7

บทท 2

เอกสารและงานวจยทเกยวข8อง

การวจยเรองการพฒนาผลสมฤทธ ทางการเรยน โดยใช@รปแบบการสอนแบบสบเสาะหา

ความร@ 5 ขน ของนกเรยนชนประถมศกษาปOท 4-6 โรงเรยนบ@านสร@างหน อำเภอเมอง สำนกงานเขต

พนทการศกษาประถมศกษานครพนม เขต 1 ผ@วจ ยได@ศกษาค@นคว@าหลกการ แนวคด ทฤษฎ

จากเอกสารและงานวจยทเกยวข@องดงน

1. หลกสตรกล[มสาระการเรยนร@วทยาศาสตร\ (ฉบบปรบปรง พ.ศ. 2560) ตามหลกสตร

แกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551

1.1 แนวทางการจดการเรยนการสอน และคณภาพผ @เร ยน กล [มสาระการเรยนร@

วทยาศาสตร\ ช[วงชนท 2

1.2 สาระ มาตรฐานการเรยนร@ และตวชวดชนปO กล[มสาระการเรยนร@วทยาศาสตร\

ช[วงชนท 2

1.3 การวดและประเมนผลการเรยน กล[มสาระการเรยนร@วทยาศาสตร\

2. การสอนแบบสบเสาะหาความร@ 5 ขน

2.1 ความหมายการสอนแบบสบเสาะหาความร@ 5 ขน

2.2 ความเปeนมาและแนวคดรปแบบการสอนแบบสบเสาะหาความร@ 5 ขน

2.3 ขนตอนการสอนของรปแบบการสอนแบบสบเสาะหาความร@ 5 ขน

2.4 บทบาทของผ@สอนและผ@เรยนของรปแบบการสอนแบบสบเสาะหาความร@ 5 ขน

2.5 ประโยชน\ของรปแบบการสอนแบบสบเสาะหาความร@ 5 ขน

3. การหาประสทธภาพของการจดการเรยนร@

4. การวดผลสมฤทธทางการเรยน

4.1 ความหมายการวดผลสมฤทธทางการเรยน

4.2 ประเภทการวดผลสมฤทธทางการเรยน

4.3 องค\ประกอบการวดผลสมฤทธทางการเรยน

4.4 ขนตอนการสร@างแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน

4.5 ลกษณะของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน

8

5. ความพงพอใจ

5.1 ความหมายของความพงพอใจ

5.2 แนวคดทฤษฎเกยวกบความพงพอใจ

5.3 การวดความพงพอใจ

5.4 การสร@างเครองมอในการวดความพงพอใจ

6. งานวจยทเกยวข@อง

6.1 งานวจยทเกยวข@องในประเทศ

6.2 งานวจยทเกยวข@องต[างประเทศ

1. หลกสตรกล ?มสาระการเรยนร 8วทยาศาสตรB (ฉบบปรบปรง พ.ศ. 2560) ตามหลกสตร

แกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551

1.1 แนวทางการจดการเรยนการสอน และคณภาพผ@เรยน กล[มสาระการเรยนร@วทยาศาสตร\

ช[วงชนท 2

(กระทรวงศกษาธการ, 2561, หน@า 33) วทยาศาสตร\มบทบาทสำคญย งในสงคมโลก

ปiจจบนและอนาคต เพราะวทยาศาสตร\เกยวข@องกบทกคนทงในชวตประจำวนและการงานอาชพ

ต[าง ๆ ตลอดจนเทคโนโลย เครองมอเครองใช@และผลผลตต[าง ๆ ทมนษย\ได@ใช@เพออำนวยความ

สะดวกในชวตและการทำงาน เหล[านล@วนเปeนผลของความร@ทางวทยาศาสตร\ผสมผสานกบความคด

สร@างสรรค\และศาสตร\อน ๆ วทยาศาสตร\ชวตให@มนษย\ได@พฒนาวธคด ทงความคดเปeนเหตเปeนผล

คดสร@างสรรค\ คดวเคราะห\วจารณ\ มทกษะทสำคญในการค@นคว@าหาความร@ ใช@ความร@และทกษะ

เพอแก@ปiญหาหรอพฒนางานด@วยกระบวนการออกแบบเชงวศวกรรม มความสามารถในการแก@ปiญหา

อย[างเปeนระบบรวมทงสามารถค@นหาข@อมลหรอสารสนเทศประเมนสารสนเทศประยกต\ใช@ทกษะ

การคดเชงคำนวณและความร@ด@านวทยาการคอมพวเตอร\ สอดจทล เทคโนโลยสารสนเทศและการ

สอสารเพอแก@ปiญหาในชวตจรงอย[างสร@างสรรค\ สามารถตดสนใจโดยใช@ข@อมลทหลากหลายและม

ประจกษ\พยานทตรวจสอบได@ วทยาศาสตร\เปeนวฒนธรรมของโลกสมยใหม[ซงเปeนสงคมแห[งการ

เรยนร@ ดงนนทกคนจงจำเปeนต@องได@รบการพฒนาให@ร@วทยาศาสตร\ เพอจะได@มความร@ความเข@าใจใน

ธรรมชาตและเทคโนโลยทมนษย\สร@างสรรค\ขน สามารถนำความร@ไปใช@อย[างมเหตผล สร@างสรรค\ และ

มคณธรรม

กล[มสาระการเรยนร@วทยาศาสตร\ ม[งหวงให@ผ@เรยนได@เรยนร@วทยาศาสตร\ทเน@นการเชอมโยง

ความร@กบกระบวนการ มทกษะสำคญในการค@นคว@าและสร@างองค\ความร@ โดยใช@กระบวนการ

9

สบเสาะหาความร@และแก@ปiญหาทหลากหลาย ให@ผ@เรยนมส[วนร[วมในการเรยนร@ทกขนตอน มการทำ

กจกรรมด@วยการลงมอปฏบตจรงอย[างหลากหลายเหมาะสมกบระดบชน โดยกำหนดสาระสำคญไว@

8 สาระ ดงน

1. วทยาศาสตร\ชวภาพ เรยนร@เกยวกบชวตในส งแวดล@อม องค\ประกอบของสงมชวต

การดำรงชวตของมนษย\และสตว\ การดำรงชวตของพช พนธกรรม ความหลากหลายทางชวภาพและ

ววฒนาการของสงมชวต

2. วทยาศาสตร\กายภาพ เรยนร@เก ยวกบธรรมชาตของสาร การเปลยนแปลงของสาร

การเคลอนท พลงงาน และคลน

3. วทยาศาสตร\โลกและอวกาศ เรยนร@เกยวกบโลกในเอกภพ ระบบโลก และมนษย\กบ

การเปลยนแปลงโลก

4. ชววทยา เรยนร@เกยวกบการศกษาชววทยา สารเคมในสงมชวต เซลล\ของสงมชวต

พนธกรรมและการถ[ายทอดววฒนาการ ความหลากหลายทางชวภาพโครงสร@างและการทำงานของ

ส[วนต[าง ๆ ในพชดอก ระบบและการทำงานในอวยวะต[าง ๆ ของสตว\และมนษย\ และสงมชวตและ

สงแวดล@อม

5. เคม เรยนร@เกยวกบปรมาตรของสาร องค\ประกอบและสมบตของสาร การเปลยนแปลง

ของสาร ทกษะและการแก@ปiญหาทางเคม

6. ฟoสกส\ เรยนร @เก ยวกบธรรมชาตและการค@นพบทางฟoสกส\ แรง และการเคลอนท

พลงงาน

7. โลก ดาราศาสตร\ และอวกาศ เรยนร@เกยวกบโลกและกระบวนการเปลยนแปลงทาง

ธรณวทยา ข@อมลทางธรณวทยาและการนำไปใช@ประโยชน\ การถ[ายโอนพลงงานความร@อนของโลก

การเปลยนแปลงลกษณะลมฟpาอากาศกบการดำรงชวตของมนษย\ โลกในเอกภพ และดาราศาสตร\กบ

มนษย\

8. เทคโนโลย

8.1 การออกแบบและเทคโนโลย เรยนร@เกยวกบการพฒนาผ@เรยนให@มความร@ความเข@าใจ

เกยวกบเทคโนโลยเพอดำรงชวตในสงคมทมการเปลยนแปลงอย[างรวดเรว ใช@ความร@และทกษะ

ทางด@านวทยาศาสตร\ คณตศาสตร\ และศาสตร\อน ๆ เพอแก@ปiญหาหรอพฒนางานอย[างมความคด

สร@างสรรค\ด@วยกระบวนการออกแบบเชงวศวกรรม เลอกใช@เทคโนโลยอย[างเหมาะสม โดยคำนงถง

ผลกระทบต[อชวต สงคม และสงแวดล@อม

10

8.2 วทยาการคำนวณ เรยนร@เกยวกบการพฒนาผ@เรยนให@มความร@ความเข@าใจ มทกษะ

การคด เชงคำนวณ การคดวเคราะห\ แก@ปiญหาเปeนขนตอนและเปeนระบบ ประยกต\ใช@ความร@ด@าน

วทยาการคอมพวเตอร\และเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในการแก@ปiญหาทพบในชวตจรงได@

อย[างมประสทธภาพ

คณภาพผ@เรยน จบชนประถมศกษาปOท 6

1. เข@าใจโครงสร@างและการทำงานของระบบต[าง ๆ ของสงมชวตความสมพนธ\ของสงมชวต

ในระบบนเวศ และความหลากหลายของทรพยากรธรรมชาตทพบในระดบประเทศ

2. เข@าใจสมบตและการจำแนกกล[มของวสด สถานะของสาร สมบตของสาร และการทำให@

สารเกดการเปล ยนแปลง การเกดปฏกร ยาเคมของสาร การแยกสารอย[างง [าย และสารใน

ชวตประจำวน

3. เข@าใจลกษณะของแรงประเภทต[าง ๆ ผลท เกดจากแรงกระทำต[อวตถ ความดน

หลกการเบองต@นของแรงพยง ส[วนประกอบและหน@าทของส[วนประกอบของวงจรไฟฟpา การถ[ายโอน

พลงงานกลทเกดจากแรงเสยดทานไปเปeนพลงงานอน สมบตและปรากฏการณ\เบองต@นของเสยง

และแสง

4. เข@าใจลกษณะของดวงดาวในเอกภพ และจำแนกประเภทของกล[มดาว ความสมพนธ\

ของดวงอาทตย\ โลกและดวงจนทร\ทมผลต[อการเกดปรากฏการณ\ธรรมชาต ความก@าวหน@าทาง

เทคโนโลยอวกาศ

5. เข@าใจสมบตขององค\ประกอบและสมบตของดน นำ และบรรยากาศ และปiจจยทมผล

ต[อการเปลยนแปลงของผวโลก การเกดลมบกลมทะเล และผลกระทบทเกดจากธรณพบตภยและ

ปรากฏการณ\เรอนกระจก

6. ค@นหาข@อมลอย[างมประสทธภาพและประเมนความน[าเชอถอ ตดสนใจเลอกข@อมล

ใช@เหตผลเชงตรรกะในการแก@ปiญหา ใช@เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในการทำงานร[วมกน

เข@าใจสทธและหน@าทของตน เคารพสทธของผ@อน

7. ตงคำถามหรอกำหนดปiญหาเกยวกบสงทจะเรยนร@ตามทกำหนดให@หรอตามความสนใจ

คาดคะเนคำตอบหลายแนวทาง สร@างสมมตฐานสอดคล@องกบคำถามหรอปiญหาทจะสำรวจตรวจสอบ

วางแผนและสำรวจตรวจสอบโดยใช@เครองมอ อปกรณ\ และเทคโนโลยสารสนเทศทเหมาะสมในการ

เกบรวบรวมข@อมลทงเชงปรมาณและคณภาพ

8. วเคราะห\ข@อมล ลงความเหน และสรปความสมพนธ\ของข@อมลทได@มาจากการสำรวจ

ตรวจสอบในรปแบบทเหมาะสม เพอสอสารความร@จากผลการสำรวจตรวจสอบอย[างมเหตผลและ

หลกฐานอ@างอง

11

9. แสดงความสนใจ ม[งมนในสงทจะเรยนร@มความคดสร@างสรรค\เกยวกบเรองทจะศกษา

ตามความสนใจของตนเองแสดงความคดเหนของตนเอง ยอมรบในข@อมลท มหลกฐานอ@างอง

และรบฟiงความคดเหนผ@อน

10. แสดงความรบผดชอบด@วยการทำงานทได@รบมอบหมายอย[างม[งมน รอบคอบ ประหยด

ซอสตย\ จนทำงานลล[วงเปeนผลสำเรจ และทำงานร[วมกบผ@อนอย[างสร@างสรรค\

11. ตระหนกในคณค[าของความร @ว ทยาศาสตร\และเทคโนโลย ใช@ในความร @และ

กระบวนการทางวทยาศาสตร\ในการดำรงชวต แสดงความชนชม ยกย[องและเคารพสทธในผลงาน

ของผ@คดค@น และศกษา หาความร@เพมเตม ทำโครงงานหรอชนงานตามทกำหนดให@หรอตามความ

สนใจ

12. แสดงความซาบซง ห[วงใย แสดงพฤตกรรมเกยวกบการใช@ การดแลรกษาทรพยากร

ธรมมชาต และสงแวดล@อมอย[างร@คณค[า

1.2 สาระ มาตรฐานการเรยนร@ และตวชวดชนปO กล[มสาระการเรยนร@วทยาศาสตร\

ช[วงชนท 2

สาระท 1 วทยาศาสตร\ชวภาพ

มาตรฐานท 1.1 เข@าใจความหลากหลายของระบบนเวศ ความสมพนธ\ระหว[าง

สงไม[มชวตกบสงมชวต และความสมพนธ\ระหว[างสงมชวตกบสงมชวตต[าง ๆ ในระบบนเวศ การ

ถ[ายทอดพลงงานการเปล ยนแปลงแทนทในระบบนเวศ ความหมายของประชากร ปiญหาและ

ผลกระทบทมต[อทรพยากรธรรมชาตและสงแวดล@อม แนวทางในการอนรกษ\ทรพยากรธรรมชาตและ

การแก@ไขปiญหาสงแวดล@อมรวมทงนำความร@ไปใช@ประโยชน\

ตวชวดชนปS

ป.4 ป.5 ป.6

- 1. บรรยายโครงสร @ างและ

ล กษณะขอ ง ส ง ม ช ว ต ท

เหมาะสมก บการดำรงช วต

ซ งเปeนผลมาจากการปรบตว

ของสงมชวตในแต[ละแหล[งทอย[

-

12

ป.4 ป.5 ป.6

- 2. อ ธ บ ายความส มพ น ธ\

ระหว[างส งมชวตกบส งมชวต

และความส มพ นธ \ ระหว [าง

ส งมชวตกบส งไม[มชว ต เพอ

ประโยชน\ต[อการดำรงชวต

3. เขยนห[วงโซ[อาหารและระบ

บทบาทหน@าท ของส งมชวตท

เปeนผ @ผลตและผ @บรโภคในโซ[

อาหาร

4. ตระหน ก ในค ณค [ าของ

สงแวดล@อมทมต[อการดำรงชวต

ของสงมชวตโดยมส[วนร[วม

ในการดแลรกษาสงแวดล@อม

-

มาตรฐานท 1.2 เข@าใจสมบตของสงมชวต หน[วยพนฐานของสงมชวต การลำเลยงผ[านเซลล\

ความสมพนธ\ของโครงสร@าง และหน@าทของระบบต[าง ๆ ของสตว\และมนษย\ททำงานสมพนธ\กน

ความสมพนธ\ของโครงสร@างและหน@าทของอวยวะต[าง ๆ ของพชททำงานสมพนธ\กน รวมทงนำความร@

ไปใช@ในประโยชน\

ตวชวดชนปS

ป.4 ป.5 ป.6

1. บรรยายหน@าท ของราก

ลำต@น ใบและดอกของพชดอก

โดยใช@ข@อมลทรวบรวมได@

- 1. ระบ สารอาหารและบอก

ประโยชน\ของสารอาหารแต[ละ

ประเภทจากอาหารท ตนเอง

รบประทาน

13

ตวชวดชนปS

ป.4 ป.5 ป.6

1. บรรยายหน@าท ของราก

ลำต@น ใบและดอกของพชดอก

โดยใช@ข@อมลทรวบรวมได@

- 2. บอกแนวทางในการเล อก

ร บ ป ร ะ ท า น อ าห า ร ท ไ ด@

สารอาหารครบถ@วนในสดส[วน

ท เ หมาะสมก บ เพศและวย

ร วมท ง ความปลอดภ ยต[อ

สขภาพ

3. ตระหนกถงความสำคญของ

สารอาหาร โดยการ เล อก

ร บ ป ร ะ ท า น อ า ห า ร ท ม

สารอาหารครบถ@วนในสดส[วน

ท เหมาะสมก บเพศและวย

รวมทงปลอดภยต[อสขภาพ

4. สร@างแบบจำลองระบบย[อย

อาหารและบรรยายหน @าท

ของอวยวะในระบบย[อยอาหาร

โดยการบอกแนวทางในการ

ดแลรกษาอวยวะในระบบย[อย

อาหารให@ทำงานเปeนปกต

14

มาตรฐานท 1.3 เข@าใจกระบวนการและความสำคญของการถ[ายทอดลกษณะทาง

พนธกรรม สารพนธกรรม การเปล ยนแปลงทางพนธกรรมท มต[อส งมชว ต ความหลากหลาย

ทงทางชวภาพและววฒนาการของสงมชวต รวมทงนำความร@ไปใช@ในประโยชน\

ตวชวดชนปS

ป.4 ป.5 ป.6

1. จำแนกสงมชวตโดยใช@ความ

เหมอนและความแตกต[างของ

ลกษณะของสงมชวต ออกเปeน

กล [มพช กล [มสตว\ และกล[มท

ไม[ใช[พชและสตว\

2. จำแนกพชออกเปeนพชดอก

และพชไม[มดอกโดยใช@การม

ดอกเปeนเกณฑ\ โดยใช@ข@อมลท

รวบรวมได@

3. จำแนกสตว\ออกเปeนสตว\ม

กระดกสนหลงและไม[มกระดก

สนหลง โดยใช@การมกระดกสน

หลงเปeนเกณฑ\ โดยใช@ข@อมลท

รวบรวมได@

4. บรรยายลกษณะเฉพาะท

ส ง เกตได @ของส ตว \ม กระดก

สนหลงในกล[มปลา

กล [มสตว\สะเทนนำสะเทนบก

กล [มสตว\เล อยคลาน กล [มนก

และกล[มสตว\เลยงลก

ด @ ว ยนม แล ะยกต วอ ย [ า ง

สงมชวตในแต[ละกล[ม

1. อ ธ บ า ย ล ก ษ ณ ะ ท า ง

พ นธ กรรมท ม การถ [ายทอด

จากพ[อแม[ส [ล กของพช สตว\

และมนษย\

2. แสดงความอยากร @อยาก

เ ห น โ ด ย ก า ร ถ า ม ค ำ ถาม

เกยวกบลกษณะทคล@ายคลงกน

ของตนเองกบพ[อแม[

-

15

สาระท 2 วทยาศาสตร\กายภาพ

มาตรฐาน ว 2.1 เข@าใจสมบตของสาร องค\ประกอบของสสาร ความสมพนธ\ระหว[างสมบต

ของสสารกบโครงสร@างและแรงยดเหนยวระหว[างอนภาค หลกและธรรมชาตของการเปลยนแปลง

สถานะของสสสาร การเกดสารละลาย และการเกดปฏกรยาเคม

ตวชวดชนปS

ป.4 ป.5 ป.6

1. เปรยบเทยบสมบตทาง

กายภาพ ด@านความแขง สภาพ

ยดหย[น การนำความร@อน และ

การนำไฟฟpาของวสดโดยใช@

หลกฐานเชงประจกษ\จากการ

ทดลองและระบการนำสมบต

เรองความแขง สภาพยดหย[น

การนำความร@อน และการนำ

ไฟฟpาของวสดไปใช@ใน

ชวตประจำวนผ[าน

กระบวนการออกแบบชนงาน

2. แลกเปล ยนความคดกบ

ผ@อนโดยการอภปรายเกยวกบ

สมบตทางกายภาพของวสด

อย[างมเหตผลจากการทดลอง

3. เปร ยบเทยบสมบตของ

สสารทง 3 สถานะ จากข@อมล

ท ได@จากการสงเกตมวล การ

ต @องการท อย [ ร ปร [างและ

ปรมาตรของสสาร

1. อธบายการเปลยนสถานะ

ขอสสารเมอทำให@สสารร@อนขน

หรอเยนลง โดยใช@หล กฐาน

เชงประจกษ\

2. อธบายการละลายของสาร

ในนำ โดยใช@หลกฐาน

เชงประจกษ\

3. วเคราะห\การเปลยนแปลง

ข อ ง ส า ร เ ม อ เ ก ด ก า ร

เปล ยนแปลงทางเคม โดยใช@

หลกฐานเชงประจกษ\

4. วเคราะห\และระบ การ

เปลยนแปลงทผนกลบได@และ

การเปลยนแปลงทผนกลบได@

1. อธบายและเปรยบเทยบ

การแยกสารผสมโดย

การหยบออก การร[อน

การใช@แม[เหลกดงดด การรน

ออก การกรอง และการ

ตกตะกอน โดยใช@หลกฐานเชง

ประจกษ\ รวมทงระบวธการ

แก@ปiญหาในชวตประจำวน

เกยวกบการแยกสาร

16

ตวชวดชนปS

ป.4 ป.5 ป.6

4. ใช@เคร องมอเพ อวดมวล

และปรมาตรของสสารท ง 3

สถานะ

มาตรฐาน ว 2.2 เข@าใจธรรมชาตของแรงในชวตประจำวน ผลของแรงทกระทำต[อวตถ

ลกษณะการเคลอนทแบบต[าง ๆ รวมทงนำความร@ไปใช@ประโยชน\

ตวชวดชนปS

ป.4 ป.5 ป.6

1. ระบผลของแรงโน@มถ[วงทม

ต [ อ ว ตถ จ ากหล กฐาน เ ช ง

ประจกษ\

2. ใช@เครองชงสปรงในการวด

นำหนกของวตถ

3. บรรยายมวลของวตถทมผล

การเปลยนแปลงการเคลอนท

ของวตถจากหลกฐาน เชง

ประจกษ\

1. อธบายวธการหาแรงลพธ\

ข อ ง แ ร งหลายแรง ในแนว

เดยวกนทกระทำต[อวตถอย[นง

จากหลกฐานเชงประจกษ\

2. เขยนแผนภาพแสดงแรงท

กระทำต [อว ตถ ท อย [ ในแนว

เดยวกนและแรงลพธ\ท กรทำ

ต[อวตถ

3. ใช@เครองชงสปรงในการวด

แรงทกระทำต[อวตถ

4. ระบผลของแรงเสยดทานท

ม ต [อการ เปล ยนแปลงการ

เคลอนทของวตถจากหลกฐาน

เชงประจกษ\

5. เขยนแผนภาพแสดงแรง

เสยดทานและแรงทอย[ในแนว

เดยวกนทกระทำต[อวตถ

1. อธบายการเกดและผลของ

แรงไฟฟpาซงเกดจากวตถทผ[าน

การข ดถ โ ดย ใช @ หล กฐาน

เชงประจกษ\

17

มาตรฐาน ว 2.3 เข@าใจความหมายของพลงงาน การเปลยนแปลงและการถ[ายโอนพลงงาน

ปฏสมพนธ\ระหว[างสสารและพลงงาน พลงงานในชวตประจำวน ธรรมชาตของคลน ปรากฏการณ\ท

เกยวข@องกบเสยง แสง และคลนแม[เหลกไฟฟpา รวมทงนำความร@ไปใช@ประโยชน\

ตวชวดชนปS

ป.4 ป.5 ป.6

1. จำแนกวตถเปeนตวกลาง

โปร[งใส ตวกลางโปร[งแสง และ

วตถทบแสง จากลกษณะ

การมองเหนสงต[าง ๆ ผ[านวตถ

นนเปeนเกณฑ\โดยใช@หลกฐาน

เชงประจกษ\

1. อธบายการได@ยนเสยงผ[าน

ตวกลางจากหลกฐานเชง

ประจกษ\

2. ระบตวแปรทดลองและ

อธบายลกษณะและการเกด

เสยงสง เสยงตำ

3. ออกแบบการทดลองและ

อธบายลกษณะและการเกด

เสยงดง เสยงค[อย

4. วดระดบเสยงโดยใช@

เครองมอวดระดบเสยง

5. ตระหนกในคณค[าของ

ความร@เรองระดบเสยง โดย

เสนอแนะแนวทางในการ

หลกเลยงและการลดมลพษ

ทางเสยง

1. ระบส[วนประกอบและ

บรรยายหน@าทของแต[ละ

ส[วนประกอบวงจรไฟฟpาอย[าง

ง[ายจากหลกฐานเชงประจกษ\

2. เขยนแผนภาพและต[อ

วงจรไฟฟpาอย[างง[าย

3. ออกแบบการทดลองและ

ทดลองด@วยวธการทเหมาะสม

ในการอธบายวธการและผล

ของการต[อเซลล\ไฟฟpาแบบ

อนกรม

4. ตระหนกถงประโยชน\ของ

ความร@ของการต[อเซลล\ไฟฟpา

แบบอนกรมโดยบอกประโยชน\

และการประยกต\ใช@ใน

ชวตประจำวน

5. ออกแบบการทดลองและ

ทดลองด@วยวธการทเหมาะสม

ในการอธบายต[อหลอดไฟฟpา

แบบอนกรมและแบบขนาน

โดยบอกประโยชน\ ข@อจำกด

และการประยกต\ใช@ใน

ชวตประจำวน

18

ตวชวดชนปS

ป.4 ป.5 ป.6

6. ตระหนกถงประโยชน\ของ

ความร@ของการต[อหลอดไฟฟpา

แบบอนกรมและแบบขนาน

7. อธบายการเกดเงามดเงามว

จากหลกฐานเชงประจกษ\

8. เขยนแผนภาพรงสของแสง

แสดงหารเกดเงามดมว

สาระท 3 วทยาศาสตร\โลก และอวกาศ

มาตรฐาน ว 3.1 เข@าใจองค\ประกอบ ลกษณะ กระบวนการเกด และววฒนาการ

ของเอกภพ กาแลกซ ดาวฤกษ\ และระบบสรยะ รวมทงปฏสมพนธ\ภายในระบบสรยะท ส[งผลต[อ

สงมชวตและการประยกต\ใช@เทคโนโลยอวกาศ

ตวชวดชนปS

ป.4 ป.5 ป.6

1. อธบายแบบรปเส@นทางการ

ขนและตกของดวงจนทร\โดยใช@

หลกฐานเชงประจกษ\

2. สร@างแบบจำลองทอธบาย

แบบร ปการณ\เปล ยนแปลง

รปร[างปรากฏของดวงจนทร\

และพยากรณ\รปร[างปรากฏ

ของดวงจนทร\

1. เปรยบเทยบความแตกต[าง

ของดาวเคราะห\และดาวฤกษ\

จากแบบจำลอง

2. ใช@แผนทดาวระบตำแหน[ง

และเส@นทางการขนและตกของ

กล [มดาวฤกษ\บนท@องฟpาและ

อธบายแบบรปเส@นทางการขน

และตกของกล [มดาวฤกษ\บน

ท@องฟpาในรอบปO

1. การสร @ างแบบจำลองท

อ ธ บ า ยก า ร เ ก ด แล ะ ก า ร

เปรยบเท ยบปรากฏการณ\

สรยปราคาและจนทรปราคา

2. อธ บ ายพ ฒนาการของ

เ ท ค โ น โ ล ย อ ว ก า ศ แ ล ะ

ยกตวอย[างการนำเทคโนโลย

อวกาศมาใช@ในชวตประจำวน

จากข@อมลทรวบรวมได@

19

ตวชวดชนปS

ป.4 ป.5 ป.6

3. สร @ างแบบจำลองแสดง

องค\ประกอบของระบบสรยะ

และอธบายเปรยบเทยบ

คาบการโคจรของดาวเคราะห\

ต[าง ๆ จากแบบจำลอง

มาตรฐาน ว 3.2 เข@าใจองค\ประกอบ และความสมพนธ\ของระบบโลก กระบวนการ

เปลยนแปลงภายในโลกและบนผวโลก ธรณพบตภย กระบวนการเปลยนแปลงลมฟpาอากาศและ

ภมอากาศโลก รวมทงผลต[อสงมชวตและสงแวดล@อม

ตวชวดชนปS

ป.4 ป.5 ป.6

- 1. เปรยบเทยบนำในแต[ละ

แห[งและระบปรมาณนำท

มนษย\สามารถนำไปใช@

ประโยชน\ได@จากข@อมลท

รวบรวมได@

2. ตระหนกถงคณค[าของนำ

โดยนำเสนอแนวทางการใช@นำ

อย[างประหยดและการอนรกษ\

นำ

3. สร@างแบบจำลองทอธบาย

การหมนเวยนของนำใน

วฏจกรนำ

1. เปรยบเทยบกระบวนการ

เกดหนอคน หนตะกอน และ

หนแปร และอธบายวฏจกรหน

จากแบบจำลอง

2. บรรยายและยกตวอย[าง

การใช@ประโยชน\ของหนและแร[

ในชวตประจำวนจากข@อมลท

รวบรวมได@

3. สร@างแบบจำลองทอธบาย

การเกดซากดกดำบรรพ\และ

คาดคะเนสภาพแวดล@อมใน

อดตของซากดกดำบรรพ\

20

ตวชวดชนปS

ป.4 ป.5 ป.6

4. เปรยบเทยบกระบวนการ

เก ดเมฆ หมอก น ำค @างและ

นำค@างแขง จากแบบจำลอง

5. เปรยบเทยบกระบวนการ

เกดฝน หมะ และลกเหบจาก

ข@อมลทรวบรวมได@

4. เปรยบเทยบการเกดลมบก

ลมทะเล และมรสมรวมทง

อธบายผลทมต[อสงมชวตและ

สงแวดล@อมจากแบบจำลอง

5. อธบายผลของมรสมต[อ

การเกดฤดของประเทศไทย

จากข@อมลทรวบรวมได@

6. บรรยายลกษณะและ

ผลกระทบของนำท[วม การกด

เซาะชายฝiuง ดนถล[ม

แผ[นดนไหว สนาม

7. ตระหนกถงผลกระทบของ

ภยธรรมชาตและธรณพบตภย

โดยนำเสนอแนวทางในการเฝpา

ระวงและปฏบตตนให@ปลอดภย

จากภยธรรมชาตและธรณพบต

ภยทอาจเกดในท@องถน

8. สร@างแบบจำลองทอธบาย

การเกดปรากฏการณ\เรอน

กระจกและผลของ

ปรากฏการณ\เรอนกระจกต[อ

สงมชวต

21

ตวชวดชนปS

ป.4 ป.5 ป.6

9. ตระหนกถงผลกระทบของ

ปรากการณ\เรอนกระจกโดย

นำเสนอแนวทางการปฏบตตน

เพอลดกจกรรมทก[อให@เกดแกvส

เรอนกระจก

สาระท 4 ชววทยา

มาตรฐาน ว 4.1 เข@าใจธรรมชาตของส งมชวต การศกษาชววยาและวธการทางวยา

ศาสตร\ สารทเปeนองค\ประกอบของสงมชวต ปฏกรยาเคมในเซลล\ของสงมชวต กล@องจลทรรศน\

โครงสร@างและหน@าทของเซลล\ การลำเลยงสารเข@าและออกจากเซลล\ การแบ[งเซลล\ และการหายใข

ระดบเซลล\

มาตรฐาน ว 4.2 เข@าใจการถ[ายทอดลกษณะทางพนธกรรม การถ[ายทอดยนบน

โครโมโซม สมบตและหน@าทของสารพนธกรรม การเกดมวเทชน เทคโนโลยทางดเอนเอ หลกฐาน

ข@อมลและแนวคดเกยวกบววฒนาการของสงมชวต ภาวะสมดลของฮาร\ด - ไวน\เบร\ก การเกดสปOชส\

ใหม[ ความหลากหลายทางชวภาพ กำเนดของส งมชว ต ความหลากหลายของส งมชว ต และ

อนกรมวธาน รวมทงนำความร@ไปใช@ประโยชน\

มาตรฐาน ว 4.3 เข@าใจส[วนประกอบของพชการแลกเปลยนแกvสและการคายนำของพช

การลำเล ยงพ ช การส งเคราะห \ด @วยแสง การส บพ นธ \ของพ ชดอกและการเจร ญเต บโต

และการตอบสนองของพช รวมทงนำความร@ไปใช@ประโยชน\

มาตรฐาน ว 4.4 เข@าใจการย[อยอาหารของสตว\และมนษย\ รวมทงการหายใจและการ

แลกเปลยนแกvส การลำเลยงสารและการหมนเวยนเลอด ภมค@มกนร[างกาย การขบถ[าย การรบร@

และการตอบสนอง การเคลอนท การสบพนธ\และการเจรญเตบโต ฮอร\โมนกบการรกษาดลยภาพ

และพฤตกรรมของสตว\ รวมทงนำความร@ไปใช@ประโยชน\

มาตรฐาน ว 4.5 เข@าใจแนวคดเก ยวกบระบบนเวศ กระบวนการถ[ายทอดพลงงาน

และการหมนเวยนสารในระบบนเวศ ความหลากหลายของไบโอม การเปล ยนแปลงแทนทของ

ส งมชวตในระบบนเวศประชากรและรปแบบการเพ มของประชากร ทรพยากรธรรมชาตและ

สงแวดล@อม ปiญหา และผลกระทบทเกดจากการใช@ประโยชน\ และแนวทางในการแก@ปiญหา

22

หมายเหต มาตรฐาน ว 4.1- ว 4.4 สำหรบผ@เรยนในระดบชนมธยมศกษาปOท 4-6 ทเน@นวทยาศาสตร\

สาระท 5 เคม

มาตรฐาน ว 5.1 เข@าใจโครงสร@างอะตอม การจดเรยงธาตในตารางธาต สมบตของธาต

พนธะเคมและสมบตของสาร แกvสและสมบตของแกvส ประเภทและสมบตของสารประกอบอนทรย\

และพอลเมอร\ รวมทงนำความร@ไปใช@ประโยชน\

มาตรฐาน ว 5.2 เข@าใจการเขยนและการสมดลสมการเคม ปรมาณสมพนธ\ในปฏกรยา

เคมอตราการเกดปฏกรยาเคม สมดลในปฏกรยาเคม สมบตและปฏกรยาของกรด-เบส ปฏกรยาร

ดอกซ\และเซลล\เคมไฟฟpารวมทงการนำความร@ไปใช@ประโยชน\

มาตรฐาน ว 5.3 เข@าใจหลกการทำปฏบตการเคม การวดปรมาตรสารหน[วยวดและ

การเปลยนหน[วย การคำนวณปรมาณของสาร ความเข@มของสารละลาย รวมทงการบรณาการความร@

และทกษะในการอธบายปรากฏการณ\ในชวตประจำวนและการแก@ปiญหาทางเคม

หมายเหต มาตรฐาน ว 5.1- ว 5.3 สำหรบผ@เรยนในระดบชนมธยมศกษาปOท 4-6 ทเน@นวทยาศาสตร\

สาระท 6 ฟoสกส\

มาตรฐาน ว 6.1 เข@าใจธรรมชาตทางฟoสกส\ ปรมาณและกระบวนการวด การเคลอนท

แนวตรง แรงและกฎการเคลอนทของนวตน กฎความโน@มถ[วงสากล แรงเสยดทาน สมดลกลของวตถ

งาน และกฎกรอนรกษ\พลงงานกล โมเมนตมและกฎการอนรกษ\โมเมนตม การเคลอนทแนวโค@ง

รวมทงการนำความร@ไปใช@ประโยชน\

มาตรฐาน ว 6.2 เข@าใจการเคลอนทแบบฮาร\มอนกส\อย[างง[าย ธรรมชาตของคลน เสยง

และการได@ยน ปรากฏการณ\ทเกยวข@องกบเสยง แสงและการมองเหน ปรากฎการณ\ทเกยวข@องกบแสง

รวมทงนำความร@ไปใช@ประโยชน\

มาตรฐาน ว 6.3 เข@าใจแรงไฟฟpาและกฎของคลอมบ\ สนามไฟฟpา ศกย\ไฟฟpา ความจ

ไฟฟpา กระแสไฟฟpาและกฎของโอห\ม วงจรไฟฟpากระแสตรง พลงงานไฟฟpาและกำลงไฟฟpา

การเปลยนพลงงานทดแทนเปeนพลงงานไฟฟpา สนามแม[เหลก แรงแม[เหลกทกระทำกบประจไฟฟpา

และกระแสไฟฟpา การเหน ยวนำแม [ เหล กไฟฟ pาและกฎของฟาราเดย \ ไฟฟ pากระแสสลบ

คลนแม[เหลกไฟฟpาและการสอสาร รวมทงนำความร@ไปใช@ประโยชน\

มาตรฐาน ว 6.4 เข@าใจความสมพนธ\ของความร@อนกบการเปลยนอณหภมและสถานะ

ของสสาร สภาพยดหย[นของวตถ และมอดลสของยง ความดนในของไหล แรงพยง และหลกของ

อคมดส ความตงผวและแรงหนดของของเหลว ของไหลในอดมคต และสมการแบร\นลล กฎของแกvส

ทฤษฎจลน\ของแกvสในอดมคตและพลงงานในระบบ ทฤษฎอะตอมของโบร\ ปรากฏการณ\โฟโต

23

อเลกทรก ทวภาวะของคลนและอนภาค กมมนตภาพรงส แรงนวเคลยร\ ปฏกรยานวเคลยร\ พลงงาน

นวเคลยร\ ฟoสกส\อนภาค รวมทงนำความร@ไปใช@ประโยชน\

หมายเหต มาตรฐาน ว 6.1- ว 6.4 สำหรบผ@เรยนในระดบชนมธยมศกษาปOท 4-6 ทเน@นวทยาศาสตร\

สาระท 7 โลก ดาราศาสตร\ และอวกาศ

มาตรฐาน ว 7.1 เข@าใจกระบวนการเปลยนแปลงภายในโลก ธรณพบตภยและผลต[อ

สงมชวตและสงแวดล@อม การศกษาลำดบชนหน ทรพยากรธรณ แผนท และการนำไปใช@ประโยชน\

มาตรฐาน ว 7.2 เข@าใจสมดลพลงงานของโลก การหมนเวยนของอากาศบนโลก

การหมนเวยนของนำมหาสมทร การเกดเมฆ การเปลยนแปลงอณหภมอากาศโลกและผลต[อสงมชวต

และสงแวดล@อมรวมทงการพยากรณ\อากาศ

มาตรฐาน ว 7.3 เข@าใจองค\ประกอบ ลกษณะ กระบวนการเกด และววฒนาการของ

เอกภาพ กาแลกซ ดาวฤกษ\ และระบบสรยะ ความสมพนธ\ของดาราศาสตร\กบมนษย\จากการศกษา

ตำแหน[งดาวบนทรงกลมฟpาและปฏสมพนธ\ภายในระบบสรยะ รวมทงการประยกต\ใช@เทคโนโลย

อวกาศ

หมายเหต มาตรฐาน ว 7.1- ว 7.3 สำหรบผ@เรยนในระดบชนมธยมศกษาปOท 4-6 ทเน@นวทยาศาสตร\

สาระท 8 เทคโนโลย

มาตรฐาน ว 8.1 เข@าใจแนวคดหลกของเทคโนโลยเพ อการดำรงชวตในสงคมทมการ

เปลยนแปลงอย[างรวดเรว ใช@ความร@และทกษะทางด@านวทยาศาสตร\ คณตศาสตร\ และศาสตร\อน ๆ

เพอแก@ปiญหาหรอพฒนางานอย[างมความคดสร@างสรรค\ด@วยกระบวนการออกแบบเชงวศวกรรม

เลอกใช@เทคโนโลยอย[างเหมาะสมโดยคำนงถงผลกระทบต[อชวต สงคม และสงแวดล@อม

หมายเหต มาตรฐาน ว 8.1- ว 5.3 สำหรบผ@เรยนในระดบชนมธยมศกษาปOท 1-6

24

มาตรฐาน ว 8.2 เข@าใจและใช@แนวคดเชงคำนวณในการแก@ปiญหาทพบในชวตจรงอย[าง

เปeนขนตอนและเปeนระบบ ใช@เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในการเรยนร@ การทำงาน

และการแก@ปiญหาได@อย[างมประสทธภาพ ร@เท[าทน และมจรยธรรม

ตวชวดชนปS

ป.4 ป.5 ป.6

1. ใช@เหตผลเชงตรรกะในการ

แก@ปiญหา การอธบายการ

ทำงาน การคาดการณ\ ผลลพธ\

จากปiญหาอย[างง[าย

2. ออกแบบ และเขยน

โปรแกรมอย[างง[าย โดยใช@

ซอฟต\แวร\หรอสอ และ

ตรวจหาข@อผดพลาดและแก@ไข

3. ใช@อนเทอร\เนตค@นหา

ความร@และประเมนความ

น[าเชอถอของข@อมล

4. รวบรวม ประเมนนำเสนอ

ข@อมลและสารสนเทศโดยใช@

ซอฟต\แวร\ทหลากหลายเพอ

แก@ปiญหา

5. ใช@เทคโนโลยสารสนเทศ

อย[างปลอดภย เข@าใจสทธและ

หน@าทของตน เคารพในสทธ

ของผ@อน แจ@งผ@ทเกยวข@องเมอ

พบข@อมลหรอบคคลทไม[

เหมาะสมในชวตประจำวน

1. ใช@เหตผลเชงตรรกะใน

การแก@ปiญหา การอธบาย

การรายงาน การคาดการณ\

ผลลพธ\จากปiญหาอย[างง[าย

2. ออกแบบและเขยน

โปรแกรมทมการใช@เหตผล

เชงตรรกะอย[างง[าย ตรวจหา

ข@อผดพลาดและแก@ไข

3. ใช@อนเทอร\เนตค@นหาข@อมล

ตดต[อสอสารและทำงาน

ร[วมกนประเมนความน[าเชอถอ

ของข@อมล

4. รวบรวม ประเมน นำเสนอ

ข@อมลและสารสนเทศตาม

วตถประสงค\ โดยใช@ซอฟต\แวร\

หรอบรการบนอนเทอร\เนตท

หลากหลาย เพอแก@ปiญหาใน

ชวตประจำวน

1. ใช@เหตผลเชงตรรกะ ในการ

อธบายและออกแบบวธการ

แก@ปiญหาทพบใน

ชวตประจำวน

2. ออกแบบ และเขยน

โปรแกรมอย[างง[ายเพอ

แก@ปiญหาในชวตประจำวน

ตรวจหาข@อผดพลาดของ

โปรแกรมและแก@ไข

3. ใช@อนเทอร\เนตใน

การค@นหาข@อมลอย[างม

ประสทธภาพ

4. ใช@เทคโนโลยสารสนเทศ

ทำงานร[วมกนอย[างปลอดภย

เข@าใจสทธและหน@าทของตน

เคารพในสทธของผ@อน

แจ@งผ@เกยวข@องเมอพบข@อมล

หรอบคคลไม[เหมาะสม

25

ตวชวดชนปS

ป.4 ป.5 ป.6

5. ใช@เทคโนโลยสารสนเทศ

อย[างปลอดภย มมารยาท

เข@าใจสทธและหน@าทของตน

เคารพสทธและหน@าทของผ@อน

แจ@งผ@เกยวข@องเมอพบข@อมล

หรอบคคลทไม[เหมาะสม

1.3 การวดและประเมนผลการเรยน กล[มสาระการเรยนร@วทยาศาสตร\

แนวคดสำคญของการปฏรปการศกษาตามพระราชบญญตการศกษาแห[งชาต พทธศกราช

2542 และทแก@ไชเพมเตม (ฉบบท 2) พทธศกราช 2545 ทเน@นผ@เรยนเปeนสำคญ คอ การจดกจกรรม

การเรยนร@ทเปoดโอกาสให@ผ@เรยนคดและลงมอปฏบตด@วยกระบวนการทหลากหลาย เพอให@เกดการ

เรยนร@และพฒนาตนเองเตมตามศกยภาพ การวดและการประเมนผลจงมความสำคญ และจำเปeน

อย[างยงต[อการจดกจกรรมการเรยนร@ในห@องเรยน เพราะสามารถทำให@ผ@สอนประเมนระดบพฒนาการ

การเรยนร@ของผ@เรยนได@

กจกรรมการเรยนร @ของนกเรยนมความหลากหลาย เช[น กจกรรมสำรวจภาคสนาม

กจกรรมการสำรวจตรวจสอบ การทดลอง กจกรรมศกษาค@นคว@า กจกรรมศกษาปiญหาพเศษ หรอ

โครงงานวทยาศาสตร\ ฯลฯ อย[างไรกตามในการทำกจกรรมเหล[านต@องคำนงถงว[านกเรยนแต[ละคนม

ศกยภาพแตกต[างกน และผลงานทได@กอาจแตกต[างกนด@วย เมอนกเรยนทำกจกรรมเหล[านแล@วกต@อง

เกบรวบรวมผลงาน เช[น รายงาน ช นงาน บนทก และรวมถงทกษะปฏบตต[าง ๆ เจตคตทาง

วทยาศาสตร\ เจตคตต[อวทยาศาสตร\ ความรก ความซาบซง กจกรรมทนกเรยนได@ทำและผลงานเหล[าน

ต@องใช@วธประเมนทมความเหมาะสมและแตกต[างกนเพอช[วยให@สามารถประเมนความร@ความสามารถ

และความร@สกนกคดทแท@จรงของนกเรยนได@ การวดและประเมนผลจะมประสทธภาพกต[อเมอมการ

ประเมนหลาย ๆ ด@าน หลากหลายวธในสถานการณ\ต[าง ๆ ทสอดคล@องกบชวตจรง และต@องประเมน

อย[างต[อเนอง เพอจะได@ข@อมลทมากพอทจะสะท@อนความสามารถทแท@จรงของนกเรยนได@

1.3.1 จดม[งหมายหลกการของการวดผลและประเมนผล

1) เพอค@นหาและวนจฉยว[านกเรยนมความร@ความเข@าใจเนอหาวทยาศาสตร\ มทกษะ

ความชำนาญในการสำรวจตรวจสอบทางวทยาศาสตร\ รวมถงมเจตคตทางวทยาศาสตร\อย[างไร

26

และในระดบใด เพอเปeนแนวทางให@ครสามารถวางแผนการจดการเรยนการสอนได@อย[างเหมาะสม

เพอพฒนาการเรยนร@ของนกเรยนได@อย[างเตมศกยภาพ

2) เพอใช@เปeนข@อมลย@อนกลบให@กบนกเรยนว[ามการเรยนร@อย[างไร

3) เพ อใช@เปeนข@อมลในการสรปผลการเรยน และเปรยบเทยบระดบพฒนาการ

ด@านการเรยนร@ของนกเรยนแต[ละคน

1.3.2 ประเภทของการประเมนผลการเรยน

การประเมนการเรยนร@ของนกเรยนม 3 แบบคอ การประเมนเพอค@นหาและวนจฉย

การประเมนเพอปรบปรงการเรยนการสอน และการประเมนเพอตดสนผลการเรยนการสอน

1) การประเมน เพ อค@นหาและวนจฉย เปeนการประเมนเพ อบ[งชก[อนการเรยน

การสอนว[า นกเรยนมพนฐานความร@ ประสบการณ\ ทกษะ เจตคต และแนวคดทคลาดเคลอนอะไรบ@าง

การประเมนแบบนสามารถบ[ชได@ว[านกเรยนคนใดต@องการความช[วยเหลอเปeนพเศษในเรองทขาด

หายไป หรอเปeนการประเมนเพอพฒนาทกษะทจำเปeนก[อนทจะเรยนเรองอนต[อไป การประเมนแบบน

ยงช[วยบ[งชทกษะหรอแนวคดทมอย[แล@วของนกเรยนอกด@วย

2) การประเมนเพอปรบปรงการเรยนการสอน เปeนการประเมนในระหว[างช[วงทม

การเรยนการสอน การประเมนแบบนจะช[วยครบ[งชระดบทนกเรยนกำลงเรยนอย[ในเรองทได@สอนไป

แล@ว หรอบ[งชความร@ของนกเรยนตามจดประสงค\การเรยนร@ทได@วางแผนไว@ เปeนการประเมนทให@ข@อมล

ย@อนกลบกบนกเรยนกลบครว[าเปeนไปตามแผนทวางไว@หรอไม[ ข@อมลทได@จากการประเมนแบบนไม[ใช[

เพอเปpาประสงค\ในการให@ระดบคะแนน แต[เพอช[วยครในการปรบปรงการสอน และเพอวางแผน

ประสบการณ\ต[าง ๆ ทจะให@กบนกเรยนต[อไป

3) การประเมนเพอตดสนผลการเรยนการสอน เกดขนเมอสนสดการเรยนการสอน

แล@ว ส[วนมากเปeนการสอบ เพอให@ระดบคะแนนกบนกเรยน หรอเพอให@ตำแหน[งความสามารถของ

นกเรยน หรอเพอเปeนการบ[งชความก@าวหน@าในการเรยนของนกเรยน การประเมนแบบนถอว[าสำคญ

ในความคดของผ@ปกครองนกเรยน คร ผ@บรหาร อาจารย\ แนะแนว ฯลฯ แต[ไม[ใช[เปeนการประเมน

ภาพรวมทงหมดของความสามารถนกเรยน ครต@องระมดระวง เพอประเมนผลรวมในการตดสนผล

การเรยนของนกเรยนเพอให@เกดความสมดล ความยตธรรม และเกดความตรง

การตดส นผลการเร ยนของนกเรยนมกจะมการเปรยบเทยบกบส งอ @างอง ส [วนมาก

การประเมนมกเปeนการอ@างองกล[ม คอเปeนการเปรยบเทยบความสามารถของนกเรยนโดยเปรยบเทยบ

กบกล [มหรอคะแนนของนกเรยนคนอ น ๆ การอ@างองกล [มหรอเปรยบเทยบน จะมความตรงและ

เหมาะสม อย[างไรกตามการประเมนองกล[มนจะมนกเรยนครงหนงทอย[ตำกว[าระดบคะแนนเฉลย

ของกล[ม นอกจากนยงมการประเมนแบบองเกณฑ\ ซงเปeนการเปรยบเทยบความสามารถของนกเรยน

กบเกณฑ\ทตงเอาไว@โดยไม[คำนงถงคะแนนคนอน ๆ ฉะนนจดม[งหมายในการเรยนการสอนจะต@อง

27

ชดเจนและมเกณฑ\ทบอกให@ทราบว[าความสามารถระดบใดจงเรยกว[าบรรลถงระดบรอบร@ของนกเรยน

แต[ละคน หรอช นเรยนแต[ละช นหรอโรงเรยนแต[ละโรงจะได@รบการตดสนว[าประสบผลสำเรจ

เมอนกเรยนแต[ละคน หรอชนเรยนแต[ละชน หรอโรงเรยนแต[ละโรงได@สาธตผลสำเรจ หรอสาธต

ความรอบร@ตามจดประสงค\การเรยนร@หรอตามเกณฑ\ทตงไว@ ข@อมลทใช@สำหรบการประเมนเพอวนจฉย

หรอเพ อปรบปรงการเรยนการสอน หรอเพ อตดสนผลการเรยนการสอน สามารถใช@ประเมน

แบบองกล[มหรอองเกณฑ\ ทผ[านมาการประเมนเพอตดสนผลการเรยนการสอนจะใช@การประเมน

แบบองกล[ม

1.3.3 แนวทางการวดและประเมนผลการเรยนร@

การเรยนร@จะบรรลเปpาหมายของการจดกจกรรมทวางไว@ ควรมแนวทาง ดงต[อไปน

1) ต@องวดและประเมนผลทงความร@ ความคด ความสามารถ ทกษะกระบวนการ

เจตคต คณธรรม จรยธรรม ค[านยมในวทยาศาสตร\ รวมทงโอกาสในการเรยนร@ของนกเรยน

2) วธการวดและประเมนผลต@องสอดคล@องกบมาตรฐานการเรยนร@ทกำหนดไว@

3) ต@องเกบข@อมลทได@จากการวดและประเมนผลอย[างตรงไปตรงมา และต@อง

ประเมนผลภายใต@ข@อมลทมอย[

4) ผลของวดและประเมนผลการเรยนร @ของนกเรยนต@องนำไปส [การแปลผล

และลงข@อสรปทสมเหตสมผล

5) การวดและประเมนผลต@องมความเทยงตรงและเปeนธรรม ทงในด@านของวธการ

วดและโอกาสของการประเมน

1.3.4 วธการและแหล[งข@อมลทใช@ในการวดและประเมนผล

เพอให@การวดและประเมนผลได@สะท@อนความสามารถของนกเรยน ผลการประเมน

อาจได@มาจากแหล[งเรยนร@และวธการต[าง ๆ ดงต[อไปน

1) สงเกตการณ\แสดงออกเปeนรายบคคลหรอรายกล[ม

2) ชนงาน ผลงาน รายงาน

3) การสมภาษณ\ทงแบบเปeนทางการและไม[เปeนทางการ

4) บนทกของนกเรยน

5) การประชมปรกษาหารอร[วมกนระหว[างนกเรยนและคร

6) การวดและประเมนผลภาคปฏบต

7) การวดและประเมนผลด@านความสามารถ

8) การวดและประเมนผลการเรยนร@โดยใช@แฟpมผลงาน

28

2. การสอนแบบสบเสาะหาความร8 5 ขน

การสอนแบบสบเสาะหาความร @ มาจากคำว[า Inquiry Cycle : 5E เปeนรปแบบการสอน

ทนกการศกษากล[ม BSCS (Biological Science Curriculum Society) ได@นำเสนอเพอให@ผ@เร ยน

ได@สร@างองค\ความร@ใหม[ โดยเชอมโยงสงทเรยนร@เข@ากบประสบการณ\หรอความร@เดมให@เปeนองค\ความร@

หรอแนวคดของผ@เรยนเอง ผ@เรยนสามารถแก@ปiญหาโดยเน@นการปฏบตจรง มการแลกเปลยนเรยนร@

ระหว[างกน เสรมสร@างความร@ด@วยตนเองผ[านกระบวนการอย[างเปeนวฏจกร ในการวจยครงนศกษา

ใช@คำว[า การสอนแบบสบเสาะหาความร@ 5 ขน เพอให@ครอบคลมถงกจกรรมการเรยนร@ของผ@สอนและ

ผ@เรยน

2.1 ความหมายการสอนแบบสบเสาะหาความร@ 5 ขน

การสอนแบบสบเสาะหาความร@ 5 ขน เปeนการจดการเรยนร@ทให@ผ@เรยนมส[วนร[วมใน

กระบวนการ วธการนมศกยภาพสงในการจงใจนกเรยนและทำให@นกเรยนตนตว เปeนการกระต@นความ

อยากร @อยากเหนเก ยวกบส งต[าง ๆ รอบตวนกเรยน และพฒนาทกษะทกษะกระบวนการทาง

วทยาศาสตร\ นกการศกษาได@ให@ความหมายการสอนแบบสบเสาะหาความร@ 5 ขน ดงน

ไพฑรย\ สขศรงาม (2545, หน@า 135-136) ได@กล[าวถง การสอนแบบสบเสาะหาความร@

หมายถง การจดกจกรมต[าง ๆ ทเน@นกระบวนการเพอนำไปส[การแก@ปiญหาส[งผลให@เกดความเข@าใจ

และสามารถนำไปประยกต\ใช@ได@ โดยใช@เหตการณ\ทกำลงเผชญหรอประสบอย[โดยผ@เรยนเปeนผ@กำหนด

วธการหาความร@ด@วยตนเองมากกว[าการรบร@ โดยลงมอปฏบตตามแนวทางต[าง ๆ เพอแก@ปiญหาหรอ

ความขดแย@งทางความคด

พมพ\พนธ\ เดชะคปต\ (2546, หน@า 12) ได@กล[าวถง การสอนแบบสบเสาะหาความร@

หมายถง การจดการเรยนการสอนทให@ผ@เรยนเปeนผ@ค@นคว@าหาความร@ด@วยตนเอง หรอสร@างความร@ด@วย

ตนเอง โดยการใช@กระบวนการทางวทยาศาสตร\ครเปeนผ@อำนวยความสะดวก เพอให@ผ@เรยนบรรล

เปpาหมาย

วทวฒน\ ขตตยะมาน และอมลวรรณ วระธรรมโม (2549, หน@า 94) ได@กล[าวถง การสอน

แบบสบเสาะหาความร@ หมายถง กระบวนการเรยนร@ทเน@นการพฒนาความสามารถในการแก@ปiญหา

ด@วยวธการฝ�กให@ผ@เร ยนร@จ กศกษาค@นคว@าหาความร @โดยผ @สอนต งคำถามเพอกระต@นให@ผ @เร ยนใช@

กระบวนการทางความคดหาเหตผลจนค@นพบความร@หรอแนวทางในการแก@ปiญหาทถกต@องด@วยตนเอง

สรปเปeนหลกการ กฎเกณฑ\หรอวธการในการแก@ปiญหาและสามารถนำไปประยกต\ใช@ในการควบคม

ปรบปรงเปลยนแปลง หรอสร@างสรรค\สงแวดล@อมในสภาพการณ\ต[าง ๆ ได@อย[างกว@างขวาง

29

สถาบนส[งเสรมการสอนวทยาศาสตร\และเทคโนโลย (2556, หน@า 13ก) ได@กล[าวถง

การสอนแบบสบเสาะหาความร@ หมายถง วธการทนกวทยาศาสตร\ใช@เพอศกษาสงต[าง ๆ รอบตว

อย[างเปeนระบบ และเสนอคำอธบายเกยวกบสงทศกษาด@วยข@อมลทได@จากการทำงานทางวทยาศาสตร\

มวธการทหลากหลาย เช[น การสำรวจ การสบค@น การทดลอง การสร@างแบบจำลอง เปeนต@น

ทศนา แขมมณ (2557, หน@า 141) ได@กล[าวถง การสอนแบบสบเสาะหาความร@ หมายถง

การสอนทผ@สอนกระต@นให@ผ@เรยนเกดคำถาม เกดความคด และลงมอเสาะแสวงหาความร@ เพอนำมา

ประมวลหาคำตอบหรอข@อสรปด@วยตนเองโดยทผ@สอนช[วยอำนวยความสะดวกในการเรยนร@ในด@าน

ต[าง ๆ ให@แก[ผ@เรยน เช[น ในด@านการสบค@นหาแหล[งความร@การศกษาข@อมล การวเคราะห\ การสรป

ข@อมล การอภปรายโต@แย@งทางวชาการ และการทำงานร[วมกบผ@อน เปeนต@น

คาร น (Carin, 1993, p. 86) ได@กล [าวถง การสอนแบบสบเสาะหาความร@ หมายถง

กระบวนการเมอพบปiญหาแล@วต งสมมตฐานหรอหาคำตอบโดยการทดสอบสมมตฐาน ด@วยการ

รวบรวมข@อมลท ได@แล@วนำไปประยกต\ข@อสรปทเชอมโยงกบความร@ใหม[ โดยมประเดนหลกอย[ท

กระบวนการ (Process) มากกว[าผลผลต (Product)

ลอว\สน (Lawson, 1995, p.424) ได@กล[าวถง การสอนแบบสบเสาะหาความร@ หมายถง

เปeนการจดกจกรรมการเรยนร@ทต@องอาศยทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร\ ในการค@นพบความร@

หรอประสบการณ\การเรยนร@อย[างมความหมายด@วยตนเอง โดยมพนฐานมาจากแนวทฤษฎสร@างสรรค\

ความร@ (Constructivism) ไม[เน@นการสอนแบบบรรยายจากผ @สอน แต[จะกระต @นให@ผ@เร ยนเกด

การเรยนร@ด@วยตนเองภายใต@สภาพแวดล@อมท เหมาะสม โดยมความเชอมนว[านกเรยนมวฏจกร

การเรยนร@อย[แล@ว

จากความหมายการสอนแบบสบเสาะหาความร@ 5 ขน ดงกล[าวข@างต@น ผ@วจยสรปได@ว[า การ

สอนแบบสบเสาะหาความร @ หมายถง กระบวนการเรยนร @ท เน@นการพฒนาความสามารถในการ

แก@ปiญหาโดยผ@สอนเปeนผ@อำนวยความสะดวก ฝ�กให@ผ@เรยนเปeนผ@ค@นคว@าหาความร@ หรอสร@างความร@

ด@วยตนเอง โดยใช@กระบวนการทางวทยาศาสตร\ เพอเกดความคดในการเสาะแสวงหาความร@ใหม[ๆ

ด@วยตนเอง

2.2 ความเปeนมาและแนวคดรปแบบการสอนแบบสบเสาะหาความร@ 5 ขน

การสอนแบบส บเสาะหาความร@ ในป O ค.ศ. 1967 ถ กค @นพบโดยนกฟ oส กส \ชาว

สหรฐอเมรกา ชอโรเบร\ต คาร\พลส และเทยร\ เปeนผ@เสนอการจดการเรยนร@ในระดบประถมศกษา

เพอกระต@นให@ผ@เรยนเกดความสนใจเรยน และลดความเบอหน[ายของนกเรยนในห@องเรยน ในโครงการ

ปร บปร งว ทยาศาสตร \ ( Science Improvement Study Program : SCIS) ท University of

California, Berkeley โดยพฒนามาจากทฤษฎพฒนาการสตปiญญาของเพยเจต\ (Piaget) และ

30

แนวคดคอนสตรคตวซมเกยวกบธรรมชาตของวทยาศาสตร\ ประกอบด@วย 3 ขนตอน คอ ขนสำรวจ

(Exploration) ขนสร@าง (Invention) และขนค@นพบ (Discovery) แต[มผ@สอนจำนวนมากทยงไม[เข@าใจ

2 ขนตอนหลง คอขนการสร@างและขนการค@นพบ ปO ค.ศ. 1989 บาร\แมน (Barman. 1989, p. 30-

32) จงได@ปรบปรงและพฒนาการจดการเรยนการสอนด@วยวฏจกรการเรยนร@เปeน 4 ขน ได@แก[

ข นสำรวจ (Exploration) ข นแนะนำมโนทศน\ (Concept Introduction) และข นประยกต\ใช@

มโนทศน\ (Concept Application) และขนประเมนผลและอภปราย (Evaluation and Discussion)

และได@ดดแปลงเปeนชอ 4E ต[อมาได@มนกการศกษานำวธการนมาใช@อย[างแพร[หลาย มการพฒนา

วธการและขนตอนการจดกจกรรมการเรยนร@ทแตกต[างกน ต[อมาในปO ค.ศ.1990 คารน (Carin, 1993,

p. 98-99) ได@ปรบเปeนขนสร@างมโนมต (Concept Formation) ส[วนอบสคาโต (Abuscato, 1993,

p.169) ได@ปรบขนได@มาซ งมโนทศน\ (Concept Acquisition) จากนนต[อมา ในปO ค.ศ. 1992

Roger Bybee ผ@นำนกศกษาของสหรฐอเมรกาจากกล[ม (Biological Science Curriculum Study :

BSCS) ได@นำวธการสอนแบบสบเสาะหาความร@ มาใช@ในการพฒนาหลกสตรวทยาศาสตร\ และได@เสนอ

ขนตอนการสอนแบบสบเสาะหาความร@เปeน 5 ขน คอ การนำเข@าส[บทเรยน (Engagement) การ

สำรวจ (Exploration) การอธบาย (Explanation) การลงข@อสรป (Elaboration) และการประเมนผล

(Evaluation) หรอทเรยกว[า การสอนแบบสบเสาะหาความร@ 5E

2.3 ขนตอนการสอนแบบสบเสาะหาความร@ 5 ขน

วฒนาพร ระงบทกข\ (2545, หน@า 42-43) ได@กล[าวถง ขนตอนการสอนแบบสบเสาะหา

ความร@ 5 ขน ดงน

1. สร@างความสนใจ

1.1 จดสถานการณ\หรอเรองราวทน[าสนใจ เพอกระต@นให@ผ@เรยนสงเกต สงสยใน

เหตการณ\หรอเรองราว

1.2 กระต@นให@ผ@เรยนสร@างคำถาม กำหนดประเดนปiญหาทจะศกษา

2. สำรวจและค@นหา

2.1 ผ @เร ยนวางแผนและกำหนดแนวทางการสำรวจตรวจสอบ ต งสมมตฐาน

และกำหนดทางเลอกทเปeนไปได@

2.2 ผ@เรยนลงมอปฏบตเพอรวบรวมข@อมล ข@อสนเทศ หรอปรากฏการณ\ต[าง ๆ

วธการตรวจสอบ อาจทำได@หลายวธ เช[น การทดลอง การทำกจกรรมภาคสนาม การศกษาข@อมล

จากแหล[งเอกสารอ@างอง หรอแหล[งข@อมลต[าง ๆ เพอให@ได@ข@อมลอย[างเพยงพอ สรปสงทคาดว[าจะเปeน

คำตอบของปiญหานน

3. อธบายและลงข@อสรป

31

3.1 ผ@เรยนนำข@อมล ข@อสนเทศทได@มาวเคราะห\ แปลผล สรปผล และการนำเสนอ

ผลในรปแบบต[าง ๆ

3.2 การค@นพบในขนนอาจสนบสนนหรอโต@แย@งกบสมมตฐานทตงไว@ หรอไม[

เกยวข@องกบประเดนทตงไว@ แต[ไม[ว[าผลจะเปeนอย[ในรปแบบใดกสามารถสร@างองค\ความร@ และช[วยให@

เกดการเรยนร@ได@

4. ขยายความร@ โดยผ@เรยนนำความร@ทสร@างขนไปเชอมโยงกบความร@เดมหรอแนวคด

ทได@ค@นคว@าเพมเตม หรอนำข@อสรปทได@ไปอธบายเหตการณ\อน ๆ

5. ประเมนผล เปeนการประเมนการเรยนร@ด@วยวธการต[าง ๆ ว[าผ @เรยนมความร@

อะไรบ@าง อย[างไร และมากน@อยเพยงใด จากขนนจะนำไปส[การนำความร@ไปประยกต\ใช@ในเรองอน

นนทกา คนธยงค\ (2547, หน@า 19) ได@กล[าวถง ขนตอนการสอนแบบสบเสาะหาความร@

5 ขน ดงน

1. ข นนำ เปeนข นท ผ @สอนกระต @นเพ อสร@างความสนใจแก[ผ @เรยนหรอตรวจสอบ

ทบทวนความร@เดม และประสบการณ\เดมของผ@เรยน เพอนำเข@าส[บทเรยนใหม[

2. ขนสำรวจหรอขนสำรวจเพอการค@นพบ เปeนขนทผ@เรยนได@ปฏบตกจกรรม โดยอาจ

ปฏบตเปeนกล[มหรอรายบคคล สามารถนำความร@เดมมาเชอมโยงกบความร@ใหม[ จงทำให@ผ@เรยนค@นพบ

หรอสร@างความร@ได@ด@วยตนเอง โดยผ@สอนมบทบาทเปeนผ@อำนวยความสะดวกในการเรยนร@ เปeน

ทปรกษา และเปeนผ@กระต@นให@ผ@เรยนเกดการค@นพบ สร@างความร@ด@วยตนเองขนนเปeนขนทผ@เรยนเกด

หรอค@นพบมโนทศน\

3. ขนอธบายหรอขนนำข@อมลเพอการค@นพบ เปeนขนทผ@เรยนอธบายหรอนำเสนอ

มโนทศน\หรอความร@ทค@นพบ โดยอาจใช@ความร@และประสบการณ\เดมเปeนฐาน ประกอบกบหลกฐาน

และข@อมลทค@นพบใหม[ ผ@สอนมบทบาทในการตงคำถามและให@ความร@หรอให@ข@อมลเพมเตม เพอให@

ผ@เรยนกระจ[างชดขน

4. ขนขยายหรอประยกต\ใช@มโนทศน\ หรอขนประยกต\ใช@ เปeนขนทผ@เรยนประยกต\ใช@

มโนทศน\ในสถานการณ\ใหม[ หรอสถานการณ\ทเปeนจรง หรออาจขยายมโนทศน\นน ก[อให@เกดความร@

ทลกซง หรอมโนทศน\อน ๆ ทสมพนธ\หรอเกยวข@องกน

5. ขนแลกเปลยนเรยนร@ เปeนขนทเปลยนแปลงจากรปแบบเดม คอ ขนประเมนผล

เพราะชดกจกรรมนได@ระบตวบ[งชผลการเรยนร@ หรอหลกฐานการเรยนร@ไว@ในทกขนของกจกรรม

การเรยนการสอน คอการวดและประเมนผลอย[างต[อเน องตลอดเวลา จงเปล ยนเปeนข นท 5

เปeนขนแลกเปลยนเรยนร@ ซงม[งให@ผ@เรยนนำผลการประยกต\ใช@หรอผลการค@นพบข@อมลมาแสดงเพอ

แลกเปลยนเรยนร@ความคด ทกษะและเจตคตต[อการทำกจกรรมต[าง ๆ โดยมปฏสมพนธ\ร[วมกน

และปฏสมพนธ\กบผ@สอนซงก[อให@เกดสงคมแห[งการเรยนร@

32

พนธ\ ทองชมนม (2547, หน@า 55) ได@กล[าวถง ขนตอนการสอนแบบสบเสาะหาความร@

5 ขน ดงน

1. สร @างสถานการณ\หรอปiญหาจากเน อหา ให@สอดคล@องกบวตถประสงค\เชง

พฤตกรรม เพอกระต@นให@ผ@เรยนคดและแก@ปiญหานน สถานการณ\ควรอย[ใกล@ตว ดงดดความสนใจของ

ผ@เรยนและสามารถเชอมโยงส[การออกแบบการค@นคว@าได@

2. ใช@คำถามในการอภปราย เพอนำไปส[แนวทางการหาคำตอบของปiญหาและควร

เปeนคำถามทผ@เรยนนำไปส[ตงสมมตฐาน

3. ใช@คำถามเพอนำไปส[การออกแบบการค@นคว@า การกำหนดเครองมอ เกบรวบรวม

ข@อมล การกำหนดแหล[งข@อมล

4. ผ@เรยนเปeนผ@ดำเนนการศกษาค@นคว@าจากแหล[งค@นคว@าทกำหนด ทำการบนทกผล

และจดหมวดหม[ทได@จากการศกษาค@นคว@า

5. ใช@คำถามในการอภปรายเพอสรปผลการศกษาค@นคว@า การใช@คำถามต@องอาศย

ข@อมลจากการสบค@นของผ@เรยนเปeนหลก เพอนำไปส[คำตอบในการแก@สถานการณ\หรอปiญหาข@างต@น

และควรจะมคำถามท ฝ�กให@ผ@เรยนนำความร @ทได@ไปใช@ในสถานการณ\ท พบเหนในชวตประจำวน

หรอเรองทเรยนต[อไป

ชศลป� อตช (2550, หน@า 56-57) ได@กล[าวถง ขนตอนการสอนแบบสบเสาะหาความร@ 5 ขน

ดงน

1. ขนสร@างความสนใจ (Engagement) เปeนการนำเข@าส[บทเรยนหรอเรองทน[าสนใจ

อาจเกดขนจากความสงสยหรอความสนใจของตวผ@เรยนเอง หรอเกดจากการอภปรายภายในกล[ม

เรองทน[าสนใจอาจเกดจากเหตการณ\หรอปiญหาทเกดขนในช[วงเวลานน หรอเปeนเรองทเชอมโยง

กบความร@เดม เปeนตวกระต@นให@ผ@เรยนสร@างคำถาม กำหนดประเดนทจะศกษา ในกรณทไม[มประเดน

น[าสนใจผ @สอนอาจเปeนผ @กระต@นด@วยการเสนอประเดนปiญหา แต[ไม[ควรบงคบให@ผ @เร ยนยอมรบ

ประเดนหรอคำถามทผ@สอนสนใจเปeนเรองทจะศกษา เมอมคำถามทน[าสนใจ และเปeนทยอมรบ

ของผ@เรยนจงร[วมกนกำหนดขอบเขตและรายละเอยดของเรองท จะศกษาให@มความชดเจนย งขน

รวมถงการรวบรวมข@อมล ประสบการณ\เดม หรอความร@จากแหล[งต[าง ๆ ทจะนำไปส[ความเข@าใจ

หรอประเดนทจะศกษามากขน และมแนวทางในการใช@สำรวจตรวจสอบอย[างหลากหลาย

2. ขนสำรวจและค@นหา (Exploration) เมอทำความเข@าใจประเดนหรอคำถามแล@ว

จากนนจงมการวางแผนกำหนดแนวทางการสำรวจ ตรวจสอบ ตงสมมตฐาน กำหนดทางเลอกท

สามารถเปeนไปได@ ลงมอปฏบตเพอรวบรวมข@อมล ข@อสนเทศ วธการตรวจสอบอาจทำได@หลายวธ เช[น

การทดลอง ทำกจกรรมภาคสนาม การใช@คอมพวเตอร\เพอช[วยสร@างสถานการณ\จำลอง การศกษา

33

หาข@อมลจากเอกสารอ@างองหรอจากแหล[งข@อมลต[าง ๆ เพอให@ได@มาซงข@อมลเพยงพอในทจะใช@ใน

ขนต[อไป

3. ขนอธบายและลงข@อสรป (Explanation) เมอได@ข@อมลจากการสำรวจตรวจสอบ

แล@วนำข@อมล ข@อสนเทศทได@จากการวเคราะห\ แปลผล สรป และนำเสนอผลทได@ในรปแบบต[าง ๆ เช[น

การบรรยายสรป สร@างแบบจำลอง รปวาด หรอการสร@างตาราง เปeนต@น การค@นพบขนนอาจเปeนไปได@

หลายทาง เช[น สนบสนนสมมตฐานทตงไว@ โต@แย@งกบสมมตฐานทตงไว@ หรอไม[เกยวกบประเดนท

กำหนดไว@ แต[ผลทได@จะเปeนในรปแบบใดกสามารถสร@างความร@และช[วยให@เกดการเรยนร@ได@

4. ขนขยายความร@ (Elaboration) เปeนการนำความร@ทสร@างขนมาเชอมโยงกบความร@

เดม หรอแนวคดทได@จากการศกษาค@นคว@าเพมเตม หรอข@อสรปทได@ไปใช@อธบายสถานการณ\หรอ

เหตการณ\อน ๆ ให@เชอมโยงกบเรองต[าง ๆ และทำให@เกดความร@กว@างขวางขน

5. ขนประเมนผล (Evaluation) เปeนการประเมนการเรยนร@ด@วยกระบวนการต[าง ๆ

และการนำไปส[การนำความร@ไปประยกต\ใช@ในเรองอน ๆ การนำความร@หรอแบบจำลองไปใช@อธบาย

หรอประยกต\ใช@กบเหตการณ\จะนำไปส[ข@อโต@แย@งหรอข@อจำกด ซงจะก[อให@เกดประเดนหรอคำถาม

หรอปiญหาทจะต@องสำรวจตรวจสอบต[อไป ทำให@เกดเปeนกระบวนการทต[อเนองอย[างนไปเรอย ๆ

เรยกว[า การสอนแบบสบเสาะหาความร@ (Inquiry Cycle) ซงช[วยให@ผ@เรยนเกดการเรยนร@ทงเนอหา

และหลกการทฤษฎ ตลอดจนการลงมอปฏบต เพอให@ได@มาซงความร@ซงจะเปeนพนฐานในการเรยนร@

ต[อไป

กณฑร เพชรทวพรเดช และคณะ (2551, หน@า 36-38) ได@กล [าวถง ข นตอนการสอน

แบบสบเสาะหาความร@ 5 ขน ดงน

1. ขนสร@างความสนใจ (Engagement) เปeนการนำเข@าส[บทเรยนซงอาจเกดความสนใจ

ความสงสย จากเหตการณ\ทกำลงเกดขน เปeนการกระต@นให@เกดความสนใจใคร[ร@ นำไปส[ประเดน

ทจะศกษาค@นคว@าให@ชดเจนยงขน

2. ขนสำรวจและค@นหา (Exploration) เปeนการทำความเข@าใจในประเดนทศกษาวธ

การศกษาอาจเปeนการตรวจสอบ การทดลอง การปฏบต การสบค@นความร@ เพอให@ได@มาซงข@อมล

อย[างพอเพยงในการทจะใช@ในขนต[อไป

3. ขนอธบายและลงข@อสรป (Explanation) เปeนการนำข@อมลข@อสนเทศทได@มาวเคราะห\

แปลผล สรปผล และนำเสนอในรปของภาพวาด ตาราง แผนภม การค@นพบในขนนอาจเปeนการ

สนบสนนหรอโต@แย@งสมมตฐานกได@ ผลทได@สามารถสร@างความร@และช[วยให@เกดการเรยนร@ได@

4. ขนขยายความร@ (Elaboration) เปeนการนำความร@ทสร@างขนไปเชอมโยงกบความร@

เดม หรอแนวคดทได@ค@นคว@าเพมเตม หรอนำข@อสรปไปอธบายสถานการณ\เหตการณ\ต[าง ๆ ทำให@เกด

ความร@ทกว@างขน

34

5. ขนการประเมน (Evaluation) เปeนการประเมนการเรยนร@ด@วยกระบวนการต[าง ๆ

ว[ามความร@อะไรบ@าง ร@มากน@อยเพยงใดและนำไปประยกต\ความร@ส[เรองอน ๆ

จากการศกษาขนตอนการสอนแบบสบเสาะหาความร@ 5 ขน ดงกล[าวข@างต@น ผ@วจยสรปได@ว[า

การสอนแบบสบเสาะหาความร@ 5 ขน มขนตอน ดงน 1) ขนสร@างความสนใจ 2) ขนสำรวจและค@นหา

3) ขนอธบายและลงข@อสรป 4) ขนขยายความร@ และ 5) ขนประเมน ดงนนผ@วจยจงสนใจรปแบบการ

สอนแบบสบเสาะหาความร@ 5 ขน มาใช@ในกจกรรมการเรยนร@ กล[มสาระการเรยนร@วทยาศาสตร\ ของ

นกเรยนชนประถมศกษาปOท 4-6 โรงเรยนบ@านสร@างหน อำเภอเมอง สำนกงานเขตพนทการศกษา

ประถมศกษานครพนม เขต 1 เพอพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนให@ผ[านเกณฑ\กำหนดไว@

2.4 บทบาทผ@สอนและผ@เรยนของการสอนแบบสบเสาะหาความร@ 5 ขน

สถาบนส[งเสรมการสอนวทยาศาสตร\และเทคโนโลย. (ม.ป.ป.) ได@กล[าวถง บทบาท

ผ@สอน และผ@เรยนของการสอนแบบสบเสาะหาความร@ 5 ขน ดงตารางท 1

ตารางท 1 บทบาทครและผ@เรยนของการสอนแบบสบเสาะหาความร@ 5 ขน ดงน

ขนตอน ลกษณะของกจกรรม

หรอสถานการณB

บทบาทของผ8สอน บทบาทของผ8เรยน

1. สร @างความสนใจ

(Engage)

ผ@สอนจดกจกรรมหรอ

ส ร @ า ง ส ถ านก า ร ณ\

กระต @น ย วย หรอท@า

ทาย ทำให@ผ@เรยนสนใจ

สงส ย ใคร [ร@ อยากร@

อยากเหน ขดแย@ง หรอ

เกดปiญหา และทำให@

ผ@เร ยนต@องการศกษา

ค@นคว@า ทดลอง หรอ

แก @ ปi ญหา ( ส ำรวจ

ตรวจสอบ) ด@วยตนเอง

1. เชอมโยงกบความร@

หรอประสบการณ\เดม

2. แปลกใหม[ทผ@เรยน

ไม[เคยพบมาก[อน

3 . ย ว ย ท @ า ท าย

น[าสนใจ ใคร[ร@

4. เปoดโอกาสให@มแนว

ท า ง ก า ร ตร วจ ส อบ

อย[างหลากหลาย

5. ด ง เ อ า ค ำ ต อ บ

นำไปส [กระบวนการ

ต ร ว จ ส อ บ ด @ ว ย ต ว

ผ@เรยนเองหลากหลาย

1. สร@างความสนใจ

2. สร@างความอยากร@

อยากเหน

3. ตงคำถาม กระต@น

ให@ผ@เรยนคด

4. ให@เวลาผ@เรยนคด

ก [ อ น ต อ บ ค ำ ถ า ม

หร อ ไม [ เ ร [ ง เ ร @ า ใน

การตอบคำถามหรอ

ความค ดท ย ง ไ ม[

ชดเจนไม[สมบรณ\

1. ตงคำถาม

2. ตอบคำถาม

3. แสดงความคดเหน

4. กำหนดปiญหาหรอ

เ ร อ ง ท จ ะ ส ำ ร ว จ

ตรวจสอบให@ชดเจน

5. แสดงความสนใจ

35

ตารางท 1 (ต[อ)

ขนตอน ลกษณะของกจกรรม

หรอสถานการณB

บทบาทของผ8สอน บทบาทของผ8เรยน

6. เปoดโอกาสให@

ผ@เรยนทำความเข@าใจ

ในปiญหาทจะสำรวจ

ตรวจสอบ

7. เปoดโอกาสให@

ผ@เรยนเลอกหรอ

กำหนดปiญหาทจะ

สำรวจตรวจสอบ

2. สำรวจและค@นหา

(Explore)

ผ@สอนจดกจกรรมหรอ

สถานการณ\ให@นผ@เรยน

สำรวจตรวจสอบ

ปiญหา หรอประเดนท

ผ@เรยนสนใจ

1. ผ@เรยนได@เรยนร@วธ

แสวงหาความร@ด@วย

ตนเอง

2. ผ@เรยนทำงานตาม

ความคดอย[างอสระ

3. ผ@เรยน

ตงสมมตฐานได@

หลากหลาย

4. พจารณาข@อมลและ

ข@อเทจจรงทปรากฏ

แล@วกำหนดสมมตฐาน

ทเปeนไปได@

5. ผ@เรยนวางแผน

แนวทางการสำรวจ

ตรวจสอบ

6. ผ@เรยนวเคราะห\

อภปรายเกยวกบ

กระบวน การสำรวจ

ตรวจสอบ

1. เปoดโอกาสให@น

ผ@เรยนได@วเคราะห\

กระบวนการสำรวจ

ตรวจสอบ

2. ซกถามเพอ

นำไปส[การสำรวจ

ตรวจสอบ

3. ส[งเสรมให@ผ@เรยน

ได@ทำงานร[วมกนใน

การสำรวจตรวจสอบ

4. ให@เวลาผ@เรยนใน

การคดไตร[ตรอง

ปiญหา

5. สงเกตการณ\

ทำงานของผ@เรยน

6. ฟiงการตอบโต@กน

ของผ@เรยน

7. ทำหน@าทให@

คำปรกษา

1. คดอย[างอสระ

แต[อย[ในขอบเขตของ

กจกรรม

2. ตงสมมตฐาน

3. พจารณา

สมมตฐานทเปeนไปได@

โดยการอภปราย

4. ระดมความคดเหน

ในการแก@ปiญหาใน

การสำรวจตรวจสอบ

5. ตรวจสอบ

สมมตฐานอย[างเปeน

ระบบขนตอนถกต@อง

6. บนทกการสงเกต

หรอผลการสำรวจ

ตรวจสอบอย[าง

เปeนระบบละเอยด

รอบคอบ

36

ตารางท 1 (ต[อ)

ขนตอน ลกษณะของกจกรรม

หรอสถานการณB

บทบาทของผ8สอน บทบาทของผ8เรยน

7. กระตอรอร@นม[งมน

ในการสำรวจ

ตรวจสอบ

8. อำนวยความ

สะดวก

7. กระตอรอร@น

ม[งมนในการสำรวจ

ตรวจสอบ

3. อธบายและ

ลงข@อสรป (Explain)

ผ@สอนจดกจกรรมหรอ

สถานการณ\ให@ผ@เรยน

วเคราะห\อธบาย

ความร@ หรออภปราย

ซกถามแลกเปลยน

ความคดเหน ซงกน

และกนเกยวกบสงทได@

เรยนร@หรอสงทได@

ค@นพบ เพอให@ผ@เรยน

ได@พฒนาความร@

ความเข@าใจใน

องค\ความร@ทได@

อย[างชดเจน

1. ผ@เรยนนำข@อมลท

ได@จากการสำรวจ

ตรวจสอบมานำเสนอ

ในลกษณะ

1.1 วเคราะห\

แปลผล

1.2 สรปผล

1.3 อภปราย

2. ผ@เรยนนำเสนอผล

งานในรปแบบต[าง ๆ

เช[น รปวาด ตาราง

แผนผง

3. มการอภปราย

ซกถามแลกเปลยน

ความคดเหนเกยวกบ

ผลงานของผ@เรยน

4. มการพสจน\

ตรวจสอบให@แน[ใจ

(ทำซำหรอ

เอกสารอ@างอง หรอ

หลกฐานชดเจน)

1. ส[งเสรมให@ผ@เรยน

ได@อธบายผลการ

สำรวจตรวจสอบ

และแนวคดด@วย

คำพดของผ@เรยนเอง

2. ให@ผ@เรยนอธบาย

โดยเชอมโยง

ประสบการณ\ความร@

เดม และสงทได@

เรยนร@ หรอสงทได@

ค@นพบเข@าด@วยกน

3. ให@ผ@เรยนอธบาย

โดยมเหตผล

หลกการ หรอ

หลกฐานประกอบ

4. ให@ความสนใจกบ

คำอธบายของผ@เรยน

5. ส[งเสรมให@ผ@เรยน

สรปองค\ความร@ทได@

อย[างถกต@อง ชดเจน

สมเหตสมผล

1. อธบายการ

แก@ปiญหาหรอผล

การสำรวจตรวจสอบ

ทได@

2. อธบายผล

การสำรวจตรวจสอบ

สอดคล@องกบข@อมล

3. อธบายแบบ

เชอมโยงสมพนธ\

และมเหตผลหลกการ

หรอหลกฐานประกอบ

4. ฟiงการอธบาย

ของผ@อน แล@วคด

วเคราะห\

5. อภปรายซกถาม

เกยวกบสงทผ@อน

อธบาย

37

ตารางท 1 (ต[อ)

ขนตอน ลกษณะของกจกรรม

หรอสถานการณB

บทบาทของผ8สอน บทบาทของผ8เรยน

4. ขยายความร@

(Elaborate)

ผ@สอนจดกจกรรมหรอ

สถานการณ\ทให@

ผ@เรยนได@ขยายเพมเตม

ในองค\ความร@ใหม[ให@

สมบรณ\ยงขน

1. ให@ผ@เรยนเชอมโยง

ความร@เดมส[ความร@

ใหม[

2. ให@ผ@เรยนได@อธบาย

และร[วมอภปราย

แสดงความคดเหน

เพมเตมเพอให@ได@

องค\ความร@ทสมบรณ\

หรอขยายกรอบความร@

ให@มากขน

3. ให@ผ@เรยนศกษา

ค@นคว@า หรอทดลอง

เพมขน

4. ให@ผ@เรยนนำความร@

ทได@ไปประยกต\ใช@ใน

เรองอน ๆ หรอ

สถานการณ\ใหม[

1. ส[งเสรมให@ผ@เรยน

อธบายอย[างละเอยด

ชดเจน สมบรณ\ และ

อภปรายแสดงความ

คดเหนเพมเตม หรอ

ขยายแนวความคด

และทกษะจากการ

สำรวจตรวจสอบ

2. ส[งเสรมให@ผ@เรยน

เชอมโยงความร@จาก

การสำรวจตรวจสอบ

กบความร@อน ๆ

3. ร[วมอภปรายแสดง

ความคดเหนเพมเตม

หรอขยายกรอบ

ความร@ความคด

1. ใช@ข@อมลจาก

การสำรวจตรวจสอบ

ไปอธบายหรอทกษะ

จากการสำรวจ

ตรวจสอบไปใช@ใน

สถานการณ\ใหม[

ทคล@ายกบ

สถานการณ\เดม

2. นำข@อมลจาก

การสำรวจตรวจสอบ

ไปสร@างความร@ใหม[

3. นำความร@ใหม[

เชอมโยงกบความร@

เดมเพออธบาย

หรอนำไปใช@

ในชวตประจำวน

5. ประเมนผล

(Evaluate)

ผ@สอนจดกจกรรมหรอ

สถานการณ\ทเปoด

โอกาสให@ผ@เรยน

วเคราะห\ วจารณ\ หรอ

อภปรายซกถาม

แลกเปลยนองค\ความร@

ซงกนและกนในเชง

เปรยบเทยบ ประเมน

การตรวจสอบความ

ถกต@องชดเจน และ

ความสมบรณ\ของ

กระบวนการและ

องค\ความร@ทได@โดย

1. วเคราะห\

แลกเปลยนเรยนร@

ซ#งกนและกน

1. ถามคำถามเพอ

นำไปส[การประเมน

2. ส[งเสรมให@ผ@เรยน

ประเมนกระบวนการ

และผลงานด@วยตนเอง

องค\ความร@ทได@

1. วเคราะห\

กระบวนการสร@าง

องค\ความร@ของตนเอง

2. ถามคำถามท

เกยวข@องจากการ

สงเกต หลกฐาน

และคำอธบายเพอ

ความเข@าใจทถกต@อง

ชดเจน สมบรณ\

และอาจนำไปส[

38

ตารางท 1 (ต[อ)

ขนตอน ลกษณะของกจกรรม

หรอสถานการณB

บทบาทของผ8สอน บทบาทของผ8เรยน

ปรบปรง เพมเตม

หรอทบทวนใหม[ ทง

กระบวนการและองค\

ความร@

2. วจารณ\ หรอ

อภปรายเพอ

เปรยบเทยบ ประเมน

ปรบปรง หรอเพมเตม

ทงกระบวนการและ

องค\ความร@

3. เปรยบเทยบผลการ

สำรวจตรวจสอบกบ

สมมตฐานทกำหนดไว@

3. ให@ผ@เรยนวเคราะห\

สงทควรปรบปรงแก@ไข

ในการสำรวจ

ตรวจสอบ

ทงกระบวนการและ

การสำรวจตรวจสอบ

ใหม[

3. ประเมน

กระบวนการและองค\

ความร@ของตนเอง

จากการศกษาบทบาทผ@สอนและผ@เรยนของการสอนแบบสบเสาะหาความร@ 5 ขน ดงกล[าว

ข@างต@น ผ@วจยสรปได@ดงน ผ@สอนมการเตรยม สอวสดอปกรณ\การเรยน และต@องเปoดโอกาสให@ผ@เรยนได@

มส[วนร[วมในกจกรรมต[าง ๆ โดยได@ลงมอปฏบตจรง สำหรบผ@เรยนต@องค@นหาสาเหต และแนวทางการ

แก@ปiญหาโดยใช@กระบวนการคดและกระบวนการทางวทยาศาสตร\เข@าด@วยกน เพอให@ผ@เรยนสามารถ

สร@างองค\ความร@ได@ด@วยตนเอง มการอภปราย วจารณ\และวเคราะห\ร[วมกนได@

2.5 ประโยชน\ของการสอนแบบสบเสาะหาความร@ 5 ขน

2.5.1 ประโยชน\สำหรบผ@สอนในการจดกจกรรมการสอนแบบสบเสาะหาความร@ 5 ขน

ประดษฐ\ เหล[าเนตร\ และณฐภสสร เหล[าเนตร\ (2555, หน@า 9-10) ได@กล[าวถง ประโยชน\

สำหรบผ@สอนในการจดกจกรรมการสอนแบบสบเสาะหาความร@ 5 ขน ดงน

1. เปeนแนวทางในการจดการเรยนร @ท ต@องการพฒนาผ @เร ยนให@มทกษะการคด

แบบต[าง ๆ โดยเฉพาะทกษะการคดขนสง ได@แก[ การคดแก@ปiญหา คดวเคราะห\ คดเชงวทยาศาสตร\

คดเชงเหตผล และคดสร@างสรรค\ ผ@สอนสามารถนำไปประยกต\ใช@ในชนเรยนได@

2. เปeนแนวทางในการจดการเรยนร @ท สอดคล@องกบทฤษฎการสร@างองค\ความร@

ด@วยตนเอง เปeนการสร@างกระบวนการเรยนร@ผ[านกระบวนการสบเสาะหาความร@ และรวบรวมข@อมลไว@

ในสมองอย[างยาวนาน โดยการสร@างชนงาน หากผ@เรยนได@สร@างความคดและนำความคดของตนเอง

39

ไปสร@างสรรค\ชนงานจะมความหมายต[อผ@เรยน ความร@จะคงทน สามารถถ[ายทอดความร@ให@ผ@อนได@

และความร@ทสร@างขนเปeนฐานให@ผ@เรยนสามารถสร@างความร@ใหม[ต[อไปได@อกอย[างไม[มวนสนสด

3. เปeนกจกรรมท สอดคล@องกบวสยทศน\และจดหมายของหลกสตรแกนกลาง

การศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ทเน@นสมรรถนะผ@เรยน มาตรฐาน และตวชวด ทนำไปส[

การปฏบตโดยเน@นผ@เรยนเปeนสำคญ และม[งให@เกดความสามารถในการสอสารและความสามารถ

ในการคด

4. เปeนหลกฐานหรอร[องรอยในการพฒนาผ@เรยนให@มกระบวนการคด สำหรบเตรยม

ความพร@อมในการประเมนภายนอก ด@านผ@เรยนมาตรฐานท 4 ทผ@เรยนควรมความสามารถในการคด

วเคราะห\ สงเคราะห\ คดอย[างมวจารณญาณ คดไตร[ตรอง คดสร@างสรรค\อย[างมวสยทศน\

5. เปeนการฝ�กทกษะการใช@กระบวนการทางวทยาศาสตร\ การสบเสาะหาความร@

ตามแบบอย[างของนกวทยาศาสตร\ให@กบผ@เรยน เพอให@ผ@เรยนแสดงออกถงความคดรเรมสร@างสรรค\

6. เปeนการฝ�กทกษะการเชอมโยงความร@แบบองค\รวมให@กบผ@เรยน

ซงนอกจากผ@เรยนจะมการสร@างองค\ความร@ในด@านเนอหาด@านวทยาศาสตร\แล@ว ผ@เรยนยงมทกษะ

การอ[าน การเขยน การคดวเคราะห\ การใช@ตวเลขทางคณตศาสตร\ และการใช@ความสามารถด@าน

ศลปะด@วย ซงเปeนการจดการเรยนร@ทไม[แปลกแยกออกจากกน

7. เปeนการนำกลวธการสอนมาใช@ควบค[กบการจดการเรยนร@ ทำให@ผ@เรยนเกด

การอยากร@อยากเรยน ทำให@ผ@เรยนสามารถอ[านและเขยนอย[างมศกยภาพ ซงจะช[วยให@ผ@เรยนได@

เรยนร @อย[างมประสทธภาพและประสทธผลในด@านการสร@างองค\ความร @ ทกษะกระบวนการคด

กระบวนการเรยนร@ และทกษะทางสงคมมากขน

8. เปeนการจดกระบวนการเรยนร@ให@ผ @เรยนจากกจกรรมง[ายๆ และเหมาะสมกบ

เนอหาตรงตามมาตรฐานตวชวด ของหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551

9. เปeนแนวทางการสร@างข@อสอบทเน@นให@ผ@เรยนได@ใช@กระบวนการคดแบบต[าง ๆ

โดยเฉพาะทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร\ทผ@สอนสามารถนำไปประยกต\ใช@ในการสร@างข@อสอบ

ของตนเอง เพอยกระดบผลสมฤทธทางการเรยนของผ@เรยน

10. เปeนกระบวนการเรยนร@ให@กบผ@เรยนทเน@นการลงมอปฏบต ทงในห@องเรยนและ

นอกห@องเรยน ซงอาจเรยนร@ด@วยตนเองหรอเปeนกล[ม จงเปeนการฝ�กทกษะชวตและทกษะทางสงคม

ให@กบผ@เรยน

11. เปeนการฝ�กทกษะการใช@เครองมอหรออปกรณ\วทยาศาสตร\ซงผ@สอนควรจะ

แนะนำการใช@อย[างถกต@องและปลอดภย

40

12. เปeนการกระต@นให@ผ@สอนสนใจใฝ�ร@ สบเสาะหาความร@เพมเตมเพอพฒนาตนเอง

อย[างต[อเน องและนำส งให@ส งใหม[ๆ มาใช@เพ อการพฒนาการเรยนการสอนวทยาศาสตร\ให @ม

ประสทธภาพและประสทธผล

2.5.2 ประโยชน\สำหรบผ@เรยนในการจดกจกรรมการเรยนร@สอนแบบสบเสาะหาความร@

5 ขน

ประดษฐ\ เหล[าเนตร\ และณฐภสสร เหล[าเนตร\ (2555, หน@า 11) ได@กล[าวถง ประโยชน\

สำหรบผ@เรยนในการจดกจกรรมการเรยนร@แบบสบเสาะหาความร@ 5 ขน ดงน

1. สามารถเรยนร@ด@วยการลงมอปฏบตด@วยตนเองหรอเปeนกล[ม เพอสร@างทกษะชวต

และทกษะทางสงคมจากกจกรรมทนำเสนอ

2. สามารถใช@กระบวนการคดได@อย[างหลากหลาย โดยเฉพาะการคดวเคราะห\

และการคดสร@างสรรค\ ซงเปeนการคดขนสงสด ด@วยการทำโครงงานวทยาศาสตร\

3. ได@แสดงออกในการเรยนร @วทยาศาสตร\ด@วยการลงมอปฏบตจรง สนใจใฝ�ร@

หรอสบเสาะหาความร@อย[างต[อเนอง ซงเปeนลกษณะเด[นของนกวทยาศาสตร\

4. ได@ร@จกการคดวางแผนออกแบบการทดลองด@วยการใช@ทกษะกระบวนการทาง

วทยาศาสตร\ ร@จกใช@ และเลอกใช@เครองมอหรออปกรณ\ทางวทยาศาสตร\ได@อย[างถกต@อง รวมถง

การใช@หน[วยวดถกต@องตามหลกสากล

5. สามารถเรยนร @วธคดและการใช@ทกษะการสบเสาะหาความร @จากกจกรรมท

นำเสนอ แล@วยงสามารถคดต[อเนอง คดให@รอบคอบ คดวางแผนให@กบอนาคตของตนเองได@ ถอว[าเปeน

การเรยนร@ตลอดชวต

6. ร@จกใช@เวลาว[างให@เปeนประโยชน\สำหรบฝ�กทกษะการคด

จากการศกษาประโยชน\ของการสอนแบบสบเสาะหาความร@ 5 ขนดงกล[าวข@างต@น ผ@วจย

สรปได@ว[า เปeนแนวทางในการจดการเรยนร@ทต@องการพฒนาผ@เรยนให@มทกษะการคด สร@างองค\ความร@

ด@วยตนเองผ[านกระบวนการสบเสาะหาความร@ โดยเฉพาะสมรรถนะผ@เรยนเปeนสำคญ และม[งให@เกด

ความสามารถในการสอสารและความสามารถในการคด เปeนการกระต@นให@ผ@สอนสนใจใฝ�ร@ สบเสาะหา

ความร@เพมเตมเพอพฒนาตนเองอย[างต[อเนองและนำสงให@สงใหม[ ๆ มาใช@ในการพฒนาการเรยนการ

สอนวทยาศาสตร\ให@มประสทธภาพและประสทธผล

41

3. การหาประสทธภาพของการจดการเรยนร8

การหาประสทธภาพของการจดการเรยนร@ เปeนการนำสอการเรยนการสอนทดลองใช@ตาม

ขนตอนทกำหนด แล@วนำผลทได@มาปรบปรง เพอนำไปสอนจรงให@ได@ประสทธภาพตามเกณฑ\ทกำหนด

ไว@ นกการศกษาได@กล[าวถงการหาประสทธภาพของการจดการเรยนร@ ดงน

เผชญ กจระการ (2544, หน@า 49–51) ได@กล[าวถง การหาประสทธภาพของการจดการ

เรยนร@ มความแตกต[างกนหลายลกษณะ ดงน

1. การหาประสทธภาพของการจดการเรยนร@โดยใช@เกณฑ\ประสทธภาพ (E1/E2)

เกณฑ\ 80/80 ความหมาย ตวเลข 80 ตวแรก (E1) คอ นกเรยนทงหมดทำแบบฝ�กหดหรอแบบทดสอบ

ย[อยได@คะแนนเฉลยร@อยละ 80 ถอเปeนประสทธภาพของกระบวนการ และตวเลข 80 ตวหลง (E2)

คอ นกเรยนทงหมดทำแบบทดสอบหลงเรยนหรอทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน (Post-test) ได@

คะแนนเฉลยร@อยละ 80 โดยการหาค[า E1 และ E2 ซงใช@สตรดงน

E1=

∑ X

N×100

A

เมอ Ε1 แทน ประสทธภาพของกระบวนการ

∑X แทน คะแนนรวมของแบบฝ�กหดหรอของแบบทดสอบย[อยทกชดรวมกน

A แทน คะแนนเตมของแบบฝ�กหดทกชดรวมกน

N แทน จำนวนนกเรยนทงหมด

E2=

∑ X

N×100

B

เมอ Ε2 แทน ประสทธภาพของผลลพธ\

∑ X แทน คะแนนรวมของแบบทดสอบหลงเรยนหรอทดสอบวดผลสมฤทธ

ทางการเรยน

B แทน คะแนนเตมของแบบทดสอบหลงเรยนหรอทดสอบวดผลสมฤทธ

ทางการเรยน

N แทน จำนวนนกเรยนทงหมด

42

2. การหาประสทธภาพของการจดการเรยนร@โดยใช@เกณฑ\ประสทธภาพ (E1/E2)

เกณฑ\ 80/80 ความหมาย ตวเลข 80 ตวแรก (E1) คอ จำนวนนกเรยนร@อยละ 80 ทำแบบทดสอบ

หลงเรยน (Post-test) ได@คะแนนร@อยละ 80 ทกคน และตวเลข 80 ตวหลง (E2) คอ นกเรยนทงหมด

ทำแบบทดสอบหลงเรยนครงนนได@คะแนนร@อยละ 80 เช[น มนกเรยน 40 คนร@อยละ 80 ของนกเรยน

ทงหมดคอ 32 คนแต[ละคนได@คะแนนจากการทดสอบหลงเรยนหรอทดสอบวดผลสมฤทธทางการ

เรยน ถงร@อยละ 80 (E1) ส[วน 80 ตวหลง (E2) คอ ผลการทดสอบหลงเรยนหรอทดสอบวดผลสมฤทธ

ทางการเรยน ของนกเรยนทงหมด (40 คน) ได@คะแนนเฉลยร@อยละ 80

3. การหาประสทธภาพของการจดการเรยนร@โดยใช@เกณฑ\ประสทธภาพ (E1/E2) เกณฑ\

80/80 ความหมาย ตวเลข 80 ตวแรก (E1) คอ จำนวนนกเรยนทงหมดทำแบบทดสอบหลงเรยนหรอ

ทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน (Post-test) ได@คะแนนร@อยละ 80 และตวเลข 80 ตวหลง (E2) คอ

คะแนนเฉลยร@อยละ 80 ทนกเรยนทำเพมขนจากแบบทดสอบหลงเรยนหรอทดสอบวดผลสมฤทธ

ทางการเรยน (Post-test) โดยเทยบกบคะแนนททำได@ก[อนการเรยน (Pre-test) 80 ตวหลง (E2)

สมมตว[านกเรยนทงหมดทำแบบทดสอบก[อนเรยน (Pre-test) ได@คะแนนเฉลยร@อยละ 10 แสดงว[า

แตกต[างจากคะแนนเตม (ร@อยละ 100) เท[ากบ 90 ถ@านกเรยนทงหมดทำแบบทดสอบหลงเรยนหรอ

ทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน (Post-test) ได@คะแนนเฉลยร@อยละ 85 แสดงว[า ความแตกต[าง

ของการสอบ 2 ครงน (ก[อนเรยนกบหลงเรยน) เท[ากบ 85–10 = 75

ดงนน $%&'X 100 = 83.33 % ถอว[าสงกว[าเกณฑ\ทกำหนดไว@ (E2 = 80)

4. การหาประสทธภาพของการจดการเรยนร@โดยใช@เกณฑ\ประสทธภาพ (E1/E2)

เกณฑ\ 80/80 ความหมาย ตวเลข 80 ตวแรก (E1) คอ นกเรยนทงหมดททำแบบทดสอบหลงเรยน

หรอทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน ได@คะแนนเฉลยร@อยละ 80 ส[วนตวเลข 80 ตวหลง (E2) คอ

นกเรยนทงหมดททำแบบทดสอบหลงเรยนหรอทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนแต[ละข@อถกม

จำนวนร@อยละ 80 (ถ@านกเรยนทำข@อสอบข@อใดถก มจำนวนนกเรยนไม[ถงร@อยละ 80 แสดงว[าสอ

ไม[มประสทธภาพ และชให@เหนว[าจดประสงค\ทตรงกบข@อนนมความบกพร[อง)

บญชม ศรสะอาด และคณะ (2553, หน@า 113-114) ได@กล[าวถง การหาประสทธภาพ

ของการจดการเรยนร@ (E1/E2) เปeนขนตอนทำการทดลองจรงกบกล[มตวอย[างทกำหนดไว@ สรปได@ดงน

1. ประสทธภาพของกระบวนการ (E1) เปeนค[าทบ[งบอกว[าการจดการเรยนร@นน สามารถ

พฒนาผ@เรยนให@เกดการเรยนร@อย[างต[อเนองหรอไม[ ภายใต@สถานการณ\และกจกรรมทกำหนดให@

โดยมการเกบข@อมลของผลการเรยนร@ ซงสามารถสะท@อนให@เหนถงพฒนาการและความงอกงาม

ของผ@เร ยนได@ โดยท วไปมกจะคำนวณจากคะแนนทได@จากการทำแบบทดสอบย[อยหรอคะแนน

43

พฤตกรรมการเรยนหรอคะแนนจากกจกรรมการเข@ากล[ม เปeนต@น (ไม[ใช[คะแนนการทำแบบฝ�กหดหรอ

แบบฝ�กหดทกษะ) ในระหว[างทผ@เรยนกำลงเรยนตามการจดกจกรรมการเรยนร@ซงคำนวณได@จากสตร

E1 =

∑ XN

×100

A

เมอ E1 แทน ประสทธภาพของกระบวนการ

Σ X แทน คะแนนรวมของแบบฝ�กหดหรอแบบทดสอบย[อยทกชดรวมกน

A แทน คะแนนเตมของแบบฝ�กหดทกชดรวมกน

N แทน จำนวนผ@เรยนทงหมด

2. ประสทธภาพของผลลพธ\ (E2 ) เปeนค[าทบ[งบอกว[าการจดกจกรรมการเรยนร@นน

สามารถส[งผลให@ผ@เรยนเกดสมฤทธผลได@หรอไม[บรรลวตถประสงค\หรอเปeนไปตามทกำหนดไว@ใน

การจดการเรยนร @มากน@อยเพยงใด ซ งคำนวณจากคะแนนทได@จากการทำทดสอบหลงเรยนหรอ

แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนของผ@เรยนทกคน ซงคำนวณได@จากสตร

E2 =

∑ XN

×100

B

เมอ E2 แทน ประสทธภาพของผลลพธ\

∑X แทน คะแนนรวมของผ@เรยนจากการทดสอบภายหลงเรยน

B แทน คะแนนเตมของแบบทดสอบหลงเรยน

N แทน จำนวนผ@เรยนทงหมด

การหาค[าประสทธภาพต@องมการกำหนดเกณฑ\เพอใช@ในการพจารณาโดยเกณฑ\ดงกล[าว

นยมใช@หลกการเรยนแบบรอบร@ คอ ตงเกณฑ\ไว@ทร@อยละ 80 และยอมรบความผดพลาดได@ไม[เกน

ร@อยละ 2.5 ดงนนต@องมประสทธภาพไม[ตำกว[า 80-2.5 =77.5 ส[วนการกำหนดเกณฑ\ความผดพลาด

ทยอมรบได@คอไม[ควรเกนร@อยละ 5 นอกจากน นยงพจารณาหลายปiจจย เช[น ประเภทของสอ

และนวตกรรม สตปiญญาของกล[มผ@เรยนและวฒภาวะของผ@เรยน เปeนต@น

โดยทวไปนวตกรรมสอนทม[งเน@นการพฒนาทกษะมกจะกำหนดเกณฑ\ประสทธภาพตำกว[า

การพฒนาความร@ ทงนเนองจากการพฒนาทกษะต@องใช@เวลามากกว[า เช[น นวตกรรมทเน@นการพฒนา

44

ความร@ อาจกำหนด (E1/ E2) เท[ากบ 80/80 ส[วนนวตกรรมทเน@นการพฒนาทกษะต[าง ๆ อาจกำหนด

(E1/ E2) เท[ากบ 75/75 เปeนต@น

ชวลต ชกำแพง (2553, หน@า 122) ได@กล[าวถง การหาประสทธภาพของการจดการเรยนร@

ไว@ดงน

1. ประสทธภาพของกระบวนการ (E1) เปeนค[าทบ[งบอกว[าการจดการเรยนร@นนสามารถ

พฒนานกเรยนให@เกดการเรยนร@อย[างต[อเนองหรอไม[ ภายในกจกรรมทกำหนดให@ โดยการเกบข@อมล

ของผลการเรยนร@ซงสามารถสะท@อนให@เหนถงพฒนาการ และความงอกงามของนกเรยนได@ โดยทวไป

มกคำนวณจากคะแนนทได@จากการประเมนพฤตกรรมระหว[างเรยนและแบบทดสอบย[อยหลงเรยน

แต[ละสาระการเรยนร@ ซงคำนวณได@จากสตร

E1 =

∑ XN

×100

A

เมอ E1 แทน ประสทธภาพของกระบวนการ

ΣX แทน คะแนนรวมของกจกรรมกล[มใบงานแบบทดสอบย[อย

A แทน คะแนนเตมของกจกรรมกล[มใบงานแบบทดสอบย[อย

N แทน จำนวนนกเรยนทงหมด

2. ประสทธภาพของผลลพธ\ (E2 ) เปeนค[าทบ[งบอกว[าการจดการเรยนร@นนส[งผลให@

นกเรยนเกดสมฤทธผลได@หรอไม[ บรรลวตถประสงค\หรอเปeนไปตามทกำหนดไว@ในการจดการเรยนร@

มากน@อยเพยงใด ซงคำนวณจากคะแนนทได@จากการทำแบบทดสอบหลงเรยนหรอวดผลสมฤทธ

ทางการเรยนของนกเรยนทกคนซงคำนวณได@จากสตร

E2 =

∑ XN

×100

B

เมอ E2 แทน ประสทธภาพของผลลพธ\

∑X แทน คะแนนรวมของแบบทดสอบหลงเรยนหรอทดสอบวดผลสมฤทธ

ทางการเรยน

B แทน คะแนนเตมของแบบทดสอบหลงเรยนหรอทดสอบวดผลสมฤทธ

ทางการเรยน

N แทน จำนวนนกเรยนทงหมด

45

การหาประสทธภาพจะต@องมการกำหนดเกณฑ\ เพอใช@ในการพจารณา โดยเกณฑ\ดงกล[าว

นยมใช@หลกการเรยนแบบรอบร@ คอ ตงเกณฑ\ไว@ท 80 และยอมรบความผดพลาดได@ไม[เกนร@อยละ 2.5

ดงนน ต@องมประสทธภาพไม[ตำกว[า 80 - 2.5 = 77.5 ส[วนการกำหนดเกณฑ\ความผดพลาดทยอมรบ

ได@คอไม[ควรเกนร@อยละ 5 นอกจากนนยงพจารณาจากหลายปiจจย เช[น ประเภทของสอนวตกรรม

สตปiญญาของนกเรยนและวฒภาวะของนกเรยน เปeนต@น โดยทวไปนวตกรรมการเรยนร@ทม[งเน@น

การพฒนาทกษะมกจะกำหนดเกณฑ\ประสทธภาพตำกว[าการพฒนาความร@ ทงนเนองจาก การพฒนา

ทกษะต@องใช@เวลามากกว[า เช[น นวตกรรมทเน@นการพฒนาความร@อาจกำหนด E1/ E2 เท[ากบ 80 / 80

ส[วนนวตกรรมทเน@นการพฒนาทกษะต[าง ๆ อาจกำหนด E1/ E2ท 75 / 75 เปeนต@น

จากการศกษาการหาประสทธภาพของการจดการเรยนร@ดงกล[าวข@างต@น ผ@วจยสรปได@ว[า

การหาประสทธภาพของการจดการเรยนร@ นยมใช@เกณฑ\เปeน 3 ระดบ คอ 75/75, 80/80 และ 85/85

ทงน ขนอย[กบธรรมชาตของวชาและเนอหาทนำมาสร@างสอนน ถ@าเปeนวชาทค[อนข@างยาก อาจตง

เกณฑ\ไว@ 75/75 หรอ 80/80 สำหรบวชาทมเนอหาง[ายอาจตงเกณฑ\ไว@ 90/90 เปeนต@น ซงเกณฑ\

การหาประสทธภาพการสอนแบบสบเสาะ 5 ขน ครงนผ@วจยใช@เกณฑ\ในการหาประสทธภาพ คอ

75/75 เนองจากการจดการเรยนร@ม[งเน@นการพฒนาด@านสตปiญญาและวฒภาวะของผ@เรยนมความ

แตกต[างกนในแต[ละระดบชน

4. การวดผลสมฤทธทางการเรยน

4.1 ความหมายการวดผลสมฤทธทางการเรยน

การวดผลสมฤทธทางการเรยนทางด@านเนอหา ส[วนมากเปeนการทดสอบด@านวชาความร@

ความจำ ความเข@าใจ การนำไปใช@ เปeนต@น เครองมอทใช@เรยกว[า แบบทดสอบวดผลสมฤทธ หรอ

ข@อสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน ม 2 ลกษณะ คอ การทดสอบแบบองกล[ม หรอการวดผล

แบบองกล[ม เปeนการทดสอบหรอการสอบวดผล ทเกดจากความแตกต[างระหว[างบคคล และการ

ทดสอบแบบองเกณฑ\ หรอการวดผลแบบองเกณฑ\ เปeนการเรยนร@เพอรอบร@ เปeนจดม[งหมาย

เชงพฤตกรรมหรอกล[มของพฤตกรรม เพอเปeนการตรวจสอบเกณฑ\ผ@เรยนว[าควรได@รบการปรบปรง

แก@ไขหรอไม[ เช[น อาจให@มการเรยนซ[อมเสรม เปeนต@น นกการศกษาให@ความหมายการวดผลสมฤทธ

ทางการเรยน ดงน

บญชม ศรสะอาด (2545, หน@า 53) ได@กล[าวถง การวดผลสมฤทธทางการเรยน หมายถง

การใช@แบบทดสอบวดความร@ ความสามารถของบคคลด@านวชาการ ซงเปeนผลในการเรยนร@สาระและตาม

จดประสงค\ของวชา หรอเนอหาทสอนนน โดยทวไปจะวดผลสมฤทธในวชาต[าง ๆ ทเรยนในโรงเรยน

วทยาลย มหาวทยาลย หรอสถาบนการศกษาต[าง ๆ

46

ยทธ ไกยวรรณ\ (2550, หน@า 8) ได@กล[าวถง การวดผลสมฤทธทางการเรยน หมายถง

แบบทดสอบทสร@างขนเพอวดผลสำเรจของการจดกจกรรมการเรยนร@เนอหาใดเนอหาหนงว[า

ผ@ทถกวดมความร@ความสามารถเกยวกบเนอหานนมากน@อยเพยงใด

สมนก ภททยธน (2551, หน@า 73) ได@กล[าวถง การวดผลสมฤทธทางการเรยน หมายถง

การวดสมรรถภาพสมองด@านต[าง ๆ ทผ@เรยนได@รบการเรยนร@ทผ[านมาแล@ว

พสณ ฟองศร (2551, หน@า 138) ได@กล[าวถง การวดผลสมฤทธ ทางการเรยน หมายถง

การนำแบบทดสอบทนยมใช@กนมากในการวจยในช นเรยนเปeนชดของข@อคำถามทกระต@นหรอ

ชกนำให@ผ@เข@าสอบแสดงพฤตกรรมทตอบสนองซงส[วนใหญ[เปeนความร@ด@านสมอง (Cognitive)

ใช@กนมากในการประเมนผลการเรยนร @ด@านพทธพสย คะแนนจากการสอบเปeนตวสะท@อนถง

ความสำเรจของการจดกจกรรมการเรยนร@

สทธภา บญแซม (2553, หน@า 44) ได@กล[าวถง การวดผลสมฤทธทางการเรยน หมายถง

ผลท เก ดจากกระบวนการเร ยนการสอน ทำให@ผ@ เร ยนเกดการเปล ยนแปลงพฤตกรรมและ

ความสามารถวดได@ 3 ด@าน คอ ด@านพทธพสย ด@านจตพสย และด@านทกษะพสย

ปนดดา โภคพพฒน\ (2553, หน@า 37) ได@กล[าวถง การวดผลสมฤทธ ทางการเร ยน

หมายถง การสร@างแบบทดสอบทสร@างขนเพอใช@ในการตรวจสอบการเรยนร@ของผ@เรยน เพอให@ทราบ

ว[าผ@เรยนมความร@ ความสามารถมากน@อยเพยงใด

พชต ฤทธจรญ (2553, หน@า 96) ได@กล[าวถง การวดผลสมฤทธทางการเรยน หมายถง

การใช@แบบทดสอบวดความร@ ทกษะและความสามารถทางวชาการท ผ @เรยนได@เรยนร @มาแล@วว[า

บรรลผลสำเรจตามวตถประสงค\ทกำหนดไว@เพยงใด

ประนอม เมตตาวาส (2555, หน@า 60) ได@กล[าวถง การวดผลสมฤทธทางการเร ยน

หมายถง ผลของความร@ ความสามารถ และทกษะทผ@เรยนได@จากการเรยนการสอน ทงทโรงเรยนท

บ@านสภาพแวดล@อมและแหล[งอน ๆ

นรศรา คณานนท\ (2555, หน@า 38) ได@กล[าวถง การวดผลสมฤทธทางการเรยน หมายถง

คณลกษณะ ความสามารถ และประสบการณ\ของบคคลทเกดจากการเรยนการสอน และเปeนผลให@บคคล

เกดการเปลยนแปลงพฤตกรรมในด@านต[าง ๆ ซงสามารถตรวจสอบได@จากการวดผลสมฤทธทางการเรยน

จากความหมายการวดผลสมฤทธ ทางการเรยนดงกล[าวข@างต@น ผ @วจ ยสรปได@ว[า การวด

ผลสมฤทธทางการเรยน หมายถง การใช@แบบทดสอบวดความร@ความสามารถของผ@เรยนตามการเรยนร@

สาระ และตามจดประสงค\ของวชา หรอเนอหาทผ@เรยนได@รบการเรยนร@ทผ[านมาแล@ว สามารถวดระดบ

ความร@ความจำ ด@านการคด ความเข@าใจ การนำไปใช@ และการวเคราะห\

6.2 ประเภทการวดผลสมฤทธทางการเรยน

47

อรณ ศรวงษ\ชย (2551, หน@า 49-50) ได@กล[าวถง ประเภทการวดผลสมฤทธทางการเรยน

เปeนการตรวจสอบความสามารถของสมรรถภาพทางสมองของผ @เร ยน และความสามารถ เช[น

พฤตกรรมด@านความจำ ความเข@าใจ การนำไปใช@ การวเคราะห\ การสงเคราะห\ และการประเมนค[า

การวดผลสมฤทธ เปeนการตรวจสอบพฤตกรรมของผ@เร ยนในด@านพทธพสย ตามจดม [งหมาย

และลกษณะของวชาทเรยน ดงน

1. ด@านการปฏบต เปeนการตรวจสอบความร@ ความสามารถทางการปฏบต โดยให@

ผ@เร ยนได@ลงมอปฏบตจรง และมผลงานปรากฏ สามารถสงเกตและวดได@ เช[น วชาศลปศกษา

พลศกษา การช[าง เปeนต@น ต@องใช@การวดโดยข@อสอบภาคปฏบต ซงเปeนการประเมนผลพจารณา

ทวธปฏบตและผลงานทปฏบต

2. การวดด@านเนอหา เปeนการตรวจสอบความร@ความสามารถเกยวกบเนอหาวชา

รวมถงพฤตกรรมความสามารถในด@านต[าง ๆ เปeนผลมาจากการเรยนการสอนวดได@ 2 ลกษณะ ดงน

2.1 การสอบแบบปากเปล[า (Oral test) เปeนการสอบรายบคคลทต@องการดผล

เฉพาะอย[าง เช[น การสอบอ[านฟiงเสยง การสอบสมภาษณ\ทต@องการดการใช@ถ@อยคำในการตอบคำถาม

รวมทงการแสดงความคดเหนและบคลกภาพต[าง ๆ เช[น การสอบปรญญานพนธ\ ทต@องการวดความร@

ความเข@าใจในเร องท ทำ ตลอดจนแง[มมต[าง ๆ การสอบปากเปล[าสามารถวดได@ละเอยดลกซง

และคำถามกสามารถเปลยนแปลงหรอเพมเตมได@ตามทต@องการ

2.2 การสอบแบบให@เขยนความ เปeนการสอบวดโดยให@ผ@สอบเขยนตอบ มรปแบบ

การตอบอย[ 2 แบบ คอ

2.2.1 แบบไม[จำกดคำตอบ ได@แก[ การสอบวดทใช@ข@อสอบแบบอตนย หรอ

ความเรยง

2.2.2 แบบจำกดคำถาม (เปeนการสอบทกำหนดขอบเขตของคำถามทจะให@

ตอบ หรอกำหนดคำตอบมาให@เลอกซงมรปแบบของคำถามคำตอบ 4 รปแบบ ดงน

1) แบบเลอกทางใดทางหนง (Alternative)

2) แบบจบค[ (Matching)

3) แบบเตมคำ (Completion)

4) แบบเลอกตอบ (Multiple Choice)

พชต ฤทธจรญ (2553, หน@า 96) ได@กล[าวถง ประเภทการวดผลสมฤทธทางการเรยน

แบ[งออกเปeน 2 ประเภท ดงน

1. แบบทดสอบทครสร@างขนเอง เปeนแบบทดสอบม[งวดผลสมฤทธของผ@เรยนเฉพาะ

กล[มทผ@สอนสร@างขนโดยทวไปใช@ในสถานศกษา มลกษณะเปeนแบบทดสอบข@อเขยน ซงแบ[งออกได@ 2

ชนดคอ

48

1.1 แบบทดสอบอตนย เปeนแบบทดสอบทกำหนดคำถามหรอปiญหาให@ผ@ตอบ

เขยนแสดงความร@ ความคด เจตคต ได@อย[างเตมท แบ[งออกเปeน 2 แบบ ดงน

1.1.1 การตอบแบบขยาย หรอแบบไม[จำกดคำตอบ เปeนแบบทดสอบทเปoด

โอกาสให@ผ@ตอบแสดงความคดเหน อธบาย บรรยาย อภปรายได@อย[างเตมท มกใช@กบนกเรยนหรอ

นกศกษาในระดบชนสง ลกษณะของคำถามมกจะมคำว[า จงอธบาย อภปรายเปรยบเทยบ วเคราะห\

แสดงความคดเหน ข@อเสนอแนะ สรป วางแผน ออกแบบการทดลอง ตงสมมตฐาน ตงเกณฑ\ตดสน

ประเมนผลหรอการแก@ปiญหา ในการตงคำถามควรกำหนดขอบเขต เพอให@ผ@ตอบเข@าใจจดม[งหมายใน

การวด สามารถตอบได@ตรงประเดนการวดควรกำหนดคะแนนและหลกเกณฑ\การให@คะแนนของ

แต[ละข@อไม[ควรถามเรองทผ@เรยนเคยอภปรายมาก[อน เพราะจะเปeนการวดความจำ

1.1.2 แบบจำกดคำตอบหรอแบบตอบส น เป eนแบบทดสอบท ถามแบบ

เฉพาะเจาะจง ให@ตอบภายในขอบเขตทกำหนดไว@ โดยท วไปจะกำหนดขอบข[ายและความยาว

ในการตอบไว@ด@วยลกษณะของข@อคำถาม จงอธบายส น ๆ จงบอกประโยชน\ จงอธบายสาเหต

หรอจงบอกขนตอน เกณฑ\การตรวจให@คะแนนควรใช@เกณฑ\ด@านเนอหา เกณฑ\ด@านการลำดบความคด

การเรยงเรอง และเกณฑ\ด@านกระบวนการสมอง นอกจากนยงต@องพจารณาในเรอง ความถกต@อง

ตรงประเดน ความสมบรณ\ครบถ@วนของประเดนทถาม และความสมเหตสมผลของคำตอบ

1.2 ข@อสอบแบบปรนย หรอให@ตอบแบบสนๆ เปeนแบบทดสอบทให@ผ@ตอบเขยน

ตอบสนๆ หรอมคำตอบให@เลอกอย[างจำกด ผ@ตอบไม[มโอกาสแสดงความร@ ความคดได@อย[างกว@างขวาง

เหมอนข@อสอบอตนย แบบทดสอบชนดนแบ[งออกเปeน 4 แบบ คอ

1.2.1 แบบทดสอบถก - ผด เปeนแบบทดสอบทจำกดการตอบของผ@ตอบให@

ตดสนเลอกตอบเพยงคำตอบเดยวจากตวเลอก 2 ตว ตวเลอกอาจอย[ในรปถก - ผด, ใช[ – ไม[ใช[,

จรง - เทจ เปeนต@น ซงประกอบด@วย ข@อความทเปeนสถานการณ\หรอปiญหาในรปประโยคบอกเล[า

หรอปฏเสธ แบ[งออกเปeน 3 รปแบบ ดงน

1) แบบคำถามเดยว เปeนประโยคหรอข@อความต[าง ๆ ทงถกและผด

คละกนไปแล@วให@ผ@ตอบพจารณาตดสนใจว[าถกหรอผด

2) แบบคำถามกล[ม เปeนรปแบบคำถามจะประกอบด@วยเนอหาเปeนตอนนำ

ของประโยค และเขยนข@อความขยายรายละเอยดของเนอหาหลาย ๆ ประโยค แล@วให@พจารณาว[า

ข@อความส[วนขยายเนอหาถกหรอผด

3) แบบให@แก@ไขข@อความท ผ ดให@ถกต@อง รปแบบคำถามน จะกำหนด

ข@อความไว@แล@ว ให@ผ@ตอบพจารณาว[าข@อความทกำหนดให@ถกหรอผด ถ@าข@อผดให@ระบส[วนทผดโดยขด

เส@นใต@และแก@ไขให@ถกต@อง

49

ในการตรวจให@คะแนนควรกำหนดให@คะแนนเท[ากนทกข@อ ให@คะแนนข@อทตอบถก 1 คะแนน

ข@อทตอบผด 0 คะแนนและควรทำเฉลยคำตอบไว@ล[วงหน@าเพอทำให@ตรวจง[ายและรวดเรว

1.2.2 แบบทดสอบเตมคำ เปeนแบบทดสอบประเภทตอบสน ๆ มขอบเขตใน

การตอบ โดยให@ผ @สอบหาคำตอบเองและเตมคำตอบลงในช[องว[างท กำหนดให@ ล กษณะของ

แบบทดสอบจะเขยนเปeนประโยคคำถามหรอประโยคบอกเล[าทเปeนข@อความยงไม[สมบรณ\โดยเว@น

ช[องว[างไว@ส[วนใดของประโยคกได@เพอให@ผ@สอบได@เตมคำ หรอข@อความทยงไม[สมบรณ\ แบ[งออกเปeน 5

รปแบบ ดงน

1) แบบประโยคคำถาม เปeนประโยคคำถามแล@วเว@นช[องว[างให@เขยนตอบ

ตอนท@ายประโยคเพยงคำเดยว วลเดยว หรอตวเลขจำนวนหนงเท[านน

2) แบบประโยคไม[สมบรณ\ เปeนประโยคบอกเล[าทไม[สมบรณ\โดยเว@นคำ

วลหรอตวเลขทเกยวข@องกบประโยคนนไว@เปeนช[องว[างเพอให@ผ@สอบเตมประโยคให@ได@ใจความสมบรณ\

3) แบบใช@ชดคำถามเดยวกนหรอคำชแจงร[วมกน จะใช@คำถามหรอคำ

ชแจงร[วมกนเพอให@ผ@สอบได@เตมคำตอบในแต[ละข@อทเว@นช[องว[างไว@

4) แบบใช@การเปรยบเทยบหรออปมาอปมย จะเขยนสงทมความสมพนธ\

กนหรอเกยวข@องกนไว@เปeนค[ในตอนนำ แล@วให@ผ@ตอบหาสงทมความสมพนธ\หรอเกยวข@องกบค[ท

ตามหา

5) แบบให@เตมคำประพนธ\ จะกำหนดคำประพนธ\มาให@แต[ไม[ครบจะเว@นคำ

ประพนธ\บางส[วนไว@แล@วให@ผ@สอบเตมให@ครบถ@วน

การตรวจให@คะแนนควรเฉลยคำตอบไว@ล[วงหน@าและเตรยมคำตอบอน ๆ หรอถ@าข@อสอบใดม

หลายคำตอบ ต@องให@คะแนนคำตอบทถกต@องทกคำตอบ ไม[ควรหกคะแนนคำตอบถกแต[สะกดผด

1.2.3 แบบทดสอบจบค[ เปeนแบบทดสอบแบบเลอกตอบชนดพเศษ ซงมชด

ของคำถามทมตวเลอกชดหนงร[วมกนแล@วให@ผ@สอบเลอกจบค[ทตรงกนหรอมความสมพนธ\กบเกณฑ\

อย[างใดอย[างหนง และในแต[ละครงทจบค[ต[อไป ประกอบด@วย ชดของคำหรอข@อความแยกออกเปeน 2

ชด หรอ 2 คอลมน\ โดยปกตจะให@ชดทางซ@ายมอเปeนคำถาม หรอตวนำเรอง ชดทางขวามอเปeน

คำตอบหรอตวเลอก แล@วให@ผ@สอบเลอกจบค[าคำหรอข@อความใดระหว[างแต[ละชด ความสมพนธ\หรอ

เกยวข@องกน ลกษณะสำคญของแบบทดสอบแบบจบค[ คอ คำหรอข@อความในแต[ละชดควรมลกษณะ

คล@ายคลงกนหรอเปeนกล[มเดยวกน แบ[งออกเปeน 3 รปแบบ ดงน

1) แบบหาความสมพนธ\กน ประกอบด@วยข@อความทมความสมพนธ\หรอ

สอดคล@องกน

50

2) แบบแยกประเภท เปeนรปแบบทเหมาะสมกบเนอหาทมหวข@อหลกอย[

ไม[มากนก และต@องการทราบรายละเอยดของแต[ละหวข@อเหล[านน จงให@หวข@อหลกเปeนตวคงทชดหนง

แล@วหาตวเลอกมาจบค[กบหวข@อหลก

3) แบบจดเรยงใหม[ เปeนแบบทดสอบทต@องการให@ผ @สอบเรยงลำดบ

ข@อความใหม[ ซ งอาจจะเปeนลำดบเหตการณ\ ลำดบข นการพสจน\ ลำดบข นการทำงาน ลำดบ

ความสำคญ กฎเกณฑ\หรอลำดบนำหนก เปeนต@น

การตรวจให@คะแนน ควรทำเฉลยไว@ล[วงหน@า การให@คะแนนเท[ากนทกข@อโดยข@อทตอบถกได@

1 คะแนน ตอบผดได@ 0 คะแนน การตรวจควรนำเฉลยไปเทยบกบสงทผ@สอบตอบแล@วให@คะแนน

เฉพาะข@อทถก และควรใช@หลกการให@ข@อมลย@อนกลบเพอปรบปรงแก@ไข ถ@าผ@สอบตอบผดควรแก@ไข

ให@ถกก[อนจะส[งข@อสอบคนให@ผ@เรยน

1.2.4 แบบทดสอบเล อกตอบ ม ร ปแบบคำถามหลากหลายข นอย [กบ

วตถประสงค\ของการถาม วธการถามและเนอหา แบ[งออกเปeน 3 รปแบบดงน

1) แบบคำถามโดดหรอคำถามเดยว เปeนรแบบทใช@กนทวไปลกษณะของ

คำถามจะถามเฉพาะเรองใดเรองหนงจบลงในตวเองไม[เกยวข@องกบข@ออน ๆ

2) แบบตวเลอกคงท ประกอบด@วยส[วนสำคญสองส[วน คอ ส[วนทเปeน

ตวเลอกและส[วนทเปeนคำถาม การเขยนคำถามแบบนจะต@องเขยนคำชแจงของคำถามแต[ละชดให@

ชดเจนแนวการเขยนคำถาม ได@แก[ ชนดพจารณาความถกต@อง ชนดพจารณาความสอดคล@อง ชนด

พจารณารปภาพ ชนดพจารณาข@อเทจจรงชนดพจารณาเหตผล ชนดพจารณาความร@สก ชนดพจารณา

ลกษณะ และเรองราว ชนดพจารณาความบกพร[อง และชนดพจารณาความเหมาะสม

เปeนต@น

3) แบบกำหนดสถานการณ\ เปeนแบบกำหนดสถานการณ\จำลองขน

ซงอาจอย[ในรปของข@อความหรอรปภาพ แล@วเขยนคำถามเกยวกบข@อความหรอรปภาพทกำหนดให@

เปeนสถานการณ\นน แนวทางการเขยนมรปแบบในการเลอกสถานการณ\หลายชนดโดยใช@สงต[าง ๆ

เปeนสถานการณ\ ได@แก[ ข@อความ โคลงหรอกลอน รปภาพ แผนภม กราฟหรอตาราง โจทย\เลข หรอ

การทดลอง บทสนทนา ประกาศข[าว บทความ โฆษณา จดหมาย หรอรปแบบจดหมาย รปประโยค

เปeนต@น

การตรวจให@คะแนนข@อสอบเลอกตอบทำได@ง[าย และสะดวกเพราะสามารถทำเฉลยไว@

ล[วงหน@า และสามารถตรวจด@วยมอหรอใช@เครองคอมพวเตอร\ได@

2. แบบทดสอบมาตรฐาน เปeนแบบทดสอบทม[งวดผลสมฤทธของผ@เรยนทว ๆ ไป

ซงสร@างโดยผ@เชยวชาญ มการวเคราะห\และปรบปรงอย[างดจนมคณภาพ มมาตรฐานในการสอบ

วธการให@คะแนนและแปลความหมายของคะแนน

51

สมนก ภททยธน (2551, หน@า 73-82) ) ได@กล[าวถง ประเภทของการวดผลสมฤทธ

ทางการเรยนใช@แบบทดสอบสมฤทธทางการเรยน อาจแบ[งได@ 2 ประเภทคอ แบบทดสอบทคร

สร@างขนเนองจากครผ@สอนต@องทำหน@าทวดผลผ@เรยน ครจงต@องเขยนข@อสอบวดผลสมฤทธในวชา

ทตนสอน และแบบทดสอบมาตรฐาน ในทนจะกล[าวถงเฉพาะข@อสอบทครผ@สอนสร@างขน

แบ[งออกเปeน 6 ประเภท ดงน

1. ข@อสอบแบบอตนนยหรอความเรยง เปeนข@อคำถามทมเฉพาะคำถาม แล@วให@ผ@เรยน

เขยนตอบอย[างเสร เขยนบรรยายตามความร@ และข@อคดเหนของแต[ละคน ข@อสอบแบบนมเฉพาะ

คำถาม และแต[ละข@อมกจะให@คะแนนมาก จงไม[ควรตงคำถามประเภทความร@ความจำ แต[ควรถามให@

ใช@ความคดซงเปeนการตอบแบบขยาย มกขนต@นด@วยคำว[าจงอธบาย จงอภปราย จงเปรยบเทยบ

จงบรรยาย จงวเคราะห\ ให@ประมาณค[า ให@บอกความสมพนธ\ให@วจารณ\ ให@วเคราะห\ เปeนต@น

ในการตรวจให@คะแนนผ@ออกข@อสอบควรเขยนแนวเฉลยไว@ก[อน และระบคะแนนในประเดนการตอบ

ว[าควรได@กคะแนน และควรตรวจข@อเดยวจนครบทกคน แล@วจงตรวจข@อต[อไป และผ@ตรวจไม[ควรดชอ

ผ@สอบ เพอปpองกนไม[ให@เกดอคตในการตรวจให@คะแนน

2. ข@อสอบแบบกาถก -ผด เปeนข@อสอบทเลอกตอบทม 2 ตวเลอกแต[ตวเลอกดงกล[าว

เปeนแบบคงทและมความหมายตรงกนข@าม เช[น ถก – ผด, ใช[ - ไม[ใช[, จรง – ไม[จรง,

เหมอน - แตกต[าง เปeนต@น เปeนข@อสอบทเปoดโอกาสให@ผ@สอบใช@ความสามาถเตมท และทกคนมสทธ

ในการเดาเท[าเทยมกนทกคน หลกการให@คะแนนไม[ควรใช@การหกคะแนนหรอตดลบในข@อทผด หรอ

คดว[าตอบผด เพราะจะทำให@เกดปiญหาในการเปรยบเทยบคะแนนของแต[ละคน อนงการทำข@อสอบ

แบบกาถก - ผด โดยการเดามโอกาสมากถง 50% หากมข@อสอบ 10 ข@อ หรอ 20 ข@อ แล@วสามารถเดา

ถกถง 5 ข@อ หรอ 10 ข@อ อย[างง[ายดาย หรอมโอกาสเปeนได@ถง 50% ในเรองนสามารถพสจน\ให@เหน

จรงได@โดยการคำนวณตามหลกสถตทเรยกว[า ความน[าจะเปeน

3. ข@อสอบแบบเตมคำ เปeนข@อสอบทประกอบด@วยประโยคหรอข@อความท ยง

ไม[สมบรณ\แล@วให@ผ@ตอบเตมคำหรอประโยค หรอข@อความลงในช[องว[างทเว@นไว@นน เพอให@มใจความ

สมบรณ\และถกต@อง การสร@างแบบทดสอบรปแบบนควรเขยนประโยคหรอข@อความด@วยภาษาทเขยน

ง[ายและชดเจน คำตอบทต@องการให@เตมทถก จะต@องเปeนคำตอบทเฉพาะเจาะจงไม[ตความได@หลายนย

อาจเว@นคำตอบมากกว[า 1 แห[งกได@ ข@อจำกดของข@อสอบนคอ มกใช@วดความร@ความจำเพยงอย[างเดยว

4. ข@อสอบแบบตอบส น ๆ เปeนข@อสอบทมลกษณะคล@ายกบข@อสอบแบบเตมคำ

แต[แตกต[างกนทข@อสอบแบบตอบสน ๆ เขยนเปeนประโยคคำถามสมบรณ\ ข@อสอบเตมคำเปeนประโยค

หรอข@อความทยงไม[สมบรณ\ แล@วให@ผ@สอบเขยนตอบ คำตอบทต@องการจะสนหรอกะทดรดได@ใจความส

บรณ\ไม[ใช[การบรรยายแบบข@อสอบอตนยหรอความเรยง เหมาะสำหรบการวดด@านความร@ ความจำ

เปeนคำตอบให@จำเพาะเจาะจง มกเปeนข@อคำถามเกยวกบศพท\ กฎ นยาม ทฤษฎ สจพจน\ หลกการหรอ

52

ความคดรวบยอด คำตอบทต@องการมกจะสนเปeนคำเดยว วลเดยวหรอประโยคสน ๆ ได@ใจวาม

ครบถ@วนสมบรณ\

5. ข@อสอบแบบจบค[ เปeนข@อสอบเลอกตอบชนดหนง โดยมคำหรอข@อความแยกออก

จากกนเปeน 2 ชด แล@วให@ผ@สอบเลอกตอบจบค[ แต[ละข@อความในชดหนง(ตวยน) จะจบค[คำ หรอ

ข@อความใดในอกชดหนง (ตวเลอก) ซงมความสมพนธ\กนอย[างใดอย[างหนง ตามทผ@ออกข@อสอบ

กำหนดไว@ โดยมตวเลอกมากกว[าตวยน 2-4 ข@อ ถ@าตวเลอกกบตวยนมจำนวนเท[ากนโอกาสในการเดา

ถกข@อหลงๆ จะถกมาก และเฉพาะข@อสดท@ายจบค[ได@ทนทโดยไม[ต@องคดหาคำตอบ ข@อความใน

แต[ละชดต@องเปeนเอกพนธ\ คอ เปeนเรองราวในลกษณะเดยวกน ต@องระบความสมพนธ\ของข@อความทง

สองชดให@ชดเจน ข@อสอบในชดตวยนและตวเลอกทกข@อต@องอย[ในหน@าเดยวกน รปแบบของข@อสอบ

จบค[ส[วนใหญ[จะให@ผ@ตอบนำอกษรหน@าข@อความทางขวามอไปใส[ในวงเลบหน@าข@อความทางซ@ายมอ

ทสมพนธ\กน

6. ข@อสอบแบบเลอกตอบ เปeนแบบคำถามเลอกตอบ โดยทวไปประกอบด@วย 2 ตอน

คอ ตอนนำหรอคำถามกบตอนเลอก ในตอนเลอกนจะประกอบด@วยตวเลอกทเปeนคำตอบถกและ

ตวเลอกทเปeนตวลวง ปกตจะมคำถามทกำหนดให@นกเรยนพจารณา แล@วหาตวเลอกทถกต@องมากทสด

เพยงตวเลอกเดยวจากตวเลอกอน ๆ และคำถามแบบเลอกตอบทดนยมใช@ตวเลอกทใกล@เคยงกน แต[

ความจรงมนำหนกถกมากน@อยต[างกน

จากการศกษาประเภทการวดผลสมฤทธ ทางการเรยนดงกล[าวข@างต@น ผ @วจ ยสรปได@ว[า

เปeนการตรวจสอบความสามารถของสมรรถภาพทางสมองของผ@เรยน และการตรวจสอบพฤตกรรม

ของผ@เรยนในด@านพทธพสย จตพสย และทกษะพสย เพอให@ผ@สอนทราบความร@ความสามารถของ

ผ @เร ยน แบบทดสอบวดผลสมฤทธ ท ครผ @สอนสร@างข นประกอบด@วย แบบทดสอบแบบอตนย

แบบข@อสอบถก - ผด แบบทดสอบเตมคำ แบบทดสอบจบค [ และแบบทดสอบแบบเลอกตอบ

ซงแบบทดสอบแต[ละชนดมรปแบบ ชนดข@อคำถามและคำตอบในการสร@างทแตกต[างกน ดงนนผ@สอน

จงต@องเลอกแบบทดสอบให@เหมาะสมกบผ@เรยน หลกสตรและเนอหาอย[างมประสทธภาพและ

ประสทธผล

4.3 องค\ประกอบทส[งผลต[อการวดผลสมฤทธทางการเรยน

ปรยทพย\ บญคง (2546, หน@า 10) ได@กล[าวถง องค\ประกอบทส[งผลต[อการวดผลสมฤทธ

ทางการเรยน ไว@ดงน

1. ด@านคณลกษณะการจดระบบในโรงเรยน ประกอบด@วย ขนาดของโรงเรยน

อตราส[วนนกเรยนต[อคร อตราส[วนนกเรยนต[อห@องเรยน

53

2. ด@านคณลกษณะของคร ประกอบด@วย ประสบการณ\ อาย วฒภาวะของคร

การฝ�กอบรมของคร จำนวนวนลาของคร จำนวนคาบทสอนในหนงสปดาห\ ความเอาใจใส[ในหน@าท

ทศนคตเกยวกบนกเรยน

3. ด@านคณลกษณะของนกเรยน ประกอบด@วย เพศ อาย สตป iญญาการเรยน

การได@รบความช[วยเหลอเกยวกบการเรยน สมาชกในครอบครว ระดบการศกษาของบดามารดา

อาชพของผ@ปกครองความพร@อมในเรองของอปกรณ\การเรยน ระยะทางไปเรยน การมอาหารกลางวน

ร บประทาน ความเอาใจใส [ต [อการเรยน ทศนคตต[อการเร ยนการสอน ฐานะทางครอบครว

การขาดเรยน การเข@าร[วมกจกรรมททางโรงเรยนจด

4. ด@านภมหลงทางเศรษฐกจ สงคม และส งแวดล@อมของผ@เรยน เปeนการศกษา

เก ยวกบความสมพนธ\ระหว[างสภาพเศรษฐกจ สงคมกบผลสมฤทธ ทางการเรยน ส[วนใหญ[เปeน

การศกษาในต[างประเทศ ซงประกอบด@วยตวแปร เช[น ขนาดครอบครว ภาษาพด เปeนต@น

กรองแก@ว วรรณพฤกษ\ (2555, หน@า45-46) ได@กล[าวถง องค\ประกอบทส[งผลต[อการวด

ผลสมฤทธทางการเรยนในโรงเรยน ประกอบด@วย

1. คณลกษณะของผ@เรยน ได@แก[ ความพร@อมทางสมองและสตปiญญา ความพร@อม

ทางด@านร[างกาย และความสามารถทางด@านทกษะของร[างกาย คณลกษณะทางจตใจ ได@แก[

ความสนใจแรงจงใจเจตคต และค[านยมสขภาพ ความเข@าใจเกยวกบตนเอง ความเข@าใจในสถานการณ\

อาย และเพศ

2. คณลกษณะของผ@สอน ได@แก[ สตปiญญา ความร@ในวชาทสอน การพฒนาความร@ทกษะ

ทางร[างกาย คณลกษณะทางจตใจ สขภาพ ความเข@าใจเกยวกบตนเอง ความเข@าใจในสถานการณ\ อาย

และเพศ

3. พฤตกรรมระหว[างผ@สอนกบผ@เรยน ได@แก[ ปฏสมพนธ\ระหว[างผ@สอนจะต@องม

พฤตกรรมทมความเปeนมตรต[อกน เข@าอกเข@าใจความสมพนธ\กนดมความร@สกทดต[อกน

4. คณลกษณะของกล[มผ@เรยน ได@แก[ โครงสร@างของกล[ม ตลอดจนความสมพนธ\

ของกล[มเจตคต ความสามคค และภาวะผ@นำและผ@ตามทดของกล[ม

5. คณลกษณะของพฤตกรรมเฉพาะตว ได@แก[ การตอบสนองต[อการเรยน

การมเครองมอและอปกรณ\พร@อมในการเรยน ความสนใจต[อบทเรยน

6. แรงผลกดนภายนอก ได@แก[ ความสมพนธ\ระหว[างคนในครอบครว สงแวดล@อม

วฒนธรรม และคณธรรมพนฐาน

เพรสคอตต\ (Prescott. 1961, pp. 14-16) ได@กล[าวถง องค\ประกอบทส[งผลต[อการวด

ผลสมฤทธทางการเรยน โดยใช@ความร @ทางชววทยา สงคมวทยา จตวทยา และการแพทย\ ศกษา

เกยวกบการเรยนของผ@เรยน และสรปผลการศกษา ดงน

54

1. องค\ประกอบทางด@านร[างกาย ได@แก[ อตราการเจรญเตบโตของร[างกาย และสขภาพ

กาย ข@อบกพร[องทางร[างกายและบคลกท[าทาง

2. องค\ประกอบทางความรก และความสมพนธ\ภายในครอบครว

3. องค\ประกอบทางด@านวฒนธรรมและสงคม

4. องค\ประกอบทางความสมพนธ\ระหว[างเพอน

5. องค\ประกอบทางการพฒนาแห[งตน ได@แก[ สตปiญญา ความสนใจ เจตคต

6. องค\ประกอบทางการปรบตว การแสดงออกทางอารมณ\

จากการศกษาองค\ประกอบทมอทธพลต[อผลสมฤทธทางการเรยนดงกล[าวข@างต@น ผ@วจยสรป

ได@ว[า องค\ประกอบทส[งผลต[อผลสมฤทธต[อการเรยนเกดจากปiจจยภายในของผ@เรยน เช[น ด@านความ

พร@อมด@านร[างกาย สมรรถภาพทางสมอง สตปiญญา และเจตคต และปiจจยภายนอก เช[น ครผ@สอน

ครอบครวสภาพแวดล@อม และวฒนธรรมพนฐาน

4.4 ขนตอนการสร@างแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน

บญชม ศรสะอาด (2546, หน@า 56-58) ได@กล[าวถง ขนตอนการสร@างแบบทดสอบวดผลสมฤทธ

ทางการเรยน โดยดำเนนการตามขนตอน ดงน

1. วเคราะห\จดประสงค\เนอหาวชาและทำตาราง โดยกำหนดลกษณะข@อสอบขนแรก

ต@องวเคราะห\รายวชา หรอหวข@อทนำมาสร@างข@อสอบวดผล การวเคราะห\โครงสร@างเน อหาวชา

จากน นจดทำตารางกำหนดลกษณะข@อสอบหรอตารางวเคราะห\หลกสตร ตารางน ม 2 มต คอ

ด@านเนอหากบสมรรถภาพทต@องการวด ซงได@จากการวเคราะห\จดประสงค\ และพจารณาการเขยน

ข@อสอบ โดยพจารณาว[าหวข@อเรองสำคญมากน@อย แล@วกำหนดจำนวนข@อสอบทจะวดในแต[ละหวข@อ

ตามอนดบความสำคญ จากนนกำหนดจำนวนข@อ และวเคราะห\จดประสงค\การสร@างข@อสอบแบบ

วดผลสมฤทธทางการเรยนการวดทนยม ได@แก[ การเขยนข@อสอบวดตามจดประสงค\ทางการศกษา

ด@านพทธพสย (Cognitive) ซงจำแนกจดประสงค\ทางการศกษา ด@านพทธพสยออกเปeน 6 ประเภท

ได@แก[ วดด@านความร @ความจำ (Knowledge) วดด@านความเข@าใจ (Comprehension) วดด@านการ

นำไปใช@ (Application) วดด@านการวเคราะห\ (Analysis) วดด@านสงเคราะห\ (Synthesis) และด@าน

ประเมนค[า (Evaluation)

2. กำหนดแบบของข@อคำถามและศกษาวธการเขยนข@อสอบ การพจารณารปแบบ

และตดสนใจในการใช@ข@อคำถาม ควรศกษาวธการเขยนข@อสอบ และหลกการเขยนคำถาม สมรรถภาพ

ต[าง ๆ ศกษาเทคโนโลยในการเขยนข@อสอบ เพอนำมาใช@เปeนหลกในการเขยนข@อสอบ

3. เขยนข@อสอบโดยใช@ตารางกำหนดลกษณะของข@อสอบทจดทำไว@ขนท 1 เปeนกรอบ

ซงจะทำให@สามารถออกข@อสอบวดได@ครอบคลมทกหวข@อเนอหาและทกสมรรถภาพ ส[วนรปแบบและ

เทคนคในการเขยนข@อสอบยดตามทศกษาในขนท 2

55

4. ตรวจทานข@อสอบ โดยนำข@อสอบทเขยนในขนท 3 มาพจารณาทบทวนอกครงหนง

โดยพจารณาความถกต@องตามตารางกำหนดลกษณะข@อสอบ ภาษาทใช@เขยนมความชดเจนเข@าใจง[าย

เหมาะสม ตวถกตวลวงเหมาะสมกบเข@ากบหลกเกณฑ\ หลงพจารณาข@อบกพร[องแล@วนำมาปรบปรง

แก@ไขให@เหมาะสมยงขน

5. พมพ\แบบทดสอบฉบบทดลอง โดยมคำชแจง หรอคำอธบายวธการทำแบบทดสอบ

ไว@ทปกของแบบทดสอบอย[างละเอยด และชดเจนการจดพมพ\รปแบบให@เหมาะสม

6. ทดลองใช@และนำมาวเคราะห\คณภาพ และปรบปรงแบบทดสอบไปทดลองกบ

กล[มทคล@ายกน กบกล[มตวอย[างซงได@เรยนในวชาเนอหาทจะสอบ แล@วนำผลการสอบมาตรวจให@

คะแนนทำการวเคราะห\คณภาพคดเลอกข@อทมคณภาพเข@าเกณฑ\ตามจำนวนทต@องการ ถ@าข@อท

เข@าเกณฑ\มจำนวนมากกว[าทต@องการกตดข@อสอบทมค[าอำนาจจำแนกตำสดออกตามลำดบ แล@วนำ

เฉพาะข@อสอบเข@าเกณฑ\เหล[านนมาคำนวณหาค[าความเชอมน

7. พมพ\แบบทดสอบฉบบจรงนำข@อสอบทมค[าอำนาจจำแนก และระดบความยาก

เข@าเกณฑ\ตามจำนวนทต@องการ มาพมพ\เปeนแบบทดสอบฉบบจรง ซงจะต@องมคำชแจง และรปแบบ

ทมความเหมาะสม ประณต และความถกต@อง

สมนก ภททยธน (2551, หน@า 97) ได@กล[าวถง การสร@างแบบทดสอบวดผลสมฤทธ

ทางการเรยนไว@ว[า

1. ครผ@สอนควรทำความเข@าใจข@อสอบแต[ละชนดและทกครงทจะออกข@อสอบชนดใด

ควรคำนงถงหลกการออกข@อสอบชนดนน ๆ ด@วย

2. ข@อสอบชนดใดกตามหากมคณสมบตเปeนไปตามคณลกษณะของแบบทดสอบทด

หลายประการกเปeนข@อสอบทดมากเท[านน

3. ป iจจ บ นนกเร ยนมจำนวนมาก การพมพ\และการตรวจข@อสอบสามารถใช@

เครองจกรกลแทนการตรวจด@วยคน จงควรใช@ข@อสอบแบบเลอกตอบ

4. โดยทวไปในการสอบแต[ละคร ง ควรจะใช@ข@อสอบเพยง 2 ชนด ได@แก[ ข@อสอบ

อตนยหรอความเรยงกบข@อสอบแบบเลอกตอบ ส[วนข@อสอบชนดอน ๆ จะใช@เปeนแบบฝ�กหดหรอ

อาจจะเปeนการทดสอบย[อย เพอสร@างแรงจงใจให@นกเรยนสนใจในวชาทกำลงสอน และสามารถพฒนา

ให@เปeนข@อสอบ 2 ชนดน กล[าวคอ

4.1 ถ@าเปeนข@อสอบแบบกาถก – กาผด ควรพฒนาให@เปeนข@อสอบแบบเลอกตอบ

4.2 ถ@าเปeนข@อสอบแบบจบค[ ควรพฒนาให@เปeนข@อสอบแบบเลอกตอบชนด

ตวเลอกคงท

4.3 ถ@าเปeนข@อสอบเตมคำหรอตอบสนๆควรพฒนาให@เปeนข@อสอบแบบเลอกตอบ

(ถ@าให@ตอบสนๆ) หรอแบบอตนย (ถ@าให@ตอบยาวๆ)

56

พชต ฤทธจรญ (2552, หน@า 97-99) ได@กล[าวถง ขนตอนการสร@างแบบวดผลสมฤทธ

ทางการเรยน มขนตอนการดำเนนการ ดงน

1. วเคราะห\หลกสตรและสร@างตารางวเคราะห\หลกสตร เพอวเคราะห\เนอหาสาระ

และพฤตกรรมทต@องการจะวด ตารางวเคราะห\หลกสตรจะใช@เปeนกรอบในการออกข@อสอบ โดยระบ

จำนวนข@อสอบในแต[ละเรองและพฤตกรรมทต@องการจะวดไว@

2. กำหนดจดประสงค\การเรยนร@ เปeนพฤตกรรมทเปeนผลการเรยนร@ทผ@สอนม[งหวงให@

เกดข นกบผ @เร ยน ซ งผ @สอนจะกำหนดไว@ล[วงหน@าสำหรบแนวทางในการจดการเรยนการสอน

และการสร@างข@อสอบวดผลสมฤทธ

3. กำหนดชนดของข@อสอบและวธการสร@าง โดยการศกษาตารางวเคราะห\หลกสตร

และจดประสงค\การเรยนร @ ผ @ออกข@อสอบต@องพจารณาและตดสนใจเลอกใช@ข@อสอบทจะใช@วด

โดยต@องเลอกให@สอดคล@องกบจดประสงค\การเรยนร @ และเหมาะสมกบวยของผ @เรยน แล@วศกษา

วธเขยนข@อสอบชนดนนให@มความร@ความเข@าใจหลกและวธการเขยนข@อสอบ

4. เขยนข@อสอบ ผ@ออกข@อสอบต@องเขยนข@อสอบตามรายละเอยดทกำหนดไว@ในตาราง

วเคราะห\หลกสตร และให@สอดคล@องกบวตถประสงค\การเรยนร@ โดยอาศยหลกและวธการเขยน

ข@อสอบ

5. ตรวจทานข@อสอบ เพอให@การเขยนข@อสอบมความถกต@องตามหลกวชาการ

มความสมบรณ\ครบถ@วนตามรายละเอยดทกำหนดไว@ในตารางวเคราะห\หลกสตร ผ @ออกข@อสอบ

ต@องพจารณาทบทวนตรวจทานข@อสอบอกครงก[อนทจะจดพมพ\และนำไปใช@ต[อไป

6. จดพมพ\แบบทดสอบฉบบทดลอง เมอตรวจทานข@อสอบเสรจแล@วให@พมพ\ข@อสอบ

ทงหมด การจดทำแบบทดสอบฉบบทดลองโดยมคำชแจงหรอคำอธบายตอบแบบทดสอบ และจดวาง

รปแบบการพมพ\ให@เหมาะสม

7. ทดลองสอบและวเคราะห\ข@อสอบ เปeนวธการตรวจสอบคณภาพของแบบทดสอบ

ก[อนนำไปใช@จรง โดยนำแบบทดสอบไปทดลองกบกล[มทมลกษณะคล@ายคลงกนกบกล[มทต@องการ

ทดสอบจรง แล@วนำผลมาวเคราะห\และปรบปรงข@อสอบให@มคณภาพ

8. จดทำแบบทดสอบ หากพบว[าข@อสอบใดไม[มคณภาพหรอมคณภาพไม[ด อาจจะ

ต@องตดทง หรอปรบปรงแก@ไขข@อสอบให@มคณภาพดขน แล@วจดทำแบบทดสอบฉบบจรงทจะนำไป

ทดลองกบกล[มเปpาหมายต[อไป

จากการศกษาขนตอนการสร@างแบบวดผลสมฤทธทางการเรยนดงกล[าวข@างต@น ผ@วจยสรป

ได@ว[า ขนตอนการสร@างแบบวดผลสมฤทธทางการเรยน มดงน

1. การวเคราะห\หลกสตร จ ดประสงค\ เน อหาวชา เพ อนำมาพจารณาเขยน

แบบทดสอบวดผลสมฤทธ

57

2. กำหนดข@อคำถาม และรปแบบของแบบทดสอบทมความเหมาะสมกบผ@เรยน

3. สร@างตารางกำหนดจำนวนข@อของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน และ

การใช@ภาษาทมความชดเจนเข@าใจง[าย และเหมาะสมกบผ@เรยน

4. พมพ\แบบทดสอบฉบบทดลอง เพอนำไปใช@กบกล[มทดลองทไม[ใช[กล[มตวอย[าง

เพอหาประสทธภาพของแบบทดสอบและวเคราะห\คณภาพข@อสอบตามเกณฑ\โดยใช@ค[าอำนาจจำแนก

และหาค[าความเชอมนของแบบทดสอบ เพอนำมาปรบปรงแก@ไข

5. พมพ\แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนฉบบจรงทใช@กบกล[มตวอย[าง

4.5 ลกษณะของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนทด

สมนก ภททยธน (2546, หน@า 67-71) ได@กล[าวถง ลกษณะแบบทดสอบวดผลสมฤทธ

ทางการเรยนทมคณภาพควรมลกษณะทด 10 ประการ ดงน

1. ความเทยงตรง (Validity) หมายถง คณภาพของแบบทดสอบทสามารถวดได@ตรง

กบจดม[งหมายทต@องการ หรอวดในส งท ต@องการวดได@อย[างถกต@องแม[นยำ ความเท ยงตรงจง

เปรยบเสมอนหวใจของแบบทดสอบ ลกษณะความเทยงตรงของแบบทดสอบ แบ[งออกเปeน 4 ชนด

คอ ความเทยงตรงตามเนอหา ความเทยงตรงโครงสร@าง ความเทยงตรงตามสภาพ และความเทยงตรง

ตามการพยากรณ\

2. ความเชอมน (Reliability) หมายถง ลกษณะของแบบทดสอบทงฉบบทสามารถ

วดได@คงทคงวาไม[เปลยนแปลง ไม[ว[าจะทำการทดสอบใหม[กครงกตาม

3. ความยตธรรม (Fair) หมายถง ลกษณะของแบบทดสอบทไม[เปoดโอกาสให@ม

ความได@เปรยบเสยเปรยบในกล[มผ@เข@าสอบด@วยกน ไม[เปoดโอกาสให@นกเรยนทำข@อสอบได@โดยการเดา

ไม[ให@นกเรยนทไม[สนใจในการเรยนทำข@อสอบได@ด ผ @ท ทำข@อสอบได@ควรเปeนนกเรยนทเรยนเก[ง

และขยน

4. ความลกของคำถาม (Searching) ข@อสอบแต[ละข@อจะต@องไม[ถามผวเผนหรอถาม

ประเภทความร @ความจำ แต[ต@องถามให@นกเรยนนำความร @ความเข@าใจไปคดดดแปลงแก@ปiญหา

จงจะตอบข@อสอบได@

5. ความย วย (Exemplary) หมายถง แบบทดสอบทนกเรยนทำด@วยความสนก

เพลดเพลนไม[เบอหน[าย

6. ความจำเพาะเจาะจง (Definition) หมายถง ข@อสอบทมแนวทางหรอทศทางการ

ถามการตอบต@องชดเจน ไม[คลมเครอ

7. ความเปeนปรนย (Objective) แบบทดสอบจะเปeนปรนยจะต@องมคณสมบต 3

ประการคอ

58

7.1 ตงคำถามให@ชดเจน ทำให@ผ@เข@าสอบทกคนเข@าใจความหมายได@ถกต@องและ

ตรงกน เมอสนสดการเรยนการสอน ผ@สอนจะทำการตรวจสอบระดบความสามารถของผ@เรยน โดยทำ

การวดผลสมฤทธ ซงจะวดแบบใดขนอย[กบลกษณะและธรรมชาตของวชา อาจวดด@านการปฏบต

หรอด@านเนอหา ถ@าเปeนด@านเนอหานยมวดโดยใช@แบบทดสอบวดผลสมฤทธ ทสามารถวดได@ครอบคลม

ทงด@านเนอหาและจดประสงค\การเรยนร@

7.2 ตรวจให@คะแนนได@ตรงกน แม@ว[าจะตรวจหลายครงหรอหลายคนกตาม

7.3 แปลความหมายของคะแนนได@เหมอนกน

8. ประสทธภาพ (Efficiency) หมายถง แบบทดสอบทมจำนวนข@อมากพอประมาณ

ใช@เวลาพอเหมาะ ประหยดค[าใช@จ[าย จดทำแบบทดสอบด@วยความประณต สามารถตรวจให@คะแนนได@

อย[างรวดเรว รวมถงการมสงแวดล@อมในการสอนทด

9. อำนาจจำแนก (Discrimination) หมายถง ความสามารถของข@อสอบในการ

จำแนกผ@สอบทมคณลกษณะ หรอความสามารถแตกต[างกนออกจากกนได@ข@อสอบทดจะต@องมอำนาจ

จำแนกสง

10. ความยาก (Difficulty) หมายถง จำนวนคนทตอบข@อสอบได@ถกหรออตราส[วน

ของคนตอบถกกบจำนวนคนทงหมดทเข@าสอบมากน@อยเพยงใด ขนอย[กบทฤษฎทเปeนหลกยด เช[น

ตามทฤษฎการวดแบบองกล[ม ข@อสอบทดคอข@อสอบทไม[ง[ายหรอยากเกนไป หรอความยากง[าย

พอเหมาะ ส[วนทฤษฎการวดแบบองเกณฑ\นน ความยากง[ายไม[ใช[สงสำคญ สงสำคญอย[ทข@อสอบนน

ได@วดในจดประสงค\ทต@องการวดได@จรงหรอไม[ ถ@าวดได@จรงกนบว[าเปeนข@อสอบทด

จากการศกษาลกษณะของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนดงกล[าวข@างต@น ผ@วจยสรป

ได@ว[า ลกษณะของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนทด ควรมลกษณะดงน

1. ความเทยงตรงด@านเนอหาโครงสร@าง ตามสภาพและความเทยงตรงตามการพยากรณ\

ความเชอมน

2. ความเชอมนสามารถวดไม[เปลยนแปลง ไม[ว[าจะทำการทดสอบใหม[กครงกตาม

3. ความยตธรรมโดยไม[เปoดโอกาสให@มความได@เปรยบเสยเปรยบในกล[มผ@เข@าสอบด@วยกน

4. ความลกของคำถาม ต@องถามให@นกเรยนสามารถนำความร@ ความเข@าใจไปคด

แก@ปiญหา

5. ความยวย เพอให@ผ@เรยนทำด@วยความสนกเพลดเพลนไม[เบอหน[าย

6. ความจำเพาะเจาะจง ทมแนวทางการถามการตอบทชดเจน เข@าใจง[าย

7. ความเปeนปรนย มการตงคำถามทมความชดเจน การตรวจให@คะแนนและการแปล

คะแนนความหมายเหมอนกน

59

8. ประสทธภาพ ใช@เวลาในการทำแบบทดสอบพอเหมาะ ประหยดค[าใช@จ[าย จดทำ

แบบทดสอบด@วยความประณต สามารถตรวจให@คะแนนได@อย[างรวดเรว รวมถงการมสงแวดล@อม

ในการสอนทด

9. อำนาจจำแนก ข@อสอบทดจะต@องมอำนาจจำแนกสง คนเก[งสามารถทำคะแนนได@

สงกว[าคนทด@อยกว[า

10. ความยาก ข@อสอบมอตราส[วนของคนตอบถกกบจำนวนคนทงหมดทเข@าสอบม

ความเหมาะสมควรความยากง[ายพอเหมาะ หรอตรงตามจดประสงค\ทต@องการวด

5. ความพงพอใจ

5.1 ความหมายความพงพอใจ

ความพงพอใจ เปeนปiจจยทสำคญประการหนงทส[งผลต[อความสำเรจของงานให@บรรล

เปpาหมายทวางไว@อย[างมประสทธภาพ ซงเปeนผลจากการได@รบการตอบสนองต[อแรงจงใจหรอความ

ต@องการของแต[ละบคคลในแนวทางทเขาประสงค\ ความพงพอใจโดยทวไปตรงกบคำในภาษาองกฤษ

ว[า Satisfaction นกการศกษาได@ให@ความหมายความพงพอใจ ดงน

ชยวฒน\ ดงศรแก@ว (2543, หน@า 14) ได@กล[าวถง ความพงพอใจ หมายถง ความร@สกนกคด

หรอทศนคตของผ@ปฏบตงานทมต[อการปฏบตงานรวมทงกระบวนการองค\ประกอบตลอดจนปiจจย

ทเกยวข@องกบงานนน ๆ หากเปeนไปในทางบวกจะมผลทำให@เกดความพงพอใจต[อการปฏบตงาน

จะมการเสยสละอทศแรงกายแรงใจแรงทรพย\และสตปiญญาให@แก[งานมากขนแต[ในทางตรงกนข@าม

หากผ @ปฏบตงานมความร @ส กนกคดหรอทศนคตต[อการปฏบตงานไปในทางลบทจะมผลต[อการ

ปฏบตงาน

ณฐชยา เออมอ[น (2544, หน@า 35) ได@กล[าวถง ความพงพอใจ หมายถง ความร@สกหรอ

ทศนคตของบคคลทมต[องานหรอกจกรรมซงสามารถเปeนไปได@ทงทางบวกและทางลบถ@าเปeนไปใน

ทางบวกกทำให@เกดผลดต[องานและกจกรรมททำหรอเข@าร[วมแต[ถ@าเปeนไปในทางลบจะเกดผลเสย

ต[องานหรอกจกรรมททำได@เช[นกน

ฟpาม[ย สกณศล (2548, หน@า 25) ได@กล[าวถง ความพงพอใจ หมายถง ความร@สกทด

หรอทศนคตท ดของบคคลซ งมกจะเกดจากการได@รบการตอบสนองตามทตนต@องการกจะเกด

ความร@สกทดต[อสงนนตรงกนข@ามหากความต@องการของตนไม[ได@รบการตอบสนองความพงพอใจ

กจะไม[เกดขน

บญธรรม กจปรดาบรสทธ (2549, หน@า 189) ได@กล[าวถง ความพงพอใจ หมายถง สภาพ

ความร@สกทมความสข สดชน เปeนภาวะทางอารมณ\เชงบวกทบคคลแสดงออกเมอได@รบผลสำเรจ

60

ทงปรมาณ และคณภาพ ตามจดม[งหมาย ตามความต@อง ความพงพอใจจงเปeนผลของความต@องการ

ทได@รบการตอบสนอง โดยมการจงใจ (Motivation) หรอสงจงใจ (Motivators) เปeนตวเหต

กลยา ทองอ@วน (2552, หน@า 34) ได@กล[าวถง ความพงพอใจ หมายถง ความร@สกนกคด

หรอเจตคตทดของบคคลทมต[อการทำงานหรอการปฏบตกจกรรมในเชงบวก

พจนานกรมฉบบราชบณฑตสถาน (2552, หน@า 455) ได@ให@ความหมาย พอใจ หมายถง

สมใจ ชอบใจ เหมาะ และพงใจ หมายถง พอใจ ชอบใจ

แอปเปoลไวท\ (ประภสสร ศรสวสด, 2551, หน@า 102; อ@างองมาจาก Applewhite. 1963,

p. 6) ได@กล[างถง ความพงพอใจ หมายถง ความร @ส กส[วนตวของบคคลในการปฏบตงาน ซ งม

ความหมายกว@างรวมไปถงความพงพอใจในสภาพแวดล@อมทางกายภาพด@วย การมความสขททำงาน

ร[วมกบคนอนทเขาได@มทศนคต ทดต[องานด@วย

มอร\เซก (Morse. 1995, p. 27) ได@กล[าวถง ความพงพอใจ หมายถง ทกสงทกอย[างท

สามารถถอดความเครยดของผ@ททำงานให@ลดน@อยลง ถ@าเกดความเครยดมากจะทำให@เกดความไม[พอใจ

ในการทำงาน และความเครยดนมผลมาจากความต@องการของมนษย\ เมอมนษย\มความต@องการมากจะ

เกดปฏกรยาเรยกร@องหาวธตอบสนอง ความเครยดกจะลดน@อยลงหรอหมดไป ความพงพอใจกจะ

มากขน

จากความหมายความพงพอใจดงกล[าวข@างต@น ผ @วจ ยสรปได@ว[า ความพงพอใจ หมายถง

ความร@สกนกคดหรอเจตคตทดของบคคลทมต[อการทำงานหรอการปฏบตกจกรรมทงทางบวกและ

ทางลบ ถ@าเปeนทางบวกกจะทำให@เกดผลดต[อการปฏบตงานททำ แต[ถ@าเปeนทางลบกจะเกดผลเสย

ต[อการปฏบตงานนนได@ การทำให@ผ@เรยนเกดความพงพอใจในการเรยนจงเปeนองค\ประกอบสำคญ

ททำให@ผ@เรยนเกดการเรยนร@ได@อย[างมประสทธภาพการท บคคลจะเรยนร@ หรอมพฒนาการและ

ความเจรญงอกงามนนบคคลจะต@องอย[ในสภาวะพงพอใจหรอสขใจเปeนเบองต@น ครผ@สอนจะต@อง

คำนงถงในการจดกจกรรมการเรยน เพอส[งเสรมความพงพอใจในการเรยนร@ให@กบผ@เรยนให@ได@รบ

การจงใจทงในลกษณะนามธรรมและรปธรรม

5.2 แนวคด ทฤษฎความพงพอใจ

การทผ@ปฏบตงานจะเกดความพงพอใจต[อการทำงานนนมากหรอน@อย ขนอย[กบสงจงใจ

ในงานทมอย[การสร@างสงจงใจหรอแรงกระต@นให@เกดกบผ@ปฏบตงานจงเปeนสงจำเปeน เพอให@การ

ปฏบตงานนน ๆ เปeนไปตามวตถประสงค\ท วางไว@ มนกการศกษาได@ศกษาค@นคว@า และตงทฤษฎ

เกยวกบการจงใจในการทำงานไว@ ดงน

มาสโลว\ (Maslow. 1970, pp. 69-80) ได@เสนอทฤษฎลำดบข นตอนความต@องการ

(Hierarchy of needs) นบว[าเปeนทฤษฎหน งท ได@ร บการยอมรบอย[างกว@างขวาง ซ งต งอย [บน

61

สมมตฐานทว[า “มนษย\มความต@องการอย[เสมอไม[มทสนสด เมอความต@องการได@รบการตอบสนอง

หรอพงพอใจอย[างใดอย[างหนงแล@ว ความต@องการสงอน ๆ กจะเกดขนมาอก ความต@องการของคนเรา

อาจจะซำซ@อนกนความต@องการอย[างหนงอาจยงไม[ทนหมดไป ความต@องการอกอย[างหนงอาจเกดขน

ได@” ความต@องการของมนษย\มลำดบขนตอน ดงน

1. ความต@องการทางด@านร[างกาย (Physiological needs) เปeนความต@องการพนฐาน

ของมนษย\ เน@นสงจำเปeนในการดำรงชวต ได@แก[ อาหาร อากาศ ทอย[อาศย เครองน[งห[ม ยารกษาโรค

ความต@องการพกผ[อน ความต@องการทางเพศ

2. ความต@องการความปลอดภย (Safety needs) ความมนคงในชวต ทงทเปeนอย[

ปiจจบนและอนาคต ความเจรญก@าวหน@า ความอบอ[น

3. ความต@องการทางสงคม (Social needs) เป eนส งจ งใจท สำคญต[อการเกด

พฤตกรรมต@องการให@สงคมยอมรบตนเองเข@าเปeนสมาชก ต@องการความเปeนมตร ความรกจากเพอน

ร[วมงาน

4. ความต@องการมฐานะ (Esteem needs) มความอยากเด[นในสงคม มชอเสยง

อยากให@บคคลยกย[องสรรเสรญตนเอง อยากมความเปeนอสรเสรภาพ

5. ความต@องการท จะประสบความสำเรจในชวต (Self-actualization needs)

เปeนความต@องการในระดบสง อยากให@ตนเองประสบความสำเรจทกอย[างในชวต ซงเปeนไปได@ยาก

สกอต (Scott. 1970: 124) ได@นำเสนอแนวคดในเร อง การจงใจให@เกดความพงพอใจ

ต[อการทำงานทจะให@เกดผลเชงปฏบต มลกษณะดงน

1. งานควรมส[วนสมพนธ\กบความปรารถนาส[วนตว งานนนจะมความหมาย

2. งานนนต@องมการวางแผนและวดความสำเรจได@ โดยใช@ระบบการทำงานและการ

ควบคมทมประสทธภาพ

3. เพอให@ได@ผลในการสร@างสงจงใจภายในเปpาหมายของงาน จะต@องมลกษณะดงน

3.1 คนทำงานมส[วนในการตงเปpาหมาย

3.2 ผ@ปฏบตได@รบทราบผลสำเรจในการทำงานโดยตรง

3.3 งานนนสามารถทำให@สำเรจได@

อาร พนธ\มณ (2546, หน@า 86 – 87) ได@กล[าวถง ทฤษฎสำหรบการสร@างความพงพอใจ

ว[ามหลายทฤษฎ แต[ทยอมรบและมชอเสยงทผ@วจยนำเสนอ คอ ทฤษฎความต@องการตามลำดบขน

ของมาสโลว\ (Maslow’s Hierarchy of Need) ทกล[าว[า มนษย\ทกคนมความต@องการเหมอนกนแต[

ความต@องการนนเปeนลำดบขน เขาได@ตงสมมตฐานเกยวกบความต@องการของมนษย\ไว@ ดงน

1. มนษย\มความต@องการอย[เสมอและไม[มทสนสด ขณะทความต@องการสงใดได@รบ

การตอบสนองแล@วความต@องการอย[างอนกจะเกดขนอกไม[มวนจบสน

62

2. ความต@องการทได@รบการตอบสนองแล@วจะไม[เปeนสงจงใจสำหรบพฤตกรรมอน

ต[อไปความต@องการทได@รบการตอบสนองเท[านนทเปeนสงจงใจของพฤตกรรม

3. ความต@องการของมนษย\จะเรยงเปeนลำดบขนตามลำดบความสำคญ กล[าวคอ

เม อความต@องการในระดบตำได@รบการตอบสนองแล@ว ความต@องการระดบสงกจะเรยกร@องให@ม

การตอบสนอง ซงลำดบขนความต@องการของมนษย\ม 5 ขนตอนตามลำดบจากขนตำไปขนสงดงน

3.1 ความต@องการด@านร[างกาย (Physiological Needs) เป eนความต@องการ

เบองต@นเพอความอย[รอดของชวต เช[น ความต@องการในเรองของอาหาร นำ อากาศ เครองน[งห[ม ยา

รกษาโรค ทอย[อาศย และความต@องการทางเพศ ความต@องการด@านร[างกายจะมอทธพลต[อพฤตกรรม

ของคน กต[อเมอความต@องการทงหมดของคนยงไม[ได@รบการตอบสนอง

3.2 ความต@องการด@านความปลอดภยหรอความม นคง (Security of Safety

Needs) ถ@าความต@องการทางด@านร[างกายได@รบการตอบสนองตามสมควรแล@ว มนษย\จะต@องการใน

ขนสงต[อไปคอ เปeนความร@สกปลอดภย หรอความมนคงในปiจจบนและอนาคต รวมถงความก@าวหน@า

และอบอ[นใจ

3.3 ความต@องการทางด@านสงคม (Social or Belonging Needs) หลงจากท

มนษย\ได@รบการตอบสนองในสองขนดงกล[าวแล@วจะมความต@องการสงขนอก คอ ความต@องการทาง

ด@านสงคมเปeนความต@องการทจะเข@าร[วมและได@รบการยอมรบในสงคม ความเปeนมตรและความรก

จากเพอน

3.4 ความต@องการทจะได@รบการยอมรบนบถอ (Esteem Needs) เปeนความ

ต@องการให@คนอ นยกย[อง ให@เกยรตและเหนความสำคญของตนเอง อยากเด[นในสงคม รวมถง

ความสำเรจ ความร@ความสามารถ ความเปeนอสระ และเสรภาพ

3.5 ความต@องการความสำเรจในชวต (Self Actualization) เปeนความต@องการ

ระดบสงสดของมนษย\ ส[วนมากจะเปeนการอยากจะเปeนอยากจะได@ตามความคดของตน หรอต@องการ

จะเปeนมากกว[าทตวเองเปeนอย[ในขณะนน

สกvอต (อ@างใน ศภศร โสมาเกต. 2544 : 49; อ@างองมาจาก Scott. 1970 : 124) เสนอแนวคด

ในการสร@างแรงจงใจให@เกดความพงพอใจต[อการทำงานทจะให@ผลเชงปฏบตมลกษณะดงน

1. งานควรมส[วนสมพนธ\กบความปรารถนาส[วนตวงานจะมความหมายต[อผ@ทำ

2. งานน นต@องมการวางแผนและวดความสำเรจได@โดยใช@ระบบการทำงานและการ

ควบคม ทมประสทธภาพ

3. เพอให@ได@ผลในการสร@างสงจงใจภายในเปpาหมายของงานต@องมลกษณะ ดงน

3.1 คนทำงานมส[วนในการตงเปpาหมาย

63

3.2 ผ@ปฏบตได@รบทราบผลสำเรจในการทำงานโดยตรง

3.3 งานนนสามารถทำให@สำเรจได@

เมอนำแนวคดของสกvอต มาประยกต\ใช@กบกจกรรมการเรยนการสอนเพอสร@างแรงจงใจ

ให@เกดความพงพอใจต[อกจกรรมการเรยนการสอนมแนวทาง ดงน

1. ศกษาความต@องการ ความสนใจของผ@เรยน และระดบความสามารถหรอพฒนาการ

ตามวยของผ@เรยน

2. วางแผนการสอนอย[างเปeนกระบวนการและประเมนผลอย[างมประสทธภาพ

3. จดกจกรรมการเรยนการสอนทให@นกเรยนมส[วนร[วมและกำหนดเปpาหมายใน

การทำงานสะท@อนผลงานและการทำงานร[วมกนได@

ประภสสร ศร สวสด (2551, หน@า 102) ได@กล[าวถง ทฤษฎลำดบข นความต@องการของ

มาสโลว\ (Maslow s Hierarchy of Needs) อบราฮม มาสโลว\ (Abraham Maslow) ได@ตงทฤษฎน

โดยมแนวคดพนฐานเกยวกบพฤตกรรมของมนษย\ลำดบขนความต@องการของมนษย\ (Hierarchy of

Needs) ลำดบขนความต@องการของมนษย\ ม 5 ระดบ คอ

1. ความต@องการทางด@านกายภาพ (Physiological Needs) เปeนความต@องการเบองต@น

เพ อการอย [รอด เช[น ความต@องการในเร องของอาหาร ท อย [อาศย และความต@องการทางเพศ

ความต@องการทางด@านร[างกายจะมอทธพลต[อพฤตกรรมของคน กต[อเมอความต@องการทงหมดของตน

ยงไม[ได@รบการตอบสนองเลย

2. ความต@องการทางด@านความปลอดภย (Safety Needs) เปeนเร องท เก ยวกบการ

ปpองกนจากอนตรายต[าง ๆ ทจะเกดขนกบร[างกาย ความเจบป�วย และความสญเสยทางด@านเศรษฐกจ

รวมถงการรบประกนต[อความมนคงในหน@าทการงาน และการส[งเสรมเพอให@เกดความมนคงทาง

ด@านเศรษฐกจ

3. ความต@องการความรก และความต@องการทางสงคม (Love andBelonging Needs)

เปeนความต@องการทเกยวกบการอย[ร[วมกน และการได@รบการยอมรบจากบคคลอนโดยมความร@สก

ว[าตนเองน นเปeนส[วนหน งของกล [มทางสงคมอย [ เสมอ เม อความต@องการทาง ด@านกายภาพ

และความปลอดภยได@รบการตอบสนองแล@ว ความต@องการทางด@านสงคมกจะเรมเปeนสงจงใจทสำคญ

ต[อพฤตกรรมของคน ทงนเพราะคนมนสยชอบอย[รวมกนเปeนกล[ม

4. ความต@องการทจะได@รบการยกย[อง (Esteem Needs) เปeนความต@องการระดบสง

ทเกยวกบความมนใจตนเองในเรองความร@ ความสามารถ เปeนความต@องการทจะให@ผ @อ นยกย[อง

สรรเสรญเมอทำงานสงหนงสงใดได@สำเรจ และความพงพอใจในการทมฐานะเด[นทางสงคม

5. ความต@องการทจะได@รบความสำเรจในชวต (Self Actualization Needs) เปeนความ

ต@องการทพจารณาถงสมรรถนะทเปeนไปได@ของตน และการบรรลเปpาหมายทตนต@องการ เมอบคคล

64

มการพจารณาถงบทบาทของในชวตว[าจะเปeนอย[างไร บคคลนนจะผลกดนชวตของตนเองให@เปeนไป

ในทางทดทสดตามทคาดหมายไว@อย[างไรกตาม ย[อมขนอย[กบขดความสามารถของเขาเอง

ทฤษฎ ERG (ERG Theory) อลเดอร\เฟอร\ (Clayton Alderfer) มความเชอว[าความต@องการ

มอทธพลต[อการแสดงพฤตกรรมของมนษย\เช[นเดยวกน

1. ความต@องการเพอการดำรงชวต (Existence Needs) เปeนความต@องการทางกายภาพ

และความต@องการทางวตถทช[วยให@มนษย\มชวตอย[รอดได@ เช[น อาหาร นำ ทอย[อาศย นอกจากน

ค[าจ@างแรงงาน ความมนคง สวสดภาพ ความปลอดภยกจดอย[ในกล[มน เมอเปรยบเทยบกบทฤษฎ

ของมาสโลว\ ความต@องการเพอการดำรงชวต จะรวมส[วนทเปeนความต@องการทางด@านสรระทงหมด

กบบางส[วนของความต@องการความมนคงปลอดภย

2. ความต@องการด@านความสมพนธ\ (Relatedness Needs) เปeนความต@องการทรวมถง

ความต@องการทางสงคม ความต@องการความร@สกมนคงปลอดภยในความสมพนธ\ระหว[างบคคลกร

ได@รบการยอมรบ การมชอเสยง และการได@รบการยกย[องจากสงคม เมอเทยบกบทฤษฎของมาสโลว\

ความต@องการด@านความสมพนธ\น จะรวมถงส [วนท เปeนความต@องการความม นคงปลอดภย

ความต@องการ ทางสงคม และบางส[วนของความต@องการเกยรตและศกดศร

3. ความต@องการเตบโต (Growth Needs) เปeนความต@องการทงหมดเกยวกบการพฒนา

ตนเอง ความก@าวหน@าในวชาชพ ความภาคภมใจในตนเอง ตลอดจนการเข@าใจตนเอง และการใช@

ศกยภาพของตนเองอย[างเตมท เมอเทยบกบทฤษฎของ Maslow ความต@องการด@านการเตบโตน

จะรวมถงบางส[วนของความต@องการ เกยรตและศกดศร และความต@องการทำตนให@ประจกษ\ทงหมด

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช (อ@างใน สำรวล ประดบศร, 2547, หน@า 59) ได@กล[าวถง

ทฤษฎการจงใจของแมคคลแลนด\ (Mc Cleland) ซงเชอว[าความต@องการเปeนการเรยนร@ประสบการณ\

และมอทธพลต[อการรบร@สถานการณ\และมอทธพลต[อการรบร@สถานการณ\และแรงจงใจส[เปpาหมาย

โดยแบ[งความต@องการออกเปeน 3 ประเภท ดงน

1. ความต@องการสมฤทธ ผล (Needs for Achievement) เปeนพฤตกรรมท จะกระทำ

การใด ๆ ให@เปeนผลสำเรจเปeนแรงขบทนำไปส[ความเปeนเลศ

2. ความต@องการสมพนธ\ (Needs for Affiliation) เปeนความปรารถนาทจะสร@างมตรภาพ

และมความสมพนธ\อนดกบผ@อน

3. ความต@องการอำนาจ (Needs for Power) เปeนความต@องการควบคมผ@อนมอทธพล

ต[อผ@อนและต@องการควบคมผ@อน

เฮอซ\เบอร\ (Herzberg. 1959 pp. 113-115) ได@ศกษาค@นคว@าทฤษฎทเปeนมลเหตททำให@

เกดความพงพอใจ เรยกว[า The Motivation hygiene theory ทฤษฎน ได@กล[าวถงปiจจยททำให@

พงพอใจในการทำงาน 2 ปiจจย คอ

65

1. ปiจจยกระต@น (Motivation factors) เปeนปiจจยทเกยวกบการงานซงมผลก[อให@เกด

ความพงพอใจในการทำงาน เช[น ความสำเรจของงาน การได@รบการยอมรบนบถอลกษณะของงาน

ความรบผดชอบ ความก@าวหน@าในตำแหน[งการงาน

2. ปiจจยคำจน (Hygiene factors) เปeนปiจจยท เก ยวกบส งแวดล@อมในการทำงาน

และมหน@าททำให@บคคลเกดความพงพอใจในการทำงาน เช[น เงนเดอน โอกาสทจะก@าวหน@าในอนาคต

สถานะของอาชพ สภาพการทำงาน เปeนต@น

จากการศกษาแนวคดทฤษฎเกยวกบความพงพอใจดงกล[าวข@างต@น ผ@วจยสรปได@ว[า ทฤษฎ

ความพงพอใจ ทฤษฎลำดบขนความต@องการของมาสโลว\ 5 ขน ทฤษฎการจงใจของแมคคลแลนด\

เปeนการเรยนร @ประสบการณ\ และมอทธพลต[อการรบร @สถานการณ\ และมอทธพลต[อการรบร@

สถานการณ\ และแรงจงใจ และทฤษฎททำให@เกดความพงพอใจโดยมปiจจยกระต@น และปiจจยคำจน

5.3 การวดความพงพอใจ

สกนเนอร\ (ภพ เลาหไพบลย\ 2540, หน@า 193 อ@างองมาจาก Skinner. n.d.) ได@กล[าวถง

วธการสร@างความพงพอใจไว@ใกล@เคยงกนกล[าวคอ เปeนการให@สงเร@าเพอให@นกเรยนแสดงพฤตกรรมใด

พฤตกรรมหนงต[อไป ซงเปeนความสมพนธ\ระหว[างสงเร@ากบพฤตกรมทเกดขน สงเร@าเปeนสญญาณให@

นกเรยนร @ว[าควรจะแสดงพฤตกรรมอย[างไรบ@างโดยการแลกเปล ยนเน อหา สาระประสบการณ\

ความคดเหน ความร @ส ก อารมณ\ ความสนใจ ความพงพอใจ เจตคต ค[านยม ตลอดจนทกษะ

ความชำนาญระหว[างผ@ส[งและผ@รบ โดยมสถานการณ\หรอสญลกษณ\เปeนสอกลางในการแลกเปลยน

ดงนน กระบวนการเรยนร@จะต@องมสอทด ถ@าเลอกการใช@สอการเรยนร@ทเหมาะสมทำให@ผ@เรยนเกด

ความร@ ความเข@าใจ การแสวงหาความร@แล@วความพงพอใจจะสะสมเปeนระบบ ซงส[งผลผ@เรยนเกด

ความร@ความเข@าใจ และมความพงพอใจในทสด

ทองอนทร\ ภมประสาท (2547, หน@า 57) ได@กล[าวถง แนวคดของแฮทฟoลด\ (Hayfild and

Human. 1998) ทได@พฒนาแนวคดของนกวจยต[าง ๆ มาเปeนเครองมอวดความพงพอใจใน การ

ปฏบตงาน พบว[า องค\ประกอบทส[งผลกระทบต[อความพงพอใจ ประกอบด@วยองค\ประกอบ

5 ประการ คอ

ตวแปรท 1 องค\ประกอบเกยวกบงานททำในปiจจบน แบ[งเปeน

1. ความตนเต@น/น[าเบอ

2. ความสนกสนาน/ความไม[สนกสนาน

3. สภาพโล[ง/สภาพสลว

4. ความท@าทาย/ไม[ท@าทาย

5. ความพอใจ/ไม[พอใจ

66

ตวแปรท 2 องค\ประกอบด@านค[าจ@าง ประกอบด@วย

1. ถอเปeนรางวล/ไม[เปeนรางวล

2. มาก/น@อย

3. ยตธรรม/ไม[ยตธรรม

4. เปeนทางบวก/เปeนทางลบ

ตวแปรท 3 องค\ประกอบด@านการเลอนตำแหน[ง ประกอบด@วย

1. ยตธรรม/ไม[ยตธรรม

2. เชอถอได@/เชอถอไม[ได@

3. เปeนเชงบวก/เปeนเชงลบ

4. เปeนเหตเปeนผล/ไม[เปeนเหตเปeนผล

ตวแปรท 4 องค\ประกอบทางด@านนเทศ/ผ@บงคบบญชา ประกอบด@วย

1. อย[ใกล@/อย[ไกล

2. ยตธรรมแบบจรงใจ/ยตธรรมแบบไม[จรงใจ

3. เปeนมตร/ค[อนข@างไม[เปeนมตร

4. เหมาะสมทางคณสมบต/ไม[เหมาะสมทางคณสมบต

ตวแปรท 5 องค\ประกอบทางด@านเพอนร[วมงาน ประกอบด@วย

1. เปeนระเบยบร@อยเรยบร@อย/ไม[เปeนระเบยบเรยบร@อย

2. จงรกภกดต[อสถานททำงานแลเพอนร[วมงาน/ไม[จงรกภกดต[อสถานททำงาน

และเพอนร[วมงาน

3. สนกสนานร[าเรง/ไม[สนกสนานร[าเรง

4. ดน[าสนใจ เอาจรงเอาจง/ดเหนอยหน[าย

ไวท\เฮด (Whitehead. 1967, p. 1) ได@กล[าวถง การสร@างความพงพอใจของการศกษา

ม 3 ขนตอน ดงน

1. การสร@างความพงพอใจ โดยให@นกเรยนได@รบสงใหม[ๆ มความตนเต@น พอใจในการได@

พบและเกดสงใหม[ๆ

2. การทำความกระจ[าง โดยมการจดระบบระเบยบ ให@คำจำกดความ มการกำหนด

ขอบเขตทชดเจน

3. การนำไปใช@โดยนำสงใหม[ทได@มาไปจดสงใหม[ๆ ทจะได@พบต[อไป เกดความตนเต@น

ทจะเอาไปจดสงใหม[ๆ เข@ามา

ใกล@ร [ง นคราวนากล (2547, หน@า 70) ได@กล[าวถง การวดความพงพอใจว[า เปeนการวด

ด@านทศนคต หรอเจตคตทเปeนนามธรรม เปeนการแสดงออกทค[อนข@างซบซ@อนยากทจะวดได@โดยตรง

67

ดงนน การวดความพงพอใจจงใช@การวดโดยอ@อมด@วยการวดความคดเหนของบคคลเหล[านนแทน

แต[การวดความพงพอใจมขอบเขตจำกด คอการวดจะเกดความคลาดเคลอนได@ตลอดเวลาทวด

ถ@าบคคลแสดงความคดเหนไม[ตรงกบความร@สกทแท@จรง ซงความคลาดเคลอนดงกล[าวย[อมเกดขนได@

เปeนธรรมดาของการวดทว ๆ ไป

จากการศกษาการวดความพงพอใจดงกล[าวข@างต@น ผ@วจยสรปได@ว[า วธการสร@าง

ความพงพอใจต[อการเรยนร@ เปeนการสร@างแรงจงใจหรอการกระต@นให@เกดแรงจงใจกบบคคลมต[อสงท

ได@รบประสบการณ\ และแสดงออกหรอมพฤตกรรมตอบสนองในลกษณะแตกต[างกนไปความพงพอใจ

ต[อสงต[าง ๆ นนจะมมากหรอน@อยขนอย[กบแรงจงใจ ผ@ปฏบตงาน จงเปeนสงจำเปeนเพอให@งานหรอสงท

ทำนนประสบความสำเรจ ดงนนผ@สอนจะต@องใช@จตวทยาในการเรยนร@ เช[น การเสรมแรง การสร@าง

แรงจงใจ การสร@างการมส[วนร[วมในการจดกจกรรมเรยนร@ การให@คดค@นหาคำตอบให@กบตวเอง

ตลอดจนการใช@ส อท ดมประสทธภาพได@อย[างเหมาะสมกบเนอหา จดประสงค\ เหมาะสมกบวย

ของผ@เรยน เพอให@ผ@เรยนเกดความพงพอใจและเกดการเรยนร@เกยวกบสงทผ@สอนถ[ายทอดให@กบ

ผ@เรยน

5.4 การสร@างเครองมอในการวดความพงพอใจ

ความพงพอใจเกดขนหรอไม[นนขนอย[กบกระบวนการจดการเรยนร@ประกอบกบระดบ

ความร@สกของนกเรยนเพราะความพงพอใจเปeนลกษณะเฉพาะของแต[ละบคคล เปeนการตอบสนอง

ต[อสงเร@าภายนอก การวดจงวดจากบคลกภาพ แรงจงใจ การรบร@ แต[มข@อแตกต[างทการตความและ

วธการ เพราะบคคลย[อมมความแตกต[างกนไปในเรองประสบการณ\และปiจจยอน ๆ ซงมนกการศกษา

ได@เสนอวธการวดไว@ใกล@เคยงกน ดงน

ล@วน สายยศ และองคณา สายยศ (2536, หน@า 3-4) ได@เสนอวธการสร@างเคร องมอ

ในการวดความพงพอใจไว@ ดงน

1. การสงเกต (Observation) เปeนการวดโดยคอยสงเกตพฤตกรรมทบคคลแสดงออก

ต[อสงใดสงหนง แล@วนำข@อมลไปอนมานว[าบคคลมเจตคตต[อสงนน ๆ อย[างไร

2. การรายงานตนเอง (Self – Report) เปeนการวดโดยการให@บคคลเล[าความร@สก

ทมต[อสงนนออกมา จากการเล[านสามารถทจะกำหนดค[าของคะแนนความพงพอใจ

3. วธการสมภาษณ\ (Interview) เปeนการซกถามกล [มบคลท ใช@เปeนตวอย[างใน

การศกษา แต[บางครงอาจไม[ได@ความจรงตามทคาดหวงไว@ เพราะบคคลทใช@เปeนตวอย[างอาจไม[ยอม

เปoดเผยความร@สกทแท@จรง

4. เทคนคจนตนาการ (Projective techniques) วธนอาศยสถานการณ\หลายอย[าง

ไปเร@าผ @สอบ เม อผ @สอบเหนภาพแปลกๆ กจะเกดจนตนาการออกมาแล@วนำมาตความหมาย

จากการตอบนน ๆ กพอจะวดเจตคตได@ว[าพอใจหรอไม[

68

5. วธการวดทางสรระ คอ ใช@เครองมอ เพอสงเกตการเปลยนแปลงทางร[างกาย การ

วดทางสรระน สามารถกระทำได@โดย การวดการต@านกระแสไฟฟpาของผวหนง การขยายของลก

นยน\ตา การวดฮอร\โมนบางชนด

6. การใช@แบบสอบถาม ซงเปeนวธทแพร[หลายอกวธหนง

จากการศกษาการสร@างเครองมอในการวดความพงพอใจดงกล[าวข@างต@น ผ@วจยสรปได@ว[า

การวดความพงพอใจมหลายวธ เช[น การสงเกต การรายงานตน การสมภาษณ\ เทคนคจนตนาการ

การวดทางสรระ และแบบสอบถาม ท งน ขนอย [กบความสะดวก ความเหมาะสม ตลอดจนความ

ม[งหมายของการวดจงจะส[งผลให@การวดมประสทธภาพน[าเชอถอ

6. งานวจยทเกยวข8อง

6.1 งานวจยทเกยวข@องในประเทศ

ธาร ณ ส ทธ (2553, บทคดย[อ) ได@ทำการวจ ยเร อง การพฒนาชดการสอนตาม

กระบวนการสบเสาะหาความร@ (5E) เรอง พนธะโคเวเลนต\ รายวชาเคมเพมเตม ชนมธยมศกษาปOท 4

พบว[า ชดการเรยนตามกระบวนการสบเสาะหาความร@ (5Es) เรอง พนธะโคเวเลนต\ รายวชาเคม

เพมเตม ชนมธยมศกษาปOท 4 ทมประสทธภาพ 85.34/81.13 ผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยน

ทเรยนโดยชดการเรยนหลงเรยนสงกว[าก[อนเรยนอย[างมนยสำคญทางสถตทระดบ .05 ชดการสอน

มประสทธภาพเท[ากบ .68 และความพงพอใจของนกเรยนทมต[อการจดการเรยนการสอนโดยใช@

ชดการเรยนตามกระบวนการสบเสาะหาความร@ (5Es) อย[ในระดบเหมาะสมมากทสด

ปรญภรณ\ อไรรมย\ (2555, หน@า10-11) ได@ทำการวจยเร อง การพฒนาชดกจกรรม

การเรยนร@ เรอง พชน[าร@ กล[มสาระการเรยนร@วทยาศาสตร\โดยใช@กระบวนการเรยนร@แบบวฏจกร 5E

สำหรบนกเรยนชนประถมศกษาปOท 1 พบว[า ประสทธภาพชดกจกรรมการเรยนร@ เรอง พชน[าร@

กล [มสาระการเรยนร @วทยาศาสตร\ โดยใช@กระบวนการเรยนร @แบบวฏจกร 5E สำหรบนกเรยน

ชนประถมศกษาปOท 1 ทมประสทธภาพเท[ากบ 83.02/82.08 ผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยน

ช นประถมศกษาปOท 1 ท เร ยนด@วยชดกจกรรมการเรยนร@ เร อง พชน[าร@ กล [มสาระการเรยนร@

วทยาศาสตร\ โดยใช@กระบวนการเรยนร@แบบวฏจกร 5E หลงเรยนสงกว[าก[อนเรยนอย[างมนยสำคญ

ทางสถตทระดบ .01 และความพงพอใจของนกเรยนชนประถมศกษาปOท 1 ทมต[อการเรยนด@วย

ชดกจกรรมการเรยนร@ เรอง พชน[าร@ กล[มสาระการเรยนร@วทยาศาสตร\ โดยใช@กระบวนการเรยนร@

แบบวฏจกร 5E โดยภาพรวม อย[ในระดบมาก

จราภรณ\ คงหนองลาน และเฉลมพร ทองพน (2557, บทคดย[อ) ได@ทำการวจยเรอง

การพฒนาชดกจกรรมการเรยนร@ตามกระบวนการสบเสาะหาความร@ตามวงจรการเรยนร@แบบ 7E

วชาเคมเพมเตม เรอง สารละลาย สำหรบนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปOท 5 พบว[า พฒนา

69

ชดกจกรรมการเรยนร @ตามกระบวนการสบเสาะหาความร @ตามวงจรการเรยนร @แบบ 7E วชาเคม

เพ มเตม เร อง สารละลาย สำหรบนกเรยนระดบช นมธยมศกษาปOท 5 โดยมประสทธภาพของ

กระบวนการ จดกจกรรม เท[ากบ 78.53/76.32 ผลสมฤทธทางการเรยนของผ@เรยนหลงการใช@

ชดกจกรรมการเรยนร@สงกว[าก[อนการใช@กจกรรมอย[างมนยสำคญทางสถตทระดบ .05 และผ@เรยน

มความพงพอใจต[อชดกจกรรมการเรยนร@ โดยภาพรวมอย[ในระดบมาก

สวธดา ล@วนสา (2558, บทคดย[อ) ได@ทำการวจยเรอง การพฒนาชดกจกรรมการเรยนร@

โดยใช@กระบวนการสบเสาะหาความร@ เพ อส [งเสรมความสามารถในการคดวเคราะห\และจต

วทยาศาสตร\ สำหรบนกเรยนชนประถมศกษาปOท 4 พบว[า ข@อมลพนฐานในการพฒนาชดกจกรรมการ

เรยนร@ทได@จากนกเรยน คร ผ@เชยวชาญ พบว[า ควรมเนอหาให@ความร@ ใช@ภาษาทเข@าใจง[ายชดเจน ม

ภาพประกอบสสนสวยงาม ชดกจกรรมการเรยนร@ท สร@างขนม 5 ชดกจกรรม แต[ละชดกจกรรม

ประกอบด@วย 1) ช อชดกจกรรม 2) คำนำ 3) สารบญ 4) คำช แจง 5) สาระสำคญ/จดประสงค\

6) ใบความร@/ใบกจกรรม 7) แบบทดสอบก[อนเรยน 8) แบบทดสอบหลงเรยน มค[าประสทธภาพ

เท[ากบ 81.40/85.50 ผลการทดลองใช@ชดการเรยนร@ พบว[า นกเรยนให@ความสนใจ และมส[วนร[วม

ในการปฏบตกจกรรมอย[างสนกสนานนกเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนสงกว[าก[อนเรยน

อย[างมนยสำคญทางสถตทระดบ .05 ผ@เรยนมคณลกษณะของจตวทยาศาสตร\หลงการใช@ชดกจกรรม

การเรยนร @สงกว[าก[อนใช@ชดกจกรรมอย [ในระดบสง และนกเรยนมความคดเหนต[อชดกจกรรม

การเรยนร@อย[ในระดบเหนด@วยมาก

ธญญ\นร วรวทย\ธานท\ (2559, บทคดย[อ) ได@ทำการวจยเร อง ผลการจดการเรยนร@

แบบสบเสาะหาความร@โดยใช@ชดการสอนประกอบวชาวทยาศาสตร\ทมต[อผลสมฤทธทางการเรยน

ของนกเรยนชนประถมศกษาปOท 5 พบว[า นกเรยนจำนวนร@อยละ 94.00 ของนกเรยนทงหมดทได@รบ

การสอนแบบสบเสาะหาความร@ โดยใช@ชดการสอนประกอบวชาวทยาศาสตร\มคะแนนผลสมฤทธ

ทางการเรยนวชาวทยาศาสตร\หลงเรยนผ[านเกณฑ\ร@อยละ 80 ชองคะแนนเตม และนกเรยนทได@รบ

การสอนแบบสบเสาะหาความร@โดยใช@ชดการสอนประกอบวชาวทยาศาสตร\มผลสมฤทธทางการเรยน

สงกว[าก[อนเรยนอย[างมนยสำคญทางสถตทระดบ .05

6.2 งานวจยทเกยวข@องต[างประเทศ

คอลล น (Collin, 1990, p. 2783-A) ได @ทำการว จ ยเร อง ร ปแบบการสอนโดยใช@

การสบเสาะหาความร@กบนกเรยนไฮสคลปOท 1 จำนวน 30 คน โดยใช@ไอคว และเกรดวชาคณตศาสตร\

เปeนเกณฑ\ในการแบ[งกล[ม ท งสองกล[มมการสบเสาะหาความร@ และมการจดประสบการณ\ เช[น

การจดฉายภาพยนตร\ และตงปiญหาตรรกวทยา 8 ข@อ พบว[า กล[มทดลองได@คะแนนเฉลย 6 คะแนน

กล[มควบคมได@ 5 คะแนน ผลการวจยแตกต[างกนอย[างมนยสำคญทางสถต

70

เฮดเจเพท (Hedgepet, 1996, p. 628-A) ได@ทำการวจยเรอง การเปรยบเทยบการจด

การเรยนร@วทยาศาสตร\ด@วยวฎจกรการสบเสาะความร@กบการสอนแบบปกตของนกเรยน เกรด 8 ใน

West Alabama ประเทศสหรฐอเมรกา พบว[า นกเรยนทได@รบการจดการเรยนร@ด@วยวฏจกรการสบ

เสาะหาความร@มผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตร\สงกว[านกเรยนทได@รบการสอนแบบปกต

มชโน และ ลอว\สน (Musheno and Lawson, 1999, p. 23-37) ได@ทำการวจยเร อง

ผลของการจดการเรยนร@ด@วยวฏจกรการสบเสาะหาความร@และการสอนตามแบบปกตในการเข@าใจ

มโนทศน\ทางวทยาศาสตร\ กล[มตวอย[างเปeนนกเรยนเกรด 9-10 จำนวน 123 คน พบว[า นกเรยน

ทได@รบการจดการเรยนร@ด@วยวฏจกรการสบเสาะหาความร@มความเข@าใจในมโนมตทางวทยาศาสตร\

สงกว[านกเรยนทได@รบการสอนตามแบบปกตอย[างมนยสำคญทางสถตทระดบ .01

โอดม และ เคลล (Odom and Kelly, 2001, p. 615-635) ได@ทำการวจย

เรอง ผลของการจดการเรยนร@ด@วยวฏจกรการสบเสาะหาความร@ประกอบการใช@แผนผงมโนทศน\

ในวชาชววทยา เรอง การแพร[และออสโมซส ของนกเรยนระดบมธยมศกษาตอนปลาย กล[มตวอย[าง

เปeนนกเรยนเกรด 10-11 โรงเรยนเตรยมชววทยา Kansas City ประเทศสหรฐอเมรกา จำนวน 108

คน พบว[า นกเรยนทได@รบการจดการเรยนร@ด@วยวฏจกรการสบเสาะหาความร@ประกอบการใช@แผนผง

มโนทศน\และนกเรยนทได@รบการสอนตามแบบปกตประกอบการใช@แผนผงมโนมตมความเข@าใจ

ในมโนทศน\ เรอง การแพร[และการออสโมซส แตกต[างจากนกเรยนทได@รบการสอนตามแบบปกต

อย[างมนยสำคญทางสถตทระดบ.05 และ .01 ตามลำดบ แต[ไม[พบความแตกต[างในกล[มนกเรยนท

ได@รบการจดการเรยนร@ด@วยวฏจกรการสบเสาะหาความร@ทไม[ใช@แผนผงมโนทศน\