81

บทท� 4

การผลตและใชส�อสนบสนนการเรยนรผานการมอง

ในการสงเสรมศกยภาพบคคลออทสตก การพฒนาศกยภาพของบคคลออทสตกน�น จาเปนอยางย งท ครผสอน ผปกครองและ

ผเก ยวของ ครและผท เก ยวของตองมความเขาใจท เพ มข�นเก ยวกบรปแบบการเรยนรของบคคลออทสตกมงานวจยจานวนมากท กลาวถงลกษณะบคคลออทสตก วามจดแขงของการเรยนร แบบองครวม (Wholistic) (Greenspan, and Wieder, 1997; Kohler, et al ,1997 ; Powell,Stuart, 2000)

บคคลออทสตกมความสามารถในการรวบรวมขอมลของส งเราท�งหมดพรอมๆกน จากจดแขงตรงน� สงผลใหบคคลออทสตกเขาใจมตสมพนธของท�งระบบ แตไมสามารถถายโยงขอมลท ไดรบรมาแลวไปสสถานการณท เหมาะสมได สวนลกษณะจดออนของบคคลออทสตก คอ กระบวนการวเคราะหขอมลเปนลาดบข�นตอน ซ งสงผลใหมความยงยากในการทาความเขาใจสถานการณท เกดข�นเฉพาะหนา ยงยากในการคาดเดาส งท จะเกดข�นหรอบอกเลาเหตการณท เกดข�นมาแลวได จากความเขาใจลกษณะการเรยนรของบคคลออทสตกจะทาใหผท เก ยวของกบบคคลออทสตกเขาใจถงความยงยากในการส อสารและการดาเนนชวตของบคคลออทสตก

ส อสนบสนนการเรยนรผานการมอง เปนเหมอนสะพานท นาพาบคคลออทสตกใหเขาใจและเรยนรสภาพแวดลอม รวมท�งความเขาใจภาษา การวางแผน การแลกเปล ยนขอมลกบบคคลอ น และการควบคมตนเอง สงผลใหบคคลออทสตกประสบผลสาเรจในโรงเรยนและชมชน โดยส อสนบสนนการเรยนรผานการมอง ชวยใหบคคลออทสตกสามารถถายโยงความรในหองเรยนไปสสถานการณอ นๆและสามารถดาเนนกจกรรมตามข�นตอนการทางาน ทาตามกฎระเบยบและทากจวตรประจาวนใหสาเรจได โดยพยายามคดวาในหน งวนบคคลออทสตกตองมรปภาพสนบสนนการเรยนรผานการมองอะไรบาง ท�งในโรงเรยนและท บาน รวมท�งในวนหยดหรอวนปดเทอม การบนทกขอมลกจวตรประจาวนท ละเอยดเปนประโยชนอยางมากในการจดหาส อรปภาพมาสนบสนนการเรยนรจากการมองของบคคลออทสตก เร มจากกจกรรมท อยในชวตประจาวนของบคคลออทสตกต�งแตต นนอนจนถงเขานอน ส อรปภาพสนบสนนกจกรรมการมองเหลาน� ทาใหบคคลออทสตกดาเนนชวตไดอยางอสระไมเปนภาระแกคนอ น

82

บคคลออทสตกกบการเรยนรผานการมอง

บคคลออทสตกมขอจากดในการเรยนรอนเน องมาจากความบกพรองทางพฒนาการสงผลใหมความยงยากในการส อสาร การสรางสมพนธภาพกบคนอ น ตลอดจนมพฤตกรรมท ไมพงประสงค แตมจดแขงคอสามารถเรยนรไดดจากการมอง ดงน�นการพฒนาศกยภาพบคคลออทสตกท มประสทธผลจงควรนาจดแขงดงกลาวมาเปนจดเร มของทกกจกรรมท จะนามาลดขอจากดท มอยของบคคลออทสตก แสดงดงรปท 4.1

เรยนรผานการมอง “Learning Through Seeing” รปท 4.1 ลกษณะเฉพาะของบคคลออทสตก

บคคลออทสตก และเดกท มปญหาพฒนาการลาชามวธการเรยนรท หลากหลายแตกตางกนเชนเดยวกบบคคลคนท วไป บคคลท�งสามกลม มวธการเรยนรเพ อใหเขาใจส งแวดลอมและการสรางองคความรแกตนเอง โดยการเรยนรผานการมอง “Learning Through Seeing” มากกวาวธอ น ๆ มงานวจยหลายเร องยนยนไดวา ถาไดรบโอกาสในการเรยนรผานการมองแลวบคคลท�งสามกลม จะ

จดจา รปถาย รปภาพ สญลกษณ

ภาพวาด ปายโฆษณา บคคลท�

เปนตวแบบไดด

83

แสดงศกยภาพตางๆเหนไดดงน� (Anderson and Romanczyk, 1999 , Hodgdon,2000, Hwang and Hughes ,2000, Kluth and Paula, 2003)

1) สามารถเรยนรส งตาง ๆ รอบตวไดอยางรวดเรว 2) พฤตกรรมกาวราวหรอพฤตกรรมการทารายตนเองลดลง 3) ความรสกผดหวงและความวตกกงวลลดลง 4) เรยนรท จะเปล ยนแปลงพฤตกรรมใหเหมาะสมกบสถานการณท�งท บานและท

โรงเรยน 5) สามารถทากจกรรมไดดวยตนเองไมเปนภาระกบบคคลอ นในการกระตนเตอน 6) สามารถทางานจนสาเรจไดดวยตนเอง

การนาส อสนบสนนการเรยนรผานการมองมาใชเพ อชวยใหบคคลออทสตกประสบผลสาเรจในโรงเรยนและชมชนมความเช อวารปภาพสนบสนนการเรยนรผานการมอง คอ ส งท ชวยใหนกเรยนออทสตกสามารถถายโยงความรในหองเรยนไปสสถานท และสถานการณอ นๆสามารถดาเนนกจกรรมตามข�นตอนการทางาน ทาตามกฎระเบยบและทากจวตรประจาวนใหสาเรจไดโดยพยายามคดวาในหน งวนบคคลออทสตกตองมรปภาพสนบสนนการเรยนรผานการมองอะไรบาง ท�งในโรงเรยนและท บาน รวมท�งในวนหยดหรอวนปดเทอม การบนทกขอมลกจวตรประจาวนท ละเอยดเปนประโยชนอยางมากในการจดหาส อรปภาพมาสนบสนนการเรยนรจากการมองของบคคลออทสตก เร มจากกจกรรมท อยในชวตประจาวนของบคคลออทสตกต�งแตต นนอนจนถงเขานอน ส อรปภาพสนบสนนกจกรรมการมองเหลาน� ทาใหบคคลออทสตกดาเนนชวตไดอยางอสระไมเปนภาระแกคนอ น

การท ผปกครองและผเก ยวของมสวนรวมในการพฒนารปภาพสนบสนนการเรยนรผานการมองซ งเปนวธการเรยนรท เหมาะสมของบคคลออทสตกทาใหครผสอน ผปกครองและผเก ยวของมความรความเขาใจในการพฒนาศกยภาพของบตรอยางถกตองเหมาะสมนอกจากน� ยงทาใหครผสอน ผปกครองและผเก ยวของเหนคณคาในตนเองท เปนสวนหน งของความกาวหนาทางการเรยนรของบตร กจกรรมท ครผสอน ผปกครองและผเก ยวของมสวนรวมในการผลตรปภาพสนบสนนการเรยนรผานการมองน�นไมไดเปนกจกรรมท พฒนาความสามารถหรอเตรยมความพรอมสาหรบครผสอน ผ ปกครองและผ เก ยวของแตเปนการนาเอาความรในตวครผ สอนผ ปกครองและผ เ ก ยวของ ความคนเคย ความหวงดท ครผสอน ผปกครองและผเก ยวของมตอบตรของตนมาเปนพ�นฐานในการจดกจกรรมพฒนาบตรอยางเหมาะสม

ในอดตผปกครองและผเก ยวของพฒนาองคความรเก ยวกบวธการพฒนาศกยภาพบคคลออทสตกจากการศกษาโดยการสอบถามผเช ยวชาญ การอานบทความ งานวจยและจากหนงสอท ม

84

เน�อหาเขมขนทางวชาการโดยองคความรตางๆในหนงสอจากตางประเทศ ทาใหครผสอน ผปกครองและผเก ยวของบางคนมความยงยากในการทาความเขาใจและนามาปรบใชใหเขากบบรบทของตนเอง หลายคร� งท ครผสอน ผปกครองและผเก ยวของไมรวาควรจดการกบปญหาท เกดข�นระหวางการดแลบตรขอใดกอนปญหาใดท ควรเปนปญหาสาคญอนดบแรกๆและในแตละวธการท ใชชวยเหลอมจดส�นสดอยางไรแลวจะทาอยางไรใหสามารถพฒนาศกยภาพบคคลออทสตกใหประสบความสาเรจในการทากจกรรมตางๆ ดวยตนเองท�งท บานและในชมชน การจดทาและใชส อท สนบสนนการเรยนรผานการมองอยางเปนระบบผานกจกรรมในระหวางวน จะชวยใหครผสอน ผปกครองและผเก ยวของสามารถพฒนาศกยภาพบคคลออทสตกใหประสบความสาเรจ ดวยตนเองโดยท ใชเวลาไมมาก แสดงดงรปท 4.2

“ตวอยางภาพการสนบสนนการเรยนรผานการมองทาใหบคคลออทสตก เขาใจโลกไดดข�น”

รปท 4.2 ตารางกจกรรมทาใหเดกทางานสาเรจ

สาหรบบคคลท วไปการใชรปภาพสนบสนนการเรยนรเปนเสมอนกบวามหลอดไฟตดอยบนศรษะ

นาทางใหพวกเขาใหสามารถส อสารเขาใจในส งท คนอ นพดและเรยนรทกษะทางวชาการ การใชเคร องมอส อสารโดยใชรปภาพน�นไมไดเปนการตดสนความสามารถในการพดของบคคลออทสตกแตเปนเคร องมอในการพฒนาความสามารถทางการส อสารซ งชวยใหบคคลออทสตกท มภาษาพดและบคคล ออทสตกท ยงไมมภาษาพดใหมทกษะในการส อสารและสามารถดาเนนชวตไดอยางอสระการใชรปภาพ จงเปนสวนหน งของการพฒนาความสามารถของบคคลออทสตกในการใชขอมลและใหความหมายกบขอมลท ไดรบน�นแลวสรางเปนองคความรข�นมาดวยตนเอง แสดงดงรปท 4.3

วนน?จะทา

อะไรท�

โรงเรยน ?

85

รปท 4.3 เดกเรยนรและเขาใจวธการใชรปภาพในการส อสาร

รปท 4.4 เดกทางานจนสาเรจเพราะรข�นตอนและไมวตกกงวลกบสถานการณ

เสรจแลว

รปท 4.5 บตรภาพวสดท ตองเตรยมในการ เรยนวชาศลปะทาใหเดกเขาใจ และจดการกบตนเองในการเรยนได

ผมขอ..ตวตอ

86

การผลตและใชส�อพฒนาการเรยนรผานการมองของบคคลออทสตกโดยครผสอน

ผปกครองและผเก�ยวของ

การใชรปภาพสนบสนนการเรยนรสามารถทาไดในครอบครว เม อนาส อสนบสนนการเรยนรผานการมองมาใชในการพฒนาการเรยนรของบคคลออทสตก จะพบวาบคคลออทสตก ประสบความสาเรจและมความสข เพยงแคใหเวลาเพยงเลกนอยและไมทอถอยในการสรางรปภาพข�นมารปหน งแลวสงเกตดวาบคคลออทสตกจะแสดงพฤตกรรมอยางไรและเรยนรรปภาพน�นอยางไร แลวเราจะรวาบคคลออทสตก มความสขประสบความสาเรจ ขณะเดยวกนบคคลออทสตกจะรบรถงความรสกสาเรจและมความพยายามท จะทากจกรรมใหสาเรจในคร� งตอไป ผปกครองและผเก ยวของควรทางานรวมกนในการจดทาส อสนบสนนการเรยนรผานการมองควรใหความรวมมอกบโรงเรยนหรอขอความชวยเหลอระหวางผปกครองดวยกน เชน การขอความชวยเหลอจากคณครท โรงเรยนในการใชรปภาพมาพฒนาการเรยนรของบคคลออทสตก ผปกครองหรอผท เก ยวของกบบคคลออทสตกควรรวมกลม เพ อรวมกนจดทาและรวมแลกเปล ยนประสบการณเก ยวกบการใชรปภาพเพ อพฒนาการเรยนรในกลมครผสอน ผปกครองและผเก ยวของดวยกน

การแลกเปล ยนประสบการณและการคดลอกรปภาพท เหมอนกนลงในสมดภาพสวนตวของบคคลออทสตกแตละคน เพ อลดระยะเวลาในการจดทาเองในทกข�นตอนและในบางรปภาพครผสอน ผปกครองและผเก ยวของสามารถสงตอหรอใหยมรปภาพท ครผสอน ผปกครองและผเก ยวของอกคนตองการใชไดไมตองเสยเวลาทาเองทกรปภาพ ครผสอน ผปกครองและผเก ยวของคนอ นๆ อาจทาขอตกลงรวมกนในการจดทารปภาพท ไมไดใชบอยๆ ไวในสมดรปภาพรวมท สามารถใชรปภาพรวมกนได ครผสอน ผปกครองและผเก ยวของคนไหนตองการใชกสามารถมายมจากสมดรปภาพรวมน�ได หลงจากใชเสรจแลวกเอามาคน เปนตน

การจดหารปภาพท เหมาะสมสาหรบบคคลออทสตกแตละคนน�น ครผสอน ผปกครองและผเก ยวของอาจคดวามความยงยากในการจดหา ในความเปนจรงรปภาพท นามาใชน�นอาจจะหาไดจากนตยสาร แผนพบโฆษณา หรอวาดข�นมาเองกไดแลวแตความสะดวกของครผสอน ผปกครองและผเก ยวของเพราะหลงจากท บคคลออทสตกเรยนรการใชส อรปภาพสนบสนนการเรยนรผานการมองแลว บคคลออทสตกจะเขาใจรปภาพน�นๆ จนทายสดบคคลออทสตกจะสามารถทากจกรรมตางๆดวยตนเองโดยใชส อรปภาพสนบสนนการเรยนรผานการมองนอยท สดหรอสามารถดาเนนกจกรรมตางๆ ไดโดยไมตองพ งพาส อรปภาพสนบสนนการเรยนรผานการมองอกกได แสดงดงรปท 4.6

87

รปท 4.6 ความเขาใจจากตารางกจกรรมหลงเรยนรโดยใชส อรปภาพ

1. การผลตและใชส�อสนบสนนการเรยนรผานการมอง

ในการสรางรปภาพสนบสนนการเรยนรผานการมองควรดาเนนการดงน� ข�นตอนแรก ครผสอน ผปกครองและผเก ยวของควรลาดบกจกรรมระหวางวนของบคคล

ออทสตกต�งแตต นนอนจนถงเขานอนวามอะไรบาง ครผสอน ผปกครองและผเก ยวของควรยดหลกการท วาตองเร มจากส งท งายๆกอน บคคลออทสตกสามารถทาไดดวยตนเอง และข�นตอนไมยงยากซบซอน ในการทารปภาพข� นมาหน งรปภาพน�นครผสอน ผปกครองและผเก ยวของควรคานงถงประโยชนในการนาไปใช วธการนาไปใชและรปภาพน�นสามารถแกปญหาหรอพฒนาศกยภาพอะไรใหแกบคคลออทสตก เชน บคคลออทสตกมปญหาอยางมากเวลาเขานอน รปภาพท ใชควรเปนรปภาพแสดงข�นตอนการเขานอนแตละข�นหลงจากท ครผสอนผปกครองและผเก ยวของไดลองใชรปภาพแลวใหสงเกตวาบคคลออทสตกและสมาชกในครอบครวไดพกผอนตามท ตองการหรอไม

ข�นตอนท สอง ควรหารปภาพท แสดงเวลาตามลาดบ สถานท ในการทากจกรรม เชน จดทาแบบตรวจสอบรายการแปรงฟนวามข�นตอนอะไรบาง หลงจากน�นจงเขานอน หรอหลงต นนอนแลวจดทาแบบตรวจสอบรายการหวผมวามข�นตอนอะไรบาง

“การสรางรปภาพสนบสนนการเรยนรควรตองใหเวลา และเร�มจากส�งท�งาย ๆ กอน”

07.30 น. ไปโรงเรยน

08.00 น. เขาแถว

09.00 น. เรยน

12.00 น. ทานขาว

ไปโรงเรยน

เขาแถว

เรยน

ทานขาว

88

การเลอกรปภาพและส�อเพ�อนาไปใชพฒนาการเรยนรผานการมอง

การเลอกรปภาพและส อ รวมท�งการกาหนดจานวนขอมลเพ อใชในการพฒนาการเรยนรผานการมองมรปภาพจานวนมากท สามารถนามาใชพฒนาการเรยนรข�นอยกบวตถประสงคการใช ส งท ครผสอน ผปกครองและผเก ยวของควรคานงถง คอ

1) รปภาพน�นตองสอดคลองกบความสามารถท บคคลออทสตกทาไดงายตอการทาความเขาใจของบคคลออทสตกและคนรอบขาง

2) รปภาพน�นตองงายสาหรบครผสอน ผปกครองและผเก ยวของในการเสาะหาและจดทาใหแกบคคลออทสตก

รปภาพท นามาใชไมควรท จะสรางความยงยากหรอมความซบซอน ควรเปนรปภาพท อยรอบๆตวบคคลออทสตกและครผสอน ผปกครองและผเก ยวของ กลวธงายๆ คอ การจดทารปภาพควรจดทาตามความจาเปนของบคคลออทสตก ซ งสามารถหาไดตามบานหรอตามชมชน

การเลอกกลองถายรป ไมวาจะเปนรปจากกลองใชฟลม กลองดจตอล หรอภาพตดตอ กสามารถนามาเปนรปภาพสาหรบพฒนาการเรยนรไดท�งหมด ไมจาเปนตองเปน กลองท มราคาแพงและใชเทคโนโลยข�นสง เพราะกลองธรรมดากสามารถสรางรปภาพท สามารถทาใหบคคลออทสตกเขาใจได สามารถถายภาพไดหลายประเภท เชน รปถายบคคล สถานท วตถ ข�นตอนการทากจกรรมเปนตน

“รปภาพท�นามาใชควรมความชดเจนและตรงกบวตถประสงค ประกอบดวยขอมลท�ถกตอง

แมนยาและมความสมบรณของงาน” จากท กลาวมาแสดงใหเหนวาครผสอน ผปกครองและผเก ยวของสามารถเลอกภาพท ดท สดตามตองการ ครผสอน ผปกครองและผเก ยวของควรคดลอกภาพท ตองการใชน�นเอาไวเพ อปองกนภาพตนฉบบสญหาย หรอตองการใชรปภาพน�นๆในหลายสถานการณ หรอรปภาพน�นถกนามาใชจนเกา ชารด นอกจากน�นรปภาพบางรปภาพสามารถทาหนาท หลายหนาท เชน รปภาพแปรงฟนซ งตองใชกอนนอนและหลงต นนอนท�งท บานและใชหลงรบประทานอาหารท โรงเรยน เปนตน

รปถายในนตยสาร การเสาะหารปภาพเพ อสนบสนนการเรยนรตามความตองการจาเปนของบคคลออทสตกในนตยสารเปนส งท สมาชกในครอบครวท�ง พอแม ตวบคคลออทสตกเอง ญาต สามารถรวมกนทาได

รปภาพวาด สาหรบคนท ไมใชศลปนแลวการวาดภาพเพ อสนบสนนการเรยนรในบคคลออทสตกน�นควรเปนภาพท งายตอการเขาใจ ครผสอน ผปกครองและผเก ยวของบางคนไมถนดใน

89

การวาดหรอบางคนอาจจะมความสขกบการวาดภาพ แตอยาลมวา เพยงแครปวาดพ�นฐานกสามารถส อสารไดแลว

รปภาพวาดท�จดจาหนาย หลายบรษทผลตรปภาพลายเสนท�งขาว-ดาและส ออกมาจาหนาย สามารถคดลอกได ซ งมอยจานวนมากในหนงสอหรอโปรแกรมคอมพวเตอร เชน โปรแกรม Boardmaker, Writing With Symbols 2000 และอ นๆ

คาศพทท�เขยนข?นเอง ตวหนงสอประกอบรปภาพอาจเขยนดวยลายมอหรอใชพมพจากคอมพวเตอร เปนสวนหน งของการสนบสนนการเรยนรผานการมอง บคคลออทสตกหลายคนจาเปนตองเหนข�นตอนของกจกรรมหรองานผานการเขยนวาส งท พวกเขาตองทา คอ อะไรและจะเช อมโยงการเรยนรจากรปภาพสตวหนงสอตอไป

การใชรปภาพท�มลกษณะตางกน หลายคนพบวาประสทธผลของการใชรปภาพท มลกษณะแตกตางกน เชน รปถาย รปภาพ รปท วาดสาหรบจาหนาย จบคกบคาศพท บางคนอาจสามารถเรยนรรปภาพจากรปถายเทาน�น หรอบางคนสามารถเรยนรรปภาพไดหลายลกษณะพรอมๆ กน หรอบางคนสามารถเรยนรรปภาพพรอมกบตวอกษรหรอคาศพท ซ งการตดสนใจใชรปภาพตางๆ น�นตองข�นอยกบความตองการจาเปนของบคคลออทสตก แตละคน

การเสาะหารปภาพท ตองการอยางรวดเรว ครผสอน ผปกครองและผเก ยวของควรนกถงรปภาพท ตองการใชและตองแนใจวาไดคดลอกรปภาพน�นไวแลวส งสาคญตองแนใจวาหากรปน�นสญหายไปครผสอน ผปกครองและผเก ยวของยงคงมรปภาพสารองอย วางรปน�นลงในชองท กาหนดในช�นแยกประเภทเกบเพ อใหสะดวกในการนามาใชอยางรวดเรวตามตองการ

ทายสดกลอง ชองหรอ ล�นชกตมความเหมาะสมท สดในการจดเกบรปภาพท จะมาพฒนาการเรยนรของบคคลออทสตก แสดงดงรปท 4.7

รปท 4.7 ล�นชกตสาหรบจดเกบรปภาพ

90

รปท 4.8 ความสมพนธของตารางกจกรรมกบกจกรรมบนช�นวางของ

ปกหมดรปทรง

ปกหมดตามส

แบงกลมสสามส

แบงกลมตามรปราง

91

วสดอ�นๆ วสดอ นๆท ใชในการผลตเปนรปภาพสนบสนนการเรยนรควรเปนส งท หาไดงายในบานหรอ

ในโรงเรยน รายการวสดในการจดทาประกอบดวย กระดาษโครงสราง กระดาษ A4 กาว วงแหวน อลบ�มรปขนาดเลก กลองถายรป ดนสอ สเทยน กระดาษการด เทปกาว

เทปหนามเตย ถกนามาใชจานวนมากในการทารปภาพสนบสนนการเรยนร ซ งครผสอน ผปกครองและผเก ยวของควรซ�อเปนมวน เทปหนามเตยม 2 ลกษณะ คอดานท เปนตวผ คอดานท แขงมลกษณะเปนหวงๆ อกลกษณะหน ง คอ ดานท เปนตวเมย มลกษณะเปนฝอย น มๆ ในการตดเทปหนามเตยน�นครผสอน ผปกครองและผเก ยวของควรตดดานท เปนตวผไวกบแผนโครงสรางอยกบท และตดแผนตวเมยไวดานหลงรปภาพ แผนเคลอบพลาสตก การใชแผนเคลอบพลาสตกกบกระดาษเปนการยดอายการใชงานของแผนรปภาพท ใชสนบสนนการเรยนรจากการดง การเค� ยว หรอบคคลออทสตกบางคนท มน� าลายไหล หรอสภาพอากาศท เปล ยนแปลงไป แผนเคลอบควรมลกษณะท ทนทาน แขงแรง ยดหยนได ขนาดความหนาของแผนเคลอบควรข�นอยกบความสามารถของบคคลออทสตก และแผนเคลอบน� โรงเรยนควรสนบสนนแกครและครผสอน ผปกครองและผเก ยวของในการนามาทาเปนแผนรปภาพสนบสนนการเรยนรผานการมองเพ อพฒนาการเรยนรของบคคลออทสตก

การกาหนดจานวนขอมลสาหรบจดทาส�อสนบสนนการเรยนรผานการมอง

การจดทารปภาพใหชดเจนครอบคลมประกอบดวยความถกตองแมนยาของขอมลท จาเปนสาหรบการทางานใหสาเรจของบคคลออทสตกท�งรปภาพและคาศพทท ใช รปภาพท เลอกมาควรมความชดเจนและเนนใหเหนกจกรรมท ตองการใหทารปภาพน�นควรดงดดความสนใจของบคคล ออทสตก เชน รปภาพแปรงฟน ควรประกอบดวย แปรงสฟนและยาสฟน หรอ เนนท ใบหนาบคคลออทสตกท มแปรงสฟนพรอมยาสฟนอยขางๆปาก คาศพทท ใชตองเปนคาท ชดเจน เชน คาท ใชประกอบ การแปรงฟน ควรประกอบดวย 1) บบยาสฟนลงบนขนแปรงสฟน 2) แปรงฟน 3) เทน�าลงในแกว 4) บวนปากใหสะอาด เปนตน คาพดท ใชไมควรจะเปนลกษณะของความรสกหรอนามธรรมเชน เหมาะสม สวยงาม เพราะจะทาใหบคคลออทสตกไมเขาใจและรสกสบสน เชน ควรใชคาวา แปรงฟนในหองน� าแทนการใชคาวา แปรงฟนในสถานท ท เหมาะสม เปนตน

“โปรดจาเอาไววา ภาพวาดพ/นฐาน งายๆ กสามารถส�อสารได” “ไมมคาตอบท�ถกท�สดสาหรบ

คาถามเก�ยวกบพฤตกรรมท�ตองการ”

92

การใชส�อสนบสนนการเรยนรผานการมองในสถานการณตางๆ

ส งสาคญในการพจารณาวาทกษะหรอกจกรรมใดท บคคลออทสตกสามารถทาไดอยางสมบรณในสถานการณตางๆ นอกเหนอจากสถานการณท กาหนดให ซ งเปนความยากลาบากสาหรบบคคลออทสตน�น การใชรปภาพสนบสนนการเรยนรสามารถแกปญหาน� ได เชน บทบาทการพดคยสนทนากบเพ อน หรอบคคลตางๆ บคคลออทสตกสามารถปฏบตตวไดท�งในสนามเดกเลนและการเลนกบเพ อนขางบานหรอหลงจากบคคลออทสตกใชรปภาพสนบสนนการเรยนรผานการมองเก ยวกบการเขานอนท บานแลวบคคลออทสตกสามารถปฏบตตวไดอยางเหมาะสมในท ตางๆ แมวาจะไมไดอยท บานตนเอง หรอเวลาฝนตก บคคลออทสตกท เคยใชรปภาพสถานการณฝนตกมาแลว จะคดถงรมและสามารถเดนไปหยบรมมากางได หรอตารางรายการส งท ตองเตรยมในแตละวนทาใหบคคลออทสตกมการวางแผนการดาเนนกจกรรมหรอจดเตรยมรายการทกคร� งกอนรวมกจกรรมกบคคลอ น แสดงดงรปท 4.9

รปท 4.9 ตารางกจกรรมกอนการเขานอนทาใหเดกไมมความยงยากในการพกคางคนนอกบาน

รปท 4.10 รปภาพสถานการณฝนตกทาใหเดกแกปญหาเวลาฝนตกไดดวยตนเอง

เวลา 18.00 น.

19.00 น.ทานขาว

21.00 น. เขานอน

93

การตดสนใจเลอกพฤตกรรมท เปนปญหามาแกไขโดยใชรปภาพเปนส งท มความยงยากมากเพราะไมมคาตอบท ถกสดสาหรบพฤตกรรมท เปนเปาหมายแรกครผสอน ผปกครองและผเก ยวของควรเลอกพฤตกรรมท ครผสอน ผปกครองและผเก ยวของสามารถกระตนเตอนหรอแนะนาไดกอน เชน กรณบคคลออทสตกสามารถสวมเส�อผาไดจากการแยกข�นตอนยอยๆ หรอจากการทาตามคาส งงายๆ ผปกครองและผเก ยวของจงใชกจกรรมการสวมเส�อผาเปนจดเร มในการใชรปภาพซ งจะเปนลกษณะเพ อใหบคคลออทสตกเรยนรการใชรปภาพมากกวาการเรยนรกจกรรมการสวมเส�อผาหรอสาหรบบคคลออทสตกท สามารถใชรปภาพสนบสนนการเรยนรไดแลวในโรงเรยน ครผสอน ผปกครองและผเก ยวของควรเลอกงานท เก ยวโยงกบงานท ทาไดในโรงเรยนมาใชท บาน ซ งกจกรรมน�นควรเปนกจกรรมท เร มจากกจกรรมท มข�นตอนนอยๆ งายๆ เชน ทานยากอนนอน เวลาท อากาศเยนควรสวมเส�อกนหนาว หรอหวผมหลงจากสระผมเสรจแลว เปนตน แสดงดงรปท 4.12

รปท 4.11 รปภาพรายการส งของเตอน ความจาทาใหเดกมการวางแผน และเตรยมตว กอนรวมกจกรรม กบบคคลอ น

รปท 4.12 รปภาพข�นตอนการนาเสนอพฤตกรรมท พงประสงค ท งายและมข�นตอนนอย เดกประสบความสาเรจทนท

94

รปท 4.13 รปภาพข�นตอนกจกรรมประจาวนอยางงายเปน จดเร มในการใชรปภาพ

ถาบคคลออทสตกสามารถทากจกรรมประจาวนงายๆ ไดดวยตนเองผานข�นตอนท เปนรปภาพแลว แสดงวาบคคลออทสตกเรยนรการใชรปภาพอยางงายไดและมทกษะจากการทาซ� าๆท�งท บานและท โรงเรยนแลว บคคลออทสตกจะมแรงจงใจสงในการทากจกรรมใหสาเรจ ครผสอน ผปกครองและผเก ยวของควรหลกเล ยงกจกรรมท ใชเวลานานและตองการความสมบรณสวยงาม เชน การลวกบะหม สาเรจรป ซ งในตอนแรกครผสอน ผปกครองและผเก ยวของควรเลอกเพยงข�นตอนใดข�นตอนหน งใหบคคลออทสตกทาแลวประสบความสาเรจเชนเดยว กนกบครผสอน ผปกครองและผเก ยวของควรสอนใหบคคลออทสตกเขาใจรปภาพสนบสนนการเรยนรผานการมองเก ยวกบการ เขานอนกอนท จะสอนการใชรปภาพหลงต นนอนเพราะกจกรรมกอนเขานอนเปนกจกรรมท ไมซบซอนใชเวลานอยแตกจกรรมหลงต นนอนมจานวนมากและใชเวลานานกวา บคคลออทสตกจงควรไดรบการฝกใชรปภาพกอนเขานอนกอนการฝกใชรปภาพหลงต นนอนเปนตน แสดงดงรปท 4.14 กจกรรมกอนนอน กจกรรมหลงต�นนอน

รปท 4.14 เปรยบเทยบกจกรรมกอนและหลงต นนอน

แปรงฟน

เขานอน

เขานอน

แปรงฟน

เขาหองน �า

อาบน �า

สวมเส�อผา

95

การเลอกรปภาพ ครผสอน ผปกครองและผ เ ก ยวของควรเลอกรปภาพกจกรรมท เก ยวของกบกจกรรมท�งหมด ของครอบครว เชน กจกรรมการรบประทานอาหารเยนซ งควรมการพดคยกนเก ยวกบเร องราวท สนกสนาน รปภาพท ตองใช คอ รปภาพเก ยวกบมารยาทในการรบประทานอาหารเยน ถาบคคลออทสตกสามารถเรยนรวธการรบประทานอาหารดวยตนเองและสนทนาโตตอบดวยคาถามงายๆ ได จะทาใหสถานการณของการรบประทานอาหารเย นเปล ยนแปลงจากความตงเครยดเปนความรสกร นเรงและสรางประสบการณท ดรวมกนได ครผสอน ผปกครองและผเก ยวของควรเลอกกลยทธท จาเปนและเตรยมความพรอมในการดาเนนชวตท เปนอสระใหแกบคคลออทสตก

1) การมเพ อนหรอใครบางคนท พดคยกบบคคลออทสตกเพ อพฒนาคณภาพชวตของเขาโดยการใชรปภาพสนบสนนการเรยนรผานการมองซ งจะทาใหบคคลออทสตกเรยนรวธการสรางสมพนธภาพกบเพ อนซ งเปนส งท มความสาคญในการอยในสงคม แสดงดง รปท 4.15

2) การเตรยมพรอมในประเดนเก ยวกบความปลอดภยและการหลงทาง ควรมรปภาพสนบสนนการเรยนร ซ งแสดงขอมลสวนบคคล รวมท�งขอมลของผเก ยวของไดแก ช อ ท อย เบอรโทรศพท ไวกบตวเดกดวย แสดงดงรปท 4.16 การสรางความยดหยน โดยใชภาพแสดงทางเลอก ทาใหบคคลออทสตกรเรยนรความยดหยนไมยดตดกบส งใดส งหน งและเรยนรการเปล ยนแปลงไดมากข�น หรอการทาใหเดกเรยนรความรสกประสบความสาเรจจากการใชรปภาพแสดงข�นตอนการทางานซ งเกดจากการวเคราะหงาน เปนตน แสดงดงรปท 4.17 และ รปท 4.18 ว;

รปท 4.15 สมดรายช อเพ อนและบตรภาพส อสารทาใหเดกใหความสาคญกบการสรางมตรภาพ

เพ�อนของผม

วนย

มานต บรรจง

ผมอานหนงสอกบ..

96

รปท 4.16 สมดรายช อเพ อนและเบอรโทรศพทพรอมความสามารถทาใหเดกเรยนรการขอความชวยเหลอ

รปท 4.17 รปภาพข�นตอนการทางานทาใหเดกทางานสาเรจดวยตนเอง

รปท 4.18 รปภาพทางเลอกเก ยวกบอาหารวางสรางทกษะความยดหยนใหแกเดก

ด.ช.วนย ม �นใจ เกง วชาคณตฯ

โทร. 081-9999999

ด.ช.สภาพ เรยบรอย เกง วชาคอมพวเตอร

โทร. 085-9999999

97

ครผสอน ผปกครองและผเก ยวของ สามารถทางานรวมกนอยางสรางสรรคและแบงปนส งตางๆรวมกนโดยรวมกนจดทารปภาพสนบสนนการเรยนรผานการมองเพ อพฒนาการเรยนรของบคคลออทสตกไดดพอๆกบสรางส อการสอนอ นๆ ครผสอน ผปกครองและผเก ยวของหลายคนกลาวถงกจกรรมการสรางรปภาพรวมกนระหวางสมาชกในครอบครว ญาตๆ หรอกลมครผสอนดวยกนวาเปนกจกรรมท สนกสนานและไดแลกเปล ยนประสบการณรวมกน และสามารถชวยบคคลออทสตกใหมพฒนาการดข�นดวย (สายสวาท อรรถมานะ, 2550 .; อาภาภทร ชาญนวงศ , 2550 .; Hodgdon, 1995; Quill ,1997; Buffington, Krantz, McClannahan, and Poulson ,1998 ; Faherty, 2000 ;Vicker, 2004)

2. การประเมนผลสาเรจจากการใชส�อสนบสนนการเรยนรผานการมอง

ครผสอน ผปกครองและผเก ยวของกบบคคลออทสตกสวนใหญตองการทราบวธการชวยเหลอ พฒนาการหลงจากใชวธการชวยเหลอและอยากทราบวาควรจะหยดการชวยเหลอเม อไหร ซ งประเดนการพจารณาวาควรหยดใชเม อใดน�นควรพจารณาจากพฒนาการของบคคลออทสตก ซ งตองทราบขอมลเก ยวกบการพฒนาศกยภาพอยางละเอยด จากการศกษาเอกสารหลายเลมแสดงใหเหนวาครผสอน ผปกครองและผเก ยวของตองการทราบผลความกาวหนาของบคคลออทสตกจากบนทกพฒนาการในรปแบบตางๆ เชน กราฟเสนหรอบนทกพฤตกรรมซ งการบนทกน�นควรเปนไปตามกระบวนการวทยาศาสตรมเหตผลนาเช อถอ สามารถยอมรบไดในเชงประจกษ มากกวาพจารณาจาก แบบฝกหดหรอผลงานของบคคลออทสตกในสมดซ งผปกครองและผเก ยวของจะไมรระดบความสามารถของบคคลออทสตกเม อเทยบกบความสามารถของคนท วไปและไมสามารถเปรยบเทยบความสามารถกอนและหลงการฝกได ในทางปฏบตครหรอทมสหวทยาการควรนาเสนอขอมลท�งบนทกพฒนาการในรปแบบตางๆ และแบบฝกหดหรอผลงานท เปนรปธรรมของบคคลออทสตกเพ อให ผปกครองรบทราบความสามารถท แทจรงของเดกอยางเปนรปธรรม ครผสอน ผปกครองและผเก ยวของควรพจารณาถงผลการใชรปภาพสนบสนนการเรยนรผานการมองโดยศกษาจากบนทกพฒนาการรปแบบตางๆของครหรอทมสหวทยาการประกอบกบพฤตกรรมท บคคลออทสตกแสดงออกมาระหวางการดาเนนชวตในระหวางวนซ งครผสอน ผปกครองและผเก ยวของสวนใหญจะพบวาบคคลออทสตกมความสข มอสระมากข�นหลงจากการใชรปภาพมาพฒนาการเรยนรอยางตอเน อง

98

2.1 บคคลออทสตกเปล�ยนแปลงพฤตกรรมหลงการใชส�อสนบสนนการเรยนรผานการมอง

ครผสอน ผปกครองและผเก ยวของสวนใหญมความยงยากท จะตอบวาบคคลออทสตกมความสขและมศกยภาพมากข� น หลงจากใชรปภาพสนบสนนการเรยนรผานการมองของบคคล ออทสตก นอกจากบนทกพฒนาการของครหรอทมสหวทยาการแลว ครผสอน ผปกครองและผเก ยวของควรสงเกตพฤตกรรมท บคคลออทสตกแสดงออกมาระหวางการดาเนนชวตในระหวางวนเพ อตดสนวาบคคลออทสตกมความสขมอสระมากข�นหลงจากการใชรปภาพมาพฒนาการเรยนร ดงน�

1) ในกรณท บคคลออทสตกแสดงพฤตกรรมโมโหบอยๆ เม อบอกความตองการไมได และไมรวาควรทาอยางไรในสถานการณน�นๆ หลงการใชรปภาพสนบสนนการเรยนรผานการมองแลวบคคลออทสตกจะเขาใจวาเขาควรจะทาอะไรบาง และส อสารบอกความตองการของตนเองอยางไร ทาใหบคคลออทสตกแสดงพฤตกรรมโมโหลดลง อารมณดมากข�น การใชรปภาพอธบายเหตผลส งท เกดข�น จะทาใหบคคลออทสตกเรยนรและเขาใจสถานการณ และมความสขอยากเขารวมกจกรรมกบบคคลอ น หรอการใชรปภาพเพ อเสนอแนะพฤตกรรมท เหมาะสมในแตละสถานการณ ทาใหลดความกาวราวและพฤตกรรมท ไมเหมาะสมลงได แสดงดงรปท 4.19

รปท 4.19 รปภาพอธบายเหตผลส งท เกดข�น ทาใหเดกมมมมองและเขาใจเหตการณไดมากข�น

99

เวลาถกเพ อนลอ นองมดจะรสกโกรธและชกเพ อน คณครจงสอนใหนองมดควบคมตนเองโดยการเดนหนไปท อ น

รปท 4.20 รปภาพเสนอแนะพฤตกรรมท พงประสงคทาใหเดกควบคมตนเองได

2) กรณท บคคลออทสตกแสดงพฤตกรรมซ� าๆ อยางไมมความหมาย หลงการใชรปภาพสนบสนนการเรยนรผานการมองแลวบคคลออทสตกสามารถทาตามคาส งและตอบสนองความตองการและควบคมตนเองไดมากข�น แสดงดง รปท 4.21

รปท 4.21 รปภาพลดการแสดงพฤตกรรมซ� าๆ และนาเสนอกจกรรมการควบคมตนเอง

รปท 4.22 รปภาพการลดพฤตกรรมท ไมพงประสงค

100

3) ครผสอน ผปกครองและผเก ยวของควรบนทกการเรยนรส งใหมของบคคลออทสตกและพฤตกรรมท เหมาะสมเปรยบเทยบกบพฤตกรรมของบคคลออทสตกท ผานมากอนการใชรปภาพสนบสนนการเรยนรผานการมองเพ อใหเหนความกาวหนาหลงการใชรปภาพสนบสนนการเรยนรผานการมอง

2..2. ครผสอน ผปกครองและผเก�ยวของกบบคคลออทสตกเปล�ยนแปลงพฤตกรรม

การดแลบคคลออทสตกตองใชเวลานานและใชความอดทน อยางตอเน อง ฉะน�นบางคร� งครผสอน ผปกครองและผเก ยวของหรอบคคลรอบขางควรยอมรบในเบ�องตนวา บคคลออทสตกเกดมาพรอมกบภาวะออทสซ ม แยกจากกนไมได จงควรเรยนรภาวะออทสซ มไปพรอมๆ กบการยอมรบในส งท บคคลออทสตกเปนอย และมความเช อวาบคคลออทสตกสามารถพฒนาศกยภาพไดเหมอนกบบคคลท วไป แมวาอาจจะตองใชเวลา และความตอเน อง กตาม ถาครผสอน ผปกครองและผเก ยวของยอมรบส งเหลาน� แลว ไมเพยงแตครผสอน ผปกครองและผเก ยวของเทาน� นท มความสข บคคลออทสตกกมความสขดวย (Cohen et al, 1987; Andron, 2001; Committee on Educational Interventions for Children with Autism and Division of Behavioral and Social Sciences and Education National Research Council,2001) การใชรปภาพสนบสนนการเรยนรผานการมองในบคคลออทสตก จะไดผลดเม อครผสอน ผปกครองและผเก ยวของสามารถเปล ยนแปลงพฤตกรรมตางๆ เหลาน� คอ

1) ครผสอน ผปกครองและผเก ยวของควรลดความเครยดลงเม อพดกบบคคลออทสตก 2) ครผสอน ผปกครองและผเก ยวของควรรสกไมยงยากถาจะพาบคคลออทสตกไปขางนอกบาน

หรอรวมงานกบชมชน 3) ครผสอน ผปกครองและผเก ยวของควรรสกขอบคณและมองในแงดเม อนกถงขอแนะนา

ตางๆ จากเพ อนบานและญาต ถาครผสอน ผปกครองและผเก ยวของสามารถทาส งเหลาน� ไดแลวแสดงวาการใชรปภาพ

สนบสนนการเรยนรผานการมองเพ อพฒนาการเรยนรของบคคลออทสตกสามารถประสบผลสาเรจไดท�งท บานและในชมชน

ครผสอนผปกครองและผเก ยวของบางคนหยดใชภาพสนบสนนการเรยนรผานการมองในการพฒนาการเรยนรของบคคลออทสตกเพราะเหนวาบคคลออทสตกสามารถทากจกรรมไดแลวแตบคคลออทสตกจาเปนตองไดรบการสอนและไดรบส งสนบสนนการเรยนรรวมท�งประสบการณความรสกประสบความสาเรจอยางตอเน องจนกวาจะสามารถดาเนนชวตไดอยางอสระ ดงน� น

101

ครผสอน ผปกครองและผเก ยวของควรระมดระวงเก ยวกบถอดถอนระบบการใชรปภาพสนบสนนการเรยนรผานการมองโดยทนท ควรปรบเปล ยนจากการใชบตรภาพประกอบคาศพทรอยเขากบวงแหวนขนาดเลกเทากบพวงกญแจแทนการใชรปภาพขนาดใหญท มความยงยากในการขนยาย และเกบรกษา เปนตนท�งน� เพ อใหบคคลออทสตกไดรบการพฒนาอยางเตมศกยภาพ “ครผสอน ผปกครองและผ เก�ยวของควรถามตวเองกอนท�จะเลกใชรปภาพสนบสนนการเรยนรของบคคลออทสตกวา ถาเรายงจาเปนตองใชสมดบนทก ตารางเวลาหรอบนทกยอสวนตวอย แต มใครคนหน�งโยนสมดบนทก ของเราท+งไปแลว เราจะรสกอยางไร และจะทาอยางไรด”

ขอเสนอแนะในการใชรปภาพสนบสนนการเรยนรผานการมอง ขอเสนอแนะในการใชรปภาพสนบสนนการเรยนรผานการมองในบคคลออทสตก คอ การสรางส งงายๆ เฉพาะเจาะจง ชดเจน สอดคลองกบความสามารถน�น ผเก ยวของสามารถชวยเหลอบคคลออทสตกไดดงน�

1) พดกบบคคลออทสตกเก ยวกบคณประโยชน โดยเฉพาะดานภาษาและการส อสาร 2) รปแบบของข�นตอนเปนกระบวนการชดเจน 3) แสดงภาพเคล อนไหวเก ยวกบกระบวนการใชรปภาพท สมบรณแกบคคลออทสตก

ครผสอน ผปกครองและผเก ยวของบางคนสามารถสรางภาพยนตร แสดงการใชรปภาพสนบสนนการเรยนรผานการมองเปนการชวยบคคลออทสตกใหใชรปภาพในการเรยนรได ผเก ยวของควรรวมกนวเคราะหงานหรอแบงกจกรรมในชวตประจาวนของบคคลออทสตกออกเปนข�นตอนยอย ๆ และรวมกนผลตส อรปภาพสนบสนนการเรยนร ใหเพยงพอและใหความสาคญกบการใชรปภาพเพ อกระตนเตอนและการชมเชยหรอใหรางวล สาหรบความพยายามเพ อสงเสรมพฤตกรรมท พงประสงค โดยใหโอกาสเดกไดมประสบการณในการประสบผลสาเรจของงานทกคร� ง อยางไรกตามการสอนท สนบสนนการเรยนรผานการมองน�นเดกอาจเรยนรจากการมองทาทางของผใหญหรอบคคลอ นๆ ซ งสามารถเปนตวแบบในการสอนแตละตอนกไดไมจาเปนตองใชรปภาพเพยงอยางเดยว