5  

บทท 2 แนวคด ทฤษฎ เอกสารและงานวจยทเกยวของ

แนวคดและทฤษฎ

ในการศกษาทศนคตตอการวางแผนการเงนสวนบคคลของประชาชนวยทางานในภาคเหนอ มแนวคดและทฤษฎทเกยวของ คอ แนวคดเกยวกบทศนคต แนวคดเกยวกบการบรหารการเงนสวนบคคล และปจจยทมอทธพลตอการวางแผนการเงนสวนบคคล ซงมรายละเอยดดงตอไปน แนวคดเกยวกบทศนคต

John C. Mowen และคณะ (1998: 249 อางถงใน อดลย จาตรงคกล และดลยา จาตรงคกล, 2550: 217) กลาววา ทศนคต คอ แกนกลางของความรสกชอบ และไมชอบบคคล กลม สถานการณ สงของรวมทงความคดเหนทเรามองไมเหน

Schiffman and Kauk (1994: 657 อางถงใน เสร วงษมณฑา,2542: 107) กลาววา ทศนคต คอ ความโนมเอยงทเรยนรเพอใหมพฤตกรรมทสอดคลองกบลกษณะทพงพอใจหรอไมพงพอใจทมตอสงใดสงหนง

พชรา ตนตประภา (2553: 56-57) กลาววา ทศนคต คอ ผลรวมของความเชอและ การประเมนสงใดสงหนงของบคคล ซงนาไปสแนวโนมทจะกระทาการในวถทางหนงๆ

ทศนคต (Attitude) คอ การแสดงความรสกภายในทสะทอนวาบคคลมความโนมเอยงพอใจหรอไมพอใจตอบางสง โดยทศนคตสามารถแบงออกเปน 2 ลกษณะ คอ

1. ทศนคตเชงบวก (Positive Attitude) ทาใหเกดการปฏบตทางบวก (Act Positively) 2. ทศนคตเชงลบ (Negative Attitude) ทาใหเกดการปฏบตทางลบ (Act Negative) สวนประกอบของทศนคต ประกอบดวย 3 สวน โดยสวนทเกดขนกอน เปนสวนของ

ความเขาใจ (Cognitive Component) ซงแสดงออกมาในรปของความเชอและคานยม สวนของ ความเขาใจนกอใหเกดทศนคตในสวนของความรสก (Affective Component) ซงแสดงออกมาในรปของความรสก และเกดผลลพธเปนสวนของพฤตกรรม (Behavioral Component) ซงแสดงออกมาในรปของพฤตกรรมทตงใจ ดงภาพท 1

6  

ภาพท 1 แสดงสวนประกอบของทศนคต (รงสรรค ประเสรฐศร, พฤตกรรมองคกร, 2548) จากความหมายของทศนคตทนกวชาการไดแสดงทศนะไวขางตน ทาใหสามารถสรป

ไดวา ทศนคต คอ พฤตกรรมของแตละบคคล ทมความคด ความเชอ ความรสก การประเมนและการตอบสนองตอสงใดสงหนง ไมวาจะเปนบคคล กลม สถานการณ สงของรวมทงความคดเหน ทงในทางดานดและไมด องคประกอบตางๆ ของทศนคต (Components of Attitude)

อดลย จาตรงคกล และดลยา จาตรงคกล (2550: 219-224) กลาววา ทศนคตมองคประกอบตางๆ อย 3 สวน โดยสวนทเกดขนกอนเปนสวนของความเขาใจ (Cognitive Component) ซงแสดงออกมาในรปของความเชอและคานยม สวนของความเขาใจน จะกอใหเกดทศนคตในสวนของความรสก (Affective Component) ซงแสดงออกมาในรปของความรสก และเกดผลลพธเปนสวนของพฤตกรรม (Behavioral Component)

1. องคประกอบดานความรความเขาใจ (Cognitive Component) ความรและการรบรทบคคลแสวงหามาไดโดยการผสมผสานของประสบการณโดยตรงกบทศนคตทมตอวตถทเปนเปาหมาย และขาวสารแหลงตางๆ หลายๆ แหลง ความรนเปนผลทาใหเกดการรบรซงมกอยในรปของความเชอ ซงความเชอเหลานอาจหมายถงความคาดหมายตอวตถเปาหมาย การรบรและความคาดหมายมกมความสมพนธกบความพงพอใจ

2. องคประกอบดานความรสก (Affective Component) เปนสวนทเกยวของกบความรสกทางอารมณ เชน ความรสกชอบและไมชอบ ดและไมด มคณคาและไมมคณคา สภาพอารมณจะสามารถเพมประสบการณดานบวก หรอดานลบ ซงประสบการณจะมผลกระทบ

เกดขนกอน (Antecedents)

สวนของความเขาใจ (Cognitive

Component) : ความเชอ (Belief)

และ (Value)

ทศนคต (Attitude)

สวนของความรสก (Affective

Component) : ความรสก (Feeling)

เกดผลลพธ (Results)

สวนของพฤตกรรม (Behavioral Component)

: พฤตกรรมทตงใจ (Intended Behavior)

กอให เกด

นาไปส

7  

ดานจตใจ วธปฏบตทใชวดประเมนผล อาศยเกณฑการใหคะแนนความพงพอใจหรอไมพอใจ หรอไมด เหนดวยหรอไมเหนดวย

3. องคประกอบของการเกดพฤตกรรม (Behavioral Component) แนวโนมทบคคลจะกอปฏกรยาอยางใดอยางหนงโดยเฉพาะ หรอประพฤตปฏบตในวถทางใดวถทางหนง โดยองหลกจากความเชอและความรสกของบคคล

แหลงทมอทธพลตอการกอตวของทศนคต (อดลย จาตรงคกล และ ดลยา จาตรงคกล, 2550: 231-232)

1. ประสบการณของบคคล (Personal Experience) ทศนคตเกดขนเนองจากการเรยนรของบคคล องคประกอบหลายประการในประสบการณของบคคลกระทบตอการกอตวของทศนคต ดงน

1.1 ความตองการและสงจงใจของบคคล 1.2 จานวน ประเภทและความนาเชอถอของขาวสารทสะสมมา 1.3 การทจะเลอกรบรขาวสาร และจากประสบการณสวนตว 1.4 บคลกภาพทไดพฒนาขนมาดวยตวเองกระทบตอทศนคต บางคนมความรสก

ธรรมดา แตในบางคนมความรสกออนไหวไดงาย คณสมบตตางๆ ทางบคลกภาพของบางคนตดอยกบทศนคตหนง แตบางคนอาจผกตดหรอสรางความสมพนธกบทศนคตอนๆ ดวย

1.5 แนวโนมทศนคตทสอดคลองกบความปรารถนาทตนมอย เชน บคคลรายไดต าทตองการขยบตนเองสขนทมรายไดปานกลาง มแนวโนมทจะเลยนแบบทศนคตของบคคลรายไดขนกลางทมรถยนต บานและสไตลของการแตงกาย ซงความจรงขอนจะกระทบไปถงแบบของการตดสนใจซอของบคคลเหลานน

2. ผมอทธพลจากแหลงภายนอก (External Authorities) การกอตวของทศนคตมกจะรบอทธพลจากภายนอกรวมทงเพอน นกเขยน ครบาอาจารย บดามารดา ญาต เพอนรวมงานและแหลงอนๆ ดวย แหลงตางๆ ดงกลาวจะใหขาวสารแกผบรโภคในทานอง “ประสบการณและ ความเปนจรง” ความเปนจรงนจะกอใหเกดทศนคต

3. ผลจากวฒนธรรมทมตอการกอตวของทศนคต (Cultural Effects on Attitude Formation) สงแวดลอมทางวฒนธรรมทงในปจจบนและอดตกระทบตอการกอตวของทศนคตอทธพลอนเกดมาจากวฒนธรรม ขนบธรรมเนยม ประเพณ และการเกยวของกบสงคมจะทาใหเกดเปนทศนคตทมตอสถานการณครงใหมๆ โดยทศนคตปจจบนมกพฒนาขนมาจากทศนคตทเกดขนในอดตและเปนการงายกวามากสาหรบตวบคคลทจะยอมรบทศนคตทสอดคลองกบคานยมทตนเคยมอยในอดต

8  

แนวคดการบรหารการเงนสวนบคคล (Personal Financial Planning) การวางแผนการเงนสวนบคคล โดยคานยามของ The Certified Financial Planner

Board of Standards คอ การทาใหบรรลวตถประสงคในการดาเนนชวต (Life Goals) ของบคคล โดยผานการบรหารและการวางแผนการเงนซงถกออกแบบมาของแตละบคคล และเกยวของตงแตการรวบรวมขอมลทางการเงนของบคคล การกาหนดวตถประสงค การตรวจสอบฐานะการเงน ในปจจบน การกาหนดกลยทธและการวางแผนการเงน เพอใหบรรลวตถประสงคในอนาคต

การบรหารการเงนสวนบคคล (รชนกร วงศจนทร,2553: 7-22) เปนเรองทเกยวของกบชวตประจาวนและมความสาคญตอบคคลทกชวงอาย การวางแผนทางการเงนจงมบทบาทสาคญททาใหเกดความมนคงทางการเงน ความมนคงในการดาเนนชวต และการมอสรภาพทางการเงน ในอนาคต ตลอดจนสามารถตอบสนองเปาหมายทแตละบคคลตองการไดอนจะนาซงความมนคงของครอบครว สงคม และประเทศชาต

ขอบเขตการวางแผนการเงนสวนบคคล ครอบคลมถงการจดการการเงนทสาคญๆ ของบคคล ดงตอไปน

1. การวางแผนการบรโภคและอปโภคทมประสทธภาพ (Consumption Planning) คอ การบรหารรายไดและรายจายอยางมประสทธภาพ เปนจดเรมตนของการสรางความมงคงและมนคงทางการเงนแกตนเองและครอบครว

2. การบรหารความเสยงและการวางแผนประกนภย (Insurance Planning) เปน การสรางความมนคงใหกบชวตและทรพยสนของบคคล โดยการบรหารความเสยงของชวตและความเสยหายทอาจเกดขนกบสนทรพยทอยในความครอบครอง

3. การวางแผนภาษ (Tax planning) คอการทาใหการเสยภาษมมลคานอยทสด แตไมใชเปนการหลกเลยงภาษ การลดภาระการเสยภาษมหลากหลายวธ เชน นาเงนสะสมเขากองทนสารองเลยงชพ การซอประกนชวต การนาเงนกยมเพอทอยอาศย การลงทนใน LTF หรอ RMF เปนตน

4. การวางแผนการลงทน (Investment Planning) เปนการจดสรรเงนออมไปลงทน ในทางเลอกตางๆทเหมาะสม ใหไดรบผลตอบแทนตามทคาดหวงและบรรลเปาหมายทางการเงน ภายใตความเสยงและเงอนไขการลงทนทยอมรบไดของแตละบคคล ปจจบนการลงทนมหลายรปแบบ เชน การลงทนในอสงหารมทรพย การลงทนในทองคา และการลงทนในตราสารอนพนธ เปนตน

9  

5. การวางแผนเพอวยเกษยณ (Retirement Planning) เปนการเตรยมพรอมสาหรบชวตหลงจากเกษยณอาย เพอใหมสนทรพยทสรางรายไดจานวนมากพอสาหรบการใชจายใน วยเกษยณ

6. การวางแผนมรดก (Estate Planning) เปนการวางแผนกระจายความมงคงไปสลกหลาน ทายาท หรอวางแผนมอบมรดกเปนสาธารณะกศล เพอปองกนปญหาความขดแยงระหวางผมสทธทจะไดรบมรดกภายหลงจากเจาของมรดกเสยชวต

ปจจยทมอทธพลตอการวางแผนการเงนสวนบคคลในดานตางๆ

ปจจยทมอทธพลตอการวางแผนการเงนสวนบคคล (สขใจ นาผด, 2550: 8-10) มองคประกอบและความสมพนธเกยวของกบหลายสง เชน อาชพ รายได และวถการดาเนนชวตของบคคล การเลอกอาชพ และรายได เปนปจจยสาคญในการกาหนดวถการดาเนนชวต และเปาหมายทางการเงนของบคคล การวางแผนการเงนสวนบคคลสามารถแบงไดเปน 2 รปแบบคอ แผนระยะสน (Short-term or Current Planning) และแผนระยะยาว (Long-term Planning) โดยมรายละเอยดแสดงดงภาพท 2

การวางแผนระยะสนสวนใหญเกยวของกบการบรหารสนทรพยสภาพคลอง เชน เงนสด เงนฝากตางๆ เงนก หรอเครดตอนๆ เปนตน

การวางแผนระยะยาวสวนใหญเปนเรองเกยวของกบการสรางฐานะความมนคงใหบคคลในอนาคต เชน การวางแผนการเงนเพอเกษยณอาย การลงทนในอสงหารมทรพยเพอสะสมไว เปนตน

Reilly and Norton (2006:114-116) ไดกลาวไววา การวางแผนการเงนแตละบคคลจะแตกตางกนไป ซงจะเปลยนแปลงไปตามชวงชวตของแตละบคคล นอกจากนการวางแผนการเงนของแตละบคคลนน ยงควรสอดคลองกบอาย สถานะทางการเงน แผนในอนาคต ความตองการดานตางๆ และระดบความเสยงทยอมรบได

การวางแผนการเงนแบงตามชวงอาย โดยแบงออกเปน 3 ชวง ไดแก ชวงสรางฐานะ ชวงฐานะมนคง และชวงเกษยณอาย โดยมรายละเอยดแสดงดงภาพท 2

1. ชวงสรางฐานะ อาย 21-40 ป ลงทนในระดบความเสยงปานกลางถงสง - ระยะสน : การวางแผนดานอสงหารมทรพย ไดแก บาน ทดน - ระยะยาว : วางแผนการเกษยณ และการวางแผนการศกษาตอของบตร 2. ชวงฐานะมนคง อาย 41-50 ป ลงทนในระดบความเสยงปานกลาง ถงสง หรอ

ปานกลาง ถงตา

10  

- ระยะสน : การวางแผนการศกษาของบตร - ระยะยาว : การวางแผนการเกษยณ และการวางแผนเพอการออม เนองจากม

รายไดทมนคง (รายได มากกวาหนสน) 3. ชวงเกษยณอาย อาย 51-60 ป การลงทนในระดบความเสยงตา - ระยะสน : การวางแผนการเกษยณ และการวางแผนการออม เนองจากไดเงนมา

จากทเคยลงทนไว รวมทงเงนบาเหนจ หรอบานาญ - ระยะยาว : การวางแผนมรดก

ภาพท 2 รปแบบการบรหารการเงนบคคล (สขใจ นาผด, กลยทธการบรหารการเงนบคคล, 2550)

Life Style

Career Choice Income

Financial Goals

Tools of Financial Management

Short – Term Financial Planning

Long – Term Financial Planning

Current Expenses

Liquid Assets

Credit

Housing

Insurance

Transportation

Transfer of Estate

Recreation and Retirement

Estate Building

11  

วรรณกรรมทเกยวของ อรอนงค ไชยบญเรอง (2552) ไดศกษาเรองการวางแผนการเงนสวนบคคลของ

พนกงานธนาคารกรงไทย จากด (มหาชน) สาขาในอาเภอเมองเชยงใหม จานวนทงสน 210 คน รวม 19 สาขา พบวา ผตอบแบบสอบถามมการวางแผนทางการเงนในดานหนสนมากทสด รองลงมา ไดแก การวางแผนการซอหรอครอบครองสนทรพย การวางแผนภาษ การวางแผน การออมและการลงทน ไมมการวางแผนใดๆ การวางแผนการเกษยณ และการวางแผนสวสดการทไดรบจากธนาคารกรงไทย ตามลาดบ และเมอศกษาถงรปแบบการวางแผนการเงนสวนบคคล ในแตละรปแบบ สวนใหญผตอบแบบสอบถามวางแผนเรองการซอหรอครอบครองสนทรพยโดยเฉพาะดานสนทรพยสภาพคลอง (เงนสด เงนฝาก เงนลงทนในตลาด) การวางแผนดานหนสน ซงสวนใหญมหนสนทเกดจากสนเชออเนกประสงค การวางแผนการออมและการลงทน สวนใหญคอเงนฝากออมทรพย การวางแผนการเกษยณ สวนใหญจะนาเงนออมทไดมาจากกองทนสารองเลยงชพมาใชหลงการเกษยณ นอกจากน ผตอบแบบสอบถามมการวางแผนการใชจายประจาเดอนมากทสด ซงมเหตผลในการวางแผนเพอทาใหเกดความมนคงในชวต มแหลงขอมลในการวางแผนการเงนจากอนเตอรเนต

Ming Ming Lai (2009) ไดศกษาเรองทศนคตการวางแผนการเงนสวนบคคลของประชากรประเทศมาเลเซย พบวาผตอบแบบสอบถามชาวมาเลเซยมทศนคตทดตอการลงทน มทศนคตทดตอการบรหารการเงน คดวาการลงทนเปนสงสาคญในการสรางความมงคงและ ความมนคง ผตอบแบบสอบถามมความเหนวาการซอประกนเปนกลไกปองกนความเสยงมากกวาการเปนเครองมอการลงทน ทงนชาวมาเลเซยมความคนเคยดานการวางแผนมรดก พวกเขาเขาใจวาสทธการถอครองทรพยสนตางๆ และทรพยสนตางๆ จะถกสงมอบใหแกทายาทเมอพวกเขาเสยชวต แตอยางไรกตามผตอบแบบสอบถามมทศนคตทไมดเกยวกบการเกษยณ มความกงวลเกยวกบ การเกษยณโดยเฉพาะดานความยากลาบากในการปรบตวในชวต

Vivien K.G. Lim (2003) ไดศกษาเรองทศนคตของพนกงานระดบสงของประเทศ สงคโปร จานวน 204 คน ตอการทางานและการเกษยณ การวางแผนหลงเกษยณ และความตงใจทจะทางานหลงเกษยณตอไป พบวางานเปนสวนสาคญในชวตของพนกงานในอายตงแต 40 ปขนไป กลมตวอยางมทศนคตทมความสบสนตอการเกษยณของตวเอง เชน ในขณะทพวกเขาไมมความคดเหนตอการเกษยณในเชงลบ แตพวกเขากมความกงวลในการเกษยณ นอกเหนอจากนน กลมตวอยางสวนใหญยงไมไดทาการวางแผนในการเกษยณของตวเอง สาหรบคนทอาย 50 ขนไป จะเรมวางแผนในการเกษยณของตวเองมากขนเมอเทยบกบคนทอายต ากวา 50 ป และผตอบแบบสอบถามสวนใหญแสดงความจานงทจะทางาน หรอถกจางตอภายหลงอายเกษยณ