บทที่ 2 ระบบกลไกการประกันคุณภาพการศึกษาคณะมนุษยศาสตร์และ ...human.yru.ac.th/huso/manualassur/ass-3.pdf ·

คมอการประกนคณภาพการศกษาภายใน คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร ปการศกษา 2553

บทท 2 ระบบกลไกการประกนคณภาพการศกษาคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยราชภฏยะลาไดสรางระบบกลไกการประกนคณภาพการศกษาตงแตปการศกษา2539 โดยพยายามใหการด าเนนงานการประกนคณภาพการศกษาเปนสวนหนงของงานประจ า มการพฒนาระบบกลไกในการประกนคณภาพการศกษาทสอดคลองกบเกณฑ 9 องคประกอบคณภาพตามมาตรฐานการอดมศกษาของส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา (สกอ.) เพอประกนคณภาพการศกษา และกอใหเกดการพฒนาคณภาพการศกษาอยางตอเนอง ตามทก าหนดไวในพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 มาตรา 48 ตลอดจนมาตรฐานและหลกเกณฑตางๆ ทเกยวของ ดงน 1. การประกนคณภาพการศกษาทเปนผลมาจากพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542 แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 ไดก าหนดใหการประกนคณภาพการศกษาใหไดมาตรฐาน จงไดก าหนดความหมายของค าตาง ๆ ทเกยวของกบการประกนคณภาพการศกษาและกระบวนการในการประกนคณภาพการศกษาในมาตรา 4 และหมวด 6 ดงน ความหมายของค าทเกยวของกบการประกนคณภาพการศกษาในระดบอดมศกษา มาตรา 4 ไดก าหนดความหมายไวดงน “การศกษา” หมายความวา กระบวนการเรยนรเพอความเจรญงอกงามของบคคลและสงคมโดยการถายทอดความร การฝก การอบรม การสบสานทางวฒนธรรม การสรางสรรคจรรโลงความกาวหนาทางวชาการ การสรางองคความรอนเกดจากการจดสภาพแวดลอม สงคม การเรยนรและปจจยเกอหนนใหบคคลเรยนรอยางตอเนองตลอดชวต “มาตรฐานการศกษา” หมายความวา ขอก าหนดเกยวกบคณลกษณะคณภาพทพงประสงคและมาตรฐานทตองการใหเกดขนในสถานศกษาทกแหง และเพอใชเปนหลกในการ เทยบเคยงส าหรบการสงเสรมและก ากบดแล การตรวจสอบ การประเมนผลและการประกนคณภาพทางการศกษา “การประกนคณภาพภายใน” หมายความวา การประเมนผลการตดตาม ตรวจสอบคณภาพและมาตรฐานการศกษาของสถานศกษาจากภายใน โดยบคลากรของสถานศกษานนเอง หรอโดยหนวยงานตนสงกดทมหนาทก ากบดแลสถานศกษานน “การประกนคณภาพภายนอก” หมายความวา การประเมนผลและการตดตาม ตรวจสอบ คณภาพและมาตรฐานการศกษาของสถานศกษาจากภายนอก โดยส านกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษาหรอบคคลหรอหนวยงานภายนอกทส านกงานดงกลาวรบรองเพอเปนการประกนคณภาพและใหมการพฒนาคณภาพและมาตรฐานการศกษาของสถานศกษา “คณาจารย” หมายความวา บคลากรซงท าหนาทหลกทางดานการสอน และการวจยในสถานศกษาระดบอดมศกษา ระดบปรญญาตรของรฐและเอกชน “ผบรหารสถานศกษา” หมายความวา บคลากรวชาชพทรบผดชอบการบรหารสถานศกษา แตละแหงทงของรฐและเอกชน

คมอการประกนคณภาพการศกษาภายใน คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร ปการศกษา 2553 12

ระบบกลไกการประกนคณภาพการศกษาภายใน

มาตรฐานและการประกนคณภาพการศกษา พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 ไดก าหนดมาตรฐานและการประกนคณภาพการศกษาไวในหมวด 6 ดงน มาตรา 47 ใหมระบบการประกนคณภาพการศกษาเพอพฒนาคณภาพ และมาตรฐานการศกษาทกระดบ ประกอบดวย ระบบการประกนคณภาพภายใน และระบบการประกนคณภาพภายนอก ระบบหลกเกณฑ และวธการประกนคณภาพการศกษา ใหเปนไปตามทก าหนดในกฎกระทรวง มาตรา 48 ใหหนวยงานตนสงกดและสถานศกษาจดใหมระบบการประกนคณภาพภายในสถานศกษาและใหถอวาการประกนคณภาพภายในเปนสวนหนงของกระบวนการบรหารการศกษาทตองด าเนนการอยางตอเนอง โดยมการจดท ารายงานประจ าปเสนอตอหนวยงานตนสงกด หนวยงานทเกยวของ และเปดเผยตอ สาธารณชน เพอน าไปสการพฒนาคณภาพและมาตรฐานการศกษา และเพอรองรบการประกนคณภาพภายนอก มาตรา 49 ใหมส านกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษามฐานะเปนองคการมหาชนท าหนาทพฒนาเกณฑ วธการประเมนคณภาพภายนอก และท าการประเมนผลการจดการศกษาเพอใหมการตรวจสอบคณภาพของสถานศกษา โดยค านงถงความมงหมายและหลกการ และแนวการจดการศกษาในแตละระดบตามทก าหนดไวในพระราชบญญตน ใหมการประเมนคณภาพภายนอกของสถานศกษาทกแหงอยางนอยหนงครงในทก หาป นบตงแตการประเมนครงสดทายและเสนอผลการประเมนตอหนวยงานทเกยวของและสาธารณชน มาตรา 50 ใหสถานศกษาใหความรวมมอในการจดเตรยมเอกสารหลกฐานตางๆ ทมขอมลเกยวของกบสถานศกษา ตลอดจนใหบคลากร คณะกรรมการของสถานศกษา รวมทงผปกครองและผทมสวนเกยวของกบสถานศกษาใหขอมลเพมเตมในสวนทพจารณาเหนวาเกยวของกบการปฏบตภารกจของสถานศกษา ตามค ารองขอของส านกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา หรอบคคลหรอหนวยงานภายนอกทส านกงานดงกลาวรบรองทท าการประเมนคณภาพภายนอกของสถานศกษานน มาตรา 51 ในกรณทผลการประเมนภายนอกของสถานศกษาใดไมไดตามมาตรฐานทก าหนด ใหส านกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษาจดท าขอเสนอแนะการปรบปรงแกไข ตอหนวยงานตนสงกด เพอใหสถานศกษาปรบปรงแกไขภายในระยะเวลาทก าหนด หากมไดด าเนนการดงกลาวใหส านกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษารายงานตอคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน คณะกรรมการการอาชวศกษา หรอคณะกรรมการการอดมศกษาเพอด าเนนการใหมการปรบปรงแกไข

พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 ไดก าหนดจดมงหมายและหลกการของการจดการศกษาทมงเนนคณภาพและมาตรฐานโดยก าหนดรายละเอยดไวในหมวด 6 มาตรฐานและการประกนคณภาพการศกษา ซงประกอบดวย “ระบบการประกนคณภาพภายใน” และ “ระบบการประกนคณภาพภายนอก” เพอใชเปนกลไกในการผดงรกษาคณภาพและมาตรฐานของสถาบนอดมศกษา การประกนคณภาพภายใน เปนการสรางระบบและกลไกในการพฒนา ตดตามตรวจสอบและประเมนผลการด าเนนงานของสถานศกษาใหเปนไปตามนโยบาย เปาหมายและระดบคณภาพตามมาตรฐานทก าหนดโดยสถานศกษาและหรอหนวยงานตนสงกด โดยหนวยงานตนสงกดและสถานศกษาก าหนดใหมระบบการประกนคณภาพภายในสถานศกษาและใหถอวาการประกนคณภาพภายในเปน



สวนหนงของกระบวนการบรหารการศกษาทตองด าเนนการอยางตอเนอง มการจดท ารายงานประจ าปทเปนรายงานการประเมนคณภาพภายในเสนอตอสภาสถาบน หนวยงานตนสงกด และหนวยงานทเกยวของเพอพจารณาและเปดเผยตอสาธารณชนเพอน าไปสการพฒนาคณภาพและมาตรฐานการศกษาและเพอรองรบการประกนคณภาพภายนอก การประกนคณภาพภายนอก เปนการประเมนคณภาพการจดการศกษาเพอใหมการตดตามและตรวจสอบคณภาพและมาตรฐานการศกษาของสถานศกษา โดยค านงถงความมงหมาย หลกการ และแนวการจดการศกษาในแตละระดบ ซงประเมนโดย “ส านกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา (องคการมหาชน) หรอเรยกชอยอวา “สมศ.” พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 ไดก าหนดใหสถานศกษาทกแหงตองไดรบการประเมนคณภาพภายนอกอยางนอย 1 ครงในทกรอบ 5 ป นบตงแตการประเมนครงสดทาย และเสนอผลการประเมนตอหนวยงานทเกยวของและสาธารณชน ซง สมศ. ไดด าเนนการประเมนคณภาพภายนอกรอบแรก (พ.ศ. 2544-2548) เสรจสนไปแลว ปจจบนอยระหวางประเมนคณภาพภายนอกรอบทสอง (พ.ศ. 2549-2553) และเตรยมการประเมนคณภาพภายนอกรอบทสาม (พ.ศ. 2554-2558) ในการประเมนรอบทสามของ สมศ. เปนการประเมนทงระดบสถาบนและคณะวชา แตหากสถาบนใดจดการศกษานอกสถานทตงหลก การประเมนจะครอบคลมการจดการนอกสถานทตงหลกทงหมด นอกจากนนการประเมนคณภาพจะมความสอดคลองกบจดเนนหรอกลมสถาบนทแตละสถาบนเลอกตามประกาศกระทรวงศกษาธการ รปแบบและวธการประเมนคณภาพภายนอกจะเปนไปตามหลกเกณฑทก าหนดโดยส านกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา (องคการมหาชน) ซงมหลกการส าคญ 5 ประการ ดงตอไปน 1) เปนการประเมนเพอมงใหมการพฒนาคณภาพการศกษา ไมไดมงเนนเรองการตดสน การ จบผด หรอการใหคณ – ใหโทษ 2) ยดหลกความเทยงตรง เปนธรรม โปรงใส มหลกฐานขอมลตามสภาพความเปนจรง (evidence – based) และมความรบผดชอบทตรวจสอบได (accountability) 3) มงเนนในเรองการสงเสรมและประสานงานในลกษณะกลยาณมตรมากกวาการก ากบ ควบคม 4) สงเสรมการมสวนรวมในการประเมนคณภาพและการพฒนาการจดการศกษาจากทกฝายท เกยวของ 5) มงสรางความสมดลระหวางเสรภาพทางการศกษากบจดมงหมายและหลกการศกษาของ ชาตตามทก าหนดไวในพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 ใหเอกภาพเชงนโยบาย แตยงคงมความหลากหลายในทางปฏบต โดยสถาบนสามารถก าหนดเปาหมายเฉพาะและ พฒนาคณภาพการศกษาใหเตมตามศกยภาพของสถาบนและผเรยน



2. กรอบอดมศกษาระยะยาว 15 ป ฉบบท 2 (พ.ศ. 2551-2565) กรอบแผนอดมศกษาระยะยาว 15 ป (พ.ศ.2551-2565) ไดก าหนดแนวทางการพฒนาและแกปญหาอดมศกษาทไรทศทาง ซ าซอน ขาดคณภาพ และขาดประสทธภาพ โดยใชกลไกการประเมนคณภาพและมาตรฐานการศกษาเปนกลไกหลกในการด าเนนการ กลาวคอ ใหมการสรางกลไกการประเมนคณภาพสถาบนอดมศกษาตามพนธกจของสถาบนในแตละกลม ซงมพนทบรการและจดเนนระดบการศกษาทแตกตางกน รวมทงมพนธกจและบทบาทในการพฒนาฐานราก สงคม เศรษฐกจรวมถงการกระจายอ านาจในระดบทองถน การขบเคลอนภาคการผลตในชนบท ทองถนและระดบประเทศ จนถงการแขงขนในโลกาภวตน ซงระบบอดมศกษาแตละกลมเหลาน จะน าไปสการเปลยนแปลงอดมศกษา และสงผลกระทบทเปนประโยชนตอประเทศอยางมนยส าคญ อาท สามารถสรางความเปนเลศไดตามพนธกจของตวเอง สามารถตอบสนองตอยทธศาสตรการพฒนาประเทศดขน สงผลเชงบวกตอการผลตพฒนาและการท างานของอาจารย สามารถปรบจ านวนของบณฑตในสาขาทเปนความตองการของสงคม ลดการวางงาน โดยทสถาบนอดมศกษาในกลมเหลานมกลไกรวมกนในการประกนคณภาพ เพอใหนกศกษาสามารถตอยอด ถายโอนแลกเปลยนกนไดระหวางกลม และในระยะยาวการประเมนคณภาพควรน าไปสระบบรบรองวทยฐานะ (accredition) ทนกศกษาและสาธารณะใหความเชอถอ เปนฐานและเงอนไขในการจดสรรงบประมาณของรฐ และการสนบสนนจากภาคเอกชน รวมทงการโอนยายหนวยกต จากกรอบแผนอดมศกษาระยะยาว 15 ปดงกลาว กระทรวงศกษาธการไดมประกาศกระทรวงศกษาธการ เรอง มาตรฐานสถาบนอดมศกษา ในป 2551 ก าหนดประเภทหรอกลมสถาบนอดมศกษาเปน 4 กลม คอ กลม ก วทยาลยชมชน หมายความถง สถาบนทเนนการผลตบณฑตระดบต ากวาปรญญาตร จดฝกอบรมสนองตอบความตองการของทองถน เพอเตรยมก าลงคนทมความรเขาสภาคการผลตจรงในชมชน สถาบนสนบสนนรองรบการเปลยนอาชพพนฐาน เชน แรงงานทออกจากภาคเกษตร เปนแหลงเรยนรทสงเสรมใหประชาชนไดมโอกาสเรยนรตลอดชวตอนจะน าไปสความเขมแขงของชมชนและการพฒนาทยงยน กลม ข สถาบนทเนนระดบปรญญาตร หมายความถง สถาบนทเนนการผลตบณฑตระดบปรญญาตร เพอใหไดบณฑตทมความรความสามารถเปนหลกในการขบเคลอนการพฒนาและการเปลยนแปลงในระดบภมภาค สถาบนมบทบาทในการสรางความเขมแขงใหกบหนวยงาน ธรกจ และบคคลในภมภาค เพอรองรบการด ารงชพ สถาบนอาจมการจดการเรยนการสอนในระดบบณฑตศกษา โดยเฉพาะระดบปรญญาโทดวยกได กลม ค สถาบนเฉพาะทาง หมายความถง สถาบนทเนนการผลตบณฑตเฉพาะทางหรอเฉพาะกลมสาขาวชา ทงสาขาวชาทางวทยาศาสตรกายภาพ วทยาศาสตรชวภาพ สงคมศาสตรหรอมนษยศาสตร รวมทงสาขาวชาชพเฉพาะทาง สถาบนอาจเนนการท าวทยานพนธหรอการวจย หรอเนนการผลตทมความร ความสามารถ ทกษะและสมรรถนะในการประกอบอาชพระดบสง หรอเนนทงสองดาน รวมทงสถาบนอาจมบทบาทในการพฒนาภาคการผลตจรงท งอตสาหกรรมและบรการ สถาบนในกลมนอาจจ าแนกไดเปน 2 ลกษณะคอ ลกษณะท 1 เปนสถาบนทเนนระดบบณฑตศกษา และลกษณะท 2 เปนสถาบนทเนนระดบปรญญาตร



กลม ง สถาบนทเนนการวจยขนสงและผลตบณฑตระดบบณฑตศกษาโดยเฉพาะระดบปรญญาเอก หมายความถง สถาบนทเนนการผลตบณฑตระดบบณฑตศกษาโดยเฉพาะระดบปรญญาเอก และเนนการท าวทยานพนธและการวจยรวมถงการวจยหลงปรญญาเอก สถาบนเนนการผลตบณฑตทเปนผน าทางความคดของประเทศ สถาบนมศกยภาพในการขบเคลอนอดมศกษาไทยใหอยในแนวหนาระดบสากล มงสรางองคความรทฤษฎ และขอคนพบใหมทางวชาการ ดงนน การประกนคณภาพจงตองสรางกลไกการประเมนคณภาพใหสอดรบกบการแบงกลมสถาบนอดมศกษา 4 กลมดงกลาว โดยมหาวทยาลยราชภฏยะลาจดเปนสถาบนอดมศกษาในกลม ข ทเนนการผลตบณฑตระดบปรญญาตร

3. การประกนคณภาพกบมาตรฐานการศกษา พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 ในหมวดท 5 ทวาดวยการบรหารและการจดการศกษา มาตร 34 ไดก าหนดใหคณะกรรมการการอดมศกษามหนาทพจารณาเสนอมาตรฐานการอดมศกษาทสอดคลองกบความตองการตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต และสอดคลองกบมาตรฐานการศกษาของชาต โดยค านงถงความเปนอสระและความเปนเลศทางวชาการของสถาบนอดมศกษา คณะกรรมการการอดมศกษาจงไดจดท ามาตรฐานการอดมศกษาเพอใชเปนกลไกระดบกระทรวง ระดบคณะกรรมการการอดมศกษา และระดบหนวยงาน เพอน าไปสการก าหนดนโยบายการพฒนาการอดมศกษาของสถาบนอดมศกษาตอไป มาตรฐานการอดมศกษาทจดท าขนฉบบนไดใชมาตรฐานการศกษาของชาตทเปรยบเสมอนรมใหญ เปนกรอบในการพฒนา โดยมสาระส าคญทครอบคลมเปาหมายและหลกการของการจดการศกษาระดบอดมศกษาของไทยและเปนมาตรฐานทค านงถงความหลากหลายของกลมหรอประเภทของสถาบนอดมศกษา เพอใหทกสถาบนสามารถน าไปใชก าหนดพนธกจและมาตรฐานของการปฏบตงานได มาตรฐานการอดมศกษา ทปรากฏตามประกาศกระทรวงศกษาธการ ลงวนท 7 สงหาคม 2549 ประกอบดวยมาตรฐาน 3 ดาน ไดแก มาตรฐานดานคณภาพบณฑต มาตรฐานดานการบรหารจดการการอดมศกษา และมาตรฐานดานการสรางและพฒนาสงคมฐานความรและสงคมแหงการเรยนร มาตรฐานยอยทง 3 ดานนอยในมาตรฐานการศกษาของชาตทประกอบดวยมาตรฐานยอย 3 มาตรฐานเชนกน เชน มาตรฐานท 1 คณลกษณะของคนไทยทพงประสงคทงในฐานะพลเมองและพลโลก มาตรฐานท 2 แนวการจดการศกษา มาตรฐานท 3 แนวการสรางสงคมแหงการเรยนร/สงคมแหงความรแตละมาตรฐานยอยของมาตรฐานการอดมศกษาจะมความสอดคลองและสมพนธกบมาตรฐานยอยกบมาตรฐานการศกษาของชาต เพอใหการพฒนาคณภาพและมาตรฐานการศกษาบรรลตามจดมงหมายและหลกการของการจดการศกษาของชาต นอกเหนอจากมาตรฐานการอดมศกษาทเปนมาตรฐานแมบทแลว คณะกรรมการการอดมศกษาไดจดท ามาตรฐานสถาบนอดมศกษา ตามประกาศกระทรวงศกษาธการ พ.ศ. 2551 เพอน าไปสการพฒนาสถาบนอดมศกษาตามกลมสถาบนทมปรชญา วตถประสงค และพนธกจในการจดตงทแตกตางกนไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล ประกอบดวยมาตรฐานหลก 2 ดาน คอ มาตรฐานดานศกยภาพและความพรอมในการจดการศกษา และมาตรฐานดานการด าเนนการตามภารกจขอ งสถาบนอดมศกษา และก าหนดกลมสถาบนอดมศกษาเปน 4 กลม ไดแก กลม ก วทยาลยชมชน กลม ข สถาบนทเนนระดบปรญญาตร กลม ค สถาบนเฉพาะทาง และกลม ง สถาบนทเนนการวจยขนสงและผลตบณฑตระดบบณฑตศกษาโดยเฉพาะระดบปรญญาเอก นอกจากนน ยงไดจ ดท ากรอบมาตรฐาน



คณวฒระดบอดมศกษาแหงชาต พ.ศ. 2552 เพอใหเปนไปตามมาตรฐานการอดมศกษาและเพอเปนการประกนคณภาพบณฑตในแตละระดบคณวฒและสาขาวชา โดยก าหนดใหคณภาพของบณฑตทกระดบคณวฒและสาขาวชาตองเปนไปตามมาตรฐานผลการเรยนรอยางนอย 5 ดาน คอ ดานคณธรรม จรยธรรม ดานความร ดานทกษะทางปญญา ดานทกษะความสมพนธระหวางบคคลและความรบผดชอบ และดานทกษะการวเคราะหเชงตวเลข การสอสาร และการใชเทคโนโลยสารสนเทศ คณะกรรมการการอดมศกษายงไดก าหนดเกณฑมาตรฐานอนๆ อาท เกณฑมาตรฐานหลกสตรระดบอดมศกษา หลกเกณฑการขอเปดและด าเนนการหลกสตรระดบปรญญาในระบบการศกษาทางไกล หลกเกณฑการก าหนดชอปรญญา หลกเกณฑและแนวปฏบตเกยวกบการพจารณาประเมนคณภาพการจดการศกษานอกสถานทตงของสถาบนอดมศกษา เพอสงเสรมใหสถาบนอดมศกษาไดพฒนาดานวชาการและวชาชพ รวมท งการพฒนาคณภาพและยกระดบมาตรฐานในการจดการศกษาระดบอดมศกษาใหมความทดเทยมและพฒนาสสากล ซงท าใหสถาบนอดมศกษาสามารถจดการศกษาไดอยางยดหยน คลองตว และตอเนองในทกระดบการศกษา ตลอดจนสะทอนใหเหนถงมาตรฐานคณภาพการจดการศกษาในระดบอดมศกษา เพอใหการจดการศกษาทกระดบและทกประเภทมคณภาพและไดมาตรฐานตามทก าหนดทงมาตรฐานการศกษาระดบชาต มาตรฐานการอดมศกษา มาตรฐานสถาบนอดมศกษา และสมพนธกบมาตรฐานและหลกเกณฑม เกยวของกบการจดการศกษาอนๆ รวมถงกรอบมาต รฐานคณวฒระดบอดมศกษาแหงชาต จงจ าเปนตองมระบบประกนคณภาพท พฒนาขนตามทก าหนดไวในกฎกระทรวงวาดวยระบบ หลกเกณฑ และวธการประกนคณภาพการศกษา พ.ศ. 2553

4. การประกนคณภาพการศกษาภายใน กอนมประกาศพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 ทบวงมหาวทยาลยไดตระหนกดถงความส าคญของการประกนคณภาพการศกษาและไดจดท าประกาศทบวงมหาวทยาลย เรอง นโยบายและแนวปฏบตในการประกนคณภาพการศกษาระดบอดมศกษามาตงแตป พ.ศ. 2539 เพอเปนแนวทางในการประกนคณภาพการศกษาของสถาบนอดมศกษาตามหลกการส าคญ 3 ประการ คอ การใหเสรภาพทางวชาการ (academic freedom) ความมอสระในการด าเนนการของสถาบน (institutional autonomy) และความพรอมของสถาบนทจะรบการตรวจสอบคณภาพจากภายนอกตามหลกการของความรบผดชอบทตรวจสอบได (accountability) ตอมาพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542 แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ.2545 ไดระบใหหนวยงานตนสงกดและสถานศกษาจดใหมระบบประกนคณภาพภายในสถานศกษา ประกอบกบพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกระทรวงศกษาธการ พ.ศ.2546 และกฎกระทรวงแบงสวนราชการก าหนด ใหส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษามหนาทพจารณาเสนอนโยบาย แผนพฒนา และมาตรฐานการอดมศกษาทสอดคลองกบแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต และแผนการศกษาแหงชาต สนบสนนทรพยากร ตดตาม ตรวจสอบ และประเมนผลการจดการศกษาระดบอดมศกษา โดยค านงถงความเปนอสระและความเปนเลศทางวชาการของสถานศกษาระดบปรญญาตามกฎหมายวาดวยการจดตงสถานศกษาแตละแหงและกฎหมายทเกยวของส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษาจงมหนาทรวมกบสถานศกษาในการจดใหมระบบการประกนคณภาพการศกษาภายใน โดยมรายละเอยดดงน



4.1 กฎกระทรวงวาดวยระบบ หลกเกณฑ และวธการประกนคณภาพการศกษา หลงจากทพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542 มผลบงคบใช ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา (ทบวงมหาวทยาลยเดม) ในฐานะหนวยงานตนสงกดทท าหนาทก ากบดแลสถาบนอดมศกษา ไดเสนอระบบการประกนคณภาพการศกษาใหคณะรฐมนตรพจารณาเพอใหสอดคลองกบเจตนารมณแหงพระราชบญญตฉบบดงกลาว ซงคณะรฐมนตรในการประชมเมอวนท 21 มนาคม 2543 ไดมมตเหนชอบกบระบบประกนคณภาพการศกษาของส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา (ทบวงมหาวทยาลยเดม) ซงตอมาไดจดท าเปนประกาศทบวงมหาวทยาลย เรอง ระบบ หลกเกณฑ และวธการประกนคณภาพการศกษาภายในระดบอดมศกษา พ.ศ.2545 เพอใช เปนแนวปฏบตสาระส าคญของประกาศฉบบนระบใหทบวงมหาวทยาลยสนบสนนและสงเสรมสถาบนอดมศกษาจดท าระบบการประกนคณภาพการศกษาภายในตามภารกจหลกของสถาบนอดมศกษาใหมประสทธภาพและประสทธผล รวมทงใหมการประเมนผลและตดตามตรวจสอบคณภาพและมาตรฐานการศกษาของสถาบนอดมศกษาจากภายใน หรอโดยหนวยงานตนสงกดทม หนาทก ากบดแลสถาบนการศกษาเพอเตรยมความพรอมส าหรบการประเมนคณภาพจากภายนอก รวมถงสนบสนนใหมการแตงตงคณะกรรมการประกนคณภาพภายในระดบอดมศกษาขนในแตละ คณะวชา หรอสถาบนอดมศกษา เพอก าหนดนโยบายหลกเกณฑ แนวทาง วธการตรวจสอบและประเมนระบบกลไกและประเมนผลการด าเนนงานการประกนคณภาพการศกษาภายในของแตละ คณะวชาหรอสถาบนอดมศกษา หลงจากด าเนนการตามประกาศฉบบป พ.ศ.2545 ไประยะหนง ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษาจงไดจดท ากฎกระทรวงวาดวยระบบ หลกเกณฑ และวธการประกนคณภาพการศกษาภายในสถานศกษา ระดบอดมศกษา พ.ศ.2546 เพอใหเปนไปตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ.2545 ในมาตรา 5 และมาตรา 47 วรรคสอง โดยสาระส าคญเกยวกบระบบและกลไกการประกนคณภาพการศกษาภายในของกฎกระทรวงฉบบน ยงคงไวตามประกาศทบวงมหาวทยาลยฯ พ.ศ.2545 ซงส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษาไดถอปฏบตมาอยางตอเนอง ตอมาในป 2553 กระทรวงศกษาธการไดออกกฎกระทรวงวาดวยระบบ หลกเกณฑ และวธการประกนคณภาพการศกษา พ.ศ. 2553 แทนฉบบเดม โดยรวมการประกนคณภาพภายในและภายนอกของการศกษาทกระดบไวในฉบบเดยวกน มคณะกรรมการประกนคณภาพภายในระดบอดมศกษาท าหนาทหลก 2 ประการคอ 1) วางระเบยบหรอออกประกาศก าหนดหลกเกณฑและแนวปฏบตเกยวกบการประกนคณภาพภายในระดบอดมศกษา เพอสงเสรมสนบสนนและพฒนาการประกนคณภาพภายในระดบอดมศกษา โดยความเหนชอบของคณะกรรมการการอดมศกษา และ 2) เสนอแนะแนวทางปรบปรง และพฒนาคณภาพการศกษาแกสถานศกษา โดยน าผลการประเมนคณภาพทงภายในและภายนอกไปปรบปรงคณภาพการศกษาอยางตอเนอง นอกจากนยงมการปรบเปลยนใหระบบการประกนคณภาพภายในประกอบดวย การประเมนคณภาพ การตดตามตรวจสอบคณภาพ และการพฒนาคณภาพ และก าหนดใหหนวยงานตนสงกดจดใหมการตดตามตรวจสอบคณภาพการศกษาอยางนอยหนงครงในทกสามป และแจงผลใหสถานศกษาระดบอดมศกษาทราบ รวมทงเปดเผยผลการตดตามตรวจสอบคณภาพการศกษาตอสาธารณชน 4.1.1 หลกเกณฑการประกนคณภาพการศกษาภายใน หลกเกณฑการประกนคณภาพการศกษาภายในทระบในกฎกระทรวง ใหพจารณาจากประเดนตอไปน



1) ระบบการประกนคณภาพภายในของคณะวชาและสถานศกษาระดบอดมศกษา โดยค านงถงมาตรฐานการศกษาระดบอดมศกษาตามทกระทรวงศกษาธการประกาศก าหนด 2) ผลการปฏบตงานของคณะวชาและสถานศกษาระดบอดมศกษาตามระบบการประกนคณภาพภายในทก าหนดไว 3) ประสทธภาพและประสทธผลการด าเนนงานตามระบบการประกนคณภาพภายในทสงผลตอคณภาพการศกษาตามตวบงชคณภาพการศกษา 4.1.2 วธการประกนคณภาพการศกษาภายใน วธการประกนคณภาพการศกษาภายในทระบในกฎกระทรวงใหใชแนวปฏบตดงน 1) ใหคณะวชาและสถานศกษาระดบอดมศกษาจดใหมหนวยงานหรอคณะกรรมการทรบผดชอบการด าเนนการดานการประกนคณภาพขน โดยมหนาทพฒนาบรหารและตดตามการด าเนนการประกนคณภาพภายใน ตลอดจนประสานกบหนวยงานภายนอก เพอใหเกดความมนใจวาการจดการศกษาจะเปนไปอยางมประสทธภาพ 2) ใหคณะวชาและสถานศกษาระดบอดมศกษาพฒนาระบบการประกนคณภาพภายใน เพอใชก ากบ ตดตาม ตรวจสอบและประเมนคณภาพการศกษาใหมประสทธภาพ ภายใตกรอบนโยบายและหลกการทส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษาก าหนด 3) ใหคณะวชาและสถานศกษาระดบอดมศกษาด าเนนการตามระบบการประกนคณภาพภายใน โดยถอเปนสวนหนงของกระบวนการบรหารการศกษา 4) ใหคณะวชาและสถานศกษาระดบอดมศกษาจดใหมระบบและกลไกควบคมคณภาพขององคประกอบตางๆ ทใชในการผลตบณฑต ดงน (1) หลกสตรการศกษาในสาขาวชาตางๆ (2) คณาจารยและระบบการพฒนาคณาจารย (3) สอการศกษาและเทคนคการสอน (4) หองสมดและแหลงการเรยนรอน (5) อปกรณการศกษา (6) สภาพแวดลอมในการเรยนรและบรการการศกษา (7) การวดผลการศกษาและสมฤทธผลทางการเรยนของนกศกษา (8) องคประกอบอนตามทแตละสถานศกษาระดบอดมศกษาเหนสมควร ทงน ใหแตละคณะวชาและสถานศกษาระดบอดมศกษาจดใหมระบบการตดตามตรวจสอบคณภาพการศกษาตามทเหนสมควร โดยใหส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา สงเสรมและสนบสนนใหมการพฒนาดานการประกนคณภาพการศกษาในระดบคณะวชาของสถานศกษาระดบอดมศกษาอยางตอเนอง 4.1.3 การรายงานผลการประกนคณภาพการศกษา ระบบการประกนคณภาพภายใน ถอเปนสวนหนงของกระบวนการบรหารการศกษาทคณะวชาและสถานศกษาระดบอดมศกษา ตองด าเนนการอยางมระบบ และตอเนองสถานศกษาระดบอดมศกษาตองจดท ารายงานประจ าปท เปนรายงานการประเมนคณภาพภายในเสนอตอสภาสถาบน หนวยงานตนสงกด และหนวยงานทเกยวของเพอพจารณาและเปดเผยตอสาธารณชน โดยใหสอดคลองกบเจตนารมณและแนวทางของพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545



4.1.4 การตดตามตรวจสอบของตนสงกด ใหหนวยงานตนสงกดของสถานศกษาระดบอดมศกษาจดใหมการตดตามตรวจสอบคณภาพการศกษานนอยางนอยหนงครงในทกสามป และแจงผลใหสถานศกษาระดบอดมศกษาทราบ รวมทงเปดเผยผลการตดตามตรวจสอบคณภาพการศกษาตอสาธารณชน

4.2 แนวทางการพฒนาระบบและกลไกการประกนคณภาพการศกษาภายใน 4.2.1 ระบบการประกนคณภาพการศกษา สถาบนอดมศกษาอาจพฒนาระบบประกนคณภาพทเหมาะสมสอดคลองกบระดบการพฒนาของสถาบน โดยอาจเปนระบบประกนคณภาพทใชกนแพรหลายในระดบชาตหรอนานาชาต หรอเปนระบบเฉพาะทสถาบนพฒนาขนเอง แตไมวาจะเปนระบบคณภาพแบบใดจะตองมกระบวนการท างานทเรมตนจากการวางแผน การด าเนนงานตามแผน การตรวจสอบประเมน และการปรบปรงพฒนา ทงน เพอใหการด าเนนภารกจของสถาบนบรรลเปาประสงคและมพฒนาการอยาง ตอเนอง ขณะเดยวกนกเปนหลกประกนแกสาธารณชนใหมนใจวาสถาบนอดมศกษาสามารถสรางผลผลตทางการศกษาทมคณภาพ 4.2.2 มาตรฐาน ตวบงชและเกณฑประเมนคณภาพ มาตรฐาน เปนกรอบส าคญในการด าเนนงานของสถาบนอดมศกษา คอมาตรฐานการอดมศกษา อยางไรกตาม ในปจจบนสถาบนอดมศกษาตางๆ ยงตองด าเนนการใหไดตามมาตรฐานและหลกเกณฑอน ๆ ทเกยวของอกมาก เชน มาตรฐานสถาบนอดมศกษา กรอบมาตรฐานคณวฒระดบอดมศกษาแหงชาต เกณฑมาตรฐานหลกสตรระดบอดมศกษา มาตรฐานเพอการประเมนคณภาพภายนอกของ สมศ. กรอบการปฏบตราชการตามมตดานตางๆ ของส านกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ (ก.พ.ร.) ในกรณมหาวทยาลยของรฐ เปนตน ตวบงช เปนขอก าหนดของการประกนคณภาพภายในทพฒนาขนในองคประกอบคณภาพ 9 ดานทมความครอบคลมพนธกจหลก 4 ประการของการอดมศกษาและ พนธกจสนบสนน ไดแก (1) ปรชญา ปณธาน วตถประสงคและแผนด าเนนการ (2) การผลตบณฑต (3) กจกรรมการพฒนานกศกษา (4) การวจย (5) การบรการทางวชาการแกสงคม (6) การท านบ ารงศลปะและวฒนธรรม (7) การบรหารและการจดการ (8) การเงนและงบประมาณ และ (9) ระบบและกลไกการประกนคณภาพ ซงตวบงชดงกลาวสามารถชวดคณลกษณะทพงประสงคตามมาตรฐานการอดมศกษา มาตรฐานและหลกเกณฑอนๆ ทเกยวของกบองคประกอบคณภาพนนๆ ไดทงหมด ทงตวบงชทใชประเมนปจจยน าเขา กระบวนการและผลผลตหรอผลลพธ เกณฑการประเมน เปนมาตรวดของแตละตวบงชซงพฒนาจากเกณฑและ แนวปฏบตทเปนมาตรฐานซงก าหนดโดยส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา หรอโดยหนวยงานทเกยวของ อาท สมศ. ทงน เพอใหการประเมนคณภาพการศกษามความสอดคลองไปในแนวทางเดยวกน 4.2.3 กลไกการประกนคณภาพ ในดานของกลไกการประกนคณภาพ ผทมความส าคญสงผลใหการด าเนนงานประสบความส าเรจและน าไปสการพฒนาคณภาพอยางตอเนอง คอ คณะกรรมการระดบนโยบาย และ ผบรหารสงสดของสถาบนทจะตองใหความส าคญและก าหนดนโยบายการประกนคณภาพการศกษา ทชดเจน และเขาใจรวมกนทกระดบ โดยมอบหมายใหหนวยงานหรอคณะกรรมการรบผดชอบในการตดตาม ตรวจสอบ ประเมน และกระตนใหเกดการพฒนาคณภาพอยางตอเนอง หนาทส าคญประการหนงของคณะกรรมการหรอหนวยงานน คอ การจดระบบประกนคณภาพ พรอมทงตวบงชและเกณฑการประเมนคณภาพ



ทเหมาะสมส าหรบสถาบน ระบบประกนคณภาพทใชตองสามารถเชอมโยงใหเกดคณภาพของการปฏบตงาน ตงแตระดบบคคล ระดบภาควชาหรอสาขาวชา ระดบคณะวชาไปจนถงระดบสถาบน โดยอาจจ าเปนตองจดท าคมอคณภาพในแตละระดบ เพอก ากบการด าเนนงาน แตทส าคญคณะกรรมการหรอหนวยงานนตองประสานงานและผลกดนใหเกดระบบฐานขอมลและสารสนเทศทมประสทธภาพซงสามารถใชงานรวมกนไดในทกระดบ 4.2.4 ระบบฐานขอมลและระบบสารสนเทศ การวเคราะห และวดผลด าเนนงานเปนสงจ าเปนในกระบวนการประกนคณภาพ การวดและวเคราะหผลการด าเนนงาน จะไมสามารถท าไดอยางถกตองและมประสทธภาพหากปราศจากฐานขอมล และระบบสารสนเทศทเปนจรง ถกตองตรงกนทกระดบตงแตระดบบคคล ภาควชา คณะวชา และสถาบน ตลอดจนเปนขอมลทสามารถเรยกใชไดอยางรวดเรว ดงนน ระบบสารสนเทศทด มประสทธภาพจงเปนปจจยส าคญยงทจะสงผลตอความส าเรจของการประกนคณภาพการศกษา และสงผลตอคณภาพในทกขนตอนการด าเนนงานตงแตการวางแผน การปฏบตงานประจ า การตรวจสอบประเมนตลอดจนถงการปรบปรงและพฒนา ความเชอมโยงระหวางการประกนคณภาพการศกษาภายในกบการประเมนคณภาพภายนอก

ตามมาตรา 48 ของพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542 แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 ระบวา “ใหหนวยงานตนสงกดและสถานศกษาจดใหมระบบการประกนคณภาพภายในสถานศกษาและใหถอวาการประกนคณภาพภายในเปนสวนหนงของกระบวนการบรหารการศกษาทตองด าเนนการอยางตอเนอง” ในขณะทมาตรา 49 ของพระราชบญญตฉบบเดยวกนระบถงการประเมนคณภาพภายนอกไววา “ใหมส านกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา มฐานะเปนองคการมหาชนท าหนาทพฒนาเกณฑ วธการประเมนคณภาพภายนอก และท าการประเมนผลการจดการศกษาเพอใหมการตรวจสอบคณภาพของสถานศกษา”

จากขอมลขางตนจะเหนวาการประกนคณภาพการศกษาภายในเปนสวนหนงของกระบวนการบรหารการศกษาปกตทตองด าเนนการอยางตอเนอง โดยมการควบคมดแลปจจยทเกยวของกบคณภาพ มการตรวจสอบ ตดตามและประเมนผลการด าเนนงานเพอน าไปสการพฒนาปรบปรงคณภาพอยางสม าเสมอ ดวยเหตนระบบประกนคณภาพภายในจงตองดแลทงปจจยน าเขา กระบวนการ และผลผลตหรอผลลพธ ซงตางจากการประเมนคณภาพภายนอกทเนนการประเมนผลการจดการศกษา ดงนน ความเชอมโยงระหวางการประกนคณภาพภายในกบการประเมนคณภาพภายนอกจงเปนสงจ าเปน โดยไดเชอมโยงใหเหนจากแผนภาพท 1



แผนภาพท 1 ความสมพนธระหวางการประกนคณภาพการศกษาภายในกบการประเมนคณภาพ ภายนอก

จากแผนภาพท 1 จะเหนวา เมอสถาบนอดมศกษามการด าเนนการประกนคณภาพภายในแลว จ าเปนตองจดท ารายงานประจ าปทเปนรายงานประเมนคณภาพภายใน ซงเปนผลจากการประกนคณภาพภายในหรอเรยกวา รายงานการประเมนตนเอง (Self Assessment Report : SAR) เพอน าเสนอสภาสถาบน หนวยงานตนสงกด หนวยงานทเกยวของ และเปดเผยตอสาธารณชน เอกสารดงกลาวจะเปนเอกสารเชอมโยงระหวางการประกนคณภาพภายในของสถาบน การตดตามตรวจสอบของตนสงกด และการประเมนคณภาพภายนอก โดยส านกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา (องคการมหาชน) หรอ สมศ. ดงนน สถาบนอดมศกษาจ าเปนตองจดท ารายงานการประเมนตนเองทมความลมลก สะทอนภาพทแทจรงของสถาบนในทกองคประกอบคณภาพ

ระบบประกนคณภาพภายในซงดแลทงปจจยน าเขา กระบวนการ และผลผลตหรอผลลพธ โดยการประเมนคณภาพภายนอกเนนทผลผลต ผลลพธ และผลกระทบ ดงนน จงเกดความเชอมโยงระหวางการประกนคณภาพภายในกบการประเมนคณภาพภายนอก กระบวนการประกนคณภาพ การควบคมคณภาพภายใน (Internal Quality Control) เปนสวนทสถาบนอดมศกษาจะตองจดใหมระบบและกลไกการควบคมคณภาพภายในของมาตรฐานตางๆ ทจะมผลตอคณภาพของบณฑต และตองด าเนนการอยางเปนระบบ โดยใชหลกการของการควบคมคณภาพทเหมาะสมพรอมทงมระบบตรวจสอบและประเมนผลการด าเนนการภายในดวย การตดตามตรวจสอบคณภาพ (Quality Auditing) หมายความวา กระบวนการตดตามตรวจสอบความกาวหนาของการปฏบตตามแผนการพฒนาคณภาพ และจดท ารายงานการตดตามตรวจสอบคณภาพ พรอมทงเสนอแนะมาตรการเรงรดการพฒนาคณภาพ

การประกนคณภาพภายใน การประเมนคณภาพภายนอก

ขอมลปอนกลบ

ขอมลปอนกลบ

การปฏบตงาน ของสถาบน

การประเมน ตนเองของสถาบน

รายงานประจ าป การตรวจ

เยยม รายงานผล การประเมน

การตด ตามผล

ตดตามตรวจสอบโดยตนสงกดทก 3 ป

ตามตรว



การประเมนคณภาพ (Quality Assessment) หมายถง กระบวนการประเมนผลการด าเนนการของคณะ ศนย สถาบน และส านกโดยภาพรวมวา เมอไดมการใชระบบการประกนคณภาพหรอระบบควบคมคณภาพแลวไดท าใหเกดการเปลยนแปลงในเชงคณภาพมากนอยเพยงใด เพอน าไปสการพฒนาคณภาพตามผลการประเมนอยางตอเนอง

ทงน การตรวจสอบและประเมนผลคณภาพนจะกระท าอยางเปนระบบ โดยมกฎเกณฑและแนวทางการด าเนนการทชดเจน ระบบการประกนคณภาพการศกษา

ระบบการประกนคณภาพการศกษาอาจจ าแนกไดเปน 2 สวน คอ การประกนคณภาพภายใน และการประกนคณภาพภายนอก การประกนคณภาพภายใน (Internal Quality Assurance) หมายความวา การประเมนผลการตดตาม ตรวจสอบคณภาพและมาตรฐานการศกษาของสถาบนอดมศกษาจากภายใน โดยบคลากรของสถาบนอดมศกษานนเอง หรอโดยหนวยงานตนสงกดทมหนาทก ากบดแลสถาบนอดมศกษานน กระบวนการประกนคณภาพภายใน ประกอบดวย 1. การควบคมคณภาพ 2. การตรวจสอบคณภาพ 3. การประเมนคณภาพ

การประกนคณภาพภายนอก (External Quality Assurance) หมายความวา การประเมนผลและการตดตาม ตรวจสอบ คณภาพและมาตรฐานการศกษาของสถานศกษาจากภายนอก โดยส านกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษาหรอบคคลหรอหนวยงานภายนอกทส านกงานดงกลาวรบรองเพอเปนการประกนคณภาพและใหมการพฒนาคณภาพและมาตรฐานการศกษาของสถานศกษา กระบวนการประกนคณภาพภายนอก ประกอบดวย

1. การตรวจสอบคณภาพทผานกระบวนการประกนคณภาพภายใน 2. การประเมนคณภาพ 3. การใหการรบรอง

ระบบคณภาพ ระบบคณภาพ หมายถง ระบบทใชในการควบคมคณภาพของสถาบนอดมศกษาหรอคณะ

ระบบทส าคญและน ามาใชกนอยางแพรหลายทวไปในปจจบน ไดแก 5 ส (5 S) หมายถง กระบวนการพฒนาองคกรทมงเนนความเปนระเบยบเรยบรอย และการพฒนาทรพยากรมนษย มกจกรรมส าคญ 5 ประการ คอ สะสาง (seiri) สะดวก (seiton) สะอาด (seiso) สขลกษณะ (seiketsu) และสขนสย (shitsuke) Quality Control Circle (QCC) หมายถง กระบวนการทเนนการแกไขปญหาในองคกร โดยกลมพนกงานจ านวน 4 – 10 คนทรวมกนศกษา พจารณาและหาขอสรปในการแกไขปญหาและพฒนาคณภาพในองคกร Systematic Approach ไดแก CIPP ซงเปนการพฒนาคณภาพองคกรดวยการใชองคประกอบและดชนจากบรบท (context) ตวปอน (input) กระบวนการ (process) และผลผลตหรอผลลพธ



(output) หรอoutcome หรอ IPO มองคประกอบ 3 ประการ คอ ตวปอน (input) กระบวนการ (process) ผลผลต (output) Quality Assurance (QA) หมายถง กระบวนการพฒนาคณภาพของสถาบนอดมศกษา เรยกทวไปวา การประกนคณภาพการศกษา เนนการก าหนดนโยบายคณภาพ การก าหนดมาตรฐานและดชนตวบงชคณภาพ การมสวนรวมของบคลากรทกคนและระดบในองคกร และการตรวจสอบประเมนคณภาพทงภายในและภายนอก โดยเนนความเปนอสระและเสรภาพทางวชาการ International Organization for Standardization (ISO) หมายถง องคกรสากลวาดวยมาตรฐานระหวางประเทศ ซงใชตวยอทเรารจกกนดวา ISO วตถประสงคขององคกรจงท าหนาทเกยวกบการก าหนดหรอปรบมาตรฐานนานาชาตเกอบทกประเภท (ยกเวนมาตรฐานทางงานไฟฟาซงเปนหนาทของ IEC) ทงนเพอใหประเทศตาง ๆ ในโลกสามารถใชมาตรฐานเดยวกนเรยกวา มาตรฐานสากล Accreditation หมายถง การรบรองคณภาพและมาตรฐานการศกษา ทเนนทงการสถาบนและสาขาวชา ดวยการก าหนดดชนชวดจากหนวยงานหรอองคกรอสระจากภายนอก เพอวดคณภาพของสถาบนทเสนอขอรบรองโดยสมครใจ Malcolm Baldrige National Quality Award (MBNQA) หมายถง รางวลระดบนานาชาตทใหแกองคกรทเสนอขอรบหรอแขงขนดานคณภาพ การประเมนคณภาพการศกษาระดบอดมศกษา ในการประเมนคณภาพการศกษาระดบอดมศกษานน สมศ.ด าเนนประเมนคณภาพการจดการศกษาของสถาบนอดมศกษาในระดบสถาบน และระดบกลมสาขาวชา โดยพยายามใชประโยชนจากการประกนคณภาพภายในใหไดมากทสด 1. ตดตาม ตรวจสอบ ประเมนคณภาพและก ากบการด าเนนการใหมการรบรองมาตรฐานการศกษาของสถาบนอดมศกษา มาตรฐานและผลสมฤทธของผส าเรจการศกษา และประสทธภาพการบรหารจดการของสถาบนศกษา 2. สงเสรม สนบสนนการประกนคณภาพภายใน รวมกบส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษาซงเปนหนวยงานตนสงกดเพอเตรยมความพรอมใหสถาบนอดมศกษาเพอรบกาประเมนคณภาพภายนอก ทงนการด าเนนงานดงกลาวมงใหมการพฒนาคณภาพและมาตรฐานการศกษาของสถาบน อดมศกษา ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษากบการประกนคณภาพการศกษาระดบอดมศกษา หนวยงานตนสงกดของสถาบนอดมศกษาไดแก ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา กระทรวงศกษาธการ โดยมองคกรหลกในก ากบทเกยวของกบอดมศกษา คอ คณะกรรมการการอดมศกษา ก ากบดแลสภาสถาบนอดมศกษาระดบปรญญาตรและระดบต ากวาปรญญา กระทรวงการทองเทยวและกฬา และกระทรวงอน ๆ ทมสถาบนอดมศกษาเฉพาะทางภายใตสงกด หนวยงานตนสงกดมบทบาทหนาทดงน

1. พฒนาระบบและกลไกการประกนคณภาพภายในรวมกบสถาบนอดมศกษา 2. ก าหนดหลกการและแนวปฏบตในการประกนคณภาพภายใน



3. สนบสนน สงเสรม ด าเนนการการประกนคณภาพภายใน เพอเตรยมพรอมกบการประเมนคณภาพภายนอก

4. กรณทผลการประเมนคณภาพของสถาบนอดมศกษาไมไดมาตรฐาน หนวยงานตนสงกดจะเปนผก ากบดแลด าเนนการใหสถาบนอดมศกษาปรบปรงแกไขภายในระยะเวลาทก าหนด

สถาบนอดมศกษากบการประกนคณภาพการศกษาระดบอดมศกษา สถาบนอดมศกษามหนาทดงน 1. พฒนาระบบกลไกการประกนคณภาพภายใน (ตงแตระดบภาควชาหรอกลมวชา คณะวชา และสถาบนโดยรวม) 2. ด าเนนการตรวจสอบและพฒนาคณภาพการจดการศกษาตามระบบการประกนคณภาพภายในทสถาบนและหนวยงานตนสงกดไดพฒนาขน 3. จดท ารายงานประจ าปซงเปนผลจากการพฒนาระบบประกนคณภาพภายใน 4. ใหขอมล เอกสาร หลกฐานตาง ๆ ทเกยวของกบสถาบน และเตรยมความพรอมอน ๆ เพอการตรวจสอบและประเมนคณภาพภายนอก 5. ปรบปรงแกไขตามขอเสนอแนะของ สมศ. และ สกอ.



คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มภารกจในดานการผลตบณฑตและพฒนาสงคม เพอสนองตอบตอความตองการทองถนทงในสวนภาครฐและเอกชน สถาบนไดตระหนกถงภารกจดงกลาว จงพยายามทจะจดการศกษาใหไดคณภาพและประสทธภาพเปนทยอมรบเชอถอของทองถนและสงคมสวนรวม คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร จงจดด าเนนการประกนคณภาพการศกษาของสถาบนขนเพอทจะสงเสรมใหสถาบนและบคลากรทกระดบ ทกคนตระหนกถงความจ าเปนทจะตองประกน คณภาพการศกษาไวอยางถาวรเปนทเชอถอและยอมรบของทองถนและสงคม

ในการด าเนนงานประกนคณภาพการศกษา สถาบนไดเรงรดใหมการพฒนาระบบและกลไกการประกนคณภาพภายในสถาบน เพอใหสามารถใชเปนเคร องมอในการพฒนาระบบคณภาพและการบรการ การจดการศกษาใหบรรลวตถประสงคและนโยบาย ปรชญา พนธกจของสถาบนทไดก าหนดไวโดยยดหลกการของความเปนอสระทางดานบรหารและมเสรภาพทางวชาการ วตถประสงค 1. เพอใหคณภาพโดยรวมของคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร เปนกลไกทจะชวยเสรมและสนบสนนใหทงผบรหารและผปฏบตไดมการพฒนาคณภาพอยางตอเนอง ยงยน และเปนองคกรแหงการเรยนร 2. เพอใหสงคมเกดความเชอมนวาการจดการศกษาของคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตรจะเปนไปอยางมคณภาพและประสทธภาพ

นโยบายประกนคณภาพการศกษาของคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตรไดก าหนดนโยบายการประกนคณภาพการศกษา ดงน

เรงรดใหหลกสตร/ภาควชาของคณะมนษยศาสตรและสงคมสาสตร มระบบการสงเสรมคณภาพ การควบคมคณภาพ โดยเนนการจดการศกษาใหไดมาตรฐานเปนทยอมรบและมความเปนสากล มความพรอมส าหรบการตรวจสอบทงภายในและภายนอกและเรงรดพฒนาคณภาพบณฑตอยางตอเนอง

มาตรการ 1. สงเสรมความเขาใจและประชาสมพนธใหบคลากรทกระดบเหนความส าคญและความจ าเปนในการประกนคณภาพการศกษาโดยสนบสนนใหคณะ/หลกสตรและสวนงานตางๆ ด าเนนการ 2. ก าหนดคณลกษณะของบณฑตทพงประสงคของหลกสตร/คณะ รวมทงองคประกอบคณภาพ (Quality Framework) ทจ าเปนในการผลตบณฑตทมคณภาพ 3. ก าหนดใหมองคกรทท าหนาทดแลรบผดชอบการด าเนนงานประกนคณภาพการศกษาระดบสถาบนและระดบหนวยงาน 4. พฒนาระบบควบคมคณภาพและองคประกอบคณภาพใหสามารถน าไปปฏบตจรงไดอยางเหมาะสม 5. จดใหมระบบการตรวจสอบคณภาพภายในเปนระยะ 6. เตรยมการเพอรบการตรวจประเมนระบบการประกนคณภาพจากหนวยงานภายนอก



กลไกการประกนคณภาพการศกษา

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มโครงสรางการบรหารงาน ดงน

โครงสรางคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

ภาพท 2.1 โครงสรางการบรหารงานคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

หนาทของคณะกรรมการประกนคณภาพ

คณะกรรมการคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มอ านาจหนาท ดงตอไปน 1. พฒนาระบบและกลไกการประกนคณภาพภายใน ใหสอดคลองกบนโยบายและ แนวทางการประกนคณภาพของมหาวทยาลย 2. บรหารจดการการด าเนนงานประกนคณภาพ ใหเปนไปตามขอก าหนดของกฎหมาย กฎ ระเบยบ ขอบงคบ ประกาศทเกยวของ และเปนไปตามวตถประสงคของการจดตงส านกงานประกนคณภาพ 3. จดท าแผนการด าเนนงานประกนคณภาพ แผนปฏบตการประกนคณภาพ และงบประมาณประจ าป ก ากบดแลการด าเนนการตามแผน และประเมนผลการปฏบตงานของส านก 4. เสนอมหาวทยาลยออกระเบยบ ประกาศ และค าสง เกยวกบการบรหารจดการงานประกนคณภาพ เพอใหการด าเนนงานประกนคณภาพของมหาวทยาลยเปนไปดวยความเรยบรอย มประสทธภาพ และบรรลวตถประสงค 5. อ านวยการ ใหค าปรกษา ตดตาม นเทศ แกปญหา และประสานการด าเนนงานประกนคณภาพ

ส านกงานคณบด

งานบรหารงานทวไป

คณบดคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

ภาควชาศลปกรรมศาสตร

งานกจการนกศกษา

ภาควชาสงคมศาสตร

งานจดการศกษา

ภาควชามนษยศาสตร



6. เสนอมหาวทยาลยแตงตงคณะอนกรรมการประกนคณภาพ หรอคณะท างานประกนคณภาพ เปนเฉพาะเรองหรอเฉพาะกจตามความเหมาะสม องคประกอบของระบบประกนคณภาพการศกษา

การด าเนนงานประกนคณภาพการศกษาคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร ประกอบดวยโครงสรางของระบบ 3 ระบบ และระบบการพฒนาคณภาพ ดงน

1.1 ระบบควบคมคณภาพ (Quality Control) เปนระบบและกลไกทควบคมคณภาพของปจจยการศกษาระดบอดมศกษาทมหาวทยาลยราชภฏพฒนาขนเพอประกนวามการปฏบตหนาทเปนไปตามหนาทความรบผดชอบ มการควบคมปจจยหรอตวแปรตางๆ ทจะสงผลตอคณภาพโดยการจดท าเกณฑมาตรฐาน, ดชนและเกณฑชวดความส าเรจขององคประกอบทส าคญในการจดการศกษาของปจจยหรอตวปอน (Input) กระบวนการ (Process) และผลผลต (Output) ทางการศกษา ระบบคณภาพดงกลาวเนนทการจดระบบดแลตนเอง (Self - regulating system) ในระดบบคคล หลกสตร/ คณะและสถาบน 1.2 ระบบตรวจสอบคณภาพ (Quality Audit) หมายถง การตรวจสอบในระดบสถาบนทงการตรวจสอบดวยตนเองและการตรวจสอบโดยผตรวจสอบภายนอกซงเนนทการตรวจสอบการด าเนนงานของระบบและกลไกการควบคมคณภาพทสถาบนจดขนโดยการพฒนาระบบการตรวจสอบการปฏบตตามเกณฑมาตรฐานตวชวดทงดวยตนเองและเพอนรวมงาน โดยมวธการคอการตรวจสอบ หลกฐานหรอรายงานและการสมภาษณผบรหาร อาจารยปฏบตงาน และนกศกษา

1.3 ระบบการประเมนคณภาพ (Quality Assessment) หมายถง การประเมนคาระดบ คณภาพของกจกรรมเฉพาะอยางในหนวยงาน เชน คณภาพการจดการศกษา คณภาพของงานวจย คณภาพของงานสอนเปนตน โดยมจดเนนทหลกสตร การประเมนจะใชวธการศกษาตนเอง (Self study) การประเมนจากกลยาณมตรทางวชาการจากภายนอก (External peer review) และตวชวดพฤตกรรม (Performance indicators)

1.4 ระบบการพฒนาคณภาพ PDCA PDCA เปนระบบพฒนาคณภาพงาน เปนวงจรพฒนาพนฐานหลกของการพฒนา

คณภาพทงระบบ (Total Qaulity Management: TQM) ผทคดคนกระบวนการหรอวงจรพฒนาคณภาพ PDCA คอ Shewhart นกวทยาศาสตรชาวอเมรกน แต Deming ไดน าไปเผยแพรทประเทศญปนจนประสบผลส าเรจ จนผลกดนใหญปนเปนประเทศมหาอ านาจของโลก คนทวไปจงรจกวงจร PDCA จากการเผยแพรของ Deming จงเรยกวา “วงจร Deming" วงจร PDCA ประกอบดวยขนตอนดงตอไปน

PDCA (Plan-Do-Check-Act) เปนกจกรรมพนฐานในการพฒนาประสทธภาพและคณภาพของการด าเนนงาน ซงประกอบดวยขนตอน ๔ ขนตอน คอ วางแผน-ปฏบต-ตรวจสอบ-ปรบปรง การด าเนนกจกรรม PDCA อยางเปนระบบใหครบวงจรอยางตอเนอง หมนเวยนไป เรอย ๆ ยอมสงผลใหการด าเนนงานมประสทธภาพและมคณภาพเพมขนโดยตลอด

วงจร PDCA นไดพฒนาขนโดย ดร.ชวฮารท ตอมา ดร.เดมมง ไดน ามาเผยแพรจนเปน ทรจกกนอยางแพรหลาย ขนตอนแตละขนของวงจร PDCA ดงภาพท 3.2 และมรายละเอยดดงตอไปน



รวมกนวางแผน

P การพฒนาคณภาพ PLAN

รวมกนปรบปรง A D รวมกนปฏบต ACT DO CHECK

การประเมนคณภาพ C การตรวจตดตามคณภาพ

รวมกนตรวจ

ภาพท 2.2 ขนตอนการด าเนนงานประกนคณภาพการศกษา

Plan (วางแผน) หมายความรวมถงการก าหนดเปาหมาย/วตถประสงคในการด าเนนงาน วธการและขนตอนทจ าเปนเพอใหการด าเนนงานบรรลเปาหมายในการวางแผนจะตองท าความเขาใจกบเปาหมาย วตถประสงคใหชดเจน เปาหมายทก าหนดตองเปนไปตามนโยบาย วสยทศนและพนธกจขององคกรเพอกอใหเกดการพฒนาทเปนไปในแนวทางเดยวกนทวทงองคกร การวางแผนในบางดานอาจจ าเปนตองก าหนดมาตรฐานของวธการท างานหรอเกณฑมาตรฐานตาง ๆ ไปพรอมกนดวยขอก าหนดทเปนมาตรฐานนจะชวยใหการวางแผนมความสมบรณยงขน เพราะใชเปนเกณฑในการตรวจสอบไดวา การปฏบตงานเปนไปตามมาตรฐานทไดระบไวในแผนหรอไม DO (ปฏบต) หมายถง การปฏบตใหเปนไปตามแผนทไดก าหนดไว ซงกอนทจะปฏบตงานใด ๆ จ าเปนตองศกษาขอมลและเงอนไขตาง ๆ ของสภาพงานทเกยวของเสยกอนในกรณทเปนงานประจ าทเคยปฏบตหรอเปนงานเลกอาจใชวธการเรยนร ศกษา คนควาดวยตนเอง แตถาเปนงานใหมหรองานใหญทตองใชบคลากรจ านวนมาก อาจตองจดใหมการฝกอบรมกอนทจะปฏบตจรงการปฏบตจะตองด าเนนการไปตามแผน วธการ และขนตอนทไดก าหนดไว และจะตองเกบรวบรวมและบนทกขอมลทเกยวของกบการปฏบตงานไวดวย เพอใชเปนขอมลในการด าเนนงานในขนตอนตอไป

Check (ตรวจสอบ) เปนกจกรรมทมขนเพอประเมนผลวามการปฏบตงานตามแผนหรอไมมปญหาเกดขนในระหวางการปฏบตงานหรอไม ขนตอนนมความส าคญ เนองจากในการด าเนนงานใด ๆ มกจะเกดปญหาแทรกซอนทท าใหการด าเนนงานไมเปนไปตามแผนอยเสมอ ซงเปนอปสรรคตอประสทธภาพและคณภาพของการท างาน การตดตามการตรวจสอบและการประเมนปญหาจงเปนสงส าคญทตองกระท าควบคไปกบการด าเนนงานเพอจะไดทราบขอมลทเปนประโยชนในการปรบปรงคณภาพของการด าเนนงานตอไปในการตรวจสอบและการประเมนการปฏบตงาน จะตองตรวจสอบดวย



วาการปฏบตนน เปนไปตามมาตรฐานทก าหนดไวหรอไม ทงนเพอเปนประโยชนตอการพฒนาคณภาพของงาน

Act (การปรบปรง) เปนกจกรรมทมขนเพอแกไขปญหาทเกดขนหลงจากไดท าการตรวจสอบแลว การปรบปรงอาจเปนการแกไขแบบเรงดวนเฉพาะหนา หรอการคนหาสาเหตท แทจรงของปญหา เพอปองกนไมใหเกดปญหาซ ารอยเดม การปรบปรงอาจน าไปสการก าหนดมาตรฐานของวธการท างานทตางจากเดมเมอมการด าเนนงานตามวงจร PDCA ในรอบใหมขอมลทไดจากการปรบปรง จะชวยใหการวางแผนมความสมบรณและมคณภาพเพมขนไดดวย การบรหารงานในระดบตาง ๆ ทกระดบตงแตเลกสดคอการปฏบตงานประจ าวนของบคคลคนหนง จนถงโครงการในระดบใหญทตองใชก าลงคนและเงนงบประมาณจ านวนมาก ยอมมกจกรรม PDCA เกดขนเสมอ โดยมการด าเนนกจกรรมทครบวงจรบาง ไมครบวงจรบาง แตกตางกน ตามลกษณะงานและและสภาพแวดลอมในการท างาน ในแตละองคกรจะมวงจร PDCA อยหลายวง วงใหญสด คอ วงทมวสยทศนและแผนยทธศาสตรขององคกรเปนแผนงาน (P) แผนงานวงใหญสดนอาจครอบคลมระยะเวลาตอเนองกนหลายปจงจะบรรลผล และในการทจะผลกดนใหวสยทศนและ แผนยทธศาสตรขององคกรปรากฏเปนจรงไดจะตองปฏบต (P) โดยน าแผนยทธศาสตรมาก าหนดเปนแผนการปฏบตงานประจ าปของหนวยงานตาง ๆ ขององคกร แผนการปฏบตงานประจ าปจะกอใหเกดวงจร PDCA ของหนวยงานขนใหม หากหนวยงานมขนาดใหญ มบคลากรทเกยวของจ านวนมาก จะตองแบงกระจายความรบผดชอบไปยงหนวยงานตาง ๆ ท าใหเกดวงจร PDCA เพมขนอกหลายๆ วงโดยมความเชอมโยงและซอนกนอย การปฏบตงานของหนวยงานทงหมดจะรวมกนเปน (D) ขององคกรนน ซงองคกรจะตองท าการตดตามตรวจสอบ (C) และแกไขปรบปรงจดทเปนปญหาหรออาจตองปรบแผนใหมในแตละป (A) เพอใหวสยทศนและแผนยทธศาสตรระยะยาวนนปรากฏเปนจรงและท าใหการด าเนนงานบรรลเปาหมายและวตถประสงครวมขององคกรไดอยางมประสทธภาพและ มคณภาพ การจดการกระบวนการประเมนคณภาพการศกษาภายใน

จดมงหมายของการประเมนคณภาพการศกษาภายในกเพอตรวจสอบ และประเมนการ ด าเนนงานของสถาบนตามระบบและกลไกทสถาบนนนๆ ไดก าหนดขน ทงน เพอใหสถาบนไดทราบ สถานภาพทแทจรง อนจะน าไปสการก าหนดแนวทางและพฒนาคณภาพตามเกณฑและมาตรฐานทตงไวอยางตอเนอง การประเมนคณภาพทมประสทธภาพนน ทงคณะผประเมนและสถาบนทรบการประเมนจ าเปนตองก าหนดบทบาทหนาทของตนเองอยางเหมาะสม และสอดคลองกบกฎกระทรวงวาดวยระบบ หลกเกณฑ และวธการประกนคณภาพการศกษา พ.ศ. 2553 ทงน สถาบนตองวางแผนจดกระบวนการประเมนคณภาพภายในใหเสรจกอนสนปการศกษาทจะเรมวงรอบการประเมน เพอประโยชนในการพฒนาคณภาพการศกษาของสถาบน ดงน 1. เพอใหสามารถน าผลการประเมนและขอเสนอแนะไปใชปรบปรงและพฒนาการจด การศกษาไดทนในปการศกษาถดไป และตงงบประมาณไดทนกอนเดอนตลาคม (กรณทเปน สถาบนอดมศกษาของรฐ) 2. เพอใหสามารถจดท ารายงานการประกนคณภาพการศกษาระดบอดมศกษาประจ าปสงใหส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษาและเผยแพรตอสาธารณชนไดภายใน 120 วน นบจากวนสนปการศกษาของแตละสถาบน



เพอใหการประกนคณภาพการศกษาไดประโยชนดงทกลาวขางตน จงควรมแนวทางการจด กระบวนการประเมนคณภาพดงปรากฏในตารางท 5.1 ตารางดงกลาวสามารถแยกไดเปน 4 ขนตอน ตามระบบการพฒนาคณภาพ PDCA คอ การวางแผน (Plan) การด าเนนงานและเกบขอมล (Do) การ ประเมนคณภาพ (Check) และการเสนอแนวทางปรบปรง (Act) โดยมรายละเอยดดงน

P = กจกรรมขอท 1 เรมกระบวนการวางแผนการประเมนตงแตตนปการศกษา โดยน าผลการประเมนปกอนหนานมาใชเปนขอมลในการวางแผนดวย กรณทมการเปลยนแปลงระบบประกนคณภาพหรอตวบงชหรอเกณฑการประเมน จะตองมการประกาศใหทกหนวยงานในสถาบนไดรบทราบและถอปฏบตโดยทวกนกอนเรมปการศกษา เพราะตองเกบขอมลตงแตเดอนมถนายน

D = กจกรรมขอท 2 ด าเนนงานและเกบขอมลบนทกผลการด าเนนงานตงแตตนป การศกษา คอเดอนท 1 – เดอนท 12 ของปการศกษา (เดอนมถนายน – เดอน พฤษภาคม ปถดไป)

C = กจกรรมขอท 3 – 8 ด าเนนการประเมนคณภาพในระดบภาควชา คณะวชาหรอหนวยงานเทยบเทา และสถาบน ระหวางเดอนมถนายน – สงหาคม ของปการศกษาถดไป

A = กจกรรมขอท 9 วางแผนปรบปรงและด าเนนการปรบปรงตามผลการประเมน โดย คณะกรรมการบรหารของสถาบนอดมศกษาน าขอเสนอแนะและผลการประเมนของ

คณะกรรมการประเมนคณภาพภายในมาวางแผนปรบปรงการด าเนนงาน (รวมทงขอเสนอแนะของสภามหาวทยาลย) มาท าแผนปฏบตการประจ าปและเสนอตงงบประมาณปถดไปหรอจดท าโครงการพฒนาและเสนอใชงบประมาณกลางปหรองบประมาณพเศษกได

ส าหรบกจกรรมขอท 10 ในตารางดงกลาวเปนกจกรรมทสถาบนอดมศกษาทกแหงตอง ด าเนนการตามกฎหมายเพอประโยชนของสถาบนในการปรบปรงคณภาพ และเพอประโยชนของ ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษาและหนวยงานตนสงกดในการน าขอมลมาประกอบการตดสนใจเชงนโยบาย เพอสงเสรมสนบสนนคณภาพและมาตรฐานการศกษาของชาตใหทดเทยมกบนานาอารยะประเทศและมความเปนสากล



ปงบประมาณ (ต.ค. – ก.ย.) ปงบประมาณถดไป

ปการศกษา (ม.ย. – พ.ค.)

พ.ค.-ม.ย.

ตารางท 2.1 วงจรในการจดกระบวนการประเมนคณภาพภายใน

เปรยบเทยบปงบประมาณกบปการศกษา ต.ค.-พ.ค.

ม.ย. เปดเทอม

ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. ม.ค. ก.พ. ม.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย.

กจกรรมด าเนนการ ต.ค.-พ.ค.



1. สถาบนวางแผนการประเมนคณภาพประจ าปการศกษาโดยประกาศตวบงชกอนเรมตนปการศกษาใหมและแจกค ม อการจ ดท า SAR (กรณท ม กา รเปล ยนแปลงต วบ งช ว ธ การและก า หน ด ป ร ะ เ ม น ค ณ ภ า พ ภ า ย ใ นประจ าป)

2. สถาบนเกบขอมลระยะ 12 เดอนตาม ตวบงชทไดประกาศใชบนระบบ CHE QA Online (มทมงานใหค าปรกษากบบคลากร และหรอหนวยงาน และหรอภาควชาในการเกบขอมลพรอมท งพจารณาปรบปรงการด าเนนการตามความเหมาะสม)






3. ภาควชาหรอหนวยงานเทยบเทาจดท า SAR และเตรยมการประเมนระดบภาควชาหรอหนวยงานเทยบเทา และแตงตงกรรมการประเมนระดบภาควชาหรอหนวยงานเทยบเทา

4. ประเมนระดบภาควชาหรอหนวยงานเทยบเทา

5. คณะน าผลการประเมนระดบภาควชาหรอหนวยงานเทยบเทามาจดท า SAR บนระบบ CHE QA Online และเตรยมการประเมนระดบคณะวชาหรอหน ว ย ง าน เท ยบ เท า และแต ง ต งกรรมการประเมนระดบคณะวชาหรอหนวยงานเทยบเทา

6. ประเมนระดบคณะวชาหรอหนวยงานเทยบเทาบนระบบ CHE QA Online

7. สถาบนน าผลการประเมนระดบคณะวชาหรอหนวยงานเทยบเทามาจดท า SAR บนระบบ CHE QA Online และเตรยมการประเมนระดบสถาบนและแตงตงคณะกรรมการประเมนระดบสถาบน






8. ประเมนระดบสถาบนบนระบบ CHE QA Online และน าผลการประเมนเสนอสภาสถาบนเพอพจารณาวางแผนพฒนาสถาบนในปการศกษาถดไป

9. ผบรหารของสถาบนอดมศกษาน าผลการประเมนและขอเสนอแนะของคณะกรรมการประเมนคณภาพใน (รวมทงขอเสนอแนะของสภาสถาบน) มาวางแผนปรบปรงการด าเนนงาน หรอปรบแผนกลยทธ / แผนปฏบต การประจ าปและเสนอตงงบประมาณปถดไป หรอจดท าโครงการพฒนาและเสนอใชงบประมาณกลางป

10. สงรายงานประจ าปทเปนรายงานการประเมนคณภาพภายใน (ประกอบดวย SAR และผลการประเมนคณภาพภายในระดบคณะหรอหนวยงานเท ยบเท าและระดบสถาบน ) ใหส า น ก ง า น ค ณ ะ ก ร ร ม ก า ร ก า รอดมศกษาผานระบบ CHE QA Online และหนวยงานตนสงกด (ภายใน 120 วนนบจากสนปการศกษา)



ขนตอนการประเมนคณภาพการศกษา

1. การเตรยมการของสถาบนกอนการตรวจเยยมของผประเมน 1.1 การเตรยมรายงานประจ าป หรอ รายงานการประเมนตนเอง ก. จดท ารายงานประจ าปทเปนรายงานการประเมนคณภาพภายใน ปจจบนส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษาไดพฒนาระบบฐานขอมลดานการประกนคณภาพ (CHE QA Online) เปนฐานขอมลกลาง เพอใชประโยชนในเชงนโยบายและการสงเสรมสนบสนนการพฒนาคณภาพอดมศกษา ตลอดจนอ านวยความสะดวกใหกบสถาบนอดมศกษาในการด าเนนงานประกนคณภาพการศกษาผานทางระบบออนไลน ตงแตการจดเกบขอมลพนฐาน (common data set) และเอกสารอางองการประเมนตนเอง การประเมนของคณะกรรมการประเมนคณภาพ รวมทงการจดท ารายงานประจ าปท เปนรายงานการประเมนคณภาพภายในบนระบบฐานขอมลอเลกทรอนกส (e - SAR) รวมทงเปดเผยตอสาธารณะเพอการคมครองผบรโภค โดยมนโยบายใหสถาบนอดมศกษาทกแหงในสงกดใชฐานขอมลดงกลาวในการด าเนนงานประกนคณภาพการศกษาภายในและจดสงรายงานประจ าปทเปนรายงานการประเมนคณภาพภายในผานทางระบบออนไลนและเปดเผยตอสาธารณชนตามกฎหมาย ข. จดการเตรยมเอกสารหรอหลกฐานอางองในแตละองคประกอบคณภาพ 1) เอกสารหรอหลกฐานอางองในแตละตวบงชตองเปนขอมลในชวงเวลาเดยวกบทน าเสนอในรายงานการประเมนตนเอง ตลอดจนสาระในเอกสารตองตรงกบชอเอกสารทระบในรายงานการประเมนตนเอง 2) การน าเสนอเอกสารในชวงเวลาตรวจเยยมอาจท าไดในสอง แนวทาง คอ จดเอกสารใหอยในทอยปกตตามหนวยงาน ในกรณนตองระบใหชดเจนวาจะเรยกดเอกสารไดจากผใดหนวยงานไหน ชอหรอหมายเลขเอกสารอะไร หรออาจจดในแนวทางทสอง คอ เอกสารมารวมไวทเดยวกนในหองท างานของคณะผประเมน โดยจดใหเปนระบบทสะดวกตอการเรยกใช การน าเสนอเอกสารในแนวทางนเปนทนยมกวาแนวทางแรก เพราะสามารถเรยกหาเอกสารได รวดเรวและดความเชอมโยงในเอกสารฉบบตางๆ ไดในคราวเดยว ปจจบนเอกสารหรอหลกฐานอางองท เกยวของกบตวบงชแตละตวและองคประกอบคณภาพสามารถบรรจหรอจดเกบ (upload) หรอเชอมโยง (link) ไวบนระบบฐานขอมลดานการประกนคณภาพ (CHE QA Online) ซงท าใหการจดเกบเปนระบบและงายตอการคนหาของคณะกรรมการประเมน และไมเปนภาระเรองการจดเตรยมเอกสารหลกฐานของสถาบน 1.2 การเตรยมบคลากร ก. การเตรยมบคลากรในสถาบนควรมความครอบคลมประเดนตางๆ ดงตอไปน 1) ท าความเขาใจเกยวกบการประเมนคณภาพในประเดนทส าคญๆ อาทการประเมนคณภาพคออะไร มความส าคญตอการพฒนาอยางไร ขนตอนการประเมนคณภาพเปนเชนไร 2) เนนย ากบบคลากรในการใหความรวมมอการตอบค าถามหรอการสมภาษณ โดยยดหลกวาตอบตามสงทปฏบตจรงและผลทเกดขนจรง 3) เปดโอกาสใหมการอภปราย ซกถาม แสดงความคดเหน เพอ สรางความกระจางในการด าเนนงานของทกหนวยงานในทกประเดน เพอความเขาใจทถกตองของบคลากร



4) เนนย าใหบคลากรทกคนตระหนกวาการประกนคณภาพ คอ ภารกจประจ าของทกคนทตองรวมมอกนท าอยางตอเนอง ข. การเตรยมบคลากรผประสานงานในระหวางการตรวจเยยมจ าเปนตองมบคลากร จ านวน 1-3 คน ท าหนาทประสานงานระหวางคณะผประเมนกบบคคลหรอหนวยงานทเกยวของ ทงนผประสานงานควรเตรยมตวดงน 1) ท าความเขาใจทกกจกรรมของแผนการประเมนอยางละเอยด 2) ท าความเขาใจอยางดกบภารกจของคณะวชาและสถาบน เพอสามารถใหขอมลตอผประเมน รวมทงตองรวาจะตองตดตอกบใครหรอหนวยงานใด หากผประเมนตองการขอมลเพมเตมทตนเองไมสามารถตอบได 3) มรายชอ สถานท หมายเลขโทรศพทของผทคณะกรรมการประเมนจะเชญมาใหขอมลอยางครบถวน 4) ประสานงานลวงหนากบผทจะใหขอมลทเปนบคลากรภายใน และภายนอกสถาบนวาจะเชญมาเวลาใด หองใด หรอพบกบใครตามตารางการประเมนทคณะกรรมการประเมนก าหนด 5) เมอมปญหาในการอ านวยความสะดวกแกคณะผประเมนจะตองสามารถประสานงานแกไขไดทนท 1.3 การเตรยมสถานทส าหรบคณะผประเมน ก. หองท างานของคณะผประเมน 1) จดเตรยมหองท างานและโตะทกวางพอส าหรบวางเอกสาร จ านวนมากโดยเปนหองทปราศจากการรบกวนขณะท างาน เพอความเปนสวนตวของคณะกรรมการ 2) จดเตรยมคอมพวเตอร อปกรณ เครองเขยนในหองท างานและ อปกรณเสรมอนๆ ใหคณะผประเมนพรอมใชงานไดตามความตองการ 3) จดเตรยมโทรศพท พรอมหมายเลขทจ าเปนไวในหองท างาน หรอบรเวณใกลเคยง 4) หองท างานควรอยใกลกบทจดเตรยมอาหารวาง อาหาร กลางวน ตลอดจนบรการสาธารณปโภคอนๆ 5) ควรประสานงานกบคณะผประเมน เพอทราบความตองการ พเศษอนใดเพมเตม ข. หองทใชสมภาษณผบรหาร อาจารย บคลากร นกศกษา ฯลฯ ควร จดไวเปนการเฉพาะใหเหมาะสมกบการใชงาน 1.4 การเตรยมการประสานงานกบทมคณะกรรมการประเมนคณภาพ ก. มหาวทยาลยจดท าค าสงแตงตงและจดสงใหคณะกรรมการประเมนคณภาพการศกษาภายในทราบ ทงน แนวทางการแตงตงคณะกรรมการประเมน เปนดงน 1) คณะกรรมการประเมนระดบภาควชาหรอหนวยงานเทยบเทา - มกรรมการประเมนฯ อยางนอย 3 คน ทงนขนอยกบขนาดของภาควชาหรอหนวยงานเทยบเทา - เปนผประเมนจากภายนอกภาควชาหรอหนวยงานเทยบเทาทผานการฝกอบรมหลกสตรผประเมนของ สกอ. อยางนอย 1 คน ในกรณทผประเมนจากภายนอกภาควชาหรอหนวยงานเทยบเทาเปนผทมความรและประสบการณสง ซงสามารถใหค าแนะน าทจะเปนประโยชนอยาง



ยงตอภาควชาหรอหนวยงานเทยบเทาทรบการประเมน อาจอนโลมใหไมตองผานการฝกอบรมหลกสตร ผประเมนของ สกอ. กได สวนผประเมนจากภายในภาควชาหรอหนวยงานเทยบเทาตองผานการฝกอบรมหลกสตรผประเมนของ สกอ. หรอทสถาบนจดฝกอบรมให โดยใชหลกสตรของ สกอ. - ประธานคณะกรรมการประเมนฯเปนผประเมนจาก ภายนอกภาควชาหรอหนวยงานเทยบเทา โดยตองเปนผทผานการฝกอบรมหลกสตรผประเมนของ สกอ. หรอทสถาบนจดฝกอบรมใหโดยใชหลกสตรของ สกอ. 2) คณะกรรมการประเมนระดบคณะวชาหรอหนวยงานเทยบเทา - มกรรมการประเมนฯ อยางนอย 3 คน ทงน ขนอยกบขนาดของคณะวชาหรอหนวยงานเทยบเทา - เปนผประเมนจากภายนอกสถาบนทผานการฝกอบรมหลกสตรผประเมนของ สกอ. อยางนอย 1 คน ในกรณทผประเมนจากภายนอกสถาบนเปนผทมความรและประสบการณสง ซงสามารถใหค าแนะน าทจะเปนประโยชนอยางยงตอคณะทรบการประเมน อาจอนโลมใหไมตองผานการฝกอบรมหลกสตรผประเมนของ สกอ. กได สวนผประเมนจากภายในสถาบนตองผานการฝกอบรมหลกสตรผประเมนของ สกอ. หรอทสถาบนจดฝกอบรมใหโดยใชหลกสตรของ สกอ. - ประธานคณะกรรมการประเมนฯ เปนผประเมนจากภายในหรอนอกสถาบน กได ในกรณทเปนผประเมนภายในสถาบนตองอยนอกสงกดคณะทประเมน โดยประธานตองเปนผทขนบญชประธานคณะกรรมการประเมนคณภาพการศกษาภายในของ สกอ. 3) คณะกรรมการประเมนระดบสถาบน - มกรรมการประเมนฯ อยางนอย 5 คน ทงน ขนอยกบขนาดของสถาบน - เปนผประเมนจากภายนอกสถาบนทผานการฝกอบรมหลกสตรผประเมนของ สกอ. อยางนอยรอยละ 50 สวนผประเมนจากภายในสถาบนตองผานการฝกอบรมหลกสตรผประเมนของ สกอ. หรอทสถาบนจดฝกอบรมใหโดยใชหลกสตรของ สกอ. - ประธานคณะกรรมการประเมนฯ เปนผประเมนจากภายนอกสถาบนทขนบญชประธานคณะกรรมการประเมนคณภาพการศกษาภายในของ สกอ. ข. สถาบนอดมศกษาแจงใหคณะกรรมการประเมนคณภาพทราบวาคณะกรรมการประเมนฯ จะตองท าการประเมนคณภาพการศกษาภายในระดบคณะวชาหรอหนวยงานเทยบเทาและระดบสถาบน ผานทางระบบ CHE QA Online พรอมทงจดสง username และ password และคมอการใชระบบ ใหคณะกรรมการประเมนฯ ทกทานและทกระดบ ทราบ เพอเขาไปศกษารายงานการประเมนตนเองลวงหนากอนวนรบการตรวจเยยมอยางนอย 2 สปดาห โดยในสวนของผท าหนาทประธานคณะกรรมการประเมนคณภาพการศกษาภายใน ระดบ สถาบน มหาวทยาลยจะตองแจงใหส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษาจดสงรหสประจ าตว (ID code) ใหดวย เพอใหประธานฯ ท าหนาทตรวจสอบและยนยนความถกตองของขอมลพนฐาน (common data set) และผลการประเมนกอนสงรายงานการประเมนคณภาพของคณะกรรมการประเมนฯ เขาสระบบ นอกจากนนใหสถาบนแจงรายชอผท าหนาทประสานงานระหวางสถาบน คณะวชาหรอหนวยงานเทยบเทากบคณะกรรมการประเมนฯ รวมทงเบอรโทรศพทและ e-mail address ส าหรบตดตอ



ค. ประสานงานกบประธานหรอตวแทนของคณะกรรมการประเมนคณภาพ เพอรวมเตรยมแผนการประเมนคณภาพการศกษาภายใน อาท การจดตารางเวลาเขาตรวจเยยม การใหขอมลทคณะกรรมการประเมนฯ ตองการเพมเตมกอนการตรวจเยยม การนดหมายตางๆ เปนตน 2. การด าเนนการของสถาบนระหวางการตรวจเยยมเพอประเมนคณภาพ 1) เปดโอกาสใหบคลากรทกคนไดรวมรบฟงคณะกรรมการประเมนคณภาพ ชแจงวตถประสงคและวธการประเมนในวนแรกของการตรวจเยยม 2) บคลากรพงปฏบตงานตามปกตระหวางการตรวจเยยม แตเตรยมพรอมส าหรบการน าเยยมชม หรอตอบค าถาม หรอรบการสมภาษณจากคณะกรรมการประเมนคณภาพ 3) จดใหมผประสานงานท าหนาทตลอดชวงการตรวจเยยม ทงนเพอประสานงานกบบคคลหรอหนวยงานทคณะกรรมการประเมนฯ ตองการขอมลและเพอน าการเยยมชมหนวยงานภายในตลอดจนอ านวยความสะดวกอนๆ 4) ในกรณทคณะกรรมการประเมนฯ ท างานตอหลงเวลาราชการ ควรมผประสานงานสวนหนงอยอ านวยความสะดวก 5) บคลากรทกคนควรไดมโอกาสรบฟงการใหขอมลปอนกลบจากคณะกรรมการประเมนฯ เมอสนสดการตรวจเยยม ตลอดจนเปดโอกาสใหซกถามหรอขอความเหน เพมเตมไดตามความเหมาะสม 3. การด าเนนการของสถาบนภายหลงการประเมนคณภาพ 1) ผบรหารระดบภาควชา คณะวชาหรอหนวยงานเทยบเทา และระดบสถาบน รวมทงผเกยวของน าผลการประเมนและขอเสนอแนะเขาสการประชมหรอสมมนาระดบตางๆ เพอวางแผนพฒนาหรอปรบปรงการด าเนนภารกจอยางเปนรปธรรมตอไป โดยอาจจดท าเปนแผนปฏบตการในการแกไขจดทควรปรบปรง และเสรมจดแขง ซงประกอบดวยกจกรรมทตองด าเนนการ ก าหนดเวลาเรมตนจนถงเวลาสนสดกจกรรม งบประมาณส าหรบแตละกจกรรม ตลอดจนผรบผดชอบกจกรรมเหลานน ทงน เพอใหสามารถตดตามตรวจสอบผลการพฒนาไดอยางตอเนอง 2) พจารณาการจดกจกรรมเสรมสรางขวญและก าลงใจ โดยแสดงใหเหนวาสถาบน ชนชมผลส าเรจทเกดขน และตระหนกวาผลส าเรจทงหมดมาจากความรวมมอรวมใจของทกฝาย 3) ภาควชา คณะวชาหรอหนวยงานเทยบเทา และสถาบนควรใหขอมลยอนกลบแกคณะกรรมการประเมนคณภาพเพอประโยชนในการพฒนาผประเมนคณภาพการศกษาภายในตอไป ความจ าเปนทตองมการประกนคณภาพการศกษา

มปจจยทงภายในและภายนอกทท าใหจ าเปนตองมระบบการประกนคณภาพการศกษาในระดบอดมศกษาของไทย คอ 1. ประเทศไทยยงไมเคยมระบบการประกนคณภาพการศกษาทมรปแบบชดเจนและบงชไดวาการ จดการศกษาในระดบอดมศกษาไดเปนอยางมคณภาพ 2. คณภาพของสถาบนอดมศกษา และบณฑตมแนวโนมทจะมความแตกตางกนมากขน ซงจะกอใหเกดผลเสยแกประเทศโดยสวนรวมในระยะยาว 3. มการแขงขนในเชงคณภาพของการจดการศกษา และคณภาพของบณฑตในวงการอดมศกษาทงภายในและภายนอกประเทศขน



4. สถาบนอดมศกษามความจ าเปนทจะตองมการพฒนาองคความรใหเปนสากล เพอใหไดรบการยอมรบจากนานาชาตมากขน 5. สถาบนอดมศกษามความจ าเปนทจะตองสรางความมนใจใหกบสงคมวาสามารถผลตบณฑตทมคณภาพ 6. สถาบนอดมศกษาจะตองใหขอมลสาธารณะ (Public Information) ทเปนประโยชนตอนกศกษา ผจางงาน ผจางงาน ผปกครอง รฐบาล และประชาชนทวไป 7. สงคมตองการระบบอดมศกษาทมความโปรงใส (Transparence) และความรบผดชอบซงตรวจสอบได (Accountability) บทบาทของบคลากรในการท าใหผลผลตของสถาบนมคณภาพ

คณภาพการศกษาของมหาวทยาลยราชภฏยะลาขนอยกบการรบรตระหนกถงความส าคญและเหนวากระบวนการประกนคณภาพการศกษาคอสวนหนงของภารกจทตองปฏบตควบคไปกบการปฏบตงานตามหนาททไดรบมอบหมาย ใหรสกวาเปนสวนหนงของงานและบคลากรแตละคนกคอสวนหนงของสถาบน ผทเกยวของกบการประกนคณภาพการศกษาของสถาบน มดงน

1. คณะกรรมการสภาประจ ามหาวทยาลยราชภฏยะลา 2. อธการบด/รองอธการบด 3. คณบด/รองคณบด/ผอ านวยการศนย/ส านก 4. ประธานหลกสตร/คณะกรรมการหลกสตร/หวหนาหนวยงาน 5. อาจารย 6. บคลากรฝายสนบสนนการเรยนการสอน

1. คณะกรรมการสภาประจ ามหาวทยาลยราชภฏยะลา สภาประจ ามหาวทยาลยราชภฏยะลาเปนองคกรบรหารปกครองสงสดของสถาบน การมง

คณภาพของ “ผลผลต 6 อยาง” ของมหาวทยาลยราชภฏ คอ ภารกจหลกทสภาฯ ควรใหความส าคญสงสด โดย

1.1 ใหพนธสญญา (Commitment) เรองคณภาพของผลผลต 6 อยาง ตามพนธกจ 1.2 ใหการสนบสนนนโยบายดานการประกนคณภาพการศกษาของสถาบน 1.3 อนมตจดตงหนวยงาน ตลอดจนคาใชจายทเกยวของ 1.4 ใหความเหนชอบกบแผนพฒนาคณภาพคนทกกลม คอ กรรมการสภาประจ าสถาบน

อธการบด และรองอธการบด คณบด/รองคณบด ผอ านวยการศนย/ส านก/ประธานหลกสตร/หนวยงาน อาจารย และบคลากรฝายสนบสนนการเรยนการสอน เพอใหเกดความเขาใจเรอง “คณภาพ” ทตรงกน

1.5 อานรายงานการประเมนตนเอง (SAR) ระดบสถาบน และก ากบตดตามผลการประกนคณภาพ



2. อธการบด อธการบด คอ ผบรหารสงสดของสถาบน ท าหนาท “ผจดการ” สถาบน บทบาทของ

อธการบดในเรองการประกนคณภาพการศกษา คอ 1.1 ใหพนธสญญา (Commitment) เรองคณภาพผลผลตตามพนธกจอยางจรงจงและ

จรงใจ ซงไดแก 1.1.1 การลงทนเรองหนวยประกนคณภาพ ผด าเนนการประกนคณภาพของหนวยงาน

(QA Officer) และคาใชจาย 1.1.2 การจดท าแผนคณภาพเพอพฒนา “คน” 3 กลมคอ (ก) อธการบด/รอง

อธการบด (ข) คณบด/ผอ านวยการศนย/ส านก (ค) อาจารย บคลากรฝายสนบสนนพเศษ 1.1.3 การด าเนนงานตามแผน 1.2 ใหเวลากบเรองคณภาพโดยการเขารวมสมมนา ประชม 1.3 ใหความชวยเหลอ สนบสนน คณะ/ศนย/ส านก/หลกสตร ในเรองคน เงน ครภณฑ วสด

เพอใหเกดความคลองตวในการด าเนนงาน 1.4 อานรายงานการประเมนตนเอง (SAR) ของทกหนวยงานยอย 1.5 เปนทมผตรวจสอบ / ประเมนภายใน ไปเยยมเยยนคณะ/ศนย/ส านกเพอใหความ

ชวยเหลอสนบสนน 1.6 เขยนรายงานการประเมนตนเอง (SAR) ระดบสถาบน เพอเสนอสภาประจ า

มหาวทยาลยราชภฏยะลา 3. คณบด/ผอ านวยการศนย/ส านก

คณบด/ผอ านวยการศนย/ส านก มหนาทเปนผจดการหนวยงานเพอใหเกดคณภาพ บทบาทของคณบด ผอ านวยการศนย / ส านก ในเรองการประกนคณภาพการศกษา คอ

3.1 ใหพนธสญญา (Commitment) เรองคณภาพผลผลตตามพนธกจอยางจรงจงและจรงใจ ซงไดแก

3.1.1 การจดท าคมอภาระงาน (Job description) และภารกจรายบคคล/งาน/ ต าแหนง

3.1.2 ลงทนเรองหนวยประกนคณภาพ ผด าเนนการงานประกนคณภาพของหนวยงาน (QA Officer) และคาใชจาย

3.1.3 การจดท าแผนคณภาพเพอพฒนา “คน” 3 กลมคอ (ก) คณบด/ผอ านวยการศนย/ส านก (ข) อาจารย (ค) บคลากรฝายสนบสนนพเศษ

3.1.4 การด าเนนงานตามแผน 3.2 อานรายงานการประเมนตนเอง (SAR) ของทกหลกสตร/หนวยงาน 3.3 เปนทมผตรวจสอบ/ประเมนคณภาพภายใน ไปเยยมเยยนหลกสตร/หนวยงานเพอให

ความชวยเหลอสนบสนน 3.4 ประชมทกคนเพอใหเกดความเขาใจทตรงกนเรองคณภาพของผลผลต 3.5 เขยนรายงานการประเมนตนเอง (SAR) ระดบคณะ/ศนย/ส านก เพอเสนออธการบด 3.6 เตรยมรบการประเมนคณภาพภายในและภายนอก



4. ประธานหลกสตร / หวหนาหนวยงาน ประธานหลกสตร / หวหนาหนวยงาน มหนาทเปน “ผจดการ” หลกสตร/ หนวยงานเพอใหเกดคณภาพแกผลผลตตามพนธกจ คอ 4.1 ใหพนธสญญา (Commitment) เรองคณภาพผลผลตตามพนธกจอยางจรงจงและจรงใจตดตามใหทกคนในหลกสตร/หนวยงาน สงขอมลเกยวกบการปฏบตงานรายบคคลและรวบรวมขอมลระดบโปรแกรมเพอสรป 4.2 ประชมทกคนในหลกสตร/หนวยงาน เสนอรายงานการประเมนตนเอง (SAR) ของหลกสตร / หนวยงาน เพอใหทกคนรบทราบชวยกนแกไขจดออน/เสรมจดแขง โดยจดประชมเรองน ทกเดอน 4.3 จดท ารายงานการประเมนตนเอง (SAR) ของหลกสตร/หนวยงานและเสนอคณะ 4.4 เตรยมรบการตรวจสอบ/ประเมนภายในจากทมคณบด/บคคลภายนอก

5. อาจารย อาจารยมหนาท 5.1 สอนใหไดบณฑตทมคณภาพ 5.2 ผลตงานวจยทมคณภาพและมปรมาณตามทก าหนด 5.3 ใหบรการทางวชาการแกสงคมตามทก าหนด และตรงกบสาขาวชา/วชาทสอนและอนๆ 5.4 ถายทอดศลปวฒนธรรม ประเพณทดงามใหแกศษย และเปนตวอยางทดแกศษย

อาจารยมบทบาทในเรองการประกนคณภาพการศกษา ดงน 5.4.1 ใหขอมลการปฏบตงานแกหลกสตร/คณะ ทกภาคการศกษาเพอจดท าฐานขอมล

ททนสมย ขอมลดงกลาว คอ 1) จ านวนคาบทสอนตอภาคการศกษา โดยใหขอมลปลายปการศกษา 2) จ านวนงานวจย บทความ ต ารา โดยใหขอมลปลายปการศกษา 3) จ านวนครง และสถานททไปใหบรการทางวชาการ โดยใหขอมลปลายป

การศกษา 5.4.2 เขาประชมหลกสตร/คณะ เพอรบทราบการปฏบตงานของผทเกยวของและ

ทศทางทจะด าเนนงานตอไป 5.4.3 อานรายงานการประเมนตนเอง (SAR) ของโปรแกรม เพอชวยกนแกไขจดออน/

เสรมจดแขง 5.4.4 ปรบปรงการปฏบตงานของตนเองใหสอดคลองกบนโยบายเรองการประกน

คณภาพการศกษาของคณะ/โปรแกรม/หนวยงาน 6. บคลกรฝายสนบสนนการเรยนสอน บคคลกรฝายสนบสนนการเรยนสอนในหนวยงานตางๆ มหนาทตามพนธกจของมหาวทยาลยราชภฏยะลา คอ 6.1 ท างานหลกและรองอยางมประสทธภาพไดตามมาตรฐาน (Standard Procedure) และผรบบรการพงพอใจ 6.2 ชวยบรการทางวชาการทเกยวกบงานหลก และงานรองของตน 6.3 ชวยสถาบน คณะ หลกสตร ในการท างานเกยวกบงานหลก และงานรองของตน 6.4 ใหบรการอยางเตมใจ และมงความพอใจของผรบบรการเปนส าคญ บคลากรฝายสนบสนนการเรยนการสอนมบทบาทหนาทในการประกนคณภาพการศกษาดงน



1) ใหขอมลการปฏบตงานตามขอก าหนดในค าบรรยาย (Job description) ทกภาคการศกษา/ ปการศกษา เพอจดท าฐานขอมลททนสมย ขอมลดงกลาวคอ 1.1) จ านวนชนงานทท าเสรจ ตลอดจนระยะเวลาทใชโดยใหขอมลทกภาคการศกษา 1.2) วธปฏบตงานทครบวงจร ตลอดจนขอเสนอแนะเพอให เกดการปฏบตงานทเรวและสะดวก 1.3) เขาประชมภายในหนวยงานทสงกดเพอรบทราบขอมลและชวยกนปรบปรงจดออน / จดแขง

2) อานรายงานการประเมนตนเอง (SAR) ของหนวยงาน เพอชวยกนแกไขปรบปรงจดออน / เสรมจดแขง

3) ปรบปรงแกไขการปฏบตงานของตน ใหสอดคลองกบนโยบายของคณะ / หนวยงาน ระบบการประกนคณภาพการศกษา

โครงสรางการประกนคณภาพการศกษามหาวทยาลยราชภฏ

ระบบการควบคมคณภาพ ระบบตรวจสอบคณภาพ ระบบประเมนคณภาพ (Quality Control) (Quality Audit) (Quality Assessment)

พฒนาการควบคมการปฏบตงานใหเกดคณภาพโดยการก าหนดนโยบายเกณฑ /มาตรฐาน ตวชวดของ

- ตวปอน - กระบวนการ - ผลผลต

พฒนาระบบการตรวจสอบการปฏบตงานโดยตนเองและรายงานการด าเนนตามเกณฑ / องคประกอบตวบงชโดย - จดกระบวนการตรวจสอบ

ภายในสถาบนเพอใหมการปฏบตตาม / มาตรฐาน ตวบงช

- การตรวจสอบการปฏบต จากภายนอก

- ตรวจสอบหลกฐานหรอ รายงาน

พฒนาระบบการประเมนผลภายใน / ภายนอกสถาบนและสนบสนนสงเสรมใหพฒนาการจดการศกษาของสถาบนโดย - การประเมนภายใน - จดท ากรอบการประเมน - เครองมอการประเมน น าผลการประเมนมา พจารณาสนบสนน สงเสรมใหมการพฒนา สถาบนอยางตอเนอง - การประเมนภายนอกโดย น าผลการประเมนมา สนบสนนสงเสรมใหมการ ปรบปรงพฒนาอยาง ตอเนอง



ด าเนนการ ด าเนนการ ด าเนนการ - ประกาศนโยบายประกนคณภาพ - การรายงานผลการประเมนตนเอง การประเมน Input - ก าหนดเกณฑมาตรฐานการปฏบต ตอบสนองปรชญา วสยทศน พนธกจ - การทดลองปฏบตงานของอาจารย 9 องคประกอบ และวตถประสงคของสถาบน - ประเมนคณภาพอาคาร สอ อปกรณ - จดท าคมอการประกนคณภาพ - กฎระเบยบเพอการปฏบตก ากบและ และแหลงวทยบรการ ระดบสถาบน ศนย / ส านก ตรวจสอบระบบการประกนคณภาพ - ประเมนการใชหลกสตร /ระดบคณะ การตรวจสอบ Input การประเมน Process - ก ากบการด าเนนงานเปนไปตาม - รายงานการคดเลอกนกศกษา - ประเมนการปฏบตงานของอาจารย / กลไกทก าหนด - รายงานการใชหลกสตร บคลากร / เจาหนาทตามเกณฑ การควบคม Input - รายงานผลการคดเลอกอาจารย - ประเมนคณภาพของอาจารย เชน - เกณฑการคดเลอกนกศกษา - รายงานผลการใชงบประมาณ การสอน การวจย การบรการวชาการ - เกณฑมาตรฐานหลกและการเสนอ การตรวจสอบ Process - ประเมนการพฒนาอาจารย ขออนมต - รายงานการสอนโดยอาจารย - ประเมนกจกรรมการพฒนานกศกษา - เกณฑการคดเลอกอาจารย - รายงานภาระงานของอาจารยโดยคณะ - ประเมนคณภาพการบรหารจดการ - เกณฑการจดสรรงบประมาณ - รายงานกจกรรมการเรยนการสอน - ประเมนผลการบรหารงบประมาณ - เกณฑมาตรฐานส านกวทยบรการ - รายงานการใชอาคาร สอ อปกรณ การประเมน Output - เกณฑมาตรฐาน สอ อปกรณ - รายงานกจกรรมพฒนานกศกษาโดย - ประเมนคณภาพนกศกษาและบณฑต - ทนการศกษา ทนวจย ทนพฒนา นกศกษาและอาจารย - ประเมนผลอาจารย อาจารย - รายงานสมฤทธผลทางการเรยน การสงเสรมและปรบปรงพฒนา การควบคม Process ของนกศกษา ใชผลประเมนเพอสนบสนน - เกณฑการปรบปรงหลกสตร - รายงานการลงทนทางการศกษา เชน สงเสรมใหมการพฒนาอยางตอเนอง เชน - เกณฑภาระงานสอนของอาจารย คาใชจายตอหวนกศกษาและคาใชจาย - จดระบบการพฒนาอาจารย และ - เกณฑการเรยนของนกศกษา อนๆ บคลากร - ระเบยบปฏบตของนกศกษา - การตดตามวดผลรายวชาของอาจารย - สงเสรมและสนบสนนอาจารยเขารวม - เกณฑการประเมนผลการเรยน - การรบเรองรองเรยนของนกศกษา ประชมสมมนา เพมพนความร - เกณฑการจดท าขอสอบและสงผล การตรวจสอบ Output - ใหทนท าวจย เขยนเอกสาร ต าราผลต การประเมน - รายงานการตดตามบณฑตจาก สอ อปกรณ - เกณฑการจดท าและควบคมแนว นกศกษา - สนบสนนการใชเทคโนโลย การสอน - รายงานการตดตามบณฑตจากอาจารย ในการสอนและคนควา - เกณฑการพฒนากจกรรมนกศกษา - รายงานการตดตามบณฑตจากนายจาง - จดสรรงบประมาณสนบสนน การควบคม Output - เกณฑกจกรรมนกศกษากอนจบ - กจกรรม / โครงการพฒนาคณธรรม จรยธรรมและบคลกภาพ - การฝกประสบการณวชาชพ - การสอบ Exit Exam

ระบบการประกนคณภาพการศกษามหาวทยาลยราชภฏยะลา

การควบคม การตรวจสอบ การประเมน



การประกนคณภาพการศกษามหาวทยาลยราชภฏ การประกนคณภาพการศกษามหาวทยาลยราชภฏ แบงเปน 2 สวน คอ

1. การประกนคณภาพการศกษาภายใน 2. การประเมนคณภาพการศกษาภายนอก

1. การประกนคณภาพการศกษาภายใน การด าเนนงานประกนคณภาพการศกษาภายในมหาวทยาลยราชภฏยะลา หมายถง การด าเนนงานประกนคณภาพการศกษาของมหาวทยาลยราชภฏเอง โดยมหาวทยาลยราชภฏถอวาการประกนคณภาพเปนสวนหนงของการบรหารการศกษาทมหาวทยาลยราชภฏตองด าเนนการวางระบบการประกนคณภาพทประกอบดวยระบบควบคม ระบบตรวจสอบและระบบประเมนคณภาพทงในระดบสถาบน ระดบคณะ และระดบหลกสตรและมการปฏบตการอยางตอเนอง เพอใหแนใจวามหาวทยาลยราชภฏไดด าเนนงานตามภารกจหลกของมหาวทยาลยราชภฏคอผลตบณฑตวจย บรการวชาการสสงคม ท านบ ารงศลปวฒนธรรมปรบปรงถายทอดและพฒนาเทคโนโลย พฒนาครและบคลากรทางการศกษาอยางมประสทธภาพ

กระบวนการประกนคณภาพการศกษาภายในมหาวทยาลยราชภฏ ประกอบดวย 1. ระบบควบคมคณภาพ 2. ระบบตรวจสอบคณภาพ 3. ระบบประเมนคณภาพ

ขนตอนการด าเนนงาน ประกอบดวย 1. เมอสภามหาวทยาลยราชภฏประกาศนโยบายและแนวทางการด าเนนงานประกน

คณภาพการศกษามหาวทยาลยราชภฏ 2539 แลวนน สภามหาวทยาลยราชภฏแจงใหมหาวทยาลยราชภฏทราบและจดการประชมเพอเสรมสรางความรความเขาใจเกยวกบการประกนคณภาพการศกษาแกบคลากรภายในมหาวทยาลยราชภฏ 41 แหงทงระดบผบรหารและคณาจารย

2. มหาวทยาลยราชภฏพฒนาระบบและกลไกการด าเนนงานประกนคณภาพการศกษาดงน 2.1 พฒนาระบบคมคณภาพโดยการประกาศนโยบายประกนคณภาพการก าหนดเกณฑ

มาตรฐานตวชวดการด าเนนงานในองคประกอบทสงผลตอคณภาพการศกษา และจดท าคมอการประกนคณภาพการศกษาระดบสถาบน ระดบคณะ ระดบหลกสตร

2.2 จดท าแผนการด าเนนงานประกนคณการศกษา โดยก าหนดเปาหมายการด าเนนงานใหเกดคณภาพของแตละองคประกอบและก าหนดระยะเวลาการจดท ากจกรรมทเปนรปธรรมระบตวชวดคณภาพของแตละองคประกอบในระยะเวลาตางๆ ทชดเจน

3. มหาวทยาลยราชภฏพฒนาระบบตรวจสอบและประเมนคณภาพการปฏบตงานภายในสถาบนทสามารถน าไปปฏบตใหเกดผลตามเปาหมายไดโดยก าหนดวธการตรวจสอบและวธประเมนคณภาพโดยเลอกเอาตวชวดทส าคญของการด าเนนงานแตละอยางเพอการตรวจสอบประเมนความกาวหนาของการปฏบตงานสะทอนใหเหนจดเดนจดดอยในการด าเนนงานและการน าผลการประเมนไปใชประโยชนในการพฒนา ปรบปรงการปฏบตงานใหมคณภาพดยงขน และจดท าคมอประเมนภายในซงประกอบดวยรายละเอยดเกยวกบการประเมนภายในตงแตการวางแผนการประเมน



วธการเกบขอมล วธการประเมนตามเกณฑมาตรฐานการปฏบตงานตามองคประกอบตางๆ ทสถาบนก าหนด การวเคราะหขอมล การจดท ารายงานผลการน าขอมลทไดรบไปชวยพฒนาปรบปรงคณภาพของงานของตนเองในแตละหนวยงานใหบรรลเปาหมายตามทก าหนด

4. มหาวทยาลยราชภฏ ก าหนดรปแบบและผรบผดชอบ การจดท ารายงานการประเมนตนเองของแตละหนวยงาน (Self Assessment Report) โดยจดท าปฏทนการปฏบตงาน การประเมนตนเอง และจดท ารายงานการประเมนตนเองใหผเกยวของทราบและเสนอตอคณะกรรมการประกนคณภาพการศกษาของสถาบนเพอ รายงานคณะกรรมการสภามหาวทยาลยราชภฏทกปการศกษา เพอแสดงความรบผดชอบในการจดการศกษาและพรอมรบการตรวจสอบประเมนจากภายนอกเพอประโยชนตอการจดการศกษาใหไดมาตรฐานยงขน

5. มหาวทยาลยราชภฏเตรยมความพรอมทจะขอการรบรองคณภาพการศกษา โดยจดเรยบเรยงรายงานการประเมนตนเองทสมบรณและกระชบประกอบดวยขอมลดานตาง ๆ ของสถาบน การวเคราะหสถานภาพ ศกยภาพความสอดคลองกบภารกจและเปาหมายของสถาบน โดยแสดงขอมลทงเชงปรมาณและเชงคณภาพจดเดนของประสทธภาพและประสทธผลของการด าเนนงาน 2. การประเมนคณภาพการศกษาจากภายนอก การประเมนคณภาพการศกษาจากภายนอก หมายถง การด าเนนงานประเมนคณภาพการศกษาโดยส านกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษาระดบอดมศกษา (สมศ.) ในการประเมนคณภาพการศกษาระดบอดมศกษานน สมศ. ด าเนนการประเมนคณภาพการจดการศกษาของสถาบนอดมศกษาในระดบคณะและในภาพรวม โดยพยายามใชประโยชนจากการประกนคณภาพภายในใหมากทสด ดงน

1. ตดตาม ตรวจสอบ ประเมนคณภาพและก ากบการด าเนนงานใหมการรบรองมาตรฐานการศกษาของสถาบนอดมศกษา มาตรฐานและผลสมฤทธผส าเรจการศกษา และประสทธภาพการบรหารจดการของสถาบนศกษา

2. สงเสรม สนบสนนการประกนคณภาพภายใน รวมกบหนวยงานตนสงกดเพอเตรยมความพรอม ใหกบสถาบนอดมศกษาเพอรบการประเมนภายนอก

ทงนการด าเนนงานดงกลาวมงใหมการพฒนาคณภาพ และมาตรฐานการศกษาของสถาบนอดมศกษา

ส านกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา (สมศ.) ท าหนาทในการประเมนคณภาพการศกษา ประเมนผลการจดการศกษา ตามตวบงช เกณฑและวธการทก าหนด เพอกระตนใหเกดการพฒนาคณภาพการศกษาระดบอดมศกษาตามมาตรฐานการศกษาระดบอดมศกษาซ ง คณะกรรมการอดมศกษาก าหนด โดยยดตามกรอบ พนธกจและประเภทของสถาบนอดมศกษา สวนสถาบนอดมศกษามหนาทจดการศกษาระดบอดมศกษาและด าเนนการตามภารกจ ทงในดานการผลตบณฑต การวจย การบรการวชาการ และการท านบ ารงศลปวฒนธรรมใหมคณภาพ และใหไดตามมาตรฐานการศกษาระดบอดมศกษา รวมทงพฒนาระบบประกนคณภาพภายใน และจดท ารายงาน ประจ าป

ในการประเมนคณภาพภายนอกสถาบนอดมศกษาแตละแหง คณะกรรมการจะแตงตง ผประเมนภายนอกทไดรบรองจาก สมศ. ใหท าการประเมนตามขอก าหนดของคณะกรรมการ



ผประเมนภายนอก หมายถง บคคลหรอหนวยงานทไดรบการรบรองจาก สมศ. ใหท าการประเมนคณภาพภายนอก

หนวยประเมนภายนอก หมายถง บคคล คณะบคคล นตบคคล หนวยงานทมคณสมบตตามทคณะกรรมการฯ ก าหนด และไดรบการรบรองจาก สมศ. บทบาทและหนาทของผประเมนภายนอก

1. ศกษารายงานประจ าปและรายงานประเมนตนเอง (SAR) เพอใหค าแนะน าและชประเดนส าคญในการปรบปรงแกไขหรอพฒนาแกสถาบนอดมศกษา และขอขอมลเพมเตมในกรณขอมล ไมสมบรณ

2. ก าหนดประเดนและออกแบบประเมนใหสอดคลองกบแผนทศทางตามเอกลกษณของสถาบนอดมศกษาทมงประเมนตามรปแบบกลยาณมตรในการประเมน

3. ท าก าหนดการประเมนสถาบนอดมศกษา 4. ศกษาวเคราะหขอมลในการประเมนเพอตรวจสอบยนยนสภาพจรงของสถาบนอดมศกษา

เพอสะทอนใหเหนจดเดน จดทควรปรบปรง 5. เขยนรายงานผลการประเมนเสนอตอสถาบนอดมศกษา และ สมศ.

กระบวนการประเมนคณภาพภายนอก

กระบวนการประเมนคณภาพภายนอกระดบอดมศกษาเปนกระบวนการทคณะผประเมนภายนอก ด าเนนการประเมนคณภาพการจดการศกษา โดยการรวบรวมและศกษาขอมลจากรายงานผลการประเมนตนเองของสถาบนอดมศกษา ขอมลจากเอกสารรายงานตางๆ ตลอดจนการเกบรวบรวมขอมลการปฏบตจรงจากการสงเกต สอบถาม สมภาษณผมสวนเกยวของหรอมสวนไดเสยเพอประเมนสถานศกษานนๆ โดยมจดม งหมายส าคญค อ เ พอใหสถาบน อดมศกษามการปรบปร งและพฒนาคณภาพของสถาบนอดมศกษาอยางตอเนองอนจะสงผลตอคณภาพของบณฑตและผลผลตของสถาบนอดมศกษาโดยรวมตอไป

Documents

บทที่ 2 ระบบกลไกการประกันคุณภาพการศึกษาคณะมนุษยศาสตร์และ ...human.yru.ac.th/huso/manualassur/ass-3.pdf ·