บทท� 5

การบรณาการองคความรการแพทยวถพทธ

จากการวเคราะหสงเคราะหเน�อหา ในประเดนประวตศาสตรความเปนมาของการแพทย

วถพทธ สขภาวะของผใชการแพทยวถพทธ แนวคดทฤษฎเก,ยวกบการสรางสขภาวะตามหลกพทธศาสนา การสรางสขภาวะตามแนวเศรษฐกจพอเพยง หลกการพฒนาสขภาวะตามหลกวทยาศาสตรสขภาพแผนปจจบน การแพทยแผนไทย การแพทยทางเลอก และการแพทยพ�นบาน แนวคดสขภาพบญนยม แนวคดทฤษฎเก,ยวกบสสารกบพลงงาน ทฤษฎสขภาวะแบบข�วตรงกนขาม และแนวคดความสมพนธกนเปนองครวม บรณาการองคความรมาสการแพทยวถพทธ มรายละเอยดดงน�

สรรพส�งในมหาจกรวาลลวนมความสมพนธเก�ยวเน�องกน ในมหาจกรวาลน�ไมมอะไรท,ไมสมพนธกน ส,งท,จะทาใหเขาใจการดแลแกไขสขภาพได

อยางแจมแจงน�น ตองเรยนรความสมพนธของ “นาม” “ปราณ” “จตวญญาณ” และ “คล,นแมเหลกแหงชวตท,มองไมเหน” กบ “รป” “เหตการณ” และ “ส, งท,เปนวตถแทงกอนท,มองเหน” เปนการเรยนรจากส,งท,เลกละเอยดถงข�นมองไมเหนท,สมพนธกบส,งท,มองเหน และเรยนรจากส,งท,มองเหนสมพนธกบส,งท,มองไมเหน ดงท,พระพทธเจาตรสวา “อตถ สกตทกกฏานง กมมานง ผลง วปาโก” แปลวา “ผลวบากของกรรมท,ทาดทาช,วแลว มอย” (ม.อ.14/257) สมพนธกบท,พระพทธเจาตรสวา “ดกรภกษท�งหลาย เราไมกลาวความท,กรรม (การกระทาทางกายวาจาใจ) อนเปนไปดวยสญเจตนา (ความจงใจ) ท,บคคลทาแลว สะสมแลวจะส�นสดไป โดยมไดเสวยผล (รบผล) แตกรรม (การกระทา) น�นแล จะใหผลในภพน� หรอในภพถดไป หรอในภพอ,นสบ ๆ ไป” (อภ.ก.37/1698) ใจเปนประธานของส,งท�งปวง ใจเปนใหญ ใจประเสรฐท,สด ทกส,งสาเรจไดดวยใจ (มโนปพพงคมา ธมมา มโนเสฏฐา มโนมยา) (ข.ธ. 25/11) ความรแจงเหนจรงตามลาดบของการวปสสนา นามรปปรจเฉทญาณ

(รแจงแยกรปแยกนามได) ปจจยปรคคหญาณ (รแจงเหตปจจยแกกนของนามรป) (พระวสทธมคค “ปญญานเทศ” หนา 540-656) ซ, งพระพทธเจายนยนวาทกส,งทกอยางในมหาจกวาลท�งนามและรปลวนสมพนธกนหมดตามหลกปฎจจสมปบาท (อนโลม) 11 (ว.ม.4/1) ไมมอะไรท,ไมสมพนธกนส,งตาง ๆ ลวนมความสมพนธเก,ยวเน,องกน สอดคลองกบท, กระแส ชนะวงศ ไดกลาวในหวขอเร,อง “ภาวะผนากบงานสาธารณสข” วา “การสาธารณสขไมใชเกาะเดยวอยกลางทะเล แตมนเก,ยวของกบหลายเกาะ

244

หลายองคประกอบ เชน รางกาย จตใจ เศรษฐกจ สงคม ส,งแวดลอม การเมองและวฒนธรรม เปนตน ทกอยางเก,ยวโยงสมพนธกนท�งหมด” (กระแส ชนะวงศ. บรรยาย 2556, กนยายน 28)

ความสมพนธท,เก,ยวเน,องกนสอดคลองกบท,นกวทยาศาสตรยนยนวา เม,อวตถทกอยางแตกสลายจะกลายเปนพลงงานคล,นแมเหลกท�งหมด และพลงงานคล,นแมเหลกเม,อมารวมกนกจะเปนวตถ ดงขอมลการศกษาคนควาระหวางความสมพนธของธรรมชาตกบสสารและพลงงานเร,มตนจากการศกษาของ เดโมครตสในกรกยคโบราณ และพฒนามาสวชาฟสกสของนวตน และในศตวรรษท, 20 นกฟสกสสามารถท,จะศกษาส “องคประกอบพ�นฐาน” ของสสาร ซ, งพสจนไดวามอะตอม และตอมากพบองคประกอบของอะตอมไดแก นวเคลยสและอเลกตรอน และในท,สดกพบองคประกอบของนวเคลยส คอโปรตอนและนวตรอน รวมท�งอาจจะมอนภาคท,เลกกวาอะตอมชนดอ,น ๆ อกดวยในทศนะของนวตน ธาตตาง ๆ ซ, งเคล,อนท,อยในเวลาและอวกาศท,สมบรณ น� กคออนภาคทางวตถ ในสมการทางคณตศาสตรมนถกกระทาเหมอนกบเปน “จดท,มมวลสาร” และในแบบจาลองท�งสองแบบอนภาคของวตถจะคงท,มมวลและรปรางอยในสภาพเดมเสมอ ดงน�น สสารวตถ จงเปนส,งคงท,เสมอ และโดยเน�อแทแลวไมมพลงกระทาการในตนเอง ภายหลงในป พ.ศ. 2448 ซ, งเปนจดเร,มตนของวชาฟสกสสมยใหม โดย อลเบรตไอนสไตนไดเร,มแนวคดสองกระแส ซ, งเปนการปฎวตแนวความคดเดม แนวคดแรกกคอทฤษฎสมพนธภาพพเศษ (Special Theory of Relativity) อกแนวคดหน, ง คอวธการใหมในการศกษาตความการแผรงสแมเหลกไฟฟา ซ, งไดกลายมาเปนสวนสาคญของทฤษฎควอนตม (ทฤษฎท,วาดวยปรากฏการณของอะตอม) ซ, งทาใหเกดความเขาใจวามวลสารมใชอะไรอ,นนอกจากพลงงานรปหน,งเทาน�น แมกระท,งวตถในสภาพสถตยกมพลงงานสะสมอยในมวลสารของมน และความสมพนธระหวางสสารและพลงงานไดโดยสมการคอ E = mc² (Capra Fritjof. 2000: 50-51, 61-63)

การแปรสภาพกลบไปกลบมาของสสารและพลงงานน�น สมพนธกบอลเบรตไอนสไตนกลาววา เน,องจากสสารและพลงงานน�นโดยเน�อแทแลวเปนส,งเดยวกน เพยงแตแสดงออกมาในรปแบบท,แตกตางกนเทาน�น มวลของรางกายน�นไมใชส, งท,หยดน,ง สามารถผนแปรตามการเปล,ยนแปลงของพลงงานในตวมนเอง ณ จดน� เองจงนามาสความเขาใจในอกมตวา แทท,จรงแลวรางกายของมนษย ณ ระดบใตอะตอม กคอพลงงานซบซอนท,มการส,นสะเทอนและแกวงในอตราท,แตกตางกนไป เราจะพบวาแทท,จรงแลว รางกายมนษยกมการใชพลงงานในรปแบบตาง ๆ ตลอดเวลา (Einstein A. 1970 : 14-31)

การแปรสภาพไมคงตวของสสารและพลงงาน สมพนธกบขอมลท,นกวทยาศาสตรยนยนวา ปรมาณตาง ๆ ในธรรมชาตสามารถจดกลมไดเปน 2 แบบ คอ สสารและพลงงานสสารทกสถานะประกอบดวยอนภาคตาง ๆ และมโครงสรางท,เปนระเบยบ แรงเปนสาเหตใหสสารเคล,อนท,

245

ดวยรปแบบตาง ๆ กนไปในทศทางตาง ๆ กนพลงงานเปนส, งสาคญในการดาเนนชวตบนโลก พลงงานมหลายรปแบบและพลงงานในรปแบบตาง ๆ สามารถเปล,ยนแปลงรปแบบได ถาอณหภมของของเหลวลดลงมากพอ โมเลกลของของเหลวจะเบยดตวแนนข�นอก โดยแรงดงดดระหวางโมเลกลมอทธพลสงข�น จนถงจดท,เรยกวาจดเยอกแขง โมเลกลของธาตจะแยกตวออกเปนอะตอมและเรยงตวกนใหม ในรปแบบท,แนนอนและยดเหน,ยวกนแนนหนา โดยแรงไฟฟาท,เรยกวา อเลคโตรเวเลนต (Eelectrovalent force) หรอแรงโควาเลนต (Covalent force) ท,อณหภม ณ จดน� ของเหลวกไดเปล,ยนสถานะเปนของแขงโดยสมบรณ ของแขงเกอบทกชนดเปนผลก เม,ออณหภมสงข�นถงจดท,เรยกวาจดหลอมเหลวเม,อใด ของแขงท,วท�งก อนจะแปรสภาพพรอมกนเปนของเหลวทนท ท,อณหภมเดยวกนน� จะเรยกวา จดเยอกแขง ถาของเหลวแปรสภาพเปนของแขง พลงงานเคม เม,อเกดปฏกรยาเคมข�น หมายถงมการแลกเปล,ยนและการจดท,อยของอเลคตรอนท,ว,งวนรอบนวเคลยสเสยใหมน�น จะมการเปล,ยนแปลงปรมาณในการเกดโมเลกลใหมดวย หลงจากเกดปฏกรยาแลวจะพบวาเหลอพลงงานอยจานวนหน,ง ปฏกรยาแบบน� เรยกวา ปฏกรยาคายความรอน (Exothermic reaction) หากปฏกรยาท,เกดตองการพลงงานจานวนหน, ง เพ,อใหเกดโมเลกลใหม เรยกวาปฏกรยาดดกลนความรอน (Endothermic reaction) พลงงานทกรปแบบมความสมพนธกนท�งทางตรงและทางออม พลงงานสามารถเปล,ยนรปแบบไดโดยผานกระบวนการท,ถกตอง (ฉนทนา อศรางกร ณ อยธยา และทวศกดl จนดานรกษ. 2540 : 168)

จะเหนไดวา ทกส,งทกอยางลวนสมพนธเก,ยวเน,องกน ไมมอะไรท,ไมสมพนธกน พระพทธเจาตรสถงความสมพนธของนามรปในมหาจกรวาล ในอรรถกถาแปล เลม 76

หนา 81 นยาม 5 อยาง คอ อตนยาม พชนยาม จตนยาม กรรมนยาม และธรรมนยาม และใน “มหาขนธกะ” ถง “โพธกถาปฏจจสมปบาทมนสการ” ว.ม.4/1 - 3 ดงน�

[1] โดยสมยน�น พระผมพระภาคเจาแรกตรสร ประทบอย ณ ควงไมโพธพฤกษใกลฝ,งแมน�าเนรญชราในอรเวลาประเทศ. คร� งน�นพระผมพระภาคประทบน,งดวยบลลงกเดยวเสวยวมตตสข ณ ควงไมโพธพฤกษตลอด 7 วนและทรงมนสการ (การพจารณาทาใจในใจโดยแยบคาย) ปฏจจ สมปบาท (การอาศยกนและกนเกดข�นหรอความเปนเหตปจจยสบเน,องกนเปนไปตามลาดบ) เปนอนโลมและปฏโลมตลอดปฐมยามแหงราตรวาดงน� :

“หลกปฎจจสมปบาท (อนโลม) 11 คอ การอาศยกนและกนเกดข�น (ความเปนเหตปจจยสบเน,องกนเปนไปตามลาดบ) ดงน� เพราะอวชชา (ความไมรของอต คอ วตถและพลงงานท,ไมมชวต จงเคล,อนสงเคราะหกนดวยกฎของสมดลรอนเยน พฒนาจนเปนชวตของพชสตวและคน เม,อเปนคนไดเกดความหลง ความไมรอยางแจมแจงวา กเลสสขลวงจากกามและอตตา (ความยดม,นถอม,น) จะนาทกขมหาศาลท�งปวงมาให เปนปจจย (เหต) จงม สงขาร (การปรงแตง ผสมผสาน สรางและ

246

สงเคราะห) สงขาร จงม วญญาณ (พลงงานแหงความรสกนกคด) วญญาณ จงม นามรป (ตวรและตวถกร) นามรป จงม สฬายตนะ (ส,อตดตอ 6 อยาง คอ ตา ห จมก ล�น กาย ใจ และพลงเช,อมตอใหมการรบรท�งภายนอกและภายใน) สฬายตนะ จงม ผสสะ (ส,งท,มาสมผสหรอกระทบ) ผสสะ จงม เวทนา (ความรสกสข ทกข เฉย ๆ) เวทนา จงม ตณหา (ความอยาก อยากเอาส,งสขเขามา อยากเอาส,งทกขออกไป) ตณหา จงม อปาทาน (ความยดม,นถอม,นวารางกาย ความสข ความทกขเปนตวเราของเรา) อปาทาน จงม ภพ (สภาพกามภพ รปภพ อรปภพ และอตตามานะท,อาศยอย) ภพ จงม ชาต (การเกด) ชาต จงม ชรา (ความแกความเส,อม) มรณะ (ความตาย) โสกะ (ความเศราโศก) ปรเทวะ (คร, าครวญราพนหวงหาอาลยอาวรณ) ทกข (ไมสบาย) โทมนส (เสยใจ) อปายาส (ความลาบาก คบแคนใจ) กองทกขท�งมวลน�นยอมเกด ดวยประการฉะน� ”

ปฏจจสมปบาทปฏโลม อน,งเพราะอวชชาน,นแหละดบโดยไมเหลอดวยมรรคคอวราคะสงขารจงดบ เพราะสงขารดบวญญาณจงดบ เพราะวญญาณดบนามรปจงดบ เพราะนามรปดบสฬายตนะจงดบ เพราะสฬายตนะดบผสสะจงดบ เพราะผสสะดบเวทนาจงดบ เพราะเวทนาดบตณหาจงดบ เพราะตณหาดบอปาทานจงดบ เพราะอปาทานดบภพจงดบ เพราะภพดบชาตจงดบ เพราะชาตดบชรามรณะโสกะปรเทวะทกขโทมนสอปายาสจงดบ เปนอนวากองทกขท�งมวลน,นยอมดบดวยประการฉะน� .

ลาดบน�นพระผมพระภาคทรงทราบเน�อความน�นแลวจงทรงเปลงอทานน� ในเวลาน�นวาดงน� ... เม,อใดแลธรรมท�งหลายปรากฏแกพราหมณผมเพยรเพงอยเม,อน�น ความสงสยท�งปวงของพราหมณน�นยอมส�นไปเพราะมารธรรมพรอมท�งเหต.

[2] ลาดบน�น พระผมพระภาคทรงมนสการปฏจจสมปบาท เปนอนโลมและปฏโลมตลอดมชฌมยามแหงราตร ... จงทรงเปลงอทานน� ในเวลาน�นวาดงน� ... เม,อใดแลธรรมท�งหลายปรากฏแกพราหมณผมเพยรเพงอยเม,อน�นความสงสยท�งปวงของพราหมณน�นยอมส�นไปเพราะไดรความส�นแหงปจจยท�งหลาย.

[3] ลาดบน�น พระผมพระภาคทรงมนสการปฏจจสมปบาทเปนอนโลมและปฏโลมตลอดปจฉมยามแหงราตร ... จงทรงเปลงอทานน� ในเวลาน�นวาดงน� ... เม,อใดแลธรรมท�งหลายปรากฏแกพราหมณผมเพยรเพงอยเม,อน�น พราหมณน�นยอมกาจดมารและเสนาเสยได ดจพระอาทตยอทยทาอากาศใหสวางฉะน�น.

การแกปญหาท,ตนเหตน�นสมพนธกบท,พระพทธเจาตรสวา “ละเหตทกขไดเปนสขในท,ท�งปวง” (ข.ข.25/59), “ละทกขท�งปวงได เปนความสข” (ข.ข.25/33) และองคประกอบท,จะทาใหประสบความสาเรจในการดบทกข คอ “ความเปนผมมตรดสหายดสงคมส,งแวดลอมดเปนพรหมจรรย (ความพนทกข) ท�งส�น” (ส.ม.19/5)

247

ทาไมตองสมดลรอนเยน เปนท,นาสะดดใจ วาทาไมปราชญผย,งใหญและการแพทยหลกแผนตาง ๆ ในโลก จงม

องคความรดานสขภาพท,เก,ยวของกบสมดลรอนเยน ดงรายละเอยดตอไปน� ปราชญผย,งใหญท,เปนผมปญญารโลกอยางแจมแจงโดยไมมใครเทยมเทา (อนตตระ)

คาตรสทกคาเปนจรงตลอดกาล (อกาลโก) คอพระพทธเจา ไดตรสวา “เปนผมอาพาธนอยมทกขนอย ประกอบดวยเตโชธาต (ความรอน) อนมวบาก (พลงสรางผล) เสมอกนไมเยนนก ไมรอนนก เปนอยางกลาง ๆ ควรแกความเพยรฯ” (ท.ปา.11/293) จะเหนไดวา พระพทธเจา พบวา การปรบสมดลรอน-เยน จะเปนพลงสรางผลใหมโรคนอย มทกขนอย ใหเกดสภาพรางกายพรอมท,จะประกอบความเพยร ซ, งกคอรางกายท,แขงแรงน�นเอง สมพนธกบส,งท,พระพทธเจาตรสถงสาเหตทาใหเกดสข (ความแขงแรงหรอประโยชน) ทกข (ความเจบปวยหรอความเดอดรอน) หรอ อทกขมสขเวทนา ในส.สฬา.18/427-429 “สข ทกข หรอ อทกขมสขเวทนา เกดจาก เร,องด (ไฟ) 1 เสมหะ (น� า) 1 ลม (ลม) 1 ด เสมหะ ลม รวมกน (ดน) 1 ฤด 1 รกษาตวไมสม,าเสมอ 1 ถกทาราย 1 ผลของกรรม 1เปนท, 8 ฯ” ไฟ คอ รอน สวน ดนน� าลม คอ เยน จะเหนไดวา การปรบสมดลรอนเยนในรางกาย ในฤดรอนหนาวตาง ๆ ดวยส, งท,มฤทธl รอนเยน ท� งดานวตถ (รปธรรม) และจต (นามธรรม) ถาไมสมดลรอนเยนกจะทาใหเกดทกขเวทนา (เจบปวย) แตถาสมดลรอนเยนกจะทาใหเกดสขเวทนา (แขงแรง)

การปรบสมดลรอนเยนท�งกายใจน�น สมพนธกบขอความท,วา “สมยหน,งพระผมพระภาคประทบอย ณ พระวหารเชตวนอารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐใกลพระนครสาวตถ กสมยน�นแล ทานพระครมานนทอาพาธไดรบทกขเปนไขหนกคร� งน�นแล ทานพระอานนทเขาไปเฝาพระผมพระภาคถงท,ประทบถวายบงคมพระผมพระภาคแลวน,ง ณ ท,ควรสวนขางหน,งคร� นแลวไดกราบทลพระผมพระภาควา ขาแตพระองคผเจรญ ทานพระครมานนทอาพาธไดรบทกขเปนไขหนก ขอประทานพระวโรกาส ขอพระผมพระภาคไดโปรดอนเคราะหเสดจเย,ยมทานพระครมานนทยงท,อยเถดพระเจาขาฯ

พระผมพระภาคตรสวา ดกรอานนทถาเธอพงเขาไปหาแลวกลาวสญญา 10 ประการ แกครมานนทภกษไซร ขอท,อาพาธของครมานนทภกษจะพงสงบระงบโดยพลนเพราะไดฟงสญญา 10 ประการน�นเปนฐานะท,จะมไดสญญา 10 ประการเปนไฉนคออนจจสญญา 1 อนตตสญญา 1อสภสญญา 1 อาทนวสญญา 1 ปหานสญญา 1 วราคสญญา 1 นโรธสญญา 1 สพพโลเกอนภรตสญญา 1 สพพสงขาเรสอนจจสญญา 1 อนาปานสสต 1 ฯ” (อง.ทสก.24/60)

“ดกรอานนท กอนจจสญญาเปนไฉน ดกรอานนท ภกษในธรรมวนยน�อยในปากด อยท,โคนไมกด อยในเรอนวางเปลากด ยอมพจารณาเหนดงน�วา รปไมเท,ยง เวทนาไมเท,ยง สญญาไมเท,ยง

248

สงขารท�งหลายไมเท,ยง วญญาณไมเท,ยง ยอมพจารณาเหนโดยความเปนของไมเท,ยงในอปาทานขนธ 5 เหลาน�ดวยประการอยางน� ดกรอานนท น� เรยกวา อนจจสญญาฯ” (อง.ทสก.24/60)

“ดกรอานนท กอนตตสญญาเปนไฉน ดกรอานนท ภกษในธรรมวนยน�อยในปากด อยท,โคนไมกด อยในเรอนวางเปลากด ยอมพจารณาเหนดงน� วา จกษเปนอนตตา รปเปนอนตตา หเปนอนตตา เสยงเปนอนตตา จมกเปนอนตตา กล,นเปนอนตตา ล�นเปนอนตตา รสเปนอนตตา กายเปนอนตตา โผฏฐพพะเปนอนตตา ใจเปนอนตตา ธรรมารมณเปนอนตตา ยอมพจารณาเหนโดยความเปนอนตตาในอายตนะท�งหลายท�งภายในและภายนอก 6 ประการเหลาน� ดวยประการอยางน� ดกรอานนท น� เรยกวา อนตตสญญาฯ” (อง.ทสก.24/60)

“ดกรอานนท กอสภสญญาเปนไฉน ดกรอานนท ภกษในธรรมวนยน� ยอมพจารณาเหนกายน�น,นแล เบ�องบนแตพ�นเทาข�นไป เบ�องต,าแตปลายผมลงมา มหนงหมอยโดยรอบเตมดวยของไมสะอาดมประการตาง ๆ วา ในกายน� มผม ขน เลบ ฟน หนง เน�อ เอน กระดก เย,อในกระดก มาม เน�อ หวใจ ตบ พงผด ไต ปอด ไสใหญไส นอยอาหารใหม อาหารเกา ด เสลด หนอง เลอด เหง,อ มนขน น�าตา เปลวมน น�าลาย น�ามก ไขขอ มตร ยอมพจารณาเหนโดยความเปนของไมงามในกายน�ดวยประการดงน� ดกรอานนท น� เรยกวา อสภสญญาฯ” (อง.ทสก.24/60)

“ดกรอานนท กอาทนวสญญาเปนไฉน ดกรอานนท ภกษในธรรมวนยน�อยในปากด อยท,โคนไมกด อย ในเรอนวางเปลากด ย อมพจารณาเหนดงน� ว า กายน� มทกขมากมโทษมาก เพราะฉะน�นอาพาธตาง ๆจงเกดข�นในกายน� คอ โรคตา โรคห โรคจมก โรคล�น โรคกาย โรคศรษะ โรคท,ใบห โรคปาก โรคฟน โรคไอ โรคหด โรคไขหวด โรคไขพษ โรคไขเซ,องซม โรคในทอง โรคลมสลบ โรคบด โรคจกเสยด โรคลงราก โรคเร� อน โรคฝ โรคกลาก โรคมองครอ โรคลมบาหม โรคหดเป, อย โรคหดดาน โรคคดทะราดหด โรคละอองบวม โรคอาเจยนโลหต โรคดเดอด โรคเบาหวาน โรคเรมโรคพพอง โรครดสดวง อาพาธมดเปนสมฏฐาน อาพาธมเสมหะเปนสมฏฐาน อาพาธมลมเปนสมฏฐาน อาพาธมไขสนนบาต อาพาธอนเกดแตฤดแปรปรวน อาพาธอนเกดแตการบรหารไมสม,าเสมอ อาพาธอนเกดแตความเพยรเกนกาลง อาพาธอนเกดแตวบากของกรรม ความหนาว ความรอน ความหวความกระหาย ปวดอจจาระปวดปสสาวะ ยอมพจารณาเหนโดยความเปนโทษในกายน�ดวยประการดงน� ดกรอานนท น� เรยกวา อาทนวสญญาฯ” (อง.ทสก.24/60)

“ดกรอานนท กปหานสญญาเปนไฉน ดกรอานนท ภกษในธรรมวนยน� ยอมไมยนด ยอมละ ยอมบรรเทา ยอมทาใหหมดส�นไป ยอมทาใหถงความไมม ซ, งกามวตกอนเกดข� นแลว ยอมไมยนด ยอมละยอมบรรเทา ยอมทาใหหมดส�นไป ยอมทาใหถงความไมม ซ, งพยาบาทวตกอนเกดข�นแลว ยอมไมยนด ยอมละ ยอมบรรเทา ยอมทาใหหมดส�นไป ยอมใหถงความไมม ซ, งวหงสา

249

วตกอนเกดข�นแลว ยอมไมยนด ยอมละ ยอมบรรเทา ยอมทาใหหมดส�นไป ยอมใหถงความไมม ซ, งอกศลธรรมท�งหลายอนช,วชาอนเกดข�นแลว ดกรอานนทน� เรยกวาปหานสญญาฯ” (อง.ทสก.2460)

“ดกรอานนท กวราคสญญาเปนไฉน ดกรอานนท ภกษในธรรมวนยน� อยในปากด อยท,โคนไมกด อยในเรอนวางเปลากด ยอมพจารณาเหนดงน� วา ธรรมชาตน,นสงบธรรมชาตน,นประณต คอธรรมเปนท,ระงบสงขารท�งปวง ธรรมเปนท,สละคนอปธท�งปวง ธรรมเปนท,ส�นไปแหงตณหาธรรมเปนท,สารอกกเลส ธรรมชาตเปนท,ดบกเลสและกองทกข ดกรอานนทน� เรยกวาวราคสญญาฯ” (อง.ทสก.24/60)

“ดกรอานนท นโรธสญญาเปนไฉน ดกรอานนท ภกษในธรรมวนยน� อยในปากด อยท,โคนไมกด อยในเรอนวางเปลากด ยอมพจารณาเหนดงน� วา ธรรมชาตน,นสงบธรรมชาตน,นประณต คอธรรมเปนท,ระงบสงขารท�งปวง ธรรมเปนท,สละคนอปธท�งปวง ธรรมเปนท,ส�นไปแหงตณหา ธรรมเปนท,ดบโดยไมเหลอ ธรรมชาตเปนท,ดบกเลสและกองทกข ดกรอานนทน� เรยกวา นโรธสญญาฯ” (อง.ทสก.24/60)

“ดกรอานนท สพพโลเกอนภรตสญญาเปนไฉน ดกรอานนท ภกษในธรรมวนยน� ละอบายและอปาทานในโลกอนเปนเหตต�งม,นถอม,นและเปนอนสยแหงจต ยอมงดเวนไมถอม,นดกรอานนท น� เรยกวา สพพโลเกอนภรตสญญาฯ” (อง.ทสก.24/60)

“ดกรอานนท สพพสงขาเรสอนจจสญญาเปนไฉน ดกรอานนทภกษในธรรมวนยน� ยอมอดอด ยอมระอา ยอมเกลยดชง แตสงขารท�งปวง ดกรอานนท น� เรยกวา สพพสงขาเรสอนจจสญญาฯ” (อง.ทสก.24/60)

“ดกรอานนท อานาปานสสตเปนไฉน ดกรอานนทภกษในธรรมวนยน� อยในปากดอยท,โคนไมกดอยในเรอนวางเปลากด น,งคบลลงกต�งกายใหตรงดารงสตไวเฉพาะหนาเธอ เปนผมสตหายใจออกเปนผมสตหายใจเขา เม,อหายใจออกยาวกรชดวาหายใจออกยาวหรอเม,อหายใจเขายาว กรชดวาหายใจเขายาว เม,อหายใจออกส� นกรชดวาหายใจออกส� นหรอเม,อหายใจเขาส� นกรชดวาหายใจเขาส�น ยอมศกษาวาจกเปนผกาหนดรกายท�งปวงหายใจออก ยอมศกษาวาจกเปนผกาหนดรกายท�งปวงหายใจเขา ยอมศกษาวาจกระงบกายสงขารหายใจออก ยอมศกษาวาจกระงบกายสงขารหายใจเขา ยอมศกษาวาจกกาหนดรปตหายใจออก ยอมศกษาวาจกกาหนดรปตหายใจเขายอมศกษาวาจกกาหนดรจตตสงขารหายใจออก ยอมศกษาวาจกกาหนดรจตตสงขารหายใจเขา ยอมศกษาวาจกระงบจตตสงขารหายใจออก ยอมศกษาวาจกระงบจตตสงขารหายใจเขา ยอมศกษาวาจกกาหนดรจตหายใจออก ยอมศกษาวาจกกาหนดรจตหายใจเขา ยอมศกษาวาจกยงจตใหบนเทงหายใจเขา ยอมศกษาวาจกยงจตใหบนเทงหายใจออก ยอมศกษาวาจกต�งจตใหม,นหายใจเขา ยอมศกษาวาจกต�งจตใหม,นหายใจออก ยอมศกษาวาจกเปล�องจตหายใจเขา ยอมศกษาวาจกเปล�องจตหายใจออก

250

ยอมศกษาวาจกเปล�องจตหายใจเขา ยอมศกษาวาจกเปนผพจารณาเหนโดยความเปนของไมเท,ยงหายใจออก ยอมศกษาวาจกเปนผพจารณาเหนโดยความเปนของไมเท,ยงหายใจเขา ยอมศกษาวาจกเปนผพจารณาเหนโดยความคลายกาหนดหายใจออก ยอมศกษาวาจกเปนผพจารณาเหนโดยความคลายกาหนดหายใจเขา ยอมศกษาวาจกเปนผพจารณาเหนโดยความดบสนทหายใจออก ยอมศกษาวาจกเปนผพจารณาเหนโดยความดบสนทหายใจเขา ยอมศกษาวาจกเปนผพจารณาเหนโดยความสลดคนหายใจออก ยอมศกษาวาจกเปนผพจารณาเหนโดยความสลดคนหายใจเขา ดกรอานนทน�เรยกวา อานาปานสสตฯ” (อง.ทสก.24/60)

“ดกรอานนท ถาเธอพงเขาไปหาแลวกลาวสญญา 10 ประการน� แกครมานนทภกษไซร ขอท,อาพาธของครมานนทภกษจะพงสงบระงบโดยพลน เพราะไดฟงสญญา 10 ประการน� เปนฐานะท,จะมไดฯ ลาดบน�นแล ทานพระอานนทไดเรยนสญญา 10 ประการน� ในสานกของพระผ มพระภาคแลว ไดเขาไปหาทานพระครมานนทยงท,อย คร� นแลว ไดกลาวสญญา 10 ประการ แกทานพระครมานนท คร� งน�นแล อาพาธน�นของทานพระครมานนทสงบระงบโดยพลน เพราะไดฟงสญญา 10 ประการน� ทานพระครมานนทหายจากอาพาธน�น กแลอาพาธน�นเปนโรคอนทานพระครมานนทละไดแลว ดวยประการน�นแลฯ” (อง.ทสก.24/60)

การปรบสมดลรอนเยนดงกลาว สอดคลองกบทฤษฎสขภาวะแบบข� วตรงกนขาม คอ การปรบสมดลรอนเยนตามหลกแพทยทางเลอก ถาหยน-หยาง เกดผดปกตข�นไมวาทางใด ทางหน, ง จะทาใหฝายหน, งเพ,ม หรอขณะท,อกฝายหน, งออนแอลง เชน ถาหยางมากเกน จะเกด โรครอน ถาหยนมากเกน จะเกดโรคเยน (โครงการพฒนาเทคนคการทายาสมนไพร, โครงการศกษาการแพทยตะวนออก และมลนธสาธารณสขกบการพฒนา, 2541 : 163-176) สอดคลองกบการ ปรบสมดลดน (เยน) น� า (เยน) ลม (เยน) ไฟ (รอน) ตามหลกการแพทยแผนไทย “การแพทย แผนไทย มการตรวจวนจฉยโรค และการบาบดโรคดวยแนวคดพ�นฐานเร,องธาตท�ง 4 คอ ดน น� า ลม และไฟ ท,ประกอบกนข� นเปนรางกายของคน การเสยสมดลของธาตท�ง 4 จากอทธพลการเปล,ยนแปลงตามวย กาลเวลา ฤดกาล ภมประเทศ และพฤตกรรมของคน ตางเปนสาเหตของการ เกดโรค” (เฉลมพล เกดมณ. 2547 : 2)

สมดลรอนเยนดงกลาว สอดคลองกบนกวทยาศาสตรทางฟสกสเคมชวะท,พบวา อณหภมมผลอยางมากตอการเปล,ยนแปลงของสสารและพลงงานท� งของส, งมชวตและไมมชวต ดงน�เน,องจากโครงสรางระดบสองระดบสามและระดบส,ของชวโมเลกลมแรงยดเหน,ยวท,สาคญ 3 ชนด คอ พนธะไฮโดรเจน พนธะไฮโดรโฟบก และพนธะไอออนก ดงน�นปจจยตาง ๆ ท,มอทธพลตอพนธะเหลาน� ยอมมผลตอการเปล,ยนแปลงของโครงสรางโมเลกล และในท,สดทาใหโครงรปเปล,ยนแปลงไปดวย ปจจยท,สาคญเหลาน�น ไดแก ความเปนกรดดาง ปรมาณเกลอแรในน� า และ

251

อณหภมปจจยท�ง 3 ชนดท,กลาวมามอทธพลตอโครงสรางและโครงรปของชวโมเลกล ซ, งเทากบวามผลตอหนาท,และการทางานของชวโมเลกลเหลาน�น ถาปจจยเหลาน� เปล,ยนแปลง ทาใหโครงรปและโครงสรางเปล,ยนแปลงไป ชวโมเลกลกจะทางานในหนาท,ของตนเองไมได เราเรยกสภาพน� วา สภาพเสยธรรมชาต (Denatured state) และสภาพเดมของโมเลกลท,ทางานได เราเรยกวาสภาพธรรมชาต (Native state) สรปแลวคอ สภาพธรรมชาตของชวโมเลกล จะมโครงสรางระดบตาง ๆ ซ, งทาใหมโครงรปจานวนจากดและโดยท,วไปมโครงรปจาเพาะ ในกรณสภาพเสยธรรมชาต จะมโครงสรางไรรป มโครงรปไมแนนอนทางานตามหนาท,ไมได (พชต โตสโขวงศ. 2535 : 38-41)

ในทางวทยาศาสตรพลงรอนเยนมผลตอสขภาพ ดงน� “Flexor (withdrawal) reflex เปนรเฟลกซท,เกดเม,อมตวกระตนอนตรายมากระตน ...

ซ, งอาจเปนการกระตนเชงกล ความรอน หรอสารเคมกได ... เม,อกลามเน�อหดตวมากเกนไป ... กลามเน�อขาดเลอดมาเล� ยงจะเกดอาการปวดกลามเน�อ ... อาการเจบปวดจะทาใหเกดการเกรง (Spasm) ของกลามเน�อ มผลใหกลามเน�อขาดเลอดมาเล�ยงมากย,งข�น ทาใหรสกปวดมากข�นไปอก ...” (กนกวรรณ ตลกสกลชย และชยเลศ พชตพรชย. 2552 : 882-884)

ความผดปกตของรเฟลกซของระบบประสาทรางกาย (1) รเฟลกซของไขสนหลงท,ทาใหเกดการหดเกรงของกลามเน�อ (Muscle spasm) (2) ตะครว (Cramp) เปนการหดเกรงของกลามเน�อเฉพาะท, ... การศกษาโดย EMG พบวา

เกดเน,องจากมการระคายเคองตอกลามเน�อ เชน ความเยนจด ขาดเลอดไปเล�ยง หรอกลามเน�อทางานมากเกนไปทาใหเกดความเจบปวด หรอมกระแสประสาทรบความรสกอยางอ,นสงจากกลามเน�อไปยงไขสนหลง ทาใหเกดรเฟลกซการหดตวของกลามเน�อ ซ, งการหดตวน� จะกระตนตวรบความรสกอนเดมน�นมากข�นไปอก ม Positive feedback เกดข�นทาใหเพ,มการหดตวรนแรงข�น จนกระท,งเกดตะครวของกลามเน�อข�น

(ราตร สดทรวง และวระชย สงหนยม. 2550 : 118-119) รเฟลกซของระบบประสาทออโตโนมก (Spinal autonomic reflex) มประสาทออโตโนมก

เปน Motor pathway และ Effector organs เปนกลามเน�อเรยบ กลามเน�อหวใจและตอมตาง ๆ ตวอยางเชน

1. มการเปล,ยนแปลงความตงของผนงหลอดเลอด (Vascular tone) ซ, งเปนผลจาก ความรอนหรอความเยน

2. การหล,งเหง,อ (Sweating) จากการมการเพ,มความรอนท,ผวหนงบรเวณใดบรเวณหน,งของรางกาย

252

3. รเฟลกซท,เก,ยวของลาไสและระบบลาไส (Intestino-intestinal reflex) ท,ควบคมหนาท,ทางมอเตอรของกระเพาะลาไส

4. รเฟลกซทางเพศ 5. รเฟลกซท,เก,ยวกบการขบออก (Evacuation reflex) เพ,อการขบถายอจจาระและ

ปสสาวะ (ราตร สดทรวง และวระชย สงหนยม. 2550 : 118-119) ในกรณท,เน�อเย,อขาดเลอดไปเล� ยง จะรสกปวดท,เน�อเย,ออยางรวดเรว ย,งกรณท,มอตรา

ของเมตาบอลซมมากกจะปวดไดเรวมากในกรณท,มการหดเกรงของกลามเน�อ (Muscle spasm) อาจทาใหมการเจบปวดไดรนแรง เน,องจากมการหดตวของกลามเน�อไปกดหลอดเลอดในกลามเน�อ ทาใหปรมาณเลอดไปเล� ยงกลามเน�อลดลงมากและการหดตวเพ,มอตราของเมตาบอลซมของกลามเน�อ ทาใหเกดการขาดเลอดมาเล�ยง (Ischemia) ขาดออกซเจน มการสะสม Acid metabolites ตาง ๆ เชน กรดแลกตก อยเปนจานวนมาก นอกจากน� ยงม Bradykinin และ Polypeptides อ,น ๆ เกดข�นจากมการทาลายเซลลกลามเน�อทาใหปวดไดมาก

(ราตร สดทรวง และวระชย สงหนยม. 2550 : 209) จะเหนไดวา สมดลรอน-เยน เปนปจจยสาคญท�มผลตอสขภาพ

ชวตเกดมาและสมพนธกบสมดลรอนเยนไดอยางไร

ตามหลกนยาม 5 (อรรถกถาแปล เลม 76 หนา 81 ปฎจจสมปบาท (อนโลม) 11 (ว.ม.4/1) สงคตสตร (ท.ปา.11/293) สวกสตร (ส.สฬา.18/427-429) อาพาธสตร (อง.ทสก.24/60) และธมมจกกปวตนสตร (ส.ม.19/1664) นามรปจะสมพนธกน 4 มต ไดแก มตท, 1 คอ การเกดมามชวตท,สมพนธกบสมดลรอนเยน มตท, 2 การเกดของกามสขขลลกะ มตท, 3 การเกดของอตตกลมถะ และมตท, 4 การเกดของโลกตระ

ความสมพนธของนามรป มตท, 1 คอ การสงเคราะหดวยกฎสมดลรอนเยนพฒนาจนเปนพลงงาน วตถ พช สตวท,หลากหลาย และพฒนาตอเน,องจนเปนคน ส,งดงกลาวน�นลวนดารงอยไดดวยสมดลรอนเยน

จากการตรสรของพระพทธเจาดงกลาว จะเหนไดวา ส,งท,หมนวนสมพนธกนในมหาจกรวาลเร,มตนจากอตนยาม คอ วตถและพลงงาน เชน ดนน�าลมไฟ พลงงานความรอนเยน แมเหลก ไฟฟา แสง ส เสยง คล,น เปนตน เคล,อนผสมผสานสงเคราะหกนตามหลกวทยาศาสตร คอ พลงงานรอนเยนเคล,อนผสมผสานสงเคราะหกนเปนธาตใหม เชน เอาน� ารอนกบน� าเยนผสมกน พลงงานความรอนและเยนจะเคล,อนเขาหากนและสงขารคอการปรงแตงผสมผสานสงเคราะหกนเปนน�าอน

253

วตถและพลงงานตาง ๆ ในมหาจกรวาลมพลงงานไมเทากน ดงท,นกวทยาศาสตรยนยนวา ส,งตาง ๆ ในธรรมชาตสามารถจดกลมไดเปน 2 แบบ คอ สสารและพลงงานสสารทกสถานะประกอบดวยอนภาคตาง ๆ และมโครงสรางท,เปนระเบยบ แรงเปนสาเหตใหสสารเคล,อนท,ดวยรปแบบตาง ๆ กนไปในทศทางตาง ๆ กนพลงงานเปนส,งสาคญในการดาเนนชวตบนโลก พลงงานมหลายรปแบบและพลงงานในรปแบบตาง ๆ สามารถเปล,ยนแปลงรปแบบไดถาอณหภมของของ เหลวลดลงมากพอ โมเลกลของของเหลวจะเบยดตวแนนข�นอก โดยแรงดงดดระหวางโมเลกลมอทธพลสงข�น จนถงจดท,เรยกวาจดเยอกแขง โมเลกลของธาตจะแยกตวออกเปนอะตอมและเรยงตวกนใหม ในรปแบบท,แนนอนและยดเหน,ยวกนแนนหนา โดยแรงไฟฟาท,เรยกวา อเลคโตรเวเลนต (Electrovalent force) หรอแรงโควาเลนต (Covalent force) ท,อณหภม ณ จดน� ของเหลวกไดเปล,ยนสถานะเปนของแขงโดยสมบรณ ของแขงเกอบทกชนดเปนผลก เม,ออณหภมสงข�นถงจดท,เรยกวาจดหลอมเหลวเม,อใดของแขงท,วท� งกอนจะแปรสภาพพรอมกนเปนของเหลวทนท ท,อณหภมเดยวกนน�จะเรยกวา จดเยอกแขง ถาของเหลวแปรสภาพเปนของแขง พลงงานเคม เม,อเกดปฏกรยาเคมข�น หมายถงมการแลกเปล,ยนและการจดท,อยของอเลคตรอนท,ว,งวนรอบนวเคลยสเสยใหมน�น จะมการเปล,ยนแปลงปรมาณในการเกดโมเลกลใหมดวย หลงจากเกดปฏกรยาแลวจะพบวาเหลอพลงงานอยจานวนหน, ง ปฏกรยาแบบน� เรยกวา ปฏกรยาคายความรอน (Exothermic reaction) หากปฏกรยาท,เกดตองการพลงงานจานวนหน, ง เพ,อใหเกดโมเลกลใหม เรยกวาปฏกรยาดดกลนความรอน (Ndothermic reaction) พลงงานทกรปแบบมความสมพนธกนท�งทางตรงและทางออม พลงงานสามารถเปล,ยนรปแบบไดโดยผานกระบวนการท,ถกตอง (ฉนทนา อศรางกร ณ อยธยา และทวศกดl จนดานรกษ. 2540 : 168)

จะเหนไดวา เน,องจากพลงงานและวตถตาง ๆ ในมหาจกรวาลมพลงงานไมเทากน จงเคล,อนสงขารคอการปรงแตงผสมผสานสงเคราะหกนดวยหลกสมดลรอนเยนตลอดเวลากลายเปนพลงงานและวตถท,หลากหลาย ซ, งมคณสมบตใหมท,แตกตางจากเดมไปเร,อย ๆ พลงความรอนและเยนจะเคล,อนเขาหากนผสมผสานกนเพ,อทาความสมดลกนอยอยางน�ตราบช,วกาลนาน ดงน�น เม,อธรรมชาตของธาตตาง ๆ ในอากาศซ, งมพลงงานไมเทากน (รอนเยนไมเทากน) เคล,อนเขาหากนกจะเกดลม ถาเคล,อนเอาไฮโดรเจน 2 ตวไปรวมกบออกซเจน 1 ตว กจะกลายเปนธาตใหมคอ น� า (H2O) เชน เราน,งอยในรถยนตขณะอากาศหนาวเยนมากจงปดแอรรถ อกสกพกจะเกดฝาไอน� าท,กระจก กลไก เชนเดยวกบน� าท,อยในขวดแกวกอนแชตเยน จะยงไมเยน แตพอแชตเยนพลง ความเยนของตเยนจะทะลแกวเขาไปถงน� า จงทาใหน� าเยนลง เม,อพลงงานเยนท,อยนอกรถทะลผานกระจกเขามาในรถ กจะทาใหอากาศในรถสวนท,อยใกลกระจกเยนลง อากาศในรถใกลกระจกท,เยนลงและอากาศรอนในรถสวนท,อยหางกระจกเขาไปจะเคล,อนเขาหากน นาเอาไฮโดรเจน 2 ตว

254

ไปรวมกบออกซเจน 1 ตว เกดเปนฝาไอน� าข�น ถาเคล,อนเอาไนโตรเจน ฟอสฟอรส โปแตสเซยม แคลเซยม และธาตตาง ๆ มารวมกน กจะเปนปยดนหน รวมท�งการเกดของสนมเหลกและวตถอ,น ๆท,หลากหลายในโลก กกลไกนยยะเดยวกน

จากกลไกของธรรมชาตท,พลงงานรอนเยนเคล,อนผสมผสานกนดงกลาวน�น จะพฒนาเปนพชนยาม คอ ส, งมชวตระดบพช เชน ในขวดท,มน� าบรรจปดฝาอยางดหลนอยขางทาง หลายเดอน จะมการสงขารคอการปรงแตงผสมผสานสงเคราะหระหวางน� ากบคล,นแมเหลกไฟฟาแสงสเสยงในมหาจกรวาล พฒนาเปนส,งมชวตระดบพช เรยกวาตะไครข�นมาตามธรรมชาต โดย ไมมใครเอาพนธตะไครไปใส ย,งอยนอกขวดการรวมตวกนของวตถและพลงงานท,หลากหลายก ย,งมาก จงสงเคราะหพฒนาเปนพชท,หลากหลายชนดในโลก

อตนยามกบพชนยามจะสงขารสงเคราะหกนพฒนาตอเปนจตนยาม คอ พลงชวตระดบสตว ต�งแตสตวช�นต,าพฒนาข�นไปเปนลาดบจนเปนพลงชวตของสตวช�นสงคอคน เชน ในขวดน� าท,มตะไครท,ปดฝาสนท นานเขากจะมตวเลกขยบได ซ, งกคอชวตของสตวช�นต,าท,ไมไดมใครเอาพนธไปใส แตเกดจากการสงขารสงเคราะหของพชนยามคอตะไครกบน�าและพลงงานอตนยามตาง ๆ ในมหาจกรวาล เม,ออยนอกขวดจะเกดการสงขารสงเคราะหของพชนยามและอตนยามในมหาจกรวาลท,หลากหลาย จงพฒนาเปนจตนยามคอสตวท,หลากหลายชนด แลวพฒนาเปนสตวช�นสงข�นไปเปนลาดบ พฒนาจนเปนคนซ,งเปนพลงงานชวตท,มพฒนาการสงสด

พลงงาน วตถ พช สตว และคน จงเกดมาจากสมดลรอนเยน และดารงอยไดดวยสมดลรอนเยน ดงคาตรสในท.ปา.11/293 กลาวถงท,ต� งแหงความเพยร 5 อยาง หน, งใน 5 ขอน� น พระพทธเจาตรสวา “เปนผมโรคนอย มทกขนอย ประกอบดวยเตโชธาต (ความรอนในรางกาย) อนมวบาก (พลงสรางผล) เสมอกนไมเยนนก ไมรอนนก เปนอยางกลาง ๆ ควรแกความเพยร” จะเหนไดวา พระพทธเจาพบวา การปรบสมดลรอนเยน จะทาใหมโรคนอย มทกขนอย สงผลใหมสภาพรางกายพรอมท,จะประกอบความเพยร กคอรางกายท,แขงแรงน�นเอง ซ, งเปนนามคอสญญา (พลงงานจาไดหมายรและดดผลก) และพลงการสงขารสงเคราะหแหงสมดลรอนเยนอยางเปนอตโนมต ดงน�น เม,อไดส,งท,สมดลรอนเยนมาสงขารสงเคราะห จงเกดเปนรปท,คงทนแขงแรงและเม,อไดรปท,คงทนแขงแรง กย,งทาใหมความสามารถในการปรบสมดลรอนเยนไดด ซ, งสงผลให ชวโมเลกลทาหนาท,ไดด ดงคากลาวท,วา “โมเลกลในส,งมชวตเรยกวา ชวโมเลกล (Biomolecule) มสมบตพเศษประการหน, ง คอทางานไดตามหนาท,เหมอนเคร,องจกรกล โดยมหนาท,จาเพาะอยาง และพบวาความสามารถในการทางานของชวโมเลกลตาง ๆ น�น เน,องมาจากลกษณะโครงสราง (Structure) และโครงรป (Conformation) ของชวโมเลกล” (พชต โตสโขวงศ. 2535 : 25) และ“อณหภมมผลอยางมากตอการเปล,ยนแปลงของสสารและพลงงานท�งของส,งมชวตและไมมชวต

255

ดงน� เน,องจากโครงสรางระดบสองระดบสาม และระดบส,ของชวโมเลกล มแรงยดเหน,ยวท,สาคญ 3 ชนด คอ พนธะไฮโดรเจน พนธะไฮโดรโฟบก และพนธะไอออนก ดงน�นปจจยตาง ๆ ท,มอทธพลตอพนธะเหลาน� ยอมมผลตอการเปล,ยนแปลงของโครงสรางโมเลกล และในท,สดทาใหโครงรปเปล,ยนแปลงไปดวย ปจจยท,สาคญเหลาน�น ไดแก ความเปนกรดดาง ปรมาณเกลอแรในน� า และอณหภมปจจยท�ง 3 ชนดท,กลาวมามอทธพลตอโครงสรางและโครงรปของชวโมเลกล ซ, งเทากบวามผลตอหนาท,และการทางานของชวโมเลกลเหลาน�น ถาปจจยเหลาน� เปล,ยนแปลงทาใหโครงรปและโครงสรางเปล,ยนแปลงไป ชวโมเลกลกจะทางานในหนาท,ของตนเองไมได เราเรยกสภาพน�วา สภาพเสยธรรมชาต (Denatured state) และสภาพเดมของโมเลกลท,ทางานได เราเรยกวาสภาพธรรมชาต (Native state) สรปแลวคอ สภาพธรรมชาตของชวโมเลกล จะมโครงสรางระดบตาง ๆ ซ, งทาใหมโครงรปจานวนจากดและโดยท,วไปมโครงรปจาเพาะ ในกรณสภาพเสยธรรมชาต จะมโครงสรางไรรป มโครงรปไมแนนอนทางานตามหนาท,ไมได” (พชต โตสโขวงศ. 2535 : 38-41)

เม,อพฒนามาถงข�นมชวตเปนสตวและคน จะเขาสกลไกกรรมนยาม คอ การกระทา เปนพลงสรางผล (วบาก) ใหชวต ดงท, พระผมพระพทธเจาตรสไววา ดกรภกษท�งหลาย เราไมกลาวความท,กรรมอนเปนไปดวยสญเจตนา ท,บคคลทาแลว สะสมแลวจะส�นสดไป เพราะมไดเสวยผล แตกรรมน�นแล จะใหผลในทฏฐธรรมเทยว (ภพปจจบน) หรอในภพถดไป หรอในภพอ,นสบ ๆ ไป (อภ.ก.37/1698) จนถงระดบธรรมนยาม ซ, งเปนจดท,ดท,สด อนเปนคณคาประโยชนสขสงสดตอตนเองและผอ,น ท,พระพทธเจาตรสไว คอ ผประพฤตธรรม อยเปนสข (ข.ธ.25/37) นพพานเปนสขอยางย,ง (ข.ธ.25/59) และโพธปกขยธรรม หมายถง ธรรมอนเปนแนวทางแหงการตรสร ท,พระพทธเจาตรสไววาพรหมจรรยน�นจะพงเปนไป เพ,อเก�อกลแกชนเปนอนมาก เพ,อความสขแกชนเปนอนมาก เพ,ออนเคราะหแกชาวโลก เพ,อประโยชน เพ,อเก�อกล เพ,อความสขแกเทพดาและมนษยท� งหลาย คออะไรบาง คอ สตปฏฐาน 4 สมมปปธาน 4 อทธบาท 4 อนทรย 5 พละ 5 โพชฌงค 7 อรยมรรคมองค 8 ดกรจนทะ ธรรมท�งหลายเหลาน� แล อนเราแสดงแลวดวยความรย,ง ซ, งเปนธรรมท,บรษทท�งหมดเทยว พงพรอมเพรยงกนประชม รวบรวมตรวจตราอรรถดวยอรรถ พยญชนะดวยพยญชนะ โดยวธท,พรหมจรรยน� จะพงต�งอยตลอดกาลยดยาว ต�งม,นอยส�นกาลนาน พรหมจรรยน� นจะพงเปนไป เพ,อเก� อกลแกชนเปนอนมาก เพ,อความสขแกชนเปนอนมาก เพ,ออนเคราะหแกชาวโลก เพ,อประโยชน เพ,อเก�อกล เพ,อความสขแกเทพดาและมนษยท�งหลายฯ (ท.ปา.11/108)

กลไกของสสารและพลงงาน ท,พ ฒนาการเปนพช สตว และคน ตามหลกนยาม 5 ปฏจจสมปปบาท 11 สมดลรอนเยน วบากดและราย จนถงสามารถปฏบตธรรมนาสขท,แทจรงมาส

256

ตนเองและผอ,น เปนลาดบ ดงกลาว สมพนธกบท,พระพทธเจาตรสถง การกาเนดของโลกและชวต รวมถงเหตแหงความเส,อมหรอความทกข และความเจรญหรอความผาสก ใน ท.ปา.11/56-71 ดงน�

[56] ดกรวาเสฏฐะและภารทวาชะ มสมยบางคร� งบางคราว โดยลวงระยะกาลยดยาว ชานานท,โลกน� จะพนาศ เม,อโลกกาลงพนาศอย โดยมากเหลา สตวยอมเกดในช�นอาภสสรพรหม สตวเหลาน�นไดสาเรจทางใจ มปตเปนอาหาร มรศมซานออกจากกายตนเอง สญจรไปไดในอากาศ อยในวมานอนงาม สถตอยในภพน�นส�นกาลยดยาวชานาน

ดกรวาเสฏฐะและภารทวาชะ มสมยบางคร� ง บางคราว โดยระยะกาลยดยาวชานาน ท,โลกน� จะกลบเจรญ เม,อโลกกาลงเจรญ อยโดยมาก เหลาสตวพากนจตจากช�นอาภสสรพรหมลงมาเปนอยางน� และสตวน�น ไดสาเรจทางใจ มปตเปนอาหาร มรศมซานออกจากกายตนเอง สญจรไปไดในอากาศอยในวมานอนงาม สถตอยในภพน�นส�นกาลยดยาวชานาน กแหละ สมยน�นจกรวาลท�งส�น น�แลเปนน�าท�งน�น มดมนแลไมเหนอะไร ดวงจนทรและดวงอาทตยกยงไมปรากฎ ดวงดาวนกษตรท�งหลายกยงไมปรากฎ กลางวนกลางคนกยงไมปรากฎ เดอนหน, งและก, งเดอนกยงไมปรากฎ ฤดและปกยงไมปรากฎ เพศชายและเพศหญงกยงไมปรากฎ สตวท�งหลาย ถงซ, งอนนบเพยงวาสตวเทาน�น

ดกรวาเสฏฐะและภารทวาชะ คร�นตอมา โดยลวงระยะกาลยดยาวชานาน เกดงวนดนลอยอยบนน� าท,วไป ไดปรากฎแกสตวเหลาน�นเหมอนนมสดท,บคคลเค,ยวใหงวด แลวต�งไวใหเยนจบเปนฝาอยขางบน ฉะน�นงวนดนน�นถงพรอมดวยส กล,น รส มสคลายเนยใสหรอเนยขนอยางด ฉะน�น มรสอรอยดจรวงผ�งเลกอนหาโทษมได ฉะน�นฯ

ดกรวาเสฏฐะและภารทวาชะ ตอมามสตวผหน, งเปนคนโลนพดวา ทานผเจรญท�งหลายน,จกเปนอะไร แลวเอาน�วชอนงวนดนข�นลองล�มด เม,อเขาเอาน�วชอนงวนดนข�นลองล�มดอย งวนดนไดซาบซานไปแลว เขาจงเกดความอยากข�น

ดกรวาเสฏฐะและภารทวาชะ แมสตวพวกอ,นกพากนกระทาตามอยางสตวน�น เอาน�วชอนงวนดนข�นลองล�มด เม,อสตวเหลาน�นพากนเอาน�วชอนงวนดนข�นลองล�มดอย งวนดนไดซาบซานไปแลว สตวเหลาน�นจงเกดความอยากข�น ตอมาสตว เหลาน�นพยายามเพ,อจะป� นงวนดนใหเปนคา ๆ ดวยมอแลวบรโภค

ดกรเสฏฐะและภารทวาชะ ในคราวท,พวกสตว พยายามเพ,อจะป� นงวนดนใหเปนคา ๆ ดวยมอแลวบรโภคอยน�น เม,อรศมกายของสตวเหลาน�นกหายไปแลว ดวงจนทรและดวงอาทตยกปรากฏ เม,อดวงจนทรและดวงอาทตยปรากฏแลว ดวงดาวนกษตรท�งหลายกปรากฏ เม,อดวงดาวนกษตรปรากฏแลว กลางคนและกลางวนกปรากฏ เม,อกลางคนและกลางวนปรากฏแลว เดอนหน,งและก,งเดอนกปรากฏ เม,อเดอนหน,งและก,งเดอนปรากฏอย ฤดและปกปรากฏ

257

ดกรวาเสฏฐะและภารทวาชะ ดวยเหตเพยงเทาน�แล โลกน� จงกลบเจรญข�นมาอกฯ [57] ดกรวาเสฏฐะและภารทวาชะ คร� นตอมาสตวเหลาน�นพากนบรโภคงวนดน

รบประทานงวนดน มงวนดนเปนอาหาร ดารงอยไดส�นกาลชานาน ดวยเหตท,สตวเหลาน�นมวเพลนบรโภคงวนดนอย รบประทานงวนดน มงวนดนเปนอาหาร ดารงอยไดส�นกาลชานาน สตวเหลาน�นจงมรางกายแขงกลาข�นทกท ท�งผวพรรณกปรากฏวาแตกตางกนไป สตวบางพวกมผวพรรณงาม สตวบางพวกมผวพรรณไมงาม ในสตวท�งสองพวกน�น สตวพวกท,มผวพรรณงามน�นพากนดหม,นสตวพวกท,มผวพรรณไมงามวา พวกเรามผวพรรณดกวาพวกทาน พวกทานมผวพรรณเลวกวา พวกเรา ดงน� เม,อสตวท�งสองพวกน�นเกดมการไวตวดหม,นกนข�น เพราะทะนงตวปรารภผวพรรณเปนปจจย งวนดนกหายไป เม,องวนดนหายไปแลว สตวเหลาน�นจงพากนจบกลม คร� นแลว ตางกบนถงกนวา รสดจรง รสดจรง ดงน� ถงทกวนน�กเหมอนกน คนเปนอนมากไดของท,มรสดอยางใดอยางหน,ง มกพดกนอยางน� วา รสอรอยแท ๆ รสอรอยแท ๆ ดงน� พวกพราหมณระลกไดถงอกขระ ท,รกนวาเปนของด เปนของโบราณน�นเทาน�น แตไมรชดถงเน�อความแหงอกขระน�นเลยฯ

[58] ดกรวาเสฏฐะและภารทวาชะ คร� นตอมา เม,องวนดนของสตว เหลาน�นหายไปแลว กเกดมกระบดนข�น กระบดนน�นปรากฏลกษณะคลายเหด กระบดนน�นถงพรอมดวยส กล,น รส มสเหมอนเนยใส หรอเนยขนอยางดฉะน�น ไดมรสอรอยดจรวงผ�งเลกอนหาโทษมไดฉะน�น

ดกรวาเสฏฐะและภารทวาชะ คร� งน�น สตวเหลาน�นพยายามจะบรโภคกระบดน สตวเหลาน�นบรโภคกระบดนอย รบประทานกระบดน มกระบดนเปนอาหาร ดารงอยไดส�นกาลนาน

ดกรวาเสฏฐะและภารทวาชะโดยประการท,สตวเหลาน�นบรโภคกระบดนอย รบประทาน กระบดน มกระบดนเปนอาหาร ดารงอยไดส�นกาลชานาน สตวเหลาน�นจงมรางกายแขงกลาข�น ทกท ท�งผวพรรณกปรากฏวาแตกตางกนไป สตวบางพวกมผวพรรณงาม สตวบางพวกมผวพรรณไมงาม ในสตวท�งสองจาพวกน�น สตวพวกท,มผวพรรณงาม พากนดหม,นสตวพวกท,มผวพรรณ ไมงามวา พวกเรามผวพรรณดกวาพวกทาน พวกทานมผวพรรณเลวกวาพวกเรา ดงน� เม,อสตวท�งสองพวกน�น เกดมการไวตวดหม,นกนข�น เพราะทะนงตวปรารภผวพรรณเปนปจจย กระบดนกหายไป เม,อกระบดนหายไปแลว กเกดมเครอดนข�น เครอดนน�นปรากฏคลายผลมะพราวทเดยว เครอดนน�น ถงพรอมดวยส รส กล,น มสคลายเนยใส หรอเนยขนอยางด ฉะน�น ไดมรสอรอยดจรวงผ�งเลกอนหาโทษมไดฉะน�นฯ

ดกรวาเสฏฐะและภารทวาชะ คร� งน�น สตวเหลาน�นพยายามจะบรโภคเครอดน สตวเหลาน�นบรโภคเครอดนอย รบประทานเครอดน มเครอดนเปนอาหาร ดารงมาไดส�นกาล ชานาน โดยประการท,สตวเหลาน�นบรโภคเครอดนอย รบประทานเครอดน มเครอดนน�นเปนอาหาร ดารงมาไดส�นกาลชานาน สตวเหลาน�นจงมรางกายแขงกลาข�นทกท ท�งผวพรรณกปรากฏวา

258

แตกตางกนไป สตวบางพวกมผวพรรณงาม สตวบางพวกมผวพรรณไมงาม ในสตวท�งสองพวกน�น สตวพวกท,มผวพรรณงาม พากนดหม,นพวกท,มผวพรรณไมงามวา พวกเรามผวพรรณดกวา พวกทาน พวกทานมผวพรรณเลวกวาพวกเรา ดงน� เม,อสตวท�งสองพวกน�น เกดมการไวตวดหม,นกน เพราะทะนงตวปรารภผวพรรณเปนปจจย เครอดนกหายไป เม,อเครอดนหายไปแลว สตวเหลาน�นกพากนจบกลม คร� นแลวตางกบนถงกนวา เครอดนไดเคยมแกพวกเราหนอ เด�ยวน� เครอดนของ พวกเราไดสญหายเสยแลวหนอ ดงน� ถงทกวนน�กเหมอนกน คนเปนอนมากพอถกความระทมทกขอยางใดอยางหน, งมากระทบ กมกบนกนอยางน� วา ส, งของของเราท�งหลายไดเคยมแลวหนอ แตเด�ยวน� ส,งของของเราท�งหลายไดมาสญหายเสยแลวหนอ ดงน� พวกพราหมณระลกไดถงอกขระท,รกนวาเปนของดเปนของโบราณน�นเทาน�น แตไมรชดถงเน�อความแหงอกขระน�นเลยฯ

[59] ดกรวาเสฏฐะและภารทวาชะ คร� นตอมา เม,อเครอดนของสตวเหลาน�นหายไปแลว กเกดมขาวสาลข�นเองในท,ท,ไมตองไถ เปนขาวไมมรา ไมมแกลบ ขาวสะอาด กล,นหอม มเมลดเปนขาวสาร ตอนเยนสตวเหลาน�นนาเอาขาวสาลชนดใดมาเพ,อบรโภคในเวลาเยน ตอนเชาขาวสาลชนดน�นท,มเมลดสกกงอกข�นแทนท, ตอนเชาเขาพากนไปนาเอาขาวสาลใดมาเพ,อบรโภคในเวลาเชา ตอนเยนขาวสาลชนดน�นท,มเมลดสกแลวกงอกข�นแทนท, ไมปรากฏวาบกพรองไปเลย

ดกรวาเสฏฐะและภารทวาชะ คร� งน�น พวกสตวบรโภคขาวสาลท,เกดข�นเอง ในท,ท,ไมตองไถ พากนรบประทานขาวสาลน�น มขาวสาลน�นเปนอาหารดารงมาไดส�นกาลชานาน กโดยประการท,สตวเหลาน�นบรโภคขาวสาลอนเกดข�นเองอย รบประทานขาวสาลน�น มขาวสาลน�นเปนอาหาร ดารงมาไดส�นการชานาน สตวเหลาน�นจงมรางกายแขงกลาข� นทกท ท� งผวพรรณกปรากฏวาแตกตางกนออกไป สตรกมเพศหญงปรากฏ และบรษกมเพศชายปรากฏนยวา สตรกเพงดบรษอยเสมอ และบรษกเพงดสตรอยเสมอ เม,อคนท�งสองเพศ ตางกเพงดกนอยเสมอ กเกดความกาหนดข� น เกดความเรารอนข�นในกาย เพราะความเรารอนเปนปจจยเขาท�งสองจงเสพเมถนธรรมกนฯ

ดกรวาเสฏฐะและภารทวาชะ กโดยสมยน�นแล สตวพวกใดเหนพวกอ,นเสพเมถนธรรมกนอย ยอมโปรยฝ นใสบาง โปรยเถาใสบาง โยนมลโคใสบาง พรอมกบพดวาคนชาตช,ว จงฉบหาย คนชาตช,ว จงฉบหาย ดงน� แลวพดตอไปวา กทาไมข�นช,อวาสตว จงทาแกสตวเชนน� เลา ขอท,วามาน�น จงไดเปนธรรมเนยมมาจนถงทกวนน� ในชนบทบางแหง คนท�งหลาย โปรยฝ นใสบาง โปรยเถา ใสบาง โยนมลโคใสบาง ในเม,อเขาจะนาสตวท,ประพฤตช,วรายไปสตะแลงแกง พวกพราหมณมาระลกถงอกขระท,รกนวาเปนของด อนเปนของโบราณน�นเทาน�น แตพวกเขาไมรชดถงเน�อความแหงอกขระน�นเลยฯ

259

[60] ดกรวาเสฏฐะและภารวาชะ กสมยน�นการโปรยฝ นใสกนเปนตน น�นแล สมมตกนวาไมเปนธรรม มาในบดน� สมมตกนวาเปนธรรมข�น กสมยน�น สตวพวกใด เสพเมถนกน สตวพวกน�นเขาบานหรอนคมไมได ส�นสองเดอนบาง สามเดอนบาง

ดกรวาเสฏฐะและภารทวาชะ เม,อใดแล สตวท�งหลายพากนเสพอสทธรรมน,นอยเสมอ เม,อน�น จงพยายามสรางเรอนกนข�น เพ,อเปนท,กาบงอสทธรรมน�น คร� งน�น สตวผหน, ง เกดความเกยจครานข�น จงไดมความเหนอยางน� วา ดกรทานผเจรญ เราชางลาบากเสยน,กระไร ท,ตองไปเกบขาวสาลมา ท� งในเวลาเยนสาหรบอาหารเยน ท� งในเวลาเชาสาหรบอาหารเชา อยากระน�นเลย เราควรไปเกบเอาขาวสาลมาไวเพ,อบรโภคท�งเยนท�งเชาเสยคราวเดยวเถด

ดกรวาเสฏฐะและภารทวาชะ ตอแตน�นมาสตวผน�นกไปเกบเอาขาวสาลมาไว เพ,อบรโภคท�งเยนท�งเชาเสยคราวเดยวกน ฉะน�แล ดกรวาเสฏฐะและภารทวาชะ คร� งน�น สตวผหน, งเขาไปหาสตวผน�นแลวชวนวา ดกรสตวผเจรญ มาเถดเราจกไปเกบขาวสาลกน สตวผน�นตอบวา ดกรสตว ผเจรญ ฉนไปเกบเอาขาวสาลมาไวเพ,อบรโภคพอท�งเยนท�งเชาเสยคราวเดยว แลวตอมาสตวผน�นถอตามแบบอยางของสตวผน�น จงไปเกบเอาขาวสาลมาไวคราวเดยวเพ,อสองวน แลวพดวา ไดยนวา แมอยางน�กดเหมอนกนทานผเจรญ

ดกรวาเสฏฐะและภารทวาชะ ตอมาสตวอกผหน, ง เขาไปหาสตวผน�น แลวชวนวา ดกรสตวผเจรญ มาเถด เราจกไปเกบขาวสาลกน สตวผน�นตอบวา ดกรสตวผเจรญ ฉนไปเกบเอาขาวสาลมาไวเพ,อบรโภคพอท�งเยนท�งเชาเสยคราวเดยวแลวฯ

ดกรวาเสฏฐะและภารทวาชะ คร� งน�นแล สตวผน�นถอตามแบบอยางของ สตวน�นจงไปเกบเอาขาวสาลมาไวคราวเดยว เพ,อส,วน แลวพดวา แมอยางน�กดเหมอนกน ทานผเจรญ

ดกรวาเสฏฐะและภารทวาชะ ตอมาสตวอกผหน, งเขาไปหาสตวผน�น แลวชวนวา ดกรสตวผเจรญ มาเถด เราจกไปเกบขาวสาลกน สตวผน�นตอบวา ดกรสตวผเจรญ ขาพเจาไดไปเกบขาวสาลมาไวคราวเดยว เพ,อส,วนแลว คร� งน�นแล สตวผน�น ถอตามแบบอยางของสตวน�น จงไปเกบขาวสาลมาไวคราวเดยว เพ,อแปดวน แลวพดวา แมอยางน�กดเหมอนกนทานผเจรญ เม,อใดสตวท�งหลายเหลาน�นพยายามเกบขาวสาลสะสมไวเพ,อบรโภคกนข�น เม,อน�นแล ขาวสาลน�นจงกลายเปนขาวมราหอเมลดบาง มแกลบหมเมลดบาง ตนท,ถกเก,ยวแลวกไมกลบงอกแทน ปรากฏวาขาดเปนตอน ๆ (ต�งแตน�นมา) จงไดมขาวสาลเปนกลม ๆ ฯ

[61] ดกรวาเสฏฐะและภารทวาชะ ในคร� งน�น สตวเหลาน�นพากนมาจบกลม คร� นแลว ตางกมาปรบทกขกนวา ดกรทานผเจรญ เด�ยวน� เกดมธรรมท�งหลายอนเลวทรามปรากฏข�นในสตวท�งหลายแลว ดวยวาเม,อกอนพวกเราไดเปนผสาเรจทางใจ มปตเปนอาหาร มรศมซานออกจากกายตนเอง สญจรไปไดในอากาศ อยในวมานอนงาม สถตอยในวมานน�นส�นกาลยดยาวชานาน บางคร� ง

260

บางคราวโดยระยะยดยาวชานาน เกดงวนดนลอยข�นบนน� าท,วไปแกเราทกคน งวนดนน�นถงพรอมดวยส กล,น รส พวกเราทกคนพยายามป� นงวนดนกระทาใหเปนคา ๆ ดวยมอท�งสองเพ,อจะบรโภค เม,อพวกเราทกคน พยายามป� นงวนดนกระทาใหเปนคา ๆ ดวยมอท�งสองเพ,อจะบรโภคอย รศมกายกหายไป เม,อรศมกายหายไปแลว ดวงจนทรดวงอาทตยกปรากฏข�น เม,อดวงจนทรดวงอาทตยปรากฏข�นแลว ดาวนกษตรท�งหลายกปรากฏข�น เม,อดวงดาวนกษตรท�งหลายปรากฏข�นแลว กลางคนและกลางวนกปรากฏข�น เม,อกลางคนและกลางวนปรากฎข�นแลว เดอนหน,งและก,งเดอนกปรากฏข�น เม,อเดอนหน,งและก,งเดอนปรากฏข�นแลว ฤดและปกปรากฏ พวกเราทกคนบรโภคงวนดนอย รบประทานงวนดน มงวนดนเปนอาหารดารงชพอยไดส�นกาลชานาน

เพราะมธรรมท�งหลายท,เปนอกศลช,วชาปรากฏข�นแกพวกเรา งวนดนจงหายไป เม,องวนดนหายไปแลว จงมกระบดนปรากฏข�น ระบดนน�นถงพรอมดวยส กล,น รส พวกเราทกคนบรโภค ระบดน เม,อพวกเราทกคนบรโภคระบดนน�นอย รบประทานระบดน มระบดนเปนอาหาร ดารงอยไดส�นกาลชานาน

เพราะมธรรมท�งหลายท,เปนอกศลช,วชาปรากฏข�นแกพวกเรา กระบดนจงหายไป เม,อกระบดนหายไปแลว จงมเครอดนปรากฏข�น เครอดนน�น ถงพรอมดวยส กล,น รส พวกเราทกคนพยายามบรโภคเครอดน เม,อพวกเราทกคนบรโภคเครอดนน�นอย รบประทานเครอดน มเครอดนเปนอาหาร ดารงอยไดส�นกาลชานาน

เพราะมธรรมท�งหลายท,เปนอกศลช,วชาปรากฏข�นแกพวกเรา เครอดนจงหายไป เม,อเครอดนหายไปแลว จงมขาวสาลปรากฏข�นเองในท,ไมตองไถ เปนขาวท,ไมมรา ไมมแกลบ ขาวสะอาด กล,นหอม มเมลดเปนขาวสาร ตอนเยนพวกเราทกคนไปนาเอาขาวสาลชนดใดมาเพ,อบรโภคใน เวลาเยน ตอนเชาขาวสาลชนดน�นท,มเมลดสกกงอกข�นแทนท, ตอนเชาพวกเราทกคนไปนาเอาขาวสาลชนดใดมาเพ,อบรโภคในเวลาเชา ตอนเยนขาวสาลชนดน�นท,มเมลดสกกงอกข�นแทนท, ไมปรากฏวาบกพรองไปเลย เม,อพวกเราทกคนบรโภคขาวสาล ซ, งเกดข�นเองในท,ไมตองไถอย รบประทานขาวสาลน�น มขาวสาลน�นเปนอาหาร ดารงอยไดส�นกาลชานาน

เพราะมธรรมท�งหลายท,เปนอกศลช,วชาปรากฏข�นแกพวกเรา ขาวสาลน�นจงกลายเปนขาวมราหมเมลดบาง มแกลบหอเมลดไวบาง แมตนท,เก,ยวแลวกไมงอกข�นแทนท, ปรากฏวา ขาดเปนตอน ๆ จงไดมขาวสาล เปนกลม ๆ อยากระน�นเลย พวกเราควรมาแบงขาวสาลและปกปนเขตแดนกนเสยเถด

ดกรวาเสฏฐะและภารทวาชะ คร�นแลว สตวท�งหลาย จงแบงขาวสาล ปกปนเขตแดนกนฯ [62] ดกรวาเสฏฐะและภารทวาชะ คร� งน�นแล สตวผหน, งเปนคนโลภ สงวนสวนของตนไว

ไปเกบเอาสวนอ,นท,เขาไมไดใหมาบรโภค สตวท�งหลายจงชวยกนจบสตวผน�น คร� นแลว

261

ไดตกเตอนอยางน� วา แนะสตวผเจรญ กทานกระทากรรมช,วชานก ท,สงวนสวนของตนไว ไปเกบเอาสวนอ,นท,เขาไมไดใหมาบรโภค ทานอยาไดกระทากรรมช,วชาเหนปานน� อกเลย

ดกรวาเสฏฐะและภารทวาชะ สตวผน�นแล รบคาของสตวเหลาน�นแลว แมคร� งท, 2 ... แมคร� งท, 3 สตวน�นสงวนสวนของตนไว ไปเกบเอาสวนอ,นท,เขาไมไดใหมาบรโภค สตวเหลาน�นจงชวยกนจบสตวผน�น คร� นแลว ไดตกเตอนวา แนะ สตวผเจรญ ทานทากรรมอนช,วชานก ท,สงวนสวนของตนไว ไปเอาสวนท,เขาไมไดใหมาบรโภค ทานอยาไดกระทากรรมอนช,วชาเหนปานน� อกเลย สตวพวกหน,งประหารดวยฝามอ พวกหน,งประหารดวยกอนดนบาง พวกหน,งประหารดวยทอนไม

ดกรวาเสฏฐะและภารทวาชะ กนยเพราะมเหตเชนน�นเปนตนมา การถอเอาส, งของท,เจาของไมไดใหจงปรากฏ การตเตยนจงปรากฏ การกลาวเทจ จงปรากฏ การถอทอนไมจงปรากฏ คร� งน�นแล พวกสตวท,เปนผใหญจงประชมกน คร� นแลว ตางกปรบทกขกนวา พอเอย กการถอเอาส,งของท,เจาของไมไดใหจกปรากฏ การตเตยนจกปรากฏ การพดเทจจกปรากฏ การถอทอนไมจก ปรากฏ ในเพราะบาปธรรมเหลาใด บาปธรรมเหลาน�นเกดปรากฏแลวในสตวท�งหลาย อยากระน�นเลย พวกเราจกสมมตสตวผหน, งใหเปนผวากลาวผท,ควรวากลาวไดโดยชอบ ใหเปนผตเตยนผท,ควรตเตยนไดโดยชอบ ใหเปนผขบไลผท,ควรขบไลไดโดยชอบ สวนพวกเราจกแบงสวนขาวสาลใหแก ผน�น ดงน�

ดกรวาเสฏฐะและภารทวาชะ คร� นแลว สตวเหลาน�น พากนเขาไปหาสตวท,สวยงามกวา นาดนาชมกวา นาเล,อมใสกวา และนาเกรงขามมากกวาสตวทกคนแลว จงแจงเร,องน� วา ขาแตสตว ผเจรญ มาเถดพอ ขอพอจงวากลาวผท,ควรวากลาวไดโดยชอบ จงตเตยนผท,ควรตเตยนไดโดยชอบ จงขบไลผท,ควรขบไลไดโดยชอบเถด สวนพวกขาพเจาจกแบงสวนขาวสาลใหแกพอ

ดกรวาเสฏฐะและภารทวาชะ สตวผน�นแลรบคาของสตวเหลาน�นแลว จงวากลาวผท,ควรวากลาวไดโดยชอบ ตเตยนผท,ควรตเตยนไดโดยชอบ ขบไลผท,ควรขบไลไดโดยชอบ สวนสตวเหลาน�นกแบงสวนขาวสาลใหแกสตวท,เปนหวหนาน�นฯ

[63] ดกรวาเสฏฐะและภารทวาชะ เพราะเหตผท,เปนหวหนาอนมหาชนสมมต ดงน� แลอกขระวา มหาชนสมมต จงอบตข�นเปนอนดบแรก เพราะเหตผท,เปนหวหนา เปนใหญย,งแหงเขตท�งหลาย ดงน�แล อกขระวากษตรย กษตรย จงอบตข�นเปนอนดบท,สอง เพราะเหตท,ผเปนหวหนายงชนเหลาอ,นใหสขใจไดโดยธรรม ดงน�แล อกขระวา ราชา ราชา จงอบตข�นเปนอนดบท,สาม

ดกรวาเสฏฐะและภารทวาชะ ดวยประการดงน� แล การบงเกดข�น แหงพวกกษตรยน�น มข� นได เพราะอกขระท, รกนวาเปนของด เปนของโบราณ อยางน� แล เร, องของสตวเหลาน� น จะตางกนหรอเหมอนกน จะไมตางกนหรอไมเหมอนกน กดวยธรรมเทาน�น ไมใชนอกไปจากธรรม

262

ดกรวาเสฏฐะและภารทวาชะ ความจรง ธรรมเทาน�น เปนของประเสรฐสดในประชมชนท�งในเวลาท,เหนอย ท�งในเวลาภายหนาฯ

[64] ดกรวาเสฏฐะและภารทวาชะ คร� งน�นแล สตวบางจาพวกไดมความคดข�นอยางน� วา พอเอย การถอเอาส,งของท,เจาของไมไดใหจกปรากฏ การตเตยนจกปรากฏ การกลาวเทจจกปรากฏ การถอทอนไมจกปรากฏ การขบไล จกปรากฏ ในเพราะบาปธรรมเหลาใด บาปธรรมเหลาน�นเกดปรากฏแลวในสตวท�งหลาย อยากระน�นเลย พวกเราควรไปลอยอกศลธรรมท,ช,วชากนเถด สตวเหลาน�นพากนลอยอกศลธรรมท,ช,วชาแลว

ดกรวาเสฏฐะและภารทวาชะ เพราะเหตท,สตวเหลาน�นพากนลอยอกศลธรรมท,ช,วชาอย ดงน� แล อกขระวา พวกพราหมณ ๆ จงอบตข�นเปนอนดบแรก พราหมณเหลาน�นพากนสรางกระทอมซ, งมงและบงดวยใบไมในราวปา เพงอยในกระทอมซ, งมงและบงดวยใบไม พวกเขา ไมมการหงตม และไมมการตาขาวเวลาเยน เวลาเชา กพากนเท,ยวแสวงหา อาหารตามคามนคมและราชธาน เพ,อบรโภคในเวลาเยนเวลาเชา เขาเหลาน�น คร� นไดอาหารแลว จงพากนกลบไปเพงอยในกระทอมซ,งมงและบงดวยใบไมในราวปาอก คนท�งหลายเหนพฤตการณของพวกพราหมณน�นแลวพากนพดอยางน� วาพอเอย สตวพวกน� แลพากนมาสรางกระทอมซ, งมงและบงดวยใบไมในราวปา แลวเพงอยในกระทอมซ,งมงและบงดวยใบไม ไมมการหงตม ไมมการตาขาว เวลาเยนเวลาเชา กพากนเท,ยวแสวงหาอาหารตามคามนคมและราชธาน เพ,อบรโภคในเวลาเยนเวลาเชา เขาเหลาน�น คร�นไดอาหารแลวจงพากนกลบไปเพงอยในกระทอมซ,งมงและบงดวยใบไมในราวปาอกฯ

ดกรวาเสฏฐะและภารทวาชะ เพราะเหตน�นแล อกขระวา พวกเจรญฌาน ดงน� จงอบตข�นเปนอนดบท,สอง บรรดาสตวเหลาน�นแล สตวบางพวกเม,อไมอาจสาเรจฌานได ท,กระทอมซ, งมงและบงดวยใบไมในราวปา จงเท,ยวไปยงคามและนคมท,ใกลเคยงแลวกจดทาพระคมภรมาอย คนท�งหลายเหนพฤตการณของพวกพราหมณน�น�นแลว จงพดอยางน� วา พอเอย กสตวเหลาน� ไมอาจสาเรจฌานไดท,กระทอมซ, งมงและบงดวยใบไมในทวาชะราวปา เท,ยวไปยงบานและนคมท,ใกลเคยง จดทาพระคมภรไปอย

ดกรวาเสฏฐะและภารทวาชะ บดน�พวกชนเหลาน� ไมเพงอย บดน� พวกชนเหลาน� ไมเพงอย ดงน�แล อกขระวาอชฌายกา อชฌายกา จงอบตข�นเปนอนดบท,สาม

ดกรวาเสฏฐะและภารทวาชะ กสมยน�นการทรงจา การสอน การบอกมนต ถกสมมตวาเลว มาในบดน� สมมตวาประเสรฐ ดวยประการดงกลาวมาน�แล การอบตข�นแหงพวกพราหมณ น�นมข�นได เพราะอกขระท,รกนวาเปนของดเปนของโบราณอยางน� แล เร,องของสตวเหลาน�นจะตางกนหรอเหมอนกนจะไมตางกนหรอไมเหมอนกน กดวยธรรมเทาน�น ไมใชนอกไปจากธรรม

263

ดกรวาเสฏฐะและภารทวาชะ ความจรงธรรมเทาน�นเปนของประเสรฐสดในประชมชน ท�งในเวลาท,เหนอย ท�งในเวลาภายหนาฯ

[65] ดกรวาเสฏฐะและภารทวาชะ บรรดาสตวเหลาน�นแล สตวบางจาพวกยดม,น เมถนธรรม แลวประกอบการงานเปนแผนก ๆ เพราะเหตท,สตวเหลาน�นยดม,นเมถนธรรม แลวประกอบการงานเปนแผนก ๆ น�นแล อกขระวา เวสสา เวสสา ดงน� จงอบตข�น

ดกรวาเสฏฐะและภารทวาชะ ดวยประการดงท,กลาวมาน� การอบตข�นแหงพวกแพศยน�น มข�นไดเพราะอกขระท,รกนวาเปนของด เปนของโบราณอยางน�แล เร,องของสตวเหลาน�นจะตางกนหรอเหมอนกน จะไมตางกนหรอไมเหมอนกน กดวยธรรมเทาน�น ไมใชนอกไปจากธรรม ฯลฯ

ดกรวาเสฏฐะและภารทวาชะ ดวยประการดงท,กลาวมาน�แล การอบตข�นแหงพวกศทรน�นมข�นได เพราะอกขระท,รกนวาเปนของด เปนของโบราณอยางน�แล เร,องของสตวเหลาน�นจะตางกนหรอเหมอนกน จะไมตางกนหรอไมเหมอนกน กดวยธรรมเทาน�น ไมใชนอกไปจากธรรม

ดกรวาเสฏฐะและภารทวาชะ ความจรงธรรมเทาน�นเปนของประเสรฐสดในประชมชนท�งในเวลาท,เหนอย ท�งในเวลาภายหนาฯ

[66] ดกรวาเสฏฐะและภารทวาชะ มสมยอย ท,กษตรยบาง พราหมณบาง แพศยบาง ศทรบาง ตาหนธรรมของตน จงไดออกจากเรอนบวชเปนบรรพชต ดวยประสงควา เราจกเปนสมณะ

ดกรวาเสฏฐะและภารทวาชะ พวกสมณะจะเกดมข�นได จากวรรณะท�งส, น� แล เร,องของสตวเหลาน�นจะตางกนหรอเหมอนกน จะไมตางกนหรอไมเหมอนกน กดวยธรรมเทาน�น ไมใชนอกไปจากธรรม ความจรงธรรมเทาน�นเปนของประเสรฐท,สดในประชมชน ท�งในเวลาท,เหนอยท �งในเวลาภายหนาฯ

[67] ดกรวาเสฏฐะและภารทวาชะ กษตรยกด ... พราหมณกด ... แพศยกด ... ศทรกด ...สมณะกด ... ประพฤตกายทจรต วจทจรต มโนทจรต เปนมจฉาทฏฐ ยดถอการกระทาดวยอานาจมจฉาทฏฐ เพราะยดถอการกระทาดวยอานาจมจฉาทฏฐ เปนเหต เบ�องหนาแตตายเพราะกายแตกยอมเขาถงอบาย ทคต วนบาต นรก ท�งส�นฯ

[68] ดกรวาเสฏฐะและภารทวาชะ กษตรยกด ... พราหมณกด ... แพศยกด ... ศทรกด ...สมณะกด ... ประพฤตกายสจรต วจสจรต มโนสจรต เปนสมมาทฏฐ ยดถอการกระทาดวยอานาจสมมาทฏฐ เพราะยดถอการกระทาดวยอานาจสมมาทฏฐ เปนเหต เบ�องหนาแตตายเพราะกายแตก ยอมเขาถงสคตโลกสวรรคฯ

[69] ดกรวาเสฏฐะและภารทวาชะ กษตรยกด ... พราหมณกด ... แพศยกด ... ศทรกด ...สมณะกด ... มปรกตกระทากรรมท�งสอง [คอสจรตและทจรต] ดวยกาย มปรกตกระทากรรมท�งสองดวยวาจา มปรกตกระทากรรมท�งสองดวยใจ มความเหนปนกน ยดถอการกระทาดวยอานาจ

264

ความเหนปนกน เพราะยดถอการกระทาดวยอานาจความเหนปนกนเปนเหต เบ�องหนาแตตายเพราะกายแตก ยอมเสวยสขบาง ทกขบางฯ

[70] ดกรวาเสฏฐะและภารทวาชะ กษตรยกด ... พราหมณกด ... แพศยกด ... ศทรกด ... สารวมกาย สารวมวาจา สารวมใจ อาศยการเจรญโพธปกขยธรรมท�ง 37 แลว ยอมปรนพพานในปจจบนน� ทเดยวฯ

[71] ดกรวาเสฏฐะและภารทวาชะ กบรรดาวรรณะท�งส, น� วรรณะใด เปนภกษ ส�นอาสวะแลว มพรหมจรรยอยจบแลว มกจท,ควรทา ทาเสรจแลววางภาระเสยไดแลว ลถงประโยชนของตนแลว หมดเคร,องเกาะเก,ยวในภพแลว หลดพนแลว เพราะรโดยชอบ วรรณะน�นปรากฏวา เปนผเลศกวาคนท�งหลาย โดยธรรมแทจรง มใชนอกไปจากธรรมเลย

ดกรวาเสฏฐะและภารทวาชะ ความจรงธรรมเทาน�นเปนของประเสรฐท,สดในประชมชน ท�งในเวลาเหนอย ท�งในเวลาภายหนาฯ

จตวญญาณคอตวสรางรางกาย พระพทธเจาตรสถง “ลกษณะจตวญญาณ 7 ประการวา ทรงคมง (ไปไดไกล) เอกจรง

(ไปแตผเดยว) อสรรง (ไมมรปราง) คหาสยง (มกายเปนท,อาศย ถาไมมกายกอาศยอยในจตตนเอง) อนทสสนง (มองไมเหน) อนนตง (ไมมท,สด) สพพโต ปภง (แจมใสโดยประการท�งปวง)” (ท.ส.9/350, ข.ข.25/13)

พระพทธเจาตรสถงความสมพนธของนามรปในมหาจกรวาล ใน “หลกปฎจจสมปบาท (อนโลม) 11 คอ การอาศยกนและกนเกดข�น (ความเปนเหตปจจยสบเน,องกนเปนไปตามลาดบ) ดงน� “... วญญาณ จงม นามรป (ตวรและตวถกร) นามรป จงม สฬายตนะ (ส,อตดตอ 6 อยาง คอ ตา ห จมก ล�น กาย ใจ) ...” จะเหนไดวา พระพทธเจาพบวา จตวญญาณคอตวสรางรางกาย

ส,งท,ยนยนวา ขอความท,พระพทธเจาตรสขางตนเปนจรง คอ คนเปน ๆ มพลงชวตหรอ มจตวญญาณ เวลามบาดแผล จตวญญาณจะดดดงดนน� าลมไฟหรอวตถและพลงงานมาสรางกอเปนรางกาย แมไมไดทายาหรอไมไดเยบแผล กทาใหเกดเน�อเย,อเช,อมตอบาดแผลได แตคนตายน�น ไมมพลงชวตหรอไมมจตวญญาณ แมขณะตายใหม ๆ รางกายจะยงมสวนประกอบเชนเดยวกบ คนเปน แตเวลามบาดแผล บาดแผลจะไมเช,อมตอกน ไมวาจะทายาอยางดหรอเยบแผลอยางดกตาม มแตจะเป, อยพงทลายไปเร, อย ๆ จะเหนวา คนเปนกมรางกาย คนตายใหม ๆ กมรางกายท, มสวนประกอบเหมอนคนเปน ดงน�นคนเปนจงตางจากคนตายตรงท, คนเปนน�นมจตวญญาณ (มพลงชวต) รางกายสามารถเจรญเช,อมตอกนได แตคนตายน�นไมมจตวญญาณ (ไมมพลงชวต) รางกาย ไมเจรญไมเช,อมตอกน

265

คนเปนมจตวญญาณจะมพลงดดสารอาหารและพลงงานมาเล�ยงชวตกอรปกอเปนเน�อเย,ออวยวะของรางกาย และมพลงผลกเอาสารและพลงงานท,ชวตไมตองการออกจากชวต สวนคนตายไมมจตวญญาณจะไมมพลงดดสารอาหารและพลงงานมาเล�ยงชวตไมกอรปกอเปนเน�อเย,ออวยวะของรางกายและไมมพลงผลกเอาสารและพลงงานท,ชวตไมตองการออกจากชวต จะเหนวา จตวญญาณเปนพลงท,ดดสารหรอพลงงานท,ชวตตองการมาเล� ยงชวต และผลกสารหรอพลงงานท,ชวตไมตองการออกจากชวต

คนเปนมจตวญญาณเน�อเย,ออวยวะของรางกายจะทางาน สวนคนตายไมมจตวญญาณเน�อเย,ออวยวะของรางกายจะไมทางาน จะเหนวา จตวญญาณเปนส, งท,ทาใหเน�อเย,ออวยวะของรางกายทางาน

สารพษใด ๆ เปนพษกอโรครายแรง พอเอาไปใสคนตายคนตายกไมเปนโรค แตพอเอาไปใสคนเปน คนเปนกจะเปนโรค แสดงวา จตวญญาณเปนส,งท,ดงเอาสารพษมากอโรคในชวตคน

คนเปนมจตวญญาณรางกายมความแขงแรงหรอมโรคไดมากมาย แตพอตายไปไมมจตวญญาณไมมความแขงแรงไมมโรค (โรคทกโรคหายหมด) แสดงวาจตวญญาณเปนตวสรางความแขงแรงหรอสรางโรค ซ, งจะสรางดวยเหตปจจยอะไรน�นเปนส,งท,ตองเรยนรตอไป

แสดงวา จตวญญาณคอพลงงานท,ดงดดวตถและพลงงานในโลกในมหาจกรวาลมาสรางทกส,งทกอยางในชวตคน ดงท,พระพทธเจาตรสวา “ใจ (จตวญญาณ) เปนประธานของส,งท�งปวง ใจเปนใหญ ใจประเสรฐท,สด ทกส,งสาเรจไดดวยใจ (มโนปพพงคมา ธมมา มโนเสฏฐา มโนมยา)” (ข.ข.25/11)

ภาวะรอนเยนไมสมดลทาใหโรคเกดไดอยางไร จตวญญาณไดสรางประสาทอตโนมตไขสนหลงข�นมา เพ,อส,งใหกลามเน�อเกรงตว (รเฟลกซ)

หนพษหรอบบเอาพษออกจากรางกาย ดงท,นกวทยาศาสตรไดพบวา Flexor (withdrawal) reflex เปนรเฟลกซ ท,เกดเม,อมตวกระตนอนตรายมากระตนท,ผวกาย ทาใหเกดรเฟลกซ ถอยสวนของรางกายหนออกจากตวกระตนอนตรายน�น เรยก withdrawal reflex การรบรความรสกปวด (Pain) เปนกลวธเตอนรางกายวามอนตรายมาถง และถอวาเปนกลวธปองกนรางกายท,สาคญอยางหน, ง ตวกระตนใหเกดความเจบปวดเรยกวา Nociceptive stimuli ซ, งอาจเปนการกระตนเชงกล ความรอน หรอสารเคมกได การรบรความเจบปวดตองอาศย Sensory receptor ท,เปน Naked nerve ending ซ, งอาจเรยกอกอยางหน, งวา Nociceptor กได ... เม,อกลามเน�อหดตวมากเกนไปจากการออกกาลงกายเกนขนาด หรอกลามเน�อขาดเลอดมาเล� ยงจะเกดอาการปวดกลามเน�อ เรยกวา muscle pain เช,อวาเกดจากมการค,งของสารเคมท,เรยกวา “P factor” ซ, งอาจเปน K ประจบวก เปนสาเหตใหเกด

266

อาการเจบปวดได อาการเจบปวดจะทาใหเกดการเกรง (Spasm) ของกลามเน�อ มผลใหกลามเน�อขาดเลอดมาเล� ยงมากย,งข�น ทาใหรสกปวดมากข�นไปอก ... (กนกวรรณ ตลกสกลชย และชยเลศ พชตพรชย. 2552 : 882-884)

ความผดปกตของรเฟลกซของระบบประสาทรางกาย (1) รเฟลกซของไขสนหลงท,ทาใหเกดการหดเกรงของกลามเน�อ (Muscle spasm) (2) ตะครว (Cramp) เปนการหดเกรงของกลามเน�อเฉพาะท, ... การศกษาโดย EMG พบวา

เกดเน,องจากมการระคายเคองตอกลามเน�อ เชน ความเยนจด ขาดเลอดไปเล�ยง หรอกลามเน�อทางานมากเกนไปทาใหเกดความเจบปวด หรอมกระแสประสาทรบความรสกอยางอ,นสงจากกลามเน�อไปยงไขสนหลง ทาใหเกดรเฟลกซการหดตวของกลามเน�อ ซ, งการหดตวน� จะกระตนตวรบความรสกอนเดมน�นมากข�นไปอก ม positive feedback เกดข�นทาใหเพ,มการหดตวรนแรงข�น จนกระท,งเกดตะครวของกลามเน�อข�น

(ราตร สดทรวง และวระชย สงหนยม. 2550 : 118-119) รเฟลกซของระบบประสาทออโตโนมก (Spinal autonomic reflex) มประสาทออโตโนมก

เปน Motor pathway และ Effector organs เปนกลามเน�อเรยบ กลามเน�อหวใจและตอมตาง ๆ ตวอยางเชน

1. มการเปล,ยนแปลงความตงของผนงหลอดเลอด (Vascular tone) ซ, งเปนผลจากความรอนหรอความเยน

2. การหล,งเหง,อ (Sweating) จากการมการเพ,มความรอนท,ผวหนงบรเวณใดบรเวณหน,งของรางกาย

3. รเฟลกซท,เก,ยวของลาไสและระบบลาไส (Intestino-intestinal reflex) ท,ควบคมหนาท,ทางมอเตอรของกระเพาะลาไส

4. รเฟลกซทางเพศ 5. รเฟลกซท,เก,ยวกบการขบออก (Evacuation reflex) เพ,อการขบถายอจจาระและปสสาวะ (ราตร สดทรวง และวระชย สงหนยม. 2550 : 118-119) ในกรณท,เน�อเย,อขาดเลอดไปเล� ยง จะรสกปวดท,เน�อเย,ออยางรวดเรว ย,งกรณท,มอตรา

ของเมตาบอลซมมากกจะปวดไดเรวมากในกรณท,มการหดเกรงของกลามเน�อ (Muscle spasm) อาจทาใหมการเจบปวดไดรนแรง เน,องจากมการหดตวของกลามเน�อไปกดหลอดเลอดในกลามเน�อ ทาใหปรมาณเลอดไปเล� ยงกลามเน�อลดลงมาก และการหดตวเพ,มอตราของเมตาบอลซมของกลามเน�อ ทาใหเกดการขาดเลอดมาเล�ยง (Ischemia) ขาดออกซเจน มการสะสม Acid Metabolites ตาง ๆ

267

เชน กรดแลกตก อยเปนจานวนมาก นอกจากน�ยงม brady kinin และ polypeptides อ,น ๆ เกดข�นจากมการทาลายเซลลกลามเน�อทาใหปวดไดมาก

(ราตร สดทรวง และวระชย สงหนยม. 2550 : 209) โมเลกลตาง ๆ ท,พบในส, งมชวต เรยกวาชวโมเลกล (Biomolecule) โมเลกลเหลาน� ม

สมบตพเศษประการหน,ง คอทางานตามหนาท,ได จากการศกษาถงหนาท,ของชวโมเลกลชนดตาง ๆ พบวาโมเลกลประเภทโปรตนมหนาท,กวางขวางมาก กลาวคอ

1. มหนาท,เรงปฏกรยาตาง ๆ ท,เกดข�นในส,งมชวต โมเลกลท,ทาหนาท,น� เรยกวา เอนไซม เชน น�ายอยในกระเพาะมตวเรงยอยอาหารในโมเลกลใหญใหเปนโมเลกลเลก เปนตน

2. ทาหนาท,ขนสงสารตาง ๆ เชน ฮโมโกลบน (Hemoglobin) รบสงออกซเจนจากปอดไปเล�ยงเซลลตาง ๆ ท,วรางกาย เปนตน

3. ทาหนาท,เก,ยวกบการเคล,อนไหว เชน โปรตนในกลามเน�อ เม,อหดตวมผลใหเกดการเคล,อนไหว

4. ทาหนาท,เปนโครงสราง เชน โปรตนในผวหนงเปนแผน หมหอรางกาย 5. ทาหนาท,เปนภมคมกน ในรางกายของสตวช�นสง จะมโปรตนท,เรยกวาแอนตบอด

(antibody) ทาหนาท,ทาลายส,งแปลกปลอมตาง ๆ ท,เขาสรางกาย เชน เช�อโรคท,เขาสรางกาย 6. ทาหนาท,รบขาวสารและถายทอดเปนกระแสประสาท เชน โปรตนในจอภาพของ

ดวงตามความสามารถในการรบแสงและเปล,ยนแปลงใหเปนกระแสประสาทสงไปยงสมอง ทาใหตาเรามความสามารถในการมองเหนได

โปรตนยงมหนาท,อกจานวนมาก ... ชวโมเลกลประเภทอ,นมหนาท,จาเพาะเหมอนกน เชน DNA ทาหนาท,เปนสารพนธกรรม RNA ทาหนาท,ถายทอดรหสพนธกรรมใหเปนโปรตน คารโบไฮเดรทและไขมนทาหนาท,เปนโครงสรางของเย,อเซลลและผนงเซลล เปนตน ... ขอท,นาสงเกตในท,น� คอชวโมเลกลประเภทตาง ๆ ทางานไดตามหนาท,เหมอนเคร,องจกรกลตาง ๆ ความสามารถในการทางานไดโดยมหนาท,จาเพาะอยางจงเปนสมบตสาคญของชวโมเลกล นกวทยาศาสตรไดพยายามศกษาหาสาเหตตาง ๆ ท,ทาใหชวโมเลกลตาง ๆ มคณสมบตท,สาคญประการน� และไดพบวาความสามารถในการทางานของชวโมเลกลตาง ๆ น�น เน,องมาจากลกษณะโครงสราง (structure) และโครงรป (conformation) ของชวโมเลกล (พชต โตสโขวงศ. 2535 : 25)

อณหภมมผลอยางมากตอการเปล,ยนแปลงของสสารและพลงงานท�งของส,งมชวตและ ไมมชวต ดงน� เน,องจากโครงสรางระดบสองระดบสาม และระดบส,ของชวโมเลกลมแรงยดเหน,ยวท,สาคญ 3 ชนด คอ พนธะไฮโดรเจน พนธะไฮโดรโฟบก และพนธะไอออนก ดงน�นปจจยตาง ๆ ท,มอทธพลตอพนธะเหลาน� ยอมมผลตอการเปล,ยนแปลงของโครงสรางโมเลกล และในท,สดทาให

268

โครงรปเปล,ยนแปลงไปดวย ปจจยท,สาคญเหลาน�น ไดแก ความเปนกรดดาง ปรมาณเกลอแรในน� า และอณหภมปจจยท�ง 3 ชนดท,กลาวมามอทธพลตอโครงสรางและโครงรปของชวโมเลกล ซ, งเทากบวามผลตอหนาท,และการทางานของชวโมเลกลเหลาน�น ถาปจจยเหลาน� เปล,ยนแปลงทาใหโครงรปและโครงสรางเปล,ยนแปลงไป ชวโมเลกลกจะทางานในหนาท,ของตนเองไมได เราเรยกสภาพน�วา สภาพเสยธรรมชาต (Denatured state) และสภาพเดมของโมเลกลท,ทางานได เราเรยกวาสภาพธรรมชาต (Native state) สรปแลวคอ สภาพธรรมชาตของชวโมเลกล จะมโครงสรางระดบตาง ๆ ซ, งทาใหมโครงรปจานวนจากดและโดยท,วไปมโครงรปจาเพาะ ในกรณสภาพเสยธรรมชาต จะมโครงสรางไรรป มโครงรปไมแนนอนทางานตามหนาท,ไมได (พชต โตสโขวงศ,2535 : 38-41)

จะเหนไดวา กลไกท,ทาใหเกดโรค คอ เม,อมตนเหตอยางนอยขอใดขอหน, งท,ทาใหเกดสภาพท,เปนพษ อนตราย ระคาย หรอไมสบายในรางกาย เชน เม,อรางกายกระทบอนตรายจากภาวะรอนเยนไมสมดล จตวญญาณ (พลงชวต) จะส,งระบบประสาทอตโนมตไขสนหลงกระตนใหกลามเน�อเกดการผลตพลงงานมาผลกดนและเกรงตวเพ,อหนพษหรอขบพษ (ปฏกรยารเฟลกซ) การผลตพลงงานมาผลกดนและเกรงตวของกลามเน�อจะย,งรนแรงมากข�น ตามความรนแรงของพษอนตราย ส, งระคาย หรอ ส, งไมสบายน�น ๆ ถาพษมากเกนจนไมสามารถขบออกไดหมด จะเกดการเกรงตวคาง เลอดลมไหลเวยนไมสะดวก สารอาหารและพลงงานท,เปนประโยชนไหลเวยนเขาเซลลไมได ของเสยถกพลงของชวตผลกดนออกจากเซลลไมได ทาใหเซลลผดอณหภมและผดโครงสรางโครงรป จงเส,อมเสยหนาท,โดยทาหนาท,มากไปหรอนอยไป หรอผดเพ�ยนไปจากปกต หรอไมทาหนาท, กลไกน� เกดข�นท,ใดของรางกายกสงผลใหเกดโรคภยไขเจบตาง ๆ ท,น,น รวมท�งสงผลเสยเช,อมโยงกระทบไปยงอวยวะอ,น ๆ เพราะทกอวยวะลวนทาหนาท,สมพนธเช,อมโยงกน

ประกอบกบเซลลเมดเลอดขาวซ, งทาหนาท,ในกลไกฟาโกไซโตซส คอ กลไกการโอบมะเรง เน�องอก เซลลท,ผดปกต เช�อโรคและพษตาง ๆ แลวหล,งเอนไซมหรอน� ายอยตาง ๆ มาสลาย แลวพลงชวตผลกดนขบออกจากรางกายทางชองทางตาง ๆ โดยกลไกรเฟลกซของเซลล ซ, งทาใหเราไมเจบปวย เม,อเมดเลอดขาวและเซลลตาง ๆ ถกทาลายจากพษรอนเยนไมสมดลหรอถกทาลายดวยพษอ,น ๆ ทาใหโครงสรางและโครงรปของเซลลเสย เซลลกจะเสยหนาท, ไมสามารถกาจดพษตาง ๆ ไดอยางมประสทธภาพ พษตาง ๆ กจะสะสมคางอยในรางกาย ทาใหเซลลเส,อมและตายกอนเวลาอนควร การทางานของอวยวะตาง ๆ กเส,อม จงทาใหเกดโรคไดทกโรคหรอเกดอาการเจบปวยไดทกอาการหรอเกดความเส,อมไดทกเซลลทกอวยวะของรางกาย จดใดท,ออนแอและมพษมากกจะเกดอาการกอน แลวคอยลกลามไปจดอ,น ๆ ถาไมไดรบการแกไข

269

ภาวะสมดลรอนเยนทาใหโรคหายไดอยางไร ถาชวตไดรบสารหรอพลงงานท,สมดลรอนเยน สญญาของชวตจะดดดงมาสงขาร

สงเคราะหเปนพลงงานและรปรางของชวตท,ปกตแขงแรง ชวตจงมกาลงและเบาตว ตรงกนขาม ถาชวตไดรบสารหรอพลงงานท,ไมสมดลรอนเยน สญญาของชวตจะผลกขบส,งน�นออกจากชวตหรอสงเคราะหเปนสภาพผดปกตในรางกาย เม,อเสยพลงในการขบส, งน�นออกจากชวต พลงของชวตกจะลดลง เกดอาการกาลงตก ออนเพลย หนกตว หรออาการไมสบายตาง ๆ ตวอยางเชน

กรณท, 1 นกวทยาศาสตรพบวา การตากแดดออน ๆ ตอนเชาหรอเยน ซ, งตอนเชาหรอ ตอนเยนน�นอากาศเยน เปนพลงท,สมดลรอนเยนตอชวตพลงชวตจะรบแสงแดดออน ๆ และพลงเยนดงกลาวไปสงเคราะหกบคอเลสเตอรอลใหเปนวตามนดสามารถนาพาแคลเซยมเขากระดกและนาไปใชตามสวนตาง ๆ ของเน�อเย,อได จงชวยสรางพลงและรปรางท,ปกตแขงแรง แตตอนเท,ยงวนอากาศรอนมากไมมพลงเยนชวย จงไมสมดลรอนเยนตอชวต ชวตจงเอาพลงงานดงกลาวไปใชไมได และเสยพลงชวตเพ,อผลกดนพลงรอนเกนออกไป เราจงออนเพลยและทาใหเน�อเย,อเสยสภาพไปจากปกต แมจะเอาแสงแดดออน ๆ ขนาดเทากบตอนเชาหรอเยนไปใหชวตไดรบสมผสขณะท,รสกรอนมาก ชวตกจะเอาแสงแดดออน ๆ น�นไปใชไมได เพราะไมใชสภาพท,สมดลรอนเยน จงไมไดพลงเพ,ม แตตรงกนขามกลบออนเพลยและไมสบายมากข�น เน,องจากชวตตองเสยพลงท,มากข�นในการผลกดนพลงท,รอนเกนมากข�น สวนคนท,ตายแลวน�นจะไมมพลงชวตท,จะนาพลง ใด ๆ ไปใชได

กรณท, 2 ในขณะท,เปนไข เปนสภาพท,ชวตมพลงความรอนท,มากเกน ชวตจะดนส,งท,มฤทธl รอนออก มกจะเหมนขาว เหมนกระเทยม หรอส,งอ,น ๆ ท,มฤทธl รอน กนเขาไป มกจะผะอดผะอม กาลงตก ออนเพลย หนกตว อาจอาเจยนหรอถายออก เพราะขาวเปนคารโบไฮเดรทใหพลงงานความรอน กระเทยมกมฤทธl รอน นอกจากไมเปนประโยชนแลว ยงเปนโทษตอรางกาย ณ เวลาน�น ขณะเปนไข สญญาของชวตจงส,งใหรางกายผลตพลงงานผลกดนส,งท,มฤทธl รอนออกจากรางกาย ตรงกนขามเม,อทาใหรางกายเยนลงดวยวธใดกตาม ชวตมกจะหอมขาว หอมกระเทยม หรอส,งอ,น ๆ ท,มฤทธl รอน กนเขาไปแลวมพลง เบาตว เพราะสญญาของชวตส,งใหเน�อเย,อหล,งน� ายอยออกมายอยและพลงสญญาของชวตกดดดงส,งท,สมดลรอนเยนไปเล�ยงชวต เปนประโยชนตอชวต

กรณท, 3 กนฤทธl เยนจากผกอยางเดยวจนอ,ม จะรสกวามพลงระดบหน,ง และกนฤทธl รอนจากขาวอยางเดยวจนอ,ม จะรสกวามพลงระดบหน,ง แตถากนท�งผกและขาวจนอ,ม จะรสกวามพลงสงกวา แสดงวา ชวตรบเอาพลงสมดลรอนเยนมาสงเคราะหเปนพลงท,มประสทธภาพของชวตคอพลงเยนจากผกและพลงรอนจากขาว ย,งไปกวาน�นคอถาไดพลงเยนจากสมนไพรผลไมผก และพลง

270

รอนจากขาว ถ,วหลากชนด (ประมาณ 1-5 ชอนแกงตอวน) ไขมนเพยงเลกนอยจากธญพช และเกลอเพยงเลกนอย (ประมาณ 1 ชอนชาตอวน) ท,ไดสดสวนสมดลรอนเยน จะรสกไดวามพลงชวตสงสด

ถาเรามวธการระบายสารหรอพลงงานท,เปนพษรอนเยนไมสมดลน�นออก และใสสารหรอพลงงานท,สมดลรอนเยนเขาไป พรอมกบการไมเพ,มพษรอนเยนไมสมดลเขาไป พลงชวตจะดดสารและพลงงานท,สมดลรอนเยนไปหลอเล�ยงสวนตาง ๆ ของชวต เซลลเมดเลอดขาวและเซลลตาง ๆ กจะมพลงสงสด มโครงสรางและโครงรปตามปกต ทาหนาท,ไดตามปกต ทาใหเมดเลอดขาวมประสทธภาพสงสดในการสลายพษ ตามกลไกฟาโกไซโตซสและเซลลตาง ๆ มประสทธภาพในการผลตพลงงานมาเกรงตวและผลกดนขบพษตาง ๆ ออกไปจากรางกาย เม,อพษถกกาจดออกจากรางกายจนทเลาเบาบางลงหรอหมดไป กลามเน�อกจะคลายตว เพราะไมตองบบเกรงตวขบพษออก เลอดลมกจะไหลเวยนสะดวก สารอาหารและพลงงานท,สมดลรอนเยนซ, งเปนประโยชน จะย,งสามารถเขาไปหลอเล�ยงเซลลไดและของเสยระบายออกจากเซลลได กจะชวยทาใหโรคและอาการเจบปวยตาง ๆ ทเลาหรอหายไป สงเสรมใหรางกายแขงแรงย,งข�น

อาการรอนเยนไมสมดลเปนอยางไรแกอยางไร พระพทธเจาไดตรสประโยชนหรอตวช� วดของการมสขภาพท,ดใน “กกจปมสตร” 5 ขอ

ดงน� 1) ความเจบปวยนอย 2) ความลาบากกายนอย 3) เบากาย 4) มกาลง 5) เปนอยผาสก (ม.ม.12/265)

เม,อปรบสมดลรอนเยนมอาการ 3 อยางท,ควรร 1. รสกสบายเบากายมกาลง แสดงวา ปรบสมดลรอนเยนไดถกตอง และชองทางระบาย

พษของรางกายโลง ใหใชวธน�นตอไป 2. รสกไมสบายแตเบากายมกาลง แสดงวา ปรบสมดลรอนเยนไดถกตอง ชวตจงมกาลง

สงผลใหมความรสกเบากาย แตชองทางระบายพษของรางกายตดขดจงเกดอาการไมสบายข�น ใหใชวธน�นตอไปพรอมกบเปดชองทางระบายพษทกชองทาง โดยเฉพาะชองทางท,ตดขดคอบรเวณท,เกดอาการไมสบาย ดวยการใชเทคนค 9 ขอ ตามหลกการแพทยวถพทธหรอวธอ,น ๆ ท,ถกกน (ลางเน�อชอบลางยา) เม,อปฏบตไดดตอเน,องอาการไมสบายจะทเลาหรอหายไป

3. รสกไมสบายไมเบากายไมมกาลง แสดงวา การปรบสมดลรอนเยนไมถกตอง ทาใหเกดภาวะรอนเยนไมสมดลย,งข�น ชวตจะเสยพลงในการขบพษรอนเยนไมสมดลออก ทาใหรสกออนเพลยหนกตว รวมท�งเกดอาการไมสบายตาง ๆ ถาทาตอไปจะเกดผลเสยหายตอสขภาพย,งข�น ใหหยดวธการน�น แลวคนหาวธการใหมท,ถกกน

271

กลมอาการเจบปวย ตามหลกแพทยวถพทธ 5 กลมอาการ 1. กลมอาการของภาวะรางกายรอนเกน 2. กลมอาการของภาวะรางกายเยนเกน 3. กลมอาการของภาวะรางกายรอนเกนและเยนเกน เกดข�นพรอมกน 4. กลมอาการของภาวะรางกายท,มสาเหตเกดจากรางกายรอนหรอรอนเยนพนกนเกน

ตกลบเปนอาการเยนเกน (เยนหลอก) 5. กลมอาการของภาวะรายกายท,มสาเหตเกดจากรางกายเยนหรอรอนเยนพนกนเกน

ตกลบเปนอาการรอนเกน (รอนหลอก) 1. อาการของภาวะรอนเกน (ยคน� 80% มกจะรอนเกน ซ, งมสาเหตสวนใหญมาจาก

ความเครยด อาหารรสจด อาหารเน�อสตว อาหารมสารพษ การสมผสเคร,องยนต เคร, องไฟฟา เคร,องอเลคโทรนค โลกรอนข�น และมลพษตาง ๆ เปนตน)

อาการหลก (อาการท,ถกตอง) เม,อกระทบอากาศรอน อาหารหรอสมนไพรหรอส,งท,มฤทธl รอนแลวรสกไมสบายไมเบากายไมมกาลง (ออนเพลยหนกตว) เม,อกระทบอากาศเยน อาหารหรอสมนไพรหรอส,งท,มฤทธl เยนแลวรสกสบายเบากายมกาลง หรอไมสบายแตเบากายมกาลง อาการเดน (อาการท,มกเปนในลาดบแรกเม,อกระทบส,งท,มฤทธl รอนเกน แตอาจเปนสภาพไมสมดลรอนเยนแบบอ,นได) ปากคอแหง กระหายน�า ด,มน�าแลวรสกสดช,น ปวด บวม แดง รอน ตง แขง มน ชา แผลพพอง ผ,น คน ปสสาวะเขมปรมาณนอย อจจาระแขง กาลงตก ออนเพลย หนกตว ชพจร เตนแรง เสนเลอดขยายตว

กรณเปนภาวะรอนเกน แกไขดวยการใชส,งท,มฤทธl เยน ลดหรองดส,งท,มฤทธl รอน เทาท,รสกสขสบายเบากายมกาลง หรอไมสบายแตเบากายมกาลง

2. อาการของภาวะเยนเกน (ยคน� 5% มกจะเยนเกน ซ, งมสาเหตตรงกนขามกบภาวะ รอนเกน)

อาการหลก (อาการท,ถกตอง) เม,อกระทบอากาศเยน อาหารหรอสมนไพรฤทธl หรอส,งท,มฤทธl เยนแลวรสกไมสบายไมเบากายไมมกาลง (หนกตวออนเพลย) เม,อกระทบอากาศรอน อาหารหรอสมนไพรหรอส,งท,มฤทธl รอนแลวรสกสบายเบากายมกาลง หรอไมสบายแตเบากายมกาลง อาการเดน (อาการท,มกเปนในลาดบแรกเม,อกระทบส,งท,มฤทธl เยนเกน แตอาจเปนสภาพไมสมดลรอนเยนแบบอ,นได) ปากคอชม ไมกระหายน�า รสของน�าจดผดปกต ปวด เห,ยว ซด เยน ตง แขง มน ชา ทองอด หวต�อ มอเยน เทาเยน หนาวส,น ปสสาวะใสปรมาณมาก อจจาระเหลว กาลงตก ออนเพลย หนกตว ชพจรเตนเบา เสนเลอดหดตว

272

กรณเปนภาวะเยนเกน แกไขดวยการใชส,งท,มฤทธl รอน ลดหรองดส,งท,มฤทธl เยน เทาท,รสกสขสบายเบากายมกาลง หรอไมสบายแตเบากายมกาลง

3. อาการภาวะรอนเกนและเยนเกนเกดข<นพรอมกน (รอนเยนพนกน) 15 % ของคนยคน� มกจะมท�งภาวะรอนเกนและเยนเกนเกดข�นพรอมกน อาการหลก

(อาการท,ถกตอง) กระทบส,งท,มฤทธl รอนอยางเดยวกรสกไมสบายไมเบากายไมมกาลง (หนกตวออนเพลย) กระทบส,งท,มฤทธl เยนอยางเดยวกรสกไมสบายไมเบากายไมมกาลง (หนกตวออนเพลย) แตเม,อกระทบท�งส,งท,มฤทธl รอนและเยนผสมกนแลวรสกสบายเบากายมกาลง หรอไมสบายแตเบากายมกาลง เชน อยในรมหรอท,อากาศเยนแลวรสกหนาว อยากตากแดดหรออยากอยในท,อากาศรอน พอตากแดดหรออยในท,อากาศรอน แลวรสกสบาย สกพกรสกรอนไมสบายตว อยากเขารมหรออยากอยในท,อากาศเยน พอเขารมหรออยในท,อากาศเยนกสบายด สกพกเกดอาการหนาวไมสบาย อยากตากแดดหรออยากอยในท,อากาศรอน สลบไปมาแบบน� เร,อย ๆ แสดงวาชวตตองการท�งพลงรอนและเยนมาสงเคราะหในเวลาเดยวกน แสดงวาเปนอาการภาวะรอนเกนและเยนเกนเกดข�นพรอมกน หรอกนอาหารหรอสมนไพรฤทธl รอนอยางเดยวกรสกไมสบาย กนอาหารหรอสมนไพรฤทธl เยนอยางเดยวกรสกไมสบาย แตกนอาหารหรอสมนไพรท�งฤทธl รอนและเยนผสมกนแลวรสกสบายเบากายมกาลง หรอไมสบายแตเบากายมกาลง แสดงวาชวตตองการสารและพลงงานท�งรอนและเยนมาสงเคราะหในเวลาเดยวกน แสดงวาเปนอาการภาวะรอนเกนและเยนเกนเกดข�นพรอมกน

อาการเดน (อาการท,มกเปนในลาดบแรกเม,อกระทบส,งท,ทาใหเกดภาวะรอนเกนและ เยนเกนเกดข�นพรอมกน แตอาจเปนสภาพไมสมดลรอนเยนแบบอ,นได) ไขสง (เปนเดนของรอน) แตหนาวส,น (เปนเดนของเยน) ปวดศรษะ (เปนเดนของรอน) รวมกบทองอด (เปนเดนของเยน) ตวรอน (เปนเดนของรอน) รวมกบมอเทาเยน (เปนเดนของเยน) เปนตน

กรณเปนภาวะรอนเยนพนกน แกไขดวยการใชส,งท,มฤทธl รอนและเยนผสมกน เทาท,รสกสขสบายเบากายมกาลง หรอไมสบายแตเบากายมกาลง

4. สาเหตรอนหรอรอนเยนพนกนตกลบเปนอาการเยน (เยนหลอก) เม,อใชส, งท,มฤทธl รอนแก อาการจะย,งแยไปกวาเดม แตพอใชส,งท,มฤทธl เยนกลบรสก

สบายเบากายมกาลง หรอไมสบายแตเบากายมกาลง กใหใชส,งท,มฤทธl เยน เพราะตนเหตเกดจากรอน ถาใชรอนเยนผสมกนแลวรสกสบายเบากายมกาลง หรอไมสบายแตเบากายมกาลง กใหใชรอนเยนผสมกน แสดงวาตนเหตเกดจากรอนเยนพนกน

5. สาเหตเยนหรอรอนเยนพนกนตกลบเปนอาการรอน (รอนหลอก) เม,อใชส, งท,มฤทธl เยนแก อาการจะย,งแยไปกวาเดม แตพอใชส,งท,มฤทธl รอนกลบรสก

สบายเบากายมกาลง หรอไมสบายแตเบากายมกาลง กใหใชส,งท,มฤทธl รอน เพราะตนเหตเกดจากเยน

273

ถาใชรอนเยนผสมกนแลวรสกสบายเบากายมกาลง หรอไมสบายแตเบากายมกาลง กใหใชรอนเยนผสมกน แสดงวาตนเหตเกดจากรอนเยนพนกน

กลไกการเกดอาการรอนเยนไมสมดลเปนอยางไร เม,ออตนยาม คอวตถและพลงงาน ท,พลงรอนเยนไมเทากน เคล,อนสงเคราะหกน (สงขาร)

ดวยหลกสมดลรอนเยนพฒนาจนเปนพชนยาม คอ พช ซ, งจะมขนธ 3 (รป สญญา สงขาร) จะเหนไดวา พชเกดมาจากสมดลรอนเยนและอยไดดวยสมดลรอนเยน พชจะมสญญา คอ พลงจาไดหมายรวาจะดดเอาสารหรอพลงงานอะไรไปเล�ยงตวเองดวยหลกสมดลรอนเยน แลวสงเคราะห (สงขาร) เปนรปรางและหนาท,ของพช และผลกสารและพลงงานท,ไมตองการออกดวยหลกสมดลรอนเยน

เชน ชาวสวนยางพาราจะกรดยางกอนรงเชาอากาศเยนจะไดน� ายางเยอะ เพราะพชเกดมาจากสมดลรอนเยนและอยไดดวยสมดลรอนเยน เยนเกนชวตพชกอยไมได สญญาของพชจงขบส,งท,มฤทธl เยนซ, งกคอน�าออกจากตนพช เม,อกรดยางในชวงเวลาดงกลาวจงไดน� ายางมาก แตถากรดยางในชวงกลางวน อากาศรอนจะไดน� ายางนอยหรอไมไดน� ายาง เพราะรอนเกนชวตพชกอยไมได สญญาของพชจงดดน� าเขามาไวเพ,อดบรอน ไมปลอยน� าออกมา การกรดยางในชวงเวลาดงกลาวจงไดน�ายางนอยหรอไมไดน�ายาง

ซ, งเม,อพฒนามาเปนสตวหรอคน จะไดสญญาของการปรบสมดลรอนเยนอตโนมตดงกลาวมาดวย เปนผลใหเกดอาการตาง ๆ ข�นในสตวหรอคน เม,อกระทบกบพลงงานหรอสารท,มพลงงานรอนเยนแตกตางกนไป

คนหรอสตว จะมขนธ 5 (รป-รางกาย, เวทนา-พลงรสกสข ทกข หรอ เฉย ๆ, สญญา-พลงจาไดหมายร รวมท�งดดดงพลงงานหรอสารท,ชวตตองการเขาไปในชวต และผลกพลงงานหรอสารท,ชวตไมตองการออกจากชวต, สงขาร-พลงปรงแตง หรอสงเคราะห หรอสราง, วญญาณ-พลงร)

อาการตาง ๆ เกดจากจตวญญาณ (เวทนา, สญญา, สงขาร, วญญาณ) เปนตวสรางข�นมาตามกลไกสมดลรอนเยน ถาไมมจตวญญาณจะไมมอาการไมมความรสกตาง ๆ

เม,อสญญา (พลงจาไดหมายร) ของชวตรบรสภาพรอนเยนไมสมดลกจะสงขาร (ปรงแตง สงเคราะห หรอสราง) ความรสกท,ไมสบายตาง ๆ ข�นมา อาจเกดอาการท,ไมสบายหน,งอาการหรอหลายอาการกได รวมลงเปนทกขเวทนา (ความรสกทกข) โดยมวญญาณรบรส,งตาง ๆ ท,เกดข�นตวอยางดงรายละเอยดตอไปน�

274

ตารางท, 7 ตวอยางอาการเดนของภาวะรอนเยนไมสมดล (อาการท,มกเปนในลาดบแรกเม,อกระทบภาวะรอนเยนไมสมดลน�น ๆ แตอาจเปนสภาพอ,นได) และกลไกในการสรางสมดล รอนเยน โดยการกระทาของจตวญญาณ (เวทนา, สญญา, สงขาร, วญญาณ)

อ า ก า ร เ ด น ข อ งภ า ว ะ ร อ น เ ก น (อาการท, มก เ ปนในลาดบแรกเม,อกระทบส,งท,มฤทธlรอนเ กน แตอาจเ ป น ส ภ า พ ไ มส ม ด ล ร อ น เ ย นแบบอ,นได)

กลไกในการสรางสมดลรอนเยน โดยการกระทาของจตวญญาณ

ของผน<น (เวทนา, สญญา, สงขาร,

วญญาณ)

อาการเดนของภาวะเยนเกน (อาการท,มกเปน ในลาดบแรกเม, อกระทบส, ง ท, มฤทธl เยนเกน แตอาจเปนสภาพไมสมดลรอนเยนแบบอ,นได)

กลไกในการสรางสมดลรอนเยน โดยการกระทาของจต

วญญาณของผน<น (เวทนา,

สญญา, สงขาร, วญญาณ)

ปากคอแหง กระหายน� า ด,มน� าแลวรสกสดช,น

สญญาของชวต (พลงจาไดหมายร รวมท�งดดดงพลงงาน หรอสารท,ชวตตองการเขาไปในชวต และผลกพลงงานหรอสาร ท, ชวตไมตองการออกจากชวต) จะสงขาร (สราง) เวทนา (ความรสก) ดงกลาว ซ, งรบรอาการท,เกดข�นดวยวญญาณ (พลงร) เพ,อใหสญญาของชวต ดดดงเอาน� าซ,งมฤทธl เยนเขาไปดบพลงรอนท,มากเกนใหอยในขดท,พอด

ปากคอชม ไมกระหายน� า รสของน� าจด ผดปกต

สญญาของชวต (พลงจาไดหมายร รวมท�งดดดงพลงงานหรอสารท,ชวตตองการ เขาไปในชวต และผลกพลงงานหรอสารท, ชวตไมตองการออกจากชวต ) จะสงขา ร (สราง) เวทนา (ความรสก) ดงกลาว ซ, ง รบ รอาการท,เกดข�นดวยวญญาณ (พลงร) เ พ, อ ใ ห ส ญ ญ า ข อ ง ช ว ตตอตานการรบน� าซ, งมฤทธlเยนเขาไปในรางกาย เพ,อใหรางกายซ,งขณะน�นมพลงเยนมากเกนอยแลวไมใหเยนไปกวาเดม

ปวด บวม แดง รอน

-ปวด เ กดจากสญญาจะสงขารความรสกปวดข� นมา เม,อมภาวะรอนเกน รวมเปนทกขเวทนาใหวญญาณรบรเพ,อจะไดแกไขไมใหรอนเกน เชน ชวตท,ถกไฟไหม น� ารอนลวก จะรสกปวด แตเม,อเอา

ปวด เห,ยว ซด เยน -ปวด เกดจากสญญาจะสงขารความรสกปวดข� นมา เม,อมภาวะเยนเกน รวมเปนทกขเวทนาใหวญญาณรบรเพ,อจะไดแกไขไมใหเยนเกน เชน ชวตท,ถกน� าแขงหรออากาศเยน

275

ตารางท, 7 (ตอ)

อ า ก า ร เ ด น ข อ ง

ภ า ว ะ ร อ น เ ก น (อาการท, มก เ ปนในลาดบแรกเม,อกระทบส,งท,มฤทธlรอนเ กน แตอาจเ ป น ส ภ า พ ไ มส ม ด ล ร อ น เ ย นแบบอ,นได)

กลไกในการสรางสมดลรอนเยน

โดยการกระทาของจตวญญาณของผน<น (เวทนา, สญญา, สงขาร,

วญญาณ)

อาการเดนของภาวะ

เยนเกน (อาการท,มกเปนในลาดบแรกเม, อกระทบส, ง ท, มฤทธl เยนเกน แตอาจเปนสภาพไมสมดลรอนเยนแบบอ,นได)

กลไกในการสรางสมดลรอน

เยน โดยการกระทาของจตวญญาณของผน<น (เวทนา,

สญญา, สงขาร, วญญาณ)

วานหางจระเข น� าแขง หรอส,งท,มฤทธl เยนมาใส อาการปวดกจะลดลงหรอหายไป หรอชวตมกรดยรกหรอกรดแลกตกมากเกน ซ,งมฤทธl รอนกจะรสกปวด เม,อกนอาหารหรอสมนไพรฤทธl เยน พอกทาดวยสมนไพรฤทธl เยน หรอทาใหเยนลงดวยวธการตาง ๆ อาการปวดจากกรดดงกลาวกจะลดลงหรอหายไป เพราะพลงรอนท,มากเกนถกทาลายดวยเยน เม,อชวตสมดลรอนเยนอาการปวดจะหายไป สญญาจะสงขารความรสกสบายข�นมาแทน -บวม เกดจากสญญาของชวตจะดดน� าซ, งมฤทธl เยนไปดบรอน จงเกดอาการบวมข� น เชน ไฟไหม น� ารอนลวก แมลงสตวกดตอย มกรด มความรอนตามรางกายท,มากเกน กมกจะเกดอาการบวม -แดงรอน เม,อสมผสอากาศรอน หรอทางานหนก ๆ เกดความรอนในรางกาย สญญาจะส,งประสาทอตโนมตใหส,งใหเสนเลอด

มาก ๆ นาน ๆ จะรสกปวด แตพอผงไฟ แชน� าอน หรอทาใหอนข�นดวยวธการตาง ๆ อาการปวดกจะลดลงหรอหายไป เพราะพลงเยนท,มากเกนถกทาลายดวยรอน เม,อชวตสมดลรอนเยน อาการปวดจะหายไป สญญาจะสงขารความรสกสบายข� น มาแทน -เห,ยว เกดจากสญญาผลกดนเอาน� าซ, งมฤทธl เยนออกไปจากรางกายท,มชวตบรเวณท,เยนเกน เชน เอามอไปแชน� านาน ๆ มอกจะเห,ยว ไปอาบน� ากมกปวดปสสาวะ อย ในหองแอรเยน ๆ หรออากาศหนาวเยนกมกปสสาวะบอย กนอาหารหรอสมนไพรฤทธlเยนกมกปสสาวะบอย -ซดเยน เม,อสมผสอากาศเยน หรอส,งท,มฤทธl เยน สญญาจะส,งประสาทอตโนมตใหส,งใหเสนเลอดหดตว เพ,อลด

276

ตารางท, 7 (ตอ)

อ า ก า ร เ ด น ข อ ง

ภ า ว ะ ร อ น เ ก น (อาการท, มก เ ปนในลาดบแรกเม,อกระทบส,งท,มฤทธlรอนเ กน แตอาจเ ป น ส ภ า พ ไ มส ม ด ล ร อ น เ ย นแบบอ,นได)

กลไกในการสรางสมดลรอนเยน

โดยการกระทาของจตวญญาณของผน< น ( เวทนา, สญญา, สงขาร,

วญญาณ)

อาการเดนของภาวะ

เยนเกน (อาการท,มกเปนในลาดบแรกเม, อกระทบส, ง ท, มฤทธl เยนเกน แตอาจเปนสภาพไมสมดลรอนเยนแบบอ,นได)

กลไกในการสรางสมดลรอน

เยน โดยการกระทาของจตวญญาณของผน<น (เวทนา,

สญญา, สงขาร, วญญาณ)

ขยายตว เพ,อเพ,มพ�นท,ใหสญญาดนความรอนออกได ธาตอาหารเขาไปท,เน�อเย,อได ผลตเปนพลงงานได จงเกดความรอน สญญาจะใชพลงงานดงกลาวดนน� าเลอดซ, งจะซบความรอนไว ดนพลงรอนออกจากจากรางกายทางเสนเลอด จงเกดสภาพอาการแดงรอน

พ�นท, ในการระบายความรอน เกบความรอนท,มไวสควา ม เ ย น เ ล อด ล ม กจ ะไหลเวยนไมสะดวก ธาตอาหารไมเขาไปท, เน� อเย,อ จงไมเกดการผลตพลงงาน ทาใหเกดสภาพอาการซดเยน

ตง แขง มน ชา ส ญ ญ า ข อ ง ช ว ต ส, ง ใ ห ร ะ บ บประสาทอตโนมตไขสนหลงส,งใหกลามเน�อเกรงตวบบเอาพษภาวะรอนเยนไมสมดลออกไป จงเกดอาการตงแขงปวดมนชา

ตง แขง มน ชา สญญาของชวตส,งใหระบบประสาทอตโนมตไขสนหลงส,งใหกลามเน�อเกรงตวบบเอาพษภาวะรอนเยนไมสมดลออกไป จงเกดอาการตงแขงปวดมนชา

แผลพพอง ผ,น คน -พลงรอนเกนจะเผาใหเ น� อเย,อเส,อม ประกอบกบสญญาของชวตจะส,งใหเซลลเน�อเย,อผลตพลงงาน (สงขาร) ข�นมาผลกดนและเกรงตวบบพษรอนเกนออกเน�อเย,อจงฉกเป, อยเปนแผล สญญาของชวตจะดดน� ามาดบรอนท,มากเกน จงเกดเปนแผลพพองเปนถงน� า

ทองอด หวต� อ มอเยน เทาเยน หนาวส,น

-เ ม,อมภาวะเยนเกน เ ชน เม,ออากาศเยนมาก ๆ สมผสส,งท,มฤทธl เยนมาก ๆ สญญาของชวต จะส,งระบบประสาทอตโนมตใหเสนเลอดหดตว เพ,อลดพ�นท,ในการระบายความรอนเพ,อ เ กบความรอนไวสความเยน เม,อเสนเลอดหดตวมากเกนใน กระเพาะอาหารหรอลาไส

277

ตารางท, 7 (ตอ)

อ า ก า ร เ ด น ข อ ง

ภ า ว ะ ร อ น เ ก น (อาการท, มก เ ปนในลาดบแรกเม,อกระทบส,งท,มฤทธlรอนเ กน แตอาจเ ป น ส ภ า พ ไ มส ม ด ล ร อ น เ ย นแบบอ,นได)

กลไกในการสรางสมดลรอนเยน

โดยการกระทาของจตวญญาณของผน< น ( เวทนา, สญญา, สงขาร,

วญญาณ)

อาการเดนของภาวะ

เยนเกน (อาการท,มกเปนในลาดบแรกเม, อกระทบส, ง ท, มฤทธl เยนเกน แตอาจเปนสภาพไมสมดลรอนเยนแบบอ,นได)

กลไกในการสรางสมดลรอน

เยน โดยการกระทาของจตวญญาณของผน<น (เวทนา,

สญญา, สงขาร, วญญาณ)

-ผ,นคน เกดจากสญญาของชวต ดนพลงงานหรอสารท,รอนเกนออกมาระบายทางผวหนง แตดวยพษรอนเกนท, มปรมาณมาก ไมสามารถระบายออกได ท น จงค ,งค าง ท,ผวหนง สญญาของชวตจงสงขาร (สราง) ความรสกคน ดวยการส,งใหรางกายผลตสารฮสตามน เปนสารท,ทาใหรสกคน (แพทยแผนปจจบนจงใหยาแอนต� (ตอตาน) ฮสตามน กดฮสตามนกลบคนไปกไมคน แตพษรอนเกนกยงทาลายอยเหมอนเดม หมดฤทธl ยากออกอาการใหม หรอผน� นใสพษรอนเกนท,เปนตนเหตไปมาก ๆ ยาเคมกกดฮสตามนไมได ทาใหอาการคนไมหายไปหรอเปนหนกย,ง ข� น) สญญาของชวตสรางความรสกคนเพ,อใหเกา การเกาเปนการเสยดส การเสยดส ทาใหเกดความรอน เม,อเกดความรอนสญญาจะส,งใหเสนเลอดขยายตว เพ,อเพ,มพ�นท,ในการระบายความรอน (จะสงเกตไดเม,ออากาศรอนหรอทางานหนก ๆ

เ ล อ ด ล ม ไ ห ล เ ว ย น ไ มสะดวก ย อยไมได กเกดอาการท องอด เสนเลอดบรเวณศรษะหดตวมากเกน เลอดลมไหลเวยนไมสะดวกกเกดอาการหวต�อ เสนเลอดบรเวณมอเทาหรอท,วตวหดตวมากเกน เลอดลมไหลเวยนไมสะดวก กเกดอาการมอเยนเทาเยนหรอหนาวส,นตามเน�อตว -เม,อลดหรองดส,งท,มฤทธl เยน ใสส,งท,มฤทธl รอนเขาไป จนเกดสมดลรอนเยน เสนเลอดจะขยายตวอยางพอด เลอดลมกไหลเวยนสะดวก เม,อยอยไดดอาการทองอดกหายไป เลอดลมไหลเวยนข� นหวไดอาการหวต� อกหายไป เลอดลมไหลเวยนตามมอเทาหรอท,วตวได อาการมอเยน เทาเยนหนาวส,นกหายไป

278

ตารางท, 7 (ตอ)

อา กา ร เ ด นข อ ง

ภ า ว ะ ร อ น เ ก น (อาการท,มกเปนในลาดบแรกเม,อก ร ะ ท บ ส, ง ท, มฤทธl รอนเกน แตอาจเปนสภาพไมส ม ด ล ร อ น เ ยนแบบอ,นได)

กลไกในการสรางสมดลรอนเยน

โดยการกระทาของจตวญญาณของผน< น ( เวทนา, สญญา, สงขาร,

วญญาณ)

อาการเดนของภาวะ

เยนเกน (อาการท,มกเปนในลาดบแรกเม, อกระทบส, ง ท, มฤทธl เยนเกน แตอาจเปนสภาพไมสมดลรอนเยนแบบอ,นได)

กลไกในการสรางสมดลรอน

เยน โดยการกระทาของจตวญญาณของผน<น (เวทนา,

สญญา, สงขาร, วญญาณ)

เสนเลอดจะขยายตว) เม,อเสนเลอดขยายตวสญญา กจะสามารถผลกดนเอาสารหรอพลงงานรอนเกนออกจากรางกายทางผวหนงได อาการคนกจะลดลง (ยกเวนพษรอนมากเกน ระบายออกไดนอย เหลอคางมาก กจะยงคนเหมอนเดม) ถาใชส,งท,มฤทธl เยนดวยวธการตาง ๆ ท,ถกกน ดบหรอถอนพษรอนเกนออกไ ด ส ญญา ของ ชว ต จะก ด ฮสตามนกลบไป อาการคนกจะหายไป เพราะไมตองใชฮสตามนเ ป น ก ล ไ ก ร ะ บา ย พ ษ ข อ ง ชวต เน,องจากไมมพษรอนเกนแลว -ผ,นแดง เกดจากสญญาของชวตดดน� ามาดบพษรอนเกน ดดเมดเลอดแดงมาซอมแซมเน�อเย,อท,เส,อมจากพษรอนเกน ดดเมดเลอดขาวมาสลายพษ เม,อรางกายเยนลง เพราะ สามารถดบหรอถอนพษรอนเกนดวยวธการตาง ๆ ท,ถกกน กไมตองใชน� า เมดเลอดแดงหรอเมดเลอดขาวอกตอไป สญญาของชวตกดนกลบไปใชประโยชนท,อ,นของ

279

ตารางท, 7 (ตอ)

อ า ก า ร เ ด น ข อ ง

ภ า ว ะ ร อ น เ ก น (อาการท, มก เ ปนในลาดบแรกเม,อกระทบส,งท,มฤทธlรอนเ กน แตอาจเ ป น ส ภ า พ ไ มส ม ด ล ร อ น เ ย นแบบอ,นได)

กลไกในการสรางสมดลรอนเยน

โดยการกระทาของจตวญญาณของผน< น ( เวทนา, สญญา, สงขาร ,

วญญาณ)

อาการเดนของภาวะ

เยนเกน (อาการท,มกเปนในลาดบแรกเม, อกระทบส, ง ท, มฤทธl เยนเกน แตอาจเปนสภาพไมสมดลรอนเยนแบบอ,นได)

กลไกในการสรางสมดล

รอนเยน โดยการกระทาของจตวญญาณของผน<น

(เวทนา, สญญา, สงขาร,

วญญาณ)

ร า ง ก า ย ทา ใ ห อ า ก า ร ผ ,น แ ด งหายไป -ถาปลอยใหพษรอนเกนมมากข� นไปเร, อย ๆ ผวหนงกจะถกทาลาย ไดมาก สลบกบการสรางเน� อเย,อใหม ข� นมาแทนสลบไปสลบมา เรยกวาโรคสะเกดเงน ถาผวหนงถกพษ รอ น เ ก น เผ า จน ดาไ ห มแ ล ะกลามเน�อเกรงตวบบพษรอนเกนน�นออก แลวบบรดไปเร,อย ๆ จนตาย เรยกวาโรคหนงแขง แตถาระบายพษรอนเกนออกไปไดแลวใสส,งท,สมดลรอนเยนเขาไป กลามเน�อจะคลายตว เพราะไมมพษรอนท,ตองบ บ อ อ ก เ ล อ ด ล ม จ ะ ไ ห ล เ ว ย นสะดวก ชวตดดสารและพลงงานท,สมดลไปเล�ยงสวนตาง ๆ ของรางกายได เมดเลอดขาวท,แขงแรงกสามารถสลายเน�อเย,อท,เส,อมมากเกนได และสญญาของชวตกดดสารและพลงงานท,สมดลรอนเยน ไปซอมหรอสรางเน�อเย,อได อาการหรอโรคดงกลาวกหายได

280

ตารางท, 7 (ตอ)

อ า ก า ร เ ด น ข อ ง

ภ า ว ะ ร อ น เ ก น (อาการท, มก เ ปนในลาดบแรกเม,อกระทบส,งท,มฤทธlรอนเ กน แตอาจเ ป น ส ภ า พ ไ มส ม ด ล ร อ น เ ย นแบบอ,นได)

กลไกในการสรางสมดลรอนเยน

โดยการกระทาของจตวญญาณของผน< น ( เวทนา, สญญา, สงขาร,

วญญาณ)

อาการเดนของภาวะ

เยนเกน (อาการท,มกเปนในลาดบแรกเม, อกระทบส, ง ท, มฤทธl เยนเกน แตอาจเปนสภาพไมสมดลรอนเยนแบบอ,นได)

กลไกในการสรางสมดล

รอนเยน โดยการกระทาของจตวญญาณของผน<น

(เวทนา, สญญา, สงขาร,

วญญาณ)

-เม,อมพษรอนเกนเมดเลอดขาวกจะออนแอ (ซ,งเมดเลอดขาวน�นท,มหนาท,สลายหรอทาลายเช�อโรค) เ ม, อ เ มด เ ล อด ขา วอ อน แอ กไ มสามารถทาลายเช�อโรคได ทาใหตดเช�อท,ผวหนงหรออวยวะตาง ๆ ได เ ม, อระบายพษรอนเกนออกได รางกายสมดลรอนเยน เมดเลอดขาวกจะแขงแรง สามารถสลาย หรอทาลายเช�อโรคได โรคตดเช�อกหายไป

ปสสา วะม ส เ ขมแ ล ะ ป ส ส า ว ะ มปรมาณนอย

เม,อมภาวะรอนเกน สญญาของชวตจะขบเอาสารท,สามารถผลตเปนพลงรอนไดออกมา จงเปนสารท,มสเขมในปสสาวะ และจะดดน� าไว ดบ รอนท, มากเ กน ปลอยน� าอ อ ก ม า น อ ย ป ส ส า ว ะ จ ง มปรมาณนอยและมสเขม

ปสสาวะมสใสและปสสาวะมปรมาณมาก

เม,อมภาวะเยนเกน สญญาของชวตจะดดเอาสารท,สามารถผลตเปนพลงรอนไดไว ผลตเปนพลงรอน เพ,อทาลายเยนท,มากเกน ไ ม ป ล อ ย ส า ร ดง ก ล า วออกมา ปสสาวะจงมสใส และเพ,อไมให ชวต เยนเกนจะขบน� าซ, งมฤทธl เยนออกมามาก ปสสาวะจงมปรมาณมากและมสใส

281

ตารางท, 7 (ตอ)

อ า ก า ร เ ด น ข อ ง

ภ า ว ะ ร อ น เ ก น (อาการท, มก เ ปนในลาดบแรกเม,อกระทบส,งท,มฤทธlรอนเ กน แตอาจเ ป น ส ภ า พ ไ มส ม ด ล ร อ น เ ย นแบบอ,นได)

กลไกในการสรางสมดลรอนเยน

โดยการกระทาของจตวญญาณของผน< น ( เวทนา, สญญา, สงขาร,

วญญาณ)

อาการเดนของภาวะ

เยนเกน (อาการท,มกเปนในลาดบแรกเม,อกระทบส, ง ท, มฤทธlเยนเกน แตอาจเปนสภาพไมสมดลรอนเยนแบบอ,นได)

กลไกในการสรางสมดล

รอนเยน โดยการกระทาของจตวญญาณของผน<น

(เวทนา, สญญา, สงขาร,

วญญาณ)

ทองผก อจจาระแขงเหนยว เหมน ก ล, น ป ส ส า ว ะ -กล,นปาก-กล,นตวเ ห ม น -เ ห น ย วเหนอะหนะตามเน�อตว

-เม,อมภาวะรอนเกน สญญาของชวตจะดดน� าไวดบรอนท,มากเกนน�น จงดดจากลาไสใหญกลบคนไป (โดยหลกวทยาศาสตร ชวตจะดดน� าและเกลอแรทางลาไสใหญกลบคนไปใชในรางกาย) ทาใหน� าในลาไสใหญนอยลง เม,อน� านอยอจจาระจงเคล,อนไดยาก ทาใหเกดอาการทองผก (ไมถายหรอถายยาก) น� าท,นอยกทาใหอจจาระแขงหรอเหนยว -สวนอจจาระเหมนเกดจาก เม,อมภาวะรอน เช�อโรคจะขยายตวเรว เชนเดยวกบเม,อสภาพอากาศรอนอบอาว อาหารจะบดงาย เพราะเช�อโรคเกดมาจากกลไกสมดลรอนเยน อยไดดวยสมดลรอนเยน ถารอนมากเ ช� อโรคจะ กลวตาย จง เ ร งขยายตว ดวยการเรงกนอาหาร แลวขบถายออกมาเปนของเสยหรอพษ มสภาพบดเนาเหมน ดงน�น เม,อมภาวะรอนเกน เช�อโรคในลาไสจงเรงกนธาตอาหารในอจจาระ แลวขบถายออกมา

ทอ ง เ ส ย อ จ จ า ร ะเหลว

-เ ม, อ ม ภ า ว ะ เ ย น เ ก น สญญาของชวตจะขบน� าออกทกทาง รวมท� งทางอจ จ า ร ะ จ ง ทา ใ หเ กดทองเสย อจจาระเหลว -อจจาระท,ด อนเกดจากการกนอาหารท, สมดลรอนเยน จะไมแขงไมเหลว จะน,มและเปนลาเหมอนขาวหลาม กล,นไมเหมน กล,นอยางมากจะเหมอนผกดอง และอจจาระจะล อ ย น� า เ พ ร า ะ ก า ร กนอาหารท,สมดลรอนเยน สญญาของชวตจะดดธาตอาหารเขาไปเล� ยงชวตไดมาก เหลอแคกากอาหาร ทาใหอจจาระเบา จงลอยน� า สวนการกนอาหารท,ไมสมดลรอนเยน สญญาของชวตจะดดธาตอาหารเขาไปเล� ยงชวตได น อย ทาใหอจจาระเหลอธาตอาหารมากจงหนกและ

282

ตารางท, 7 (ตอ)

อ า ก า ร เ ด น ข อ ง

ภ า ว ะ ร อ น เ ก น (อาการท, มก เ ปนในลาดบแรกเม,อกระทบส,งท,มฤทธlรอนเ กน แตอาจเ ป น ส ภ า พ ไ มส ม ด ล ร อ น เ ย นแบบอ,นได)

กลไกในการสรางสมดลรอนเยน

โดยการกระทาของจตวญญาณของผน< น ( เวทนา, สญญา, สงขาร,

วญญาณ)

อาการเดนของภาวะ

เยนเกน (อาการท,มกเปนในลาดบแรกเม, อกระทบส, ง ท, มฤทธl เยนเกน แตอาจเปนสภาพไมสมดลรอนเยนแบบอ,นได)

กลไกในการสรางสมดล

รอนเยน โดยการกระทาของจตวญญาณของผน<น

(เวทนา, สญญา, สงขาร,

วญญาณ)

เปนของเสยหรอพษ มสภาพบดเ น า เ ห ม น อ จ จ า ร ะ จ ง เ ห ม น จากน� นสญญาของชวตจะดนพษออกทกทาง ทาใหกล,นปสสาวะ-กล,นปาก-กล,นตว เหมน และท,เหนยวเหนอะ หนะตามเน�อตว กเพราะสญญาของชวตจะดดน� าไว ดบรอน แตผลกดนพษรอนออก ไป เกดสภาพพษเขมขนท,ถกขบออกทางผวหนงน� นมน� านอย จงเหนยวเหนอะหนะตามเน�อตว เม,อดบหรอถอนพษรอนออกไป จนเกดสภาพสมดลรอนเยน อาการท�งหมดดงกลาวกจะหายไป

จมน� า

กาลงตก ออนเพลย หนกตว

เม,อเ กดภาวะรอนเยนไมสมดล สญญาของชวตจะเสยพลงในการดบขบภาวะ รอนเยนไมสมด ลออกไป จง เ กดอาการกาลงตก ออนเพลย หนกตว (ไมมพลงตานแรงดงดดของโลก)

กาลงตก ออนเพลย หนกตว

เม,อเกดภาวะรอนเยนไมสมดล สญญาของชวตจะเ สย พ ลง ใ น ก า ร ดบ ขบภาวะรอนเยนไมสมดลออกไป จงเกดอาการกาลงตก ออนเพลยหนกตว (ไมมพลงตานแรงดงดดของโลก)

283

ตารางท, 7 (ตอ)

อ า ก า ร เ ด น ข อ ง

ภ า ว ะ ร อ น เ ก น (อาการท, มก เ ปนในลาดบแรกเม,อกระทบส,งท,มฤทธlรอนเ กน แตอาจเ ป น ส ภ า พ ไ มส ม ด ล ร อ น เ ย นแบบอ,นได)

กลไกในการสรางสมดลรอนเยน

โดยการกระทาของจตวญญาณของผน< น ( เวทนา, สญญา, สงขาร,

วญญาณ)

อาการเดนของภาวะ

เยนเกน (อาการท,มกเปนในลาดบแรกเม, อกระทบส, ง ท, มฤทธl เยนเกน แตอาจเปนสภาพไมสมดลรอนเยนแบบอ,นได)

กลไกในการสรางสมดล

รอนเยน โดยการกระทาของจตวญญาณของผน<น

(เวทนา, สญญา, สงขาร,

วญญาณ)

ชพจรเตนแรง เสนเลอดขยายตว

ส ญ ญ า ข อ ง ช ว ต จ ะ ส, ง ร ะ บ บประสาทอตโนมตส,งใหเสนเลอดขย าย ตว เ พ, อ เ พ, ม พ� น ท, ใ นก า รระบายรอนท,มากเกน และผลตพลงงานผลกดนรอนท,มากเกนน�นออกไป จงเ กดสภาพเสนเลอดขยายตว ชพจรเตนแรง

ชพจรเตนเบา เสนเลอดหดตว

ส ญ ญ า ข อ ง ช ว ต จ ะ ส, งระบบประสาทอตโนมตส,งใหเสนเลอดหดตว เพ,อลดพ� นท, ในการระบา ยรอ น เ กบ พ ล ง รอ น ไ วทาลายเยนท,มากเกน เม,อเ ส น เ ล อ ด ห ด ต ว ธ า ตอาหารจะเขาไปท,เน�อเย,อไดนอย ผลตเปนพลงงานไดนอย จงเกดสภาพเสนเลอดหดตว ชพจรเตนเบา

ในสวนกลไกของภาวะรอนเยนเกดข<นพรอมกน กเกดจากชวตมตนเหตของท<งรอนและ

เยนท�มากเกนในเวลาเดยวกน จงเกดอาการพรอมกน

การแพทยแผนจนไดระบเอาไววา เม,อใดกตามท,สภาวะหน,งสภาวะใดเกดข�นแลวทาใหการเกดและการสลายของ หยน (เยน)-หยาง (รอน) ผดปกต หยน-หยางจะเสยสมดล เปนเหตใหเกดโรคภยไขเจบข�น และในสภาวะเจบไขน�น ยอมมการเกดและการสลายของหยน-หยางเขามาเก,ยวของ หากหยางมปรมาณมากเกนไป จะทาใหหยนออนกาลงลง และในทานองกลบกน ถาหยนมากเกนไป กจะเปนอปสรรคขวางก�นหยาง

ในเง�อนไขท�แนนอนหยน-หยาง สามารถแปรกลบกนได เชน หยางท�มากเกนไปสามารถ

แปรเปนหยนได หรอหยนท�มากเกนไปสามารถแปรเปนหยางได

284

สภาพเชนน� พบไดบอยในทางปฏบต เชน โรคบางโรคเกดจากรอนมากเกนไปอยางเฉยบพลน เชน (ปอดอกเสบจากการตดเช�อตามทศนะแพทยตะวนตก) ทาใหมอาการไขสง หงดหงด หนาแดง เหง,อออกมาก ปากแหง คอแหง กระหายน� า ไอมเสมหะปนเลอด ทองผก เบาขดและสเขม เปนตน

ภาวะของพษไขและความรอนสงในรางกาย เปนสาเหตใหรางกายใชพลงงานมากเกนปกตจนเกดอาการตวเยน (อณหภมของรางกายลดลง) อยางกะทนหนได มอาการกระสบกระสาย หนาขาวซด แขนขาเยน หายใจขด ชพจรเตนเบา อาการดงกลาวน� เปนอาการของความเยนมากเกนไป น,นคอ รางกายเปล,ยนจากสภาพหยาง (รอน) สสภาพหยน (เยน)

เม,อรางกายมการเปล,ยนแปลงมาถงข�นน� แลว หากไดรบการดแลและรกษาอยางถกตอง สามารถกลบคนสภาวะปกต คอ แขนขาคอยอนข�น หนาไมซด ชพจรเตนแรงข�น สภาพหยางของรางกายคอย ๆ กลบคนสสมดล น,คอตวอยางท,สภาพรางกายเปล,ยนจากหยนเปนหยาง

ความสมดลของหยน-หยาง หยนและหยางในรางกายมนษยไมตายตวแนนอน แตมการเปล,ยนแปลงตลอดเวลา เม,อใดกตามท,สมดลของมนถกทาลายหรอมการเปล,ยนแปลงผน�นจะมอาการปวย หากไมสามารถแกไขสมดลน�นใหกลบสสภาวะปกตได ในท,สดกจะตาย ดงน�นจงตองรกษาสมดลหยน-หยางในรางกายใหปกต ขณะเดยวกนตองปรบสมดลรางกายกบส,งแวดลอมดวย

สภาพสมดลหยน-หยาง หมายถง รางกายของคนท� งภายในและภายนอก ตลอดจนความสมพนธของอวยวะภายในอยในภาวะสมดลคงท,

ถาหยน-หยางเกดผดปกตข�นไมวาทางใดทางหน, ง จะทาใหฝายหน, งเพ,มหรอขณะท,อกฝายหน,งออนแอลง เชน ถาหยางมากเกน จะเกดโรครอน ถาหยนมากเกน จะเกดโรคเยน

สภาพหยางมากเกนในท,น� หมายถง การท,รางกายของคนสนองตอบอยางแรงตอโรคภยไขเจบ ทาใหเกดอาการรอน เชน มไข ปากแหง คอแหง กระหายน� า ทองผก เบาขดและสเขม ล�นแดง ชพจรเตนเรว

สภาพหยนมากเกน หมายถง สภาพท,รางกายบางสวนออนแอลงกวาปกต ทาใหเกดอาการเยน เชน มอทาเยน ตวเยน หนาวส,น ไมกระหายน�า ล�นขาวซด

การรกษาโรคจากสภาพหยางมากเกน (รอน) เรากใหยาเยน ถาโรคเกดจากสภาพ หยนมากเกน (เยน) กใหยารอนหรอยาขบเยน เพ,อปรบหยน-หยางใหเขาสสภาวะสมดล (โครงการพฒนาเทคนคการทายาสมนไพร โครงการศกษาการแพทยตะวนออกและมลนธสาธารณสขกบการพฒนา. 2541 : 1-12)

สภาพหยน-หยางกบสขภาพน�น สอดคลองกบนกวทยาศาสตรทางฟสกสเคมชวะท,พบวาอณหภมมผลอยางมากตอการเปล,ยนแปลงของสสารและพลงงานท�งของส,งมชวตและไมมชวต

285

ดงน� เน,องจากโครงสรางระดบสองระดบสาม และระดบส,ของชวโมเลกล มแรงยดเหน,ยวท,สาคญ 3 ชนด คอ พนธะไฮโดรเจน พนธะไฮโดรโฟบก และพนธะไอออนก ดงน�นปจจยตาง ๆ ท,มอทธพลตอพนธะเหลาน� ยอมมผลตอการเปล,ยนแปลงของโครงสรางโมเลกล และในท,สดทาใหโครงรปเปล,ยนแปลงไปดวย ปจจยท,สาคญเหลาน�น ไดแก ความเปนกรดดาง ปรมาณเกลอแรในน� า และอณหภมปจจยท�ง 3 ชนดท,กลาวมามอทธพลตอโครงสรางและโครงรปของชวโมเลกล ซ, งเทากบวามผลตอหนาท,และการทางานของชวโมเลกลเหลาน�น ถาปจจยเหลาน� เปล,ยนแปลงทาใหโครงรปและโครงสรางเปล,ยนแปลงไป ชวโมเลกลกจะทางานในหนาท,ของตนเองไมได เราเรยกสภาพน�วา สภาพเสยธรรมชาต (Denatured state) และสภาพเดมของโมเลกลท,ทางานได เราเรยกวาสภาพธรรมชาต (Native state) สรปแลวคอสภาพธรรมชาตของชวโมเลกล จะมโครงสรางระดบตาง ๆ ซ, งทาใหมโครงรปจานวนจากดและโดยท,วไปมโครงรปจาเพาะ ในกรณสภาพเสยธรรมชาต จะมโครงสรางไรรป มโครงรปไมแนนอนทางานตามหนาท,ไมได (พชต โตสโขวงศ. 2535 : 38-41)

ขอท,นาสงเกตในท,น� คอชวโมเลกลประเภทตาง ๆ ทางานไดตามหนาท,เหมอนเคร,องจกรกลตาง ๆ ความสามารถในการทางานไดโดยมหนาท,จาเพาะอยาง จงเปนสมบตสาคญของชวโมเลกล นกวทยาศาสตรไดพยายามศกษาหาสาเหตตาง ๆ ท,ทาใหชวโมเลกลตาง ๆ มคณสมบตท,สาคญประการน� และไดพบวาความสามารถในการทางานของชวโมเลกลตาง ๆน�น เน,องมาจากลกษณะโครงสราง (Structure) และโครงรป (Conformation) ของชวโมเลกล (พชต โตสโขวงศ. 2535 : 25)

จะเหนไดวา การแพทยแผนจน และนกวทยาศาสตร พบวา เยนท,สดสามารถตกลบเปนรอน และรอนท,สดสามารถตกลบเปนเยนได เชน เน�อเย,อท,มภาวะรอนมาก ๆ กจะเสยโครงสรางโครงรป เม,อเสยโครงสรางโครงรปกจะเสยหนาท, เม,อเสยหนาท,ถงข�นไมทาหนาท, กไมสามารถผลตพลงงานได เปนสภาพรอนตกลบเปนเยน เม,อเยนถงท,สดชวตกตองการพลงรอน สญญาของชวตจะส,งใหเซลลเน�อเย,อผลตพลงงาน เม,อเน�อเย,อผลตพลงงานกเปนสภาพเยนท,สดตกลบเปนรอน หรอโดยปกตเม,อมภาวะรอนเสนเลอดจะขยายตว แตเม,อรอนถงขดหน, ง สญญาของชวตจะส,งใหระบบประสาทอตโนมตส,งใหกลามเน�อเกรงตวบบเอาพารอนเกนออก กลามเน�อจงกดทบเสนเลอดเสนประสาท ทาใหเลอดลมไหลเวยนไมได รวมท�งเม,อรอนมากเน�อเย,อกไมทางาน เปนสภาพรอนท,สดตกลบเปนเยน เม,อเยนถงท,สดชวตกตองการพลงรอน สญญาของชวตจะส,งใหเน�อเย,อผลตพลงงาน เม,อเน�อเย,อผลตพลงงานกเปนสภาพเยนท,สดตกลบเปนรอนเปนตน

สภาพตกลบไปมาของภาวะรอนเยนไมสมดลดงกลาวสอดคลองกบผวจยไดพบวา สาเหตรอนหรอรอนเยนพนกนตกลบเปนอาการเยน (เยนหลอก) เม,อใชส, งท,มฤทธl รอนแก อาการจะย,งแยไปกวาเดม แตพอใชส,งท,มฤทธl เยนกลบรสก

สบายเบากายมกาลง หรอไมสบายแตเบากายมกาลง กใหใชส,งท,มฤทธl เยน เพราะตนเหตเกดจากรอน

286

ถาใชรอนเยนผสมกนแลวรสกสบายเบากายมกาลง หรอไมสบายแตเบากายมกาลง กใหใชรอนเยนผสมกน แสดงวาตนเหตเกดจากรอนเยนพนกน

ตวอยางเชน อาการทองอด โดยท,วไปเปนภาวะเยนเกน เกดจากเม,อเยนมากเกนจนทาใหเสนเลอดในกระเพาะอาหารลาไสหดตวเลอดลมไหลเวยนไมสะดวกและเน�อเย,อไมทางาน พลงชวตไมส,งใหเน�อเย,อหล,งน�ายอยออกมายอยส,งท,เยนเกน ทาใหยอยไมได เกดอาการทองอดข�น เม,อใสส,งท,มฤทธl รอน พลงชวตจะดดเอาพลงรอนเขาไปทาลายเยนเกน เสนเลอดขยายตว เลอดลมกจะไหลเวยนสะดวกและเน�อเย,อกลบมาทางาน สารและพลงงานท,เหลอกสมดลรอนเยน พลงชวตจะส,งใหเน�อเย,อหล,งน�ายอยออกมายอยส,งท,สมดลรอนเยน จงยอยได อาการทองอดกจะหายไป

แตถาเปนทองอดท,เกดจากรอน มกลไก คอ โดยปกตเม,อมภาวะรอนเสนเลอดจะขยายตว แตเม,อรอนถงขดหน,ง สญญาของชวตจะส,งใหระบบประสาทอตโนมตส,งใหกลามเน�อผลตพลงงานมาผลกดนและเกรงตวบบรอนเกนออก กลามเน�อจงกดทบเสนเลอดเสนประสาท ทาใหเลอดลมไหลเวยนไมได รวมท�งเม,อรอนมากเน�อเย,อกไมทางาน พลงชวตไมส,งใหเน�อเย,อหล,งน� ายอยออกมายอยส,งท,รอนเกน ทาใหยอยไมได จงเกดอาการทองอดข�น เปนสภาพรอนท,สดตกลบเปนเยน ถาแกดวยการใชส,งท,มฤทธl รอนแก กลามเน�อกจะย,งเกรงตวบบพษรอนออกแรงกวาเดมและเน�อเย,อกจะย,งไมทางาน อาการทองอดกจะย,งแยไปกวาเดม แตพอใชส,งท,มฤทธl เยน กลบรสกสบาย กใหใชส,งท,มฤทธl เยน เพราะตนเหตเกดจากรอน กลไกกคอ เยนท,ใสเขาไปพลงชวตจะดดไปดบพษรอนท,กาลงทารายชวตอย ทาใหกลามเน�อคลายตวและเน�อเย,อกลบมาทางาน เพราะไมมพษรอนทารายชวตแลว สารและพลงงานท,เหลอกสมดลรอนเยน พลงชวตจะส,งใหเน�อเย,อหล,งน� ายอยออกมายอยส,งท,สมดลรอนเยน จงยอยได อาการทองอดกจะหายไป

สาหรบทองอดท,เกดจากรอนเยนพนกน กลไกเกดจากกลามเน�อผลตพลงงานมาผลกดนและเกรงตวบบเอาพษรอนเยนพนกนออก กลามเน�อจงกดทบเสนเลอดเสนประสาท ทาใหเลอดลมไหลเวยนไมได รวมท�งเม,อรอนเยนท,มากเกนพนกนเน�อเย,อกไมทางาน พลงชวตไมส,งใหเน�อเย,อหล,งน�ายอยออกมายอยส,งท,รอนเยนพนกน ทาใหยอยไมได จงเกดอาการทองอดข�น เปนสภาพรอนเยนพนกนท,สดตกลบเปนเยน เม,อใชรอนเยนผสมกนแลวรสกสบาย กใหใชรอนเยนผสมกน แสดงวาตนเหตเกดจากรอนเยนพนกน กลไกกคอ เม,อใสรอนเยนผสมกน จดท,รอนสญญาของชวตจะดดเยนไปแก จดท,เยนสญญาของชวตจะดดรอนไปแก เม,อเกดสภาพสมดลรอนเยนกลามเน�อจะคลายตว เพราะไมตองบบพษของรอนเยนพนกนออก เลอดลมกจะไหลเวยนสะดวก ประกอบกบเน�อเย,อกลบมาทางานตามปกต เพราะไมมพษรอนเยนพนกนทารายชวตแลว สารและพลงงานท,เหลอกสมดลรอนเยน พลงชวตจะส,งใหเน�อเย,อหล,งน� ายอยออกมายอยส, งท,สมดลรอนเยน จงยอยได อาการทองอดกจะหายไป

287

สาเหตรอนหรอรอนเยนพนกนสามารถตกลบเปนอาการเยนอ,น ๆ ไดทกอาการ จงเรยกวา เยนหลอก

สาเหตเยนหรอรอนเยนพนกนตกลบเปนอาการรอน (รอนหลอก) เม,อใชส, งท,มฤทธl เยนแก อาการจะย,งแยไปกวาเดม แตพอใชส,งท,มฤทธl รอนกลบรสก

สบายเบากายมกาลง หรอไมสบายแตเบากายมกาลง กใหใชส,งท,มฤทธl รอน เพราะตนเหตเกดจากเยน ถาใชรอนเยนผสมกนแลวรสกสบายเบากายมกาลง หรอไมสบายแตเบากายมกาลง กใหใชรอนเยนผสมกน แสดงวาตนเหตเกดจากรอนเยนพนกนเชน

ตวอยางท, 1 ตากแดดแลวเปนไขน�น เปนรอนท,เกดจากรอน กนส,งท,มฤทธl เยน ดบหรอถอนพษรอนดวยวธการตาง ๆ กจะหายไข

ตวอยางท, 2 ตากฝนแลวเปนไข เกดจากเม,อเยนถงขดหน, งชวตจะอยไมได สญญาของชวตจะส,งใหรางกายผลตความรอนมาทาลายเยนท,มากเกน แตเม,อผลตพลงรอนมากเกนไปกจะ เปนไข เปนสภาพเยนท,สดตกลบเปนรอน เม,อใชส,งท,มฤทธl เยนแก อาการจะย,งแยไปกวาเดม เพราะตนเหตเดมกคอฝนซ,งเยนอยแลว ชวตย,งผลตความรอนมากย,งข�นเพ,อมาทาลายเยนท,มากข�น อาการไขกย,งสงข�น แตพอใชส,งท,มฤทธl รอนกลบรสกสบายไขลดลง เพราะรอนท,ใสเขาไป ไปทาลาย เยนเกนท,เปนตนเหต ชวตจงไมตองผลตความรอนมาทาลายเยนเกน ไขจงไมเพ,ม สวนความรอนท,ไดผลตข� นมาแลว กจะถกสญญาของชวต ขบออกตามชองทางระบายพษตาง ๆ เชน ปสสาวะ อจจาระ ผวหนง เหง,อไคล ลมหายใจ ห ตา จมก ปาก ไขกจะลดลงหายไป กใหใชส,งท,มฤทธl รอน เพราะตนเหตเกดจากเยน เปนสภาพเดยวกนกบเม,ออากาศหนาว เราไมอยากอาบน� าเยนธรรมดา ย,งไมอาบน�าเยนธรรมดากย,งหนาว เพราะชวตใชความรอนท,มอยทาลายความเยน จนความรอนท,ใชไปน�นหมดแลว เราจงย,งรสกหนาว แตเม,อฝนไปอาบน� าเยนธรรมดา กลบรสกรสกอน เพราะเม,อเยนถงขดหน,ง ชวตอยไมได สญญาของชวตจะส,งใหรางกายผลตความรอนมาทาลายเยนท,มากเกนเราจงรสกอนข�น แตถาชวตผลตความรอนมากไปกจะไขข�น

ตวอยางท, 3 ไขท,เกดจากรอนเยนพนกน รสกไมสบายจากท�งแดดและฝน แลวเปนไข รอน ๆ หนาว ๆ หรอเปนไขดวยสาเหตใดกตามแลวรสกรอน ๆ หนาว ๆ พอใชรอนเยนผสมกนแลวรสกสบายเบากายมกาลง หรอไมสบายแตเบากายมกาลง กใหใชรอนเยนผสมกน แสดงวาตนเหตเกดจากสภาพรอนเยนพนกน จดท,รอนสญญาของชวตจะดดเยนไปแก จดท,เยนสญญาของชวตจะดดรอนไปแก เม,อสมดลรอนเยนอาการไขกจะหายไป

ตวอยางท, 4 ผปวยมาพบผวจยดวยอาการบวมคน เม,อซกประวตแลวเปนภาวะรอนเกน กลไกเกดจากเม,อรอนมากเกนสญญาของชวตดดน� ามาดบรอนท,มากเกนจงบวม และสรางฮสตามนข�นมาจงรสกคนเพ,อใหเกา ซ, งเปนการเสยดสใหเกดความรอน สญญาของชวตจะไดส,งใหเสนเลอด

288

ขยายตว สญญาของชวตจะไดผลกดนเอาสารและพลงงานท,เปนพษออกไปทางผวหนงได ผวจยแนะนาใหใชส,งท,มฤทธl เยน หน, งสปดาห อาการบวมคนกหายไป เพราะไมมพษรอนเกนทาราย ชวตแลว สญญาของชวตไมตองใชน� ามาดบพษรอนเกนแลว จงผลกดนน� าออกไป อาการบวมกหายไป ไมตองผลตฮสตามนมาระบายพษรอนเกนแลว สญญาของชวตกผลกดนฮสตามนกลบไปแปรสภาพเพ,อใชประโยชนอยางอ,นอาการคนจงหายไป

เม,อผปวยใชส,งท,มฤทธl เยนนานเขาจนเยนเกน กยงใชเยนตอเน,องไปเร,อย ๆ สองเดอนผปวยใหขอมลวากลบมาบวมอก ย,งใชเยนย,งบวม แตพอใชรอนกลบยบบวม กลไกการบวมคร� งหลงน� เกดจากเม,อเยนเกนมาก ๆ สญญาของชวตส,งใหรางกายผลตความรอนมาทาลายความเยนท,มากเกน แตผลตความรอนมากเกนไป ซ, งจะเปนอนตรายตอชวต สญญาของชวตจงดดน� ามาดบรอนท,มากเกน ทาใหบวมข�นมาอกคร� ง ย,งใชเยนกย,งบวม เพราะสญญาของชวตย,งส,งใหรางกายผลตความรอนมาทาลายความเยนท,มากข�น ย,งเกดความรอนมากเกนย,งข�น สญญาของชวตจงย,งดดน� ามาดบรอนท,มากเกนย,งข�น ทาใหบวมมากข�น เปนสภาพเยนท,สดตกลบเปนรอน แตพอใชส,งท,มฤทธlรอนกลบยบบวม เพราะรอนท,ใสเขาไป สญญาของชวตดดไปดบเยนเกนท,เปนตนเหต สญญาของชวตไมตองส,งใหรางกายผลตรอนมาทาลายเยนเกน รอนท,ไดผลตข�นมาแลว และน� าท,ดดมาดบรอน กจะถกสญญาของชวต ขบออกตามชองทางระบายพษตาง ๆ เชน ทางปสสาวะ อจจาระ ผวหนง เหง,อไคล ลมหายใจ ห ตา จมก ปาก บวมกจะลดลงหายไป

ผวจยพบอาการบวมจากรอนเยนพนกน กลไกจากรอนเกนกทาใหบวมได จากเยนเกนก ตกลบเปนรอนทาใหบวมได เม,อใชรอนเยนผสมกนแกแลว รสกสบายเบากายมกาลง หรอไมสบายแตเบากายมกาลง กใหใชรอนเยนผสมกน แสดงวาตนเหตเกดจากรอนเยนพนกน สามารถยบบวมได

สาเหตเยนหรอรอนเยนพนกนสามารถตกลบเปนอาการรอนอ,น ๆ ไดทกอาการ จงเรยกวา รอนหลอก

ยงมตวอยางของสภาพตกลบไปกลบมา ไมเปนไปตามปกต เชน ดงตวอยาง ผวจยพบผปวยมพฤตกรรมรอน รสกรอนตามรางกาย กระทบอากาศรอนแลว

รสกไมสบาย เดนทางโดยสารยานยนตรสกไมสบาย กระหายน� าบอย ด,มน� าจะรสกสดช,น ถาไมด,มจะรสกคอแหงกระหายน�า ท�งหมดเปนอาการรอนเกน แตพอด,มน� ากจะปวดปสสาวะทนทหรอปวดปสสาวะในเวลาไมนานนก ปสสาวะใสปรมาณมาก ปสสาวะบอย เปนอาการเดนของเยนเกน กลไกเกดจากเม,อรางกายรอนมาก สญญาของชวตจะผลกดนพลงรอนออกมาท,น� า แลวสญญาของชวตกรบผลกดนน� าท,รอนน�นออกจากรางกาย เพ,อใหชวตปลอดภยจากรอนเกน ซ, งถาโดยท,วไปเม,อเกดรอนเกนสญญาของชวตจะดดน� าไวดบรอนเกน ทาใหปสสาวะเขมและปรมาณของปสสาวะนอย

289

ผปวยทานน� กลบมสภาพอาการกลบกนจากคนท,วไป และผปวยทานน� เม,อถอนพษรอนตอเน,องสขภาพกดข�นเร,อย ๆ เปนลาดบ

อกตวอยางของสภาพตกลบไปกลบมา เชน ผท,มอาการทองผกสลบทองเสยเปนประจา เปนอาการหน, งท,มกเส,ยงตอการตรวจพบวา เปนมะเรงตบ สภาพดงกลาวสวนใหญเกดจากภาวะรอนเกน โดยสญญาของชวตผน�นผลกดนพษรอนมากาจดหรอระบายท,ตบ สญญาของชวตดดน� าจากลาไสใหญมาดบรอนท,มากเกนทาใหจงทองผก และเม,อชวตรอนมาก ๆ ตอเน,องโดยไมไดรบการแกไข สญญาของชวตจะผลกดนสารหรอพลงงานรอนไปท,น� าในรางกาย แลวผลกดนออกจากชวตทางลาไสใหญทาใหเกดอาการทองเสย (รอนท,สดตกลบเปนเยน) รางกายทางานตลอดเวลาโดยหลกวทยาศาสตรจะเกดกรดและความรอนข�น เม,อขาดน� าชวตกจะรอน (เยนท,สดตกลบเปนรอน) และเม,อผปวยไมรตนเหตกจะใสส,งท,มฤทธl รอนในชวตตนเชนเดมเขาไปอก สญญาของชวตผน�นผลกดนพษรอนมากาจดหรอระบายท,ตบอก เม,อรอนมากสญญาของชวตจะดดน� าจากลาไสใหญมาดบรอนท,มากเกนทาใหจงทองผก และเม,อชวตรอนมาก ๆ ตอเน,องโดยไมไดรบการแกไข สญญาของชวตจะผลกดนสารหรอพลงงานรอนไปท,น� าในรางกาย แลวผลกดนออกจากชวตทาใหเกดอาการทองเสย จงเกดทองผกทองเสยสลบไปมาเร,อย ๆ จนสดทายกพลงชวตกผลตเน�อเย,อใหมเพ,มมากข�นเร,อย ๆ เพ,อใชผลตพลงงานมาผลกดนพษจานวนมากออกไปจงเกดเปนเน�องอกและมะเรงตบในท,สด

ตวอยางกลไกการเกดและการหายของโรคหรออาการเจบปวย ตามหลกการแพทยวถพทธ ตวอยางกลไกการเกดและการหายของโรคหรออาการไมสบายตาง ๆ ตามหลกการแพทย

วถพทธ เชน เม,อมส,งท,เปนพษหรออนตรายจากสารหรอพลงงานท,รอนเยนไมสมดลมาสมผสกบเซลลเน�อเย,อของรางกาย จะทาใหเกดการผลตพลงงานของเซลลเน�อเย,อ เกดสภาพเกรงแขงคางของกลามเน�ออยางอตโนมต เพ,อหนหรอขบพษหรออนตรายน�นออก จงทาใหเกดอาการตงแขงเจบปวดมนชาตามสวนตาง ๆ ของรางกาย อนเกดจากเลอดลมไหลเวยนไมด ถากลไกดงกลาวเกดบรเวณศรษะกจะเกดอาการหนามดวงเวยน ถาพษหรออนตรายระคายเซลลผวหนงกเกดผ,นคน ถาพษหรออนตรายทาลายเซลลกเกดการเป, อยพพอง ถาเปนพษรอนเกนเผาน� าใหแหงกเกดอาการแหงเกรยมไหม แตถารางกายสงเลอดสงน�าเหลองไปกาจดพษบรเวณน�นกจะบวมแดง ถารางกายผลตพลงงานเพ,อตอสพษหรอขบพษกเกดอาการรอนหรอเปนไข (ยกเวนสภาพท,ตกลบไปกลบมากตองแกไขใหถกตนเหต และถกสภาพรอนเยนท,เปนอย ณ ปจจบน) ถาเปนพษเยนเกนทารายกเกดการเยนชาซด บรเวณน�นมกจะเห,ยว เพราะรางกายจะเคล,อนน� าออกจากบรเวณน�น เพ,อลดความเยน เหมอนสภาพตอนเราแชมอเทาในน� าเยนนาน ๆ มอเทากจะเห,ยวผดปกต (ยกเวนสภาพท,ตกลบไปกลบมากตอง

290

แกไขใหถกตนเหต และถกสภาพรอนเยนท,เปนอย ณ ปจจบน) ดงน�น ถาเรามวธการระบายส,งท,พษรอนเยนไมสมดลน�นออก พรอมกบใสส,งท,สมดลรอนเยนเขาไป สญญาของชวตจะดดส,งท,สมดลรอนเยนไปเล� ยง เปอรอกซโซมของเซลลเน�อเย,อและเล� ยงสวนประกอบตาง ๆ ของเซลลเน�อเย,อ ทาใหเปอรอกซโซมมสมรรถภาพในการสลายพษ และเซลลเน�อเย,อตาง ๆ จะมสภาพปกต กจะมกาลงมากข�นในการผลกดนและเกรงตวขบพษดงกลาวออกไปจากรางกาย เม,อพษถกกาจดออกจากรางกายจนทเลาเบาบางลงหรอหมดไป พรอมกบการไมเพ,มพษรอนเยนไมสมดลเขาไป กลามเน�อกจะคลายตว เพราะไมตองบบเกรงตวขบพษออก เลอดลมกจะไหลเวยนสะดวก และไมมพษรอนเยนไมสมดลทาลายรางกาย จะทาใหอาการปวดตงแขงมนชา หนามดวงเวยน ผ,นคน เป, อยพพอง บวมแดงรอนหรอไข หรออาการเห,ยวซดเยนชา ทเลาหรอหายไป เม,อปลอยใหเกดสภาพรอนเยน ไมสมดลนาน ๆ เซลลเน�อเย,อกจะเส,อมสภาพ ไมสามารถทาหนาท,ไดดงเดม

ถารางกายเกดกลไกอตโนมตในการผลตเซลลเน�อเย,อใหมข�นมา เพ,อผลตพลงงานในการผลกดนพษท,มจานวนมากออกไป หรอแทนเน�อเย,อเดมท,เส, อมสภาพเสยหนาท,ไป แตพษหรอ อนตรายจากภาวะรอนเยนไมสมดลยงคงอย เซลลเน�อเย,อใหมท,ผลตข�นมาน�น กจะถกทารายจากพษหรออนตรายเดมหรออนตรายท,มากกวาน�น จงเกดสภาพเกรงแขงเสยหนาท,เดมแปะอยตรงน�น ถากลไกดงกลาวเกดข�นตอเน,องเร,อย ๆ กจะสะสมเปนเน�องอกหรอมะเรง ประกอบกบเมดเลอดขาวถกพษหรออนตรายดงกลาวน�นทารายจากพษรอนเยนไมสมดล พรอม ๆ กบเกดสภาพเลอดลมไหลเวยนสงอาหารและถายเทของเสยไมสะดวก เมดเลอดขาวกจะเส,อมสมรรถภาพไมสามารถสลายเน�องอกและมะเรงได และเซลลเน�อเย,อตาง ๆ กออนแอไมสามารถผลตพลงงานและไมเกดรเฟลกซเพ,อขบอนตรายออกได เน�องอกและมะเรงกจะขยายกระจายไปท,ว เม,อระบายพษรอนเยนไมสมดลออกไป พรอมกบใสส,งท,สมดลรอนเยนเขาไป กลามเน�อกจะคลายตวเพราะไมมพษจะตองบบออก ทาใหเลอดลมไหลเวยนสะดวก เซลลทกเซลลกแขงแรง รวมถงเซลลเมดเลอดขาวดวย เพราะไดส, งท,สมดลรอนเยนมาสงเคราะห และไมมพษรอนเยนไมสมดลทาลาย เม,อเน�อเย,อของ เน�องอกหรอมะเรงท,ชวตผลตข�นมาชวยขบพษ ไมไดใชขบพษแลว เพราะไมมพษจะตองขบออกแลว ชวตกจะสลายเน�องอกหรอมะเรงท�ง จงส,งใหเมดเลอดขาวท,แขงแรง เพราะไดพลงสมดลรอนเยน ไปโอบและหล,งน� ายอยหรอเอนไซมมาสลายเซลลเน�องอกหรอมะเรง (กลไกฟาโกไซโตซส) กลามเน�อท,แขงแรงกจะเกดกลไกรเฟลกซ เกรงตวขบเซลลเน�องอกหรอมะเรง ท,สลายโดยเมดเลอดขาวออกจากรางกายตามชองทางระบายพษตาง ๆ เชน ทางห ตา จมก ปาก ผวหนง ปสสาวะ อจจาระหรออวยวะระบายพษตามปกตของรางกาย กจะทาใหเซลลเน�องอกหรอมะเรงเลกลงหรอหายไป

291

โรคภมคมกนทารายตวเอง (เอสแอลอ) เกดจากภาวะรอนเยนไมสมดลทาลายเซลลจนเซลลเกดสภาพผดปกตไปจากเดม แตยงไมถงข�นทาใหเมดเลอดขาวเส,อมสภาพ เมดเลอดขาวจงเขาใจผดวาเซลลท,ผดรปไปน�นเปนส, งแปลกปลอม เมดเลอดขาวจงเขาไปทาลาย จงเกดอาการภมแพ ปวด และไมสบายตาง ๆ ดงน�น ถาเรามวธการระบายพษรอนเยนไมสมดลน�นออก พรอมกบใสส,งท,สมดลรอนเยนเขาไป ไมเพ,มพษรอนเยนไมสมดลเขาไป เซลลของรางกายกจะอยในสภาพปกต เมดเลอดขาวกจะไมไปทาลาย อาการของโรคเอสแอลอกจะทเลาหรอหายไป

การตดเช�อโรค เมดเลอดขาวน�นมหนาท,เขาไปโอบลอมส,งท,เปนพษ เช�อโรค หรอเซลลท,ผดปกต แลวหล,งเอนไซมหรอน� ายอยมาสลาย นกวทยาศาสตรเรยกกลไกดงกลาววา ขบวนการ ฟาโกไซโตซส ซ, งขบวนการดงกลาวจะเกดพรอม ๆ กนกบการผลตพลงงานของเซลลเน�อเย,อมาผลกดนและเกรงตวขบพษออกจากรางกาย (รเฟลกซ) เม,อมภาวะรอนเยนไมสมดล ขบวนการดงกลาวจะเสยหาย สงผลใหรางกายไมสามารถกาจดหรอตานทานเช�อโรค ซ, งมอยท,วไปเปนธรรมดา เช�อโรคกจะกนเซลลของรางกายเราเปนอาหาร จงเกดการตดเช�อตาง ๆ ในรางกาย แตถาระบายพษรอนเยนไมสมดลออกไป พรอมกบใสส,งท,สมดลรอนเยนเขาไป ไมเพ,มพษรอนเยนไมสมดลเขาไป เมดเลอดขาวกจะแขงแรง เพราะไมถกพษรอนเยนไมสมดลทาลาย เมดเลอดขาวท,แขงแรงกจะทาลายเช�อโรคไดด ทาใหการตดเช�อทเลาหรอหายไป

การมน� าตาลหรอโปรตนหรอไขมนในเลอดสง เกดจากสวนท,ทาหนาท,สลายน� าตาลใหเปนพลงงาน ไดแก สวนประกอบของเซลลตบออน ซ, งทาหนาท,หล,งฮอรโมนอนซลน และสวนท,ทาหนาท,สลายสารอาหารใหเปนพลงงาน ไดแก ไมโตคอนเดรยของเซลลทกเซลลเน�อเย,อของรางกาย เพราะไมโตคอนเดรยของเซลลเน�อเย,อน�น ทาหนาท,สลายคารโบไฮเดรท (ขาว แปง น� าตาล เผอก มน) โปรตน ไขมนและกรดนวคลอกใหเปนพลงงาน สวนสาคญดงกลาวถกภาวะรอนเยน ไมสมดลทาลายสภาพเดม จนเสยหนาท,ในการสลายสารดงกลาว จงทาใหสารดงกลาวตกคางในเสนเลอดหรอตกคางตามสวนตาง ๆ ของรางกายมากเกนปกต ถาระบายพษรอนเยนไมสมดลออกไปจากรางกาย พรอมกบใสส, งท,สมดลรอนเยนเขาไป ไมเพ,มพษรอนเยนไมสมดลเขาไป สวนประกอบของเซลลเน�อเย,อกจะแขงแรงทาหนาท,ไดตามปกต เพราะไมถกพษรอนหรอเยนเกนทาลาย เซลลสามารถสลายสารอาหารใหเปนพลงงานได ภาวะคารโบไฮเดรท (ขาว แปง น� าตาล เผอก มน) โปรตน ไขมน กรดนวคลอค สวนเกนสะสมในรางกายกจะลดลงหรอหายไป

การเกดภาวะความดนโลหตสง เกดจากการมพษรอนเยนไมสมดล (สวนใหญเกดจากพษรอนเกน รองลงมาเกดจากรอนเยนพนกน และเยนเกน ตามลาดบ) โดยเฉพาะถาพษดงกลาวมมากในอวยวะระบบไหลเวยนเลอด ทาใหหวใจเกดการบบเกรงตวอยางแรงโดยอตโนมต เพ,อขบพษดงกลาวออกไปจากรางกาย จงเกดภาวะความดนโลหตสงข� น ดงน�นถาเรามวธการระบายพษ

292

รอนเยนไมสมดลน�นออก พรอมกบใสส,งท,สมดลรอนเยนเขาไป ไมเพ,มพษรอนเยนไมสมดลเขาไป กลามเน�อหวใจกจะคลายตว เพราะไมตองบบเกรงตวขบพษออก ภาวะความดนโลหตสงกจะทเลาหรอหายไป

สวนการเกดภาวะความดนโลหตต,า เกดจากการมพษรอนเยนไมสมดล (สมยกอนประมาณ 30 ปยอนหลง สวนใหญเกดจากพษเยนเกน แตปจจบนสวนใหญเกดจากพษรอนจนถงข�นมภาวะตกลบทาใหเกดความดนโลหตต,า รองลงมาเกดจากรอนเยนพนกน และเยนเกนตามลาดบ) โดยเฉพาะถาพษดงกลาวมมากในอวยวะระบบไหลเวยนเลอด จนทาลายสมรรถภาพในการบบตวของหวใจ หรอหวใจออนแรงลง จงเกดภาวะความดนโลหตต,า ดงน�นถาเรามวธการระบายพษรอนเยนไมสมดลน�นออก ใสส, งท,สมดลรอนเยนเขาไป ไมเพ,มพษรอนเยนไมสมดลเขาไป กลามเน�อหวใจไมถกทารายจากพษรอนเยนไมสมดล หวใจกจะมกาลงบบตวแรงข� น ความดนโลหตจงเพ,มข�นสภาวะปกต

การเปนไตวาย เกดจากการมพษรอนเยนไมสมดล อาจเปนพษของสารหรอพลงงานท,มฤทธl รอนเกน หรอรอนเยนพนกน หรอเยนเกนกได ตกคางอยท,บรเวณไต เม,อพษมมากเกนจนทาให กลามเน�อไตเกดการเกรงตวคางและผลตพลงงานมาดนพษออก ทาใหเลอดลมไหลเวยนไมสะดวก และเน�อเย,อของไตผดโครงสรางโครงรป ผดอณหภม สงผลใหไตเสยหนาท, ไตเส,อม ไตวาย ดงน�น ถาเรามวธการระบายพษรอนเยนไมสมดลน�นออก ใสส,งท,สมดลรอนเยนเขาไป ไมเพ,มพษรอนเยนไมสมดลเขาไป กลามเน�อไตกจะคลายตว เพราะไมตองผลตพลงงานมาผลกดนและเกรงตวขบพษออก ทาใหเลอดลมไหลเวยนสะดวก พลงชวตจะดดสารและพลงงานท,สมดลรอนเยนไปดบพษท,ไตและหลอเล� ยงไต ไตกจะฟ� นกลบมาทางานไดดข�นจนเขาสปกตไดเปนลาดบ ตามประสทธภาพของสมดลรอนเยนและพลงชวต

การเปนหอบหดหรอนอนกรน เกดจากการมพษรอนเยนไมสมดล คางอยท,บรเวณปอดและหลอดลม ทาใหกลามเน�อปอดและหลอดลมผลตพลงงานและเกรงตว (รเฟลกซ) เพ,อขบพษ ถาพษมมากเกนจนไมสามารถขบออกไดหมด กลามเน�อปอดและหลอดลมจะเกดการเกรงตวคาง

ทาใหเลอดลมไหลเวยนไมสะดวก จงเกดอาการหอบหดหรอนอนกรน เพราะรางกายตองการอากาศบรสทธl ท,มากและตองการระบายอากาศเสยออกใหมาก ดงน�น ถาเรามวธการระบายพษรอนเยน ไมสมดลน�นออก ใสส,งท,สมดลรอนเยนเขาไป ไมเพ,มพษรอนเยนไมสมดลเขาไป กลามเน�อปอดและหลอดลมกจะคลายตว เพราะไมตองผลตพลงงานมาผลกดนและเกรงตวขบพษออก ทาใหเลอดลมไหลเวยนสะดวก อาการหอบหดหรอนอนกรนกจะทเลาหรอหายไป

การเกดน,วตามอวยวะตาง ๆ เชน ถงน� าด ไต กระเพาะปสสาวะ เปนตน เกดจากภาวะ รอนเยนไมสมดลไดท�ง 3 แบบ คอรอนเกน เยนเกน (ตกลบเปนรอน) หรอรอนเยนพนกน (ตกลบ

293

เปนรอน) สญญาของชวตดดน�าจากอวยวะตาง ๆ กลบไปดบรอนท,มากเกนในอวยวะท,รอนเกนของรางกาย ทาใหถงน� าด ไต กระเพาะปสสาวะ หรออวยวะบางสวน มน� านอยลง ทาใหสารตาง ๆ เกาะกลมกนเปนกอนน,ว ดงน�น ถาเรามวธการระบายพษรอนเยนไมสมดลน�นออก ใสส,งท,สมดลรอนเยนเขาไป ไมเพ,มพษรอนเยนไมสมดลเขาไป กจะทาใหน� าในรางกายไมถกดดกลบมาดบรอนท,มากเกนตามอวยวะตาง ๆ ทาใหถงน� าด ไต กระเพาะปสสาวะ หรอบางอวยวะท,กอนหนาน� มน� านอยเกน กจะมน� ามากข�น และเม,อรางกายเยนลงสญญาของชวตกจะเคล,อนน� าออกจากรางกาย ไดมาก น,วใหมกจะไมเกด สวนน,วเกากจะถกพลงงานในรางกายและพลงงานอ,น ๆ ท,มอยในธรรมชาตเคล,อนกระทบ รวมท�งถกน� าไหลผานเซาะน,ว ทาใหน,วคอย ๆ สลายเลกลงไปเร,อย ๆ และถกขบออกในท,สด

การเปนหวด มน� ามก เสลด ไอ จาม เกดจากภาวะรอนเยนไมสมดล ระคายบรเวณปอด หลอดลมหรอเย,อบจมก รางกายกจะสงน� าไปดบความระคาย จงเกดน� ามกหรอเสลด ถากลามเน�อผลตพลงงานมาผลกดนและกระตกเกรงตวอยางแรง เพ,อขบน�ามกเสลดหรอขบพษรอนเยน กจะเกดอาการไอจาม ดงน�นถาเรามวธการระบายพษรอนเยนไมสมดลน�นออก ใสส,งท,สมดลรอนเยนเขาไป ไมเพ,มพษรอนเยนไมสมดลเขาไป รางกายกไมตองสงน� าไปดบความระคาย น� ามกหรอเสลดกจะหายไป กลามเน�อกจะคลายตว เพราะไมตองผลตพลงงานมาผลกดนกระตกบบเกรงตวขบพษออก อาการไอจามกจะทเลาหรอหายไป

ไธรอยดเปนพษ เกดจากภาวะรอนเยนไมสมดล จนทาใหเซลลตาง ๆ ของรางกายตองผลตพลงงานมาผลกดนและเกรงตวขบพษดงกลาว พลงชวตจงส,งใหตอมไธรอยดหล,งฮอรโมน ไธรอยดออกมามากเกนปกต เพ,อกระตนใหเซลลตาง ๆ ของรางกาย เกดขบวนการเผาผลาญอาหาร เพ,อผลตพลงงานมาขบพษออกจากรางกาย เม,อเซลลเผาผลาญอาหารมากเกนปกต กจะย,งเกดของเสยคางในรางกายมากกวาปกต ประกอบกบพษรอนเยนไมสมดลน�นไมไดถกกาจดออก เซลลรางกายกจะเสยพลงในการขบพษและเส,อมโทรมเรวกวาปกต เปนวงจรซ� าอยอยางน� ทาใหเกดอาการไธรอยดเปนพษ เชน ออนเพลย ใจส,น ตกใจงาย กนมากแตผอม เปนตน ถาพษระบายออกทางตามาก ตาจะแหงแสบหรอปวดตา ถาเซลลเน�อเย,อของตาและรอบ ๆ ลกตาผลตพลงงานมาผลกดนและเกรงตว (รเฟลกซ) ขบพษออกจากลกตา ลกตาจะถกดนออกมานอกเบา เปนตน ดงน�นถาเรามวธการระบายพษรอนเยนไมสมดลน�นออก ใสส,งท,สมดลรอนเยนเขาไป ไมเพ,มพษรอนเยนไมสมดลเขาไป เม,อไมมพษ เซลลของรางกายกไมตองผลตพลงงานมาผลกดนและเกรงตวขบพษดงกลาว สญญาของชวตจะส,งเซลลเน�อเย,อใหคลายการผลกดนและคลายการบบตว ลกตาจงกลบมาอยในสภาพปกต สญญาของชวตจะส,งใหตอมไธรอยดลดการหล,งฮอรโมนออกมามากเกน ใหหล,ง

294

ออกมาพอดตามปกตท,ชวตตองการ (เม,ออยในสภาพท,สมดลรอนเยน) โรคและอาการไธรอยด เปนพษกจะทเลาหรอหายไป

อาการเจบปวยอ,น ๆ กเกดจากสาเหตและกลไกทานองเดยวกน

วธวนจฉยภาวะรอนเยนไมสมดล จากกลไกของการเกดอาการตาง ๆ เม,อมภาวะรอนเยนไมสมดล จะเหนไดวา บางคร� งกจะ

ออกอาการตามอาการเดน บางคร� งกออกอาการไมตรงตามอาการเดน แตอาการและภาวะรอนเยนไมสมดลสามารถจะตกลบไปกลบมาได ทาใหผท,ไมรสจจะแทกยากท,จะวนจฉยไดผวจยพบวาแทจรงแลวความเจบปวยมแค 3 ภาวะเทาน�น คอ รอนเกน เยนเกน และรอนเยนเกดข�นพรอมกน (รอนเยนพนกน) สวนอาการเยนหลอกหรอรอนหลอกน�น สาเหตกเกดจากสาเหตใดสาเหตหน,งใน 3 ภาวะน�นเอง

การวนจฉยโดยอาการเดนน�น โดยเฉล,ยจะถกตองประมาณรอยละ 80 มโอกาสพลาดไดประมาณรอยละ 20 สวนการวนจฉยท,ไมพลาดเลย คอ ใชอาการหลก เพราะใชคาตรสของพระพทธเจา ซ, งเปนจรงตลอดกาลไมมผใดลบลางได (อกาลโก) สามารถพสจนได (เอหปสสโก) คอการใชหลกในพระไตรปฎก สงคตสตร, สวกสตร, อาพาธสตร,อนายสสสตร, กกจปมสตร, จฬกมมวภงคสตร และทณฑวรรคท,10 สงเคราะหรวมกน รายละเอยดท,พระพทธเจาตรสเก,ยวกบสขภาพไว ดงน�

“เปนผมอาพาธนอยมทกขนอย ประกอบดวยเตโชธาต อนมวบาก เสมอกน ไมเยนนก ไมรอนนก เปนอยางกลาง ๆ ควรแกความเพยรฯ” (ท.ปา.11/293) จะเหนไดวา พระพทธเจา พบวา การปรบสมดลรอนเยน จะทาใหมโรคนอย มทกขนอย สงผลใหสภาพรางกายพรอมท,จะประกอบความเพยร ซ, งกคอรางกายท,แขงแรงน�นเอง

ประเดนสมดลรอนเยนน�น สมพนธกบส, งท,พระพทธเจาตรสถงสาเหตทาใหเกดสข (ความแขงแรงหรอประโยชน) ทกข (ความเจบปวยหรอความเดอดรอน) หรออทกขมสขเวทนา ในส.สฬา.18/427-429 “สข ทกข หรออทกขมสขเวทนา เกดจาก เร,องด (ไฟ) 1 เสมหะ (น� า) 1 ลม (ลม) 1 ด เสมหะ ลม รวมกน (ดน) 1 ฤด 1 รกษาตวไมสม,าเสมอ 1 ถกทาราย 1 ผลของกรรม 1 เปนท, 8 ฯ” ไฟ คอ รอน ดนน� าลม คอ เยน จะเหนไดวา การปรบสมดลรอนเยนในรางกาย ในฤดรอนหนาวตาง ๆ ดวยส,งท,มฤทธl รอนเยน ท�งดานวตถ (รปธรรม) และจต (นามธรรม) ถาไมสมดลรอนเยนกจะทาใหเกดทกขเวทนา (เจบปวย) แตถาสมดลรอนเยนกจะทาใหเกดสขเวทนา (แขงแรง)

การปรบสมดลรอนเยนท�งกายใจน�น สมพนธกบขอความท,วา “สมยหน,งพระผมพระภาคประทบอยณพระวหารเชตวนอารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐใกลพระนครสาวตถ กสมยน�นแล

295

ทานพระครมานนทอาพาธไดรบทกขเปนไขหนกคร� งน�นแล ทานพระอานนทเขาไปเฝาพระผมพระภาคถงท,ประทบถวายบงคมพระผมพระภาคแลวน,ง ณ ท,ควรสวนขางหน, ง คร� นแลว ไดกราบทลพระผมพระภาควา ขาแตพระองคผ เจรญ ทานพระครมานนทอาพาธไดรบทกขเปนไขหนก ขอประทานพระวโรกาสขอพระผมพระภาค ไดโปรดอนเคราะหเสดจเย,ยมทานพระครมานนทยงท,อยเถด พระเจาขาฯ พระผมพระภาคตรสวาดกรอานนท ถาเธอพงเขาไปหาแลวกลาวสญญา 10 ประการ แกครมานนทภกษไซร ขอท,อาพาธของครมานนทภกษจะพงสงบระงบโดยพลน เพราะไดฟงสญญา 10 ประการน�น เปนฐานะท,จะมได สญญา 10 ประการเปนไฉนคอ อนจจสญญา 1 อนตตสญญา 1 อสภสญญา 1 อาทนวสญญา 1 ปหานสญญา 1 วราคสญญา 1 นโรธสญญา 1 สพพโลเกอนภรตสญญา 1 สพพสงขาเรสอนจจสญญา 1 อนาปานสสต 1 ฯ” (อง.ทสก.24/60)

“ดกรอานนทกอนจจสญญาเปนไฉน ดกรอานนทภกษในธรรมวนยน� อยในปากด อยท,โคนไมกด อยในเรอนวางเปลากด ยอมพจารณาเหนดงน� วา รปไมเท,ยง เวทนาไมเท,ยง สญญา ไมเท,ยง สงขารท�งหลายไมเท,ยง วญญาณไมเท,ยง ยอมพจารณาเหนโดยความเปนของไมเท,ยงในอปาทานขนธ 5 เหลาน�ดวยประการอยางน� ดกรอานนท น� เรยกวา อนจจสญญาฯ” (อง.ทสก.24/60)

“ดกรอานนท กอนตตสญญาเปนไฉน ดกรอานนทภกษในธรรมวนยน� อยในปากด อยท,โคนไมกด อยในเรอนวางเปลากด ยอมพจารณาเหนดงน� วาจกษเปนอนตตา รปเปนอนตตา หเปนอนตตา เสยงเปนอนตตา จมกเปนอนตตา กล,นเปนอนตตา ล�นเปนอนตตา รสเปนอนตตา กายเปนอนตตา โผฏฐพพะเปนอนตตา ใจเปนอนตตา ธรรมารมณเปนอนตตา ยอมพจารณาเหนโดยความเปนอนตตาในอายตนะท�งหลายท�งภายในและภายนอก 6 ประการเหลาน�ดวยประการอยางน� ดกรอานนท น� เรยกวา อนตตสญญาฯ” (อง.ทสก.24/60)

“ดกรอานนท กอสภสญญาเปนไฉน ดกรอานนท ภกษในธรรมวนยน� ยอมพจารณาเหนกายน�น,นแล เบ�องบนแตพ�นเทาข�นไป เบ�องต,าแตปลายผมลงมา มหนงหมอยโดยรอบเตมดวยของไมสะอาดมประการตาง ๆ วา ในกายน� มผม ขน เลบ ฟน หนง เน�อ เอน กระดก เย,อในกระดก มาม เน�อ หวใจ ตบ พงผด ไต ปอด ไสใหญไส นอยอาหารใหม อาหารเกา ด เสลด หนอง เลอด เหง,อ มนขน น�าตา เปลวมน น�าลาย น�ามก ไขขอ มตร ยอมพจารณาเหนโดยความเปนของไมงามในกายน�ดวยประการดงน� ดกรอานนท น� เรยกวา อสภสญญาฯ” (อง.ทสก.24/60)

“ดกรอานนท กอาทนวสญญาเปนไฉน ดกรอานนท ภกษในธรรมวนยน�อยในปากด อยท,โคนไมกด อย ในเรอนวางเปลากด ย อมพจารณาเหนดงน� ว า กายน� มทกขมากมโทษมาก เพราะฉะน�นอาพาธตาง ๆจงเกดข�นในกายน� คอ โรคตา โรคห โรคจมก โรคล�น โรคกาย โรคศรษะ โรคท,ใบห โรคปาก โรคฟน โรคไอ โรคหด โรคไขหวด โรคไขพษ โรคไขเซ,องซม โรคในทอง โรคลมสลบ โรคบด โรคจกเสยด โรคลงราก โรคเร� อน โรคฝ โรคกลาก โรคมองครอ โรคลมบาหม

296

โรคหดเป, อย โรคหดดาน โรคคดทะราดหด โรคละอองบวม โรคอาเจยนโลหต โรคดเดอด โรคเบาหวาน โรคเรมโรคพพอง โรครดสดวง อาพาธมดเปนสมฏฐาน อาพาธมเสมหะเปนสมฏฐาน อาพาธมลมเปนสมฏฐาน อาพาธมไขสนนบาต อาพาธอนเกดแตฤดแปรปรวน อาพาธอนเกดแตการบรหารไมสม,าเสมอ อาพาธอนเกดแตความเพยรเกนกาลง อาพาธอนเกดแตวบากของกรรม ความหนาว ความรอน ความหวความกระหาย ปวดอจจาระปวดปสสาวะ ยอมพจารณาเหนโดยความเปนโทษในกายน�ดวยประการดงน� ดกรอานนท น� เรยกวา อาทนวสญญาฯ” (อง.ทสก.24/60)

“ดกรอานนท กปหานสญญาเปนไฉน ดกรอานนท ภกษในธรรมวนยน� ยอมไมยนด ยอมละ ยอมบรรเทา ยอมทาใหหมดส�นไป ยอมทาใหถงความไมม ซ, งกามวตกอนเกดข� นแลว ยอมไมยนด ยอมละยอมบรรเทา ยอมทาใหหมดส�นไป ยอมทาใหถงความไมม ซ, งพยาบาทวตกอนเกดข�นแลว ยอมไมยนด ยอมละ ยอมบรรเทา ยอมทาใหหมดส�นไป ยอมใหถงความไมม ซ, งวหงสาวตกอนเกดข�นแลว ยอมไมยนด ยอมละ ยอมบรรเทา ยอมทาใหหมดส�นไป ยอมใหถงความไมม ซ, งอกศลธรรมท�งหลายอนช,วชาอนเกดข�นแลว ดกรอานนทน� เรยกวาปหานสญญาฯ” (อง.ทสก.2460)

“ดกรอานนท กวราคสญญาเปนไฉน ดกรอานนท ภกษในธรรมวนยน� อยในปากด อยท,โคนไมกด อยในเรอนวางเปลากด ยอมพจารณาเหนดงน� วา ธรรมชาตน,นสงบธรรมชาตน,นประณต คอธรรมเปนท,ระงบสงขารท�งปวง ธรรมเปนท,สละคนอปธท�งปวง ธรรมเปนท,ส�นไปแหงตณหาธรรมเปนท,สารอกกเลส ธรรมชาตเปนท,ดบกเลสและกองทกข ดกรอานนทน� เรยกวาวราคสญญาฯ” (อง.ทสก.24/60)

“ดกรอานนท นโรธสญญาเปนไฉน ดกรอานนท ภกษในธรรมวนยน� อยในปากด อยท,โคนไมกด อยในเรอนวางเปลากด ยอมพจารณาเหนดงน� วา ธรรมชาตน,นสงบธรรมชาตน,นประณต คอธรรมเปนท,ระงบสงขารท�งปวง ธรรมเปนท,สละคนอปธท�งปวง ธรรมเปนท,ส�นไปแหงตณหา ธรรมเปนท,ดบโดยไมเหลอ ธรรมชาตเปนท,ดบกเลสและกองทกข ดกรอานนทน� เรยกวา นโรธสญญาฯ” (อง.ทสก.24/60)

“ดกรอานนท สพพโลเกอนภรตสญญาเปนไฉน ดกรอานนท ภกษในธรรมวนยน� ละอบายและอปาทานในโลกอนเปนเหตต�งม,นถอม,นและเปนอนสยแหงจต ยอมงดเวนไมถอม,นดกรอานนท น� เรยกวา สพพโลเกอนภรตสญญาฯ” (อง.ทสก.24/60)

“ดกรอานนท สพพสงขาเรสอนจจสญญาเปนไฉน ดกรอานนทภกษในธรรมวนยน� ยอมอดอด ยอมระอา ยอมเกลยดชง แตสงขารท�งปวง ดกรอานนท น� เรยกวา สพพสงขาเรสอนจจสญญาฯ” (อง.ทสก.24/60)

297

“ดกรอานนท อานาปานสสตเปนไฉน ดกรอานนทภกษในธรรมวนยน� อยในปากดอยท,โคนไมกดอยในเรอนวางเปลากด น,งคบลลงกต�งกายใหตรงดารงสตไวเฉพาะหนาเธอ เปนผมสตหายใจออกเปนผมสตหายใจเขา เม,อหายใจออกยาวกรชดวาหายใจออกยาวหรอเม,อหายใจเขายาวกรชดวาหายใจเขายาว เม,อหายใจออกส� นกรชดวาหายใจออกส� นหรอเม,อหายใจเขาส� นกรชดวาหายใจเขาส�น ยอมศกษาวาจกเปนผกาหนดรกายท�งปวงหายใจออก ยอมศกษาวาจกเปนผกาหนดรกายท�งปวงหายใจเขา ยอมศกษาวาจกระงบกายสงขารหายใจออก ยอมศกษาวาจกระงบกายสงขารหายใจเขา ยอมศกษาวาจกกาหนดรปตหายใจออก ยอมศกษาวาจกกาหนดรปตหายใจเขายอมศกษาวาจกกาหนดรจตตสงขารหายใจออก ยอมศกษาวาจกกาหนดรจตตสงขารหายใจเขา ยอมศกษาวาจกระงบจตตสงขารหายใจออก ยอมศกษาวาจกระงบจตตสงขารหายใจเขา ยอมศกษาวาจกกาหนดรจตหายใจออก ยอมศกษาวาจกกาหนดรจตหายใจเขา ยอมศกษาวาจกยงจตใหบนเทงหายใจเขา ยอมศกษาวาจกยงจตใหบนเทงหายใจออก ยอมศกษาวาจกต�งจตใหม,นหายใจเขา ยอมศกษาวาจกต�งจตใหม,นหายใจออก ยอมศกษาวาจกเปล�องจตหายใจเขา ยอมศกษาวาจกเปล�องจตหายใจออก ยอมศกษาวาจกเปล�องจตหายใจเขา ยอมศกษาวาจกเปนผพจารณาเหนโดยความเปนของไมเท,ยงหายใจออก ยอมศกษาวาจกเปนผพจารณาเหนโดยความเปนของไมเท,ยงหายใจเขา ยอมศกษาวาจกเปนผพจารณาเหนโดยความคลายกาหนดหายใจออก ยอมศกษาวาจกเปนผพจารณาเหนโดยความคลายกาหนดหายใจเขา ยอมศกษาวาจกเปนผพจารณาเหนโดยความดบสนทหายใจออก ยอมศกษาวาจกเปนผพจารณาเหนโดยความดบสนทหายใจเขา ยอมศกษาวาจกเปนผพจารณาเหนโดยความสลดคนหายใจออก ยอมศกษาวาจกเปนผพจารณาเหนโดยความสลดคนหายใจเขา ดกรอานนทน�เรยกวา อานาปานสสตฯ” (อง.ทสก.24/60)

“ดกรอานนท ถาเธอพงเขาไปหาแลวกลาวสญญา 10 ประการน� แกครมานนทภกษไซร ขอท,อาพาธของครมานนทภกษจะพงสงบระงบโดยพลน เพราะไดฟงสญญา 10 ประการน� เปนฐานะท,จะมไดฯ ลาดบน�นแล ทานพระอานนทไดเรยนสญญา 10 ประการน� ในสานกของพระผ มพระภาคแลว ไดเขาไปหาทานพระครมานนทยงท,อย คร� นแลว ไดกลาวสญญา 10 ประการ แกทานพระครมานนท คร� งน�นแล อาพาธน�นของทานพระครมานนทสงบระงบโดยพลน เพราะไดฟงสญญา 10 ประการน� ทานพระครมานนทหายจากอาพาธน�น กแลอาพาธน�นเปนโรคอนทานพระครมานนทละไดแลว ดวยประการน�นแลฯ” (อง.ทสก.24/60)

พระพทธเจาไดตรสหลกปฏบตท,เปนตนเหตใหอายยน 7 ประการ ไดแก 1) เปนผทาความสบายแกตนเอง 2) รจกประมาณในส,งท,สบาย 3) บรโภคส,งท,ยอยงาย 4) เท,ยวในกาละอนสมควร 5) ประพฤตเพยงดงพรหม (เมตตา กรณา มทตา อเบกขา) 6) เปนผมศล 7) มมตรดงาม สาหรบเหตใหอายส�น กตรงกนขาม (อง.สตตก.22/125-126)

298

พระพทธเจาไดตรสตวช� วดของการมสขภาพท,ด 5 ขอ ดงน� 1) ความเจบปวยนอย 2) ความลาบากกายนอย 3) เบากาย 4) มกาลง 5) เปนอยผาสก (ม.ม.12/265)

พระพทธเจาไดตรสเหตแหงการมอายยน อายส�น มโรคมาก มโรคนอย ดงน� “ดกรมาณพ บคคลบางคนในโลกน� จะเปนสตรกตาม บรษกตาม เปนผมกทาชวตสตวใหตกลวง เปนคนเห� ยมโหด มมอเป� อนเลอดหมกมนในการประหตประหาร ไมเอนดในเหลาสตวมชวต … จะเปนคน

มอายส<น ... ดกรมาณพ สวนบคคลบางคนในโลกน�จะเปนสตรกตาม บรษกตาม ละปาณาตบาตแลว

เปนผเวนขาดจากปาณาตบาต วางอาชญา วางศาตรา (อาวธหรอวชาหรอวธท, เบยดเบยน) ได มความละอาย ถงความเอนด อนเคราะหดวยความเก�อกลในสรรพสตวและภตอย ... จะเปนคนม

อายยน ... บคคลบางคนในโลกน�จะเปนสตรกตาม บรษกตาม เปนผมปรกต เบยดเบยนสตว (ทาใหตนเอง คนอ,น หรอสตวอ,น ไดรบความทกขทรมาน เดอดรอน ไมสบาย บาดเจบ หรอลมตาย) ดวยฝามอ หรอกอนดน หรอทอนไม หรอศาตรา (อาวธหรอวชาหรอวธการตาง ๆ) ... จะเปนคนม

โรคมาก . .. ดกรมาณพ บคคลบางคนในโลกน� จะเปนสตรกตาม บรษกตาม เปนผ มปรกต ไมเบยดเบยนสตว (ไมทาใหตนเอง คนอ,น หรอสตวอ,น ไดรบความทกขทรมาน เดอดรอน ไมสบาย บาดเจบ หรอลมตาย) ดวยฝามอ หรอกอนดน หรอทอนไม หรอศาตรา (อาวธหรอวชาหรอวธการตาง ๆ) ... จะเปนคนมโรคนอย ....” (ม.อ.14/582 - 585)

พระพทธเจาไดตรสถงการปฏบตเพ,อใหเกดความผาสกวา “ผใดแสวงหาความสขเพ,อตนยอมไมเบยดเบยนสตวท�งหลาย (การไมทาใหตนเอง คนอ,น หรอสตวอ,น ไดรบความทกขทรมานเดอดรอน ไมสบาย บาดเจบ หรอลมตาย)” (ข.ข.25/20)

เม,อใชหลกการในพระไตรปฎก สงคตสตร, สวกสตร, อาพาธสตร, อนายสสสตร, กกจปมสตร, จฬกมมวภงคสตร และทณฑวรรคท, 10 มาสงเคราะหรวมกน จะไดอาการหลก ซ�งเปน

การวนจฉยท�ถกตองไมผดพลาดเลย คอ การใชส�งตาง ๆ มาปรบสมดลรอนเยน ท<งดานรปธรรมและ

นามธรรม (สงคตสตร สวกสตร และอาพาธสตร) ปรบไปสจดท,ไมเบยดเบยนสตวท�งปวง คอไมทาใหตวเอง คนอ,น หรอสตวอ,น เกดสภาพทกข ทรมาน ไมสบาย บาดเจบ ลมตาย (จฬกมมวภงคสตร และทณฑวรรคท, 10) คอ ทาใหมสภาพ สข สบาย (เจบปวยนอย ลาบากกายนอย) เบากาย มกาลง

(อนายสสสตร และกกจปมสตร) จะทาใหโรคนอยลงและอายยน

สวนการใชส�งตาง ๆ ท<งดานรปธรรมและนามธรรม มาทาใหเกดรอนเยนไมสมดล (สงคตสตร สวกสตรและอาพาธสตร) ทาใหตวเอง คนอ,น หรอสตวอ,น เกดสภาพทกข ทรมาน เดอดรอน ไมสบาย บาดเจบ ลมตาย เปนการเบยดเบยน (จฬกมมวภงคสตร และทณฑวรรคท,10) คอทาใหมสภาพ ไมสข ไมสบาย (เจบปวยมาก ลาบากกายมาก) หนกกาย ไมมกาลง และออนเพลย (อนายสสสตร และกกจปมสตร) จะทาใหมโรคมากและอายส<น

299

ดงน<น ไมวาผใดจะมอาการเจบปวยใด ๆ กสามารถวนจฉยสภาพความเจบปวยเปน

3 ภาวะ คอ

อาการหลกของภาวะรอนเกน (อาการท�ถกตอง) เม,อกระทบอากาศรอน อาหารหรอสมนไพรหรอส,งท,มฤทธl รอนแลวรสกไมสบายไมเบากายไมมกาลง (ออนเพลยหนกตว) เม,อกระทบอากาศเยน อาหารหรอสมนไพรหรอส, งท,มฤทธl เยนแลวรสกสบายเบากายมกาลง หรอไมสบายแตเบากายมกาลง แกไขดวยการใชส,งท,มฤทธl เยน ลดหรองดส,งท,มฤทธl รอน เทาท,รสกสขสบายเบากายมกาลง หรอไมสบายแตเบากายมกาลง

อาการหลกของภาวะเยนเกน (อาการท�ถกตอง) เม,อกระทบอากาศเยน อาหารหรอสมนไพรฤทธl หรอส, งท,มฤทธl เยนแลวรสกไมสบายไมเบากายไมมกาลง (หนกตวออนเพลย) เม,อกระทบอากาศรอน อาหารหรอสมนไพรหรอส,งท,มฤทธl รอนแลวรสกสบายเบากายมกาลง หรอ ไมสบายแตเบากายมกาลง แกไขดวยการใชส,งท,มฤทธl รอน ลดหรองดส,งท,มฤทธl เยน เทาท,รสกสขสบายเบากายมกาลง หรอไมสบายแตเบากายมกาลง

อาการหลกของภาวะรอนเกนและเยนเกนเกดข<นพรอมกน (รอนเยนพนกน) (อาการท�

ถกตอง) กระทบส,งท,มฤทธl รอนอยางเดยว กรสกไมสบายไมเบากายไมมกาลง (หนกตวออนเพลย) กระทบส,งท,มฤทธl เยนอยางเดยวกรสกไมสบายไมเบากายไมมกาลง (หนกตวออนเพลย) แตเม,อกระทบท�งส,งท,มฤทธl รอนและเยนผสมกนแลวรสกสบายเบากายมกาลง หรอไมสบายแตเบากาย มกาลง แกไขดวยการใชส,งท,มฤทธl รอนและเยนผสมกน เทาท,รสกสขสบายเบากายมกาลง หรอ ไมสบายแตเบากายมกาลง

โดยสงเกตตนเองจากการกระทบอากาศรอนหรอเยน อาหารหรอสมนไพรหรอส,งท,มฤทธl รอนหรอเยน หรอรอนเยนผสมกน อาจใชน� าทดสอบกได (น� าธรรมดาหรอน� าเยนมฤทธl เยน น� าอนไมจดมฤทธl รอนเยนผสมกน น� าอนจดมฤทธl รอน) โดยสมผสประมาณ 5-10 นาท หรอยาวนานกวาน�น แลวสงเกตตนเองวาเกดความรสกสบายเบากายมกาลง หรอไมสบายแตเบากาย มกาลง หรอไมสบายออนเพลยหนกตว ถาสบายเบากายมกาลงหรอไมสบายแตเบากายมกาลง แสดงวาส,งน�นหรอสภาพน�นทาใหเกดสมดลรอนเยน จะชวยใหโรคภยไขเจบลดนอยลง แขงแรง และ อายยน กควรอาศยส,งน�น ณ เวลาน�น แตถาไมสบายออนเพลยหนกตวแสดงวาส,งน�นหรอสภาพน�น ไมสมดลรอนเยนจะทาใหเกดโรคภยไขเจบมากข�น ออนแอ และอายส� น ควรลดละเลกส,งน�น ณ เวลาน�น สาหรบ ณ เวลาอ,น ท,สภาพชวตเปล,ยนไปจากเดม อนเกดจากเหตปจจยตาง ๆ ท,เกดในชวตเราหรอท,เขามากระทบกบชวตเรา เชน อากาศ (ในพระไตรปฎก “สวกสตร” พระพทธเจาระบชดวาฤดมผลตอสขภาพ เราสามารถดอาการของชวตเราเม,อกระทบฤดหรอสภาพอากาศตาง ๆ) กจกรรม

300

การงาน หรอเหตการณตาง ๆ เปนตน เรากปรบเปล,ยนส,งท,มาใชปรบสมดลรอนเยนใหเรารสกสบายเบากายมกาลง หรอไมสบายแตเบากายมกาลง

การตรวจสอบวาส,งน�น ๆ เปนประโยชน (ถกกน) หรอเปนโทษ (ไมถกกน) กบชวตของผ น�น ณ เวลาน�น สามารถตรวจสอบไดดวยการทดลองกาลง เม,อผน�นสมผสกบส,งน�น ๆ เชน ใหผท,ตองการทดสอบวาส, งน� นเปนประโยชน (ถกกน) กบตนหรอไม สมผ สกบส, งน� น แลวเอาน�วหวแมมอกบน�วช�ขางใดขางหน,งชนกนใหเปนลกษณะวงกลม หรอวงแหวน เกรงใหแนน (ภาพท, 31) จากน�นใหอกคนหน,งสอดน�วช� ท�งสองขางเขาไปในวงกลมดงกลาว จากดานหนาของผสอดน�วโคงเขามาหาตวเองเหมอนตะขอ แลวออกแรงดงงางใหน�วหวแมมอกบน�วช� แยกออกจากกน คนท, เกรงน�วหวแมมอกบน�วช� ใหเปนวงกลมกบคนท,ใชน� วช� ท� งสองงางออก จะตองออกแรงพอประมาณ ไมแรงเกน ไมเบาเกน โดยประมาณใหเทาเดมทกคร� ง (ภาพท, 32) เปรยบเทยบกบการไมสมผสส,งน�น ณ เวลาน�น กรณใดมกาลงมากกวาในการตานแรงงาง แสดงวาส,งน�นเปนประโยชน (ถกกน) กบชวตของผน�น ณ เวลาน�น สวนกรณใดมกาลงนอยกวาในการตานแรงงาง แสดงวาส,งน�นเปนโทษ (ไมถกกน) กบชวตของผน�น ณ เวลาน�น

ภาพท, 31 ผท,ตองการทดสอบวาส,งใด ๆ น�นเปนประโยชน (ถกกน) กบตนหรอไม ใหสมผสกบ

ส,งน�น แลวเอาน�วหวแมมอกบน�วช�ขางใดขางหน,งชนกนใหเปนลกษณะวงกลม เกรงใหแนน ท,มา (แกวใจเพชร กลาจน. ภาพถาย. 2558, มถนายน 23 และ 28)

301

ภาพท, 32 ใหอกคนหน, งสอดน�วช� ท�งสองขางเขาไปในวงกลมดงกลาวจากดานหนาของผสอดน�ว

โคงเขามาหาตวเองเหมอนตะขอ แลวออกแรงดงงางใหน�วหวแมมอกบน�วช� แยกออก จากกน คนท,เกรงน�วหวแมมอกบน�วช� ใหเปนวงกลมกบคนท,ใชน�วช� ท�งสองงางออก จะตองออกแรง ไมแรงเกน ไมเบาเกน โดยประมาณใหเทาเดมทกคร� ง

ท,มา (แกวใจเพชร กลาจน. ภาพถาย. 2558, มถนายน 28) การตรวจสอบกรณผน� นเปนอมพาตหรอไมมกาลงหรอไมตองการเกรงดวยตนเอง

ใหผน�น สมผสกบส,งท,ตองการทดสอบ แลวใหคนหน, งสมผสกบผน�นอาจสมผสโดยตรงหรอจบโลหะสมผสกได จากน�นเอาน�วหวแมมอกบน�วช� ขางใดขางหน, งชนกนใหเปนลกษณะวงกลม เกรงใหแนน แลวใหอกคนหน, งสอดน�วช� ท�งสองขางเขาไปในวงกลมดงกลาวจากดานหนาของผ สอดน�วโคงเขามาหาตวเองเหมอนตะขอ จากน�นออกแรงดงงางใหน�วหวแมมอกบน�วช� แยกออก จากกน คนท,เกรงน�วหวแมมอกบน�วช� ใหเปนวงกลม กบคนท,ใชน�วช� ท�งสองงางออก จะตองออกแรง ไมแรงเกน ไมเบาเกน โดยประมาณใหเทาเดมทกคร� ง เปรยบเทยบกบการไมสมผสส,งน�น ณ เวลาน� น กรณใดท,การเกรงน�วเปนวงกลมมกาลงมากกวาในตานแรงงาง แสดงวาส, งน� นเปนประโยชน (ถกกน) กบชวตของผน�น ณ เวลาน�น สวนกรณใดท,การเกรงน�วเปนวงกลมมกาลงนอยกวาในการตานแรงงาง แสดงวาส,งน�นเปนโทษ (ไมถกกน) กบชวตของผน�น ณ เวลาน�น

การตรวจสอบวาผใดมโรคหรอความไมสมดลของรางกาย ณ อวยวะใด กสามารทดสอบดวยการใหคนหน,งสมผสกบผน�นอาจสมผสโดยตรงหรอจบโลหะสมผสกได โดยสมผสผวหนงท,ตรงตามอวยวะท,ตองการทดสอบ (สมผสผานผาได) จากน�นเอาน�วหวแมมอกบน�วช�ขางใดขางหน,งชนกนใหเปนลกษณะวงกลม เกรงใหแนน แลวใหอกคนหน,งสอดน�วช�ท�งสองขางเขาไปในวงกลมดงกลาวจากดานหนาของผสอดน�วโคงเขามาหาตวเองเหมอนตะขอ จากน�นออกแรงดงงางใหน�ว หวแมมอกบน�วช� แยกออกจากกน คนท,เกรงน�วหวแมมอกบน�วช� ใหเปนวงกลมกบคนท,ใชน�วช� ท�งสองงางออก จะตองออกแรง ไมแรงเกน ไมเบาเกน โดยประมาณใหเทาเดมทกคร� ง เม,อเปรยบเทยบกบการตานแรงงางในขณะท,ไมสมผสจดน�น ๆ ณ เวลาน�น ผเกรงน�วหวแมมอกบน�วช� ใหเปน

302

วงกลมสมผสจดใดท,แรงเกรงน�วมกาลงนอยกวาในการตานแรงงาง แสดงวาอวยวะภายในท,ตรงกบจดน�นมโรคหรอความไมสมดล ณ เวลาน�น สวนผเกรงน�วหวแมมอกบน�วช� ใหเปนวงกลมสมผส จดใดท,การเกรงน�วมกาลงท,มากกวาในการตานแรงงาง แสดงวาอวยวะภายในท,ตรงกบจดน�นแขงแรงหรอมความสมดลด ณ เวลาน�น

ภาพท, 33 การตรวจสอบโรคหรอความไมสมดลของรางกาย ดวยการใหคนหน,งสมผสกบผท,มโรค

หรอความไมสมดลของรางกาย ณ อวยวะใด โดยสมผสผวหนงท,ตรงตามอวยวะท,ตองการทดสอบโดยสมผสผานผา (เส�อ) ของผน�น ๆ

ท,มา (แกวใจเพชร กลาจน. ภาพถาย. 2558, มถนายน 28) การทดสอบโดยใชแรงตานดวยเทคนคอ,น ๆ กสามารถทดสอบกาลงไดเชนเดยวกน เชน

การย,นแขนออกแลวออกแรงตานโดยใหอกคนหน, งกดแขนลง หรอยนแยกขาพอประมาณแลวใหอกหน,งคนดงแขนลงขางตว เพ,อทดสอบแรงตาน เปนตน

ซ, งผวจ ยพบวา ความรสกสบายเบากายมกาลงหรอไมสบายแตเบากายมกาลง หรอ ไมสบายออนเพลยหนกตวท,มผลมากท,สดตอสขภาพ และตรวจวดไดเรวท,สด คอ การมกาลง

หรอไมมกาลง และการเบาตวหรอหนกตว สอดคลองกบท,พระพทธเจาตรสวา “วมตหรอความหลดพนจากทกข เปนกาลง” (ท.ปา.11/50) เม,อมกาลงจะคานแรงดงดดของโลกได ทาใหรสกเบาตว ถาชวตไดรบสารหรอพลงงานท,สมดลรอนเยน สญญาของชวตจะนาไปสงเคราะหเปนพลงของชวตและดดดงมาสงเคราะหเปนรปรางท,ปกตแขงแรง ชวตจงมกาลงและเบาตว ตรงกนขาม ถาชวตไดรบสารหรอพลงงานท,ไมสมดลรอนเยน สญญาของชวตจะผลกขบส, งน�นออกจากชวตหรอสงเคราะหเปนสภาพผดปกตในรางกาย เม,อเสยพลงในการขบส,งน�นออกจากชวต พลงของชวตกจะลดลง เกดอาการกาลงตก ออนเพลย หนกตว หรออาการไมสบายตาง ๆ เชน ในขณะท,เปนไข เปนสภาพท,ชวตมพลงความรอนท,มากเกน ชวตจะผลกดนส, งท,มฤทธl รอนออก มกจะเหมนขาว เหมนกระเทยม หรอส,งอ,น ๆ ท,มฤทธl รอน กนเขาไปมกจะผะอดผะอม กาลงตก ออนเพลย หนกตว อาจอาเจยนหรอถายออก เพราะขาวเปนคารโบไฮเดรทใหพลงงานความรอน กระเทยมกมฤทธl รอน นอกจากไมเปนประโยชนแลว ยงเปนโทษตอรางกาย ณ เวลาน�น ดงน�นขณะเปนไข สญญาของชวต

303

จงผลกดนออกจากรางกาย ตรงกนขามเม,อทาใหรางกายเยนลงดวยวธใดกตาม ชวตมกจะหอมขาว หอมกระเทยม หรอส,งอ,น ๆ ท,มฤทธl รอน กนเขาไปแลวมพลง เบาตว เพราะสญญาของชวตจะส,งใหเน�อเย,อหล,งน� ายอยออกมายอยส,งท,สมดลรอนเยน และพลงสญญาของชวตจะดดดงส,งท,สมดลรอนเยนไปเปนพลงของชวตและกอรปกอเปนรางกายท,เปนปกตแขงแรง

ประเดนท,พระพทธเจาระบชดวา ฤดมผลตอสขภาพ ในพระไตรปฎก “สวกสตร” มกรณตวอยาง คอ ผ วจ ยและทมงานรวม 12 คน ไดไปทาคายสขภาพแพทยว ถพทธท,ประเทศสหรฐอเมรกาประมาณ 1 เดอน ในรฐท,เปนเมองทะเลทราย ชวตจะรสกทรมานไมสบายออนเพลยหนกตวจากสภาพอากาศกลางวนท,รอนจดและกลางคนท,หนาวจด (สองฤดในวนเดยวกน) ผวจยและทมงานมอาการออนเพลย รมฝปากแตกผวหนงแตก บางทานเลอดซบตามรอยแตก มเหตปจจยใหผวจยมสตรวา เราถกเลนงานจากท�งรอนและเยนเกนเกดข�นพรอมกน เพราะเรารสกทรมาน ไมสบายออนเพลยหนกตวกบท�งสองสภาพอากาศ สาหรบรอนเกนน�นเราไดแกไขแลว โดยใชส,งท,มฤทธl เยน ต�งแตอยท,เมองไทย ซ, งสวนใหญมสภาพอากาศรอน เม,ออยท,อเมรกาในชวงกลางวนท,อากาศรอนเราใชส,งท,มฤทธl เยนเรากสบาย แตพอกลางคนเราหนาวแทบตาย เพราะไมไดใชรอนแก เราทรมานไมสบายกนอย 1 สปดาห พอรวาเปนภาวะรอนเยนพนกน ผวจยและทมงานกปรบเพ,มส,งท,มฤทธl รอน เชน ผกผลไมท,มฤทธl รอน เมลดธญพชท,มโปรตนฤทธl รอน และเมลดธญพชท,มไขมนซ, งมฤทธl รอนอยแลว ท�งผวจยและทมงานอาการไมสบายกทเลาอยางมาก ภายใน 5-10 นาท เพราะไดปรบแกท�งรอนและเยนท,พนกน ณ สภาพอากาศอยางน�น น�าหนกผวจยเพ,มข�น 2.6 กโลกรม อยท,อเมรกาไดอยางสบายและมพลง (แตผวจยและทมงานตองพาพ,นองไทยท,อาศยอยในอเมรกาลดโปรตนและไขมน เพราะเขากนส,งเหลาน�นมากเกนไป พาเพ,มผกผลไมเพราะเขากนนอยเกนไป เม,อปรบสมดลรอนเยนถกตองแลวสวนใหญกมสขภาพดข�น) เม,อกลบมาถงประเทศไทย ผวจยกมอาการบวมคนปวดตงตามเน�อตวเปนอาการของภาวะรอนเกน เพราะเมองไทยเปนเมองรอน ส,งท,มฤทธl รอน 2.6 กโลกรม ท,เพ,มข�นเกดสมดลรอนเยนพอดท,อเมรกา ซ, งเปนเมองท,มท�งรอนมากและเยนมากในวนเดยวกนน�น รอนเกนสาหรบผวจยในเมองไทยซ, งเปนเมองรอน (ยกเวนชวงอากาศหนาวบางชวงบางวนกตองปรบใหอนข�นเทาท,รสกสขสบายเบากายมกาลง) ผวจยจงทาใหชวต เยนลงดวยการลดส,งท,มฤทธl รอน เพ,มส, งท,มฤทธl เยน เทาท, รสกสขสบายเบากายมกาลง อาการ ไมสบายออนเพลยหนกตวดงกลาวทเลาและหายไปภายใน 3 วน และปรบสมดลรอนเยนตอเน,อง ภายใน 2 สปดาหน�าหนก 2.6 กโลกรมน�นไดหายไป กลบมามน� าหนกเทาปกตในเมองไทยกอนไปอเมรกา รสกสดช,นสขสบายเบากายมกาลง

การเขาหรอออกหองแอรกเชนเดยวกน หองแอรท,มความเยนมาก กคอ สภาพฤดหรออากาศเยน ดงน�น เม,ออยในหองแอรท,รสกหนาวเยนมาก เรากปรบสมดลใหอนข�นเทาท,สขสบาย

304

เบากายมกาลง เม,อออกจากหองแอรมาสอากาศท,รอนกวา กปรบใหรางกายเยนลงเทาท,รสกสขสบายเบากายมกาลง ซ, งในชวตจรงบางทานตองเขาหรอออกหองแอร หรอบางวนอากาศแปรปรวนมหลายฤด เชน รอน ฝน (เยน) หนาว (เยน) ในวนเดยวกน เราตองสงเกตตวเองวา เรามความรสกทกขทรมานไมสบายออนเพลยหนกตวกบสภาพอากาศอยางไรบาง แลวปรบสมดลรอนเยนใชส,งตาง ๆ มาปรบแกท,มฤทธl ตรงกนขามกบท,เรารสกทกขทรมานไมสบายออนเพลยหนกตว ใหรสกสขสบายเบากายมกาลง เชน เรารสกทกขทรมานไมสบายกบอากาศรอนอบอาวกอนฝนตก อกสกพกฝนกตก ถารสกรอน ๆ หนาว ๆ เชน ใสเส�อแขนยาวรสกอนสบายเบากายมกาลงข�น สกพกรสกรอนไมสบาย ออนเพลยหนกตว เม,อถอดเส�อแขนยาวแลวรสกเยนสบายเบากายมกาลง อกสกพกรสกหนาวไมสบายออนเพลยหนกตว ใสเส� อแขนยาวรสกอนสบายเบากายมกาลงข�น สกพกรสกรอนไมสบายออนเพลยหนกตว เม,อถอดเส�อแขนยาวแลวรสกเยนสบายเบากายมกาลง อกสกพกรสกหนาวไมสบายออนเพลยหนกตวสลบไปมาอยางน� เร,อย ๆ แสดงวาเปนภาวะรอนเยนพนกน วธแกใชส,งท,มฤทธl รอนและเยนผสมกน ถารสกหนาวจนไมสบายออนเพลยหนกตวอยางเดยว แสดงวาเปนภาวะเยนเกน วธแกใชส,งท,มฤทธl รอน แตถายงรสกรอนไมสบายออนเพลยหนกตวอย เชน ใสเส�อแขนยาวแลวรสกรอนอดอดไมสบายออนเพลยหนกตว แสดงวาเปนภาวะรอนเกน วธแกใชส,งท,มฤทธl เยน เม,อปรบสมดลรอนเยน ในสดสวนท,รสกสขสบายเบากายมกาลง จะทาใหโรคภยไขเจบลดลง เรากจะแขงแรงอายยน

จะเหนไดวา คน ๆ เดยวกน ณ สถานท,ตางกน สภาพอากาศตางกน การปรบสมดลรอนเยนกตางกน จงจะไดสขภาพท,แขงแรง ส,งตาง ๆ จะเปนประโยชนตอชวตเม,อสมดลรอนเยน ณ เวลาน�น ๆ เทาน�น เม,อองคประกอบเหตปจจยเปล,ยนแปลงไป จนมผลใหสภาพรอนเยนในชวตเปล,ยนแปลงไป ส, งท,เคยเปนสมดลรอนเยน ณ สภาพองคประกอบเหตปจจยเกา แตไมสมดล รอนเยน ณ สภาพองคประกอบเหตปจจยใหม ส,งน�นกจะเปล,ยนจากประโยชนเปนโทษ สาหรบบางส,งท,เคยไมสมดลรอนเยน เปนโทษ ณ สภาพองคประกอบเหตปจจยเกา แตสมดลรอนเยน ณ สภาพองคประกอบเหตปจจยใหม ส, งน�นกจะเปล,ยนจากโทษเปนประโยชน ดงท,พระพทธเจาตรสวา “โลกน� พรองอยเปนนตย” (ม.ม.13/450), “ทกอยางไมเท,ยงมความแปรปรวนตลอดเวลา” (ส.สฬา.18/304), “นพพานเทาน�นท,เท,ยง” (ข.จ.30/659) โดยปจจยหลกจะแปรปรวนตามวบากดหรอรายในอดตสวนหน, งและปจจบนสวนหน, งสงเคราะหกน (อภ.ก.37/1698) ผท,ตองการใหเกดสภาพประโยชนสขสงสด จงตองมการปรบสมดลรอนเยนตลอดเวลาของชวต เพ,อใหไดพลงชวตและรางกายท,แขงแรงสงสดเทาท,จะเปนไปได จะไดนาพลงชวตและรางกายท,แขงแรงน�นไปบาเพญบญกศลและทาหนาท,ท,ดงามตอไป หรอปรบสมดลมตอ,น ๆ ตลอดเวลาของชวต เพ,อใหเกดสภาพท,เปนประโยชนสงสดเทาท,จะทาได

305

บางคร� งเม,อปรบสมดลรอนเยนไดด กจะเกดสภาพ สขสบายเบากายมกาลง พรอมกน แตบางคร� งจะเกดสภาพมกาลงเบากาย แตมอาการไมสบายบางอยางเกดข�น ไมตองตกใจ ไมตองกงวลใจ ใหดใจและสบายใจไดเลย แสดงวาปรบสมดลรอนเยนไดถกตอง ชวตมกาลงเขากาลงขบพษออก เม,อพษถกระบายออกไดมาก อาการไมสบายกจะทเลาและหายไป แตถามสภาพกาลงตก ออนเพลย หนกตว พรอมกบเกดอาการไมสบาย เปนอาการพษกาเรบ แสดงวาปรบสมดลรอนเยนไมถกตอง ใหปรบไปสจดท,มกาลงเบากาย ตอใหไมมอาการไมสบายแตมสภาพกาลงตก ออนเพลย หนกตว แสดงวาย งปรบสมดลรอนเยนไมถกตอง ใหปรบไปสจดท, มกาลง เพราะเปนจดท, ดท, สด เปนประโยชนท,สดตอสขภาพ ยกเวน อาการไมสบายท,เกดข�น ทาใหผเจบปวยน�นรสกทรมานเกนไปทนไดยากไดลาบากเกนไป แมจะมกาลงและเบาตว ซ, งแสดงวาปรบสมดลรอนเยนไดถกตองชวตจงมพลงผลกดนพษ แตชองทางระบายพษของรางกายตดขดไมทะลทะลวง วธแกคอ ใชวธการระบายพษตามชองทางตาง ๆ ชวยอกแรง โดยเฉพาะชองทางท,เกดอาการไมสบาย ถายงรสกทรมานเกนไปทนไดยากไดลาบากเกนไปอย ใหลดฤทธl รอนเยน (ถาใชรอนใหเอาเยนผสม ถาใชเยนกใหใชรอนผสม) หรอลดปรมาณของวธท,ใชปรบสมดลน�นลง ในขดท,ทาใหรสกไมทรมานเกนไป หรออาจใชวธการของการแพทยแผนตาง ๆ ท, ถกกน คอเม,อใชแลวรสกสขสบายเบากายมกาลง ชวยเสรมในการระบายพษ หรอกดหรอระงบอาการไมสบายใหนอยลง หรอชวยระงบหรอแกไขภาวะท,อาจเกดอนตราย ณ ปจจบนน� น เสรมอกแรงหน, ง กจะเปนประโยชนตอชวตผ ปวย เม,อชองทางระบายพษทะลทะลวงดแลว จงเพ,มประสทธภาพของฤทธl สมดลรอนเยนข�นไป เทาท,รสกสขสบายเบากายมกาลง หรอทนอาการไมสบายไดในขดท,ทนไดโดยไมยากไมลาบากเกนไป แตถาชองทางระบายพษไมตดขด ทะลทะลวงด เราสามารถใชสมดลรอนเยนไดเตมศกยภาพ เทาท,รสกสขสบายเบากายมกาลงสงสดเทาท,เราจะทาได

ผวจยพบวา สภาพรอนเยนไมสมดลท,ตกลบไปกลบมาพนกนซบซอน ยากตอการวนจฉย และยากตอการแกไขน�น เกดจากวบากกรรมรายเดมในชาตน�หรอชาตกอน ๆ รวมกบกเลส การกระทาท,ไมด หรอผดศลในปจจบน สวนผท,ทากศลมาก ๆ พรอมกบลดกเลสใหไดมาก ๆ หรอปฏบตศลใหไดมาก ๆ ตามฐานของตน (ไมหยอนเกนไป ไมตงเครยดเกนไป) อาการมกตรงไปตรงมาตามอาการเดน งายตอการวนจฉย และงายตอการแกไข ซ, งเปนธรรมดาของชวตท,บางชวงบางคราว อาจมวบากรายออกฤทธl สรางผลใหหลงทางทาใหวนจฉยไมออก หรอวนจฉยผดหรอแกไขผด เพราะทกชวตไมเวนแมแตพระพทธเจาลวนเคยพลาดทาไมดมาท�งน�น อาจในชาตน� หรอในชาตกอน ๆ (ข.อป.32/392) พอหมดวบากรายชดน�นกจะวนจฉยไดถกตอง และแกไขไดถกตอง

เพราะโดยสจจะท,แทแลว กลไกท,ทาใหเกดอาการสมดลรอนเยนหรอไมสมดลหรอสภาพตกลบไปกลบมาดงกลาวท�งหมด เกดจากกลไกของสมดลรอนเยนดานรปธรรมสงเคราะหรวมกบ

306

นามธรรมคอวบากกรรมดหรอรายในจตวญญาณ ดงท,พระพทธเจาตรสถงความสมพนธของนามรปในมหาจกรวาล ใน “หลกปฎจจสมปบาท (อนโลม) 11” คอ การอาศยกนและกนเกดข�น (ความเปนเหตปจจยสบเน,องกนเปนไปตามลาดบ) ดงน� “... วญญาณ จงม นามรป (ตวรและตวถกร) นามรป จงม สฬายตนะ (ส,อตดตอ 6 อยาง คอ ตา ห จมก ล�น กาย ใจ) ...” จะเหนไดวา พระพทธเจาพบวา จตวญญาณคอตวสรางรางกาย

แสดงวา จตวญญาณคอพลงงานท,ดงดดวตถและพลงงานในโลกในมหาจกรวาล มาสรางทกส,งทกอยางในชวตคน ดงท,พระพทธเจาตรสวา “ใจ (จตวญญาณ) เปนประธานของส,งท�งปวง ใจเปนใหญ ใจประเสรฐท,สด ทกส,งสาเรจไดดวยใจ (มโนปพพงคมา ธมมา มโนเสฏฐา มโนมยา)” (ข.ข.25/11)

จตวญญาณ เปนส, งท,ท าใหเกดสภาพหรออาการตาง ๆ ดวยกลไกสมดลรอนเยนสงเคราะหรวมกบวบากกรรมดหรอราย ดงท,พระพทธเจาไดตรสวา “เปนผมอาพาธนอยมทกขนอย ประกอบดวยเตโชธาตอนมวบาก เสมอกนไมเยนนก ไมรอนนก เปนอยางกลาง ๆ ควรแกความเพยรฯ” (ท.ปา.11/293) จะเหนไดวา พระพทธเจา พบวา การปรบสมดลรอนเยน จะทาใหม โรคนอย มทกขนอย สงผลใหสภาพรางกายพรอมท,จะประกอบความเพยร ซ, งกคอรางกายท,แขงแรงน�นเอง สมพนธกบส,งท,พระพทธเจาตรสถงสาเหตทาใหเกดสข (ความแขงแรงหรอประโยชน) ทกข (ความเจบปวยหรอความเดอดรอนเลวราย) หรออทกขมสขเวทนา ใน ส.สฬา.18/427-429 “สข ทกข หรออทกขมสขเวทนา เกดจาก เร,องด (ไฟ) 1 เสมหะ (น� า) 1 ลม (ลม) 1 ด เสมหะ ลม รวมกน (ดน) 1 ฤด 1 รกษาตวไมสม,าเสมอ 1 ถกทาราย 1 ผลของกรรม (วบากกรรม) 1 เปนท, 8 ฯ” ไฟ คอ รอน สวนดนน� าลม คอ เยน จะเหนไดวา การปรบสมดลรอนเยนในรางกาย ในฤดรอนหนาวตาง ๆ ดวยส,งท,มฤทธl รอนเยน ท�งดานวตถ (รปธรรม) และจต/พลงวบากกรรม (นามธรรม) ถาไมสมดลรอนเยนกจะทาใหเกดทกขเวทนา (เจบปวย) แตถาสมดลรอนเยนกจะทาใหเกดสขเวทนา (แขงแรง) “อตถ สกตทกกฏานง กมมานง ผลง วปาโก” แปลวา “ผลวบากของกรรมท,ทาดทาช,วแลว มอย” (ม.อ.14/257) สมพนธกบท,พระพทธเจาตรสวา “ดกรภกษท� งหลาย เราไมกลาวความท,กรรม (การกระทาทางกายวาจาใจ) อนเปนไปดวยสญเจตนา (ความจงใจ) ท,บคคลทาแลว สะสมแลว จะส�นสดไป โดยมไดเสวยผล (รบผล) แตกรรม (การกระทา) น�นแล จะใหผลในภพน� หรอในภพถดไป หรอในภพอ,นสบ ๆ ไป” (อภ.ก.37/1698) ซ, งพระพทธเจายนยนวาทกส, งทกอยางในมหาจกรวาลท�งนามและรปลวนสมพนธกนหมดตามหลกปฎจจสมปบาท (อนโลม) 11 (ว.ม.4/1) ไมมอะไรท,ไมสมพนธกน

307

บญและบาป, กศลและอกศล, ความไมกงวลและความกงวล มผลตอสขภาพอยางไร บญกศลและความไรกงวล จะทาใหแขงแรงอายยน บาปอกศลและความกงวล จะทาให

ความเส,อมรนแรงย,งข�นมโรคมากและอายส�น ดงท,พระพทธเจาตรสวา “ความส,งสมบาป นาทกขมาให” (ข.ข.25/30), “ผผดศลยอมตกนรก (เดอดเน�อรอนใจ)” (อง.สตตก.23/130), “การไมทาบาป นาสขมาให (ข.ข.25/59), “ความส,งสมบญ นาสขมาให” (ข.ข.25/30), “เม,อจตเศราหมองแลว ทคตเปนอนหวงได, เม,อจตไมเศราหมอง สคตเปนอนหวงได” (ม.ม.12/64), “ทกขยอมไมตกถงผ หมดกงวล” (ส.ส.15/122)

พระพทธเจาไดตรสถงการผดศลธรรมจะทาใหเกดทกขภย มโรคมากและอายส� น การปฏบตศลธรรมจะทาใหเกดความผาสก แขงแรงและอายยน ใน “จกกวตตสตร” ดงน�

“ดกรภกษท� งหลาย ... เม,อความขดสนถงความแพรหลาย อทนนาทานกไดถงความแพรหลาย เม,ออทนนาทานถงความแพรหลาย ศสตรากไดถงความแพรหลาย เม,อศสตราถงความแพรหลาย ปาณาตบาตกไดถงความแพรหลาย เม,อปาณาตบาตถงความแพรหลาย มสาวาทกไดถงความแพรหลาย เม,อมสาวาทถงความแพรหลาย แมอายของสตวเหลาน�นกเส,อมถอย แมวรรณะกเส,อมถอย เม,อพวกเขาเส,อมถอยจากอายบาง เส,อมถอยจากวรรณบาง บตรของมนษยท,มอาย 80,000 ป กมอายถอยลง เหลอ 40,000 ป ดกรภกษท�งหลาย ในเม,อมนษยมอาย 40,000 ป บรษคนหน,งขโมยเอาทรพยของคนอ,นไป เขาชวยกนจบบรษน� นไดแลว จงแสดงแกพระราชาผกษตรย ซ, งไดมรธาภเษกพรอมดวยกราบทลวา พระพทธเจาขา บรษผน� ขโมยเอาทรพยของคนอ,นไป ดกรภกษท�งหลาย เม,อเขาพากนกราบทลอยางน�แลว ทาวเธอจงตรสคาน�กะบรษน�นวา พอบรษ ไดยนวาเธอขโมยเอาทรพยของคนอ,นไปจรงหรอ บรษน�นไดกราบทล คาเทจท�งรอยวา ไมจรงเลยพระพทธเจา ขาฯ” (ท.ปา.11/42)

“ดกรภกษท�งหลาย ดวยประการดงพรรณนามาน� ... ความขดสนกไดถงความแพรหลาย เม,อความขดสนถงความแพรหลาย อทนนาทานกไดถงความแพรหลาย เม,ออทนนาทานถงความแพรหลาย ศสตรากไดถงความแพรหลาย เม,อศสตราถงความแพรหลาย ปาณาตบาตกไดถงความแพรหลาย เม,อปาณาตบาตถงความแพรหลาย มสาวาทกไดถงความแพรหลาย เม,อมสาวาทถงความแพรหลาย แมอายของสตวเหลาน�นกเส,อมถอย แมวรรณะกเส,อมถอย เม,อพวกเขาเส,อมถอยจาก อายบาง เส,อมถอยจากวรรณะบาง บตรของมนษยท,มอาย 40,000 ป กมอาย 20,000 ปฯ ดกรภกษท�งหลาย ในเม,อมนษยมอาย 20,000 ป บรษคนหน,งขโมยเอาทรพยของคนอ,นไป บรษอกคนหน,ง จงกราบทลแกพระราชาผกษตรย ซ, งไดมรธาภเษก เปนการสอเสยดวา พระพทธเจาขาบรษช,อน�ขโมยเอาทรพยของคนอ,นไปฯ” (ท.ปา.11/43)

308

“ดกรภกษท�งหลาย ดวยประการดงพรรณนามาน� ... ความขดสนกไดถงความแพรหลาย เม,อความขดสนถงความแพรหลาย ปสณาวาจากไดถงความแพรหลาย เม,อปสณาวาจาถงความแพรหลาย แมอายของสตวเหลาน�นกเส,อมถอย แมวรรณกเส,อมถอย เม,อพวกเขาเส,อมถอยจาก อายบาง เส,อมถอยจากวรรณะบาง บตรของมนษยท,มอาย 20,000 ป กมอายถอยลงเหลอ 10,000 ปฯ ดกรภกษท�งหลาย ในเม,อมนษยมอาย 10,000 ป สตวบางพวกมวรรณะดสตวบางพวกมวรรณะไมดในสตวท�งสองพวกน�น สตวพวกท,มวรรณะไมดกเพงเลงสตวพวกท,มวรรณะด ถงความประพฤตลวงในภรรยาของคนอ,นฯ” (ท.ปา.11/44)

“ดกรภกษท�งหลาย ... ความขดสนกไดถงความแพรหลาย เม,อความขดสนถงความแพรหลาย อทนนาทานกไดถงความแพรหลาย เม,ออทนนาทานถงความแพรหลาย กาเมสมจฉาจารกไดถงความแพรหลาย เม,อกาเมสมจฉาจารถงความแพรหลาย แมอายของสตวเหลาน�นกเส,อมถอย แมวรรณะกเส,อมถอย เม,อพวกเขาเส,อมถอยจากอายบาง เส,อมถอยจากวรรณะบาง บตรของมนษยท,มอาย 10,000 ป กมอายถอยลงเหลอ 5,000 ปฯ ดกรภกษท�งหลาย ในเม,อมนษยมอาย 5,000 ป ธรรม 2 ประการคอผรสวาจาและสมผปปลาปะกไดถงความแพรหลาย เม,อธรรม 2 ประการถงความแพรหลาย แมอายของสตวเหลาน�นกเส,อมถอย แมวรรณะกเส,อมถอย เม,อพวกเขาเส,อมถอยจากอายบาง เส,อมถอยจากวรรณะบาง บตรของมนษยท,มอาย 5,000 ป บางพวกมอาย 2,500 ป บางพวกมอาย 2,000 ปฯ ดกรภกษท�งหลาย ในเม,อมนษยมอาย 2,500 ป อภชฌาและพยาบาท กไดถงความแพรหลาย เม,ออภชฌาและพยาบาทถงความแพรหลาย แมอายของสตวเหลาน� นกเส, อมถอย แมวรรณะกเส,อมถอย เม,อพวกเขาเส,อมถอยจากอายบาง เส,อมถอยจากวรรณะบาง บตรของมนษยท,มอาย 2,500 ป กมอายถอยลงเหลอ 1,000 ปฯ ดกรภกษท� งหลายในเม,อมนษยมอาย 1,000 ป มจฉาทฏฐกไดถงความแพรหลาย เม,อมจฉาทฏฐถงความแพรหลาย แมอายของสตวเหลาน�นก เส, อมถอย แมวรรณะกเส, อมถอย เม,อพวกเขาเส,อมถอยจากอายบาง เส, อมถอยจากวรรณะบาง บตรของมนษยท,มอาย 1,000 ป กมอายถอยลงเหลอ 500 ปฯ ดกรภกษท�งหลาย ในเม,อมนษยมอาย 500 ป ธรรม 3 ประการคอ อธรรมราคะ วสมโลภ มจฉาธรรม กไดถงแกความแพรหลาย เม,อธรรม 3 ประการถงความแพรหลาย แมอายของสตวเหลาน�นกเส,อมถอย แมวรรณะกเส,อมถอย เม,อพวกเขาเส,อมถอยจากอายบาง เส,อมถอยจากวรรณะบาง บตรของมนษยท,มอาย 500 ป บางพวกมอาย 250 ป บางพวกมอาย 200 ปฯ ดกรภกษท�งหลาย ในเม,อมนษยมอาย 250 ป ธรรมเหลาน� คอ ความไมปฏบตชอบในมารดา ความไมปฏบตชอบในบดา ความไมปฏบตชอบในสมณะ ความไมปฏบตชอบในพราหมณ ความไมออนนอมตอทานผใหญในตระกล กไดถงความแพรหลายฯ ... ความขดสนกไดถงแกความแพรหลาย เม,อความขดสนถงความแพรหลาย อทนนาทานกไดถงความแพรหลาย เม,ออทนนาทานถงความแพรหลาย ศสตรากไดถงความแพรหลาย เม,อศสตราถงความ

309

แพรหลาย ปาณาตบาตถงความแพรหลาย เม,อปาณาตบาตถงความแพรหลาย มสาวาทกไดถงความแพรหลาย เม,อมสาวาทถงความแพรหลาย ปสณาวาจากไดถงความแพรหลาย เม,อปสณาวาจาถงความแพรหลาย กาเมสมจฉาจารกไดถงความแพรหลาย เม,อกาเมสมจฉาจารถงความแพรหลาย ธรรม 2 ประการคอ ผรสวาจา และ สมผปปลาปะกไดถงความแพรหลาย เม,อธรรม 2 ประการถงความแพรหลาย อภชฌาและพยาบาทกไดถงความแพรหลาย เม,ออภชฌาและพยาบาทถงความแพรหลาย มจฉาทฏฐกไดถงความแพรหลาย เม,อมจฉาทฏฐถงความแพรหลาย ธรรม 3 ประการคอ อธรรมราคะ วสมโลภ มจฉาธรรม กไดถงความแพรหลาย เม,อธรรม 3 ประการถงความแพรหลาย ธรรมเหลาน� คอ ความไมปฏบตชอบในมารดา ความไมปฏบตชอบในบดา ความไมปฏบตชอบในสมณะ ความไมปฏบตชอบในพราหมณ ความไมออนนอมตอผใหญในตระกล กไดถงความแพรหลาย เม,อธรรมเหลาน� ถงความแพรหลาย แมอายของสตวเหลาน�นกเส,อมถอย แมวรรณะกเส,อมถอย เม,อสตวเหลาน�นเส,อมถอยจากอายบาง เส,อมถอยจากวรรณะบาง บตรของมนษยท,มอาย 250 ป กมอายถอยลงเหลอ 100 ปฯ” (ท.ปา.11/45)

“ดกรภกษท�งหลาย จกมสมยท,มนษยเหลาน� มบตรอาย 10 ป ในเม,อมนษยมอาย 10 ป เดกหญงมอาย 5 ป จกสมควรมสามได ดกรภกษท�งหลาย ในเม,อมนษยมอาย 10 ป รสเหลาน� คอ เนยใส เนยขน น� ามน น� าผ�งน� าออย และเกลอ จกอนตรธานไปส�น ดกรภกษท�งหลายในเม,อมนษย มอาย 10 ป หญากบแกจกเปนอาหารอยางด ... ดกรภกษท�งหลาย ในเม,อมนษยมอาย 10 ป กศลกรรมบถ 10 จกอนตรธานไปหมดส�น อกศลกรรมบถ 10 จกรงเรองเหลอเกน ดกรภกษท�งหลาย ในเม,อมนษยมอาย 10 ป แมแตช,อวากศลกจกไมม และคนทากศลจกมแตไหน ... ดกรภกษท�งหลาย ในเม,อมนษยมอาย 10 ป เขาจกไมมจตคดเคารพยาเกรงวาน,แม น,นา น,พอ น,อา น,ปา น,ภรรยาของอาจารย หรอวาน,ภรรยาของทานท, เคารพท� งหลาย สตวโลกจกถงความสมสปะปนกนหมด เปรยบเหมอน แพะ ไก สนขบาน สนขจ�งจอก ฉะน�น ดกรภกษท�งหลาย ในเม,อมนษยมอาย 10 ป สตวเหลาน�นตางกจกเกดความอาฆาต ความพยาบาทความคดรายความคดจะฆาอยางแรงกลาในกนและกน มารดากบบตรกด บตรกบมารดากด บดากบบตรกด บตรกบบดากด พ,ชายกบนองหญงกด นองหญงกบพ,ชายกด จกเกดความอาฆาต ความพยาบาท ความคดราย ความคดจะฆากนอยางแรงกลา นายพรานเน�อเหนเน�อเขาเกดความอาฆาต ความพยาบาท ความคดราย ความคดจะฆา อยางแรงกลาฉนใด ฉนน�นเหมอนกนฯ” (ท.ปา.11/46)

“ดกรภกษท�งหลาย ในเม,อมนษยมอาย 10 ป จกมสตถนตรกปส�น 7 วน มนษยเหลาน�นจกกลบไดความสาคญกนเองวาเปนเน�อ ศสตราท�งหลายอนคมจกปรากฏมในมอของพวกเขา พวกเขาจะฆากนเองดวยศสตราอนคมน�นโดยสาคญวา น� เน�อ ดกรภกษท�งหลาย คร� งน�น สตวเหลาน�น บางพวกมความคดอยางน� วา พวกเราอยาฆาใคร ๆ และใคร ๆ กอยาฆาเรา อยากระน�นเลย เราควร

310

เขาไปตามปาหญาสมทมปาไม ระหวางเกาะ หรอซอกเขา มรากไมและผลไมในปาเปนอาหารเล�ยงชวตอย เขาพากนเขาไปตามปาหญาสมทมปาไม ระหวางเกาะหรอซอกเขา มรากไมและผลไม ในปาเปนอาหารเล� ยงชวตอยตลอด 7 วน เม,อลวง 7 วนไป เขาพากนออกจากปาหญาสมทมปาไม ระหวางเกาะ ซอกเขา แลวตางสวมกอดกนและกน จกขบรองดใจอยางเหลอเกนในท,ประชมวา สตวผเจรญ เราพบเหนกนแลว ทานยงมชวตอยหรอ ๆ ฯ ดกรภกษท�งหลาย ลาดบน�น สตวเหลาน�น จกมความคดอยางน� วา เราถงความส�นญาตอยางใหญเหนปานน� เหตเพราะสมาทานธรรมท,เปนอกศล อยากระน�นเลยเราควรทากศล ควรทากศลอะไร เราควรงดเวนปาณาตบาต ควรสมาทานกศลธรรมน�แลวประพฤต เขาจกงดเวนจากปาณาตบาตจกสมาทานกศลธรรมน� แลวประพฤตเพราะเหตท,สมาทานกศลธรรม เขาจกเจรญดวยอายบาง จกเจรญดวยวรรณะบาง เม,อเขาเจรญดวยอายบาง เจรญดวยวรรณะบาง บตรของมนษยท�งหลายท,มอาย 10 ป จกมอายเจรญข�นถง 20 ปฯ ดกรภกษท�งหลาย ลาดบน�นสตวเหลาน�นจกมความคดอยางน� วา เราเจรญดวยอายบาง เจรญดวยวรรณะบาง เพราะเหตท,สมาทานกศลธรรม อยากระน�นเลย เราควรทากศลย,ง ๆ ข�นไป ควรทากศลอะไร เราควรงดเวนจากอทนนาทาน ควรงดเวนจากกาเมสมจฉาจาร ควรงดเวนจากปสณาวาจา ควรงดเวนจาก ผรสวาจา ควรงดเวนจากสมผปปลาปะ ควรละอภชฌา ควรละพยาบาท ควรละมจฉาทฏฐ ควรละธรรม 3 ประการ คอ อธรรมราคะ วสมโลภ มจฉาธรรม อยากระน�นเลย เราควรปฏบตชอบในมารดา ควรปฏบตชอบในบดา ควรปฏบตชอบในสมณะ ควรปฏบตชอบในพราหมณ ควรประพฤตออนนอมตอทานผใหญในตระกล ควรสมาทานกศลธรรมน� แลวประพฤต เขาเหลาน�นจกปฏบตชอบในมารดา ปฏบตชอบในบดา ปฏบตชอบในสมณะ ปฏบตชอบในพราหมณ ประพฤต ออนนอมตอทานผใหญในตระกล จกสมาทานกศลธรรมน�แลวประพฤต เพราะเหตท,สมาทานกศลธรรมเหลาน�นเขาเหลาน�นจกเจรญดวยอายบาง จกเจรญดวยวรรณะบาง เม,อเขาเหลาน�นเจรญดวยอายบาง เจรญดวยวรรณะบาง บตรของคนผมอาย 20 ป จกมอายเจรญข�นถง 40 ป บตรของคนผมอาย 40 ป จกมอายเจรญข�นถง 80 ป บตรของคนผมอาย 80 ป จกมอายเจรญข�นถง 160 ป บตรของคนผมอาย 160 ป จกมอายเจรญข�นถง 320 ป บตรของคนผมอาย 320 ป จกมอายเจรญข�นถง 640 ป บตรของคนผมอาย 640 ป จกมอายเจรญข�นถง 2,000 ป บตรของคนผมอาย 2,000 ป จกมอายเจรญข�นถง 4,000 ป บตรของคนผมอาย 4,000 ป จกมอายเจรญข�นถง 8,000 ป บตรของคนมอาย 8,000 ป จกมอายเจรญข�นถง 20,000 ป บตรของคนผมอาย 20,000 ปจกมอายเจรญข�นถง 40,000 ป บตรของคนผมอาย 40,000 ป จกมอายเจรญข�นถง 80,000 ปฯ” (ท.ปา.11/47)

“ดกรภกษท�งหลาย ในเม,อมนษยมอาย 80,000 ป เดกหญงมอาย 500 ป จงจกสมควรมสามได ดกรภกษท�งหลาย ในเม,อมนษยมอาย 80,000 ป จกเกดมอาพาธ 3 อยาง คอ ความอยากกน 1 ความไมอยากกน 1 ความแก 1 ...” (ท.ปา.11/48)

311

จะเหนไดวา พระพทธเจาพบวา การเบยดเบยนตนเองและผอ,นดวยการปฏบตผดศลธรรมมผลทาใหเกดทกขภย มโรคมากและอายส� น แตเม,อไมเบยดเบยนตนเองและผอ,นดวยการปฏบตศลธรรมใหมากย,งข�น ๆ มผลทาใหแขงแรงอายยน เม,อปฏบตศลธรรมตอเน,องไดมากจะสงผลถงข�นโรคตาง ๆ ลดลงหายไปเหลอเพยง 3 โรค คอ ความอยากกน ความไมอยากกน และความแก (แกชา) เทาน�น

“ดกรมาณพ บคคลบางคนในโลกน� จะเปนสตรกตาม บรษกตาม เปนผมกทาชวตสตว ใหตกลวง เปนคนเห� ยมโหด มมอเป� อนเลอดหมกมนในการประหตประหาร ไมเอนดในเหลาสตว มชวต … จะเปนคนมอายส�น ... ดกรมาณพ สวนบคคลบางคนในโลกน�จะเปนสตรกตาม บรษกตาม ละปาณาตบาตแลว เปนผเวนขาดจากปาณาตบาต วางอาชญา วางศาตรา (อาวธหรอวชาหรอความรหรอวธท,เบยดเบยน) ได มความละอาย ถงความเอนด อนเคราะหดวยความเก�อกลในสรรพสตวและภตอย ... จะเปนคนมอายยน ... บคคลบางคนในโลกน� จะเปนสตรกตาม บรษกตาม เปนผมปรกต เบยดเบยนสตว (ทาใหตนเอง หรอคนอ,น หรอสตวอ,น ไดรบความทกขทรมาน เดอดรอน ไมสบาย บาดเจบ ลมตาย) ดวยฝามอ หรอกอนดน หรอทอนไม หรอศาตรา (อาวธหรอวชาหรอความรหรอวธการตาง ๆ) ... จะเปนคนมโรคมาก ... ดกรมาณพ บคคลบางคนในโลกน�จะเปนสตรกตาม บรษกตาม เปนผมปรกต ไมเบยดเบยนสตว (ไมทาใหตนเอง หรอคนอ,น หรอสตวอ,น ไดรบความทกขทรมาน เดอดรอน ไมสบาย บาดเจบ หรอลมตาย) ดวยฝามอ หรอกอนดน หรอทอนไม หรอศาตรา (อาวธหรอวชาหรอความรหรอวธการตาง ๆ) ... จะเปนคนมโรคนอย ....” (ม.อ.14/582 - 585), “ผใดแสวงหาความสขเพ,อตนยอมไมเบยดเบยนสตวท�งหลาย (การไมทาใหตนเอง หรอคนอ,น หรอ สตวอ,น ไดรบความทกขทรมาน เดอดรอน ไมสบาย บาดเจบ หรอลมตาย)” (ข.ข.25/20)

“ดกรภกษท�งหลาย ตถาคตเคยเปนมนษยในชาตกอนภพกอนกาเนดกอน ละปาณาตบาตแลว เวนขาดจากปาณาตบาตแลววางทณฑะ วางศาตราแลว มความละอาย มความกรณาหวงประโยชนแกสตวท�งปวงอย ตถาคตยอมเขาถงสคตโลกสวรรคเบ�องหนาแตตายเพราะกายแตก เพราะกรรมน�น อนตนทาส,งสมพอกพนไพบลย ... เม,อเปนพระราชาไดผลขอน� คอ มพระชนมายยนดารงอยนาน อภบาลพระชนมายยนยาว ไมมใคร ๆ ท,เปนมนษยซ, งเปนขาศกศตร สามารถปลงพระชนมชพในระหวางได ... เม,อเปนพระพทธเจาจงไดผลขอน� คอ มพระชนมายยนดารงอยนาน ทรงอภบาลพระชนมายยนยาว ไมมขาศกศตร จะเปนสมณะ พราหมณ เทวดา พรหม มาร ใคร ๆ ในโลก สามารถปลงพระชนมชพในระหวางได” (ท.ปา.11/136)

“ดกรภกษท� งหลาย ตถาคตเคยเปนมนษยในชาตกอน ภพกอนกาเนดกอน เปนผ ไมเบยดเบยนสตวท�งหลายดวยฝามอ กอนดน ทอนไม หรอศาตรา ตถาคตยอมเขาถงสคตโลกสวรรคเบ�องหนาแตตายเพราะกายแตก เพราะกรรมน�น อนตนทาส,งสมพอกพนไพบลย ฯลฯ ...

312

เม,อเปนพระพทธเจาไดจงรบผลขอน� คอ มพระโรคาพาธนอย มความลาบากนอย สมบรณดวยพระเตโชธาต อนยงอาหาร ใหยอยด ไมเยนนก ไมรอนนก อนควรแกพระปธานเปนปานกลาง” (ท.ปา.11/156)

จะเหนไดวา การไมเบยดเบยนสตวท�งหลาย คอ การไมทาใหตนเอง หรอคนอ,น หรอ สตวอ,น ไดรบความเดอดรอน ทกข ทรมาน ไมสบาย บาดเจบ ลมตาย และทาประโยชนสขใหกบตนเอง ผองชนและหมสตว ซ, งดานนามธรรมกคอการละบาป บาเพญกศล ทาจตใจใหบรสทธl ผองใสไรทกขไรกงวล ทาใหเกดสมดลรอนเยน เจบปวยนอย แขงแรง และอายยน

ในอรรถกถาแปล เลม 76 หนา 81 กลาวถงนยาม 5 คอ อตนยาม พชนยาม จตนยาม กรรมนยาม ธรรมนยามน� น จะสง เคราะหสมพนธกน เปนเหตแหงทกขตามลาดบดวยหลกปฎจจสมปบาท (อนโลม) 11 เกดเปนกองทกขท�งมวล และเม,อดบเหตแหงทกขกจะทาให ทกขดบ ซ, งกคอความเปนสขน�นเอง โดยชวตระดบจตนยาม จะมการกระทาและผลของการกระทา (วบากกรรม) ของแตละชวต คอ กรรมนยาม และพฒนาไปสการกระทาท,สงผลท,ดท,สดตอตนเองและผอ,น คอ ธรรมนยาม

โดยหลกวทยาศาสตรแลว เม,อวตถทกอยางแตกสลายจะกลายเปนพลงงานคล,นแมเหลก เม,อพลงงานพลงงานคล,นแมเหลกสงเคราะหรวมกนจะเปนวตถ เปนสภาพแปรเปล,ยนหมนวนไปมาตราบช,วกาลนาน ทกส,งทกอยางในมหาจกรวาลลวนคอพลงงานคล,นแมเหลกท�งส�น ดงคากลาว “วธการใหมในการศกษาตความการแผรงสแมเหลกไฟฟาซ, งไดกลายมาเปนสวนสาคญของทฤษฎควอนตม (ทฤษฎท,วาดวยปรากฏการณของอะตอม) ซ, งทาใหเกดความเขาใจวามวลสารมใชอะไรอ,น นอกจากพลงงานรปหน,งเทาน�น แมกระท,งวตถในสภาพสถตยกมพลงงานสะสมอยในมวลสารของมนและความสมพนธระหวางสสารและพลงงานได โดยสมการคอ E = mc² ” (Capra Fritjof. 2000 : 50-51, 61-63) และคากลาว “เน,องจากสสารและพลงงานน�น โดยเน�อแทแลวเปนส,งเดยวกน เพยงแตแสดงออกมาในรปแบบท,แตกตางกนเทาน�น มวลของรางกายน�นไมใชส,งท,หยดน,ง สามารถผนแปรตามการเปล,ยนแปลงของพลงงานในตวมนเอง ณ จดน� เอง จงนามาสความเขาใจในอกมตวา แทท,จรงแลว รางกายของมนษย ณ ระดบใตอะตอม กคอพลงงานซบซอนท,มการส,นสะเทอนและแกวงในอตราท,แตกตางกนไป เราจะพบวา แทท,จรงแลว รางกายมนษยกมการใชพลงงานในรปแบบตาง ๆ ตลอดเวลา” (Einstein A. 1970 : 14-31)

ซ, งตรงกบท,พระพทธเจาตรสวา ทกอยางไมเท,ยง เปนทกข ไมมตวตน (ส.ข.17/84-86) จะเหนไดวา สวนประกอบหลกของมหาจกวาล ประกอบดวยพลงงานคล,นแมเหลก พฒนาจนเปนชวตคน แสดงวา ชวตคนเปนพลงคล,นแมเหลกแหงชวต พระพทธเจาพบวา “ผลวบากของกรรมท,ทาดทาช,วแลว มอย” (ม.อ.14/257) “ดกรภกษท�งหลาย เราไมกลาวความท,กรรมอนเปนไปดวย

313

สญเจตนา ท,บคคลทาแลว สะสมแลวจะส�นสดไป เพราะมไดเสวยผล แตกรรมน�นแล จะใหผลในทฏฐธรรมเทยว (ปจจบน) หรอในภพถดไป หรอในภพอ,นสบ ๆ ไป” (อภ.ก.37/1698) ดงน�น จะเหนไดวา เม,อคนกระทาส,งใดทางกายวาจาใจ (กายกรรม วจกรรม มโนกรรม) ดหรอช,วกตาม กจะส,งสมเปนวบากกรรมดหรอช,วตามน�น วบากกรรมคอพลงท,สรางผลดหรอรายใหกบแตละชวต ในภพชาตน� หรอภพชาตอ,นสบ ๆ ไปเม,อจตวญญาณเปนพลงงานคล,นแมเหลกแหงชวตท,ไปไดไกล (ทรงคมง) (ท.ส.9/350) จงสามารถดดดงชวตวตถหรอพลงงานตาง ๆ มาสงเคราะหเปนส,งดหรอรายสชวต รวมท�งดดดงส, งท,มคณสมบตแบบเดยวกนเขามาหากน เพราะทกอยางในมหาจกรวาล มพลงงานคล,นแมเหลกเปนสวนประกอบ เปนนามรปตามกฎแหงกรรมดกรรมช,วของชวตท,พระพทธเจาตรสร

สมพนธกบพระพทธเจาตรสใน ม.อ.14/580 สภมาณพ โตเทยยบตร พอน,งเรยบรอยแลว ไดทลถามพระผมพระภาคดงน�วา ขาแตพระโคดมผเจรญ อะไรหนอแล เปนเหต เปนปจจย ใหพวกมนษยท,เกดเปนมนษยอย ปรากฏความเลวและความประณต คอ มนษยท� งหลายยอมปรากฏม อายส� น มอายยน มโรคมาก มโรคนอย มผวพรรณทราม มผวพรรณงาม มศกดานอย มศกดามาก มโภคะนอย มโภคะมาก เกดในสกลต,า เกดในสกลสง ไรปญญา มปญญา ขาแตพระโคดมผเจรญอะไรหนอแล เปนเหต เปนปจจย ใหพวกมนษย ท,เกดเปนมนษยอย ปรากฏความเลวและความประณตฯ

ขอ 581 พระผมพระภาคตรสวา ดกรมาณพ สตวท�งหลายมกรรมเปนของตน เปนทายาทแหงกรรม มกรรมเปนกาเนด มกรรมเปนเผาพนธ มกรรมเปนท,พ,งอาศย กรรมยอมจาแนกสตวใหเลวและประณตไดฯ พระพทธเจาตรส ใน อง.เอกาทสก.24/88, 213 พยสนสตร วา [88] ดกรภกษท�งหลาย ภกษใดดาบรภาษเพ,อนพรหมจรรยท�งหลาย กลาวโทษพระอรยะ ภกษน�นจะไมพงถงความฉบหาย 10 อยาง อยางใดอยางหน,งขอน� มใชฐานะ มใชโอกาส ความฉบหาย 10 อยางเปนไฉน คอ ภกษน�นไมบรรลธรรมท,ยงไมบรรล 1 เส,อมจากธรรมท,บรรลแลว 1 สทธรรมของภกษน�นยอมไมผองแผว 1 เปนผเขาใจวาตนไดบรรลในสทธรรมท�งหลาย 1 เปนผไมยนดประพฤตพรหมจรรย 1 ตองอาบตเศราหมองอยางใดอยางหน,ง 1 ยอมถกโรคอยางหนก 1 ถงความเปนบา มจตฟงซาน 1 เปนผหลงใหลกระทากาละ 1 เม,อตายไปยอมเขาถงอบาย ทคต วนบาต นรก 1 ดกรภกษท�งหลาย ภกษใดดาบรภาษเพ,อนพรหมจรรยท�งหลาย กลาวโทษพระอรยะ ภกษน�นจะ ไมพงถงความฉบหาย 10 อยางน� อยางใดอยางหน,งขอน� มใชฐานะ มใชโอกาสฯ [213] ดกรภกษท�งหลาย ภกษใดดาบรภาษเพ,อนพรหมจรรยท�งหลาย ตเตยนพระอรยเจา ขอน� มใชฐานะ มใชโอกาส ท,ภกษน�นจะไมพงถงความฉบหาย 11 อยาง อยางใดอยางหน, ง

314

ความฉบหาย 11 อยางเปนไฉน คอ ไมบรรลธรรมท,ยงไมไดบรรล 1 เส,อมจากธรรมท,บรรลแลว 1 สทธรรมของภกษน�นยอมไมผองแผว 1 เปนผเขาใจวาไดบรรลในสทธรรม 1 เปนผไมยนดประพฤตพรหมจรรย 1 ตองอาบตเศราหมองอยางใดอยางหน,ง 1 บอกลาสกขาเวยนมาเพ,อหนภาพ 1 ถกตองโรคอยางหนก 1 ยอมถงความเปนบา คอ ความฟงซานแหงจต 1 เปนผหลงใหลทากาละ 1 เม,อตายไป ยอมเขาถงอบาย ทคตวนบาต นรก 1 ดกรภกษท�งหลายภกษใดดาบรภาษเพ,อนพรหมจรรยท�งหลาย ตเตยนพระอรยเจา ขอน� มใชฐานะ มใชโอกาส ท,ภกษน�นจะไมพงถงความ ฉบหาย 11 อยาง อยางใดอยางหน,งน�ฯ

สอดคลองกบท,พระพทธเจาตรสวา “ดกรภกษท�งหลาย ฐานะ 5 ประการน� อนสตร บรษ คฤหสถ หรอ บรรพชต ควรพจารณาเนอง ๆ 5 ประการเปนไฉน คอ สตร บรษ คฤหสถ หรอบรรพชต ควรพจารณาเนอง ๆ วา เรามความแกเปนธรรมดา ไมลวงพนความแกไปได 1 เรามความเจบไขเปนธรรมดา ไมลวงพนความเจบไขไปได 1 เรามความตายเปนธรรมดา ไมลวงพนความตายไปได 1 เราจะตองพลดพรากจากของรกของชอบใจท�งส�น 1 เรามกรรมเปนของตน เปนทายาทแหงกรรม มกรรมเปนกาเนด มกรรมเปนเผาพนธ มกรรมเปนท,พ, ง จกทากรรมใด ดกตาม ช,วกตาม เราจะเปนผรบผลของกรรมน�น 1 ฯ (อง.สตตก.22/57)

จะเหนไดวา พระพทธเจาทรงพบวา ทกส, งทกอยางท,แตละคนรบอย เกดจากกรรม (การกระทาทางกายวาจาใจ) ของคน ๆ น�นท�งหมด และผลของกรรมน�น จะใหผลในภพชาตน�หรอภพชาตอ,นสบ ๆ ไป ดงท,พระพทธเจาตรสวา “ดกรภกษท�งหลาย เราไมกลาวความท,กรรม (การกระทา) อนเปนไปดวยสญเจตนา (ความจงใจ) ท,บคคลทาแลวสะสมแลว จะส�นสดไป โดยมไดเสวยผล (รบผล) แตกรรม (การกระทา) น�นแล จะใหผลในภพน� หรอในภพถดไป หรอในภพอ,นสบ ๆ ไป” (อภ.ก.37/1698)

ดงตวอยาง ขอมลท,พสจนวา พลงวบากกรรมดหรอราย สามารถสรางส, งดหรอราย ใหชวตผน�นไดจรง คอ เม,อจตวญญาณเปนพลงงานคล,นแมเหลกแหงชวตท,ไปไดไกล (ทรงคมง) (ท.ส.9/350) ชวตคอ พลงงานคล,นแมเหลกแหงความรสกนกคด เม,อคดหรอพดหรอทา ส,งดหรอราย กจะเกดเปนพลงงานคล,นแมเหลกดหรอรายในชวต เพราะการคดท,มพลงมาก กจะสงผลถงข�นพดและทา ดงน�น การพดและทา จงเปนการคดท,มพลงมากน�นเอง พลงงานคล,นแมเหลกดหรอรายในชวตดงกลาว จะมคณสมบตท,พระพทธเจาเรยกวา วบากกรรม คอ พลงท,สรางผลดหรอรายใหชวต ซ, งจะใหผลในชาตน� หรอชาตอ,นสบ ๆ ไป เม,อหมดฤทธl ของการใหผลน�นแลวกจบดบไป ซ, งพลงงานคล,นแมเหลกสามารถดดลกเหลกไดฉนใด พลงงานคล,นแมเหลกดรายในชวตกสามารถดดวตถหรอพลงงานตาง ๆ มาสงเคราะหเปนส,งดหรอราย มาใหผกระทาส,งดหรอรายน�นไดฉนน�น เพราะทกอยางในมหาจกรวาลมพลงงานคล,นแมเหลกเปนสวนประกอบ

315

เชน เราเคยบาดเจบท,ใดท,หน, ง เรากจะระมดระวงอยางย,งไมใหอะไรมากระแทก แตกมกจะมส,งน�นส,งน�มากระแทก ณ จดท,บาดเจบซ� าแลวซ� าอกท,เดม ๆ เสมอ ๆ แมวนใหมหรอสถานท,ใหม กยงมกจะมส,งน�นส,งน�มากระแทก ณ จดท,บาดเจบซ� าแลวซ� าอกท,เดม ๆ เสมอ ๆ ซ, งนกวทยาศาสตรยนยนวา วตถจะไมเคล,อนไหวถาไมมแรงมากระทา ดงน�น ส,งท,เคล,อนเขามากระทบจดท,บาดเจบตองมพลงอยางใดอยางหน, งดดหรอผลกส,งน�น ใหมากระทบจดท,บาดเจบน�น ถาเปนพลงผลกมาจากภายนอก สวนใหญจะตองไมโดนท,เดมซ� า ๆ เพราะเราเคล,อนตลอด ทาใหพลาดเปาไดงาย จะพลาดมากกวาโดน แตถาเปนแรงดดจากชวตเรา กจะโดนมากกวาพลาด จงมกถกท,เดมซ� า ๆ เหมอนแมเหลกในขณะท,กาลงดดลกเหลกใหเคล,อนเขามาหา ไมวาเราจะเคล,อนแมเหลกไปอยท,ไหน ลกเหลกกจะเคล,อนไปหาแมเหลก ในจดท,แมเหลกอย ณ ปจจบนน�น ๆ ดงน�น ส,งท,เคล,อนเขามากระทบจดท,บาดเจบของเรา จงเกดจากแรงดดจากชวตเรา ซ, งกคอพลงแมเหลกของวบากรายในชวตเราน�นเอง

สาหรบตวอยางพลงแมเหลกของวบากดในชวต เชน มอบตเหตรถคว ,าหรอชนกน รถบบบบ� เม,อดลกษณะแลว คนสวนใหญจะบาดเจบลมตาย แตกจะมบางคนท,ไมตาย อาจบาดเจบเลกนอย หรอไมบาดเจบเลยกม มกลไกเดยวเทาน�นท,จะไมบาดเจบลมตาย คอตองมพลงงานบางอยางผลกดนเหลกไมใหกระแทกรางกาย และผลกดนรางกายไมใหกระแทกเหลก พลงดงกลาวกคอพลงแมเหลกของวบากดในชวตของผน�น ท,สามารถดดดงพลงงานตาง ๆ ในมหาจกวาลหรอ ในตวของผน�น มาตานก�นหรอผลกดนเหลกไมใหกระแทกรางกาย ทาใหผน�นไมบาดเจบลมตาย เพราะในชวตคนน�น มพลงงานสญญาท,สามารถดดสารหรอพลงงานท,เปนประโยชนเขาไปในรางกาย และผลกดนสารหรอพลงงานท,เปนโทษเปนอนตรายออกจากรางกายอยแลว ถามพลงงานคล,นแมเหลกของวบากดในชวตของผน�นมาชวยอกแรงหน,ง กทาใหเกดกลไกดดดงพลงงานตางในมหาจกวาลหรอในตวของผน�น มาตานก�นหรอผลกดนเหลกไมใหกระแทกรางกายได

พลงงานคล,นแมเหลกวบากดหรอราย เกดจากการคดพดทาของพลงแมเหลกแหงชวต ซ, งพลงแมเหลกแหงชวตน�นเปนพลงแหงความรสกนกคด พลงแมเหลกวบากดหรอราย จงมคณสมบตมฤทธl และคดได วาจะดดหรอผลกหรอสงเคราะหส, งดหรอรายอะไรใหชวตผน�น ๆ อยางยตธรรมท,สด ตามการกระทาทางกายวาจาใจของผน�น ๆ วามคาหรอน� าหนกแหงความดหรอราย วามากนอยแคไหน พลงคล,นแมเหลกวบากดหรอรายในอดตสวนหน, งจะรวมกบในปจจบนสวนหน,ง ใหผลในภพชาตน�น หรอในภพอ,นสบ ๆ ไป (อภ.ก.37/1698) พลงแมเหลกวบากด แทจรงกคอพลงของ พระเจา สวนพลงคล,นแมเหลกวบากราย แทจรงกคอพลงของซาตาน

316

ซ, งมผลต� งแตใจคดแลว เชน คดวตกกงวลเครยด แมไมไดบอกใคร การแพทยแผนปจจบนพบแลววา ทาใหมสารแอดดรนาลนและสารพษตาง ๆ เกดข�นในรางกาย ทาใหเกดความเจบปวยได สภาพอารมณมผลตอสขภาพดวยกลไกทางวทยาศาสตร ดงคากลาว

“ความเครยดท,เพ,มข�นสงในรางกายจะทาใหภมตานทานไมด เวลาคนเราเครยดจะเกดอะไรข� น ระบบประสาทในรางกายจะสงคาส,งจากตอมใตสมองไปถงตอมหมวกไต ใหสรางฮอรโมนข�นมา 2 ตว ตวหน, ง คอ คอรตซอล (Cortisols) อกตวหน, ง คอ อะดรนาลน (Adrenalin) อะดรนาลน จะทาใหความดนโลหตสง หวใจเตนแรง ขณะเดยวกนคอรตซอลจะทาใหเซลลอดแลวเซลลจะเห,ยวลง คอ หมดเร,ยวหมดแรง เพราะฉะน�น เดกท,ใกลสอบจะปวยงาย เพราะวารางกายเม,อเกดความเครยด ภมตานทานจะลดลง แตในผใหญจะเปนความเครยดแบบเร�อรง เพราะฉะน�น เม,อมความเครยดตลอด ภมตานทานจะลดลง เพราะฮอรโมนคอรตซอลตวน� ดงน�น ถาเราสามารถลดความเครยดไดจะเพ,มภมตานทานใหรางกาย” (บรรจบ ชณหสวสดกล. 2551 : 24)

“การทางานของระบบประสาทซมพาเธตกเพ,อตอสภาวะตงเครยด ดงน� เพ,มความดนเลอด จากการทาใหหลอดเลอดหดตว (Alpha receptor) และทาใหหวใจเตนเรวและแรง เพ,มปรมาณเลอดไปท,กลามเน�อท,กาลงทางาน คอ กลามเน�อลายท,ทาใหหลอดเลอดขยายตว (Beta two receptor และCholinergic Sympathetic) เพ,มอตราการเกดเมทตาโบลซมของเซลลท,วรางกาย จากผลรวมน�ทาใหเราสามารถใชกาลงกายไดมากกวาท,ควรจะเปน เน,องจากความเครยดทางรางกาย (Physical Stress) จะกระตนระบบประสาทซมพาเธตกใหรางกายทางานมากข�น เรยก Sympathetic stress reaction และยงชวยเพ,มการทางานในสภาวะตงเครยดเก,ยวกบอารมณ (Emotional stress) เชน ในขณะท,มความโกรธ ไฮโปธาลามสถกกระตน สงสญญาณส reticular formation และไขสนหลง ทาใหมการกระตนตอระบบประสาทซมพาเธตกอยางรนแรง เรยก Sympathetic alarm reaction หรอบางทเรยก Fight or Flight reaction คอตดสนใจวาจะสหรอหน” (ราตร สดทรวง และวระชย สงหนยม. 2550 : 153)

สวนใจท,คดด มความสข แมไมไดบอกใคร การแพทยแผนปจจบนพบวา จะมสารเอนโดรฟนเกดข� นในรางกาย ทาใหแขงแรงอายยน ดงคากลาว “สารเอนโดฟน (Endorphin) เปนสารเคมจาพวกเดยวกบฝ, น (Opioid) ซ, งผลตข�นภายในรางกาย โดยสมองสวนไฮโปธาลามส (Hypothalamus) และตอมใตสมอง (Pituitary gland) อนเน,องมาจากเปนสารเคมจาพวกเดยวกบฝ, นจงมฤทธl บรรเทาอาการปวด (Analgesia) และทาใหรสกสขสบาย หรออกนยหน,ง สารเอนโดฟนกคอยาแกปวดแบบธรรมชาต เอนโดฟน มาจากคาวา Endogenous Morphine ซ, งหมายถงสารมอรฟนท,ถกผลตข�นภายในรางกายโดยธรรมชาตซ, งไมกอผลเสยตอรางกาย เม,ออยในสภาวะท,สขสบายมการกระตนใหสมองเกดการหล,งสารเอนโดฟนข�น เม,อสารเอนโดฟนสท,หล,งออกมาน� จะไปจบกบ

317

ตวรบ (Receptor) ชนด Opioid ในสมอง กจะมผลโดยรวมทาใหเกดการหล,งของสารโดปามน (Dopamine) มากข�น ซ, งกอใหเกดผลดตอรางกายตาง ๆ เชน บรรเทาความเจบปวด เก,ยวของกบสมดลความหว การนอนหลบ ระบบไหลเวยนโลหต ระบบหายใจ ระบบควบคมอณหภมของรางกาย นอกจากน�ยงมผลตอการควบคมการสรางฮอรโมนเพศ และท,สาคญสารเอนโดฟนสามารถสงเสรมการทางานของระบบภมคมกนของรางกาย โดยผลของการหวเราะวาทาใหเกดการหล,งสารเอนโดฟนในสมองมากข�น จะเกดการกดการทางานของ Stress hormone หรอฮอรโมนท,หล,งเม,อรางกายเผชญกบสภาวะท,เครยด เชน Adrenaline มผลทาใหเน�อเย,อตาง ๆ ผอนคลายมากข�น ทาใหอาการปวดบรรเทาลง และมผลทาใหหลอดเลอดขยายตวไดดข�น ทาใหเมดเลอดขาวเดนทางเขาไปฆาเช�อโรคหรอส,งแปลกปลอมไดดข� น โอกาสเจบปวยกจะลดลง คอทาใหสขภาพแขงแรงข� นน,นเอง ดงน�น การท,มกจกรรมใดกตามท,ทาใหเรารสกเปนสข มการหล,งสารเอนโดฟน ยอมมสวนเสรมความแขงแรงใหกบรางกายไดเสมอ รางกายกบจตใจมความเช,อมประสานกนอยางแยกไมได ในบางคร� งเวลาไมสบายกาย จตใจกมกหงดหงดหรอหดหไปดวยหรอเวลาท,ไมสบายใจ รางกายกพลอยเบ,ออาหาร นอนไมหลบไปดวย ดงน�น เวลาท,คนเราไมสบาย นอกจากการรบประทานยาตามแพทยส,งแลว การอยในสภาวะท,มความสบายกาย และสบายใจ หรอมความสขใจ กมผลดตออาการเจบปวยทางรางกาย” (หมอเดน. 2552)

พลงคล,นแมเหลกวบากดหรอรายในชวตของผน�น จะคดและสรางส,งดหรอราย โดยการดดหรอผลกสารหรอพลงงานท,มชวตหรอไมมชวตแลวสงเคราะห (สราง) ส, งดหรอรายตาง ๆ ใหชวตผน�นอยางเหมาะสมเอง ซ, งโดยสจจะแลวจะไดรบผลดหรอรายตามแบบท,กระทา หรอไดรบผลดหรอรายแบบอ,น ๆ กได

ตวอยางพลงคล�นแมเหลกวบากดท�ใหผล เชน กรณตวอยาง เราใหขาวกบใครหน,งคน ในวนหน, งเราอาจจะไดขาวกลบมากได อาจได

กลวย มะละกอ สม หรอขนม กลบคนมากได หรออาจไดรบมตรไมตรหรอส,งอ,น ๆ กลบมากได กรณตวอยางตอไป บางคร� งพลงคล,นแมเหลกวบากดของผน�น ไมเลอกคนท,ผน�นชวย

เหลอไวน�นใหมาทาดตอบแทนผน�น แตเลอกคนอ,นมาทาดตอบแทนผน�นกได เชน เดกหญงวลล ลกกตญ� ดแลพอแมท,พการ พอแมไมไดชวยวลลเพราะยงพการเหมอนเดม แตพลงคล,นแมเหลกแหงวบากดของวลล เลอกดดดงคณครและชาวบานมาชวยวลล หรอบางคร� งเราเดนทางแลว หลงทาง เราไดไปถามคนท,เราไมเคยชวยเหลอเขามากอน แลวพลงคล,นแมเหลกวบากดของเรา กเลอกใหเขาชวยบอกทางเรา (บางคร� งพลงคล,นแมเหลกวบากรายของเรากเลอกไมใหเขาชวยเรา)

318

กรณตวอยางตอไป พลงคล,นแมเหลกวบากด ยงสามารถเหน,ยวนาในคนอ,นคดหรอพดหรอทาในส,งท,ดกบคนท,ทาดน�นได เชน เม,อเราเหนใครคนหน,งคนทาดดวยความจรงใจกบผองชน พลงคล,นแมเหลกวบากดน�น จะเหน,ยวนาใหเราอยากชวยเหลอผน�น

กรณตวอยางตอไป เม,อพลงคล,นแมเหลกวบากรายของพระพทธเจาสมณโคดม อนเกดจากในอดตชาต ทานเคยเผาไฟดกพระปจเจกพทธเจาในชาตท,ทานเปนพระพทธเจา พลงคล,นแมเหลกวบากรายน� นเหน,ยวนาใหพระเทวทตชวนนายขมงธน ผฆาคนตายมาก มงจะมาฆาพระพทธเจา เม,อนายขมงธน 16 คน มาพบพระพทธเจา พลงคล,นแมเหลกวบากดของพระพทธเจาเหน,ยวนาใหนายขมงธนท�ง 16 คนเปล,ยนใจไมทารายพระพทธเจา ตรงกนขามกลบมาฟงธรรมจากพระพทธเจาแลวกลบใจเปนคนด (ข.อป.32/392)

กรณตวอยางตอไป บางคร� งไมมใครชวยผทาความดคนน�นพลงคล,นแมเหลกวบากดกจะคดและสรางส, งดใหผทาความดคนน� นเอง ดงตวอยางท,พระพทธเจาตรสวา เพราะทานหยดการเบยดเบยนโดยประการท�งปวง และทาประโยชนสขใหกบผองชนและหมสตว ดวยพลงแมเหลกวบากดน�น ทาใหชวตทานสมดลรอนเยน เจบปวยนอยแขงแรงอายยน (ท.ปา.11/136 และ 156) เพราะพลงคล,นแมเหลกวบากด มฤทธl หรอหนาท,ในการคดและสรางส,งท,ดใหชวต ส,งท,ดอยางหน,งของชวต คอ ผลกเอาสารและพลงงานท,ทาใหรอนเยนไมสมดลออกจากชวต พรอมกบดดดงเอาสารและพลงงานในมหาจกวาลท,ทาใหเกดสมดลรอนเยนเขามาในชวต ซ, งจะทาใหชวตผน�นไดสภาพสมดลรอนเยนเจบปวยนอยแขงแรงอายยน เปนตน

จะเหนไดวา เม,อผใดทาดลงไป จะส,งสมเปนพลงคล,นแมเหลกวบากด พลงคล,นแมเหลกวบากดดงกลาวจะตคาความดวามากนอยแคไหน แลวจะใหผลดแบบท,ผน�นทากได ใหผลแบบอ,น ๆกได พลงคล,นแมเหลกวบากดในอดตสวนหน,ง รวมกบในปจจบนสวนหน,ง จะคดและสรางส,งดใหผน�น ณ เวลาน�น อยางเหมาะสมและยตธรรมท,สดในสวนท,ยงไมใหผลด กจะใหผลดในชวงเวลาตอไปในชาตน�นหรอในชาตอ,นสบ ๆ ไป (อภ.ก.37/1698)

ตวอยางพลงคล�นแมเหลกวบากรายท�ใหผล เชน กรณตวอยาง คนท,คดโกงผอ,น พลงคล,นแมเหลกวบากรายจะเลอกใหผน�นถกโกงคนกได

ถกยดทรพยกได ถกจบขงคกกได ถกประณามหรอตอตานดวยสารพดวธจากผองชนกได กลมใจมาก ๆ กได เจบปวยกได ใหผลเลวรายไดหลากหลายลกษณะ

กรณตวอยางตอไป พลงคล,นแมเหลกวบากราย อาจเลอกคนอ,นหรอส,งอ,นมาคดหรอพดหรอทาไมดกบผท,กระทาไมดน�นกได เชน คนท,ฆาขมขนคน พลงคล,นแมเหลกวบากรายของเขาอาจดดดงประชาชนมารมทาราย (ประชาทณฑ) เขากได ไมจาเปนตองเลอกผท,ถกทารายมาทารายคน

319

กรณตวอยางตอไป พลงคล,นแมเหลกวบากรายจะเหน,ยวนาใหคนคดหรอพดหรอทาส,งท,ไมดกบคนท,ทาไมดน�น ดงท,พระพทธเจากลาววา “ในกาลกอน เราเปนเดกเลนอยท,หนทางใหญ เหนพระปจเจกพทธเจาแลว ใสไฟ เผา (ดก) ไวท,วหนทาง ดวยวบากกรรมน�น ในภพหลงสดน� พระเทวทต จงชกชวนนายขมงธน ผฆาคนตายมาก เพ,อใหฆาเรา” (ข.อป.32/392)

กรณตวอยางตอไป การใหผลของวบากกรรมของพระเทวทต ท,ทาความช,วมาก ๆ พลงคล,นแมเหลกวบากรายของพระเทวทต ไมเลอกดดดงใครมาทาราย แตเลอกแยกแผนดนออก ใหพระเทวทตถกสบ แลวดดดงใหดนกลบฝง เปนตน

กรณตวอยางตอไป เราพบขอมลผปวยท,ถกผาตดพบช�นเน�อ กอนเน�อหรอกอนวตถแขง ๆ ประหลาด ๆ ในรางกาย ท,คณหมอบอกวาไมสามารถวนจฉยไดวาส,งน�นคออะไรหรอเปนโรคอะไรหรอเกดจากสาเหตอะไร ซ, งจากหลกการในพระไตรปฎกจฬกมมวภงคสตร มหาจตตารสกสตร สงคตสตร และสวกสตร อธบายไดวา เปนเพราะพลงคล,นแมเหลกวบากราย มฤทธl หรอหนาท,ในการคดและสรางส,งท,รายใหชวต ส,งท,รายอยางหน,งของชวต คอ ผลกเอาสารและพลงงานท,ทาใหเ กดสมดลรอนเยนออกจากชวต พรอมกบดดดงเอาสารและพลงงานในรางกาย หรอในมหาจกรวาล ทาใหเกดอาการของภาวะรอนเยนไมสมดลในรางกาย ทาใหเซลลเน�อเย,อทางานผดปกต ประกอบกบสารและพลงงานดงกลาว กจะถกพลงคล,นแมเหลกวบากรายสงเคราะหเปน ช�นเน�อ กอนเน�อหรอกอนวตถแขง ๆ ประหลาด ๆ ในรางกาย เปนลกษณะคลายกบเม,อเอาแทงเหลกไปวางตากแดดตากฝนไว สารและพลงงานตาง ๆ ในมหาจกวาล กจะเคล,อนสงเคราะหกนดวยหลกสมดลรอนเยน (พลงงานรอนและเยนท,ตางกนจะเคล,อนเขาหากนและสงเคราะหกน) กลายเปนสนมเหลก ซ, งกอนหนาน� ไมมมากอน ดงน�นพลงคล,นแมเหลกวบากรายในชวตของผน�น จงสามารถสงเคราะหสารและพลงงานใหเปนช�นเน�อ กอนเน�อหรอกอนวตถแขง ๆ ประหลาด ๆ ในรางกายดวยกลไกดงกลาว ซ, งจะทาใหชวตผน�นมโรคมากและอายส�น เปนตน ดงน�น ในยคท,มคนทาช,วมาก จงมโรคใหม ๆ ประหลาด ๆ เพ,มข�นไดมาก ท�งโรคตดเช�อและไมตดเช�อ โดยกลไกทางวทยาศาสตรของสมดลรอนเยนท,สงเคราะหเช,อมโยงเปนลาดบ ในหลกนยาม 5 ปฏจจสมปบาท สวกสตร สงคตสตร มหาจตตารสกสตร และจฬกมมวภงคสตร

จะเหนไดวา เม,อใครทาช,วรายลงไปจะส,งสมเปนพลงคล,นแมเหลกวบากราย ซ, งพลงคล,นแมเหลกวบากรายดงกลาว จะตคาวาเลวรายมากนอยแคไหน แลวจะใหผลรายแบบท,ผน�นทากได ใหผลแบบอ,น ๆ กได ตามความเหมาะสม ณ เวลาน�น ๆ โดยพลงแมเหลกวบากรายในอดตสวนหน, งและในปจจบนสวนหน, ง จะคดและสรางส, งรายใหผน�น ณ เวลาน�น ๆ อยางเหมาะสมและยตธรรมท,สด ในสวนท,ยงไมใหผลราย กจะใหผลรายในชวงเวลาตอมา ในชาตน�นหรอชาตอ,น สบ ๆ ไป (อภ.ก.37/1698)

320

พระผมพระภาคไดตรสไววา ดกรภกษท�งหลาย เราไมกลาวความท,กรรมอนเปนไปดวยสญเจตนา ท,บคคลทาแลว สะสมแลวจะส�นสดไป เพราะมไดเสวยผล แตกรรมน�นแล จะใหผลในทฏฐธรรม (ปจจบน) เทยว หรอในภพถดไป หรอในภพอ,นสบ ๆ ไป (อภ.ก.37/1698) จะเหนไดวา พระพทธเจาพบวาทกการกระทาของผใด ผน�นจะไดรบผลน�น น,นคอผลทกอยางทกเส� ยววนาทท,ผใดไดรบ ลวนเกดจากการกระทาของผน�นเทาน�น การกระทาดหรอรายในชาตใด จะสงผลดรายในชาตน�นสวนหน, ง หรอชาตอ,นสบ ๆ ไป สวนหน, งจนกวาจะหมดฤทธl ของพลงคล,นแมเหลกวบากดหรอรายน�น ดงน�นผลท,เกดข�นแตละชวต ทกเส� ยววนาทจงเกดจากการกระทาในอดตสวนหน, ง สงเคราะหรวมกบการกระทาในปจจบนสวนหน,ง

ขอมลท,ยนยนวา คาตรสของพระพทธเจาเปนจรง คอ มส,งดบางอยางท,ทาในชาตน� แลวไดรบผลในชาตน� เชน เราชวยเหลอคนบางคน เขาทาดตอบแทนเราในชาตน� และมส,งดบางอยางท,ทาในชาตน� แลวยงไมไดรบผลในชาตน� เชน เราชวยเหลอคนบางคน เขายงไมทาดตอบแทนเราในชาตน� เปนตน

มส,งไมดบางอยางท,ทาในชาตน� แลวไดรบผลในชาตน� เชน เราซนตอนเปนเดก บางคร� งถกผปกครองดวา และมส,งไมดบางอยางท,ทาในชาตน� แลวไดรบผลในชาตน� เชน เราซนตอนเปนเดก บางคร� งถกผปกครองกไมดวา เปนตน

มส,งดบางอยางท,ยงไมไดทาในชาตน� แตไดรบผลในชาตน� เชน เดกเกดใหมยงไมไดทาดทาช,ว แตมคนเล�ยงมคนใหท,อยอาศย เปนตน

มส,งไมดบางอยางท,ไมไดทาในชาตน� แตไดรบผลในชาตน� เชน เดกเกดใหมยงไมไดทาดทาช,ว แตไมมคนเล�ยง ไมมคนใหท,อยอาศย เปนตน

กรณมส,งดบางอยางท,ยงไมไดทาในชาตน� แตไดรบผลในชาตน� และมส,งไมดบางอยาง ท,ไมไดทาในชาตน� แตไดรบผลในชาตน� จะเช,อไดอยางไรวาเกดจากการกระทาในอดตชาต พอครสมณะโพธรกษ โพธรกขโต อธบายวา ถาไมมพลงสรางผลท,เปนทนเดมของแตละคน แตละคนกตองไดรบทกอยางเทากน เพราะทนเร,มตนเทากน แตดวยพลงสรางผลท,เปนทนเดมของแตละคนแตกตางกน แตละคนจงตองไดรบแตละอยางแตกตางกน

กรณมส,งดบางอยางท,ทาในชาตน� แลวไดรบผลในชาตน� และมส,งไมดบางอยางท,ทาในชาตน� แลวไดรบผลในชาตน� จะเช,อไดอยางไรวาสวนดหรอไมดท,ยงไมสงผล จะสงผลในชวงเวลาตอไปในชาตน� หรอชาตอ,นสบ ๆ ไป จากคากลาวของพอครสมณะโพธรกษ โพธรกขโต ท,อธบายวา ถาไมมพลงสรางผลท,เปนทนเดมของแตละคน แตละคนกตองไดรบทกอยางเทากน เพราะทนเร,มตนเทากน แตดวยพลงสรางผลท,เปนทนเดมของแตละคนแตกตางกน แตละคนจงตองไดรบแตละอยางแตกตางกน แสดงวา มพลงคล,นแมเหลกแหงวบากดหรอราย จากการกระทาในอดตชาต

321

ท,ยงไมสงผล แลวมาสงผลในชาตปจจบน ดงน�น พลงคล,นแมเหลกแหงวบากดหรอราย จากการกระทาในชาตปจจบนท,ยงไมสงผล กยอมจะสงผลในชาตอ,นสบ ๆ ไป

ผท,ตองการความม,นใจมากข� นวา การกระทาทางกายหรอวาจาหรอใจท,ดหรอไมด จะสงผลดหรอรายใหกบผน�นจรง ในชาตท,ทาน�น หรอในชาตตอไป หรอชาตอ,นสบ ๆ ไปสามารถพสจนไดเม,อปฏบตดงน�

พระพทธเจาตรสถงความรความเหนความเขาใจ ท,ทาใหปฏบตสความพนทกขได คอ มความรความเหนความเขาใจชดเจนวา “... ผลวบากของกรรมท,ทาดทาช,วแลว มอย (อตถ สกต ทกกฏานง กมมานง ผลง วปาโก) ...” (ม.อ.14/257) การจะเขาใจเร, องกรรมและวบากกรรม อยางแจมแจงรวดเรว คอ คดหรอพดหรอทาส,งท,ดหรอไมดแลว จะมพลงงานพเศษท,สรางผลดหรอรายไดอยางรวดเรวน�น จะตองปฏบตศลอนเปนกศล คอการปฏบตศลสมาธปญญา อนเปนองครวมหน, งเดยวในวถชวตปกต ดงท,พระพทธเจาตรสวา “สจจะมอยางเดยวเทาน�นมไดมสอง” (ข.ข.29/549) และ “... ดกรอานนท ศลท,เปนกศลมอวปปฏสารเปนผลมอวปปฏสารเปนอานสงส อวปปฏสารมปราโมทยเปนผลมความปราโมทยเปนอานสงส ความปราโมทยมปตเปนผลมปตเปนอานสงส ปตมปสสทธเปนผลมปสสทธเปนอานสงส ปสสทธมสขเปนผลมสขเปนอานสงส สขมสมาธเปนผลมสมาธเปนอานสงส สมาธมยถาภตญาณทสสนะ (รแจงเหนจรงตามความเปนจรงวา กรรมดหรอกรรมไมดใหผลอยางไร กรรมอยางไรเปนไปเพ,อส,งสมกเลส กรรมอยางไรเปนไปเพ,อลดกเลส) เปนผลมยถาภตญาณทสสนะเปนอานสงส ยถาภตญาณทสสนะมนพพทาวราคะเปนผลมนพพทาวราคะเปนอานสงส นพพทาวราคะมวมตตญาณทสสนะเปนผลมวมตตญาณทสสนะเปนอานสงส ดวยประการดงน� ดกรอานนท ศลท,เปนกศลยอมถงอรหตผลโดยลาดบดวยประการ ดงน�แลฯ (อง.ทสก.24/1)

พระพทธเจาไดตรสวา “ดกรภกษท�งหลาย ตถาคตเคยเปนมนษยในชาตกอน ภพกอน กาเนดกอน เปนผเขาหาสมณะหรอพราหมณแลวซกถามวา ขาแตทานผเจรญกรรมสวนกศลเปนอยางไร กรรมสวนอกศลเปนอยางไร กรรมสวนท,มโทษเปนอยางไร กรรมสวนท,ไมมโทษเปนอยางไร กรรมท,ควรเสพเปนอยางไร กรรมท,ไมควรเสพเปนอยางไร กรรมอะไรขาพเจาทาอยพงเปนไปเพ,อไมเปนประโยชน เพ,อทกขตลอดกาลนาน อน,ง กรรมอะไรขาพเจาทาอยพงเปนไปเพ,อเปนประโยชน เพ,อสขตลอดกาลนาน ตถาคตยอมเขาถงสคตโลกสวรรค เบ�องหนาแตตายเพราะกายแตก เพราะกรรมน�นอนตนทา ส,งสม พอกพน ไพบลย ฯลฯ คร� นจตจากสวรรคน�นแลวมาสความเปนอยางน� ยอมไดเฉพาะซ, งมหาปรสลกษณะน� คอมพระฉวสขมละเอยด เพราะพระฉวสขมและละเอยดธลละอองมตดพระกายได พระมหาบรษสมบรณดวยลกษณะน�น ถาอยครองเรอนจะไดเปนพระเจาจกรพรรด ฯลฯ เม,อเปนพระราชาจะไดอะไร เม,อเปนพระราชาจะไดรบผลขอน� คอ

322

มปญญามาก ไมมบรรดากามโภคชนผใดผหน, งมปญญาเสมอหรอมปญญาประเสรฐกวาพระองค ถาพระมหาบรษน�นออกจากเรอนผนวชเปนบรรพชต จะไดเปนพระอรหนตสมมาสมพทธเจา มหลงคาคอกเลสอนเปดแลวในโลก เม,อเปนพระพทธเจาจะไดอะไร เม,อเปนพระพทธเจาจะไดรบผลขอน� คอ มพระปรชามาก มพระปรชากวางขวาง มพระปรชาราเรง มพระปรชาวองไว มพระปรชาเฉยบแหลม มพระปรชาทาลายกเลส ไมมบรรดาสรรพสตวผใดผหน, งมปญญาเสมอ หรอมปญญาประเสรฐกวาพระองค ...” (ท.ปา.11/146)

การปฏบตศลอนเปนกศลน�น เปนการปฏบตสมดลรอนเยน ละบาป บาเพญกศล ทาจตใจใหบรสทธl ผองใส อยางถกตองถกตรง โดยผวจยไดนาเสนอรายละเอยดในการปฏบตสความเปนพทธะในบทท, 9 ของดษฎนพนธเลมน� จะทาใหเกดพลงชวตท,มคณสมบตพเศษตางจากคนท,วไป คอ พลงชวตชนดพเศษดงกลาว จะทาใหคล,นแมเหลกแหงวบากดหรอรายของผท,ปฏบตไดน�น สรางผลจากการคดหรอพดหรอทาในทกขณะปจจบนอยางรวดเรวใหผปฏบตน�นไดรบร ไมวาจะทาในส,งท,ดหรอไมด แมแคคดยงไมไดพดหรอไมไดทาทางกาย กจะสงผลดหรอรายบางสวน ในลกษณะใดลกษณะหน,ง เชน ความรสกสขทกขในจต ความรสกสขทกขในกาย ความเจรญหรอเส,อมของปญญาในการแกปญหาหรอพฒนา ความเคารพนบถอเช,อถอจากคนอ,นท,มตอตนหรอเกดผลตรงกนขาม เกดส, งดหรอไมดแงเชงอ,น ๆ เปนตน ซ, งสวนใหญจะสงผลภายใน 1-3 วน ญาณปญญาพเศษดงกลาว จะทาใหรความจรงตามความเปนจรงไดอยางรวดเรววา ทาดหรอไมดอะไรทาใหเกดผลอยางไร จงทาใหม,นใจวา การกระทาไมวาจะเปนทางกายหรอวาจาหรอใจท,ดหรอไมดน�น จะส,งสมเปนพลงคล,นแมเหลกแหงวบากดหรอไมด ท,จะสรางผลท,ดหรอไมดใหกบชวตอยางแนนอนในชาตท,กระทาน�น หรอชาตตอไป หรอชาตอ,นสบ ๆ ไป สวนผท,ไมไดฝกฝนอยางถกตองถกตรงสความพนทกขตามท,พระพทธเจาตรสไว ผลจากการกระทาทางกายวาจาและใจ มกจะเกดข� นชา ทาใหรความจรงตามความเปนจรงไดชา วาทาดหรอไมดอะไรทาใหเกดผลดหรอไมดอยางไร

ทกเส� ยววนาทของชวต วบากกรรมดหรอรายในอดตสวนหน,งจะรวมกบในปจจบนสวนหน, ง สรางผลใหกบแตละชวต (อภ.ก.37/1698) จะสงเคราะหรวมกบภาวะรอนเยนในชวตตลอดเวลา (ส.สฬา.18/427-429) เปนพลงงานท,สรางความแขงแรงหรอความเจบปวยใหชวต รวมถงสรางส,งดหรอส,งรายตาง ๆ ใหกบชวต เม,อหมดฤทธl ของการใหผลกจบดบไป ดงท,พระพทธเจาไดตรสถงสาเหตทาใหเกดสข (ความแขงแรงหรอประโยชน) ทกข (ความเจบปวยหรอความเดอดรอน) หรอ อทกขมสขเวทนา ในส.สฬา.18/427-429 “สข ทกข หรออทกขมสขเวทนา เกดจาก เร,องด (ไฟ) 1 เสมหะ (น�า) 1 ลม (ลม) 1 ด เสมหะ ลม รวมกน (ดน) 1 ฤด 1 รกษาตวไมสม,าเสมอ 1 ถกทาราย 1 ผลของกรรม 1 เปนท, 8 ฯ” ไฟ คอ รอน ดนน� าลม คอ เยน จะเหนไดวา การปรบสมดลรอน

323

เยนในรางกาย ในฤดรอนหรอหนาวตาง ๆ ดวยส,งท,มฤทธl รอนหรอเยน ท�งดานวตถ (รปธรรม) และจต (นามธรรมคอผลของกรรมดกรรมช,ว กรรมดทาใหเกดสขเวทนา กรรมช,วทาใหเกดทกขเวทนา) ถาไมสมดลรอนเยนกจะทาใหเกดทกขเวทนา (เจบปวย) แตถาสมดลรอนเยนกจะทาใหเกดสขเวทนา (แขงแรง)

จะเหนไดวา กลไกกคอ สญญาของชวตจะทาหนาท,เปนปกตคอผลกดนเอาพลงงานหรอสารท,ไมสมดลรอนเยนออกจากชวต และดดดงเอาพลงงานหรอสารท,สมดลรอนเยนเขามาหลอเล�ยงชวต วบากกรรมของบญกศลน�นจะเปนพลงงานท,ชวยผลกดนเอาพลงงานหรอสารท,ไมสมดลรอนเยนออกจากชวต และดดดงเอาพลงงานหรอสารท,สมดลรอนเยนเขามาหลอเล� ยงชวตอกแรงหน, ง สวนวบากกรรมรายน�น จะเปนพลงงานท,ดดดงเอาพลงงานหรอสารท,ไมสมดลรอนเยนเขามาทารายชวต และผลกดนเอาพลงงานหรอสารท,สมดลรอนเยนออกจากชวต

ดงน�น ความไมสมดลรอนเยนดานวตถ สงเคราะหกบวบากกรรมรายจากการทาบาปเบยดเบยนสตว (การทาใหตนเองหรอคนอ,น หรอสตวอ,น ไดรบความทกขทรมาน เดอดรอน ไมสบาย บาดเจบ หรอลมตาย) ดวยวธการตาง ๆ จะทาใหเกดอาการไมสบายตาง ๆ ทาใหมโรคตาง ๆ มากมายหลากหลายชนด (แมจะใสส,งท,ไมสมดลรอนเยนชนดเดยวกน ปรมาณเทากนเขาไปในชวตคนแตละคน กจะเกดอาการไมสบายหรอโรคตางกน เพราะวบากกรรมตางกน) ทาใหอายส�นและเกดส,งเลวรายตาง ๆ ในชวต สวนการทาความสมดลรอนเยนสงเคราะหกบวบากกรรมดจากการไมเบยดเบยนสตว (การไมทาใหตนเอง หรอคนอ,น หรอสตวอ,น ไดรบความทกขทรมานเดอดรอน ไมสบาย บาดเจบหรอลมตาย) ดวยวธการตาง ๆ จะทาใหอาการไมสบายตาง ๆ ลดนอยลง ทาใหมโรคลดนอยลง อายยนและเกดประโยชนสขในชวต

หลกอกาลโก (เปนจรงตลอดกาล) ปจจตตง (ตองปฏบตเองจงจะรเอง) เอหปสสโก

(สามารถพสจนได) เพ�อมนษยชาต กบความประหยดเรยบงายในการปฏบต

(จตตารสตร) พระพทธเจาตรสวา “ละเหตทกขได เปนสขในท,ท�งปวง” (ขททกนกาย ธมมปท. 25/59),

“ละทกขท�งปวงได เปนความสข” (ขททกนกาย ธมมปท. 25/33) จะเหนไดวา ความสขตามหลกของพระพทธเจา เกดจากการละหรอดบเหตของทกขได ทกขกจะดบ สขกจะเกดข<น

สมพนธกบหลกการแพทยแผนจนท,ระบวา “โรคเดยวกนใชวธตางกน โรคตางกนใชวธเดยวกน” โรคมกมอาการสลบซบซอน โรคชนดเดยวกนเน,องจากพยาธสภาพและการดาเนนของโรคตางกน อาการท,ปรากฏจงแตกตางกน ฉะน�น การรกษาจงตองกาหนดใหถกตอง เรยกวา “รกษาโรค

324

เดยวกนใชวธตางกน” โรคท,ตางกนถามสาเหตและการดาเนนของโรคของเหมอนกน ใชวธรกษาเดยวกนได เรยกวา “ใชวธเดยวกนรกษาโรคตางกน” (โครงการพฒนาเทคนคการทายาสมนไพร, โครงการศกษาการแพทยตะวนออก และมลนธสาธารณสขกบการพฒนา, 2541 : 163-176)

เชน กรณท, 1 ผปวยท�งสามคน ความดนโลหตสงจากภาวะรอนเกน สามคนน�ตองรกษาเหมอนกน เพราะสาเหตเดยวกน เรยกวาโรคเดยวกนรกษาเหมอนกน

กรณท, 2 ผปวยคนแรก ความดนโลหตสงจากภาวะรอนเกน คนท,สองความดนโลหตสงจากภาวะเยนเกน (ตกลบเปนรอน) สวนผปวยคนท,สามความดนโลหตสงจากภาวะรอนเยนพนกน สามคนน�ตองรกษาตางกน เพราะสาเหตตางกน เรยกวา โรคเดยวกนรกษาตางกน

กรณท, 3 ผปวยคนแรกความดนโลหตสงจากภาวะรอนเกน สวนคนท,สองเบาหวานจากภาวะรอนเกน สวนผปวยคนท,สามมะเรงจากภาวะรอนเกน สามคนน�ตองรกษาเหมอนกน เพราะสาเหตเหมอนกน เรยกวา โรคตางกนรกษาเหมอนกน

กรณท, 4 ผปวยคนแรกความดนโลหตสงจากภาวะรอนเกน สวนคนท,สองเบาหวานจากภาวะเยนเกน สวนผปวยคนท,สามมะเรงจากภาวะรอนเยนพนกน สามคนตองรกษาตางกน เพราะสาเหตตางกน เรยกวา โรคตางกนรกษาตางกน

การรกษาโรคจงตองรกษาท�ตนเหต คอ ลดละเลกพฤตกรรมท�ทาใหรสกไมสบายหรอเปนโรค

เปนหลก โดยทารวมกบการปรบสมดลรอนเยนท<งดานรปธรรมและนามธรรม ณ สภาพปจจบน

ของชวต ถายงไมทเลาหรอไมม,นใจวาจะสามารถปรบสมดลรอนเยนไดอยางมประสทธภาพ กสามารถใชรวมกบวธการของการแพทยแผนตาง ๆ ได โดยใชหลกลางเน�อชอบลางยา คอ แตละคนแตละชวงเวลาอาจถกกบแตละอยางเหมอนกนหรอไมเหมอนกนกได โดยสงเกตท,พลงชวต คอ ความรสกสขสบายเบากายมกาลง หรอไมสบายแตเบากายมกาลง แสดงวาถกกน ถาอาการตรงกนขาม คอ ไมสขไมสบายหรอทกขทรมาน หนกตว ไมมกาลงหรอออนเพลย แสดงวาไมถกกน

มตรสหาย สงคมและส�งแวดลอมมผลตอสขภาวะ นอกจากสมดลรอนเยนกายใจแลว มตรสหายสงคมและส,งแวดลอมกมผลตอสขภาวะ

ดงท,พระพทธเจาตรสความดความเจรญอนสงสด 38 ประการไดแก “คบคนพาล (อเสวนา จ พาลานง) คบหาบณฑต (บณฑตานญจ เสวนา) บชาบคคลท,ควรบชา (ปชา จ ปชนยานง) อยในท,อนสมควรอย (ปฏรปเทสวาโส จ) ...” (ข.ข.25/318)

“ความเปนผมมตรด สหายด เปนท�งหมดท�งส�นของพรหมจรรย (ความพนทกข)” ใน ส.ส.15/381-384

325

“สปปรสธรรม 7 คอ ธรรมของสตบรษ (คนท,มความเหนถกตอง) ธมมญ� (เปนผรธรรม) อตถญ� (เปนผรสาระประโยชน) อตตญ� (เปนผรตน) มตตญ� (เปนผรประมาณ) กาลญ� (เปนผรเวลาอนควร) ปรสญ� (เปนผรหมคนและส,งรอบตว) ปคคลปโรปรญ� (เปนผรบคคล)” (อง.สตตก.23/65)

“สปปายะ คอส,งท,เหมาะควรแกการเพกถอนกเลส ไดแก อาวาสสปปายะ (ท,อยซ, งเหมาะควร) โคจรสปปายะ (ท,ไปซ,งเหมาะควร) ภสสสปปายะ (การพดคยท,เหมาะควร) ปคคลสปปายะ (บคคลท,เหมาะควรเก,ยวของ) โภชนสปปายะ (อาหารท,เหมาะควร) อตสปปายะ (สภาพแวดลอมท,เหมาะควร)อรยาปถสปปายะ (อรยาบถท,เหมาะควร)” (อรรถกถาแปลเลม 2 “ตตยปาราชกวรรณนา” ขอ 368)

“อสปปายะ คอส,งท,ไมเหมาะควรแกการเพกถอนกเลส ไดแก อาวาสอสปปายะ (ท,อยซ, งไมเหมาะควร) โคจรอสปปายะ (ท,ไปซ,งไมเหมาะควร) ภสสอสปปายะ (การพดคยท,ไมเหมาะควร) ปคคลอสปปายะ (บคคลท,ไมเหมาะควรเก,ยวของ) โภชนอสปปายะ (อาหารท,ไมเหมาะควร) อตอสปปายะ (สภาพแวดลอมท,ไมเหมาะควร) อรยาปถสปปายะ (อรยาบถท,ไมเหมาะควร)” (อรรถกถาแปลเลม 2 “ตตยปาราชกวรรณนา” ขอ 368)

สาเหตหลกท�ทาใหเกดโรคหรออาการเจบปวย ตามหลกการแพทยวถพทธ ตามหลกแพทยวถพทธ สาเหตหลกท,ทาใหเกดโรคหรออาการเจบปวย เกดจาก 5 ประการใหญ ๆ

ไดแก 1) ความรอนเยนไมสมดลดานวตถ 2) ทาบาปหรออกศลกรรม 3) การไมบาเพญบญกศล 4) ความกลว ความใจรอน ความวตกกงวล และความเศราหมอง และ 5) การคบมตรสหายท,ไมด การอยในสงคมส,งแวดลอมไมด

สาเหตความเจบปวย 9 ขอยอย 1) อารมณเปนพษ เชน ความเครยด ความเรงรบ ความเรงรด ความเรงรอน ความกลว

ความวตกกงวล ความไมโปรง ไมโลง ไมสบายใจ ความไมพอใจ ความมงราย อาฆาต พยาบาท ความโลภ โกรธ หลง ยดเกน เอาแตใจตวเอง เปนตน

2) อาหารเปนพษและไมสมดล พษจากอาหารประกอบดวย 6 สาเหตหลกดงน� - พษจากอาหารมสารพษสารเคมท�งในพชและสตว ท�งจากขบวนการผลตและการปรง

เปนอาหาร - พษจากอาหารมสวนประกอบของเน�อสตวมากเกนไป - พษจากอาหารปรงรสจดเกนไป

326

- พษจากชนดของอาหารไมสมดล นอกจากการไมรชนดและสดสวนของอาหารแตละชนดท,สมดลแลว การไมรเทคนคการปรงและการรบประทานท,สมดล กจะทาใหเกดโรคภยไขเจบได

- พษจากของเสยและความรอนจากขบวนการยอย สนดาปและเผาผลาญอาหาร - พษจากการไมรเทคนคในการรบประทานอาหารสขภาพอยางผาสก และไมรวธปฏบต

ในการลดละลางความอยากในจตตออาหารท,เปนพษ อยางถกตรง 3) พษจากการไมออกกาลงกาย หรอการออกกาลงกายและอรยาบถท,ไมถกตองคอ

การกายบรหารท,ไมไดคณลกษณะ 3 ประการ ไดแก - ความแขงแรงของกลามเน�อ กระดกและเสนเอน - ความยดหยนของกลามเน�อและเสนเอน - การเขาท,เขาทางของกลามเน�อ กระดกและเสนเอน - การไมออกกาลงกายหรอไมทาการกายบรหารเลย กย,งทาใหไมไดประโยชนจาก

ท�งสองอยางเลย 4) พษจากมลพษตาง ๆ ในโลกเพ,มมากข�น เชน มตรสหายท,ไมด อณหภมบรรยากาศโลก

ท,รอนข�น ควนพษ และสารพษตาง ๆ ในส,งแวดลอม เปนตน 5) พษจากการสมผสเคร,องยนต เคร,องไฟฟา เคร,องอเลคทรอนคมากเกนความสมดล 6) ไมพ, งตน ดวยวธท,ประหยดเรยบงาย ในการลดความรนแรงของพษหรอระบายพษ

ออกจากรางกาย 7) การเพยรการพกท,ไมพอด 8) บาปหรออกศลกรรม 9) การบรณาการองคความร ในการแกไขปญหาสขภาพสวนใหญ ณ ปจจบนยง

ไมมประสทธภาพมากพอ คอ - ไมสามารถลดปญหาสขภาพดวยการแกท,ตนเหต สวนใหญเปนการแกท,ปลายเหต - มคาใชจายท,สง - คนพ,งตนเองไดนอยลง ในการดแลแกไขปญหาสขภาพตนเอง

จากขอมลดงกลาวสามารถนามาวเคราะหสงเคราะห เปนวธแกปญหาโดยปรบสมดลดวย

ส�งท�ประหยด หาไดงายและไมมโทษ ดงท�พระพทธเจาตรสไว ใน ข.ข. 25/281 “ดกรภกษท<งหลาย

ปจจยนอย หาได งายและไมมโทษ 4 อยางน< 4 อยางเปนไฉน ดกรภกษท< งหลาย บรรดา

จวรผาบงสกล (เคร�องนงหม) นอย หาไดงายและไมมโทษ บรรดาโภชนะ คาขาว (อาหาร) ท�ไดดวย

ปลแขง นอย หาไดงายและไมมโทษ บรรดาเสนาสนะ โคนไม (ท�อยอาศย) นอย หาไดงายและ

327

ไมมโทษ บรรดาเภสช (ยา) มตรเนา (ปสสาวะ) นอย หาไดงายและไมมโทษ ... ดกรภกษท<งหลาย

เรากลาวธรรมอยางใดอยางหน�ง ของภกษซ�งเปนผสนโดษดวยปจจยท�นอย หาไดงายและไมมโทษ

วาเปนองคแหงความเปนสมณะฯ (ผสามารถดบทกขดบบาปได) ความคบแคนแหงจต ยอมไมมแก

ภกษผสนโดษ ดวยปจจยนอย หาไดงายและไมมโทษ เพราะปรารภเสนาสนะ จวรปานะและโภชนะ

ทศของเธอ ช�อวาไมกระทบกระเทอน ภกษผสนโดษ ไมประมาทยดเหน�ยวเอาไวได ซ�งธรรม

อนสมควรแกธรรม เคร�องความเปนสมณะท�พระตถาคตตรสบอกแลวแกเธอ”

จะเหนไดวา พระพทธเจาพบวา การใชปจจยส� (อาหาร เคร�องนงหม ท�อยอาศย ยารกษาโรค)

ท�ประหยด เรยบงาย และไมมโทษ เปนองคประกอบของการปฏบต สความพนทกข เพราะ

ธรรมชาตท�อยใกลตวเรา เวลาเอาวตถ (ดนน<าลม) หรอพลงงาน (คล�นแมเหลกไฟฟาแสงสเสยง)

มาสงเคราะหเปนวตถชนดตาง ๆ หรอสงเคราะหเปนชวต เชน สงเคราะหเปนชวตพช กใชวตถหรอ

พลงงานท�มคณสมบตเชนเดยวกบท�เราเอามาสงเคราะหเปนชวตเรา จงเขากบเน<อเย�อเราไดดท�สด

ทาใหเราแขงแรงไดดท�สด

การใชส�งท�ประหยดเรยบงายอยใกลตวหรออยในตว ในจตตารสตรน<นสมพนธกบ

ว.ม. 5/25-44 ดงน< ภกษอาพาธในฤดสารท [25] โดยสมยน�นแล พระผมพระภาคพทธเจาประทบอย ณ พระเชตวนอารามของ

อนาถบณฑกคหบด เขตพระนครสาวตถ คร� งน�นภกษท�งหลายอนอาพาธซ, งเกดชมในฤดสารท ถกตองแลว ยาคท,ด,มเขาไปกพงออก แมขาวสวยท,ฉนแลวกพงออกเพราะอาพาธน�น พวกเธอจงซบผอมเศราหมองมผวพรรณไมด มผวเหลองข�น ๆ มเน�อตวสะพร,งดวยเอน พระผมพระภาค ไดทอดพระเนตรเหนภกษเหลาน�นซบผอมเศราหมองมผวพรรณไมดมผวเหลองข�น ๆ มเน�อตวสะพร,งดวยเอน คร�นแลวจงตรสเรยกทานพระอานนทมารบส,งถามวา ดกรอานนททาไมหนอเด�ยวน�ภกษท�งหลายจงซบผอมเศราหมองมผวพรรณไมด มผวเหลองข�น ๆ มเน�อตวสะพร,งดวยเอน ทานพระอานนทกราบทลวา พระพทธเจาขาเด�ยวน� ภกษท�งหลายอนอาพาธซ, งเกดชมในฤดสารทถกตองแลว ยาคท,ด,มเขาไปกพงออก แมขาวสวยท,ฉนแลวกพงออก เพราะอาพาธน�น พวกเธอจงซบผอมเศราหมองมผวพรรณไมด มผวเหลองข�น ๆ มเน�อตวสะพร,งดวยเอน

พระพทธานญาตเภสช 5ในกาล คร� งน�น พระผมพระภาคประทบในท,สงดทรงหลกเรนอยได มพระปรวตกแหงพระทย

เกดข�นอยางน� วา เด�ยวน� ภกษท�งหลายอนอาพาธซ, งเกดชมในฤดสารทถกตองแลว ยาคท,ด,มเขาไปกพงออก แมขาวสวยท,ฉนแลวกพงออกเพราะอาพาธน�น พวกเธอจงซบผอมเศราหมองมผวพรรณ ไมด มผวพรรณเหลองข�น ๆ มเน�อตวสะพร,งดวยเอน เราจะพงอนญาตอะไรหนอเปนเภสชแกภกษ

328

ท�งหลาย ซ, งเปนเภสชอยในตว และเขาสมมตวาเปนเภสช ท�งจะพงสาเรจประโยชนในอาหารกจ แกสตวโลกและจะไมพงปรากฏเปนอาหารหยาบ ทน�นพระองคไดมพระปรวตกสบตอไปวาเภสช 5 น� แลคอ เนยใส เนยขน น� ามน น� าผ�ง น� าออย เปนเภสชอยในตวและเขาสมมตวาเปนเภสช ท�งสาเรจประโยชนในอาหารกจแกสตวโลก และไมปรากฏเปนอาหารหยาบ ผฉะน�น เราพงอนญาตเภสช 5 น�แกภกษท�งหลาย ใหรบประเคนในกาลแลวบรโภคในกาล คร� นเวลาสายณหพระองคเสดจออกจาก ท,หลกเรน ทรงทาธรรมกถาในเพราะเหตเปนเคามลน�นในเพราะเหตแรกเกดน�น แลวรบส,งกะภกษท�งหลายวา ดกรภกษท�งหลายเราไปในท,สงดหลกเรนอย ณ ตาบลน� ไดมความปรวตกแหงจตเกดข�นอยางน�วา เด�ยวน� ภกษท�งหลายอนอาพาธ ซ, งเกดชมในฤดสารทถกตองแลว ยาคท,ด,มเขาไปกพงออก แมขาวสวยท,ฉนแลวกพงออก เพราะอาพาธน�นพวกเธอจงซบผอมเศราหมองมผวพรรณไมด มผวเหลองข�น ๆ มเน�อตวสะพร,งดวยเอน เราจะพงอนญาตอะไรหนอเปนเภสชแกภกษท�งหลาย ซ, งเปนเภสชอยในตวและเขาสมมตวาเปนเภสช ท�งจะพงสาเรจประโยชนในอาหารกจแกสตวโลก และไมปรากฏเปนอาหารหยาบ ดกรภกษท�งหลาย เราน�นไดมความปรวตกสบตอไปวาเภสช 5 น� แล คอ เนยใส เนยขน น� ามน น� าผ� ง น� าออย เปนเภสชอยในตวและเขาสมมตวาเปนเภสชท�งสาเรจประโยชนในอาหารกจแกสตวโลกและไมปรากฏเปนอาหารหยาบ ผฉะน�น เราพงอนญาตเภสช 5 น� แกภกษท�งหลายใหรบประเคนในกาลแลวบรโภคในกาล ดกรภกษท�งหลาย เราอนญาตใหรบประเคนเภสช 5 น�นในกาลแลวบรโภคในกาล

พระพทธานญาตเภสช 5 นอกกาล [26] กโดยสมยน�นแลภกษท�งหลายรบประเคนเภสช 5 น�นในกาลแลว บรโภคในกาล

โภชนาหารของพวกเธอ ชนดธรรมดา ชนดเลวไมยอย ไมจาตองกลาวถงโภชนาหารท,ด พวกเธอ อนอาพาธซ,งเกดชมในฤดสารทน�น และอนความเบ,อภตตาหารน� ถกตองแลว เพราะเหต 2 ประการน�น ย,งเปนผซบผอมเศราหมองมผวพรรณไมด มผวเหลองข�น ๆ มเน�อตวสะพร,งดวยเอนมากข�น พระผมพระภาคไดทอดพระเนตรเหนภกษเหลาน�น ซ, งซบผอมเศราหมองมผวพรรณไมด มผวเหลองข�น ๆ มเน�อตวสะพร,งดวยเอนมากข�น คร� นแลว จงตรสเรยกทานพระอานนทมารบส,งถามวา ดกรอานนท ทาไมหนอ เด�ยวน� ภกษท�งหลายย,งซบผอมเศราหมองมผวพรรณไมด มผวเหลองข�น ๆ มเน�อตวสะพร,งดวยเอนมากข�น? ทานพระอานนทกราบทลวา พระพทธเจาขา เด�ยวน� ภกษท�งหลายรบประเคนเภสช 5 น�นในกาลแลวบรโภคในกาล โภชนาหารของพวกเธอชนดธรรมดา ชนดเลวไมยอย ไมจาตองกลาวถงโภชนาหารท,ด พวกเธออนอาพาธซ, งเกดชมในฤดสารทน�น และอนความเบ,อภตตาหารน� ถกตองแลว เพราะเหต 2 ประการน�น ย,งเปนผซบผอมเศราหมองมผวพรรณไมด มผวเหลองข�น ๆ มเน�อตวสะพร,งดวยเอนมากข�นลาดบน�น พระผมพระภาคทรงทาธรรมกถา

329

ในเพราะเหตเปนเคามลน�นในเพราะเหตแรกเกดน�น แลวตรสเรยกภกษท�งหลายมารบส,งวา ดกรภกษท�งหลายเราอนญาตใหรบประเคนเภสช 5 น�น แลวบรโภคไดท�งในกาลท�งนอกกาล

พระพทธานญาตน�ามนเปลว [27] กโดยสมยน�นแล ภกษท�งหลายท,อาพาธ มความตองการดวยน� ามนเปลวเปนเภสช

จงกราบทลเร,องน�นแดพระผมพระภาค พระผมพระภาคตรสอนญาตแกภกษท�งหลายวา ดกรภกษท�งหลายเราอนญาตน�ามนเปลวเปนเภสช คอ น� ามนเปลวหม น� ามนเปลวปลา น� ามนเปลวปลาฉลามน�ามนเปลวหม น�ามนเปลวลา ท,รบประเคนในกาล เจยวในกาล กรองในกาล บรโภคอยางน�ามน

ดกรภกษท�งหลาย ถาภกษรบประเคนในวกาล เจยวในวกาล กรองในวกาล หากจะพงบรโภคน� ามนเปลวน�นตองอาบตทกกฏ 3 ตว ดกรภกษท�งหลาย ถาภกษรบประเคนในกาล เจยวในวกาล กรองในวกาล หากจะพงบรโภคน� ามนเปลวน�นตองอาบตทกกฏ 2 ตว ดกรภกษท�งหลาย ถาภกษรบประเคนในกาล เจยวในกาล กรองในวกาล หากจะพงบรโภคน� ามนเปลวน�นตองอาบตทกกฏ 1 ตว ดกรภกษท�งหลาย ถาภกษรบประเคนในกาล เจยวในกาล กรองในกาล หากจะพงบรโภคน�ามนเปลวน�น ไมตองอาบต

พระพทธานญาตมลเภสช [28] กโดยสมยน�นแล ภกษท�งหลายท,อาพาธมความตองการดวยรากไมเปนเภสช

จงกราบทลเร,องน�นแดพระผมพระภาค พระผมพระภาคตรสอนญาตแกภกษท�งหลายวา ดกรภกษท�งหลายเราอนญาตรากไมท,เปนเภสช คอ ขม�น ขง วานน�า วานเปราะ อตพด ขา แฝก แหวหม กหรอมลเภสช แมชนดอ,นใดบรรดาม ท,ไมสาเรจประโยชนแกของควรเค�ยว ท,ไมสาเรจประโยชนแกของควรบรโภค ในของควรบรโภค รบประเคนมลเภสชเหลาน�นแลว เกบไวไดจนตลอดชพ ตอมเหตจงใหบรโภคได เม,อเหตไมม ภกษบรโภคตองอาบตทกกฏ

พระพทธานญาตเคร,องบดยา สมยตอมาภกษท�งหลายท,อาพาธมความตองการดวยรากไมท,เปนเภสชชนดละเอยด

จงกราบทลเร,องน�นแดพระผมพระภาค พระผมพระภาคตรสอนญาตแกภกษท�งหลายวา ดกรภกษท�งหลายเราอนญาตตวหนบด ลกหนบด

พระพทธานญาตกสาวเภสช [29] กโดยสมยน�นแล ภกษท�งหลายท,อาพาธมความตองการดวยน� าฝาดเปนเภสช

จงกราบทลเร, องแดพระผมพระภาค พระผมพระภาคตรสอนญาตแกภกษท�งหลายวา ดกรภกษท�งหลาย เราอนญาตน� าฝาดท,เปนเภสช คอ น� าฝาดสะเดาะ น� าฝาดมกมน น� าฝาดกระดอมหรอข�กา น� าฝาดบรเพด หรอพญามอเหลก น� าฝาดกถนพมาน กหรอกสาวเภสช แมชนดอ,นใดบรรดาม ท,ไมสาเรจประโยชนแกของควรเค�ยวในของควรเค�ยว ท,ไมสาเรจประโยชนแกของควรบรโภคใน

330

ของควรบรโภค รบประเคนกสาวเภสชเหลาน�นแลว เกบไวไดจนตลอดชพ ตอมเหตจงใหบรโภคได เม,อเหตไมมภกษบรโภคตองอาบตทกกฏ

พระพทธานญาตปณณเภสช [30] กโดยสมยน�นแล ภกษท�งหลายท,อาพาธมความตองการดวยใบไมเภสช จงกราบทล

เร,องน�นแดพระผมพระภาค พระผมพระภาคตรสอนญาตแกภกษท�งหลายวา ดกรภกษท�งหลายเราอนญาตใบไมท,เปนเภสช คอ ใบสะเดา ใบมกมน ใบกระดอมหรอข�กา ใบกะเพรา หรอแมงลก ใบฝาย กหรอปณณเภสช แมชนดอ,นใดบรรดาม ท,ไมสาเรจประโยชนแกของควรเค�ยวในของควรเค�ยวท,ไมสาเรจประโยชนแกของควรบรโภคในของควรบรโภค รบประเคนปณณเภสชเหลาน�นแลว เกบไวไดจนตลอดชพ ตอมเหตจงใหบรโภคได เม,อเหตไมม ภกษบรโภคตองอาบตทกกฏ

พระพทธานญาตผลเภสช [31] กโดยสมยน�นแล ภกษท�งหลายท,อาพาธมความตองการดวยผลไมเปนเภสช จงกราบ

ทลเร,องน�นแดพระผมพระภาค พระผมพระภาคตรสอนญาตแกภกษท�งหลายวา ดกรภกษท�งหลาย เราอนญาตผลไมท,เปนเภสช คอ ลกพลงกาสา ดปล พรก สมอไทย สมอพเภก มะขามปอม ผลแหงโกฐ กหรอผลเภสช แมชนดอ,นใดบรรดาม ท,ไมสาเรจประโยชนแกของควรเค�ยวในของควรเค�ยว ท,ไมสาเรจประโยชนแกของควรบรโภคในของควรบรโภค รบประเคนผลเภสชเหลาน�นแลว เกบไวไดจนตลอดชพ ตอมเหตจงใหบรโภคได เม,อเหตไมม ภกษบรโภค ตองอาบตทกกฏ

พระพทธานญาตชตเภสช [32] กโดยสมยน�นแล ภกษท�งหลายท,อาพาธมความตองการดวยยางไมเปนเภสช จงกราบ

ทลเร,องน�นแดพระผมพระภาค พระผมพระภาคตรสอนญาตแกภกษท�งหลายวา ดกรภกษท�งหลาย เราอนญาตยางไมท,เปนเภสช คอ ยางอนไหลออกจากตนหงค ยางอนเขาเค,ยวจากกานและใบแหงตนหงค ยางอนเขาเค,ยวจากใบแหงตนหงค หรอเจอของอ,นดวย ยางอนไหลออกจากยอดไมตกะ ยางอนไหลออกจากใบแหงตนตกะ ยางอนเขาเค,ยวจากใบหรอไหลออกจากกานแหงตนตกะ กายานกหรอชตเภสชชนดอ,นใดบรรดามท,ไมสาเรจประโยชนแกของควรเค�ยวในของควรเค�ยว ท,ไมสาเรจประโยชนแกของควรบรโภคในของควรบรโภค รบประเคนชตเภสชเหลาน�น แลวเกบไวไดจนตลอดชพ ตอมเหต จงใหบรโภคได เม,อเหตไมม ภกษบรโภค ตองอาบตทกกฏ

พระพทธานญาตโลณเภสช [33] กโดยสมยน�นแล ภกษท�งหลายท,อาพาธมความตองการดวยเกลอเปนเภสช จงกราบ

ทลเร,องน�นแดพระผมพระภาค พระผมพระภาคตรสอนญาตแกภกษท�งหลายวา ดกรภกษท�งหลาย เราอนญาตเกลอท,เปนเภสช คอ เกลอสมทร เกลอดา เกลอสนเธาว เกลอดนโปง เกลอหง กหรอโลณเภสชชนดอ,นใดบรรดาม ท,ไมสาเรจประโยชนแกของควรเค� ยวในของควรเค� ยว ท,ไมสาเรจ

331

ประโยชนแกของควรบรโภคในของควรบรโภค รบประเคนโลณเภสชเหลาน�น แลวเกบไวไดจนตลอดชพ ตอมเหต จงใหบรโภคได เม,อเหตไมม ภกษบรโภค ตองอาบตทกกฏ

พระพทธานญาตจณเภสช [34] โดยสมยน�นแล ทานพระเวลฏฐสสะ อปชฌายของทานพระอานนทอาพาธ เปนโรค

ฝดาษหรออสกอใส ผานงผาหมกรงอยท,ตวเพราะน� าเหลองของโรคน�น ภกษท�งหลายเอาน� าชบ ๆ ผาเหลาน�นแลวคอย ๆ ดงออกมา พระผมพระภาคเสดจพระพทธดาเนนตามเสนาสนะไดทอดพระ เนตรเหนภกษพวกน�นกาลงเอาน�าชบ ๆ ผาน�นแลวคอย ๆ ดงออกมา

คร� นแลวเสดจพระพทธดาเนนเขาไปทางภกษเหลาน�น ไดตรสถามวา ดกรภกษท�งหลายภกษรปน� อาพาธโรคอะไร? ภกษท�งหลายกราบทลวา พระพทธเจาขา ทานรปน� อาพาธโรคฝดาษหรออสกอใส ผากรงอยท,ตวเพราะน�าเหลอง พวกขาพระพทธเจาเอาน� าชบ ๆ ผาเหลาน�นแลวคอย ๆดงออกมา คร� งน�นพระผมพระภาคทรงทาธรรมกถาในเพราะเหตเปนเคามลน�นในเพราะเหตแรกเกดน�นแลว รบส,งกะภกษท�งหลายวา ดกรภกษท�งหลาย เราอนญาตเภสชชนดผงสาหรบภกษผเปนฝกด พพองกด สวกด โรคฝดาษ หรออสกอใสกด มกล,นตวแรงกด เราอนญาตโคมย ดนเหนยว กากน�ายอม สาหรบภกษไมอาพาธ ดกรภกษท�งหลาย เราอนญาตครก สาก

พระพทธานญาตเคร,องกรอง [35] กโดยสมยน�นแล ภกษท�งหลายท,อาพาธมความตองการดวยยาผงท,กรองแลว

จงกราบทลเร,องน�นแดพระผมพระภาค พระผมพระภาคตรสอนญาตแกภกษท�งหลายวา ดกรภกษท�งหลาย เราอนญาตวตถเคร,องกรองยาผง ภกษอาพาธมความตองการดวยยาผงท,ละเอยด พระผมพระภาคตรสอนญาตแกภกษท�งหลายวา ดกรภกษท�งหลายเราอนญาตผากรองยา

พระพทธานญาตเน�อดบและเลอดสด [36] กโดยสมยน�นแล ภกษรปหน,งอาพาธเพราะผเขาพระอาจารยพระอปชฌายะชวยกน

รกษาเธอกไมสามารถแกไขใหหายโรคได เธอเดนไปท,เขยงแลหม แลวเค�ยวกนเน�อดบ ด,มกนเลอดสด อาพาธเพราะผเขาของเธอน�น หายดงปลดท�ง ภกษท�งหลายกราบทลเร,องน�นแดพระผมพระภาค พระผมพระภาคตรสอนญาตแกภกษท�งหลายวา ดกรภกษท�งหลายเราอนญาตเน�อดบเลอดสด ในเพราะอาพาธเกดแตผเขา

พระพทธานญาตยาตา [37] กโดยสมยน�นแล ภกษรปหน, งอาพาธเปนโรคนยนตา ภกษท�งหลายจงเธอไปให

ถายอจจาระบางปสสาวะบาง พระผมพระภาคเสดจพระพทธดาเนนตามเสนาสนะไดทอดพระเนตรเหนพวกภกษน�นกาลงจงภกษรปน�น ไปใหถายอจจาระบางปสสาวะบาง จงเสดจพระพทธดาเนนเขาไปทางภกษพวกน�นแลว ไดตรสถามวา ดกรภกษท�งหลายภกษรปน� อาพาธเปนอะไร? ภกษ

332

ท�งหลายกราบทลวาทานรปน� อาพาธเปนโรคนยนตา พวกขาพระพทธเจาคอยจงทานรปน� ไปให ถายอจจาระบางปสสาวะบางพระพทธเจาขา ลาดบน�นพระผมพระภาคทรงทาธรรมกถา ในเพราะเหตเปนเคามลน�นในเพราะเหตแรกเกดน�น แลวรบส,งกะภกษท�งหลายวา ดกรภกษท�งหลายเราอนญาตยาตา คอยาตาท,ปรงดวยเคร,องปรงหลายอยาง ยาตาท,ทาดวยเคร,องปรงตาง ๆ ยาตาท,เกดในกระแสน�า เปนตนหรดาลกลบทองเขมาไฟ พวกภกษอาพาธมความตองการดวยเคร,องยาท,จะบดผสมกบยาตา จงกราบทลเร,องน�นแดพระผมพระภาค พระผมพระภาคตรสอนญาตแกภกษท�งหลายวา ดกรภกษท�งหลาย เราอนญาตไมจนทร กฤษณา กะลมพก ใบเฉยง แหวหม สมยตอมาภกษท�งหลายเกบยาตาชนดผงไวในโอบางในขนบาง ผงหญาบางฝ นบางปลวลง จงกราบทลเร,องน�นแดพระผมพระภาค พระผมพระภาคตรสอนญาตแกภกษท�งหลายวา ดกรภกษท�งหลายเราอนญาตกลกยาตา

สมยตอมาพระฉพพคคยใชกลกยาตาชนดตาง ๆ คอ ชนดท,ทาดวยทองคาบาง ชนดท,ทาดวยเงนบาง คนท�งหลายจงเพงโทษตเตยนโพนทะนาวาเหมอนเหลาคฤหสถผบรโภคกาม ภกษท�งหลายจงกราบทลเร,องน�นแดพระผมพระภาค พระผมพระภาคตรสหามแกภกษท�งหลายวา ดกรภกษท�งหลาย ภกษไมพงใชกลกยาตาชนดตาง ๆ รปใดใชตองอาบตทกกฏ ดกรภกษท�งหลาย เราอนญาตกลกยาตาท,ทาดวยกระดก ทาดวยงา ทาดวยเขา ทาดวยไมออ ทาดวยไมไผ ทาดวยยาง ทาดวยผลไม ทาดวยโลหะ ทาดวยเปลอกสงข สมยตอมากลกยาตาไมมฝาปด ผงหญาบางฝ นบางปลวตกลง ภกษท�งหลายกราบทลเร,องน�นแดพระผมพระภาค พระผมพระภาคตรสอนญาตแกภกษท�งหลายวา ดกรภกษท�งหลายเราอนญาตฝาปด ฝาปดยงตกได พระผมพระภาคตรสอนญาตแกภกษท�งหลายวา ดกรภกษท�งหลาย เราอนญาตใหผกดายแลวพนกบกลกยาตา กลกยาตาแตก พระผม พระภาคตรสอนญาตแกภกษท�งหลายวา ดกรภกษท�งหลายเราอนญาตใหถกดวยดาย

สมยตอมาภกษท�งหลายปายยาตาดวยน�วมอ นยนตาช� า จงกราบทลเร,องน�นแดพระผมพระภาค พระผมพระภาคตรสอนญาตแกภกษท�งหลายวา ดกรภกษท�งหลายเราอนญาตไมปายยาตาสมยตอมา พระฉพพคคยใชไมปายตาชนดตาง ๆ คอท,ทาดวยทองคาบาง ท,ทาดวยเงนบาง คนท�งหลายจงเพงโทษตเตยนโพนทะนาวาเหมอนเหลาคฤหสถผบรโภคกาม ภกษท�งหลายกราบทลเร,องน�นแดพระผมพระภาค พระผมพระภาคตรสหามภกษท�งหลายวา ดกรภกษท�งหลาย ภกษไมพงใชไมปายยาตาชนดตาง ๆ รปใดใชตองอาบตทกกฏ ดกรภกษท�งหลายเราอนญาตไมปายยาตาท,ทาดวยกระดก ทาดวยงา ทาดวยเขา ทาดวยเปลอกสงข สมยตอมาไมปายยาตาตกลงท,พ�นเป� อน ภกษท�งหลายกราบทลเร,องน�นแดพระผมพระภาค พระผมพระภาคตรสอนญาตแกภกษท�งหลาย เราอนญาตภาชนะสาหรบเกบไมปายยาตา สมยตอมาภกษท�งหลายบรหารกลกยาตาบาง ไมปายยาตาบางดวยมอ จงกราบทลเร, องน�นแดพระผมพระภาค พระผมพระภาคตรสอนญาตแกภกษท�งหลายวา ดกรภกษ

333

ท�งหลาย เราอนญาตถงกลกยาตา หถงสาหรบสะพาย ไมมภกษท�งหลายกราบทลเร,องน�นแดพระผมพระภาค พระผมพระภาคตรสอนญาตแกภกษท�งหลายวา ดกรภกษท�งหลายเราอนญาตเชอกผกเปนสายสะพาย

พระพทธานญาตน�ามน [38] กโดยสมยน�นแล ทานพระปลนทวจฉะปวดศรษะ ภกษท�งหลายจงกราบทลเร,องน�น

แดพระผมพระภาค พระผมพระภาคตรสอนญาตแกภกษท�งหลายวา ดกรภกษท�งหลายเราอนญาตน�ามนทาศรษะ โรคปวดศรษะยงไมหาย ภกษท�งหลายกราบทลเร,องน�นแดพระผมพระภาค พระผมพระภาคตรสอนญาตแกภกษท�งหลายวา ดกรภกษท�งหลาย เราอนญาตการนตถน� ามนท,นตถไหลออก ภกษท�งหลายกราบทลเร,องน�นแดพระผมพระภาค พระผมพระภาคตรสอนญาตแกภกษท�งหลายวา ดกรภกษท�งหลาย เราอนญาตกลองสาหรบนตถ

สมยตอมา พระฉพพคคยใชกลองสาหรบนตถชนดตาง ๆ คอ ทาดวยทองคาบาง ชนดท,ทาดวยเงนบาง คนท�งหลายจงเพงโทษตเตยนโพนทะนาวาเหมอนเหลาคฤหสถผบรโภคกาม ภกษท�งหลายกราบทลเร,องน�นแดพระผมพระภาค พระผมพระภาคตรสหามภกษท�งหลายวา ดกรภกษท�งหลาย ภกษไมพงใชกลองสาหรบนตถชนดตาง ๆ รปใดใชตองอาบตทกกฏ ดกรภกษท�งหลายเราอนญาตกลองสาหรบนตถท,ทาดวยกระดก ... ทาดวยเปลอกสงข ทานพระปลนทวจฉะนตถไมเทากน ภกษท�งหลายจงกราบทลเร,องน�นแดพระผมพระภาค พระผมพระภาคตรสอนญาตแกภกษท�งหลายวา ดกรภกษท�งหลายเราอนญาตกลองสาหรบนตถประกอบดวยหลอดค โรคปวดศรษะยงไมหาย ภกษท�งหลายจงกราบทลเร,องน�นแดพระผมพระภาค พระผมพระภาคตรสอนญาตแกภกษท�งหลายวา ดกรภกษท�งหลายเราอนญาตใหสดควน ภกษท�งหลายจดเกลยวผาแลวสดควนน�นน,นแหละคอแสบรอน จงกราบทลเร,องน�นแดพระผมพระภาค พระผมพระภาคตรสอนญาตแกภกษท�งหลายวา ดกรภกษท�งหลายเราอนญาตกลองสดควน

สมยตอมาฉพพคคยใชกลองสดควนชนดตาง ๆ คอ ชนดท,ทาดวยทองคาบาง ชนดท, ทาดวยเงนบาง คนท�งหลายจงเพงโทษตเตยนโพนทะนาวาเหมอนเหลาคฤหสถผบรโภคกาม ภกษท�งหลายกราบทลเร,องน�นแดพระผมพระภาค พระผมพระภาคตรสหามภกษท�งหลายวา ดกรภกษท�งหลาย ภกษไมพงใชกลองสดควนชนดตาง ๆ รปใดใชตองอาบตทกกฏ ดกรภกษท�งหลาย เราอนญาตกลองสดควนท,ทาดวยกระดก .... ทาดวยเปลอกสงข สมยตอมากลองสดควนไมมฝาปด ตวสตวเขาไปได ภกษท�งหลายกราบทลเร,องน�นแดพระผมพระภาค พระผมพระภาคตรสอนญาตแกภกษท�งหลายวา ดกรภกษท�งหลายเราอนญาตฝาปด สมยตอมาภกษท�งหลายบรหารกลองสดควนดวยมอ จงกราบทลเร,องน�นแดพระผมพระภาค พระผมพระภาคตรสอนญาตแกภกษท�งหลายวา ดกรภกษท�งหลายเราอนญาตถงกลองสดควน กลองสดควนเหลาน�นอยรวมกนยอมกระทบกนได

334

ภกษท�งหลายจงกราบทลเร,องน�นแดพระผมพระภาค พระผมพระภาคตรสอนญาตแกภกษท�งหลายวา ดกรภกษท�งหลาย เราอนญาตถงคหสาหรบสะพาย ไมมภกษท�งหลาย จงกราบทลเร,องน�นแดพระผมพระภาค พระผมพระภาคตรสอนญาตแกภกษท�งหลายวา ดกรภกษท�งหลายเราอนญาต เชอกผกเปนสายสะพาย

พระปลนทวจฉเถระอาพาธเปนโรคลม [39] กโดยสมยน�นแล ทานพระปลนทวจฉะอาพาธเปนโรคลม พวกแพทยปรกษาตกลง

กนอยางน� วา ตองหงน� ามนถวาย ภกษท�งหลายจงกราบทลเร,องน�นแดพระผมพระภาค พระผมพระภาคตรสอนญาตแกภกษท�งหลายวา ดกรภกษท�งหลายเราอนญาตน� ามนท,หง ในน� ามนท,หงน�นแลแพทยตองเจอน� าเมาดวย ภกษท�งหลายจงกราบทลเร, องน�นแดพระผมพระภาค พระผมพระภาคตรสอนญาตแกภกษท�งหลายวา ดกรภกษท�งหลายเราอนญาตใหเจอน� าเมาลงในน� ามนท,หง สมยตอมาพระฉพพคคยหงน� ามนเจอน� าเมาลงไปเกนขนาด ด,มน� ามนน�นแลวเมา ภกษท�งหลายจงกราบทลเร,องน�นแดพระผมพระภาค พระผมพระภาคตรสหามภกษท�งหลายวา ดกรภกษท�งหลายภกษ ไมพงด,มน� ามนท,เจอน� าเมาลงไปเกนขนาด รปใดด,มพงปรบอาบตตามธรรม ดกรภกษท�งหลาย เราอนญาตใหด,มน�ามนเจอน�าเมาชนดท,เขาหงไมปรากฏสกล,นและรสของน� าเมา สมยตอมาน� ามนท,พวกภกษหงเจอน� าเมาลงไปเกนขนาดมมาก คร� งน�นภกษท�งหลายไดมความปรวตกวาจะพงปฏบตในน� ามนท,เจอน� าเมาลงไปเกนขนาดอยางไรหนอ? แลวกราบทลเร, องน�นแดพระผมพระภาค พระผมพระภาคตรสอนญาตแกภกษท�งหลายวา ดกรภกษท�งหลายเราอนญาตใหต�งเอาไวเปนยาทา

สมยตอมาทานพระปลนทวจฉะหงน� ามนไวมาก ภาชนะสาหรบบรรจน� ามนไมม ภกษท�งหลายจงกราบทลเร,องน�นแดพระผมพระภาค พระผมพระภาคตรสอนญาตแกภกษท�งหลายวาดกรภกษท�งหลายเราอนญาตลกจ,น 3 ชนด คอ ลกจ,นทาดวยโลหะ 1 ลกจ,นทาดวยไม 1 ลกจ,นดวยผลไม 1 สมยตอมาทานพระปลนทวจฉะอาพาธเปนโรคลมตามอวยวะ ภกษท�งหลายจงกราบทลเร,องน�นแดพระผมพระภาค พระผมพระภาคตรสอนญาตแกภกษท�งหลายวา ดกรภกษท�งหลาย เราอนญาตการเขากระโจม โรคลมยงไมหาย ภกษท�งหลายจงกราบทลเร,องน�นแดพระผมพระภาค พระผมพระภาคตรสอนญาตแกภกษท�งหลายวา ดกรภกษท�งหลายเราอนญาตการรมใบไมตาง ๆ โรคลมยงไมหาย พระผมพระภาคตรสอนญาตการรมใหญ โรคลมยงไมหาย พระผมพระภาคตรสอนญาตแกภกษท�งหลายวา ดกรภกษท�งหลาย เราอนญาตน� าท,ตมเดอดดวยใบไมตางชนด โรคลม ยงไมหายพระผมพระภาคตรสอนญาตแกภกษท�งหลายวา ดกรภกษท�งหลายเราอนญาตอางน�า

อาพาธโรคลมเสยดยอกตามขอ [40] กโดยสมยน�นแล ทานพระปลนทวจฉะอาพาธเปนโรคลมเสยดยอกตามขอ ภกษ

ท�งหลายกราบทลเร,องน�นแดพระผมพระภาค พระผมพระภาคตรสอนญาตแกภกษท�งหลายวา ดกร

335

ภกษท�งหลายเราอนญาตใหระบายโลหตออก โรคลมเสยดยอกตามขอยงไมหาย ภกษท�งหลายกราบทลเร,องน�นแดพระผมพระภาค พระผมพระภาคตรสอนญาตแกภกษท�งหลายวา ดกรภกษท�งหลายเราอนญาตใหระบายโลหตออกแลวกรอกดวยเขา

อาพาธเทาแตก [41] กโดยสมยน�นแล เทาของทานปลนทวจฉะแตก ภกษท�งหลายจงกราบทลเร,องน�นแด

พระผมพระภาค พระผมพระภาคตรสอนญาตแกภกษท�งหลายวา ดกรภกษท�งหลายเราอนญาต ยาทาเทา โรคยงไมหาย ภกษนวกะท�งหลายจงกราบทลเร,องน�นแดพระผมพระภาค พระผมพระภาคตรสอนญาตแกภกษท�งหลายวา ดกรภกษท�งหลายเราอนญาตใหปรงน�ามนทาเทา

อาพาธเปนโรคฝ [42] กโดยสมยน�นแล ภกษรปหน, งอาพาธเปนโรคฝ ภกษท�งหลายกราบทลเร,องน�น

แดพระผมพระภาค พระผมพระภาคตรสอนญาตแกภกษท�งหลายวา ดกรภกษท�งหลาย เราอนญาตการผาตด ภกษน�นตองการน� าฝาด ภกษท�งหลายกราบทลเร,องน�นแดพระผมพระภาค พระผม พระภาคตรสอนญาตแกภกษท�งหลายวา ดกรภกษท�งหลาย เราอนญาตน� าฝาด ภกษน�นตองการงาท,บดแลว ภกษท�งหลายกราบทลเร,องน�นแดพระผมพระภาค พระผมพระภาคตรสอนญาตแกภกษท�งหลายวา ดกรภกษท�งหลายเราอนญาตงาท,บดแลว ภกษน�นตองการยาพอก ภกษท�งหลายกราบทลเร, องน�นแดพระผมพระภาค พระผมพระภาคตรสอนญาตภกษท�งหลายวา ดกรภกษท�งหลาย เราอนญาตยาพอก ภกษน�นตองการผาพนแผล ภกษท�งหลายกราบทลเร,องน�นแดพระผมพระภาค พระผมพระภาคตรสอนญาตแกภกษท�งหลายวา ดกรภกษท�งหลายเราอนญาตผาพนแผล แผลคน ภกษท�งหลายกราบทลเร,องน�นแดพระผมพระภาค พระผมพระภาคตรสอนญาตแกภกษท�งหลายวา ดกรภกษท�งหลายเราอนญาตใหชะดวยน� าแปงเมลดพนธผกกาด แผลช�นหรอเปนฝา ภกษท�งหลายกราบทลเร,องน�นแดพระผมพระภาค พระผมพระภาคตรสอนญาตแกภกษท�งหลายวา ดกรภกษท�งหลายเราอนญาตใหรมควน เน�องอกย,นออกมา ภกษท�งหลายกราบทลเร, องน�นแดพระผม พระภาค พระผมพระภาคตรสอนญาตแกภกษท�งหลายวา ดกรภกษท�งหลายเราอนญาตใหตดดวยกอนเกลอ แผลไมงอก ภกษท�งหลายกราบทลเร,องน�นแดพระผมพระภาค พระผมพระภาคตรสอนญาตแกภกษท�งหลายวา ดกรภกษท�งหลาย เราอนญาตน�ามนทาแผล น�ามนไหลเย�ม ภกษท�งหลายกราบทลเร,องน�นแดพระผมพระภาค พระผมพระภาคตรสอนญาตแกภกษท�งหลายวา ดกรภกษท�งหลาย เราอนญาตผาเกาสาหรบซบน�ามนและการรกษาบาดแผลทกชนด

พระพทธานญาตยามหาวกฏ 4 อยาง [43] กโดยสมยน�นแล ภกษรปหน,งถกงกด ภกษท�งหลายกราบทลเร,องน�น แดพระผม

336

พระภาค พระผมพระภาคตรสอนญาตวา ดกรภกษท�งหลายเราอนญาตใหใชยามหาวกฏ 4 อยาง คอ คถ มตร เถา ดน ตอมาภกษท�งหลายคดสงสยวา ยามหาวกฏไมตองรบประเคนหรอ ตองรบประเคน จงกราบทลเร, องน�นแดพระผมพระภาค พระผมพระภาคตรสอนญาตแกภกษท�งหลายวา ดกรภกษท�งหลายเราอนญาตใหภกษรบประเคนในเม,อมกปปยการก เม,อกปปยการกไมม ใหภกษหยบบรโภคเองได สมยตอมาภกษรปหน, งด,มยาพษเขาไป ภกษท�งหลายกราบทลเร,องน�น แดพระผมพระภาค พระผมพระภาคตรสอนญาตแดภกษท�งหลายวา ดกรภกษท�งหลายเราอนญาตใหด,มน� าเจอคถ ตอมาภกษท�งหลายคดสงสยวา น� าเจอคถน�นจะไมตองรบประเคนหรอตองรบประเคน จงกราบทลเร,องน�นแดพระผมพระภาค พระผมพระภาคตรสอนญาตแกภกษท�งหลายวาดกรภกษท�งหลาย เราอนญาตคถท,ภกษหยบไวตอนกาลงถายน,นแหละเปนอนประเคนแลว ไมตองรบประเคนอก

ภกษอาพาธดวยโรคตาง ๆ [44] กโดยสมยน�นแล ภกษรปหน,งอาพาธถกยาแฝด ภกษท�งหลายกราบทลเร,องน�น

แดพระผมพระภาค พระผมพระภาคตรสอนญาตแกภกษท�งหลายวา ดกรภกษท�งหลาย เราอนญาตใหด,มน� าท,เขาละลายจากดนรอยไถซ, งตดผาล สมยตอมาภกษรปหน, งอาพาธเปนพรรดก ภกษท�งหลายกราบทลเร,องน�นแดพระผมพระภาค พระผมพระภาคตรสอนญาตแกภกษท�งหลายวา ดกรภกษท�งหลาย เราอนญาตใหด,มน�าดางอามส สมยตอมาภกษรปหน,งอาพาธเปนโรคผอมเหลอง ภกษท�งหลายกราบทลเร,องน�นแดพระผมพระภาค พระผมพระภาคตรสอนญาตแกภกษท�งหลายวา ดกรภกษท�งหลายเราอนญาตใหด,มยาผลสมอดองน� ามตรโค สมยตอมาภกษรปหน, งอาพาธเปน โรคผวหนง ภกษท�งหลายกราบทลเร,องน�นแดพระผมพระภาค พระผมพระภาคตรสอนญาตแกภกษท�งหลายวา ดกรภกษท�งหลาย เราอนญาตใหทาการลบไลดวยของหอม สมยตอมาภกษรปหน, งมกายกอปรดวยโทษมาก ภกษท�งหลายกราบทลเร,องน�นแดพระผมพระภาค พระผมพระภาคตรสอนญาตแกภกษท�งหลายวา ดกรภกษท�งหลายเราอนญาตใหด,มยาประจถาย ภกษน�นมความตองการน� าขาวใส ภกษท�งหลายกราบทลเร,องน�นแดพระผมพระภาค พระผมพระภาคตรสอนญาตแกภกษท�งหลายวา ดกรภกษท�งหลายเราอนญาตน� าขาวใส มความตองการดวยน� าถ,วเขยวตมท,ไมขน ภกษท�งหลายกราบทลเร,องน�นแดพระผมพระภาค พระผมพระภาคตรสอนญาตแกภกษท�งหลายวา ดกรภกษท�งหลายเราอนญาตน� าถ,วเขยวตมท,ไมขน มความตองการดวยน� าถ,วเขยวตมท,ขนนดหนอย ภกษท�งหลายกราบทลเร,องน�นแดพระผมพระภาค พระผมพระภาคตรสอนญาตแกภกษท�งหลายวา ดกรภกษท�งหลายเราอนญาตน� าถ,วเขยวตมท,ขนนดหนอย มความตองการดวยน� าเน�อตม ภกษท�งหลายกราบทลเร,องน�นแดพระผมพระภาค พระผมพระภาคตรสอนญาตแกภกษท�งหลายวา ดกรภกษท�งหลายเราอนญาตน�าเน�อตม”

337

การใชส� งท�ประหยดเรยบงายและไมมโทษในจตตารสตรและเภสชชขนธกะ ดงกลาว

สอดคลองกบปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ท�เนนการพ�งตนดวยส�งท�ประหยดเรยบงาย ไดแก “เราเลยบอกวา ถาจะแนะนากแนะนาได ตองทาแบบ “คนจน” เราไมเปนประเทศร, ารวยเรามพอสมควร พออยได แตไมเปนประเทศท,กาวหนาอยางมาก เพราะถาเราเปนประเทศกาวหนาอยางมาก กจะมแตถอยหลง ประเทศเหลาน� น ท, เ ปนประเทศท, ม อตสาหกรรมกาวหนา จะมแตถอยหลง และถอยหลงอยางนากลว แตถาเรามการบรหาร แบบเรยกวาแบบ “คนจน” แบบไมตดกบตารามากเกนไป ทาอยางมสามคคน,แหละ คอ เมตตากนกจะอยไดตลอดไป คนท,ทางานตามวชาการ จะตองดตารา เม,อพลกไปถงหนาสดทายแลว ในหนาสดทายน�น เขาบอก “อนาคตยงม” แตไมบอกวาใหทาอยางไร กตองปดเลมคอปดตารา ปดตาราแลว ไมรจะทาอะไร ลงทายกตองเปดหนาแรกใหม เปดหนาแรกกเร,มตนใหม ถอยหลงเขาคลอง แตถาเราใช ตาราแบบ “คนจน” ใชความอะลมอลวยกนตาราน�นไมจบ เราจะกาวหนาเร,อย ๆ ” (พระราชดารส วนท, 8 สงหาคม 2534)

“อนน� กความหมายอกอยางของเศรษฐกจ หรอระบบพอเพยง เม,อปท,แลว ตอนท,พดพอเพยง แปลในใจ แลวกไดพดออกมาดวย วาจะแปลเปน Self-sufficiency (พ,งตนเอง) ถงไดบอกวาพอเพยงแกตนเอง แตความจรงเศรษฐกจพอเพยงน�กวางกวา Self-sufficiency คอ Self-sufficiency ผลตอะไร มพอท,จะใช ไมตองไปขอซ�อคนอ,น อยไดดวยตนเอง (พ,งตนเอง)” (พระราชดารส วนท, 4 ธนวาคม 2541)

โดยธรรมชาตของชวต คนจะมสญญาของชวตท,ดดดงสารและพลงงานท,สมดลรอนเยนเขาไปหลอเล� ยงชวต ผลกดนสารและพลงท,เปนพษรอนเยนไมสมดลออกจากชวต ถาเปดชองระบายพษใหโปรงโลงในทางใดทางหน,งหรอหลายทาง เชน ทางปสสาวะ อจจาระ ผวหนง เหง,อไคล ลมหายใจ ห ตา จมก ปาก เปนตน สญญาของชวตกจะฝากสารและพลงท,เปนพษรอนเยนไมสมดลท,กระจายอยตามสวนตาง ๆ ของรางกาย ผลกดนออกจากรางกายทางชองทางตาง ๆ ดงกลาว เชน เราปวดปสสาวะอจจาระ อาการไมสบายไมไดเกดท,ทองท,เดยว แตจะเกดอาการไมสบายท,วตว เพราะพษท,วตวระบายออกไมได สญญาของชวตจงสงขาร (สราง) ความรสกไมสบาย ณ จดท,มพษรอนเยนไมสมดล ซ, งค,งคางอยท,วรางกาย แตพอเราไปปสสาวะอจจาระออก กเกดอาการสบายท�งตว เพราะสญญาของชวตฝากสารและพลงท,เปนพษรอนเยนไมสมดลท,กระจายอยตามสวนตาง ๆ ของรางกายผลกดนออกจากรางกายทางชองทางดงกลาว การเปดชองทางระบายพษในชองทางอ,น ๆกจะเกดกลไกและความรสกสบายมากข� นเชนเดยวกน โดยชองทางระบายพษดงกลาวน� น เปนชองทางเดยวกบท,สญญาของชวตท,ดดดงสารและพลงงานท,สมดลรอนเยนเขาไปหลอเล�ยงชวต ซ, งชวตจะดดดงสารและพลงงานท,สมดลรอนเยนเขาไปหลอเล�ยงชวต หรอจะผลกดนพษรอนเยนไมสมดลออกจากชวต ไดมากนอยแคไหนอยางไร กข�นอยกบ พลงวบากดหรอรายของผน�น ๆ

338

ดวยวธท,ประหยดเรยบงายท,สดและมประสทธภาพสงสด ท,มกถกกบคนสวนใหญท,วไป ในการเปดชองทางไหลเวยนของเลอดลมรวมท�งสารและพลงงานตาง ๆ ใหเขาหรอออกจากรางกายตามสภาพท,ชวตตองการ ท,การแพทยวถพทธไดคนพบ กคอ การปรบสมดลรอนเยนดวยขอปฏบต 9 ขอ

(ยา 9 เมด) ตามหลกการแพทยวถพทธ โดยปรบสมดลไปสจดท�รสก สขสบายเบากายมกาลง และ

ปรบกลบไปกลบมาตามภาวะรอนเยนของผน<น ณ ส�งแวดลอมปจจบนน<น ๆ แตละคนอาจเลอกทาเพยงขอใดขอหน, งหรอหลายขอรวมกนตามความเหมาะสมของแตละคน ขอใดท,ทาแลวรสก สขสบายเบากายมกาลง หรอไมสบาย แตเบากายมกาลง แสดงวาเหมาะสมกบผน�น ณ เวลาน�น ควรทาตอไป สวนขอใดท,ทาแลวรสก ไมสขไมสบาย หนกตวออนเพลย แสดงวาไมเหมาะสม กบผน�น ณ เวลาน�น ควรงดเสย ดงรายละเอยดตอไปน�

1. การรบประทานสมนไพรปรบสมดล กลไกการทาใหสขภาพด กคอเม,อรบประทานสมนไพรท,สมดลรอนเยนกบชวต สญญา

ของชวตจะดดดงสารและพลงงานของสมนไพรดงกลาว ไปดบพษรอนเยนไมสมดลและหลอเล�ยงชวต ทาใหชวตมพลงมากข�น จากการท,สารและพลงของสมนไพรท,สมดลรอนเยนไปหลอเล�ยงชวต และจากการท,ไมตองเสยพลงขบพษท,ดบไดแลว เม,อชวตมพลงมากข�น สญญาของชวตจงสามารถผลกดนพษรอนเยนท,ไมสมดลท,ยงตกคางอยออกจากรางกายไดดย,งข�น ทาใหโรคภยไขเจบลดนอยลง แขงแรง และอายยน

กรณท,มภาวะรอนเกน ด,มน�าสมนไพรฤทธl เยนหรอคลอโรฟลลสดจากธรรมชาต วธทา ใชสมนไพรฤทธl เยน เชน ใบยานางเขยว 5-20ใบ ใบเตย 1-3ใบ บวบก คร, ง-1 กามอ

หญาปกก,ง 1-5 ตน ใบออมแซบ (เบญจรงค) คร, ง-1 กามอ ผกบง คร, ง-1 กามอ ใบเสลดพงพอน คร, ง-1 กามอ หยวกกลวย คร, ง-1 คบ และวานกาบหอย 3-5 ใบ เปนตน จะใชอยางใดอยางหน,งหรอหลายอยางรวมกนกได โขลกใหละเอยดหรอขย�หรอป,น ผสมกบน� าเปลา 1-3 แกว กรองผานกระชอน เอาน� าท,ไดมาด,ม คร� งละประมาณ คร, ง-1 แกว วนละ 1-3 คร� ง กอนอาหารหรอตอนทองวางหรอด,มแทนน� าตอนท,รสกกระหายน� า ปรมาณการด,มและความเขมขนของสมนไพรอาจมากหรอนอยกวาน�กได ตามความรสกสขสบายเบากายมกาลง กรณมภาวะรอนเกนและเยนเกนเกดข�นพรอมกน ใหกดน�ารอนใสน�าสมนไพรฤทธl เยน หรอนาไปตมใหเดอดกอนด,ม หรออาจนาสมนไพรฤทธl รอนมาผสมกอนด,มกได เชน นาน� าตมขม�น ขง ขา ตะไคร กระเพรา โหระพา กระเทยม กระชาย มะตม เปนตน กรณมภาวะเยนเกน ด,มสมนไพรฤทธl รอน ปรมาณสมนไพรฤทธl รอนท,เหมาะสมเฉล,ยประมาณ 1-3 ขอน�วมอ อาจปรบปรมาณมากหรอนอยกวาน� ได ตามความรสกสขสบายเบากายมกาลงของแตละคน

339

2. การกวซาหรอขดซาหรอขดพษหรอขดลมเพ�อระบายพษทางผวหนง กลไกการทาใหสขภาพด กคอเม,อใชวสดขอบเรยบท,ไมมคมขดท,ผวหนง โดยลงน� าหนก

แรงเทาท,รสกสบาย การขดคอการเสยดส ซ, งการเสยดสน�น โดยหลกวทยาศาสตรจะทาใหเกดความรอน เม,อเกดความรอนข�นสญญาของชวตจะส,งใหเสนเลอดขยายตวเพ,อเพ,มพ�นท,ในการระบายความรอน สญญาของชวตจะสามารถผลกดนพษรอนเยนท,ไมสมดลออกจากรางกายได ทาใหสญญาของชวตส,งใหกลามเน�อคลายตว เพราะไมมพษท,ตองบบออก เม,อเสนเลอดขยายและกลามเน�อคลายตว ทาใหชองทางระบายพษสะดวกย,งข�น สญญาของชวตกจะสามารถผลกดนพษท,อยใตสภาพดงกลาวออกจากรางกายได กลามเน�อกจะคลายตวเสนเลอดเสนประสาทกไมถกกดทบ ทาใหสญญาของชวตผลกดนพษออกไดสะดวกย,งข� นกวาเดม เกดกลไกและสภาพดงกลาวลกลงไปเร, อย ๆ ในรางกาย สญญาของชวตกจะฝากพษรอนเยนไมสมดลท,ยงตกคางในจดตาง ๆ ของรางกาย มาระบายออก กลามเน�อตามสวนตาง ๆ ของรางกายกจะคลายตว เลอดลม สารและพลงงานตาง ๆ กจะไหลเวยนสะดวก ทาใหสญญาของชวตดดดงสารและพลงงานท,สมดลรอนเยนท�งท,อยนอกตวและในตวมาหลอเล�ยงชวตไดอยางสะดวก ประกอบกบการขดจะทาใหเลอดเคล,อนไปท,ผวหนง ซ, งทาใหสญญาของชวตสามารถผลกดนสารและพลงงานท,เปนพษรอนเยนไมสมดลออกจากชวตได ดดสารและพลงงานท,สมดลรอนเยนเปนประโยชนท,อยนอกรางกายมาหลอเล� ยงเลอดได จงกลายเปนเลอดท,มคณภาพด สญญาของชวตกจะดดดงเลอดท,มคณภาพดดงกลาวไปเล� ยงชวต กลไกดงกลาวท�งหมดอนเกดจากการกวซาขดพษขดลม จงทาใหโรคภยไขเจบลดนอยลง แขงแรง และอายยน

วธกวซา กรณท,มภาวะรอนเกนใชน� ามนกวซาฤทธl เยน น� าสมนไพรฤทธl เยนหรอน� าเปลา อยางใดอยางหน,งทาบนผวหนงกอนขดซา ในบรเวณท,รสกไมสบายหรอบรเวณท,ใชงานมากหรอบรเวณท,ถอนพษจากรางกายไดด เชน บรเวณหลง แขน ขา เปนตน จดท,หามขดคอ จดท,เปนแผล ฝ หนอง สว จดท,ขดแลวรสกไมสบาย อวยวะเน�อเย,อออนน,ม เชน นยยตา อวยวะเพศ เปนตน ถามภาวะเยนเกนกทาดวยสมนไพรฤทธl รอน ถาภาวะท�งรอนเกนและเยนเกนเกดข� นพรอมกน ใชสมนไพรท�งรอนและเยนผสมกนทากอนขดซา (การขดซา แมไมมสมนไพรใด ๆ ทา กสามารถขดซาไดเลย โดยท,ไมตองทาอะไร กชวยถอนพษได) ใชอปกรณเรยบงาย เชน ชอน ชาม เหรยญ ไมหรอวสดขอบเรยบตาง ๆ ขดไดท�งท,ผวหนงตรง ๆ หรอจะขดผานเส�อผากได ลงน� าหนกแรงเทาท,รสกสขสบาย ขดจดละประมาณ 10-50 คร� ง อาจขดมากหรอนอยกวาน� กได เทาท,รสกสขสบาย เบากายมกาลง

340

3. การสวนลางพษออกจากลาไสใหญดวยสมนไพรท�ถกกน (ดทอกซ) กลไกการทาใหสขภาพด กคอใสน�าเขาไปท,ลาไสใหญ ชวตจะไดน� าสวนเกน สญญาของ

ชวตกจะดนน� าน�นออกทางลาไสใหญพรอมกบอจจาระท,ตกคาง (ถามอจจาระตกคาง) เม,อสญญาของชวตรวาจะมน� าถกดนออกทางลาไสใหญ สญญาของชวตกจะฝากพษรอนเยนไมสมดลท,ยงตก คางในจดตาง ๆ ของรางกายมาระบายออกท,ลาไสใหญ พษจะถกขบออกมาพรอมกบน� าและอจจาระท,ตกคาง (ถามอจจาระตกคาง) เราจงมกรสกเบาสบายท�งตว ไมใชรสกเบาสบาย ณ ท,บรเวณทองอยางเดยว เพราะเปนกลไกท,กระตนใหสญญาฝากพษรอนเยนไมสมดลท,ยงตกคางในจดตาง ๆ ของรางกายมาระบายออกท,ลาไสใหญ (ถาไมมอจจาระตกคาง กจะมสารและพลงงานท,เปนพษและน�าท,ใสเขาไปถกขบออกมา โดยไมมเน�ออจจาระ และถาชวตตองการน� า สารและพลงงานท,ใสเขาไปทางลาไสใหญเพ,อนาไปใชประโยชนในการปรบสมดลรอนเยน สญญาของชวตกดดผานทางลาไสใหญไปใชประโยชน เม,อขบถายออกกจะมปรมาณน� านอยกวาท,ใสเขาไป) ย,งถาใสสมนไพรท,สมดลรอนเยนกบชวต สญญาของชวตจะดดดงสารและพลงงานของสมนไพรดงกลาว ไปดบพษรอนเยนไมสมดลและหลอเล� ยงชวต ทาใหชวตมพลงมากข�นจากการท,สารและพลงของสมนไพรท,สมดลรอนเยนไปหลอเล� ยงชวต และจากการท,ไมตองเสยพลงขบพษท,ดบไดแลว เม,อชวตมพลงมากข�น สญญาของชวตจงสามารถผลกดนพษรอนเยนท,ไมสมดล ท,ยงตกคางอยออกจากรางกายไดดย,งข�น กลไกท�งหมดอนเกดจากการสวนลางลาไสใหญดวยสมนไพรรอนเยนท,สมดลรอนเยน กจะทาใหโรคภยไขเจบลดนอยลง แขงแรง และอายยน

วธทา เลอกสมนไพรท,เหมาะสม คอ เม,อใชทาดทอกซแลวรสกสดช,นโปรงโลงเบาสบาย ตามภาวะรอนเยนของรางกาย นาสมนไพรตมในน� าเปลา เดอดประมาณ 5-10 นาท แลวผสมน� าธรรมดาใหอน หรอใชใบสมนไพรสด ขย�กบน�าเปลา กรองผานกระชอน นาน� าท,ได ไปใสขวดหรอถง ท,เปนชดสวนลางลาไส โดยท,วไปใชน� าสมนไพร 500-1,500 ซ.ซ. เปดน� าใหว,งตามสายเพ,อไลอากาศออกจากสาย แลวขนใหแนนไว จากน�นนาเจลหรอวาสลนหรอน� ามนพชหรอวานหางจระเขทาท,ปลายสายสวน ประมาณ 1 เซนตเมตร เพ,อหลอล,น หรออาจใชปลายสายสวนจมในน� ากได ตอจากน�น คอย ๆ สอดปลายสายสวนเขาไปท,รทวารหนก สอดใหลกเขาไป ประมาณเทาน�วมอเรา (ประมาณ 3-5 น�วฟต) ยกหรอแขวนขวดสมนไพรสงจากทวารประมาณ 2 ศอก คอย ๆ ปลอยน� าสมนไพรใหไหลเขาไปในลาไสใหญของเรา ใสปรมาณน� าเทาท,รางกายเรารสกทนไดโดยไมยากไมลาบากเกนไป แลวใชมอนวดคลงท,ทอง กล�นไวประมาณ 10-20 นาท หรออาจไมถงกได คอเม,อทนไดยากลาบากกไประบายถายออก สาหรบผปวยท,อาการหนก อาจทาดทอกซวนละ 1-2 คร� งอาจมากหรอนอยกวา ตามสภาพของรางกาย คอ ทาเทาท,รสกสขสบาย สวนคนท,วไป ทาดทอกซเฉล,ย สปดาหละ 1-3 คร� ง หรอตามสภาพรางกาย คอ ทาเทาท,รสกสขสบาย

341

4. การแชมอแชเทาหรอสวนท�ไมสบายในน<าสมนไพร กลไกการทาใหสขภาพด กคอกรณของการแชดวยน� าอน พลงงานความรอนจากน� าอนจะ

ทาใหเสนเลอดขยายตวกลามเน�อคลายตว กลไกการการขบพษและดดดงสารและพลงงานท,เปนประโยชนกจะเกดข� นเชนเดยวกบการกวซา ขดพษ ขดลม แตถาแชอนนานเกนพอด พลงงาน ความรอนจะเขาไปในรางกายในปรมาณท,มากเกนไป สญญาของชวตกจะใชพลงขบความรอน ท,มากเกนน�นออก ทาใหออนเพลย หนามด วงเวยน หรอเกดอาการไมสบายตาง ๆ ได เปนผลเสยตอสขภาพ จงตองแชในระยะเวลาท,พอด โดยเฉล,ย แชประมาณ 3 นาท พก 1 นาท ทา 3 รอบ อาจใชเวลานอยหรอมากกวาน�นกได เทาท,รสกสขสบายเบากายมกาลง คอจดท,เปนประโยชนสงสดตอชวต กรณไมถกกบน�าอน คอเม,อสมผสน� าอนแลวรสกไมสบาย แตถกกบการแชดวยน� าธรรมดาหรอน�าเยนมาก กใชหลกแชในระยะเวลาท,รสกสขสบายเบากายมกาลง คอจดท,เปนประโยชนสงสดตอชวต ย,งถาเราแชดวยสมนไพรท,สมดลรอนเยนกบชวต สญญาของชวตจะดดดงสารและพลงงานของสมนไพรดงกลาว ไปดบพษรอนเยนไมสมดลและหลอเล� ยงชวต ทาใหชวตมพลงมากข�นจากการท,สารและพลงของสมนไพรท,สมดลรอนเยนไปหลอเล� ยงชวต และจากการท,ไมตองเสยพลงขบพษท,ดบไดแลว เม,อชวตมพลงมากข�น สญญาของชวตจงสามารถผลกดนพษรอนเยนท, ไมสมดลท,ยงตกคางอยออกจากรางกายไดดย,งข�น กลไกท�งหมดอนเกดจากแชมอเทาหรอสวนท,ไมสบายดวยสมนไพรท,สมดลรอนเยน กจะทาใหโรคภยไขเจบลดนอยลง แขงแรง และอายยน

กรณท,มภาวะรอนเกน ใหใชสมนไพรฤทธl เยน ประมาณ คร, ง-1 กามอ จะใชสมนไพรอยางใดอยางหน,งหรอหลายอยางรวมกนกได ตมกบน�า 1-3 ขน (ประมาณ 1-3 ลตร) เดอด ประมาณ 5-10 นาท แลวผสมน�าธรรมดาใหอนแคพอรสกสบาย จากน�นแชมอแชเทา แคพอทวมขอมอขอเทาประมาณ 3 นาท แลวยกข�นจากน� าอน 1 นาท ทาซ� าจนครบ 3 รอบ ถาใชน� าอนแลวรสกไมสบาย ใหใชน� าธรรมดาหรอน� าเยน อาจใชน� าเปลาหรอผสมสมนไพรสด สาหรบคนเจบปวยทาวนละประมาณ 1-3 คร� ง สาหรบคนแขงแรงท,วไป ทาเฉล,ยสปดาหละ 1-3 คร� ง หรอทาเม,อรสกไมสบาย

กรณท,มภาวะเยนเกน ใหใชสมนไพรฤทธl รอน แชมอแชเทาไดนานเทาท,รสกสบาย กรณท,มท�งรอนเกนและเยนเกนเกดข�นพรอมกน ใชสมนไพรฤทธl เยนตม หรออาจใชสมนไพรท�งรอนและเยนผสมกนกได

5. การพอก ทา หยอด ประคบ อบ อาบ เชด ดวยสมนไพร ตามภาวะรอนเยนของรางกาย วธการดงกลาว เปนการทาใหรางกายไดสมผสกบสมนไพรดวยวธการตาง ๆ ซ, งกลไกท,

ทาใหสขภาพด กเชนเดยวกบการแชมอเทาหรอสวนท,ไมสบายดวยสมนไพร โดยแตละวธใหทาเทาท,รสกสขสบายเบากายมกาลง คอ จดท,เปนประโยชนสงสดตอชวต

342

6. การออกกาลงกาย กดจดลมปราณ โยคะ กายบรหาร ท�ถกตอง คอ การเคล,อนไหวรางกายเรวในขนาดท,รสกกระปร� กระเปราท,สดตอเน,องกน เทาท,เร,ม

รสกทนไดยากไดลาบากเกนแลวผอนลง ทาควบคกบการกดจดลมปราณ การดดกลามเน�อเสนเอนใหยดหยน และดดใหกลามเน�อกระดกเสนเอนเขาท,ตามสภาพปกต โดยทาเทาท,รสกสขสบาย เบากายมกาลง

การเคล,อนไหวรางกายเรวตอเน,องกนน� น เปนการกระตนเซลลเน�อเย,อของรางกาย ทกสวนทางาน การทางานของเซลลเน�อเย,อโดยหลกวทยาศาสตรจะเกดความรอนข�น สญญาของชวตจะส,งใหเสนเลอดท,วรางกายขยายตวเพ,อเพ,มพ�นท,การระบายความรอน สญญาของชวตกจะสามารถผลกดนเอาสารและพลงงานท,เปนพษรอนเยนไมสมดลออกจากรางกายไดดย,งข�น และสามารถดดดงเอาสารและพลงงานท,สมดลรอนเยนเปนประโยชนท�งในและนอกตวมาเล�ยงรางกายไดดย,งข�น ทาใหโรคภยไขเจบลดนอยลง แขงแรง และอายยน

แตการเคล,อนไหวรางกายเรวตอเน,องกนอยางเดยวน�นจะมผลเสยแทรกซอน คอ ทาใหกลามเน�อเสนเอนบางสวนเกรงคาง ทาใหกระดกกลามเน�อเสนเอนบางสวนบดเบ�ยวผดรป กดทบเสนเลอดเสนประสาทเสนลมปราณ เลอดลมสารและพลงงานตาง ๆ ไหลเวยนไมสะดวก ทาใหเกดโรคภยไขเจบ เพ,อปองกนและแกไขปญหาดงกลาว จงทาควบคกบการกดจดลมปราณ โยคะ ดดตว กายบรหาร เพราะวธการกดจดลมปราณน�นจะทาใหเสนลมปราณทะลทะลวงด ซ, งจดลมปราณน�น เปนบรเวณท,สญญาของชวตดดดงเอาพลงงานท,สมดลรอนเยนเปนประโยชนท�งในและนอกตวมาเล� ยงชวตมากท,สด และผลกดนเอาพลงงานพษท,ไมสมดลรอนเย นออกจากชวตมากท,สด ซ, งเสนลมปราณหลกน�นจะอยท,ขางกระดก ขางเสนเอน ขางเสนประสาท และรองกลามเน�อ สวนการโยคะ ดดตว กายบรหาร จะทาใหกลามเน�อเสนเอนยดหยน ทาใหกระดกกลามเน�อเสนเอนเขาท,เขาทางตามสภาพปกตไมกดทบเสนเลอด เสนประสาท เสนลมปราณ เลอดลม สารและพลงงานตาง ๆ ไหลเวยนสะดวก สญญาของชวตกจะดดดงส, งท,เปนประโยชนไปเล� ยงชวตไดสะดวก และขบส,งท,เปนพษเปนโทษออกจากชวตไดสะดวก ทาใหโรคภยไขเจบลดนอยลง แขงแรง และอายยน

7. การรบประทานอาหารปรบสมดลรางกาย กลไกการทาใหสขภาพด กคอเม,อรบประทานอาหารท,สมดลรอนเยนกบชวต สญญาของ

ชวตจะดดดงสารและพลงงานของอาหารดงกลาว ไปดบพษรอนเยนไมสมดลและหลอเล� ยงชวต ทาใหชวตมพลงมากข�น จากการท,สารและพลงของอาหารท,สมดลรอนเยนไปหลอเล� ยงชวต และจากการท,ไมตองเสยพลงขบพษท,ดบไดแลว เม,อชวตมพลงมากข� น สญญาของชวตจงสามารถ

343

ผลกดนพษรอนเยนท,ไมสมดลท,ยงตกคางอยออกจากรางกายไดดย,งข�น ทาใหโรคภยไขเจบลดนอยลง แขงแรง และอายยน

วธปฏบตคอ ควรรบประทานอาหารไรสารพษดท,สด หรอลดพษจากเคมใหไดมากท,สดดวยวธตาง ๆ

การแพทยวถพทธใชการลดพษจากเคม ดวยน� าซาวขาว หรอถาน 1-5 กอน ขนาดคร, ง-1 กามอ หรอเกลอ 1-3 ชอนแกง ผสมกบน� าซาวขาวหรอน� าเปลา 5-10 ลตร แชพชผกผลไมหรอธญพชประมาณ 10-20 นาทข�นไป

ลดหรองดเน�อสตวหรอผลตภณฑจากเน�อสตวใหไดมากท,สดเทาท,จะทาได ใชโปรตนจากถ,วแทน (สาหรบผ ท,ย งไมสามารถงดเน� อสตวได ควรลดหรองดเน� อสตวใหญ หนมารบประทานสตวเลกแทน จนเหลอรบประทานปลา และไข เปนลาดบ) เพ,มการรบประทานผก ผลไมท,ไมหวานจด

ปรงรสไมจดจนเกนไป สาหรบองคประกอบของสภาพรางกาย อากาศ สงคม และส,งแวดลอมของประเทศไทยโดยรวม ในปจจบน ควรปรงรสอยในระดบประมาณ 10-30% ของ ท,เคยปรงโดยท,วไป คอ รบประทานเกลอประมาณ 1 ชอนชาตอคนตอวน, น� าตาล ไมเกน 5 ชอนชาตอคนตอวน, พรก (พรกช� ฟา) ไมเกน 1-3 เมดตอคนตอวน และน� ามนพช 1-4 ชอนชาตอคนตอสปดาห โดยสามารถปรบลดหรอเพ,มตามสภาพรางกาย ณ เวลาน�น เทาท,รสกสขสบายเบากาย มกาลง ใชเกลอปรงอาหารเปนหลกดท,สด ถาตองการใสเคร,องปรงอ,น ๆ เชน ซอ�ว เตาเจ� ยว กะป น�าปลา ปลารา เปนตน ควรใสเพยงเลกนอย

กรณชวตมภาวะรอนเกนและอากาศรอน ควรใชไฟกลาง ๆ นานแคพอสก ไมควรอน ซ� าแลวซ� าอก ในการปรงอาหารหรอหงตมขาวหรอถ,ว สวนกรณชวตมภาวะเยนเกนและอากาศหนาวเยน ควรใชไฟแรง ต�งไฟนาน อนซ� าแลวซ� าอกได ในการปรงอาหารหรอหงตมขาวหรอถ,ว เพราะความแรงของไฟมผลตอคณสมบตของอาหาร ใชไฟแรงมากข�น อาหารกมฤทธl รอนมากข�นไปตามลาดบ ควรปรบใชความแรงของไฟในสดสวนท,ผรบประทานรสกสขสบายเบากาย มกาลง การใชฟนหรอถานในการปรงอาหาร จะทาใหอาหารอยในสภาพท,ชวตสามารถนาไปใชสงเคราะหเปนพลงชวตไดสงสด รองลงมาคอแกส รองลงมาคอหมอหงขาวไฟฟา กระทะไฟฟา เคร,องป� งยางไฟฟา แยท,สดคอไมโครเวฟหรอเคร,องมอท,มพลงคล,นแมเหลกท,แรงเกน เพราะมคล,นแมเหลกท,แรงเกนทาใหอาหารอยในสภาพท,เปนพษตอพลงชวต จงไมควรใชหรออาจใชเม,อมความจาเปนในบางคร� ง

ฝกรบประทานอาหารตามลาดบ กรณท,มภาวะรอนเกน มเทคนคการรบประทานอาหารตามลาดบ ดงตอไปน�

344

ลาดบท, 1 ด,มน�าสมนไพรปรบสมดล เชน น�าสมนไพรฤทธl เยนตาง ๆ เปนตน ลาดบท, 2 รบประทานผลไมฤทธl เยน เชน กลวยน� าวา แกวมงกร กระทอน สบปะรด

สมโอ ชมพ มงคด แตงโม แตงไทย แคนตาลป มะมวงดบ มะขามดบ มะละกอดบ มะละกอหาม พทรา เปนตน ควรงดหรอลดผลไมฤทธl รอน เชน ทเรยน ขนนสก มะมวงสก ลกยอ ล�นจ, เงาะ ลาไย มะไฟ มะเฟอง มะปราง มะตม กลวยไข กลวยหอม กลวยเลบมอนาง สมเขยวหวาน สละ องน ฝร,ง นอยหนา กระทกรก (เสาวรส) ละมด ระกา (รอนเลกนอย) มะละกอสก (รอนเลกนอย) มะขามหวานสก (รอนเลกนอย) ผลไมทกชนดท,ผานความรอน เชน การอบ น, ง ป� ง ยาง ตม หรอตากแหง เปนตน

ลาดบท, 3 รบประทานผกฤทธl เยนสด เชน ออมแซบ (เบญจรงค) ผกบง แตงกวา กวางตง ผกกาดขาว ผกกาดหอม (สลด) ถ,วงอก สายบว บวบก มะเขอ ฮวานงอก ทน (ตน) ใบมะยม เปนตนควรงดหรอลดผกฤทธl รอน ไดแก ผกรสเผด กล,นฉน เคร,องเทศทกชนด เชน พรก ขง ตะไคร ขา (ขาแกรอนมาก) พรกไทย (รอนมาก) กยชาย (ผกแปน รอนมาก) ขม�น โหระพา เปนตน และ พชท,ไมมรสเผดแตมฤทธl รอน เชน ชะอม คะนา กะหล,าปล แครอท บทรท ถ,วฝกยาว ถ,วพ สะตอ ลกเนยง ลกตาลง กระเฉด กระถน โสมจน โสมเกาหล แปะตาปง (รอนเลกนอย) ผกกาดเขยวปล ใบยอ ผกโขม ใบปอ ผกแขยง ยอดเสาวรส ฟกทองแก หนอไม เมดบว สาหราย ไขน�า รากบว เปนตน

ลาดบท, 4 รบประทานขาวจาวพรอมกบขาว โดยรบประทานขาวกลองหรอขาวซอมมอเปนปกตกย,งด ควรงดหรอลดคารโบไฮเดรทท,มฤทธl รอนมาก เชน ขาวเหนยว ขาวแดง ขาวดา (ขาวก,า ขาวนล) ขาวอารซ ขาวสาล ขาวบาเลย เผอก มน กลอย โดยเฉพาะคารโบไฮเดรทท,ม ฤทธl รอนมากแตขาดวตามน เชน อาหารหวานจด ขนมปง ขนมกรบกรอบ บะหม,ก, งสาเรจรป ขนมจน (ขาวปน) เปนตน กบขาว ควรใชผกฤทธl เยนเปนหลกในการปรง ไดแก ผกฤทธl เยนท,กลาวมาขางตน รวมถงผกฤทธl เยนอ,น ๆ เชน บวบ ใบหรอยอดตาลง ผกปลง ผกหวานปา ผกหวานบาน กานตรง ฟก แฟง แตงตาง ๆ หยวกกลวย ปลกลวย กานกลวย กลวยดบ ยอดฟกขาว ยอดฟกแมว กระหล,าดอก บรอคโคล, หวไชเทา (ผกกาดหว) ฟกทองออน ยอดหรอดอกฟกทอง ยอดขนศก (อสก) มงกรหยก ดอกสลด (ดอกขจร) ฝกยอด ดอกแค ขาวโพด ขนนดบ มะรม เปนตน

ลาดบท, 5 รบประทานโปรตนฤทธl เยน ไดแก ตมถ,วหรอธญพชฤทธl เยนเปนหลก เชน ถ,วขาว ถ,วเขยว ถ,วเหลอง ถ,วลนเตา ถ,วโชเลยขาว ลกเดอย หรอเหดฤทธl เยน (บางวน) เชน เหดฟาง เหดนางฟา เหดลม (เหดบด) เหดขอนขาว เหดหหน เปนตน แตละวนควรทานโปรตนฤทธl เยนหมนเวยนชนดไปเร,อย ๆ ควรงดหรอลดการรบประทานโปรตนฤทธl รอน เชน เน�อ นม ไข ถ,วลสง ถ,วแดง ถ,วดา ถ,วทกชนดท,เอามาทอด เหดหอม เหดหลนจอ เหดโคน (เหดปลวก) เหดกอ เหดไค เหดขม เหดผ� ง เปนตน รวมถงโปรตนท� งพชและสตวท, เอามาหมกดอง ควรงดหรอลด

345

การรบประทานอาหารท,มไขมนสง เชน น�ามนพช น�ามนสตว ราขาว จมกขาว งา กะท เน�อมะพราว เมลดทานตะวน เมลดฟกทอง เมลดอลมอลล เมลดมะมวงหมพานต ลกกอ เมลดกระบก เปนตน

กรณท,มภาวะรอนเกนและเยนเกนเกดข�นพรอมกน กใชท�งฤทธl รอนและเยนผสมกนเทาท,รสกสขสบาย กรณท,มภาวะเยนเกน ลดหรองดส,งท,มฤทธl เยน แลวเพ,มส,งท,มฤทธl รอน ในสดสวนปรมาณท,เม,อรบประทานแลวรสกวาสขสบายเบากายและมกาลงท,สด ตามแตสภาพรางกายของคน ๆ น�น ณ เวลาน�น ๆ ควรเค�ยวอาหารใหละเอยดกอนกลน รบประทานในปรมาณท,พอดอ,มสบายเบากายมกาลงเตมท,สด และกลนลงคอใหได คอฝกรบประทานอาหารสขภาพใหรสกวามรสดอรอยกวาอาหารท,เปนพษใหได (ผวจยไดนาเสนอเทคนคการรบประทานอาหารสขภาพใหรสกรสดอรอยมความสข ในบทท, 9 ของดษฎนพนธเลมน� )

ถาชวตไดรบสารหรอพลงงานท,ไมสมดลรอนเยน พลงสญญาของชวตจะพยายาม ผลกออก และไมส,งใหเน�อเย,อหล,งน� ายอยออกมายอย จงเกดอาการทองอด ไมสบาย ไมเบากาย ไมมกาลง ออนเพลย หนกตว ตรงกนขามถาชวตไดรบสารหรอพลงงานท,สมดลรอนเยน พลงสญญาของชวตจะส,งใหเน�อเย,อหล,งน� ายอยออกมายอยส,งท,สมดลรอนเยน แลวดดไปเปนพลงของชวต ทาใหทองไมอด เกดสภาพสบายเบากายมกาลง

สาเหตท,รบประทานสมนไพรฤทธl เยน หรอผลไม หรอผกกอนอาหารอ,น เพราะมฤทธl เยน จะทาใหเกดสมดลรอนเยนกบพลงงานในรางกาย เน,องจากรางกายคนทางานตลอดเวลา จะมพลงรอน เม,อสมดลรอนเยน พลงสญญาของชวตจะส,งใหเน�อเย,อหล,งน� ายอยออกมายอยส,งท,สมดลรอนเยนและดดไปเปนพลงของชวต ทาใหอาหารไมตกคางอยในกระเพาะอาหาร ไมเปนภาระของกระเพาะอาหารในการใชพลงแบกรบน� าหนกของอาหาร ทองไมอด เกดสภาพสบาย เบากายมกาลง และทาใหรางกายเยนลง จากน�นเม,อรบประทานขาวพรอมกบขาว ธญพช โปรตน ไขมน ซ, งมฤทธl รอน จะเกดสมดลรอนเยนกบพลงงานในรางกาย พลงสญญาของชวตจะส,งใหเน� อเย,อหล,งน� ายอยออกมายอยส, งท,สมดลรอนเยน และดดไปเปนพลงของชวต ทาใหอาหาร ไมตกคางอยในกระเพาะอาหาร ไมเปนภาระของกระเพาะอาหารในการใชพลงแบกรบน� าหนกของอาหาร ทองไมอด เกดสภาพสบายเบากายมกาลง รางกายแขงแรง

ตรงกนขาม ถารบประทานขาวพรอมกบขาว ธญพช โปรตน ไขมน ซ, งมฤทธl รอน กอนสมนไพรฤทธl เยน หรอผลไม หรอผก จะทาใหไมสมดลกบภาวะรอนอนเกดจากการทางานของรางกายตลอดเวลา คอย,งเพ,มความรอนเขาไปอก พลงสญญาของชวตจะพยายามผลกออกและ ไมส,งใหเน�อเย,อหล,งน� ายอยออกมายอย จงเกดอาการทองอด ไมสบาย ไมเบากาย ไมมกาลง ออนเพลย หนกตว ย,งคนท,มภาวะรอนเกนแตไมรบประทานสมนไพรฤทธl เยน หรอผลไม หรอผกเลย หรอรบประทานนอยกวาสมดล ย,งทาใหเกดปญหาดงกลาวมากข�น การรบประทาน

346

ส,งท,มฤทธl รอนเยนใหถกลาดบและถกสดสวนท,สมดลกบสภาพรางกายของแตละคน จงเปนส,งสาคญอยางย,งท,จะทาใหเกดสขภาพท,ด

8. ใชธรรมะ ละบาป บาเพญบญกศล ทาจตใจใหผองใส คบมตรด และสรางสงคม

ส�งแวดลอมท�ด กลไกในการทาใหสขภาพดคอ สญญาของชวตจะทาหนาท,เปนปกต คอ ผลกดนเอา

พลงงานหรอสารท,ไมสมดลรอนเยนออกจากชวต และดดดงเอาพลงงานหรอสารท,สมดลรอนเยนเขามาหลอเล� ยงชวต วบากกรรมของบญกศลเปนพลงงานท,ชวยผลกดนเอาพลงงานหรอสาร ท,ไมสมดลรอนเยนออกจากชวต และดดดงเอาพลงงานหรอสารท,สมดลรอนเยนเขามาหลอเล� ยงชวตอกแรงหน, ง สวนวบากกรรมรายเปนพลงงานท,ดดดงเอาพลงงานหรอสารท,ไมสมดลรอนเยนเขามาทารายชวต และผลกดนเอาพลงงานหรอสารท,สมดลรอนเยนออกจากชวต

ดงน�น ความไมสมดลรอนเยนดานวตถ สงเคราะหกบวบากกรรมรายจากการทาบาปเบยดเบยนสตว (การทาใหตนเอง คนอ,น หรอสตวอ,น ไดรบความทกขทรมาน เดอดรอน ไมสบายบาดเจบ หรอลมตาย) ดวยวธการตาง ๆ จะทาใหเกดอาการไมสบายตาง ๆ ทาใหมโรคตาง ๆ มากมายหลากหลายชนด (แมจะใสส,งท,ไมสมดลรอนเยนชนดเดยวกน ปรมาณเทากนเขาไปในชวตคนแตละคน กจะเกดอาการไมสบายหรอโรคตางกน เพราะวบากกรรมตางกน) อนเปนเหต ทาใหอายส�น และเกดส,งเลวรายตาง ๆ ในชวต สวนการทาความสมดลรอนเยนสงเคราะหกบวบากกรรมดจากการไมเบยดเบยนสตว (การไมทาใหตนเอง คนอ,น หรอสตวอ,น ไดรบความทกขทรมาน เดอดรอน ไมสบาย บาดเจบ หรอลมตาย) ดวยวธการตาง ๆ ซ, งกคอการละบาป บาเพญบญกศล เพ,มพนใจไรกงวล (หยดช,ว ทาด ทาจตใจใหผองใส) น�นเองเปนการสรางวบากกรรมด ท,สงผลใหอาการไมสบายและโรคตาง ๆ ลดนอยลง อายยนและเกดประโยชนสขในชวต

การปฏบตจตใจท,ผองใส ตองปฏบตไปสความไมหว ,นไหว ดงท,พระพทธเจาตรสไวใน ส.สฬา. 18/120 วา “พระผมพระภาคตรสวา ดกรภกษท�งหลาย ความหว,นไหว เปนโรค ความหว,นไหวเปนฝ ความหว,นไหวเปนลกศร ดกรภกษท� งหลาย เพราะเหตน� นแล ตถาคตเปน ผไมมความหว,นไหว ปราศจากลกศรอย ดกรภกษท�งหลาย เพราะเหตน�นแล ถาแมภกษพงหวงวา เราพงเปนผไมมความหว,นไหวปราศจากลกศรอย ภกษไมพงสาคญซ, งจกษ ไมพงสาคญในจกษ ไมพงสาคญแตจกษ ไมพงสาคญวาจกษของเรา ไมพงสาคญซ, งรปท�งหลาย ไมพงสาคญในรปท�งหลาย ไมพงสาคญแตรปท� งหลาย ไมพงสาคญวา รปท� งหลายของเรา ไมพงสาคญซ, งจกษวญญาณ ไมพงสาคญในจกษวญญาณ ไมพงสาคญแตจกษวญญาณ ไมพงสาคญวาจกษวญญาณของเรา ไมพงสาคญซ, งจกษสมผส ไมพงสาคญในจกษสมผส ไมพงสาคญแตจกษสมผส ไมพงสาคญวาจกษสมผสของเรา ไมพงสาคญซ, งสขเวทนา ทกขเวทนา หรออทกขมสขเวทนา ท,เกดข�นเพราะจกษ

347

สมผสเปนปจจย ไมพงสาคญในสขเวทนา ทกขเวทนา หรออทกขมสขเวทนา ท,เกดข�นเพราะจกษสมผสเปนปจจย ไมพงสาคญแตสขเวทนา ทกขเวทนา หรออทกขมสขเวทนา ท,เกดข�นเพราะจกษสมผสเปนปจจย ไมพงสาคญวาสขเวทนา ทกขเวทนา หรออทกขมสขเวทนา ท,เกดข�นเพราะจกษสมผสเปนปจจย ของเรา ไมพงสาคญซ, งโสตะ ... ไมพงสาคญซ, งฆานะ ... ไมพงสาคญซ, งกาย ... ไมพงสาคญซ, งใจ ไมพงสาคญในใจ ไมพงสาคญแตใจ ไมพงสาคญวาใจของเรา ไมพงสาคญซ, งธรรมารมณท�งหลาย ... ไมพงสาคญซ, งมโนวญญาณ ไมพงสาคญในมโนวญญาณ ไมพงสาคญแตมโนวญญาณ ไมพงสาคญวา มโนวญญาณของเรา ไมพงสาคญซ, งมโนสมผส ไมพงสาคญในมโนสมผส ไมพงสาคญแตมโนสมผส ไมพงสาคญวามโนสมผสของเรา ไมพงสาคญซ, งสขเวทนา ทกขเวทนา หรอ อทกขมสขเวทนา ท,เกดข�นเพราะมโนสมผสเปนปจจย ไมพงสาคญในสขเวทนา ทกขเวทนา หรอ อทกขมสขเวทนา ท,เกดข�นเพราะมโนสมผสเปนปจจย ไมพงสาคญแตสขเวทนา ทกขเวทนา หรอ อทกขมสขเวทนา ท,เกดข�นเพราะมโนสมผสเปนปจจย ไมพงสาคญวาสขเวทนา ทกขเวทนา หรอ อทกขมสขเวทนาท,เกดข�นเพราะมโนสมผสเปนปจจยของเรา ไมพงสาคญซ, งส,งท�งปวง ไมพงสาคญ ในส,งท�งปวง ไมพงสาคญแตส,งท�งปวง ไมพงสาคญวา ส,งท�งปวงของเราเธอน�นเม,อไมสาคญอยางน� กไมถอม,นอะไร ๆ ในโลก เม,อไมถอม,น กไมสะดงยอมดบเฉพาะตนทเดยว ยอมรชดวา ชาตส�นแลว พรหมจรรยอยจบแลว กจท,ควรทาทาเสรจแลว กจอ,นเพ,อความเปนอยางน� มไดมฯ”

วธปฏบตคอ โดยการเรยนรฝกฝนเทคนคการลดละเลกการตดในส,งท,เปนพษ และการเขาถงส,งท,เปน

ประโยชนดวยจตท,เปนสขตามหลกการแพทยวถพทธ เทคนคการทาใจใหหายโรคเรวตามหลกการ

แพทยวถพทธ คอ ไมกลวตาย ไมกลวโรค ไมเรงผล ไมกงวล (สามารถตดตามรายละเอยดไดในภาคผนวก ฏ. เทคนคทาใจใหหายโรคเรว โดย ใจเพชร กลาจน) และการปฏบตเทคนคการทาด

อยางมสขตามหลกการแพทยวถพทธ คอ รวาอะไรดท�สด ปรารถนาใหเกดส�งท�ดท�สด ลงมอทาใหด

ท�สด ยนดเม�อไดทาใหดท�สดแลว ไมตดไมยดม�นถอม�นในส�งท�ดท�สด น�นแหละคอส� งท�ดท�สด รวมท�งการพ�งตนในการสรางและอาศยมตรด สงคมและส�งแวดลอมท�ด เพ�อเปนพลงเสรมหนน

ในการปฏบต อธศล อธจต อธปญญา พรหมวหาร 4 เหตแหงการมโรคนอยและอายยน คอ การไมเบยดเบยน (จฬกมมวภงคสตร) เหตแหงการอายยน 7 เหตแหงวมต 5 สตปฏฐาน 4 สมมปปธาน 4 อทธบาท 4 อนทรย 5 พละ 5 โพชฌงค 7 มรรคมองค 8 จรณะ 15 โสฬสญาณ (วปสสนาญาณ) 16 มงคล 38 และความเปนผมมตรสหายดสงคมและส,งแวดลอมดเปนพรหมจรรย (ความพนทกข) ท� งส�น (ส.ส.15/381-384, ข.ข.25/318, ว.อ.2/368, อง.สตตก.23/65) เปนตน (รายละเอยดในการปฏบตผวจยไดนาเสนอไวในบทท, 9 ของดษฎนพนธเลมน� )

348

ชวตระดบจตนยาม กคอ สตวและคน จะมการกระทาและผลของการกระทา (วบากกรรม) ของแตละชวต คอ กรรมนยาม และพฒนาไปสการกระทาท,สงผลท,ดท,สดตอตนเองและผอ,น คอ ธรรมนยาม โดยอวชชาจะสงเคราะหสมพนธกนเปนเหตแหงทกขตามลาดบดวยหลกปฎจจสมปบาท (อนโลม) 11 เกดเปนกองทกขท�งมวล และเม,อดบเหตแหงทกขในหมมตรดสหายดสงคมส,งแวดลอมด กจะทาใหเกดวชชาและทกขดบซ, งกคอความเปนสขน�นเอง

โดยหลกวทยาศาสตรแลวเม,อวตถทกอยางแตกสลาย จะกลายเปนพลงงานคล,นแมเหลก เม,อพลงงานคล,นแมเหลกสงเคราะหรวมกนจะเปนวตถ เปนสภาพแปรเปล,ยนหมนวนไปมา ตราบช,วกาลนาน ซ, งตรงกบท,พระพทธเจาตรสวา ทกอยางไมเท,ยงเปนทกขไมมตวตน (ส.ข.17/84-86) จะเหนไดวา สวนประกอบหลกของมหาจกวาลประกอบดวย พลงงานคล,นแมเหลก พฒนาจนเปนชวตคน แสดงวาชวตคนเปนพลงคล,นแมเหลกแหงชวต พระพทธเจาพบวา “ผลวบากของกรรม ท,ทาดทาช,วแลว มอย” (ม.อ.14/257) “ดกรภกษท�งหลาย เราไมกลาวความท,กรรมอนเปนไปดวยสญเจตนา ท,บคคลทาแลว สะสมแลวจะส�นสดไป เพราะมไดเสวยผล แตกรรมน�นแล จะใหผลในทฏฐธรรมเทยว (ภพน� ) หรอในภพถดไป หรอในภพอ,นสบ ๆ ไป” (อภ.ก.37/1698) ดงน�น จะเหนไดวา เม,อคนกระทาส,งใดทางกายวาจาและใจ (กายกรรม วจกรรม และมโนกรรม) ดหรอช,วกตาม กจะส,งสมเปนวบากกรรมดหรอช,วตามน�น วบากกรรม คอพลงท,สรางผลดหรอรายใหกบ แตละชวต ในภพชาตน� หรอภพชาตอ,นสบ ๆ ไป เม,อจตวญญาณเปนพลงงานคล,นแมเหลกแหงชวตท,ไปไดไกล (ทรงคมง) ไมมท,ส�นสด (อนนตง) (ท.ส.9/350) จงสามารถดดดงชวต สาร หรอพลงงานตาง ๆ มาสงเคราะหเปนส,งดหรอรายสชวต รวมท�งดดดงส, งท,มคณสมบตแบบเดยวกน เขามาหากน เพราะทกอยางในมหาจกรวาลมพลงคล,นแมเหลกเปนสวนประกอบ เปนนามรป ของกฎแหงกรรมดกรรมช,วของชวต

โดยมการเกดท,สาคญ 4 มต ในมตท, 1 เกดมามชวตดวยกลไกสมดลรอนเยนและอยไดดวยสมดลรอนเยน ซ, งผวจยไดนาเสนอรายละเอยดในบทท, 5 ของดษฎนพนธเลมน� สาหรบการเกดมตท, 2 กามสขขลลกะ มตท, 3 อตตกลมถะ และมตท, 4 โลกตตระ น�น ผวจยไดนาเสนอรายละเอยดในบทท, 9 ของดษฎนพนธเลมน� ซ, งผวจยพบวา การปฏบตเทคนคท, 8 อยางถกตองถกตรง จนเกดสภาพพทธะหรอโลกตตระน�น จะมประสทธภาพสงสดตอการลดโรคภยไขเจบและความเดอดรอนท�งปวง สงผลสงสดตอการสรางสขภาพท,ดและประโยชนสขดานตาง ๆ ใหกบชวต

9. รเพยรรพกใหพอด

พระพทธเจาตรสวา “เราไมพก (เราเพยร) เราไมเพยร (เราพก) เราขามโอฆะไดแลว

(เราพนทกขไดแลว)” (ส.ส.15/2 ขามโอฆะ) คอ การพากเพยรทาหนาท,กจกรรมการงานท,เปนประโยชนตาง ๆ น�น ทาตามองคประกอบเหตปจจยท,ทาได อยางเตมท,ในขนาดท,ใหหนกเหน,อย

349

แตอยาใหปวย อยาใหทรมานตนเองเกนไป (จะทาใหชวตแขงแกรงท,สด) แลวพกผอนใหพอด สขสบายเบากายมกาลง ไมวาจะเปนการเพยรหรอการพกน�น ควรทาในขนาดท,ไมมากหรอนอยเกนจนทรมานตวเองเกนไป จะทาใหเลอดลมสารและพลงงานตาง ๆ ไหลเวยนด ไดพลงคล,นแมเหลกวบากดดวย โรคภยไขเจบลดนอยลง แขงแรง และอายยน (ยกเวน เม,อมสถานการณบบบงคบใหมความจาเปนตองพากเพยรหนกมากเกน หรอพกมากเกน เปนบางคราว ถาคมกบประโยชน ท,จะเกดข�นกยอมใหเกดความเจบปวยได แลวคอยมาซอมแซมแกไขปญหาสขภาพในภายหลง ถอวาเปนวคซนท,สรางภมตานทานหรอความแขงแกรงใหกบชวต ซ, งสามารถกระทาไดในบางคร� งบางคราว ไมใชกระทาเปนประจา)

บทสรป มนษยชาตท,วโลกประสบกบภาวะปญหาสขภาพ 3 ประการหลก ไดแก 1) ปรมาณผปวย

ชนดและความรนแรงของความเจบปวยมแนวโนมเพ,มมากข�น 2) คาใชจายในการแกไขปญหา ความเจบปวยเพ,มมากข�น 3) ประชาชนมศกยภาพในการดแลแกไขปญหาสขภาพดวยตนเองนอยลง การบรหารจดการองคความรและการดาเนนการท,มอยในระบบปกต ชวยลดปญหาไดเพยงบางสวน ยงมปญหาอกจานวนมากท,ยงไมสามารถแกไขได ย,งไปกวาน�นกลบทวความรนแรงย,งข�น ๆ ผวจยจงพฒนาองคความรการแพทยวถพทธข�น เพ,อสรางสขภาวะชวยลดหรอแกปญหาดงกลาว และวเคราะหสงเคราะหองคความร โดยใชแนวคดและทฤษฎเก,ยวกบการสรางสขภาวะตามหลกพทธศาสนา การสรางสขภาวะตามแนวเศรษฐกจพอเพยง หลกการพฒนาสขภาวะตามหลกวทยาศาสตรสขภาพแผนปจจบน การแพทยแผนไทย การแพทยทางเลอก และการแพทยพ�นบาน แนวคดสขภาพบญนยม ทฤษฎสสารกบพลงงาน ทฤษฎสขภาวะแบบข�วตรงกนขาม และแนวคดความสมพนธกนเปนองครวม

พบวา สาเหตหลกท,ทาใหเกดโรคหรออาการเจบปวย ตามหลกแพทยวถพทธเกดจาก 5 ประการใหญ ๆ ไดแก 1) ความรอนเยนไมสมดลดานวตถ 2) ทาบาป หรออกศลกรรม 3) การไมบาเพญบญกศล 4) ความกลว ความใจรอน ความวตกกงวล และความเศราหมอง และ 5) การคบมตรท,ไมด การอยในสงคมและส,งแวดลอมไมด

แบงเปนสาเหตความเจบปวย 9 ขอยอย 1) อารมณเปนพษ 2) อาหารเปนพษและไมสมดล 3) พษจากการไมออกกาลงกาย หรอการออกกาลงกายและอรยาบถท,ไมถกตอง 4) พษจากมลพษตาง ๆ ในโลกเพ,มมากข�น 5) พษจากการสมผสเคร,องยนต เคร,องไฟฟา หรอเคร,องอเลกทรอนกส มากเกนความสมดล 6) ไมพ,งตน ดวยวธท,ประหยดเรยบงาย ในการลดความรนแรงของพษหรอ

350

ระบายพษออกจากรางกาย 7) การเพยรการพกท,ไมพอด 8) บาปหรออกศลกรรม 9) การบรณาการ องคความรในการแกไขปญหาสขภาพสวนใหญ ณ ปจจบนยงไมมประสทธภาพมากพอ

เกดความเจบปวยหรอกลมอาการรอนเยนไมสมดล 5 กลมอาการ ดงน� 1) กลมอาการของภาวะรางกายรอนเกน 2) กลมอาการของภาวะรางกายเยนเกน 3) กลมอาการของภาวะรางกาย รอนเกนและเยนเกนเกดข�นพรอมกน 4) กลมอาการของภาวะรางกายท,มสาเหตเกดจากรางกาย รอนหรอรอนเยนพนกนเกนตกลบเปนอาการเยนเกน (เยนหลอก) 5) กลมอาการของภาวะรางกายท,มสาเหตเกดจากรางกายเยนหรอรอนเยนพนกนเกนตกลบเปนอาการรอนเกน (รอนหลอก)

ซ, งแกไขไดดวยการปรบสมดลรอนเยน ใชเทคนค 9 ขอ (ยา 9เมด) ตามหลกแพทยวถพทธ ดงน� 1) การรบประทานสมนไพรปรบสมดลรอนเยน 2) การกวซาหรอขดซาหรอขดพษหรอขดลม (การขดระบายพษทางผวหนง) 3) การสวนลางพษออกจากลาไสใหญดวยสมนไพรท,ถกสมดลรอนเยน (ดทอกซ) 4) การแชมอแชเทาหรอสวนท,ไมสบายในน� าสมนไพร ตามภาวะรอนเยนของรางกาย 5) การพอก ทา หยอด ประคบ อบ อาบ เชด ดวยสมนไพร ตามภาวะรอนเยนของรางกาย 6) การออกกาลงกาย กดจดลมปราณ โยคะ กายบรหาร ท,ถกตอง 7) การรบประทานอาหาร ปรบสมดล ตามภาวะรอนเยนของรางกาย 8) ใชธรรมะ ละบาป บาเพญบญกศล ทาจตใจใหผองใส คบมตรด และสรางสงคมส,งแวดลอมท,ด 9) รเพยร รพกใหพอด

โดยเทคนค (ยาเมด) ท, 6-9 เปนเทคนคหลกท,มผลตอสขภาพมากท,สด จงควรพากเพยรปฏบตใหไดดท,สดเทาท,จะทาได สวนเทคนค (ยาเมด) ขอ 1-5 น�น เปนส,งท,ชวยเสรมในการปรบสมดลรอนเยนไดเปนอยางด ใหเลอกปฏบตในขอท,รสก สขสบายเบากายมกาลง ในปรมาณหรอจานวนคร� งเทาท, รสกสบาย ขอใดท,ท าแลว รสกไมสบายไมเบากายไมมกาลง กไมตองทา พระพทธเจาตรสวา การใชส�งท�ประหยด หาไดงาย และไมมโทษ เปนส�งท�มประสทธภาพสงสด

ในการดบทกข (จตตารสตร) เม,อใชเทคนคท�ง 9 ขอ ตามหลกการใชส,งท,ประหยด หาไดงาย และ ไมมโทษ ท,พระพทธเจาทรงยนยนเปนส, งท,มประสทธภาพสงสดในการดบทกข เปนวธหลก ในการดแลแกไขปญหาสขภาพแลว แตยงมอาการเจบปวยท,ยงทกขทรมานทนไดยากทนไดลาบากอย หรอไมแนใจวาจะสามารถปรบสมดลรอนเยนไดอยางมประสทธภาพจนชวตสามารถกาจดโรคได กใหใชธรรมะตามท,พระพทธเจาตรสวา “สพเพธมมานาลงอภนเวสายะ” แปลวา “ส, งท�งหลาย ท�งปวงไมควรยดม,นถอม,น” (ส.สฬา.18/96) แสดงใหเหนวา ส,งใดท,เขาไปยดม,นถอม,นจะไมทกขเปนไมม สภาพดงกลาวน�นจงไมควรยดม,นถอม,นท,จะใชเฉพาะเทคนค 9 ขอ (ยา 9 เมด) อยางเดยวเทาน�น กควรพจารณาหาวธการในการดแลสขภาพแผนตาง ๆ เสรมเตมเตม ซ, งการใชวธในการดแลสขภาพแผนตาง ๆ เสรมเตมเตมน�น ใชหลกลางเน�อชอบลางยา คอ เลอกใชวธท,ทาแลวรสก สขสบายเบากายมกาลง หรอไมสบายแตเบากายมกาลง ถาใชแลวไมสบายหนกตวกาลงตก

351

ออนเพลยกใหหยดทา หรอทานท,ไดใชวธการดแลแกไขปญหาสขภาพตามแผนตาง ๆ มาแลว แตยงมอาการเจบปวยอย กสามารถศกษาทดลองใชเทคนคการปรบสมดลรอนเยน ดวยเทคนค 9 ขอ (ยา 9 เมด) ตามหลกการแพทยวถพทธเสรมเตมเตมหรอทดแทนตามความเหมาะสมของสภาพชวตผน� น ๆ ได สาหรบทานท,ประเมนสถานการณความเจบปวยท,เ ปนอย ว าวธการตาง ๆ น�น ไมสามารถแกปญหาสขภาพดงกลาวได ซ� ายงเส,ยงตอความทกขทรมานจากวธการใด ๆ ดงกลาวแลว ตองการวางรางวางขนธดวยวธเทคนค 9 ขอ (ยา 9 เมด) ซ, งสามารถตดตามรายละเอยด ไดในภาคผนวก ฐ “การวางราง วางขนธ” โดย ใจเพชร กลาจน

การแพทยวถพทธ เปนการดแลสขภาพท,เหมาะกบคนท,วไปทกฐานะ ทกอาชพ ทกชนชาต ท,ตองการเรยนรฝกฝนการดแลสขภาพและเขาถงวชชาแหงพทธะท,มประสทธภาพสงสดในการดแลสขภาพกาย ใจ ในหมมตรด สงคมและส,งแวดลอมท,ด

352