6 chuan mucke toan dot 2

Embed Size (px)

Citation preview

  • 1. B TI CHNH --------***-------- S: 105/2003/TT-BTC CNG HO X HI CH NGHA VIT NAM c lp - T do - Hnh phc --------------------------------------------------------- H Ni, ngy 4 thng 11 nm 2003 THNG T Hng dn k ton thc hin su (06) chun mc k ton ban hnh theo Quyt nh s 165/2002/Q-BTC ngy 31/12/2002 ca B trng B Ti chnh - Cn c Quyt nh s 165/2002/Q-BTC ngy 31/12/2002 ca B trng B Ti chnh v vic ban hnh v cng b su (06) Chun mc k ton Vit Nam (t 2); - Cn c Ch k ton doanh nghip ban hnh theo Quyt nh s 1141TC/Q/CKT ngy 1/11/1995 v cc Thng t hng dn sa i, b sung Ch k ton doanh nghip ca B Ti chnh; B Ti chnh hng dn k ton thc hin su (06) Chun mc k ton trn p dng cho cc doanh nghip thuc cc ngnh, cc thnh phn kinh t trong c nc. I- HNG DN K TON CHUN MC "THU TI SN" A- Phn loi thu ti sn 1.1- Phn loi thu ti sn phi cn c vo bn cht cc iu khon trong hp ng v phi thc hin ngay ti thi im khi u thu ti sn. Sau thi im khi u thu ti sn nu c thay i cc iu khon ca hp ng (tr gia hn hp ng) th cc iu khon mi ny c p dng cho sut thi hn hp ng. Nhng thay i v c tnh (thay i c tnh thi gian s dng kinh t hoc gi tr cn li ca ti sn thu) hoc thay i kh nng thanh ton ca bn thu th khng lm thay i s phn loi thu ti sn i vi ghi s k ton. 1.2- Phn loi thu ti sn c cn c vo mc chuyn giao cc ri ro v li ch gn lin vi quyn s hu ti sn thu t bn cho thu cho bn thu. Thu ti sn bao gm thu ti chnh v thu hot ng. 1.2.1- Thu ti chnh: - Thu ti chnh: L thu ti sn m bn cho thu c s chuyn giao phn ln ri ro v li ch gn lin vi quyn s hu ti sn cho bn thu. Quyn s hu ti sn c th chuyn giao vo cui thi hn thu. - Cc trng hp thu ti sn di y thng dn n hp ng thu ti chnh : a) Bn cho thu chuyn giao quyn s hu ti sn cho bn thu khi ht thi hn thu.

2. b) Ti thi im khi u thu ti sn, bn thu c quyn la chn mua li ti sn thu vi mc gi c tnh thp hn gi tr hp l vo cui thi hn thu. c) Thi hn thu ti sn ti thiu phi chim phn ln thi gian s dng kinh t ca ti sn cho d khng c s chuyn giao quyn s hu. d) Ti thi im khi u thu ti sn, gi tr hin ti ca khon thanh ton tin thu ti thiu chim phn ln (tng ng) gi tr hp l ca ti sn thu. e) Ti sn thu thuc loi chuyn dng m ch c bn thu c kh nng s dng khng cn c s thay i, sa cha ln no. - Hp ng thu ti sn cng c coi l hp ng thu ti chnh nu hp ng tho mn t nht mt trong ba (3) trng hp sau: a) Nu bn thu hu hp ng v n b tn tht pht sinh lin quan n vic hu hp ng cho bn cho thu; b) Thu nhp hoc tn tht do s thay i gi tr hp l ca gi tr cn li ca ti sn thu gn vi bn thu; c) Bn thu c kh nng tip tc thu li ti sn sau khi ht hn hp ng thu vi tin thu thp hn gi thu th trng. 1.2.2- Thu hot ng: - Thu ti sn c phn loi l thu hot ng nu ni dung ca hp ng thu ti sn khng c s chuyn giao phn ln ri ro v li ch gn lin vi quyn s hu ti sn. - Thu ti sn l quyn s dng t thng c phn loi l thu hot ng v quyn s dng t thng c thi gian s dng kinh t v hn v quyn s hu s khng chuyn giao cho bn thu khi ht thi hn thu. B. Hng dn k ton thu ti sn l thu ti chnh 1- Ghi nhn ti sn thu ti chnh i vi bn thu 1.1. Ti thi im nhn ti sn thu, bn thu ghi nhn gi tr ti sn thu ti chnh v n gc phi tr v thu ti chnh vi cng mt gi tr bng vi gi tr hp l ca ti sn thu. Nu gi tr hp l ca ti sn thu cao hn gi tr hin ti ca khon thanh ton tin thu ti thiu th ghi theo gi tr hin ti ca khon thanh ton tin thu ti thiu. Khi tnh gi tr hin ti ca khon thanh ton tin thu ti thiu cho vic thu ti sn, doanh nghip c th s dng t l li sut ngm nh hoc t l li sut c ghi trong hp ng thu hoc t l li sut bin i vay ca bn thu. Trng hp trong hp ng thu ti chnh ghi r s n gc phi tr bng gi tr hp l ti sn thu th ti sn thu v n phi tr v thu ti chnh c ghi theo cng gi tr ny. 2 3. Gi tr hp l hoc gi tr hin ti ca khon thanh ton tin thu ti thiu ghi nhn gi tr TSC thu ti chnh l gi cha c thu GTGT (K c trng hp TSC thu ti chnh dng vo hot ng SXKD hng ho, dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr thu v trng hp TSC thu ti chnh dng vo hot ng SXKD hng ho, dch v thuc i tng khng chu thu GTGT hoc chu thu GTGT tnh theo phng php trc tip). 1.2. Cc chi ph trc tip pht sinh ban u lin quan n hot ng thu ti chnh c tnh vo nguyn gi ca ti sn thu. 1.3. Khon thanh ton tin thu ti sn thu ti chnh phi c chia ra thnh chi ph ti chnh (s tin li thu ti chnh) v khon phi tr n gc tng k. S tin li thu ti chnh phi tr c hch ton vo chi ph ti chnh trong sut thi hn thu. S tin li thu ti chnh ghi nhn vo chi ph ti chnh tng k c xc nh bng s d n gc cn li nhn (x) vi t l li sut nh k c nh. Trng hp s thu GTGT do bn cho thu tr khi mua TSC cho thu m bn thu phi hon li th s tin li thu ti chnh phi tr bao gm c s li tnh trn s thu GTGT m bn thu cha tr cho bn cho thu. 1.4. Bn thu c trch nhim tnh, trch khu hao ti sn c nh vo chi ph sn xut, kinh doanh theo nh k trn c s p dng chnh sch khu hao nht qun vi chnh sch khu hao ca ti sn cng loi thuc s hu ca doanh nghip i thu. Nu khng chc chn l bn thu s c quyn s hu ti sn thu khi ht hn hp ng thu th ti sn thu s c khu hao theo thi hn thu nu thi hn thu ngn hn thi gian s dng hu ch ca ti sn thu. 1.5. Trng hp li thu ti chnh iu kin c vn ho vo gi tr ti sn d dang th thc hin theo quy nh ti phn IV Thng t ny. 2- K ton TSC thu ti chnh 2.1- Ti khon k ton K ton TSC thu ti chnh s dng TK 212 - Ti sn c nh thu ti chnh. Ti khon ny phn nh gi tr hin c v tnh hnh bin ng ca ton b TSC thu ti chnh ca doanh nghip. Hch ton TK 212- TSC thu ti chnh cn tn trng cc quy nh sau: 1. Ti khon ny dng cho doanh nghip thu hch ton nguyn gi ca TSC i thu ti chnh. y l nhng TSC cha thuc quyn s hu ca doanh nghip nhng doanh nghip c ngha v v trch nhim php l qun l v s dng nh ti sn ca doanh nghip. 3 4. Nguyn gi ca TSC i thu ti chnh khng bao gm s thu GTGT bn cho thu tr khi mua TSC cho thu (K c trng hp TSC thu ti chnh dng vo hot ng SXKD hng ho, dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr thu v trng hp TSC thu ti chnh dng vo hot ng SXKD hng ho, dch v thuc i tng khng chu thu GTGT hoc chu thu GTGT tnh theo phng php trc tip). 2. Khng phn nh vo ti khon ny gi tr ca cc TSC i thu hot ng. 3. Ti khon 212 c m chi tit theo di tng loi, tng TSC i thu. 4. Vic ghi nhn nguyn gi ca TSC thu ti chnh ti thi im khi u thu c thc hin theo quy nh ca chun mc k ton s 06 "Thu ti sn". Sau thi im , k ton TSC thu ti chnh trn TK 212 c thc hin theo quy nh ca chun mc k ton s 03 "TSC hu hnh". 5. S thu GTGT bn thu phi tr cho bn cho thu theo nh k nhn c ho n thanh ton tin thu ti chnh c hch ton nh sau: - Trng hp TSC thu ti chnh dng vo hot ng SXKD hng ho, dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr thu th s thu GTGT phi tr tng k c ghi vo bn N TK 133- Thu GTGT c khu tr (1332); - Trng hp TSC thu ti chnh dng vo hot ng SXKD hng ho, dch v thuc i tng khng chu thu GTGT hoc chu thu GTGT tnh theo phng php trc tip th s thu GTGT phi tr tng k c ghi vo chi ph SXKD trong k. Kt cu v ni dung phn nh ca Ti khon 212 - TSC thu ti chnh Bn N: Nguyn gi ca TSC thu ti chnh tng. Bn C: Nguyn gi ca TSC thu ti chnh gim do chuyn tr li cho bn cho thu khi ht hn hp ng hoc mua li thnh TSC ca doanh nghip. S d bn N: Nguyn gi ca TSC thu ti chnh hin c. 2.2- Phng php k ton cc hot ng kinh t lin quan n thu ti sn l thu ti chnh a - Khi pht sinh cc chi ph trc tip ban u lin quan n ti sn thu ti chnh trc khi nhn ti sn thu nh m phn, k kt hp ng..., ghi: N TK 142 - Chi ph tr trc 4 5. C cc TK 111, 112... b - Khi chi tin ng trc khon tin thu ti chnh, k qu m bo vic thu ti sn, ghi: N TK 342- N di hn (S tin thu tr trc - nu c) N TK 244- K qu, k cc di hn C cc TK 111, 112... c - Trng hp n gc phi tr v thu ti chnh xc nh theo gi mua cha c thu GTGT m bn cho thu tr khi mua TSC cho thu. c.1- Khi nhn TSC thu ti chnh, k ton cn c vo hp ng thu ti sn v cc chng t c lin quan phn nh gi tr TSC thu ti chnh theo gi cha c thu GTGT u vo, ghi: N TK 212- TSC thu ti chnh (Gi cha c thu GTGT) C TK 342 - N di hn (Gi tr hin ti ca khon thanh ton tin thu ti thiu hoc gi tr hp l ca ti sn thu tr (-) S n gc phi tr k ny) C TK 315- N di hn n hn tr (S n gc phi tr k ny). c.2- Chi ph trc tip ban u lin quan n hot ng thu ti chnh c ghi nhn vo nguyn gi TSC thu ti chnh, ghi: N TK 212 - TSC thu ti chnh C TK 142 - Chi ph tr trc, hoc C cc TK 111, 112 (S chi ph trc tip lin quan n hot ng thu pht sinh khi nhn ti sn thu ti chnh). c.3 - Cui nin k ton, cn c vo hp ng thu ti sn xc nh s n gc thu ti chnh n hn tr trong nin k ton tip theo, ghi: N TK 342- N di hn C TK 315- N di hn n hn tr. c.4- nh k, nhn c ho n thanh ton tin thu ti chnh: c.4.1- Trng hp TSC thu ti chnh dng vo hot ng sn xut kinh doanh hng ho, dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr thu: - Khi xut tin tr n gc, tin li thu v thu GTGT cho n v cho thu, ghi: N TK 635- Chi ph ti chnh (Tin li thu tr k ny) N TK 315- N di hn n hn tr (N gc tr k ny) N TK 133- Thu GTGT c khu tr (1332) C cc TK 111, 112. - Khi nhn c ho n thanh ton tin thu ti sn nhng doanh nghip cha tr tin ngay, cn c vo ho n phn nh s n phi tr li thu ti chnh v s thu GTGT vo TK 315- N di hn n hn tr, ghi: N TK 635- Chi ph ti chnh (Tin li thu) N TK 133- Thu GTGT c khu tr (1332) C TK 315- N di hn n hn tr. c.4.2- Trng hp TSC thu ti chnh dng vo hot ng sn xut, kinh doanh hng ho, dch v thuc i tng khng chu thu GTGT hoc chu thu GTGT tnh 5 6. theo phng php trc tip: - Khi xut tin tr n gc, tin li thu v thu GTGT cho n v cho thu, ghi: N TK 635- Chi ph ti chnh (Tin li thu tr k ny) N TK 315- N di hn n hn tr (N gc tr k ny) N TK 623, TK 627, TK 641, TK 642 (S thu GTGT tr k ny) C cc TK 111, 112. - Khi nhn c ho n thanh ton tin thu ti chnh nhng doanh nghip cha tr tin ngay, cn c vo ho n phn nh s n phi tr li thu ti chnh v s thu GTGT phi tr vo TK 315- N di hn n hn tr, ghi: N TK 635- Chi ph ti chnh (Tin li thu) N TK 623, TK 627, TK 641, TK 642 (S thu GTGT) C TK 315- N di hn n hn tr. d - Trng hp n gc phi tr v thu ti chnh xc nh theo gi mua c thu GTGT m bn cho thu tr khi mua TSC cho thu: d.1. Khi nhn TSC thu ti chnh bn i thu nhn n c s thu GTGT do bn cho thu tr khi mua TSC cho thu m bn thu phi hon li cho bn cho thu, k ton cn c vo hp ng thu ti chnh v cc chng t lin quan phn nh gi tr TSC thu ti chnh theo gi cha c thu GTGT phi hon li cho bn cho thu, ghi: N TK 212 - TSC thu ti chnh (Gi cha c thu GTGT) N TK 138 - Phi thu khc (S thu GTGT u vo ca TSC thu ti chnh) C TK 315 - N di hn n hn tr (S n phi tr k ny c c thu GTGT) C TK 342 - N di hn (Gi tr hin ti ca khon thanh ton tin thu ti thiu hoc gi tr hp l ca ti sn thu tr (-) S n phi tr k ny cng (+) S thu GTGT bn thu cn phi tr dn trong sut thi hn thu). d.2- Chi ph trc tip ban u c ghi nhn vo nguyn gi TSC thu ti chnh, ghi: N TK 212 - TSC thu ti chnh C TK 142 - Chi ph tr trc C cc TK 111, 112 (Chi ph trc tip pht sinh lin quan n hot ng thu ti chnh khi nhn ti sn thu ti chnh). d.3- Cui nin k ton, cn c vo hp ng thu ti chnh xc nh s n gc thu ti chnh n hn tr trong nin k ton tip theo, ghi: N TK 342- N di hn C TK 315- N di hn n hn tr. d.4- nh k, nhn c ho n thanh ton tin thu ti chnh: d.4.1- Khi chi tin tr n gc v tin li thu ti sn cho n v cho thu, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh (Tin li thu tr k ny) N TK 315 - N di hn n hn tr (N gc phi tr k ny c c thu GTGT) C cc TK 111, 112 ... 6 7. d.4.2 - Cn c vo ho n thanh ton tin thu phn nh s thu GTGT phi thanh ton cho bn cho thu trong k, ghi: N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1332), hoc N cc TK 627, 641, 642 (Thu GTGT tnh theo phng php trc tip hch ton vo chi ph SXKD trong k) C TK 138 - Phi thu khc. d.4.3- Khi nhn c ho n thanh ton tin thu ti chnh nhng doanh nghip cha tr tin ngay, cn c vo ho n phn nh s li thu ti chnh phi tr k ny vo TK 315- N di hn n hn tr, ghi: N TK 635- Chi ph ti chnh C TK 315- N di hn n hn tr (Tin li thu phi tr k ny). - Cn c ho n thanh ton tin thu phn nh s thu GTGT c khu tr hoc tnh vo chi ph trong k ging nh trng hp chi tin tr n khi nhn c ho n (nh bt ton d.4.2). - Khi tr ph cam kt s dng vn phi tr cho bn cho thu ti sn, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh C cc TK 111, 112... e - nh k, k ton tnh, trch khu hao TSC thu ti chnh vo chi ph sn xut, kinh doanh hoc vn ho vo gi tr ti sn d dang, ghi: N cc TK 623, 627, 641, 642, 241 ... C TK 214 - Hao mn TSC thu ti chnh (2142). ng thi ghi n bn N TK 009- Ngun vn khu hao TSC. g- Khi tr li TSC thu ti chnh theo quy nh ca hp ng thu cho bn cho thu, k ton ghi gim gi tr TSC thu ti chnh, ghi: N TK 214 - Hao mn TSC (2142) C TK 212 - TSC thu ti chnh. h- Trng hp trong hp ng thu ti sn quy nh bn i thu ch thu ht mt phn gi tr ti sn, sau mua li th khi nhn chuyn giao quyn s hu ti sn, k ton ghi gim TSC thu ti chnh v ghi tng TSC hu hnh thuc s hu ca doanh nghip: - Khi chuyn t ti sn thu ti chnh sang ti sn thuc s hu, ghi: N TK 211 - TSC hu hnh C TK 212 - TSC thu ti chnh. - S tin tr khi mua li TSC thu ti chnh, ghi: N TK 211- TSC hu hnh C cc TK 111, 112. ng thi chuyn gi tr hao mn, ghi: N TK 2142 - Hao mn TSC thu ti chnh C TK 2141 - Hao mn TSC hu hnh. C. Hng dn k ton thu ti sn l thu hot ng 1- Ghi nhn thu ti sn l thu hot ng i vi doanh nghip thu 7 8. Thu ti sn l thu hot ng th doanh nghip thu khng phn nh gi tr ti sn i thu trn Bng cn i k ton ca doanh nghip, m ch phn nh chi ph tin thu hot ng vo chi ph sn xut, kinh doanh theo phng php ng thng cho sut thi hn thu ti sn, khng ph thuc vo phng thc thanh ton tin thu (Tr tin thu tng k hay tr trc, tr sau). 2- K ton TSC thu hot ng 2.1. Khi xc nh chi ph tin thu ti sn l thu hot ng phi tr trong k, ghi: N cc TK 623, 627, 641, 642 N TK 133- Thu GTGT c khu tr (1332) C TK 331 - Phi tr cho ngi bn, hoc C cc TK 111, 112,... 2.2. Trng hp doanh nghip phi tr trc tin thu ti sn l thu hot ng cho nhiu k. a. Khi xut tin tr trc tin thu cho nhiu k, ghi: N cc TK 623, 627, 641, 642 (S tr cho k ny) N TK 142 - Chi ph tr trc N TK 242 - Chi ph tr trc di hn N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (nu c) C cc TK 111, 112... b. nh k, phn b tin thu ti sn l thu hot ng tr trc vo chi ph sn xut, kinh doanh, ghi: N cc TK 623, 627, 641, 642 C TK 142 - Chi ph tr trc, hoc C TK 242 - Chi ph tr trc di hn. D. Hng dn k ton cho thu ti sn l cho thu hot ng 1- Ghi nhn TSC cho thu hot ng 1.1- Cho thu hot ng l bn cho thu khng c s chuyn giao phn ln ri ro v li ch gn vi quyn s hu ti sn cho thu. Bn cho thu vn ghi nhn ti sn cho thu hot ng trn Bng cn i k ton theo cch phn loi ti sn ca doanh nghip cho thu. 1.2- Doanh thu cho thu ti sn t cho thu hot ng phi c ghi nhn theo phng php ng thng trong sut thi hn cho thu m khng ph thuc vo phng thc thanh ton, tr khi p dng phng php tnh khc hp l hn. 1.3- Chi ph cho thu hot ng trong k bao gm khon khu hao ti sn cho thu hot ng v s chi ph trc tip ban u c ghi nhn ngay hoc phn b dn cho sut thi hn cho thu ph hp vi vic ghi nhn doanh thu. 1.4- Khu hao ti sn c nh cho thu hot ng theo quy nh ca Chun mc k ton TSC hu hnh hoc Chun mc k ton TSC v hnh ph hp vi chnh sch khu hao ca doanh nghip. 2- K ton TSC cho thu hot ng 8 9. 2.1- Khi pht sinh cc chi ph trc tip ban u lin quan n cho thu hot ng, ghi: N TK 627- Chi ph sn xut chung (c ghi nhn ngay vo chi ph trong k) N TK 142- Chi ph tr trc, hoc N TK 242- Chi ph tr trc di hn C cc TK 111, 112, 331,... 2.2- i vi doanh nghip tnh thu GTGT phi np theo phng php khu tr thu. a- Trng hp thu tin cho thu hot ng theo nh k: - Khi pht hnh ho n thanh ton tin thu ti sn, ghi: N TK 131- Phi thu ca khch hng C TK 511- Doanh thu bn hng v cung cp dch v (Tin cho thu cha c thu GTGT) C TK 3331- Thu GTGT phi np. - Khi thu c tin, ghi: N cc TK 111, 112,... C TK 131- Phi thu ca khch hng. b- Trng hp thu trc tin cho thu hot ng nhiu k. - Khi nhn tin ca khch hng tr trc v hot ng cho thu ti sn cho nhiu k, ghi: N cc TK 111, 112,... (Tng s tin nhn trc) C TK 3387- Doanh thu cha thc hin (Theo gi cha c thu GTGT) C TK 3331- Thu GTGT phi np. - nh k, tnh v kt chuyn doanh thu ca k k ton, ghi: N TK 3387 - Doanh thu cha thc hin C TK 511- Doanh thu bn hng v cung cp dch v. - S tin phi tr li cho khch hng v hp ng cho thu ti sn khng c thc hin tip hoc thi gian thc hin ngn hn thi gian thu tin trc (nu c), ghi: N TK 3387- Doanh thu cha thc hin (Gi cha c thu GTGT) N TK 3331- Thu GTGT phi np (S tin tr li cho ngi i thu v thu GTGT ca hot ng cho thu ti sn khng c thc hin) C cc TK 111, 112 (Tng s tin tr li). 2.3- i vi n v tnh thu GTGT phi np theo phng php trc tip. a- Trng hp thu tin cho thu hot ng theo nh k. - Khi pht hnh ho n dch v cho thu ti sn, ghi: N TK 131- Phi thu ca khch hng C TK 511- Doanh thu bn hng v cung cp dch v (Tng gi thanh ton). - Khi thu c tin, ghi: N cc TK 111, 112,... C TK 131- Phi thu ca khch hng. b- Trng hp thu trc tin cho thu hot ng nhiu k. 9 10. - Khi nhn tin ca khch hng tr trc v cho thu hot ng cho nhiu nm, ghi: N cc TK 111, 112... (Tng s tin nhn trc) C TK 3387 - Doanh thu cha thc hin (Tng s tin nhn trc). - nh k, tnh v kt chuyn doanh thu ca k k ton, ghi: N TK 3387- Doanh thu cha thc hin C TK 511- Doanh thu bn hng v cung cp dch v. - Cui k k ton, tnh v phn nh s thu GTGT phi np theo phng php trc tip, ghi: N TK 511- Doanh thu bn hng v cung cp dch v C TK 3331- Thu GTGT phi np. - S tin phi tr li cho khch hng v hp ng cung cp dch v v cho thu ti sn khng c thc hin, ghi: N TK 3387 - Doanh thu cha thc hin C cc TK 111, 112,... (Tng s tin tr li). 2.4- nh k, tnh, trch khu hao TSC cho thu hot ng vo chi ph SXKD, ghi: N TK 627- Chi ph sn xut chung C TK 214- Hao mn TSC (Hao mn TSC cho thu hot ng). ng thi, ghi n bn N TK 009- Ngun vn khu hao TSC. 2.5- nh k, phn b s chi ph trc tip ban u lin quan n cho thu hot ng (nu phn b dn) ph hp vi vic ghi nhn doanh thu cho thu hot ng, ghi: N TK 627 - Chi ph sn xut chung C TK 142- Chi ph tr trc C TK 242- Chi ph tr trc di hn. . K ton giao dch bn v thu li TSC l thu ti chnh 1. Ghi nhn giao dch bn v thu li ti sn l thu ti chnh Giao dch bn v thu li ti sn c thc hin khi ti sn c bn v c thu li bi chnh ngi bn. Khon chnh lch gia thu nhp bn ti sn vi gi tr cn li trn s k ton khng c ghi nhn ngay l mt khon li hoc l t vic bn ti sn m phi ghi nhn l thu nhp cha thc hin hoc chi ph tr trc di hn v phn b cho sut thi gian thu ti sn. Trong giao dch bn v thu li, nu c chi ph pht sinh ngoi chi ph khu hao th c hch ton vo chi ph sn xut, kinh doanh trong k. 2- K ton giao dch bn v thu li ti sn l thu ti chnh 2.1. Trng hp giao dch bn v thu li vi gi bn ti sn cao hn gi tr cn li ca TSC. a. Khi hon tt th tc bn ti sn, cn c vo ho n v cc chng t lin quan, ghi: N cc TK 111, 112, 131(Tng gi thanh ton) C TK 711- Thu nhp khc (Theo gi tr cn li ca TSC bn v thu li) 10 11. C TK 3387 - Doanh thu cha thc hin (Chnh lch gia gi bn ln hn gi tr cn li ca TSC) C TK 3331 - Thu GTGT phi np. ng thi, ghi gim TSC: N TK 811 - Chi ph khc (Gi tr cn li ca TSC bn v thu li) N TK 214 - Hao mn TSC (Nu c) C TK 211 - TSC hu hnh (Nguyn gi TSC). b. Cc bt ton ghi nhn ti sn thu v n phi tr v thu ti chnh, tr tin thu tng k thc hin theo bt ton 2.2.c v 2.2.d - Phn B "K ton thu ti sn l thu ti chnh". c. nh k, k ton tnh, trch khu hao TSC thu ti chnh vo chi ph sn xut, kinh doanh, ghi: N cc TK 623, 627, 641, 642 C TK 2142 - Hao mn TSC thu ti chnh. ng thi, ghi n bn N TK 009 - Ngun vn khu hao TSC- Ti khon ngoi Bng cn i k ton. d. nh k, kt chuyn chnh lch ln hn (li) gia gi bn v gi tr cn li ca ti sn c nh bn v thu li ghi gim chi ph sn xut, kinh doanh trong k ph hp thi gian thu ti sn, ghi: N TK 3387 - Doanh thu cha thc hin C cc TK 623, 627, 641, 642,... 2.2. Trng hp giao dch bn v thu li vi gi thp hn gi tr cn li ca TSC. a. Khi hon tt th tc bn ti sn, cn c vo ho n v cc chng t lin quan, ghi: N cc TK 111, 112, 131 (Tng gi thanh ton) C TK 711 - Thu nhp khc (Gi bn TSC) C TK 3331 - Thu GTGT phi np (Nu c). ng thi, ghi gim TSC: N TK 811 - Chi ph khc (Tnh bng gi bn TSC) N TK 242 - Chi ph tr trc di hn (Chnh lch gi bn nh hn gi tr cn li ca TSC) N TK 214 - Hao mn TSC (Nu c) C TK 211 - TSC hu hnh (Nguyn gi TSC). b. Cc bt ton ghi nhn ti sn, n phi tr v thu ti chnh, tr tin thu tng k v tnh, trch khu hao TSC thu ti chnh thc hin theo bt ton 2.2.c, 2.2.d v 2.2.g - Phn B "K ton thu ti sn l thu ti chnh". c. nh k, kt chuyn s chnh lch nh hn (l) gia gi bn v gi tr cn li ca TSC bn v thu li ghi tng chi ph sn xut, kinh doanh trong k, ghi: N cc TK 623, 627, 641, 642,... C TK 242 - Chi ph tr trc di hn. E. K ton giao dch bn v thu li TSC l thu hot ng 1- Ghi nhn giao dch bn v thu li TSC l thu hot ng 11 12. 1.1- Nu gi bn c tha thun mc gi tr hp l th cc khon l hoc li phi c ghi nhn ngay vo Bo co kt qu hot ng kinh doanh trong k pht sinh; 1.2- Nu gi bn c tho thun thp hn gi tr hp l th cc khon li hoc l cng phi c ghi nhn ngay trong k pht sinh, tr trng hp khon l c b p bng khon tin thu trong tng lai mt mc gi thu thp hn gi thu th trng, th khon l ny khng c ghi nhn ngay m phi phn b dn ph hp vi khon thanh ton tin thu trong sut thi gian m ti sn c d kin s dng; 1.3- Nu gi bn cao hn gi tr hp l th khon chnh lch cao hn gi tr hp l khng c ghi nhn ngay l mt khon li trong k m phi c phn b dn trong sut thi gian m ti sn c d kin s dng; 1.4- i vi thu hot ng, nu gi tr hp l ti thi im bn v thu li ti sn thp hn gi tr cn li ca ti sn, khon l bng s chnh lch gia gi tr cn li v gi tr hp l phi c ghi nhn ngay trong k pht sinh. 2- B sung ni dung phn nh ca Ti khon 242 "Chi ph tr trc di hn" B sung thm ni dung bn N TK 242: - S chnh lch gi bn nh hn gi tr cn li ca TSC bn v thu li l thu hot ng. B sung thm ni dung bn C TK 242: - Phn b s chnh lch gi bn nh hn gi tr cn li ca TSC bn v thu li vo chi ph sn xut, kinh doanh trong sut thi hn thu li ti sn. 3 - K ton giao dch bn v thu li TSC l thu hot ng 3.1. Khi bn TSC v thu li, cn c vo ha n GTGT v cc chng t lin quan n vic bn TSC, k ton phn nh giao dch bn theo cc trng hp sau: a- Nu gi bn c tha thun mc gi tr hp l th cc khon l hay li phi c ghi nhn ngay trong k pht sinh, cn c vo ho n chng t: - Phn nh s thu nhp bn TSC, ghi: N cc TK 111, 112, 131,... C TK 711 - Thu nhp khc (Gi bn TSC) C TK 3331 - Thu GTGT phi np (Nu c). ng thi, ghi gim TSC: 12 13. N TK 811 - Chi ph khc (Gi tr cn li ca TSC bn v thu li) N TK 214 - Hao mn TSC (S hao mn - Nu c) C TK 211- TSC hu hnh (Nguyn gi TSC). b- Nu gi bn c tho thun mc thp hn gi tr hp l th cc khon li hoc l cng phi c ghi nhn ngay, k ton ghi s cc bt ton nh im 3.1(a). Trng hp gi bn v thu li TSC thp hn gi tr hp l nhng mc gi thu thp hn gi thu th trng th khon l ny khng c ghi nhn ngay m phi phn b dn ph hp vi khon thanh ton tin thu trong thi gian thu ti sn, ghi: - Cn c vo ho n GTGT v cc chng t lin quan n vic bn TSC, phn nh thu nhp bn TSC, ghi: N cc TK 111, 112,... C TK 711 - Thu nhp khc (Gi bn TSC) C TK 3331 - Thu GTGT phi np. ng thi, ghi gim TSC: N TK 811 - Chi ph khc (Tnh bng gi bn ca TSC) N TK 242 - Chi ph tr trc di hn (Chnh lch gi tr cn li ca TSC ln hn gi bn) N TK 214 - Hao mn TSC C TK 211 - TSC hu hnh. - Trong cc k tip theo phn b s l v giao dch bn v thu li ti sn l thu hot ng vo chi ph sn xut, kinh doanh trong k ph hp vi khon thanh ton tin thu trong sut thi gian m ti sn d kin s dng, ghi: N cc TK 623, 627, 641, 642 C TK 242 - Chi ph tr trc di hn. c - Nu gi bn v thu li ti sn cao hn gi tr hp l th khon chnh lch cao hn gi tr hp l khng c ghi nhn ngay l mt khon li trong k m c phn b dn trong sut thi gian m ti sn c d kin s dng cn s chnh lch gia gi tr hp l v gi tr cn li c ghi nhn ngay l mt khon li hay l trong k. c.1- Cn c vo ho n GTGT bn TSC, ghi: N cc TK 111, 112, 131 C TK 711 - Thu nhp khc (Tnh bng gi tr hp l ca TSC) C TK 3387- Doanh thu cha thc hin (Chnh lch gi bn cao hn gi tr hp l ca TSC) C TK 3331 - Thu GTGT phi np (Nu c). ng thi, ghi gim gi tr TSC bn v thu li: N TK 811 - Chi ph khc (Gi tr cn li ca TSC bn v thu li) N TK 214 - Hao mn TSC (Nu c) C TK 211 - TSC hu hnh. c.2 - nh k, phn b s li v giao dch bn v thu li ti sn l thu hot ng ghi gim chi ph sn xut, kinh doanh trong k ph hp vi khon thanh ton tin thu trong sut thi gian m ti sn d kin s dng, ghi: N TK 3387 - Doanh thu cha thc hin C cc TK 623, 627, 641, 642. 13 14. 3.2. nh k, xc nh tin thu TSC phi tr, ghi: N cc TK 623, 627, 641, 642 N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (nu c) C cc TK 111, 112, 331. II - HNG DN K TON CHUN MC "NH HNG CA VIC THAY I T GI HI OI" 1- Chnh lch t gi hi oi Trng hp doanh nghip pht sinh cc n v tin t khc vi n v tin t chnh thc s dng trong k ton v lp bo co ti chnh, th khi quy i t n v tin t khc sang n v tin t s dng trong k ton s pht sinh chnh lch t gi hi oi. Chnh lch t gi hi oi l chnh lch t vic trao i thc t hoc quy i cng mt s lng tin t khc sang n v tin t k ton theo t gi hi oi khc nhau. Chnh lch t gi hi oi ch yu pht sinh trong cc trng hp: a) Thc t mua bn, trao i, thanh ton cc nghip v bng ngoi t trong k (chnh lch t gi hi oi thc hin): L khon chnh lch t vic trao i thc t hoc quy i cng mt s lng n v tin t khc sang n v tin t k ton theo t gi hi oi khc nhau. Chnh lch t gi hi oi ny thng pht sinh trong cc giao dch mua, bn hng ho, dch v; hoc thanh ton n phi tr, hay ng trc mua hng; hoc vay, hay cho vay,... bng n v tin t khc vi n v tin t k ton. Trong cc trng hp nu trn, t gi hi oi gia n v tin t khc vi n v tin t k ton s c ghi theo t gi hi oi ngy giao dch (t gi hi oi giao dch thc t, t gi giao dch bnh qun trn th trng ngoi t lin ngn hng do Ngn hng Nh nc Vit Nam cng b ti thi im pht sinh giao dch). Chnh lch t gi hi oi thc t pht sinh trong k (chnh lch t gi hi oi thc hin) doanh nghip bao gm: Chnh lch t gi hi oi thc t pht sinh trong k ca hot ng u t xy dng hnh thnh ti sn c nh (giai on trc hot ng); Chnh lch t gi hi oi thc t pht sinh trong k ca hot ng kinh doanh, k c ca hot ng u t XDCB ca doanh nghip va kinh doanh va c hot ng u t xy dng. b) nh gi li cc khon mc tin t c gc ngoi t ti ngy lp bng CKT thi im cui nm ti chnh: thi im kt thc nm ti chnh v nguyn tc cc khon mc tin t (S d ca cc Ti khon tin mt, Tin gi Ngn hng, n phi thu, n phi tr c phn nh ng thi theo n v tin t k ton v theo n v tin t khc vi n v tin t k ton) phi c bo co bng t gi cui nm ti chnh. V vy, thi im ny doanh nghip phi nh gi li cc khon mc tin t c gc ngoi t theo t gi hi oi giao dch bnh qun trn th trng ngoi t lin ngn hng do Ngn hng Nh nc Vit Nam cng b ti thi im cui nm ti chnh. 14 15. Chnh lch t gi hi oi do nh gi li cc khon mc tin t c gc ngoi t ti ngy lp bng CKT thi im cui nm ti chnh, gm: Chnh lch t gi hi oi ti ngy lp Bng CKT thi im cui nm ti chnh do nh gi li cc khon mc tin t c gc ngoi t lin quan n giai on u t xy dng (giai on trc hot ng); Chnh lch t gi hi oi ti ngy lp Bng CKT thi im cui nm ti chnh do nh gi li cc khon mc tin t c gc ngoi t lin quan n hot ng sn xut, kinh doanh. c) i vi cc doanh nghip s dng cng c ti chnh d phng ri ro hi oi th cc khon vay, n phi tr c gc ngoi t c hch ton theo t gi hi oi thc t pht sinh. Doanh nghip khng c nh gi li cc khon vay, n phi tr c gc ngoi t s dng cng c ti chnh d phng ri ro hi oi. 2- Nguyn tc ghi nhn cc nghip v kinh t pht sinh bng ngoi t v nh gi li cc khon mc tin t c gc ngoi t ti ngy lp Bng CKT thi im cui nm ti chnh 2.1- Cc doanh nghip sn xut, kinh doanh c cc nghip v kinh t pht sinh bng ngoi t phi thc hin ghi s k ton v lp bo co ti chnh theo mt n v tin t thng nht l ng Vit Nam, hoc n v tin t chnh thc s dng trong k ton (nu c chp thun). Vic quy i ng ngoi t ra ng Vit Nam, hoc ra n v tin t chnh thc s dng trong k ton v nguyn tc doanh nghip phi cn c vo t gi giao dch thc t ca nghip v kinh t pht sinh hoc t gi giao dch bnh qun trn th trng ngoi t lin ngn hng do Ngn hng Nh nc Vit Nam cng b ti thi im pht sinh nghip v kinh t (sau y gi tt l t gi giao dch) ghi s k ton. Doanh nghip ng thi phi theo di nguyn t trn s k ton chi tit cc Ti khon: Tin mt, Tin gi Ngn hng, Tin ang chuyn, cc khon phi thu, cc khon phi tr v Ti khon 007 Ngoi t cc loi (Ti khon ngoi Bng Cn i k ton). 2.2- i vi Ti khon thuc loi doanh thu, hng tn kho, TSC, chi ph sn xut, kinh doanh, chi ph khc, bn N cc Ti khon vn bng tin,... khi pht sinh cc nghip v kinh t bng ngoi t phi c ghi s k ton bng ng Vit Nam, hoc bng n v tin t chnh thc s dng trong k ton theo t gi giao dch thc t hoc t gi giao dch bnh qun lin ngn hng ti thi im nghip v kinh t pht sinh. 2.3- i vi bn C ca cc Ti khon vn bng tin, khi pht sinh cc nghip v kinh t bng ngoi t phi c ghi s k ton bng ng Vit Nam, hoc bng n v tin t chnh thc s dng trong k ton theo t gi ghi trn s k ton (t gi bnh qun gia quyn; t gi nhp trc, xut trc...). 2.4- i vi bn C ca cc Ti khon n phi tr, hoc bn N ca cc Ti khon n phi thu, khi pht sinh cc nghip v kinh t bng ngoi t phi c ghi s k ton bng ng Vit Nam, hoc bng n v tin t chnh thc s dng trong k ton theo t gi giao dch; Cui nm ti chnh cc s d N phi tr hoc d N phi thu c gc ngoi t c nh gi li theo t gi giao dch bnh qun trn th trng ngoi t lin ngn hng do Ngn hng Nh nc Vit Nam cng b ti thi im cui nm ti chnh. 15 16. 2.5- i vi bn N ca cc Ti khon n phi tr, hoc bn C ca cc Ti khon n phi thu, khi pht sinh cc nghip v kinh t bng ngoi t phi c ghi s k ton bng ng Vit Nam, hoc bng n v tin t chnh thc s dng trong k ton theo t gi ghi trn s k ton. 2.6. Cui nm ti chnh, doanh nghip phi nh gi li cc khon mc tin t c gc ngoi t theo t gi giao dch bnh qun trn th trng ngoi t lin ngn hng do Ngn hng Nh nc Vit Nam cng b ti thi im lp Bng CKT cui nm ti chnh. 2.7- Trng hp mua, bn ngoi t bng ng Vit Nam th hch ton theo t gi thc t mua, bn. 3- Nguyn tc x l chnh lch t gi hi oi 3.1- X l chnh lch t gi hi oi pht sinh trong k v chnh lch nh gi li cui k lin quan n hot ng sn xut, kinh doanh: - Ton b chnh lch t gi hi oi pht sinh trong k v chnh lch t gi hi oi nh gi li cc khon mc tin t c gc ngoi t cui nm ti chnh hoc ngy kt thc nm ti chnh khc vi nm dng lch ( c chp thun) ca cc khon mc tin t c gc ngoi t c ghi nhn ngay vo chi ph ti chnh, hoc doanh thu hot ng ti chnh trn Bo co kt qu hot ng kinh doanh ca nm ti chnh. - i vi doanh nghip va c hot ng kinh doanh, va c hot ng u t XDCB, nu pht sinh chnh lch t gi hi oi trong k v chnh lch nh gi li cui k lin quan n hot ng u t XDCB th cng x l cc chnh lch t gi hi oi ny vo chi ph ti chnh, hoc doanh thu hot ng ti chnh trn Bo co kt qu hot ng kinh doanh ca nm ti chnh. - Doanh nghip khng c chia li nhun hoc tr c tc trn li chnh lch t gi hi oi nh gi li cui nm ti chnh ca cc khon mc tin t c gc ngoi t. 3.2- X l chnh lch t gi hi oi pht sinh trong k v chnh lch do nh gi li cui k lin quan n hot ng u t xy dng (giai on trc hot ng) nh sau: - Trong giai on u t xy dng, khon chnh lch t gi hi oi thc hin v chnh lch t gi nh gi li cui nm ti chnh ca cc khon mc tin t c gc ngoi t phn nh lu k trn Bng cn i k ton (Ch tiu Chnh lch t gi hi oi). - Khi kt thc qu trnh u t xy dng, chnh lch t gi hi oi thc t pht sinh trong giai on u t xy dng (l hoc li t gi hi oi) khng tnh vo tr gi TSC m kt chuyn ton b vo chi ph ti chnh, hoc doanh thu hot ng ti chnh ca nm ti chnh c TSC v cc ti sn u t hon thnh a vo hot ng hoc phn b ti a l 5 nm (k t khi cng trnh a vo hot ng). - Chnh lch t gi hi oi nh gi li ca cc khon mc tin t c gc ngoi t cui nm ti chnh v thi im quyt ton, bn giao a TSC vo s dng (l hoc li t gi hi oi) khng tnh vo tr gi TSC hon thnh u t m phn b vo chi ph ti chnh, hoc doanh thu hot ng ti chnh ca cc k kinh doanh tip theo vi thi gian ti a l 5 nm (k t khi cng trnh a vo hot ng). 16 17. 3.3- X l chnh lch t gi hi oi pht sinh t chuyn i bo co ti chnh ca hot ng nc ngoi - Chnh lch t gi hi oi pht sinh t chuyn i bo co ti chnh ca hot ng nc ngoi khng th tch ri vi hot ng ca doanh nghip bo co c tnh ngay vo chi ph ti chnh hoc doanh thu hot ng ti chnh trong k nh quy nh ti im 3.1 phn II Thng t ny. - Chnh lch t gi hi oi pht sinh t chuyn i bo co ti chnh ca c s nc ngoi hot ng c lp c phn nh lu k trn Ti khon 413 - Chnh lch t gi hi oi v ch c tnh vo chi ph ti chnh, hoc doanh thu hot ng ti chnh khi doanh nghip thanh l khon u t thun c s nc ngoi. 4- K ton chnh lch t gi hi oi 4.1- Ti khon 413 "Chnh lch t gi hi oi" Ti khon ny dng phn nh s chnh lch t gi hi oi pht sinh trong hot ng u t XDCB (giai on trc hot ng); chnh lch t gi hi oi do nh gi li cc khon mc tin t c gc ngoi t cui nm ti chnh; khon chnh lch t gi hi oi khi chuyn i bo co ti chnh ca c s nc ngoi v tnh hnh x l s chnh lch t gi hi oi . Hch ton Ti khon 413 Chnh lch t gi hi oi cn tn trng mt s quy nh sau: 1- Doanh nghip ch phn nh cc khon chnh lch t gi hi oi vo TK 413 - Chnh lch t gi hi oi, trong cc trng hp: - Chnh lch t gi hi oi thc hin v chnh lch t gi hi oi do nh gi li ca cc khon mc tin t c gc ngoi t cui nm ti chnh ca hot ng u t XDCB trong giai on trc hot ng ca doanh nghip mi thnh lp (Khi cha hon thnh u t); - Khon chnh lch t gi hi oi do nh gi li ca cc khon mc tin t c gc ngoi t cui nm ti chnh ca hot ng kinh doanh, k c hot ng u t XDCB (doanh nghip kinh doanh va c hot ng u t XDCB); - Khon chnh lch t gi hi oi khi chuyn i bo co ti chnh ca c s nc ngoi hot ng c lp. 2- Cui nm ti chnh, k ton nh gi li s d cc Ti khon Tin mt, Tin gi Ngn hng, Tin ang chuyn, cc khon tng ng tin, cc khon phi thu, cc khon phi tr c gc ngoi t theo t gi giao dch bnh qun trn th trng ngoi t lin ngn hng do Ngn hng Nh nc Vit Nam cng b ti thi im lp bng CKT cui nm ti chnh. Khon chnh lch t gi do nh gi li s d ngoi t ca cc khon mc tin t c gc ngoi t c hch ton vo Ti khon 413 Chnh lch t gi hi oi; sau khi b tr gia chnh lch t gi hi oi tng, hoc gim do nh gi li phi kt chuyn ngay vo chi ph ti chnh hoc doanh thu hot ng ti chnh. 17 18. 3- Khon chnh lch t gi hi oi thc hin v chnh lch t gi hi oi nh gi li cui nm ti chnh i vi cc khon mc tin t c gc ngoi t ca hot ng u t XDCB (giai on trc hot ng) c phn nh lu k trn Bng cn i k ton {khon mc Chnh lch t gi (TK 413)}. Khi kt thc qu trnh u t xy dng, khon chnh lch hi oi ny c tnh ngay, hoc phn b ti a l 5 nm vo doanh thu hot ng ti chnh, hoc chi ph ti chnh k t khi cng trnh hon thnh a vo hot ng. 4- Khon chnh lch t gi hi oi khi chuyn i bo co ti chnh ca c s nc ngoi phi tun th quy nh ti on 24, Chun mc s 10- nh hng ca vic thay i t gi hi oi v c hch ton trn TK 413 - "Chnh lch t gi hi oi" v c ghi nhn vo Bo co kt qu hot ng kinh doanh theo quy nh ca on 30, Chun mc s 10 "nh hng ca vic thay i t gi hi oi". 5- i vi doanh nghip khng chuyn kinh doanh mua, bn ngoi t, th cc nghip v kinh t mua, bn ngoi t pht sinh c quy i ra ng Vit Nam theo t gi mua, bn thc t pht sinh. Chnh lch gia t gi thc t mua vo v t gi thc t bn ra ca ngoi t c hch ton vo Ti khon 515 Doanh thu hot ng ti chnh, hoc vo Ti khon 635 Chi ph ti chnh. 6- i vi cc Tng cng ty, khon chnh lch t gi hi oi phn nh trn Bng CKT hp nht ch phn nh khon chnh lch t gi khi chuyn i bo co ti chnh ca c s nc ngoi hp nht bo co ti chnh v khon chnh lch t gi ca hot ng u t XDCB cha hon thnh (giai on trc hot ng) ca cc n v thnh vin. Kt cu v ni dung phn nh ca Ti khon 413 - Chnh lch t gi hi oi Bn N: - Chnh lch t gi hi oi do nh gi li cc khon mc tin t c gc ngoi t (l t gi) cui nm ti chnh ca hot ng kinh doanh, k c hot ng u t XDCB (doanh nghip sn xut, kinh doanh c c hot ng u t XDCB); - Chnh lch t gi hi oi pht sinh v nh gi li cc khon mc tin t c gc ngoi t (l t gi) ca hot ng u t XDCB (giai on trc hot ng); - Chnh lch t gi hi oi khi chuyn i bo co ti chnh ca c s nc ngoi (l t gi); - Kt chuyn chnh lch t gi hi oi do nh gi li khon mc tin t c gc ngoi t cui nm ti chnh (li t gi) ca hot ng kinh doanh vo doanh thu hot ng ti chnh; - Kt chuyn chnh lch t gi hi oi pht sinh v nh gi li cc khon mc tin t c gc ngoi t (li t gi) ca hot ng u t XDCB (khi kt thc giai on u t XDCB) vo doanh thu hot ng ti chnh, hoc phn b dn; - Kt chuyn chnh lch t gi hi oi khi chuyn i bo co ti chnh ca c s nc ngoi (li t gi) vo doanh thu hot ng ti chnh khi thanh l khon u t thun c s nc ngoi. 18 19. Bn C: - Chnh lch t gi hi oi do nh gi li cc khon mc tin t c gc ngoi t (li t gi) cui nm ti chnh ca hot ng kinh doanh, k c hot ng u t XDCB (doanh nghip sn xut, kinh doanh c c hot ng u t XDCB); - Chnh lch t gi hi oi pht sinh, hoc nh gi li cc khon mc tin t c gc ngoi t (li t gi) ca hot ng u t XDCB (giai on trc hot ng); - Chnh lch t gi hi oi khi chuyn i bo co ti chnh ca c s nc ngoi (li t gi); - Kt chuyn chnh lch t gi hi oi do nh gi li cc khon mc tin t c gc ngoi t (l t gi) cui nm ti chnh ca hot ng kinh doanh vo chi ph ti chnh; - Kt chuyn chnh lch t gi hi oi pht sinh, hoc nh gi li cc khon mc tin t c gc ngoi t (l t gi) ca hot ng u t XDCB (khi hon thnh u t giai on trc hot ng) vo chi ph hot ng ti chnh hoc phn b dn; - Kt chuyn chnh lch t gi hi oi khi chuyn i bo co ti chnh ca c s nc ngoi (l t gi) vo chi ph ti chnh khi thanh l khon u t thun c s nc ngoi. Ti khon 413 Chnh lch t gi hi oi c th c s d bn N hoc s d bn C. S d bn N: - S chnh lch t gi hi oi pht sinh, hoc nh gi li cc khon mc tin t c gc ngoi t (l t gi) ca hot ng u t XDCB (giai on trc hot ng, cha hon thnh u t) thi im lp Bng CKT cui nm ti chnh; - S chnh lch t gi hi oi t chuyn i bo co ti chnh ca c s nc ngoi cha x l thi im lp Bng CKT cui nm ti chnh. S d bn C: - S chnh lch t gi hi oi pht sinh v nh gi li cc khon mc tin t c gc ngoi t (li t gi) ca hot ng u t XDCB (giai on trc hot ng, cha hon thnh u t) thi im lp Bng CKT cui nm ti chnh; - S chnh lch t gi hi oi t chuyn i bo co ti chnh ca c s nc ngoi cha x l thi im lp Bng CKT cui nm ti chnh. Ti khon 413 - Chnh lch t gi hi oi, c 3 Ti khon cp hai: Ti khon 4131 - Chnh lch t gi hi oi nh gi li cui nm ti chnh: Phn nh khon chnh lch t gi hi oi do nh gi li cc khon mc tin t c gc ngoi t (li, l t gi) cui nm ti chnh ca hot ng kinh doanh, k c hot ng u t XDCB (doanh nghip kinh doanh c hot ng u t XDCB). 19 20. Ti khon 4132 - Chnh lch t gi hi oi trong giai on u t XDCB: Phn nh khon chnh lch t gi hi oi pht sinh, v chnh lch t gi do nh gi li cc khon mc tin t c gc ngoi t (li, l t gi) ca hot ng u t XDCB (giai on trc hot ng, cha hon thnh u t). Ti khon 4133 - Chnh lch t gi hi oi t chuyn i bo co ti chnh: Phn nh khon chnh lch t gi hi oi khi chuyn i bo co ti chnh ca c s nc ngoi hot ng c lp. 4.2- Ti khon 242 - Chi ph tr trc di hn B sung ni dung phn nh ca Ti khon 242 - Chi ph tr trc di hn: Bn N: Phn nh s kt chuyn chnh lch t gi hi oi pht sinh v chnh lch t gi do nh gi li cc khon mc tin t c gc ngoi t (trng hp l t gi) ca hot ng u t XDCB (giai on trc hot ng) khi hon thnh u t. Bn C: Phn nh s phn b chnh lch t gi hi oi pht sinh v nh gi li cc khon mc tin t c gc ngoi t (l t gi) ca hot ng u t XDCB (giai on trc hot ng) khi hon thnh u t vo chi ph ti chnh. S d bn N: Phn nh chnh lch t gi hi oi pht sinh, hoc nh gi li cc khon mc tin t c gc ngoi t (l t gi) ca hot ng u t XDCB (giai on trc hot ng) khi hon thnh u t cha x l ti thi im lp Bng CKT cui nm ti chnh. Doanh nghip phi m s chi tit theo di ring bit chnh lch t gi hi oi (l t gi) pht sinh trong giai on trc hot ng ca hot ng u t XDCB cha phn b. 4.3- Ti khon 3387 - Doanh thu cha thc hin B sung ni dung phn nh ca Ti khon 3387 - Doanh thu cha thc hin: Bn N: Phn nh s phn b chnh lch t gi hi oi pht sinh, v nh gi li cc khon mc tin t c gc ngoi t (li t gi) ca hot ng u t XDCB (giai on trc hot ng) hon thnh vo doanh thu hot ng ti chnh trong k. Bn C: Phn nh s kt chuyn chnh lch t gi hi oi pht sinh v nh gi li cc khon mc tin t c gc ngoi t (trng hp li t gi) ca hot ng u t XDCB (giai on trc hot ng) khi hon thnh u t phn b dn vo doanh thu hot ng ti chnh. S d Bn C: Phn nh chnh lch t gi hi oi pht sinh, v nh gi li cc khon mc tin t c gc ngoi t (li t gi) ca hot ng u t XDCB (giai on trc hot ng) khi hon thnh u t cha x l ti thi im lp Bng CKT cui nm ti chnh. 20 21. Doanh nghip phi m s k ton chi tit theo di ring bit v chnh lch t gi hi oi (li t gi) cha phn b. 4.4- Ti khon 515 - Doanh thu hot ng ti chnh B sung ni dung phn nh ca Ti khon 515 - Doanh thu hot ng ti chnh: Bn N: - Kt chuyn s phn b chnh lch t gi hi oi ca hot ng u t XDCB (li t gi) (giai on trc hot ng, khi hon thnh u t) xc nh kt qu kinh doanh; - Kt chuyn khon x l chnh lch t gi hi oi t chuyn i bo co ti chnh ca hot ng nc ngoi xc nh kt qu kinh doanh. Bn C: - Phn nh s phn b chnh lch t gi hi oi ca hot ng u t XDCB (li t gi) (giai on trc hot ng) hon thnh u t vo doanh thu hot ng ti chnh; - Phn nh khon x l chnh lch t gi hi oi t chuyn i bo co ti chnh ca hot ng nc ngoi vo doanh thu hot ng ti chnh. 4.5- Ti khon 635 - Chi ph ti chnh B sung ni dung phn nh ca Ti khon 635 - Chi ph ti chnh: Bn N: - Phn nh s phn b chnh lch t gi hi oi ca hot ng u t XDCB (l t gi) (giai on trc hot ng) hon thnh u t vo chi ph ti chnh; - Phn nh khon x l chnh lch t gi hi oi t chuyn i bo co ti chnh ca hot ng nc ngoi (l t gi) vo chi ph ti chnh. Bn C: - Phn nh s kt chuyn khon x l chnh lch t gi hi oi ca hot ng u t XDCB (l t gi) (giai on trc hot ng) hon thnh u t xc nh kt qu kinh doanh; - Phn nh khon x l chnh lch t gi hi oi t chuyn i bo co ti chnh ca hot ng nc ngoi (l t gi) xc nh kt qu kinh doanh. 5- Phng php hch ton k ton mt s nghip v kinh t ch yu 5.1- K ton chnh lch t gi hi oi pht sinh trong k 5.1.1- K ton chnh lch t gi hi oi pht sinh trong k ca hot ng kinh doanh, k c hot ng u t XDCB ca doanh nghip ang sn xut, kinh doanh a) Khi mua hng ho, dch v thanh ton bng ngoi t: 21 22. - Nu pht sinh l t gi hi oi trong giao dch mua ngoi vt t, hng ho, TSC, dch v, ghi: N cc TK 151,152,153,156,157,211,213,241,623,627,641,642, 133,...(Theo t gi hi oi ngy giao dch) N TK 635 - Chi ph ti chnh (L t gi hi oi) C cc TK 111 (1112), 112 (1122) (Theo t gi hi oi ghi s k ton). - Nu pht sinh li t gi hi oi trong giao dch mua ngoi hng ho, dch v, ghi: N cc TK 151,152,153,156,157,211,213,241,623,627,641,642,133,...(Theo t gi hi oi ngy giao dch) C cc TK 111 (1112), 112 (1122) (Theo t gi ghi s k ton) C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (Li t gi hi oi). b) Khi nhn hng ho, dch v ca nh cung cp, hoc khi vay ngn hn, vay di hn, n di hn, hoc nhn n ni b,... bng ngoi t, cn c t gi hi oi thc t ngy giao dch, ghi: N cc TK c lin quan (Theo t gi hi oi ngy giao dch) C cc TK 331, 311, 341, 342, 336,.. (Theo t gi hi oi ngy giao dch). c) Khi thanh ton n phi tr (n phi tr ngi bn, n vay ngn hn, vay di hn, n di hn, n ni b,...): - Nu pht sinh l t gi hi oi trong giao dch thanh ton n phi tr, ghi: N cc TK 311, 315, 331, 336, 341, 342,... (T gi hi oi ghi s k ton) N TK 635 - Chi ph ti chnh (L t gi hi oi) C cc TK 111 (1112), 112 (1122) (T gi hi oi ghi s k ton). - Nu pht sinh li t gi hi oi trong giao dch thanh ton n phi tr, ghi: N cc TK 311, 315, 331, 336, 341, 342,... (T gi hi oi ghi s k ton) C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (Li t gi hi oi) C cc TK 111 (1112), 112 (1122) (T gi hi oi ghi s k ton). d) Khi pht sinh doanh thu, thu nhp khc bng cc n v tin t khc vi n v tin t s dng ghi s k ton, ghi: N cc TK 111(1112), 112(1122), 131,... (T gi hi oi BQLNH) C cc TK 511, 711 (T gi hi oi giao dch thc t hoc BQLNH). e) Khi pht sinh cc khon n phi thu bng ngoi t, ghi: N cc TK 136, 138 (t gi hi oi ngy giao dch) N TK 635 - Chi ph ti chnh (Nu l t gi hi oi) C cc TK 111 (1112), 112 (1122) (T gi hi oi ghi s k ton) C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (Nu li t gi hi oi). f) Khi thu c tin n phi thu bng ngoi t (Phi thu khch hng, phi thu ni b,...): - Nu pht sinh l chnh lch t gi trong giao dch thanh ton n phi thu, ghi: N cc TK 111 (1112), 112 (1122) (T gi hi oi ngy giao dch) N TK 635 - Chi ph ti chnh (L t gi hi oi) C cc TK 131, 136, 138 (T gi hi oi ghi s k ton). - Nu pht sinh li chnh lch t gi hi oi khi thanh ton n phi thu bng ngoi t, ghi: N cc TK 111 (1112), 112 (1122) (T gi hi oi ngy giao dch) 22 23. C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (Li t gi hi oi) C cc TK 131, 136, 138... (T gi hi oi ghi s k ton). 5.1.2- K ton chnh lch t gi pht sinh trong k ca hot ng u t XDCB (giai on trc hot ng) a) Khi mua ngoi hng ho, dch v, TSC, thit b, khi lng xy dng, lp t do ngi bn hoc bn nhn thu bn giao: - Nu pht sinh l chnh lch t gi trong giao dch bng ngoi t thanh ton mua hng ho, dch v, TSC, thit b, khi lng xy dng, lp t do bn nhn thu bn giao, ghi: N cc TK 151, 152, 211, 213, 241,...(T gi hi oi ngy giao dch) N TK 413 - Chnh lch t gi hi oi(4131) (L t gi hi oi) C cc TK 111 (1112), 112 (1122)(T gi hi oi ghi s k ton). - Nu pht sinh li chnh lch t gi hi oi trong giao dch bng ngoi t thanh ton mua hng ho, dch v, TSC, thit b, khi lng xy dng, lp t do bn nhn thu bn giao, ghi: N cc TK 151, 152, 211, 213, 241,...(T gi hi oi ngy giao dch) C cc TK 111 (1112), 112 (1122)(T gi hi oi ghi s k ton) C TK 413 - Chnh lch t gi hi oi (4131) (Li t gi). b) Khi thanh ton n phi tr bng ngoi t (n phi tr ngi bn, n vay di hn, ngn hn, n ni b (nu c),...): - Nu pht sinh l chnh lch t gi hi oi trong giao dch thanh ton n phi tr, ghi: N cc TK 311, 315, 331, 336, 341, 342,... (T gi hi oi ghi s k ton) N TK 413 - Chnh lch t gi hi oi (4131) (L t gi) C cc TK 111 (1112), 112 (1122) (T gi hi oi ghi s k ton). - Nu pht sinh li chnh lch t gi hi oi trong giao dch thanh ton n phi tr, ghi: N cc TK 311, 315, 331, 336, 341, 342,...(T gi hi oi ghi s k ton) C cc TK 111 (1112), 112 (1122) (T gi hi oi ghi s k ton) C TK 413 - Chnh lch t gi hi oi (4131) (Li t gi hi oi). c) Hng nm, chnh lch t gi thc hin pht sinh trong giai on u t xy dng (giai on trc hot ng) c phn nh lu k trn TK 413 - Chnh lch t gi hi oi (4132) cho n khi hon thnh u t XDCB. d) Kt thc giai on u t xy dng (giai on trc hot ng), kt chuyn chnh lch t gi hi oi thc hin (theo s thun sau khi b tr s d bn N v bn C Ti khon 4132) ca hot ng u t (giai on trc hot ng) trn TK 413 - Chnh lch t gi hi oi (TK 4132) tnh ngay vo chi ph ti chnh, hoc doanh thu hot ng ti chnh, hoc kt chuyn sang TK 242 - Chi ph tr trc di hn (nu l t gi); hoc TK 3387 - Doanh thu cha thc hin (nu li t gi) phn b trong thi gian ti a l 5 nm, ghi: N TK 413 - Chnh lch t gi hi oi (4132) C TK 3387 - Doanh thu cha thc hin (Li t gi hi oi). Hoc N TK 242 - Chi ph tr trc di hn (L t gi hi oi) C TK 413 - Chnh lch t gi hi oi (4132). 23 24. ) X l chnh lch t gi hi oi (L hoc li) thc hin trong giai on u t c lu k trong giai on u t n thi im quyt ton bn giao a cng trnh vo hot ng s kt chuyn ngay ton b, hoc phn b trong thi gian i a l 5 nm (phn nh trn TK 242, hoc TK 3387) vo chi ph ti chnh, hoc doanh thu hot ng ti chnh. - Phn b chnh lch l t gi hi oi thc hin pht sinh trong giai on u t xy dng vo chi ph ti chnh ca nm ti chnh khi kt thc giai on u t, xy dng a TSC vo s dng, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh (L t gi hi oi) C TK 242 - Chi ph tr trc di hn. - Phn b chnh lch li t gi ngoi t thc hin pht sinh trong giai on u t xy dng vo doanh thu hot ng ti chnh ca nm ti chnh khi kt thc giai on u t, xy dng a TSC vo s dng, ghi: N TK 3387 - Doanh thu cha thc hin C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (Li t gi hi oi). 5.2- K ton chnh lch t gi hi oi nh gi li cui nm 5.2.1- K ton chnh lch t gi hi oi nh gi li cui nm thi im cui nm ti chnh, doanh nghip phi nh gi li cc khon mc tin t c gc ngoi t (n v tin t khc vi n v tin t chnh thc s dng trong k ton) theo t gi hi oi thi im cui nm ti chnh theo t gi hi oi bnh qun lin ngn hng do Ngn hng Nh nc cng b ti thi im cui nm ti chnh, c th pht sinh chnh lch t gi hi oi (li hoc l). Doanh nghip phi chi tit khon chnh lch t gi hi oi pht sinh do nh gi li cc khon mc tin t ny ca hot ng u t xy dng c bn (giai on trc hot ng) (TK 4132) v ca hot ng sn xut, kinh doanh (TK 4131): - Nu pht sinh li t gi hi oi, ghi: N cc TK 111 (1112), 112 (1122), 131, 136, 138, 311, 315, 331, 341, 342,... C TK 413 - Chnh lch t gi hi oi (4131, 4132). - Nu pht sinh l t gi hi oi, ghi: N TK 413 - Chnh lch t gi hi oi (4131, 4132) C cc TK111(1112), 112(1122), 131, 136, 138, 311, 315, 331, 341,342,... 5.2.2. X l chnh lch t gi hi oi nh gi li cui nm a - X l chnh lch t gi hi oi nh gi li cui nm ca cc khon mc tin t ca hot ng sn xut, kinh doanh, k c hot ng u t xy dng (ca doanh nghip ang sn xut, kinh doanh): - Kt chuyn ton b khon chnh lch t gi hi oi nh gi li cui nm ti chnh ca hot ng kinh doanh (theo s thun sau khi b tr s d bn N v bn C ca TK 4132) vo chi ph ti chnh (nu l t gi hi oi), hoc doanh thu hot ng ti chnh (nu li t gi hi oi) xc nh kt qu hot ng kinh doanh: + Kt chuyn li chnh lch t gi hi oi nh gi li cui nm ti chnh vo doanh thu hot ng ti chnh, ghi: N TK 413 - Chnh lch t gi hi oi (4131) 24 25. C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (Nu li t gi hi oi). + Kt chuyn l chnh lch t gi hi oi nh gi li cui nm ti chnh vo chi ph ti chnh, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh (Nu l t gi hi oi) C TK 413 - Chnh lch t gi hi oi (4131). b - X l chnh lch t gi hi oi nh gi li cui nm ca cc khon mc tin t ca hot ng u t xy dng c bn: - giai on ang u t xy dng, doanh nghip cha i vo hot ng th chnh lch t gi hi oi nh gi li cui nm c phn nh lu k trn TK 413 - Chnh lch t gi hi oi, s d N, hoc C phn nh trn Bng Cn i k ton. - Khi kt thc giai on u t, xy dng chuyn sang hot ng sn xut, kinh doanh s d N, hoc s d C TK 413 - Chnh lch t gi hi oi phn nh chnh lch t gi hi oi nh gi li cc khon mc tin t cui mi nm ti chnh (khng bao gm khon nh gi li cc khon mc tin t lin quan n hot ng u t xy dng thi im bn giao ti sn a vo s dng) s c x l nh sau: + Kt chuyn s d N TK 413 - Chnh lch t gi hi oi (4132) v TK 242 - Chi ph tr trc di hn phn b dn s l t gi hi oi ca giai on u t xy dng trong cc nm ti chnh tip theo trong thi gian ti a 5 nm (k t khi kt thc giai on u t) vo chi ph ti chnh, ghi: N TK 242 - Chi ph tr trc di hn C TK 413 - Chnh lch t gi hi oi (4132). + Kt chuyn s d C TK 413 - Chnh lch t gi hi oi (4132) v TK 3387 - Doanh thu cha thc hin phn b dn s li t gi hi oi ca giai on u t xy dng trong cc nm ti chnh tip theo trong thi gian ti a 5 nm (k t khi kt thc giai on u t) vo doanh thu hot ng ti chnh, ghi: N TK 413 - Chnh lch t gi hi oi (4132) C TK 3387 - Doanh thu cha thc hin. 6- K ton chnh lch t gi hi oi khi chuyn i bo co ti chnh ca hot ng nc ngoi 6.1- K ton chnh lch t gi hi oi khi chuyn i bo co ti chnh ca hot ng nc ngoi khng th tch ri vi hot ng ca doanh nghip bo co K ton chnh lch t gi hi oi khi chuyn i bo co ti chnh ca hot ng nc ngoi khng th tch ri vi hot ng ca doanh nghip bo co c hch ton tng t nh hng dn k ton ca cc im 1, 2, 3, 4 - Phn II - Thng t ny. 6.2- K ton chnh lch t gi hi oi khi chuyn i bo co ti chnh ca c s nc ngoi hot ng c lp - Khi hp nht bo co ti chnh ca c s nc ngoi hot ng c lp tng hp vo bo co ti chnh ca doanh nghip bo co, nu pht sinh chnh lch t gi hi oi khi chuyn i bo co ti chnh, ghi: N TK 413 - Chnh lch t gi hi oi 25 26. C cc TK c lin quan. Hoc N cc TK c lin quan C TK 413 - Chnh lch t gi hi oi. - Khi x l chnh lch t gi hi oi lu k b hon li do chuyn i bo co ti chnh ca c s nc ngoi hot ng c lp, khi hp nht bo co ti chnh ca doanh nghip bo co ti thi im thanh l khon u t ny, ghi: N TK 413 - Chnh lch t gi hi oi (4133) C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh. Hoc N TK 635 - Chi ph ti chnh C TK 413 - Chnh lch t gi hi oi (4133). III - HNG DN K TON CHUN MC "HP NG XY DNG" 1 - Hch ton hp ng xy dng phi tn trng mt s quy nh sau: 1.1 - Doanh thu ca hp ng xy dng bao gm: a) Doanh thu ban u c ghi trong hp ng; b) Cc khon tng, gim khi thc hin hp ng, cc khon tin thng v cc khon thanh ton khc nu cc khon ny c kh nng lm thay i doanh thu, v c th xc nh c mt cch ng tin cy; - Doanh thu ca hp ng c th tng hay gim tng thi k, v d: + Nh thu v khch hng c th ng vi nhau v cc thay i v cc yu cu lm tng hoc gim doanh thu ca hp ng trong k tip theo so vi hp ng c chp thun ln u tin; + Doanh thu c tha thun trong hp ng vi gi c nh c th tng v l do gi c tng ln; + Doanh thu theo hp ng c th b gim do nh thu khng thc hin ng tin hoc khng m bo cht lng xy dng theo tha thun trong hp ng; + Khi hp ng vi gi c nh quy nh mc gi c nh cho mt n v sn phm hon thnh th doanh thu theo hp ng s tng hoc gim khi khi lng sn phm tng hoc gim. - Khon tin thng l cc khon ph thm tr cho nh thu nu nh thu thc hin hp ng t hay vt mc yu cu. Khon tin thng c tnh vo doanh thu ca hp ng xy dng khi: + Chc chn t hoc vt mc mt s tiu chun c th c ghi trong hp ng; v + Khon tin thng c xc nh mt cch ng tin cy. 26 27. - Mt khon thanh ton khc m nh thu thu c t khch hng hay mt bn khc b p cho cc chi ph khng bao gm trong gi hp ng. V d: S chm tr do khch hng gy nn; sai st trong cc ch tiu k thut hoc thit k v cc tranh chp v cc thay i trong vic thc hin hp ng. Vic xc nh doanh thu tng thm t cc khon thanh ton trn cn tu thuc vo rt nhiu yu t khng chc chn v thng ph thuc vo kt qu ca nhiu cuc m phn. Do , cc khon thanh ton khc ch c tnh vo doanh thu ca hp ng xy dng khi: + Cc cuc tha thun t c kt qu l khch hng s chp thun bi thng; + Khon thanh ton khc c khch hng chp thun v c th xc nh c mt cch ng tin cy. 1.2 - Chi ph ca hp ng xy dng bao gm: a) Chi ph lin quan trc tip n tng hp ng: Chi ph lin quan trc tip n tng hp ng c th c gim khi c cc khon thu khc khng bao gm trong doanh thu ca hp ng. V d: Cc khon thu t vic bn nguyn, vt liu tha v thanh l my mc, thit b xy dng khi kt thc hp ng... b) Chi ph chung lin quan n hot ng ca cc hp ng v c th phn b cho tng hp ng c th: Chi ph chung lin quan n hot ng ca cc hp ng xy dng v c th phn b cho tng hp ng bao gm chi ph bo him, chi ph thit k v tr gip k thut khng lin quan trc tip n mt hp ng c th, chi ph qun l chung trong xy dng v cc chi ph i vay nu tha mn cc iu kin chi ph i vay c vn ha quy nh trong chun mc chi ph i vay. c) Cc chi ph khc c th thu li t khch hng theo cc iu khon ca hp ng. 1.3 - Ghi nhn doanh thu v chi ph ca hp ng xy dng theo 1 trong 2 trng hp sau: a) Trng hp hp ng xy dng quy nh nh thu c thanh ton theo tin k hoch, khi kt qu thc hin hp ng xy dng c c tnh mt cch ng tin cy, th doanh thu v chi ph ca hp ng xy dng c ghi nhn tng ng vi phn cng vic hon thnh do nh thu t xc nh vo ngy lp bo co ti chnh m khng ph thuc vo ha n thanh ton theo tin k hoch lp hay cha v s tin ghi trn ha n l bao nhiu; b) Trng hp hp ng xy dng quy nh nh thu c thanh ton theo gi tr khi lng thc hin, khi kt qu thc hin hp ng xy dng c xc nh mt cch ng tin cy v c khch hng xc nhn, th doanh thu v chi ph lin quan n hp ng c ghi nhn tng ng vi phn cng vic hon thnh c khch hng xc nhn trong k phn nh trn ha n lp. 1.4 - Phn cng vic hon thnh ca hp ng lm c s xc nh doanh thu c th c xc nh bng nhiu cch khc nhau. Doanh nghip cn s dng phng php tnh ton thch hp xc nh phn cng vic hon thnh. Tu thuc vo bn cht ca hp ng, cc phng php c th l: 27 28. a) T l phn trm (%) gia chi ph thc t pht sinh ca phn cng vic hon thnh ti mt thi im so vi tng chi ph d ton ca hp ng; b) nh gi phn cng vic hon thnh; hoc c) T l phn trm (%) gia khi lng xy lp hon thnh so vi tng khi lng xy lp phi hon thnh ca hp ng. V d: (1) Doanh thu hp ng xy dng vi gi c nh c xc nh theo phng php t l phn trm (%) cng vic hon thnh, c o bng t l phn trm (%) gia gi cng lao ng thc hin n thi im hin ti so vi tng s gi cng lao ng d tnh cho hp ng . (2) Doanh thu hp ng xy dng c xc nh theo phng php t l phn trm (%) gia chi ph thc t pht sinh tnh n thi im hin ti so vi tng chi ph d ton ca hp ng (Xem ph lc s 01). 1.5 - Khi kt qu ca hp ng xy dng khng th c tnh c mt cch ng tin cy, th: a) Doanh thu ch c ghi nhn tng ng vi chi ph thc t ca hp ng xy dng pht sinh m vic c hon tr l tng i chc chn; b) Cc chi ph ca hp ng ch c ghi nhn l chi ph trong k khi cc khon chi ph ny pht sinh. 1.6 - Trng hp hp ng xy dng quy nh nh thu c thanh ton theo tin k hoch th: a - Nh thu phi la chn phng php xc nh phn cng vic hon thnh v giao trch nhim cho cc b phn lin quan xc nh gi tr phn cng vic hon thnh v lp chng t phn nh doanh thu hp ng xy dng trong k: - Nu p dng phng php (a) "T l phn trm (%) gia chi ph thc t pht sinh ca phn cng vic hon thnh ti mt thi im so vi tng chi ph d ton ca hp ng" th giao cho b phn k ton phi hp vi cc b phn khc thc hin; - Nu p dng phng php (b) "nh gi phn cng vic hon thnh" hoc phng php (c) "T l phn trm (%) gia khi lng xy lp hon thnh so vi tng khi lng xy lp phi hon thnh ca hp ng" th giao cho b phn k thut thi cng phi hp vi cc b phn khc thc hin. b - Khi kt qu thc hin hp ng xy dng c c tnh mt cch ng tin cy, k ton cn c vo chng t xc nh doanh thu trn c s phn cng vic hon thnh trong k (khng phi ha n) lm cn c ghi nhn doanh thu trong k k ton. ng thi nh thu phi cn c vo hp ng xy dng lp ha n thanh ton theo tin k hoch gi cho khch hng i tin. K ton cn c vo ha n ghi s k ton s tin khch hng phi thanh ton theo tin k hoch. 28 29. 1.7 - Trng hp hp ng xy dng quy nh nh thu c thanh ton theo gi tr khi lng thc hin, c khch hng xc nhn th nh thu phi cn c vo phng php tnh ton thch hp xc nh gi tr khi lng xy lp hon thnh trong k. Khi kt qu thc hin hp ng xy dng c xc nh mt cch ng tin cy v c khch hng xc nhn, k ton phi lp ha n gi cho khch hng i tin v phn nh doanh thu v n phi thu trong k tng ng vi phn cng vic hon thnh c khch hng xc nhn. 1.8 Vic trch trc chi ph sa cha v bo hnh cng trnh c thc hin theo tng ln ghi nhn doanh thu hp ng xy dng hoc khi kt thc nm ti chnh. 2 - Phng php k ton doanh thu v chi ph ca hp ng xy dng 2.1 - B sung Ti khon 337 Thanh ton theo tin k hoch hp ng xy dng k ton doanh thu v chi ph hp ng xy dng trong trng hp thanh ton theo tin k hoch: Ti khon 337 Thanh ton theo tin k hoch hp ng xy dng dng phn nh s tin khch hng phi tr theo tin k hoch v s tin phi thu theo doanh thu tng ng vi phn cng vic hon thnh do nh thu t xc nhn ca hp ng xy dng d dang. Hch ton Ti khon 337 cn tn trng mt s quy nh sau: Ti khon 337 Thanh ton theo tin k hoch hp ng xy dng ch p dng i vi trng hp hp ng xy dng quy nh nh thu c thanh ton theo tin k hoch. Ti khon ny khng p dng i vi trng hp hp ng xy dng quy nh nh thu c thanh ton theo gi tr khi lng thc hin c khch hng xc nhn. - Cn c ghi vo bn N TK 337 l chng t xc nh doanh thu tng ng vi phn cng vic hon thnh trong k (khng phi ha n) do nh thu t lp, khng phi ch khch hng xc nhn. - Cn c ghi vo bn C TK 337 l ha n c lp trn c s tin thanh ton theo k hoch c quy nh trong hp ng. S tin ghi trn ha n l cn c ghi nhn s tin nh thu phi thu ca khch hng, khng l cn c ghi nhn doanh thu trong k k ton. Kt cu v ni dung phn nh ca TK 337 Thanh ton theo tin k hoch hp ng xy dng Bn N: Phn nh s tin phi thu theo doanh thu ghi nhn tng ng vi phn cng vic hon thnh ca hp ng xy dng d dang. Bn C: Phn nh s tin khch hng phi tr theo tin k hoch ca hp ng xy dng d dang. S d bn N: 29 30. Phn nh s tin chnh lch gia doanh thu ghi nhn ca hp ng ln hn s tin khch hng phi tr theo tin k hoch ca hp ng xy dng d dang. S d bn C: Phn nh s tin chnh lch gia doanh thu ghi nhn ca hp ng nh hn s tin khch hng phi tr theo tin k hoch ca hp ng xy dng d dang. Phng php hch ton k ton Ti khon 337 - Trng hp hp ng xy dng quy nh nh thu c thanh ton theo tin k hoch, khi kt qu thc hin hp ng xy dng c c tnh mt cch ng tin cy, th k ton cn c vo chng t phn nh doanh thu tng ng vi phn cng vic hon thnh (khng phi ho n) do nh thu t xc nh, ghi: N TK 337 Thanh ton theo tin k hoch hp ng xy dng C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v. - Cn c vo ha n c lp theo tin k hoch phn nh s tin phi thu theo tin k hoch ghi trong hp ng, ghi: N TK 131 - Phi thu ca khch hng C TK 337 - Thanh ton theo tin k hoch hp ng xy dng C TK 3331 - Thu GTGT phi np. 2.2 - Phng php k ton doanh thu v chi ph hp ng xy dng 2.2.1 - Trng hp hp ng xy dng quy nh nh thu c thanh ton theo tin k hoch, khi kt qu thc hin hp ng xy dng c c tnh mt cch ng tin cy, th k ton cn c vo chng t phn nh doanh thu tng ng vi phn cng vic hon thnh (khng phi ho n) do nh thu t xc nh, ghi: N TK 337 - Thanh ton theo tin k hoch hp ng xy dng C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v. - Cn c vo ha n c lp theo tin k hoch phn nh s tin khch hng phi tr theo tin k hoch ghi trong hp ng, ghi: N TK 131 - Phi thu ca khch hng C TK 337 - Thanh ton theo tin k hoch hp ng xy dng C TK 3331 - Thu GTGT phi np. - Khi nhn c tin do khch hng tr, hoc nhn tin khch hng ng trc, ghi: N cc TK 111, 112... C TK 131 - Phi thu ca khch hng. 2.2.2 - Trng hp hp ng xy dng quy nh nh thu c thanh ton theo gi tr khi lng thc hin, khi kt qu thc hin hp ng xy dng c xc nh mt cch ng tin cy v c khch hng xc nhn, th k ton phi lp ha n trn c s phn cng vic hon thnh c khch hng xc nhn, cn c vo ha n, ghi: N cc TK 111, 112, 131 C TK 3331 - Thu GTGT phi np C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v. 30 31. 2.2.3 - Khon tin thng thu c t khch hng tr ph thm cho nh thu khi thc hin hp ng t hoc vt mt s ch tiu c th c ghi trong hp ng, ghi: N cc TK 111, 112, 131 C TK 3331 - Thu GTGT phi np C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v. 2.2.4 - Khon bi thng thu c t khch hng hay bn khc b p cho cc chi ph khng bao gm trong gi tr hp ng (V d: S chm tr do khch hng gy nn; sai st trong cc ch tiu k thut hoc thit k v cc tranh chp v cc thay i trong vic thc hin hp ng), ghi: N cc TK 111, 112, 131 C TK 3331 - Thu GTGT phi np (nu c) C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v. 2.2.5 - Khi nhn c tin thanh ton khi lng cng trnh hon thnh hoc khon ng trc t khch hng, ghi: N cc TK 111, 112... C TK 131 - Phi thu ca khch hng. 2.2.6 - Hch ton chi ph sa cha v bo hnh cng trnh: - Khi trch trc chi ph sa cha v bo hnh cng trnh, ghi: N TK 627 Chi ph sn xut chung C TK 335 - Chi ph phi tr. - Khi pht sinh chi ph sa cha v bo hnh cng trnh, nh chi ph nguyn, vt liu trc tip, chi ph nhn cng trc tip, chi ph s dng my thi cng, chi ph sn xut chung, k ton phn nh vo cc Ti khon chi ph c lin quan, ghi: N TK 621 - Chi ph nguyn liu, vt liu trc tip N TK 622 - Chi ph nhn cng trc tip N TK 623 - Chi ph s dng my thi cng N TK 627 - Chi ph sn xut chung N TK 133 - Thu GTGT c khu tr C cc TK 112, 152, 153, 214, 331, 334, 338... - Cui k, kt chuyn chi ph thc t pht sinh trong k v nguyn, vt liu trc tip, nhn cng trc tip, chi ph s dng my thi cng, chi ph sn xut chung lin quan n hot ng sa cha v bo hnh cng trnh xy lp tp hp chi ph sa cha v bo hnh v tnh gi thnh bo hnh, ghi: N TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang C TK 621 - Chi ph nguyn liu, vt liu trc tip C TK 622 - Chi ph nhn cng trc tip C TK 623 - Chi ph s dng my thi cng C TK 627 - Chi ph sn xut chung. - Khi cng vic sa cha v bo hnh cng trnh hon thnh bn giao cho khch hng, ghi: N TK 335 - Chi ph phi tr (Nu trch trc) C TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang. 31 32. - Ht thi hn bo hnh cng trnh xy, lp, nu cng trnh khng phi bo hnh hoc s trch trc chi ph bo hnh cng trnh ln hn chi ph thc t pht sinh, phi hon nhp s trch trc v chi ph bo hnh cn li, ghi: N TK 335 - Chi ph phi tr C TK 711 - Thu nhp khc. 2.2.7 - Khi tm ng tin cho nh thu ph trc khi hp ng ph hon thnh, ghi: N TK 331- Phi tr cho ngi bn C cc TK 111, 112,... 2.2.8 - Trng hp xut hin nghi ng v kh nng khng thu c mt khon no c tnh trong doanh thu ca hp ng v ghi trong Bo co kt qu hot ng kinh doanh th nhng khon khng c kh nng thu c phi c lp d phng cc khon phi thu kh i. Trng hp s d phng phi thu kh i c lp cui k k ton nm nay ln hn s d phng phi thu kh i lp cui k k ton nm trc cha s dng ht, th s chnh lch ln hn, ghi: N TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip C TK 139 - D phng phi thu kh i. Trng hp s d phng phi thu kh i c lp cui k k ton nm nay nh hn s d phng phi thu kh i lp cui k k ton nm trc cha s dng ht th s chnh lch nh hn phi c hon nhp, ghi: N TK 139 - D phng phi thu kh i C TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip. 2.2.9 - Cc chi ph ca hp ng khng th thu hi (V d nh khng tnh thc thi v mt php l nh c s nghi ng v hiu lc ca n, hoc hp ng m khch hng khng th thc thi ngha v ca mnh...) phi c ghi nhn ngay l chi ph trong k, ghi: N TK 632 - Gi vn hng bn C TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang. 2.2.10 - Chi ph lin quan trc tip n tng hp ng c th c gim nu c cc khon thu khc khng bao gm trong doanh thu ca hp ng. V d: cc khon thu t vic bn nguyn, vt liu tha v thanh l my mc, thit b thi cng khi kt thc hp ng xy dng: a) Nhp kho nguyn, vt liu tha khi kt thc hp ng xy dng, ghi: N TK 152 - Nguyn liu, vt liu (Theo gi gc) C TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang. b) Ph liu thu hi nhp kho, ghi: N TK 152 - Nguyn liu, vt liu (Theo gi c th thu hi) C TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang. c) Trng hp vt liu tha v ph liu thu hi khng qua nhp kho m tiu th ngay, k ton phn nh cc khon thu bn vt liu tha v ph liu, ghi gim chi ph: N cc TK 111, 112, 131 (Tng gi thanh ton) C TK 3331 - Thu GTGT phi np C TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang (Gi bn cha c thu GTGT). d) K ton thanh l my mc, thit b thi cng chuyn dng cho mt hp ng xy dng v trch khu hao ht vo gi tr hp ng khi kt thc hp ng xy dng, ghi: 32 33. + Phn nh s thu v thanh l my mc, thit b thi cng, ghi: N cc TK 111, 112, 131 C TK 3331 - Thu GTGT phi np C TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang (Gi bn cha c thu GTGT). + Phn nh chi ph thanh l my mc, thit b (nu c), ghi: N TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang N TK 133 Thu GTGT c khu tr C cc TK 111, 112 + Ghi gim TSC l my mc, thit b thi cng chuyn dng thanh l, ghi: N TK 214 - Hao mn TSC C TK 211 - TSC hu hnh. IV- HNG DN K TON CHUN MC "CHI PH I VAY" A- Hch ton chi ph i vay phi tn trng mt s quy nh sau: 1. Chi ph i vay phi ghi nhn vo chi ph sn xut, kinh doanh trong k khi pht sinh, tr khi c vn ho theo quy nh. 2. Chi ph i vay lin quan n ti sn d dang khi c cc iu kin vn ho th n v phi thc hin theo ng quy nh ti chun mc k ton "Chi ph i vay" v nh ngha ti sn d dang, xc nh chi ph i vay c vn ho, thi im bt u vn ho, tm ngng vn ho v chm dt vic vn ho. 3. Chi ph i vay lin quan trc tip n vic u t xy dng hoc sn xut ti sn d dang c tnh vo gi tr ca ti sn (c vn ho), bao gm cc khon li tin vay, phn b cc khon chit khu hoc ph tri khi pht hnh tri phiu, cc khon chi ph ph pht sinh lin quan ti qu trnh lm th tc vay. 4. n v phi xc nh chi ph i vay c vn ho theo ng quy nh hin hnh ca chun mc k ton cho hai trng hp: (1) Khon vay vn ring bit s dng cho mc ch u t xy dng hoc sn xut mt ti sn d dang v (2) Cc khon vn vay chung trong c s dng cho mc ch u t xy dng hoc sn xut mt ti sn d dang. Cc khon thu nhp pht sinh do u t tm thi cc khon vay ring bit trong khi ch s dng vo mc ch c c ti sn d dang th phi ghi gim tr (-) vo chi ph i vay pht sinh khi vn ho. - Vn ho chi ph i vay i vi khon vn vay ring bit: Chi ph i vay c vn ho cho mi k k ton = Chi ph i vay thc t pht sinh ca khon vay ring bit - Thu nhp pht sinh t hot ng u t tm thi ca cc khon vay - Vn ho chi ph`` i vay i vi cc khon vn vay chung: 33 34. S chi ph i vay c vn ho cho mi k k ton (1) = Chi ph lu k bnh qun gia quyn pht sinh cho u t xy dng hoc sn xut ti sn d dang cho n cui k k ton (2) x T l vn ho (%) (3) Chi ph lu k Chi ph S thng chi ph thc t pht sinh trong k k ton (5) bnh qun = cho tng X gia quyn (2) ti sn (4) S thng pht sinh ca k k ton (6) Tng s tin li vay thc t ca cc khon vay pht sinh trong k (7) T l vn ho (%) = x 100% (3) S d bnh qun gia quyn cc khon vay gc (8) S d bnh qun S d ca S thng m tng khon vay pht sinh trong k k ton (5) gia quyn cc = tng khon X khon vay gc (8) vay gc (9) S thng pht sinh ca k k ton (6) 5. Nu c pht sinh cc khon chit khu hoc ph tri ca nhng khon vay bng pht hnh tri phiu th phi iu chnh li chi ph i vay bng cch phn b gi tr cc khon chit khu hoc ph tri theo mt trong hai phng php cho ph hp (phng php li sut thc t hoc phng php ng thng). Tuy nhin doanh nghip phi p dng nht qun phng php la chn trong mt k k ton nm. 6. Vic vn ho chi ph i vay s c tm ngng li trong cc giai on m qu trnh u t xy dng hoc sn xut ti sn d dang b gin on, tr khi s gin on l cn thit. 7. Vic vn ho chi ph i vay s chm dt khi cc hot ng ch yu cn thit cho vic chun b a ti sn d dang vo s dng hoc bn hon thnh. Chi ph i vay pht sinh sau s c ghi nhn l chi ph sn xut, kinh doanh trong k khi pht sinh. B- Phng php k ton 1 - K ton chi ph i vay 1.1 - Trng hp chi ph i vay ghi vo chi ph sn xut, kinh doanh trong k a) i vi chi ph li vay: - Trng hp n v phi thanh ton nh k li tin vay cho bn cho vay, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh C cc TK 111, 112,... 34 35. - Trng hp n v tr trc li tin vay cho bn cho vay, ghi: N TK 142 - Chi ph tr trc (Nu tr trc ngn hn li tin vay) N TK 242 - Chi ph tr trc di hn (Nu tr trc di hn li tin vay) C cc TK 111, 112,... - nh k, khi phn b li tin vay theo s phi tr tng k vo chi ph ti chnh, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh C TK 142 - Chi ph tr trc C TK 242 - Chi ph tr trc di hn. - Trng hp li tin vay n v tr sau cho bn cho vay (tr gc v li khi ht thi hn vay theo kh c): + nh k, khi tnh li tin vay phi tr tng k tnh vo chi ph ti chnh, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh C TK 335 - Chi ph phi tr. + Ht thi hn vay, khi n v tr gc vay v li tin vay di hn, ghi: N TK 315 - N di hn n hn tr (Nu tr dn gc vay di hn n hn tr) N TK 341 - Vay di hn (Gc vay di hn cn phi tr) N TK 335 - Chi ph phi tr (Li tin vay) C cc TK 111, 112,... b) Trng hp n v thanh ton nh k tin thu ti chnh cho bn cho thu, k ton chi ph tin li thu ti chnh c thc hin theo quy nh ti im 2.2 mc B phn I ca Thng t ny. c) Trng hp n v thanh ton nh k li tr chm ca ti sn mua theo phng thc tr chm, tr gp cho bn bn: - Khi mua TSC theo phng thc tr chm, tr gp v s dng ngay cho hot ng SXKD, ghi: N cc TK 211, 213 (Nguyn gi - ghi theo gi mua tr tin ngay) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (nu c) N TK 242 - Chi ph tr trc di hn (Phn li tr chm l s chnh lch gia tng s tin phi thanh ton tr (-) gi mua tr tin ngay tr (-) thu GTGT (nu c khu tr)) C TK 331 - Phi tr cho ngi bn (Tng gi thanh ton). - nh k, tnh vo chi ph ti chnh theo s li tr chm, tr gp phi tr ca tng k, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh C TK 242 - Chi ph tr trc di hn. d) Trong k, nu n v nhn c cc khon h tr li sut i vay ca Nh nc cho hot ng kinh doanh, ghi: N cc TK 111, 112,... C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh. 1.2 - Trng hp chi ph i vay iu kin vn ho 35 36. Chi ph i vay lin quan trc tip n vic u t xy dng hoc sn xut ti sn d dang khi c cc iu kin c vn ho theo quy nh th x l nh sau: a) i vi khon vn vay ring bit, chi ph i vay c vn ho cho ti sn d dang c xc nh l chi ph i vay thc t pht sinh t cc khon vay tr (-) i cc khon thu nhp pht sinh t hot ng u t tm thi ca cc khon vay ny, ghi: N cc TK 111, 112 (Cc khon thu nhp pht sinh do u t tm thi) N TK 241 - Xy dng c bn d dang (Ti sn u t xy dng d dang) N TK 627 - Chi ph sn xut chung (Ti sn ang sn xut d dang) C cc TK 111, 112 (Nu tr li vay nh k) C TK 142 - Chi ph tr trc (Chi ph i vay phi tr trong k - nu tr trc ngn hn chi ph i vay) C TK 242 - Chi ph tr trc di hn (Phn b chi ph i vay phi tr trong k - nu tr trc di hn chi ph i vay) C TK 335 - Chi ph phi tr (Trch trc chi ph i vay phi tr trong k - nu chi ph i vay tr sau). b) i vi cc khon vn vay chung, chi ph i vay c vn ho l ton b chi ph i vay lin quan trc tip n u t, xy dng hoc sn xut ti sn d dang c tnh vo chi ph u t XDCB hoc chi ph sn xut sn phm m khng phi iu chnh cc khon thu nhp pht sinh do u t tm thi, ghi: N TK 241 - Xy dng c bn d dang N TK 627 - Chi ph sn xut chung C cc TK 111, 112 (Nu tr li vay nh k) C TK 142 - Chi ph tr trc (Chi ph i vay phi tr trong k - nu tr trc ngn hn chi ph i vay) C TK 242 - Chi ph tr trc di hn (Phn b chi ph i vay phi tr trong k - nu tr trc di hn chi ph i vay) C TK 335 - Chi ph phi tr (Trch trc chi ph i vay phi tr trong k - nu chi ph i vay tr sau). - Cc khon thu nhp pht sinh t hot ng u t tm thi ca cc khon vn vay chung, ghi: N cc TK 111, 112 C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh. 1.3 - Chi ph i vay lin quan trc tip n ti sn d dang trong cc giai on m qu trnh u t xy dng hoc sn xut ti sn d dang b gin on mt cch bt thng hoc k t khi chm dt vn ho phi tnh vo chi ph ti chnh, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh C cc TK 111, 112, 142, 242, 335, 2 - K ton chi ph i vay trong trng hp pht hnh tri phiu cng ty 2.1 - Cc trng hp pht hnh tri phiu cng ty Khi doanh nghip vay vn bng pht hnh tri phiu c th xy ra 3 trng hp: - Pht hnh tri phiu ngang gi (gi pht hnh bng mnh gi): L pht hnh tri phiu vi gi ng bng mnh gi ca tri phiu. Trng hp ny thng xy ra khi li sut th trng bng li sut danh ngha ca tri phiu pht hnh; 36 37. - Pht hnh tri phiu c chit khu (gi pht hnh nh hn mnh gi): L pht hnh tri phiu vi gi nh hn mnh gi ca tri phiu. Phn chnh lch gia gi pht hnh tri phiu nh hn mnh gi ca tri phiu gi l chit khu tri phiu. Trng hp ny thng xy ra khi li sut th trng ln hn li sut danh ngha; - Pht hnh tri phiu c ph tri (gi pht hnh ln hn mnh gi): L pht hnh tri phiu vi gi ln hn mnh gi ca tri phiu. Phn chnh lch gia gi pht hnh tri phiu ln hn mnh gi ca tri phiu gi l ph tri tri phiu. Trng hp ny thng xy ra khi li sut th trng nh hn li sut danh ngha. Chit khu v ph tri tri phiu ch pht sinh khi doanh nghip i vay bng hnh thc pht hnh tri phiu v ti thi im pht hnh c s chnh lch gia li sut th trng v li sut danh ngha c cc nh u t mua tri phiu chp nhn. Chit khu v ph tri tri phiu c xc nh v ghi nhn ngay ti thi im pht hnh tri phiu. S chnh lch gia li sut th trng v li sut danh ngha sau thi im pht hnh tri phiu khng nh hng n gi tr khon ph tri hay chit khu xc nh. - Chit khu tri phiu c phn b dn tnh vo chi ph i vay tng k trong sut thi hn ca tri phiu. - Ph tri tri phiu c phn b dn gim tr chi ph i vay tng k trong sut thi hn ca tri phiu. - Trng hp chi ph li vay ca tri phiu iu kin vn ho, cc khon li tin vay v khon phn b chit khu hoc ph tri c vn ho trong tng k khng c vt qu s li vay thc t pht sinh v s phn b chit khu hoc ph tri trong k . - Vic phn b khon chit khu hoc ph tri c th s dng phng php li sut thc t hoc phng php ng thng. + Theo phng php li sut thc t: Khon chit khu hoc ph tri phn b vo mi k c tnh bng chnh lch gia chi ph li vay phi tr cho mi k tr li (c tnh bng gi tr ghi s u k ca tri phiu nhn (x) vi t l li thc t trn th trng) vi s tin phi tr tng k. + Theo phng php ng thng: Khon chit khu hoc ph tri phn b u trong sut k hn ca tri phiu. 2.2 - B sung thm Ti khon 343 - Tri phiu pht hnh Ti khon ny dng phn nh tnh hnh pht hnh tri phiu v thanh ton tri phiu ca doanh nghip. Ti khon ny cng dng phn nh cc khon chit khu, ph tri tri phiu pht sinh khi pht hnh tri phiu v tnh hnh phn b cc khon chit khu, ph tri khi xc nh chi ph i vay tnh vo chi ph sn xut, kinh doanh hoc vn ho theo tng k. Hch ton Ti khon 343 Tri phiu pht hnh cn tn trng mt s quy nh sau: TK 343 ch p dng doanh nghip c vay vn bng phng thc pht hnh tri phiu. TK 343 phi phn nh chi tit cc ni dung c lin quan n tri phiu pht hnh, gm: 37 38. - Mnh gi tri phiu; - Chit khu tri phiu; - Ph tri tri phiu. ng thi theo di chi tit theo thi hn pht hnh tri phiu. Doanh nghip phi theo di chit khu v ph tri cho tng loi tri phiu pht hnh v tnh hnh phn b tng khon chit khu, ph tri khi xc nh chi ph i vay tnh vo chi ph SXKD hoc vn ho theo tng k. Trng hp tr li khi o hn tri phiu th nh k doanh nghip phi tnh li tri phiu phi tr tng k ghi nhn vo chi ph sn xut, kinh doanh hoc vn ho vo gi tr ca ti sn d dang. 5 - Khi lp bo co ti chnh, trn Bng cn i k ton trong phn n phi tr th ch tiu tri phiu pht hnh c phn nh trn c s thun (xc nh bng tr gi tri phiu theo mnh gi tr (-) chit khu tri phiu cng (+) ph tri tri phiu). Kt cu v ni dung phn nh ca Ti khon 343 - Tri phiu pht hnh Bn N: Thanh ton tri phiu khi o hn; Chit khu tri phiu pht sinh trong k; Phn b ph tri tri phiu trong k. Bn C: Tr gi tri phiu pht hnh theo mnh gi trong k; Phn b chit khu tri phiu trong k; Ph tri tri phiu pht sinh trong k. S d bn C: Tr gi khon n vay do pht hnh tri phiu n thi im cui k. Ti khon ny c 3 Ti khon cp 2: TK 3431 - Mnh gi tri phiu TK 3432 - Chit khu tri phiu TK 3433 - Ph tri tri phiu Ti khon 3431 - Mnh gi tri phiu: Ti khon ny dng phn nh tr gi tri phiu pht hnh theo mnh gi khi doanh nghip i vay bng hnh thc pht hnh tri phiu v vic thanh ton tri phiu o hn trong k. Kt cu v ni dung phn nh ca Ti khon 3431 - Mnh gi tri phiu Bn N: Thanh ton tri phiu khi o hn. 38 39. Bn C: Tr gi tri phiu pht hnh theo mnh gi trong k. S d bn C: Tr gi tri phiu pht hnh theo mnh gi cui k. Ti khon 3432 - Chit khu tri phiu: Ti khon ny dng phn nh chit khu tri phiu pht sinh khi doanh nghip i vay bng hnh thc pht hnh tri phiu c chit khu v vic phn b chit khu tri phiu trong k. Kt cu v ni dung phn nh ca TK 3432 - Chit khu tri phiu Bn N: Chit khu tri phiu pht sinh trong k. Bn C: Phn b chit khu tri phiu trong k. S d bn N: Chit khu tri phiu cha phn b cui k. Ti khon 3433 - Ph tri tri phiu: Ti khon ny dng phn nh ph tri tri phiu pht sinh khi doanh nghip i vay bng hnh thc pht hnh tri phiu c chit khu v vic phn b ph tri tri phiu trong k. Kt cu v ni dung phn nh ca TK 3433 - Ph tri tri phiu Bn N: Phn b ph tri tri phiu trong k. Bn C: Ph tri tri phiu pht sinh trong k. S d bn C: Ph tri tri phiu cha phn b cui k. 2.3- K ton trng hp pht hnh tri phiu theo mnh gi a) Phn nh s tin thu v pht hnh tri phiu, ghi: N cc TK 111, 112 (S tin thu v bn tri phiu) C TK 3431 - Mnh gi tri phiu. b) Nu tr li tri phiu nh k, khi tr li tnh vo chi ph SXKD hoc vn ho, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh (Nu tnh vo chi ph ti chnh trong k) N TK 241 - Xy dng c bn d dang (Nu c vn ho vo gi tr ti sn u t xy dng d dang) N TK 627 - Chi ph sn xut chung (Nu c vn ho vo gi tr ti sn sn xut d dang) C cc TK 111, 112 (S tin tr li tri phiu trong k). 39 40. c) Nu tr li tri phiu sau (khi tri phiu o hn), tng k doanh nghip phi tnh trc chi ph li vay phi tr trong k vo chi ph SXKD hoc vn ho, ghi: N TK 635 Chi ph ti chnh (Nu tnh vo chi ph ti chnh trong k) N cc TK 241, 627 (Nu c vn ho vo gi tr ti sn d dang) C TK 335 - Chi ph phi tr (Phn li tri phiu phi tr trong k). - Cui thi hn ca tri phiu, doanh nghip thanh ton gc v li tri phiu cho ngi mua tri phiu, ghi: N TK 335 - Chi ph phi tr (Tng s tin li tri phiu) N TK 3431 - Mnh gi tri phiu C cc TK 111, 112,... d) Trng hp tr trc li tri phiu ngay khi pht hnh, chi ph li vay c phn nh vo bn N TK 242 (Chi tit li tri phiu tr trc), sau phn b dn vo cc i tng chu chi ph. - Ti thi im pht hnh tri phiu, ghi: N cc TK 111, 112 (Tng s tin thc thu) N TK 242 (Chi tit li tri phiu tr trc) C TK 3431 - Mnh gi tri phiu. - nh k, phn b li tri phiu tr trc vo chi ph i vay tng k, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh (Nu tnh vo chi ph ti chnh trong k) N TK 241- Xy dng c bn d dang (Nu c vn ho vo gi tr ti sn u t xy dng d dang) N TK 627 - Chi ph sn xut chung (Nu c vn ho vo gi tr ti sn sn xut d dang) C TK 242 - Chi ph tr trc di hn (Chi tit li tri phiu tr trc) (S li tri phiu phn b trong k). ) Chi ph pht hnh tri phiu: - Nu chi ph pht hnh tri phiu c gi tr nh, tnh ngay vo chi ph trong k, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh C cc TK 111, 112,... - Nu chi ph pht hnh tri phiu c gi tr ln, phi phn b dn, ghi: N TK 242 - Chi ph tr trc di hn (Chi tit chi ph pht hnh tri phiu) C cc TK 111, 112, ... nh k, phn b chi ph pht hnh tri phiu, ghi: N cc TK 635, 241,627 (Phn phn b chi ph pht hnh tri phiu trong k) C TK 242 - Chi ph tr trc di hn (Chi tit chi ph pht hnh tri phiu). e) Thanh ton tri phiu khi o hn, ghi: N TK 3431 - Mnh gi tri phiu C cc TK 111, 112,... 2.4- K ton pht hnh tri phiu c chit khu a) Phn nh s tin thc thu v pht hnh tri phiu, ghi: N cc TK 111, 112 (S tin thu v bn tri phiu) N TK 3432 - Chit khu tri phiu (Chnh lch gia s tin thu v bn tri 40 41. phiu nh hn mnh gi tri phiu) C TK 3431 - Mnh gi tri phiu. b) Trng hp tr li nh k, khi tr li vay tnh vo chi ph SXKD hoc vn ho, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh (Nu tnh vo chi ph ti chnh trong k) N TK 241 - Xy dng c bn d dang (Nu c vn ho vo gi tr ti sn u t xy dng d dang) N TK 627 - Chi ph sn xut chung (Nu c vn ho vo gi tr ti sn sn xut d dang) C cc TK 111, 112 (S tin tr li tri phiu trong k) C TK 3432 - Chit khu tri phiu (S phn b chit khu tri phiu tng k). c) Trng hp tr li sau (khi tri phiu o hn): - Tng k doanh nghip phi tnh trc chi ph li vay phi tr trong k, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh (Nu tnh vo chi ph ti chnh trong k) N cc TK 241, 627 (Nu c vn ho vo gi tr ti sn d dang) C TK 335 - Chi ph phi tr (Phn li tri phiu phi tr trong k) C TK 3432- Chit khu tri phiu (S phn b chit khu tri phiu trong k). - Cui thi hn ca tri phiu, doanh nghip phi thanh ton gc v li tri phiu cho ngi mua tri phiu, ghi: N TK 335 - Chi ph phi tr (Tng s tin li tri phiu) N TK 3431 - Mnh gi tri phiu C cc TK 111, 112,... d) Trng hp tr trc li tri phiu ngay khi pht hnh, chi ph li vay c phn nh vo bn N TK 242 (Chi tit li tri phiu tr trc), sau phn b dn vo cc i tng ghi nhn chi ph. - Khi pht hnh tri phiu, ghi: N cc TK 111, 112 (Tng s tin thc thu) N TK 3432 - Chit khu tri phiu N TK 242 (Chi tit li tri phiu tr trc) (S tin li tri phiu tr trc) C TK 3431 - Mnh gi tri phiu. - nh k tnh chi ph li vay vo chi ph SXKD trong k, hoc vn ho, ghi: N TK 635- Chi ph ti chnh (Nu tnh vo chi ph ti chnh trong k) N TK 241- Xy dng c bn d dang (Nu c vn ho vo gi tr ti sn u t, xy dng d dang) N TK 627 - Chi ph sn xut chung (Nu c vn ho tnh vo gi tr ti sn sn xut d dang) C TK 242 (Chi tit li tri phiu tr trc) (S li tri phiu phn b trong k) C TK 3432- Chit khu tri phiu (S phn b chit khu tri phiu tng k). ) Thanh ton tri phiu khi o hn, ghi: N TK 3431 - Mnh gi tri phiu C cc TK 111, 112,... e) K ton chi ph pht hnh tri phiu c thc hin theo im 2.3() mc B phn IV Thng t ny. 41 42. 2.5- K ton pht hnh tri phiu c ph tri a) Phn nh s tin thc thu v pht hnh tri phiu: N cc TK 111, 112 (S tin thu v bn tri phiu) C TK 3433 - Ph tri tri phiu (Chnh lch gia s tin thc thu v bn tri phiu ln hn mnh gi tri phiu) C TK 3431 - Mnh gi tri phiu. b) Trng hp tr li nh k: - Khi tr li tnh vo chi ph SXKD hoc vn ho, ghi: N TK 635- Chi ph ti chnh (Nu c tnh vo chi ph ti chnh trong k) N TK 241- Xy dng c bn d dang (Nu c vn ho vo gi tr ti sn u t, xy dng d dang) N TK 627- Chi ph sn xut chung (Nu c vn ho vo gi tr ti sn sn xut d dang) C cc TK 111, 112 (S tin tr li tri phiu trong k). - ng thi phn b dn ph tri tri phiu ghi gim chi ph i vay tng k, ghi: N TK 3433 - Ph tri tri phiu (s phn b dn ph tri tri phiu tng k) C cc TK 635, 241, 627. c) Trng hp tr li sau (khi tri phiu o hn), tng k doanh nghip phi ghi nhn trc chi ph li vay phi tr trong k. - Khi tnh chi ph li vay cho cc i tng ghi nhn chi ph i vay trong k, ghi: N cc TK 635, 241, 627 C TK 335 - Chi ph phi tr (Phn li tri phiu phi tr trong k). - ng thi phn b dn ph tri tri phiu ghi gim chi ph i vay tng k, ghi: N TK 3433 - Ph tri tri phiu C cc TK 635, 241, 627. - Cui thi hn ca tri phiu, doanh nghip phi thanh ton gc v li tri phiu cho ngi c tri phiu, ghi: N TK 335 - Chi ph phi tr (Tng s tin li tri phiu) N TK 3431 - Mnh gi tri phiu C cc TK 111, 112,... d) Trng hp tr trc li tri phiu ngay khi pht hnh, chi ph li vay c phn nh vo bn N TK 242 (Chi tit li tri phiu tr trc), sau phn b dn vo cc i tng chu chi ph. - Khi pht hnh tri phiu, ghi: N cc TK 111, 112 (Tng s tin thc thu) N TK 242 (Chi tit li tri phiu tr trc) (S tin li tri phiu tr trc) C TK 3433 - Ph tri tri phiu C TK 3431 - Mnh gi tri phiu. - nh k, tnh chi ph li vay cho cc i tng ghi nhn chi ph i vay trong k, ghi: N TK 635- Chi ph ti chnh (Nu c tnh vo chi ph ti chnh trong k) 42 43. N TK 241- Xy dng c bn d dang (Nu c vn ho vo gi tr ti sn u t, xy dng d dang) N TK 627 - Chi ph sn xut chung (Nu c vn ho vo gi tr ti sn sn xut d dang) C TK 242 (Chi tit li tri phiu tr trc) (S li tri phiu phn b trong k). - ng thi phn b dn ph tri tri phiu ghi gim chi ph i vay tng k, ghi: N TK 3433 - Ph tri tri phiu (S phn b ph tri tri phiu tng k) C cc TK 635, 241, 627. ) K ton chi ph pht hnh tri phiu c thc hin theo im 2.3() Mc B Phn IV Thng t ny.. V - HNG DN K TON CHUN MC "BO CO LU CHUYN TIN T" 1 Trch nhim lp Bo co lu chuyn tin t - Tt c cc doanh nghip thuc cc ngnh, cc thnh phn kinh t u phi lp Bo co lu chuyn tin t theo quy nh ca Chun mc k ton s 24 "Bo co lu chuyn tin t" v hng dn ti Thng t ny. - Ring i vi cc doanh nghip l ngn hng, t chc tn dng v t chc ti chnh khc, vic lp Bo co lu chuyn tin t c hng dn trong mt vn bn ring. 2 - Thi hn lp v gi Bo co lu chuyn tin t Thi hn lp v gi Bo co lu chuyn tin t c thc hin theo quy nh hin hnh ca Ch Bo co ti chnh ban hnh theo Quyt nh s 167/2000/Q-BTC ngy 25/10/2000 ca B trng B Ti chnh. 3 - Nguyn tc lp v trnh by Bo co lu chuyn tin t 3.1 - Cc khon u t ngn hn c coi l tng ng tin trnh by trn bo co lu chuyn tin t ch bao gm cc khon u t ngn hn c thi hn thu hi hoc o hn khng qu 3 thng k t ngy mua khon u t . V d, k phiu ngn hng, tn phiu kho bc, chng ch tin gi c thi hn thu hi hoc o hn khng qu 3 thng k t ngy mua. 3.2 - Doanh nghip phi trnh by cc lung tin trn Bo co lu chuyn tin t theo ba loi hot ng: Hot ng kinh doanh, hot ng u t v hot ng ti chnh theo quy nh ca chun mc "Bo co lu chuyn tin t": + Lung tin t hot ng kinh doanh l lung tin pht sinh t cc hot ng to ra doanh thu ch yu ca doanh nghip v cc hot ng khc khng phi l cc hot ng u t hay hot ng ti chnh; 43 44. + Lung tin t hot ng u t l lung tin pht sinh t cc hot ng mua sm, xy dng, thanh l, nhng bn cc ti sn di hn v cc khon u t khc khng thuc cc khon tng ng tin; + Lung tin t hot ng ti chnh l lung tin pht sinh t cc hot ng to ra cc thay i v quy m v kt cu ca vn ch s hu v vn vay ca doanh nghip. 3.3 - Doanh nghip c trnh by lung tin t cc hot ng kinh doanh, hot ng u t v hot ng ti chnh theo cch thc ph hp nht vi c im kinh doanh ca doanh nghip. 3.4 - Cc lung tin pht sinh t cc hot ng kinh doanh, hot ng u t v hot ng ti chnh sau y c bo co trn c s thun: + Thu tin v chi tr tin h khch hng nh tin thu thu h, chi h v tr li cho ch s hu ti sn; Cc qu u t gi cho khch hng...; + Thu tin v chi tin i vi cc khon c vng quay nhanh, thi gian o hn ngn nh: Mua, bn ngoi t; Mua, bn cc khon u t; Cc khon i vay hoc cho vay ngn hn khc c thi hn thanh ton khng qu 3 thng. 3.5 - Cc lung tin pht sinh t cc giao dch bng ngoi t phi c quy i ra ng tin chnh thc trong ghi s k ton v lp bo co ti chnh theo t gi hi oi ti thi im pht sinh giao dch. Bo co lu chuyn tin t ca cc t chc hot ng nc ngoi phi c quy i ra ng tin ghi s k ton v lp bo co ti chnh ca cng ty m theo t gi thc t ti ngy lp Bo co lu chuyn tin t. 3.6 - Cc giao dch v u t v ti chnh khng trc tip s dng tin hay cc khon tng ng tin khng c trnh by trong Bo co lu chuyn tin t, V d: (a) Vic mua ti sn bng cch nhn cc khon n lin quan trc tip hoc thng qua nghip v cho thu ti chnh; (b) Vic mua mt doanh nghip thng qua pht hnh c phiu; (c) Vic chuyn n thnh vn ch s hu. 3.7 - Cc khon mc tin v tng ng tin u k v cui k, nh hng ca thay i t gi hi oi quy i tin v cc khon tng ng tin bng ngoi t hin c cui k phi c trnh by thnh cc ch tiu ring bit trn Bo co lu chuyn tin t i chiu s liu vi cc khon mc tng ng trn Bng Cn i k ton. 3.8 - Doanh nghip phi trnh by gi tr v l do ca cc khon tin v tng ng tin c s d cui k ln do doanh nghip nm gi nhng khng c s dng do c s hn ch ca php lut hoc cc rng buc khc m doanh nghip phi thc hin. 4 - Cn c lp Bo co lu chuyn tin t Vic lp Bo co lu chuyn tin t c cn c vo: 44 45. - Bng Cn i k ton; - Bo co kt qu hot ng kinh doanh; - Thuyt minh bo co ti chnh; - Bo co lu chuyn tin t k trc; - Cc ti liu k ton khc, nh: S k ton tng hp, s k ton chi tit cc Ti khon Tin mt, Tin gi Ngn hng, Tin ang chuyn; S k ton tng hp v s k ton chi tit ca cc Ti khon lin quan khc, bng tnh v phn b khu hao TSC v cc ti liu k ton chi tit khc... 5 - Yu cu v m v ghi s k ton phc v lp Bo co lu chuyn tin t - S k ton chi tit cc Ti khon phi thu, phi tr phi c m chi tit theo 3 loi hot ng: Hot ng kinh doanh, hot ng u t v hot ng ti chnh. - i vi s k ton chi tit cc Ti khon "Tin mt", "Tin gi Ngn hng", "Tin ang chuyn" phi m chi tit theo 3 loi hot ng: Hot ng kinh doanh, hot ng u t v hot ng ti chnh lm cn c i chiu. V d, i vi khon tin tr ngn hng v gc v li vay, k ton phi phn nh ring s tin tr li vay v s tin tr gc vay trn s k ton chi tit. - Ti thi im cui nin k ton, khi lp Bo co lu chuyn tin t, doanh nghip phi xc nh cc khon u t ngn hn c thi hn thu hi hoc o hn khng qu 3 thng k t ngy mua tho mn nh ngha c coi l tng ng tin ph hp vi quy nh ca Chun mc "Bo co lu chuyn tin t" loi tr ra khi cc khon mc lin quan n hot ng u t ngn hn. Gi tr ca cc khon tng ng tin c cng (+) vo ch tiu Tin v cc khon tng ng tin cui k trn Bo co lu chuyn tin t. - i vi cc khon u t chng khon v cng c n khng c coi l tng ng tin, k ton phi cn c vo mc ch u t lp bng k chi tit xc nh cc khon u t chng khon v cng c n phc v cho mc ch thng mi (mua vo bn) v phc v cho mc ch nm gi u t thu li. 6 - Phng php lp Bo co lu chuyn tin t 6.1 - Lp bo co cc ch tiu lung tin t hot ng kinh doanh Lung tin t hot ng kinh doanh c lp v trnh by trong Bo co lu chuyn tin t theo mt trong hai phng php sau: Phng php trc tip v phng php gin tip. 6.1.1 - Lp bo co cc ch tiu lung tin t hot ng kinh doanh theo phng php trc tip - Nguyn tc lp: Theo phng php trc tip, cc lung tin vo v lung tin ra t hot ng kinh doanh c xc nh v trnh by trong Bo co lu chuyn tin t bng cch phn tch v tng hp trc tip cc khon tin thu vo v chi ra theo tng ni dung thu, chi t cc s k ton tng hp v chi tit ca doanh nghip. - C s lp: 45 46. + Bng Cn i k ton; + Thuyt minh bo co ti chnh; + S k ton cc Ti khon "Tin mt", "Tin gi Ngn hng", "Tin ang chuyn"; + S k ton Ti khon "u t chng khon ngn hn"; + S k ton cc Ti khon phi thu, cc Ti khon phi tr; + S k ton cc Ti khon c lin quan khc; + Bo co lu chuyn tin t k trc. - Phng php lp cc ch tiu c th (Xem Ph lc s 03) (1) - Tin thu t bn hng, cung cp dch v v doanh thu khc - M s 01 Ch tiu ny c lp cn c vo tng s tin thu (tng gi thanh ton) trong k do bn hng ha, thnh phm, cung cp dch v, tin bn quyn, ph, hoa hng v cc khon doanh thu khc (nh bn chng khon v mc ch thng mi) (nu c), tr cc khon doanh thu c xc nh l lung tin t hot ng u t, k c cc khon tin thu t cc khon n phi thu lin quan n cc giao dch bn hng ho, cung cp dch v v doanh thu khc pht sinh t cc k trc nhng k ny mi thu c tin v s tin ng trc ca ngi mua hng ho, dch v. S liu ghi vo ch tiu ny c ly t s k ton cc Ti khon "Tin mt", "Tin gi Ngn hng" (phn thu tin), s k ton cc ti khon phi tr (Tin thu t bn hng, cung cp dch v chuyn tr ngay cc khon cng n) trong k bo co sau khi i chiu vi s k ton cc Ti khon "Doanh thu bn hng v cung cp dch v" (Bn hng, cung cp dch v thu tin ngay) v s k ton Ti khon "Phi thu ca khch hng" (Bn hng, cung cp dch v v doanh thu khc pht sinh t cc k trc, thu c tin trong k ny) hoc s tin ng trc trong k ca ngi mua sn phm, hng ho, dch v, s k ton Ti khon "u t chng khon ngn hn" v Ti khon Doanh thu hot ng ti chnh (Bn chng khon v mc ch thng mi thu tin ngay). (2) - Tin tr cho ngi cung cp hng ho, dch v - M s 02 Ch tiu ny c lp cn c vo tng s tin tr (tng gi thanh ton) trong k cho ngi cung cp hng ho, dch v, chi mua chng khon v mc ch thng mi (nu c), k c s tin tr cho cc khon n phi tr lin quan n giao dch mua hng ho, dch v pht sinh t cc k trc nhng k ny mi tr tin v s tin chi ng trc cho ngi cung cp hng ho, dch v. S liu ghi vo ch tiu ny c ly t s k ton cc Ti khon "Tin mt", "Tin gi Ngn hng" v "Tin ang chuyn" (phn chi tin), s k ton Ti khon Phi thu ca khch hng (phn chi tin t thu cc khon phi thu ca khch hng), s k ton Ti khon Vay ngn hn (Phn chi tin t tin vay ngn hn nhn c chuyn tr ngay cho ngi bn) trong k bo co, sau khi i chiu vi s k ton Ti khon "Phi tr cho ngi bn", s k ton cc Ti khon hng tn kho v cc Ti khon c lin quan khc, chi tit phn tr bng tin trong k bo co, s k ton cc Ti khon "u t chng khon ngn hn" (Chi mua 46 47. chng khon v mc ch thng mi). Ch tiu ny c ghi bng s m di hnh thc ghi trong ngoc n ( ***). (3) - Tin tr cho ngi lao ng - M s 03 Ch tiu ny c lp cn c vo tng s tin tr cho ngi lao ng trong k bo co v tin lng, tin cng, ph cp, tin thng... do doanh nghip thanh ton hoc tm ng. S liu ghi vo ch tiu ny c ly t s k ton cc Ti khon "Tin mt", "Tin gi Ngn hng" (phn chi tin) trong k bo co, sau khi i chiu vi s k ton Ti khon "Phi tr cng nhn vin" - phn tr bng tin trong k bo co. Ch tiu ny c ghi bng s m di hnh thc ghi trong ngoc n ( ***). (4) - Tin li vay tr - M s 04 Ch tiu ny c lp cn c vo tng s tin li vay tr trong k bo co, bao gm tin li vay pht sinh trong k v tr ngay k ny, tin li vay phi tr pht sinh t cc k trc v tr trong k ny, li tin vay tr trc trong k ny. S liu ghi vo ch tiu ny c ly t s k ton cc Ti khon "Tin mt", "Tin gi Ngn hng" v "Tin ang chuyn", s k ton Ti khon Phi thu ca khch hng (phn tin tr li vay t tin thu cc khon phi thu ca khch hng) trong k bo co, sau khi i chiu vi s k ton Ti khon "Chi ph phi tr" (theo di s tin li vay phi tr) v cc Ti khon lin quan khc. Ch tiu ny c ghi bng s m di hnh thc ghi trong ngoc n (***). (5) - Tin np thu TNDN - M s 05 Ch tiu ny c lp cn c vo tng s tin np thu TNDN cho Nh nc trong k bo co, bao gm s tin thu TNDN np ca k ny, s thu TNDN cn n t cc k trc np trong k ny v s thu TNDN np trc (nu c). S liu ghi vo ch tiu ny c ly t s k ton cc Ti khon "Tin mt", "Tin gi Ngn hng" v "Tin ang chuyn" (phn chi tin), s k ton Ti khon Phi thu ca khch hng (phn tin np thu TNDN t tin thu cc khon phi thu ca khch hng) trong k bo co, sau khi i chiu vi s k ton Ti khon "Thu v cc khon phi np Nh nc" (phn thu TNDN np trong k bo co). Ch tiu ny c ghi bng s m di hnh thc ghi trong ngoc n ( ***). (6) - Tin thu khc t hot ng kinh doanh - M s 06 Ch tiu ny c lp cn c vo tng s tin thu t cc khon khc t hot ng kinh doanh, ngoi khon tin thu c phn nh M s 01, nh: Tin thu t khon thu nhp khc (tin thu v c bi thng, c pht, tin thng, v cc khon tin thu khc...); Tin thu do c hon th