คูมือสภานักเรียน

ปการศึกษา 2555

โรงเรียนชุมชนบึงบา

สํานักงานเขตพ้ืนท่ีการศึกษาประถมศึกษาปทุมธานี เขต ๒

คํานํา

เนื่องจากรัฐบาลมีนโยบายหลักท่ีจะปลูกฝง เยาวชนของชาติใหมี คุณธรรมระเบียบวินัย ความจงรักภักดีตอสถาบันชาติศาสนาพระมหากษัตริยเล่ือมใสในการปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริยเปนประมุข การดํารงสงเสริมเอกลักษณและวัฒนธรรมไทยตลอดจนความเปนเอกราชความมั่นคงของชาติใหมีความสอดคลองกับความมุงหมายของการศึกษา ภารกิจหลักของโรงเรียนคือการประสิทธิ์ประสาทวิชาความรูตางๆเพื่อเปนพื้นฐานการพัฒนาสติปญญาและลักษณะนิสัยอันดีงามแกนักเรียนเพื่อการเปนพลเมืองดีของประเทศชาติสืบไปในภายภาคหนา นอกจากโรงเรียนเปนแหลงใหความรูแลว โรงเรียนยังเปนท่ีรวมของเด็กในวัยท่ีตองการเปนสวนหนึ่งของหมูคณะเด็กท่ีกําลังจะฝกหัดเปนสมาชิกท่ีดีของสังคมมีความตองการเพื่อนท่ีจะอยูรวมกลุมและทําตามกลุมโรงเรียนจึงตองสนองความตองการนี้ .และใชโอกาสนี้หลอหลอมปรุงแตงใหเด็กเปนไปในทางท่ีถูกตอง

โรงเรียนชุมชนบึงบาจึงไดจัดใหมีกิจกรรมสภานักเรียนข้ึนเพื่อฝกฝนความสามารถในดานภาวะผูนํา

เสียสละ มีความรับผิดชอบ และมีจิตอาสาของผูเรียนโดยนักเรียนจะทําหนาท่ีเปนคณะกรรมการสภา

นักเรียนของโรงเรียนชุมชนบึงบา ชวยดูแลทุกข สุข ของเพื่อนนักเรียนดวยกัน รวมแกไขปญหาท่ีเกิดข้ึนใน

โรงเรียน รวมท้ังคิดริเริ่มโครงการท่ีเปนประโยชน สามารถปฏิบัติไดจริงและสงผลตอการพัฒนาโรงเรียน

สืบไป

สวนนํา

ขอมูลท่ัวไปโรงเรียนชุมชนบึงบา

วิสัยทัศนโรงเรียนชุมชนบึงบา

โรงเรียนชุมชนบึงบาเปนแหลงเรียนรูท่ีหลากหลาย ทันยุคสมัย ครู นักเรียนและชุมชนมีสวนรวม

ในการบริหารจัดการ สืบสานภูมิปญญาทองถ่ิน อนุรักษทรัพยากรธรรมชาติและส่ิงแวดลอม เพียบพรอม

คุณธรรมจริยธรรมตามแนววิถีพุทธ รุดหนาดานไอซีที มีแนวทางเศรษฐกิจพอเพียง หลีกเล่ียงสารเคมีและ

ส่ิงเสพติด ทุกชีวิตอยูรวมกันตามแนวทางการสงเสริมสุขภาพอยางมีความสุข

เอกลักษณ

ยิ้มสดใส รางกายสดช่ืน ยั่งยืนสงเสริมสุขภาพ

อัตตลักษณ

บึงบายุคใหม เรียนรูได จาก ICT

สัญลักษณโรงเรียน

สัญลักษณของโรงเรียนชุมชนบึงบาประกอบไปดวย

๑. ส่ิงศักด์ิสิทธิ์ประจําโรงเรียน

๒. ดอกไมประจําโรงเรียน

๓. ตราโรงเรียน

๔. สีประจําโรงเรียน

5. เพลงประจําโรงเรียน

๑. ส่ิงศักด์ิสิทธิ์ประจําโรงเรียน

ส่ิงศักด์ิสิทธิ์ในโรงเรียนชุมชนบึงบา มีอยู ๓ อยาง ไดแก

๑.๑ พระพุทธรูปประจําโรงเรียน อยูทางเขาของโรงเรียนดานทิศใต เปนพระพุทธรูปปางนั่งสมาธิ

ช่ือพระพุทธชัยมงคล ขนาดหนาตัก ๓๙ นิ้ว ต้ังอยูบนฐานพระพุทธรูป

๑.๒ ศาลพระภูมิเจาท่ี อยูหลังประตูทางเขาโรงเรียนดานทิศเหนือ

๑.๓ ศาลตาศาลยาย อยูหลังประตูทางเขาโรงเรียนดานทิศเหนือ

๒. ดอกไมประจําโรงเรียน

ดอกไมประจําโรงเรียนชุมชนบึงบา เปนดอกแคแสด ดอกสีสมงดงามมาก ตนแคแสดมีประจําอยู

ในโรงเรียน ๑ ตน ปลูกอยูหัวมุมอาคาร ๔

๓. ตราโรงเรียน

ตราโรงเรียนชุมชนบึงบา เปนรูปอักษร ช.บ. อยูบนกลีบบัว ซึ่งออกแบบโดย นายสานิตย เถ่ือน

ทองคํา เมื่อป พ.ศ. ๒5๒๓ปจจุบันปรับปรุงแกไขในเรื่องของสีสันมาตามยุคสมัย

๔. สีประจําโรงเรียน

สีประจําโรงเรียนชุมชนบึงบา เปนสี เหลือง และสีมวง โดยสีเหลืองเหมือนความราเริงแจมใส สี

มวงเปนสีแหงความกระตือรือรนในการศึกษาเลาเรียน

5. เพลงประจําโรงเรียน

เพลงประจําโรงเรียนชุมชนบึงบา มี ๒ เพลง คือ

เพลงมารชบึงบา

แมวาเราบึงบาจะอยูท่ีไหน ใกลไกลคือนองพี่ ฝากรักไวตอกัน

ฝากสัมพันธไมตรีไมมีวันแยกแตกสลาย เลือดเราสีเดียวกันจะรักกันจนตาย

บึงบาไงเขาจริงใจกันทุกคน

ทุกนาทีท่ีเราไดอยูรวมกัน สุขสันตไมมีหมนไดเรียนรูศึกษาไดวิชาท่ัวทุกคน

อยูบนแนวทางสรางสรรค บึงบาสามัคคีส่ิงไหนดีรวมกันดวยหวังอนัเปนบึงบาท่ียิ่งใหญ

เพลงมวงเหลืองสัมพันธ

บึงบาอิทธิผลดลวิชา ศรีสงาเราภูมิใจในมวงเหลือง

สถาบันสรางความรูใหประเทือง เกียรติฟุงเฟองดวยความดีมีวินัย

เรียนดี ประพฤติดี กีฬาเดน มุงเนนคุณธรรมนําหนา

สามัคคีพี่นองชาวบึงบา กาลเวลาผานไปไมผันแปร

สวนท่ี 1

หลักการและแนวคิด

เด็กและเยาวชนเปนทรัพยากรมนุษยท่ีมีคายิ่ง หากไดรับการพัฒนาและไดรับโอกาสใหใชความ

สามารถอยางเต็มศักยภาพยอมเปนกําลังสําคัญในการสืบทอดความเปนชาติ ศาสนา ภูมิปญญา วัฒนธรรม

การอนุรักษทรัพยากรธรรมชาติสามารถพัฒนาประเทศชาติใหเจริญงอกงามเทียบเทานานาอารยประเทศ

เด็กและเยาวชนทุกคนจึงเปนอนาคตของสังคมทุกระดับและเปนความหวังของแผนดิน

องคการสหประชาชาติไดมีลงนามในปฏิญญาสากลวาดวยสิทธิเด็ก ปพุทธศักราช 2533 เพื่อใหการ

รับรองอนุสัญญาวาดัวยสิทธิเด็กโดยใหคํามั่นวาจะใหการปกปองคุมครองเด็กทุกคนใหเจริญเติบโตเปน

ผูใหญท่ีมีคุณภาพ ภายใตการดูแลเล้ียงดูจากครอบครัว ดวยความรัก ความอบอุน ใหมีสุขภาพ และคุณภาพ

ชีวิตท่ีดี โดยไดใหการรับรองสิทธิพื้นฐานเด็ก 4 ประการ คือ

1. สิทธิท่ีจะมีชีวิต(Right to life)

2. สิทธิท่ีจะไดรับการปกปอง (Right to be protected)

3. สิทธิท่ีจะไดรับการพัฒนา (Right to be developed)

4. สิทธิท่ีจะมีสวนรวม (Right to be participate)

อีกท้ังรัฐธรรมนญูแหงราชอาณาจักรไทยพุทธศักราช2540 ยังเปนรัฐธรรมนูญฉบับแรกท่ีบัญญัติ

รับรองศักด์ิศรีความเปนมนุษย เพื่อใหทุกคนมีสิทธิ์ท่ีจะไดรับการปฏิบัติท่ีเปนธรรม มีสิทธิมีชองทางในการ

เขาไปมีสวนรวมในการพัฒนาสังคมทุกระดับต้ังแตการรวมรับรูขอมูล การรวมแสดงความคิดเห็นการรวม

ตัดสินใจ การรวมตรวจสอบ โดยผานกระบวนการตางๆ ตามหลักปกครองระบอบประชาธิปไตย

รัฐบาลทุกยุคสมัยมีความตระหนักถึงความสําคัญของการเสริมสรางความเปนประชาธิปไตยการใช

หลักธรรมาภิบาล ความสมานฉันท และความพอเพียง ใหเกิดข้ึนอยางยั่งยืนในสังคมไทย โดยใชประสาน

ความรวมมือระหวางหนวยงานภาครัฐ ภาคเอกชน และประชาชนเพื่อการบริหารกิจการบานเมืองท่ีดี

กระทรวงศึกษาธิการมีนโยบายเรงรัดการปฏิรูปการศึกษา โดยยึดหลักคุณธรรมนําความรูสราง

ความตระหนักและความสํานึกในคุณคาของปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงความสมานฉันทสันติวิธีตามวิถีชีวิต

ประชาธิปไตยและมุงท่ีจะพัฒนาคนโดยใชหลักธรรมเปนพื้นฐานของกระบวนการเรียนรูท่ีเช่ือมโยงความ

รวมมือของสถาบันครอบครัว ชุมชน สถาบันศาสนา และสถาบันการศึกษา

สํานักงานคณะกรรมการศึกษาข้ันพื้นฐาน จึงไดกําหนดยุทธศาสตรในการจัดการศึกษาภายใต

นโยบายคุณธรรมนําความรู การสรางความตระหนักและความสํานึกในคุณคาของปรัชญาเศรษฐกิจ

พอเพียง การสรางความสมานฉันท การใชสันติวิธี และวิถีประชาธิปไตย โดยมุงพัฒนานักเรียนใหมี

คุณธรรมเปนพื้นฐานของกระบวนการเรียนรู ซึง่มียุทธศาสตรการดําเนินงาน ตามกลยุทธท่ีหนึ่ง เรื่อง

เรงรัดการปฏิรูปการศึกษา โดยยึดคุณธรรมนําความรูตามหลักเศรษฐกิจพอเพียง ความสมานฉันท สันติ

วิธี วิถีชีวิตประชาธิปไตย ในจุดเนนดานการสงเสริมกิจกรรมนักเรียน และกลยุทธท่ีหา เรื่องการสวน

เสริมการมีสวนรวมของผูปกครอง ชุมชน ภาคเอกชนและทองถ่ิน ในการจัดการศึกษาซึ่งมีจุดเนนในการ

เสริมสรางความเขมแข็งใหแกองคกรนักเรียน

ดวยตระหนักถึงความสําคัญของเด็กและเยาวชน ผูเกี่ยวของทุกฝาย โดยเฉพาะสถานศึกษาจึงควร

พัฒนานักเรียนใหไดเรียนรูในบทบาทหนาท่ีตามวิถีชีวิตประชาธิปไตย สามารถพัฒนาตนเองไดอยางเต็ม

ตามศักยภาพ มีสวนรวมในกิจกรรมของสังคมเพือ่การเรียนรูและพัฒนาสังคมไทย โดยใชหลักธรรมาภิบาล

เปนกลไกในการสรางประสิทธิภาพความเปนประชาธิปไตย ความเปนธรรม สันติวิธี ความเปนผูมีจิตอาสา

และความพอเพียงในสังคมต้ังแตสังคมระดับโรงเรียน ครอบครัว และชุมชน จนถึงสังคมใหญ

ระดับประเทศ สภานักเรียนท่ีจัดต้ังข้ึนจะเปนองคกรหนึ่งท่ีเปนกลไกสําคัญในการพัฒนาคุณลักษณะของ

นักเรียน ใหมีความเปนผูนํามีคุณธรรม จริยธรรม ระเบียบวินัย มีความรับผิดชอบตอตนเองและสังคม

เปนพลเมืองดีของประเทศชาติสืบไป

สวนท่ี 2

สภานักเรียน

สภานักเรียนคืออะไร

สภานักเรียนเปนองคกรนักเรียนองคกรหนึง่ซึ่งเปนกลไกสําคัญท่ีจะชวยพัฒนาโรงเรียนตาม

กระบวนการนิติธรรม และเปนองคกรท่ีจะปลูกฝงทัศนคติ คานิยม ความเปนประชาธิปไตยมีจิตวิญญาณ

ในการใชธรรมาภิบาลเพื่อใหนักเรียนเติบโตเปนพลเมืองดีของสังคมและประเทศชาติ เปนตนกลา

ประชาธิปไตยท่ีมั่นคง เขมแข็งของสังคมไทย

ทําไมตองมีสภานักเรียน

การพัฒนานักเรียนใหสามารถดําเนินการตามหลักธรรมาภิบาลมีวินัยเคารพกติกามีจิตอาสาเพื่อ

สังคม รูจักใชกระบวนการประชาธิปไตยและแนวทางสันติวิธีนั้น กิจกรรมหนึง่ท่ีสามารถทําใหนักเรียนมี

คุณลักษณะดังกลาวได คือกิจกรรมสภานักเรียน

ท่ีมาของสภานักเรียน

โรงเรียนมีภารกิจในการปลูกฝงวิถีประชาธิปไตยใหกับนักเรียนโดยการสนับสนุนใหนักเรียนมี

กิจกรรมการเรียนรูกระบวนการประชาธิปไตยท่ีไดปฏิบัติจริงในรูปแบบการเลือกต้ังผูแทนนักเรียน เริ่มจาก

การเลือกหัวหนาหอง หัวหนาระดับช้ัน ประธานชุมนุม ประธานชมรม คณะกรรมการนักเรียน และสภา

นักเรียน

บทบาทของสภานักเรียน

1.เปนผูนําในการปฏิบัติกิจกรรมเพื่อสวนรวมตามหลักธรรมาภิบาล

2.ปกปองคุมครองสิทธิเสรีภาพของตนเองและเพื่อนนักเรียน โดยใชกระบวนการประชาธิปไตย

และแนวทางสันติวิธี

3.ชักชวนนักเรียนใหมีสวนรวมในการพฒันาโรงเรยีน

4.สืบสานความรู ภูมิปญญา วัฒนธรรม และเอกลักษณของชาติ

5.เปนผูนําเพื่อการมีสวนรวมในกิจกรรมของชุมชนและสังคม

หนาท่ีของสภานักเรียน

1.ดูแลทุกข สุข ของนักเรียน และรวมแกไขปญหาท่ีเกิดข้ึนในโรงเรียน

2.ประสานกับบุคลากร และหนวยงานท่ีเกี่ยวของเพื่อประโยชนและความกาวหนาท่ีนักเรียนควร

ไดรับ

3.รับผิดชอบงานและกิจกรรมตางๆ ตามท่ีไดรับมอบหมายจากโรงเรียน

4.คิดริเริ่มโครงการท่ีเปนประโยชน สามารถปฏิบัติไดจริงและสงผลตอการพัฒนาโรงเรียน

5.ดูแลสอดสองและจัดการทรัพยากรท่ีมีอยูในโรงเรียนอยางคุมคา

6.ประชาสัมพันธขอมูลขาวสารท่ีเปนประโยชนทันตอเหตุการณและตรงไปตรงมา

7.เสนอความคิดเห็นในการพัฒนาคุณภาพการเรียนการสอน

8.วางแผนดําเนินงานกิจกรรมตางๆรวมกับครูท่ีปรึกษา

คุณคาและความสําคัญของสภานักเรียน

1.เปนกลไกสําคัญเพื่อการพัฒนาสังคมในโรงเรียนใหเปนสังคมประชาธิปไตย

2.เปนกระบวนการหนึง่ในการพฒันาศักยภาพความเปนผูนํา

3.เปนเวทีใหนักเรียนไดฝกทักษะและประสบการณตามวิถีชีวิตประชาธิปไตยและการใชธรรมาภิ

บาล

4.สรางโอกาสใหนักเรียนไดเรียนรูการอยูรวมกนัในสังคมประชาธิปไตยอยางสงบสุข

5.เปนยุทธศาสตรสําคัญในการปลูกฝงจิตวิญญาณประชาธิปไตยและการใชธรรมาภิบาลใหแก

นักเรียน

สวนท่ี 3

การสรางความเขมแข็งใหแกสภานักเรียน

การดําเนินงานกิจกรรมสภานักเรียนใหเกิดประโยชนสูงสุดจําเปนตองสรางความเขมแข็งใหแกสภา

นักเรียนดวย นําหลักธรรมาภิบาลสูการปฏิบัติ การใชหลักความสมานฉันท การใชแนวทางสันติวิธีในการ

ดําเนินงาน อีกท้ังยังตองมีการพฒันาทักษะการเปนผูนํา การสรางและพัฒนาเครือขาย การสรางลักษณะ

นิสัยใหนักเรียนเปนผูมีจิตอาสาและมีสํานึกสาธารณะซึ่งองคความรูแตละเรื่องมีสาระสําคัญดังตอไปนี้

การนําหลักธรรมาภิบาลสูการปฏิบัติ

ธรรมาภิบาล หมายถึง การมีสวนรวมของทุกฝายในสังคม อันไดแก ภาครัฐ เอกชน ภาค

ประชาชนท่ีจะชวยใหเกิดความถูกตอง ความชอบธรรม ความโปรงใส ความรับผิดชอบและมีความเห็น

รวมกันในการพฒันาสังคมและประเทศชาติ

หลักการสําคัญของธรรมาภิบาล

ระเบียบสํานักนายกรัฐมนตรีวาดวยการสรางระบบบริหารจัดการบานเมืองและสังคมท่ีดี พ.ศ.

2542 ไดระบุหลักการสําคัญของธรรมาภิบาลไว 6 หลักการคือ

1.หลักนิติธรรม คือการปกครองภายใตขอบเขตของระเบียบ แบบแผน โดยใชกฎหมายเปนหลัก

ในการดําเนินงาน

2.หลักคุณธรรม หมายถึงการยึดมั่นในความถูกตองดีงามเปนสําคัญ

3.หลักความโปรงใส คือการเปดโอกาสใหประชาชนสามารถเขาถึงขอมูลขาวสารไดสะดวก

สามารถตรวจสอบได

4.หลักการมีสวนรวม คือการเปดโอกาสใหทุกคนมีสวนรวมในการแสดงความคิดเห็นและการ

ตัดสินใจในการดําเนินงาน

5.หลักความรับผิดชอบ คือความตระหนักในสิทธิหนาท่ี มีสํานึกในความรับผิดชอบในภาระหนาท่ี

6.หลักความคุมคา คือการบริหารจัดการและการใชทรัพยากรท่ีมุงใหเกิดประโยชนสูงสุดแก

สวนรวม

การนําหลักธรรมาภิบาลท้ัง 6 หลักการดังกลาวไปสูการปฏิบัตินั้น ตองมีลักษณะและเงื่อนไข คือ มี

ความชอบธรรม มีความโปรงใส มีความรับผิดชอบและสามารถตรวจสอบได มีประสิทธิภาพและประสิทธิผล

รวมท้ังการมีสวนรวมของภาคเอกชนและประชาชนการใชหลักความสมานฉันท

ความสมานฉันท หมายถึง ความสามัคคี ปรองดองเปนอันหนึ่งอนัเดียวกัน การมีความเห็นพอง

ตองกัน รวมท้ังการแกไขปญหาความขัดแยงดวยสันติวิธี เพื่อนําไปสูผลลัพธท่ีถูกตอง โดยอยูบนพื้นฐาน

ความดี ความเปนจริง ความเปนธรรม ความรัก ความปรารถนาดีตอกัน ความเมตตากรุณา รวมท้ังการ

แกปญหาดวยกระบวนการสันติวิธี ซึ่งควรจะตองรอยรัดดวยวิธีท่ีดี ท่ีจะชวยประสานเช่ือมโยงและนําไปสู

การมีทัศนคติท่ีดี สานสามัคคีใหเกิดข้ึนทุกท่ีของสังคม การจะสรางความสมานฉันทใหเกิดข้ึน ควร

ประกอบดวยแนวคิดหลัก 9 ประการไดแก

1. การเปดเผยความจริง

2. ความยุติธรรม

3. ความพรอมในการรับผิดชอบ

4. การใหอภัย

5. การเคารพความหลากหลายทางศาสนา วัฒนธรรม

6. การยึดหลักสันติวิธีเปนทางเลือกในการแกไขความขัดแยง

7. การเปดพื้นท่ีใหความทรงจําท่ีเจ็บปวด

8. การแกไขในอนาคตดวยจิตนาการ

9. การยอมรับความเส่ียงทางสังคมเพื่อเสริมสรางความไววางใจระหวางกนั

การใชแนวทางสันติวิทยา

สังคมเกิดจากการรวมของบุคคลต้ังแตของคนข้ึนไป มีการติดตอทํากิจกรรมตางๆรวมกัน ไดอาศัย

บรรทัดฐาน คือกฎหมาย ระเบียบประเพณี สถานภาพและบทบาทหนาท่ี เปนท่ียึดถือ และใชเปนหลัก

ปฏิบัติ แตเนื่องจากบางคน บางกลุม ขาดคุณสมบัติในอันไดแก ศรัทธา ศีล การเสียสละและปญญา จึงไม

ยอมรับกติกา ระเบียบ แบบแผนวัฒนธรรมประเพณีท่ีไดใชเปนหลักในการปฏิบัติของคนในสังคม จึงทําให

เกิดสถานการณความขัดแยงข้ึนในกลุมคนชุมชน และสังคม

ความขัดแยงเปนสถานการณปกติของการอยูรวมกันในสังคมเพราะบุคคลแตละคนมีพื้นฐาน

การศึกษา สังคม วัฒนธรรม ประเพณี วิถีชีวิตท่ีแตกตางกัน อยางไรก็ตามเมื่อเกิดสถานการณความขัดแยง

เกิดข้ึน คนไมสามารถแกไขความขัดแยงท่ีเกิดข้ึนไดทันที ความขัดแยงท่ีกอตัวข้ึนจึงขยายกวางออกไปเปน

การทะเลาะวิวาทกันและเกิดความรุนแรงข้ึน บทสรุปของความขัดแยงกลายเปนความแตกแยก ท้ังในแง

ของความคิด การปฏิบัติและผลท่ีตามมาก็คือสังคมโดยรวมขาดความสงบสุข

โดยเหตุผลดังกลาวนักวิชาการในสังคมไทยจึงพยายามท่ีจะแสวงหาเครื่องมือสําคัญเพื่อนํามาแกไข

ปญหาความขัดแยง ซึ่งทางออก

หลักการทํางานของเครือขาย

1. คํานึงถึงประโยชนสูงสุดขององคกรเปนหลัก

2. ลดทอนการยึดอัตตาและผลประโยชนของตนเอง

3. มีความเขาใจในขอกําจัดของแตละฝาย

4. มีความไววางใจในการทํางานรวมกัน

5. ยึดหลักความเสมอภาคในการทํางาน

6. มีทัศนคติท่ีวาผูประสานงานคือผูใหบริการ และใหการสนับสนุน ไมใชผูนําหรอส่ังการแตเปนผู

คิดริเริ่ม

7. ตองเปนการทํางานแบบกระจายอํานาจไมใชรวมศูนย ศูนยกลางคือการประสานงาน

8. องคกรสมาชิกมีความเทาเทียมกัน

9. มีการสอสารกันหลายทาง

10. มีกิจกรรมรวมกันอยางตอเนื่อง และเปนประโยชน โดยเกิดจากความรวมมือจากสมาชิก

11. มีการประสานงานท้ังแนวต้ังและแนวนอน

12. มีแกนกลางท่ีมีประสิทธิภาพ

ลักษณะของเครือขาย

1. ตองเกิดข้ึนตามธรรมชาติและเปนไปตามความสมัครใจของทุกคน

2. ตองมีการแลกเปล่ียนความคิดเห็น

3. ตองรวมมือกันเปนทีมในการทํากิจกรรม

4. ตองมีใจเปดกวางรับฟงความคิดเห็นจากทุกฝาย

5. ตองมีการบริหารและการจัดการท่ีดีและมีประสิทธิภาพ

6. ตองมีทรัพยากรสนับสนุน

7. ตองมีเครื่องมือและกลไกในการทํางาน

การสรางจิตอาสา/สํานึกสาธารณะ

จิตอาสา หมายถึง การมีจิตท่ีชวยเหลือผูอื่น นึกถึงสวนรวมอยูเสมอ แสดงออกดวยการกระทํา

โดยไมหวังส่ิงตอบแทน อยากเห็นความสุข ความสําเร็จของผูอื่นและปรารถนาจะเห็นสวนรวมมีความสุข

กับการไดทําส่ิงดีๆ มีจิตใจท่ีแนวแนมั่นคง คํานึงวากิจกรรมท่ีตนทําจะกอใหเกิดประโยชนสุขแกผูอื่น

ความเปนผูมีจิตอาสา/สํานึกสาธารณะสุข เกิดจากการซึมซับบรรยากาศและสภาพแวดลอมของ

สถาบันตาง ๆ เชน สถาบันครอบครัว สถาบันการศึกษา สถาบันสังคม การเรียนรูจากการไดรับโอกาสท่ี

ไดคิด ไดสรางสรรค ไดทดลองซึ่งสถาบันตาง ๆ มอบโอกาสให การมีสวนรวมของนัดเรียนในกิจกรรม

ตาง ๆ อยางท่ัวถึง รวมท้ังการสงเสริม สนับสนุน และการกระตุนจากสถาบันการเมือง การปกครองและ

ส่ือมวลชน

แนวทางในการพัฒนาใหนักเรียนเปนผูมีจิตอาสา/สํานึกสาธารณะของสถาบันการศึกษาคือ

สถานศึกษาควรสงเสริม สนับสนุนใหนักเรียนสรางปญญาและพิจารณาจากการกระทําสูการเรียนรู การ

สรางความคิด จิตสํานึกใหยึดมั่นในสถาบันหลักของชาติคือ สถาบันพระมหากษัตริย สถาบันศาสนา

สถาบันครอบครัวการสรางเมตตาธรรมใหเกิดข้ึนแกนักเรียนการสรางความเขาใจท่ีถูกตองในเรื่องจิตสํานึก

เพื่อสวนรวม การสรางกิจกรรมพัฒนา ซ้ําๆ บอยๆ และตอเนื่อง การไดรับความรวมมือจากหลายฝาย การ

สรางความคิดเห็นท่ีถูกตอง การสรางความอดทน อดกล้ัน ความรับผิดชอบ การสรางวินัยในตนเอง และ

การมีเมตตาธรรม

ปจจัยท่ีเอื้อตอการสรางผูเรียนใหมีจิตอาสา/สํานึกสาธารณะ

1. การมีความสัมพันธท่ีดีในหมูนักเรียน

2. การสรางความรวมมือและความใสใจของครู

3. การสรางความสนใจในกิจกรรมนักเรียน

4. การสรางโอกาสใหแกนักเรียน

5. การสงเสริมและสนับสนุนใหนักเรียนไดใชโอกาสทํางานเพื่อสวนรวมและสังคม

6. การแสวงหาโอกาสจากแหลงเรียนรู ภายนอกสถานท่ี

คุณคาและความสําคัญของการมีจิตอาสา/สํานึกสาธารณะ

1. มีผลตอความมั่นคงของชาติ

2. เปนพื้นฐานในการพัฒนาและสรางสรรคความเจริญใหแกองคกร

3. กอใหเกิดความรูสึกรวม และความผูกพันในองคกร

4. มีผลตอการพัฒนาวินัยในตนเองของนักเรียน นักศึกษา

5. เปนทุนทางสังคมท่ีมีความสําคัญของประเทศ

สวนท่ี4

แนวทางการจัดกิจกรรม

การจัดกิจกรรมท่ีมุงใหนักเรียนไดมีสวนรวมในการคิด การพูด การวางแผน เปนการเปดโอกาสให

นักเรียนไดกลาแสดงออกในบทตางๆ เชน เปนประธาน เปนสมาชิก เปนผูนํา หรือเปนผูตามท่ีดียอมสงผล

ใหนักเรียนมีความรูความคิด มีความเขาใจ และไดประเผชิญประสบการณตรงจากการปฏิบัติจริง จะชวย

ใหนักเรียนสามารถนําไปประยุกตใชในสถานการณตางๆ ไดอยางมีประสิทธิภาพ การจัดจิกกรรมท่ีจะ

นําไปสูการพัฒนาสภานักเรียนใหมีความเขมแข็งอาจดําเนินการไดหลายแนวทางดังตอไปนี ้

กิจกรรมพัฒนาทักษะผูนํา

กิจกรรมพัฒนาทักษะการเปนผูนําเปนกิจกรรมท่ีมุงใหนักเรียนความรูความเขาใจในสภาวการณ

เปนผูนํา และมีทักษะความเปนผูนํา สามารถนําความรู ท่ีไดจากการจัดกิจกรรมไปใชประโยชนในการสราง

สภานักเรียนใหเขมแข็ง เชน แบงกลุมใหผูเรียน แสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับลักษณะผูนําท่ีกลุมตองการหรือ

การเปนผูนําท่ีดี หรือจัดกลุม Walk Rally เรียนรูตามฐานการเรียนรู แลวจึงนํามาสรุปเปนองคความรูท่ี

สามารถนํามาประยุกตใชไดจริง

กิจกรรมการสรางเครือขาย

เปาหมายของการสรางเครือขายคือการประสานรวมมือเพื่อการทํางานรวมกันชวยเหลือกันในการแกไข

ปญหา และพัฒนาอยางเปนระบบ มีการติดตอและเปล่ียนขอมูล แสดงความคิดเห็นภายในและภายนอก

เครือขาย การจัดกิจกรรมเพื่อใหเกิดแนวคิดเกี่ยวกันการประสานเครือขาย

กิจกรรมพัฒนาทักษะการประชุม

การประชุมเปนกิจกรรมท่ีทําใหบุคลากรในองคกรเกิดความเขาใจท่ีตรงกัน ไดรวบรวมความคิดเห็น

วิธีการแกไขปญหาตาง ๆ จากสมาชิกอยางท่ัวถึง สมาชิกผูรวมประชุมตองรูบทบาทหนาท่ีของตนเอง ท้ัง

ผูทําหนาท่ีประธานตองสามารถใชเทคนิคในการนําและควบคุมการประชุมเพื่อใหผูรวมประชุมมีการ

แลกเปล่ียนความคิดเห็น มีการเสนอความคิดท่ีทําใหเกิดการยอมรับและเปนประโยชนตอองคกรใน

สถานการณจริงอาจจัดกิจกรรมโดยนํานักเรียนไปสังเกตการณหรือเขารวมประชุมกับการบริหารสวนตําบล

จังหวัด เทศบาล หรือจัดสถานการณจําลอง จัดประชุมโดยกําหนดองคประกอบการประชุม ดังนี้

1. ประธาน –เปนผูดําเนินการประชุมใหดําเนินไปอยางราบรื่น เปนผูควบคุมประเด็นรักษาเวลา

กระตุนใหผูเขารวมประชุมเสนอความคิดเห็น ขยายความคิดเห็นใหท่ีประชุมไดรับรู

2. เลขานุการ-บันทึกประเด็นสําคัญในการประชุม อํานวยความสะดวก และประสานงาน

3. องคประชุม-รวมกันแสดงความคิดเห็น

4. วาระการประชุม-เรื่องท่ีตองพิจารณาในการประชุม

5. รายงานการประชุม-บทสรุปเนื้อหาในการประชุม

6. วิธีการประชุม-ประธานจะเปนผูดําเนินการประชุมตามระเบียบวาระการประชุม ดังนี้ - เรื่องแจงใหทราบ

- รับรองรายงานประชุมครั้งท่ีแลว

- เรื่องสืบเนื่อง

- เรื่องท่ีพิจารณา

- เรื่อง อื่น ๆ กิจกรรมการสรางจิตอาสา/สํานึกสาธารณะ

หลักสําคัญของกิจกรรมพัฒนาคุณลักษณะจิตอาสาเปนกิจกรรมท่ีตองการจะชวยเหลือ

ผูอื่น โดยไมหวังผลตอบแทน ควรเปนกิจกรรมท่ีมนุษยไดเรียนรูกับมนุษยใหมากท่ีสุด จะทําให

เขาใจชีวิตไดมากข้ึน เชน การออกคายพัฒนาชุมชนไปชวยเหลือพัฒนาชุมชน หรือชวยเหลือคนท่ี

พิการ ผูสูงอายุ หรือฝกวิเคราะหสถานการณสังคมท่ีไดจากการชมรายการโทรทัศน เชน รายการวง

เวียนชีวิต แลวนํามาอภิปรายหาขอสรุปนําไปสูประเด็นความเห็นใจอยากจะเขาไปชวยเหลือ ซึ่ง

อาจนําไปสูการจัดทําโครงการจิตอาสา โดยสภานักเรียนตอไป

กิจกรรมเสนอแนะ

อยางไรก็ตาม การสรางความเขมแข็งใหกับสภานักเรียน เพื่อเปนกลไกในการดําเนินงาน

โดยทุกฝายเขาไปมีสวนรวมอยางจริงจังนั้น ฝายบริหารควรสรางความตระหนัก กําหนดบทบาทให

สภานักเรียน ไดมีสวนรับผิดชอบในกิจกรรมของสถานศึกษาตามครรลองท่ีถูกตอง ซึ่งอาจจัด

กิจกรรมตาง ๆ ดังนี้

1. กิจกรรมฝกทักษะการวิเคราะหขาว เหตุการณ โดยเฉพาะสถานการณทางการเมืองและ

ปญหาสังคม อยางสม่ําเสมอ

2. กิจกรรมสงเสริมใหนักเรียนทําโครงงานศึกษาปญหาและการแกไขปญหาตางๆ ใน

ชุมชน เพื่อเรียนรูชุมชนและสรางความรับผิดชอบตอชุมชนและสังคม สรางสํานึกสาธารณะ

สํานึกรักบานเกิด โดยอาจจัดกิจกรรมใหนักเรียนออกสัมผัสกับปญหาท่ีเกิดข้ึนจริงในชุมชน

3. กิจกรรมคายอาสาเพื่อชวยเหลือผูดอยโอกาส คนพิการ ผูสูงอายุ หรือผูประสบภัยพิบัติ

ในโอกาสตาง ๆ

4. เปนอาสาสมัครชวยงานการเลือกต้ังในทองถ่ิน ทุกครั้งท่ีมีการเลือกต้ัง

5. นําสภานักเรียนออกสูชุมชน เพื่อใหความรูเขาใจเกี่ยวกับการปองกันและการแกไข

ปญหายาเสพติด เอดส การใชความรุนแรงในครอบครัวและอื่น ๆ

6. กิจกรรมรวม กลุมกับชาวบาน ทําโครงการตาง ๆ เชน การออมทรัพย การหารายได

การพัฒนาอาชีพ การจัดการทรัพยากรในทองถ่ิน การอนุรักษศิลปวัฒนธรรม เปนตน

7. กิจกรรมการมีสวนรวมในการ ชวยเหลือ/การแกไขปญหาใหกับเพื่อน ๆ ในโรงเรียนโดย

กําหนดกฎกติกาเพื่อการอยูรวมกันในสังคมโรงเรยีน

8. กิจกรรมการนํานักเรียนไปศึกษาดูงานเพื่อเรียนรูประสบการณตรงจากองคการบริหาร

สวนตําบล จังหวัด เทศบาล เพื่อเตรียมคนไปสูการเมืองทองถ่ิน

9. กิจกรรมสรางเสริมความเปนประชาธิปไตย โดยจัดหาหนังสือประเภทเรื่องส้ันนวนิยาย

ประหวัดชีวิตบุคคลสําคัญท่ีมีเนื้อหาเกี่ยวกับการเมืองการปกครอง เพื่อเปนการปลูกฝงอุดมการณ

ประชาธิปไตยใหแกนักเรียน

การนําสภานักเรียนสูการพัฒนาชีวิตและสังคม

จุดมุงหมายสําคัญของการจัดต้ังสภานักเรียนทุกระดับ คือการเปดโอกาสใหนักเรียนทุก

คนมีสวนรวมในการบริหารจัดการและพัฒนาโรงเรียน โดยใชกระบวนการประชาธิปไตยอันเปน

วัฒนธรรมในการอยูรวมกนัในโรงเรียน เปนกลไกในการดําเนินงาน และมุงเนนใหนักเรียนไดซึมซับ

และคุนเคยกับบรรยากาศความเปนประชาธิปไตยในการสรางประสิทธิภาพ ความเปนธรรม ความ

สงบสุขในสังคม ต้ังแตสังคมระดับเล็ก สังคมในโรงเรียน ครอบครัว ชุมชน ไปจนถึงสังคมระดับ

ใหญ สภานักเรียนเปนรากฐานท่ีมีความหมาย และมีความสําคัญตอการพัฒนาทรัพยากรบุคคล

ใหเติบโตข้ึน เปนพลังท่ีเขมแข็งในการสรางสรรคความเปนประชาธิปไตยในระดับสากลดังนั้น

โรงเรียนจึงควรสนับสนุนสงเสริมใหนักเรียนทุกคนมีสวนรวมในกิจกรรมสภานักเรียนและควรใช

เปนกิจกรรมพัฒนาผูเรียนท่ีมุงเนนใหผูเรียนบูรณาการความรู ทักษะประสบการณท่ีไดจากการ

เรียนรูในกลุมสาระการเรียนรูตางๆ เพื่อหลอหลอมนักเรียนเปนมนุษยท่ีสมบูรณ มีความงอกงามท้ัง

ในทางรางกายสติปญญา อารมณ สังคม คุณธรรม จริยธรรม และคานิยมอันพึงประสงค

ดังนั้นการเปดโอกาสใหนักเรียน ไดรวมกันจัดต้ังสภานักเรียนในทุกระดับ จึงเปน

กระบวนการท่ีจะนําไปสูการสรางคุณลักษณะของนักเรียนท่ีสังคมคาดหวังโดยเฉพาะอยางยิ่ง

คุณลักษณะดานความเปนประชาธิปไตยท่ีมีจิตวิญญาณของความสมานฉันทรวมท้ังการใชหลักธรร

มาภิบาลและการแกไขปญหาโดยยึดหลักสันติวิธี อยางไรก็ตาม ครู อาจารย และผูเกี่ยวของ ทุก

ฝายควรใชกิจกรรมสภานักเรียน และเปนเครื่องมือเพื่อการพัฒนาตัวนักเรียน โรงเรียน และสังคม

ในมิติตาง ๆ ดังนี้

1.ดานการพัฒนาตัวนักเรียน

1.1 สภานักเรียน เปนกิจกรรมหนึง่ท่ีสงเสริมการสรางทักษะชีวิตของนักเรียนเพื่อให

นักเรียนเปนผูมีทักษะตาง ๆ อาทิ การวิเคราะห การคิดสรางสรรค การเห็นคุณคาของตนเอง การ

รูจักเห็นใจผูอื่น การเคารพคุณคาและศักด์ิศรีความเปนมนุษย การตระหนักในการรับผิดชอบตอ

สวนรวม การสรางสัมพันธภาพและรูจักส่ือสารอยางเหมาะสม การตัดสินใจและแกไขปญหาโดย

สันติวิธี รวมท้ัง

1.2 สภานักเรียนเปนกระบวนการท่ีมีท้ังกิจกรรมใหญ และกิจกรรมยอยซึ่งลวนแตสงเสริม

ใหผูเรียนมีคุณธรรม จริยธรรมและคานิยมท่ีดีงาม เชน ความรับผิดชอบ ความซื่อสัตยสุจริต ความ

กตัญูกตเวที ความเมตตากรุณา ความเสียสละ เอื้อเฟอเผ่ือแผ ความประหยัดรูจักพอเพียง มี

ทักษะในการจัดการ ขยัน อดทน ละเอียดรอบคอบ และสามารถทํางานรวมกับผูอื่นได

1.3 สภานักเรียนเปนกลไกสําคัญในการพัฒนาโรงเรียน ใหมีทักษะในการดูแล ปกปอง

คุมครองสิทธิและเสรีภาพของตนเองและเพื่อนนักเรียนในโรงเรียน

1.4 การมีสวนรวมในสภานักเรียนจะชวยสรางลักษณะการเปนผูนํา และผูตามทีดี มี

จิตสํานึกสาธารณะ เห็นคุณคาของระบบการปกครองตามหลัก

ธรรมาภิบาล เคารพสิทธิเสรีภาพ และกติกาขอตกลงของหมูคณะ รูจักยอมรับและช่ืนชมการ

กระทําของผูอื่นอยางมีน้ําใจนักกีฬา

1.5 ชวยเสนอความคิดเห็นเกี่ยวกับการพิทักษ ปกปองและคุมครองสิทธิเด็กการจัด

ระเบียบส่ือ การแกปญหายาเสพติด และอบายมุข การใชความรุนแรง รวมท้ังการแกไขปญหา

สังคมท่ีสงผลกระทบตอคุณภาพชีวิตของเด็กและเยาวชน

1.6 เปนผูนําในการริเริ่มสรางสรรค เพื่อใหนักเรียนท่ัวไปไดปฏิบัติกิจกรรมชวยเหลือ หรือ

การบําเพ็ญตนใหเปนประโยชนตอสังคม

สวนท่ี 5

การขับเคลื่อนและ เง่ือนไขความสําเร็จ

สภานักเรียนเปนกิจกรรมสําคัญในการพัฒนานักเรียนใหมีภาวะผูนําท่ีใชกระบวนการประชาธิปไตย

และนําหลักธรรมาภิบาลดําเนินงาน ดังนั้นเพื่อใหการดําเนินงานมีความยั่งยืนผูเกี่ยวของทุกฝาย ต้ังแตระดับ

กระทรวงศึกษาธิการสํานักงานคณะกรรมการศึกษาข้ันพื้นฐานสํานักงานเขตพื้นท่ีการศึกษา โรงเรียนและ

องคกรภายนอก จะตองขับเคล่ือนใหมีการดําเนินกิจกรรมสภานักเรียน ดังนี้

1. ระดับสํานักงานคณะกรรมการศึกษาข้ันพื้นฐาน

1.1 กําหนดเปนยุทธศาสตรเพื่อใหมีการจัดกิจกรรมพัฒนาผูเรียนและสนับสนุน

งบประมาณใหแกสํานักงานเขตพื้นท่ีการศึกษาดําเนินการจัดกิจกรรมสภานักเรียนระดับเขตพื้นท่ี

การศึกษา และโรงเรียน

1.2 สงเสริม สนับสนุนการพัฒนาบุคลากรท่ีเกี่ยวของทุกระดับ

1.3 สนับสนุนการผลิตส่ือ เอกสารและ วีดีทัศนเพื่อพัฒนากิจกรรมสภานักเรียน

1.4 กําหนดใหกิจกรรมสภานักเรียนเปนตัวช้ีวัดหนึ่ง ของการประกันคุณภาพการศึกษา

1. 5 เผยแพรตนแบบกิจกรรมท่ีดีเดน และตัวอยางความสําเร็จของกิจกรรมสภานักเรียน

2. ระดับสํานักงานเขตพื้นท่ีการศึกษา

2.1 สนับสนุนการดําเนินการกิจกรรมสภานักเรียนระดับเขตพื้นท่ีการศึกษาสภานักเรียน

ในโรงเรียนอยางจรงิจังและตอเนื่อง

2.2 สงเสริม สนับสนุน การพัฒนาครูและบุคลากรท่ีเกี่ยวของทุกระดับ

2.3 สรางเครือขายสภานักเรียนกับองคกรตาง ๆ ในทองถ่ินและองคภาครัฐและเอกชน

2.4สงเสริมใหดําเนินการจัดประชุมสภานักเรียนระดับเขตพื้นท่ีการศึกษาคัดเลือก

คณะกรรมการสภานักเรียนระดับเขตเพื่อเปนผูแทนเขารวมเปนสมาชิกสภานักเรียนระดับประเทศ

2.5 สงเสริมใหสภานักเรียนดําเนินโครงการท่ีสรางสรรคและเปนประโยชนตอสังคม

2.6 สงเสริม ดูแล กํากับ ติดตาม นิเทศ และประเมินผล เพื่อพัฒนาการดําเนินกิจกรรม

สภานักเรียนระดับเขตพื้นท่ีการศึกษาและระดับโรงเรียน

2.7 เผยแพรตนแบกิจกรรมสภานักเรียนดีเดน

2.8 สรุปรายงานผลการดําเนินการสภานักเรียนระดัดเขตพื้นท่ีการศึกษาและระดับโรงเรียนเสนอสํานักงานคณะกรรมการการศึกษาข้ันพื้นฐาน

3. ระดับโรงเรียน 3.1 ดําเนินการจัดกิจกรมสภานักเรียนใหเปนรูปธรรมอยางตอเนื่อง

3.2 พัฒนา ครูและบุคลากรท่ีเกี่ยวของใหมีศักยภาพในการดําเนินการจัดกิจกรรมสภา

นักเรียน

3.3 สรางบรรยากาศในการดําเนินการกิจกรรมสภานักเรียนในโรงเรียนใหเอื้อตอการ

เรียนรูของนักเรียน

3.4 ช้ีแนะแนวทางการดําเนินการจัดกิจกรรมสภานักเรียนใหเหมาะสมกับสภาวะแวดลอม

และสถานการณ

3.5 สงเสริมสนับสนุนสภานักเรียนใหมีสวนรวมในกิจกรรมท่ีเปนประโยชน ตอโรงเรียน

ชุมชนและสังคม

3.6 กํากับ ติดตาม นิเทศ และประเมินผล เพื่อพัฒนาการดําเนินการกิจกรรมสภา

นักเรียน3.7 เผยแพรผลการดําเนินงานของสภานักเรียน

3.8 สรุปรายงานผลการดําเนินการสภานักเรียนเสนอสํานักงานเขตพื้นท่ีการศึกษา

แบบสอบถามความพึงพอใจท่ีมีตอกิจกรรม

ท่ีสภานักเรียนจัดในปการศึกษา 2555

แบบสอบถามความพึงพอใจท่ีมีตอกิจกรรมท่ีสภานักเรียนจัดในปการศึกษา 2555

คําช้ีแจง ใหนักเรียนใสคะแนนและความคิดเห็นท่ีมีตอกิจกรรมท่ีสภานักเรียนจัดข้ึน

คะแนน 5 = ดีมาก 4= ดี 3= พอใช 2= นอย 1 = นอยท่ีสุด

ช่ือกิจกรรม ความคิดเห็น คะแนนท่ีให

1.กิจกรรมนั่งสมาธ ิ

2.กิจกรรมดาววินัย

3.กิจกรรมจิตอาสา

4.กิจกรรมเชานี้ท่ีบึงบา

5.กิจกรรม facebook

สภานักเรียน

1. กิจกรรมพิธีกรนอย

7.กิจกรรมบันทึกการประชุม

8.กิจกรรมยิ้มไหวทักทายกัน

9.กิจกรรมจราจรจ๋ิว

10.กิจกรรมเสนวินัย

11.กิจกรรม 5 ส พิทักษ

ส่ิงแวดลอม

12.กิจกรรมบอรดสภานักเรียนเพื่อนอง

13.การรณรงคใชสิทธิ์เลือกต้ังกับองคกรการปกครองทองถ่ิน

14.กิจกรรมภาษานารู

คะแนน 5 = ดีมาก 4= ดี 3= พอใช 2= นอย 1 = นอยท่ีสุด

ช่ือกิจกรรม ความคิดเห็น คะแนนท่ีให

15.กิจกรรมขาว 360 องศา

16.กิจกรรมเขียนตามคําบอกมหาสนุก

17.กิจกรรมเกร็ดความรูอาเซียน

18.กิจกรรมวิธีลดโลกรอน

19.กิจกรรมหลักเศรษฐกิจพอเพียง

20.กิจกรรมสงเสริมสุขภาพ

21.การสงเสริมประชาธิปไตย(เลือกประธานนักเรียน)

เว็บไซต : www.bb.ac.th/stucou