6.sınıf elektronik yuzyil

227

173

7.

ÜN

‹TE

Atatürk’ün Bilime Verdi¤i Önemin Göstergesi: Dil ve Tarih-Co¤rafya Fakültesi

Ankara Üniversite-

sinin fakülte olarak ku-

rulan ilk yüksek ö¤retim

kurumu Dil ve Tarih-

Co¤rafya Fakültesidir.

Bu fakülte, ad›n› büyük

önderimizin koydu¤u ve

özel bir misyon yükledi-

¤i bir bilim merkezidir.

Mustafa Kemal Atatürk,

bu fakültenin kurulma-

s›n› önerirken ça¤dafl

Türkiye’nin yapaca¤›

at›l›mda hem ulusal bilincin geliflmesi hem de özgür düflünceli bireylerin yetiflebilmesi için Türk

dilinin, tarihinin ve kültürünün derinli¤ine araflt›r›lmas›n›n en baflta gelen koflul oldu¤una ina-

n›yordu. Türkiye’de sosyal bilimler alan›nda seçkin bir yeri bulunan fakültenin kurulufl yasas›

TBMM’de 14 Haziran 1935’te kabul edilmifl ve karar 22 Haziran 1935 tarih ve 2035 say›l› Res-

mî Gazete’de yay›mlanm›flt›r. 1935-1940 y›llar› aras›nda Evkaf Apartman›’nda faaliyetini sür-

düren fakültenin bugünkü binas›n›n plan›, ünlü Alman mimar› Bruno Taut (Buruno Taut) tara-

f›ndan çizilmifltir.

1936 y›l›nda yüz doksan befl

ö¤renci ile ö¤retime bafllayan

Dil ve Tarih-Co¤rafya Fakültesi,

13 Haziran 1946’ya kadar Millî

E¤itim Bakanl›¤›na ba¤l› olarak

faaliyet göstermifl, bu tarihten

itibaren 4936 say›l› Üniversiteler

Kanunu ile Ankara Üniversitesi-

nin bünyesine dâhil olmufltur.

Günümüzde Dil ve Tarih-

Co¤rafya Fakültesi, Türk ve Tür-

kiye tarihinin incelenmesine kay-

nakl›k edecek olan Sümerceden

Hititçeye, Latinceden Yunancaya, antik Do¤u ve Bat› dillerine iliflkin e¤itim vermektedir. Bunla-

r›n yan› s›ra; co¤rafya, felsefe, psikoloji, sosyoloji, antropoloji gibi çeflitli sosyal bilimlerin fark-

l› alanlar›nda da e¤itim veren bir bilim kurumudur. Fakültede hem temel kaynaklara inen hem

de ça¤dafl dünyaya ayak uydurmay› hedefleyen 18 bölüm ve 79 ana bilim dal› faaliyet göster-

mektedir. 385 ö¤retim üyesi -yüksek lisans ve doktora da dâhil olmak üzere- ifllevsel, denge-

li, esnek bir e¤itim-ö¤retim program› içinde çal›flmalar›n› yürütmektedir.

ELE

KTR

ON

‹K Y

ÜZY

ILE

LEK

TRO

N‹K

YÜ

ZYIL

132

7.

ÜN

‹TE

EL

EK

TR

ON

‹K Y

ÜZ

YIL

EL

EK

TR

ON

‹K Y

ÜZ

YIL

SOSYAL B‹L‹MLER

■ Afla¤›daki resimlerin hangi sosyal bilimlerle iliflkili oldu¤unu bulunuz. O bilimlerle ilgili ‹n-ternet’ ten ve kütüphanelerden bilgi toplay›n›z.

.................................... bilimi

Bu bilim, ......................................................................................

....................................................................................................

....................................................................................................

....................................................................................................

....................................................................................................

.................................... bilimi

Bu bilim, ......................................................................................

....................................................................................................

....................................................................................................

....................................................................................................

....................................................................................................

.................................... bilimi

Bu bilim, ......................................................................................

....................................................................................................

....................................................................................................

....................................................................................................

....................................................................................................

.................................... bilimi

Bu bilim, ............................................................

...........................................................................

...........................................................................

...........................................................................

...........................................................................

.................................... bilimi

Bu bilim, ......................................................................................

....................................................................................................

....................................................................................................

....................................................................................................

ELEKTRON‹K YÜZYIL

164

7.

ÜN

‹TE

ELE

KTR

ON

‹K Y

ÜZY

ILE

LEK

TRO

N‹K

YÜ

ZYIL

??????????????????? ? ? ? ? ? ? ? ?Sosyal bilimler, toplum hayat›m›z› nas›l etkiler?

Sosyal bilimler çok kapsaml› bir bilimdir. ‹çine birçok bilim dal›n› al›r.Bunlar; psikoloji, felsefe, antropoloji, arkeoloji, tarih ve co¤rafya gibi bilimler-dir. Bu bilimlerin toplum hayat›na etkilerini anlatan; tarihi, co¤rafyay› ve ar-keolojiyi içeren bir çal›flma haz›rlad›m. Bu çal›flmamda baz› gazete haber-lerine de yer verdim. Umuyorum ki gazete haberlerinden derledi¤im bu ça-l›flmayla sosyal bilimlerin hayat›m›zda ne denli etkili oldu¤unu göreceksiniz.

Birçok Medeniyetin Do¤um YeriBirçok medeniyete befliklik

etmifl, pek çok ma¤aran›n bulun-du¤u Batman’›n Hasankeyf ilçe-sinde, yer alt›ndaki tarihi gün ›fl›-¤›na ç›karmak amac›yla 1985’tenbu yana yap›lan kaz›larda, farkl›dönemlere ait birçok eser bulun-du. Asur ve Urartulara ait çeflitlikal›nt›lar ve Dicle Nehri k›y›s›n-da, Orta Ça¤dan kalma bir sahilsaray› ortaya ç›kar›ld›. Ayr›ca,Eyyubilerden kalma 6-7 küçükkülliye ile bedesten, han, cami, köprü ve çini f›r›nlar› bu buluntular aras›nda. Ancak yak›n za-manda ilçeyi sular alt›nda b›rakacak olan Il›su Baraj›’n›n yap›m› gündemde. Bu yüzden Türki-ye’deki birçok sivil toplum örgütü ve Avrupa ülkelerindeki çeflitli kurulufllar, Hasankeyf’in kur-tar›lmas› amac›yla kampanyalar bafllatt›.

Hasankeyf’te Asur ve Urartu-

lara ait çeflitli kal›nt›lar ve Dicle

Nehri k›y›s›nda Orta Ça¤dan kal-

ma bir sahil saray› ortaya ç›kar›ld›.

Hasankeyf Sudan Kurtuldu

Baflbakan›n Batman’da “Ha-

sankeyf’in kurtar›laca¤›na” iliflkin

yapt›¤› aç›klama sevinçle karfl›-

land›. Aç›klama üzerine, Devlet Su

‹flleri fiube Müdürlü¤ü de Hasan-

keyf’in su alt›nda kalmas›na ne-

den olacak Il›su Baraj› dosyas›n›

rafa kald›rd›. Baflbakan›n, “Hasan-

keyf sular alt›nda kalmayacak.” sözleriyle tüm tart›flmalara son noktay› koymas›, hem tarihî il-

çede yaflayanlar› hem de tarihçileri çok sevindirdi.

HASANKEYF

165

7.

ÜN

‹TE

ELE

KTR

ON

‹K Y

ÜZY

ILE

LEK

TRO

N‹K

YÜ

ZYIL

Sizce, tarihçiler neden sevinmifl olabilir?Hasankeyf kaymakam›, daha önce yat›r›m için istekli olan

turizmcilerin, baraj yap›m›n›n gündeme gelmesiyle isteksizdavrand›klar›n› vurgulayarak flöyle konufltu: “Batman’dan veyöreden birçok yat›r›mc›n›n Hasankeyf’e turizm alan›nda yat›-r›m yapaca¤›n› düflünüyorum. Turizm yat›r›mlar›, vatandafllar›-m›z› rahatlatacak ve gelir seviyelerini art›racakt›r. ‹lçemizingençleri art›k çal›flmak için göç etmeyeceklerdir.”

Hasankeyf belediye baflkan› da baflbakan›n, y›llard›r Ha-sankeyfli olarak savunduklar› teze destek verdi¤ini ifade etti.Baflkan, konu hakk›nda flunlar› söyledi: “Bu geliflmeyle Hasan-keyf kurtulursa k›rk y›ld›r üzerimizde bulunan ölü topra¤›n› sil-keleyece¤iz.”

Kaz›lar 60 Y›lda BiterHasankeyf Gönüllüleri Derne¤i ikinci baflkan› da baraj›n al-

ternatifi olabilece¤ine ancak, Hasankeyf’in alternatifinin bulunmad›¤›na dikkat çekerek baflba-kana, duyarl›l›¤›ndan ötürü teflekkür etti.

Hasankeyf’teki kaz›lar› 1985 y›-l›nda bafllatan Çanakkale OnsekizMart Üniversitesi Sanat Tarihi Bölü-mü ö¤retim üyesi ise yap›lan kaz› ça-l›flmalar› ile ilgili bilgi verdi. Hasan-keyf’teki kaz›lar›n tamamlanmas› için60 y›ll›k süreye ihtiyaç oldu¤unu ifa-de ederek, “Buras› Orta Asya’dan,‹ran’dan ve Mezopotamya’dan gelenkültürlerle Bat›’dan gelen kültürlerinbuluflma yeridir. Alt tabakalarda Bi-zans ve Roma Dönemlerine ait ka-l›nt›lara ulaflmay› bekliyoruz.” dedi.

??????????????????? ? ? ? ? ? ? ? ?? ? ? ? ? ? ? ? ?? ? ? ? ? ? ? ? ?? ? ? ? ? ? ? ? ?? ? ? ? ? ? ? ? ?

Okumufl oldu¤unuz gazete haberine göre afla¤›daki sorular› cevaplay›n›z.

1. Hasankeyf’in arkeolojik ve tarihî de¤eri hakk›nda neler söyleyebilirsiniz?2. Okudu¤unuz habere göre, tarihçilerin ve arkeologlar›n Hasankeyf üzerinde ne gibi et-

kileri vard›r?3. Tarihçilerin ve arkeologlar›n çal›flmalar› Hasankeyf’te yaflayan insanlar› nas›l etkiler?4. Bölgedeki eski dönemlere ait kültür varl›klar›n›n kazanca dönüfltürülmesi için siz ol-

san›z neler yapars›n›z? 5. Bölgedeki turizm potansiyeli, turizmciler taraf›ndan verimli kullan›l›rsa bölgede neler

de¤iflebilir? 6. Dünyan›n baflka ülkelerinde bu tür tarihî de¤erler nas›l ve kimler taraf›ndan korunuyor?7. Hasankeyf örne¤inde oldu¤u gibi toplumsal yaflant›m›za sosyal bilimlerin ve sosyal

bilimcilerin ne gibi katk›lar› vard›r?

[email protected]

228

7.

ÜN

‹TE

EL

EK

TR

ON

‹K Y

ÜZ

YIL

EL

EK

TR

ON

‹K Y

ÜZ

YIL

Ö⁄RENME ALANI

BBiilliimm,, TTeekknnoolloojjii vvee TToopplluummBu ö¤renme alan›nda ilkö¤retim 6 ve 7. s›n›f ö¤rencilerinden; sosyal bilimlerin

alt disiplinlerinin de günlük ve toplumsal yaflam üzerindeki pratik baz› sonuç ve et-kilerini kavramalar›, 21. yüzy›lda bilim ve teknolojideki baz› geliflmelerden hareket-le gelecekte ortaya ç›kabilecek yeni konular hakk›nda fikir yürütmeleri istenecektir.

Telif haklar› ve patentin, bilimsel geliflmelerdeki etkisini tart›flmalar› ve bununsonucunda bilimsel çal›flma ve birikimlerin yasalarla korundu¤unu fark etmelerisa¤lanacakt›r.

Tarih öncesi dönemlerde, ilk insanlar›n basit aletleri yapmas›yla bafllayan sü-reçte uygarl›klar›n bilim ve teknolojiye katk›lar›na örnekler vereceklerdir. Böylecebilim miras›n›n oluflum sürecini günümüze kadar özetleyerek yarat›c›, elefltirel vebilimsel düflünce ile bilim ve teknolojideki geliflmeler aras›ndaki paralelli¤i farkedeceklerdir.

Bilim, Teknoloji ve Toplum ö¤renme alan›; “Birey ve Toplum”, “‹nsanlar, Yerlerve Çevreler”, “Üretim, Da¤›t›m ve Tüketim” ve “Küresel Ba¤lant›lar” ö¤renme alan-lar› ile ifl birli¤i içinde olacakt›r.

Ö¤renciler, bu ö¤renme alan›nda tarih, co¤rafya, arkeoloji, ekonomi, hukukalanlar›ndaki temel kavramlar hakk›nda bilgi sahibi olacaklard›r.

DO⁄RUDAN VER‹LECEK BECER‹

YYaarraatt››cc››ll››kk BBeecceerriissiiYarat›c›l›k, her bireyde var olan ve insan yaflam›n›n her bölümünde bulunabi-

len bir yeti, günlük yaflamdan bilimsel çal›flmalara dek uzanan genifl bir alan› içi-ne alan süreçler bütünü, bir tutum ve davran›fl biçimidir.

Ö¤rencilerde yarat›c›l›k becerisinin gelifltirilmesini sa¤lamak, sadece s›n›f içietkinliklerde de¤il, ö¤renciyi okul ortam› ve okul d›fl›ndaki zamanlarda da destek-leyerek mümkün olur. Ö¤rencilerin yarat›c›l›k becerilerinin geliflmesinde kifliselözelliklerin pay› olsa da bu becerilerinin gerilemesi ya da gelifltirilmesi büyükoranda çevresel yaklafl›mlara ba¤l›d›r. Genellikle e¤itim-ö¤retim faaliyetlerininyarat›c› düflünmeyi desteklememesi bu becerinin giderek zay›flamas›na nedenolmakta, destekleyici tutumlar ise tüm ö¤rencilerde bu becerinin belli bir düzeyüstünde geliflmesine yard›mc› olmaktad›r. Bu nedenle ö¤retmenlere ve okul yö-netimine önemli sorumluluklar düflmektedir.

Yarat›c›l›¤› gelifltirmede ö¤retmenin rolü afla¤›daki flekilde özetlenebilir:1. Ö¤rencileri bir birey olarak kabul etme ve buna uygun davranma,2. Ö¤rencileri özgür olmaya özendirme,3. Ö¤rencilere model olma,

4. S›n›f›n d›fl›nda onlara çok zaman ay›rma,5. En iyiyi bekleme ve bunun afl›labilece¤ini gösterme,6. Heyecanl› olabilme,7. Ö¤rencileri eflit kabul edebilme,8. Ö¤rencileri do¤rudan ödüllendirebilme,9. Ö¤renciye ilgi gösterme,10. Sürekli okuyan kifliler olabilme,11. ‹kili iliflkilerde kolay iletiflim kurma.Yarat›c›l›k becerisinin gelifltirilmesi için ö¤rencilerin yapacaklar› etkinliklerin de

önemli bir yeri vard›r. Etkili sorular sorarak ö¤rencilerin zihnini harekete geçirmek,al›fl›lmad›k durumlar sunmak ve bunlarla ilgili fikir yürütmelerini sa¤lamak, yarat›-c› düflünme becerisinin geliflmesinde ifllevsel olabilir.

Örne¤in, ö¤rencilere al›fl›lmad›k durumlar içeren bir problem sunabilirsiniz.ö¤rencilere, üçgen tu¤lalardan bir duvar oluflturduklar›n› düflünmelerini söyleyebi-lirsiniz. Onlardan, ortaya ç›kabilecek zorluk ve kolayl›klar› söylemelerini, zorlukla-r›n nas›l afl›labilece¤ini bulmalar›n› isteyebilirsiniz.

Ö¤rencilere varsay›mlar sunarak onlar›n, bu varsay›mlar›n sonuçlar› ile ilgili fi-kir üretmelerini de sa¤layabilirsiniz. Örne¤in, “Hiç ya¤mur ya¤masayd› ne olurdu?‹¤neler olmasayd› ne olurdu?” gibi sorularla onlar›n durum ile ilgili düflünceleriniharekete geçirmelerine yard›mc› olabilirsiniz.

Yukar›daki örnekler d›fl›nda, afla¤›da verilen önerilerden de faydalanabilirsiniz.

Yarat›c›l›¤› Gelifltirmenin 25 Yolu1. Ön gerekler:

a. Yarat›c› bir model olmak,b. Kendine güveni infla etmek.

2. Temel teknikler:a. Varsay›mlar› sorgulamak,b. Problemleri yeniden tan›mlamak,c. Fikir üretimini cesaretlendirmek,d. Disiplinler aras› bir yaklafl›m izlemek.

3. Ö¤retim tipleri:a. Yarat›c› fikir, ürün için yeterli zaman tan›mak,b. Yarat›c›l›¤› de¤erlendirmek,c. Yarat›c› fikirleri, ürünleri takdir etmek.

4. Engellerden sak›nmak:a. Mant›kl› riskleri cesaretlendirmek,b. Belirsizli¤e karfl› toleransl› olmak,c. Hatalara izin vermek,d. Engelleri tan›mlamak ve aflmak.

[email protected]

5. Karmafl›k tekniklerin ifle koflulmas›:a. Kendinden sorumlu olmay› ö¤retmek,b. Kendini kontrol etmeyi ö¤retmek,c. Büyük ödülü veya k›vanc› engellemek.

6. Rol modellerini kullanmak:a. Yarat›c› insanlar›n profillerinden yararlanmak,b. ‹fl birli¤ine dayal› yarat›c›l›¤› gelifltirmek,c. Baflkalar›n›n görüfl aç›lar›n› hayal etmek.

7. Yarat›c› çevreyi araflt›rmak:a. Çevresel uyumun fark›na varmak,b. Heyecan› yakalamak,c. Güdüleyici çevreleri araflt›rmak,d. Güçlü yanlar› ifle koflmak,e. Uzun dönem perspektifini korumak,f. Yarat›c› bir birey olarak geliflmek ve ilerlemek,g. Baflkalar›na da yarat›c› olmay› ö¤retmek.

S›n›fta, geleneksel yöntemler d›fl›nda aktif ö¤renme yöntemlerinin kullan›lma-s›, yarat›c›l›k becerisinin geliflmesinde önemli rol oynar. Aktif ö¤renme yöntem vestratejilerinin kullan›lmas›, ö¤rencilerin zihinsel performanslar›n› ortaya koymalar›-na ve gelifltirmelerine yol açar. Ancak, ö¤rencilerin bu konuda zorlanmamalar›nave kiflisel farkl›l›klar›n›n göz önünde bulundurulmas›na dikkat edilmelidir.

DDOO⁄⁄RRUUDDAANN VVEERR‹‹LLEECCEEKK DDEE⁄⁄EERR

ÇÇaall››flflkkaannll››kkSözlüklerde, çal›flkan olma durumu veya faaliyet diye tan›mlanan çal›flkanl›k,

bir fleyi oluflturmak veya ortaya ç›karmak için emek harcamak diye de tan›mlana-bilir. Öyleyse çal›flkanl›k, her fleyden önce baflar›l› olman›n ilk flart›d›r.

Çal›flkan insanlar›n en baflta gelen özellikleri, günlük yapacaklar› ifli ertesi gü-ne b›rakmadan bitirme gayreti göstermeleridir. Üzerinde düflünüp tart›flt›¤›m›z venas›l yapaca¤›m sorusuna öyle veya böyle cevap verebildi¤imiz bir konunun, iflin,dersin, kitab›n, ürünün vs. baflar›l› bir flekilde sonuçlanmas› için hiç flüphesiz ça-l›flkan olmak zorunlulu¤u vard›r. Çal›fl›rken disiplin, düzen ve zamana uymak ge-rekir. Çal›flmam›zla ilgili bütün materyalleri toplay›p ondan sonra ifle bafllamak veçal›flma esnas›nda iflin yavafllamas›na veya durmas›na neden olabilecek durum-lardan kaç›nmak gerekir. ‹flimizi veya dersimizi bölüp uzun süreli aralar vermek,ulaflmak istedi¤imiz sonucu olumsuz etkileyecektir. Bu yüzden, çal›flkan insanlar,iflleri esnas›nda, demirci ustas›n›n ham demire flekil vermek için demiri sürekliateflte tutmas› gibi ifllerine ara verip b›kk›nl›k göstermemeye özen gösterirler ki he-deflenen amaca ulafl›labilsin. Çal›fl›rken nöbet tutan asker gibi uyan›k, dikkatli veheyecanl› olmak da gereklidir.

E¤er fikrî bir çal›flma yap›yorsak veya bir konu üzerinde bir fleyler yazmam›zgerekiyorsa; o zaman günün ayn› saatlerinde düzenli bir çal›flma gerekir. Böyleçal›flmak, verimlili¤i art›racak, beraberinde baflar›y› getirecektir. Bu konuda verile-bilecek en iyi örneklerden birisi de ünlü filozof ‹bn-i Sina’n›n, Kitabü’fl-flifa isimlieserini yazarken sabahlar›, günde sadece bir-iki saat çal›flarak böyle bir eser mey-dana getirmesidir.

Sultan II. Mehmet’i kendi ça¤dafllar›ndan ay›ran en önemli özelli¤i, hiç flüphe-siz çal›flkanl›¤›d›r. ‹stanbul’un fethine yak›n tarihlerde Bizansl›lar, meleklerin erkekmi, yoksa difli mi olduklar›n› tart›fl›rken o, surlar› y›kacak toplar›n projelerinin çizi-miyle bizzat ilgilenmifltir. Bu çal›flkanl›¤› nedeniyle döneminin ve tarihin gördü¤üen büyük liderlerden biri olmaya hak kazanm›fl, çal›flkanl›¤› ve baflarma azmi ile“Fatih” unvan›n› alm›flt›r.

77.. ÜÜNN‹‹TTEENN‹‹NN KKAAVVRRAAMMLLAARRII

ÖÖLLÇÇMMEE VVEE DDEE⁄⁄EERRLLEENNDD‹‹RRMMEEÖ¤rencilerinizi de¤erlendirebilmeniz için;● Ö¤renci Gözlem Formu (sayfa 253),● Proje De¤erlendirme Ölçe¤i (sayfa 255),● Ö¤renci Ürün Dosyas› (portfolyo) Formu (sayfa 257),● Grup De¤erlendirme Formu (sayfa 259),● Aç›k uçlu sorular, çoktan seçmeli sorular, do¤ru–yanl›fl ve efllefltirme sorula-

r› kullanabilirsiniz.

Bu kavram girifl düzeyinde verilecektir.Bu kavram gelifltirme düzeyinde verilecektir.Bu kavram pekifltirme düzeyinde verilecektir.

TeknolojiTelif ve patentUlafl›mUygarl›kÜretimÜrünYüzy›l

GelenekGiriflimciKronolojiMedyaOrtak mirasSosyal bilimfiehirleflme

BilimÇa¤De¤erDe¤iflimEnerjiEstetikEtkileflim

229

7.

ÜN

‹TE

EL

EK

TR

ON

‹K Y

ÜZ

YIL

EL

EK

TR

ON

‹K Y

ÜZ

YIL

[email protected]

9 7897

5475

5145

Co¤rafya

Ekonomi

Antropoloji

Felsefe

Tarih

E¤itimSosyoloji

Di¤er Alanlar

SOSYAL

B‹L‹MLER

Psikoloji

Hukuk

ELEKTRON‹KYÜZYIL

162

230

7.

ÜN

‹TE

EL

EK

TR

ON

‹K Y

ÜZ

YIL

EL

EK

TR

ON

‹K Y

ÜZ

YIL

ÜN‹TE TANITIM B‹LG‹S‹• Elektronik Yüzy›l ünitesinde öncelikle sosyal bilimler alan›n-

da bilim adamlar› taraf›ndan yap›lan çal›flmalar›n toplum haya-t›na etkisi “Hasankeyf” örne¤i ele al›narak incelenmifltir. Buradahem arkeologlar hem de tarihçilerin bölge ile ilgili de¤erlendir-melerine de¤inilmifl, bu flekilde arkeolojinin ve tarihin ö¤rencile-re fark ettirilmesi amaçlanm›flt›r. Ayr›ca ders ve çal›flma kitab›n-da verilen sorular ve çeflitli etkinliklerle de sosyal bilimlere ait di-¤er baz› bilim dallar› vurgulanm›flt›r.

• “Bilimsel ve teknik de¤iflme ve geliflmelerdeki sürat günü-müzü ve gelece¤imizi nas›l etkilemektedir?” Bu ve benzeri so-rulara verilebilecek cevaplar, ünitemizin hedeflerindendir. Bubafll›k ile verilen konu içerisinde ö¤rencilere yarat›c›l›k becerisido¤rudan verilmeye çal›fl›lacak ve ünite ifllenifli esnas›nda ö¤-rencilerin bu yetene¤i s›nanacakt›r.

• T›p alan›nda art›k, insandan insana yüz naklinin yap›ld›¤›bir döneme girildi. Organ nakli ile t›p alan›ndaki baz› h›zl› gelifl-meler ve insan hayat› ile toplumsal dayan›flma aras›ndaki ba¤,bir röportaj ile verilmifltir. Bu konuyla ö¤rencilerin organ ba¤›fl›-n›, doku ba¤›fl›n›, baz› bulafl›c› ve salg›n hastal›klar› kavrama-lar› sa¤lanacakt›r. Ö¤rencilere, ülkemizdeki bu alanla ilgili gelifl-meler fark ettirilecektir.

ÜN‹TEYE HAZIRLIK● Ünitenizin ö¤renme alan› bilgi notunu okuyunuz.● Ünitenizle iliflkili olan “Do¤rudan Verilecek Beceri” bilgi no-

tunu okuyunuz.● Ünitenizle iliflkili “Do¤rudan Verilecek De¤er” bilgi notunu

okuyunuz.● Ünitenizin kazan›mlar›n› ve kavramlar›n›z› inceleyiniz.● Y›ll›k ders plan›ndaki 7. üniteyle ilgili bölümü, ölçme ve de-

¤erlendirme tablolar›n› inceleyiniz.

Ünite Kazan›mlar›1. Sosyal bilimlerdeki çal›fl-

ma ve bulgulardan hareketlesosyal bilimlerin toplum hayat›-na etkisine örnekler verir.

2. Bilimsel ve teknolojik ge-liflmelerin gelecekteki yaflamüzerine etkilerine iliflkin yara-t›c› fikirler ileri sürer.

3. T›p alan›ndaki bulufl ve ge-liflmelerle insan hayat› ve top-lumsal dayan›flma aras›ndakiiliflkiyi fark eder.

4. Telif ve patent haklar› sak-l› ürünlerin yasal yollardan te-min edilmesinin gereklili¤ini sa-vunur.

5. Uygulama ve eserlerindenyola ç›karak Atatürk’ün ak›lc›l›-¤a ve bilime verdi¤i önemi farkeder.

Uyar›lar✓ Psikoloji, felsefe, antropoloji, arkeoloji vb. bilimlerden örnekler verilerek sosyal bilimleri oluflturan

disiplinler fark ettirilecektir (1. kazan›m).✓ fiehirleflme, ulafl›m, haberleflme, iletiflim, nükleer enerji, gen teknolojisi, nanoteknoloji ve uzay ça-

l›flmalar› vb. konular ele al›nacakt›r (2. kazan›m).✓ Bulafl›c› hastal›klar, salg›n hastal›klar, doku ve organ nakli, kan ba¤›fl› ve afl›lar incelenecektir (3.

kazan›m).

ÜN‹TE GENEL B‹LG‹LER‹Ö¤renme alan›: Bilim, Tek-

noloji ve Toplum.Ünite: Elektronik Yüzy›lDo¤rudan verilecek beceri:

yarat›c›l›kDo¤rudan verilecek de¤er:

çal›flkanl›kSüre: 12 ders saati

➥

[email protected]

• Bilim ve teknoloji ça¤›nda önemli bir husus datelif ve patent haklar› bulunan ürünlerin yasal yol-dan temin edilmesinin gereklili¤idir. Bu gereklilikçeflitli gazete ve ‹nternet haberleri ile do¤rudanverilmeye çal›fl›lm›flt›r. Burada ö¤rencilere, eme-¤e sayg› ve ürünlerin yasal yoldan temini konula-r›yla birlikte ülkemizdeki bilimsel çal›flma ve bu-lufllara katk›lar›n›n olabilece¤i fark ettirilecektir.

• Atatürk’ün kendi sözlerine yer verilmifl veonun Ankara Dil ve Tarih-Co¤rafya Fakültesininkurulmas›ndaki gayretlerinden söz edilmifltir. Buflekilde Atatürk’ün, bilimselli¤i ve ak›lc›l›¤› veril-mek istenmifltir. Bu fakültenin misyonu ve yapt›-¤› hizmetler bunu somut olarak göstermektedir.

Ünite Kapa¤›n›n ‹fllenmesi● Ünitenin ismi hakk›nda ö¤rencilerin görüflle-

rini al›n›z.● Kapakta yer alan görsel materyallerin ince-

lenmesini sa¤lay›n›z.● Biraz Düflünelim bölümünde yer alan ünite

haz›rl›k sorular›n›n cevaplanmas›n› sa¤lay›n›z. ● Ünitede yer alan konular›n incelenmesini

sa¤lay›n›z. ● Ö¤rencilerin, Kavramlar›m›z bölümünde yer

alan ünite kavramlar›n› aç›klamas›n› sa¤lay›n›z.

Ara Disiplinlerle ‹liflkilendirme

Müze ile E¤itim (2. kazan›m)➜ Teknolojik ürünlerin sergilendi¤i kurum ve ku-

rulufllarla kiflilerin kurdu¤u özel müzelerde nesneve drama çal›flmas› yap›labilir.

Atatürkçülükle ‹lgili Konular (5-12, 13, 14)✓ 1122.. AAttaattüürrkk’’üünn aakk››llcc››ll››¤¤aa vvee bbiilliimmee vveerrddii¤¤ii

öönneemm

Aç›klama: Mutlu yaflamak için neden cehale-ti yoketmek gerekti¤i, bilimin neden her konudainsan hayat›na yön vermesi gerekti¤i, bilimdeilerleme olmadan kalk›nma ve geliflme olama-yaca¤›, bilimsel çal›flmalar sayesinde cehaletinnas›l ortadan kalkabilece¤i aç›klan›r.

Atatürk’ün ak›lc›l›k ve bilim konusunudaki uy-gulamalar›, sözlerinden örnekler verilerek aç›k-lan›r. Onun yapt›¤› her iflte ak›lc›l›¤› ve bilimiesas ald›¤› vurgulan›r.

✓ 13. Bilim ve teknolojinin anlam›n› ve öne-mini kavrayabilme

Aç›klama: Bilim kavram› tan›mlanarak insan-lar›n do¤ru karar vermelerinde bilimin nas›l yolgösterdi¤i, bir toplumda kalk›nma düzeyi ile bilimve teknolojideki geliflme düzeyi aras›ndaki iliflki,bilimin bilgiyi benimseme ve onu üretme yoluylageliflebildi¤i, teknolojinin neden bilimin ürünü ol-du¤u aç›klan›r. Teknoloji ürünlerine yak›n çevre-den örnekler verilerek yaflam›m›z› nas›l kolaylafl-t›rd›¤› aç›klan›r.

✓ 14. Atatürk’ün bilim ve teknolojiye verdi-¤i önemi kavrayabilme

Aç›klama: Atatürk’ün bilim ve teknolojiyeverdi¤i önem, sözlerinden örnekler verilerekaç›klan›r. Atatürk’ün “Hayatta en hakiki mürflitilimdir.” özdeyifli aç›klan›r. Atatürk’ün her alan-da yapt›¤› çal›flmalarda neden bilimi esas ald›-¤› ve bilimsel çal›flmalar› örneklerle aç›klan›r.

Di¤er Derslerle ‹liflkilendirme✓ 2. kazan›m için fen ve teknoloji dersi “Vücu-

dumuzda Sistemler” ünitesi (1.7. kazan›mlar›),“Ifl›k ve Ses” ünitesi (3.4 kazan›m)

✓ 3. kazan›m için fen ve teknoloji dersi“Vücudumuzda Sistemler” ünitesi (2.7, 2.14kazan›mlar)

Gazete Kupürlerinden Yararlanma (2 ve 3.kazan›m)

✓ Gazetelerden organ nakli, kan ba¤›fl›, t›palan›ndaki yenilikler vb. ile ilgili gazete kupürleritoplanarak konuyla ilgili sunu haz›rlat›labilir.

B‹RAZ DÜfiÜNEL‹M1. Sosyal bilimlerin neler oldu¤unu biliyor musunuz? Aç›klay›n›z.2. Bilimsel ve teknolojik geliflmelerin gelecekteki yaflam›m›z üzerine etkileri neler olabilir?3. T›p alan›ndaki bulufllar›n, insan hayat› ve toplumsal dayan›flmam›z üzerinde-ki etkileri nelerdir? 4. Telif ve patent hakk›na uymad›¤›m›z zaman ne tür sorunlarla karfl›lafl›r›z?5. Atatürk, bilime neden önem vermifltir?

ÜN‹TEDE YER ALAN KONULARIMIZ■ HASANKEYF

■ HAYATIMIZDA NELER DE⁄‹fiECEK?

■ DOKTORUMUZU D‹NLEYEL‹M

■ KORSANLA MÜCADELE

■ ATATÜRK VE B‹L‹M

■ ÜN‹TEM‹Z‹ DE⁄ERLEND‹REL‹M

KAVRAMLARIMIZ

PATENT FELSEFE

SOSYAL B‹L‹MLERGEN

BULUfi

B‹L‹M

AKILCILIK

TEL‹F

TEKNOLOJ‹

163

231

7.

ÜN

‹TE

EL

EK

TR

ON

‹K Y

ÜZ

YIL

EL

EK

TR

ON

‹K Y

ÜZ

YIL

[email protected]

164

7.

ÜN

‹TE

ELE

KTR

ON

‹K Y

ÜZY

ILE

LEK

TRO

N‹K

YÜ

ZYIL

??????????????????? ? ? ? ? ? ? ? ?Sosyal bilimler, toplum hayat›m›z› nas›l etkiler?

Sosyal bilimler çok kapsaml› bir bilimdir. ‹çine birçok bilim dal›n› al›r.Bunlar; psikoloji, felsefe, antropoloji, arkeoloji, tarih ve co¤rafya gibi bilimler-dir. Bu bilimlerin toplum hayat›na etkilerini anlatan; tarihi, co¤rafyay› ve ar-keolojiyi içeren bir çal›flma haz›rlad›m. Bu çal›flmamda baz› gazete haber-lerine de yer verdim. Umuyorum ki gazete haberlerinden derledi¤im bu ça-l›flmayla sosyal bilimlerin hayat›m›zda ne denli etkili oldu¤unu göreceksiniz.

Birçok Medeniyetin Do¤um YeriBirçok medeniyete befliklik

etmifl, pek çok ma¤aran›n bulun-du¤u Batman’›n Hasankeyf ilçe-sinde, yer alt›ndaki tarihi gün ›fl›-¤›na ç›karmak amac›yla 1985’tenbu yana yap›lan kaz›larda, farkl›dönemlere ait birçok eser bulun-du. Asur ve Urartulara ait çeflitlikal›nt›lar ve Dicle Nehri k›y›s›n-da, Orta Ça¤dan kalma bir sahilsaray› ortaya ç›kar›ld›. Ayr›ca,Eyyubilerden kalma 6-7 küçükkülliye ile bedesten, han, cami, köprü ve çini f›r›nlar› bu buluntular aras›nda. Ancak yak›n za-manda ilçeyi sular alt›nda b›rakacak olan Il›su Baraj›’n›n yap›m› gündemde. Bu yüzden Türki-ye’deki birçok sivil toplum örgütü ve Avrupa ülkelerindeki çeflitli kurulufllar, Hasankeyf’in kur-tar›lmas› amac›yla kampanyalar bafllatt›.

Hasankeyf’te Asur ve Urartu-

lara ait çeflitli kal›nt›lar ve Dicle

Nehri k›y›s›nda Orta Ça¤dan kal-

ma bir sahil saray› ortaya ç›kar›ld›.

Hasankeyf Sudan Kurtuldu

Baflbakan›n Batman’da “Ha-

sankeyf’in kurtar›laca¤›na” iliflkin

yapt›¤› aç›klama sevinçle karfl›-

land›. Aç›klama üzerine, Devlet Su

‹flleri fiube Müdürlü¤ü de Hasan-

keyf’in su alt›nda kalmas›na ne-

den olacak Il›su Baraj› dosyas›n›

rafa kald›rd›. Baflbakan›n, “Hasan-

keyf sular alt›nda kalmayacak.” sözleriyle tüm tart›flmalara son noktay› koymas›, hem tarihî il-

çede yaflayanlar› hem de tarihçileri çok sevindirdi.

HASANKEYF

232

7.

ÜN

‹TE

EL

EK

TR

ON

‹K Y

ÜZ

YIL

EL

EK

TR

ON

‹K Y

ÜZ

YIL

DERS ‹fiLEME SÜREC‹

• Ö¤rencilerden, haz›rl›k sorusunu ce-vaplamalar›n› isteyerek derse girifl yapa-bilirsiniz.

• Konuyla ilgili metinleri okutabilir, say-fada yer alan görsel materyalleri incele-tebilirsiniz.

• Ö¤rencilere, Hasankeyf hakk›nda her-hangi bir bilgileri olup olmad›¤›n› sorabilir-siniz.

• Ö¤rencilere, medeniyet befli¤inin neanlama geldi¤ini aç›klayabilirsiniz.

DERSE HAZIRLIK● Derste iflleyece¤iniz konuyla ilgili ge-

nel bilgileri (kazan›m, uyar›lar, de¤er vebeceri) gözden geçiriniz.

● Derste kullanaca¤›n›z materyallerihaz›rlay›n›z.

● Derste iflleyece¤iniz sayfalar› ince-leyiniz.

● Derste kullanmak istedi¤iniz farkl›kaynaklar› belirleyiniz.

ÜN‹TE GENEL B‹LG‹LER‹

Ö¤renme alan›: Bilim, Teknoloji veToplum

Ünite: Elektronik Yüzy›lDo¤rudan verilecek beceri: yarat›-

c›l›kDo¤rudan verilecek de¤er: çal›fl-

kanl›kKavramlar: Orta Ça¤, arkeoloji, arke-

olojik kaz›, külliye, sivil toplum örgütüDers süresi: 40’+ 40’

Kazan›m1. Sosyal bilimlerdeki çal›flma ve

bulgulardan hareketle sosyal bilimle-rin toplum hayat›na etkisine örneklerverir.

Önerilen Materyaller ve KaynaklarDerste iflleyece¤iniz konuyla ilgili

olarak gerekti¤inde afla¤›daki kaynak-lar› ve materyalleri kullanabilirsiniz:

■ Çal›flma kâ¤›tlar›,■ Kaynak kitaplar,■ Gazete haberleri,■ Foto¤raflar.

Uyar›lar✓ Psikoloji, felsefe, antropoloji, arkeoloji vb. bilimlerden örnekler verilerek sosyal bi-

limleri oluflturan disiplinler fark ettirilecektir (1. kazan›m).

➥

[email protected]

• Ünitenin bu kazan›m›n› gerçeklefltirmek amac›yla haberi inceletebilir ve sosyal bi-limleri vurgulayabilirsiniz.

ÇALIfiMA K‹TABI

132. sayfadaki “SOSYAL B‹L‹MLER” etkinli¤ini yapt›rabilirsiniz.

Ö⁄RETMEN‹N NOTLARI

165

7.

ÜN

‹TE

ELE

KTR

ON

‹K Y

ÜZY

ILE

LEK

TRO

N‹K

YÜ

ZYIL

Sizce, tarihçiler neden sevinmifl olabilir?Hasankeyf kaymakam›, daha önce yat›r›m için istekli olan

turizmcilerin, baraj yap›m›n›n gündeme gelmesiyle isteksizdavrand›klar›n› vurgulayarak flöyle konufltu: “Batman’dan veyöreden birçok yat›r›mc›n›n Hasankeyf’e turizm alan›nda yat›-r›m yapaca¤›n› düflünüyorum. Turizm yat›r›mlar›, vatandafllar›-m›z› rahatlatacak ve gelir seviyelerini art›racakt›r. ‹lçemizingençleri art›k çal›flmak için göç etmeyeceklerdir.”

Hasankeyf belediye baflkan› da baflbakan›n, y›llard›r Ha-sankeyfli olarak savunduklar› teze destek verdi¤ini ifade etti.Baflkan, konu hakk›nda flunlar› söyledi: “Bu geliflmeyle Hasan-keyf kurtulursa k›rk y›ld›r üzerimizde bulunan ölü topra¤›n› sil-keleyece¤iz.”

Kaz›lar 60 Y›lda BiterHasankeyf Gönüllüleri Derne¤i ikinci baflkan› da baraj›n al-

ternatifi olabilece¤ine ancak, Hasankeyf’in alternatifinin bulunmad›¤›na dikkat çekerek baflba-kana, duyarl›l›¤›ndan ötürü teflekkür etti.

Hasankeyf’teki kaz›lar› 1985 y›-l›nda bafllatan Çanakkale OnsekizMart Üniversitesi Sanat Tarihi Bölü-mü ö¤retim üyesi ise yap›lan kaz› ça-l›flmalar› ile ilgili bilgi verdi. Hasan-keyf’teki kaz›lar›n tamamlanmas› için60 y›ll›k süreye ihtiyaç oldu¤unu ifa-de ederek, “Buras› Orta Asya’dan,‹ran’dan ve Mezopotamya’dan gelenkültürlerle Bat›’dan gelen kültürlerinbuluflma yeridir. Alt tabakalarda Bi-zans ve Roma Dönemlerine ait ka-l›nt›lara ulaflmay› bekliyoruz.” dedi.

??????????????????? ? ? ? ? ? ? ? ?? ? ? ? ? ? ? ? ?? ? ? ? ? ? ? ? ?? ? ? ? ? ? ? ? ?? ? ? ? ? ? ? ? ?

Okumufl oldu¤unuz gazete haberine göre afla¤›daki sorular› cevaplay›n›z.

1. Hasankeyf’in arkeolojik ve tarihî de¤eri hakk›nda neler söyleyebilirsiniz?2. Okudu¤unuz habere göre, tarihçilerin ve arkeologlar›n Hasankeyf üzerinde ne gibi et-

kileri vard›r?3. Tarihçilerin ve arkeologlar›n çal›flmalar› Hasankeyf’te yaflayan insanlar› nas›l etkiler?4. Bölgedeki eski dönemlere ait kültür varl›klar›n›n kazanca dönüfltürülmesi için siz ol-

san›z neler yapars›n›z? 5. Bölgedeki turizm potansiyeli, turizmciler taraf›ndan verimli kullan›l›rsa bölgede neler

de¤iflebilir? 6. Dünyan›n baflka ülkelerinde bu tür tarihî de¤erler nas›l ve kimler taraf›ndan korunuyor?7. Hasankeyf örne¤inde oldu¤u gibi toplumsal yaflant›m›za sosyal bilimlerin ve sosyal

bilimcilerin ne gibi katk›lar› vard›r?

233

7.

ÜN

‹TE

EL

EK

TR

ON

‹K Y

ÜZ

YIL

EL

EK

TR

ON

‹K Y

ÜZ

YIL

Di¤er Derslerle ‹liflkilendirme2. kazan›m için Fen ve Teknoloji Dersi “Vücudumuzda Sistemler” ünitesi (1.7. kazan›mlar›),“Ifl›k ve Ses” ünitesi (3.4 kazan›m)3. kazan›m için Fen ve Teknoloji Dersi “Vücudumuzda Sistemler” ünitesi (2.7, 2.14kazan›mlar›)

[email protected]

166

HAYATIMIZDA NELER DE⁄‹fiECEK?

??????????????????? ? ? ? ? ? ? ? ?1. Teknoloji, hayat›m›z› nas›l kolaylaflt›r›yor?

2. Teknoloji, hayat›m›z› kolaylaflt›r›rken beraberinde hangi zorluklar› getiriyor olabilir?

7.

ÜN

‹TE

ELE

KTR

ON

‹K Y

ÜZY

ILE

LEK

TRO

N‹K

YÜ

ZYIL

Bundan 30-40 y›l önce çekilen bilim kurgu filmlerinden farkl› ola-rak günümüzde s›radan insanlar, hatta bilim adamlar› dahi canl›lar›ngarip flekilde evrimleflece¤ine art›k inanm›yorlar. Bunun yerine,geliflen teknoloji sayesinde birtak›m üstünlüklere sahip olaca¤›m›zadaha çok inanmaya bafllad›lar. Çünkü hiçbirimizbundan binlerce y›l önceki insanlardan fizik ola-rak farkl› de¤iliz. Ancak, farkl› olan bir fley var kio da yaflam biçimimiz. Bilim ve teknoloji, günlükhayat›m›z›n her karesini de¤ifltirmeye bafllad›.

Yak›n bir gelecekte, uçaklardan otomobille-re, evlerden yollara kadar birçok yap› ve makine, teknolojinin geliflimineuyum göstererek de¤iflecek. Bunlar, enerji verimlili¤i ya da çevre dostu ol-mak gibi birçok özelli¤i bar›nd›ran malzemelerden imal edilecek.

Tar›m›n da bu ilerleme ve geliflmelerden pay›na düfleni alaca¤› kesin-dir. Nanoteknoloji, biyoteknoloji ve bilgi teknolojilerinin ifl birli¤i ile tar›m ve g›da sektöründe al›-nan ürün miktar› art›yor. Ayr›ca, ak›ll› ve maliyeti düflük alg›lay›c›larla tar›m ve hayvanc›l›k ala-n›nda verimlili¤in art›r›larak ortaya ç›kan zarar›n en aza indirilmesi hedefleniyor.

Gerçek zamanl› bilgi sistemleri ve yapay malzemeler kullan›la-rak en iyi verimi almak için nanoölçekte üretilen araçlarla ulafl›msektöründe güvenlik ve h›z art›r›lmaya çal›fl›l›yor. Ayn› za-manda maliyet de düflürülüyor.

Tüm bu bilimsel çal›flmalar sonucunda ortaya ç›kanyenilikler, hayat›m›z›n ayr› ayr› alanlar›n› kolaylaflt›racakönemli ad›mlar›n bafllang›c› say›labilir. Bu geliflmeler sa-yesinde güven içinde yaflayan fertler olarak daha sa¤l›kl›olabilece¤iz. Ayr›ca, daha kaliteli ve güvenilir tar›m ürünle-ri tüketece¤iz. Bütün bu çabalar›n amac›; yaflam›m›z›n ka-litesini ve refah›n› art›rmak olmal›d›r. Aksi takdirde bu tür bu-lufllar›n kötüye kullan›m› hiç de iyi sonuçlar do¤urmayabilir.

(Bir dergi haberi, Say›: 19, s.29, 2002)(Düzenlenmifltir.)

Arkadafllar, ben ileride büyük bir bilim adam› olmakistiyorum. fiimdiden, teknolojideki geliflmeleri araflt›r›-yor, takip ediyorum. Tabiki çok çal›fl›yorum. Sizlere debu konuda elde etti¤im bilgilerden baz›lar›n› sunmak is-tiyorum. Sunaca¤›m konu ilginizi çekecektir.

234

7.

ÜN

‹TE

EL

EK

TR

ON

‹K Y

ÜZ

YIL

EL

EK

TR

ON

‹K Y

ÜZ

YIL DERS ‹fiLEME SÜREC‹

• Ö¤rencilerden, haz›rl›k sorular›n› ce-vaplamalar›n› isteyerek derse girifl yapa-bilirsiniz.

• Konuyla ilgili metinleri okutabilir, say-fada yer alan görsel materyalleri incelete-bilirsiniz.

• Ünitenin kazan›m›na yönelik ola-rak gelecekte teknolojinin hayat›m›z›nas›l etkileyece¤ini ö¤rencilerle tart›fla-bilirsiniz.

• Teknolojinin, gelecek yaflam›m›z›olumlu ve olumsuz yönlerden etkileyece-¤ini belirterek bunlar›n neler olabilece-¤ini tart›flabilirsiniz.


nel bilgileri (kazan›m, uyar›lar, de¤er, be-ceri ve di¤er derslerle iliflkilendirme) göz-den geçiriniz.


● Derste iflleyece¤iniz sayfalar› incele-yiniz.






kanl›kKavramalar: teknoloji, nanoteknolo-

ji, çip, iletiflim, gen teknolojisiDers süresi: 40’+ 40’+ 40’

Kazan›m2. Bilimsel ve teknolojik geliflmelerin

gelecekteki yaflam üzerine etkilerineiliflkin yarat›c› fikirler ileri sürer.



■ Çal›flma kâ¤›tlar›,■ Kaynak kitaplar,■ Bilim-teknik dergileri,■ Gazete haberleri,■ Çeflitli teknolojik küçük cihazlar,■ Foto¤raflar.

Uyar›lar✓ fiehirleflme, ulafl›m, haberleflme, iletiflim, nükleer enerji, gen teknolojisi, nanotek-

noloji ve uzay çal›flmalar› vb. konular ele al›nacakt›r (2. kazan›m).

➥

[email protected]

• Ö¤rencilerin yaflad›klar› mekânlarda teknolojiyi nas›l ve ne ölçüde kulland›klar›n›sorgulamalar›n› sa¤lay›n›z.

Di¤er Derslerle ‹liflkilendirme

✓ Fen ve teknoloji dersi “Vücudumuzda Sistemler” ünitesi (1.7. kazan›mlar›)1.7. Destek ve hareket sistemine teknolojik geliflmelerin katk›s›na örnekler verir.✓ Fen ve teknoloji dersi “Ifl›k ve Ses” ünitesi (3.4. kazan›m)3.4. Bilim ve teknolojide sesin yans›mas› olay›ndan nas›l yararlan›ld›¤›na örnekler

verir.

ÇALIfiMA K‹TABI

133. sayfadaki “‹CAT YAPIYORUZ” etkinli¤ini yapt›rabilirsiniz.


7.

ÜN

‹TE

167

??????????????????? ? ? ? ? ? ? ? ?? ? ? ? ? ? ? ? ?? ? ? ? ? ? ? ? ?

1. H›zla de¤iflen dünyam›zda, gelecek hayat›m›z›n nas›l olaca¤›na dair neler söyle-yebilirsiniz?

2. Sizce, son y›llarda, en önemli teknolojik geliflmeler hangi alanlarda olmufltur? 3. ‹leriki dönemlerde geliflmeler daha çok hangi alanlarda olacakt›r? 4. Söz edilen bu teknolojiler üzerinde, ülkemizde yap›lan çal›flmalar hakk›nda neler

söyleyebilirsiniz?

ELE

KTR

ON

‹K Y

ÜZY

ILE

LEK

TRO

N‹K

YÜ

ZYIL

Kablolar› yaflam›m›zdan ç›kararak bir devrim yapan teknoloji, hayat›m›z›n her alan›na gi-rerek ifllerimizi kolaylaflt›r›yor. Yani, dünyada yeni bir teknoloji ça¤› bafll›yor. Bu teknoloji sa-

yesinde; cep telefonlar›n›n, bilgisayarlar›n, taray›c›lar›n,dijital kameralar›n ve çeflitli ev aletlerinin birbirleriyle ilifl-kileri kablosuz bir ortamda sa¤lanabiliyor.

Sizce bu teknoloji, gelecekte baflka neleri kolaylafl-t›rabilir?

Yerimizden kalkmadan birçok ifli yapmam›z› sa¤la-yan bu teknoloji, bilgisayar firmalar›ndan tutun da beyazeflya üreticilerine kadar birçok sektörün birlikte çal›flma-s›n› sa¤layacak yeni bir ça¤ bafllat›yor.

Bilgisayarlara, cep telefonlar›na, yaz›c›lara, cep bil-gisayarlar›na ve daha birçok cihaza tak›lan küçük, ucuzbir radyo çipi ile art›k pek çok ifli daha kolay yapabilece-¤iz. Bu çip, önceleri kablolar arac›l›¤›ylaaktar›labilen bilgileri alarak onlar› özelbir frekansta alg›layabilecek baflka birçipin bulundu¤u makineye aktar›yor.Bluetooth çipine sahip iki makine bir-

birine on metre kadar yaklaflt›¤›nda karfl›l›kl› iletiflime geçiyor. Yani, dizüs-tü bilgisayar›m›zdan gönderdi¤imiz bir dosyan›n ç›k›fl›n› di¤er odadaki ya-z›c›dan alabiliyoruz. Mikrodalga f›r›n›m›z, cep telefonumuza ulaflarak bizeyeme¤in piflti¤ini haber veriyor. Cep bilgisayar›m›zdaki veya cep telefonu-muzdaki bilgileri, foto¤raflar› evimizdeki bilgisayara aktarabiliyoruz. Ceptelefonu veya bilgisayar›m›zdan müzik dinlerken kablosuz kulakl›k kullanabi-liyoruz. Gelecekte, kulland›¤›m›z birçok makine ve cihaza eklenecek olan bu teknoloji saye-sinde hayat›m›z oldukça kolaylaflacak…

(Bir dergi haberi, Say›: 24, s.33, 2002)(Düzenlenmifltir.)

Peki, teknolojik geliflmeler hayat›m›zda neleri

de¤ifltirdi, neleri de¤ifltirecek? Ö¤renmek istiyorsa-

n›z okumaya devam edin.

KABLOLARA ELVEDA! BLUETOOTH (BLUTUT) TEKNOLOJ‹S‹

235

7.

ÜN

‹TE

EL

EK

TR

ON

‹K Y

ÜZ

YIL

EL

EK

TR

ON

‹K Y

ÜZ

YIL

Müze ile E¤itim (2. kazan›m)

➜ Teknolojik ürünlerin sergilendi¤i kurum ve kurulufllarla kiflilerin kurdu¤u özel müze-lerde nesne ve drama çal›flmas› yap›labilir.

Gazete Kupürlerinden Yararlanma (2. kazan›m)✓ Gazetelerden organ nakli, kan ba¤›fl›, t›p alan›ndaki yenilikler vb. ile ilgili gazete kupürleri topla-

narak konuyla ilgili sunu haz›rlat›labilir.

[email protected]

Bu bölümde Murat’›n sa¤l›k oca¤›na giderek bir doktorla yapm›fl oldu¤u röportaj› okuya-

caks›n›z. Benzer bir röportaj› da siz yapmaya ne dersiniz?

168

DOKTORUMUZU D‹NLEYEL‹M

??????????????????? ? ? ? ? ? ? ? ?1. Organ nakli konusunda neler biliyorsunuz?

2. Organ ba¤›fl› nas›l yap›l›r?

7.

ÜN

‹TE

Murat: ‹yi günler, ben Murat. Sizinle organ nakli konusunda görüflmek

istedi¤imi daha önce bildirmifltim. Böyle yo¤un bir tempo içinde bana va-

kit ay›rd›¤›n›z için teflekkür ederim.

Doktor: Merhaba Murat, rica ederim. Tan›flt›¤›m›za memnun oldum.

Murat: Biliyorsunuz, organ nakli tüm insanl›k, özellikle de ülke-

miz için çok önemli bir sorun. Çünkü, bu konuda toplumumuzda ye-

terli bilinç h enüz oluflmufl de¤il. Ben bu konu ile ilgili olarak derste ar-

kadafllar›m› ayd›nlatmak istiyorum. Bilgilerinizi bizimle paylafl›r m›s›-

n›z? ‹lk olarak, organ nakli nedir?

Doktor: Tedavisi mümkün olmayan hastal›klar nedeniyle organlar›m›z gö-

rev yapamayacak derecede hasar görebilir. Bu organ›n yerine, canl› veya ölmüfl bir kifliden

al›nan yeni ve sa¤lam organ›n hastaya nakledilmesine organ nakli denir.

Murat: Organ ba¤›fl› nedir?

Doktor: Kiflinin, hayatta iken özgür iradesi ile t›bben yaflam› sona erdikten sonra doku ve

organlar›n›n baflka hastalar›n tedavisi için kullan›lmas›na izin vermesine organ ba¤›fl› denir.

Murat: Kimler organ ba¤›fllayabilir, ba¤›fl için yafl s›n›r› var m›?

Doktor: 2238 say›l› Organ ve Doku Al›nmas›, Saklanmas› ve Nakli Hakk›nda Kanun’da,

“18 yafl›ndan büyük ve aklî dengesi yerinde olan herkes, organlar›n›n tamam›n› veya bir bölü-

münü ba¤›fllayabilir.” denmektedir. Ancak, beyin ölümü gerçekleflmifl 18 yafl›ndan küçüklerin or-

ganlar›n›n kullan›lmas› için ebeveynlerinin izni gereklidir.

Unutulmamal›d›r ki ba¤›fllananher organ, kurtulan bir yaflamd›r. Ülkemize maddi ve manevi önemli

katk›lar sa¤lamaktad›r.

ELE

KTR

ON

‹K Y

ÜZY

ILE

LEK

TRO

N‹K

YÜ

ZYIL

236

7.

ÜN

‹TE

EL

EK

TR

ON

‹K Y

ÜZ

YIL

EL

EK

TR

ON

‹K Y

ÜZ


• Ö¤rencilerden, haz›rl›k sorular›n› ce-vaplamalar›n› isteyerek derse girifl yapabi-lirsiniz.

• Konuyla ilgili metinleri okutabilir, say-fada yer alan görsel materyalleri inceletebi-lirsiniz.

• Gazete haberlerinden ve di¤er kay-naklardan, organ ve doku ba¤›fl›n›n toplumhayat›m›z üzerindeki olumlu etkilerine ör-nekler verebilirsiniz.


nel bilgileri (kazan›m, uyar›lar, de¤er, be-ceri ve di¤er derslerle iliflkilendirme) göz-den geçiriniz.








kanl›kKavramlar: organ, doku, afl›lar, bu-

lafl›c› hastal›k, salg›n hastal›k, toplum-sal dayan›flma

Ders süresi: 40’+ 40’

Kazan›m3. T›p alan›ndaki bulufl ve geliflme-

lerle insan hayat› ve toplumsal daya-n›flma aras›ndaki iliflkiyi fark eder.



■ Çal›flma kâ¤›tlar›,■ Kaynak kitaplar,■ Bilim-teknik dergileri,■ Gazete haberleri,■ Foto¤raflar,■ Çeflitli üniversite hastanelerin ‹nter-

net siteleri “www.baskent-ank.edu.tr”gibi.

Uyar›lar✓ Bulafl›c› hastal›klar, salg›n hastal›klar, doku ve organ nakli, kan ba¤›fl› ve afl›lar

incelenecektir (3. kazan›m).

➥

[email protected]

• Ö¤rencilerden, ailelerinde organ ba¤›fl›nda bulunanlar olup olmad›¤›n› ö¤renebilir;onlar› bu konuda teflvik edebilirsiniz.

Di¤er Derslerle ‹liflkilendirme✓ Fen ve teknoloji dersi “Vücudumuzda Sistemler” ünitesi (2.7, 2.14)2.7. Kan ba¤›fl›n›n insan vücudu ve toplum aç›s›ndan önemini fark ederek yak›n çev-

resini kan ba¤›fl›nda bulunmaya yönlendirir.2.14. Afl›, serum ve ilaçlar›n önemini belirterek bunlar› teknolojik geliflmelerle ilifl-

kilendirir.

ÇALIfiMA K‹TABI

134. sayfadaki “BULAfiICI HASTALIKLARI Ö⁄REN‹YORUZ” etkinli¤ini yapt›rabi-lirsiniz.

Ö⁄RETMEN‹N NOTLARI7

. Ü

N‹T

E

169

Murat: Organ ba¤›fllayabilmek

için hangi ifllemler yap›lmal›d›r?

Doktor: Bir organ ba¤›fl kart›

al›p yan›n›zda tafl›man›z yeterlidir.

Organ ba¤›fl kartlar›n› hastaneler-

den temin edebilirsiniz. Kart temini

konusunda daha ayr›nt›l› bilgi için

Organ Nakli Kurulufllar› Koordinas-

yon Derne¤i ile temasa geçebilirsi-

niz. Organlar›n› ba¤›fllayan bir kifli-

nin, bu durumdan ailesini önceden

haberdar etmesinde de yarar vard›r.

Murat: Organlar›m›z› ba¤›fllad›ktan sonra vazgeçme hakk›m›z var m›?

Doktor: Tabi ki var. Kifli, organ ba¤›fl›ndan vazgeçti¤i anda, organ ba¤›fl kart›n› tafl›mak-

tan vazgeçmeli ve bu karar› ailesine bildirmelidir.

Murat: Ülkemizde hangi organlar›n nakli yap›labilmektedir?

Doktor: Ülkemizde nakli yap›lan organlar; böbrek, karaci¤er, kalp, akci¤er, pankreas, ince

ba¤›rsakt›r.

Murat: Verdi¤iniz bilgiler için çok teflekkür ederim.

Doktor: Ben de sana çok teflekkür ederim, sevgili Murat.

??????????????????? ? ? ? ? ? ? ? ?1. Siz de organ ba¤›fl›nda bulunmak ister misiniz?

2. Organ ba¤›fllaman›n önemi hakk›nda neler söyleyebilirsiniz?

ELE

KTR

ON

‹K Y

ÜZY

ILE

LEK

TRO

N‹K

YÜ

ZYIL

237

7.

ÜN

‹TE

EL

EK

TR

ON

‹K Y

ÜZ

YIL

EL

EK

TR

ON

‹K Y

ÜZ

YIL

Gazete Kupürlerinden Yararlanma (3. kazan›m)✓ Gazetelerden organ nakli, kan ba¤›fl›, t›p alan›ndaki yenilikler vb. ile ilgili gazete kupürleri topla-

narak konuyla ilgili sunu haz›rlat›labilir.

[email protected]

7.

ÜN

‹TE

KORSANLA MÜCADELE

??????????????????? ? ? ? ? ? ? ? ?1. Korsan kitap ve CD sat›fl›n›n h›rs›zl›kla ne gibi bir iliflkisi olabilir?

2. Yazarlar›n ve di¤er sanatç›lar›n telif haklar›n› koruyabilmek için bizler neler yapabiliriz?

ELE

KTR

ON

‹K Y

ÜZY

ILE

LEK

TRO

N‹K

YÜ

ZYIL

170

Korsan Kitap ve CD Bask›n›ndaDört Gözalt›

Zeytinburnu’nda, bir matbaaya düzenlenenoperasyonda, 9500 adet korsan kitap ele geçirildi.

Çiftehavuzlar Mahallesi’ndeki Sema SanayiSitesi’nde bulunan bir matbaada korsan kitap bas›ld›¤› ihbar› üzerine yap›lan bask›nda, kor-san bas›lan ve ciltlenmek üzere olan çeflitli kitaplardan 9500 adet ele geçirildi.

Ruhsats›z çal›flt›¤› belirlenen matbaada ele geçirilen kitaplar, iki kamyona yüklenerek‹stanbul Valili¤i ‹l Denetleme Kuruluna teslim edildi.

Üsküdar Hâkimiyet-i Millîye Caddesi ve Do¤anc›lar Caddesi’ndeki üç ayr› ifl yerinde depolis ekiplerince arama yap›ld›. Bu aramalarda 17.500 adet korsan CD bulundu.

Her iki bask›nla ba¤lant›l› olarak dört kiflinin gözalt›na al›nd›¤› ve haklar›nda yasal ifllemyap›ld›¤› bildirildi.

Emniyet yetkilileri, son operasyonlarla birlikte 2005 y›l› içinde korsan bas›lm›fl toplam34.000 adet kitap ele geçirildi¤ini kaydetti.

Korsan› Yakalayanlara Para ÖdülüTBMM’de önceki gün siyasilerle görüflen sa-

natç›lar, baflbakandan korsanla mücadele sözüald›lar. Kültür ve Turizm Bakanl›¤› da 5846 say›l›yasada de¤ifliklik yapmak üzere kollar› s›vad›.Taslakta, polis ve valilikler taraf›ndan görevlendi-rilen korsanla mücadele edecek denetim perso-neline, büyük çapta korsan materyalleri yakala-mas› durumunda “para ödülü” öngörülüyor.

Zeytinburnu’nda 9500 adet ki-tap, Üsküdar’da 17.500 adet CDele geçirildi.

238

7.

ÜN

‹TE

EL

EK

TR

ON

‹K Y

ÜZ

YIL

EL

EK

TR

ON

‹K Y

ÜZ


• Ö¤rencilerden, haz›rl›k sorular›n› ce-vaplamalar›n› isteyerek derse girifl yapabi-lirsiniz.

• Konuyla ilgili metinleri okutabilir, say-fada yer alan görsel materyalleri inceletebi-lirsiniz.

• Ö¤rencilere, sat›n ald›klar› kitap, der-gi, kaset, CD vb. ihtiyaçlar›n› hangi yollar-dan temin ettiklerini sorabilirsiniz. Bu tür ih-tiyaçlar›n› yasal yollardan temin etmelerigerekti¤ini vurgulayabilirsiniz.

• Ö¤rencilere, korsan yolla elde edilenbir eserin, eser sahibini zarara u¤rata-

DERSE HAZIRLIK● Derste iflleyece¤iniz konuyla ilgili

genel bilgileri (kazan›m, de¤er, beceri veara disiplinlerle iliflkilendirme) gözden ge-çiriniz.


● Derste iflleyece¤iniz sayfalar› ince-leyiniz.






kanl›kKavramlar: telif hakk›, patent,

bandrol, fikrî ve s›nai haklar, barkod,bulufl

Ders süresi: 40’+ 40’

Kazan›m4. Telif ve patent haklar› sakl› ürün-

lerin yasal yollardan temin edilmesiningereklili¤ini savunur.



■ Çal›flma kâ¤›tlar›,■ Kaynak kitaplar,■ Gazete haberleri,■ Foto¤raflar,■ www.turkpatent.gov.tr,■ www.guvenlik.iem.gov.tr.

Ara Disiplinlerle ‹liflkilendirme✓ ‹nsan Haklar› ve Vatandafll›k (4-8)8. Kitap, kaset, CD gibi materyalleri yasalara uygun bir flekilde üreten ve satan yer-

lerden almaya özen gösterir.

➥

[email protected]

ca¤›n› belirtebilir ve bu zararlar›n neler ola-bilece¤ini tart›flabilirsiniz. Örne¤in, elde ede-ce¤iniz istatistiki bir veriye göre, eserin korsanyoldan temini nedeniyle sahibinin maddi kay-b›n› ifade edebilirsiniz.

• Telif ve patent hakk› bulunan bir eserinyasal yollardan temininin, ülkemizdeki bilimselçal›flmalar›n geliflmesine ne tür katk›lar sa¤-layaca¤›n› tart›flabilirsiniz.

ÇALIfiMA K‹TABI

135. sayfadaki “TÜRK PATENTENST‹TÜSÜNÜ TANIYALIM” etkin-li¤ini yapt›rabilirsiniz.


7.

ÜN

‹TE

171

ELE

KTR

ON

‹K Y

ÜZY

ILE

LEK

TRO

N‹K

YÜ

ZYIL

Bilgi Notu

PatentPatent, bir buluflun veya o buluflu uygulama alan›nda kullanma hakk›n›n bir kimseye ait

oldu¤unu gösteren belgeye denir.Bir buluflun patent belgesi verilerek korunmas› için yeni olmas› ve o buluflun, bilinen es-

ki durumuna göre afl›ld›¤›n›n kabul edilmesi gerekir. Bulufl niteli¤i olmad›¤› için patent belgesi verilmeyen durumlar flunlard›r:a. Keflifler, bilimsel teoriler, matematik metotlar›,b. Edebiyat ve sanat eserleri, bilimsel eserler, estetik niteli¤i olan çal›flmalar, bilgisayar

yaz›l›mlar›,c. Bilginin derlenmesi, düzenlenmesi, sunulmas› ve iletilmesi ile ilgili teknik yönü bulun-

mayan usuller,ç. ‹nsan ve hayvan vücuduna uygulanacak cerrahi ve tedavi usülleri ile insan ve hayvan

vücudu ile ilgili teflhis usulleri.

Bilgi Notu

5 Soruda BandrolBandrol nedir?Bas›l› yay›na yap›flt›r›lan, sökülmesi hâlinde parçalanarak yap›flt›r›ld›¤› mal-

zemenin özelli¤ini kaybettiren nitelikte bir etikettir.Bandrol nas›l al›nacak?Kültür Bakanl›¤› ile her ildeki ‹l Kültür Müdürlüklerinden temin edilebilecek.Ek maliyet getirecek mi?Cüzi fiyatla sat›lacak olan bandrol, maliyeti art›rmayacak.Bandrolle korsanl›¤›n önüne geçilebilecek mi?Bandrolün tek bafl›na yeterli olamayaca¤› ifade ediliyor. Toplumun bilinçlendirilmesi ge-

rekiyor.Bandrol almayana ne yap›lacak?Hak sahiplerinin baflvurusu üzerine savc›l›k yasal olmayan nüshalar› toplatacak. Bu fiili

iflleyenlere, üç aydan bir y›la kadar hapis ve de¤iflen tutarlarda para cezas› uygulanacak.

Kültür ve Turizm Bakanl›¤› Telif Haklar› Genel Müdürlü¤ü taraf›ndan korsanla müca-

deleyle ilgili, mevcut yasadaki uygulama yetersizliklerini gidermek amac›yla taslak haz›r-

land›¤› bildirildi. Ayr›ca, uyuflturucu madde kaçakç›l›¤›na darbe vuracak operasyonlar›

teflvik etmek için emniyet güçlerine ikramiye verildi¤ini belirtildi. Bu nedenle memur kat-

say›s›na ba¤l› olarak büyük çapta korsan ürün yakalayan personelin de ödüllendirilmesi-

nin planlanlad›¤› kaydedildi. Bunun mevcut katsay›yla hesapland›¤›nda, 200 TL’lik nakdî

ödül anlam›na geldi¤i belirtildi.

Bir ‹nternet haberi, 16/11/2005(Düzenlenmifltir.)

Araba çalmak suçtur, çanta çalmak suçtur, cep telefonu çalmak suçtur!

KORSANLIK DA B‹R SUÇTUR. SUÇA ORTAK OLMAYALIM!

239

7.

ÜN

‹TE

EL

EK

TR

ON

‹K Y

ÜZ

YIL

EL

EK

TR

ON

‹K Y

ÜZ

YIL

[email protected]

172

ATATÜRK VE B‹L‹M

??????????????????? ? ? ? ? ? ? ? ?1. Atatürk niçin bilime önem vermifltir?

2. Atatürk’ün bilimsel hayat›m›za katk›lar› neler olmufltur?

7.

ÜN

‹TE

ATATÜRK’ÜN SÖZLER‹NDE B‹L‹M

“Bir millet, savafl meydanlar›nda

ne kadar parlak zaferler elde ederse

etsin, o zaferlerin kal›c› sonuçlar

vermesi ancak irfan ordusuyla müm-

kündür.”

“Yükselmifl, ilerlemifl, medeni

bir millet olarak medeniyet düzeyinin

üzerinde yaflayaca¤›z. Bu hayat an-

cak ilim ve fenle olur. ‹lim ve fen için

kay›t ve flart yoktur.”

“Bu millet ve memleket, ilme ve irfana çok muh-

taç; e¤itim ve ö¤retim görmek için, ilim ve fen al-

mak için Avrupa’ya, Amerika’ya ve her tarafa ço-

cuklar›m›z› göndermeye mecburuz. ‹lim, fen ve ih-

tisas nerede varsa, sanat nerede varsa gidip ö¤-

renmeye mecburuz. Çok çal›flmaya mecburuz. Ça-

l›flmak demek ise bofluna yorulmak, terlemek de-

¤ildir. Zaman›n gereklerine göre bilim, teknik ve

her türlü medeni bulufllardan azami derecede ya-

rarlanmak zorunludur.”

“Ordular›m›z›n kazand›¤› zafer, sizin ve sizin or-

dular›n›z›n zaferi için yaln›z zemin haz›rlad›... Ger-

çek zaferi siz kazanacak, siz sürdüreceksiniz ve be-

hemehâl muvaffak olacaks›n›z.”

“Hiçbir zaman hat›r›n›zdan ç›kmas›n ki

cumhuriyet sizden fikri hür, vicdan› hür, irfa-

n› hür nesiller istiyor.”

“Mektebin verece¤i ilim ve fen sayesin-

dedir ki Türk milleti, Türk sanat›, iktisadiyati,

Türk fliir ve edebiyat›, bütün bedayiyle inki-

flaf eder.”

ELE

KTR

ON

‹K Y

ÜZY

ILE

LEK

TRO

N‹K

YÜ

ZYIL

240

7.

ÜN

‹TE

EL

EK

TR

ON

‹K Y

ÜZ

YIL

EL

EK

TR

ON

‹K Y

ÜZ

YIL

DERS ‹fiLEME SÜREC‹• Ö¤rencilerden, haz›rl›k sorular›n› cevapla-

malar›n› isteyerek derse girifl yapabilirsiniz.• Konuyla ilgili metinleri okutabilir, sayfada

yer alan görsel materyalleri inceletebilirsiniz.• Okulunuzda tarih, co¤rafya ve edebiyat

ö¤retmenlerinden, DTCF’den mezun olanlarvarsa, s›n›fa davet ederek ö¤rencilerle gö-rüfltürebilirsiniz. Bu flekilde, fakültenin ifllevive Atatürk’ün bilime verdi¤i önemle iliflkisihakk›nda bilgi verdirebilirsiniz.

• Ö¤rencilere, Atatürk Döneminde yurt d›-fl›na e¤itim için gönderilen ö¤rencilerin hayat-lar› ve bilime katk›lar›yla ilgili bir araflt›rmaödevi verebilirsiniz. Ödevin s›n›fta sunumunuyapt›rarak ö¤rencileri de¤erlendirebilirsiniz.

• Atatürk’ün havac›l›kla ilgili yapt›¤› çal›fl-malardan söz ederek onun (Kayseri TeyyareFabrikas› gibi) bilim ve teknolojiye verdi¤i öne-mi belirtebilirsiniz.

DERSE HAZIRLIK● Derste iflleyece¤iniz konuyla ilgili genel

bilgileri (kazan›m, Atatürkçülükle ilgili konular,de¤er ve beceri) gözden geçiriniz.

● Derste kullanaca¤›n›z materyalleri haz›rla-y›n›z.

● Derste iflleyece¤iniz sayfalar› inceleyi-niz.

● Derste kullanmak istedi¤iniz farkl› kaynak-lar› belirleyiniz.


Ö¤renme alan›: Bilim,Teknoloji ve Toplum

Ünite: Elektronik Yüzy›lDo¤rudan verilecek beceri:

yarat›c›l›kDo¤rudan verilecek de¤er:

çal›flkanl›kKavramlar: ilim, bilim, fen, me-

deniyet, ihtisas, yüksek lisans,doktora

Ders süresi: 40’+ 40’+40’

Kazan›m5. Uygulama ve eserlerinden

yola ç›karak Atatürk’ün ak›lc›l›¤ave bilime verdi¤i önemi fark eder.

Önerilen Materyaller veKaynaklar

Derste iflleyece¤iniz konuylailgili olarak gerekti¤inde afla¤›da-ki kaynaklar› ve materyalleri kul-lanabilirsiniz:

■ Çal›flma kâ¤›tlar›,■ Kaynak kitaplar,■ www.ankara.edu.tr,■ Dil ve Tarih Co¤rafya Fakülte-

sinin Elli Y›ll›k Tarihi, Ankara,1986,

■ Foto¤raflar.

[email protected]

ÇALIfiMA K‹TABI

136. sayfadaki “B‹R BASKETÇ‹N‹N B‹L‹NMEYEN TAR‹H‹” etkinli¤ini yapt›rabilirsiniz.138. sayfadaki “ATATÜRK VE B‹L‹M” etkinli¤ini yapt›rabilirsiniz.

Atatürkçülükle ‹lgili Konular (5-12, 13, 14)✓ 1122.. AAttaattüürrkk’’üünn aakk››llcc››ll››¤¤aa vvee bbiilliimmee vveerrddii¤¤ii öönneemmAç›klama: Mutlu yaflamak için neden cehaleti yoketmek gerekti¤i, bilimin neden her

konuda insan hayat›na yön vermesi gerekti¤i, bilimde ilerleme olmadan kalk›nma vegeliflme olamayaca¤›, bilimsel çal›flmalar sayesinde cehaletin nas›l ortadan kalka-bilece¤i aç›klan›r.

Atatürk’ün ak›lc›l›k ve bilim konusunudaki uygulamalar›, sözlerinden örnekler verile-rek aç›klan›r. Onun yapt›¤› her iflte ak›lc›l›¤› ve bilimi esas ald›¤› vurgulan›r.

✓ 13. Bilim ve teknolojinin anlam›n› ve önemini kavrayabilmeAç›klama: Bilim kavram› tan›mlanarak insanlar›n do¤ru karar vermelerinde bilimin

nas›l yol gösterdi¤i, bir toplumda kalk›nma düzeyi ile bilim ve teknolojideki geliflme dü-zeyi aras›ndaki iliflki, bilimin bilgiyi benimseme ve onu üretme yoluyla geliflebildi¤i, tek-nolojinin neden bilimin ürünü oldu¤u aç›klan›r. Teknoloji ürünlerine yak›n çevreden ör-nekler verilerek yaflam›m›z› nas›l kolaylaflt›rd›¤› aç›klan›r.

✓ 14. Atatürk’ün bilim ve teknolojiye verdi¤i önemi kavrayabilmeAç›klama: Atatürk’ün bilim ve teknolojiye verdi¤i önem, sözlerinden örnekler verile-

rek aç›klan›r. Atatürk’ün “Hayatta en hakiki mürflit ilimdir.” özdeyifli aç›klan›r. Ata-türk’ün her alanda yapt›¤› çal›flmalarda neden bilimi esas ald›¤› ve bilimsel çal›flma-lar› örneklerle aç›klan›r.


173

7.

ÜN

‹TE

Atatürk’ün Bilime Verdi¤i Önemin Göstergesi: Dil ve Tarih-Co¤rafya Fakültesi

Ankara Üniversite-

sinin fakülte olarak ku-

rulan ilk yüksek ö¤retim

kurumu Dil ve Tarih-

Co¤rafya Fakültesidir.

Bu fakülte, ad›n› büyük

önderimizin koydu¤u ve

özel bir misyon yükledi-

¤i bir bilim merkezidir.

Mustafa Kemal Atatürk,

bu fakültenin kurulma-

s›n› önerirken ça¤dafl

Türkiye’nin yapaca¤›

at›l›mda hem ulusal bilincin geliflmesi hem de özgür düflünceli bireylerin yetiflebilmesi için Türk

dilinin, tarihinin ve kültürünün derinli¤ine araflt›r›lmas›n›n en baflta gelen koflul oldu¤una ina-

n›yordu. Türkiye’de sosyal bilimler alan›nda seçkin bir yeri bulunan fakültenin kurulufl yasas›

TBMM’de 14 Haziran 1935’te kabul edilmifl ve karar 22 Haziran 1935 tarih ve 2035 say›l› Res-

mî Gazete’de yay›mlanm›flt›r. 1935-1940 y›llar› aras›nda Evkaf Apartman›’nda faaliyetini sür-

düren fakültenin bugünkü binas›n›n plan›, ünlü Alman mimar› Bruno Taut (Buruno Taut) tara-

f›ndan çizilmifltir.

1936 y›l›nda yüz doksan befl

ö¤renci ile ö¤retime bafllayan

Dil ve Tarih-Co¤rafya Fakültesi,

13 Haziran 1946’ya kadar Millî

E¤itim Bakanl›¤›na ba¤l› olarak

faaliyet göstermifl, bu tarihten

itibaren 4936 say›l› Üniversiteler

Kanunu ile Ankara Üniversitesi-

nin bünyesine dâhil olmufltur.

Günümüzde Dil ve Tarih-

Co¤rafya Fakültesi, Türk ve Tür-

kiye tarihinin incelenmesine kay-

nakl›k edecek olan Sümerceden

Hititçeye, Latinceden Yunancaya, antik Do¤u ve Bat› dillerine iliflkin e¤itim vermektedir. Bunla-

r›n yan› s›ra; co¤rafya, felsefe, psikoloji, sosyoloji, antropoloji gibi çeflitli sosyal bilimlerin fark-

l› alanlar›nda da e¤itim veren bir bilim kurumudur. Fakültede hem temel kaynaklara inen hem

de ça¤dafl dünyaya ayak uydurmay› hedefleyen 18 bölüm ve 79 ana bilim dal› faaliyet göster-

mektedir. 385 ö¤retim üyesi -yüksek lisans ve doktora da dâhil olmak üzere- ifllevsel, denge-

li, esnek bir e¤itim-ö¤retim program› içinde çal›flmalar›n› yürütmektedir.

ELE

KTR

ON

‹K Y

ÜZY

ILE

LEK

TRO

N‹K

YÜ

ZYIL

241

7.

ÜN

‹TE

EL

EK

TR

ON

‹K Y

ÜZ

YIL

EL

EK

TR

ON

‹K Y

ÜZ

YIL

[email protected]

HAYAL HIRSIZI

O çiftlik senin, bu çiftlik benim gezen, yar›fltan yar›fla koflarak atlar› e¤itmeye çal›flan gezgin

bir at terbiyecisinin o¤luydu. Babas›n›n ifli nedeniyle s›k s›k okul de¤ifltirmek zorunda kalm›flt›. fiim-

di de yeni bir okula bafllam›flt›. Ö¤retmen, gelece¤e dair hayallerini anlatacaklar› bir kompozisyon

yazmalar›n› söylemiflti. Yazacaklar› kompozisyonun en az iki sayfa olmas› gerekiyordu, ama at ter-

biyecisinin o¤lu tam yedi sayfal›k bir ödev verdi ö¤retmene. Gelecekle ilgili hayallerini en küçük ay-

r›nt›s›na kadar anlatm›flt› bu sayfalarda. Bir at çiftli¤inin olmas›n› istiyordu. ‹ki yüz dönümlük çiftli-

¤in krokisine, bin metre karelik evinin plan›n› bile eklemiflti. Binalar›, ah›rlar›, koflu yollar›n›… Her

fleyin yeri belliydi. Bu ödev, tek kelimeyle onun rüyas›n›, duygular›n›n sesini dile getiriyordu.

Sab›rs›zl›kla geçen iki günün ard›ndan, ö¤retmen ödevlerini geri da¤›tt› onlara. At terbi-

yecisinin o¤lunun ödevine k›rm›z› kalemle kocaman bir s›f›r yazm›flt›. Bir de not vard›: “Ders-

ten sonra beni gör.” Çocuk, gözyafllar›n› içine ak›tt› ve dersin bitimini bekledi.

Ö¤retmenin yan›na görüflmek için geldi¤inde hemen sordu: “Ö¤retmenim, neden s›f›r ver-

diniz ödevime?”

Ö¤retmen, “Bak çocu¤um...” diye girdi söze. “Anlatt›klar›n ham hayalden baflka bir fley de-

¤il. Ben sizden gelecekle ilgili gerçekçi hayallerinizi anlatman›z› istemifltim.”

“Ama…”

“Gerçekçi ol! Baban gezgin bir iflte çal›fl›yor ve maddi durumunuz malum. At çiftli¤i kur-

mak kolay ifl mi san›yorsun? ‹ki yüz dönümlük araziye bin metre karelik ev yapmak, orada ye-

tifltirilecek atlar› sat›n almak… Lütfen kabul et, bunlar› yapman imkâns›z!”

Çocuk, kalbi k›r›k bir hâlde boynunu büktü. Onun konuflmas›na bile izin vermeyen ö¤ret-

meni, konuflmaya son noktay› koydu:

7.

ÜN

‹TE

174

ELE

KTR

ON

‹K Y

ÜZY

ILE

LEK

TRO

N‹K

YÜ

ZYIL

242

7.

ÜN

‹TE

EL

EK

TR

ON

‹K Y

ÜZ

YIL

EL

EK

TR

ON

‹K Y

ÜZ

YIL

DERS ‹fiLEME SÜREC‹• Ö¤rencilere “Hayal H›rs›z›” metnini

okutabilir, sayfada yer alan görsel ma-teryalleri inceletebilirsiniz.


nel bilgileri (kazan›m, uyar›lar, de¤er vebeceri) gözden geçiriniz.






Ünite: Elektronik Yüzy›lDo¤rudan verilecek beceri: yara-

t›c›l›kDo¤rudan verilecek de¤er: çal›fl-

kanl›k


➥

[email protected]

• Daha sonra ö¤rencilerden, metnin sonun-daki sorular› cevaplamalar›n› isteyebilirsiniz.

ÇALIfiMA K‹TABI

139. sayfadaki “BULMACA ÇÖ-ZEL‹M” etkinli¤ini yapt›rabilirsiniz.

140. sayfadaki “ÜN‹TEM‹Z‹N KAV-RAMLARINI Ö⁄RENEL‹M” etkinli¤i-ni yapt›rabilirsiniz.


“Ödevini, gerçekçi bir flekilde yeniden yazman› istiyorum. O zaman, ben de verdi¤im no-tu gözden geçirece¤im.”

Çocuk evine döndü ve uzun uzun düflündü. Babas›yla konufltu, onun da fikrini ald›. “O¤lum!” dedi babas›. “Bu senin hayat›n ve senin hayallerin. Karar› sen vermelisin.” Çocuk bir hafta düflündükten sonra ödevini hiç de¤ifltirmeden, ayn› hâliyle verdi. Üzerine

de flöyle bir not ilifltirdi: “Siz verdi¤iniz notu de¤ifltirmeyin, ben de hayallerimi...” Aradan y›llar geçti. O günün ortaokul ö¤rencisi, flimdi iki yüz dönümlük arazideki bin met-

re karelik evinde oturuyordu. Y›llar önce yazd›¤› o ödev, flöminenin üzerinde çerçevelenmiflolarak as›l›.

Emeklili¤ine çok az kalm›fl olan yafll› ö¤retmeni, bir gün ö¤rencilerini onun çiftli¤ine geziyegetirdi. Günün sonunda, çiftlikten ayr›l›rken eski ö¤rencisine yaklaflt›: “Sana art›k itiraf ede-bilirim.” dedi. “Senin ö¤retmenin oldu¤um s›ralar, kelimenin tam anlam›yla bir hayal h›rs›z›y-d›m. Pek çok ö¤rencimin hayallerini ellerinden ald›m. Ama sen s›f›r alma pahas›na hayalindenvazgeçmeyerek beni suç ifllemekten kurtard›n. Teflekkür ederim!”

fiahin ERfiAH‹NÖ¤renci, Ö¤retmen Öyküleri

7.

ÜN

‹TE

175

ELE

KTR

ON

‹K Y

ÜZY

ILE

LEK

TRO

N‹K

YÜ

ZYIL

??????????????????? ? ? ? ? ? ? ? ?? ? ? ? ? ? ? ? ?? ? ? ? ? ? ? ? ?? ? ? ? ? ? ? ? ?? ? ? ? ? ? ? ? ?

Afla¤›daki sorular› hikâyeye göre cevaplay›n›z.

1. Hikâyenin ana düflüncesi nedir?

2. Siz de hayat›n›zda buna benzer bir olay yaflad›n›z m›? Anlat›n›z.

3. Hikâyenin kahraman›n›n yerinde siz olsayd›n›z, böyle cesur davranabilir miydiniz?

4. Ö¤retmenin içinde bulundu¤u flartlar› düflündü¤ünüzde, tamamen yanl›fl yapt›¤›n›

söyleyebilir misiniz? Neden?

5. Sizce, insanlar›n bütün hayallerini gerçeklefltirebilme olas›l›¤› var m›d›r? Nas›l?

243

7.

ÜN

‹TE

EL

EK

TR

ON

‹K Y

ÜZ

YIL

EL

EK

TR

ON

‹K Y

ÜZ

YIL

[email protected]

176

Afla¤›daki cümlelerden do¤ru olana (D), yanl›fl olana (Y) iflareti koyunuz.

Afla¤›daki cümleleri kavramlarla efllefltiriniz.

Afla¤›daki sorular›n do¤ru cevaplar›n› iflaretleyiniz.

1. Sizce, sosyal bilimlere ilgisi olan birinin afla¤›daki alanlardan hangisini tercih etmesi di¤er-

lerine göre daha uygundur?

A) Matematik B) Co¤rafya

C) Fizik D) T›p

2. Fiziki ve sosyal olarak ikiye ayr›lan antropoloji, afla¤›dakilerden hangisi ile do¤rudan ilgilenir?

A) Hukuk B) Ticaret

C) ‹nsan D) Toplum

3. Hangisi nanoteknolojinin tar›m sektörüne uyarlanmas›n›n sonucu olabilir?

A) Zararl› g›da çeflitleri artar. B) Verimlilik art›r›labilir.

C) Hava kirlili¤i artar. D) Verimlilik düfler.

4. Ülkemizde t›p alan›nda hangisi yap›labilmektedir?

A) Kalp nakli B) Yüz nakli

C) Beyin nakli D) Hayvan klonlama

1. Teknolojik geliflmeler giderek yavafllamaktad›r. ( )

2. T›p alan›ndaki teknolojik geliflmeler toplumsal birli¤imizi güçlendirir. ( )

3. Atatürk, bilimin geliflmesi için çok çal›flm›flt›r. ( )

4. Al›m gücümüz az oldu¤unda daha ucuz sat›lan korsan kitaplar› sat›n alabiliriz.( )

5. Teknoloji, çok çal›flmakla geliflir. ( )

ÜN‹TEM‹Z‹ DE⁄ERLEND‹REL‹M

7.

ÜN

‹TE

1. Teknolojik ürünler hayat›m›z› kolaylaflt›r›yor.

2. Teknolojinin zararl› geliflmelerinden de söz edebiliriz.

3. Atatürk, bilimde de ça¤dafllaflmay› savunmufltur.

4. Al›flverifllerimizde kanun ve kurallara uymal›y›z.

5. T›p teknolojisi bizleri birbirimize daha çok ba¤lamaktad›r.

Nükleer silahlar

Harf ‹nk›lab›

Cep telefonu

Korsan yay›nc›l›k

Organ nakli

ELE

KTR

ON

‹K Y

ÜZY

ILE

LEK

TRO

N‹K

YÜ

ZYIL

A

B

C

244

7.

ÜN

‹TE

EL

EK

TR

ON

‹K Y

ÜZ

YIL

EL

EK

TR

ON

‹K Y

ÜZ

YIL

DERS ‹fiLEME SÜREC‹• Bu üniteyle ilgili olarak 5 do¤ru-yanl›fl,

5 efllefltirme, 10 çoktan seçmeli ve 10 adetde aç›k uçlu olmak üzere toplam 30 adetde¤erlendirme sorusuna yer verilmifltir.

• “Ünitemizi De¤erlendirelim” bafll›¤› al-t›nda verilen soru gruplar›n› ö¤rencilereyapt›rabilirsiniz.





kanl›k


[email protected]

CEVAP ANAHTARI

A 1. Y2. D3. D4. Y5. D

B 1. Cep telefonu2. Nükleer silahlar3. Harf ink›lab›4. Korsan yay›nc›l›k5. Organ nakli

C 1. B2. C3. B4. A5. A6. C7. D8. A9. C10. D

Ç

Ö¤rencilerin cevaplar›

ÇALIfiMA K‹TABI

142. sayfadaki “ELEKTRON‹KYÜZYIL ÜN‹TES‹NDE Ö⁄REN-D‹KLER‹M” etkinli¤ini yapt›rabilir-siniz.

143. sayfadaki “ÖZ DE⁄ERLEN-D‹RME FORMU”nu ve 144. sayfa-daki “GRUP ÖZ DE⁄ERLEND‹R-ME FORMU”nu doldurtabilirsiniz.


177

5. Afla¤›dakilerden hangisi, bulafl›c› hastal›klar s›n›f›na girer?

A) Grip B) Ülser

C) Kanser D) Bafl a¤r›s›

6. Ülkemizde telif hakk› 1951 y›l›nda ç›kar›lan Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu ile ilk defa yü-

rürlü¤e girmifltir. Sonraki y›llarda da çeflitli düzenlemeler yap›lm›flt›r. Afla¤›dakilerden hangisi-

nin telif haklar›n›n ilkelerine uygun bir ifade oldu¤u söylenemez?

A) Eser sahibinin haklar›n›n korunmas›

B) Eserle ilgili yasal ve toplumsal yapt›r›mlar

C) Eser sahibinden gerekli izin al›nmadan yay›nc›lar›n istedi¤i eseri yay›nlamas›

D) Kamunun eserden yararlanmas›n›n sa¤lanmas›

7. Afla¤›dakilerden hangisi, patentin verilme amaçlar›ndan birisi olamaz?

A) Bulufl sahibinin ödüllendirilmesi B) Teknik bilginin yayg›nlaflt›r›lmas›

C) Bulufl faaliyetlerinin özendirilmesi D) ‹nsanlara okuma al›flkanl›¤› kazand›r›lmas›

8. Korsan yay›nc› kimdir?

A) Bilimsel bir eseri izinsiz olarak ç›kar› için kullanan kifli

B) Gemilere sald›ran haydut

C) Yol kesici, eflk›ya

D) Tüccar

9. Afla¤›dakilerden hangisi, Atatürk’ün bilime verdi¤i önemin eseridir?

A) Devletçilik ilkesinin benimsenmesi B) Medeni Kanun’un kabulü

C) Türk Tarih Kurumunun kurulmas› D) Laiklik ilkesinin benimsenmesi

10. Hangisi Dil ve Tarih-Co¤rafya Fakültesinin kurulufl amaçlar›ndan biri de¤ildir?

A) Türk dilini araflt›rmak B) Türk tarihini araflt›rmak

C) Türk kültürünü araflt›rmak D) Türk ekonomisini araflt›rmak

Afla¤›daki sorular› cevaplay›n›z.

1. Sosyal bilimlerin toplumsal yaflam›m›za etkileri nelerdir?

2. Sosyal bilimler hangileridir?

3. Toplumsal veya kiflisel ihtiyaçlar›m›zla teknolojik geliflmeler aras›nda nas›l bir ba¤ vard›r?

4. Teknolojik geliflmelerin olumsuz yönleri hakk›nda neler söyleyebilirsiniz?

5. Günümüzde teknoloji ürünlerinden yaralanmadan yaflayabilir miyiz? Neden?

6. Sizce, gelecekte hayat›m›z› kolaylaflt›r›c› ne gibi geliflmeler olabilir?

7. T›p alan›ndaki geliflmelerle toplumsal dayan›flma aras›nda ne gibi iliflkiler vard›r?

8. Telif ve patent hakk› ne demektir?

9. Korsan yay›nc›l›kla mücadelede neler yap›labilir?

10. Atatürk’ün bilime verdi¤i önem konusunda neler söyleyebilirsiniz?

7.

ÜN

‹TE

ELE

KTR

ON

‹K Y

ÜZY

ILE

LEK

TRO

N‹K

YÜ

ZYIL

Ç

245

7.

ÜN

‹TE

EL

EK

TR

ON

‹K Y

ÜZ

YIL

EL

EK

TR

ON

‹K Y

ÜZ

YIL

[email protected]

246

7.

ÜN

‹TE

EL

EK

TR

ON

‹K Y

ÜZ

YIL

EL

EK

TR

ON

‹K Y

ÜZ

YIL

Ö⁄RENC‹ ÇALIfiMA K‹TABI SAYFALARI

EELLEEKKTTRROONN‹‹KK YYÜÜZZYYIILL

131

132

7.

ÜN

‹TE

EL

EK

TR

ON

‹K Y

ÜZ

YIL

EL

EK

TR

ON

‹K Y

ÜZ

YIL

SOSYAL B‹L‹MLER

■ Afla¤›daki resimlerin hangi sosyal bilimlerle iliflkili oldu¤unu bulunuz. O bilimlerle ilgili ‹n-ternet’ ten ve kütüphanelerden bilgi toplay›n›z.

.................................... bilimi

Bu bilim, ......................................................................................

....................................................................................................

....................................................................................................

....................................................................................................

....................................................................................................

.................................... bilimi

Bu bilim, ......................................................................................

....................................................................................................

....................................................................................................

....................................................................................................

....................................................................................................

.................................... bilimi

Bu bilim, ......................................................................................

....................................................................................................

....................................................................................................

....................................................................................................

....................................................................................................

.................................... bilimi

Bu bilim, ............................................................

...........................................................................

...........................................................................

...........................................................................

...........................................................................

.................................... bilimi

Bu bilim, ......................................................................................

....................................................................................................

....................................................................................................

....................................................................................................

133

7.

ÜN

‹TE

EL

EK

TR

ON

‹K Y

ÜZ

YIL

EL

EK

TR

ON

‹K Y

ÜZ

YIL

➟ ..............................................................................................................

.....................................................................................................................

.....................................................................................................................

➟ ..............................................................................................................

.....................................................................................................................

.....................................................................................................................

‹CAT YAPIYORUZ

Her geçen gün ihtiyaçlar›m›z artmakta veya de¤iflmektedir. ‹htiyaçlar›m›z› karfl›lamaya yö-nelik birçok çal›flma ve icat yap›lmakta, yani teknoloji h›zla ilerlemektedir. “‹catlar ihtiyaçlardando¤ar.” düflüncesiyle sizler de bu bölümde;

➟ ‹htiyaçlar›n›zdan birkaç›n› noktal› yerlere s›ralay›n›z.➟ Bu ihtiyaçlar›n›z› gidermek için çözüm yollar› öneriniz.

Herhangi bir ihtiyac›m›z› karfl›lamak amac›yla bir icat tasarlay›p, tasarlad›¤›n›z icad›n birresmini afla¤›daki alana çiziniz.

[email protected]

247

7.

ÜN

‹TE

EL

EK

TR

ON

‹K Y

ÜZ

YIL

EL

EK

TR

ON

‹K Y

ÜZ

YIL

134

7.

ÜN

‹TE

EL

EK

TR

ON

‹K Y

ÜZ

YIL

EL

EK

TR

ON

‹K Y

ÜZ

YIL

BULAfiICI HASTALIKLARI Ö⁄REN‹YORUZ

Yak›n›n›zda bulunan hastane veya sa¤l›k oca¤›nda görev yapan herhangi bir doktorla "bu-lafl›c› hastal›klar" ve "salg›n hastal›klar" ile ilgili bir röportaj yap›n›z. Röportaj s›ras›nda afla¤›-daki örnek sorular› kullanabilir, bunlara kendi sorular›n›z› da ekleyebilirsiniz.

Not: Bu çal›flman›z› tamamlad›ktan sonra, geliflim dosyan›za koymay› unutmay›n›z. Ayr›-ca, bu çal›flman›zda ö¤rendi¤iniz bilgilerin bir özetini de afla¤›daki noktal› yerlere yaz›n›z.

RÖPORTAJ SORULARI1. Bulafl›c› hastal›k nedir?2. Bulafl›c› hastal›klara neden olan mikroplar› nas›l s›n›fland›rabiliriz?3. Belli bafll› bulafl›c› hastal›klar hangileridir?4. Sinir sistemini etkileyen bulafl›c› hastal›klar hakk›nda bilgi verir misiniz?5. Bu hastal›klara karfl› vücudumuzun savunma sistemi nas›l çal›fl›r?6. Hayvanlardan insanlara geçen bulafl›c› hastal›klar hangileridir?7. Son y›llarda tüm dünyay› tehdit eden "Kufl Gribi" hastal›¤›n›n, hayvanlardan insanlara

bulaflma ihtimali yüksek midir?

...............................................................................................................

...................................................................................................................

...................................................................................................................

...................................................................................................................

...................................................................................................................

...................................................................................................................

...................................................................................................................

...................................................................................................................

...................................................................................................................

...................................................................................................................

...................................................................................................................

...................................................................................................................

...................................................................................................................

...................................................................................................................

...................................................................................................................

...................................................................................................................

...................................................................................................................

...................................................................................................................

...................................................................................................................

...................................................................................................................

...................................................................................................................

135

7.

ÜN

‹TE

EL

EK

TR

ON

‹K Y

ÜZ

YIL

EL

EK

TR

ON

‹K Y

ÜZ

YIL

TÜRK PATENT ENST‹TÜSÜNÜ TANIYALIM

‹nternet ’ten, Türk Patent Enstitüsünün sitesine girerek bu enstitü ve çal›flmalar›yla ilgili bilgitoplay›n›z.

‹nternet adresi: www.turkpatent.gov.tr/

...........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

136

7.

ÜN

‹TE

EL

EK

TR

ON

‹K Y

ÜZ

YIL

EL

EK

TR

ON

‹K Y

ÜZ

YIL

B‹R BASKETÇ‹N‹N B‹L‹NMEYEN TAR‹H‹

Ortaokul ö¤rencisi, surat› as›k bir hâlde eve geldi. Çantas›n› yere f›rlatt›, yukar› odas›na ko-flup kendini yata¤a att› ve a¤lamaya bafllad›. En büyük rüyas›n› gerçeklefltirememiflti. Okulunbasketbol tak›m›na girmek için elinden geleni yapm›fl, ama baflaramam›flt›.

Annesi sessizce odaya girdi ve flefkatle ne oldu¤unu sordu. "Tak›ma giremedim." dedi delikanl›. "Bana, sen daha küçüksün." dediler. Annesi o¤lunun yan›na oturdu, kolunu boynuna dolay›p flöyle dedi: "Yavrum, önemli olan, ta-

k›ma giremeyecek kadar küçük olman de¤il, içindeki basketbolcunun ne kadar büyük oldu¤u."Annesi bunu söyleyip odadan ç›kt›ktan

sonra, minik delikanl› yata¤›ndan do¤rul-du. Kendisini her zamankinden güçlü his-sediyordu. Evet, belki küçüktü, ama için-deki basketbolcu çok büyüktü! Ertesi sa-bah erkenden antrenmanlara gitti. Hergün, her hafta, her ay… Hep annesininsöyledikleri yank›land› zihninde. Günlergeçtikçe hem içindeki basketbolcu hemde azmi büyüdü.

Ertesi sene, tak›m seçmeleri yineyap›ld›. Bu defa, minik delikanl›n›n içinde-ki büyük basketbolcu kendisini yeterincegösteriyordu. Tak›m›n hocas› ondan çoketkilendi ve onu tak›ma ald›. Sonrakisenelerde, tak›mdaki yerini hep korudu.Hep daha iyiye gitti, geliflti.

■ Afla¤›daki metni okuyunuz. Sorular› metni dikkate alarak cevaplay›n›z.

[email protected]

248

7.

ÜN

‹TE

EL

EK

TR

ON

‹K Y

ÜZ

YIL

EL

EK

TR

ON

‹K Y

ÜZ

YIL

137

7.

ÜN

‹TE

EL

EK

TR

ON

‹K Y

ÜZ

YIL

EL

EK

TR

ON

‹K Y

ÜZ

YIL

Çok geçmeden d›flar›dan teklifler gelmeye bafllad›. Önce amatör tak›mlarda oynad›. Sonrabaflar› merdivenini üçer befler t›rmand›.

Ve tüm dünya, bir zamanlar okul tak›m›na bile giremeyen Michael Jordan (Mayk›l Cord›n)’›basketbol tarihinin en baflar›l› oyuncular›ndan birisi olarak tan›d›…

fiahin ERfiAH‹N Ö¤renci ve Ö¤retmen Öyküleri

1. Metnin ana temas› sizce ne olabilir?...............................................................................................................................

....................................................................................................................................

....................................................................................................................................

2. Bir konuda baflar›s›z oldu¤unuz zaman kendinizi nas›l hissedersiniz? Neyapars›n›z?

.......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

3. Kendinizi güçlü hissetti¤iniz anlarda, gelece¤inize dair neler planlars›n›z?...............................................................................................................................

....................................................................................................................................

....................................................................................................................................

4. Metni de dikkate alarak sizce baflar›n›n en önemli nedenleri nelerdir?...............................................................................................................................

....................................................................................................................................

....................................................................................................................................

5. Metni de dikkate alarak sizce baflar›s›zl›¤›n en önemli nedenleri nelerdir?...............................................................................................................................

....................................................................................................................................

....................................................................................................................................

138

7.

ÜN

‹TE

EL

EK

TR

ON

‹K Y

ÜZ

YIL

EL

EK

TR

ON

‹K Y

ÜZ

YIL

ATATÜRK VE B‹L‹M

Afla¤›da, Atatürk’ün bir sözü yer almaktad›r. Bu sözle ilgili düflüncelerinizi afla¤›daki noktal›yerlere yaz›n›z.

“Hiçbir zaman hat›r›n›zdan

ç›kmas›n ki, cumhuriyet

sizden fikri hür, vicdan›

hür, irfan› hür nesiller

istiyor.”

...........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

7.

ÜN

‹TE

EL

EK

TR

ON

‹K Y

ÜZ

YIL

EL

EK

TR

ON

‹K Y

ÜZ

YIL

B Y L F N A N O T E K N O L O J ‹ ‹ Y ST fi fi Y ‹ P A T E C I L Y K D S E Z V BF T S H M I T E L ‹ F H B ‹ C A T T H JA G O F H N M C O ⁄ R A F Y A R S A D YP A S B U L U fi S B C Z A N Ö K Ö L E GL D Y A V G H M K A L O P C S E E P Y Efi S O S Y A L B ‹ L ‹ M L E R O D S R Nfi R L A T T E N D M ‹ L T K G L R ‹ S TM J O C V B Z A S D G G H O K O L K ‹ EG A J D O K U U I O P ⁄ K N S J E O N KB N ‹ E R D Y U B A N D R O L ‹ P L E NF T Z S E R D G H N J I O M L fi Ç O R OS R fi P O K M N J D U Y T ‹ F C D J E LA O P A T E N T A Z S R F V N H J ‹ I OD P T Y A H B ‹ L ‹ M S E L L ‹ K S E JF O E R R T G B N H J Ö K L fi P I U T ‹G L A T ‹ F B G E S E F E L S E F E S SU O Ö G H R M N Ü K L E E R E N E R J ‹R J F D S A H J K L fi N ‹ ⁄ O U Y T A SE ‹ D F R C T H N T E K N O L O J ‹ ‹ J

■ Afla¤›daki kavramlar› -örnekteki gibi- tablodan bularak iflaretleyiniz.

➟ telif

➟ arkeoloji

➟ bandrol

➟ doku

➟ bilimsellik

➟ patent

➟ sosyoloji

➟ tarih

➟ nükleer enerji

➟ co¤rafya

➟ bulufl ✔

➟ teknoloji

➟ psikoloji

➟ felsefe

➟ ekonomi

➟ antropoloji

➟ fen

➟ nano teknoloji

➟ gen teknolojisi

➟ icat

➟ sosyal bilimler

BULMACA ÇÖZEL‹M

139

[email protected]

249

7.

ÜN

‹TE

EL

EK

TR

ON

‹K Y

ÜZ

YIL

EL

EK

TR

ON

‹K Y

ÜZ

YIL

140

7.

ÜN

‹TE

EL

EK

TR

ON

‹K Y

ÜZ

YIL

EL

EK

TR

ON

‹K Y

ÜZ

YIL

ÜN‹TEM‹Z‹N KAVRAMLARINI Ö⁄RENEL‹M

■ Afla¤›da verilen sözcüklerin tan›mlar›n› bildi¤iniz kadar›yla ve sözlükten bularak kar-fl›lar›na yaz›n›z.

Bence, ak›lc›l›k:........................................................................................................

.................................................................................................................................

Sözlükte, ak›lc›l›k: ...................................................................................................

.................................................................................................................................

Bence, antropoloji: ..................................................................................................

.................................................................................................................................

Sözlükte, antropoloji: ..............................................................................................

.................................................................................................................................

Bence, arkeoloji: .....................................................................................................

.................................................................................................................................

Sözlükte, arkeoloji: ..................................................................................................

.................................................................................................................................

Bence, bandrol: .......................................................................................................

.................................................................................................................................

Sözlükte, bandrol: ...................................................................................................

.................................................................................................................................

Bence, bilim: ...........................................................................................................

.................................................................................................................................

Sözlükte, bilim: ........................................................................................................

.................................................................................................................................

Bence, bulufl: ..........................................................................................................

.................................................................................................................................

Sözlükte, bulufl: ......................................................................................................

.................................................................................................................................

Bence, felsefe: ........................................................................................................

.................................................................................................................................

Sözlükte, felsefe: ....................................................................................................

.................................................................................................................................

141

7.

ÜN

‹TE

EL

EK

TR

ON

‹K Y

ÜZ

YIL

EL

EK

TR

ON

‹K Y

ÜZ

YIL

Bence, fen: ..............................................................................................................

.................................................................................................................................

Sözlükte, fen: ..........................................................................................................

.................................................................................................................................

Bence, gen:..............................................................................................................

.................................................................................................................................

Sözlükte, gen: ..........................................................................................................

.................................................................................................................................

Bence, icat: .............................................................................................................

.................................................................................................................................

Sözlükte, icat: .........................................................................................................

.................................................................................................................................

Bence, nükleer enerji: .............................................................................................

.................................................................................................................................

Sözlükte, nükleer enerji: .........................................................................................

.................................................................................................................................

Bence, patent: .........................................................................................................

.................................................................................................................................

Sözlükte, patent: .....................................................................................................

.................................................................................................................................

Bence, sosyal bilimler: ............................................................................................

.................................................................................................................................

Sözlükte, sosyal bilimler: ........................................................................................

.................................................................................................................................

Bence, teknoloji: .....................................................................................................

.................................................................................................................................

Sözlükte, teknoloji: ..................................................................................................

.................................................................................................................................

Bence, telif: .............................................................................................................

.................................................................................................................................

Sözlükte, telif: .........................................................................................................

.................................................................................................................................

7.

ÜN

‹TE

EL

EK

TR

ON

‹K Y

ÜZ

YIL

EL

EK

TR

ON

‹K Y

ÜZ

YIL

142

“ELEKTRON‹K YÜZYIL” ÜN‹TES‹NDE Ö⁄REND‹KLER‹M

..........................................................................................................................

...............................................................................................................................

...............................................................................................................................

...............................................................................................................................

...............................................................................................................................

...............................................................................................................................

...............................................................................................................................

...............................................................................................................................

...............................................................................................................................

...............................................................................................................................

...............................................................................................................................

...............................................................................................................................

...............................................................................................................................

...............................................................................................................................

...............................................................................................................................

...............................................................................................................................

...............................................................................................................................

...............................................................................................................................

...............................................................................................................................

...............................................................................................................................

...............................................................................................................................

...............................................................................................................................

...............................................................................................................................

...............................................................................................................................

...............................................................................................................................

...............................................................................................................................

...............................................................................................................................

...............................................................................................................................

...............................................................................................................................

...............................................................................................................................

■ Afla¤›ya, “Elektronik Yüzy›l” ünitesinde ö¤rendiklerinizi yaz›n›z.

[email protected]

250

7.

ÜN

‹TE

EL

EK

TR

ON

‹K Y

ÜZ

YIL

EL

EK

TR

ON

‹K Y

ÜZ

YIL

7.

ÜN

‹TE

EL

EK

TR

ON

‹K Y

ÜZ

YIL

EL

EK

TR

ON

‹K Y

ÜZ

YIL

143

ÖZ DE⁄ERLEND‹RME FORMU

Bu form, kendinizi de¤erlendirmeniz amac›yla haz›rlanm›flt›r. Çal›flmalar›n›z› en do¤ru yan-s›tan seçene¤e X iflareti koyunuz.

Ö¤rencinin;Ad› ve Soyad› :S›n›f› :Nu.: :

9. Bu etkinliklerden neler ö¤rendim?........................................................................................................................................

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

10. Bu etkinlikler s›ras›nda, grubumdaki arkadafllar›ma nas›l yard›m ettim?........................................................................................................................................

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

11. Bu etkinlik s›ras›nda, en iyi yapt›¤›m fleyler flunlard›r:........................................................................................................................................

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

1. Baflkalar›n›n anlatt›klar›n› ve önerilerini dinledim.

2. Yönergeyi izledim.

3. Arkadafllar›m› incitmeden teflvik ettim.

4. Ödevlerimi tamamlad›m.

5. Anlamad›¤›m yerlerde sorular sordum.

6. Grup arkadafllar›ma çal›flmalar›nda destek oldum.

7. Çal›flmalar›m s›ras›nda zaman›m› ak›ll›ca kulland›m.

8. Çal›flmalar›m s›ras›nda de¤iflik malzemeler kulland›m.

HerZaman Bazen Hiçbir

ZamanÖ⁄RENC‹LER‹N DE⁄ERLEND‹RECE⁄‹ DAVRANIfiLAR

DERECELER

144

7.

ÜN

‹TE

EL

EK

TR

ON

‹K Y

ÜZ

YIL

EL

EK

TR

ON

‹K Y

ÜZ

YIL

GRUP ÖZ DE⁄ERLEND‹RME FORMU

Grubun Ad› :

Gruptaki Ö¤rencilerin Adlar›:

Aç›klama: Afla¤›daki tabloda, grubunuzu en iyi flekilde ifade eden seçene¤in karfl›s›naX iflareti koyunuz.

Afla¤›daki sorular› grubunuza göre cevaplay›n›z.1. Çal›flmalar s›ras›nda karfl›laflt›¤›m›z en büyük sorun:

....................................................................................................................................................................................................................................................................................

2. Sorun nereden kaynaklan›yordu?........................................................................................................................................

............................................................................................................................................

3. Grubumuzun en iyi oldu¤u alan;........................................................................................................................................

............................................................................................................................................

4. Grup olarak daha iyi olabilirdik. Fakat;........................................................................................................................................

............................................................................................................................................

1. Araflt›rma plan› yapt›k.

2. Görev da¤›l›m› yapt›k.

3. Araflt›rmada çeflitli kaynaklardan yararland›k.

4. Etkinlikleri birlikte haz›rlad›k.

5. Görüfllerimizi rahatl›kla söyledik.

6. Grupta uyum içinde çal›flt›k.

7. Birbirimizin görüfllerini ve önerilerini dinledik.

8. Grupta birbirimize güvenerek çal›flt›k.

9. Grupta birbirimizi takdir ettik.

10. Çal›flmalar›m›z s›ras›nda birbirimizi cesaretlendirdik.

11. Sorumluluklar›m›z› tam anlam›yla yerine getirdik.

12. Çal›flmalar›m›z› etkin bir biçimde sunduk.

TOPLAM

HerZaman

(3)Bazen

(2)

HiçbirZaman

(1)

DE⁄ERLEND‹R‹LECEK TUTUM VE DAVRANIfiLAR

DERECELER

[email protected]

Documents

6.sınıf elektronik yuzyil