A hakpark magazine zomer 2013

Project van uiterstenSluitstuk van Gasunies Gasrotonde boordevol uitdagingen

Vernieuwende werkwijzeConstruction driven engineering blijkt succes voor Norgron

Uitbreiding in FrankrijkVestiging geeft invulling aan buitenlandse groeiplannen

‘Veiliger werken door construction

driven engineering’adriaan van der veer a.Hak leidingboUw

zomeruitGaVe Voor medewerkerS eN relatieS

NUmmeR 6 | AUgUstUs 2013 | JAARgANg 2

a.HakPark magazine

logiSTieke UiTdagingenA.Hak Leidingbouw is als hoofdaannemer verantwoordelijk voor de aanleg van tweederde deel van de gastransportleiding van Beverwijk naar Wijngaarden. een project voor opdrachtgever gasunie dat bol staat van de uitdagingen. Niet in de laatste plaats vanwege de logistiek. In een groot deel van het werkgebied is maar zeer beperkte infrastructuur aanwezig om de zware buizen op de plaats van bestemming te krijgen. Bovendien bestaat de ondergrond op sommige stukken uit veengrond met maar weinig draagkracht. daar wordt onder andere rekening mee gehouden door de aanleg van dubbele rijbanen met houtachtig materiaal in plaats van zand. Hout is immers veel lichter en vergemakkelijkt zo de transportbewegingen, zoals het uitrijden van de buizen.

colofon

FOTOGRAFIE

Harry Pelgrim

Maarten van der Voorde

en anderen

TEKSTBIJDRAGEN

Adriaan van Hooijdonk

Richard van Santen

EINDREDACTIE

Richard van Santen

CONCEPT/ONTWERP

Medamo, Rotterdam

PRODuCTIE

NPN Drukkers

CONTACT

[email protected]

Nr 6 | augustus 2013

JaargaNg 2

vOORWOORD

groot en kleinDeze editie van ons magazine laat goed zien hoe verschillend de werkzaamheden van de bedrijven binnen A.Hakpark kunnen zijn. Kijk alleen maar eens naar de enorme verschillen tussen groot en klein. Groot zijn de buizen die in Drenthe en in Noord- en Zuid-Holland de grond in gaan voor het Norgron-project van de NAM en de gastransportleiding van Beverwijk naar Wijn-gaarden voor Gasunie. De machines waarmee onze bedrijven het terrein voorbereiden en de leidingen op hun plaats leggen zijn ook groot, net als de inspanningen die we elke dag weer leveren om dat allemaal volgens de strengste eisen op het gebied van veiligheid en kwaliteit te doen.

Het levert vaak indrukwekkende plaatjes op, maar elders in het blad zien we dat het niet altijd groot hoeft te zijn om indruk te maken. Kijken we bijvoorbeeld naar de robots waarmee we tanks inspecteren, naar warmtewisselaars die een belangrijke rol spelen in gasontvangststations of naar de precisietechnolo-gie die intelligent cameratoezicht mogelijk maakt, dan zien we dat A.Hakpark ook in het klein grote prestaties kan leveren. Ik ben zelfs van mening dat we vooral zo’n sterk bedrijf zijn, omdat we het allebei kunnen: groot en klein.

Dit magazine maakt daarnaast met verschillende voorbeelden duidelijk dat groot en klein relatieve begrippen zijn. De olielei-dingen waaraan we werken in de Rotterdamse haven zijn van groot formaat, maar vallen in het niet bij de enorme schepen die vlakbij het werk voorbij varen. Het beschikbaar stellen van gebruikte watermeters is misschien een klein gebaar, maar de stichting Water for Life, die door ons wordt gesponsord, laat zien dat het in een land als Mozambique een groot verschil maakt. Wij Hakkers vinden ons bedrijf groot, maar dat valt best mee in vergelijking met de Linde Group die bijna dertig keer zo groot is. Des te leuker dat we met A.Hak Industrial Services een heel klein maar strategisch stukje van dat bedrijf hebben kunnen overnemen.

Al deze voorbeelden zijn terug te vinden in dit magazine, dat op de mat valt wanneer de bouwvakvakantie voor het hele land weer achter de rug is. Nog zo’n voorbeeld: als hij net begonnen is, lijkt het een ‘grote vakantie’, maar hij is voorbij voor je het weet. Ik hoop dat iedereen, medewerker of relatie, dit magazine met plezier leest en daarna weer uitgerust aan de slag kan!

Marco van GeenhuizenAlGEmEEN DIRECTEuR

04 Voorwoord

23 Nieuwe vestiging in Frankrijk

26 Intelligent cameratoezicht

27 Nieuws uit Mozambique

27 Mobiliteitsbewustzijn

30 Boringen uitgelicht

08Veelzijdig projectVoor de aanleg van het laatste deel van Gasunies Gasrotonde kunnen verschillende A.Hakpark-bedrijven nog eens laten zien wat ze allemaal in huis hebben.

06strategische overnameA.Hak Industrial Services is recent versterkt door de overname van de stikstofactiviteit Linde Nitrogen Services van Linde Gas Benelux. Een mooie aanvulling op een toch al compleet pakket.

28Precisiewerk in de havenIn de Rotterdamse haven is A.Hak Industrie aan het werk voor BP Raffinaderij Rotterdam. Met de grootst mogelijke precisie worden de ‘slagaders’ van de raffinaderij aangepast om onderhoud te vergemakkelijken.

24WarmtewisselaarsAls onderdeel van een raamcontract met Gasunie heeft Mechanical Contracting Limburg (MCL) inmiddels 18 warmtewisselaars geleverd. De apparaten spelen een belangrijke rol in de honderden gasontvangststations in ons land.

watINHouD

Wat brengen de bedrijven van A.Hakpark samen met hun opdrachtgevers tot stand? Op de grootste pagina’s van dit magazine krijgen onze projecten de ruimte die ze verdienen.

Met A.Hak Industrial Services (HIS) heeft A.Hakpark een bedrijf in huis dat een complete range aan services biedt voor de olie-, gas- en petrochemische industrie. Van het inspecteren van pijpleidingen die voor anderen ‘unpiggable’ zijn tot het schoonmaken van enorme opslagtanks die tijdens de werkzaam-heden gewoon in bedrijf kunnen blijven. Recent werd het bedrijf versterkt door de overname van de activiteit Linde Nitrogen Services (LNS) van Linde Gas Benelux.

HIS biedt haar klanten gedurende de gehele levens-cyclus van fabrieken, leidingsystemen en installaties maatwerkoplossingen vanuit vier geïntegreerd werken-

de businessunits: Pipeline Services, Inspection Services, Tank Services en Industrial Services. Pipeline Services in Nieuw-Heeten verricht met name testen droogwerkzaamheden aan pijpleidingen met en voor A.Hakpark-bedrijven en externe partijen. Inspection services is in dit magazine al vaak aan bod gekomen. Dit onderdeel is met name gespecialiseerd in de in-line inspectie van pijpleidingen die zeer moeilijk te inspecteren, ofwel ‘unpiggable’ zijn. Een uitgebreid artikel over de business-unit Tank Services staat op pagina 14 van dit blad.In Hoogeveen is Industrial Services gevestigd, een businessunit die zich bezighoudt met stikstofgerelateerde diensten, zoals

TEKST Adriaan van Hooijdonk

HIs doet strategische

overname

LINde NItRoGeN SeRVIceS wAARdeVoLLe AANVuLLING

06 oLIE, GAS & CHEMIE a.hakpark magazine

gebied van stikstofgerelateerde services, maar houdt zich on-der andere ook bezig met lekdetectie. Het bedrijf beschouwt de serviceactiviteiten van de vestiging in Schiedam niet meer als kernactiviteit en heeft het onderdeel daarom begin augustus 2013 aan HIS verkocht. ‘Het gaat om een zogeheten “asset deal”’, licht Johan Robbe toe. ‘Wij hebben niet alleen de veertien personeelsleden overgenomen, maar ook materieel en het klantenbestand. De activiteiten passen prima bij de services die wij verlenen vanuit onze vestiging in Hoogeveen. Net als Linde Nitrogen Services gebruiken wij stikstof om bijvoorbeeld leidingen van een raffinaderij schoon te maken. Door stikstof in de leidingen te blazen (‘purgen’) kunnen de reststoffen op een veilige manier via een fakkel worden verbrand. Daarnaast gebruiken we stikstof om reactoren versneld af te koelen en voeren we met helium lektesten uit.’

vOORDElEN

De overname heeft volgens hem voor beide partijen verschil-lende voordelen. ‘LNS is vooral actief in regio’s waar wij nog niet sterk aanwezig zijn. Daarbij gaat het onder meer om Rotterdam, Antwerpen, Scandinavië, Noord-Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk. Door de overname kunnen wij nu ook hier onze dienstverlening aanbieden’, aldus Robbe. ‘Bovendien kan de wereldwijde aanwezigheid van de Linde Group in de toe-komst extra opdrachten opleveren. Tegelijkertijd profiteert de Linde Group van onze sterke positie in de olie- en gasindustrie en de petrochemie, zodat het bedrijf meer gassen via HIS kan afzetten.’

lNG

Robbe wijst erop dat de Linde Group onder meer erg actief is op het gebied van LNG. ‘Alle binnenschepen in de Eu moeten binnen twintig jaar op deze brandstof overschakelen. Daar komt niet alleen veel engineering bij kijken, maar ook bouwen onderhoudswerkzaamheden. Dat kan erg interessant zijn voor andere bedrijven van A.Hakpark. Daarnaast heeft de Linde Group zelf veel pijpleidingen die gebouwd, onderhouden, getest en beheerd moeten worden. ook daar kunnen op termijn extra opdrachten uit komen. Kortom, de overname is niet alleen een waardevolle aanvulling op onze huidige activiteiten, maar levert ook nog eens extra werk op.’

reactorkoeling, lekdetectie en het verwijderen van reststoffen uit pijpleidingen. Per 1 augustus is deze businessunit ver-sterkt met de overname van Linde Nitrogen Services (LNS) in Schiedam. ‘Wij breiden hiermee niet alleen onze klantenport-folio uit, maar kunnen in de toekomst ook extra opdrachten binnenhalen voor andere bedrijven van A.Hakpark door onze relatie met de wereld wijd aanwezige Linde Group’, aldus Johan Robbe, directeur van A.Hak Industrial Services.

ACTIvITEITEN

De Linde Group is een van de wereldwijde marktleiders op het gebied van de productie en verkoop van meer dan 200 techni-sche, medische en speciale gassen. LNS (destijds gestart als Hoek Loos Nitrogen Services) is hoofdzakelijk actief op het

de businessunit Industrial

Services houdt zich bezig

met stikstofgerelateerde

diensten, zoals reactor-

koeling, lekdetectie en het

verwijderen van reststoffen

uit pijpleidingen.

07a.hakpark magazine oLIE, GAS & CHEMIE

ruim 400 mensen van A.Hak Leidingbouw, A.Hak Drillcon en ver-schillende onderaannemers werken aan een gastransportleiding van Beverwijk naar Wijngaarden. opdrachtgever Gasunie laat de leiding

aanleggen om de transportcapaciteit in het westen van Nederland uit te breiden. A.Hak leidingbouw is als hoofdaannemer verantwoordelijk voor circa tweederde van het totale tracé.‘De eerste buizen liggen inmiddels onder de grond’, vertelt projectleider Jan Verhoeven van A.Hak Leidingbouw, ‘maar we zijn vorig jaar september al gestart met de voorbereidingen. In februari van dit jaar zijn wij vervolgens begonnen maatregelen te nemen om flora en fauna te ontzien. Zo hebben we onder meer vogelverschrikkers geplaatst en bomen gekapt om te voor-komen dat er vogels op het tracé gaan broeden. ook hebben we in bepaalde gebieden vissen weggevangen. Verder heeft een ecoloog het tracé onder-zocht op de aanwezigheid van de rugstreeppad. Deze beschermde diersoort is echter maar sporadisch aangetroffen.’

lOGISTIEKE uITDAGINGEN

uitgebreide voorbereidingen, maar in principe niets nieuws voor A.Hak Leidingbouw. De logistiek op het tracé zorgt voor een veel grotere uitda-ging. In een groot deel van het gebied is maar zeer beperkte infrastructuur aanwezig om de zware buizen op de plaats van bestemming te krijgen. ook

alle uitdagingen

in één project

elk project levert zo zijn eigen hoofdbrekens op, maar de aanleg van de nieuwe gastransportleiding tussen Beverwijk en wijngaarden is een project dat vrijwel elke uitdaging bevat die je als Nederlandse leidingbouwer kunt tegenkomen. Het tracé loopt door een gebied van uitersten: van dichtbevolkte streken tot polders en veengronden waar vrijwel geen vrachtwagen kan komen. ook de obstakels die de ploeg onderweg tegenkomt, zijn zeer divers. Van spoor- en snelwegen tot ontelbare sloten, zeevaartverbindingen en de nationale luchthaven.

BeVeRwIJK-wIJNGAARdeN IS weRK VAN uIteRSteN


FoToGRAFIE Maarten van der Voorde

08 oLIE & GAS a.hakpark magazine

BREED PAllET AAN BOORTECHNIEKEN

De nieuwe gasleiding kruist verschillende spoor- en snelwegen, zeevaart-verbindingen en zelfs een landingsbaan van Schiphol. Van de 60 km die A.Hak Leidingbouw aanlegt wordt maar liefst 14 km geboord. A.Hak Drillcon maakt gebruik van een breed pallet aan boortechnieken, waarbij onder meer een nieuwe 500 tons drill rig wordt ingezet.

09a.hakpark magazine oLIE & GAS

kwijt’, licht Verhoeven toe. ‘Soms bevat het zout en ijzer waardoor vergunningverleners strenge lozingseisen stellen. In de planning moet je daar rekening mee houden, bijvoorbeeld door het water terug in de bodem te injecteren, zout water op het Noordzeekanaal te lozen of ontijzeringsinstallaties te plaatsen. Het houdt vaak in dat het water over grote afstanden verplaatst moet worden.’

DETAIlENGINEERING

ook de ligging ver onder NAP vereist specifieke maatregelen en de inzet van verschillende bema-lingtechnieken. ‘Door de opwaartse druk van het water, kan de grond bijvoorbeeld openbarsten als je gaat graven’, zegt Verhoeven. ‘Alle vooronder-zoeken ten spijt kom je er vaak pas ter plaatse achter hoe de situatie echt in elkaar zit. Door middel van proefboringen en -bemalingen en door veel interactie met de waterschappen. Hierdoor moet veel van de detailengineering op het werk worden gedaan om nauwkeurig aan de eisen en wensen van de waterschappen te kunnen vol-doen. De voortgang is dan ook sterk afhankelijk van de bemaling. Wij willen vaak wel sneller, maar dan kunnen we het water niet kwijt.’

uNIEKE BORINGEN

Beverwijk-Wijngaarden is een project van grote contrasten. Een ander gedeelte van het tracé loopt namelijk door dichtbevolkte gebieden met spoor- en snelwegen, zeevaartverbindingen en de luchthaven Schiphol. ‘Daarom passen we verschil-lende boortechnieken toe, van HDD-boringen en schildboringen tot de direct pipe-methode. Inmiddels hebben we het Noordzeekanaal al gekruist met een HDD-boring van 1.250 meter en later in het jaar komt er nog een zeer bijzondere klus. Dan kruisen we de Polderbaan van Schiphol’, aldus Verhoeven. Een unieke boring waarvoor eerst aanvullend explosievenonderzoek moet plaatsvinden, omdat de luchthaven in de Tweede Wereldoorlog twee keer is gebombardeerd. In 1940 door het Duitse leger en in 1943 door de geallieerden.’

EERSTE DEEl AFGEROND

Voor Schiphol aan de beurt is, wordt het eerste deel van het project afgerond. De afgelopen maanden is bijna de helft van het tracé ingericht. Verhoeven: ‘De eerste buizen liggen inmiddels onder de grond. We plaatsen de vruchtbare teelaarde terug, zaaien gras in of brengen de beplanting terug. De bovengrond is daarmee in veel gevallen in de oorspronkelijke staat herstelt, zodat de agrariërs in het gebied verder kunnen gaan met hun werkzaamheden.’

de ondergrond is verre van ideaal. ‘op sommige delen heeft de veengrond zo weinig draagkracht dat je hier op verschillende manieren rekening mee moet houden’, legt Verhoeven uit. ‘Bijvoor-beeld door de aanleg van dubbele rijbanen met houtachtig materiaal in plaats van zand. Hout is immers veel lichter en vergemakkelijkt zo onze transportbewegingen, zoals het uitrijden van de buizen. Verder hebben we ook moeten letten op de bestaande ondergrondse infrastructuur. De grond is op sommige plaatsen zo zacht dat de kans op verzakkingen bestaat als je nieuwe bui-zen op de aanwezige leidingen gaat leggen.’

WATERHuISHOuDING

Een ander punt dat erg veel aandacht vergt, is de waterhuishouding. Er wordt daarom zeer intensief overlegd met onder meer de waterschappen. ‘Het is van het grootste belang dat de waterhuishou-ding blijft zoals hij is. Je hebt bijvoorbeeld te ma-ken met de aanwezigheid van zeer veel tuinders die enorme economische belangen hebben. Niet alleen bij het peil van het grond- en oppervlakte-water, maar ook bij de kwaliteit en samenstelling van het water. Het water dat we oppompen bij het bemalen kunnen we dan ook niet zo maar overal

WAT BOuWEN WIJ?

Verschillende A.Hakpark bedrijven werken momenteel onder leiding van A.Hak Leidingbouw aan de aanleg van een gastransportleiding van Beverwijk in Noord-Holland naar Wijngaarden in Zuid-Holland. De leiding is zo’n 90 kilometer lang en meet 1,22 meter (48”) in doorsnede en vormt de laatste ontbrekende schakel in de gasrotonde. A.Hak Leidingbouw is verantwoordelijk voor het grootste deel van het werk (60 km) op het noordelijke deel van het tracé. Momenteel zijn er inclusief onderaannemers ruim 400 mensen aan de slag.

‘ Later dit jaar kruisen we de Polderbaan van Schiphol’


18Werk aan het spoorVanuit Rijssen werkt A.Hak Infranet aan spoorprojecten. Met de nieuwste certificaten.

14HIS innoveertA.Hak Industrial Services is innovator op het gebied van tankinspectie. Vindt ook Shell.

17Nieuw materieelMet eigen graafmaterieel kunnen we sneller inspelen op behoeften van klanten.

19Nieuwe werkwijzeConstruction driven engineering werpt vruchten af bij Norgron-project.

hoe

INHoud

Hoe bieden onze bedrijven de meerwaarde waaraan je een project van A.Hakpark herkent? In het hart van het magazine komen we tot de kern van de zaak.

Coating die beschermt

en verzwaart

11a.hakpark magazine olIe & gAS

Het team van Conline-Rhenania in Dordrecht heeft verschillende nieuwe opdrachten binnengehaald voor klanten in de offshore industrie. ‘Een van onze specialiteiten is namelijk het aanbrengen van een betonnen coating op stalen buizen. Deze laag zorgt niet alleen voor bescherming, maar ook voor negatief drijfvermogen, zodat de buizen op de zeebodem blijven liggen’, aldus project-manager Walter Bruins Slot van de vestiging in Dordrecht.

Op de locatie van Conline-Rhenania aan de ’s gravendeelsedijk in dordrecht rijden vrachtwagens af en aan om de

plant van de benodigde grondstoffen, zoals zand, cement en ijzererts te voorzien. Ruim 25 mede-werkers zijn druk aan het werk om alle aanvragen van klanten in de groeiende offshore industrie af te handelen. de stalen buizen in verschillende lengtes en diameters arriveren per vrachtwagen, trein of schip. leveringen per schip vinden plaats aan de eigen kade of in de nabijgelegen haven die onlangs gereed is gemaakt voor schepen met een diepgang van 9,45 meter.

StrAtegIScHe lIggIng

‘de strategische ligging is een van de sterke punten van deze locatie’, vertelt projectmanager Walter Bruins Slot. ‘We kunnen de stalen buizen die per schip aankomen via een nieuw transport-systeem zo de plant inrollen. Bovendien beschik-ken we over goede toegangswegen zodat we onze producten snel kunnen vervoeren. ook heb-ben we het afgelopen jaar grote stappen gemaakt om de plant te optimaliseren, zodat we nog beter op de groeiende vraag van onze klanten in de offshore industrie kunnen inspelen.’

Medewerkers in de fabriek spuiten beton tegen stalen buizen met een snelheid van 120 km per uur. Vervolgens gaan de buizen een stoomcel in waar ze tot een temperatuur van 40-45 gra-den Celsius worden verwarmd, zodat het beton binnen zes uur is uitgehard. ‘Het afgelopen jaar

hebben we het stoomproces volledig geauto-matiseerd, waardoor we de temperatuur nauw-keuriger kunnen regelen en minder brandstof gebruiken’, aldus Bruins Slot. ‘Verder hebben we de plant zo ingericht dat we vrijwel al het beton dat tijdens het proces verloren gaat kunnen hergebruiken.’

VeIlIgHeIdScultuur

daarnaast heeft de veiligheidscultuur een flinke impuls gekregen. ‘Zo hebben we gevaarlijk draai-

tekSt Adriaan van Hooijdonk

fotogRAfIe Maarten van der Voorde

ConlinE-RHEnAniA pRofitEERt VAn gRoEi offSHoRE inDuStRiE

olIe & gAS a.hakpark magazine12

OffSHOre prOjecten

Het Italiaanse bedrijf SICIM heeft voor opdrachtgever ExxonMobil in Kameroen het Cotco-project uit-gevoerd. Conline-Rhenania bracht een 100 mm coating van beton aan om de 30 inch stalen buizen te beschermen. De buizen zijn in een greppel gelegd, waarna een stuw-dam is gebouwd en een stuwmeer is aangelegd.

Nedex-impo werkt voor het Neder-landse bedrijf Allseas dat op haar beurt voor opdrachtgever Premier Oil op de Noordzee verschil-lende projecten uitvoert. Conline-Rhenania heeft op verschillende stalen buizen een 40 mm coating aangebracht, waaraan ijzererts is toegevoegd om het soortelijk gewicht van het beton te verhogen, zodat de buizen op de zeebodem blijven liggen.

Talisman Energy heeft verschil-lende olie- en gasplatforms in de Noordzee overgenomen. Voor de Japanse eigenaren heeft Conline-Rhenania buizen met een totale lengte van 4,5 km van een beton-nen coating voorzien.

Qatar heeft ons ingeschakeld om een noodvoorraad stalen buizen met een betonnen coating te leve-ren, met verschillende diameters en lengtes.

Het Japanse bedrijf Sumitomo werkt voor opdrachtgever GDF Suez aan het Cygnus-project in de Noordzee. Het afgelopen jaar is er ruim 50 km aan buizen per schip uit Japan in de haven van Dordrecht gearriveerd. Conline-Rhenania heeft de buizen met haar logistieke partners gelost en vervol-gens naar Maassluis gebracht om ze van een PE-coating te voorzien. Daarna zijn de buizen in Dordrecht met 50 en 110 mm beton bekleed. De uitlevering volgt in april 2014.

cOnlIne-rHenAnIA In Het kOrt

Conline-Rhenania houdt zich bezig met in- en uitwendige bekleding van buizen voor het transport van olie, gas, water en andere vloeistoffen. Het bedrijf is gespecialiseerd in het aanbrengen van diverse bekledingen en linings op en in buizen met een diameter van 1/2’ tot en met 64’. Beide be-drijven kunnen bogen op een lange geschiedenis en een schat aan ervaring. Rhenania werd opgericht in 1902 en de geschiedenis van Conline gaat maar liefst terug tot 1850. In 1999 zijn ze samengevoegd in één holding en behoort Conline- Rhenania tot Europa’s belangrijkste, onafhankelijke pipe coaters. Met productie faciliteiten in Maassluis, Nijmegen en Dordrecht en opslaglocaties verspreid over heel Nederland, levert Conline-Rhenania haar diensten aan gas-, olie- en watermaatschappijen in Nederland, Europa en de rest van de wereld.

ende delen van machines volledig afgeschermd, veilige wandelpaden aangebracht en de veilig-heidsignalering geoptimaliseerd. ook krijgen onze medewerkers regelmatig veiligheidsinstructies en spreken we ze aan op eventueel onveilig ge-drag’, licht Bruins Slot de ontwikkelingen toe. ‘Bij Conline-Rhenania staat veiligheid namelijk op de eerste plaats, net als bij onze opdrachtgevers uit de offshore industrie.’de projectmanager ziet de toekomst positief tegemoet. ‘Het afgelopen jaar hebben we veel

aandacht besteed aan business development in de offshore industrie. de komende jaren worden immers steeds meer olie- en gasvelden in de Noordzee en andere gebieden ontwikkeld. daar kunnen wij van profiteren met ons hoogwaardige kwaliteitsproduct. ook zijn steeds meer staal-fabrikanten geïnteresseerd om met ons samen te werken. In vergelijking met onze concurrenten leveren wij meer maatwerk, waardoor we op-drachten van uiteenlopende omvang aan kunnen pakken’, aldus Bruins Slot.


huizen, net terug uit Pembroke, legt uit hoe een en ander in zijn werk gaat. ‘eerst boren we een gat in het mangat van de tank. daarna sluiten we een spuitkanon, slangen en pompen aan om kinetische energie in de tank te brengen. tijdens het circula-tieproces voegen we een biologisch afbreekbaar middel toe om de koolwaterstoffen van water en andere componenten te scheiden. Vervolgens zetten we de pompen uit, waarna de olie blijft drijven op de andere lagen in de tank. de olielaag kan de klant eruit zuigen en hergebruiken. Het restant dat achterblijft, zuigen we er met een speciale machine uit, waarna dit verwerkt

HiS SCooRt MEt innoVAtiEVE onlinE tAnk

SERViCES

Veiliger en goedkoper

A.Hak industrial Services (HiS) heeft onlangs voor de Amerikaanse olieraffinaderij Valero in pembroke de vervuiling van een aantal olietanks in kaart gebracht. naar aanleiding van deze metingen, uitgevoerd met de 3D Sludge profiler, zijn de tanks vervolgens succesvol ontdaan van ‘sludge’. Deze activiteiten zijn niet onopgemerkt gebleven ‘ook bij andere olie- en gasbedrijven en in de (petro) chemische industrie is inmiddels veel belangstelling voor onze innovatieve werkwijze’, aldus projectleider Berry krijbolder. Het leverde HiS niet alleen opdrachten op maar ook een uitnodiging om deel te nemen aan de ontwikkeling van een nieuwe generatie robots.

In tanks met ruwe olie blijft altijd restmateriaal of sludge achter, meestal een mengsel van koolwaterstoffen, gas, zand en water. ‘opgehoopte sludge heeft negatieve gevol-

gen voor een tank’, zegt krijbolder. ‘de opslagcapaciteit neemt af, het drijvende dak kan beschadigen en het versnelt cor-rosievorming. Het restmateriaal is bovendien veel geld waard, de koolwaterstoffen kun je na reiniging tot wel zo’n 95 procent hergebruiken. klanten kunnen hierdoor op hun afvalverwerking flinke kosten besparen.’de afgelopen drie jaar heeft A.Hak Industrial Services fors geïnvesteerd in research & development om haar gestaag groeiende klantenkring optimaal te kunnen bedienen met een aantal innovatieve online tank services. krijbolder: ‘Zo hebben we onder meer de 3d Sludge Profiler ontwikkeld. door mid-del van akoestische signalen brengen we daarmee de sludge inhoud van een tank in kaart. Vervolgens krijgt de klant een 3d-rapportage die vrijwel exact het volume van de aanwezige sludge visualiseert. op basis van deze rapportage kunnen we eventueel de benodigde vervolgstappen zetten, zoals ‘deslud-gen’ en bodeminspectie.’

cIrculAtIeprOceS

de data van de profiler is de basis voor de tweede stap in het proces: desludging. Werktuigbouwkundige Jorrit van Nieuwen-


3d Sludge prOfIler

14 olIe & gAS a.hakpark magazine

een op afstand bedienbare robot die volledig naar onze wensen is gemodificeerd. uiteraard voldoet het apparaat aan de AteX-richtlijn en de API 653-standaard. de gepatenteerde robot is uitgerust met onder andere ultrasone sensoren, een camera en een navigatiesysteem en levert in vergelijking met menselijke inspectie veel sneller betrouwbare informatie. door middel van de online inspectie kan de tankeigenaar onder meer de levensduur van de tank in kaart brengen. Mocht een inspectie aantonen dat er eventueel onderhoud nodig is, kan de eigenaar tijdig een budget reserveren en materialen bestellen.’

kan worden.’ Sales manager Andy van delden benadrukt dat alle services online worden aangeboden, wat wil zeggen dat de tank tijdens het werk niet uit bedrijf genomen wordt . ‘dat scheelt enorm veel tijd en geld en is bovendien een stuk veili-ger en milieuvriendelijker dan de vroegere methoden.’

gepAtenteerde rObOt

ook voor de derde stap in het proces, inspectie, heeft A.Hak Industrial Services alle benodigde expertise en materiaal in huis. krijbolder: ‘daarvoor maken we onder meer gebruik van

deSludgIng InSpectIe


‘Het Shell technology Centre in Amsterdam heeft ons gevraagd deel te nemen aan de ontwikkeling van een nieuwe generatie inspectierobots voor opslagtanks’, vertelt lenny van grootveld, tech-nisch specialist tankservices van HIS. ‘Shell, maar ook de andere oliemaatschappijen die deelnemen aan het project, willen met robots werken om de veiligheid verder te vergroten. er blijven immers vaak gevaarlijke dampen in de tanks hangen, waardoor er bij inspecties veel veiligheidsmaat-regelen voor het personeel nodig zijn. daarom zetten ze liever een robot in.’ ‘Shell heeft zich opgeworpen als leider van het inmiddels opgerichte Joint Industry Project (JIP)’, vervolgt Van grootveld. ‘Naast Shell nemen ook Chevron, Vopak en gasco als eindgebruikers deel aan het project.’

tecHnOlOgIScHe OntwIkkelIng

Met de substantiële eu-subsidie gaat HIS de komende drie jaar aan de slag met technologie-partners Innospection gmbH en Alstom Inspec-tion Robotics Ag om de Petrobot te ontwikkelen. ‘HIS is verantwoordelijk voor het managen van het project en daarnaast werken we met onze partners aan de technologische ontwikkeling. ook denken we er samen over na hoe we de nieuwe robot het beste in de markt kunnen zetten’, aldus Van grootveld.Hoe de robot er precies uit gaat zien, is nog niet bekend, maar een aantal onderdelen staat volgens de technisch specialist al vast. ‘de robot bestaat uit drie modules, waaronder een platform, een inspectie-unit en een navigatiesysteem. Voor de inspectie maken we onder meer gebruik van ultrasone en wervelstroom-meettechnieken.’

geen OperAtOrS

Het grote verschil met de huidige generatie ro-bots is dat voor de nieuwe variant geen operators meer nodig zijn. ‘de nieuwe robot moet geheel zelfstandig een bodeminspectie kunnen uitvoe-ren’, zegt Van grootveld. HIS kan waarschijnlijk een aantal onderdelen van de huidige robot in het nieuwe ontwerp gebruiken. Hij verwacht bin-nen twee jaar een prototype. ‘dat gaan we eerst uitvoerig testen in het R&d-laboratorium. daarna volgen proeven in een testtank. Als die goed verlopen, gaan we de werking van het prototype in een echte opslagtank op industriële schaal onderzoeken.’Van grootveld en zijn collega’s zijn ervan over-tuigd dat de Petrobot een nieuw tijdperk in zal lui-den. ‘de combinatie van kostenbesparing en een verhoging van de veiligheid zal deze robot voor onze opdrachtgevers zeer aantrekkelijk maken.’

‘Petrobot inspecteert zelfstandig’

A.Hak Industrial Services (HIS) gaat met een aantal partijen een robot ontwikkelen die geheel zelfstandig de bodemdikte van olietanks kan inspecteren. Het project start op 1 september, heeft een looptijd van drie jaar en wordt mede mogelijk gemaakt door een subsidie van het eu-programma robotics.

De eerste schetsen van

de petrobot beginnen

vorm te krijgen.

16 olIe & gAS a.hakpark magazine

A.Hak Infranet heeft deze zomer de beschikking gekregen over tien nieuwe kubota graafmachines. de ruim 1800 kilo wegende japanse machines zijn geleverd in de bekende A.Hak kleuren en voorzien van het bedrijfslogo. Ze worden onder meer gebruikt om sleuven te graven bij de aanleg van kabels en leidingen.

Volgens theo knoop, hoofd materieel en logistiek van A.Hak Infranet, hebben verschillende overwegingen een rol gespeeld bij de aankoop. ‘Voorheen huurden wij onze graafmachines veelal in bij externe partijen. Het is echter ons streven om de gehele keten te kunnen bedienen met eigen mensen en eigen equipment. dit geldt ook voor het graaf-

Flexibel met nieuw materieel

werk. We vergroten onze herkenbaarheid bij klanten en zijn een stuk flexibeler omdat we sneller kunnen inspelen op de behoeften van onze opdrachtgevers. Bijkomende voordelen zijn dat we hierdoor besparen op inhuurkosten en de mogelijk-heid hebben om onze eigen mensen op te leiden en door-groeimogelijkheden te bieden. Bij pieken zullen we uiteraard wel gebruik blijven maken van huurmachines.’

VeIlIg werken

de technische dienst van de importeur heeft de machinisten van A.Hak Infranet inmiddels een complete uitleg gegeven over de werking en het onderhoud van het materieel. daardoor kunnen ze veilig met de nieuwe kubota’s werken en blijven de onderhoudskosten zo laag mogelijk.

17a.hakpark magazine kABelS & leIdINgeN

A.Hakpark-bedrijven werken al geruime tijd aan het spoor. de vestiging in Rijssen coördineert deze spoor-werkzaamheden voor A.Hak Infranet. Binnen dit bedrijf loopt deze vestiging ook voorop waar het de certificering betreft. ProRail stelt namelijk bijzondere eisen aan be-drijven die aan of in de nabijheid van het spoor werken. Niet verwonderlijk, vanwege de aanwezigheid van hoog-spanningskabels en het reële risico van aanrijdingen door langsrazende treinen. een papieren certificering alleen is niet genoeg. Bedrij-ven moeten ook kunnen aantonen dat ze wat dit werk betreft actief zijn en blijven. Certificaten moeten dan ook met enige regelmaat herzien worden. dat gebeurde in juni 2011 met het certificaat ‘Spoorse koperkabels en glasvezelkabels’. Vervolgens is een begin gemaakt met het behalen van het certificaat ‘functievrij maken kabels & leidingen’ waarmee meer gecompliceerde werken aan het spoor mogen worden uitgevoerd. Na een suc-cesvol pilotproject in Bilthoven is dat certificaat deze zomer behaald.

drukke OVerweg

Het pilotproject behelst het opheffen van een zeer druk-ke overweg in het centrum van Bilthoven. de overweg

wordt vervangen door een nieuwe fiets- en autotunnel. A.Hak Infranet is ingeschakeld door Heijmans, de hoofdaannemer van het project. onder ‘functievrij maken’ wordt verstaan het omleggen en overnemen van in dienst zijnde ‘spoorse’ kabels en leidingen en het verplaatsen van in dienst zijnde objecten, zoals relais-, en hoogspanningskasten. In Bilthoven gaat het ook om het afschakelen van kabels en leidingen, veiligstellen voor werkzaamheden en vervolgens weer bedrijfsgereed ma-ken. Met recht een mooi pilotproject, aangezien het gaat om een drukke overweg in een cruciale treinverbinding tussen oosten West-Nederland. Met het certificaat op zak kan Rijssen verder aan het spoor timmeren.

werkpAkketten

Sinds 2002 vervangt ProRail de koperen telecomkabels langs het spoor door glasvezelverbindingen. Dit soort projecten worden werkpakketten (WP’s) genoemd. Ook hiervoor komt A.Hak Infranet in aanmerking. De afgelopen tijd zijn op de trajecten Amsterdam Rieke-polder – Amsterdam Sloterdijk, Den Haag Binckhorst – Schiedam, rondom Lage Zwaluwe en op het traject tussen Zwolle en Enschede WP’s uitgevoerd.

Vestiging Rijssen timmert verder aan het spoor

werken aan het spoor vereist speciale vaardigheden en ervaring die met de juiste certificering moet worden aangetoond. In juni kreeg de afdeling rijssen van A.Hak Infranet regio noordoost het certi-ficaat ‘functievrij maken kabels & leidingen’ uitgereikt door prorail. Aan de certificering ging een succesvol pilotproject vooraf.

18 kABelS & leIdINgeN a.hakpark magazine

Werkwijze werpt vruchten af

De aanleg van de rechtstreekse verbinding tussen het groningen-gasveld en de gasopslag norg loopt voorspoedig. op het volledige tracé zijn de 48 inch buizen inmiddels uitgereden en aan elkaar gelast. ‘nu zijn wij volop bezig om de leidingstrengen in te leggen en het tracé af te werken, zodat straks niet meer te zien is dat wij er ooit zijn geweest’, aldus één van de projectleiders van A.Hak leidingbouw, Adriaan van der Veer.

noRgRon-pRojECt VERloopt VooRSpoEDig


fotogRAfIe Maarten van der Voorde


‘Natuurlijk kom je tijdens een project altijd voor verrassingen te staan. Wan-neer je daar niet tegen kunt, moet je

geen aannemer worden. toch boeken we door de innovatieve werkwijze ‘construction driven engineering’ aansprekende resultaten in het Norgron-project’, licht Van der Veer de voortgang van het project toe. ‘omdat wij vanaf het begin bij de engineering zijn betrokken, weten wij precies wat er van ons wordt verwacht tijdens de uitvoering. dat creëert rust op het werk en zorgt ervoor dat de voortgang die je van tevoren hebt voorzien ook daadwerkelijk kan worden gereali-seerd.’ Aannemer van het Norgron-project is het consortium aQuaintance, waarin naast A.Hak leidingbouw ook Cofely en tebodin deelnemen.

de vernieuwende werkwijze die Van der Veer noemt, was één van de redenen waarom NAM voor aQuaintance koos als vaste partner. Maar ook als alle partijen vanaf het begin betrokken zijn bij een project, gebeurt er nog wel eens iets onverwachts. ‘Wij hebben bijvoorbeeld maar op halve kracht in de buurt van een camping kunnen werken, omdat we geen geluidsoverlast mochten veroorzaken. Met enige inspanning hebben we de hierdoor ontstane vertraging gelukkig tot een

minimum weten te beperken’, aldus Van der Veer. ‘Het project verloopt tot nu toe voorspoedig en de medewerkers van verschillende A.Hakpark-bedrij-ven hebben al een hoop werk verricht.’

VeIlIgHeId

Zo zijn er voor de bouwvak op een deel van het tracé een aantal horizontaal gestuurde en geslo-ten frontboringen uitgevoerd. tevens zijn alle 48 inch buizen, afkomstig uit het Verre oosten, uit-gereden en bovengronds aan elkaar gelast. ‘Met een uitstekend resultaat, want de lastrein had een foutenpercentage van nog geen 1,5 procent. Vervolgens hebben we de lasverbindingen nog van een beschermende coating voorzien’, aldus de projectleider.Hij benadrukt dat de NAM hoge eisen stelt aan de veiligheid. Van der Veer: ‘ook weer dankzij ‘construction driven engineering’ neemt de kans op onverwachte zaken af. en het zijn juist die za-ken die vaak gevaren met zich meebrengen. deze manier van werken draagt zeker bij aan de goede resultaten die we tot nu toe op veiligheidsgebied hebben geboekt. Het aantal ongewenste gebeur-tenissen afgezet tegen het aantal gewerkte uren is vooralsnog minimaal.’

SAfety rOOm

A.Hak leidingbouw heeft naast het Norgron-pro-jectkantoor een speciale ‘safety room’ ingericht waar medewerkers een uitvoerige veiligheids-instructie krijgen. de risico’s bij het leggen van 48 inch buizen zijn door middel van films en fotoreportages in kaart gebracht en iedereen die aan de slag gaat, moet de instructies volgen. ‘Wij verrichten met zwaar en groot materieel precisie-werk’, aldus Van der Veer. ‘Medewerkers werken dicht in de buurt bij zware machines en moeten daarom zeer alert zijn. Wij organiseren daarnaast

‘ Construction driven engi neering is een succes’

wAArOm een

nIeuwe leIdIng?

Door geleidelijke afname van de druk in het Groningen-gasveld is het met name in de winter moeilijker om snel te voldoen aan de extra vraag naar gas. De ondergrondse gasop-slag in Norg kan dan bijspringen. Omdat de gasopslag steeds vaker wordt ingezet, is een rechtstreekse verbin-ding nodig tussen het Groningen-gasveld en gasopslag Norg. Maar de huidige pijpleiding die dit reservoir verbindt met het Groningen-veld, heeft op termijn te weinig capaciteit om piekvragen op te vangen. Daarom legt de NAM een nieuwe, recht-streekse leiding aan: de Norgron-leiding.

olIe & gAS a.hakpark magazine20

wIe werken mee?

Drie A.Hakpark-bedrijven zijn bij de aanleg van de nieu-we gasleiding betrokken.A. Hak Leidingbouw is hoofd-aannemer (onder aQuaintan-ce) en verzorgt onder meer de inrichting en afwerking van het tracé, evenals het uit-rijden, het lassen, coaten en leggen van de buizen. A.Hak Drillcon voert vier horizon-taal gestuurde boringen uit, met een lengte tussen de 450 en 1250 meter. Ook vinden er zes gesloten frontborin-gen plaats, waarvan één onder het spoor. Daarnaast is A.Hakpark-dochter Tjaden ingezet om verschillende bemalingactiviteiten in het gebied te verrichten.

122 CM

1,60 M

30 KM

de medewerkers comfortabeler én veiliger hun werkplek kunnen bereiken. ook zijn er speciale bordessen ontwikkeld waarmee ze op een veilige manier bovenop een pijp kunnen komen om een lasverbinding te kunnen stellen.

VerVOlg

Van der Veer gaat ervan uit dat na de zomer alle Hd-boringen gereed zijn. ‘Alleen in het Natura

feIten & cIjferS

De Norgron-gasleiding heeft een doorsnede van 122 centimeter (48"), is ongeveer 30 kilometer lang en komt gemiddeld op 1,60 meter diepte te liggen. In de eerste helft van 2013 is A.Hak Leidingbouw begonnen met de aanleg van de Norgron-leiding. In 2014 werken we het laatste stuk tracé verder af en zorgen we dat de grond en het landschap er weer goed uitzien. De gasleiding kan in de winter van 2014/2015 voor het eerst worden ingezet.

per projectonderdeel verschillende bijeenkomsten in het kader van het lean-principe. Hierbij geven wij onze medewerkers tevens de gelegenheid om hun feedback te geven over de veiligheids-maatregelen. Zo werk je samen aan een gedegen veiligheidscultuur.’ Verder heeft A.Hakpark bewust gekozen voor sleuftrappen in plaats van ladders om in putten en sleuven te kunnen afdalen. een trap heeft immers een leuning en tredes waardoor

2000-gebied rond de drentsche Aa moeten we nog een boring uitvoeren in verband met het gesloten seizoen waarin geen overlastgevende activiteiten mogen plaatsvinden. In het najaar heb-ben we nog wat werk op de NAM/gtl-locaties Norg en Sappemeer en vervolgens beginnen we in november met het testen van de leidingdelen, zodat we het project nog voor het voorjaar van 2014 volgens de planning kunnen opleveren.’


wanneer op het terrein bij een bedrijf als het onze nieuwe verlichting moet worden aangesloten, wordt er uiteraard niet zo-maar een installatateur gebeld om dat te regelen. dan komt er een collega. In dit geval gijs van Zutphen van A.Hak Infranet regio Zuid, de vestiging die gespecialiseerd is in verlichtingstechniek.

Na de renovatie en nieuwbouw begint ook de buitenruimte in tricht er steeds beter uit te zien. Half juni werden er nieuwe verlichtingsarmaturen geplaatst. uiteraard door de afdeling lichttech-niek van A.Hak Infranet regio Zuid. Bij gijs van Zutphen is de klus in goede handen. ‘Ik doe dit werk namelijk al 32 jaar’, vertelt hij. ‘onderhoud, vervangen van armaturen, eigenlijk alles vanaf de zekering.’

Zijn tien meter hoge hoogwerker is tegelijker-tijd een rijdend magazijn waarin alle benodigde onderdelen en gereedschappen geordend zijn op-geborgen. ‘Ik heb hem sinds 2009. een heel fijn wagentje’, zegt gijs, met een klopje op de cabine.

Er brandt weer licht in Tricht

Aad nieveen is namens A.Hakpark in mo-zambique, waar hij zich inzet voor projec-ten in het kader van water for life. daarbij kan hij niet alleen zijn jarenlange ervaring inzetten, ook gebruikte watermeters uit nederland komen er goed van pas.

Water for life is een initiatief van de waterbedrij-ven Vitens en evides die samen met hun klanten werken aan de verbetering van de drinkwater-voorzieningen in ontwikkelingslanden. A.Hakpark is sponsor van deze stichting en concentreert zich op projecten in Mozambique. Aad Nieveen is daar gestationeerd in de hoofdstad Maputo.

‘Ik houd hier de projecten van Water for life in de gaten’, vertelt hij. ‘Worden de leidingen goed aan-gelegd? Worden de juiste materialen en gereed-schappen gebruikt? Ze zijn hier gewend alles met een ijzerzaag te repareren maar daarmee maak je de leidingen juist kapot en ontstaan er lekkages. We zijn nu bezig met het plaatsen van nieuwe watermeters. Nou ja, nieuw... het zijn eigenlijk ge-bruikte watermeters uit Nederland, die in ons land niet meer in het systeem passen maar in Mozam-bique prima werk doen. In de stad Maputo worden ze schoongemaakt en geijkt. de eerste duizend stuks zijn klaar om bij de mensen thuis geplaatst te worden! dankzij de watermeters weten we straks precies hoeveel water er verbruikt is en of er misschien ergens water weglekt tussen de productie en de aansluiting.’

Watermeters als nieuw in Mozambique

22 koRtJeS a.hakpark magazine

NieuweFransevestiging

Met de opening van het nieuwe kantoor komt de langgekoesterde wens van A.Hakpark in vervulling om zelfstandig op de Franse markt voor leidingbouw

te opereren. De komende jaren vinden er onder meer forse investeringen plaats in het leidingennetwerk van grote spelers als GRT Gaz en TIGF. ‘Deze bedrijven kun je vergelijken met Gasunie en NAM in Nederland’, vertelt Kerkhoff. ‘De werk-zaamheden die wij voor deze ondernemingen uitvoeren, komen overeen met de behoeften van onze Franse opdrachtgevers. De expertise die wij in Nederland hebben opgebouwd, kunnen wij hier uitstekend inzetten.’

AANBESTEDING GEWONNEN

om de Franse markt optimaal te kunnen bedienen, heeft A.Hak International begin 2011 een joint-venture opgezet met het Franse bedrijf Spiecapag. ‘Want als Nederlandse onderneming alleen krijg je hier geen voet aan de grond’, stelt Kerkhoff, die sinds 2011 bij het opzet van de joint-venture betrokken is, maar al sinds 1979 bij A.Hakpark werkt. ‘Samen hebben we een deel van de aanbesteding gewonnen voor het Arc de Dierrey-pro-ject. Daarbij moet er in totaal ruim 300 km aan 48” leidingen worden gelegd vanaf Parijs tot Lyon. Wij zijn inmiddels gestart met de werkzaamheden voor een deel van het tracé. Frans-sprekend personeel van A.Hak International gaat onder meer de engineering verzorgen van 60 km van het leidingennetwerk.’

EERSTE OPDRACHT

onlangs heeft A.Hak France de eerste opdracht als zelfstandig bedrijf binnengehaald. Een project voor TIGF waarvoor in de omgeving van Agen langs de Garonne richting Bordeaux onder meer een aantal gasdistributiestations moet worden afge-broken en opnieuw opgebouwd. ook vinden er verschillende boringen plaats en worden er nieuwe leidingen aangelegd. A.Hak France heeft bewust voor Toulouse gekozen, benadrukt Kerkhoff. ‘De bedrijvigheid is hier de laatste jaren enorm toege-nomen door de productie van de Airbus. Daarom wordt er fors geïnvesteerd in de infrastructuur, waardoor de rest van Frank-rijk vanuit Toulouse goed is te bereiken. Zo komt er een TGV-station en wordt het vliegveld behoorlijk vergroot. ook worden er nieuwe wegen aangelegd, waardoor wij onze mensen en materieel vanuit Toulouse straks goed kunnen vervoeren.’

STADSvERWARmING

Bovendien zullen er de komende jaren in de Zuidfranse stad veel nieuwe woonwijken verrijzen, vergelijkbaar met de VINEX-locaties in Nederland. ‘En dat biedt weer kansen voor de aan-leg van water-, gas- en elektriciteitsleidingen’, aldus Kerkhoff die inmiddels de tiende vaste medewerker in dienst heeft genomen. ‘Bovendien gaat Toulouse investeren in stadsverwar-ming, een activiteit waaraan wij met onze jarenlange ervaring ook een bijdrage kunnen leveren.’De afgelopen weken zijn het kantoor en de werkplaatsen langs de snelweg aan de noordkant van Toulouse volledig gereno-veerd. ‘Wij zijn klaar om de Franse markt te bedienen!’

A.Hak International heeft in juli een kantoor geopend in toulouse om met het nieuwe bedrijf A.Hak France invulling te geven aan de groeiplannen in Frankrijk. ‘Inmiddels hebben we onze eerste opdracht als zelfstandige onderneming binnengehaald voor transport et Infrastructures Gaz France (tIGF), onderdeel van oliemaatschappij total’, aldus directeur Peter Kerkhoff.

23a.hakpark magazine KABELS & LEIDINGEN

Warmtewisselaars van MCL Als onderdeel van een raamcontract met

Gasunie heeft Mechanical contracting Limburg (McL) inmiddels 18 warmtewisselaars geleverd. de apparaten spelen een belangrijke rol in de honderden gasontvangststations in ons land. de shell & tube exchangers verwarmen het gas voordat in de gasontvangststations de drukverlaging plaatsvindt, die nodig is voor het lokale of regionale gasnet.


KENNISCENTRum

Door de jarenlange ervaring met tal van uitdagen-de projecten heeft MCL veel kennis opgebouwd, stelt de sales manager. ‘Bijvoorbeeld van materi-alen en lasprocessen. onze laspraktijk ingenieur maakt deel uit van een landelijk specialistennet-werk en geeft onder meer les op verschillende technische hogescholen. Daardoor zijn onze interne- en externe klanten altijd verzekerd van de meest actuele kennis om hun projecten tot een succes te maken.’

al tientallen jaren totaaloplossingen voor de (petro-) chemie, energie- en olie-en gasindustrie. Het bedrijf heeft inmiddels een toonaangevende klantenkring opgebouwd in binnen- en buitenland. Daarbij gaat het niet alleen om industriële bedrij-ven, zoals DSM, AkzoNobel en Shell, maar ook om contractors en advies- en ingenieursbureaus. De ruim 60 medewerkers ontwerpen en bouwen in de eigen werkplaats niet alleen hoogwaardige apparatuur, zoals roer- en mengvaten, warmtewis-selaars en kolommen, maar leveren eveneens tal van andere diensten.

‘GOED IN SPOEDKluSSEN’

‘Wij schuiven eigenlijk steeds meer op in de keten’, legt Vollebergh uit. ‘Vroeger bouwden wij een apparaat en leverden het bij de klant af. Te-genwoordig halen we met succes meer complexe projecten binnen. Daarbij vragen wij aan de klant de procescondities, zodat we vervolgens niet alleen de mechanische engineering, maar ook het thermisch ontwerp kunnen verzorgen. Tevens letten wij erop dat de nieuwe apparatuur aan de eisen van de huidige weten regelgeving voldoet.’De afgelopen jaren heeft MCL geïnvesteerd in hoogwaardige productiemiddelen, zoals een geavanceerde boorfreesmachine. Vollebergh: ‘Daardoor zijn wij goed in spoedklussen. We zijn immers minder afhankelijk van externe partijen waardoor we snel voor passende oplossingen kunnen zorgen. Tijdens een onderhoudsstop kun-nen wij desgewenst onderaannemers aansturen, zoals bijvoorbeeld kraanfirma’s en steigerbouwers, en het projectmanagement verzorgen.’

‘Het was voor ons zeker geen koude projectstart’, licht sales manager Jean Vollebergh van MCL toe. ‘Als onder-

deel van een Europese aanbesteding in 2012 hebben we veel voorwerk verricht. Zo moesten we voor een aantal referentie-afmetingen samenstel-lingstekeningen meesturen. En om een aanbie-ding te kunnen maken, hebben we voor een groot aantal uitvoeringen van de warmtewisselaars het thermisch ontwerp al gemaakt.’

vOORDElEN

Het voorwerk heeft vooral veel voordelen bij mogelijke toekomstige opdrachten voor Gasunie. De komende 10 tot 15 jaar moeten namelijk circa 1.100 gasontvangststations worden gerenoveerd. Vollebergh: ‘Bij iedere vervolgopdracht breiden we onze bibliotheek met detailengineering-ont-werpen verder uit. Hierdoor wordt de kans steeds groter dat we een vliegende start kunnen maken doordat we warmtewisselaars moeten bouwen die MCL al eerder heeft ontworpen. Bovendien zijn dan ook snellere en efficiëntere afspraken met materiaalleveranciers mogelijk. Daardoor kunnen we in de toekomst nog sneller leveren dan nu het geval is.’

SAmENWERKING

Jean benadrukt dat de vervolgopdrachten zeker niet vanzelf komen. ‘Binnen het raamcontract schrijft Gasunie drie mini-tenders uit voor verschil-lende leveranciers. We moeten dus steeds de hoogste kwaliteit én de beste aanbieding leveren om het werk binnen te halen.’De renovatie van de gasontvangststations is een mooi voorbeeld van de samenwerking tussen de verschillende bedrijven van de groep. Zo zorgt H.J.Mertens onder meer voor vervanging van verouderde apparatuur, terwijl A.Hak Industrie verantwoordelijk is voor aanpassingen van het ondergrondse leidingensysteem.Mechanical Contracting Limburg (MCL) levert

WAT IS EEN WARmTEWISSElAAR?

Een warmtewisselaar is een apparaat dat warmteoverdracht van het ene medium (bijvoorbeeld gas, vloeistof, lucht, water) naar het andere verzorgt. Het kan dus gebruikt worden om een stof op te warmen of te koelen. Gasunie gebruikt de warmtewisselaars van MCL om het gas dat onder hoge druk naar de gasontvangststations gaat op te war-men. Als het gas uit het gasontvangststation komt, is de druk zodanig gereduceerd dat het geschikt is voor het regionale of lokale gasnet. Het apparaat is onder meer opge-bouwd uit pijpplaten, condensorbuizen, keerkasten, mantels en verschillende aansluitin-gen voor het leidingennetwerk.


25a.hakpark magazine oLIE & GAS

Intelligent cameratoezicht

BedRIJVeNteRReIN VIJFSLuIzeN HeeFt PRIMeuR

Bedrijventerrein Vijfsluizen in Schiedam heeft in april een nieuw, innovatief camerasysteem in gebruik genomen. All-in-View werd ontwikkeld

door A.Hak telecom, Kaal Masten, SmarterVision en trigion en zorgt er onder meer voor dat ondernemers aanzienlijk kunnen besparen

op de kosten voor mobiele surveillance.

‘De ondernemers op het bedrijventerrein hebben de Nederlandse primeur van het All-in-View came-rasysteem’, licht Raymond Buitenhuis van A.Hak

Telecom, verantwoordelijk voor diensten productinnovaties, het vernieuwende project toe. Het revolutionaire concept com-bineert intelligent video-datamanagement met een camera die een gebied van 360 graden kan bestrijken. Een groot verschil met conventionele camera’s die immers veel minder laten zien aan het beveiligingspersoneel in een meldkamer.Het project is het gevolg van een intensieve samenwerking tus-sen verschillende bedrijven. Zo ontwikkelde A.Hak Telecom met partner SmarterVision (voorheen DySI Analytics) onder meer de hardware van het systeem, terwijl Kaal Masten het ontwerp en de productie van de multifunctionele masten voor haar rekening nam. Daarnaast verzorgde A.Hak Telecom de aanleg van een glasvezelnetwerk waardoor het All-in View systeem grote hoeveelheden data aankan. Voor de andere masten met conventionele camera’s heeft A.Hak Telecom een draadloos netwerk aangelegd.

vEEl BElANGSTEllING

‘op het bedrijventerrein staan inmiddels tien masten’, vertelt Buitenhuis. ‘Eén daarvan, voor de deur van het beveiligingsbe-drijf Trigion, is uitgerust met het All-in-View camerasysteem. Een uitontwikkeld prototype dat als showcase dient voor alle partners in het project. Potentiële klanten kunnen zo met eigen ogen zien hoe het systeem werkt en welke voordelen het met zich meebrengt.’Een jaarlijkse besparing op de kosten voor mobiele surveillance is er een van. ‘In deze crisistijden uiteraard een interessante propositie’, aldus Buitenhuis. ‘Er is dan ook veel belangstelling voor het systeem en er lopen momenteel een aantal veelbelo-vende offertes.’

NIEuWE mARKTEN

ook binnen de A.Hakpark groep is er interesse. Zo beveiligt A.Hak Telecom twee terreinen waar A.Hak Leidingbouw actief is. Daarnaast ziet Buitenhuis ook volop kansen in nieuwe markten, zoals in de verhuur en bij evenementen. ‘Crowd con-trol staat hoog op de agenda bij alle organisatoren van grote evenementen sinds er een paar calamiteiten zijn geweest. Het All-in-View systeem zorgt voor ogen over de grote mensen-stroom waardoor agenten en veiligheidsmensen veel efficiënter kunnen worden ingezet om de veiligheid van de bezoekers te vergroten. ook op parkeerterreinen en in binnensteden, eigen-lijk overal waar camera’s hangen, is het systeem toepasbaar.’

26 CoMMuNICATIE a.hakpark magazine

mobiliteit is belangrijk, maar staat op gespannen voet met zorg voor het milieu. Autokilometers en draaiuren van machines kosten bovendien tijd en geld. Binnen A.Hakpark proberen we dan ook kosten te besparen en CO2-uitstoot te reduceren door bewust om te gaan met mobiliteit.

Technische en organisatorische maatregelen dragen bij aan de beperking van de nadelige gevolgen van mobiliteit. Maar de meest bepalende succesfactor is gedrag. De A.Hakpark-bedrijven zijn daarom niet alleen beleidsmatig met dit onderwerp bezig. Medewerkers worden met eenvoudige tips aangespoord om waar mogelijk hun gedrag te veranderen.

Regelmatig controleren op bandenspanning is een voorbeeld van zo’n simpele tip met relatief veel resultaat. Rijden met de juiste banden-spanning is veiliger en bespaart tot vijf procent in het brandstofverbruik. ook mensen die vooral op kantoor werken, kunnen bijdragen. onder andere door vergaderingen op een centrale plaats te plannen. A.Hakpark beschikt verspreid over het land over verschillende locaties. Wie het handig organiseert, kan dus altijd wel ergens op een ‘eigen’ plek terecht.

ook wie zich netjes gedraagt op de weg, levert op vele fronten een positieve bijdrage. op vrijdag-middag wil de gemiddelde weggebruiker het gaspedaal wel eens wat verder intrappen. Terwijl naar huis rijden met de toegestane snelheid veiliger is, brandstof bespaart, bekeuringen voorkomt en geen onnodige imagoschade veroorzaakt.

Bewust mobiel spaart milieu en geld

Nieuwe projecten a.Hak Electron

A.Hak Electron scoorde in de zomerperiode een drietal nieuwe projecten op het gebied van bovengrondse hoogspanningsverbin-dingen waaraan de komende maanden wordt gewerkt. Opdrachtgever is in alle drie de gevallen TenneT TSO.

op de hoogspanningslijn Harculo – Zwolle Sekdoorn worden hogetemperatuurgeleiders gemonteerd. Door de bestaande geleiders in de acht aanwezige circuits te vervangen, kan er via dezelfde verbinding meer energie getransporteerd worden en is de lijn weer klaar voor de toekomst. Bij een hoger energietransport zullen de geleiders normaliter meer uitzetten en daardoor dieper komen te hangen. Een hogetemperatuurgeleider is minder gevoelig voor de warmteontwikkeling die optreedt en komt minder diep te hangen. Medewerkers van TenneT TSo en A.Hak Electron worden samen opgeleid voor de montage door de geleiderleverancier.

De 110kV hoogspanningsverbinding tussen Zwartsluis en Vollenhoven wordt in verband met een toenemende energiebehoefte en leverings-zekerheid uitgebreid met een extra circuit. Daarnaast krijgt de volledige verbinding groot onderhoud.

Het 380kV schakelstation Hoek van Holland wordt ter hoogte van de Maeslantkering aange-past. Door het inpassen van seriespoelen wordt het schakelstation geschikt gemaakt voor de toenemende energiebehoefte in de regio. Na de realisatie van de aanpassingen aan het schakelstation dient de hoogspanningslijn opnieuw aangesloten te worden. Hiervoor gaat A.Hak Electron de fasegeleiders demonteren en compleet nieuwe geleiders monteren.

27a.hakpark magazine KoRTJES

Precisiewerk aan slagaders BP

In de Rotterdamse haven werkt A.Hak Industrie aan het piggable maken van de ‘slagaders’ van de BP Raffinaderij Rotterdam (BPRR). de leidingen vervoeren ruwe olie van de Maasvlakte olie terminal (Mot) naar de raffinaderij.

TEKST Richard van Santen

FoToGRAFIE Maarten van der Voorde

oLIE a.hakpark magazine28

De twee 42” leidingen zijn zo belangrijk omdat ze de hoofdaanvoer van ruwe olie naar de raffinaderij vormen. Ze zijn in de

jaren zeventig aangelegd in een zinker onder het Beerkanaal, zo’n 25 meter onder het waterop-pervlak.Aan de westoever komen de leidingen omhoog op het terrein van het Loodswezen. De leidingen zijn voorzien van een T-stuk waarna ze hun route vervolgen langs de kade van het kanaal in de richting van BPRR. Dit T-stuk maakt het onmo-gelijk om de leidingen over de volledige lengte te inspecteren.

De ‘intelligent pig’ een apparaat vol elektronica dat door de buis gaat om deze te inspecteren, kan de scherpe draai in het T-stuk niet maken. De T-stukken worden daarom vervangen door ruime bochten, waarna de leidingen wel inspec-teerbaar ofwel ‘piggable’ zullen zijn.

lOODSWEzEN

BPRR volgt de vorderingen van A.Hak Industrie op de voet. Tijdens de werkzaamheden mag de toevoercapaciteit vanuit de MoT niet vermin-deren. Er moet dus altijd een leiding in gebruik blijven. ook met de ‘buren’, het Loodswezen,

worden gedurende het project nauwe contacten onderhouden. De leidingen liggen deels onder het helikopterplatform van het Loodswezen. De helikopter wordt ingezet bij de binnenkomst van schepen in de haven maar ook voor reddings-werkzaamheden.om ervoor te zorgen dat de heli in gebruik kan blijven is het platform 70 meter verplaatst. Wanneer de helikopter wordt ingezet, gelden de luchthavenregels en wordt het werk even stilge-legd. Zoals op de foto te zien is, geldt dat niet voor het scheepvaartverkeer. Dat gaat gewoon door tijdens de werkzaamheden.

29a.hakpark magazine oLIE

BEVERWIJK 144

96

1.250

350

970

1.200

980

745

35147

1.141

1.244

129

72

75

593

90147

72

126

124

688

1.029

893

952

915

HAARLEM

AMSTERDAM

AMSTELVEEN

LEIDEN

BENTHUIZEN

ALPHEN AAN DEN RIJN

Boren tussenBeverwijk en

Benthuizen

A.Hakpark-bedrijven leggen voor Gasunie een gastransport-leiding aan van Beverwijk naar Benthuizen. Hiermee zijn ze verantwoordelijk voor tweederde deel van het tracé Bever-wijk – wijngaarden, het sluitstuk van de Gasrotonde. Naast hoofdaannemer A.Hak Leidingbouw heeft vooral boorbedijf A.Hak drillcon het druk. Van de 60 kilometer die A.Hakpark bouwt, wordt maar liefst 14 kilometer sleufloos aangelegd. daarbij worden verschillende technieken ingezet.

Microtunneling wordt al jarenlang toegepast en kenmerkt zich door het gebruik van een ge-sloten front of boorschild. Er wordt daarom ook van gesloten fronttechniek of schildboren ge-sproken. Het boorschild is waterdicht. Hierdoor is het niet noodzakelijk om het grondwater over de gehele lengte van het boortracé te verlagen. Alleen de pers- en ontvangstkuipen dienen een droge werkomgeving te bieden. Dat maakt deze techniek uitermate geschikt voor boringen onder de grondwaterstand. Bij microtunneling wordt met een tunnelboormachine gewerkt. Deze wordt door middel van perscilinders van een perskuip naar een ontvangstkuip geperst.

1

2

3

mICROTuNNElING (SCHIlDBOREN)

lEGENDA

Microtunneling, 144 meter

Hdd-boring, 970 meter

direct Pipe-boring, 593 meter

144

970

593

30 GAS a.hakpark magazine

1

2

3

1

2

3

Horizontaal gestuurd boren (horizontal direc-tional drilling of Hdd) is een sleufloze techniek voor de aanleg van ondergrondse infrastructuur. een groot voordeel van deze methode is de zeer goede bestuurbaarheid van de boring. met verschillende meetsystemen kan de positie van de boorkop vrijwel continu worden bepaald. a.Hak drillcon beschikt over de modernste meetsyste-men in de branche en kan door de inzet van eigen GPS-apparatuur, de boringen bovendien in eigen beheer uitzetten en inmeten. de Hdd-techniek kan vanaf het maaiveld worden uitgevoerd. Bo-vendien is het mogelijk om een boring zowel hori-zontaal als verticaal in een boogstraal te sturen.

De direct pipe-techniek is een nieuw ontwik-kelde boormethode die de gesloten fronttechniek combineert met horizontaal gestuurd boren. de productbuis wordt hierbij direct in de boortunnel ingevoerd. de boortunnel wordt gemaakt door een tunnelboormachine (tBm) die direct aan de productbuis is vastgelast. de buis met tBm wordt voortgeduwd door een Pipe thruster. deze klemt zich om de buis en levert met behulp van twee cilinders een perskracht van 500 ton of meer. Het meest opvallende kenmerk van de direct pipe-methode is dat er alleen aan de intredezijde een groot werkterrein nodig is, waardoor het milieu aanzienlijk minder wordt belast.

HORIzONtAAL gestUURd BOReN

dIReCt pIpe-metHOde

a.hakpark magazine GaS 31

‘Hollandser wordt het niet’zegt de FOtOgRAAF

De zomer van 2013 was een seizoen van uitersten. Dat bleek wel uit de journaals op televisie. Elke avond hadden de weermannen en –vrouwen wel weer een ander interes-sant weetje. In bepaalde delen van het land liep het neerslagtekort op tot zorgwekkende hoogten. Elders was tijdens een kort maar hevig noodweer genoeg regen gevallen voor een hele maand. Tot ver in juni kwam er op grote schaal nachtvorst voor en enige weken later leek het erop dat het warmterecord zou gaan sneuvelen. Die zonovergoten dagen met helderblauwe luchten komen wel goed van pas wanneer er foto’s gemaakt moeten worden voor een zomermagazine. Tenminste, dat zou je denken, maar fotografen hebben daar vaak heel andere ideeën over.

‘Mensen zijn altijd bezorgd over het weer wanneer ze weten dat ik langskom. Ze kijken al zorgelijk wanneer het een beetje bewolkt is of ze staan juist te glunderen wanneer er geen wolkje aan de hemel is. Terwijl ik veel liever hier en daar een wolkje heb dan een knal-blauwe lucht. Bij onbewolkt weer vind ik het licht veel te hard en zijn de schaduwen vaak hinderlijk. De dag waarop ik de foto voor deze cover maakte, vind ik een voorbeeld van een ideale fotodag. Met mooi natuurlijk gefilterd licht. En kijk eens naar die prachtige wolken-lucht. Hollandser wordt het niet.’

Maarten van der VoordeFReeLANCe FOtOgRAAF

Meer Hollandse luchten vanaf pagina 19.

tYNAARLO, JULI 2013

Aanleg Norgron-leiding voor NAM

Documents

A hakpark magazine zomer 2013