ก

แบบฝกทกษะการแตงบทรอยกรองประเภทกลอน สำหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๒ กลมสาระการเรยนรภาษาไทย โรงเรยนตาลชมพทยาคม สงกดองคการบรหารสวนจงหวดนาน เลมท 2 เรอง กลอนสภาพนาร จดทำขนเพอใหนกเรยนมความร ความเขาใจและไดฝกทกษะ การแตงบทรอยกรองประเภทกลอน ไดอยางเปนขนตอน มประสทธภาพ มความเขาใจธรรมชาตของภาษาและหลกภาษาไทย การเปลยนแปลงของภาษาและพลงของภาษา ภมปญญาทางภาษา และรกษาภาษาไทยไวเปนสมบตของชาต และนำไปใชใหเปนประโยชนในชวตประจำวนตอไป

ผ จ ดทำหวงวาแบบฝกทกษะการแตงบทรอยกรองประเภทกลอนสำหรบนกเรยน ช นมธยมศกษาปท ๒ กล มสาระการเร ยนร ภาษาไทย โรงเร ยนตาลชมพทยาคม สงกด องคการบรหารสวนจงหวดนาน เลมนจะเปนประโยชนตอผเรยนและครผสอนไดเปนอยางด ขอขอบคณผ เช ยวชาญทใหคำแนะนำ และขอบคณเจาของตำรา เอกสาร ส อตาง ๆ ทนำมาอางอง เพอสรางเอกสารฉบบน มา ณ โอกาสน

จฑามณ ทะขต ผจดทำ

คำนำ

ข

สารบญ

หนา

คำนำ ก สารบญ ข คำชแจงสำหรบคร ค คำชแจงสำหรบนกเรยน ง สาระมาตรฐานการเรยนร ตวชวด จดประสงคการเรยนร ทดสอบกอนเรยน เฉลยทดสอบกอนเรยน

จ 1 5

ใบความรเรองการแตงกลอนสภาพ แบบฝกท ๑

6 11

แบบฝกท ๒ 12 แบบฝกท ๓ แบบฝกท 4 แบบฝกท 5

13 15 17

แนวคำตอบ แบบฝกท 1 แนวคำตอบ แบบฝกท 2 แนวคำตอบ แบบฝกท 3 แนวคำตอบ แบบฝกท 4 แนวคำตอบ แบบฝกท 5 แบบทดสอบหลงเรยน เฉลยทดสอบหลงเรยน บรรณานกรม

19 20 21 22

23 24 28 29

ค

ค าชแจงส าหรบคร

๑. แบบฝกทกษะการแตงบทรอยกรอง ประเภทกลอน สำหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๒ กลมสาระการเรยนรภาษาไทย โรงเรยนตาลชมพทยาคมน มทงหมด ๔ เลม คอ

เลมท ๑ ความรทวไปเกยวกบบทกลอน เลมท ๒ กลอนสภาพนาร เลมท ๓ กลอนดอกสรอยหรรษา เลมท ๔ กลอนบทละครพาเพลน

แบบฝกแตละเลม ม ๕ แบบฝก แตละแบบฝกใชเวลา 3 ชวโมงโดยทดสอบความร กอนเรยน จำนวน ๑๐ ขอเพอวดพนฐานความรของนกเรยน

๒. การฝกใหเรมจากเลมท ๑ เลมท ๒ เลมท ๓ และเลมท ๔ ตามลำดบ ๓. แบบฝกแตละเลมจะมเนอหาความรและมเนอเรองใหอาน มคำชแจงใหนกเรยนปฏบต ๔. แบบฝกเลมนเปนแบบฝกเลมท ๒ ม 5 แบบฝกคอ แบบฝกท ๑ – 5 ๕. ครใหนกเรยนอานเนอเรองทละหนาแลวทำกจกรรมในแตละแบบฝกใหครบทกกจกรรม ๖. เมอนกเรยนทำกจกรรมแตละแบบฝกเสรจแลว ครใหนกเรยนตรวจคำตอบจากแนวคำตอบ

ดวยตนเอง ถาตอบผดใหกลบไปอานทบทวนเนอเรองใหมหรอมขอสงสยใหถามคร ๗. เตรยมกระดาษคำตอบ สำหรบการทำแบบฝกใหนกเรยน

๘. ครนำแบบบนทกการประเมนผลการเรยนทนกเรยนบนทกมาวเคราะหเพอทราบ ความกาวหนาทางการเรยนของนกเรยน ๙. ใหนกเรยนทดสอบหลงเรยน หลงจากทนกเรยนเรยนจบเลมแลว ๑๐. ใชเปนสอการสอนสำหรบคร

ง

ค าชแจงส าหรบนกเรยน

๑. แบบฝกทกษะการการแตงบทรอยกรอง ประเภทกลอน สำหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๒

กลมสาระการเรยนรภาษาไทย โรงเรยนตาลชมพทยาคมน มทงหมด ๔ เลม คอ เลมท ๑ ความรทวไปเกยวกบบทกลอน เลมท ๒ กลอนสภาพนาร

เลมท ๓ กลอนดอกสรอยหรรษา เลมท ๔ กลอนบทละครพาเพลน

๒. การฝกใหเรมจากเลมท ๑ เลมท ๒ เลมท ๓ และเลมท ๔ ตามลำดบ ๓. แบบฝกเลมนเปนแบบฝกเลมท ๒ ม ๕ แบบฝก คอ แบบฝกท ๑ – ๕ ๔. ใหนกเรยนทำแบบทดสอบกอนเรยน กอนทำแบบฝก ๕. ใหนกเรยนอานเนอเรองทละหนาแลวทำแบบฝกใหครบทกแบบฝก ๖. เมอทำกจกรรมแตละแบบฝกเสรจแลว ใหตรวจคำตอบจากแนวคำตอบดวยตนเอง

ถาตอบผดใหกลบไปอานทบทวนเนอเรองใหมหรอมขอสงสยใหถามคร อยาขดเขยนสงใด ๆ ลงในแบบฝกเลมน ใหเขยนลงในกระดาษทครเตรยมไวให ๗. ใหนกเรยนทำแบบทดสอบหลงเรยนและตรวจคำตอบ ๘. ใหนกเรยนนำคะแนนจากการประเมนแตละแบบฝก และคะแนนจากการทดสอบหล งเรยน

บนทกลงในแบบบนทกการประเมนผลการเรยนรทครแจกให เพอทราบ ความกาวหนาทางการเรยนของตนเอง

๙. แบบฝกทกษะนไมใชแบบทดสอบ นกเรยนทำผดได โดยไมเสยคะแนน ดงนนควรทำ ดวยความซอสตย มความรบผดชอบตอตนเอง ไมเปดดแนวคำตอบกอนทจะตอบคำถาม แลวนกเรยนจะเขาใจในบทเรยนและไดรบประโยชนจากแบบฝกทกษะนมากทสด

จ

สาระและมาตรฐานการเรยนร สาระท 4 หลกการใชภาษาไทย มาตรฐาน ท 4.๑ เขาใจธรรมชาตของภาษาและหลกภาษาไทย การเปลยนแปลงของภาษาและพลง

ของภาษา ภมปญญาทางภาษา และรกษาภาษาไทยไวเปนสมบตของชาต

ตวชวดชนป

ตวชวดชนปชนมธยมศกษาปท ๒ ม.๒/๒ แตงบทรอยกรองประเภทกลอน

จดประสงคการเรยนร

นกเรยนสามารถแตงบทรอยกรองประเภทกลอนได

จดประสงคยอย

1. นกเรยนบอกฉนทลกษณของกลอนสภาพได 2. นกเรยนแตงบทรอยกรองประเภทกลอนสภาพได 3. นกเรยนมความซอสตย มระเบยบวนย ตงใจเรยน มมารยาทและมสมมาคารวะ

๑

ใหนกเรยนอานคำถามและเลอกคำตอบทถกตองทสด แลวเขยนเครองหมาย x ลงในกระดาษคำตอบทแจกให (ขอละ ๑ คะแนน)

แบบทดสอบกอนเรยน แบบฝกทกษะการแตงบทรอยกรองประเภทกลอน

เลมท 2 เรอง กลอนสภาพนาร

๑. กลอนสภาพมบงคบสมผสฉนทลกษณพนฐานตามขอใด

ก. สมผส / ค าคร ลห

ข. คณะ / สมผส

ค. สมผส / วรรณยกต

ง. คณะ / สมผส / ค าคร ลห

๒. ค าในขอใดเปนสมผสสระทงหมด

ก. รก - นก - นอง

ข. คน - ขาย - คลอง

ค. รก - รอง - เรา

ง. ของ - คลอง – มอง

๓. ขอใดกลาวถงค าสมผสค าวา “หา” ไดถกตอง

ก. ใชค าทมเสยงวรรณยกตเดยวกน

ข. ใชค าทมเสยงสระเดยวกน

ค. ใชค าทมเสยงตวสะกดมาตราเดยวกน

ง. ตองใชทกขอรวมกน

ค ำชแจง

๒

อานบทรอยกรองนแลวตอบค าถาม ขอ ๔-๕

๕. ขอใดเปนค าสมผสระหวางบทของกลอนบทน

ก. จต

ข. หลง

ค. พะวง

ง. ตาย

อานบทรอยกรองตอไปนแลวตอบค าถามขอ ๖-๙

๖. ขอใดเปนสมผสใน ก. จา – ปรา คน – คอก ข. นน – คน ห – ก ค. ออ – อง ก – ล ง. ล – ลวง – ลาม ก – ล – ห

๔. ขอใดเปนค าสมผสบงคบ

ก. โอ - อก

ข. แคน - แคน

ค. จต - ลอ

ง. หลง – พะวง

นกถงคำแคนแคนแคนใหแนนจต เจาหลงจรตลอลอลอใหเรยมหลง

โออกเราเราเราเฝาพะวง ทรวงพคงชำชำชำระกำตาย

จะพดจาปราศรยกบใครนน อยาตะคนตะคอกใหเคองห

ไมควรพดออองขนมงก คนจะหลลวงลามไมขามใจ

สนทรภ : สภาษตสอนหญง

๓

๗. จากขอความขางตน เปนคำประพนธประเภทใด ก. กลอนส

ข. กาพยยาน ๑๑ ค. กลอนสภาพ ง. ดอกสรอย

๘. ขอใดกลาวถงสมผสบงคบไดถกตอง ก. จา – ปรา , นน – คน , ห – ก , ออ – อง , ลวง – ลาม ข. จา – ปรา , นน – คน , ห – ก , ออ – อง , ก – ล ค. จา – ปรา , นน – คน , ห – ก , ออ – อง , ก – ล , ลวง – ลาม ง. นน – คน , ห – ก , ก – ล

๙. ขอใดกลาวถงลกษณะของกลอนสภาพไดถกตอง ก. ๑ บท ม ๑ บาท ๑ บาท ม ๒ วรรค ข. ๑ บท ม ๒ คำกลอน ๑ คำกลอน ม ๒ วรรค ค. ๑ บท ม 4 บาท ๑ บาท ม ๒ วรรค ง. ๑ บท ม ๔ คำกลอน ๑ คำกลอน ม ๒ วรรค

๑๐. ในการเขยนบทรอยกรอง สมผส มไวเพอสงใด ก. เพอใหทราบวาเปนบทประพนธ ข. เพอใหทราบวามลกษณะอยางไร ค. เพอใหทราบวธการเขยน ง. เพอความไพเราะ

๔

กระดาษคำตอบทดสอบกอนเรยน แบบฝกทกษะการแตงบทรอยกรองประเภทกลอน เลมท 2 เรอง กลอนสภาพนาร

ชอ.........................................................สกล...........................................ชน............. .......เลขท…………

คำชแจง ใหนกเรยนอานคำถามและเลอกคำตอบทถกตองทสด แลวเขยนเครองหมาย x ลงในกระดาษคำตอบ (ขอละ ๑ คะแนน)

ขอ ค ำตอบ

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

๕

เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน แบบฝกทกษะการแตงบทรอยกรองประเภทกลอน

เลมท 2 เรอง กลอนสภาพนาร

คำชแจง ใหนกเรยนอานคำถามและเลอกคำตอบทถกตองทสด แลวเขยนเครองหมาย x ลงในกระดาษคำตอบ (ขอละ ๑ คะแนน)

ขอ เฉลย

1 ข

2 ง

3 ข

4 ง

5 ง

6 ก

7 ค

8 ง

9 ข

10 ง

๖

ลกษณะบงคบของกลอน

ลกษณะบงคบของกลอนม ๓ ประการ คอ คณะ พยางค และสมผส นอกจากนยงมบงคบเสยงวรรณยกตอกดวย

๑.คณะ

กลอนบทหนง ม ๒ คำกลอน หรอ 2 บาท ไดแก บาทท 1 เรยกวา บาทเอก ม ๒ วรรค ไดแก วรรคสดบและวรรครบ บาทท 2 เรยกวา บาทโท ม ๒ วรรค ไดแก วรรครองและวรรคสง

ใบความรการแตงบทรอยกรองประเภทกลอน เลมท 2 เรอง กลอนสภาพนาร

๒. คำหรอพยางค กลอนสภาพหรอกลอนแปด 1 วรรค มจำนวนคำ 8 คำ แตอนโลมใหม 7-๙ คำ ได

3. คำสมผส

สมผส คอ ลกษณะทบงคบใหใชคำทมเสยงสมผสคลองจองกน สมผสเปนลกษณะทสำคญมากในรอยกรองของไทย คำประพนธทกชนดตองมสมผส ชนดของสมผส ทควรรจก ไดแก

๑. สมผสสระ สมผสอกษร

๒. สมผสใน สมผสนอก

๗

ใบความรการแตงบทรอยกรองประเภทกลอน เลมท 2 เรอง กลอนสภาพนาร

สมผสสระ

สมผสสระ คอ คำตงแต ๒ คำขนไป ทมเสยงสระพองกน หรอ คลองจองกนตามมาตราถาเปนคำทมตวสะกดกตองเปนตวสะกดในมาตราเดยวกน

ตวอยาง

ปะ สมผสกบ ทะ มะ กะ

ส สมผสกบ ม ด ป

บญ สมผสกบ คณ ดล หนน

ขอควรระวง

ไมควรใชสระเสยงสนสมผสกบสระเสยงยาว เชน

ภย ไมสมผสกบ พาย วาย ยาย

ขรรค ไมสมผสกบ บาน ทาน สาร เปนตน

สมผสอกษร

สมผสอกษร คอ คำทใชพยญชนะตนเสยงเดยวกน อาจเปนพยญชนะตวเดยวกน หรอเปนพยญชนะเสยงตำคเสยงสงกได เชน ค - ข , ช - ฉ , ฟ - ฝ หรอพยญชนะควบชดเดยวกนกได เชน กร ตร ผล ขว

ตวอยาง

ช สมผสกบ ชน ชาม เชญ ฉาย

ขวญ สมผสกบ แขวน ควน ความ

๘

สมผสนอก

สมผสนอก เปนสมผสบงคบ ไดแก สมผสทสงและรบกนนอกวรรค แบงเปนสมผสระหวางวรรค กบ สมผสระหวางบท

สมผสบงคบของกลอนสภาพหรอกลอนแปด มดงน คำสดทายของวรรคสดบ สมผสกบคำท 3 หรอ 5 ของวรรครบ คำสดทายของวรรครบ สมผสกบคำสดทายของวรรครอง คำสดทายของวรรครอง สมผสกบคำท 3 หรอ 5 ของวรรคสง ถาจะแตงบทตอไป ตองใชคำสดทายของวรรคสงของบทตน สมผสกบคำสดทาย

ของวรรครบของบทตอไปเสมอ เรยกวา “สมผสระหวางบท” แผนผงกลอนสภาพ

เชน แลวสอนวาอยาไวใจมนษย มนแสนสดลกลำเหลอกำหนด

ถงเถาวลยพนเกยวทเลยวลด กไมคดเหมอนหนงในนำใจคน

มนษยนทรกอยสองสถาน บดามารดารกมกเปนผล

ทพงหนงพงไดแตกายตน เกดเปนคนคดเหนจงเจรจา

สมผสระหวางวรรค ไดแก มนษย สมผสกบ สด หนด สมผสกบ ลด ลด สมผสกบ คด

สมผสระหวางบท ไดแก คน สมผสกบ ผล

๙

ใบความรการแตงบทรอยกรองประเภทกลอน เลมท 2 เรอง กลอนสภาพนาร

เราไปท าแบบฝกหดกนดกวานะครบ

สมผสใน

สมผสใน คอ สมผส ไมบงคบ มคำทสมผสและคลองจองกนอยในวรรคเดยวกน อาจเปนสมผสสระ หรอสมผสอกษรกได แลวแตความเหมาะสมและความพอใจของผแตง สมผสในชวยใหบทรอยกรองไพเราะขน เชน

โอเอนดปไมมซงศรษะ เทาระกะกอมโกงโมงโคงขน

วรรคสดบ ด-ป เปนคำสมผสในซงเปนสมผสสระ เปนสมผสไมบงคบ โอ-เอน ไม-ม เปนคำสมผสในซงเปนสมผสอกษร เปนสมผสไมบงคบ

สวนคำวา ษะ-กะ เปนคำสมผสนอก ซงเปนสมผสบงคบ

4. เสยงวรรณยกตทายวรรคของกลอนแปด

กลอนแปดกำหนดเสยงทายวรรคไวดงน

- คำสดทายของวรรคท ๑ ใชไดทกเสยง แตไมนยมเสยงสามญ - คำสดทายของวรรคท ๒ ใชเสยงจตวา เอก หรอโท หามใชเสยงสามญ - คำสดทายของวรรคท ๓ ใชเสยงสามญหรอเสยงตร หามใชเสยง เอก โท และจตวา - คำสดทายของวรรคท ๔ ใชเสยงสามญหรอเสยงตร หามใชเสยง เอก โท และจตวา

ตวอยางกลอนสภาพ จำนวน ๒ บท กลอนสภาพแปดคำประจำบอน อานทกตอนสามวรรคประจกษแถลง

ตอนตนสามตอนสองสองแสดง ตอนสามแจงสามคำครบจำนวน มกำหนดบทระยะกะสมผส ใหฟาดฟดชดความตามกระสวน

วางจงหวะกะทำนองตองกระบวน จงจะชวนฟงเสนาะเพราะจบใจ ฯ

๑๐

แบบฝกทกษะการแตงบทรอยกรองประเภทกลอน เลมท 2 เรอง กลอนสภาพนาร

แบบฝกทกษะท ๑ เรยนรฉนทลกษณ

O O O O O O O O O O O O O O O O

วรรค ................................................ วรรค................................................

O O O O O O O O O O O O O O O O

วรรค ................................................ วรรค...............................................

กลอนวรรคท ๑ คำสดทายนยมใชเสยงวรรณยกต............................................................

กลอนวรรคท ๒ คำสดทายนยมใชเสยงวรรณยกต............................................................

กลอนวรรคท ๓ คำสดทายนยมใชเสยงวรรณยกต............................................................

กลอนวรรคท ๔ คำสดทายนยมใชเสยงวรรณยกต.............................................................

ตอนท 1 ใหนกเรยนโยงเสนสมผสกลอนสภาพทกำหนดใหและเตมคำตอบใหถกตอง ขอละ 1 คะแนน

คำชแจง แบบฝกทกษะนม 2 ตอน

๑๑

แบบฝกทกษะการแตงบทรอยกรองประเภทกลอน เลมท 2 เรอง กลอนสภาพนาร

1. ลกษณะบงคบของกลอนม ๓ ประการ ไดแกอะไรบาง ............................................................................................................................. ................................................................................................................................... ..............................................

2. กลอนบทหนง มกคำกลอนหรอมกบาท ............................................................................................................................. ..........................

3. กลอนสภาพบาทท 1 เรยกวาอะไร ............................................................................................................................. ..........................

4. กลอนสภาพบาทท 2 เรยกวาอะไร ............................................................................................................................. ..........................

5. กลอนสภาพ บทหนงมกวรรค เรยกวาวรรคอะไรบาง .......................................................................................................................................................

6. กลอนสภาพ 1 วรรคมกคำ............................................................................................................................. ..........................

7. คำสดทายของวรรคแรกสมผสกบคำทเทาไรของวรรคทสอง............................................................................................................................. ..........................

8. คำสดทายของวรรคสองสมผสกบคำทเทาไรของวรรคทสาม............................................................................................................................. ..........................

9. คำสดทายของวรรคสามสมผสกบคำทเทาไรของวรรคทส............................................................................................................................. ..........................

10.

จงเขยนคำสมผสระหวางวรรคของบทกลอนขางตน .........................................................................................................................................................

ตอนท 2 ใหนกเรยนตอบคำถามตอไปนใหถกตอง ขอละ 1 คะแนน

๑๒

แบบฝกทกษะการแตงบทรอยกรองประเภทกลอน เลมท 2 เรอง กลอนสภาพนาร

พอแดดพรมยมพรายกบชายฟา โลกกจาแจมหวงดวยรงส หยาดอรณอนหลาเหมอนอาร แพรรพหมภพอบหนาวคลาย เพยงจะพลกแผนฟาลงมาฝน กบแสงอนออนอนอรณฉาย เราคนทอรอหวงซงกะตาย หวงชพพรายอนบางอยางอรณ

1. จงเขยนคำสมผสใน คำสมผสสระ ............................................................................................................................. ................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................... ......................... คำสมผสอกษร ................................................................................................................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... ......................

2. จงเขยนคำสมผสนอก คำสมผสระหวางวรรค

............................................................................................................................. ......................... คำสมผสระหวางบท

............................................................................. .........................................................................

แบบฝกทกษะท 2 หาคำสมผส

คำชแจง ใหหาคำสมผสทพบในแตละบทของบทประพนธตอไปน แลวเขยนในชองวางทกำหนดให (1๕ คะแนน)

๑๓

1. พรอมหยบยนไมตรบรสทธ หากคนเรารจกรกผอน เจรญรดดวยรกทถกทอ โลกจะสดใสไมโทรมทรด

(ศวกานต ปทมสต)

...........................................................................................................................

...........................................................................................................................

2. เพยงนวเอกเสกสรางทางวงวรรณ แววเสยงปทบรรเลงเพลงอกษร สะอนออนอกษรภาษาสวรรค กำจายบรรณแยมพภพไมลบเลอน (เปลวเทยน)

............................................................................. ........................................

.....................................................................................................................

3. คนอาจตำทำนามาชานาน แตคำขาวกนกลนนนชนหวาน มออาจหยาบกระดางแหงรางราว แตเหงองานสรางเมลดขาวสทอง

(ไพวรนทร ขาวงาม)

.....................................................................................................................

.....................................................................................................................

แบบฝกทกษะการแตงบทรอยกรองประเภทกลอน เลมท 2 เรอง กลอนสภาพนาร

ค าชแจง ใหนกเรยนจดเรยงล าดบวรรคของกลอนสภาพตอไปนใหถกตองตาม

ฉนทลกษณ (ขอละ ๑ คะแนน)

แบบฝกทกษะท 3 จดเรยงคำตามวรรค

๑๔

แบบฝกทกษะการแตงบทรอยกรองประเภทกลอน เลมท 2 เรอง กลอนสภาพนาร

4. ประเสรฐแทแมทสองครองความฝน เพยงหนงคำแตลานใจมอบใหแม แมสองนนใหความรคอครเรา แมหนงทานใหกำเนดเกดผกพน

(จำเนยร ทพยเดช)

.......................................................................................................................... .

...........................................................................................................................

5. ครยงหวนใจอาวรณกอนจากลา ดวยดวงใจรอนรอนถอนสะอน ถงวนทศษยตองไปอาลยกน ทนกลำกลนความเหงาเศราโศกศลย (นพดล สงขทอง)

.....................................................................................................................

.....................................................................................................................

๑๕

แบบฝกทกษะการแตงบทรอยกรองประเภทกลอน เลมท 2 เรอง กลอนสภาพนาร

1.

ใครจะไวใจอะไรตามใจ............... แตอยาเกดไวใจในสงหา

หนงอยาไวใจทะเลทก........................ สองสตวเขยวเลบงาอยาวาง............................

สามผถออาวธสดจกราย สผหญง....................อยากรายใกล

หาพระมหากษตรยทรงฉตรชย ถาแม........................ประมาทอาจถงตายฯ

(น.ม.ส)

2.

เทดพระคณบชาครผคอยสอน ขอมอบ........................แทนใจไมหางหาย

ยงยดมนกตญญไมร..................... ชพมลายยงจดจำยำกมล

ถงวนนศษยไดดกนทว............... มวชากเพราะครผฝก..............................

ทงปลกฝงคณธรรมความอดทน ใหเปน........................เกงดมสขใจ

(นพดล สงขทอง)

คำชแจง ใหนกเรยนเลอกคำทกำหนดใหเตมคำลงในชองวางเพอใหกลอนมใจความและถกตอง ตามฉนทลกษณ ขอละ 5 คะแนน

เวลา ใจ เถด ทงหลาย ใคร

ฝน หนา พร คลาย ทน คน

แบบฝกทกษะท 4 เตมคำในกลอนสภาพ

๑๖

แบบฝกทกษะการแตงบทรอยกรองประเภทกลอน เลมท 2 เรอง กลอนสภาพนาร

3.

มหนงใจแตรอยคำนำพร.............. รกเสมอดวง............ไมแปรผน

ทงเมอนเมอไหนใจผก..................... ซงรกนนยงกวาภาษาใด

เพยงหนงคำแตใหญยงดวยจรง.............. ดวยรแนวาดวงจตพสมย

คำคำนนคอรกประจกษใจ แมหาง.................ยงคำนงคดถงเธอ

(นพดล สงขทอง)

4.

ดวยดวงใจกลำกลนสะอน............... อยากจะ..................เวลามาอกหน

ถงวนแหงความสขรวมทกข............ นำตาปนเปอนรอยยมพมพดวง............

หนาเสาธงทกเชาเรารวม............ เปนทำนองแหงความฝนอนสด............

ถงวนนจำตองหางลารางไป นำตาไหลแตยนดดวยปรดา

(นพดล สงขทอง)

ถอน ยอน ทน หน ใจ ใส ไป รอง

ผน พน เจอ เธอ หทย ไกล แท

๑๗

แบบฝกทกษะการแตงบทรอยกรองประเภทกลอน เลมท 2 เรอง กลอนสภาพนาร

1. สองมอนอยพนมกมลง....................... ดวยความ..........ซงใจทเกอหนน รกของแมยงใหญดวยใบบญ เปนพระ..............เหนอสงใดในโลกา

2. เปนเดกใครเลาเฝาปลอบ................... เจบหลบปวยพลนดแลคอยรก.............. ยามหลบนอนเฝาเหกลอมออมแขนมา กอดลก...............ใหไออนหนนแขนนอน

3. วนเวลาผานผนมาบรร....................... ถงวนครบขวบปทขบขาน รอยดวงจตเปนอกษรดวยกลอน................. มอบแดทาน...............ดวยดวงใจ

4. วนท......................คลายวนเกด พรใด....................ลำภพสมย จงพบพานแตสขพนทกขภย ความดทยง.............จงคมครอง

5. ขอใหเธอคนดจงม..................... นราศทกขผองภยใหหาง.............. จะวนนวนไหนไมเสอม....................... แทนใจ..............ดวยรกมนนรนดร

แบบฝกทกษะท 5 เตมแตงคำในกลอนสภาพ

ตอนท 1 ใหหาคำมาเตมคำลงในชองวางเพอใหกลอนมใจความและถกตองตามฉนทลกษณ ขอละ 3 คะแนน

คำชแจง แบบฝกน ม 2 ตอน

๑๘

แบบฝกทกษะการแตงบทรอยกรองประเภทกลอน เลมท 2 เรอง กลอนสภาพนาร

เรอง อวยพรปใหม

.............................................................................................................................................. ............

....................................................................................................................... ...................................

..................................................................................................................................... .....................

................................................................... .......................................................................................

เรอง ธรรมชาต

.............................................................................................................................................. ............

............................................................................................................................. .............................

.......................................................................................... ................................................................

............................................................................................................................. .............................

มาดเฉลยกนเลยครบ

ตอนท 2 ใหแตงกลอนสภาพตามหวขอทกำหนด จำนวน 1 บท คะแนนเตม 20 คะแนน มเกณฑการใหคะแนน ดงน

1. ฉนทลกษณ 5 คะแนน 2. เนอหาสอดคลอง 5 คะแนน 2. ไพเราะ สละสลวย 5 คะแนน 3. การใชภาษาถกตองเหมาะสม 5 คะแนน

๑๙

แบบฝกทกษะการแตงบทรอยกรองประเภทกลอน เลมท 2 เรอง กลอนสภาพนาร

ตอนท 1 ๑. วรรคสดบ ๒. วรรครบ ๓. วรรครอง ๔. วรรคสง ๕. วรรคท ๑ คำสดทายใชเสยงวรรณยกตไดทกเสยง แตไมนยมเสยงสามญ ๖. วรรคท ๒ คำสดทายนยมใชเสยงวรรณยกตจตวา เอกหรอโท หามใชเสยงสามญ ๗. วรรคท ๓ คำสดทายนยมใชเสยงวรรณยกตสามญหรอตร หามใชเสยงเอก โท จตวา ๘. วรรคท ๔ คำสดทายนยมใชเสยงวรรณยกตสามญหรอตร หามใชเสยงเอก โท จตวา

ตอนท 2

1. ลกษณะบงคบของกลอนม ๓ ประการ คอ คณะ พยางค และสมผส 2. กลอนบทหนงม 2 คำกลอน หรอ 2 บาท 3. กลอนสภาพบาทท 1 เรยกวา บาทเอก 4. กลอนสภาพบาทท 2 เรยกวา บาทโท 5. กลอนสภาพ 1 บท ม 4 วรรค เรยกวา วรรคสดบ วรรครบ วรรครอง วรรคสง 6. กลอนสภาพ 1 วรรค ม 8 คำ อนโลมใหม 7 -9 คำ 7. คำสดทายของวรรคแรกสมผสกบคำท 3 หรอ 5 ของวรรคท สอง 8. คำสดทายของวรรคทสองสมผสกบคำสดทายของวรรคท สาม 9. คำสดทายของวรรคทสามสมผสกบคำท 3 หรอ 5 ของวรรคท ส 10. จต-จรต หลง-พะวง พะวง-คง

แนวค าตอบ

แบบฝกทกษะท ๑ เรยนรฉนทลกษณ

๒๐

แบบฝกทกษะการแตงบทรอยกรองประเภทกลอน เลมท 2 เรอง กลอนสภาพนาร

แบบฝกทกษะท 2 หาคำสมผส

แนวค าตอบ

1. คำสมผสใน สมผสสระ ไดแก

พรม-ยม พราย-ชาย หวง-รง อรณ-อน ภพ-อบ ฟา-มา อน-อรณ ทอ-รอ หวง-ซง บาง-อยาง

สมผสอกษร ไดแก พรม-พราย จา-แจม พลก-แผน ฟา-ฝน

อน-ออน-อน- อะ (อรณ) เรา-รอ อน-อะ (อรณ)

2. สมผสนอก

สมผสระหวางวรรค ไดแก

ฟา-จา ส-ร ร-พ ฝน-อน ฉาย-ตาย ตาย-พลาย

สมผสระหวางบท ไดแก

คลาย-ฉาย

๒๑

แบบฝกทกษะการแตงบทรอยกรองประเภทกลอน เลมท 2 เรอง กลอนสภาพนาร

1. หากคนเรารจกรกผอน พรอมหยบยนไมตรบรสทธ โลกจะสดใสไมโทรมทรด เจรญรดดวยรกทถกทอ

2. แววเสยงปทบรรเลงเพลงอกษร สะอนออนอกษรภาษาสวรรค เพยงนวเอกเสกสรางทางวงวรรณ กำจายบรรณแยมพภพไมลบเลอน

3. มออาจหยาบกระดางแหงรางราว แตคำขาวกนกลนนนชนหวาน

คนอาจตำทำนามาชานาน แตเหงองานสรางเมลดขาวสทอง

4. เพยงหนงคำแตลานใจมอบใหแม ประเสรฐแทแมทสองครองความฝน แมหนงทานใหกำเนดแมเกดผกพน แมสองนนนนใหความรคอครเรา

5. ดวยดวงใจรอนรอนถอนสะอน ทนกลำกลนความเหงาเศราโศกศลย ถงวนทศษยตองไปอาลยกน ครยงหวนใจอาวรณกอนจากลา

แนวค าตอบ

แบบฝกทกษะท 3 จดเรยงคำตามวรรค

๒๒

ใครจะไวใจอะไรตามใจ..เถด... แตอยาเกดไวใจในสงหา หนงอยาไวใจทะเลทก...เวลา.... สองสตวเขยวเลบงาอยาวาง..ใจ… สามผถออาวธสดจกราย สผหญง...ทงหลาย...อยากรายใกล หามหากษตรยทรงฉตรชย ถาแม...ใคร...ประมาทอาจถงตายฯ

เทดพระคณบชาครผคอยสอน ขอมอบ...พร...แทนใจไมหางหาย ยงยดมนกตญญไมร....คลาย.... ชพมลายยงจดจำยำกมล ถงวนนศษยไดดกนทว....หนา.... มวชากเพราะครผฝก.....ฝน.... ทงปลกฝงคณธรรมความอดทน ใหเปน.....คน....เกงดมสขใจ

มหนงใจแตรอยคำนำพร...เธอ... รกเสมอดวง...หทย...ไมแปรผน ทงเมอนเมอไหนใจผก...พน.... ซงรกนนยงกวาภาษาใด เพยงหนงคำแตใหญยงดวยจรง....แท... ดวยรแนวาดวงจตพสมย คำคำนนคอรกประจกษใจ แมหาง.....ไกล....ยงคำนงคดถงเธอ

ดวยดวงใจกลำกลนสะอน..ถอน... อยากจะ....ยอน...เวลามาอกหน ถงวนแหงความสขรวมทกข...ทน.... นำตาปนเปอนรอยยมพมพดวง....ใจ.... หนาเสาธงทกเชาเรารวม..รอง... เปนทำนองแหงความฝนอนสด...ใส.... ถงวนนจำตองหางลารางไป นำตาไหลแตยนดดวยปรดา

แบบฝกทกษะการแตงบทรอยกรองประเภทกลอน เลมท 2 เรอง กลอนสภาพนาร

1.

2.

3.

4.

แนวค าตอบ

แบบฝกทกษะท 4 เตมคำในกลอนสภาพ

๒๓ แบบฝกทกษะการแตงบทรอยกรองประเภทกลอน

เลมท 2 เรอง กลอนสภาพนาร

แนวค าตอบ

เกงมากทตงใจทำแบบฝกจนเสรจครบ

แบบฝกทกษะท 5 เตมแตงในกลอนสภาพ

ตอนท 1 1. สองมอนอยพนมกมลง.....กราบ..... ดวยความ...ซาบ...ซงใจทเกอหนน

รกของแมยงใหญดวยใบบญ เปนพระ...คณ...เหนอสงใดในโลกา

2. เปนเดกใครเลาเฝาปลอบ....ขวญ.... เจบหลบปวยพลนดแลคอยรก...ษา.... ยามหลบนอนเฝาเหกลอมออมแขนมา กอดลก...ยา...ใหไออนหนนแขนนอน

3. วนเวลาผานผนมาบรร.....จบ...... ถงวนครบขวบปทขบขาน รอยดวงจตเปนอกษรดวยกลอน...กานท.... มอบแดทาน....น...ดวยดวงใจ

4. วนท....สบกมภา...คลายวนเกด พรใด...เลศ...ลำภพสมย จงพบพานแตสขพนทกขภย ความดทยง...ใหญ...จงคมครอง

5. ขอใหเธอคนดจงม.....สข..... นราศทกขผองภยใหหาง....หาย... จะวนนวนไหนไมเสอม.....คลาย...... แทนใจ...กาย...ดวยรกมนนรนดร

ตอนท 2 อวยพรปใหม

ในวารดถขนปใหม ขอสงใจสงความสขทกแหงหน มอบความรกทยงใหญในกมล แดทกคนตลอดไปไมเสอมคลาย

ธรรมชาต

นงตากลมชมไมอยทายบาน ไกวกงกานลมโชยพดกลนหอม ทงจำปจำปาพวงพะยอม ลนทมพรอมใหชนชมสมอรา

๒๔

ใหนกเรยนอานคำถามและเลอกคำตอบทถกตองทสด แลวเขยนเครองหมาย x ลงในกระดาษคำตอบทแจกให (ขอละ ๑ คะแนน)

แบบทดสอบหลงเรยน แบบฝกทกษะการแตงบทรอยกรองประเภทกลอน

เลมท 2 เรอง กลอนสภาพนาร

1. ในการเขยนบทรอยกรอง สมผส มไวเพอสงใด ก. เพอใหทราบวาเปนบทประพนธ ข. เพอใหทราบวามลกษณะอยางไร ค. เพอใหทราบวธการเขยน ง. เพอความไพเราะ

๒. .ขอใดกลาวถงคำสมผสคำวา “หา” ไดถกตอง ก. ใชคำทมเสยงวรรณยกตเดยวกน ข. ใชคำทมเสยงสระเดยวกน ค. ใชคำทมเสยงตวสะกดมาตราเดยวกน ง. ตองใชทกขอรวมกน

๓. กลอนสภาพมบงคบสมผสฉนทลกษณพนฐานตามขอใด ก. สมผส / คำคร ลห ข. คณะ / สมผส ค. สมผส / วรรณยกต ง. คณะ / สมผส / คำคร ลห

4. ขอใดกลาวถงลกษณะของกลอนสภาพไดถกตอง

ก. ๑ บท ม ๑ บาท ๑ บาท ม ๒ วรรค ข. ๑ บท ม ๒ คำกลอน ๑ คำกลอน ม ๒ วรรค ค. ๑ บท ม 4 บาท ๑ บาท ม ๒ วรรค ง. ๑ บท ม ๔ คำกลอน ๑ คำกลอน ม ๒ วรรค

ค ำชแจง

๒๕

อานบทรอยกรองนแลวตอบคำถาม ขอ 5-6

ก. จต

ข. หลง

ค. พะวง

ง. ตาย

อานบทรอยกรองตอไปนแลวตอบคำถามขอ 7-๙

7. จากบทรอยกรองขางตน ขอใดเปนสมผสใน

ก. จา – ปรา คน – คอก ข. นน – คน ห – ก ค. ออ – อง ก – ล ง. ล – ลวง – ลาม ก – ล – ห

5. ขอใดเปนคำสมผสบงคบ

ก. โอ - อก ข. แคน - แคน ค. จต - ลอ ง. หลง – พะวง

6. ขอใดเปนค าสมผสระหวางบทของกลอนบทน

นกถงคำแคนแคนแคนใหแนนจต เจาหลงจรตลอลอลอใหเรยมหลง

โออกเราเราเราเฝาพะวง ทรวงพคงชำชำชำระกำตาย

จะพดจาปราศรยกบใครนน อยาตะคนตะคอกใหเคองห

ไมควรพดออองขนมงก คนจะหลลวงลามไมขามใจ

สนทรภ : สภาษตสอนหญง

๒๖

8. จากบทรอยกรองขางตนเปนคำประพนธชนดใด ก. กลอนส

ข. กาพยยาน ๑๑ ค. กลอนสภาพ ง. ดอกสรอย

9. ขอใดกลาวถงสมผสบงคบไดถกตอง ก. จา – ปรา , นน – คน , ห – ก , ออ – อง , ลวง – ลาม ข. จา – ปรา , นน – คน , ห – ก , ออ – อง , ก – ล ค. จา – ปรา , นน – คน , ห – ก , ออ – อง , ก – ล , ลวง – ลาม ง. นน – คน , ห – ก , ก – ล

10. คำในขอใดเปนสมผสสระทงหมด ก. รก - นก – นอง ข. คน - ขาย - คลอง ค. รก - รอง - เรา ง. ของ - คลอง – มอง

๒๗

กระดาษคำตอบทดสอบหลงเรยน แบบฝกทกษะการแตงบทรอยกรองประเภทกลอน เลมท 2 เรอง กลอนสภาพนาร

ชอ.........................................................สกล...........................................ชน............. .......เลขท…………

คำชแจง ใหนกเรยนอานคำถามและเลอกคำตอบทถกตองทสด แลวเขยนเครองหมาย x ลงในกระดาษคำตอบทแจกให (ขอละ ๑ คะแนน)

ขอ ค ำตอบ

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

๒๘

เฉลยแบบทดสอบหลงเรยน แบบฝกทกษะการแตงบทรอยกรองประเภทกลอน

เลมท 2 เรอง กลอนสภาพนาร

ขอ เฉลย

1 ง

2 ข

3 ข

4 ข

5 ง

6 ง

7 ก

8 ค

9 ง

10 ง

๒๙

บรรณานกรม

กำชย ทองหลอ. (2552). หลกภาษาไทย. กรงเทพฯ : อมรการพมพ. นพดล สงขทอง. (2553). รอยคำประพนธในวนสำคญและโอกาสตางๆ. กรงเทพฯ : สถาพรบคส. ประยอม ซองทองและคณะ.(2547). หนงสอเรยนภาษาไทย การแตงคำประพนธ. กรงเทพฯ :

ไทยวฒนาพานช จำกด. ผกาศร เยนบตรและคณะ. (2559). หนงสอเรยนภาษาไทย 2 เลม 1. กรงเทพฯ : สำนกพมพเอม

พนธ จำกด. วชาการ, กรม. (๒๕๔๖). การจดสาระการเรยนรกลมสาระการเรยนรภาษาไทย ตามหลกสตร

การศกษาขนพนฐาน พ.ศ. ๒๕๔๔. กรงเทพฯ : โรงพมพครสภาลาดพราว. สมศกด อมพรวสทธโสภาและคณะ. (2559). อจฉรยะภาษาไทย ชดกาพยกลอนนาฉงน. กรงเทพฯ :

ภมบณฑตการพมพ. เสนย วลาวรรณ . (๒๕๔๗). หนงสอสาระการเรยนรพ นฐาน ชดพฒนาทกษะภาษาไทย

ชนมธยมศกษาปท ๒ เลม ๓. กรงเทพฯ : ไทยวฒนาพานช จำกด.