บทที่ 8 สรุปผลการวิจัย อภิปราย ...บทท 8 สร ปผลการว จ ย อภ ปรายผล และข อเสนอแนะ

บทท 8 สรปผลการวจย อภปรายผล และขอเสนอแนะ

การวจยครงน มวตถประสงคหลกเพอพฒนากรอบดชนการอาน และสรางดชนการอานของไทย รวมทงเพอศกษาขอมลเสนฐาน และปจจยทสงผลตอดชนการอานของคนไทย โดยมวตถประสงคยอย 6 ประการ ดงน 1) เพอส ารวจสถานการณการอานของคนไทยทงในดานสภาพการอาน ประกอบดวย จดมงหมายในการอาน ประเภทหนงสอทอาน ประเภทหนงสอทตองการอาน แหลงทมาของหนงสอ/วสดการอาน ความสามารถในการเขาถงหนงสอ/วสดการอาน และคณลกษณะหนงสอนาอาน และดชนการอาน ประกอบดวย พฤตกรรมการอาน ความสามารถในการอาน และผลลพธจากการอาน 2) เพอพฒนากรอบดชนการอาน และดชนการอานส าหรบการรายงานสถานการณการอานของคนไทย 3) เพอตรวจสอบความตรงหรอความสอดคลองของ โมเดลการวดดชนการอานของไทยกบขอมลเชงประจกษ 4) เพอศกษาขอมลเสนฐานของดชนการอานของคนไทยโดยภาพรวม และจ าแนกตามชวงวย ระดบการศกษา อาชพ และสภาพทองถนทอยอาศย 5) เพอศกษาความแตกตางของสภาพการอาน และดชนการอานของคนไทย ระหวางคนไทย ทมภมหลงตางกนในดานชวงวย ระดบการศกษา อาชพ และสภาพทองถนทอยอาศย และเพอวเคราะหปจจยเชงสาเหตทสงผลตอดชนการอานของคนไทย และ 6) เพอศกษาปจจยหรอเงอนไขทหลอหลอมสการสรางนสยการอานของคนไทย ทงในสวนทเปนปจจยสนบสนนและปจจยทเปนอปสรรค โดยมกรอบแนวคดในการวจยประกอบดวยกรอบแนวคดดชนการอานของไทย และกรอบแนวคดโมเดลความสมพนธเชงสาเหตของดชนการอาน ในสวนของกรอบแนวคดดชนการอานของไทยประกอบดวย 3 องคประกอบคอ องคประกอบดานพฤตกรรมการอาน ดานความสามารถในการอาน และดานผลลพธจากการอาน โดยมตวบงชยอยรวมทงหมด 16 ตวบงช ส าหรบกรอบแนวคดโมเดลความสมพนธเชงสาเหตของดชนการอานประกอบดวย ปจจยเชงสาเหต 4 ปจจย ไดแก ปจจยดานสภาพแวดลอมทสนบสนนการอาน ความพรอมในการอาน ทศนคตตอการอาน และแรงจงใจในการอาน

วธด าเนนการวจยในครงนใชระเบยบวธวจยเชงบรรยาย โดยใชวธการวจยทงเชงปรมาณและเชงคณภาพ (quantitative and qualitative research method) ทงนเพอใหการตอบค าถามตามวตถประสงคของการวจยมความครอบคลมและไดสารสนเทศทสมบรณยงขนทงภาพกวางและภาพลก โดยมขนตอนการด าเนนการวจยทส าคญหลงจากทไดก าหนดค าถามและวตประสงคของการวจยแลวดงน คอ 1) ขนศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ เพอส ารวจแนวคดทฤษฎและสถานการณการอานของคนไทยจากผลงานวจยและขาวสารการอานจากสอในชองทางตางๆ ส าหรบใชเปนแนวทางในการพฒนากรอบแนวคดในการวจย 2) ขนการพฒนากรอบแนวคดในการวจย

506

ด าเนนการดงน (2.1) ก าหนดกรอบแนวคดในเบองตนจากผลของการศกษาเอกสารและงานวจย ท เก ยวของ (2.2) ตรวจสอบความเหมาะสมของกรอบแนวคดในเบ องตน โดยการจด สนทนากลมบคคลทเกยวของในพนทจงหวดตางๆ ทเปนกลมตวอยางรวม 13 จงหวดครอบคลม ทง 4 ภมภาคของประเทศไทย (2.3) ปรบปรงกรอบแนวคดจากการสงเคราะหผลการสนทนากลมประกอบกบผลการศกษาเอกสารทเกยวของ (2.4) ตรวจสอบความเหมาะสมของกรอบแนวคด ครงท 2 โดยผทรงคณวฒ ซงประกอบดวยผเชยวชาญทางดานการอานและดานการวดและประเมนผล จ านวน 10 คน ดวยวธการจดเวทประชมกลมผทรงคณวฒเพอวพากษกรอบแนวคด (2.5) ปรบปรงกรอบแนวคดครงท 2 จากผลการวพากษของผทรงคณวฒ และน าเสนอเปนกรอบแนวคดทใชในการวจยครงน 3) ขนการสรางและตรวจสอบคณภาพของเครองมอทใชในการวจย ด าเนนการโดย (3.1) ก าหนดนยามเชงปฏบตการของตวแปรตางๆ ในกรอบแนวคด (3.2) สรางเครองมอฉบบราง (3.3) ตรวจสอบความตรงเชงเนอหาของขอค าถามในเครองมอโดยทปรกษาโครงการและคณะผวจย (3.4) ปรบปรงเครองมอและน าไปทดลองใช (3.5) น าผลจากการทดลองใชมาวเคราะหคณภาพดานความเทยง (reliability) และปรบปรงขอค าถามอกครงหนงเพอจดท าเปนเครองมอวจยฉบบสมบรณทจะน าไปใชจรง 4) ขนการเกบรวบรวมขอมล ด าเนนการในสองสวนคอ การเกบรวบรวมขอมลเชงปรมาณโดยใชการส ารวจดวยแบบสอบถาม และการเกบรวบรวมขอมลเชงคณภาพโดยใชการสนทนากลม 5) ขนการวเคราะหขอมล ด าเนนการแยกเปนสองสวนเชนกน คอ การวเคราะหขอมลเชงปรมาณ ใชการวเคราะหดวยสถตเชงบรรยาย สถตเชงสรปอางอง และการวเคราะหโมเดลลสเรล ส าหรบการวเคราะหขอมลเชงคณภาพ ใชการวเคราะหเนอหา (content analysis) และ 6) ขนการสรปขอคนพบ ขอเสนอแนะและเขยนรายงานการวจย การด าเนนการในขนตอนดงกลาวขางตนมรายละเอยดเกยวกบประชากรและกลมตวอยางทใชในการวจย เครองมอทใชในการวจย การเกบรวบรวมขอมล และการวเคราะหขอมล พอสงเขปดงน

ประชากรเปาหมายทใชในการวจย คอ คนไทยทอาศยอยในเขตภมภาคตางๆ ของประเทศไทย ไดแก ภาคเหนอ ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ภาคใต และภาคกลาง โดยประกอบดวยคนไทยทมความหลากหลายครอบคลมทงชวงวย ระดบการศกษา อาชพ และสภาพทองถนทอยอาศย ส าหรบกลมตวอยางทใชในการวจยครงน ประกอบดวย 3 กลม คอ กลมทหนง เปนกลมตวอยางผใหขอมลเพอส ารวจและตรวจสอบความเหมาะสมของกรอบแนวคดในการวจยในเบองตน ซงประกอบดวยกลมตวอยาง/ผใหขอมล 2 กลมยอย ไดแก 1) กลมบคคลทเกยวของในพนทตวอยางครอบคลมทง 3 ชวงวย คอ วยเยาวชน วยท างาน และวยผสงอายทประกอบอาชพหลากหลาย จ านวนรวมทงหมด 146 คน 2) กลมผทรงคณวฒ ประกอบดวยผเชยวชาญทางดานการอาน และ

507

ดานการวดและประเมนผล ครอบคลมนกวชาการในสถาบนอดมศกษา หนวยงานภาครฐ เอกชน และองคกรอสระ จ านวนรวม 10 คน

กลมทสอง เปนกลมตวอยางเปาหมายทใชในการวจยเชงปรมาณเพอศกษาสถานการณการอาน ทงในสวนของสภาพการอานและดชนการอาน ประกอบดวยคนไทยทอาศยอยในเขตภมภาคตางๆ ของประเทศไทย ไดแก ภาคเหนอ ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ภาคใต และภาคกลาง ซงครอบคลมคนไทยทมความหลากหลายทงชวงวย ระดบการศกษา อาชพ สภาพทองถนทอยอาศย จ านวน 5,865 คน จาก 54 ต าบล/แขวง 27 อ าเภอ/เขต ใน 13 จงหวด ทง 4 ภมภาคของประเทศไทย ในแตละภมภาคประกอบดวยจงหวดขนาดใหญ ขนาดกลาง และขนาดเลก ดงน ภาคเหนอ ไดแก จงหวดเชยงใหม พษณโลก และพะเยา ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ไดแก จงหวดอดรธาน มหาสารคาม และอ านาจเจรญ ภาคใต ไดแก จงหวดสงขลา พทลง และชมพร ภาคกลาง ไดแก จงหวดชลบร สระบร เพชรบร และกรงเทพมหานคร ซงไดมาโดยการสมแบบหลายขนตอน (multi-stage random sampling) เรมจากการสมเลอกจงหวดในเขตภมภาคตางๆ ทง 4 ภมภาค มาเปนจงหวดตวอยาง ภมภาคละ 3 จงหวด ดวยวธการสมแบบแบงชน ใหครอบคลมทงจงหวดขนาดใหญ กลาง และเลก ขนาดละ 1 จงหวด และกรงเทพมหานครอก 1 จงหวด รวมเปนจงหวดตวอยางทงหมด 13 จงหวด ในแตละจงหวดทสมได ผวจยสมเลอกอ าเภอมาจงหวดละ 2 อ าเภอ โดยการเลอกอ าเภอทอยในเขตเมอง และนอกเขตเมองมาอยางละ 1 อ าเภอ ส าหรบกรงเทพมหานคร สมเขตเมองชนใน ชนกลาง และชนนอก มาจ านวน 3 เขต ดงนนรวมอ าเภอ/เขต ทเปนตวอยางทงหมด 27 อ าเภอ/เขต ในแตละอ าเภอ/เขตทสมได ผวจยสมเลอกต าบล/แขวง มาอ าเภอ/เขตละ 2 ต าบล/แขวง ดวยวธการสมแบบแบงชน โดยการสมต าบลทอยในเขตเทศบาลและนอกเขตเทศบาล มาอยางละ 1 ต าบล รวมเปนต าบลตวอยางทงหมด 54 ต าบล/แขวง ในแตละต าบล/แขวงทสมได ผวจยสมเลอกกลมตวอยางในการวจยมาต าบล/แขวงละประมาณ 100 คน กระจายตามชวงวย ระดบการศกษา และอาชพ รวมตวอยางผใหขอมลทงหมดประมาณ 5,400 คน แตเกบรวบรวมขอมลไดมากกวาเปาหมายทก าหนด โดยไดตวอยางทงหมด 5,865 คน

กลมทสาม เปนกลมตวอยางกรณศกษาทใชในการศกษาเชงคณภาพเกยวกบปจจยหรอเงอนไขทหลอหลอมสการสรางนสยการอาน ประกอบดวยกรณศกษาทมลกษณะนสยการอานสดโตงทงกลมทชอบอานและไมชอบอาน จ านวน 191 คน ซงไดมาโดยการเลอกแบบเฉพาะเจาะจง (purposive sampling) จากพนทจงหวดตวอยาง 13 จงหวด ครอบคลมทง 4 ภมภาคของประเทศไทย

เครองมอทใชในการวจยครงน ประกอบดวยแบบสอบถาม ประเดนการสนทนากลม เครองบนทกเสยง และกลองบนทกภาพ โดยเครองมอในสวนทเปนแบบสอบถามใชในการเกบรวบรวมขอมลเกยวกบตวแปรภมหลงของกลมตวอยาง สภาพการอาน และตวแปรตางๆ ทเกยวของ

508

ทงหมดตามกรอบแนวคดดชนการอาน รวมทงตวแปรอนๆ ทเปนปจจยสงผลตอดชนการอานตามกรอบแนวคดของการวจย ซงแบบสอบถามดงกลาวมคณภาพในดานความตรงเชง เน อหา (content validity) ตามความคดเหนของผ ทรงคณวฒ และความตรงเชงโครงสราง (construct validity) โดยการตรวจสอบความสอดคลองของโมเดลการวดตวแปรตางๆ กบขอมลเชงประจกษดวยวธการวเคราะหองคประกอบเชงยนยน (confirmatory factor analysis) รวมทงมความเทยงแบบความสอดคลองภายในโดยใชสตรสมประสทธแอลฟาของครอนบาค (cronbach’s alpha coefficient) จากผลการเกบรวบรวมขอมลจรงซงมคาอยระหวาง .797 ถง .968 ส าหรบเครองมอในสวนทเปนประเดนการสนทนากลม เครองบนทกเสยง และกลองบนทกภาพ ใชในการเกบรวบรวมขอมลเชงคณภาพดวยการสนทนากลมกบผใหขอมล 3 กลมคอ กลมแรก เปนบคคลในพนทจงหวดตวอยาง เพอส ารวจและตรวจสอบกรอบดชนการอานในเบองตน กลมทสอง เปนกลมผทรงคณวฒ ซงประกอบดวยผเชยวชาญทางดานการอาน และดานการวดและประเมนผล เพอตรวจสอบความเหมาะสมของกรอบดชนการอานในเบองตนและพฒนากรอบแนวคดของการวจยใหสมบรณยงขน และกลมทสาม เปนกลมตวอยางกรณศกษาทมลกษณะนสยการอานสดโตงทงในกลมทชอบอาน และกลมทไมชอบอาน เพอศกษาปจจยหรอเงอนไขทหลอหลอมสการสรางนสยการอานในเชงลก

การเกบรวบรวมขอมล ผวจยด าเนนการโดยใชวธการสอบถามหรอการสมภาษณแบบ มโครงสราง (structure interview) และการสนทนากลม (focus group) โดยแบงการเกบรวบรวมขอมลออกเปน 4 ระยะคอ ระยะท 1 เปนการเกบรวบรวมขอมลจากบคคลทเกยวของ 3 ชวงวย คอ วยเยาวชน วยท างาน และวยผสงอาย ในพนทจงหวดตวอยาง โดยใชเทคนคการสนทนากลม เพอส ารวจและตรวจสอบความเหมาะสมของกรอบดชนการอานในเบองตน ระยะท 2 เปนการเกบรวบรวมขอมลจากผทรงคณวฒ ซงประกอบดวยผเชยวชาญดานการอาน และดานการวดและประเมนผลโดยการจดเวทประชมกลมผเชยวชาญ เพอตรวจสอบความเหมาะสมของกรอบดชนการอานในเบองตน และพฒนากรอบแนวคดในการวจยใหสมบรณยงขน ระยะท 3 เปนการเกบรวบรวมขอมลจากกลมตวอยางเปาหมายทใชในการวจย ซงครอบคลมตวแปรเกยวกบภมหลงของกลมตวอยาง บรบทของครอบครวและชมชนทอยอาศย ตวแปรเกยวกบสถานการณการอานในดานตางๆ และตวแปรทเปนปจจยเชงสาเหตของดชนการอานของคนไทย รวมทงต วแปรอนๆ ทเกยวของทงหมดตามกรอบแนวคดของการวจย ซงด าเนนการเกบรวบรวมขอมลใน 2 วธ คอ 1) ผวจยเดนทางไปเกบรวบรวมขอมลจากกลมตวอยางในพนทจงหวดตวอยางดวยตนเอง พรอมทมพนกงานเกบรวบรวมขอมล ดวยวธการสมภาษณแบบมโครงสราง โดยใชแบบสอบถามทพฒนาขนในการวจยครงน และ 2) ผวจยน าสงแบบสอบถามใหผประสานงานโครงการวจยในพนทเพอแจกใหกบกลมตวอยางทท างานอยในหนวยงานภาครฐและเอกชนในพนทจงหวดตวอยาง และ

509

ใหผประสานงานโครงการวจยรวบรวมแบบสอบถามสงคนใหกบผวจย โดยไดรบแบบสอบถามจากกลมตวอยาง ดวยวธการเกบรวบรวมขอมลทง 2 วธ รวมทงหมดจ านวน 5,865 ชด ระยะท 4 เปนการเกบรวบรวมขอมลจากกรณศกษาเกยวกบปจจยหรอเงอนไขทหลอหลอมสการสรางนสยการอาน ซงเปนการรวบรวมขอมลเกยวกบปจจย เงอนไข ลกษณะของกจกรรม ประสบการณทไดรบ และบทบาทของผเกยวของในการสนบสนน สงเสรม หรอเปนอปสรรคตอการอาน จากกลมตวอยางกรณศกษาทมลกษณะนสยการอานสดโตงทงกลมทชอบอานและกลมทไมชอบอาน โดยใชเทคนคการสนทนากลมในพนทจงหวดตวอยางทง 13 จงหวด ครอบคลมทง 4 ภมภาคของประเทศไทย จ านวน 27 กลม โดยมกรณศกษาผใหขอมลรวมทงหมด 191 คน

การวเคราะหขอมลในการวจยครงน ประกอบดวยการวเคราะหขอมลเชงปรมาณโดยใชสถตเชงบรรยายและสถตวเคราะหประเภทตางๆ และการวเคราะหขอมลเชงคณภาพโดยใชวธการวเคราะหเนอหา (content analysis) ส าหรบการวเคราะหขอมลเชงปรมาณในสวนของการวเคราะหขอมลเบองตน สถตทใช ไดแก สถตเชงบรรยาย ประกอบดวย ความถ รอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน สมประสทธการกระจาย ความเบ และความโดง เพอศกษาลกษณะของกลมตวอยาง และการแจกแจงของตวแปรทใชในการวจย การวเคราะหประมาณคาตวแปรทขาดหาย โดยใชวธการประมาณคาเฉลยของตวแปรนนๆ จากกลมตวอยางผตอบ ส าหรบสถตทใชวเคราะหเพอตอบปญหาวจย ประกอบดวย การวเคราะหการแจกแจงความถแบบสองทาง หรอการวเคราะหตารางไขว การทดสอบไค-สแควร เพอศกษาสภาพการอานของคนไทยในดานตางๆ และศกษาความแตกตางของสภาพการอานระหวางคนไทยทมภมหลงตางกนในดานชวงวย ระดบการศกษา อาชพ และสภาพทองถนทอยอาศย การวเคราะหสหสมพนธระหวางตวแปรทใชในการวจย เพอตรวจสอบความเหมาะสมของเมทรกซสหสมพนธและการคดเลอกตวแปรทจะน าไปใชในการวเคราะหโมเดลลสเรล การวเคราะหองคประกอบเชงยนยน และการวเคราะหองคประกอบ เชงยนยนอนดบทสอง (second order confirmatory factor analysis) เพอตรวจสอบความตรงหรอความสอดคลองของโมเดลการวดดชนการอานของไทยกบขอมลเชงประจกษ การวเคราะหเพอสรางดชนการอานและการสรางเกณฑปกตวสย (norm) ในรปของคะแนนท (T-score) และต าแหนงเปอรเซนไทล (percentile rank) การวเคราะหเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยดชนการอานของคนไทยทมภมหลงตางกนทงในดานชวงวย ระดบการศกษา อาชพ และสภาพทองถนทอยอาศย โดยใชการทดสอบท (t-test) และการวเคราะหความแปรปรวน (analysis of variance:

ANOVA) และการวเคราะหปจจยเชงสาเหตของดชนการอานของคนไทย โดยใชการวเคราะหอทธพล (path analysis) ตามหลกการวเคราะหโมเดลลสเรล ซงการวเคราะหขอมลดงกลาวใชทงโปรแกรม SPSS for windows และโปรแกรม LISREL for window

510

สรปผลการวจย

การน าเสนอผลการวจยทงเชงปรมาณและเชงคณภาพ แบงการน าเสนอออกเปน 6 ตอน ดงน ตอนท 1 ผลการวเคราะหขอมลเบองตนและสถานการณการอานของคนไทย ตอนท 2 ผลการพฒนากรอบดชนการอาน ตอนท 3 ผลการพฒนาดชนการอานและขอมลเสนฐานของดชนการอานของคนไทย ตอนท 4 เกณฑปกตวสยและการแปลความหมายดชนการอาน ตอนท 5 ผลการวเคราะหปจจยทสงผลตอดชนการอานของคนไทย และตอนท 6 ปจจยหรอเงอนไขทหลอหลอมสการสรางนสยการอานของคนไทย สาระในแตละตอนสรปไดดงน

ตอนท 1 ผลการวเคราะหขอมลเบองตนและสถานการณการอานของคนไทย

1.1 ผลการวเคราะหขอมลเบองตนเกยวกบสถานภาพโดยทวไปของกลมตวอยาง

ผลการวเคราะหขอมลเบองตนเกยวกบสถานภาพโดยทวไปของกลมตวอยางทไดมาจากการสมภาษณและการตอบแบบสอบถามของกลมตวอยางจ านวนทงสน 5,865 คน ซงประกอบดวยกลมตวอยางทอาศยอยในภาคเหนอ ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ภาคใต และภาคกลาง ในจ านวนใกลเคยงกน (22.3%, 22.1%, 23.1% และ 23.7%, ตามล าดบ) และอาศยอยในกรงเทพมหานคร (8.7%) กลมตวอยางทอาศยอยในเขตอ าเภอเมองมจ านวนใกลเคยงกบกลมตวอยางทอาศยอยในเขตอ าเภอรอบนอก (49.8% และ 50.2% ตามล าดบ) กลมตวอยางทอาศยอยในเขตเทศบาลซงรวมกรงเทพมหานครดวยมจ านวนมากกวากลมตวอยางทอาศยอยนอกเขตเทศบาล (55.2% และ 44.8% ตามล าดบ) ส าหรบลกษณะโดยทวไปของกลมตวอยาง สวนใหญเปนเพศหญง (62.2%) มอายอยในชวงนอยกวา 25 ป จ านวนมากทสด (35.7%) รองลงมาคอ มอายระหวาง 25-30 ป (12.4%) สวนผทมอายมากกวา 60 ปขนไป มคอนขางนอย (4.0%)

กลมตวอยางทมการศกษาในระดบปรญญาตรหรอเทยบเทามมากทสด (32.5%) รองลงมาคอ ระดบมธยมศกษาตอนปลาย (16.1%) สวนผทจบการศกษาสงกวาระดบปรญญาโทมจ านวนนอยทสด (0.6%) ในดานการประกอบอาชพ พบวา กลมตวอยางสวนใหญ (65.2%) เปนผทประกอบอาชพ สวนกลมตวอยางทระบวาไมไดประกอบอาชพมจ านวนนอยกวา (32.0%) และในจ านวนผทระบวาไมไดประกอบอาชพน เมอน ามาจ าแนกตามสถานภาพการศกษา พบวา เปนผทก าลงศกษาอย ไดแก นกเรยน นสต นกศกษา รอยละ 28.4 และส าเรจการศกษาแลว แตเปนผทวางงาน หรอไมไดประกอบอาชพ รอยละ 3.5 สวนผทประกอบอาชพ อาชพทพบมากทสดคอ อาชพรบราชการ (23.6%) รองลงมาคออาชพลกจางรฐวสาหกจ /บรษท เอกชน (12.2%) รบจาง (11.6 %) คาขาย/ธรกจสวนตว (8.6 %) และอาชพเกษตรกร (7.2 %) ตามล าดบ สวนกลมอนๆ (เชน แมบาน

511

ทหารเกณฑ พระภกษ เปนตน) มจ านวนนอยทสด (2.0%) ในดานรายได พบวา กลมตวอยางระบวาไมมรายไดมจ านวนมากทสด (32.8%) รองลงมาคอมรายได 5,000 –10,000 บาทตอเดอน (21.4%) สวนผทมรายไดอยในชวง 35,000 – 40, 000 บาทตอเดอนมจ านวนนอยทสด (2.2%)

1.2 ผลการวเคราะหขอมลเกยวกบสภาพการอานของคนไทย

การศกษาสภาพการอานของคนไทยทเปนอยในปจจบนครอบคลมถง จดมงหมายในการอาน ประเภทหนงสอท อาน ประเภทหนงสอทตองการอาน แหลงทมาของหนงสอ/วสดการอาน ความสามารถในการเขาถงหนงสอ/วสดการอาน และคณลกษณะหนงสอนาอาน โดยใชการวเคราะหความถ รอยละ การวเคราะหการแจกแจงความถแบบสองทางหรอการวเคราะหตารางไขว (crosstabs) และการทดสอบไค-สแควร ( test2 ) เพอศกษาความแตกตางของสภาพการอาน ระหวางคนไทยทมภมหลงตางกนในดานชวงวย ระดบการศกษา อาชพ และสภาพทองถนท อยอาศย โดยมรายละเอยดของตวแปรภมหลงดงน ตวแปรชวงวย ประกอบดวย 3 กลม ไดแก 1) วยเยาวชน (อายนอยกวา 25 ป) 2) วยท างาน (อาย 25 – 59 ป) และวยผสงอาย (อายตงแต 60

ปขนไป) ตวแปรระดบการศกษา ประกอบดวย 4 กลม ไดแก 1) ประถมศกษา 2) มธยมศกษา 3) อนปรญญา/ปรญญาตร และ 4) สงกวาปรญญาตร ตวแปรอาชพ ประกอบดวย 7 กลมอาชพ ไดแก 1) ไมไดประกอบอาชพ (เชน นกเรยน นสต นกศกษา ผวางงาน) 2) อาชพรบจาง 3) อาชพเกษตรกร 4) อาชพคาขายและธรกจสวนตว 5) อาชพลกจางรฐวสาหกจและบรษทเอกชน 6) อาชพรบราชการ/พนกงานราชการและลกจางของรฐ และ 7) กลมอนๆ (เชน แมบาน ทหารเกณฑ พระภกษ เปนตน) ตวแปรสภาพทองถนทอยอาศย ประกอบดวย 1) เขตอ าเภอเมอง/ในเขตเมอง และ 2) เขตอ าเภอรอบนอก ผลการวเคราะหขอมลเกยวกบสภาพการอานของคนไทย สรปไดดงน

1.2.1 จดมงหมายในการอาน

เมอใหกลมตวอยางระบจดมงหมายในการอานในดานตางๆ โดยเรยงล าดบจากดานทมจดมงหมายในการอานมากไปหานอย ตงแตล าดบท 1 ถงล าดบท 5 พบวา กลมตวอยางมจดมงหมายในการอาน เพอใหไดรบความรในการศกษาเรยนรมากทสดเปนล าดบ 1 รองลงมาคอ อานเพอใหไดรบความรในการด าเนนชวต เพอใหไดรบความรเกยวกบการประกอบอาชพ เพอใหไดรบความรเกยวกบสภาพแวดลอมรอบตว ตามล าดบ และเพอใหไดรบความเพลดเพลนนอยทสดเปนล าดบ 5 โดยมรายละเอยดในแตละดาน ดงน

1) จดม งหมายในการอานเพอความเพลดเพลน กลม ตวอยางมจดมงหมายในการอานเพอความเพลดเพลนเปนล าดบ 5 มากทสด (33.7%) รองลงมาคอ ล าดบ 1

(21.4 %) ล าดบ 2 (13.1%) ล าดบ 3 (11.2%) และนอยทสดคอ ล าดบ 4 (11.1%)

512

2) จดมงหมายในการอานเพอใหไดรบความรในการประกอบอาชพ กลมตวอยางมจดมงหมายในการอานเพอใหไดรบความรในการประกอบอาชพเปนล าดบ 4 มากทสด (23.1%) รองลงมาคอ ล าดบ 3 (20.3%) ล าดบ 2 (17.9%) ล าดบ 5 (16.1%) และนอยทสด คอ ล าดบ 1 (13.0%)

3) จดมงหมายในการอานเพอใหไดรบความรในการศกษาเรยนร กลมตวอยางมจดมงหมายในการอานเพอใหไดรบความรในการศกษาเรยนรเปนล าดบ 1 มากทสด

(28.8%) รองลงมาคอ ล าดบ 2 (22.3%) ล าดบ 3 (16.3%) ล าดบ 4 (12.7%) และนอยทสดคอ ล าดบ 5 (10.4%)

4) จดมงหมายในการอานเพอใหไดรบความรในการด าเนนชวต กลมตวอยางมจดมงหมายในการอานเพอใหไดรบความรในการด าเนนชวตเปนล าดบ 3 มากทสด (26.3%) รองลงมาคอ ล าดบ 2 (23.4%) ล าดบ 4 (21.0%) ล าดบ 1 (11.1%) และนอยทสดคอ ล าดบ 5 (8.5%)

5) จดมงหมายในการอานเพอใหไดรบความรเกยวกบสภาพแวดลอมรอบตว กลมตวอยางมจดมงหมายในการอานเพอใหไดรบความรเกยวกบสภาพแวดลอมรอบตวเปนล าดบ 4 มากทสด (22.3%) รองลงมาคอ ล าดบ 5 (21.4%) ล าดบ 1 (16.6%) ล าดบ 3

(16.3%) และนอยทสดคอ ล าดบ 2 (13.7%) ผลการวเคราะหจดมงหมายในการอานจ าแนกตามภมหลง พบวา ภมหลงของกลม

ตวอยาง ไดแก ชวงวย ระดบการศกษา อาชพ และสภาพทองถนทอยอาศย มความสมพนธกบการใหล าดบความส าคญของจดมงหมายในการอานแตละดานอยางมนยส าคญทางสถต (p<.01)

หรอกลาวไดวาผทมภมหลงดงกลาวตางกนมจดมงหมายในการอานแตกตางกน ยกเวน ตวแปรระดบการศกษาทไมมความสมพนธกบการใหความส าคญของจดมงหมายในการอานเพอใหไดรบความรเกยวกบสภาพแวดลอมรอบตวอยางมนยส าคญทางสถต และสภาพทองถนทอยอาศยไมมความสมพนธกบการใหความส าคญของจดมงหมายในการอานเพอใหไดรบความเพลดเพลน จดมงหมายในการอานเพอใหไดรบความรในการด าเนนชวต และจดมงหมายในการอานเพอใหไดรบความร เกยวกบสภาพแวดลอมรอบตวอยางมนยส าคญทางสถต โดยวยเยาวชนใหความส าคญกบจดมงหมายในการอานเพอใหไดรบความรในการศกษาเรยนร และการอานเพอความเพลดเพลนมากกวาดานอน วยท างานจะใหความส าคญกบจดมงหมายในการอานเพอ ใหไดรบความรในการศกษาเรยนรมากกวาดานอน สวนวยผสงอายใหความส าคญกบจดมงหมายในการอานเพอใหไดรบความรเกยวกบสภาพแวดลอมรอบตว และความรในการด าเนนชวตมากกวาดานอน เมอจ าแนกตามระดบการศกษา อาชพ และสภาพทองถนทอยอาศย พบวา กลมตวอยางเกอบทกระดบการศกษา อาชพ และสภาพทองถนทอยอาศย มการใหล าดบความส าคญกบจดมงหมายในการอานดานตางๆ สอดคลองกบผลการวจยในภาพรวม ยกเวน ผทไมได

513

ประกอบอาชพซงประกอบดวยผทก าลงศกษาอยเปนสวนใหญจะใหความส าคญกบจดมงหมายในการอานเพอใหไดรบความรในการศกษาเรยนร และการอานเพอความเพลดเพลนมากกวาจดมงหมายในการอานดานอนๆ อาชพเกษตรกรใหความส าคญกบจดมงหมายในการอานเพอความรในการประกอบอาชพมากกวาจดมงหมายในการอานดานอนๆ ผประกอบอาชพรบจาง และอาชพคาขาย/ธรกจสวนตวใหความส าคญกบจดมงหมายในการอานเพอใหไดรบความรเกยวกบสภาพแวดลอมรอบตวมากกวาดานอนๆ โดยมรายละเอยดสรปไดดงตารางท 8.1

ตารางท 8.1 สรปล าดบความส าคญของจดมงหมายในการอานของกลมตวอยาง จ าแนกตามภมหลง

ภมหลง

จดมงหมาย ชวงวย ระดบการศกษา อาชพ

สภาพทองถน

ทอยอาศย

1. เพอความเพลดเพลน

- วยเยาวชนใหความส าคญล าดบ 1 และ ล าดบ 5

สดสวนใกลเคยงกน

- วยท างาน และวยผสงอายใหความส าคญ ล าดบ 5 มากทสด

- ทกกลมใหความ ส าคญล าดบ 5 มากทสด

- ผไมไดประกอบอาชพใหความส าคญล าดบ 1 มากทสด

- กลมอน ๆ ใหความส าคญล าดบ 5 มากทสด

อ.เมอง และ อ.รอบนอกใหความส าคญล าดบ 5 มากทสด

2. เพอใหไดรบความรในการประกอบอาชพ

- วยผสงอายใหความส าคญล าดบ 3 มากทสด

- วยท างานใหความ ส าคญล าดบ 4 มากทสด

- วยเยาวชนใหความส าคญล าดบ 5 มากทสด

- ระดบสงกวา ป.ตร ใหความส าคญล าดบ 1 มากทสด

- ประถม, มธยม และอนปรญญา/ป.ตร ใหความส าคญเปนล าดบ 4 มากทสด

- อาชพเกษตรกรใหความส าคญล าดบ 1

มากทสด

- อาชพรบราชการใหความส าคญล าดบ 2

มากทสด

- อาชพรบจาง คาขาย/ธรกจสวนตวใหความส าคญล าดบ 3 มากทสด

-อาชพลกจางรฐวสาหกจ/เอกชน และกลมอนๆใหความส าคญล าดบ 4 มากทสด

-ผไมไดประกอบอาชพใหความส าคญล าดบ 5 มากทสด

อ.เมอง และ อ.รอบนอกใหความส าคญล าดบ 4 มากทสด

514

ตารางท 8.1 สรปล าดบความส าคญของจดมงหมายในการอานของกลมตวอยาง จ าแนกตามภมหลง (ตอ)

ภมหลง

จดมงหมาย ชวงวย ระดบการศกษา อาชพ



3. เพอใหไดรบความรในการศกษาเรยนร

- วยเยาวชนใหความ ส าคญล าดบ 1 มากทสด

- วยท างานใหความ ส าคญล าดบ 1 และ ล าดบ2 สดสวน

ใกลเคยงกน

- ผสงอายใหความส าคญล าดบ 5 มากทสด

- ทกกลมใหความส าคญ ล าดบ 1 มากทสด

- ผไมไดประกอบอาชพอาชพลกจางรฐวสาหกจ/เอกชน อาชพรบราชการ และกลมอนๆ ใหความส าคญ ล าดบ 1 มากทสด

-อาชพรบจาง คาขายใหความส าคญล าดบ 2 มากทสด

- อาชพเกษตรกรใหความ ส าคญล าดบ 3 มากทสด

-อ.เมอง และ อ.รอบนอกใหความส าคญล าดบ 1 มากทสด

4. เพอใหไดรบความรในการด าเนนชวต

-วยเยาวชน และ วยท างาน ใหส าคญ ล าดบ 3 มากทสด

- ผสงอายใหความส าคญล าดบ1,2,3 ใกลเคยงกน

- ทกกลมใหความ ส าคญล าดบ 3 มากทสด

- อาชพเกษตรกรใหความส าคญล าดบ 2 มากทสด

- กลมอน ๆ ใหความส าคญล าดบ 3 มากทสด

-อ.เมอง และ อ.รอบนอกใหความส าคญล าดบ 3 มากทสด

5. เพอใหไดรบความรเกยวกบสภาพ

แวดลอมรอบตว

- วยผสงอายใหความส าคญล าดบ 1

มากทสด

-วยเยาวชน และวยท างานใหความส าคญล าดบ 4 มากทสด

- ทกระดบการศกษาใหความส าคญล าดบ 4 และ ล าดบ 5 สดสวนใกลเคยงกน

- อาชพรบจาง คาขาย/ธรกจสวนตว ใหความส าคญล าดบ 1 มากทสด

-ผไมไดประกอบอาชพอาชพลกจางรฐวสาหกจ/เอกชน รบราชการ และกลมอนๆ ใหความส าคญล าดบ 4 มากทสด

- อาชพเกษตรกรใหความส าคญล าดบ 5 มากทสด

อ.เมอง และ อ.รอบนอกใหความส าคญล าดบ 4 และ ล าดบ 5 สดสวนใกลเคยงกน

515

1.2.2 ประเภทหนงสอทอาน

โดยภาพรวมพบวา กลมตวอยางระบวาอานหนงสอ/วสดการอานประเภทความรเกยวกบสภาพแวดลอมรอบตว เชน หนงสอพมพรายวน/รายสปดาห หนงสอพมพหมบาน ขาวสารบานเมอง กระดานขาว เปนตน มากทสด (84.3%) รองลงมาคอ อานหนงสอ/วสดการอานประเภทความเพลดเพลน เชน การตน นวนยาย เรองสน เกม นทาน นตยสาร เปนตน (73.18%) หนงสอ/วสดการอานประเภทความรในการศกษาเรยนร เชน ต าราเรยน เอกสารประกอบการเรยน เอกสารความรตางๆ และบทความวชาการ เปนตน (70.8%) และหนงสอ/วสดการอานประเภทความรในการด าเนนชวต เชน การดแลสขภาพทางกาย สขภาพทางใจ ระเบยบ กฏหมาย ขอบงคบ เปนตน (68.8%) สวนหนงสอ/วสดการอานประเภทความรในการประกอบอาชพ เชน การท าการเกษตร การคาขาย วารสารวชาชพ คมอประกอบอาชพ เปนตน มผระบวาอานนอยทสด (48.8%) และพบวา กลมตวอยางทมภมหลงตางกนในดานชวงวย ระดบการศกษา อาชพ และสภาพทองถนทอยอาศยมความสมพนธกบประเภทของหนงสอทอานอยางมนยส าคญทางสถต (p<.01) หรอ อาจกลาวไดวา ผทมภมหลงดงกลาวตางกน อานหนงสอประเภทตางๆ แตกตางกน กลาวคอ เมอจ าแนกตามชวงวย พบวา วยเยาวชนระบวาอานหนงสอ/วสดการอานประเภทความเพลดเพลน และประเภทความรในการศกษาเรยนรมากกวากลมอน วยท างานระบวาอานหนงสอ/วสดการอานประเภทความรเกยวกบสภาพแวดลอมรอบตว ความรในการประกอบอาชพ และความรในการด าเนนชวตมากกวากลมอน เมอจ าแนกตามระดบการศกษา พบวา ผทมการศกษาสงกวาระดบปรญญาตรระบวาอานหนงสอ/วสดการอานประเภทตางๆ มากกวากลมอนในทกประเภทของหนงสอ สวนผทมการศกษาระดบประถมศกษาระบวาอานหนงสอ /วสดการอานประเภทตางๆ นอยกวากลมอนในทกประเภทของหนงสอ เมอจ าแนกตามอาชพ พบวา ผทไมไดประกอบอาชพ (เชน นกเรยน นสต นกศกษา เปนตน) ระบวาอานหนงสอ/วสดการอานประเภทความเพลดเพลน และประเภทความรในการศกษาเรยนรมากกวากลมอน ผทประกอบอาชพรบราชการระบวาอานหนงสอ/วสดการอานประเภทความรเกยวกบสภาพแวดลอมรอบตว ความรในการประกอบอาชพ และความรในการด าเนนชวตมากกวากลมอน สวนผทมอาชพเกษตรกรระบวาอานหนงสอ /วสดการอานประเภทตางๆ นอยกวากลมอน ในเกอบทกประเภทของหนงสอ ยกเวนหนงสอ/วสดการอานประเภทความรในการประกอบอาชพซงผทมอาชพเกษตรกรระบวาอานมากกวาผทไมไดประกอบอาชพ ผทมอาชพรบจาง และกลมอนๆ (เชน แมบาน ทหารเกณฑ พระภกษ เปนตน) เมอจ าแนกตามสภาพทองถนทอยอาศย พบวา ผทอาศยอยในเขตอ าเภอเมอง ระบวาอานหนงสอ/วสดการอานประเภทตางๆ มากกวาผทอาศยอยในเขตอ าเภอรอบนอกในเกอบทกประเภทของหนงสอ ยกเวนหนงสอ/วสดการอานประเภทความรในการประกอบอาชพซงผทอาศยอยในเขตอ าเภอรอบนอกระบวาอานมากกวาผทอาศยอยในเขตอ าเภอเมอง ซงรายละเอยดดงกลาว สามารถสรปไดดงตารางท 8.2

516

ตารางท 8.2 สรปประเภทหนงสอทอานของกลมตวอยาง จ าแนกตามภมหลง

ภมหลง ประเภท

หนงสอทอาน

ชวงวย ระดบการศกษา อาชพ สภาพทองถนทอยอาศย

1. ความรเกยวกบสภาพแวดลอมรอบตว (เชนหนงสอพมพรายวน/รายสปดาห หนงสอพมพหมบาน กระดานขาว)

วยท างาน>

วยเยาวชน>

วยผสงอาย

สงกวา ป.ตร >อนปรญญา/ป.ตร>มธยม>ประถม

รบราชการ>รฐวสาหกจ>คาขาย/ธรกจสวนตว>รบจาง>เกษตรกร>ผไมไดประกอบอาชพ

อ.เมอง>อ.รอบนอก

2. ความเพลดเพลน (เชน การตน นยาย เรองสน เกม นทาน นตยสาร)

เยาวชน>


ผสงอาย

สงกวา ป.ตร >อนปรญญา/ ป.ตร>มธยม>ประถม

ผไมไดประกอบอาชพ>

รฐวสาหกจ>รบราชการ> คาขาย>รบจาง>เกษตรกร


3. ความรในการประกอบอาชพ (เชน การเกษตร/การคาขาย/การประกอบอาชพ)


ผสงอาย>

เยาวชน

สงกวาป.ตร >อนปรญญา/ป.ตร>มธยม>ประถม

รบราชการ>คาขาย>

เกษตรกร>ลกจางรฐวสาหกจ/เอกชน> รบจาง>กลมอนๆ> ไมไดประกอบอาชพ

อ.รอบนอก>อ.เมอง

4. ความรในการด าเนนชวต เชน การดแลสขภาพทางกาย/สขภาพทางใจ /ระเบยบ/กฏหมาย/ ขอบงคบ)

วยท างาน> ผสงอาย >เยาวชน

สงกวาป.ตร >อนปรญญา/ ป.ตร>มธยม> ประถม

รบราชการ>รฐวสาหกจ>กลมอนๆ>

คาขาย/ธรกจสวนตว>

รบจาง>ไมไดประกอบอาชพ> เกษตรกร


5. ความรในการศกษาเรยนร (เชน ต าราเรยน เอกสารความรวชาการ)

เยาวชน>วยท างาน>

ผสงอาย

สงกวาป.ตร > อนปรญญา/ป.ตร>มธยม>ประถม

ไมไดประกอบอาชพ> รบราชการ>กลมอนๆ>

รฐวสาหกจ/เอกชน > รบจาง>คาขาย/ธรกจสวนตว>เกษตรกร


หมายเหต: เครองหมาย > หมายถง กลมตวอยางทมภมหลงอยในกลมนนๆ มการระบประเภทหนงสอทอานมากกวา อกกลมหนง

517

เมอใหกลมตวอยางระบปรมาณการอานเนอหาสาระในแตละดาน ซงประกอบดวย เนอหาสาระดานความเพลดเพลน ดานความรในการประกอบอาชพ ดานความรในการศกษาเรยนร ดานความรในการด าเนนชวต และดานความรเกยวกบสภาพแวดลอมรอบตว โดยใหเรยงล าดบปรมาณการอานในเนอหาสาระแตละดานจากดานทอานมากทสดเปนล าดบ 1 ไปหาดานทอานนอยทสดเปนล าดบ 5 พบวา กลมตวอยางมการอานเนอหาสาระดานความเพลดเพลน และเนอหาสาระดานความรในการศกษาเรยนรในปรมาณมากกวาเนอหาสาระดานอนๆ สวนปรมาณเนอหาสาระทอานมากรองลงมา คอ ดานความรในการประกอบอาชพ และดานความรในการด าเนนชวต ตามล าดบ และมการอานเนอหาสาระดานสภาพแวดลอมรอบตวในปรมาณนอยกวาเนอหาสาระดานอน โดยมรายละเอยดดงน

1) เนอหาสาระดานความเพลดเพลน กลมตวอยางทระบวาอานเนอหาสาระดานนเปนล าดบ 1 มจ านวนมากทสด (31.7%) รองลงมาคอผทระบวาอานเปนล าดบ 5 (27.1%) ล าดบ 2

(13.1%) ล าดบ 3 (11.0%) สวนผทระบวาอานเปนล าดบ 4 มจ านวนนอยทสด (9.2%)

2) เนอหาสาระดานความรในการประกอบอาชพ กลมตวอยางทระบวาอานเนอหาสาระดานนเปนล าดบ 2 มจ านวนมากทสด (66.2%) รองลงมาคอผทระบวาอานเปนล าดบ 1, 3, 4

และล าดบ 5 มจ านวนใกลเคยงกน (6.6%-8.2%)

3) เนอหาสาระดานความรในการศกษาเรยนร กลมตวอยางทระบวาอานเนอหาสาระดานนเปนล าดบ 1 มจ านวนมากทสด (26.1%) รองลงมาคอผทระบวาอานเปนล าดบ 2

(24.6%) ล าดบ 3 (16.2%) ล าดบ 4 (13.0%) สวนผทระบวาอานเปนล าดบ 5 มจ านวนนอยทสด (11.0%)

4) เนอหาสาระดานความรในการด าเนนชวต กลมตวอยางทระบวาอานเนอหาสาระดานนเปนล าดบ 3 มจ านวนมากทสด (27.3%) รองลงมาคอผทระบวาอานเปนล าดบ 2

(23.3%) ล าดบ 4 (20.5%) ล าดบ 1 (11.7%) สวนผทระบวาอานเปนล าดบ 5 มจ านวนนอยทสด (8.2%)

5) เนอหาสาระดานความรเกยวกบสภาพแวดลอมรอบตว กลมตวอยางทระบวาอานเนอหาสาระดานนเปนล าดบ 4 มจ านวนมากทสด (23.6%) รองลงมาคอผทระบวาอานเปนล าดบ 5 (22.8%) ล าดบ 3 (17.9%) ล าดบ 2 (14.0%) สวนผทระบวาอานเปนล าดบ 1 มจ านวนนอยทสด (11.8%)

ผลการวเคราะหปรมาณการอานเนอหาสาระแตละดานจ าแนกตามภมหลงของกลมตวอยาง พบวา ชวงวย อาชพ และระดบการศกษามความสมพนธกบปรมาณการอานเนอหาสาระดานตางๆ ทกดาน สวนสภาพทองถนทอยอาศยมความสมพนธกบปรมาณการอานเนอหาสาระเฉพาะในดานความเพลดเพลน ดานความรในการประกอบอาชพ และดานความรในการศกษาเรยนรอยางมนยส าคญทางสถต (p<.05) แตไมมความสมพนธกบปรมาณการอานเนอหาสาระดานความรในการด าเนนชวต และดานความร เกยวกบสภาพแวดลอมรอบตว

518

โดยพบวา วยเยาวชนระบวาอานเนอหาสาระดานความรในการศกษาเรยนร และดานความเพลดเพลนเปนล าดบ 1 มากทสด วยท างานระบวาอานเนอหาสาระดานความรในการศกษาเรยนรเปนล าดบ 1 และล าดบ 2 ในสดสวนใกลเคยงกนและมากกวาล าดบอนๆ นอกจากนวยท างานระบวาอานเนอหาสาระดานความเพลดเพลนเปนล าดบ 5 มากทสด สวนวยผสงอายระบวาอานเนอหาสาระดานการด าเนนชวตและดานความรเกยวกบสภาพแวดลอมรอบตวเปนล าดบ 1 มากทสด อานเนอหาสาระดานความรในการศกษาเรยนรและดานความเพลดเพลนเปนล าดบ 5 มากทสด เมอพจารณาตามระดบการศกษา พบวา กลมตวอยางเกอบทกระดบการศกษาใหล าดบปรมาณการอานเนอหาสาระดานตางๆ สอดคลองกบผลการวจยในภาพรวม ยกเวน การอานในเนอหาสาระดานความเพลดเพลน ทพบวา ผทมการศกษาระดบประถมศกษาและมธยมศกษาอานเปนล าดบ 1 มากทสด สวนผทมการศกษาอยในระดบอนปรญญา/ปรญญาตร และระดบสงกวาปรญญาตรอานเปนล าดบ 5 มากทสด เมอพจารณาตามการประกอบอาชพ พบวา กลมตวอยางเกอบทกกลมอาชพใหล าดบปรมาณการอานเนอหาสาระดานตางๆ สอดคลองกบผลการวจยในภาพรวม ยกเวน ผทมอาชพเกษตรกร คาขาย/ธรกจสวนตว ลกจางรฐวสาหกจ/เอกชน และอาชพรบราชการทอานเนอหาสาระดานความเพลดเพลนเปนล าดบ 5 มากทสด และอาชพเกษตรกรอานเนอหาสาระดานความรในการศกษาเรยนรเปนล าดบ 5 มากทสด เมอจ าแนกตามสภาพทองถนทอยอาศย พบวา ทงผทอาศยอยในเขตอ าเภอเมองและอ าเภอรอบนอกใหล าดบปรมาณการอานเนอหาสาระดานตางๆ สอดคลองกบผลการวจยในภาพรวม รายละเอยดดงกลาวสามารถสรปไดดงแสดงในตารางท 8.3

ตารางท 8.3 สรปปรมาณการอานเนอหาสาระดานตางๆ ของกลมตวอยาง จ าแนกตามภมหลง

ภมหลง

เนอหาสาระ ชวงวย ระดบการศกษา อาชพ



1. ดานความเพลดเพลน

-วยเยาวชน อานเปนล าดบ 1 มากทสด

-วยท างาน วยผสงอายอานเปนล าดบ 5 มากทสด

-ประถมและมธยม อานเปน ล าดบ 1 มากทสด

-ป.ตร และสงกวา ป.ตร อานเปนล าดบ 5 มากทสด

-ผไมไดประกอบอาชพอาชพรบจาง กลมอนๆ อานเปนล าดบ 1 มากทสด

-กลมอน อานเปนล าดบ 5 มากทสด

-อ.เมองและอ.รอบนอกอานเปนล าดบ 1 มากทสด

2. ดานความร ในการประกอบอาชพ

-ทกชวงวยอานเปนล าดบ 2 มากทสด

-ทกกลมอานเปนล าดบ 2 มากทสด

-เกอบทกอาชพอานเปนล าดบ 2 มากทสด

-ยกเวนกลมอนๆ อานเปนล าดบ 4 มากทสด

-อ.เมองและอ.รอบนอกอานเปนล าดบ 2

มากทสด

519

ตารางท 8.3 สรปปรมาณการอานเนอหาสาระดานตางๆของกลมตวอยาง จ าแนกตามภมหลง

(ตอ)

ภมหลง

เนอหาสาระ ชวงวย ระดบการศกษา อาชพ



3. ดานความร ในการศกษาเรยนร

-วยเยาวชนอานเปน ล าดบ 1 มากทสด

-วยท างานอานเปนล าดบ 2 และ ล าดบ 1


-วยผสงอายอานเปนล าดบ 5 มากทสด

-ประถมและสงกวา ป.ตร อานเปนล าดบ 1 มากทสด

-มธยมและอนปรญญา/ป.ตร อานเปนล าดบ 1

และ ล าดบ 2 มสดสวนใกลเคยงกน

-ผไมไดประกอบอาชพ, อาชพรบราชการอานเปนล าดบ 1 มากทสด

-อาชพรบจาง, คาขาย, ลกจางรฐวสาหกจ/เอกชน และกลมอนๆ อานเปนล าดบ 2 มากทสด

-อาชพเกษตรกรอานเปนล าดบ 5 มากทสด

-อ.เมองอานเปนล าดบ 2 มากทสด

-อ.รอบนอกอานเปนล าดบ 1 มากทสด

4. ดานความร ในการด าเนนชวต


-วยท างานอานเปนล าดบ 2 และ ล าดบ 3


-วยเยาวชนอานเปนล าดบ 3 มากทสด

-ประถมอานเปนล าดบ 2,3,4

ใกลเคยงกน

-มธยม,อนปรญญา/ปตร และสงกวาป.ตร อานเปนล าดบ 3

มากทสด

-อาชพรบจาง, เกษตรกร คาขาย/ธรกจสวนตว อานเปนล าดบ 2 มากทสด

-ผไมไดประกอบอาชพ อาชพรบราชการ, รฐวสาหกจ/เอกชน, และกลมอนๆ อานเปนล าดบ 3 มากทสด

-อ.เมองและอ.รอบนอกอานเปน ล าดบ 3 มากทสด

5.ดานความรเกยวกบสภาพ แวดลอมรอบตว


-วยท างานอานเปนล าดบ 4 มากทสด

-วยเยาวชนอานเปนล าดบ 5 มากทสด

-ประถม อานเปนล าดบ 3,4,5


-มธยมอานเปนล าดบ 5 มากทสด

-อนปรญญา/ปตร และ สงกวาป.ตร อานเปนล าดบ 4

มากทสด

-อาชพเกษตรกรอานเปนล าดบ 3 มากทสด

-อาชพคาขาย/ธรกจสวนตว, รฐวสาหกจ/เอกชน, รบราชการอานเปนล าดบ 4 มากทสด

-ผไมไดประกอบอาชพ, อาชพรบจาง, กลมอนๆ อานเปนล าดบ 5 มากทสด

-อ.เมองและอ.รอบนอกอานเปนล าดบ 4 และล าดบ 5 ในสดสวนใกลเคยงกน

520

1.2.3 ประเภทหนงสอทตองการอาน

ในภาพรวม กลมตวอยางระบวาประเภทหนงสอ/วสดการอานทตองการอานมากทสด คอ หนงสอ/วสดการอานดานความเพลดเพลน (73.2%) รองลงมาคอ ดานความรในการศกษาเรยนร หรอความรทางวชาการทวไป (60.6%) ดานความรเกยวกบสภาพแวดลอมรอบตว (60.5%) ดานความรในการด าเนนชวต (58.2%) และดานความรในการประกอบอาชพนอยทสด (51.4%) เมอวเคราะหประเภทหนงสอทตองการอาน จ าแนกตามภมหลง พบวา ภมหลงของกลมตวอยาง ไดแก ชวงวย ระดบการศกษา อาชพ และสภาพทองถนทอยอาศยมความสมพนธกบประเภทหนงสอทตองการอานอยางมนยส าคญทางสถต (p<.05) หรอกลาวไดวา ผทมภมหลงดงกลาวตางกน มความตองการอานหนงสอประเภทตางๆ แตกตางกน ยกเวนสภาพทองถนทอยอาศยไมมความสมพนธกบประเภทหนงสอทตองการอานดานความรในการด าเนนชวต และดานความรเกยวกบสภาพแวดลอมรอบตวอยางมนยส าคญทางสถต กลาวคอ ผผทระบวาตองการอานหนงสอ/วสดการอานประเภทความเพลดเพลนมากกวากลมอนคอ วยเยาวชน ผทมการศกษาระดบปรญญาตร ผทไมไดประกอบอาชพ และผทอาศยอยในเขตอ าเภอเมอง ผทระบวาตองการอานหนงสอ/วสดการอานประเภทความรในการศกษาเรยนรมากกวากลมอน คอ วยเยาวชน ผทมการศกษาสงกวาระดบปรญญาตร ผทมอาชพรบราชการ และผทอาศยอยในเขตอ าเภอเมอง ผทระบวาตองการอานหนงสอ/วสดการอานประเภทความรในการด าเนนชวตมากกวากลมอนคอ วยผสงอาย ผทมการศกษาสงกวาระดบปรญญาตร และผทมอาชพรบราชการ สวนผทอาศยอยในเขตอ าเภอเมองและอ าเภอรอบนอกระบถงความตองการอานหนงสอประเภทนในสดสวนใกลเคยงกน ผทระบวาตองการอานหนงสอ/วสดการอานประเภทความร เกยวกบการเปลยนแปลงของสภาพแวดลอมรอบตวมากกวากลมอน คอ กลมวยท างาน ผมการศกษาสงกวาระดบปรญญาตร และผประกอบอาชพรบราชการ สวนผทอาศยอยในเขตอ าเภอเมองและอ าเภอรอบนอกระบถงความตองการอานหนงสอประเภทนในสดสวนใกลเคยงกน ผทระบวาตองการอานหนงสอ/วสดการอานประเภทความรในการประกอบอาชพมากกวากลมอนคอ วยท างาน ผทมการศกษาสงกวาระดบปรญญาตร ผทมอาชพรบราชการ และผทอาศยอยในเขตอ าเภอรอบนอก ซงสามารถสรปไดดงตารางท 8.4

521

ตารางท 8.4 สรปประเภทหนงสอทตองการอานตามความคดเหนของกลมตวอยาง จ าแนกตามภมหลง

ภมหลง

ประเภท

หนงสอท ตองการอาน

ชวงวย ระดบการศกษา อาชพ สภาพทองถน


1. ดานความเพลดเพลน

-วยเยาวชน>


ผสงอาย

ป.ตร>มธยม> สงกวาป.ตร>ประถม

-ผไมไดประกอบอาชพ>

ลกจางรฐวสาหกจ/เอกชน>กลมอนๆ>

รบราขการ>รบจาง>คาขาย/ธรกจสวนตว>

เกษตรกร

-ผอย อ.เมอง>ผอย อ.รอบนอก

2. ดานความรในการประกอบอาชพ

-วยท างาน>

ผสงอาย>

เยาวชน

สงกวาป.ตร>อนปรญญา/ป.ตร>ประถม>มธยม

-รบราชการ>คาขาย/ธรกจสวนตว>เกษตรกร>ลกจางรฐวสาหกจ/เอกชน>รบจาง>กลมอนๆ>ผไมไดประกอบอาชพ

-ผอย อ.รอบนอก>

ผอยอ.เมอง

3. ดานความรในการศกษาเรยนร

-เยาวชน>


ผสงอาย

สงกวาป.ตร>อนปรญญา/ป.ตร>มธยม>ประถม

-รบราชการ>ผไมไดประกอบอาชพ>กลมอนๆ>ลกจางรฐวสาหกจ/เอกชน>คาขาย/ธรกจสวนตว>รบจาง>เกษตรกร

-ผอย อ.เมอง>ผอย อ.รอบนอก

4. ดานความรในการด าเนนชวต

-ผสงอาย>


เยาวชน


-รบราชการ>ลกจางรฐวสาหกจ/เอกชน>


กลมอนๆ>เกษตรกร>รบจาง>ผไมไดประกอบอาชพ

-ผอย อ.เมองใกลเคยงกบผอย อ.รอบนอก

5. ดานความรเกยวกบสภาพแวดลอมรอบตว

-วยท างาน>

ผสงอาย>

เยาวชน


-รบราชการ>ลกจางรฐวสาหกจ/เอกชน>


รบจาง>กลมอนๆ>

เกษตรกร> ผไมไดประกอบอาชพ

-ผอย อ.เมองใกลเคยงกบผอย อ.รอบนอก

หมายเหต: เครองหมาย > หมายถง กลมตวอยางทมภมหลงอยในกลมนนๆ มการระบประเภทหนงสอทตองการอาน มากกวา อกกลมหนง

522

1.2.4 แหลงทมาของหนงสอ/วสดการอาน

แหลงทมาของหนงสอ/วสดการอานทกลมตวอยางระบวาอานทกประเภทมแหลงทมา คอ มอยแลวทบานหรอทท างานมากทสด โดยพบวา หนงสอ/วสดการอานทมอยแลวทบานหรอทท างานมากทสดคอ หนงสอ/วสดการอานดานความรเกยวกบสภาพแวดลอมรอบตว (55.9%) รองลงมาคอ หนงสอ/วสดการอานดานความรในการศกษาเรยนร (51.8%) ดานความเพลดเพลน (45.2%) ดานความรในการด าเนนชวต (38.9%) และดานความรในการประกอบอาชพ (26.5%) ตามล าดบ ส าหรบแหลงทมาทตองมการเสยคาใชจาย ซงไดแก การซอมาเอง หรอจากรานเชาหนงสอ พบวา เปนแหลงทมาทกลมตวอยางระบถงนอยทสดในเกอบทกประเภทของหนงสอ ยกเวน หนงสอ/วสดการอานดานความเพลดเพลน และดานความรในการศกษาเรยนร ซงกลมตวอยางระบวามการซอมาอานเอง เมอพจารณาแหลงทมาของหนงสอ/วสดการอาน จ าแนกตามประเภทของหนงสอ/วสดการอาน มรายละเอยดสรปไดดงน

1) หนงสอ/วสดการอานดานความร เกยวกบสภาพแวดลอมรอบตว (เชน หนงสอพมพรายวน /รายสปดาห หนงสอพมพหมบาน ขาวสารบานเมอง กระดานขาว เปนตน) กลมตวอยางระบวา หนงสอ/วสดการอานประเภทนมแหลงทมา คอ มอยแลวทบานหรอทท างานมากทสด (55.9%) รองลงมาคอ อานจากอนเทอรเนต และทอานหนงสอประจ าหมบานมจ านวนใกลเคยงกน (39.0% และ 38.1 ตามล าดบ) สวนแหลงทมาจากรานเชาหนงสอมนอยทสด (10.5%)

2) หนงสอ/วสดการอานดานความเพลดเพลน (เชน การตน นวนยาย เรองสน เกม นทาน นตยสาร เปนตน) กลมตวอยางระบวาแหลงทมาของหนงสอประเภทน คอ มอยแลว ทบานหรอทท างานมากทสด (45.2%) รองลงมาคอ การซอมาอาน และไดรบมาจากผอนตามล าดบ (42.9%, 34.3% ตามล าดบ) แตมาจากรานเชาหนงสอนอยทสด (16.6%)

3) หนงสอ/วสดการอานดานความรในการประกอบอาชพ (เชน การท าการเกษตร การคาขาย วารสารวชาชพ คมอประกอบอาชพ เปนตน) กลมตวอยางระบวาแหลงทมาของหนงสอประเภทน คอ มอยแลวทบานหรอทท างานมากทสด (26.5%) รองลงมาคอ ทอานหนงสอประจ าหมบาน/หองสมดโรงเรยน/หองสมดประชาชน และอานจากอนเทอรเนตมจ านวนใกลเคยงกน (24.0% และ 22.0% ตามล าดบ) แตมาจากรานเชาหนงสอนอยทสด (5.7% )

4) หนงสอ/วสดการอานดานความรในการด าเนนชวต (เชน การดแลสขภาพทางกาย สขภาพทางใจ ระเบยบ กฎหมาย ขอบงคบ เปนตน) กลมตวอยางระบวาแหลงทมาของหนงสอประเภทน คอ มอยแลวทบานหรอทท างานมากทสด (38.9%) รองลงมาคอ อานจากอนเทอรเนต และทอานหนงสอประจ าหมบาน/หองสมดโรงเรยน/หองสมดประชาชนในจ านวนใกลเคยงกน (33.2% และ 32.4% ตามล าดบ) แตมาจากรานเชาหนงสอนอยทสด (8.2%)

523

5) หนงสอ/วสดการอานดานความรในการศกษาเรยนร (เชน ต าราเรยน เอกสารประกอบการเรยน เอกสารความรตางๆ บทความวชาการ เปนตน) กลมตวอยางระบวาแหลงทมาของหนงสอประเภทน คอ มอยแลวทบานหรอทท างานมากทสด (51.8%) รองลงมาคอซอมาเอง (38.2%) และอานจากอนเทอรเนตและทอานหนงสอประจ าหมบาน/หองสมดโรงเรยน/หองสมดประชาชนมจ านวนใกลเคยงกน (37.6% และ 37.4% ตามล าดบ) แตมาจากรานเชาหนงสอ นอยทสด (10.3%)

1.2.5 ความสามารถในการเขาถงหนงสอ/วสดการอาน

ความสามารถในการเขาถงหนงสอ/วสดการอาน ในการวจยนหมายรวมถง การมแหลงหนงสอทใหบรการในชมชน ระยะทางระหวางบานกบแหลงหนงสอทใหบรการ ความสะดวกในการไปใชบรการ ความเพยงพอของหนงสอและประเภทหนงสอกบความตองการ โดยพจารณาจ าแนกตามแหลงหนงสอทใหบรการในชมชน เชน ทอานหนงสอประจ าหมบาน หองสมดโรงเรยน หองสมดประชาชน รานขายหนงสอ รานเชาหนงสอ อนเทอรเนต เปนตน ผลการวเคราะหขอมล พบวา แหลงหนงสอ/วสดการอานทกลมตวอยางจ านวนมากทสด ระบวาม คอ หองสมดโรงเรยน (81.4%) รองลงมาคอ อนเทอรเนต (76.7%) รานขายหนงสอ (76.1%) หองสมดประชาชน

(54.3%) รานเชาหนงสอ (52.6% ) ตามล าดบ สวนทอานหนงสอประจ าหมบานเปนแหลงหนงสอทกลมตวอยางจ านวนนอยทสด (39.2%) ระบวาม

ในดานระยะทางจากทพกไปยงแหลงหนงสอ พบวา กลมตวอยางระบวาแหลงหนงสอทกแหลง ไดแก ทอานหนงสอประจ าหมบาน หองสมดโรงเรยน หองสมดประชาชน รานขายหนงสอ รานเชาหนงสอ และอนเทอรเนต มระยะทางนอยกวา 1 กโลเมตรมากทสด (17.4%-

48.5%) รองลงมาคอมระยะทาง 1-2 กโลเมตร (8.6%-19.6%) มากกวา 4 กโลเมตร (2.0% -

23.9%) และ 3–4 กโลเมตร (2.1%-11.6%) ตามล าดบ โดยแหลงหนงสอทมระยะทางนอยกวา 1 กโลเมตรทกลมตวอยางระบถงมากทสด คอ อนเทอรเนต (48.5%) สวนแหลงหนงสอทมระยะทาง 1-2 กโลเมตรทกลมตวอยางระบถงมหลายแหลง ไดแก รานขายหนงสอ (19.6%,) หองสมดโรงเรยน (18.9%) อนเทอรเนต (13.5%) หองสมดประชาชน (13.0%) รานเชาหนงสอ (12.9%) ทอานหนงสอประจ าหมบาน (8.6%) ตามล าดบ ส าหรบแหลงหนงสอทมระยะทาง 3-4

กโลเมตรทกลมตวอยางมการระบถงมากทสดคอรานขายหนงสอ (11.6%) และแหลงหนงสอทมระยะทางมากกวา 4 กโลเมตรทกลมตวอยางมการระบถงมากทสดคอรานขายหนงสอ (23.9%)

เชนเดยวกน ผลการวเคราะหขอมลดงกลาวนแสดงใหเหนวา แหลงหนงสอท ใหบรการในชมชน สวนใหญอยไมไกลจากทพกอาศย ยกเวนรานขายหนงสอ เปนแหลงทไกลกวาแหลงอนๆ ในชมชนทกลมตวอยางอาศยอย

524

ในดานความสะดวกในการไปใชบรการ พบวา กลมตวอยางทระบวา มความสะดวกในการไปใชบรการแหลงหนงสอตางๆ มจ านวนมากกวาผทระบวาไมสะดวก ซงแหลงหนงสอทกลมตวอยางสวนใหญระบวามความสะดวกในการไปใชบรการคอ อนเทอรเนต (60.8%)

รองลงมาคอ หองสมดโรงเรยน (56.4%) สวนแหลงหนงสอทกลมตวอยางจ านวนนอยทสดทระบวามความสะดวกในการไปใชบรการคอ ทอานหนงสอประจ าหมบาน (27.0%)

ในดานความเพยงพอของจ านวนหนงสอ พบวา แหลงหนงสอทกลมตวอยางระบวามจ านวนหนงสอเพยงพอมากทสดคออนเทอรเนต (52.0%) รองลงมาคอ รานขายหนงสอ (47.8%)

และนอยทสดคอทอานหนงสอประจ าหมบาน (13.0%) ส าหรบแหลงหนงสอทกลมตวอยางระบวาจ านวนหนงสอไมเพยงพอมากทสด คอ หองสมดโรงเรยน (23.2%) รองลงมาคอ ทอานหนงสอประจ าหมบาน (18.3%) และนอยทสดคออนเทอรเนต (15.0%)

ในดานความเพยงพอของประเภทหนงสอ พบวา แหลงหนงสอทกลมตวอยางระบวามประเภทหนงสอเพยงพอมากทสดคอ อนเทอรเนต (51.1%) รองลงมาคอ รานขายหนงสอ (45.6%) และนอยทสดคอทอานหนงสอประจ าหมบาน (11.2%) สวนแหลงหนงสอทกลมตวอยางระบวาประเภทหนงสอไมเพยงพอมากทสดคอหองสมดโรงเรยน (26.4%) รองลงมาคอ ทอานหนงสอประจ าหมบาน (20.2%) และนอยทสดคอ อนเทอรเนต (15.5%)

เมอพจารณาดานความถในการไปใชบรการจากแหลงตางๆ พบวา แหลงหนงสอ/วสดการอานทกลมตวอยางใชบรการเปนประจ ามากทสด คอ อนเทอรเนต (35.9%) แหลงหนงสอ/วสดการอานทกลมตวอยางระบวา มการไปใชบรการเปนครงคราวมากทสด คอ รานขายหนงสอ (48.4%) สวนแหลงหนงสอ/วสดการอานทกลมตวอยางไมเคยไปใชบรการเลยมากทสด คอ รานเชาหนงสอ (26.9%) รองลงมาคอ หองสมดโรงเรยน (23.7%) และพบวา ชวงวย ระดบการศกษา อาชพ และสภาพทองถนทอยอาศยมความสมพนธกบการใชบรการแหลงหนงสอตางๆ อยางมนยส าคญทางสถต (p<.001) หรอกลาวไดวา กลมตวอยางทมภมหลงดงกลาวตางกน ไปใชบรการจากแหลงหนงสอตางๆ แตกตางกน ยกเวนตวแปรสภาพทองถนทอยอาศยทไมมความสมพนธกบความถในการไปใชบรการทอานหนงสอประจ าหมบาน โดยสรปไดดงตารางท 8.5 และจากตารางท 8.5 สรปไดดงน

1) อนเทอรเนตเปนแหลงทกลมตวอยางมการใชเปนประจ ามากทสด โดยผทระบวาใชบรการแหลงนเปนประจ ามากกวากลมอน คอ วยเยาวชน ผไมไดประกอบอาชพ และผทมการศกษาสงกวาระดบปรญญาตร และผทอาศยอยในเขตอ าเภอเมอง สวนผทระบวาไมเคยไปใชบรการแหลงนมากกวากลม อน คอ ผสงอาย ผม อาชพเกษตรกร ผมการศกษาในระดบประถมศกษา และผทอาศยอยในเขตอ าเภอรอบนอก

525

ตารางท 8.5 สรปการใชบรการแหลงหนงสอตาง ๆ ของกลมตวอยาง จ าแนกตามภมหลง

ภมหลง แหลงหนงสอ



1. ทอานหนงสอประจ าหมบาน

-วยผสงอายใชเปนประจ า>กลมอน

-วยเยาวชนใชเปนครงคราว>กลมอน

-วยท างานไมเคยใช>

กลมอน

-สงกวา/ป.ตรไมเคยใช>

กลมอน

-มธยมใชเปนครงคราว>

กลมอน

-ประถม มธยม ใชเปนประจ า>กลมอน

-เกษตรกรใชเปนประจ า>กลมอน

-รฐวสาหกจ/เอกชน ไมเคยใช>กลมอน

-อาชพๆ ใชเปนครงคราว> กลมอน

-ผอย อ.เมอง และ ผอยอ.รอบนอกไมเคยใช ใชเปนครงคราว และใชเปนประจ าสดสวนใกลเคยงกน

2. หองสมดโรงเรยน

-วยเยาวชนใชเปน ครงคราวและใชเปนประจ า>กลมอน

-ผสงอาย ไมเคยใช>

วยอน

-ประถมไมเคยใช>กลมอน

-มธยมใชเปนครงคราว>

กลมอน

-สงกวาป.ตรใชเปนประจ า>กลมอน

-ผทไมไดประกอบอาชพใชเปนครงคราว> กลมอน

-รบราชการใชเปนประจ า>กลมอน

-เกษตรกร ไมเคยใช>

กลมอน

-ผอย อ.รอบนอก ไมเคยใช, ใชเปนประจ า>ผอย อ.เมอง

-ผอย อ.เมองใชเปนครงคราว>อ.รอบนอก

3. หองสมดประชาชน


กลมอน

-วยเยาวชน ใชเปนครงคราว>กลมอน

-วยท างานและวยผสงอายใชเปน

ประจ าสดสวนใกลเคยงกน

-อนปรญญา/ป.ตร ใชเปนประจ า>กลมอน

-มธยม ใชเปนครงคราว>

กลมอน

-ประถมไมเคยใช >

กลมอน

-รฐวสาหกจ/เอกชน ใชเปนประจ า>กลมอน

-ผไมไดประกอบอาชพ ใชเปนครงคราว> กลมอน

-เกษตรกรไมเคยใช >

กลมอน

-ผอย อ.เมอง ใชเปนประจ า และ ใชเปนครงคราว>ผอย อ.รอบนอก

-ผอย อ.รอบนอก ไมเคยใช> ผอย อ.เมอง

4. รานขายหนงสอ

-เยาวชนใชเปนครงคราว>กลมอน

- วยท างานใชเปนประจ า>กลมอน


กลมอน

- มธยมใชเปน ครงคราว>

กลมอน

-สงกวาป.ตรใชเปนประจ า>กลมอน

-ประถม ไมเคยใช> กลมอน

-คาขาย/ธรกจสวนตว ใชประจ า>กลมอน

-ผไมไดประกอบอาชพใชเปนครงคราว>กลมอน


กลมอน

-ผอย อ.เมองใชเปนครงคราว, ใชเปนประจ า>ผอย อ.รอบนอก

-ผอย อ.รอบนอก ไมเคยใชแหลงน> ผอย อ.เมอง

5.รานเชาหนงสอ -เยาวชนใชเปนครงคราวและใชเปนประจ า>กลมอน

-ผสงอายไมเคยใชแหลงหนงสอน>กลมอน

-มธยม ใชเปนประจ าและใชเปนครงคราว>กลมอน

-สงกวาป.ตร ไมเคยใช>

กลมอน

- ผไมไดประกอบอาชพ ใชเปนครงคราว, ใชเปนประจ า>กลมอน


กลมอน

-ผอย อ.เมอง ใชเปนประจ าและใชเปนครงคราว>ผอย อ.รอบนอก

-ผอย อ.รอบนอก ไมเคยใชแหลงน> ผอย อ.เมอง

526

ตารางท 8.5 สรปการใชบรการแหลงหนงสอตาง ๆ ของกลมตวอยาง จ าแนกตามภมหลง (ตอ)

ภมหลง

แหลงหนงสอ



6. อนเทอรเนต -เยาวชนใชเปนครงคราวและใชเปนประจ า>กลมอน

-ผสงอาย ไมเคยใชบรการ>กลมอน

- มธยมใชเปนครงคราว> กลมอน

-สงกวาป.ตร ใชเปนประจ า>กลมอน

-ประถม ไมเคยใช> กลมอน

-รบราชการใชเปนประจ า>กลมอน

-ผไมไดประกอบอาชพใชเปนครงคราว> กลมอน

-เกษตรกรไมเคยใช>

กลมอน

-ผอย อ.เมองใชเปนครงคราวและใชเปนประจ า>ผอย อ.รอบนอก

-ผอยอ.รอบนอกไมเคยใช>ผอย อ.เมอง

หมายเหต: เครองหมาย > หมายถง กลมตวอยางทมภมหลงอยในกลมนนๆ มการระบถงความถในการใช บรการแหลงหนงสอตางๆ มากกวา อกกลมหนง

2) หองสมดโรงเรยน ผทระบวาใชบรการแหลงนเปนประจ ามากกวากลมอน คอ วยเยาวชน สวนผทระบวาไมเคยไปใชบรการแหลงนมากกวากลมอน คอ ผสงอาย ผทมอาชพเกษตรกร ผทมการศกษาในระดบประถมศกษา และผทอาศยอยในเขตอ าเภอรอบนอก

3) หองสมดประชาชน ผทระบวาใชบรการแหลงนเปนประจ ามากกวากลมอนๆ คอ วยท างาน ผทมอาชพรบราชการ ลกจางรฐวสาหกจ/เอกชน ผทมการศกษาระดบปรญญาตร ผทอาศยอยในเขตอ าเภอเมอง สวนผทระบวาไมเคยไปใชบรการแหลงนมากกวากลมอน คอ วยผสงอาย ผทอาชพเกษตรกร ผทมการศกษาในระดบประถมศกษา และผทอาศยอยในเขตอ าเภอรอบนอก

4) ทอานหนงสอประจ าหมบาน ผทระบวาใชบรการแหลงนเปนประจ ามากกวากลมอน คอ วยผสงอาย ผทมอาชพเกษตรกร ผมการศกษาระดบประถมศกษา และมธยมศกษา สวนผทระบวาไมเคยไปใชบรการแหลงนมากกวากลมอน คอ วยท างาน อาชพลกจางรฐวสาหกจ/บรษทเอกชน และผทมการศกษาระดบสงกวาปรญญาตร และพบวาผทอาศยอยในเขตอ าเภอเมองและอ าเภอรอบนอกมความถในการใชบรการทอานหนงสอประจ าหมบานไมแตกตางกน มากนก โดยผทระบวา ไมเคยใช ใชเปนประจ าและใชเปนครงคราวมสดสวนใกลเคยงกน

5) รานขายหนงสอ ผทระบวาใชบรการแหลงนเปนประจ ามากกวากลมอน คอ วยท างาน ผทมอาชพคาขาย/ธรกจสวนตว และผทมการศกษาสงกวาระดบปรญญาตร สวนผทระบวาไมเคยไปใชบรการแหลงนมากกวากลมอน คอ ผสงอาย ผทมอาชพเกษตรกร ผทมการศกษาระดบประถมศกษา และผทอาศยอยในเขตอ าเภอรอบนอก

527

6) รานเชาหนงสอ เปนแหลงทมผระบวาไปใชบรการนอยทสด ผทใชบรการแหลงนมากกวากลมอน คอ วยเยาวชน ผทการศกษาระดบมธยมศกษา ผทไมไดประกอบอาชพ และผทอาศยอยในเขตอ าเภอเมอง สวนผทระบวาไมเคยไปใชบรการแหลงนมากกวากลมอน คอ วยผสงอาย ผทมอาชพเกษตรกร ผทมการศกษาสงกวาระดบปรญญาตร และผทอาศยอยในเขตอ าเภอรอบนอก

1.2.6 คณลกษณะหนงสอนาอาน

ผลการวเคราะหขอมลเกยวกบคณลกษณะหนงสอนาอาน ไดแก 1) หนาปกดงดดใจ หรอสสนสวยงาม 2) ชอเรองนาสนใจ 3) ลกษณะรปเลมดทนทาน 4) ขนาดเลมกะทดรด น าหนกเบา พกพาสะดวก 5) ขนาดตวหนงสอใหญ อานงาย และ 6) รปภาพประกอบนาสนใจและสอดคลองกบเนอหา ตามความคดเหนของกลมตวอยาง โดยให เลอกลกษณะท คดวามความส าคญ 3 ล าดบแรก จากส าคญมาก (ล าดบ 1) ไปหานอย (ล าดบ 3) เมอพจารณาในภาพรวม พบวา กลมตวอยางใหความส าคญกบชอเรองนาสนใจเปนล าดบท 1 จ านวนมากทสด (45.1%) หนาปกดงดดใจ สสนสวยงาม เปนล าดบ 2 จ านวนมากทสด (20.1%) สวนลกษณะหนงสอนาอานทกลมตวอยางใหความส าคญเปนล าดบ 3 มหลายประเดน ไดแก ลกษณะรปเลม ดทนทาน (10.5%) ขนาดเลม กะทดรด น าหนกเบา พกพาสะดวก (16.4%) ตวหนงสอใหญ อานงาย (15.1%) และรปภาพประกอบนาสนใจ สอดคลองกบเนอหา (24.7%) อยางไรกตามมบางลกษณะของหนงสอทกลมตวอยางไมไดเลอก หรอไมไดใหความส าคญในสดสวนคอนขางสง โดยพบวาผทไมไดเลอก/ไมใหความส าคญกบลกษณะรปเลม ดทนทาน มมากทสด (73.7%) รองลงมา คอ ขนาดเลมกะทดรด น าหนกเบา พกพาสะดวก (61.0%) ตวหนงสอใหญ อานงาย (56.3%) หนาปกดงดดใจ สสนสวยงาม (42.5%) รปภาพประกอบนาสนใจ สอดคลองกบเนอหา (35.3%) และ ชอเรองนาสนใจ (19.0%) สวนผทระบลกษณะหนงสอนาอานแตไมไดเรยงล าดบความส าคญ มไมมากนก (1.8% - 2.3%)

ผลการวเคราะหคณลกษณะหนงสอนาอานจ าแนกตามภมหลง ไดแก ชวงวย ระดบการศกษา อาชพ และสภาพทองถนทอยอาศย และผลการทดสอบไค-สแควร พบวา 1) ชวงวย มความสมพนธกบความคดเหนเกยวกบคณลกษณะหนงสอนาอาน ในประเดน หนาปกดงดดใจหรอสสนสวยงาม ชอเรองนาสนใจ ลกษณะรปเลมดทนทาน ตวหนงสอมขนาดใหญ อานงาย อยางมนยส าคญทางสถต (p<.05) หรอกลาวไดวาผทมชวงวยตางกน ใหความส าคญกบคณลกษณะหนงสอนาอานในดานดงกลาวนแตกตางกน 2) อาชพมความสมพนธกบความคดเหนเกยวกบคณลกษณะหนงสอนาอาน ในประเดน หนาปกดงดดใจหรอสสนสวยงาม ชอเรองนาสนใจ ลกษณะรปเลมดทนทาน ตวหนงสอมขนาดใหญ อานงาย และรปภาพประกอบนาสนใจสอดคลองกบเนอหาอยางมนยส าคญทางสถต (p<.05) หรอกลาวไดวาผทมอาชพตางกนใหความส าคญกบ

528

ลกษณะหนงสอนาอานในดานดงกลาวแตกตางกน 3) ระดบการศกษามความสมพนธกบความคดเหนเกยวกบคณลกษณะหนงสอนาอาน ในประเดน หนาปกดงดดใจหรอสสนสวยงาม ชอเรองนาสนใจ ลกษณะรปเลมดทนทาน ตวหนงสอมขนาดใหญ อานงาย และรปภาพประกอบนาสนใจ สอดคลองกบเนอหาอยางมนยส าคญทางสถต (p<.05) นนคอผทมระดบการศกษาตางกนใหความส าคญกบลกษณะหนงสอนาอานดงกลาวนแตกตางกน 4) สภาพทองถนทอยอาศย มความสมพนธกบความคดเหนเกยวกบคณลกษณะหนงสอนาอาน ในประเดน ลกษณะรปเลม ดทนทานอยางมนยส าคญทางสถต (p<.05) เพยงดานเดยวเทานน นนคอผทอยอาศยอยในเขตอ าเภอเมองและอ าเภอรอบนอกใหความส าคญกบลกษณะรปเลมดทนทานตางกน รายละเอยดดงกลาวขางตน สรปไดดงแสดงในตารางท 8.6

จากตารางท 8.6 จะเหนไดวาวยเยาวชนใหความส าคญกบลกษณะภายนอกของหนงสอทมความสวยงามสะดดตา เชน หนาปกทดงดดใจ สสนสวยงาม วยท างานใหความส าคญกบชอเรองทนาสนใจมากกวา สวนผสงอายใหความส าคญกบตวหนงสอใหญอานงาย เมอจ าแนกตามระดบการศกษา พบวา กลมตวอยางเกอบทกระดบการศกษา ใหความส าคญกบคณลกษณะหนงสอนาอานในประเดนตางๆ สอดคลองกบผลการวจยในภาพรวม ยกเวน ผทมการศกษาระดบมธยมศกษาใหความส าคญกบหนาปกดงดดใจ สสนสวยงามเปนล าดบ 1 มากทสด และผทมการศกษาในระดบประถมศกษา และผทมการศกษาสงกวาระดบปรญญาตรใหความส าคญกบตวหนงสอใหญ อานงาย เปนล าดบ 2 มากทสด เมอจ าแนกตามอาชพ พบวา กลมตวอยางเกอบทกอาชพใหความส าคญกบคณลกษณะหนงสอนาอานในประเดนตางๆ สอดคลองกบผลการวจยในภาพรวม ยกเวน ผทไมไดประกอบอาชพ อาชพรบจางใหความส าคญกบหนาปกดงดดใจ สสนสวยงามเปนล าดบ 1 มากทสด ผทมอาชพเกษตรกร รบราชการ รบจาง และกลมอนๆ (เชน แมบาน ทหารเกณฑ พระภกษ เปนตน) ใหความส าคญกบตวหนงสอใหญ อานงาย เปนล าดบ 2

มากทสด และเมอจ าแนกตามสภาพทองถนทอยอาศย พบวา ผทอาศยอยในเขตอ าเภอเมองและอ าเภอรอบนอกใหความส าคญกบคณลกษณะหนงสอนาอานในประเดนตางๆ สอดคลองกบผลการวจยในภาพรวม

529

ตารางท 8.6 สรปความคดเหนของกลมตวอยางเกยวกบคณลกษณะหนงสอนาอาน จ าแนกตามภมหลง

ภมหลง

ลกษณะหนงสอ


ทยอาศย

1. หนาปกดงดดใจ สสนสวยงาม

- เยาวชนใหความ ส าคญเปนล าดบ 1

มากทสด

-วยท างานและ ผสงอาย ใหความ ส าคญเปนล าดบ 2

มากทสด

-ระดบมธยมใหความส าคญเปนล าดบ 1 มากทสด

-กลมอนๆ ใหความเปนล าดบ 2 มากทสด

-ผไมไดประกอบอาชพ อาชพรบจาง และอาชพอนๆ ใหความ

ส าคญเปนล าดบ 1

มากทสด

-กลมอนทเหลอใหความส าคญเปนล าดบ 2 มากทสด

-ทงผอย อ.เมอง และ อ.รอบนอกใหความส าคญเปนล าดบ 2 มากทสด

2. ชอเรองนาสนใจ - ทกชวงวยใหความ ส าคญเปนล าดบ 1

มากทสด

-ทกระดบการศกษาใหความส าคญเปนล าดบ 1 มากทสด

-ทกอาชพใหความส าคญเปนล าดบ 1 มากทสด

-ทงผอย อ.เมองและ อ.รอบนอกใหความส าคญเปนล าดบ 1 มากทสด

3. ลกษณะรปเลมดทนทาน

- ทกชวงวยใหความส าคญเปนล าดบ 3 มากทสด

-ทกระดบ

การศกษาใหความส าคญเปนล าดบ 3 มากทสด


-ทงผอย อ.เมองและ อ.รอบนอกใหความส าคญเปนล าดบ 3 มากทสด ในสดสวนทตางกน

4. ขนาดเลมกะทดรด น าหนกเบา พกพาสะดวก

- ทกชวงวยใหความส าคญเปนล าดบ 3 มากทสด


- ทกอาชพใหความส าคญเปนล าดบ 3 มากทสด

-ทงผอย อ.เมอง และอ.รอบนอกใหความส าคญเปนล าดบ 3 มากทสด

5. ตวหนงสอใหญ อานงาย

-ผสงอายใหความส าคญเปนล าดบ 1 มากทสด

-วยเยาวชนและวยท างานใหความส าคญเปนล าดบ 3 มากทสด

-ระดบประถม และสงกวา ป.ตรใหความส าคญเปนล าดบ 2 มากทสด -มธยม อนปรญญา/ป.ตร ใหความส าคญเปนล าดบ 3 มากทสด

- อาชพเกษตรกร รบราชการ รบจาง และอาชพอนๆ ใหความส าคญเปนล าดบ 2 มากทสด

- อาชพคาขาย/ธรกจสวนตว ผไมไดประกอบอาชพ และอาชพรฐวสาหกจ/เอกชน ใหความส าคญเปนล าดบ3 มากทสด


6. รปภาพประกอบนาสนใจ สอดคลองกบเนอหา

-ทกชวงวยใหความส าคญเปนล าดบ 3 มากทสด




530

1.2.7 สภาพการอานอนๆ 1) ความบอยในการอาน

ในภาพรวม กลมตวอยางทอานเปนบางครงมจ านวนมากทสด (37.5%)

รองลงมาคอ อานคอนขางบอย (22.6%) และอานเปนประจ า (22.1%) มเพยงสวนนอยทระบวาไมคอยไดอาน (9.1%) และไมเคยอานเลย (1.4%) และพบวาภมหลงของกลมตวอยาง ไดแก ชวงวย ระดบการศกษา อาชพ และสภาพทองถนทอยอาศยมความสมพนธกบความบอยในการอานอยางมนยส าคญทางสถต (p<.001) หรอกลาวไดวาผทมภมหลงดงกลาวตางกน มความบอยในการอานหนงสอแตกตางกน โดยผทระบวาอานเปนประจ ามากกวากลมอนคอ วยท างาน ผทมอาชพ รบราชการ ผทมการศกษาในระดบสงกวาปรญญาตร และผทอาศยอยในเขตอ าเภอเมอง สวนผทระบวาไมเคยอานเลยหรอไมคอยไดอานมากกวากลมอนคอ วยผสงอาย ผทมอาชพเกษตรกร ผทมการศกษาระดบประถมศกษา และผทอยอาศยในเขตอ าเภอรอบนอก ซงสามารถสรปไดดงตาราง ท 8.7

ตารางท 8.7 สรปความบอยในการอาน และชวงเวลาทอานของกลมตวอยาง จ าแนกตามภมหลง

ภมหลง ประเดน


ความบอยในการอาน

-วยท างานอานเปนประจ า>กลมอน

-วยผสงอายไมเคยอาน/ไมคอยไดอาน>กลมอน

-สงกวาป.ตรอานเปนประจ า>กลมอน

-ประถม ไมคอยไดอาน>กลมอน

-อาชพรบราชการอานเปนประจ า>กลมอน

-เกษตรกรไมคอยไดอาน>

กลมอน

-ผอย อ.เมอง อานเปนประจ า>อ.รอบนอก

-ผอย อ.รอบนอกอานเปนบางครง>อ.เมอง

ชวงเวลา ทอาน

-เยาวชนอานระหวางเดนทาง,อานกอนนอน>กลมอน

-วยท างานอานตอนพกเทยง>กลมอน

-ผสงอายอานตอนเชา, อานทกเวลาทวาง>กลมอน

-ประถมอานตอนเชา, อานตอนพกเทยง>กลมอน

-สงกวาป.ตร อานตอนกอนนอน, อานทกเวลาทวาง>กลมอน

-ทกกลมอานระหวางเดนทางสดสวนใกลเคยงกน

- อาชพเกษตรกรอานตอนเชา>กลมอน

-อาชพรบจางอานพกเทยง, ระหวางเดนทาง>กลมอน

-ผทไมไดประกอบอาชพอานกอนนอน>กลมอน

-อาชพคาขาย/ธรกจสวนตวอานทกเวลาทวาง> กลมอน

-ผอย อ.เมอง อานกอนนอน, อานทกเวลาทวาง>อ.รอบนอก

-ผอย อ.รอบนอก อานตอนเชา,อานตอนพกเทยง>

อ.เมอง -ทง 2กลมอานระหวางเดนทางสดสวนใกลเคยงกน

หมายเหต: เครองหมาย > หมายถง กลมตวอยางทมภมหลงอยในกลมนนๆ มการระบถง ความบอยใน การอาน และชวงเวลาทอาน มากกวา อกกลมหนง

531

2) ชวงเวลาทอาน

ในภาพรวม กลมตวอยางระบวาอานทกเวลาทวางมากทสด (54.6%) รองลงมาคอ อานตอนกอนนอน (20.5%) อานตอนพกเทยง (9.1%) และอานตอนเชา (7.4%) ตามล าดบ และพบวา ภมหลงของกลมตวอยาง ไดแก ชวงวย ระดบการศกษา อาชพ และสภาพทองถนทอยอาศยมความสมพนธกบการระบชวงเวลาทอานอยางมนยส าคญทางสถต (p<.001)

หรอกลาวไดวาผทมภมหลงดงกลาวตางกน มกอานหนงสอในชวงเวลาแตกตางกน โดยผทระบวาอานตอนเชามากกวากลมอนคอผสงอาย ผทมอาชพเกษตรกร ผทมการศกษาระดบประถมศกษา และผทอาศยอยในเขตอ าเภอรอบนอก ผทระบวาอานตอนเทยงมากกวากลมอน คอ วยท างาน ผทมอาชพรบจาง ผทมการศกษาระดบประถมศกษา และผทอาศยอยในเขตอ าเภอรอบนอก ผทระบวาอานตอนกอนนอนมากกวากลมอน คอ วยเยาวชน ผทไมไดประกอบอาชพ ผทมการศกษาสงกวาระดบปรญญาตร และผทอาศยอยในเขตอ าเภอเมอง สวนผทระบวาอานระหวางเดนทางมากกวากลมอน คอ วยเยาวชน ผทมอาชพรบจาง และพบวากลมตวอยางทกระดบการศกษาและสภาพทองถนทอยอาศย อานระหวางเดนทางในสดสวนใกลเคยงกน สวนผทระบวาอานทกเวลาทวางมากกวากลมอน คอ วยผสงอาย ผทมอาชพคาขาย/ธรกจสวนตว ผมการศกษาสงกวาระดบปรญญาตร และผทอาศยอยในเขตอ าเภอเมอง ซงสามารถสรปไดดงตารางท 8.7

3) ชองทางการไดรบความร กลมตวอยางสวนใหญมความคดเหนวาโทรทศนเปนชองทางการไดรบ

ความรมากทสด (53.3%) รองลงมาคอ อนเทอรเนต (22.7%) หนงสอ (17.8%) วทย (2.4%) และจากชองทางอน ๆ (0.2%) ตามล าดบ และพบวา ภมหลงของกลมตวอยาง ไดแก ชวงวย ระดบการศกษา อาชพ และสภาพทองถนทอยอาศยมความสมพนธกบการระบชองทางการไดรบความรในแตละชองทางอยางมนยส าคญทางสถต (p<.001) หรอกลาวไดวา ผทมภมหลงดงกลาวตางกนมการระบชองทางการไดรบความรในสดสวนทแตกตางกน โดยผผทระบวาโทรทศนและวทยเปนชองทางการไดรบความรมากกวากลมอนคอ วยผสงอาย ผทมอาชพเกษตรกร ผทมการศกษาระดบประถมศกษา และผทอาศยอยในเขตอ าเภอรอบนอก สวนผทระบวาหนงสอเปนชองทางการไดรบความรมากกวากลมอนคอ วยเยาวชน ผมการศกษาสงกวาระดบปรญญาตร ผทไมไดประกอบอาชพ และผทอาศยอยในเขตอ าเภอเมอง สวนผทระบวาอนเทอรเนตเปนชองทางการไดรบความรมากกวากลมอนคอ วยเยาวชน ผมการศกษาสงกวาระดบปรญญาตร ผทมอาชพลกจางรฐวสาหกจ/บรษทเอกชน และผทอาศยอยในเขตอ าเภอเมอง ซงสามารถสรปไดดงตารางท 8.8

532

ตารางท 8.8 สรปความคดเหนตอชองทางการไดรบความรของกลมตวอยาง จ าแนกตามภมหลง


-อนเทอรเนต, หนงสอเปนชองทางไดรบความรในเยาวชน> วยอนๆ

-โทรทศน, วทย เปนชองทางการไดรบความรในผสงอาย>

วยอนๆ

-โทรทศน, วทยเปนชองทางการไดรบความรในผ ทมการศกษาระดบประถม>กลมอน

-อนเทอรเนต, หนงสอเปนชองทางการไดรบความรในผทมการศกษาสงกวา ป.ตร>กลมอน

-โทรทศนเปนชองทางการไดรบความรในเกษตรกร>กลมอน

-วทยเปนชองทางการไดรบความรในเกษตรกรและรบจาง>กลมอน

-หนงสอเปนชองทางการไดรบความรของผทไมไดประกอบอาชพ>กลมอน

-อนเทอรเนตเปนชองทางการไดรบความรของ ผทมอาชพลกจางรฐวสาหกจ/เอกชน>

กลมอน

-โทรทศน, วทยเปนชองทางการไดรบความรของผอยใน อ.รอบนอก>อ.เมอง

-อนเทอรเนต, หนงสอเปนชองทางการไดรบความรของผอยใน อ.เมอง>อ.รอบนอก

หมายเหต: เครองหมาย > หมายถง กลมตวอยางทมภมหลงอยในกลมนนๆ มการระบถงชองทางการไดรบความรนนๆ มากกวา อกกลมหนง

4) ราคาหนงสอ

ส าหรบความคดเหนของกลมตวอยางทมตอราคาหนงสอ พบวา กลมตวอยางทระบวาราคาหนงสอไมเปนอปสรรคตอการอาน (55.1%) ซงมมากกวาผทระบวาราคาหนงสอเปนอปสรรคตอการอาน (42.1%) และพบวา ภมหลงของกลมตวอยาง ไดแก ชวงวย ระดบการศกษา และอาชพ มความสมพนธกบการระบวาราคาหนงสอเปนหรอไมเปนอปสรรคตอการอานอยางมนยส าคญทางสถต (p<.001) แตสภาพทองถนทอยอาศยของกลมตวอยางไมมความสมพนธกบการระบวาราคาหนงสอเปนหรอไมเปนอปสรรคตอการอานอยางมนยส าคญทางสถต หรอกลาวไดวาผทมชวงวย อาชพ และระดบการศกษาตางกนมความคดเหนเกยวกบราคาหนงสอแตกตางกน ยกเวนสภาพทองถนทอยอาศย โดยพบวา ผทระบวาราคาหนงสอเปนอปสรรคตอการอานมากกวากลมอนคอ วยท างาน ผทมอาชพลกจางรฐวสาหกจ /เอกชน และผทการศกษาสงกวาระดบปรญญาตร ซงกลมตวอยางทมภมหลงดงกลาว เชน วยท างาน และผทการศกษาสงกวาระดบปรญญาตร เปนกลมทระบวาอานหนงสอประเภทตางๆ และมความตองการอานหนงสอประเภทตางๆ ในสดสวนทมากกวากลมอน เปนกลมทระบวาอานเปนประจ ามากกวากลมอน และยงเปนกลมทม

533

ความถในการใชบรการรานขายหนงสอมากกวากลมอนๆ อกดวย ซงแสดงใหเหนวา ผทระบวาราคาหนงสอเปนอปสรรคตอการอาน เปนกลมทมความตองการอานและมการลงทนเพอการอานมากกวากลมอน สวนผทระบวาราคาหนงสอไมเปนอปสรรคตอการอานมากกวากลมอนคอ วยผสงอาย ผประกอบอาชพคาขาย/ธรกจสวนตว ผทมการศกษาระดบประถมศกษา ซงกลมตวอยางทมภมหลงดงกลาว เชน วยผสงอาย และผทมการศกษาในระดบประถมศกษา เปนกลมทระบวาไมเคยอาน/ไมคอยไดอานมากกวากลมอน และเปนกลมทมความถในการใชบรการรานขายหนงสอนอยกวากลมอนอกดวย สวนผทอาศยอยในเขตอ าเภอเมองและอ าเภอรอบนอกระบวาราคาหนงสอเปนอปสรรคและไมเปนอปสรรคตอการอานในสดสวนใกลเคยงกน ซงสามารถสรปไดดงตารางท 8.9

ตารางท 8.9 สรปความคดเหนของกลมตวอยางทมตอราคาหนงสอ จ าแนกตามภมหลง


-ผทระบวาราคาหนงสอเปนอปสรรคตอการอาน ไดแก วยท างาน>

เยาวชน>ผสงอาย

-ผทระบวาราคาหนงสอเปนอปสรรคตอการอาน ไดแก ผทมการศกษาสงกวา ป.ตร>อนปรญญา/ ป.ตร>มธยม>ประถม

-ผทระบวาราคาหนงสอเปนอปสรรคตอการอาน ไดแก

ลกจางรฐวสาหกจ/เอกชน>

รบจาง>เกษตรกร>

รบราชการ>อาชพอนๆ>

คาขาย/ธรกจสวนตว

-ผทระบวาราคาหนงสอเปนอปสรรคตอการอาน ไดแก ผทอย อ.เมอง และ อ.รอบนอกสดสวนใกลเคยงกน

หมายเหต: เครองหมาย > หมายถง กลมตวอยางทมภมหลงอยในกลมนนๆ มการระบถงความเปนอปสรรคของราคาหนงสอตอการอาน มากกวา อกกลมหนง

1.3 ผลการวเคราะหขอมลเกยวกบสภาพตวแปรในกรอบดชนการอานของไทย

การน าเสนอสรปผลการวเคราะหขอมลในตอนน จะแบงการน าเสนอออกเปน 2 สวนคอ ผลการวเคราะหคาสถตพนฐานของตวแปรในกรอบดชนการอาน และผลการวเคราะหเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยตวแปรในกรอบดชนการอาน ระหวางคนไทยทมภมหลงตางกนในดานชวงวย ระดบการศกษา อาชพ และสภาพทองถนทอยอาศย ดงมรายละเอยดตอไปน

1.3.1 ผลการวเคราะหคาสถตพนฐานของตวแปรในกรอบดชนการอาน

ตวแปรในกรอบดชนการอาน ประกอบดวยกลมตวแปร 3 กลม คอ 1) กลมตวแปรพฤตกรรมการอาน มจ านวน 6 ตวแปร 2) กลมตวแปรความสามารถในการอาน มจ านวน 5 ตวแปร และ 3) กลมตวแปรผลลพธจากการอาน มจ านวน 5 ตวแปร รวมทงหมด 16 ตวแปร ผลการวเคราะหคาสถตพนฐานของตวแปรในกรอบดชนการอาน ทง 16 ตวแปร สรปไดดงน

534

1) ผลการวเคราะหคาสถตพนฐานของตวแปรในองคประกอบพฤตกรรมการอาน สรปไดดงน

1.1) ตวแปรความหลากหลายของหนงสอทอาน (VARI.BEH) พบวา กลมตวอยางมการอานหนงสอทมความหลากหลายของประเภทเนอหาอยระหวาง 0-36 ประเภทเนอหา โดยเฉลยประมาณ 20 ประเภทเนอหา โดยพบวา ผทมชวงอาย 20-29 ป มความหลากหลายของหนงสอทอานมากทสด เฉลยประมาณ 22 ประเภทเนอหา ผทมชวงอายตงแต 50

ปขนไป มความหลากหลายของหนงสอทอานนอยทสด เฉลยประมาณ 18 ประเภทเนอหา ผทมการศกษาสงกวาระดบปรญญาตรมความหลากหลายของหนงสอทอานมากทสด เฉลยประมาณ 24 ประเภทเนอหา สวนผทมการศกษาระดบประถมศกษามความหลากหลายของหนงสอทอานนอยทสด เฉลยประมาณ 15 ประเภทเนอหา ผทมอาชพรบราชการมความหลากหลายของหนงสอทอานมากทสด เฉลยประมาณ 24 ประเภทเนอหา สวนผทมอาชพรบจางและเกษตรกรมความหลากหลายของหนงสอทอานนอยทสด เฉลยประมาณ 17 ประเภทเนอหา ผทอาศยอยในเขตอ าเภอเมองมความหลากหลายของหนงสอทอาน เฉลยประมาณ 21 ประเภทเนอหา ซงมากกวาผทอาศยอยในเขตอ าเภอรอบนอกทมความหลากหลายของหนงสอทอานเฉลยประมาณ 20 ประเภทเนอหา ผทอาศยอยในเขตเทศบาลมความหลากหลายของหนงสอทอานเฉลยประมาณ 21 ประเภทเนอหา ซงมากกวาผทอาศยอยนอกเขตเทศบาลทมความหลากหลายของหนงสอทอานเฉลยประมาณ 20

ประเภทเนอหา

1.2) ตวแปรจ านวนเรองทอานในรอบ 1 สปดาห (NTPW.BEH) พบวากลมตวอยางมการอานหนงสอตงแตนอยกวา 2 เรอง (1 คะแนน) จนถงมากกวา 10 เรอง (5 คะแนน) โดยเฉลยอานอยระหวาง 3-8 เรองตอสปดาห (2-3 คะแนน) เมอคดเปนคะแนนเฉลยทแสดงถงระดบความมากนอยของจ านวนเรองทอานในรอบ 1 สปดาห ไดคะแนนเฉลยเทากบ 2.338

คะแนน จากคะแนนเตม 5 คะแนน โดยพบวา ผทมอาย 30-39 ป มจ านวนเรองทอานในรอบ 1

สปดาหสงทสด โดยมคะแนนเฉลย 2.49 คะแนน หรออยในระดบนอย สวนผทมอายตงแต 50 ป ขนไปมจ านวนเรองทอานในรอบ 1 สปดาห ต าทสด โดยมคะแนนเฉลย 2.19 คะแนนซงอยในระดบนอยเชนเดยวกน ผทมการศกษาสงกวาระดบปรญญาตรมจ านวนเรองทอานในรอบ 1

สปดาหสงทสด โดยมคะแนนเฉลย 2.95 คะแนน หรออยในระดบปานกลาง สวนระดบประถมศกษามจ านวนเรองทอานในรอบ 1 สปดาหต าทสด โดยมคะแนนเฉลย 1.87 คะแนน หรออยในระดบนอย ผทมอาชพรบราชการ มจ านวนเรองทอานในรอบ 1 สปดาห สงทสด โดยมคะแนนเฉลย 2.66 คะแนน หรออยในระดบปานกลาง สวนผทมอาชพรบจางและเกษตรกรมจ านวนเรองทอานในรอบ 1 สปดาหต าทสด โดยมคะแนนเฉลย 1.86 คะแนน หรออยในระดบนอย ผทอาศยอยในเขตอ าเภอเมองมจ านวนเรองทอานในรอบ 1 สปดาหเฉลยเทากบ 2.43 คะแนนหรออยในระดบนอย

535

ซงมากกวาจ านวนเรองทอานในรอบ 1 สปดาห ของผทอาศยอยในอ าเภอรอบนอกทมคะแนนเฉลยเทากบ 2.25 คะแนน หรออยในระดบนอยเชนเดยวกน ผทอาศยอยในเขตเทศบาลมจ านวนเรอง ทอานในรอบ 1 สปดาหเฉลยเทากบ 2.46 คะแนน หรออยในระดบนอย ซงมากกวาจ านวนเรอง ทอานในรอบ 1 สปดาห ของผทอาศยอยนอกเขตเทศบาลทมคะแนนเฉลยเทากบ 2.18 หรออยในระดบนอยเชนเดยวกน

1.3) ตวแปรจ านวนวนทอานตอสปดาห (NDPW.BEH) พบวา กลมตวอยางบางสวนไมไดอานหนงสอเลย (0 วน) จนถงอานทกวน (7 วน) โดยเฉลยอานประมาณ 4 วนตอสปดาห (Mean = 4.229) โดยพบวา ผทมชวงอาย 30-39 ป มจ านวนวนทอานตอสปดาหสงทสด เฉลยประมาณ 4-5 วนตอสปดาห สวนผทมอายนอยกวา 20 ป มจ านวนวนทอานตอสปดาหต าทสด เฉลยประมาณ 3-4 วนตอสปดาห ผทมการศกษาสงกวาระดบปรญญาตรมจ านวนวนทอานตอสปดาหสงทสด เฉลยประมาณ 5-6 วนตอสปดาห สวนผทมการศกษาระดบประถมศกษามจ านวนวนทอานตอสปดาหต าทสดเฉลยประมาณ 3-4 วนตอสปดาห ผทมอาชพรบราชการ มจ านวนวนทอานตอสปดาหสงทสด เฉลยประมาณ 4-5 วนตอสปดาห สวนผทมอาชพรบจางและเกษตรกรมจ านวนวนทอานตอสปดาหต าทสด เฉลยประมาณ 3-4 วนตอสปดาห ผทอาศยอยในเขตอ าเภอเมองมจ านวนวนทอานตอสปดาห เฉลยประมาณ 4-5 วนตอสปดาห ซงสงกวาจ านวนวนทอานตอสปดาหของผทอาศยอยในอ าเภอรอบนอกทมคาเฉลยประมาณ 4 วนตอสปดาห ผทอาศยอยในเขตเทศบาลมจ านวนวนทอานตอสปดาห เฉลยประมาณ 4-5 วนตอสปดาห ซงสงกวาจ านวนวนทอานตอสปดาหของผทอาศยอยนอกเขตเทศบาลทมคาเฉลยประมาณ 4 วนตอสปดาห

1.4) ตวแปรเวลาทใชในการอานเฉลยตอวน (TPD.BEH) พบวา กลมตวอยางใชเวลาในการอานเฉลยตอวนอยระหวาง 0-18 ชวโมงตอวน โดยเฉลยประมาณ 1.568 ชวโมงตอวน หรอประมาณ 94 นาทตอวน โดยพบวา ผทมอายนอยกวา 20 ป มเวลาทใชในการอานเฉลยตอวนสงทสด ประมาณ 115 นาทตอวน สวนผทมอายตงแต 50 ป ขนไป มเวลาทใชในการอานเฉลยตอวนต าทสด ประมาณ 75 นาทตอวน ผทมการศกษาสงกวาระดบปรญญาตรมเวลาทใชในการอานเฉลยตอวนสงทสด ประมาณ 116 นาทตอวน สวนผทมการศกษาระดบประถมศกษามเวลาทใชในการอานเฉลยตอวนต าทสด ประมาณ 76 นาทตอวน ผทไมไดประกอบอาชพ (เชน นกเรยน นสต นกศกษา และผวางงาน เปนตน) มเวลาทใชในการอานเฉลยตอวนสงทสด ประมาณ113 นาทตอวน สวนผทมอาชพรบจางและเกษตรกรมเวลาทใชในการอานเฉลยตอวนต าทสด ประมาณ 66 นาทตอวน ผทอาศยอยในเขตอ าเภอเมองมเวลาทใชในการอานเฉลยตอวน ประมาณ 101 นาทตอวน ซงสงกวาเวลาทใชในการอานเฉลยตอวนของผทอาศยอยในอ าเภอรอบนอกทมคาเฉลยประมาณ 87 นาทตอวน ผทอาศยอยในเขตเทศบาลมเวลาทใชในการอานเฉลยตอวน ประมาณ 97 นาทตอวน ซงสงกวาเวลาทใชในการอานเฉลยตอวนของผทอาศยอยนอกเขตเทศบาลทมคาเฉลยประมาณ 90 นาทตอวน

536

1.5) ตวแปรรอยละของเวลาวางทใชในการอานตอวน (PRFT.BEH) พบวา กลมตวอยางใชเวลาวางในการอานหนงสอ คดเปนรอยละ 0-100 ของเวลาวางทมอยทงหมดใน 1 วน โดยเฉลยใชเวลาวางในการอานหนงสอ คดเปน รอยละ 43 ของเวลาวางทมอยทงหมดใน 1 วน (Mean = 42.564) โดยพบวา ผทมอายนอยกวา 20 ป มรอยละของเวลาวางทใชในการอานตอวนสงทสด เฉลยประมาณรอยละ 44 ของเวลาวางทมอยทงหมดใน 1 วน สวนผทมอายตงแต 50 ป ขนไปมรอยละของเวลาวางทใชในการอานตอวนต าทสด เฉลยประมาณรอยละ 40 ของเวลาวาง ทมอยทงหมดใน 1 วน ผทมการศกษาระดบอนปรญญา/ปรญญาตรมรอยละของเวลาวางทใชในการอานตอวนสงทสด เฉลยประมาณรอยละ 44 ของเวลาวางทมอยทงหมดใน 1 วน แตผทมการศกษาระดบประถมศกษามรอยละของเวลาวางทใชในการอานตอวนต าทสด เฉลยประมาณรอยละ 40 ของเวลาวางทมอยทงหมดใน 1 วน ผทมอาชพรบราชการมรอยละของเวลาวางทใชในการอานตอวนสงทสด เฉลยประมาณรอยละ 45 ของเวลาวางทมอยทงหมดใน 1 วน สวนกลมอนๆ (เชน แมบาน ทหารเกณฑ พระภกษ เปนตน) มรอยละของเวลาวางทใชในการอานตอวนต าทสด เฉลยประมาณรอยละ 36 ของเวลาวางทมอยทงหมดใน 1 วน ผทอาศยอยในเขตอ าเภอเมองม รอยละของเวลาวางทใชในการอานตอวน เฉลยประมาณรอยละ 44 ของเวลาวางทมอยทงหมดใน 1 วน ซงสงกวารอยละของเวลาวางทใชในการอานตอวนของผทอาศยอยในอ าเภอรอบนอกทมคาเฉลยประมาณรอยละ 42 ผทอาศยอยในเขตเทศบาลมรอยละของเวลาวางทใชในการอานตอวน

เฉลยประมาณ รอยละ 44 ของเวลาวางทมอยทงหมดใน 1 วน ซงสงกวารอยละของเวลาวางทใชในการอานตอวนของผทอาศยอยนอกเขตเทศบาลทมคาเฉลยประมาณ รอยละ 41

1.6) ตวแปรคาใชจายในการอานตอเดอน (COPM.BEH) พบวา กลมตวอยางบางสวนไมมคาใชจายในการอานเลย (0 บาท) จนถง 9,010 บาท โดยเฉลยประมาณ 523 บาท (Mean = 5.233 รอยบาท) โดยพบวา ผทมชวงอาย 20-29 ปมคาใชจายในการอานตอเดอนสงทสดเฉลยประมาณ 589 บาท สวนผทมอายตงแต 50 ป ขนไป มคาใชจายในการอานตอเดอนต าทสดเฉลยประมาณ 426 บาท ผทมการศกษาสงกวาระดบปรญญาตรมคาใชจายในการอานตอเดอนสงทสด เฉลยประมาณ 1,015 บาท สวนผทมการศกษาระดบประถมศกษามคาใชจายในการอานตอเดอนต าทสดเฉลยประมาณ 287 บาท ผทมอาชพรบราชการมคาใชจายในการอานตอเดอนสงทสด เฉลยประมาณ 697 บาท สวนผทมอาชพรบจางและเกษตรกรมคาใชจายในการอานตอเดอนต าทสด เฉลยประมาณ 301 บาท ผทอาศยอยในเขตอ าเภอเมองมคาใชจายในการอานตอเดอนเฉลยประมาณ 565 บาท ซงสงกวาคาใชจายในการอานตอเดอนของผทอาศยอยในอ าเภอรอบนอกทมคาใชจายในการอานตอเดอน เฉลยประมาณ 482 บาท ผทอาศยอยในเขตเทศบาลมคาใชจายในการอานตอเดอน เฉลยประมาณ 578 บาท ซงสงกวาคาใชจายในการอานตอเดอนของผทอาศยอยนอกเขตเทศบาลทมคาใชจายในการอานตอเดอน เฉลยประมาณ 475 บาท

537

2) ผลการวเคราะหคาสถตพนฐานของตวแปรในองคประกอบความสามารถในการอาน ไดแก ตวแปรความคลองแคลวในการอาน ซงวดจากเวลาทใชในการอานขอความทก าหนดใหเปนวนาท พบวา กลมตวอยางใชเวลาในการอานประมาณ 1 ถง 480 วนาท (หรอ 0.01 ถง 8 นาท) โดยเฉลยใชเวลาในการอานประมาณ 56.292 วนาท หรอไมถง 1 นาทนนเอง โดยพบวา ผทมชวงอาย 20-29 ป มความคลองแคลวในการอานสงทสด เฉลยประมาณ 52 วนาท ผทมอายตงแต 50 ป ขนไปมความคลองแคลวในการอานต าทสด เฉลยประมาณ 65 วนาท ผทมการศกษาระดบอนปรญญา/ปรญญาตรมความคลองแคลวในการอานสงทสด เฉลยประมาณ 52

วนาท ผทมการศกษาระดบประถมศกษามความคลองแคลวในการอานต าทสด เฉลยประมาณ 66

วนาท ผทมอาชพลกจางรฐวสาหกจ/บรษทเอกชน มความคลองแคลวในการอานสงทสด เฉลยประมาณ 51 วนาท สวนกลมอนๆ (เชน ทหารเกณฑ แมบาน พระภกษ เปนตน) มความคลองแคลวในการอานต าทสด เฉลยประมาณ 65 วนาท ผทอาศยอยในเขตอ าเภอเมองมความคลองแคลวในการอาน เฉลยประมาณ 56 วนาท ซงเทากบความคลองแคลวในการอานของผทอยในเขตอ าเภอรอบนอกทมคาเฉลยประมาณ 56 วนาทเชนกน ผทอาศยอยในเขตเทศบาลมความคลองแคลวในการอาน เฉลยประมาณ 54 วนาท ซงมความคลองแคลวในการอานสงกวาผทอาศยอยนอกเขตเทศบาลทมคาเฉลยประมาณ 59 วนาท

ส าหรบตวแปรอนๆ ในองคประกอบความสามารถในการอาน พบวากลมตวอยางมความสามารถในการจดจ าเรองราวทอาน (PREM.ABI) มความเขาใจในการอาน (PCOM.ABI)

มความสามารถในการน าสาระทอานไปใชประโยชน (PAPPLY.ABI) และมความสามารถในการวเคราะห (PANALY.ABI) ตามการรบรอย ในระดบมากทกตวแปร (3.491 Mean 3.587) โดยพบวา ผทมชวงอาย 30-39 ป มคาเฉลยความสามารถในการจดจ าเรองราวทอาน ความเขาใจในการอาน ความสามารถในการน าสาระทอานไปใชประโยชน และความสามารถในการวเคราะห ตามการรบรสงทสดทกตวแปร (3.51 Mean 3.66) สวนผทมชวงอายนอยกวา 20 ป มคาเฉลยความเขาใจในการอาน และความสามารถในการน าสาระทอานไปใชประโยชนตามการรบรต าทสด (Mean = 3.45 และ 3.47 ตามล าดบ) และผทมอายตงแต 50 ปขนไปมความสามารถในการจดจ าเรองราวทอาน และความสามารถในการวเคราะหตามการรบรต าทสด (Mean = 3.43

เทากน) ผทมการศกษาสงกวาปรญญาตรมคาเฉลยความสามารถในการจดจ าเรองราวทอาน ความเขาใจในการอาน ความสามารถในการน าสาระทอานไปใชประโยชน และความสามารถในการวเคราะหตามการรบรสงทสดทกตวแปร (3.75 Mean 3.93) สวนผทมการศกษาระดบประถมศกษา มคาเฉลยความสามารถในการจดจ าเรองราวท อาน ความเขาใจในการอาน ความสามารถในการน าสาระทอานไปใชประโยชน และความสามารถในการวเคราะห ตามการรบรต าทสดทกตวแปร (3.28 Mean 3.35) ผทมอาชพรบราชการมคาเฉลยความสามารถในการจดจ าเรองราวท อาน ความเขาใจในการอาน ความสามารถในการน าสาระทอานไปใช

538

ประโยชน และความสามารถในการวเคราะห ตามการรบรสงทสดทกตวแปร (3.66 Mean 3.78) สวนผทมอาชพรบจางและเกษตรกรมคาเฉลยความสามารถในการจดจ าเรองราวทอาน ความเขาใจในการอาน ความสามารถในการน าสาระทอานไปใชประโยชน และความสามารถในการวเคราะห ตามการรบรต าทสดทกตวแปร (3.33 Mean 3.43) ผทอาศยอยในอ าเภอเมองมคาเฉลยความสามารถในการจดจ าเรองราวทอาน ความเขาใจในการอาน ความสามารถในการน าสาระทอานไปใชประโยชน และความสามารถในการวเคราะหตามการรบร (3.50 Mean 3.60) มากกวาคาเฉลยตวแปรดงกลาวของผทอาศยอยในอ าเภอรอบนอก (3.48 Mean 3.57) ในทกตวแปร ผทอาศยอยในเขตเทศบาลมคาเฉลยความสามารถในการจดจ าเรองราวทอาน ความเขาใจในการอาน ความสามารถในการน าสาระทอานไปใชประโยชน และความสามารถ ในการวเคราะหตามการรบร (3.51 Mean 3.61) มากกวาคาเฉลยตวแปรดงกลาวของผทอาศยอยนอกเขตเทศบาล (3.47 Mean 3.55) ในทกตวแปร

3) ผลการวเคราะหคาสถตพนฐานของตวแปรในองคประกอบผลลพธจากการอาน

พบวา กลมตวอยางมความคดเหนวาผลจากการอานท าใหมความสนกสนานเพลดเพลน (PLEAS.OUT) มความส าเรจในการประกอบอาชพ (OCSUC.OUT) มความส าเรจในการศกษาเรยนร (LESUC.OUT) มความสามารถในการด าเนนชวตอยางเปนปกตสข (HAPL.OUT) และมความสามารถในการปรบตวใหทนตอการเปลยนแปลงของสงแวดลอม (ADEN.OUT) ตามการรบร อยในระดบมากทกตวแปร (3.598 Mean 4.066) เม อวเคราะหตวแปรในองคประกอบผลลพธจากการอานจ าแนกตาม ชวงวย ระดบการศกษา อาชพ และสภาพทองถนทอยอาศย มสาระส าคญโดยสรปไดดงน

3.1) ความสนกสนานเพลดเพลน (PLEAS.OUT) ผทมชวงอายนอยกวา 20 ป มความคดเหนวาการอานท าใหมความสนกสนานเพลดเพลนสงทสด (Mean = 4.23) แตผทมชวงอายตงแต 50 ปขนไปมความคดเหนเกยวกบความสนกสนานเพลดเพลนต าทสด (Mean = 3.83)

ผทมการศกษาระดบมธยมศกษาหรอเทยบเทามความคดเหนวาการอานท าใหมความสนกสนานเพลดเพลนสงทสด (Mean = 4.11) แตผทมการศกษาระดบประถมศกษามความคดเหนเกยวกบความสนกสนานเพลดเพลนต าทสด (Mean = 3.94) ผทไมไดประกอบอาชพ มความคดเหนวาการอานท าใหมความสนกสนานเพลดเพลนสงทสด (Mean = 4.17) สวนกลมอนๆ (เชน แมบาน ทหารเกณฑ พระภกษ เปนตน) มความคดเหนเกยวกบความสนกสนานเพลดเพลนต าทสด (Mean

= 3.89) ผทอาศยอยในเขตอ าเภอเมองมความคดเหนวาการอานท าใหมความสนกสนานเพลดเพลนโดยเฉลยใกลเคยงกบผทอาศยอยในอ าเภอรอบนอก (Mean =4.08 และ 4.06 ตามล าดบ) สวนผทอาศยอยในเขตเทศบาลมความคดเหนวาการอานท าใหมความสนกสนานเพลดเพลนมากกวาผทอาศยอยนอกเขตเทศบาล (Mean =4.11 และ 4.02 ตามล าดบ)

539

3.2) ความส าเรจในการประกอบอาชพ (OCSUC.OUT) ผทมชวงอาย 30-39 ป มความคดเหนวาการอานน าไปสความส าเรจในการประกอบอาชพสงทสด (Mean = 3.70) แตผทมชวงอายนอยกวา 20 ป มความคดเหนเกยวกบเรองนต าทสด (Mean = 3.46) ผทมการศกษา สงกวาปรญญาตรมความคดเหนวาการอานน าไปสความส าเรจในการประกอบอาชพสงทสด (Mean =

3.93) สวนผทมการศกษาระดบประถมศกษามความคดเหนเกยวกบเรองนต าทสด (Mean = 3.38)

ผทมอาชพรบราชการ มความคดเหนวาการอานน าไปสความส าเรจในการประกอบอาชพสงทสด (Mean = 3.84) สวนผทไมไดประกอบอาชพมความคดเหนเกยวกบเรองนต าทสด (Mean = 3.45) ผทอาศยอยในเขตอ าเภอเมองมคาเฉลยความคดเหนวาการอานน าไปสความส าเรจในการประกอบอาชพใกลเคยงกบคาเฉลยตวแปรดงกลาวของผทอาศยอยในอ าเภอรอบนอก (Mean =

3.60 และ 3.59 ตามล าดบ) ผทอาศยอยในเขตเทศบาลมคาเฉลยความคดเหนวาการอานน าไปสความส าเรจในการประกอบอาชพใกลเคยงกบคาเฉลยตวแปรดงกลาวของผท อาศยอยนอกเขตเทศบาล (Mean = 3.60 และ 3.59 ตามล าดบ)

3.3) ความส าเรจในการศกษาเรยนร (LESUC.OUT) ผทมชวงอาย 20-29 ป มความคดเหนวาการอานน าไปสความส าเรจในการศกษาเรยนรสงทสด (Mean = 3.94) แตผทมชวงอายตงแต 50 ปขนไป มความคดเหนเกยวกบเรองนต าทสด (Mean = 3.74) ผทมการศกษาสงกวาปรญญาตรมความคดเหนวาการอานน าไปสความส าเรจในการศกษาเรยนรสงทสด (Mean = 4.23)

สวนผทมการศกษาระดบประถมศกษามความคดเหนเกยวกบเรองนต าทสด (Mean = 3.62) ผทมอาชพรบราชการ มความคดเหนวาการอานน าไปสความส าเรจในการศกษาเรยนรสงทสด (Mean = 4.03) สวนผทมอาชพรบจางและเกษตรกรมความคดเหนเกยวกบเรองนต าทสด (Mean = 3.67) ผทอาศยอยในเขตอ าเภอเมองมคาเฉลยความคดเหนวาการอานน าไปสความส าเรจในการศกษาเรยนรมากกวาคาเฉลยตวแปรดงกลาวของผทอาศยอยในอ าเภอรอบนอก (Mean = 3.92 และ 3.84 ตามล าดบ) ผทอาศยอยในเขตเทศบาลมคาเฉลยความคดเหนวาการอานน าไปสความส าเรจในการศกษาเรยนรมากกวาคาเฉลยตวแปรดงกลาวของผทอาศยอยนอกเขตเทศบาล (Mean =

3.92 และ 3.83 ตามล าดบ) 3.4) ความสามารถในการด าเนนชวตอยางเปนปกตสข (HAPL.OUT) ผทม

ชวงอาย 40-49 ป มความคดเหนวาการอานน าไปสความสามารถในการด าเนนชวตอยางเปนปกตสขสงทสด (Mean = 3.87) แตผทมชวงอายนอยกวา 20 ป มความคดเหนเกยวกบเรองนต าทสด (Mean = 3.67) ผทมการศกษาสงกวาปรญญาตรมความคดเหนวาการอานน าไปสความสามารถในการด าเนนชวตอยางเปนปกตสขสงทสด (Mean = 3.99) สวนผทมการศกษาระดบประถมศกษามความคดเหนเกยวกบเรองนต าทสด (Mean = 3.61) ผทประกอบอาชพรบราชการมความคดเหนวาการอานน าไปสความสามารถในการด าเนนชวตอยางเปนปกตสขสงทสด (Mean = 3.96)

540

สวนผทไมไดประกอบอาชพมความคดเหนเกยวกบเรองนต าทสด (Mean = 3.68) ผทอาศยอยในเขตอ าเภอเมองมคาเฉลยความคดเหนวาการอานน าไปสความสามารถในการด าเนนชวตอยางเปนปกตสข ใกลเคยงกบคาเฉลยตวแปรดงกลาวของผทอาศยอยในอ าเภอรอบนอก (Mean = 3.79

และ 3.78 ตามล าดบ) ผทอาศยอยในเขตเทศบาลมคาเฉลยความคดเหนวาการอานน าไปสความสามารถในการด าเนนชวตอยางเปนปกตสขมากกวาคาเฉลยตวแปรดงกลาวของผทอาศยอยนอกเขตเทศบาล (Mean = 3.81 และ 3.76 ตามล าดบ)

3.5) ความสามารถในการปรบตวใหทนกบการเปลยนแปลงของสงแวดลอม (ADEN.OUT) ผทมชวงอาย 30-39 ป มความคดเหนวาการอานน าไปสความสามารถในการปรบตวใหทนกบการเปลยนแปลงของสงแวดลอมสงทสด (Mean = 3.75) แตผทมอายนอยกวา 20 ปมความคดเหนเกยวกบเรองนต าทสด (Mean = 3.63) ผทมการศกษาสงกวาระดบปรญญาตรมความคดเหนวาการอานน าไปสความสามารถในการปรบตวใหทนกบการเปลยนแปลงของสงแวดลอมสงทสด (Mean = 3.97) แตผทมการศกษาระดบประถมศกษามความคดเหนเกยวกบเรองนต าทสด (Mean = 3.47) ผทมอาชพรบราชการมความคดเหนวาการอานน าไปสความสามารถในการปรบตวใหทนกบการเปลยนแปลงของสงแวดลอมสงทสด (Mean = 3.89)

สวนผทมอาชพรบจางและเกษตรกร และอาชพคาขาย/ธรกจสวนตวมความคดเหนเกยวกบเรองนต าทสดเทากน (Mean = 3.58) ผทอาศยอยในเขตอ าเภอเมองมคาเฉลยความคดเหนวาการอานน าไปสความสามารถในการปรบตวใหทนกบการเปลยนแปลงของสงแวดลอมใกลเคยงกบคาเฉลยตวแปรดงกลาวของผทอาศยอยในเขตอ าเภอรอบนอก (Mean = 3.71 และ 3.67 ตามล าดบ) ผทอาศยอยในเขตเทศบาลมคาเฉลยความคดเหนวาการอานน าไปสความสามารถในการปรบตวใหทนกบการเปลยนแปลงของสงแวดลอมใกลเคยงคาเฉลยตวแปรดงกลาวของผทอาศยอยนอกเขตเทศบาล (Mean = 3.70 และ 3.68 ตามล าดบ)

ส าหรบการแจกแจงและการกระจายของตวแปรตางๆ ทง 3 องคประกอบ พบวา ตวแปรสวนใหญมการแจกแจงของขอมลใกลเคยงกบโคงปกต และมคาความโดงใกลเคยงกบโคงปกต โดยมคาความเบและความโดงต าเขาใกลศนย (-0.613 Sk 0.872; -0.438 Ku 0.542) ยกเวนตวแปรเวลาทใชในการอานเฉลยตอวน (TPD.BEH) คาใชจายในการอานตอเดอน (COPM.BEH) ทมการแจกแจงแบบเบขวา (Sk = 2.797 และ 4.226 ตามล าดบ) แสดงวากลมตวอยางสวนใหญมคาของตวแปร 2 ตวนต ากวาคาเฉลย และความคลองแคลวในการอาน (RFL.ABI) ทมการแจกแจงแบบเบซาย (Sk = -2.784) แสดงวากลมตวอยางสวนใหญมความคลองแคลวในการอานสงกวาคาเฉลยของตวแปร โดยตวแปรทง 3 ตวมคาความโดงสงกวาโคงปกต (คาความโดงมากกวา 0 โดยมคาอยระหวาง 9.529 ถง 26.225) แสดงวาตวแปรทง 3 ตวน มการกระจายของขอมลนอย

541

1.3.2 ผลการวเคราะหเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยตวแปรในกรอบดชนการอานระหวางคนไทยทมภมหลงตางกน

ผลการวเคราะหเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยตวแปรในกรอบดชนการอาน จ านวน 16 ตวแปร ใน 3 องคประกอบ คอ กลมตวแปรในองคประกอบพฤตกรรมการอาน กลมตวแปรในองคประกอบความสามารถในการอาน และกลมตวแปรในองคประกอบผลลพธจากการอาน ระหวางคนไทยทมภมหลงตางกน ในดาน ชวงวย ระดบการศกษา อาชพ และสภาพทองถนทอยอาศย ซงประกอบดวย เขตทตงอ าเภอ (เขตอ าเภอเมอง กบ เขตอ าเภอรอบนอก) และเขตองคกรปกครองสวนทองถน (ในเขตเทศบาล กบ นอกเขตเทศบาล) พบวาคนไทยทมภมหลงดงกลาวตางกนมพฤตกรรมการอาน ความสามารถในการอาน และผลลพธจากการอานแตกตางกน โดยมรายละเอยดสรปไดดงน

1) คนไทยทมชวงอายตางกน สงผลใหตวแปรเกยวกบพฤตกรรมการอาน ความสามารถในการอาน และผลลพธจากการอานมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p<.05) เกอบทกตว คอ 15 ตวแปร จาก 16 ตวแปร ไดแก ความหลากหลายของหนงสอทอาน (VARI.BEH) จ านวนเรองทอานในรอบ 1 สปดาห (NTPW. BEH) จ านวนวนทอานตอสปดาห (NDPW.BEH) เวลาทใชในการอานเฉลยตอวน (TPD.BEH) รอยละของเวลาวางทใชในการอานตอวน (PRFT.BEH) คาใชจายในการอานหนงสอตอเดอน (COPM.BEH) ความคลองแคลวในการอาน (RFL.ABI) ความสามารถในการจดจ าเรองทอานตามการรบร (PREM.ABI) ความเขาใจในการอานตามการรบร (PCOM.ABI) ความสามารถในการน าสาระทอานไปใชประโยชนตามการรบร (PAPPLY.ABI) ความสนกสนานเพลดเพลน (PLEAS.OUT) ความส าเรจในการประกอบอาชพ (OCSUC.OUT) ความส าเรจในการศกษาเรยนร (LESUC.OUT) ความสามารถในการด าเนนชวตอยางเปนปกตสข (HAPL.OUT) และความสามารถในการปรบตวใหทนกบการเปลยนแปลงของสงแวดลอม (ADEN.OUT) ยกเวนความสามารถในการวเคราะหตามการรบร (PANALY.ABI)

2) คนไทยทมระดบการศกษาตางกนสงผลใหตวแปรเกยวกบพฤตกรรมการอาน ความสามารถในการอาน และผลลพธจากการอาน มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p< .05) ทงหมด 16 ตวแปร ไดแก ตวแปรทกลาวถงใน ขอ 1) ทงหมด

3) คนไทยทประกอบอาชพตางกนสงผลใหตวแปรเกยวกบพฤตกรรมการอาน ความสามารถในการอาน และผลลพธจากการอาน แตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p< .05) ทงหมด 16 ตวแปร ไดแก ตวแปรทกลาวถงใน ขอ 1) ทงหมด

4) คนไทยทพกอาศยอยในเขตท ตงอ าเภอตางกนสงผลใหตวแปรเกยวกบพฤตกรรมการอาน ความสามารถในการอาน และผลลพธจากการอานมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p< .05) จ านวน 10 ตวแปร ไดแก ความหลากหลายของหนงสอทอาน

(VARI.BEH) จ านวนเรองท อานในรอบ 1 สปดาห (NTPW.BEH) จ านวนวนทอานตอสปดาห

542

(NDPW.BEH) เวลาทใชในการอานเฉลยตอวน (TPD.BEH) รอยละของเวลาวางทใชในการอาน ตอวน (PRFT.BEH) คาใชจายในการอานตอเดอน (COMP.BEH) ความสามารถในการจดจ าเรองราวทอานตามการรบร (PREM.ABI) ความเขาใจในการอานตามการรบร (PCOM.ABI) ความสามารถในการน าสาระทอานไปใชประโยชนตามการรบร (PAPPLY.ABI) และความส าเรจในการศกษาเรยนร (LESUC.OUT)

5) คนไทยทพกอาศยอยในเขตองคกรปกครองสวนทองถนตางกน คอในเขตเทศบาลและนอกเขตเทศบาล สงผลใหตวแปรเกยวกบพฤตกรรมการอาน ความสามารถในการอาน และผลลพธจากการอาน แตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p< .05) จ านวน 14 ตวแปร ไดแก ความหลากหลายของหนงสอทอาน (VARI.BEH) จ านวนเรองทอานในรอบ 1 สปดาห (NTPW.BEH) จ านวนวนท อานตอสปดาห (NDPW.BEH) เวลาทใชในการอานเฉลยตอวน (TPD.BEH) รอยละของเวลาวางทใชในการอานตอวน (PRFT.BEH) คาใชจายในการอานตอเดอน (COMP.BEH) ความคลองแคลวในการอาน (RFL.ABI) ความสามารถในการจดจ าเรองราวทอานตามการรบร (PREM.ABI) ความเขาใจในการอานตามการรบร (PCOM.ABI) ความสามารถในการน าสาระทอานไปใชประโยชนตามการรบร (PAPPLY.ABI) ความสามารถในการวเคราะหตามการรบร (PANALY.ABI) ความสนกสนานเพลดเพลน (PLEAS.OUT) ความส าเรจในการศกษาเรยนร (LESUC.OUT) และความสามารถในการด าเนนชวตอยางเปนปกตสข (HAPL.OUT)

ส าหรบรายละเอยดของการเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยตวแปรระหวางกลม คนไทยทมภมหลงตางกนดงกลาวขางตน สามารถสรปรวมไดดงตารางท 8.10

ตารางท 8.10 สรปผลการเปรยบเทยบคาเฉลยของตวแปรเกยวกบพฤตกรรมการอาน ความ สามารถในการอาน และผลลพธจากการอาน จ าแนกตามภมหลงของคนไทย

ตวแปรภมหลง

พฤตกรรมการอาน

ความหลากหลาย

ของหนงสอทอาน

(VARI.BEH)

จ านวนเรองทอานในรอบ 1 สปดาห

(NTPW.BEH)

จ านวนวนทอานตอสปดาห

(NDPW.BEH)

เวลาทใชในการอานเฉลยตอวน

(TPD.BEH)

Mean คทตาง Mean คทตาง Mean คทตาง Mean คทตาง อาย

1) นอยกวา 20 ป 19.34 1>5 2.34 3.90 114.8 1>2,3,4,5

2) 20-29 ป 21.53 2>1, 5 2.36 2>5 4.11 2>1 101.9 2>3,4,5

3) 30-39 ป 21.51 3>1, 5 2.49 3> 5 4.48 3>1, 2 84.50

4) 40-49 ป 21.00 4>1, 5 2.33 4.45 4>1, 2 82.29

5) ตงแต 50 ปขนไป 17.92 2.19 4.44 5>1, 2 74.70

543

ตารางท 8.10 สรปผลการเปรยบเทยบคาเฉลยของตวแปรเกยวกบพฤตกรรมการอาน ความสามารถในการอาน และผลลพธจากการอาน จ าแนกตามภมหลงของคนไทย (ตอ)



ความหลากหลาย

ของหนงสอทอาน

(VARI.BEH)


(NTPW.BEH)


(NDPW.BEH)

เวลาทใชในการ อานเฉลยตอวน

(TPD.BEH)

Mean คทตาง Mean คทตาง Mean คทตาง Mean คทตาง ระดบการศกษา

1) ประถม 15.20 1.87 3.63 75.53

2) มธยม 19.55 2>1 2.26 2>1 4.01 2>1 98.77 2>1

3) อน/ป.ตร 22.91 3>1,2 2.54 3>1,2 4.55 3>1,2 95.37 3>1

4) สงกวา ป.ตร 23.90 4>1,2,3 2.95 4>1,2,3 5.16 4>1,2,3 115.86 4>1,2,3

อาชพ

1) ไมไดประกอบอาชพ 19.3 1>2 2.31 1>2 3.93 1>2 113.3 1>2,3,4,5 ,6

2) รบจางและเกษตรกร

17.19 1.86 3.66 66.04

3) คาขายและธรกจสวนตว

18.96 3>1 2.32 3>2 4.39 3>1,2 79.75 3>2

4) ลกจางรฐวสาหกจและเอกชน

22.47 4>1,2,3 2.62 4>1,2,3,6 4.60 4>1,2 94.33 4>2,3

5) รบราชการ 23.50 5>1,2,3,4,6 2.66 5>1,2,3,6 4.86 5>1,2,3,4 95.49 5>2,3

6) อาชพอนๆ 20.53 6>2 2.05 4.42 6>2 88.63 6>2

เขตทตงอ าเภอ

1) อ.เมอง 20.58 1>2 2.43 1>2 4.29 1>2 101.03 1>2

2) อ.รอบนอก 20.06 2.25 4.17 87.18

เขตองคกรปกครอง สวนทองถน

1) ในเขตเทศบาล 20.69 1>2 2.46 1>2 4.40 1>2 97.30 1>2

2) นอกเขตเทศบาล 19.87 2.18 4.02 90.13

544



พฤตกรรมการอาน ความสามารถในการอาน

รอยละของเวลาวางทใชในการอานตอวน

(PRFT.BEH)

คาใชจาย

ในการอานตอเดอน

(COPM.BEH)

ความคลองแคลว

ในการอาน

(RFL.ABI)

ความสามารถในการจดจ าเรองราว

ทอาน

(PREM .ABI)


1) นอยกวา 20 ป 44.02 1>5 521.09 1>5 54.22 1>5 3.54 1>5

2) 20-29 ป 41.64 588.80 2>3,5 52.12 2>4,5 3.61 2>5

3) 30-39 ป 42.54 499.59 54.27 3>5 3.65 3>5

4) 40-49 ป 42.98 558.34 4>5 60.04 3.56 4>5

5) ตงแต 50 ปขนไป 40.47 425.85 64.89 3.43

ระดบการศกษา

1) ประถม 39.58 286.53 66.08 3.33

2) มธยม 41.99 498.15 2>1 56.61 2>1 3.56 2>1

3) อน/ป.ตร 43.90 3>1 581.16 3>1,2 51.74 3>1,2 3.65 3>1,2

4) สงกวา ป.ตร 42.52 4>1 1015.3 4>1,2,3 52.17 4>1 3.75 4>1,2,3

อาชพ

1) ไมไดประกอบอาชพ 42.09 534.71 54.27 1>2 3.55 1>2

2) รบจางและเกษตรกร 39.86 301.37 63.73 3.42

3) คาขายและธรกจสวนตว 41.29 499.93 3>2 54.95 3.48


44.08 533.80 4>2 50.76 4>2 3.65 4>1,2,3

5) รบราชการ 45.18 4>2 696.95 5>1,2,3,4 55.62 5>2 3.68 5>1,2,3,6

6) อาชพอนๆ 36.32 5>1,2,6 525.10 64.96 3.49


1) อ.เมอง 43.62 1>2 565.07 1>2 56.10 ไมแตกตาง 3.60 1>2

2) อ.รอบนอก 41.52 481.86 56.49 3.53


1) ในเขตเทศบาล 43.69 1>2 578.33 1>2 54.37 1>2 3.59 1>2

2) นอกเขตเทศบาล 41.28 475.48 58.62 3.53

545



ความสามารถในการอาน ผลลพธการอาน

ความเขาใจ

ในการอาน

(PCOM .ABI)

ความสามารถในการน าสาระทอานไปใช

ประโยชน(PAPPLY.ABI)

ความสามารถในการวเคราะห

(PANALY.ABI)

ความสนกสนานเพลดเพลน

(PLEAS.OUT)


1) นอยกวา 20 ป 3.45 3.47 3.48 ไมแตกตาง 4.23 1>2,3,4,5

2) 20-29 ป 3.58 2>1,5 3.60 2>1 3.51 4.12 2>4,5

3) 30-39 ป 3.62 3>1,5 3.66 3>1,5 3.51 4.10 3>4,5

4) 40-49 ป 3.59 4>1,5 3.66 4>1,5 3.50 3.96 4>5

5) ตงแต 50 ปขนไป 3.47 3.56 3.43 3.83


1) ประถม 3.28 3.35 3.28 3.94

2) มธยม 3.49 2>1 3.53 2>1 3.47 2>1 4.11 2>1

3) อน/ป.ตร 3.66 3>1,2 3.70 3>1,2 3.55 3>1,2 4.10 3>1

4) สงกวา ป.ตร 3.86 4>1,2,3 3.93 4>1,2,3 3.83 4>1,2,3 4.01

อาชพ

1) ไมไดประกอบอาชพ 3.49 1>2 3.50 3.48 4.17 1>2,3,5,6


3) คาขายและธรกจสวนตว 3.46 3.54 3.39 3.96


3.63 4>1,2,3 3.68 4>1,2,3 3.49 4>2 4.14 4>2,3,6

5) รบราชการ 3.72 5>1,2,3,4,6 3.78 5>1,2,3,4 3.66 5>1,2,3,4,6 4.04 5>2

6) อาชพอนๆ 3.49 3.62 3.44 3.89


1) อ.เมอง 3.57 1>2 3.60 1>2 3.50 ไมแตกตาง 4.08 ไมแตกตาง 2) อ.รอบนอก 3.52 3.57 3.48 4.06

เขตองคกรปกครองสวนทองถน

1) ในเขตเทศบาล 3.58 1>2 3.61 1>2 3.51 1>2 4.11 1>2

2) นอกเขตเทศบาล 3.50 3.55 3.47 4.02

546



ผลลพธจากการอาน

ความส าเรจในการประกอบอาชพ

(OCSUC.OUT)

ความส าเรจในการศกษาเรยนร (LESUC.OUT)

ความสามารถในการด าเนนชวตอยางเปนปกตสข

(HAPL.OUT)

ความสามารถในการปรบตวใหทนกบการเปลยนแปลงของสงแวดลอม

(ADEN.OUT)


1) นอยกวา 20 ป 3.46 3.89 1>5 3.67 3.63

2) 20-29 ป 3.60 2>1 3.94 2>5 3.78 2>1 3.71 2>1

3) 30-39 ป 3.70 3>1,2 3.93 3>5 3.85 3>1 3.75 3>1

4) 40-49 ป 3.68 4>1 3.89 4>5 3.87 4>1,2 3.73 4>1

5) ตงแต 50 ปขนไป 3.60 5>1 3.74 3.84 5>1 3.67


1) ประถม 3.38 3.62 3.61 3.47

2) มธยม 3.52 2>1 3.86 2>1 3.75 2>1 3.66 2>1

3) อน/ป.ตร 3.72 3>1,2 4.01 3>1,2 3.87 3>1,2 3.78 3>1,2

4) สงกวา ป.ตร 3.93 4>1,2,3 4.23 4>1,2,3 3.99 4>1,2,3 3.97 4>1,2,3

อาชพ

1) ไมไดประกอบอาชพ 3.45 3.88 3.68 3.63


3) คาขายและธรกจสวนตว 3.51 3.78 3.77 3.58


3.68 4>1,2,3 3.99 4>1,2,3 3.83 4>1,2 3.71 4>2,3

5) รบราชการ 3.84 5>1,2,3,4,6 4.03 5>1,2,3,6 3.96 5>1,2,3,4,6 3.89 5>1,2,3,4

6) อาชพอนๆ 3.48 3.83 3.77 3.70


1) อ.เมอง 3.60 ไมแตกตาง 3.92 1>2 3.79 ไมแตกตาง 3.71 ไมแตกตาง 2) อ.รอบนอก 3.59 3.84 3.78 3.67


1) ในเขตเทศบาล 3.60 ไมแตกตาง 3.92 1>2 3.81 1>2 3.70 ไมแตกตาง 2) นอกเขตเทศบาล 3.59 3.83 3.76 3.68

547

ตอนท 2 ผลการพฒนากรอบดชนการอาน

ผลการพฒนากรอบดชนการอาน จากการสงเคราะหเอกสารและงานวจยทเกยวของ และจากการสนทนากลมบคคลทเกยวของ โดยผานการตรวจสอบความเหมาะสมจากผเชยวชาญทางดานการอาน และดานการวดและประเมนผล พบวา กรอบดชนการอานประกอบดวยองคประกอบทส าคญ 3 ดาน ไดแก องคประกอบดานพฤตกรรมการอาน (reading behavior)

องคประกอบดานความสามารถในการอาน (reading ability) และองคประกอบดานผลลพธจากการอาน (reading outcomes) ซงองคประกอบทง 3 ดาน มตวบงชทงหมดรวม 16 ตว กลาวคอ องคประกอบดานพฤตกรรมการอาน มตวบงช 6 ตว ไดแก 1) ความหลากหลายของหนงสอทอาน 2) จ านวนเรองทอานในรอบ 1 สปดาห 3) จ านวนวนทอานตอสปดาห 4) เวลาทใชในการอานเฉลยตอวน 5) รอยละของเวลาวางทใชในการอานตอวน 6) คาใชจายในการอานตอเดอน องคประกอบดานความสามารถในการอาน มตวบงช 5 ตว ไดแก 7) ความคลองแคลวในการอาน 8) ความสามารถในการจดจ าเรองราวทอาน 9) ความเขาใจในการอาน 10) ความสามารถในการน าสาระทอานไปใชประโยชน 11) ความสามารถในการวเคราะห และองคประกอบดานผลลพธจากการอาน มตวบงช 5 ตว ไดแก 12) ความสนกสนานเพลดเพลน 13) ความส าเรจในการประกอบอาชพ 14) ความส าเรจในการศกษาเรยนร 15) ความสามารถในการด าเนนชวตอยางเปนปกตสข และ 16) ความสามารถในการปรบตวใหทนกบการเปลยนแปลงของสงแวดลอม กรอบดชนการอานดงกลาว อยในรปของโมเดลการวเคราะหองคประกอบเชงยนยนอนดบทสอง (second order confirmatory factor analysis) โดยโมเดลดงกลาวแสดงความสมพนธระหวางดชนการอานโดยรวม ซงเปนองคประกอบอนดบสองกบตวบงชรวมดานพฤตกรรมการอาน ความสามารถในการอาน และผลลพธจากการอาน ซงเปนตวบงชชนดองคประกอบอนดบทหนง ทสรางขนจากกลมตวแปรสงเกตไดหรอตวบงชเดยวทงหมด 16 ตว ดงแสดงในแผนภาพท 8.1

548

แผนภาพท 8.1 กรอบดชนการอานของไทย

ดชนการอานของคนไทย(reading index)

ความสามารถในการอาน(reading ability)

ผลลพธจากการอาน(reading outcomes)

พฤตกรรมการอาน(reading behavior)

ความหลากหลาย ของหนงสอทอาน


เวลาทใชในการอานเฉลยตอวน


รอยละของเวลาวางทใชในการอานตอวน

ความเขาใจในการอาน (แปลความ ตความ ขยายความ

และจบใจความส าคญ)

ความสามารถในการจดจ าเรองราวทอาน

ความสามารถในการน าสาระทอาน

ไปใชประโยชน

ความสามารถในการวเคราะหแยกแยะสงด-ไมด ถก-ผด เลอกรบ-ปฏเสธ

ความส าเรจในการศกษาเรยนร

ความสามารถในการด าเนนชวตอยางเปนปกตสข

ความสามารถในการปรบตวใหทนกบการเปลยนแปลง

ของสงแวดลอม

ความสนกสนานเพลดเพลน

ความส าเรจในการประกอบอาชพ

ความคลองแคลวในการอาน

คาใชจายในการอานตอเดอน

ดานความเพลดเพลนดานความรในการประกอบอาชพดานความรในการศกษา/ความรทางวชาการ

ดานความรเกยวกบสภาพแวดลอมรอบตวดานความรในการด าเนนชวต

549

ตอนท 3 ผลการพฒนาดชนการอานและขอมลเสนฐานของดชนการอานของคนไทย

3.1 ผลการตรวจสอบความตรงของโมเดลการวดดชนการอาน

ผลการวเคราะหขอมลเพอตรวจสอบความตรงหรอความสอดคลองของโมเดลการวดดชนการอานของไทย ซงเปนโมเดลสมมตฐานทผวจยพฒนาขนตามกรอบแนวคดดชนการอานในการวจยครงน ดวยวธการวเคราะหองคประกอบเชงยนยนอนดบทสอง (second order confirmatory

factor analysis) โดยใชโปรแกรมลสเรล พบวา โมเดลกรอบแนวคดดชนการอานทพฒนาขนมความตรงหรอสอดคลองกบขอมลเชงประจกษ โดยมคาดชนวดความสอดคลองในรปของคาไค-สแควรเทากบ 52.55 ทองศาอสระ (df) เทากบ 48 และมคาความนาจะเปนเทากบ .302 และดชนวดระดบความกลมกลนในรปของดชน GFI มคาเทากบ 0.999 ดชน AGFI มคาเทากบ 0.997 ซงมคาเขาใกล 1 ดชนรากของก าลงสองเฉลยของเศษในรปคะแนนมาตรฐาน (standardized root mean

squared residual: RMR) เทากบ 0.007 คาดชนรากของก าลงสองเฉลยของเศษเหลอมาตรฐาน (root mean square error of approximation: RMSEA) เทากบ 0.004 ซงมคาเขาใกลศนย คาสถตดงกลาวสะทอนใหเหนวา โมเดลกรอบแนวคดดชนการอานทพฒนาขนมความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษ และคาน าหนกองคประกอบของตวบงชทกตวในโมเดลมนยส าคญทางสถต (p<.001) แสดงวาตวบงชตามกรอบแนวคดดชนการอานทกตว เปนตวบงชทมนยส าคญของดชนการอาน โดยตวบงชทง 16 ตว มคาน าหนกองคประกอบในรปคะแนนมาตรฐานอยระหวาง 0.066

ถง 0.862 ตวบงชทมน าหนกความส าคญมากทสด ไดแก ความเขาใจในการอาน (PCOM.ABI)

และความสามารถในการด าเนนชวตอยางเปนปกตสข (HAPL.OUT) ซงมคาน าหนกองคประกอบเทากน รองลงมาคอ ความสามารถในการน าสาระทอานไปใชประโยชน (PAPPLY.ABI) สวน ตวบงชทมน าหนกความส าคญนอยทสด ไดแก ความคลองแคลวในการอาน (RFL.COM)

เมอพจารณารายละเอยดในองคประกอบแตละดาน สรปไดดงน 3.1.1 องคประกอบพฤตกรรมการ อาน พบว า ตวบ งช ท ก ตวมน าหน ก

องคประกอบมนยส าคญทางสถต (p<.001) โดยตวบงชทมน าหนกความส าคญมากทสดในการบงชถงพฤตกรรมการอานมเพยงตวเดยว ไดแก ความหลากหลายของหนงสอทอาน (VARI.BEH)

ซงมสดสวนความแปรปรวนทอธบายไดดวยองคประกอบพฤตกรรมการอานประมาณรอยละ 44รองลงมาคอ จ านวนเรองทอานในรอบ 1 สปดาห (NTPW.BEH) จ านวนวนทอานตอสปดาห (NDPW.BEH) คาใชจายในการอานตอเดอน (COPM.BEH) เวลาทใชในการอานเฉลยตอวน (TPD.BEH) และรอยละของเวลาวางทใชในการอานตอวน (PRFT.BEH) ตามล าดบ ตวบงชดงกลาวมสดสวนความแปรปรวนทอธบายไดดวยองคประกอบพฤตกรรมการอานประมาณรอยละ 6.5 ถงรอยละ 19

550

3.1.2 องคประกอบความสามารถในการอาน พบวา ตวบงชทกตวมคาน าหนก องคประกอบมนยส าคญทางสถต (p <.001) โดยตวบงชทมน าหนกความส าคญมากใกลเคยงกนในการบงชถงความสามารถในการอานม 4 ตว เรยงล าดบจากน าหนกความส าคญมากไปหานอย ไดแก ความเขาใจในการอาน (PCOM.ABI) ความสามารถในการน าสาระทอานไปใชประโยชน (PAPPLY.ABI) ความสามารถในการวเคราะห (PANALY.ABI) และความสามารถในการจดจ าเรองราวทอาน (PREM.ABI) โดยมสดสวนความแปรปรวนทอธบายไดดวยองคประกอบความสามารถในการอานประมาณรอยละ 37.6 ถงรอยละ 74.3 สวนตวบงชความคลองแคลวในการอาน (RFL.ABI) ไมเหมาะสมเปนตวบงชในการวด โดยมสดสวนความแปรปรวนทอธบายไดดวยองคประกอบความสามารถในการอานต ามากประมาณรอยละ 0.4

3.1.3 องคประกอบดานผลลพธจากการอาน พบวา ตวบงชทกตวมคาน าหนกองคประกอบมนยส าคญทางสถต (p<.001) โดยตวบงชทมน าหนกความส าคญมากใกลเคยงกนในการบงชถงผลลพธจากการอาน ม 4 ตว เรยงล าดบจากน าหนกความส าคญมากไปหานอย ไดแก ความสามารถในการด าเนนชวตอยางเปนปกตสข (HAPL.OUT) ความส าเรจในการศกษาเรยนร (LESUC.OUT) ความส าเรจในการประกอบอาชพ (OCSUC.OUT) และความสามารถในการปรบตวใหทนกบการเปลยนแปลงของสงแวดลอม (ADEN.OUT) โดยตวบงชดงกลาวมสดสวนความแปรปรวนทอธบายไดดวยองคประกอบความสามารถในการอานประมาณรอยละ 57.7 ถงรอยละ 74.3 สวนตวบงชความสนกสนานเพลดเพลน (PLEAS.OUT) มสดสวนความแปรปรวน ทอธบายไดดวยองคประกอบความสามารถในการอานเพยงรอยละ 22.9

3.1.4 องคประกอบดชนการอานทง 3 ดานคอ องคประกอบพฤตกรรมการอาน องคประกอบความสามารถในการอาน และองคประกอบผลลพธจากการอาน มคาน าหนกองคประกอบทมนยส าคญทางสถต (p < .001) ทกดาน โดยมน าหนกองคประกอบในรปคะแนนมาตรฐานอยระหวาง 0.56 ถง 0.95 แสดงวาองคประกอบทง 3 ดานน เปนตวบงชการอานของไทยไดอยางมนยส าคญทางสถต โดยองคประกอบทมน าหนกความส าคญมากทสดในการบงชถงดชนการอานของคนไทย ไดแก องคประกอบผลลพธจากการอาน (READ.OUT) รองลงมาคอ องคประกอบความสามารถในการอาน (READ.ABI) และองคประกอบพฤตกรรมการอาน (READ.BEH) ซงเปนองคประกอบทมน าหนกความส าคญนอยทสด องคประกอบแตละดานดงกลาวมความแปรปรวนรวมกนกบองคประกอบดชนการอานโดยรวม ประมาณรอยละ 90.6, 70.3 และ 31.9 ตามล าดบ เมอพจารณาความสมพนธระหวางองคประกอบการอานในแตละดาน และองคประกอบดชนการอานโดยรวม พบวาองคประกอบการอานในแตละดานมความสมพนธกนทางบวก ในระดบปานกลางถงสง โดยสมประสทธสหสมพนธมคาตงแต 0.473 ถง 0.952 แสดงวาองคประกอบพฤตกรรมการอาน องคประกอบความสามารถในการอาน องคประกอบ

551

ผลลพธจากการอาน และองคประกอบดชนการอานโดยรวมมความสมพนธกน มไดแยกกนอยางเปนอสระ นนคอ ผลลพธจากการอานจะเกดขนไดคนเรากตองมพฤตกรรมการอาน และมความสามารถในการอานประกอบดวย อนจะน าไปสการมดชนการอานในภาพรวมทสงขน

3.2 ผลการพฒนาดชนการอานของคนไทย

จากผลการวเคราะหองคประกอบเชงยนยนอนดบทสองของโมเดลการวดดชนการอานของไทย ผวจยน าสมประสทธคะแนนองคประกอบทไดไปใชในการสรางสเกลองคประกอบซงในทนคอ ตวบงชรวม (composite indicator) ประกอบดวย ตวบงชรวมพฤตกรรมการอาน (READ.BEH)

ตวบงชรวมความสามารถในการอาน (READ.ABI) ตวบงชรวมผลลพธจากการอาน (READ.OUT)

และตวบงชรวมการอาน (READ.COM) ซงตวบงชรวมดงกลาว สรางขนจากสมการดงน สมการทใชในการสรางสเกลองคประกอบ หรอ ตวบงชรวมการอานของคนไทย

สเกลองคประกอบ/ตวบงชรวมพฤตกรรมการอาน

READ.BEH = 0.057***(VARI.BEH) + 0.109***(NTPW.BEH) + 0.068***(NDPW.BEH)

+ 0.055***(TPD.BEH) + 0.003***(PRFT.BEH)

+.018***(COMP.BEH)

สเกลองคประกอบ/ตวบงชรวมความสามารถในการอาน

READ.ABI = 0.108***(PREM.ABI) + 0.537***(PCOM.ABI) + 0.429***(PAPPLY.ABI

+ 0.300***(PANALY.ABI)

สเกลองคประกอบ/ตวบงชรวมผลลพธจากการอาน

READ.OUT = 0.049***(PLEAS.OUT) + 0.285***(OCSUC.OUT) + 0.359***(LESUC.OUT)

+ 0.571***(HAPL.OUT) + 0.108***(ADEN.OUT)

สเกลองคประกอบ/ตวบงชรวมการอาน

READ.COM = 0.057***(VARI.BEH) + 0.109***(NTPW.BEH) + 0.068***(NDPW.BEH)

+0.055***(TPD.BEH) + 0.003***(PRFT.BEH) + 0.018***(COMP.BEH)

+0.108***(PREM.ABI) + 0.537***(PCOM.ABI) + 0.429***(PAPPLY.ABI

+ 0.300***(PANALY.ABI) + 0.049***(PLEAS.OUT) + 0.285***(OCSUC.OUT)

+ 0.359***(LESUC.OUT) + 0.571***(HAPL.OUT) + 0.108***(ADEN.OUT)

หมายเหต: *** p<.001

552

3.3 ผลการวเคราะหขอมลเสนฐาน (Base line data) ของดชนการอานของคนไทย

จากตวบงชรวมทสรางขนดงสมการขางตน ผวจยน ามาแปลงใหเปนคาปกต (normalization)

เพอสรางเปนดชนรวมทมคาอยระหวาง 0 ถง 1 โดยน าคาตวบงชทค านวณไดของแตละคน (value)

ลบดวยคาต าสด และหารดวยพสยของตวบงช และเพอใหการแปลความหมายดชนเขาใจงายขน จงปรบใหเปนฐานรอย โดยใชสตรดงน

100MinMax

MinValue

ผลจากการค านวณตามสตรขางตน จะท าใหดชนมคาอยระหวาง 0 ถง100 ซงผวจยเรยกตวบงชรวมทแปลงคาใหอยระหวาง 0 ถง 100 แลววา ดชน ในทนคอ ดชนรวมการอานของคนไทย (composite reading index) และมดชนยอย 3 ดชน คอ ดชนพฤตกรรมการอาน (reading

behavior index) ดชนความสามารถในการอาน (reading ability index) และดชนผลลพธจากการอาน (reading outcomes index) ซงดชนทค านวณไดในครงน ถอเปนขอมลเสนฐานของดชนการอานของคนไทย ผลการวเคราะหขอมลเสนฐานของดชนการอานของคนไทย ประกอบดวย ดชนพฤตกรรมการอาน ดชนความสามารถในการอาน ดชนผลลพธจากการอาน และดชนรวมการอานของคนไทยในภาพรวมทเปนกลมตวอยาง และจ าแนกตามชวงวย ระดบการศกษา อาชพ และสภาพทองถนทอยอาศย พบวา คาเฉลยดชนผลลพธจากการอานสงกวาดานอนๆ รองลงมาคอ คาเฉลยดชนความสามารถในการอาน สวนคาเฉลยดชนพฤตกรรมการอานมคาต าทสดและมคาเฉลยต ากวา 50.00 ในเกอบทกกลม ส าหรบขอมลเสนฐานของดชนการอานของคนไทยโดยภาพรวม แสดงไดดงแผนภาพท 8.2

แผนภาพท 8.2 ขอมลเสนฐานของดชนการอานของคนไทยในภาพรวม

553

เมอพจารณาขอมลเสนฐานของดชนการอานของคนไทยในแตละดาน ไดแก ดชนพฤตกรรมการอาน ดชนความสามารถในการอาน ดชนผลลพธจากการอาน และดชนรวมการอาน จ าแนกตามชวงวย ระดบการศกษา อาชพ และสภาพทองถนทอยอาศย มสาระส าคญโดยสรปไดดงน

3.3.1 ดชนพฤตกรรมการอาน (Reading behavior index)

ดชนพฤตกรรมการอาน โดยภาพรวมของกลมตวอยางคนไทยมคาเฉลยเทากบ 41.938 เมอพจารณาเปรยบเทยบกบเกณฑการแปลความหมายดชนพฤตกรรมการอาน พบวา อยในระดบปานกลาง โดยพบวา ผทมชวงอาย 30-39 ป มดชนพฤตกรรมการอานเฉลยสงทสด (Mean = 43.895) สวนผทมชวงอายตงแต 50 ปขนไป มดชนพฤตกรรมการอานเฉลยต าทสด (Mean = 37.943) ผทมการศกษาสงกวาปรญญาตรมดชนพฤตกรรมการอานเฉลยสงทสด (Mean =

51.950) สวนผทมการศกษาระดบประถมศกษามดชนพฤตกรรมการอานเฉลยต าทสด (Mean =

31.896) ผทมอาชพรบราชการมดชนพฤตกรรมการอานเฉลยสงทสด (Mean = 48.596) สวนผทมอาชพรบจางและเกษตรกรมดชนพฤตกรรมการอานเฉลยต าทสด (Mean = 34.343) ผทอาศยอยในเขตอ าเภอเมองมดชนพฤตกรรมการอานเฉลยสงกวาผทอาศยอยในเขตอ าเภอรอบนอก (Mean =

42.958 และ 40.925 ตามล าดบ) และผทอาศยอยในเขตเทศบาลมดชนพฤตกรรมการอานเฉลยสงกวาผทอาศยอยนอกเขตเทศบาล (Mean = 43.238 และ 40.337 ตามล าดบ) และเมอพจารณาเปรยบเทยบกบเกณฑการแปลความหมายดชนพฤตกรรมการอาน พบวา กลมตวอยางเกอบทกชวงวย ระดบการศกษา อาชพ และสภาพทองถนทอยอาศยมดชนพฤตกรรมการอานเฉลยอยในระดบปานกลาง ยกเวนกลมผทมการศกษาระดบประถมศกษา และกลมอาชพร บจางและเกษตรกรทมดชนพฤตกรรมการอานเฉลยอยในระดบพอใช และกลมผทมการศกษาสงกวาปรญญาตรทมดชนพฤตกรรมการอานเฉลยอยในระดบด

3.3.2 ดชนความสามารถในการอาน (Reading ability index)

ดชนความสามารถในการอาน โดยภาพรวมของกลมตวอยางคนไทยมคาเฉลยเทากบ 63.654 เมอพจารณาเปรยบเทยบกบเกณฑการแปลความหมายดชนความสามารถในการอาน พบวา อยในระดบปานกลาง โดยพบวา ผทมชวงอาย 30-39 ป มดชนความสามารถในการอานเฉลยสงทสด (Mean = 65.305) สวนผทมชวงอายนอยกวา 20 ป มดชนความสามารถในการอานเฉลยต าทสด (Mean = 61.789) ผทมการศกษาสงกวาปรญญาตรมดชนความสามารถในการอานเฉลยสงทสด (Mean = 71.663) สวนผทมการศกษาระดบประถมศกษามดชนความสามารถในการอานเฉลยต าทสด (Mean = 57.631) ผทมอาชพรบราชการมดชนความสามารถในการอานเฉลยสงทสด (Mean = 68.008) สวนผทมอาชพรบจางและเกษตรกรมดชนความสามารถในการอานเฉลยต าทสด (Mean = 59.833) ผทอาศยอยในเขตอ าเภอเมองมดชนความสามารถในการอานเฉลยสงกวาผทอาศยอยในเขตอ าเภอรอบนอก (Mean = 64.218 และ 63.093 ตามล าดบ)

554

และผทอาศยอยในเขตเทศบาลมดชนความสามารถในการอานเฉลยสงกวาผทอาศยอยนอกเขตเทศบาล (Mean = 64.293 และ 62.866 ตามล าดบ) เมอพจารณาเปรยบเทยบกบเกณฑการแปลความหมายดชนความสามารถในการอาน พบวา กลมตวอยางเกอบทกชวงวย ระดบการศกษา อาชพ และสภาพทองถนทอยอาศยมดชนความสามารถในการอานเฉลยอยในระดบปานกลาง

ยกเวนกลมผทมการศกษาระดบประถมศกษาทมดชนความสามารถในการอานเฉลยอยในระดบพอใช 3.3.3 ดชนผลลพธจากการอาน (Reading outcomes index)

ดชนผลลพธจากการอาน โดยภาพรวมของกลมตวอยางคนไทยมคาเฉลยเทากบ 69.413 เมอพจารณาเปรยบเทยบกบเกณฑการแปลความหมายดชนผลลพธจากการอาน พบวาอยในระดบปานกลาง โดยพบวา ผทมชวงอาย 30-39 ป มดชนผลลพธจากการอานเฉลยสงทสด (Mean = 70.980) สวนผทมชวงอายนอยกวา 20 ป มดชนผลลพธจากการอานเฉลยต าทสด (Mean = 67.541) ผทมการศกษาสงกวาปรญญาตรมดชนผลลพธจากการอานเฉลยสงทสด (Mean = 76.018) สวนผทมการศกษาระดบประถมศกษามดชนผลลพธจากการอานเฉลยต าทสด (Mean = 64.155) ผทมอาชพรบราชการมดชนผลลพธจากการอานเฉลยสงทสด (Mean =

73.842) สวนผทมอาชพรบจางและเกษตรกรมดชนผลลพธจากการอานเฉลยต าทสด (Mean =

66.615) ผทอาศยอยในเขตอ าเภอเมองมดชนผลลพธจากการอานเฉลยสงกวาผทอาศยอยในเขตอ าเภอรอบนอก (Mean = 69.796 และ 69.034 ตามล าดบ) และผทอาศยอยในเขตเทศบาลมดชนผลลพธจากการอานเฉลยสงกวาผทอาศยอยนอกเขตเทศบาล (Mean = 69.930 และ 68.777

ตามล าดบ) เมอพจารณาเปรยบเทยบกบเกณฑการแปลความหมายดชนผลลพธจากการอาน พบวา กลมตวอยางทกชวงวย ระดบการศกษา อาชพ และสภาพทองถนทอยอาศยมดชนผลลพธจากการอานเฉลยอยในระดบปานกลาง

3.3.4 ดชนรวมการอาน (Composite reading index)

ดชนรวมการอาน โดยภาพรวมของกลมตวอยางคนไทยมคาเฉลยเทากบ 60.277

เมอพจารณาเปรยบเทยบกบเกณฑการแปลความหมายดชนรวมการอาน พบวาอยในระดบปานกลาง โดยพบวา ผทมชวงอาย 30-39 ป มดชนรวมการอานเฉลยสงทสด (Mean = 62.044) สวนผทมชวงอายตงแต 50 ป ขนไป มดชนรวมการอานเฉลยต าทสด (Mean = 58.312) ผทมการศกษาสงกวาปรญญาตรมดชนรวมการอานเฉลยสงทสด (Mean = 68.640) สวนผทมการศกษาระดบประถมศกษามดชนรวมการอานเฉลยต าทสด (Mean = 53.125) ผทมอาชพรบราชการมดชนรวมการอานเฉลยสงทสด (Mean = 65.496) สวนผทมอาชพรบจางและเกษตรกรมดชนรวมการอานเฉลยต าทสด (Mean = 55.566) ผทอาศยอยในเขตอ าเภอเมองมดชนรวมการอาน เฉลยสงกวาผทอาศยอยในเขตอ าเภอรอบนอก (Mean = 60.931 และ 59.628 ตามล าดบ) และผทอาศยอยในเขตเทศบาลมดชนรวมการอาน เฉลยสงกวาผทอาศยอยนอกเขตเทศบาล (Mean = 61.093 และ

555

59.274 ตามล าดบ) เมอพจารณาเปรยบเทยบกบเกณฑการแปลความหมายดชนรวมการอาน พบวา กลมตวอยางเกอบทกชวงวย ระดบการศกษา อาชพ และสภาพทองถนทอยอาศยมดชนรวมการอานเฉลยอยในระดบปานกลาง ยกเวนกลมผทมการศกษาระดบประถมศกษาทมดชนรวมการอานเฉลยอยในระดบพอใช กลมผทมการศกษาสงกวาปรญญาตรและกลมอาชพรบราชการมดชนรวมการอานเฉลยอยในระดบด

ตอนท 4 เกณฑปกตวสย (Norm) และการแปลความหมายดชนการอานของคนไทย

เกณฑปกตวสย (norm) ของดชนการอานทจดท าขนในการวจยครงนอยในรปของคะแนนทและต าแหนงเปอรเซนไทล พรอมทงเกณฑการแปลความหมายคะแนนดชนการอาน ซงก าหนดขนโดยใชคาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานในการแบงกลมคนไทยออกเปน 5 กลม ตามระดบคะแนนดชนดงแผนภาพท 8.3 ดงน และมเกณฑการแปลความหมายคะแนนดชนรวมการอาน ดชนพฤตกรรมการอาน ดชนความสามารถในการอาน และดชนผลลพธจากการอาน ดงแสดงในตารางท 8.11-8.14

คะแนน ความหมาย มากกวา X + 1.50 SD ขนไป เปนกลมทมดชนการอานในระดบดมาก

X + 0.51 SD ถง X + 1.50 SD เปนกลมทมดชนการอานในระดบด

X - 0.50 SD ถง X + 0.50 SD เปนกลมทมดชนการอานในระดบปานกลาง X - 1.50 SD ถง X - 0.51 SD เปนกลมทมดชนการอานในระดบพอใช นอยกวา X - 1.50 SD ลงมา เปนกลมทมดชนการอานในระดบควรปรบปรง

- 3 S.D. -2 S.D. -1 S.D. X +1 S.D. +2 S.D. +3 S.D.

แผนภาพท 8.3 โคงการแจกแจงการแบงกลมคนไทยออกเปน 5 กลมตามระดบคะแนนดชนการอาน

พอใช

ควรปรบปรง

ด

ดมาก

ปานกลาง

556

ตารางท 8.11 การแปลความหมายคะแนนดชนรวมการอาน

คะแนนดชน คะแนนท เปอรเซนไทล ความหมาย

มากกวา 78.819 มากกวา 64.99 มากกวา 94 มดชนการอานในระดบดมาก

66.459-78.819 55.00-64.99 40-94 มดชนการอานในระดบด

54.097-66.458 45.00-54.99 31-69 มดชนการอานในระดบปานกลาง

41.736-54.096 35.00-44.99 6-30 มดชนการอานในระดบพอใช นอยกวา 41.736 นอยกวา 35.00 นอยกวา 6 มดชนการอานในระดบควรปรบปรง

ตารางท 8.12 การแปลความหมายคะแนนดชนพฤตกรรมการอาน


มากกวา 63.982 มากกวา 64.99 มากกวา 94 มพฤตกรรมการอานในระดบดมาก

49.287-63.982 55.00-64.99 70-94 มพฤตกรรมการอานในระดบด

34.590-49.286 45.00-54.99 31-69 มพฤตกรรมการอานในระดบปานกลาง

19.894-34.589 35.00-44.99 8-30 มพฤตกรรมการอานในระดบพอใช นอยกวา 19.894 นอยกวา 35.00 นอยกวา 8 มพฤตกรรมการอานในระดบควรปรบปรง

ตารางท 8.13 การแปลความหมายคะแนนดชนความสามารถในการอาน


มากกวา 85.965 มากกวา 64.99 มากกวา 93 มความสามารถในการอานในระดบดมาก

71.092-85.965 55.00-64.99 70-93 มความสามารถในการอานในระดบด 56.217-71.091 45.00-54.99 32-69 มความสามารถในการอานในระดบปานกลาง

41.343-56.216 35.00-44.99 6-31 มความสามารถในการอานในระดบพอใช นอยกวา 41.343 นอยกวา 35.00 นอยกวา 6 มความสามารถในการอานในระดบควรปรบปรง

ตารางท 8.14 การแปลความหมายคะแนนดชนผลลพธจากการอาน


มากกวา 91.303 มากกวา 64.99 มากกวา 93 มผลลพธจากการอานในระดบดมาก

76.711-91.303 55.00-64.99 71-93 มผลลพธจากการอานในระดบด

62.116-76.710 45.00-54.99 31-70 มผลลพธจากการอานในระดบปานกลาง

47.523-62.115 35.00-44.99 6-30 มผลลพธจากในระดบพอใช นอยกวา 47.523 นอยกวา 35.00 นอยกวา 6 มผลลพธจากการอานในระดบควรปรบปรง

557

ตอนท 5 ผลการวเคราะหปจจยทสงผลตอดชนการอานของคนไทย

5.1 ผลการวเคราะหเปรยบเทยบคาเฉลยดชนการอานของคนไทย ระหวางคนไทยทมภมหลงตางกน

ผลการวเคราะหเปรยบเทยบคาเฉลยดชนการอานของคนไทย ระหวางคนไทยทมภมหลงตางกนในดาน ชวงวย ระดบการศกษา อาชพ และสภาพทองถนทอยอาศย ซงประกอบดวยเขตทตงอ าเภอ และเขตองคกรปกครองสวนทองถน พบวา คนไทยทมภมหลงดงกลาวตางกน มดชนพฤตกรรมการอาน ดชนความสามารถในการอาน ดชนผลลพธจากการอาน และดชนรวมการอาน แตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p<.05) ซงสามารถสรปผลการวเคราะหเปรยบเทยบคาเฉลยดชนการอานของคนไทยทมภมหลงตางกนได ดงแสดงในตารางท 8.15

ตารางท 8.15 สรปผลการเปรยบเทยบคาเฉลยของดชนพฤตกรรมการอาน ดชนความสามารถในการอาน ดชนผลลพธจากการอาน และดชนรวมการอาน จ าแนกตามภมหลงของคนไทย


ดชนการอาน


(BEH.INDEX)

ความสามารถในการอาน

(ABI.INDEX)


(OUT.INDEX)

ดชนรวมการอาน

(COM.INDEX)


1) นอยกวา 20 ป 40.70 1>5 61.79 67.54 58.54

2) 20-29 ป 43.71 2>1, 5 64.33 2>1, 5 69.74 2>1 61.18 2>1, 5

3) 30-39 ป 43.90 3>1, 5 65.31 3>1,5 70.98 3>1,5 62.04 3>1,5

4) 40-49 ป 43.04 4>1, 5 64.77 4>1,5 70.68 4>1 61.48 4>1,5

5) ตงแต 50 ปขนไป 37.94 62.16 68.83 58.31


1) ประถม 31.90 57.63 64.16 53.12

2) มธยม 40.41 2>1 62.57 2>1 68.40 2>1 59.05 2>1

3) อน/ป.ตร 46.52 3>1,2 66.18 3>1,2 71.75 3>1,2 63.43 3>1,2

4) สงกวา ป.ตร 51.95 4>1,2,3 71.66 4>1,2,3 76.02 4>1,2,3 68.64 4>1,2,3

อาชพ

1) ไมไดประกอบอาชพ 40.54 1>2 62.43 1>2 67.49 58.71 1>2


3) คาขายและธรกจ สวนตว

39.97 3>2 61.82 67.76 58.41 3>2

558

ตารางท 8.15 สรปผลการเปรยบเทยบคาเฉลยของดชนพฤตกรรมการอาน ดชนความสามารถในการอาน ดชนผลลพธจากการอาน และดชนรวมการอาน จ าแนกตามภมหลงของคนไทย (ตอ)




(BEH.INDEX)


(ABI.INDEX)


(OUT.INDEX)

ดชนรวมการอาน

(COM.INDEX)

Mean คทตาง Mean คทตาง Mean คทตาง Mean คทตาง 4) ลกจางรฐวสาหกจ

และเอกชน

46.04 4>1,2,3,6 65.41 4>1,2,3 71.07 4>1,2,3 62.76 4>1,2,3

5) รบราชการ 48.60 5>1,2,3,4,6 68.01 5>1,2,3,4,6 73.84 5>1,2,3,4,6 65.50 5>1,2,3,4,6

6) อาชพอนๆ 41.29 6>2 63.04 68.12 59.38


1) อ.เมอง 42.96 1>2 64.22 1>2 69.80 1>2 60.93 1>2

2) อ.รอบนอก 40.93 63.09 69.03 59.63

เขตองคกรปกครองสวนทองถน

1) ในเขตเทศบาล 43.24 1>2 64.29 1>2 69.93 1>2 61.09 1>2

2) นอกเขตเทศบาล 40.34 62.87 68.78 59.27

หมายเหต: เครองหมาย > หมายถง คนไทยทมภมหลงอยในกลมนนๆ มคาเฉลยดชนการอานสงกวาอกกลมหนง

5.2 ผลการวเคราะหปจจยเชงสาเหตทสงผลตอดชนการอานของคนไทย

ผลการวเคราะหอทธพลโมเดลความสมพนธเชงสาเหตของดชนการอาน พบวาโมเดลความสมพนธเชงสาเหตของดชนการอานของคนไทยตามกรอบแนวคดของการวจย มความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษ (2

= 6.087, df = 12, p = .911, GFI = 1.00, RMR = 0.002,

RMSEA = 0.000) โดยมผลการวเคราะหปจจยเชงสาเหตทสงผลตอดชนการอานของคนไทย ดงแสดงในแผนภาพท 8.4 และมสาระส าคญสรปไดดงน

เมอพจารณาคาอทธพลในรปคะแนนมาตรฐานของตวแปรในโมเดลทเปนตวแปรท านายหรอปจจยเชงสาเหตของดชนการอานของคนไทย พบวา ตวแปรทม อทธพลทางตรงตอดชนการอานมากทสด ไดแก แรงจงใจในการอาน (MOTIVE) รองลงมา ไดแก ความพรอมในการอาน (READ.REA) โดยมคาอทธพลเทากบ 0.795 และ 0.100 ตามล าดบ แสดงวาคนทมแรงจงใจในการอานสง มความพรอมในการอานทงในดานเวลาและหนงสอ/วสดการอาน เปนสาเหตท าใหมดชนการอานสง ทงในดานพฤตกรรมการอาน ความสามารถในการอาน และผลลพธจากการอาน นอกจากนความพรอมในการอานยงมอทธพลทางออมตอดชนการอานของคนไทย เทากบ 0.247

559

โดยสงผานตวแปรทศนคตตอการอาน (ATTITUDE) แตพบวาสภาพแวดลอมทสนบสนนการอาน (ENV.SUP) และทศนคตตอการอาน (ATTITUDE) มอทธพลทางตรงตอดชนการอานอยางไมมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 อยางไรกตามตวแปรทง 2 ตวน สงผลทางออมตอดชนการอาน โดยตวแปรสภาพแวดลอมทสนบสนนการอาน (ENV.SUP) สงผลทางออมตอดชนการอานผานตวแปรความพรอมในการอาน (READ.REA) ทศนคตตอการอาน (ATTITUDE) และแรงจงใจในการอาน (MOTIVE) ดวยขนาดอทธพลทางออมเทากบ 0.565 สวนตวแปรทศนคตตอการอาน (ATTITUDE)

สงผลทางออมตอดชนการอานผานตวแปรแรงจงใจในการอาน (MOTIVE) ดวยขนาดอทธพลทางออมเทากบ 0.672

เมอพจารณาอทธพลรวม (total effect = TE) อทธพลทางตรง (direct effect: DE) และอทธพลทางออม (indirect effect: IE) ของตวแปรดชนการอาน พบวา ตวแปรทมอทธพลรวม สงทสดตอดชนการอาน ไดแก แรงจงใจในการอาน (MOTIVE; TE = 0.795) รองลงมาไดแก ทศนคตตอการอาน (ATTITUDE; TE = 0.672) สภาพแวดลอมทสนบสนนการอาน (ENV.SUP;

TE = 0.565) และความพรอมในการอาน (READ.REA; TE=0.347) ตามล าดบ ตวแปรทมอทธพลทางตรงสงสดตอดชนการอาน ไดแก แรงจงใจในการอาน (MOTIVE; DE = 0.795) รองลงมา คอ ความพรอมในการอาน (READ.REA; DE = 0.100) สวนตวแปรทมอทธพลทางออมสงทสดตอดชนการอาน ไดแก ทศนคตตอการอาน (ATTITUDE; IE = 0.672) รองลงมาคอ สภาพแวดลอม ทสนบสนนการอาน (ENV.SUP; IE = 0.565) และความพรอมในการอาน (READ.REA; IE = 0.247)

ตามล าดบ โดยตวแปรท านายหรอปจจยเชงสาเหตดานความพรอมในการอาน (READ.REA) และแรงจงใจในการอาน รวมกนอธบายความแปรปรวนของดชนการอานของคนไทยไดถงรอยละ 73.4

สวนตวแปรท านายหรอปจจยเชงสาเหตดานสภาพแวดลอมทสนบสนนการอาน (ENV.SUP) และทศนคตตอการอาน (ATTITUDE) รวมกนอธบายความแปรปรวนของตวแปรแรงจงใจในการอาน (MOTIVE) ไดสงถงรอยละ 98.9 ตวแปรท านายหรอปจจยเชงสาเหตดานสภาพแวดลอมทสนบสนนการอาน (ENV.SUP) และความพรอมในการอาน (READ.REA) รวมกนอธบายความแปรปรวนของตวแปรทศนคตตอการอานไดรอยละ 26.8 และตวแปรท านายหรอปจจยเชงสาเหตดานสภาพแวดลอมทสนบสนนการอาน (ENV.SUP) อธบายความแปรปรวนของตวแปรความพรอม ในการอานไดรอยละ 36.2

560


ความพรอมในการอาน

ทศนคตตอการอาน

แรงจงใจในการอานสภาพแวดลอม

ทสนบสนนการอาน

ความพรอมดานเวลา

ความพรอมดานหนงสอ/วสดการอาน

แรงจงใจภายใน

คะแนนทศนคตตอการอาน

สภาพแวดลอมทางครอบครว

สภาพแวดลอมทางทท างาน/โรงเรยน

สภาพแวดลอมของชมชนทอยอาศย

.820

.932

.779

.447

.795

.100

0.517

.698.897

.709

.509

.602.205

.845

.275 .671

.892

.368

0.716

0.861

0.706

0.362

.856

แรงจงใจภายนอก

0.105

0.453



0.856

0.572

0.799

0.742

0.894

0.627

0.442ผลลพธจากการอาน

0.516

หมายเหต : คาสมประสทธเสนทาง (path coefficients) มนยส าคญทางสถตทระดบ .001 (p .001) ทกคา

เสนประ คอ เสนทางความสมพนธเชงสาเหตทไมมนยส าคญทางสถต

แผนภาพท 8.4 โมเดลความสมพนธเชงสาเหตของดชนการอานของคนไทยทสอดคลองกบขอมล

เชงประจกษ

สรป จากผลการวเคราะหโมเดลความสมพนธเชงสาเหตของดชนการอานสะทอนใหเหนวาในการพฒนาการอานของคนไทย เพอใหคนไทยมดชนการอานสงขนนน ผเกยวของควรด าเนนการเพอสรางแรงจงใจในการอานใหเกดขนภายในตวบคคล และสรางความพรอมในการอาน ทงความพรอมดานเวลา และดานหนงสอ/วสดการอาน ซงอาจท าไดโดยปลกฝงทศนคตทดตอ การอาน และการจดสภาพแวดลอมทสนบสนนการอาน โดยเฉพาะอยางยงสภาพแวดลอมทางครอบครว สภาพแวดลอมทางทท างาน /โรงเรยน และสภาพแวดลอมของชมชนทอยอาศย ทงนเนองจากผลการวจย พบวา ทศนคตตอการอาน และสภาพแวดลอมทสนบสนนการอานมอทธพลทางตรงตอแรงจงใจในการอานอยางมนยส าคญทางสถต ในสวนของการปลกฝงทศนคตทดตอการอาน นอกจากจะด าเนนการโดยการจดสภาพแวดลอมทสนบสนนการอานแลว การสรางความพรอมในการอานใหเกดขน ทงความพรอมในดานเวลาทจะใชอาน และความพรอมดานหนงสอ /

วสดการอาน กเปนปจจยหนงทสงผลใหเกดทศนคตทดตอการอานได ทงนเนองจากผลการวจย พบวา ปจจยสภาพแวดลอมทสนบสนนการอานและความพรอมในการอาน เปนปจจยทมอทธพลทางตรงตอทศนคตตอการอานอยางมนยส าคญทางสถต หรอกลาวอกอยางหนงไดวา การท าใหเกดสภาพแวดลอมทสนบสนนการอาน ทงสภาพแวดลอมทางครอบครว สภาพแวดลอมทางทท างาน/โรงเรยน และสภาพแวดลอมของชมชนทอยอาศย เปนปจจยเชงสาเหตทสงผลใหเกดความพรอม

561

ในการอาน เกดทศนคตทดตอการอาน และเกดแรงจงใจในการอาน เมอบคคลมแรงจงใจในการอานกจะสงผลใหมพฤตกรรมการอาน เกดความสามารถในการอาน และเกดผลลพธจากการอาน นนคอท าใหดชนการอานของคนไทยสงขน ในขณะเดยวกน เมอบคคลมความพรอมในการอาน ทงความพรอมดานเวลา และความพรอมดานหนงสอ/วสดการอาน กจะสงผลทงโดยตรงตอดชนการอาน และยงสงผลโดยออมผานทางทศนคตตอการอานไปยงแรงจงใจในการอาน แลวจงสงผลไปยงดชนการอาน

ตอนท 6 ปจจยหรอเงอนไขทหลอหลอมสการสรางนสยการอานของคนไทย

ผลจากการศกษาในเชงคณภาพเกยวกบปจจยหรอเงอนไขทหลอหลอมสการสรางนสยการอานของคนไทย จากกลมตวอยางกรณศกษาทมลกษณะนสยการอานสดโตงทงกลมทชอบอานและไมชอบอานโดยการสนทนากลม ในพนท 13 จงหวด ครอบคลมทง 4 ภมภาคของประเทศไทย จ านวน 27 กลม ซงมผเขารวมการสนทนากลมทงสน 191 คน สรปผลไดดงน

6.1 ทศนะวาดวยการอานและการแสวงหาความร การอานในทศนะของผเขารวมการสนทนากลม จ าแนกไดเปน 2 กลมใหญๆ คอ การอาน

ในการเรยนหรอการอานเพอการศกษา กบการอานเพอการด าเนนชวต การตความการอาน จงเกยวของกบมตเหลาน โดยกรอบความคดเกยวกบการอานมความแตกตางกนไปตามวย สถานภาพและประสบการณของบคคล แตมไดหมายความวาเนอหาสาระในการอานหนงสอของคนแตละวยจะแยกจากกนไดโดยเดดขาด และเปนทยอมรบรวมกนทงในกลมทชอบอานและกลมทไมชอบอาน วาการอานเปนวธการหนงทจะท าใหบคคลไดมาซงขอมล ขาวสาร ความรความเขาใจทจ าเปนในสถานการณตางๆ แตการอานกเปนเพยงสวนหน งหรอเปนเพยงชองทางหนงเทานนทจะท าใหคนมความร เนองจากปจจบนมสอและชองทางการสอสารมากมายในการสงผานความรมายงผรบสาร ดวยเหตดงกลาวจงท าใหความส าคญของการอานหนงสอถกเบยดบงหรอ ลดระดบลงไป

6.2 ประโยชนของการอาน

ผเขารวมการสนทนากลมทไมชอบอานแสดงทศนะใหเหนวาการอานไมไดมประโยชนกบชวตประจ าวนมากนก แมจะยอมรบวาการอานท าใหผอานมความรเพมขน แตกมกจะแสดงออกมาเพยงแคอานเพอใหสอบผาน จบการศกษา หรอไดงานท าเทานน ไมไดมงหวงคณภาพและประสทธภาพจากการอานอยางจรงจง สวนผทระบวาตนเองชอบการอาน มกจะเปนผทเหนคณคา

562

เขาใจและเหนประโยชนของการอาน ซงประโยชนทไดรบจากการอานนอาจจะแตกตางกนไปใน แตละคน ตามวตถประสงคหรอเปาหมายของการอาน เชน อานเพอตดตามขาวสารเพอใหรเทาทนกบสภาพพลวตของสงคมทเปลยนแปลงไป อานเพอใหสามารถแขงขนกบผอนไดทงในการเรยน การแสวงหาโอกาสและความกาวหนาในการท างาน การอานเพอการแกไขและพฒนางานทรบผดชอบ อานเพอใชในการแกปญหาชวตประจ าวนและการด าเนนชวตใหมความสข รวมทงการอานเพอการผอนคลาย เพอความบนเทงใจ หรอหาความสขจากการอานหนงสอและท าใหเปนผทรกการอานมากขน อยางไรกตามแมวาการอานจะมประโยชนหลายประการ แตปรมาณการอานและคณภาพในการอานของบคคลอาจเปลยนแปลงเพมขนหรอลดลงได

6.3 ปจจยทเออตอการสรางนสยการอาน

จากการสนทนากลม พบวาปจจยหรอเงอนไขทหลอหลอมสการสรางนสยการอานของบคคลจนระบตนเองวา “เปนคนชอบอาน” สามารถแบงออกไดเปน 3 กลม ไดแก ปจจยดานโครงสรางทางสงคม ปจจยภายในของบคคล และปจจยภายนอกอนๆ ดงน

6.3.1 ปจจยดานโครงสรางทางสงคม

ผเขารวมการสนทนากลมทเปนคนชอบอานหนงสอ ไดรบการหลอหลอมนสยการอานมาจากครอบครว และหรอโรงเรยนเปนสวนใหญ รองลงมาคอวด หนวยงานและองคกรอนๆ

1) ครอบครวเปนสถาบนทางสงคมทมบทบาทส าคญอยางยงในการหลอหลอมนสยรกการอานใหกบเยาวชน ในทศนะของผเขารวมการสนทนากลมทเปนผปกครองหรอเปนผสงวยมความเชอวานสยรกการอานเปนสงทปลกฝงและพฒนาได และหนวยแรกทควรท าหนาทนกคอครอบครว โดยมพอแมผปกครองปฏบตเปนแบบอยาง คออานหนงสอใหลกหลานเหนอยเปนประจ า เพอจดสภาพแวดลอมในครอบครวทเดกมองเหน รบร เปนแรงจงใจภายนอกทผลกดนใหเดกอยากอานหนงสออยากรได ท าใหมโอกาสไดเลยนแบบ ไดอานตาม หรออานเปนเพอนกน จนเกดความรสกทดตอการอานหนงสอ พอแมยงมบทบาทส าคญในการสอน อบรมบมเพาะใหเยาวชนรกการอาน การใหค าแนะน าอยางมความเขาใจ การจดสภาพแวดลอมภายในครอบครว กถอไดวาเปนปจจยเออทส าคญในการสรางบรรยากาศทเหมาะสม หรอกระตนสงเสรมใหเยาวชนอานหนงสอ รวมทงการสรางเงอนไขตอรอง การบงคบและลงโทษเพอใหบตรหลานสนใจการอาน แตวธการหลงนเดกและเยาวชนมกจะไมยอมรบ และในบางกรณอาจกลายเปนการผลกดนใหเดกและเยาวชนออกหางจากหนงสอมากขน ดวยความรสกเบอหนาย ไมชอบ จนอาจถงขนทน าไปสการมปฏกรยาตอตานการอาน

2) โรงเรยนเปนสถาบนทางสงคมอกสถาบนหนง ซงมหนาทโดยตรงในการใหการศกษาเพอพฒนาคณภาพของเดกๆ และเยาวชน โดยผานกระบวนการจดการเรยนการสอน

563

และการจดกจกรรมเสรมหลกสตรตางๆ ของโรงเรยน การพฒนาใหเดกและเยาวชนอานออกเขยนไดจงเปนภารกจส าคญของโรงเรยน ในฐานะผออกแบบกจกรรมทางการศกษา การสนบสนนสงเสรม และการพฒนาทกษะความสามารถในการอานทสงขน มการอบรมบมนสย การคดสรรสความเปนเลศ การสรางตวแบบทดดานการอาน รวมทงการกดดน บงคบและการลงโทษ เพอใหนกเรยนสามารถอานไดอยางคลองแคลว มความเขาใจ วเคราะหเปน จบประเดนส าคญได จนถงขนทกลาวไดวามความแตกฉานในการศกษาเรยนร เดกและเยาวชนจ านวนมากทพลาดโอกาส ในการปลกฝงใหเปนผรกการอานโดยครอบครว จงมโอกาสไดเรมตนทโรงเรยน โดยมครและเพอนเปนผสนบสนนชน า

อยางไรกตามแมวาผรวมสนทนากลมจะเหนความส าคญในบทบาทหนาทของโรงเรยน ในการพฒนาการอานของผเรยนซงเปนเดกๆ และเยาวชน แตกระบวนการจดการเรยนการสอนและการประเมนผลในปจจบนกไดรบการวพากษวจารณอยไมนอยวานาจะมความบกพรอง สมควรหาทางแกไขและน าเอากระบวนการอานมาใชในการเรยนการสอนและการประเมนผลใหมากขน เพอสงเสรมใหนกเรยนนกศกษามโอกาสไดรบการพฒนาทกษะการอาน ไดอานหนงสอมากขนและมเทคนคการอานทด

3) วดเปนอกสถาบนหนงทเคยมบทบาทส าคญในการหลอหลอมนสยการอานของ คนไทย โดยเฉพาะอยางยงเยาวชนชายทเปนศษยวดหรอบวชเรยนอยในวด ซงในปจจบนอาจเปนวยแรงงานทมอายมากหรอเปนกลมผสงอายแลว เนองจากการจดการศกษาของไทยในอดตนนจดอยในวด แตส าหรบเยาวชนหญงหรอเยาวชนในยคปจจบนอาจจะไมมโอกาสไดเรยนรดานการอานจากวดเลย แมบางโรงเรยนจะมค าวา “วด” เปนสวนหนงของชอโรงเรยน หรอโรงเรยนตงอยในบรเวณวด หรอวดบางแหงอาจจะมโรงเรยนพระปรยตธรรมแผนกสามญศกษาอยกตาม เนองจากระบบการศกษาส าหรบคนรนใหมไดแยกตวออกจากวดอยางชดเจนนานแลว 4) หนวยงานทปฏบตการอยในพนทหรอองคกรในทองถนกมสวนอยบางในการสงเสรมการอานของประชาชนใหมากขน เชน กรมการศกษานอกโรงเรยน (ปจจบนคอส านกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย (กศน.) องคกรปกครองสวนทองถน (อปท.) ผน าในชมชนทองถน เปนตน ในฐานะทเปนฝายสนบสนนสงเสรมการอานของประชาชน เชน การจดใหมทอานหนงสอหรอหองสมดในทองถน การสงเสรมการอานและเปดโอกาสใหประชาชนในทองถนเขาถงหนงสอ หรอการแสวงหาความรจากการอานหนงสอ

6.3.2 ปจจยภายในของบคคล นอกจากการหลอหลอมของสถาบนทางสงคมตางๆ ทเคยมบทบาทส าคญในการใหการศกษาแกเดกและเยาวชนแลว พบวามปจจยภายในบคคลหลายประการทชวยหลอหลอมนสยการอาน ไดแก การเปนผใฝรใฝเรยน การเหนคณคาของการอาน มความรสกหรอมทศนคตทด

564

ตอการอาน การมวฒภาวะทสงขน มสตปญญาความสามารถในการอาน สขภาพของผอาน อาชพและหนาทการงาน รวมถงฐานะความเปนอยและรายได

6.3.3 ปจจยภายนอกของบคคล

ปจจยภายนอกทชวยหลอหลอมนสยการอานของบคคล ไดแก สภาพของชมชนทอยอาศยและทท างาน หากบคคลอาศยอยในบรบทของสงคมหรอสถานทท างานทเปนสงคมแหงการเรยนร มการยอมรบและใหความส าคญกบผร ตลอดจนการใชความรในการพฒนาและแกปญหา บคคลกจะมการเรยนรอยเสมอและงายตอการพฒนาดานการอาน แตหากอยในบรบทของสงคมหรอสถานทท างานทไมไดใชความรมากนก ความจ าเปนในการอานหนงสอกจะมไมมากนก และท าใหไมอานหนงสอหรออานหนงสอนอยลง เชน สภาพสงคมชนบททผคนสวนใหญเปนเกษตรกรมฐานะคอนขางยากจน มแบบแผนการด าเนนชวตเรยบงาย เปนตน

นอกจากนสงคมเพอนทเขาคบหากนกนบวาเปนแหลงอทธพลทมความส าคญตอความคดและพฤตกรรมการอานอยางมากเชนกน โดยเฉพาะในชวงวนรนซงเปนชวงทก าลงแสวงหาตวตนและความเปนอสระ เดกๆ จะตดเพอนมากและอาจเชอเพอนมากกวาพอแมหรอคร ผรวมสนทนากลมทเปนพอแมผปกครองจ านวนมากยอมรบวาบตรหลานของตนไดรบอทธพลจากเพอนมาก โดยเฉพาะอทธพลทจะชกจงกนใหออกหางไปจากการอาน ขณะท คนชอบอานชใหเหนวาเพอนเปนผทสรางแรงจงใจใหอาน และการสนทนาแลกเปลยนกบเพอน ทชอบอานจะท าใหวงสนทนามขอบขายเนอหาทกวางขน หรอแมแตการคบเพอนทชอบหรอมความถนดในเรองใดเรองหนงกสามารถสรางแรงจงใจใหสนใจตดตามเรองนนไปดวย

บรรยากาศในการอานหนงสอทจะกอใหเกดประสทธภาพในการอาน ตองมบรรยากาศทเอออ านวย มความสงบเงยบ เปนธรรมชาต และมสงอ านวยความสะดวกในการอานทเพยงพอ ดงนนสภาพแวดลอมทเออตอการอานกนบวามความส าคญอยมาก รวมถงระบบการศกษาและการจดการเรยนการสอนทสงผลตอการหลอหลอมทกษะการอานของเยาวชนผานทางโรงเรยน

ผรวมสนทนากลมมความเหนวานโยบายในการสงเสรมการอานของรฐทด าเนนการผานทางหนวยงานตางๆ เปนนโยบายส าคญทมสวนผลกดนใหประชาชนอานออกเขยนได แตกมกมขอจ ากดในเรองความตอเนองของโครงการ หรอการน านโยบายสการปฏบตมความเขมงวดจนไมสามารถปฏบตไดอยางมประสทธภาพ เชน นโยบายการใหยมหนงสอเรยน ซงนกเรยนจะตองน าหนงสอสงคนในสภาพทเรยบรอย ไมมการขดเขยน หากช ารดเสยหายจะตองสงคนเปนเงน ท าใหเดกๆ ไมกลาทจะน าหนงสอไปใช ดวยเกรงวาหนงสอจะเกาหรอถกขโมย ในทสดกไมไดใชประโยชนจากหนงสอตามโครงการยมเรยน เปนตน

565

ปจจบนมการผลตหนงสอและสงพมพตางๆ ในปรมาณทมากขน หลากหลายขน แตการกระจายของหนงสอไปยงทองถนชนบทกยงมไมมาก หนงสอสวนใหญยงกระจกตวอยในเขตเมอง ประกอบกบการก าหนดราคาหนงสอเปนไปตามกลไกตลาดและมกมราคาแพง จนเปนอปสรรคตอการซอหาหนงสอมาอาน โดยเฉพาะผทมรายไดนอยหรอนกเรยนในครอบครวทมฐานะยากจนไมสามารถซอหาหนงสอทมคณภาพดมาอานได ระบบตลาดและการก าหนดราคาหนงสอจงมผลตอการสรางนสยการอานของคนไทยดวย

6.4 ปญหาและอปสรรคในการอานของคนไทย

สภาพทเปนปญหาหรอเปนอปสรรคขดขวาง ท าใหบคคลไมไดอานหนงสอตามปกต หรออานหนงสอไดนอยลงไปจากทเคยอาน หรอมประสทธภาพในการอานลดลง ทส าคญไดแก ขอจ ากดของเวลา ดวยเหตผลทตองจดสรรเวลาใหกบการท าภารกจอนมากขน เชน การใชเวลาในการท างานทตองรบผดชอบมากขน การดนรนสชวตกบสภาพทบบคนทางเศรษฐกจและสงคมมากขน จนท าใหเวลาทจะใชในกจกรรมการอานของบคคลลดลง และเปนอปสรรคตอการเพมพนทกษะการอาน หรอไมสามารถอานไดอยางมประสทธภาพ ปญหาสขภาพ เชน การเจบปวย อาการปวดหลง ปวดศรษะ ปญหาสายตา เปนตน กเปนสาเหตทท าใหคนซงชอบการอานหนงสอ หรอเคยอานหนงสอบอยๆ มการอานหนงสอนอยลง ทงในดานจ านวนครงของการอานและระยะเวลาในการอาน ปญหาส าคญอกประการหนงคอการขาดทกษะการอาน อานไมคลองหรออานไมออก รวมทงปญหาหนงสอมราคาแพง ท าใหผอานมขอจ ากดในการซอหาหนงสอมาอาน หรอไมสามารถเขาถงหนงสอทมคณภาพดได

การขาดเปาหมายในการอานทจะท าใหบคคลมแรงจงใจหรอสนใจการอานอยางตอเนองและสม าเสมอ โดยเฉพาะในผทพนวยการศกษาเลาเรยนแลว ตลอดจนความรสกเบอหนายกบสถานการณบานเมองหรอการน าเสนอขาวสารทกอใหเกดความสบสน ไมตรงกบขอเทจจรง

เหลานกเปนอปสรรคตอการอานของคนไทยเชนกน

6.5 เหตผลของคนทไมชอบการอานหนงสอ

คนทไมชอบอานหนงสอไดอางถงเหตผลสนบสนนพฤตกรรมของตนทแตกตางกนออกไป

เชน ไมชอบทจะอานหรอขเกยจ ไมมเวลา ไมมตวแบบทจะใหเอาเปนตวอยางในการอานได ไมไดรบการปลกฝงเรองการอานจากครอบครว ในชวงวยเรยนตองชวยครอบครวท างาน เชน ชวยพอแมประกอบอาชพ หรอการชวยเหลองานภายในบาน ไมเหนประโยชนของการอาน ไมทราบวาจะอานไปท าอะไร มปญหาสขภาพ เบอหนายและไมชอบรปแบบของหนงสอทมแตตวอกษร การเรยนการ

566

สอนในโรงเรยนไมไดเขมงวดเรองการอาน ไมเขาใจเนอหาทอาน ลมหรออานไมออก อานไมคลอง และเปนปฏกรยาตอตานจากการถกบงคบใหอานหนงสอ

เหตผลเหลานสวนหนงเปนการยอมรบสภาพอยางตรงไปตรงมา แตบางเหตผลอาจเปนขออางเพอการปกปองตนเอง เนองจากผเขารวมสนทนากลมทไมชอบอานหนงสอบางคนกอยในครอบครวทมความพรอมดานการอาน มพนองทรกการอาน มพอแมทคอยเอาใจใ สใหการสนบสนน หรอมครอาจารยทคอยก ากบตดตามเรองการอาน แตเขากยงไมชอบอานหนงสอ

6.6 วธการสรางนสยการอานในภาพรวม

ผเขารวมสนทนากลมมความเหนตรงกนวาการปลกฝงหรอสรางนสยใหคนไทยรกการอานนนจ าเปนอยางยงทจะตองเรมตนตงแตวยเดก ซงเปนวยทก าลงอยากรอยากเหน เปนวยทก าลงแสวงหาความร และเปนวยทจะปลกฝงลกษณะนสยตางๆ ไดงาย จากทศนะดงกลาว การปลกฝงนสยการอานจงเปนหนาทรวมกนของทงครอบครว โรงเรยน และองคกรวชาการอนทจะเขามาสนบสนน ทงนกจตวทยา นกวชาการ บรรณารกษ นกจดการระบบหนงสอ ส านกพมพ นกการตลาดดานหนงสอสงพมพ และผเขารวมการสนทนากลมไดเสนอวธการสรางนสยการอาน ซงสามารถน ามาวเคราะหและสรปรวมกนได ดงน

6.6.1 มการวเคราะหและท าความเขาใจกลมเปาหมาย วาเขามนสยสวนตว มธรรมชาตเปนอยางไร พรอมทจะรบการสนบสนนหรอไม และจะเรงรดไดมากนอยเพยงใด เพอใหสามารถสนบสนนสงเสรมดานการอานไดอยางเหมาะสมและตรงกบความตองการของกลมเปาหมายไมวาจะเปนวยเดก วยท างาน หรอวยผสงอาย กตาม

6.6.2 มกระบวนการสรางความสนใจใหกลมเปาหมายมความคนเคยกบหนงสอ และอยากรอยากเหนในเนอหาสาระทอยในหนงสอ ทงนโดยมความเหมาะสมกบวยและวถการด าเนนชวต เนองจากกลมเปาหมายมความพรอมไมเทากน 6.6.3 มการปรบทศนคตตอการอานของกลมเปาหมายใหมความเขาใจ เหนคณคา และมความรสกท ดตอการอาน เพอใหผท ไมชอบอานลดความรสกตอตาน และยอมรบกระบวนการพฒนาทกษะการอานได 6.6.4 มการปรบปรงกระบวนการจดการเรยนการสอนในระบบการศกษาใหม โดยเฉพาะในสวนทเกยวกบการสอนอาน รวมทงควรมการทบทวนแนวปฏบตในการน านโยบายการยมหนงสอเรยนไปใช เพอใหการใชหนงสอเปนไปอยางมประสทธภาพ และสมเจตนาของการจดท าโครงการ 6.6.5 จดใหมสอการอานทหลากหลายทงรปแบบและเนอหาสาระของสอ ทสามารถตอบสนองความตองการของบคคลไดอยางครอบคลม

567

6.6.6 รฐตองมมาตรการทเขามาสนบสนน สงเสรม หรอควบคมราคาหนงสอใหอยในเกณฑทเหมาะสม เพอใหประชนทวไปมโอกาสเขาถงหนงสอมากขน เพราะในสภาพปจจบนราคาหนงสอนบวาเปนอปสรรคส าคญของการสงเสรมการอาน

6.6.7 การด าเนนนโยบายสงเสรมการอานของรฐตองมความชดเจน เปนรปธรรมและมความตอเนอง เชน การสงเสรมหองสมดสาธารณะในชมชนใหมหนงสอทเพยงพอ มระบบการดแลเอาใจใสทด และสามารถใชประโยชนไดอยางตอเนอง เปนตน

6.6.8 การปลกฝงและสงเสรมการอานจ าเปนตองด าเนนการอยางเปนระบบ สอดรบกนทงในระดบครอบครว ระดบโรงเรยน และระดบนโยบายของภาครฐ

อภปรายผลการวจย

ผลการวจยทตอบตามวตถประสงคของการวจยครงน มประเดนทน าไปสการอภปราย แบงออกเปน 5 ประเดนหลก คอ 1) การอภปรายผลการศกษาสถานการณการอานของคนไทย 2) การอภปรายผลการพฒนากรอบดชนการอาน และดชนการอานของคนไทย 3) การอภปรายผลเกยวกบวธการพฒนาตวบงช/ดชน 4) การอภปรายผลการวเคราะหปจจยทสงผลตอดชนการอานของคนไทยจากการศกษาเชงปรมาณ และ 5) การอภปรายผลการศกษาปจจยหรอเงอนไขทหลอหลอมสการสรางนสยการอานของคนไทยจากการศกษาเชงคณภาพ โดยมรายละเอยดของการอภปรายผลในแตละประเดนดงตอไปน

1. การอภปรายผลการศกษาสถานการณการอานของคนไทย

การอภปรายผลการศกษาสถานการณการอานของคนไทย ประกอบดวย 2 สวน คอ 1) การอภปรายผลสภาพการอานและความแตกตางของสภาพการอานของคนไทยทมภมหลงตางกน และ 2) การอภปรายผลสภาพของตวแปรและความแตกตางของตวแปรในกรอบดชนการอานของคนไทยทมภมหลงตางกน โดยมรายละเอยดดงตอไปน

1.1 การอภปรายผลสภาพการอานและความแตกตางของสภาพการอานของคนไทยทมภมหลงตางกน

สภาพการอานทมงศกษาในการวจยครงน ประกอบดวย จดมงหมายในการอาน ประเภทหนงสอท อาน ประเภทหนงสอทตองการอาน แหลงทมาของหนงสอวสดการอาน ความสามารถในการเขาถงหนงสอ/วสดการอาน และคณลกษณะหนงสอนาอาน ซงในการอภปรายผล ผวจยน าเสนอการอภปรายแยกตามตวแปรดงน

568

1.1.1 จดมงหมายในการอาน

ในภาพรวมพบวา กลมตวอยางสวนใหญใหล าดบความส าคญกบจดมงหมายในการอานเพอใหไดรบความรในการศกษาเรยนรเปนล าดบท 1 มากทสด รองลงมาคอ อานเพอใหไดรบความรในการด าเนนชวต อานเพอใหไดรบความรเกยวกบสภาพแวดลอมรอบตว และอานเพอใหไดรบความรในการประกอบอาชพ ตามล าดบ และใหความส าคญนอยทสดกบการอานเพอใหไดรบความเพลดเพลน ซงการทบคคลใหความส าคญกบจดมงหมายการอานในแตละดานแตกตางกนนน อาจอธบายไดดวยแนวคดของ Clark และ Rumbold (2006) ทกลาววา การอานสามารถอธบายไดดวย 3 แนวคดหลก คอ 1) ทศนคตตอการอาน ซงเปนความรและความเชอทบคคลมเกยวกบการอาน 2) ความสนใจในการอาน ซงเปนความชอบของบคคลเกยวกบชนด หวของาน หรอบรบททเกยวของกบการอาน และ 3) แรงจงใจของบคคลทท าใหบคคลมการอาน ซงการทกลมตวอยางใหความส าคญกบการอานเพอใหไดรบความรในการศกษาเรยนรเปนล าดบ 1

นน อาจเปนเพราะเชอวาการอานเปนเครองมอในการแสวงหาความรดานตางๆ ทจะน าไปสความส าเรจในการศกษาเลาเรยน การประกอบอาชพ นอกจากนยงสามารถน าความรทไดจากการอานไปพฒนาตน พฒนางาน ในทางตรงกนขามการอานเพอความเพลดเพลนนนถกมองวาเปนการอานตามความสนใจสวนบคคล เปนการอานในเวลาวาง เพอให เกดความสนกสนานเพลดเพลนและผอนคลายโดยไมไดมวตถประสงคอนใด จงท าใหมองวาจดมงหมายดานความเพลดเพลนมความส าคญนอยกวาดานอนๆ และจากความเชอทวา การอานเพอความเพลดเพลน เชน การอานการตน นวนยาย เปนการอานทไมมสาระ และท าใหเสยเวลาโดยไมไดประโยชน โดยเฉพาะในวยเยาวชน ผปกครองมกมความเชอทวา การอานหนงสอควรอานเฉพาะต าราเรยน สวนการอานหนงสอประเภทการตน หรอนวนยาย อาจท าใหถกต าหน ดวยเหตผลนอาจท าใหกลมตวอยางใหความส าคญกบจดมงหมายในการอานใน 2 ดานนแตกตางกนอยางชดเจน สวนจดมงหมายในการอานดานอนๆ เชน จดมงหมายในการอานเพอใหไดรบความรในการประกอบอาชพ จดมงหมายในการอานเพอใหไดรบความรในการด าเนนชวต และจดมงหมายในการอานเพอใหไดรบความรเกยวกบสภาพแวดลอมรอบตวนน พบวามการใหล าดบความส าคญทใกลเคยงกน คออยในล าดบท 2-4 ซงอาจเปนเพราะจดมงหมายในการอานดงกลาวเกยวกบกจกรรมในการด าเนนชวตประจ าวน เชน การประกอบอาชพ การดแลสขภาพ การปฏบตตนตามกฎหมาย ขอบงคบ สทธหนาท และการตดตามขาวสาร ซงมความส าคญใกลเคยงกน สวนใครจะใหความส าคญในล าดบใดนน กขนอยกบความตองการจ าเปน หรอความสนใจของแตละคน จงท าใหการใหล าดบความส าคญของจดมงหมายในการอานในเรองดงกลาวไมแตกตางกนมากนก

ผลจากการวเคราะหจดมงหมายในการอานจ าแนกตามภมหลงของกลมตวอยางทพบวา การใหความส าคญของจดมงหมายในการอานจะมความแตกตางกนตาม ชวงวย

569

อาชพ ระดบการศกษา และสภาพทองถนทอยอาศย ผลการศกษาทพบนมความแตกตางจากผลในภาพรวม โดยเฉพาะชวงวยทตางกนมการใหความส าคญกบจดมงหมายในการอานทแตกตางกนอยางชดเจน โดยพบวา วยเยาวชนใหความส าคญกบจดมงหมายในการอานเพอใหไดรบความรในการศกษาเรยนรและการอานเพอความเพลดเพลนเปนล าดบ 1 มากทสด และใหความส าคญกบการอานเพอความร ในการประกอบอาชพนอยทสด ส าหรบวยท างานใหความส าคญกบจดมงหมายการอานเพอใหไดรบความรในการศกษาเรยนรมากทสด และใหความส าคญกบจดมงหมายดานอนๆ ในล าดบทไมแตกตางกนมากนก สวนผสงอายพบวาใหความส าคญกบจดมงหมายในการอานเพอใหไ ดรบความรเกยวกบสภาพแวดลอมรอบตวและความรในการด าเนนชวตมากกวาจดมงหมายดานอนๆ และใหความส าคญกบจดมงหมายการอานเพอความเพลดเพลนนอยทสด ซงสอดคลองกบผลการส ารวจของส านกงานสถตแหงชาต (2552) ทพบวา เหตผลในการอานของแตละชวงวยมความแตกตางกน กลาวคอ วยเดกสวนใหญอานเพอการศกษาเรยนร รองมาคอความบนเทง สวนวยอนสวนใหญอานเพราะความสนใจอยากรและเหตผลรองลงมามความแตกตางกนตามวย เชน วยเยาวชนอานเพอความบนเทง วยท างานและวยสงอายอานเพอตองการใชเวลาวางใหเปนประโยชนและอานเพอฆาเวลา Smith และ Stahl (1999)

พบวา จดมงหมายในการอานส าหรบกลมอายนอยจะอานเพอการเรยนเปนหลกเพราะสวนใหญเปนวยทก าลงศกษาเลาเรยน สวนการอานเพอความเพลดเพลนซงวยเยาวชนใหความส าคญมากพอๆ กบจดมงหมายเพอการศกษาเรยนรนน อาจอธบายไดดวยจตวทยาในการอานของเดก ซงการอานเปนการกระตนจนตนาการ สตปญญา อารมณและความรสก (Lind, 1936) และท าใหผอนคลาย (Dungworth, 2004 cited in Clark and Rumbold, 2006) นอกจากนจดมงหมาย ในการอานดานความเพลดเพลนยงเปนจดมงหมายทแสดงถงการอานดวยความสมครใจ ซงเปนตวบงบอกถงนสยรกการอาน สวนกลมตวอยางวยท างานใหความส าคญกบจดมงหมายในการอานทกดาน ทงนเนองจากวยท างานนนถงแมจะพนจากวยเรยนแลว แตยงตองมการอานเพอการพฒนาตนเองในดานตางๆ เชน การอานเพอการเรยนรตลอดชวต การอานเพอพฒนาอาชพ การอานเพอพฒนาจตใจ เปนตน สวนวยผสงอายใหความส าคญกบการอานเพอใหไดรบความรเกยวกบการเปลยนแปลงของสภาพแวดลอมรอบตว และใหความส าคญกบการอานเพอการด าเนนชวต เชน การดแลสขภาพ การรบประทาน การออกก าลงกาย หนงสอธรรมะ ซงสอดคลองกบงานวจยของ Crasello และ Craser (1982) ทพบวา ผสงอายจะอานเพอการด ารงชวต อานเพอใชเวลาวางใหหมดไป และอานเพอแกเหงา

เมอวเคราะหจดมงหมายในการอานจ าแนกตามอาชพ พบวา ผลทไดมความสอดคลองกบในภาพรวมเปนสวนใหญ ยกเวนผทไมไดประกอบอาชพซงประกอบดวยผทก าลงศกษาอยเปนสวนใหญจะใหความส าคญกบจดมงหมายในการอานเพอใหไดรบความรในการศกษาเรยนร

570

และการอานเพอความเพลดเพลนมากกวาจดมงหมายการอานดานอนๆ เนองจากอยในวยก าลงศกษาเลาเรยน ผมอาชพรบราชการและลกจางรฐวสาหกจ/เอกชน ซงเปนกลมทตองมการพฒนาตนเองเพอใหมความกาวหนาในหนาทการงานจะใหความส าคญกบการอานเพอใหไดรบความร ในการศกษาเรยนรในล าดบแรก ๆ สวนอาชพทใหความส าคญกบจดมงหมายการอานเพอใหไดรบความรในการประกอบอาชพมากทสดคอ อาชพเกษตรกร ทงนอาจเปนเพราะวาผทมอาชพเกษตรกรสวนใหญเปนผทมการศกษานอย และเปนอาชพทอาศยก าลงแรงงานเปนส าคญ หางเหนจากหนงสอหรอสภาพแวดลอมทางวชาการ และไมคอยมเวลาวางทจะอาน จงมกไมคอยสนใจอานหนงสอตาง ๆ อยแลวโดยธรรมชาต แตถาจะอานบางกมกจะอานหนงสอทเกยวของกบการประกอบอาชพของตนโดยเฉพาะ เชน การท านา การเพาะเหด การเลยงสกร เปนตน ดงนนผทมอาชพเกษตรจงใหความส าคญกบการอานเพอใหไดรบความรในการประกอบอาชพมากทสด เมอพจารณาในดานระดบการศกษา พบวา ทกระดบการศกษาใหล าดบความส าคญกบจดมงหมายในการอานสอดคลองกบในภาพรวม และผทอาศยในเขตอ าเภอเมองและอ าเภอรอบนอกตางใหล าดบความส าคญกบจดมงหมายในการอาน สอดคลองกบผลในภาพรวมเชนเดยวกน ดงเหตผลทไดอภปรายมาแลวขางตน

1.1.2 ประเภทหนงสอทอาน

จากผลการวจยพบวา กลมตวอยางทระบวาอานหนงสอ/วสดการอานประเภททใหความรเกยวกบสภาพแวดลอมรอบตว (เชน หนงสอพมพรายวน/รายสปดาห หนงสอพมพหมบาน ขาวสารบานเมอง กระดานขาว เปนตน) มมากทสด รองลงมาคอผทระบวาอานหนงสอ/วสดการอานประเภททใหความเพลดเพลน (เชน การตน นวนยาย เรองสน เกม นทาน นตยสาร เปนตน) หนงสอ/วสดการอานประเภททใหความรในดานการศกษาเรยนร (เชน ต าราเรยน เอกสารประกอบการเรยน เอกสารความรตางๆ และบทความวชาการ เปนตน) หนงสอ/วสดการอานประเภททใหความรในการด าเนนชวต (เชน การดแลสขภาพทางกาย สขภาพทางใจ ระเบยบ กฏหมาย ขอบงคบ เปนตน) และมผระบวาอานหนงสอ/วสดการอานประเภททใหความรในการประกอบอาชพ (เชน การท าการเกษตร การคาขาย วารสารวชาชพ คมอประกอบอาชพ เปนตน) นอยทสด ซงสอดคลองกบผลวจยทผานมาของส านกงานสถตแหงชาต (2552) ทพบวา คนไทย มการอานหนงสอพมพมากทสด รองลงมาคอ อานนวนยาย/การตน/หนงสออานเลนและนตยสาร แบบเรยน/ต าราเรยนตามหลกสตร วารสาร/เอกสารประเภทอนๆ ทออกเปนประจ า และหนงสอเอกสารเกยวกบค าสอนทางศาสนา

เมอใหกลมตวอยางระบปรมาณการอานเนอหาสาระในแตละดาน ในภาพรวม พบวา เนอหาสาระดานความรในการศกษาเรยนร และดานความเพลดเพลน มการอานเปนล าดบ 1 มากทสด ดานการประกอบอาชพ มการอานเปนล าดบ 2 มากทสด ดานความรในการด าเนนชวตมการอาน

571

เปนล าดบ 3 มากทสด และดานความรเกยวกบสภาพแวดลอมรอบตวมการอานเปนล าดบ 4 มากทสด ซงจะเหนไดวาผลการศกษาเกยวกบปรมาณการอานในเนอหาสาระดานตางๆ คอนขางมความสอดคลองกบผลการศกษาเกยวกบการใหความส าคญของจดมงหมายในการอาน เชน ผลการศกษาพบวา กลมตวอยางใหความส าคญกบจดมงหมายในการอานเพอการศกษาเรยนรเปนล าดบ 1

มากทสด และมปรมาณการอานเนอหาสาระดานความรในการศกษาเรยนรมากเปนล าดบ 1

เชนเดยวกน อยางไรกตามพบวา กลมตวอยางมการใหความส าคญกบจดมงหมายในการอานเพอความเพลดเพลนเปนล าดบ 5 มากทสด แตมปรมาณการอานเนอหาสาระดานความเพลดเพลนเปนล าดบ 1 มากทสด Deci (1992 cited in Cox and Guthrie, 2001) กลาววา พฤตกรรมของบคคลเปนผลมาจากความตงใจในการบรรลเปาหมาย สวน Cox และ Guthrie (2001) กลาววา การอานเปนกจกรรมทสะทอนแรงจงใจ ความเชอ และความตองการสวนบคคล ดงนนพฤตกรรมการอานของบคคลจงควรเปนสงทสะทอนถงจดมงหมาย แรงจงใจ ความเชอและความตองการสวนบคคลในการอาน จงอธบายไดวาเมอบคคลใหความส าคญกบจดมงหมายการอานเพอการศกษาเรยนรมากเปนล าดบ 1 เปนเพราะบคคลนนเชอวาการอานเปนชองทางความรทส าคญและน าไปสการประสบความส าเรจในดานตางๆ จงท าใหเกดพฤตกรรมการอานเนอหาสาระดานนมากตามไปดวย สวนเหตผลทพบวาบคคลสวนใหญใหความส าคญกบการอานเพอความเพลดเพลนนอยทสด แตกลบมพฤตกรรมการอานเนอหาสาระดานนในปรมาณทมากเปนล าดบ 1 นน อาจอธบายไดวา ในมตของการใหความส าคญนน คนเราสวนใหญมกจะใหความส าคญกบการอานทเปนสาระแกนสารทส าคญในการด ารงชวต เชน อานเพอใหไดรบความรในการศกษาเรยนร เพอการประกอบอาชพ เปนตน สวนการอานเพอความเพลดเพลนนน เปนสวนประกอบทรองลงไป หรอถาขาดกไมไดมผลตอการด ารงชวตอยหรอการอยรอดของบคคลเทาใดนก แตทพบวาบคคลมพฤตกรรมการอานเนอหาสาระดานความเพลดเพลนมากเปนอนดบ 1 นน เปนเพราะวาเนอหาสาระดานความเพลดเพลนเปนเนอหาทอานงาย ไมตองใชความคดหรอสตปญญามากนกในการอาน จงเปนแรงจงใจใหบคคลอานมาก สอดคลองกบ Wang และ Guthrie (2004) ทกลาววา พฤตกรรมการอานและความสนใจในการอานดานความเพลดเพลนมผลมาจากแรงจงใจภายใน เปนการอานดวยความสมครใจ และความชอบสวนบคคล โดยไมหวงผลในเรองความส าเรจดานการเรยน เกรด การประสบความส าเรจในหนาทการงานหรอแรงจงใจภายนอกอนๆ จงพบวาถงแมบคคลจะใหความส าคญกบจดมงหมายดานนนอยกวาดานอน แตยงมการอานเนอหาดานนในปรมาณทมากเนองจากแรงจงใจภายในเปนหลก

เมอวเคราะหปรมาณเนอหาสาระทอานจ าแนกตามภมหลงของกลมตวอยาง ไดแก ชวงวย ระดบการศกษา อาชพ และ สภาพทองถนทอยอาศย พบวา เมอพจารณาตามชวงวย วยเยาวชนอานเนอหาสาระดานความรในการศกษาเรยนรเปนล าดบ 1 จ านวนมากทสด รองลงมา

572

เปนเนอหาสาระดบความเพลดเพลน แสดงวาวยเยาวชนมการอานเนอหาสาระทเปนความรทางวชาการเพอตอบสนองจดมงหมายในการศกษาเรยนร และอานเนอหาสาระดานความเพลดเพลนตามความสนใจ ซงผลทไดนสอดคลองกบผลการส ารวจของส านกงานสถตแหงชาต (2552) ทพบวา วยเดกและเยาวชนสนใจการอานเนอหาสาระดานความบนเทงมากทสด และรองลงมาคอดานความรวชาการ สวนวยท างาน ระบวามการอานเนอหาสาระทกดาน โดยสดสวนการใหล าดบปรมาณการอานในเนอหาสาระแตละดานไมแตกตางกนมากนก โดยอานเนอหาสาระดานความรในการศกษาเรยนรเปนล าดบ 1 จ านวนมากทสด รองลงมาคอ เนอหาสาระดานความรในการประกอบอาชพ ดานความรในการด าเนนชวต ดานความรเกยวกบสภาพแวดลอมรอบตว และอานเนอหาสาระดานความเพลดเพลนเปนล าดบ 5 จ านวนมากทสด แสดงใหเหนวาวยท างานมการอานเนอหาสาระทกดาน เพอการน าไปใชในการด าเนนชวตประจ าวน เพราะในวยท างานอาจมการศกษาตอในระดบสงขน หรอเปนการอานเพอพฒนาตนเองในดานตางๆ เชน การประกอบอาชพ การรกษาสขภาพกายใจ การปรบตวใหเขากบการเปลยนแปลงของสภาพแวดลอม การอานตามความสนใจหรออานเพอความเพลดเพลนบาง ส าหรบวยผสงอาย พบวา มปรมาณการอานเนอหาสาระดานการด าเนนชวตและดานความรเกยวกบสภาพแวดลอมรอบตวมากกวาดานอนๆ รองลงมาคอเนอหาสาระดานความรในการด าเนนชวต สวนเนอหาสาระดานความรในการศกษาเรยนรและดานความเพลดเพลน พบวา ผสงอายอานเปนล าดบ 5 จ านวนมากทสด ผลการวจยนมความสอดคลองกบผลการวจยเกยวกบจดมงหมายในการอานของวยผสงอายทพบวาผสงอายใหความส าคญกบการอานเพอใหไดรบความรเกยวกบการเปลยนแปลงของสภาพแวดลอมรอบตว ขาวสารบานเมอง และการอานเพอการด าเนนชวต แตไมคอยใหความส าคญกบการอานเพอการศกษาเรยนรและการอานเพอความเพลดเพลน ทงนอาจเนองมาจากผสงอายคดวาวยของตนเองพนจากวยศกษาเลาเรยนไปแลว จงไมเหนความจ าเปนของการอานในดานน นอกจากนอาจเปนเพราะวาวยผสงอายมความสามารถในการจดจ าและท าความเขาใจกบเนอหาทอานไดนอยลงจงท าใหผสงอายไมคอยอานหนงสอทเปนความรวชาการ รวมทงผสงอายมความสนใจทจะอานเพอความเพลดเพลนนอยลง ซงสอดคลองกบผลการวจยของ Caesello และ Craser (1982) ทพบวา ผสงอายอานหนงสอเกยวกบค าสอนทางศาสนามากขน แตไมชอบอานนวนยายทเกยวกบเรอง รกใคร เพศ และความรนแรง และมความสามารถในการจดจ า ท าความเขาใจในเนอหาทอานนอยลง นอกจากนยงสอดคลองกบผลการส ารวจของส านกงานสถตแหงชาต (2552) ทพบวา วยผสงอายสนใจอานขาวมากทสด

เมอพจารณาตามการประกอบอาชพ พบวา อาชพทตางกนมปรมาณการอานเนอหาสาระดานตางๆ แตกตางกน เชน ผทไมไดประกอบอาชพ ซงสวนใหญ เปนนกเรยน นสต นกศกษา เปนผทก าลงศกษาเลาเรยน ระบปรมาณการอานเนอหาสาระดานความเพลดเพลน และ

573

ดานความรในการศกษาเรยนรเปนล าดบ 1 จ านวนมากทสด อาชพรบราชการและลกจางรฐวสาหกจ/เอกชนอานเนอหาดานความเพลดเพลน และเนอหาดานการศกษาเรยนรมากกวากลมอนๆ อาชพรบจาง เกษตรกร คาขาย/ธรกจสวนตวอานเนอหาดานการด าเนนชวตมากกวาเนอหาดานอนๆ ผลการศกษาทไดนสอดคลองกบผลการวจยของ Smith และ Stahl (1999) ทพบวา การอานสะทอนกจกรรมพนฐานในแตละอาชพ กลมทยงเปนนกเรยน นกศกษาจะอานต ารา และหนงสอเกยวกบการเรยนมากกวา สวนผทท างานแลวจะอานเพอการท างาน ซงการอานเพอการท างานหรอการประกอบอาชพมกถกผลกดนโดยความตองการของหนวยงาน ผประกอบอาชพทตองใชความรความสามารถในระดบสงหรอในระดบผบรหารจะมการอานเพอการท างานและอานความรดานวชาการ สวน Guthrie, Seifert และ Kirsh (1986) พบวา ผทมอาชพเปนพนกงาน เจาหนาท จะอานเอกสารสรปยอ นวนยาย มากกวา สวนผประกอบอาชพทตองใชทกษะหรอชางเทคนคตางๆ จะอานหนงสอคมอ หนงสออางองมากกวากลมอนๆ และผประกอบอาชพทไมตองใชทกษะ หรอผใหบรการมการอานเนอหาดานตางๆ นอยกวากลมอาชพอน

เมอพจารณาตามระดบการศกษา พบวา ระดบการศกษาทตางกนมการใหล าดบปรมาณเนอหาสาระทอานในดานตางๆ แตกตางกน โดยพบวาทกระดบการศกษามการอานเนอหาสาระดานความรในการศกษาเรยนรเปนล าดบ 1 สวนการอานเนอหาสาระดานความเพลดเพลน พบวา ผทมการศกษาระดบประถมศกษาและมธยมศกษาอานมากเปนล าดบ 1 สวนผทมการศกษาในระดบอนปรญญา/ปรญญาตร และสงกวาระดบปรญญาตรอานมากเปนล าดบ 5 สวนเนอหาสาระดานอนๆ มผลการศกษาเชนเดยวกบทพบในภาพรวม ผลทไดนสอดคลองกบผลการวจยของ Guthrie, Seifert และ Kirsh (1986) ทพบวา ผทมระดบการศกษาสงกวาจะอานเนอหาดานวชาการมากกวา และสอดคลองกบผลการวจยของ Smith และ Stahl (1999) ทพบวา ความแตกตางของกจกรรมการอานในแตละระดบการศกษาสะทอนกจกรรมทจ าเปนในแตละกลม กลมปรญญาตรและต ากวาปรญญาตรมการอานเพอตอบสนองจดมงหมายดานการเรยน สวนกลมทมการศกษาสงกวาปรญญาตรมการอานเพอตอบสนองจดมงหมายดานการท างานและใชเวลาสวนหนงในการอานเพอความเพลดเพลน

1.1.3 ประเภทหนงสอทตองการอาน

จากผลการวจยพบวา ประเภทหนงสอ/วสดการอานทกลมตวอยางตองการอานมากทสด คอ หนงสอ/วสดการอานดานความเพลดเพลน รองลงมาคอ ดานความรในการศกษาเรยนร ดานความรเกยวกบสภาพแวดลอมรอบตว ดานความรในการด าเนนชวต และดานความรในการประกอบอาชพนอยทสด เมอวเคราะหประเภทหนงสอทตองการอาน จ าแนกตามภมหลง พบวา ภมหลงของกลมตวอยาง ไดแก ชวงวย ระดบการศกษา อาชพ และสภาพทองถนทอยอาศยมความสมพนธกบประเภทหนงสอท ตองการอาน ส าหรบหนงสอ /วสดการอานดานความ

574

เพลดเพลน พบวา กลมวยเยาวชน ผทไมไดประกอบอาชพ และผทมการศกษาระดบปรญญาตร ระบวาตองการอานหนงสอประเภทนมากกวากลมอนๆ ซ งสะทอนใหเหนวา ผทตองการอานหนงสอเพอความเพลดเพลนสวนใหญจะอยในวยเยาวชนซงมความสนใจในการอานเพอความเพลดเพลนมากกวาวยอน และสวนใหญเปนกลมทก าลงศกษาเลาเรยนจงมความตองการอานดานความเพลดเพลนเพอเปนการผอนคลาย ส าหรบหนงสอ/วสดการอานดานความรเกยวกบการเปลยนแปลงของสภาพแวดลอม ทพบวามความตองการอานมากรองลงมา โดยเฉพาะในกลมวยท างาน ผมการศกษาสงกวาระดบปรญญาตร ผประกอบอาชพรบราชการ และผท อาศยอยในเขตอ าเภอเมอง ซงอาจเปนกลมทมความจ าเปนในการตดตามการเปลยนแปลงของสภาพแวดลอม และความกาวหนาทางวทยาการตางๆ เพอน าไปปรบใชกบการท างาน การศกษาตอ หรอการด าเนนชวต ส าหรบหนงสอ/วสดการอานดานความรในการศกษาเรยนร พบวา วยเยาวชน ผทมการศกษาสงกวาระดบปรญญาตร ผทมอาชพรบราชการ และผทอาศยอยในเขตอ าเภอเมอง ระบวาตองการอานหนงสอประเภทนมากกวากลมอนๆ เพราะเปนกลมทก าลงศกษาเลาเรยนหรอเปนกลมทตองอาศยความรดานวชาการในการประกอบอาชพ สวนความตองการอานหนงสอ/วสดการอานดานความรในการด าเนนชวตนน พบวา ผทระบวาตองการอานจะเปนกลมผสงอาย ซงสอดคลองกบผลการวจยเกยวกบจดมงหมายในการอานของผสงอายทใหความส าคญกบการอานเพอการด าเนนชวตมากกวาวยอนๆ ดงทไดกลาวมาแลวขางตน สวนหนงสอ/วสดการอานทกลมตวอยางมการระบวาตองการอานนอยทสดคอ หนงสอ/วสดการอานดานความรในการประกอบอาชพ โดยผทตองการอานจะเปนกลมวยท างานในบางอาชพ เชน อาชพรบราชการ ลกจางรฐวสาหกจ/เอกชน และเกษตรกร ซงแสดงใหเหนวา การอานหนงสอ/วสดการอานประเภทนเนองจากมความจ าเปนทจะตองน ามาใชในการประกอบอาชพ

1.1.4 แหลงทมาของหนงสอ/วสดการอาน

จากผลการวจย พบวา กลมตวอยางจ านวนมากทสดระบวาแหลงทมาของหนงสอ/วสดการอานเกอบทกประเภทไดมาจากการมอยแลวทบานหรอทท างาน รองลงมาคออานจากอนเทอรเนต และอานจากทอานหนงสอประจ าหมบาน/หองสมดโรงเรยน/หองสมดประชาชน มจ านวนใกลเคยงกน สวนการซอหนงสอมาอานเองมผระบถงนอยกวาการไดมาจากแหลงอนๆ แสดงใหเหนวา การอานหนงสอ/วสดการอานประเภทตางๆ จะเกดขนเมอบคคลมหนงสอ/วสดการอานประเภทนนๆ อยแลว หรอสามารถหาหนงสอ/วสดการอานประเภทนนๆ มาอานไดโดยสะดวกและไมตองเสยคาใชจายเพมขนหรอเสยคาใชจายเพยงเลกนอย เชน สมาชกในครอบครวอานหนงสอทมอยแลวทบาน ผทประกอบอาชพอานหนงสอซงทท างานมการจดหาไวให ผทอยในวยเรยนอานหนงสอ/วสดการอานทมอยในหองสมดโรงเรยน ประชาชนทวไปใชบรการจากหองสมดประชาชน นอกจากนบคคลทกกลมสามารถอานจากอนเทอรเนต ซงในปจจบนการอานจาก

575

อนเทอรเนตมความสะดวกมากขน ครอบครวสามารถมอนเทอรเนตทบานไดโดยไมเสยคาใชจายมากนก รวมทงสามารถใชอนเทอรเนตในหองสมดโรงเรยน หองสมดประชาชนหรอใชในทท างานซงมการจดหาไวใหบรการได สวนแหลงทมาของหนงสอทกลมตวอยางระบถงนอยทสดคอ การซอมาอานเองหรอเชามาอานซงเเปนแหลงทมาทมตนทนในการอาน เชน คาซอหนงสอ คาเชาหนงสอ คาเดนทางเพอไปซอหรอเชาหนงสอ หรอคาใชจายอนๆ เนองจากภาวะบบคนทางเศรษฐกจในปจจบน ทตองมการดนรนเพอหาเลยงชพ ท าใหการซอหนงสอหรอเชาหนงสอมาอานอาจถกมองวาเปนคาใชจายในสงทมความจ าเปนนอยกวาคาใชจายในการด ารงชวตดานอนๆ รวมทงราคาหนงสอในปจจบนทมราคาคอนขางแพง ท าใหการซอหนงสอมาอานอาจซอเฉพาะหนงสอทจ าเปน เชน หนงสอเรยน ต ารา ทจ าเปนตองใชในการศกษาเลาเรยนเทานน

1.1.5 ความสามารถในการเขาถงหนงสอ/วสดการอาน

ความสามารถในการเขาถงหนงสอ/วสดการอานของกลมตวอยาง ในดาน ระยะทาง ความสะดวก ความเพยงพอของจ านวนหนงสอ และประเภทหนงสอ ส าหรบทอานหนงสอประจ าหมบาน พบวา เปนแหลงหนงสอ/วสดการอานทกลมตวอยางระบวามระยะทางหางจากบานนอยกวา 1 กโลเมตรมากทสด แตมกลมตวอยางนอยกวารอยละ 40 ทระบวามทอานหนงสอประจ าหมบานอยในชมชน รวมทงยงเปนแหลงทกลมตวอยางระบวามความเพยงพอของจ านวนหนงสอและประเภทหนงสอนอยทสดอกดวย ซงแสดงใหเหนวา ทอานหนงสอประจ าหมบานซงควรจะเปนแหลงทสามารถกระจายหนงสอ/วสดการอานใหเขาถงประชาชนไดมากทสด เพราะอยใกลบานและมความสะดวกในการเดนทางไปใชบรการ แตสภาพทเปนอยยงไมเออตอการไปใชบรการ ทอานหนงสอประจ าหมบานทสามารถใหบรการไดในปจจบนยงไมครอบคลมประชาชนในชมชน จ านวนหนงสอ และประเภทหนงสอมไมเพยงพอ นอกจากนจากผลการศกษาเชงคณภาพ ยงพบวา ทอานหนงสอประจ าหมบานทมอยในปจจบนไมเออตอการใชบรการ เชน หนงสอเกา ไมทนสมย หนงสอช ารด ไมมผรบผดชอบ ขาดการดแลอยางตอเนองท าใหทงสภาพแวดลอมของสถานทและหนงสอไมอยในสภาพทพรอมใชบรการ

ส าหรบหองสมดโรงเรยน พบวา เปนแหลงทกลมตวอยางระบวามอยในชมชนมากทสด และมระยะทางไมหางจากบานมากนก แตเปนแหลงหนงสอ/วสดการอานทกลมตวอยางระบวามจ านวนหนงสอและประเภทหนงสอไมเพยงพอมากกวาแหลงอนๆ ซงแสดงใหเหนวา หองสมดโรงเรยนเปนอกแหลงหนงทสามารถกระจายหนงสอ/วสดการอานใหเขาถงประชาชนในชมชนได เพราะมจ านวนมากกวาแหลงหนงสออนๆ รวมทงมระยะทางทใกลบานท าใหสะดวกในการเดนทางไปใชบรการ แตการทมจ านวนหนงสอและประเภทหนงสอไมเพยงพอกบความตองการของผใชบรการ อาจเนองมาจากความจ ากดของงบประมาณในการจดหาหนงสอ/วสดการอานของโรงเรยน โดยเฉพาะโรงเรยนทอยในชนบทหางไกล นอกจากนยงพบวาผใชบรการหองสมดโรงเรยน

576

สวนใหญเปนวยเยาวชน หรอนกเรยน นสต นกศกษา สวนบคคลบางกลม เชน วยผสงอาย ผประกอบอาชพรบจาง คาขาย เกษตรกร มากกวารอยละ 50 ทระบวาไมเคยใชบรการหองสมดโรงเรยน ซงอาจเนองจากสถานทตงทอยภายในโรงเรยนและเปนสถานทราชการท าใหประชาชนไมสะดวกหรอไมกลาเขาไปใชบรการ นอกจากนชวงเวลาทเปดใหบรการเปนเวลาราชการซงเปนชวงเวลาทคนสวนใหญตองประกอบอาชพ จงอาจเปนขอจ ากดในการใชบรการอกประการหนง รวมทงอาจยงไมมการประชาสมพนธหรอเปดโอกาสใหประชาชนมาใชบรการหองสมดโรงเรยน

ส าหรบหองสมดประชาชน พบวา ผทระบวามและไมมแหลงนในชมชน มจ านวนใกลเคยงกน และพบวา ระยะทางจากบานไปหองสมดประชาชนมระยะทางคอนขางไกลกวาหองสมดโรงเรยน และทอานหนงสอประจ าหมบาน แตมจ านวนหนงสอทเพยงพอมากกวา ทอานหนงสอประจ าหมบาน ผทใชบรการแหลงนมากกวากลมอนๆ คอ วยเยาวชน วยท างาน ผทมอาชพรบราชการ ลกจางรฐวสาหกจ/เอกชน ผทมการศกษาระดบปรญญาตรและระดบสงกวาปรญญาตร รวมทงผทอาศยอยในเขตอ าเภอเมอง สวนกลมทใชบรการหองสมดประชาชนนอยกวากลมอน ไดแก ผสงอาย ผทมอาชพเกษตรกร ผทมการศกษาในระดบประถมศกษา และผทอาศยอยในเขตอ าเภอรอบนอก ซงแสดงใหเหนวา หองสมดประชาชนมความพรอมในการใหบร การส าหรบประชาชนทวไปมากกวาทอานหนงสอประจ าหมบาน แตมระยะทางคอนขางไกลและ มท ตงอยในเขตเมองมากกวา ท าใหมคนเพยงบางกลมทมความสะดวกในการมาใชบรการ สวนกลมทมาใชบรการนอยกวากลมอน อาจเนองมาจากระยะทางทไกลจากบานท าใหตองเสยคาใชจายในการเดนทาง และตองมเวลาวางเพยงพอทจะเดนทางมาใชบรการ ท าใหเปนขอจ ากดในการเขาถงหองสมดประชาชน

ส าหรบรานขายหนงสอ พบวา เปนแหลงทกลมตวอยางระบวามระยะทางไกลจากบานมากทสด แตเปนแหลงทมจ านวนหนงสอและประเภทหนงสอทเพยงพอมากกวาแหลงอนๆ ทกลาวถงขางตน และพบวา วยเยาวชน วยท างาน ผทมอาชพคาขาย/ธรกจสวนตว และผทมการศกษาสงกวาระดบปรญญาตร และอนปรญญา/ปรญญาตร มการใชบรการรานขายหนงสอมากกวากลมอน สวนผทใชบรการแหลงนนอยกวากลมอนคอ ผสงอาย ผทมอาชพรบจาง เกษตรกร ผทมการศกษาระดบประถมศกษา ผทอาศยอยในเขตอ าเภอรอบนอก ทงนอาจเนองมาจากรานขายหนงสอเปนแหลงหนงสอทมตนทนในการอานสงกวาแหลงอนๆ ผทใชบรการแหลงนตองมความสามารถในการใชจายเพอซอหนงสอ ซงปจจบนมราคาคอนขางแพง รวมทงรานขายหนงสอมกตงอยในเขตเมอง ท าใหผใชบรการตองเสยเวลาและเสยคาใชจายในการเดนทางมาใชบรการ ถงแมวาจะเปนแหลงทมจ านวนหนงสอและประเภทหนงสอทเพยงพอมากกวาแหลงอนๆ แตดวยการทตองมคาใชจายดงกลาว และมระยะทางทหางไกลท าใหกลมผใชบรการจงจ ากดอยเพยง บางกลมทสามารถเขาถงไดเทานน สวนกลมทไมสามารถเขาถงแหลงนได อาจเนองจากไมสะดวก

577

ในการเดนทาง หรอจากภาวะเศรษฐกจในปจจบนและความจ าเปนในการใชจายเพอการด ารงชวตในดานอนๆ ท าใหเปนขอจ ากดในการใชบรการรานขายหนงสอ ส าหรบรานเชาหนงสอนน มระยะทางทหางจากบานและมตนทนในการอานเชนเดยวกบรานขายหนงสอ แตพบวา กลมตวอยางทระบวาไมเคยไปใชบรการมมากทสด โดยกลมทใชบรการแหลงนจะเปนกลม วยเยาวชน และผทไมไดประกอบอาชพซงสวนใหญเปนนกเรยน นสต นกศกษา มากกวากลมอน ทงนอาจเนองมาจากประเภทหนงสอทรานเชาหนงสอใหบรการนนสวนใหญเปนหนงสอเพอความเพลดเพลน เชน การตน เกม นวนยาย ซงเปนหนงสอประเภททวยเยาวชน และผทไมไดประกอบอาชพ ซงเปนนกเรยน นสต นกศกษา เปนสวนใหญ มความตองการอานหนงสอประเภทดงกลาวมากกวากลมอน รวมทงหนงสอประเภทดงกลาวเมออานแลวอาจไมมความจ าเปนตองซอเกบไวเปนสมบตสวนตว การเชามาอานจงมตนทนต ากวาการซอมาอาน แตในคนกลมอนๆ มความตองการอานหนงสอประเภทนนอยกวาและไมมความตองการทจะเสยคาใชจายในการเชาหนงสอ จงมการใชบรการแหลงนนอยกวา

ส าหรบบรการอนเทอรเนต พบวา เปนแหลงทกลมตวอยางจ านวนมากทสดระบวามในชมชน และมระยะทางหางจากบาน นอยกวา 1 กโลเมตร และเปนแหลงทกลมตวอยางระบวามความสะดวกในการไปใชบรการ รวมทงมจ านวนหนงสอและประเภทหนงสอเพยงพอมากทสด

รวมทงเปนแหลงหนงสอ/วสดการอานทกลมตวอยางระบวามการใชบรการเปนประจ ามากทสด อกดวย ซงแสดงใหเหนวาประชาชนสามารถเขาถงการอานจากอนเทอรเนตไดมากกวาแหลงอนๆ เนองมาจากความกาวหนาของเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในปจจบน ท าใหการเขาถงสออนเทอรเนตสามารถเขาถงไดอยางสะดวกรวดเรว รวมทงขอมลขาวสารในสออนเทอรเนตมความทนสมย หลากหลายมากเพยงพอตอความตองการของผใชบรการ รวมทงคาใชจายในการใชบรการมราคาถกกวาการซอหนงสอเปนเลมมาอาน ท าใหไดรบความนยมมากยงขน ผทมความสามารถในการใชจายสามารถมอนเทอรเนตไวทบานซงท าใหสามารถใชบรการไดอยางสะดวกสบาย ไมเสยเวลาและคาใชจายในการเดนทางไปใชบรการแหลงอนๆ รวมทงหนวยงานตางๆ เชน ทท างาน โรงเรยน ชมชน กสามารถมอนเทอรเนตไวใหบรการแกสมาชกได อยางไรกตามพบวากลมทใชแหลงนมากทสดเปนวยเยาวชน ผไมไดประกอบอาชพ และกลมทมการศกษาสงกวาระดบปรญญาตร สวนผสงอาย เกษตรกร ผมการศกษาในระดบประถมศกษา และผท อาศยอยในอ าเภอรอบนอก มการใชอนเทอรเนตนอยกวากลมอน ซงอาจเปนเพราะชองวางระหวางผมโอกาสและผดอยโอกาสในการเขาถงแหลงอนเทอรเนต โดยเฉพาะผทอยหางไกลเมอง มความรนอย ขาดความสามารถทจะมหรอใชเทคโนโลย หรอกลมทมปญหาทางเศรษฐกจ มรายไดไมเพยงพอ ทจะเสยคาใชจายในการใชบรการอนเทอรเนต

578

1.1.6 คณลกษณะหนงสอนาอาน

จากผลการวจยทพบวา กลมตวอยางจ านวนมากทสดใหความส าคญกบชอเรองนาสนใจเปนล าดบท 1 หนาปกดงดดใจ สสนสวยงาม เปนล าดบ 2 สวนลกษณะหนงสออนๆ เชน ลกษณะรปเลมดทนทาน ขนาดเลม กะทดรด น าหนกเบา พกพาสะดวก ตวหนงสอใหญ อานงาย และรปภาพประกอบนาสนใจ สอดคลองกบเนอหา กลมตวอยางใหความส าคญเปนล าดบ 3 ในจ านวนใกลเคยงกน และเมอวเคราะหจ าแนกตามภมหลงของกลมตวอยาง พบวา ความคดเหนเกยวกบคณลกษณะหนงสอนาอานมความสมพนธกบชวงวยอยางเหนไดชด โดยวยเยาวชนจะใหความส าคญกบลกษณะภายนอกของหนงสอทมการออกแบบหนาปกทดงดดใจ หรอมสสนสวยงาม เนองจากลกษณะดงกลาวจะสามารถกระตนและดงดดความสนใจของวยเดก และวยรนไดมากกวา ในขณะทวยท างานจะใหความส าคญกบชอเรองทนาสนใจมากกวา แสดงวาวยท างานสนใจในเนอหาสาระทอยในหนงสอมากกวาลกษณะภายนอก การตงชอเรองใหกระตนความสนใจวาเนอหาสาระภายในจะเปนอยางไร จงสามารถดงดดความสนใจของคนวยท างานไดมากกว า สวนผสงอายจะใหความส าคญนอยลงกบลกษณะภายนอก หรอชอเรอง แตใหความส าคญกบขนาดตวหนงสอทใหญและอานงายมากกวา เนองจากผสงอายมกมปญหาทางดานสายตา การมองเหนลดลง มองตวหนงสอไดไมชดท าใหเปนอปสรรคตอการอาน ถาหนงสอมขนาดตวอกษรใหญและมการวางรปแบบทอานไดงาย กจะท าใหผสงอายสามารถอานไดดขน

1.1.7 สภาพการอานอนๆ

1) ความบอยในการอาน โดยทวไปพบวากลมตวอยางระบวาอานเปนครงคราวมากทสด สวนกลมทระบวา อานเปนประจ ามากกวากลมอนคอ วยท างาน ผทมอาชพรบราชการ ผทมการศกษาในระดบสงกวาปรญญาตร และกลมผทอาศยอยในเขตอ าเภอเมอง สวนกลมทระบวาไมเคยอานเลย มากกวากลมอนคอ วยผสงอาย เกษตรกร ผทมการศกษาในระดบประถมศกษา และผทอาศยอยในเขตอ าเภอรอบนอก ขอคนพบทไดนมความสอดคลองกบผลการส ารวจของส านกงานสถตแหงชาตทพบวา ผทมอายมากขนมการอานหนงสอลดลง ผทมระดบการศกษาเพมขนจะมการอานเพมขน และผทอาศยอยในเขตเทศบาลจะมอตราการอานสงกวานอกเขตเทศบาล รวมทงมความสอดคลองกบผลการวจยของ Medienotiser (2000 cited in

Smaragdi และ Johnsson, 2006) ทพบวา การอานหนงสอจะมากขนเมอระดบการศกษาสงขน

2) ชวงเวลาทอาน จากผลการวจยพบวา ในภาพรวมกลมตวอยางสวนใหญอานทกเวลาทวางมากทสด ซงสอดคลองกบ Stokmans (1999) ทพบวา จ านวนเวลาวางสงผลทางบวกตอพฤตกรรมการอาน นนคอเมอมเวลาวางจะท าใหมการอานมากเพมขนไปดวย นอกจากนยงพบวา ชวงเวลาทอานหนงสอมความแตกตางกนตาม ชวงวย ระดบการศกษา อาชพ และสภาพทองถนทอยอาศย ซงสะทอนวาชวงเวลาทวางพอทจะอานหนงสอมความแตกตางกนไป

579

ในคนแตละกลม ซงความแตกตางดงกลาว อาจเนองมาจากบรบททางสงคมและสงแวดลอม ทแตกตางกน โดยเฉพาะภารกจประจ าวนทมอยภายใตเวลาทจ ากด อาจตองมการจดสรรเวลาใหกบการท าภารกจอนๆ ทจ าเปน และเมอมเวลาวางจงใช เพอการอานหนงสอ ผลการวจย พบวา ผสงอายอานทกเวลาทวางและอานตอนเชามากกวากลมอน ซงอาจเนองมาจากผสงอายเปนวย ทมเวลาวางในการอานและไมตองประกอบอาชพหรอศกษาเลาเรยน สวนวยท างานนอกจาก จะอานทกเวลาทวางแลว กจะอานในชวงเวลาทวางจากการท างาน เชน อานตอนพกเทยงและอานตอนกอนนอน สวนในวยเยาวชนซงเปนวยทมภารกจหลกในการศกษาเลาเรยนและตองศกษาทบทวนความรหลงจากเลกเรยน จงพบวามการอานตอนกอนนอนมากกวาวยอนๆ เมอจ าแนกตามอาชพ จะเหนไดวา ชวงเวลาทอานแตกตางกนในแตละอาชพ ซงสะทอนถงการมชวงเวลาวางพอทจะอานหนงสอในแตละอาชพแตกตางกน เชน พบวา เกษตรกรจะอานตอนเชามากกวาอาชพอน ผมอาชพคาขาย/ธรกจสวนตวมเวลาวางจากการท างานไมแนนอน ดงนนจงอานทกเวลาทวางมากกวาอาชพอนๆ สวนอาชพทอานตอนกอนนอนมากกวาอาชพอน คอผทไมไดประกอบอาชพ ซงสวนใหญเปนนกเรยน นสต นกศกษา รองลงมาคอ ลกจางรฐวสาหกจ/บรษทเอกชน ซงอาจไมมเวลาวางมากนกในชวงเวลากลางวนซงเปนเวลาท างาน ท าใหมการอานในชวงกอนนอนมากกวาอาชพอน เมอจ าแนกตามระดบการศกษา พบวา ผทมการศกษาในระดบสงกวาปรญญาตร ซงอยในวยท างานและอาจมการศกษาเพมเตม จงมความจ าเปนทตองอานหนงสอ ท าใหตองหาเวลาวางในการอาน ระบวามการอานตอนกอนนอนและอานทกเวลาทวางมากกวาระดบการศกษาอน เมอจ าแนกตามสภาพทองถนทอยอาศย พบวา ผทอาศยอยในเขตอ าเภอรอบนอกอานตอนเชาและตอนพกเทยงมากกวาผทอาศยอยในเขตอ าเภอเมอง และผทอยในเขตอ าเภอเมองอานตอนกอนนอนและอานทกเวลาทวางมากกวาผทอาศยอยในเขตอ าเภอรอบนอก ซงอาจเนองจากผทอาศยอยในเขตเมองและอ าเภอรอบนอกมสภาพความเปนอยและความเรงรบในการท ากจวตรประจ าวนทแตกตางกนจงท าใหมชวงเวลาทอานแตกตางกน

3) ชองทางการไดรบความร ในภาพรวม พบวา กลมตวอยางระบวาไดรบความรจากโทรทศนมากทสด รองลงมาคอ อนเทอรเนต หนงสอ และวทย ซงแสดงวาคนไทยชอบด ชอบฟง มากกวาชอบอาน McQuil (2000 อางถงใน พนา ทองมอาคม และคณะ, 2550)

กลาววา การเปดรบสารของผรบสารจะมปจจยบางประการเขามาเกยวของคอ รสนยม ความชอบ พนฐานทางสงคม ลกษณะนสยสวนตว และความสะดวก สอโทรทศนเปนสอทคนไทยทกวย ทกอาชพ ทกระดบการศกษา และทกสภาพทองถนทอยอาศย เขาถงไดงาย รวมทงมความนาสนใจทงภาพเสยง เนอหาสาระทท าใหคนรบขาวสารในชองทางทงายและสะดวกกวาการลงทนลงแรงในการอาน รวมทงพนฐานนสยของคนไทยอาจชอบทจะไดรบความรผานทางการฟงจากผอน มากกวาการคนควาหนงสอมาอานเอง และผลจากการวจยนยงสะทอนใหเหนวา บคคลสามารถเรยนรได

580

จากสอและชองทางการสอสารอนๆ ไดหลายชองทาง โดยเฉพาะในปจจบน สออเลกทรอนกส หรออนเทอรเนต ก าลงไดรบความนยมมากขนตามทไดกลาวไปแลว เมอวเคราะหชองทางการไดรบความรจ าแนกตามภมหลง พบวา ชองทางการไดรบความรของกลมตวอยางมความเกยวของกบความสามารถในการเขาถงสอประเภทตางๆ ดวย ดงจะเหนไดวา โทรทศนและวทยเปนชองทางการไดรบความรของกลมผสงอาย อาชพเกษตรกร รบจาง ผทมการศกษาระดบประถมศกษา และผทอาศยอยในเขตอ าเภอรอบนอกมากกวากลมอน หนงสอเปนชองทางการไดรบความรในกลมผมการศกษาในระดบสงกวาปรญญาตรมากกวากลมอนๆ สวนอนเทอรเนตเปนชองทางการไดรบความรของวยเยาวชน ผทไมไดประกอบอาชพ กลมผมการศกษาสงกวาระดบปรญญาตร และผทอาศยอยในเขตอ าเภอเมองมากกวากลมอน ๆ สาเหตทคนในแตละกลมภมหลงมชองทางการไดรบความรแตกตางกน อาจเนองมาจากความสามารถในการเขาถงชองทางความรตางๆ ความสะดวก รสนยม ความชอบทแตกตางกนของคนแตละกลม ส าหรบสอประเภทโทรทศนและวทย เปนสอทประชาชนสามารถเขาถงไดงาย สะดวก ไมวาจะอยในชวงวย อาชพ ระดบการศกษา หรอสภาพทองถนทอยอาศยแบบใดกตาม สามารถรบขาวสารจากโทรทศนและวทยได สวนการไดรบความรจากสอประเภทหนงสอและอนเทอรเนต ตองใชความสามารถในการรบสารมากกวา เชน ผรบสารตองมความสามารถในการอาน สามารถลงทนเพอใหไดมาซงหนงสอ /วสดการอาน สามารถมและใชเทคโนโลยประเภทสอทางอนเทอรเนตได ท าใหคนในบางกลมมความจ ากดในการเขาถงสอประเภทดงกลาวน รวมทงยงขนอยกบความชอบ และรสนยมของผใช เชน ผทตองการความรตางๆ ททนสมย หรอชนชอบเทคโนโลยใหมๆ อาจใชอนเทอรเนตเปนชองทางการไดรบความรมากกวากลมอน เปนตน

4) ราคาหนงสอ จากผลการวจย พบวา กลมตวอยางสวนใหญระบวาราคาหนงสอไมเปนอปสรรคตอการอาน และพบวา ภมหลงของกลมตวอยางมความสมพนธกบการระบวาราคาหนงสอเปนหรอไมเปนอปสรรคตอการอาน ผทระบวาราคาหนงสอเปนอปสรรคตอการอาน พบใน 2 กลมคอ กลมแรกเปนกลมทระบวาอานหนงสอมากกวากลมอน เชน กลมลกจางรฐวสาหกจ/เอกชน กลมผมการศกษาสงกวาระดบปรญญาตร ซงเปนกลมทระบวาใชบรการรานขายหนงสอคอนขางมากกวากลมอนดวย แสดงวาคนกลมนเปนกลมทมการลงทนเพอการอานแตเนองจากราคาหนงสอในทองตลาดอาจมราคาแพงมากเกนไป ท าใหกลมนระบวาราคาหนงสอเปนอปสรรคตอการอาน สวนผทระบวาราคาหนงสอไมเปนอปสรรคตอการอานมากกวากลมอนคอ วยผสงอาย ผประกอบอาชพคาขาย/ธรกจสวนตว ผทมการศกษาระดบประถมศกษา ซงกลมตวอยางทมภมหลงดงกลาว เชน วยผสงอาย และผทมการศกษาในระดบประถมศกษา เปนกลมทระบวาไมเคยอาน หรอไมคอยไดอานมากกวากลมอนและเปนกลมทมความถในการใชบรการรานขายหนงสอนอยกวากลมอนอกดวย แสดงวาคนกลมนเปนกลมทมการอานนอย รวมทงอาจไมคอย

581

ลงทนโดยเสยคาใชจายในการซอหนงสอมาอาน หรออาจมแหลงทมาของหนงสอ /วสดการอานจากแหลงอนๆ จงระบวาราคาหนงสอไมเปนอปสรรคตอการอาน

1.2) การอภปรายผลสภาพของตวแปรและความแตกตางของตวแปรในกรอบดชนการอานของคนไทยทมภมหลงตางกน

ตวแปรในกรอบดชนการอานประกอบดวย 3 กลม คอ กลมตวแปรดานพฤตกรรมการอาน ซงประกอบดวย 6 ตวแปร ไดแก 1) ความหลากหลายของหนงสอทอาน 2) จ านวนเรองทอานในรอบ 1 สปดาห 3) จ านวนวนทอานตอสปดาห 4) เวลาทใชในการอานเฉลยตอวน 5) รอยละของเวลาวางทใชในการอานตอวน และ 6) คาใชจายในการอานตอเดอน กลมตวแปรดานความสามารถในการอาน ซงประกอบดวย 5 ตวแปร ไดแก 7) ความคลองแคลวในการอาน 8) ความสามารถในการจดจ าเรองราวทอาน 9) ความเขาใจในการอาน 10) ความสามารถในการน าสาระทอานไปใชประโยชน 11) ความสามารถในการวเคราะห และกลมตวแปรดานผลลพธจากการอาน ประกอบดวย 5 ตวแปร ไดแก 12) ความสนกสนานเพลดเพลน 13) ความส าเรจในการประกอบอาชพ 14) ความส าเรจในการศกษาเรยนร 15) ความสามารถในการด าเนนชวตอยางเปนปกตสข และ 16) ความสามารถในการปรบตวใหทนกบการเปลยนแปลงของสงแวดลอม ในการอภปรายผลจะน าเสนอการอภปรายแยกเปน 3 ประเดนหลกดงน

1.2.1 พฤตกรรมการอาน

ผลการวจยเกยวกบพฤตกรรมการอานของคนไทย พบวา กลมตวอยางคนไทยมความหลากหลายของประเภทเนอหาทอานอยระหวาง 0-36 ประเภทเนอหา โดยเฉลยประมาณ 20 ประเภทเนอหา สวนใหญจะอานอยระหวาง 21 ถง 25 ประเภทเนอหา ถอไดวากลมตวอยางมความหลากหลายของหนงสอทอานคอนขางมาก ซงสอดคลองกบตลาดหนงสอและสอการอานทางอเลกทรอนกสในปจจบนทมความหลากหลายของประเภทเนอหาเชนเดยวกน ท าใหผอานมทางเลอกในการอานทหลากหลาย นอกจากนกลมตวอยางมการอานหนงสอตงแตนอยกวา 2 เรอง จนถงมากกวา 10 เรอง โดยเฉลยอานอยระหวาง 3-8 เรองตอสปดาห และมคาใชจายในการอานตงแต 0 บาท จนถง 9,010 บาท เฉลยประมาณ 523 บาท และกลมตวอยางบางสวนไมไดอานหนงสอเลย แตบางสวนอานทกวน ใน 1 สปดาห เฉลยแลวอานประมาณ 4 วน ตอสปดาห โดยมเวลาในการอานอยระหวาง 0-18 ชวโมงตอวน เฉลยประมาณ 1.568 ชวโมงตอวน หรอประมาณ 94 นาทตอวน รวมทงกลมตวอยางใชเวลาวางในการอานหนงสอโดยเฉลย คดเปนรอยละ 43 ของเวลาวางทมอยทงหมดใน 1 วน

จากขอคนพบดงกลาวน เมอพจารณาในเรองของเวลาทใชในการอานเฉลยตอวน ซงในการวจยครงน นบรวมเวลาทงหมดทมพฤตกรรมการอานเกดขน ไมวาจะเปนการอานในเวลาเรยน

582

การอานในเวลาท างาน หรอการอานในการด ารงชวตประจ าวนกตาม และการอานหนงสอในการวจยน หมายถงการอานผลงานเขยนทกประเภททงทเปนสอสงพมพและสออเลกทรอนกส รวมถงการอานจากอนเทอรเนตดวย โดยพบวากลมตวอยางใชเวลาทงหมดในการอานเฉลยตอวน ประมาณ 94 นาท แตใชเวลาวางในการอานเฉลยตอวนประมาณ 80 นาท ซงสอดคลองกบผลการส ารวจขององคกรวจยตลาดชอวา เอนโอพเวลด ทไดส ารวจนสยการบรโภคสอของประชาชนอาย 13 ป ขนไป จาก 30 ประเทศ เมอเดอนธนวาคม 2547 ถงกมภาพนธ 2548 พบวา กลมตวอยาง คนไทยอานหนงสอเฉลย สปดาหละ 9.4 ชวโมง หรอประมาณวนละ 80 นาท (เอนโอพเวลด อางถงใน อนเดยขนแทนเปนประเทศทใชเวลาอานหนงสอมากทสดในโลก, ม.ป.ป.) นอกจากนผลการส ารวจสถตการอานหนงสอของคนไทย โดยส านกงานสถตแหงชาต เมอเดอนพฤษภาคม ถงมถนายน 2551

พบวา ผอานหนงสอทมอายตงแต 6 ปขนไปใชเวลาอานหนงสอนอกเวลาเรยน/นอกเวลาท างาน เฉลย 39 นาทตอวน (ส านกงานสถตแหงชาต, 2552) จะเหนไดวาผลจากการวจยครงน ชใหเหนถงแนวโนมของปรมาณการอานหนงสอของกลมตวอยางคนไทยในทศทางทดขน อยางไรกตามการเปรยบเทยบผลจากการส ารวจดงกลาวน ยงมขอจ ากด เนองจากกรอบในการนยามเวลาทใชในการอานหนงสออาจมความแตกตางกน

หากพจารณาคาเฉลยโดยภาพรวมของตวแปรพฤตกรรมการอานในดานตางๆ ถงแมวาจะมคาคอนขางสง แตในความเปนจรงแลวเมอพจารณารายละเอยดของผลการวเคราะหขอมลเพมเตมในภาคผนวก ค. ทแสดงถงการแจกแจงความถของตวแปรพฤตกรรมการอานของกลมตวอยาง พบวา กลมตวอยางมพฤตกรรมการอานในดานจ านวนเรองทอานในรอบ 1 สปดาห จ านวนวนทอานตอสปดาห เวลาทใชในการอานเฉลยตอวน รอยละของเวลาวางทใชในการอานตอวน และคาใชจายในการอานตอเดอน อยในระดบคอนขางต า กลาวคอ กลมตวอยางจ านวนมากทสดอานนอยกวา 3 เรองตอสปดาห โดยมจ านวนวนทอานอยระหวาง 3 – 4 วนตอสปดาห และใชเวลาในการอานเฉลยตอวนอยระหวาง 30 ถง 60 นาท ซงถาคดเปนรอยละของเวลาวาง ทใชในการอานตอวน พบวา กลมตวอยางจ านวนมากทสดใชเวลาวางทมอยในแตละวนเพอการอานหนงสอ คดเปนรอยละ 10 - 20 ของเวลาวางทงหมดในแตละวนเทานน สวนคาใชจายในการอานตอเดอนของกลมตวอยางจ านวนมากทสดอยระหวาง 1 ถง 200 บาท ซงถอวาเปนคาใชจายท นอยมากเมอเทยบกบคาใชจายอน ๆ แตกลมตวอยางมพฤตกรรมการอานในดานความหลากหลายของหนงสอทอานมาก โดยกลมตวอยางสวนใหญ (54.4%) มความหลากหลายของหนงสอทอานตงแต 21 ประเภทเนอหาขนไป

จากผลการวจยดงกลาวสะทอนใหเหนวา คนไทยมพฤตกรรมการอานทแตกตางกนมาก กลาวคอ ผทชอบอานกจะอานหนงสอทกวน อานหนงสอหลากหลายประเภทเนอหา ใชเวลาวางทงหมดทมอยใน 1 วนกบการอาน และมคาใชจายในการอานสงมาก นนคอจะม

583

ความสขกบการอานเปนอยางมากและถอวาการลงทนเกยวกบการอานเปนการลงทนทคมคา ในทางตรงกนขาม ผทไมชอบอานกจะไมอานหนงสอเลย หรอถาอานกจะใชเวลาในการอานนอยมาก ประเภทเนอหาทอานกไมมความหลากหลาย ใชเวลาวางในการท ากจกรรมอน และแทบจะไมมคาใชจายในการอานเลยถาไมจ าเปนจะตองจายเพอการอาน ซงสอดคลองกบผลการวจยในโครงการการศกษาทศนคตและพฤตกรรมการอานของคนไทย (ส านกงานอทยานการเรยนร , 2551) ทศกษากบกลมตวอยางทวประเทศ ประกอบดวยกลมเดก เยาวชน และผปกครอง พบวาพฤตกรรมการอานของคนทงสามกลมนอยในระดบปานกลางโดยมการอานบางเปนบางครง หยดบางเปนบางครง ไมคอยจะไดอานอยางสม าเสมอ และไมไดท าอยางตอเนอง

เมอเปรยบเทยบความแตกตางของพฤตกรรมการอาน จ าแนกตามชวงวย ระดบการศกษา และการประกอบอาชพของคนไทย พบวาผทมอาย 20-29 ป มการศกษาสงกวาระดบปรญญาตร ประกอบอาชพรบราชการ พนกงานรฐวสาหกจและบรษทเอกชน มความหลากหลายของประเภทเนอหาทอาน จ านวนเรองทอานในรอบ 1 สปดาห และคาใชจายในการอานตอเดอนมากทสด แตผทมอายตงแต 50 ปขนไป มการศกษาระดบประถมศกษา ประกอบอาชพรบจาง เกษตรกร และคาขาย มความหลากหลายของประเภทเนอหาทอาน จ านวนเรองทอานในรอบ 1 สปดาห และคาใชจายในการอานตอเดอนนอยทสด สาเหตทเปนเชนน อาจเนองมาจาก ผทมอาย 20 -29 ป เปนชวงเรมตนวยท างานมความจ าเปนทจะตองเรยนรสงใหมๆ และเกบเกยวความรและประสบการณตางๆ เพอคนพบตนเองวาตองการอะไรทแทจรง ซงความรทจะไดมานนสวนใหญไดมาจากการอาน รวมทงผมอาย 20 -29 ป สวนใหญจะมความรความสามารถดานเทคโนโลย ซงมสวนชวยในการสบคนขอมลและเขาถงแหลงขอมลเพอการอานไดอยางรวดเรวและเนอหาทอานมความทนสมย นาสนใจและหลากหลาย จงเปนสงกระตนใหอยากอานมากยงขน ขณะทผทมอายตงแต 50 ปขนไป ถอวาเปนผสงอาย หรออยในชวงวยท างานใกลเกษยณ สวนใหญจะมปญหาเกยวกบสขภาพรางกายและสายตา จนเปนอปสรรคในการอาน รวมทงมภาระหนาทอยางอนมากมาย เชน การเลยงดบตรหลาน เปนตน จนไมมเวลาส าหรบการอาน จงตองแสวงหาความรผานชองทางอนแทน เชน วทย และโทรทศน เปนตน สวนผทมการศกษาระดบสงกวาปรญญาตรสวนใหญจะประกอบอาชพทจะตองใชความรความสามารถทางสมอง จงจ าเปนอยางยงทจะตองแสวงหาความรทไดจากการอานมากยงขน เพอเพมภมปญญาของตนเองและความกาวหนาในอาชพการงาน นอกจากนการประกอบอาชพทมนคง เชน อาชพรบราชการ พนกงานรฐวสาหกจและบรษทเอกชน เปนตน จะมรายไดทแนนอนสามารถลงทนหรอใชจายเพอการอานได ขณะทผทมการศกษาระดบประถมศกษา (ส าหรบผทจบการศกษาไปแลว) สวนใหญจะประกอบอาชพทตองใชแรงงานและก าลงกายเปนหลก เชน อาชพรบจาง เกษตรกร และคาขาย

584

เปนตน มรายไดทไมแนนอนท าใหตองใชจายเพอการเลยงชพใหอยรอดเปนส าคญ รวมทงหนงสอในปจจบนราคาคอนขางแพงจงอาจเปนอปสรรคในการซอหามาอาน

นอกจากนผทมอายนอยกวา 20 ป ซงสวนใหญเปนนกเรยน นสต นกศกษา มเวลาทใชในการอานเฉลยตอวน และรอยละของเวลาวางทใชในการอานตอวนมากทสด ขณะท ผทมอายตงแต 50 ปขนไป มเวลาทใชในการอานเฉลยตอวน และรอยละของเวลาวางทใชในการอานตอวนนอยทสด สาเหตทเปนเชนน อาจเนองมาจากผทมอายนอยกวา 20 ป ซงสวนใหญเปนนกเรยน นสต นกศกษา มภาระหนาทความรบผดชอบทส าคญคอ การเรยน จงจ าเปนจะตองอานอยเสมอ และใชเวลาวางทมอยในการอานเพอเพมพนความรใหกบตนเอง สวนทผทมอายตงแต 50

ปขนไป เปนวยทพนจากการศกษาเลาเรยนแลว และสวนใหญมกจะมปญหาเกยวกบสขภาพรางกาย ท าใหเวลาวางสวนใหญหมดไปกบการพกผอน หรอการท างานอดเรก หรอออกก าลงกาย หรอสายตาไมด เปนอปสรรคท าใหอานไดนอยลง จะเหนไดวาผลการวจยดงกลาวบางสวนมความสอดคลองกบผลการส ารวจสถตการอานหนงสอของคนไทย ในป พ.ศ.2551 โดยส านกงานสถตแหงชาต ผลการส ารวจพบวา มความแตกตางของอตราการอานหนงสอนอกเวลาเรยน/นอกเวลาท างานของประชากรแตละกลม โดยพบวาผชายมอตราการอานหนงสอสงกวาผหญง อตราการอานหนงสอมความสมพนธทางลบกบวยหรอกลมอาย แตมความสมพนธกนทางบวกกบระดบการศกษา

1.2.2 ความสามารถในการอาน

ความสามารถในการอานในดานความคลองแคลวในการอาน ซงวดจากเวลาทใชในการอานขอความทก าหนดให (ความยาวประมาณ 3-4 บรรทด) พบวา กลมตวอยางใชเวลาในการอานประมาณ 1 ถง 480 วนาท (หรอ 0.01 ถง 8 นาท) โดยเฉลยประมาณ 56.292 วนาท จะเหนไดวา คนไทยมความคลองแคลวในการอานทแตกตางกนมาก และเมอเปรยบเทยบความแตกตางของความคลองแคลวในการอาน จ าแนกตามชวงวย ระดบการศกษา และการประกอบอาชพของคนไทย พบวา ผทมอายตงแต 50 ปขนไป มการศกษาระดบประถมศกษา ประกอบอาชพรบจาง เกษตรกร หรอผทเปนแมบาน พระภกษ และทหารเกณฑมความคลองแคลวในการอานนอยกวากลมอน สาเหตทเปนเชนน อาจเนองมาจากผสงอายสวนใหญจะมปญหาเกยวกบสขภาพรางกาย และสายตา จนเปนอปสรรคในการอานซงจะใชเวลาในการอานคอนขางมาก สวนผทมการศกษาระดบประถมศกษา ซงเปนกลมทมความรนอย ไดรบการพฒนาทกษะการอานมาคอนขางนอย ท าใหอานหนงสอไดคอนขางชา ไมคลองแคลว และในบางครงประสบปญหาดานการสะกดค า ซงเปนอปสรรคส าคญในการอาน นอกจากนลกษณะงานของอาชพรบจาง เกษตรกร หรอผทเปนพระภกษ แมบาน และทหารเกณฑ เปนกลมทมกจะไมไดใชความรทางวชาการในการ

585

ปฏบตงานมากนก อาจท าใหบคคลกลมดงกลาวไมคอยไดอานหนงสอมากเทาทควร จงอานไดไมคลองแคลวหรอใชเวลาในการอานคอนขางนานกวากลมอน

ส าหรบความสามารถในการอานของคนไทย ดานความสามารถในการจดจ าเรองราวทอาน ความเขาใจในการอาน ความสามารถในการน าสาระทอานไปใชประโยชน และความสามารถในการวเคราะห ตามการรบรอยในระดบมาก และเมอเปรยบเทยบความแตกตางของความสามารถในการอานตามการรบรในดานดงกลาว จ าแนกตามชวงวย ระดบการศกษา และการประกอบอาชพของคนไทย พบวา ผทประกอบอาชพรบราชการ พนกงานรฐวสาหกจและบรษทเอกชน และจบการศกษาสงกวาระดบปรญญาตร มความสามารถในการอานตามการรบรสงกวากลมอน ในทางตรงกนขาม ผทมอายตงแต 50 ปขนไป และจบการศกษาระดบประถมศกษา จะมความสามารถในการอานตามการรบรต ากวากลมอน ซงผลการวจยนสอดคลองกบผลการวจยของ Scales และ Rhee (2001) ทพบวา ผทจบการศกษาระดบปรญญาตรขนไปจะมความสามารถในการอานมากกวาผทจบการศกษาระดบต ากวาปรญญาตร และผทมการศกษาสงกวาจะตความจากการอานสงพมพประเภทตางๆ ไดดกวาผทมการศกษานอยกวา รวมทงผทไดรบการจางงาน (หรอคนท างาน) สามารถเขาใจความหมายในเนอหาทอานมากกวาผทวางงาน นอกจากนยงสอดคลองกบผลการวจยของ Schooten, Glopper และ Stoel (2004) ทวาเมอคนผานพนวยแรงงานและมอายมากขน ความสามารถในการอานจะมแนวโนมลดลง

สาเหตทเปนเชนน อาจเนองมาจาก ผทจบการศกษาตงแตระดบปรญญาตรหรอสงกวาปรญญาตรขนไป เปนกลมทมศกยภาพความรความสามารถในการอานอยแลวโดยปกต และมกจะไดรบการคาดหวงทางสงคมวาจะตองใชองคความรทไดร าเรยนมาพฒนาประเทศ ท าใหตองพฒนาความรความสามารถของตนเองอยตลอดเวลา อกทงมกจะประกอบอาชพทตองอาศยความรทางวชาการ ใชความรความสามารถทางปญญาคอนขางมาก เชน อาชพรบราชการ พนกงานรฐวสาหกจและบรษทเอกชน ประกอบกบสงคมไทยในปจจบนเปนสงคมแหงการแขงขน ดงนนการอานจงมสวนส าคญในการพฒนาตนเอง และจะตองใชทกษะการอานในการพฒนางานใหเกดประสทธภาพและประสทธผลสงสด โดยผทจะประสบความส าเรจไดจะตองใชการอานเปนสงส าคญในการขบเคลอน กอใหเกดความสงสยใครรและเกดความทาทายในการอาน เปนแรงจงใจใหเกดพฤตกรรมการอาน และมความสามารถในการอานทเพมขน สงผลใหเกดการรบรวาตนเองมความสามารถในการอานอยในระดบมาก แตผทมระดบการศกษาต ากวา เชน ระดบประถมศกษา จะมความเชอในความสามารถของตนเองหรอรบรวาตนเองมความรความสามารถต า สวนผสงอายนนสวนใหญจะคดวาตนเองเมออายมากขน จะมความสามารถในการอานทลดลง หรอมกจะมปญหาสขภาพ สายตาไมด ลม อานหนงสอไมคอยออก เปนตน ดวยเหตนจงอาจท าใหบคคลกลมดงกลาวประเมนตนเองตามการรบรวามความสามารถในการอานต ากวาผทม

586

การศกษาทสงกวา อยางไรกตามการวดความสามารถในการอานส าหรบการวจยครงน เปนการวดตามการรบร จงเปนไปไดวาบคคลอาจประเมนความสามารถในการอานของตนเองอยในระดบสง แตกเปนทนาสงเกตวาผลการวจยครงน พบวา ความคลองแคลวในการอานมความสมพนธทางลบกบความสามารถในการจดจ าเรองราวทอาน ความเขาใจในการอาน ความสามารถในการน าสาระท อานไปใชประโยชน และความสามารถในการวเคราะห ซงแสดงใหเหนวา คนทมความคลองแคลวในการอานมากหรอใชเวลาในการอานนอยกลบมความสามารถในการจดจ าเรองราวทอาน ความเขาใจในการอาน ความสามารถในการน าสาระทอานไปใชประโยชน และความสามารถในการวเคราะหต าลง ขอมลดงกลาวนสะทอนใหเหนวาคนไทยยงมขอจ ากดในความสามารถในการอานอย จงจ าเปนอยางยงทจะตองพฒนาความสามารถในการอานของคนไทยใหดยงขน เนองจากแนวคดของ Stanovich (1986) สนบสนนวาคนทมความสามารถในการอานต ากวาจะยงมความสามารถในการอานต าลง เมอระยะเวลาผานไปเรอยๆ หากไมไดรบการแกไขและพฒนา

1.2.3 ผลลพธจากการอาน

ผลลพธจากการอานในการวจยครงนประกอบดวย ผลลพธ ดานความสนกสนานเพลดเพลน ความส าเรจในการประกอบอาชพ ความส าเรจในการศกษาเรยนร ความสามารถในการด าเนนชวตอยางเปนปกตสข และความสามารถในการปรบตวใหทนกบการเปลยนแปลงของสงแวดลอม ซงพบวากลมตวอยางมความคดเหนวาการอานน าไปสผลลพธดงกลาวอยในระดบมากและไมแตกตางกนมากนก เนองจากผทอานจะรบรไดวาการอานจะน าไปสการท าใหตนเองไดรบความรเพมขน มทกษะในการอาน การฟง การเขยน และการพดทดขน น าไปสการไดรบการจางงาน สามารถน าความรจากการอานไปใชในการปรบปรงการท างานใหดขน กอใหเกดรายไดทเพมขน อกทงยงไดรบความเพลดเพลนจากการอาน และสามารถน าแนวคดจากการอานไปประยกตใชในการด าเนนชวตไดอยางมความสข ซงสอดคลองกบแนวคดของ Bergin (1999) ทพบวา ความสนใจในการอานมผลตอการเรยนร เพราะความสนใจในการอานในเรองใดเรองหนงจะท าใหบคคลตดสนใจทจะเลอกอานและมความเพยรในการอานเรองนนตอไป รวมทงยงสอดคลองกบแนวคดของประเทน มหาขนธ (2530) ทกลาววา การอานจะท าใหเกดความพอใจ ชวยสนองความตองการไดอยางกวางขวาง ท าใหผอานมความคดสรางสรรค สนองความตองการของความอยากรอยากเหน ชวยใหเกดความตนเตน ชวยใหผอานรจกใชเวลาวางไดอยางเหมาะสม ชวยใหเกดความร ทกษะและความกาวหนาในอาชพ และชวยยกระดบความคดของผอานจากระดบหนงไปสอกระดบหนงได

เมอท าการเปรยบเทยบความแตกตางของผลลพธจากการอานจ าแนกตามภมหลงของคนไทย ในดานชวงวย ระดบการศกษา และการประกอบอาชพ พบวา คนไทยทมอายต ากวา 20 ป ซงสวนใหญเปนนกเรยน นสต นกศกษา จะมผลลพธทไดจากการอานดานความ

587

สนกสนานเพลดเพลนมากทสด แตยงมอายมากขน การอานเพอความความสนกสนานเพลดเพลนจะยงมแนวโนมทลดลง เนองจากวยแรงงานจะสนใจการอานทเปนหนทางน าไปสผลลพธดานความส าเรจในการประกอบอาชพ ความสามารถในการด าเนนชวต และความสามารถในการปรบตวใหทนกบการเปลยนแปลงของสงแวดลอม ซงสอดคลองกบผลงานวจยของ Mellard,

Petterson, และ Prewett (2007) ทพบวา ผทมอายมากขนจะอานเอกสารทเปนทางการ เชน เอกสารทเกยวของกบการท างานมากกวาผทมอายนอยกวา น าไปสผลลพธดานความส าเรจในการประกอบอาชพ ความสามารถในการด าเนนชวต และความสามารถในการปรบตวใหทนกบการเปลยนแปลงของสงแวดลอม แตผทมอายนอยจะอานหนงสอประเภทแมกกาซนเพอความสนกสนานเพลดเพลน สวนผทจบการศกษาตงแตระดบอนปรญญาขนไป และ/หรอผทประกอบอาชพรบราชการ พนกงานรฐวสาหกจ หรอพนกงานบรษทเอกชน จะมผลลพธทไดจากการอานดานความส าเรจในการประกอบอาชพ ความส าเรจในการศกษาเรยนร ความสามารถในการด าเนนชวตอยางเปนปกตสข และความสามารถในการปรบตวใหทนกบการเปลยนแปลงของสงแวดลอมมากกวาผทจบการศกษาระดบประถมศกษา และ/หรอผทประกอบอาชพรบจางหรอเกษตรกร ซงผลการวจยทไดเปนไปในทศทางเดยวกนกบผลการวจยของ Scales และ Rhee

(2001) ทพบวา ผทจบการศกษาระดบปรญญาตรขนไปจะมการก าหนดจดมงหมายในการอานและดเนอหากอนทจะอานมากกวาผทจบการศกษาต ากวาระดบปรญญาตร แสดงวาเมอมอายมากขน และมระดบการศกษาทสงขน จะค านงผลลพธจากการอานมากขน โดยเฉพาะดานความส าเรจในการประกอบอาชพ ความส าเรจในการศกษาเรยนร ความสามารถในการด าเนนชวตอยางเปนปกตสข และความสามารถในการปรบตวใหทนกบการเปลยนแปลงของสงแวดล อม สาเหตทเปนเชนน อาจเนองมาจากผทประกอบอาชพการงานทมนคง และมระดบการศกษาทสง จะเหนคณคาของการอานวามสวนชวยท าใหตนเองมความส าเรจในการประกอบอาชพ มความส าเรจในการศกษาเรยนร มความสามารถในการด าเนนชวตอยางเปนปกตสข และมความสามารถในการปรบตวใหทนกบการเปลยนแปลงของสงแวดลอมมากกวาผทไมไดประกอบอาชพ ซงเปนนกเรยน นสต นกศกษา ทมมมมองวาการอานจะใหความสนกสนานเพลดเพลนตอตนเองสงสด

นอกจากน เม อ เปรยบเทยบความแตกตางของ ตวแปรพฤตกรรมการอาน ความสามารถในการอาน และผลลพธจากการอาน จ าแนกตามสภาพทองถนทอยอาศยของคนไทย พบวา ผทอาศยอยในเขตอ าเภอเมอง และในเขตเทศบาลจะมพฤตกรรมการอานดานความหลากหลายของหนงสอทอาน จ านวนเรองทอานในรอบ 1 สปดาห จ านวนวนทอานตอสปดาห เวลาทใชในการอานเฉลยตอวน รอยละของเวลาวางทใชในการอานตอวน คาใชจายในการอานตอเดอน และมความสามารถในการอานดานความคลองแคลวในการอาน ความสามารถในการจดจ าเรองราวทอาน ความเขาใจในการอาน ความสามารถในการน าสาระทอานไปใชประโยชน และ

588

ความสามารถในการวเคราะหตามการรบร รวมทงมความคดเหนเกยวกบผลลพธทไดจากการอานในดานความสนกสนานเพลดเพลน ความส าเรจในการศกษาเรยนร และความสามารถในการด าเนนชวตอยางเปนปกตสขสงกวาผทอาศยอยในเขตอ าเภอรอบนอกและนอกเขตเทศบาล ซงผลการวจยนสอดคลองกบผลการส ารวจสถตการอานหนงสอของคนไทย (ส านกงานสถตแหงชาต, 2552) ทพบวาผทอาศยอยในเขตเทศบาลมอตราการอานหนงสอสงกวาผทอาศยอยนอกเขตเทศบาล และผทอาศยอยในกรงเทพมหานครมอตราการอานหนงสอสงกวาจงหวดอนๆ สาเหตทเปนเชนน อาจเนองมาจากความเหลอมล าและความไมเทาเทยมกนทางสงคม น าไปสการไดรบโอกาสทตางกน โดยผทอาศยอยในเขตอ าเภอรอบนอกและนอกเขตเทศบาล มความสามารถในการเขาถงแหลงหนงสอ เชน หองสมด รานขายหนงสอ หรอรานเชาหนงสอ เปนตน นอยกวาผทอาศยอยในเขตเมองและในเขตเทศบาล ทงนอาจเปนเพราะแหลงหนงสออยไกลจากทอยอาศย ท าใหไมสะดวกในการเดนทางเพอไปอาน นอกจากนสอการอานทางอเลกทรอนกสยงไมทวถง สอส าหรบการอานมราคาทคอนขางสงไมสอดคลองกบคาครองชพ สอสงพมพในการสนบสนนการอานทไดรบบรจาคคอนขางเกา เนอหากเกาตามไปดวย จงไมนาดงดดความสนใจในการอาน เมอเทยบกบผทอาศยอยในเขตอ าเภอเมอง และในเขตเทศบาล ทสามารถเขาถงแหลงการอานทงายกวา สงผลใหมพฤตกรรมการอาน ความสามารถในการอาน และผลลพธจากการอานทสงกวา

2. การอภปรายผลการพฒนากรอบดชนการอาน และดชนการอานของคนไทย

2.1 การอภปรายผลการพฒนากรอบดชนการอาน

กรอบดชนการอานทพฒนาขนจากการวจยครงน ประกอบดวยองคประกอบทส าคญ 3 ดาน ไดแก องคประกอบดานพฤตกรรมการอาน (reading behavior) องคประกอบดานความสามารถในการอาน (reading ability) และองคประกอบดานผลลพธจากการอาน (reading

outcomes) ซงองคประกอบทง 3 ดาน มตวบงชทงหมด รวม 16 ตว กลาวคอ องคประกอบดานพฤตกรรมการอาน มตวบงช 6 ตว ไดแก 1) ความหลากหลายของหนงสอทอาน 2) จ านวนเรองทอานในรอบ 1 สปดาห 3) จ านวนวนทอานตอสปดาห 4) เวลาทใชในการอานเฉลยตอวน 5) รอยละของเวลาวางทใชในการอานตอวน และ 6) คาใชจายในการอานตอเดอน องคประกอบดานความสามารถในการอาน มตวบงช 5 ตว ไดแก 7) ความคลองแคลวในการอาน 8) ความสามารถในการจดจ าเรองราวทอาน 9) ความเขาใจในการอาน 10) ความสามารถในการน าสาระทอานไปใชประโยชน 11) ความสามารถในการวเคราะห ส าหรบองคประกอบดานผลลพธจากการอาน มตวบงช 5 ตว ไดแก 12) ความสนกสนานเพลดเพลน 13) ความส าเรจในการประกอบอาชพ 14) ความส าเรจในการศกษาเรยนร 15) ความสามารถในการด าเนนชวตอยางเปนปกตสข และ

589

16) ความสามารถในการปรบตวใหทนกบการเปลยนแปลงของสงแวดลอม ผลจากการตรวจสอบความตรงของโมเดลการวดดชนการอานตามกรอบดชนการอาน ดงกลาวรายละเอยดขางตน พบวา โมเดลการวดดชนการอานทพฒนาขนน มความตรงหรอมความสอดคลองกบขอมล เชงประจกษ (empirical data) ตามหลกการวเคราะหตรวจสอบความตรงของโมเดลดวยการวเคราะหทางสถตขนสงตามมาตรฐานสากลทใชใน OECD (2000, 2008) และผลงานทางวชาการอนๆ

ผลการพฒนากรอบดชนการอานในการวจยครงน แสดงวากรอบดชนการอานทพฒนาขนนมความเหมาะสมทจะน าไปบงชถงสถานการณการอานของคนไทยได ทงนเนองจากกรอบดชนการอานทพฒนาขน ไดมาจากการศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ ประกอบกบการตรวจสอบความเหมาะสมของกรอบแนวคดในเบองตนจากกลมบคคลทเกยวของ ซงครอบคลมกลมคนในชวงวย อาชพ ระดบการศกษา และสภาพทองถนทอยอาศยในพนทจงหวดตางๆ รวม 13 จงหวด ครอบคลมทง 4 ภมภาคของประเทศไทย โดยการจดสนทนากลม จากนนจงน าผลทไดมาปรบปรงกรอบแนวคดดชนการอาน พรอมทงก าหนดนยามเชงปฏบตการขององคประกอบและตวบงชในกรอบแนวคด เพอน าไปตรวจสอบความเหมาะสมอกครงหนง โดยผทรงคณวฒ ซงประกอบดวยผเชยวชาญดานการอานและดานการวดผลและประเมนผล โดยการจดเวทประชมกลมผทรงคณวฒเพอวพากษกรอบแนวคด และน าผลการวพากษทไดมาปรบปรงกรอบแนวคด และนยามเชงปฏบตการของตวบงชทเกยวของ เพอใหไดตวบงชทสามารถใหสารสนเทศทตอบตามวตถประสงคทตองการน าไปใชประโยชนใหมากทสด กจกรรมการด าเนนการดงกลาวน นบไดวา เปนขนตอนหนงทเปนจดเรมตนทมความส าคญทจะท าใหไดมาซง ตวบงชในกรอบดชนการอาน ทมคณภาพและมมาตรฐานระดบสากล ตามหลกการและขนตอนการพฒนาตวบงช ดงท Johnstone (1981) Burstein, Oakes และ Guiton (1992) OECD (2008) และ นงลกษณ วรชชย (2541) ไดกลาวไว

2.2 การอภปรายผลดชนการอานของคนไทย

จากผลการวเคราะหองคประกอบเชงยนยนอนดบทสอง (second order confirmatory

factor analysis) พบวา โมเดลการวดดชนการอานมความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษ โดยมองคประกอบทเปนตวบงชการอานของคนไทยไดอยางมนยส าคญทางสถต เรยงตามองคประกอบทมน าหนกความส าคญมากทสด ไดแก องคประกอบผลลพธจากการอาน (reading outcome) รองลงมาคอ องคประกอบความสามารถในการอาน (reading ability) และองคประกอบพฤตกรรมการอาน (reading behavior) ซงเปนองคประกอบทมน าหนกความส าคญนอยทสด

ผลการวจยดงกลาวนแสดงใหเหนวา การทจะวดหรอตดตามสถานการณการอานของคนไทย ควรใหความส าคญทง 3 องคประกอบ โดยเฉพาะอยางยงองคประกอบดานผลลพธจาก

590

การอาน ทงนเนองจากเปาหมายสงสดของการสงเสรมหรอพฒนาการอานของคนโดยทวไปกเพอการมคณภาพชวตความเปนอยทด สามารถด ารงชวตอยในสงคมไดอยางมความสข ดงทส านกวชาการและมาตรฐานการศกษา (2546) ไดกลาวถงความส าคญของการอานไวหลายประการ เชน การอานเปนการพฒนาคณภาพชวต ท าใหเปนคนทสมบรณทงดานจตใจ และบคลกภาพ เพราะเมออานมากยอมมความรมาก สามารถน าความรไปใชในการด ารงชวตไดอยางมความสข สอดคลองกบแนวคดของ ไพพรรณ อนทนล (2546) ทวา การอานเปนหวใจส าคญของการพฒนาทกษะทางดานภาษา และมความส าคญตอการด าเนนชวตมากมาย การอานเปนทกษะพนฐานทจ าเปนในการด ารงชวตในปจจบน ซงองคการสหประชาชาตไดเสนอใหสมาชกทกประเทศชวยกนรณรงคใหทกคนในโลกนไดอานหนงสอใหออกใหหมดในป พ .ศ. 2543 เพราะตระหนกในความส าคญของการอาน ผลทตามมาจากการอานกคอ ท าใหเกดการพฒนาคณภาพชวต ผทอานมากกยอมจะมมมมองและวสยทศนทกวางไกล และเปนคนยดหยน สามารถปรบตวใหเขากบสงคมและพฒนาสงคมได ดงนนเมอทกคนมคณภาพชวตทด สงคมนนกยอมจะดตามไปดวย เมอเกดปญหาตาง ๆ กยอมจะรจกใชสตปญญารวมกนแกปญหา กจะท าใหสงคมนนอยอยางมความสข นอกจากนแลวในการวดและตดตามสถานการณการอาน กควรมการวดและตดตามในสวนของความสามารถในการอานดวย เนองจากความสามารถในการอานเปนกลไกทส าคญทจะท าใหเกดผลลพธทตามมาจากการอาน หากคนเราไมมความสามารถในการอาน อานแลวไมเขาใจในเรองราวทอาน ไมสามารถคดวเคราะห และน าความรทไดจากการอานไปใชประโยชน ผลลพธทตองการใหเกดตามเปาหมายสงสดของการอานดงกลาวขางตนกคงไมสามารถเกดขนได และแนนอนทสด ความสามารถในการอานและผลลพธจากการอานจะไมบงเกดขนได หากคนเราไมเกดพฤตกรรมการอานหรอไมอานหนงสอ นนกคอ ในการวดและตดตามสถานการณการอานกควรจะตองตดตามในสวนของพฤตกรรมการอานดวย วาคนไทยมพฤตกรรมการอานมากนอยเพยงใด แตองคประกอบพฤตกรรมการอานจากผลการวจยนพบวา มน าหนกความส าคญนอยทสดในการบงชถงการอานของคนไทยเมอเปรยบเทยบกบองคประกอบอน ๆ ทงนอาจอธบายในมมมองหนงไดวาพฤตกรรมการอานหรอปรมาณการอาน อาจไมใชสงทส าคญทสดในการบงชถงการอานของคนไทย หรอกลาวอกอยางหนงไดวา การอานมากหรอนอยไมใชสงทส าคญทสด ความส าคญอยทวาอานแลวสามารถน าความรหรอสาระส าคญจากเรองทอานไปใชใหเกดประโยชน หรอน าไปสการพฒนาความคด การกระท าทจะใหเกดการพฒนาคณภาพชวตทด น าประโยชนสขใหเกดแกการด ารงชวตของตนเองไดมากนอยเพยงใด ทงนเนองจากบางคนอาจจะมพฤตกรรมการอานมาก แตอานแลวไมสามารถน าไปสการพฒนาตนเองหรอท าใหเกดประโยชนจากการอานไดเทาทควร ในขณะทบางคนอาจจะมพฤตกรรมการอานไมมากนก แตสามารถน าสาระแกนสารหรอผลทเกดจากการอานไปสการพฒนาตนเอง ท าใหการอานนนเกดประโยชนสงสดสมดงเจตนารมณของการอานได

591

จากรายละเอยดดงทกลาวมาขางตน ชใหเหนถงความส าคญขององคประกอบทง 3 ดาน ในการบงชสถานการณการอานของคนไทย และองคประกอบทง 3 ดานน มความสมพนธเกอหนนซงกนและกน ดงจะเหนไดจากผลการวเคราะหความสมพนธระหวางองคประกอบทง 3 ดาน ซงพบวามคาสมประสทธสหสมพนธเปนบวก และพบวาองคประกอบทง 3 ดาน มความสมพนธกบองคประกอบดชนการอานโดยรวมคอนขางสง โดยเฉพาะอยางยงองคประกอบผลลพธจากการอานมความสมพนธกบองคประกอบดชนการอานโดยรวมสงทสด (r .952) องคประกอบรองลงมาคอ องคประกอบความสามารถในการอาน (r .838) และองคประกอบพฤตกรรมการอาน (r .564) ซงสอดคลองกบน าหนกความส าคญขององคประกอบแตละดานในการบงชถงการอานของคนไทย ดงไดกลาวมาแลวขางตน ผลการวจยทงหมดนชใหเหนวาการสงเสรมพฤตกรรมการอานของคนไทยหรอการรณรงคใหคนไทยมการอานหนงสอมากขน กจะเปนการสงเสรมและพฒนาความสามารถในการอาน และผลลพธจากการอานไปดวยในลกษณะองครวม หรอกลาวไดวา ในการสงเสรมและพฒนาการอานของคนไทย ควรพฒนาทง 3 ดาน ไปพรอม ๆ กน โดยเฉพาะการสงเสรมและพฒนาพฤตกรรมการอานและความสามารถในการอาน ซงเปนหนทางน าไปสการเกดผลลพธจากการอานในทสด

เมอพจารณาตวบงชในกรอบแนวคดดชนการอาน พบวา ตวบงชในกรอบแนวคดทง 16 ตว มคาน าหนกองคประกอบ มนยส าคญทางสถตซงเปนไปตามกรอบสมมตฐานของการวจย และเมอพจารณาตวบงชในแตละองคประกอบ ซงไดแก องคประกอบพฤตกรรมการอาน พบวา ตวบงชพฤตกรรมการอานทมน าหนกความส าคญมากทสด ไดแก ความหลากหลายของหนงสอทอาน รองลงมาคอ จ านวนเรองทอานในรอบ 1 สปดาห จ านวนวนทอานตอสปดาห คาใชจายในการอานตอเดอน เวลาทใชในการอานเฉลยตอวน และรอยละของเวลาทใชในการอานตอวน ตามล าดบ จะเหนไดวา ตวบงชดงกลาวนสะทอนพฤตกรรมการอานในแงปรมาณการอาน (amount of

reading) เปนหลก ครอบคลมใน 3 มตยอย ประกอบดวย 1) ความกวางในการอาน (breadth of

reading) ไดแก ตวบงชความหลากหลายของหนงสอทอาน และจ านวนเรองทอานในรอบ 1 สปดาห 2) ปรมาณเวลาทใชในการอาน ไดแก ตวบงชจ านวนวนทอานตอสปดาห เวลาทใชในการอานเฉลยตอวน และรอยละของเวลาวางทใชในการอานตอวน 3) การลงทนเพอไดมาซงหนงสอทอาน ไดแก ตวบงชคาใชจายในการอานตอเดอน ซงตวบงชทง 6 ตวนครอบคลมใน 3 มตยอยดงกลาว นบไดวามความเหมาะสมในการบงชถงพฤตกรรมการอานได ดงทมงานวจยทผานมาไดมการศกษาเพอวดพฤตกรรมการอาน หรอปรมาณการอาน โดยวดจากตวแปรตางๆ ดงน Guthrie,

McGouqh และ Wigfield (1994) วดปรมาณการอานและความกวางในการอานของนกเรยน โดยแบงประเภทการอานออกเปน 2 ประเภท คอ การอานในโรงเรยน และการอานตามความสนใจ สวนบคคล ซงสงทวดเปนการวดความถในการอาน และการเปดรบตอสงพมพหรอประเภทของ

592

สงพมพทอาน Wigfield และ Guthrie (1997) Cox และ Guthrie (2001) วดปรมาณการอาน และความกวางในการอานโดยวดจากความถในการอานและประเภทสงพมพทอานเชนเดยวกน นอกจากน Guthrie, Schafer และ Hutchinson (1991) วดความหลากหลายของการอานเอกสารโดยใหผตอบระบวา อานหรอไมอานเอกสารประเภทตาง ๆ ถาไมอานใหคะแนนเปน 0 ถาอานใหคะแนนเปน 1 และนบคะแนนรวมกนเปนความหลากหลายในการอาน ซงสอดคลองกบการวดความหลากหลายของหนงสอทอานในงานวจยครงน

ส าหรบมตท 2 ปรมาณเวลาทใชในการอาน มงานวจยหลายเรองทวดเกยวกบเรองน ในลกษณะตางๆ เชน Guthrie, Schafer และ Hutchinson (1991) วดปรมาณเวลาในการอานสงพมพประเภทตางๆ เปนนาทเฉลยตอวน Allen et al. (1992) Schooten และ Glopper (2002)

Schooten, Glopper และ Stoel (2004) วดจ านวนนาททใชในการอานตอวน หรอจ านวนชวโมงทใชในการอานตอสปดาห ทงนขนอยกบหนวยเวลาและกรอบเวลาทวด แตมนยสอดคลองกน Stokmans (1999) วดระยะเวลาในการอานแตละครง นอกจากน Johnsson- Smaragdi และ Jöönsson (2006) กไดมการวดปรมาณเวลาทใชในการอาน และวดการเคยอาน/ไมเคยอานหนงสอในเวลาวาง แตในงานวจยครงน ผวจยวดละเอยดไปกวาการเคยหรอไมเคยอานหนงสอในเวลาวาง โดยวดเปนรอยละของเวลาวางทใชในการอานตอวน สวนในมตท 3 การลงทนเพอไดมาซงหนงสอทอาน ในการวจยครงนวดเปนคาใชจายในการอานตอเดอน ประกอบดวยคาใชจายในการซอหนงสอหรอถายเอกสาร และคาใชจายอนๆ เชน คาเชาหนงสอ คาบรการหองสมด คาบรการอนเทอรเนต เปนตน ซงยงไมพบวามงานวจยใดทมการวดในเรองนมากอน ส าหรบในงานวจยน พบวา คาใชจายในการอานตอเดอนมนยส าคญทางสถตในการบงชถงพฤตกรรมการอาน แตในทางปฏบตจากประสบการณในการเกบรวบรวมขอมลภาคสนามคอนขางจะเกบขอมลใหตรงกบคาใชจายทแทจรงไดยาก เนองจากกลมตวอยางสวนใหญไมไดจดจ าถงคาใชจายทตองเสยไปเพอการอาน แตเปนเพยงคาใชจายประมาณการเอาอยางคราว ๆ และอกปญหาหนงในทางปฏบต กคอ คาใชจายในการอานตอเดอนทมาก ไมไดเปนสงการนตไดเสมอไปวาจะมพฤตกรรมการอานทมากตามไปดวย ทงนอาจเปนไปไดวาผทซอไมไดอาน แตผทอานไมไดซอหนงสอเอง เชน ผปกครองเปนผซอหนงสอใหบตรหลานอาน แตผปกครองไมไดอานเอง เปนตน นอกจากน ผลการส ารวจแหลงทมาของหนงสอ/วสดการอาน ในการวจยครงน พบวา แหลงทมาของหนงสอ/วสดการอานทกลมตวอยางระบวาอานทกประเภทมแหลงทมาคอ มอยแลวทบานหรอทท างานมากทสด (26.5% ถง 55.9%) ส าหรบแหลงทมาทตองมการเสยคาใชจาย ซงไดแก การซอมาเองหรอจากรานเชาหนงสอ พบวา เปนแหลงทมาทกลมตวอยางระบถงนอยทสดในเกอบทกประเภทของหนงสอ ยกเวนหนงสอ/วสดการอานดานความเพลดเพลน และดานความรในการศกษาเรยนรทกลมอยางระบวาซอมาอานเอง จากผลวจยดงกลาวนชใหเหนวา หนงสอ/วสดการอานทใชในการอาน

593

สวนใหญไมไดมาจากการซอหรอเชา แตมาจากแหลงอน ๆ เชน มอยทบานหรอทท างาน หรออานจากอนเทอรเนต เปนตน ทเปนเชนน เนองมาจากขอมลขาวสารในยคปจจบนสวนใหญมการเผยแพรอยในระบบอนเทอรเนต และประชาชนกสามารถเขาถงระบบอนเทอรเนตกนมากขน ซงจากผลการส ารวจครงน กพบวากลมตวอยางสวนใหญ (76.7%) ระบวาในชมชนทอาศยอยมอนเทอรเนต จากรายละเอยดทไดอภปรายมาขางตนน จงอาจสรปไดวาคาใชจายในการอานตอเดอนมนยส าคญในทางสถตในการบงชถงพฤตกรรมการอาน แตอาจไมมนยส าคญในทางปฏบตกเปนไปได

เมอพจารณาองคประกอบความสามารถในการอาน พบวา ตวบงชความสามารถในการอานทมน าหนกความส าคญมากทสด ไ ดแก ความเขาใจในการอาน รองลงมาคอ ความสามารถในการน าสาระทอานไปใชประโยชน ความสามารถในการวเคราะห ความสามารถในการจดจ าเรองราวทอาน และความคลองแคลวในการอาน ตามล าดบ ซงตามหลกพฤตกรรมการเรยนรทางสมอง (cognitive domain) ของมนษย ความจ า เปนความสามารถพนฐานทจะไปสพฤตกรรมทสงกวา คอ ความเขาใจ การน าไปใช การวเคราะห การสงเคราะห และประเมนผล แตในการวดความสามารถในการอาน จากผลการวจยนชใหเหนวา ควรใหความส าคญกบความเขาใจในการอานมากทสด ทงนอาจอธบายไดวา หากคนเราอานแลวเกดความเขาใจในเรองราว ทอาน กจะเปนผลใหสามารถน าสาระทอานไปใชประโยชนได สามารถทจะคดวเคราะหแยกแยะสงด-ไมด เลอกรบหรอปฏเสธสาระจากการอานได สวนความสามารถในการจดจ าเรองราวทอาน แมวาจะเปนพฤตกรรมการเรยนรขนพนฐานทน าไปสพฤตกรรมการเรยนรในขนทสงกวากตาม แตความจ าไมใชเปาหมายทส าคญทสดทตองการใหเกดขนจากอาน ส าหรบความคลองแคลวในการอาน จากผลการวจยครงน พบวา เปนตวบงชความสามารถในการอานทมน าหนกความส าคญนอยทสด ซงในการวจยครงนวดความคลองแคลวในการอาน จากเวลาทใชในการอานขอความทก าหนดให กลาวคอ คนทใชเวลาในการอานมาก แสดงวามความคลองแคลวในการอานนอย ในทางตรงกนขามคนท ใช เวลาในการ อานนอย แสดงวา มความคลองแคลวในการอานมาก และจากผลการวเคราะหความสมพนธระหวางความคลองแคลวในการอานกบความสามารถในการจดจ าเรองราวท อาน ความเขาใจในการอาน ความสามารถในการน าสาระท อานไปใชประโยชน และความสามารถในการวเคราะห พบวา ความคลองแคลวในการอานมความสมพนธในทางลบกบ ตวบงช ดงกลาวทกตว แสดงใหเหนวา การใชเวลาในการอานนอยหรอตความวา มความคลองแคลวในการอานมาก กลบมความสามารถในการจดจ าเรองราวทอาน ความเขาใจในการอาน ความสามารถในการน าสาระทอานไปใชประโยชน และความสามารถในการวเคราะหต าลง ซงในทางปฏบตมความเปนไปไดทจะเกดเหตการณเชนน เนองจากคนทอานเรวกจะอานโดยขาดการพนจพเคราะหอยางละเอยดถถวนท าใหไมสามารถจดจ าเรองทอานได อานแลวไมเขาใจสาระทอาน ไมสามารถน าสาระทอานไปใช และไมสามารถวเคราะหได จากขอมลขางตนน ท าใหผวจย

594

มความคดเหนวา ในการอานของประชาชนทวไป ซงเปนการอานในบรบทของการด ารงชวตประจ าวนทนอกเหนอจากการอานในบรบทของการทดสอบในการจดการเรยนการสอน หรอการทดสอบเพอการแขงขน จงอาจไมมความจ าเปนทจะตองใหความส าคญกบความคลองแคลวในการอานมากนก ดงขอคนพบของการวจยครงน หรออาจไมใชความคลองแคลวในการอาน ในการวดความสามารถในการอานกได เนองจากผลการวเคราะหคาน าหนกองคประกอบและคาสมประสทธคะแนนองคประกอบมคาต ามาก เขาใกลศนย นอกจากนการวดความคลองแคลวในการอานยงมขอจ ากดในการวดในทางปฏบตส าหรบประชาชนโดยทวไปท าไดยาก ซงจะไดอภปรายถงประเดนนในหวขอการอภปรายเกยวกบวธการพฒนาดชน ตอไป แตอยางไรกตาม ถาสามารถพฒนาใหคนไทยมความคลองแคลวในการอานสง และอานแลวสามารถจดจ าเรองราวท อานได มความเขาใจในสาระท อาน สามารถน าสาระท อานไปใชประโยชนได และมความสามารถในการว เคราะหไ ด ด กนาจะเปนสงท ดทสดทจะท าให ไดชอวาคนไทยมความสามารถในการอานอยางแทจรง ซงตวบงชความสามารถในการอานทไดจากการวจยครงนสอดคลองกบการวดทกษะการอาน (reading skills) ของ OECD (2000) การวดมาตรฐานการอานของ the Wachington State Adult learning Standard และการวดความสามารถในการอานจากงานวจยของ Bryant และคณะ (2000) รวมทงงานวจยของ Fien, Kame’enui และ Good (2009) ทมการวดความสามารถในการอานโดยใชตวบงชแตกตางกนไปบาง แตกมองคประกอบของการวดครอบคลมตวบงชทง 5 ตวน โดยสวนใหญวดกบกลมเปาหมายทเปนนกเรยนในบรบทของการทดสอบ เพอจดระดบความสามารถตามเกณฑทก าหนด โดยใชเครองมอหรอแบบทดสอบทมลกษณะแตกตางกนไป ซงอาจจะยงไมเหมาะสมในการน ามาใชวดความสามารถในการอานส าหรบประชาชนโดยทวไป

ส าหรบองคประกอบดานผลลพธจากการอาน ผลการวจยพบวา ตวบงชทมน าหนกความส าคญมากทสดในการบงชถงผลลพธจากการอาน คอ ความสามารถในการด าเนนชวตอยางเปนปกตสข รองลงมาคอ ความส าเรจในการศกษาเรยนร ความสามารถในการปรบตวใหทนกบการเปลยนแปลงของสงแวดลอม ความส าเรจในการประกอบอาชพ และความสนกสนานเพลดเพลน ตามล าดบ จากผลการวจยดงกลาวน ชใหเหนวาในการวดหรอตดตามผลลพธจากการอาน ควรใหความส าคญกบความสามารถในการด าเนนชวตอยางเปนปกตสขมากทสด รองลงมาคอ ความส าเรจในการศกษาเรยนร ความสามารถในการปรบตวใหทนกบการเปลยนแปลงของสงแวดลอม และความส าเรจในการประกอบอาชพ ซงตวบงชทง 4 ตวนมคาน าหนกองคประกอบคอนขางสงใกลเคยงกน โดยมคาอยระหวาง 0.76 ถง 0.86 สวนความสนกสนานเพลดเพลนกถอไดวาเปนสวนประกอบหนงของการด าเนนชวตอยางมความสข การมคณภาพชวตทดกควรเปนชวตทไมเครงเครยด มความสนกสนานเพลดเพลน มความผอนคลายไปดวย ดงจะเหนไดจาก

595

คาน าหนกองคประกอบของตวบงชนซงมคาต าทสด เมอเทยบกบคาน าหนกองคประกอบของตวบงชอนๆ โดยมคาเทากบ 0.48 ตวบงชผลลพธจากการอานทง 5 ตวดงกลาวน นบไดวาเปนตวบงชทมความเหมาะสม และสอดคลองกบแนวคดของนกวชาการหลายทาน เชน Guthrie และ Greaney

(1991 cited in Schutte and Malouff, 2007) ทกลาวถงการท าหนาทของการอาน (reading function)

ไว 3 ประการ คอ การอานเพอใหเกดประโยชน การอานเพอความสนกสนาน และการอานเพอการหลกหนจากสงอน ๆ ซงสอดคลองกบแนวคดของ Stokmans (1999) ทกลาวถง การท าหนาทของการอาน ไว 4 ประการคอ 1) สงเสรมพฒนาการของบคคล (individual development) กลาวคอ การอานท าใหเกดความเขาใจลกซงในตนเอง เขาใจผอน และเขาใจความเปนไปของชวตทงในเรองทว ๆ ไป รวมทงมมมองดานคณธรรมและจรยธรรม 2) ความมประโยชนในทางการศกษา (educational

utility) นนคอการอานท าใหบรรลความส าเรจในการศกษา อาชพ หรอการด าเนนชวตของตนเอง 3) ความสนกสนานเพลดเพลน (enjoyment) การอานท าใหเกดความสข และ 4) การหลกหน (escape) กลาวคอ การอานท าหนาทเปนตวเบยงเบนความสนใจ ท าใหผอนคลาย ลมปญหา และความวตกกงวลได นอกจากน Greaney และ Newman (1990 cited in Schutte and Malouff,

2007) ไดกลาวถงจดมงหมายในการอาน ไว 4 ประการคอ 1) การอานเพอใหไดความร 2) การอานเพอการเสรมสรางพลงอ านาจของบคคล 3) การอานเพอการมสวนรวมในสงคม และ 4) การอานเพอการประกอบอาชพอยางมประสทธภาพ

จากทกลาวมาแลวขางตนเกยวกบ การท าหนาทของการอาน หรอจดมงหมายของการอาน กลาวโดยสรปแลวกมความสอดคลองกบความส าคญของการอาน ดงทส านกวชาการและมาตรฐานการศกษา (2546) ไดกลาวถงความส าคญของการอานไว 8 ประการคอ 1) การอานเปนเครองมอในการแสวงหาความร 2) การอานเปนเครองมอชวยใหประสบความส าเรจในการประกอบอาชพ 3) การอานเปนเครองมอสบทอดมรดกทางวฒนธรรม 4) การอานเปนการสงเสรมใหคนมความคดและฉลาดรอบร 5) การอานเปนกจกรรมทกอใหเกดความเพลดเพลนบนเทงใจ 6) การอานเปนการพฒนาคณภาพชวต 7) การอานเปนเครองมอในการพฒนาระบบการเมอง การปกครอง ศาสนา ประวตศาสตร และสงคม 8) การอานเปนการพฒนาระบบสอสาร และการใชเครองมอทางอเลกทรอนกสตางๆ หรออาจกลาวไดวา แนวคดของนกวชาการตางๆ ทงในเรองความส าคญของการอาน จดมงหมายของการอาน หรอการท าหนาทของการอานดงกลาวถงขางตนน การทเราจะทราบวาการอานไดท าหนาทกอใหเกดผลตามความส าคญ หรอตามจดมงหมายไดหรอไม เรากควรวดจากผลลพธจากการอาน ซงในการวจยครงน ไดจดหมวดหมผลลพธจากการอาน ออกเปน 5 ประเดน ซงเปนตวบงชผลลพธจากการอานทมนยส าคญตามขอคนพบของการวจยครงน

596

3. การอภปรายผลเกยวกบวธการพฒนาตวบงช/ดชน 3.1 การก าหนดกรอบแนวคดและนยามของตวบงชในขนตอนการพฒนาดชนการ

อานส าหรบการวจยครงน ผวจยไดมการตรวจสอบความเหมาะสมทงทางทฤษฎและความเหมาะสมในทางปฏบต โดยการศกษาแนวคด ทฤษฎทเกยวกบการอานเพอใชในการก าหนดกรอบแนวคดในเบองตน จากนนผวจยไดตรวจสอบความเหมาะสมในทางปฏบต โดยการน ากรอบแนวคดทก าหนดขนไปตรวจสอบความเหมาะสม และความเปนไปไดในการเกบรวบรวมขอมลจากบคคลทเกยวของซงเปนประชาชนทวไปทเปนกลมเปาหมาย ดวยวธการสนทนากลม จากนนจงน าผลทไดมาปรบปรงกรอบแนวคด และน าไปตรวจสอบความเหมาะสมอกครงหนงโดยผทรงคณวฒ ซงประกอบดวยผเชยวชาญทางดานการอาน และดานการวดและประเมนผล กระบวนการดงกลาวนนาจะท าใหไดกรอบแนวคดดชนการอานทมคณภาพ ตามทอภปรายไวแลวขางตน อยางไรกตามในสวนของการนยามเชงปฏบตการของตวบงช โดยเฉพาะในองคประกอบดานความสามารถในการอาน ซงประกอบดวยตวบงช 5 ตว ไดแก ความคลองแคลวในการอาน ความสามารถในการจดจ าเรองราวทอาน ความเขาใจในการอาน ความสามารถในการน าสาระทอานไปใชประโยชน และความสามารถในการวเคราะห ซงผวจยไดก าหนดวธวดไว 2 วธ คอ วธการทดสอบโดยใชแบบทดสอบ และวธการสอบถามโดยใชแบบสอบถามตามการรบรของผตอบ เพอจะไดน าผลการวดจากทง 2 วธมาวเคราะหเปรยบเทยบไดวาวธการวดแบบใดจะมความตรงมากกวากน ซงผลการตรวจสอบความตรงดวยวธการวเคราะหองคประกอบเชงยนยน พบวา การวดองคประกอบความสามารถในการอานตามการรบร มความตรงหรอสอดคลองกบขอมลเชงประจกษดกวาการวดจากแบบทดสอบ ประกอบกบการพจารณาในเรองความเหมาะสม รวมถงความเปนไปไดในทางปฏบตในการเกบรวบรวมขอมลซงเปนประชาชนทวไป ทมความหลากหลายทงชวงวย ระดบการศกษา อาชพ สภาพทองถนทอยอาศย ผวจยจงเลอกใชผลการวดความสามารถในการอานตามการรบร เนองจากในทางปฏบตการเกบรวบรวมขอมลจากประชาชนทวไป โดยใหท าแบบทดสอบมความยงยาก และอาจไมไดรบความรวมมอเทาทควร จงอาจมผลท าใหขอมลทไดขาดความตรง หรอความถกตองกอาจเปนได แตอยางไรกตาม หากพจารณาตามหลกการวดผลแลว การวดความสามารถในการอานดวยแบบทดสอบนาจะเปนวธทเหมาะสมกวา ดงนนในการวดและตดตามความสามารถในการอานของคนไทยในอนาคต จงนาจะไดมการวจยเพอพฒนาเครองมอวดความสามารถในการอานทเปนมาตรฐาน และน าผลทไดจากแบบทดสอบทเปนมาตรฐานแลวมาเปรยบเทยบกบผลการวดตามการรบรอกครงหนง เพอเปนการพสจนยนยนและน าไปสการเลอกใชวธทดทสด มประสทธภาพในการน าไปใชมากทสด

นอกจากน การวดความคลองแคลวในการอาน ตามนยามในการวจยครงน หมายถง ความสามารถของผอานในการอานไดอยางรวดเรวและถกตอง โดยวดจากเวลา (วนาท) ทใชใน

597

การอานขอความทก าหนดให แตในทางปฏบตการวดความคลองแคลวในการอาน ยงมขอจ ากด และยงไมสมบรณตามนยาม เนองจากในกระบวนการเกบรวบรวมขอมลจากกลมตวอยางขนาดใหญ เปนการใหผตอบ ตอบแบบทดสอบซงเปนสวนหนงของแบบสอบถาม โดยการอานขอความและจบเวลาดวยตนเอง ในการวจยครงนมการเกบรวบรวมขอมลโดยผชวยนกวจยและพนกงานเกบรวบรวมขอมลหลายคน แมจะไดมการซกซอมท าความเขาใจและทดลองใชเครองมอรวบรวมขอมลแลวกตาม แตการจบเวลาและระบเวลาลงในแบบสอบถามอาจมความคลาดเคลอนได ดงจะสงเกตเหนไดจาก เวลาทใชในการอานทผตอบระบมา เชน 1-2 วนาท ในการอานขอความประมาณ 3-4 บรรทด เมอเทยบกบเวลาโดยเฉลยประมาณ 52 วนาทแลวไมนาจะมความเปนไปได แตกมกรณแบบนจ านวนเพยงเลกนอย คอ 11 คน (0.2%) จากกลมตวอยางทงหมดจ านวน 5,865 คน แตในการวเคราะหขอมลผวจยยงคงขอมลตามทผตอบระบไว เนองจากพจารณาแลวเหนวา ขอมลเพยงจ านวนเลกนอยเหลาน ไมกระทบกบผลการวเคราะหทางสถตโดยภาพรวม และยงเปนขอมลหนงทจะชวยสะทอนใหเหนถงขอจ ากดในการวดความคลองแคลวในการอานจากประชาชนทวไป ซงจะเปนประโยชนในการพฒนาวธการวดใหมประสทธภาพดยงขน นอกจากนในการอาน ผอานแตละคนอาจมความตงใจในการอานไมเทากน บางคนอาจไมตงใจอาน ใชเวลาในการอานนอย แตบางคนอาจตงใจอาน โดยมการคดวเคราะหตความไปดวย ท าใหใชเวลาในการอานมาก ซงมผลท าใหตวบงชนมคณภาพในการวดไมดเทาทควร

3.2 การรวมตวแปรและการแปลงใหเปนคาปกต (normalization) ในการวจยครงนผวจยใชวธการรวมตวแปรแบบบวก (additive) โดยใชวธการก าหนดน าหนกความส าคญของ ตวแปรโดยอาศยขอมลเชงประจกษจากผลการวเคราะหองคประกอบเชงยนยนอนดบทสอง และรวมตวแปรหรอหรอตวบงชเดยวใหอยในรปของตวบงชรวม (composite indicator) หรอสเกลองคประกอบ (factor scale) จากนนจงน าตวบงชรวมทไดมาแปลงใหเปนคาปกต โดยใชคาสงสด-

ต าสด (min-max normalize) ซงเปนการท าใหตวบงชรวมทกตวบงชมพสยเทากน (0,1) (ซงจะเรยกวาดชน) โดยน าตวบงชรวมทค านวณไดของแตละคน (value) ลบดวยคาต าสดและหารดวยพสยของตวบงชนนๆ และเพอใหการแปลความหมายดชนเขาใจงายขนจงปรบใหเปนฐานรอย โดยใชสตรดงน

100MinMax

MinValue

การแปลงโดยวธน อาจไดคาทมความล าเอยง (bias) หากคาของตวบงชนนๆ มพสยกวาง ซงเทคนคทควรใชกคอ การประมาณคาสงสดและต าสดของตวบงชทงหมด ซงในการวจยกคอพจารณาจากคาต าสดและคาสงสดของตวบงชรวมทง 3 ดาน แลวก าหนดเปนคาต าสด (min)

598

และคาสงสด (max) ตามล าดบ จากนนจงน ามาแทนคาตามสตรขางตน เพอใหไดผลการแจกแจงของคาตวบงชเปนรปแบบเดยวกน แตในการวจยครงนผวจยพจารณาแลวเหนวา พสยของตวบงชในแตละดานทง 3 ดานน มคาไมแตกตางกนมากนก จงใชคาต าสดและสงสดของตวบงช ดานนนๆ มาค านวณตามสตรดงกลาว

จดแขงของการใชสตรการแปลงคาใหเปนคาปกต อยตรงทคะแนนดชนทไดเปนคะแนนมาตรฐาน มการแจกแจงเปนแบบเดยวกนทง 3 ดชน ท าใหการรวมคะแนนดชนการอานมความถกตองตรงตามหลกการวดผล และไมมความล าเอยง นอกจากนยงมความสะดวกในการแปลความหมาย เนองจากคาเฉลยของดชนรวมการอานและดชนการอานทง 3 ดาน จะมคาเทากบ 50.00

3.3 การตรวจสอบความตรงของโมเดลการวดดชนการอานตามกรอบดชนการอานของไทยทพฒนาขนในการวจยครงน ด าเนนการโดยใชการวเคราะหทางสถตขนสงตามหลกการวเคราะหโมเดลสมการโครงสราง (structural equation modeling: SEM) หรอโมเดลลสเรล ดวยวธการวเคราะหองคประกอบเชงยนยนอนดบทสอง ในลกษณะทเปนการวเคราะหโมเดลสมการโครงสรางหนงกลม (single group SEM) ของกลมตวอยางรวมทงหมด ดงนนกรอบดชนการอานทไดจากผลการวจยครงน จงเปนกรอบทใชส าหรบการสรางดชนการอานของคนไทยโดยทวไป แตจากผลการวจยครงน พบวาคนไทยทมภมหลงตางกนในดานชวงวย ระดบการศกษา อาชพ และสภาพทองถนทอยอาศย มคาเฉลยดชนการอานทง 3 ดาน คอ ดชนพฤตกรรมการอาน ดชนความสามารถในการอาน ดชนผลลพธจากการอาน และดชนรวมการอาน แตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต นอกจากนตวแปรยอยซงเปนตวบงชในกรอบดชนการอานทง 16 ตว กมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตระหวางคนไทยทมภมหลงดงกลาวตางกน ดงนนจงเปนประเดนทนาสนใจวา โมเดลการวดดชนการอานจะมความแปรเปลยนระหวางกลมคนไทยทมภมหลงตางกนหรอไม อยางไร จากประเดนดงกลาวนจงนาจะมการศกษาวเคราะหเพอตรวจสอบความตรงของโมเดลขามกลม (model validation across groups) ระหวางกลมคนไทยทมภมหลงตางกน เพอศกษาวาโมเดลการวดดชนการอานของไทย มความแปรเปลยน หรอไมแปรเปลยนระหวางกลม (invariance across groups) โดยใชการวเคราะหกลมพห (multi-group analysis) หรอเรยกวาการวเคราะหโมเดลสมการโครงสรางกลมพห (multi-group SEM) ชงจะท าใหไดโมเดลการวดดชนการอานทเฉพาะเจาะจงส าหรบคนไทยแตละกลมทมลกษณะเฉพาะแตกตางกน ส าหรบน าไปใชในการสรางดชนการอานของคนไทยในแตละกลมเปาหมาย อนจะท าใหไดสารสนเทศทมลกษณะเฉพาะเจาะจงส าหรบคนไทยในกลมนนๆ ซงจะน าไปสการพฒนาการอานของคนไทยไดตรงจดตรงประเดนกบบรบทของคนไทยแตละกลมไดมากยงขน

599

4. การอภปรายผลการวเคราะหปจจยทสงผลตอดชนการอานของคนไทยจากการศกษาเชงปรมาณ

4.1 การอภปรายผลการเปรยบเทยบคาเฉลยดชนการอานระหวางคนไทยทมภมหลงตางกน

จากผลการวเคราะหเปรยบเทยบคาเฉลยดชนการอานของคนไทยระหวางคนไทยทมภมหลงตางกนในดานชวงวย ระดบการศกษา อาชพ และสภาพทองถนทอยอาศย ซงประกอบดวย เขตทตงอ าเภอ และเขตองคกรปกครองสวนทองถน พบวา คนไทยทมภมหลงดงกลาวตางกนมดชนการอานแตกตางกน ทงในดานดชนพฤตกรรมการอาน ดชนความสามารถในการอาน ดชนผลลพธจากการอาน และดชนรวมการอาน ขอคนพบดงกลาวชสะทอนใหเหนวา ปจจยภมหลงของคนไทย ทงในดานชวงวย ระดบการศกษา อาชพ และสภาพทองถนทอยอาศย เปนปจจยทสงผลท าใหดชนพฤตกรรมการอาน ดชนความสามารถในการอาน และดชนผลลพธจากการอาน รวมถงดชนรวมการอาน หรอดชนการอานโดยภาพรวมมความแตกตางกน ทงนอาจเนองมาจากการทบคคลมสภาพภมหลง หรอคณลกษณะทงในดานชวงวย ระดบการศกษา อาชพ และสภาพทองถนทอยอาศยตางกน เปนปจจยทท าใหเกดความแตกตางในหลายแงมม เชน ความสนใจ ความจ าเปนตองใชกจกรรมการอานเปนเครองมอในการด ารงชวต การศกษาเรยนร หรอการประกอบอาชพ รวมถงศกยภาพหรอความสามารถในการอาน และโอกาสในการเขาถงสอ/วสดการอาน เปนตน เมอบคคลมความแตกตางกนในแงมมตางๆ เหลาน กเปนสาเหตหนงทท าใหมพฤตกรรมการอาน หรอปรมาณความมากนอยของการอาน ความสามารถในการอาน รวมถงความคาดหวงผลลพธหรอประโยชนจากการอานแตกตางกนไปดวย กลาวคอ หากพจารณาในดานชวงวย ผลการวจยพบวา ผทมชวงอาย 30-39 ป มคาเฉลยของดชนพฤตกรรมการอาน ดชนความสามารถในการอาน ดชนผลลพธจากการอาน และดชนรวมการอานสงกวาผทมชวงอายในกลมอนๆ ทงนอาจอธบายไดวา ผทมชวงอาย 30-39 ป หากมองในแงของพฒนาการแลว ถอไดวาเปนชวงอายทมพฒนาการเขาสจดสงสด กลาวคอเปนชวงทมวฒภาวะกาวเขาสวยผใหญอยางเตมท เปนผทส าเรจการศกษาแลว หรอหากก าลงศกษาอย กนาจะเปนการศกษาในระดบสงกวาปรญญาตร เปนวยท างานและก าลงอยในชวงของการตอส ดนรน ขวนขวาย เพอการด ารงชวตอยทด ซงตองอาศยการอานเปนเครองมอในการพฒนาตนเอง พฒนางาน เพอสรางความมนคง ความกาวหนาใหกบตนเองและครอบครว อนจะน าไปสการมฐานะความเปนอยทดตอไปในอนาคต ดวยเหตนจงเปนเหตผลหนงทท าใหผทมชวงอาย 30-39 ป มดชนการอานสงกวากลมอายอนๆ โดยเฉพาะอยางยงสงกวาผทมอายนอยกวา 20 ป และผทมอายตงแต 50 ปขนไป อยางมนยส าคญทางสถต (p<.05) แตมคาเฉลยดชนการอานทกดานใกลเคยงกบผทมชวงอาย 20-29 ป และชวงอาย 40-49 ป

600

ซงในประเดนนอาจอธบายไดดวยเหตผลทคลายคลงกบทไดกลาวมาแลว แตประเดนทนาสนใจ กคอ ผทมอายตงแต 50 ปขนไป และอายนอยกวา 20 ป มดชนการอานในทกดาน และดชนรวมการอาน ต ากวาชวงอายอนอยางมนยส าคญทางสถต (p<.05) กลาวคอ ผทมอายตงแต 50 ปขนไป มดชนพฤตกรรมการอานและดชนรวมการอานต าทสด ซงแสดงใหเหนวาบคคลกลมนมปรมาณการอานนอยทสด ทงนอาจเปนเพราะเหตผลทส าคญ 2 ประการคอ ประการแรก อาจเปนเพราะเมออายมากขนมกมปญหาสขภาพ เชน ปวย สายตาไมคอยด มองไมเหน ตาพรามว อานแลวท าให ปวดหว ปวดประสาทตา นอกจากนยงมปญหาเรองความจ าเสอม อานแลวกจ าอะไรไมคอยได จงเปนเหตผลหนงทท าใหกลมผสงอายมปรมาณการอานหนงสอนอยลง ซงสอดคลองกบผลการศกษาในเชงคณภาพจากผลการวจยครงนทพบวา ปญหาสขภาพเปนสาเหตหนงทมผลตอ การอาน ท าใหอานหนงสอไดนอยลงทงในเชงจ านวนครงของการอานและระยะเวลาในการอาน ดงค าพดทวา

“…ชอบอาน แตเดยวนไมคอยไดอาน เพราะสายตาไมคอยด...” (อมพร ชอบอาน วยท างานมหาสารคาม)

“...อายมาก สายตาแย อานไปนานๆ กจะเรมพรามว...” (วยท างานเพชรบร ชอบอาน)

“...มปญหาสายตากบปวดหลง....” (สนนทา ชอบอาน วยท างานพษณโลก)

“...ชอบอานหนงสอ แตตอนนอานไมคอยได ปวดหว เปนโรคหอบ...” (เสถยร ชอบอาน สระบร)

เหตผลอกประการหนง ทอาจเปนสาเหตท าใหผทมอายตงแต 50 ปขนไปมดชนการอานต า กคอ การมอาชพและหนาทการงานทคอนขางคงทหรอมนคงแลว ไมตองดนรน ขวนขวาย เพอการเตรยมตวเขาสอาชพ หรอพฒนาอาชพ หนาทการงานเพอความกาวหนามากนก พนวยศกษาเลาเรยนแลว บคคลกลมนจงมองวาการอานมความจ าเปนลดลง ดงขอมลจากการศกษา เชงคณภาพทพบวา ผทมอายมากแลว กมกจะอางวาตนเองพนวยศกษาเลาเรยนแลว ไมตองดนรนเพอความอยรอดมากนก ปลอยใหเยาวชนรนลกหลานเขาอานกนใหมากๆ นอกจากนจากผลการวจยของ Carsello และ Creaser (1982) ทศกษาเกยวกบการอานของผสงอายทมอาย 50

ปขนไป ซงพบวา กลมทมอายนอยกวาอานไดดกวา และมปญหาทางดานรางกายและจตใจทมตอ

601

การอานนอยกวากลมทมอายมากกวา ผทมอายมากกวาจะมความยากล าบากในการจดจ าเกยวกบขอเทจจรง หรอรายละเอยดทไดอาน อานไดชาลง โดยสรปพบวา ทกษะการอาน เชน การท าความเขาใจใจความส าคญ การจดจ าขอเทจจรง การอานแบบเกบรายละเอยดส าคญ (skim)

การอานแบบกราด (scan) การท าความเขาใจเนอหาทอาน และสมาธในการอานจะลดลงเมออายมากขน ผสงอายมกอานเพอแกเหงา ใชเวลาวางใหหมดไปโดยการอาน เพอความผอนคลาย รวมทงนสยการอานของผสงอายขนอยกบปจจยดานอายมากทสด รองลงมาคอปจจยดานการศกษา และปจจยดานเพศ ตามล าดบ

ส าหรบในกรณผลการวจยทพบวา ผทมอายนอยกวา 20 ป มคาเฉลยของดชนความสามารถในการอาน และดชนผลลพธจากการอานต าทสดเมอเทยบกบกลมอายอนๆ นอกจากนยงมคาเฉลยของดชนพฤตกรรมการอานและดชนรวมการอานต ากวากลมอายอนๆ ยกเวนกลมผทมอายตงแต 50 ปขนไป จงเปนประเดนทนาสงเกตวาบคคลกลมน ซงเปนเยาวชน เปนวยทก าลงอยในชวงของการศกษาเลาเรยน เปนวยทมความจ าเปนตองใชการอานเปนเครองมอส าคญในการศกษาเรยนรเพอน าไปสการมอาชพ เพอความอยรอดในสงคม และเปนวยทจะเปนก าลงส าคญในการพฒนาประเทศตอไปในอนาคต แตกลบมดชนการอานทต ากวากลมอนๆ เหตทเปนเชนน อาจเนองมาจากปจจยหลายประการ ซงจากการศกษาในเชงคณภาพเกยวกบปจจยทหลอหลอมสการสรางนสยการอานของคนไทย สามารถสรปได 3 กลมปจจยหลก คอ ปจจยดานโครงสรางทางสงคม ไมวาจะเปนครอบครว โรงเรยน หรอสถานศกษาทจะท าหนาทหลอหลอมตามกระบวนการขดเกลาทางสงคม ปจจยภายในตวบคคล เชน ลกษณะนสยการเปนคนใฝร เจตคตตอการอาน สตปญญาความสามารถในการอาน ฐานะความเปนอยและรายได เปนตน และปจจยภายนอกของบคคล เชน บรบททางสงคม อทธพลของกลมเพอน สภาพแวดลอมทเออตอการอาน ระบบการศกษา นโยบายของรฐเกยวกบการสงเสรมการอาน ตลาดและการก าหนดราคาของหนงสอ เปนตน (ดรายละเอยดไดจากผลการศกษาเชงคณภาพ) ซงปจจยดงกลาวน สามารถเปนไดทงปจจยสงเสรม และปจจยอปสรรค หากผเกยวของไดรวมดวยชวยกนในการท าใหปจจยดงกลาวเปนปจจยเสรม กนาจะเปนหนทางในการชวยสงเสรม หรอพฒนาการอานใหกบกลมเยาวชนไดเปนอยางด

เมอพจารณาดชนการอาน ของผทมระดบการศกษาตางกน จากผลการวจย พบวา ผทมการศกษาสงกวาปรญญาตร มคาเฉลยดชนพฤตกรรมการอาน ดชนความสามารถในการอาน ดชนผลลพธจากการอาน และดชนรวมการอานสงทสด สวนผทมการศกษาในระดบประถมศกษา (ประกอบดวยบคคล 2 กลม คอ ผทก าลงเรยนในระดบประถมศกษา และผทจบการศกษาไปแลว) มคาเฉลยดชนการอานทกดานต าทสด และต ากวากลมผทมการศกษาในระดบอนๆ อยางมนยส าคญทางสถต ทงนสามารถอธบายไดคอนขางชดเจนวา ผทมการศกษาในระดบสง และ

602

โดยเฉพาะสงกวาปรญญาตร ถอไดวาเปนกลมบคคลทมความรความสามารถ มศกยภาพในการเรยนรสง จ าเปนตองอาศยการศกษาเปนเครองมอส าคญ ในการท าใหไดมาซงสถานภาพทก าลงเปนอย และสถานภาพของบคคลกลมน กมกจะประกอบอาชพในต าแหนงหนาท ทจ าเปนตองใชการอาน เปนกลไกส าคญในการปฏบตหนาทการงาน เพอพฒนาตนเอง พฒนางานทรบผดชอบ ใหด ารงอยในสภาพทเหมาะสมกบต าแหนง หนาททรบผดชอบ รวมไปถงการสรางความกาวหนาในอาชพ จงเปนกลมทมดชนการอานสงในทกดาน ในทางตรงกนขามผทมการศกษาในระดบประถมศกษา ในสวนทเปนกลมทก าลงศกษาอย กตองยอมรบวา เปนผทอยในระยะเรมตนของการเรยนร ความรความสามารถในการอานกยงอยในระดบเรมตน ปรมาณการอานกอาจจะยงนอยอย และโดยเฉพาะผลลพธจากการอาน กยงไมเกดขน ยงไมเหนผลชดเจน เนองจากยงอยในวยเดก แตส าหรบผทจบการศกษาไปแลว ความรทมอยในระดบต า กอาจจะเปนอปสรรคในการอาน คนกลมนสวนใหญกมกจะประกอบอาชพโดยใชแรงงานเปนหลก โอกาสในการเขาถงการอาน กอาจมนอย ดวยศกยภาพความรความสามารถทมอยอยางจ ากด และหนาทการงานทไมเออตอการอานเทาทควรจะเปน จงท าใหผทมการศกษาในระดบประถมศกษามดชนการอานต าทสด เมอเปรยบเทยบกบผทมการศกษาในระดบทสงกวา ซงสอดคลองกบผลการวจยของ Stokmans

(1999) ทพบวาระดบการศกษาเปนตวท านายทส าคญของพฤตกรรมการอาน การอานหนงสอ จะมากขนเมอระดบการศกษาสงขน (MedieNotiser, 2000 cited in Johnsson-Smaragdi and

Jöönsson, 2006) Scales และ Rhee (2001) ยงพบวา การศกษาเปนตวท านายความบอยในการอานของกลมตวอยาง ผทมการศกษาสงจะอานสงพมพประเภทตางๆ ไดดกวาผทมการศกษานอยกวา นอกจากนผลการวจยของ Guthrie, Seifert และ Kirsch (1986) พบวา ระดบการศกษาตางกน มปรมาณการอานทแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต โดยผทมระดบการศกษาสงจะมปรมาณการอานมากกวาผทมระดบการศกษาต ากวา

เมอพจารณาดชนการอานของผทมอาชพตางกน จากผลการวจย พบวา ผทมอาชพรบราชการ มคาเฉลยของดชนพฤตกรรมการอาน ดชนความสามารถในการอาน ดชนผลลพธจากการอาน และดชนรวมการอานสงทสด และสงกวาทกกลมอาชพอยางมนยส าคญทางสถต สวนผทมอาชพรบจางและเกษตรกรมคาเฉลยของดชนการอานทกดานทกลาวมาต าทสด ทงนสามารถอธบายไดดวยเหตผลทคลายคลงกบผทมระดบการศกษาตางกนทไดกลาวมาแลว เนองจากผทมอาชพรบราชการสวนใหญเปนผทมการศกษาในระดบปรญญาตร หรอสงกวาปรญญาตรขนไป เปนอาชพทอยในแวดวงของการอาน มศกยภาพ ความรความสามารถในการอานสง อาศยการอานเปนเครองมอในการประกอบอาชพ เปนอาชพทมรายไดแนนอนแมจะไมสงนก แตกมโอกาสหรอความสามารถในการเขาถงหนงสอ/วสดการอานทดกวากลมอาชพอนๆ ในทางกลบกน ผทมอาชพรบจางและเกษตรกร สวนใหญเปนผทมการศกษาในระดบประถมศกษา หรออาจจะสงกวาบาง

603

แตกต ากวาระดบปรญญาตร ศกยภาพความรความสามารถในการอานกมขอจ ากด และเปนอาชพทมกจะใชแรงงานในการประกอบอาชพ โอกาสในการอาน หรอความสามารถในการเขาถงหนงสอ/วสดการอาน กมนอยกวา อาจจะดวยขอจ ากดในเรองของเวลาทตองดนรนเพอปากทองเปนส าคญ และขอจ ากดในดานฐานะความเปนอยและรายได ซงผลจากการศกษาในเชงคณภาพกพบวา ฐานะความเปนอยและรายไดเปนปจจยหนงทจะท าใหบคคลเขาถงหนงสอและแหลงความร เนองจากการอานตองมตนทน ไมวาจะเปนตนทนคาหนงสอ คาเดนทาง คาใชจายอนๆ ทเกยวของกบกระบวนการเตรยมความพรอมในการอาน ดงค าพดทวา

“...ถามความสามารถซอได กซอมาอาน ถาซอไมได กไมไดอาน...” (วรรณ ชอบอาน ผสงอายมหาสารคาม)

“...ราคาหนงสอ อยางเรากเปนอปสรรค แตถาเปนเดกตางจงหวด กเปนปญหาแนๆ...”

(วรท ชอบอาน นกเรยนมธยมกรงเทพมหานคร)

ดวยเหตน จงท าใหผทมอาชพตางกน มดชนการอานแตกตางกน ซงสอดคลองกบผลการวจยของ Guthrie, Seifert และ Kirsch (1986) ซงพบวา อาชพทแตกตางกนมปรมาณการอานแตกตางกนอยางมนยส าคญ และงานวจยของ Scales และ Rhee (2001) พบวา ผทมงานท าจะมการก าหนดจดมงหมายในการอานมากกวา และผทวางงานจะมความยากล าบากในการอานมากกวา

เมอพจารณาดชนการอาน ของผทอาศยอยในสภาพทองถนทตางกน จากผลการวจย พบวา ผทอาศยอยในเขตอ าเภอเมอง/เขตเมอง และผทอาศยอยในเขตเทศบาล มคาเฉลยของดชนพฤตกรรมการอาน ดชนความสามารถในการอาน ดชนผลลพธจากการอาน และดชนรวมการอานสงกวาผทอาศยอยในเขตอ าเภอรอบนอก และผทอาศยอยนอกเขตเทศบาลอยางมนยส าคญ ทเปนเชนน อาจเนองมาจากความสามารถในการเขาถงแหลงหนงสอ/วสดการอาน แตกตางกน กลาวคอ ผทอาศยอยในเขตอ าเภอเมอง/เขตเมอง และผทอาศยอยในเขตเทศบาล ซงอยในเขตทมความเจรญและมความพรอมของแหลงหนงสอมากกวา ไมวาจะเปนหองสมดประชาชน รานขายหนงสอ รานเชาหนงสอ อนเทอรเนต ซงบคคลกลมนกจะมโอกาสในการเขาถงหนงสอ/วสดการอานไดมากกวาผทอาศยอยในเขตอ าเภอรอบนอกและผทอาศยอยนอกเขตเทศบาล ดงจะเหนไดจากผลการส ารวจเกยวกบสภาพการอานในเรองความสามารถในการเขาถงการใชบรการ จากการวจยครงน ซงพบวา ผทอาศยอยในเขตอ าเภอรอบนอกมความสามารถในการเขาถงการใชบรการทงอนเทอรเนต หองสมดโรงเรยน หองสมดประชาชน รานขายหนงสอ และรานเชาหนงสอนอยกวา

604

ผทอาศยอยในอ าเภอเมอง/เขตเมอง และจากผลการศกษาในเชงคณภาพ กพบในลกษณะเดยวกน กคอผทอาศยอยในเขตอ าเภอรอบนอก หรอนอกเขตเทศบาล จะมขอจ ากดในการเขาถงแหลงหนงสอ หรอแหลงความรตางๆ ไดนอยกวา ดงนนโอกาสในการอานกจะนอยตามไปดวย

นอกจากนยงสอดคลองกบผลการส ารวจสถตการอานหนงสอของคนไทยเมอป 2551 โดยส านกงานสถตแหงชาต ทพบวาผทอาศยอยในกรงเทพมหานครมอตราการอานหนงสอสงกวาภาคอน และผทอาศยอยในเขตเทศบาลมอตราการอานหนงสอสงกวาผทอาศยอยนอกเขตเทศบาล

4.2 การอภปรายผลการวเคราะหปจจยเชงสาเหตทสงผลตอดชนการอานของคนไทย

ผลการวเคราะหปจจยเชงสาเหตทสงผลตอดชนการอานของคนไทย พบวา ปจจยเชงสาเหตทมอทธพลสงสดตอดชนการอานและเปนอทธพลทางตรง ไดแก แรงจงใจในการอาน ซงขอคนพบนสะทอนใหเหนวาการทจะสงเสรมหรอพฒนาการอานของคนไทย ควรเรมจากการสรางแรงจงใจในการอานใหเกดขนภายในตวบคคลกอนเปนส าคญ ซงอาจท าไดโดยการปลกฝงหรอสรางความตระหนกใหบคคลเหนความส าคญ มองเหนคณคาของการอาน นนคอ การปลกฝงทศนคตท ด ตอการอาน และการจดสภาพแวดลอมทสนบสนนการอาน ทงในสวนของสภาพแวดลอมทางครอบครว สภาพแวดลอมทางทท างาน/โรงเรยน และสภาพแวดลอมของชมชนทอยอาศย ทงนเนองจากผลการวจยพบวา ทศนคตตอการอาน และสภาพแวดลอมทสนบสนนการอาน มอทธพลทางตรงตอแรงจงใจในการอานอยางมนยส าคญทางสถต (p<.001) ในสวนของการปลกฝงทศนคตทดตอการอาน อาจท าไดโดยการจดสภาพแวดลอมทสนบสนนการอาน ทงในสวนของสภาพแวดลอมทางครอบครว สภาพแวดลอมทางทท างาน/โรงเรยน และสภาพแวดลอมชองชมชนทอยอาศย โดยเฉพาะอยางยงการจดสภาพแวดลอมทางครอบครวใหเออตอการอาน ทงในสวนของการจดสถานท บรรยากาศ การจดหาหนงสอ/วสดการอาน การมกจกรรมการอานรวมกน หรอการใหความชวยเหลอในเรองการอานแกบตรหลาน หรอสมาชกในครอบครว นาจะเปนปจจยทชวยกอใหเกดทศนคตทดตอการอาน และเกดแรงจงใจในการอานมากขน นอกจากนกอาจท าไดโดยการสรางความพรอมในการอานใหเกดขน ทงความพรอมในดานเวลาทจะใชอาน และความพรอมดานหนงสอ/วสดการอาน ทงนเนองจากปจจยสภาพแวดลอมทสนบสนนการอาน และความพรอมในการอาน เปนปจจยทมอทธพลทางตรงตอทศนคตตอการอานอยางมนยส าคญทางสถต (p<.001) หรอกลาวอกอยางหนงไดวา การท าใหเกดสภาพแวดลอมทสนบสนนการอาน ทงสภาพแวดลอมทางครอบครว สภาพแวดลอมทางทท างาน/โรงเรยน และสภาพแวดลอมของชมชนทอยอาศย เปนปจจยเชงสาเหตทสงผลใหเกดความพรอมในการอาน เกดทศนคตท ดตอการอาน และเกดแรงจงใจในการอาน เมอบคคลมแรงจงใจในการอานกจะสงผลใหมพฤตกรรมการอาน

605

เกดความสามารถในการอาน และเกดผลลพธจากการอาน นนคอท าใหดชนการอานของคนไทยสงขน ในขณะเดยวกน เมอบคคลมความพรอมในการอาน ทงความพรอมดานเวลา และความพรอมดานหนงสอ/วสดการอาน กจะสงผลทงโดยตรงตอดชนการอาน และยงสงผลโดยออมผานทางทศนคตตอการอานไปยงแรงจงใจในการอาน แลวจงสงผลไปยงดชนการอาน

ผลการวจยดงกลาวขางตนน สอดคลองกบผลการวจยของนกวชาการหลายทาน เชน Wigfield และ Guthrie (1997) พบวา แรงจงใจภายในและแรงจงใจภายนอกตางมความสมพนธกบปรมาณการอานอยางมนยส าคญทางสถต สวน Schutte and Matlouff (2007) พบวา แรงจงใจโดยรวมมความสมพนธในระดบสงกบความถ ในการอาน และความเพลดเพลนในการอาน นอกจากน Wang และ Guthrie (2004) พบวา แรงจงใจภายในเปนตวท านายความเขาใจเนอหาการอาน และ พมพชร พงษตน (2544) ยงพบวา แรงจงใจในการอานมความสมพนธทางบวกกบความสามารถในการอานเพอความเขาใจอยางมนยส าคญทางสถต สวนปจจยดานทศนคตตอการอาน Ajzen และ Fishbein (1980) อธบายวา ความเชอตอพฤตกรรมสงผลตอทศนคตตอพฤตกรรม เมอมทศนคตในทางบวกกจะเกดเจตนาและความตงใจทจะท าพฤตกรรมนน ซงสอดคลองกบผลการวจยของ Stokmans (1999) พบวา ทศนคตตอการอานสงผลตอพฤตกรรมการอานอยางมนยส าคญทางสถต และ Schooten, Glopper และ Stoel (2004) ศกษาทศนคตตอการอานโดย ยดทฤษฎพฤตกรรมตามแผน พบวา ตวแปรท านายทดท สด ของพฤตกรรมการอาน ไดแก ความร ความชอบ ความตงใจ ซงสอดคลองกบผลวจยครงนในสวนของทศนคตตอการอานสงผลโดยทางออมตอดชนการอาน โดยผานแรงจงใจในการอาน แตในงานวจยครงน พบวา ทศนคตตอการอานมอทธพลทางบวกตอดชนการอานอยางไมมนยส าคญทางสถต ทงนอาจเนองมาจากในการวจยครงนกลมตวอยางมคะแนนทศนคตโดยเฉลยอยในระดบมาก (Mean =

3.745) และกลมตวอยางสวนใหญมคะแนนทศนคตตอการอานสงกวาคาเฉลย จงท าใหคาของตวแปรทศนคตมลกษณะเหมอนๆ กน จงไมสงผลอยางมนยส าคญตอดชนการอาน และในท านองเดยวกน สภาพแวดลอมทสนบสนนการอานกมอทธพลทางตรงตอดชนการอานอยางไมมนยส าคญเชนกน แตอยางไรกตามสภาพแวดลอมทสนบสนนการอานสงผลทางออมตอดชนการอานผานตวแปรความพรอมในการอาน ทศนคตตอการอาน และแรงจงใจในการอาน ซงมงานวจยทสนบสนนวาสภาพแวดลอมทางครอบครว มความสมพนธกบพฤตกรรมการอาน ความสามารถในการอาน ทศนคตตอการอาน รวมทงความสนใจในการอาน โดยพบวา สงแวดลอมทางบานสงผลตอความสนใจในการอานของเดก ผปกครองทอานหนงสอใหบตรฟงในวยกอนเรยนจะสามารถกระตนพฒนาการทางภาษาของเดกและท าใหเดกเกดความสนใจในดานภาษา ซงเปนจดเรมตนของความสนใจในการอาน (Well, 1985 cited in Johnsson-Smaragdi

and Jöönsson, 2006) หรอมแรงจงใจในการอานนนเอง นอกจากน ผลการศกษาในเชงคณภาพ

606

กพบวา ปจจยดานสภาพแวดลอมของครอบครว สภาพแวดลอมทางโรงเรยน และชมชน เปนปจจยสงเสรมใหเกดนสยรกการอานได โดยเฉพาะอยางยงครอบครวซงนบวามบทบาทส าคญในการปลกฝงใหบตรหลานรกการอานได ตงแตแรกเรม หากสงแวดลอมทางครอบครวเออตอการอาน มพอแมผปกครองแสดงพฤตกรรมการอานใหเหนเปนแบบอยางแกบตรหลาน บตรหลานกจะ ซมซบพฤตกรรมนน เหนความส าคญของการอาน และเกดแรงจงใจในการอานหนงสอ กจะมนสยรกการอานไดในทสด ทกลาวมานแสดงใหเหนวาสภาพแวดลอมทสนบสนนการอานมอทธพลตอดชนการอานโดยทางออม นนคอ สงผลใหเกดความพรอมในการอาน เกดทศนคตทดตอการอาน และมแรงจงใจในการอาน กจะอานหนงสอในทสด ดงจะเหนไดจากค าพดตอไปน ทสะทอนใหเหนถงสภาพแวดลอมมผลตอการอาน

“......ขนอยกบสภาพชมชน บางทไมรจะอานไปท าไม จบแลวกตองออกไปท านา ไมมเงนเรยน”

(นกเรยนอ านาจเจรญ ไมชอบอาน)

“..ทบานไมมทอานหนงสอ มนหนวกห เสยงดงเพราะลางรถ กเปนเหตผลหนงทท าใหไมคอยไดอาน...”

(ชลตา ไมชอบอาน นกเรยนเพชรบร)

“..สภาพแวดลอมทางบานนาจะมผล ทบานมสถานทพรอมทจะใหอานหนงสอ ปกตอยบานปาเปนปมน ามน ท าใหไมคอยสะดวกในการอาน เวลามใหอาน แตวาไมไดอาน”

(จรสศร ไมชอบอาน นกเรยนเพชรบร)

“..ทไมชอบอานเปนมาตงแตเดก ทบานไมคอยเหนมใครอานหนงสอ มแตเขาจะฟง ดทว”

(กลยารตน ไมชอบอาน ผประกอบการกรงเทพมหานคร)

“...แทบจะไมเหนพอแมอานหนงสอ แตเขากบอกใหขยนเรยน ขยนอานหนงสอ ...ผมกไมคอยชอบอานเหมอนกน”

(นตเทพ ไมชอบอาน นกเรยนกรงเทพมหานคร)

607

5. การอภปรายผลการศกษาปจจยหรอเงอนไขทหลอหลอมสการสรางนสย การอานของคนไทยจากการศกษาเชงคณภาพ

จากผลการศกษาในเชงคณภาพเกยวกบปจจยหรอเงอนไขทหลอหลอมสการสรางนสยการอานของคนไทย มประเดนทส าคญและนาสนใจ ทจะน าไปสการอภปรายดงน

5.1 ทศนะวาดวยการอานและการแสวงหาความร จากขอคนพบของการสนทนากลม เกยวกบมมมองดานการอาน ซงพบวากรอบความคด

เกยวกบการอานมความแตกตางกนไปตามวย สถานภาพและประสบการณของบคคล โดยเยาวชนจะกลาวถงการอานในสวนทเกยวกบการเรยนเปนหลกและเยาวชนทเขารวมการสนทนากลมทเปนคนไมชอบอาน จะกลาวถงการอานในฐานะทเปนเพยงเครองมอเอาชนะการสอบเทานน แมในการแกปญหาในการศกษาเลาเรยนกยงไมไดแสดงใหเหนวา จะแกปญหาโดยการไปศกษาคนควาหาค าตอบจากการอาน หากแตจะรอใหเพอนทอานกอนแลวมาชวยอธบายขยายความให ซงสะทอนใหเหนวาการแสวงหาความรจากการอานยงไมใชกระแสหลกของการเรยนร และเปนกรอบความคดเกยวกบการอานทแคบมาก สอดคลองและสนบสนนผลการวจยเชงปรมาณทพบวากลมตวอยางทมชวงอายนอยกวา 20 ป มดชนความสามารถในการอานและดชนผลลพธจากการอานเฉลยต าทสดเมอเทยบกบกลมวยอน อยางไรกตาม แมวาผสงอายจะมกรอบตวามคดมมมองทกวางขวางกวาเดกและเยาวชนมาก โดยกลาวถงการอานทงทเกยวกบการศกษาเลาเรยน การท างาน การพฒนาตนเอง การด าเนนชวต และอนๆ แตผลการวจยเชงปรมาณกพบวา ผสงอายทมประสบการณชวตมาก โดยเฉพาะกลมอาย 50 ปขนไปเปนกลมทอานนอยกวาทกกลม ทงในดานความหลากหลายของหนงสอทอาน จ านวนเรองทอานในรอบ 1 สปดาห เวลาทใชในการอานเฉลยตอวน เวลาวางทใชในการอานตอวน คาใชจายในการอานตอเดอน โดยมดชนพฤตกรรมการอานและมดชนรวมการอานเฉลยต าทสด เมอเทยบกบกลมวยอน รวมทงกลมทมอายนอยกวา 20 ป

การทเยาวชนอธบายเรองการอานในกรอบของการศกษาเรยนรเปนหลก อาจเปนเพราะยงมประสบการณชวตนอย และยงตองแสวงหาความรทจะเอามาใชประโยชน การอานของเยาวชนสวนใหญจงเปนการอานเพอการเรยนร อานเพอพฒนาคณภาพทางการศกษา อานเพอการพฒนาความสามารถมากกวาทจะอานเพอวตถประสงคอน ยกเวนการอานเพอผอนคลายความตงเครยดเพอใหเกดการปรบสมดล ไมใหเครยดจนเกนไป ซงสอดคลองกบผลการวจยเชงปรมาณทพบวาเยาวชนใหความส าคญกบจดมงหมายในการอานเพอใหไดรบความรในการศกษาเรยนร และการอานเพอความเพลดเพลนมากกวาดานอนๆ ขณะทผใหญวยท างาน ซงสวนหนงยงอยในชวงของการศกษาตอเพอเพมพนความรในการท างาน ดงนนการอานของคนกลมนสวนหนงจงเปนการอานเพอการศกษาเรยนร แตสวนใหญกเปนการอานทงทเกยวกบอาชพการงานและการด าเนนชวต

608

ซงผลการสนทนากลมนสอดคลองกบผลการวจยเชงปรมาณทพบวาวยท างานใหความส าคญกบจดมงหมายในการอานเพอใหไดรบความรในการศกษาเรยนรมากกวาดานอนๆ สวนผสงอายซงไมไดเปนผผลตในระบบเศรษฐกจและไมใชแรงงานหลกของครอบครวแลว ความจ าเปนทจะตองอานหนงสอเพอพฒนาความรความสามารถจงลดลงไป เปนการอานในความหมายและจดมงหมายทแตกตางไปจากเยาวชนและวยท างาน เชน เปนการอานเพอการดแลพฒนาสขภาพ อานเพอสรางความสงบสขทางใจ อานธรรมะค าสอนทางศาสนา เปนตน ซ งสอดคลองกบผลการวจยเชงปรมาณทพบวาผสงอายใหความส าคญกบจดมงหมายในการอานเพอใหไดรบความรเกยวกบสภาพแวดลอมรอบตวและความรในการด าเนนชวตมากกวาดานอนๆ แตอยางไร กตาม การทเยาวชนสวนหนงมมมมองเกยวกบการอานเปนเพยงเครองมอทจะท าใหไดคะแนนจากการสอบดขนหรอสอบใหผาน นบวาเปนสถานการณทอาจเปนอปสรรคตอการพฒนาทรพยากรบคคลและการพฒนาประเทศได เนองจากการอานหนงสอมนยถงการเขาถงขอมลขาวสาร ความพรอมทจะเรยนรและแสวงหาความร ซงจะมผลตอคณภาพและผลตภาพของประชากร เมอเยาวชนยงไมตระหนกและเหนคณคาของการอานจงเปนการยากทจะพฒนาคณภาพของประชากร

ผลการสนทนากลมครงนช ใหเหนวาการอานยงไมเปนวถชวตปกตของคนไทย ซงสอดคลองกบค ากลาวของ วชย ตนตวทยาพทกษ (2551) ทวา พฒนาการดานการอานของคนไทยยงไมเขมแขงพอทจะถอไดวาเปนวฒนธรรมได เมอมการพฒนาประเทศไปสความทนสมยกมการน าเทคโนโลยสารสนเทศเขามาสสงคมไทย การเขามาของโทรทศนท าใหคนไทยไมสามารถกาวพนจากสงคมการฟงและการบอกกลาวไปสสงคมการอานได นตยสาร First Glimpse รายงานวาคนไทยดโทรทศนเฉลยสปดาหละ 22 – 24 ชวโมง หรอประมาณวนละ 3 ชวโมง (วชย ตนตวทยาพทกษ, 2551) และจากการวจยขององคกรวจยตลาดชอวา เอนโอพเวลด โดยการส ารวจนสยการบรโภคสอของประชาชนอาย 13 ป ขนไป จาก 30 ประเทศ เมอตนป 2548 พบวากลมตวอยางคนไทยอานหนงสอเฉลยสปดาหละ 9.4 ชวโมง หรอประมาณ 80 นาท ซงต ากวาผลการวจยเชงปรมาณครงนเลกนอย ทพบวาคนไทยอานหนงสอเฉลยวนละ 94 นาท แตกดโทรทศนเฉลยสปดาหละ 22.4 ชวโมง (เอนโอพเวลด อางถงใน อนเดยขนแทนเปนประเทศทใชเวลาอานหนงสอมากทสด ในโลก, 2551) อนเปนการสอดคลองกบการวเคราะหของ นธ เอยวศรวงศ ทวาเปนไปไดทสวนใหญของคนไทยยงอยในวฒนธรรมการฟงมากกวาการอาน และทคนไทยอานหนงสอนอยกเพราะความไมคนเคยกบการรบสารผานสอประเภทหนงสอหรอขอเขยน (นธ เอยวศรวงศ, 2543)

จากผลการสนทนากลมทพบวา การอานเปนเพยงสวนหนงหรอเปนเพยงชองทางหนงเทานนทจะท าใหคนมความร เนองจากปจจบนมสอและชองทางการสอสารมากมายในการสงผานความรมายงผรบสาร โดยเฉพาะอยางยงการใชอนเทอรเนตซงไดรบความนยมเพมขนอยางรวดเรว จงอาจมขอโตแยงวาแมคนไทยหรอเยาวชนไทยจะไมไดอานหนงสอทตพมพเปนเลมมากนก แตก

http://www.bookandreading.com/

http://www.bookandreading.com/

609

ไดอานและเรยนรจากสอทหลากหลาย โดยเฉพาะอยางการอานจากอนเทอรเนต การใชบรการ IPOD touch ส าหรบการฟงสารคด การโอนยายแฟมขอมล (download) หนงสออเลกทรอนกส (e-book) มาอานใน Amazon Kindle ซงเปนเครองอานหนงสอพมพ ต าราและเอกสารทไมตองใชกระดาษ ทส าคญในเครอขายทางสงคม เชน facebook หรอ twitter ตางกมชมชนรกการอานใหแลกเปลยนความคดกน และในโทรศพทเคลอนกสามารถใชงานในการอานได แตกจะเหนไดวาการอานจากอนเทอรเนตหลายอยางกเปนไปในลกษณะของการสนทนาและการฟง ซงแตกตางจากการอานเอกสารทมเนอหาสาระตอเนอง นธ เอยวศรวงศ ไดแสดงความคดเหนไววาการรบสารจากแหลงอนๆ เชน การอานหนงสอ การอานจากอนเทอรเนต การดโทรทศน ภาพยนตร หรอการสนทนาแลกเปลยนกนนนมทงขอดและขอเสยในตวเองในการน าสารไปสผรบ และสารทไดจากการอานกบสารทไดจากการฟงไมเหมอนกน เนองจากสอแตละชนดมขอจ ากดในตวเอง จงสอสารไดดในบางเรอง แตบางเรองกสอสารไมได ซงการรบขอมลขาวสารจากการฟงกไมใชเรองทเลวรายแตการรบขาวสารดวยวธการเดยวตางหากทท าใหเกดขอจ ากดในการเรยนร (นธ เอยวศรวงศ, 2543)

นอกจากนยงเปนไปไดวาการใชอนเทอรเนตของเยาวชนเปนระยะเวลาหลายชวโมงในแตละวนนนอาจมไดเปนการอานกได หากแตเปนการใชอนเทอรเนตเพอการดหรอการฟง การใชอนเทอรเนตสบคนเอกสารจงโนมเอยงไปในทางการดเอกสารมากกวาการอานเอกสาร เชนเดยวกบเยาวชน รายหนงทระบวา “พอพอใหอานกนงด แตไมไดอาน” ซงสอดคลองกบความเหนของผปกครอง อกรายหนงทระบวา “บอกใหเขาดเขากด แตเขาไมอาน”

5.2 ประโยชนของการอาน

จากการสนทนากลม พบวาผทชอบการอาน จะไดรบประโยชนจากการอานอยางกวางขวางหลายดาน ตามวตถประสงคหรอเปาหมายของการอานทแตกตางกน เชน อานเพอใหรเทาทนกบสภาพพลวตของสงคม เพอใหสามารถแขงขนกบผอนไดทงในการเรยนการแสวงหาโอกาสและความกาวหนาในการท างาน เพอการแกไขและพฒนางานทรบผดชอบ เพอใชในการแกปญหาชวตประจ าวนและการด าเนนชวต เพอการผอนคลาย เพอความบนเทงใจ หรอแสวงหาความสขจากการอาน เปนตน การอานหนงสอของผทชอบอานจงเปนการอานทเกดจากความเขาใจ การเหนคณคา และมความตงใจทจะอาน ซงมนยทแตกตางจากการอานของผทอานเพราะความจ าเปนหรอเพราะจะตองสอบใหผานเทานน ทงในแงความรสกทมตอการอาน การใหความส าคญ ปรมาณการอาน คณภาพในการอาน และการน าผลการอานไปใชประโยชน

จากการสนทนากลมพบวา เยาวชนจ านวนมากไมชอบการอานและผทชอบอาน เมอพนวยศกษาเลาเรยนแลวมกไมคอยไดอานหนงสอ สถานการณดงกลาวสะทอนใหเหนโลกทศนการอานของคนไทยวายงไมไดใชการอานเปนเครองมอในการแสวงหาความรและการสะสมความร

610

ขณะนยงไมมขอมลปรากฏทแนชดวาคนไทยเขาใจเรองการเรยนรตลอดชวตหรอไมอยางไร แตพอทจะกลาวโดยสรปจากการสนทนากลมไดกคอ การอานยงไมเปนสวนหนงของกระบวนการเรยนรตลอดชวตของคนไทย ซงสอดคลองกบทศนะทวาการอานส าหรบผใหญ หรอคนทเปนพอแมนนมความหมายเพยงแคเปนเครองมอชนดหนงของบตรหลานในการเรยนหนงสอใหไดดเทานน และเมอเรยนจบแลว การอานหนงสอกไมมความจ าเปน (ท าไมเดกไมชอบอานหนงสอ, ม.ป.ป.)

5.3 ปจจยทเออตอการสรางนสยการอาน จากผลการศกษาวจยในอดตทพบวาคนไทยอานหนงสอนอยนน นกวชาการและผท

เกยวของกบการสงเสรมการอานไดตงสมมตฐานหรอขอสงเกตในการอธบายปรากฏการณนไวหลายมมมองดวยกน โดยพจารณาสาเหตตงแตระดบสงคมและระบบการศกษาลงมาจนถงระดบครอบครว ตวบคคล และโอกาสในการเขาถงหนงสอ เชน

1. เปนเพราะสงคมไทยเปนสงคมแหงการฟงและการเลาตอ วฒนธรรมดานการอานจงไมมความเขมแขงพอ (วชย ตนตวทยาพทกษ, 2551)

2. คนไทยสวนใหญยงอยในวฒนธรรมการฟงมากกวาการอานและทคนไทยอานหนงสอนอย กเพราะไมคนกบการรบสารผานสอประเภทขอเขยน (นธ เอยวศรวงศ, 2543)

3. สงคมไทยมความเปนอยอยางเรยบงายไมมภยธรรมชาตทจะตองแกไขมากนก จงมวฒนธรรมแบบสบาย ๆไปเรอย ๆไมจ าเปนตองดนรนคนหาค าตอบในการแกไขปญหา โดยเฉพาะอยางยงวฒนธรรมการอานเพอใหไดมาซงความรความเขาใจตอการแกปญหา (วชย ตนตวทยาพทกษ, 2551)

4. ปญหาของเดกไทยไมรกการอาน จดส าคญคอระบบการศกษาของไทยทผานมาไมไดสอน ไมมจตวทยาใหเขาเกดความรกทจะอานหนงสอ โรงเรยนสอนใหอานเหมอนการบงคบใหอานหนงสอ (พรสทธ ทรวงสรตนกล อางถงใน เคลดลบปนลกนอยเปนนกอาน, ม.ป.ป.)

5. การไมอานหนงสอไมใชปญหาของเดกแตเปนปญหาของผใหญ เนองจากผใหญยงขาดในเรองการอาน (จรญ มาลยกล อางถงใน ทมงาน ThaiNGO, 2552)

6. การทคนไทยไมคอยอานหนงสอ อาจเปนเพราะมองการอานเปนเพยงแคเครองมอชนดหนงในการเรยนใหไดดเทานน เมอเรยนจบแลวกไมจ าเปนทจะตองอานหนงสออกตอไป (ท าไมเดกไมชอบอานหนงสอ, ม.ป.ป.)

7. ปญหาทวาเดกไทยไมชอบอานหนงสอนน ความจรงแลวเดกไมไดมปญหา พอแมตางหากทบางครงกท าใหเดกมพฤตกรรมไมรกการเรยน ไมรกการอาน หลายคนพยายามโยนภาระใหโรงเรยนและพยายามเลยงลกดวยเงน (พรสทธ ทรวงสรตนกล อางถงใน เคลดลบปนลกนอยเปนนกอาน, ม.ป.ป.)

611

8. ไมใชวาคนไทยจะไมอยากอาน แตเปนเพราะเราไมมหนงสอจะใหอานตางหาก รานจ าหนายหนงสอสวนใหญอยในเมอง การเขาถงของคนทอยในชนบทและมความขาดแคลนกท าไดยาก หนงสอกมราคาแพง ขณะทหองสมดในชมชน ในโรงเรยนกมงบประมาณจ ากด (จรญ มาลยกล อางถงใน ทมงานThaiNGO, 2552)

9. การทเดกไทยอานหนงสอนอยสวนใหญอาจไมไดมสาเหตจากการทเดกไมชอบหรอไมรกการอาน แตอยทเสนทางทหนงสอจะเขาถงตวเดกมนอย (เวทสมมนาเรองยทธศาสตรเสนทางหนงสอถงมอเดก, ม.ป.ป.)

จากการสนทนากลม พบวาปจจยหรอเงอนไขทหลอหลอมสการสรางนสยการอานของบคคลจนระบตนเองวา“เปนคนชอบอาน” สามารถแบงออกไดเปน 3 กลม ไดแก ปจจยดานโครงสรางทางสงคม ปจจยภายในของบคคล และปจจยภายนอกอนๆ ซงหลายๆ ปจจยกมความสอดคลองกบการอธบายของนกวชาการและผเกยวของดงกลาวขางตน

ส าหรบปจจยดานโครงสรางทางสงคม ทพบวาสถาบนทางสงคมทมบทบาทหลอหลอมสการสรางนสยการอานของเดกและเยาวชน และควรท าหนาทนเปนสถาบนแรกคอครอบครว รองลงมาคอโรงเรยน และหนวยงานอนๆ ทเกยวของกบเรองการศกษา เชน กรมการศกษานอกโรงเรยน (ปจจบนคอส านกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย (กศน.) องคกรปกครองสวนทองถน (อปท.) สวนวดซงเคยมบทบาทในอดตนน ไมไดมบทบาทส าหรบกลมเดกและเยาวชนในปจจบนแลว

ในทศนะของผเขารวมการสนทนากลมทเปนผปกครองหรอเปนผสงอายมความเชอวานสยรกการอานเปนสงทปลกฝงและพฒนาได และหนวยแรกทควรท าหนาทนกคอครอบครว

เนองจากครอบครวไทยยคใหมเปนครอบครวขนาดเลกเมอเปรยบเทยบกบครอบครวไทยในอดต ประกอบกบพอแมยคใหมเปนพอแมทมการศกษาสงขน อยในสงคมอตสาหกรรมและบรการในสดสวนทสงขน เหนความส าคญของการพฒนาสตปญญาของบตรหลานมากขน ดงนนการมบตรและการเลยงดบตรของครอบครวยคใหมจงเนนคณภาพมากกวาปรมาณของบตร นน คอจะมการลงทนเพอคณภาพของบตรหลานมากขน และการศกษากคอเครองมอส าคญของการพฒนาคณภาพของเดกและเยาวชนทพอแมน ามาใช กระบวนการใหการศกษาจงเปนกระบวนการทเชอมโยงผลกดนใหเดกและเยาวชนไดเรยนร อานออกเขยนได วเคราะหสงเคราะหเปน มทกษะในการคด ทงยงมสอการเรยนรประเภทตางๆ มาสนบสนนใหเยาวชนเรยนรไดเรวกวาแตกอนมาก

กระบวนการทพอแมผปกครองสามารถน ามาใชเพอปลกฝงใหบตรหลานสนใจการอาน ไดแก การอานเปนแบบอยางใหแกบตรหลานเหนหรออานเปนเพอนกนกบบตรหลาน การอบรม บมเพาะใหบตรหลานรกการอาน การสงเสรมใหบตรหลานอานหนงสอ การใหค าแนะน าอยางมความเขาใจ รวมทงการจดสภาพภายในบานใหเออตอการสรางบรรยากาศการอาน เปนตน เรองน

612

อาจเปนเรองธรรมดาส าหรบครอบครวทรกการอานอยแลวหรออานหนงสอกนเปนปกตแลว แตส าหรบครอบครวทไมคอยไดอานหนงสอมากอนอาจยงยากอยบางและตองปรบตวมากเชนกน ทงในเชงแนวคดและการปฏบตจรง เพราะจะตองท าสงทไมเคยท า และบางครอบครวอาจจะท าไมไดดวยขอจ ากดตางๆ ทเปนอปสรรคของการอาน

แนวคดในการสรางนสยการอานโดยเรมตนทครอบครวน สอดคลองกบขอสรปของเวทสมมนาเรองยทธศาสตรเสนทางหนงสอถงมอเดก ทระบวาครอบครวเปนสวนส าคญทสดทจะเพาะนสยรกการอานแกเดก โดยพอแมจะตองปลกฝงใหลกรกการอานตงแตเยาววย พอแมจะตองมความรความเขาใจ และตระหนกถงความส าคญของการอานหนงสอ (เวทสมมนาเรองยทธศาสตรเสนทางหนงสอถงมอเดก, ม.ป.ป.) เพราะการรอใหเดกเรมตนการสมผสหนงสอเมอเดกเขาเรยนชนอนบาล เปนความเขาใจผดของพอแมผปกครองไทยทจะคดอยางนน (รวมพลง รกการอาน, 2546) สอดคลอง กบแนวคดของ สรกร มณรนทร (อางถงใน รวมพลง รกการอาน, 2546) ทเชอวาพอแมอานหนงสออะไร ลกจะอานอยางนน ดงนนควรเรมทครอบครว รวมทงสอดคลองกบแนวคดของเกษม วฒนชย (อางถงใน รวมพลง รกการอาน, 2546) ซงกลาวไววา “ลกๆ ไดเหนภาพพออานหนงสอ มมมหนงสอในบานใหลกหยบจบไดงาย สงผลใหลกรกการอานไปโดยปรยาย ” แตแนวความคดนคอนขางจะขดแยงกบแนวคดของ มกฏ อรฤด (อางถงใน พรเทพ เฮง, 2550) ซงเปนนกเขยนและอยในวงการหนงสอมายาวนาน โดย มกฏ อรฤด เหนวาการสอนอานโดยเรมจากครอบครวเปนความผดพลาดทจะน าแนวคดแบบชาตตะวนตกเชนนเขามาใชกบสงคมไทย เนองจากครอบครวไทยสวนมากเปนครอบครวเกษตรกรรม ซงพอแมไมคอยมความร ไมคอยรหนงสอหรอรแตไมใสใจ อกกลมหนงคอผทหาเชากนค าซงตองออกจากบานตงแตเชาตรและกลบมาเมอลกๆ นอนหมดแลว คนเหลานมรายไดต าขณะทหนงสอส าหรบเดกมราคาสง การเรมตนการอานทครอบครวจงเปนภาระของพอแมทจะตองสนบสนน จากสถานการณทเปนจรงของครอบครวไทยดงกลาว จงเปนไดยากมากทจะรบผดชอบได แมแตครอบครวทไมมปญหาทางเศรษฐกจกยงยากทจะซอหนงสอใหลกและชวนลกมาอานหนงสอ การเรมตนการอานตองเรมทโรงเรยน เพราะเดกๆ อยโรงเรยนมากกวาอยกบพอแมและธรรมชาตของเดกนนจะเชอครมากกวาพอแม

ในเรองการสรางนสยการอานน พรสทธ ทรวงสรตนกล (อางถงใน เคลดลบปนลกนอยเปนนกอาน, ม.ป.ป.) กลาววาบทบาทของพอแมผปกครองนบวาส าคญทสด รองลงมาคอครในโรงเรยน ทจะสรางใหเดกเปนนกอาน โดยพอแมและครอาจรวมมอกนศกษาลกของตนเองวาเขาชอบอะไรเปนพเศษ ใหเขาอานในสงทเขาชอบ เอาเรองทเขาชอบมาจดกระแสใหเขารกการอาน ใหเขาท ารายงานสงครหรอท ากจกรรมเกยวกบเรองนน

โรงเรยนจงเปนสถาบนทางสงคมทส าคญอกสถาบนหนงทผรวมสนทนากลมไดรบการปลกฝงนสยการอานและยงคาดหวงบทบาทนเปนอยางมากส าหรบการพฒนาคนรนใหม อาจจะ

613

คาดหวงมากกวาบทบาทของครอบครวซงหมายถงตนเองดวยทจะตองท าหนาทปลกสรางนสยใหกบบตรหลาน แตทตองกลาวถงบทบาทของครอบครววาเปนหนวยแรกทควรเสรมสรางนสยการอาน เพราะเดกเกดและอยในครอบครวกอนทจะเขาสระบบโรงเรยน ครอบครวจงควรท าหนาทกอนโดยไมตองรอใหถงวยทจะเขาเรยนในโรงเรยนได เพอไมใหเดกตองพลาดโอกาสในการพฒนาศกยภาพดานการอาน ในลกษณะทวา “กวาจะถงอนบาลกสายเสยแลว” ซงในอดตมเดกและเยาวชนจ านวนมากทพลาดโอกาสอยางนแลวตองมาเรมตนทโรงเรยน โดยมครและเพอนเปนผสนบสนนชน า

มกฏ อรฤด (อางถงใน พรเทพ เฮง, 2550) ยนยนวาการเรมตนการอานทเหมาะสมคอการเรมตนทโรงเรยน เพราะครไดเรยนรดานจตวทยาทเกยวของกบเดก และอยกบเดกมานาน ยอมจะรธรรมชาตของเดกไดด

“…เพราะครเขาไดเรยนทางดานจตวทยาทงหลายทเกยวของกบเดก แลวกอยกบ

เดกมาตงกรนๆ เพราะฉะนนยอมรธรรมชาตของเดก..”

ในขณะทบางทศนะเหนวาการมอบหมายภาระการปลกฝงการรกการอานใหเปนหนาทของโรงเรยนฝายเดยวเปนสงทไมถกตองและเปนการโยนภาระใหโรงเรยนมากเกนไป เชน พรสทธ ทรวงสรตนกล (อางถงใน เคลดลบปนลกนอยเปนนกอาน, ม.ป.ป.) ผอ านวยการสโมสรนกอาน เหนวา การทเดกไทยไมชอบอานหนงสอ ความจรงแลวเดกไมไดมปญหา แตพอแมตางหากทบางครงกท าใหเดกมปญหา มพฤตกรรมไมรกการเรยน ไมรกการอาน พอแมหลายคนพยายามโยนภาระใหโรงเรยน และพยายามเลยงลกดวยเงน อยางไรกตาม กลมผรวมสนทนาทมประสบการณไดรบการปลกฝงดานการอานเหนวาครอบครวและโรงเรยนควรท าหนาทรวมกนในการสรางนสยการอานใหกบเดกตามบทบาทหนาทของตน ซงสอดคลองกบแนวคดของ สรกร มณรนทร (อางถงใน รวมพลง รกการอาน, 2546) ทวาผมสวนเกยวของใหเดกรกการอานไมเพยงพอแมเทานน คณครกมบทบาทส าคญเชนกน สอดคลองกบ สายสร จตกล (อางถงใน ชนสยการอานเกดจากส านกพอแม, 2552) ทกลาววา พอแม และอาจารยถอวาเปนบคคลส าคญทจะชวยปลกฝง สรางฐานรากในจตส านกของเดกใหรกการอาน สอดคลองกบความเหนของ วลาสน อดลยานนท (อางถงใน ศธ.ทมงบ 1 พนลาน สงเสรมการอาน, 2553) ทกลาววา ทกฝายตองชวยกนสรางนสยการอานใหกบเดก โดยเรมจากพอแม และโรงเรยน และสอดคลองกบความเหนของ สวด จงสถตยวฒนา (อางถงใน รวมพลง รกการอาน, 2546) นายกสมาคมผจดพมพและ ผจ าหนายหนงสอแหงประเทศไทย ทกลาววามบางคนเขาใจวาการสรางนสยการอานตองเปน หนาทของคร แตในความจรงทงสองฝายมสวนปลกฝงการอาน โดยพอแมตองตระหนกรวาตอง

614

อทศเวลาวนละ10-20 นาท ใหกบการนงอานหนงสอกบลก ซงจะเปนประโยชนกบเดกมาก ทงนโรงเรยนตองมสวนชวยสนบสนนใหเกดกจกรรมใหครอบครวสงเสรมการอานดวย จะท าใหเกดประสทธภาพสงสด

ในสวนของวดซง เคยมบทบาทส าคญในการหลอหลอมนสยการอานของคนไทย โดยเฉพาะอยางยงเยาวชนชายทเปนศษยวดหรอบวชเรยนอยในวด แตปจจบนไมไดมบทบาทหนาทในเรองนแลวและผเขารวมสนทนากลมกมไดคาดหวงในบทบาทน เนองจากระบบการศกษาทวไปส าหรบคนรนใหมไดแยกตวออกจากวดอยางชดเจน จะมกเพยงบางวดทจดใหมโรงเรยน พระปรยตธรรมแผนกสามญศกษาหรอมโรงเรยนการกศลของวด แตการเรยนการสอนสวนใหญ กเปนไปตามหลกสตรของกระทรวงศกษาธการ นอกจากนหนวยงานทปฏบตการอยในพนทหรอองคกรปกครองสวนทองถน (อปท.) ควรมบทบาทในการสงเสรมการอานของประชาชนใหมากขน ซงมผตงขอสงเกตไววาองคกรปกครองสวนทองถนมกจะเนนการพฒนาเชงวตถ เชน จดใหไฟฟา ถนนหนทาง ขดบอกอสราง มากกวาทจะใหความส าคญกบการพฒนาดานคณภาพชวตหรอเรองการอานของประชาชน เพราะไมเปนรปธรรมทมองเหนได ขณะทความตองการของประชาชน สวนใหญกเปนเปนไปในทศทางเดยวกน การจดสรรงบประมาณเพอการพฒนาการอานหนงสอของประชาชนจงมนอยหรอไมม ดงปรากฏในการสนทนากลมวาเคยมทอานหนงสอพมพ มทอานหนงสอในชมชนโดยไดรบงบประมาณสนบสนนคาหนงสอพมพจาก อบต. แตปจจบนขาดผด าเนนการ ขาดคนดแล หรอไมมแลว เปนตน

ในสวนของส านกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย (กศน.) ซงเนนการจดการศกษาใหกบผใหญทอยนอกระบบโรงเรยน ปจจบนไดเรงรดจดตง กศน.ต าบลขน เพอเปนกลไกเชงยทธศาสตรในการท าหนาทสงเสรมการเรยนรของประชาชน รวมทงเปนศนยสงเสรมการอานดวย แตกอาจจะยงไมสามารถใหบรการแกประชาชนไดอยางทวถง จะตองรอพฒนาการและการตดตามผลไปอกระยะหนง

ในดานปจจยภายในของบคคล ผลจากการสนทนากลมพบวาปจจยภายในบคคลหลายประการทชวยหลอหลอมนสยการอาน ไดแก การเปนผใฝรใฝเรยน การเหนคณคาของการอาน มความรสกหรอมทศนคตทดตอการอาน การมวฒภาวะทสงขน สตปญญาความสามารถในการอาน สขภาพของผอาน อาชพและหนาทการงาน ฐานะความเปนอยและรายได

การเปนคนใฝรใฝเรยนเปนบคลกเฉพาะทส าคญอยางหนงของผเขารวมการสนทนากลมทชอบอาน และนาจะสงผลตอปจจยอนๆ อกหลายปจจย เชน ความรสกหรอมทศนคตทดตอการอาน เหนประโยชนของการอาน เกดแรงบนดาลใจในการอาน มความมงมนตงใจทจะอาน และมพฤตกรรมการอานอยางสม าเสมอ ซงเปนลกษณะของบคคลแหงการเรยนร (learning person) เมอผนวกเขากบการมวฒภาวะทสงขน สตปญญาความสามารถในการอาน สขภาพ อาชพและ

615

หนาทการงานทเกยวของกบการใชความร ตลอดจนฐานะความเปนอยและรายได กยงท าใหบคคลนนสามารถเขาถงการอานไดอยางมประสทธภาพยงขน อยางไรกตาม คณลกษณะภายในของบคคลเหลาน หลายปจจยเปนสงทพฒนาไดไมยากนก แตกตองอาศยการหลอหลอมของพอแมผปกครอง ครอาจารยดวย เชน ในเรองการเปนผใฝรใฝเรยน การเหนคณคาของการอาน มความรสกหรอมทศนคตทดตอการอาน เปนตน ผลการวจยนสนบสนนผลการวเคราะหเชงปรมาณทพบวา ตวแปรทมอทธพลรวมสงสดตอดชนการอานคอ แรงจงใจในการอาน รองลงมาคอทศนคตตอการอาน สภาพแวดลอมทสนบสนนการอาน และความพรอมในการอาน ตามล าดบ

ดานปจจยภายนอกของบคคล ผลจากการสนทนากลมพบวาปจจยภายนอกทชวยหลอหลอมนสยการอานของบคคล ไดแก สภาพของชมชนทอยอาศยและทท างาน สงคมเพอน

บรรยากาศในการอานหนงสอ ระบบตลาดและการก าหนดราคาหนงสอ

สภาพของชมชนทอยอาศยและทท างาน เปนบรบทส าคญทหอหมหลอหลอมจตใจของบคคล และเปนสภาพแวดลอมทอาจสงเสรมสนบสนน หรอสกดกนการอานหนงสอของบคคล หรอสรางบคลกดานการอานของบคคลได กลาวคอ หากบคคลอาศยอยในบรบทของสงคมทตองใชความรในการด าเนนชวตหรอท างาน อยในสถานททตองใชความรในการปฏบตงาน (knowledge

worker ) สภาพสงคมเปนสงคมแหงการเรยนร ยอมรบและใหความส าคญกบผร ตลอดจนการใชความรในการพฒนาและแกปญหา บคคลกจะมการเรยนรอยเสมอ และกลายเปนบคคลแหงการเรยนร ( learning person) การพฒนาดานการอานของบคคลเหลานกจะเปนไปโดยงาย แตหากสภาพสงคมเปนสงคมชนบท ผคนสวนใหญเปนไมไดใชวชาความรมากนก ความจ าเปนในการอานหนงสอกจะมไมมาก และไมมความจ าเปนทจะตองอานหนงสอ เพราะคนทไมอานหนงสอ กอยในสงคมนนได ผลการวจยนสนบสนนผลการวเคราะหเชงปรมาณทพบวา คนไทยทอาศยอยในเขตอ าเภอเมองและในเขตเทศบาลมดชนการอานสงกวากลมทอาศยอยในเขตอ าเภอรอบนอกและนอกเขตเทศบาล ตามล าดบ

นอกจากนสงคมเพอนทคบหากนกนบวาเปนแหลงอทธพลทมความส าคญตอความคดและพฤตกรรมการอานอยางมากเชนกน โดยเฉพาะในกลมเยาวชนซงเปนชวงทก าลงแสวงหาตวตนและความเปนอสระ เยาวชนวยรนจะตดเพอนมากและอาจเชอเพอนมากกวาพอแมหรอคร ผรวมสนทนากลมทเปนพอแมผปกครองแลวจ านวนมากยอมรบวาบตรหลานของตนไดรบอทธพลจากเพอนมาก โดยเฉพาะอทธพลทจะชกจงกนใหออกหางไปจากการอาน ขณะทคนชอบอานชใหเหนวาเพอนเปนผทสรางแรงจงใจใหอาน และการสนทนาแลกเปลยนกบเพอนทชอบอานจะท าใหวงสนทนามขอบขายเนอหาทกวางขน หรอแมแตการคบเพอนทชอบหรอมความถนดในเรองใดเรองหนงกสามารถสรางแรงจงใจใหสนใจตดตามเรองนนไปดวย

616

นอกจากนระบบการศกษาและการจดการเรยนการสอนกสงผลตอการหลอหลอมทกษะการอานของเยาวชนผานทางโรงเรยน ระบบการศกษาซงเปนแมบทของการจดการเรยนการสอนของประเทศนบวามผลอยางมากตอการหลอหลอมทกษะการอาน เนองจากฐานคดทฤษฎทรองรบระบบการศกษาจะมผลตอการจดโครงสรางและระบบการบรหารจดการในโรงเรยน รวมไปถงหลกสตรและการจดการเรยนการสอน การจดกจกรรมสนบสนนสงเสรมตางๆ รวมทงการสอนอานและการน ากจกรรมการอานไปใชในการวดและประเมนผล จากการสนทนากลม พบวาระบบการจดการเรยนการสอนในปจจบนนาจะมปญหาในเรองการสอนอาน เนองจากพบวาเดกๆ อานหนงสอไมคอยได ผรวมสนทนากลมจ านวนหนงจงเสนอวานาจะตองปรบระบบการเรยนการสอนหรอน าเอากระบวนการอานมาใชในการเรยนการสอนและการประเมนผลใหมากขน ซงผลการศกษานสอดคลองกบผลการประเมนผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนชนประถมปท 3 ในปการศกษา 2551 ทพบวา นกเรยนชนประถมศกษาปท 3 ทวประเทศ รอยละ 10.53 อยในเกณฑตองปรบปรงการเขยน และรอยละ 5.81 เขยนหนงสอไมได รอยละ 3.52 ตองปรบปรงดานการอาน และรอยละ 4.18 อานหนงสอไมได (ฟาฏนา วงศเลขา, 2553)

ผเขารวมการสนทนากลมมความเหนวานโยบายในการสงเสรมการอานของรฐทด าเนนการผานทางหนวยงานตางๆ เปนนโยบายส าคญทมสวนผลกดนใหประชาชนอานออกเขยนได แตกมกมขอจ ากดในเรองความตอเนองของโครงการ หรอการน านโยบายสการปฏบตมความเขมงวดจนไมสามารถปฏบตไดอยางมประสทธภาพ เชน นโยบายการใหยมหนงสอเรยน ซงนกเรยนจะตองน าหนงสอสงคนในสภาพทเรยบรอย หากช ารดหรอสญหาย โรงเรยนบางแหงก าหนดใหนกเรยนสงคนเปนเงน ท าใหเดกๆ ไมกลาทจะน าหนงสอไปใช ดวยเกรงวาหนงสอจะเกาหรอถกขโมย ในทสดกไมไดใชประโยชนจากหนงสอตามโครงการยมเรยน เปนตน ซงสายสร จตกล (อางถงใน ชนสยการอานเกดจากส านกพอแม, 2552) มความเหนวาขณะทพอแม และอาจารย ชวยกนปลกฝงสรางฐานรากในจตส านกของเดกใหรกการอานนน รฐบาลตองสนบสนน และปลกฝงจตส านกใหเดกรกการอานอยางจรงจงไปพรอมกนดวย และในขณะทปจจบนมการผลตหนงสอและสงพมพตางๆ ในปรมาณทมากขนหลากหลายขน แตการกระจายของหนงสอไปยงทองถนชนบทกยงมไมมาก หนงสอสวนใหญยงกระจกตวอยในเขตเมอง ประกอบกบการก าหนดราคาหนงสอเปนไปตามกลไกตลาดและมกมราคาแพง จนเปนอปสรรคตอการซอหาหนงสอมาอาน โดยเฉพาะผทมรายไดนอยหรอนกเรยนในครอบครวทมฐานะยากจนไมสามารถซอหาหนงสอทมคณภาพดมาอานได ระบบตลาดและการก าหนดราคาหนงสอจงมผลตอการสรางนสยการอานของคนไทยดวย ซงในเรองน มกฏ อรฤด (อางถงใน พรเทพ เฮง, 2550) เสนอวาจ าเปนตองมสถาบนหนงสอแหงชาตและตองตราเปนกฎหมายเทานนจงจะชวยแกปญหาระบบการจดการหนงสอในภาพรวมได

617

5.4 ปญหาและอปสรรคในการอานของคนไทย

สภาพทเปนปญหาหรอเปนอปสรรคขดขวาง ท าใหบคคลไมไดอานหนงสอตามปกต หรออานหนงสอไดนอยลงไปจากทเคยอาน หรอมประสทธภาพในการอานลดลง ทส าคญไดแก ขอจ ากดของเวลา ปญหาสขภาพ การขาดทกษะการอาน อานไมคลองหรออานไมออก การขาดเปาหมายในการอาน ความรสกเบอหนายกบสถานการณบานเมองหรอการน าเสนอขาวสารทกอใหเกดความสบสนไมตรงกบขอเทจจรง เปนตน บางปญหาอาจมสาเหตทเชอมโยงกบระบบสงคม เศรษฐกจและการเมองของประเทศ ซงเปนปญหาใหญทแกไขไดยากในระดบปจเจกบคคล เชน เรองความยากจนของประชาชน ซงมผลใหตองใชชวตแบบดนรนเพอการอยรอดกอนทจะค านงถงการอยอยางมคณภาพ หรอมคณภาพชวตทด ตองจดสรรเวลาใหกบการท ามาหากนมากขน จนท าใหเวลาทจะใชในกจกรรมการอานของตนเองลดลง รวมทงไมมเวลาทจะดแลเรองการอานของบตรหลานได อนเปนอปสรรคตอการเพมพนทกษะการอานหรอไมสามารถอานไดอยางมประสทธภาพ ปญหาส าคญอกประการหนงคอ การขาดทกษะการอาน อานไมคลองหรออานไมออก ซงจะท าใหบคคลขาดแรงจงใจหรอไมสนใจการอานอยางตอเนองและสม าเสมอ ประเดนนอาจตองแกไขผานระบบการศกษาของชาต รวมทงปญหาหนงสอมราคาแพงทท าใหผอานมขอจ ากดในการซอหาหนงสอมาอาน หรอไมสามารถเขาถงหนงสอทมคณภาพดได กจ าเปนทจะตองไดรบการดแลจากภาครฐเชนกน

ทนาสนใจอกประการหนงคอความรสกเบอหนายกบสถานการณบานเมองหรอการน าเสนอขาวสารทกอใหเกดความสบสนไมตรงกบขอเทจจรง จนท าใหบางคนไมสนใจอานหรอรบฟงขาวสารทน าเสนอผานสอมวลชน ซงสอดคลองกบแนวโนมอนตรายของการสอสารในอนาคต ทสกญญา สดบรรทด (2553) วเคราะหไว คอแนวโนมของสอเสรทไรเสร โดยเฉพาะสออเลกทรอนกสทมการกลาวหาโจมตกนในโลกไซเบอร ซงเปนเครอขายทางสงคมท ขยายตวอยางรวดเรวและก าหนดขอบเขตไมได วาในทสดแลวฝายทมอ านาจรฐจะเขามาปดกนเครอขายของฝายตรงกนขาม แนวโนมอกประการหนงคอการท าขาวใหกลายเปนละครมากขน และท าใหนกขาวกลายเปน สวนหนงในตวละครขาว มการผกเรองราวและถายภาพตวเองขณะทมอารมณรวมกบผตกเปนขาว มการสมภาษณผทก าลงโศกเศราและเจบปวดดวยค าถามทตอกย าความสะเทอนใจและดวยทาททเหนอกเหนใจอยางยง ทงนโดยผานการจดฉาก เลอกมมกลอง เฟนตวละครมารวมฉาก และพรอมทจะบนทกภาพมาน าเสนอสสาธารณะ อกแนวโนมหนงเปนเรองของการเลอกขางเครอขายขาวสารทใกลชดกบอตลกษณของตนเอง และเกดสภาพสอซอนสอ โดยสอกระแสหลกทพยายามอนรกษหลกการดงเดมของสอเอาไวกบสอทางเลอกใหมทท าใหเกดสอเครอขายสงคมออนไลน ซงเกาะตวกนอยางแนนเหนยวและกวางขวาง และยงไมปรากฏบทจรยธรรมทแนนอน สอทงสอง

618

ประเภทก าลงปรบตวเองในกระบวนการทยงไมสงบนง แตในสภาพทยงไมพรอมนนกตองมากลายเปนกลไกกระจายขาวสารการเมองทคนหลายฝายก าลงแตกแยกกน มการใชเทคโนโลย "ปลอมสาร" ในรปของภาพนงและคลปวดทศนจนผรบสารไมทราบวาจะเชอใครหรอไววางใจใครได ในทสดกจะเลอกเครอขายขาวสารทใกลชดกบความชอบของตนเองและไมสนใจวาขาวนนจะเปนกลางหรอไม เมอใชความชอบเปนหลก ใชความถกอารมณเปนตวตดสนวาขาวนคอความจรง การปราศจากบรรทดฐานทางจรยธรรมทแนนอน ท าใหเกดการท าหนาทของสอทสบสน เราอารมณจนขาวกลายเปนละครและเมอขาวเปนละครมนกอาจจะไมใชความจรง (สกญญา สดบรรทด, 2553) บทวเคราะหของสกญญา สดบรรทด ดงกลาวขางตนอาจจะไมเกยวของกบการอานเอกสารต าราทวไป แตเกยวของกบการน าเสนอขาวสารผานสงพมพประเภทหนงสอพมพและวารสาร ซงเปนสอทประชาชนนยมอาน รวมทงการน าเสนอในอนเทอรเนตซงเปนสอทคนรนใหมนยมอานมากเปนพเศษ แนวโนมของสอนจงมนยส าคญตอคณภาพการอานและผลลพธของการอานอยางเลยงไมได

5.5 เหตผลของคนทไมชอบการอานหนงสอ

จากการสนทนากลม พบวาคนทไมชอบอานหนงสอไดอางถงเหตผลสนบสนนพฤตกรรมของตนทแตกตางกนออกไป เชน ไมชอบทจะอานหรอขเกยจ ไมมเวลา ไมมตวแบบทจะยดถอเปนตวอยาง ไมไดรบการปลกฝงเรองการอานจากครอบครว ในชวงวยเรยนตองชวยครอบครวท างาน เชน ชวยพอแมประกอบอาชพ หรอการชวยเหลองานภายในบาน ไมเหนประโยชนของการอาน ไมทราบวาจะอานไปท าอะไร มปญหาสขภาพ เบอหนาย และไมชอบรปแบบของหนงสอทมแตตวอกษร การเรยนการสอนในโรงเรยนไมไดเขมงวดเรองการอาน ไมเขาใจเนอหาทอาน อานไมออกอานไมคลอง และเปนปฏกรยาตอตานจากการถกบงคบใหอานหนงสอ ซงเหตผลเหลานสวนหนงเปนการยอมรบสภาพอยางตรงไปตรงมา แตบางเหตผลอาจเปนเพยงขออางเพอการปกปองตนเอง เนองจากผเขารวมสนทนากลมทไมชอบอานหนงสอบางคนกอยในครอบครวทมความพรอมดานการอาน มพนองทรกการอาน มพอแมทคอยเอาใจใสใหการสนบสนน หรอมครอาจารยทคอยก ากบตดตามเรองการอาน แตเขากยงไมชอบอานหนงสอ

คนทไมชอบอานหนงสออาจขาดความเขาใจวาความสามารถในการอานเปนเครองมอทมความส าคญตอตนเองหลายดาน เชน เปนเครองมอทจะท าใหไดรบรขาวสาร เขาใจการเปลยนแปลง เขาใจความคดของผอน การอานชวยใหเราท างานไดและประสบความส าเรจในหนาทการงาน ชวยรกษาสถานภาพและความมนคงของตนในอาชพการงานและสถานะทางสงคม การอานเปนเครองมอทจะชวยใหสามารถรกษาผลประโยชนของตนไวได ขณะเดยวกนกสามารถเขาถงและขยายขอบขายของประโยชนไดมากขน การอานเปนเครองมอทท าใหเขาใจธรรมชาต

619

เขาใจถงสจจะความจรงแหงชวต ทมผลตอการด ารงตนและการตดสนใจเกยวกบตนเอง การอานเปนเครองมอทชวยใหเราสามารถรกษาสทธ สามารถตอรองและเขาถงประโยชนสาธารณะตางๆ ได

การอานชวยใหเราสามารถพงตนเองได เหลานคอเหตผลทวาท าไมเราตองอาน และความสามารถในการอานมประโยชนอยางไร ดวยเหตผลเหลาน ผทไมอานหนงสอจงตกอยในสภาพเสยเปรยบทนทางปญญาแกผทอานและมความสามารถในการอานสงกวา และหากพจารณาภาพรวม ในระดบชาตยอมหมายถงความเสยเปรยบในการแขงขนกบประชาคมโลกดวย การสรางความเขาใจเหลานกบผทไมเหนความส าคญของการอาน อาจเปนสงทยากแตกจ าเปนตองด าเนนการเพอใหคนไทยอานหนงสอมากขน และตองเตรยมการสนบสนนเดกรนใหมตอไป เพอใหการอานเปนสวนหนงของการด าเนนชวต

สรป ผลการวเคราะหในภาพรวม พบวา หากตองการพฒนาดชนการอานหรอเพมศกยภาพการอานของคนไทย ท าได 2 ประเดน คอ 1) การเพมคาคะแนนดชนการอานท าไดโดยการสงเสรมใหคนไทยมพฤตกรรมการอานหนงสอมากขน พฒนาความสามารถในการอานของ คนไทยใหสงขน ซงเปนกลไกทน าไปสผลลพธจากการอาน อนเปนเปาหมายปลายทางของการอาน และ 2) การพฒนาปจจยท เปนสาเหตสงผลทงทางตรงและทางออมตอดชนการอาน ซงประกอบดวยปจจยทส าคญคอ แรงจงใจในการอาน ทศนคตตอการอาน สภาพแวดลอมทสนบสนนการอาน และความพรอมในการอาน อาจท าไดโดยการปลกฝงทศนคตทดตอการอาน และการจดสภาพแวดลอมทสนบสนนการอาน โดยเฉพาะอยางยงสภาพแวดลอมทางครอบครว สภาพแวดลอมทางทท างาน/โรงเรยน และสภาพแวดลอมของชมชนทอยอาศย ทงนเนองจากผลการวจย พบวา ทศนคตตอการอาน และสภาพแวดลอมทสนบสนนการอานมอทธพลทางตรงตอแรงจงใจในการอานอยางมนยส าคญทางสถต ในสวนของการปลกฝงทศนคตทดตอการอาน นอกจากจะด าเนนการโดยการจดสภาพแวดลอมทสนบสนนการอานแลว การสรางความพรอมในการอานใหเกดขน ทงความพรอมในดานเวลาทจะใชอาน และความพรอมดานหนงสอ/วสดการอาน กเปนปจจยหนงทสงผลใหเกดทศนคตทดตอการอานได ทงนเนองจากผลการวจย พบวา ปจจยสภาพแวดลอมทสนบสนนการอานและความพรอมในการอาน เปนปจจยทมอทธพลทางตรงตอทศนคตตอการอานอยางมนยส าคญทางสถต เมอบคคลเกดทศนคตทดตอการอาน และเกดแรงจงใจในการอาน กจะสงผลใหมพฤตกรรมการอาน เกดความสามารถในการอาน และเกดผลลพธจากการอาน นนคอท าใหดชนการอานของคนไทยสงขน นอกจากนผลการศกษาเชงคณภาพพบวา ปจจยดานโครงสรางทางสงคม ปจจยภายในของบคคล และปจจยภายนอกอนๆเปนปจจยทเออตอการสรางนสยการอานของคนไทยดวยเชนกน โดยผวจยมขอเสนอแนะเชงนโยบาย และขอเสนอแนะเพอการศกษาวจยตอไป จากผลการวจยครงนดงตอไปน

620

ขอเสนอแนะเชงนโยบายจากผลการวจย

ขอเสนอแนะเชงนโยบายจากผลการวจยครงน แบงออกเปน 2 สวน คอ ขอเสนอแนะในการตดตามสถานการณการอานของคนไทย และขอเสนอแนะเพอพฒนาการอานของคนไทย โดยมรายละเอยดดงตอไปน

1. ขอเสนอแนะในการตดตามสถานการณการอานของคนไทย

ขอเสนอแนะในการตดตามสถานการณการอานของคนไทย ไดจากขอคนพบในการพฒนาดชนการอาน และผลการตรวจสอบความตรงของโมเดลการวดดชนการอาน ซงพบวา โมเดลการวดดชนการอานตามกรอบแนวคดดชนการอานทพฒนาขน มความตรงหรอสอดคลองกบขอมลเชงประจกษ จงมขอเสนอแนะเชงนโยบายในการตดตามสถานการณการอานของคนไทยดงน

1.1 องคประกอบทใชในการตดตามสถานการณของคนไทย โดยใชกรอบดชนการอานทพฒนาขนจากผลการวจย

จากผลการวจยครงนพบวา กรอบดชนการอาน หรอโมเดลการวดดชนการอานทพฒนาขน มความตรงหรอสอดคลองกบขอมลเชงประจกษ ซงประกอบดวย 3 องคประกอบ คอ องคประกอบดานพฤตกรรมการอาน ดานความสามารถในการอาน และดานผลลพธจากการอาน โดยองคประกอบดานผลลพธจากการอาน มน าหนกความส าคญสงทสด รองลงมาคอ องคประกอบดานความสามารถในการอาน และองคประกอบดานพฤตกรรมการอาน ตามล าดบ ดงนนในการวดและตดตามสถานการณการอาน เพอจดท าเปนดชนการอานของคนไทยส าหรบการรายงานสถานการณการอาน จงควรใหความส าคญในการวดและตดตามทง 3 องคประกอบ โดยเฉพาะองคประกอบดานผลลพธจากการอาน เนองจากเปาหมายสงสดของการสงเสรมหรอพฒนาการอานของคนไทยโดยทวไปกเพอการมคณภาพชวตความเปนอยทด สามารถด ารงชวตอยอยางเปนสข นอกจากนกควรมการวดและตดตามองคประกอบดานความสามารถในการอานและพฤตกรรมการอานดวย เนองจากการทคนเราจะไดรบผลลพธจากการอานมากนอยเพยงใด กขนอยกบความสามารถในการอาน และปรมาณความมากนอยของการอาน หรอพฤตกรรมการอาน เปนสวนประกอบดวย เพอใหสามารถน าสารสนเทศทไดจากดชนทจดท าขนไปใชในการพฒนาสงเสรมการอานของคนไทย ไดตรงจดตรงประเดนมากยงขน

1.2 ตวบงชทใชในการวดและจดท าดชนการอานของคนไทย

ผลการวจยครงน สรปไดวา ตวบงชทง 16 ตว ตามกรอบดชนการอานเปนตวบงชทมนยส าคญทางสถต ในการบงชถงการอานของคนไทย ดงนนหนวยงานทเกยวของในการจดท าดชนการอาน เพอใชในการตดตามและรายงานสถานการณการอานของคนไทย ควรพจารณา

621

เลอกใชตวบงชทพฒนาขน ในการวดและจดท าดชนการอานของคนไทยไดตามความเหมาะสม โดยอาจพจารณาความเปนไปไดในทางปฏบตประกอบดวย

1.3 การสรางดชนการอาน การรายงานผล และการแปลความหมายดชนการอาน การสรางดชนการอาน การรายงานผล และการแปลความหมายดชนการอาน

หนวยงานทเกยวของอาจประยกตกระบวนการทไดจากการวจยครงน ไปใชเปนแนวทางในการด าเนนการดงน

1.3.1 ด าเนนการเกบรวบรวมขอมลของตวบงชในกรอบดชนการอาน โดยประยกตใชเครองมอทพฒนาขนจากการวจยครงน

1.3.2 การวเคราะหขอมลเพอสรางดชนการอาน อาจท าไดในสองแนวทาง คอ

แนวทางทหนง น าขอมลของตวบงชท เกบรวบรวมได มาว เคราะหองคประกอบเชงยนยนอนดบทสอง ตามโมเดลกรอบแนวคดดชนการอาน โดยใชโปรแกรมลสเรล เพอน าผลการวเคราะหทไดมาสรางสมการในการค านวณตวบงชรวมพฤตกรรมการอาน ตวบงชรวมความสามารถในการอาน ตวบงชรวมผลลพธจากการอาน และตวบงชรวมการอาน (composite reading indicator) จากนนจงน าตวบงชรวมทค านวณได มาแปลงเปนคาปกต (normalization) เพอสรางเปนดชนรวมทมคาอยระหวาง 0-1 โดยน าคาตวบงชทค านวณไดของ แตละคน (value) ลบดวยคาต าสด และหารดวยพสยของตวบงช และเพอใหการแปลความหมายเขาใจงายขน จงปรบดชนใหเปนฐานรอย โดยใชสตรดงน

100MinMax

MinValue

แนวทางทสอง น าขอมลของตวบงชทเกบรวบรวมได มาค านวณตวบงชรวมในแตละดาน ไดแก ตวบงชพฤตกรรมการอาน ตวบงชรวมความสามารถในการอาน ตวบงชรวมผลลพธจากการอาน และตวบงชรวมการอาน โดยใชสมการในการค านวณตวบงชรวมทไดจากการวจยครงน จากนนจงน าตวบงชรวมทค านวณได มาแปลงเปนคาปกต (normalization) เพอสรางเปนดชนรวมทมคาอยระหวาง 0-1 โดยน าคาตวบงชทค านวณไดของแตละคน (value) ลบดวยคาต าสด และหารดวยพสยของตวบงช และเพอใหการแปลความหมายเขาใจงายขน จงปรบดชนใหเปนฐานรอย โดยใชสตรเดยวกบแนวทางทหนง หรอแปลงตวบงชเดยวใหเปนคะแนนมาตรฐาน (standardization) ทมคาเฉลยเปน 0 และสวนเบยงเบนมาตรฐานเปน 1 กอนทจะรวมตวแปร แลวจงน าตวบงชรวมทไดมาปรบเปนดชนรวม โดยใชสตรเดยวกน

622

1.3.3 การรายงานผลดชนการอานของคนไทย ควรรายงานดชนการอานทง 3 ดาน ไดแก ดชนพฤตกรรมการอาน ดชนความสามารถในการอาน ดชนผลลพธการอาน และดชนรวมการอาน เพอใหเหนรายละเอยดของดชนการอานในแตละดาน และดชนการอานโดยรวม วามรปแบบ (pattern) เปนอยางไร อนจะท าใหไดสารสนเทศทน าไปสการพฒนาหรอสงเสรมการอานของคนไทยไดตรงจดมากยงขน ส าหรบชวงเวลาในการรายงาน อาจเปนการรายงานในรอบ 1 ป กได ทงนเนองจากดชนการอาน เปนดชนทไมนาจะผนผวนตามการเปลยนแปลงของสภาพเศรษฐกจและสงคมมากนก จงไมมความจ าเปนทจะตองรายงานบอย หรอมากกวา 1 ครงในแตละรอบป ทงนขนอยกบความพรอมของหนวยงานทรบผดชอบดวย

1.3.4 การแปลความหมายดชนการอานทจดท าขน สามารถใชเกณฑปกต (norm) ทพฒนาขนในการวจยครงนเปนเกณฑในการแปลความหมายของดชนการอานในแตละดาน และดชนรวมการอาน เพอใชในการรายงานสถานการณการอานของคนไทย

2. ขอเสนอแนะเพอการพฒนาการอานของคนไทย

จากผลการศกษาสถานการณการอานของคนไทย ทงในสวนของผลการส ารวจสภาพการอานและการศกษาความแตกตางของสภาพการอาน ผลการพฒนาดชนการอาน และการศกษาความแตกตางของดชนการอานของคนไทยทมภมหลงตางกน และผลการศกษาปจจยทสงผลตอดชนการอานในเชงปรมาณ รวมทงผลการศกษาปจจยหรอเงอนไขทหลอหลอมสการสรางนสยการอานของคนไทยในเชงคณภาพ สรปไดเปนขอเสนอแนะเชงนโยบายดงน

2.1 ดชนการอานทพฒนาขนโดยเฉพาะดชนพฤตกรรมการอาน ซงพบวามคาต ากวาดชนความสามารถในการอาน และดชนผลลพธจากการอาน และมคาต ากวา 50.00 ทงในกลมตวอยางโดยภาพรวม และจ าแนกตามชวงวย ระดบการศกษา อาชพ และสภาพทองถนทอยอาศย จงเหนไดชดเจนวา ดชนพฤตกรรมการอานซงเปนดชนทสะทอนถงปรมาณการอานของคนไทย ยงมคาต าเมอเทยบจาก 100 ดงนนหนวยงาน หรอผทเกยวของควรทจะชวยกนพฒนาสงเสรมให คนไทยอานหนงสอมากขน ทงในระดบครอบครว โรงเรยน และนโยบายภาครฐ

2.2 การพฒนาการอานในครอบครว

1) ครอบครวควรตระหนกถงความส าคญของการอานและปลกฝงใหสมาชกรกการอาน รวมทงใหความส าคญกบการพฒนาความสามารถในการอาน และการรกษาระดบความสามารถในการอานของสมาชกในครอบครว เนองจากความสามารถในการอานจะสงผลตอความสามารถในการศกษาเรยนรตางๆ การเขาสอาชพ การพฒนาอาชพ การเขาถงอรรถประโยชนทเกดจากนโยบายของรฐ การรเทาทนการเปลยนแปลงทางสงคม รวมทงการพฒนาศกยภาพตางๆ ซงจะสงผลตอระดบคณภาพชวตของสมาชกและครอบครวโดยตรง

623

2) ในฐานะทครอบครวเปนหนวยผลต พฒนาและรบประโยชนจากสมาชก ครอบครวจงควรใหความส าคญกบการลงทน เพอสงเสรมการอานของสมาชก โดยการจดสภาพแวดลอมทสงเสรมการอาน จดหาหนงสอ/วสดการอาน ทตอบสนองความตองการของสมาชก มบรรยากาศและสงอ านวยความสะดวกตามสมควรแกฐานะความเปนอย ซงเปนการสรางแรงจงใจใหอยากอานหนงสอมากขน

3) สมาชกวยผใหญในครอบครว ควรปฏบตเปนแบบอยางในการอานใหเดกๆ และเยาวชนไดศกษาและซมซบพฤตกรรมดงกลาวกลายเปนการพฒนานสยการอานของตนเองอกทางหนง

2.3 การพฒนาการอานในโรงเรยน

โรงเรยนหรอสถานศกษา ซงเปนสถาบนทางสงคมทมภารกจ โดยตรงในการใหการศกษาและพฒนาสมาชกของสงคม ควรไดมการทบทวนการจดการเรยนการสอนและการประเมนผลใหมสวนเกยวของกบการอานของนกเรยนใหมากขน มการปรบปรงพฒนาวธการสอนภาษาไทยเพอใหนกเรยนสามารถอานเขยนภาษาไทยไดอยางถกตองคลองแคลว ซงผลการวจยนบงชวาการสอนอานเขยนในโรงเรยนยงเปนปญหาเนองจากนกเรยนอานเขยนไมคลอง สอดคลองกบรายงานการประเมนนกเรยนชนประถมศกษาปท 3 ของส านกงานคณะกรรมการการศกษา ขนพนฐานทพบวา นกเรยนชนประถมศกษาปท 3 จ านวนมากอานเขยนไมได

นอกจากนโรงเรยนควรจดท าโครงการสงเสรมการอานตอไป เพอใหนกเรยนมกจกรรมการอานมากขน และควรทบทวนการด าเนนงานเกยวกบโครงการทใหนกเรยนยมหนงสอเรยนวาไดด าเนนการอยางมประสทธภาพสมดงเจตนาในการใหนกเรยนยมหนงสอหรอไม นกเรยนไดน าหนงสอมาใชในการเรยนการสอนหรอไม

2.4 การพฒนาการอานของประชาชนโดยภาพรวม

2.4.1 นโยบายภาครฐ รฐบาลควรด าเนนนโยบายในการสนบสนนสงเสรมการอานของประชาชน ดงน

1) จดสรรงบประมาณพฒนาหองสมดประชาชนในจงหวดตางๆ ใหทนสมยและมหนงสอใหมๆ ใหประชาชนไดเขาไปศกษาหาความร

2) จดสรรงบประมาณ สนบสนนหรอผลกดนใหหองสมดของสถานศกษา และหองสมดของหนวยราชการซงมอยทวประเทศ ไดเปดโอกาสใหประชาชนเขาใชไดอยางกวางขวาง โดยมขนตอนการปฏบ ตท งาย ม คาบรการต าหรอไม คดคาบรการจากบคคลภายนอก

624

3) รณรงคใหครอบครวเหนความส าคญและรบผดชอบในการพฒนาทกษะการอานของสาชกในครอบครว รวมทงสนบสนนสงเสรมใหการจดสปดาหหนงสอ หรอมศนยจ าหนายหนงสอในจงหวดตางๆ ทสะดวกตอการสงเสรมการอานของครอบครวในตางจงหวดดวย

4) รฐบาลควรมนโยบายในการควบคมราคาเอกสารต าราเรยน และสงพมพตางๆ เชน หนงสอพมพ วารสาร เพอใหประชาชนทวไปสามารถเขาถงสงพมพและวสดการอานไดงายขน

5) รฐบาลควรมนโยบายใหหนวยงานในระดบทองถน จดสงอ านวยความสะดวกตอการอานของประชาชน ทงในดานสถานทอานหนงสอ หนงสอ/วสดการอานตางๆ ทมปรมาณเพยงพอและหลากหลาย ตอบสนองตามความตองการของประชาชน โดยอาจเปนการปรบปรงหรอจดท าทอานหนงสอประจ าหมบานใหมสภาพทพรอมในการใชบรการ เนองจากทอานหนงสอประจ าบานเปนแหลงทประชาชนเขาถงไดงาย แตสภาพทเปนอยไมเออตอการใชประโยชนทงในดานความพรอมของสถานท จ านวนหนงสอ และประเภทหนงสอ

2.4.2 นโยบายระดบทองถน

องคกรปกครองสวนทองถน ควรจดโครงการสนบสนนการอานในเขตรบผดชอบของตน เพอเปนการพฒนาคณภาพชวตของประชาชนในพนท โดยอาจจดกจกรรมสนบสนนทงระดบครอบครวและชมชน

ขอเสนอแนะส าหรบการวจยครงตอไป

1. กรอบดชนการอานของไทยทพฒนาขนในการวจยครงน เปนกรอบทใชส าหรบสรางดชนการอานของคนไทยทวไป ควรมการวจยเพอตรวจสอบวา กรอบดชนการอานมความแปรเปลยนระหวางกลมคนไทยทมภมหลงตางกนหรอไม เชน ชวงวย อาชพ เปนตน เพอจะท าใหไดกรอบดชนการอาน หรอโมเดลการวดดชนการอาน รวมทงเกณฑปกตท เฉพาะเจาะจงส าหรบแตละกลมเปาหมายมากยงขน

2. กระบวนการวเคราะหขอมลทใชในการสรางดชนการอานครงน เปนวธการหนงเทานน ยงมวธการอนๆ อก จงนาจะมการศกษาวจยเพอตรวจสอบและเปรยบเทยบคณภาพของดชนการอาน ทไดจากวธการทใชในการสรางดชนตางกน

3. การวดตวแปรทเปนตวบงชในกรอบดชนการอาน โดยเฉพาะองคประกอบดานความสามารถในการอาน ส าหรบการวจยครงนใชวธการวดตามการรบรเปนหลก เนองจากใหผลการตรวจสอบความตรง หรอความสอดคลองของโมเดลการวดความสามารถในการอานกบขอมลเชงประจกษทดกวาโมเดลการวดความสามารถในการอานทไดจากแบบทดสอบ แตอยางไรกตาม

625

ควรจะไดมการวจยและพฒนาเครองมอวดทเปนแบบทดสอบมาตรฐานส าหรบใชวดความสามารถในการอานไดอยางเหมาะสมกบคนไทยตอไป

4. ตามหลกการพฒนาและใชประโยชนตวบงนควรมการจดท าดชนการอาน ส าหรบใชในการตดตามสถานการณการอานของคนไทยในปตอๆ ไป เพอจะไดน ามาเปรยบเทยบกบขอมลเสนฐานทไดจากการวจยครงน เพอศกษาการเปลยนแปลงของดชนการอานของคนไทยเมอชวงเวลาเปลยนไป รวมทงควรมการศกษาตรวจสอบคณสมบตของตวบงชหรอดชน เชน การวเคราะหความไว (sensitivity analysis) ตอไป

5. โมเดลความสมพนธเชงสาเหตของดชนการอานทเปนผลการวจยครงน ไดมาจาก ผลการวเคราะหขอมลของกลมตวอยางคนไทยโดยภาพรวม หากไดมการวเคราะหวจยตอยอด เพอตรวจสอบความตรงขามกลมระหวางกลมคนไทยทมลกษณะเฉพาะกลมตางๆ กน เชน กลมคนไทยทมชวงวยตางกน หรอกลมคนไทยทมอาชพตางกน เปนตน เพอศกษาวาโมเดลความสมพนธ เชงสาเหตของดชนการอาน จะมความแปรเปลยนระหวางกลมหรอไม ทงในสวนของรปแบบโมเดล และพารามเตอรขนาดอทธพลของตวแปรตางๆ ทสงผลตอดชนการอาน นอกจากน ควรมการพฒนาโมเดลความสมพนธเชงสาเหตของดชนการอานใหมความสมบรณและครอบคลมตวแปรส าคญมากขน โดยการน าตวแปรทเปนผลจากการศกษาเชงคณภาพ มาตรวจสอบยนยนดวยวธการเชงปรมาณ เพอทจะท าใหไดขอคนพบทน าไปสการพฒนาการอานของคนไทย ไดครอบคลมและชดเจนยงขน

Documents

บทที่ 8 สรุปผลการวิจัย อภิปราย ...บทท 8 สร ปผลการว จ ย อภ ปรายผล และข อเสนอแนะ