Wiedza o społeczeństwie

1. Zapisz temat w zeszycie przedmiotowym. Z treści zaznaczonych niebieską czcionką opracuj samodzielnie notatkę w zeszycie.

Temat: Prawa człowieka zapisane w Konstytucji RP. Data: 20.04.2020 r.

Podczas niniejszej lekcji dowiesz się:

- czym są prawa, a czym wolności człowieka?

- jaki jest podział praw człowieka na tzw. generacje?

- jakie są rodzaje, czyli kategorie praw i wolności człowieka?

- jakie prawa i wolności człowieka i obywatela znalazły się w Konstytucji RP?

- w jakich przypadkach prawo dopuszcza ograniczenie praw i wolności człowieka?

2. Przeczytaj podrozdział pt. „Między prawami a wolnościami człowieka” (str. 182-184 w podręczniku).

3. Po przeczytaniu ww. rozdziału odpowiedz na pytanie:

-Czym są prawa, a czym wolności człowieka?................................................................

4. Zapamiętaj !

Źródłem praw człowieka jest godność ludzka. Uznaje się ją za wartość przyrodzoną i niezbywalną każdego człowieka. Zasada poszanowania godności ludzkiej potwierdzona została w wielu dokumentach międzynarodowych (m.in. w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka) oraz w Konstytucji RP (Art.30). Prawa człowieka to prawa, które państwo powinno zagwarantować, a wolności to prawa w jakie państwo nie powinno ingerować.

Art. 1 Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka„Wszyscy ludzie rodzą się wolni i równi pod względem swej godności i swych praw. Są oni obdarzeni rozumem i sumieniem oraz powinni postępować w stosunku do siebie wzajemnie w duchu braterstwa.”Art. 30. Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r.„Przyrodzona i niezbywalna godność człowieka stanowi źródło wolności i praw człowieka i obywatela. Jest ona nienaruszalna, a jej poszanowanie i ochrona jest obowiązkiem władz publicznych.”

5. Zapoznaj się z tekstem zamieszczonym pod linkiem:

https://www.tolerancja.pl/?prawa-czlowieka-w-polsce,254

6. Przeanalizuj tabelę praw i wolności zapisanych w Konstytucji RP (str. 183 w podręczniku).

7. Obejrzyj film pod linkiem: https://www.youtube.com/watch?v=UmdJoNJVhvs

8. Najbardziej znany podział praw człowieka to tzw. generacje praw człowieka. Przeanalizuj poniższą tabelę.

9. Zapamiętaj!

Najbardziej znanym podziałem praw człowieka jest ich klasyfikacja na tzw. trzy generacje.

Pierwsza generacja obejmuje swobody obywatelskie oraz prawa polityczne, które zostały

sformułowane już w XVIII wieku. Prawa należące do tej kategorii podlegają

natychmiastowemu, bezwarunkowemu wykonaniu. Są indywidualne i przynależą każdemu

człowiekowi. Do drugiej generacji zalicza się dziewiętnastowieczne prawa socjalno-

ekonomiczne. Prawa te są także indywidualne. Zobowiązują państwo do wywiązania się ze

wskazanych świadczeń na rzecz ludności. Stopień ich realizacji zależy od poziomu

zamożności i możliwości danego kraju. Trzecia generacja to tzw. prawa solidarnościowe-

grupowe, ukształtowane w XX wieku. Realizacja ich wymaga współpracy na arenie

międzynarodowej.

CIEKAWOSTKA!

Niekiedy mówi się także o prawach czwartej generacji tzw. mniejszościowych. Zalicza się

do nich m.in. prawa: dzieci, więźniów, pacjentów, uchodźców czy mniejszości narodowych.

10. Rodzaje czyli kategorie Praw Człowieka – zapamiętaj!

PRAWA CZŁOWIEKA

11. Ograniczanie praw i wolności.

W ściśle określonych sytuacjach prawa człowieka mogą być ograniczane. Przypadki takie

muszą być jednak zdefiniowane w konstytucjach czy umowach międzynarodowych

dotyczących praw człowieka i wynikają one z potrzeby ochrony określonych wartości np.

ochrony bezpieczeństwa państwa i porządku publicznego czy zdrowia.

CIEKAWOSTKA

Wraz z wprowadzeniem w Polsce stanu zagrożenia epidemicznego spowodowanego

epidemią koronawirusa w znaczący sposób państwo polskie ograniczyło nasze prawa i

wolności w celu tzw. wyższej konieczności tj. ratowania zdrowia i życia polskich obywateli.

12. Obejrzyj film dostępny pod linkiem:

https://www.youtube.com/watch?v=t4155z6kB-E

13. Podstawy prawne rozszerzające powyższe treści znajdziesz pod linkami:

https://www.prawo.vulcan.edu.pl/przegdok.asp?qdatprz=akt&qplikid=548 (ujednolicony tekst Konstytucji RP - patrz rozdział II i XI)

http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20082341570/T/

D20081570L.pdf (Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu

zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi)

14. Karta pracy (w załączniku do dzisiejszej lekcji):

Plik WORD o nazwie: „Karta pracy - Prawa człowieka”

należy odesłać do dnia 27.04.2020r.

Dziękuję za uwagę 😊