9/26/2017

1

THAM LUẬN

của UB MTTQ tỉnh Hà Giang

tại Hội thảo – tập huấn “Nâng cao

nhận thức cộng đồng về quyền lợi

lợi người dân, quyền tiếp cận

thông tin và giám sát bảo vệ

môi trường (BVMT) trong lĩnh vực

khai thác khoáng sản tại cơ sở”

Căn cứ Công văn số 95/CV-LHH ngày 08/9/2017 của của

Liên hiệp các Hội KH&KT tỉnh về chuẩn bị tham luận tại

Hội thảo. Trước hết, chúng tôi bày tỏ sự ủng hộ và hoan

nghênh Lãnh đạo Liên hiệp các Hội KH&KT tỉnh đã có

sáng kiến, chương trình xây dựng và triển khai Dự án góp

phần tham gia vào công tác BVMT của tỉnh. Đây là một

trong những vấn đề đã và đang được tỉnh quan tâm, được

đông đảo nhân dân mong đợi. Mong rằng, các đồng chí

tiếp tục phát huy, từng bước triển khai có chiều sâu, chọn

ra những nội dung thiết yếu để tiếp tục triển khai, mang

lại hiệu quả thiết thực về công tác bảo vệ môi trường

trong khai thác khoáng sản trên địa bàn toàn tỉnh.

Thay mặt BTT UB MTTQ tỉnh, tôi xin có một số ý kiến

tham luận theo chủ đề của BTC đã gợi ý thảo luận:

1- Đối với công tác giám sát của Mặt trận Tổ quốc

Với chức năng của MTTQ, nội dung liên quan đến công

tác BVMT tại cơ sở, đó là: Giám sát (GS) việc thực thi

CSPL và GS việc giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo.

+ Về việc Giám sát việc thực thi CSPL:

Giám sát của MTTQ là GSXH và chủ yếu thông qua các

hoạt động thực tiễn của MTTQ các cấp; Thông qua các

cuộc vận động mà Mặt trận phát hiện những CS, PL có

được thực thi hay không, pháp luật có phù hợp với thực

tiễn hay không. Trên cơ sở đó, Mặt trận đề nghị với Nhà

nước, chính quyền các cấp xem xét sửa đổi, bổ sung

hoặc ban hành các cơ chế, sửa đổi, bổ sung CSPL cho

phù hợp với thực tiễn của đời sống xã hội.

Hình thức của hoạt động GS này ở cơ sở chủ yếu thông

qua hoạt động giám sát của Ban Thanh tra nhân dân, và

Ban GS đầu tư của cộng đồng; đẩy mạnh vai trò nòng cốt

của Thanh tra nhân dân trong việc giám sát thực hiện

CSPL ở cơ sở; việc giải quyết khiếu nại, tố cáo và GS

việc thực hiện QCDC ở xã, phường, thị trấn; hỗ trợ và tạo

điều kiện để TTNN kiểm tra các vụ việc ở cơ sở.

+ Về việc GS việc giải quyết đơn thư khiếu nại, TC:

MTTQ thực hiện giám sát thông qua việc tiếp dân và

tham gia giải quyết đối với những đơn thư khiếu nại, tố

cáo; Thông qua các ý kiến phản ánh, kiến nghị của Nhân

dân MTTQ các cấp xem xét các vụ việc một cách khách

quan, có lý, có tình.

Đối với những trường hợp vi phạm nghiêm trọng quyền

và nghĩa vụ cơ bản của công dân, MTTQ cử CB trực tiếp

tìm hiểu vụ việc, gặp gỡ các cơ quan, tổ chức, cá nhân

có liên quan và có văn bản kiến nghị thể hiện chính kiến

rõ ràng để cơ quan có thẩm quyền xem xét, giải quyết.

Trong 5 năm trở lại đây, UB MTTQ tỉnh đã tổ chức tiếp

nhận và xử lý 17 đơn đề nghị, khiếu nại, tố cáo của nhân

dân liên quan đến công tác BVMT; Đồng thời thực hiện 9

cuộc kiểm tra, giám sát liên quan đến công tác BVMT tại

cơ sở; Nội dung chủ yếu của các đơn thư và các cuộc

kiểm tra, giám sát là việc liên quan đến tình trạng nhà

cửa, ruộng vườn, nguồn nước của nhân dân bị đất đá vùi

lấp, ô nhiễm, làm hỏng khi mưa lũ cuốn trôi ở các điểm

khai thác mỏ, làm thủy điện…

Qua công tác GS, MTTQ các cấp đã cùng với chính

quyền địa phương, các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp chỉ

ra và khắc phục những thiếu sót. Đồng thời MTTQ đã có

ý kiến phản ánh, tham mưu cho cấp ủy, và chính quyền

các cấp xử lý hài hòa các mâu thuẫn nội tại, làm thiệt hại

tới đời sống của nhân dân. Yêu cầu một số đơn vị, doanh

nghiệp phải hỗ trợ, đền bù theo đúng các quy định cho

các hộ dân bị thiệt hại, bị ảnh hưởng.

Tuy nhiên, trong công tác GS, MTTQ hiện còn những hạn

chế cần được khắc phục, đó là: Hoạt động GS của Mặt

trận thực tế chỉ là GSXH, không có những chế tài xử lý

nên hiệu quả pháp lý chưa cao; GS phần nhiều mới được

thể hiện qua các phát hiện ở cơ sở, nêu ý kiến tại các kỳ

họp, cuộc họp.

9/26/2017

2

Hoạt động GS của Ban TTND, Ban GS đầu tư của cộng

đồng của nhiều địa phương còn gặp nhiều khó khăn do

trình độ và năng lực của cán bộ cơ sở chưa ngang tầm

nhiệm vụ, ngân sách xã chưa đáp ứng nên hoạt động của

các Ban này ở một số địa phương hiệu quả còn thấp.

2- Về việc công khai thông tin:

Việc phân bổ nguồn thu phí BVMT trong hoạt động

khoáng sản theo Nghị định 164/2016/NĐ-CP ngày

24/12/2016 của Chính phủ và Nghị quyết số

22/12/2016/NQ-HĐND ngày 21/7/2017 của HĐND tỉnh:

Chúng tôi xin không đề cập đến việc công khai số liệu và

kết quả cụ thể về phân chia tỷ lệ, vì việc này đã có Nghị

quyết và các cơ quan chức năng của khối Chính quyền

thực hiện.

Xong, UB MTTQ tỉnh kiến nghị: Phải thực hiện thu đúng,

thu đủ và sử dụng đúng mục đích, có hiệu quả, và trọng

tâm hướng vào 03 việc chính, đó là: Đền bù, hỗ trợ đúng

theo quy định của pháp luật cho Nhân dân tại khu vực bị

quy hoạch, chuyển mục đích sử dụng đất cấp cho khu

mỏ, hoặc liền kề với khu mỏ, vì số này chịu tác động trực

tiếp của ô nhiễm môi trường do khai thác mỏ gây ra có

tác động đến dân sinh, kinh tế tại địa bàn; Hỗ trợ sửa

chữa, bảo dưỡng các trục đường từ khu mỏ đến các quốc

lộ mà việc khai thác mỏ làm hư hỏng kết cấu đường xá,

(việc này đã và đang trở nên phổ biến, và gây bức xúc đối

với địa bàn tỉnh ta); và vấn đề hoàn thổ sau khi kết thúc

khai thác mỏ, (việc này từ xưa đến nay chưa được quan

tâm đúng mức).

3- Đối với công tác xây dựng quy chế GSCĐ đối với

KTKS

Đây là một nội dung gợi ý rất hay, chúng tôi xin tiếp thu và

tiếp tục nghiên cứu để xem xét triển khai. Hiện nay Ban

TTND và Ban GS đầu tư của cộng đồng là một chế định

theo hướng dẫn TW và đã được triển khai thành lập đầy

đủ tại 195/195 xã, phường, thị trấn trên toàn tỉnh. Như

vậy, việc xây dựng quy chế GSCĐ đối với KTKS trên địa

bàn tỉnh cần phải xem xét kỹ để tránh chồng chéo và đặc

biệt để đảm bảo thực hiện đúng phạm vi, quyền hạn của

Ban TTND và Ban GS sát đầu tư của cộng đồng, tránh

việc vi phạm các quy định của pháp luật về thẩm quyền

hoạt động. Đồng thời đề nghị Hội thảo cùng xem xét: Việc

cấp phép, thu hồi và giao Quyền sử dụng đất khu mỏ do

UBND tỉnh ra quyết định và giao cho tổ chức,

doanh nghiệp, các tổ chức, DN này hoạt động có tính

tương đối độc lập, nên Ban TTND và Ban GS đầu tư của

cộng đồng rất khó khăn trong việc tiếp cận ngay từ đầu

và nắm bắt tình hình cũng như thực tế hoạt động của DN

trong quá trình vận hành và khai thác mỏ, và thường chỉ

đến khi đã phát lộ rõ những bất cập thì mới nhận được

những ý kiến phản hồi của nhân dân cho nên cũng gây

khó khăn cho việc cùng nhau xử lý, giải quyết.

4- Một số kiến nghị:

Qua thực tiễn giám sát của Mặt trận Tổ quốc trong lĩnh

vực bảo vệ môi trường trong những năm qua, để triển

khai thực hiện có hiệu quả công tác bảo vệ môi trường

cũng như hoạt động giám sát của Mặt trận Tổ quốc các

cấp, chúng tôi xin đề xuất một số kiến nghị như sau:

- Một là, Chính quyền và doanh nghiệp cần phải xem xét

lại việc hoàn thổ mặt bằng đất đai sau khai thác khoáng

sản, có hướng dẫn sử dụng đất đai bằng định chế thu hồi

và giao lại đất cho nhân dân trồng rừng hoặc phát triển

kinh tế thích hợp trên các bãi trống sau khi đơn vị khai

thác mỏ để phát triển kinh tế và giữ rừng. Đây là việc cần

làm để tránh tình trạng mưa lũ làm xói mòn, trôi chảy đất

đá xuống nhà cửa, ruộng vườn, nguồn nước, lối đi của

nhân dân sau khi đơn vị khai thác mỏ rút đi. Hiện nay,

mặt bằng khai thác khoáng sản sau khi doanh nghiệp rút

đi nhiều nơi bỏ trống, nhưng nhân dân không thể tự ý vào

đó khai thác, sử dụng đất đai được bởi vì đất đó đã có thủ

tục giao cho doanh nghiệp.

- Hai là, đề nghị doanh nghiệp, Nhà nước cần trích ra một

phần tài chính từ lợi nhuận doanh nghiệp, nguồn thu thuế

và phí thu từ khai thác khoáng sản trên địa bàn để xây

dựng các công trình phúc lợi tập thể cho nhân dân sở tại,

và sửa chữa, nâng cấp các trục - tuyến đường giao thông

nhằm hạn chế thấp nhất tác động gây ô nhiễm môi

trường do khai thác mỏ gây ra; Tập trung vào xây dựng

trường học, trạm y tế, và đường giao thông để nâng cao

mức hưởng thụ phúc lợi tập thể cho nhân dân vùng có

khoáng sản đã giao cho các doanh nghiệp khai thác.

9/26/2017

3

- Ba là, đề nghị Liên hiệp các Hội Khoa học - Kỹ thuật

tỉnh Hà Giang có sự phối hợp chặt chẽ hơn nữa với Ủy

ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh để có những hoạt động thiết

thực trong công tác bảo vệ môi trường mà mục tiêu dự án

đang hướng tới, nhằm phát huy sức mạnh khối “Đại đoàn

kết toàn dân tộc” vận động xây dựng chính sách, tạo sự

đồng thuận xã hội cao và giám sát thực thi chính sách

của Đảng và nhà nước trong lĩnh vực này./.

Trân trọng cảm ơn quý vị

đại biểu quan tâm theo dõi