 5 m zawieszonej 80 cm nad ziemią, trzymając lekki przedmiot;-bieg 100 m - plaski teren;-rzut piłeczkami (lotkami) 100 - 150 g do tarczy/2x2 m/ umieszczonej w odległości 12 m, na wysokości 1,5 m /środek tarczy/ - każdy zawodnik dysponuje 10 piłeczkami (lotkami);-tor przeszkód 150 m/min. 25 m między jedną a drugą przeszkodą/: podwójny

20

Sprawności FSE

płotek /rozstaw80 cm, jeden o wys. 30 cm, drugi - 60 cm/, przeskoczy belkę umieszczoną na wys. 1 m, przeczołga się 5 m pod siatką umieszczoną na wys. 1,5 m na przygotowanym blacie,-bieg 50 m - płaski teren.

2. Raz na 3 miesiące zorganizuje w/w bieg dla zastępu, osiągając postęp w rezultatach uzyskiwanych przez chłopców.

3. Sam przebiegnie trasę biegu w czasie krótszym niż 5 minut.

21

Sprawności FSE

ODZNAKASPORTY OBRONNE

Wymagania wspólne dla wszystkich sprawności z tej odznaki - takie jak w odznace sportowej.

Sprawność boksera

1. Stoczy z powodzeniem walkę bokserską z przeciwnikiem tej samej wagi (2 rundy po 90 sekund) lub odeprze atak.

2. Zademonstruje kilka głównych ciosów i sposoby ich blokowania.

Sprawność judoki

1. Posiada zielony pas w judo.

Sprawność szermierza

1. Zna różne ćwiczenia fizyczne, co najmniej 10, które zapewniają szermierzowi wyrobienie odpowiedniej kondycji fizycznej.

2. Uczęszczał regularnie na cotygodniowe zajęcia z bronią (floret, szpada albo szabla). Bierze prawidłowy udział w lekcji technicznej, natarcia oraz w treningu. Bierze rzeczywisty udział w wybranych konkurencjach:

-sali ćwiczeń do której jest zapisany

-mistrzostwach szkolnych organizowanych przez Szkolny i Uniwersytecki Sportowy.

-wszystkich innych zawodach organizowanych przez Polską Federacje Szermierstwa.

-w zawodach organizowanych w ramach jednostki.

22

Sprawności FSE

ODZNAKA

JEZDZIECTWO

Sprawność jeźdźca

1. Potrafi osiodłać, okiełznać konia, jeździć na nim stępa, kłusem i galopem i przejechać 5 km po urozmaiconym terenie.

2. Potrafi pożywić i napoić konia. Wie jakie są racje żywnościowe.

3. Wskaże jakie są niedogodności źle umocowanych popręg i siodła.

4. Potrafi czyścić konia i zna zastosowanie różnych przyrządów do czyszczenia.

5. Potrafi pielęgnować kopyta końskie.

23

Sprawności FSE

ODZNAKA

PŁYWAK

Sprawność pływaka

1. Zna przepisy prawne i zasady bezpieczeństwa dotyczące miejsc kąpielowych i kąpieli grupowych.

2. Przepłynie 100 m stylem dowolnym w czasie poniżej 110 sek.3. Przepłynie 1000 m stylem dowolnym bez limitów czasowych.4. Potrafi pływać w sposób satysfakcjonujący co najmniej dwoma stylami

/najlepiej klasycznym i kraulem/.5. Zanurkuje prawidłowo na głębokość 2,5 m.6. Skoczy do wody nogami w dół z wys. 3 m.7. Przepłynie 10 m pod wodą, na głębokości co najmniej 2 m, start z pozycji

zanurzonej.

Sprawność ratownika wodnego

( na sprawność pomocnika ratownika można zdawać po ukończeniu osiemnastego roku życia, w obecności uprawnionej komisji. Sprawność pomocnika ratownika przygotowuje bezpośrednio do cywilnego sprawdzianu na tę funkcję)1. Na wydzieloną strefę o boku długości 2,5 metra rzucić koło ratunkowe z

odległości12 metrów. Koło jest typu Water-polo, zawinięte w sznur długości 25 metrów. Rzut musi zostać wykonany w ciągu 40 sekund maksymalnie. Wolno w tym czasie wykonać wiele prób.

2. Po skoku do wody dopłynie do miejsca, gdzie na głębokości 2-3 metrów zanurzony jest drewniany krzyżak (półtorakilogramowy); zanurkuje i wyciągnie (dwie próby w odstępach najwyżej dwudziestosekundowych); wróci do miejsca z którego wyruszył, płynąc na plecach i utrzymując krzyżak nad wodą.

3. Pokona 200 metrów stylem dowolnym, w tym 8 odcinków po dwa metry całkowicie zanurzony pod wodą, bez ograniczenia czasu.

4. Wykona prawidłowo sztuczne oddychanie (metodą usta-usta).5. Ułoży rannego w bezpiecznej pozycji.6. Zna regulamin kąpieliska stosowany do kąpielisk wakacyjnych i

wypoczynkowych.

24

Sprawności FSE

ODZNAKA

ODKRYWCA

Sprawność odkrywcy

1. Posiada ekwipunek odkrywcy zawierający: mapnik /mapy, busole, linijka, zeszyt ze szkicami i znakami topograficznymi, ołówki, gumki.../apteczkę, aparat fotograficzny i w razie potrzeby dyktafon.

2. W trakcie zwykłego wypadu zastępu sporządzi:-dobry szkic panoramiczny:

-użyteczny szkic topograficzny według opisu drogi po linii prostej

3. Samodzielnie lub z kolegą odbędzie wyprawę 3 lub 4 dniową biwakując pod namiotem i przygotowując posiłki na ogniu.Długość trasy powinna wynosić:

-30 do 40 km pieszo lub kajakiem;

-100 - 200 km rowerem.4. Przygotuje się starannie do tej wyprawy/przewodniki po terenie, postoje, mapy/

jak i do spotkań z ludźmi /zajęcia mieszkańców, ich życie religijne, radości, zmartwienia/. Plan wyprawy musi uzyskać aprobatę drużynowego, który określi szczegółowy cel następującego rodzaju:-znalezienie miejsca na obóz;-znalezienie miejsca na zajęcia drużyny /wielka gra, rozmieszczenie mostków na rzece/.

5. Sporządzi "dziennik pokładowy“ wyprawy, w której opisze ogólną charakterystykę] regionu, bogactwa naturalne, zagospodarowanie terenu, historię, kontakty z mieszkańcami.

6. Po powrocie sporządzi kronikę wyprawy, posługując się notatkami z "dziennika pokładowego", zawierającą szkic topograficzny, dwa szkice panoramiczne z opisami, plany, fotografie i inne interesujące dokumenty. Kronikę tę przedstawi 1 przed całą drużyną w formie wystawki w harcówce, montażu audiowizualnego I lub filmu video.

25

Sprawności FSE

ODZNAKA

REPORTER

Sprawność dziennikarza

1. Potrafi pisać na maszynie, komputerze/układ strony, ortografia/ i zaadresować kopertę.

2. Zredaguje i powieli trzy numery pisemka dla drużyny lub zastępu.3. Współpracuje z gazetką zastępu, drużyny lub szkolną umieszczając w nich,

jeśli to możliwe swoje artykuły.4. Żywym i wzbudzającym zainteresowanie językiem napisze do Złotej Księgi

zastępu lub drużyny artykuły, wiersze, słowa piosenek, autentyczne anegdoty, historyjki.

5. Potrafi obsługiwać dyktafon.6. Zredaguje artykuł /zawierający zdjęcia lub rysunki i tekst o obozie, wydarzeniu

lub życiu drużyny/ przeznaczony do rubryki "Relacje" pisma "Gniazdo". To wymaganie zalicza redakcja pisma.

7. Przeprowadzi wywiad z ciekawą osobą: szczepowy, ks. proboszcz itp.

Sprawność krajoznawcy

1. Zorganizuje wycieczkę indywidualną lub grupową /cel ustalony przez drużynowego/. Potrafi skorzystać z mapy drogowej, ustalić trasę, kupić bilet, zarezerwować nocleg, zarejestrować bagaż.

2. Zna główne wydarzenia z historii swego regionu i potrafi pokrótce opisać jakiś lub wydarzenie z historii regionu.

3. Potrafi udzielić natychmiastowej informacji cudzoziemcowi dotyczącej miejsca położenia i adresu najbliższego kościoła, plebanii, urzędu gminy, posterunku policji, straży pożarnej, straży miejskiej, szpitala, dworca kolejowego, taxi, ratunkowego, apteki, zakładu samochodowego, restauracji i hotelu...

4. Zna drogi /lub kierunki/ wylotowe do głównych miast w promieniu 50 km od miejsca swojego zamieszkania; potrafi wykonać prosty, ale dokładny szkic z miastami i miejscowościami okolicznymi. W dzień i w nocy potrafi wskazać pytającemu drogę w swoim mieście

26

Sprawności FSE

5. Zorganizuje z pomocą drużynowego wielką grę po mieście umożliwiającą odkrycie i poznanie swojego miasta, lub będzie przewodnikiem kierowcy na trasie wcześniej przejechanej za dnia.

6. Przedstawi samodzielnie lub z kilkoma pomocnikami swoje miasto lub region, który dobrze zna, posługując się miejscowym folklorem: miejscowe dania, piosenki, tańce, język, stroje, zwyczaje, rzemiosło...

7. Zorganizuje wycieczkę dla swojej jednostki, rodziny lub zastępu z innego szczepu, z zagranicy lub nie, z dokładnie rozpisanymi trasami, ciekawymi miejscami, rozkładem jazdy środków komunikacji, budżetem imprezy...

27

Sprawności FSE

ODZNAKA

TOPOGRAFIA

Sprawność topografa

1. Potrafi wyjaśnić podstawowe pojęcia z zakresu topografii: południki, równoleżniki, współrzędne geograficzne, formy terenu...

2. Zna własne wymiary służące do mierzenia kątów i odległości: krok, palce,

szerokość dłoni.3. Potrafi na oko zmierzyć odległość i wymiary optyczne zjawiska atmosferycznych,

światła, ukształtowania terenu... Zna tabelę odległości w stosunku do wielkości Innych obiektów.

4. Zna wymiary kilku prostych przedmiotów/okno, wysokość domu, piętra, słupa telegraficznego, odległość między jednym słupem a drugim, linie wysokiego napięcia, różne drzewa'.../.

5. Posiada torbę topograficzną/mapniki, zeszyty, mapy o różnej skali, ołówek, długopis, filc, busola, kompas, gumka, jedną lub kilka ramek do szkiców topograficznych i linijkę/.

6. Mapy:

-zna podstawowe pojęcia wymagane do posługiwania się mapami /operacje geodezyjne, topograficzne, prace kartograficzne/

-zna różne skale głównych rodzajów map, potrafi je odczytać. Odczyta zdjęcie lotnicze,

-zna różne znaki umowne, nauczy ich nowych chłopców z zastępu.

-zna różne sposoby oznaczenia rzeźby terenu /kreskowanie, poziomice, punkty wysokościowe/. Potrafi rozpoznać wzniesienie, płaskowyż, przełęcz, dolinę...

-potrafi określić wysokość wskazanego punktu.

-opracuje w trakcie przygotowywania rajdu schemat wysokościowy trasy lub w związku ze sztafetą sygnalizacyjną schemat ukształtowania terenu między jedną bazą a drugą lub w związku z poszukiwaniem miejsca na przyszły obóz określi położenie na mapie części widocznych i niewidocznych, przebieg sztafety sygnalizacyjnej, możliwość wykonania szkicu panoramicznego.

28

Sprawności FSE

Do wyboru:

- wykona schemat topograficzny terenu obozu /ok 500 x 500 m w skali 1 : 2000/ wskazując obozowiska zastępów, urządzenia obozowe, tereny do gier i zabaw, umożliwiający zidentyfikowanie charakterystycznych punktów w okolicy obozu za pomocą szkicu panoramicznego lub horyzontu;

-wykona makietę terenu.

7. Objaśni symbole używane w legendzie mapy i na marginesach.

8. Potrafi podać w procentach stopień nachylenia zbocza.9. Potrafi określić na mapie miejsce swego aktualnego położenia za pomocą dwóch

punktów krajobrazu oznaczonych na mapie lub stolika mierniczego i kalki.

29

ODZNAKAFOTO-KINO

Sprawności FSE

Sprawność fotografa

1. Posiada aparat fotograficzny. Potrafi objaśnić zastępowi zasady budowy różnych rodzajów aparatów.

2. Potrafi właściwie używać danego aparatu: wybór filmu, długość naświetlania, regulacja obiektywu /przesłona, ogniskowa/, zna zasady posługiwania się światłomierzem. błoną foto-elektryczną i lampą błyskową.

3. Wykona kilka zdjęć panoramicznych lub zarysu horyzontu.

4. W harcówce lub u siebie urządzi ciemnię fotograficzną /zaciemnienie, sprzęt/. Zademonstruje proces wywoływania zdjęć/wywoływanie, utrwalanie, wybór papieru, odbitka i powiększenie/ i wykorzysta swoje umiejętności w celu wykonania kroniki wyprawy, obozu, życia zastępu, drużyny lub zorganizuje laboratorium na obozie, umożliwiające wywołanie i robienie odbitek dla potrzeb gazetki obozowej.

5. Wykona kilka serii slajdów na wybrany temat w celu zaprezentowania montażu audiowizualnego, samodzielnie wywoła slajdy i je zatytułuje lub przedstawi kolekcję 20 fotografii ciekawych z punktu widzenia tematycznego i wartości artystycznej, zrobionych, wywołanych i powiększonych przez kandydata.

6. Wyśle do redakcji "Gniazda" 5 zdjęć na temat harcerstwa. Redakcja oceni jakość artystyczną.

7. Zachęci do fotografiki jednego z członków zastępu.

Sprawność filmowca

1. Zrealizuje dziesięciominutowy film dokumentalny (wykonywanie przedmiotów, do fabryki).

2. Zna kolejne kroki przy realizowaniu filmu krótkometrażowego (życie obozowe, wyprawa): -przestudiuje wcześniej scenopis -zaplanuje kolejność scen-czas ich trwania-wybierze plany (plan całościowy, pierwsze plany 10 do 20 sekund, duże

30

Sprawności FSE

plany 4 do 5 sekund )-zna techniki robienia różnych ujęć.

31

Sprawności FSE

ODZNAKA

VIDEO

Sprawność producenta video

1. Umie pokierować ekipą składającą się ze scenarzysty, kamerzysty i montażysty.2. Zrealizuje produkcję filmową własnego pomysłu, trwającą co najmniej 30 minut.

Sprawność scenarzysty video

1. Na podstawie szkicu scenariusza dostarczonego przez producenta stworzy kompletny scenariusz.

2. Przygotuje scenopis do tego scenariusza, wyobrazi sobie poszczególne sekwencje, każdą z nich oceniając pod kątem:-powiązania planów i kolorów-czasu-dialogów-dźwięku dostosowanego jak najlepiej do sekwencji i wypowiadanych kwestii

Sprawność operatora kamery video

1. Zrobi ujęcia według wskazówek scenarzysty i producenta:-ujęcia w pomieszczeniu-ujęcia w plenerze-projekcje nieruchome, albo filmowe na ekranie

2. Posługuje się kamerą video.3. Poprawia ujęcia, które zostały źle wykonane przy pierwszej próbie.

Sprawność montażysty video

1. Potrafi, po przeczytaniu scenariusza, odnaleźć i wydzielić żądane sekwencje i ponumerować je.

2. Zmontuje materiał i doda dźwięk (muzykę i kwestie aktorów) jako dodatek do dźwięku oryginalnego, albo w jego miejsce.

3. Zrobi tytuły i prezentację filmu według wskazówek producenta i scenarzysty.

32

Sprawności FSE

ODZNAKA

EUROPA

Sprawność tłumacza

1. Umie prowadzić rozmowę w wybranym języku. W obcym języku liczy, wymawia i rozumie liczby. Umie przeprowadzić rozmowę telefoniczną.

2. Posiada praktyczną znajomość waluty, miar, wag i jednostek temperatury.

3. Umie na poczekaniu przetłumaczyć na język polski list albo prosty tekst.

4. Przeczyta książkę w wybranym języku i streści ją ustnie.

5. Posiada savoir-vivre, zna zwroty grzecznościowe. Umie przedstawić się i przedstawić kogoś .

6. Odbył krótki pobyt w wybranym państwie, albo ma przynajmniej obcojęzycznego korespondenta.

7. Do wyboru:

-przygotuje dla swojego zastępu informacje na temat wybranego państwa w formie wystawy z tablicami, instalacji audiowizualnej, plakatów, gazetki, ulotki albo w formie w formie konferencji prasowej.

-zorganizuje dwujęzyczną grę przy okazji wspólnych zajęć z zastępem z innego-gości u siebie cudzoziemca i opiekuje się nim

-w obcym kraju służy osobom polskojęzycznym jako tłumacz.

Sprawność "harcerza bez granic"

1. Mówi płynnie dwoma językami współczesnymi, nie licząc ojczystego.

2. Przygotuje podróż (trasę, zwiedzanie, postoje, kontakty na miejscu), czuwa nad jej przebiegiem i prowadzi książkę pokładową podczas podróży ze szkicami, ilustracjami I zdjęciami.

3. Stworzy mini leksykon harcerski obejmujący język ojczysty i język europejski.

4. Zorganizuje spotkanie - zbratanie między zastępem własnym i zastępem z zagranicy.

33

Sprawności FSE

5. Przygotuje dla swojego zastępu informacje na temat wybranego państwaw formie wystawy z tablicami, instalacji audiowizualnej, plakatów, gazetki, ulotki albo w formie konferencji prasowej.

6. Regularnie otrzymuje i czyta przegląd prasy harcerskiej zagranicznego związku i / lektury wyciąga korzyści dla swojego zastępu.

7. Napisze artykuł dla obcojęzycznego pisma harcerskiego lub wyśle zdjęcia swojego zastępu.

8. Zna i nauczy swój zastęp trzech obcojęzycznych pieśni harcerskich.

Sprawność znawcy zagadnień europejskich

1. Ma obowiązek śledzenia aktualnych wydarzeń w Europie (w formie dziennika jednostki, okręgu, klasy, szkoły albo niezależnego radia ). Przygotuje i poprowadzi wieczorek na temat Europy, na którym zostaną przedstawione przede wszystkim główne etapy historii Europy oraz podstawowe kwestie geograficzne (stolice, ukształtowanie terenu, biegi rzek)

2. Przygotuje i będzie odpowiedzialny za wycieczkę do jednej z instytucji europejskich, zrelacjonuje ją dla pisma "Gniazdo" i opatrzy zdjęciami.

3. Zna zasady funkcjonowania i miejsce działania Międzynarodowego Związku Przewodniczek i Skautów Europy

4. Przedstawi drużynie, zastępowi albo swojej klasie pokaz audiowizualny albo wystawę na jeden z podanych tematów:-Flaga europejska, kultura I tradycje chrześcijańskiej Europy.

-Ewangelizacja Europy Zachodniej i Wschodniej.

34

Sprawności FSE

ODZNAKA

WIEDZA O ŚWIECIE

Sprawność obieżyświata

1. Odwiedzi lotnisko albo port, jeśli znajduje się w pobliżu, i zda sprawozdanie z wycieczki swojemu zastępowi, a także wytłumaczy dlaczego to miejsce stało się miejscem, gdzie krzyżują się ludzkie drogi.

2. Do wyboru:

-wykona album, w którym przedstawi za pomocą fotografii, rysunków i tekstów, z jednej strony życie dziecka europejskiego, a z drugiej życie dzieci z trzech innych części świata. Wybierze, w miarę możliwości, państwa reprezentujące różne cywilizacje.

-z własnych środków założy kolekcję znaczków pocztowych z całego świata, liczącą ponad 100 sztuk.

-zbierze dokumentację z przeznaczeniem na wystawę o ważnym temacie światowym (pomoc krajom słabo rozwijającym się, zwalczanie chorób i głodu, działalność organizacji Caritas)

-zapozna się z dokumentacją początków istnienia harcerstwa oraz rozwoju organizacji w swoim kraju i na świecie.

3. Zna najważniejsze organizacje międzynarodowe. Zasięgnie dokładnych informacji na temat jednej z organizacji, do której należy jego kraj: jej celów, metod działania, bieżących przedsięwzięć.

4. Zbierze wiadomości o świecie w przeciągu miesiąca i założy “dziennik świata", zawierający zdjęcia i wycinki prasowe.

5. Wykorzysta dokumentację, jaką zebrał na tematy międzynarodowe do przygotowania występu przy ognisku, posiłku albo zabawy na temat międzynarodowy.

6. Nauczy zastęp gier i zabaw albo dwóch lub trzech piosenek bądź tańców pochodzących z różnych państw.

35

Sprawności FSE

ODZNAKA

NIEBO

Sprawność kosmologa

1. Wskaże północ, przy czystym niebie, o dowolnej porze dnia i nocy. Bez pomocy zegarka określi godzinę (za dnia margines błędu wynosi plus minus 30 min.).

2. Obserwuje fazy księżyca w przeciągu jednego miesiąca księżycowego.3. Skonstruuje zegar słoneczny i umie się nim posługiwać, albo skonstruuje lunetę

astronomiczną, obserwuje księżyc i dwie inne planety (Wenus, Jowisz, Saturn, Mars), albo zrobi klarowną świecącą mapę nieba i przy jej pomocy przygotuje wieczór obserwowania gwiazd.

4. Zrobi nocne zdjęcie poruszania się ciał niebieskich (ustawiane przez wiele godzin), z aparatem wymierzonym w Gwiazdę Polarną.

5. W czasie wieczorów obserwacji gwiazd z zastępem pokaże swoim kolegom od 8 do 10 konstelacji, opierając się na układzie gwiazd. Potrafi wyróżnić i wskazać 7 najważniejszych gwiazd tych konstelacji, oraz rozpoznać trzy planety.

6. Opierając się na filmach o kosmosie albo wizycie w obserwatorium przygotuje dokumentację i przedstawi ją w formie wystawy w harcówce.

Sprawność pilota szybowcowego

1. Wykona szybowcem minutowy ¡ot, z wykonaniem zakrętów w kształcie litery "S”. Zakończy lot przepisowym lądowaniem. Ten sprawdzian musi zostać wykonany i przygotowany w porozumieniu z aeroklubem.

Sprawność spadochroniarza.

1. Zna i wykonuje ćwiczenia rozgrzewające, konieczne do wykonania skoku.2. Doskonale wykonuje przewroty w przód, w tył i boczne.3. Poprawnie wyskakuje z samolotu.4. Zna najważniejsze cechy spadochronów piersiowych i plecowych będących

w użyciu: prędkość rozwijania poziomo i pionowo, kierowanie.5. Umie szybko pokierować spadochronem, tak, aby znaleźć się nad strefą

skoku i ustawić się twarzą do wiatru.

36

Sprawności FSE

6. Wykona za dnia dwa skoki z automatycznym otwieraniem. Ten sprawdzian musi zostać wykonany i przygotowany w porozumieniu z klubem spadochronowym.

Sprawność meteorologa

1. Zrobi skrzynkę meteorologiczną zawierającą barometr, wilgotnościomierz, termometr minimalno-maksymalny. Doda do tego anemometr / wiatromierz oraz deszczomierz (ostatnie dwa instrumenty jak również wilgotnościomierz kandydat skonstruuje sam).

2. Za pomocą skrzynki meteorologicznej w obozie albo w domu:

-przy pomocy instrumentów dokonuje obserwacji, których wyniki regularnie zapisuje za pomocą grafików i znaków konwencjonalnych. Następnie co wieczór przewiduje pogodę i następnego dnia porównuje prognozę z pogodą

-w ciągu dnia obserwuje wygląd nieba: rodzaje chmur, ich wysokości, na co wskazują;

-na obozie zbiera charakterystyczne dla kraju wskazówki pogodowe (nazwy wiatrów. sygnały jakich udzielają zwierzęta), oraz miejscowe powiedzenia o pogodzie.

3. Potrafi zinterpretować informacje pogodowe z prognoz radiowych, oraz mapy pogody z telewizji albo prasy. Zna skalę Boforta i jej określenia w prognozach pogody.

4. Zna podstawowe mechanizmy i zakłócenia w układach chmur.

7.

37

Sprawności FSE

ODZNAKA

ZIEMIA

Sprawność geologa.

1. Wie ile czasu zajmuje powstawanie ziemi ornej, zna udział wegetacji, mikroorganizmów i dżdżownic w tym procesie. Zna podstawowe przyczyny powstawania zanieczyszczeń gleby (rosnące ilości szkodliwych odpadów, nadmierna eksploatacja gleby, nadmierne wycinanie drzew prowadzące do erozji a czasem i pustynnienia terenów, nadużywanie nawozów i środków owadobójczych).

2. Swoją postawą w domu, szkole i na obozie daje przykład, że poprawa sytuacji przyrody zależy od indywidualnego postępowania każdego. Drużynowy szczególnie doceni czystość w kąciku zastępowym kandydata na obozie, skuteczne pozbywanie się odpadków (odpowiedniej głębokości doły na śmieci) oraz stan terenu po wyjeździe obozu.

3. Zna najważniejsze rodzaje skał: (osadowe, erupcyjne, metamorficzne), ich cechy charakterystyczne, oraz sposób formowania,

4. Zna rodzaje podłoża (do wyboru: ilaste, marglowe, wapienne, piaskowe, granitowe, wulkaniczne, metamorficzne..), oraz jego cechy charakterystyczne i wpływ na otaczający krajobraz: roślinność, hydrografia, ukształtowanie terenu, uprawy, miejsca zamieszkałe. Wytłumaczy też rolę warunków klimatycznych (wiatr, woda, lód, temperatura) w kształtowanie krajobrazu.

5. Orientuje się w historii Ziemi: zna główne okresy geologii i poda przykład znanego wydarzenia z każdej ery geologicznej. Zna opis stworzenia, z początku Biblii (Gen 1-3) i potrafi wykazać, że stworzenie biblijne i nauka nie wykluczają się, ale w sposób wzajemnie się uzupełniający odpowiadają na pytania "jak" i "dlaczego" o historię ziemi (do konsultacji z duszpasterzem).

6. Zbierze kolekcję 20 skał lub minerałów i, o ile to możliwe, skamielin. Zaprezentuje próbki podając ich nazwę, wiek, okres geologiczny, oraz, o ile to możliwe, dokładne dane o pochodzeniu (współrzędne geograficzne jeśli posiada mapy Państwowego Instytutu Geograficznego),

7. Do wyboru dla kandydata, który z wyprzedzeniem przygotuje swoje badania albo wycieczkę:

8.

38

Sprawności FSE

- zaprowadzi swój zastęp na odkrywanie cmentarza, działającego kamieniołomu, albo kopalni (niezbędne jest zezwolenie i opieka);- wraz z osobą kompetentną weźmie udział w archeologicznych pracach odkrywkowych, badaniach w kopalni odkrywkowej albo w zdjęciach do mapy geologicznej.

8. Odwiedzi z przewodnikiem odwiert ropy albo wiercenie studni a następnie przygotuje tablicę objaśniającą zastępowi wiertnictwo.

Sprawność paleontologa.

1. Wie ile czasu zajmuje powstawanie ziemi ornej zna udział wegetacji, mikroorganizmów i dżdżownic w tym procesie. Zna podstawowe przyczyny powstawania zanieczyszczeń gleby (rosnące ilości szkodliwych odpadów, nadmierna eksploatacja gleby, nadmierne wycinanie drzew prowadzące do erozji a czasem i pustynnienia terenów, nadużywanie nawozów i środków owadobójczych).

2. Swoją postawą w domu, szkole i na obozie daje przykład, że poprawa sytuacji przyrody zależy od indywidualnego postępowania każdego. Drużynowy szczególnie doceni czystość w kąciku patrolu kandydata na obóz, skuteczne pozbywanie się odpadków (odpowiedniej głębokości doły na śmieci) oraz stan terenu po wyjeździe obozu,

3. Zna cechy charakterystyczne i sposób powstawania skał osadowych i skamieniałości (zjawisko fosylizacji).

4. Orientuje się w stratygrafii (kolejność w jakiej warstwy ziemi następują po sobie) i w znaczeniu, jakie mają skamieniałości przy datowaniu terenów. Poda przykład rodziny skamieniałości charakterystycznej dla każdej ery geologicznej. Zna opis stworzenia, z początku Biblii (Gen 1-3) i potrafi wykazać, że stworzenie biblijne i nauka nie wykluczają się, ale w sposób wzajemnie się uzupełniający odpowiadają na pytania "jak" i "dlaczego" o historię Ziemi (do konsultacji z duszpasterzem).

5. Zbierze kolekcję od 20 do 30 różnych skamieniałości. Przedstawi próbki objaśniając ich rodzinę, jeśli to możliwe, ich rodzaj, wiek albo okres geologiczny z którego pochodzą, oraz, ich dokładne pochodzenie (współrzędne geograficzne, jeśli posiada odpowiednie mapy).

6. Przygotuje wycieczkę paleontologiczną w oparciu o książki, mapę geologiczną i/lub odkrycia paleontologa. Zaprowadzi zastęp na wybrane złoże skamielin, zorganizuje zbieranie, przygotowanie i ułożenie próbek. Po powrocie wytłumaczy w skrócie jak i gdzie żyły organizmy (gdzie żyły na ziemi, w morzu albo wodach słodkich, nisza ekologiczna, odżywianie, sposób przemieszczania się , oraz jakie zjawisko pozwoliło im zachować się aż do dzisiaj).

39

Sprawności FSE

Sprawność grotołaza

1. Zna zasady ostrożności, które należy zachować przed i podczas trwania wyprawy. Zna zagrażające pod ziemią niebezpieczeństwa związane z brakiem kompetencji, nieostrożnością brakiem samokontroli, źle dobranym lub złej jakości sprzętem, lawinami kamieni, gazem, wezbraniem wód rzecznych, zanieczyszczeniami, zimnem. Zna środki bezpieczeństwa, które należy przedsięwziąć, konserwację i sprawdzenie sprytu,

2. Wie, że nie należy nigdy wyprawiać się pod ziemię w grupie mniejszej niż trzy osoby, zna szczególne trudności ratownictwa pod ziemią (doły, przewężenia, wilgoć...) potrafi udzielić pierwszej pomocy i wezwać pomoc (policję), udzielając wszystkich niezbędnych objaśnień.

3. Posiada niezbędne minimum specjalnych ubrań (kombinezon i kask) i sprzęt oświetleniowy (acetylenowe lub elektryczne oświetlenie frontalne oraz elektryczne oświetlenie dla bezpieczeństwa),

4. Umie zamontować obudowę lampy acetylenowe), uzupełnić wodę i węglik, regulować oświetlenie w sposób wydajny i oszczędny podczas wyprawy do jaskini.

5. Umie w całkowitej ciemności założyć zestaw kask z lampą etylenową i włączyć światło mieszane (acetylen + elektryczność),

6. Potrafi otworzyć końcówkę wylotową w czasie poruszania naprzód i ewentualnie wymienić ją w razie niepowodzenia za pierwszym razem. Potrafi również zmienić żarówkę i baterie w lampie elektrycznej)

7. Zna i umie posługiwać się sznurami, lasso (nylonowym, ze sznurem środkowym i plecioną osłoną, liną żelazną) drabinką, karabińczykiem, urządzeniami blokującymi, bocznikiem, sprzętem do schodzenia

8. Zna podstawowe węzły (węzeł płaski, ósemkowy, tatrzańskie.. ), umie się zabezpieczyć na kole pasowym z hamulcem blokującym (wchodząc) oraz na sprzęcie do schodzenia (schodząc), zabezpieczyć się samemu z hamulcem blokującym (wchodząc) i na boczniku wchodząc i schodząc.

9. Wykonał z powodzeniem dwa wyjścia z dwóch różnych grot w sposób boczny (bez manewrowania sznurem).

10. Rozmontuje, oczyści i konserwuje swój sprzęt w dobrych warunkach po wyjściu z jaskini.

11. Potrafi nanieść wejście do jaskini na mapę: współrzędne i ewentualnie wysokość; umie zrobić szkic topograficzny umożliwiający odnalezienie wejścia na nierównym terenie.

12. Próbuje określić trójwymiarowo topografię przejścia na ciekawym i stosunkowo urozmaiconym odcinku (30 do 50 metrów).

40

Sprawności FSE

13. Zna pewne pojęcia z dziedziny karstologii (pochodzenie terenów i skat, formowanie się jam, rola i cyrkulacja wody...) zna podziemne zanieczyszczenia i zagrożenia z nimi związane, to samo dotyczy wody, ma wiadomości wykorzystywaniu jaskiń przez człowieka (prehistoria...) i zna środki ostrożności, które należy zachować, by ochronić odkryte miejsca, przedmioty i rysunki skalne, ma wiadomości z dziedziny biospeleologii, z dużym szacunkiem podchodzi do tworów powstających przez miliony lat.

41

ODZNAKA

WIES

Sprawności FSE

Sprawność hodowcyJedna z dwóch możliwości:

1. mała hodowla:- wyhoduje króliki albo drób- sam wykona instalacje potrzebne do hodowli tych zwierząt- oszacuje cenę kosztów własnych- zaprezentuje swoje zwierzęta, wykorzysta je do celów konsumpcyjnych rodziny lub obozu, bądź sprzeda. Oskubie, wypatroszy i przygotuje kurę, albo zdejmie skórę z królika, wypatroszy go i przyrządzi

2. duża hodowla:- pod kontrolą prawdziwego hodowcy bierze odpowiedzialność za oborę albo chlew (karmienie, czyszczenie, dojenie) na okres wielu dni.- odwiedzi przykładowe gospodarstwo albo centrum doświadczalne. Przedstawi poczynione obserwacje.- zainstaluje elektryczne ogrodzenie

Sprawność pszczelarza.

1. Założy mały ul., zgodny z lokalnymi potrzebami i przepisami. Pokieruje eksploatacją z rojem w ramie i ruchomymi podkładkami.

2. Zna potrzeby żywieniowe pszczół i w razie potrzeby potrafi im uzupełnić pożywienie.

3. Umie delikatnie podkurzyć pszczoły, zebrać miód i wosk oraz opiekować się rojem (zapewni ochronę przed zimą i szkodnikami: izolacją i pożywienie)

4. Zachowa wszystkie środki ostrożności dla ochrony ludzi i zwierząt przed użądleniami.

42

Sprawności FSE

Sprawność sadownika

1. Umie zasadzić drzewo, opiekuje się nim i przycina tak, aby owocowało.

2. Umie otrzymać sadzonkę i szczepić drzewo.3. Pozwoli owocowi z drzewka owocowego dojrzeć w plastikowej torbie albo

butelce.

Sprawność ogrodnika

1. Przygotuje glebę i zasadzi w niej 8 gatunków warzyw albo owoców. Zrobi siewy. Przesadzi rośliny.

2. Wnosi regularny wkład w utrzymanie ogródka prywatnego albo publicznego.3. Ochrania ogród przed zagrożeniami: chwastami, szkodnikami: owadami lub

zwierzętami, uważając, by nie nadużywać środków chemicznych.4. Poprawnie stosuje różne nawozy.5. Zbierze owoce albo warzywa i przygotuje z nich przetwory (konfitury, sałatki...).

Sprawność znawcy swego regionu

1. Zna najważniejsze rysy historyczne i geograficzne swojego regionu.2. Zna swój region od strony życia chrześcijańskiego: święci, pomniki, opactwa,

ważne uroczystości, pielgrzymki, tradycyjne pieśni nabożne, itd...3. Zna 30 piosenek pochodzących ze swojego regionu, z których przynajmniej 10

jest w dialekcie albo obowiązującym innym języku (umie je przetłumaczyć).

4. Umie zatańczyć przynajmniej 5 regionalnych tańców, albo grać na instrumencie ludowym (kobzie, lirze, basetli, fujarce, dudach...).

5. Uprawia sport, organizuje zabawę albo wykonuje pracę manualną zgonie z tradycją swojego regionu.

6. Urządzi wyprawę pod hasłem "Odkrycie małego terenu rolniczego", rozciągniętą na 4 do 5 dni w roku:- dane geograficzne (ukształtowanie terenu, klimat, warunki pogodowe, rodzaje ziemi i wiatrów...),- dane o ludziach, historii i społeczeństwie (ludzie, rozmieszczenie i eksploatacja wsi, toponimika, problem mieszkaniowy, specjalności regionu, wycieczki, komercjalizacja produkcji).

7.

43

Sprawności FSE

ODZNAKA

GORY

Sprawność górala

1. Posiada własny ekwipunek potrzebny do odbywania wycieczek i przemarszów górskich: odpowiednie spodnie, kurtka , buty do chodzenia po górach.

2. Zna kilka pojęć meteorologicznyc h: wiatry (halny, … kierunki w jakie wieją rano i wieczorem), chmury, śnieg, lód, gołoledź, burza (jej oznaki i ochrona przed nią).

3. Zna kilka pojęć topograficznych: znajomość terenu na podstawie mapy (szczególnie stref oblodzonych; biegi rzek, je/lora n.i11m,ilnt‘ i sztuczne; stopień warstwicowy oraz dzieła ręki ludzkiej: górskie ścieżki, domy, zapory...).

4. Zna elementy ratownictwa górskiego:- obrażenia spowodowane wstrząsem albo skręceniem: złamania, naciągnięcia ścięgien, zwichnięcia, urazy,- dolegliwości spowodowane dużą wysokością: choroba górska, bezsenność,- dolegliwości spowodowane silnym promieniowaniem słonecznym: oparzenia skóry, kurza ślepota (zapalenie oka, bóle głowy),- dolegliwości spowodowane brakiem ostrożności albo niezachowaniem higieny przy przygotowywaniu pożywienia: stany zapalne jelit, biegunki, zaburzenia pracy jelit (wywołane spożyciem wody z topniejących lodowców, nadmiernym spożyciem konserw...).

5. Umie przetransportować osobę ze złamaniami wykorzystując dostępne środki, łubki i nosze.

6. Zna zalecenia ostrożności w górach (kondycja fizyczna, nieprzewidziane i nagłe zmiany pogody, odpowiednie obuwie, pamięta, żeby nie chodzić samemu i związać się linami na szczególnie trudnym terenie, rozpoznaje oznaki zbliżającego się niebezpieczeństwa...).

7. Zna znaczenie kilku terminów związanych z górami: masyw, łańcuch, wzgórze, wierzchołek, kopuła, pokrywa, iglica, przełęcz, serak, szczelina, morena, listwa skalna, taras, pole firnowe, przejście nad urwiskiem, trasa, biwak, przewodnik, pastwisko alpejskie, grań...

8. Zna zasady obowiązujące na wycieczce górskiej’(zachowanie, postoje, odpowiedzialność indywidualna i zbiorowa, maszerowanie po darni, po polu firnowym, rumowisku...).

9.

44

Sprawności FSE

9. Zna góry pod rozmaitymi aspektami w związku z ich wysokością (zagospodarowanie, lasy liściaste, lasy iglaste, strefa walki, poziom alpejski, rejon śnieżny). Rozpoznaje podstawowe gatunki fauny i flory. Przestrzega zasad ochrony przyrody w górach.

45

Sprawności FSE

ODZNAKA

MORZE

Sprawność przyjaciela morza

1. Założy proste akwarium i zasiedli je roślinami, glonami, zwierzętami wodnymi i rybami własnej hodowli.

2. Zbada mapę akwenu wodnego: stawu, laguny zalewu, wybrzeża morskiego. Uzupełni wiadomości informacjami o podłożu, faunie i florze.

3. Zrobi i naprawi wędkę. Przynętę dostosuje do gatunku ryby i pory roku. Przygotuje rodzinie albo zastępowi danie z ryby albo owoców morza własnoręcznie złowionych.

4. Obserwuje ptaki nadmorskie i potrafi rozpoznać najważniejsze gatunki (nurki, szczudlaki mewy, rybitwy, kormorany i zna trasy ich wędrówek).

46

Sprawności FSE

ODZNAKA

LAS

Sprawność tropiciela.

1. Zabawa pamięciowa: przez minutę przyjrzy się dwudziestu czterem bardzo różnym przedmiotom, a następnie poprawnie wymieni dwadzieścia z nich.

2. Z zawiązanymi oczami rozpozna:- na węch: 8 na 10 substancji płynnych albo stałych codziennego użytku- na słuch: 8 na 10 różnych dźwięków- na dotyk: 12 z 15 przedmiotów (włączając w to takie artykuły jak: suche listki herbaty, mąka, cukier...)

3. Przygotuje dokumentację na temat zabaw w obserwację, podchodzenie albo polowanie; wielu z nich nauczy swój zastęp.

4. W trakcie zabawy w podchody wykorzysta ukształtowanie terenu i jego roślinność do zaskoczenia wartownika. Wykorzysta również techniki kamuflażu i bezszelestnego podejścia.

5. Na odległości od 500 do 600 metrów śledzi określoną osobę posługując się śladami kroków albo innymi wskazówkami.

6. Niezauważony śledzi zastęp na trasie 2 km i obserwuje jego zachowania, okrzyki i bagaże...

7. Na łonie przyrody rozpozna ślady co najmniej sześciu zwierząt. Wykona odlewy sześciu śladów (ptaków, zwierząt dzikich albo domowych).

8. Wyśledzi i zaobserwuje trzy zwierzęta albo ptaki w ich środowisku naturalnym i na wolności. Zapisze wszystkie obserwacje. Zrobi zdjęcie przynajmniej jednego z tych zwierząt.

9. W obozie albo w terenie, podczas nocnej warty (ok. dwóch godzin), sam albo pod opieką leśniczego obserwuje z bliska dziką zwierzynę. Robi notatki o ich zachowaniu.

47

Sprawności FSE

Sprawność leśnika

1. Zbierze informacje na temat lasów w swoim państwie lub regionie, albo przygotuje referat na temat konkretnego lasu albo zespołu leśnego: powierzchnia, stopień zadrzewienia, najpospolitsze gatunki, gęstość listowia, rodzaje... (las niskopienny, las przerębowy, las wysokopienny, wyrąb regenerujący), wykorzystanie drewna (tartaki, szczepienie drzew, pakowanie, ogrzewanie, papier, żywica, meble, instrukcja, stolarstwo)

2. Określi kubaturę pięciu drzew różnych rozmiarów, a także określi wiek drzewa.3. Do wyboru:

- założy małą szkółkę drzewek popularnego gatunku: jodła, buk, dąb... stratyfikacja nasion, przesadzanie, sadzenie,- podejmuje się zasadzić przynajmniej jedno drzewo roczne,

- skutecznie zabezpieczy spróchniałe drzewo,- bierze aktywny udział w pracach w lesie ('sadzenie, okrzesywanie, przygotowanie leśnych dróg i ławek..)

4. Przygotuje w formie panelu, albumu albo lokalnej wystawy badanie na temat najczęściej występującego drzewa w swoim regionie:

- wygląd zewnętrzny (szkice, zdjęcia z różnych okresów),- korę i drewno (dwa różne kawałki),- pąki, liście, kwiaty i owoce,- zastosowanie (w obozie, we wsi, w przemyśle),- albo zbierze kolekcję 25 gatunków drzew i krzewów (kolekcję drewna i kory).

Sprawność ornitologa

1 Rozpozna ptaka i obserwuje jego życie na łonie przyrody: gniazdo, znoszenie jaj, pierwsze loty, zwyczaje i wędrówki, albo oswoi ptaka i zapisze poczynione obserwacje.

2 Rozpozna 8 gatunków ptaków w ich naturalnym otoczeniu po wyglądzie zewnętrznym, locie, głosie, gnieździe. Założy fiszkę obserwacji dla dwóch z nich (miejsce występowania, gniazdo, jajka, pożywienie). Zbiera pióra, gniazda (opuszczone) i jajka (czyste).

3 Rozpoznaje i umie naśladować głosy 4 ptaków, albo nagra je na kasetę magnetofonową albo sfotografuje ptaka z bliska,

4 Odkryje i rozpozna co najmniej dwa zwierzęta drapieżne dla ptaków (lis, kuna domowa, kuna leśna, tchórz, łasica, popielica, sokół, krogulec) Pozna ich życie i metody polowania.

48

Sprawności FSE

5 Poprowadzi z zastępem ćwiczenie z obserwowania ptaków; wykorzysta lornetki;, nagrywanie głosów, zdjęcia, odnajdzie ptaki bagienne, leśno, górskie, ptaki zimą,... Przedstawi swoją dokumentację... albo zorganizuje wraz z zastępem ochronę ptaków: dokarmi zimą, schronienia, kosze do wysiadywania, ochrona przed "drapieżnikami"

Sprawność botanika

1 Niezależnie od pory roku rozpozna 10 drzew albo krzewów, w tym trzy iglaste, w ich środowisku naturalnym. Zna ich zastosowanie i wartość opałową.

2 Zbierze i używa przyrządy zielarza: pudełka, łopatka do podkopywania i wykopywania roślin, szczypce, szkło powiększające, prasa.

3 Rozpozna 5 dzikich roślin jadalnych, zerwie je i przygotuje do spożycia ich część jadalną (łodygę, liście, owoc, ziarna, korzeń) (*). Albo rozpozna, zbierze i przygotuje 3 grzyby jadalne (*). Albo rozpozna 5 roślin leczniczych albo zapachowych, zbierze je i przygotuje do spożycia albo przechowa, zapisze ich właściwości (*). Albo rozpozna 3 rośliny trujące i 3 grzyby trujące albo niebezpieczne dla zdrowia i za pomocą szkiców i dokładnego opisu zapozna z nimi kolegów z zastępu (*).

4 Wykorzystując swoje zbiory zrobi tablicę botaniczną danego terenu: lasu, bagien, gór, morskiego wybrzeża, wsi, bądź wybierze roślinę charakterystyczną dla swojego regionu i przedstawi ją na tablicach.

5 Założy zielnik 30 roślin z jego regionu i przy każdej zrobi opis składający się z:- nazwy, miejsca i dnia kiedy została zebrana,- daty pojawienia się, kwitnienia i owocowania,- ewentualne zastosowanie: lecznicze, jako pasza, dekoracyjne,- próbki rośliny ususzonej pod prasą, albo przygotuje dla zastępu posiłek składający się wyłącznie z dzikich roślin i owoców(*).

(*)Ważna uwaga: przed wykorzystaniem rośliny należy każdorazowo zasięgnąć opinii osoby kompetentnej (np. farmaceuty).

Sprawność entomologa.

1 Jest wyposażony w przybornik entomologa:- buteleczki z trucizną na owady- szczypczyki- pudełka na owady

- pudełka do prezentacji kolekcji

49

Sprawności FSE

2 Pokaże jak bezboleśnie uśmiercać owady i jak uchować kolekcję przed wilgocią i szkodnikami.

3 W naturalnych warunkach rozpozna 10 różnych owadów. Założy kolekcję.4 Zaobserwuje 3 szkodliwe owady. Jeśli to możliwe przedstawi je także w postaci

gąsienicy i poczwarki, oraz poda przykład szkód jakie powodują. Wskaże środki zwalczania tych owadów.

5 Zaobserwuje 3 pożyteczne owady. Przedstawi je razem z przykładem pracy jaką wykonują albo opowie o ich użyteczności.

6 Zorganizuje z zastępem wyprawę entomologiczną: poszukiwania, wystawa, włożenie w plastik, ochrona roślin, bądź założy terrarium, w którym będzie hodował przynajmniej trzy owady. Obserwacje zanotuje i opatrzy szkicami.

7 Zrobi reportaż na temat owadów żyjących gromadnie (pszczoły, mrówki, termity) z dokumentacją i wynikami obserwacji, albo przedstawi kolekcję owadów, ukazującą 7 głównych rodzin, z wieloma przedstawicielami każdego rodzaju owada.

50

Sprawności FSE

ODZNAKA

ANIMACJA (wodzirej)

Wymagania wspólne dla sprawności wodzireja I oratora:

1. Posiada śpiewnik z piosenkami i opowieściami. Prowadzi śpiewy, skecze i zabawy. Zna kilka gier rozwijających umiejętność wysławiania się, ducha harcerskiego i panowania nad samym sobą.

2. Potrafi czytać na głos i deklamować na czuwanie modlitewne, tekst z Ewangelii, poezję. Potrafi przemawiać przez mikrofon.

Następnie wybierze jedną z następujących sprawności:

Sprawność wodzireja

1. Przygotuje i poprowadzi 30 min. ognisko zastępu.2. Przygotuje i poprowadzi na ognisku obozu do wyboru: krótką sztukę, pląs, teatr

cieni lub marionetek, sporządziwszy kostiumy, maski i kukiełki.3. Wybierze miejsce na ognisko stosownie do okazji, klimatu i stylu ogniska.

Przygotuje stos, rozpali, wygasi i zamaskuje4. Będzie strażnikiem ognia podczas kilku ognisk. Potrafi wytworzyć odpowiedni

nastrój dozując światło. Czuwa nad bezpieczeństwem,5. Przygotuje wraz z zastępem przedstawienie ewangelizacyjne.6. Przygotuje i poprowadzi śpiew na Mszy św.

Sprawność oratora

1. Wygłosi przemówienie/mowę/w obecności drużynowego lub szczepowego co najmniej 5 minutowe na dany temat, mówiąc z pamięci, pomagając sobie tylko notatkami.

2. Poprowadzi w sposób bezstronny dyskusję, satysfakcjonując obie strony.3. Jest mistrzem w grze "Popis krasomówczy": zostanie oceniona postawa ducha,

opanowanie, logika argumentacji i sposób wysławiania się.

51

Sprawności FSE

ODZNAKASZTUKA DRAMATYCZNA

Wymagania wspólne dla sprawności aktora, reżysera teatralnego i reżysera teatru lalek:1. Interesuje się wszystkim co dotyczy teatru: marionetkami,

pantomimą, spektaklami "Światło i Dźwięk", wystawianiem sztuk. Jest uważnym obserwatorem gry aktorskiej.

Następnie wybierze jedną z następujących sprawności:

Sprawność aktora

1. Regularnie ćwiczy w celu zdobycia lepszej umiejętności panowania nad swoim ciałem: przez gimnastykę, taniec, pantomimę lub ekspresję swoim ciałem oraz nad swoim głosem przez dykcję i śpiew.

2. Zaprezentuje 5 minutową pantomimę błyskawicznie improwizując na zadany temat.

3. Stworzy postać sceniczną wykonując rekwizyty niezbędne do tej roli /kostium, maski.../.

4. Ucharakteryzuje twarz do określonej roli.5. Zagra z powodzeniem rolę w sztuce teatralnej lub w chórze podczas święta

szczepu.

Sprawność reżysera teatralnego

1. Podejmie się wystawienia na scenie sztuki teatralnej lub przedstawienia W tym celu:

- podzieli sztukę na poszczególne sceny- rozdzieli role- zorganizuje próby pomoże aktorom lepiej zagrać ich role- zaplanuje reklamę, muzykę i światło- wystawi sztukę lub sfilmuje ją i przedstawi na ekranie.

52

Sprawności FSE

Sprawność reżysera teatru lalek

1. Wykona kilka marionetek z różnych materiałów /karton, warzywa, owoce, kwiaty, materiał/ i zagra nimi malutką kilkuminutowe) scenkę.

2. Wykona marionetkę lub lalkę według wybranej techniki /wypchana tkanina, wycięty karton, drewno.../ i wykaże się umiejętności.) manipulowania nią.

3. Wymyśli prosty scenariusz lub zaadaptuje opowiadanie lub fabułę dzieląc je na poszczególne sceny. Przedstawi sztukę przed publicznością dziecięcą lub gromadą wilczków/czas trwania 10 20 min./:

- lalki kierowane ręką/jak rękawica/ lub marionetki,- scenografia, światło,

- scenariusz skonsultowany z kompetentną osobą.

53

Sprawności FSE

ODZNAKA

SCENOGRAFIA

Sprawność malarza lub rysownika

1. Sporządzi szkice osób, krajobrazu, zwierząt lub modeli.2. Wykona portret, panoramę lub dowolne dzieło posługując się następującymi

technikami: węglem, piórem, akwarelą lub olejem.3. Korzystając z dowolnej techniki /pióro, litografia, carto.../ wykona ilustracje do

wiersza. Kroniki zastępu lub drużyny.4. Przygotuje program święta szczepu, jadłospis, zaproszenia, scenografię

sztuki za pomocą dowolnych technik.

Sprawność dekoratora

1. Udekoruje pokój/mieszkanie lub lokal/: obrazy, gobelin lub tkanina.

2. Wykona, do wyboru: gobelin z lnu lub filcu , witraż lub mozaikę.3. Wykona plakat korzystając z wycinków papierowych. 4. Zaprezentuje wystawę zdjęć, wykona montaż w formie plakatu na sklejce,

wielkiego zdjęcia lub reprodukcji obrazu.5. Potrafi nauczyć zastęp jednej z następujących technik: mozaiki, witrażu, gobelinu

lub "starego obrazu".

54

Sprawności FSE

ODZNAKATANIEC

Sprawność tancerza

1. Zna podstawowe kroki tańców: polonez, polka, walc, jak również kilka terminów technicznych: menuet, kadryl, walc angielski, walc wiedeński...

2. Potrafi zatańczyć pięć tańców regionalnych, w tym obowiązkowo jeden ze swojego regionu i nauczy ich tańczyć swój zastęp.

3. Ułoży prosty taniec do muzyki lub popularnej piosenki,4. Posiada repertuar tańców folklorystycznych, który uzupełnia podczas obozów i

podróży.

55

Sprawności FSE

ODZNAKASZTUKA LIRYCZNA

Sprawność śpiewaka

1. Nauczy zastęp nowej piosenki, potrafi pokazywać rytm i dyrygować chórem.2. Posiada śpiewnik ze śpiewami na różne momenty harcerskiego życia:

uroczystości, ogniska, wędrówki...

3. Rozpracuje nuty jednej piosenki lub kanonu i nauczy go śpiewać zastęp.4. Zaśpiewa sam z pamięci 15 piosenek różnego rodzaju z repertuaru zastępu

/wszystkie zwrotki/.5. Poprowadzi w zastępie śpiew 3 piosenek zwracając uwagę na dokładność i

szczegóły aranżacji.6. Poprowadzi śpiewy na Mszy Św.

Sprawność muzyka

1. Potrafi grać w sposób zadowalający na dowolnym instrumencie/gitara, banjo, flet, harfa, skrzypce, harmonijka, organy, akordeon, fortepian, kobza etc./.

2. Zagra fragment znanego utworu muzycznego.3. Akompaniuje do śpiewu i tańca.4. Swoimi umiejętnościami służy drużynie na ogniskach, świętach i uroczystościach

religijnych.5. Zaimprowizuje akompaniament mając do dyspozycji takie "instrumenty" jak:

butelki, szklanki, piły, łyżeczki, tace,... etc.6. Ułoży prostą melodię do krótkiego tekstu np. modlitwy przed i po posiłku,

przyśpiewki zastępu.

Sprawność literata

1. Posiada własną biblioteczkę literacką, potrafi wytłumaczyć dlaczego wybrał takie a nie inne pozycje.

2. Spełni co najmniej dwa z następujących pięciu wymagań:- zna zasadnicze fakty z historii literatury polskiej i wskaże na główne linie jej rozwoju;

56

Sprawności FSE

- potrafi określić zasięg rozwoju rodzaju lub gatunku literackiego w Europie wg własnego wyboru /sagi, etos rycerski, opowieści, misteria, moralitety, etc./;- potrafi wskazać na paralele występujące pomiędzy sylwetkami historycznymi lub legendarnymi z różnych krajów według typu bohatera: Roland I Zawisza Czarny, Andrzej Kmicic i Jacek Soplica, etc..- wskaże wzajemny wpływ, jaki wywarło na siebie; dwóch lub trzech pisarzy współczesnych z różnych krajów europejskich;- odkryje i zaprezentuje twórczość pisarza z swojego regionu.

3. Zredaguje poprawnie, do wyboru: nowelę, porm.it, modlitwę, słowa piosenki, scenariusz przedstawienia, artykuł do gazety.

4. Przedstawi i wygłosi tekst podczas ogniska oho/owego luli /realizuje montaż audio-wizualny lub wystawkę na temat pisarza ze swojego kraju i jego twórczości.

5. Zna na pamięć kilka wierszy najwybitniejszych polskich. Potrafi je deklamować.

57

Sprawności FSE

ODZNAKAOPERATOR DŹWIĘKU

Sprawność montażysty audio - wizualnego

1. Potrafi prawidłowo obsługiwać profesjonalny sprzęt audiofoniczny/wie jak unikać sprzężeń/:

- zna i stosuje główne techniki rejestracji dźwięku /mikrofon, rejestracja na płycie lub radio przez połączenie, miksowanie/.

2. Jest zaznajomiony z obsługą sprzętu do projekcji /projektor, ekran, rzutnik, video/:- potrafi wymienić magazynek w projektorze i nastawić aparat na dobrą ostrość,- potrafi wykonać slajd z tytułem,

- wie gdzie nabyć kolekcję slajdów na określony temat.3. Ma wystarczające obycie muzyczne i potrafi zebrać repertuar 20 tematów

muzycznych wyrażających-różne sytuacje i uczucia: radość, lęk, pokój, walkę, szczęście, relaks...

4. Potrafi zrealizować samemu lub z pomocą nagrań popularne odgłosy/ulica, śpiew ptaków.../.

5. Potrafi dobrać trzy ilustracje muzyczne do tematów zadanych kilka dni naprzód.6. Pokieruje realizacją montażu audio - wizualnego zastępu /przedstawiającego

zajęcia lub reportaż, wyprawę.../ określając i kontrolując rolę każdego z harcerzy. Zaprezentuje go na zbiórce uzyskując pozytywną opinię przełożonych. Zostaną wzięte pod uwagę: dobór zdjęć, realizacja ścieżki dźwiękowej /komentarz i podkład muzyczny/, poziom techniczny/dźwięk, harmonizacja całości/.

Sprawność akustyka

1. Zna się na sprzęcie nagłaśniającym i wie z jakich urządzeń się składa i jaką rolę odgrywa każde z nich.

2. Zna się na akustyce i potrafi nagłośnić salę /dowolny wybór miejsca umieszczenia sprzętu, etc.../. Zna podstawowe pojęcia używane w dziedzinie akustyki /moc, odgłos, etc.../, jak też określenia jednostek pomiaru /decybel, wat../.

3. Zna podstawowe pojęcia używane w dziedzinie akustyki /moc, odgłos, etc.../, jak też określenia jednostek pomiaru /decybel, wat../.

58

Sprawności FSE

4. Zna zasady bezpieczeństwa związane z elektrycznością, przestrzega ich i uczy ich przestrzegania.

5. Potrafi prawidłowo podłączyć aparaturę dźwiękową /wejścia i wyjścia do różnych urządzeń/.

6. Potrafi dokonać prostych napraw i postara się o sprzęt potrzebny do naprawy,7. Zainstaluje aparaturę nagłaśniającą na święto wczepu lub festyn i zapewni jej

obsługę.

Sprawność realizatora radiowo - telewizyjnego

1. Potrafi prawidłowo obsługiwać następujące urządzeni.!: stół montażowy/kasety, płyty, kompakt/, wzmacniacz, mikser,

2. Potrafi wziąć pełną odpowiedzialność za emisję/przygotowanie i animacja/ pół godzinnego programu na dany temat.

3. Potrafi przeprowadzić wywiad: przygotowanie przygotowanie pytań, prowadzenie, uwypuklenie tematów szczególnie interesujących

4. Potrafi udzielać wywiadu: wysławianie się, krótkie i jasne odpowiedzi, uwypuklenie pewnych kwestii, polemika i pułapki do uniknięcia...

5. Potrafi zrobić ustne streszczenie tekstu lub książki, licz monotonii i nudzenia, z pokładem dźwiękowym i muzycznym odpowiednim ze względu na temat.

6. Potrafi nadać bezpośrednią relację /dzwoniąc, do radia na przykład / z ważnego wydarzenia: Harce Majowe, Św. Krzyż, Sejmik, pielgrzymki!

7. To zadanie wykonuje się w porozumieniu z osobą odpowiedzialną za kontakt ze środkami społecznego przekazu.

59

Sprawności FSE

ODZNAKAMECHANIK

Próby wspólne dla sprawności mechanika samochodowegoi motorowerzysty:

1. Zgromadzi, używa i utrzymuje w stanie nadającym sit; do wykorzystania główne narzędzia w warsztacie: imadło, pilnik, piłę, uchwyt wiertarski, komplety kluczy i wierteł...

2. Zna główne narzędzia mechaniczno do pracy w metalu: tokarka,, wiertarka, frezarka, prasa do tłoczenia, strugarka, spawarka. Opisze ich użytkowanie.

3. Potrafi wyjaśnić zasadę działania różnych typów silników: benzynowego, dieslowskiego, dwusuwowego, czterosuwowego, elektrycznego; umie wskazać główne części silnika i zwięźle objaśnić ich role;

4. Posiada niezbędną i praktyczną wiedzę z zakresy Kodeksu Drogowego.5. Wie jak udzielić pierwszej pomocy w przypadku oparzenia,, skaleczenia,

otarcia, zmiażdżenia, obcego ciała w oku.6. Odwiedzi fabrykę lub warsztat produkujący albo naprawiający maszyny.

Przedstawi tę wizytę w formie referatu, gazetki ściennej lub montażu audiowizualnego; lub też bierze udział przez trzy miesiące w pracach mechanika w specjalistycznym zakładzie lub warsztacie

7. Przejdzie próby przewidziane dla sprawności naprawiającego samochody i motorowerzysty.

Sprawność mechanika samochodowego.

1. Przedsięweźmie bieżące przeglądy: poziomów (oleju, płynu hamulcowego, wody), zasilania, akumulatora, świateł.

2. Zdemontuje i oczyści gaźnik, umie dokonać jego regulacji.3. Wymieni: świece, paski do wentylacji i różne elementy oświetleniowe i

sygnalizacyjne.4. Umie zlokalizować uszkodzenia w trybie metodycznych poszukiwań.

5. Potrafi zmienić koto.

Sprawność motorowerzysty

1. Przed odjazdem sprawdzi zużycie: opon, hamulców, oświetlenia oraz dokona drobnych czynności konserwacyjnych.

60

Sprawności FSE

2. Umie napiąć łańcuch i ustawić koła w jednej linii.3. Oczyści i wymieni świecę oraz sprawdzi zapłon (prądnico-iskrownik w kole

zamachowym, kowadełko przerywacza...)4. Wykryje bieżące uszkodzenia i potrafi im zaradzić: niesprawności zapłonu,

kabli sterowniczych, hamulców...5. Umie sam skomponować mieszankę paliwową odpowiednia dla silnika tego

pojazdu.6. Utrzymuje posiadany pojazd dwukołowy w doskonałym stanie pod względem

funkcjonowania i konserwacji, albo przez nie mniej niż trzy miesiące kieruje zakładem napraw i konserwacji przy zastępie lub drużynie.

6.................................................................

61

Sprawności FSE

ODZNAKA

SZTUKA OBRÓBKI OGNIEM

Wspólne wymagania na sprawności sztuk obróbki ogniom:

1. Zbierze materiały i narzędzia niezbędne do pracowania w wybranej technice.2. Założy warsztat, dba o narzędzia i utrzymuje je w porządku.3. Zda sprawdzian na jedną z następujących sprawności:

Sprawność wytwórcy ceramiki:

1. Przedstawi zbiór przedmiotów, które zostały wykonane różnymi technikami: modelowanie, wylanie w formie, odlewy ołowiu

2. Sam albo wraz z innymi kandydatami na sprawność:- wykona koło garncarskie i posługuje się nim- zbuduje piec drzewny i posługuje się nim- wypali i pokryje emalią przedmioty z gliny (w piecyku elektrycznym).

3. Poprowadzi razem z zastępem lub drużyną warsztat garncarski, albo z okazji uroczystości czy spotkania zorganizuje stoisko z demonstracją i dokumentację (narzędzia, materiały, przedmioty gliniane na różnych etapach obróbki, zdjęcia, fiszki z informacją techniczną), bądź zorganizuje wystawę w formie tablic albo materiałów audiowizualnych, będącą podsumowaniem wizyty w warsztacie garncarskim albo podobnym miejscu (wytwórni dachówek, cegielni, manufakturze..), albo przedstawi referat na temat starożytnej ceramiki.

Sprawność technika emaliowania

1. Potrafi zaopatrzyć się w różne potrzebne materiały (metale i emalie).2. Potrafi przygotować podstawę: wykreślenie, wycięcie, włożenie do formy i

oczyszczenie metalu.3. Zna różne techniki nakładania emalii (na sucho, na mokro, z szablonem)4. Umie nałożyć kontr-emalię i wytłumaczyć jej użyteczność. 5. Oczyści albo odświeży emalie (zawierające nieczystości albo zestarzałe) i

wysuszy je.6. Umie nakładać płatki na zimno.7. Kontroluje proces wypalania i umie wychwycić przedmiot niewystarczająco

wypalony. Potrafi wykryć i wyliczyć co spowodowało wady gotowego przedmiotu.

62

Sprawności FSE

8. Pokaże trzy wykonane przez siebie przedmioty, z których przynajmniej jeden z wykończeniem łączonym albo klejonym (spinki do mankietów, klipsy lub broszka).

9. Do wyboru:- wprowadzi przynajmniej dwóch kolegów z zastępu w techniki emaliowania,- na spotkaniu drużyny, ku zadowoleniu drużynowego, przygotuje i przedstawi wystawę na temat emaliowania, z demonstracją przedmiotów na różnych etapach obróbki, fiszki z informacją techniczną,- Przygotuje i przedstawi referat na temat emalii w historii.

63

Sprawności FSE

ODZNAKA

SZTUKA OBRÓBKI METALU

Wspólne wymagania na sprawności sztuk obróbki metalu:

1. Zbierze materiały i narzędzia niezbędne do pracowania w wybranej technice.2. Założy warsztat, dba o narzędzia i utrzymuje je w porządku.3. Zda sprawdzian na jedną z następujących sprawności:

Sprawność kowala

1. Rozpali ogień w kuźni i obrobi przedmiot na kowadle (lekkim młotem kowalskim).

2. Zrozumie prosty rysunek techniczny Zrobi rzut cechowany danego przedmiotu.3. Wykona dla harcówki przedmiot z kutego żelaza, zawierający element

łączony: świecznik, kinkiet (lampkę nocną), przenośny krzyż…, albo wymyśli przedmiot metalowy połączony nitami, zrobi jego rzut cechowany i wykona przedmiot zgodnie z rysunkiem: szuflę, łopatę, skrzynkę na narzędzia.

4. Wraz z drużyną albo zastępem wykona warsztat kuźniczy, albo zorganizuje stoisko z demonstracją i dokumentację, z okazji uroczystości albo rajdu, albo odwiedzi nowoczesne przedsiębiorstwo metalurgiine i przedstawi jego odkrycia (referat, wystawa panelowa, materiały audiowizualni'), albo przedstawi referat na temat ewolucji wyrobów kowalstwa artystycznego krat, szyldów, balkonów, podkuwania, kowadeł...

Sprawność jubilera

Wykona dwie z trzech wymienionych propozycji:

1. Za pomocą metalowego drutu wykona różnego rodzaju pierścionki i łączenia pereł:- umie pociąć i wykuć / wygiąć metal- przedstawi cztery bardzo różne naszyjniki albo bransoletki wykonane z pereł, ziaren, muszelek, drewna, kamyków, metalu...

2. Zna różne stopy cyny i ich temperaturę topnienia. Umie zrobić formę gipsową. Wykona trzy medaliki, krzyżyki albo wisiorki.

3. Umie wytłaczać metal (miedź, aluminium, cynę); Umie barwić i patynować metal i inkrustować drogimi kamieniami. Przedstawi cztery różne ’dzieła (pudełko z wieczkiem, abażur z perforowanego metalu, obrazki lub maski, pojemnik na lód, złota księga - księga pamiątkowa, itd...).

64

Sprawności FSE

ODZNAKA

SZTUKA OBRÓBKI DREWNA

Próby wspólne dla sprawności z zakresu sztuki obróbki drewna:

1. Zgromadzi komplet prostych narzędzi dostosowanych do wybranej techniki, konserwuje je (oprawianie, ostrzenie) i utrzymuje w stanie zdatnym do użytku.

2. Przejdzie próby przewidziane dla jednej z poniższych sprawności:

Sprawność stolarza.

1. Właściwie używa kompletu narzędzi:- wbija gwoździe bez zbaczania,- wkręca śruby bez zagłębiania ich łebków w drewno,- piłuje bez zbaczania.

2. Uzyska wiedzę na temat głównych gatunków drzewa używanych w stolarce oraz nowoczesnych materiałach:- założy kolekcję zawierającą przynajmniej osiem próbek tych gatunków drzewa,- umie je rozpoznać,- potrafi wskazać ich zalety i wady,- zwraca uwagę na ich cenę, aktualne wymiary oraz sposób wykorzystania.

3. Wyobrazi sobie i sporządzi plan na miarę otwarcia stolarni (meble i proste przedmioty):- oszacuje konieczne materiały,- precyzyjnie ustali komplet narzędzi,-sporządzi kosztorys wyrobu.

4. Samodzielnie albo wraz z innym kandydatem do sprawności zbuduje dla danego lokalu element umeblowania: kufer, etażerkę, biblioteczkę, stół, skrzynię na ubrania..., używając połączeń na klej albo na kołki, przy zredukowaniu do minimum użycia gwoździ i śrub.

5. Odwiedzi warsztat, stolarnię meblarstwa artystycznego albo nowoczesne przedsiębiorstwo meblowe, oraz przedstawi swoje obserwacje w postaci referatu, tablicy ekspozycyjnej, montażu audiowizualnego albo wycieczki reszty zastępu pod kierownictwem przewodnika.

65

Sprawności FSE

Sprawność rzeźbiarza.

1. Zna gatunki drewna zwykle używane do rzeźbienia: drewno oliwkowe, drewno gruszy, orzech, krzew winorośli, czereśnia oraz drewno egzotyczne.

2. Założy kolekcję tych gatunków drewna (próbki nie obrobione i nie polerowane), oraz zaprezentuje cechy charakterystyczne, zalety i wady każdego z gatunków.

3. Posiada zwięzłe wiadomości z zakresu historii sztuki i rozmaitych stylów. Zna reguły dotyczące proporcji, szczególnie w odniesieniu do ciała ludzkiego.

4. Przedstawi cztery prace, a wśród nich:5. przedmiot płaski (taca, nóż do papieru),6. przedmiot całkowicie wypukły (postać ludzka albo zwierzę).7. Na obozie zrobi sobie widelec i łyżkę oraz posługuje się nimi.8. Zorganizuje i kieruje zastępową albo drużynową pracownią rzeźbiarską w

lesie, albo zorganizuje z okazji uroczystości albo rajdu stoisko demonstracyjno- dokumentacyjne w celu objaśnienia widzom techniki pracy, zalet surowców

9. i korzystania z narzędzi. Przedstawi tam prace w różnych stadiach wykończenia, fiszki techniczne, zdjęcia itd .

10. Przygotuje dla swojego zastępu i doprowadzi do skutku wizytę w pracowni lokalnego rękodzielnictwa i w regionalnym muzeum sztuki; podczas wizyty pełni obowiązki przewodnika i wykorzysta jej wyniki, albo przedstawi w postaci referatu, gazetki ściennej, ekspozycji albo montażu audiowizualnego; przedstawi studium na temat ewolucji rzeźby religijnej od czasów średniowiecza do dnia dzisiejszego.

Sprawność modelarza.

1. Posiada ogólną wiedzę na temat teorii lotu i silników samolotowych (modele pomniejszone).

2. Zbuduje na podstawie planu i bez użycia kupnych zestawów:- pomniejszony model samolotu (szybowca lub innego typu) zdolny do przemieszczania się przy pomocy własnego napędu, który wykona nie mniej niż trzy loty na minutę.- pomniejszony model statku, zdolny do żeglowania

3. Uzyska wiedzę na temat technik budowy makiet lub map plastycznych (gips, sklejka, tektura, masa papiernicza, polistyren), które po wykonaniu mogą być wykorzystane jako obiekty dekoracyjne, badawcze lub wystawowe.

4. Sporządzi makietę przedsiębiorstwa: zagospodarowanie pomieszczeń, budowa schronu, albo zrealizuje w skali 1:10 lub 1:20 dwie makiety zabudowań obozu.

66

Sprawności FSE

ODZNAKARADIO

Sprawność technika radiowego.

1. Wytłumaczy zasadę emisji i odbioru oraz rozchodzenia się fal elektrycznych.2. Zna zasady nadawania w terenie: umie znaleźć miejsce sprzyjające nadawaniu i

rozpoznać ewentualne przeszkody...

3. Odczyta schemat prostego radia. Przed wycieczką do studio, punktu napraw albo stacji nadawczej potrafi udzielić swojemu zastępowi albo drużynie wstępnych informacji, które umożliwią im lepsze zrozumienie objaśnień specjalisty.

4. Umie rozpoznać nieprawidłowość w działaniu aparatu (odbiornika, nadajnika i głośnika) i ją wyeliminować.

5. Umie dostroić antenę do długości fali z jakiej korzysta. Zna problem odbicia fali i sposoby pomagające zwiększyć wydajność anteny.

6. Ma podstawowe wiadomości odnośnie niskich częstotliwości (wzmacniacz, głośnik, mikrofon, automatyczne nagrywanie).

7. Potrafi posługiwać się prostymi aparatami pomiarowymi, takimi jak woltomierz i miliamperomierz. Potrafi właściwie je podłączyć.

Samodzielnie, albo z innymi kandydatami do tej sprawności:

- w oparciu o schemat zmontuje nadajnik, odbiornik albo wzmacniacz tranzystorowy,wymyśli i zmontuje oscylator, zdolny kierować ruchem w co najmniej czterech punktach na stole próbnym, w zapisie.

67

Sprawności FSE

ODZNAKAMISTRZ IGŁY

Sprawność projektanta

1. Potrafi wyszyć swoje inicjały, przyszyć guziki, naprawić obrąbek.2. Narysuje, skroi i przygotowuje proste kostiumy teatralne do sztuki w której

występują co najmniej trzy postacie.3. Wykona i ubierze marionetkę.

Sprawność krawca

1. Umie zdjąć miarę.2. Umie posługiwać się wykrojem.3. Skroi, sfastryguje, przymierzy i wyprasuje.4. Doskonale posługuje się maszyną do szycia,5. Wykonał coś do mieszkania (kapę na łóżko, zasłony,..).6. Zrobi na drutach część wyprawki dla niemowlęcia albo sweter do munduru.

Sprawność introligatora

1. Potrafi skleić bez szycia dwie książki w miękkiej okładce, formatu kieszonkowego.2. Zszyje i oprawi zbiór pism, takich jak "Gniazdo"3. Wykona prace ze skóry albo płótna: zakładkę do książek, segregator, etui,

okładkę na książkę albo mapę, szkatułkę...4. Przez trymestr jest odpowiedzialny za bibliotekę zastępu albo drużyny

(utrzymanie w dobrym stanie, segregowanie, wypożyczanie, dokumentacja książek do kupienia).

68

Sprawności FSE

ODZNAKATKACTWO

Sprawność wikliniarza

1. Zna różne sposoby i materiały do wyplatania.2. Zna różne grubości ratanu i wikliny, umie przygotować sobie materiały do pracy.3. Posiada podstawowe narzędzia wikliniarza I umie je konserwować.4. Wykonał pięć różnych prac dla domu i lokalu (podkładkę pod talerz, koszyk,

abażur, etażerkę, taboret, stolik, stojak na gazety...).5. Wykorzysta! znane sobie techniki na obozie, używając materiałów znalezionych

na miejscu, żeby wykonać solidne sita, i inne plecione przedmioty użytkowe lub dekoracyjne dla obozu.

6. Umie nauczyć tej techniki swoich kolegów z zastępu.

Sprawność tkacza

1. Na ramie tkackiej wykona sztukę odzieży (szalik, spódnicę, pasek, krawat, poncho...) i element dekoracyjny (obrus, poduszka, gobelin, torba albo dywanik...).

2. Wykona przyrząd do tkania na obozie, do wyboru: czółenko i dwa grzebienie, ramę, listwę z gwoździami, kołowrotek...

3. Nauczy swój zastęp tkać na wątku ze sznurka, słomy, sitowia albo traw.

69

Sprawności FSE

ODZNAKABUDOWNICTWO

Sprawność architekta.

1. Zna podstawowe zasady rysunku architektonicznego i korzystania z przyborów do rysowania.

2. Zrobi od ręki rysunek detalu architektami, albo koncepcyjny projekt mieszkania albo domu.

3. Ma zwięzłe wiadomości na temat najważniejszych cech charakterystycznych starożytnej architektury: Greckiej (styl dorycki, joński i koryncki), Rzym, Egipt.

4. Zna najważniejsze cechy charakterystyczne głównych stylów europejskich: romański, gotycki, renesansowy, XVII, XVIII i XIX wiek

5. Zna różne style regionalnego budownictwa mieszkaniowego swojego regionu i przyczyny powodujące taki wybór form i materiałów.

6. Zna wzory na obliczanie popularnych powierzchni i objętości. Ma wiadomości na temat odporności różnych materiałów (beton zbrojony, żelazo, drewno...).

7. Obejrzy ciekawy kościół w swoim regionie pod kątem architektonicznym (plany, szkice, zdjęcia....). Zbierze te elementy w jednym zeszycie,

8. Na trwającej budowie rozpozna różno etapy budowy (fundamenty, parter, piętro, pokrycie budynku albo pokrycie dachu), (robota murarska, stolarska, gipsowanie, malowanie itd...). Wysłucha wytłumaczenia architekta odnośnie przebiegu i etapów małej budowy (dom jednorodzinny, małe przedsiębiorstwo przemysłowe, maty budynek biurowy, itd.)

9. Wykona projekty i rzuty pionowe harcówki swojego zastępu i pokieruje wykonaniem, albo wykona i pokieruje wykonaniem takich rysunków dla swojego miejsca na obozie.

10. Wykona samodzielnie (albo pokieruje wykonaniem) małą pracę murarską o zastosowaniu praktycznym, do której wcześniej wykona projekt, przekrój i rzut pionowy w podanej skali (skomplikowane ogrodzenie z bramą i słupkami, maty garaż, ozdobną studnię, murek do ogródka ze schodami itd...).

11. Umie zrobić małą makietę wybranego obiektu (dom, kaplica, wiejski domek itd...) z tektury, gipsu, balsy, albo czegoś innego. W przypadku braku materiałów można wykonać bardzo dokładny rysunek perspektywiczny.

70

Sprawności FSE

12. Wykona studium pojedynczego mieszkania albo małego budynku biurowego, wiejskiego domku, kaplicy z planem i rzutem pionowym. Zrobi poprawną etiudę planu mieszkania 4 lub 5 pokojowego.

71

Sprawności FSE

Sprawność murarza

1. Zgromadzi najczęściej używane narzędzia: młotek murarski, kielnia, kastra, sito, łopata, metronka, ołówek anilinowy, pion sznurkowy, sznurek, węgielnica, poziomica, dłuto kamieniarskie...

2. Czyta plan i dokona obmiaru materiałów użytych do prostej budowy: kominka w mieszkaniu, pieca lub rożna, drogi wyłożonej płytami, niewielkiego muru okalającego...

3. Sporządzi zaprawę murarską (zna proporcje rozmaitych składników, także dotyczące innych mieszanek jak cement, beton itp...). Umie korzystać z pionu i poziomicy.

4. Potrafi zrobić tynk gipsowy i cementowy.5. Wykona zakotwienia (w gipsie lub w cemencie)przy pomocy złączek

(ławki, etażerki...).6. Śledzi budowę domu lub budynku w celu zrobienia reportażu ze zdjęciami i

szkicami, albo sporządzi dokładny plan lokalu (budynku, mieszkania) i umiejscowi jego rozmieszczenie przy pomocy szkiców.

Sprawność malarza - szklarza

1. Oczyści i pomaluje boazerię (drzwi, okiennice, balustradę przy schodach, gzymsy...) lub okucia, albo przytnie i wprawi szybę.

2. Pomaluje meble lub namaluje znaki na tablicach powitalnych i sygnalizacyjnych obozu.

3. W ramach działań zastępu, drużyny albo w domu, pomaluje lub wytapetuje jedno pomieszczenie lub pobieli sufit albo polakieruje boazerię, a przy tym:

- obliczy powierzchnię do pokrycia i niezbędne materiały,- zgromadzi materiały i narzędzia,- pokieruje ekipą wykonawczą.

Sprawność cieśli

1. Wykona trzy pierwsze próby na sprawność stolarza.2. Zastąpi czwartą próbę na sprawność stolarza pokierowaniem wykonania

i położenia dachu na domku albo pomieszczeniu drużyny.

Sprawność elektryka

1. Skompletuje torbę z narzędziami: śrubokręt, szczypce izolujące, młotek, bezpieczniki, przewód elektryczny.

2. Zna niebezpieczeństwo związane z elektrycznością i środki ostrożności, jakie należy zachować przy montażu. Wie, że należy się strzec wszelkich nieznanych instalacji.

72

Sprawności FSE

3. Potrafi skutecznie pospieszyć z pomocą w przypadku porażenia prądem:4. - zna warunki odizolowania,5. - opanował doskonale jedną z metod sztucznego oddychania,6. Posiada wiadomości o sposobach wytwarzania energii elektrycznej

(chemicznym7. elektrostatycznym), o ogniwach, akumulatorach, dynamach i prądnicach

prądu zmiennego.8. Zna prawo Ohma, jego zastosowania praktyczne i definicję podstawowych

jednostek energii elektryczne] (wolt, amper, watt. Ohm). Potrafi odczytać prosty schemat i zna zasadnicze symbole. Zna zastosowanie amperomierza, woltomierza i czujnika.

9. Potrafi wyjaśnić rolę skrzynki rozgałęziającej, bezpiecznika i samoczynnego wyłącznika.

10. Silny prąd: umie właściwie zainstalować gniazdko wtyczkowe. Wykona przedłużenie, zainstaluje rampę świetlną, umieści włączniki Umie zainstalować lampę z czujnikiem ruchu i podłączy lampę fluorescencyjną.

11. Słaby prąd: posiada wiadomości na temat telefonu (mikrofon, słuchawka, przekaźnik itp.). Potrafi wykonać drobny prosty montaż,

12. Pokieruje montażem instalacji elektrycznej w kąciku zastępu albo w lokalu, albo wykona dokładne szkice instalacji elektrycznej w lokalu lub w domu. Obie powyższe próby podlegają zatwierdzeniu przez specjalistę.

13. Naprawi elektryczny, opornościowy sprzęt gospodarstwa domowego: żelazko, kuchenka, czajnik, albo na obozie wykona oświetlenie namiotu zastępu przy zastosowaniu generatora napędzanego przez wodospad.

73

Sprawności FSE

ODZNAKAINFORMATYKA

Sprawność operatora systemu

URZĄDZENIE

Jednostka centralna

1. Zna wewnętrzny podział komputera. Zwięźle wytłumaczy rolę:- procesora- ROM- RAM- pamięci masowej (różne typy)- karty (obrazu, dźwięku, kontrolerów)

URZĄDZENIA PERYFERYJNE

2. Pamięć masowa: opisze kilka istniejących typów pamięci masowej (dyskietka, twardy dysk, płyty CD-ROM, taśmy magnetyczne, ZIP-y...) i ułoży je w zależności od pojemności (pojemność, czas dostępu, cena...)

3. Monitor: umie dobrać określony monitor do komputera.4. Drukarki: zwięźle opisze zasady działania drukarek.

- igłowej,- mozaikowej,- atramentowej- laserowejPoda wady i zalety każdej z nich.

5. Wytłumaczy czym jest i do czego służy tablet.

PROGRAMY

6. Umie poprawnie posługiwać się systemem operacyjnym.7. Opisze jego funkcjonowanie i w zależności od typu, jego środowisko graficzne.8. Umie wykonać następujące bieżące czynności:

- sformatować dyskietkę,- skopiować dyskietkę,- skopiować katalog,- usunąć, zmienić nazwę, przenieść pliki albo katalogi,- umie stworzyć pamięć wirtualną,- umie odzyskać skasowany plik.

74

Sprawności FSE

Sprawność programisty

1. Dobrze zna język oprogramowania (BASIC, Pascal, C, Asembler,..) Wytłumaczy rolę urządzeń tłumaczących programy na swój język wewnętrzny (Interpret, kompilator).

2. Wytłumaczy i zdefiniuje:- rolę i różne typy zmiennych (liczby całkowite, zmienne przecinkowe, tablice...),- różne rodzaje pętli i testów,- rolę podprogramów,

- rolę poleceń.3. Wytłumaczy na czym polega dzielenie programu4. Samodzielnie napisze program składający się z 300 linijek (oprócz komentarza!,

który działa bezbłędnie. Dołączy wydruk programu opatrzony komentarzem.

Sprawność operatora biurowego

1. Umie uruchomić i pracować w programie biurowym (obróbka tekstu, baza danych, arkusz kalkulacyjny...).

2. Wytłumaczy zasadę działania i ich funkcjonowanie3. Obróbka tekstu: potrafi wyprodukować tekst liczący pól tuzina stron

- z akapitami, marginesami, centrowaniem i tytułami...,- wyrównany do prawa i do lewa,- w niektórych akapitach wykorzystane są możliwości typograficzne (tłusty druk, mały druk, podkreślenia...,- różnym rozmiarem stron,

- automatyczną numeracją stron.

75