Γραφεία: Aριστογείτονος 11-13, Αθήνα Τ.Κ. 105 52 • Τηλ.: 210 3250 354 www.agiathimia.com • e-mail:info@agiathimia.com

ΠΕΡΙΟΔΟΣ Β • ΕΤΟΣ 28ο • ΑΡ. ΦΥΛΛΟΥ 108 • ΙΑΝΟYAΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2018

9 Απριλίου 1943 – 9 Απριλίου 2018

75 χρόνια από την ολοκληρωτική

καταστροφή της Αγία Ευθυμίας

Τη Δευτέρα του Πάσχα, 9 Απριλίου 2018, συμπληρώ-νονται 75 χρόνια από την αποφράδα εκείνη ημέρα, 9Απριλίου 1943, που τα ιταλικά στρατεύματα κατοχής κα-τέστρεψαν ολοσχερώς την Αγία Ευθυμία και την άλληημέρα τη γειτονική Βουνιχώρα, ως αντίποινα για το χτύ-πημα των ανταρτών σε ιταλική φάλαγγα αυτοκινήτωνλίγο έξω από το χωριό μας.

Η εκδικητική μανία των ιταλών εκδηλώθηκε με απί-στευτη θηριωδία. Το μέγεθος της συμφοράς που βρήκετο χωριό μας το δείχνουν εύγλωττα οι αριθμοί: από τα423 σπίτια της Αγίας Ευθυμίας τα 365 καταστράφηκανολοσχερώς και άλλα 20 έπαθαν πολύ σοβαρές ζημιές.Ελάχιστα γλίτωσαν με μικρότερες ζημιές. Τα ανθρώπιναθύματα, το τριήμερο 8-10 Απριλίου, έφτασαν τα δεκα-πέντε (15). Ασφαλώς, πολύ βαρύ το τίμημα που πλήρωσεο τόπος μας...

Η Πολιτεία, έστω και με κάποια καθυστέρηση, αναγνω-ρίζοντας τις θυσίες των δυο χωριών, τα χαρακτήρισε«ΜΑΡΤΥΡΙΚΑ», με το Προεδρικό Διάταγμα 99 της 10-3-2000, που δημοσιεύτηκε στο Φ.Ε.Κ. υπ’ αρ.97/13-3-2000,τεύχος Α’. Ήταν μια απολύτως δίκαιη αναγνώριση.

Το 2006, μετά από συνεργασία του Συλλόγου μας με τοπριν και το τότε Κοινοτικό Συμβούλιο, στην είσοδο του χω-ριού μας από την Άμφισσα και σε χώρο που πρόσφερανη Βίκη Αθ. Καραμέρη και ο Ευθύμιος Νικ. Ποντίκης, εγκαι-νιάσθηκε το υπάρχον μνημείο της Εθνικής Αντίστασηςπροκειμένου να μας θυμίζει την θυσία των συγχωριανώνμας κατά την περίοδο 1940-44. Από τότε κάθε χρόνο, σεΚυριακή που είναι κοντά στην ημέρα της Θυσίας ή τη Δευ-τέρα του Πάσχα, πραγματοποιείται εκδήλωση μνήμης.

Φέτος η εκδήλωση έχει προγραμματιστεί ακριβώς γιατην 9η Απριλίου, μιας κι αυτή συμπίπτει με τη Δευτέρατου Πάσχα. Θεωρούμε δεδομένο ότι η συμμετοχή τωνσυγχωριανών μας θα είναι μεγάλη μιας και δεν υπάρχεικάτι που να δικαιολογεί απουσίες. Ας αφήσουμε όλοι τιςόποιες άλλες ασχολίες μας για να τιμήσουμε την θυσίατων συγχωριανών μας. Είναι το ελάχιστο που μπορούμενα κάνουμε για Εκείνους που έχασαν την ζωή τους για νααπολαμβάνουμε εμείς σήμερα την ελευθερία.

ΔΕΥΤΕΡΑ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑ9 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2018

Η ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΜΝΗΜΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ 75η ΕΠΕΤΕΙΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΥΡΠΟΛΗΣΗ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΕΥΘΥΜΙΑΣ

ΣΤΙΣ 9 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1943 ΘΑ ΕΙΜΑΣΤΕ ΟΛΟΙ ΕΚΕΙ

Το Άγιο Φως της Ανάστασης ας φωτίσει τις ψυχές μας…

To Δ.Σ. του Συλλόγου Αγιοευθυμιωτών, σας εύχεται

χαρούμενο και παραδοσιακό Πάσχα... ...φυσικά στην Αγία Ευθυμία...

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 20182

ΟΠΟΥ ΠΕΤΟΥΝ ΤΑ ΧΕΛΙΔΟΝΙΑΑρχές του Μάρτη ο νότιος άνεμος φύσηξε από την έρημο της Αφρι-

κής κι έφερε μαζί του πυρωμένες αναπνοές πασπαλισμένες με αχνο-κίτρινη σκόνη και τα πλουμιστά της πέπλα κάλυψαν τον ήλιο. Ουδράργυρος σκαρφάλωσε στους 24 βαθμούς και έμεινε εκεί.

Η πανσέληνος του μήνα ανέτειλε φωτεινή μα όσο ανέβαινε ένα ροζσύννεφο την κύκλωσε και την θάμπωσε. “Το φεγγάρι έχει στεφάνι έναγύρω, θα βρέξει” ήρθαν στο νου μου τα λόγια της μάνας. Όμως ο νο-τιάς αυτή τη φορά δεν έφερε βροχή στην Κρήτη.

Εκείνες τις μέρες είχαμε προγραμματίσει να ανεβούμε στο χωριό.Πετώντας πάνω από τα πέλαγος απολαύσαμε την ακύμαντη θά-λασσα κι η Αθήνα μας υποδέχτηκε με μια πορτοκαλιά, ζεστή αγκα-λιά.

Το βραδάκι φύγαμε για το χωριό κι οι πρώτες ψιχάλες έπεσαν στοπαρμπρίζ λίγο πριν το Δίστομο. Στο Ζεμενό έβρεχε του καλού καιρούκι οι υαλοκαθαριστήρες κατέβαζαν ρυάκια στο χρώμα της ξεπλυμένηςώχρας.

Στο σπίτι μας περίμενε ο Μπάμπης. Κάθισα στο παράσταθο δίπλαστο τζάκι και είπα

-Βρέχει όξω-Χθες το βράδυ να ειδείς τι έριξε, κατακλυσμό! Ήμουν στο καφενείο

και δεν κόταγα να βγω. Μόλις ξεμύταγα δεν έβλεπα από το νερό στομισό μέτρο. Και που να πατήσεις! Πλημμύρισε η αγορά! Κι ύστερα τογύρισε σε χαλάζι. Βρόνταγε στα τσίγκα σα να τους πέταγες χαλίκια!Άλλο να σου μολογάω κι άλλο να ειδούνε τα μάτια σου! Τέτοια βροχήδε ματαέχω δει.

Αποκοιμηθήκαμε με την υπόκρουση του ψιλόβροχου μα όταν ξυπνή-σαμε ο ουρανός έλαμπε με ένα αστραφτερό λουλακί κι οι ακτίνες τουηλίου ρούφαγαν τις στάλες της βροχής πάνω στα βρεγμένα φύλλα.

Κινήσαμε για ένα περίπατο στην ανθισμένη φύση και κάπου μετάτον Αη Κωσταντίνο ανάμεσα στα κοτρώνια έκοψα τις πρώτες ματζου-ράνες. Προχωρώντας φτάσαμε στη Μεγαλιούστρα και δεν πίστευαν ταμάτια μου ότι η μεγάλη λεκάνη είχε πάλι νερό!

-Χαραλαμπάκη η Μεγαλιούστρα έπιασε νερό!

-Μοναχά η Μεγαλιούστρα; Η Καταβόθρα να ειδείς! Πάνε είκοσι χρό-νια, μπορεί και παραπάνω που είχε να πιάσει νερό η Καταβόθρα αλλάφέτος κι ο Λούμπακας έχει γιομίσει.

Έμεινα να κοιτάζω άφωνη. Δεν μπορούσα να πιστέψω ότι θα ξανα-ζούσα τέτοια ομορφιά.

-Θυμάσαι μοσχαδερφή;Ήταν πάλι μια Άνοιξη σαν κι αυτή. Ένα απόγευμα που δεν είχαμε σχο-

λείο πήρα από ξωπίσω τον αδερφό μου που με τους φίλους του πή-γαιναν να κόψουν φούρκες από πουρνάρια για να δέσουν τα λάστιχάτους. Δε με ήθελαν μαζί τους αλλά όταν κατάλαβαν ότι τους ακολου-θούσα είχαμε πάρει την ανηφόρα στο Ψηλό Κοτρώνι.

Κι έτσι γίναμε παρέα. Σαν τα αγριοκάτσικα σκαρφαλώναμε στα τρά-φια, μασουλάγαμε τσαπίδια, στήναμε κούκια και τα πετροβολούσαμε,κορφολογούσαμε τις παπαρούνες και τα χαμομήλια.

Μέσα στη χαρά φτάσαμε μέχρι τον Αη Κωσταντίνο. Στο προσκυνητάριανάψαμε το καντηλάκι και περάσαμε απέναντι. Στην έκταση που ήτανπεριτριγυρισμένη με κυπαρίσσια οι Γερμανοί είχαν αποθηκεύσει ταυλικά που έφτιαχναν τις κολώνες για το ρεύμα. Ανάμεσά τους ξετρυπώ-σαμε ένα ξύλινο κασόνι γεμάτο βίδες. Τα αγόρια δεν έχασαν καιρό, τοαναποδογύρισαν, έχυσαν τις βίδες στο χώμα, άρπαξαν το κασόνι καιχύθηκαν για τη Μεγαλιούστρα. Όταν τους έφτασα είχαν βάλει το κασόνιστο νερό, είχαν ανασκουμπώσει τα παντελόνια τους μέχρι τα γόνατακαι προσπαθούσε ο αδερφός μου να μπει μέσα στο κασόνι κι οι άλλοινα τον σπρώξουν για να κάνει βαρκάδα! Μα ήταν βαρύς και το κασόνιβούλιαζε. Δώσανε – πήρανε, όργωσαν με τα ποδάρια τους τη λάσπη τηςλούστρας μέχρι που θόλωσε το νερό κι αφού είχαν βραχεί μέχρι τα κον-τοβράκια τους το κασόνι άνοιξε πανιά.

Ο Χαρλαμπάκος καροβοκύρης έλαμπε σαν πολίτικο ρόιδο κι οι υπό-λοιποι έσπρωξαν όσο τον έφταναν με τα χέρια κι ύστερα ξεκουρβού-λωσαν ένα παλούκι από το φράχτη ενός αμπελιού και τον έσπρωξανακόμα πιο μέσα. Κι ότι είχε πάρει τη χαρά ότι ήταν ο καπετάνιος το κα-σόνι χτύπησε σε ένα βράχο που δεν φαινόταν μέσα στα θολά νεράτραμπαλίστηκε και χωρίς να το καταλάβει βρέθηκε στον πάτο.

-Τον πνίξατε τον αδερφό μ’! Θα σας κρεμάσει από τη γλώσσα ο πα-τέρας μ’!

Έσκουζα, και όπως κοίταξα πέρα στον ορίζοντα είδα το πρώτο πετρο-χελίδονο της Άνοιξης να κάνει ελιγμούς πάνω απ’ τα νερά.

Και εκεί που όλοι τα χρειαστήκαμε ο Χαραλάμπης αναδύθηκε γεμά-τος λασποκοκκινιά. Τον σκουπίσαμε με λίγη αγριάδα κι όλοι όπως εί-μαστε βρεγμένοι παρατήσαμε και το καράβι και τα υπερπόντια ταξίδιακαι τρεμοχοχλώντας από το αγιάζι που κατέβαινε από τον Αη Λια αρ-χίσαμε να δραμάμε για το χωριό. Στα Κάτω Αλώνια ο Χαράλαμπος δια-πίστωσε ότι είχε χάσει το σουγιά του πατέρα που είχε πάρει κρυφά

Η Μεγαλιούστρα... (φωτο Γιούλα Ευθ. Δρόλαπα)

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2018 3

μαζί του για να πελεκήσει τη φούρκα αλλά να ξαναγυρίσουμε πίσω γιανα τον ψάξουμε δεν υπήρχε ούτε χρόνος ούτε διάθεση

-Τήρα να μη μαρτυρήσεις τι κάμαμε, θα σε ξελουγδιάσωμε φοβέρισε κι εγώ δεν έβγαλα άχνα.-Πού πήγε; Άνοιξε η γη και τον κατάπιε; Εδώ τον είχαγια μέρες άκουγα τον πατέρα να μονολογεί.Λίγες μέρες αργότερα έβγαλε τα μαρτίνια να βοσκήσουν στην Πουρ-

νάρα. Το μεσημεράκι έδεσε τη γίδα από μια αγριλιά και γύρισε σπίτι.Το απόγευμα έστειλε τον αδερφό μου να τα μακροσκοινίσει και να ταφέρει πίσω. Όμως όταν ο Χαραλαμπάκος έκαμε πέρα στα Αλώνια είδεότι οι φίλοι του έπαιζαν μπάλα. Δεν τον άφησε η καρδιά, λοξοδρόμησε,πήγε κοντά τους, το ένα σουτ έφερε το άλλο, παράτησε το σκάρο κιέμεινε να κλωτσάει το τόπι όλο το απόγευμα. Δώσανε-δώσανε μέχριπου γύρανε τα απόσκια και τότε τον έκαψαν τα κρεμμύδια. Πήρε γιαπαρέα και το φίλο του το Στάθη και κίνησαν ολοδρομή.

Στην Πουρνάρα έλυσε τη γίδα την πήρε από το καπίστρι κι απόκοντά ακολουθούσαν τα κατσίκια της και τρία-τέσσερα αρνιά χορτα-ρολόγοι που μεγαλώναμε για το Πάσχα. Σε ένα δέμα κάποιος είχεπετάξει σκουπίδια κι από ανάμεσά τουςξέθαψαν ένα κονσερβοκούτι. Το έδεσανστο σκοινί της γίδας, την αμόλησαν μπρο-στά και εκείνο την ακολουθούσε χοροπη-δώντας πάνω στα λιθάρια. Κι όσο δράμαγε ηγίδα τόσο βροντούσε το ντενεκάκι κι από ξο-πίσω καταπόδας έτρεχαν βελάζοντας τα μα-νάρια και παραπίσω σκασμένα στα γέλιαακολουθούσαν τα τσοπανούδια. Από το σα-ματά η γίδα αποπροσανατολίστηκε κι αντί ναπάει από τον Μπιστελίνο έκοψε αριστερά γιατο Μελίσσι κι ύστερα κατηφόρισε στη λούζα που έρχεται από τη δεξαμενή.

Από εκείνο το σημείο, εκείνη τη στιγμή περνούσε ο Μεσαμπελοηλιάςκαβάλα στο μουλάρι του. Στο ένα πλεύρι είχε φορτώσει ένα δεμάτι κλη-ματόβεργες που είχε κλαδέψει στο αμπέλι του.

Για πότε ξαφνιάστηκε το μουλάρι, για πότε έδωσε πέρα, για πότε τονπέταξε καταή κανείς δεν κατάλαβε. Το βογγητό άκουσαν μόνο

-Ωωωωχ, μαγκούφ’ μι σκότουσεις Για να μην τους δει έγιναν αμολόητοι. Παράτησαν τα μαρτίνια, λά-

γιασαν μέσα στα χορτάρια, έκοψαν μέσα από τα τσμάρια και έφτασανστα μαντριά.

-Με τι μούτρα θα παρουσιαστώ τώρα στο σπίτι; αναρωτιόταν το αδερφάκι μου. -Αυτή τη φορά δεν το γλυτώνω το ντίρι-ζντοπ.Για καλή του τύχη μόλις έφτασε στα Αλώνια η λύση έπεσε από τον

ουρανό ή μάλλον από το ντενεκάκι στο σκοινί της γίδας που είχε μαγ-κώσει σε μια τραβέρσα που ήταν έξω από το γκαράζ και κράτησε τηγίδα εκεί να τον περίμενε να την πάει σπίτι.

-Κλάπα είναι η κλιά τς γίδας, δε τν μακροσκοίνσεις να καλουβοσκήσ;τον αρπαχάνιασε η μάνα-Και τα μαστάργια τς, δεν έχνε στάλα γάλα!-Το φάγανε στο δρόμο τα κατσίκιαποιά κατσίκια; αυτά την παραπάνω βδομάδα θα μπαίνανε στη σού-

βλα! Αλλά πώς να έλεγε ότι με τόσο τρεχαλητό η γίδα είχε ξαρμεχτεί!Μέρα με τη μέρα ο καιρός γλύκαινε και οι μέρες μεγάλωναν. Στα πε-

ζούλια της αυλής η πασχαλιά λουλουδοβόλαγε μωβ ανθάκια και παρα-δίπλα μιά χιονάτη διπλή λελδιά μοσκοβολούσε ένα άρωμα πικάντικο,μεθυστικό. Στη χελιδονοφωλιά η χελιδόνα μάλλον κλώσαγε γιατί βλέ-παμε το ταίρι της να πηγαινοέρχεται και δεν σταματούσαν το δικό τουςκελαηδιστό διάλογό τους όλη μέρα.

Την Τετάρτη πριν τη Μεγαλοβδομάδα όλα τα κορίτσια του χωριούχυθήκαμε στα χωράφια και μάσαμε αγριολούλουδα. Μαντζουράνες,ασπρολούλουδα, σινάπια και λελέντες. Στολίσαμε το χειροκόφινο καιείπαμε το Λάζαρο.

Κι ύστερα μπήκε το Μεγαλοβδόμαδο. Κάθε απόγευμα η καμπάναχτυπούσε βήμα-βήμα τα πάθη του Κυρίου και μας έκανε κοινωνούςστο Θείο δράμα.

Την Κυριακή των Βαΐων γιορτάσαμε την είσοδο του Ιησού στα Ιε-ροσόλυμα μετά “βαΐων και κλάδων” και φεύγοντας πήραμε ένα κλω-

νάρι δάφνη. Την Μεγάλη Δευτέρα ακούσαμε την παραβολή των ταλάντων που

είπε ο Ιησούς και την παραβολή των Δέκα Παρθένων, ένα μάθημα γιατην πίστη, τη φιλανθρωπία, την εγρήγορση και την εργατικότητα. Η Μεγάλη Τρίτη είναι αφιερωμένη στην αμαρτωλή γυναίκα που μετα-νιωμένη άλειψε τα πόδια του Κυρίου με μύρο και συγχωρήθηκε για τααμαρτήματά της και ακούσαμε το τροπάριο της Υμνογράφου ΜοναχήςΚασσιανής.

Την Μεγάλη Τετάρτη το απόγευμα πήγαμε στο ευχέλαιο. Αυτή τημέρα η εκκλησία μας γιορτάζει τον Ιερό Νιπτήρα, το Μυστικό Δείπνο,την προσευχή του Κυρίου στο Όρος των Ελαιών καθώς και την προδο-σία του από τον Ιούδα.

Την Μεγάλη Πέμπτη παρακολουθήσαμε την “Ακολουθία των Παθών”,τις ύβρεις, τα κτυπήματα, το ακάνθινο στεφάνι, τη σταύρωση, τον θά-νατο.

Την Μεγάλη Παρασκευή το πρωί συμμετείχαμε στην αποκαθήλωση καιτην Αγία ταφή και το βράδυ ψάλλαμε τα Εγκώμια και συμμετείχαμε στηνπεριφορά του Επιταφίου.

Το Μέγα Σάββατο πήγαμε στην Ανάστασηκαι με τη λαμπάδα μας φέραμε στο σπίτι τοΆγιο Φως. Την Κυριακή του Πάσχα πήγαμεστην Αγάπη.

Και την Παρασκευή της Ζωοδόχου Πηγήςστην Αργομοίρα.

Σαν τέλειωσε ο κύκλος της Λαμπρής εμείςξαναγυρίσαμε στα θρανία κι οι μεγάλοιστις αγροτικές δουλειές που δεν τελείωνανποτέ.

Στα μέσα του Μάη η μάνα μάς πήρε μαζίτης να πάμε στο αμπέλι μας στου Βασίλη το λάκκο. Όταν φτάσαμε στονΑη Κωσταντίνο τα μάτια μας συναντήθηκαν σαν από μυστική συμφωνία.

-Τραβάτε σεις π’ σας απαδίνει να χαλάστε τα κμπούλια στη σταμα-τιανή πεζούλα, κι γω θα βαρώ με το ξνάρι στα ζαβά κι σιγά-σιγά να μητα ξεματιάστε τα κλήματα

-Εύκολη δουλειάχάρηκε ο Χαράλαμπος, και πιάσαμε να σβαρνιόμαστε με τον κώλο

ανάμεσα στα σκόλια και να σκορπάμε το αφράτο χώμα όπου λάχει-Να χώντε τ’ ρίζα, θα το παρ’ η ζέστα μεθαύριο και θα το ξεράνει το

σκόλι σαλάγαγε από καμιά φορά η μάνα.Σε χρόνο ρεκόρ το είχαμε όπως-όπως μερεμετίσει. -Πάμε μεις-Απού τώραγιά, εμείς τώρα κάμαμε στ’ όνομα τ’ Θεούαλλά μέχρι να το καλοκαταλάβει είχαμε γίνει αμολόητοι.Το νερό στη Μεγαλιούστρα είχε τραβηχτεί προς το κέντρο αλλά το

χώμα ήταν ακόμα νωπό. Εντοπίσαμε το κοτρώνι που είχε γίνει η σύγ-κρουση κι αρχίσαμε να ψαχουλεύουμε ανάμεσα στα χορτάρια. Ψά-χναμε αρκετή ώρα χωρίς αποτέλεσμα.

-Ήβρες τίποτα;-Τσ-Πάμε να φύγουμε, μπορεί να μη μου έπεσε εδώ, ή μπορεί να το

βρήκε κανένα τσογλάνι και το σμμάζεψε. Απογοητεύτηκε ο αδερφός μου, αλλά συνέχισε να έρχεται γυροβο-

λιά. Κάθισα καταή στο χορτάρι κι όπως σήκωσα τα μάτια μου προς τον

ουρανό σαν να είδα το ίδιο πετροχελίδονο να χαμηλώνει για να πιείνερό. Μα τώρα σε εκείνο το σημείο δεν είχε νερό.

-Σημάδι, είναι σημάδικαι υπέδειξα στο Χαράλαμπο που να ψάξει. Με ελάχιστη προσπά-

θεια ανάμεσα απ’ τα χόρτα ανέσυρε το σουγιαδάκι.-Τόσες φορές τήραξα εκεί και δεν το είδααπόρησε το αδερφάκι μου και φύγαμε ολοταχώς για το σπίτι.Ναι θυμάμαι. Είναι η δύναμη της πίστης; Η δύναμη της αγάπης;

Που κάνει τα αδύνατα δυνατά και δίνει χαρά; Κι εκείνο το βράδυ εί-χαμε στην καρδιά μας χαρά γιατί βλέπαμε τη χαρά στα μάτια τουάλλου.

Έφη Κοκκίνη-Τσισκάκη

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 20184

Ο κ. Σκαρίμπας

- Τι έχετε να πείτε για το τελευταίο σας βιβλίο;- Για «Το Σόλο του Φίγκαρω»; Να σας πω: χωρίς να ’χω τη διά-

θεση να κάνω πνεύμα σε βάρος κανενός, θα είχα να πω για τοβιβλίο αυτό, ότι άρχισα να το εκτιμώ τώρα και κατά τον τρόποπου εκτιμάει κανείς έναν άνθρωπο που κακοπαθαίνει εξ αιτίαςτης αφέλειας και της ανυποψίας των άλλων. Λόγου χάρη, σή-μερα και ένας γυμνασιόπαιδας ξέρει ότι π.χ. η Γη έχει την τάδεδιάμετρο ή περιφέρεια ή τον τάδε όγκον ή βάρος. Μολαταύταο Αναξαγόρας ειπόντας στους Αθηναίους ότι η Γη είναι μεγα-λύτερη από την …Πελοπόννησο, έφαγε από αυτούς τους συ-νανθρώπους της χρονιάς του το ξύλο! Ο μύθος (;) δηλοί ότι οιπερισσότεροι των κριτικών μας δέχτηκαν το μυθιστόρημά μουαυτό με την ίδια αθώαν έκπληξη που οι Αθηναίοι δέχτηκαν το«παράξενο άκουσμα» του αρχαίου φιλοσόφου. Κάμποσοι θύ-μωσαν. Και κάνα δυο ειρωνεύτηκαν! Με την ευκαιρία και σταπεταχτά, θα είχα να πω για τους τελευταίους αυτούς, ότι η ει-ρωνία δεν μπορεί να είναι τα βλήτα που φυτρώνουν σε εαρι-νούς λαχανόκηπους, παρά είναι το μειδίαμα της «σοφίας». Καιτο –τυχόν– επιχείρημά τους ότι αυτοί δεν είναι «σοφοί», μουείναι απόλυτα αξιοπρόσεχτο. Σε απάντηση όμως εκείνων πουθύμωσαν, για «Το Σόλο του Φίγκαρω» θα είχα ν’ αντιτάξω τιςγνώμες επίσης καλόπιστων σαν κι αυτούς κριτικών μας (καικάμποσων ξένων) που –και τι φταίω εγώ για τη γνώμη τους;–το λένε «ένα μεγάλο βιβλίο». Δεν το κάμνω όμως γιατί δενξέρω καλά τι ακριβώς εννοούν με τη λέξη «μεγάλο». (Έχω χάσειτην αίστηση –και μάρτυς μου ο Θεός αν φταίω εγώ για τούτο–της ιεραρχίας αυτής…). Δεν ξέρω, κι αν δεν το εννοούν «με-γάλο» απ’ ανάποδα, ας όψονται! Είναι τόση η δυσπιστία μουστα «μεγάλα» βιβλία των τελευταίων καιρών, που θα μουμπαίναν πολλοί ψύλοι στ’ αφτιά, αν σκάρωνα κι εγώ κάνα σανκαι αυτά «μεγάλο», μπρε τζάνεμ᾿. Και μάλλον πιστεύω για «ΤοΣόλο του Φίγκαρω» τον κ. Πέτρο Ωρολογά, που στο νέο του βι-βλίο «Ένα κίνημα μεταξύ δύο πολέμων» μιλώντας για το μυθι-στόρημά μου αυτό, γράφει ότι: «κατέλαβε τους κριτικούς μαςαπαράσκευους»…

- Τι θα τυπώσετε τώρα; Είδαμε στις εφημερίδες την αναγγε-λία μιας δεύτερης ποιητικής συλλογής σας με τον παράξενοτίτλο «Βοϊδάγγελοι». Θα την κυκλοφορήσετε γρήγορα;

- Ναι. Μα γιατί μου λέτε τον τίτλο παράξενο; Ο Θεός δώσαν-τας στους ανθρώπους αγγέλους, τους έκαμε «κατ’ εικόνα τουςκαι ομοίωση». Μόνον ότι τους πρόστεσε ωραία φτερά και υπε-ράνθρωπες ιδιότητες. Τους οίστρους μου εγώ τους παρομοιάζωμε βόιδα. Και όντας κι εγώ, όπως όλοι οι άνθρωποι, και ιδιαί-τερα οι ποιητές, μικρός θεός, εδώ στην εξαίσια Γη μας, θέλησανα δώσω σ’ αυτούς… τους αγγέλους των. Έγραψα λοιπόν τους«Βοϊδάγγελους». Θα είναι κι αυτοί μια «αναγωγή» των βοδιών,ίδιοι με δαύτα κι αντίσκαστοι. Θα ’χουν και δαύτοι φτερά καιυπερβοϊδικές ιδιότητας! Μόνον ότι τούτοι θα ’χουν κέρατα καινουρά. Θα τους δείτε. Θα είναι, σας λέω, απαράλλαχτοι… Ώστε,μη σας φαίνεται ο τίτλος παράξενος.

- Τι ιδέα έχετε για την κυκλοφορία του Ελληνικού βιβλίου;- Κατά δυστυχία μου, δεν κατέχω την Κινέζικη για να σας

δώσω απάντηση.- Τι άλλο έχετε έτοιμο;- Έτοιμο έχω και θα τυπώσω, αν μπορέσω φέτος και τούτο,

«Το Βατερλώ δυο γελοίων» και ένα άλλο μυθιστόρημα με τοντίτλο: «Η Τιν Χινάν». Τώρα γράφω ένα μυθιστόρημα πάλι, «ΤονΕπίπεδον Άνθρωπο». Τι στραβομουτσουνιάζετε; Σας φαίνεταιπάλι ο τίτλος παράξενος; Ε, λοιπόν, σας λέω ότι δεν είναι. Όταντο τελειώσω και το διαβάσετε κάποτε, θα ιδείτε ότι όπως κι εγώ,έχετε κι σεις και όλοι μας οι άνθρωποι, εξόν απ’ τις γνωστές, καιμιαν παραπάνω αίστηση: την …επίπεδη! Αλλά αυτά στο μέλλον.Για το παρόν μην μου τα λέτε όλα παράξενα. Είστε παράξενος…

(Β. Λ. Καζαντζή, «Οι συγγραφείς για τα έργα τους: Συνεντεύ-ξεις με τους Κ. Καρθαίο – Γιάννη Σκαρίμπα – Μ. Κάρη», Νεοελ-ληνικά Γράμματα, τχ. 173, 23.3.1940)

ΕπίμετροΗ παρούσα συνέντευξη του Σκαρίμπα είναι άγνωστη στους

σκαριμπικούς μελετητές και αναδημοσιεύεται εδώ για πρώτηφορά. Γνωστή και πολυσχολιασμένη είναι η συνέντευξη πουείχε παραχωρήσει στο ίδιο περιοδικό, τα Νεοελληνικά Γράμ-ματα, το φθινόπωρο του 1937.

Ο συνεντευξιαστής, Βασίλης Λ. Καζαντζής (~1917-1984),ήταν δημοσιογράφος, λογοτέχνης, μεταφραστής και σεναριο-γράφος.1 Μεταπολεμικά έγινε σύμβουλος του ΒρετανικούΣυμβουλίου, εξελίχθηκε σε ειδικό στις δημόσιες σχέσεις ενώαρθρογραφούσε στις εφημερίδες ως χρονογράφος με το ψευ-δώνυμο IΝDEX (στα Επίκαιρα και τις Εικόνες) έως τα τέλη τηςδεκαετίας του 1970. Υπήρξε ο δεύτερος σύζυγος της ηθοποιούΤασσώς Καββαδία και το αρχείο του σώζεται στη Γεννάδειο Βι-βλιοθήκη. Στα τέλη της δεκαετίας του 1930, φοιτητής της Νο-μικής, συνεργάζεται με τα Νεοελληνικά Γράμματα και, μεταξύτων άλλων δημοσιεύσεών του, οργανώνει στις αρχές του 1940(από τις 20 Ιανουαρίου μέχρι τις 6 Απριλίου) μια σειρά συνεν-τεύξεων με εκδότες και αναγνώστες για το βιβλίο, κυρίως όμωςμε λογοτέχνες (Στράτη Μυριβήλη, Ηλία Βενέζη, Μ. Καραγάτση,Μιλτιάδη Μαλακάση, Οδυσσέα Ελύτη, Παντελή Πρεβελάκη,Νάσο Χρηστίδη, Νικηφόρο Βρεττάκο, Γιώργο Θεοτοκά, ΘανάσηΠετσάλη, Παύλο Φλώρο, Ζήση Οικονόμου, Κλέωνα Παράσχο,Λέοντα Κουκούλα, Παύλο Παλαιολόγο, Γεράσιμο Γρηγόρη, ΛιλήΙακωβίδη, Τέλλο Άγρα, Άλκη Τροπαιάτη, Κ. Καρθαίο, ΜίχοΚάρη). Μεταξύ αυτών και με τον Σκαρίμπα. Στις συνεντεύξειςαυτές ο δημοσιογράφος ζητά τη γνώμη των λογοτεχνών για τηνκίνηση του βιβλίου, για το έργο τους και για τα επόμενα συγ-γραφικά τους σχέδια.

Στη συγκεκριμένη συνέντευξη το βάρος πέφτει στην κριτικήυποδοχή του τελευταίου μυθιστορήματος του Σκαρίμπα, στοΣόλο του Φίγκαρω, που με εξαίρεση τους θεσσαλονικιούς κρι-τικούς Πέτρο Σπανδωνίδη και Πέτρο Ωρολογά γνώρισε την άρ-νηση έως και τη χλεύη. Αυτή την αρνητική υποδοχή επιχειρείνα ανατρέψει ο Σκαρίμπας υποστηρίζοντας ότι οι κριτικοί ήταν

1 Βλ. τις συναρπαστικές σελίδες που του αφιερώνει ο Νίκος Δήμου, Οι δρόμοι μου, Αθήνα, Ωκεανίδα, 2004, σ. 351-354.

Ἄγνωστα ἢ ἀθησαύριστα σημειώματα καὶ ποιητικὰ σχέδια τοῦ Γιάννη Σκαρίμπα

ΜΙΑ ΑΓΝΩΣΤΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΣΚΑΡΙΜΠΑ (1940)

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2018 5

απροετοίμαστοι για το προωθημένο έργο του στηριζόμενοςκαι σε μια σχετική παρατήρηση του Πέτρου Ωρολογά. Η με-λέτη του Πέτρου Ωρολογά στην οποία αναφέρεται ο Σκαρίμ-πας εκδόθηκε αυτοτελώς (Πέτρου Ωρολογά, Ένα κίνημαμεταξύ δύο πολέμων, Θεσσαλονίκη 1940. ένα τμήμα της, οιπρώτες 22 σελίδες, αναδημοσιεύτηκαν στο περ. Νέα Πορεία,τόμ. 4, τχ. 45-46, Νοέμ.–Δεκ. 1958, σ. 381-386, με αφορμή τονθάνατο του κριτικού). Η ενδιαφέρουσα αυτή μελέτη του Πέ-τρου Ωρολογά –ο οποίος περιέπεσε σε αφάνεια λόγω της συ-νεργασίας του με φιλοναζιστικά έντυπα της Θεσσαλονίκηςκατά τη διάρκεια της Κατοχής– αποτελεί μια διεισδυτική –γιατα δεδομένα της εποχής– θεώρηση του κινήματος του υπερ-ρεαλισμού. Ασχολείται όμως και με την ιδιόμορφη περίπτωσητου Γιάννη Σκαρίμπα, τον οποίο θεωρεί ως μια περίπτωση πε-ζογράφου που διέρρηξε τη δομή του παραδοσιακού μυθιστο-ρήματος στην Ελλάδα και τη γραφή του οποίου στο Σόλο τουΦίγκαρω χαρακτηρίζει εύστοχα «μεταϋπερρεαλιστική». Αξίζεινα παραθέσουμε την εκτενή αναφορά του στον Σκαρίμπα (πα-ραλείποντας μόνο τα παραθέματα από το μυθιστόρημα), αφούκαι αυτή δεν έχει αξιοποιηθεί από τους ειδικούς ερευνητές:

Πολλοί είναι οι λογοτέχνες που σπάσανε την κλασσική αθη-ναϊκή παράδοση, επηρεασμένοι είτε από το υπερρεαλιστικόκίνημα, είτε από την αντιρεαλιστική και αντισχηματική λο-γοτεχνία ορισμένων άγγλων συγγραφέων. Κι ανάμεσα σ’όλους ο πιο πρωτότυπος, χαρακτηριστικός και τολμηρόςείναι ο Γιάννης Σκαρίμπας.Ο Σκαρίμπας πέρασεν από διάφορα στάδια, συνεχόμενακαι συγγενεύοντα, για να έρθει στην πραγματοποίηση τουνέου του έργου «Σόλο του Φίγκαρω». Στο «Θείο Τραγί», οήρωάς του, απαλλαγμένος από κάθε ηθική απασχόληση,δεσμό και στοργή, κινείται ασύδοτος, με ζωογονημένο τοερωτικό του ένστικτο. Ο Μαριάμπας τον συνεχίζει σε βελ-τίωση, κατατρυχόμενος από την ίδια ερωτική τυραννία,αλλά πολύ περισσότερον ονειροπόλος του έρωτα, πανερω-τικός, χωρίς ιδιαίτερη προσήλωση. Μυθοπλάστης της πό-λεως και της θάλασσας, περιφρονητής των ηθικών καικοινωνικών αξιών και κάθε συμβατικότητας. Έτσι, ασύνδε-τος, μοναχικός, ταξιδεύει στο όνειρο. Στο «Σόλο του Φίγ-καρω», ο ήρωας, εξολογικόν ον, με όλα τα γνωρίσματα καιτα κίνητρα των δύο προγόνων του, έκαμε μιαν απότομη ει-σβολή, φάνταξε σαν παράδοξος κλόουν κ’ εξένισε τους κρι-τικούς που βρέθηκαν απαράσκευοι μπροστά του. Έχει πιαξεφύγει, έχει απαρνηθεί την παλιά χαμψονική –τόσο μα-κρυνή!– καταγωγή του, ξεκινάει από ένα πρωτογονισμόγνήσιο. Όλα τα βλέπει με παρθένο μάτι κ’ οι εντυπώσειςπροκαλούν αντιδράσεις, έξω από κάθε σχηματοποίηση τηςμνήμης. Δεν παρακολουθείται εύκολα αυτός ο «τρελλός»,που γύρισε στη ζωή από μιαν αρρώστεια επικίνδυνη, όπουτα όνειρά του έλαμπαν «πύρινα μέσα στο σκοτάδι». Έχασεκάθε επίδραση που αφίνει η μόρφωση και η επικοινωνίαμε τους ανθρώπους, τίποτε δε βλέπει με σκέψη έτοιμη, όλατα βλέπει καινούργια και μιλάει σα να μη ξέρει ότι άλλοςκανείς μίλησε γι’ αυτά. […] Δηλαδή, καταγράφεται μ’ από-λυτη ευσυνειδησία η αυτόματη σκέψη, ή μάλλον, ό,τι περ-νάει από το μυαλό ενός ανθρώπου, λίγο στριμμένου, που

δεν έχει και ιδιαίτερη απασχόληση, για να του επιβάλει μιασύνδεση ιδεών. […] Όλο το βιβλίο, ανηθικολογικό, αντιλο-γικό, με εσκεμμένη τη σύλληψη και καταστρωμένη, από πριν,τη διάθεση, βγαίνει σαν από την αχλύ ενός ονείρου, με πιστήκαταγραφή των σκέψεων που έρχονται και περνάνε, των μι-κρών ασημάντων εντυπώσεων. Τίποτε δεν κρίνεται περιττό.Αποδίδεται η κίνηση της ψυχής στην άκρα περισυλλογή καιαφηρημάδα. Ο Σκαρίμπας θέλησε να δώσει ένα δείγμα μυ-θιστορήματος «μεταϋπερρεαλιστικού», για να επιτύχει τηνεπικοινωνία με την ψυχή του αναγνώστη. Ακολουθεί το συ-νειρμικό ζικ-ζακ, πολύ ομαλώτερα, κακοποιεί τις λέξεις γιανα τις υποτάξει στο ρυθμό του. Και σέρνει τη φράση του, ταπεριττά, τα μάταια, τ’ ακάθαρτα, ό,τι αποβάλλεται σαν άχρη-στο, για να φτάσει κάποτε σε εκφράσεις αγνού και εξαίσιουλυρισμού ή για ν’ αφήσει να μαντεύεται ένας βαθύς, συντα-ρακτικός πόνος.Ο άνθρωπος δεν υπάρχει εδώ σαν κοινωνικό ον. Υπάρχειμόνον η ερωτική αλήθεια γυμνή από κάθε αναχαίτιση, πόθοςπου λάμπει σαν ποίημα, κρατώντας όλους τους χυμούς,δίχως καμμιά ρομαντική αλλοίωση. Αλλά το έργο, δεν έχειτην εσωτερική εκείνη ελευθερία ενός δημιουργήματος, τοπραγματικά αυθόρμητο ανάβρυσμα και πίσω από τη φρον-τίδα για την κατάργηση της υποταγής σε κανόνες, μαντεύε-ται η άγρυπνη θεωρία, η εποπτεία που μεταβάλλει εδώ κ’εκεί το έργο, σε πραγματεία εμπειρική, για να καταδειχθείπώς λειτουργεί ο μηχανισμός της ψυχής μας (σ. 41-43).

Σε αυτή την εντελώς –τότε– πρόσφατη κριτική του Ωρολογάαναφέρεται ο Σκαρίμπας στη συνέντευξή του. Κριτική η οποίαδείχνει ότι στη λογιοσύνη της Θεσσαλονίκης, στον λεγόμενοκύκλο του περιοδικού Μακεδονικές Ημέρες, η εκτίμηση γιατο έργο του Σκαρίμπα είχε εδραιωθεί, καθώς φαίνεται ότι οιλόγιοι του κύκλου αυτού είχαν κατανοήσει καθαρότερα τιςσυγγραφικές αφετηρίες και επιδιώξεις του ανατρεπτικούσυγγραφέα (θυμίζω ότι είχε προηγηθεί η στοχαστική και ευ-νοϊκά διακείμενη προς το μυθιστόρημα κριτική του ΠέτρουΣπανδωνίδη, από τις ελάχιστες θετικές κριτικές αντιδράσεις2).

Εκτός του ζητήματος αυτού, ο Σκαρίμπας διευκρινίζει τηντιτλοφόρηση της νέας του ποιητικής συλλογής Βοϊδάγγελοι,την οποία είχε αναγγείλει με ποιήματα που είχε αρχίσει ναδημοσιεύει στην εφ. Καθημερινή. Εντέλει, όπως είναι γνωστό,η επόμενη συλλογή που εξέδωσε στα 1950 έφερε τον τίτλοΕαυτούληδες (όπου συμπεριέλαβε και τα ποιήματα που είχεδημοσιεύσει το 1940) και μόλις στα 1968 τύπωσε μια νέα ποι-ητική συλλογή με τον τίτλο Βοϊδάγγελοι.

Όσο για τα δύο άγνωστα μυθιστορήματα που αναφέρει, το έναως ολοκληρωμένο («Η Τιν Χινάν») και το άλλο ως ετοιμαζόμενο(«Ο Επίπεδος Άνθρωπος») μάλλον δεν θα πρέπει να πάρουμε τοιςμετρητοίς τη μαρτυρία, αφού ο Σκαρίμπας συνήθιζε σε συνεντεύ-ξεις, ειδικά όσο περνούσαν οι δεκαετίες, να αναφέρει τίτλουςέργων που ποτέ δεν έγραψε, παίζοντας με τους συνεντευξιαστέςτου και τους αναγνώστες του. Το παιχνίδι αυτό είναι φανερό καιστη συγκεκριμένη συνέντευξη με τον Β. Λ. Καζαντζή.

Λάμπρος Βαρελάς

2 Βλ. μια σύνοψη της κριτικής υποδοχής του Σόλο του Φίγκαρω στο «Επίμετρο της επιμελήτριας» στον τόμο: Γιάννης Σκαρίμπας,Το σόλο του Φίγκαρω. Επιμέλεια Κατερίνα Κωστίου, Αθήνα, Νεφέλη, 1992, καθώς και το μελέτημά μου «Μικροσκαριμπικά»,περ. Μικροφιλολογικά 38 (Φθινόπωρο 2015) 33-36.

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 20186

Τούτον τον τελευταίον καιρό, ένα δράμα επαί-χτηκε -ένα δράμα με πρωταγωνιστές τη ζωή καιτους πουριτανισμούς των καιρών μας.

Δεν είναι ζήτημα ότι η Αγιωσύνη είναι ανέφιχτη,χώρια που θάταν μας και η «απολυτήκια» «τελεία».Η «επιγειότητά» μας, θα πέρσευε… Τις οίδε κι’ όλας,αν εν τη ανεξιχνιάστω οικονομία του, ο Κύριος,πάρεξ να μας είχε δώσει τον Παράδεισο ως δώροτου, προτίμησε μάλλον να τον καταχτήσουμε ωςάθλον. Αλλοιώς, όχι τους Πρωτοπλάστους του, αλλάεκείνον … τον όφι, θάχεν εκβάλει απ’ την πύλη.

Δεν είνε -ώστε- ζήτημα. Ζήτημα, τούτο είναι τώρα: Ένα γεροντάκι (καλό; κακό; πού να εύρωμεν την

παρηγορία Σου Κύριε; -ενώ και το σχήμα-πονηρόν-ήταν κι’ όλας πρωθύστερο;) ένα γεροντάκι πονηρόν,δέχτηκε την, τη επιφοιτήσει του Αγίου Πνεύματος(όπως -εν τω μέσω ημών των Θωμάδων- ίσως ναεπίστευε ο ίδιος -ο ίδιος, όχι μόνον στην επιφοίτησηαυτή, αλλά ο ίδιος και ότι Αρχιεπίσκοπό μας..τον κά-μαμε!) δέχτηκε, λέω, την Αρχιποιμαντορία ημώνπάντων κάμποσων εκατομμυρίων πιστών. Και τότε,τ ό τ ε α κ ρ ι β ώ ς (!!) μεις…τον φτύσαμε! Α ν ά ξ ι ε !

Του κάκου εξεγέρθηκε δω και κει, η ευπρέπεια.Του κάκου, η Σεπτή κορυφή των Πατριαρχείων μας,«βλοσυρούς» εξαπέστειλε τρεις Συνοδικούς τηςωσδώ. Του κάκου τα Ορθόδοξά μας Πατριαρχεία -εντη ξένη- σημαδιακότατα σπεύδοντα, εχαιρέτησαν τονΕλλαδικό Πατριάρχη. Εμείς, το χαβά μας… Χρυσό σεβάρος του «εσπάζαμε κέφι». Και σε ηθικοπλαστικές,επιδοθεί ’χαμε -όλοι- ασκήσεις βαρών- αλλά τιβαρών; …Φουσκωμένων! Οι σηκώνοντες μεγάλαβάρη, βουλιάζουν-αλλά εμείς… παμ’ του ύψου!«Πώς γίνεται τα άγια τοις κυσί;»

-Μά…-Σιωπή!. Ανοσιώτατε!-Θα…-Σκασμός!. Αναξιώτατε!Ο «υπερθετικός»… κατακλείδιος! Θάμασταν καλοί,

και το νερό, να το πούμε… ν ε ρ ό τ α τ ο ! ΈντρομοιΔον-Κιχώτες, εμείς -χωρίς όμως ίχνος από την πα-λαβομάρα του άλλου. Παλαβόν -εκείνον- τον έτρε-μαν! Εμείς…τουρτουρίζουμε οι ίδιοι… Ταρταρίνοι (…Το υ ρ τ ο υ ρ ί ν ο ι -ας έλεγα) φουσκώνουμε με με-γάλους λόγους τα μάγουλα, να μη μας πάρουν… φα-λάγγι. Είναι σαν εκείνο το σφύριγμα του διαβάτη στοδάσος για να κατασιγάσει τα «τρέμενς» του… Μπρεαθεόφοβε -καλά Μητροπολίτης (που, ως φαίνετοαυτό… πάει κι’ έρχεται)- αμ’ Αρχιεπίσκοπος!

-Αλλά, το Άγιον Πνεύμα;-Ποιο πνεύμα; Παράτα μας!Προς ποίους, πως εμίλαε ενόμισε; Σε τίποτις

αγράμματους, ή … αθρήσκους; Εμείς το παίζουμεκάτι τέτοια, στα δάχτυλα! Α ν ό σ ι ε !

Ήταν μας μολαταύτα, αυτός, ο Σεπτός Αρχηγός, οεπί της Γης εκλεκτός, εν ω και ο Κύριος, είχεν ήδηευδοκήσει… Ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσηςΕλλάδος. Η, μετά τον Χριστόν Κεφαλή της Εκκλη-σίας μας. Ο παρά τον Αιώνιον Νυμφίον, εφημε-

ρεύων Παράνυμφος! -Παραιτήσου!Ο άνθρωπος, τάχασε… Αν, κι’ αυτός, ήταν επί-

σης «εγγράμματος» και -ώστε- δεν πίστευε στηνΑγία εκείνην Επιφοίτηση. Αν ήταν κι’ αυτός, ωςελόγου μας, θρήσκος, και -ώστε- εθεώρει ότι δενήσαν, παρά μια κωμωδία ολ’ αυτά (με κωμωδούςτης εμάς, και αρχικωμωδό της, τον ίδιον). Αν τά-παιζ’ επίσης κάτι τέτοια στα δάχτυλα, θα μας έλεγε:«Τώρα; Τώρα να παραιτηθώ, όταν σεις κοροϊ-δεύοντες, με κάματε (Αρχι-) κοροϊδευτή σας καιμένα; Όχι… Έχετε τώρα πέσει, οι ίδιοι εσείς στις πα-γίδες μου αλλά και στον που για μένα -εσείς- εσκά-βατε, λάκκο!...».

-Μα… θα σε ξουρίσουμε!-Κάμτε το!. Αλλά, κηρύχνω κι εγώ την Εκκλησία

εν διωγμώ. Χωρίζω την Ορθοδοξία στα δύο1. Καιτότε, όσα παν, κι’ όσα έρθουν!.

Αλλά εκείνος (αυτός, που και μόνον γι’ αυτό, θατον «εμέσει» στις ακτές -που- το κήτος) απάντησε:

«Να παραιτηθώ!. Αχ τι λέτε; Μη κάνας διορισμόςΔημοσίου Υπαλλήλου, μου εδόθη;».

Τότε, οι κωμωδοί (κωμωδοί εμαυτών, διότι δενπαρωδείται η Θρησκεία -και μη μου πείτε ότι δενήσαν Θρησκεία όλ’ αυτά, ότι το Άγιον Πνεύμαήταν… κόλπο!) τότε -λέω- εμείς «το γυρίσαμε τοφύλλο»: Επεκαλέσθημεν το θάρρος και τον ηρωι-σμόν αυτουνού -αυτουνού, του οποίου, τον ανδρι-σμό είχαμε φτύσει…

Τη θυσία του Χριστού προς παραδειγματισμό τούθυμίσαμε, αυτουνού που -Αντιπρόσωπό Του σε μας-αρνηθεί ’χαμε αιδημοσύνην και τσίπα! Την ανωτε-ρότητα την ηθικήν του εκεντρίσαμε -αυτουνού πουτου «σύραμε» τα πιο καθαιρετικά… εξομάξης! Και«σινδόνην καθαράν» του επεδείχναμεν, οι εν νεφέ-λαις -εμείς- περιτυλίξαντές τον, αισχύνης… Η ασυ-νέπεια! Η αναλγησία! Η ασέβεια!

-«Μα και εγκληματίας αν ήμουν -εψέλισε- εχρει-άζετο προηγουμένως μια δίκη!»2

«Πλειστάκις (στις εφημερίδες διαβάσαμε) πλει-στάκις εθεάθη δακρύζων!»

Δάκρυα γέροντος! Ότι νυξ -του- επήλθε, ζοφώ-δης τε και ασέληνος… Και «ερρίφθη ως ο Ιωνάς ειςτην Θάλασσαν!» και τον κατέπιε το κήτος….

***Το λοιπόν; Τι -λοιπόν; Θα ενόμιζε κανείς, ότι επρό-

κειτο περί φάρσας Γασκώνικης, αν δράμα δεν ήταναυτό -ασεβείας. Το «ο Καραγκιόζης-γιατρός!» ή οΣάντσος- Βασιλέας, δεν -σε χοντροκοπιά- θα τηνπέρναε. Ακόμα και η υπό του Πάππα καθαίρεση…του Αγίου Γεωργίου από… Άγιο, ακόμα –κι’ αυτόδεν τη φτάνει. Το «στα τελευταία ξουρίζουν το γαμ-πρό!» -α υ τ ό ή τ α ν ! Λες, κάναν δυστυχή σταμυαλά, κάναν, κανενός… Φρενοκομείου δραπέτη,που… ισχυρίζονταν οτ’ είναι… Μητροπολίτης και…Βασιλικός Μεγαλόσταυρος, τον πιάσαμ’ εμείς… οιεχέφρονες και τον προαγάγαμε σε… Πάππα! Ν αμ α ς … . ζ ή σ ε ι ς … γ ε ρ ο ξ ο ύ ρ α ! Ω σ α ν ά !

Θα νόμιζε κανείς ότι άκουγε (από την ΑυρηλιανήΠαρθένο του Βολταίρου) τα λόγια - στο σκοπό τηςΦαριντόνταιν, παραφρασμένα εδώ λίγο, από μένα:

Του αγ. - Αντωνιού το χοίροτον τσακώσαν μερικοί

και κουκούλα του φορέσανΑρχιεπισκοπική!

Κι’ έτσι Πάππα τους τον κάμανεν βοή και βιαστικά

με όσο κόστισε το ράσοκαι τα λίγα καμτικά…

…Αμαρτιών μας τα πλήθη και κριμάτων μαςαβύσσους τίς εξιχνιάσει Σωτήρ μας; Τον παπά μαςκι’ εμείς, έναν γέροντα και αυθεντικόν Ιεράρχη, σα-ραντατέσσαρα χρόνια Ιερώμενο, εξ ων τα είκοσίτους Δεσπότη, στον κάμμαμε Αρχιεπισκοπικό… ρε-στιβάλ και Καρνάβαλο -χάρμα των κρασοπουλιώνκαι της πλέμπας! Αν ήταν θεατρική φάρσα, θα πή-γαινε και το... μπιζάρισμα -συνέχεια… Το «η Λιτα-νεία των ασεβών» του μακρίτη Καραγάτση, ή το «ηΛειτουργία των απίστων» στο «Ννέ Προφρούντις»του Ουάϊλντ -να οι «τίτλοι» του μασκαραλικίου του-τουνού3.

-Μ π ρ ά β ο - μ π ρ ά β ο … γεροξούρα! Ωσαννά! Ω σ α ν ν ά -ντε! -που να μας πάρει η ευχή. Μ π ρ ά β ο -μπράβο! -που ο Θεός να μας σχω-

ρέσει. Κι’ αυτός; Πορφύρα είχε περιβληθεί -αυτός- και

χρυσίω!. Αυλικοί τον πηγαινοφέρναν –κατάχρυσοι.Αρχιερείς του κρατάγαν… την κούδα. Χρυσή τιάραστην κορυφή του τού εβάλασι, ενώ χαρμόσυνα καιοι καμπάνες εβόουν. Και «πλυχρόνιά» του, επ’ εκ-κλησίαις εμέλποντο. Αρωματώδεις θυμιατισμοί…τον στραβώναν. Υπουργοί τον ασπάζονταν!

Και στα στερνά -να κι’ η ξ ο ύ ρ α ! Τον εγκαλού-σαμε, τώρα, επί… αυτοπλαστοπροσωπεία τον άν-θρωπο, επί αντιποιήσει… εαυτού! Οίστρος ασυνεπείαςμας κούναε!

«Καρδία από πέτραν μαλάσσεται -έλεγεν ο Β.Ουγκώ. Αλλά, καρδία από ξύλον (και μάλιστα… χρι-στιανικόν, θάλεγα -ελόγου μου) π ο τ έ ! ». Τύφλανάχε το «Η εορτή του όνου» εκείνη, του ΜακαρίτηΡοΐδη, στην Ουννική Γερμανία, κατά τον σκοτεινόμεσαίωνα, («Άπαντα» Εμ. Ροΐδη τόμος Β’, σελ. 563-571 -έκδοσις «Βίβλου») που μόνον ο βαθύτατοςπρος την Εκκλησία και τα Σύμβολα αυτής, σεβα-σμός μου, με συγκράτησε από το να παράθετα εδώ,μερικά του αποσπάσματα.………………………………………………………

Γέροντα!. Εγώ, ο αμαρτωλός και ο έσχατος, οπράγματι των δώρων του Κυρίου μας, ανάξιος,μπρος στο εξιλαστήριό σου μαρτύριο και το επιθα-νάτιό σου κρεβάτι, φόβω σε πλησιάζω και σέβει.Και άκροις -εν τη ταπεινότητί μου- απτόμενος τουμετώπου σου, δακτύλοις, σε ικετεύω συγχώρησον.Συγχώρησόν μας τους -εν δυστυχία- αδελφούςσου. Ότι πάντες -και συ- πρόβατα τα απολωλόταεσμέν…

ΤΑ ΠΟΥΛΙΑ – ΜΕ ΤΟ ΛΑΣΤΙΧΟΓιάννη Σκαρίμπα

Ο Ι ά κ ω β ο ς

1 Πράγματι, μόνον ο πατριωτισμός και η σύνεσις της Ι.Συνόδου και του… αποδιοπομπαίου Ιακώβου, μας γλύ-τωσαν από μία τέτοια εθνική επιπλοκή ης, αδύνατο κα-νείς να προβλέψει την έκταση και τις πιθανές επιπτώσεις.

2 Η ανάκρισις επί του κατηγορητηρίου, παραγγέλ-θηκε κι’ άρχισε ευθύς αμέσως, μ ε τ ά και την ενθρό-νισιν. Πόσα τα κατά συνθήκην ψεύδη μας, Κύριε;Ποία, η κατά σύμπτωση αλήθεια;

3 (…) «Η ιεράτης (γράφει ο καθηγητής κ. ΑμίλκαΑλιβιζάτος -«Βήμα» 6-2-62) και το απιστεύτως εύ-θραυστον της Εκκλησίας ήτο το τελευταίον το οποίονελήφθη υπ’ όψιν, παρ’ όλων των καθ’ οιονδήποτε τρό-πον πρωτοστατησάντων εις την ενώπιον των ομμάτωνμας απαισίαν εξέλιξιν του εκτυλιχθέντος δράματος».

(…) «Μήπως οι βάλλοντες κατά ωρισμένου στόχου,ο οποίος ήτο μάλλον πλασματικός, εσκέφθησαν και

προς στιγμήν καν, ότι η βολή των θα κατεκρήμνιζεναπ’ αυτών των θεμελίων της την Εκκλησίαν υπέρ τηςανορθώσεως και του καλού ονόματος της οποίας κό-πτονται και δι’ αυτής, το σπουδαιότερον έρεισμα τηςνεολαίας και της κοινωνίας καθόλου;»

Ο δε κ. Αλ. Δρακόπουλος (…) «Η δολοφονία, αυτή,είναι έργον άνανδρον άξιον πανελληνίου στιγματι-σμού» («Ελεύθερος» 4-2-62).

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2018 7

Ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΚΑΡΙΜΠΑΣ για τονΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟ ΑΘΗΝΩΝ ΙΑΚΩΒΟ

Μ ελετώντας και σχολιάζοντας το έργοτου Γ. Σκαρίμπα (ΓΣ) με τρόπο υπο-δειγματικό επί πολλά χρόνια (έργο

ζωής κυριολεκτικά), ο εξαίρετος ελληνιστής κιεκλεκτός φίλος, Σ. Σταμπουλού, μας καθιστάκοινωνούς των πολλών επαίνων αξίων κόπωντου και με τις πάντα ξεχωριστές συνεργασίεςτου και στα Αγιαθυμιώτικα Νέα. Η δημοσίευσητης από 16/4/1962 στην εφημ. ‘‘Τα ΝΕΑ’’ επι-στολής του ΓΣ (ΑΝ, φ. 105, Απρ. – Ιουν. 2017,σ. 4) με την υπερβολικήν αντίδραση – θυμό τουγια τους τυπογράφους και την ανεκτέλεστηναπειλή της παύσης από μέρους του δημοσιεύ-σεων, μας ώθησαν αρχικά στον εντοπισμό τουκειμένου – χρονογραφήματος και κατόπιν στηναφιέρωση λίγων γραμμών σε μια μεγάλη κιεξέχουσα προσωπικότητα της ελλαδικής Εκ-κλησίας του 20ού αι., τον συμπατριώτη μας –γαλαξειδιώτη μακαριστόν Αρχιεπίσκοπον Αθη-νών & πάσης Ελλάδος Ιάκωβο (Γεώργιο Βαβα-νάτσο, 1895-1984). Ταυτόχρονα υπήρξε καιθύμα εξοντωτικής συκοφαντίας και συνταρακτι-κής αδικίας (συρροής εις βάρος του αδικιών)που, παρ’ ότι εξιχνιάστηκαν κι αποκαλύφθηκε η αλήθεια, το θύματους, ο Ιάκωβος, ουδέποτε αποκαταστάθηκε, ή όπως συνηθίζομε ναλέμε, δικαιώθηκε. Με κάποιες ανεκδοτολογικής φύσεως προφορικέςαφηγήσεις διαφόρων, ερχόταν η φιλοκτήτεια αυτή μορφή στη σκέψη,μαζί με την αγαθή πρόθεση καλών φίλων απ’ το Γαλαξείδι, να οργα-νώσουν εκδηλώσεις-μνημόσυνα για τον σπιλωμένον, όσο κι εξέχοντααείμνηστο συμπολίτη τους. Στην πορεία πληροφορηθήκαμε την διε-νεργούμενην έρευνα και συγκέντρωση στοιχείων από τον πανοσιο-λογιώτατον αρχιμ. της Ι.Μ. Μεσογαίας, π. Τιμόθεο Αγγελή.

Ο αρχιεπίσκοπος Ιάκωβος γεννήθηκε στο Γαλαξείδι και ήταν το 3ο

παιδί του ναυτικού Κων/νου Βαβανάτσου και της Παρασκευής Ανα-τσίτου. Έλαβε τις εγκύκλιες σπουδές (δημοτικό, Σχολαρχείο) στηναυτική πολιτεία, που τότε διερχόταν την τελευταία φάση ακμής τηςεποχής των καραβιών. Από μικρός είχε ενεργό συμμετοχή στην εκ-κλησιαστική ζωή κοντά στον θείο του, ιερέα της Αγ. Παρασκευής, πα-παΝικόλα Σκουτεράκο (1838-1918). Ολοκλήρωσε τις γυμνασιακέςσπουδές στον Πειραιά και κατόπιν σπούδασε Θεολογία και Νομικάστο Παν/μιο Αθηνών. Εισήλθε στον ιερό κλήρο το 1918, αναλαμβά-νοντας γρήγορα καθήκοντα Γραμματέα της Αρχιεπισκοπής και Πρω-τοσυγγέλου (1931). Το 1935 χειροτονήθηκε επίσκοπος, βοηθός τουΑρχιεπισκόπου Αθηνών. Επί μια 12ετία είχε την ευθύνη (κι έφερεεις πέρας με ιδιαίτερην επιτυχία) τη φροντίδα της διοίκησης κι ορ-γάνωσης της Αρχιεπισκοπής. Επιμελήθηκε της λατρευτικής ευτα-ξίας, της επιμόρφωσης των κληρικών και της εύρυθμης λειτουργίαςτων ενοριών, με την πρωτόγνωρη διοργάνωση ιερατικών συνε-δρίων και ιερατικών συνάξεων. Το 1936 εξελέγη Μητροπολίτης τηςνεοσυσταθείσας τότε Ι.Μ. Αττικής και Μεγαρίδος. Γνώρισε τη δυ-σμένεια και τη συρρίκνωση-περιορισμό της Μητροπόλεώς του απ’τη δικτατορία Μεταξά.

Με την κήρυξη του ελληνοϊταλικού πολέμου, η Μητρόπολη Αττι-κής δραστηριοποιήθηκε έντονα στην κατασκευή κι αποστολή ρου-χισμού (πλεκτά) στους υπό δύσκολες συνθήκες αγωνιζόμενουςέλληνες στρατιώτες στο μέτωπο. Ταυτόχρονα προσέφερε φιλοξε-νία-περίθαλψη στα μοναστήρια της, στα παιδιά που αντιμετώπιζανπροβλήματα τροφής κι επιβίωσης. Ακόμη μεγαλύτερος υπήρξε οαγώνας κι η προσφορά της στην Κατοχή. Φιλόπτωχα Ταμεία και Κοι-νωνική Αλληλεγγύη απ’ τη Μητρόπολη, συνεχείς προσωπικές παρα-στάσεις του Ιακώβου, με σθένος και παρρησία, στους διοικητές τωνκατακτητών για απόλυση κρατουμένων – διάσωση καταδικασμένωνσε θάνατο, αλλά και παροχή κρησφύγετων και φροντίδα φυγάδευσηςσε αγωνιστές, μεταξύ αυτών και διακεκριμένων Εβραίων. Αποτροπήτέλος πυρπόλησης 4-5 πόλεων και κωμοπόλεων της Μητροπόλεώς

του. Για την πατριωτική δράση του Ιακώβου τονκαιρό της Κατοχής, υπάρχει εκτενές απόσπα-σμα του αγωνιστή Χ. Πέπα στο βιβλίο του Γ.Γάτου, Η Εθνική Αντίσταση στη Φωκίδα (τ. Α΄,σσ. 481-483 και φωτογραφία του). Και στηνακόμη οδυνηρότερην ακολουθήσασα περίοδοτου Εμφυλίου, προσπαθούσε να συμφιλιώσει,να κατευνάσει, να συνδιαλλάξει, με προσωπικέςτου παρεμβάσεις να αποτρέπει συρράξεις κιεκτελέσεις. ‘‘Καὶ πάλιν οἱ συλλήψεις καὶ οἱἐκτελέσεις τῶν ἀντιπάλων. Ἡ ἀντιπαλία, ἡ διαμάχηδιὰ τὸν Ἱεράρχην ἀλλάσσει πρόσωπον. Ἡ οὐσία πα-ραμένει ἡ ἰδία. Καὶ πάλιν τὰ τέκνα τοῦ Θεοῦ συλ-λαμβάνονται καὶ πάλιν ἡ εἰκὼν τοῦ Θεοῦ ἀτιμάζεταιτόσον εἰς τὸ πρόσωπον τοῦ διώκτου, ὅσον καὶ τοῦδιωκομένου. Διὰ τὸν Ἱεράρχην ὅλοι, ἐν προκειμένῳ,οἱ Ἕλληνες εἶναι τέκνα του’’.

Και στον μεταπολεμικό κόσμο, ο Ιάκωβος μενέα ορμή ανέπτυξε ένα πολυσχιδές έργο, διοι-κητικό, οργανωτικό, φιλανθρωπικό, υπέρ τηςνεότητας και πνευματικό, που κατέστη λαμπρό

κι άφθαστο πρότυπο για τις ελληνικές μητροπόλεις. Δεν αρκέστηκεστο εντός της περιφερείας του έργο. Σε συνοδικό επίπεδο και με τηνεμπνευσμένη του καθοδήγηση, μια ευρεία ομάδα νεώτερων ιερωμέ-νων (επισκόπων και πρεσβυτέρων) με τολμηρά προοδευτική σκέψη,αγωνίζονταν για την αναμόρφωση της εκκλησιαστικής διοίκησης –οργάνωσης, που ήλθε γρήγορα σε αντίθεση με τις ισχυρές τότε πα-ραεκκλησιαστικές οργανώσεις. Στην Ελλάδα της κυβερνήσεως τηςΕΡΕ υπό τον Κ. Καραμανλή, ο θάνατος του αρχιεπισκ. Θεοκλήτου(8/1/1962) στάθηκε η έναρξη ενός σαιξπηρικού δράματος που διήρ-κεσε 38 μέρες, της ανόδου (μέσα σε βαρύτατο ηλεκτρισμένο κλίμαδιχασμού της Εκκλησίας και συκοφαντιών εις βάρος του) του Ιακώ-βου στον αρχιεπισκοπικό θρόνο και της πτώσης – παραίτησής του,για να μην προκληθούν μεγαλύτερα δεινά στην Εκκλησία και το λαό...

Ευρισκόμενος σε εμπιστευτικήν αποστολή στη Ρωσία (τότε Σο-βιετικήν Ένωση), ο Ιάκωβος εκλήθη να επιστρέψει στην Αθήναεσπευσμένα. Το έργο 44 ετών μές την Εκκλησία και το κύρος τηςπροσωπικότητάς του, τον έκαναν να προβάλλει ως ο επικρατέστε-ρος για νέος Αρχιεπίσκοπος. Δημοσιεύματα στον τύπο και προκη-ρύξεις στους δρόμους ξαφνικά και ταυτόχρονα, πλημμύρισαν τοντόπο βάλλοντας κατά του Ιακώβου, ο οποίος μέχρις εκείνης της στιγ-μής ουδέποτε είχε κατηγορηθεί για κάτι αξιόμεμπτο, ούτε η ιδιωτικήτου ζωή απασχόλησε τον Τύπο, ή τα όργανα της Εκκλησίας σε όλητην περίοδο της ιερατικής και αρχιερατικής του σταδιοδρομίας. Η κυ-βέρνηση, δια του τότε Υπουργού Παιδείας, αναμίχθηκε στο ζήτημα,καθορίζοντας συντομωτάτην ημερομηνία εκλογής του νέου αρχιεπι-σκόπου. Οι υβριστές και συκοφάντες προχώρησαν σε συγκεντρώσειςδιαμαρτυρίας και υποβολή δυο μηνύσεων, κατά του Ιακώβου! Η ΙεράΣύνοδος ανέθεσε σε ένα Μητροπολίτη, τη διενέργεια σχετικής ανα-κρίσεως.

Η μυστική ψηφοφορία, μέσα στον Καθεδρικό Ναό των Αθηνών,ανέδειξε Αρχιεπίσκοπο τον Ιάκωβο με 32 ψήφους, σε σύνολο 57ψηφισάντων. Και πάλιν οι αντιδράσεις δεν κόπασαν. Και μέσα στηνΙερά Σύνοδο υπήρχε συμπαγής 25μελής ομάδα, σφόδρα αντιτεθε-μένων αρχιερέων. Με παρουσία ισχυράς αστυνομικής δύναμης, γιααποφυγήν εκτρόπων, έγινε η ενθρόνιση στις 18 Ιανουαρίου. Παράκαι τη στήριξη του Οικουμενικού Πατριαρχείου με συγχαρητήριο τη-λεγράφημα κι αποστολή αντιπροσωπείας ιεραρχών στην Αθήνα,επί 10 μέρες συνεχώς εφημερίδες και λοιπά έντυπα βυσσοδομού-σαν σκανδαλιστικά εις βάρος του Αρχιεπισκόπου. Τότε άρχισαν οιπιέσεις από μητροπολίτες και κυβέρνηση στον Ιάκωβο να παραι-τηθεί. Με την υποστήριξη λαού, αιρετών αρχόντων της Αττικής καιμητροπολιτών, αυτός αρνιόταν. Πίσω από τα ευτελιστικά διαλαμ-βανόμενα, έχει υποστηριχθεί ότι υπεκρύπτετο ένας πολύ κρίσιμος,

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 20188

άλλος λόγος που αποτελούσε και την πλέον ουσιαστική παράμετροτης αντίθεσης της κυβέρνησης προς τον Αρχιεπίσκοπο, η πρόθεσήτου να δημιουργήσει ενα είδος εκκλησιαστικής τράπεζας, που θαδιαχειριζόταν την περιουσία της Εκκλησίας της Ελλάδος. Αν πρα-γατοποιείτο κάτι τέτοιο, θα βλάπτονταν σοβαρά τα συμφέροντα τηςΤράπεζας, όπου μέχρι και σήμερα κατατίθενται τα εκκλησιαστικάκεφάλαια.

Νέα κυβερνητική παρέμβαση, με εξαγγελία κατάθεσης νομοσχεδίουγια αλλαγή του τρόπου εκλογής του Προκαθημένου της Εκκλησίας κιέκπτωση του εκλεγμένου Αρχιεπισκόπου, σε περίπτωση διχοστασίαςγια το πρόσωπό του, έκαμαν τον Ιάκωβο να συγκαλέσει στις 25 Ια-νουαρίου την Ιερά Σύνοδο και να υποβάλει την παραίτησή του, ‘‘οὐχὶοἰκεία βουλήσει, ἀλλὰ πολλῇ καὶ καταθλιπτικῇ τῇ Κυβερνητικῇ πιέσει καὶπρὸς ἀποτροπὴν ἀναμίξεως τῆς Πολιτείας εἰς τὴν ἐσωτερικὴν σύστασιν καὶδιοίκησιν τῆς Ἐκκλησίας, τὴν ὁποίαν ἀνάμιξιν, ὣς ἐκτὸς τοῦ κανονικοῦ συ-στήματος τῆς Ἐκκλησίας εὑρισκομένην, θεωρῶ καταστρεπτικὴν καὶὀλέθριον διὰ τὸ κῦρος καὶ τὴν κανονικὴν αὐτοτέλειαν τῆς Ἐκκλησίας, τὴνὁποίαν ἠγάπησα μέχρι λατρείας καὶ ὑπηρέτησα πιστῶς καὶ ἀφοσιωμένωςἐπὶ 44 συναπτὰ ἔτη. Θυσιάζω καὶ σφαγιάζω ἐμαυτὸν καὶ ῥίπτομαι ὡς ὁἸωνᾶς εἰς τὴν θάλασσαν, χάριν τῆς κανονικῆς διοικήσεως καὶ τῆς ζωῆς τῆςἘκκλησίας καὶ εἶμαι βέβαιος ὅτι ἡ Ἱστορία θὰ ἐκτιμήσῃ τὴν ὑπὲρ τῆςἘκκλησίας αὐτοθυσίαν μου καὶ ὁλοκληρωτικὴν προσφοράν μου’’ και αυ-θημερόν επέστρεψε στην Κηφισιά, το κτίριο της Μητροπόλεως πουο ίδιος είχε ανεγείρει...

Στις 14/2/1962 η Ιερά Σύνοδος εξέλεξε νέον Αρχιεπίσκοπο τον απόΦιλίππων, Νεαπόλεως καὶ Θάσου Χρυσόστομο, 82 ετών. Το ανώτατοεκκλησιαστικό – Συνοδικό Δικαστήριο που εξέτασε τις εις βάρος τουΙακώβου κατηγορίες, ύστερα και από τις καταθέσεις 70 μαρτύρων,σε 135 σελίδων πόρισμα, με ομόφωνη απόφασή του στις 4 Απριλίου,αθώωσε παμψηφεί τον παραιτηθέντα Ιάκωβο. Ο εκ των μηνυτών αρ-χιμανδρίτης αποσχηματίστηκε, όταν καταγγέλθηκε ενώπιον δικαστη-ρίου ότι είχε χρηματιστεί για να συκοφαντήσει τον Αρχιεπίσκοπο...

Ο Γ. Σκαρίμπας καλλιέργησε τα περισσότερα είδη του γραπτούλόγου. Δεν αμέλησε και την χρονογραφία. Υπάρχουν συγγραφείςπου εθήτευσαν με επιτυχία στο είδος, ανάγοντάς το σε λογοτεχνικό.Ελαφρό μεν, κινείται μεταξύ λογοτεχνίας (: παραστατικότητα τηςέννοιας και τεχνική της μορφής) και δημοσιογραφίας (: επικαιρικόςχαρακτήρας, κριτική διάθεση, κοινωνικός – ηθοπλαστικός σκοπός,επιδιωκόμενος με ευχάριστο τρόπον, ευπρόσδεκτον απ’ το κοινό).Ο συγγραφέας του δε βλέπει μόνον απ’ τη δική του οπτική τηνπραγματικότητα, την ανατέμνει, ή την παρωδεί, στοχεύοντας καίριακαι συνοπτικά στην περίφημη κοινή γνώμη. Ζητεί να αναδείξει θέ-ματα απ’ τα κάτω και τα μικρά, να υπογραμμίσει, να βοηθήσει στηνκατανόηση, να ευαισθητοποιήσει, να εξάρει, ή να στηλιτεύσει. Τοκαλό χρονογράφημα επιτυγχάνει να δώσει θαυμάσια στιγμιότυπατης καθημερινής ζωής με χάρη, εύθυμη διάθεση, ειρωνεία, ή βαθύστοχασμό.

Θεωρώντας ως διανοούμενους αυτούς που ενδιαφέρονται ενεργάγια ό,τι συμβαίνει στην κοινωνία, εκείνους που με το λόγο και τη ρητήδιατύπωση γενικών ιδεών, επιχειρούν να ασκήσουν κάποιαν επιρ-ροή στην εξέλιξη της κοινωνίας τους και στην πορεία της ιστορίας,το χρονογράφημα είναι απ’ τα πιο συνηθισμένα μέσα και όπλα τους.Ο ΓΣ συνειδητός και στρατευμένος σ’ αυτό, είχε αρχίσει απ’ το 1958τη συνεργασία του με το περιοδικό «Ευβοϊκός Λόγος» (Μηνιαία επι-θεώρηση κριτικής, μελέτης και τέχνης, εκδότης – διευθυντής του οΘεοδόσης Δασκαλόπουλος και μεταξύ των συνεργατών ήταν ο Γ.Κορδάτος, ο Π. Σπανδωνίδης, ο Ρ. Αποστολίδης, ο Σ. Κοκκίνης κ.ά.).Αρθρογραφούσε μαχητικά εκεί, σε θέματα κυρίως πνευματικής επι-καιρότητας. Συναγωγή ορισμένων χρονογραφημάτων του, εκδόθη-καν το 1978 σε βιβλίο με τον ίδιο της στήλης του τίτλο, «Τα πουλιά μετο λάστιχο», δεν συμπεριλαμβάνεται ο ‘‘Ιάκωβος’’. Στο τεύχ. 46-48,Φεβρ. 1962, στην πιο πάνω στήλη του, υπάρχουν 2 κείμενα, ‘‘Ο Ιά-κωβος’’ και ‘‘Προς πού;’’, ακολουθεί δε ένα μονόστηλο του εκδότη τουπεριοδικού, με τίτλο ‘‘Εκκλησία’’. Πραγματικά η υπόθεση του Αρχιε-πισκόπου Ιακώβου υπήρξε μείζον θέμα της εποχής.

Ο ΓΣ σε 156 σειρές κειμένου, άλλες 24 τριών υποσημειώσεων και8 παραφρασμένους στίχους, με το όνομα του Αρχιεπισκόπου ωςτίτλο, το παρουσίασε με συγκινητικά υπερασπιστικό για τον Ιάκωβοτρόπο. Και καταγγελτικό στηλιτευτικό των κατηγόρων (επικριτών, αν-

τιπάλων, υπονομευτών, σκευωρών, ελεεινών συκοφαντών, μηχα-νορράφων σταυρωτών γενικά), απροσωπόληπτα κι αδιάκριτα γιαπολιτικούς κι εκκλησιαστικούς υποκινητές κι εκτελεστές, απαθείς πολ-λούς – κοινή γνώμη και συγκεκριμένους φυσικούς – ηθικούς αυτουρ-γούς, άτομα μεμονωμένα κι οργανώσεις (παρα)εκκλησιαστικές κ.ά.,πράξεις και γεγονότα και την παρουσίασή τους ως ειδήσεις στον τύπο(εφημερίδες, τη μόνη εκτός του ραδιοφώνου, πηγή ενημέρωσης) τηςεποχής. Σε μια υπόθεση που λιγώτερο ή περισσότερον εμφανώς,αλλά ενεργά είχαν εμπλακεί ο ανώτατος Άρχων (τα Ανάκτορα), η Κυ-βέρνηση (ο Πρωθυπουργός κι ο Υπουργός Παιδείας & Θρησκευμά-των), η Αντιπολίτευση, η Ιερά Σύνοδος (διχασμένη, τελικά), τοΟικουμενικό της Κων/πόλεως και τα άλλα πρεσβυγενή Πατριαρχείακαι πολλοί αναγκαίοι πίσω τροχοί της άμαξας, προτελευταίοι, τελευ-ταίοι, ο ΓΣ βλέπει ένα πολυπρόσωπο και πολύπρακτο δράμα ‘‘μεπρωταγωνιστές τη ζωή και τους πουριτανισμούς των καιρών μας’’.

Λεπτές ισορροπίες, αποστάσεις ασφαλείας που έπρεπε να τηρείο σχολιαστής- χρονογράφος, προφύλαξη απ’ τους κατέχοντες θέ-σεις ισχύος, το μακρινό 1962 και διέθεταν και τα μέσα του αυστη-ρού (ΑΝ 1092/1938 «περί Τύπου», μεταξικού) νόμου, γιά όποιοντολμούσε να τους κρίνει, στον σκληρό μετεμφυλιακό, ψυχροπολε-μικό κόσμο και ο ΓΣ σπεύδει να ομολογήσει τον βαθύτατο σεβα-σμό του προς την Εκκλησία και τα Σύμβολά της. Επικαλείται απότην άλλη και ‘‘βλασφήμους/αιρετικούς’’ συγγραφείς (Ροΐδης), αλλάπροτιμά να κινηθεί στη σφαίρα του ηθικού πεδίου, συμπεριλαμβά-νοντας και τον εαυτό του στους ενορχηστρωτές του κατόπιν πιέ-σεων κι εξευτελισμών εξαναγκασμού του Ιακώβου σε παραίτησηαπ’ τον αρχιεπισκοπικό θρόνο. Ασυνέπεια, αναλγησία και ασέβεια,είναι τα παραπτώματα που θεωρεί ότι διαπράχτηκαν και καταλο-γίζει ο ΓΣ. Πολύ επιλήψιμα κι ενοχοποιητικά, μαζί με την υποκρισίαστα κατώτερα στρώματα, αλλά μη εγγίζοντα τα μεγάλα, πανίσχυρασυμφέροντα (τράπεζα) που αβυσσαλέα υπέσκαψαν, μέχρι τελικήςπτώσεως, τον Αρχιεπίσκοπο. Έναν ιεράρχη που πέραν του μεγά-λου εκκλησιαστικού, φιλανθρωπικού έργου του, είχε αναπτύξει σεδικτατορία, πόλεμο, κατοχή, εμφύλιο και τέτοια δράση ανδρείουηγέτη, υπερασπιστού – μεσολαβητού, που το άκαμπτο φρόνημάτου, φόβιζε αυτούς που ήθελαν (και πάντοτε θέλουν) να ελέγχουνκαι τους Προκαθημένους της Εκκλησίας.

Ο ΓΣ παρακολούθησε από τις εφημερίδες την με κάθε μέσο (τωνευτελών και χυδαίων συμπεριλαμβανομένων) ενορχηστρωμένη καιτελικά επιτυχή προσπάθειαν απομάκρυνσης του Ιακώβου απ’ τοναρχιεπισκοπικό θρόνο. Δεν αναφέρει τα γνωστά γεγονότα. Χωρίζεισε δυο άνισα μέρη το κείμενό του. Στο α΄ ομιλεί για τη νόμιμην εκλο-γήν – ανάρρηση του Ιακώβου και την αμέσως μετά, παράλογηπίεση που δέχτηκε να παραιτηθεί. Παρ’ ότι ηλικιακά ήταν δυο χρόνιαμεγαλύτερος, ο ΓΣ αποκαλεί ‘‘γεροντάκι’’ τον 67ετή τότε Αρχιεπί-σκοπο. Τη 2α μάλιστα φορά που το έγραψε, στην 17η κι όχι την 7η

σειρά που αναφέρει στην επιστολή, του έπαιξε άσχημο παιγνίδι οτυπογράφος, μετατρέποντας το ‘‘λοιπόν’’, σε ‘‘πονηρόν’’ και φουρ-κίζοντας τον συγγραφέα. Άγνοια για την ηλικία, ή υποκοριστικό δει-κνύον το αβάσιμο των χαλκευμένων κατηγοριών, ο ΓΣ σαν πιστόςχριστιανός επικαλείται τρεις φορές την ανάδειξη των επισκόπων καιτου αρχιεπισκόπου με επιφοίτηση του Αγ. Πνεύματος και την αμέσωςεπακολουθήσασα (στην περίπτωση του Ιακώβου), ασέβεια – προ-σβολή Του και την πανορθόδοξη (απ’ το Οικουμενικό Πατριαρχείο,πρώτιστα) αποδοχή της εκλογής του. Καταλήγει με την επικρότηση(πάλι απ’ τον Τύπο) του ήθους του ιεράρχη, όταν για αποφυγή τωνχειροτέρων, παραιτήθηκε...

Επιλέγοντας να μην αντιπαρατεθεί καταγγελτικά προς τους συκο-φάντες – μηχανορράφους, χρησιμοποιεί το τόσον ευρύ α΄ πληθυντικόπρόσωπο, περιλαμβάνοντας και τους απαθώς παρακολουθήσαντεςτην ανόσια κι απεχθή σκευωρία, που ως ταρταρίνοι (κομπορρήμονες,ανόητοι, καυχησιάρηδες) δεν αντέδρασαν, υπερασπιστικά του αδι-κουμένου· χρησιμοποιεί ελαφρά παραλλαγμένο (‘‘οι σηκώνοντες με-γάλα βάρη βουλιάζουν’’) το γνωστό στίχο του Γ. Σεφέρη· ‘‘βουλιάζειόποιος σηκώνει τις μεγάλες πέτρες’’, (από τα Ποιήματα, «ΓυμνοπαιδίαA΄., Σαντορίνη», έκδ. 15η, Ίκαρος, σ. 76). Χρησιμοποιεί αποσπασμα-τικά για αμεσότητα και ζωντάνια το διάλογο, καταδεικνύοντας αρχικάτην άρνηση συζήτησης του θέματος απ’ τους αδίστακτους πολεμίους,και μετά την ανθρώπινη πλευρά του σκληρά δοκιμαζομένου κι αιφνι-διασμένου, απ’ το εναντίον του μένος, Ιακώβου. Την ήπιαν αντίδρασήτου, αν και τόσον άδικα και βάναυσα θιγόμενος, την απογοήτευση –

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2018 9

παράπονό του, για τη στέρηση του αυτονόητου· «Μα και εγκληματίαςαν ήμουν, θα εχρειάζετο προηγουμένως μια δίκη». Ο χρονογράφοςεπιμένει στην ανθρώπινη πλευρά και μεταφέρει απ’ τις εφημερίδες·«Πλειστάκις εθεάθη δακρύζων !», κλείνοντας με το απόσπασμα απ’ τοκείμενο της παραίτησης του Αρχιεπισκόπου της 25/1/62 : «...ἐρρίφθηὡς ὁ Ἰωνᾶς εἰς τὴν θάλασσαν».

Στο χωρισμένο απ’ τον ίδιο τον ΓΣ, β΄ μέρος, αφού ανακεφαλαιώνειτα περί του μεγέθους της ηθικά εξοντωτικής μεθόδευσης αποπομπήςτου, αμέσως μετά από μια νόμιμην εκλογή και πανηγυρικήν ενθρό-νιση, (απ’ το Ωσαννά στο σταύρωσον) και επαινεί τον ‘‘γέροντα καιαυθεντικόν Ιεράρχη, 44 χρόνια Ιερώμενο, εξ ὧν τα 20 τους Δεσπότη’’, ει-σάγει παραφράσεις στίχων, παραπομπές σε συγγραφείς (απ’ τονΒολταίρο στον Β. Ουγκώ και τον Οσ. Ουάιλντ, τον Ε. Ροΐδη και τονΜ. Καραγάτση) και έργα που απετέλεσαν σκληρά κριτική στα κακώςκείμενα - κυρίως – της Δυτικής Εκκλησίας. Οι αναφορές αυτές στουςσυγγραφείς, φορτώνουν με στοιχεία λογιοσύνης το κείμενο, χαλαρώ-νοντας τη δομή του, ίσως σε μια συγκεκαλυμμένη προσπάθεια ναπαραπέμψει, χωρίς να πη όσα περισσότερα ήξερε, ή βάσιμα υπέθετεο συγγραφέας, για τον διασυρμό και την με κάθε μέσον επιτευχθείσαναπομάκρυνση του Ιακώβου ...

Δεν ξεχνά τον προσφιλή του Σάντσο, απ’ τον ‘‘Δον Κιχώτη’’, ανα-τρέχοντας στο ποίημα La Pucelle d’ Orléans (Η Παρθένος της Ορ-λεάνης) του Voltaire (1762), έργο ηρωικό-κωμικό που άρχισε ναγράφεται το 1730, παρέμεινε όμως ημιτελές. Ο ΓΣ εμπνέεται μάλλοναπό ένα στίχο του Chant XX - αναφορά στον ‘‘χοίρο του Αγ. Αντω-νίου’’(: J’eus pour ami le porc de saint Antoine -Είχα για τον φίλομου το χοιρινό του Αγίου Αντωνίου, στην έκδοση του 1813, σε 21Chants, σ. 257). Υποκρυπτόμενος γράφει τη σύντομη δική του σύν-θεση, με την εορτή του Αγ. Αντωνίου να είναι τις μέρες κορύφωσηςτης κρίσης. Οι σατιρικοί του στίχοι, που διακωμωδούσαν την αρι-στοκρατία, τη γαλλική κυβέρνηση και τη ρωμαιοκαθολική εκκλησίαενέπλεκαν σε πολλές προσωπικές περιπέτειες το Βολταίρο. Η φα-ριντονταίν (faridondaine) είναι λέξη που χρησιμοποιείται στα ρε-φραίν των γαλλικών λαϊκών τραγουδιών για να εξυπηρετείται η ρίμα.Κατά τις απαιτήσεις της, μπορεί να απαντά ως faridondon, ή πιοσπάνια ως faridondé.

Από τον Μ. Καραγάτση ο ΓΣ έλκεται μάλλον απ’ τον τίτλο της συλ-λογής διηγημάτων του ‘‘Η λιτανεία των ασεβών’’, που εξέδωσε, μαζίμε τον ‘‘Γιούνκερμαν’’, το 1940. Τα εκεί περιλαμβανόμενα και χρονο-λογημένα 7 διηγήματα, μάλλον δεν σχετίζονται με το θέμα. Όσο γιατον Όσκαρ Ουάιλντ, η ‘‘Λειτουργία των απίστων’’ έχει να κάνει με τοαπόσπασμα· «Όταν τυχαίνει να σκέπτομαι τη θρησκεία, νιώθω πωςθα ’θελα να ιδρύσω ένα τάγμα για κείνους που δεν μπορούν να πι-στέψουν. Θα μπορούσε να το ονομάσει κανείς Αδελφότητα των ορ-φανών (fatherless). Εκεί, πάνω σε ένα βωμό, όπου δεν θα ’καιγανλαμπάδες, ένας παπάς που στην καρδιά του δε θα φώλιαζε η ειρήνη,θα μπορούσε να λειτουργεί με ανευλόγητον άρτο και άδειο δισκοπό-τηρο. Κάθε τι για να είναι αληθινό, πρέπει να γίνει θρησκεία» (Ο.Ουάιλντ, De Profundis, μτφρ. Λ. Θεοδωρακόπουλος, εκδ. Ζαχαρό-πουλος, Αθήνα 1981, σσ. 91-92).

Η φράση του Β. Ουγκώ, είναι απ’ τους ‘‘Αθλίους’’· ‘‘Αυτή θα μπο-ρούσε να έχει μαλακώσει μια καρδιά από γρανίτη, αλλά μην περιμέ-νεις το ίδιο για μια καρδιά από ξύλο’’ (έκδ. 1890, τ. Α΄, σ. 361). Στοεπικαλούμενο έργο του Ροΐδη, ο οποίος για κάποιο διάστημα έγραφεαπ’ τα ‘‘παρασπόρια’’ της ‘‘Πάππισας Ιωάννας’’ κείμενα, όπως αυτόπου αναφέρεται σε περίεργες κι ‘‘ασεβείς’’ συνήθειες – έθιμα των δυ-τικών, πριν τις εκθέσει, σημειώνει ‘‘...μόνος δε ο άνθρωπος ανακό-λουθος εις τους λογισμούς και τας πράξεις του. Ο λόγος και η αλογία,ο γέλως και η κατήφεια, η φρόνησις και η μωρία καθιστώσιν αυτόναντιφάσεων ορμαθόν. Φύσει ὢν αγελαίος, διότι στερούμενος φυσικώνόπλων αδυνατεί να ζη μόνος ως οι λέοντες και οι αετοί, καθιέρωσεθρησκευτικούς τινας και πολιτικούς νόμους προς σύσφιγξιν των κοι-νωνικών δεσμών. Και εν τούτοις τους νόμους τούτους, παρ’ ὧνεξαρτάται η σωτηρία του, αισθάνεται έμφυτόν τινα ροπήν να εμπαίζηκαι να καταπατή οὐ μόνον κατ’ άτομον και εν παραβύστω αλλά πολ-λάκις εν πομπή και πανηγύρει’’ (Εμ. Ροΐδης, «Η εορτή του όνουκατά τον Μεσαιώνα», Αφηγηματικά Κείμενα, Ίδρ. Ουράνη, Αθήνα1995, σ. 100).

Αξιοσημείωτες, αν και σε υποσημείωση, η παράθεση αποσπά-σματος κειμένου του καθηγ. του Κανονικού Δικαίου και της Ποιμαν-

τικής στη Θεολογική Σχολή, Αμ. Αλιβιζάτου (1887-1969) απ’ τηνεφημ. Το ΒΗΜΑ (6/2/62), της μόνης επίκλησης επαΐοντος στο κεί-μενο και ενός συντομώτατου αποσπάσματος κειμένου του δημοσιο-γράφου της εφημ. ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ, Αλ. Δρακοπούλου. Επίσης μια μηεπαληθευόμενη μομφή κατά των Καθολικών, σχετικά με τον Άγ. Γε-ώργιο. Ο ΓΣ εκφράζει συγκρατημένα την οργή του· «που να μαςπάρει η ευχή» και μια αράδα παρακάτω· «ο Θεός να μας σχωρέσει».Δηλώνει το λόγο που αυτοσυγκρατείται (: ο βαθύτατος σεβασμόςπρος την Εκκλησία και τα Σύμβολά της). Γράφοντας αυτά που είχενα πη κι αποσιωπώντας αυτά που δεν έπρεπε να γράψει, αφήνειπολλά (2 σειρές) αποσιωπητικά, έχοντας γυρίσει στο α΄ ενικόπρόσωπο. Αιτείται συγγνώμης απ’ τον αγρίως συκοφαντηθέντακι ουσιαστικώς αποπεμφθέντα Ιάκωβο, για όλους, εγγίζονταςνοερά, συμβολικά και μελοδραματικά το μέτωπο στο ‘‘επιθανάτιοκρεβάτι’’ του.

Πληγωμένος και πικραμένος αλλ’ όχι κι εξουθενωμένος, σαν τονπαραίτησαν οι Συνοδικοί κι απέδειξαν πως προτιμούν άλλον, ο αρ-χιεπίσκοπος Ιάκωβος (μεγάλην είχε ψυχή), γύρισε στη Μητρόπολήτου. Όταν δημοσιεύτηκε η επιστολή του ΓΣ στα ΝΕΑ, χωρίς καμιάαναφορά στον Ιάκωβο, είχε από δεκαημέρου εκδοθεί η απαλλακτικήαπόφαση του Συνοδικού Δικαστηρίου. Η δικτατορία των Συνταγμα-ταρχών τον καθαίρεσε κι από Αττικής και τον περιόρισε σ’ ένα Μο-ναστήρι. Παρ’ όλα ταύτα, συμπαραστεκόταν στους αντιστασιακούς,αγωνιστές της Δημοκρατίας και τη γνωστή οργάνωση της νεολαίας‘‘Ρήγας Φεραίος’’, που ήχθη σε δίκη. Με τη Μεταπολίτευση, η ΙεράΣύνοδος ανεγνώρισε την ηθική του ακεραιότητα και το παράνομοτης καθαίρεσής του από τη Μητρόπολη Αττικής, όμως δεν τον απο-κατέστησε. Είχε αποσυρθεί στην ιστορική Ι.Μ. Παναγίας Φανερωμέ-νης Σαλαμίνας, στον αύλειο χώρο της οποίας είναι ο τάφος του Γ.Γκούρα, που σκοτώθηκε στην Ακρόπολη των Αθηνών. Εκεί είχε φι-λοξενηθεί η βιβλιοθήκη και το τυπογραφείο της πόλης. Μπροστά καιεπί της παραλίας, στην είσοδό της, βρίσκεται παλαιό οίκημα όπουέμεινε ο Άγ. Σικελιανός. Ο Ιάκωβος είχε μετατρέψει τη Μονή σε γυ-ναικεία το 1944.

Συνέτρεχε αφανώς δοκιμαζομένους, ζητούσε να έλθουν στη Θεο-λογική Σχολή νέοι να σπουδάσουν με υποτροφία και να γυρίσουν ιε-ρείς στο Γαλαξείδι, μεσολαβούσε σε ισχυρούς για αντιμετώπισηπροβλημάτων συμπολιτών του, ανέβαινε στα Γραφεία του ‘‘Συνδέ-σμου Γαλαξειδιωτών’’ στον Πειραιά, όποτε έβλεπε φως στο παρά-θυρο και συζητούσε νουθετών. Το σπίτι του στο Γαλαξείδι, πουκάποτε στέγαζε και Σχολεία (ή το Τελωνείο;) εξασφαλίζοντας και τησυγκατάθεση των αδελφών του, το μετεβίβασε στο Σύνδεσμο και μετις απαραίτητες εργασίες (απ’ το 1988) έχει μετατραπεί σε Πνευμα-τικό Κέντρο. Απέθανε στη Σαλαμίνα (25/10/1984). Εννιά μήνες πριν(21/1/1984), είχε φύγει απ’ τη ζωή κι ο ΓΣ.

Ο Αγιαθυμιώτης συγγραφέας σ’ ένα ζήτημα που αναστάτωσε τηνκοινωνία και ταλάνισε την ελλαδική Εκκλησία, πήρε θέση. Δε φαίνεταινα είχε κάποιαν ιδιαίτερη πληροφόρηση, πλην του Τύπου. Δεν το αν-τιμετώπισε ψυχρά, ως θέμα της διοίκησης της Εκκλησίας, ή της ανά-μιξης της πολιτείας στα εσωτερικά της, ή ακόμη της αδικίας απ’ τηνπροσβολή των δικαιωμάτων ενός ανθρώπου (έστω και με μια ιδιαί-τερη θέση). Ο ΓΣ έγραψε και στάθηκε στο ζήτημα σαν ένας πραγμα-τικός χριστιανός, με βιωμένο το νόημα της Θείας διδασκαλίας.Μπορεί να διάλεξε τη στάση της πιο ευρείας απήχησης στο αναγνω-στικό του κοινό. Ίσως έτσι και να προφυλασσόταν απ’ τους αδίστα-κτους κι ισχυρούς διώκτες του Ιακώβου, που αλλιώς θα μπορούσαννα στραφούν και εναντίον του.

Έχοντας συνηθίσει να μας εκπλήσσει με τα κείμενά του, νομίζομεότι μ’ αυτό το χρονογράφημα εξέφρασε την ειλικρινή του δυσφορίαγια το σκάνδαλο που κατασκευάστηκε εις βάρος ενός ικανωτάτου, εν-τίμου και με μεγάλη προσφορά αρχιερέα, που οι σκοτεινοί κύκλοι εμ-πόδισαν να πραγματοποιήσει ένα ακόμη μεγαλύτερο έργο απ’ τηθέση του Προκαθημένου της ελλαδικής Εκκλησίας. Απ’ τα γραφόμενάτου, φαίνεται και η σχέση του συγγραφέα με το Θεό, πέρα από όσαέχουν γραφεί και μένουν, ως στερεότυπα στις συνειδήσεις, κυρίωςτων παλαιοτέρων. Με την οπτική που επέλεξε ο ΓΣ, το κείμενο εξα-κολουθεί και σήμερα ν’ αποκαλύπτει, περιεκτικά και συμπυκνωμένα,την έντονην αντίθεση των επιπτώσεων μιας καταχθόνιας μεθόδευσηςανάμεσα στο προβεβλημένο αθώο θύμα και την έκπληκτα, αλλ’ απα-θώς παρακολουθούσα, κοινή γνώμη...

Δημήτρης Χ. Παλούκης

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 201810

ΠροσωπογραφίεςΣτον τόπο μας, τον πετροσπαρμένο, η αν-

θρώπινη ζωή εμφανίζεται πριν από χιλιάδεςχρόνια. Στα λιπόσαρκα μέρη μας έζησαν άν-θρωποι δυνατοί, που πέρασαν τη βιοτή τουςκαλλιεργώντας τα χωράφια τους ή βόσκονταςτα κοπάδια τους. Δείγματα της διέλευσής τουςείναι τα κατάλοιπα των έργων των χειρών τους,όπως τα αντικρίζουμε σε διάφορα σημεία τουχωριού. Ασφαλώς η γη μας κρύβει στα σπλάχνατης και άλλους αρχαιολογικούς θησαυρούς,που η σκαπάνη των ειδικών επιστημόνων δεναναζήτησε και δεν έφερε στο φως. Τυχαία, τααντικείμενα που βρέθηκαν, φυλάσσονται στααρχαιολογικά μουσεία της Αθήνας, των Δελ-φών και της Άμφισσας. Το αρχαιότερο απ’ αυτάχρονολογείται στον 16ο π.Χ. αιώνα.

Ποια όμως ήταν τα στοιχεία των χιλιάδων αν-θρώπων που γεννήθηκαν, μεγάλωσαν, έζησαν,δημιούργησαν και ετελεύτησαν στον τόπο μας,τον «δυσεσβολώτατον»; Ελάχιστα, μέχρι τώραγνωρίζουμε κι αυτά διασκορπισμένα σε διάφο-ρες πηγές.

Αυτό το κενό ήρθε να καλύψει με το έργο τουο L. Lerat, όσον αφορά τους αρχαίους χρόνους.Στο παράρτημα του ΙΙου τόμου του έργου τουπαραθέτει τα ονόματα των ΟζολώνΛακρών,που η αρχαιοελληνική γραμματεία, η αρχαι-ολογική έρευνα ή άλλες πηγές έφεραν στηνεπιφάνεια. Είναι 1962 συνολικά άτομα πουαναλύονται ως εξής:

• Ονόματα ανδρών 1750, από τους οποίουςΜυανείς είναι οι 49.

• Ονόματα ανδρών με ελλιπή στοιχεία 75,από τους οποίους ο ένας (1) είναι Μυανεύς και

• Ονόματα γυναικών 137, από τις οποίες ημία (1) είναι γυναίκα από την Μυανία. Σ΄ αυτήπρέπει να προστεθεί και η με αριθμό 43 (Πολυ-ξένα) του καταλόγου που ακολουθεί, η ταφικήεπιγραφή για την οποία βρέθηκε το 1999 απόσυγχωριανή μας, παραδόθηκε στην τότε κοινο-τική αρχή και σήμερα φυλάσσεται στο αρχαι-ολογικό μουσείο της Άμφισσας. Σχετικό κείμενοστο φύλλο 34 (σ.8) της εφημερίδας μας.

Τα ονόματα των 52 Μυανέων, που εντοπί-σαμε στις καταχωρήσεις του L. Lerat, αναφέ-ρονται στη συνέχεια. Διευκρινίζουμε ότι δενακολουθήθηκε η σειρά που οι πρόγονοί μαςείχαν στην εκφώνηση του ονόματός τους(όνομα, όνομα του πατέρα στη γενική πτώσηκαι εθνικό όνομα), αλλά δίπλα στο καθένα ση-μειώσαμε όσα στοιχεία προκύπτουν γι’αυτόν -αν προκύπτουν- όπως πατέρας, γιος,εγγονός ή παππούς. Όλα αυτά αποτελούν τοπρώτο μέρος, που ονομάσαμε Προσωπογρα-φία Μυανέων. Στο δεύτερο μέρος θα αναφέ-ρουμε τα αριθμητικά στοιχεία που διαθέτουμεγια τους νεώτερους χρόνους και που ονομα-στικά -κατά διαστήματα- έχουν δει το φως τηςδημοσιότητας από τις στήλες των Α.Ν. To χα-ρακτηρίσαμε ως Προσωπογραφία νεοτέρωνχρόνων.

Α΄ Προσωπογραφία Μυανέων

1. Αμύντας: Πατέρας του ο ΑριστόδαμοςΠαππούς του ο Αμύντας

2. Αμύντας: Γιος του ο ΑριστόδαμοςΕγγονός του ο Αμύντας

3. Αμύντας: Γιος του ο Αριστόδαμος4. Αντιφάνης: Πατέρας του ο Δαμέας5. Αριστίων: Πατέρας του ο Νίκων6. Αριστόδαμος: Πατέρας του ο Αμύντας

Γιος του ο Αμύντας7. Αριστόδαμος: Πατέρας του ο Αμύντας 8. Αρίστων: Πατέρας του ο Χαιρεσίλαος9. Αρχίδαμος: Γιος του ο _ _ _ _ _ _ος10. Αστίας: Πατέρας του ο Βραχα_ _ _11. Βραχα_ _ _:Γιος του ο Αστίας12. Δάμαρχος.13. Δάμαρχος: Πατέρας του ο Ευτυχίδας14. Δαμέας:Γιος του ο Αντιφάνης15. Δάμων: Γιος του ο Παρσέας16. Δίων Λαπείθιος: Γιος του ο Φιλόδαμος17. Δίων: Πατέρας του ο Λαπείθιος18. Ερύμανδρος: Πατέρας του ο Κριτόδαμος19. Ευαρχίδας: Γιος του ο Καλλίξενος

Εγγονός του ο Πολύκριτος20. Εύδικος.21. Ευκλείδας.22. Ευκλείδας.23. Ευτυχίδας: Γιος του ο Δάμαρχος24. Θεόφραστος: Γιος του ο Φιλοκράτης

Εγγονός του ο Θεόφραστος25. Θεόφραστος: Πατέρας του ο Φιλοκράτης

Παππούς του ο Θεόφραστος26. Ιππίας.27. Καλλίξενος:Γιος του ο Πολύκριτος28. Καλλίξενος: Πατέρας του ο Ευαρχίδας

Γιος του ο Πολύκριτος29. Κλέονδας.30. Κριτόδαμος: Γιος του ο Ερύμανδρος31. Λαπείθης: Γιος του ο Δίων32. Λαπείθης Δίων:Γιος του ο Φιλόδαμος33. Μοσχίων.34. Ναυχώ.35. Νικόλαος:Πατέρας του ο Τε_ _ _36. Νίκων: Γιος του ο Αριστίων37. Ξένων:Πατέρας του ο Φιλοκράτης38. Πανκλής.39. Παρσέας: Πατέρας του ο Δάμων40. Πολέμων:Γιος του ο Τιμόδαμος41. Πολύκριτος: Πατέρας του ο Καλλίξενος

Παππούς του ο Ευαρχίδας42. Πολύκριτος:Πατέρας του ο Καλλίξενος43. Πολυξένα.44. Τε_ _ _:Γιος του ο Νικόλαος45. Τειμοδάμας.46. Τιμόδαμος.47. Τιμόδαμος:Πατέρας του ο Πολέμων48. Φιλόδαμος: Πατέρας του ο Δίων Λαπείθιος49. Φιλοκράτης: Γιος του ο Θεόφραστος

Πατέρας του ο Θεόφραστος50. Φιλοκράτης: Γιος του ο Ξένων

51. Χαιρεσίλαος: Γιος του ο Αρίστων52. _ _ _ _ _ _ος: Πατέρας του ο Αρχίδαμος

Σημειώνουμε επίσης ότι σχέση με την Μυα-νία είχαν τα κατωτέρω άτομα, που ορίζονταιαπό τη συνθήκη της πόλεως αυτής με τηνΥπνία.

Αυτοί είναι:α) Ο Τριτεύς Κρατίνος, που η θέση του προσ-

διορίζεται ως εκείνη του επιτρόπου. (αρ. ευρ.6365, στ. II, γραμμή 12)β) Ο ΦυσκεύςΑγέστρατος, ως διευθετητής(αρ. ευρ. 6356, στ. ΙΙ, γραμμή 11-12)γ) Ο ΦυσκεύςΑισχρίων, που ορίζεται ως επί-

τροπος(αρ. ευρ. 6365, στ. ΙΙ, γραμμή 11)δ) Ο Χαλειεύς Αριστόμαχος, που αναφέρεται

ως διευθετητής(αρ. ευρ. 6365, στ.ΙΙ, γραμμή 12) καιε) Ο Χαλειεύς Δαμοκλής, που ορίζεται ως δι-

ευθετητής(αρ. ευρ. 6365, στ. ΙΙ, γραμμή 13)Οι αρχαιολόγοι τοποθετούν την Τριτεία εκεί

που σήμερα βρίσκονται τα Πέντε Όρια, τηνπόλη των Φυσκέων στο σημερινό Μαλανδρίνοκαι το Χάλειο στο Γαλαξίδι.

Είναι χαρακτηριστική η απουσία των γειτό-νων της ΜυανίαςΑμφισσέων, η οποία αποδί-δεται στις ιδιαίτερα καλές σχέσεις μεταξύ τωνκατοίκων των δύο πόλεων και με τις σκέψειςγια ευμενή υπέρ των Μυανέων αντιμετώπισητων προβλημάτων που θα προέκυπταν μεταξύτων συμβαλλομένων πόλεων.

Ερμηνευτικά ως επίτροπος νοείται εκείνοςστον οποίο έχει ανατεθεί συγκεκριμένη εντολή(επόπτης, οικονόμος, φροντιστής, διαιτητής)και διευθετητής (από το ρήμα διευθετώ) αυτόςπου ταυτοποιεί και κατ’ επέκταση επιλύει, ρυθ-μίζει.

Στην συνθήκη που αναφέραμε δεν αναγρά-φεται ο χρόνος της θητείας των μελών τηςεπιτροπής και ο τρόπος αναπλήρωσής τους.Αρχικά δημοσιεύτηκε από τον Ζ. Μπουσκέ στοΔελτίο της Γαλλικής Αρχαιολογικής Σχολής Αθη-νών το έτος 1965, απ’ αυτό -και με τη φροντίδατου Ευθυμίου Ν. Σταθόπουλου- στα φύλλα 3της 12-3-1966 και 4 της 15-6-1966 του ΦΩΚΙ-ΚΟΥ ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΥ, αναδημοσιεύτηκε στο υπ’αρ. 67 (σσ 14-15) φύλλο της εφημερίδας μας.Αποτελεί, ίσως, το σπουδαιότερο κείμενο τηςαρχαιότητας, το οποίο αφορά τον τόπο μας.

2. Σχόλια – Παρατηρήσεις

α’ Τα ονόματα, που στη σχετική κατάστασηαναφέρθηκαν, προκύπτουν από την αρχαιοελ-ληνική γραμματεία ή από επιγραφές, που βρέ-θηκαν στο χωριό μας, στους Δελφούς κυρίως ήαλλού και οι οποίες αναφέρονται:

α’. Σε οριοθέτηση της ιεράς γης του Απόλλωνα,το κείμενο της οποίας, λόγω της σπουδαιότητάςτου και της σημασίας του, ήταν χαραγμένο στουςορθοστάτες του μεγάλου ναού.

Η Μυανία του Lucien LeratΜετέπειτα χρόνοι

(γ’ συνέχεια και τέλος)

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2018 11

β’. Στο κείμενο της συμφωνίας Μυανίας –Υπνίας.

γ’. Σε απελευθερωτικές πράξεις, ως οι παρέ-χοντες την ελευθερία σε δούλους.

δ’. Σε απελευθερωτικές πράξεις, ως εγγυητές.ε’. Σε απελευθερωτικές πράξεις, ως μάρτυρες.στ’. Ως εγγυητές της προξενίας.ζ’. Ως αμφικτιονικοί επίτροποι.η’. Ως επίτροποι σε οριοθεσία καιθ’. Σε ταφικά ευρήματα.Αναφερόμενος στο θέμα αυτό ο Ευθύμιος Ν.

Σταθόπουλος (ΙΙ, σ. 133) σημειώνει: «Μια λε-πτομέρεια, που έχει τη σημασία της, σχετικά μετις επιγραφές που βρέθηκαν στους Δελφούςκαι στον χώρο της Εσπερίας Λοκρίδας, είναι ότιπάρα πολλές απ’ αυτές αφορούν απελευθερώ-σεις δούλων. Κάτι που συναντιέται βέβαια καισ’ άλλα μέρη της Ελλάδας, αλλά πουθενά σετόσο μεγάλο αριθμό. Σε εκατοντάδες απ’ αυτέςτις επιγραφές αναφέρονται ονόματα προσώ-πων και τόπων απ’ όλο τον χώρο του σημερινούνομού Φωκίδας».

β’ Οι 2 από τους αναφερόμενους είναι γυναί-κες (με αριθμ. 34 και 43) και οι υπόλοιποι άν-δρες. Σημειώνουμε ότι τα ονόματα και των δύογυναικών προκύπτουν από ταφικά ευρήματα.

γ’ Δεν αναφερόμαστε με λεπτομέρειες στιςιδιότητες με τις οποίες εμφανίζονται οι 50 άντρεςΜυανείς στις διάφορες επιγραφές. Κάτι τέτοιοθα πλάτειαζε το θέμα. Παραπέμπουμε πάντωςστις σελίδες του βιβλίου από το οποίο αντλήθη-καν τα στοιχεία. Είναι πολύ κατατοπιστικό, όσοναφορά την ιστορία του τόπου μας κατά την αρ-χαιότητα. Αριθμητικά σημειώνουμε ότι:

(1) Ως εγγυητές σε απελευθερωτικές πράξειςαναφέρονται 8 άνδρες.

(2) Ως εγγυητές της προξενίας παρουσιάζεται1 άνδρας.

(3) Ως επίτροποι στην οριοθεσία (της ΙεράςΧώρας) εμφανίζονται 2 άνδρες.

(4) Ως αμφικτιονικός επίτροπος μνημονεύε-ται 1 άνδρας.

(5) Εμφανίζονται ότι απελευθερώνουν δού-λους με εικονική πώληση 4 άνδρες.

(6) Μνημονεύονται ως μάρτυρες σε απελευ-θερωτικές πράξεις 10 άνδρες και

(7) Δεν προσδιορίζεται η ιδιότητα, με την οποίαπαρουσιάζονται στην επιγραφή 18 άνδρες.

Ας σημειώσουμε, επίσης ότι από ταφικές επι-γραφές προκύπτουν τα ονόματα 5 ατόμων, απότα οποία οι 3 είναι άνδρες και οι 2 γυναίκες.

Ας μνημονεύσουμε, τέλος, τα ονόματα τωναρχόντων της Μυωνίας, όπως προκύπτουναπό τα στοιχεία, που έχουμε στη διάθεσή μας.Είναι οι:

(1) ΑριστίωνΝίκωνος (αρ. 5), περί το 138 π.Χ.,όταν άρχοντας στους Δελφούς (9η ιερατεία)ήταν ο Τιμόκριτος. (Σχετικό κείμενο: LeratII,169)

(2) Κλέονδας (αρ. 29). Και γι’ αυτόν αναφέ-ρεται ο Lerat (II, 137) και

(3) Πανκλής (αρ. 38) Το όνομά του αναφέρεται (στήλη 1, γραμμή

9) στη συμφωνία Μυανίας – Υπνίας. Το σχετικόκείμενο αναφέρει: «Τας Πανκλέος αρχάς».

δ’ Ως προς την οικογενειακή κατάσταση των52 ατόμων, που αναφέραμε, σημειώνουμε ότι:

(1) Είκοσι δύο (22) ανδρών μας είναι γνωστότο όνομα του πατέρα τους.

(2) Ισάριθμων (22) ανδρών γνωρίζουμε τοόνομα του γιου τους.

(3) Τριών (3) ανδρών μας είναι γνωστό τοόνομα του εγγονού τους, αφού στις καταγρα-φές παρουσιάζονται τρεις γενιές (πατέρας –γιος – εγγονός).

(4) Επίσης σε τρεις (3) περιπτώσεις -και γιατους ίδιους λόγους- γνωρίζουμε το όνομα τουπαππού τους, από την πλευρά του πατέρα τουςκαι

(5) Δώδεκα ατόμων, μεταξύ των οποίων καιοι δύο (2) γυναίκες, γνωρίζουμε μόνο το όνομάτους και όχι τα υπόλοιπα στοιχεία τους.

ε’ Στον κατάλογο των 52 ονομάτων Μυα-νέων, που παραπάνω παρουσιάσαμε, υπάρ-χουν κάποιες χαρακτηριστικές περιπτώσεις, οιοποίες προκαλούν το ενδιαφέρον μας, όχι γιατίκαταγράφονται τρεις γενιές της ίδιας οικογέ-νειας, αλλά για τους λόγους, που στη συνέχειαθα σημειωθούν. Είναι οι:

(1) Αμύντας (αρ.2) πατέρας, Αριστόδαμος(αρ.6) γιος, Αμύντας(αρ.1) εγγονός.

(2) Θεόφραστος (αρ.24) πατέρας, Φιλοκρά-της (αρ.49) γιος και Θεόφραστος (αρ.25) εγγο-νός και οι

(3) Ευαρχίδας (αρ.19) πατέρας, Καλλίξενος(αρ.28) γιος και Πολύκριτος (αρ. 41) εγγονός.

Το ενδιαφέρον, που παρουσιάζουν τα ονό-ματα αυτά, έγκειται στο ότι παππούς και εγγο-νός έχουν στις δύο πρώτες περιπτώσεις, το ίδιοόνομα. Φαίνεται ότι το έθιμο που και σήμεραεπικρατεί, το πρώτο αγόρι της οικογένειας ναβαφτίζεται με το όνομα του παππού του από τηνπλευρά του πατέρα του, υπήρχε και κατά την αρ-χαιότητα και διά μέσου των αιώνων έφτασεμέχρι τις μέρες μας, κάνοντας διακριτή την σειράτων γενεών. Αυτό, κατά τη γνώμη μας, αποτελείένα ακόμα στοιχείο της ομαλής και αδιατάρα-κτης σειράς των γενεών, υπό ομαλές συνθήκες.Αποτελεί ένα ακόμα στοιχείο της εθνικής μαςσυνέχειας, παρά τις κατά καιρούς υποδουλώ-σεις. Παρέμειναν σταθερά τα έθιμα, τα ήθη μαςκαι η πίστη στις ηθικές εκείνες αξίες, που εκφρά-ζουν την φυλετική μας ιδιαιτερότητα και την συ-νέχεια του Γένους. Οι κατά καιρούς απόψειςγλωσσολόγων ή άλλων … επιστημόνων δεν είχανως αφετηρία την επιστημονική αλήθεια, αλλάεξέφραζαν δικές τους απόψεις, κυρίως αφελλη-νιστικές και ανθελληνικές.

Παρόμοια περίπτωση, όπως οι δύο που πα-ραπάνω αναφέραμε, συναντήσαμε και στηνΤριτεία (σημερινά Πέντε Όρια).

Β΄ Προσωπογραφία νεοτέρων χρόνων

Ο τόπος μας, ποτέ δεν ένιωσε τη μοναξιά τουακατοίκητου χώρου. Η ανθρώπινη ύπαρξη, απότότε που εμφανίστηκε, πριν από χιλιάδες χρό-νια, είναι συνεχής. Σ’ ένα τόπο δύσκολο καιάνυδρο. Κι όμως υπήρχε, λειτουργούσε και δη-μιουργούσε. Τον κατοικούσαν άνδρες γενναίοι.

Αν εξαιρέσουμε τα λίγα, σχετικά, ονόματαπου η αρχαιολογική έρευνα έφερε στην επιφά-νεια, τα περισσότερα παραμένουν άγνωστα. Κιόμως πέρασαν τη ζωή τους εδώ. Τα κατάλοιπατου αρχαίου τείχους μας φανερώνουν το μέγε-θος της Μυανίας και τη στρατηγική της θέση -με τα δεδομένα της τότε εποχής- στη διαδρομήαπό τους Δελφούς και Άμφισσα προς τη Ναύ-πακτο. Ερείπια κτιρίων συναντάμε και έξω από

το περίγραμμα του σημερινού χωριού. Ίσως ναεκπλήρωναν άλλους σκοπούς, ως ιερά ή φρυ-κτωρίες.

Τα χρόνια όμως, οι αιώνες θα λέγαμε καλύ-τερα, κυλούσαν. Ποια είναι τα στοιχεία εκείνωνπου έζησαν στα χώματά μας; Ήταν χιλιάδες,που όμως έμειναν στην αφάνεια, όπως και σεόλους τους τόπους. Το ίδιο συναντάμε και τηνπερίοδο της τουρκοκρατίας, αφού ο δυνάστηςδεν ενεργούσε απογραφές και δεν κρατούσεμητρώα για τους ραγιάδες. Σε τρία πράγματαέδειχνε ιδιαίτερο ενδιαφέρον: την υποταγή τωνυποδούλων, την καταβολή του χαρατσιού καιτην στρατολόγηση νέων στην ηλικία αγοριών,για τη επάνδρωση του σώματος των γενιτσά-ρων.

Ένας από τους πρώτους στόχους που έθεσεη εφημερίδα μας ήταν -και παραμένει- ναφέρει στο φως αυτούς τους ξεχασμένους. Ναφωτίσει, όσο είναι δυνατόν το παρελθόν, όσοπιο πίσω μπορούσε, αναζητώντας στοιχεία καιτα ονόματα των προγόνων μας και δημοσι-εύοντάς τα στις στήλες της ν’ ανοίξει μια χαρα-μάδα. Να επεκτείνει τα όρια των γνώσεών μαςγια το χρονικό διάστημα πριν από την εθνικήεξέγερση του 1821.

Σπουδαία υπηρεσία, για την επίτευξη τουσκοπού αυτού, προσέφεραν ο αείμνηστος Ευ-θύμιος Ν. Σταθόπουλος, με το δίτομο βιβλίο του«Η ΦΩΚΙΔΑ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ», στο οποίοαποκάλυψε όλους, πιστεύουμε, τους αγωνιστέςτου Ιερού Αγώνα τους καταγόμενους από τηνΦωκίδα, αλλά και ο π. Ιωάννης Καραμέρης, οοποίος με στοιχεία που συνέλεξε από τα ΓενικάΑρχεία του Κράτους διεύρυνε τις γνώσεις μαςγια τα πρόσωπα της περιόδου αυτής.

Καταρτίστηκαν τελικά δέκα (10) κατάλογοι, οιοποίοι ακολουθούν. Γίνεται, νομίζουμε αντιλη-πτό ότι ονομαστικές καταστάσεις των προσώπωνπου αναγράφονται σ’ αυτούς -και αναφέρονταιστην αρχική δημοσίευση- δεν μπορούν εδώ ν’αναφερθούν. Σε κάθε κείμενο όμως υπάρχει πα-ραπομπή στην αρχική καταγραφή, στην οποίαο ενδιαφερόμενος μπορεί να ανατρέξει. Εξάλλου πολλά ονόματα αναφέρονται σε πολ-λούς καταλόγους. Είναι χαρακτηριστικό πάντωςτης πληρότητας της έρευνας Σταθόπουλου τοότι τα ονόματα που αυτός αναφέρει συναντών-ται και σε άλλα -τα περισσότερα- κείμενα.

Υπάρχουν ασφαλώς κενά, που η μέχρι τώραπροσπάθεια δεν κάλυψε. Μακάρι να συνεχι-στούν οι αναζητήσεις στοιχείων. Ας μη ξεχνάμεότι οι συμφορές που έπληξαν τον τόπο μας επε-κτάθηκαν και στον τομέα αυτόν. Υπάρχουν κενά,ιδιαίτερα όσον αφορά τις γυναίκες που είχαν τε-λέσει γάμο με ξενοδημότες πριν από την κατα-στροφή του Απριλίου του 1943, από τότε δηλαδήπου τα Κοινοτικά αρχεία έγιναν σπονδή στην εχ-θρική βαρβαρότητα, και είχαν μεταδημοτεύσεισε άλλους τόπους. Παραμένουν στην αφάνειαγιατί, κατά κανόνα, δεν συμπεριελήφθησαν σταανασυσταθέντα δημοτολόγια, στην πατρική τουςοικογενειακή μερίδα.

Ας παρακολουθήσουμε τα στοιχεία που κα-ταγράφουν οι κατάλογοι αυτοί. Νομίζουμε ότιπαρουσιάζουν ενδιαφέρον. Η σειρά της ανα-φοράς τους είναι τυχαία και δεν αποτελεί αξιο-λόγηση ή χρονολογική καταγραφή.

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 201812

1. Αγωνιστές του Ιερού Αγώνα

Η Εθνική Συνέλευση της 3ης Σεπτεμβρίου του1843, με το Η’ ψήφισμά της, όρισε ότι για ναληφθούν αριστεία έπρεπε οι ενδιαφερόμενοινα έχουν οπωσδήποτε λάβει μέρος στον ΙερόΑγώνα, μέχρι το 1829, και έπρεπε να είχαν γεν-νηθεί το αργότερο το 1814.

Σπουδαία υπηρεσία στην προσπάθεια εντοπι-σμού και καταγραφής εκείνων που μας χάρισαντην εθνική ανεξαρτησία, ανασταίνοντας το υπό-δουλο Γένος, προσέφερε ο αείμνηστος Ευθύ-μιος Ν. Σταθόπουλος, που με το βιβλίο του «ΗΦΩΚΙΔΑ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ»μας παρουσίασε,ύστερα από δεκαετή προσπάθεια και τους συμ-πατριώτες αγωνιστές του Ιερού Αγώνα, μαζί μ’εκείνους ολόκληρης της Φωκίδας.

Στον Ι’ ημίτομο του ανωτέρω έργου αναφέ-ρονται και οι καταγόμενοι από την πατρική μαςγη αγωνιστές, κατά καταλόγους, ως εξής:

Κατάλογος 1: Αρχείο αγωνιστών. Άνδρες 23Κατάλογος 2: Αριστεία αγώνα. Άνδρες 113Κατάλογος 3: Ιερωμένοι και πολίτες. Άνδρες 9Κατάλογος 4: Σώματα οπλαρχηγών. Άνδρες 4Κατάλογος 5: Συντάξεις-προικοδοτήσεις. Κα-

νένα άτομο καιΚατάλογος 6: (Γνωστοί ) πεσόντες. Άνδρες 5.

Δηλαδή συνολικά 154 άνδρες.Για αρκετούς απ’ αυτούς μπορεί να υπολογι-

στεί, κατά προσέγγιση, το έτος γεννήσεώς τους,από νεότερα στοιχεία, όπως είναι οι εκλογικοίκατάλογοι των ετών 1865 και 1879.

Τους καταλόγους των αγωνιστών παρουσιά-σαμε στα φύλλα 20(σελ. 2) και 21(σελ.2) τηςεφημερίδας μας, ενώ στα φύλλα 91(σελ. 14-16)και 92(σελ. 14-16) έγινε σύγκριση των καταλό-γων αυτών προς άλλες πηγές, που είδαν στομεταξύ το φως της δημοσιότητας.

2. Μητρώα αρρένων

Μία από τις βασικότερες, η πλέον πολυά-ριθμη, πηγές πληροφοριών, για τους άνδρεςτου χωριού μας.

Η συμφορά του Απρίλη του 1943, εκτός απότα ανθρώπινα θύματα, εξαφάνισε και τα Κοινο-τικά αρχεία, αφού το κοινοτικό κατάστημα ήταντο πρώτο κτίριο που δοκίμασε τη φασιστικήβαρβαρότητα. Αργότερα, μάλλον το 1945-1946, ο τότε πρόεδρος της Κοινότητας ΓεώργιοςΕυθ. Ζαχαριάς (Βλάχος) από το ΣτρατολογικόΓραφείο της Λαμίας, όπου υπαγόταν το χωριόμας, αντέγραψε τα στοιχεία που εκεί υπήρχανκαι έτσι ανασυστήθηκαν τα μητρώα αρρένων,που αρχίζουν τις καταγραφές τους από το 1839και συνεχίζουν μέχρι σήμερα, στα πλαίσια τηςδιοικητικής υπαγωγής του τόπου μας.

Με σκοπό ν’ αναζητήσουμε τους προγόνουςμας και τη διαδοχική σειρά του σογιού μας, οκαθένας του δικού του, καταγράψαμε στις στή-λες της εφημερίδας μας τα στοιχεία που προκύ-πτουν απ’ αυτά. Τις δημοσιεύσεις αυτές τιςσυναντάμε σε 20 συνέχειες στα φύλλα 17, 19-24, 26-28, 30-37, 42 και 43 και καλύπτουν τοχρονικό διάστημα 1839-1930. Τα ονόματα τωνμετέπειτα χρόνων κρίθηκε σκόπιμο να μη δημο-σιευτούν, οι τυχόν δε ενδιαφερόμενοι μπορούννα αντλήσουν στοιχεία από τα Δημοτικά αρχεία.

Η πληρότητα των καταγραφών στα μητρώααρρένων αμφισβητείται, αφού η σύγκρισή τους

με τα Δημοτολόγια, τους εκλογικούς καταλόγουςτων ετών 1865 και 1879 παρουσιάζει κενά. Πάν-τως οι πηγές που προαναφέρθηκαν αποτελούντις βασικότερες εστίες άντλησης στοιχείων καιεμφανίζουν τη διαδοχική πορεία του τόπου μας.Η μελέτη τους κάνει εμφανή τη δυναμικότητατου παρελθόντος και την πτωτική πορεία, πουσημειώνεται από το κάψιμο του χωριού καιμετά. Στατιστικά σημειώνουμε ότι για το χρονικόδιάστημα από το 1839 μέχρι το 1988 καταγρά-φονται 1928 άνδρες (με 3 διπλογραφές), ενώ ταεπώνυμα των χρόνων αυτών ανέρχονται σε 105.

3. Αγωνιστές στη μάχη της Αράχωβας (1826)

Σε πρώτη έκδοση το 1994 και σε επανέκδοσητο έτος 2001 κυκλοφόρησε το βιβλίο του Αρα-χωβίτη γεωπόνου Γεωργίου Χαρίτου, με τίτλο«Η μάχη της Αράχωβας, υπό τον στρατάρχη Γ.Καραϊσκάκη και οι συντελεστές της», που ανα-φέρεται στην ιστορική εκείνη μάχη (18-24 Νο-εμβρίου 1826) που έκρινε, κατά σοβαρό μέρος,την τύχη του αγώνα της Εθνεγερσίας.

Πέραν από το ιστορικό ενδιαφέρον που πα-ρουσιάζει το βιβλίο αυτό, στο τρίτο μέρος τουκαταγράφει 4.500 περίπου αγωνιστές, απ’ όλεςτις γωνιές του Ελληνισμού. Μεταξύ αυτών και16 Αγιαθυμιώτες, τους οποίους επίσης αναφέ-ρει ο Ε. Ν. Σταθόπουλος στο βιβλίο του.

Στο υπ’ αρ. 92 (σελ. 20-22) φύλλο της εφημε-ρίδας μας υπάρχει σχετικό κείμενο του ΣπύρουΕυστ. Κυριάκη με λεπτομερή στοιχεία για τηνπερίπτωση αυτή.

4. Στρατιωτικοί αιτούντες αριστεία (1841)

Θα αναφερθούμε και στο επόμενο κεφάλαιοστον π. Ιωάννη Καραμέρη, που ψάχνοντας γιατις ρίζες του έφερε στην επιφάνεια σημαντικάιστορικά στοιχεία για τον τόπο μας, στον οποίοπροσδιορίζει τις απαρχές του σογιού του.

Στην προκειμένη περίπτωση πρόκειται για «Κα-τάλογο των εκ της Διοικήσεως της Φωκίδας αρ-χαίων Στρατιωτικών, αιτούντων αριστεία»,πουεντοπίστηκε στα Γενικά Αρχεία του Κράτους. Οκατάλογος αυτός περιέχει τριάντα (30) ονόματααγωνιστών καταγόμενων από τη Φωκίδα, οιοποίοι υποβάλλουν το σχετικό αίτημα. Οι 11 απ’αυτούς κατάγονται από την Αγία Ευθυμία και ταστοιχεία τους αναφέρει επίσης ο Ε. Ν. Σταθόπου-λος στο 2ο κατάλογο -αριστεία του Αγώνα- του βι-βλίου του. Σχετική παρουσίαση έγινε στο φύλλο91 (σελ. 20-22) της εφημερίδας μας.

5. Αγιαθυμιώτες γεωργοί το 1856

Οι προσπάθειες του π. Ιωάννη Καραμέρη,από τη Λαμία, στην αναζήτηση της ρίζας τουσογιού του, έφεραν στην επιφάνεια, από τα Γε-νικά Αρχεία του Κράτους, κατάσταση γεωργώντου χωριού μας, του έτους 1856.

Η κατάσταση αυτή περιλαμβάνει 131 άτομα,από τα οποία οι 120 άνδρες και 11 γυναίκες.Από τους άνδρες αυτούς οι 2 είναι ιερείς. Τοκείμενο αυτό παρουσιάστηκε από το ΣπύροΕυστ. Κυριάκη στο 87ο φύλλο της εφημερίδαςμας (σελ. 24-25). Είναι ένα πολύ σημαντικό έγ-γραφο, από τα παλαιότερα της εποχής μετά τονΕθνικό ξεσηκωμό.

Από τους αναφερόμενους άνδρες οι 83 εντοπί-ζονται και στις καταγραφές του Ευθυμίου Ν. Στα-θόπουλου και αναδεικνύουν την προσφορά τουάξιου πατριώτη στην ιστορία της πατρικής γης.

6. Εκλογικός κατάλογος 1865

Στον εκλογικό κατάλογο του 1865, τον αρχαι-ότερο για την περιοχή μας που έχουμε υπόψημας, έχουν καταχωρηθεί 274, άνδρες μόνον,αφού το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαιδεν είχε -και για πολλές δεκαετίες μετά- παρα-χωρηθεί στις γυναίκες.

Από τους 274 άνδρες του καταλόγου οι 226είχαν γεννηθεί πριν από το 1839, χρονολογίαπου άρχισε να τηρείται το μητρώο αρρένων καιοι τελευταίοι 48 μετά το έτος αυτό. Από τουςτελευταίους μόνον τους 7 τους συναντάμε καιστα μητρώα αρρένων.

Αρκετοί από τους αγωνιστές του Ιερού Αγώναβρισκόντουσαν στη ζωή και απολάμβαναν μέσαστη φτώχεια τους, τα αγαθά της ελευθερίας, πουμε ιδρώτα και αίμα -στην κυριολεξία- είχαν κατα-κτήσει. Συνολικά συναντάμε 65 αγωνιστές, όπωςμε λεπτομέρεια αναφέρονται στα φύλλα 84 (σελ.37-39) και 85 (σελ.10-12) της εφημερίδας μας.

7. Εκλογικός κατάλογος 1879

Ο εκλογικός αυτός κατάλογος συντάχτηκε,μάλλον, το 1877 και χρησιμοποιήθηκε για πρώτηφορά, στις εκλογές του 1879. Τον παρουσιάσαμε,από τις στήλες της εφημερίδας μας στο 31ο

φύλλο (σελ. 2-4).Στον κατάλογο αυτόν είναι καταχωρημένοι 295

άνδρες, από τους οποίους οι 95 φέρονται με έτοςγεννήσεως προ του 1839 και οι υπόλοιποι 200μετά το έτος αυτό. Από τους τελευταίους τους81 τους συναντάμε και στα μητρώα αρρένων.

Στην κατάσταση αγωνιστών, που με πάθοςπαρουσίασε ο αείμνηστος Ευθύμιος Ν. Σταθό-πουλος στην ΦΩΚΙΔΑ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ συ-ναντάμε 14 αγωνιστές, αφού οι υπόλοιποι είχανφύγει, όπως φαίνεται, από τη ζωή.

8. Κατάλογος πεσόντων

Με μια σειρά άρθρων προσπαθήσαμε να πα-ρουσιάσουμε, από τις στήλες της εφημερίδαςμας, τις θυσίες του τόπου μας. Να φέρουμε στοπροσκήνιο όλους εκείνους τους ξεχασμένους,που «τοις κείνων ρήμασι πειθόμενοι» προσέ-φεραν την ύπαρξή τους στο βωμό του εθνικούχρέους. Κι ήταν πολλοί. Μνημονεύτηκαν επίσηςτα αναίτια θύματα εχθρικών κατοχικών περιό-δων και τα άτομα εκείνα που πλήρωσαν με τηζωή τους «τη διχόνοια τη δολερή».Διδαχτή-καμε άραγε από τα σφάλματα του πρόσφατουπαρελθόντος;

Η κατά κατηγορίες παρουσίαση όλων των ανω-τέρω ατόμων (101 ανδρών και 3 γυναικών) έγινεστο προηγούμενο (107ο) φύλλο μας (σελ. 12-13).Από την πλευρά που τώρα εξετάζουμε το θέμα,δεν παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, αφού μι-κρός αριθμός από τους πεσόντες δεν είναι κατα-γεγραμμένος στα Δημοτολόγια ή στα Μητρώααρρένων της κοινότητάς μας. Ειδικότερα:

α’. Σαράντα επτά (47) άνδρες έχουν καταχω-ριστεί στα Δημοτολόγια και τα Μητρώα αρρέ-νων Αγίας Ευθυμίας.

β’. Επτά άνδρες (7) και δύο (2) γυναίκες τουςσυναντάμε στα Δημοτολόγια, όχι όμως και σταΜητρώα αρρένων.

γ’. Τριάντα οκτώ (38) άνδρες τους βρίσκουμεστα Μητρώα αρρένων, όχι όμως και στα Δημο-τολόγια.

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2018 13

δ’. Δέκα (10) ατόμων (9 ανδρών και 1 γυναί-κας) τα ονόματα δεν τα συναντήσαμε σε κά-ποιον από τους καταλόγους μας.

Τέλος πενήντα πέντε (55) ατόμων -53 ανδρώνκαι 2 γυναικών- κατορθώθηκε να εξασφαλι-στούν φωτογραφίες τους, που κατά διαστή-ματα δημοσιεύτηκαν στις στήλες μας.

Στο πρόσφατο παρελθόν είχαμε την ευκαιρίανα επισκεφτούμε δύο μαρτυρικούς τόπους: ταΚαλάβρυτα και το Δίστομο. Τα πρώτα έχουν χα-ρακτηριστεί μαρτυρική πόλη με το άρθρο 25του Νόμου 2130/22-4-1993 (ΦΕΚ 62Α της 23-4-1993) και το δεύτερο με το Π.Δ. 399 της 7-12-1998 (ΦΕΚ 277Α της 10-12-1998). Ήταν μιαδίκαιη ηθική επιβράβευση των θυσιών των κα-τοίκων τους. Θυσιών όχι μόνον υλικών, αλλάκυρίως -και προ πάντων- θυσιών αίματος. Ηίδια αναγνώριση, απ’ όσο γνωρίζουμε έχειαπονεμηθεί και σε 98 ακόμα πόλεις ή χωριά,μεταξύ των οποίων και στη δική μας μικρή πα-τρίδα (Π.Δ. 99 της 10-3-2000, ΦΕΚ 97Α της 16-3-2000).

Και στις δύο πόλεις που προαναφέραμε, ηεθνική μνήμη έστησε μουσεία των ολοκαυτω-μάτων τους στα οποία, εκτός των άλλων, έχουναναρτηθεί και φωτογραφίες των θυμάτων τηςαιματοβαμμένης εκείνης περιόδου. Μήπως θαέπρεπε ν’ ακολουθήσουμε το παράδειγμά τουςκαι σε κάποιο χώρο του Κοινοτικού καταστήμα-τος να τοποθετήσουμε φωτογραφίες της δικήςμας -διαχρονικά- προσφοράς. Δεν νομίζουμε ότιη Κοινοτική αρχή -με τη νομική μορφή και τιςδυνατότητες που έχει σήμερα- μπορεί να καλύ-ψει την περίπτωση οικονομικά. Ας ελπίσουμεότι την πρωτοβουλία θα αναλάβει ο Σύλλογόςμας με τη συνεργασία της τοπικής Κοινότηταςκαι του Δήμου Δελφών. Οι 55 φωτογραφίες (53ανδρών και 2 γυναικών) που έχει στη διάθεσήτης η εφημερίδα μας είναι και στη δική τουςδιάθεση. Νομίζουμε ότι το κόστος δεν είναι δυ-σανάλογο των δυνατοτήτων μας.

9. Μετανάστες στην Αμερική

Ο φίλος Στάθης Ευθ. Δρόλαπας, μετανάστηςκι αυτός, είχε την καλοσύνη χρησιμοποιώνταςτα σύγχρονα ηλεκτρονικά μέσα, να εντοπίσεισυγχωριανούς μας μετανάστες στις ΗνωμένεςΠολιτείες, των πρώτων δεκαετιών του 20ου

αιώνα. Αναφέρονται στην κατάσταση που συν-τάχτηκε 100 άνδρες, από τους οποίους τους 8δεν τους συναντήσαμε γραμμένους στα Μη-τρώα αρρένων.

Την κατάσταση, που αναφέραμε, παρουσιά-σαμε στο 67ο (σελ. 20-22) φύλλο της εφημερίδαςμας, ενώ είχε προηγηθεί στο φύλο 29 (σελ. 10-13) η αναφορά στις δραστηριότητες του Συλλό-γου των ξενιτεμένων μας στην Νέα Υόρκη, πουείχαν (και έχουν) συγκροτήσει την AGEOEFTHE-MEOTON SOCIETY MEONIA. Στοιχεία για το Σύλ-λογο αυτό μας προσέφερε ο αείμνηστος ΗλίαςΛ. Λουκόπουλος. Στην καταγραφή αυτή είχαναναφερθεί τα ονόματα 60 περίπου συντοπιτώνμας, μελών του Συλλόγου, που δεν καλύπτουν,κατά τη γνώμη μας, το σύνολο των μεταναστώντης περιοχής. Στο φύλλο της εφημερίδας μας,που προαναφέραμε, παρουσιάστηκε σε αδρέςγραμμές και η προσφορά των μελών του Συλ-λόγου στην πατρική τους γη.

Μία πλήρης καταγραφή των όπου γης συντο-

πιτών μας, πολλοί από τους οποίους αποτε-λούν την τρίτη, ίσως και την τέταρτη γενιά τωνμεταναστών, είναι ένα δύσκολο έργο, που κά-ποτε πρέπει ν’ αναληφθεί.

Σημειώνουμε, τέλος, ότι 3 από τους μετανά-στες αυτούς επέστρεψαν στην Πατρίδα καιέπεσαν «υπέρ αυτής» σε αγώνες του έθνουςκαι άλλοι 3 δολοφονήθηκαν από τους Ιταλούςτον Απρίλιο του 1943 στο χωριό.

10. Δημοτολόγια

Το πρώτο θύμα της φασιστικής θηριωδίας, τονΑπρίλιο του 1943, υπήρξε το Κοινοτικό κατά-στημα του χωριού μας. Η βιβλική καταστροφήτης χρονιάς εκείνης εξαφάνισε τα όποια στοιχείαυπήρχαν, για τις οικογένειες του χωριού. Κυρίωςεξαφανίστηκαν στοιχεία για γυναίκες που είχανπαντρευτεί έξω από το χωριό και συγκρότησανοικογενειακές μερίδες στους τόπους εγκαταστά-σεώς τους. Αργότερα καθιερώθηκαν νέα δημο-τολόγια, που μέχρι την 31-12-1998, τελευταίαημερομηνία της αυτοτελούς αυτοδιοικητικήςΚοινοτικής μονάδας, συστήθηκαν 779 οικογενει-ακές μερίδες.

Ο αριθμός, ο συνολικός αριθμός, των ατόμωνπου αναγράφεται στις οικογενειακές αυτές με-ρίδες δεν μπορεί με ακρίβεια να υπολογιστεί -τον ανεβάζουμε σε 3.000-3.500 άτομα- γιατίπολλά απ’ αυτά έχουν καταχωρηθεί δύο φορές(την πρώτη στην πατρική οικογενειακή μερίδακαι την δεύτερη σε αυτοτελή δική τους). Εξάλλου τα δημοτολόγια, σε αντίθεση με τα μη-τρώα αρρένων, δέχονται τις όποιες μεταβολέςστην οικογενειακή κατάσταση των ατόμων πουέχουν εγγραφεί σ’ αυτά.

Από τις στήλες της εφημερίδας μας και γιαευνόητους λόγους δεν είναι δυνατόν να δημο-σιοποιηθούν στοιχεία των δημοτολογίων μας.Πληροφοριακά πάντως σημειώνουμε ότι συ-ναντήσαμε 106 επώνυμα, με πολυπληθέστερεςοικογενειακές μερίδες στα:

1. Δρόλαπας: Οικογενειακές μερίδες 362. Λαλλάς: Οικογενειακές μερίδες 363. Αγαπητός: Οικογενειακές μερίδες 354. Γλυμής: Οικογενειακές μερίδες 325. Παππάς: Οικογενειακές μερίδες 306. Πατάκας: Οικογενειακές μερίδες 307. Παύλου: Οικογενειακές μερίδες 308. Ντούρος: Οικογενειακές μερίδες 249. Καραμέρης: Οικογενειακές μερίδες 2310. Κόλλιας: Οικογενειακές μερίδες 22 και11. Κυριάκης: Οικογενειακές μερίδες 21Σχετικά με τα άτομα-ανδρόγυνα των οικογε-

νειακών μερίδων σημειώνουμε ότι:α) Σε 505 οικογενειακές μερίδες και οι δύο

σύζυγοι κατάγονται από την Αγία Ευθυμία.β) Σε 26 οικογενειακές μερίδες ο σύζυγος κα-

τάγεται από άλλο μέρος (σε 11 περιπτώσειςαπό τη Βουνιχώρα).

γ) Σε 246 οικογενειακές μερίδες η σύζυγος κα-τάγεται από άλλο μέρος. Τη πρώτη θέση κατέχεικι εδώ η Βουνιχώρα με 32 νύφες στο χωριό μαςκι ακολουθούν η Άμφισσα, η Αθήνα και το Σερ-νικάκι με 23,16 και 7 γυναίκες αντίστοιχα.

Τέλος σε δύο (2) περιπτώσεις και οι δύο σύ-ζυγοι κατάγονται από άλλο μέρος.

Νεότερα στοιχεία που έχουμε υπόψη μας,μας οδήγησαν στη διαπίστωση ότι μέχρι το2009 στον Καποδιστριακό Δήμο της Άμφισσας

και μεταξύ των οικογενειακών μερίδων 7156-8095, σχηματίστηκαν, όσον αφορά το χωριόμας, 70 νέες οικογ. μερίδες, στις οποίες έχουνκαταχωρηθεί 102 συνολικά άτομα (53 άνδρεςκαι 49 γυναίκες) που αυτοδίκαια, λόγω ηλικίας,έχουν εγγραφεί και στους εκλογικούς καταλό-γους. Απ’ αυτούς οι 4 άνδρες και οι 15 γυναίκεςφέρονται με τόπο καταγωγής εκτός Αγίας Ευ-θυμίας.

Η δυναμικότητα ενός τόπου δεν αποδεικνύε-ται μόνον από τις ανά δεκαετία απογραφέςπληθυσμού, αλλά και από τα στοιχεία τωνεκλογικών καταλόγων. Με τα ισχύοντα σήμεραη εγγραφή στα Δημοτολόγια σημαίνει -για τουςέχοντες το 17ο έτος της ηλικίας και άνω- και κα-ταχώρηση στους εκλογικούς καταλόγους. Απ’όλα αυτά πηγάζει η υποχρέωση όλων μας ναδιατηρήσουμε τις εγγραφές μας στα Δημοτο-λόγια και τους εκλογικούς καταλόγους ή ναεπανεγγραφούμε σ’ αυτά. Για να φανεί λευκόςκαπνός, που δυστυχώς αμαυρώνεται από μιαάκρως μελανή πραγματικότητα.

Τα στοιχεία και από τις απογραφές πληθυ-σμού και από τους εκλογικούς καταλόγους είναιεύγλωττα:

Α΄ Απογραφές πληθυσμού

1. Έτους 1940, κάτοικοι 15282. Έτους 1951, κάτοικοι 11733. Έτους 1961, κάτοικοι 10874. Έτους 1971, κάτοικοι 8505. Έτους 1981, κάτοικοι 6706. Έτους 1991, κάτοικοι 7567. Έτους 2001, κάτοικοι 597 και8. Έτους 2011, κάτοικοι 452

Β΄ Εκλογικοί κατάλογοι

1. Έτος 2002, εγγεγραμμένα 802 άτομα2. Έτος 2004, εγγεγραμμένα 764 άτομα3. Έτος 2007, εγγεγραμμένα 743 άτομα4. Έτος 2009, εγγεγραμμένα 725 άτομα και5. Έτος 2015, εγγεγραμμένα 685 άτομαΔιευκρινίζουμε ότι μεγάλο ποσοστό εκείνων

που ασκούν το εκλογικό τους δικαίωμα στοχωριό (τουλάχιστον οι μισοί) διαμένουν μόνιμασε αστικά κέντρα, οι περισσότεροι στην Αθήνα.Εξυπακούεται ότι υπάρχει εγγραφή τους καιστα Δημοτολόγια.

Διακατεχόμενος απ’ αυτές τις σκέψεις ο αεί-μνηστος Ευθύμιος Τάσου Δρόλαπας γράφειστις σημειώσεις του ποιητικού του έργου «ΤαΣάλωνα» (σ. 86):

«Όσοι από τους παλαιότερους θυμούνται τοχωριό μας με τους 2.500 κατοίκους να πλημμυ-ρίζουν τις «Φτελιές» και την «Καταβόθρα», τη«Σπασμένη», και τον «Λούμπακα», την εποχήπου το ξεφύλλιασμα γινόταν γλέντι και ο τρύ-γος πανηγύρι, νοσταλγούν τα ανόθευτα εκείναχρόνια και αναζητούν ένα ξέφωτο για να πε-ζέψουν τη μνήμη, πριν την πνίξουν οι ασφά-κιες και τα πουρνάρια της λήθης».

Κι εμείς συμπληρώνουμε:Γιατί οι πατρίδες μας υπάρχουν εκεί που

ακόμα οι άνθρωποι μπορούν να χορεύουν καινα τραγουδούν, όπου μπορούν να πηγαίνουνγια προσκύνημα και ν’ ανάβουν το καντήλι τωνγονιών τους και των προγόνων τους. Και να δα-κρύζουν.

Ευθύμιος Κων. Γλυμής

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 201814

Η μεγάλη εορτή της Χριστιανοσύνης, του Θείου Πάθους και της Ζωηφόρου Αναστάσεως αποτέλεσε και ανεξάντλητη πηγή έμπνευ-σης για την καλλιτεχνική δημιουργία. Με μια μικρή παρέκκλιση στην από χρόνια καθιερωμένη πασχαλιάτικη στήλη των «Α.Ν.», φέτοςαναδιφήσαμε και παρουσιάζομε, μαζί με τις πάντα εγκάρδιες – προσωπικές ευχές μας σε όλους, συμπατριώτες, αναγνώστες, φίλους,ένα κείμενο απ’ τον ευωδιαστό λειμώνα της Λαογραφίας μας. Τα συγκλονιστικά γεγονότα της Μ. Εβδομάδος, αγγίζοντας και συγκι-νώντας βαθειά τη λαϊκή ψυχή, έχουν δημιουργήσει μια μεγάλη αλυσίδα αξιοθαύμαστων εθίμων και παραδόσεων. Η βίωση και ησυνέχισή τους, με όλα τα κύματα αστικοποίησης, παγκοσμιοποίησης που μας έχουν κατακλύσει, διατηρούν τη συλλογική ταυτότητακαι διασώζουν τη φρεσκάδα του πνεύματος των εορτών, που έτσι αξίζει να τις ζούμε, ξεφεύγοντας για λίγο, ή περισσότερο απ’ ταδεσμά του ατομικισμού και της μοναξιάς.

Εμβληματικά και ταυτισμένα με το Πάσχα, τα κόκκινα αυγά, παρουσιάζονται σε κείμενο που πρωτοδημοσιεύτηκε στη ‘‘ΣτερεάΕλλάδα’’ του κ. Η. Ασημακόπουλου (τ. Απρίλιος 1972, σ. 39-40) της θεσσαλονικιάς λογοτέχνιδας Ερατώς - Αικατερίνης Μέλλου. Ηπροέλευση, η διαμόρφωση του εθίμου της βαφής από τον έξοχό μας βυζαντινισμό, η επανεισαγωγή του τσουγκρίσματος, όταν απε-λευθερώθηκε η Ελλάδα, εκτίθενται με απλό, όμορφο τρόπο, που και τις γνώσεις μας εμπλουτίζει αλλά και συνδέει αποκαλυπτικά τοέθιμο με τη μεγάλη επικείμενη εορτή. Καλή Ανάσταση και τύχη στα τσουγκρίσματα των κόκκινων αυγών! Στο κείμενο έγιναν κάποιεςαναγκαίες μικροεπεμβάσεις, για την εδώ αναδημοσίευσή του...

ΤΑ ΠΑΣΧΑΛΙΝΑ ΚΟΚΚΙΝΑ ΑΥΓΑΥπό Ερατούς Αικ. Γ. Μέλλου

Μεγάλη Πέμπτη…. Οι καμπάνες των Εκκλησιών όλης της Ελλάδοςμε την ηχώ τους πρωί πρωί θα καλέσουν τους Χριστιανούς στην θείαλειτουργία. Σε πολλά μέρη της χώρας μας επικρατεί το έθιμο, μετην πρώτη καμπάνα η νοικοκυρά να ρίξη στην κόκκινη βαφή τοπρώτο αυγό, το οποίο αφιερώνει στον Χριστό χαράζοντας ΙΧ καιμετά το τοποθετεί στο εικονοστάσιο ολόκληρο το χρόνο, μετά βάφειόσα αυγά θέλει, συγχρόνως δένει στον εξώστη ή στο παράθυρο τουσπιτιού μια κόκκινη κορδέλα, ή απλώνει ένα κόκκινο ύφασμα και τομαζεύει μόλις αρχίσει ο Εσπερινός, εις ανάμνηση της κόκκινης χλα-μύδας που φόρεσαν στον Χριστό πριν τον οδηγήσουν στον Πιλάτο…

Το αυγό, επειδή έχει το ζωντανό σπέρμα εντός του, ασκεί μεγάλοσεβασμό στους Έλληνες από τους μυθολογικούς χρόνους μέχρι σή-μερα, γι’ αυτό ο λαός μας σε πολλά μέρη πιστεύει, ότι με την ευλο-γία της εκκλησίας, αποκτά εξαιρετική δύναμη εναντίον κάθεκαιρικής μεταβολής.

Γι’ αυτό μαζεύουν τα αυγά από μαύρες όρνιθες και την Μ. Πέμπτηρίχνουν πρώτο στην βαφή ένα από αυτά, στο όνομα της Παναγίαςκαι του δίνουν ιδιαίτερη ονομασία, Ευαγγελισμένα ή Μεγαλοπε-φτιάτικα και αναστημένα. Την ονομασία αυτήν την δίνουν από τηνημέρα που θα τα πάνε στην εκκλησία για να ευλογηθούν. Μετά τηνευλογία τα τοποθετούν την Άνοιξη στις ρίζες των καρποφόρων δέν-δρων, για να τους δώσουν (ή να φέρουν) άφθονα φρούτα. Πολλοίχωρικοί θάβουν από αυτά τα ευλογημένα αυγά στο χωράφι τουςόταν αρχίσουν την σπορά και πιστεύουν πως την χρονιά αυτή θά-χουν άφθονα δημητριακά.

Σε πολλά μέρη της Ελλάδος παρακολουθούν τις μαύρες κόττες τηνΜ. Πέμπτη και μόλις πάρουν το πρώτο αυγό που θα γεννηθή, αμέ-σως το ρίχνουν στην κόκκινη βαφή και το ονοματίζουν της Πανα-γίας, το τοποθετούν στο εικονοστάσι και το αφήνουν τρία χρόνιαγια να αποκτήση μεγάλη θαυματουργική δύναμη, οπότε ονομάζεταικρατητήριον και το χρησιμοποιούν πάντοτε επί εγκύων γυναικών ήκαι ζώων που αδυνατούν να κρατήσουν το έμβρυο· πιστεύουν οιαπλοί αυτοί άνθρωποι ότι μόλις το τοποθετήσουν στην κοιλιά, εξα-σφαλίζουν φυσιολογικό τοκετό. Τα παράξενα αυτά έθιμα γίνονταισε ωρισμένα μέρη της χώρας μας.

Σε όλα τα Χριστιανικά σπίτια του κόσμου την ημέρα αυτή βάφον-ται κόκκινα αυγά και σε πολλούς ανθρώπους γεννιέται το ερώτημα,πότε άρχισε και γιατί κυριαρχεί παντού αυτό το ωραίο έθιμο!

Η έρευνά μου θα σας λύσει ελπίζω, κατά κάποιον τρόπο, την πε-ριέργειά σας. Οι πρόγονοί μας κατά τους μυθολογικούς χρόνους, τοαυγό το είχαν ως έμβλημα κοσμογονίας, γι’ αυτό του έδιναν μεγάλητιμή και έπαιζε σπουδαίο ρόλο στη ζωή τους.

Όπως ξέρουμε, ο Δίας ερωτεύθηκε την θνητή Λήδα, την σύζυγοτου Τυνδάρεω, και για να την κατακτήσει, μεταμορφώθηκε σε κύκνο.

Έτσι αργότερα η Λήδα γέννησε δύο αυγά: από το ένα βγήκε η ωραίαΕλένη και από το άλλο αυγό ο Κάστωρ και ο Πολυδεύκης. Αλλά καιη Αφροδίτη της Συρίας στις Φοινικικές παραδόσεις γεννήθηκε απόένα αυγό, που το εκκόλαψαν περιστέρια στις όχθες του Ευφράτη.Μα και η μητέρα της τριάδας του Ινδικού Πανθέου Βαρανή, εγέν-νησε τρία αυγά, από τα οποία εξεκολάφθησαν ο Βράχμα, ο Βισχνούκαι ο Σίβα.

(...) το βάψιμο των κόκκινων αυγών είναι έθιμο Εβραϊκό. Οι Ισ-ραηλίτες εόρταζαν πάντα το Πάσχα τους σφάζοντας έξω στην αυλήτου σπιτιού τους ένα καλοθρεμμένο αρνί, φροντίζοντας πάντα τοαίμα που έτρεχε από το λαιμό του, να χυθή μέσα σε ένα καθαρόκουβά. Η σφαγή αυτή γινόταν εις ανάμνηση του αμνού, προς τιμήντου Θεού, που άγγελος Κυρίου τους συμβούλεψε να σφάξουν αρνιάκαι με το αίμα τους να σημαδέψουν τις εξώπορτες των σπιτιώντους, για να γλυτώσουν έτσι τα πρωτότοκα παιδιά τους από τηνσφαγή, που για τιμωρία του σκληρού Φαραώ, έπαθαν τα παιδιάτων Αιγυπτίων.

Με το αίμα του θυσιαζόμενου αμνού, πριν πήξει, ζωγράφιζαν επί-σης ιερογλυφικά σημεία εις όλα τα δοχεία που γέμιζαν νερό, το κα-τώφλι του σπιτιού τους και τους τοίχους. Έτσι νόμιζαν ότι έδιωχνανκάθε κακό πνεύμα. Ένα Πάσχα ένας Ιουδαίος αγόρασε αυγά για τιςμεγάλες ημέρες, αλλά επειδή έλειπε η γυναίκα του και μη βρίσκον-τας κατάλληλο δοχείο, άρπαξε τον κουβά που το πρωί είχε συγκεν-τρώσει το αίμα του αρνιού που έσφαξε, χωρίς να προσέξει καθόλουτα υπολείμματα του αίματος στο βυθό του δοχείου και τοποθέτησεπρόχειρα μέσα τα αυγά. Μα όταν αργότερα έφτασε η σύζυγός του,παίρνοντας τα τελευταία αυγά για να τα βράσει και αυτά, τάχασεκι έμεινε με ανοιχτό το στόμα, από το ωραίο κόκκινο χρώμα που εί-χανε πάρει. Άρχισε να φωνάζει από χαρά και φώναζε για να τα δουνοι γειτόνισσές της. Το εθεώρησε σαν το καλλίτερο καλορρίζικο ση-μάδι του σπιτιού της, γιατί το κόκκινο χρώμα τότε οι Εβραίοι, μα καισήμερα ακόμη, το θεωρούν ένδειξη θριάμβου και μεγάλης χαράς.Από εκείνη την ημέρα επεκράτησε το έθιμο στους Ισραηλίτες ναβουτούν στο αίμα του αρνιού πρώτα όσα αυγά διέθεταν, και μετάνα χρίζουν την αυλόπορτα, τους τοίχους του σπιτιού τους, μα και τοκατώφλι της πόρτας ιδίως, για να δείξουν ότι δεν παρέλειψαν νακάνουν την θυσία τους στον Σαβαώθ. Αλλά επειδή κατά κάποιοντρόπον έφευγε το αίμα όταν έβραζαν, γι’ αυτό σκέφτηκαν και τά-βραζαν πρώτα άσπρα και τα έβαφαν με αρνίσιο αίμα, μετά, και έτσιδιετηρείτο το κόκκινο χρώμα ζωηρότατο.

Πέρασαν χρόνια και χρόνια, όταν ο Θεός της Αγάπης και της Ει-ρήνης, ο μεγάλος διδάσκαλος των ανθρωπιστικών αληθειών, πλή-ρωσε την διδασκαλία του με σταυρικό θάνατο, μα την τρίτη μέρα οΧριστός Ανεστήθη! Ο Χριστιανισμός επεκράτησε και εις ένδειξη με-

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2018 15

γάλης χαράς για τον θρίαμβο της Αναστάσεως, οι εκχριστιανισμένοιΕβραίοι εξακολούθησαν να βάφουν κόκκινα αυγά. Έτσι σιγά – σιγάέγινε αυτό το ωραιότατο έθιμο και δεν άργησαν όλοι οι Χριστιανοίτου κόσμου να βάφουν κόκκινα αυγά, αλλά και διαφόρων χρωμά-των για να δείξουν την μεγάλη χαρά τους. Στην Ελλάδα, εκτός τουβαψίματος των κόκκινων αυγών, καθιερώθη και το τσούγκρισματων αυγών το Πάσχα, γιατί πίστευαν ότι το τσούγκρισμα συμβόλιζετην Ανάσταση του Κυρίου. Δηλ., όπως από το σπασμένο κέλυφοςαναπηδά η ζωή, το πουλάκι, έτσι και από τα σπασμένα δεσμά τουτάφου επανήλθε η ζωή «εκ του θανάτου άνθρωπος».

Το έθιμο του τσουγκρίσματος των κόκκινων αυγών το καθιέρωσεπρώτα στη Βυζαντινή Αυλή ο Μέγας Κωνσταντίνος, μαζί με τη μη-τέρα του Αγία Ελένη. Στην τελετή αυτή ετηρούντο αυστηρά όλοι οικανόνες της μεγάλης εθιμοτυπίας. Στην αυτοκρατορική αίθουσαπου άφθονο χρυσάφι και ασήμι στόλιζαν τους θρόνους και τα βα-ρειά έπιπλα, ο αυτοκράτορας και η μητέρα του, στα χρυσοποίκιλταντυμένοι, με τις ολόχρυσες κορώνες στο κεφάλι τους, που οι πολύ-τιμοι λίθοι άστραφταν σαν αστέρια κάτω από τον ουρανό, κάθοντανστους θρόνους των. Δίπλα στην Βασιλομήτορα, την πρώτη Δέσποινατου Βυζαντίου, στέκονταν η κυρία επί των τιμών, και δεξιά του αυ-τοκράτορα ο πρώτος υπασπιστής του.

Στις δέκα το πρωί της Κυριακής του Πάσχα άρχιζε η λαμπρή τε-λετή. Οι καλεσμένοι πλησίαζαν, ντυμένοι και αυτοί πολυτελέστατα,τον αυτοκράτορα, υποκλίνονταν μπροστά του, και μετά η Κυρία επίτων Τιμών τους έδιδε από ένα κόκκινο αυγό από το πολύτιμο ολό-χρυσο πανέρι που κρατούσε, για να τσουγκρίσουν, πρώτα με τοναυτοκράτορα Κωνσταντίνο και μετά με τη Βασιλομήτορα Ελένη. Ανέσπαζε το αυγό του αυτοκράτορα, τότε ο υπασπιστής του τού έδιδεάλλο, και ξανάρχιζε το τσούγκρισμα με τον Κωνσταντίνο, ενώ συνε-χώς εδίδοντο και εγκάρδιες ευχές.

Όταν τελείωνε η ωραία τελετή του τσουγκρίσματος, σηκωνότανο Αυτοκράτορας και μεγαλόπρεπα προχωρούσε στην διπλανή αί-θουσα και ακολουθούσαν όλοι οι προσκεκλημένοι, και έμπαινανόλοι μαζί στην τραπεζαρία για να καθίσουν στο πασχαλινό τραπέζικαι ευτυχισμένοι σαν μια οικογένεια να γιορτάσουν διασκεδάζονταςως αργά την νύχτα, και ψάλλοντας το «Χριστός Ανέστη» τελείωνε η

Μεγάλη γιορτή. Αργότερα, επί βασιλείας του Μανουήλ Κομνηνού (1143 – 1180),

εξακολούθησε η ίδια φυσικά εορταστική γιορτή της Κυριακής τουΠάσχα, με την διαφορά πως ο αυτοκράτορας, για να ευχαριστήσειπερισσότερο τους αυλικούς του, τους πρόσφερε χρυσωμένα αυγά,τα οποία προηγουμένως είχανε κοπή στη μέση με μεγάλη προσοχήκαι σε κάθε αυγό είχανε βάλει μέσα κοσμήματα, κομψοτεχνήματακαι διάφορα άλλα πολύτιμα αντικείμενα, μετά τα ξανακολλούσανκαι έτσι περίμενε καθέναν και μιά μεγάλη έκπληξη.

Σε πολλά μέρη της Ελλάδος επικρατεί η συνήθεια την νύχτα τηςΑναστάσεως, όταν ο παπάς διαβάζει τη μεγάλη ευχή του Ιωάννουτου Χρυσοστόμου και μόλις ψάλλει «Νηστεύσαντες και μη νηστεύ-σαντες ευφρανθήτε σήμερον» βγάζουν οι εκκλησιαζόμενοι τα κόκ-κινα αυγά από την τσέπη τους και τσουγκρίζουν μεταξύ τους,τρώγοντας από λίγο–λίγο για να διαρκέσει όσο να τελειώσει το διά-βασμα της ευχής.

Στο Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως εξακολουθεί και σήμερα οΠατριάρχης να μοιράζει ευλογημένα αυγά την Κυριακή του Πάσχα σεόλο το εκκλησίασμα. Μα και εδώ (...) ο Δεσπότης πάντα μοίραζε απόδύο αυγά σε όσους πήγαιναν να πάρουν την ευλογία του την Κυριακήτου Πάσχα, στη μεγάλη αίθουσα του Μητροπολιτικού κτιρίου. (...)

Για πολλούς αιώνες, η εορτή του τσουγκρίσματος σταμάτησε απόόλη την σκλάβα Ελλάδα. Τετρακόσια ολόκληρα χρόνια στέναζε κάτωαπό την βία του φοβερού κατακτητού. Μα τα πυκνά μαύρα κρέπια,μια χούφτα σκλάβων Ελλήνων τα ξέσχισαν και μιά νέα Ανάστασητου Έθνους μας σκόρπισε την χαρά της Ελευθερίας. Έτσι το ωραίοέθιμο του τσουγκρίσματος του Βυζαντίου ξαναζωντάνεψε στην Πα-τρίδα μας.

Πρώτος το έφερε ο Βασιλιάς Γεώργιος ο Α΄. Όταν τελείωνε η δο-ξολογία την Κυριακή, το πρωί του Πάσχα, έπαιρνε ένα καλάθι μεαυγά και περνούσε στους παρατεταγμένους στα προπύλαια ευζώ-νους της ανακτορικής φρουράς, μοιράζοντας στον καθένα αυγό πουτο τσούγκριζαν μεταξύ τους. Άπειρα αστεία επεισόδια διηγούνταιοι άνθρωποι, που συνέβησαν μεταξύ ευζώνων και Βασιλιά, που θέ-λησαν οι Εύζωνοι να σκαρώσουν εις βάρος του Γεωργίου.

Το έθιμο του τσουγκρίσματος εξακολουθεί μέχρι σήμερα (...).

Πολλοί ήταν και φέτος οι συγχωριανοί καιοι φίλοι που μας έστειλαν τις ευχές τους,με διαφόρους τρόπους, για τις ημέρες τωνΧριστουγέννων και το Νέο Έτος. Αρκετοίήταν και οι φορείς που ένιωσαν την ανάγκηνα μας στείλουν τις ευχές τους με κάρτες ήμε ηλεκτρονικά μηνύματα. Η περιοδικότητατου φύλλου (ανά τρίμηνο) μας αναγκάζεινα δημοσιεύσουμε όλα τα ονόματα με κά-ποια καθυστέρηση. Τις ευχές τους, λοιπόν,μας έστειλαν οι: • Νίκος Γκελεστάθης, τ. Υπουργός • Ηλίας Κωστοπαναγιώτου, Βουλευτής Φω-κίδας • Κώστας Μπακογιάννης, ΠεριφερειάρχηςΣτερεάς Ελλάδας• Ευάγγελος Κατσαγούνος, Αντιπεριφερει-άρχης Φωκίδας • Θανάσης Παναγιωτόπουλος, ΔήμαρχοςΔελφών • Πρόεδρος και Δ.Σ. του Π.Ε.Δ. Στερεάς Ελ-λάδας • Πέγκυ Αραβαντινού, Περιφερειακή Σύμ-βουλος Στερεάς Ελλάδας• Κωνσταντίνος Χαλιορής, Πολιτευτής Φω-

κίδας της Ν.Δ.• Παράταξη «Η Στερεά σε νέα Τροχιά»• Κέντρον Ερεύνης Ελληνικής Λαογραφίαςτης Ακαδημίας Αθηνών • Πρόεδρος Ανδρέας Κούκος και μέλη Δ.Σ.Εταιρείας Μελέτης Έργου Ιωάννη Καποδί-στρια • Δίκτυο Συνεργαζόμενων Φορέων για τηνΥγεία Ν. Φωκίδας ΑΚΕΣΩ • Δ.Σ. και εργαζόμενοι Κοι.Σ.Π.Ε. Ν. Φωκίδας • Δωρική Αδελφότητα• Σύλλογος Εθελοντών Αιμοδοτών Άμφισσας«Οι Άγιοι Ανάργυροι» • Κινηματογραφική Λέσχη Ιτέας • Πολιτιστικός Σύλλογος Γαλαξειδίου (Πρό-εδρος Θανάσης Παρασκευάς)• Πολιτιστικός Σύλλογος «Ομάδα ΕθελοντώνΟι φίλοι της Κίρρας»• Σύνδεσμος Λιδωρικιωτών Δωρίδας «ΗΓκιώνα»• Πολιτιστικός Σύλλογος Χρισσού• Πολιτιστικός Σύλλογος Γυναικών Κονιάκου• Σύλλογος Διδασκόντων και μαθητές 3ου Δη-μοτικού Σχολείου Άμφισσας• ΡΑΔΙΟ ΑΜΦΙΣΣΑ 104,4

• Περιοδικό ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΖΩΗ (ΜιχάληςΣταφυλάς)• Περιοδικό Η ΔΑΦΝΗ• My ΚΤΕΟ• Κατάστημα ΤΥΠΟΠΟΛΙΣ Και οι παρακάτω συγχωριανοί και φίλοι: • Μίκα και Απόστολος Αξαρλής• Πόπη Γαϊτάνη• Φωτεινή Κων. Γλυμή• Ευθύμιος Κων. Γλυμής, τ. Πρόεδρος Συλλό-γου • Ασημίνα Ευθ. Δρόλαπα• Ελευθερία Αλεξ. Δρόλαπα• Δημήτρης Καμπούρης, συνταξιούχος δά-σκαλος • Ευθύμιος Χαρ. Καραχάλιος • Γιάννης Κολιαβάς, Γυμνασιάρχης Γυμνα-σίου Άμφισσας• Νίκος (+) και Σωσώ Κυριακού• Δημήτρης Παλούκης

Ευχαριστούμε πολύ όλους για τις ευχέςτους και ανταποδίδουμε. Το ίδιο ισχύει καιγια όσους, εκ παραδρομής, δεν αναφέρουμετο όνομά τους.

ΕΥΧΕΣ

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 201816

Κοσμοσυρροή στον εορτασμό του Αγίου Ευθυμίου

Μ ε τεράστια συμμετοχή προσκυνητώνκαι με ιδιαίτερη λαμπρότητα πραγμα-τοποιήθηκε ο φετινός εορτασμός του

Αγίου Ευθυμίου στην Αγία Ευθυμία. Του λόγου τοαληθές μπορείτε να το διαπιστώσετε και από τιςφωτογραφίες που δημοσιεύουμε.

Στην ιερή πανήγυρη, προσκεκλημένοι του Σε-βασμιοτάτου Μητροπολίτη μας κ.κ. Θεοκτίστουήταν οι Μητροπολίτες Μεσσηνίας κ.κ. Χρυσόστο-μος και Ιλίου, Αχαρνών και Πετρουπόλεως κ.κ.Αθηναγόρας. Η ταυτόχρονη παρουσία τριών Μη-τροπολιτών ήταν κάτι μοναδικό και ιδιαίτερα τι-μητικό για τον τόπο μας και γι’ αυτό εκφράζουμετις θερμές μας ευχαριστίες στον Μητροπολίτη μας κ.κ. Θεόκτιστο.

Την παραμονή 19 Ιανουαρίου, στον πανηγυρικό Εσπερινό, χοροστάτησεκαι μίλησε ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Ιλίου, Αχαρνών και Πετρουπό-λεως κ.κ. Αθηναγόρας. Το πλήθος των προσκυνητών κατέκλυσε ασφυκτικάτον κυρίως ναό, τον πρόναο αλλά και πολλοί παρέμειναν στον προαύλιο χώρο(ευτυχώς που το επέτρεπε η γλυκιά βραδιά). Τα αυτοκίνητα κατέλαβαν κάθεσημείο από τον μεγάλο χώρο στάθμευσης και τους γύρω δρόμους. Μεταξύτου πλήθους διακρίναμε τον Δήμαρχο Δελφών Θανάση Παναγιωτόπουλο,τον Αντιπεριφερειάρχη Βαγγέλη Κατσαγούνο, την τ. Βουλευτή Ασπασία Μαν-δρέκα, τον τ. Βουλευτή και Πρόεδρο του Αστέρα Ιτέας Πέτρο Μαντούβαλο,τον Αντιδήμαρχο Δελφών Αριστείδη Αγγελόπουλο, τον τ. ΑντιπεριφερειάρχηΓιάννη Ράμμο, τον Περιφερειακό Σύμβουλο Στάθη Κάππο, τον τ. ΑντιδήμαρχοΔελφών και επικεφαλής της μείζονος μειοψηφίας Παναγιώτη Ταγκαλή, τουςΠροέδρους Ιτέας Τέντ Γουώρθ, Κίρρας Γωγώ Μαντά, Τριταίας ΠαναγιώτηΤσακίρη, τον συγχωριανό μας Υποστράτηγο Δημήτρη Γλυμή και τον Αστυνο-

μικό Διευθυντή Φωκίδας Αθανάσιο Χολέβα. Πέραντων τριών Μητροπολιτών στον πανηγυρικό Εσπε-ρινό συμμετείχαν περισσότεροι από 20 ιερείς καιοι Αρχιμανδρίτες π. Νεκτάριος Μουλατσιώτης, π.Νεκτάριος Καλύβας και π. Θεοφύλακτος Μπαλιά-κος. Οι ιεροψάλτες ήταν ανάλογοι της περίστασης.Με επικεφαλής τους Πρωτοψάλτες Νικόλαο Καμί-τση της Μητρόπολής μας και Ζαχαρία Κοντοφρύδη,με καταγωγή από την Αγία Ευθυμία, ο οποίος ήρθεαπό την Αθήνα, το εκκλησίασμα απόλαυσε εξαίσιεςψαλμωδίες.

Με την ολοκλήρωση του Εσπερινού παρατέ-θηκε από το Εκκλησιαστικό Συμβούλιο, στο αρ-

χονταρίκι, δείπνο στους ιερωμένους και στους επισήμους.Ακολούθως, από τις 10.30 μ.μ. έως την 1.00 π.μ. τελέσθηκε Ιερά Αγρυπνία

από τον π. Θεοφύλακτο Μπαλιάκο και τον εφημέριο του χωριού μας π. ΗλίαΖαφείρη στην οποία παρέστησαν αρκετοί προσκυνητές.

Ανήμερα, στην πανηγυρική Θεία Λειτουργία, χοροστάτησε και μίλησε ο Σε-βασμιότατος Μητροπολίτης Μεσσηνίας κ.κ. Χρυσόστομος. Μεγάλο το πλήθοςτων προσκυνητών και αυτή την ημέρα, γέμισε και πάλι ο ναός και ο πρόναος.

Το Εκκλησιαστικό Συμβούλιο πρόσφερε στους ιερωμένους και σε προ-σκεκλημένους καφέ και τσάι και το μεσημέρι παρέθεσε γεύμα σε ταβέρνατης Ιτέας. Τόσο το Εκκλησιαστικό Συμβούλιο όσο και ο Σύλλογός μας πρό-σφεραν αναμνηστικά δώρα στους δυο φιλοξενούμενους Μητροπολίτες.

Αξίζουν θερμά συγχαρητήρια στο Εκκλησιαστικό Συμβούλιο και σε όσουςμόχθησαν ώστε όλα να είναι τέλεια οργανωμένα και όλος ο κόσμος να μι-λάει με τα καλύτερα λόγια.

Σ.Ε.Κ.

Τα αυτοκίνητα κατέλαβαν κάθε σημείο… Κατάμεστος ο ναός…

Κατάμεστος ο ναός…

Από την περιφορά της εικόνας του Αγίου Ευθυμίου

Ο Άγιος Ευθύμιος έτοιμος να υποδεχτεί το πλήθος των προσκυνητών…

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2018 17

Με την βοήθεια του Αγίου, τα ταπεινά βήματα μαςέφεραν για άλλη μια φορά στο μυροβόλο και καθα-γιασμένο εξωκκλήσι του Αγίου Ευθυμίου.

Η γιορτή αυτή παρ’ όλο που είναι στην καρδιά τουχειμώνα και οι καιρικές συνθήκες δεν ευνοούν πάντα,όμως παραμονή και ανήμερα όντας θαύμα γίνεται καιο καιρός ξαφνικά αλλάζει διάθεση προς το καλύτερο,εξυπηρετώντας έτσι τους προσκυνητές να φτάσουν ωςεκεί έχοντας ασφαλώς μέσα τους την πίστη, την καλήδιάθεση, την ευλάβεια, την ευσέβεια.

Κάθε χρόνο στην μνήμη Του, φέρνω τον νου μουπολύ πίσω σε προηγούμενα χρόνια και ενθυμούμαισύσσωμες τις οικογένειες, τους γνωστούς και φίλους,μαζί να κατηφορίζουνε πριν ξεκινήσει ο Εσπερινός ήανήμερα η Θεία Λειτουργία, για να είμαστε από νωρίςεκεί γιατί ο Άγιος μάς περίμενε και αυτή η εσωτερικήώθηση την νιώθουμε και την βιώνουμε κάθε χρόνο,όπως έγινε και με τον φετινό εορτασμό. Με την μόνηδιαφορά ότι εκείνοι οι παλαιότεροι λείπουν από κοντά μας, αλλά ευτυ-χώς σήμερα αρκετοί νέοι ακολουθούν και αυτό είναι σημαντικό και ελ-πιδοφόρο.

Η Αγία Ευθυμία και για φέτος φόρεσε τα γιορτινά της και υποδέχτηκετον πιστό λαό του Θεού, τον Σεβασμιότατο Μητροπολίτη κ.κ. Θεόκτιστο,πλαισιομένο από τους δυο προσκεκλημένους του Αρχιερείς της Ελλα-δικής μας Εκκλησίας και συγκεκριμένα τους Σεβασμιότατους Μητροπο-λίτες Μεσσηνίας κ.κ. Χρυσόστομο και Ιλίου, Αχαρνών και Πετρουπόλεωςκ.κ. Αθηναγόρα, τους ιερείς των γύρω ενοριών της μητροπόλεώς μας,τις τοπικές αρχές, τους καλλίφωνους ιεροψάλτες μας μετά των χορώντους, οι οποίοι με την ψαλμωδία τους νόμιζες ότι οι Άγγελοι κατέβηκανστη γη και τους έχουμε δίπλα μας.

Πολλές φορές ιδιαίτερες εκπλήξεις μας φέρνουν πιο κοντά στον κόσμοκαι γενικότερα στην κοινωνία της Αγίας Ευθυμίας. Αυτή την έκπληξη αι-σθάνθηκα και εγώ για άλλη μια φορά παραμονή της εορτής. Αλλά καιτην τιμή που μου έκανε ο Αγιαθυμιώτης φίλος Ζαχαρίας να μου χαρίσειμε αγάπη, χαρά και χαμόγελο το βιβλίο με τίτλο: ΑΓΙΟΣ ΕΥΘΥΜΙΟΣ ΟΜΕΓΑΣ και τα θαύματά του στην Αγία Ευθυμία, το οποίο πρόσφατα κυ-

κλοφόρησε με την πρωτοβουλία των ταπεινών χριστιανών Ζαχαρία

Ευθ. Ηλιόπουλου, Ιωάννου Αθαν. Κατσένιου και Ευ-θυμίου Ζ. Ηλιόπουλου. Τα τυπογραφικά έξοδα καλύ-φθηκαν από τους συγχωριανούς Χρήστο, Στέφανο,Γεώργιο Κυριάκη, Μαρία Κυριάκη – Λαΐου και Πανα-γούλα Κυριάκη – Κόλλια, εις μνήμην των ευσεβών γο-νέων τους Ευθυμίου Γ. Κυριάκη και Ευθυμίας Ε.Κυριάκη. Προλογίζει ο Σεβασμιότατος ΜητροπολίτηςΦωκίδας κ.κ. Θεόκτιστος.

Συγχαρητήρια σε όλους. Στον Σεβασμιότατο, τουςσυγγραφείς, χορηγούς, αλλά και σ’ αυτούς οι οποίοιαφηγήθηκαν το προσωπικό τους βίωμα γύρω από τονΆγιο. Βοήθειά τους και καλοτάξιδο το πόνημα. Ο ΆγιοςΕυθύμιος να τους χαρίζει υγεία, να τους σκέπει και νατους ευλογεί.

Πιστεύω ότι θα υπάρξουν αρκετοί ακόμη συμπολί-τες μας που θα εμπιστευθούν το θαύμα ή το όραμάτους. Ο κάθε Άγιος είναι ο φύλακάς μας και Άγγελόςμας. Για όσους το διαβάσουν, κατ’ αρχήν θα λάβουν

την ευλογία του Αγίου και μέσα από τα θαύματά του και την ολοζώντανηπαρουσία του σε συγχωριανούς και φίλους, θα τον αισθανθούν ακόμηπερισσότερο κοντά τους, οδηγό στη ζωή και τις πράξεις τους.

Παλαιότερα ο κόσμος ήταν πιο απλοϊκός, λιγότερο απονήρευτος, πιοκοντά στο Θεό και την Εκκλησία… Και όλα ξεκινούσαν όχι μόνο από τηνοικογένεια, αλλά πρώτα από το σχολείο και την Εκκλησία. Ο παπάς τωντότε χρόνων, αλλά και ο δάσκαλος ήταν τα σεβαστότερα και αγαπητότεραπρόσωπα της κάθε Ενορίας, παρ’ όλες τις δυσκολίες που και τότε υπήρ-χαν. Μακάρι να τους μιμηθούμε και εμείς οι νεώτεροι για το καλό μας.

Ας επικαλεσθούμε και ας ευχηθούμε ο Άγιος να μας χαρίζει υγεία, ει-ρήνη, μακρότητα ημερών, αγάπη, συμπόνια, ομόνοια. Προπάντων όμωςπνευματικότητα και αληθινή πίστη για να μπορέσουμε να ξεπεράσουμετα προβλήματά μας και τα πονηρά βέλη τα οποία από παντού εκτο-ξεύονται και μας βομβαρδίζουν.

Είθε και του χρόνου να ξαναβρεθούμε στη Χάρη σου Άγιέ μας Ευθύμιεκαι να ψάλουμε και πάλι όλοι μαζί: Χαίρε Προστάτη μέγιστε ημών· χαίρε,θαυμάτων θησαύρισμα· χαίρε των σε τιμώντων προς Χριστόν πρέσβυςθερμότατος.

Βασιλική Δ. Νικολοπούλου

Η Αγία Ευθυμία γιόρτασε τον Πολιούχο της Άγιο Ευθύμιο

Οι τρεις Μητροπολίτες. Από αριστερά:Ιλίου, Αχαρνών και Πετρουπόλεως κ.κ.

Αθηναγόρας, Μεσσηνίας κ.κ. Χρυσόστομοςκαι Φωκίδος κ.κ. Θεόκτιστος

Το Αρχονταρίκι έτοιμο να υποδεχτείιερωμένους και επισήμους

Το εκκλησιαστικό συμβούλιο (Φωτεινή Λύτρα-Σολτάτου, Γιάννης Βασ. Πατάκας και ΕλένηΕυθ. Παππά) με τους τρεις Μητροπολίτες

Από την απονομή των αναμνηστικών δώρων από τον Σύλλογό μας στους φιλοξενούμενους Μητροπολίτες.Από αριστερά: Ευθύμιος Ι. Αλεξανδρής (Γεν. ΓραμματέαςΣυλλόγου), οι ΜητροπολίτεςΜεσσηνίας κ.κ. Χρυσόστομος,Φωκίδος κ.κ. Θεόκτιστος, Ιλίου,Αχαρνών και Πετρουπόλεως κ.κ.Αθηναγόρας και Σπύρος Ε. Κυριάκης (Πρόεδρος Συλλόγου)

Αναμνηστική φωτογραφία λίγο πριν την αναχώρηση των Μητροπολιτών. Εκτός των τριών Μητροπολιτών, του Προέδρουκαι του Γεν. Γραμματέα του Συλλόγου, διακρίνονται ο διάκος

του Μητροπολίτη μας (1ος από αριστερά), ο Πρόεδρος του χωριού μας Ανδρέας Γ. Σολτάτος (3ος από αριστερά) και ο ιερέας του χωριού μας π. Ηλίας Ζαφείρης (2ος από δεξιά).

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 201818

Μνήμη Σπύρου Ασδραχά:Αναθυμήματα σεβασμού κι ευγνωμοσύνης

Στις 11 του περασμένου Δεκέμβρη έφυγε για τα νησιά των Μακάρων,ένας από τους σημαντικώτερους ιστορικούς της χώρας, ο Σπύρος Ι. Ασ-δραχάς (Αργοστόλι 1933- Αθήνα 2017). Ο στοχασμός του πάνω στηφύση της Ιστορίας δημιούργησε ένα πλούσιο θεωρητικό έργο που χά-ρισε στην ελληνική ιστοριογραφία μεγάλες προοπτικές. Της έδωσε τηδυνατότητα να συνδιαλεχθεί ισότιμα με τα διεθνή ιστοριογραφικά ρεύ-ματα, της ανανέωσε τις μεθόδους και το περιεχόμενο. Η συμβολή τουείναι ιδιαίτερα σημαντική στην επαναπροσέγγιση του ιστοριογραφικούπεδίου της περιόδου της οθωμανικής κυριαρχίας. «Υπήρξε δάσκαλοςόλων μας, με τα σεμινάρια, την συνεχή ανταλλαγή ιδεών, με το παρά-δειγμα της προσωπικής του στάσης. Μας δίδαξε πολλά κι ανάμεσά τουςτο καθήκον να δίνουμε φωνή σε εκείνους που δεν μπορούν να μιλή-σουν, να συγκεντρώνουμε τα θραύσματατου παρελθόντος για να τους εμφυσή-σουμε ξανά ζωή», έγραψαν γι’ αυτόν ταΑρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας,των οποίων υπήρξε ιδρυτικό μέλος και ηψυχή τους για πολλά χρόνια. Έδινε με-γάλη έμφαση στην έρευνα των πηγών καιτην ιστορική τεκμηρίωση όπως και στηναξιοποίηση της λογοτεχνίας ως πηγής γιατην καλύτερη κατανόηση των ιστορικώνγεγονότων. Για έναν κορυφαίον ιστορικόπου υποστήριζε και προήγαγε έμπρακτατην ‘‘τοπικήν ιστορία’’, η ανάδειξη τωνδεσμών του με την πόλη και την περιοχήμας και έκφραση του σεβασμού στημνήμη του συνιστά και προοπτικές μελ-λοντικών ερευνών παρέχει. Η ρουμελιώτικη ταυτότητα του Σ. Ασ-δραχά, δεν ήταν πολύ υποδεέστερη της επτανησιακής – λευκαδίτικης.Παρέμενε αμετάθετα εγγεγραμμένος στο δημοτολόγιο – καταλόγουςτης Περατιάς Αιτωλ/νίας.

Τον τόπο μας τον ήξερε. Μνήμες της Άμφισσας δεν διέσωζε, ή δεν μαςαφηγήθηκε. Θυμόταν όμως έντονα την επίσκεψή του στο Γαλαξείδι καιτην από κει μετάβαση, έφιππος στο κοντινό βυζαντινό μοναστήρι τηςΜεταμόρφωσης του Σωτήρα, όπου κι ανέσυρε το περίφημο ‘‘Χρονικό’’ο Κ. Σάθας (1864). Το ταξίδι του εκείνο, πιθανόν ερευνητική αποστολή,το τοποθετούμε τη δεκαετία του ’60, προ του 1965, της αναχώρησης γιασπουδές στο Παρίσι. Έχει προηγηθεί η ενασχόλησή του με το στρατηγόΜακρυγιάννη, τον μεγάλο συμπατριώτη μας αγωνιστή της Επανάστασηςκι Απομνημονευματογράφο1. Με το στρατηγό ξανακαταπιάστηκε στα Σε-μινάριά του στο ΕΙΕ2, που ένα μέρος τους, απομαγνητοφωνημένο, απε-τέλεσε το βιβλίο του, ‘‘Βίωση και καταγραφή του οικονομικού’’3.

Αν το πλούσιο έργο του Κ. Σάθα, ήταν αρχικά το επιστημονικό κίνητρογια την ενασχόληση του νεαρού Σπ. Ασδραχά με τον τόπο μας, μια μα-κρόχρονη φιλία με εκλεκτό συμπατριώτη μας, αποτέλεσε την πραγμα-τικήν αφορμή. Για τον Γιώργο Γάτο (1931-2010), έχει γράψει, «τονπρωτογνώρισα στη δεκαετία του 1950 στο πατάρι του Λουμίδη4 στηΣτοά Νικολούδη που ένωνε την οδό Παν/μίου με την οδό Σταδίου. Τοπατάρι έβλεπε στη Σταδίου. Οι δύο δρόμοι τότε δεν ήταν οι πολυθό-ρυβοι σημερινοί τραπεζόδρομοι, αλλά δρόμοι... φιλόξενοι: βιβλιοπω-

λεία, ζαχαροπλαστεία, εστιατόρια, κινηματογράφοι. Στο Πατάρι τουΛουμίδη μαζεύονταν ποικιλόμορφοι άνθρωποι των Γραμμάτων και τωνΤεχνών, διαφορετικών πολιτικών αντιλήψεων, αλλά με μια ισχυρή συ-νιστώσα: την εγγραματοσύνη, ή την ανάγκη για τα γράμματα. Ανάμεσάτους και εκκολαπτόμενοι ιστορικοί. Πολλοί τους πρόκοψαν, καθέναςστο είδος του (...) Σύχναζαν και Ρουμελιώτες, όπως ο μακαρίτης Δημ.Σταμέλος, εκδότης τότε του προσεγμένου Ρουμελιώτικου Ημερολόγιου:στους συνεργάτες του και ο Γ. Γάτος με ιστορικές συμβολές». Ο Σ. Ασ-δραχάς αποσιωπά και τις δικές του συμβολές στο Ρ.Η.

Σε συζήτηση στο σπίτι του στη Ν. Σμύρνη μια ζεστή κι ευχάριστη βρα-διά, ο ιστορικός αφηγείτο πώς τον παρότρυνε ο Οδ. Ζούλας με φιλοπαίγ-μονα διάθεση, να τον σύσταινε στο Γιώργο. Όταν προλόγισε ο Ασδραχάς

τα ‘‘41 Γράμματα του Γληνού στο Δελ-μούζο’’ (2003) αναθυμήθηκε τις πρώτεςτους συναντήσεις, «όταν και οι δυό αρχί-ζαμε τις ‘‘ιστοριοδιφικές’’ μας, όπως τιςλέγαμε, ενασχολήσεις, που είχαν μάλιστατότε κοινό σημείο αναφοράς τους ανθρώ-πους της Ρούμελης’’5. Οι σπουδές στηΓαλλία, η δικτατορία κι οι περιπέτειες πουπροκάλεσε, γενικά στον τόπο και ειδικάστους δύο, φυγή στην Ιταλία του Γιώργουκι αντιδικτατορικός αγώνας, έφεραν αλ-λαγές με τη Μεταπολίτευση, ακόμη καιστις επιλογές και προσωπικές κατευθύν-σεις κι ενασχολήσεις του καθενός. «Με τημεταπολίτευση, (θυμάται πάλι ο ιστορι-κός: ο Γιώργος που ήταν πολιτικός συντά-

κτης στα ΝΕΑ) ξεκίνησε μια καμπάνια στην εφημερίδα με το ερώτημα:πρέπει να ξαναγραφεί η ιστορία μας; Απευθύνθηκε σε πολλούς ιστο-ρικούς και ο καθένας απάντησε με τον τρόπο του». Πάλι δεν αναφέρειτην καίρια δική του απάντηση ο Σ. Ασδραχάς, που περιέλαβε στα ‘‘Ζη-τήματα ιστορίας’’ (1983).

Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα στις 12-7-1977, στο βιβλίο έγινε το 7ο

θέμα. Προέταξε τις 8 ερωτήσεις με 12 υποερωτήματα κι έδωσε σε 7σελίδες τις απαντήσεις του6. Εκεί διαστέλλει τον φρονιματιστικό ρόλοαπό την παιδευτικήν αξία της Ιστορίας, ελέγχει ελλείψεις, παρεκκλί-σεις, αδυναμίες στην ώς τότε εγχώριαν ιστοριογραφία κι υποδεικνύειμετάβαση απ’ τους ‘‘άθλους και τα κατορθώματα’’ στον ‘‘πληθυσμό,τη σχέση του ανθρώπου με τη φύση και ό,τι αποτελεί την αληθινή καρ-διά της ιστορίας’’. Το ξαναγράψιμό της επιβάλλεται να γίνεται σε επι-στημονικά κέντρα, ‘‘σύμφωνα με τις απαιτήσεις της εποχής μας, ναγραφεί η ιστορία της ιστορίας μας, για να μπορέσουμε έτσι να αποκρυ-πτογραφήσουμε την εθνική μας ταυτότητα και να επικαιροποιήσουμετην κατ’ εξοχήν επιστήμη του Ανθρώπου’’. Σε ό,τι του αναλογούσε, απόόσα επαγγελλόταν, το έπραξε στο ακέραιο, υποδειγματικά και με τοπαραπάνω. Κι όσους ακόμη αισθάνονται βαρύ το φορτίο ευθύνης στηνεκπαιδευτική πράξη, τους εμψυχώνουν οι πάντα επίκαιρες, δυναμικέςκαι ξεκάθαρες αυτές θέσεις κι ας ζούμε σε καιρούς γενικευμένης υπο-χώρησης αξιών κι αγωνιστικότητας...

Για την φτωχή βιβλιογραφικά, αλλά πλούσια παράδοση της ονομα-

1 Σπύρος Ασδραχάς, Μακρυγιάννη Απομνημο-νεύματα, εισαγωγή-σχόλια, 1957. Το 1ο βιβλίο του.

2 Το περίφημο σεμινάριό του είχε ξεκινήσει σεγαλλικό Πανεπιστήμιο στο Παρίσι και συνεχίστηκεσε εβδομαδιαία βάση στο ΕΙΕ με θέμα «Προβλή-ματα οικονομικής ιστορίας, ΙΕ΄- ΙΘ΄ αι.».

3 Σπύρος Ασδραχάς, Βίωση και καταγραφή του οι-κονομικού, ΙΝΕ, Αθήνα 2007, κεφ. Χ, σσ. 200-214.

4 Λογοτεχνικό καφενείο και πατάρι του Λουμίδη,στέκι σημαντικών μορφών των ελληνικών γραμμά-των και των τεχνών της δεκαετίας κυρίως του ’60,

που πολλές σχέσεις φιλίας και αλληλοεκτίμησηςτων θαμώνων διατηρήθηκαν διά βίου. Τακτικοίήταν ο Μάρκος Αυγέρης, αραιότερα ο Βάρναλης,σπάνια ο Κορδάτος και από τους νεώτερους ο Στά-θης Πρωταίος, ο Νίκος Καρούζος, ο Μίλτος Σαχτού-ρης και από τους πιο νέους, μια παρέα αρκετάμεγάλη, ο Σπύρος Ασδραχάς, ο Δημήτρης Κωστελέ-νος, ο Γιάννης Νεγρεπόντης, ο Οδυσσέας Ζούλας,ο Αντώνης Καρκαγιάννης, ο Βασίλης Παναγιωτό-πουλος, ο Λεωνίδας Ζενάκος, ο Γιώργος Γάτος, οηθοποιός Κώστας Γιαννατάς και κάποιοι ακόμα.

5 Γιώργος Γάτος, 41 Γράμματα του Γληνού στοΔελμούζο, Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 2003, Πρό-λογος Σ. Ασδραχά, σ. 11.

6 Σπύρος Ασδραχάς, Ζητήματα ιστορίας, εκδ. Θε-μέλιο, Αθήνα 1983, σσ. 119-126. Τριανταπέντεσχεδόν χρόνια μετά την απάντηση στα ΝΕΑ, οιστορικός αποτιμά, ‘‘Η έρευνα του Γάτου είχε ση-μαντική απήχηση και είναι κρίμα που δεν έγινεένα βιβλίο: θα ήταν ένας καλός δείκτης για τονιστορικό αλλά και πολιτικό προβληματισμό τηςστιγμής εκείνης’’.

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2018 19

στής βιοτεχνίας βυρσοδεψίας των Σαλώνων, ο Σ. Ασδραχάς έχει σημαν-τικά συνεισφέρει με την ενασχόλησή του κι ανάδειξη του αποκειμένουστη Γεννάδειο χειρογράφου (mss 93.3) του 1796, κάποιου Ανώνυμουθηβαίου. Πρόκειται για ένα Υπόμνημα- απάντηση σε 44 ερωτήματα μεπολύ κατατοπιστικές πληροφορίες σχετικές με την οικονομία, τη φορο-λογία των κατοίκων και τις κοινωνικές πραγματικότητες (κοινωνική καιοικονομική δομή) της περιοχής γύρω απ’ τον Κορινθιακό κόλπο, παρα-λιακής Β. Πελοποννήσου και Ν. και Ανατ. Στερεάς Ελλάδας. Οι πληρο-φορίες του χειρογράφου αυτού για τα Σάλωνα, τη φορολογία, τηνελαιοκαλλιέργεια και τη βυρσοδεψία, είναι πολύτιμες για μια κρίσιμην,αλλ’ όχι ιδιαίτερα ερευνημένη περίοδο. Τη σπουδαίαν αυτή πηγή τηςΝεοελληνικής, κατά κύριο δε λόγο Οικονομικής Ιστορίας, ο Σ. Ασδραχάςτην αναπτύσσει στο κεφ. ‘‘Πραγματικότητες από τον ελληνικό 18ον αι.’’,στο βιβλίο του ‘‘Ελληνική οικονομία και κοινωνία, ιη΄- ιθ΄ αι.: υποθέσειςκαι προσεγγίσεις’’ (1982).

Πρόθυμα και με συναίσθηση της ‘‘συμβολικής σημασίας’’, ο ιστορι-κός όπως ήδη αναφέρθηκε, προλόγισε το βιβλίο του Γ. Γάτου ‘‘41 Γράμ-ματα του Γληνού στο Δελμούζο’’. Στη σχολιασμένη έκδοση τουτμήματος του Αρχείου Δελμούζου, ο Σ. Ασδραχάς καταληκτικά σημεί-ωνε· ‘‘αυτή την πηγή ο Γ. Γάτος την ανακάλυψε, την ανάδειξε με τοντρόπο που αρμόζει στον ιστορικό και την πρόσφερε ερμηνευμένη στονιδανικό αναγνώστη του, τον αναγνώστη δηλ. που θέλει να τεκμηριώνειτην αίσθηση της ιστορίας’’7. Στον ένα χρόνο απ’ το θάνατο του Γ. Γάτου,του ζητήσαμε να γράψει δυό λόγια. Τα ‘‘Λίγα αναθυμήματά’’ του δη-μοσιεύτηκαν στην ΑΥΓΗ (26/6/2011), εγκωμιαστικά για τον παλιό φίλοτου και συμβουλευτικά για τη ‘‘Βιβλιοθήκη της Άμφισσας, αυτή πουπρέπει να συντηρηθεί και να αξιοποιηθεί σήμερα. Ήταν η στερνή τουαγάπη και έγνοια’’. Ο ίδιος ο Σ. Ασδραχάς φρόντισε και δωρήθηκαν στηΔΒΑ, από το ΕΙΕ εκατοντάδες επιστημονικά βιβλία – εκδόσεις του καιπρώτο, πρόσφατα τότε εκδεδομένο, το 4τομο Αρχείο του Αλή πασά τηςΓενναδείου Βιβλιοθήκης.

Στο Διεθνές Συμπόσιο με θέμα ‘‘Το Πανεπιστήμιο στην Ευρώπη’’, πουδιεξήχθη στους Δελφούς (ΕΠΚεΔ 6-8/7/2012) υπήρξε η τελευταία σχε-τική συμμετοχή του. Η εισήγησή του: ‘‘Στοιχειώδεις προϋποθέσεις γιατη διαμόρφωση διανοουμένων στα χρόνια της Οθωμανικής και Βενετι-

κής κυριαρχίας: ένα σχεδίασμα’’, ετοιμάστηκε με τον προσφερόμενοτρόπο8, ήλθε κι αναγνώστηκε από μια σύνεδρο, κατά το πρόγραμμα. Οίδιος δεν έβγαινε, παρά σπάνια απ’ το σπίτι... Με χαρά και συγκίνηση,όταν μας ανέθεσε, έγινε η επιμέλεια για τη δημοσίευσή της στο περ.ΑΙΤΩΛΙΚΑ9. Γνωριμία κι εκτίμηση έτρεφε ο ιστορικός μας στον καθηγητήΦιλοσοφίας του Παν/μίου Ιωαννίνων, Ευθύμη Παπαδημητρίου, απ’ τηνΠάνορμο και τα εξέφρασε με αφορμή τον αδόκητο θάνατο του συμπα-τριώτη μας (2012). Όταν το 2014 τιμήθηκε ο Κ. Σάθας με αφορμή τα 100χρόνια απ’ την εκδημία του, πολλά ήταν αυτά που θα ήθελε να πη γιατον γαλαξειδιώτη ιστορικόν ερευνητή και μας προδιέθεσε σε σχετικήσυνομιλία. Δεν υπήρξε και σ’ αυτό η απαιτούμενη βοήθεια, ούτε οι συμ-πτώσεις ευνοϊκές, να ξεπεραστούν τα εμπόδια...

Για τον τόπο μας, μπορούμε να το πούμε, νοιαζόταν, ρωτούσε, κιόπου χρειάστηκε βοήθησε, παρά τις δυσκολίες που αντιμετώπιζε τατελευταία χρόνια. Αυτός που δεν ζητούσε, με μιαν ασύλληπτην ευγέ-νεια, απ’ τις αρχές των επαφών μας, παρακάλεσε για ένα μπουκάλικρασί απ’ την Άμφισσα! Είχε φαίνεται γευτεί, κι η άσφαλτη μνήμη τουτο κράτησε, χωρίς και να μας φανερώσει κάτι ειδικά, κρασί απ’ τοντόπο μας. Όσο τακτικά το επέτρεπαν οι περιστάσεις κι απ’ τις δυο πλευ-ρές, το κρασί (κάποτε και με μεσάζοντα), έφθανε στον καθηγητή. Το τι-μούσε και το επαινούσε σαν ξεχωριστό δώρο!

Το έργο του Σ. Ασδραχά είναι πολύ σπουδαίο κι αποτελεί, όπως γρά-φτηκε, απτή απόδειξη της ηθικής στάσης έναντι της Ιστορίας, με εύ-κολη μεν την πρόσβαση, αλλά δύσκολη την κατανόηση, γιατί ήτανβαθύς ιστορικός και ανέλυε συνεχώς. Κάνουμε συχνά αναφορές σ’αυτό και θα ξανακάνουμε, όπως του αξίζει. Υπήρξε διανοητής και άν-θρωπος που καλλιέργησε την κουλτούρα προς κάθε κατεύθυνση, άν-θρωπος που ξέφυγε από τους δογματισμούς και τα έτοιμα σχήματακαι έσκυψε στους ανθρώπους ιδιαίτερα τους αφανείς και άσημους. Ταβιβλία του, τα πολυάριθμα άρθρα του, οι ομιλίες του και οι συμβουλέςτου, ακόμα και εν τη απουσία του, θα μας συντροφεύουν σε όλη μαςτη ζωή· όπως κι οι ακριβές μνήμες απ’ τη γνωριμία ενός ακεραίου αν-θρώπου, αψεγάδιαστου προτύπου, ρωμαλεότητας, συνέπειας, αυτάρ-κειας κι ανθρωπιάς.

Δ.Χ.Π.

7 Γιώργος Γάτος, 41 Γράμματα του Γληνού στοΔελμούζο, ό.π., Πρόλογος Σ. Ασδραχά, σ. 13.

8 Τα τελευταία του χρόνια, αντιμετώπιζε σοβαρόπρόβλημα με την όρασή του...

9 ΑΙΤΩΛΙΚΑ, τ. 23, Ιουλ.- Δεκ. 2014, σσ. 115-120.

ÐÁËÉA ÖÙÔÏÃÑÁÖÉAΜια φωτογραφία-δυο οικογένειες. Αν χωρίσουμε την φωτο-γραφία στη μέση, στο αριστερό της τμήμα απεικονίζεται ηοικογένεια της Ευανθίας και του Θεόφιλου Τζίβα και στοδεξιό η οικογένεια της Ευθυμίας και του Παναγιώτη Δρό-λαπα. Είναι μια φωτογραφία του 1946 στην οποία τα δυοζευγάρια είναι με τα μέχρι τότε παιδιά τους. Στη συνέχειαη οικογένεια Τζίβα απέκτησε και τον Ανδρέα και στην οι-κογένεια Δρόλαπα, στα μέχρι τότε τρία κορίτσια, ήρθαν ναπροστεθούν τρία αγόρια: ο Θύμιος, ο Θεόφιλος και ο Γιάν-νης. Παρ’ όλο ότι εκείνες οι εποχές ήταν πολύ δύσκολεςόλες οι οικογένειες αποκτούσαν πολλά παιδιά διότι το θε-ωρούσαν ευλογία από το Θεό. Πόση διαφορά με το σή-μερα…Ας δούμε τώρα ποιοι απεικονίζονται στη φωτογραφία. Στοαριστερό τμήμα ο Θεόφιλος Τζίβας κρατάει στα χέρια τουτον γιο του Νίκο, αριστερά του βρίσκεται η κόρη του Γεωρ-γία, δεξιά του η άλλη κόρη του Παρασκευή και πίσω του ησύζυγός του Ευανθία κρατώντας στα χέρια της την μικρήκόρη τους Ζαφείρα.Στο δεξιό τμήμα της φωτογραφίας ο Παναγιώτης Δρόλαπαςκρατάει στα χέρια του την μικρή κόρη του Σταμούλα, αρι-

στερά και πίσω είναι η σύζυγος του Ευθυμία και δεξιά τουοι άλλες δυο κόρες του η Βούλα και η Χρυσούλα (πίσω της).Ευχαριστούμε πολύ την Ανθούλα Γλυμή, Αντιπρόεδρο τουΣυλλόγου, για την προσφορά της φωτογραφίας.

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 201820

ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ

Τ ην Κυριακή 3 Δεκεμβρίου 2017, στα γραφεία του Συλλόγου,πραγματοποιήθηκε η ετήσια τακτική Γενική Συνέλευση τουΣυλλόγου. Η συγκεκριμένη, πέραν των γνωστών που περι-

λαμβάνει μια ανάλογη Γενική Συνέλευση, είχε μια ιδιαιτερότητα:θα εκλεγόταν το νέο Διοικητικό Συμβούλιο που θα αναλάμβανε τιςτύχες του Συλλόγου για την επόμενη τριετία. Αυτό από μόνο του θε-ωρούσαμε ότι θα αποτελούσε κίνητρο για να υπάρξει αυξημένησυμμετοχή των μελών, τουλάχιστον μεγαλύτερη από τα δυο προ-ηγούμενα χρόνια. Δυστυχώς, διαψευσθήκαμε για ακόμη μια φορά.Κι αυτή η Γενική Συνέλευση πραγματοποιήθηκε κυριολεκτικά «με-ταξύ συγγενών και φίλων». Ευτυχώς, που το απερχόμενο Δ.Σ. δέ-χτηκε, στο σύνολό του, να συνεχίσει να προσφέρει τις υπηρεσίεςτου διότι, σε διαφορετική περίπτωση, θα οδηγούμαστε σε λύση ορι-σμού Δ.Σ. από το Πρωτοδικείου. Ας αναρωτηθούμε όλοι για ακόμημια φορά: αξίζει σε ένα Σύλλογο με τη δυναμική του δικού μας αυτήη θλιβερή εικόνα; Ευτυχώς, αυτό το απογοητευτικό φαινόμενο πα-ρατηρείται μόνο στη Γενική Συνέλευση. Στο χέρι όλων μας είναι νααλλάξει.

Στην αρχή της Γενικής Συνέλευσης εκλέχτηκε ομόφωνα Πρόεδρόςτης, ένα από τα πιο παλιά μέλη του Συλλόγου, ο Γιώργος Ασημ. Λαλ-λάς. Ο Πρόεδρος της Συνέλευσης καλωσόρισε τους παρευρισκομέ-νους, αναφέρθηκε στην μειωμένη συμμετοχή των μελών καισυνεχάρη το Δ.Σ. του Συλλόγου για την πλούσια δραστηριότητά του.

Στη συνέχεια διαβάστηκε η Έκθεση της Εξελεγκτικής Επιτροπής ηοποία εγκρίθηκε ομόφωνα από τους παρισταμένους. Η Έκθεση δη-μοσιεύθηκε στο προηγούμενο φύλλο της εφημερίδας μας.

Ακολούθως έλαβε τον λόγο ο Πρόεδρος του Συλλόγου ΣπύροςΕυστ. Κυριάκης, ο οποίος, αφού αναφέρθηκε στην κατ’ επανάληψηαπογοητευτική εικόνα από την μειωμένη συμμετοχή των μελών,προχώρησε σε αναλυτικό απολογισμό πεπραγμένων για τη χρονιάπου πέρασε. Ο Πρόεδρος του Συλλόγου είπε μεταξύ άλλων:

«Αν και η οικονομική κρίση των τελευταίων χρόνων έχει οδηγήσειτους περισσότερους Συλλόγους σε αναστολή ή μεγάλο περιορισμότης δραστηριότητάς τους, για τον Σύλλογό μας η χρονιά που ολο-κληρώνεται ήταν μια καρποφόρα χρονιά, πλήρης δραστηριοτήτων.Ο Σύλλογός μας όχι μόνο δεν περιόρισε τις δραστηριότητές του αλλάκατάφερε να αυξήσει σημαντικά το ταμείο του. Σε αυτό σημαντικόρόλο έπαιξαν τόσο η συνετή διαχείριση των χρημάτων του Συλλόγουόσο και τα ιδιαίτερα πετυχημένα -και από οικονομικής πλευράς-ΣΚΑΡΙΜΠΕΙΑ.

Τα ΣΚΑΡΙΜΠΕΙΑ 2017, για δεκαεννέα (19) ημέρες, από τις 30 Ιου-λίου έως τις 17 Αυγούστου, σημείωσαν εξαιρετική επιτυχία αποτε-λώντας, για ακόμη μια χρονιά, την καλύτερη διαφήμιση για τον τόπομας και τον Σύλλογό μας. Τα ΣΚΑΡΙΜΠΕΙΑ, σημείο αναφοράς πλέον,συγκεντρώνουν πολύ κόσμο και η Αγία Ευθυμία σφύζει από ζωήεκείνες τις ημέρες. Για ακόμη μια φορά εντυπωσίασαν με την ποι-ότητά τους και την ποικιλία τους. Δεν θα κάνουμε αναλυτική παρου-σίαση των εκδηλώσεων αφού, κάτι τέτοιο, έχει γίνει από τις στήλεςτων ΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΩΝ ΝΕΩΝ. Όπως προαναφέραμε, πολύ μεγάληήταν και η οικονομική επιτυχία των ΣΚΑΡΙΜΠΕΙΩΝ. Σ’ αυτό έπαιξανρόλο, πέραν της τεράστιας επιτυχίας της δημοτικής βραδιάς και τουπλήθους των εθελοντών, η χορηγία της ΕΥΔΑΠ (5.000€), η πετυχη-μένη λαχειοφόρος αγορά (2.000€), οι χορηγίες ιδιωτών(1.218€)αλλά και η ενίσχυση του Δήμου Δελφών.

Οι καθιερωμένες εκδηλώσεις του Συλλόγου πραγματοποιήθηκανκαι το 2017. Αναφερόμαστε στη Γενική Συνέλευση (Δεκέμβριος2016) η οποία είχε, όπως όλες οι Συνελεύσεις μας, μειωμένη προ-σέλευση μελών. Αντίθετα οι άλλες δυο εκδηλώσεις μας σημείωσαν

μεγάλη επιτυχία: Ο εορτασμός του Αγίου Ευθυμίου στην Αθήνα, μετην κοπή της πίτας, τις βραβεύσεις των φοιτητών και του ΆγγελουΣκαρίμπα, συγκέντρωσε πολύ κόσμο. Ιδιαίτερη επιτυχία σημείωσεκαι η εκδήλωση για τα μικρά παιδιά, η οποία πραγματοποιήθηκεγια πρώτη φορά, μετά από πολλά χρόνια και στην οποία μοιρά-σθηκαν δώρα στα περισσότερα από τριάντα (30) παιδιά που πα-ρευρέθηκαν. Ήταν μια πρόταση του Γιώργου Ασημ. Λαλλά τηνοποία η περσινή Γενική Συνέλευση αποδέχτηκε και, από τον τρόποπου αγκαλιάσθηκε από τους γονείς και τα μικρά παιδιά, αποδεί-χτηκε μια πάρα πολύ καλή ιδέα. Δυστυχώς, το 2017, δεν πραγμα-τοποιήθηκε η εκδρομή-προσκύνημα στο χωριό για τον εορτασμότου Αγίου Ευθυμίου αφού όλοι, λόγω καιρού, περίμεναν την τε-λευταία στιγμή να δηλώσουν συμμετοχή, όταν, πλέον, είχαμε μα-ταιώσει το δρομολόγιο.

Τα ΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ συνέχισαν απρόσκοπτα την κυκλοφορίατους. Και τα τέσσερα φύλλα κυκλοφόρησαν στην ώρα τους και όλαπολυσέλιδα! Κατά γενική ομολογία αποτελούν τον καλύτερο πρε-σβευτή του τόπου μας και ένα από τα καλύτερα έντυπα του είδουςτους. Το χωριό μας, πέραν των άλλων, έχει κάνει πολλούς και ση-μαντικούς φίλους χάρις σ’ αυτά. Ένα ακόμη θαυμάσιο ημερολόγιο,στολισμένο με τις ομορφιές του τόπου μας, που αιχμαλώτισε οφωτογραφικός φακός, κατά κύριο λόγο, της Γιούλας Ευθ. Δρόλαπαμας συντρόφευσε το 2017. Το site του Συλλόγου και του χωριούμας (agiathimia.com), ανανεωμένο και όμορφο, με συνεχή ενημέ-ρωση για το χωριό μας αλλά και την γύρω περιοχή, έχει συνεχώςαυξανόμενη επισκεψιμότητα και κάνει γνωστό τον τόπο μας σε όλητην γη. Ο Σύλλογός μας, πέραν του Facebook, είναι, πλέον, και στοInstagram.

Είναι γνωστό σε όλους ότι οι περισσότερες από τις δραστηριότη-τες του Συλλόγου μας είναι προσανατολισμένες προς το χωριό. Έτσι,ο Σύλλογος επιδότησε και φέτος το λεωφορείο που μετέφερε, όσουςεπιθυμούσαν να μεταβούν για μπάνιο, από την Αγία Ευθυμία στηνΙτέα. Η μεταφορά των λουομένων, για ένα δεκαπενθήμερο, έγινεμε το λεωφορείο του συγχωριανού μας Ευθυμίου Δημοσθ. Καλπού-ζου. Επίσης, καλύψαμε τη δαπάνη για τα δυο δρομολόγια που πραγ-ματοποιήθηκαν από το χωριό στο βουνό για τον εορτασμό της ΑγίαςΤριάδας την παραμονή το βράδυ και ανήμερα το πρωί. Ο Σύλλογοςσυνέχισε και το 2017 να καταβάλει την αμοιβή της δασκάλας τωνχορευτικών του χωριού μας. Επίσης, σε εφαρμογή σχετικής απόφα-σης παλιότερης Γενικής Συνέλευσης, ενισχύσαμε νέα οικογένειαπου εγκαταστάθηκε στο χωριό. Καλύψαμε οφειλές του Α.Σ. ΜΥΩ-ΝΙΑ, της ομάδας του χωριού μας, προς ελεύθερους επαγγελματίεςτης περιοχής. Τσιμεντοστρώσαμε το υπόστεγο του Δημοτικού Σχο-

Γενική Συνέλευση

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2018 21

Για δεύτερη συνεχή χρονιά ο Σύλλογός μας πραγματοποίησεεορταστική εκδήλωση για τα μικρά παιδιά των μελών του, ηλικίαςέως 12 χρονών. Στην ουσία η εκδήλωση αυτή αποτελεί συνέχειαανάλογης εκδήλωσης η οποία πραγματοποιούνταν πριν από αρ-κετά χρόνια και η οποία, με την πάροδο των χρόνων, είχε ατονή-σει. Σκοπός μας είναι, μέσα από αυτή, τα παιδιά να γνωρίσουντον Σύλλογο από πολύ μικρά και -γιατί όχι- στο μέλλον να αποτε-λέσουν την διάδοχη κατάσταση στο Δ.Σ.

Η ημερομηνία της εκδήλωσης ήταν από πριν γνωστή: Κυριακή17 Δεκεμβρίου, το πρωί.

Σαράντα πέντε (45) μικρά παιδιά μελών του Συλλόγου Αγιοευ-θυμιωτών είχαν δηλώσει ότι θα συμμετάσχουν στην εορταστικήαυτή εκδήλωση που ήταν αφιερωμένη σ’ αυτά. Τελικά, για δια-φόρους λόγους, τα παιδιά που συμμετείχαν ήταν γύρω στα σα-ράντα (40). Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε και φέτος στηνφιλόξενη και όμορφη αίθουσα του Συλλόγου των Κωφαλάλων ηοποία βρίσκεται στον 4ο όροφο του κτιρίου που στεγάζει και τονΣύλλογό μας.

Στην αίθουσα είχαν όλα ετοιμαστεί στην ώρα τους: Διάφοραεδέσματα, για μικρούς και μεγάλους, χυμοί και αναψυκτικά, ποπκορν και πατατάκια αλλά και κέικ και μπισκότα είχαν τοποθετηθείσε επίκαιρη θέση και προσφέρονταν σε όλους. Οι μεγάλοι μπο-ρούσαν να κεραστούν καφέ που ετοίμαζε ο άνθρωπος του κυλι-κείου της αίθουσας.

Ο Νίκος Ξένος είχε «στήσει» το ηχοσύστημά του κι η συγχω-ριανή μας ηθοποιός Ανδριανή Μπαρτσώτα, μαζί με συνεργάτητης, είχαν αναλάβει να απασχολήσουν δημιουργικά τα παιδιάκαι να παίξουν μαζί τους, μέχρι την ώρα που θα μοιράζονταν ταδώρα.

Σημειώνουμε ότι τόσο ο Νίκος όσο και η Ανδριανή συμμετεί-χαν αφιλοκερδώς στην εκδήλωση και τους ευχαριστούμε πολύγι’ αυτό. Την ώρα που η Ανδριανή και ο συνεργάτης της έπαιζανμε τα παιδιά, οι γονείς βρήκαν την ευκαιρία να τα πουν μεταξύτους και, οι περισσότεροι, να θυμηθούν τις υπέροχες καλοκαιρι-νές διακοπές στο χωριό, ενώ κάποιοι άλλοι, που στερούνται κα-τοικίας στην Αγία Ευθυμία, εξέφρασαν την επιθυμία να είχανκάπου να μείνουν για να μπορούν να έρχονται κι αυτοί στο χωριό.

Τα παιδιά είχαν γίνει μια παρέα και το διασκέδασαν δεόντως.Οι καλοκαιρινές παρέες, που έχουν δημιουργηθεί στο προαύλιοτου Σχολείου του χωριού μας, ξανάσμιξαν και δεν έλειψαν οι αγ-καλιές και τα χαμόγελα.

Λίγο πριν μοιραστούν τα δώρα, ο Πρόεδρος του Συλλόγου Σπύ-ρος Κυριάκης αναφέρθηκε στον σκοπό αυτής της εκδήλωσης κι

ευχαρίστησε όλους για την συμμετοχή τους. Στη συνέχεια κάλεσετον συγχωριανό μας δικηγόρο Γιώργο Ασ. Λαλλά, ο οποίος είχετην ιδέα γι’ αυτή την εκδήλωση, να πει λίγα λόγια. Ο Γ. Λαλλάςαναφέρθηκε στο πόσο σημαντικό είναι για τα παιδιά να μην ξε-χνάνε τις ρίζες τους κι αυτή η εκδήλωση βοηθάει σ’ αυτό, όπωςκαι τα ΣΚΑΡΙΜΠΕΙΑ.

Είχε έρθει, όμως, η ώρα που τα παιδιά περίμεναν περισσότερο

Εκδήλωση για τα μικρά παιδιά

λείου της Αγίας Ευθυμίας (μέρος της δαπάνης κάλυψαν ο ΝίκοςΜάλλιος και η Έφη Αγγελή).

Τέλος, προβάλαμε τον τόπο μας και τον Σύλλογό μας μέσω τουδιαδικτύου με αναρτήσεις τόσο σε τοπικά ιστολόγια όσο και σε άλλαπανελλήνιας εμβέλειας. Συμμετείχαμε σε διάφορες εκδηλώσεις στοΝομό αλλά και στην Αθήνα.

Άφησα τελευταίο κάτι που αναμένεται να μας απασχολήσει έντονατον επόμενο χρόνο. Μιλάμε για το πυρπολημένο, από τους Ιταλούς,σπίτι που πρόσφερε στον Σύλλογό μας η ξενιτεμένη αγιαθυμιώτισσαΧρυσούλα Δεδούση προκειμένου να το διατηρήσουμε ως μνημείοεκείνης της εποχής. Από την σχετική μελέτη, την οποία έχουμε σταχέρια μας, προκύπτει ότι θα χρειαστεί ένα σημαντικό ποσό. Θα κά-νουμε κάθε δυνατή προσπάθεια για να βρούμε την καλύτερη λύσηώστε αφενός να πραγματοποιηθεί το έργο και αφετέρου να μην επι-βαρυνθεί υπέρμετρα το ταμείο του Συλλόγου.

Αυτή ήταν σε γενικές γραμμές η δραστηριότητα του Συλλόγου γιατο 2017. Θεωρώ ότι, στο πλαίσιο της γενικότερης κρίσης που διέρ-

χεται η χώρα, κάναμε το καλύτερο δυνατό».Ακολούθως, οι παρευρεθέντες στη Γενική Συνέλευση, ενέκριναν

ομόφωνα τον απολογισμό πεπραγμένων του Διοικητικού Συμβουλίου. Στη συνέχεια την Γενική Συνέλευση απασχόλησε ο αποκλεισμός

της Αγίας Ευθυμίας από το πρόγραμμα του «Παραδοσιακού Ελαι-ώνα». Καταδικάστηκε από όλους αυτή η ενέργεια και εξουσιοδοτή-θηκε το Δ.Σ. -που θα προέκυπτε- να κάνει καθετί ώστε να ανατραπείαυτή η απόφαση.

Η Γενική Συνέλευση ολοκληρώθηκε με την εκλογή του νέου Δ.Σ.και της νέας Εξελεγκτικής Επιτροπής. Μιας και δεν υπήρχαν άλλεςυποψηφιότητες, ομόφωνα επανεκλέχτηκε το ίδιο Δ.Σ. για την επό-μενη τριετία. Επίσης, ομόφωνα εκλέχτηκε η νέα Εξελεγκτική Επι-τροπή αποτελούμενη από τους: Ευθύμιο Ηλ. Μπαμπαγενέ, ΣτάθηΣπυρ. Κυριάκη και Γιώτα Ποντίκη-Γλυμή.

Με την ολοκλήρωση της Γενικής Συνέλευσης εκφράσθηκε η ευχήαπό όλους την επόμενη φορά οι παρευρισκόμενοι να είναι πολύ πε-ρισσότεροι.

Ο Γιώργος Λαλλάς εξηγεί για το πόσο σημαντική είναι η εκδήλωση

Η καλοκαιρινή παρέα ξανάσμιξε…

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 201822

από καθετί άλλο… Οι σάκοι ήταν γεμάτοι δώρα τα οποία είχαν επι-λέξει τα μέλη του Δ.Σ. και τα οποία αγόρασε ο Σύλλογός μας. Προςδιευκόλυνση της διαδικασίας μοιράσματος των δώρων, σε κάθεκουτί ήταν γραμμένο το όνομα ενός παιδιού. Όλα τα παιδιά περί-μεναν υπομονετικά για να πάρουν το δώρο τους και φυσικά κα-νένα δεν έμεινε παραπονεμένο.

Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με τον καλύτερο τρόπο και, κυρίως,

με τα παιδιά ικανοποιημένα. Το έβλεπες αυτό στα χαμογελαστάτους πρόσωπα… Είμαστε σίγουροι ότι, όπως φέτος οι συμμετέχον-τες ήταν περισσότεροι από πέρυσι, του χρόνου η συμμετοχή θαείναι ακόμη μεγαλύτερη.

Οι φωτογραφίες των δυο παραπάνω εκδηλώσεων είναι τουΣτάθη Σπύρ. Κυριάκη.

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2018 23

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 201824

Γ ια την Κυριακή 28 Ιανουαρίου είχε προγραμματισθεί ο εορ-τασμός του Αγίου Ευθυμίου στην Αθήνα. Εδώ και κάποια χρό-νια αποφασίσαμε ο εορτασμός στην Αθήνα να ακολουθεί τον

επίσημο εορτασμό, που γίνεται στο χωριό στις 19 και 20 Ιανουα-ρίου. Αυτή η αλλαγή έχει συντελέσει ώστε να παρευρίσκεται πολύςκόσμος. Το ίδιο έγινε και φέτος: πλήθος συγχωριανών και φίλων γέ-μισαν τον Ιερό Ναό της Παναγίας Μυρτιδιώτισσας και παρακολού-θησαν την Θεία Λειτουργία μετά αρτοκλασίας.

Μετά την ολοκλήρωση της Θείας Λειτουργίας, όλος ο κόσμος κα-τευθύνθηκε προς την αίθουσα εκδηλώσεων του Ναού όπου θαπραγματοποιούνταν η εκδήλωσή μας η οποία περιλάμβανε τηνκοπή της πίτας του Συλλόγου και τις βραβεύσεις των πρωτοετώνφοιτητών με καταγωγή από την Αγία Ευθυμία. Η αίθουσα γέμισεασφυκτικά και αναγκαστικά πολλοί στριμώχτηκαν και σε σημείαπου αρχικά δεν προβλεπόταν ενώ κι αρκετοί έμειναν όρθιοι, πέρανόλων όσοι είχαν αναλάβει την εξυπηρέτηση του κόσμου. Ακόμη κιέξω από την αίθουσα υπήρχε κόσμος!! Υπήρξε πραγματική κοσμο-συρροή κι ήταν πολύ όμορφη η εικόνα να βλέπεις κάθε σημείο τηςαίθουσας να έχει κατακλυσθεί από συγχωριανούς και φίλους. Εί-μαστε σίγουροι ότι κι αυτοί που δεν μπόρεσαν να καθίσουν ότι τοαντιμετώπισαν με κατανόηση. Άλλωστε όλοι μας θέλουμε να αντα-μώνουμε με όσο το δυνατόν περισσότερους συγχωριανούς μας σεαυτές τις εκδηλώσεις έστω και υπό συνθήκες συνωστισμού…

Τα πάντα στην αίθουσα ήταν έτοιμα πριν την είσοδο του κόσμου.Είχαν φροντίσει γι’ αυτό τα μέλη του Δ.Σ., αρκετές κυρίες αλλά καιτα νέα παιδιά. Τα τραπέζια γέμισαν με πλήθος εδεσμάτων. Πολλάαπ’ αυτά ετοίμασαν κυρίες μέλη του Συλλόγου και τα υπόλοιπα αγο-ραστεί από τον Σύλλογο. Υπήρχαν, επίσης, κρασί, αναψυκτικά και

από ένα κομμάτι βασιλόπιτα για τον καθένα. Αρκετές ήταν οι προσφορές και κατά την φετινή εκδήλωσή μας. Ας τις

δούμε αναλυτικά. Η Γεωργία Γεωργ. Λαλλά πρόσφερε και πάλι πλήθοςεδεσμάτων: σαρμάδες, τυρόπιτα, χορτόπιτα, γίγαντες και κεφτεδάκια.Από μια κατσαρόλα σαρμάδες πρόσφεραν οι: Βούλα Σπυρ. Κυριάκη καιη Σούλα Βασ. Τηλιγάδα. Χορτόπιτα πρόσφεραν η Ασημίνα Ευθ. Δρόλαπακαι η Βαρβάρα Δεδ. Διαούρτα και πίτσες η Χαρά Παππά-Δελενίκα. Τέλοςτις αρτοκλασίες πρόσφεραν η Τασία Ντούρου-Καραούλια, η ΧαράΠαππά-Δελενίκα και η Ντίνα Ιωάν. Παππά. Για ακόμη μια χρονιά, η ηχη-τική κάλυψη της εκδήλωσης ήταν προσφορά του Νίκου Ξένου.

Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους ο Βουλευτής τουΝομού μας Ηλίας Κωστοπαναγιώτου, ο Πρόεδρος του χωριού μαςΑνδρέας Γεωργ. Σολτάτος, ο συγχωριανός μας Υποστράτηγος Δημή-τρης Ευθ. Γλυμής, ο Πολιτευτής της Ν.Δ. Κωνσταντίνος Χαλιορής, οΒασίλειος Γεωργ. Δεδούσης (τ. πρόεδρος Συλλόγου Αγιοευθυμιω-τών και τ. Αντιδήμαρχος Καλλιθέας), ο φιλόλογος-νεοελληνιστής καισυγγραφέας Συμεών Σταμπουλού, ο ποιητής Τάσος Γαλάτης, αντι-προσωπεία της Αθλητικής Ένωσης Ποντίων Καλλιθέας με επικεφα-λής τον Πρόεδρό της κ. Σωπίδη (ήρθαν με τα δώρα τους), η Πρόεδροςτης Κινηματογραφικής Λέσχης Ιτέας Βαγγελιώ Μπεμπή, ο εκδότηςτης εφημερίδας «Η σιωπή της Φωκίδας» Γιάννης Τσιαμπάς-Ρουμε-λιώτης και φυσικά πλήθος συγχωριανών και φίλων. Σημειώνουμειδιαίτερα την παρουσία της οικογένειας της βραβευθείσας φοιτή-τριας Ευθυμίας Παπαδήμα που ήρθαν από την Άμφισσα, της Λέναςκαι του Αγαπητού Δρόλαπα και της Βούλας Λύτρα-Καραμέρη πουήρθαν από το χωριό, όπως και ο Πρόεδρος της Κοινότητας με τη σύ-ζυγό του Φωτεινή και την κόρη τους Αναστασία.

Στην αρχή της εκδήλωσης ο Πρόεδρος του Συλλόγου Σπύρος Κυ-

Σε αντίθεση με πέρυσι, πραγματοποιήθηκε φέτος η εκδρομή-προσκύνημα στο χωριό για τον εορτασμό του Αγίου Ευθυμίου.Το ότι ο εορτασμός ήταν Παρασκευή και Σάββατο συνετέλεσεώστε να συγκεντρωθεί έγκαιρα ο ελάχιστος απαιτούμενος αριθ-μός για την πραγματοποίηση της εκδρομής.

Η εκδρομή φέτος ήταν τριήμερη. Η αναχώρηση έγινε την Παρα-σκευή 19 Ιανουαρίου, το μεσημέρι, από τον Άγιο Νικόλαο Καλλι-θέας. Με ενδιάμεσες στάσεις στο Σύνταγμα, στο τέρμα Πατησίων,στο τέρμα Αχαρνών και στα φανάρια της Κηφισιάς, προσπαθή-σαμε να εξυπηρετήσουμε όσο το δυνατόν καλύτερα τους συμμε-τέχοντες.

Και για φέτος προτιμήσαμε το πρακτορείο του συγχωριανούμας Ευθυμίου Δημοσθ. Καλπούζου και μείναμε απόλυτα ικανο-ποιημένοι τόσο από το λεωφορείο όσο και από τον Θύμιο πουέκανε τα πάντα για να μείνουν όλοι ευχαριστημένοι.

Η επιστροφή πραγματοποιήθηκε την Κυριακή 21 Ιανουαρίου,το απόγευμα, από την πλατεία του χωριού. Η δαπάνη και φέτοςκαλύφθηκε από τον Σύλλογό μας. Ευχόμαστε και του χρόνου ναείμαστε καλά και να ξαναπάμε στο χωριό για να εορτάσουμε τονΆγιό μας. Είμαστε σίγουροι ότι του χρόνου οι επιβάτες θα είναιακόμη περισσότεροι αφού ο εορτασμός θα είναι Σάββατο καιΚυριακή.

Εκδρομή-προσκύνημα στο χωριό για τον εορτασμό του Αγίου Ευθυμίου

Εορτασμός Αγίου Ευθυμίου στην Αθήνα - Κοπή πίττας -Βραβεύσεις φοιτητών

Ο Πρόεδρος του Συλλόγου κόβει την πίτα Χαιρετισμός από τον Βουλευτή Φωκίδας Ηλία Κωστοπαναγιώτου

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2018 25

Ο κυβερνητικός Βουλευτής Ηλίας Κωστοπαναγιώτου με τον Πολιτευτή της Ν.Δ. Κωνσταντίνο Χαλιορή

ριάκης καλωσόρισε τους παρευρισκομένους, ευχήθηκε για το νέοέτος και τις εορτές και ευχαρίστησε όλους όσοι συνέβαλαν στην επι-τυχία της εκδήλωσης. Ακολούθησε η κοπή της βασιλόπιτας του Συλ-λόγου την οποία πραγματοποίησε ο Πρόεδρος του Συλλόγου, αφούπρώτα την ευλόγησε, αναπέμποντας και τις σχετικές ευχές ο εφη-μέριος της Παναγίας Μυρτιδιώτισσας.

Την εκδήλωση χαιρέτισαν ο Βουλευτής του Νομού Ηλίας Κωστο-παναγιώτου και ο Πρόεδρος του χωριού μας Ανδρέας Σολτάτος. Τιςευχές τους μας έστειλαν τηλεφωνικώς ο τ. Υπουργός Νίκος Γκελε-στάθης και η τ. Αντιπεριφερειάρχης Φωκίδας Παναγιώτα Γαζή.

Ακολούθησε η βράβευση των πρωτοετών φοιτητών με καταγωγήαπό την Αγία Ευθυμία. Επισημαίνουμε ότι την επιτυχία ενός παι-διού την πληροφορηθήκαμε την τελευταία στιγμή και έτσι δεν ήτανεφικτό να παρευρεθεί στην βράβευσή του.

Οι φοιτητές που πέτυχαν κατά τις τελευταίες πανελλαδικές εξε-τάσεις και δικαιούνταν βραβείο είναι οι:

• Ασημίνα Βασ. Αθανασοπούλου (Παιδαγωγικό τμήμα ΔημοτικήςΕκπαίδευσης Πανεπιστημίου Αιγαίου-Ρόδος).

• Παναγιώτα Ευθ. Αλεξανδρή (Τμήμα Αγγλικής Γλώσσας και Φι-λολογίας Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών).

• Ειρήνη Γεωργ. Γκλαβάνου (Τμήμα Τεχνολογίας Τροφίμων ΤΕΙΑθηνών).

• Ευαγγελία Αγαπ. Δρόλαπα (Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων ΤΕΙΔυτικής Μακεδονίας-Γρεβενά).

• Δάφνη Ηλ. Ζαχαριά (Τμήμα Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτι-σμού Παντείου Πανεπιστημίου Αθηνών).

• Παναγιώτα Κακολύρη (Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης Παντείου Πα-νεπιστημίου Αθηνών).

• Ελευθερία Αλεξ. Καλπούζου (Τμήμα Εικαστικών Τεχνών και Επι-στημών της Τέχνης Σχολής Καλών Τεχνών Πανεπιστημίου Ιωαννίνων).

• Ευθυμία Κων. Κάντζου (Τμήμα Ιστορίας Αρχαιολογίας και Κοι-νωνικής Ανθρωπολογίας Πανεπιστημίου Θεσσαλίας-Βόλος).

• Εμμανουέλα Ευθ. Κόλλια (Τμήμα Στατιστικής και ΑσφαλιστικήςΕπιστήμης Πανεπιστημίου Πειραιά).

• Πέτρος Αντ. Κουτρουμπίλας (Βιολογικό τμήμα ΠανεπιστημίουΑθηνών).

• Ευθυμία Δημ. Παπαδήμα (Τμήμα Γεωπονίας, Ιχθυολογίας καιΥδάτινου Περιβάλλοντος Πανεπιστημίου Θεσσαλίας-Βόλος).

• Παρασκευή Άγγ. Πατάκα (Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικο-νομικής ΤΕΙ Δυτικής Ελλάδας-Μεσολόγγι).

Βράβευση Παναγιώτας Αλεξανδρή

Βράβευση Ειρήνης Γκλαβάνου Βράβευση Εύας Δρόλαπα

Βράβευση Δάφνης ΖαχαριάΤο βραβείο για την Ελευθερία Καλπούζου παρέλαβε

η συνονόματη γιαγιά της Ελευθερία Δρόλαπα

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 201826

• Μάρθα Ευστ. Παύλου (Τμήμα Οικονομικών Επιστημών ΣχολήςΟικονομικών και Πολιτικών Επιστημών Εθνικού Καποδιστριακού Πα-νεπιστημίου Αθηνών).

• Ηλίας Ευστ. Ρίζος (Τμήμα Μαθηματικών Πανεπιστημίου Πατρών). • Ευγενία Παν. Στρέμπελα (Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών Πανεπι-

στημίου Πατρών). • Ευθύμιος Παν. Τσίγκας (Τμήμα Γερμανικής Γλώσσας και Φιλο-

λογίας Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών). • Βασίλης Γεωργ. Τσορμπατζόγλου (Τμήμα Μηχανολόγων Μηχα-

νικών Πολυτεχνικής Σχολής Κοζάνης Πανεπιστημίου Δυτικής Μακε-δονίας).

Ο Βασίλης, μέσω του θείου του Ανδρέα Σολτάτου που παρέλαβετο βραβείο του, αφιέρωσε την επιτυχία του στον αδικοχαμένο κα-θηγητή του αγιαθυμιώτη Επαμεινώνδα Παν. Καρύμπαλη και συγκί-νησε όλο τον κόσμο.

Στους φοιτητές οι οποίοι βραβεύθηκαν, πέραν του σχετικού επαί-νου, προσφέρθηκαν, ως δώρο, το βιβλίο «ΓΙΑΝΝΟΥΛΑ» του αειμνή-στου Ευθυμίου Τάσου Δρόλαπα, το βιβλίο που έχει εκδώσει οΣύλλογός μας για τους «Μεγάλους Αγιαθυμιώτες κλεφταρματολούςτου 18ου αιώνα» και το DVD με τίτλο «Αγία Ευθυμία, φωτίζοντας τις

ρίζες μας». Όσοι δεν έχουν παραλάβει τον έπαινο και τα δώρα μπο-ρούν να τα παραλάβουν, είτε οι ίδιοι είτε κάποιος εκπρόσωπός τους,από τα γραφεία του Συλλόγου, αφού πρώτα επικοινωνήσουν μαζί μας.

Ακολούθως, ο Πρόεδρος του Συλλόγου έκανε έναν σύντομο απο-λογισμό για την χρονιά που πέρασε και έδωσε τον λόγο σε όποιονήθελε να μιλήσει. Ο γαμπρός του χωριού μας Νίκος Μάλλιος τόνισεπόσο σημαντική είναι η προσφορά του Συλλόγου και, όπως χαρακτη-ριστικά είπε, «χάρις στον Σύλλογο η Αγία Ευθυμία έχει γίνει γνωστήσε όλη την Ελλάδα». Ο τ. Πρόεδρος του Συλλόγου Βασίλης Δεδούσηςσυνεχάρη το Δ.Σ. του Συλλόγου για όσα κάνει και είπε ότι οφείλουννα συνεχίσουν για πολλά χρόνια ακόμη την προσφορά τους. Τέλος,τον λόγο πήρε ο εκδότης της εφημερίδας «Η σιωπή της Φωκίδας»Γιάννης Τσιαμπάς ο οποίος μίλησε με πάθος για την ξεχασμένη επαρ-χία και για το κακό που έχει κάνει το αθηνοκεντρικό κράτος.

Μέσα σε ευχάριστο κλίμα ολοκληρώθηκε, με απόλυτη επιτυχία,μια ακόμη εκδήλωση. Ανανεώνουμε όλοι το ραντεβού μας για τουχρόνου με την ίδια και ακόμη μεγαλύτερη συμμετοχή.

Σ.Ε.Κ. Οι φωτογραφίες από την εκδήλωση στη Μυρτιδιώτισσα είναι τηςΦωτεινής Λύτρα- Σολτάτου.

Βράβευση Εμμανουέλας Κόλλια Βράβευση Πέτρου Κουτρουμπίλα

Βράβευση Ευθυμίας Παπαδήμα Βράβευση Μάρθας Παύλου

Βράβευση Ηλία Ρίζου

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2018 27

Και η νεολαία παρούσα…

Ελαφρώς στριμωγμένοι… Βασίλης Δεδούσης: πάντα δηλώνει «παρών»…

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 201828

Ο Ιανουάριος, ο πρώτος μήνας του χρόνου εκτός όλων τωνάλλων λαογραφικών στοιχείων που τον συνοδεύουν, έχει ταυτι-στεί με το κόψιμο των πιτών των συλλόγων και κοινωνικών σχη-μάτων.

Ιδιαίτερη συμμετοχή σε αυτή τη διαδικασία επιδεικνύουν όλοι οιτοπικοί σύλλογοι «των απανταχού» καταγόμενων και διαμενόντωνσυνήθως  στην περιοχή της Αττικής.

Φυσικά οι κοινότητες της Φωκίδας όχι μόνο δεν ξεφεύγουν απόαυτό τον κανόνα αλλά απεναντίας την Κυριακή 28-1-2018 μετρή-σαμε 11 πίτες τοπικών συλλόγων στην Αθήνα.

Μια καλή ευκαιρία να ξαναβρεθούν οι συγχωριανοί, να μιλήσουν,να θυμηθούν, να προγραμματίσουν, να διασκεδάσουν.

Από την άλλη γίνεται φανερό, αφενός ότι μια ακόμη μεγαλύτερηΦωκίδα ζει στην Αθήνα και αφετέρου, ότι οι πολίτες αυτοί στο σύ-νολο τους έχουν αφήσει το μάτι, το αυτί, την καρδιά, στα πάτριαεδάφη.

Στα λιβάδια, στις πλαγιές, στα έλατα και στις ακτές της Φωκίδας.Μεγάλη δύναμη, μεγάλη βοήθεια για τον τόπο η δυναμική αυτών

των ανθρώπων.Με προτροπή γνωστών και φίλων παραβρεθήκαμε σε δύο εκ-

δηλώσεις κοπής πίτας. Στους φίλους Αγιαθυμιώτες και Βουνιχω-ριώτες.

Οι πρώτοι συγκεντρώθηκαν στον χώρο εκδηλώσεων του Ι.Ν. Πα-

ναγίας Μυρτιδιώτισσας, στην ακτή Πρωτοψάλτη στο όμορφο Μι-κρολίμανο, δίπλα στο στάδιο Ειρήνης και Φιλίας.

Σε μια ασφυκτικά γεμάτη αίθουσα, με παρουσία του βουλευτή τουνομού κ. Κωστοπαναγιώτου, του πολιτευτή κ. Χαλιορή, του προ-έδρου της κοινότητας κ. Ανδρέα Σολτάτου, πολλών  επιφανών συν-τοπιτών, ο Πρόεδρος κ. Σπύρος Κυριάκης μετά από σύντομο λόγοέκοψε την πίτα, παρέδωσε επαίνους στους νέους επιτυχόντες σταΑΕΙ ΤΕΙ μέλη της κοινότητας,  προχώρησε σε σύντομο απολογισμότων εκδηλώσεων της χρονιάς που πέρασε. Μια ακόμη όμορφη, κα-λοστημένη εκδήλωση προστέθηκε στις τόσες επιτυχίες του συλλό-γου Αγιοευθυμιωτών…

Η κοπή της πίτας του συλλόγου της Βουνιχώρας (Πολιτιστικός κΕξωραϊστικός σύλλογος των απανταχού Βουνιχωριωτών), έγινε τομεσημέρι σε κέντρο (Βουλιαγμένη) με όλα τα χαρακτηριστικά τωνσυνεστιάσεων.

Πλήρες μενού, αλλά κυρίως Ορχήστρα με ζωντανή μουσική,όπου το εθνικό όργανο της περιοχής, το κλαρίνο, ξεσήκωσε τονκόσμο τραβώντας τον σαν μαγνήτης στη πίστα, ώστε η εκδήλωσηνα πάρει όλα τα χαρακτηριστικά του καλοκαιρινού ξεφαντώματοςστη πλατεία του χωριού… Όμορφες ώρες με φίλους, συγχωρια-νούς, συζητήσεις γνωριμίες και πολλά δώρα από την πλούσια λο-ταρία που ακολούθησε.

Ο Πρόεδρος του συλλόγου μαζί με τα μέλη κόψανε την πίτα…Τι άλλο;Καλή συνέχεια όπου και αν βρίσκεται ο καθένας…

Ιανουάριος ο μήνας των τοπικών ΣυλλόγωνΤου Χρήστου Βανδώρου

EKKΡΕΜΗ ΠΟΣΑ

Όπως αναφέρουμε στην τελευταία σελίδατων “Α.Ν.”, οι περισσότερες από 250 συνδρο-μές που έχουμε λάβει τον τελευταίο καιρό,λόγω πληθώρας ύλης, θα δημοσιευτούν, μαζίμε όσες θα λάβουμε το προσεχές διάστημα,στο επόμενο φύλλο μας. Όμως, υπάρχουν κά-ποια κατατεθειμένα ποσά, κυρίως στη Εθνική,για τα οποία δεν γνωρίζουμε τον καταθέτη. Γιατα ποσά αυτά έχουμε κόψει την σχετική από-δειξη και περιμένουμε να μάθουμε τα στοιχείατου καταθέτη για να του την αποστείλουμε. Πιοσυγκεκριμένα στην Εθνική Τράπεζα: Στις 7 Φε-βρουαρίου 2018 έχει κατατεθεί ποσό 30 €(απόδ.11086), στις 8 Φεβρουαρίου 2018 ποσό20 € (απόδ.11087), στις 9 Φεβρουαρίου 2018ποσό 20 € (απόδ.11090) και στις 5 Μαρτίου2018 ποσό 20 € (απόδ.11102). Τέλος, στηνΤράπεζα Πειραιώς, στις 12 Δεκεμβρίου 2017,υπάρχει κατάθεση ποσού 30 € (απόδ.10896)με το όνομα του Ευθυμίου Μπαμπαγενέ κι όχιτου καταθέτη.

Παρακαλούμε όποιον έχει καταθέσει κάποιοποσό στις παραπάνω αναφερόμενες ημερομη-νίες και δεν έχει λάβει απόδειξη, να μας ενημε-ρώσει ώστε να συμπληρώσουμε τα στοιχείατου στην απόδειξη που ήδη έχουμε κόψει.

Για να μην δημιουργούνται αυτού του εί-δους τα προβλήματα παρακαλούμε όσοι κα-ταθέτετε κάποιο ποσό, ιδίως στην Εθνική, ναμας ενημερώνετε.

ΤΡΑΠΕΖΙΚΟΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΟΠΟΥ ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΚΑΤΑΘΕΣΕΤΕ ΓΙΑ ΤΟΝ ΣΥΛΛΟΓΟ

Ο Σύλλογός μας προκειμένου να διευκολύνει όλους όσοι θέλουν να στείλουνκάποιο ποσό για ενίσχυσή του, χωρίς να έχουν την επιβάρυνση των ΕΛ.ΤΑ., έχειθέσει στη διάθεσή σας δυο τραπεζικούς λογαριασμούς όπου μπορείτε να κατα-θέτετε την συνδρομή σας χωρίς κανένα έξοδο. Οι δύο λογαριασμοί είναι:

Στην Εθνική 063/610126-74 (επ’ ονόματι της ταμία του Συλλό-γου Βασιλικής Νικολοπούλου).

Στην Πειραιώς 6002-010719-695 (επ’ ονόματι Ευθυμίου Μπαμ-παγενέ και Σπύρου Κυριάκη).

Παρακαλούμε θερμά όποιος καταθέτει κάποιο ποσό να μας ενημερώνει τη-λεφωνώντας στο 2103250354.

ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ ΚΑΙ ΥΠΟΣΧΕΣΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ

Ο φίλος και συνδρομητής των “Α.Ν.” Γιάννης Γεροσίδερης, από τα Πεντεό-ρια, που εσχάτως διαπίστωσε την ύπαρξη και “αγιαθυμιώτικων ριζών”, συχνάμας τροφοδοτεί με σπάνια στοιχεία από την ιστορία του τόπου μας. Αυτή τηνφορά βρήκε και μας έδωσε το τρίτομο έργο του Απόστολου Β. Δασκαλάκη μετίτλο “ΚΕΙΜΕΝΑ-ΠΗΓΑΙ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ-ΣΕΙΡΑΤΡΙΤΗ-ΤΑ ΠΕΡΙ ΠΑΙΔΕΙΑΣ” (Αθήνα 1968). Στους τρεις τόμους του έργου αυτούπεριλαμβάνονται πάμπολλα έγγραφα, της περιόδου 1821-1831, τα οποίααναφέρονται στην εκπαιδευτική προσπάθεια των επαναστατικών κυβερνή-σεων και επί Καποδίστρια, σε κανονισμούς και προγράμματα, σχολεία και δι-δασκάλους. Ασφαλώς, μέσα στο πλήθος αυτό, θα ήταν αδύνατον να μηνυπάρχουν και έγγραφα που αφορούν τον νομό Φωκίδας. Αυτά τα έγγραφαθα αρχίσουμε να παρουσιάζουμε από το επόμενο φύλλο μας.

Ευχαριστούμε πολύ τον Γιάννη Γεροσίδερη για τα σημαντικά αυτά βιβλίαπου έθεσε υπόψη μας και τα οποία θα αξιοποιήσουμε σύντομα.

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2018 29

Αϊ-Θυμιώτες στην ΙτέαΑγαπητά Αγιαθυμιώτικα Νέα,

Σε προηγούμενο τεύχος της εφημερίδας σας (φύλλο 106) διάβασα έναδημοσίευμα για τους πρώτους κατοίκους της Ιτέας. Δεν είναι τελειωμένο(δεν πειράζει όμως), ίσως γιατί η εφημερίδα ασχολήθηκε μόνο με τουςπρώτους οικιστές.

Επειδή η οικογένειά μου είχε δεσμούς με την Ιτέα και την Κίρρα από ταχρόνια του πατέρα μου και του παππού μου, ξέρω ότι κατέβηκαν εκεί(Σκάλα την έλεγαν οι παλιοί) Αϊ-θυμιώτες από τις αρχές του περασμένουαιώνα, ίσως και από τα τέλη του προηγούμενου. Η οικογένεια του παππούμου, είχε τότε παντρέψει εκεί αδερφές και λίγο αργότερα όλες τις θυγα-τέρες του. Τα κτήματα που αγόρασαν τότε ήταν από το Νιάχα. Τα ονόματαΑντωνίου, Δασκαλόπουλος, Διαούρτας, Καψάλης, Κόλλιας, Λαλάς, Λύτρας,Παππάς, Σκαρίμπας, Τζαβάρας έχουν τις ρίζες τους στην Αγία Ευθυμία.

Ίσως είναι και άλλα που δεν ξέρω, αλλά είναι και κοπέλες της εποχήςπου παντρεύτηκαν στην Ιτέα ή στην Κίρρα και οι απόγονοί τους έχουν άλλαονόματα.

Στο σημείο αυτό όμως, ας μου επιτρέψετε να θυμήσω Αϊ-θυμιώτες επι-στήμονες πριν το 1940 και μετά, που έζησαν στην Ιτέα και αφιέρωσαν όλητους τη ζωή στην πρόοδο και ανάπτυξή της.

Θα τους αναφέρω με αλφαβητική σειρά γιατί δεν ξέρω ποιος πήγεπρώτα και ποιος μετά:

1. Δασκαλόπουλος Δήμος, γιατρός2. Διαούρτας Ιωάννης, γιατρός3. Καψάλης Παναγιώτης, καθηγητής μαθηματικών4. Σκαρίμπας Ηλίας, δάσκαλος, διευθυντής του δημοτικού σχολείου5. Καραχάλιος Κώστας, δάσκαλος, μετά βέβαια το 1965 αυτός, καθώς

και πολλοί άλλοι δεύτερης και τρίτης γενιάς.Όλοι τους γεννήθηκαν και μεγάλωσαν στην Αγία Ευθυμία (ίσως εκτός

του Ηλία Σκαρίμπα). Με φτώχεια και με πολλές δυσκολίες σπούδασαν πη-γαίνοντας με «τα ποδάρια στα Σάλωνα και με τα παπούτσια στο χέρι γιανα μην τα χαλάσουν στο δρόμο».

Μετά τις σπουδές τους εγκαταστάθηκαν μόνιμα στην Ιτέα, όπου άσκη-σαν το επάγγελμά τους, ιερό λειτούργημα στην εποχή τους.

Οι δύο πρώτοι πολύ καλοί γιατροί και πάνω απ’ όλα άνθρωποι, μαλά-κωναν τον πόνο, έδιναν ελπίδα και χαρά, υγεία και ζωή στους Ιτιώτες πριντο 1940 και μετά, στα πολύ δύσκολα για όλους εκείνα χρόνια.

Ο δάσκαλος Ηλίας Σκαρίμπας κι αυτός πριν το 1940 και ο κατά πολύ νε-ώτερος Κώστας Καραχάλιος εργάστηκαν με απαράμιλλο ζήλο και αγάπηστο Δημοτικό Σχολείο Ιτέας. Πραγματικοί δάσκαλοι έχαιραν του σεβασμούκαι της εκτίμησης των μαθητών, των γονέων και των κατοίκων.

Θα σταθώ όμως ιδιαίτερα στον Παναγιώτη Καψάλη, καθηγητή μαθημα-τικών, ο οποίος το 1939 είχε τη δύναμη και το κουράγιο να ιδρύσει το Ιδιω-τικό Γυμνάσιο Ιτέας. Ένα σχολείο πνευματικό φάρο για την μικρή τότε Ιτέακαι για τη γύρω περιοχή. Δυναμικός, δραστήριος και αποφασιστικός, μετο κοφτερό μυαλό του και με οδηγό την φράση του Βίκτωρος Ουγκώ: «οανοίγων ένα σχολείο κλείνει μια φυλακή», όπως έλεγε ο ίδιος πάντοτε, ξε-κίνησε ένα δύσκολο έργο.

Με τη βοήθεια και τη συμπαράσταση της πατρικής του οικογένειας,αλλά και με τη βοήθεια και συμπαράσταση επαγγελματική και ψυχική τηςνεαρής τότε φιλολόγου Αφροδίτης (Άφρας) Κωνσταντέλλου άρχισε δειλάδειλά να λειτουργεί το Ιδιωτικό Γυμνάσιο Ιτέας, θέτοντας υψηλούς στό-χους και ιδανικά.

Οι ευθύνες και οι δυσκολίες ήταν τεράστιες. Αλλά η αγάπη τους για τοωραίο και το όραμά τους για μια κοινωνία καλύτερη τους έδωσε δύναμηνα συνεχίσουν.

Λειτούργησε για 27 ολόκληρα χρόνια και έκλεισε, όταν ιδρύθηκε το Δη-μόσιο Γυμνάσιο και Λύκειο Ιτέας.

Από το Γυμνάσιο αυτό πέρασαν πλήθος μαθητών από την Ιτέα και ταγύρω χωριά.

Πάρα πολλοί από αυτούς έγιναν καταξιωμένοι επιστήμονες, υπάλληλοιστο δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα, έμποροι, και απλοί εργαζόμενοι.Αυτό και μόνο δείχνει ότι πέτυχαν «εν πολλοίς» οι στόχοι και οι προσδοκίεςτου Παναγιώτη και της Άφρας Καψάλη.

Άριστα καταρτισμένοι καθηγητές όλων των ειδικοτήτων, μεταξύ αυτώνκαι ο Αϊ-θυμιώτης μαθηματικός Άγγελος Αγγελής, δίδαξαν στο Γυμνάσιοκαι βοήθησαν στην επιτυχία του σκοπού του σχολείου για τη μόρφωση καιγενικά για την αγωγή των παιδιών.

Όλοι τους συνέβαλαν στην ψυχική και πνευματική καλλιέργεια των νέωνκαι στην άνοδο του μορφωτικού και πνευματικού επιπέδου της πόλης.

Με βαθύτατο σεβασμό προς όλους τους καθηγητές, επίσης θα ανα-φερθώ ιδιαίτερα στην Αφροδίτη Κωνσταντέλλου – Καψάλη, σύζυγο τουΠαναγιώτη Καψάλη, καθηγήτρια φιλολογίας και γαλλικών η οποία πέρααπό την επιστημονική της κατάρτιση (είχε δύο πτυχία) ήταν θαυμάσια κα-θηγήτρια, συνεργάσιμη συνάδελφος και μάνα – δασκάλα όλων των μαθη-τών της. Την διέκριναν το ήθος, η αξιοπρέπεια, η σεμνότητα και ηεργατικότητα. Ήταν πίσω από τον σύζυγό της ο στυλοβάτης του σχολείουκαι όχι μόνο. Υπομονετική σύζυγος, εξαίρετη μητέρα και πολύ καλή συγ-γενής. Είχε πάντα μια καλή συμβουλή και πολλή αγάπη για όλους. Έφυγεόμως νωρίς, μόλις που πρόλαβε να δει τα δυο της παιδιά επιστήμονες.

Στους Ιτιώτες θα θυμήσω ακόμη την ωραιότατη Ιτιώτισσα γυμνάστριαΣωτηρούλα Βαλαούρα, η οποία με τις απαράμιλλες γυμναστικές επιδείξειςπου παρουσίαζε στο χώρο του σχολείου (ασκήσεις, χορούς, αγωνίσματα,κλπ) και τις άρτια οργανωμένες παρελάσεις στην παραλιακή λεωφόρο στιςεθνικές γιορτές, έκανε τους Ιτιώτες να είναι υπερήφανοι για το στολίδι πουκοσμούσε την πόλη τους. Δονούσε ψυχές η φωνή της, η σφυρίχτρα της καιη σάλπιγγα του Νίκου Κουτσούκου.

Στα χρόνια της ακμής του σχολείου, έγινε και η ανέγερση του ΜνημείουΠεσόντων της Ιτέας, με πρωτοβουλία του Γυμνασίου, του Παναγιώτη Κα-ψάλη, των καθηγητών και των μαθητών. Στην πλάκα του χαραγμένη ημορφή της μάνας και του γιού της που τον αποχαιρετά για τον πόλεμο καιμε την επιγραφή - στίχο του Διονύσιο Σολωμού «Μητέρα μεγαλόψυχη στονπόνο και στη δόξα», αφιερωμένη σε όλες τις μανάδες της φτώχειας, της κα-τοχής, του πολέμου αλλά και της νίκης, όπως έλεγε ο ίδιος με περηφάνεια.

Όλο το Γυμνάσιο με γνωστούς και αγνώστους καθηγητές, με μαθητέςπου σπούδασαν ή όχι, έδωσε ώθηση στην πνευματική ζωή και στα πολιτι-στικά δρώμενα της πόλης.

Όλες αυτές τις στιγμές του Ιδιωτικού Γυμνασίου Ιτέας, απαθανάτιζε μετο φακό του ο τότε φωτογράφος Μιχάλης Σκαρίμπας, Αϊ-θυμιώτης κι αυτόςστην καταγωγή (όπως έχετε ήδη γράψει).

Το αρχείο του πρέπει να είναι γεμάτο από όλες αυτές τις εκδηλώσεις.Δεν έλειπε ποτέ, ακολουθούσε στο σχολείο με τη βέσπα του ακόμα καιστις εκδρομές. Ήταν η ζωντανή σκιά του Γυμνασίου.

Επειδή με τους νέους δήμους ανήκουμε όλοι στο Δήμο Δελφών, ας μουεπιτραπεί να εκφράσω την απορία μου, γιατί ο πρώην δήμος Ιτέας, ενώέχει αγοράσει πάνω από δέκα χρόνια το οικόπεδο όπου βρισκόταν το Γυ-μνάσιο, δεν έχει αξιοποιήσει το χώρο.

Παντού γίνονται αναπλάσεις, αναπαλαιώσεις, ανεγέρσεις και ό,τι άλλοθυμίζει το παρελθόν.

Σε ένα τόσο μεγάλο χώρο (4 στρέμματα περίπου) δεν θα μπορούσε ναέχει γίνει ένα πνευματικό κέντρο με αίθουσες διαλέξεων, βιβλιοθήκης,μουσικής, χορού, γυμναστικής και ό,τι άλλο θα μπορούσε να δώσει ξανάζωή χαρούμενη και δημιουργική στα νέα παιδιά της Ιτέας;

Εκεί που για 30 χρόνια ακούγονταν φωνές καθηγητών και μαθητών, τρα-γούδια, προσευχές, παραγγέλματα, γέλια, κλπ, τώρα έχει μείνει ένα έρμοχωράφι. Κρίμα!

Νομίζω, ότι το σφουγγάρι που έσβησε τον τελευταίο μαυροπίνακα του σχο-λείου, έσβησε και ένα μεγάλο κομμάτι από την ιστορία της πόλης της Ιτέας.

Αν θέλει, ας το κοιτάξει το θέμα ο νέος δήμος Δελφών (αν νομίζει ότιαξίζει να ασχοληθεί με κάτι τέτοιο). Αυτό θα τιμά την Ιτέα αλλά θα τιμάκαι την Αγία Ευθυμία. Και να μην ξεχνάμε ότι οι λαοί υπάρχουν όταν «θυ-μούνται οι παλιοί και μαθαίνουν οι νέοι».

Τελειώνοντας, θα επανέλθω σε όλους τους Αϊ-θυμιώτες που ανέφεραστην αρχή. Όλοι τους έζησαν με αξιοπρέπεια στην Ιτέα μέχρι το τέλος τηςζωής τους, την αγάπησαν και αγαπήθηκαν από τους Ιτιώτες, έγιναν ένα μεαυτούς. Άφησαν πίσω τους άριστες οικογένειες (παιδιά, εγγόνια, δισέγ-γονα). Πάνω απ’ όλα όμως, άφησαν το θαυμάσιο έργο τους, που βοήθησεστην αναβάθμιση, την πνευματική καλλιέργεια, την πρόοδο και τον πολι-τισμό αυτής της πόλης. Τίμησαν με την εργασία τους, το χαρακτήρα τουςκαι το ήθος τους την Αϊ-θυμιώτικη καταγωγή τους.

Να είμαστε περήφανοι για αυτούς.Και επειδή όλοι τους έχουν φύγει, ας είναι ελαφρύ το Ιτιώτικο χώμα που

τους σκεπάζει..Ευχαριστώ,

Ευθυμία Γ. Καψάλη – ΚατσούλαΑθήνα, Μάρτιος 2018

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 201830

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΓΡΑΜΜΑΤΟΣΗΜΟ(10η συνέχεια)

1955

Την 10η Ιουλίου κυκλοφορεί η σειρά με τίτλο «Αρχαία Τέχνη 2η».Ανατύπωση οκτώ κλάσεων της τακτικής σειράς του 1954 με αλλαγήχρωμάτων και μετατροπή των ονομαστικών αξιών - μετά τη νομισμα-τική μεταρρύθμιση - στη νέα δραχμή. Η σειρά σχεδιάστηκε από τον Ι.Κεφαλληνό και τυπώθηκε με τη λιθογραφική μέθοδο από το τυπογρα-φείο Ασπιώτη ΕΛΚΑ.

Την 24η Αυγούστου κυκλοφορεί η σειρά με τίτλο «Πυθαγόρας». Ανα-μνηστική έκδοση με την ευκαιρία διεξαγωγής στην Αθήνα του Συνε-δρίου των Πυθαγορείων, το οποίο συνδυάστηκε με εκδηλώσεις σεΑθήνα και Σάμο για τα 2.500 χρόνια από την ίδρυση της φιλοσοφικήςσχολής του Πυθαγόρα. Η σειρά σχεδιάστηκε και τυπώθηκε με τη λιθο-γραφική μέθοδο από το τυπογραφείο Ασπιώτη ΕΛΚΑ και αποσύρθηκετην 1-2-1956.

1956Την 15η Μαΐου κυκλοφορεί η σειρά με τίτλο «Ρόταρυ». Αναμνηστική

έκδοση για τα 50 χρόνια του Διεθνούς Ρόταρυ, η οποία όμως, λόγω κα-θυστέρησης, δεν συνέπεσε με το έτος εορτασμού (1955). Το γραμμα-τόσημο σχεδιάστηκε από τον Α. Κορογιαννάκη και τυπώθηκε με τηλιθογραφική μέθοδο στο τυπογραφείο Ασπιώτη ΕΛΚΑ. Αποσύρθηκετην 1-11-1956.

Την 21η Μαΐου κυκλοφορεί η σειρά μετίτλο «Βασιλέων Α’». Πρώτη από τιςδύο συνολικά εκδόσεις με τα πορτραίτατων μελών των βασιλικών οικογενειώντης Ελλάδας, με σκοπό την αντικατά-σταση της τακτικής σειράς της αρχαίαςτέχνης. Σχεδιάστηκε από τον χαράκτη Α.Τάσσο και η χάραξη των πλακών έγινεαπό δύο οίκους, τους Η. Woyty - Wim-mer και Thomas De La Rue & Co. Ltd.και τυπώθηκε στο τυπογραφείοΑσπιώτη ΕΛΚΑ.

1957

Την 26η Μαρτίου κυκλοφορεί η σειρά με τίτλο «Διονύσιος Σολωμός».Αναμνηστική έκδοση για τα 100 χρόνια από το θάνατο του ΔιονυσίουΣολωμού. Σχεδιάστηκε από τον χαράκτη Α. Τάσσο και τυπώθηκε διχρω-μία με τη λιθογραφική μέθοδο στο τυπογραφείο Ασπιώτη ΕΛΚΑ.Αποσύρθηκε στις 30-9-1957.

Την 15η Νοεμβρίου κυκλοφορεί η σειρά με τίτλο «Βασιλέων Β’». Ηδεύτερη έκδοση (ανατύπωση) με τα πορτραίτα των βασιλικών οικογε-νειών της Ελλάδας, με ίδιες ονομαστικές αξίες αλλά σε διαφορετικάχρώματα. Σχεδιάστηκε από τον χαράκτη Α. Τάσσο και η χάραξη τωνπλακών έγινε από δύο οίκους, τους Η. Woyty - Wimmer και Thomas DeLa Rue & Co. Ltd. και τυπώθηκε στο τυπογραφείο Ασπιώτη ΕΛΚΑ.

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2018 31

1958

Την 30η Ιανουαρίου κυκλοφορεί η σειρά με τίτλο «Εμπορική Ναυτι-λία». Η σειρά, με το διεθνούς ενδιαφέροντος θέμα της είχε μεγάλη απή-χηση στο φιλοτελικό κόσμο. Είναι χαρακτηριστική η αναφορά της “NewYork Herald Tribune” στο φύλλο της 9-1958 όπου έγραφε μεταξύ άλλων«...Τα έξη γραμματόσημα που εκδόθηκαν από την Ελλάδα για να τιμή-σουν την Εμπορική Ναυτιλία της χώρας, είναι αναμφισβήτητα τα ελ-κυστικότερα γραμματόσημα της χώρας αυτής. Όχι μόνο το καθέναχωριστά δημιουργεί εξαιρετική εντύπωση, αλλά και σαν πλήρης σειράκαλύπτουν την ιστορία των θαλάσσιων μεταφορών από τον 5ο π.Χ.αιώνα μέχρι σήμερα». Τέλος, στη βράβευση των 10 ωραιότερων γραμ-ματοσήμων του κόσμου κατά το έτος 1958 περιλαμβάνεται το 5δραχμοτης σειράς της Εμπορικής Ναυτιλίας. Αναμνηστική/τιμητική έκδοση γιατην Ελληνική Εμπορική Ναυτιλία, που το 1958 η συνολική χωρητικότητατων πλοίων της αγγίζει το 11 εκατομμύρια τόνους. Η σειρά σχεδιάστηκεαπό τον Α. Τάσσο και τυπώθηκε στο τυπογραφείο Ασπιώτη ΕΛΚΑ με τημέθοδο Offset. Η σειρά αποσύρθηκε στις 30-1-1959.

Την 1η Ιουλίου κυκλοφορεί η σειρά με τίτλο «Λιμένες». Είναι η τε-λευταία αεροπορική σειρά με θέμα τα Ελληνικά Λιμάνια και με μεγάλεςαξίες. Σχεδιάστηκε από τον Α. Τάσσο και τυπώθηκε στο τυπογραφείοΑσπιώτη ΕΛΚΑ.

Την 15η Σεπτεμβρίου κυκλοφορεί η σειρά με τίτλο «Προστασία της φύ-σεως». Αναμνηστική έκδοση με την ευκαιρία του Διεθνούς Συνεδρίουγια την προστασία της φύσης που διοργανώθηκε στην Αθήνα. Σχεδιά-στηκε από τον Α. Τάσσο και τυπώθηκε στο τυπογραφείο Ασπιώτη ΕΛΚΑ.

Τέλος της χρονιάς κυ-κλοφορεί η σειρά μετίτλο «Αρχαία Τέχνη3η», η οποία αποτελείτρεις διαδοχικές επίτριετία ανατυπώσειςοκτώ κλάσεων της σει-ράς αρχαίας τέχνης(σχεδίων του 1954) σενέους χρωματισμούςκαι αλλαγή ονομαστι-κών αξιών για την αντι-μετώπισηταχυδρομικών αναγκών.

1959Την 24η Μαρτίου κυκλοφορεί η σειρά με τίτλο «Αρχαία Νομίσματα

1η». Τακτική έκδοση με παραστάσεις των δύο όψεων αρχαϊκών νομι-σμάτων, σε αντικατάσταση της σειράς των Βασιλέων της οποίας τααποθέματα είχαν ήδη μειωθεί αισθητά. Οι κλάσεις της νέας σειράς δια-μορφώθηκαν σύμφωνα με τα νέα τέλη που ίσχυσαν από 16-1-1959.

(Συνεχίζεται στο επόμενο) Θεόφιλος Ευθ. Αγαπητός

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 201832

«Τα γράμματά μου τη σήμερον δεν πέμπονταιπαρά εις όσους φρονούν καλά διά τη σωτηρίαντης Πατρίδος. Πρέπει λοιπόν να λείψουν από τογένος μας τα κρυφά, και σαν αληθινοί πατριώταινα κηρύττωμεν την αλήθειαν εις όλους χωρίς κα-νένα φόβον. Εκείνοι όμως που λυσσιάζουν διάαξιώματα ας γράφουν διπλωματικά, ας λέγουνκρυφά και ας προσπαθή να γελά ο ένας τονάλλον. Αυτοί είναι σαν πανούκλα εις την Ελλάδακαι πρέπει ο λαός να χωρισθή απ’ αυτούς και νατους κάμη κουτουμάτζια (κάθαρση) διά να μηνμολευθούμεν όλοι μας και χαθούμεν».

Οδυσσέας Ανδρούτσος

Κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασηςτου 1821 τρεις μεγάλες στρατιωτικές μορφέςαναδείχθηκαν στους κόλπους των επαναστατών.Ο Οδυσσέας Ανδρούτσος, ο Γεώργιος Καραϊσκά-κης και ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης. Και οι τρειςσπουδαίοι πολέμαρχοι εκδιώχθηκαν, αφορίστη-καν και φυλακίστηκαν, ενώ οι δύο πρώτοι δολο-φονήθηκαν απ’ το νεοχριστιανορωμαίικο κράτοςτου 1821. Ο τρίτος γλύτωσε αφού μετά τον θά-νατο των δύο, προσχώρησε και ακολούθησε τοκατεστημένο.

Ο Οδυσσέας Ανδρούτσος γεννήθηκε το 1788στην Ιθάκη και βαφτίστηκε τέσσερα χρόνια μετάτη γέννησή του στο ίδιο μέρος, παίρνοντας τοόνομα του μυθικού βασιλιά του νησιού. Ο πατέ-ρας του, από τις Λιβανάτες Φθιώτιδας ήταν ξα-κουστός στην εποχή του, πραγματικός θρύλοςτης Ρούμελης, πρωτοκλέφτης οπλαρχηγός πουστη συνέχεια έγινε αρματολός, με μεγάλη δράσηκατά των Τούρκων. Συνελήφθη από τους Βενε-τούς στη Δαλματία, παραδόθηκε στους Τούρκουςτο 1793, κλείστηκε στις φυλακές του Μπάνιουστην Πόλη όπου και τον βρήκε ο θάνατος το1797. Η φιλία του όμως με τον Αλή Πασά, εξα-σφάλισε στον Οδυσσέα μια θέση στην αυλή τουστα Γιάννενα, στην οποία είχαν υπηρετήσει πολ-λοί ήρωες της Επανάστασης.

Απ’ όλους τους οπλαρχηγούς που βγήκαν απ’το φυτώριο της αυλής των Ιωαννίνων, ο Οδυσ-σέας υπήρξε ο πιο μορφωμένος. Ταυτόχρονα ηστρατιωτική αγωγή της αυλής τον έκανε εμπει-ροπόλεμο και δεινό μαχητή. Η σωματική τουρώμη, η ευφυΐα του, η ανδρεία του και το στρα-τιωτικό ταλέντο που κληρονόμησε απ’ τον ήρωα

πατέρα του, τον ανέδειξαν σε κορυφαία προσω-πικότητα της εποχής του.

Ο Οδυσσέας πέρασε στην ιστορία με το επώ-νυμο Ανδρούτσος αν και ο ίδιος υπέγραφε ωςΟδυσσεύς Ανδρίτσου ή Ανδρίτζου. Όμως δενήταν αυτό το πραγματικό του επίθετο. Ο πατέ-ρας του λεγόταν Ανδρέας Βερούσης. Συνηθιζό-ταν όμως εκείνη την εποχή να προφέρονται ταονόματα επί το κολακευτικότερον. Έτσι τον Αν-δρέα το έλεγαν Ανδρούτσο, τον Πάνο Πανούτσο,το Γιάννη Γιαννούτσο κ.ο.κ.

To 1816 ανέλαβε στρατιωτικός διοικητής στηνεπαρχία της Λιβαδειάς, ενώ στη συνέχεια ηεξουσία του επεκτάθηκε στη Βοιωτία, στη Φω-κίδα και τη Δωρίδα.

«Αξιοσημείωτον- γράφει ο Κ. Παπαμιχαλόπου-λος- ότι ουδείς ποτέ τόσω νέος, όσω ην τότε οΟδυσσεύς, κατέσχε τοιαύτα τιμητικά και μεγάλααξιώματα». Κι όμως, όταν ξέσπασε η επανά-σταση δε δίστασε να ταχθεί με το μέρος της. Γιατην ακρίβεια είχε φροντίσει από νωρίτερα ναεπιλέξει στρατόπεδο δεδομένου ότι από το 1818είχε προσχωρήσει στη Φιλική Εταιρεία. Είχε τοδιάβολο μέσα του, όπως ο ίδιος συνήθιζε ναλέει. Εκείνο όμως το διάβολο που δεν αφήνει σεησυχία τις συνειδήσεις και τις ωθεί στις μεγάλεςπράξεις. Σ’ ένα γράμμα του στο Μοραΐτην Κο-τζαμπάση Αναστάσιο Λόντο, γραμμένο στις 14Φεβρουαρίου του 1824, γράφει χαρακτηριστικά:

«Εσηκώθη η Επανάστασις και ευθύς συρόμενοςαπό τον διαβολόν μου, ελάτρευσα τους αρχηγούςτης, τη φωνή της άκουσα στα φυλλοκάρδια μου,εσεβάστηκα την απόφασίν της και έτρεξα με όλουςτους αρματολούς της Ελλάδος να σκοτώσω Τούρ-κους. Μολονότι εκέρδιζα εν καιρώ Τουρκίας, οδιάβολος μου, μου αφήρεσεν αυτήν την κλίσιν,αφού εσηκώσαμεν τάρματα. Και τι τα πολυλογώ;Τόσον με εφώτισεν ο διάβολός μου, ώστε να γε-μίσω ψείραις, να λιμάξω ψωμί, να κοίτωμαι εις τανερά, εις τα χιόνια και εις τη λάσπην, να δοκιμάζωκάθε στρατιωτικήν αχαριστίαν, να πίνω φαρμάκιααπό εχθρούς και φίλους, να κυνηγώμαι ως κατά-δικος από αυτούς τους συγγενείς και φίλους τηςδικαιοσύνης, να επιθυμώ συνελεύσεις εθνικάς, νααγαπώ δικαίους διοικητάς, να είμαι λάτρης τωνεναρέτων και φίλος των σοφών, να διψώ την αυ-τονομίαν και ανεξαρτησίαν της Ελλάδος, επιθυ-μώντας μόνον και μόνον Έλληνες να διοικούν καινα βασιλεύουν εις τους Έλληνας».

Όταν ξέσπασε η επανάσταση ο Οδυσσέας Αν-δρούτσος προσπάθησε αμέσως να ξεσηκώσει

τους Έλληνες της Ανατολικής Ρούμελης. Η πρώτηδιάσημη μάχη του δόθηκε στις 8 Μαΐου του 1821στο Χάνι της Γραβιάς, όπου εκτυλίχθηκε μια απότις πιο δοξασμένες σελίδες της Ελληνικής Επανά-στασης και ο Οδυσσέας με 117 άντρες ανέκοψετην προέλαση του Ομέρ Βρυώνη.

Σχεδόν 40 μέρες από την έναρξη της Επανάστα-σης, τον Μάιο του 1821, ο Αγώνας των Ελλήνωνδοκιμαζόταν. Οι Τούρκοι μόλις είχαν κερδίσει τηνμάχη της Αλαμάνας και ο Έλληνας ήρωας Αθανά-σιος Διάκος είχε βρει μαρτυρικό θάνατο, με ση-μαντικό αντίκτυπο στο ηθικό των εξεγερμένων. Ονικητής της Αλαμάνας Ομέρ Βρυώνης, αποφασί-ζει να προχωρήσει προς την Πελοπόννησο για νακαταπνίξει τον πυρήνα της Επανάστασης και επι-λέγει να το κάνει από τη Σκάλα Σαλώνων, διασχί-ζοντας την Ρούμελη και καταλαμβάνοντας καιτα Σάλωνα.

Οι οπλαρχηγοί της Ρούμελης όμως, είναι απο-φασισμένοι να τον εμποδίσουν. Ο Οδυσσέας Αν-δρούτσος, ο Δυοβουνιώτης και ο Πανουργιάςσυναντιούνται σ’ ένα παλιό χάνι, στο Χάνι τηςΓραβιάς για να οργανωθούν. Άλλες μαρτυρίεςυποστηρίζουν πως ο ίδιος ο Ομέρ Βρυώνης, πουγνώριζε τον Ανδρούτσο από την αυλή του ΑλήΠασά στα Γιάννενα, του ζήτησε να συναντηθούνεδώ για να τον πείσει να παραδοθεί. Ο Ανδρού-τσος όμως, ταγμένος στον αγώνα του έθνους,κάλεσε τους συμπολεμιστές του για να του επι-τεθούν. Μετά από διαφωνίες ως προς τον καλύ-τερο τρόπο αντιμετώπισης του πολυάριθμουτουρκικού στρατού (9000 πολεμιστές και περί-που 1000 έφιπποι), ο Ανδρούτσος ανέλαβε τηνπρωτοβουλία και επέλεξε το πλίνθινο, μικρό χάνιγια οχυρό που θα στήριζε την άμυνά του.

Το οίκημα ήταν ισόγειο στο μεγαλύτερο μέροςτου – μόνο σε ένα μικρό τμήμα υπήρχε όροφος– και περιβαλλόταν από επίσης πλίνθινη μάντρα.Το Χάνι της Γραβιάς όμως, έμελλε να είναι τοαπόρθητο φρούριο του Οδυσσέα Ανδρούτσου.Η παράδοση λέει, πως ενώ οι συνομιλούντεςοπλαρχηγοί είχαν φτάσει σε αδιέξοδο, και με τοηθικό τους πτοημένο από την πρόσφατη ήτταστην Αλαμάνα, ο Ανδρούτσος σηκώθηκε όρθιοςκαι ζήτησε από τους πολεμιστές όποιος ήτανέτοιμος να πεθάνει μαζί του στο Χάνι της Γρα-βιάς, να πιαστεί στο χορό. Ξεκίνησε πρώτος ναχορεύει τραγουδώντας δυνατά:

«Κάτω στου Βάλτου τα χωριά, Ξηρόμερο καιΆγραφα. Και στα πέντε βιλαέτια, φάτε, πιείτεμωρ’ αδέρφια… Βρε Τούρκοι κάτσετε καλά γιατίσας καίμε τα χωριά! Γρήγορα το αρματολίκι γιατ’ερχόμαστε σα λύκοι…»

Πρώτος πιάστηκε δίπλα του ο Γκούρας, ακο-λούθησε ο πιστός του σύντροφος ΤουρκαλβανόςΓκίκας Μουσταφάς, ακολούθησαν οι αξιωματι-κοί Παπαντρέας, Τράκας, Μάρος, Βουντούνης,Καπλάνης και τόσα πολλά παλικάρια, που αναγ-κάστηκε να διαλέξει μόνο 117, καθώς το χάνιήταν μικρό και δεν χωρούσαν άλλοι.

Το πρωί της 8ης Μαΐου του 1821 κλείστηκανμέσα, οχυρώθηκαν όσο καλύτερα μπορούσανκαι περίμεναν τους Τούρκους, που είχαν ήδη ξε-κινήσει την πορεία τους προς τα Σάλωνα. Οι δυο

ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΣ (1788-1825)ΤΟ ΛΙΟΝΤΑΡΙ ΤΗΣ ΡΟΥΜΕΛΗΣ

ΚΑΙ H MAXH ΣΤΟ ΧΑΝΙ ΤΗΣ ΓΡΑΒΙΑΣ (8 ΜΑΪΟΥ 1821)

Το χάνι της Γραβιάς

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2018 33

άλλοι οπλαρχηγοί εντωμεταξύ είχαν πιάσει ταψηλώματα των βουνών απ’ την μια κι απ’ τηνάλλη μεριά του Χανιού της Γραβιάς. Όταν οΟμέρ Βρυώνης έφτασε, έστειλε στους πολιορκη-μένους μουσουλμάνο δερβίση να τους μεταφέ-ρει μήνυμα για να παραδοθούν. Μόνο που βόλιτου ίδιου του Ανδρούτσου τον έριξε κάτω νεκρό,δίνοντας το σήμα να ξεκινήσει η μάχη.

Τουλάχιστον 3 απανωτές επιθέσεις του τουρκι-κού στρατεύματος απώθησαν οι πολιορκημένοιστο Χάνι της Γραβιάς από το μεσημέρι ως αργά τοβράδυ εκείνης της μέρας – η λαϊκή παράδοση λέειπως ήταν εφτά. Βλέποντας ο Ομέρ Βρυώνης πωςτο μικρό χάνι δεν έπεφτε με τίποτα, θέλησε ναχωθεί ο ίδιος στη μάχη, οι σύντροφοί του όμωςτον εμπόδισαν και τον συμβούλευσαν να φέρει τοπυροβολικό του από την Λαμία και να επιτεθεί τοάλλο πρωί με κανόνια. Οι κλεισμένοι στο Χάνι υπέ-θεσαν πως κάτι τέτοιο θα συνέβαινε, ενώ άλλεςμαρτυρίες λένε πως κάποιος γνωστός του Ανδρού-τσου στην αυλή του Ομέρ Βρυώνη το φώναξε σαν«απειλή», ειδοποιώντας έτσι τους πολιορκημέ-νους για τις προθέσεις του αντιπάλου.

Και πάλι παίρνοντας την κατάσταση στα χέριατου ο Ανδρούτσος, αποφασίζει πως είχε έρθει ηώρα να εγκαταλείψουν οι Έλληνες το Χάνι τηςΓραβιάς, το «φρούριό» τους. Στη μέση της νύ-χτας της 8ης προς 9ης Μαΐου, οι αγωνιστές κα-ταφέρνουν να ξεφύγουν περνώντας μέσα από τοαντίπαλο στρατόπεδο! Ο Ομέρ Βρυώνης κατά-λαβε, πως τα πράγματα δεν ήταν τόσο απλά όσοφάνηκαν στην αρχή. Δεν μπορούσε να προχωρή-σει στην Πελοπόννησο αφήνοντας ανοιχτές πλη-γές στη Ρούμελη. Έμαθε πως τα γυναικόπαιδατων Ελλήνων βρίσκονταν στα Βλαχοχώρια τηςΓκιώνας. Πήρε 3.000 άντρες και κίνησε κατά κει.Στον Αετό, τον πρόλαβε ο Γκούρας. Έπεσε πάνωτου και πετσόκοψε το στρατό του. Ο Ομέρ Βρυώ-νης αναγκάστηκε να υποχωρήσει στη Μπουδου-νίτσα όπου τον περίμενε ο Κιοσέ Μεχμέτ. Τοσχέδιο να καταλάβει τα Σάλωνα και να περάσειαπό το Γαλαξίδι στην Αχαΐα ματαιώθηκε. Προτε-ραιότητα αποκτούσε το ξεκαθάρισμα της Ρούμε-λης. Ο Οδυσσέας Ανδρούτσος και 117 Έλληνεςκατάφεραν να σώσουν την επανάσταση στοΜοριά. Οι εστίες της Επανάστασης εκεί είχαν τηνευκαιρία να φουντώσουν και με αναπτερωμένοτο ηθικό από την μεγάλη νίκη στο Χάνι της Γρα-βιάς να εδραιώσουν την Επανάσταση. TWEET IT

Από την ιστορική Μάχη στο Χάνι της Γραβιάς καιμετά ο Ανδρούτσος γίνεται ο αδιαμφισβήτητοςαρχηγός της Ρούμελης και ο αρχηγός των απε-λευθερωτικών στρατευμάτων της ΑνατολικήςΣτερεάς.

Η δημοτική παράδοση του Λαού μας, αφιερώ-νει στον θριαμβευτή οπλαρχηγό της Γραβιάς τοτραγούδι:

«Τ’ Αντρούτσου η μάνα χαίρεται, του Διάκουκαμαρώνει. Γιατί έχουν γιους αρματολούς, καιγιους καπεταναίους. Ανδρούτσος φυλάει τη Γρα-βιά, Διάκος την Αλαμάνα..».

Την 27η Αυγούστου 1822, η Γερουσία τουΑρείου Πάγου του αναθέτει την διοίκηση τηςΑθήνας, στην οποία εισέρχεται με 300 επανα-στάτες και τους Ιωάννη Μακρυγιάννη, ΙωάννηΓκούρα, Ιωάννη Μαμούρη και τον Κατσικο-γιάννη. Ο λαός των Αθηνών επιφυλάσσει απο-θεωτική υποδοχή στον Ανδρούτσο και τουςάνδρες του. Ο ίδιος όμως, αηδιασμένος απότις πολιτικές σκοπιμότητες οι οποίες απειλούντην έκβαση της Επαναστάσεως, έρχεται σεσύγκρουση με τους «καλαμαράδες», τους πο-λιτικούς. Εκείνος ο οποίος τον εχθρεύεται πε-ρισσότερο από κάθε άλλο, είναι ο ραδιούργοςπολιτικός, Ιωάννης Κωλέττης, ο οποίος μάλιστα,τον κατηγορεί για συνεργασία με τον εχθρό, γε-γονός που τον εξόργισε και τον έκανε να παραι-τηθεί από το αξίωμα του αρχιστράτηγου τηςΡούμελης και να συνεχίσει μόνος του τον αγώναεναντίον των Τούρκων. Διαβλέποντας παντούμηχανορραφίες των πολιτικών, ο Ανδρούτσοςαποσύρεται απογοητευμένος στη σπηλιά του,στη Μαύρη Τρύπα, στα βόρεια του Παρνασσού,κοντά στο χωριό Βελίτσα.

Αργότερα, ο Οδυσσέας Ανδρούτσος σκότωσεδύο απεσταλμένους της κυβέρνησης που υπο-ψιαζόταν ότι σκόπευαν να τον δολοφονήσουν.Αυτή η πράξη οδήγησε στην επικήρυξη και τοναφορισμό του από τον επίσκοπο Ανδρούσης,Ιωσήφ. Η επικήρυξη όμως ανακαλέστηκε με τηνκάθοδο του Δράμαλη και ο Οδυσσέας επέ-στρεψε. Παρόλο που δεν κατάφερε να ανακόψειτην κάθοδο του Δράμαλη, εμπόδισε τον εφοδια-σμό και την ενίσχυση των στρατευμάτων του.

Όταν ηττήθηκε ο Δράμαλης, ο Οδυσσέας επέ-στρεψε στην Αθήνα, όπου συνάντησε πολλούςξένους φιλέλληνες οι οποίοι είχαν έρθει για ναδουν τον χαρισματικό χαρακτήρα του. Στις αρχέςτου 1825 οι συνεχείς διαμάχες και η σύλληψητου Θεόδωρου Κολοκοτρώνη από τους «καλαμα-ράδες», εξοργίζει τόσο τον Ανδρούτσο, ώστε ναφθάσει στο σημείο να κάνει «καπάκια» με τουςΤούρκους, με αντάλλαγμα την αρχηγία της Εύ-βοιας, του Ταλαντίου, της Λιβαδειάς και τηςΘήβας, προκειμένου να τρομάξει τους πολιτι-κούς του εχθρούς.

Αυτή όμως η πράξη επέτρεψε στους εχθρούςτου να πείσουν την κυβέρνηση να στείλει με-γάλη στρατιωτική δύναμη εναντίον του. Επικε-φαλής αυτής της δύναμης ήταν ο ΓιάννηςΓκούρας, προσωπικός εχθρός του Οδυσσέα Αν-δρούτσου.

Ο Μακρυγιάννης έγραψε πώς προδόθηκε το«λιοντάρι της Γραβιάς»:

«Του γιόμωσε του Γκούρα ο Κωλέττης λίρες,του γιόμωσε το δισάκι απ’ αυτές και από τα λά-φυρα του Νοταρά, του Σισίνη κι αλλονών, τονίδιο και τον Κατζικοστάθη. Αφού τους έκανε αυ-τείνη την καλωσύνη ο Κωλέττης, τον πουλημένοάνθρωπο κι άρπαγο τον έκανε αρχηγό να πάγηεναντίον του Δυσσέως… έτζι πάει ο δυστυχήςΔυσσέας. Ήρθε τούτες τις μέρες εδώ ο Γκούρας,γιόμωσε το δισάκι του λίρες, επικύρωσε και στηνκυβέρνηση άλλες οχτακόσιες χιλιάδες γρόσια,ότι κάνει να λάβει από την κυβέρνηση…».

Ο Οδυσσέας παραδόθηκε υπό τον όρο ότι θαμεταφερόταν στην Πελοπόννησο για δίκη. ΟΓκούρας όμως δεν κράτησε την υπόσχεσή τουκαι τον φυλάκισε στην Ακρόπολη.

Έπειτα, λόγω των διαμαρτυριών άλλων ηρώωντης επανάστασης με πρώτο τον Καραϊσκάκη γιατην άδικη κακομεταχείριση του Ανδρούτσου, ηκυβέρνηση διέταξε την θανάτωσή του. Ο Οδυσ-σέας Ανδρούτσος δολοφονήθηκε στις 5 Ιουνίου1825.

Εκτελεστικά όργανα αυτής της δολοφονίαςήταν ο Μαμούρης, Παπακώστας, Τζαμάλας, Μή-τρος της Τριανταφυλλίνας και ο στρατιώτης Θε-οχάρης από το Λιδωρίκι, ενεργώντας κατάδιαταγή του Γκούρα, απομάκρυναν τον δεσμο-φύλακα, μπήκαν στο κελί του Ανδρούτσου, τονβασάνισαν για πολλές ώρες και τον σκότωσαν μετα ίδια τους τα χέρια. Ύστερα έριξαν το σώμα τουαπό το Πύργο (Φραγκόπυργος) κάτω στο λιθό-στρωτο του Ναού της απτέρου Νίκης και διέδω-σαν ότι τάχα ο φυλακισμένος είχε επιχειρήσει ναδραπετεύσει. Ο νεκρός Οδυσσέας τάφηκε στομικρό ναό των Ασωμάτων στους πρόποδες τηςΑκροπόλεως και μετά από οκτώ χρόνια η γυ-ναίκα του πραγματοποίησε εκταφή των οστών,τα οποία κατέθεσε σε κάποιον από τους ναούςτης πόλης. H αλήθεια δεν άργησε να αποκαλυ-φθεί από έναν αυτόπτη μάρτυρα και η ιστορίατον αποκατέστησε ηθικά, τοποθετώντας τονανάμεσα στους κορυφαίους ήρωες του της Ελ-ληνικής Επανάστασης. Μα και το κράτος τον δι-καίωσε. Το 1865 έγινε με μεγάλη επισημότητακαι στρατιωτικές τιμές η μετακομιδή των οστώντου στο Α’ Νεκροταφείο Αθηνών, όπου σήμεραυπάρχει ο τάφος του.

Έστω και αργά αυτή η δικαίωση ήταν σημαν-τική αν και στη συνείδηση του λαού ο ήρωαςήταν πάντα δικαιωμένος.

Ο Οδυσσέας Ανδρούτσος ήταν ένα θύμα τηςδιχόνοιας των Ελλήνων. Πολέμησε γενναία γιανα προστατέψει την ελευθερία των ανθρώπωναπό τους οποίους μετά προδόθηκε και γι’ αυτόη θυσία του δεν θα ξεχαστεί ποτέ.

Οδυσσέας Ανδρούτσος, ΑΘΑΝΑΤΟΣ!!!

Επιμέλεια: Γιώτα Ποντίκη - ΓλυμήH μαύρη τρούπα, το λημέρι του

Οδυσσέα Ανδρούτσου στον Παρνασσό

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 201834

Η Ελληνική σημαία, το σύμβολο του Έθνους μας, στη σημερινήμορφή της επικράτησε στις 30 Ιουλίου 1828, όταν ο ΚυβερνήτηςΙωάννης Καποδίστριας εξέδωσε ένα ψήφισμα σύμφωνα με τοοποίο «τα πολεμικά και εμπορικά πλοία της Ελλάδος θέλουνφέρει μίαν και την αυτήν σημαίαν, την μέχρι σήμερον πολεμι-κήν».

Καθ’ όλη τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας δεν έλειψαν τα επα-ναστατικά κινήματα των υπόδουλων Ελλήνων. Σε όλες αυτές τιςεξεγέρσεις υψωνόταν και από μια σημαία, «εν πανίον», διαφο-ρετικό για κάθε οπλαρχηγό, καθώς το υπόδουλο γένος δεν είχεμία ενιαία υπόσταση, ώστε να εκπροσωπείται από ένα κοινό έμ-βλημα. Βέβαια τα περισσότερα φλάμπουρα είχαν κοινά χαρακτη-ριστικά τη βυζαντινή πορφύρα, το δικέφαλο ή μονοκέφαλο αετόμε κυριότερο όλων τον Σταυρό.

Αμέσως μετά την κατάληψη της Τριπολιτσάς (Σεπτέμβριος1821), ο Παπαφλέσσας έκοψεένα κομμάτι από την εσωτερικήπλευρά του ράσου του και ταυ-τόχρονα ζήτησε από τον οπλαρ-χηγό Παναγιώτη Κεφάλα νασχίσει δύο λωρίδες από τη λευκήτου φουστανέλα. Η σημαία αυτήμε το ορθογώνιο κομμάτι υφά-σματος, που φέρει στο κέντροτο Σταυρό, αποτέλεσε το πρώτοσχέδιο της επίσημης σημαίαςτου Ελληνικού κράτους μετά τηναπελευθέρωση.

Την 1η Ιανουαρίου 1822 συνήλθε στην Πιάδα της Επιδαύρουη Α΄ Εθνοσυνέλευση, όπου τέθηκε και το ζήτημα της καθιέρωσηςενιαίας σημαίας. Με το ΡΔ΄ άρθρο του Προσωρινού Πολιτεύμα-τος της Ελλάδας ορίστηκε η ενιαία σημαία να συμβολίζει «τηνΠάρεδρον του Θεού Σοφίαν, την Ελευθερίαν και την Πατρίδαν»και καθιερώθηκε να φέρει ως σύμβολο το Σταυρό και ως χρώ-ματα το γαλανό και το λευκό.

Στις 15 Μαρτίου 1822 στην Κόρινθο, το Εκτελεστικό Σώμα, μετο Διάταγμα 540, προσδιόρισε ότι η σημαία «των κατά γην δυ-νάμεων» θα ήταν τετράγωνη, κυανού χρώματος, με έναν λευκόσταυρό στη μέση.

Η πολεμική διαιρέθηκε σε εννέα οριζόντια παραλληλόγραμμα.Στην επάνω εσωτερική γωνία της υπήρχε τετράγωνο με λευκόσταυρό στη μέση. Το σύμβολο της σημαίας επικυρώθηκε από τοΠολιτικό Σύνταγμα της Ελλάδος στην Τροιζήνα (Μάιος 1827).

Για το συμβολισμό πίσω από το εθνικό σύμβολο υπάρχουνπολλές ερμηνείες. Κάποιες από αυτές τις ερμηνείες είναι και οιπαρακάτω, χωρίς να υπάρχει επιστημονική τεκμηρίωση για κά-ποιες από αυτές:

Ο κυανόλευκος συνδυασμός: Προέρχεται από τα χρώματα τουπέπλου της θεάς Αθηνάς, τις κυανόλευκες σημαίες του στρατούτου Μεγάλου Αλεξάνδρου, την κυανόλευκη επίσημη ενδυμασίατων Βυζαντινών αξιωματούχων, την αυτοκρατορική σημαία τωνΠαλαιολόγων.

Τα χρώματα συμβολίζουν: Το λευκό: Τη λευκή φουστανέλα, τον αφρό των κυμάτων της

θάλασσας, την αγνότητα και τον καλό σκοπό των Ελλήνων, πουεπιδίωκαν την ανεξαρτησία τους.

Το κυανό: Τη ναυτική βράκα, τον ουρανό της Ελλάδας, τη θά-λασσα, την ουράνια θεϊκή παρέμβαση η οποία οδήγησε στηνΕλευθερία του Έθνους.

Οι εννέα κυανές-λευκές οριζόντιες λωρίδες: Περιέχονταν στηναυτοκρατορική σημαία του Νικηφόρου Φωκά, συμβολίζουν τις

εννέα Μούσες, αποτυπώνουν τις συλλαβές της φράσης «ελευ-θερία ή θάνατος», που ήταν και ο όρκος των παλικαριών τηςΕπαναστάσεως.

Τι σημαίνει όμως για έναν σύγχρονο Έλληνα αυτό το σύμβολο;Η Ελληνική σημαία σε κοιτώ και τα μάτια μου δακρύζουν. Βλέπωανάμεσα στις πτυχές σου άπειρους τους αγώνες του Έθνους μας.Εκεί το κάλεσμα του Γέρου του Μωριά, το μαρτύριο του Διάκου,η θυσία του Παπαφλέσσα. Πιο κει τα δάκρυα της Σμύρνης και τοαίμα της Βορείου Ηπείρου. Παρακάτω ο αέρας της Πίνδου και τ’αναφιλητό της Κύπρου.

Κοιτώντας τη σημαία μπορείς να δεις κάθε ψυχή που δεν άν-τεχε να υπάρχει χωρίς Πατρίδα. Και θα δεις την άπειρη αγάπη,αυτή που έλιωνε τα σωθικά περισσότερο από την πείνα στο Με-σολόγγι. Κι αν σιωπήσεις θ’ ακούσεις το γλυκό νανούρισμα μιαςμικρομάνας λίγο πριν ριχτεί με το βλαστάρι της στο Ζάλογγο.

Η Ελληνική σημαία, μαζί μετη λευτεριά μας και την αξιο-πρέπειά μας κουβαλά τους αρ-χαίους παιάνες ψαλμένους μεβυζαντινό ήχο. Βαστά τα μάρ-μαρα του Παρθενώνα και τοντρούλο της Αγιά Σοφιάς. Πλέκειτους κυκλοτερείς χορούς με τηναρχαία τραγωδία, συναντά τονΑχιλλέα με τον Μέγα Αλέξαν-δρο και τοΔιγενή και ενώνει τηνελιά με τη δάφνη.

Κουβαλά πάνω της το Σταυρότου Ιησού. Το Σταυρό του Έθνους μας. Αλλά και τη Νίκη. Τη νίκητου Κυρίου επί του θανάτου. Τη νίκη της Κυράς μας, της ΜάναςΕλλάδας σε κάθε πλήγμα των θανάτων του κόσμου.

Τούτο το άγιο πανί, που σκέπασε τα όνειρα και τις ελπίδες ενόςέθνους, σήμερα βρίσκεται συχνά παραδομένο σε χέρια ανιστό-ρητων αποβρασμάτων της κοινωνίας που ενώ δεν έμαθαν να θυ-σιάζονται, μπορούν να το θυσιάζουν στις φωτιές του μίσους καιτου αδιεξόδου τους.

Ας κοιτάξουν αυτά τα παιδιά το πανί τούτο και θα βρουν στιςραφές του την ύπαρξή τους. Κάθε φορά που το καίνε, το σκίζουνή το ποδοπατούν, ρίχνουν τον εαυτό τους στην πυρά, το μέλλοντους σε ρήγμα και τη ζωή τους στη λάσπη της λήθης.

Σε αυτό το αγιασμένο υφάδι δεν μπορούν να επιφέρουν καμιάζημιά, γιατί όσο είναι υλικό, άλλο τόσο είναι και άυλο. Είναι πλα-σμένο από το μύθο και την αλήθεια ενός λαού, που για αιώνεςέμαθε πως προς την Ελευθερία είναι ο μόνος δρόμος που αντέχεινα ανέβει και ο θάνατος το μόνο εμπόδιο για να φτάσει σεΕκείνη. Κι όμως ο θάνατος δεν τον εμπόδισε ποτέ… ΈλληνεςΉρωες, Άγιοι, Μάρτυρες, Έλληνες Αθάνατοι!

Επειδή, τα όσα αναφέρθησαν παραπάνω για την Ελληνική ση-μαία συνδέονται άμεσα με ένα συγκλονιστικό περιστατικό πουμου διηγήθηκε ένας φίλος μου, μοιράζομαι μαζί σας το περιστα-τικό αυτό:

«Ήμουν στο Ναυτικό το 1952 και βρισκόμουνα στην πλατείαΚλαυθμώνος, όχι όπως είναι σήμερα. Τότε το Υπουργείο Ναυτι-κών ήταν στην πλατεία και η σημαία κυμάτιζε στο κτήριό του.

Τότε κάθε πρωί γινόταν έπαρση της σημαίας και σταματούσαντα πάντα, όπως και στη δύση του ηλίου γινόταν υποστολή. Ήτανστιγμές ωραίες, απίθανες που ζούσαν τότε οι άνθρωποι. Τοάγημα αποδόσεως τιμών στο χώρο του και ακούμε τον σαλπιγκτήνα δίνει το σύνθημα για τηνυποστολή της σημαίας. Το άγημα πα-ρουσιάζει όπλα. Ο Αξιωματικός χαιρετά στρατιωτικά και παιανί-ζεται ο Θούριος.

ΠΩΣ ΝΑ ΣΗΚΩΘΩ ΚΥΡΙΕ;

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2018 35

Όλοι οι παριστάμενοι και οι περαστικοί, όπως και εγώ, σταθή-καμε σε στάση προσοχής. Αποδίδεις με αυτό τον τρόπο την τιμήπου αρμόζει στο ιερό μας σύμβολο, στη γαλανόλευκη σημαία.Εκείνη τη στιγμή που ο Αξιωματικός χαιρετά, η ματιά του πέφτειλοξά, βλέπει κάτι παράξενο και η ψυχή του ταράζεται.

Τελειώνοντας η διαδικασία της υποστολής της σημαίας, οιδιαβάτες συνεχίζουν το δρόμο τους, ενώ εγώ παρέμεινα απόσυνήθεια λίγο ακόμα. Τότε βλέπω το νεαρό Αξιωματικό να κα-τευθύνεται θυμωμένος προς ένα γεροδεμένο πλανόδιο κα-στανά.

Βλέπετε τότε η πλατεία δεν είχε τόσο μεγάλη κίνηση και στιςγωνίες της ήταν πάντα στιλβωτές και καστανάδες, που μας λεί-πουν τώρα. Και του είπε: «Γιατί δεν σηκώθηκες όρθιος για νατιμήσεις τη σημαία μας; Δεν έχεις φιλότιμο;»

Ο άνθρωπος έμεινε βουβός, ενώ εγώ παρακολούθησα έντρο-μος και φοβερά συγκλονισμένος γι’ αυτό που επακολούθησε.Βλέπω τον καστανά να γίνεται κόκκινος και άρχισε να τρέμει.Ήθελε να φωνάξει αλλά συγκρατήθηκε. Σκύβοντας το κεφάλιτου άρχισε να κλαίει με λυγμούς. Όμως συνέρχεται γρήγορα,σκουπίζει τα δάκρυά του και με τη δύναμη των χεριών του στυ-λώνει το σώμα του και σπρώχνει τον πάγκο του με τα κάσταναμπροστά και φωνάζει με όλη την ψυχή του στο νεαρό Αξιωματικό

δυνατά: «Πώς να σηκωθώ Κύριε; Της τα έδωσα της Πατρίδαςκαι τα δύο» και σηκώνει τα μπατζάκια του παντελονιού του,όπου φάνηκαν δύο πόδια κομμένα πάνω από τα γόνατα. Και ξα-ναρχίζει να κλαίει.

Ο Κόσμος όπως και εγώ γύρω του κλαίει και χειροκροτεί, όμωςπερισσότερο από όλους κλαίει ο νεαρός Αξιωματικός, ο οποίοςσκύβει, αγκαλιάζει και φιλά τον καστανά και στη συνέχεια στέ-κεται ευθυτενής μπροστά στον ήρωα, φέρνει το δεξί του χέριστην άκρη του γείσου του πηλικίου του και τον χαιρετά στρατιω-τικά. Του απονέμει δηλαδή «τας κεκανονισμένας τιμάς», που δενμπόρεσε εκείνος τυπικά να αποδώσει στη σημαία μας, γιατί τηςχάρισε και τα δύο πόδια για να την υπερασπιστεί και να κυματίζεισήμερα σε ελεύθερη Πατρίδα. Και οι άλλοι, οι πολλοί, να μπο-ρούν να πηγαίνουν με γρήγορο βήμα στις ειρηνικές απασχολή-σεις τους, χωρίς να γνωρίζουν ότι περνούν μπροστά από ένανήρωα, τον Έλληνα ήρωα πολεμιστή, όποιο επάγγελμα και να έχειαυτός.

Γι’ αυτό οι νέες γενιές πρέπει να διδαχθούν από την οικογένειακαι το Σχολείο να τιμούν την Ελληνική σημαία και τα ιδανικά πουαυτή εκπροσωπεί».

Χαράλαμπος Ν. ΠΑΥΛΟΣ

Νικολέττα Κόνιαρη: Χάλκινομετάλλιο στο 8ο ΑγωνιστικόΦεστιβάλ «Ευ Αγωνίζεσθαι»

Kim e Liu Από τις 13 έως τις 15 Οκτωβρίου 2017, στο

Ολυμπιακό Κέντρο Άνω Λιοσίων, διεξήχθη το 8οΑγωνιστικό Φεστιβάλ «Ευ Αγωνίζεσθαι» Kim eLiu. Το Φεστιβάλ αποτέλεσε την γιορτή του Τα-εκβοντό αφού περισσότεροι από 1440 αθλητές,οι αυριανοί πρωταθλητές του Ολυμπιακού Τα-εκβοντό, συμμετείχαν σ’ αυτό προσφέρονταςεξαιρετικό θέαμα και συγκινήσεις.

Μεταξύ των αθλητών που συμμετείχαν ήτανκαι ένα μικρό κορίτσι με καταγωγή από την ΑγίαΕυθυμία, η Νικολέττα Κόνιαρη, εγγονή τουΝίκου Ευθ. Κόλλια από την κόρη του Χρυσαν-θούλα. Η Νικολέτα, ακολουθώντας τα χνάριατου μεγαλύτερου αδελφού της Απόστολου οοποίος έχει πετύχει σημαντικές διακρίσεις στοΤαεκβοντό, κατάφερε να κερδίσει το χάλκινομετάλλιο στις έγχρωμες ζώνες, στην κατη-γορία των κορασίδων των γεννημένων το2007 που έχουν βάρος έως 30 κιλά.

Η Νικολέττα αγωνίσθηκε με την ομάδα«ΔΡΑΚΟΙ ΒΟΙΩΤΙΑΣ». Την συγχαίρουμε γιατην επιτυχία της και της ευχόμαστε να έχεικι άλλες πολλές και μεγαλύτερες επιτυχίες.

Τόσο η Νικολέττα όσο και ο αδελφός τηςΑπόστολος είναι δυο παιδιά που ταέχουμε δει να διακρίνονται κάθε χρόνοστις αθλοπαιδιές των ΣΚΑΡΙΜΠΕΙΩΝ, όπουσυμμετέχουν ανελλιπώς. Η φωτογραφίαπου δημοσιεύουμε είναι από τα τελευταίαΣΚΑΡΙΜΠΕΙΑ στα οποία η Νικολέττα κατέ-λαβε την 1η θέση στην αυγοδρομία.

Σ.Ε.Κ.

Ακόμη μια επιτυχία για τονΒαγγέλη Πατρελάκη: Άνετηπρόκριση στα Πανελλήνια

Πρωταθλήματα ΣκακιούΤο Σαββατοκύριακο 24-25 Φε-

βρουαρίου διεξήχθη στο Ηράκλειοτης Κρήτης η τελική φάση των Παγ-κρήτιων Νεανικών ΠρωταθλημάτωνΣκακιού. Στους αγώνες αυτούς συμ-μετείχαν 55 αθλητές οι οποίοι είχανπάρει το εισιτήριο από τις προκρι-ματικές φάσεις που διεξήχθησαν σεκάθε Νομό. Οι αθλητές ήταν χωρι-σμένοι σε πέντε ηλικιακές κατηγο-ρίας από την μικρότερη κάτω των 8ετών, έως κάτω των 16 ετών. Στόχοςόλων των αθλητών ήταν η πρόκρισηστα Πανελλήνια Πρωταθλήματα τηνοποία κατακτούσαν οι δύο πρώτοιαθλητές από τις κατηγορίες αγο-ριών και η πρώτη νικήτρια από τις κατηγορίες κοριτσιών.

Στους αγώνες αυτούς συμμετείχε κι ένας γνώριμός μας, πλέον,ο Βαγγέλης Πατρελάκης, ο εγγονός του συγχωριανού μας Βαγ-γέλη Ηρ. Ηλιόπουλου από την κόρη του Σοφία. Έχουμε αναφερθείπολλές φορές στις επιτυχίες του Βαγγέλη ο οποίος είναι έναςσπουδαίος σκακιστής. Ο Σύλλογός του είναι η Σκακιστική Ακαδη-μία Χανίων και η κατηγορία στην οποία αγωνίστηκε ήταν στην“κάτω των 14 ετών”. Ο Βαγγέλης “έκανε περίπατο” και προκρί-θηκε για τα Πανελλήνια Νεανικά Πρωταθλήματα με πέντε νίκεςσε ισάριθμους αγώνες!!

Στα Πανελλήνια Πρωταθλήματα από τα οποία θα ανακηρυχ-θούν οι Πρωταθλητές Ελλάδας ο Βαγγέλης συμμετέχει κάθεχρόνο κι έχει μάλιστα κερδίσει τον τίτλο σε μικρότερη ηλικία!! Εί-μαστε σίγουροι ότι και στους φετινούς αγώνες θα διακριθεί ιδι-αίτερα και γιατί όχι θα τον καμαρώσουμε και πάλι ΠρωταθλητήΕλλάδας. Του το ευχόμαστε μέσα από την καρδιά μας.

Σ.Ε.Κ.

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 201836

ΚΟΙΝΩΝΙΚΑΓΕΝΝΗΣΕΙΣ

• Στις 24-8-17 ο Ευθύμιος Αλεξανδρής και η Ευτυχία (Έφη) Κα-ραθόδωρου απέκτησαν αγόρι στη Θεσσαλονίκη. Ο Θύμιος είναιγιος του δάσκαλου Παναγιώτη Ευθ. Αλεξανδρή.

• Στις 15-11-17 ο Ανδρέας Γκομούζας και η Χριστίνα Μερκάτηαπέκτησαν αγόρι. Ο Ανδρέας είναι γιος του Κυριάκου Ανδρ. Γκο-μούζα.

• Στις 23-12-17 ο Χαράλαμπος Εμμ. Τσισκάκης και η ΑγγελικήΝέζερη απέκτησαν αγόρι. Ο Μπάμπης είναι γιός της Έφης το γένοςΝικολάου Χαραλ. Κοκκίνη.

Ευχόμαστε στους γονείς να τους ζήσουν τα νεογέννητα.

ΠΕΝΘΗ• Την 1-1-18 πέθανε στην Αθήνα και ετάφη στην Κίρρα όπου και

διέμενε η Ευσταθία (Έφη) Κατσαγούνου το γένος Ιωάννη Ευθ. Κα-ψάλη. Ήταν 72 χρονών και είχε γεννηθεί στην Αγία Ευθυμία.

• Στις 28-1-18 πέθανε στην Αθήνα και ετάφη εκεί ο Νίκος Κυριακού σύ-ζυγος της Χρυσούλας (Σωσώς) το γένος Γεωργίου Χατζή. Ήταν 95 χρονών.

• Στις 17-2-18 πέθανε στην Αθήνα και ετάφη στην Αγία Ευθυμίαη Παρασκευή χήρα Ευθυμίου Ιωάν. Βαρνάβα, η γνωστή Μπερού-λενα. Ήταν 93 χρονών.

• Στις 6-3-18 πέθανε στην Άμφισσα και ετάφη στην Αγία Ευθυμίαη Χρυσούλα Ευθ. Αγαπητού. Ήταν 86 χρονών.

• Στις 10-3-18 πέθανε στην Αθήνα όπου νοσηλευόταν και ετάφηστην Κίρρα ο Γεώργιος Ευθ. Κυριάκης. Ήταν 76 χρονών.

Στις οικογένειες των εκλιπόντων εκφράζουμε τα θερμά μας συλλυπητήρια.

Στην αδελφή μου ΈφηΉταν χειμώνας όταν μικρή που ήσουνα κι ανέβαινες στο

ξύλινο χαγιάτι κι αγνάντευες προς τα Ξαφάκια να δεις ανέρχεται ο πατέρας με τα πρόβατά του. Όταν αυτός τα έβαζεστην αυλή και έκλεινε την αμπουριά εσύ έτρεχες στο τζάκινα ρίξεις ξύλα στη φωτιά να ζεσταθεί και να στεγνώσει.

Σε φιλώ για πάντα αδελφή μουΟ Αδελφός σου

Στην πολυαγαπημένη θεία μας Έφη

Θα σε αγαπάμε και θα σε θυμόμαστε.Τα ανίψια σουΙωάννης Αλίκη

Ζαφείρης ΚατερίναΣημείωση «Α.Ν.»: Τα παραπάνω λόγια γράφτηκαν για

την Ευσταθία Κατσαγούνου το γένος Ιωάννη Ευθ. Καψάληαπό τον αδελφό της Ευθύμιο και τα ανίψια της.

Ευσταθία Καψάλη - Κατσαγούνου

Την Πρωτοχρονιά «έφυγε», για το ταξίδι που δεν έχειεπιστροφή, η Ευσταθία (Έφη) Κατσαγούνου και κηδεύ-τηκε στην Κίρρα.

Γεννήθηκε το 1946 στην Αγία Ευθυμία και ήταν το 3ο

παιδί του Γιάννη Καψάλη και της Ζαφείρας (Μηλιώτη).Σε ηλικία 11 περίπου ετών, όλη η οικογένεια εγκαταστά-θηκε μόνιμα στην Ιτέα και έζησε εκεί, μέχρι που παντρεύ-τηκε τον εκ Κίρρας Μίμη Κατσαγούνο.

Σταθία, έφυγες σχετικά νωρίς, πρόλαβες όμως να κα-μαρώσεις μια υπέροχη οικογένεια από τον μοναχογιό σουΘύμιο. Τώρα, εκεί που πήγες, βρήκες τον αγαπημένο σουΜίμη, τον αδερφό σου Κώστα και τους γονείς σου.

Το φευγιό σου μου έφερε στη θύμηση τα παιδικά μας δύ-σκολα χρόνια στο χωριό, κάτω από την ίδια στέγη. Τότεπου οι γονείς μας και ιδιαίτερα οι μανάδες μας γύριζανπάντα μαζί στο νοικοκυριό, στα χωράφια, σε όλες τις δου-λειές. Κι εμείς τα παιδιά, όλα μαζί. Μετά στην Ιτέα, πάλιμαζί, στο Γυμνάσιο, τότε που η θεία Άφρα, η θεία Ζαφείρακαι η θεία Παρασκευή μας είχαν όλα «δικά τους παιδιά».

Έφη, ήσουν μια αφοσιωμένη σύζυγος, στοργική μη-τέρα, πολύ αγαπητή συγγενής.

Θα σε θυμόμαστε πάντα,Η ξαδέρφη σου

Ευθυμία Γεωργίου Καψάλη – Κατσούλα

ΠΩΛΕΙΤΑΙΠωλείται στην Αγία Ευθυμία διώροφο σπίτι σε

καλή κατάσταση, 100 τ.μ. (από 50 κάθε όροφος). Πληροφορίες στο τηλέφωνο: 6986210973.

ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΡΙΟΤο Διοικητικό Συμβούλιο του Συλλόγου μας θεωρεί υποχρέωσή

του να ευχαριστήσει θερμά όλους όσοι βοήθησαν ώστε να στε-φθεί με απόλυτη επιτυχία η εκδήλωσή μας στην Μυρτιδιώτισσα.Πιο συγκεκριμένα ευχαριστούμε τους:

• Γεωργία Γεωργ. Λαλλά, διότι έφτιαξε και πρόσφερε σαρμά-δες, χορτόπιτα, τυρόπιτα, γίγαντες και κεφτεδάκια.

• Βούλα Σπυρ. Κυριάκη και Σούλα Βασ. Τηλιγάδα, διότι έφτια-ξαν και πρόσφεραν από μια κατσαρόλα σαρμάδες.

• Βαρβάρα Δεδ. Διαούρτα και Ασημίνα Ευθ. Δρόλαπα διότιέφτιαξαν και πρόσφεραν χορτόπιτα.

• Χαρά Δημ. Παππά, διότι έφτιαξε και πρόσφερε πίτσες. • Ανθούλα Γλυμή-Γκουτζαμάνη, Τασία Ντούρου-Καραούλια,

Ντίνα Ιωάν. Παππά και Χαρά Δημ. Παππά για την προσφορά τωναρτοκλασιών.

• Νίκο Ξένο για την προσφορά της ηχητικής κάλυψης της εκδήλωσης. • Όλους όσοι βοήθησαν στο να ετοιμαστούν τα πάντα στην ώρα

τους στην αίθουσα εκδηλώσεων. Επίσης το Δ.Σ. του Συλλόγου ευχαριστεί θερμά την συγχωριανή

μας ηθοποιό Ανδριανή Παναγ. Μπαρτσώτα για την αφιλοκερδήσυμμετοχή της στην εκδήλωση για τα μικρά παιδιά και τον σύζυγότης Νίκο Ξένο για την προσφορά της ηχητικής κάλυψης.

Το κατάστημα ΑΡΙΣΤΟΝ στην Αγία Ευθυμία σας εύχεταιΧρόνια πολλά και καλό Πάσχα!!

Δεχόμαστε παραγγελίες για αρνιά.Τηλ. επικοινωνίας: 2265067115 -

κινητό: 6976516032Πάντα με τις καλύτερες τιμές

και άριστη ποιότητα!!!

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2018 37

Μαζευτήκαμε εδώ σήμερα για να αποχαιρετήσουμε τον Νίκο Κυ-ριακού, που έφυγε για το μεγάλο ταξίδι.

Ο καθένας από τους παρόντες τον γνώρισε και τον έζησε από τηνδίκη του σκοπιά. Ο εκλιπών, εκτός από εξαίρετος άνθρωπος καιάριστος οικογενειάρχης, υπήρξε ένας επιτυχημένος επαγγελματίαςαλλά και ένα σημαντικό στέλεχος της προσκοπικής κίνησης τηςΝέας Σμύρνης. Ανέλαβε Τοπικός Έφορος Νέας Σμύρνης μετά τονδιαχωρισμό της από την Τοπική Εφορεία Συγγρού, όπως θα θυ-μούνται οι παλαιοί πρόσκοποι.

Εκείνο το στοιχείο που τον έκανε να ξεχωρίσει είναι, πως με τηνσύνεση την σοβαρότητα αλλά και με το πηγαίο χιούμορ που διέ-θετε, κατάφερε επί των ημερών του η προσκοπική κίνηση της ΝέαςΣμύρνης να ανθίσει και να προοδεύσει, έφθασε σε μεγάλο αριθμόκαι προχώρησε εκπαιδευτικά χάρις στις κινήσεις του, τις ηγετικέςτου ικανότητες και την ικανότητα του στην επιλογή στελεχών. Όλοιμας θυμόμαστε σημαντικά έργα επί των ημερών του, όπως για πα-ράδειγμα το στήσιμο του Μνημείου των προσκόπων που έπεσανστο Αϊδίνη και τα Σώκια.

Για όσους δεν το γνωρίζουν, οι πρόσκοποι είναι παγκόσμια ορ-γάνωση και τα μέλη της είναι αδέλφια, ζουν κοντά στη φύση, πι-στεύουν στον Θεό, αγαπούν την πατρίδα τους και βοηθούν τονσυνάνθρωπο, καλλιεργώντας τα στοιχεία εκείνα που ενώνουν τουςανθρώπους και παραμερίζοντας αυτά που τους χωρίζουν.

Σήμερα λοιπόν η υπέροχη οικογένεια του, μεταξύ των οποίωνκαι ο συμμαθητής και φίλος μου Ηρακλής, αποχαιρετά ένα μέλοςτης, αλλά και εμείς οι πρόσκοποι παλαιοί και νέοι, πιστοί στην αρχή«μια φορά πρόσκοπος πάντα πρόσκοπος», αποχαιρετάμε έναν ξε-χωριστό αδελφό μας.

Γεια χαρά αδελφέ μας Νίκο, ο Θεός ας δώσει παρηγοριά στουςδικούς σου ανθρώπους!

Δρ Κίμων Γ. ΒολίκαςΕιδικός Παθολόγος

Διδάκτωρ Πανεπ. ΑθηνώνΕπιμελητής 251 Γ.Ν. Αεροπορίας

Μετεκπαιδευθείς στην Γηριατρική& Γεροντολογία του Πανεπ. του CHIETTI

Αποχαιρετισμός του Νίκου Κυριακού

Έφυγε ένας ευπατρίδηςΝίκος Κυριακού

Η 28η Ιανουα-ρίου 2018 σημα-δεύτηκε από μιατεράστια απώλειαγια την Αγία Ευ-θυμία: ο ΝίκοςΚυριακού έφυγεαπό κοντά μας σεηλικία 95 ετών.

Ο Νίκος Κυρια-κού ήταν γαμπρόςτου αειμνήστουΑηθυμιώτη Γυ-μνασιάρχη καιΜαθηματικού Γε-ωργίου Χατζή,σύζυγος τηςκόρης του Σωσώς. Πριν από δεκατρία χρόνια, ο Νίκος και ηΣωσώ Κυριακού θέσπισαν το βραβείο «Γεώργιος Χατζής»στη μνήμη του. Το βραβείο, το οποίο συνοδεύεται από ένασεβαστό χρηματικό ποσό, απονέμεται κάθε χρόνο μεταξύτων καταγομένων από την Αγία Ευθυμία επιτυχόντων στηντριτοβάθμια εκπαίδευση, σε εκείνον/εκείνη που σημείωσετην υψηλότερη επίδοση κατά τις Πανελλαδικές Εξετάσειςτων Γενικών Λυκείων. Επίσης, κάθε χρόνο, ζητώντας να τη-ρείται η «ανωνυμία», πρόσφερε ένα σημαντικό ποσό στονΣύλλογό μας.

O Νίκος Κυριακού υπήρξε άνθρωπος της προσφοράς και τηςδράσης. Άνθρωπος ευγενέστατος και καλοσυνάτος, είχε ένανκαλό λόγο για όλους. Αποφασιστικός και δραστήριος,αεικίνη-τος,με τη σκέψη στο κοινό καλό, ήταν μέχρι τα τελευταία τουχρόνια πάντοτε παρών και δυνατός. Ενεργός πολίτης στα κοινά,αλλά και τρυφερός οικογενειάρχης, στεκόταν πλάι σε όλουςτους ανθρώπους, φίλους, συμπατριώτες και συγγενείς. Ήταν δε,περίφημη η παρουσία και βοήθειά του στην Σχολή Χορού τηςκόρης του Κάτιας. Φρόντιζε ώστε όλα να είναι άψογα οργανω-μένα κι όλοι είχαν να λένε για τον «κύριο Νίκο» και το οργα-νωτικό του πνεύμα.

Ο Νίκος Κυριακού ένιωθε γέννημα θρέμμα Αγιαθυμιώτηςκαι το έλεγε. Χαρακτηριστική ήταν η ερώτησή του, κάθε φοράπου επικοινωνούσαμε μαζί του: «Τι κάνει το χωριό μας;». Ηαγάπη του για την Αγιαθυμιά ήταν παροιμιώδης. Με τηναγάπη αυτή φρόντισε να «μπολιάσει» και τα παιδιά του αλλάκαι τα εγγόνια του.

Το χωριό μας κι ο Σύλλογός μας έχασε έναν από τους σημαν-τικότερους συμπαραστάτες. Η απουσία του θα είναι τεράστιααλλά η σεβάσμια και επιβλητική του φιγούρα θα μας συντρο-φεύει.

Τον ευχαριστούμε για ακόμη μια φορά για την μεγάλη προ-σφορά του στον τόπο μας.

Ας είναι ελαφρύ το χώμα της Αττικής γης που τον σκεπάζει.Στους οικείους του εκφράζουμε τα πιο θερμά μας συλλυπη-

τήρια.Σπύρος Ευστ. Κυριάκης

Η φωτογραφία είναι από την απονομή του βραβείου «ΓεώργιοςΧατζής», στις 15 Αυγούστου 2017.

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 201838

ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΤΟΠΟ ΜΑΣΠολλά ήταν τα θέματα που απασχόλησαν

τα τοπικά έντυπα και ηλεκτρονικά μ.μ.ε., τοδιάστημα που μεσολάβησε από την έκδοσητου προηγούμενου φύλλου μας και ταοποία έχουν αγιαθυμιώτικο ενδιαφέρον.Μεταξύ άλλων: η έκδοση του Χριστουγεν-νιάτικου φύλλου της εφημερίδας μας, οιευχές μας για τις εορτές, η χριστουγεννιά-τικη εκδήλωση των παιδιών του χορευτικούτης Αγίας Ευθυμίας, το βιβλίο με τα θαύ-ματα του Αγίου Ευθυμίου, οι αρκετές -αυτότο διάστημα- εκδηλώσεις του Συλλόγουμας, ο εορτασμός του πολιούχου μας ΑγίουΕυθυμίου, τα εδαφικά όρια Ιτέας-Αγίας Ευ-θυμίας και ο φοιτητής που θα λάβει το βρα-βείο «Γεώργιος Χατζής». Ας τα δούμε πιοαναλυτικά αρχίζοντας από τα ηλεκτρονικάμέσα.

Στο www.amfissapress.gr υπήρξε το εξήςθέμα: «Πλήθος λαού κατέκλυσε το προσκύ-νημα του Αγίου Ευθυμίου του Μεγάλου στηΦωκίδα» (21-1-18).

Στο karteria1.blogspot.gr τα θέματα πουμας αφορούν ήταν: «Αγ. Ευθυμία: Πρό-σκληση στην Χριστουγεννιάτικη γιορτή»(22-12-17), «Χριστουγεννιάτικες ευχές απότον Σύλλογο Αγιοευθυμιωτών» (22-12-17),«Κυκλοφόρησαν το Χριστουγεννιάτικοφύλλο των ΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΩΝ ΝΕΩΝ και τοΗμερολόγιο 2018 του Συλλόγου Αγιοευθυ-μιωτών» (23-12-17), «“Άγιος Ευθύμιος οΜέγας και τα θαύματά του στην Αγία Ευθυ-μία”, μόλις κυκλοφόρησε» (2-1-18), «Δείτεσε ηλεκτρονική μορφή και διαβάστε το χει-μωνιάτικο φύλλο των ΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΩΝΝΕΩΝ» (4-1-18), «Σύλλογος Αγιοευθυμιω-τών: Εκδρομή-προσκύνημα στην Αγία Ευθυ-μία για τον εορτασμό του Αγίου Ευθυμίου»(6-1-18), «Παρουσία τριών Μητροπολιτών οεορτασμός του Αγίου Ευθυμίου στην ΑγίαΕυθυμία-Δείτε το πρόγραμμα» (16-1-18),«Πλήθος λαού κατέκλυσε το προσκύνηματου Αγίου Ευθυμίου του Μεγάλου στη Φω-κίδα» (21-1-18), «Κυριακή 28 Ιανουαρίου:Εορτασμός Αγίου Ευθυμίου στην Αθήνα-Κοπή πίτας Συλλόγου Αγιοευθυμιωτών-Βρα-βεύσεις φοιτητών» (26-1-18), «ΟικονομικήΕπιτροπή Δήμου Δελφών: “Δεχόμεθα πα-ραγγελίες!...” (για τα εδαφικά όρια Ιτέας-Αγίας Ευθυμίας» (30-1-18), «ΣύλλογοςΑγιοευθυμιωτών: Στον Πέτρο Κουτρουμπίλατο βραβείο “Γ. Χατζής”» (20-2-18).

Στο petrosdiver.blogspot.gr υπήρξαν ταεξής θέματα: «Αγία Ευθυμία: Εορταστικήεκδήλωση την παραμονή των Χριστουγέν-νων» (22-12-17), «Ευχές από τον ΣύλλογοΑγιοευθυμιωτών» (22-12-17), «Κυκλοφόρη-σαν το χριστουγεννιάτικο φύλλο των ΑΓΙΑ-ΘΥΜΙΩΤΙΚΩΝ ΝΕΩΝ και το Ημερολόγιο 2018του Συλλόγου Αγιοευθυμιωτών» (22-12-17),«Δείτε σε ηλεκτρονική μορφή και διαβάστετο χειμωνιάτικο φύλλο των ΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙ-

ΚΩΝ ΝΕΩΝ» (3-1-18), «Σύλλογος Αγιοευθυ-μιωτών: Εκδρομή-προσκύνημα στην ΑγίαΕυθυμία για τον εορτασμό του Αγίου Ευθυ-μίου» (4-1-18), «Παρουσία τριών Μητροπο-λιτών ο εορτασμός του Αγίου Ευθυμίουστην Αγία Ευθυμία» (16-1-18), «ΕορτασμόςΑγίου Ευθυμίου στην Αθήνα-Κοπή πίταςΣυλλόγου Αγιοευθυμιωτών-Βραβεύσειςφοιτητών» (26-1-18), «Αγία Ευθυμία: ΣτονΠέτρο Κουτρουμπίλα το βραβείο “ΓεώργιοςΧατζής”» (21-2-18).

Στο polydrososparnassou.blogspot.grαναρτήθηκαν τα εξής θέματα: «Εορταστικήεκδήλωση στην Αγία Ευθυμία» (22-12-17),«Ευχές από τον Σύλλογο Αγιοευθυμιωτών»(22-12-17), «Σύλλογος Αγιοευθυμιωτών: Εκ-δρομή-προσκύνημα στην Αγία Ευθυμία γιατον εορτασμό του Αγίου Ευθυμίου» (5-1-18), «Παρουσία τριών Μητροπολιτών ο εορ-τασμός του Αγίου Ευθυμίου στην ΑγίαΕυθυμία-Δείτε το πρόγραμμα» (16-1-18),«Κυριακή 28 Ιανουαρίου: Εορτασμός ΑγίουΕυθυμίου στην Αθήνα-Κοπή πίτας ΣυλλόγουΑγιοευθυμιωτών-Βραβεύσεις φοιτητών»(26-1-18), «Στον Πέτρο Κουτρουμπίλα τοβραβείο “Γεώργιος Χατζής”» (21-2-18).

Στο epikourositeas.blogspot.gr καταχωρή-θηκαν τα εξής θέματα: «Εορταστική εκδή-λωση στην Αγία Ευθυμία» (22-12-17),«Ευχές του Συλλόγου Αγιοευθυμιωτών» (23-12-17), «Το χειμερινό φύλλο της εφημερίδοςΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ» (23-12-17), «Τα ΑΓΙΑ-ΘΥΜΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ στο διαδίκτυο» (3-1-18),«Οικονομική Επιτροπή Δήμου Δελφών: “Δε-χόμεθα παραγγελίες!...” (για τα εδαφικάόρια Ιτέας-Αγίας Ευθυμίας» (29-1-18),«Από την απονομή του βραβείου “Γεώρ-γιος Χατζής” (Σύλλογος Αγιοευθυμιωτών»(21-2-18).

Στο www.endelfoisonline.gr υπήρξαν οιεξής αναρτήσεις: «Κυριακή 28 Ιανουαρίου:Εορτασμός Αγίου Ευθυμίου στην Αθήνα-Κοπή πίτας Συλλόγου Αγιοευθυμιωτών-Βρα-βεύσεις φοιτητών» (26-1-18), «Στον ΠέτροΚουτρουμπίλα το βραβείο “Γεώργιος Χα-τζής”» (20-2-18).

Στο vimaiteas.blogspot.gr είχαμε τα εξήςθέματα: «Ευχές από τον Σύλλογο Αγιοευθυ-μιωτών» (22-12-17), «Κυκλοφόρησε το χρι-στουγεννιάτικο φύλλο τωνΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΩΝ ΝΕΩΝ και το Ημερολόγιο2018 του Συλλόγου Αγιοευθυμιωτών» (23-12-17), «Εκδρομή-προσκύνημα για τον εορ-τασμό του Αγίου Ευθυμίου» (5-1-18),«Κυριακή 28 Ιανουαρίου: Εορτασμός ΑγίουΕυθυμίου στην Αθήνα-Κοπή πίτας ΣυλλόγουΑγιοευθυμιωτών-Βραβεύσεις φοιτητών»(26-1-18), «Σύλλογος Αγιοευθυμιωτών: ΣτονΠέτρο Κουτρουμπίλα το βραβείο “ΓεώργιοςΧατζής”» (21-2-18).

Στο www.orafok.gr υπήρξε το εξής θέμα:«Δελτίο Τύπου Ι.Μ. Φωκίδας: Πλήθος λαού

κατέκλυσε το προσκύνημα του Αγίου Ευθυ-μίου του Μεγάλου» (21-1-18).

Στο fokidatv.blogspot.gr αναρτήθηκαν ταεξής θέματα: «Εορταστική εκδήλωση τηνπαραμονή των Χριστουγέννων στην ΑγίαΕυθυμία…» (21-12-17), «Ευχές από τον Σύλ-λογο Αγιοευθυμιωτών...» (23-12-17), «Κυ-κλοφόρησαν το χριστουγεννιάτικο φύλλοτων ΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΩΝ ΝΕΩΝ και το Ημερο-λόγιο 2018 του Συλλόγου Αγιοευθυμιωτών…» (23-12-17), «Σύλλογος Αγιοευθυμιωτών:Εκδρομή-προσκύνημα στην Αγία Ευθυμίαγια τον εορτασμό του Αγίου Ευθυμίου…» (4-1-18), «Παρουσία τριών Μητροπολιτών θαπραγματοποιηθεί στην Αγία Ευθυμία ο εορ-τασμός του Αγίου Ευθυμίου…» (16-1-18),«Ο εορτασμός του Αγίου Ευθυμίου στηνΑθήνα με την Κοπή της πίτας του ΣυλλόγουΑγιοευθυμιωτών και Βραβεύσεις φοιτη-τών…» (27-1-18).

Στο galaxidiotes.blogspot.com υπήρξε τοεξής θέμα: «Οικονομική Επιτροπή ΔήμουΔελφών: “Δεχόμεθα παραγγελίες!...” (γιατα εδαφικά όρια Ιτέας-Αγίας Ευθυμίας»(31-1-18).

Στο ilaliatisroumelis.blogspot.gr είχαμε τοεξής θέμα: «Ευχές από τον Σύλλογο Αγιοευ-θυμιωτών» (24-12-17),

Στο www.zofokida.gr υπήρξε η εξής ανάρ-τηση: «Χριστουγεννιάτικη εκδήλωση με τοΧορευτικό της Αγίας Ευθυμίας» (24-12-17).

Στο dorida.blogspot.gr είχαμε τις εξήςαναρτήσεις: «Κυκλοφόρησε το χριστουγεν-νιάτικο φύλλο των “Αγιαθυμιώτικων Νέων”»(24-12-17), «Ευχές από τον Σύλλογο Αγιοευ-θυμιωτών» (24-12-17), «Σύλλογος Αγιοευ-θυμιωτών: Εκδρομή-προσκύνημα στην ΑγίαΕυθυμία» (5-1-18), «Αγ. Ευθυμία: Παρουσία3 Μητροπολιτών ο εορτασμός του Αγίου Ευ-θυμίου» (17-1-18), «Κοπή πίτας του Συλλό-γου Αγιοευθυμιωτών και Βραβεύσεις τωννέων φοιτητών» (26-1-18).

Στο περιοδικό-βιβλίο της Ναυπακτίας-Δω-ρίδας Η ΔΑΦΝΗ (τεύχος 37/2018 Α’) υπήρξεαναφορά στο κείμενο της Γιώτας Ποντίκη-Γλυμή με τίτλο «Παλιά Σκεύη και Εργαλείατου Αγιαθυμιώτικου Νοικοκυριού» το οποίοδημοσιεύθηκε στο φύλλο 106/Σεπτέμβριος2017 των «Α.Ν.» καθώς και στην εκδήλωσημε την Ανθούλα Τσαρούχα και θέμα «Η λα-τρεία στην Εσπερία Λοκρίδα» από τα ΣΚΑ-ΡΙΜΠΕΙΑ 2017.

Στην μηνιαία εφημερίδα «Η ΣΙΩΠΗ τηςΦωκίδας» (φύλλο154/Φεβρουάριος 2018)δημοσιεύθηκαν φωτογραφίες από την κοπήτης πίτας του Συλλόγου Αγιοευθυμιωτών.

> Γράφει ο: Σπύρος Κυριάκης

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2018 39

Από 18 Απριλίου έως 3 Μαΐου οι αιτήσειςΗ ΕΥΔΑΠ ΑΕ πρόκειται να προσλάβει 209 μόνιμους υπαλλήλους

(Αριθμός Προκήρυξης ΑΣΕΠ 1Κ/2018) των εξής κατηγοριών και ει-δικοτήτων:

Α’ Κατηγορία Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης (Π.Ε.), εβδομήντα μία (71) θέσεις.

Κλάδων/Ειδικοτήτων: Αναλυτές Προγραμματιστές (5), Διοικητι-κοί (5), Ηλεκτρολόγοι Μηχανικοί (7), Ηλεκτρονικοί Μηχανικοί (2),Μηχανικοί Μεταλλειολόγοι – Ορυκτών Πόρων (2), Μηχανικοί Πε-ριβάλλοντος (2), Μηχανολόγοι Μηχανικοί (4), Οικονομικοί (15),Πολιτικοί Μηχανικοί (20), Στατιστικοί (1), Τοπογράφοι Μηχανικοί(1), Χημικοί (2), Χημικοί Μηχανικοί (5).

Β’ Κατηγορία Τεχνολογικής Εκπαίδευσης (Τ.Ε.), σαράντα μία (41) θέσεις.

Κλάδων/Ειδικοτήτων: Διοικητικοί (2), Ηλεκτρολόγοι Μηχανικοί(3), Ηλεκτρονικοί Μηχανικοί (3), Μηχανολόγοι Μηχανικοί (2), Οι-κονομικοί (15), Πολιτικοί Μηχανικοί (12), Προγραμματιστές (3), Το-πογράφοι Μηχανικοί (1).

Γ’ Κατηγορία Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης (Δ.Ε.), ενενήντα επτά (97) θέσεις.

Κλάδων/Ειδικοτήτων: Γραμματείς (5), Δομικών Έργων (12), Ηλε-κτρολόγοι (15), Καταμετρητές (25), Μηχανολόγοι (5), Οδηγοί C κα-τηγορίας (25), Οδηγοί C, D κατηγορίας (5), Προσωπικό Η/Υ (2),Τεχνίτες Αυτοκινήτων (3).

Οι ενδιαφερόμενοι για την κάλυψη των θέσεων αυτών, εφόσονκατέχουν τα γενικά και απαιτούμενα προσόντα, πρέπει να υποβά-

λουν «ΑΙΤΗΣΗ – ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΔΗΛΩΣΗ» στο Α.Σ.Ε.Π., αποκλειστικάμέσω του διαδικτυακού του τόπου (www.asep.gr), από τις 18Απριλίου ημέρα Τετάρτη έως και τις 3 Μαΐου 2018, ημέρα Πέμ-πτη και ώρα 14:00 καθώς και να αποστείλουν με συστημένη επι-στολή τα απαραίτητα δικαιολογητικά, σύμφωνα με τους όρους τηςπροκήρυξης, στο ΑΣΕΠ στη διεύθυνση:

ΑΣΕΠΑίτηση για την Προκήρυξη 1Κ/2018Τ.Θ. 14308Αθήνα Τ.Κ. 11510Η προθεσμία υποβολής της εκτυπωμένης μορφής της ηλεκτρο-

νικής αίτησης, με τα επισυναπτόμενα δικαιολογητικά λήγει με τηνπάροδο της 7ης Μαΐου 2018, ημέρας Δευτέρας. Το εμπρόθεσμοτης ταχυδρομικής αποστολής αυτών κρίνεται με βάση την ημερο-μηνία της ταχυδρομικής σήμανσης.

Κάθε υποψήφιος μπορεί να υποβάλει μία μόνο αίτηση και γιαθέσεις μίας μόνο κατηγορίας προσωπικού (Π.Ε. ή Τ.Ε. ή Δ.Ε.). Ηυποβολή περισσοτέρων της μιας αιτήσεων για θέσεις της ίδιαςπροκήρυξης ή η σώρευση θέσεων διαφορετικών κατηγοριών προ-σωπικού συνεπάγεται αυτοδικαίως τον αποκλεισμό του υποψη-φίου από την περαιτέρω διαδικασία.

Τα παραπάνω έχουν γραφτεί για μια κατ’ αρχήν ενημέρωση τωναναγνωστών της εφημερίδας μας επειδή αρκετοί έχουν εκδηλώσειενδιαφέρον για να ενημερωθούν όταν θα δημοσιευόταν ο εν λόγωδιαγωνισμός. Οι ενδιαφερόμενοι, για να αποφύγουν λάθη, θαπρέπει να ανατρέξουν στις λεπτομέρειες της προκήρυξης.

Από την 1 έως τις 4 Μαρτίου πραγματοποιήθηκε το τρίτο Οικονο-μικό Φόρουμ Δελφών που, μετά την φετινή διοργάνωση, αναφέρεταιπλέον ως το “ελληνικό Νταβός”. Οι περισσότεροι από 2000 παριστά-μενοι και οι 440 ομιλητές δικαιώνουν τον τίτλο του. Έδωσαν το“παρών” και μίλησαν ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ο Πρωθυπουρ-γός, πρώην Πρωθυπουργοί, Υπουργοί, βουλευτές, επιχειρηματίες,ακαδημαϊκοί, εμπειρογνώμονες και άλλοι αξιωματούχοι Έλληνες καιξένοι. Την έναρξη του συνεδρίου πραγματοποίησε ο Πρόεδρος της

Ελληνικής Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος. Το Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών, τουλάχιστον από πλευράς

συμμετεχόντων, αναβαθμίζεται χρόνο με τον χρόνο. Θέλουμε να πι-στεύουμε ότι η καθιερωμένη αυτή ετήσια συνάντηση τόσο σημαντι-κών ανθρώπων, οι οποίοι με τις αποφάσεις τους επηρεάζουν την τύχητης χώρας, θα οδηγήσει σε αποφάσεις που θα βελτιώσουν την ζωήτων Ελλήνων διότι διαφορετικά θα μεταβληθεί σε μια ακόμη κοσμικήσυνάθροιση.

Το 3ο Οικονομικό Φόρουμ Δελφών

Η Αγία Ευθυμία «παρούσα» στις αποκριάτικες εκδηλώσεις του Δήμου Δελφών

Η ευρύτερη περιοχή μας κατά το τριήμερο τηςΑποκριάς πλημμύρισε από κόσμο. Σε όλο τονΔήμο Δελφών δεν υπήρχε κατάλυμα αδειανό!!Η Άμφισσα με το «Στοιχειό της Χάρμαινας», τοΓαλαξίδι με τα γνωστά «Αλευρομουντζουρώ-ματα» αλλά και η Ιτέα με τις δικές τις καρναβα-λικές εκδηλώσεις συγκεντρώνουν κάθε χρόνο τοενδιαφέρον των ντόπιων αλλά και χιλιάδων επι-σκεπτών από όλη την χώρα.

Η Αγία Ευθυμία, από τότε που σταμάτησε το«Μυωνικό Καρναβάλι», φροντίζει να δίνει το«παρών» στις σημαντικές αυτές εκδηλώσεις,όπως μπορείτε να δείτε και στις δυο φωτογρα-φίες που δημοσιεύουμε. Στη μια, μια μεγάλη παρέα από την νεολαία μας κατέβηκε για να παρακολουθήσει την παρέλαση των «Στοιχειών».Στην άλλη, Αγιαθυμιώτικη παρέα μετά την συμμετοχή της στα «Αλευρομουτζουρώματα» του Γαλαξιδιού. Και του χρόνου…

Πρόσληψη 209 μονίμων υπαλλήλων από την ΕΥΔΑΠ ΑΕ

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 201840

Προσεγγίζοντας το 1821: η καταγραφή της ιστορίας μέσα από μύθους και πραγματικότητες

Τα τελευταία 100 περίπου χρόνια, η ιστορική έρευνα, που αφορά στηνεποχή που προετοίμασε, αγωνίστηκε και κέρδισε ο νεότερος ελληνισμόςτην πνευματική και πολιτική ανεξαρτησία του, εμφανίζεται να «συγκινεί»πολλούς ειδικούς επιστήμονες.

Αυτό πρέπει ιδιαίτερα να ενθουσιάζει όλους, όσοι ενδιαφέρονται νααποκτήσουν μία ακριβή και τεκμηριωμένη γνώση για τα πεπραγμένατου πρόσφατου παρελθόντος μας, για τα ρεύματα, τους αγωνιστές καιτα κατορθώματα που επανέφεραν την ελευθερία στον τόπο αυτό. Γιατίη προσπάθεια να προσεγγίσουμε, να γνωρίσουμε απαραχάρακτα, να ερ-μηνεύσουμε και να αποκαλύψουμε τον πραγματικό χαρακτήρα προσώπωνκαι γεγονότων εκείνης της εποχής, υπόσχεται να οδηγήσει στο σωστόδρόμο την πορεία και τα αιτήματά μας. Να προσεγγίσουμε την αλήθειαείναι προϋπόθεση και απαίτηση της κάθε επιστήμης.

Η μελέτη όμως της τουρκοκρατίας και του 1821 έχει πέσει κατά καιρούςθύμα μονομερών και μη τεκμηριωμένων θεωρήσεων απ’ όλες τις πλευρές(εθνικοπατριωτική και εθνομηδενιστική) και ο πιο σοβα-ρός κίνδυνος για την αλήθεια είναι η μονομέρεια και ηστράτευση σε οποιαδήποτε ιδεολογία.

Πριν προσεγγίσουμε όμως την Ελληνική Επανάστασημέσα από τις πηγές θα καταθέσω μερικές μου σκέψειςγια την επιστήμη της ιστορίας και τους σημερινούς κιν-δύνους που την απειλούν.

Η Ιστορία, σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, είναι «η γνώσιςή μάθησις δι’ ερωτήσεων ή ερεύνης προσγιγνομένη»(Ηρόδ.2,18). Η λέξη προέρχεται από το ρήμα ιστορέω-ώ και αυτό από το οίδα που σημαίνει γνωρίζω καλώςκαι μάλιστα γνωρίζω πάντα ερευνώντας. Ο ίστωρ λοι-πόν ήταν ο γνώστης με την έννοια του ερευνητή.

Σύμφωνα με τον Jacques Le Goff, της Σχολής των An-nales, «η ιστορία άρχισε κάποτε ως μία αφήγηση από κά-ποιον που μπορούσε να πει: είδα ή άκουσα να λένε...».Μαρτυρία λοιπόν, έρευνα, αφήγηση. Με τη λέξη Ιστορία όμως έχει στενάσυνδεθεί και ο χρόνος. Η ιστορία διαχειρίζεται το χρόνο και ειδικά την πρώτητου διάσταση, το παρελθόν. Ο Eric Hobsbaum, αναφέρει χαρακτηριστικά:«Κολυμπάμε μέσα στο παρελθόν σαν ψάρια μέσα στο νερό και δεν μπο-ρούμε να το αποφύγουμε». Αντίθετα ο Marc Bloch, ένας από τους ιδρυτέςτης Σχολής των Annales, αναφέρει ότι «εφόσον αντικείμενο της ιστορίαςείναι ο άνθρωπος, η ιστορία δεν είναι η επιστήμη του παρελθόντος, αλλάη επιστήμη των ανθρώπων μέσα στο χρόνο». Διακρίνουμε τη διαφορετι-κότητα των απόψεων δύο κορυφαίων σύγχρονων ιστορικών, μιας και ημελέτη της ιστορίας ως επιστημονικού κλάδου αποτελεί προϊόν του 19ου

αιώνα, ενώ η διδακτική της ιστορίας συγκροτείται ως ιδιαίτερος κλάδοςτης επιστήμης της ιστορίας μόλις κατά τη δεκαετία του 1980.

Κινδυνεύει η επιστήμη της Ιστορίας στις μέρες μας;Η θέση της Ιστορίας και της Διδακτικής της παρουσιάζεται στις σύγχρο-

νες κοινωνίες μας αμφίσημη.Οι άνθρωποι με την απόλυτη κυριαρχία τουκαταναλωτισμού, ζουν δυναμικά το παρόν και η μελέτη της Ιστορίας δεντους ενδιαφέρει. Αν προσθέσουμε και τις θεωρίες περί «θανάτου των ιδε-ολογιών» και του «τέλους της ιστορίας» οδηγούμαστε σε μία έντονη εμ-πορευματοποίηση της ιστορίας παράλληλης με την εμπορευματοποίησητης κυρίαρχης σήμερα «κοινωνίας της αγοράς». Ο Eric Hobsbaum προει-δοποιεί λέγοντας «πολλοί νέοι άνδρες και γυναίκες στο τέλος του 20ου

αιώνα μεγαλώνουν μέσα σε ένα πλαίσιο διαρκούς παρόντος, έχοντας απω-λέσει κάθε οργανική σχέση με το δημόσιο παρελθόν των χρόνων μέσαστους οποίους ζουν».

Η ανάμειξη των ΜΜΕ με την ιστορία, δηλαδή η απορρόφηση της έρευ-νας και της γνώσης του παρελθόντος από την κυρίαρχη καταναλωτική νο-οτροπία και πρακτική, αποτελεί σήμερα το μεγαλύτερο ίσως πρόβληματης ιστορίας. Είναι γεγονός ότι στο δυτικό κόσμο οι επιστήμονες ιστορικοίχάνουν σιγά-σιγά την πρωτοκαθεδρία στη διαχείριση της ιστορικής γνώσηςκαι πλήθος «ερασιτεχνών» από τους τηλεοπτικούς και κινηματογραφικούςπαραγωγούς μέχρι τους κάθε είδους «ερευνητές», εισβάλλουν στο πεδίο

διεκδικώντας ίσα δικαιώματα. Αποτέλεσμα της ανύπαρκτης πια ιστορικήςεπιμέλειας σε πολλά ιστορικά ντοκιμαντέρ, ταινίες, εκπομπές είναι να πα-ρουσιάζονται χαρακτήρες του παρελθόντος και ιστορικά γεγονότα με εν-τελώς «πλαστή» ερμηνεία.

Μία άλλη απειλή για την ιστορία φαίνεται να προέρχεται από τον ίδιοτον ακαδημαϊκό χώρο. Εκεί συχνά η ιστορία παρουσιάζεται σαν ένα ανοι-χτό πεδίο λεηλασίας για μελετητές της λογοτεχνίας, κοινωνιολόγους, πο-λιτικούς επιστήμονες και ψυχαναλυτές. Η θέση της ακαδημαϊκής ιστορίαςως ξεχωριστού κλάδου φαίνεται να απειλείται με το πρόσχημα μίας χα-λαρής διεπιστημονικότητας, για την οποία όμως υπάρχει ο φόβος ότιείναι δυνατόν να απορροφήσει πλήρως την ιστορία. Αυτή η διάχυση πουπροκαλείται, φαίνεται να αναμειγνύει ιδέες, μεθόδους, ερωτήματα καιεργαλεία των διαφόρων επιστημών, με αποτέλεσμα την ελάττωση τηςεπιστημονικής αυστηρότητας και την επιτακτική διείσδυση και κυριαρχίαμίας μετανεωτερικής ιστορικής μυθολογίας. Ιστορικοί λοιπόν του «μεγέ-θους» ενός Hobsbaum, αισθάνονται την ανάγκη να επισημάνουν ότι «σή-μερα είναι η μεγάλη εποχή της ιστορικής μυθολογίας και είναι αυτό τογεγονός που κάνειτην υπεράσπιση της ιστορίας από τους επαγγελματίες της

περισσότερο επείγουσα από ποτέ. Είμαστε χρήσιμοι».Όλα αυτά που αναφέραμε έχουν μεγάλη σημασία για

έναν ιστορικό που μελετά τις πηγές και πρέπει να απο-φύγει πολλά εμπόδια για να καταγράψει αντικειμενικάτην αλήθεια.

Η Ελληνική Επανάσταση,ένα κορυφαίο διεθνές γεγο-νός των αρχών του 19ου αιώνα για όλον τον κόσμο κα-ταγράφηκε στη συνείδηση του απλού Έλληνα πολλέςφορές με έναν τρόπο υποκειμενικό με στοιχεία υπερ-βολής. Αντίθετα τις τελευταίες δεκαετίες και ειδικάμετά τη Μεταπολίτευση, υπάρχει μία τάση από πολ-λούς ιστορικούς να απομειώνουν τη σημασία των ιστο-ρικών γεγονότων, χωρίς να μελετούν αντικειμενικά τιςπηγές που τις περισσότερες φορές τους διαψεύδουν.

Οι πηγές για το 1821 μπορούν να ταξινομηθούν σεαρχεία εντός και εκτός Ελλάδος. Τα ξένα αρχεία είναι

τα αρχεία των Μεγάλων Δυνάμεων της εποχής. Υπάρχει πλήθος ανέκδοτωνπηγών που δεν έχουν ταξινομηθεί μέχρι σήμερα.

Α. Αρχεία Μ. Βρετανίας

Περιλαμβάνονται: η μεγάλη αρχειακή σειρά των Εθνικών Βρετανικών Αρ-χείων (National Register Archives) με 11.364 έγγραφα, 125 τόμοι μέχρι το 1833,αρχείο κοινοβουλευτικών συζητήσεων, αρχεία του Φιλελληνικού Κομιτάτουστο Λονδίνο, πρεσβευτικά αρχεία και ειδικό αρχείο στην Ακαδημία Αθηνών.Επίσης ένα πολύ ενδιαφέρον αρχείο είναι αυτό των βρετανών περιηγητών κατάτη διάρκεια της τουρκοκρατίας. Υπάρχουν χιλιάδες χειρόγραφα φυλασσόμενασε ιδιωτικά αρχεία και βιβλιοθήκες (Oxford-Cambridge), πάσης φύσεως επίση-μες ή ημιεπίσημες αλληλογραφίες, ιδιωτικά αρχεία προσωπικοτήτων με άμεσηή έμμεση ανάμειξη στον Αγώνα και επίσημη καταγραφή της Ιστορίας της Ελ-ληνικής Επανάστασης από ιστορικούς και διπλωμάτες (Ιστορία του George Fin-lay, Ιστορία του Thomas Gordon, Ιστορία του Douglas Dakin).

Β. Αρχεία Γαλλίας

Περιλαμβάνονται: αρχεία πολλών Γάλλων περιηγητών, το αρχείο τουΠροξένου Pouqoueville (με πολλές ιστορικές ανακρίβειες),αρχείο τουΥπουργείου Εξωτερικών, αρχείο του Γαλλικού Στόλου, ιδιωτικές συλλογέςπολιτικών, στρατιωτικών, επίσημη ή ημιεπίσημη αλληλογραφία, αλληλο-γραφία του Γαλλικού Εκστρατευτικού Σώματος Πελοποννήσου.

Γ. Αρχεία Ρωσίας

Περιλαμβάνονται: Αρχείο Υπουργείου Εξωτερικών Ρωσίας (Μόσχα), Αρ-χείο εξωτερικής πολιτικής (Μόσχα), Κεντρικό Κρατικό Αρχείο ΠολεμικούΝαυτικού Ρωσίας (Αγία Πετρούπολη), Αρχείο Ινστιτούτου Ρωσικής Λογο-τεχνίας (Αγία Πετρούπολη), Κεντρικό Κρατικό Ιστορικό Αρχείο (Μόσχα),Κεντρικό Κρατικό Αρχείο Παλαιών Εγγράφων (Μόσχα), Κεντρική ΔημόσιαΒιβλιοθήκη (Αγία Πετρούπολη), Απομνημονεύματα στρατιωτικών και διπλω-ματών της Ρωσικής Αυτοκρατορίας, Ντοκουμέντα-Μ. Λαζάρεφ (Μόσχα),Ντοκουμέντα- Π. Ναχίμοφ (Μόσχα), ιδιωτικές συλλογές, επίσημη ή ημιεπί-

Του Ανδρέα Κούκου, Ιστορικού-Νομικού-ΠροέδρουΕταιρείας Μελέτης Έργου Ιωάννη Καποδίστρια

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2018 41

σημη αλληλογραφία, πολλοί τίτλοι βιβλίων για την Ελληνική Επανάστασηκαι ποιητικές συλλογές.

Υπάρχουν τα Κρατικά Αυστριακά Αρχεία με το μεγαλύτερο μέρος ψη-φιοποιημένο (Βιέννη), τα Απομνημονεύματα του Μέτερνιχ, το Αρχείο τουΑγίου Γεωργίου, ιδιωτικές συλλογές, επίσημη και ημιεπίσημη αλληλογρα-φία και η Ιστορία της Ελληνικής Επανάστασης του Πρόκες Όστεν (πρώτουΠρέσβη της Αυστρίας στην Ελλάδα).

Κρίσεις για την Ελληνική Επανάσταση λογίων και πολιτικών της Ιταλίαςκαι του Βατικανού, Απόρρητο Αρχείο του Βατικανού, Βιβλιοθήκη του Κογ-κρέσου(ΗΠΑ).

Οθωμανικά Αρχεία με πλουσιότατο υλικό που ακόμα η πρόσβαση σ’αυτάδεν είναι εύκολη.

Ελληνικά Αρχεία

Περιλαμβάνονται: Γενικά Αρχεία του Κράτους, Απομνημονεύματα Αγω-νιστών του 1821 (περί τους 30 τόμους), Ιστορία της Ελληνικής Παλιγγε-νεσίας-Βουλή των Ελλήνων (15 τόμοι), Αρχείο Γενναδείου Βιβλιοθήκης,Εθνική Βιβλιοθήκη, Βιβλιοθήκη Ανδρίτσαινας, Ιστορία του ΕλληνικούΈθνους-Εκδοτική Αθηνών, Αρχείο Ιστορικού και Εθνολογικού ΜουσείουΑθηνών, Αρχείο Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, Αρχείο Ιωάννη Καποδί-στρια (Κέρκυρα), Αρχεία τοπικών βιβλιοθηκών, Ιδιωτικές Συλλογές Οικο-γενειών του ’21.

Την Ιστορία της Ελληνικής Επανάστασης ανέδειξαν στο έργο τους ΈλληνεςΙστορικοί με πρώτο τον Κωνσταντίνο Παπαρρηγόπουλο (Ιστορία του Ελλη-νικού Έθνους). Ακολουθούν οι: Σπυρίδων Τρικούπης, Ιωάννης Φιλήμων,Παύλος Καρολίδης, Διονύσιος Κόκκινος, Γιάννης Κορδάτος, Δημήτριος Φω-τιάδης, Τάκης Κανδηλώρος, Τάσος Βουρνάς και νεότεροι ιστορικοί όπως οΑπόστολος Βακαλόπουλος, Βασίλης Σφυρόερας, Αλέξανδρος Δεσποτόπου-λος, Σπύρος Ασδραχάς, Βασίλης Κρεμμυδάς, Βασίλης Παναγιωτόπουλος,Κων/νος Σβολόπουλος, Ιωάννης Χασιώτης, Όλγα Κατσιαρδή-Hering, ΜαρίαΕυθυμίου, Βασίλης Καρδάσης, Κώστας Κωστής, Γιώργος Δερτιλής.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν διπλωματικά έγγραφα που φυλάσ-σονται στο Απόρρητο Αρχείο του Βατικανού και αναφέρονται σε γεγονότατης Ελληνικής Επανάστασης. Από αυτά τα έγγραφα δεχόμαστε πολύτιμηπληροφόρηση για τις σφαγές αμάχων στην Πελοπόννησο που διατάσσειο Ιμπραήμ την άνοιξη και το καλοκαίρι του 1827. Ο Γραμματέας του Κρά-τους του Βατικανού, Καρδινάλιος Giulio Mariadella Somaglia σε απαντη-τική επιστολή του προς τον υφιστάμενό του παπικό πρόξενο Κερκύρας(23/6/1827) έγραφε: «Οι ευχές μου παρακαλούν τον ουρανό για την τα-χύτερη λήξη τόσων κακών(εννοεί τις σφαγές αμάχων)» και παρακάτω: «οιεπιστολές σας είναι γεμάτες από ειδήσεις, για τις οποίες η ανθρωπότηταδεν είναι δυνατόν να μην αγανακτήσει».

Το Βατικανό βέβαια νωρίτερα φοβάται ότι με την απόβαση του Ιμπραήμστην Πελοπόννησο θα μειωθεί το ευρωπαϊκό εμπόριο στην περιοχή. Εμ-πορικά κίνητρα λοιπόν πίσω από την πολιτική του Βατικανού; Σαφώς καιναι! Χαρακτηριστική η επιστολή του παπικού προξένου Κέρκυρας στις6/4/1821 προς το Γραμματέα του Κράτους του Βατικανού με αρνητικά σχό-λια για την έκρηξη της Ελληνικής Επανάστασης. Γράφει: «Οι Έλληνες τηςΠελοποννήσου επαναστάτησαν εναντίον των Οθωμανών. Καταρχάς η Επα-νάσταση υπήρξε περιορισμένης έκτασης, λίγων εκατοντάδων ατόμων.Τώρα λέγεται ότι ανέρχονται σε 30.000 περίπου. Φημολογείται ότι το με-γαλύτερο μέρος της Πελοποννήσου κατέχεται ήδη από τους επαναστάτες.Σχεδόν όλοι οι Τούρκοι υπήρξαν θύματα της απρόοπτης στάσης. Οι οικείεςτους και τα αγαθά τους έγιναν όλα παρανάλωμα του πυρός. Μόνον τοΓάλλο Πρόξενο σεβάστηκαν. Οι υπόλοιποι ξένοι δέχθηκαν κάθε είδους κα-κοποιήσεις και κυρίως εμπρησμό των οικείων τους. Η ωραία και εμπορικήπόλη της Πάτρας μεταβλήθηκε σε τέφρα κατά τα δύο τρίτα». Αυτή η αρ-χική στάση του παπικού προξένου μεταβάλλεται γρήγορα υπέρ των Ελλή-νων σε σημείο να βοηθά και πρόσφυγες να μεταβούν σε παπικά εδάφη.

Τα διπλωματικά έγγραφα που περιγράφουν περιστατικά της ΕλληνικήςΕπανάστασης και φυλάσσονται στο Απόρρητο Αρχείο του Βατικανού είναιπερίπου 600, έχουν ήδη μεταφραστεί στα ελληνικά με επιμέλεια Γεωργίουκαι Γεράσιμου Ζώρα και εκδόθηκαν στη σειρά «Μνημεία της ΕλληνικήςΙστορίας» της Ακαδημίας Αθηνών.

Σχετικά με τα γαλλικά αρχεία και τη γαλλική βιβλιογραφία για την Ελλη-νική Επανάσταση θα πρέπει να σημειώσουμε ότι η Γαλλία κατέχει σωρείαπηγών, έντυπων και χειρογράφων, δημόσιων και ιδιωτικών. Ένα μικρό μόνομέρος αυτών έχει αξιοποιηθεί, το μεγαλύτερο δεν έχει καν διερευνηθεί.Πρέπει να υπάρξει συστηματική έρευνα από νέους επιστήμονες ώστε νααξιοποιηθεί αυτό το υλικό. Είναι αποκαρδιωτικό πάντως το φαινόμενο ότιολοένα και λιγότεροι ερευνητές στρέφονται προς τη μεθοδική μελέτη τηςΕλληνικής Επανάστασης. Οι δυσχέρειες είναι άραγε «τεχνικές» ή υπάρχει

δυσκολία επικοινωνίας με τα προβλήματα της συγκεκριμένης εποχής; Ή τε-λικά υπάρχει μία τάση γενικότερη για την υποβάθμιση της εθνικής μνήμης;

Η Σχολή των «Annales», για παράδειγμα, στη Γαλλία, μας πληροφορείότι τα βασικά ερωτήματα της ιστοριογραφίας του Νεότερου Ελληνισμούήταν και είναι η αναζήτηση της ταυτότητάς του, το κοινωνικό ζήτημα καιαν πρέπει να ξαναγραφεί η Ιστορία. Οι ίδιοι απαντούν ότι χρειάζεται δια-φοροποίηση νοοτροπιών και ευαισθησιών, αφού η χρήση της Ιστορίαςστην Ελλάδα ήταν κατεξοχήν ιδεολογικά προσανατολισμένη στην έμφασηεθνικών ή εθνικιστικών ιδεωδών, διαιωνισμένη σε μία σειρά στερεοτύπων.Έτσι υιοθετούν νέες προσεγγίσεις και μεθόδους, παρασιωπώντας όλουςτους ιστορικούς που έδωσαν άριστα υποδείγματα με θέμα την ιστορία καιτη μεθοδολογία της και τόνιζαν, όπως ο Απόστολος Βακαλόπουλος ότι:«είναι ανάγκη ο ιστορικός να μελετά τις θεωρίες, όχι για να τις χρησιμο-ποιήσει σαν πρόχειρα συνταγολόγια, αλλά μόνο για να διευκολυνθεί στηνόσο το δυνατόν πλήρη μελέτη των γεγονότων και στην επισήμανση και τονκαταμερισμό των αιτίων του πολυσύνθετου ανθρώπινου γίγνεσθαι».

Αν προσπαθήσουμε να κάνουμε μία συνολική κριτική για τα βιβλία τηςπεριόδου εκείνης, θα διαπιστώσουμε ότι χαρακτηρίζονται από υποκειμε-νικότητα, μερική ή επιλεκτική πληροφόρηση και όσα εκδόθηκαν πριν τηλήξη της Ελληνικής Επανάστασης δεν παρουσιάζουν μία ολοκληρωμένηεικόνα. Η προσωπική συμμετοχή ή και η έμμεση ανάμειξη ορισμένων συγ-γραφέων στα γεγονότα παρέχει στα κείμενά τους θετικά και αρνητικά στοι-χεία. Έτσι χρειάζεται διασταύρωση των πηγών.

Ας προσπαθήσουμε τώρα να προσεγγίσουμε σήμερα την περίοδο τηςΤουρκοκρατίας και την Ελληνική Επανάσταση μέσα από κυρίως γεγονότααλλά και ζητήματα που έχουν αμφισβητηθεί τις τελευταίες δεκαετίες απόπολλούς ιστορικούς. Ας μιλήσουμε για «μύθους και πραγματικότητες» καιας θέσουμε μερικά βασικά ερωτήματα:

Τι συνέβη μετά την Άλωση της Κων/πολης και την κατάκτηση του ελληνικού χώρου από τους Οθωμανούς;

Μετά την οθωμανική κατάκτηση, ελληνικοί πληθυσμοί μετακινήθηκανπρος τα ορεινά ή τις βενετικές κτήσεις (Κρήτη, νησιά του Ιονίου) εξαιτίαςτης υπερβολικής καταπίεσης των Τούρκων αξιωματούχων που ζούσαν κα-θημερινά. Οι ληστές και οι πειρατές που ήταν κυρίως Έλληνες, οι ταραχέςτων συνεχών βενετοτουρκικών πολέμων έκαναν τη ζωή τους αφόρητη. Σο-βαρές διακρίσεις υπήρχαν με βάση τη θρησκεία και πολλοί αλλαξοπίστη-σαν για να γλυτώσουν. Οι χριστιανοί αντιμετώπιζαν το παιδομάζωμα,μεγαλύτερη φορολογία, άνιση δικαστική μεταχείριση. Οι κοινότητες ήτανστην τουρκοκρατία ουσιαστικά ο οργανισμός πολιτικής συμμετοχής τωνΕλλήνων. Εξέλεγε τους άρχοντές της, οι οποίοι και αποφάσιζαν την κατα-νομή των φορολογικών βαρών. Έτσι από το 16ο αιώνα έχουμε μία οικονο-μική ευρωστία και πολιτική ισχυροποίηση των «κεφαλών» σε κάθε χωριό,πόλη ή επαρχία των γνωστών μας προκρίτων ή κοτζαμπάσηδων. Έξυπναοι Οθωμανοί απαιτούν ειδικά από τις αρχές του 18ου αιώνα υψηλότατηφορολογία την οποία εισπράττουν από τους προκρίτους, χωρίς να τουςενδιαφέρει τι ακολουθεί. Οι κοτζαμπάσηδες αισχροκερδούν στις περισσό-τερες των περιπτώσεων σε βάρος του φτωχού λαού.

Ποιος ο ρόλος της Εκκλησίας;

Η Εκκλησία ήταν παράγοντας κοινωνικής συνοχής, προσωπικό καταφύγιοτων υπόδουλων Ελλήνων και άξονας συγκρότησης εθνικής ταυτότητας. ΟιΟθωμανοί διέκριναν τους υπηκόους τους σε μουσουλμάνους και λοιπούς.Από την αρχή έδωσαν στον Πατριάρχη Κων/πολης ειδικά προνόμια. Είναιχαρακτηριστικό πως οι Έλληνες εκείνο τον καιρό δεν απέδιδαν σε κάποιονάλλο τα δεινά τους, αλλά στα ελαττώματά τους. Για περισσότερους όμωςαπό δύο αιώνες τα μηνύματα της Αναγέννησης από την υπόλοιπη Ευρώπηδεν «έφταναν» στα χωριά και τις πόλεις της τουρκοκρατούμενης Ελλάδας.

Υπήρχαν προεπαναστατικά κινήματα πριν την έκρηξη της Ελληνικής Επανάστασης;

Έχουν καταγραφεί 15 μεγάλες εξεγέρσεις κυρίως τοπικού χαρακτήραμέχρι την Επανάσταση του 1821. Πρώτο κίνημα το έτος 1463 στην κυρίωςΕλλάδα. Ακολουθούσαν πάντα γενικές σφαγές των πληθυσμών.

Η εκπαίδευση κατά την τουρκοκρατία.Υπήρχαν τελικά «Κρυφά Σχολειά»;

Μετά την Άλωση της Κων/πολης μεγάλο μέρος της πνευματικής «ελίτ»της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας διέφυγε στη Δύση. Οι λόγιοι που παρέμει-ναν ήταν πολύ λίγοι, η κατάσταση της παιδείας ήταν άθλια και η φοβερήανέχεια δεν επέτρεπε την ίδρυση σχολείων. Ο θεσμός που προσέφερε σταπαιδιά στοιχειώδη γράμματα ήταν η Εκκλησία. Οι Οθωμανοί δεν ενδιαφέ-

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 201842

ρονταν ούτε για την εκπαίδευση, ούτε για το εμπόριο. Οι πρώτοι δάσκαλοιήταν ιερείς και τα μαθήματα γίνονταν συνήθως σε εκκλησίες και μοναστή-ρια, αλλά δεν ήταν «κρυφά». Άρχισαν να ιδρύονται και ανώτερα σχολείααπό τα μέσα του 17ου και τις αρχές του 18ου αιώνα. Στο λεξικό του ΓεώργιουΚωνσταντίνου (α’ έκδοση, 1757), αναφέρεται η ύπαρξη 35 ανώτερων σχο-λείων σε 29 πόλεις, ανάλογα των σημερινών γυμνασίων, όπου υπάρχουνπερισσότεροι του ενός δάσκαλοι. Υπάρχουν επίσης πολλές μαρτυρίες γιαπληρωμές δασκάλων από τις κοινότητες. Όταν όμως ξεσπούσε ένα κίνημακατά των Οθωμανών και ακολουθούσαν γενικές σφαγές, πείνα διώξεις καικαταστροφές σε μία περιοχή, μαθήματα δε θα γίνονταν, ούτε σχολεία θαλειτουργούσαν. Εκεί πιθανόν να δημιουργήθηκε ο μύθος του «ΚρυφούΣχολειού» που σαν «θεσμός» δεν υπήρξε ποτέ.

Ο μύθος της Αγίας Λαύρας

Ο Παλαιών Πατρών Γερμανός δεν ευλόγησε το λάβαρο της Επανάστασηςστην Αγία Λαύρα στις 25 Μαρτίου 1821, αλλά την ίδια ημέρα ευλόγησε τοΣταυρό στην Πλατεία Αγίου Γεωργίου στην Πάτρα. Από τις 10 Μαρτίου καιμετά υπάρχουν πολλές μικρές αψιμαχίες και συγκρούσεις μεταξύ Ελλήνωνκαι Οθωμανών, ειδικά στην περιοχή των Καλαβρύτων και στη Βοστίτσα(Αίγιο). Μία μεγάλη γιορτή όμως έπρεπε συμβολικά να σημάνει την έναρξητης Ελληνικής Επανάστασης και αυτή ήταν η γιορτή του Ευαγγελισμού τηςΘεοτόκου, δηλαδή η 25η Μαρτίου.

Η ίδρυση της Φιλικής Εταιρείας

Έχουμε άλλη μία συμβολική ημερομηνία την 14η Σεπτεμβρίου 1814 πουιδρύεται η Φιλική Εταιρεία στην Οδησσό της Ρωσίας. Νέες έρευνες Ρώσωνιστορικών αποδεικνύουν ότι η Φιλική Εταιρεία ιδρύεται στην Οδησσό τονΙούνιο του ίδιου έτους από τον Σκουφά, τον Τσακάλωφ και τον Ξάνθο. Η14η Σεπτεμβρίου, ημέρα μεγάλης γιορτής, της Ύψωσης του Τιμίου Σταυρούείναι άλλη μία συμβολική ημερομηνία για τους Έλληνες που μέσω τηςΕταιρείας θα προετοιμάσουν την Ελληνική Επανάσταση.

Ρήγας Φεραίος ή Βελεστινλής

Νεότεροι Ιστορικοί «διόρθωσαν» άλλο ένα λάθος που πέρασε στην ιστο-ριογραφία από τα μέσα του 19ου αιώνα και εντεύθεν. Ο Ρήγας υπογράφεικαι ονομάζεται Βελεστινλής και όχι Φεραίος ή Αντώνιος Κυριαζής. Το σοβαρόαυτό λάθος διορθώθηκε και στα σύγχρονα βιβλία ιστορίας της πρωτοβάθ-μιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (εκδόσεις 2008 και εντεύθεν).

Ο χορός του Ζαλόγγου

Τα τελευταία χρόνια, Καθηγητές Νεότερης Ιστορίας ελληνικών πανεπι-στημίων αμφισβητούν την ύπαρξη του χορού του Ζαλόγγου από τις κατα-διωκόμενες από τον Αλή Πασά Σουλιώτισσες. Δεν καταθέτουν όμως τιςανάλογες αποδείξεις. Ο χορός του Ζαλόγγου είναι αδιαμφισβήτητο ιστο-ρικό γεγονός και πραγματοποιήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 1803.

Ποιοι δεν πλήρωσαν ποτέ φόρο στους Οθωμανούς;

Υπάρχουν παρερμηνείες και «πλαστές» ηρωοποιήσεις συγκεκριμένωνπεριοχών για να γίνουν οι κορυφαίοι του Αγώνα. Η αλήθεια είναι ότι όλοιοι Έλληνες αγωνίστηκαν σκληρά για να απελευθερωθούν από τον οθωμα-νικό ζυγό. Επίσης ιστορική αλήθεια είναι ότι οι Σουλιώτες, οι Κλέφτες τουΒάλτου (Ορεινή Αιτωλοακαρνανία) και ο Γεώργιος Καραϊσκάκης δεν πλή-ρωσαν ποτέ φόρο στους Οθωμανούς.

Πώς βλέπουν μαρξιστές ιστορικοί τον Αγώνα του 1821 και τον Ιωάννη Καποδίστρια;

Ιστορικοί του 20ου αιώνα που δηλώνουν μαρξιστές αμφισβητούν το χα-ρακτήρα της Ελληνικής Επανάστασης και την καταγράφουν στη βιβλιογρα-φία ως μία αστική επανάσταση και όχι ως ένα εθνικοαπελευρωτικό αγώνακατά ενός ξένου δυνάστη. Ο Ιωάννης Καποδίστριας, από τους ίδιους ιστο-ρικούς (Κορδάτος, Βουρνάς, Σταματόπουλος) χαρακτηρίζεται αδίστακτοόργανο της τσαρικής εξουσίας και σκληρός τύραννος για τους Έλληνες.Είναι απορίας άξιον το πώς αντιμετωπίζεται τόσο εχθρικά ο Καποδίστριαςαπό αυτή τη συγκεκριμένη μερίδα των ιστορικών, τη στιγμή που ο ίδιος συγ-κρούεται από το 1829 έως τη δολοφονία του με τους Κοτζαμπάσηδες, τουςπλοιοκτήτες και την άρχουσα τάξη των Φαναριωτών και κεφαλαιούχων!

Προσπάθησα με συγκεκριμένα παραδείγματα που σας ανέφερα να σαςαποδείξω πόσο σημαντικό είναι η καταγραφή της ιστορίας να είναι αντι-κειμενική, μακριά από ιδεοληψίες, φανατισμούς, πολιτικές θεωρίες καισυμφέροντα. Χρειάζεται συνεχής έρευνα και καταγραφή των πηγών χωρίςμεγαλοποιήσεις και πομπώδεις εκφράσεις μέσω του διαδικτύου. Ηρωο-ποιήσεις από τη μία πλευρά και εθνομηδενιστικά σχόλια από την άλληείναι τα δύο άκρα που δεν βοηθούν σε μία αντικειμενική καταγραφή της

ιστορίας. Ένα άλλο σημαντικό σημείο αναφοράς είναι η προσβολή τωνσυμβόλων και των ηρώων της Ελληνικής Επανάστασης. Στο βωμό της ελευ-θερίας του λόγου και της σκέψης δεν μπορεί ένας σκηνοθέτης ή ηθοποιόςνα μιλάει δημόσια ή να παίζει ένα ρόλο χρησιμοποιώντας χυδαίες εκφρά-σεις προσβάλλοντας ανθρώπους που θυσιάστηκαν στο μεγαλύτερο αγώνατου Έθνους. Σε καμία πολιτισμένη χώρα του κόσμου δεν θα επιτρεπότανκάτι τέτοιο χωρίς τις ανάλογες νομικές κυρώσεις.

Σήμερα, φτάνοντας στο 2021, χρονιά που θα γιορτάσουμε τα 200 χρόνιααπό την έκρηξη της Ελληνικής Επανάστασης, διαπιστώνουμε ότι στα βιβλίατης πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, στα βιβλία των παι-διών μας, οι αναφορές στο 1821 είναι όλο και μικρότερες και δεν υπάρχειμία αντικειμενική καταγραφή της ιστορίας, συγκρίνοντας πολλές και δια-φορετικές πηγές μεταξύ τους. Και αυτό είναι ένα σοβαρό ζήτημα που πρέ-πει ταχύτατα να αντιμετωπίσουμε. Η καταστροφή της ιστορίας και τηςκουλτούρας ενός έθνους μαθηματικά θα οδηγήσει αργά ή γρήγορα στηνεξαφάνισή του. Και αυτό το μήνυμα, εμείς οι Έλληνες, που οι πρόγονοίμας, πριν από 200 χρόνια ύψωσαν το ανάστημά τους και συγκρούστηκανμε μία Αυτοκρατορία, συντρίβοντάς την, δεν πρέπει να το ξεχνάμε ποτέ!

Σας ευχαριστώ!

Ενδεικτική βιβλιογραφία

1. Edward Carr, Τι είναι Ιστορία;-Εκδόσεις Γνώση, Αθήνα, 1999.2. Fernand Braudel, Μελέτες για την Ιστορία, ΕΜΝΕ-Μνήμων, 1987.3. Σπύρος Ασδραχάς, Ιστορική έρευνα και ιστορική παιδεία, ΕΜΝΕ-Μνή-

μων, 1982.4. Αντώνης Σμυρναίος, Η Διδακτικήτης Ιστορίας, Εκδόσεις Γρηγόρη,

Αθήνα, 2008.5. Ιστορία του Ελληνικού Έθνους-Εκδοτική Αθηνών.6. Απόστολος Βακαλόπουλος, Ιστορία του Νέου Ελληνισμού, τόμ.Β’-Γ,

Δ’, Εκδοτ.Οίκος Σταμούλη, Θεσ/νίκη, 2000.7. Πρακτικά Α’Συνεδρίου Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος,

«Ιστοριογραφία και Πηγές για την ερμηνεία του 1821», Εκδ.Αρχονταρίκι,Αθήνα, 2013.

Σημείωση «Α.Ν.»:Το παραπάνω αποτελεί το κείμενο της ομιλίας του Αν-δρέα Κούκου η οποία πραγματοποιήθηκε στον προαύλιο χώρο του ΙερούΝαού του Αγίου Ευθυμίου, στις 6 Αυγούστου 2017, στο πλαίσιο των εκδη-λώσεων ΣΚΑΡΙΜΠΕΙΑ 2017.

Σύντομο βιογραφικό του Ανδρέα Κούκου

Ο Ανδρέας Κούκος σπούδασε νομικά στο Αριστοτέλειο Παν/μιοΘεσσαλονίκης και απέκτησε μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών στη Ναυ-τική Επιστήμη και Στρατηγική από τη Σχολή Πολέμου Ναυτικού. Ολο-κλήρωσε τη διδακτορική του διατριβήστη Φιλοσοφική Σχολή τουΕθνικού και Καποδιστριακού Παν/μίου Αθηνών. Δίδαξε Νεότερη Ιστο-ρία και Στρατηγική στη Σχολή Εθνικής Αμύνης και στη Σχολή ΠολέμουΝαυτικού. Είναι Ιδρυτής και Πρόεδρος της Εταιρείας Μελέτης ΈργουΙωάννη Καποδίστρια. Έχει λάβει μέρος με ανακοίνωση σε διεθνή συ-νέδριαστην Ελλάδα και το εξωτερικό. Στο επιστημονικό του έργο πε-ριλαμβάνονται άρθρα σε ιστορικά περιοδικά, πρακτικά συνεδρίωνκαι συλλογικούς τόμους. Μεταξύ αυτών ενδεικτικά: Η ευρωπαϊκή πο-λιτική του Ιωάννη Καποδίστρια, Ιστορία Εικονογραφημένη, τεύχος505, Ιούλιος 2010. Ο Κυβερνήτης Ιωάννης Καποδίστριας, κριτικές προ-σεγγίσεις και επιβεβαιώσεις, Πρακτικά Επιστημον. Συνεδρίου-Παν/μιοΚύπρου, Νοε 2011, εκδόσεις Καστανιώτη. The Congress of Aachen(Aix-la-Chapelle) of 1818: The contribution of Ioannis Kapodistrias withpositions and proposals for a more progressive state of affairs innine-teenth century Europe, Bern-Switzerland, 2014. H σύγκρουση τουΙωάννη Καποδίστρια με τα παραδοσιακά κοινωνικά στρώματα. Ορόλος των Μεγάλων Δυνάμεων, Αεροπορική Επιθεώρηση, τεύχος108, Δεκ 2016. Ο διεθνής περίγυρος και ο Φιλελληνισμός κατά τηνΕλληνική Επανάσταση, Πρακτικά Ε’ Διεθνούς Συνεδρίου Ιεράς Συ-νόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, Αθήνα 2017. Χίλια χρόνια ελλη-νορωσικές σχέσεις: Ιστορία και Πολιτισμός, Πρακτικά Επιστημον.Συνεδρίου, ΕΚΠΑ, 2017.

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2018 43

Γεωργίου Κουτσοκλένη«Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΦΩΚΙΔΑΣ ΣΟΝ ΙΕΡΟ ΑΓΩΝΑ, 1821-1830»

Π ρόσφατα εκδόθηκε και κυκλοφόρησετο εξαίρετο και πολυσέλιδο νέο βιβλίοτου κυρίου Γιώργου Ν. Κουτσοκλένη,

ρέκτη Λαογράφου και Ιστορικού Ερευνητή τηςΦωκίδας, με τον τίτλο: «Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΦΩ-ΚΙΔΑΣ ΣΤΟΝ ΙΕΡΟ ΑΓΩΝΑ 1821-1830».

Για αυτή τη χρονική περίοδο των Αγώνων καιΘυσιών για τη Λευτεριά της Πατρίδας μας καιειδικότερα για τη συμμετοχή και προσφορά τουλαού της Φωκίδας, κατά καιρούς έχουν ανα-φερθεί πολλοί ιστοριογράφοι, από εκείνη τηνπερίοδο, έως και σήμερα και η όλη προσπάθειαείναι πλούσια κατατοπιστική και πολύ αξιέ-παινη.

Όμως στην περίπτωση της πολύχρονης, επί-πονης, λεπτομερούς και ολοκληρωμένης ιστορι-κής έρευνας του κυρίου Γιώργου Κουτσοκλένη,πάνω στη Ζωή των ορεσίβιων ανθρώπων τηςΦωκίδας, Ανδρών και Γυναικών, κατά τους προΕπαναστατικούς χρόνους, κατά τη δράση της Φι-λικής Εταιρείας στο Φωκικό χώρο, κατά τουςχρόνους προετοιμασίας του Αγώνα, με τις δρα-στηριότητες των Αρματολών και Κλεφτών τηςπεριοχής, του Ιερού Κλήρου και τη συμμετοχήολόκληρου του Λαού στο μακροχρόνιο αγώνατων θυσιών, έχουμε μια πλήρη κι ακριβή πλη-ροφόρηση και θαυμαστή εικόνα όλων αυτώντων ιστορικών και μεγάλης σημασίας συμβάντων.

Όλες οι αναφερόμενες στο βιβλίο του κυρίου Γιώργου Κουτσοκλένη,ιστορικές ειδήσεις, με τον τίτλο: «Η συμβολή της Φωκίδας στον ιερό αγώνα1821-1830», είναι τεκμηριωμένες με γραπτές μαρτυρίες κι επίσημα έγ-γραφα των Γενικών Αρχείων του Κράτους.

Η πλουσιότατη Βιβλιογραφία του βιβλίου, δίνει την ευκαιρία σε κάθεαναγνώστη του βιβλίου αυτού κι ερευνητή, να κατατοπιστεί πάνω στααναφερόμενα γεγονότα, πλούσια κι υπεύθυνα.

Το βιβλίο περιλαμβάνει δύο πρωτότυπα μέρη:Στο Πρώτο Μέρος, καταγράφονται οι Βιογραφίες των Πρωτεργατών και

Πρωταγωνιστών Φωκέων, κατά την περίοδο του ιερού αγώνα της λευτε-ριάς [1821-1830] και με τις ενδιαφέρουσες και λεπτομερείς και πολλέςφορές άγνωστες πληροφορίες που σημειώνει το βιβλίο, πραγματοποιείταιμία προσωπική γνωριμία κι επαφή των αναγνωστών-ερευνητών με τα κο-ρυφαία δρώντα πρόσωπα του Αγώνα στη Φωκίδα του 1821-1830.

Εδώ παρουσιάζονται οι Ιστορικές μορφές:Του Φιλόθεου, προεπαναστατικού, αλλά κι επαναστάτη Επισκόπου των

Σαλώνων. Του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού. Του ηρωικού Ησαΐα, Επισκόπουτου 1821. Του Αθανασίου Διάκου. Του Γιάννη Μακρυγιάννη. Του γέρο-Πα-νουργιά. Του Νάκου Πανουργιά. Του Παπαντριά. Του Τζαμάλα. Του ΤράκαΚομνά. Του Δήμου Σκαλτσά. Του Ανδρίτσου Σαφάκα. Του Θανάση Μανίκα.Του Αναγνώστη Γιατζή. Του Ηγούμενου Ιωαννίκιου. Του Βλαχοθανάση. ΤουΧρήστου Μηλιώνη. Του Αστραπόγιαννου. Του Γιάννη Βουνιχωρίτη.

Γίνεται ειδική και ονομαστική αναφορά στις Γυναίκες των ΦωκικούΑγώνα, αλλά και στη μεγάλη και ουσιαστική συμβολή του Φωκικού Κλή-ρου στον Αγώνα του 1821-1830.

Αυτό το λεπτομερές και πολυσέλιδο Πρώτο Μέρος του βιβλίου -διακό-σιες τόσες σελίδες- είναι εμπλουτισμένο με φωτογραφίες, αλλά και δημο-τικό ποιητικό λόγο, στοιχεία που το καθιστούν ενδιαφέρον, ελκυστικό κιάνετο στην ανάγνωση, που δεν εγκαταλείπεται, πριν ολοκληρώσει τις ζων-τανές του ειδήσεις…

Το Δεύτερο Μέρος, αυτής της Μοναδικής Ιστορικής Έρευνας του ακού-ραστου Φωκέα ερευνητή Γιώργου Κουτσοκλένη, αναφέρεται στα ΙστορικάΓεγονότα που έλαβαν χώρο στον εδαφικό χώρο της Φωκίδας την περίοδοτου 1821-1830.

Είναι Ιστορικά γεγονότα χρονικής διαρκείας και πανελλήνιας σημασίαςγια την τελική νικηφόρα έκβαση του αγώνα.

Η εδώ καταγραφή των τίτλων τους, αποτελεσματικά θα βοηθήσει τον ανα-

γνώστη ερευνητή και πατριώτη, που θα θέλει ναεμβαθύνει στην περίπτωση κάθε συμβάντος-γε-γονότος ή μάχης στο Φωκικό χώρο, κατά τονΑγώνα της Λευτεριάς, των ετών 1821-1830:

Προεπαναστατικά γεγονότα μέσα από τοπικάΔημοτικά Τραγούδια.

Προεπαναστατικές δραστηριότητες.Το ξεκίνημα της Επανάστασης: Μοναστήρι

Προφήτη Ηλία. Κατάληψη Σαλώνων. Απελευθέ-ρωση Λιδωρκίου-Μαλανδρίνου. Οργάνωση Επι-χειρήσεων. Το Χάνι της Γραβιάς. Η μάχη σταΒλαχοχώρια. Η μάχη στα Βασιλικά. Η μάχη στοΜακρυκάμπι. Η καταστροφή του Γαλαξιδιού.Συνέλευση Σαλώνων. Στη Φωκίδα των ετών1823-1824. Μάχες Βλαχοχωριών-Μπενίτσας.Μάχη Άμπλιανης. Μάχη Πανάσαρης. Μάχη Σου-βάλας. Φωκίδα του 1825. Μάχη στα Πέντε όρια.Μάχη Προφήτη Ηλία. Μάχη Κάρυου. Φωκίδατου 1826. Μάχη Πενταγιών. Μάχη Βαρνάκο-βας. Ναυμαχία Αγκάλης. Εκστρατεία Τζαβέλα.Μάχη στα Καστέλια. Εκστρατεία ΔημητρίουΥψηλάντη. Το τέλος του Αγώνα και ο ερχομόςτης Λευτεριάς σε Ελλάδα και Φωκίδα…

Τα περιεχόμενα και στα δύο μέρη του βι-βλίου, ανεξάντλητα σ’ ενδιαφέρον, δίνουν έγ-κυρες ειδήσεις σε Φωκικά κι όχι μόνο Ιστορικάγεγονότα, που προκύπτουν διαχρονικά, κατά τη

μελέτη της ιστορίας των επαναστατικών χρόνων [1821-1830] της Πατρίδαςμας, αλλά και κατά τη διδαχή της Ελληνικής Ιστορίας στα Σχολεία μας.

Όλως ιδιαίτερο ενδιαφέρον και σημασία έχει το βιβλίο του κυρίου Γιώρ-γου Κουτσοκλένη «Η Συμβολή της Φωκίδας στον Ιερό Αγώνα 1821-1830»για τους Διδάσκοντες και Μαθητές των Σχολείων -κυρίως της Φωκίδας- γιατην απαραίτητη διδαχή και μελέτη και ακριβή και πλούσια γνώση της το-πικής τους ιστορίας…

Το συνιστούμε με πολύ σεβασμό κι αγάπη προς το Δημιουργό του, αλλάκαι τους κυρίως αποδέκτες του Καθηγητές, Διδασκάλους και Μαθητόκο-σμο της Φωκίδας. Δεν υπάρχει ωραιότερο πράγμα, από του να γνωρίζειςτην ιστορία των προγόνων σου… Αυτή η αρετή, σε ολοκληρώνει πνευμα-τικά κι υπεύθυνα…

Ευκαιριακά, πρέπει εδώ να θυμίσουμε στους αναγνώστες αυτού τουωραίου, ιστορικού, πνευματικού έργου, ότι ο δημιουργός του, ο κύριοςΓιώργος Ν. Κουτσοκλένης, είναι Φωκέας. Κατάγεται από το χωριό τουΑγίου Γεωργίου Άμφισσας και διαμένει στο χωριό Ελαιώνας Παρνασσίδας.

Αξιωματικός του Ελληνικού Στρατού και τραυματίας της «Κορεατικής εκ-στρατείας», έχει ατέλειωτες και χρησιμότατες Κοινωνικές-Επιστημονικές-Λαογραφικές Δραστηριότητες σε ολόκληρη τη Φωκίδα.

Έχει δημιουργήσει κι οργανώσει το Εξαίρετο, Πλουσιότατο και ΜοναδικόΛαογραφικό Μουσείο της Φωκίδας (Έδρα Άμφισσα).

Έχει αποφασιστικά συμβάλει στην Ίδρυση και Λειτουργία της «ΕΤΑΙΡΕΙΑΣΦΩΚΙΚΩΝ ΜΕΛΕΤΏΝ», που κάνει αισθητή την πολιτιστική αποστολή τηςστη Φωκίδα για περισσότερα από 45 χρόνια.

Έχει δημιουργήσει και κυκλοφορήσει, σαν πρόεδρος της Εταιρείας, το χρη-σιμότατο και πολύ ενδιαφέρον, λαογραφικό-Ιστορικό της Φωκίδας περιο-δικό, με τον τίτλο: «ΣΕΛΙΔΕΣ ΑΠ ΤΗ ΦΩΚΙΔΑ», που κυκλοφορεί από το 1976κι αποστέλλεται και στα ανώτατα πνευματικά Ιδρύματα της πατρίδας μας…

Ο κύριος Γιώργος Ν. Κουτσοκλένης έχει δημοσιεύσει πολλές μελέτες,ιστορικά κείμενα και χρονογραφήματα στις «Σελίδες απ’ τη Φωκίδα» καιέχει εκδώσει δεκάδες μελέτες, γενικού Λαογραφικού ενδιαφέροντος, αλλάκαι Φωκικού ιστορικού περιεχομένου. Έχει κατά διαστήματα Τιμηθεί απόπολλούς Πολιτιστικούς Συλλόγους Φωκίδας και μη και Πανελλήνιες Κοι-νωνικές-Πολιτιστικές Εταιρείες. Είναι Σεβαστός κι Αγαπητός για τον προ-σωπικό του Χαρακτήρα και το μεγάλο, Φωκικό, Πολιτιστικό του έργο, απ’όλους τους Φωκείς.

[Τον βρίσκουμε στα τηλέφωνα: 22650-28175 / 6973-021122].

Γιάννος Ζωριάνος

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 201844

Μια πολύ όμορφη και ζεστή εκδήλωση πραγ-ματοποιήθηκε την παραμονή των Χριστουγέννωνστην αίθουσα εκδηλώσεων του ΠνευματικούΚέντρου του χωριού μας. Πρωταγωνιστές τα παι-διά του χορευτικού της Αγίας Ευθυμίας και η δα-σκάλα τους Ζέφη Μιχαηλίδη. Η εκδήλωση είχετίτλο «Ήθη και έθιμα των Χριστουγέννων καιτης Πρωτοχρονιάς από όλη την Ελλάδα» καιπεριλάμβανε αφήγηση από την Ζέφη, σκετσά-κια -μετά από κάθε αφήγηση- τα οποία απέ-δωσαν τα παιδιά και χορούς από διάφοραμέρη της Ελλάδας.

Στην αρχή της εκδήλωσης η Ζέφη μίλησε γιατο τι σηματοδοτούν τα Χριστούγεννα και γιατις προετοιμασίες που γίνονταν στο σπίτι (κα-θαριότητα, χριστόψωμο κ.λπ.) ενόψει της με-γάλης αυτής εορτής. Συγχρόνως κάποια απότα παιδιά έκαναν αναπαράσταση των όσωνανέφερε. Ακολούθησαν τα κάλαντα από ταμικρά παιδιά και ο πρώτος χορός «Τα κάλαντατης Ηπείρου».

Ενώ η Ζέφη αναφερόταν στο χριστόψωμοτα παιδιά το ζύμωναν στη σκάφη. Ακολούθησεαναφορά στο έθιμο του χριστόξυλου.

Στη συνέχεια, πραγματοποιήθηκε η αναπα-ράσταση, από τον σπιτονοικοκύρη, του κοψί-

ματος και του μοιράσματος του χριστόψωμου,μετά την λειτουργία των Χριστουγέννων και μετην επιστροφή της οικογένειας στο σπίτι. Ακο-λούθησε ο χορός «Τα κάλαντα της Ικαρίας»,αναφορά και αναπαράσταση για το «αμίλητονερό» και το «τάισμα της βρύσης» και τα παι-διά χόρεψαν το «Βρύση μου μαλαματένια»και τα «Κάλαντα της Χίου».

Με την ολοκλήρωση των εθίμων των Χρι-στουγέννων ακολούθησαν αυτά της Πρωτο-χρονιάς. Υπήρξε αναφορά στην κατασκευή τηςβασιλόπιτας αλλά και στο έθιμο του ροδιούανήμερα την Πρωτοχρονιά.

Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με τρεις ρουμε-λιώτικους χορούς: Λιβανατέικο, τσάμικο καισυρτό.

Χόρεψαν τα παιδιά: Ηρακλής Ζερέλης, Κων/ναΕυστ. Καραηλιά, Ευγενία Γεωργ. Καραμέρη, Λου-κάς Ιωάν. Κιούσης, Ευθυμία Δημ. Κοκκίνη, ΛέναΝεκτ. Μπαμπαγενέ, Ελένη Ευθ. Παπαϊωάννου,Ασημίνα Ηλ. Παππά, Αντώνης Πολιτόπουλος-Μηλιώτης, Ευθύμιος Ευστ. Ρίζος και ΑναστασίαΑνδρ. Σολτάτου. Στα ρουμελιώτικα συμμετείχεκαι η δασκάλα των παιδιών Ζέφη Μιχαηλίδη καιο Αντώνης Γεωργ. Καραμέρης.

Ήταν μια πολύ όμορφη εκδήλωση και αξί-

ζουν θερμά συγχαρητήρια στους συντελε-στές της. Αρκετός κόσμος παρευρέθηκε καικαταχειροκρότησε όλους για την προσπά-θειά τους. Στο τέλος προσφέρθηκαν μελο-μακάρονα, τυροπιτάκια και αναψυκτικά ταοποία ήταν προσφορά του Προέδρου τηςΚοινότητας και των γονέων των παιδιών. Τονδιάκοσμο για το εορταστικό σκηνικό δάνεισεη Φωτεινή Λύτρα-Σολτάτου ενώ πράγματαγια την παράσταση πρόσφεραν κι άλλοι γο-νείς όπως η Μαρία Δημ. Κοκκίνη το σκαφίδιγια το ζύμωμα και το χριστόψωμο που μοι-ράστηκε.

Θερμά συγχαρητήρια και πάλι σε όλους καιπάντα να μας εκπλήσσουν τόσο ευχάριστα.

> Γράφει ο: Σπύρος Κυριάκης

ΑΜΕΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΡΚΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ για την ΑΓΙΑ ΕΥΘΥΜΙΑ και την ΦΩΚΙΔΑ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΣΤΟΤΟΠΟ ΜΑΣ agiathimia.com

Από την εορταστική εκδήλωση του χορευτικού της Αγίας Ευθυμίας

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2018 45

Ευχάριστα μας εξέπληξε ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Φωκίδαςκ.κ. Θεόκτιστος με τις δυο επισκέψεις του στο χωριό μας, πέραν τηςπαρουσίας του στον φετινό λαμπρό εορτασμό του Αγίου Ευθυμίου. Ηεπίσκεψη του Μητροπολίτη μας ήταν στο πλαίσιο του ιδιαίτερου εν-διαφέροντός του για την ενορία μας, το οποίο, πρόσφατα, εκδηλώθηκεεμπράκτως με τη δωρεά αποτμήματος των Ιερών Λειψάνων του ΑγίουΕυθυμίου και της Αγίας Ευφημίας. Όπως, μάλιστα, αναφέρει ο ίδιοςστον πρόλογο του στο βιβλίο «Άγιος Ευθύμιος ο Μέγας και τα θαύματάτου στην Αγία Ευθυμία»: «Κι εγώ προσωπικά έχω ιδιαίτερη αγάπη στονΆγιο Ευθύμιο και χαίρω ιδιαιτέρως όταν επισκέπτομαι το χωριό του,διότι ο προστάτης Άγιός μου Θεόκτιστος, που φέρω το όνομά του, ήτανσυνασκητής και συνοδοιπόρος και εφάμιλλος του Μεγάλου αυτούΑγίου».

Ο Μητροπολίτης μας επισκέφθηκε την Αγία Ευθυμία, παραμονές τουΑγίου Ευθυμίου, και μαζί με το εκκλησιαστικό συμβούλιο και τον Πρό-

εδρο του χωριού μας μετέβησαν τόσο στον Ιερό Ναό του Αγίου Ευθυ-μίου όσο και στον κεντρικό Ναό της Γέννησης της Θεοτόκου. Ο Σεβα-σμιότατος, ενόψει του φετινού εορτασμού του Αγίου Ευθυμίου,θέλησε να έχει ιδία άποψη για την κατάσταση στην οποία βρίσκεται οΙερός Ναός. Εντύπωση έκαναν οι συμβουλές του ώστε τα πάντα ναείναι άρτια κατά τον εορτασμό του Πολιούχου μας Αγίου.

Τη δεύτερη φορά, την Κυριακή 18 Φεβρουαρίου, ο ΣεβασμιότατοςΜητροπολίτης μας χοροστάτησε στη Θεία Λειτουργία στον κεντρικόΙερό Ναό του χωριού μας, την Παναγία, και μίλησε με λόγια πατρικάστο πλήθος που είχε γεμίσει τον Ναό. Είμαστε σίγουροι ότι ο Σεβα-σμιότατος, αφού διαπίστωσε, για ακόμη μια φορά, αυτό που όλοι μαςτονίζουμε, δηλαδή ότι η Αγία Ευθυμία χρειάζεται μόνιμο ιερέα, σύν-τομα θα δώσει την καλύτερη λύση.

Σεβασμιότατε, η ταλαιπωρημένη, τα τελευταία χρόνια, ενορία τηςΑγίας Ευθυμίας θέλει να σας νιώθει συνεχώς κοντά της.

Επισκέψεις του Μητροπολίτη μας στην Αγία Ευθυμία

Από τα εγκαίνια του νέου καταστήματος στην Αγία ΕυθυμίαΈνα νέο κατάστημα άρχισε να λειτουργεί στην Αγία Ευθυμία. Πρό-

κειται για το κατάστημα ΤΟ ΑΡΙΣΤΟΝ του Ηλία Ιωάν. Παππά τοοποίο λειτουργεί ως κρεοπωλείο, με ντόπια κρέατα, αλλά και ως μίνιμάρκετ με όλα τα προϊόντα που χρησιμοποιεί καθημερινά μια οικο-γένεια μεταξύ άλλων, γαλακτοκομικά, μαναβική, ψωμί και κατεψυγ-μένα. Βρίσκεται στην είσοδο του χωριού από την Άμφισσα, πάνωστον κεντρικό δρόμο και φιλοδοξεί να εξυπηρετεί, πέραν των συγ-χωριανών μας, και τους διερχόμενους. Είμαστε σίγουροι ότι θα πάεικαλά διότι ο ιδιοκτήτης του, ο Ηλίας, είναι «πνεύμα ανήσυχο», «άν-θρωπος της αγοράς», δραστήριος και πετυχημένος στη δουλειά του.

Ασφαλώς μας χαροποιεί κάθε ευχάριστη είδηση που αφορά τοντόπο μας και τέτοια είναι το ξεκίνημα ενός νέου καταστήματος. Μετην ευκαιρία αυτή θα επαναλάβουμε κάτι που έχουμε ξαναγράψειστην εφημερίδα μας: Οφείλουμε να στηρίζουμε όλα τα καταστή-ματα της Αγίας Ευθυμίας ώστε να μην βρεθούμε ξανά στη δυσάρε-στη θέση να «θρηνούμε» μετά από το κλείσιμο μιας επιχείρησης.

Τα εγκαίνια του νέου καταστήματος πραγματοποιήθηκαν τηνΚυριακή 18 Φεβρουαρίου και σ’ αυτά παραβρέθηκαν πολλοί συγχωριανοί μας. Μεταξύ αυτών ο Πρόεδρος του χωριού μας Ανδρέας Σολτάτος, οι τ.Πρόεδροι Βασίλης Κυριάκης και Λουκάς Τριανταφύλλου, ο Πρόεδρος και μέλη του Δ.Σ. του Συλλόγου Αγιοευθυμιωτών. Τον αγιασμό τέλεσε ο ιερέαςτου χωριού μας π. Ηλίας Ζαφείρης. Μετά τον αγιασμό οι παρευρεθέντες δοκίμασαν εδέσματα από τον πλούσιο μπουφέ, ευχήθηκαν «καλές δουλειές»και οι περισσότεροι μπήκαν στο κατάστημα και αγόρασαν.

Ευχόμαστε από καρδιάς στο νέο κατάστημα ΚΑΛΕΣ ΔΟΥΛΕΙΕΣ.

Ε, όχι κι έτσι…Συγχωριανός μας, γεμάτος αγανάκτηση, μας έστειλε τις φωτογραφίες που δημοσι-

εύουμε. Είναι από την περιοχή ΜΠΟΥΓΑΛΗ του χωριού μας και σ’ αυτές απεικονίζονται«βουνά» από κάλυκες από όπλα κυνηγών (χωριανών ή ξένων).

Αλήθεια είναι όμορφες εικόνες αυτές; Τι μανία είναι αυτή; Θέλουμε να μην αφήσουμεπουλί στην περιοχή μας; Θέλουμε, «Να πετάνε μόνο κοράκια και κουρούνες στον ουρανότης Αγίας Ευθυμίας;», όπως είπε και ο συγχωριανός μας που έστειλε τις φωτογραφίες.

Αναρωτιόμαστε τι είδους ικανοποίηση είναι αυτή που παίρνουν αυτού του είδους οι κυνηγοί.Ας προστατεύσουμε την πανίδα του τόπου μας. Άλλωστε αυτή και η χλωρίδα της είναι που ομορφαίνουν το χωριό μας. Ας μην στερήσουμε

την Αγιαθυμιά από τις ομορφιές της…

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 201846

Με τίτλο «Άγιος Ευθύμιος ο Μέγας και ταθαύματά του στην Αγία Ευθυμία» κυκλοφό-ρησε πριν λίγο καιρό βιβλίο του συγχωριανούμας Ζαχαρία Ευθ. Ηλιόπουλου και του εκπαι-δευτικού Ιωάννη Αθ. Κατσένιου, με πρόλογοτου Σεβασμιοτάτου Μητροπολίτη Φωκίδοςκ.κ. Θεοκτίστου.

Όπως διαβάζουμε στο εισαγωγικό σημεί-ωμα του βιβλίου «Εκτός από χαρακτηριστικάγεγονότα του βίου του Μεγάλου Ευθυμίου, τοπαρόν έργο καταγράφει θαύματα του Αγίου,που έγιναν με επίκεντρο το ναό του στηνΑγία Ευθυμία. Είναι αποτέλεσμα της πολύμη-νης συνεργασίας των δυο συγγραφέων. Πιοσυγκεκριμένα, ο Αϊθυμιώτης Ζαχαρίας Ευθ.Ηλιόπουλος συγκέντρωσε το πρωτογενές, έν-τυπο-προφορικό-φωτογραφικό (μαζί με τονγιο του Ευθύμιο), υλικό και όλες τις απαραί-τητες πληροφορίες για τα θαυματουργικά πε-ριστατικά, ενώ ο φιλόλογος Ιωάννης Αθ.Κατσένιος επιμελήθηκε την περιληπτική και

περιεκτική απόδοση των διηγήσεων, καθώςκαι την ηλεκτρονική τους καταγραφή».

Στο βιβλίο περιγράφονται συνολικά σα-ράντα οκτώ (48) θαυματουργικά περιστα-τικά από τα οποία τα δώδεκα (12) έχουνπαρουσιαστεί αναλυτικά από τον ΓεώργιοΔημ. Αναγνωστόπουλο σε διάφορα φύλλατων ΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΩΝ ΝΕΩΝ και τα υπόλοιπααποτελούν προφορικές μαρτυρίες -συγχωρια-

νών μας και μη- στον Ζαχαρία Ηλιόπουλο.Είναι μια πολύ αξιόλογη προσπάθεια και το

βιβλίο αυτό δεν θα πρέπει να λείπει από κα-νένα αγιαθυμιώτικο σπίτι. Όπως πληροφορη-θήκαμε, η πρώτη έκδοση εξαντλήθηκε καιαναμένεται η επόμενη. Φιλοδοξία των συγγρα-φέων της είναι αυτή η έκδοση να εμπλουτιστείκαι με τυχόν άλλα θαυματουργικά περιστα-τικά. Γι’ αυτό, όσοι έχουν ανάλογες εμπειρίες,ας επικοινωνήσουν με τον Ζαχαρία Ηλιόπουλο.

Το βιβλίο διανεμήθηκε δωρεάν. Τη δαπάνηγια την έκδοση του βιβλίου κάλυψαν τα παι-διά του Ευθυμίου και της Ευθυμίας Κυριάκη(Χρήστος, Στέφανος, Γεώργιος, Μαρία καιΠαναγούλα) στη μνήμη των γονέων τους.

Αξίζουν πολλά συγχαρητήρια τόσο στουςσυγγραφείς -και ιδιαίτερα στον Ζαχαρία- όσοκαι στους χορηγούς για το θαυμάσιο αυτόέργο. Με ανυπομονησία περιμένουμε τηνδεύτερη και εμπλουτισμένη (θέλουμε να πι-στεύουμε) έκδοση.

«Άγιος Ευθύμιος ο Μέγας και τα θαύματά του στην Αγία Ευθυμία», μόλις κυκλοφόρησε

Διατήρησε την θέση του ως Υποστράτηγος ο Δημήτρης ΓλυμήςΣτη σκιά του στρατιωτικο-διπλωματικού θρίλερ με τη σύλληψη των δυο στελεχών του Στρατού

Ξηράς, συνεδρίασε στις 3 Μαρτίου το Ανώτατο Στρατιωτικό Συμβούλιο, για τις Τακτικές ΚρίσειςΥποστρατήγων, Ταξιάρχων και Συνταγματαρχών.

Μεταξύ των Υποστρατήγων που κρίθηκαν είναι και ο συγχωριανός μας Δημήτρης Ευθ. Γλυμής. Ηεύθραυστη κατάσταση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις συνετέλεσε ώστε να μην υπάρξουν αποστρα-τείες στον βαθμό του Αντιστρατήγου και ως εκ τούτου δεν υπήρξαν και προαγωγές Υποστρατήγων.Υπήρξαν όμως αποστρατείες Υποστρατήγων. Ο Δημήτρης Γλυμής διατήρησε τη θέση του ως Υπο-στράτηγος κάτι ιδιαίτερα θετικό υπό αυτές τις συνθήκες. Βέβαια αυτό ήταν απολύτως φυσιολογικόαφού ο Δημήτρης είναι ένας εξαιρετικός ανώτατος αξιωματικός από αυτούς που έχουν απόλυτηανάγκη οι Ένοπλες Δυνάμεις της χώρας.

Τον συγχαίρουμε και του ευχόμαστε να τον καμαρώσουμε και στην κορυφή των Ενόπλων Δυνάμεων. Το αξίζει άλλωστε.

Ο δρόμος Άμφισσας-Αγίας Ευθυμίας, από τηνκατασκευή του, παρουσιάζει σημαντικά προ-βλήματα. Ένα από τα πιο σημαντικά, το οποίοέχει επισημάνει κι ο Σύλλογός μας και έχεικρούσει τον κώδωνα του κινδύνου, είναι οι κα-θιζήσεις που παρατηρούνται στο «τούνελ» της«Κούσκιας». Φαίνεται ότι το πρόβλημα αυτό θααντιμετωπισθεί με το έργο που έχει προκηρύξειη Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας και το οποίο,έχοντας προϋπολογισμό 158.000€, θα επιλύσεικαι κάποια άλλα προβλήματα τόσο στο τμήμαΆμφισσα-Αγία Ευθυμία όσο και στο τμήμα ΑγίαΕυθυμία-Βουνιχώρα.

Η Περιφερειακή Σύμβουλος του Νομού μαςΠέγκυ Αραβαντινού μας απέστειλε σχετικόενημερωτικό σημείωμα, συνοδευόμενο απόφωτογραφίες, στο οποίο περιγράφονται οι ερ-γασίες που θα γίνουν. Την ευχαριστούμε πολύ.

Το έργο έχει τίτλο «Αποκατάσταση Ασφαλτι-κού Οδοστρώματος Τεχνικών Έργων Άμφισσα– Αγία Ευθυμία και σήμανση της Ε.Ο. 48 Πε-

ριοχή Τούνελ». Οι θέσεις επέμβασης:α) Θέση πριν το υπάρχoν τούνελ (χ.θ.=

3+600)Στη συγκεκριμένη θέση, τμήμα του ασφαλτι-

κού οδοστρώματος του δρόμου έμπροσθεν τουυπάρχοντος τούνελ, σε μήκος περίπου 30,00μ.και μέσο πλάτος 8,00μ. περίπου, παρουσιάζειχρόνια καθίζηση και συνέχεια αντιμετωπίζεταιμε κατασκευή ασφαλτικής ισοπεδωτικής στρώ-σης. Επί πλέον παρουσιάζονται ρηγματώσειςστο ασφαλτικό οδόστρωμα, συνέχεια του τμή-ματος της καθίζησης σε μήκος 150,00μ. περί-που. Κατάντη του συγκεκριμένου τμήματος τουδρόμου υπάρχει τοιχίο αντιστήριξης μεταβλη-τού ύψους από 6,50μ. έως 4,50μ.

Οι εργασίες που προβλέπονται προς αποκατά-σταση των ζημιών είναι οι εξής: 1. Διάνοιξη οπώνανά τέσσερα μέτρα (δύο σειρές) στο σώμα τουυπάρχοντος τοιχίου κατάντη του δρόμου, προ-κειμένου να γίνεται η απορροή των υπογείων

υδάτων. 2. Εκσκαφή του τμήματος της καθίζησηςσε βάθος 2,00 έως 3,00μ. (το ακριβές βάθος τωνεκσκαφών θα εκτιμηθεί κατά την ώρα των εκ-σκαφών) και σε πλάτος 8,00μ. περίπου, σε μήκος30,00μ. περίπου. Κατόπιν θα γίνει επίχωση με λι-θοριπή, εν συνεχεία διάστρωση με κοκκώδεςυλικό πάχους 30 εκατοστών, μία υπόβαση από3α μέσου πάχους 15 εκατοστών και τσιμεντό-

Τι εργασίες προβλέπονται στο τμήμα Άμφισσα-Αγία Ευθυμία με το έργο της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2018 47

Οι περισσότερες από τις φωτογραφίες που δημοσιεύουμε είναι της Φωτεινής Λύτρα-Σολτάτου και οι υπόλοιπες του Στάθη Σπύρ. Κυριάκη.

Η Στελίνα Ψιμούλη ευχαριστεί τους ΑγιαθυμιώτεςΜεγάλη λύπη στους συγχωριανούς μας προκάλεσε η ξαφνική μεταφορά του φαρμακείου της Στελίνας

Ψιμούλη από την Αγία Ευθυμία στην Άμφισσα. Αν και από την πρώτη στιγμή της εγκατάστασής της στηνΑγία Ευθυμία γνωρίζαμε ότι αυτό, αργά ή γρήγορα θα συμβεί, αφού στην Άμφισσα ζει η ίδια και η οι-κογένειά της, με το πέρασμα των χρόνων (9,5 χρόνια!!) είχαμε πιστέψει ότι μπορεί και να μην γίνει…

Η λύπη όλων μας ήταν μεγάλη όχι μόνο διότι έκλεισε μια ακόμη «επιχείρηση» στο χωριό ή γιατίδεν θα μπορέσουν να εξυπηρετηθούν οι συγχωριανοί μας αλλά, κυρίως, διότι η Στελίνα και ο σύζυγόςτης Γιώργος με το χαμόγελό τους και την καλοσύνη τους μας είχαν κερδίσει όλους. Στενοχωριόμαστεόχι τόσο γιατί χάσαμε την φαρμακοποιό Στελίνα όσο γιατί χάσαμε τον άνθρωπο Στελίνα.

Η Στελίνα με μια συγκινητική επιστολή της απευθύνεται μέσω της εφημερίδας μας στους Αγιαθυ-μιώτες και τους ευχαριστεί. Το κείμενο της επιστολής έχει ως εξής:

στρωση πάχους 15 εκ. με πλέγμα. 3. Στο υπό-λοιπο τμήμα του ασφαλτικού οδοστρώματος πουπαρουσιάζει ρωγμές και αποτελεί συνέχεια τουτμήματος της καθίζησης, προβλέπεται φρεζάρι-σμα αυτού σε όλο το πλάτος και εν συνεχεία κα-τασκευή ασφαλτικής ισοπεδωτικής στρώσηςμεταβλητού πάχους σε όλο το μήκος και πλάτοςτου δρόμου και μία αντιολισθηρή ασφαλτικήστρώση. 4. Δεξιά και αριστερά του δρόμου πριντην είσοδο στο τούνελ υπάρχουν τοιχία αντιστή-ριξης των πρανών από σκυρόδεμα, το ύψος τωνοποίων δεν επαρκεί για την συγκράτηση των κα-ταπτώσεων των πρανών. Προβλέπεται ανύ-ψωση των τοιχίων αριστερά και δεξιά του τούνελ(σε μήκος 30,00μ. + 30,00μ.) σε ύψος 1,00μ., πά-χους 30 εκατ. Για την συνένωση των τοιχίων θαδιανοιχθούν οπές στη στέψη του υπάρχοντοςτοιχίου ανά 50 εκατ. και σε βάθος 60 εκατ. προ-κειμένου να τοποθετηθούν βλήτρα Φ16 (μήκοςτεμαχίου 1,50μ.). Επίσης θα τοποθετηθούν 5διανομές Φ12 καθ’ ύψος. 5. Στα πρανή των τοι-χίων που θα ανυψωθούν δεξιά και αριστερά τουτούνελ προβλέπεται φύτευση δένδρων (κυπα-ρίσσια) και ενδιάμεσα των δένδρων θα φυτευ-τούν θάμνοι (σπάρτα) που σκοπό έχουν τηνσυγκράτηση των πρανών. Για την φύτευση τωνπαρά πάνω θα δοθούν επί τόπου οδηγίες απότην υπηρεσία κατά την εκτέλεση του έργου. 6.

Τοποθέτηση τεσσάρων (4) εσχαρών βαρέωςτύπου, διαστάσεων (0,88Χ0,52) στα υπάρχονταφρεάτια απορροής όμβριων υδάτων που βρί-σκονται στην είσοδο και έξοδο του τούνελ με αν-τικλεπτικό μηχανισμό.

β) Θέση οδοστρώματος μετά το τούνελ(χ.θ.= 3+900)

Στη συγκεκριμένη θέση, δύο τμήματα τουασφαλτικού οδοστρώματος του δρόμου σεμήκος 15,00μ. περίπου πλάτους 7,00μ. το ένακαι σε μήκος 5,00μ. περίπου πλάτους 4,50μ. πε-ρίπου το άλλο, παρουσιάζουν καθιζήσεις. Επίπλέον παρουσιάζονται ρηγματώσεις στοασφαλτικό οδόστρωμα, ενδιάμεσα των τμημά-των της καθίζησης σε μήκος 40,00μ. περίπου.Οι εργασίες που προβλέπονται προς αποκατά-σταση των ζημιών είναι οι εξής: 1. Εκσκαφή τωντμημάτων της καθίζησης σε βάθος 1,00μ. Κατό-πιν θα γίνει επίχωση με λιθοριπή 0,40 εκατ., ενσυνεχεία κοκκώδες υλικό πάχους 25 εκατ., μίαυπόβαση από 3α μέσου πάχους 15 εκατ., τσι-μεντόστρωση πάχους 15 εκατ. με πλέγμα. 2. Στουπόλοιπο τμήμα του ασφαλτικού οδοστρώματοςπου παρουσιάζει ρωγμές και αποτελεί συνέχειατων τμημάτων της καθίζησης, προβλέπεται φρε-ζάρισμα αυτού σε όλο το πλάτος και εν συνεχείακατασκευή ασφαλτικής ισοπεδωτικής στρώσηςμεταβλητού πάχους σε όλο το μήκος και πλά-

τος του δρόμου, και εν συνεχεία αντιολισθηρήασφαλτική στρώση.

γ) Χ.Θ.= 4+900Στη συγκεκριμένη θέση και αριστερά στο

πρανές του δρόμου επικρέμονται βραχώδειςόγκοι με κίνδυνο κατάρρευσης αυτών. Προβλέ-πεται εκσκαφή και απομάκρυνση αυτών.

δ) Θέση ΒερδένΣτη συγκεκριμένη θέση υπάρχει ημιτελές τμήμα

ασφαλτικού οδοστρώματος σε μήκος 120,00μ. πε-ρίπου. Απαιτείται η κατασκευή ασφαλτικής ισο-πεδωτικής στρώσης και εν συνεχεία τάπητας μεκατασκευή ασφαλτικής αντιολισθηρής στρώσης.Επίσης στο κατάντη πρανές προβλέπεται τοποθέ-τηση στηθαίων ασφαλείας σε μήκος 70,00μ.

ε) Προβλέπονται εργασίες σήμανσης με τηντοποθέτηση πινακίδων σήμανσης (κινδύνου,ρυθμιστικές και πληροφοριακές πινακίδες) σεθέσεις που θα υποδειχθούν στον ανάδοχο κατάτην εγκατάσταση αυτού στο έργο. Καθώς καιδιαγράμμιση όλων των τμημάτων που θα κατα-σκευασθούν ασφαλτικές εργασίες σε συνέχειατης υπάρχουσας. Επίσης προβλέπεται καθαρι-σμός και κοπή των θάμνων αριστερά και δεξιάτου δρόμου εκεί όπου εμποδίζουν την ορατό-τητα των οχημάτων, οι θέσεις των οποίων θαυποδειχθούν επί τόπου από την υπηρεσία κατάτην εγκατάσταση του αναδόχου.

Αγαπητό μου χωριό,Θέλω πραγματικά να πω ένα μεγάλο ευχαριστώ! Ένα μεγάλο ευ-

χαριστώ σε κάθε ένα σας ξεχωριστά για τα 10 χρόνια φιλοξενίας καιάψογης συνεργασίας. Η στήριξη σας ήταν πολύτιμη για εμένα όλααυτά τα χρόνια και μου έδινε κουράγιο για να προχωρώ καθημερινά.

Δεν ξέρω τι να πρωτοθυμηθώ… η καθημερινή μας επαφή, οι κου-βέντες μας, η καλημέρα μας! Εκτός βέβαια από τους καθημερινούςανθρώπους του χωριού τη στήριξη ένιωσα και από τους Αγιοευθυ-μιώτες που δεν ζουν μόνιμα στο χωριό αλλά το επισκέπτονται συχνάμε την πρώτη ευκαιρία. Αυτό μου είχε κάνει μεγάλη εντύπωση και μεσυγκινούσε πραγματικά πολύ! Φρόντιζαν να περάσουν από το φαρ-μακείο με ένα χαμόγελο και μια καλή κουβέντα. Αυτό το χωριό έχειαυτούς τους ανθρώπους, τους γνήσιους και αυθεντικούς, που αν τουςφερθείς καλά θα στο ανταποδώσουν στο πολλαπλάσιο. Θα ήταν βέ-βαια παράλειψη να ξεχάσω τον πρόεδρο του χωριού και το σύλλογοτων Αγιοευθυμιωτών που πάντα προσπαθούσαν να λύσουν τυχόνπροβλήματα με μεγάλη προθυμία και τους ευχαριστώ θερμά γι’ αυτό!

Δυστυχώς, κλήθηκα να πάρω μια απόφαση ζωής μέσα σε δυο ημέ-ρες, μη έχοντας τα περιθώρια να ενημερώσω το χωριό όπως του αρ-

μόζει! Θέλω να ξέρετε ότι και για εμένα ήταν το ίδιο απότομο καιξαφνικό. Καθοριστικός παράγοντας για την απόφασή μου αυτή ήτανη οικογένεια μου. Μέσα σε 4 μέρες ξεστήθηκε και ξαναστήθηκε έναφαρμακείο με όλη του την γραφειοκρατία και το τρέξιμο που ακο-λουθεί σε αυτές τις περιπτώσεις. Αν δεν ήταν ο σύζυγός μου αλλάκαι τα αδέρφια μου, ο γαμπρός μου, η νύφη μου, θείοι, θείες, ξα-δέρφια, φίλοι και φυσικά οι γονείς μου, που δεν με έχουν αφήσειποτέ αβοήθητη στη ζωή μου, δεν θα είχα καταφέρει να ανταποκριθώστο λιγοστό χρόνο που μου δόθηκε.

Όταν μου έγινε η πρόταση το μόνο που με προβλημάτιζε ήταν το πόσομεγάλη δυσκολία θα δημιουργούσε η απόφασή μου στους ανθρώπουςτου χωριού. Οι δικοί μου άνθρωποι το ξέρουν ότι αυτό με απασχολούσεπιο πολύ από όλα. Πραγματικά ζητώ συγνώμη για την αναστάτωση πουσας προκάλεσα. Θέλω να ξέρετε ότι δεν έχω ούτε ένα παράπονο απότην Αγιαθυμιά, έχω τις καλύτερες εντυπώσεις και τις πιο ωραίες ανα-μνήσεις. Εύχομαι να μπορέσω να βοηθήσω το χωριό όπως με βοήθησεκαι εκείνο. Θα είμαι πάντα δίπλα σας όποτε με χρειαστείτε!

Σας ευχαριστώ όλους από καρδιάς!Στελίνα Ψιμούλη

Ευχαριστούμε πολύ κι εμείς την Στελίνα για τον τρόπο που πάντα φρόντιζε να εξυπηρετεί όλους σε κάθε στιγμή, πάντα με το χαμόγελο καιμε το καλό λόγο. Ασφαλώς σε όλους μας δημιούργησε τις καλύτερες των εντυπώσεων. Την ευχαριστούμε, επίσης, θερμά για την συνεχή βοή-θειά της στον Σύλλογό μας και της ευχόμαστε ακόμη καλύτερη συνέχεια στην επαγγελματική της σταδιοδρομία.

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 201848

Περιμένουμε τις προτάσεις σας...

Το καλοκαίρι πλησιάζει και ο σχεδιασμός των ΣΚΑΡΙΜΠΕΙΩΝ,των εκδηλώσεων που περιμένουν κάθε χρόνο όχι μόνο οι Αγια-θυμιώτες αλλά και όλη η γύρω περιοχή, έχει αρχίσει από τηνεπόμενη της λήξης των περσινών εκδηλώσεων. Ήδη προγραμ-ματίσαμε την μεγάλη δημοτική μας βραδιά για το Σάββατο 11Αυγούστου με τους κορυφαίους ΓΩΓΩ ΤΣΑΜΠΑ και ΛΑΜΠΡΟΣΚΑΡΛΑ. Στο κλαρίνο ο ΠΑΝΟΣ ΚΟΤΡΩΤΣΟΣ.

Τα περσινά ΣΚΑΡΙΜΠΕΙΑ ξεπέρασαν κάθε προηγούμενο σεδιάρκεια. Αυτό είχε και τα θετικά του και τα αρνητικά του. Διαπι-στώσαμε ότι οι συνεχείς εκδηλώσεις δημιουργούν και κάποια κό-πωση με αποτέλεσμα ορισμένες (λίγες) εκδηλώσεις να μην έχουντην μαζικότητα που επιθυμούμε. Αυτό μας προβλημάτισε κι έτσι,για τα ΣΚΑΡΙΜΠΕΙΑ 2018, έχουμε αποφασίσει να πραγματοποι-ήσουμε λιγότερες εκδηλώσεις, ούτως ώστε ο κόσμος να προλα-βαίνει να «πάρει ανάσα». Αυτό βέβαια σε καμιά περίπτωση δενσημαίνει ότι θα επηρεαστεί στο ελάχιστο η ποιότητα των ΣΚΑ-ΡΙΜΠΕΙΩΝ.

Στον σχεδιασμό που έχουμε ξεκινήσει, με βάση όσα προανα-φέραμε, είναι πάντα καλοδεχούμενη η συμμετοχή όλων σαςκαι οι προτάσεις σας. Απόδειξη αυτού είναι η ένταξη πολλώντέτοιων προτάσεων στο πρόγραμμα των ΣΚΑΡΙΜΠΕΙΩΝ τωνπροηγούμενων ετών. Αυτό ζητάμε και φέτος: Ιδέες που θα κά-νουν τα ΣΚΑΡΙΜΠΕΙΑ ακόμη πιο ενδιαφέροντα ακόμη πιο ξε-χωριστά.

Μη διστάσετε να μας πείτε τις σκέψεις σας, τις χρειαζόμαστε.Χρειαζόμαστε, επίσης, τις χορηγίες ιδιωτών καθώς και την ενί-σχυση της λαχειοφόρου αγοράς είτε με την προσφορά δώρωνείτε με την αγορά λαχνών είτε και με τα δυο. Και τέλος χρειαζό-μαστε πολλούς εθελοντές κατά τη διάρκεια των εκδηλώσεων.

Στόχος μας και αυτή την χρονιά είναι ένας: τα ΣΚΑΡΙΜΠΕΙΑ2018 να είναι καλύτερα από τα προηγούμενα. Αυτό τον στόχο

μπορούμε να τον πετύχουμε μόνο με την βοήθειά σας.

Μέχρι το προηγούμενο φύλλο μας, οι επιτυχόντες, σε κάποιο ΑΕΙή ΤΕΙ, κατά τις τελευταίες πανελλαδικές εξετάσεις, με καταγωγή απότην Αγία Ευθυμία, είχαν ανέλθει στους δεκατέσσερις (14).

Στα ονόματα που είχαμε δημοσιεύσει μέχρι τώρα θα πρέπει ναπροστεθούν τρία ακόμη, την επιτυχία των οποίων πληροφορηθή-καμε με αρκετή καθυστέρηση.

Πιο συγκεκριμένα: • Η Ειρήνη Γεωργ. Γκλαβάνου πέτυχε στο τμήμα Τεχνολογίας Τρο-

φίμων του ΤΕΙ Αθηνών. Η Ειρήνη είναι εγγονή της Γιαννούλας Γκλα-βάνου το γένος Γεωργίου Καραηλιά (Γιωργούλας) από τον γιο τηςΓιώργο.

• Η Παναγιώτα Κακολύρη πέτυχε στο τμήμα Δημόσιας Διοίκησηςτου Παντείου Πανεπιστημίου Αθηνών. Η Παναγιώτα είναι εγγονήτης Κωνσταντίνας Γεωργιάδου το γένος Ιωάννη Αγαπητού από τηνκόρη της Κατερίνα.

• Ο Πέτρος Αντ. Κουτρουμπίλας πέτυχε 7ος στο τμήμα Βιολογίαςτου Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Ο Πέτροςείναι εγγονός της Χαραλαμπίας Δέδε το γένος Γεωργίου Καραηλιά(Γιωργούλας) από την κόρη της Αγγελική. Συγχαίρουμε τα παιδιάγια την επιτυχία τους και τους ευχόμαστε να έχουν πάντα επιτυχίεςστη ζωή τους.

ΚΙ ΑΛΛΟΙ ΕΠΙΤΥΧΟΝΤΕΣ ΣΤΑ ΑΕΙ-ΤΕΙ

Όλη η ομορφιά του τόπου μας σε μια φωτογραφία... (φωτο Γιούλα Ευθ. Δρόλαπα)

Στον Πέτρο Κουτρουμπίλα τοβραβείο “Γεώργιος Χατζής” Το Διοικητικό Συμβούλιο του Συλλόγου Αγιοευθυμιωτών συνε-

δρίασε προκειμένου να επιλέξει τον πρωτοετή φοιτητή, με καταγωγήαπό την Αγία Ευθυμία, που θα λάβει φέτος το βραβείο προόδου «Γε-ώργιος Χατζής».

Το Δ.Σ., αφού εξέτασε τα κατατεθέντα δικαιολογητικά, ομόφωνααποφάσισε όπως το φετινό βραβείο «Γεώργιος Χατζής» απονεμηθείστον Πέτρο Αντ. Κουτρουμπίλα, ο οποίος είχε τα περισσότερα μόρια,από τους συμμετέχοντες στη διαδικασία επιλογής, ήτοι 18730 για τοεπιστημονικό πεδίο “Επιστήμες Υγείας και Ζωής”. Ο Πέτρος πέτυχε 7ος

στο τμήμα Βιολογίας του Εθνικού Καποδιστριακού ΠανεπιστημίουΑθηνών και είναι εγγονός της Χαραλαμπίας Δέδε το γένος ΓεωργίουΚαραηλιά (Γιωργούλας) από την κόρη της Αγγελική.

Πρώτη επιλαχούσα είναι η Παναγιώτα Αλεξανδρή με σύνολο μο-ρίων 17215. Η Παναγιώτα πέτυχε στο τμήμα Αγγλικής Γλώσσας καιΦιλολογίας του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών καιείναι κόρη του Ευθυμίου Ιωάν. Αλεξανδρή.

Δεύτερη επιλαχούσα είναι η Δάφνη Ζαχαριά με σύνολο μορίων17155. Η Δάφνη πέτυχε στο τμήμα Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτι-σμού του Πάντειου Πανεπιστημίου Αθηνών και είναι κόρη του ΗλίαΝικ. Ζαχαριά.

Συγχαίρουμε τα παιδιά για την επιτυχία τους και τους ευχόμαστε καιεις ανώτερα. Θυμίζουμε ότι το βραβείο «Γεώργιος Χατζής» έχει θε-σπιστεί από τον αείμνηστο Νίκο Κυριακού και τη σύζυγό του Σωσώ στημνήμη του αειμνήστου Μαθηματικού, Γυμνασιάρχη και τ. Προέδρουτου Συλλόγου Αγιοευθυμιωτών Γεωργίου Χατζή και συνοδεύεται απόχρηματικό έπαθλο 800 €. Απαραίτητη προϋπόθεση για τη λήψη τουείναι ο επιλεγείς φοιτητής να είναι παρών κατά τη διάρκεια της απο-νομής του η οποία γίνεται κάθε χρόνο τον Αύγουστο, στην Αγία Ευθυ-μία και είναι ενταγμένη στο πρόγραμμα των ΣΚΑΡΙΜΠΕΙΩΝ.

ΣΚΑΡΙΜΠΕΙΑ 2018

ΠΛΗΘΩΡΑ ΥΛΗΣΤο πλήθος των εκδηλώσεων που έλαβαν χώρα το προηγούμενο

τρίμηνο και τις οποίες παρουσιάζουμε σ’ αυτό το φύλλο αλλά καιτα υπόλοιπα πολύ ενδιαφέροντα κείμενα των συνεργατών μαςμας αναγκάζουν να μεταφέρουμε κάποια ύλη στο επόμενο φύλλοτων “Α.Ν.”. Μαζί με τα υπόλοιπα που θα δημοσιεύσουμε στο κα-λοκαιρινό φύλλο της εφημερίδας είναι και οι περισσότερες από250 συνδρομές που λάβαμε από τους συγχωριανούς και τουςφίλους μας το διάστημα από μέσα Δεκεμβρίου έως μέσα Μαρ-τίου. Σας ευχαριστούμε πολύ τόσο για την μεγάλη συμπαράστασήσας όσο και για την κατανόησή σας.