6.Sınıf Üniteler

85

Öğrenme Alanı : Canlılar ve Hayat

1 .Ünite : Canlılarda Üreme , Büyüme ve Gelişme

Önerilen Süre : 24 ders saati

A. Genel Bakış

Öğrenciler, 4 ve 5. sınıflarda kendi vücutları, bitkiler ve hayvanlarla ilgili genel bilgiler

edinmişti. Bu ünitede, daha önce işlenen bu konular ayrıntılı bir bakış açısı ile ele alınarak tüm canlıların temel yapı birimi hücreden hareketle insanda, hayvanlarda ve bitkilerde üreme, büyüme ve gelişme konuları günlük yaşamdan örneklerle verilecektir. Ayrıca büyüme ve gelişme dönemlerinden ergenlik döneminde fiziksel ve ruhsal değişimlerin bireysel sağlıkla ilişkisinin kurulması sağlanacaktır. Çiçeksiz bitkilerde üreme, büyüme ve gelişme gözlemleme zorluğu ve döl almaşının bu sınıftaki öğrenciler için seviye üstü olması sebebiyle verilmemiştir. Tüm bu konuların anlamlı öğrenilmesi amacı ile poster hazırlama, kontrollü deney yapma ve tartışma gibi farklı öğretim teknikleri kullanılarak öğrenci merkezli etkinlikler ön plana çıkarılmıştır.

Öğretim ve değerlendirme etkinlikleri bölümünde yapılandırılmış grid, tanılayıcı dallanmış ağaç gibi bellekteki kavramlar arasındaki ilişkileri yoklayan ve tohumun çimlenmesi gibi öğrencilerin süreç becerilerini ortaya koyan performans değerlendirme etkinliği alternatif ölçme değerlendirme tekniklerinin kullanımı açısından önemlidir. Ünitede verilen öğrenme, öğretim ve değerlendirme etkinlikleri öneri niteliğindedir. Öğretmenler fizikî şartları da dikkate alarak tüm öğrencilerin etkin katılımını sağlayacak uygun bir öğrenme ortamı hazırlamalıdır. Tüm canlıların ortak özelliği olan hücrenin yapısının incelenmesi aşamasında mikroskop kullanımının şartlar uygunsa, her öğrenci tarafından yapılması önemlidir. “Tohum Çimlenmesi” ve “Bitkim Neden Büyüdü” etkinlikleri uzun süreli bir gözlem gerektirdiği için, bu etkinliklere ünitenin girişinde başlanması ve öğretmenin rehberliği gerekmektedir. B. Ünitenin Amacı

Öğrencilerin bu ünitede, hücrenin yapısı ve görevlerini, hücre-doku-organ ve sistem

organizasyonundan hareketle; insanda, hayvanlarda ve bitkilerde üreme, büyüme ve gelişmeyi kavraması beklenmektedir.

C. Ünitenin Odağı

Bu ünitede hücre, üreme, büyüme ve gelişme kavramları etrafında veri toplama, kaydetme, yorumlama, grafik çizme ve bağımlı-bağımsız değişkenleri belirleyerek kontrollü deney yapma becerilerinin geliştirilmesine odaklanılmıştır. Tarımda kimyasal gübre ve hormon kullanımının canlılar üzerindeki etkilerinin anlaşılması, organik tarımın insan sağlığına katkılarının araştırılması “Fen-Teknoloji-Toplum-Çevre” ilişkisi açısından önemlidir.

6.Sınıf Üniteler

86

Ç. Önerilen Konu Başlıkları

• Hücre • Đnsanlarda Üreme, Büyüme ve Gelişme • Hayvanlarda Üreme, Büyüme ve Gelişme • Çiçekli Bir Bitkide Üreme, Büyüme ve Gelişme

6.Sınıf Üniteler

87

D. Ünitenin Kavram Haritası

**BU KAVRAM HARĐTASI SADECE ÖĞRETME.Đ BĐLGĐLE.DĐRMEK VE Ü.ĐTE ĐÇĐ.DEKĐ KAVRAMLARI BĐR BÜTÜ. HALĐ.DE GÖSTERMEK AMACIYLA VERĐLMĐŞTĐR. BU KAVRAMLAR KULLA.ILARAK FARKLI KAVRAM HARĐTALARI DA OLUŞTURULABĐLĐR.

6.Sınıf Üniteler

88

E. Ünite Kazanımları ve Etkinlikler ÖĞRE.ME ALA.I : CANLILAR VE HAYAT 1. Ü.ĐTE : CANLILARDA ÜREME , BÜYÜME VE GELĐŞME

Ü.ĐTE KAZA.IMLAR ETKĐ.LĐK ÖR.EKLERĐ AÇIKLAMALAR

CA

.L

ILA

RD

A Ü

RE

ME

, B

ÜY

ÜM

E V

E G

EL

ĐŞM

E

1. Hücre ile ilgili olarak öğrenciler; 1.1. Bir hayvan hücresi ve bitki

hücresini mikroskopta gözlemleyerek çizer (BSB-1,2,3).

1.2. Hücrenin temel kısımlarını levha, model üzerinde göstererek görevlerini açıklar.

1.3. Gözlemleri sonucunda bitki ve hayvan hücresi arasındaki benzerlik ve farklılıkları listeler (BSB-1,2,5,6).

1.4. Hücrenin bir organizmanın sahip olduğu canlılık özelliklerini gösterdiğini vurgular.

1.5. Farklı tipte hücrelere örnekler verir.

1.6. Benzer yapı ve özellikteki hücrelerin aynı görevi yapmak üzere bir araya gelmesiyle dokuların oluştuğunu belirtir.

1.7. Hücre-doku-organ-sistem-organizma ilişkisini açıklar.

↸ Bütünden Hücreye Sınıfa bir kuru soğan getirilir. Öğrenciler kuru soğanı bütün olarak gözlemler ve çizer. Soğanı dört parçaya bölerek tekrar defterlerine çizerler. Etli yapraklarını ayırarak bir zar çıkarıp büyüteçle inceleyerek gördüklerini çizerler. Daha sonra öğretmen “Sizce daha küçük parçalar var mı? Ne görmeyi umuyorsunuz?” gibi sorular sorar. Öğrenciler düşündükleri görüntüyü çizerler. Sonra çıkardıkları soğan zarını üç parçaya ayırıp, her birini ayrı lam üzerine koyarlar. Damlalık yardımıyla 1. lama bir damla su, 2. lama 1 damla siyah mürekkep, 3. lama 1 damla yeşil gıda boyası veya metilen mavisi damlatarak üzerlerini lamel ile kapatır ve hazırladıkları preparatı mikroskopta incelerler. Öğrenciler gözlem sonuçlarını bir tablo üzerine kaydeder ve gördüğü şekilleri çizerler.

Eklenen Madde Gözlenen Hücre Bölümleri Su Siyah Mürekkep Yeşil Gıda Boyası

Bu etkinliğin sonununda öğretmen “Sizce tüm canlıların yapısı gördüğünüz şekilde midir?” sorusunu sorarak bir tartışma başlatır (1.1; 1.7) (BSB-1, 2, 3). ↸ Hücreleri Đnceleyelim Öğretmen, bir öğrencinin yanağının iç kısmından kürdan yardımıyla sıyırarak aldığı örneği lam üzerine koyup bir damla su damlatarak üzerine lamel kapatır. Öğrenciler hazırlanan preparatı mikroskopta gözlemler. Öğretmen daha net gözlemlenebilmesi için lamelin kenarından 1 damla metilen mavisi damlatır ve öğrenciler preparatı tekrar gözlemler, gördüğü şekilleri çizerler. Akvaryum bitkisi (Elodea), telgraf çiçeği, sardunya, cam güzeli, begonya, kabak, domates gibi bitkilerin yaprak ya da gövdelerinden alınan enine kesitten preparat hazırlanır. Öğrenciler hazırlanan preparatı mikroskopta gözlemler ve gördüğü şekilleri çizerler. Bu şekil ile daha önce yaptıkları etkinlikteki yanak hücreleri şekli arasındaki benzerlik ve farklılıkları not ederler (1.3) (BSB-1, 2 ,5, 6) . ↸ Hücre Modeli Yapalım Öğretmen öğrencileri gruplara ayırır. Her grup kendi getirdiği ve öğretmenin vereceği malzemelerle mikroskop gözlemlerinden yola çıkarak bir hücre modeli oluşturur. Grupların oluşturduğu hücre modelleri karşılaştırılarak benzerlik ve farklılıkları tartışmaya açılır (1.3), (BSB-1, 2, 5, 28, 30, 32).

[!] Mikroskobun keşfi ve tarihsel gelişimi ile ilgili bir okuma metni verilebilir. �������� 1.2 Hücrenin temel kısımları için hücre zarı, sitoplazma ve çekirdek verilir. Hücre organellerinin yapıları verilmeden sadece görevleri belirtilir. Prokaryot ve ökaryot ifadeleri kullanılmadan çekirdek içerisinde kalıtsal özellikleri taşıyan yapıların bulunduğu belirtilir. Bazı ilkel hücrelerde ise çekirdek olmadığı, kalıtsal özellikleri taşıyan yapıların sitoplazmada dağınık olarak bulunduğu verilir. �������� 1.2 Madde alış verişinde hücre zarının seçici-geçirgen özelliği verilir. Fakat hangi maddelerin kolay hangilerinin zor geçtiğine dair ayrıntılara, aktif / pasif taşımaya girilmez. ��������1.5 Farklı hücre tipleri için bitki ve hayvanların çeşitli doku hücreleri örnek verilebildiği gibi bir hücreli canlılar da verilebilir. �������� 1.5 Farklı hücre tiplerinde (kas,sinir vb.) hücrelerin yapı ve görevlerine girilmez. �������� 1.6 Doku çeşitleri yapısal ayrıntıya girilmeden şekillerle gösterilir. [!] Atatürkçülük ile ilgili konular (1.7-1) [!] Hücre-doku-organ-sistem-organizma ilişkisini açıklarken, Atatürk’ün millî birlik ve beraberliğe verdiği önem ile insanlar arasındaki dayanışma örneklerle vurgulanır.

↸: Sınıf-Okul Đçi Etkinlik �: Okul Dışı Etkinlik ����: Ders Đçi Đlişkilendirme ����: Diğer Derslerle Đlişkilendirme �: Ölçme ve Değerlendirme ???: Kavram Yanılgısı [!]: Uyarı ��������: Sınırlamalar �: Ara Disiplinlerle Đlişkilendirme ( Ayraç içindeki 1. rakam Fen ve Teknoloji dersi kazanımını, 2. rakam ara disiplin kazanımını gösterir.)

6.Sınıf Üniteler

89

ÖĞRE.ME ALA.I : CANLILAR VE HAYAT 1. Ü.ĐTE : CANLILARDA ÜREME , BÜYÜME VE GELĐŞME Ü.ĐTE KAZA.IMLAR ETKĐ.LĐK ÖR.EKLERĐ AÇIKLAMALAR

CA

.L

ILA

RD

A

ÜR

EM

E ,

BÜ

YÜ

ME

VE

GE

LĐŞ

ME

2. Đnsanda üreme, büyüme ve gelişme ile ilgili olarak öğrenciler; 2.1. Üremeyi sağlayan sperm ve

yumurtanın görevlerine göre farklı yapılar kazanmış hücreler olduğunu fark eder.

2.2. Đnsanda üremeyi sağlayan

yapı ve organları model, levha, şema üzerinde gösterir.

2.3. Üreme organlarının neslin

devamı için üreme hücrelerini oluşturduğunu ifade eder.

2.4. Sperm/ yumurta/ zigot/

embriyo ve bebek arasındaki ilişkiyi yorumlar.

2.5. Embriyonun sağlıklı gelişebilmesi için anne adayının nelere dikkat etmesi gerektiğini araştırır ve sunar (BSB-32).

2.6. Büyümeye bağlı olarak değişen yaş-boy-kütle ilişkisini yorumlar (BSB-28,29,30).

2.7. Gözlemleri sonucunda insanın gelişim dönemlerini isimlendirerek belirgin özelliklerini listeler (BSB-1,27).

↸ Hücreleri Karşılaştıralım Öğrencilere sperm ve yumurta hücrelerinin resimleri gösterilir ya da filmler izletilir. “Hücreleri Đnceleyelim” etkinliğinde gördükleri hücre şekilleriyle karşılaştırarak, farklılıkları belirtirler (2.1), (BSB-1, 2 ,5, 6).

↸ Her Gün Değişiyorum Öğrenciler döllenmeden sonraki gelişim safhalarında meydana gelen değişimleri çeşitli kaynaklardan araştırırlar. Kendi topladıkları veya öğretmen tarafından getirilen embriyo resimleri ve daha sonraki çeşitli sürelerdeki (1 hafta, üç hafta, iki ay vb. ) gelişim basamaklarını gösteren resimler, karışık olarak verilir. Öğrencilerin inceledikten sonra resimleri sıraya dizmeleri istenir. Daha sonra öğretmen sıralamanın doğruluğunu kontrol eder. Kendilerini embriyonun yerine koyarak gördükleri değişimleri dillendirmeleri istenir (2.4).

↸ .e Kadar Büyürüm? Öğretmen yardımı ile öğrenciler, iki alt sınıf, iki üst sınıf ve kendi sınıfındaki öğrencilere ait boy-yaş-kütle ölçülerini alarak, bu ölçülerin ortalamalarını bulurlar. Buldukları bu ortalamalarla yaş-boy, yaş-kütle grafiği çizerler. Grafikler karşılaştırılarak aralarındaki farklılıklar tartışmaya açılır. Tartışma sonuçlarına dayanarak öğrencilerden dört yıl sonra boy ve kütlelerinin ne kadar olabileceğini tahmin etmeleri istenir (2.6), (BSB-9, 22, 23, 27, 28, 29, 30). ↸ Genç Gazeteci Öğrenciler aile büyüklerinden birinin fotoğraflarını kullanarak insan gelişim dönemlerini ve bu dönemlere ait anıları içeren bir poster hazırlar. Ayrıca çeşitli kaynaklardan topladıkları Atatürk’ün farklı gelişim dönemlerine ait resimlerini kullanarak bir poster oluşturabilirler (2.7), (BSB-32).

�������� 2.1 Üreme hücrelerinin ayrıntılı yapısı verilmez. Sperm için baş, orta kısım ve kuyruk belirtilir. Yumurta için zar, sitoplazma ve çekirdek gösterilir. Her iki hücre büyüklük ve hareket bakımından basitçe karşılaştırılır. �Sağlık Kültürü Eğitimi (2.2;2.3-6) �������� 2.3 Üreme hücrelerinin oluşumunda mayoza girilmez. �������� 2.4 Embriyonun gelişiminde Morula, Blastula, Gastrula vb. safhalar anlatılmaz. ���� 2.3, 2.4 Mitoz ve mayoz 8. sınıfta işlenecektir. [!] 2.4, 2.5 Aile planlaması, sık doğumun sakıncaları ile ilgili bir okuma metni verilebilir. [!] 2.5. Anne adayının dikkat etmesi gereken hususlarla ilgili olarak zararlı alışkanlıklar (sigara ve alkol), radyasyon, ilâç kullanımı ve dengeli beslenme verilir. ���� 2.5 kazanımı, Türkçe dersi “Okuma” , “Konuşma” ve “Yazma” temel dil becerisi ile ilişkilendirilir. �������� 2.7 Đnsanda gelişim dönemleri; bebeklik, çocukluk, ergenlik, yetişkinlik ve yaşlılık olarak verilir. ���� 2.6 kazanımı; Matematik dersi “Araştırmalar Đçin Soru Oluşturma ve Veri Toplama” alt öğrenme alanı kazanım 1 ve “Tablo ve Grafikler” alt öğrenme alanı kazanım 1 ile ilişkilendirilir. � Sağlık Kültürü Eğitimi (2.6-2; 2.7-1) ����Grafiği Yorumlayalım

↸: Sınıf-Okul Đçi Etkinlik �: Okul Dışı Etkinlik ����: Ders Đçi Đlişkilendirme ����: Diğer Derslerle Đlişkilendirme ����: Ölçme ve Değerlendirme ???: Kavram Yanılgısı [!]: Uyarı ��������: Sınırlamalar �: Ara Disiplinlerle Đlişkilendirme (Ayraç içindeki 1. rakam Fen ve Teknoloji dersi kazanımını, 2. rakam ara disiplin kazanımını gösterir.)

6.Sınıf Üniteler

90

ÖĞRE.ME ALA.I : CANLILAR VE HAYAT 1. Ü.ĐTE: CANLILARDA ÜREME , BÜYÜME VE GELĐŞME Ü.ĐTE KAZA.IMLAR ETKĐ.LĐK ÖR.EKLERĐ AÇIKLAMALAR

CA

.L

ILA

RD

A Ü

RE

ME

, B

ÜY

ÜM

E V

E G

EL

ĐŞM

E

3. Ergenlik ile ilgili olarak öğrenciler; 3.1. Çocukluktan ergenliğe

geçişte meydana gelen bedensel ve ruhsal değişimleri sıralar.

3.2. Ruhsal ve bedensel değişimlerini ailesi/akranları/ kişisel gelişim uzmanları ile paylaşır ( TD-3).

3.3. Ergenlik döneminin insan yaşamının doğal bir dönemi olduğunun farkına varır.

3.4. Ergenliği sağlıklı geçirebilmek için yapılması gerekenleri fark eder.

3.5. Büyüme, gelişme ve ergenliğin araştırıldığı, tartışıldığı ve paylaşıldığı toplumsal organizasyonların önemini fark ederek bu organizasyonlara katılmaya gönüllü olur ( TD-5).

↸ Misafirimiz Var Öğrenciler büyüme, gelişme ve ergenlikle ilgili sorunlarını isimlerini belirtmeden kâğıtlara yazarlar. Bu sorular sınıfa davet edilen doktor, psikolojik danışma ve rehberlik uzmanı veya psikolog tarafından cevaplandırılır. Soru ve cevaplarla birlikte, ilgili diğer görsel ve yazılı materyaller herkesin görebileceği bir panoda sergilenir (2.6; 3.1; 3.2; 3.3; 3.4). ↸ Tiyatromuza Davetlisiniz Đstekli öğrencilerden “Ergenlik Döneminde Yaşanan Değişimler” temalı drama etkinliğine ilişkin senaryo yazacak bir grup seçilir. Oyunda canlandırılacak karakterler; insandaki büyüme, gelişme dönemlerinin her birini temsil edecek şekilde seçilmeli, ana karakter ise ergenlik dönemini yaşayan bir birey olmalıdır. Bu senaryoya uygun olarak öğretmen rehberliğinde görev dağılımları yapılır. Hazırlanan senaryo uygun şekilde düzenlenen sınıf ortamında canlandırılır. Đzleyenlerden oyundaki karakterler hakkında yorum yapmaları istenir (2.7; 3.1; 3.2; 3.3).

↸ Büyüyorum Öğrenciler gruplara ayrılır. Ergenlik dönemindeki gelişimi daha iyi anlayabilmelerini sağlamak amacıyla grupların fiziksel, bilişsel ve duygusal-sosyal gelişim başlıklarından birini seçerek araştırma yapmaları istenir. Araştırma sonuçlarını poster şeklinde düzenleyerek tahtaya asarlar. Gruplar her bir poster üzerinde açıklamalar yaparak diğer grupların sorularını cevaplar. Öğretmen yapılan tartışmalardan yola çıkarak ergenlik döneminde meydana gelen değişimlerin doğal olduğunu vurgular, bu dönemle ilgili güçlük yaşayanların psikolojik danışma ve rehberlik servisine başvurabileceklerini belirtir (3.2; 3.3; 3.4), (BSB-25, 27, 32) . ↸ Haydi Konuşalım Öğretmen öğrencilere iletişim kavramının neler çağrıştırdığını sorar. Verilen cevaplar tahtaya yazılır. Bu cevapların içinden iletişimin temel ögesi olan beceriler (dinleme, anlama ve anladığını iletme) işaretlenerek bu kavramlar üzerinde tartışma açılır. Daha sonra “Arkadaşlarınızla ilişkilerinizde bu becerileri ne kadar kullanıyorsunuz?, Anne, baba ve kardeşinizle ilişkilerinizde bu becerileri ne kadar kullanıyorsunuz?, Đnsanlar etkili iletişim becerilerini ilişkilerinde kullanmadıklarında ne olur?” soruları sorularak alınan cevaplar doğrultusunda ergenlik döneminin sağlıklı olarak geçirilebilmesi için yaşanan değişimleri akranlarıyla ve gerekli kişilerle paylaşmanın önemi vurgulanır (3.2; 3.3 ;3.4).

[!] 3.1 Her öğrencinin ergenliğe geçişte bireysel farklılıklar gösterebileceği vurgulanmalıdır. [!] 3.1 Ergenliğe geçişte öğrencilere vücutlarından utanmamaları gerektiği belirtilmelidir. �������� 3.1 Bedensel değişimlerde âdet döngüsü ayrıntıya girilmeden verilir (Folikül evresi, korpus luteum evresi vb. evreler anlatılmaz). ����Rehberlik ve Psikolojik Danışma (3.1-3; 3.2 -1, 2; 3.3- 8; 3.4 - 4 ) [!] 3.2, 3.3, 3.4 Psikolojik danışma ve rehberlik servisi ile aileler işbirliği yaparak öğrencilerin bu dönemdeki sorunlarına yardımcı olabilirler.

���� Sağlık Kültürü Eğitimi (3.1 –7,8,9 ; 3.2 – 10,12,13 ) [!] 3.2, 3.3, 3.4 Ailelere ve öğrencilere ergenlik döneminin özellikleri ile ilgili bilgilendirici yazılar dağıtılabilir veya velilerle toplantılar düzenlenebilir. ���� Kendimi Seviyorum

↸: Sınıf-Okul Đçi Etkinlik �: Okul Dışı Etkinlik ����: Ders Đçi Đlişkilendirme ����: Diğer Derslerle Đlişkilendirme ����: Ölçme ve Değerlendirme ???: Kavram Yanılgısı [!]: Uyarı ��������: Sınırlamalar � Ara Disiplinlerle Đlişkilendirme (Ayraç içindeki 1. rakam Fen ve Teknoloji dersi kazanımını, 2. rakam ara disiplin kazanımını gösterir.)

6.Sınıf Üniteler

91

ÖĞRE.ME ALA.I : CANLILAR VE HAYAT 1. Ü.ĐTE: CANLILARDA ÜREME , BÜYÜME VE GELĐŞME Ü.ĐTE KAZA.IMLAR ETKĐ.LĐK ÖR.EKLERĐ AÇIKLAMALAR

CA

.L

ILA

RD

A Ü

RE

ME

, B

ÜY

ÜM

E V

E G

EL

ĐŞM

E

4. Hayvanlardaki üreme, büyüme ve gelişme ile ilgili olarak öğrenciler; 4.1. Hayvanların bir hayat

döngüsünün olduğunu örneklerle açıklar (BSB-1,32).

4.2. Hayvanların farklı çoğalma şekillerine sahip olduğunu fark eder.

4.3. Yavru bakımı açısından hayvan gruplarındaki farklılıkların nedenlerini açıklar.

4.4. Gelişim dönemlerinde

başkalaşım geçiren hayvanlara örnek verir (BSB-32).

↸ Hayat Döngüsü Öğrenciler gruplara ayrılır, her grup kendi istediği bir hayvanı seçer. Seçtikleri hayvanın hayat döngüsünü çeşitli kaynaklardan araştırarak poster şeklinde hazırlar. Hazırlanan posterler sınıf panosunda sergilenir veya gruplar hazırladıkları posterleri birbirleriyle değiştirirler (4.1), (BSB-32) . � Gezelim, Gözlemleyelim Öğrenciler, çevrelerindeki bir hayvan çiftliği veya hayvanat bahçesini ziyaret ederek hayvanların büyüme, gelişme ve bakımı ile ilgili bilgi alır (4.1, 4.2, 4.3 ), (BSB-1) .

↸ Tırtıldan Kelebeğe Karton kutu ve streç film kullanılarak tırtılların yaşayacağı bir ortam oluşturulur. Kutunun üst kısmına tırtılların hava alabileceği şekilde delikler açılır. Kutunun yan yüzeyi kesilerek açılır, streç film ile kaplanır. Kutunun içine tırtıl ve beslenebilmesi için dut yaprakları konulur. Öğrenciler tırtılın gelişim basamaklarını gözlemler ve çizer. Öğrencilerden oyun hamuru, kâğıt, toplu iğne ve suluboya kullanarak gözlemledikleri gelişim basamaklarındaki temel değişimleri modellemeleri istenir (4.3, 4.4 ), (BSB-1, 3, 27, 28, 32).

↸ .asıl Değişti? Öğrenciler başkalaşımı yazılı ve görsel kaynaklardan araştırırlar. Eğer mevsim uygun ise küçük su birikintisi, göl vb. ortamlardan kurbağa yumurtaları toplanarak sınıfa getirilir. Bir akvaryum veya büyük bir kavanoza konularak gelişim basamakları gözlemlenir, her basamakta meydana gelen değişimler çizilir (4.3, 4.4 ), (BSB-1, 3, 27, 28, 32).

�������� 4.1 Döllenme ve gelişim evreleri ayrıntılara girilmeden verilir. Örnek olarak yakın çevresinden tavuk, balık, yılan, kedi ve tavşan vb. verilir. Başkalaşım geçiren bir hayvan örneği 4.4 kazanımında verileceğinden bu aşamada örnek verilmemelidir. �������� 4.2 Farklı çoğalma şekillerine yumurtayla çoğalanlar ve yavrularını doğuranlar örnek verilecektir. �������� 4.4 Başkalaşım yakın çevrede bulunan bir hayvan (kelebek, kurbağa vb.) örneği ile açıklanır. � Kariyer Bilinci: Zoolog ve veteriner örnek olarak verilebilir. ���� Çoktan Seçmeli Soru

↸: Sınıf-Okul Đçi Etkinlik �: Okul Dışı Etkinlik ����: Ders Đçi Đlişkilendirme ����: Diğer Derslerle Đlişkilendirme ����: Ölçme ve Değerlendirme ???: Kavram Yanılgısı [!]: Uyarı ��������: Sınırlamalar �: Ara Disiplinlerle Đlişkilendirme (Ayraç içindeki 1. rakam Fen ve Teknoloji dersi kazanımını, 2. rakam ara disiplin kazanımını gösterir.)

6.Sınıf Üniteler

92

ÖĞRE.ME ALA.I : CANLILAR VE HAYAT 1. Ü.ĐTE: CANLILARDA ÜREME , BÜYÜME VE GELĐŞME Ü.ĐTE KAZA.IMLAR ETKĐ.LĐK ÖR.EKLERĐ AÇIKLAMALAR

CA

.L

ILA

RD

A Ü

RE

ME

, B

ÜY

ÜM

E V

E G

EL

ĐŞM

E

5. Çiçekli bir bitkide üreme ile ilgili olarak öğrenciler; 5.1. Çiçeğin kısımlarını

gösterir/çizer (BSB-1,2). 5.2. Çiçeğin kısımlarını model,

levha, şema üzerinde göstererek görevlerini açıklar.

5.3. Çiçekli bir bitkide tozlaşmayı sağlayan etkenleri belirtir.

5.4. Çiçekli bir bitkide döllenmeyi açıklar.

5.5. Bir çiçek modeli üzerinde tohum ve meyvenin nerede oluştuğunu belirtir.

5.6. Bitkilerin çok sayıda tohum

oluşturmasının sebebini tartışır.

5.7. Tohumların yayılma yollarına örnekler verir (BSB-25).

5.8. Birçok meyve ve tohumun hayvanlar ve insanlar için besin kaynağı olduğunu örnekleriyle sunar (BSB-25 , 32).

5.9. Bitkilerden elde edilen ürünlerin teknolojik gelişmelere paralel olarak çeşitlendiğini fark eder (FTTÇ- 5,17, 31).

↸ Đnceleyelim, Çizelim Öğrenciler bir çiçek modeli veya sınıfa getirilen canlı bir çiçeği inceler, öğretmen yardımı ile çiçeğin kısımlarını gösterir ve çizerler (5.1), (BSB-1, 2). ↸ Bütün Çiçekler Aynı mıdır? Öğrenciler, öğretmenleri ile birlikte yakın çevrelerindeki park vb. alanları ziyaret ederek çiçekleri gözlemler. Farklı çiçekleri karşılaştırır, benzerlik ve farklılıkların sebebini tartışırlar (5.1) , (BSB-1, 2, 5). ↸ Herkesin Seyahati Farklı Öğrenciler, çevrelerinden çeşitli tohum örnekleri toplayarak sınıfa getirirler. Getirilen tohumlar masanın üzerine konularak incelenir. Tohumların şekil ve büyüklüğünün neden farklı olduğu, nasıl yayılabileceği tartışılır. Her öğrenci, getirilen tohumlardan herhangi birini seçerek nasıl yayıldığı ile ilgili küçük bir hikâye yazar (5.7). ↸ .asıl Besine Dönüştü? Öğrenciler, tohum ve meyvesi besin olarak kullanılan bitkilerden herhangi birisini seçerler. Seçtikleri bitkinin hangi kısımlarının besin olarak kullanıldığını araştırırlar. Daha sonra bu bitkinin besin olabilmesi için ne gibi işlemlerden geçirildiğini ve hangi besinleri oluşturduğunu anlatan bir poster hazırlarlar (5.8), (BSB-25, 27, 32) . ↸ Poster Hazırlama Öğrenciler iki gruba ayrılır. Birinci grup; teknolojinin, tohum ve meyvelerin işlenmesi ve günlük hayattaki kullanım alanlarına etkisini anlatan posterler hazırlar. Đkinci grup ise tohum ve meyvelerin işlenmesini sağlayan teknolojinin tarihsel gelişimini anlatan posterler hazırlayarak birinci grupla birlikte sunarlar (5.8;5.9), (BSB-25, 27, 32). ↸ Gezelim, Öğrenelim Öğrencilerin çevrelerindeki zeytinyağı, iplik-dokuma, un vb. gibi bitkisel kaynaklı üretim yapan işletmeleri ziyaret etmeleri sağlanır. Bu işletmelerde üretim basamakları incelenir ve ne gibi işlemler yapıldığı hakkında bilgi alınır. Mümkünse her aşamanın fotoğrafı çekilir. Öğrencilerden gezi sonunda elde ettikleri bilgileri kullanarak bir gazete hazırlamaları istenir (5.9), (BSB-1, 25, 27, 28, 32).

[!] 5.1 Đncelemek için bütün kısımları görülebilen gelincik, düğün çiçeği, sardunya, gül gibi bir çiçek seçilmelidir. �������� 5.4 Döllenmede polen çekirdekleri, sinerjit, antipot ve kutup hücreleri verilmez. �������� 5.5 Tohum ve meyvenin nasıl oluştuğu anlatılmaz. Tohum ve meyve tiplerine girilmez . ���� 5.8 kazanımı, Türkçe dersi “Okuma” , “Konuşma” ve “Yazma” temel dil becerisi ile ilişkilendirilir. [!] 5.8 Öğrencilere domates, salatalık, biber vb.’lerinin, bitkinin meyvesi olduğu hatırlatılmalıdır. � Tanılayıcı Dallanmış Ağaç

↸: Sınıf-Okul Đçi Etkinlik �: Okul Dışı Etkinlik ����: Ders Đçi Đlişkilendirme ����: Diğer Derslerle Đlişkilendirme ����: Ölçme ve Değerlendirme ???: Kavram Yanılgısı [!]: Uyarı ��������: Sınırlamalar �: Ara Disiplinlerle Đlişkilendirme (Ayraç içindeki 1. rakam Fen ve Teknoloji dersi kazanımını, 2. rakam ara disiplin kazanımını gösterir.)

6.Sınıf Üniteler

93

ÖĞRE.ME ALA.I : CANLILAR VE HAYAT 1. Ü.ĐTE: CANLILARDA ÜREME , BÜYÜME VE GELĐŞME Ü.ĐTE KAZA.IMLAR ETKĐ.LĐK ÖR.EKLERĐ AÇIKLAMALAR

CA

.L

ILA

RD

A Ü

RE

ME

, B

ÜY

ÜM

E V

E G

EL

ĐŞM

E

6. Bitkilerde çimlenme, büyüme ve gelişme ile ilgili olarak öğrenciler; 6.1. Bitkilerin hayat döngüsünün

olduğunu örneklerle gösterir (BSB-1, 32).

6.2. Çimlenmeye etki eden faktörleri kontrollü deneylerle gözlemleyerek elde ettiği verileri kaydeder ve yorumlar (BSB-1, 11-19, 23, 25, 27, 28, 30, 31).

6.3. Büyüme için gerekli etkenlerin neler olduğunu kontrollü deney yaparak gözlemler (BSB-1, 11, 12, 13, 14, 17, 18, 27, 28, 29, 30).

6.4. Organik tarımı açıklar. 6.5. Organik tarımın insanlık için

önemini fark eder (BSB-25, 32; FTTÇ-5, 37; TD-5).

↸ Bitkinin Hayat Döngüsü Öğrencilere herhangi bir bitkinin hayat döngüsünü gösteren çeşitli kaynaklardan elde edilmiş resimler karışık olarak dağıtılır. Öğrencilerden resimleri incelemeleri ve sıraya dizmeleri istenir. Öğretmen, öğrencilerin doğru sıralamayı yapmalarını sağladıktan sonra çevrelerinde bulunan bitkilerden birinin hayat döngüsünü çizmelerini ister (6.1), (BSB-1, 28). ↸ Tohum Çimlenmesi Öğretmen, öğrencilere “Bir tohumun çimlenmesini etkileyen faktörler nelerdir?” diye sorar. Alınacak muhtemel cevaplar sıcaklık, ışık, nem ve hava (oksijen) olacaktır. Daha sonra öğrenciler gruplara ayrılır. Her gruptan tohumun çimlenmesini etkileyebileceğini düşündükleri etkenlerden birini seçmelerini ister. Öğrenciler seçtikleri değişken ile tohum çimlenmesi arasında kontrollü bir deney yaparak sonuçlarını sınıfla paylaşırlar (6.2), (BSB- 1, 11, 14, 17, 23, 25, 27, 28, 30, 31). ↸ Bitkim .eden Farklı Büyüdü? Öğretmen öğrencileri gruplara ayırır. Her grup; bitkinin büyümesine etki eden ışık, sıcaklık, su gibi etkenleri araştırmak için soğan, fasulye, kabak gibi bitkilerden birini seçer. Aynı büyüklük ve özellikteki üç fide, aynı özellikleri taşıyan üç ayrı saksıya dikilir. Saksılar ışık ve sıcaklığı eşit olan ortamlara konulur. Kontrol grubu olarak kullanılan birinci saksıya her gün ihtiyacı kadar, ikinci saksıya 1 litre su verilir, üçüncü saksıya ise su hiç verilmez. Sonuçlar bir hafta boyunca gözlemlenerek kaydedilir. Aynı şekilde sıcaklık ve ışığın etkisi de gözlemlenerek sınıfta tartışılır (6.3), (BSB-1, 11, 12, 13, 14, 17, 18, 27, 28, 29, 30). ↸ Hayal Edelim Öğrencilerden bir çiftçi olduklarını hayal ederek bulundukları yerdeki en sağlıklı, en lezzetli, en beğenilen ürünleri yetiştirmek için nasıl bir yöntem izleyeceklerini tartışmaları istenir. Tartışma sonuçları sınıfa davet edilen ziraat mühendisi, çiftçi vb. kişilerle paylaşılır. Đstenilen ürünü elde etmek için gerekli bilgilere ulaşılır (6.4; 6.5), (BSB-25, 32).

���� 5.sınıftaki bitkinin temel kısımlarının (kök,gövde ve yaprakların) görevleri hatırlatılmalıdır. [!] 6.2 Çimlenme için kısa sürede çimlenen tohumlar (fasulye, turp, tere, nohut, buğday, mercimek vb.) kullanılmalıdır. Deneylerden sonra bunlar dikilebilir. ���� 6.2 kazanımı, Türkçe dersi “Okuma” ve “Yazma” temel dil becerisi ile ilişkilendirilir. [!] 6.3 Büyüme için su, ışık ve yeterli sıcaklığın gerekli olduğu vurgulanmalıdır. ??? Birçok öğrenci büyüme için gerekli olan ışığın çimlenme için de gerekli olduğunu düşünebilir. Aynı tür tohumun hem ışıklı ortamda hem de karanlıkta çimlendirilmesi bu kavram yanılgısının giderilmesinde kullanılabilir. [!] 6.4 Organik tarımın Tarım Bakanlığı tarafından kabul edilen amblemleri gösterilir.

� Kariyer Bilinci: Ziraat mühendisliği örnek olarak verilebilir. ���� Tohum Çimlenmesi ���� Performans Değerlendirme ���� Öğrendiğinin Farkına Varma

↸: Sınıf-Okul Đçi Etkinlik �: Okul Dışı Etkinlik ����: Ders Đçi Đlişkilendirme ����: Diğer Derslerle Đlişkilendirme ����: Ölçme ve Değerlendirme ???: Kavram Yanılgısı [!]: Uyarı ��������:Sınırlamalar �:Ara Disiplinlerle Đlişkilendirme (Ayraç içindeki 1. rakam Fen ve Teknoloji dersi kazanımını, 2.rakam ara disiplin kazanımını gösterir.)

6.Sınıf Üniteler

94

F. Önerilen Öğretim ve Değerlendirme Etkinlikleri Etkinlik .umarası : 1 Etkinlik Adı : Hangi Dönemin Özelliği Hangisidir? Đlgili Olduğu Kazanımlar : 2.7 Aşağıda büyüme ve gelişme dönemlerinde görülen belirgin özelliklerin her biri bir numara ile temsil edilmiştir. Her bir numara bu özellikleri gösteren yaş gruplarındaki bireylerin sepetlerine aittir. Hangi kişiye hangi numaraların verilmesi gerektiğini bularak bu özelliklere ait olan numaraları uygun sepetlere yerleştiriniz. 1. Arkadaşları ile oyun oynamayı sever. 2. Çizgi film izler. 3. Kendi cinsinden arkadaşlarıyla oyun oynamayı tercih eder. 4. Yüzünde sivilceler çıkar. 5. Gereksinimlerini karşılamak için anne, babasına bağımlıdır. 6. Evlidir ve çocuk sahibidir. 7. Ses tellerinin gelişmesi ile sesi kalınlaşmaya başlar. 8. Belli bir mesleği seçmiştir. 9. Emekler ve bazı sözcükleri söylemeye çalışır . 10. Hızlı hareket edemez ve çabuk yorulur. Emre Buğra Sena Denizhan Nermin Huriye 7 aylık 5 yaşında 9 yaşında 16 yaşında 30 yaşında 70 yaşında

6.Sınıf Üniteler

95

Etkinlik .umarası : 2 Etkinlik Adı : Grafiği Yorumlayalım Đlgili Olduğu Kazanımlar : 2.6

Yukarıdaki sütun grafiğinde 6. sınıftaki kız ve erkek öğrencilerin kütleleri verilmiştir. Buna göre aşağıdaki soruları yanıtlayınız. a) Kütlesi 41 kilogramdan daha az olan öğrenciler kaç kişidir? b) Kütlesi 35 kilogramdan fazla, 46 kilogramdan az olan erkek öğrenci sayısı kaçtır? c) Kütlesi 36 kilogramdan az veya 45 kilogramdan fazla olan kız öğrenci sayısı kaçtır? ç) Sınıfta kaç kız, kaç erkek öğrenci vardır? d) Grafiklere bakarak genel bir yorum yapınız.

6.Sınıf Üniteler

96

Etkinlik .umarası : 3 Etkinlik Adı : Çoktan Seçmeli Soru Đlgili Olduğu Kazanımlar : 2.6

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

0 2 - 4 5 - 7 8 - 10 11 - 15 16 - 20

Yaş grubu

Ort

ala

ma b

oy u

zu

nlu

ğu

Kız

Erkek

Yukarıdaki grafikte 0 – 20 yaş arasındaki kız ve erkeklerin yaşlarına göre ortalama boy uzunlukları verilmiştir. Buna göre aşağıdaki yorumlardan hangisi yapılamaz? a) 5 – 7 yaş grubunda kızlar erkeklerden daha kısadır. b) 11 – 15 yaş grubunda kızlar erkeklerden daha uzundur. c) 16 – 20 yaş grubunda erkekler kızlardan uzundur. d) 8 – 10 yaş grubundaki kız ve erkek sayısı eşittir.

6.Sınıf Üniteler

97

Etkinlik .umarası : 4 Etkinlik Adı : Kendimi Seviyorum Đlgili Olduğu Kazanımlar : 3.3 , 3.4 Amaç: Öğrencilerin kendilerini kim olursa olsunlar sevgiye lâyık birer varlık olarak görmelerine yardımcı olmak. Materyal:

• Her öğrenci için birer adet beyaz resim kağıdı • Her öğrencinin birer adet vesikalık fotoğrafı • Zamk • Boya kalemleri

Süreç: 1. Öğrencilere resim kâğıtlarını dağıtın ve fotoğraflarını kâğıtların üst kısmına yapıştırmalarını

isteyin (Fotoğraf temin edilmemişse, öğrenciler renkli kalem kullanarak kağıdın üstüne ad ve soyadlarını yazabilirler.).

2. Öğrencilere aşağıdaki talimatları verin: • Şimdi resminizin altına sevdiğiniz, memnun olduğunuz ya da gurur duyduğunuz bir özelliğinizi, sevdiğiniz renkte bir kalem kullanarak yazın. Bu özelliğiniz; görünüş, kişilik, yetenek ya da becerilerinizle ilgili olabilir. • Şimdi kâğıtlarınızı ters çevirin ve arka yüzüne bu kez kendinizle ilgili hoşlanmadığınız bir özelliği hoşlanmadığınız renkte bir kalem kullanarak yazın. • Tekrar kâğıdın ön yüzüne geçin ve hoşlandığınız başka bir özelliğinizi yine sevdiğiniz renkte bir kalem kullanarak yazın. • Bundan sonra sırayla kâğıtlarınızın arka yüzüne kendinizle ilgili hoşlanmadığınız, ön yüzüne ise hoşlandığınız özelliklerinizi yazmaya devam edin.

3. Bu işlemi tamamladıktan sonra öğrencilere, aşağıdaki talimatı verin: • Şimdi kâğıtlarınızın arka yüzlerini çevirin ve kendinizle ilgili her eleştirinizi tek tek okuduktan sonra, o eleştirinin hemen altına “…………………….sam bile kendimi seviyorum.” ya da “………………… zaman bile kendimi seviyorum” biçiminde ifadeler yazın. Örneğin “ iyi resim yapmasam bile kendimi seviyorum.” yada “ Gözlük taktığım zaman bile kendimi seviyorum.” gibi cümleler yazın.

4. Cevaplandırma işlemi bittikten sonra gönüllü öğrencilerin yazdıkları ifadeleri sınıfla paylaşmalarını isteyin.

5. Öğrencilerin hazırladıkları kâğıtları, fotoğraflarının ya da isimlerinin bulunduğu yüz öne gelecek şekilde sınıfa ya da evde odalarının duvarlarına asmalarını isteyebilirsiniz.

6. Öğrencilerin etkinlikle ilgili yaşantılarını paylaşarak etkinliği sona erdirin. .OT: Bu etkinlik özellikle ergenlerdeki fiziksel algılama düzeylerini geliştirmeleri, bedensel ve ruhsal değişimlerini kabul etmeleri ve kendileriyle ilgili olumlu benlik algıları geliştirmelerine yardımcı olacaktır.

6.Sınıf Üniteler

98

Etkinlik .umarası : 5 Etkinlik Adı : Çoktan Seçmeli Soru Đlgili Olduğu Kazanımlar : 4.4

Yukarıda kelebeğin yumurtadan itibaren gelişimi ile ilgili veriler yer almaktadır.

Buna göre aşağıdaki yorumlardan hangisi yapılamaz?

a) Kelebeğin başkalaşım evreleri sırasıyla yumurta, pupa ve larva dönemleridir.

b) Yumurtadan pupa oluşumu yaklaşık 40 gün sürer.

c) Bir pupanın yumurta oluşturabilmesi için 1 aylık zamana gereksinim vardır.

d) Yumurtadan ergin kelebek oluşma süresi yaklaşık 60 gündür.

6.Sınıf Üniteler

99

Etkinlik .umarası : 6 Etkinlik Adı : Tanılayıcı Dallanmış Ağaç Đlgili Olduğu Kazanımlar : 5.2-5.9

Aşağıda birbiri ile bağlantılı Doğru / Yanlış tipinde ifadeler içeren tanılayıcı dallanmış ağaç

tekniğinde bir soru verilmiştir. a. ifadesinden başlayarak her Doğru yada Yanlış cevabınıza göre

çıkışlardan sadece birisini işaretleyiniz.

Örneğin: a ifadesine Doğru /Yanlış olduğu belirtilir. Doğru ise b ifadesine, yanlış ise

c ifadesine ulaşılır. b ifadesinin Doğru /Yanlış olduğu belirtilir. Doğru ise d ifadesine, yanlış ise

e ifadesine ulaşılır. d ifadesinin Doğru /Yanlış olduğu belirtilir. Doğru ise 1.çıkışa, yanlış ise 2.

çıkışa ulaşılır.

6.Sınıf Üniteler

100

DEĞERLE.DĐRME: • Öğrenci 3. çıkışa ulaştı ise; a ifadesine (D) diyerek, doğru yanıt vermiş ve b ifadesine ulaşmıştır.

b ifadesine (Y) diyerek doğru yanıt vermiş ve e ifadesine ulaşmıştır. e ifadesine (D) diyerek doğru yanıt vermiştir. Bu durumda öğrencinin 3 doğru yanıtı vardır ve 3 puan almıştır.

• Öğrenci 1. çıkışa ulaştı ise; a ifadesine (D) diyerek, doğru yanıt vermiş ve b ifadesine ulaşmıştır.

b ifadesine (D) diyerek, yanlış yanıt vermiş ve d ifadesine ulaşmıştır. d ifadesine (D) diyerek, doğru yanıt vermiştir. Bu durumda öğrencinin 2 doğru yanıtı vardır ve 2 puan almıştır.

• Öğrenci 6. çıkışa ulaştı ise; a ifadesine (Y) diyerek, yanlış yanıt vermiş ve c ifadesine ulaşmıştır.

c ifadesine (D) diyerek, doğru yanıt vermiş ve f ifadesine ulaşmıştır. f ifadesine (Y) diyerek, yanlış yanıt vermiştir. Bu durumda öğrencinin 1 doğru yanıtı vardır ve 1 puan almıştır.

• Öğrenci 8. çıkışa ulaştı ise, a ifadesine (Y) diyerek, yanlış yanıt vermiştir ve c ifadesine

ulaşmıştır. c ifadesine (Y) diyerek yanlış yanıt vermiş ve g ifadesine ulaşmıştır. g ifadesine (Y) diyerek yanlış yanıt vermiştir. Bu durumda öğrencinin doğru yanıtı yoktur ve 0 puan almıştır.

6.Sınıf Üniteler

101

Etkinlik .umarası : 7 Etkinlik Adı : Yapılandırılmış Grid Đlgili Olduğu Kazanımlar : 5.7 , 5.8 Aşağıdaki numaralandırmış kutucuklarda bazı sebze ve meyveler verilmiştir. Kutucukların

numaralarını kullanarak aşağıdaki soruları yanıtlayınız.

1

2

3

4

5

6 7

8

9

10

11

12

13

14

15

16 1.Yukarıdaki kutucuklardan hangilerinde rüzgârla taşınan meyveler vardır ?

2.Yukarıdaki kutucuklardan hangilerinde insan ve hayvanlara yapışarak taşınan meyveler vardır?

3.Yukarıdaki kutucuklardan hangilerinde insanlar tarafından besin olarak kullanılan meyveler

vardır?

6.Sınıf Üniteler

102

4.Yukarıdaki kutucuklardan hangileri insanlar tarafından yetiştirilen meyveleri içerir?

5.Yukarıdaki kutucuklarda yer alanlardan hangileri günlük dilde sebze olarak isimlendirilir?

6. Yukarıdaki kutucuklarda yer alanlardan hangileri günlük dilde meyve olarak isimlendirilir?

DEĞERLE.DĐRME

Öğrencilerin her soruya verdikleri cevapları değerlendirmek için kullanılan formül şöyledir:

C1 C3 C1= Doğru seçilen kutucuk sayısı C2= Toplam doğru kutucuk sayısı

C2 C4 C3= Yanlış seçilen kutucuk sayısı C4= Toplam yanlış kutucuk sayısı

Bu formüle göre öğrencilerin puanları –1, 0 ve +1 arasında değişir. Bu puanı on üzerinden

değerlendirmek için negatif sonucu ortadan kaldırmak amacıyla, 1 ile toplanır ve elde edilen sayı 5

ile çarpılır.

*Bütün cevapların yanlış olması durumunda değerlendirme için verilen formül

uygulanmadan soru “0” (sıfır) puan ile değerlendirilir.

6.Sınıf Üniteler

103

Etkinlik .umarası : 8 Etkinlik Adı : Performans Değerlendirme Đlgili Olduğu Kazanımlar : 6.2

Tohum Çimlenmesi

Öğrenciler, öğretmen rehberliğinde bir bitkiye ait tohumun çimlenmesini etkileyebilecek faktörleri tartışırlar.Tartışmada ortaya çıkan düşünceler not alınır. Daha sonra sınıf gruplara ayrılır ve aşağıdaki formata uygun olarak (hipotez ve bağımsız değişkenin değiştirilebileceği biçimlerde) öğrenciler kontrollü deneylerle elde ettikleri verileri not ederler. Bulgular ışığında hipotezler denenir ve sonuçlar sınıfta tartışılır (6.1) , (BSB-1, 11, 14, 17, 23, 25, 27, 28, 30, 31). Araştırma Sorusu : Tohum çimlenmesiyle su miktarı arasında bir ilişki var mıdır? Hipotez : Değişkenler : Bağımsız değişken : Su miktarı Bağımlı değişken : Çimlenmeye başlama süresi Sabit tutulanlar : Çimlenme süresi ve su miktarı dışındaki diğer etkenler Materyal : 5 özdeş kap, pamuk veya kâğıt havlu , bitki tohumları ,dereceli silindir Deneyin yapılışı : Öğrenciler kurdukları hipotezi test edecek bir deney tasarlayarak verileri toplarlar. Topladıkları verileri organize ederek analiz ederler. Daha sonra verilerin analizi sonunda elde ettikleri bulgular ışığında hipotezlerini test eder ve bulgularını sınıfla paylaşırlar.

6.Sınıf Üniteler

104

Etkinlik .umarası : 9 Etkinlik Adı : Performans Değerlendirme Đlgili Olduğu Kazanımlar : 6.2 Bu etkinlikte; aynı bitkiye ait tohumlar farklı ortamlarda çimlendirilip sonuçları karşılaştırılacaktır. Bunun için gereken materyaller; fasulye, turp, tere, nohut, buğday, mercimek, mısır gibi tohum çeşitlerinden herhangi biri, düz tabak ve bir miktar pamuktur. Sınıftaki öğrenciler gruplara ayrılarak farklı ortamlarda (aydınlık, ılık ortam ve su; karanlık, ılık ortam ve su; aydınlık, buzdolabı ortamı ve su; aydınlık, ılık ve susuz ortam; aydınlık, kabın ağzı streç film ile kaplı ve su) kontrollü bir deney yapmaları sağlanır. Kısa bir zaman aralığında yapılabilecek bu etkinlik; öğrencilerin gözlem, karşılaştırma, kontrollü deney, veri toplama, yorumlama vb. becerilerini değerlendirmeye yöneliktir. Bu etkinlikte aynı bitkiye ait tohumları farklı ortamlarda çimlendirerek meydana gelen değişiklikleri bulmanız gerekmektedir. .e yapacaksınız? Yukarıda verilen farklı ortamlarda aynı bitkiye ait tohumları aynı büyüklükte bir miktar pamuk arasına yerleştirin.

a) Deney sırasında hangi ortamdaki tohumların çimlenmesini bekliyorsunuz? Tahminlerinizi not ediniz.

b) Sizce farklı ortamlardaki tohumlar aynı sürede mi çimlenecek? Not ediniz. c) Sizce yukarıdaki farklı ortamların herhangi birinde çimlenememe gözlenebilir mi?

Tahminlerinizi gerekçeleri ile not ediniz. ç) Đlk olarak hangi ortamda çimlenme gözlendi? Kaydediniz. d) Çimlenmenin gözlenmediği ortam oldu mu? Kaydediniz. e) Farklı ortamlarda çimlenen filizler aynı özelliklere sahip mi? Farklılıklar var ise kaydedin ve tartışınız.

6.Sınıf Üniteler

105

Etkinlik .umarası : 10 Etkinlik Adı : Öğrendiğinin Farkına Varma Đlgili Olduğu Kazanımlar : Đlgili tüm kazanımlar

Bu etkinliğin amacı; öğrencilerin ön bilgilerini tespit etmek ve bu tespite dayalı

olarak öğrenme ihtiyacı ve bunların sonucunda da geldikleri düzeyi öğrenci gözüyle

belirlemektir. Bu etkinlik için aşağıdakine benzer 3 sütundan oluşan bir tablo kullanılır. Önce

öğrencilere ünite ile ilgili olarak neler bildikleri sorulur ve alınan cevaplar tartışılmaksızın

“Ne Biliyorum ?” başlıklı sütuna yazılır. Bu yazma işlemi tamamlandıktan sonra öğrencilere

“Canlıların Üreme, Büyüme ve Gelişmesi” ünitesiyle ilgili ne öğrenmek istedikleri sorulur.

Alınan cevaplar öğretmen rehberliğinde (seviye, konunun sınırları, yaş grubu ve çevrenin

özellikleri vb.) tartışılarak soru cümlesi niteliğinde “Ne Öğrenmek Đstiyorum?” başlıklı

sütuna yazılır. Đlgili ünite işlendikten sonra öğrencilere neler öğrendikleri sorulur. Alınan

cevaplar “Ne Öğrendim?” başlıklı sütuna yazılır. Oluşturulan tablo, öğretmen rehberliğinde

incelenir. Öğrencilerin konu ile ilgili gelişim süreçlerini (Nereden geldik?, Neredeyiz?,

Nereye gidiyoruz? ) somut olarak görmeleri sağlanır. “Ne Öğrendim?” başlığı altında

hedeflenen; ancak bilgi, beceri ve tutuma dönüşmeyen kazanımlar varsa, ilgili konular tekrar

edilerek bu kazanımların öğrencilere kazandırılması sağlanır.

6.Sınıf Üniteler

106

.e Biliyorum? .e Öğrenmek Đstiyorum? .e Öğrendim ?

Çevremizde çok sayıda canlı ve cansız varlık olduğunu

Canlıların nelerden oluştuğunu Bütün canlıların hücrelerden oluştuğunu

Canlıların bitkiler, hayvanlar, mantarlar ve mikroskobik canlılar olarak gruplandırıldığını

Đnsanların nasıl büyüyüp geliştiğini

Büyümeye bağlı olarak yaş, boy ve ağırlığın değiştiğini

Bitkilerin çiçekli ve çiçeksiz bitkiler olarak ayrıldığını

Ergenlik döneminde hangi değişikliklerin yaşanacağını

Ergenlik döneminde ruhsal ve bedensel değişimlerin yaşandığını ve bu dönemin insan gelişiminde doğal bir dönem olduğunu

Çiçekli bir bitkinin kısımlarını Çiçekli bitkilerin neden çiçek açtığını

Çiçeğin bitkinin çoğalması amacıyla tohum oluşturduğunu

Hayvanların memeliler, kuşlar, sürüngenler, balıklar ve kurbağalar olarak gruplandırıldığını

Hayvanların nasıl çoğaldığını Bazı hayvanların yumurta ile bazılarının doğurarak çoğaldığını