ĐƯA TẤM GƯƠNG TẤM GƯƠNG ĐẠO ĐỨC HỒ CHÍ MINH

SAÙNG KIEÁN KINH NGHIEÄM TRONG DAÏY HOÏC

SÔÛ GIAÙO DUÏC – ÑAØO TAÏO ÑOÀNG NAI

TRÖÔØNG THPT THOÁNG NHAÁT A

---------- ( ( ( ----------

SAÙNG KIEÁN KINH NGHIEÄM

TÍCH HÔÏP GIAÙO DUÏC TÖ TÖÔÛNG, ÑAÏO ÑÖÙC HOÀ CHÍ MINH

TRONG MOÂN GIAÙO DUÏC COÂNG DAÂN

LÔÙP 12 - TRUNG HOÏC PHOÅ THOÂNG

Ngöôøi thöïc hieän: Nguyeãn Ñaêng Khoa

Coù ñính keøm:

Moâ hình Phaàn meàm Phim aûnh Hieän vaät khaùc

TÍCH HỢP GIÁO DỤC TƯ TƯỞNG, ĐẠO ĐỨC HỒ CHÍ MINH

TRONG MÔN GIÁO DỤC CÔNG DÂN LỚP 12 TRUNG HỌC PHỔ THÔNG

I/- LÝ DO VIẾT ĐỀ TÀI:

Hưởng ứng cuộc vận động “ Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” do Bộ Chính trị và Ban thường vụ tỉnh ủy phát động, mọi ban ngành đoàn thể trong cả nước nói chung và ở tỉnh Đồng Nai nói riêng tích cực thi đua thực hiện bằng nhiều hình thức khác nhau. Đối với ngành giáo dục, chúng ta cũng cũng kêu gọi thầy và trò ra sức thi đua hưởng ứng cuộc vận động lớn này. Bên cạnh việc các tổ chức, đoàn thể trong mỗi nhà trường đề ra các hình thức để tiến hành hưởng ứng cuộc vận động như: thi viết; thi kể chuyện, thuyết trình về tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh… nhà trường còn kêu gọi tất cả mọi người trên cương vị của mình hãy học tập và làm theo tấm gương của Bác.

Bản thân tôi là một giáo viên đang giảng dạy bộ môn Giáo dục công dân trong nhà trường, tôi nghĩ mình phải làm gì để tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh đến với các em học sinh không chỉ thông qua những hình thức giáo dục của các đoàn thể, mà nó được thấm vào các em qua các bài học của môn Giáo dục công dân.

Để thực hiện được điều này, tôi nhận thấy, bộ môn Giáo dục công dân trong trường trung học phổ thông là một bộ môn có nhiều điều kiện thuận lợi để có thể lồng ghép những tư tưởng, đạo đức Hồ Chí Minh vào giảng dạy. Bên cạnh các hoạt động hết sức sôi nổi của các ban ngành đoàn thể cũng như của tất cả thầy và trò bằng nhiều hình thức khác nhau, nhà trường còn có một thư viện lớn với nhiều tài liệu tham khảo nói về cuộc đời và sự nghiệp của Hồ Chủ tịch để giáo viên và học sinh cùng nghiên cứu, học tập. Đặc biệt, đây là một trong những chủ trương lớn của Ngành, thực hiện nghị quyết của T.W Đảng về chiến lược con người: Đào tạo ra một lớp người mới có phẩm chất đạo đức cách mạng, có năng lực, đáp ứng được nhu cầu hiện đại hóa, công nghiệp hóa đất nước trong giai đoạn hiện nay. Chủ trương này đang được triển khai thực hiện sôi nổi trên khắp cả nước, đây cũng là một điều kiện thuận lợi để giáo viên các bộ môn nói chung và giáo viên môn giáo dục công dân nói riêng có cơ sở thực hiện tốt chuyên đề.

Trong trường học phổ thông các em học sinh được tìm hiểu về Hồ Chí Minh không nhiều lắm, hầu như chỉ thông qua bộ môn văn học và các hoạt động ngoại khóa do trường tổ chức. Trong khi đó, để làm theo tấm gương của Bác thì các em phải hiểu và nắm được tư tưởng đạo đức của Bác ở nhiều vấn đề, lĩnh vực khác nhau trong đời sống xã hội. Qua đó, biến tư tưởng đạo đức đã học tập được ở Bác thành những hành động, những việc làm cụ thể của mình. Chính vì vậy, tôi cố gắng tìm hiểu qua các tác phẩm, tài liệu, phim ảnh… nói về thân thế, sự nghiệp và cuộc đời của Bác phù hợp với nội dung kiến thức của từng phần, từng ý trong mỗi bài học của các khối lớp để có thể đưa vào chương trình giảng dạy của môn Giáo dực công dân.

Trong quá trình tôi thực hiện đề tài này tôi luôn có sự giúp đỡ của các bạn đồng nghiệp trong trường, cũng như sự ủng hộ, khuyến khích động viên của các cấp lãnh đạo vì vậy tôi đã cố gắng nghiên cứu tài liệu và sử dụng công nghệ thông tin để giảng dạy làm cho tiết học đạt hiệu quả tốt hơn.

II/- THỰC TRẠNG KHI TIẾN HÀNH THỰC HIỆN ĐỀ TÀI

1/- Thuận lợi

1.1/- Một số thuận lợi khách quan

Khi nhắc đến Chủ tịch Hồ Chí Minh, là người Việt Nam thì không ai là người không biết đến. Với các em học sinh khi còn học bậc tiểu học, hình ảnh Bác Hồ đã được khắc sâu vào tâm trí các em qua các bài tập đọc, qua các mẩu chuyện… dần dần các em hiểu sâu sắc hơn về Bác qua “Thư Bác Hồ gửi học sinh nhân ngày khai trường”, qua 5 điều Bác Hồ dạy thiếu niên nhi đồng…, qua các câu chuyện kể về các đức tính của Bác và qua các bài học đạo đức ơ bậc tiểu học và trung học cơ sở. Từ đó các em hiểu: Bác không chỉ là vị lãnh tụ muôn vàn kính yêu của dân tộc mà còn là một anh hùng giải phóng dân tộc, danh nhân văn hóa của thế giới.

Khi thực hiện đề tài, đây không chỉ là mục đích của cá nhân trong giảng dạy mà còn là việc thực hiện hưởng ứng cuộc vận động lớn của Ban chấp hành Trung ương, của Bộ Chính trị, của Ban thường vụ Tỉnh ủy tỉnh và Sở Giáo dục - Đào tạo Đồng Nai về việc: “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”. Chính vì vậy mọi tầng lớp nhân dân, cũng như các tổ chức ban ngành, đoàn thể trong cả nước có rất nhiều hoạt động diễn ra hết sức sôi nổi, đặt biệt là các hoạt động của thầy và trò trong nhà trường, đây cũng là một yếu tố thúc đẩy tôi trong việc thực hiện đề tài.

1.2/- Những thuận lợi riêng của bộ môn Giáo dục công dân

Khi thực hiện việc tìm hiểu về tư tưởng, đạo đức Hồ Chí Minh để có thể đưa vào giảng dạy lồng ghép trong bộ môn Giáo dục công dân lớp 12, tôi nhận thấy hầu như tất cả các nội dung kiến thức của chương trình đều được thể hiện trong tư tưởng và đạo đức của Người qua các tài liệu tham khảo, các mẩu chuyện ngắn và các thước phim tư liệu.

Trong trường THPT thì môn Giáo dục công dân nói chung và chương trình giáo dục công dân lớp 12 nói riêng là môn học nhằm cung cấp cho các em một số kiến thức về chuẩn mực đạo đức, kiến thức về pháp luật. Vấn đề này lại được thể hiện hết sức rõ nét trong tư tưởng và đạo đức của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Chính vì vậy việc đưa tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh lồng ghép vào giảng dạy ở bộ môn Giáo dục công dân là thích hợp và thuận lợi nhất.

2/- Khó khăn

Tài liệu tham khảo về Hồ Chí Minh là rất nhiều, để lựa chọn được những nội dung phù hợp để đưa vào từng bài, từng ý đòi hỏi giáo viên phải tốn nhiều công sức và thời gian tìm tòi nghiên cứu, chọn lọc ở nhiều tài liệu khác nhau. Hơn nữa, những nội dung đưa vào phải đa dạng phong phú, nhiều thể loại khác nhau để tránh sự nhàm chán, đơn điệu, gượng ép điều này khiến giáo viên gặp không ít khó khăn.

Khi đưa những tư liệu thông tin về tranh ảnh, phim tài liệu hay những thông tin lấy từ mạng Internet vào trong bài dạy đòi hỏi giáo viên phải biết sử dụng công nghệ thông tin, đây là một trong những khó khăn chung đối với giáo viên giảng dạy các bộ môn xã hội, vì giáo viên phải biết sử dụng một số phần mềm để xử lý lại tranh ảnh khi nó quá mờ, quá cũ hay cắt các đoạn phim theo đúng ý muốn để tránh lãng phí thời gian trên lớp cũng như làm cho học sinh đi đúng hướng giáo viên đã định ra.

III/- NỘI DUNG CHÍNH CỦA CHUYÊN ĐỀ

1/- Cơ sở lý luận

Chủ tịch Hồ Chí Minh là vị lãnh tụ muôn vàn kính yêu của dân tộc ta và là một anh hùng giải phóng dân tộc, một danh nhân văn hóa thế giới. Khi nói về Người, chúng ta không chỉ nói tới công lao mà Người đã hy sinh cho dân tộc và cho nền hòa bình thế giới mà chúng ta còn nói nhiều tới cái “Đức” ở trong con người của Bác. Khi nói về Người thì không một bài ca, một bài thơ hay một tác phẩm nào có thể ngợi ca lên hết được, bởi Hồ Chí Minh là một tấm gương lớn về tư tưởng, đạo đức, cho các thế hệ con cháu chúng ta mãi mãi noi theo.

Ngày 27-3-2003 Ban Bí thư Trung ương Đảng khóa IX đã ra Chỉ thị số 23-CT/TW về việc: “đẩy mạnh nghiên cứu, tuyên truyền, giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh trong giai đoạn mới”; Thực hiện Chỉ thị 06-CT/TW ngày 3-10-2006 của Bộ Chính trị và Thông tri 19-TT/TU ngày 22-1-2007 của Ban thường vụ Tỉnh ủy về việc triển khai thực hiện cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”, mọi tầng lớp nhân dân, cũng như các ban ngành, đoàn thể trong cả nước cùng hăng hái thi đua thực hiện bằng nhiều hình thức khác nhau. Thực hiện cuộc vận động lớn này trường THPT Thống Nhất A đã có nhiều hoạt động diễn ra trong cả học sinh và giáo viên. Chính vì vậy việc tìm tòi những tư tưởng, đạo đức của Chủ tịch Hồ Chí Minh phù hợp với nội dung của từng môn học, bài học… để có thể lồng ghép vào giảng dạy là điều hết sức cần thiết. Đây cũng là một bước hết sức quan trọng để các em “học tập” theo tấm gương Hồ Chí Minh, đặc biệt là trong vai trò của người học sinh các em biết mình phải “làm” theo tấm gương Hồ Chí Minh như thế nào. Hơn nữa đây cũng là những kiến thức cơ bản giúp cho các em sau này được học bộ môn “Tư tưởng Hồ Chí Minh” trong các trường Đại học và Cao đẳng sẽ có nhiều thuận lợi hơn.

2/- Những nội dung về tấm gương tư tưởng, đạo đức Hồ Chí Minh cần đưa vào để giảng dạy, giáo dục học sinh trong môn Giáo dục công ở bậc trung học phổ thông

- Tư tưởng đạo đức của Người là tấm gương yêu nước sâu sắc, trọn đời phấn đấu hi sinh vì độc lập tự do dân tộc, vì sự nghiệp giải phóng đất nước, giải phóng giai cấp, giải phóng con người và nhân loại.

- Tư tưởng đạo đức của Người là tấm gương của ý chí và nghị lực tinh thần to lớn, vượt qua mọi thử thách khó khăn để đạt được mục đích cách mạng.

- Tư tưởng đạo đức của Người là tấm gương tuyệt đối tin tưởng vào sức mạnh của nhân dân.

- Tư tưởng đạo đức của Người là tấm gương của một con người nhân ái, vị tha, khoan dung, nhân hậu, hết mực vì con người.

- Tư tưởng đạo đức của Người là tấm gương về một phong cách giản dị, đức tính cần kiệm, liêm chính, chí công vô tư, coi khinh sự xa hoa, không ưa những nghi thức trang trọng, suốt đời người sống trong sạch, vì dân, vì nước, vì con người, không gợn chút riêng tư. Người đã đề ra tư cách người cách mạng cho cán bộ, đảng viên và tự mình gương mẫu thực hiện.

- Học tập nội dung tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh và thực hiện làm theo tấm gương tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh trong giai đoạn hiện nay đối với giáo viên là ngoài việc bản thân tự học tập rèn luyện, còn tổ chức giáo dục học sinh cùng học tập và thực hiện sao cho nội dung cuộc vận động được áp dụng vào cuộc sống một cách triệt để nhất.

2.1- Để giáo dục nội dung thứ nhất: Đó là giáo dục lòng yêu nước sâu sắc, cần quán triệt những nội dung của chủ nghĩa yêu nước trong giai đoạn mới, nêu cao tinh thần yêu nước, lòng tự tôn dân tộc, tự hào về truyền thống anh hùng bất khuất của dân tộc, truyền thống lịch sử vẻ vang bốn ngàn năm văn hiến của dân tộc ta, về cái giá của cuộc sông thanh bình hôm nay, vì độc lập, vì tự do, vì chủ quyền dân tộc, vì tương lai mai sau mà triệu triệu người đi trước đã ngã xuống để bắc cầu cho dân tộc ta bước lên đài chiến thắng vinh quang. Và để chiến thắng, toàn dân tộc đã phát huy sức mạnh đoàn kết dân tộc kết hợp với sức mạnh thời đại.

- Hiểu và hành động thể hiện lòng yêu nước cũng là lương tâm trách nhiệm của mỗi người dân Việt Nam, nhất là những học sinh lớp 12 sắp rời ghế nhà trường để bước vào đời, xây dựng đất nuớc. Để thực hiện công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa, đòi hỏi các em phải kiên trì bền bỉ học tập theo lời dạy của Bác:

Không có việc gì khó

Chỉ sợ lòng không bền

Đào núi và lấp biển

Quyết chí cũng làm nên

- Bên cạnh đó cần giáo dục cho học sinh nhận thức sâu sắc hơn, đầy đủ hơn nội dung yêu nước hiện nay là yêu chủ nghĩa xã hội, là trung thành vô hạn với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc, bảo vệ độc lập chủ quyền toàn vẹn lãnh thổ, bảo vệ nền văn hóa dân tộc, bảo vệ đảng, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, bảo vệ nhân dân, bảo vệ lợi ích của tổ quốc, nêu cao cảnh giác trước những âm mưu diễn biến hòa bình và các thế lực thù địch, lợi dụng tôn giáo, tín ngưỡng để chia rẽ khối đại đoàn kết toàn dân, chia rẽ nhân dân với Đảng, kích động chống phá sự nghiệp cách mạng của toàn Đảng, toàn dân ta. Giáo dục lòng trung với nước là phải rèn luyện được cái đức hiếu với dân, tôn trọng, phát huy quyền làm chủ của nhân dân, hết lòng hết sức phục vụ nhân dân, chăm lo cho đời sống của dân. Muốn vậy, học sinh lớp 12 càng phải kiên trì và khẩn trương hơn trong nhiệm vụ học tập, phải có ý chí tự lực tự cường và hợp tác bè bạn, vươn lên làm chủ kiến thức, tăng cường ứng dụng thực hành,quyết tâm cùng nhân dân vượt mọi khó khăn đưa đất nước sớm thoát khỏi tình trạng nghèo nàn lạc hậu, góp phần “xây dựng đất nước ta đàng hoàng hơn to đẹp hơn”.

- Yêu nước còn là tinh thần đoàn kết mọi tầng lớp nhân dân trên đất nước. Đoàn kết chính là sức mạnh, là nguyên nhân của mọi thắng lợi của dân tộc ta nên mọi người phải luôn luôn giữ gìn tinh thần đoàn kết, nhất là tầng lớp thanh niên học sinh. Phải đoàn kết toàn dân, đoàn kết trong Đảng, trong cơ quan đơn vị, trong lớp học và trong trường, trong địa phương nơi cư trú. Nêu cao cảnh giác và kiên quyết đấu tranh không khoan nhượng đối với nhũng kẻ thù địch cơ hội lợi dụng chia rẽ khối đại đoàn kết với kẻ bài xích dân tộc, kể cả những thành phần tự ti dân tộc.

- Yêu nước còn là có tinh thần trách nhiệm cao đối với công việc được phân công và làm việc với lương tâm nghề nghiệp trong sáng. Đối với học sinh lớp 12, nhiệm vụ được phân công là học tập tốt, rèn luyện đạo đức theo tư tưởng tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, phát huy truyền thống hiếu học, tôn sư trọng đạo, kiên trìbền bỉ vượt mọi khó khăn, quyết chí học thành tài, để ra nghề cống hiến nhiều nhất cho đất nước. Mọi sự lười biếng,bảo thu, trì trệ, lười học tập là trái với truyền thống đạo lí dân tộc,trái với tứ tưởng yêu nước của Hồ Chí Minh.

- Yêu nước còn là trung với nước hiếu với dân nghĩa là giải quyết đúng đắn các mối quan hệ cá nhânvà tập thể,giữa gia đình và xã hội, giữa trách nhiệm ,nghĩa vụ và quyền lợi,sẵn sàng đặt lợi ích tập thể lên trên lợi ích cá nhân, việc gì có lợi cho tập thể cho nước cho dân thì quyết chí làm nhược bằng có hại thì quyết không làm

2.2- Tiếp theo, cần giáo dục cho học sinh học tập nội dung thứ hai là: Thực hiện đúng lời dạy “Cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư”, nêu cao phẩm giá con người Việt Nam trong thời kì mới.

- Đó là: Mỗi học sinh cần phải chuyên cần, kiên trì, bền bỉ, tích cực học tập và lao động một cách sáng tạo, học tập, lao động có hiệu qua, có năng xuất, biết quí trọng của công biết tôn trọng sức lao động và thành quả lao động của người khác, sử dụng có hiệu quả vật tư tiền vốn tài sản nguyên liệu của nhà nước vào việc công một cách hợp lí, tiết kiệm, đúng nguyên tắc, tạo thành quả cao

- Cần tập trung ý chí sức mạnh vào việc công không tính toán cá nhân, chống lối sống thực dụng, giành giật lợi ích cho mình, việc dễ thì làm việc khó đùn đẩy cho người khác, không chạy theo danh vọng tiền tài địa vị hoặc lạm dụng chức quyền để giành giật lợi ích riêng.

- Thẳng thắn, trung thực bảo vệ chân lí, bảo vệ đường lối,quan điểm của đảng, bảo vệ người tốt, chống mọi biểu hiện vô liêm bất chính, tiêu cựcvà loại bỏ chúng ra khỏi đời sống xã hội.

2.3- Nội dung thứ ba là: Giáo dục các em nâng cao ý thức dân chủ và kỉ luật, gắn bo tập thể, với nhân dân, vì nhân dân phục vụ.

- Mỗi người phải đặt mình trong tổ chức, trong tập thể lớp ,trường,các tổ chức đoàn thể xã hội và tuân thủ, phục tùng tổ chức, phải tôn trọng nội qui qui chế, tôn trọng nguyên tắc, pháp luật, kỉ cương. Sống và làm việc theo hiến pháp và pháp luật. Mọi biểu hiện cửa quyền hách dịch,chia rẽ kéo bè kéo cánh làm rối loạn tập the, rối loạn kỉ cương phép nước đồng nghĩa với phá hoại đất nuớc.

- Mỗi người dù ở cương vị nào, kể cả khi đang là học sinh hay sau này khi học thành nghề cũng phải gần dân, học dân, có trách nhiệm với dân, phải trăn trở và thấy trách nhiệm của mình khi dân còn đói nghèo. Không chỉ sẻ chia và đồng cam, cộng khổ với nhân dân, còn phải phát huy sức mạnh của dân, tổ chức, động viên, lãnh đạo nhân dân chiến đấu thoát khỏi đói nghèo, Nhân dân là người thầy ngiêm khắc và nhân ái, luôn luon đòi hỏi cao ơ cán bộ, đảng viên,đồng thời cũng sẵn lòng giúp đỡ cán bộ, đảng viên hoàn thành nhiệm vụ,

- Mỗi người phải coi trọng phê và tự phê bình, nói thẳng nói thật, để mình, đồng chí mình nhận ra khuyết điểm và quyết tâm sửa chữa mới tiến bộ. Vì phê bình là để xây dựng tốt mối quan hệ đồng chí đồng nghiệp, quan hệ xã hội ngày càng lành mạnh trong sáng, có tình có lí. Tránh mọi biểu hiện lợi dụng dân chủ đả kích chia rẽ, làm rối ren nội bộ.

2.4- Nội dung thứ tư cần giáo dục học sinh là: Giáo dục các em phát huy chủ nghĩa yêu nước gắn liền với tinh thần quốc tế vô sản trong sáng.

- Giáo dục học sinh phát huy tinh thần đoàn kết, hữu nghị giữa các dân tộc trong điều kiện toàn cầu hóa, chủ động tích cực hội nhập quốc tế trên mọi lĩnh vực, nhất là vấn đề kinh tế: kinh tế thị trường tiến tối nền kinh tế tri thức.

- Giáo dục hướng nghiệp cho các em các ngành nghề và học nghề để tập làm kinh tế, vừa học vừa làm, biết yêu quí lao động và làm giàu chính đáng vì một người dân giàu góp phần làm cho nước mạnh. Làm cho các em hiểu: Việt Nam sẵn sàng làm bạn, đối tác tin cậy với các quốc gia trên thế giới, phấn đấu vì mục tiêu dân giàu nước mạnh xã hội công bằng dân chủ văn minh, phấn đấu vì độc lập, hòa bình, hợp tác và hữu nghị cùng phát triển với các quốc gia trên thế giới .

- Bên cạnh đó còn giáo dục các em biết hòa nhập văn hóa thế giới nhưng phải tiếp thu một cách có chọc lọc, tiếp thu những tinh hoa của văn hóa các dân tộc trên thế giới nhưng cũng phải biết giữ gìn bản sắc văn hóa của dân tộc ta. Bởi mất văn hóa là mất nuớc. Giữ gìn bản sắc văn hóa Việt Nam chính là giữ gìn truyền thống văn hiến ngàn năm của dân tộc, truyền thống đấu tranh chống ngoại xâm, truyền thống hiếu học ,tôn sư trọng đạo, các giá trị văn hóa vật thể và phi vật thể của dân tộc. Giữ gìn truyền thống gia đình ông bà cha mẹ mẫu mực con cháu hiếu thảo, giữ thuần phong mĩ tục của dân tộc Việt…, giữ gìn các mối quan hệ hàng xóm láng giềng “Tắt lửa tối đèn có nhau” và các mối quan hệ xã hội: “Lời nói chẳng mất tiền mua. Lựa lời mà nóí cho vừa lòng nhau”; “Một con ngựa đau cả tàu bỏ cỏ” và như lời Bác dặn trước lúc đi xa: “Rằng đã yêu Tổ quốc mình, càng yêu thắm thiết những khúc hát dân ca”, vì đó chính là hồn dân tộc.

* Tóm lại: trên đây là bốn nội dung chính mà mỗi người giáo viên bộ môn giáo dục công dân cần phải tích hợp để giáo dục học sinh một cách hiệu quả và triệt để. Để tích hợp những nội dung trên vào từng bài học cụ thể nhằm giáo dục học sinh đòi hỏi người giáo viên bộ môn giáo dục công dân vừa phải cần cù, chuyên tâm học tập tìm hiểu kiến thức và những câu chuyện kể về Bác trên sach vở báo đài vừa phải đưa nội dung giáo dục vào bài học một cách tự nhiên, linh hoạt, sáng tạo. Sau đây là một số ví dụ cụ thể về tích hợp tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh vào giảng dạy bộ môn giáo dục công dân bậc trung học phổ thông.

3/- Phần hướng dẫn tích hợp giáo dục tư tưởng, đạo đức Hồ Chí Minh trong môn Giáo dục công dân lớp 12 – trung học phổ thông

Tên bài

Địa chỉ tích hợp

Nội dung

tư liệu cần sử dụng

Nội dung

giáo dục & khai thác

Bài 1- Pháp luật và đời sống

Phần 1, mục a

Khi nói về mối quan hệ giữa tự do và pháp luật, Chủ tịch Hồ Chí Minh dạy: “Mỗi người có tự do của mình nhưng phải tôn trọng tự do của người khác. Người nào sử dụng quyền tự do của mình quá mức mà phạm đến tự do của người khác là phạm pháp”.

- Tác dụng Pháp luật trong việc sử dụng quyền tự do của mỗi người?

- Khái niệm pháp luật

Phần 1- mục b

Tại Hội nghị học tập của cán bộ ngành tư pháp (1950), Bác có dạy: “Các cô, các chú là những người giúp cho Chính phủ làm ra Luật, làm sao Luật phải ngắn gọn, chính xác và dễ hiểu thì người dân mới có thể dễ nhớ và hiểu đúng mà làm theo được”.

- Pháp luật cần phải thể hiện rõ đặc trưng gì ?

- Tại sao Pháp luật cần thể hiện rõ đặc trưng này ?

Phần 2-

Khi nói về Nhà nước của Việt Nam, Bác khẳng định: “Bao nhiêu lợi ích đều vì dân. Bao nhiêu quyền hạn đều của dân… Chính quyền từ xã đến chính phủ trung ương đều do dân cử ra… Nói tóm lại, quyền hành và lực lượng đều ở dân”. Khi nói đến pháp luật do Nhà nước dân chủ làm ra, Bác có nói: “Pháp luật của ta là pháp luật thật sự dân chủ vì nó bảo vệ quyền tự do, dân chủ rộng rãi cho nhân dân lao động…”

- Nhà nước dân chủ của Việt Nam là của giai cấp nào?

- Pháp luật do nhà nước làm ra buộc phải mang bản chất gì ?

Bài 2- Thực hiện pháp luật

Phần 2-

Tháng 10 năm 1945, khi giặc đói, giặc dốt và giặc ngoại xâm đang đe dọa nền độc lập non trẻ của chúng ta, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã kêu gọi: “Quốc dân Việt Nam! muốn giữ vững nền độc lập,muốn làm cho dân mạnh, nước giàu, mọi người Việt Nam phải hiểu biết quyền lợi và bổn phận của mình, phải có kiến thức mới có thể tham gia vào công cuộc xây dựng nước nhà…”

- Quyền lợi và trách nhiệm của mỗi công dân luôn gắn liền với nhau, không thể tách rời.

- liên hệ thực tiễn đến vấn đề học tập của học sinh đối với đất nước trong giai đoạn hiện nay.

Bài 4- Công dân bình đẳng trước pháp luật

Phần 1- mục a: Công dân bình đẳng về quyền và nghĩa vụ

Sau cách mạng tháng tám năm 1945, chuẩn bị cho cuộc tổng tuyển cử đầu tiên của nước việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã tuyên bố: “Trong cuộc tổng tuyển cử, hễ là người muốn lo việc nước thì đều có quyền ra ứng cử, hễ là công dân thì đều có quyền đi bầu cử. Không chia gái trai, giàu nghèo, tôn giáo, nòi giống, giai cấp, đảng phái, hễ là công dân Việt Nam thì đều có hai quyền đó”.

- Giáo viên cho học biết bầu cử ứng cử là một trong các quyền của mỗi công dân.

- Qua lời tuyên bố của Bác, HS hiểu thế nào là quyền bình đẳng?

Phần 1- mục b: Công dân bình đẳng về trách nhiệm pháp lí

Trong trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội khóa I, kỳ họp thứ hai (10-1946), Chủ tịch Hồ Chí Minh đã trình bày: “…Chính phủ hiện thời đã cố gắng liêm chính lắm. Nhưng trong Chính phủ, từ Hồ Chí Minh cho đến những người làm việc ở các ủy ban làng hiện đông lắm và phức tạp lắm. Dù sao cũng phải hết sức làm gương và nếu làm gương không xong, thì sẽ dùng pháp luật mà trị – đã trị, đương trị và sẽ trị cho kỳ hết…”.

- Vấn đề bình đẳng về trách nhiệm pháp lý được hiểu ntn?

- Việc xử lý các vi phạm bằng cách nào?

- Học liên hệ thực tế ở trường, địa phương.

Phần 2- Bình đẳng trong hôn nhân và gia đình

Khi nói về quan hệ giữa vợ chồng trong một gia đình Bác có nói: “Nhiều người lầm tưởng đó là một việc dễ, chỉ: hôm nay anh nấu cơm, rửa bát, quét nhà, hôm sau em quét nhà, nấu cơm, rửa bát thế là bình đẳng bình quyền. Lầm to! Đó là cuộc cách mạng khá to và khó. Vì trọng trai khinh gái là thói quen mấy nghìn năm để lại. Vì nó ăn sâu vào đầu óc của mọi người, mọi gia đình, mọi tầng lớp. Phải cách mạng từng người, từng gia đình, đến toàn dân. Dù to, dù khó cũng nhất định thành công”.

- Bình đẳng trong hôn nhân phải hiểu như thế nào mới là đúng?

- Cho HS liên hệ đến gia đình mình đã thực hiện được sự bình đẳng chưa?

Bài 5- Bình đẳng giữa các dân tộc, tôn giáo

Phần 1- Bình đẳng giữa các dân tộc

Trong bức thư gửi Đại hội các dân tộc thiểu số miền Nam tại Plây Cu tháng 4 năm 1946 bác có viết: “Đồng bào Kinh hay Thổ, Mường hay Mán, Gia Rai hay Ê đê, xê Đăng hay Ba Na và các dân tộc thiểu số khác, đều là con cháu Việt Nam, đều là anh em ruột thịt. Chúng ta sống chết có nhau, sướng khổ có nhau, no đói giúp nhau… Sông có thể cạn, núi có thể mòn, nhưng lòng đoàn kết của chúng ta không bao giờ giảm bớt”.

- Quyền bình đẳng giữa các dân tộc.

- Học sinh liên hệ với thực tế tại trường mình và địa phương.

Phần 2- Bình đẳng giữa các tôn giáo

Sau cách mạng tháng Tám năm 1945, ngay trong cuộc họp hội đồng Chính phủ lâm thời ngày 3 tháng 9 năm 1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhấn mạnh: “Thực dân và phong kiến thi hành chính sách chia rẽ đồng bào Lương và đồng bào Giáo để dễ bề thống trị. Tôi đề nghị Chính phủ ta tuyên bố: Tín ngưỡng tự do và tôn giáo đoàn kết”.

- Qua lời phát biểu của Bác ta cần hiểu bình đẳng giữa các tôn giáo như thế nào cho đúng.

- Nhà nước ta thực hiện quyền bình đẳng giữa các tôn giáo nhằm mục đích gì ?

Bài 6- Công dân với các quyền tự do cơ bản

Phần 5- Quyền tự do ngôn luận

Trong Hội nghị của ngành công nghiệp nhẹ ngày 16-1-1965, Bác có nói: “… Cán bộ – từ bộ trưởng, thứ trưởng đến các cán bộ cơ sở – phải xung phong gương mẫu, phải thật thà tự phê bình và hoan nghênh quần chúng phê bình mình. Phải mở rộng dân chủ, phải thật sự phát động quần chúng một cách sôi nổi và liên tục”.

- Công dân có thể thực hiện quyền tự do ngôn luận bằng cách nào?

- Về phía Nhà nước cần phải làm gì để công dân có thể thực hiện tốt quyền này của mình.

Bài 7: Công dân với các quyền dân chủ

Phần 1- mục a: Công dân thực hiện quyền bầu cử

Sau cách mạng tháng tám năm 1945, chuẩn bị cho cuộc tổng tuyển cử đầu tiên của nước việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã tuyên bố: “Trong cuộc tổng tuyển cử, hễ là người muốn lo việc nước thì đều có quyền ra ứng cử, hễ là công dân thì đều có quyền đi bầu cử. Không chia gái trai, giàu nghèo, tôn giáo, nòi giống, giai cấp, đảng phái, hễ là công dân Việt Nam thì đều có hai quyền đó”.

Theo như tuyên bố của Bác thì những ai là người có thể được hưởng quyền bầu cử và ứng cử ?

Phần 1- mục b: Công dân thực hiện quyền ứng cử

Đầu năm 1946, cả nước tiến hành Tổng tuyển cử bầu Quốc hội đầu tiên, tại Hà nội, nơi Bác ra ứng cử, có 118 vị Chủ tịch Ủy ban và đại biểu các giới hàng xã đã công bố một bản đề nghị yêu cầu cụ Hồ chí Minh không cần ứng cử mà ủng hộ Cụ vĩnh viễn làm chủ tịch. Trước tình cảm đó Bác viết một bức thư cảm tạ: “Tôi là công dân của nước Việt nam Dân chủ Cộng hòa, nên tôi không thể vượt qua thể lệ của Tổng tuyển cử. Xin cảm tạ đồng bào đã có lòng yêu tôi và yêu cầu toàn thể đồng bào hãy làm nhiệm vụ của một người công dân trong cuộc tổng tuyển cử sắp tới”.

Quyền ứng cử của công dân được thực hiện như thế nào ?

Phần 3- Quyền khiếu nại tố cáo của công dân

Trong điện gửi đồng bào Sơn Hà, Hồ Chủ tịch đã viết: “Nếu cán bộ địa phương có điều gì sai lầm, nếu đồng bào có gì oan ức, thì đồng bào phái đại biểu đến trình bày với tôi và Chính phủ. Tôi đảm bảo rằng tôi và Chính phủ sẽ trừng trị những cán bộ có lỗi và sẽ làm cho đồng bào khỏi oan ức”

- Công dân chúng ta cần thực hiện quyền khiếu nại và tố cáo của mình như thế nào?

- Cho HS liên hệ thực tế địa phương mình về việc khiếu nại, tố cáo của c/dân.

Bài 8- Pháp luật với sự phát triển của công dân

Phần 1- Quyền học tập, sáng tạo và phát triển của công dân

Trong thư Bác Hồ gửi cho học sinh nhân ngày khai giảng năm học đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa có đoạn viết: “Non sông Việt Nam có trở nên tươi đẹp hay không, dân tộc Việt nam có bước tới đài vinh quang để sánh vai các cường quốc năm châu được hay không, chính là nhờ một phần lớn ở công học tập của các em”.

- Tầm quan trọng của học tập đối với mỗi con người?

- Học sinh liên hệ: mình cần phải làm gì để không phụ lòng mong mỏi của Bác.

Bài 9- Pháp luật với sự phát triển bền vững của đất nước

Phần 2- Pháp luật với sự phát triển văn hóa, xã hội của đất nước

Ngày 19-9-1954 tại đền thờ các vua Hùng, Bác căn dặn đội quân tiên phong khi vào tiếp quản Thủ đô, Bác nói: “Vua Hùng là người có công dựng nước ta. Như vậy vua Hùng chính là ông tổ của nước Việt Nam. Uống nước phải nhớ nguồn. Con cháu thì phải nhớ tổ tiên. Các vua Hùng đã có công dựng nước, Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước! Đó mới chính là nhớ lấy nguồn, mới là nhớ tổ tiên”.

Khi tiếp thu những tinh hoa văn hóa của nhân loại thì cần phải có sự chọn lọc, đồng thời cũng phải biết giữ gìn những văn hóa di sản vật thể và phi vật thể của đất nước.

Phần 3- Pháp luật với việc bảo vệ môi trường

Tháng 1 năm 1959, Chủ tịch Hồ Chí Minh chính thức phát động “Tết trồng cây”, trong lời phát động Bác có viết: “Rừng là vàng, biển là bạc, chớ lãng phí vàng mà phải bảo vệ vàng của chúng ta. Những cây gỗ to bị chặt để đốt hay để cho mục nát không khác gì đem tiền bạc bỏ xuống sông. Chúng ta phải có kế hoạch trồng rừng và tích cực bảo vệ rừng bởi vì tàn phá rừng sẽ ảnh hưởng tới khí hậu, ảnh hưởng tới sản xuất và tới sống của chính con người”.

- Giá trị của rừng đối với nền kinh tế đất nước và vấn đề môi trường sống của con người.

- Học sinh liên hệ với việc trồng và bảo vệ cây xanh trong nhà trường và ở địa phương mình.

4/- Một số phương pháp tích hợp giáo dục tư tưởng, đạo đức Hồ Chí Minh trong môn Giáo dục công dân

(Thuyết trình, kể chuyện, hoạt động nhóm sưu tầm tìm hiểu về Bác, tổ chức diễn xuất, tổ chức các hội thi hoạt động ngoài giờ có chủ đề về Bác như kể chuyện ca hát. Phát động phong trào người tốt việc tốt theo tấm gương của Bác…)

- Kể chuyện : những mẩu chuyện về cuộc sống sự nghiệp của chủ tịch Hồ Chí Minh.

- Hát ,ngâm thơ , diễn kịnh về cuộc sống sự nghiệp của chủ tịch Hồ Chí Minh.

- Viết bài cảm tưởng về Bácva thi thuyết trình trước tập thể, sáng tác các tác phẩm thơ ca ,văn, nghị luận, nhạc, họa về Bác

- Thực hiện học tập và rèn luyện đạo đức theo Bác bằng những việc làm cụ thể như:

+ Thực hiện tốt nội qui nhà trường về trang phục ,vệ sinh cá nhân và tập thể trường, kính trọng thầy cô ,hòa nhã và giúp đỡ bạn bè.

+ Chuyên cần học tập và học tập sáng tạo ,đồng thời giao lưu học hỏi và giúp bạn cùng tiến bộ,

+ Tham gia lao động ở trường và ở nhà gia đình. Tập làm kinh tế chăn nuôi trồng trọt trong gia đình…

+ Tham gia các phong trào xã hội khác như đền ơn đáp nghĩa, ủng hộ bão lụt, ủng hộ quĩ trẻ em bị nhiễm chất độc màu da cam, tôn tạo di tích lịch sử, di sản văn hóa…

IV/- KẾT QUẢ

Qua việc đưa những nội dung về tư tưởng, đạo đức Hồ Chí Minh vào giảng dạy lồng ghép trong chương trình môn Giáo dục công dân lớp 12, tôi nhận thấy các em học sinh hiểu sâu sắc hơn về Bác ở trên mọi khía cạnh của đời sống xã hội. Đặc biệt các em đã biến những tư tưởng, những đức tính học được từ tấm gương của Bác vào trong công việc học tập của mình.

Một kết quả được Ban giám hiệu nhà trường và Đảng ủy đáng giá cao đó là trong đợt Tổ Sử – Địa – Giáo dục công dân kết hợp cùng Đoàn trường tổ chức thực hiện chuyên đề “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” thì 100% học sinh trong trường đều viết bài tham dự, trong đó số số bài đạt chất lượng cao chiếm khá nhiều. Trong buổi thi trung kết xếp hạng đã có 20 em được lựa chọn vào dự thi thuyết trình và kể chuyên về tấm gương của Hồ Chí Minh. Hơn thế nữa, một học sinh lớp 12 (em Đinh Thị Tuyết Hạnh – lớp 12A4) đại diện cho đơn vị xã Đông Hòa dự thi tìm hiểu về tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh do Huyện ủy tổ chức đã đạt giải nhất và đạt giải ba trong đợt thi do Tỉnh Đoàn tổ chức.

Các em học sinh trong trường đã có ý thức hơn trong học tập và rèn luyện đạo đức .

V/- BÀI HỌC KINH NGHIỆM

Qua việc thực hiện giảng dạy lồng ghép những nội dung kiến thức về tấm gương đạo đức Hồ chí Minh vào trong chương trình môn Giáo dục công dân lớp 12, tôi nhận thấy ngoài việc thực hiện hưởng ứng cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” do Bộ Chính trị, Tỉnh ủy và Ngành phát động thì không những giáo viên mà tất cả các em học sinh ngày càng hiểu sâu sắc hơn về Người. Thông qua sự hiểu biết đó các em đã biết vận dụng vào vị trí, vai trò của người học sinh để làm theo tấm gương của Bác bằng những việc làm cụ thể.

Việc đưa những kiến thức phù hợp với bài học vào giảng dạy là một việc không khó, nhưng đòi hỏi người giáo viên phải chịu khó tìm tòi và dọc nhiều tài liệu tham khảo để có thể chọn lọc được những nội dung có tính tiêu biểu nhất và qua đó có tính giáo dục cao đối với học sinh.

VI/- KẾT LUẬN

Thực hiện chỉ thị số 23 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về việc đẩy mạnh nghiên cứu, tuyên truyền, giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh trong toàn Đảng, toàn dân trong giai đoạn đổi mới đất nước hiện nay là một công việc hết sức cần thiết và quan trọng. Chính vì vậy các cấp, các ngành và các đoàn thể trong cả nước, bằng nhiều hình thức phong phú đã làm cho tư tưởng và đạo đức của Người ngày càng thấm sâu vào từng người dân. Để cho việc “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” trở thành một việc làm hàng ngày của mỗi thầy cô và học sinh thì ngoài việc thực hiện các phong trào hoạt động thi đua chúng ta cần phải đưa tấm gương của Bác vào trong chương trình giảng dạy và học tập.

Trên cương vị của mình, là một giáo viên giảng dạy môn Giáo dục công dân, một môn học có mục đích đưa những kiến thức về đạo đức, chính trị - xã hội, pháp luật… đến với các em học sinh, từ đó giáo dục các em trở thành một công dân tốt. Việc tôi tìm tòi để đưa những nội dung kiến thức gắn với tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh vào từng phần, từng bài học là một việc làm hết sức cần thiết và thiết thực nhất để hưởng ứng cuộc vận động lớn của Ban Bí thư Trung ương Đảng đã phát động

VII/- TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Cẩm nang về Hồ Chí Minh - NXB Lao động, Hà Nội – 2006

2. Công tác chăm sóc bảo vệ Hồ Chí Minh - NXB Lao động, Hà Nội – 2006

3. Hồ Chí Minh, Toàn tập - NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội – 2000

4. Hồ Chí Minh với chiến sĩ - NXB Quân đội nhân dân, Hà Nội – 2001

5. Những mẩu chuyện về Hồ Chí Minh - NXB Lao động, Hà Nội – 2000

6. Tư tưởng Hồ Chí Minh về Giáo dục - NXB Lao động, Hà Nội – 2006

7. Tư tưởng Hồ Chí Minh di sản văn hóa dân tộc - NXB Quân đội nhân dân, Hà Nội – 2002.

NGƯỜI THỰC HIỆN

Nguyễn Đăng Khoa

Nguyeãn Ñaêng Khoa – TOÅ SÖÛ – ÑÒA – GDCD – TRÖÔØNG THPT THOÁNG NHAÁT A

PAGE

2

Nguyeãn Ñaêng Khoa – TOÅ SÖÛ – ÑÒA – GDCD – TRÖÔØNG THPT THOÁNG NHAÁT A