บทท 4

กลยทธในการออกแบบองคการ

ความหมายของกลยทธ (Strategic)

กลยทธ หมายถง แผนการทคดขนอยางรอบคอบ มลกษณะเปนขนเปนตอน มความยดหยนพลกแพลงไดตามสถานการณ มงหมายเพอเอาชนะคแขงขนหรอเพอหลบหลกอปสรรค ตางๆ จนสามารถบรรลเปาหมายทตองการ กลยทธมความหมายเดยวกนกบค าวา ยทธศาสตร ใช ในความหมายทเกยวของกบการรบ มาจากภาษาองกฤษวา Strategy ใชในยคแรกเกยวกบการทหารและการสงคราม หมายถงศลปะในการวางแผนยทธศาสตรและการรบเพอเอาชนะศตร มรากศพทมาจากภาษากรก วา Strategia หมายถง การบญชาการกองทพ (เกรยงศกด เจรญวงศศกด. 2549 : 2-3) ในทางประวตศาสตรแนวคดเชงกลยทธหรอยทธศาสตร ถอกนวาต าราพชยสงครามของซนว นกยทธศาสตรชาวจนเมอประมาณ 2,400 ปมาแลว มชอเสยงและไดรบการอางองมากทสด โดยฉบบภาษาองกฤษชอวา The Art of War ส าหรบการบรหารทวไปและการบรหารธรกจ ความสนใจในการใชกลยทธเพอวางแผนธรกจเกดขนในชวงทศวรรษท 1950 เมอมลนธฟอรด ภายใตการน าของโรเบรต แมคนามารา (Robert McNamara) อดตผบญชาการทหารสงสดของสหรฐอเมรกาในระหวางสงครามโลกครงทสอง รวมกบมลนธคารเนก (Carnegie Foundetion)ไดสนบสนนใหนกวชาการของมหาวทยาลยตางๆ วจยเชงประยกตยทธศาสตรทางทหาร เพอน ามาใชประโยชนในการเรยนการสอนทางการบรหาร (ปกรณ ปรยากร. 2544 : 52-53) ขณะท เฮนร มนทซเบรก (Henry Mintzberg) ศาสตราจารยทางดานการบรหารของมหาวทยาลยแมคกลในประเทศแคนาดา ใหความหมายของค าวากลยทธโดยใชหลก 5Ps อธบาย (Mintzberg. 1994 : 23-32) ดงน 1) กลยทธ คอ แผน (Strategy is a plan = P1 ) หมายถง กจการตางๆ ก าหนดกลยทธเพอใชเปนสงก าหนดทศทางหรอเปนแนวทางการด าเนนงานในอนาคต หรอเปนวถทางทจะกาวเดนจากทหนงไปยงทหนง ตามความหมายนองคกรทกประเภทลวนมกลยทธเพอรบมอกบ สถานการณตางๆ ทเกดขน เพราะทกองคกรจะมแนวทางการด าเนนงานของตน ดงนนกลยทธในความหมายนกคอแผนนนเอง 2) กลยทธ คอ แบบแผนหรอรปแบบ (Strategy is a pattern = P2) กลยทธในความหมายน เปนเรองทเกยวกบแบบแผนดานพฤตกรรมในการปฏบตงานอยางตอเนองในแตละชวงเวลา นนคอในการวางแผนงานในอนาคตจ าเปนจะตองค านงหรอเชอมโยงกบแผนงานและบทบาทในอดต ซงผบรหารและผปฏบตตกผลกจนมความเชยวชาญในรปแบบตางๆ 3) กลยทธ คอ การก าหนดฐานะหรอต าแหนง (Strategy is position = P3) ตามความหมายน กลยทธคอการก าหนดความส าคญของฐานะหรอต าแหนงของกจการในสนามการแขงขน สนคาหรอกจกรรมทเสนอออกไปจ าเปนตองเหมาะสมกบความตองการของลกคาหรอผรบบรการแตละประเภท 4) กลยทธ คอ ทศนภาพ (Strategy is a perspective = P4) กลยทธตามความหมายนเนนความส าคญของการพจารณาสภาพทแทจรงภายในองคกร หรอคณลกษณะทนาจะเปนขององคกร นนคอ ทศนภาพ หมายถงวธการด าเนนงานทตองการใหคนในองคกรยดถอรวมกน 5) กลยทธ คอ กลวธในการเดนหมาก (Strategy is a ploy =P5) เปนความหมายท เฉพาะเจาะจงอยางยงในสถานการณทมการตอสแขงขน ซงสงททกคนตองการคอการเอาชนะ ดงนนทกฝายจงวางกลยทธโดยค านงถงการใชอบายในการด าเนนงาน หรอกลวธในการเดนหมากเดนเกมเพอเอาชนะฝายตรงขามใหได นอกจากนน อวยชย วะทา (2554 : 22) ไดใหความหมายของกลยทธ วา กลยทธเปนแผนการ ทคดขนอยางรอบคอบ มลกษณะเปนขนเปนตอนมความยดหยนพลกแพลงตามสถานการณ มความมงหมายเพอเอาชนะคแขงขนหรอเพอหลบหลกอปสรรคตางๆ จนสามารถบรรลเปาหมายทตองการ พนฐานทส าคญของการบรหารจดการภายในองคกรขนอยกบ “การสอสารทด” อนจะมผลใหเกดความเขาใจ ความรวมมอ และการประสานงานทด ดวยแผนงานตาง ๆ ทจะน าไปสการปฏบตไดอยางถกตอง เหมาะสม และตรงตามเปาหมาย การสอสารทดจงเปนกลยทธทจะสามารถกระตนใหเกดการปฏบตทม ประสทธภาพและเกดผลส าเรจแกองคกร การสอสารทมประสทธภาพทสด คอ การสอสารทเขาใจงาย ใชวสยทศนทชดเจนในการกระตนพลงในการท างานและเพมประสทธผลของ

บคลากรในองคกรเพอใหสามารถรวมกนน าพาองคกรไปสความส าเรจตามเปาหมายไดอยางสงสด อยางไรกตามแมวาการสอสารจะเปนกลยทธทส าคญทสดในการบรหารจดการองคกร หากผบรหารไมมภาวะผน าและไมสามารถน ากลยทธการสอสารมาใชอยางชาญฉลาดและมประสทธภาพแลว ยอมจะน าพาองคกรไปสความลมเหลวได ไมวาองคกรจะมการเปลยนแปลงไปอยางไรและผบรหารขององคกรจะใชกลยทธใดในการบรหารจดการกตาม ภาวะผน าของผบรหารทจะสามารถน าพาองคกรไปสความส าเรจนนยงคงเปนศาสตรและศลปทมความส าคญอยอยางไมเปลยนแปลง (วโรจน โสวณนะ : 2545)

กระบวนการวางแผนกลยทธ กระบวนการวางแผนกลยทธประกอบดวย 3 กระบวนการ คอ 1. การวางแผน (Formulation) 2. การน าไปสการปฏบต (Implementation) 3. การตดตามและประเมนผล (Monitor and Evaluation) การวางแผนกลยทธ (Strategic Planning)

การวางแผนกลยทธ หรอ Strategic Planning นนเปนสงทใชกนแพรหลายมาก ในกจการดานการทหารในดานการศกการสงคราม ในดานการเมองระหวางประเทศและโดยเฉพาะในการบรหาร ในวงการธรกจเอกชนนนประสบความส าเรจสงมาก กาวหนาและเปนทกลาวขวญถงกนมาก ปจจบนนการวางแผนแบบแผนกลยทธได แพรหลายเขามาในวงงานตาง ๆ และวงงานของราชการมากขน แตค าทนยมใชและทไดรบการยอมรบกนในวงราชการ สวนใหญนยมเรยกวา แผนยทธศาสตร การวางแผนเชงกลยทธนนเปนการวางแผนทมการก าหนดวสยทศน มการก าหนดเปาหมายระยะยาวทแนชด มการวเคราะหอนาคตและคดเชงการแขงขนทตองการระบบการท างานทมความสามารถในการปรบตวสง ส าหรบการท างานในสงแวดลอมทมการเปลยนแปลงอยางรวดเรว เพอใหทนกบการเปลยนแปลงทเกดขน ตองการระบบการท างานทคลองตวตองการด าเนนงานมประสทธภาพสงในการน าสเปาหมายในอนาคต สามารถเผชญกบการเปลยนแปลงในอนาคต เพอความอยรอด (Survive) และความกาวหนา (Growth) ขององคการของหนวยงานหรอของธรกจของตนในอนาคต การวางแผนกลยทธหรอการวางแผนเชงกลยทธนมสวนเปนอยางมากตอการสรางความเปนผน า (Leadership) หรอในการสรางภาพลกษณ (Image) ทแสดงถงจดเดนของหนวยงานขององคการหรอของธรกจในการวางแผนกลยทธนนจะมการก าหนดเปาหมายรวมขององคการ ส าหรบการด าเนนในอนาคต ทเรยกวา วสยทศน มการคดในเชงรก มงเอาด เอาเดน เอากาวหนา กาวไกล มงเอาชนะ เอาความยงใหญ เนนคณภาพ เอาความเปนเลศ

ปจจบนการแขงขนระหวางผประกอบการทงของไทยและตางประเทศก าลงด าเนนไปอยางเขมขน โดยตางกมงหวงทจะตอบสนองตอความตองการของลกคาใหตรงใจทสด ไมวาจะเปนดานของคณภาพสนคาทดเยยม ปรมาณทมอยางเพยงพอ การสงมอบทความรวดเรว การมสนคาพรอมบรการใหเลอกอยางหลากหลาย รวมทงมตนทนทประหยดและคมคา ดงนนหนทางสความส าเรจของธรกจในปจจบนนน ผประกอบการแตละรายจะตองรจก ประเมนความตองการของกลมลกคาของตนใหดเพอผลตสนคาโดยมเปาหมายทจะตอบ สนองความตองการของลกคานนๆ ไดอยางชดเจน สรางความพงพอใจใหกบลกคา สงผลให กจการมความเจรญกาวหนาและสามารถตอบแทนลกคา พนกงาน ผถอหนและสงคมไดเปนอยางด จากเปาหมายในการตอบสนองดงกลาวผนวกกบวสยทศนของผบรหาร น าไปสการก าหนดพนธกจของกจการ ซงเปนกรอบส าหรบ การด าเนนงานของธรกจโดยมกลยทธ หลกๆ ทคอยเปนตวขบเคลอนใหกจการบรรลเปาหมายและ สรางความไดเปรยบในการ

แขงขนไมวาจะเปนกลยทธการสรางความแตกตาง (Differentiation) กลยทธตนทนต า (Cost Leadership) กลยทธในการตอบสนองอยางรวดเรวและหลากหลาย (Response)

จากกลยทธหลกเหลานเอง ปจจบนผประกอบการชนน าจากประเทศทพฒนาแลว เชน สหรฐอเมรกา ยโรป ญปนหรอเกาหลใต ตางกหนมาใหความส าคญกบกลยทธดานการออกแบบ (Design Strategy) เปนอยางมากเนองจากเปนกลยทธทสามารถสนบสนนกลยทธหลกของธรกจไดในทกดานไมวาจะเปนเรองของการ ผลตสนคาทดกวา ถกกวา ตอบสนองได รวดเรวกวาและมใหเลอกมากกวาอกทงยงชวย ใหผประกอบการสามารถพฒนารปแบบและเพมคณสมบตของตวสนคาใหตรงตามความตองการของลกคา มากขนเปนการเพมมลคาของสนคา ท าใหสนคาของตนเองมความไดเปรยบในการแขงขนเหนอกวาคแขง ขนไดชดเจน นอกจากนในการด าเนนงานตามกลยทธการออกแบบใหประสบผลส าเรจยงไดมการ ปรบเปลยนขยาย ขอบเขตของการด าเนนงานจากทม แผนกออกแบบทท างานอยภายใตฝายวจยและพฒนา ผลตภณฑท คอนขางเปนเอกเทศใหกลายเปนการด าเนนงานในลกษณะทเปนการบรหาร การออกแบบ (Design Management) โดยมความเชอมโยงกบสวนตางๆ ทเกยวของทงหมดภายในและภายนอกองคกร เรม ตงแตศกษาพฤตกรรมของลกคาผานกระบวนการพฒนาผลตภณฑ ด าเนนการผลต น าเสนอ สนคาออกส ตลาด สอสารถายทอดภาพลกษณของสนคาและองคกรทมเอกลกษณเฉพาะตวสงถงมอลกคาอยางม ประสทธผล

ความส าคญของการวางแผนกลยทธ

1. การวางแผนกลยทธ เปนรปแบบการวางแผนทชวยใหหนวยงานพฒนาตนเองไดทนกบสภาพการ เปลยนแปลงไดอยางเหมาะสม เพราะการวางแผนกลยทธใหความส าคญกบการศกษาวเคราะหบรบท และสภาพแวดลอมภายนอกหนวยงานเปนประเดนส าคญ

2. การวางแผนกลยทธ เปนรปแบบการวางแผนทชวยใหหนวยงานภาครฐในทกระดบ มความเปนตวเองมากขน รบผดชอบตอความส าเรจและความลมเหลวของตนเองมากขน ทงนเพราะการวางแผนกลยทธเปนการวางแผนขององคการ โดยองคการและเพอองคการไมใชเปนการวางแผนทตองกระท าตามทหนวยเหนอสงการ

3. การวางแผนกลยทธ เปนรปแบบการวางแผนทสอดรบกบการกระจายอ านาจ ซงเปนกระแสหลกในการ บรหารภาครฐในปจจบนและสอดคลองกบทส านกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอนไดเตรยมออก ระเบยบก าหนดใหหนวยงานภาครฐทกระดบมการจดท าแผนกลยทธใชเปนเครองมอในการพฒนางานสมตใหมของการปฏรประบบราชการ

4. การวางแผนกลยทธ เปนเงอนไขหนงของการจดท าระบบงบประมาณแบบม งเนนผลงาน (Performance Base Budgeting) ซงส านกงบประมาณก าหนดใหสวนราชการและหนวยงานในสงกด จดท ากอนทจะกระจายอ านาจ ดานงบประมาณโดยการจดสรรงบประมาณเปนเงนกอนลงไปใหหนวยงาน

5. การวางแผนกลยทธ เปนการวางแผนทใหความส าคญตอการก าหนด “กลยทธ” ทไดมาจากการคด วเคราะหแบบใหม ๆ ทไมผกตดอยกบปญหาเกาในอดตไมเอาขอจ ากดทางดานทรพยากร และงบประมาณมาเปนขออาง ดงนน การวางแผนกลยทธจงเปนการวางแผนแบบทาทายความสามารถ เปนรปแบบการวางแผนทชวยใหเกดการรเรมสรางสรรคทางเลอกใหมไดดวยตนเองจงเปนการวางแผนพฒนาทยงยน

ขนตอนการวางแผนกลยทธ

ภาพท 1 ขนตอนการวางแผนเชงกลยทธ

ทมา : http://adisonx.blogspot.com/2012/10/strategic-planning.html การวเคราะหผมสวนไดเสย (Stakeholders Analysis)

การวเคราะหเรองผมสวนไดสวนเสย (Stakeholders Analysis) ทเกยวของกบองคกรมสวนชวยในการก าหนดวสยทศน พนธกจ และเปาประสงคหลกของหนวยงานไดถกตอง เนองจากหนวยงานไมเพยงแตมความผกพนกบกระทรวงเจาสงกดและผรบบรการเทานน แตยงมผมสวนไดสวนเสยอนๆ อกดวย ผมสวนไดเสยตอองคกร (Stakeholder Influence) ซงมอทธพลตอการวางแผนและการด าเนนงานของหนวยงาน จ าแนกไดเปน 3 ประเภท ดงน

ผมสวนไดเสยภายในองคกร (Internal Stakeholders) ไดแก ผบรหารทกระดบและ เจาหนาทระดบปฏบตงาน ผมสวนไดเสยโดยตรงในการรบบรการ (Marketplace Stakeholders) เชน ผรบบรการ พนธมตร ผรบจาง และขายครภณฑและวสดในการจดซอจดจางตามระเบยบพสด เปนตน

ผมสวนไดเสยในสงคมแตอยนอกองคกร (External Stakeholders) เชน คณะกรรมการคมครองผบรโภค คณะกรรมการอาหารและยา สถาบนการเงน สภาหอการคา สภาอตสาหกรรม องคกรพฒนาเอกชน และสอมวลชน รวมทงกลมการเมองทเปนทางการและไมเปนทางการ ตลอดจนศาลยตธรรม และศาลปกครอง เปนตน ซงท าหนาทในการก ากบดแล และปองกนและแกไขขอขดแยง/ขอรองเรยนระหวางผใหบรการและผรบบรการ เพอใหเกดความเปนธรรมทงสองฝาย

ในการจดท าแผนกลยทธ ฝายทรบผดชอบดานนโยบายและกลยทธของหนวยงานควรใหความส าคญกบขนตอน ดงตวอยางตอไปน

ตวอยางขนตอนการมสวนรวมของผมสวนไดเสยตอองคกรในการจดท าแผนกลยทธ

ขนตอน กจกรรม ผเขารวมกจกรรม

1 เตรยมงานโดยหนวยงานทรบผดชอบดานนโยบายและกลยทธของหนวยงาน ฝายนโยบายและกลยทธ

1.1 รางรายชอคณะท างานรวมระหวางผบรหารและตวแทนของผปฏบตงาน (Internal Stakeholders) เพอเสนอขอความเหนชอบจากผบรหาร

ขนตอน กจกรรม ผเขารวมกจกรรม

1.2 รางรายชอผมสวนไดเสยจากภายนอก ประกอบดวย ผมสวนไดเสยโดยตรงในการรบบรการ (Marketplace Stakeholders) และผมสวนไดเสยในสงคมแตอยนอกองคกร (External Stakeholders) เพอเสนอขอความเหนชอบจากผบรหาร

1.3 รวบรวมกฎหมายทเกยวของกบหนวยงาน โดยเฉพาะมาตราทเกยวของจากรฐธรรมนญ พระราชบญญต พระราชกฤษฎกา และกฎกระทรวงทเกยวของ

1.4 รวบรวมกฎหมายระหวางประเทศ กฎบตรสหประชาชาต สนธสญญา อนสญญา และขอตกลงระหวางประเทศ รวมทงมาตรฐานสากลดานการคาระหวางประเทศท เกยวของกบหนวยงาน

1.5 รวบรวมนโยบายของรฐบาล โดยเฉพาะค าแถลงนโยบาย แผนบรหารราชการแผนดนและมตคณะรฐมนตรทเกยวของกบหนวยงาน

1.6 รวบรวมรายงานผลงานทหนวยงานตองรบผดชอบ ตองรายงานส านกงานเลขาธการ คณะรฐมนตรเพอจดท าผลงานของรฐบาลตามแนวนโยบายพนฐานแหงรฐตามรฐธรรมนญ

1.7 รวบรวมขอมลเชงปรมาณจากรายงานสถตทเกยวของกบการวเคราะห สภาพแวดลอมภายในและสภาพแวดลอมภายนอกของหนวยงาน

1.8 รวบรวมขอมลเชงคณภาพจากเอกสารทเกยวของกบการวเคราะหสภาพแวดลอม ภายในและสภาพแวดลอมภายนอกของหนวยงาน

2 ประชมเชงปฏบตการเพอวเคราะหสภาพแวดลอม (SWOT Analysis)

2.1 วเคราะหสภาพแวดลอมโดยผบรหาร ผบรหารทกระดบ

2.2 วเคราะหสภาพแวดลอมโดยตวแทนของผปฏบตงาน

เจาหนาทระดบปฏบตงาน

2.3 วเคราะหสภาพแวดลอมรวมกนระหวางผบรหารและตวแทนของผปฏบตงาน

ผบรหารทกระดบ

และเจาหนาท

ระดบปฏบตงาน

3 ประชมคณะท างานเพอจดท ารางทศทางและกลยทธของหนวยงาน คณะท างานฯ

3.1 ประเมนสถานภาพจากผลการวเคราะหสภาพแวดลอม

ขนตอน กจกรรม ผเขารวมกจกรรม

3.2 จดท ารางวสยทศน พนธกจ และเปาประสงคหลกของหนวยงาน

3.3 จดท ารางกลยทธระดบยทธศาสตรและกลยทธ

4 ประชมเชงปฏบตการเพอใหขอคดเหนในการจดวางทศทางและการก าหนดกลยทธของผมสวนไดเสย 3 หนวยงาน โดยผมสวนไดสวนเสยภายในหนวยงาน (Internal Stakeholders) ผมสวนไดสวนเสยโดยตรงในการรบบรการ (Marketplace Stakeholders) และผมสวนไดสวนเสยในสงคมแตอยนอกองคกร (External Stakeholders)

ผมสวนไดสวนเสย 3 ประเภท

4.1 ใหขอคดเหนเกยวกบการวเคราะหสภาพแวดลอมและการประเมนสถานภาพของหนวยงาน

4.2 ใหขอคดเหนเกยวกบรางวสยทศน พนธกจ และเปาประสงคหลก

4.3 ใหขอคดเหนเกยวกบรางยทธศาสตรและกลยทธ

5 ประชมคณะท างานเพอสรปผลการจดวางทศทางและกลยทธของหนวยงาน คณะท างานฯ

5.1 จดท าสรปผลการประเมนสถานภาพจากการวเคราะหสภาพแวดลอม

5.2 จดท าสรปผลการก าหนดวสยทศน พนธกจ และเปาประสงคหลกของหนวยงาน

5.3 จดท าสรปผลการก าหนดยทธศาสตร กลยทธ และผลผลต

5.4 ก าหนดตวชวดระยะยาวระดบยทธศาสตร และระดบกลยทธ (และตวชวดรายป - ถาม) รวมทงตวชวดระดบผลผลตรายปทแสดงประสทธภาพของผลผลต 4 มต (เชงปรมาณ เชงคณภาพ เชงเวลา และเชงตนทน)

6 เผยแพรแผนกลยทธตอสาธารณะ ฝายนโยบายและกลยทธ

6.1 จดพมพแผนกลยทธแจกจายผมสวนไดเสยทง 3 ประเภท

6.2 จดท า Website เผยแพรแผนกลยทธ พรอม E-mail เพอใหประชาชนและผสนใจสามารถใหขอคดเหนเพมเตมกลบมายงหนวยงานได

ภาพท 2 ตวอยางขนตอนการมสวนรวมของผมสวนไดเสยตอองคกรในการจดท าแผนกลยทธ

การวเคราะหสภาพแวดลอม (SWOT Analysis)

การวเคราะหสภาพแวดลอมเปนการวเคราะหสภาพองคการ หรอหนวยงานในปจจบน เพอคนหาจดแขง จดจดออน โอกาส อปสรรค หรอสงทอาจเปนปญหาส าคญใน การด าเนนงานสสภาพทตองการในอนาคต SWOT เปนตวยอทม ความหมายดงน S ยอมาจาก Strengths หมายถง จดแขง (ขอไดเปรยบ) W ยอมาจาก Weaknesses หมายถง จดออน (ขอเสยเปรยบ) O ยอมาจาก Opportunities หมายถง โอกาส (ปจจยทจะสงผลใหสามารถด าเนนการได) T ยอมาจาก Threats หมายถง อปสรรค (ปจจยทคกคามการด าเนนงาน)

หลกการส าคญของการวเคราะหสภาพแวดลอม

หลกการส าคญ คอ การวเคราะหโดยการส ารวจจากสภาพการณ 2 ดาน คอ สภาพการณภายในและสภาพการณ ภายนอก ดงนนการวเคราะห SWOT จงเรยกไดวาเปนการวเคราะหสภาพการณ (Situation Analysis) ซงเปนการ วเคราะห จดแขง จดออน เพอใหรตนเอง (รเรา) รจกสภาพแวดลอม (รเขา) ชดเจน และวเคราะหโอกาส-อปสรรค การวเคราะหปจจย ตาง ๆ ทงภายนอกและภายในองคกรจะชวยใหผบรหาร ทราบถงการเปลยนแปลงตาง ๆ ทเกดขนภายนอกองคกร ทงสงทได เกดขนแลวและแนวโนมการเปลยนแปลงในอนาคต รวมทงผลกระทบของการเปลยนแปลงเหลานทมตอองคกร และจดแขง จดออน และความสามารถดานตาง ๆ ทองคกรมอย ซงขอมลเหลานจะเปนประโยชนอยางมากตอการก าหนดวสยทศน การก าหนดกลยทธและการด าเนนตามกลยทธขององคกรทเหมาะสมตอไป

ประโยชนของการวเคราะหสภาพแวดลอม

การวเคราะหสภาวะแวดลอม เปนการวเคราะหสภาพแวดลอม ทงภายนอกและภายในองคกร ซงปจจยเหลานแตละ อยางจะชวยใหเขาใจไดวามอทธพลตอผลการด าเนนงานขององคกรอยางไร จดแขงขององคกรจะเปนความสามารถภายในท ถกใชประโยชนเพอการบรรลเปาหมาย ในขณะทจดออนขององคกรจะเปนคณลกษณะภายในทอาจจะท าลายผลการด าเนนงาน โอกาสทางสภาพแวดลอมจะเปนสถานการณทใหโอกาสเพอการบรรลเปาหมายขององคกร อปสรรคทาง สภาพแวดลอมจะเปนสถานการณทขดขวางการบรรลเปาหมายขององคกร ผลจากการวเคราะหสภาวะแวดลอมนจะใชเปน แนวทางในการพฒนาไปในทางทเหมาะสม ขนตอน/วธการด าเนนการวเคราะหสภาพแวดลอม การวเคราะหสภาวะแวดลอม จะครอบคลมขอบเขตของปจจยทกวาง ดวยการระบจดแขง จดออน โอกาสและ อปสรรคขององคกรท าใหมขอมล ในการก าหนดทศทางหรอเปาหมายทจะถกสรางขนมาบนจดแขงขององคกร และแสวงหา ประโยชนจากโอกาสทางสภาพแวดลอม และสามารถก าหนดกลยทธทมงเอาชนะอปสรรคทางสภาพแวดลอมหรอลดจดออน ขององคกรใหมนอยทสดได ภายใตการวเคราะหสภาวะแวดลอม นน จะตองวเคราะหทงสภาพแวดลอม ภายในและภายนอก องคกรโดยมขนตอนดงน

1. การประเมนสภาพแวดลอมภายใน (S , W)

การประเมนสภาพแวดลอมภายในองคกร จะเกยวกบการวเคราะหและพจารณาทรพยากรและความสามารถ ภายในองคกรทกๆ ดาน เพอทจะระบจดแขงและจดออนขององคกร

จดแขง (S-Strengths) เปนการวเคราะหปจจยภายในจากมมมองของผทอยภายในองคกรนนเองวา ปจจยใด ภายในองคกรทเปนขอไดเปรยบหรอจดเดนทองคกรควรน ามาใชในการพฒนาองคกรได และควรด ารงไวเพอการเสรมสราง ความเขมแขงขององคกร

จดออน (W-Weanesses) เปนการวเคราะหปจจยภายในจากมมมองของผทอยภายในองคกรจากมมมองวาปจจย ใดภายในองคกรทเปนจดดอย ขอเสยเปรยบทองคกรควรปรบปรงใหดขนหรอขจดใหหมดไป อนจะเปนประโยชนตอองคกร

หลกการวเคราะหจดแขงและจดออน

1) การวเคราะหตามสายงาน

การตลาด - Marketing Mix (Product, Price, Place, Promotion) - ชอเสยงขององคกร และของสนคาหรอบรการดานตางๆ - สวนแบงทางการตลาดของสนคาหรอบรการ - การมฐานขอมลทางดานการตลาด

การเงน - อตราสวนแสดงถงสภาพคลอง - อตราสวนแสดงถงการด าเนนกจกรรมตางๆ - อตราสวนแสดงถงความสามารถในการท าก าไร

การผลตและการด าเนนงาน - ความสามารถในการผลตและการด าเนนงานเพอใหเกดตนทนต าทสด - ความสามารถในการผลตและการด าเนนงานเพอใหเกดคณภาพ - ความสามารถในการจดสงสนคาและบรการทตอบสนองความตองการของลกคา - มความยดหยนในการผลตและด าเนนงานเพอตอบสนองตอการเปลยนแปลงความตองการสนคา - การมแหลงวตถดบทพรอม - การจดการและบรหารสนคาคงเหลอ

การบรหารทรพยากรบคคล - ระบบการสรรหาคดเลอก - เงนเดอนและสวสดการของพนกงาน - การพฒนาและฝกอบรมพนกงาน - ความสามารถของผบรหารและพนกงาน - อตราการลาออก

การวจยและพฒนา - การวจยและพฒนาผลตภณฑใหมๆออกสตลาด - การวจยและพฒนาดานกระบวนการด าเนนงานและการผลต

2. การประเมนสภาพแวดลอมภายนอก (O , T)

ภายใตการประเมนสภาพแวดลอมภายนอกองคกรนน สามารถคนหาโอกาสและอปสรรคทางการด าเนนงานของ องคกรทไดรบผลกระทบจากสภาพแวดลอมทางเศรษฐกจทงในและระหวางประเทศทเกยวกบการด าเนนงานขององคกร เชน อตราการขยายตวทางเศรษฐกจ นโยบาย การเงน การงบประมาณ สภาพแวดลอมทางสงคม เชน ระดบการศกษาและอตราร หนงสอของประชาชน การตงถนฐานและการอพยพของ ประชาชน ลกษณะชมชน ขนบธรรมเนยมประเพณ คานยม ความเชอ และวฒนธรรม สภาพแวดลอมทางการเมอง เชน พระราชบญญต พระราชกฤษฎกา มตคณะรฐมนตร และสภาพแวดลอม ทาง 7 เทคโนโลย หมายถง กรรมวธใหมๆและพฒนาการทางดานเครองมออปกรณทจะชวยเพม ประสทธภาพในการผลตและ ใหบรการ

โอกาส (O-Opportunities) เปนการวเคราะหวาปจจยภายนอกองคกรวาปจจยใดทสามารถสงผล ประโยชน ทง ทางตรงและทางออมตอการด าเนนการขององคกรในระดบมหาภาค และองคกรสามารถฉกฉวยขอดเหลานมาเสรมสรางให หนวยงานเขมแขงขนได

อปสรรค (T-Threats) เปนการวเคราะหวาปจจยภายนอกองคกรวาปจจยใดท สามารถสงผลกระทบในระดบมหภาคในทางทจะกอใหเกดความเสยหายทงทางตรงและทางออม ซงองคกรจ าตองหลกเลยงหรอปรบสภาพองคกรใหมความ แขงแกรงพรอมทจะเผชญแรงกระทบดงกลาวได

การจดวางทศทางของหนวยงาน

การจดวางทศทางเชงกลยทธของหนวยงาน มขอความทส าคญประกอบดวย “วสยทศน (Vision)” “พนธกจ (Mission)” และ “เปาประสงคหลกของหนวยงาน (Organization’s Objective or Goal)”

ภาพท 3 กระบวนการวางแผนกลยทธ ทมา : https://www.gotoknow.org/posts/454058

1. วสยทศน เปนขอความแสดงภาพทหนวยงานอยากจะเปนในชวง 4-5 ปขางหนาและเกดจากการวเคราะหสภาพแวดลอมภายนอกและการวเคราะหศกยภาพของหนวยงาน ซงมขอมลเชงปรมาณและขอมลเชงคณภาพสนบสนนการวเคราะห (มใชขอความทเปน “ค าขวญ” ของหนวยงาน หรอขอความทแสดงภาพเพอฝนทไมสอดคลองกบสภาพแวดลอม)

2. พนธกจ เปนขอความระบหนาทความรบผดชอบหรอบทบาทซงก าหนดจะท าในชวง 4-5 ปขางหนาทสอดคลองกบกฎหมายการจดตงหนวยงาน

3. เปาประสงคหลกของหนวยงาน เปนขอความระบกลมเปาหมายผรบบรการทชดเจน และผลประโยชนท

6

ผลลพธเปาหมาย+KPI

2Q2TP

แผนกลยทธ

วสยทศนVision

พนธกจMission

เปาประสงคหลกขององคกร

สภาพแวดลอมภายใน จดออน/แขง

สภาพแวดลอมภายนอก โอกาส/อปสรรค

• กลยทธระดบส านก/กองผลผลตเปาหมาย+KPI

QQCT

• กลยทธระดบ สวน / ฝายกจกรรมเปาหมาย+KPI

QT

แผนปฏบตราชการ 4 ปและประจ าป

SWOT SWOT

ทศทาง

ขององค

กร

กลยทธระดบกรม

11

2

3

4

5

1. ภารกจหลก 2. ภารกจหลก 3. ภารกจสนบสนน

1.1 ภารกจหลก 1.2 ภารกจหลก 1.3 ภารกจสนบสนน

1. 1.1กจกรรมหลก 1. 1.2 กจกรรมหลก 1.1.3 กจกรรมสนบสนน

กลมเปาหมายไดรบทมความสมพนธกบพนธกจโดยตรง

การสรางแผนทกลยทธ (Strategy Map)

Strategy Map ตามแนวคดของ แคปแลนและนอรตน ถอไดวาเปนองคประกอบทส าคญขององคกรทใชการ บรหารเชงกลยทธ ทงนเพราะแผนทกลยทธจะท าหนาทเปนแผนททคอยชทศทางของการบรหาร จดการและการด าเนนงานขององคการในอนาคต ซงจะท าใหองคการไดเขาใจอยางชดเจนถงวตถประสงคเชงกลยทธตางๆ ทงหมดทองคการมงตองการจะใหเกดขน ดงนนสามารถกลาวสรปไดวา แผนทกลยทธ หมายถง แผนกลยทธขององคการในระยะยาวทมการระบถง และเชอมโยงวตถประสงคเชงกลยทธทงหมดขององคการทตองการจะใหเกดขนภายใตมมมองตางๆ ของ Balanced Scorecard อยางเปนระบบ ในการ สรางแผนทกลยทธเพอใหองคการใชเปนแผนทชทศทางการบรหารการจดการเชงกลยทธขององคการจะม หลกการทส าคญหลายประการ คอ

1. ทกมตจะตองระบวตถประสงคเชงกลยทธทตองการจะใหเกดขนใหชดเจน 2. จะตองใหกลยทธมความสมดลหรอสอดคลองกน ไมขดแยงกน 3. กลยทธจะตองอยบนพนฐานคณคา (value proposition) ในแตละมต 4. กลยทธจะตองมจดเนน (themes) ทชดเจน และเสรมสนบสนนซงกนและกน 5. จะตองใหความส าคญตอการสงตอกลยทธ (strategic alignment) ทงในมตเดยวกนและตางมตใหเหนอยางชดเจน

ประโยชนของ Balanced Scorecard และ Strategy Map

1. ชวยใหทราบถงจดออนและระบบการท างานทผานมา 2. ชวยในการก าหนดกลยทธใหมความชดเจนมากยงขน 3. ชวยใหหาแนวทางในการด าเนนงานไดงายยงขน 4. ชวยในการปรบเปลยนกลยทธขององคกรใหเปนแบบรวมมอมากยงขน

การประเมนผล (Evaluation)

การประเมนผล หมายถง กระบวนการทใชในการอธบายและตดสนคณคาของสงใดสงหนงอยางมหลกเกณฑ การประเมนผลตองประกอบดวย 3 สวนจงจะท าใหกระบวนการสมบรณ คอ

1. ผลการวด 2. เกณฑ 3. การตดสน

การสรางตวชวด (Key Performance Indicator : KPI)

ตวชวด หมายถง ขอมลทระบ/บงบอก ปรมาณ/ลกษณะของโครงการในชวงเวลาใดเวลาหนง และม ความชดเจน เพยงพอทจะใชเปรยบเทยบหรอสามารถบงบอกการเปลยนแปลงได ซงจะเปนตวบงช วาหนวยงานสามารถปฏบตงานบรรลเปาประสงคทวางไวหรอไม

เราจะตองพจารณาหาปจจยทเปนตวบงชดงกลาว และตองใชถอยค าทชดเจนทงในแงของค าจ ากด ความและการระบขอบเขต

ตวอยางเชน “จ านวนสมาชกทเขารวมโครงการในหนงเดอน” โดยตวชวดนจะถกน ามาเปนหลกในการก าหนดคา เปาหมายในล าดบถดไป

คณลกษณะทส าคญของตวชวด จะตองเปนไปตามหลก “SMART” คอ S Specific ชชด Measurable วดได Actionable ท าได Relevant ตรงประเดน Timely ทนเวลา

คาของตวชวดทนยมใชกน เชน จ านวน (Number) รอยละ (Percentage) อตราสวน (Ratio) สดสวน (Proportion) อตรา (Rate) คาเฉลย (Average)

การก าหนดคาเปาหมาย (Target)

คาเปาหมาย หมายถง ตวเลขหรอคาของตวชวดความส าเรจทหนวยงานตองการบรรล ขนตอนนเปนขนตอนของการก าหนดหรอระบวาในแผนงานนน ๆ หนวยงานตองการอะไร ใหไดเปนจ านวนเทาไหรและภายในกรอบระยะเวลาเทาใด จงจะถอวาบรรลเปาหมาย

ตวอยางเชน พม. ตองผลตนกสงคมสงเคราะหเพมเปนจ านวน 1,250 คน ภายในระยะเวลา 5 ป

การจดท าแผนงาน/โครงการ

โครงการดงกลาวตองบงบอกกจกรรมตางๆ ภายในองคกรวาจะตองมการปฏบตงานหรอด าเนนการอยางไรเพอให สอดคลองกบกลยทธระดบแผนงานและระดบสถานศกษา ซงโครงการทดมลกษณะดงน

1) เปนโครงการทสามารถแกปญหาของสถานศกษาได 2) มรายละเอยด เนอหาสาระครบถวน ชดเจนและจ าเพาะเจาะจง สามารถตอบค าถามตอไปนได

2.1) โครงการอะไร (ชอโครงการ) 2.2) ท าไมจงตองรเรมโครงการ (หลกการและเหตผล) 2.3) ท าเพออะไร (วตถประสงค) 2.4) ปรมาณทจะท าเทาไร (เปาหมาย) 2.5) ท าอยางไร (วธด าเนนการ) 2.6) จะท าเมอไร นานเทาใด (ระยะเวลาด าเนนการ) 2.7) ใชทรพยากรเทาไรและไดมาจากไหน (งบประมาณ แหลงทมา) 2.8) ใครท า (ผรบผดชอบโครงการ)

2.9) ตองประสานงานกบใคร (หนวยงานทใหการสนบสนน) 2.10) บรรลวตถประสงคหรอไม (การประเมนผล) 2.11) เมอเสรจสนโครงการแลวจะไดอะไร (ผลประโยชนทคาดวาจะไดรบ)

ระดบของการจดการเชงกลยทธ

1. กลยทธระดบองคการ (Corporate strategy)

เปนตวก าหนดทศทางโดยรวมขององคการ และบทบาทของแตละหนวยธรกจทางกลยทธ (Strategic Business Unit: SBU) กลยทธระดบองคการจงเกยวของกบการตดสนใจเพอก าหนดทศทางการดา เนนงานขององคการเปนกลยทธทตอบสนอง วตถประสงคหลกภาพรวมขององคการ หรอเปนกลยทธในระดบนโยบาย (Policy-Level Strategy) ทตอบสนองแผนงานขององคการทเปนหนวยราชการ ส าหรบหนวยงานภาครฐนนกลยทธระดบองคการจะเปรยบเทยบได ดงน (นตยา เพญศรนภา 2544) กลยทธระดบองคการในระดบชาต คอ กลยทธในแผนพฒนาสขภาพแหงชาตซงจะตองใหทศ ทางการด าเนนงานดานสาธารณสขของชาตทครอบคลมงานของกระทรวงสาธารณสขและ กระทรวงอน ๆ รวมทงภาคเอกชนทด าเนนงานเกยวของกบการสาธารณสข กลยทธระดบองคการในระดบ จงหวด คอกลยทธในแผนนโยบายของส านกงานสาธารณสขจงหวด ซงจะตองใหทศทางครอบคลมการ ด าเนนงานดานสาธารณสขของส านกงานสาธารณสขจงหวด ส านกงานสาธารณสขอ าเภอ สถานอนามย โรงพยาบาลทงของรฐและเอกชน รวมทงองคการสาธารณประโยชนตาง ๆ ทด าเนนงานดานสาธารณสข ในจงหวด เปนตน กลยทธระดบองคการในระดบองคการในพนท เชน โรงพยาบาลทงของรฐและเอกชน คอกลยทธในแผนนโยบายของโรงพยาบาลทถกก าหนดโดยทมผบรหารของโรงพยาบาล ซงจะตองใหทศทางครอบคลมการดา เนนงานของกลมงานบรการตาง ๆ หรอแผนกตาง ๆ ในโรงพยาบาลนน ๆ ในการก าหนดกลยทธระดบองคการนนผบรหารจะใหความส าคญกบการด าเนนงาน 4 ดาน ดงตอไปน

1. การก าหนดต าแหนงทางธรกจผบรหารองคการจะตองพจารณาสวนประสมของกลมธรกจ โดยพจารณาโครงสรางวาหนวยธรกจใด กระจายธรกจสอตสาหกรรมใด ตองการขยายตวเขาไป ด าเนนงานในอตสาหกรรมใดและก าหนดต าแหนงของอตสาหกรรมอยางไร

2. การบรหารกลมธรกจ ก าหนดแนวทางทกลมธรกจจะดา เนนงานอยางมประสทธภาพ 3. การเสรมความเขมแขงในกลมธรกจ เปนการสรางความไดเปรยบทางการแขงขน โดยเปลยนหรอ การใชทรพยากร

เชงกลยทธรวมกน เชน เทคโนโลยเทคนคการดา เนนงานหรอทรพยากรทางการบรหาร 4. การก าหนดล าดบความส าคญเนองจากในแตละธรกจจะมทรพยากรทมความเขมแขงและจดออนทแตกตางกน

ตลอดจนขอจ ากดของสภาพแวดลอมทมเฉพาะตว ท าใหผบรหารจะตองจดล าดบคาม ส าคญของการด าเนนงานในกลมธรกจ โดยการจดสรรทรพยากรไปยงหนวยธรกจทเขมแขงหรอมอนาคต

ในการบรหารจดการผบรหารจะตองเลอกแนวทางใดแนวทางหนงในการด าเนนงาน ไดแก 1) การอยในธรกจเดม การขยายธรกจหรอการหดตว 2) การอยในธรกจเดมหรอการขยายตวไปสธรกจอน และ 3) หากตองเลอกการขยายตวไปสธรกจอนองคการจะเลอกการขยายตวจากภายในหรอภายนอกกลม กลยทธท องคการสามารถเลอกใชเปนกลยทธระดบนโยบายหรอกลยทธขององคการได 4 กลม คอ 1) กลยทธทมงเนนการเจรญเตบโต (Growth Strategy) 2) กลยทธการรกษา

เสถยรภาพ (Stabilization Strategy) 3) กลยทธการถอนตว (Retrenchment Strategy) และ 4) กลยทธผสมผสาน (Mix or Combination Strategies) (เกรกยศ ชลายชเดชะ 2546 ;อนวช แกวจ านง 2551 ;วชต ออน 2548 ;ณฐพนธ เขจรนนทน 2552)

1.1 กลยทธทมงเนนการเจรญเตบโต (Growth strategies) เปนกลยทธทใชในกรณทวเคราะหขอมลแลวพบวากจการมความเขมแขงและองคการจะเพมระดบการปฏบตงานเพอการขยายตวขององคการและอาจกระท าไดในรปแบบตาง ๆ ดงน

1.1.1 การม งความเชยวชาญเฉพาะดาน (Concentrationgrowth strategy) เปนกลยทธการเจรญเตบโตทเกยวกบการเจรญเตบโตของบรการดานเดยวภายในตลาดเดยว ซงอาจเรยกกลยทธนวาการเจาะตลาดกได เชน การใชกลยทธการมงความเชยวชาญเฉพาะบางสาขาของโรคในโรงพยาบาลเอกชนในระดบสง เปนตน แบงออกเปน 2 กลยทธดงน 1) การรวมธรกจตามแนวดง (Vertical integration growth strategy) เปนกลยทธการเจรญเตบโตทเกยวพนกบการซอหรอกอตงผจดจ าหนายขนมา ซงเรยกวา การรวมธรกจ ไปขางหลง (Backward integration) 2) การรวมธรกจตามแนวนอน (Horizontal integration growth strategy) เปนการขยายองคการโดยการซอหรอควบรวมกจการกบองคการลกษณะเดยวกน เพอเปนการขยาย เพอครอบครองตลาดและเพอสรางชองทางในการจดจ าหนายแกลกคาเพมขน เชน การควบรวมกจการ โรงพยาบาลโดย โรงพยาบาลทมความเขมแขงมากกวา เปนตน 1.1.2 การกระจายธรกจ (Diversification growth strategy) เปนกลยทธการขยาย หรอกระจายตวเขาไปในสายงานอนเปนการสรางความหลากหลายและความแตกตางในการด าเนนงาน ซงอาจเกยวพนหรอไมเกยวพนกบผลตภณฑตวเดมกไดสามารถจ าแนกเปน 2 กลยทธดงน 1) การกระจายธรกจแบบเกาะกลม (Concentric diversification) เปนการขยายตวเขาไปในธรกจอนทมสวนเกยวของกบผลตภณฑเดม กลยทธนเหมาะส าหรบองคการทมต าแหนงทางการแขงขนทเขมแขง ซงการใชกลยทธนจะสรางผลกา ไรมากกวาการกระจายธรกจแบบไมเกาะกลม 2) การกระจายธรกจแบบไมเกาะกลม (Conglomerate diversification) เปนการขยายตวเขาไปในธรกจอนทไมมสวนเกยวของกบผลตภณฑเดม การเลอกใชกลยทธเมอพจารณาพบวา ธรกจเดมมแนวโนมการเตบโตลดลงจงตองมองหาธรกจอนทมโอกาสเตบโตมากกวา 1.2 กลยทธการรกษาเสถยรภาพ (Stabilizing strategies) เปนกลยทธทมลกษณะคงทไมม การเปลยนแปลงทส าคญ ใด ๆ เปนลกษณะอนรกษนยม ใชส าหรบกรณทมแนวโนมวาในอนาคตจะไมมการเปลยนแปลงมากนก หรอในกรณทเศรษฐกจซบเซากลยทธการรกษาเสถยรภาพแบงออกเปน 3 กลยทธดงน

1.2.1 กลยทธการยบยง หรอการด าเนนการดวยความระมดระวง ( Pause or proceed with caution strategy) เปนกลยทธทใชภายหลงจากทองคการใชกลยทธการเตบโตโดยการเพมหนวย ธรกจ ทา ใหองคการอาจขาดทรพยากรหรอเกดการเปลยนแปลงสภาพแวดลอมทมผลกระทบตอการด าเนนงานขององคการ 1.2.2 กลยทธการไมเปลยนแปลง (No change strategy) เปนการด าเนนการตามกลยทธเดม เนองจากกลยทธเดมทวางไวประสบความส าเรจดวยดและสภาพแวดลอมขององคการไมเปลยนแปลง 1.2.3 กลยทธการท าก าไร (Profit strategy) เปนกลยทธทองคการพยายามลดคาใชจายตางๆ เพอทจะท าใหก าไรขององคการสงขน เงนปนผลของผถอหนสงขนในระยะสน แตการเตบโตในระยะยาวหยดชะงก

1.3 กลยทธการถอนตวหรอกลยทธตดทอน (Retrenchment strategies) เปนกลยทธการปองกนตวทผบรหารตองการลดการด าเนนงานขององคการลงเมอองคการรอยภายใตความยงยากทางดานการเงน มการคกคามจากคแขงขน หรอมการเปลยนแปลงสภาพแวดลอมอยางรนแรงส าหรบกลยทธ การตดตอนนผบรหารอาจ เลอกวธด าเนนการไดหลายรปแบบ ดงน 1.3.1 กลยทธการฟนฟ (Turnaround) ผบรหารอาจใชกลยทธนเพอ พลกสถานการณทเลวราย และกลบท าก าไรใหม โดยกลยทธนผบรหารอาจจะลดเงนเดอนและสวสดการ 9 ของผปฏบตงานลงหรอ ยกเลกผลตภณฑหรอบรการบางอยางทไมท าก าไร และพยายามเพมความพงพอใจของลกคา ตลอดจนการปรบ ราคาเพอท าก าไรทดขนดวย 1.3.2 กลยทธการเกบเกยว (Harvest) เปนกลยทธทใชในขณะองคการอยในสภาวะตกต าโดย ผบรหารจะใชนโยบายการลงทนนอยและพยายามใหมเงนสดจาก การด าเนนงานใหมากทสด โดยมแผนเพอขายกจการหรอเลกกจการในระยะยาว ในกลยทธนผบรหารอาจเพมราคาเพอใหมก าไรสงทสดในขณะเดยวกนจะลด ตนทนการโฆษณาและตนทนทางการตลาดอยางอน ๆ 1.3.3 กลยทธการไมลงทน (Divestiture) ผบรหารอาจไมลงทนในหนวยธรกจทไมสอดคลองกบการด าเนนงานขององคการ หรอเปนหนวยธรกจทไมมผลตอการบรรลเปาหมายในระยะยาวขององคการ 1.3.4 กลยทธการเลกลม (Liquidation) กรณทมปญหาในดานฐานะทางการเงนอยางรนแรงหรออนาคตขององคการมความมดมน การลมเลกองคการเปนกลยทธการตดตอนทส าคญประการหนง

1.4 กลยทธผสมผสาน (Mix or Combination Strategies)

เปนกลยทธทมการน ามาใชมากทสด ซงเปนการน า วธการหรอแนวทางหลายๆ แนวทาง มาประยกตใชรวมกนในการดา เนนธรกจเพอใหบรรลผลส าเรจ กอนทผบรหารจะน ากลยทธการผสมผสานมาใชในองคการจะตองพจารณาปจจย สภาพแวดลอมทางธรกจ รวมดวย ตวอยางการใชกลยทธผสมผสาน เชน การน ากลยทธเจรญเตบโตใชรวมกบกลยทธการถดถอยการ ทองคการตดสนใจใชกลยทธผสมผสานอาจมสาเหตจากหลายๆ ดาน เชน การทองคการมธรกจในเครอขายหลายประเภททมความแตกตางกนไปจงตองเลอกกลยทธในการด าเนนงานทแตกตางกน ทงนยงสามารถ จ าแนกกลยทธผสมผสานในการขยายตวใน 4 รปแบบ ดงน (สมชาย ภคภาสววฒน 2547) 1.4.1 การท า Sub-contracting เปนการขยายกจการโดยไมไดด าเนนการเองเพยงแตให ผรบเหมารายอนหรอผรวมสญญาเขาไป ด าเนนการแทนในกจการทองคการไดรบสมปทานหรอในกจการทองคการก าลงด าเนนการอยแตตองการขยายโดยการน าบคคลอนเขามารวมดวย โดยการท าสญญาในลกษณะมคสญญายอย 1.4.2 การท า Cross licensing เปนการใหสทธรวมกน โดยไปขอ license รวมกน ซงเปนการลดคาใชจายและสามารถขยายกจการ โดยอาศยผเขามารวมโดยเฉพาะในการผลตทตองอาศยเทคโนโลยชนสง 1.4.3 การท า Consortium เปนการรวมกจการทสามารถลดความเสยงในการด าเนนงานไดโดยรปแบบทพบในปจจบนคอ สถาบนทางการเงนปลอยกใหกบลกคารายใดรายหนงทตองการเงนจ านวนมาก สถาบนการเงนอาจไมด าเนนการล าพงแตจะเชญชวนสถาบนการเงนอนเขามารวมปลอยกดวย 1.4.4 การท า Joint-venture เปนการขยายกจการโดยดงผรวมทนมาทรวมทนในลกษณะตางๆ เชน กลยทธ ใยแมงมม (Spider web strategy) คอการรวมทนของธรกจขนาดเลกจ านวนมากเพอตอสกบธรกจขนาดใหญ หรอกลยทธรวมกน ตอนแรกแยกกน ตอนหลง (Go together-split strategy) เปนการรวมทนกนในตอนแรก เมอธรกจด ารงอยไดกแยกกน เปนตน กลาวโดยสรปกลยทธในระดบองคการนน ม 4 กลมดวยกน หนาทและความรบผดชอบของผบรหารกลยทธระดบองคการ

กลยทธระดบองคการเปนกลยทธทถกก าหนดขนโดยผบรหารระดบสง ซงอาจเปนผอ านวยการโรงพยาบาลหรอคณะกรรมการบรหารโรงพยาบาล เพอจะควบคมผลประโยชนและการด าเนนงานขององคการ เปนกลยทธระดบทกวางสดของการจดการเชงกลยทธ ผบรหารระดบสงจะมหนาทและรบผดชอบทเกยวของกบกลยทธในระดบนคอ (ธนชย ยมจนดา 2548) 1. ก าหนดตลาดหรอธรกจทองคการควรจะด าเนนการ 2. ก าหนดแนวทางวา ธรกจลกษณะใดทองคการควรจะเขาไปด าเนนการหรอตองการทจะด าเนนการ 3. ตดสนใจในดานการจดสรรทรพยากรใหกบธรกจตางๆ 4. การสรางและพฒนาทรพยากรมนษยในองคการเพอใหมความสามารถในการแขงขน 5. การพฒนาองคการเพอใหมความสามารถในการแขงขน

อยางไรกตามส าหรบสถานพยาบาลของรฐทมงด าเนนการเพอการดแลสขภาพของประชาชนในดานการสงเสรมสขภาพ ปองกนโรครกษาพยาบาลและฟนฟสภาพ โดยค านงถงสทธขนพนฐานทประชาชนพงไดรบตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย ในการรบบรการสขภาพทจ า เปนขนพนฐานใหแกประชาชนแลวยงตองค านงถงความเสมอภาคและความเปนธรรม ดงนนการตดสนใจเลอกกลยทธระดบองคการอาจไมเปนไปตามรปแบบทไดกลาวไวในตอนนน นอกจากนงบประมาณของประเทศในดานการบรการสขภาพประกอบกบนโยบายในเรองของการประกนสขภาพถวนหนาตลอดจนนโยบายการเมองของผบรหารระดบสงนบเปนปจจยส าคญอกปจจยหนงทม อทธพลอยางมากตอการเลอกกลยทธระดบองคการ

2. กลยทธระดบธรกจ (Business strategy) หลงจากทไดด าเนนกลยทธระดบองคการเปนทเรยบรอยแลวมความจ าเปนอยางยงทตองหาวธการเพอสรางความไดเปรยบเหนอคแขงขนและการด ารงอยไดขององคการอยางยงยน เพอใหองคการสามารถ บรรลผลในเปาหมายดงกลาวการก าหนดกลยทธระดบธรกจ หรอกลยทธแขงขน ( Business or Competitive strategy) จงเปนวธการทเหมาะสมและสอดคลองทสดเนองจากเปนกลยทธทก าหนดโดย ผบรหารระดบกลางเพอสรางความสามารถทางการแขงขน หรอเพอดา เนนกจกรรมใหสอดคลองกบกลยทธหลกขององคการหรอสามารถด าเนนกจกรรมตามกลยทธทองคการก าหนดขน เพอใชในการด าเนนงานทมงปรบฐานะการแขงขนของผลตภณฑหรอบรการ กลยทธระดบธรกจ เปนแผนการกระท าของผบรหารเชงกลยทธทจะใชทรพยากรและความสามารถ ดเดนเพอการสรางขอไดเปรยบในการแขงขนเหนอคแขงขนภายในอตสาหกรรม (สมยศ นาวการ 2544) ถาองคการใดมธรกจเพยงชนดเดยวกจะมกลยทธธรกจเพยงอยางเดยวแตถาองคการมการขยายตวสธรกจหลายประเภทแตละประเภทกตองมกลยทธธรกจสา หรบการแขงขน ในแตละธรกจ (พกตร ผจง วฒนสนธ และพส เตชะรนทร 2545) กลยทธระดบธรกจไดถกศกษาครงแรกโดย Micheal E. Porter โดยนา เสนอแนวคดวาการด าเนนงานขององคการจะมทางเลอก 3 ทาง ไดแกการเปนผน าดานตนทน การสรางความแตกตาง และการ จ ากดขอบเขตของกลยทธการก าหนดกลยทธระดบธรกจเปนการตอบค าถามของหนวยธรกจใหไดวา “จะท า การแขงขน โดยสรางความไดเปรยบเหนอคแขงขนทางธรกจไดอยางไร หรอดวยวธการใด” จดเรมตนของการดด าเนนงานดานกลยทธระดบธรกจคอการพจารณาวาองคการอยในธรกจใดเพอแบง สวนของธรกจให มความชดเจน กจกรรมตางๆของธรกจจะกระท า โดยหนวยธรกจทางกลยทธ(Strategic Business Unit: SBU) ดงนน หนวยธรกจทางกลยทธจงหมายถงหนวยปฏบตทรบผดชอบในการวางแผน ผลตภณฑหรอการ ใหบรการแตละประเภทขององคการเพอใหการด าเนนงานสามารถเขาถงกลมเปาหมายไดเมอเทยบการ แขงขนของคแขง โดยทวไปการพจารณาเพอก าหนดกลยทธในระดบธรกจนนจะตองพจารณาปจจยท ส าคญ 6 ประการ คอ

1) คแขงขน (Competitor) องคการตองระบไดวา ใครคอคแขงขน 2) ราคาของสนคาและบรการ (Price) ราคาของสนคาและบรการขององคการทเสนอควรก าหนดไว เหมอนกนหรอ

เปนไปในทศทางเดยวกน

3) ลกคาเปาหมาย (Customer) องคการตองสามารถระบไดวาใครคอลกคา 4) คณภาพของผลตภณฑ (Quality) เปนการก าหนดความแตกตางของคณภาพเพอสามารถอธบายถง ผลตภณฑของ

องคการได 5) ความสมพนธกบหนวยธรกจอน (Relations) หนวยงานในองคการอาจมหลายหนวยกลยทธระดบธรกจ ซงหนวย

กลยทธระดบธรกจเหลาน ควรมความสมพนธกน เพอความสอดคลองในการก าหนดกลยทธระดบองคการ 6) การไมลงทนหรอการเลกด าเนนการ (Divestment or Liquidation) เปนการตดสนใจด าเนนกลยทธจากปจจยหรอ

ทรพยากรทมในองคการเพอใหการดา เนนธรกจประสบผลส าเรจตามเปาหมายขององคการทตง ไวหากผลตภณฑและบรการของแตละหนวยธรกจไมสามารถด ารงอยไดควรเลกลงทน

ในการเลอกใชหรอก าหนดกลยทธ เพอสรางความได เปรยบในการแขงขน (The choice of a business competitive strategy) องคการจ าเปนตองมการประเมนวเคราะหตนเองให ไดวามความเขมแขงในเรองใดและมความสามารถในการท าก าไรจากกลยทธใดและการท าก าไรจะเปลยนแปลงเมอใด เพอก าหนดขอบเขตธรกจ สภาวะการแขงขน ตลอดจนก าหนดขอบเขตของตลาดจากนน มการวเคราะหปจจยภายในธรกจและ ปจจยภายนอก ตลอดจนคแขงเพอก าหนดกลยทธธรกจทเปนแนวทางในการด าเนนธรกจทมประสทธผล และธ ารงสถานการแขงขนไวได อยางไรกตาม ถาองคการโดยรวมมธรกจหลายอยาง การก าหนดกลยทธระดบแผนพฒนาของแตละธรกจจะตองไมเกดผลกระทบตอกลยทธของแผนพฒนาของธรกจอน ๆ ภายใน องคการเดยวกน ซงการสรางความเขมแขงในการแขงขนเกดจาก 4 ปจจย ดงน

1) ประสทธภาพ (Efficiency) ดวยคาใชจายของปจจยการผลต องคการทมประสทธภาพสง จะมตนทนในการผลตทต า 2) คณภาพ (Quality) เปนตวบงบอกความนาเชอถอของสนคา 3) การกอใหเกดสงประดษฐใหม (Innovation) ไดแก วธการด าเนนงานขององคการทกอใหเกดผลตภณฑใหมๆอย

เสมอ หรอมกระบวนการผลต ระบบการบรหารงาน และวธการใหมๆทองคการน ามาใช 4) การสนองความตองการของลกคา (Customer responsiveness) คอการทองคการสามารถขาย สนคาและบรการท

ตรงกบความตองการของลกคาอยางแทจรง 3. กลยทธระดบปฏบตการ (Functional strategy)

กลยทธระดบปฏบตการ (Functional strategy) หรอกลยทธระดบหนาท (Operation strategy) เปนกล ยทธทใชก าหนดวธการในการสนบสนนกลยทธระดบธรกจ โดยเปนกลยทธทเกยวของกบหนวยงานยอย ๆ ภายในองคการ การก าหนดกลยทธในการพฒนาหรอก าหนดวธการท างานของหนวยงานยอยเหลานกเพอสนบสนนกลยทธในระดบธรกจทก าหนดขนเปนวธการหรอรปแบบทองคการน าไปใชในการด าเนนการขององคการโดยมงเนนทการใชทรพยากรขององคการใหเกดประโยชนสงสดในทกกจกรรมการด า เนนงานของหนวยตางๆ ภายในองคการโดยตองกอใหเกดประสทธภาพและประสทธผลสงสด อาจกลาวไดวาการก าหนดกลยทธระดบนเปนการก าหนดกลยทธในระดบฝายงาน หรอหนวยงาน เชน การตลาดการเงน การวจยและพฒนา การบรหารทรพยากรมนษย เปนตน ซงจะตองมความสมพนธ กนเนองจากตางกเปนองคประกอบของกระบวนการสรางคณคาเพมของธรกจ เพราะตางกมงบรรลวตถประสงคของกจการโดยสวนรวม การก าหนดกลยทธระดบปฏบตการจะเปนการก าหนดกลยทธเพออ านวยความสะดวกตอการก าหนดกลยทธในระดบองคการและระดบธรกจการก าหนดกลยทธระดบปฏบตการจะแตกตางจากกลยทธทง 2 ระดบ ดงน (เกรกยศ ชลายชเดชะ 2546 ;อนวช แกวจา นง 2551 ;วชต ออน 2548 ;ณฐพนธ เขจรนนทน 2552)

1) การก าหนดกลยทธระดบปฏบตการเปนการก าหนดกลยทธทใชระยะเวลานอยกวาการก าหนดทกลยทธในระดบองคการ

2) การก าหนดกลยทธระดบปฏบตการจะมลกษณะและมการก าหนดทศทางการปฏบตงานทเฉพาะเจาะจงและเนนในการปฏบตทตอบสนองตอความตองการของลกคามากกวาการก าหนดกลยทธในระดบองคการ

3) การก าหนดกลยทธระดบปฏบตการเปนการปฏบตหนาททแทจรงในองคการ กลยทธระดบปฏบตการเปนกลยทธทฝายงานตองปฏบตเพอใหบรรลวตถประสงคในระดบองคการ และระดบธรกจ ซงจะตองสอดคลองกบกลยทธทง 2 ระดบ เชน ถากลยทธระดบธรกจเปน Differentiation ฝายผลตจะตองมกระบวนการบรหารคณภาพอยางดฝายบคคลตองสรรหาบคลากรทม 17 ทกษะการท างาน ฝายตลาดตองเนนชองทางการจดจ าหนายทมประสทธภาพและใชโฆษณา ประชาสมพนธการก าหนดกลยทธระดบปฏบตการทเหมาะสมควรจะพจารณาจาก value chain ขององคการเปนเครองมอในการวเคราะห กลยทธระดบปฏบตการจะถกก าหนดขนตามภาระงานตามหนาทตางๆ กลยทธในระดบปฏบตการประกอบดวย 1) กลยทธการผลตและการด าเนนงาน (Product and operation strategy) 2) กลยทธดานการตลาด (Marketing strategy) 3) กลยทธทางการเงน (Financial strategy) 4) กลยทธการจดการ ทรพยากรมนษย (Human Resource Management strategy) และ 5) กลยทธในการวจยและพฒนา (Research and development strategy) โดยกลยทธเหลานจะตองมการผสมผสานกลยทธใหสอดคลองกนและใหมการขดแยงกนนอยทสด

1. กลยทธการผลตและการด าเนนงาน (Product and operation strategy) การก าหนดกลยทธการ ผลตและการด าเนนงานจะพจารณาจากกจกรรมทางดานการผลตสามารถจ าแนกได 2 ลกษณะคอ

1) การออกแบบระบบผบรหารทท าหนาทก าหนดกลยทธตองค านงถงจดเรมตนในการออกแบบระบบใหสอดคลองกบความตองการของลกคาในการผลตสนคาและบรการโดยค านงถงคาใชจายทต าสดการเลอก กรรมวธการผลต สงอ านวยความสะดวก

2) การวางแผนและการควบคมการปฏบตการ เปนวธการวางแผนการผลตใหสอดคลองกบความตองการท แทจรงของลกคาและบรการ

2. กลยทธดานการตลาด (Marketingstrategy) เปนการก าหนดกลยทธของบรษทในดานสนคาและบรการของบรษททงทมจ าหนายในตลาดแลวและก าลงจะออกจ าหนายในตลาดวาตรงกบความตองการของลกคาเพยงใดการใชกลยทธดานการตลาดเปนกลยทธทมงเนนความตองการของลกคาเปนส าคญ ทงทเปนลกคาเกาและลกคาใหม

3. กลยทธทางการเงน (Financial strategy) การน ากลยทธทางการเงนมาใช จะตองน าผลการวเคราะหงบการเงนของบรษทมาใชเพอใหทราบถงผลการด าเนนงานของบรษททงทางดานจดออนและจดแขง ปจจยทน ามาใชในการก าหนดกลยทธทางการเงนทส าคญมดงน

1) พจารณาการน าปจจยทเกยวของกบเงนทน โดยเงอนไขในการพจารณา คอ ความตองการเงนสด ของบรษทวธการในการใหสนเชอ และการเรยกเกบหน การน าเงนทนของบรษทไปลงทนในรป ของพนธบตร หน หรอฝากธนาคาร และวธการในการควบคมสนคาคงคลง

2) พจารณาการนา ทรพยากรทางดานการเงนไปใชใหเกดประโยชนโดยพจารณาเปรยบเทยบก าไรในระยะยาวของโครงการทบรษทด าเนนการกบตนทนทเกดขนในองคการและการพจารณางบประมาณทด าเนนการ และก าลงด าเนนการปรบปรง

3) พจารณาการด าเนนการทมผลตอผใหกยมและผถอหน โดยพจารณาวธการในการจายคนผลประโยชนทเกดขนกบผถอหน และพจารณาระยะเวลาในการใหสนเชอแกลกคาหรอผจดซอท เหมาะสม

4) พจารณาการเกบรวบรวมทางดานการเงน โดยพจารณาจากพจารณาการสรางระบบบญชทดเพอเปน ประโยชนในการพจารณาผลลพธทางดานการเงนของบรษทพจารณาสถานการณทางดานการเงนโดยรวมของบรษทวาในกลมธรกจแตละกลมสามารถสรางก าไรใหกบบรษทไดหรอไมและพจารณาระยะเวลาใน การจดการท ารายงานผลการด าเนนงานของบรษทในทกระดบของหนวยธรกจ

4. กลยทธการจดการทรพยากรมนษย (Human Resource Management strategy) หลกในการก าหนดกล ยทธการจดการทรพยากรมนษยโดยค านงถงหนาทในการจดการทรพยากรมนษย ไดแกการใชทรพยากร มนษยใหเกดประโยชนสงสดการพฒนาทรพยากรมนษยในองคการใหม ความพรอมและมความสามารถตรงกบความตองการขององคการใชวธการจงใจพนกงานในองคการใหปฏบตงานเปนไปตามความตองการขององคการและมงเนนการสรางขวญ และก าลงใจใหพนกงานในองคการ

5. กลยทธในการวจยและพฒนา (Research and development strategy) การเปลยนแปลงเทคโนโลยและสภาพแวดลอมท าใหสนคาและบรการเกดความลาสมยและไมทนตอการแขงขนการวจยและพฒนาจะท าใหทราบความตองการทแทจรงของลกคาและตลาด การก าหนดกลยทธการวจยและพฒนาสามารถจ าแนกไดดงน

1) Innovative R&D Strategy เปนกลยทธในการวจยและพฒนาสนคาและบรการใหมๆ โดยมงเนนใหสนคาและบรการ เกดความแตกตางจากคแขงขน และท าใหลกคามทางเลอกส าหรบ สนคาและบรการใหมๆอย ตลอดเวลา

2) Protective R&D Strategy เปนกลยทธในการวจยและพฒนาทมงเนนการวจยเพอปรบปรงคณภาพของสนคาและบรการ รวมถงเทคนคในการผลตสนคาขององคการใหเปลยนไปตามความตองการของลกคา 3.Catch-Up R&D Strategy เปนกลยทธในการวจย และพฒนาเพอหารปแบบของสนคาและบรการตาม รปแบบของคแขงนน คอ ถาบรษทคแขงมผลการด าเนนงานทดผบรหารควรทจะทางการวจยและน าผลทไดมาปรบปรงเปลยนแปลงการด าเนนงานใหเหนอคแขงขน

3) Combination R&D Strategy เปนกลยทธในการวจย และพฒนาทท าการผสมผสานกลยทธทง 3 ขางตน โดยขนอยกบความเหมาะสมในแตละกรณ

4) Combination R&D Strategy เปนกลยทธในการวจย และพฒนาทท าการผสมผสานกลยทธทง 3 ขางตน ขนอยกบความเหมาะสมในแตละกรณ

วธการจดท าแผนกลยทธทมประสทธภาพ

การจดท าแผนกลยทธทมประสทธภาพ จะสามารถท าไดโดยวธการจดประชมคณะกรรมการวางแผนของ เจาหนาทฝายบรหาร ทงนโดยตองใหเปนการประชมทมจ านวนครงมากพอและลกษณะการประชมจะตองเปดกวาง โดยมการขยายขอบเขตทวถงทกจดงานทมความส าคญพรอมกบตองเปนการประชมทมคณภาพทผบรหารทกคน ตางกทมเทเอาใจใสในผลส าเรจตาง ๆ ทจะท าไดดวยในการจดประชมวางแผนนจะมการจดการประชม เพอพจารณา สวนประกอบของการวางแผนแตละสวนหรอหลายสวนรวมกนได ทงนส าหรบจ านวนครงของการประชมจะมมากครง เพยงใดนน ยอมขนอยกบความยากงายของแผนงานทตองพจารณา ตวอยางเชน กรณการวางแผนขนาดใหญ ของ ธนาคารแหงหนงในประเทศไทย การประชมวางแผนโดยคณะกรรมการวางแผนของธนาคาร ซงประกอบดวยผจดการใหญและผบรหารทกต าแหนงลงมาถงผจดการฝายนน ไดใชเวลาประชมแผนกลยทธตอดตอกน 4-6 วน และเปนการประชมแผนด าเนนงานของฝายตาง ๆ ตอเนองกนอก 10-15 วน โดยจะมการสรปแผนเมอการประชมแผนสนสดลงในเดอนธนวาคมของทกป จากนนแผนงานกจะถกแจกจายไปยงหนวยตาง ๆ เพอปฏบตและการตดตามผลการปฏบตงานตามแผนกจะกระท าในทก 5 วนและไมเกน 10 วนของเดอนถดไป หลกจากทการปฏบตงานไดเสรจสนลงในทกปลาย เดอน

การใหความส าคญตอการประชมวางแผนในกระบวนการวางแผนน นบวามความส าคญตอความส าเรจของ การวางแผนไดไมแพเนอหาของตวแผนกลยทธทจดท าขนมา ทงนเพราะตามกระบวนการวางแผนทมการพฒนาจดท า แผนนน

การคดเลอกคณะกรรมการวางแผน การก าหนดบทบาทหนาทของคณะกรรมการ บทบาทหนาทของสมาชก ตลอดจนการก าหนดลกษณะการประชมและการก ากบการวางแผนตามขนตอนตาง ๆ เหลานนบวามความส าคญเปนพเศษ เพราะการรวมกนคด การรวมปรกษากน ตลอดจนการโตแยงเหตผลกนและการปรบแกไขบางอยาง รวมทงการหาขอสรปทตองกระท าภายในกระบวนการวางแผน หากท าไดดแลว คณคาของแผนงานกจะมมากขนได แตอยางไรกตาม เนอหาของแผนกลยทธทจดท าขนมากมความส าคญในตวของมนเอง ซงควรจะตองจดท าขนมาอยางเหมาะสมและเปนระเบยบครบครนตามกรอบของการวางแผนทางกลยทธทกลาวมาแลวดวยทศนวสยทางยทธศาสตร (Strategic Vision)

ตวอยางแผนกลยทธของส านกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต (สวทช.)

ภาพท 4 ตวอยางแผนทกลยทธของสวทช.ในป 2550-2554 ทมา : https://www.nstda.or.th/th/nstda-strategy-plan/491-strategy-plan

มมมองผมสวนไดสวนเสย

สรางผลกระทบเชงเศรษฐกจและสงคมทมองเหนและรบรได (S1) สวทช. จะสรางผลงานทส าเรจและสงผลกระทบเชงเศรษฐกจและสงคม ทผมสวนไดสวนเสยมองเหน รบร หรอไดประโยชนอยางชดเจนโดยสามารถตคาเปนตวเงนไดในป 2554 ไมนอยกวา 2 เทาของงบประมาณรายจายประจ าปของสวทช.

สงสม และบรหารจดการความรและทรพยสนทางปญญาดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย (S2) ในป 2554 สวทช. จะยนจดสทธบตรใหไดปละ 300 เรอง ไดรบสทธบตรไมต ากวา 75 เรองโดยมจ านวนหนวยงานทน าผลงานวจยของสวทช. ไปใชประโยชนไมนอยกวา 1,000 หนวยงาน มบทความทตพมพในวารสารทางวชาการนานาชาต 450 บทความตอป และมการใชบรการขอมลดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยจากระบบบรการความรของ สวทช. ไมนอยกวา 100,000 ครงตอวน

มมมองพนธมตร

ขยายพนธมตรทงภายในและตางประเทศ (P1) ในป 2554 สวทช. จะมการด าเนนงานหรอสรางความสมพนธกบลกคารายใหญหรอผมสวนไดสวนเสยทส าคญ มากกวา 15 ราย มจ านวนโครงการรวมกนมากกวา 15 โครงการและใชจายงบประมาณกจกรรมในภมภาคนอกเหนอจากกรงเทพมหานครและปรมณฑล ไมนอยกวารอยละ 20 ของงบประมาณรวมของสวทช.

มมมองกระบวนการภายใน

สรางความเปนเลศในการบรหารและด าเนนการวจยและพฒนาแบบมออาชพ (I1) สวทช. จะมความสามารถในการบรหารจดการงานวจยและกระบวนการใหทนอดหนนงานวจยทมประสทธภาพ มการพจารณาขอเสนอโครงการ ในดานความสอดคลองกบเปาหมายของโปรแกรมของคลสเตอร และความคมคาในทกมตอยางเหมาะสม มการตดตามและประเมนผลอยางใกลชดทงระหวางด าเนนการวจย (ระดบผลผลต) และหลงเสรจสนงาน (ระดบผลลพธและผลกระทบ) โดยสามารถ Benchmark กบหนวยงานลกษณะเดยวกนได

ปฏรประบบงานสนบสนนใหมประสทธภาพและไดมาตรฐาน ( I2) ระบบงานสนบสนนภายใน สวทช. จะไดรบการทบทวนปรบปรงโดยท าการ Benchmark ระหวางหนวยงานใน สวทช. และหนวยงานลกษณะเดยวกน มมาตรฐานการปฏบตงาน มขอตกลงระดบคณภาพของการบรการ (SLA) และด าเนนงานใหสอดคลองกบระบบมาตรฐาน ISO 9001, ISO 14001, ISO/IEC 17025 และ มอก. 18001 มระบบสารสนเทศทใหบรการตดตามการด าเนนงานแบบ online ไ ด ท ก ว นตลอด 24 ช ว โ ม ง ร วมท ง พฒนาระบบบร ก าร แบบ Shared Services ใน เ ร อ ง ของบคคล การเงน บญช พสดส านกงาน อาคาร/สถานท บรการเทคโนโลยสารสนเทศ หองสมด และส านกงานจดการสทธเทคโนโลย

สรางเสรมกลไกการสอสารและการสรางความสมพนธทดภายในและภายนอกองคกร ( I3) สวทช. จะพฒนาเชงคณภาพและปรมาณในการสอสารขาวสาร ใหกบบคคลภายนอก ใหครอบคลมงานทง 4 พนธกจ ไดแก 1) การวจย พฒนา ออกแบบ และวศวกรรม 2) การพฒนาบคลากรดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย 3) การถายทอดเทคโนโลยสภาคการผลตและชมชน และ 4) การพฒนาโครงสรางพนฐานดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย

ในสดสวน 55:15:15:15 ควบคกบการเพมประสทธภาพการสอสารภายใน ดวยการพฒนาระบบโครงสรางพนฐานส าหรบการสอสารแบบทางเดยวและสองทาง สามารถศกษา คนหาขอมลขาวสารยอนหลงไดอยางสะดวก

มมมองความสามารถขององคกร

พฒนาระบบเทคโนโลยสารสนเทศและการจดการความรใหเปนโครงสรางพนฐานทส าคญ (L1) สวทช. จะพฒนาระบบเทคโนโลยสารสนเทศในดาน เครอขายคอมพวเตอร เครอขายไรสาย ระบบส ารอง/แผนฉกเฉน เครอขายเสมอน และระบบเทคโนโลยสารสนเทศเพอการบรหาร ไดแก มระบบวางแผนทรพยากรองคกระบบบรหารบคคล ระบบ Enterprise Content Management ระบบฐานขอมลและระบบจดการความรทเชอมโยงกน

พฒนาขดความสามารถของบคลากรโดยเฉพาะผบรหารระดบกลาง (L2) จะพฒนาใหเกดการบรหารและพฒนาบคลากรดวย 2 หลกการ คอ Performance-Based Management และ Competency-Based Managementโดยเนนการพฒนาบคลากรระดบกลางใหมความรและความสามารถเพมขน และการพฒนาระบบหรอโครงสรางการบรหารงานบคคลทเหมาะสมมารองรบ

มมมองการเงน

แสวงหาและบรหารการเงนและสนทรพยอยางมผลตภาพ (F1) ในป 2554 สวทช. จะหารายไดจากเงนนอกงบประมาณไดรอยละ 25 ของรายจายจรงทเกดขน ภายใตแผนงบประมาณรายจายทไดรบอนมตจาก กวทช. มการ

ใชครภณฑวทยาศาสตรขนาดใหญรอยละ 90 และมการตดตามผลอยางสม าเสมอ รวมถงมการใชพนทในทกอาคารไมนอยกวารอยละ 90 โดยเฉพาะอาคารทมวตถประสงคใหเกดกจกรรมรวมกบภาคเอกชนและหนวยงานภายนอกอยางมประสทธภาพ

ในดานของแผนงานและทศทางการเนนงาน สวทช. ไดก าหนดคลสเตอรทจะมงเนนจ านวน 8 คลสเตอร ไดแก

คลสเตอร 1 : อาหารและการเกษตร คลสเตอร 2 : การแพทยและสาธารณสข คลสเตอร 3 : ซอฟตแวร ไมโครชป และอเลกทรอนกส คลสเตอร 4 : ยานยนตและการจราจร คลสเตอร 5 : พลงงานทดแทน คลสเตอร 6 : สงทอ คลสเตอร 7 : การวจยพฒนาและถายทอดเทคโนโลยเพอพฒนาชมชนชนบทและผดอยโอกาส คลสเตอร 8 : สงแวดลอม และปรบเปลยนมาใชรปแบบการด าเนนงานแบบโปรแกรม (Program based) เพอใหเกดบรณาการการด าเนนงานภายใน ใหสามารถตอบโจทยดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยของคลสเตอรไดอยางมประสทธภาพ โดยจดตงส านกบรหารจดการคลสเตอรและโปรแกรมวจย (CPMO) ขนมาท าหนาทเปนผบรหารจดการโครงการวจย เปาหมาย ทศทางในภาพรวม โดยมศนยแหงชาตทง 4 ศนย ด าเนนโครงการวจยทตอบสนองความตองการของโปรแกรมและคลสเตอร รวมทงรบผดชอบในการพฒนาเทคโนโลยฐาน (Platform Technology) ทส าคญส าหรบประเทศหรอคลสเตอรอกดวย นอกจากการด าเนนงานวจยเพอตอบสนองคลสเตอรเปาหมายดงกลาวขางตนแลว สวทช. ยงไดก าหนดโปรแกรมงานทเปนงานตามพนธกจของ สวทช. แตมความส าคญและจ าเปนทตองด าเนนงานควบคกบงานวจยและพฒนาเพอใหเกดประโยชนสงสดตอการพฒนาประเทศไวอกดวย โดยทงหมดสามารถจดกลมโปรแกรม ทงหมดเปน 3 กลมใหญ ไดแก กลมโปรแกรมการวจยและพฒนาคลสเตอร แบงออกเปน กลม A (Strategic Sub Clusters) หมายถง งานกลมเทคโนโลยหรออตสาหกรรมเฉพาะท สวทช. ตงเปาหมายทจะด าเนนการใหบรรลผลอยางเปนรปธรรม ภายในเวลาของแผนกลยทธ (5 ป) โดยเปนกลมท สวทช. มศกยภาพและความสามารถในการตอบสนองปญหาทเรงดวนได มกลมผมสวนไดสวนเสย (Stakeholders) มารวมในการท างานและระบหวงโซคณคา (Value Chain) อปสงคทางดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย ตลอดจนสงท สวทช. จะสามารถสงมอบไวอยางชดเจน กลม B (National Clusters) หมายถง งานท สวทช. ด าเนนการเพอตอบสนองนโยบายการพฒนาเครอขายวสาหกจของประเทศใน 8 กลมอตสาหกรรม โดยเปนทงการวจยมงเปา (Strategic Research) เพอแกปญหาทเฉพาะหนา การวจยประยกต (Applied Research) เพอน าองคความรหรอเทคโนโลยทมการพฒนาขนไปประยกตใชในอตสาหกรรม ตลอดจนการวจยพนฐานเพอพฒนาความร เพอสนบสนนการพฒนาอตสาหกรรมและสรางความยงยน บางกลมงานอาจพฒนาไปสกลม A ในระยะเวลาอนใกล กลมโปรแกรมวจยและพฒนาเทคโนโลยฐาน มจดมงหมายเพอสรางฐานเทคโนโลยใหมๆ หรอทส าคญในสาขาวทยาการหลกของศนยแหงชาต ทตองใชเปนฐานในการสรางผลงานในรปผลตภณฑหรอกระบวนการท สามารถตอบสนองความตองการอตสาหกรรมไดในคลสเตอรตางๆ ทงในปจจบนและอนาคต คอ 1) ดานพนธวศวกรรมและเทคโนโลยชวภาพ 2) ดานเทคโนโลยโลหะและวสด 3) ดานเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอร 4) ดานนาโนเทคโนโลย ซงการวจยและพฒนาภายใตโปรแกรมเทคโนโลยฐานน จะด าเนนการตอเนองไมเกน 5 ป กลมโปรแกรมงานตามพนธกจทจ าเปน (Essential Programs) หมายถง งานตามพนธกจของสวทช.ทมความจ าเปนตองด าเนนการเพอสนบสนนให สวทช. และโปรแกรมวจยและพฒนา ตางๆ บรรลผลส าเรจตามเปาหมายทก าหนดไว ไดแก โปรแกรมการถายทอดเทคโนโลย โปรแกรมการพฒนาทรพยากรมนษย โปรแกรมการพฒนาโครงสรางพนฐานดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย โปรแกรมสรางความตระหนกดาน

เอกสารอางอง

วฒนา วงศเกยรตรตน และคณะ (2548). การวางแผนกลยทธ: ศลปะการก าหนดแผนองคการสความเปนเลศ. กรงเทพฯ : อนโนกราฟฟกส.

สมชาย ภคภาสนววฒน (2549). การบรหารเชงกลยทธ. พมพครงท 16. กรงเทพฯ : อมรนทร.

ชใจ เอออกษร. (2549). การบรหารเชงกลยทธ. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล.

วรางคณา ผลประเสรฐ. (2554). “หนวยท1 แนวคด เกยวกบการจดการเชงกลยทธ” ใน การจดการเชงกลยทธในการบรหารโรงพยาบาล. นนทบร : มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.