वरष : १ अक : ६

जल २०१९

महाराषटर राजय महहला आयोग‘पॉश’ कायदाबाबत

आयोगाचा ऑनलाइन अभासकरम

सर

‘परजजवला’ :उदड परतिसाद‘परजजवला’ :

उदड परतिसाद

2

ऑनलाइन नोदणी यथ करा : www.safindia.academy

people United against Sexual Harassment

महाराषटर राजय महहला आयोग

कामाचा ठिकाणी लगिक छळ परगिबधक कादाबाबि (पॉश) दशािील पगिला ऑनलाइन अभासकरम

लगिक छळ महणज नमक काय?

कामाचा ठिकाणी लगिक छळाची

वाखा‘पॉश’ कायदाचा परिणाम आणण

परतिसाद

आपण बदल कसा घडव शकिो?

‘पॉश’ कायदा

अभासकरमािील िळक घटक

3

g§nmXH$s`_w»` g§nmXH${dO`m ahmQ>H$a

H$m`©H$mar g§nmXH$S>m°. _§Oyfm _moidUo

ghm`H$ g§nmXH$H$nm{cZr {gZH$a

àH$meH$_hmamï´> amÁ` _{hcm Am`moJnmoQ>_mim, J¥h{Z_m©U ^dZ H$cmZJa, dm§Ðo (nyd©), _w§~B©-51\$moZ : 022-26590878

_wÐH$AmewVmof àog, E2/264, emh Am{U Zhma Am¡Úmo{JH$ dgmhV, Eg. Oo. _mJ©, cmoAa nai, _w§~B©-13

dmMH$ g§nH©$ :

saad.mscw@gmail.com

Am`moJmer g§nH©$ : mscwmahilaayog@gmail.com www.mscw.org.in www.vijayarahatkar.co.in Maharashtra Rajya Mahila Ayog (@mahascw)

@vijaya.rahatkar @VijayaRahatkar

Tejaswini App

"gw{hVm' hoëncmBZ7477722424

ñdmJV _yë` : 10dm{f©H$ ñdmJV _yë` : 100

आ पतती जशती नसरगिक असतात, तशाच काहती मानवरनरमगिततीहती असतात. मानवती तसकरती, मरहलाचती फसवणक या अशाच काहती मानवरनरमगित आपतती. मातर, या आपततीतन मरहलासाठती तारणहार

ठरललया माजती परराषटरमतरती सषमा सवराज याच जाण महणज एका आधारसतभाच कोसळण असलयाचती भावना दाटलती आह. परराषटर मतरती ह कदतीय मरतरमडळाततील एक महतवाच पद आहच, तसच त अतयत रकष आरण काहतीस सामानयापासन तटललहती असत. सषमाजतीनती या समजततीला छद ददला. एखादा परराषटर मतरती सामानय माणसाचया मदततीला कसा धावन जातो, याच तया मरतगिमत उदाहरण होतया. आखातती दशात अडकलल, आररिकत अडकवललया अनक भारततीयानती सषमाजतीना मदततीसाठती साद घातलती आरण सषमाजती एखादा कटबाततील सदसयापरमाण तया हाकला धावन लया. अबरनाथचया फदरदा खानचया बाबततीत, पारकसतानातन आललती तीता हती मकबरधर मलती असो सषमाजतीचती सररियता मती अतयत जवळन अनभवलती आह. तयाच जाण खरच दशाचती अपदररमत हानती करणार आह.

कामाचया दठकाणती होणारा लरक छळ हती एक मोठती समसया आह. कवळ आपलया दशातच नवह तर इतरतरहती हती समसया मोठा परमाणावर जाणवत. हा छळ रोखणयासाठती कामाचया दठकाणती लरक छळ पररतबधक कायदाहती आह. रवशाखा सरमतयासारखया ससथातमक रचनाहती आह. तरतीहती ह परकार आपण पणगिपण रोख शकललो नाहती, हती वसतससथतती आह. आयोान या रवषयावर नहमती सकारातमक आरण ररियाशतील भरमका घतलती आह. आताहती सफ इरडया या ससथचया सहकायागिन आयोान कामाचया दठकाणती होणारा लरक छळ पररतबधक कायदाचया परचार, परसारासाठती एक ऑनलाइन कोसगि सर कला आह. तयाचा शभारभ नकताच कदतीय कामारमतरती सतोष वार याचया हसत पणयात झाला. मरहलासाठती काम करणाऱया रवरवध ससथा, कपनयाततील मनषयबळ कषतराततील अरधकारती, रशकषणससथा आदती अनक कषतराततील मडळतीसाठती हा ऑनलाइन अभयासरिम अतयत उपयकत आह. याततील मारहततीचा वापर आपापलया ससथामधय करण शकय आह. कायदाचती रकचकट पदरभाषा समजन घण परतयक वयकततीला शकय नसत, परत, कायदाचती मारहतती करन घण ह परतयक नादरकाच कतगिवयहती असत. तया कायदाच पालन करण हहती आपल कतगिवय आह, तया दषतीन हा अभयासरिम अतयत उपयोती ठरल, अशती आशा वाटत. अशाच परकारच उपरिम आयो भरवषयातहती राबवल, याचती हमती अधयकष या नातयान मती आपलयाला दत.

विजया रहाटकर, मखय सपादक आरण महाराषटर राजय मरहला अायोाचया अधयकषा

आधारसिभ कोसळिाना...

RNI No. MAHMAR49593

4

अिरग...

परगरसतानत धीर दणतसतठी महिलत आोग सरसतवलत

तणहनवतरणतची चःसतीघडाळाचया काटािर चालणाऱया आजचया धकाधकीचया जीिनात ताण-तणाि हा जीिनाचा अविभाजय घटक बनला आह. तयािर मात करणयासाठी चतःसती उपयकत ठरल.

ममच मतिरघरसषमा सिराज याचया वनधनानतर राजय मवहला

आयोगाचया अधयकष विजया रहाटकर यानी ‘सकाळ’मधय वलवहललया लखाचा सपाददत अश...

एस. आ. पी : गा वणकीचत समतरट पतटआपलया उतपनामधन आिशयक खचच िजा करता दरमहा आपण वकती रककम गति शकतो याचा अदाज घऊन तयानसार एस.आय.पी ची रककम ठरिायची. वनरवनराळया आवथचक उददिषासाठी वनरवनराळी एस.आय.पी. कलयास आवथचक

वनयोजन करण अवधक सलभ होत.

7

12

34

36

5

पण : कामाचया दठकाणती लरक शोषण पररतबधक कायदा (POSH), तयाच महतव आरण तयाचया पररशकषणासाठती राजय मरहला आयोान तयार कलला आनलाइन कोसगिचा शभारभ नकताच कदतीय कामार व रोजार मतरती शती. सतोषकमार वार याचया हसत झाला. मरहलाना कामाचया दठकाणती समान वतन, समान वळ यासाठती आमच सरकार आगरहती असलयाच त महणाल.

यावळती आयोाचया अधयकष रवजया रहाटकर, खासदार ररतीश बापट, आमदार माधरती रमसाळ, आमदार मधा कलकणणी, योश ोावल, रशरतीषा साठ, शतीतल बापट उपससथत होत.

ऑनलतइन कोसट सर करणतरत मितरतषटर रतज महिलत आोग दशत पहिलतच

‘कदतीय सतरावर सतती-परष समानतसाठती रवरवध पातळयावर उपरिम राबरवणयात यत आहत. यासाठती सवततर कायद आहत, धोरण कलती आहत. कामारानाहती समान वतन दणयाचा रनणगिय सरकारन घतला आह. याच वळती पालकाकडनहती मलावर समानतचा ससकार कल पारहज. घरात दोघाना समान वाणक दण पालकाचती जबाबदारती आह. रसतयाना सनमान न दणाऱया समाजाचती अधोतती होत,’ अस मत कदतीय कामार आरण रोजार मतरती सतोषकमार वार यानती वयकत कल. वार यानती कद सरकारतफफ लया काहती वषाात कामाराचया सरकषसाठती घतललया रनणगिय, बाल मजराच परमाण रोखणयासाठती कलला कायदा, सवााना समान वतन, परसतती रजामधय कललती वाढ याचती मारहतती दऊन आामती उपरिमाचती मारहतती ददलती. कामाचया दठकाणती लरक शोषणापासन मकत करणयासाठती ‘पॉश’ हा कायदा तयार करणयात आला आह. या कायदाच पररशकषण सवगि कपनया आरण कायागिलयामधय दणयाच कायदान बधनकारक करणयात आल आह. या दठकाणती अतगित सरमतती नमणहती बधनकारक आह. मातर, कापपोरट कपनया आरण इतर कायागिलयात याबददल जातती नाहती. तयामळ आयोान ‘पतीपलस यनायटड अनसट सकशअल हरसमट (पश)’ या मोरहमअतगित ४० हजार कमगिचाऱयाना कायदाच पररशकषण ददल आह. याचच पढच वयापक पाऊल महणन ऑनलाइन अभयासरिम सर करणयात आला आह, अशती मारहतती रहाटकर यानती ददलती. ररतीश बापट आरण योश ोावल यानतीहती मनोत वयकत कल.

महहलाना समान वतन, समान वळ यासाठी सरकार आगरही‘पॉश’ कतदतबतब आनलतइन कोसटचत कदी माती सा ोषकमतर गागवतर ताचत िस शभतराभ

कामाचया दठकाणी होणाऱया लवगक शोषण परवतबधक कायदाबदिल सविसतर मावहती दणारा ऑनलाइन अभयासकरम ‘एसएएफ

इविया अकादमी’चया सहभागातन राजय मवहला आयोगान तयार कला आह. ऑवफसमधय, घरी अथिा कोठही बसन हा ऑनलाइन अभयासकरम परतयकाला पणच करता यईल. यानतर आयोगातफफ परवशकषण पणच झालयाच परमाणपतही दणयात यणार आह. या कायदाबदिल ऑनलाइन अभयासकरम घणारा हा दशातील पवहलाच आयोग आह.- विजया रहाटकर, अधयकष, राजय मरहला आयो

6

पणत १४ ऑगसरलत रतज महिलत आोगतचत वीन तर करणत आललत ऑनलतइन अभतसकरमतच उद घतरन झतल. त कतटकरमतची कषणहचत...

दीपपरजिलन करताना विजया रहाटकर. समित कदीय मती सतोष गगिार आवण पण शहर भाजपच अधयकष योगश गोगािल.

दीपपरजिलन करताना सतोष गगिार समित विजया रहाटकर, योगश गोगािल, आमदार माधरी वमसाळ, खासदार वगरीश बापट,

आमदार मधा कलकणणी.

7

सागली/कोलहापर : महाराषटर राजय मरहला आयोाचया अधयकष रवजया रहाटकर यानती परगरसत सालती आरण कोलहापर रजलहाना भट दऊन लोकाना धतीर ददला. मरहलाना आवशयक वसत यावळती दणयात आलया; तसच रजलहाततील लोकपररतनतीधती, शासकीय यतरणाशतीहती मदत कायागिबाबत चचागि कलती.

दोन ददवसाचया दौऱयावर असललया आयोाचया अधयकषानती सालती रजलहात सालतीवाडती, शहर बाजारपठ पदरसर, हदरपर या भाात पाहणती करन नादरकाचती रवचारपस कलती. सालतीच खासदार सजयकाका पाटतील, आमदार सधतीर ाडतीळ याचयाशती पर ओसरलयानतरचती पदरससथतती, रमळणारती मदत याबाबत चचागि कलती.

कोलहापर रजलहाततील रशरोळ तालकयाततील नरसहवाडतीत पाहणती करन ावात साफसफाईसाठती आललया राजयाततील लोकाच कौतक कल. गरामतीण भााततील अरकवाट, करदवाड, रखदापर यथतील लोकाशती सवाद साधत धतीर ददला. राधानरती आरण करवतीर तालकयात हळदती, आर, रारशवड ावात घरोघरती जात मरहलाचया समसया समजन घतलया.

यासवगि ावात मरहलाना अतवगिसत, बलाऊज, साडती परकर, सरनटरती पड, बलकट याच सच यावळती दणयात आल. शाळा पनहा सर झालयानतर लहान मलाना आवशयक शकषरणक सारहतयहती दणयात आल.

याआधती आयोाकडन पर ओसरलयानतर आरोगयाचया काळजतीचया दषतीन सरनटरती नपरकनस तसच वदाकदरता ॲडलट डायपरचती रज भास शकत, याचा रवचार करन १० हजार सरनटरती पडस, २ हजार ॲडलट डायपर दणयात आल होत. शासन या पदरससथततीबाबत सवदनशतील असन महाराषटर शासनान तातडतीन ददललती पाच हजाराचती रककम, जतीवनावशयक वसत लोकाना पोहोचलयानतर आता सरवसतर पचनाम सर आहत. यातन पढचया टपपयाततील मदत आरण पनवगिसन कायगि वान होईल, असा रवशास तयानती परगरसताना ददला.

परगरसताना धीर दणयासाठी महहला आयोग सरसावला

आोगतचत अधकषत हवजत रितरकर ताची सतागली आहण कोलितपर हजलहतानत भरी

महिलतासतठी आवशक वसाचीिी मद

8

कोलहापर, सालती रजलहाततील पर पदरससथततीचा सामना करणाऱया मरहला, वद याचया आरोगयाचा रवचार करन महाराषटर राजय मरहला आयोाकडन या रजलहात १० हजार सरनटरती पड, २ हजार ॲडलट डायपर दणयात आल आहत.

राजयाततील परगरसत रजलहात जनजतीवन पवगिपदावर यणयासाठती शासनाकडन मदत कायगि सर आह. राजयभरातन अनन धानय, कपड मोठा परमाणावर या रजलहात पोहचत आह. मातर आता पर ओसरलयानतर आरोगयाचया काळजतीचया दषतीन सरनटरती नपरकनस तसच वदाकदरता ॲडलट डायपरचती रज भास शकत, याचा रवचार करनच मदत सवरपात या ोषती आयोाकडन ददलया आहत.

अनक सवयसवती ससथा या रजलहाकदरता पढ यत आहत.परशासकीय यतरणा यदपातळतीवर आपल काम करत असन, मखयमतरती

सहायता रनधतीतन हती लोकाना मदत दणयात यत आह. या परयतनात आयो हती आपला खारतीचा वाटा उचलत असलयाच आयोाचया अधयकषा रवजया रहाटकर यानती सारतल.

परगरसत महहलाचया आरोगयाची आयोगाकडन काळजी

१० िजतर सहनररी पड; २ िजतर ॲडलर डतपर रवतनत

9

हवजया रहाटकरमहाराषटर राजय महहला अायोगाचया अधयका

बा लकाच अशतील रचतरण, लरक कतय करणयास बालकाना भा पाडण, बालकाचया अजानाचा, अजाण वयाचा रफायदा घत लरकतसाठती तयाचा वापर करण हा परशन

तमहाला रकतती भतीर वाटतो? मला कलपना आह, की सससकत वयकततीना हा परशन रवचारणदखतील अवमानासपद वाट शकल. वासतव मातर भयाण आह. समाज ददसतो तवढा सससकत आह का, असा परशन उपससथत करणयाचती रज रनमागिण झालती आह. ‘अलपवयतीन मलतीवर अतयाचार’, ‘दोन वषााचया मलतीवर बलातकार करन खन’, ‘बालकासोबत अनसरगिक सभो कलयान परौढाला अटक’ अस अकषरशः अावर काटा आणणार मथळ अधनमधन माधयमामधन ऐकायला-वाचायला रमळतात. जतीवाचा थरकाप उडतो, सतापान मन पटन उठत. जया वयात शरतीराचती दखतील नतीटशती ओळख झाललती नसत तया अललड वयातलया मला-मलतीना वासनचती रशकार बनवणाऱयाना माणस तरती कस महणायच?

कदारचत काहतीना असहती वाट शकल, की ‘घडत असततील अशा अपवादातमक घटना, पण तयाचती इतकी खलपणान चचागि करणयाचती रज नाहती. भारतातलया बालकाना लरक नहाचा रततका धोका नाहती.’ हा रसमज खरा ठरला असता, तर मला मनापासन आनदच झाला असता. दददवान वसतससथतती भतीषण आह. २००७मधय मरहला व बालरवकास मतरालयान तरा राजयमधलया साडबारा हजार बालकाच सववकषण कल होत. भयावह बाब हती, की यातलया अधयागिपकषा जासत महणज ५३% बालकानती त एकदा रकवा अनकदा लरक अतयाचाराना बळती पडल असलयाच सारतल. महणजच दर दोनपकी एका बालकाच लरक शोषण झालल

आह. २० टकक बालकानती भतीर सवरपाचया लरक अतयाचाराना तोड दाव लाल असलयाचती कबलती ददलती. लरक अतयाचार सोसललया या बालकामधय ५७ टकक मल आरण उरललया मलती होतया. २०१४चया राषटरतीय नह नोद बयरोचया (एनसतीआरबती) आकडवारतीनसार वय वषव अठरापयातचया एक लाख लोकसखयपकी २०.१ जणावर लरक अतयाचार झालल आहत. बालकावरतील बलातकाराचती २०१५ मधलती दशातलती नोद एकण १० हजार ८५४ होतती. पॉकसो कायदाचया अतगित यणाऱया बाललरक अतयाचाराचया सखयतहती लकषणतीय वाढ झालती आह.

िाढती विकती

ततरजानाचा महणजच टतीवहती, इटरनट, मोबाईल याचा रवापर करणयाचती परवतती वाढतीस लाललती आह. लरक अतयाचाराचया अनक घटनामधय नहार बालकाच आकषपाहगि फोटो रकवा सवहडतीओ काढतो. ह सळ रचतरण जजाहतीर करणयाचती धमकी दत पतीरडत बालकाला पप कल जात आरण परत परत तयाचया-रतचयावर अतयाचार कला जातो. बालकाबददल लरक वासना असणारती रवकतती समाजात वाढत आह. ततरजानाचया साहान बालकाचा वापर पोनपोगराफीसाठती करणयाचती सतापजनक परवतती यातन पढ यत आह. ह सळ रोखणयासाठती कडक पाऊल उचलणयाचती रनतात रज सधया होतती. मरहला आयोाचया माधयमातन आमहती हा रवषय साततयान राजयातलया आरण कदातलया सरकारपढ माडत आलो आहोत. बाललरक अतयाचाराना आळा घालणयासाठती कालससत कायदाचती रनरमगितती, अससततवातलया कायदामधय सधारणा हती काळाचती रज आह. मातर तयासाठती आधती ‘चाईलड पोनपोगराफी’ महणायच कशाला, याचती नमकी सपष वयाखया करण

लहान मलाचया कोिळया वनरागसतला नख लािणाऱया परिततीना रोखणयासाठी सरकारन पाऊल उचलल असन, लवगक अतयाचारापासन बालकाचया सरकषणाची तरतद असलल विधयक नकतच मािणयात आल. तयाची आिशयकता का जाणिली, याची मीमासा करणारा आवण ‘चाईलि पोननोगाफी’च गाभीयच सपष करणारा लख.

10

फार रजच होत. आजवर दशात तती कोणती कलती नवहतती.कदातलया नरद मोदती सरकारन परहलयादा या दषतीन रवचार कला

आह. कदतीय मरहला आरण बालकलयाण मतरती समतती इराणती या बाबततीत सवदनशतील आहत. आमहती जवहा तयाचयाकड हा रवषय माडला, तवहा तयाना चटकन तयाच ाभतीयगि लकषात आल. वान चरि हललती. पतपरधान नरद मोदती याचया करबनटन रनणगिय घतला आरण आता नवया सरकारचया परहलयाच पावसाळती अरधवशनात ‘चाईलड पोनपोगराफी’चती वयाखया रनश रचत करणाऱया सधारणचा समावश असणार रवधयक पटलावर यत आह. ‘लरक अतयाचारारवरोधात बालकाच सरकषण सधारणा रवधयक’ (परोटक शन ऑफ रचलडटरन अनसट सक सअल ऑफनसस अमडमट रबल) लवकरच मजर होईल, अशती आशा आह. नकतच त राजयसभत सादर झाल आह.

किक वशकषची तरतद

लरक ररियासाठती बालकाला परतयकष सपशगि न करताहती तयाचयावर अतयाचार कल जाऊ शकतात. नहार बालकाना अश लतील रचतरतीकरण रकवा छायारचतर दाखवतो. बालकाचा उपयो या परकारचया

रचतरतीकरणासाठती कला जाऊ शकतो. या रचतरतीकरणाचा वयावसारयक वापर होऊ शकतो. ततरजानाचया माधयमातन बालकाच लरक शोषण होऊ शकत. यासारखया अनक बारतीकसारतीक मद द याचा समावश ‘चाईलड पोनपोगराफी’चया रवसतत आरण सवगिसमावशक वयाखयत करणयात आला आह. तयामळ बालकावर लरक अतयाचार करणाऱया रवकत मनोवततीला कडक रशकषा करण शक य होईल. साधया सोपया भाषत साायच, तर लरक रहतन बालकाचती काढललती छायारचतर, रचतरतीकरण, रडरजटल रकवा सणकीकत रचतर आदती कोणतयाहती परकारच सारहतय यापढ ‘चाईलड पोनपोगराफी’ ठरणार आह. कोणाचाहती मोबाईल, सणक आदतीमधय ‘चाईलड पोनपोगराफी’ आढळन आलती, तर सबरधत नहासाठती कडक रशकषचती तरतद या नवया रवधयकात करणयात आलती आह. बालकावरतील लरक अतयाचाराना आळा घालणयासाठती ‘पोकसो’ कायदाचती वयापती वाढवणयाचाहती परसताव आह. लकषात घया, यापवणी दशातला कोणतयाच ‘आयटती अक ट’ रकवा ‘आयपतीसती’मधय चाईलड पोनपोगराफीचती सपष वयाखया कलती लती नवहतती. कदतीय मतरती समतती इराणती यानती हती अडचण दर कलती. तयाच अरभनदन. बालकाच आयषय कसकरणाऱया वासनाधाचया मसकया आवळणयास यामळ मदत होणार आह.

(सौजनय : सकाळ)

11

सषमा सिराज याचया वनधनामळ भारतीय राजकारणात न भरन वनघणारी पोकळी वनमाचण झाली आह. विरोधी पकषनतया, कदीय

मती, रणनीतीकार अशी पकष दईल ती जबाबदारी वनषा ि परयतनपिचक पणच करणाऱया सिराज महणज भाजपचा आधारिि

होतया. चार दशकाहन अवधक काळ राजकारणात सवकरय असललया सिराज याचया राजकीय कारवकदणीतील महतिाच टपप.

कारवकदणीतील महतिाच टपप१९७७ त १९८२ वयाचया २५वया वषणी हरयाणा रवधानसभचया

आमदार १९७७ जनता पकषाचया मरतरमडळात करबनट मतरती १९७९ जनता पकषाचया हरयाणाचया परदशाधयकष १९८७ त १९९० हरयाणाचया रशकषणमतरती

१९९६ कदात पनहा मारहतती व दरसचार मतरती, रचतरपटाला उदोाचा दजागि दणयाचा महतवपणगि रनणगिय

१९९८ ददललतीचया मखयमतरती

१९९९ सोरनया ाधतीवरोधात बललारती यथन लोकसभा रनवडणक लढवलती. मातर, अलप मतानती हार

२००० त २००३ पनहा मारहतती व दरसचार मतरती

२००३ त २००४ कदतीय आरोगयमतरती, या काळात सहा दठकाणती 'एमस'ला सरवात

२००६ रतसऱयादा राजयसभवर रनवडन लया २००६ त २००९ राजयसभत रवरोधतीपकषाचया उपनतया

२००९ रवददशा यथन लोकसभचती रनवडणक ४ लाख मतानती रजकलती

२००९ त २०१४ लोकसभत आरिमक रवरोधती पकषनतया

२०१४ त २०१९ परराषटर मतरती. पतपरधान नरद मोदती याचती धोरण यशसवतीपण राबवलती.

निी ददली : धडाडतीचया राजकीय नतया, वकता दशसहसष अस वणगिन कलया जाणाऱया माजती परराषटरमतरती आरण वदरषठ भाजप नतया सषमा सवराज (वय ६७) याच ६ ऑसट रोजती नवती ददललतीततील एमस रगणालयात रनधन झाल. तयाना रातरती नऊ वाजता हदयरवकाराचा ततीवर झटका आलयान एमस रगणालयात दाखल करणयात आल होत. अडतीच वषाापवणी रकडनती परतयारोपण शसतररिया कलयान सवराज याचया हालचालतीवर मयागिदा आलया होतया. तयानतरहती तयानती परराषटर मरतरपदाचती सतर धडाडतीन हलरवलती होतती. ददललतीचया परहलया मरहला मखयमतरती, सवाात कमती महणज कवळ २५ वया वषणी हदरयानासारखया राजयाचया मतरती रारहललया सषमा सवराज यानती अटलरबहारती वाजपयती आरण नरद मोदती या दोनहती भाजप सरकारचया काळात मरतरपद भषरवल होत.

रकडनती रनकामती झालयामळ सवराज यानती २०१९ चती लोकसभा रनवडणक लढवणार नसलयाच जाहतीर कल होत. तयानतर तयानती तातडतीन रनवाससथानहती सोडल होत. जतरमतर पदरसराततील आपलया रनवाससथानती राहत होतया. राजकीयदषटा तयानती अरतशय तललख पररतररिया नोदवण सर ठवल होत. जमम आरण काशमतीरच ३७० व कलम रदद करणयाच रवधयक नरद मोदती सरकारन काल राजयसभत मजर कलयावर सवराज यानती तातडतीन रविट करत सरकारच रवशषतः हमतरती अरमत शहा याचया भाषणाच कौतक कल होत. सवराज याचया रनधनाच वत समजताच सरकषणमतरती राजनाथरसह, कदतीय मतरती हषगि वधगिन, डकरती आदती नतयाचती रतीघ ‘एमस’कड लालती. परभ शतीकषणाचया रनससतीम भकत असललया सषमा सवराज याचती कारकीदगि वादळती रारहलती. २०१४ मधय परराषटरमतरती पदावर रवराजमान झालयानतर सवराज यानती एकतसाठती जती कामररती कलती तती उललखनतीय ठरलती. राषटरसघात कललया भाषणात तयानती वळोवळती पारकसतानचा बरखा फाडला. तयामळ तयाच परराषटर मरतरपद ससमरणतीय ठरल. परदशात अडकललया हजारो भारततीय नादरकाना सवराज यानती एका रविटर सदशावर तातडतीन कारवाई करत मकत कल आह. तयाचती हती कामररती भारततीय इरतहासात कायमसवरपती समरणात राहणारती आह. सवराज यानती सररिय रनवडणक राजकारणातन रनवतती पतकरलती तरती राजकारणातन रनवतती पतकरलती नवहतती. कागरस नतया सोरनया ाधती आरण सवराज याचयात अनकदा राजकीय मतभद होऊनहती दोघतीततील सबध रजवहाळयाच रारहल होत.

ित सौजनय : सकाळ

रतज महिलत आोगतचत आधतर रलत

सषमा सवराज :

सससक ि निा, िजसवी वका हरपला

12

हवजया रहाटकरअधयकष, महाराषटर राजय मरहला आयो

तती न वषाापवणीचती घटना आह. मचाट नवहतीमधय काम करणारा औराबादचा एक यवक इराकमधय अपघातात मतयमखती पडला होता. पण ह दःखद वत तयाचया कटबतीयाना दोन

ददवसानती समजल; त हती अधगिवट. नमक काय झालय, त समजत नवहत. तरण मलाचया रवयोान आईन तर अथरण धरल होत. मती तया रातरती (परराषटरमतरती) सषमाजतीना दरधवनती कला. तया घाईत होतया, महणालया, ‘उदा भाजप पदारधकाऱयाचया बठकीत भट.’ भट झालती आरण सळा परकार तयाचया कानावर घातला. बठक सपलयानतर बघ, एवढच तया महणालया. बठक सायकाळती सात वाजता सपलती आरण बरोबर सववा आठचया समारास तयाचा सवतःचा दरधवनती आला. ‘रवजया, यवकाचा मतय झालयाचती बातमती खरती आह. पण रतथ नवरोज सण चाल असलयान शव रमळरवण खप अवघड आह. इराकमधय कायागिलयाना पधरा ददवस सटती आह. पण बघत...’

ततीन- चार ददवसानती मबईतन एका कसटम अरधकाऱयाचा दरधवनती आला आरण महणाला, ‘सषमाजतीनती तमचा नबर ददलाय आरण त शव कठ पाठव?’ मला तर सदभगि लकषात यईना. तवहा तोच महणाला, ‘अहो, परराषटरमतरती सषमा सवराज याचा दसतरखदद मला फोन आला होता. मती साधा अरधकारती; पण तयानती सवतःहन फोन कला.’ तो खप भारन सात होता. मला तर धककाच होता. ह तयानती कल, कदारचत तयाचयामधय तडब भरललया ममतवामळ! ह कवळ तया घटनपरत नककीच मयागिददत नवहत. कारण तयानती परराषटरमतरती महणन परदशात सकटात सापडललया नववद हजाराहन अरधक भारततीयाना सखरप आणलय.

माझती तयाचयाशती ओळख २००९ मधतील रनवडणकीपासनचती. पण

तयाचयाशती खरती जवळतीक रनमागिण झालती तती मती २०१४ मधय भाजप मरहला मोचागिचती राषटरतीय अधयकषा झालयानतर आरण भाजपचती सवपोचच ससथा असललया ससदतीय पकषाचया बठकामधय तयाचयासोबत सहभाती होऊ लालयानतर. परतयक वळला मरहला मोचागिचती कायगिरिमाचती मारहतती तया घत आरण परतयकवळला एकच सलला असायचा... मरहलाओन दरमा रखनती चारहए! तया सवतःच

गदरमा महणज शालीनतच मवतचमत उदाहरण! तयाचा आणखती एक सवभाव महणज तपशतीलावर बारतीक लकष.

तयाचयाकड पाठरवलया जाणाऱया कादपतराचा तया बारकाईन अभयास करतीत. तपरशलात काहती चका रारहलयास तयाना अरजबात आवडत नस, असाच एक परस आठवतोय. अबरनाथचया फदरदाला फसवन ओमानला नल होत. चार मरहनयापासन रतचा पता नवहता. रतचया नवऱयाचया तरिारतीवरन मती सषमाजतीना रवनतती पतर रलरहल होत. तयानती तयाचती दखल घतलती आरण काहती कालावधतीतच भारत सरकारचया खचागिन रतचती सखरप पाठवणती कलती. पढ मरहला आयोान ददललतीमधय ‘एनआरआय’ रववाहामधतील फसवणकीबाबत आयोरजत कललया राषटरतीय पदरषदचया उदघाटनाला तया आलया होतया. तया वळती फदरदाला भटन तयाना खप आनद झाला. रतला तयानती परमान जवळ घतल. याच पदरषदचया बातमया वाचन आरण फदरदाचती कहाणती ऐकन पजाबमधतील एका मरहलचती सटका झालती, तवहा तयाचा मला फोन आला आरण महणालया, ‘रवजया, ह तझ शय!’ तयाचयाशती माझ रजवहाळयाच, घरोबयाच सबध होत. तयाचयाशती शवटचती भट लोकसभपवणीचती. कदतीय रनवडणक सरमततीचती बठक झालयानतर रातरती अकराचया समारास तया माझयाशती चकक पारकिमधय खप वळ बोलत होतया. तयाचया जाणयान दशाचती, पकषाचती हानती झालतीच आह; पण माझ वयसकतत नकसान झालय, मागिदशगिक हरवलयासारखती भावना मनात दाटलतीय.

13

रतज महिलत आोगतचत ‘परटरन’26 जल २०१८ रोजी निी ददली यथ राजय मवहला आयोगाचयाितीन मानिी तसकरी विरोधात राषटीय पदरषद आयोवजत करणयात आली होती. सषमाजी परमख पाहणया महणन या पदरषदला उपससथत होतया. ही उपससथती किळ औपचादरक नवहती. सषमाजतीनी मानिी तसकरी याविषयािर अतयत कळकळीन विचार मािल. अवनिासी भारतीय पततीकिन मवहलाचा छळ कला जातो. मात, या

पततीना अदिल घिविणारा कायदा अससततिात नवहता. सषमाजतीनी वयसकतगत लकष घालन याबाबतच विधयक गलया लोकसभत सादर कल. मात, तयाच कायदात रपातर होण अदाप शकय झालल नाही. आयोगाला ददलला शबद सषमाजतीनी पाळला. अबरनाथ यथील

फदरदा खान ही मसकतमधय मानिी तसकरीला बळी पिली होती. वतची तथन सटका करन वतला कटबीयापययत पोहचविणयात सषमाजतीनी कोणतीही कसर बाकी ठिली नाही. अशा परकारचया इतर परकरणातही किळ फोनिरन कललया विनतीचया आधार

तयानी अनकाना मदत कली अाह.

निी ददली यथ राजय मवहला आयोगाचयाितीन मानिी तसकरी विरोधात राषटीय पदरषदिळी परसन िातािरणात विजया रहाटकर

यानी सषमा सिराज याच सिागत कल.

मसकतमधय अिकललया फदरदा खान वहचयाशी सषमाजतीनी अतयत आपलकीन सिाद साधला.

आयोगान परकावशत कललया विविध कायदविषयक पसतक सचाच परकाशन करताना सषमाजी.

सषमाजतीच सिागत करताना आयोगाचया अधयकष विजया रहाटकर.

14

निी ददली : मससलम मरहलाना कवळ तोडती ततीन वळा तलाक महणन सोडरचठती दणयाचती कपरथा असललया रतहरती तलाकला कायमच हददपार करणारा कायदा अखर ससदन जल मरहनयात मजर कला. लोकसभत २५ जलला ३०३ रवरद ८२ अशा मतफरकानती रतहरती तलारवरोधती रवधयक मजर कल. हच रवधयक राजयसभत ३० जलला मजर झाल. या रवधयकाचया बाजन ९९ मत पडलती तर ८४ मत रवरोधात पडलती. राषटरपतती रामनाथ कोरवद यानतीहती या रवधयकावर सवाकषरती कलयामळ आता या रवधयकाच रपातर कायदात झाल आह. १९ सपटबरपासन हा कायदा ला होणार आह.

मससलम मरहला (लगासबधती हककाच सरकषण) रवधयक २०१९ नसार ‘तलाक, तलाक, तलाक’ अस महणन घटसफोट दणाऱया वयकततीला ततीन वषागिपयात रशकषा दणयाचती यात तरतद आह. राजयसभत भाजपकड बहमत नवहत, पण रनततीश कमार याचया जद (य) आरण तरमळनाडततील अणणा दमक या पकषानती मतदानावर बरहषकार घातलयामळ बहमताचा आकडा कमती झाला. रवरोधती पकषामधतील मतभदाच दशगिन राजयसभत ददसल. काहती रवरोधती पकषाचया नतयानती मोकयाचया कषणती सभातया कला. राषटरवादती कागरसच परमख शरद पवार आरण नत परफल पटल अनपससथत होत. जनता दलान (यनायटड) रतहरती तलाकचया या रवधयकाला रवरोध कला होता, पण पतपरधान मोदतीनती तयाचयाशती फोनवरन चचागि कलयानतर तयाचा रवरोध मावळला. रबहारमधलया परससथततीवर चचागि करणयासाठती हा फोन करणयात आला होता. जद(य)न जरती रवरोध करत वॉकआऊट कला असला तरती मतदानाचया वळती बाहर पडन तयानती भाजपला एकपरकार मदतच कलती आह. तणमल कागरसन या रवधयकाला रवरोध कला. कोटागिन रतहरती तलाकला बकायदशतीर ठरवलयानतर या रवधयकाचती रज नाहती, अस तणमलचया सदसयाच महणण होत. सरकार या रवधयकाबाबत घाई का करत आह, असा परशनहती तयानती रवचारला. ह रवधयक चचवसाठती रसलकट सरमततीकड पाठवाव, अशती माणती करणयात आलती. पण सताधारती भाजपन सखयाबळाचया जोरावर हती माणती फटाळन लावलती. लोकसभत २५ जल रोजती ह रवधयक मजर करणयात आल होत. भाजपन यावरतील

मतदानासाठती सवहप जारती कला होता, जयानसार सवगि भाजप खासदाराना पकषाचती भरमका सवतीकारण अरनवायगि होत.

‘दशासाठी ऐवतहावसक ददिस’पतपरधान मोदती यानती ह रवधयक राजयसभत समत झालयावर ह

‘मरहला सशसकतकरणाचया ददशन मोठ पाऊल’ असलयाच रविट करन महटल आह.

लालचालनाचया नावावर दशाततील कोटयवधती माताभरनतीना तयाचया अरधकारापासन वरचत ठवणयाच पाप कल ल. मला अरभमान आह की मसलतीम मरहलाना तयाचा हकक आमचया सरकारन ददला. या रवधयकाचया बाजन मतदान करणाऱया सवगि खासदाराच मती आभार मानतो, अस हती मोदती यानती महटल आह.

‘‘हमतरती अरमत शहा यानतीहती पतपरधान मोदती याच अरभनदन कल. ‘‘आज लोकशाहतीसाठती अतयत महतवाचा ददवस आह.’’

‘‘पतपरधान मोदती यानती रतहरती तलाकवर बदती आणणयाच आशासन ददल होत. तयानती आपला शबद पाळला आरण मसलतीम मरहलाना या कपरथतन मकत कल आह. या रवधयकाला पादठबा दणाऱया सवगि पकषाना धनयवाद,’’ असहती तयानती वितीट कल. यावळती रशवसनच नत आरण खासदार सजय राऊत यानती या रवधयकाचया मजरतीला माताभरनतीसाठती एक सवाततयोतसव असलयाच महटल आह. ‘‘हा रनणगिय दशातलया बहसखय मसलतीम रसतयाना लामतीतन मकत करणारा रनणगिय आह. लया 70 वषाात ज झाल नाहती त पतपरधान मोदतीचया कायगिकाळात झालल आह. मला वाटत की लती रकतयक वषगि लामतीचया बडामधय अडकललया मसलमान माताभरनतीसाठती हा सवाततयोतसव आह. तयाचया आयषयात जण काहती ईदचा जशन आला आह.

तिहिी िलाक इतिहासजमाअखर कतदत अससतवत

विरोधी कायदा बनविला. या दशात आपण जर सतीपरथा सपि शकतो, भणहतया रोखणयासाठी कायदा कर शकतो. बालवििाहाविरोधात आिाज उठि शकतो. हडाचया परथविरोधात कठोर पािल उचल शकतो, वतहरी तलाकविरोधात आिाज का उठि नय?

- नरद मोदी, पतपरधान (सवाततयददनती लाल रकललयावरन कललया भाषणात)

15

‘ततकाळ वतहरी तलाक’ वकिा ‘तलाक-उल-वबदित’ची इसलावमक परथा निऱयाला तीन िळा तलाक महणन लगन सपिणयाची सिलत दत.

हा तलाक कोणतयाही परकार कळिला जाऊ शकतो; तोिी, टकसट मसजिर वकिा अगदी ई-मल करनही.

या परथिर बदी घालणयासाठी अनक मवहलानी सपरीम कोटाचला अजच, विनतया पाठिलयानतर, ऑगसट मवहनयात कोटाचन ही परथा घटनाबाहय ठरिली.

भारतातलया सनी मससलमामधय ततकाळ वतहरी तलाक दणयाची पदधत रढ आह, अस असल तरी सनतीमधल तीन पथ ही परथा गाहय मानत नाहीत. दिबद- हा सनी मसलमानाचा चौथा पथ एकमि असा पथ आह ज ही परथा मानतात.

भतरतल सवट मसलीम हिरी लतकची परथत पतळत कत?

भारतातलया मसलमानामधय ‘ततकाळ वतहरी तलाक’च परमाण वकती आह, याबदिल अवधकत आकििारी उपलबध नाही. यासदभाचत एक ऑनलाईन सवहह झाला. याचा सपल साईज अगदी कमी होता.

पण या ऑनलाईन सवहहनसार मससलमापकी किळ एक टकका लोकानी या परकारचा तलाक घतला होता.

एखादा मसलीम परषान तलाक दायचा ठरिला तर तयाला ‘तलाक-उल-अहसान’ महणतात. हा तलाकची परवकरया तीन मवहन चालत, या काळात तया जोिपयाला आपल मतभद दर करन समट घििन आणणयाची सधी वमळ शकत.

करतण कतदतपरमतणा हिरी लतक कसत दत?

मसलीम मवहललाही तलाक घणयाचा अवधकार आह, तयाला ‘खला’ अस महणतात.

पतनीला तलाक हिा आह पण पती तो दणयास नकार दत असल तर वतला काझीकि जाऊन वकिा शदरया कोटाचत जाऊन घटसफोट वमळिता यतो. अशा तलाकला फसख-ए-वनकाह महणतात.

आपलया लगनाचया करारात महणजच वनकाहनामयातही घटसफोटाचया अटी ठरिणयाचा अवधकार मवहलला असतो. याला तफविध-ए-तलाक अस महणतात, घटसफोटाच अवधकार पतनीकि हसतातदरत करण असा तयाचा अथच होतो.

तकतळ हिरी लतक कतदतील ठळक रदी

मसलीम मवहला वििाह अवधकार सरकषण विधयकान २०१७ ततकाळ वतहरी तलाक दण हा गनहा आह.

तोिी, लखी िा इलकटटावनक सिरपातील वतहरी तलाकला लाग.

वतहरी तलाक दणाऱया परषाला तीन िषायपययत कद. पतीला आवथचक दिाचीही तरतद. या काळात पतनीला पतीन भता दणयाचीही तरतद. मलाचा ताबा पतनीकिच राहणार. वतहरी तलाकचा गनहा अजामीनपात मात, सबळ कारण

असलयास नयायाधीश जामीन दऊ शकतात.

16

दशभरातील मससलम भवगनतीना वतहरी तलाकचया शापापासन मकती वमळालयाबदिल मी तयाच अवभनदन करतो. या ऐवतहावसक वनणचयामळ मससलम मवहलाना मोठा ददलासा वमळणार आह. या मवहलाच सकषमीकरण आवण तयाचया अवधकाराच रकषण या दषीन उचलणयात आलल ह महतिपणच पाऊल आह. सरकारन मससलम मवहलाना सनमानान जगणयाचा अवधकार परदान कला आह.

- अवमत शहा, कदतीय हमतरती

राजयसभत मससलम मवहला विधयक (परोटकशन ऑफ राइटस ऑन मरज) विधयक मजर झालयामळ वतहरी तलाकची अनयायकारी परथा बद करणयाचया परवकरयिर ससदची मोहोर उमटविणयाची परवकरया पणच झाली आह. सती-परष समानतचया दषीन ही ऐवतहावसक कामवगरी आह. हा आनदाचा कषण आह.

- रामनाथ कोविद, राषटरपतती

खरोखर, लकषािधी मससलम मवहलासाठी हा विजायाचा कषण आह. या सामावजक करातीच नतति अगभागी राहन कलयाबदिल पतपरधानाच हाददचक आभार. सबका साथ सबका विकासच खरखर परतयतर.

- समती इराणी, कदतीय मरहला आरण बालरवकास मतरती

राजयसभन वतहरी तलाकविरोधी विधयक मजर कल, हा ऐवतहावसक ददिस आह. आधी लोकसभनही त मजर कल आह. पतपरधान नरद मोदी याचया सरकारन मससलम मवहलाना नयाय वमळिन दणयाच आशासन ददल होत, त पणच कल. यापढ तलाक तलाक तलाक नाही चालणार.

- रविशकर परसाद, कदतीय कायदा मतरती

ऐवतहावसक ददिस, दशासाठी ऐवतहावसक कषण. राजयसभन वतहरी तलाकविरोधी विधयक मजर कलयामळ आमचया बवहणतीना नयाय वमळाला आह. भारताच अवभनदन. पतपरधान नरद मोदी आवण सिच ससद सदसयाच आभार. वतहरी तलाकपासन मकती वमळणयासाठी आिाज उठविणाऱया परतयक वयकतीचही अवभनदन.

- दिद फिणिीस, मखयमतरती

17

मबई : रतहरती तलाकला बदती घालणाऱया रवधयकाला अखर राजयसभचती मजरती हती ऐरतहारसक घटना आह आरण तयामळ आठ कोटती मससलम मरहलाना नयाय रमळाला आह. एका पररतामती आरण मरहलाच शोषण करणाऱया परथला मठमातती रमळालती आह, अशती पररतररिया महाराषटर राजय मरहला आयोाचया अधयकषा आरण भाजप मरहला मोचयागिचया राषटरतीय अधयकषा रवजया रहाटकर यानती ददलती.

लोकसभमधय ह रवधयक ततीनदा मजर होऊनहती तयावर राजयसभत मजरतीचती मोहोर उमटत नवहतती. सवपोचच नयायालयाचया महतवपणगि रनकालानतरहती रतहरती तलाकचया कपरथच समथगिन काहती राजकीय पकष

करतीत होत. पण सदवान आता राजयसभचती मजरती रमळालयान रतहरती तलाकवर बदती यणार आह. मरहलाचया शोषणारवरद ह रनणागियक पाऊल आह. एका जोखडातन तयाचती मकतता झालती आह. राजकीय इचछाशकतती दाखरवलयाबददल मती पतपरधान नरद मोदती याच आरण तयाचबरोबर सहकायगि करणाऱया सवगि पकषाचया खासदाराच आभार मानत, असहती रहाटकर महणालया.

रतहरती तलाकचया मददावर ततीन वषाापवणी आपण पतपरधानाना हजारो मससलम मरहलाच रनवदन ददल होत, असहती रहाटकर यानती सारतल.

आठ कोटी मसलम महिलाना नाहिरी लतक बादीवर हवजत रितरकर ताची परहहकरत

वतहरी तलाक विरोधी विधयक राजयसभत मजर होण ही एवतहावसक घटना आह. या कायदामळ ८ कोटी मससलम भवगनतीना नयाय, सनमान आवण समानता वमळल.हा विजय आह, मससलम भवगनतीचया सनमानाचा..हा पराभि आह, मससलम भवगनतीच अवधकार वहरािणाऱयाचा...

- विजया रहाटकर, अधयकष राजय मरहला आयो

मबई : फाशती दणयाततील ददराईमळ पणयाततील हज सामरहक बलातकार व खन परकरणाततील दोन आरोपतीचती फाशती रदद करन जनमठप दणयापरकरणती सवत:हन नयायालयतीन लढाई लढणयाचा (जयडतीरशयल इटरवहशन) रनणगिय महाराषटर राजय मरहला आयोान घतला आह. मबई उचच नयायालयात फररवचार यारचका अथवा रजनसार सवपोचच नयायालयात या रनकालाला आवहान दणयाचा रनणगिय आयोान घतला आह.

आयोाचया अधयकषा रवजया रहाटकर यानती हती मारहतती ददलती. “उचच आरण सवपोचच नयायालयान फाशती कायम ठवलती आरण मा.राषटरपततीनतीहती दयचा अजगि फटाळला होता. तरतीहती दोषती परषोतम बोराट आरण परदतीप कोकड याना फाशती दणयात ददराई झालती. मातर या कारणावरन तयाचती फाशती रदद करन जनमठप दणयाचया मा.उचच नयायालयाचया रनकालाशती आमहती असहमत आहोत. ददराई या एकाच कारणान दोषतीचया रिौयाला फाशतीचती रशकषा ददलती जाणार नाहती, ह

अनाकलनतीय आह. सामरहक बलातकार व खनाला बळती पडललया जयोततीकमारती चौधरती रहला नयाय नाकारणयासारखच आह. महणन यापरकरणती आयोान नयायालयतीन लढाईत सवतःहन भा घणयाचा रनणगिय घतला आह,” अस अधयकषा रहाटकर यानती सारतल.

ददराई का झालती?कोणती कलती? याचती सखोल चौकशती करणयाचती सचनाहती तयानती राजय सरकारला कलती. तयाचबरोबर राजय सरकारन या रनकालाला सवपोचच नयायालयात आवहान ददल पारहज, असहती तया महणालया.

मरहलारवषयक परशनावर आयो नहमतीच सरिीय आरण सकारातमक भरमका घत आलला आह. अनक महतवाचया मददावर आयोान नयायालयाच दरवाज वळोवळती ठोठावल आहत. जयोततीकमारती चौधरती रहचया मारकऱयाना कवळ रशकषचया अमलबजावणतीततील ददराईमळ फाशती होत नाहती, ह मानय नसलयानच आयोान सवत:हन नयायालयतीन लढाच पाउल उचलल आह.

महिला आोग वत:हन नाालात जाणारगहाज बलततकतरपरकरणी उचच नततलत फरहवचतर तहचकत दतखल करणतर

18

बचि िटासािी नव पाऊल

परजजवला...

‘परजवलत’...नव पतऊल थोिकयात बचत गटामधय परचि काम करणयाची सधी उपलबध

महणनच वनयोजन विभाग आवण गामविकास विभाग, महाराषट शासन आवण महाराषट राजय मवहला आयोगान बचत गटासाठी निी योजना आणणयाच ठरविल आह.

वतच नाि असल ‘परजिला’... सितःचया पायािर उभी राहणयासाठी परजिवलत झालली परजिला..!

‘परजवलत’ची उददिष… बचत गटाच आवथचक सकषमीकरण ह मखय उददिष तयासाठी वयािसावयक कौशलय िाढविणयास मदत करण, उतपाददत िसतच बविग करणयास मदत करण

महतिाच महणज उतपादनाचया विकरीसाठी सथायी वयिसथा उभी करण

रपपत पहिलत कतटशतळताचत ‘परजिला’ ही योजना तीन टपपयात राबविली जाईल. पवहलया टपपयात राजयातील सिच विधानसभा कषतामधय बचत

गटासाठी एक ददिशीय कायचशाळा घतली जाईल. सरकारी योजनाची मावहती त माकफदटग-वयिसथापन कौशलयाच परवशकषण अस तयाच सिरप असल.

या कायचशाळा आगसट २०१९ पययत पणच करणयाच उददिष असल.

रपपत दसरत कलसररचत... दसऱया टपपयामधय बचत गटाच कलसटर तयार कल जातील. एक वजलहा, एक िसत अस तया कलसटरच िवशष असल. या टपपयामधय परारवभक बारा वजलह समाविष असतील. त पढीलपरमाण-पालघर, नगर, सागली, नावशक, जळगाि, औरगाबाद, लातर, जालना, नागपर, चदपर, िधाच, अमरािती.

रपपत हसरत बच गर बतजतरताचत... या टपपयात बचत गट बाजार बाधणयाच वनयोजन आह. ह बचत गट बाजारदखील िर उलख कललया परारवभक बारा वजलहयामधयच उभ कल जातील.

या बचत गट बाजाराची रचना एकसमान असल. तयाच विझाईन मवहला आयोगाकिन उपलबध करन ददल जाईल.

समाजात मवहलाच सथान उचािण, ह महाराषट राजय मवहला आयोगाच मखय धयय; तर मवहलाच सिायगीण सकषमीकरण हा धयास!

सिचच सकषमीकरणाचा पाया असतो त आवथचक सिािलबन... सितःचया पायािर उभ राहण.

महणन आयोगान आवथचक सकषमीकरणािर सिाचवधक भर ददलला आह.

महणन बचत गट महतिाच... बचत गटाना ताकत ददलयावशिाय आवथचक सकषमीकरण होऊच

शकत नाही. तयासाठी बचत गट महतिाच... राजयात समार तीन लाख बचत गट आवण तयात सहभागी असललयाची सखया समार ६० लाख. महणज राजयातील १४ टकक मवहला बचत गटाशी जोिललया

ही सखया लकषणीय; पण अनय राजयाचया तलनत फारच कमी. उदा. तलगणा ५० टकक, आधर ४० टकक, करळ २८ टकक, कनाचटक-तवमळनािमधय १७ टकक मवहला बचत गटाशी जोिललया.

धतस सवतागीण सकषमीकरणतचत

19

परजजवला योजनच परहिकषण सधया राजयभर सर आह. या परहिकषण काययकरमाची सहचतर माहहती

मबई : राजयभराततील मरहला बचत टाचती आरथगिक, सामारजक आरण कायदरवषयक जनजातती करणयासाठती महाराषटर राजय मरहला आयोाकडन ‘परजवला’ योजना राबरवणयात यत आह. लातर रजलहाततील पररशकषण कायगिरिम दद.०५.०८.२०१९ व दद.०६.०८.२०१९ रोजती लातर, औसा, रनला, उदतीर, अहमदपर, रनापर यथ होणार आहत. लातर रजलहाततील पररशकषण महाराषटर राजय मरहला आयोाचया अधयकषा रवजया रहाटकर याचया परमख उपससथततीत पार पडल.

‘राजयामधय समार ३ लाख बचत ट असन तयाचयाशती समार साठ लाख मरहला जोडललया आहत. ह बचत ट आरथगिक सकषमतीकरणाचा कणा असलयान आयोान बचत टाना आणखती सकषम करणयावर भर ददला आह. तयातन परजवला योजना आकारास आलती आह. परजवला योजन अतगित परहलया टपपयात बचत टाततील मरहलाना पररशकषण दणयात यत असन दसऱया टपपयात ‘एक रजलहा, एक वसत’ अस कलसटसगि तयार करणयात यणार आहत. तयातन परतयक रजलहाला एक ओळख आरण मरहलाना मोठा परमाणात रोजार रमळल. रतसऱया टपपयात बचत टाचया उतपादनाना शाशत बाजारपठ रमळणयासाठती ‘बचत ट बाजार’ रजलहाचया दठकाणती उभारणयाच रनयोजन आह’,’ अशती मारहतती आयोाचया अधयकषा रवजया रहाटकर यानती ददलती.

या योजनसाठती मखयमतरती दवद फडणवतीस, अथगिमतरती सधतीर मनटतीवार आरण मरहला व बाल कलयाण मतरती पकजा मड याच सहकायगि लाभलयाच तयानती नमद कल. आतापयात परजवला पररशकषण कायगिरिम नदरबार, धळ, नारशक, रतनाररती, रसधदगि, सालती,

अहमदनर, नादड, परभणती, जळाव, अकोला, वाशतीम, पालघर, भडारा या रजलहात झाल आह.

लािि जजलहाि दोन गदवस परणशकषण

{à` dmMH$,gmX Xo, gmW Ko, A§H$m{df`r Amnë`m à{V{H«$`m§Mr Amåhr dmQ> nmhV AmhmoV. Ë`mM ~amo~a Amnë`m g_ñ`m§{df`r _mJ©Xe©Z hdo Agë`mg AmnU "gmX'er g§nH©$ gmYy eH$Vm. Amnë`m g_ñ`m Imbrb _obda {bhÿZ nmR>dm.

saad.mscw@gmail.com

_hmamï´> amÁ` _{hbm Am`moJ, _w§~B©J¥h{Z_m©U ^dZ åhmS>m {~pëS>¨J, H$bmZJa, dm§Ðo (ny.), _w§~B© 400051XÿaÜdZr : 022 - 26590878

mscwmahilaayog@gmail.com

20

परजजवला योजनच परहिकषण सधया राजयभर सर आह. या परहिकषण काययकरमाची सहचतर माहहती

हनलागत, हज. लतर

यथ झाललया कायचकरमाला राजय मवहला आयोगाचया अधयकष विजया रहाटकर, लातर वजलहयाच पालकमती सभाजी पाटील-वनलगकर याची विशष उपससथती होती. वजलहयातील मवहला बचत गटाचया सदसयानी या

परवशकषणात उतसाहान आवण उतसफफतचपण भाग घतला.

21

औसत, हज. लतर

यथ झाललया कायचकरमाला राजय मवहला आयोगाचया अधयकष विजया रहाटकर, लातर वजलहयाच पालकमती सभाजी पाटील-वनलगकर, मखयमती याच सिीय सहायक अवभमनय पिार याची विशष उपससथती होती.

22

लतर शिर

यथ झाललया कायचकरमाला राजय मवहला आयोगाचया अधयकष विजया रहाटकर, लातरच महापौर सरश पिार याची विशष उपससथती होती.

23

भाडतरत व गोददत हजलित

भिारा, तमसर, साकोली, अजचनी, वतरोरा, गोददया आवण आमगाि यथ झाललया परवशकषणास उतम परवतसाद वमळाला. अचचना िहणकर, िवनता कानि, नीता ठाकर आदतीनी ददललया परवशकषणाचा खप फायदा झाला.

24

मकतईनगर, हज. जळगतव

राजयातील मवहलाचया वहताकदरता कायच करणार महाराषट मवहला आयोग एका पाठोपाठ कलपक ि वततकच वहतकारी उपकरम सतीशकतीचया जागरणासाठी राजयभर राबवित आह. ‘परजिला’ परवशकषण वशवबरातन बचत गटाचया मवहलासाठी सरकारी योजना, वसतयाचया सरकषणासाठी कायदाचा आधार ि मावहती तसच सबलीकरणासाठी विविध उपकरम याबाबत सोपया भाषत सजग कल जात आह. जळगाि, भसािळ ि मकताईनगर यथ भरगचच उपससथतीत

कायचकरम पार पिला.

25

जळगतव हजलित

जळगाि वजलहयात तीन ददिसात अधयकष विजया रहाटकर यानी आठ कायचकरम विविध दठकाणी घऊन मवहला बचत गटाचया सदसयामधय ‘परजिला’ योजनविषयी जनजागती कली. या कायचकरमाना मवहलाकिन उतसफफतच परवतसाद

वमळाला. जामनर यथील कायचकरमाला वजलहयाच पालकमती वगरीश महाजन, दियानी ठाकर आदी उपससथत होत.

26

भसतवळ (हज. जळगतव)

‘परजिला योजना तीन गटात विभागली गली असन पवहलया टपपयात परवशकषण, दसऱयात एक वजलहा एक िसतच कलसटर आवण वतसऱया टपपयात बचत गट बाजाराची उभारणी करणयात यणार आह.’

27

जळगतव

‘‘आजचया मवहला या दगाच, सरसिती ि लकमीचा अितार असन याच घराचया खऱया अथाचन भागयविधाता आहत. विविध योजनाचा लाभ घणयासाठी कबर कसा. पदरिारासह समाज समदध होणयासाठी परयतन करा,’’ अस आिाहन

राजय आयोगाचया अधयकष विजया रहाटकर यानी जळगािातील कायचकरमात कल.

28

अमळनर (हज. जळगतव)

29

हवकरमगड (हज. पतलघर)

चतळीसगतव (हज. जळगतव)

‘‘तमही घिवित आहातकषमताचा सिनोचच आविषकारतमही दाखिन दत आहात

सिबळािर वहमतीन लढणयाची ताकदतमही दाखवित आहात बचतीतन एकजट

आवण एकजटीतन शकती’’अशा शबदात मवहला आयोगाचया अधयकषा

विजया रहाटकर यानी बचत गटातील मवहला सदसयाना साद घातली.

‘पालघर वजलहा आददिासीबहल आह,पण इथलया मवहलाकिील कलाकसर मोलाची आह. परजिलाचया दसऱया टपपयात 'एक वजलहा,एक िसत'च कलसटसच असतील. तयाची सरिात पालघरपासन कर,’ अस मवहला आयोगाचया

अधयकषा विजया रहाटकर यानी विकरमगि यथ सावगतल.

30

मगिलागिषक धोरण राबगिणार मिाराषटर एकमि राज : रिाटकर

वपपरी : मरहलाचया सरकषसाठती शासनान कायद तयार कल असन तयाकायदया अतगितच फायद शवटचया घटकापयात पोहचवायच काम महाराषटर राजय मरहला आयो करत असन सपणगि भारतात मरहलारवषयक धोरण राबरवणार महाराषटर ह एकमव राजय आह, अस पररतपादन महाराटटर राजय मरहला आयोाचया अधयकषा रवजया रहाटकर यानती कल.

रपपरती रचचवड महानरपारलका व महाराषटर राजय मरहला आयो याचया वततीन आचायगि अतर रमददर, सत तकारामनर, रपपरती यथ मरहला सकषमतीकरण अतात मरहला बचत टासाठतीचया परजवल योजना पररशकषण रशरबराचया उदाटनपरसती तया बोलत होतया. यावळती महापौर राहल जाधव, आमदार लकमण जताप, सतारढ पकषनत एकनाथ पवार,सथायती सरमतती सभापतती रवलास मरडरती, रवरोधती पकषनत दतातरय सान, आयकत शावण हडणीकर, मरहला व बालकलयाण सरमतती सभापतती रनमगिला कट, रवधती सरमतती सभापतती अरशनती बोबड, जव रवरवधता वयवसथापन सरमतती अधयकषा उषा मढ, ‘अ’ परभा अधयकषा शरमगिला बाबर, ‘क’ परभाअधयकषा यशोदा बोईनवाड, ‘ई’ परभा अधयकषा सवणागि बडव, ‘फ’ परभा अधयकषा योरता नारोज, अरतदरकत आयकत सतोष पाटतील नरसदसया, ससवनल महतर, अरशनती जाधव, अनराधा ोरख,सजाता पालाड, सोनालती वहाण, रपरयाका बारस, साधना मळकर, नरसदसय नामदव ढाक,राजद ावड,

सहाययकआयकत ससमता झड, अणणा बोदड, समाज रवकास अरधकारती सभाजती ऐवल आदती उपससथत होत.

रहाटकर महणालया, राजय मरहला आयो ह मरहलाच जतीवनमान उचावणयाच काम करतीत आह. मरहलाचया सरकषसाठती ज कायद तयार कल आहत त शवटचया घटकापयगित पोहचवायच आहत. मरहलाच बचत ट हती खप चालती चळवळ आह. परजवल योजनत मरहलारवषयक कायद व बतच टाचया योजनाचती मारहतती ददलती जात.

पकषनत एकनाथ पवार महणाल, रपपरती रचचवड महनरपारलकचया माधयमातन बचतटाचया उननततीसाठती ५० कोटती रपयाचती तरतद करणयात आललती आह. मरहलाना सवावलबती सकषम करणयासाठती महानरपारलका परयतन करतीत आह. आयकत शावण हडणीकर महणाल, शहरात १५ हजारोपकषा जासत बचतट सथापन झाल आहत. आपलया कटबाला सपनन बनरवणयाचती कषमता मरहलामधय असत. मरहला बचत टानायोगय मागिदशगिन करण रजच आह.यावळती शलाका साळवती व रमनल मोहाडतीकर यानती योजना व कायद याबाबत उपससथताना मागिदशगिन कल. सतरसचालन बती. क. कोकाट यानती कल तर आभार सहाययक आयकत ससमता झड यानती मानल.

सौजनय : लोकमत

31

परजवलत ोजनगट बच गरताच परहशकषण उतसतितिावशम : मरहलाना सवावलबती व सकषम बनरवणयासाठती राजय

शासनान परजवला योजना सर कलती आह. या योजनतगित राजय मरहला आयोाचया माधयमातन मरहला बचत टासाठती पररशकषणाच आयोजन करणयात यत आह. या योजनतगित बचत टाचया माधयमातन उदो उभारन मरहलाना उदोरनती बनणयास मदत कलती जाणार आह. मरहलाना सवयपणगि बनरवणयासाठती हती योजना उपयकत ठरणार असलयाच पररतपादन आमदार राजद पाटणती यानती कल. राजय मरहला आयो व राजय शासन याचयावततीन आज सवात लॉन यथ आयोरजत परजवला योजनतगित बचत टाच पररशकषण कायगिरिमाचया अधयकषसथानावरन त बोलत होत.

यावळती परजवला सरमतती सदसय उषा वाजपयती, अचगिना डहनकर, सामारजक कायगिकतयागि जयशती दशमख, नाबाडगिच रजलहा रवकास परबधक रवजय खडर, रजलहा कौशलय रवकास, रोजार, सवयरोजार व उदोजकता मागिदशगिन कदाचया सहाययक सचालक पराजलती बारसकर, परभारती ट रवकास अरधकारती डॉ. रनलश वानखड याचती परमख उपससथतती होतती.

आ. पाटणती महणाल, मरहलाचया समसया सोडरवणयासाठती कद व राजय शासन रवरवध योजना राबवतीत आह. उजवला योजना, सवचछ भारत अरभयान हती तयाचतीच उदाहरण आहत. आता राजय शासनान महाराषटराला धरमकत करणयाचा रनणगिय घतला असन उजवला योजनचा लाभ न रमळाललया मरहलला या योजनतन स जोडणती ददलती जाणार आह. मलती रशकलती तर कटबाचती आरण दशाचती परतती होईल, तयामळ बटती बचाओ, बटती पढाओ योजनाहती कद शासनान सर कलती आह.

मरहलाना आरथगिकदषटा सकषम बनरवणयासाठती बचत टाचया माधयमातन छोट-छोट उदो उभारन मरहलाना उदोरनती बनरवणयासाठती परजवला योजनचया माधयमातन परयतन कला जात आह. या योजनचा लाभ घवन मरहलानती आपला बचत ट सकषम बनवावा. कटब आरण दश घडरवणयाच काम मरहलाच कर शकत, तयामळ मरहलानती सवतःचया पायावर उभा राहणयाचा परयतन करावा, अस आवाहन तयानती कल. तसच वारशम व कारजा यथ बचत टासाठती भवन उभारणयासाठती परयतन करणार

असलयाच तयानती सारतल.शतीमतती वाजपयती महणालया, बचत टाततील मरहलामधय आरथगिक,

सामारजक आरण कायदरवषयक जनजातती करणयासाठती परजवला योजनअतगित पररशकषण दणयात यत आह. मरहलाना उदोरनती बनवन सवयपणगि बनरवणयासाठती या माधयमातन परयतन करणयात यत आह. या योजनचया परहलया टपपयात तालकासतरावर पररशकषण घवन रवरवध योजनाचती मारहतती बचत टाततील मरहलाना दणयात यत आह. दसऱया टपपयात ‘एक रजलहा, एक वसत’ अस कलसटसगि तयार करणयात यणार आह. तयातन परतयक रजलहाला एक ओळख आरण मरहलाना मोठा परमाणात रोजार रमळल. रतसऱया टपपयात बचत टाचया उतपादनाना शाशत बाजारपठ रमळणयासाठती ‘बचत ट बाजार’उभारणयाच रनयोजन असलयाच तयानती सारतल. तसच कद व राजय शासनामाफफत मरहलासाठती राबरवणयात यत असललया योजनाचती मारहतती ददलती.

शतीमतती डहनकर महणालया, रवजया रहाटकर याचया मागिदशगिनाखालती राजय मरहला आयोाचया माधयमातन परथमच परजवला योजनतगित मरहला बचत टासाठती पररशकषणाच आयोजन करणयात यत आह. तयामळ मरहलाना रवरवध कायद, कद व राजय शासन मरहलासाठती राबवतीत असललया रवरवध योजनाचती मारहतती घवन लाभ घता यणार असलयाच तयानती सारतल. तसच ‘उमद’चया बचत टाचया माधयमातन राबरवणयात यत असललया ‘अससमता’ योजनचती मारहतती तयानती यावळती ददलती.

यावळती शती. खडर यानतीहती मरहलाना मागिदशगिन कल. राजय मरहला आयोाचया अधयकष रवजया रहाटकर यानती मरहलाना कललया आवाहनाचती धवरनरचतररफत यावळती दाखरवणयात आलती. तसच आयोान परकारशत कललया सखती सवाद, कायद तमचयासाठती,परजवला यापससतकाच वाटप बचत टाचया मरहलाना करणयात आल. कायगिरिमाच परासतारवक शती. वानखड यानती कल. तर सतरसचालन उजवला मोर यानती कल. कायगिरिमाला तालकयाततील बचत टाचया मरहला मोठा सखयन उपससथत होतया.

32

अकोलत

डितण (हज. पतलघर)

‘‘मवहलाच सकषमीकरण झालयावशिाय राजय, दश समदध होणार नाही. शासन तमचया पाठीशी आह. बचत गटाना ताकत ददली जात आह. याचा लाभ घया आवण दशाचया विकासाला हातभार लािा,’’ अस आिाहन राजय मवहला

आयोगाचया अधयकष विजया रहाटकर यानी िहाण यथील परवशकषण कायचकरमात कल.

33

रतहरी (हज. नगर)

‘‘माझया मवतणतीनो, या गरीब, गामीण, अधचवशकषीत बाया-बापडा पसा कसा गोळा करणार? तयातन सियरोजगार कसा वमळिणार? अशा शकाकशकाना, तमचयािर अविशास दाखविणाऱया सिायनाच तमही अपार महनतीन बचत

गटाना यशसिी करन जबरदसत परतयतर ददलत, याबदिल मी सिचपरथम तमच अगदी आभार मानत! अवभनदन करत!! आवण हो, तमचया कतचतिाचा साथच अवभमानही बाळगत,’’ अस अधयकष विजया रहाटकर कायचकरमात महणालया.

मखड (हज. नतादड)

मखि यथील परवशकषण कायचकरमात आमदार िॉ. तषार राठोि, दीपाली मोकाश, नईम करशी (परकलप सचालक नादि मनपा), साधना सरािकर, ॲि. माधरी अदित आवण भारती पाटील उपससथत होत.

34

घडाळाचया काटािर चालणाऱया आजचया धकाधकीचया जीिनात ताण-तणाि हा जीिनाचा अविभाजय घटक बनला आह. तयािर मात करणयासाठी चतःसती उपयकत ठरल.

डॉ. राजदर कटक, १३, दौलत कॉलनती, माकफट याडगि, कऱहाड, रज. सातारा, ९८८१४४३२४३

घ डाळाचया काटयावर चालणाऱया आजचया धकाधकीचया जतीवनात ताण-तणाव हा जतीवनाचा अरवभाजय घटक बनला आह. तयाचती कारण, परकार आपण पारहलच. तयावर मात

कशती करायचती यारवषयती आपण पाह. जसजशती परतती होत आह, तशा माणसाचया अपकषा वाढत आहत.

अपकषा वाढण याचाच अथगि असमाधानती असण. हच असमाधान ताण-तणाव वाढरवणयासाठती कारणतीभत ठरत. याचा अथगि अपकषा ठवायचयाच नाहतीत, असा नाहती, परत परतयक अपकषापतणीचा अटटहास सोडला पारहज. अपकषापतणी करताना आपण ज परयतन करतो, तयात सदा असा आनद घयावा की तयातन वळच समाधान रमळ शकल, रकवा तया परयतनात परततीसाठती एखादा नवा मागि सापडल. कटब, शाळा, नोकरती, समाज यथ कोठहती, कोणतहती काम करताना तया कामाचा मनापासन आनद घया. मनापासन कलयामळ काम योगय परकार होतच, आरण कामाच अपरकषत

फळ रमळाल नाहती तरतीहती काम करणयाततील आनद रमळतो. अदती एखादा खळ खळतानासदा आपण मनापासन आनद घत

अस तर रजकलो नाहती रकवा खळताना पडलो, लाल तरती तयाच जासत दःख होत नाहती. कारण, त दःख आनदात वाहन लल असत. महणनच...

१ ) कोणतहती छोट-मोठ काम आनदान करा.

२.) आपला सपकफ रजतका अरधक रततका ताणताणव कमती असतो. मानरसक सररकषतता वाढरवणयाच काम सपकागिमळ होत. उदा. आपण ावाला लो अस आरण घरती काहती अडचण आलयास आपल जयाचयाशती चाल सबध असतात, जयाना आपण मदत कललती असत, अस लोक आपण बोलावणयाचती वाट न पाहता मदततीसाठती धावन यतात. महणजच, आपलयावरतील ताण कमती होतो. सपकागिमळ अनक नवनवतीन ोषती कळतात. वयवसायवाढतीसाठतीहती तयाचा फायदा होतो.

३.) ताण-तणाव कमती करणयासाठती सपकागिबरोबरच ससवादहती रजचा असतो. एखादा वयकततीबरोबर सवाद साधणयान रतचयारवषयती आपलकी वाढत. तयातन सख-दःखाचया ोषतीचती दवाणघवाण होऊन मन

निरामय ताणनिवारणाची चतःसती

35

हलक होत. सधया मन हलक करणयासाठती आपलती महणावती, अशती वयकतती सापडत नाहती. तयाला कारण महणज माणस आज फकत पशाचया मा, सखामा धावत आह. पवणीचती वाडा ससकतती जाऊन फट ससकतती आलती. तसच, घरात एक रकवा दोन मल, आई-वडतील कामारनरमत ददवसभर बाहर. तयामळ पालक-मलामधय जासत सवाद नाहती. अभयासाचती चढाओढ असलयामळ मलाना मदानती खळण मारहततीच नाहती. तयामळ मोबाइल रकवा टतीवहती हती मनोरजनाचती साधन मलाना जवळचती वाटतात. तयामळ रमतर-मरतरणतीहती कमतीच असतात. इतकच काय, नातवाइकाबरोबरचा सवादहती कमती होत चाललयान मलाना नाततीहती समजत नाहतीत. तयामळ नातयाततील परमहती कमती झाल आह. एकदा परयो महणन मती १०० मलाना रनबधासाठती आतया, मावशती व काकी या ततीन वयकततीवर रनबध रलरहणयास सारतल. ९८ मलानती मावशती आरण २ मलानती आतयावर रनबध रलरहला. काकी या वयकततीवर कोणतीच रनबध रलरहला नाहती. काकी महणज वरडलाचया भावाचती बायको. आडनावहती एकच तरतीहती एकाहती मलान काकीवर रनबध रलरहला नाहती. याचा अथगि असा की, रकताचया नातयात आपलकी, परम कमती झाल आह. सवादाचा अभाव हच ह परम कमती होणयामातील कारण आह.

४) रवनोदबदती - सवाद असल तरतीहती नातयात आपलकी, परम असतच, अस महणता यत नाहती. तयाच कारण अस की, सवाद साधताना एखादा चकीचा शबद लयास नातयात दरावा रनमागिण होऊ शकतो. म सवाद कसा साधायचा असा परशन पडतो. सवाद साधताना मोकळया मनान रनःसवाथणीपण साधावा. शकयतो, दसऱयायाच मन दखावल, अस शबद कटाकषान टाळावत. इतकी काळजती घऊनहती दखावणार शबद सवादात जाऊ शकतात. यावर उपाय महणज रवनोदबदती. आजकाल मलाना रवनोद

कमती कळतो. कारण हललती तोडावर रवनोद करणार आरण रवनोद कळणार दोघहती कमती आढळतात. कारण, रवनोद रकताहती हसणयाजोा असला तरती तो साणती वयकतती नसत, तर मोबाइल असतो. हासयासाठती सदा इमोजती पाठवलया जातात. तयामळच माणस हासय रवसरला आह. हासयाच फायद जाणतीवपवगिर सााव लात असलयामळ हासय कलबना दणी होऊ लालती आह. हासय कलबमधतील हासय अनसरगिक, ओढनताणन आणलल असत. ताण-तणाव कमती करणयासाठती रवनोदबदती कायम जात ठवलती पारहज. जणकरन, एखादा जाणाचा रवषयहती रवनोदान आपण दर ठव शकतो. उदा. लहान मल जवताना ताटाततील अनन खालती साडतात. तवहा सवाासमोर तयाना बोललयास तयाचा अपमान होतो. तयामळ फकत एवढच महणाव की, आमच बाळ जरमनतीला खाऊ घालत आह. तयामळ तयाचा अपमानहती होणार नाहती आरण मनहती दखावणार नाहती. बाळाला चकीचती जाणतीव होऊन त अनन खालती साडणार नाहती. ताण-तणावगरसत असणाऱयाना समपदशन करताना मती अधनमधन रवनोद करतो. तयामळ एखादा कठोर शबद वापरला तरती समोरचा तो हसत-खळत सवतीकारतो. समपदशन योगय परकार सर असलयाचती तती पावतती असत. उदा. माझयाकड एक आजती अदखती, रकतदाब वरचया ोळया तपासणतीसाठती आलया होतया. बोलता बोलता तया एकदम महणालया, एखादती मरायचती ोळती असल तर मला द बाबा. तयाचया या वाकयाचा मलाहती रा आला पण मती तयाना महणालो की आजती अशती ोळती असतती तर मती आधती घतलती नसतती का? या वाकयान आजतीचया डोळयात एकदम पाणती आल. तया महणालया, पोरा, परत अस बोल नको. म पढचा सवाद अदती हसत-खळत झाला. लहान मल असोत की वद रवनोद सवाावर पदरणामकारक ठरतो.

36

एस. आ. पी : िििणकीचा समाटट पाट

शलश गदर, support@gkfinsol.com, ९९३०८४७३३४

शबदाकन : ऋजता बापट-काण

मा तील लखामधय आपण मयचयअल फडाचया रवरवध परकाराबददल मारहतती घतलती. या लखामधय आपण मयचयअल फडमधय तवणक करणयाचा समाटगि पयागिय, एस.आय.पती. बददल मारहतती

घऊया.

एस.आ.पी :

आजकाल एस. आय. पती. हा जण काहती परवलतीचा शबद बनला आह. खरच काय बर आह हा एस.आय.पती परकार? आजकाल सवगितर जारहराततीमधय, सोशल रमडतीयावर, वतगिमानपतरामधन हा एस.आय.पती. रकवा रसप शबद वारवार आपलया कानावर पडत असतो. 'कानामान आलती आरण रतखट झालती' अस काहतीस या एस.आय.पती योजनबददल महणता यईल.

चला तर म जाणन घऊया एस.आय.पती. महणज नककी काय?एस.आय.पती. महणज रसससटमदटक इनवहसटमट पन.रशसतबद रतीततीन रनयरमतपण मयचयअल फडामधय कललया

तवणकीला एस.आय.पती. अस महणतात. बकामधतील रकवा पोसट ऑरफसमधतील आवतणी ठव (आर.डती.- दरकदर

रडपॉरझट) या योजनबददल आपलया सवााना मारहतती आहच. तयाचपरमाण मयचयअल फडाततील रवरवध योजनामधय आपण दरमहा एक ठरावतीक रककमचती तवणक कर शकतो. हा आर.डती.सारखाच परकार आह, पण यात जमा झाललती रककम मयचयअल फडसचया माधयमातन शअसगि, रोख (बाडस) आरण इतर मनती इसटरमटसमधय तवणक कलती जाऊ शकत.

एस. आय. पती. मधय तवणकदारान रनवडललया मयचयअल फड योजनमधय रनयरमतरतीतया, एकसारखती रककम तवलती जात. रनयरमत तवणक करणयाचा हा एक उतम पयागिय असनतवणकीमधतील साततय आरण रशसत हा

एस.आय.पती. योजनचा सवाात मोठा फायदा आह.आता आपण पाह या की एस.आय.पती. पदततीन नककी कशा परकार

तवणक कलती जात? मयचयअल फड खरदती करणयासाठती आपण मयचयअल फडमधय

तवणक करतो तवहा आपण तया फडाच यरनटस रवकत घत असतो. आधती सारतलयापरमाण आपण कोणतयाहती परकारचया शअसगि रकवा बाडसचया खरदती रवरिीमधय थटपण सहभाती होत नाहती तर आपलयासाठती हा वयवहार मयचयअल फड वयवसथापकादार कला जातो. या सवगि वयवहाराच फरलत महणज नट ॲसट वहलय (एन.ए.वहती.) हती तया मयचयअल फडच (परतयक यरनटमा) बाजारमलय दशगिवत असत. उदाहरणाथगि, एखादा मयचयअल फडमधय आपण १० हजार रपय तवल आरण तयावळती तयाचती एन.ए.वहती १० असल तर आपलयाला १००० यरनटस रमळतात. समजा, ४ मरहनयानती तया फडाचती एन.ए.वहती १२ झालती तर फडाचती एकण रककम १२००० होत. महणज यादठकाणती २००० रपय लाभ रमळाला.

उदतिरण १

परतयकष उदाहरणादार हती बाब आपण समजन घऊ. समजा आपण ६०,००० रपय एकरकमती तवल आरण १० एन.ए.वहती. न ६००० यरनटस खरदती कल. एक वषागिनतर काहती कारणासतव एन.ए.वहती. ९ झालती तर आपलयाला ६००० रपय घट झाललती ददसन यईल. समजा जर आपण ५००० रपय पररतमरहना एस.आय.पती. पदततीन तवल तर एन.ए.वहती.चया चढ-उतारामधलती जोखतीम दर मरहनयाला रवभालती लयामळ होणारती घट रनरचितपण कमती असत आरण याचा रनरचितपण तवणकदाराला फायदा होतो. यालाच सरासरतीचा रनयम (लॉ ऑफ ॲवहररज ) अस महणतात. एस.आय.पती चया माधयमातन जवहा आपण दतीघगिकालतीन तवणक करतो तवहा रनरचितच तयाचा परतावा उतम असतो. लया अनक वषााचया मयचयअल फडसचया कामररतीवरन हती बाब ठळकपण वारवार रसद आलती आह.

आपलया उतपनामधन आिशयक खचच िजा करता दरमहा आपण वकती रककम गति शकतो याचा अदाज घऊन तयानसार एस.आय.पी ची रककम ठरिायची. वनरवनराळया आवथचक उददिषासाठी वनरवनराळी एस.आय.पी. कलयास आवथचक वनयोजन करण अवधक सलभ होत.

अरथभाि

37

उदतिरण २

एस.आय.पती. चाल करताना दोन पदततीन आपण तवणकीचती रककम ठरव शकतो. एक महणज आपलया आरथगिक उदददषानसार रकतती वषाानती आपलयाला रकतती रककम रमळण अपरकषत आह याचा ढोबळमानान अदाज घयायचा. जया फडामधय तवणक करणार आहोत तयाचा परतावयाचा मातील इरतहास (पासट रहसटटरती) पाहन सरासरती रकतती फायदा रमळ शकल याचा अदाज घयायचा आरण तयानसार तवणकीचती रककम ठरवायचती.

रकवा आपलया उतपननामधन आवशयक खचगि वजा करता दरमहा आपण रकतती रककम तव शकतो याचा अदाज घऊन तयानसार एस.आय.पती चती रककम ठरवायचती. रनररनराळया आरथगिक उदददषासाठती रनररनराळती एस.आय.पती. कलयास

आरथगिक रनयोजन करण अरधक सलभ होत.आता सवाात महतवाचा मददा यतो, तो महणज कोणतया फडामधय

तवणक करायचती?मयचयअल फडाचती रनवड करताना आपल आरथगिक उदददष, तवणकीचा

कालावधती, तवणकदाराचती जोखतीम सवतीकारणयाचती कषमता, तवणकदाराच वय आरण सवाात महतवाचती बाब महणज तया फडचा परतावयाचा इरतहास या सवगि रनकषाचा रवचार करण आवशयक असत. अशा वळती तवणक करणयापवणी तवणक मागिदशगिकाचा सलला घण अतयत आवशयक ठरत. कारण तयानती बाजाराततील चढ-उताराचा, रवरवध परकारचया मयचयअल फडाचा, तयामधन रमळणार या परतावयाचा सखोल अभयास कलला असतो.

एस. आय. पती. रकवा रसप मधय तवणकदार तयाचया आरथगिक उदददषानसार सयोगय योजनचती रनवड करन दर मरहनयाला रकतती रककमचती तवणक करायचती त ठरवन ईसतीएस/ऑटो डरबट पदततीन रकवा पोसट डटड चक दऊन तवणक कर शकतो. तवणकदार आपलया रजनसार आरण आरथगिक उदददषानसार तवणकीचती मदत ठरव शकतो.आपलया इचछनसार एस.आय.पती चती रककम वाढव शकतो रकवा कमती कर शकतो. तवणकदार आवशयकताभासलयास सपणगि रकवा आरशक रककम काढ शकतो रकवा योजना बदहती कर शकतो. एस.आय.पती. मधतील तवणक हती अतयत लवरचक (फसकसबल )असत. हती तवणक अतयत पारदशणी असन आपण तवलला परतयक रपया कोठ तवला ला आह ह आपलयाला समज शकत.

रपी-कॉसर अ विरहजागचत फतदत

शअर बाजारामधय मोठा परमाणात चढ-उतार होत असतात कधती शअरचया रकमतती वाढतात तर कधती घटतात. जवहा शअरचया रकमतती वाढतात रकवा घटतात तवहा मयचयअल फडाचया यरनटचती रकमतदखतील वाढत रकवा घटत. तयामळ एस. आय. पती. रकवा रसप मधय तवणकदाराना यरनटचती रकमत जासत असत तवहा कमती यरनटस रमळतात आरण यरनटचती रकमत कमती असताना अरधक यरनटस रमळतात. यालाच 'रपती-कॉसट अ वहररज' अस महणतात. दतीघगि कालावधतीमधय यरनटचती कमती आरण जासत रकमततीचती सरासरती होत असत. शअर बाजारात मोठा परमाणात चढउतार होत असलयामळ तया तया वळती असललया रकमततीपरमाण रमळालल यरनटाचती सरासरती काढलयास

यरनटसचती सखया वाढत. साततयान व रनयरमतपण दतीघगिकालतीन तवणक कलयास पॉवर ऑफ कपाउरड चया परभावामळ रनरचितपण लाभ रमळतात.

एस.आय.पती. मधय तवणक करताना फार मोठती तवणक करणयाचती रज नाहती. रनयरमतपण आरण साततयान कमतीतकमती १००० रपयाचती जरती दतीघगिकालतीन तवणक कलती तरती मोठा लाभ होऊ शकतो. एस.आय.पती चया माधयमातन सपततीरनरमगितती साधायचती असलयास लहान वयातच तवणक करण फायदाच ठरत. तयामळ कमती रकमचया एस.आय.पती. मधनहती मोठती सपततीरनरमगितती करता यत. दरवषणी वाढणार या पाराचया रकवा वयावसारयक उतपननाचया तलनत जर आपण एस.आय.पती चया रकममधय १० त १५ टकयानती वाढ कलती तर अरधक व ान सपततीरनरमगिततीसाठती आपलयाला तयाचा रनरचितपण फायदा होतो. हललती बहताशती फड हाउसस 'सटप-अप एस.आय.पती.' (दरवषणी ठरारवक रकमचती आपोआप वाढ) हा पयागिय फॉमगि भरतानाच दत असतात जयात दर सहा मरहनयानती अथवा वारषगिक र. ५०० रकवा पाचशचया पटतीत आपलती तवणक वाढवणयाचती सरवधा दतात, याचा परतयक नवतीन एस.आय.पती. सर करताना

तवणकदारान याचा अवशय लाभ घयावा.

एस.आ.पी च फतद

१. तवणकीचा रशसतबद पयागिय२. पॉवर ऑफ कपाउरड चा (चरिवाढ) फायदा३. दर मरहनयाला तवणक कलयामळ रखशावर ताण पडत नाहती४. छोटया रकमपासन सरवात करता यत.५. ई.एल.एस.एस. योजनमधय एस.आय.पती. पदततीन तवणक कलयास

सकशन ८० सती चया अतगित करलाभ रमळतो.६. दतीघगिकालतीन तवणकीमधन सपततीरनरमगितती साधता यत.७. तवणकीचा अतयत लवरचक पयागिय८. अतयत साधा, सोपा आरण सलभ तवणक पयागिय

एस.आय.पती. पदततीन तवणक करणयापवणी तजज सललााराचती रनवड करताना काहती महतवपणगि बाबती लकषात घयायला हवयात

१. सललााराचती रवशासाहगिता २. मयचयअल फडाचा, बदलतया माकफट टटरडचा सखोल अभयास ३. तवणक कषतराततील उतम अनभव ४. तमचती सवपन आरण आरथगिक उदददष जाणन घणयाचती सवदनशतीलता ५. पारदशणी वयवहार.

लखक कायदाच पदवतीधर असन ‘दज नॉलज ॲनड फायनासनशअल सोलयशनस’च (जती.क.एफ.एस.मबई)च परवतगिक आहत.

38

निी ददली : राजधानती ददललतीच १९९८ त २०१३ दरमयान सल ततीन वळा मखयमरतरपद भषरवणाऱया कागरसचया जयषठ नतया शतीला दतीरकषत याच नकतच रनधन झाल. तया ८१ वषााचया होतया. राजधानतीचा कायापालट करणाऱया शतीला दतीरकषत याचया आकससमक रनधनामळ ददललतीचया राजकीय

वतगिळावर शोककळा पसरलती आह. ददललती कागरसचया परदशाधयकषा असललया शतीला दतीरकषत काहती

ददवसापासन आजारती होतया.तयाचया मा पतर व माजती खासदार सदतीप दतीरकषत, तसच

कनया लरतका असा पदरवार आह. सहदयती व मनरमळाव सवभावाचया दतीरकषत याच पकषसतीमा ओलाडन राजकीय वतगिळात असखय चाहत होत. ददललतीकरासाठती तयानती पायाभत सरवधाच जाळ उभारल. ददललती मटटरो परकलपाचया पतगितसाठती ददललती साथ, ७०हन अरधक उडाणपलाचती उभारणती, लडनचया धतणीवर डद लाल राचया वातानकरलत बस यामळ तयानती ददललतीकराचया मनात रवशष सथान रमळवल होत.

ित सौजनय : महाराषट टाईमसस

ठदलीचा ‘नानी’ शीला दीगषिि ाच गनधन

शीला दीवकषत याच ददलीचया विकासात महतिपणच योगदान आह. तया अतयत मनवमळाि सिभािाचया होतया. तयाचया कटबीयाच आवण पाठीराखयाच मी सातिन करतो.

- नरद मोदी, पतपरधान

मला मोठा धकका बसला आह. दीवकषत कागसचया लािकया सकनया होतया. तयाचयाशी आमच वजवहाळयाच सबध होत. तयानी ददलीकराची वन:सिाथणीपण सिा कली.

- राहल गाधी, कागरस नत

hoëncmBZ

मरहला आयो सदव आपलया पाठतीशती आह.

कामाचया दठकाणती मरहलाचा होणारा लरक छळापासन पररतबध/ मनाई/ रनवारण कायदा, 2013 नसार कामाचया दठकाणती मरहलाना सररकषतता आह.

कौटरबक रहसाचार कायदा,2005 अनवय मरहलाना सरकषण, रनवारा, मलाचा हकक/नकसान भरपाई/पोटती या

कायदानवय मा शकतात. भगिधारणापव व परसततीपवगि रनदान ततर अरधरनयम 1994 या कायदान रल रनवडतीबाबत पररतबध करणयात आला आह.

सायबर रिाईम अरधरनयम 2015 अनवय अश लतील मजकर इलकटटरॉरनक सवरपात पररसद करण, मरहतती काढण कायदान नहा आह.

अनरतक वयापार पररतबधक

कायदा, 1956 अनवय मरहलाचती तसकरती करण कायदान नहा आह.

लरक नहापासन बालकाच सरकषण कायदा 2012 (झजउडज) अनवय अलपवयतीन बालकावरतील अतयाचारास पररतबध करणयात आला आह.

अना सिन कर नका, कादाची मदि घा

39

_{hbm Amnë`m g§ajUmgmR>r, AÝ`m`

hmoV AgVmZm _XV _mJÊ`mgmR>r `m {R>H$mUr

\$moZ H$ê$ eH$VmV.

nwUo {Z`§ÌU H$j020-26126296

nwUo _{hcm gmø H$j020-26208341 hoënbmBZ

181

Zdr {X„r hoënbmBZ100/181

nwUo gIr hoëncmBZ020-24484535

7477722424_{hcm§gmR>r ñdV§Ì nmo{cg hoënbmBZ, nwUo020-26050191 (www.punepolice.gov.in)

nwUo JwÝho emIm H$j020-26112222, 26208295

ór gÝ_mZ hoënbmBZ022-8888809306

Am` cìh _w§~B© Am{U gH$mi8888809306

amÁ` _{hcm Am`moJmMr "gw{hVm' hoënbmBZ

40

महाराषट राजय मवहला आयोग, मबई

mscwmahilaayog@gmail.com www.mscw.org.in Maharashtra Rajya Mahila Ayog (@mahascw) Maharashtra women commission (@mscw_bandra)

Tejaswini App

chairperson.mscw@gmai.com www.vijayarahatkar.co.in @vijaya.rahatkar @VijayaRahatkar vijayarahatkar.wordpress.com

गहवनमाचण भिन महािा वबसलिग, कलानगर, िाद (प.), मबई ४०००५१

दरधिनी : ०२२-२६५९०८७८

परवत / TO

If undelivered, pls return to,

महाराषट राजय मवहला आयोग, मबई,गहवनमाचण भिन महािा वबसलिग, कलानगर, िाद (प.),मबई ४०००५१

RNI No. MAHMAR49593