การสรางชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนวดบาเพญเหนอ เขตมนบร กรงเทพมหานคร

สารนพนธ ของ

ภทรมน ขนธาฤทธ

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา

ตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาจตวทยาการแนะแนว เมษายน 2551

การสรางชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนวดบาเพญเหนอ เขตมนบร กรงเทพมหานคร

สารนพนธ ของ

ภทรมน ขนธาฤทธ

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาจตวทยาการแนะแนว

เมษายน 2551 ลขสทธเปนของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

การสรางชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนวดบาเพญเหนอ เขตมนบร กรงเทพมหานคร

บทคดยอ ของ

ภทรมน ขนธาฤทธ

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาจตวทยาการแนะแนว

เมษายน 2551

ภทรมน ขนธาฤทธ. (2551). การสรางชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนวดบาเพญเหนอ เขตมนบร กรงเทพมหานคร. สารนพนธ กศ.ม. (จตวทยาการแนะแนว). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ. อาจารยทปรกษาสารนพนธ : รองศาสตราจารย ชชพ ออนโคกสง.

การวจยครงนมจดมงหมาย (1) เพอจดทาชดการสอนกจกรรมแนะแนวในการพฒนาการ

คดวเคราะหของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 (2) เพอศกษาผลของชดการสอนกจกรรมแนะแนวในการพฒนาการคดวเคราะหของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 (3) เพอสรางแบบทดสอบการคดวเคราะหของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 และ (4) เพอศกษาความคดเหนของนกเรยนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

กลมตวอยางทใชในการวจยครงนเปนนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนวดบาเพญเหนอ เขตมนบร กรงเทพมหานคร ปการศกษา 2550 ซงไดจากการสมตวอยางอยางงาย จานวน 30 คน เครองมอทใชในการศกษาไดแก แบบทดสอบวดความสามารถในการคดวเคราะห แบบฝกหดกอนและหลงเรยน แบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอการใชชดการสอน และชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะหของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 วเคราะหขอมลโดยการหาประสทธภาพของชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะหตามเกณฑมาตรฐาน 60/60 สถตทใชในการวเคราะหขอมลคอ คาเฉลย คาความเบยงเบนมาตรฐาน และ t – test แบบ dependent

ผลการวจยสรปไดดงน 1. ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะหของนกเรยนชนประถมศกษา

ปท 6 ทสรางขนมคาประสทธภาพ 69.88/ 73.29 2. คะแนนกอนและหลงการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะหของ

นกเรยนชนประถมศกษาปท 6 มคะแนนการคดวเคราะหแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต ทระดบ .01

3. นกเรยนเหนดวยกบการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะหของ นกเรยนชนประถมศกษาปท 6 อยในระดบมาก

A CONSTRUCTION OF GUIDANCE ACTIVITY TEACHING PACKAGE FOR ANALYTICAL THINKING OF PRIMARY SCHOOL STUDENTS,

WATBUMPENNUA SCHOOL IN KHET MINBUREE, BANGKOK METROPOLITAN

AN ABSTRACT

BY PATTARAMON KHANTHALITH

Present in Partial Fulfillment of the Requirements

For the Master of Education Degree in Guidance and Counseling Psychology

at Srinakharinwirot University April 2008

Pattaramon Khanthalith. (2008). A Construction of Guidance Activity Teaching Package for Analytical Thinking of Primary School Students, Watbumpennua School in Khet Minburee, Bangkok Metropolitan. Master’s Project, M.Ed. (Guidance and Counseling Psychology). Bangkok : Graduate School, Srinakharinwirot University. Project Advisor : Assoc. Prof. Chucheep Onkokesung. The purposes of this research were : (1) to construct the guidance activities

teaching package for analytical thinking of primary school students, (2) to study the effects of analytical thinking, (3) to construct an analytical test for Prathom Suksa VI students. and (4) to study student’s opinions to the guidance activities teaching package for developing students’ analytical thinking.

The sample in this research were randomly 30 students of Watbumpennua school in khet Minburee, Bangkok Metropolitan in academic year 2007. The research instruments were the analytical test and the exercises and the evaluate of the students towards the guidance activities teaching package for analytical thinking and the guidance activities teaching package for analytical thinking of the students. The efficiency of package was analyzed by 60 / 60. The data was analyzed by means, standard deviation and t – test for dependent samples.

The results of the study were as follows : 1. The guidance activities teaching package for Analytical Thinking of Primary School Students, Watbumpennua School in Khet Minburee, Bangkok Metropolitan were constructed. The efficiency E1 / E2 of package existed 69.88/ 73.29.

2. There was statisically significant differences in the analytical thinking of the students in Prathom Suksa VI before and after participated in the program of the guidance activities teaching package at .01 Level.

3. The students evaluate towards the guidance activities teaching package for analytical thinking and the guidance activities teaching package for analytical thinking of the students were high.

อาจารยทปรกษาสารนพนธ ประธานคณะกรรมการบรหารหลกสตร และคณะกรรมการสอบไดพจารณาสารนพนธเรอง การสรางชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะหของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนวดบาเพญเหนอ เขตมนบร กรงเทพมหานคร ของ ภทรมน ขนธาฤทธ ฉบบนแลว เหนสมควรรบเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาจตวทยาการแนะแนว ของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒได

อาจารยทปรกษาสารนพนธ

................................................................. (รองศาสตราจารย ชชพ ออนโคกสง) ประธานคณะกรรมการบรหารหลกสตร

................................................................. (รองศาสตราจารย ดร.นนทา สรกษา)

คณะกรรมการสอบ

................................................................... ประธาน (รองศาสตราจารย ดร.นนทา สรกษา)

................................................................... กรรมการสอบสารนพนธ (รองศาสตราจารย ชชพ ออนโคกสง)

................................................................... กรรมการสอบสารนพนธ

(อาจารย อนสรณ อรรถศร) อนมตใหรบสารนพนธฉบบนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาการศกษา

มหาบณฑต สาขาวชาจตวทยาการแนะแนว ของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

.................................................... รกษาราชการแทนคณบดคณะศกษาศาสตร (รองศาสตราจารย สภา ปานเจรญ) วนท.... เดอน เมษายน พ.ศ. 2551

ประกาศคณปการ

สารนพนธนสาเรจไดดวยด เปนเพราะผว จยไดรบความกรณาอยางย งจาก รองศาสตราจารย ชชพ ออนโคกสง ทปรกษาสารนพนธ รองศาสตราจารย ดร.นนทา สรกษา และอาจารยอนสรณ อรรถศร กรรมการสอบปากเปลาสารนพนธ ทไดกรณาใหความชวยเหลอ ใหคาปรกษา ใหคาแนะนา ชแนะขอบกพรองและใหขอเสนอแนะแกผวจยเปนอยางด ทเปนประโยชนในการทาสารนพนธ ผวจยรสกซาบซงในความกรณาขอกราบขอบพระคณเปนอยางสงไว ณ ทน

ขอกราบขอบพระคณ ผชวยศาสตราจารย ดร.แสงอรณ ชววงษบญ อาจารย ดร. พาสนา จลรตน และอาจารย ดร.มณฑรา จารเพง ทกรณาเปนผทรงคณวฒตรวจเครองมอทใชในการศกษาคนควาครงนและไดใหคาปรกษาแนะนา แกผวจยเปนอยางด

ขอกราบขอบพระคณ นายวศษฐ สปนานนท ผอานวยการโรงเรยนวดบาเพญเหนอ อาจารยรงนภา เบญมาตย อาจารยประจาชน คณะครโรงเรยนวดบาเพญเหนอ และขอบใจนกเรยนระดบชนประถมศกษาปท 6 ปการศกษา 2550 โรงเรยนวดบาเพญเหนอทกคน ทไดใหความรวมมอในการทดลอง และเกบรวบรวมขอมลจนสาเรจลงดวยด

ทายสดผวจยขอกราบขอบพระคณ บดา มารดา ขอบคณพๆ นองๆ และเพอนๆ ทกคน

ทใหความรก ความหวงใย และกาลงใจทดเยยมแกผวจยมาตลอด คณคาและประโยชนใดๆ ทเกดจากสารนพนธฉบบน ขอมอบเปนคณความดของบดา มารดา คร อาจารย ตลอดจนผมพระคณของผวจยทกทาน

ภทรมน ขนธาฤทธ

สารบญ บทท หนา 1 บทนา ………………………………………………………………………. 1

ภมหลง ............................................................................................... 1 ความมงหมายของการวจย .................................................................. 3 ประโยชนทไดรบ ................................................................................. 3 ขอบเขตของการวจย ............................................................................ 3 ตวแปรทศกษา .................................................................................... 4 นยามศพทเฉพาะ ................................................................................ 4 สมมตฐานในการวจย ........................................................................... 7

2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ ........................................................ 8

เอกสารทเกยวของกบความคดวเคราะห ............................................... 9 ความหมายของความคดวเคราะห ........................................................ 9 แนวคดและทฤษฎทเกยวของกบความคดวเคราะห .............................. 10 กระบวนการคดวเคราะห ...................................................................... 13 ลกษณะของการคดวเคราะห ................................................................ 14 ทกษะการคด ....................................................................................... 17 คณสมบตทเอออานวยตอการคด .......................................................... 18 การสอนเพอพฒนาการคด ................................................................... 19 ประโยชนของการคดวเคราะห .............................................................. 20 งานวจยทเกยวของกบการคดวเคราะห ................................................. 24 กระบวนการคดขนพนฐาน ................................................................. 25 การคดเชงเหตผล ............................................................................... 33 เอกสารทเกยวของกบชดการสอน ........................................................ 38 ความหมายของชดการสอน ………………………………………………. 38 ประเภทของชดการสอน ………………………..………………………… 39 องคประกอบของชดการสอน ……………………………………….…….. 41 คณคาของชดการสอน …………………………………………………….. 41 ทฤษฎและแนวคดทเกยวของกบชดการสอน ……………………………... 42 ขนตอนในการผลตชดการสอน .............................................................. 44 ประโยชนของชดการสอน …………………………………………………. 45

สารบญ (ตอ) บทท หนา

2 (ตอ) งานวจยทเกยวของกบชดการสอน ........................................................ 46 เอกสารทเกยวของชดการสอนกจกรรมแนะแนวและกจกรรมแนะแนว...... 47 ความหมายของชดการสอนกจกรรมแนะแนว……………………………. 47 ความหมายของกจกรรมแนะแนว ………………………………………… 48 หลกการแนะแนว ………………………………………………………….. 48 จดมงหมายของการแนะแนว ……………………………………………… 49 ประเภทของการแนะแนว …………………………………………………... 50 รปแบบของการจดกจกรรมแนะแนว………… …………………………… 51 ประโยชนของการแนะแนว .................................................................... 57 งานวจยทเกยวของกบชดการสอนกจกรรมแนะแนวและกจกรรมแนะแนว... 57

3 วธดาเนนการวจย ............................................................................... 59

การกาหนดประชากรและเลอกกลมตวอยาง .......................................... 59 การสรางเครองมอทใชในการศกษาคนควา ........................................... 60 การดาเนนการทดลอง ........................................................................... 69 การจดกระทาขอมลและการวเคราะหขอมล............................................. 69

4 ผลการวเคราะหขอมล ...................................................................... 72

สญลกษณทใชในการวเคราะหขอมล...................................................... 72 การวเคราะหขอมล ................................. ............................................ 72 ผลการวเคราะหขอมล ........................................................................... 72

5. สรปผล อภปรายผล และขอเสนอแนะ.............................................. 76

ความมงหมายของการวจย ............................... ................................... 67 ประโยชนทไดรบ .......... ........................... ........................................... 76 ขอบเขตของการวจย . ........................................................................... 76 สมมตฐานในการวจย .......................................................................... 77 เครองมอทใชในการวจย ....................................................................... 77

สารบญ (ตอ) บทท หนา

5. (ตอ) การดาเนนการทดลอง ........................................................................... 77 การวเคราะหขอมล ........................................…………………………… 78 สรปผลการวเคราะหขอมล ..........………………………………………… 78 อภปรายผล ...............……………………………………………………… 79 ขอเสนอแนะ ........................................................................................ 81

บรรณานกรม ...................................................................................................... 83

ภาคผนวก ......................................................................................................... 91

ภาคผนวก ก ........................................................................................ 92 ภาคผนวก ข ........................................................................................ 229 ภาคผนวก ค ........................................................................................ 234

ประวตยอผทาสารนพนธ .................................................................................. 238

บญชตาราง ตาราง หนา 1. คาประสทธภาพชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนา

การคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ........................... 73 2. คาเฉลย คาความเบยงเบนมาตรฐาน และการทดสอบคา t

ของคะแนนกอนและหลงการใชชดการสอนกจกรรม แนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะหของนกเรยนชน ประถมศกษาปท 6 ........................................................................... 73

3. คาเฉลย คาความเบยงเบนมาตรฐาน และระดบความคดเหน ทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห

ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 จาแนกรายกจกรรม และทงชด .. 74 4. คะแนนแบบทดสอบการคดวเคราะหของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

กอนเรยนและหลงเรยนดวยชดการสอนกจกรรมแนะแนว ……………. 230 5. คะแนนแบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอชดการสอน

กจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะหของนกเรยนชน ประถมศกษาปท 6 ……………………………………………………… 232

บญชภาพประกอบ ภาพประกอบ หนา

1. แผนภมกรอบแนวคดในการวจย ............................................................. 6

บทท1 บทนา

ภมหลง แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 9 พ.ศ. 2545 – 2549 กาหนดวสยทศนในการพฒนาประเทศโดยการเปดโอกาสใหคนไทยทกคนสามารถคดเปน มเหตผลและมความคดรเรมสรางสรรค (สวทย มลคา. 2549 : 140) และการศกษาเปนกระบวนการและเครองมอทมบทบาทสาคญในการพฒนาความคดและความมเหตผลดงกลาว การพฒนาความสามารถทางความคดจงเปนจดมงหมายสาคญของการจดการศกษาในยคปจจบน โดยเฉพาะในชวงเวลาทเศรษฐกจและสงคมมการเปลยนแปลงไปอยางรวดเรว มการพฒนาทางดานขาวสารขอมล คอมการรบและการใชขอมลตางๆ ซงนบเปนความจาเปนอยางยงทผลกดนใหประชากรทกคนตองพฒนาความสามารถในการคดอยางไตรตรองรอบคอบเกยวกบขอมลทไดรบใหมากขน พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542 แกไขเพมเตม(ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 (สานกงานการศกษาแหงชาต. 2545 : 14) มาตรา 24 การจดกระบวนการเรยนรจงกาหนดใหสถานศกษาและหนวยงานทเกยวของดาเนนการจดเนอหาสาระและกจกรรมใหสอดคลองกบความสนใจและความถนดของผเรยน โดยคานงถงความแตกตางระหวางบคคล ฝกทกษะ กระบวนการคด การจดการ การเผชญสถานการณ และการประยกตความรมาใชเพอปองกนและแกไขปญหา จดกจกรรมใหผเรยนไดเรยนรจากประสบการณจรงฝกการปฏบตใหทาได คดเปน ทาเปน รกการอานและเกดการใฝรอยางตอเนอง ในมาตรฐานการศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน มาตรฐานดานผเรยน มาตรฐานท 4 ยงกาหนดใหผเรยนมความสามารถในการคดวเคราะห คดสงเคราะห มวจารณญาณ มความคดสรางสรรค คดไตรตรองและมวสยทศนโดยมตวบงช 3 ตวคอ สามารถจาแนกประเภทขอมล เปรยบเทยบและมความคดรวบยอดเปนตวบงชทหนง สามารถประเมนคาความนาเชอถอของขอมล รจกพจารณาขอด-ขอเสย ความถก-ผด ระบสาเหต-ผล คนหาคาตอบ เลอกวธและมปฏภาณในการแกปญหาและตดสนใจไดอยางสนต และมความถกตองเหมาะสมเปนตวบงชทสอง และมความคดรเรม มจนตนาการ สามารถคาดการณและกาหนดเปาหมายไดเปนตวบงชทสาม

แตผลจากการศกษาวจยของนกจตวทยาและนกการศกษากลบพบวา ทกษะและความ สามารถในการคดของเดกไทยมนอยลง สาเหตเนองจากสภาพวฒนธรรมในสงคมไทยทไมเออตอการใหเดกคดเอง ชอบใหเดกวานอนสอนงาย ใหเชอฟงผใหญเพราะอาบนารอนมากอน เมอเขาสระบบการศกษากเนนการทองจา เชอฟงคาสอนของคร หามมความคดเหนทแตกตางจากผสอน สงตางๆ เหลานหลอหลอมใหเดกไทยขาดทกษะในการคด ทงในเรองความคดวเคราะห คดสรางสรรค คดแกปญหา ซงเปนความคดระดบสง (แสงเดอน ทวสน. 2545 : 194) และจากการตดตามผลของกระทรวงศกษาธการรวมกบสานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต ในวาระ

2

ครบรอบ 6 ป ผลปรากฏวาคณภาพการศกษาของไทยอย ในระดบทนาเปนหวง ความรความสามารถของเดกไทยโดยเฉลยออนลงทงในดานกระบวนการคดวเคราะห และการสงเคราะหอยางมเหตผล (ปานวร ยงยทธวชย. 2548 : 22)

เดกเปนทรพยากรมนษยทมคณคาและจะเปนผสบทอดความเปนชาตในอนาคต การเตรยมเดกและเยาวชนทจะเตบโตขนเปนผใหญในอนาคต ใหมความรความสามารถและเปนนกคดตงแตยงเลกจะเปนการปพนฐานทสาคญใหแกอนาคตของชาตไดเปนอยางด (เยาวพา เดชะคปต. 2536 : บทนา) เมอวยเดกเปนวยทเปนพนฐานทสาคญของชวต ดงนน พอ แม และคร จงควรเขาใจวาการเรยนรและความสามารถในการกระทาสงตางๆ นน แมวาจะเกดขนไดเองบางตามสภาพแวดลอมของแตละคนแตจะเกดขนไดดทสดเมอมสงกระตนเรา ใหโอกาสเดกไดสงเกตสมผสทดลองแกปญหา ใหสอดคลองกบความเจรญเตบโตและพฒนาการของเดกแตละคน ตามทเพยเจท (เยาวพา เดชะคปต. 2536 : 2 ; อางองจาก ประสาท อศรปรดา. 2520. การคด. หนา 16) กลาววา การพฒนาการทางสตปญญาและการคดของมนษยจะเปนไปอยางตอเนองในระดบทสงขน โดยเฉพาะในชวงวย 11 – 12 ป ทนกเรยนสามารถคดอยางเปนรปธรรมสความเปนนามธรรม และจะคดไดซบซอนยงขนถากจกรรมการเรยนรสามารถสรางประสบการณใหมตอจากประสบการณเดมในบรรยากาศการเรยนรทสงเสรมการคดของนกเรยนใหสามารถเหนภาพรวมและสรปเหตการณตางๆ อยางมเหตผลจากขอมลทถกตอง สงแวดลอมทสาคญตอเดกอกประการหนงกคอ ตวบคคลอนไดแก พอ แม และคร ควรมสวนและมบทบาทในการสงเสรมพฒนาการของเดกทางดานสตปญญาควบคไปกบพฒนาการดานอนๆ สอดคลองกบ จรรยา สวรรณทต (2526 : 4) ไดกลาวไววา สตปญญาของมนษย เปนศกยภาพทตดตวทกคนมาตงแตเกด รอโอกาสทจะเจรญเตบโตเทานน องคประกอบทสาคญในการพฒนาสตปญญา ไดแก อาหาร สงแวดลอมและทสาคญคอเรองของการศกษา ตามแนวพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พทธศกราช 2542 การสอนผเรยนใหรจกการคดวเคราะหนนจงเปนสงทเปนประโยชนตอตวของผเรยนเอง

นอกจากนผวจยในฐานะอาจารยผรบผดชอบดแลและสอนนกเรยนของโรงเรยนวดบาเพญเหนอ เขตมนบร กรงเทพมหานคร จงอยากพฒนานกเรยนในชนประถมศกษาปท 6 ใหมความสามารถในการจาแนกแยกแยะองคประกอบเรองราวหรอเหตการณ และการหาความสมพนธเชงเหตผลเพอหาสภาพความเปนจรง ซงหมายถงมความสามารถในการคดวเคราะหใหเพมมากขนเพอเปนพนฐานการเรยนในระดบตอไป ความสามารถในการคดพฒนาขนไดจากการสอนเพอพฒนาการคด สานกงานการศกษาแหงชาต (2545 : 59) ซงอาจแบงไดเปน 3 แนวทางไดแก

1. การสอนเพอใหคด (Teaching for Thinking) เปนการสอนทเนนในดานเนอหาวชาการ โดยมการปรบเปลยนเพอเพมความสามารถในการคดของเดก

2. การสอนการคด (Teaching of Thinking) เปนการสอนทเนนเกยวกบกระบวนการทางสมองทนามาใชในการคด โดยเฉพาะเปนการปลกฝงทกษะการคดโดยตรง ลกษณะของงานท

3

นามาใชสอนจะไมเกยวของกบเนอหาวชาการเรยนในโรงเรยน แนวทางการสอนจะแตกตางกนออกไปตามทฤษฎ และความเชอพนฐานของแตละคนทจะนามาพฒนาเปนชดการสอน

3. การสอนเกยวกบการคด (Teaching about Thinking ) เปนการสอนทเนนการใชทกษะการคดเปนเนอหาสาระของการสอน โดยการชวยเหลอใหผเรยนไดเรยนร และเขาใจกระบวนการคดของตนเอง เพอใหเกดทกษะการคดทเรยกวา Metacognition คอรวาตนเองรอะไร ตองการรอะไร และยงไมรอะไร ตลอดจนสามารถควบคมและตรวจสอบการคดของตนเองได

จากความสาคญทกลาวมาขางตน การคดวเคราะหของนกเรยนจงนาจะพฒนาขนไดจากการสอนเพอพฒนาการคดเชนเดยวกบผวจยมความสนใจทจะจดการเรยนการสอนเพอพฒนาการคดของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โดยใชแนวทางท 2 จงไดจดทาชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะหขนสาหรบใชเปนแนวทางในการจดการเรยนการสอนเพอพฒนาการคดวเคราะหของนกเรยนตอไป

ความมงหมายของการวจย ในการวจยครงนผวจยไดตงความมงหมายไวดงน

1. เพอจดทาชดการสอนกจกรรมแนะแนวในการพฒนาการคดวเคราะหของนกเรยน ชนประถมศกษาปท 6

2. เพอศกษาผลของชดการสอนกจกรรมแนะแนวในการพฒนาการคดวเคราะหของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

3. เพอสรางแบบทดสอบการคดวเคราะหของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 4. เพอศกษาความคดเหนของนกเรยนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนา

การคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

ประโยชนทไดรบ คร อาจารย ครแนะแนวและผทเกยวของกบนกเรยน สามารถนาชดการสอนกจกรรม

แนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะหไปใชพฒนาการคดของนกเรยนตอไป

ขอบเขตของการวจย ประชากรทใชในการวจย

ประชากรทใชในการศกษาครงน ไดแกนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยน วดบาเพญเหนอ เขตมนบร กรงเทพมหานคร ปการศกษา 2550 จานวน 6 หอง จานวน 196 คน เปนนกเรยนชาย 95 คน และนกเรยนหญง 101 คน

4

กลมตวอยางทใชในการวจย กลมตวอยางทใชในการวจยครงน เปนนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยน

วดบาเพญเหนอ เขตมนบร กรงเทพมหานคร ปการศกษา 2550 ซงไดมาจากการสมตวอยางอยางงายจากประชากร โดยการจบฉลากหมายเลขหอง ไดหอง ป.6/5 จานวน 30 คนเปนกลมตวอยาง ตวแปรทศกษา

1. ตวแปรอสระ ไดแก ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะหของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

2. ตวแปรตาม ไดแก การคดวเคราะหแบงออกเปน 3 ประการดงน 2.1 วเคราะหความสาคญ 2.2 วเคราะหความสมพนธ 2.3 วเคราะหหลกการ

นยามศพทเฉพาะ

1. การคดวเคราะหของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 หมายถง ความสามารถในการแยกแยะเพอหาสวนยอยของเหตการณเรองราวหรอเนอหาตางๆ วาประกอบดวยอะไร มความสาคญอยางไร อะไรเปนเหต อะไรเปนผลและทเปนเหตอยางนนอาศยหลกการอะไร การวเคราะหแบงแยกประเดนทสาคญออกเปน 3 ประการดงน

1.1 วเคราะหความสาคญ หมายถงการแยกแยะสงทกาหนดมาใหวาอะไรสาคญ หรอจาเปนหรอมบทบาททสด ตวไหนเปนเหต ตวไหนเปนผล ไดแก การบอกปญหาทสาคญ การบอกสาเหตเดนชดทสด การบอกผลทเกดขนชดเจนทสด

1.2 วเคราะหความสมพนธ หมายถงการคนหาวาความสาคญยอยๆ ของเรองราว หรอเหตการณนนเกยวพนกนอยางไร สอดคลองหรอขดแยงกนอยางไร เพอนามาอปมาอปมย

1.3 วเคราะหหลกการ หมายถง การคนหาโครงสรางและระบบของวตถ สงของ เรองราว และการกระทาตางๆ วาสงเหลานนรวมกนจนดารงสภาพเชนนนอยไดเนองจากอะไร โดยยดอะไรเปนหลกเปนแกนกลาง มสงใดเปนตวเชอมโยง ยดถอหลกการใด มเทคนคอยางไร หรอยดคตใด ไดแก ผพดมจดมงหมายใด เปนลกษณะใด มอารมณเชนไร ขอสรปและการประเมนสถานการณ

2. การพฒนาการคดวเคราะห หมายถง การพฒนานกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ใหเกดการพฒนากระบวนการภายในสมองทเกยวของกบกระบวนการคดขนพนฐาน ซงในแตละขนตอนตองอาศยเทคนคดงตอไปน

5

2.1 สงเกต หมายถง การเนนใหทากจกรรมรบรแบบปรนยจนเกดความเขาใจ ไดความคดรวบยอด สามารถเชอมโยงความสมพนธของสงตางๆ และสรปเปนใจความสาคญครบถวนตรงตามหลกฐานขอมล

2.2 อธบาย หมายถง ใหผเรยนตอบคาถามแสดงความคดเหนเชงเหนดวยหรอไมเหนดวยกบสงทกาหนด เนนการใชเหตผลดวยหลกการ กฎเกณฑ หรอหลกฐานขอมลประกอบใหนาเชอถอ

2.3 รบฟง หมายถง ใหผเรยนไดฟงความคดเหน ไดตอบคาถามวพากษวจารณจากผอนทมตอความคดเหนของตน เนนการปรบเปลยนความคดเดมของตนตามเหตผลหรอขอมล โดยไมใชอารมณหรอดอแพงตอความคดเดม

2.4 เชอมโยงความสมพนธ หมายถง ใหผเรยนไดเปรยบเทยบความแตกตาง และความคลายคลงของสงตางๆ ใหสรปจดกลมสงทเปนพวกเดยวกน เชอมโยงเหตการณเชงเหตผลและผล หากกฎเกณฑการเชอมโยงในลกษณะอปมาอปไมย

2.5 วจารณ หมายถง การจดกจกรรมใหวเคราะหเหตการณ คากลาว แนวคด หรอการกระทา แลวใหจาแนกหาจดเดน–จดดอย สวนด–สวนเสย สวนสาคญ-ไมสาคญ ดวยการยกเหตผลและหลกการมาประกอบการวจารณ

2.6 สรป หมายถง การจดกจกรรมใหพจารณาสวนประกอบของการกระทาหรอขอมลตางๆ ทเชอมโยงเกยวของกน แลวใหสรปผลอยางตรงและถกตองตามหลกฐานขอมล

3. ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห หมายถงเครองมอทผวจยคนควาสรางขน ประกอบดวย

3.1 คาชแจง 3.2 คมอคร 3.3 คมอนกเรยน 3.4 สอและอปกรณการสอน 3.5 กจกรรมการสอน

เพอใหผสอนใชประกอบการสอนพฒนาการคดวเคราะหของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ตามลาดบตอไปน 1. ขนทดสอบความรกอนเรยน ผวจยใหนกเรยนทาแบบทดสอบกอนเรยนเพอจะไดทราบวา นกเรยนมทกษะการคดวเคราะหมากนอยเพยงใด 2. ขนนาเขาสบทเรยน ผวจยสนทนากบนกเรยนเกยวกบเรองการคดวเคราะห 3. ขนดาเนนกจกรรม ผวจยชแจงใหนกเรยนปฏบตกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะหโดยใชเทคนคการระดมสมอง แบบบรรยายประกอบสอ แบบสบสวนสอบสวน การอภปราย กระบวนการกลม เลนเกม 4. ขนสรป ผวจยใหนกเรยนสรปเรองทเรยน เพอสรปความคดรวบยอดและหลกการทสาคญ

6

5. ขนทดสอบความรหลงเรยน ผวจยใหนกเรยนทาแบบทดสอบหลงเรยนเพอจะไดทราบวานกเรยนมทกษะการคดวเคราะหมากนอยเพยงใด

กรอบแนวคดในการวจย

1. การสรางชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะหของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 และหาประสทธภาพของชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะหของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

2. เพอพฒนาการคดวเคราะหของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โดยใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ตวแปรอสระ ตวแปรตาม

ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห

ประกอบดวย 1. คาชแจง 2. คมอคร 3. คมอนกเรยน 4. สอและอปกรณการสอน

การคดวเคราะห แบงออกเปน 3 ประการดงน 1. วเคราะหความสาคญ 2. วเคราะหความสมพนธ 3. วเคราะหหลกการ

ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะหของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

การคดวเคราะห

กระบวนการคดขนพนฐาน - สงเกต

- อธบาย

- รบฟง - เชอมโยงความสมพนธ - วจารณ - สรป

หาประสทธภาพของชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

7

สมมตฐานในการวจย

คะแนนกอนและหลงการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะหของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 มคะแนนการคดวเคราะหแตกตางกน

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ

ในการศกษาคนควาเรองชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะหของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ครงน ผวจยไดแบงเอกสารและงานวจยทเกยวของออกเปนสวนๆ ดงน 1. เอกสารทเกยวของกบความคดวเคราะห

1.1 ความหมายของความคดวเคราะห 1.2 แนวคด ทฤษฎทเกยวของกบความคดวเคราะห 1.3 กระบวนการคดวเคราะห 1.4 ลกษณะของการคดวเคราะห 1.5 ทกษะการคด 1.6 คณสมบตทเอออานวยตอการคด 1.7 การสอนเพอพฒนาการคด

1.8 ประโยชนของการคดวเคราะห 1.9 งานวจยทเกยวของกบการคดวเคราะห

1.10 กระบวนการคดขนพนฐาน 1.10.1 ความหมายของกระบวนการคดขนพนฐาน 1.10.2 กระบวนการของการคดขนพนฐาน 1.10.3 แนวคด ทฤษฎทเกยวของกบกระบวนการคดขนพนฐาน 1.10.4 การวดกระบวนการคดขนพนฐาน 1.10.5 งานวจยทเกยวของกบกระบวนการคดขนพนฐาน

1.11 การคดเชงเหตผล 1.11.1 ความหมายและความสาคญของการคดเชงเหตผล 1.11.2 ลกษณะของการคดเชงเหตผล 1.11.3 องคประกอบของการคดเชงเหตผล 1.11.4 ทฤษฎทเกยวของกบการคดเชงเหตผล 1.11.5 แนวทางการสงเสรมการคดเชงเหตผล 1.11.6 งานวจยทเกยวของกบการคดเชงเหตผล

2. เอกสารทเกยวของกบชดการสอน 2.1 ความหมายของชดการสอน

2.2 ประเภทของชดการสอน 2.3 องคประกอบของชดการสอน

9

2.4 คณคาของชดการสอน 2.5 ทฤษฎและแนวคดทเกยวของกบชดการสอน 2.6 ขนตอนในการผลตชดการสอน 2.7 ประโยชนของชดการสอน 2.8 งานวจยทเกยวของกบชดการสอน

3. เอกสารทเกยวของกบชดการสอนกจกรรมแนะแนวและกจกรรมแนะแนว 3.1 ความหมายของชดการสอนกจกรรมแนะแนว 3.2 ความหมายของกจกรรมแนะแนว 3.3 หลกการแนะแนว 3.4 จดมงหมายของการแนะแนว 3.5 ประเภทของการแนะแนว 3.6 รปแบบการจดกจกรรมแนะแนว 3.7 ประโยชนของการแนะแนว 3.8 งานวจยทเกยวของกบชดการสอนกจกรรมแนะแนวและกจกรรมแนะแนว

1. เอกสารทเกยวของกบความคดวเคราะห

1.1 ความหมายของความคดวเคราะห พจนานกรมฉบบเฉลมพระเกยรต (2546 : 492) กลาววา การคดวเคราะหเปนการคด

พจารณาตรกตรอง ใครครวญ อยางละเอยด รอบคอบ ในเรองราวตางๆ อยางมเหตผล โดยหาสวนด สวนบกพรองหรอจดเดนจดดอยของเรองนนๆ แลว เสนอแนะสงทดทเหมาะสมนนอยางยตธรรม

ดวอ (Dewey. 1933 : 17) กลาววา การคดเปนเครองมอทสาคญทจะชวยใหมนษยมความสามารถมองเหนการณไกล และสามารถควบคมการกระทาของตนใหเปนไปตามเจตนารมณ การใครครวญถงทางเลอกและผลทเกดขนเปนการชวยใหบคคลมสต ไมเผอเรอ รอยทกขณะวาตนกาลงทาอะไรอย

บลม (ลวน สายยศ และองคณา สายยส. 2538 : 41-44 ; อางองจาก Bloom. 1974. Taxonomy of Educational Objective.) ใหความหมายการคดวเคราะหเปนความสามารถในการแยกแยะ เพอหาสวนยอยของเหตการณเรองราวหรอเนอหาตางๆ วาประกอบดวยอะไร มความสาคญอยางไร อะไรเปนเหตอะไรเปนผลและทเปนอยางนนอาศยหลกการอะไร

กด (Good. 1973 : 680) ใหความหมายการคดวเคราห เปนการคดอยางรอบคอบตามหลกของการประเมนและมหลกฐานอางอง เพอหาขอสรปทนาจะเปนไปได ตลอดจนพจารณาองคประกอบทเกยวของทงหมดและใชกระบวนการตรรกวทยาไดอยางถกตองสมเหตสมผล

10

สรฉนท สถรกล (2539 : 64) กลาววา ทกษะการคดวเคราะหหมายถงการพจารณาไตรตรองขอมลขาวสารตางๆ อยางมเหตผลรอบคอบเพอนาไปสการแกปญหาหรอการตดสนใจอยางถกตองและเหมาะสม

ทศนา แขมณ (2544 : 6) กลาววา ทกษะการคดวเคราะหหมายถงการแยกขอมลหรอสงใดสงหนงออกเปนสวนยอยๆแลวใชเกณฑจดขอมลออกเปนหมวดหมเพอใหเขาใจและเหนความสมพนธของขอมลในสวนตางๆ

ชาต แจมนช (2545 : 54-55) กลาวถงการคดเชงวเคราะหคอ การคดทสามารถแยกสงสาเรจรป ไดแก วตถสงของตางๆ ทอยรอบตว หรอ บรรดาเรองราวหรอเหตการณตางๆ ออกเปนสวนยอยๆ ตามหลกการหรอเกณฑทกาหนดให เพอคนหาความจรง หรอความสาคญทแฝงอยภายใน

จากความหมายของทกษะการคดวเคราะหสามารถสรปความหมายไดดงน ทกษะการคดวเคราะห หมายถง ความสามารถในการพจารณาแยกแยะสวนยอยๆ ของ

เหตการณ เรองราว หรอเนอเรองตางๆ วาประกอบดวยอะไร มจดมงหมาย หรอความประสงคสงใด และสวนยอยๆ ทสาคญนนแตละเหตการณเกยวพนกนอยางไรบาง และเกยวพนกนโดยอาศยหลกการใด

1.2 แนวคด ทฤษฎทเกยวของกบความคดวเคราะห การคดเปนกระบวนการทางสมองของมนษยซงมศกยภาพสงมา และเปนสวนททาให

มนษยแตกตางไปจากสตวโลกอนๆ ตงแตอดตมนษยทมความสามารถในการคดในแตละยคแตละสมยตางกไดพยายามคดคนหาคาอธบายเกยวกบการคด ซงแฝงอยในเรองของการเรยนรของมนษยไวหลากหลาย การศกษาแนวคดในอดตนอกจากจะเปนพนฐานทสาคญทสามารถชวยใหเกดความเขาใจในแนวคดใหมๆ แลว ยงเปนการทบทวนภมปญญาของนกคดในอดต ซงอาจจะตกหลนสญหายหรอเสอมความนยมไปดวยกาลและสมย แตอาจยงทรงคณคามหาศาลตอการเรยนรของมนษย ทฤษฎ หลกการและแนวคดทสาคญมดงน

1. หลกการกาหนดจดมงหมายทางการศกษาของบลม (Bloom’sTaxonomy of Educational Objectives)

2. ทฤษฎพฒนาการทางสตปญญาของเพยเจต (Piaget’s Theory of Intellectual Development)

ซงจะกลาวรายละเอยดของทฤษฎทเกยวของกบการคดวเคราะห ดงน หลกการกาหนดจดมงหมายทางการศกษาของบลม ((Bloom’s Taxonomy of Educational Objectives)

บลม (ลวน สายยศ และองคณา สายยศ.2538 : 46-47 ; Bloom. 1974) ไดจาแนกจดมงหมายทางการศกษาออกเปน 3 ดาน คอ ดานความร (Cognitive Domain) ดานความรสกหรอเจตคต (Affective Domain) และดานทกษะ (Psycho – Motor Domain) ดงน

11

1. ดานความร (Cognitive Domain) ประกอบดวยความร 6 ระดบ คอ 1.1 ระดบความรความจา (Memory) 1.2 ระดบความเขาใจ (Comprehension) 1.3 ระดบการประยกตใช (Application) 1.4 ระดบการวเคราะห (Analysis) 1.5 ระดบการสงเคราะห (Synthesis) 1.6 ระดบการประเมน (Evaluation)

2. ดานความรสกหรอเจตคต (Affective Domain) ประกอบดวยความรสกและพฤตกรรมทแสดงความรสก 5 ระดบคอ

2.1 การรบร (Receiving or Attending) 2.2 การตอบสนอง (Responding) 2.3 การเหนคณคา (Valuing) 2.4 การจดระบบ (Organization) 2.5 การสรางลกษณะนสย (Characterization)

3. ดานทกษะ (Psycho – Motor Domain) ทศนา แขมมณ และคณะ (2540 : 12) ขนตอนพฒนาการทางสตปญญาของเพยเจต

เพยเจตไดแบงพฒนาการทางสตปญญาดานการคดของมนษยออกเปน 4 ขนใหญๆ คอ 1. ขนประสาทรบรและการเคลอนไหว (ชวงแรกเกด – 2 ขวบ) ชวงนเดกจะมพฒนาการ

เปน 6 ขน คอ 1.1 อายแรกเกดถง 1 เดอน ขนปฏกรยาสะทอน พฤตกรรมทเหนไดในชวงน ไดแก

การมอง การกามอ การเตะเทาหรอการใชมอไขวควา ทเหนเดนชดทสด คอ การดด โดยเดกจะดดสงตางๆ ทมาสมผสรมฝปากทนท ซงเพยเจตถอวาเปนกจกรรมหนงทเดกรเรมทาดวยตนเอง

1.2 อาย 1- 4 เดอน ขนปฏกรยาเวยนซาขนปฐม มพฤตกรรมทเหนไดคอ เดกจะทากจกรรมใหมๆ บางอยางโดยบงเอญ แลวพยายามทาซา เชน เมอเดกเอามอแตะทปากเดกจะดดนวมอของเขา ซงเปนพฤตกรรมทเกดขนโดยไมตงใจ แตตอมาเขากมพฤตกรรมนซาอก แมไมอาจบงคบมอใหเขาปากได กจะแกวงแขนไปมา หรอเอามอตเขาทหนาใกลกบปากของเขา ซงเพยเจตอธบายวาเดกเรมมการผสมผสานการกระทา 2 อยางนเขาดวยกน คอ การประสานพฤตกรรมการมองกบการเคลอนไหวของมอเขาดวยกน

1.3 อาย 4 – 10 เดอน ขนปฏกรยาเวยนซาขนท 2 เปนพฤตกรรมทเดกกระทาซาๆ ตอสงภายนอกตวเขาอยางจงใจ หรอมจดมงหมาย เชน ทเพยเจตสงเกตเหนบตรของเขาซงกาลงนอนอยในเปล ยกเทาขนถบตกตาทแขวนอยใหแกวงไปมา เมอตกตาแกวง เดกกหยดจองมองดวยความสนใจ สกครกทาเชนเดมอก เปนตน พฤตกรรมขนนตางจากขนปฏกรยาเวยนซาขนปฐม เพราะขนนเดกจะสนใจทจะกระทาตอสงรอบตว มากกวาสนใจอวยวะของตนเอง และ

12

พฤตกรรมทเกดขนซาๆ นบเปนพฤตกรรมทเกดขนอยางจงใจ และมจดมงหมายมากกวาการเกดขนโดยบงเอญ

1.4 อาย 10 – 12 เดอน ขนนเดกจะสามารถแยกแยะรายละเอยดของกจกรรมทเขาแสดงออกไดมากขน เพราะสามารถเรยนรทจะประสานการกระทา 2 อยางทแตกตางกนเขาดวยกน เพอใหไดผลลพธบางอยาง

1.5 อาย 12 – 18 เดอน ขนปฏกรยาเวยนซาขนท 3 เปนขนทเดกสามารถประสานกจกรรมทางกลามเนอหลายๆ สวน และทาซาเพอใหเกดผลลพธทแตกตางกนออกไป

1.6 อาย 18 – 24 เดอน ขนนเดกเรมคดในใจกอนทจะทาอะไรบางอยาง โดยไมไดใชวธการลองผดลองถกเหมอนขนตอนท 1.5 นอกจากนเดกยงสามารถเลยนแบบโดยไมจาเปนตองมตวแบบ ซงแสดงใหเหนวาเดกมพฒนาการดานความจาเพมขน

2. ขนกอนปฏบตการคด ขนนจะแบงเปนขนตอนยอยได 2 ขนคอ 2.1 อาย 2 – 4 ป เปนขนทเดกมพฒนาการทางภาษามากขน แตการแสดงออก

ทางภาษายงยดตนเองเปนศนยกลาง 2.2 อาย 5 – 7 ป ขนนเรยกวา Intuitive Thought เปนชวงของการคดทเกดขน

จากการรบร กบการคดอยางมเหตผลตามความจรง แตในชวงหลงของขนตอนนเดกจะเรมเพมความสนใจในสงตางๆ ทมหลายมตมากขน คอกาวไปสการคดอยางมเหตผลเพมขน

3. ขนปฏบตการคดดวยรปธรรม ขนตอนนเรมจากอาย 7 – 11 หรอ 12 ขวบ เดกมความสามารถคดเหตและผลทเกยวของกบปรากฏการณทเกดขนโดยไมยดเฉพาะการรบรเทานน เดกสามารถคดยอนกลบ สามารถเขาใจเรองการอนรกษ สามารถจดกลมประเภทของสงของ และสามารถจดเรยงลาดบของสงของได สามารถพจารณาสงตางๆ ไดครงละหลายมต นอกจากนนในขนนเดกจะพฒนาการคดดวยรปธรรมจากการยดตนเองเปนศนยกลางไปสความทจะเขาใจแนวคดทางสงคมรอบตว และรวาผอนคดอยางไรมากขน แตอยางไรกตาม เดกยงตองคดโดยอาศยพนฐานของการสมผส หรอสงทเปนรปธรรม และยงไมสามารถคดในสงทเปนนามธรรมทซบซอนไดเหมอนผใหญ แตจะเรมแกปญหาโดยอาศยการตงสมมตฐาน และอาศยหลกของความสมพนธของปญหานนๆ บางแลว

4. ขนปฏบตการคดดวยนามธรรม ขนนเรมตงแตอาย 11ปจนถงวยผใหญ เปนชวงทเดกมความสามารถในการคดเพมขน เขาสามารถจะจนตนาการเงอนไขของปญหาในอดต ปจจบน และอนาคต โดยพฒนาสมมตฐานอยางสมเหตสมผลเกยวกบเหตการณทเกดขนได กรอบความคดของเดกไดเจรญอยางมโครงสรางทสมบรณ แตรายละเอยดภายในกรอบยงไมเจรญอยางเตมท เดกยงจะตองแสวงหาประสบการณตางๆ เพมเตมอกมาก และจะพฒนาความคดในลกษณะของผใหญเตมตวเมอมอายได 20 ปขนไป ศรกาญจน โกสมภ และดารณ คาวจนง. (2545 : 22)

จากแนวคด ทฤษฎทเกยวของกบความคดวเคราะห สรปไดวาเดกทมอาย 11 -12 สามารถพฒนาใหเกดการคดวเคราะหไดโดยการคดวเคราะหจะอยในดานความร (Cognitive Domain) ซงประกอบดวยความร 6 ระดบ คอ ระดบความรความจา (Memory) ระดบความเขาใจ

13

(Comprehension) ระดบการประยกตใช (Application) ระดบการวเคราะห (Analysis)ระดบการสงเคราะห (Synthesis) ระดบการประเมน (Evaluation)

1.3 กระบวนการคดวเคราะห กระบวนการ หมายถง ขนตอน สงใดทมลกษณะเปนกระบวนการ สงนนจะประกอบไป

ดวยขนตอนของการดาเนนการ เพอนาไปสเปาหมายของกระบวนการนนๆ เชน กระบวนการสอนก หมายถง ขนตอนในการดาเนนการสอนเพอใหบรรลเปาหมายของการสอนนน กระบวนการแกปญหากยอมหมายถง ขนตอนในการดาเนนการเพอใหสามารถแกปญหาไดสาเ รจ กระบวนการกลมกคลายคลงกน เปนขนตอนทกลมควรจะดาเนนการเพอใหกลมประสบผลสาเรจในการทางานรวมกน ดงนนกระบวนการคดกคอ ขนตอนในการคดเพอใหไดความคดทตองการออกมา ทศนา แขมมณ และคณะ (2540 : 148)

กระบวนการคด เปนคาทแสดงลกษณะการคดเชนเดยวกบกลมลกษณะการคดแตเปนคาทครอบคลมพฤตกรรมหรอการกระทาหลายประการทสมพนธกนเปนลาดบขนตอนคอ คาทมความหมายถงกระบวนการในระดบทสงกวาหรอมากกวา หรอซบซอนกวาลกษณะการคด กระบวนการคด ทสาคญๆ และมความจาเปนตอการดารงชวตมากมหลายกระบวนการดวยกน เชนการคดวเคราะห การคดสงเคราะห กระบวนการคดอยางมวจารณญาณ (Critical Thinking) กระบวนการคดตดสนใจ (Decision Making)กระบวนการคดรเรมสรางสรรค (Creative Thinking) กระบวนการคดไตรตรอง (Reflective Thinking) รวมถงกระบวนการคดทเปนกระบวนการ ซงกระทรวงศกษาธการไดสงเสรมและเผยแพรใหครใชในการจดกจกรรมการเรยนร เชน ทกษะกระบวนการ 9 ขน กระบวนการสรางความคดรวบยอด กระบวนการคดวจารณญาณ กระบวนการแกปญหา กระบวนการสรางความตระหนก กระบวนการปฏบต กระบวนการคณตศาสตร กระบวนการเรยนภาษา กระบวนการกลม กระบวนการสรางเจตคต กระบวนการสรางคานยม กระบวนการเรยนความรความเขาใจ ฯลฯ และยงมกระบวนการอกหลายกระบวนการทแมไมมคาวา “คด” อยแตกเปนกระบวนคด เชน กระบวนการทางวทยาศาสตร กระบวนการวจย เปนตน แตละกระบวนการยอมประกอบไปดวยขนตอนตางๆ ซงจะนาไปสเปาหมายของกระบวนการนนๆ

กระบวนการคดวเคราะห ประกอบดวย 5 ขนตอนดงน สวทย มลคา (2547 : 19) ขนท 1 กาหนดสงทตองการวเคราะห

เปนการกาหนดวตถสงของ เรองราว หรอเหตการณตางๆ ขนมา เพอเปนตนเรองทจะใชวเคราะห เชน พช สตว หน ดน รปภาพ บทความ เรองราวเหตการณหรอสถานการณจากขาว ของจรง หรอสอเทคโนโลยตางๆ เปนตน ขนท 2 กาหนดปญหาหรอวตถประสงค

เปนการกาหนดประเดนขอสงสยจากปญหาของสงทตองการวเคราะห ซงอาจจะกาหนดเปนคาถามหรอเปนการกาหนดวตถประสงคของการวเคราะหเพอคนหาความจรงสาเหต หรอความสาคญ เชน ภาพน บทความนตองการสอหรอบอกอะไรทสาคญทสด

14

ขนท 3 กาหนดหลกการหรอกฎเกณฑ เปนการกาหนดขอกาหนดสาหรบใชแยกสวนประกอบของสงทกาหนดให เชน เกณฑใน

การจาแนกสงทมความเหมอนกนหรอแตกตางกน หลกเกณฑในการหาลกษณะความสมพนธทมความคลายคลงกนหรอขดแยงกน ขนท 4 พจารณาแยกแยะ

เปนการพนจ พเคราะหทาการแยกแยะ กระจายสงทกาหนดใหออกเปนสวนยอยๆ โดยอาจใชเทคนคคาถาม 5 W 1 H ประกอบดวย What (อะไร) Where (ทไหน) When (เมอไร) Why (ทาไม) Who (ใคร) How (อยางไร) ขนท 5 สรปคาตอบ

เปนการรวบรวมประเดนทสาคญเพอหาขอสรปเปนคาตอบหรอตอบปญหาของสงทกาหนดให

1.4 ลกษณะของการคดวเคราะห บลม (Bloom, 1974 : 163) ไดกลาวถงลกษณะของการคดวเคราะหม 3 ประเภทคอ 1. การวเคราะหความสาคญ ในขอมลตางๆ นนอาจประกอบดวยสวนทเปนความจรง

ความคดเหนของผเขยน หรอคานยมซงไดแก 1.1 ความสามารถในการตระหนกรซงไมกลาวถงขอสนนษฐาน 1.2 ทกษะในการจาแนกความจรงจากสมมตฐาน 1.3 ความสามารถในการจาแนกความจรงจากขอมลเบองตน 1.4 ทกษะในการบงชและในการพนจพเคราะหระหวางกระบวนการพฤตกรรมกบ

อางถงยงแตละบคคลและกลม 1.5 ความสามารถทบงชขอสรปจากขอมล

2. การวเคราะหความสมพนธ ผอานจะตองมทกษะในการเชอมตอความสมพนธระหวางขอมลหลกกบสวนอนๆ เชนสมมตฐาน ซงไดแก

2.1 ทกษะในความเขาใจในความสมพนธระหวางแนวคดในขอความ 2.2 ความสามารถในการระลกในสวนของเหตผลของการตดสนใจ 2.3 ความสามารถในการระลกซงเปนความจรงหรอขอสมมตฐาน เปนความสาคญ

หรอขอโตแยงทสนบสนนของขอความนน 2.4 ความสามารถในการตรวจสอบความเทยงของสมมตฐานซงใหขอมลและขอ

สนนษฐาน 2.5 ความสามารถในการจาแนกความสมพนธของสาเหตและผลกระทบจากสวน

อนๆ ของความสมพนธ 2.6 ความสามารถในการจาแนกความสมพนธของขอมลในขอโตแยง ไปจาแนก

ความเกยวของจากขอมล ทนอกเหนอไป

15

2.7 ความสามารถในการสบหาความผดปกตของขอมลตามหลกตรรกะ 2.8 ความสามารถในการระลกความสมพนธและรายละเอยดทสาคญและทไมสาคญ

3. การวเคราะหหลกการ เปนการวเคราะหระบบหลกการโครงสรางทเกยวของรวมไปถงความชดเจน และไมชดเจนของโครงสราง ในการวเคราะหหลกการนจะตองวเคราะหแนวคด จดประสงค และมโนทศน ซงไดแก

3.1 ความสามารถในการคดวเคราะห ในรายละเอยดของงาน ความสมพนธของขอมลและความหมายขององคประกอบตางๆ

3.2 ความสามารถในการวเคราะหรปแบบในการเขยน ความสามารถในการวเคราะหจดประสงคของผเขยน ความเหนผเขยนและความรสกทมตองาน

3.3 ความสามารถในการวเคราะหถงมโนทศนของผเขยนวากาลงกลาวถงสงใด 3.4 ความสามารถในการวเคราะหเหนถงสวนทเปนโฆษณาชวนเชอ 3.5 ความสามารถในการวเคราะหถงจดทเปนอคตของผเขยน

นอกจากนนยงมนกการศกษาไทยไดกลาวถงลกษณะของการคดวเคราะหซงสอดคลองกบแนวคดของ บลม (Bloom, 1974) ดงตอไปน

พบลศร วาสนสมสทธ (2527:64-65) กลาวถงลกษณะของการคดว เคราะหประกอบดวย

1. วเคราะหองคประกอบของเรองราว เชนการจาแนกขอเทจจรงจากความคดและขอสมมตฐาน

2. วเคราะหความสมพนธของเรองราวและความคด 3. วเคราะหหลกการของการสอความหมาย ทงทางอกษรและทางศลปะ เชน การ

เขาใจ เทคนคโฆษณาชวนเชอ หรอการโฆษณาสนคา ลาวณย วทยาวฑฒกล (2533 : 23) ไดกลาวถงลกษณะของการคดวเคราะห

ประกอบดวย 1. การคดวเคราะหเนอหา ประกอบดวย

1.1 ความสามารถในการจาและสรปความร 1.2 ความสามารถบอกความแตกตางระหวางขอเทจจรงและขอสมมตฐานได 1.3 ความสามารถระบขอมลสาคญได 1.4 ความสามารถอธบายปจจยททาใหบคคลและกลมตางๆ มความแตกตางกน 1.5 ความสามารถสรปขอความได 2. การคดวเคราะหความสมพนธ ประกอบดวย

2.1 ความสามารถเชอมโยงความคดตางๆ 2.2 ความสามารถตดสนไดวาขอมลนนสมเหตสมผลหรอไม 2.3 ความสามารถตรวจสอบความถกตองของสมมตฐานทอานพบได 2.4 ความสามารถระบไดวาขอใดเปนแนวคดสาคญ

16

2.5 ความสามารถเชอมโยงเหตผลในแตละสถานการณได 2.6 ความสามารถวเคราะหขอความทขดแยงทปรากฏในเนอเรองได 3. การคดวเคราะหหลกการ ประกอบดวย

3.1 ความสามารถวเคราะหรปแบบและโครงสรางของขอมลได 3.2 ความสามารถวเคราะหวตถประสงคของผเขยน 3.3 ความสามารถในการเชอมโยงความคดรวบยอดเปนหลกการได 3.4 ความสามารถเรยนรเทคนค วธการ ทปรากฏเนอเรองได 3.5 ความสามารถแยกความแตกตางระหวางขอเทจจรง และอคตทมอยได

กลาวโดยสรปการคดวเคราะห เปนการคดในสวนของรายละเอยดซงมลกษณะหรอองค ประกอบ คอ

1. วเคราะหเนอหาเปนการคดแยกสวนบคคลหรอสงของทรบร ไมวาจะรบรโดยการด การฟง การอาน หรอดวยสมผสใด จะตองแยกแยะบคคลหรอสงนนออกใหไดมากสวน เพอจะไดรจกและเขาใจสงนนๆ ใหมากทสด วธการแยกแยะกคอ พจารณาบคคลหรอสงของนนหลายๆ ดาน หลายมม หลายชวงเวลา โดยการสงเกตดวยการด การฟง การถาม การอาน ฯลฯ ถาจะวเคราะหบคคลหรอสงของตางๆ ใชการตงคาถามขนมาหลายๆ คาถาม และหาคาตอบ คาตอบเหลานนอาจจะไมถกตองทงหมด แตกควรบนทกไวเปนขอมล ตวอยาง

เมอมองเหนชายคนหนงเดนเขาไปในรานอาหาร นกคดวเคราะหควรตงคาถามดงน เขาเปนใคร อายประมาณกป เขาไปรบประทานอาหารหรอไปทาอะไร เขาเปนคนถนนหรอมาจากไหน เขาเปนญาตกบเจาของรานหรอไม เขาหวกลองอะไร เขาเดนมาหรอนงรถมา ทาไมเขาสวมเครองแบบ ฯลฯ คาถามเหลานพรอมดวยคาตอบทคดขนเองหรอไดรบจากแหลงอนจะทาใหผรบรทราบขอมล กอใหเกดความรความเขาใจเกยวกบบคคลนน

กลาวไดวาการคดวเคราะหเนอหาเปนการคนหาความจรงเกยวกบสงทไดรบฟงหรอสงทไดอาน ยงคดวเคราะหมากมายหลายประเดนกยงทาใหเขาใจสงนนมากขน

2. วเคราะหความสมพนธเปนการคดเชอมโยงระหวางบคคลหรอสงของกบบคคลหรอสงของอนๆ ในแงมมใดกได ผทจะคดแบบนไดตองมขอมล ขาวสารหรอความรเกยวกบสงเหลานนตามสมควร การคดแบบนจะนาไปสการผกโยงความสมพนธเพอใชประโยชน ตวอยาง

เมอเหนปลา ทานคดถงอะไรบาง ใหบอกมาอยางนอย 3 อยาง คาตอบอาจจะเปนแมนา แห เบด ตลาด รานอาหาร ฯลฯ ตามประสบการณของแตละคน

การคดแบบคดวเคราะหความสมพนธจะชวยใหรบรและเชอมโยงบคคลหรอสงของกบบคคลหรอสงของอนๆ เปนการสรางความสมพนธ แทนทจะรบรสงนนตามลาพง

3. วเคราะหหลกการเปนการคดแยกแยะสวนสมพนธของสภาพหรอสถานการณทรบรหรอเปนอย วาเหตใดจงเปนเชนนน เชน เมอรสกรอน กคดแยกแยะหาเหตผลวาเปนเพราะเหตใดจงรสกรอน เหตผลทคดไดอาจจะไมถกตองตามหลกวชากได แตกถอวาเปนเหตผลทเกดจากการคด การคดวเคราะหเหตผลชวยใหเขาใจความสมพนธของบคคล วตถ หรอสงของตางๆ วา

17

เกยวของกนอยางไร ผคดจงตองมขอมลและความรประกอบ ยงมขอมลและความรมาก กยงหาเหตผลไดตรงตามทเปนจรงมากขน

1.5 ทกษะการคด ในการคดบคคลจาเปนทตองมทกษะพนฐานหลายประการในการดาเนนการคด เชน

ความ สามารถในการจาแนกความเหมอนและความแตกตางของสงสองสงหรอมากกวา และความสามารถในการจดกลมของทมลกษณะเหมอนกนเปนทกษะพนฐานในการสรางมโนทศนเกยวกบสงนน ความสามารถในการสงเกต การรวบรวมขอมล และการตงสมมตฐาน เปนทกษะพนฐานในกระบวนการคดแกปญหา เปนตน ทกษะทนบเปนทกษะการคดขนพนฐานจะมลกษณะเปนทกษะยอยซงมกระบวนการหรอขนตอนในการคดไมมาก ทกษะทมกระบวนการหรอขนตอนมากและซบซอนสวนใหญจะตองใชทกษะพนฐานหลายทกษะผสมผสานกน ซงจะเรยกวา “ทกษะการคดขนสง” ทกษะการคดเปนพนฐานทสาคญในการคด บคคลจะคดไดดจาเปนตองมทกษะการคดทจาเปนมาบางแลว และเชนเดยวกนการคดของบคคลกจะมสวนสงผลไปถงการพฒนาทกษะการคดของบคคลนนดวย จากการวเคราะหทกษะตางๆ พบวา

1. ทกษะการคดพนฐานทสาคญ (Basic Thinking Skills) มจานวนมาก ซงสวนมากจะเปนทกษะการสอสาร ไดแก

- ทกษะการฟง - ทกษะการใชความร - ทกษะการจา - ทกษะการอธบาย - ทกษะการอาน - ทกษะการทาความกระจาง - ทกษะการรบร - ทกษะการบรรยาย - ทกษะการเกบความร - ทกษะการพด - ทกษะการดงความร - ทกษะการเขยน - ทกษะการจาได - ทกษะการแสดงออก

2. ทกษะทเปนแกนสาคญ (Core Thinking Skills) ไดแก - ทกษะการสงเกต - ทกษะการระบ - ทกษะการสารวจ - ทกษะการจาแนกความแตกตาง - ทกษะการตงคาถาม - ทกษะการจดลาดบ - ทกษะการรวบรวมขอมล - ทกษะการเปรยบเทยบ - ทกษะการจดหมวดหม - ทกษะการอางอง - ทกษะการตความ - ทกษะการแปลความ - ทกษะการเชอมโยง - ทกษะการขยายความ - ทกษะการใชเหตผล - ทกษะการสรปความ

3. ทกษะการคดขนสง (Higher Order Thinking Skills) ทสาคญมดงน - ทกษะการนยาม - ทกษะการวเคราะห

18

- ทกษะการผสมผสาน - ทกษะการจดระบบ - ทกษะการสราง - ทกษะการจดโครงสราง - ทกษะการปรบโครงสราง - ทกษะการหาแบบแผน - ทกษะการหาความเชอพนฐาน - ทกษะการทานาย - ทกษะการตงสมมตฐาน - ทกษะการทดสอบสมมตฐาน - ทกษะการกาหนดเกณฑ - ทกษะการพสจน - ทกษะการประยกต

ในการสอนเพอใหผเรยนพฒนาทกษะการคดวเคราะหน ไดนาเสนอทกษะยอยทจะชวยใหผเรยนมความตระหนกในปญหา และเปนพนฐานในการคดวเคราะหหาทางเลอก จากทกษะขนเรมตนไปสทกษะทซบซอน ดงน

1. การสงเกต เปนทกษะขนตนในการศกษาปรากฏการณทางธรรมชาตและทางสงคม ครอาจฝกใหผเรยนรจกสงเกตโดยตรง เชนสงเกตปรากฏการณธรรมชาต สงเกตจากของจรง หรอสงเกตทางออม เชน การสงเกตจากภาพถาย การฝกการสงเกตจะชวยใหผเรยนไดฝกการเฝาดรายละเอยดของสถานการณตางๆ พฤตกรรมของคน วตถสงของ รายงานหรอบคคล

2. การจาแนกประเภท สงของทอยรอบตวเราสามารถจดเปนประเภทไดหลายประเภทตามเกณฑทใช เชน ส รปราง อาย ขนาด ลกษณะ คลายคลงหรอแตกตาง ซงผเรยนควรไดรบการฝกใหจาแนกประเภทคน สตว สงของ ปรากฏการณทางธรรมชาต โดยใชเกณฑทตนเองสรางขนอยางสมาเสมอ เพอฝกทกษะการคดวเคราะห โดยจาแนกประเภทของสงตางๆ

3. การสอสาร สามารถสงเกตไดจากการฟง พด อาน เขยน รวมทงการแสดงออกทางหนาตา ทาทาง เปนสงทผเรยนควรไดรบการฝกใหมความสามารถรบรและสงขาวสารความรสก แนวความคด หรอปญหาตางๆ กบผอน

4. การใชความสมพนธระหวางระยะทาง – เวลา เชน ความสมพนธของเวลาในการลาดบเหตการณจากอดตถงปจจบน ความสมพนธของวตถ สงของ สถานท บคคล ซงสมพนธกนในแงของเวลาและระยะทาง การลาดบเหตการณตางๆ ตามลาดบกอนหลง ทสมพนธกบความใกลไกลของระยะทาง

5. การทานาย เปนการคาดการณถงเหตการณทจะเกดขนในอนาคตดวยความมนใจมากกวาการเดา เพราะมการศกษาหลกฐานตางๆ อยางรอบคอบ หรอการสงเกตการณสงใดสงหนงอยางตอเนอง จนมนใจวาเมอเกดเหตการณเชนนแลวจะเกดอกเหตการณหนงตามมา เชน การเหนมดยายรง อาจทานายวา อกไมนานจะเกดฝนตกหนก เปนตน

1.6 คณสมบตทเอออานวยตอการคด ทศนา แขมมณ และคณะ (2540 : 23-28) ไดนาเสนอคณสมบตทเอออานวยตอการคด

เมอพจารณาถงกลไกควบคมความสามารถในการคดเปนวา คณสมบตเหลานไมไดเกดขนมาลอยๆ แตมความเชอมโยงกบคณสมบตพนฐานภายในบางประการของมนษยทเหนยวนาและเอออานวยให

19

เกดการคด การตดสนใจ ควบคไปกบการพจารณาขอมล 3 ดานคอ ขอมลเกยวกบตนเอง ขอมลเกยวกบสงคม สงแวดลอม และขอมลทางวชาการ สวนคณสมบตภายในของมนษยทเอออานวยใหเกดการคด ซงเปนลกษณะทตองสะสมมานานสามารถจดเปนกลมได 6 กลมคอ

1. ใจกวางและเปนธรรม 2. กระตอรอรน ใฝร 3. ชางวเคราะหและผสมผสาน 4. ขยนตอสและอดทน 5. มนใจในตวเอง 6. นารกนาคบ 1.7 การสอนเพอพฒนาการคด ในการประชมนกการศกษาจากประเทศตางๆ เพอหาแนวทางในการพฒนาการคดของ

เดกท The Wingspred Conference Center in Racine, Wisconsin State. ในป ค.ศ. 1984 พบวา แนวทางทนกการศกษาใชในการดาเนนการวจยและทดลองเพอพฒนาการคดนน สามารถสรปได 3 แนวทาง คอ (เชดศกด โฆวาสนธ อางถงในทศนา แขมมณ และคณะ 2540 : 63)

1. การสอนเพอใหคด (Teaching for Thinking) เปนการสอนทเนนในดานเนอหาวชาการ โดยมการปรบเปลยนเพอเพมความสามารถในการคดของเดก

2. การสอนการคด (Teaching of Thinking) เปนการสอนทเนนเกยวกบกระบวนการทางสมองทนามาใชในการคด โดยเฉพาะเปนการปลกฝงทกษะการคดโดยตรง ลกษณะของงานทนามาใชสอนจะไมเกยวของกบเนอหาวชาการเรยนในโรงเรยน แนวทางการสอนจะแตกตางกนออกไปตามทฤษฎ และความเชอพนฐานของแตละคนทจะนามาพฒนาเปนโปรแกรมการสอน

3. การสอนเกยวกบการคด (Teaching about Thinking ) เปนการสอนทเนนการใชทกษะการคดเปนเนอหาสาระของการสอน โดยการชวยเหลอใหผเรยนไดเรยนร และเขาใจกระบวนการคดของตนเอง เพอใหเกดทกษะการคดทเรยกวา metacognition คอรวาตนเองรอะไร ตองการรอะไร และยงไมรอะไร ตลอดจนสามารถควบคมและตรวจสอบการคดของตนเองได

สวนชดการสอนเพอพฒนาความสามารถในการคดทจดสอนในโรงเรยน เทาทปรากฏอยในปจจบนสามารถจาแนกออกเปน 2 ลกษณะใหญ คอ

1. ชดการสอนทมลกษณะเฉพาะ (Specific Program) เปนชดการสอนพเศษนอกเหนอจากการเรยนการสอนปกต เชน โปรแกรมทสรางขนเพอเสรมสรางการคดวจารณญาณโดยเฉพาะ

2. ชดการสอนทมลกษณะทวไป (General Program) เปนชดการสอนทใชเนอหาวชาในหลกสตรปกต เปนสอในการพฒนาทกษะการคด เปนการสอนทกษะการคดในฐานะทเปนตวเสรมวตถประสงคของหลกสตรทมอย โดยเชอมโยงกบวตถประสงคของเนอหาวชา

20

1.8 ประโยชนของการคดวเคราะห ลกขณา สรวฒน (2549 : 74) กลาววา การคดวเคราะหนบวามประโยชนตอบคคลทกคน

ในการนาไปใชเพอการดารงชวตรวมกบผอนในสงคม เพอใหเกดความสข ความสมหวงดงทตนปรารถนา มนกวชาการไดเสนอแนวคดในเรองประโยชนของการคดวเคราะหมากมายหลายประการ ดงรายละเอยดดงตอไปน

1. ชวยสงเสรมความฉลาดทางสตปญญา โรเบรต เจ.สเตรนเบรก ไดเสนอแนวคดเกยวกบความเฉลยวฉลาดในการประสบความสาเรจ (Successful Intelligence) ไววา คนเราจะเฉลยวฉลาดในการปฏบต (Practical Intelligence) โดยในสวนของความฉลาดในการวเคราะหนน สเตรนเบรก อธบายวาหมายถง ความสามารถในการวเคราะหและประเมนแนวคดทคดขน ความสามารถในการคดนามาใชแกปญหา และความสามารถในการตดสนใจโดยธรรมชาต คนเราจะมจดออน ดานความสามารถทางการคดหลายประการ การคดเชงวเคราะหจะชวยเสรมจดออนทางความคดเหลาน

2. ชวยใหคานงถงความสมเหตสมผลของขนาดกลมตวอยาง ในการสรปเรองตางๆ เรามกไมไดคานงถงจานวนขอมลทสามารถบงชความสมเหตสมผลของเรองนน แตมกจะดวนสรปสงตางๆ ไปตามอารมณความรสก หรอเหตผลทตนมอย ซงยงไมเพยงพอทจะพสจนขอเทจจรงของสงนน เรามกจะเหนตวอยางเพยง 2-3 ตวอยาง แลวรบดวนสรปโดยไมคานงถงจานวนตวอยางวามปรมาณเพยงพอในการทจะนาไปสขอสรปไดหรอไม ซงทาใหเกดการเขาใจผดได การสรปเชนนเรยกวา การสรปแฝงดวยความมอคต ดงนนควรสบคนตามหลกการและเหตผลและขอมลทเปนจรงใหชดเจนกอนจงมการสรป

3. ชวยลดการอางประสบการณสวนตวเปนขอสรปทวไป การสรปเรองตางๆ ในหลายเรองมคนจานวนไมนอยทใชประสบการณทเกดกบตนเองเพยงคนเดยวมาสรปเปนเรองทวๆ ไป เชนคนทมอายยนถงรอยป มกเปนทใชอางกบใครๆ วาถารบประทานอาหารตามแบบทเขาทานแลวจะมอายยนเชนเขา หรอนกธรกจทประสบความสาเรจมกอางวธการทางานทประสบความสาเรจของเขาเหมอนเปนหลกการปฏบตโดยทวไปและจะนาไปใช การอางเชนนกอใหเกดความผดพลาดได เพราะอาจมปจจยอนๆ ทไมไดกลาวถงอนเปนสาเหตใหเกดสงนน ดงนนหากขาดปจจยเหลานนหลกปฏบตเชนทเคยใชไดผลในเหตการณของเขาอาจจะใชไมไดผลกบคนอนๆ

4. ชวยขดคนสาระของความประทบใจครงแรก ถาเราเคยสงเกตเกยวกบความรสกในการกระทาสงใดๆ เปนครงแรก เรามกจะประทบใจในความรสกนนไวตลอดไปวาจะตองเปนเชนนนเสมอมงานวจยของทเวอรสก และคาหเนแมน (Tversky and Kahneman) ทพบวา บคคลสวนใหญจะมความประทบในครงแรกเมอเหนความสอดคลองของขอมลของตวอยางทงหมด แมมจานวนเพยงเลกนอยกตาม จะเปนเหตใหตความวาตวอยางเหลานนนาเชอถอมากกวา เชน การใหความเชอมนในขอสรปทมผเชยวชาญจานวนเพยง 3 คน ใหการสนบสนนมากกวาขอสรปทมผเชยวชาญจานวน 10 คน จากจานวนของผเชยวชาญทงหมด 12 คน สนบสนนทงๆ ทในความเปนจรงตวเลข

21

หลงนาเชอถอมากกวาในทางสถต การทดลองนเปนเหตผลอยางนอยหนงประการทตอบคาถามวา “เหตใดความประทบใจครงแรกจงมความสาคญมาก” ดงนนจงสามารถกลาวไดวาความประทบใจครงแรกทมตอสงใดสงหนงจะทาใหเรารสกดตอสงนนในอนาคต ยงเมอถกกระตนดวยความประทบใจตอๆ มายอมจะเปนเหตใหเราสรปวาสงนนจะเปนเชนนนตลอดไป อนเปนเหตใหเกดความลาเอยงในการใหเหตผลกบสงนนตามกาลเวลาและบรบททเปลยนแปลงไป และการวเคราะหนเองทจะชวยในการพจารณาสาระสาคญอนๆ ทถกบดเบอนไปจากความประทบใจในครงแรก ทาใหเรามองอยางครบถวนในแงมมอนๆ ทมอย

5. ชวยตรวจสอบการคาดคะเนบนฐานความรเดม ในหลายๆ เรองทเราจะสรปตามความรความเขาใจของเราเกยวกบการคาดการณความนาจะเปนของสงนนในอนาคต มใชบนพนฐานขอมลทปรากฏตอการคาดการณบนพนฐานความจรงทรบรเกยวกบเรองนน ตวอยางเชน เราเคยไดยนมานานแลววา ภาคอสานเปนภาคทแหงแลงจนบางแหงถงกบกลาวกนวาไมมนาดมถงขนาดตองตานากน ทาใหมการคาดเดาวาจงหวดตางๆ ในภาคอสานนาจะมแตความแหงแลง ครนตอมามขอมลทไดมาใหมคอปจจบนนมคาวา อสานเขยว ยอมแสดงถงความอดมสมบรณของภาคอสานวาเตมไปดวยผกสด ผลไม หากไมมการคดวเคราะหแลวกคงจะไมเชอกบขอมลใหมน ทาใหเกดการเขาใจผดกบขอเทจจรงได การคดวเคราะหจงชวยในการประมาณการความนาจะเปนโดยสามารถใชขอมลพนทเรามวเคราะหรวมกบปจจยอนๆ ของสถานการณ ณ เวลานนอนจะชวยใหเราคาดการณความนาจะเปนไดอยางสมเหตสมผลมากกวา

6. ชวยวนจขอเทจจรงของประสบการณสวนบคคล ในการวนจฉยคากลาวของคนนนจาเปนตองตระหนกใหดวา ประสบการณของแตละคนมแนวโนมทจะมอคต เชน มบคคล 2 คน คนหนงเกดมาในชมชนแออดซงมสภาพแวดลอมทเลวราย ตองดนรนเพอใหอยรอดจากความทกขยากลาบากตลอดมา สวนอกคนหนงเกดมาในครอบครวอบอนแวดลอมดวยความรกความเอาใจใสจากพอแม พบแตความสขความปรารถนาตามตองการ คนทง 2 คนยอมมการพฒนาความรสกนกคด มโลกทศนในลกษณะทแตกตางกน และกจะใชกรอบทแตกตางกนนในการมองโลกในการประเมนเรองตางๆ จากกรอบโลกทศน เราสรปจากประสบการณซาๆ กน ซงมโอกาสทจะมอคตไดงาย ไมเพยงแตประสบการณสวนตวของเราแตละคนเทานนทมความลาเอยง แตความจาของเรามแนวโนมทจะลาเอยงดวยในการถายทอดประสบการณ เชน เมอเราคดถงคนขบรถโดยสารประจาทาง เรามกจะคดวาเปนผชายมากกวาทจะคดวาเปนผหญง สงนจงเปนปญหาเมอเราประเมนความนาจะเปน เพราะเรามแนวโนมทจะไมทาการประเมนบนพนฐานของจานวนทเปนอยจรง แตประมาณการณความนาจะเปนโดยเชอมโยงกบตวอยางในความทรงจาของเรา ซงในบางเรองกตงอยบนพนฐานของตวอยางทเขามาในความคดและความถในการเหนเหตการณนนๆ เพราะความถนจะเปนตวตดสนทสาคญในการทาใหงายตอการหวนราลกถง ดงนนการคดวเคราะหจะชวยใหเราหาเหตผลทสมเหตสมผลใหกบสงทเกดขนจรง ณ เวลานน โดยไมมอคตทกอตวอยในความทรงจาและทาใหเราสามารถประเมนสงตางๆ ไดอยางสมจรง

22

7. เปนพนฐานการคดในมตอนๆ การคดวเคราะหนบวาเปนปจจยททาหนาทเปนปจจยหลกสาหรบการคดในมตอนๆ ไมวาจะเปนการคดเชงวพากษ การคดเชงสรางสรรค ฯลฯ ซงการคดวเคราะหจะชวยเสรมสรางใหเกดมมมองเชงลก และครบถวนในเรองนนๆ ในอนทจะนาไปสการตดสนใจ และการแกปญหาได เชน การคดเชงวพากษมกจะทาใหเรามอาการขอคดดกอน แลวจงเรมตนคด เปนการใชกระบวนการคดวเคราะหนนเองดวยการใชเหตผลเพอสบคนหาความจรง

8. ชวยในการแกปญหาการคดวเคราะหเกยวของกบการจาแนกแยกแยะองคประกอบตางๆ และการทาความเขาใจในสงทเกดขน ดงนนจงชวยเราในเวลาทพบปญหาใดๆ ใหสามารถวเคราะหไดวาปญหานนมองคประกอบอะไรบาง เพราะเหตใดจงเปนเชนนน ซงจะนาไปสการแกปญหาไดอยางตรงประเดนปญหา เนองจากการแกไขปญหาใดๆ จาเปนตองมการคดวเคราะหปญหาเสยกอนวามปญหาอะไรบาง แยกแยะวามอยกประเภท แตละประเภทมรายละเอยดอยางไร เพอใหสามารถคดตอไปไดวาแตละประเภทจะปองกนและแกไขไดอยางไร

9. ชวยในการประเมนและตดสนใจ การวเคราะหจะชวยใหเรารขอเทจจรงหรอเหตผลเบองหลงของสงทเกดขน ทาใหเกดความเขาใจ และทสาคญคอจะชวยใหเราไดขอมลเปนฐานความรในการนาไปใชใหเกดประโยชน การวเคราะหยงชวยใหเราสามารถประเมนสถานการณและตดสนใจในเรองตางๆ ไดแมนยากวาการทเรามแตเพยงขอเทจจรงทไมไดผานการวเคราะห และทาใหเรารสาเหตของปญหา เหนโอกาสของความนาจะเปนในอนาคต เชน การวเคราะหจดออนจดแขงขององคกร โอกาสและอปสรรคจะชวยใหผประกอบการธรกจมขอมลพนฐานทนาไปใชในการวางแผนกลยทธขององคกรตอไป นอกจากนการวเคราะหยงชวยใหมองเหนโอกาสความเปนไปไดของสงทยงไมเกดขน ชวยใหเกดการคาดการณอนาคต และหากเราลงมอปฏบตตามนนโอกาสแหงความสาเรจยอมเปนไปไดอยางแนนอน

10. ชวยใหความคดสรางสรรคสมเหตสมผล การคดวเคราะหชวยใหการคดตางๆ ของเราอยบนฐานของตรรกะและความนาจะเปนไปไดอยางมเหตผล มหลกเกณฑสงผลใหมการคดจนตนาการ หรอสรางสรรคสงใหมๆ ไดรบการตรวจสอบวาความคดใหมนนใชไดจรงหรอไม และถาจะใชไดจรงตองเปนเชนใด แลวมการเชอมโยงสมพนธระหวางสงทจนตนาการกบการนามาใชในโลกแหงความจรง สงประดษฐมากมายทเราพบเหนในปจจบนลวนเปนผลลพธอนเกดจากการวเคราะหวาใชการไดกอนทจะนามาใชจรง

11. ชวยใหเขาใจแจมกระจาง การคดวเคราะหชวยใหเราประเมนและสรปสงตางๆ บนขอเทจจรงทปรากฎ ไมใชสรปตามอารมณความรสก หรอการคาดการณวานาจะเปนเชนนนเชนน การคดวเคราะหทาใหไดรบขอมลทเปนจรงซงจะเปนประโยชนตอการตดสนใจ ทสาคญคอชวยใหเราไดเรยนรในสงตางๆ ไดอยางเขาใจลกซงมากขน เพราะการคดวเคราะหทาใหสงทคลมเครอเกดความกระจางชด โดยสามารถแยกแยะสงด – ไมด สงทถกตอง – หลอกลวง โดยการสงเกตความผดปกตของเหตการณ พฤตกรรม หากเราคดใครครวญถงเหตและผลของสงนนจนเพยงพอทจะสรปไดวาเรองนนมความเปนมาอยางไร เทจจรงอยางไร อะไรเปนเหต เปนผลกบสงใด นอกจากนการคดวเคราะหจะชวยนาไปสความเขาใจในเรองทมความซบซอน หากมเครองมอชวยในการวเคราะห

23

จะทาใหเราคนพบความจรงทเปนประโยชน เชน ในป ค.ศ. 1785 ลาววซเอร ไดทาการวเคราะหเกยวกบการหายใจ โดยการทดสอบหาความเปลยนแปลงของอากาศระหวางการหายใจ และผลทไดทาใหเขาคนพบวา การหายใจเปนกระบวนการของการเผาไหมทเกดขนในปอดหรอในโลหต เปนการแลกเปลยนระหวางออกซเจนและคารบอนกแอสด นบเปนการคนพบครงสาคญของโลก และนกวทยาศาสตรไดใชประโยชนจากผลการทดลองในครงนไดมากมาย

นอกจากนยงมแนวคดเกยวกบประโยชนของการวเคราะหเพมเตมวา การวเคราะหกอประโยชนอยางมากทงในระดบปจเจกบคคล ระดบองคกร และระดบประเทศ ซงในแทบทกวชาจาเปนตองใชการวเคราะหเปนเครองมอในการศกษาหาความรความเขาใจในเรองนน ดงเชน

1. ในการว จย การวเคราะหนบเปนหวใจหลกของงานวจยเกยวของกบการหาความสมพนธการหาเหตและผลในการอธบายเรองใดเรองหนง โดยพยายามนาเอาความแตกตางในตวแปรอสระไปอธบายในตวแปรตามเพอพสจนสมมตฐานวาเปนจรงตามนนหรอไม

2. การวเคราะหสถานการณทางเศรษฐกจ สงคม การเมอง ในแงมมตางๆ ชวยใหเราเขาใจสาเหตทเกดขน ผลกระทบทตามมา และสงทจะเกดขนในอนาคต อนนาไปสการแกไขปญหาการเตรยมการปองกน การวางนโยบาย และการวางกลยทธเพอมโอกาสทดกวาในอนาคต

3. การวเคราะหขาว ทาใหเราทราบเบองหนาเบองหลงของเหตการณทเกดขนในแตละวนไมเพยงแตจะรบรวามอะไรเกดขนเทานน แตยงทราบอกวาเหตใดจงเกดเหตการณดงกลาวและยงทาใหทราบอกวาเหตการณทเกดขนจะสงผลกระทบอยางไร ซงจะเปนประโยชนในการวางกลยทธและปองกนอยางไรตอไปได

4. การวเคราะหบคคลจะชวยทาใหเราเขาใจวาเหตใดเขาจงแสดงออกมาเชนน มอะไรเปนมลเหตจงใจ สงทเขาแสดงออกจะสงผลกระทบตอเขาหรอผอนหรอไม อยางไร ในอนาคต และถามลเหตเปลยนพฤตกรรมของเขาจะเปลยนไปดวยหรอไม

5. การวเคราะหวตถ สสารตางๆ ทาใหเราทราบวาสงนนประกอบดวยอะไรบาง แตละสวนชวยทางานประสานเชอมโยงกนอยางไร การรโครงสรางและสวนประกอบทาใหนกวทยาศาสตรสามารถนาสารทสกดออกมานนไปใชประโยชนตางๆ ไดอยางเอนกอนนต

6. การวเคราะหขอความ มคากลาวอางตางๆ โดยพจารณาความสมพนธเชงเหตผลระหวางขออางและขอสรป หลกฐานทนามากลาวอางวนจฉยแรงจงใจ หรอเหตผลทนามากลาวอางจะชวยใหเราคนพลความถกตองหรอผดพลาดของขออางนน ในการวเคราะหเพอใหไดคาตอบทตองการมกจะอาศยเครองมอทเหมาะสมในการวเคราะห เพอใหไดคาตอบทถกตองและชดเจนดงตวอยางเชน เมอเราเหนจานใบหนงเราอยากรวาจานใบนทามาจากอะไร ประกอบดวยอะไรบางมวธการทาอยางไร และคงไมมการนาจานใบนนมาทบใหแตกละเอยดเพอดสวนประกอบแนนอนแตตองใชวธการวเคราะหดวยการใชเครองมอ เชน ใชอปกรณวทยาศาสตรสาหรบแยกสาร แยกธาตตางๆ เราจงจะรวาจานใบนนทามาจากอะไร มสวนประกอบอะไรบาง แตละองคประกอบมสดสวนเทาไร เปนตน นอกจากจะใชเครองมอในการวเคราะหแลวทสาคญอกประการหนงกคอ

24

ความสามารถในการคดเชงวเคราะหของผทาการวเคราะห ซงจะชวยใหไดผลการวเคราะหทลกซงและแมนยามากขน

7. การวเคราะหคนหาธรรมชาตบางสงบางอยางดวยคาถาม เพอจาแนกองคประกอบตางๆ ของเรองนน ผทตองการหาความชดเจนของแนวคดทตองการศกษาดวยการจาแนกใหอยในลกษณะยอยๆ เพอใหงายตอการวเคราะห เชน การวเคราะหขอโตแยงเกยวของกบการทาแทงทวาตวออนในครรภมารดาเปนมนษยหรอไม ผศกษาจะเรมตนดวยการวเคราะหแนวคดทเกยวของกบความเปนมนษย ถงแมวาหลกฐานทางวทยาศาสตรเกยวกบการพฒนาการของตวออนในครรภมารดาจะมความสาคญ แตยงไมเกยวของโดยตรงในขณะน เพราะมความตองการวเคราะหและกาหนดความหมายของมนษย เสยกอนวาองคประกอบของความเปนมนษยไดแกอะไรบาง จาเปนหรอไมทจะตองมรปแบบทางชวภาพ หรอความรสกตว หรอมความสามารถในการคด หรอความรสกนกคดเกดขนตงแตเรมตนๆ หรอคอยๆ พฒนาขนมาในภายหลง เปนตน ในการคนหาคาตอบใหแกแนวคดใดๆ จงจาเปนตองแยกแยะสงทเรยกวาเงอนไขทจาเปนและเงอนไขทเพยงพอ

ประโยชนของการคดวเคราะห พอสรปไดวา ชวยสงเสรมความฉลาดทางสตปญญา สามารถแกปญหา ประเมน ตดสนใจ และสรปขอมลตางๆ ทรบรดวยความสมเหตสมผล อนเปนพนฐานการคดในมตอนๆ

1.9. งานวจยทเกยวของกบการคด 1.9.1 งานวจยภายในประเทศ ระพนทร ครามม (2544 : 80) ไดศกษาผลสมฤทธทางการเรยน และความสามารถ

ในการคดอยางมเหตผลเชงวเคราะหของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทเรยนวชาสงคมศกษาโดยการสอนตามแนวคอนสตรคตวซมกบการสอนแบบแกปญหา ผลการวจยพบวา นกเรยนทเรยนโดยการสอนตามแนวคอนสตรคตวซมกบการสอนแบบแกปญหา มความสามารถในการคดอยางมเหตผลเชงวเคราะห แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 ซงแบบทดสอบทใชวดความสามารถในการคดอยางมเหตผลเชงวเคราะห ประกอบดวยชนดขอคาถาม 2 ชนด ไดแก ชนดขอคาถาม แบบการคดวเคราะหคาอธบาย และชนดขอคาถามแบบเหตผลเชงตรรก

อไร มะวญธร (2544 : 84) ไดศกษาผลสมฤทธทางการเรยน การคดวเคราะหเชงวจารณญาณ และพฤตกรรมการทางานกลม ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทไดรบการสอนดวยการใชประสบการณกบค มอคร ผลการวจยพบวา นกเรยนท เรยนโดยการสอนดวยการใชประสบการณกบคมอคร มการคดวเคราะหเชงวจารณญาณแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01

อตพร เกดเรอง (2544 : 16-21) การประเมนทกษะการคดวเคราะห ประกอบดวย (1)ความสามารถหาความสมพนธระหวางขอมลตางๆ (2) สามารถประเมนความสอดคลองของขอความทเกยวของกน (3) สามารถสรปขอมลได (4) สามารถขจดสงทไมตรงประเดนได

25

(5) สามารถสรางหลกเกณฑจากความสมพนธทวเคราะหไดจากขอมล (6) สามารถวเคราะหความสมพนธระหวางกลมได

1.9.2 งานวจยในตางประเทศ เลวน (Levin. 1983 : Abstract) ไดกลาวถงโครงการ IEA ททาการวจยกบนกเรยน

19 ประเทศ พบวานกเรยนจะปฏบตงานไดดในกรณทงานเหลานน ใชความสามารถดานการคด ดานความรความจา และจะปฏบตงานไดดพอสมควรเมอเปนงานทใชความสามารถดานการคดทซบซอน เชน การนาไปใช การวเคราะห การสงเคราะห การประเมน

เจมส (James. 1986) ไดศกษาเรองการทดสอบทกษะการคด ของนกเรยน Pennsyivania ป 1985 -1986 พบวา นกเรยนทเขารวมโปรแกรมการประเมนทกษะการคดวเคราะหนนทางการประเมนจะใหคานยามทกษะการคดวเคราะหจากความสามารถในการอางอง การระบการไดมาของขอมลทเหมาะเหมาะสมกอนทาการตดสนใจ วเคราะหเหตผล ระบขอสรปโดยทาการประเมนนกเรยนในป 1985 กบนกเรยนในระดบเกรด 5 8 และ 11 และในป1986 ไดทาการประเมนในระดบเกรด 4 6 7 9 และ 11 ซงพบวานกเรยนทเขารวมโปรแกรมมทกษะทางดานการคดวเคราะหสงขน

บอลตน (Blanton. 1988) ไดศกษาผลของการสอนแบบสบสวนสอบสวนทมผลตอทกษะการคดวเคราะหวจารณ ความรทไดรบ อตมโนทศน และทศนคตของนกเรยนระดบ 8 ของโรงเรยนในมลรฐมสซสชปป โดยการศกษาวชาประวตศาสตรสหรฐอเมรกา พบวา กลมทดลองทสอนแบบสบสวนสอบสวน และกลมควบคมไมมความแตกตางของทกษะการคดวเคราะหวจารณ ความรทไดรบ อตมโนทศน และทศนคต

ปเตอร และ ปามลา (Peter & Pamela. 2003) ไดศกษาเรอง “เขาสามารถอานได แตไมสามารถเขาใจ: ประเมนความเขาใจ “พบวา Mark ทใชแทนชอของเดกทมลกษณะอานออกแตไมเขาใจในสงทอาน” โดยเกดจาก (1) ความลมเหลวทางดานการเชอมความคดระหวางสงทอานกบสงทอางอง (2) ความลมเหลวทางดานการอางเหตผล (3) ไมสามารถหาความเกยวพนกบความรเดมได (4) ความลมเหลวในการไมทราบศพท

1.10 กระบวนการคดขนพนฐาน 1.10.1 ความหมายของกระบวนการคดขนพนฐาน คาวา “กระบวนการ” หมายถง ขนตอน สงใดทมลกษณะเปนกระบวนการ สงนนจะ

ประกอบไปดวยขนตอนของการดาเนนการ เพอนาไปสเปาหมายของกระบวนการคดนนๆ (ทศนา แขมมณและคณะ. 2544 : 148) สวนคาวา “คด” หมายถง ทาใหปรากฎเปนรปหรอประกอบกนใหเปนรปหรอเปนเรองขนในใจ (ราชบณฑต. 2546 : 251) เมอรวมเปน “กระบวนการคด” ไดมผใหความหมายไวหลากหลายความหมายดงน

26

ดวอ (บญสม ครฑฑา. 2525 ; อางองจาก Dewey. 1933) ไดกลาวไววา เปนการคดเกยวของกบความฉงนสนเทห หรอความรสกยงยากในสมอง และพยายามคนหา เสาะแสวง หรอการทจะหาเครองมอทจะชยแกความสงสยและขจดความสงสยเหลานน

เจแอสเวล (พรรณทพย เทดพทกษพงษ. 2529 ; อางองจาก Jayaswal. 1974) ไดใหความหมายไววา การคดเปนปฏกรยาของจตมนษยยงชวยใหแตละคนสามารถปรบตวใหเขากบสงแวดลอม และยงชวยใหแตละคนเกดความพยายามและสมฤทธผลในจดมงหมายทตองการ

ทศนา แขมมณและคณะ (2544 : 104) ไดใหความหมายวา เปนการคดทตองดาเนนไปตามขนตอนทจะชวยใหการคดนนประสบความสาเรจตามความมงหมายของการคดนนๆ

ศรกาญจน โกสมภ และดารณ คาวจนง (2544 : 13) ไดกลาวถงกระบวนการคดไววาเปนลกษณะการคดทครอบคลมพฤตกรรมหรอการกระทาหลายประการทสมพนธกนเปนลาดบขนตอน

สรปไดวา กระบวนการคดขนพนฐานเปนการคดทตองดาเนนไปตามขนตอนเพอจะชวยแกความสงสย ขจดความสงสย รวมทงชวยใหการคดนนประสบความสาเรจ ตามความมงหมายของการคดนนๆ

1.10.2 กระบวนการของการคดขนพนฐาน จากการพจารณาคานยามและความหมายของกระบวนการคดขนพนฐานจะเหนวา

กระบวนการคดขนพนฐานนน ประกอบดวยกระบวนการตางๆ ทเกยวของกบการคด ซงมนกการศกษาและนกจตวทยาหลายทานไดกลาวถงกระบวนการคดนไวในลกษณะตางๆ กน ซงสามารถสรปไดดงน

เบเยอร (Bayer. 1988) ไดเสนอเกยวกบกระบวนการคดไววา กระบวนการคดจะประสบความสาเรจไดประกอบดวยการคดทสาคญ 3 ระดบคอ

1. ยทธศาสตรการคด (Thinking Strategies) ซงประกอบดวยทกษะการแกปญหา ทกษะการตดสนใจ และทกษะการสรางความคดรวบยอดเกยวกบสงตางๆ

2. ทกษะการคดวจารณญาณ (Critical Thinking Skills) ซงประกอบดวยทกษะการแยกแยะความเหมอน ความแตกตาง ความถกตอง ความนาเชอถอของขอมล ความคลมเครอสมมตฐาน ความลาเอยง ความตรงไปตรงมา ความผดพลาด ความสมพนธเปนเหตเปนผล และนาเชอถอของเหตการณ เปนตน

3. ทกษะการวเคราะหขอมล (Information Processing Skills) ไดแกทกษะและความสามารถในการเชอมโยงการแปลความหมาย การตความ การประยกต การวเคราะหในลกษณะตางๆ เปนตนวาการเปรยบเทยบความหมาย ความแตกตาง การจดหมวดหม การเรยงลาดบ การสงเคราะหขอมล การประเมนขอมล และการอภปรายขอมล เปนตน

สมบรณ ศาลยาชวน (2524 : 35) ไดอธบายความหมายของการคดเปน หมายถงการคดแกปญหาไดสาเรจตามเปาหมายของผคด และคดชอบดวยหลกจรยธรรมทดงาม ซงจะตองม 3 ระดบดงน

27

ระดบแรก คอ คดแกปญหาของตนเองไดโดยไมเบยดเบยนหรอมงรายตอผอน ระดบทสงกวาระดบแรก คอ การคดแกปญหาทเปนประโยชนตอผอนตอครอบครว

ญาตมตร ระดบสงสดของการคด คอ การคดแกปญหาทจะนามาซงการพฒนาสรางสรรคสงคม

หรอนามาซงสนตสขของโลก และสงผลสะทอนมายงความสขของตนเองดวย การคดทงสามระดบดงกลาวขางตนแสดงใหเหนถงเปาหมายของการคด ซงเรมตน

จากตนเองแลวคอยๆ ขยายออกไปถงเปาหมายของการคดเพอสงคมในอดมการณเปนอนดบแรก ซงจะสงผลสะทอนมายงตนเองภายหลง นอกจากนนยงไดเสนอกระบวนการคดเปนในลกษณะของกระบวนการทางวทยาศาสตร ซงประกอบดวยกระบวนการคด ดงน

1. การตระหนกในปญหา อนไดแกการสารวจปญหา การจดหมวดหมลาดบความสาคญของปญหา และจาแนกปญหาทจะตองแกไขกอนหลง

2. การแสวงหาวธการหรอแนวปฏบตในการแกปญหาโดยการรวบรวมขอมลตางๆ ทจาเปนในการแกปญหา

3. วเคราะหขอมล 4. การสรปหรอการตดสนใจเลอกวธการทเหมาะสมทสด

5. การนาไปปฏบต และตรวจสอบ จะพบวากระบวนการคดขนพนฐาน ประกอบดวยกระบวนการคดเปนขนเปนตอน

นบตงแตการตระหนกในปญหาทเกดขน แลวกาหนดจดมงหมายจนถงการนาไปปฏบตเพอใหบรรลจดมงหมายซงผเชยวชาญแตละทานไดกาหนดกระบวนการคดขนพนฐานแตกตางกนไปบาง แตในภาพรวมกมสวนทคลายคลงกน

1.10.3 แนวคด ทฤษฎทเกยวกบกระบวนการคดขนพนฐาน แนวคด ทฤษฎทเกยวกบกระบวนการคดขนพนฐานทนาสนใจ และเปนทยอมรบ

โดยทวไปคอ แนวคดและทฤษฎของสเตรนเบอรก (สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต.

2540 : 127 ; อางองจาก Sternberg. 1985) ไดเสนอแนวความคดเกยวกบสตปญญา โดยใชชอทฤษฎของแทง ทฤษฎสามศร (Triachich Theory) ทฤษฎสามศร เสนอวา สวนประกอบของสตปญญาม 3 สวน ซงสามารถอธบายเปนทฤษฎยอย 3 ทฤษฎ ดงน

1. ทฤษฎดานบรบทสงคม (Contextual Subtheory) 2. ทฤษฎดานประสบการณ (Experiental Subtheory) 3. ทฤษฎยอยดานกระบวนการคด (Componential Subtheory) ทฤษฎดานบรบทสงคม (Contextual Subtheory) ความสามารถทางสตปญญาดานบรบทสงคม เปนความสามารถในการปรบ

ตวเขากบสงแวดลอม การเลอกสงแวดลอม และการปรบแตงสงแวดลอมใหเหมาะสมกบสภาพการดาเนนชวตของบคคล

28

ทฤษฎดานประสบการณ (Experiental Subtheory) ความสามารถทางสตปญญาดานประสบการณเปนความสามารถในการแกปญหา

แปลกใหม และความคลองของการประมวลขอมลไดอยางอตโนมต ความสามารถในการแกปญหาแปลกใหม เปนความสามารถของบคคลในการเรยนร

แนวคดทใชในการแกปญหา ซงตองอาศยความสามารถในการเขาใจปญหาและการดาเนนการแกปญหาตามความเขาใจนน

ความคลองในการประเมนผลขอมลเปนความสามารถในการใชความเรวในการประมวลผล ความสามารถในการควบคมการประมวลผล และความคลองแคลวในการประมวลผล

ทฤษฎยอยดานกระบวนการคด (Componential Subtheory) ความสามารถทางสตปญญาดานกระบวนการคด เปนกระบวนการประเมนขอมล

เบองตน ซงกระทาตอโครงสรางของสงของหรอสญลกษณตางๆ ทอยในการรบรในวธการของการสงผานขอมลจากการรบร เปนแนวความคด หรอปรบเปลยนจากแนวความคดหนงเปนอกแนวความคดหนง ความสามารถดานกระบวนการคดมองคประกอบทสาคญ 3 สวน คอ องคประกอบดานการปรบความคด องคประกอบดานการปฏบต และองคประกอบดานการแสวงหาความรใหม

องคประกอบดานการปรบความคด (Metacomponent) เปนกระบวนการคด สงการ ซงประกอบดวยการประมวลความร คดแกปญหา วางแผนตดตาม และประเมนผลเพอใหงานดาเนนไปอยางถกตอง

องคประกอบดานการปฏบต (Performance Component) เปนกระบวนการลงมอปฏบตตามการตดสนใจสงการ องคประกอบดานการปรบความคด และองคประกอบดานการปฏบตเปนกระบวนการทควบคไปดวยกน เพราะการคดอยางเดยวไมเพยงพอตอการแกปญหา เนองจากไมมการปฏบต สวนการปฏบตอยางเดยวกไมเพยงพอจะตองอาศยองคประกอบการคดทเหมาะสมมาชวยองคประกอบดานการปฏบต ประกอบดวยองคประกอบดานการคดยอยๆ ไดแก การเขารหส การรวมและเปรยบเทยบ การตอบสนองและการพฒนาสตปญญาในการแกปญหา

องคประกอบดานการแสวงหาความรใหม (Knowledge Acquisition Component) เปนกระบวนการแสวงหาความร ซงเปนสวนประกอบสาคญของสตปญญา จงตองอาศยกระบวนการคดเลอก มการเลอกการเขารหส การเลอกการรวมขอมลทเกยวของในวธทางทเกดภาพรวมทยอมรบได การเลอกวธการเปรยบเทยบเพอใหขอมลทไดรบมาไดรบการเปรยบเทยบอยางเหมาะสมกบขอมลเดมทมอยแลว เพอใหไดความรใหมทเหมาะสมเขาไวในระบบความจา

แนวคดของสานกงานคณะกรรมการแหงชาต (กรมวชาการ. 2534) ไดกลาวถงกระบวนการคดไววาสามารถพฒนาไดโดยใชเทคนคดงตอไปน

1. สงเกต หมายถง การเนนใหทากจกรรมรบรแบบปรนยจนเกดความเขาใจ ไดความคดรวบยอด สามารถเชอมโยงความสมพนธของสงตางๆ และสรปเปนใจความสาคญครบถวนตรงตามหลกฐานขอมล

29

2. อธบาย หมายถง ใหผเรยนตอบคาถามแสดงความคดเหนเชงเหนดวยหรอไมเหนดวยกบสงทกาหนด เนนการใชเหตผลดวยหลกการ กฎเกณฑ หรอหลกฐานขอมลประกอบใหนาเชอถอ

3. รบฟง หมายถง ใหผเรยนไดฟงความคดเหน ไดตอบคาถามวพากษวจารณจากผอนทมตอความคดเหนของตน เนนการปรบเปลยนความคดเดมของตนตามเหตผลหรอขอมล โดยไมใชอารมณหรอดอแพงตอความคดเดม

4. เชอมโยงความสมพนธ หมายถง ใหผเรยนไดเปรยบเทยบความแตกตางและความคลายคลงของสงตางๆ ใหสรปจดกลมสงทเปนพวกเดยวกน เชอมโยงเหตการณเชงหาเหตและผล หากฎเกณฑการเชอมโยงในลกษณะอปมาอปไมย

5. วจารณ หมายถง การจดกจกรรมใหวเคราะหเหตการณ คากลาว แนวคด หรอการกระทา แลวใหจาแนกหาจดเดน-จดดอย สวนด-สวนเสย สวนสาคญ-ไมสาคญ ดวยการยกเหตผล หลกการมาประกอบการวจารณ

6. สรป หมายถง การจดกจกรรมใหพจารณาสวนประกอบของการกระทาหรอขอมลตางๆ ทเชอมโยงเกยวของกน แลวใหสรปผลอยางตรงและถกตองตามหลกฐานขอมล

จากแนวคดและทฤษฎทกลาวมา สามารถนามาสงเคราะหสรปไดวา กระบวนการคดขนพนฐานจะตองอาศยทกษะการคดพนฐานตางๆ จานวนมากเขาไปชวยใหการดาเนนการคดแตละขนตอนของกระบวนการประสบความสาเรจ เชน การคดแยกแยะ จาแนก จดหมวดหมขอมล การตงเปาหมายการคด การรบฟง การวจารณ การอธบาย ตลอดจนการไตรตรอง ประเมนอยางรอบคอบ ซงแนวคดทผวจยนามาเปนแนวทางในการสรางชดกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะหจะคลายคลงกบแนวคดของสานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต

1.10.4 การวดกระบวนการคดขนพนฐาน การวดความสามารถในการคดสามารถวดไดหลากหลายวธ แตถาพจารณาถงรปแบบและแนวทางของการวดความสามารถในการคดทงในอดตและปจจบน พอทจะจาแนกประเภทของการวดออกเปน 2 แนวทางสาคญ (ทศนา แขมมณและคณะ. 2544 : 169 – 174) ดงน

1. แนวทางของนกวดกลมจตมต (Phychometrics) แนวทางการวดจตมตนเปนของกลมนกวดทางการศกษาและนกจตวทยาทพยายามศกษา และวดคณลกษณะภายในของมนษยมาเกอบศตวรรษแลว เรมจากการศกษาและวดเชาวนปญญา (Intelligence) ศกษาโครงสรางทางสมองของมนษยดวยความเชอวามลกษณะเปนองคประกอบ และมระดบความสามารถทแตกตางกนในแตละคน ซงสามารถวดไดโดยการใชแบบสอบมาตรฐาน ตอมาไดขยายแนวคดของการวดความสามารถทางสมองสการวดผลสมฤทธบคลกภาพ ความถนด และความสามารถในดานตางๆ รวมทงความสามารถในการคด

2. แนวทางของการวดจากการปฏบตจรง (Authentic Performance Measurement) แนวทางการวดนเปนทางเลอกใหมทเสนอโดยกลมนกวดการเรยนรในบรบททเปนการวดทกษะการคดซบซอนในการปฏบตงาน ความรวมมอในการแกปญหาและการประเมนตนเองเทคนคการวดใช

30

การสงเกตสภาพงานทปฏบตจากการเขยนเรยงความ การแกปญหาในสถานการณเหมอนโลกแหงความจรง และการรวบรวมงานในแฟมสะสมงาน/ หรอพฒนางาน (Portfolio)

การวดความสามารถในการคดตามแนวทางนกวดกลมจตมต ในทนจะเสนอการวดความสามารถในการคดเปน 2 ลกษณะคอ แบบสอบมาตรฐานทใชสาหรบวดความสามารถในการคดซงมผสรางไวแลว กบแบบสอบสาหรบวดความสามารถในการคดทสามารถสรางขนใชเอง คอ

1. แบบสอบมาตรฐานทใชสาหรบวดความสามารถในการคด แบบสอบมาตรฐานทมผสรางไวแลว สาหรบวดความสามารถในการคด สามารถจด

กลมไดเปน 2 ประเภท ไดแก แบบสอบถามการคดทวไป และแบบสอบการคดเฉพาะดาน (ทศนา แขมมณและคณะ. 2544 ; อางองจาก Ennis. 1985 ; Norris และ Ennis : 1989)

1.1 แบบสอบการคดทวไป แบบสอบการคดทวไปน เปนแบบสอบทมงวดใหครอบคลมความสามารถการคด

โดยเปนความคดทมอยบนพนฐานของการใชความรทวไป แบบสอบลกษณะนสวนใหญเปนขอสอบแบบเลอกตอบ แบบสอบมาตรฐานทใชสาหรบวดความสามารถในการคดทวไปทสาคญมดงน

1. Watson-Glaser Critical Thinking Appraisal 2. Comell Critical Thinking Test, Level X and Level Z 3. Ross test of Higher Cognitive Processes 4. New Jersey Test of Reasoning Skills 5. Judgument:Deductive Logic and Assumption Recognition 6. Test of Enquiry Skills 7. The Ennis-Weir Critical Thinking Essay Test 1.2 แบบสอบความสามารถในการคดลกษณะเฉพาะ เปนแบบสอบทมงวดความ

สามารถในการคดเฉพาะแบบทแสดงถงลกษณะของการคด เชน การคดแบบนรนย (Deductive) ความสามารถประเมนขอมลทไดจากการสงเกต เปนตน แบบสอบมาตรฐานทใชสาหรบวดความสามารถในการคด ลกษณะเฉพาะทสาคญ มดงน

1. Comell Class Reasoning Test, FormX 2. Comell Conditional Reasoning Test, FormX 3. Logical Reasoning 4. Test on Appraising Observation

2. การสรางแบบวดการคดขนใชเอง ถาแบบสอบมาตรฐานสาหรบการคดทมใชกนอยทวไปไมสอดคลองกบเปาหมายการ

วด เชน จดเนนทตองการ ขอบเขตความสามารถทางการคดทมงวด หรอกลมเปาหมายทตองการใชแบบสอบ เปนตน คงจะตองหาวธสรางแบบวดการคดขนเอง เพอใหเหมาะสมกบความตองการในการวดอยางแทจรง คอ

2.1 หลกการสรางแบบวดความสามารถทางการคด

31

การคด (Thinking) เปนกจกรรมทางสมองทเกดขนตลอดเวลา การคดทสนใจในทนเปนการคดอยางมจดมงหมาย (Directed Thinking) ซงเปนการคดทนาไปสเปาหมายโดยตรง หรอคดคนขอสรปอนเปนคาตอบสาหรบตดสนใจหรอแกปญหาสงใดสงหนง การคดจงเปนความสามารถอยางหนงทางสมอง การคดเปนนามธรรมทมลกษณะซบซอน ไมสามารถมองเหน ไมสามารถสงเกต สมผสวดไดโดยตรง จงตองอาศยหลกการวดทางจตมต (Psychometrics) มาชวยในการวด

การวดความสามารถทางการคดของบคคล ผสรางเครองมอจะตองมความรอบรในแนวคดหรอทฤษฎเกยวกบการคด เพอนามาเปนกรอบหรอโครงสรางของการคด เมอมการกาหนดนยามเชงปฏบตการของโครงสรางหรอองคประกอบการคดแลว จะทาใหไดตวชวดหรอลกษณะพฤตกรรมเฉพาะทเปนรปธรรม ซงสามารถบงชถงโครงสรางหรอองคประกอบการคด จากนนจงเขยนขอความตามตวบงชวดหรอลกษณะพฤตกรรมเฉพาะของแตละองคประกอบของการคดนนๆ

2.2 ขนตอนการพฒนาแบบวดความสามารถทางการคด ในการพฒนาแบบวดความสามารถทางการคด มขนตอนดาเนนการทสาคญ คอ

2.2.1 กาหนดจดมงหมายของการวด การกาหนดจดมงหมายสาคญของการสรางแบบวดความสามารถทางการ

คด ผพฒนาแบบวดจะตองพจารณาจดมงหมายของการนาแบบวดไปใชดวยวาตองการใชวดความสามารถทางการคดทวๆ ไป หรอตองการวดความสามารถทางการคดเฉพาะวชา (Aspect – Specific) การวดนนมงตดตามความกาวหนาของความสามารถทางการคด (Formative) หรอตองการเนนการประเมนผลสรปรวม (Summative) สาหรบการตดสนใจ รวมทงการแปลผลการวดเนนการเปรยบเทยบกบมาตรฐานของกลม (Norm – Referenced) หรอตองการเปรยบเทยบกบเกณฑหรอมาตรฐานทกาหนดไว (Criterion – Referenced)

2.2.2 กาหนดกรอบของการวดและนยามเชงปฏบตการ ผพฒนาแบบวดควรศกษาเอกสาร แนวคด และทฤษฎทเกยวของกบความสามารถทางการคดตามจดมงหมายทตองการ

2.2.3 สรางผงขอสอบ การสรางผงขอสอบเปนการกาหนดเคาโครงของแบบวดความสามารถทางการคดทตองการสรางวาตองการใหครอบคลมโครงสราง หรอองคประกอบใดบาง และแตละสวนมนาหนกความสาคญมากนอยเพยงใด

2.2.4 เขยนขอสอบ กาหนดรปแบบของการเขยนขอสอบ ตวคาถาม ตวคาตอบ และวธการตรวจใหคะแนน จากนนกลงมอรางขอสอบตามผงขอสอบทกาหนดไวจนครบทกองคประกอบ ตรวจสอบความชดเจนของภาษาทใชโดยผเขยนขอสอบเองและผตรวจสอบทมความเชยวชาญในการสรางขอสอบ

32

2.2.5 นาแบบวดไปทดลองใช วเคราะหคณภาพและปรบปรงวเคราะหขอสอบเพอตรวจสอบคณภาพของขอสอบเปนรายขอในดานความยาก (p) และคาอานาจจาแนก (r) เพอคดเลอกขอสอบทมคณภาพ และปรบปรงขอสอบทไมเหมาะสม

2.2.6 นาแบบวดไปใชจรง 1.10.5 งานวจยทเกยวของกบกระบวนการคดขนพนฐาน

1.10.5.1 งานวจยภายในประเทศ มณฑล ไตรรตนสงหกล (2525) ไดวจยการคดแกปญหาของนกเรยนตาม

หลกอรยสจ 4 ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 พบวา สวนใหญแกปญหาโดยใชหลกอรยสจ 4 ครบทง 4 ขน ในขนทกขเนนไปในขนทกขทางกายมากกวาทกขทางใจ ขนสมทยมการคานงถงสาเหตหรอไมไดแกทสาเหตของปญหา แตจะไปคดหาวธการตางๆ ทจะแกปญหาทเกดขนเทานน ขนนโรธสวนใหญแสดงเจตนาทจะแกปญหาดวยตนเอง โดยนาความรมาใชในการแกปญหา และตองการความชวยเหลอจากเจาหนาทบานเมองมากทสด ขนมรรคทกคนใหความสาคญในเรอง การดารชอบ การงานชอบ และเพยรชอบ คอนกเรยนทกคนคดทจะตอสกบอปสรรค และคดวธแกปญหาโดยไมยอทอ

สภ นนท เ สถ ย รศ ร ( 2536) ศ กษาผล สมฤทธ ท างการ เ ร ยนและความสามารถในการคดอยางมเหตผลของนกเรยนระดบมธยมศกษาปท 2 โรงเรยนยานนาเวศวทยาคม จานวน 100 คน โดยแบงนกเรยนเปนกลมควบคมและกลมทดลอง ใหนกเรยนกลมควบคมเรยนตามกจกรรมทระบในคมอคร สวนกลมทดลองใหมการเสรมการเรยนดวยกจกรรมสงเสรมการคด ผลการวจยพบวา กลมทดลองมความสามารถในการคดอยางมเหตผลสงกวากลมควบคมอยางมนยสาคญทางสถต

1.10.5.2 งานวจยในตางประเทศ โอเวอรตน (Overton. 1993) ไดศกษาอทธพลของทกษะการคดทมตอ

คะแนนผลสมฤทธทางการเรยนและพฒนาการทางการคดของนกเรยนชนประถมศกษาปท 2, 4, 6 ของโรงเรยนในรฐอลาบามา ดวยการแบงนกเรยนออกเปนกลมควบคมและกลมทดลอง ผวจยจดใหกลมทดลองไดรบบทเรยนดานทกษะการคดตดตอกนนาน 26 สปดาห พบวา คะแนนผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนทงสองกลมในชนประถมศกษาปท 2 ไมแตกตางกนอยางมนยสาคญ แตคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 และ 6 แตกตางกนอยางมนยสาคญโดยเฉพาะในดานสรางสรรค การสอความหมาย และการพยากรณอนาคต นอกจากนนยงพบวาการสอนวชาการคดชวยใหผลสมฤทธทางการเรยนวชาคณตศาสตรและภาษาของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 และ 6 สงขนอยางมนยสาคญทางสถต

โจเนส (Jones, 1993) ศกษาอทธพลของการสอนการคดแทรกในวชาสงคมตอการพฒนาทกษะการคดของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ดวยการแบงนกเรยนออกเปน 2 กลม คอ กลมทดลองและกลมควบคม แลววดทกษะทางการคดของนกเรยนทง 2 กลมโดยใชแบบวดของมหาวทยาลยคอรแนล พบวา กลมทดลองทาคะแนนแบบวดทกษะการคดไดสงกวากลมควบคม

33

อยางมนยสาคญทางสถต นอกจากนนยงพบวาคะแนนทกษะการคดหลงการทดลองของกลมทดลองสงกวาคะแนนทกษะการคดของกลมกอนทดลองอยางมนยสาคญเชนกน แสดงใหเหนวาการสอนทกษะการคดแบบแทรกไปในวชาอนสามารถพฒนาทกษะการคดของผเรยนได และไมพบขอแตกตางของคะแนนทกษะการคดระหวางกอนและหลงการทดลองของนกเรยนกลมควบคม

1.11 การคดเชงเหตผล 1.11.1 ความหมายและความสาคญของการคดเชงเหตผล กด (ศรชย เลศไตรภพ. 2535 : 16 ; อางองจาก Good. 1973 : 345) ใหความหมาย

ของการคดเชงเหตผลวา หมายถง การกระทาหรอกระบวนการทางสมองในการทจะลงความเหนเกยวกบความสมพนธระหวางขอเทจจรงและปรากฎการณ สามารถสรปผลจากเหตหรอขอสมมตฐานได

กาเย (สภนนท เสถยรศร. 2536 : 16 ; อางองจาก Gagne. 1970 : 283) กลาววาการคดเชงเหตผล คอการคดวเคราะหวจารณนนเอง เปนการคดทใชเหตผลในการแกปญหาโดยพจารณาถงสภาพการณหรอขอมลตางๆ วามขอเทจจรงเพยงใดหรอไม

จานง วบลยศร (2536 : 29) กลาวถงความหมายของการคดเชงเหตผลวา เปนการคดทตองอาศยหลกการหรอมขอเทจจรงทถกตองมาสนบสนนอยางเพยงพอ เปนการคดทมโอกาสผดพลาดนอย และถอวาเปนทกษะอยางหนงทพฒนาใหมคณภาพสงขนได ผทมทกษะในการคดเชงเหตผลสงยอมมความคดทมคณภาพสง ซงความคดทมคณภาพสงนนจะชวยแกปญหาและสรางสรรคสงอนเปนประโยชนใหแกมนษยไดนานบปการ

การคดเชงเหตผลเปนทกษะหนงของทกษะการคดทเปนแกน หรอทกษะการคดทวไปทจาเปนตองใชอยเสมอในการดารงชวตประจาวน และเปนพนฐานของการคดขนสงทมความสลบซบซอนซงคนเราจาเปนตองใชในการเรยนรเนอหาวชาตางๆ ตลอดจนการใชชวตอยางมคณคา (สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. 2540 : 34)

จากความหมายพอสรปไดวา การคดเชงเหตผลนนเปนการคดทตองใชหลกการ ขอเทจจรงเปนขอมลในการคด เพอใชในการหาทางออกของปญหาหรอลงสรปเกยวกบเรองใดเรองหนงซงเปนพนฐานของการคดขนสงและจาเปนตองใชในการดารงชวต ดงนน จงสามารถนามาพฒนาเดกใหมทกษะในการคดเชงเหตผลทใหเดกมพนฐานการคดทดและเปนพนฐานในการพฒนาการคดขนสงตอไป

1.11.2 ลกษณะของการคดเชงเหตผล จากการศกษายงไมพบเอกสารทกลาวถงลกษณะของการคดเชงเหตผลไวอยาง

ชดเจนซงพอจะสรปลกษณะของการคดเชงเหตผล หรอการคดหาเหตผล ไวดงน การคดหาเหตผล ไดแก การคดจากสงทรแลวไปยงสงทไมร ไดแก ขอมลหรอวตถดบ

สาหรบคดหาเหตผล สวนสงทยงไมร ไดแกขอสรปทไดจากการคดหาเหตผล (อมร โสภณวเชษฐวงศ. 2521 : 1)

34

การคดหาเหตผลม 2 แบบ คอ การคดหาเหตผลแบบนรนย และการคดหาเหตผลแบบอปนย (จตรา ทบแสง. 2529 : 7-8)

การคดหาเหตผลแบบนรนย (Deduction) เปนการนาความรเดมทเปนสวนใหญมาเปนขออางแลวดความสมพนธเกยวของกนกบอกขออางหนง เพอสรปเปนความรใหมทเปนสวนยอย การสรปแบบนไมอาศยประสบการณ ใชความคดดความสมเหตสมผลของการอางและการสรป โดยไมพจารณาความจรงหรอขอเทจจรงของขอสรปแตอยางใด ถอวา ถาขออางทงหมดจรงขอสรปกจรงดวย ถาเปนเทจกเทจดวย หรอการคดหาเหตผลแบบนรนยเปนการสรปความรใหมจากความรเดมทมอยแลว โดยใชความคดตามหลกเหตผลเพอใหไดความรใหมออกมาจากความรเดม (บญม แทนแกว. 2536 : 28) เปนการอางความรเดมเพอสรปความรใหม มงหาความจรงโดยคานงถงเฉพาะรปแบบของความคดเทานน ไมคานงถงเนอหาของความคด ไมพสจนความจรงของขออางโดยถอวาขออางตองถกหรอเปนจรงแลว เพยงแตพจารณาวาบทสรปตรงกบขออางหรอไมเทานนและบทสรปทไดมขอบเขตแคบกวาขออาง (อมร โสภณวเชษฐวงศ. 2521 : 15) การนรนยจะคานงถงความสมพนธเกยวของของขออาง และขบวนการสรปความสมพนธนนทปรากฎในขอสรปวาสรปความสมพนธไดกระจางชด ไมมขอคดคานได กถอวาสรปอยางสมเหตสมผล (จตรา ทบแสง. 2529 : 8-9)

การคดหาเหตผลแบบอปนย (Induction) เปนการนาความรทไดจากการตดสนใจจากประสบการณหลายๆ ครงมาเปนขออางสนบสนนหรอพสจนขอสรป ซงขอสรปนไดจากการสรปความเหมอนและความสมพนธของขออาง ซงไดจากประสบการณสวนยอยบางสวนหรอความจรงเฉพาะหนวย แลวนามาสรปเปนคณสมบตความสมพนธของสวนรวมทงหมด ซงรวมไปถงสงทยงไมมประสบการณดวยเปนความจรงทวไป สรปแลวกคอ การคดหาเหตผลแบบอปนย เปนการสรปความรใหมทเปนสวนรวมจากขออางทเปนความรเดมจากประสบการณสวนยอย เปนการสรปเกนขออาง ขอสรปทไดจงมขออางสนบสนนเพยงความนาจะเปนเทานน จะไมไดขอสรปทแนนอนตายตว (จตรา ทบแสง. 2529 : 8)

อมร โสภณวเชษฐวงศ (2521 : 184) สรปความแตกตางของการคดหาเหตผลแบบนรนยและการคดหาเหตผลแบบอปนย ดงตอไปน

1. การคดหาเหตผลแบบนรนยเปนการคดหาเหตผลจากหลกทวไปหาขอ เทจจรงปลกยอย สวนการคดหาเหตผลแบบอปนยเปนการคดหาเหตผลจากขอเทจจรงปลกยอยไปหาหลกทวไป

2. การคดหาเหตผลแบบนรนย บทสรปทไดมขอบเขตแคบกวาขออางสวนการ คดหาเหตผลแบบอปนย บทสรปทไดมขอบเขตกวางกวาขออาง

3. การคดหาเหตผลแบบนรนยเปนการใชความรเดมพสจนขอเทจจรงใหนายอม รบเชอถอมากขน สวนการคดหาเหตผลแบบอปนย กอใหเกดความคดรเรมแปลกๆ ใหมๆ เพมขน

การนรนยและการอปนยมความสมพนธกน เพราะอาศยซงกนและกน การหาเหตผลทงนรนยและอปนยไมใชการหาเหตผล 2 อยางทแยกจากกน ตางกนทจดเรมตนและกระบวนการ

35

เทานน คอ การนรนยเรมจากขออาง สวนอปนยเรมตนจากขอเทจจรงดวยการสงเกต (สวรรณ เพชรนล. 2520 : 51)

จากทกลาวมาพอสรปไดวา การคดเชงเหตผลม 2 ลกษณะ คอ การคดแบบนรนยและการคดแบบอปนย ซงตองมขอมลเปนพนฐานในการคด และการสรปขอมลเปนความรใหมโดยมการเชอมโยงกบขอมลเดมทมอย สรปแลว การคดแบบนรนย เปนการคดหาเหตผลทนาความรจากหลกการสวนใหญมาเปนตวอธบายขอมลยอยแลวสรปเปนความรใหม สวนการคดแบบอปนยเปนการคดหาเหตผลจากการนาขอมลยอยหลายๆ ประการมาสรปเปนมโนทศนหรอหลกการ

1.11.3 องคประกอบของการคดเชงเหตผล การคดวจารณญาณเปนการคดเชงเหตผล มความสมพนธกบการแกปญหา คอ การ

คดอยางมวจารณญาณเปนทกษะสาคญของการแกปญหาและการแกปญหาสวนใหญตองใชการคดอยางมวจารณญาณ การคดเชงเหตผลจงมความสมพนธกบการแกปญหา และเปนทกษะสาคญของการแกปญหาดวยเชนกน ซงมองคประกอบ 8 ประการคอ (สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. 2540 : 159-160)

1. จดมงหมายคอ เปาหมายหรอวตถประสงคของการคด คอ คดเพอหาแนวทาง แกปญหาหรอคดเพอหาความร

2. ประเดนคาถาม คอ ปญหาหรอคาถามทตองการร ผคดสามารถระบ ปญหาสาคญทตองการร

3. สารสนเทศ คอ ขอมล ขอความรตางๆ เพอใชประกอบการคด 4. ขอมลเชงประจกษ คอ ขอมลทไดมา ตองเชอถอไดมความชดเจน

ถกตอง และมความเพยงพอตอการใชเปนพนฐานของการคดเชงเหตผล 5. แนวคดอยางมเหตผล คอ แนวคดทงหลายทมความจาเปนสาหรบการ

คดเชงเหตผลและแนวคดทไดมานนตองมความเกยวของกบปญหาหรอคาถามทตองการหาคาตอบ และตองเปนแนวคดทถกตอง

6. ขอสนนษฐาน เปนองคประกอบสาคญของการคดเชงเหตผล เพราะผคด ตองมความสามารถในการตงขอสมมตฐานใหมความชดเจน สามารถตดสนได เพอประโยชนในการหาขอมลมาใชในการคดเชงเหตผล

7. การนาไปใชและผลทตามมา เปนองคประกอบสาคญของการคดเชง เหตผล ซงผคดตองคานงถงผลกระทบ ตองมความสามารถคดไกล คอ มองถงผลทตามมารวมกบการนาไปใชไดหรอไมเพยงใด

8. การสรปอางอง ในการคดเชงเหตผลนน ตองมจดมงหมายของการคด สามารถระบปญหาทตอง

แกไขไดโดยใชขอมลความรทเชอถอได มความชดเจน ถกตองและเพยงพอเปนพนฐานของการคด ซงตองอาศยแนวคดทถกตองและสามารถตงขอสมมตฐานใหชดเจนเพอหาขอมลมาใชในการคดตลอดจนคานงถงผลกระทบทจะเกดขนในการนาไปใช แลวจงสรปผลของการคดนน

36

1.11.4 ทฤษฏทเกยวของกบการคดเชงเหตผล ทฤษฎพฒนาการทางสตปญญาของเพยเจต เปนทฤษฎทกลาวถงพฒนาการดาน

สตปญญาและความคดของเดกตงแตวยแรกเกดจนถงวยทเดกสามารถคดอยางมเหตผลกบปญหาทกชนดได เพยเจตไดศกษาวจยพบวา เดกจะมพฒนาการดานการคดเชงเหตผลเพมขนเรอยๆ ตามวยและประสบการณทไดรบ (กนกวรรณ โพธทอง. 2537 : 17 ; อางองจาก Weaver. 1969) การคดของเดกจะคอยเปนคอยไปไมมการเปลยนแปลงอยางกระทนหน จากการคดอยางไมมเหตผลไปสการคดอยางมเหตผล ซงโดยแทจรงแลวเดกสามารถคดไดอยางมเหตผลในทกระดบเพยงแตวาเดกทโตกวามเหตผลทดกวา (พรรณ ช.เจนจต. 2528 : 132)

เพยเจตแบงลาดบขนของพฒนาการทางสตปญญาเปน 4 ขน ซงจะกลาวเพยง 2 ขนทเกยวของดงน (พรรณ ช.เจนจต. 2528 : 87-89)

1. ขนกอนปฏบตการคด (Preoperational Stage) 2-7 ป แบงเปน 2 ขนยอย คอ 1.1 ขนกอนเกดสงกป (Preconceptual Thougnt) 2-4 ป เดกเรมมเหตผลเบอง

ตนสามารถโยงความสมพนธระหวางเหตการณ 2 เหตการณหรอมากกวามาเปนเหตเปนผลเกยวโยงซงกนและกน แตเหตผลของเดกวยนมขอบเขตจากด เพราะเดกยงคงยดตนเองเปนศนยกลางถอความคดของตนเองเปนใหญ และมองไมเหนเหตผลของคนอน ความคดและเหตผลของเดกวยนจงไมคอยถกตองตามความจรงมากนก

1.2 ขนการคดแบบญาณหยงรหรอแบบสหสญาณ (Intuitive Thought) 4-7 ป เดกจะเกดความคดรวบยอดเกยวกบสงตางๆ รอบตวดขน เรมมพฒนาการเกยวกบการอนรกษ แตไมแจมชดนก สามารถแกปญหาเฉพาะหนาไดโดยไมคดเตรยมลวงหนาไวกอน รจกนาความรในสงหนงไปอธบายหรอแกปญหาอนและสามารถนาเหตผลทวๆ ไปมาสรปแกปญหาโดยไมตองวเคราะหอยางถถวนเสยกอน การคดหาเหตผลของเดกขนอยกบสงทตนรบรจากภายนอก

2. ขนปฏบตการคดคนดวยรปธรรม (Concrete Operational Stage) 7-11 ป เดกวย นสามารถสรางกฎเกณฑ และตงเกณฑในการแบงสงแวดลอมออกเปนหมวดหมได สามารถทจะเขาใจเหตผล รจกแกปญหาสงตางๆ ทเปนรปธรรมได สามารถทจะเขาใจเรองความคงตวของสงตางๆ สามารถทจะเขาใจความสมพนธของสวนยอย สวนรวม ลกษณะเดนของเดกวยนคอ ความสามารถในการคดยอนกลบ ความสามารถในการจาของเดกชวงนมประสทธภาพมากขน สามารถสนทนากบบคคลอนและเขาใจความคดของคนอนไดด

จากทฤษฎพฒนาการของเพยเจตสรปไดวา พฒนาการทางสตปญญาของเดกประถมวยจะอยในขนกอนปฏบตการคด และขนปฏบตการคดคนดวยรปธรรม คออายระหวาง 7-11 ป ซงเดกเรมมเหตผลในลกษณะรปธรรม สามารถแกปญหาเฉพาะหนาไดโดยนาเหตผลทวไปมาสรปแกปญหาโดยยงไมมการวเคราะห การคดหาเหตผลขนอยกบสงทเดกรบรและสมผสจากภายนอก ดงนนการพฒนาเดกใหมการคดเชงเหตผลจงควรเรมแตระยะประถมวยโดยใชวธทเหมาะสม

1.11.5 แนวทางสงเสรมการคดเชงเหตผล

37

โรแวนและมอรโรว (Rowan & Morrow. 1993 : 16-18) ใหขอคดวา บรรยากาศในชนเรยนเปนสงสาคญมาก ครตองจดบรรยากาศทแสดงใหนกเรยนเหนวา การใหเหตผลเปนสงทสาคญกวาการไดเพยงคาตอบทถกตอง บรรยากาศในชนเรยนตองไมทาใหนกเรยนรสกหวาดกลว เปนบรรยากาศทสนบสนนและสงเสรมใหนกเรยนไดพด อธบายและแสดงเหตผลของแนวคด ไดกระทาและสรปพรอมทงแสดงการยนยนขอสรปของแนวคดนนๆ

การจดกจกรรมทสงเสรมการคดเชงเหตผลมหลายวธ เชน การฝกการรบรทางประสาท สมผส การใชคาถาม การสงเกต เปรยบเทยบและใชความคด หลกสาคญในการจดกจกรรมนนจะตองคานงถงสอและสภาพแวดลอมทเหมาะสมสอดคลองกบพฒนาการและความสนใจของเดก ซงอาจจดในรปแบบของกจกรรมกลมใหญและกลมเลก พอแม คร และผทเกยวของ มบทบาทในการสงเสรมการคดเชงเหตผลดงน (มหาวทยาลยสโขทยธรรมมาธราช. 2532 : 656-657)

1. ใชคาถามกระตนใหเกดการคด การเสนอแนะแนวทางในการแกปญหาเมอเดกม ปญหา

2. จดสออปกรณของเลนประเภทตางๆ ทสงเสรมใหเดกเกดการคดหรอดดแปลงได 3. จดสภาพแวดลอมและกจกรรมทกระตนใหเดกไดคดอยเสมอ รวมทงใหเดกไดคน

ควาจากประสบการณตรง 4. คานงถงพฒนาการและความสนใจของเดก จากแนวคดในการสงเสรมการคดเชงเหตผลทกลาวไว จะเหนวามหลายแนวทางทจะ

ใชในการสงเสรมการคดเชงเหตผลใหกบเดกประถมวย โดยการจดกจกรรมใหเดกมสวนรวม ลงมอปฏบตจรงดวยประสาทสมผส ใชคาถามกระตนใหเดกไดคดแกปญหา สบคนคาตอบดวยตนเอง ใหเดกแสดงเหตผลและแนวคดของตน

1.11.6 งานวจยทเกยวของกบการคดเชงเหตผล 1.11.6.1 งานวจยภายในประเทศ จานง วบลยศร (2536 : บทคดยอ) ศกษาเกยวกบอทธพลของภาษาตอการคด

เชงเหตผลในเรองความคงทเชงปรมาณของสสารกบเดกอาย 5-7 ป พบวา ภาษามอทธพลตอการคดเชงเหตผลของเดกไทยอยางแนนอน ซงตองเปนภาษาทมลกษณะผสมผสานกนทงสวนทเปนถอยคา (Verbal) และไมเปนถอยคา (Noverbal) ตามระดบซงเหมาะสมกบวยของเดกดวย

1.11.6.2 งานวจยในตางประเทศ ซนฮา และวอกเกอรไตน (จานง วบลยศร. 2536 : 44-45 ; อางองจาก Sinha

and Walkerdine. 1975) ไดทาการทดลองเพอตรวจสอบอทธพลของภาษาทมตอการคดเชงเหตผล เกยวกบปรมาณคงทของของเหลว กลมตวอยางเปนเดกอาย 3 ป 6 เดอน ถง 7 ป ผลการวจยสรปวา ภาษาโดยทวไปมสวนชวยใหเดกเขาใจหลกการเกยวกบความคงทของสสารไดงายยงขน

จากเอกสารและงานวจยทกลาวมาขางตน การคดเชงเหตผลนบวามความสาคญทควรสงเสรมใหกบเดกประถมวย เพอเปนพนฐานทดในการพฒนาความคดระดบสงและใชในการดารงชวตประจาวน ซงการคดเชงเหตผลนนสามารถพฒนาไดในระดบหนง ดงนน คร ผปกครอง

38

และผเกยวของ จงเปนผมบทบาทสาคญในการพฒนาการคดเชงเหตผลใหกบเดก ซงสามารถสงเสรมไดดวยวธการหลากหลายทเหมาะสมกบวยและความสนใจของเดก

2. เอกสารทเกยวของกบชดการสอน 2.1 ความหมายของชดการสอน ชดการสอน (Instructional Package หรอ Learning Package) เปนสอการสอนทคร

นามาใชประกอบการสอนทมระบบการสรางอยางมขนตอน โดยยดหลกทตองการใหเดกเกดการเรยนรดวยตนเองอยางมประสทธภาพ และยงชวยใหผสอนเกดความมนใจพรอมทจะสอน จดเปนนวตกรรมการศกษาทไดรบความสนใจจากนกศกษาและครผสอนโดยทวไปทาใหมการศกษาและใหความหมายเกยวกบชดการสอนกนอยางแพรหลาย ดงน

แคฟเฟอร (Kapfer. 1972 : 3-10) อธบายวาชดการสอนเปนรปการสอสารระหวางผสอนกบผเรยน ซงประกอบดวยคาแนะนาทใหนกเรยนไดทากจกรรมการเรยนจนบรรลถงพฤตกรรมทเปนผลของการเรยนรการรวบรวมเนอหานามาสรางชดการสอนนน ไดมาจากขอบเขตของความรทหลกสตรตองการใหผเรยนไดเรยนรเนอหานนตองตรงสามารถสอความหมายใหผเรยนเกดพฤตกรรม ตามเปนเปาหมายของการเรยน

ฮสตน และคนอนๆ (Houston and Others. 1972 : 10 - 12) ไดใหความหมายของชดการสอนวาหมายถง ชดของประสบการณทเอออานวยความสะดวกใหแกผเรยนเพอใหผเรยนสมฤทธผลตามจดมงหมาย

การดอน (Gordon. 1973 : 10) กลาววาชดการสอนเปนชดของวสดอปกรณและกระบวน การเกยวกบการเรยนการสอน ทประกอบดวยองคประกอบพนฐาน ไดแก ความมงหมายกจกรรม การเรยนและประเมนผล

วาสนา ชาวหา (2522 : 32) ใหความหมายของชดการสอนวา หมายถงการวางแผนการสอนโดยใชสอตางๆ รวมกน (Multi Media Approach) หรอหมายถงการใชสอประสม (Multi Media) เพอสรางประสบการณในการเรยนรอยางกวางขวาง และเปนไปตามจดมงหมายทวางไวโดยจดเปนชดในลกษณะซองหรอกลอง

วชย วงษใหญ (2525 : 185) ใหความหมายชดการสอนไววา คอระบบการผลตและการนาสอการเรยนหลายอยางมาสมพนธกนและมคณคาสงเสรมซงกนและกนสอการเรยนอยางหนงอาจใชเพอเราความสนใจขณะทอกอยางหนงใช เพออธบายขอเทจจรงของเนอหาและอกอยางหนงอาจกอใหเกดการเสาะแสวงหาอนนาไปสความเขาใจลกซง และปองกนการเขาใจความหมายผด สอการเรยนเหลานเรยกอกอยางหนงวาสอประสมทเรานามาใชใหสอดคลองกบเนอหาวชา เพอชวยใหผเรยนมการเปลยนแปลงพฤตกรรมการเรยนร

จากความหมายดงกลาวขางตนสรปไดวาชดการสอนหมายถง การจดกจกรรมการเรยนรโดยใชระบบสอประสมทสอดคลองกบจดมงหมายเนอหาวชาและประสบการณของผเรยน แตละ

39

หนวยอนประกอบไปดวยวตถประสงคเนอหา และวสดอปกรณทงหลาย ตลอดจนกจกรรมตางๆ รวบรวมไวเปนระเบยบในกลองหรอซองเพอใหผเรยนเกดการเรยนรและเปลยนแปลงพฤตกรรมอยางมประสทธภาพยงขนตามจดประสงคทตงไว

2.2 ประเภทของชดการสอน วชย วงษใหญ (2525 : 186 – 187) ไดแบงประเภทของชดการสอนตามลกษณะของ

การใช 3 ประเภทดงน 1. ชดการสอนสาหรบการบรรยายหรอเรยกอกอยางหนงวา ชดการสอนสาหรบครใช

คอเปนชดการสอนทกาหนดกจกรรมและสอการเรยนรใหครใชประกอบคาบรรยายเพอเปลยนบทบาทการพดของครใหลดนอยลงและเปดโอกาสใหนกเรยนรวมกจกรรมการเรยนมากยงขน ชดการสอนนจะมเนอหาวชาเพยงหนวยเดยว และใชกบนกเรยนทงชน

2. ชดการสอนสาหรบกจกรรมแบบกลม ชดการสอนแบบนมงเนนทตวผเรยนไดประกอบกจกรรมรวมกน และอาจจดการเรยนในรปของศนยการเรยน ชดการสอนเปนกจกรรมกลมจะประกอบดวยชดการสอนยอยทมจานวนเทากบศนยทแบงไวในแตละหนวย ในแตละหนวยศนยทมสอการเรยนหรอบทเรยนครบชด ตามจานวนผเรยนในศนยกจกรรมนน การเรยนอาจจะจดในรปแบบรายบคคลหรอผเรยนทงศนยใชรวมกนกได ผทเรยนจากชดการสอนแบบกจกรรมกลมอาจจะตองการความชวยเหลอ จากครเพยงเลกนอยในระยะเรมเทานน หลงจากเคยชนตอวธการใชแลว ผเรยนจะสามารถชวยเหลอซงกนและกนไดเอง ในขณะทากจกรรม การเรยนหากมปญหาผเรยนสามารถซกถามครไดเสมอ เมอจบการเรยนแตละศนยแลว ผเรยนอาจจะสนใจในการเรยนเสรมเพอเจาะลกถงสงทเรยนรไดอก จากศนยสารองทครจดเตรยมไวเพอเปนการไมเสยเวลาทจะตองรอคอยบคคลอน

3. ชดการสอนรายบคคล เปนชดการสอนทจดระบบขนตอนเพอใหผเรยนใชเรยนดวยตนเองตามลาดบขนความสามารถของแตละบคคลเมอศกษาจบแลว จะทาการทดสอบประเมนผลความกาวหนาและศกษาชดอนตอไปตามลาดบ เมอมปญหาผเรยนจะปรกษากนระหวางผเรยนและผสอนพรอมทจะใหความชวยเหลอทนท ในฐานะผประสานงานหรอผชแนะแนวทางการเรยน ชดการสอนนจดขนเพอสงเสรมศกยภาพการเรยนรของแตละบคคลใหพฒนาการเรยนรของตนเองไปไดจนสดขดความสามารถ โดยไมตองเสยเวลารอคอยผอน อนเปนการถกตองและยตธรรมในการจดการเรยนการสอน ในปจจบนนชดการสอนแบบนบางครงเราเรยกวาบทเรยนโมดล (Intructional Module)

วาสนา ชาวหา (2522 : 32 – 34) แบงเปนประเภทของชดการสอนออกเปน 3 ประเภทคอ

1. ชดการสอนสาหรบครใชสอนนกเรยนเปนกลมใหญหรอทงชนเรยน ซงประกอบดวยสงตางๆ ทครใชเสนอความรใหแกนกเรยนเพอใหเกดการเรยนรในเวลาเดยวกน สงทบรรจอยในกลองหรอซองของชดการสอนประเภทนคอ

40

1.1 คมอครซงเปรยบเสมอนแผนการสอนหรอบนทกการสอนของครประกอบดวย 1.1.1 จดมงหมายของหลกสตรและวตถประสงคเชงพฤตกรรม 1.1.2 รายละเอยดทเกยวกบเนอหาวชา 1.1.3 การดาเนนกจกรรม หรอวธการทจะทาใหผเรยนบรรลถงพฤตกรรมขน

สดทาย (Terminal Behaviors) นนคอขนดาเนนการสอน 1.1.4 รายการบอกชนดของสอการเรยนการสอนตามลาดบ 1.1.5 คาแนะนาการใชสอการเรยนการสอนตามลาดบหนงสอประกอบการคนควา

สาหรบคร 1.2 สอการเรยนการสอน (Insutructional Media) ทใชประกอบการสอนเพอใหบรรล

ความมงหมาย สอการเรยนการสอนนมหลายชนด เชน รปภาพ เทป สไลด หรออนๆ ซงแตละชนดจะสงเสรมการเรยนการสอนใหไดผลและไดรบการเลอกสรรมาแลวอยางเหมาะสมกบกจกรรมการเรยนการสอน

1.3 แบบฝกหดเสรมทกษะ 1.4 แบบทดสอบทใชทดสอบกอนและหลงการเรยนการสอน เนองจากชดการสอนประเภทนครเปนผใช จงมกเรยกสนๆ วา “ชดการสอน” (Teaching

Package) 2. ชดการสอนสาหรบนกเรยน เรยนตามลาพง (Independent Study) เปนกลมเลกๆ

โดยดาเนนขนตอนหรอลาดบกจกรรมการเรยนไปตามบตรคาสงชดการเรยนประเภทนประกอบดวย บตรคาสงเนอหาวชา สอการเรยน เครองเขยน กระดาษหรอสงอนๆ ทระบในบตรคาสงครบตามจานวนนกเรยนในกลมชดการเรยนประเภทน จะใชรวมกบการจดสภาพ การเรยนการสอนเปนศนยการเรยน (Learning Centre)

3. ชดการเรยนสาหรบนกเรยนใชเรยนดวยตนเองเปนรายบคคลซงประกอบดวยสงตางๆ เชนเดยวกบชดการเรยนประเภทท 2 แตสงทสาคญในชดการเรยนประเภทนคอ บทเรยนสาเรจรป (Progammed Textbook) ชดการเรยนประเภท 2 และ 3 เปนชดการสอนทนกเรยนเปนผใชเพอการเรยนรดงนนจงมกใชคาวา “ชดการเรยน” (Learning Package) จาแนกประเภทชดการสอนไดดงน

3.1 ชดการสอนประกอบการบรรยาย ไดแก ชดการสอนทมจดประสงคใหครไดใชประกอบการบรรยายไดอยางมประสทธภาพยงขน ทงนจะมคมออานวยความสะดวกในการปฏบต

3.2 ชดการสอนแบบกลมกจกรรมหรอแบบกจกรรมกลม ไดแก ชดการสอนทมงใหผเรยนเรยนแบบศนยการเรยน หรอแกปญหาแบบกลมสมพนธ โดยอาศยบตรงาน หรอบตรคาสง สาหรบการปฏบตกลมผเรยน

3.3 ชดการสอนรายบคคล ไดแก ชดการสอนทมงใหผเรยน เรยนตามศกยภาพดวยตนเอง โดยอาศยบทเรยนสาเรจรปสาหรบการเรยนหรอโมด

41

3.4 ชดการสอนทางไกล ไดแก ชดการสอนทมงใหนกเรยนไดศกษาดวยตนเองเปนหลกประกอบดวย สงพมพ แถบเสยง รายการวทย โทรทศน และการสอนเสรมตามศนยบรการการศกษา เชน การสอนทางไกลของมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

จากการแบงประเภทชดการสอนดงกลาว สรปไดวา ชดการสอนแบงเปน 3 ประเภทใหญๆ คอ 1. ชดการสอนสาหรบคร 2. ชดการสอนสาหรบกจกรรมกลม 3. ชดการสอนรายบคคล ซงในการทครจะเลอกชดการสอนใดจงขนอย กบความเหมาะสมท เ กยวกบลกษณะผ เรยน สภาพแวดลอมและเนอหาของแตละวชา ตลอดจนวตถประสงคของครผสอน ซงในการวจยครงนผวจยจะสรางชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะหของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

2.3 องคประกอบของชดการสอน ชยยงค พรหมวงษ สมเชาว เนตรประเสรฐ และสดา สนสกล (2521 : 150 – 160) ได

กลาววาชดการสอนประกอบดวยสวนตางๆ 4 สวนคอ 1. คมอครและแบบฝกหดปฏบตสาหรบครผใชชดการสอนและผเรยนทเรยนชดการสอน 2. คาสงหรอการมอบหมาย เพอกาหนดแนวทางการเรยนใหผเรยน 3. เนอหาสาระอยในรปของการสอการสอนแบบประสม และกจกรรมทางการเรยนทง

แบบกลมและรายบคคล ทกาหนดไวใหตามจดประสงคการเรยนร 4. การประเมนผล แบบประเมนผลเพอดพฤตกรรมของนกเรยน อาจเปนลกษณะของ

แบบทดสอบ หรอการใชแสดงผลงาน ซงตองกาหนดใหและออกแบบมาใหเขาใจ 5. สงทใชบรรจ ขนาดรปแบบของชดการสอน ไมควรใหญเกนไป ตองคานงถงความ

สะดวกในการขนยายและการนาไปใช 6. กจกรรมสารอง ถาเปนชดการสอนแบบกจกรรม ควรจดกจกรรมสารองไวสาหรบ

นกเรยนบางคนททาเสรจกอนผอนไดมกจกรรมอยางอนทา 7. ทดลองใชเพอปรบปรงแกไขกอนทจะนาออกไปใชประกอบการสอน ดงนนสวนประกอบทสาคญของชดการสอนไดแก หวเรอง คมอ เนอหา วตถประสงค

กจกรรมการเรยน การประเมนผล ซงสงเหลานทาใหชดการสอนมประสทธภาพมากขน 2.4 คณคาของชดการสอน ในการใชชดการสอนเพอการเรยนการสอนนน นกการศกษาไดกลาวถงคณคาในการ

นามาใชดงน ชยยงค พรหมวงศ (2521 : 121) ไดสรปถงคณคาของชดการสอนไว ดงน 1. ชวยใหครผสอนถายทอดเนอหาประสบการณใหมลกษณะเปนนามธรรม ซงผสอนไม

สามารถถายทอดดวยการบรรยายได 2. เราความสนใจของผเรยนตอสงทกาลงศกษา เพราะชดการสอนเปดโอกาสใหผเรยน

มสวนรวมในการเรยนดวยตนเอง

42

3. เปดโอกาสใหผเรยนแสดงความคดเหน ฝกการตดสนใจ แสวงหาความรดวยตนเอง และมความรบผดชอบตอตนเองและสงคม

4. เปนการสรางความพรอมและความมนใจแกผเรยน เพราะชดการสอนผลตไวเปนหมวดหม สามารถหยบมาใชไดทนท

5. ทาใหการเรยนรของผเรยนเปนอสระจากอารมณของผสอนเพราะชดการสอนสามารถทาใหผเรยนเรยนไดตลอดเวลา

6. ชวยใหผเรยนเปนอสระจากบคลกภาพของผสอน เนองจากชดการสอนจะทาหนาทถายทอดความรแทนผสอน แมวาผสอนจะพดหรอสอนไมเกง ผเรยนกยงสามารถเรยนไดอยางมประสทธภาพ จากชดการสอนทผานการทดสอบประสทธภาพแลว

7. ในกรณทครประจาวชาไมสามารถเขาสอนตามปกตได ครคนอนกสามารถสอนแทนไดโดยใชชดการสอน เพราะเนอหามอยในชดการสอนเรยบรอยแลว ครผสอนไมตองเตรยมตวมาก

8. สาหรบชดการสอนทางไกลและชดการสอนรายบคคล จะชวยใหการศกษามวลชนดาเนนไปอยางมประสทธภาพผเรยนสามารถเรยนไดเองทบานไมตองเสยเวลาและประหยดคาใชจาย

ประหยด จระวรพงศ (2527 : 267) ไดกลาวถงคณคาของชดการสอนวา 1. ชวยใหผสอนและผเรยนมความมนใจในการดาเนนการสอน เพราะลดเวลาในการ

เตรยมไวลวงหนา 2. ชวยแกปญหาในการขาดแคลนคร 3. สามารถถายทอดประสบการณไดอยางมประสทธภาพ 4. เปดโอกาสใหผเรยนศกษาดวยตนเองและมสวนรวมในกจกรรมอยางแทจรง จากชด

การสอนรายบคคลและชดการสอนแบบกลมกจกรรม 5. ชวยสนบสนนการจดการศกษานอกระบบเพราะชดการสอนเออตอการใช ในแงเวลา

และสถานท 6. มสงอานวยความสะดวกในการเรยนรมมากทบรณาการเปนอยางดจงทาใหการเรยน

การสอนมประสทธภาพยงขน สรปไดวาการนาชดการสอนใชในการจดกจกรรมการเรยนการสอนมผลทาใหกระบวนการ

เรยนรมประสทธภาพ เพราะชดการสอนเปนการนาสอหลายๆ อยางมาใชรวมกนอยางมระบบ และชวยเราความสนใจของผเรยน อกทงยงชวยเปดโอกาสใหผเรยนไดแสดงความคดเหนของตนเองนอกจากนยงชวยอานวยความสะดวกใหแกครผสอนและลดปญหาในการขาดแคลนครไดอกดวย

2.5 ทฤษฎและแนวคดทเกยวของกบชดการสอน ชดการสอนเปนนวตกรรมการใชสอการเรยนการสอนใหมบทบาทในการเรยนการสอน

ดงนนในการผลตชดการสอนจงตองอาศยหลกการและทฤษฎทสาคญๆ ดงท

43

เคมป (Kemp. 1985 : 13 - 15 ) มแนวความคดทางทฤษฎการเรยนรทเปนแนวทางในการสรางชดการสอนทมประสทธภาพ โดยแบงออกเปน 3 กลมใหญๆ คอ

1. กลมพฤตกรรมนยม (Behaviorism) เปนกลมทตความพฤตกรรมมนษยวาเปนการเชอมโยงระหวางสงเรา (Stimulus) และการตอบสนอง (Responses) สงเรากคอ ขาวสารหรอหลกการทฤษฏนมาก โดยจะแตกลาดบขนของการเรยนรออกเปนขนตอนยอยๆ และเมอผเรยนเกดการตอบสนองกจะสามารถทราบผลไดทนทวาเกดการเรยนรหรอไมถาตอบถกตองกจะมการเสรมแรงโปรแกรมการเรยนการสอนเปนรายบคคลองทฤษฏนมาก

2. กลมเกสตลท หรอ กลมทฤษฏสนาม หรอกลมความรความเขาใจ เปนกลมทเนนกระบวนการความร ความเขาใจหรอการรคด อนไดแกการรบรอยางมความหมายความเขาใจและความสามารถในการจดกระทาอนเปนคณสมบตพนฐานของพฤตกรรมมนษยทฤษฏนถอวาการเรยนรของมนษยนนขนกบคณภาพของสตปญญาและความสามารถในการสรางความสมพนธ

3. กลมจตวทยาทางสงคมหรอการเรยนรทางสงคม เปนกลมทเรมไดรบความสนใจมากขน ซงทฤษฏนเนนปจจยทางบคลกภาพและปฏสมพนธระหวางมนษย จากการเรยนรสวนใหญเกยวของกบการกระทาทางสงคม โดยเรยนรจากประสบการณโดยตรงหรอผานสอการเรยนการสอน

เคมปและเดลตล (กลญา กรธาธร. 2545 : 9, อางองจาก Kemp and Deltan. 1985 : 14-15) กลาวถงทฤษฎทง 3 กลมวาตางมความคลายคลงหรอจดเนนเกยวกบการออกแบบและการสอสารการเรยนดงน

1. แรงจงใจ (Motivation) หากนกเรยนมความตองการ ความสนใจ หรอความปรารถนาทจะเรยนรกจะทาใหการเรยนการสอนบรรลผลสาเรจ ดงนนจงจาเปนตองสรางใหนกเรยนเกดความสนใจ โดยการเสนอสอการสอนทกอใหเกดแรงจงใจ คอจดประสบการณหรอกจกรรมในการเรยนร ซงมความหมายหรอนาสนใจสาหรบนกเรยน

2. ความแตกตางระหวางบคคล (Individual Differences) นกเรยนแตละคนตางมอตตาและวธการเรยนรแตกตางกน ดงนนการจดสอการสอนจะตองคานงถงประเดนนดวย

3. จดประสงคของการเรยนร (Learning Objectives) ในการจดการเรยนการสอนหากนกเรยนไดทราบจดประสงคในการเรยนรกจะทาใหนกเรยนมโอกาสบรรลจดประสงคไดมากกวาทไมทราบนอกจากนจดประสงคของการเรยนร ยงชวยในการวางแผนสรางสอการเรยนการสอนคอ ทาใหทราบวาควรบรรจเนอหาอะไรในสอ

4. การจดเนอหา (Organization of Content) การเรยนรจะงายขนหากมการจดลาดบเนอหาสาระในการเรยนรเปนลาดบขนและสมเหตสมผล

5. การจดเตรยมการเรยนรทมมากอน (Pre – learning Preparation) ดงนนในการสรางชดการเรยนการสอนควรคานงถงธรรมชาตและระดบการเรยนรของแตละกลมเพอทจะจดเตรยมความพรอมใหกบกลมผเรยน

44

6. อารมณ (Emotion) การเรยนรจะเกยวของกบอารมณ และความรสกของบคคลพอๆ กบความสามารถทางสตปญญา ดงนนในการสรางชดการเรยนการสอนควรตอบสนองอารมณ ซงกอใหเกดแรงจงใจในการเรยนรเปนสาคญ

7. การมสวนรวม (Participation) การเรยนรจะบงเกดขนอยางรวดเรว และหากนกเรยนมสวนรวมในกจกรรมการเรยนร ทงทางสตปญญาและทางกายภาพ และควรจดเปนเวลายาวนานกวาการเรยนรโดยการฟงหรอด

8 . การสะทอนกลบ (Feedback) การเ รยนร จะ เ พมข นหากนกเ รยนไดทราบความกาวหนา ในการเรยนร ซงเปนการสรางแรงจงใจ

9. การเสรมแรง (Reinforcement) เมอนกเรยนบรรลผลในการเรยนรเนอหาสาระใดแลวกจะถกกระตนใหเกดการเรยนรอยางตอเนองตอไป ซงการเรยนรนกเปนรางวลทสรางความเชอมน และสงผลใหเกดพฤตกรรมในทางบวกแกนกเรยน

10. การฝกปฏบตและการทาซา (Practice and Repetition) บคคลจะเกดการเรยนรในเรองของความรและทกษะได ตองอาศยการฝกปฏบตและการกระทาซาอยเสมอซงจะนาไปสความคงทนในการเรยนร

11. การนาไปประยกตใช (Application) ผลลพธทพงปรารถนาของการเรยนรกคอ การเพมความสามารถของแตละบคคลในการประยกต หรอถายโยงการเรยนร คอสามารถไปใชกบปญหาหรอสภาพการณใหม

2.6 ขนตอนในการผลตชดการสอน ชยยงค พรหมวงศ (2523 : 123) ไดเสนอขนตอนการผลตชดการสอนโดยนาเอาวธ

ระบบมาใชในการผลตชดการสอนแผนจฬาฯ ซงเปนชดการสอนแบบกจกรรมกลมเหมาะสาหรบการสอนแบบศนยการเรยน ทงหมด 10 ขอ คอ

2.6.1. กาหนดหมวดหมเนอหาและประสบการณอาจจะกาหนดเปนหมวดวชาหรอบรณาการแบบสหวทยาการ ตามทเหนเหมาะสม

2.6.2. กาหนดหนวยการสอน แบงเนอหาออกเปนหนวยการสอน โดยประมาณเนอหาวชาทจะใหครสามารถถายทอดความรแกนกเรยนไดในหนงสปดาหหรอหนงครง

2.6.3. กาหนดหวเรองผสอนจะตองถามตนเองวาในการสอนแตละหนวยควรใหประสบการณออกมาเปน 4-5 หวเรอง

2.6.4. กาหนดความคดรวบยอดและหลกการ จะตองสอดคลองกบหนวยและหวเรองโดยสรปรวมแนวคด สาระ และหลกเกณฑสาคญไว เพอเปนแนวทางในการจดเนอหาทสอนใหสอดคลองกน

2.6.5. กาหนดวตถประสงค ใหสอดคลองกบหวเรอง เปนจดประสงคทวไปกอนแลว เปลยนเปนวตถประสงคเชงพฤตกรรมทตองมเงอนไขและเกณฑพฤตกรรมไวทกครง

45

2.6.6. กาหนดกจกรรมการเรยนการสอน ใหสอดคลองกบวตถประสงคเชงพฤตกรรมซงเปนแนวทางในการเลอกและการผลตการสอน “กจกรรมการเรยน” หมายถงกจกรรมทกอยางทผเรยนปฏบต เชน การอานบตรคาสง ตอบคาถาม เขยนภาพ ทาการทดลองทางวทยาศาสตร เลน เกม ฯลฯ

2.6.7. กาหนดแบบประเมนผลตองออกแบบการประเมนผลใหตรงกบ วตถประสงคเชงพฤตกรรม โดยใชการสอนแบบองเกณฑ ซงเปนการวดผลทยดเกณฑ หรอเงอนไขทกาหนดไวในวตถประสงคโดยไมมการนาไปเปรยบเทยบกบคนอน เพอใหผสอนทราบวาหลงจากผานกจกรรมมาเรยบรอยแลว ผเรยนไดเปลยนพฤตกรรมการเรยนรตามวตถประสงคทตงไวหรอไม

2.6.8. เลอกและผลตชดการสอน วสดอปกรณ และวธการทครใช ถอเปนสอการสอนทงสน เมอผลตสอการสอนแตละหวเรองแลว กจดสอการสอนเหลานนไวเปนหมวดหมในกลองทเตรยมไว กอนนาไปทดลองหาประสทธภาพ เรยกวา “ชดการสอน”

2.6.9. หาประสทธภาพชดการสอน เพอเปนการประกนวา ชดการสอนทสรางขนมามประสทธภาพในการสอน ผสรางจาตองกาหนดเกณฑลวงหนาโดยคานงถงหลกการวาการเรยนรเปนการชวยใหการเปลยนพฤตกรรมของผเรยนบรรลผล

2.6.10. การใชชดการสอน ชดการสอนทปรบปรงแลวและมประสทธภาพตามเกณฑทตงไวแลว สามารถนาไปสอนผเรยนไดตามประเภทของชดการสอน และระดบการศกษาโดยกาหนดขนตอนการใชดงน

ก. ใหผเรยนทาแบบทดสอบกอนเรยน เพอพจารณาความรเดมของผเรยน (ใชเวลาประมาณ 10 – 15 นาท)

ข. ขนนาเขาสบทเรยน ค. ขนประกอบกจกรรมชนเรยน (ขนสอน) ผสอนบรรยาย หรอแบงกลมประกอบ

กจกรรมการเรยน ง. ขนสรปผลการสอน เพอสรปความคดรวบยอดและหลกการทสาคญ จ. ทาแบบทดสอบหลงเรยน เพอดพฤตกรรมการเรยนรทเปลยนไปแลว 2.7 ประโยชนของชดการสอน 2.7.1. ชวยเราความสนใจของผเรยนตอสงทกาลงศกษาอย เพราะชดการสอนจะเปด

โอกาสใหผเรยนมสวนรวมในการเรยนมากทสด 2.7.2. ผเรยนเปนผททากจกรรมการเรยนดวยตนเอง และเรยนไดตามความสามารถ

ความสนใจหรอความตองการของตนเอง 2.7.3. เปดโอกาสใหนกเรยนแสดงความคดเหน ฝกการตดสนใจ แสวงหาความรดวย

ตนเองมความรบผดชอบตอตนเองและสงคม 2.7.4. ชวยผเรยนจานวนมากไดรบความรแนวเดยวกน

46

2.7.5. ทาใหการเรยนรของผเรยนเปนอสระจากอารมณของคร ชดการสอนสามารถทาใหผเรยนเรยนไดตลอดเวลาไมวาผสอนจะมประสทธภาพหรอความคบของทางอารมณมากนอยเพยงใด

2.7.6. ชวยใหเปนอสระจากบคลกภาพของคร เนองจากชดการสอนชวยถายทอดเนอหาไดดงนนครทพดไมเกงกสามารถสอนไดอยางมประสทธภาพ

2.7.7. ชวยใหครวดผลผเรยนไดตรงตามความสามารถ 2.7.8. ชวยลดภาระ สรางความพรอมและความมนใจใหแกครเพราะชดการสอนผลตไว

เปนหมวดหมสามารถนาไปใชไดทนท 2.7.9. ชวยขจดปญหาการขาดแคลนคร เพราะชดการสอนชวยใหผเรยนไดเรยนดวย

ตนเองหรอตองการความชวยเหลอจากครเพยงเลกนอย 2.7.10. ชวยเสรมสรางการเรยนแบบตอเนองหรอการศกษานอกระบบเพราะชดการสอน

สามารถนาไปสอนผเรยนไดทกสถานท และทกเวลา 2.7.11. แกปญหาความแตกตางระหวางบคคล เพราะชดการสอนสามารถนาไปใชสอน

ผเรยนไดทกสถานทและทกเวลา 2.8 งานวจยทเกยวของกบชดการสอน

2.8.1 งานวจยภายในประเทศ นวลนง มงตรสวรรค (2530 : 43) ไดศกษาผลการสอนใชชดการสอนกจกรรมแนะ

แนวเรองสงคหวตถ 4 ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 โรงเรยนเทพศรนทร กรงเทพมหานคร ผลการศกษาพบวานกเรยนในกลมทดลองทไดรบการสอนโดยใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเรองสงคหวตถ 4 มคณธรรมดานสงคหวตถ 4 เพมขนมากกวานกเรยนในกลมควบคมทไดรบการสอนแบบปกตอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05

กมล ประทปธรนนท (2530 : 76) ไดศกษาผลการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวตามหลกสปปรสธรรม เพอพฒนาคณธรรมดานสปปรสธรรมของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 โรงเรยนวดไรขงวทยา จงหวดนครปฐม ผลปรากฏวานกเรยนในกลมทดลองทไดรบการสอนโดยใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวตามหลกสปปรสธรรม มคณธรรมดานสปปรสธรรมสงกวานกเรยนในกลมควบคมทไดรบการสอนแบบปกต อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.1

จากผลของการวจยขางตนสรปไดวาชดการสอนเปนนวตกรรมทางการศกษาทสามารถพฒนาความรความสามารถทางดานตางๆ ใหแกนกเรยนไดดและอานวยความสะดวกในการเตรยมการสอนใหแกครผสอนจงสมควรทจะไดรบการสงเสรมและสนบสนนทาใหผวจยมแนวคดทจะสราง ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะหของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ดวยความเชอมนวาชดการสอนสามารถชวยใหนกเรยนมการพฒนาการคดวเคราะหไดอยางด

2.8.2 งานวจยในตางประเทศ โอเลทา (Oleta. 1975 : 428) ไดทาการทดลองเพอศกษาผลการสอนจากชด

47

การสอนแบบสอประสมเพอสอนในเรอง การบอกเวลาสาหรบนกเรยนทชา ผทดลองไดใชชดการสอน 12 ชด ทดลองในเวลา 15 วน ผลการศกษาพบวานกเรยนทเรยนจากชดการสอนมคะแนนเฉลยสงกวานกเรยนทเรยนแบบธรรมดาอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01

แอนเดอรสน (Anderson. 1982 : 4795 - A) ไดสรางชดการสอนดวยตนเองเพอหาประสทธภาพตามเกณฑทตงไว และเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวชาสงคมศกษากบนกเรยน โดยใชชดการสอนดวยตนเองกบกลมทดลอง และใชการสอนแบบบรรยายกบกลมควบคมผลการศกษาพบวา นกเรยนทใชชดการสอนดวยตนเองมผลสมฤทธทางการเรยนสงกวานกเรยนทไดรบการสอนบรรยายแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต

ฮารเปอร (Harper. 1972 : 5669 - A) ไดทดลองสรางชดการสอนประกอบดวยการสอนวชาภาษาฝรงเศสของมหาวทยาลยทารเรน เมอสอบไปไดหนงภาคเรยนจงสรปผลไดดงน ผลสมฤทธของนกเรยนท เ รยนดวยชดการสอนสงกวานกเรยนท เ รยนดวยการสอนปกต ความกาวหนาของนกเรยนกลมและกลมออนมความกาวหนากวานกเรยนกลมปานกลาง

ฟราเซยร (Frazier. 1975 : 2589) ไดศกษาเกยวกบการใชชดการสอน โดยใชชดการสอนอบรมครในโปรแกรมการอบรมครประถมศกษาระดบ 1 เพอใหนาความรจากการอบรมไปใชสรางชดการสอนสาหรบสอนเดกระดบ 1 โดยทาการทดลองกบครจานวน 66 คน แบงเปนกลมควบคม 26 คน กลมทดลอง 40 คน ผลการศกษาพบวา คะแนนทงสองกลมมความแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 คอ ครทไดรบการอบรมดวยชดการสอนสามารถนาความรไปใชสรางชดการสอนไดอยางมประสทธภาพ

3. เอกสารทเกยวของกบชดการสอนกจกรรมแนะแนวและกจกรรมแนะแนว 3.1 ความหมายของชดการสอนกจกรรมแนะแนว เปรอง กมท (2518 : 1) ไดใหความหมายของชดการสอนกจกรรมแนะแนววา หมายถง

เค ร อ ง มอท ส ร า งข น โดยการ ใช ส อการสอนประสมท สอดคล อ ง กบว ช าแนะแนว ซ งกระทรวงศกษาธการกาหนดใหเรยน 1 คาบตอสปดาหทงชนมธยมศกษาตอนตนและตอนปลาย อนจะทาใหผเรยนเปลยนแปลงการเรยนรทงดานการศกษา อาชพ สวนตวและสงคมใหเปนไปอยางมประสทธภาพยงขน

บญเกอ ควรหาเวช (2529 : 66-67) ไดใหความหมายของชดการสอนกจกรรมแนะแนววา หมายถง เครองมอทสรางขน โดยใชสอประสมประกอบดวย รปภาพ เทปเพลง วดทศน เกม แบบฝกหด โดยจดไวเปนชดหรอกลองหรอซอง ภายในประกอบดวยคมอคร คมอนกเรยน รวมทงสอในการจดกจกรรมแตละกจกรรมแตละเรอง

จากความหมายของชดการสอนกจกรรมแนะแนวทกลาวมา สรปไดวา ชดการสอนกจกรรมแนะแนว หมายถง เครองมอทสรางขนอยางมระบบ เพอใชเปนสอการสอนกจกรรมแนะแนว ซงมลกษณะเปนสอประสมประกอบดวย วดทศน รปภาพ เทปเสยง เกม

48

3.2 ความหมายของกจกรรมแนะแนว กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ (2545 : 1) กาหนดความหมายของการแนะแนววาเปน

กจกรรมทสงเสรม และพฒนาความสามารถของผเรยนใหเหมาะสม ตามความแตกตางระหวางบคคล สามารถคนพบ และพฒนาศกยภาพของตนเอง เสรมสรางทกษะชวต วฒภาวะทางอารมณ การเรยนรทางพหปญญา และการสรางสมพนธภาพทด ซงผสอนทกคนตองทาหนาทแนะแนว ใหคาปรกษาดานชวต การศกษาตอการพฒนาตนเองสโลกอาชพ และการมงานทา

จากความหมายของการแนะแนว ตามทกรมวชาการ และนกการศกษาไดกลาวมาแลวพอสรปไดวา การแนะแนวคอกระบวนการ หรอบรการทโรงเรยนจดทาขนเพอชวยใหผเรยนคนพบและพฒนาความสามารถของตนเอง เสรมสรางทกษะชวต วฒภาวะทางอารมณ ตระหนกในคณคาของตน สามารถปรบตวใหเขากบสงแวดลอม วางแนวทางการดาเนนชวตของตนเองทงดานการศกษา อาชพ และการพฒนาตนไปสความสาเรจ

3.3 หลกการแนะแนว การจดกจกรรมแนะแนวใหไดผลด ผบรหารและผทเกยวของไดแก ครแนะแนว ครประจา

ชน ฯลฯ ควรมความเขาใจถงปรชญาและหลกของการแนะแนว กาญจนา ศรกาฬสนธ (2535 : 308 – 309) กลาวถงปรชญา และหลกการของการแนะ

แนวไวดงน 1. การแนะแนว เปนกระบวนการทตอเนองกนไป ตลอดระยะเวลาทเดกอยในโรงเรยน

ตงแตชนประถมศกษาถงมหาวทยาลย ขอมลตางๆ ทมตงแตชนตนๆ จะเปนประโยชนอยางมากตอแนะแนวในชนสงขนไป เพราะยงมขอมลเกยวกบเดกมากเทาใด ยงจะเปนประโยชนอยางมากในการตดสนใจ ของครในการจดการแนะแนวเทานน

2. การแนะแนวเปนการบรการทจดใหแกเดกทกคนไมใชเฉพาะเดกทมปญหาหรอเดกทเรยนออนเทานน เดกทเรยนเกง เดกปกตทงหลาย กจะตองไดรบการแนะแนวเชนเดยวกน เพราะฉะนน ครแนะแนวจงควรตดตามดพฒนาการของเดกทกคนโดยตลอด

3. การแนะแนวเปนการชวยใหเดกแตละคนสามารถเขาใจในสภาพและฐานะของตนเองได ภายใตการแนะแนวของคร เปนการฝกใหเดกรจกทจะพงตนเองเปนสาคญ

4. การแนะแนวถอหลกวา เดกแตละคนยอมมความแตกตางกน ฉะนนวธการแนะแนวกบเดกคนหนงคนใด จะถอเปนแบบฉบบใชกบเดกคนอนไมได

5. การแนะแนวตองมงสงเสรมใหเดกมพฒนาการทดในทกทางพรอมกน ไมวาจะเปนทางกาย ทางสงคม ทางอารมณ และสตปญญา เพอใหเดกเปนผมความเจรญงอกงามอยางสมบรณ

6. การแนะแนว ถอหลกในการดาเนนงาน จากการพยายามปองกนไมใหเดกประสบปญหา ชวยแกไขเมอเดกพบปญหาตางๆ ตลอดจนสงเสรมพฒนาการในสงทเดกทาใหดาเนนไปดวยความเจรญกาวหนาขนเรอยๆ

49

7. การแนะแนวจะไดผลด หากบคคลกรทไดรบการศกษาดานนมาเปนอยางด อยางไรกตามทกคนในโรงเรยนกเปนผชวยเหลอได หากไดรบการอบรมใหเขาใจถงปรชญาและหลกของการแนะแนวเพราะบคคลเหลานน พบเหนเดกอยเปนประจายอมใหขอมลทถกตองและละเอยดเกยวกบตวเดกได

8. การแนะแนวถอวาเปนสวนประกอบของการสอนและการศกษา จะแยกออกจากกนไมได ฉะนนการแนะแนวสามารถทาไดควบคไปกบการสอน โดยครทสอนจะมบทบาทสาคญมากในการแนะแนว ทงนครทสอนกบศนยแนะแนว จะตองประสานงานกนอยางใกลชดในดานขอมลเกยวกบเดกหรอเกยวกบเทคนควธการตางๆ ในการชวยเหลอเดก

3.4 จดมงหมายของการแนะแนว การจดกจกรรมแนะแนวจะไดผลดถาโรงเรยนพจารณาจดมงหมายของการแนะแนวให

ชดเจน วลนภา ฉลากบาง (2535 : 94 – 95) กลาวถงจดมงหมายของการแนะแนววาแบงเปน 2

ประเภท คอ จดมงหมายทวไปและจดมงหมายเฉพาะ สรปไดวา 1. จดมงหมายทวไป หมายถงมงหมายของการแนะแนวโดยสวนรวม หรอเรยกวา

หนาทการแนะแนวม 3 ประการ 1.1 เพอปองกนปญหา คอการแนะแนวทมงใหปองกนมใหนกเรยนเกดปญหาซง

เปนสงทดมากเปนวธทเหมาะสมมากในปจจบน เพราะเมอนกเรยนปราศจากปญหานกเรยนจะสามารถพฒนาตนไปไดอยางด

1.2 เพอแกไขปญหาคอการแนะแนวทมงใหความชวยเหลอแกนกเรยนทประสบปญหาขนไมสามารถดารงตนอยในสงคมอยางปกตสข ถาไมไดรบความชวยเหลอ

1.3 เพอสงเสรมพฒนา คอการแนะแนว ทมงสงเสรมใหนกเรยนทกคน เกดความเจรญงอกงาม มพฒนาการดานตางๆ ทงการศกษา อาชพ สงคม บคลกภาพสวนตว เกดแนวคดและปฏบตตนในทางทด

2. จดมงหมายเฉพาะ หมายถงจดมงหมายของการแนะแนว ทสถานศกษาจดใหมขนเพอใหสอดคลองกบปรชญา เปาหมาย หลกสตร และสภาพสงคม ของสถานศกษานนๆ โดยจดมงหมายการแนะแนวในโรงเรยนจะมลกษณะทเหนเดนชดในดานการจดการบรการ เพอตอบสนองความตองการของเดก การจดบรการเพอสงเสรมพฒนาการเดก มรายละเอยด 3 ประการ

2.1 เพอชวยใหนกเรยนรจกตนเองอยางถองแท คอ ชวยใหนกเรยนเขาใจตนเองรถงความตองการ ความคด ความสามารถ ความถนด และขอจากดตางๆ ของตนเอง เพอเปนประโยชนในการตดสนใจ เลอกแนวทางการศกษาตอ อาชพ และการดาเนนชวต

2.2 เพอชวยสงเสรมใหเกดสมพนธภาพอนดระหวางครและนกเรยน ชวยใหครมความรความเขาใจเดกแตละคนดขน ทาใหการบรการโรงเรยนดาเนนไปอยางมประสทธภาพสงเสรมเรองประชาธปไตยแกเดก ฝกใหเดกมความร ความเขาใจเกยวกบสทธและหนาทของตน

50

2.3 เพอจดบรการตางๆ ในโรงเรยน ทงดานการเรยนการสอน สวสดการใหมประสทธภาพและสนองความตองการของนกเรยนใหมากทสด เสรมสรางความเขาใจอนดตอกนทงบาน โรงเรยน ชมชนอนจะเปนประโยชนในการสงเสรมพฒนานกเรยน ใหมคณภาพและประสทธภาพทด ตามศกยภาพทมอยจะเปนประโยชนในการลดปญหาสงคม

นอกจากน สาเนาว ขจรศลป (2538 : 233 – 234) กลาวถงวตถประสงคของการบรการแนะแนวไววา

1. เพอชวยใหนกศกษาสามารถปรบตวเขากบสงแวดลอม และระบบการศกษา 2. เพอใหรจก และเขาใจตนเองทงดานความถนด ความสามารถ ความสนใจ

คานยม และเขาใจสภาพแวดลอมของตนเอง 3. เพอชวยใหรจกโลกของงานอาชพตางๆ ตลอดจนสภาพของตลาดแรงงาน 4. เพอชวยใหสามารถเลอกอาชพ เลอกสาขาวชาเรยนไดเหมาะสมกบบคลกภาพ

ของตนเองและสถานภาพตามความตองการของตลาดแรงงาน 5. เพอชวยใหนกศกษาทมความวตกกงวล ความตงเครยดและความทกขใจสามารถ

แกไขปญหาตางๆ ได 6. เพอชวยใหนกศกษาสามารถพฒนาตนเอง ใหเปนบคคลทความสมบรณ ทงดาน

สงคม อารมณ รางกายและจตใจ 7. เพอเปนแหลงขอมลทางดานการศกษา อาชพและตลาดแรงงานททนสมย 8. เปนแหลงวชาการและเปนศนยกลางในการชวยปองกนปญหาของนกศกษา ดงนนจงสรปไดวา การแนะแนวมจดประสงคเพอปองกนปญหา กอนทจะเกดปญหา

ขนทงนโดยไดรบความรวมมอจากทกฝาย ทงทางบาน โรงเรยน และชมชน และถานกเรยนเกดมปญหาขนแลวครจะมหนาทชวยเหลอแกไข หาวธแกปญหา ซงอาจจะของรบบรการจากผเชยวชาญ ในกรณทครไมสามารถชวยเหลอหรอแกไขไดดวยตนเองเพอใหการบรหารงานแนะแนวมประสทธ ภาพและประสบความสาเรจ ผบรหารโรงเรยน ครแนะแนว และบคลากรทเกยวของจะตองทราบถงจดมงหมายของการแนะแนวดงกลาวรวมกน

3.5 ประเภทของการแนะแนว กาญจนา ศรกาฬสนธ (2535 : 309 – 310) และสชา จนทรเอม (2527 : 145) ไดแบง

ประเภทการแนะแนวได 3 ประเภท สรปไดดงน 1. การแนะแนวศกษาตอ (Educational Guidance) เปนการบรการชวยเหลอนกเรยน

เกยวกบการเลอกแนวการศกษาใหเหมาะสมกบความสามารถตนเองและเพมพมประสทธภาพทางการเรยนใหดขน การแนะนาการแกปญหาในการเรยน การแสวงหาความร

2. การแนะแนวอาชพ (Vocational Guidance) เปนบรการชวยใหนกเรยนเลอกอาชพไดเหมาะกบความสนใจ และความสามารถของนกเรยนการเตรยมตวในการเรยน วชาทจะเปนพนฐานในอาชพนนๆ

51

3. การแนะแนวสวนตวและสงคม (Personal – Social Guidance) เปนการแนะแนวใหนกเรยนสามารถดาเนนชวตในสงคมอยางปกตสข สามารถปรบตวเขากบสงแวดลอมวางตวไดเหมาะสม เปนสมาชกทดของสงคม มความสามารถเปนไดทงผนา และผตามทด

3.6 รปแบบการจดกจกรรมแนะแนว กจกรรมแนะแนวเปนวธการททาใหนกเรยนเกดการเรยนร โดยใชเครองมอทสรางขน ใช

เทคนคตางๆ ซงไดแก การแสดงบทบาทสมมต กรณตวอยาง สถานการณจาลอง และการอภปรายกลม พรอมทงสอทใชไดแก เอกสาร วดทศน และสอเคลอนท การพฒนาความคดกเชนเดยวกนจาเปนตองใชเทคนคตางๆ เพอชวยใหเดกไดพฒนาการคดสามารถนาไปใชในชวตประจาวนได เทคนคทใชไดแก การอภปราย กลมสมพนธ การแสดงบทบาทสมมต กรณตวอยาง สถานการณจาลอง การสาธต ดงน (กระทรวงศกษาธการ. 2546 : 13)

1. การอภปราย เปนวธการซงสามารถนามาใชประกอบไดดโดยมการประชมพจารณาถงปญหาใดปญหาหนงทเปนปญหารวมกน การประชมเปนแบบกนเองซงสมาชกแตละคนจะไดมโอกาสแสดงความคดเหนของตนไดอยางเสรเปนการสรางระบบการประชม

ขนท 1 ขนมสวนรวม มวธดาเนนการดงน 1. ผวจยกาหนดหวขอปญหาทจะอภปราย ซงอยในรปแบบของสอประกอบ

การสอนไดแก เอกสาร หนงสอพมพ และวดทศน 2. ผวจยแบงนกเรยนออกเปนกลม โดยใหอภปรายตามประเดนทกาหนดให 3. ผวจยใหนกเรยนแตละกลมรวมกนอภปรายในหวขอทกาหนด 4. ใหแตละกลมสงตวแทนมารายงานผลการอภปราย

ขนท 2 ขนวเคราะหผวจยชวยสรป ซกถาม และชวยเชอมโยงเรองตางๆ ขนท 3 ขนสรปและประยกตหลกการ มวธดาเนนการดงน

1. นกเรยนรวบรวมแนวคดจากการไดอภปรายรวมกนรวมทงการชวยสรปจากผวจย

2. นกเรยนแสดงความคดเหนเกยวกบจดมงหมายทตงไวในครงนและสรปวธในการนาไปปฏบต

ขนท 4 ขนประเมน มวธการดงน 1. นกเรยนใหขอเสนอแนะซงกนและกนเกยวกบหวขอการอภปราย 2. ผวจยสงเกตการเขารวมกจกรรมของนกเรยน

2. กระบวนการกลม เปนกระบวนการจดใหนกเรยนทางานรวมกนเปนกลมโดยแตละคนมตาแหนง หนาทความรบผดชอบ มการอภปราย วางแผน และรวมปฏบตตามแผนภายในกลมจนผลงานสาเรจ ถาเปนกลมใหญกลมเดยว จานวนนกเรยนภายในกลมควรประมาณ 12 – 15 คน แตถาเปนกลมยอย แตละกลมควรประมาณ 5 – 7 คน การใชวธจดกจกรรมแนะแนวแบบกระบวนการ

52

กลมน พบวาใชไดดกบผเรยนทกระดบชน และมกใชเพอใหไดวตถประสงค 2 ดานดวยกน คอ ทงดานเนอหาของกจกรรมแนะแนวในคาบเรยนครงนน และดานการทางานกลมรวมกบผอน

การใชกระบวนการกลมแบงเปน 6 ขนตอน ดงน ขนท 1 ขนวางแผน โดยครกาหนดจดประสงคเนอหา เลอกกจกรรมทสอดคลองกบ

จดประสงคเนอหา เลอกกจกรรมทสอดคลองกบจดประสงคและเนอหา อาจเลอกใชการอภปราย ใชเกม ใชสออนๆ ประกอบ

ขนท 2 ขนใหนกเรยนลงมอปฏบตกจกรรมโดยพยายามใหทกคนมสวนรวมในกจกรรม ขนท 3 ขนคนพบสงทเรยนจากการทากจกรรมและการสงเกต ขนท 4 ขนวเคราะหสงทคนพบหรอสงทเรยนรเพอใหไดขอสรป โดยอาจวเคราะหดวย

ตนเองหรอรวมกนวเคราะหในกลม ขนท 5 ขนประเมนผล เปนการรวบรวมขอดขอเสยของสงทไดคนพบ ขนท 6 ขนนาไปใช โดยการนาอภปรายรวมกบบทเรยน ถงแนวคดในการนาสงทเรยนร

ไปใชในชวตประจาวน ครควรตองควบคมใหนกเรยนแตละคนมสวนรวมในกจกรรมของกลม และทาหนาท

ประสานการทางานของทกคนในกลมใหงานไปสเปาหมายของกลมใหได ทาใหทกคนเกดความรสกผกพนตอกลมเกดความรสกเปนอนหนงอนเดยวกน กบใหตระหนกในบทบาทหนาทความรบผดชอบของตนตอกลม

ขอควรคานงในการจดกจกรรมแบบใชกระบวนการกลมกคอ ครตองทาความเขาใจใหชดเจนเกยวกบหลกการและจดประสงคของกระบวนการกลมเพอจะไดไมละเลยขนตอนทสาคญบางขนตอน และตองทาความเขาใจกบนกเรยนเกยวกบบทบาทหนาทของตนและผอนในกลมใหทกคนมสวนรวม (มหาวทยาลย มสธ. 2534 : 254 – 255)

3. การแสดงบทบาทสมมต เปนวธการซงสามารถนามาใชประกอบการสอนไดด วธการนมลกษณะเปนสถานการณสมมต มการกาหนดบทบาทของผเลนในสถานการณทสมมตขนมา แลวใหนกเรยนสวมบทบาทนน และแสดงออกตามธรรมชาตโดยอาศยบคลกภาพ ประสบการณและความรสกนกคดเปนหลก ดงนนวธการนจงมสวนชวยใหนกเรยนมโอกาสศกษาและวเคราะหถงความรสก และพฤตกรรมอยางลกซง และยงชวยเสรมสรางบรรยากาศการเรยนรใหนาสนใจและนาตดตามอกดวย ทศนา แขมมณ. (2536 : 7) ไดกลาววาการใชบทบาทสมมตเปนกจกรรมการเรยนในลกษณะเรยนปนเลน นกเรยนจะไดรบความสนกสนาน เพลดเพลนมความกระตอรอรน และสงสาคญการแสดงบทบาทสมมตนกเรยนไดทดลองแสดงบทบาทนนๆ ดวยตนเองทาใหนกเรยนพจารณาและเกดแนวทางในการแกปญหาใหตรงประเดนดวย

การแสดงบทบาทสมมต แบงเปน 5 ขนตอน คอ ขนท 1 ขนเตรยมการ มวธการดาเนนการดงน

1. ผวจยเลอกผแสดงโดยใชวธอาสาสมคร

53

2. ผวจยแจกเอกสารเรองสนและบทบาทสมมตของแตละคนใหผแสดงทอาสา สมครอานและเตรยมตวแสดง

3. ผวจยใหผแสดงจดสถานทเตรยมแสดง ขนท 2 ขนแสดง มวธการดาเนนการดงน

1. ผว จยใหนกเรยนทอาสาสมคร แสดงบทบาทสมมตตามบทบาททกาหนดให ใชเวลาประมาณ 15 – 20 นาท

2. ผวจยใหนกเรยนทไมไดแสดงเปนผสงเกตการณ ขนท 3 ขนอภปราย มวธการดาเนนการดงน

1. ผวจยแบงนกเรยนออกเปน 2 กลม 2. ผวจยแจกกระดาษคาถามเกยวกบเรองทแสดงใหนกเรยนอภปราย แลว

เขยนลงในกระดาษคาตอบของแตละกลม 3. ผวจยเกบกระดาษของนกเรยนแตละกลม และตรวจคาตอบโดยใชเวลา

อยางรวดเรว ทงนเพอดความสอดคลองกนของคาตอบ กอนและหลงการรวมการอภปราย 4. นกเรยนรวมกนอภปรายขอคาถามเดยวกนกบทนกเรยนไดตอบลงใน

กระดาษ โดยในชวงการอภปรายน ผวจยซกถามเพอใหนกเรยนไดใชความคดพจารณาความคดและพฤตกรรมของผแสดง เพอนาไปสจดมงหมายทตงไวแตละเรอง

ขนท 4 ขนแสดงเพมเตม ผวจยใหนกเรยนแสดงเพมเตม ตามขอเสนอแนะของกลมซงเปนบทบาททสอดคลองตามจดมงหมาย

ขนท 5 ขนแลกเปลยนประสบการณและสรป มวธการดาเนนการดงน 1. ผวจยใหนกเรยนเลาประสบการณทสอดคลองกบจดมงหมายทตงไว 2. นกเรยนรวมกนสรปเนอหาและขอคดทไดจากเรอง และผวจยสรปเพมเตม

4. กรณตวอยาง เปนวธการซงใชเรองราวตางๆ ทเกดขนจรงนามาดดแปลงและเปนตวอยางเพอใหนกเรยนไดศกษาวเคราะหและอภปรายเพอสรางความเขาใจและฝกฝนหาทางแกไขปญหานนๆ วธการนชวยใหผเรยนรจกคดและพจารณาขอมลทไดอยางถถวน การอภปรายจะชวยใหนกเรยนไดมโอกาสแลกเปลยนขอมลซงกนและกน รวมทงการเอากรณตางๆ ซงใกลเคยงกบความเปนจรง ซงมสวนใหการเรยนรมความหมายสาหรบนกเรยนมากยงขน

การใชกรณตวอยาง แบงเปน 4 ขนตอน ดงน ขนท 1 ขนนา เปนขนทเรมนาเขาสบทเรยน เพอเปนการปพนฐานใหนกเรยนมความ

เขาใจตรงกนในเรองทจะเรยน ขนท 2 ขนดาเนนการ มวธการดงน

1. ผวจยแจกเอกสารกรณตวอยางใหกบนกเรยนทกคน 2. แบงนกเรยนออกเปน 2 กลม ปรกษาในการตอบปญหาทายกรณตวอยาง 3. ผวจยเกบกระดาษคาตอบของนกเรยนแตละกลม แลวตรวจดคาตอบโดยใช

54

เวลาอยางรวดเรว ทงนเพอดความสอดคลองกนของคาตอบ กอนและหลงการรวมการอภปรายกนกบผวจย

4. นกเรยนรวมกนอภปรายขอคาถามเดยวกนกบทนกเรยนไดตอบลงในกระดาษโดยในชวงการอภปรายนผวจยจะชวยซกถาม เพอกระตนนกเรยนไดใชความคดพจารณาหาเหตผลในการตอบคาถาม ในแงการเหนดวยและไมเหนดวยกบพฤตกรรมเพอนาไปสจดมงหมายทตงไวแตละเรอง

5. ผวจยใหนกเรยนเลาประสบการณทสอดคลองกบจดมงหมายทตงไว ขนท 3 ขนสรป นกเรยนรวมกนสรปเรองทกาหนดให เพอนาไปสแนวทางในการปฏบต

และผวจยสรปเพมเตม ขนท 4 ขนประเมนผล นกเรยนรวมกนแสดงความคดเหนเกยวกบการเขารวมกจกรรม 5. สถานการณจาลอง เปนการแสดงบทบาทตามลาดบเหตการณทเตรยมไวใหใกลเคยง

กบความเปนจรงแลวใหนกเรยนเขาไปอยในสถานการณนน และมปฏกรยาโตตอบกน วธการนจะชวยใหนกเรยนไดมโอกาสไดทดลองแสดงพฤตกรรมตางๆ ซงในสถานการณจรง นกเรยนอาจไมกลาแสดง เพราะเปนการเสยงตอผลประโยชนทจะไดรบจนเกนไป

สถานการณจาลองแบงเปน 4 ขนตอน คอ ขนท 1 ขนเตรยมการ มวธการดาเนนการดงน

1. ผวจยเลาเรองสถานการณทนามาใช บอกวตถประสงคทตองการใหนกเรยนไดเรยนร

2. ผวจยและนกเรยนชวยกนเลอกผทจะแสดงบทบาท ขนท 2 ขนดาเนนการ โดยใหนกเรยนแสดงบทบาทไปตามลาดบเหตการณทเตรยมไว

ใชเวลาประมาณ 10 – 15 นาท ขนท 3 ขนวเคราะหและอภปรายผล มวธดาเนนการดงน

1. ผวจยใหนกเรยนทบทวนและวเคราะหประสบการณตางๆ ในขณะทปฏบตกจกรรม โดยเนนทกระบวนการและบรรยากาศการแสดง

2. ผวจยแบงนกเรยนออกเปน 2 กลม แจกกระดาษขอคาถามเกยวกบเรองทแสดงใหนกเรยนแตละกลมอภปรายตามประเดน แลวตอบลงในกระดาษคาตอบของนกเรยนแตละกลม

3. ผวจยเกบกระดาษคาตอบของนกเรยนแตละกลมแลวตรวจดคาตอบ ทงน เพอความสอดคลองกนเองของคาตอบกอนและหลงการเรมอภปราย

4. นกเรยนรวมกนอภปรายขอคาถามเดยวกนกบทนกเรยนแตละกลมไดตอบ ลงในกระดาษ โดยในชวงการอภปรายผวจยชวยซกถาม เพอกระตนใหนกเรยนไดใชความคดพจารณาเหตผลในการตอบคาถามเพอนาไปสจดมงหมายทตงไว

ขนท 4 ขนสรป นกเรยนแลกเปลยนประสบการณและชวยกนสรปเพอเปนแนวทางในการปฏบต แลวผวจยสรปเพมเตม

55

6. การสาธต เปนวธการทงายสามารถแสดงทกษะทงายๆ เชน การตอกตะป การเลอยไม ฯลฯ การสาธตจะตองกาหนดไวในใจ ขณะสาธต และกอนการสาธต

การสาธตแบงเปน 3 ขนตอน คอ ขนท 1 ขนเตรยมการสาธต จะตองคานงถงความสนใจและความตองการของบคคล

ผชมจะตองมองเหนอยางเดนชด และไดยนเสยงคาอธบาย ผชมจะตองเขาใจวาผสาธตตองการแสดงอะไรดวย สอตางๆ ทจะเตรยมไดแก ภาพยนตร สไลด โสตทศนวสดอนๆ การกาหนดจดมงหมาย การเลอกสอ ลาดบขนเหตการณ การจดเตรยมหอง ระยะเวลาการสาธต การเตรยมตวผชม และการวางแผนทงหมดนเปนสงจาเปนทงนน

ขนท 2 ขนดาเนนการ การพดตองดงใหทกคนไดยน ในบางครงผสาธตตองใชวธการบอกหรอแสดงใหดเพยงอยางเดยวโดยใหผชมใชความคดตามทไดวางแผนเอาไว โดยใหผชมคดถงสงทตองการจะร การสาธตตองมองไปทผชมการสาธต และดลกษณะการงนงงไมเขาใจในการสาธตนนหรอไม สงสาคญตองพฒนาศลปะของการเปนผสาธต การสาธตทดตองสรางความอยากรอยากเหนใหกบผชมการสาธต

ขนท 3 ขนการประเมนการสาธต เปนสงจาเปนเพราะเปนการชวาการสาธตประสบผลสาเรจหรอไม การประเมนจะประเมนการไดยนของผชม การพฒนาผชมวารอะไรเพมบางหรอไม การดาเนนการชาไปหรอไม ไดเนนจดสาคญๆ ของการสาธตหรอไม สามารถตอบปญหาของผเรยนไดหรอไม และคานงถงผทเรยนชาวาเขาจะสามารถจาสงทสาธตนนไดทนหรอไม

7. บรรยาย เปนวธทครแนะแนว บอก อธบาย เลาเรองใหนกเรยนฟงโดยมจดประสงค เพอใหนกเรยนไดทราบเนอหาหรอเรองราวทศกษาเองไดยาก หรอเรองราวทครแนะแนวทราบแตเพยงผเดยวใหนกเรยนไดมโอกาสทราบดวย

การบรรยายแบงออกเปน 4 ลกษณะ คอ 7.1 การบรรยายโดยไมมสงประกอบ มกใชในการบรรยายทเปนทางการและเหมาะกบ

ผบรรยายทมความรดมความสามารถทางการพด มทาทางหรอเสยงดงดดใจผฟง สนใจและสนกดบเรองทจะบรรยาย ตองวางแผนจดเวลาใหเหมาะสมเพอบรรยายประเดนสาคญและตวนกเรยน และควรบรรยายแบบพดคยมากกวาบรรยายแบบอานเนอหาใหนกเรยนฟง และวธนเหมาะทใชกบนกเรยนระดบมธยมศกษาเทานน

7.2 การบรรยายประกอบสอ เปนการบรรยายทมอปกรณหรอสอประกอบ สอทนามาประกอบอาจเปนแผนภม ภาพยนตร แผนใส เทปเสยง วดโอ บตรคา แถบประโยค เพลง ฯลฯ วธบรรยายประกอบสอชวยดงดดความสนใจของนกเรยน ลดความนาเบอ กบชวยสงเสรมใหนกเรยนเขาใจสงทบรรยายไดมากขน แตทงนโดยครแนะแนวตองเลอกสอใหสอดคลองกบเนอหาของการบรรยาย กบทาทางของครควรตองใหเขากบบรรยากาศของกจกรรมและสอ

7.3 การบรรยายประกอบการสาธต เปนการบรรยายทมการแสดงทาทางหรอทากจกรรมประกอบการบรรยายไปดวย โดยผบรรยายอาจสาธตเองหรอเชญวทยากรอนมาสาธตให หรอใหนกเรยนเปนผสาธตกได วธนเหมาะทจะใชกบกจกรรมการฝกมารยาท การพฒนาบคลกภาพ การ

56

วางตว หรอการสาธตประดษฐสงของเพอแนะแนวอาชพอสระ การใชเวลาวางใหเปนประโยชน หรองานอดเรก เปนตน วธนถามการวางแผนการจดกจกรรมทด จะชวยใหนกเรยนสนใจและเปนประโยชนแกนกเรยนมาก

7.4 การบรรยายประกอบการอภปราย เปนการบรรยายทเปดโอกาสใหผเรยนไดถาม แสดงความคดเหนภายหลงจากทครไดสนอแนวคด หลกการ ทฤษฎ แลว ตงคาถามกลางๆ ทเนนใหผเรยนแสดงแนวคดมากกวาแสดงขอมล หรออาจใหนกเรยนรวมยกตวอยางจากทฤษฎหรอหลกการ

การบรรยายแบบตางๆ จะประสบผลสาเรจไดดโดยผบรรยายตองเตรยมเนอหาทจะบรรยายโดยลกซงแมนยา มอารมณขน นาเสยงนาสนใจ มการทอดเสยง เนนเสยง ใหความสนใจนกเรยนโดยทวถงและมการเวนจงหวะใหนกเรยนไดซกถาม ตอบคาถามหรออภปรายรวมกบผบรรยายบาง

8. เลนเกม เปนการจดกจกรรมโดยใชเกมเปนสอ เปนวธทครนยมใชกนมาก ชวยสนองธรรมชาตพฤตกรรมของนกเรยนทไมชอบอยนง กบชวยดงดดความสนใจของนกเรยนไดด เหมาะอยางยงทจะใชเพอการแนะแนวนกเรยนวยประถมศกษา แตครตองเลอกเกมใหเหมาะสมกบจดมงหมายและลกษณะของผเรยน ครตองวางแผนไวแนนอนชดเจนในการดาเนนกจกรรมโดยกาหนดจดประสงค กาหนดเวลาหรอขนตอนในการใชเกม กาหนดสอหรออปกรณอนๆ

9. แบบสบสวนสอบสวน เปนวธทเนนการถามตามหวขอปญหาเพอใหนกเรยนสงเกต วเคราะห สงเคราะห จนไดขอสรป ไดมโนมตในเรองทเรยนดวยตนเอง วธดงกลาวนมกใชเพอฝกแกปญหาและสรางแรงจงใจใหนกเรยนใชความพยายามทจะคนพบคาตอบและใหเรยนรไดดวยตนเอง จะชวยพฒนาบคลกภาพของนกเรยนดานทกษะการคด การแกปญหา มากกวามงเนนใหนกเรยนเรยนรเนอหาของกจกรรมในครงนนๆ แตสามารถสอดแทรกเนอหาทตองการใหนกเรยนเรยนรไดดวย โดยอาจตงหวขอใหนกเรยนทาการสบสวนสอบสวนดานการศกษา อาชพ การพฒนาตน การสอการปรบตวทางสงคมตามลกษณะและสภาพของนกเรยนชนนนๆ

แบบสบสวนสอบสวนมขนตอน 5 ขนตอน ดงน ขนท 1 ครใหประสบการณพนฐานหรอเตรยมความพรอมเพอเรยนรสงใหม อาจใชเพลง

เกม นทาน กรณตวอยาง เปนเครองมอ ขนท 2 นกเรยนสงเกต วเคราะหสภาพการณทเกยวของกบสงทจะเรยนมกใชคาถาม

ประเภท ใคร อะไร ทไหน อยางไร เพอกระตนการคดในเดก ขนท 3 นกเรยนหาเหตผลมาวเคราะหปญหา คาถามกระตนทครอาจใช คอ “อยางไร”

“เพราะเหตใด” ขนท 4 นกเรยนคาดคะเนคาตอบโดยอาศยหลกเหตผล คาถามทอาจใชคอ

“ถา ................................................. แลวจะเปนอยางไร” “ถา ................................................. แลวจะทาอยางไร”

57

ขนท 5 อภปรายเสนอแนะในการนาไปประยกตในชวตประจาวน ครอาจกระตนการคดของนกเรยนโดยคาพดทวา “นกเรยนไดแนวทางในการนาไปปฏบตในชวตประจาวนอยางไร”

การจดกจกรรมแบบสบสวนสอบสวนนชวยพฒนากระบวนการคดอยางมเหตผลของนกเรยนไดมาก แตถาจะจดโดยไดประสทธภาพ ครตองเตรยมการมากตองอาศยการลงทนดานเวลาและการวางแผนทรอบคอบ

3.7 ประโยชนของการแนะแนว การแนะแนวมสวนสาคญยงในการสงเสรมและสนบสนนใหงานการจดการศกษาบรรลผล

สาเรจ โดยเฉพาะอยางยงถาบคลากรรวมมอประสานงานกนอยางมระบบ จะทาใหการแนะแนวมประสทธภาพ นกเรยนจะสามารถดาเนนชวตไดอยางเหมาะสม

รววรรณ ชนตระกล (2539 : 70 – 71) กลาวถงประโยชนของการแนะแนวไว 3 ประการ ดงน

1. การแนะแนวชวยใหนกเรยนเขาใจตนเอง เขาใจสภาพแวดลอมรอบตวรจกแกปญหาดวยตนเอง สามารถวางแผนการดาเนนชวตไดเหมาะสมทงดานการศกษา และอาชพมความเชอมนในตนเอง สามารถเผชญปญหา และความจรง คณลกษณะเหลานจะเปนแนวทางนาไปสการพฒนาสงสด ซงเปนจดประสงคของการศกษา อกทงชวยใหรจกและเขาใจบคคลอนสามารถปรบตวใหเขากบผอนไดด สามารถทางานใหเปนประโยชนตอสงคม และอยในสงคมไดอยางมความสข

2. การแนะแนวชวยใหนกเรยนไดรบรขอมลในดานตางๆ เชน ดานการศกษาอาชพ ดานสงคม รแนวทางการศกษาตอ รคณคาของการประกอบอาชพการสรางสมพนธภาพกบบคคลอน พรอมทงมพฒนาการทางดานรางกาย อารมณ สงคมและสตปญญา ไปพรอมกนอยางถกวธ

3. การแนะแนวชวยใหครมความเขาใจนกเรยนดขน สามารถจดการศกษาไดเหมาะสมกบนกเรยน ทาใหการศกษาไดผลดมประสทธภาพ ครสามารถรเหตผลแหงพฤตกรรมของนกเรยนสามารถหาแนวทางขจดปญหาใหนกเรยนไดทาปญหาในการจดการเรยนการสอนลดลง

จากความคดเหนเกยวกบประโยชนของการแนะแนวทกลาวมา สรปไดวาถาโรงเรยนใหบรการแนะแนว แกนกเรยนไดเปนอยางด และมประสทธภาพแลวจะเกดประโยชนตอนกเรยนโดยชวยใหนกเรยนรจกและเขาใจตนเองอยางแทจรง ผบรหารและครไดรจกนกเรยนของตนอยางชดเจน ผปกครองรจกและเขาใจเดกของตนดยงขน ยอมรบนกเรยนและเขาใจเดกของตนดยงขน ยอมรบนกเรยนและเขาใจความแตกตางระหวางบคคล ชวยใหสงคมและประเทศชาตไดประชากรรนใหมทมคณภาพไมเปนผทสรางปญหาใหแกสงคม

3.8 งานวจยทเกยวของกบชดการสอนกจกรรมแนะแนวและกจกรรมแนะแนว 3.8.1 งานวจยภายในประเทศ

บญลกษณ องชยพงษ (2536 : 71 – 74) ไดศกษาผลของการใชชดแนะแนวทมตอการใหเหตผลเชงจรยธรรมดานความซอสตยของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 โรงเรยนบานพรานกระตาย อาเภอพรานกระตาย จงหวดกาแพงเพชร ปการศกษา 2536 จานวน 30 คน กลมทดลองม

58

15 คน กลมควบคมม 15 คน พบวา กลมทดลองทไดรบการใชชดแนะแนวมการใหเหตผลเชงจรยธรรมดานความซอสตยสงกวานกเรยนกลมควบคมทไดรบการสอนแบบปกต อยางมนยสาคญทางสถต ทระดบ .05

ปนดดา ยมสกล (2538 : 61) ไดศกษาผลการใชชดแนะแนวทมตอความสามคคของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 โรงเรยนบานทากลอย กงอาเภอ บานทาตะเกยบ จงหวดฉะเชงเทรา ปการศกษา 2538 กลมทดลอง 22 คน กลมควบคม 20 คน พบวา นกเรยนกลมทดลองทไดรบการใชชดแนะแนวมความสามคคสงขนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.5

3.8.2 งานวจยในตางประเทศ แอนเดอรสน (Anderson. 1982 : 4795-A) ไดสรางชดการสอนดวยตนเอง เพอหา

ประสทธภาพตามเกณฑทตงไว และเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวชาสงคมศกษากบนกเรยนระดบประถมศกษา โดยใชชดการสอนดวยตนเองกบกลมทดลอง และใชการสอนแบบบรรยายกบกลมควบคม ผลการศกษาพบวา นกเรยนทใชชดการสอนดวยตนเองมผลสมฤทธทางการเรยนสงกวานกเรยนทไดรบการสอนแบบบรรยายแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต

เทอรค (Turk. 1985 : 2436) ไดศกษาวจยเกยวกบการพฒนายทธวธการฟงจงหวะและทานองดนตรของนกเรยน โดยใชเครองคอมพวเตอรเปนเครองมอ ผลการศกษาพบวาภายหลงการใชชดการสอนนกเรยนสามารถรบรและเขาใจจงหวะและทานองดนตรไดอยางรวดเรว

วลสน (Wilson. 1989 : 416) ไดศกษาเกยวกบการวเคราะหผลของการใชชดการสอนทมความสามารถในการแกปญหาคณตศาสตรของเดกพการ ผลการศกษาพบวา การใชชดการสอนทาใหเดกมความสามารถในการแกปญหาคณตศาสตร

จากผลของการวจยขางตนสรปไดวากจกรรมแนะแนวเปนบรการทโรงเรยนจดทาขนเพอชวยใหผเรยนคนพบและพฒนาความสามารถของตนเอง เสรมสรางทกษะชวต วฒภาวะทางอารมณ ตระหนกในคณคาของตน สามารถปรบตวใหเขากบสงแวดลอม วางแนวทางการดาเนนชวตของตนเองทงดานการศกษา อาชพ และการพฒนาตนไปสความสาเรจ การแนะแนวถอวาเปนสวนประกอบของการสอนและการศกษา จะแยกออกจากกนไมได ฉะนนการแนะแนวสามารถทาไดควบคไปกบการสอน โดยครทสอนจะมบทบาทสาคญมากในการแนะแนว ทงนครทสอนกบศนยแนะแนว จะตองประสานงานกนอยางใกลชดในดานขอมลเกยวกบเดกหรอเกยวกบเทคนควธการตางๆ ในการชวยเหลอเดกทาใหผวจยมแนวคดทจะสรางชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะหของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ดวยความเชอมนวากจกรรมแนะแนวจะสามารถชวยใหนกเรยนมการพฒนาการคดวเคราะหไดอยางด

บทท 3 วธดาเนนการวจย

ในการวจยครงน ผวจยไดดาเนนการตามขนตอน ดงน 1. การกาหนดประชากรและการเลอกกลมตวอยาง 2. การสรางเครองมอทใชในการศกษาคนควา 3. การดาเนนการทดลอง 4. การเกบรวบรวมขอมล 5. การวเคราะหขอมล

การกาหนดประชากรและเลอกกลมตวอยาง 1. ประชากร ประชากรทใชในการศกษาครงน ไดแกนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนวดบาเพญ

เหนอ เขตมนบร กรงเทพมหานคร ปการศกษา 2550 จานวน 6 หอง จานวน 196 คน เปนนกเรยนชาย 95 คน และนกเรยนหญง 101 คน

2. กลมตวอยาง กลมตวอยางทใชในการวจยครงน เปนนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนวดบาเพญ

เหนอ เขตมนบร กรงเทพมหานคร ปการศกษา 2550 ซงไดมาจากการสมตวอยางอยางงายจากประชากร โดยการจบฉลากหมายเลขหอง ไดหอง ป.6/5 จานวน 30 คนเปนกลมตวอยาง

ระยะเวลาทใชในการดาเนนการทดลอง ดาเนนการทดลองโดยใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห จานวน 8

ครง ครงละ 1 ชวโมง เปนเวลา 2 สปดาห สปดาหละ 4 วน คอ วนจนทร วนองคาร วนพธ และวนศกร เวลา 9.30 – 10.30 น. การทดลองเรมตงแตวนจนทรท 11 กมภาพนธ พ.ศ. 2551 สนสดวนศกรท 22 กมภาพนธ พ.ศ. 2551 เครองมอทใชในการวจย

เครองมอทใชในการวจยประกอบดวย 1. แบบทดสอบวดความสามารถในการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท6 2. ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษา

ปท 6 3. แบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอ

พฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

60

การสรางเครองมอทใชในการวจย 1. แบบทดสอบวดความสามารถการคดวเคราะห มลาดบขนตอนการสราง ดงน

1.1 ผวจยศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของกบความสามารถในการคดวเคราะห 1.2 ผวจยศกษาแนวทางการสรางแบบทดสอบความสามารถการคดวเคราะหจาก

แนวคดของ Bloom (1961 : 145-151) ประกอบดวยการวเคราะหความสาคญ การวเคราะหความสมพนธและการวเคราะหหลกการ แลวจงสรางแบบทดสอบความสามารถในการคดวเคราะห

1.3 ผวจยนาแบบทดสอบความสามารถการคดวเคราะหทสรางขนนาเสนอใหผทรง คณวฒ 3 คน ไดแก ผชวยศาสตราจารย ดร. แสงอรณ ชววงษบญ อาจารย ดร. พาสนา จลรตน และอาจารย ดร. มณฑรา จารเพง ตรวจสอบความเทยงตรง แลวนามาปรบปรงแกไขตามขอเสนอแนะ

1.4 ผว จยนาแบบทดสอบความสามารถการคดวเคราะหทปรบปรงแกไขตามคาแนะนาของผทรงคณวฒ แลวนาไปทดลองใชกบนกเรยน ชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนวดบาเพญเหนอ เขตมนบร กรงเทพมหานครทมใชกลมตวอยาง จานวน 30 คน เพอวเคราะหแบบทดสอบเปนรายขอโดยหาความยากงาย (p) ได .25 - .81 และคาอานาจจาแนก (r) ได.25 - .75 โดยใชวธตด 27% กลมสง – กลมตา เพอทจะคดเลอกขอสอบนาไปใชในการทดลองตอไป

1.5 ผวจยนาแบบทดสอบทผานการวเคราะหจากขอ 1.4 หาคาความเชอมนของแบบทดสอบโดยวธการของ คเดอร – รชารดสน (Kuder – Richardson) จากสตร KR – 20 ไดคาความเชอมนเทากบ .76

ลกษณะของแบบทดสอบวดความสามารถการคดว เคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

แบบทดสอบวดความสามารถการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 เปนขอคาถามเกยวกบเรองทจะพฒนา สาระสาคญ โดยมจานวน 30 ขอ ใหนกเรยนทาแบบทดสอบวดความสามารถการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 กอนและหลงการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ตวอยางแบบทดสอบวดความสามารถการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

คาชแจง ใหใชสถานการณตอไปนตอบคาถาม ขอ 1-3

ครอบครวของนายออดกบนางเอมบตร 3 คน ชอโอ อน และอร โดยโอชอบรองเพลงและเปนนองของอน อนชอบกนขนมเปนพของโอและอร อรชอบปลกตนไมและเปนบตรคนสดทอง

61

ทมา: ธรสาสน พบลชเชอร. (2549). คดไทยแผนใหม. หนา 40. 1. บตรในขอใดเรยงจากอายมากไปหานอย

ก. อน, โอ, อร ข. อร, โอ, อน ค. อน, อร, โอ ง. โอ, อน, อร 2. บตรคนกลางของนายออดและนางเอคอใคร

ก. อน ข. โอ ค. อร

3. นกเรยนคดวาใครมโอกาสอวนมากทสด ก. อน ข. โอ ค. อร เกณฑการใหคะแนนและการแปลผล เกณฑการใหคะแนน ในแตละขอผตอบทตอบคาถามไดถกตองจะได 1 คะแนน ถาตอบผด

จะได 0 คะแนน

เกณฑการแปลผล การแปลผลความสามารถในการคดวเคราะหของนกเรยนใชระดบคะแนนเปนเกณฑ ดงน ระดบคะแนน 0 – 10 มความสามารถในการคดวเคราะหนอย ระดบคะแนน 11 – 20 มความสามารถในการคดวเคราะหปานกลาง ระดบคะแนน 21 – 30 มความสามารถในการคดวเคราะหมาก

2. ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษา

ปท 6

62

ในการวจยครงน ผวจยไดสรางชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โดยมขนตอนดงน

2.1 ศกษารายละเอยดโดยศกษาพฒนาการของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ศกษาพระราชบญญตการศกษา พทธศกราช 2542 และหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544

2.2 ศกษาหลกการและงานวจยทเกยวกบชดการสอน กจกรรมพฒนาผเรยนและกจกรรมแนะแนวดานการคด ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

2.3 กาหนดหวขอเรองใหครอบคลมชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ในหวขอเรอง ดงน 1. การคดวเคราะห

กจกรรมท 1 ปรศนาเรขาคณต (1 ชวโมง) 2. การคดเชงเหตผลแบบอปนย ดานการจาแนกประเภท

กจกรรมท 2 ตซอนของ (1 ชวโมง) 3. การคดเชงเหตผลแบบนรนย ดานการอปมาอปไมย

กจกรรมท 3 เพราะเรานนคกน (1 ชวโมง) 4. การคดเชงเหตผลแบบอปนย ดานการหาสวนทหายไปของภาพ

กจกรรมท 4 อะไรหายไป (1 ชวโมง) 5. การเรองการคดเชงเหตผลแบบนรนย ดานการจดประเภท

กจกรรมท 5 แกะดา (1 ชวโมง) 6. การคดเชงเหตผลแบบนรนย ดานการสรปความ

กจกรรมท 6 โอลมปคเกมส (1 ชวโมง) 7. กระบวนการคดขนพนฐาน

กจกรรมท 7 อนาคตของฉน (1 ชวโมง) 8. การคดวเคราะหเรองกระบวนการคดขนพนฐาน

กจกรรมท 8 คดรอบดาน (1 ชวโมง) 2.4 สรางชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชน

ประถมศกษาปท 6 ใหสอดคลองกบจดมงหมายการวจย และนยามศพทเฉพาะ ใหครอบคลมเนอหาตามขนตอนท 3 โดยใชเทคนค การระดมสมอง แบบบรรยายประกอบสอ แบบสบสวนสอบสวน การอภปราย กระบวนการกลม เลนเกม (ชอลดดา ขวญเมอง. 2541 : 87, 136) การวเคราะหเหตการณในชวตประจาวน และการสนทนาแกปญหา ดงมรายละเอยดตามภาคผนวก โดยชดการสอนแตละชดประกอบไปดวย

2.4.1 คาชแจง 2.4.2 คมอคร 2.4.3 คมอนกเรยน 2.4.4 ใบงานและใบความร

63

2.4.5 แบบฝกหดหลงเรยน 2.4.6 แบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอชดการสอนกจกรรม

แนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห นอกจากนแตละชดประกอบไปดวย 2.4.7 ชอเรอง 2.4.8 ชอกจกรรม 2.4.9 จดมงหมาย 2.4.10 สาระสาคญ 2.4.11 กระบวนการจดกจกรรม 2.4.12 กระบวนการวดและประเมนผล 2.4.13 แหลงการเรยนร 2.4.14 สอการเรยนร

2.5 นาชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ทสรางขนไปหาความเทยงตรงเชงประจกษโดยใหผทรงคณวฒ 3 คน ไดแก ผชวยศาสตราจารย ดร. แสงอรณ ชววงษบญ อาจารย ดร. พาสนา จลรตน และอาจารย ดร. มณฑรา จารเพง ตรวจสอบรายละเอยดของชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ใหมความสอดคลองกบเรองทจะพฒนา นยามศพทเฉพาะ จดมงหมาย สาระสาคญ กระบวนการจดกจกรรมดานการคดวเคราะห แลวนาไปปรบปรงแกไขตามขอเสนอแนะของผทรงคณวฒ สาหรบรายละเอยดของชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 แสดงในภาคผนวก ก

2.6 นาชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ไปทดลองใชกบนกเรยนทไมใชกลมตวอยาง จานวน 3 คน เพอหาขอบกพรองและความเหมาะสมของเวลา

2.7 นาชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะหของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ไปใชกบนกเรยนทไมใชกลมตวอยางจานวน 30 คน เพอหาประสทธภาพ

การยอมรบประสทธภาพของชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะหของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 จากการตอบคาถามแบบฝกหดในชดการสอนกจกรรมและแบบทดสอบทายชดกจกรรมโดยใหเกณฑมาตรฐาน 60/ 60

60 ตวแรก หมายถง คะแนนเฉลยของนกเรยนทงหมดทตอบคาถามในชดกจกรรมไดคะแนนไมตากวา 60%

60 ตวหลง หมายถง คะแนนเฉลยของนกเรยนทงหมดททาแบบทดสอบทายชดกจกรรม ไดคะแนนไมตากวา 60%

เมอพจารณาขอมล 60 ตวแรกและ 60 ตวหลง ถาเกณฑมาตรฐาน 60/60 ถอวาเปนชดกจกรรมทสมบรณ แตถาไมถงเกณฑ 60/60 ถอวาเปนชดกจกรรมทไมสมบรณตองปรบปรงแกไข

64

ประสทธภาพของชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะหของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 มคา 69.88/ 74.66

2.8 นาชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยน ชนประถมศกษาปท 6 ไปทดลองใชกบกลมตวอยางตอไป

ลกษณะของแบบฝกหดในชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

แบบฝกหดในชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 เปนขอความเรองทจะพฒนา จดมงหมาย สาระสาคญ ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ในแตละกจกรรม โดยมจานวน 8 แบบฝกหด แตละแบบฝกหดม 10 ขอ ใหนกเรยนทาแบบฝกหดกอนและหลงการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ในแตละกจกรรม

ตวอยางแบบฝกหดในชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

ชอ – นามสกล ……………………………………………………… ชน ………. เลขท …………

แบบฝกหด เรอง ปรศนาเรขาคณต คาชแจง ใหนกเรยนทาเครองหมาย x ทบบนอกษรทตรงกบคาตอบทถกทสดเพยงคาตอบเดยว (0) การคดวเคราะห หมายถงขอใด ก. ความสามารถทางสมองของนกเรยนทคดไดกวางไกลหลายทศทาง จนสามารถแก ปญหาได ข. ความสามารถของนกเรยนในการคดเกยวกบกระบวนการ วธการ ในการแสวงหา คาตอบอยางมลาดบ มขนตอน ค. ความสามารถของนกเรยนในการคด

แยกแยะเรองราวตางๆ ออกเปนสวนยอยๆ ตามหลกการ หรอเกณฑทกาหนดให เพอคนหาความจรงหรอความสาคญเพอแกปญหา ง. ถกทกขอ

(0) นกเรยนคนใดทมความสามารถในการคดวเคราะหขอมลไดอยางถกตองเหมาะสม ก. วนนออกจากบานตกแกรอง นาจะเกดเหตการณไมดแนนอน ข. วนนสอบคณตศาสตร ตองกาวเทาขวาออกจากบานจงจะมโชค ค. วนนฝนตกพรอมกบแดดออก นาจะเกดรง ง. เมอคนฝนวามญาตสนทตาย จงไมกลาออกจากบานไปโรงเรยน

65

(0) สมมตวานกเรยนกาลงประสบกบปญหาเรองการคบเพอนตางเพศ ถาใหวเคราะหปญหา อะไรเปนสาเหตทสาคญ ก. ตวนกเรยน ข. บดามารดา ค. คร ง. เพอน

(0)วตถประสงคของการคดวเคราะห คอขอใด ก. เพอแยกแยะเรองราว หรอเหตการณตางๆ ออกเปนสวนยอยๆ ตามหลกการ ข. เพอชวยในการแกปญหาไดอยางมคณภาพ ค. เพอคนหาสภาพความเปนจรงหรอสงสาคญของวตถ (จดมงหมาย) สงของเรองราว หรอเหตการณสาคญนนๆ ง. ถกทกขอ

เกณฑการใหคะแนน เกณฑการใหคะแนนแบบฝกหดกอนและหลงการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอ

พฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ผวจยใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 และตรวจใหคะแนนตามเกณฑการใหคะแนนทกาหนด คอ (เรณ พนจการ. 2545 : 28)

คาตอบถกให 1 คะแนน คาตอบผดให 0 คะแนน เกณฑการแปลความหมาย

คะแนน การแปลความหมาย 9 – 10 หมายถง มความรความเขาใจดานการคดวเคราะหในระดบมากทสด 7 – 8 หมายถง มความรความเขาใจดานการคดวเคราะหในระดบมาก 5 – 6 หมายถง มความรความเขาใจดานการคดวเคราะหในระดบปานกลาง 3 – 4 หมายถง มความรความเขาใจดานการคดวเคราะหในระดบนอย 1 – 2 หมายถง มความรความเขาใจดานการคดวเคราะหในระดบนอยทสด

3. แบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนท มตอชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

ในการวจยครงน ผวจยไดสรางแบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โดยมขนตอนดงน

66

3.1 ผวจยศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของกบแบบสอบถามความคดเหนทมตอชดการสอน เพอเปนแนวทางในการสรางแบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

3.2 ผวจยสรางแบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 จานวน 8 แบบสอบถาม แตละแบบม 10 ขอ โดยยดหลกในการประเมนคณภาพสอการเรยนรตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 ของสานกวชาและมาตรฐานการศกษา สานกงานการศกษาขนพนฐาน (2546 : 8-9) และยดเนอหาในชดการสอน ไดแก เรองทจะพฒนา จดมงหมาย สาระสาคญ การวดและประเมนผล สอการเรยนร และขนตอนการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ในแตละกจกรรม

3.3 ผวจยนาแบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอชดสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ทสรางขนจานวน 8 แบบสอบถาม แตละแบบม 10 ขอ ไปหาความเทยงตรงเชงประจกษ โดยใหผทรงคณวฒ 3 คน ไดแก ผชวยศาสตราจารย ดร. แสงอรณ ชววงษบญ อาจารย ดร. พาสนา จลรตน และอาจารย ดร. มณฑรา จารเพง ตรวจสอบขอคาถามทสรางขน ทงดานเนอหาและภาษาใหสอดคลองกบเนอหาในชดการสอน ไดแก เรองทจะพฒนา นยามศพทเฉพาะ จดมงหมาย สาระสาคญ การวดและการประเมนผล สอการเรยนร และขนตอนการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ในแตละกจกรรม แลวนามาปรบปรงแกไขตามขอเสนอแนะของผทรงคณวฒ

ลกษณะของแบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

แบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 เปนขอความเกยวกบเรองทจะพฒนา จดมงหมาย สาระสาคญ การวดและการประเมนผล สอการเรยนร และขนตอนการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ในแตละกจกรรม โดยมจานวน 8 แบบสอบถาม แตละแบบม 10 ขอ ใหนกเรยนทาแบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ในแตละกจกรรม

ตวอยางแบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอ

พฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

67

แบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนว เพอพฒนาการคดวเคราะหสาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

เรองการคดเชงเหตผล กจกรรม “ตซอนของ” คาชแจง ใหนกเรยนทาเครองหมาย / ลงในชองทตรงกบระดบความคดเหนของนกเรยน

ระดบ 5 หมายถง เหนดวยในระดบมากทสด ระดบ 4 หมายถง เหนดวยในระดบมาก ระดบ 3 หมายถง เหนดวยในระดบปานกลาง ระดบ 2 หมายถง เหนดวยในระดบนอย ระดบ 1 หมายถง เหนดวยในระดบนอยทสด

ระดบความคดเหน

ขอท

รายการ

เหนดวยมากทสด

5

เหนดวยมาก

4

เหนดวยปานกลาง

3

เหนดวยนอย

2

เหนดวยนอยทสด

1

1 หลงทากจกรรมนกเรยนมความเขาใจเนอหาเกยวกบ การคดวเคราะห

2 เนอหาในกจกรรมสอดคลองกบจดประสงคทมง พฒนานกเรยนใหเกดการคดวเคราะห

3 เนอหาในกจกรรมการเรยนเหมาะสมกบการพฒนานกเรยนใหเกดการคดวเคราะห

4 เวลาทใชเหมาะสมกบกจกรรมการเรยนและเนอหา 5 กจกรรมเปดโอกาสใหนกเรยนไดมสวนรวมในการ

แสดงออก และกลาแสดงความคดเหน

6 กจกรรมนมงปลกฝงใหนกเรยนประพฤตปฏบตตน เปนผทมการคดวเคราะห

7 ขอความในใบความร ใบงาน แบบประเมนอานงาย คาสงชดเจนและเขาใจงาย

8 สอตางๆ ทใชในกจกรรมมความนาสนใจและมความหลากหลาย

9 การวดและการประเมนผลเปนการวดจากการกระทาของนกเรยนอยางแทจรง

10 นกเรยนสามารถนาความรทไดรบไปใชประโยชนได รวมคะแนน

68

เกณฑการแปลความหมาย เกณฑการแปลความหมายแบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอชดการสอน

กจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ดงน คาเฉลย 4.51 – 5.00 หมายถง เหนดวยกบการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนา การคดวเคราะหของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ในระดบ มากทสด คาเฉลย 3.51 – 4.50 หมายถง เหนดวยกบการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนา การคดวเคราะหของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ในระดบ มาก คาเฉลย 2.51 – 3.50 หมายถง เหนดวยกบการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนา การคดวเคราะหของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ในระดบ ปานกลาง คาเฉลย 1.51 – 2.50 หมายถง เหนดวยกบการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนา การคดวเคราะหของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ในระดบ นอย คาเฉลย 1.00 – 1.50 หมายถง เหนดวยกบการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนา การคดวเคราะหของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ในระดบ นอยทสด

แบบแผนการทดลอง

การวจยครงนดาเนนการทดลองตามแบบแผนการทดลอง One Group Pretest-Posttest Design (พวงรตน ทวรตน 2540 : 60) ดงแสดงในตาราง

สอบกอน ทดลอง สอบหลง

T1 X T2

ความหมายของสญลกษณ T1 แทน การทดสอบกอนการทดลอง T2 แทน การทดสอบหลงการทดลอง X แทน การใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะหของ

นกเรยนชนประถมศกษาปท 6

69

การดาเนนการทดลอง ผวจยดาเนนการทดลองตามแบบแผนการทดลอง One Group Pretest-Posttest Design

ซงม 3 ระยะ ดงน 1. ระยะกอนการทดลอง ผวจยใหกลมตวอยางทาแบบทดสอบวดความสามารถการคดวเคราะห ของนกเรยนชน

ประถมศกษาปท 6 2. ระยะดาเนนการทดลอง ผวจยดาเนนการทดลองกบกลมตวอยางตามชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคด

วเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 จานวน 8 ครง ครงละ 1 ชวโมง จานวน 2 สปดาห สปดาหละ 4 วน คอ วนจนทร วนองคาร วนพธ วนศกร เวลา 9.30 – 10.30 น. การทดลองเรมตงแตวนจนทรท 11 กมภาพนธ พ.ศ. 2551 สนสดวนศกรท 22 กมภาพนธ พ.ศ. 2551

3. ระยะหลงการทดลอง ผวจยดาเนนการทดสอบหลงการทดลองกบกลมตวอยางดวยแบบทดสอบชดเดยวกบท

นกเรยนไดทากอนการทดลองและเกบไวเปนคะแนนหลงการทดลอง

การจดกระทาขอมลและการวเคราะหขอมล การวเคราะหขอมล 1. ศกษาประสทธภาพของชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห

ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 2. ศกษาคะแนนการคดวเคราะหทไดจากการทาแบบทดสอบกอนและหลงไดรบการใชชด

การสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 3. ศกษาคะแนนทไดจากแบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอชดการสอน

กจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

สถตทใชในการวเคราะหขอมล 1. สถตพนฐานทใชในการหาประสทธภาพ

1.1 คาคะแนนเฉลย 1.2 คาความเบยงเบนมาตรฐาน 1.3 หาประสทธภาพของชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห

ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โดยใชสตรดงตอไปน (เสาวนย สกขาบณฑต. 2528 : 295) สตรท 1

70

สตรท 2

แทน ประสทธภาพของกระบวนการ แทน ประสทธภาพของผลลพธ แทน คะแนนรวมของแบบฝกหด แทน คะแนนรวมของผลลพธหลงเรยน

A แทน คะแนนเตมของแบบฝกหด B แทน คะแนนเตมของการทาแบบทดสอบหลงเรยน n แทน จานวนนกเรยนทเปนกลมตวอยาง

1.4 คาความยากงายและคาอานาจจาแนกเปนรายขอของแบบทดสอบโดยใชเทคนค

27% กลมสง – กลมตา หาคาความยากงายและคาอานาจจาแนกเปนรายขอของแบบทดสอบวดความสามารถ

การคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โดยใชสตรดงตอไปน (ยทธพงษ กยวรรณ. 2543 : 127)

สตรท 1 

สตรท 2

 

P แทน คาความยากงายของแบบทดสอบเปนรายขอ H แทน จานวนคนตอบถกในกลมคะแนนสง L แทน จานวนคนตอบถกในกลมคะแนนตา 2N แทน จานวนคนกลมสงและกลมตารวมกน r แทน คาอานาจจาแนกของแบบทดสอบเปนรายขอ N แทน จานวนคนกลมสงหรอกลมตา

71

1.5 คาความเชอมนแบบทดสอบใชวธของคเดอร – รชารดสน (Kuder – Richardson) จากสตร KR – 20

หาคาความเชอมนของแบบทดสอบวดความสามารถการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โดยใชสตรดงตอไปน (ยทธพงษ กยวรรณ. 2543 : 134)

แทน คาความเชอมน

แทน จานวนขอสอบ P แทน สดสวนของผตอบถกในขอหนงๆ ( R/N เมอ R คอ จานวน

ผตอบถกในขอนน และ N แทนจานวนผสอบ) q แทน สดสวนของผตอบผดในขอหนงๆ

แทน คาความแปรปรวนทงฉบบ

2. สถตทใชในการวเคราะหขอมล เปรยบเทยบการคดวเคราะหกอนและหลงการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอ

พฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โดยใชสถต t-test แบบ dependent (ลวน สายยศและองคณา สายยศ. 2540 : 248)

df = n-1 d แทน คาความแตกตางของคะแนนจากการทาแบบทดสอบหลงการ

ใชกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห กบกอนการใช กจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห

n แทน จานวนนกเรยนทเปนกลมตวอยาง

แทน ผลรวมของ d แตละตวยกกาลงสอง แทน การนาผลรวมของ d ทงหมดยกกาลงสอง

บทท 4 ผลการวเคราะหขอมล

สญลกษณทใชในการวเคราะหขอมล

ในการวเคราะหและการแปลผลการวเคราะหขอมลจากการวจยครงน ผวจยไดกาหนดสญลกษณตางๆ มาใชแทนความหมายดงตอไปน

แทน ประสทธภาพของกระบวนการ แทน ประสทธภาพของผลลพธ แทน คะแนนรวมของแบบฝกหด แทน คะแนนรวมของผลลพธหลงเรยน A แทน คะแนนเตมของแบบฝกหด B แทน คะแนนเตมของการทาแบบทดสอบหลงเรยน n แทน จานวนนกเรยนทเปนกลมตวอยาง S.D. แทน ความเบยงเบนมาตรฐาน t แทน คาสถตทใชพจารณาใน t-Distribution  

แทน คาเฉลยของคะแนน ** แทน ระดบนยสาคญทางสถตทระดบ .01

การวเคราะหขอมล ในการวจย ผวจยไดทาการวเคราะหขอมลดงน 1. ศกษาประสทธภาพของชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห

ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 2. ศกษาคะแนนการคดวเคราะหทไดจากการทาแบบทดสอบกอนและหลงไดรบการใชชด

การสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 3. ศกษาคะแนนทไดจากแบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอชดการสอน

กจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

ผลการวเคราะหขอมล ในการวจยครงน ผวจยไดเสนอผลการวเคราะหขอมลดงน 1. หาประสทธภาพชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยน

ชนประถมศกษาปท 6 ของขอมลแสดงในตาราง 1

73

ตาราง 1 คาประสทธภาพชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชน ประถมศกษาปท 6

รายการ ∑x A E1 ∑F B E2 ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะหของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

1677 80 69.88 672 30 74.66

ผลการวเคราะหขอมลตามตาราง 1 พบวา ประสทธภาพของชดการสอนกจกรรมแนะแนว

เพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 มคาเทากบ 69.88/74.66 ถงเกณฑมาตรฐาน 60/60 ถอวาเปนชดกจกรรมทสมบรณ

2. ศกษาคะแนนการคดวเคราะหทไดจากการทาแบบทดสอบกอนและหลงไดรบการใชชด การสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ขอมลดงแสดงในตาราง 2 ตาราง 2 คาเฉลย คาความเบยงเบนมาตรฐาน และการทดสอบคา t ของคะแนนกอนและหลงการ ใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะหของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนา การคดวเคราะหของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

S.D. ∑d (∑d)2 t

คะแนนแบบทดสอบกอนการใชชดการสอน คะแนนแบบทดสอบหลงการใชชดการสอน

21.80

25.87

3.34

2.87

122

762

7.36**

**มนยสาคญทางสถตทระดบ .01

ผลการวเคราะหขอมลตามตารางท 2 พบวา คะแนนการคดวเคราะหกอนและหลงการเขารวมกจกรรมการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 นกเรยนมคะแนนการคดวเคราะหแตกตางกน อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01

3. ศกษาคะแนนทไดจากแบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ขอมลแสดงในตารางท 3

74

ตาราง 3 คาเฉลย คาความเบยงเบนมาตรฐาน และระดบความคดเหนทมตอชดการสอนกจกรรม แนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 จาแนกรายกจกรรมและ ทงชด

แบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอชดการสอน กจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะหของนกเรยน ชนประถมศกษาปท 6

S.D. แปลผล ระดบความคดเหน

1. การคดวเคราะห กจกรรมท 1 ปรศนาเรขาคณต 2. การคดเชงเหตผลแบบอปนย ดานการจาแนกประเภท กจกรรมท 2 ตซอนของ 3. การคดเชงเหตผลแบบนรนย ดานการอปมาอปไมย กจกรรมท 3 เพราะเรานนคกน 4. การคดเชงเหตผลแบบอปนย ดานการหาสวนทหายไปของภาพ กจกรรมท 4 อะไรหายไป 5. การคดเชงเหตผลแบบนรนย ดานการจดประเภท กจกรรมท 5 แกะดา 6. การคดเชงเหตผลแบบนรนย ดานการสรปความ กจกรรมท 6 โอลมปคเกมส 7. กระบวนการคดขนพนฐาน กจกรรมท 7 อนาคตของฉน 8. กระบวนการคดขนพนฐาน กจกรรมท 8 คดรอบดาน

4.17

4.32

4.42

4.59

4.56

4.56

4.41

4.42

0.69

0.56

0.46

0.41

0.38

0.41

0.55

0.58

มาก

มาก

มาก

มากทสด

มากทสด

มากทสด

มาก

มาก รวมทกกจกรรม (8 กจกรรม) 4.43 0.50 มาก

ผลการวเคราะหขอมลตามตารางท 3 พบวาความคดเหนของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

ทมตอกจกรรมของชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะหของนกเรยน รวมทกกจกรรมอยในระดบมาก ในรายกจกรรมนกเรยนมความคดเหนตอชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ในระดบความคดเหนมากทสด คอ ชดท 4 การคดเชงเหตผลแบบอปนย ดานการหาสวนทหายไปของภาพ กจกรรมอะไรหายไป ชดท 5 การคดเชงเหตผลแบบนรนยดานการจดประเภทกจกรรมแกะดา ชดท 6 การคดเชงเหตผลแบบนรนย ดานการสรปความ กจกรรมโอลมปคเกมส สวนกจกรรมอนๆ นกเรยนมความคดเหนอยในระดบมาก คอ ชดท 1. การคดวเคราะห กจกรรมปรศนาเรขาคณต ชดท 2. การคดเชง

75

เหตผลแบบอปนย ดานการจาแนกประเภท กจกรรมตซอนของ ชดท 3. การคดเชงเหตผลแบบนรนย ดานการอปมาอปไมย กจกรรมเพราะเรานนคกน ชดท 7. กระบวนการคดขนพนฐาน กจกรรมอนาคตของฉน ชดท 8. กระบวนการคดขนพนฐาน กจกรรมคดรอบดาน

บทท 5 สรปผล อภปรายผล และขอเสนอแนะ

การวจยในครงน เปนการสรางชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห

ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนวดบาเพญเหนอ เขตมนบร กรงเทพมหานคร ผวจยไดลาดบขนตอนของการวจย สรปผล อภปรายผล และขอเสนอแนะ ดงน

ความมงหมายของการวจย ในการวจยครงนผวจยไดตงความมงหมายไวดงน

1. เพอจดทาชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะหของนกเรยน ชนประถมศกษาปท 6

2. เพอศกษาผลของชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะหของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

3. เพอสรางแบบทดสอบการคดวเคราะหของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 4. เพอศกษาความคดเหนของนกเรยนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนา

การคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

ประโยชนทไดรบ คร อาจารย ครแนะแนวและผทเกยวของกบนกเรยน สามารถนาชดการสอนกจกรรม

แนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะหไปใชพฒนาการคดของนกเรยนตอไป

ขอบเขตของการวจย ประชากรทใชในการวจย ประชากรทใชในการศกษาครงน ไดแกนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนวด

บาเพญเหนอ เขตมนบร กรงเทพมหานคร ปการศกษา 2550 จานวน 6 หอง จานวน 196 คน เปนนกเรยนชาย 95 คน และนกเรยนหญง 101 คน

กลมตวอยางทใชในการวจย กลมตวอยางทใชในการวจยครงน เปนนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนวด

บาเพญเหนอ เขตมนบร กรงเทพมหานคร ปการศกษา 2550 ซงไดมาจากการสมตวอยางอยางงายจากประชากร โดยการจบฉลากหมายเลขหอง ไดหอง ป.6/5 จานวน 30 คนเปนกลมตวอยาง

77

ระยะเวลาทใชในการดาเนนการทดลอง ดาเนนการทดลองโดยใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห

จานวน 8 ครง ครงละ 1 ชวโมง เปนเวลา 2 สปดาห สปดาหละ 4 วน คอ วนจนทร วนองคาร วนพธ และวนศกร เวลา 9.30 – 10.30 น. การทดลองเรมตงแตวนจนทรท 11 กมภาพนธ พ.ศ. 2551 สนสดวนศกรท 22 กมภาพนธ พ.ศ. 2551

สมมตฐานในการวจย คะแนนกอนและหลงการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะหของ

นกเรยนชนประถมศกษาปท 6 มคะแนนการคดวเคราะหแตกตางกน

เครองมอทใชในการวจย เครองมอทใชในการวจยประกอบดวย 1. แบบทดสอบวดความสามารถในการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 2. ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะหของนกเรยนชนประถมศกษา

ปท 6 3. แบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอ

พฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

การดาเนนการทดลอง ผวจยดาเนนการทดลองตามแบบแผนการทดลอง One Group Pretest-Posttest Design

ซงม 3 ระยะ ดงน 1. ระยะกอนการทดลอง ผวจยใหกลมตวอยางทาแบบทดสอบวดความสามารถการคดวเคราะห ของนกเรยนชน

ประถมศกษาปท 6 2. ระยะดาเนนการทดลอง ผว จยดาเนนการทดลองกบกลมตวอยางโดยใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอ

พฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 จานวน 8 ครง ครงละ 1 ชวโมง จานวน 2 สปดาห สปดาหละ 4 วน คอ วนจนทร วนองคาร วนพธ วนศกร เวลา 9.30 – 10.30 น. การทดลองเรมตงแตวนจนทรท 11 กมภาพนธ พ.ศ. 2551 สนสดวนศกรท 22 กมภาพนธ พ.ศ. 2551 ขนตอนในการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ประกอบดวย 6 ขนตอนดงน

2.1 ขนนาเขาสบทเรยน ผวจยสนทนากบนกเรยนเกยวกบเรองการคดวเคราะห

78

2.2 ขนดาเนนกจกรรม ผวจยชแจงใหนกเรยนปฏบตกจกรรมตางๆ ตามกฎกตกาและวธปฏบตกจกรรม โดยใชผ เ รยนฝกใชเทคนคการสงเกต อธบาย รบฟง เชอมโยงความสมพนธ และวจารณ

2.3 ขนสรป ผวจยใหนกเรยนสรปเรองเพอสรปความคดรวบยอดและหลกการสาคญ 2.4 ขนทดสอบความรหลงเรยน ผวจยใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยนเพอจะได

ทราบวานกเรยนมความรความเขาใจเกยวกบดานการคดวเคราะหมากนอยเพยงใด 2.5 ขนสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอ

พฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ผวจยใหนกเรยนทาแบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด

3. ระยะหลงการทดลอง ผวจยดาเนนการทดสอบหลงการทดลองกบกลมตวอยางดวยแบบทดสอบชดเดยวกบท

นกเรยนไดทากอนการทดลองและเกบไวเปนคะแนนหลงการทดลอง 4. นาคะแนนทไดจากแบบทดสอบกอนและหลงเรยน แบบฝกหดหลงเรยนและแบบสอบ

ถามความคดเหนของนกเรยนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 มาวเคราะหตามวธทางสถตตอไป

การวเคราะหขอมล ในการวจยครงน ผวจยไดทาการวเคราะหขอมล ดงน 1. ศกษาประสทธภาพของชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห

ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 2. ศกษาคะแนนการคดวเคราะหทไดจากการทาแบบทดสอบกอนและหลงไดรบการใช

ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 3. ศกษาคะแนนทไดจากแบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอชดการสอน

กจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

สรปผลการวเคราะหขอมล ในการวจยครงน ผวจยไดสรปผลการวเคราะหขอมล ดงน 1. ประสทธภาพ E1 / E2 ของชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห

ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 มคาประสทธภาพของชดการสอน 69.88 / 74.66 ถอวาชดกจกรรมมประสทธภาพตามเกณฑมาตรฐานของกรมวชาการ 60 / 60 (เรณ พนจการ.2545 : 24)

2. เปรยบเทยบการคดวเคราะหทไดจากคะแนนการทาแบบทดสอบกอนและหลงการเขารวมกจกรรมการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชน

79

ประถมศกษาปท 6 โดยใชสถต t – test for Dependent Samples พบวานกเรยนมคะแนนการคดวเคราะหแตกตางกน อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01

3. วเคราะหความคดเหนของนกเรยนทมตอกจกรรมแนะแนวทไดจากการสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โดยหาคาเฉลย และคาความเบยงเบนมาตรฐาน ผลการวจยพบวา ความคดเหนของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะหของนกเรยน รวมทกชดอยในระดบมาก ในรายกจกรรมนกเรยนมความคดเหนตอชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ในระดบความคดเหนมากทสด คอ ชดท 4 การคดเชงเหตผลแบบอปนย ดานการหาสวนทหายไปของภาพ กจกรรมอะไรหายไป ชดท 5 การคดเชงเหตผลแบบนรนยดานการจดประเภทกจกรรมแกะดา ชดท 6 การคดเชงเหตผลแบบนรนย ดานการสรปความ กจกรรมโอลมปคเกมส สวนกจกรรมอนๆ นกเรยนมความคดเหนอยในระดบมาก คอ ชดท 1. การคดวเคราะห กจกรรมปรศนาเรขาคณต ชดท 2. การคดเชงเหตผลแบบอปนย ดานการจาแนกประเภท กจกรรมตซอนของ ชดท 3. การคดเชงเหตผลแบบนรนย ดานการอปมาอปไมย กจกรรมเพราะเรานนคกน ชดท 7. กระบวนการคดขนพนฐาน กจกรรมอนาคตของฉน ชดท 8. กระบวนการคดขนพนฐาน กจกรรมคดรอบดาน

อภปรายผล จากการวจยการสรางชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยน

ชนประถมศกษาปท 6 ผวจยนาเสนอการอภปรายผล ดงน 1. ประสทธภาพของชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยน

ชนประถมศกษาปท 6 โดยใชสตรการคานวณ E1 / E2 ผลการวจยพบวาชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 มคาประสทธภาพของชดการสอน 69.88 / 74.66 ถอวาชดกจกรรมมประสทธภาพตามเกณฑมาตรฐานของกรมวชาการ 60 / 60 (เรณ พนจการ.2545 : 24) ซงสอดคลองกบอไร มะวญธร (2544 : บทคดยอ) ไดศกษาผลสมฤทธทางการเรยน การคดวเคราะหเชงวจารณญาณ และพฤตกรรมการทางานกลม ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทไดรบการสอนดวยการใชประสบการณกบคมอคร ผลการวจยพบวา นกเรยนทเรยนโดยการสอนดวยการใชประสบการณกบคมอคร มประสทธภาพตามเกณฑความสมพนธระหวางกระบวนการและผลลพธโดยเฉลย และเกณฑพฒนาของผเรยน

ทงนชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะหของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 มประสทธภาพตามเกณฑมาตรฐานของกรมวชาการเนองมาจากกจกรรมในชดการสอนมความสอดคลองกบจดประสงค และเนอหา

80

จากขอความดงกลาวจงเปนเหตผลสนบสนนชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะหของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 มประสทธภาพตามเกณฑมาตรฐานสามารถนามาพฒนาการคดวเคราะหได

2. นกเรยนทไดรบการสอนโดยใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะหของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 เมอเปรยบเทยบคะแนนการคดวเคราะหทไดจากการทาแบบทดสอบกอนและหลงการเขารวมกจกรรมการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห โดยใชสถต t – test for Dependent Samples พบวานกเรยนมคะแนนการคดวเคราะหแตกตางกน อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 แสดงวา ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ทาใหนกเรยนมการคดวเคราะหเพมมากขน

ทงนเนองจากชดการสอนทผวจยสรางขนแตละชดใชเทคนคตางๆ ทกระตนใหผเรยนมสวนรวมในกจกรรม เชน เทคนคการอภปราย กจกรรมกลม การใชคาถาม ซงเปนการทาใหการจดกจกรรมไมซาซากเราความสนใจผเรยน กระตนใหผเรยน รจกคด รจกแกปญหา และนกเรยนไดมโอกาสตรวจสอบความรความเขาใจของตนเองจากการทาแบบฝกหดหลงเรยน เปนการชกจงใหนกเรยนสนใจในการรวมกจกรรมและทาใหนกเรยนมการคดวเคราะหเพมขน ซงสอดคลองกบ ระพนทร ครามม (2544 : 80) ไดศกษาผลสมฤทธทางการเรยน และความสามารถในการคดอยางมเหตผลเชงวเคราะหของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทเรยนวชาสงคมศกษาโดยการสอนตามแนวคอนสตรคตวซมกบการสอนแบบแกปญหา ผลการวจยพบวา นกเรยนทเรยนโดยการสอนตามแนวคอนสตรคตวซมกบการสอนแบบแกปญหา มความสามารถในการคดอยางมเหตผลเชงวเคราะห แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 ซงแบบทดสอบทใชวดความสามารถในการคดอยางมเหตผลเชงวเคราะห ประกอบดวยชนดขอคาถาม 2 ชนด ไดแก ชนดขอคาถาม แบบการคดวเคราะหคาอธบาย และชนดขอคาถามแบบเหตผลเชงตรรกและยงสอดคลองกบอไร มะวญธร (2544 : 84) ไดศกษาผลสมฤทธทางการเรยน การคดวเคราะหเชงวจารณญาณ และพฤตกรรมการทางานกลม ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทไดรบการสอนดวยการใชประสบการณกบคมอคร ผลการวจยพบวา นกเรยนทเรยนโดยการสอนดวยการใชประสบการณกบคมอคร มการคดวเคราะหเชงวจารณญาณแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01

จากขอมลดงกลาวขางตน เปนเหตผลสนบสนนไดวา ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะหของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ทาใหนกเรยนมคะแนนการคดวเคราะหหลงแตกตางกนกอนเรยน

3. ความคดเหนของนกเรยนทมตอกจกรรมแนะแนวทไดจากการแบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โดยหาคาเฉลย และคาความเบยงเบนมาตรฐาน ผลการวจยพบวา ความคดเหนของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะหของนกเรยน รวมทกชดอยในระดบมาก ในรายกจกรรมนกเรยนมความคดเหนตอชดการ

81

สอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ในระดบความคดเหนมากทสด คอ ชดท 4 การคดเชงเหตผลแบบอปนย ดานการหาสวนทหายไปของภาพ กจกรรมอะไรหายไป ชดท 5 การคดเชงเหตผลแบบนรนยดานการจดประเภทกจกรรมแกะดา ชดท 6 การคดเชงเหตผลแบบนรนย ดานการสรปความ กจกรรมโอลมปคเกมส สวนกจกรรมอนๆ นกเรยนมความคดเหนอยในระดบมาก แสดงวา นกเรยนเหนดวยกบขอความในขออนๆ อยในระดบมากไดแกหลงทากจกรรมนกเรยนมความเขาใจเนอหาเกยวกบการคดวเคราะห เนอหาในกจกรรมสอดคลองกบจดประสงคทมงพฒนานกเรยนใหเกดการคดวเคราะห เนอหาในกจกรรมการเรยนเหมาะสมกบการพฒนานกเรยนใหเกดการคดวเคราะห เวลาทใชเหมาะสมกบกจกรรมการเรยนและเนอหา กจกรรมเปดโอกาสใหนกเรยนไดมสวนรวมในการแสดงออก และกลาแสดงความคดเหน กจกรรมนมงปลกฝงใหนกเรยนประพฤตปฏบตตนเปนผทมการคดวเคราะห ขอความในใบความร ใบงาน แบบประเมนอานงาย คาสงชดเจนและเขาใจงาย สอตางๆ ทใชในกจกรรมมความนาสนใจและมความหลากหลาย การวดและการประเมนผลเปนการวดจากการกระทาของนกเรยนอยางแทจรง นกเรยนสามารถนาความรทไดรบไปใชประโยชนได

ทงนเนองจากผวจยไดสอนชดการสอนกจกรรมการคดวเคราะหโดยเปดโอกาสใหนกเรยนสามารถแสดงความคดเหนไดอยางอสระ ใหนกเรยนมสวนรวมในกจกรรม ชวยกนสรปขอคด หรอความคดรวบยอดทได และใชเทคนคแตกตางกนไปแตละกจกรรม จากการเรยนชดการสอนกจกรรมแนะแนว จงทาใหนกเรยนเหนดวยกบชดการสอนกจกรรมแนะแนวอยในระดบมาก ซงเปนไปตามทฤษฎของรววรรณ ชนตระกล (2539 : 70 – 71) กลาวถงประโยชนของการแนะแนวไว ชวยใหนกเรยนเขาใจตนเอง รจกแกปญหาดวยตนเอง สามารถปรบตวใหเขากบผอนไดด สามารถทางานใหเปนประโยชนตอสงคม และอยในสงคมไดอยางมความสข ชวยใหครสามารถจดการศกษาไดเหมาะสมกบนกเรยน ทาใหการศกษาไดผลดมประสทธภาพ

จากการศกษาคนควาครงนแสดงใหเหนวานกเรยนเหนดวยในระดบมาก ในการนาชดการสอนกจกรรมแนะแนวนมาใชเพอพฒนาการคดวเคราะหของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

ขอเสนอแนะ 1. ขอเสนอแนะทวไป

1.1 ในการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ผสอนควรไดศกษาคาชแจง คมอคร คมอนกเรยน วธการใชสอและอปกรณทใชในการสอน ควรเตรยมสอ อปกรณ และสถานทใหพรอมกอนสอนทกครง

1.2 ในการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ผสอนสามารถปรบเปลยนเนอหาของกจกรรม แบบฝกหด ขนตอนการสอนกจกรรม สอและอปกรณในการสอนใหเหมาะสมกบผเรยน เวลา สถานท

82

1.3 ในการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ผสอนควรใชเทคนคการเสรมแรงในระหวางการทากจกรรมดวย เชน การกลาวชมเชย การสะสมแตม และการเฉลยคะแนนกอนเรยนและหลงเรยน เพอเปนกระตนใหนกเรยนมความสนใจในการรวมกจกรรมมากขน

1.4 ในการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ผสอนควรตดตามพฤตกรรมของนกเรยนหลกการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวไปแลว เพอสงเกตการณเปลยนแปลงเกยวกบการคดวเคราะหวามความเหมาะสมเพยงใด

2. ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป 2.1 ในการสรางชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะหครงตอไปควร

มการทดลองใชกบนกเรยนชนอนๆ เชน นกเรยนในชวงชนท 1 เปนตน 2.2 ในการสรางชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะหครงตอไปควร

มการทดลองใชเพอพฒนาตวแปรอนๆ เชน ทกษะการคดเบองตน การแกปญหา เปนตน 2.3 ในการสรางชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะหครงตอไปควร

จดเรยงกจกรรมจากเนอหาทงายไปหายาก เชน กระบวนการคดขนพนฐาน การคดเชงเหตผล และการคดวเคราะห ตามลาดบ

2.4 ในการสรางชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะหครงตอไปควรจดเนอหาในแตละกจกรรมใหเปนเรองเดยวกนทงชด เชน เปนเนอหาเกยวกบทกษะชวตทงชด

83

บรรณานกรม

84

บรรณานกรม กนกวรรณ โพธทอง. (2537). การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรและความ

สามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ดวย รปแบบการสอนเพอพฒนาความสามารถในการใชเหตผล. วทยานพนธ คศ.ม. (ศกษาศาสตรการสอน) กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. ถายเอกสาร

กมล ประทปธรานนต. (2530). ผลการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวตามหลกสปปรสธรรม เพอพฒนาคณธรรมดานสปปรสธรรม ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 โรงเรยน วดไรขง วทยานครปฐม. ปรญญานพนธ กศ.ม. (จตวทยาการแนะแนว) กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

กาญจนา ศรกาฬสนธ. (2535). การบรหารกจการนกเรยน. กรงเทพฯ : ภาควชาบรหารการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. กลญา กรธาธร. (2545). การสรางชดการสอนกจกรรมแนะแนวการศกษาตอสาหรบนกเรยน

ชนมธยมศกษาปท 3 โรงเรยนคงคาราม จงหวดเพชรบร. ปรญญานพนธ กศ.ม. (จตวทยาการแนะแนว) กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

กระทรวงศกษาธการ. (2545). หลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544. กรงเทพฯ : โรงพมพองคการรบสงสนคาและพสดภณฑ.

________. (2546). คมอการจดกจกรรมแนะแนว. กรงเทพฯ : โรงพมพองคการรบสงสนคาและ พสดภณฑ.

________. (2534, กมภาพนธ – มนาคม). “วตถประสงค นโยบายและมาตรการในการพฒนาการ ศกษาของแผนพฒนาการศกษาแหงชาตฉบบท 7.(พ.ศ.2535-2539)” วารสารการศกษา แหงชาต. 27(19) : 33.

คาหมาน คนไค. (2545). 149 แบบฝกคดภาคปฏบต. กรงเทพฯ : พฒนาคณภาพวชาการ. จรรยา สวรรณทต. (2526). ประมวลบทความทางวชาการทบรรยายในโอกาสตางๆภายใน

ประเทศ พ.ศ.2521–2526. กรงเทพฯ : สถาบนวจยพฤตกรรมศาสตร มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

จรล พรหมคาตน. (2529). จตวทยาพฒนาการ. เชยงใหม : สหวทยาลยลานนา. ถายเอกสาร. จตรา ทบแสง. (2529). ตรรกวทยาทวไป. กรงเทพฯ : ภาควชาปรชญาและศาสนาคณะมนษย

ศาสตรและสงคมศาสตร วทยาลยครพระนคร. จานง วบลยศร. (2536). อทธพลของภาษาตอการคดเชงเหตผลในเดกไทย. พมพครงท 2

กรงเทพฯ : จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

85

ฉลองชย สรวฒนบรณ. (2528). การเลอกใชสอการสอน. กรงเทพฯ : ภาควชาเทคโนโลยทางการ ศกษา. มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

ชยยงค พรหมวงศ. (2525). “การประเมนผลสอการสอน” เอกสารการสอนชดวชาสอการสอน ระดบมธยมศกษา หนวยท 11 – 15. กรงเทพฯ : สามเจรญพานช.

ชยยงค พรหมวงศ; สมเชาว เนตรประเสรฐ; และ สดา สนสกล. (2521). ระบบสอการสอน. กรงเทพฯ : โรงพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ชาต แจมนช. (2545). สอนอยางไรใหคดเปน. กรงเทพฯ : โรงพมพเลยงเชยง. ถายเอกสาร. ชอลดดา ขวญเมอง. (2541). กจกรรมแนะแนวในชนเรยน. กรงเทพฯ : วทยภฒน. ทศนา แขมณ และคณะ. (2544).วทยาการดานการคด. กรงเทพฯ : สถาบนพฒนาคณภาพ

วชาการ. นวลนง มงตรสรรค. (2530). ผลการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเรองสงคหวตถ 4 ทมตอ

คณธรรมสงคหวตถ 4 ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 โรงเรยนเทพศรนทร กรงเทพมหานคร. ปรญญานพนธ. กศ.ม. (จตวทยาการแนะแนว) กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

บญเชด ชมพล. (2547). การศกษาความสามารถในการคดวเคราะหของนกเรยนชนมธยม ศกษาชวงชนท 3 โรงเรยนอานวยวทย. สารนพนธ กศ.ม. (การวดผล การศกษา) กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

บญม แทนแกว. (2536). ตรรกวทยาทวไป. พมพครงท 4 กรงเทพฯ : โอเดยนสโตร. บญลกษณ องชยพงษ. (2536). ผลการใชชดการแนะแนวทมตอการใหเหตผลเชงจรยธรรม

ดานความซอสตยของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ตาบลบานพรานกระตาย จงหวดกาแพงเพชร. ปรญญานพนธ กศ.ม. (จตวทยาการแนะแนว) กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

บญสม ครฑฑา. (2525). การสรางแบบวดการคดเปน. วทยานพนธ ค.ม. (การประถมศกษา) กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลบ. ถายเอกสาร.

ปนดดา ยมสกล. (2538). ผลการใชชดแนะแนวทมตอความสามคคของนกเรยนชนประถม ศกษาปท 5 โรงเรยนบานทากลอย จงหวดฉะเชงเทรา. ปรญญานพนธ กศ.ม. (จตวทยาการแนะแนว) กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

ประพนธศร สเสารจ. (2548). สอนอยางไรใหคดเปน. กรงเทพฯ : วฒนาพานช. ประหยด จระวรพงศ. (2527). หลกการและเทคโนโลยทางการศกษา. กรงเทพฯ : คณะศกษา

ศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ปานวร ยงยทธวชย. (2548). การอาน เขยน คดวเคราะห คดสงเคราะห. กรงเทพฯ : สถาบน

สงเสรมและพฒนาการอานการเขยนแหงประเทศไทย.

86

เปรมจต เอกชลาลย. (2531). จตวทยาพฒนาการ. ลาปาง : ภาควชาจตวทยาการแนะแนว คณะ วชาครศาสตร วทยาลยครลาปาง. ถายเอกสาร.

พงษพนธ พงษโสภา. (2542). จตวทยาการศกษา. กรงเทพฯ : วสทธพฒนา พรรณทพย เทดพทกษพงษ. (2529). การวเคราะหองคประกอบของคณลกษณะแหงการคด

เปนตามทรรศนะของนกศกษาผใหญ. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การศกษาผใหญ) กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

พรรณ ช. เจนจต. (2538). จตวทยาการเรยนการสอน. กรงเทพฯ : อมรนทรการพมพ. พบลศร วาสนสมสทธ. (2526). “การพฒนาทกษะในวชาสงคมศกษา” เอกสารประกอบการสอน

ชดวชาการสอนสงคมศกษาหนวยท 1-4. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยสโขทยธรรมธราช. เพราพรรณ เปลยนภ. (2540). จตวทยาการศกษา. กรงเทพฯ : คณะครศาสตรอตสาหกรรม

มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร. พวงรตน ทวรตน. (2540). วธการวจยทางพฤตกรรมศาสตรและสงคมศาสตร. กรงเทพฯ :

ฟงเกอรปรน แอนท มเดน. พจนานกรม. (2546). พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถานสถาน พ.ศ. 2530. กรงเทพฯ :

นานมบคส. มยรา ตรงประเสรฐ. (2548). การสรางชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของ

นกเรยนชวงชนท 3. สารนพนธ กศ.ม. (จตวทยาการแนะแนว) กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. (2532). “การเลยงดเดกปฐมวย” เอกสารการสอนชดวชาฝก อบรมครและผทเกยวของกบการอบรมเลยงดเดกปฐมวยหนวยท 11-15. นนทบร : มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

________. (2534). “เทคนคแนะแนว” เอกสารการสอนชดวชาประสบการณวชาชพการแนะ แนว หนวยท 1-8. นนทบร : มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

________. (2545). “ชดกจกรรมแนะแนว” เอกสารการสอนชดวชาการพฒนาเครองมอและ กจกรรมแนะแนว หนวยท 9-15. นนทบร : มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

มาล จฑา. (2544). การประยกตจตวทยาเพอการเรยนร. กรงเทพฯ : ทพยวสทธ. มณฑล ไตรรตนสงหกล. (2525). การวเคราะหวธแกปญหาของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

ตามหลกอรยสจส. วทยานพนธ ค.ม. (การประถมศกษา) กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ถายเอกสาร. ยทธพงษ กยวรรณ. (2543). พนฐานการวจย. กรงเทพฯ : สวรยาสาสน. เยาวพา เดชะคปต. (2536). ความสามารถทางสตปญญากบความคดสรางสรรคของนกเรยน

ชนเดกเลก : รายงานการวจย. กรงเทพฯ : โรงเรยนสาธตมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

87

ระพนทร ครามม. (2544). ผลสมฤทธทางการเรยนและความสามารถในการคดอยางมเหตผล วเคราะหของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทเรยนวชาสงคมศกษาโดยการสอน ตามแนวเชงคอนสตรคตวซมกบการสอนแบบแกปญหา. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การ วดผลศกษา) กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ถายเอกสาร.

รววรรณ ชนะตระกล. (2539). หลกการแนะแนว. กรงเทพฯ : ภาคการพมพ. เรณ พนจการ. (2549). การสรางชดการสอนกจกรรมแนะแนวดานสวนตวและสงคมสาหรบ

นกเรยนชนประถมศกษาปท 3 โรงเรยนบางลวทยา อาเภอสองพนอง จงหวด สพรรณบร. ปรญญานพนธ กศ.ม. (จตวทยาการแนะแนว) กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. ลาวณย วทยาวฒกล. (2533). การสอนสงคมในโรงเรยนมธยม. กรงเทพฯ: คณะครศาสตร

จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ลวน สายยศ และองคณา สายยศ. (2538). เทคนคการวจยทางการศกษา. พมพครงท 4.

กรงเทพฯ : สวรยาสาสน. ________. (2540). สถตวทยาทางการวจย. พมพครงท 6 กรงเทพฯ : สวรยาสาสน. วาสนา ชาวหา. (2522). เทคโนโลยการศกษา. กรงเทพฯ : อกษรการพมพ. วลนภา ฉลากบาง. (2535). จตวทยาการแนะแนวเดกประถมศกษา. กรงเทพฯ : โอเอสพรนตง

เฮาส. วชย วงษใหญ. (2525). การพฒนาหลกสตรและการสอน – มตใหม. พมพครงท 3. กรงเทพฯ :

โอเดยนสโตร. ศรกาญจน โกสมภและดารณ คาวจนง. (2545). สอนเดกใหคดเปน. กรงเทพฯ : เสรมสนพรเพรส

ซสเทม. ศรชย เลศไตรภพ. (2535). การศกษาความสมพนธระหวางการคดอยางมเหตผลกบการคด

เปนของนกศกษาผใหญสายสามญระดบมธยมศกษาตอนปลาย. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การศกษาผใหญ) กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

สรฉนท สถรกล. (2539,ตลาคม). “การสอนแบบวเคราะหในวชาธรกจศกษา” วารสารพฒนาหลก สตร. 16(10) : 64-70.

สชา จนทรเอม. (2527). จตวทยาการแนะแนว. กรงเทพฯ : อกษรบณฑต. สวรรณ เพชรนล. (2520). ตรรกวทยาอปนย. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยรามคาแหง. สวทย มลคา. (2547). กลยทธการสอนคดวเคราะห. กรงเทพฯ : ภาพพมพ.

88

สภนนท เสถยรศร. (2536). การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวชาคณตศาสตรและการคด อยางมเหตผลของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทเรยนโดยใชแบบฝกกจกรรม

การคดกบการสอนตามคมอคร. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา) กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

แสงเดอน ทวสน. (2545). สอนใหคด. กรงเทพฯ : ภาพพมพ. สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. (2540). ทฤษฎการเรยนรเพอพฒนากระบวนการ

คดตนแบบการเรยนรทางดานหลกทฤษฎและแนวปฏบต. กรงเทพฯ: ถายเอกสาร. เสาวนย สกขาบณฑต. (2528). เทคโนโลยทางการศกษา. กรงเทพฯ : ภาควชาครศาสตร

เทคโนโลย สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ. สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. (2545). พระราชบญญตการศกษาแหงชาต.

กรงเทพฯ : พรกหวานกราฟฟก. สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. (2545). ทฤษฎการเรยนรเพอพฒนากระบวนการ

คด. กรงเทพฯ : วฒนาพานช. สานกงานเลขาธการสภาการศกษา. (2548). รปแบบการจดการเรยนรในการอาน คด วเคราะห

เขยนและสรางองคความรดวยตนเองทเนนผเรยนเปนสาคญ. กรงเทพฯ : พรก หวานกราฟฟค.

สาเนาว ขจรศลป. (2538). มตใหมของกจการนกศกษา 1- 2. พมพครงท 2. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยเกษมบณฑต.

สมบรณ ศาลยาชวน. (2524,ธนวาคม). “การคดเปน ทาเปน”. วารสารพฒนาหลกสตร. 34(56) : 8.

อญญารตน เจรญพฤฒนาถ. (2546). การพฒนาแบบประเมนทกษะการอาน คดวเคราะห เขยนของนกเรยนชนประถมศกษา. วทยานพนธ ปรญญามหาบณฑต (ภาควชาวจย การศกษา) กรงเทพฯ : บณฑตมหาวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ถายเอกสาร.

อตพร เกดเรอง. (2545). “รกการอานเพอพฒนาคณภาพชวต” วารสารวชาการ. 11(93) : 16-21. อมร โสภณวเชษฐวงศ. (2521). ตรรกวทยานรนย. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยรามคาแหง. อไร มะวญธร. (2544). ผลสมฤทธทางการเรยน การคดวเคราะหเชงวจารณญาณและ

พฤตกรรมการทางานกลม ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทไดรบการสอน ดวยการใชประสบการณกบคมอคร. ปรญญานพนธ. กศ.ม.(การวดผลการศกษา) กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ถายเอกสาร.

อษณย เยนสบาย. (2533). จตวทยาการแนะแนว. กรงเทพฯ : โอเดยนสโตร. Anderson, R.M. (1982,May). “Self – Instruction as a Method of Preparing Elementary

School Social Studies Teacher Trainers to Apply on Induction Teaching Model,” Dissertaion Abstracts International. 42(62) : 4795 – A.

89

Anderson, S.L.H. (1982). Attitudes of Oklahoma Jayees to Ward the Father Rde. Oklahome : Oklahome State University.

Beyer, Barry K. (1988,October). “Developing a Scope and Sequence for Thinking Skills,” Instruction Education Leadership. 45(7) : 18 – 34.

Blanton, James Anthony, (1988). The Effect of Inquiry Strategies on the Critical Think Skills, Content Acquisition, Self Concept, and Attitude of Eighth – Grade United States History Students in a Public School District in the Mississippi Delta. Ed. Mississippi : Delta State University.

Bloom, Benjarmin S. (1974). Taxonomy of Educational Objective. New York : David Mekay Company, Inc.

Brawley, Oletha Danials. (1975,January). “A Study to Evaluate the Effects of Using Multimedia Instructional Modules to Teach Time – Telling to Retarded Learmers,” Dissertation Abstracts internetimel. 32(5) : 429 – A.

Dewey, John. (1933). How We Think. Boston : D.C. Health Company. Frazier, Jenice Gregory. (1975,April). “Effect of Systematic Inservice Training Model on

Teacher,” Dissertation Abstract International. 36 (5) : 258 - A. Good, Carter V. (1973). Dictionary of Education. Edited by Good, Carter V. New York :

McGraw-Hill Company. Gordon, Lawerence. (1973). Module on O – A. Florida : Florida Department of Education. Harper, Martha and Amstrong Janc. (1972). “The Development and Evaluation of Multi

Media Self – Instructional Packages in Beginning French of Parent Country Junior College,” Dissertation Abstract International. 36 (5) : 5669 – A.

Houston, W Robert. And Others. (1972). Department Instructional Modules : A Sytem Moduler System for Writing Modules. Houston : University of Houston.

James, M. R. (1986). “Thinking Skill Testing in Pennsyivania’s Student Assessment Program,” Retrieved from ERIC. 32(10) : 2819 - A.

Jones, Helen Elizabeth. (1993,May). “The Effect of Direct Instruction of Thinking Skills in Elementary Social Studies on the Development of Thinking Skills,” Dissertation Abstracts. 38(29) : 21 - A.

Kapler, P.G. and Kapfer.,M. (1972). Introduction to Learning Packages. London : Education Technology.

Kemp. J.E. and Dayton, D.K., (1985). Learning Package in American Education. Cliffs, N.J. : Education Technology Publication.

90

Lewin, M. (1983). Social Cognition and the Acquisition of Self. New York : Plenum Press.

Marzano,R. J., and other. (1988). Dimensions of Thinking : a Framework for Curriculum and instruction. Alexandtia Virginia : Association for Supervision and Curriculum Development.

Overton, June Cainesan. (1993,March). “Investigation of the Effect of Thinking Skills Instruction on Academic Achievement and the Development of Critical and Creative Thinking Skills of Second -, Fourth-, and Sixth – Grade Student (Second – Grade, Fourth-Grade),“ Dissertation Abstracts. 42(83) : 11 – 12.

Peter, D & Pamela, D, K.(2003). “They Can Read the Word But They Can’t Understand Refining Comprehension Assrssment,” UMI troquest Digital Pissertation. 42(9) : 34 – 561.

Piaget,J. (1965). Judgment and Reasoning of Child. London : Poutledge and kagen Paul. Rowan,C.E.and Morrow,L.J. (1993). Implementing K-8 Curriculum and Evaluation

Standards Reading From the Arithmetic Teacher. Reston Virginia : The National Council of Teachers of Mathematics, Inc.

Sternberg, Robert J. (1985,November). “Teacheing Critical Thinking, Part 1 are We Marking Critical Mistake,” Phi Delta Kappen. 67(3) : 194 – 197.

Turk, Gayla Claire. (1985,Feburary). “Development of the Music listening Strategy Tempo Computer Assisted Instruction in Music Listening,” Dissertation Abstracts International. 45(8) : 2436 - A.

Wilson, Cynthia Louise. (1989,Agust). “An Analysis of a Direct Instruction Procedure in Teaching Word Problem – Solving to Learning Disabled Students,” Dissertation Abstracts International. 50(2) : 419 - A.

83

ภาคผนวก

84

ภาคผนวก ก. โปรแกรมการใชชดการสอน และชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห

ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

85

โปรแกรมการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

ครงท

วนท เวลา สถานท รายการชดการสอน หมายเหต

1 จ.11 ก.พ. 51 9.30 – 10.30 น. หองป. 6/5 การคดวเคราะห 2 อ.12 ก.พ. 51 9.30 – 10.30 น. หอง

วทยาศาสตร การคดเชงเหตผล

3 พ.13 ก.พ. 51 9.30 – 10.30 น. หองวทยาศาสตร

การคดเชงเหตผล

4 ศ.15 ก.พ. 51 9.30 – 10.30 น. หองป. 6/5 การคดเชงเหตผล 5 จ.18 ก.พ. 51 9.30 – 10.30 น. หองป. 6/5 การคดเชงเหตผล 6 อ.19 ก.พ. 51 9.30 – 10.30 น. หอง

วทยาศาสตร การคดเชงเหตผล

7 พ.20 ก.พ. 51 9.30 – 10.30 น. หองวทยาศาสตร

กระบวนการคดขนพนฐาน

8 ศ.22 ก.พ. 51 9.30 – 10.30 น. หองวทยาศาสตร

กระบวนการคดขนพนฐาน

86

ตารางการจดกจกรรมแนะแนวโดยใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนา การคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

ครงท ชอเรอง กจกรรม เทคนค:กจกรรมกลม 1. 2.

3.

4.

5.

6.

7. 8.

การคดวเคราะห การคดเชงเหตผลแบบอปนย ดานการจาแนกประเภท การคดเชงเหตผลแบบนรนย ดานการอปมาอปไมย การคดเชงเหตผลแบบอปนย ดานการหาสวนทหายไปของภาพ การคดเชงเหตผลแบบนรนย ดานการจดประเภท การคดเชงเหตผลแบบนรนย ดานการสรปความ กระบวนการคดขนพนฐาน กระบวนการคดขนพนฐาน

ปรศนาเรขาคณต ตซอนของ เพราะเรานนคกน อะไรหายไป แกะดา โอลมปคเกมส อนาคตของฉน คดรอบดาน

การระดมสมอง กระบวนการกลม แบบบรรยายประกอบสอ แบบบรรยายประกอบสอ เลนเกมส แบบบรรยายประกอบสอ แบบสบสวนสอบสวน แบบอภปราย

87

โปรแกรมการจดกจกรรมแนะแนวโดยใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนา การคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

ท เรอง/นยาม ชอกจกรรม เทคนค วตถประสงค วธดาเนนกจกรรม 1 การคด

วเคราะห หมายถง ความสามารถในการแยก แยะเพอหาสวนยอยวาประกอบดวยอะไร มความ สาคญอยางไร อะไรเปนเหต เปนผลและอาศยหลกการอะไร

ปรศนาเรขาคณต

การระดมสมอง

1. เพอใหนกเรยนฝกคดวเคราะห 2. เพอใหนกเรยนทราบวตถประสงคของการพฒนาทกษะการคดวเคราะห

- ขนนาเขาสบทเรยน ครสนทนากบนกเรยนเกยวกบการคดวเคราะหวามความสาคญตอการเรยน การดาเนนชวตในปจจบน ครนาเขาสกจกรรม “ปรศนาเรขาคณต” โดยครสนทนากบนกเรยนเกยว กบรปเรขาคณตวามกประเภทอะไรบางแลวสงเกตวามอะไรเปนเกณฑในการจดประเภท เชน มม ดาน - ขนกจกรรม ครใหนกเรยนแบงกลมและแจกใบงาน “ปรศนาเรขาคณต” ใหกบนกเรยนทกคน ใหนกเรยนแตละกลมชวยกนหาคาตอบเกยวกบปรศนาเรขาคณต โดยในการคดหาคาตอบนนใหนกเรยนใชเทคนคระดมสมอง ซงมดงน สมาชกในกลมรบฟงความคดเหนของเพอนและไมตดสนหรอวพากษ วจารณความคดเหนของเพอนทเสนอ

88

ท เรอง/นยาม ชอกจกรรม เทคนค วตถประสงค วธดาเนนกจกรรม ใหสมาชกในกลมเสนอ

ความคดเหนอยางอสระ ยงไดความคดเหนจานวนมากเทาใด กจะทาใหศกยภาพในการคดมมากขนเทานน ใหแตละกลม เชอมโยงความคดทคลายคลงกนใหอยในกลมเดยวกน และพยายามหาคาตอบเพมมากขน ครใหโอกาสนกเรยนซก ถามไดระหวางทาใบงาน เมอนกเรยนทาเสรจแลว ครใหแตละกลมสงตวแทนมานาเสนอและอธบายวธในการหาคา ตอบพรอมกบใหเพอนๆ ไดรวมกนวจารณหาจด เดน จดดอยของแตละวธ - ขนสรป ครและนกเรยนรวมกนสรปขอคดทไดจากการทากจกรรม - ขนทดสอบหลงเรยน ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยน - ขนประเมน ครใหนกเรยนทาแบบ สอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอชดการสอน ใหนร. ทาแบบฝกหด

89

ท เรอง/นยาม ชอกจกรรม เทคนค วตถประสงค วธดาเนนกจกรรม 2 การคดเชง

เหตผลแบบอปนย ดานการจาแนกประเภท คอ การแยกแยะสงทรบรเพอใหรจกสวนยอยๆ หรอองค ประกอบของสงนนใหมากทสด

ตซอนของ กระบวน การกลม

1. เพอใหนกเรยนฝกคดเชงเหตผลแบบอปนย ดานการจาแนกประเภท 2. การสอนนกเรยนในเรองการวเคราะหความสาคญ

- ขนนาเขาสบทเรยน ครสนทนากบนกเรยนเกยวกบการคดวา เวลาทนกเรยนคดจะตองคดอยางมจดมงหมาย โดยวนนเราจะมาทากจกรรมทฝกใชความคดกน ใหนกเรยนออกมา 1 คนใหหลบตา ครวางแกว ชอน ชอนสอม บนโตะใหนกเรยนหยบชอนขนมา ถาหยบถกถามวาเพราะอะไรถงหยบถก ครอธบายเพมเตมวาเรามจดมงหมายแลววาเราตองหยบชอนใหถก ดงนนเราจงตงใจทจะคลาหาสงทเปนชอนเพยงอยางเดยวเทานน - ขนกจกรรม 1. ใหนกเรยนแบงกลม โดยกาหนดวานกเรยนชายมคาเปน 1 ลอ นกเรยนหญงมคาเปน 2 ลอ แลวครพดวารถสามลอชนกบรถสามลอ ใหนกเรยนจบกลมตามจานวนลอ (จะไดกลมทเปนหญง 2 ชาย 2 ) 2. ใหนกเรยนแตละกลมเลอกประธาน และ

90

ท เรอง/นยาม ชอกจกรรม เทคนค วตถประสงค วธดาเนนกจกรรม หนาทดแลสงตวแทน

สมาชกออกมาจบสงของในกลองซอนของโดยไมใหซากน ประธานและเลขากมสทธออกมาจบได เลขามหนาทเขยนสงตางๆ ในใบงาน 3. ครแจกใบงาน “ตซอนของ” ใหกบนกเรยนทกกลม 4. ครอธบายวาในกลองนมสงของอย 4 ชน ใหนกเรยนสงตวแทนออกมาจบ กลมละ 1 คน ใหจบคนละ 3 วนาท นกเรยนสามารถออกมาจบไดจนสมาชกในกลมแนใจวาสงของ 5 ชนนนคออะไร กลมใดแนใจแลวใหยกมอขน 5. หลงจากนนใหนกเรยนวาดรปสงของทเปนประเภทเดยวกบของใน”ตซอนของ” (มทงหมด 4 ประเภท) โดยใหนกเรยนวาดประเภทละ 1 ชน พรอมบอกชอประเภทดวย - ขนสรป 1. ครและนกเรยนรวมกน สรปขอคดทไดจากการทา กจกรรม

91

ท เรอง/นยาม ชอกจกรรม เทคนค วตถประสงค วธดาเนนกจกรรม 2. ครแจกใบความรเรอง

การวเคราะหความสาคญโดยใหนกเรยนอานพรอมกน - ขนทดสอบหลงเรยน ใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยน ใหนกเรยนทาแบบสอบ ถามความคดเหน

92

ท เรอง/นยาม ชอกจกรรม เทคนค วตถประสงค วธดาเนนกจกรรม 3 การคดเชง

เหตผลแบบ นรนยดานการอปมาอปไมย คอการคดถงความเกยวของระหวางบคคล สงของหรอเหตการณในลกษณะตางๆ กน ตามสภาพหรอตามความเปนจรง

เพราะเรานนคกน

แบบบรรยายประกอบสอ

1. เพอใหนกเรยนฝกคดเชงเหตผลแบบนรนย ดานการอปมาอปไมย 2. การสอนนกเรยนในเรองการวเคราะหความสมพนธ

- ขนนาเขาสบทเรยน ครสนทนากบนกเรยนเกยวกบการคดวา เปนสงสาคญททาใหมนษยนนแตกตางไปจากสตวตางๆ บนโลกน การทเรารจกคดจะทาใหเราทาสงตางๆ เปน โดยวนนเราจะมาทากจกรรมเพอฝกใชความคดกน ใหนกเรยนดภาพตว อยางและลองถามนกเรยนใหชวยกนตอบ - ขนกจกรรม 1. ครแจกใบงาน “เพราะเรานนคกน” ใหกบนกเรยนทกคน 2. ครอธบายคาชแจงในใบงานใหนกเรยนเขาใจ 3. ใหนกเรยนทาใบงานและใหโอกาสนกเรยนซกถามไดในระหวางทาใบงาน 4. เมอนกเรยนทาเสรจแลว ครสมถามคาตอบของนกเรยนทละคนในแตละขอจนครบทกขอ และถามถงเหตผลทนกเรยนเลอกตอบคาตอบในขอนน 5. ครเฉลยแตละขอและ อธบายเพมเตม

93

ท เรอง/นยาม ชอกจกรรม เทคนค วตถประสงค วธดาเนนกจกรรม - ขนสรป

ครและนกเรยนรวมกนสรปขอคดทไดจากการทากจกรรม ใหนกเรยนอานใบความรพรอมกน - ขนทดสอบหลงเรยน ใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยน ใหนกเรยนทาแบบสอบ ถามความคดเหน

94

ท เรอง/นยาม ชอกจกรรม เทคนค วตถประสงค วธดาเนนกจกรรม 4 การคดเชง

เหตผลแบบอปนย ดานการหาสวนทหายไปของภาพ คอ การคดหาความสมพนธทเปนเหตผลตอกนของบคคลหรอสงของตงแตสองสงขนไป

อะไรหายไป แบบบรรยายประกอบสอ

1. เพอใหนกเรยนฝกคดเชงเหตผลแบบอปนย ดานการหาสวนทหายไปของภาพ 2. การสอนนกเรยนในเรองของความสาคญของการคดและการคดวเคราะห หลกการ

- ขนนาเขาสบทเรยน ครสนทนากบนกเรยนเกยวกบการคดวาเปนสงสาคญ เปนหวใจของการเรยนรสงตางๆ การฝกใชความคดจะชวยใหนกเรยนเขาใจความรตางๆ ไดด โดยวนนเราจะมาทากจกรรมเพอฝกความคดกนและสนทนากบนกเรยนถงสวนทหายไปจากภาพตวอยาง ใหนกเรยนดและลองถามนกเรยนใหชวยกนตอบ - ขนกจกรรม 1. ครแจกใบงาน “อะไรหายไป” ใหกบนกเรยนทกคน 2. ครอธบายคาชแจงในใบงานใหนกเรยนเขาใจ 3. ใหนกเรยนทาใบงานและเปดโอกาสนกเรยนซกถามไดในระหวางทาใบงาน 4. เมอนกเรยนทาเสรจแลว ครสมถามคาตอบของนกเรยนทละคนในแตละขอจนครบทกขอ และถามถงเหตผลทนกเรยนเลอกตอบ

95

ท เรอง/นยาม ชอกจกรรม เทคนค วตถประสงค วธดาเนนกจกรรม คาตอบในขอนนๆ ดวย

5. ครเฉลยแตละขอและอธบายเพมเตม - ขนสรป นกเรยนรวมกนสรปขอ คดทไดจากการทากจกรรม และใหนกเรยนอานใบความรเรองการวเคราะหความสมพนธพรอมกน - ขนทดสอบหลงเรยน ใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยน ใหนกเรยนทาแบบสอบ ถามความคดเหน

96

ท เรอง/นยาม ชอกจกรรม เทคนค วตถประสงค วธดาเนนกจกรรม 5 การคดเชง

เหตผลแบบนรนย ดานการจดประเภท องคประกอบของการคดวเคราะห แบงออกเปน 4 ประการ 1. ความ สามารถในการตความ 2. ความรความเขาใจในเรองทจะวเคราะห 3. ความชางสงเกต ชางสงสยและชางถาม 4. ความ สามารถในการหาความ สมพนธ เชงเหตผล

แกะดา เลนเกม 1. เพอใหนกเรยนฝกคดเชงเหตผลแบบนรนย ดานการจดประเภท 2. การสอนนกเรยนในเรององคประกอบของการคดวเคราะห

- ขนนาเขาสบทเรยน ครสนทนากบนกเรยนเกยวกบการคดวาเปนสงทตองสงเสรมใหเกดขนกบเดกนกเรยน โดยเรมฝกใชความคดในสงทไมยากจนเกนไปกอน และสนทนากบนกเรยนเกยวกบประเภทของสงตางๆ ทเคยไดเหน ทรจกหรอทมอยรอบๆ ตว เชน รถยนต มอเตอรไซด รถไฟฟา รถประจาทาง เรอ เครองบน จดอยในประเภทเดยวกนคอเปนยานพาหนะ ใหนกเรยนแบงกลมแตละกลมสงตวแทนมากลมละ 1 คน เปนตวแทนเลนเกม “แกะดา” โดยครอธบายกตกา เวลาทใชเลนและเงอนไขขอตกลง ครจะชบตรภาพทงหมด 4 ภาพแลวใหนกเรยนยกมอตอบวารปไหนไมเขาพวกกบภาพอนๆ - ขนกจกรรม 1. ครแจกใบงาน “แกะดา” ใหกบนกเรยนทกคน 2. ครอธบายคาชแจงในใบงานใหนกเรยนเขาใจ

97

ท เรอง/นยาม ชอกจกรรม เทคนค วตถประสงค วธดาเนนกจกรรม 3. ครเดนดนกเรยนทาใบ

งาน และใหโอกาสนกเรยนซกถามไดในระหวางทาใบงาน 4. เมอนกเรยนทาเสรจแลว ครสมถามคาตอบนกเรยนทละคนในแตละขอจนครบทกขอ และถามถงเหตผลทเลอกตอบคาตอบในขอนนดวย 5. ครเฉลยแตละขอและอธบายเพมเตม - ขนสรป 1. ครและนกเรยนรวมกนสรปขอคดทไดจากการทากจกรรม 2. ครแจกใบความร เรองการคดเชงเหตผล โดยใหนกเรยนอานพรอมกน - ขนทดสอบหลงเรยน ใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยน ใหนกเรยนทาแบบสอบ ถามความคดเหน

98

ท เรอง/นยาม ชอกจกรรม เทคนค วตถประสงค วธดาเนนกจกรรม 6 การคดเชง

เหตผลแบบ นรนย ดานการสรปความ

โอลมปคเกมส

แบบบรรยายประกอบสอ

1. เพอใหนกเรยนฝกคดเชงเหตผลแบบนรนย ดานการสรปความ 2. การสอนนกเรยนในเรองกระบวนการคดวเคราะห

- ขนนาเขาสบทเรยน 1. ครสนทนากบนกเรยนเกยวกบการคดวา การคดแตละครงเราตองมขอมลและเนอหาเพอประกอบ การคด อาจเปนความรหรอประสบการณทนกเรยนเกบไวในสมอง โดยวนนเราจะทากจกรรมใหนกเรยนฝกใชขอมลทเกบไวในสมองมาใชกน - ขนกจกรรม 1. ครแจกใบงาน “โอลมปคเกมส” ใหกบนกเรยนทกคน 2. ครอธบายคาชแจงในใบงานใหนกเรยนเขาใจ 3. ครยกแผนภาพใหนกเรยนด ประกอบการทาใบงาน 4. ใหนกเรยนตอบลงในใบงานวาจากแผนทครยกใหนกเรยนด นกเรยนคดวามกฬาประเภทใดบาง ใหเวลานกเรยนทาใบงาน 10 นาท 5. เมอหมดเวลา ครใหคนทไดประเภทกฬามากทสดออกมาบอกเพอนๆ หนาหองวามอาชพอะไรบาง

99

ท เรอง/นยาม ชอกจกรรม เทคนค วตถประสงค วธดาเนนกจกรรม และชบอกวาสงเกตจากสง

ใดถงตอบวาเปนอาชพนนๆ - ขนสรป นกเรยนรวมกนสรปขอ คดทไดจากการทากจกรรม และอานใบความรพรอมกน - ขนทดสอบหลงเรยน ใหนกเรยนทาแบบ ฝกหดหลงเรยน ใหนกเรยนทาแบบสอบ ถามความคดเหน

100

ท เรอง/นยาม ชอกจกรรม เทคนค วตถประสงค วธดาเนนกจกรรม 7 กระบวนการ

คดขนพนฐาน การพฒนากระบวนการคดขนพนฐานน สามารถใชเทคนคดงตอไปน 1. สงเกต 2. อธบาย 3. การฟง 4. เชอมโยงความสมพนธ 5. วจารณ 6. สรป

อนาคตของฉน

แบบสบสวนสอบสวน

1. เพอใหนกเรยนฝกทกษะการคดอยางมเหตผล 2. เพอใหนกเรยนฝกทกษะการหาเหตผลมาอธบายคาตอบไดอยางเปนเหตเปนผลกน

- ขนนาเขาสบทเรยน ครสนทนากบนกเรยนวา ถานกเรยนถกลอตเตอรรางวลท 1 นกเรยนจะนาเงนไปทาอะไรบาง สรปวา นกเรยนมทางเลอกหลายทางในการใชเงนไดอยางคมคา และมประโยชน แสดงวานกเรยนมความ สามารถในการคด รจกคดหาเหตผลมาประกอบในการตดสนใจ - ขนกจกรรม 1. ครแจกใบงาน “อนาคตของฉน” ใหกบนกเรยนทกคน ใหเวลา 25 นาท โดยในใบงานจะมคาถามเพอใหนกเรยนไดกระตนการคดหาเหตผลมาวเคราะหปญหา 2. ครอธบายคาชแจงในใบงานใหนกเรยนเขาใจ 3. เมอหมดเวลาครใหนกเรยนออกมานาเสนอผลงานของตน ซงเปนผลงานจากการใชความคดของนกเรยน โดยครอาจกระตนใหคดโดยใชคาถาม “นกเรยนไดแนวทางในการนาไป

101

ท เรอง/นยาม ชอกจกรรม เทคนค วตถประสงค วธดาเนนกจกรรม ปฏบตใน

ชวตประจาวนอยางไร” - ขนสรป นกเรยนรวมกนสรปขอ คดทไดจากการทากจกรรม และใหนกเรยนอานใบความรพรอมกน - ขนทดสอบหลงเรยน ใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยน ใหนกเรยนทาแบบสอบ ถามความคดเหน

102

ท เรอง/นยาม ชอกจกรรม เทคนค วตถประสงค วธดาเนนกจกรรม 8 กระบวนการ

คดขนพนฐาน กระบวนการคดขนพนฐานจงเปนการคดอยางมเหตผล โดยมองค ประกอบ 7 ประการคอ 1. จดมงหมาย 2. ประเดนคาถาม 3. สารสนเทศ 4. ขอมลเชงประจกษ 5. แนวคดอยางมเหตผล 6. ขอสนนษฐาน

คดรอบดาน แบบอภปราย

1. เพอใหนกเรยนฝกทกษะและตอบไดอยางรวดเรว 2. เพอใหนกเรยนฝกทกษะในการคดแยกแยะ คดหาเหตผล และคด แกไขปญหา 3. เพอใหนกเรยนปรบเปลยนความ คดไดตามเหตผลและความจาเปน

- ขนนาเขาสบทเรยน ครสนทนากบนกเรยนวา ในชวตประจาวนของเรานนพบปญหาตางๆ มาก มาย ใหนกเรยนชวยกนยก ตวอยางทพบจรงในชวต ประจาวนของนกเรยนสรป วา คนเรามโอกาสเจอปญหาดวยกนทกคน อาจจะมากนอยตางกน - ขนกจกรรม 1. ใหนกเรยนแบงกลมออกเปนกลมๆ ละ 4-6 คน 2. ใหนกเรยนแตละกลมสงตวแทนออกมากลมละ 1 คน และใหจบสถานการณคนละ 1 แผน 3. ใหตวแทนกลมอานใหเพอนสมาชกฟงวาไดสถานการณ และใหแตละกลมชวยกนคดถงขอด พรอมเหตผล ขอเสย พรอมเหตผล และขอเสนอ แนะ เขยนลงในใบงาน แลวนาเสนอหนาชนเรยน 4. ใหนกเรยนแตละกลมนาเสนอผลงานหนาชนใหเพอนๆ ฟง - ขนสรป

103

ท เรอง/นยาม ชอกจกรรม เทคนค วตถประสงค วธดาเนนกจกรรม นกเรยนรวมกนสรปขอคด

ทไดจากการทากจกรรม และอานใบความรพรอมกน - ขนทดสอบหลงเรยน ใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยน ใหนกเรยนทาแบบสอบ ถามความคดเหน

104

คมอการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

คาชแจง

ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะหน ประกอบดวยแผนการสอนทงสน 8 แผน แตละแผนใชเวลาในการพฒนาประมาณครงละ 60 นาท เปนแผนการสอนทสามารถนาไปใชกบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 และผสอนแตละทานอาจประยกตหรอเปลยน แปลงขอมลทเปนทนาสนใจของผเขารบการพฒนา สาหรบระยะเวลาในการพฒนาแตละขน หรอในแตละใบงานอาจมการยดหยนไดตามความเหมาะสม โดยพจารณาจากสภาพการณทเกดขนในขณะปฏบตกจกรรม

ภทรมน ขนธาฤทธ

105

ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

ครงท 1 เรองการคดวเคราะห

ชอเรอง การคดวเคราะห ชอกจกรรม ปรศนาเรขาคณต จดมงหมาย 1. เพอใหนกเรยนฝกคดวเคราะห 2. เพอใหนกเรยนทราบวตถประสงคของการพฒนาทกษะการคดวเคราะห แนวคด การพฒนากระบวนการคดวเคราะห คอการพฒนาทกษะการคดขนสงให เกดขนซงตองอาศยทกษะการคดทเปนพนฐานอยางเพยงพอ การคดเชง เหตผลเปนทกษะหนงทเปนพนฐานสาคญของการคดวเคราะห ผทรจกใช การคดวเคราะหไดอยางเหมาะสมจะสามารถแกปญหาตางๆ ในสถานการณ ประจาวนได สรางสรรคสงทเปนประโยชนและสามารถทจะอยรวมกบผอน ในสงคมไดอยางสงบสข การพฒนาการคดวเคราะหสามารถฝกไดในเดก ระดบน และมการวจยพบวาการคดวเคราะหนนฝกไดในระดบหนง ดงนน จงควรสงเสรมใหเดกไดพฒนาในดานการคดวเคราะหอนจะเปนประโยชน สาหรบเดกในอนาคต เทคนค การระดมสมอง (มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. 2545 : 80 – 82) ระยะเวลา 60 นาท อปกรณ 1. แบบฝกหดหลงเรยน เรองการคดวเคราะห

2. ใบงาน “ปรศนาเรขาคณต” 3. ใบความร เรองการคดวเคราะห 4. แบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนว

เพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 เรองการคดวเคราะห กจกรรม “ปรศนาเรขาคณต” วธดาเนนการ

1. ขนนาเขาสบทเรยน 1.1 ครสนทนากบนกเรยนเกยวกบการคดวเคราะหวามความสาคญตอการเรยน การ

ดาเนนชวตในปจจบน 1.2 ครนาเขาสกจกรรม “ปรศนาเรขาคณต” โดยครสนทนากบนกเรยนเกยวกบรป

เรขาคณตวามกประเภทอะไรบาง แลวสงเกตวามอะไรเปนเกณฑในการจดประเภท เชน มม ดาน 2. ขนกจกรรม

106

2.1 ครใหนกเรยนแบงกลมและแจกใบงาน “ปรศนาเรขาคณต” ใหกบนกเรยนทกคน ใหนกเรยนแตละกลมชวยกนหาคาตอบเกยวกบปรศนาเรขาคณต โดยในการคดหาคาตอบนนใหนกเรยนใชเทคนคระดมสมอง ซงมดงน

2.1.1 สมาชกในกลมรบฟงความคดเหนของเพอนและไมตดสนหรอวพากษ วจารณความคดเหนของเพอนทเสนอ

2.1.2 ใหสมาชกในกลมเสนอความคดเหนอยางอสระ ยงไดความคดเหนจานวนมากเทาใด กจะทาใหศกยภาพในการคดมมากขนเทานน

2.1.3 ใหแตละกลม เชอมโยงความคดทคลายคลงกนใหอยในกลมเดยวกน และพยายามหาคาตอบเพมมากขน

2.2 ครอธบายคาชแจงในใบงานใหนกเรยนเขาใจ 2.3 ครเดนดนกเรยนทาใบงานและใหโอกาสนกเรยนซกถามไดในระหวางทาใบงาน 2.4 เมอนกเรยนทาเสรจแลว ครใหแตละกลมสงตวแทนมานาเสนอและอธบายวธใน

การหาคาตอบพรอมกบใหเพอนๆ ไดรวมกนวจารณหาจดเดน จดดอยของแตละวธ 2.5 ครเฉลยแตละขอและอธบายเพมเตม

3. ขนสรป 4.1 ครและนกเรยนรวมกนสรปขอคดทไดจากการทากจกรรม 4.2 ครแจกใบความร เรองการคดวเคราะห โดยใหนกเรยนอานพรอมกน

4. ขนทดสอบหลงเรยน ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยน

5. ขนประเมนชดการสอน ครใหนกเรยนทาแบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนว

เพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 เรองการคดวเคราะห กจกรรม “ปรศนาเรขาคณต” สวนประกอบในชดการสอน

1. คาชแจง เรองการคดวเคราะห 2. คมอคร เรองการคดวเคราะห 3. คมอนกเรยน เรองการคดวเคราะห 4. สอและอปกรณ เรองการคดวเคราะห

107

1. คาชแจง

1.1 การเตรยมตวของคร 1.1.1 กอนสอนครอานคาชแจงในการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนว คมอครและคมอ

นกเรยนใหตลอด และทาความเขาใจไดด 1.1.2 ครเตรยมสอการเรยนการสอนใหพรอมและปฏบตตามคมอ โดยยดคมอครเปนหลก

ในการดาเนนการสอน 1.2 การจดกจกรรม

1.2.1 ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห เรองการคดวเคราะหโดยใชกจกรรม “ปรศนาเรขาคณต”

1.2.2 การใหนกเรยนไดฝกใชเทคนคการสงเกต อธบาย รบฟง เชอมโยงความสมพนธ วจารณ และการสรป

1.2.3 การใหนกเรยนไดทาใบงานทกคน 1.2.4 การสมใหนกเรยนอธบายคาตอบของตนทละขอ และครอธบายเพมเตม

1.3 บทบาทคร

1.3.1 ชแจงการเรยนดวยชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห เรองการคดวเคราะห โดยใชกจกรรม “ปรศนาเรขาคณต”

1.3.2 เสนอกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห เรองการคดวเคราะห โดยใชกจกรรม “ปรศนาเรขาคณต” ตามลาดบดงน

1.3.2.1 ครสนทนากบนกเรยนถงสงสาคญของการคดวเคราะห 1.3.2.2 ครนาเขาสกจกรรม “ปรศนาเรขาคณต” โดย 1.3.2.3 ครสนทนากบนกเรยนเกยวกบรปเรขาคณตวามกประเภทอะไรบาง แลว

สงเกตวามอะไรเปนเกณฑในการจดประเภท เชน มม ดาน 1.3.2.4 ครใหนกเรยนแบงกลมและแจกใบงาน “ปรศนาเรขาคณต” ใหกบนกเรยนทก

คน ใหนกเรยนแตละกลมชวยกนหาคาตอบเกยวกบปรศนาเรขาคณต โดยในการคดหาคาตอบนนใหนกเรยนใชเทคนคระดมสมอง ซงมดงน

1.3.2.4.1 สมาชกในกลมรบฟงความคดเหนของเพอนและไมตดสนหรอวพากษ วจารณความคดเหนของเพอนทเสนอ

1.3.2.4.2 ใหสมาชกในกลมเสนอความคดเหนอยางอสระ ยงไดความคด เหนจานวนมากเทาใด กจะทาใหศกยภาพในการคดมมากขนเทานน

108

1.3.2.4.3 ใหแตละกลม เชอมโยงความคดทคลายคลงกนใหอยในกลมเดยวกน และพยายามหาคาตอบเพมมากขน

1.3.2.5 ครอธบายคาชแจงในใบงานใหนกเรยนเขาใจ 1.3.2.6 ครเดนดนกเรยนและใหโอกาสนกเรยนซกถามไดในระหวางทาใบงาน

1.3.2.7 เมอนกเรยนทาเสรจแลว ครใหแตละกลมสงตวแทนมานาเสนอและอธบายวธในการหาคาตอบพรอมกบใหเพอนๆ ไดรวมกนวจารณหาจดเดน จดดอยของแตละวธ

1.3.2.8 ครและนกเรยนรวมกนสรปขอคดทไดจากการทากจกรรม 1.3.2.9 ครแจกใบความร เรองการคดวเคราะห โดยใหนกเรยนอานพรอมกน 1.3.2.10 ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยน 1.3.2.11 ครใหนกเรยนทาแบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอชดการสอน

กจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 เรองการคดวเคราะห กจกรรม “ปรศนาเรขาคณต”

1.4 สงทครตองเตรยม

1.4.1 แบบฝกหดหลงเรยน เรองการคดวเคราะห 1.4.2 ใบงาน “ปรศนาเรขาคณต” 1.4.3 ใบความร เรองการคดวเคราะห 1.4.4 แบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอ

พฒนาการคดวเคราะหของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 เรองการคดวเคราะห กจกรรม “ปรศนาเรขาคณต”

109

2. คมอคร สาหรบการดาเนนกจกรรมแนะแนว ในชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห เรองการคดวเคราะห โดยใชกจกรรม “ปรศนาเรขาคณต” ใชเวลา 1 คาบ 60 นาท 2.1 สาระสาคญ

การพฒนากระบวนการคดวเคราะห คอการพฒนาทกษะการคดขนสงให เกดขนซงตองอาศยทกษะการคดทเปนพนฐานอยางเพยงพอ การคดเชงเหตผลเปนทกษะหนงทเปนพนฐานสาคญของการคดวเคราะห ผทรจกใชการคดวเคราะหไดอยางเหมาะสมจะสามารถแกปญหาตางๆ ในสถานการณประจาวนได สรางสรรคสงทเปนประโยชนและสามารถทจะอยรวมกบผอนในสงคมไดอยางสงบสข การพฒนาการคดวเคราะหสามารถฝกไดในเดกระดบน และมการวจยพบวาการคดวเคราะหนนฝกไดในระดบหนง ดงนนจงควรสงเสรมใหเดกไดพฒนาในดานการคดวเคราะหอนจะเปนประโยชนสาหรบเดกในอนาคต 2.2 จดมงหมาย

1. เพอใหนกเรยนฝกคดวเคราะห 2. เพอใหนกเรยนทราบวตถประสงคของการพฒนาทกษะการคดวเคราะห

2.3 เนอหา

การคดวเคราะห หมายถง ความสามารถในการแยกแยะเพอหาสวนยอยของเหตการณเรองราวหรอเนอหาตางๆ วาประกอบดวยอะไร มความสาคญอยางไร อะไรเปนเหต อะไรเปนผลและทเปนเหตอยางนนอาศยหลกการอะไร การวเคราะหแบงแยกประเดนทสาคญออกเปน 3 ประการดงน

1.1 วเคราะหความสาคญ 1.2 วเคราะหความสมพนธ

1.3 วเคราะหหลกการ 2.4 วธดาเนนการ

2.4.1 ขนนาเขาสบทเรยน 2.4.1.1. ครสนทนากบนกเรยนเกยวกบการคดวเคราะหวามความสาคญตอการเรยน

การดาเนนชวตในปจจบน 2.4.1.2 ครสนทนากบนกเรยนเกยวกบรปเรขาคณตวามกประเภทอะไรบาง แลว

สงเกตวามอะไรเปนเกณฑในการจดประเภท เชน มม ดาน

110

2.4.2 ขนกจกรรม 2.4.2.1 ครใหนกเรยนแบงกลมและแจกใบงาน “ปรศนาเรขาคณต” ใหกบนกเรยนทก

คน ใหนกเรยนแตละกลมชวยกนหาคาตอบเกยวกบปรศนาเรขาคณต โดยในการคดหาคาตอบนนใหนกเรยนใชเทคนคระดมสมอง ซงมดงน

2.4.2.1.1 สมาชกในกลมรบฟงความคดเหนของเพอนและไมตดสนหรอวพากษ วจารณความคดเหนของเพอนทเสนอ

2.4.2.1.2 ใหสมาชกในกลมเสนอความคดเหนอยางอสระ ยงไดความคด เหนจานวนมากเทาใด กจะทาใหศกยภาพในการคดมมากขนเทานน

2.4.2.1.3 ใหแตละกลมเชอมโยงความคดทคลายคลงกน ใหอยกลมเดยว กน และพยายามหาคาตอบเพมมากขน

2.4.2.2 ครอธบายคาชแจงในใบงานใหนกเรยนเขาใจ 2.4.2.3 ครเดนดนกเรยนทาใบงานและใหโอกาสนกเรยนซกถามไดในระหวางทา

ใบงาน 2.4.2.4 เมอนกเรยนทาเสรจแลว ครใหแตละกลมสงตวแทนมานาเสนอและอธบาย

วธในการหาคาตอบพรอมกบใหเพอนๆ ไดรวมกนวจารณหาจดเดน จดดอยของแตละวธ 2.4.2.5 ครเฉลยแตละขอและอธบายเพมเตม

2.4.3 ขนสรป 2.4.4.1 ครและนกเรยนรวมกนสรปขอคดทไดจากการทากจกรรม 2.4.4.2 ครแจกใบความร เรองการคดวเคราะห โดยใหนกเรยนอานพรอมกน

2.4.4 ขนทดสอบหลงเรยน ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยน

2.4.5 ขนประเมนชดการสอน ครใหนกเรยนทาแบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะ

แนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 เรองการคดวเคราะห กจกรรม “ปรศนาเรขาคณต”

2.5 สอ - อปกรณ

2.5.1 แบบฝกหดหลงเรยน เรองการคดวเคราะห 2.5.2 ใบงาน “ปรศนาเรขาคณต” 2.5.3 ใบความร เรองการคดวเคราะห 2.5.4 แบบสอบถามความคดเหนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคด

วเคราะหของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 เรองการคดวเคราะห กจกรรม “ปรศนาเรขาคณต”

111

2.6 การประเมนผล 2.6.1 ตรวจผลจากใบงาน 2.6.2 สงเกตความตงใจจากการทาใบงาน 2.6.3 สงเกตจากการตอบคาถาม

2.7 แหลงการเรยนร

2.7.1 หองสมด 2.7.2 หองแนะแนว

112

3. คมอนกเรยน

สาหรบนกเรยนในการดาเนนกจกรรมแนะแนว ในชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห เรองการคดวเคราะห โดยใชกจกรรม “ปรศนาเรขาคณต” ใชเวลา 1 คาบ 60 นาท

3.1 ใหนกเรยนแบงกลม แลวสงเกตวามอะไรเปนเกณฑในการจดประเภท เชน มม ดาน 3.2 ใหนกเรยนทาใบงาน “ปรศนาเรขาคณต” โดยในการคดหาคาตอบนนใหนกเรยนใช

เทคนคระดมสมอง ซงมดงน 3.2.1 สมาชกในกลมรบฟงความคดเหนของเพอนและไมตดสนหรอวพากษ วจารณ

ความคดเหนของเพอนทเสนอ 3.2.2 ใหสมาชกในกลมเสนอความคดเหนอยางอสระ ยงไดความคดเหนจานวนมาก

เทาใด กจะทาใหศกยภาพในการคดมมากขนเทานน 3.2.3 ใหแตละกลม เชอมโยงความคดทคลายคลงกนใหอยในกลมเดยวกน และ

พยายามหาคาตอบเพมมากขน 3.3 เมอนกเรยนทาเสรจแลว ใหนกเรยนแตละกลมสงตวแทนมานาเสนอและอธบายวธใน

การหาคาตอบพรอมกบใหเพอนๆ ไดรวมกนวจารณหาจดเดน จดดอยของแตละวธ 3.4 ใหนกเรยนศกษาใบความร เรองการคดวเคราะห 3.5 ใหนกเรยนชวยกนสรปสงทไดจากการทากจกรรม 3.6 ใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยน 3.7 ใหนกเรยนทาแบบสอบถามความคดเหนทมตอชดการสอนประเมนชดการสอน

กจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะหของนกเรยนชนประถมศกษาปท6 เรองการคดวเคราะห กจกรรม “ปรศนาเรขาคณต”

*************************************************************

113

ชอ .......................................................................................... ชน ............. เลขท ..........

ใบงานประกอบการสอนกจกรรมแนะแนว เรองการคดวเคราะห กจกรรม “ปรศนาเรขาคณต”

ชนประถมศกษาปท 6

คาชแจง ใหนกเรยนดรปภาพแลวตอบคาถามตอไปน 1. ใหนกเรยนคดวาในรปภาพมรปเรขาคณตชนดใดบาง ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ 2. รปเรขาคณตแตละชนดมจานวนเทาไร ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

114

ใบเฉลย ใบงาน “ปรศนาเรขาคณต”

ประเภท จานวน 1. รปสามเหลยม 22 รป

2. รปสเหลยม 8 รป

115

ใบความร ประกอบชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห เรองการคดวเคราะห

กจกรรม “ปรศนาเรขาคณต” ชนประถมศกษาปท 6

การคดวเคราะหของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 หมายถง ความสามารถในการแยกแยะเพอหาสวนยอยของเหตการณเรองราวหรอเนอหาตางๆ วาประกอบดวยอะไร มความสาคญอยางไร อะไรเปนเหต อะไรเปนผลและทเปนเหตอยางนนอาศยหลกการอะไร ลกษณะของการคดวเคราะหแบงแยกประเดนทสาคญออกเปน 3 ประการดงน

1 วเคราะหความสาคญ หมายถงการแยกแยะสงทกาหนดมาใหวาอะไรสาคญ หรอจาเปนหรอมบทบาททสด ตวไหนเปนเหต ตวไหนเปนผล ไดแก การบอกปญหาทสาคญ การบอกสาเหตเดนชดทสด การบอกผลทเกดขนชดเจนทสด

2 วเคราะหความสมพนธ หมายถงการคนหาวาความสาคญยอยๆ ของเรองราว หรอเหตการณนนเกยวพนกนอยางไร สอดคลองหรอขดแยงกนอยางไร เพอนามาอปมาอปไมย ไดแก การวเคราะหความสมพนธดวยแผนผง ความเขาใจในความสมพนธระหวางขอความหรอระหวางบคคล

3 วเคราะหหลกการ หมายถง การคนหาโครงสรางและระบบของวตถ สงของ เรองราว และการกระทาตางๆ วาสงเหลานนรวมกนจนดารงสภาพเชนนนอยไดเนองจากอะไร โดยยดอะไรเปนหลกเปนแกนกลาง มสงใดเปนตวเชอมโยง ยดถอหลกการใด มเทคนคอยางไร หรอยดคตใด ไดแก ผพดมจดมงหมายใด เปนลกษณะใด มอารมณเชนไร ขอสรปและการประเมนสถานการณ ลกขณา สรวฒน. (2549). การคด. หนา 67.

116

ชอ......................................................................................... ชน ..................เลขท ..............

แบบฝกหดหลงเรยน เรองการคดวเคราะห กจกรรม “ปรศนาเรขาคณต”

ชนประถมศกษาปท 6 คาชแจง ใหนกเรยนทาเครองหมายxทบบนอกษรทตรงกบคาตอบทถกทสดเพยงคาตอบเดยว

4. นกเรยนคนใดทมความสามารถในการคดวเคราะหขอมลไดอยางถกตองเหมาะสม ก. วนนออกจากบานตกแกรอง นาจะเกดเหตการณไมดแนนอน ข. วนนสอบคณตศาสตร ตองกาวเทาขวาออกจากบานจงจะมโชค ค. วนนฝนตกพรอมกบแดดออก นาจะเกดรง ง. เมอคนฝนวามญาตสนทตาย จงไมกลาออกจากบานไปโรงเรยน

1. การคดวเคราะห หมายถงขอใด ก. ความสามารถทางสมองของนกเรยนทคดไดกวางไกลหลายทศทาง จนสามารถแก ปญหาได ข. ความสามารถของนกเรยนในการคดเกยวกบกระบวนการ วธการ ในการแสวงหา คาตอบอยางมลาดบ มขนตอน ค. ความสามารถของนกเรยนในการคด

แยกแยะเรองราวตางๆ ออกเปนสวนยอยๆ ตามหลกการ หรอเกณฑทกาหนดให เพอคนหาความจรงหรอความสาคญเพอแกปญหา ง. ถกทกขอ

5. สมมตวานกเรยนกาลงประสบกบปญหาเรองการคบเพอนตางเพศ ถาใหวเคราะหปญหา อะไรเปนสาเหตทสาคญ ก. ตวนกเรยน ข. บดามารดา ค. คร ง. เพอน

2. วตถประสงคของการคดวเคราะห คอขอใด ก. เพอแยกแยะเรองราว หรอเหตการณตางๆ ออกเปนสวนยอยๆ ตามหลกการ ข. เพอชวยในการแกปญหาไดอยางมคณภาพ ค. เพอคนหาสภาพความเปนจรงหรอสงสาคญของวตถ (จดมงหมาย) สงของเรองราว หรอเหตการณสาคญนนๆ ง. ถกทกขอ

6. การเปรยบเทยบวาขอมลมความสอดคลองหรอขดแยงกนอยางไรจดอยในองคประกอบใด ก. การวเคราะหความสาคญ ข. การวเคราะหความสมพนธ ค. การวเคราะหหลกการ ง. ถกทกขอ

3. ลกษณะของการคดวเคราะหประกอบ ดวยอะไรบาง ก. การวเคราะหความสาคญ ข. การวเคราะหความสมพนธ ค. การวเคราะหหลกการ ง. ถกทกขอ

7. นกเรยนควรปฏบตตวอยางไร ก. คดกอนพดและทา ข. คดกอนทา ค. พดกอนทา ง. คดกอนพด

117

8. สมมตวานกเรยนกาลงประสบปญหาเรองการตดยาเสพยตด ถาใหวเคราะหปญหาอะไรเปนสาเหตสาคญ ก. ครอบครวแตกแยก ข. คบเพอนไมด ค. นกเรยนมนสยชอบทดลอง ง. ถกทกขอ

9. จากกจกรรม “ปรศนาเรขาคณต” นกเรยนใชหลกเกณฑอะไรในการจดประเภท ก. ส ข. จานวนดานและมม ค. ขนาด ง. พนท

10. สมมตวานกเรยนกาลงประสบกบปญหาเรองการเอาแตใจตนเอง ถาใหวเคราะหปญหาอะไรเปนสาเหตสาคญ

ก. ไมคอยมเหตผล ข. รกตวเองมากเกนไป ค. พอแมเลยงแบบตามใจ ง. ถกทกขอ

118

เฉลยแบบฝกหดหลงเรยน เรองการคดวเคราะห กจกรรม “ปรศนาเรขาคณต”

ขอ คาตอบ 1 ค. 2 ง. 3 ง. 4 ค. 5 ก. 6 ข. 7 ก. 8 ค. 9 ข. 10 ก.

119

แบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนว เพอพฒนาการคดวเคราะหสาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

เรองการคดวเคราะห กจกรรม “ปรศนาเรขาคณต” คาชแจง ใหนกเรยนทาเครองหมาย / ลงในชองทตรงกบระดบความคดเหนของนกเรยน ระดบ 5 หมายถง เหนดวยในระดบมากทสด ระดบ 4 หมายถง เหนดวยในระดบมาก ระดบ 3 หมายถง เหนดวยในระดบปานกลาง ระดบ 2 หมายถง เหนดวยในระดบนอย ระดบ 1 หมายถง เหนดวยในระดบนอยทสด

ระดบความคดเหน

ขอท

รายการ

เหนดวยมากทสด

เหนดวยมาก

เหนดวยปานกลาง

เหนดวยนอย

เหนดวยนอยทสด

1 หลงทากจกรรมนกเรยนมความเขาใจเนอหาเกยวกบ

การคดวเคราะห

2 เนอหาในกจกรรมสอดคลองกบจดประสงคทมง พฒนานกเรยนใหเกดการคดวเคราะห

3 เนอหาในกจกรรมการเรยนเหมาะสมกบการพฒนานกเรยนใหเกดการคดวเคราะห

4 เวลาทใชเหมาะสมกบกจกรรมการเรยนและเนอหา 5 กจกรรมเปดโอกาสใหนกเรยนไดมสวนรวมในการ

แสดงออก และกลาแสดงความคดเหน

6 กจกรรมนมงปลกฝงใหนกเรยนประพฤตปฏบตตน เปนผทมการคดวเคราะห

7 ขอความในใบความร ใบงาน แบบประเมนอานงาย คาสงชดเจนและเขาใจงาย

8 สอตางๆ ทใชในกจกรรมมความนาสนใจและมความหลากหลาย

9 การวดและการประเมนผลเปนการวดจากการกระทาของนกเรยนอยางแทจรง

10 นกเรยนสามารถนาความรทไดรบไปใชประโยชนได รวมคะแนน

120

ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

ครงท 2 เรองการคดเชงเหตผลแบบอปนย ดานการจาแนกประเภท

ชอเรอง การคดเชงเหตผลแบบอปนย ดานการจาแนกประเภท ชอกจกรรม “ตซอนของ” จดมงหมาย 1. เพอใหนกเรยนฝกคดเชงเหตผลแบบอปนย ดานการจาแนกประเภท 2. การสอนนกเรยนในเรองการวเคราะหความสาคญ แนวคด การพฒนากระบวนการคดวเคราะห คอการพฒนาทกษะการคดขนสงให เกดขนซงตองอาศยทกษะการคดทเปนพนฐานอยางเพยงพอ การคดเชง เหตผลเปนทกษะหนงทเปนพนฐานสาคญของการคดวเคราะห ผทรจกใช การคดวเคราะหไดอยางเหมาะสมจะสามารถแกปญหาตางๆ ในสถานการณ ประจาวนได สรางสรรคสงทเปนประโยชนและสามารถทจะอยรวมกบผอน ในสงคมไดอยางสงบสข การพฒนาการคดวเคราะหสามารถฝกไดในเดก ระดบน และมการวจยพบวาการคดวเคราะหนนฝกไดในระดบหนง ดงนน จงควรสงเสรมใหเดกไดพฒนาในดานการคดวเคราะหอนจะเปนประโยชน สาหรบเดกในอนาคต เทคนค กระบวนการกลม (มหาวทยาลย มสธ. 2534 : 254 – 255) ระยะเวลา 60 นาท อปกรณ 1. แบบฝกหดหลงเรยน เรองการคดเชงเหตผลดานการจาแนกประเภท 2. ใบงาน “ตซอนของ”

3. ตซอนของ จานวน 1 ใบ 4. สงของตางๆ สาหรบใสกลอง

5. ใบความร เรองลกษณะการคดวเคราะห 6. แบบสอบถามความคดเหนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนา การคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 เรองการคดเชงเหตผล กจกรรม “ตซอนของ” วธดาเนนการ

1. ขนนาเขาสบทเรยน 1.1 ครสนทนากบนกเรยนเกยวกบการคดวา เวลาทนกเรยนคดจะตองคดอยางม

จดมงหมาย โดยวนนเราจะมาทากจกรรมทฝกใชความคดกน 1.2 ครนาเขาสกจกรรม “ตซอนของ” โดยครใหนกเรยนออกมา 1 คนใหหลบตา คร

วางแกว ชอน ชอนสอม บนโตะใหนกเรยนหยบชอนขนมา ถาหยบถกถามวาเพราะอะไรถงหยบถก

121

ครอธบายเพมเตมวาเรามจดมงหมายแลววาเราตองหยบชอนใหถก ดงนนเราจงตงใจทจะคลาหาสงทเปนชอนเพยงอยางเดยวเทานน

2. ขนกจกรรม 2.1 ครใหนกเรยนแบงกลม โดยกาหนดวานกเรยนชายมคาเปน 1 ลอ นกเรยนหญงม

คาเปน 2 ลอ แลวครพดวารถสามลอชนกบรถสามลอ ใหนกเรยนจบกลมตามจานวนลอ (จะไดกลมทเปนหญง 2 ชาย 2 )

2.2 ครใหนกเรยนแตละกลมเลอกประธาน และเลขานการ อยางละ 1 คน อธบายวา ประธานจะทาหนาทดแลสงตวแทนสมาชกออกมาจบสงของในกลองซอนของโดยไมใหซากน ประธานและเลขากมสทธออกมาจบได เลขามหนาทเขยนสงตางๆ ในใบงาน

2.3 ครแจกใบงาน “ตซอนของ” ใหกบนกเรยนทกกลม 2.4 ครอธบายวาในกลองนมสงของอย 4 ชน ใหนกเรยนสงตวแทนออกมาจบ กลมละ

1 คน ใหจบคนละ 3 วนาท นกเรยนตองสงเกตวาภายในตซอนของมอะไรลกษณะเปนอยางไร 2.5 เมอนกเรยนจาลกษณะไดใหมาอธบายใหกบสมาชกในกลมรบฟง รวมกนเชอม

โยงความสมพนธของแตละคนวาของสงนนคออะไร และรวมกนวจารณวาเปนของประเภทใด(นกเรยนสามารถออกมาจบไดจนสมาชกในกลมแนใจวาสงของ 4 ชนนนคออะไร) กลมใดแนใจแลวใหยกมอขน

2.6 หลงจากนนใหนกเรยนรวมกนสรปวาจะวาดรปสงของทเปนประเภทเดยวกบของใน”ตซอนของ” (มทงหมด 4 ประเภท) โดยใหนกเรยนวาดประเภทละ 1 ชน พรอมบอกชอประเภทดวย

3. ขนสรป 3.1 ครและนกเรยนรวมกนสรปขอคดทไดจากการทากจกรรม 3.2 ครแจกใบความร เรองการวเคราะหความสาคญโดยใหนกเรยนอานพรอมกน

4. ขนทดสอบหลงเรยน ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยน

5. ขนประเมนชดการสอน ครใหนกเรยนทาแบบสอบถามความคดเหนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอ

พฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 เรองการคดเชงเหตผล กจกรรม “ตซอนของ” สวนประกอบในชดการสอน

1. คาชแจง เรองการคดเชงเหตผล 2. คมอคร เรองการคดเชงเหตผล 3. คมอนกเรยน เรองการคดเชงเหตผล 4. สอและอปกรณ เรองการคดเชงเหตผล

122

1. คาชแจง

1.1 การเตรยมตวของคร 1.1.1 กอนสอนครอานคาชแจงในการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนว คมอครและคมอ

นกเรยนใหตลอด และทาความเขาใจไดด 1.1.2 ครเตรยมสอการเรยนการสอนใหพรอมและปฏบตตามคมอ โดยยดคมอครเปนหลก

ในการดาเนนการสอน 1.2 การจดกจกรรม

1.2.1 ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห เรองการคดเชงเหตผลโดยใชกจกรรม “ตซอนของ” 1.2.2 การจดนกเรยนเขากลม โดยกาหนดวานกเรยนชายมคาเปน 1 ลอ นกเรยนหญงมคาเปน 2 ลอ แลวครพดวารถสามลอชนกบรถสามลอ ใหนกเรยนจบกลมตามจานวนลอ (จะไดกลมทเปนหญง 2 ชาย 2 )

1.2.3 การใหนกเรยนไดฝกใชเทคนคการสงเกต อธบาย รบฟง เชอมโยงความสมพนธ วจารณ และการสรป 1.3 บทบาทคร

1.3.1 ชแจงการเรยนดวยชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห เรองการคดเชงเหตผล โดยใชกจกรรม “ตซอนของ”

1.3.2 เสนอกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห เรองการคดเชงเหตผล โดยใชกจกรรม “ตซอนของ” ตามลาดบดงน

1.3.2.1 ครสนทนากบนกเรยนเกยวกบการคด นกเรยนจะตองคดอยางมจดมงหมาย 1.3.2.2 ครนาเขาสกจกรรม “ตซอนของ”

1.3.2.3 ครใหนกเรยนออกมา 1 คนใหหลบตา ครวางแกว ชอน ชอนสอม บนโตะใหนกเรยนหยบชอนขนมา ถาหยบถกถามวาเพราะอะไรถงหยบถก ครอธบายเพมเตมวาเรามจดมงหมายแลววาเราตองหยบชอนใหถก ดงนนเราจงตงใจทจะคลาหาสงทเปนปากกาเพยงอยางเดยวเทานน

1.3.2.4 ครใหนกเรยนแบงกลม ตามวธการทกลาวมาแลว 1.3.2.5 ครใหนกเรยนแตละกลมเลอกประธาน และเลขานการ อยางละ 1 คน

อธบายวา ประธานจะทาหนาทดแลสงตวแทนสมาชกออกมาจบสงของในกลองซอนของโดยไมใหซากน ประธานและเลขากมสทธออกมาจบได เลขามหนาทเขยนสงตางๆ ในใบงาน

123

1.3.2.6 ครอธบายถงวธการทากจกรรม “ตซอนของ” ใหนกเรยนเขาใจพรอมกบเปดโอกาสใหนกเรยนซกถาม

1.3.2.7 ครแจกใบงาน “ตซอนของ” ใหนกเรยนกลมละ 1 แผน 1.3.2.8 ครอธบายวาในกลองนมสงของอย 4 ชน ใหนกเรยนสงตวแทนออกมาจบ

กลมละ 1 คน ใหจบคนละ 3 วนาท นกเรยนตองสงเกตวาภายในตซอนของมอะไรลกษณะเปนอยางไร

1.3.2.9 เมอนกเรยนจาลกษณะไดใหมาอธบายใหกบสมาชกในกลมรบฟง รวมกนเชอมโยงความสมพนธของแตละคนวาของสงนนคออะไร และรวมกนวจารณวาเปนของประเภทใด(นกเรยนสามารถออกมาจบไดจนสมาชกในกลมแนใจวาสงของ 4 ชนนนคออะไร) กลมใดแนใจแลวใหยกมอขน

1.3.2.10 หลงจากนนใหนกเรยนรวมกนสรปวาจะวาดรปสงของทเปนประเภทเดยวกบของใน”ตซอนของ” (มทงหมด 4 ประเภท) โดยใหนกเรยนวาดประเภทละ 1 ชน พรอมบอกชอประเภทดวย

1.3.2.11 ครแจกใบความร เรองการวเคราะหความสาคญ โดยใหนกเรยนอาน พรอมกน

1.3.2.12 ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยน 1.3.2.13 ครใหนกเรยนทาแบบสอบถามความคดเหนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะ

แนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 เรองการคดเชงเหตผล กจกรรม “ตซอนของ” 1.4 สงทครตองเตรยม

1.4.1 แบบฝกหดหลงเรยน เรองการคดเชงเหตผล 1.4.2 ใบงาน “ตซอนของ” 1.4.3 ตซอนของ จานวน 1 ใบ 1.4.4 สงตางๆ สาหรบใสตซอนของ 1.4.5 ใบความร เรองการคดเชงเหตผล 1.4.6 แบบสอบถามความคดเหนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคด

วเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 เรองการคดเชงเหตผล กจกรรม “ตซอนของ”

124

2. คมอคร สาหรบการดาเนนกจกรรมแนะแนว ในชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห เรองการคดเชงเหตผล โดยใชกจกรรม “ตซอนของ” ใชเวลา 1 คาบ 60 นาท 2.1 สาระสาคญ

การพฒนากระบวนการคดวเคราะห คอการพฒนาทกษะการคดขนสงให เกดขนซงตองอาศยทกษะการคดทเปนพนฐานอยางเพยงพอ การคดเชงเหตผลเปนทกษะหนงทเปนพนฐานสาคญของการคดวเคราะห ผทรจกใชการคดวเคราะหไดอยางเหมาะสมจะสามารถแกปญหาตางๆ ในสถานการณประจาวนได สรางสรรคสงทเปนประโยชนและสามารถทจะอยรวมกบผอนในสงคมไดอยางสงบสข การพฒนาการคดวเคราะหสามารถฝกไดในเดกระดบน และมการวจยพบวาการคดวเคราะหนนฝกไดในระดบหนง ดงนนจงควรสงเสรมใหเดกไดพฒนาในดานการคดวเคราะหอนจะเปนประโยชนสาหรบเดกในอนาคต 2.2 จดมงหมาย

1. เพอใหนกเรยนฝกคดเชงเหตผลแบบอปนย ดานการจาแนกประเภท 2. การสอนนกเรยนในเรองลกษณะของการคดวเคราะห 2.3 เนอหา

การคดวเคราะหมองคประกอบสาคญ 3 ประการ แตมประการหนงคอ ความสามารถในการแยกแยะเพอหาสวนยอยของเหตการณเรองราวหรอเนอหาตางๆ วาประกอบดวยอะไร มกใชคาถามหลายๆ ขอ และตอบคาถามนนทละขอ การหาคาตอบมกทาไดดวยการพจารณา สงเกตดวยประสาทสมผสตางๆ เมอไดคาตอบแลวใหจดบนทกเปนขอๆ 2.4 วธดาเนนการ

2.4.1 ขนนาเขาสบทเรยน 2.4.1.1 ครสนทนากบนกเรยนเกยวกบการคดวา เวลาทนกเรยนคดจะตองคดอยางม

จดมงหมาย โดยวนนเราจะมาทากจกรรมทฝกใชความคดกน 2.4.1.2 ครนาเขาสกจกรรม “ตซอนของ” โดยครใหนกเรยนออกมา 1 คนใหหลบตา

ครวางแกว ชอน ชอนสอม บนโตะใหนกเรยนหยบชอนขนมา ถาหยบถกถามวาเพราะอะไรถงหยบถก ครอธบายเพมเตมวาเรามจดมงหมายแลววาเราตองหยบชอนใหถก ดงนนเราจงตงใจทจะคลาหาสงทเปนชอนเพยงอยางเดยวเทานน

125

2.4.2 ขนกจกรรม 2.4.2.1 ครใหนกเรยนแบงกลม โดยกาหนดวานกเรยนชายมคาเปน 1 ลอ นกเรยน

หญงมคาเปน 2 ลอ แลวครพดวารถสามลอชนกบรถสามลอ ใหนกเรยนจบกลมตามจานวนลอ (จะไดกลมทเปนหญง 2 ชาย 2 )

2.4.2.2 ครใหนกเรยนแตละกลมเลอกประธาน และเลขานการ อยางละ 1 คน อธบายวา ประธานจะทาหนาทดแลสงตวแทนสมาชกออกมาจบสงของในกลองซอนของโดยไมใหซากน ประธานและเลขากมสทธออกมาจบได เลขามหนาทเขยนสงตางๆ ในใบงาน

2.4.2.3 ครแจกใบงาน “ตซอนของ” ใหกบนกเรยนทกกลม 2.4.2.4 ครอธบายวาในกลองนมสงของอย 4 ชน ใหนกเรยนสงตวแทนออกมาจบ

กลมละ 1 คน ใหจบคนละ 3 วนาท นกเรยนตองสงเกตวาภายในตซอนของมอะไรลกษณะเปนอยางไร เมอนกเรยนจาลกษณะไดใหมาอธบายใหกบสมาชกในกลมรบฟง รวมกนเชอมโยงความสมพนธของแตละคนวาของสงนนคออะไร และรวมกนวจารณวาเปนของประเภทใด(นกเรยนสามารถออกมาจบไดจนสมาชกในกลมแนใจวาสงของ 4 ชนนนคออะไร) กลมใดแนใจแลวใหยกมอขน

2.4.2.5 หลงจากนนใหนกเรยนรวมกนสรปวาจะวาดรปสงของทเปนประเภทเดยวกบของใน”ตซอนของ” (มทงหมด 4 ประเภท) โดยใหนกเรยนวาดประเภทละ 1 ชน พรอมบอกชอประเภทดวย

2.4.3 ขนสรป 2.4.3.1 ครและนกเรยนรวมกนสรปขอคดทไดจากการทากจกรรม 2.4.3.2 ครแจกใบความร เรองลกษณะการคดวเคราะห โดยใหนกเรยนอานพรอมกน

2.4.4 ขนทดสอบหลงเรยน ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยน

2.4.5 ขนประเมนชดการสอน ครใหนกเรยนทาแบบสอบถามความคดเหนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอ

พฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 เรองการคดเชงเหตผล กจกรรม “ตซอนของ”

2.5 สอ - อปกรณ

2.5.1 แบบฝกหดหลงเรยน เรองการคดเชงเหตผล 2.5.2 ใบงาน “ตซอนของ” 2.5.3 ตซอนของ จานวน 1 ใบ 2.5.4 สงตางๆ สาหรบใสตซอนของ 2.5.5 ใบความร เรองการคดเชงเหตผล

126

2.5.6 แบบสอบถามความคดเหนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 เรองการคดเชงเหตผล กจกรรม “ตซอนของ”

2.6 การประเมนผล

2.6.1 ตรวจผลจากใบงาน 2.6.2 สงเกตความตงใจจากการทาใบงาน

2.7 แหลงการเรยนร

2.7.1 หองสมด 2.7.2 หองแนะแนว

127

3. คมอนกเรยน

สาหรบนกเรยนในการดาเนนกจกรรมแนะแนว ในชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนา การคดวเคราะห เรองการคดวเคราะห โดยใชกจกรรม “ตซอนของ” ใชเวลา 1 คาบ 60 นาท

3.1 ใหนกเรยนแบงกลม โดยกาหนดวานกเรยนชายมคาเปน 1 ลอ นกเรยนหญงมคาเปน 2 ลอ แลวครพดวารถสามลอชนกบรถสามลอ ใหนกเรยนจบกลมตามจานวนลอ (จะไดกลมทเปนหญง 2 ชาย 2 )

3.3 ใหนกเรยนแตละกลมเลอกประธาน และเลขานการ อยางละ 1 คน อธบายวา ประธานจะทาหนาทดแลสงตวแทนสมาชกออกมาจบสงของในกลองซอนของโดยไมใหซากน ประธานและเลขากมสทธออกมาจบได เลขามหนาทเขยนสงตางๆ ในใบงาน โดยครอธบายวาในกลองนมสงของอย 4 ชน ใหนกเรยนสงตวแทนออกมาจบ กลมละ 1 คน ใหจบคนละ 3 วนาท นกเรยนตองสงเกตวาภายในตซอนของมอะไรลกษณะเปนอยางไร เมอนกเรยนจาลกษณะไดใหมาอธบายใหกบสมาชกในกลมรบฟง รวมกนเชอมโยงความสมพนธของแตละคนวาของสงนนคออะไร และรวมกนวจารณวาเปนของประเภทใด(นกเรยนสามารถออกมาจบไดจนสมาชกในกลมแนใจวาสงของ 4 ชนนนคออะไร) กลมใดแนใจแลวใหยกมอขน

3.4 ใหนกเรยนรวมกนสรปวาจะวาดรปสงของทเปนประเภทเดยวกบของใน”ตซอนของ”วา(มทงหมด 4 ประเภท) โดยใหนกเรยนวาดประเภทละ 1 ชน พรอมบอกชอประเภทดวย ใหนกเรยนทาลงในใบงาน “ตซอนของ”

3.5 ใหนกเรยนศกษาใบความร เรองการคดเชงเหตผล 3.6 ใหนกเรยนชวยกนสรปสงทไดจากการทากจกรรม 3.7 ใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยน 3.8 ใหนกเรยนทาแบบสอบถามความคดเหนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอ

พฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 เรองการคดเชงเหตผล กจกรรม “ตซอนของ”

*************************************************************

128

ใบงานประกอบการสอนกจกรรมแนะแนว เรองการคดเชงเหตผล กจกรรม “ตซอนของ” ชนประถมศกษาปท 6

************************************* ประธานกลม ................................................................................................................. เลขานการ ..................................................................................................................... สมาชกในกลม 1. .......................................................................................................... 2. .......................................................................................................... 3. .......................................................................................................... 4. ..........................................................................................................

ชอกลม ...........................................

129

ใบงานประกอบชดการสอนกจกรรมแนะแนว เรองการคดเชงเหตผล กจกรรม “ตซอนของ” ชนประถมศกษาปท 6

******************************************

คาชแจง ใหนกเรยนวาดรปสงของทเปนประเภทเดยวกบของใน”ตซอนของ” (มทงหมด 4 ประเภท) โดยใหนกเรยนวาดประเภทละ 1 ชน พรอมบอกชอประเภทดวย 1. ชอประเภท ..............................................

2. ชอประเภท ..............................................

3. ชอประเภท .............................................

4. ชอประเภท ..............................................

130

ใบเฉลย

ใบงาน “ตซอนของ”

ขอท คาตอบ 1 ประเภทเครองเขยน 2 ประเภทเครองประดบ 3 ประเภทภาชนะ 4 ประเภทเครองนงหม

หมายเหต สามารถตอบสลบขอกนได

131

ใบความร (ประกอบชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห เรองการคดเชงเหตผล)

****************************************

การคดเชงเหตผล กจกรรม “ตซอนของ” ชนประถมศกษาปท 6

การคดวเคราะหมองคประกอบสาคญ 3 ประการ แตมประการหนงคอ ความสามารถในการ

แยกแยะเพอหาสวนยอยของเหตการณเรองราวหรอเนอหาตางๆ วาประกอบดวยอะไร ซงองคประกอบนเรยกวา “วเคราะหความสาคญ” โดยมแนวการปฏบตดงน

1. การคดวเคราะหความสาคญ คอ การแยกแยะสงทรบร เพอใหรจกสวนยอยๆ หรอองคประกอบของสงนนใหมากทสด เชน แยกแยะบคคล สตว สงของ สถานการณ เหตการณฯลฯ ทรบรจากการพบเหน การฟง การไดยน การดมกลน การชมรส การสมผส และจากความรสกนกคดและความฝน คนเราสามารถคดวเคราะหไดทงของจรงและความฝนทจดจาได

2. มกใชคาถามหลายๆ ขอ และตอบคาถามนนทละขอ 3. การหาคาตอบมกทาไดดวยการพจารณา สงเกตดวยประสาทสมผสตางๆ สอบถาม

สมภาษณ อาน ทดลอง หรอวธอนๆ 4. เมอไดคาตอบแลวใหจดบนทกเปนขอๆ ผลรวมทงหมดคอ การคดวเคราะหความสาคญ ดงนนในการฝกวเคราะหความสาคญควรจะฝกบอยๆ ฝกไดทงสถานการณจรงและการ

สมมต

*************************************************

คาหมาน คนไค. (2545). แบบฝกคดภาคปฏบต. หนา 28.

132

ชอ.................................................................................................ชน .............. เลขท ......... แบบฝกหดหลงเรยน

เรองการคดเชงเหตผล กจกรรม “ตซอนของ” ชนประถมศกษาปท 6

คาชแจง ใหนกเรยนทาเครองหมายxทบบนอกษรทตรงกบคาตอบทถกทสดเพยงคาตอบเดยว 1. การวเคราะหความสาคญ หมายถงขอใด ก. การคดถงประโยชนทจะไดรบ ข. การคดจนตนาการในสงทไมเคยเหน ค. การแยกแยะขอมลทไดรบ เพอรองคประกอบของขอมลใหมากทสด ง. ถกทกขอ

6. จากขอ 5 จดวาเปนประเภทใด ก. กลมประเทศในเอเชยตะวนออกเฉยงใต ข. กลมประเทศทมชายฝงตดอาวไทย ค กลมประเทศมหาอานาจ ง. กลมประเทศรารวย

2. ขอใดถกตอง ก. ตองฝกตงคาถามใหมากๆ เพอจะหาคาตอบ ข. เมอไดคาตอบแลวไมตองจดบนทก ค. การฝกใชความคดไมตองฝกฝนเพราะมอยแลว

ง. ถกทกขอ

7. ขอใดเขาพวกกบ บาตร ยาม จวร .......... ก. โบสถ ข. ระฆง ค. พระสงฆ ง. ตาลปตร 8. จากขอ 7 จดวาเปนประเภทใด ก. กลมของใชของแมช ข. กลมของใชทมสเหลอง ค กลมของทอยในวด ง. กลมเครองอฐบรขารสาหรบพระภกษ

3. บคคลใดไมจดวามการคดวเคราะหความสาคญ ก. กงมกจะตงคาถามหลายๆ ขอเพอหาคาตอบ ข. กอยคดหาคาตอบโดยใชประสาทสมผสตางๆ ค. โกเชอวาการคดวเคราะหไมตองฝกฝน ง. เกดจะจดบนทกทกครงเมอหาคาตอบไดแลว

4. ขอใดไมใชคาถามทควรตงในการวเคราะหสวนประกอบของกวยเตยวราดหนา

ก. คนขายชออะไร ข. กวยเตยวเสนเลกหรอเสนใหญ ค. รานนตงอยทไหน ง. วนนวนอะไร

9. ขอใดเขาพวกกบ ไวโอลน จะเข ขม .......... ก. ขลย ข. ซอ ค. เปยโย ง. กลองชด

5. ขอใดเขาพวกกบ พมา ลาว เขมร .......... ก. เวยดนาม ข. อเมรกา ค. องกฤษ ง. ฝรงเศส

10. จากขอ 9 จดวาเปนประเภทใด ก. กลมกลมเครองดนตรไทย ข. กลมกลมเครองดนตรสากล ค กลมเครองดนตรประเภทดด ง. กลมเครองดนตรประเภทสาย

133

เฉลยแบบฝกหดหลงเรยน เรองการคดเชงเหตผล กจกรรม “ตซอนของ”

ขอ คาตอบ 1 ค. 2 ก. 3 ค. 4 ข. 5 ก. 6 ก. 7 ง. 8 ง. 9 ข. 10 ง.

134

แบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนว เพอพฒนาการคดวเคราะหสาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

เรองการคดเชงเหตผล กจกรรม “ตซอนของ” คาชแจง ใหนกเรยนทาเครองหมาย / ลงในชองทตรงกบระดบความคดเหนของนกเรยน ระดบ 5 หมายถง เหนดวยในระดบมากทสด ระดบ 4 หมายถง เหนดวยในระดบมาก ระดบ 3 หมายถง เหนดวยในระดบปานกลาง ระดบ 2 หมายถง เหนดวยในระดบนอย ระดบ 1 หมายถง เหนดวยในระดบนอยทสด

ระดบความคดเหน

ขอท

รายการ

เหนดวยมากทสด

เหนดวยมาก

เหนดวยปานกลาง

เหนดวยนอย

เหนดวยนอยทสด

1 หลงทากจกรรมนกเรยนมความเขาใจเนอหาเกยวกบ

การคดวเคราะห

2 เนอหาในกจกรรมสอดคลองกบจดประสงคทมง พฒนานกเรยนใหเกดการคดวเคราะห

3 เนอหาในกจกรรมการเรยนเหมาะสมกบการพฒนานกเรยนใหเกดการคดวเคราะห

4 เวลาทใชเหมาะสมกบกจกรรมการเรยนและเนอหา 5 กจกรรมเปดโอกาสใหนกเรยนไดมสวนรวมในการ

แสดงออก และกลาแสดงความคดเหน

6 กจกรรมนมงปลกฝงใหนกเรยนประพฤตปฏบตตน เปนผทมการคดวเคราะห

7 ขอความในใบความร ใบงาน แบบประเมนอานงาย คาสงชดเจนและเขาใจงาย

8 สอตางๆ ทใชในกจกรรมมความนาสนใจและมความหลากหลาย

9 การวดและการประเมนผลเปนการวดจากการกระทาของนกเรยนอยางแทจรง

10 นกเรยนสามารถนาความรทไดรบไปใชประโยชนได รวมคะแนน

135

ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท6

ครงท 3 เรองการคดเชงเหตผลแบบนรนย ดานการอปมาอปไมย

ชอเรอง การคดเชงเหตผลแบบนรนย ดานการอปมาอปไมย ชอกจกรรม “เพราะเรานนคกน” จดมงหมาย 1. เพอใหนกเรยนฝกคดเชงเหตผลแบบนรนย ดานการอปมาอปไมย 2. การสอนนกเรยนในเรองการวเคราะหความสมพนธ แนวคด การพฒนากระบวนการคดวเคราะห คอการพฒนาทกษะการคดขนสงให เกดขนซงตองอาศยทกษะการคดทเปนพนฐานอยางเพยงพอ การคดเชง เหตผลเปนทกษะหนงทเปนพนฐานสาคญของการคดวเคราะห ผทรจกใช การคดวเคราะหไดอยางเหมาะสมจะสามารถแกปญหาตางๆ ในสถานการณ ประจาวนได สรางสรรคสงทเปนประโยชนและสามารถทจะอยรวมกบผอน ในสงคมไดอยางสงบสข การพฒนาการคดวเคราะหสามารถฝกไดในเดก ระดบน และมการวจยพบวาการคดวเคราะหนนฝกไดในระดบหนง ดงนน จงควรสงเสรมใหเดกไดพฒนาในดานการคดวเคราะหอนจะเปนประโยชน สาหรบเดกในอนาคต เทคนค แบบบรรยายประกอบสอ (มหาวทยาลย มสธ. 2534 : 251 – 252) ระยะเวลา 60 นาท อปกรณ 1. แบบฝกหดหลงเรยน เรองการคดเชงเหตผล 2. ใบงาน “เพราะเรานนคกน”

3. ภาพตวอยาง “เพราะเรานนคกน” 4. ใบความร เรองการวเคราะหความสมพนธ

5. แบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 เรองการคดเชงเหตผล กจกรรม “เพราะเรานนคกน” วธดาเนนการ

1. ขนนาเขาสบทเรยน 1.1 ครสนทนากบนกเรยนเกยวกบการคดวา เปนสงสาคญททาใหมนษยนนแตกตาง

ไปจากสตวตางๆ บนโลกน การทเรารจกคดจะทาใหเราทาสงตางๆ เปน โดยวนนเราจะมาทากจกรรมเพอฝกใชความคดกน

136

1.2 ครนาเขาสกจกรรม “เพราะเรานนคกน” โดยครยกภาพตวอยางใหนกเรยนสงเกตดและลองถามนกเรยนใหนกเรยนไดอธบายความคดเหนวาภาพใดควรจะคกน และมการเชอมโยงความสมพนธอยางไร

2. ขนกจกรรม 2.1 ครแจกใบงาน “เพราะเรานนคกน” ใหกบนกเรยนทกคน 2.2 ครอธบายคาชแจงในใบงานใหนกเรยนเขาใจ 2.3 ครเดนดนกเรยนทาใบงานและใหโอกาสนกเรยนซกถามไดในระหวางทาใบงาน 2.4 เมอนกเรยนทาเสรจแลว ครสมใหนกเรยนมาอธบายวธคดในแตละขอจนครบทก

ขอใหเพอนรบฟง แลวรวมกนวจารณเหตผลทนกเรยนเลอกตอบคาตอบในขอนนดวย 2.5 ครเฉลยแตละขอและอธบายเพมเตม

3. ขนสรป 3.1 ครและนกเรยนรวมกนสรปขอคดทไดจากการทากจกรรม 3.2 ครแจกใบความรเรองการวเคราะหความสมพนธโดยใหนกเรยนอานพรอมกน

4. ขนทดสอบหลงเรยน ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยน

5. ขนประเมนชดการสอน ครใหนกเรยนทาแบบสอบถามความคดเหนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอ

พฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 เรองการคดเชงเหตผล กจกรรม “เพราะเรานนคกน” สวนประกอบในชดการสอน

1. คาชแจง เรองการคดเชงเหตผล 2. คมอคร เรองการคดเชงเหตผล 3. คมอนกเรยน เรองการคดเชงเหตผล 4. สอและอปกรณ เรองการคดเชงเหตผล

137

1. คาชแจง

1.1 การเตรยมตวของคร 1.1.1 กอนสอนครอานคาชแจงในการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนว คมอครและคมอ

นกเรยนใหตลอด และทาความเขาใจไดด 1.1.2 ครเตรยมสอการเรยนการสอนใหพรอมและปฏบตตามคมอ โดยยดคมอครเปนหลก

ในการดาเนนการสอน 1.2 การจดกจกรรม

1.2.1 ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห เรองการคดเชงเหตผลโดยใชกจกรรม “เพราะเรานนคกน”

1.2.2 การใหนกเรยนไดฝกใชเทคนคการสงเกต อธบาย รบฟง เชอมโยงความสมพนธ วจารณ และการสรป 1.2.2 การใหนกเรยนไดทาใบงานทกคน

1.2.3 การสมใหนกเรยนอธบายคาตอบของตนเองทละขอ และครอธบายเพมเตม 1.3 บทบาทคร

1.3.1 ชแจงการเรยนดวยชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห เรองการคดเชงเหตผล โดยใชกจกรรม “เพราะเรานนคกน”

1.3.2 เสนอกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห เรองการคดเชงเหตผล โดยใชกจกรรม “เพราะเรานนคกน” ตามลาดบดงน

1.3.2.1 ครสนทนากบนกเรยนเกยวกบความสาคญของการคด 1.3.2.2 ครนาเขาสกจกรรม “เพราะเรานนคกน”

1.3.2.3 ครยกภาพตวอยางใหนกเรยนสงเกตดและลองถามนกเรยนใหนกเรยนไดอธบายความคดเหนวาภาพใดควรจะคกน และมการเชอมโยงความสมพนธอยางไร

1.3.2.4 ครแจกใบงาน “ตอไปอะไรเอย” ใหนกเรยนทกคน 1.3.2.5 ครอธบายคาชแจงในใบงานใหนกเรยนเขาใจ

1.3.2.6 ครเดนดนกเรยนและใหโอกาสนกเรยนซกถามไดในระหวางทาใบงาน 1.3.2.7 นกเรยนทาเสรจแลว ครสมใหนกเรยนมาอธบายวธคดในแตละขอจนครบ

ทกขอใหเพอนรบฟง แลวรวมกนวจารณเหตผลทนกเรยนเลอกตอบคาตอบในขอนนดวย 1.3.2.8 ครและนกเรยนชวยกนสรปสงทไดรบจากกจกรรม 1.3.2.9 ครแจกใบความรเรองการวเคราะหความสมพนธ โดยใหนกเรยนอาน

พรอมกน

138

1.3.2.10 ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยน 1.3.2.11 ครใหนกเรยนทาแบบสอบถามความคดเหนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะ

แนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 เรองการคดเชงเหตผล กจกรรม “เพราะเรานนคกน” 1.4 สงทครตองเตรยม

1.4.1 แบบฝกหดหลงเรยน เรองการคดเชงเหตผล 1.4.2 ใบงาน “เพราะเรานนคกน” 1.4.3 ภาพตวอยาง “เพราะเรานนคกน” 1.4.4 ใบความร เรองการคดเชงเหตผล 1.4.5 แบบแบบสอบถามความคดเหนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคด

วเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 เรองการคดเชงเหตผล กจกรรม “เพราะเรานนคกน”

139

2. คมอคร สาหรบการดาเนนกจกรรมแนะแนว ในชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห เรองการคดเชงเหตผล โดยใชกจกรรม “เพราะเรานนคกน” ใชเวลา 1 คาบ 60 นาท 2.1 สาระสาคญ

การพฒนากระบวนการคดวเคราะห คอการพฒนาทกษะการคดขนสงให เกดขนซงตองอาศยทกษะการคดทเปนพนฐานอยางเพยงพอ การคดเชงเหตผลเปนทกษะหนงทเปนพนฐานสาคญของการคดวเคราะห ผทรจกใชการคดวเคราะหไดอยางเหมาะสมจะสามารถแกปญหาตางๆ ในสถานการณประจาวนได สรางสรรคสงทเปนประโยชนและสามารถทจะอยรวมกบผอนในสงคมไดอยางสงบสข การพฒนาการคดวเคราะหสามารถฝกไดในเดกระดบน และมการวจยพบวาการคดวเคราะหนนฝกไดในระดบหนง ดงนนจงควรสงเสรมใหเดกไดพฒนาในดานการคดวเคราะหอนจะเปนประโยชนสาหรบเดกในอนาคต 2.2 จดมงหมาย

1. เพอใหนกเรยนฝกคดเชงเหตผลแบบนรนย ดานการอปมาอปไมย 2. การสอนนกเรยนในเรองการวเคราะหความสมพนธ

2.3 เนอหา

การคดวเคราะหมองคประกอบสาคญ 3 ประการ แตมประการหนงคอ การคดถงความเกยวของระหวางบคคล สงของหรอเหตการณในลกษณะตางๆ กน ตามสภาพหรอตามความเปนจรง ตองอาศยขอมล ความรหรอประสบการณเปนพนฐาน 2.4 วธดาเนนการ

2.4.1 ขนนาเขาสบทเรยน 2.4.1.1. ครสนทนากบนกเรยนเกยวกบการคดวา เปนสงสาคญททาใหมนษย

นนแตกตางไปจากสตวตางๆ บนโลกน การทเรารจกคดจะทาใหเราทาสงตางๆ เปน โดยวนนเราจะมาทากจกรรมเพอฝกใชความคดกน

2.4.1.2 ครนาเขาสกจกรรม “เพราะเรานนคกน” โดยครยกภาพตวอยางใหนกเรยนสงเกตดและลองถามนกเรยนใหนกเรยนไดอธบายความคดเหนวาภาพใดควรจะคกน และมการเชอมโยงความสมพนธอยางไร

2.4.2 ขนกจกรรม 2.4.2.1 ครแจกใบงาน “เพราะเรานนคกน” ใหกบนกเรยนทกคน

140

2.4.2.2 ครอธบายคาชแจงในใบงานใหนกเรยนเขาใจ 2.4.2.3 ครเดนดนกเรยนทาใบงาน และใหโอกาสนกเรยนซกถามไดในระหวางทา

ใบงาน 2.4.2.4 เมอนกเรยนทาเสรจแลว ครสมใหนกเรยนมาอธบายวธคดในแตละขอจน

ครบทกขอใหเพอนรบฟง แลวรวมกนวจารณเหตผลทนกเรยนเลอกตอบคาตอบในขอนนดวย 2.4.2.5 ครเฉลยแตละขอและอธบายเพมเตม

2.4.3 ขนสรป 2.4.3.1 ครและนกเรยนรวมกนสรปขอคดทไดจากการทากจกรรม 2.4.3.2 ครแจกใบความร เรองการวเคราะหความสมพนธ โดยใหนกเรยนอาน

พรอมกน 2.4.4 ขนทดสอบหลงเรยน

ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยน 2.4.5 ขนประเมนชดการสอน

ครใหนกเรยนทาแบบสอบถามความคดเหนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 เรองการคดเชงเหตผล กจกรรม “เพราะเรานนคกน”

2.5 สอ - อปกรณ

2.5.1 แบบฝกหดหลงเรยน เรองการคดเชงเหตผล 2.5.2 ใบงาน “เพราะเรานนคกน” 2.5.3 ภาพตวอยาง “เพราะเรานนคกน” 2.5.4 ใบความร เรองการคดเชงเหตผล

2.5.5 แบบสอบถามความคดเหนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 เรองการคดเชงเหตผล กจกรรม “เพราะเรานนคกน” 2.6 การประเมนผล

2.6.1 ตรวจผลจากใบงาน 2.6.2 สงเกตความตงใจจากการทาใบงาน 2.6.3 สงเกตจากการตอบคาถาม

2.7 แหลงการเรยนร

2.7.1 หองสมด 2.7.2 หองแนะแนว

141

3. คมอนกเรยน

สาหรบนกเรยนในการดาเนนกจกรรมแนะแนว ในชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห เรองการคดวเคราะห โดยใชกจกรรม “เพราะเรานนคกน” ใชเวลา 1 คาบ 60 นาท

3.1 ใหนกเรยนสงเกตดและลองถามนกเรยนใหนกเรยนไดอธบายความคดเหนวาภาพใดควรจะคกน และมการเชอมโยงความสมพนธอยางไร

3.2 ใหนกเรยนทาใบงาน “เพราะเรานนคกน” 3.3 ใหนกเรยนมาอธบายวธคดในแตละขอจนครบทกขอใหเพอนรบฟง แลวรวมกน

วจารณเหตผลทนกเรยนเลอกตอบคาตอบในขอนนดวย 3.4 ใหนกเรยนศกษาใบความร เรองการคดเชงเหตผล 3.5 ใหนกเรยนชวยกนสรปสงทไดจากการทากจกรรม 3.6 ใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยน 3.7 ใหนกเรยนทาแบบสอบถามความคดเหนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอ

พฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 เรองการคดเชงเหตผล กจกรรม “เพราะเรานนคกน”

*************************************************************

142

ภาพตวอยาง

ก. ข. ค. ง.

143

ชอ....................................................................................................... ชน.............. เลขท............

ใบงานประกอบชดการสอนกจกรรมแนะแนว เรองการคดเชงเหตผล กจกรรม “เพราะเรานนคกน”

ชนประถมศกษาปท 6 ******************************************

คาชแจง ใหนกเรยน × ทบ ก. ข. ค. หรอ ง. ทนกเรยนคดวาถกตองทสดเพยงขอเดยว 1.

ก.

ข. ค. ง.

2. ก.

ข. ค. ง.

3.

ก.

ข. ค. ง.

สมพนธกบ สมพนธกบรปใด

สมพนธกบ สมพนธกบรปใด

สมพนธกบ สมพนธกบรปใด

144

4.

ก.

ข. ค. ง.

5.

ก.

ข. ค. ง.

6. ก.

ข. ค. ง.

7.

ก.

ข. ค. ง.

สมพนธกบ สมพนธกบรปใด

สมพนธกบ สมพนธกบรปใด

สมพนธกบ สมพนธกบรปใด

สมพนธกบ สมพนธกบรปใด

145

8.

ก.

ข. ค. ง.

9. ก.

ข. ค. ง.

10.

ก.

ข. ค. ง.

สมพนธกบ สมพนธกบรปใด

สมพนธกบ สมพนธกบรปใด

สมพนธกบ สมพนธกบรปใด

146

ใบเฉลย

ใบงาน “เพราะเรานนคกน”

ขอท คาตอบ

1 ง. 2 ข. 3 ก. 4 ง. 5 ข. 6 ง. 7 ข. 8 ง. 9 ข. 10 ก.

147

ใบความร

(ประกอบชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห เรองการคดเชงเหตผล) ****************************************

การคดเชงเหตผล กจกรรม “เพราะเรานนคกน”

ชนประถมศกษาปท 6 การคดวเคราะหมองคประกอบสาคญ 3 ประการ แตมประการหนงคอ การคดถงความ

เกยวของระหวางบคคล สงของหรอเหตการณในลกษณะตางๆ กน ตามสภาพหรอตามความเปนจรง เปนการคดทตอเนองจากการคดวเคราะหความสาคญซงเราเรยกการคดนวา “การคดวเคราะหความสมพนธ” โดยมแนวการปฏบตดงน

1. การคดวเคราะหความสมพนธ ตองอาศยขอมล ความรหรอประสบการณเปนพนฐาน ยงมขอมล ความร หรอประสบการณมาก กยงวเคราะหความสมพนธไดกวางขวาง ลมลกมากขน

2. การคดเชอมโยงความสมพนธระหวางบคคลหรอของ 2 สง จะเชอมโยงในมตหรอแนวทางใดกได อาจจะเปนเรองของระยะทาง นาหนก มวลสาร เวลา ราคา ประโยชน การพงพาอาศย กรรมพนธ ความเกยวของ อาหาร ทอยอาศย ฯลฯ

3. เมอนกเรยนคดและแสดงออกดวยการพดหรอเขยน ควรใหแสดงเหตผลประกอบดวยทกครงวา สองสงนนมความสมพนธกนอยางไร

ดงนนในการฝกวเคราะหความสมพนธควรจะฝกบอยๆ ฝกไดทงสถานการณจรงและการสมมต

*************************************************

148

คาหมาน คนไค. (2545). แบบฝกคดภาคปฏบต. หนา 35. ชอ.................................................................................................ชน .............. เลขท .........

แบบฝกหดหลงเรยน เรองการคดเชงเหตผล กจกรรม “เพราะเรานนคกน”

ชนประถมศกษาปท 6 คาชแจง ใหนกเรยนทาเครองหมายxทบบนอกษรทตรงกบคาตอบทถกทสดเพยงคาตอบเดยว

1. ผทมทกษะการคดวเคราะหจะมลกษณะอยางไร ก. เปนคนมเหตผล ข. เปนคนตดสนใจเรว ค. เปนคนชางเพอฝน ง. เปนคนชางพดชางคย

6. คน : จมก → ปลา : ? ก. ปาก ข. เหงอก ค. หาง ง. ครบ

2. การคดวเคราะหความสมพนธตองอาศยสงใดบาง ก. ขอมล

ข. ความร ค. ประสบการณ ง. ถกทกขอ

7. นาฬกา : เวลา → ตาชง : ? ก. เมตร ข. ลตร ค. นาหนก

ง. จานวน

8. หาง : ตะโกน → ใกล : ? ก. พด ข. อธบาย ค. กระซบ

ง. สนทนา

3. ทกครงหลงจากทคดวเคราะหความสมพนธแลวนกเรยนควรทาอยางไร

ก. จดบนทกประจาวน ข. อานหนงสอพมพเปนประจา ค. ควรบอกเหตผลดวยทกครงวาสมพนธกนอยางไร ง. ถกทกขอ

4. สงใดททาใหคนเราแตกตางไปจากสตวโลก ก. การใชมอหยบจบอาหารได ข. การรองไห ค. การเดน ง. การคด

9. ระนาด : ซอ → ต : ? ก. ส ข. ทบ ค. ดด

ง. ฆอน

149

5. สงสาคญททาใหนกเรยนโตขนแลวเปนผใหญทมคณภาพคอสงใด

ก. การรจกคดถงผอน ข. การรจกคดถงอนาคต ค. การรจกใชเหตผลในการแกปญหา ง. ถกทกขอ

10. ดนสอ : กระดาษ → ชอลค : ? ก. คร ข. กระดานดา ค. โรงเรยน

ง. แปรง

เฉลยแบบฝกหดหลงเรยน เรองการคดเชงเหตผล กจกรรม “เพราะเรานนคกน”

ขอ คาตอบ

1 ก. 2 ง. 3 ค. 4 ง. 5 ค. 6 ข. 7 ค. 8 ค. 9 ก. 10 ข.

150

แบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนว เพอพฒนาการคดวเคราะหสาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

เรองการคดเชงเหตผล กจกรรม “เพราะเรานนคกน” คาชแจง ใหนกเรยนทาเครองหมาย / ลงในชองทตรงกบระดบความคดเหนของนกเรยน ระดบ 5 หมายถง เหนดวยในระดบมากทสด ระดบ 4 หมายถง เหนดวยในระดบมาก ระดบ 3 หมายถง เหนดวยในระดบปานกลาง ระดบ 2 หมายถง เหนดวยในระดบนอย ระดบ 1 หมายถง เหนดวยในระดบนอยทสด

ระดบความคดเหน

ขอท

รายการ

เหนดวยมากทสด

เหนดวยมาก

เหนดวยปานกลาง

เหนดวยนอย

เหนดวยนอยทสด

1 หลงทากจกรรมนกเรยนมความเขาใจเนอหาเกยวกบ

การคดวเคราะห

2 เนอหาในกจกรรมสอดคลองกบจดประสงคทมง พฒนานกเรยนใหเกดการคดวเคราะห

3 เนอหาในกจกรรมการเรยนเหมาะสมกบการพฒนานกเรยนใหเกดการคดวเคราะห

4 เวลาทใชเหมาะสมกบกจกรรมการเรยนและเนอหา 5 กจกรรมเปดโอกาสใหนกเรยนไดมสวนรวมในการ

แสดงออก และกลาแสดงความคดเหน

6 กจกรรมนมงปลกฝงใหนกเรยนประพฤตปฏบตตน เปนผทมการคดวเคราะห

7 ขอความในใบความร ใบงาน แบบประเมนอานงาย คาสงชดเจนและเขาใจงาย

8 สอตางๆ ทใชในกจกรรมมความนาสนใจและมความหลากหลาย

9 การวดและการประเมนผลเปนการวดจากการกระทาของนกเรยนอยางแทจรง

10 นกเรยนสามารถนาความรทไดรบไปใชประโยชนได รวมคะแนน

151

ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท6

ครงท 4 เรองการคดเชงเหตผลแบบอปนย ดานการหาสวนทหายไปของภาพ

ชอเรอง การคดเชงเหตผลแบบอปนย ดานการหาสวนทหายไปของภาพ ชอกจกรรม “อะไรหายไป” จดมงหมาย 1. เพอใหนกเรยนฝกคดเชงเหตผลแบบอปนย ดานการหาสวนทหายไป ของภาพ 2. การสอนนกเรยนในเรองของความสาคญของการคดและการคดวเคราะห หลกการ แนวคด การพฒนากระบวนการคดวเคราะห คอการพฒนาทกษะการคดขนสงให เกดขนซงตองอาศยทกษะการคดทเปนพนฐานอยางเพยงพอ การคดเชง เหตผลเปนทกษะหนงทเปนพนฐานสาคญของการคดวเคราะห ผทรจกใช การคดวเคราะหไดอยางเหมาะสมจะสามารถแกปญหาตางๆ ในสถานการณ ประจาวนได สรางสรรคสงทเปนประโยชนและสามารถทจะอยรวมกบผอน ในสงคมไดอยางสงบสข การพฒนาการคดวเคราะหสามารถฝกไดในเดก ระดบน และมการวจยพบวาการคดวเคราะหนนฝกไดในระดบหนง ดงนน จงควรสงเสรมใหเดกไดพฒนาในดานการคดวเคราะหอนจะเปนประโยชน สาหรบเดกในอนาคต เทคนค แบบบรรยายประกอบสอ (มหาวทยาลย มสธ. 2534 : 251 – 252) ระยะเวลา 60 นาท อปกรณ 1. แบบฝกหดหลงเรยน เรองการคดเชงเหตผล

2. ใบงาน “อะไรหายไป” 3. ภาพตวอยาง “อะไรหายไป” 4. ใบความร เรองการวเคราะหหลกการ

5. แบบสอบถามความคดเหนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนา การคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 เรองการคดเชงเหตผล กจกรรม “อะไรหายไป” วธดาเนนการ

1. ขนนาเขาสบทเรยน 1.1 ครสนทนากบนกเรยนเกยวกบการคดวาเปนสงสาคญ เปนหวใจของการเรยนรสง

ตางๆ การฝกใชความคดจะชวยใหนกเรยนเขาใจความรตางๆ ไดด โดยวนนเราจะมาทากจกรรมเพอฝกความคดกน

152

1.2 ครนาเขาสกจกรรม “อะไรหายไป” โดยครสนทนากบนกเรยนถงสวนทหายไปจากภาพตวอยาง ใหนกเรยนสงเกตดแลวลองถามนกเรยนใหชวยกนอธบายความคดเหนและการเชอมโยงความสมพนธกนอยางไร

2. ขนกจกรรม 2.1 ครแจกใบงาน “อะไรหายไป” ใหกบนกเรยนทกคน 2.2 ครอธบายคาชแจงในใบงานใหนกเรยนเขาใจ 2.3 ครเดนดนกเรยนทาใบงานและใหโอกาสนกเรยนซกถามไดในระหวางทาใบงาน 2.4 เมอนกเรยนทาเสรจแลว ครสมใหนกเรยนมาอธบายวธคดในแตละขอจนครบทก

ขอใหเพอนรบฟง แลวรวมกนวจารณเหตผลทนกเรยนเลอกตอบคาตอบในขอนนดวย 2.5 ครเฉลยแตละขอและอธบายเพมเตม

3. ขนสรป 3.1 ครและนกเรยนรวมกนสรปขอคดทไดจากการทากจกรรม 3.2 ครแจกใบความร เรองการวเคราะหความสมพนธ โดยใหนกเรยนอานพรอมกน

4. ขนทดสอบหลงเรยน ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยน

5. ขนประเมนชดการสอน ครใหนกเรยนทาแบบสอบถามความคดเหนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอ

พฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 เรองการคดเชงเหตผล กจกรรม “อะไรหายไป” สวนประกอบในชดการสอน

1. คาชแจง เรองการคดเชงเหตผล 2. คมอคร เรองการคดเชงเหตผล 3. คมอนกเรยน เรองการคดเชงเหตผล 4. สอและอปกรณ เรองการคดเชงเหตผล

153

1. คาชแจง

1.1 การเตรยมตวของคร 1.1.1 กอนสอนครอานคาชแจงในการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนว คมอครและคมอ

นกเรยนใหตลอด และทาความเขาใจไดด 1.1.2 ครเตรยมสอการเรยนการสอนใหพรอมและปฏบตตามคมอ โดยยดคมอครเปนหลก

ในการดาเนนการสอน 1.2 การจดกจกรรม

1.2.1 ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห เรองการคดเชงเหตผลโดยใชกจกรรม “อะไรหายไป”

1.2.2 การใหนกเรยนไดฝกใชเทคนคการสงเกต อธบาย รบฟง เชอมโยงความสมพนธ วจารณ และการสรป 1.2.3 การใหนกเรยนไดทาใบงานทกคน

1.2.4 การสมใหนกเรยนอธบายคาตอบของตนเองทละขอ และครอธบายเพมเตม 1.3 บทบาทคร

1.3.1 ชแจงการเรยนดวยชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห เรองการคดเชงเหตผล โดยใชกจกรรม “อะไรหายไป”

1.3.2 เสนอกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห เรองการคดเชงเหตผล โดยใชกจกรรม “เพราะเรานนคกน” ตามลาดบดงน

1.3.2.1 ครสนทนากบนกเรยนเกยวกบความสาคญของการคด 1.3.2.2 ครนาเขาสกจกรรม “อะไรหายไป”

1.3.2.3 ครยกภาพตวอยางใหนกเรยนด ใหนกเรยนสงเกตดแลวลองถามนกเรยนใหชวยกนอธบายความคดเหนและการเชอมโยงความสมพนธกนอยางไร

1.3.2.4 ครแจกใบงาน “อะไรหายไป” ใหนกเรยนทกคน 1.3.2.5 ครอธบายคาชแจงในใบงานใหนกเรยนเขาใจ

1.3.2.6 ครเดนดนกเรยนและใหโอกาสนกเรยนซกถามไดในระหวางทาใบงาน 1.3.2.7 เมอนกเรยนทาเสรจ ครสมใหนกเรยนมาอธบายวธคดในแตละขอจนครบทก

ขอใหเพอนรบฟง แลวรวมกนวจารณเหตผลทนกเรยนเลอกตอบคาตอบในขอนนดวย 1.3.2.8 ครและนกเรยนชวยกนสรปสงทไดรบจากกจกรรม 1.3.2.9 ครแจกใบความร เรองการวเคราะหความสมพนธ โดยใหนกเรยนอาน

พรอมกน

154

1.3.2.10 ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยน 1.3.2.11 ครนกเรยนทาแบบสอบถามความคดเหนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะ

แนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 เรองการคดเชงเหตผล กจกรรม “อะไรหายไป” 1.4 สงทครตองเตรยม

1.4.1 แบบฝกหดหลงเรยน เรองการคดเชงเหตผล 1.4.2 ใบงาน “อะไรหายไป” 1.4.3 ภาพตวอยาง “อะไรหายไป” 1.4.4 ใบความร เรองการคดเชงเหตผล

1.4.5 แบบสอบถามความคดเหนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 เรองการคดเชงเหตผล กจกรรม “อะไรหายไป”

155

2. คมอคร สาหรบการดาเนนกจกรรมแนะแนว ในชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห เรองการคดเชงเหตผล โดยใชกจกรรม “อะไรหายไป” ใชเวลา 1 คาบ 60 นาท 2.1 สาระสาคญ

การพฒนากระบวนการคดวเคราะห คอการพฒนาทกษะการคดขนสงให เกดขนซงตองอาศยทกษะการคดทเปนพนฐานอยางเพยงพอ การคดเชงเหตผลเปนทกษะหนงทเปนพนฐานสาคญของการคดวเคราะห ผทรจกใชการคดวเคราะหไดอยางเหมาะสมจะสามารถแกปญหาตางๆ ในสถานการณประจาวนได สรางสรรคสงทเปนประโยชนและสามารถทจะอยรวมกบผอนในสงคมไดอยางสงบสข การพฒนาการคดวเคราะหสามารถฝกไดในเดกระดบน และมการวจยพบวาการคดวเคราะหนนฝกไดในระดบหนง ดงนนจงควรสงเสรมใหเดกไดพฒนาในดานการคดวเคราะหอนจะเปนประโยชนสาหรบเดกในอนาคต 2.2 จดมงหมาย

1. เพอใหนกเรยนฝกคดเชงเหตผลแบบอปนย ดานการหาสวนทหายไปของภาพ 2. การสอนนกเรยนในเรองของความสาคญของการคดและการวเคราะหหลกการ 2.3 เนอหา

การคดวเคราะหมองคประกอบสาคญ 3 ประการ แตมประการหนงคอ การคดหาความสมพนธทเปนเหตผลตอกนของบคคลหรอสงของตงแตสองสงขนไป ตองอาศยขอมล ความร ประสบการณ และการสงเกตองคประกอบอนๆ อกเพอคนหาความจรงโดยใหเหตผลหลายๆ ดาน 2.4 วธดาเนนการ

2.4.1 ขนนาเขาสบทเรยน 2.4.1.1. ครสนทนากบนกเรยนเกยวกบการคดวา เปนหวใจของการเรยนรสง

ตางๆ การฝกใชความคดจะชวยใหนกเรยนเขาใจความรตางๆ ไดด โดยวนนเราจะมาทากจกรรมเพอฝกใชความคดกน

2.4.1.2 ครนาเขาสกจกรรม “อะไรหายไป” ครยกภาพตวอยางใหนกเรยนด ใหนกเรยนสงเกตดแลวลองถามนกเรยนใหชวยกนอธบายความคดเหนและการเชอมโยงความสมพนธกนอยางไร

2.4.2 ขนกจกรรม 2.4.2.1 ครแจกใบงาน “อะไรหายไป” ใหกบนกเรยนทกคน

156

2.4.2.2 ครอธบายคาชแจงในใบงานใหนกเรยนเขาใจ 2.4.2.3 ครเดนดนกเรยนทาใบงานและใหโอกาสนกเรยนซกถามไดในระหวางทา

ใบงาน 2.4.2.4 เมอนกเรยนทาเสรจ ครสมใหนกเรยนมาอธบายวธคดในแตละขอจนครบทก

ขอใหเพอนรบฟง แลวรวมกนวจารณเหตผลทนกเรยนเลอกตอบคาตอบในขอนนดวย 2.4.2.5 ครเฉลยแตละขอและอธบายเพมเตม

2.4.3 ขนสรป 2.4.3.1 ครและนกเรยนรวมกนสรปขอคดทไดจากการทากจกรรม 2.4.3.2 ครแจกใบความร เรองการวเคราะหความสมพนธ โดยใหนกเรยนอาน

พรอมกน 2.4.4 ขนทดสอบหลงเรยน

ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยน 2.4.5 ขนประเมนชดการสอน

ครใหนกเรยนทาแบบสอบถามความคดเหนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 เรองการคดเชงเหตผล กจกรรม “อะไรหายไป” 2.5 สอ - อปกรณ

2.5.1 แบบฝกหดหลงเรยน เรองการคดเชงเหตผล 2.5.2 ใบงาน “อะไรหายไป” 2.5.3 ภาพตวอยาง “อะไรหายไป” 2.5.4 ใบความร เรองการคดเชงเหตผล

2.5.5 แบบสอบถามความคดเหนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 เรองการคดเชงเหตผล กจกรรม “อะไรหายไป” 2.6 การประเมนผล

2.6.1 ตรวจผลจากใบงาน 2.6.2 สงเกตความตงใจจากการทาใบงาน 2.6.3 สงเกตจากการตอบคาถาม

2.7 แหลงการเรยนร 2.7.1 หองสมด 2.7.2 หองแนะแนว

157

3. คมอนกเรยน

สาหรบนกเรยนในการดาเนนกจกรรมแนะแนว ในชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนา การคดวเคราะห เรองการคดวเคราะห โดยใชกจกรรม “อะไรหายไป” ใชเวลา 1 คาบ 60 นาท

3.1 ใหนกเรยนสงเกตดและลองถามนกเรยนใหนกเรยนไดอธบายความคดเหนวาภาพใดควรจะคกน และมการเชอมโยงความสมพนธอยางไร

3.2 ใหนกเรยนทาใบงาน “อะไรหายไป” 3.3 ใหนกเรยนมาอธบายวธคดในแตละขอจนครบทกขอใหเพอนรบฟง แลวรวมกน

วจารณเหตผลทนกเรยนเลอกตอบคาตอบในขอนนดวย 3.4 ใหนกเรยนศกษาใบความร เรองการคดเชงเหตผล 3.5 ใหนกเรยนชวยกนสรปสงทไดจากการทากจกรรม 3.6 ใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยน 3.7 ใหนกเรยนทาแบบสอบถามความคดเหนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอ

พฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 เรองการคดเชงเหตผล กจกรรม “อะไรหายไป”

*************************************************************

158

ภาพตวอยาง

159

ชอ .......................................................................................... ชน ............. เลขท ..........

ใบงานประกอบชดการสอนกจกรรมแนะแนว เรองการคดเชงเหตผล กจกรรม “อะไรหายไป” ชนประถมศกษาปท 6

****************************************** คาชแจง ใหนกเรยนโยงเสนจบคภาพทหายไป ลนล ลมปะสวณณ. (2546). กจกรรมพฒนาทกษะการคด. หนา 29.

160

ใบเฉลย

ใบงาน “อะไรหายไป”

161

ใบความร (ประกอบชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห เรองการคดเชงเหตผล)

****************************************

การคดเชงเหตผล กจกรรม “อะไรหายไป” ชนประถมศกษาปท 6

การคดเปนเครองมอทสาคญทสดทนกเรยนตองใชตลอดชวต การคดเปนหวใจสาคญของการเรยนเพราะจะชวยใหนกเรยนเขาใจถงความรตางๆ ไดด และสามารถทจะนาความรนนไปใชในชวตประจาวนได

การคดวเคราะหมองคประกอบสาคญ 3 ประการ แตมประการหนงคอ การคดหาความสมพนธทเปนเหตผลตอกนของบคคลหรอสงของตงแตสองสงขนไป เราเรยกการคดนวา “การคดวเคราะหหลกการ” โดยมแนวการปฏบตดงน

1. การคดวเคราะหความหลกการ ตองอาศยขอมล ขาวสาร ความรหรอประสบการณเปนพนฐาน แตกตองอาศยการสงเกตองคประกอบอนๆ อก เพอคนหาความจรง

2. การคดวเคราะหหลกการตองอาศยการคดวเคราะหความสมพนธเพอพจารณาเหตผลหลายๆ ดาน ถารบรและพจารณาเพยงดานเดยวกอาจไมตรงตามทเปนจรง

ตวอยางเชน เมอเหนผหญงอมเดกเลก กคดวเคราะหวาหญงนนอาจจะเปนแม หรอพสาว หรอเปนญาต หรอเปนพเลยงเดกเทานน แตถาเราหาขอมลเพมเตมมองหลายๆ ดาน โดยการสงเกตพฤตกรรมการอมและการกระทาตอเดก อาจจะสรปไดวาผหญงคนนนเปนอะไรกบเดก

ดงนนในการฝกวเคราะหหลกการควรจะฝกบอยๆ ฝกไดทงสถานการณจรงและการสมมต

*************************************************

คาหมาน คนไค. (2545). แบบฝกคดภาคปฏบต. หนา 42.

162

ชอ.................................................................................................ชน .............. เลขท ......... แบบฝกหดหลงเรยน

เรองการคดเชงเหตผล กจกรรม “อะไรหายไป” ชนประถมศกษาปท 6

คาชแจง ตอนท 1 ใหนกเรยนทาเครองหมายxทบบนอกษรทตรงกบคาตอบทถกทสดเพยงคาตอบเดยว

1. ขอใดไมถกตอง ก. การฝกคดควรฝกตงแตยงเปนเดก ข. การฝกคดควรฝกตอนเปนผใหญ ค. การคดเปนหวใจสาคญในการเรยน ง. การคดเปนเครองมอทจาเปนตองใชตลอดชวต

4. การคดวเคราะหหลกการตองอาศยสงใดบาง ก. ขอมล

ข. ความรและประสบการณ ค. การสงเกตหลายๆ ดาน

ง. ถกทกขอ

2. เวลาใดทนกเรยนไมตองใชความคด ก. นอนหลบ ข. อานหนงสอ ค. ดละคร ง. ทาการบาน

3. นกเรยนสามารถนาความคดไปใชทใดไดบาง ก. ทบาน ข. ทสนามเดกเลน ค. ทโรงเรยน ง. ทกๆ ท

5. การทนกเรยนฝกใชความคดตงแตเดกจะทาใหเราเปนอยางไร ก. ทาใหเราพดไดเกง ข. ทาใหเราปวดหวตงแตเดก ค. ทาใหเราคดสงยากๆ ไดตอนเปนผใหญ ง. ถกทกขอ

ตอนท 2 ใหนกเรยนทาเครองหมายxทบบนอกษรทตรงกบคาตอบทถกทสดเพยงคาตอบเดยว 6. จากภาพสวนใดของภาพ 9. จากภาพสวนใดของภาพท ทหายไป หายไป ก. ข. ค. ก. ข. ค. 7. จากภาพสวนใดของภาพ ทหายไป 10. จากภาพสวนใดของภาพทหาย ไป ก ข. ค. ก. ข. ค. 8. จากภาพสวนใดของภาพทหายไป ก. ข. ค. ลนล ลมปะสวณณ. (2546). กจกรรมพฒนาทกษะการคด. หนา 41.

163

เฉลยแบบฝกหดหลงเรยน เรองการคดเชงเหตผล กจกรรม “อะไรหายไป”

ขอ คาตอบ 1 ข. 2 ก. 3 ง. 4 ง. 5 ค. 6 ข. 7 ค. 8 ก. 9 ก. 10 ค.

164

แบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนว เพอพฒนาการคดวเคราะหสาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

เรองการคดเชงเหตผล กจกรรม “อะไรหายไป” คาชแจง ใหนกเรยนทาเครองหมาย / ลงในชองทตรงกบระดบความคดเหนของนกเรยน ระดบ 5 หมายถง เหนดวยในระดบมากทสด ระดบ 4 หมายถง เหนดวยในระดบมาก ระดบ 3 หมายถง เหนดวยในระดบปานกลาง ระดบ 2 หมายถง เหนดวยในระดบนอย ระดบ 1 หมายถง เหนดวยในระดบนอยทสด

ระดบความคดเหน

ขอท

รายการ

เหนดวยมากทสด

เหนดวยมาก

เหนดวยปานกลาง

เหนดวยนอย

เหนดวยนอยทสด

1 หลงทากจกรรมนกเรยนมความเขาใจเนอหาเกยวกบ

การคดวเคราะห

2 เนอหาในกจกรรมสอดคลองกบจดประสงคทมง พฒนานกเรยนใหเกดการคดวเคราะห

3 เนอหาในกจกรรมการเรยนเหมาะสมกบการพฒนานกเรยนใหเกดการคดวเคราะห

4 เวลาทใชเหมาะสมกบกจกรรมการเรยนและเนอหา 5 กจกรรมเปดโอกาสใหนกเรยนไดมสวนรวมในการ

แสดงออก และกลาแสดงความคดเหน

6 กจกรรมนมงปลกฝงใหนกเรยนประพฤตปฏบตตน เปนผทมการคดวเคราะห

7 ขอความในใบความร ใบงาน แบบประเมนอานงาย คาสงชดเจนและเขาใจงาย

8 สอตางๆ ทใชในกจกรรมมความนาสนใจและมความหลากหลาย

9 การวดและการประเมนผลเปนการวดจากการกระทาของนกเรยนอยางแทจรง

10 นกเรยนสามารถนาความรทไดรบไปใชประโยชนได รวมคะแนน

165

ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท6

ครงท 5 เรองการคดเชงเหตผลแบบนรนย ดานการจดประเภท

ชอเรอง การคดเชงเหตผลแบบนรนย ดานการจดประเภท ชอกจกรรม “แกะดา” จดมงหมาย 1. เพอใหนกเรยนฝกคดเชงเหตผลแบบนรนย ดานการจดประเภท 2. การสอนนกเรยนในเรององคประกอบของการคดวเคราะห แนวคด การพฒนากระบวนการคดวเคราะห คอการพฒนาทกษะการคดขนสงให เกดขนซงตองอาศยทกษะการคดทเปนพนฐานอยางเพยงพอ การคดเชง เหตผลเปนทกษะหนงทเปนพนฐานสาคญของการคดวเคราะห ผทรจกใช การคดวเคราะหไดอยางเหมาะสมจะสามารถแกปญหาตางๆ ในสถานการณ ประจาวนได สรางสรรคสงทเปนประโยชนและสามารถทจะอยรวมกบผอน ในสงคมไดอยางสงบสข การพฒนาการคดวเคราะหสามารถฝกไดในเดก ระดบน และมการวจยพบวาการคดวเคราะหนนฝกไดในระดบหนง ดงนน จงควรสงเสรมใหเดกไดพฒนาในดานการคดวเคราะหอนจะเปนประโยชน สาหรบเดกในอนาคต เทคนค เลนเกม (มหาวทยาลย มสธ. 2534 : 253 – 254) ระยะเวลา 60 นาท อปกรณ 1. แบบฝกหดหลงเรยน เรองการคดเชงเหตผลดานการจดประเภท 2. ใบงาน “แกะดา” 3. ใบความร เรององคประกอบของการคดวเคราะห

4. แบบสอบถามความคดเหนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 เรองการคดเชงเหตผล กจกรรม “แกะดา” วธดาเนนการ

1. ขนนาเขาสบทเรยน 1.1 ครสนทนากบนกเรยนเกยวกบการคดวาเปนสงทตองสงเสรมใหเกดขนกบเดก

นกเรยน โดยเรมฝกใชความคดในสงทไมยากจนเกนไปกอน 1.2 ครนาเขาสกจกรรม “แกะดา” โดยครสนทนากบนกเรยนเกยวกบประเภทของสง

ตางๆ ทเคยไดเหน ทรจกหรอทมอยรอบๆ ตว เชน รถยนต มอเตอรไซด รถไฟฟา รถประจาทาง เรอ เครองบน จดอยในประเภทเดยวกนคอเปนยานพาหนะ นาฬกาขอมอ แหวน กาไล จดอยเปนประเภทเดยวกนคอเปนเครองประดบ เปนตน

166

1.3 ครใหนกเรยนแบงกลม ใหแตละกลมสงตวแทนมากลมละ 1 คน เปนตวแทนเลนเกม “แกะดา” โดยครอธบายกตกา เวลาทใชเลนและเงอนไขขอตกลง

1.4 ครจะชบตรภาพทงหมด 4 ภาพแลวใหนกเรยนสงเกตภาพ แลวอธบายวารปไหนไมเขาพวกกบภาพอนๆ โดยมวธการเชอมโยงความคดอยางไร

2. ขนกจกรรม 2.1 ครแจกใบงาน “แกะดา” ใหกบนกเรยนทกคน 2.2 ครอธบายคาชแจงในใบงานใหนกเรยนเขาใจ 2.3 ครเดนดนกเรยนทาใบงาน และใหโอกาสนกเรยนซกถามไดในระหวางทาใบงาน 2.4 เมอนกเรยนทาเสรจแลว ครสมใหนกเรยนมาอธบายวธคดในแตละขอจนครบทก

ขอใหเพอนรบฟง แลวรวมกนวจารณเหตผลทนกเรยนเลอกตอบคาตอบในขอนนดวย 2.5 ครเฉลยแตละขอและอธบายเพมเตม

3. ขนสรป 3.1 ครและนกเรยนรวมกนสรปขอคดทไดจากการทากจกรรม 3.2 ครแจกใบความร เรองการคดเชงเหตผล โดยใหนกเรยนอานพรอมกน

4. ขนทดสอบหลงเรยน ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยน

5. ขนประเมนชดการสอน ครใหนกเรยนทาแบบสอบถามความคดเหนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอ

พฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 เรองการคดเชงเหตผล กจกรรม “แกะดา” สวนประกอบในชดการสอน

1. คาชแจง เรองการคดเชงเหตผล 2. คมอคร เรองการคดเชงเหตผล 3. คมอนกเรยน เรองการคดเชงเหตผล 4. สอและอปกรณ เรองการคดเชงเหตผล

167

1. คาชแจง

1.1 การเตรยมตวของคร 1.1.1 กอนสอนครอานคาชแจงในการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนว คมอครและคมอ

นกเรยนใหตลอด และทาความเขาใจไดด 1.1.2 ครเตรยมสอการเรยนการสอนใหพรอมและปฏบตตามคมอ โดยยดคมอครเปนหลก

ในการดาเนนการสอน 1.2 การจดกจกรรม

1.2.1 ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห เรองการคดเชงเหตผลโดยใชกจกรรม “แกะดา”

1.2.2 การใหนกเรยนไดฝกใชเทคนคการสงเกต อธบาย รบฟง เชอมโยงความสมพนธ วจารณ และการสรป

1.2.3 การใหนกเรยนไดทาใบงานทกคน 1.2.4 การสมใหนกเรยนอธบายคาตอบของตนทละขอ และครอธบายเพมเตม

1.3 บทบาทคร

1.3.1 ชแจงการเรยนดวยชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห เรองการคดเชงเหตผล โดยใชกจกรรม “แกะดา”

1.3.2 เสนอกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห เรองการคดเชงเหตผล โดยใชกจกรรม “แกะดา” ตามลาดบดงน

1.3.2.1 ครสนทนากบนกเรยนถงสงสาคญของการคด 1.3.2.3 ครนาเขาสกจกรรม “แกะดา” 1.3.2.4 ครสนทนานกเรยนเกยวกบสงตางๆ ทอยรอบๆ ตวเราวามมากมายหลาย

ชนด ถาเรารจดคดแบงแยกประเภทจะทาใหเรามความสะดวกมากขน 1.3.2.5 ครใหนกเรยนแบงกลม ใหแตละกลมสงตวแทนมากลมละ 1 คน เปนตว

แทนเลนเกม “แกะดา” โดยครอธบายกตกา เวลาทใชเลนและเงอนไขขอตกลง 1.3.2.6 ครจะชบตรภาพทงหมด 4 ภาพแลวใหนกเรยนสงเกตภาพ แลวอธบายวา

รปไหนไมเขาพวกกบภาพอนๆ โดยมวธการเชอมโยงความคดอยางไร 1.3.2.7 ครแจกใบงาน “แกะดา” ใหนกเรยนทกคน 1.3.2.8 ครอธบายคาชแจงในใบงานใหนกเรยนเขาใจ

1.3.2.9 ครเดนดนกเรยนและใหโอกาสนกเรยนซกถามไดในระหวางทาใบงาน

168

1.3.2.10 เมอนกเรยนทาเสรจแลว ครสมใหนกเรยนมาอธบายวธคดในแตละขอจนครบทกขอใหเพอนรบฟง แลวรวมกนวจารณเหตผลทนกเรยนเลอกตอบคาตอบในขอนนดวย

1.3.2.11 ครและนกเรยนรวมกนสรปสงทไดจากการทากจกรรม 1.3.2.12 ครแจกใบความรเรองการคดเชงเหตผล โดยใหนกเรยนอานพรอมกน 1.3.2.13 ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยน

1.3.2.14 ครใหนกเรยนทาแบบสอบถามความคดเหนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 เรองการคดเชงเหตผล กจกรรม “แกะดา”

1.4 สงทครตองเตรยม

1.4.1 แบบฝกหดหลงเรยน เรองการคดเชงเหตผล 1.4.2 รปภาพสาหรบเลนเกม “แกะดา” 1.4.3 ใบงาน “แกะดา” 1.4.3 ใบความร เรองการคดเชงเหตผล

1.4.4 แบบสอบถามความคดเหนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะหของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 เรองการคดเชงเหตผล กจกรรม “แกะดา”

169

2. คมอคร สาหรบการดาเนนกจกรรมแนะแนว ในชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห เรองการคดเชงเหตผล โดยใชกจกรรม “แกะดา” ใชเวลา 1 คาบ 60 นาท 2.1 สาระสาคญ

การพฒนากระบวนการคดวเคราะห คอการพฒนาทกษะการคดขนสงให เกดขนซงตองอาศยทกษะการคดทเปนพนฐานอยางเพยงพอ การคดเชงเหตผลเปนทกษะหนงทเปนพนฐานสาคญของการคดวเคราะห ผทรจกใชการคดวเคราะหไดอยางเหมาะสมจะสามารถแกปญหาตางๆ ในสถานการณประจาวนได สรางสรรคสงทเปนประโยชนและสามารถทจะอยรวมกบผอนในสงคมไดอยางสงบสข การพฒนาการคดวเคราะหสามารถฝกไดในเดกระดบน และมการวจยพบวาการคดวเคราะหนนฝกไดในระดบหนง ดงนนจงควรสงเสรมใหเดกไดพฒนาในดานการคดวเคราะหอนจะเปนประโยชนสาหรบเดกในอนาคต 2.2 จดมงหมาย

1. เพอใหนกเรยนฝกคดเชงเหตผลแบบนรนย ดานการจดประเภท 2. การสอนนกเรยนในเรององคประกอบของการคดวเคราะห 2.3 เนอหา

องคประกอบของการคดวเคราะห แบงออกเปน 4 ประการ 1. ความสามารถในการตความ 2. ความรความเขาใจในเรองทจะวเคราะห 3. ความชางสงเกต ชางสงสยและชางถาม 4. ความสามารถในการหาความสมพนธเชงเหตผล ดงนนนกคดเชงวเคราะหจงตองเปนผทมความสามารถในการใชเหตผล จาแนกแยกแยะได

วาสงใดเปนความจรง สงใดเปนเทจ มองคประกอบใดบาง สมพนธกนอยางไร 2.4 วธดาเนนการ

2.4.1 ขนนาเขาสบทเรยน 2.4.1.1. ครสนทนากบนกเรยนเกยวกบการคดวาเปนสงทตองสงเสรมใหเกดขนกบ

เดกนกเรยน โดยเรมฝกใชความคดในสงทไมยากจนเกนไปกอน 2.4.1.2 ครนาเขาสกจกรรม “แกะดา” โดยครสนทนากบนกเรยนเกยวกบประเภทของ

สงตางๆ ทเคยไดเหน ทรจกหรอทมอยรอบๆ ตว เชน รถยนต มอเตอรไซด รถไฟฟา รถประจา

170

ทาง เรอ เครองบน จดอยในประเภทเดยวกนคอเปนยานพาหนะ นาฬกาขอมอ แหวน กาไล จดอยเปนประเภทเดยวกนคอเปนเครองประดบ เปนตน

2.4.1.3 ครใหนกเรยนแบงกลม ใหแตละกลมสงตวแทนมากลมละ 1 คน เปนตวแทนเลนเกม “แกะดา” โดยครอธบายกตกา เวลาทใชเลนและเงอนไขขอตกลง

2.4.1.4 ครจะชบตรภาพทงหมด 4 ภาพแลวใหนกเรยนสงเกตภาพ แลวอธบายวารปไหนไมเขาพวกกบภาพอนๆ โดยมวธการเชอมโยงความคดอยางไร

2.4.2 ขนกจกรรม 2.4.2.1 ครแจกใบงาน “แกะดา” ใหกบนกเรยนทกคน 2.4.2.2 ครอธบายคาชแจงในใบงานใหนกเรยนเขาใจ 2.4.2.3 ครเดนดนกเรยนทาใบงานและใหโอกาสนกเรยนซกถามไดในระหวางทาใบ

งาน 2.4.2.4 เมอนกเรยนทาเสรจแลว ครสมใหนกเรยนมาอธบายวธคดในแตละขอจน

ครบทกขอใหเพอนรบฟง แลวรวมกนวจารณเหตผลทนกเรยนเลอกตอบคาตอบในขอนนดวย 2.4.2.5 ครเฉลยแตละขอและอธบายเพมเตม

2.4.3 ขนสรป 2.4.3.1 ครและนกเรยนรวมกนสรปขอคดทไดจากการทากจกรรม 2.4.3.2 ครแจกใบความร เรองการคดเชงเหตผล โดยใหนกเรยนอานพรอมกน

2.4.4 ขนทดสอบหลงเรยน ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยน

2.4.5 ขนประเมนชดการสอน ครใหนกเรยนทาแบบสอบถามความคดเหนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอ

พฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 เรองการคดเชงเหตผล กจกรรม “แกะดา” 2.5 สอ - อปกรณ

2.5.1 แบบฝกหดหลงเรยน เรองการคดเชงเหตผล 2.5.2 รปภาพสาหรบเลนเกม “แกะดา” 2.5.3 ใบงาน “แกะดา” 2.5.4 ใบความร เรองการคดเชงเหตผล 2.5.5 แบบสอบถามความคดเหนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคด

วเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 เรองการคดเชงเหตผล กจกรรม “แกะดา”

171

2.6 การประเมนผล 2.6.1 ตรวจผลจากใบงาน 2.6.2 สงเกตความตงใจจากการทาใบงาน 2.6.3 สงเกตจากการตอบคาถาม

2.7 แหลงการเรยนร

2.7.1 หองสมด 2.7.2 หองแนะแนว

172

3. คมอนกเรยน สาหรบนกเรยนในการดาเนนกจกรรมแนะแนว ในชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห เรองการคดวเคราะห โดยใชกจกรรม “แกะดา” ใชเวลา 1 คาบ 60 นาท

3.1 ใหนกเรยนแบงกลม ใหแตละกลมสงตวแทนมากลมละ 1 คน เปนตวแทนเลนเกม “แกะดา” โดยครอธบายกตกา เวลาทใชเลนและเงอนไขขอตกลง

3.2 ใหนกเรยนดบตรภาพทครจะชทงหมด 4 ภาพแลวใหนกเรยนสงเกตภาพ แลวอธบายวารปไหนไมเขาพวกกบภาพอนๆ โดยมวธการเชอมโยงความคดอยางไร

3.3 ใหนกเรยนทาใบงาน “แกะดา” 3.4 เมอนกเรยนทาเสรจแลว ครสมใหนกเรยนมาอธบายวธคดในแตละขอจนครบทกขอ

ใหเพอนรบฟง แลวรวมกนวจารณเหตผลทนกเรยนเลอกตอบคาตอบในขอนนดวย 3.5 ใหนกเรยนศกษาใบความร เรองการคดเชงเหตผล 3.6 ใหนกเรยนชวยกนสรปสงทไดจากการทากจกรรม 3.7 ใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยน 3.8 ใหนกเรยนทาแบบสอบถามความคดเหนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอ

พฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 เรองการคดเชงเหตผล กจกรรม “แกะดา”

*************************************************************

173

ชอ .......................................................................................... ชน ............. เลขท ..........

ใบงานประกอบการสอนกจกรรมแนะแนว เรองการคดเชงเหตผล กจกรรม “แกะดา”

ชนประถมศกษาปท 6

คาชแจง ใหนกเรยน × ทบอกษร ก.ข.ค. หรอ ง. ทนกเรยนคดวาไมจดอยในประเภทเดยวกน พรอมเขยนเหตผลดวย 1. ก. ข. ค. ง. เหตผล .............................................................................................................................. 2. ก. ข. ค. ง. เหตผล .............................................................................................................................. 3. ก. ข. ค. ง. เหตผล .............................................................................................................................. 4. ก. ข. ค. ง. เหตผล .............................................................................................................................. 5. ก. ข. ค. ง. เหตผล ..............................................................................................................................

174

6. ก. ข. ค. ง. เหตผล .............................................................................................................................. 7. ก. ข. ค. ง. เหตผล .............................................................................................................................. 8. ก. ข. ค. ง. เหตผล .............................................................................................................................. 9. ก. ข. ค. ง. เหตผล .............................................................................................................................. 10. ก. ข. ค. ง. เหตผล ..............................................................................................................................

175

ใบเฉลย

ใบงาน “แกะดา”

ขอท คาตอบ 1 ค. 2 ง. 3 ก. 4 ก. 5 ง. 6 ค. 7 ข. 8 ค. 9 ข. 10 ก.

176

ใบความร (ประกอบชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห เรองการคดเชงเหตผล)

****************************************

การคดเชงเหตผล กจกรรม “แกะดา” ชนประถมศกษาปท 6

จากความหมายของการคดวเคราะหทาใหเกดการพจารณาถงองคประกอบของการคดวเคราะห แบงออกเปน 4 ประการ 1. ความสามารถในการตความ หมายถง การพยายามทาความเขาใจและใหเหตผลแกสงทเราตองการจะวเคราะหเพอแปลความหมายทไมปรากฏโดยตรงของสงนน เกณฑทแตละคนใชเปนมาตรฐานในการตดสน ยอมแตกตางกนไปตามความร ประสบการณ และคานยมของแตละบคคล 2. ความรความเขาใจในเรองทจะวเคราะห เราจะคดวเคราะหไดดนนจาเปนตองมความรความเขาใจพนฐานในเรองนน เพราะความรจะชวยในการกาหนดขอบเขตของการวเคราะห แจกแจงและจาแนกไดวาเรองนนเกยวของกบอะไรมองคประกอบยอยๆอะไรบางและรวาอะไรเปนสาเหตกอใหเกดอะไร 3. ความชางสงเกต ชางสงสยและชางถาม นกคดวเคราะหตองมองคประกอบทงสามนรวมดวยคอ สามารถคนพบความผดปกตทามกลางสงทดอยางผวเผนแลวเหมอนไมมอะไรเกดขน เมอเหนความผดปกตไมละเลยไป แตหยดพจารณา และตองเปนคนชอบตงคาถามกบตวเองและคนรอบๆ ขางเกยวกบสงทเกดขน เพอนาไปสการคดตอเกยวกบเรองนน การตงคาถามมจดมงหมายเพอใหเกดความชดเจน ครอบคลมและตรงประเดนทเราตองการสบคน 4. ความสามารถในการหาความสมพนธเชงเหตผล สามารถคนหาคาตอบไดวา อะไรเปนสาเหตใหเกดสงน เรองนมใครเกยวของบาง เกยวของกนอยางไร เมอเกดเรองนจะสงผลกระทบอยางไรบาง แนวทางแกปญหามอะไรบาง ถาทาเชนน จะเกดอะไรขนในอนาคต ดงนนนกคดเชงวเคราะหจงตองเปนผทมความสามารถในการใชเหตผล จาแนกแยกแยะไดวาสงใดเปนความจรง สงใดเปนเทจ มองคประกอบใดบาง สมพนธกนอยางไร

*************************************************

ลกขณา สรวฒน. (2549). การคด. หนา 67.

177

ชอ................................................................................................... ชน .......... เลขท ...........

แบบฝกหดหลงเรยน เรองการคดเชงเหตผล กจกรรม “แกะดา”

ชนประถมศกษาปท 6 คาชแจง ใหนกเรยนทาเครองหมายxทบบนอกษรทตรงกบคาตอบทถกทสดเพยงคาตอบเดยว

1. ขอใดไมใชองคประกอบของการคดวเคราะห ก. ความรความเขาใจ

ข. ความคดจนตนาการ ค. ความสามารถในการตความ ง. ความสามารถในการหาความสมพนธเชงเหตผล

6. ปลาทองและมานา จดอยประเภทเดยวกนหรอไมเพราะเหตใด ก. ใช เพราะเปนสตวอาศยอยในนา ข. ใช เพราะเปนสตวทออกลกเปนตว ค. ไมใช เพราะมานาเปนสตวบกปลาทองเปนสตวนา ง. ไมใช เพราะมานาไมมครบแตปลามครบ 2. ความสามารถในการตความจะแตกตางกนเพราะ

อะไร ก. คานยมตางกน ข. ความรตางกน ค. ประสบการณตางกน ง. ถกทกขอ

7. ขอใดจดวาไมอยประเภทเดยวกน ก. ชาง ข. มา ค. แมว ง. วว

8. ขอใดจดวาอยประเภทเดยวกนทงหมด ก. ตะกรา ชะลอม เขง ข. เตยง เพดาน หนาตาง ค. กระทอม บาน กรง

ง. กน ดม แกว

3. บคคลในขอใดมความสามารถตความแตกตางจากคนอน

ก. นายแพทย ข. เภสชกร ค. นกธรกจ ง. นางพยาบาล

4. บคคลในขอใดไมมองคประกอบของการคดวเคราะห ก. นดพยายามทาความเขาใจกบปญหาทเกดขน ข. โหนงตอบคาถามผดเพราะฟงคาถามไมจบ ค. นดหาความรความเขาใจในเรองทจะคดกอนเสมอ ง. นอยมกจะถามในสงทตนสงสยทนท

9. นาตาลทราย นาออย นาผง จดอยประเภทเดยวกนเพราะอะไร

ก. เปนของเหลวเหมอนกน ข. เปนของทใหรสหวาน ค. ไดมาจากพช

ง. ถกทกขอ

5. ขอใดคอการหาคาตอบโดยใชความสมพนธเชงเหตผล

ก. แนวทางในการแกปญหาคออะไร ข. สาเหตทกอใหเกดเหตการณน ค. ถาทาเชนน จะเกดอะไรขนในอนาคต ง. ถกทกขอ

10. ขอใดจดวาอยประเภทเดยวกบ “แมลงวน” ก. แมงมม ข. แมงปอง ค. แมลงปอ

ง. ถกทกขอ

178

เฉลยแบบฝกหดหลงเรยน เรองการคดเชงเหตผล กจกรรม “แกะดา”

ขอ คาตอบ 1 ข. 2 ง. 3 ค. 4 ข. 5 ง. 6 ก. 7 ค. 8 ก. 9 ข. 10 ค.

179

แบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนว เพอพฒนาการคดวเคราะหสาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

เรองการคดเชงเหตผล กจกรรม “แกะดา” คาชแจง ใหนกเรยนทาเครองหมาย / ลงในชองทตรงกบระดบความคดเหนของนกเรยน ระดบ 5 หมายถง เหนดวยในระดบมากทสด ระดบ 4 หมายถง เหนดวยในระดบมาก ระดบ 3 หมายถง เหนดวยในระดบปานกลาง ระดบ 2 หมายถง เหนดวยในระดบนอย ระดบ 1 หมายถง เหนดวยในระดบนอยทสด

ระดบความคดเหน

ขอท

รายการ

เหนดวยมากทสด

เหนดวยมาก

เหนดวยปานกลาง

เหนดวยนอย

เหนดวยนอยทสด

1 หลงทากจกรรมนกเรยนมความเขาใจเนอหาเกยวกบ

การคดวเคราะห

2 เนอหาในกจกรรมสอดคลองกบจดประสงคทมง พฒนานกเรยนใหเกดการคดวเคราะห

3 เนอหาในกจกรรมการเรยนเหมาะสมกบการพฒนานกเรยนใหเกดการคดวเคราะห

4 เวลาทใชเหมาะสมกบกจกรรมการเรยนและเนอหา 5 กจกรรมเปดโอกาสใหนกเรยนไดมสวนรวมในการ

แสดงออก และกลาแสดงความคดเหน

6 กจกรรมนมงปลกฝงใหนกเรยนประพฤตปฏบตตน เปนผทมการคดวเคราะห

7 ขอความในใบความร ใบงาน แบบประเมนอานงาย คาสงชดเจนและเขาใจงาย

8 สอตางๆ ทใชในกจกรรมมความนาสนใจและมความหลากหลาย

9 การวดและการประเมนผลเปนการวดจากการกระทาของนกเรยนอยางแทจรง

10 นกเรยนสามารถนาความรทไดรบไปใชประโยชนได รวมคะแนน

180

ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

ครงท 6 เรองการคดเชงเหตผลแบบนรนย ดานการสรปความ

ชอเรอง การคดเชงเหตผลแบบนรนย ดานการสรปความ ชอกจกรรม “โอลมปคเกมส” จดมงหมาย 1. เพอใหนกเรยนฝกคดเชงเหตผลแบบนรนย ดานการสรปความ 2. การสอนนกเรยนในเรองกระบวนการคดวเคราะห แนวคด การพฒนากระบวนการคดวเคราะห คอการพฒนาทกษะการคดขนสงให เกดขนซงตองอาศยทกษะการคดทเปนพนฐานอยางเพยงพอ การคดเชง เหตผลเปนทกษะหนงทเปนพนฐานสาคญของการคดวเคราะห ผทรจกใช การคดวเคราะหไดอยางเหมาะสมจะสามารถแกปญหาตางๆ ในสถานการณ ประจาวนได สรางสรรคสงทเปนประโยชนและสามารถทจะอยรวมกบผอน ในสงคมไดอยางสงบสข การพฒนาการคดวเคราะหสามารถฝกไดในเดก ระดบน และมการวจยพบวาการคดวเคราะหนนฝกไดในระดบหนง ดงนน จงควรสงเสรมใหเดกไดพฒนาในดานการคดวเคราะหอนจะเปนประโยชน สาหรบเดกในอนาคต เทคนค แบบบรรยายประกอบสอ (มหาวทยาลย มสธ. 2534 : 251 – 252) ระยะเวลา 60 นาท อปกรณ 1. แบบฝกหดหลงเรยน เรองการคดเชงเหตผล 2. ใบงาน “โอลมปคเกมส”

3. ภาพตวอยาง “โอลมปคเกมส” 4. ใบความร เรองกระบวนการคดวเคราะห

5. แบบสอบถามความคดเหนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนา การคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 เรองการคดเชงเหตผล กจกรรม“โอลมปคเกมส” วธดาเนนการ

1. ขนนาเขาสบทเรยน 1.1 ครสนทนากบนกเรยนเกยวกบการคดวา การคดแตละครงเราตองมขอมลและ

เนอหาเพอประกอบการคด อาจเปนความรหรอประสบการณทนกเรยนเกบไวในสมอง โดยวนนเราจะทากจกรรมใหนกเรยนฝกใชขอมลทเกบไวในสมองมาใชกน

1.2 ครนาเขาสกจกรรม “โอลมปคเกมส” 2. ขนกจกรรม

181

2.1 ครแจกใบงาน “โอลมปคเกมส” ใหกบนกเรยนทกคน 2.2 ครอธบายคาชแจงในใบงานใหนกเรยนเขาใจ 2.3 ครยกแผนภาพใหนกเรยนด ประกอบการทาใบงาน ใหนกเรยนสงเกตภาพแลว

อธบายวารปไหนเปนกฬาประเภทใด โดยมวธการเชอมโยงความสมพนธความคดอยางไร 2.4 ครใหนกเรยนตอบลงในใบงานวาจากแผนทครยกใหนกเรยนด นกเรยนคดวาม

กฬาประเภทใดบาง ใหเวลานกเรยนทาใบงาน 10 นาท 2.5 เมอหมดเวลา ครใหคนทไดประเภทกฬามากทสดออกมาบอกเพอนๆ หนาหองให

เพอนๆ ไดรบฟงวามอาชพอะไรบางและชบอกวาสงเกตจากสงใดถงตอบวาเปนอาชพนนๆ แลวรวมกนวจารณเหตผลทนกเรยนเลอกตอบคาถามในขอนนดวย

3. ขนสรป 3.1 ครและนกเรยนรวมกนสรปขอคดทไดจากการทากจกรรม 3.2 ครแจกใบความร เรองกระบวนการคดวเคราะห โดยใหนกเรยนอานพรอมกน

4. ขนทดสอบหลงเรยน ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยน

5. ขนประเมนชดการสอน ครใหนกเรยนทาแบบสอบถามความคดเหนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอ

พฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 เรองการคดเชงเหตผล กจกรรม “โอลมปคเกมส” สวนประกอบในชดการสอน

1. คาชแจง เรองการคดเชงเหตผล 2. คมอคร เรองการคดเชงเหตผล 3. คมอนกเรยน เรองการคดเชงเหตผล 4. สอและอปกรณ เรองการคดเชงเหตผล

182

1. คาชแจง

1.1 การเตรยมตวของคร 1.1.1 กอนสอนครอานคาชแจงในการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนว คมอครและคมอ

นกเรยนใหตลอด และทาความเขาใจไดด 1.1.2 ครเตรยมสอการเรยนการสอนใหพรอมและปฏบตตามคมอ โดยยดคมอครเปนหลก

ในการดาเนนการสอน 1.2 การจดกจกรรม

1.2.1 ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห เรองการคดเชงเหตผลโดยใชกจกรรม “โอลมปคเกมส”

1.2.2 การใหนกเรยนไดฝกใชเทคนคการสงเกต อธบาย รบฟง เชอมโยงความสมพนธ วจารณ และการสรป 1.2.2 การใหนกเรยนไดทาใบงานทกคน 1.3 บทบาทคร

1.3.1 ชแจงการเรยนดวยชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห เรองการคดเชงเหตผล โดยใชกจกรรม “โอลมปคเกมส”

1.3.2 เสนอกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห เรองการคดเชงเหตผล โดยใชกจกรรม “โอลมปคเกมส” ตามลาดบดงน

1.3.2.1 ครสนทนากบนกเรยนถงเรองของความคดวา การคดแตละครงเราตองมขอมลและเนอหาเพอประกอบการคด อาจเปนความรหรอประสบการณทนกเรยนเกบไวในสมอง

1.3.2.2 ครนาเขาสกจกรรม “โอลมปคเกมส” 1.3.2.3 ครสนทนาถงกฬาประเภทตางๆ วามมากมายหลายอยาง ใหลองถาม

นกเรยนวานกเรยนชอบเลนกฬาประเภทใดมากทสด 1.3.2.4 ครแจกใบงาน “โอลมปคเกมส” ใหนกเรยนทกคน 1.3.2.5 ครอธบายคาชแจงในใบงานใหนกเรยนเขาใจ

1.3.2.6 ครยกแผนภาพใหนกเรยนด ประกอบการทางาน ใหนกเรยนสงเกตภาพแลวอธบายวารปไหนเปนกฬาประเภทใด โดยมวธการเชอมโยงความสมพนธความคดอยางไร

1.3.2.7 ครใหนกเรยนตอบลงในใบงานวาจากแผนทครยกใหด นกเรยนคดวามกฬาประเภทใดบาง ใหเวลานกเรยนทาใบงาน 10 นาท

183

1.3.2.8 เมอหมดเวลา ครใหคนทไดประเภทกฬามากทสดออกมาบอกเพอนๆ หนาหองใหเพอนๆ ไดรบฟงวามอาชพอะไรบางและชบอกวาสงเกตจากสงใดถงตอบวาเปนอาชพนนๆ แลวรวมกนวจารณเหตผลทนกเรยนเลอกตอบคาถามในขอนนดวย

1.3.2.9 ครและนกเรยนชวยกนสรปสงทไดรบจากกจกรรม 1.3.2.10 ครแจกใบความร เรองกระบวนการคดวเคราะห โดยใหนกเรยนอาน

พรอมกน 1.3.2.11 ครใหนกเรยนทาแบบสอบถามความคดเหนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะ

แนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 เรองการคดเชงเหตผล กจกรรม “โอลมปคเกมส” 1.4 สงทครตองเตรยม

1.4.1 แบบฝกหดหลงเรยน เรองการคดเชงเหตผล 1.4.2 ใบงาน “อะไรหายไป” 1.4.3 ภาพตวอยาง “อะไรหายไป” 1.4.4 ใบความร เรองการคดเชงเหตผล

1.4.5 แบบสอบถามความคดเหนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 เรองการคดเชงเหตผล กจกรรม “โอลมปคเกมส”

184

2. คมอคร สาหรบการดาเนนกจกรรมแนะแนว ในชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห เรองการคดเชงเหตผล โดยใชกจกรรม “โอลมปคเกมส” ใชเวลา 1 คาบ 60 นาท 2.1 สาระสาคญ

การพฒนากระบวนการคดวเคราะห คอการพฒนาทกษะการคดขนสงให เกดขนซงตองอาศยทกษะการคดทเปนพนฐานอยางเพยงพอ การคดเชงเหตผลเปนทกษะหนงทเปนพนฐานสาคญของการคดวเคราะห ผทรจกใชการคดวเคราะหไดอยางเหมาะสมจะสามารถแกปญหาตางๆ ในสถานการณประจาวนได สรางสรรคสงทเปนประโยชนและสามารถทจะอยรวมกบผอนในสงคมไดอยางสงบสข การพฒนาการคดวเคราะหสามารถฝกไดในเดกระดบน และมการวจยพบวาการคดวเคราะหนนฝกไดในระดบหนง ดงนนจงควรสงเสรมใหเดกไดพฒนาในดานการคดวเคราะหอนจะเปนประโยชนสาหรบเดกในอนาคต 2.2 จดมงหมาย

1. เพอใหนกเรยนฝกคดเชงเหตผลแบบนรนย ดานการสรปความ 2. การสอนนกเรยนในเรองกระบวนการคดวเคราะห 2.3 เนอหา

การคด ในแตละครงนกเรยนจาตองมขอมลหรอเนอหา เพราะขอมลหรอเนอหาเปนสงสาคญทใชประกอบในการคด การคดครงนนๆ จงจะสมบรณ ขอมลหรอเนอหาทใชประกอบการคดนน อาจเปนความรหรอประสบการณทนกเรยนเกบสะสมไวในสมอง

โดยอาศยกระบวนการคดวเคราะหซงม 5 ขนตอน คอ กาหนดสงทตองการวเคราะห กาหนดปญหาหรอวตถประสงค กาหนดหลกการหรอกฎเกณฑ พจารณาแยกแยะ สรปคาตอบ 2.4 วธดาเนนการ

2.4.1 ขนนาเขาสบทเรยน 2.4.1.1 ครสนทนากบนกเรยนเกยวกบการคดวา การคดแตละครงเราตองมขอมลและ

เนอหาเพอประกอบการคด อาจเปนความรหรอประสบการณทนกเรยนเกบไวในสมอง โดยวนนเราจะทากจกรรมใหนกเรยนฝกใชขอมลทเกบไวในสมองมาใชกน

2.4.1.2 ครนาเขาสกจกรรม “โอลมปคเกมส” 2.4.2 ขนกจกรรม

2.4.2.1 ครแจกใบงาน “โอลมปคเกมส” ใหกบนกเรยนทกคน

185

2.4.2.2 ครอธบายคาชแจงในใบงานใหนกเรยนเขาใจ 2.4.2.3 ครยกแผนภาพใหนกเรยนด ประกอบการทาใบงาน ใหนกเรยนสงเกตภาพ

แลวอธบายวารปไหนเปนกฬาประเภทใด โดยมวธการเชอมโยงความสมพนธความคดอยางไร 2.4.2.4 ครใหนกเรยนตอบลงในใบงานวาจากแผนทครยกใหนกเรยนด นกเรยนคดวา

มกฬาประเภทใดบาง ใหเวลานกเรยนทาใบงาน 10 นาท 2.4.2.5 เมอหมดเวลา ครใหคนทไดประเภทกฬามากทสดออกมาบอกเพอนๆ หนา

หองใหเพอนๆ ไดรบฟงวามอาชพอะไรบางและชบอกวาสงเกตจากสงใดถงตอบวาเปนอาชพนนๆ แลวรวมกนวจารณเหตผลทนกเรยนเลอกตอบคาถามในขอนนดวย

2.4.4 ขนสรป 2.4.4.1 ครและนกเรยนรวมกนสรปขอคดทไดจากการทากจกรรม 2.4.4.2 ครแจกใบความร เรองกระบวนการคดวเคราะห โดยใหนกเรยนอานพรอมกน

2.4.5 ขนทดสอบหลงเรยน ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยน

2.4.6 ขนประเมนชดการสอน ครใหนกเรยนทาแบบสอบถามความคดเหนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอ

พฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 เรองการคดเชงเหตผล กจกรรม “โอลมปคเกมส” 2.5 สอ - อปกรณ

2.5.1 แบบฝกหดหลงเรยน เรองการคดเชงเหตผล 2.5.2 ใบงาน “โอลมปคเกมส” 2.5.3 แผนภาพ “โอลมปคเกมส” 2.5.4 ใบความร เรองการคดเชงเหตผล 2.5.5 แบบสอบถามความคดเหนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคด

วเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 เรองการคดเชงเหตผล กจกรรม “โอลมปคเกมส” 2.6 การประเมนผล

2.6.1 ตรวจผลจากใบงาน 2.6.2 สงเกตความตงใจจากการทาใบงาน 2.6.3 สงเกตจากการตอบคาถามและบอกเหตผล

2.7 แหลงการเรยนร 2.7.1 หองสมด 2.7.2 หองแนะแนว

186

3. คมอนกเรยน สาหรบนกเรยนในการดาเนนกจกรรมแนะแนว ในชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห เรองการคดวเคราะห โดยใชกจกรรม “โอลมปคเกมส” ใชเวลา 1 คาบ 60 นาท

3.1 ใหนกเรยนทาใบงาน “โอลมปคเกมส” ปฏบตตามคาชแจง 3.2 ใหนกเรยนสงตวแทนยกแผนภาพใหเพอนด หรอวางแผนภาพไวหนาหองแลวออกไป

ดหนาหอง เพอประกอบการทางาน ใหนกเรยนสงเกตภาพแลวอธบายวารปไหนเปนกฬาประเภทใด โดยมวธการเชอมโยงความสมพนธความคดอยางไร เมอหมดเวลา ใหคนทไดประเภทกฬามากทสดออกมาบอกเพอนๆ หนาหองใหเพอนๆ ไดรบฟงวามอาชพอะไรบางและชบอกวาสงเกตจากสงใดถงตอบวาเปนอาชพนนๆ แลวรวมกนวจารณเหตผลทนกเรยนเลอกตอบคาถามในขอนนดวย

3.3 ใหนกเรยนศกษาใบความร เรองการคดเชงเหตผล 3.4 ใหนกเรยนชวยกนสรปสงทไดจากการทากจกรรม 3.5 ใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยน 3.6 ใหนกเรยนทาแบบสอบถามความคดเหนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอ

พฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 เรองการคดเชงเหตผล กจกรรม “โอลมปคเกมส”

*************************************************************

187

แผนภาพ

188

ชอ .......................................................................................... ชน ............. เลขท ..........

ใบงานประกอบชดการสอนกจกรรมแนะแนว เรองการคดเชงเหตผล กจกรรม “โอลมปคเกมส” ชนประถมศกษาปท 6

******************************************

คาชแจง ใหนกเรยนเขยนชออาชพตางๆ ทนกเรยนนกไดจากแผนภาพทครยกใหด 1. ……………………………………………… 2. ………………………………………… 3. ……………………………………………… 4. ………………………………………… 5. ……………………………………………… 6. ………………………………………… 7. ……………………………………………… 8. ………………………………………… 9. ……………………………………………… 10. ……………………………………… 11. …………………………………………… 12. ………………………………………… 13. ……………………………………………… 14. ………………………………………… 15. ……………………………………………… 16. ………………………………………… 17. ……………………………………………… 18. ………………………………………… 19. ……………………………………………… 20. …………………………………………

189

ใบเฉลย

ใบงาน “โอลมปคเกมส”

ขอ คาตอบ (สลบขอกนได) 1. ยงปน 2. วงแขง 3. กระโดดสง 4. วอลเลยบอล 5. บาสเกตบอล 6. เทเบลเทนนส 7. เทนนส 8. ตะกรอ 9. ยกนาหนก 10. สนกเกอร 11. ขมา 12. สเกตนาแขง 13. วายนา 14. ตกอลฟ 15. ขจกรยาน 16. รบบ 17. ฟตบอล 18. แบดมนตน 19. แขงเรอใบ 20. ชกมวย

หมายเหต คาตอบสามารถสลบขอได

190

ใบความร (ประกอบชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห เรองการคดเชงเหตผล)

****************************************

การคดเชงเหตผล กจกรรม “โอลมปคเกมส” ชนประถมศกษาปท 6

การคด ในแตละครงนกเรยนจาตองมขอมลหรอเนอหา เพราะขอมลหรอเนอหาเปนสงสาคญทใชประกอบในการคด การคดครงนนๆ จงจะสมบรณ ขอมลหรอเนอหาทใชประกอบการคดนนอาจเปนความรหรอประสบการณทนกเรยนเกบสะสมไวในสมอง

การทนกเรยนมขอมลหรอเนอหาประกอบการคดจานวนมากๆ จะทาใหไดผลของการคดทมคณภาพหรอตอบคาถามไดถกตอง

ขอมลหรอเนอหา คอ ความรหรอประสบการณโดยนกเรยนสามารถศกษาคนควาเพมเตมในทตางๆ ไดตลอดเวลา

โดยอาศยกระบวนการคดวเคราะห ซงประกอบดวย 5 ขนตอนดงน ขนท 1 กาหนดสงทตองการวเคราะห

เปนการกาหนดวตถสงของ เรองราว หรอเหตการณตางๆ ขนมา เพอเปนตนเรองทจะใชวเคราะห เชนบทความ เรองราว เหตการณหรอของจรง เปนตน ขนท 2 กาหนดปญหาหรอวตถประสงค เปนการกาหนดประเดนขอสงสยจากปญหาของสงทตองการวเคราะห ซงอาจจะกาหนดเปนคาถามหรอเปนการกาหนดวตถประสงคของการคดวเคราะหเพอคนหาความจรง สาเหตหรอความสาคญ ขนท 3 กาหนดหลกการหรอกฎเกณฑ เปนการกาหนดขอกาหนดสาหรบใชแยกสวนประกอบของสงทกาหนดให เชน เกณฑในการจาแนกสงทมความเหมอนกนหรอแตกตางกน ขนท 4 พจารณาแยกแยะ เปนการพนจ พเคราะหทาการแยกแยะ กระจายสงทกาหนดใหออกเปนสวนยอยๆ โดยอาจใชเทคนคคาถาม 5W 1H ประกอบดวย What(อะไร) Where(ทไหน) When(เมอไร) Why(ทาไม) How(อยางไร) ขนท 5 สรปคาตอบ เปนการรวบรวมประเดนทสาคญเพอหาขอสรปเปนคาตอบหรอตอบปญหาของสงทกาหนดให

************************************************* สวทย มลคา. (2547). กลยทธการสอนคดวเคราะห. หนา 19.

191

ชอ.................................................................................................ชน .............. เลขท ......... แบบฝกหดหลงเรยน

เรองการคดเชงเหตผล กจกรรม “โอลมปคเกมส” ชนประถมศกษาปท 6

คาชแจง ใหนกเรยนทาเครองหมายxทบบนอกษรทตรงกบคาตอบทถกทสดเพยงคาตอบเดยว

1. ขอใดพดถง “การคด” ไดถกตอง ก. การคดเปนสงทมอยแลวไมตองฝก ข. การคดเปนเรองของผใหญ ค. การคดเปนกระบวนการทางสมอง ง. การคดเปนสงทอาจทาใหปวดหวได

6. ขอใดหมายถงประสบการณ ก. สงทเราเคยไดลองทา ข. สงทเราอยากจะร ค. สงทพอแมสอน ง. สงทพอแมเคยทา

2. “การคด” ในแตละครงนกเรยนตองอาศย สงใด ก. ขอมล ข. ประสบการณ ค. ความร ง. ถกทกขอ

7. ขอใดไมเปน “ความร” ก. สงทครสอน ข. สงทไดจากการอานหนงสอ ค. สงทพอ แม เปนผสงสอน ง. สงทฝนเมอคนน

3. “ขอมลหรอเนอหา” หมายถงอะไร ก. ความร ข. ประสบการณ ค. ตวเลข ง. ขอ ก.และข. ถกตอง

8. ขอใดไมถกตอง ก. ความคนควาไดจากอานหนงสอพมพ ข. ความรคนควาไดทกททกเวลา ค. ความรคนควาไดจากโรงเรยนเทานน ง. ความรคนควาไดจากการเรยน

4. อะไรเปนสงสาคญทใชประกอบในเวลาทเราใชความคด ก. ขอมลหรอเนอหา ข. อายของผคด ค. คานยมสวนตว ง. คณธรรมและจรยธรรม

9. ขอใดไมใชกระบวนการคดวเคราะห ก. กาหนดสงทตองการวเคราะห ข. กาหนดประโยชนทไดรบ ค. กาหนดปญหาหรอวตถประสงค ง. กาหนดหลกการหรอกฎเกณฑ

5. บคคลทมความรและประสบการณอยในสมองมากๆ จะมลกษณะอยางไร ก. ราเรงแจมใส ข. จะคดไดเรวและถกตอง ค. เปนคนชางพดชางคย ง. ปวดศรษะ

10. เทคนคคาถาม 5W 1H คอขอใด ก. What, Where, When, Why, Help ข. Want, What, Why, Where, How ค. What, Where, When, Why, How ง. Want, What, Why, Where, Help

192

เฉลยแบบฝกหดหลงเรยน เรองการคดเชงเหตผล กจกรรม “โอลมปคเกมส”

ขอ คาตอบ 1 ค. 2 ง. 3 ง. 4 ก. 5 ข. 6 ก. 7 ง. 8 ค. 9 ข. 10 ค.

193

แบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนว เพอพฒนาการคดวเคราะหสาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

เรองการคดเชงเหตผล กจกรรม “โอลมปคเกมส” คาชแจง ใหนกเรยนทาเครองหมาย / ลงในชองทตรงกบระดบความคดเหนของนกเรยน ระดบ 5 หมายถง เหนดวยในระดบมากทสด ระดบ 4 หมายถง เหนดวยในระดบมาก ระดบ 3 หมายถง เหนดวยในระดบปานกลาง ระดบ 2 หมายถง เหนดวยในระดบนอย ระดบ 1 หมายถง เหนดวยในระดบนอยทสด

ระดบความคดเหน

ขอท

รายการ

เหนดวยมากทสด

เหนดวยมาก

เหนดวยปานกลาง

เหนดวยนอย

เหนดวยนอยทสด

1 หลงทากจกรรมนกเรยนมความเขาใจเนอหาเกยวกบ

การคดวเคราะห

2 เนอหาในกจกรรมสอดคลองกบจดประสงคทมง พฒนานกเรยนใหเกดการคดวเคราะห

3 เนอหาในกจกรรมการเรยนเหมาะสมกบการพฒนานกเรยนใหเกดการคดวเคราะห

4 เวลาทใชเหมาะสมกบกจกรรมการเรยนและเนอหา 5 กจกรรมเปดโอกาสใหนกเรยนไดมสวนรวมในการ

แสดงออก และกลาแสดงความคดเหน

6 กจกรรมนมงปลกฝงใหนกเรยนประพฤตปฏบตตน เปนผทมการคดวเคราะห

7 ขอความในใบความร ใบงาน แบบประเมนอานงาย คาสงชดเจนและเขาใจงาย

8 สอตางๆ ทใชในกจกรรมมความนาสนใจและมความหลากหลาย

9 การวดและการประเมนผลเปนการวดจากการกระทาของนกเรยนอยางแทจรง

10 นกเรยนสามารถนาความรทไดรบไปใชประโยชนได รวมคะแนน

194

ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท6

ครงท 7 เรองกระบวนการคดขนพนฐาน

ชอเรอง กระบวนการคดขนพนฐาน ชอกจกรรม “อนาคตของฉน” จดมงหมาย 1. เพอใหนกเรยนฝกทกษะการคดอยางมเหตผล 2. เพอใหนกเรยนฝกทกษะการหาเหตผลมาอธบายคาตอบไดอยางเปนเหต เปนผลกน แนวคด การพฒนากระบวนการคดวเคราะห คอการพฒนาทกษะการคดขนสงให เกดขนซงตองอาศยทกษะการคดทเปนพนฐานอยางเพยงพอ การคดเชง เหตผลเปนทกษะหนงทเปนพนฐานสาคญของการคดวเคราะห ผทรจกใช การคดวเคราะหไดอยางเหมาะสมจะสามารถแกปญหาตางๆ ในสถานการณ ประจาวนได สรางสรรคสงทเปนประโยชนและสามารถทจะอยรวมกบผอน ในสงคมไดอยางสงบสข การพฒนาการคดวเคราะหสามารถฝกไดในเดก ระดบน และมการวจยพบวาการคดวเคราะหนนฝกไดในระดบหนง ดงนน จงควรสงเสรมใหเดกไดพฒนาในดานการคดวเคราะหอนจะเปนประโยชน สาหรบเดกในอนาคต เทคนค แบบสบสวนสอบสวน (มหาวทยาลย มสธ. 2534 : 252 – 253) ระยะเวลา 60 นาท อปกรณ 1. แบบฝกหดหลงเรยน เรองกระบวนการคดขนพนฐาน 2. ใบงาน “อนาคตของฉน”

3. ใบความร เรองกระบวนการคดขนพนฐาน 4. แบบสอบถามความคดเหนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนา

การคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 เรองกระบวนการคดขนพนฐาน กจกรรม “อนาคตของฉน” วธดาเนนการ

1. ขนนาเขาสบทเรยน 1.1 ครสนทนากบนกเรยนวา ถานกเรยนถกลอตเตอรรางวลท 1 ใหนกเรยนอธบายวา

จะนาเงนไปทาอะไรบาง

195

1.2 ใหนกเรยนรบฟงความคดเหนของเพอน แลวครกบนกเรยนรวมกนวจารณเพอนวามทางเลอกหลายทางในการใชเงนไดอยางคมคา และมประโยชนหรอไม ถามแสดงวานกเรยนมความสามารถในการคด รจกคดหาเหตผลมาประกอบในการตดสนใจ

2. ขนกจกรรม 2.1 ครแจกใบงาน “อนาคตของฉน” ใหกบนกเรยนทกคน ใหเวลา 25 นาท โดยในใบ

งานจะมคาถามเพอใหนกเรยนไดกระตนการคดหาเหตผลมาวเคราะหปญหา 2.2 ครอธบายคาชแจงในใบงานใหนกเรยนเขาใจ 2.3 เมอหมดเวลาครใหนกเรยนออกมานาเสนอผลงานของตน ซงเปนผลงานจากการ

ใชความคดของนกเรยน โดยครอาจกระตนใหคดโดยใชคาถาม “นกเรยนไดแนวทางในการนาไปปฏบตในชวตประจาวนอยางไร”

3. ขนสรป 3.1 ครและนกเรยนรวมกนสรปขอคดทไดจากการทากจกรรม 3.2 ครแจกใบความร เรองกระบวนการคดเบองตน โดยใหนกเรยนอานพรอมกน

4. ขนทดสอบหลงเรยน ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยน

5. ขนประเมนชดการสอน ครใหนกเรยนทาแบบสอบถามความคดเหนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอ

พฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 เรองกระบวนการคดขนพนฐาน สวนประกอบในชดการสอน

1. คาชแจง เรองกระบวนการคดขนพนฐาน 2. คมอคร เรองกระบวนการคดขนพนฐาน 3. คมอนกเรยน เรองกระบวนการคดขนพนฐาน 4. สอและอปกรณ เรองกระบวนการคดขนพนฐาน

196

1. คาชแจง

1.1 การเตรยมตวของคร 1.1.1 กอนสอนครอานคาชแจงในการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนว คมอครและคมอ

นกเรยนใหตลอด และทาความเขาใจไดด 1.1.2 ครเตรยมสอการเรยนการสอนใหพรอมและปฏบตตามคมอ โดยยดคมอครเปนหลก

ในการดาเนนการสอน 1.2 การจดกจกรรม

1.2.1 ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห เรองกระบวนการคดขนพนฐาน โดยใชกจกรรม “อนาคตของฉน” 1.2.2 การใหนกเรยนไดฝกใชเทคนคการอธบาย รบฟง วจารณ และการสรป 1.2.3 การใหนกเรยนไดทาใบงานทกคน 1.3 บทบาทคร

1.3.1 ชแจงการเรยนดวยชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห เรองกระบวนการคดขนพนฐาน โดยใชกจกรรม “อนาคตของฉน”

1.3.2 เสนอกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห เรองกระบวนการคดขนพนฐาน โดยใชกจกรรม “อนาคตของฉน” ตามลาดบดงน

1.3.2.1 ครสนทนากบนกเรยนวา ถานกเรยนถกลอตเตอรรางวลท 1 ใหนกเรยนอธบายวาจะนาเงนไปทาอะไรบาง

1.3.2.2 ครใหนกเรยนรบฟงความคดเหนของเพอน ครกบนกเรยนรวมกนวจารณ เพอนวามทางเลอกหลายทางในการใชเงนไดอยางคมคา และมประโยชนหรอไม ถามแสดงวานกเรยนมความสามารถในการคด รจกคดหาเหตผลมาประกอบในการตดสนใจ

1.3.2.3 ครใหนกเรยนทกคนทาใบงาน “อนาคตของฉน” ใหเวลา 25 นาท 1.3.2.4 ครแจกใบงาน “อนาคตของฉน” ใหกบนกเรยนทกคน ใหเวลา 25 นาท โดย

ในใบงานจะมคาถามเพอใหนกเรยนไดกระตนการคดหาเหตผลมาวเคราะหปญหา 1.3.2.5 ครอธบายคาชแจงในใบงานใหนกเรยนเขาใจ 1.3.2.6 เมอหมดเวลาครใหนกเรยนออกมานาเสนอผลงานของตน ซงเปนผลงาน

จากการใชความคดของนกเรยน โดยครอาจกระตนใหคดโดยใชคาถาม “นกเรยนไดแนวทางในการนาไปปฏบตในชวตประจาวนอยางไร”

1.3.2.7 ครและนกเรยนรวมกนสรปขอคดทไดจากการทากจกรรม

197

1.3.2.8 ครแจกใบความร เรองกระบวนการคดขนพนฐาน โดยใหนกเรยนอานพรอมกน

1.3.2.9 ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยน 1.3.2.10 ครใหนกเรยนทาแบบสอบถามความคดเหนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะ

แนวเพอพฒนา การคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 เรองกระบวนการคดขนพนฐาน

1.4 สงทครตองเตรยม 1.4.1 แบบฝกหดหลงเรยน เรองกระบวนการคดขนพนฐาน 1.4.2 ใบงาน “อนาคตของฉน” 1.4.3 ใบความร เรองกระบวนการคดขนพนฐาน 1.4.4 แบบสอบถามความคดเหนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคด

วเคราะหของนกเรยนชนประถมศกษาปท6 เรองกระบวนการคดขนพนฐานกจกรรม“อนาคตของฉน”

198

2. คมอคร สาหรบการดาเนนกจกรรมแนะแนว ในชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห เรองกระบวนการคดขนพนฐาน โดยใชกจกรรม “อนาคตของฉน” ใชเวลา 1 คาบ 60 นาท 2.1 สาระสาคญ

การพฒนากระบวนการคดวเคราะห คอการพฒนาทกษะการคดขนสงให เกดขนซงตองอาศยทกษะการคดทเปนพนฐานอยางเพยงพอ การคดเชงเหตผลเปนทกษะหนงทเปนพนฐานสาคญของการคดวเคราะห ผทรจกใชการคดวเคราะหไดอยางเหมาะสมจะสามารถแกปญหาตางๆ ในสถานการณประจาวนได สรางสรรคสงทเปนประโยชนและสามารถทจะอยรวมกบผอนในสงคมไดอยางสงบสข การพฒนาการคดวเคราะหสามารถฝกไดในเดกระดบน และมการวจยพบวาการคดวเคราะหนนฝกไดในระดบหนง ดงนนจงควรสงเสรมใหเดกไดพฒนาในดานการคดวเคราะหอนจะเปนประโยชนสาหรบเดกในอนาคต 2.2 จดมงหมาย

1. เพอใหนกเรยนฝกทกษะการคดอยางมเหตผล 2. เพอใหนกเรยนฝกทกษะการหาเหตผลมาอธบายคาตอบไดอยางเปนเหตเปนผลกน

2.3 เนอหา

คนทกคนมความสามารถในการคดหาเหตผลมาอธบายการกระทาของตนได ดงนนหากทกคนมโอกาสไดฝกปฏบตการคดหาเหตผลบอยๆ กจะเปนคนคดเกงขน 2.4 วธดาเนนการ

2.4.1 ขนนาเขาสบทเรยน 2.4.1.1 ครสนทนากบนกเรยนวา ถานกเรยนถกลอตเตอรรางวลท 1 ใหนกเรยน

อธบายวาจะนาเงนไปทาอะไรบาง 2.4.1.2 ใหนกเรยนรบฟงความคดเหนของเพอน แลวครกบนกเรยนรวมกนวจารณ

เพอนวามทางเลอกหลายทางในการใชเงนไดอยางคมคา และมประโยชนหรอไม ถามแสดงวานกเรยนมความสามารถในการคด รจกคดหาเหตผลมาประกอบในการตดสนใจ

2.4.2 ขนกจกรรม 2.4.2.1 ครแจกใบงาน “อนาคตของฉน” ใหกบนกเรยนทกคน ใหเวลา 25 นาท โดยใน

ใบงานจะมคาถามเพอใหนกเรยนไดกระตนการคดหาเหตผลมาวเคราะหปญหา

199

2.4.2.2 ครอธบายคาชแจงในใบงานใหนกเรยนเขาใจ 2.4.2.3 เมอหมดเวลาครใหนกเรยนออกมานาเสนอผลงานของตน ซงเปนผลงานจาก

การใชความคดของนกเรยน โดยครอาจกระตนใหคดโดยใชคาถาม “นกเรยนไดแนวทางในการนาไปปฏบตในชวตประจาวนอยางไร”

2.4.3 ขนสรป 2.4.3.1 ครและนกเรยนรวมกนสรปขอคดทไดจากการทากจกรรม 2.4.3.2 ครแจกใบความรเรองกระบวนการคดเบองตน ใหนกเรยนอานพรอมกน

2.4.5 ขนทดสอบหลงเรยน ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยน

2.4.6 ขนประเมนชดการสอน ครใหนกเรยนทาแบบสอบถามความคดเหนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอ

พฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 เรองกระบวนการคดขนพนฐาน 2.5 สอ - อปกรณ

2.5.1 แบบฝกหดหลงเรยน เรองกระบวนการคดขนพนฐาน 2.5.2 ใบงาน “อนาคตของฉน” 2.5.3 ใบความร เรองกระบวนการคดขนพนฐาน

2.6 การประเมนผล

2.6.1 ตรวจผลจากใบงาน 2.6.2 สงเกตความตงใจจากการทาใบงาน 2.6.3 สงเกตจากการตอบคาถามและบอกเหตผล

2.7 แหลงการเรยนร

2.7.1 หองสมด 2.7.2 หองแนะแนว

200

3. คมอนกเรยน

สาหรบนกเรยนในการดาเนนกจกรรมแนะแนว ในชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห เรองกระบวนการคดขนพนฐาน โดยใชกจกรรม “อนาคตของฉน” ใชเวลา 1 คาบ 60 นาท

3.1 ใหนกเรยนอธบายวาจะนาเงนไปทาอะไรบาง 3.2. ใหนกเรยนรบฟงความคดเหนของเพอน แลวครกบนกเรยนรวมกนวจารณเพอนวาม

ทางเลอกหลายทางในการใชเงนไดอยางคมคา และมประโยชนหรอไม ถามแสดงวานกเรยนมความสามารถในการคด รจกคดหาเหตผลมาประกอบในการตดสนใจ

3.3 ใหนกเรยนทาใบงาน “อนาคตของฉน” ปฏบตตามคาชแจง ใหเวลา 25 นาท โดยในใบงานจะมคาถามเพอใหนกเรยนไดกระตนการคดหาเหตผลมาวเคราะหปญหา

3.4 ครอธบายคาชแจงในใบงานใหนกเรยนเขาใจ 3.5 เมอหมดเวลาครใหนกเรยนออกมานาเสนอผลงานของตน ซงเปนผลงานจากการใช

ความคดของนกเรยน โดยครอาจกระตนใหคดโดยใชคาถาม “นกเรยนไดแนวทางในการนาไปปฏบตในชวตประจาวนอยางไร”

3.6 ใหนกเรยนรวมกนสนทนาถงผลงานของตน ซงเปนผลงานจากการใชความคดของนกเรยน

3.7 ใหนกเรยนออกมานาเสนอผลงานของตน 3.8 ใหนกเรยนชวยกนสรปสงทไดจากการทากจกรรม 3.9 ใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยน 3.10 ใหนกเรยนทาแบบสอบถามความคดเหนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอ

พฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 เรองกระบวนการคดขนพนฐาน

*************************************************************

201

ชอ .......................................................................................... ชน ............. เลขท ..........

ใบงานประกอบชดการสอนกจกรรมแนะแนว เรองกระบวนการคดขนพนฐาน กจกรรม “อนาคตของฉน” ชนประถมศกษาปท 6

******************************************

คาชแจง ใหนกเรยนเขยนบรรยายการคดกาหนดเปาหมายและวางแผนชวตในอนาคต 1. ใหนกเรยนคดถงตนเอง และวาดภาพตนเองในปจจบน 2. ใหนกเรยนคดถงตนเองในอนาคตวาอยากใหตนเองเปนอยางไร แลววาดภาพตนเองในอนาคต

202

3. ถาจะทาใหตวฉนเปนเหมอนภาพตวฉนในอนาคตฉนตองทาสงใด (ใหเขยนเปนขอๆ) ............................................................................................................................................ .............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................ .............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................ .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................ .............................................................................................................................................. 4. จากขอ 3 ใหนกเรยนเขยนสงทฉนคดวานาจะทาไดจรงๆ 3 ขอ โดยเรยงลาดบตามความสามารถทาไดมากไปหานอย ............................................................................................................................................ .............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................ 5. จากสงทฉนคดวานาจะทาไดจรงคอ ......................................................... (อนดบท1) ฉนคดวาฉนจะทาตามลาดบขนตอนดงน ............................................................................................................................................ .............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................ .............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................ .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................ ..............................................................................................................................................

************************************************* ศรกาญจน โกสมภ. และดารณ คาวจนง. (2544). สอนเดกใหคดเปน. หนา 103.

203

ใบความร (ประกอบชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห

เรองกระบวนการคดขนพนฐาน)

**************************************** กระบวนการคดขนพนฐาน กจกรรม “อนาคตของฉน”

ชนประถมศกษาปท 6 กระบวนการคดขนพนฐาน เปนความสามารถของกระบวนการทางปญญาทเกยวของกบ

การรบร ความจา ความเขาใจ จนถงขนการคดวเคราะห สงเคราะห และประเมนคา เปนกระบวนการเรมจากสญลกษณทางภาษาจนโยงเปนความคดรวบยอด เปนกฎเกณฑและนากฎเกณฑไปใช การพฒนากระบวนการคดขนพนฐานน สามารถใชเทคนคดงตอไปน

1. สงเกต เนนการใหทากจกรรมรบรแบบปรนยจนเกดความเขาใจ ไดความคดรวบยอดสามารถเชอมโยงความสมพนธของสงตางๆ และสรปเปนใจความสาคญครบถวนตรงตามหลกฐานขอมล

2. อธบาย ใหทากจกรรมตอบคาถามแสดงความคดเหนเชงเหนดวยหรอไมเหนดวยกบสงทกาหนด เนนการใชเหตผล ดวยหลกการ กฎเกณฑ หรอหลกฐานขอมลประกอบใหนาเชอถอ

3. การฟง เนนการปรบเปลยนความคดเดมของตนตามเหตผลหรอขอมล โดยไมใชอารมณหรอดอแพงตอความคดเดม

4. เชอมโยงความสมพนธ เปนการเปรยบเทยบความแตกตาง และความคลายคลงของสงตางๆ ใหสรปจดกลมสงทเปนพวกเดยวกน เชอมโยงเหตการณเชงหาเหตผลและหากฎเกณฑการเชอมโยงในลกษณะอปมาอปไมย

5. วจารณ เปนการวเคราะหเหตการณ คากลาว แนวคด หรอการกระทาแลวใหจาแนกจดเดน-จดดอย สวนด-สวนเสย สวนสาคญ-สวนไมสาคญ ดวยการยกเหตผลหลกการมาประกอบการวจารณ

6. สรป เปนการพจารณาสวนประกอบของการกระทาหรอขอมลตางๆ ทเชอมโยงเกยวของกนแลวใหสรปผลอยางตรงและถกตองตามหลกฐานขอมล

*************************************************

ทศนา แขมณ และคณะ. (2544). วทยาการดานการคด. หนา 118.

204

ชอ.................................................................................................ชน .............. เลขท ......... แบบฝกหดหลงเรยน

เรองกระบวนการคดขนพนฐาน กจกรรม “อนาคตของฉน” ชนประถมศกษาปท 6

คาชแจง ใหนกเรยนทาเครองหมายxทบบนอกษรทตรงกบคาตอบทถกทสดเพยงคาตอบเดยว

1. กระบวนการคดขนพนฐานหมายถงขอใด ก. กระบวนการคดทแปลกใหมไมซาของเดม ข. กระบวนการคดเพอทาใหเกดสงใหมๆ ขน ค. กระบวนการคดอยางมเหตผล ง. ถกทกขอ

6.ถานกเรยนจะซออาหารเชา ควรเลอกขอใด ก. ซอนม เพราะราคาถก ข. ซอกวยเตยว เพราะไดสารอาหารครบ ค. ซอขนมเคก เพราะกนอมและมรสหวาน ง. ถกทกขอ

2. ขอใดไมใชเทคนคของกระบวนการคด ขนพนฐาน ก. ซกถาม ข. สงเกต ค. อธบาย ง. เชอมโยงความสมพนธ

7. การคดอปมาอปไมย เปนเทคนคขอใด ก. ซกถาม ข. สงเกต ค. อธบาย ง. เชอมโยงความสมพนธ

3. คดสวนสาคญ – ไมสาคญ เปนเทคนคขอใด ก. สงเกต ข. อธบาย ค. การฟง ง. วจารณ

8. การวเคราะหเหตการณอยในเทคนคใด ก. วจารณ ข. การฟง ค. อธบาย ง. สงเกต

4. นกเรยนจะนากระบวนการคดขนพนฐานไปใชเมอใด ก. รอใหโตเปนผใหญกอนแลวคอยใช ข. ใชเฉพาะเวลาทมปญหา ค. ใชในชวตประจาวนตลอดเวลา ง. ใชในการเรยนเทานน

9. บคคลใดมลกษณะกระบวนการคดขนพนฐานมากทสด ก. โจชอบเลนบอลเพราะเบอเรยน ข. เจชอบเลนบอลเพราะไดออกกาลงกาย ค. เจมชอบเลนบอลเพราะจะไดอวดสาว ง. แจคชอบเลนบอลเพราะอยากเรยนเกง

5. บคคลทมกระบวนการคดขนพนฐานจะมลกษณะอยางไร ก. ฟาเปนคนเหนแกตว ข. ฟางเปนคนมเหตผล ค. ฟกเปนคนขโกง ง. ฟางเปนคนชอบพด

10.หากนกเรยนอยากจะเรยนเกงควรทาอยางไร ก. คยกบเพอนๆ เวลาครสอน ข. ลอกการบานเพอนทกครง ค. เขาเรยนทกครงและตงใจเรยน ง. อานหนงสอพมพเวลาทครสอน

205

เฉลยแบบฝกหดหลงเรยน เรองการคดเชงเหตผล กจกรรม “อนาคตของฉน”

ขอ คาตอบ 1 ค. 2 ก. 3 ง. 4 ค. 5 ข. 6 ข. 7 ง. 8 ก. 9 ข. 10 ค.

206

แบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนว เพอพฒนาการคดวเคราะหสาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 เรองกระบวนการคดขนพนฐาน กจกรรม “อนาคตของฉน”

คาชแจง ใหนกเรยนทาเครองหมาย / ลงในชองทตรงกบระดบความคดเหนของนกเรยน ระดบ 5 หมายถง เหนดวยในระดบมากทสด ระดบ 4 หมายถง เหนดวยในระดบมาก ระดบ 3 หมายถง เหนดวยในระดบปานกลาง ระดบ 2 หมายถง เหนดวยในระดบนอย ระดบ 1 หมายถง เหนดวยในระดบนอยทสด

ระดบความคดเหน

ขอท

รายการ

เหนดวยมากทสด

เหนดวยมาก

เหนดวยปานกลาง

เหนดวยนอย

เหนดวยนอยทสด

1 หลงทากจกรรมนกเรยนมความเขาใจเนอหาเกยวกบ

การคดวเคราะห

2 เนอหาในกจกรรมสอดคลองกบจดประสงคทมง พฒนานกเรยนใหเกดการคดวเคราะห

3 เนอหาในกจกรรมการเรยนเหมาะสมกบการพฒนานกเรยนใหเกดการคดวเคราะห

4 เวลาทใชเหมาะสมกบกจกรรมการเรยนและเนอหา 5 กจกรรมเปดโอกาสใหนกเรยนไดมสวนรวมในการ

แสดงออก และกลาแสดงความคดเหน

6 กจกรรมนมงปลกฝงใหนกเรยนประพฤตปฏบตตน เปนผทมการคดวเคราะห

7 ขอความในใบความร ใบงาน แบบประเมนอานงาย คาสงชดเจนและเขาใจงาย

8 สอตางๆ ทใชในกจกรรมมความนาสนใจและมความหลากหลาย

9 การวดและการประเมนผลเปนการวดจากการกระทาของนกเรยนอยางแทจรง

10 นกเรยนสามารถนาความรทไดรบไปใชประโยชนได รวมคะแนน

207

ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท6

ครงท 8 เรองกระบวนการคดขนพนฐาน

ชอเรอง กระบวนการคดขนพนฐาน ชอกจกรรม “คดรอบดาน” จดมงหมาย 1. เพอใหนกเรยนฝกทกษะและตอบไดอยางรวดเรว 2. เพอใหนกเรยนฝกทกษะในการคดแยกแยะ คดหาเหตผล และคด แกไขปญหา 3. เพอใหนกเรยนปรบเปลยนความคดไดตามเหตผลและความจาเปน แนวคด การพฒนากระบวนการคดวเคราะห คอการพฒนาทกษะการคดขนสงให เกดขนซงตองอาศยทกษะการคดทเปนพนฐานอยางเพยงพอ การคดเชง เหตผลเปนทกษะหนงทเปนพนฐานสาคญของการคดวเคราะห ผทรจกใช การคดวเคราะหไดอยางเหมาะสมจะสามารถแกปญหาตางๆ ในสถานการณ ประจาวนได สรางสรรคสงทเปนประโยชนและสามารถทจะอยรวมกบผอน ในสงคมไดอยางสงบสข การพฒนาการคดวเคราะหสามารถฝกไดในเดก ระดบน และมการวจยพบวาการคดวเคราะหนนฝกไดในระดบหนง ดงนน จงควรสงเสรมใหเดกไดพฒนาในดานการคดวเคราะหอนจะเปนประโยชน สาหรบเดกในอนาคต เทคนค แบบอภปราย (มหาวทยาลย มสธ. 2534 : 252 ) ระยะเวลา 60 นาท อปกรณ 1. แบบฝกหดหลงเรยน เรองกระบวนการคดขนพนฐาน 2. ใบงาน “คดรอบดาน”

3. ใบความร เรองกระบวนการคดขนพนฐาน 4. แบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนว

เพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 เรองกระบวนการคดขนพนฐาน กจกรรม “คดรอบดาน” วธดาเนนการ

1. ขนนาเขาสบทเรยน 1.1 ครสนทนากบนกเรยนวา ในชวตประจาวนของเรานนพบปญหาตางๆ มากมาย

ใหนกเรยนชวยกนยกตวอยางทพบจรงในชวตประจาวนของนกเรยน 1.2 ครสรปวา คนเรามโอกาสเจอปญหาดวยกนทกคน อาจจะมากนอยตางกน

208

2. ขนกจกรรม 2.1 ครใหนกเรยนแบงกลมออกเปนกลมๆ ละ 4-6 คน 2.2 ใหนกเรยนแตละกลมสงตวแทนออกมากลมละ 1 คน และใหจบสถานการณคนละ

1 แผน 2.3 ใหตวแทนกลมอานใหเพอนสมาชกฟงวาไดสถานการณอะไร ใหแตละกลม

ชวยกนสงเกต รวมกนวจารณใหเพอนไดรบฟงถงขอด พรอมเหตผล ขอเสย พรอมเหตผล และขอเสนอแนะ ชวยกนสรปเชอมโยงความสมพนธแลวเขยนลงในใบงาน นาเสนอหนาชนเรยน

2.4 ครใหนกเรยนแตละกลมนาเสนอผลงานหนาชนใหเพอนๆ ฟง 3. ขนสรป

3.1 ครและนกเรยนรวมกนสรปขอคดทไดจากการทากจกรรม 3.2 ครแจกใบความรเรองกระบวนการคดขนพนฐาน โดยใหนกเรยนอานพรอมกน

4. ขนทดสอบหลงเรยน ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยน

5. ขนประเมนชดการสอน ครใหนกเรยนทาแบบสอบถามความคดเหนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอ

พฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 เรองกระบวนการคดขนพนฐาน กจกรรม “คดรอบดาน” สวนประกอบในชดการสอน

1. คาชแจง เรองกระบวนการคดขนพนฐาน 2. คมอคร เรองกระบวนการคดขนพนฐาน 3. คมอนกเรยน เรองกระบวนการคดขนพนฐาน 4. สอและอปกรณ เรองกระบวนการคดขนพนฐาน

209

1. คาชแจง

1.1 การเตรยมตวของคร 1.1.1 กอนสอนครอานคาชแจงในการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนว คมอครและคมอ

นกเรยนใหตลอด และทาความเขาใจไดด 1.1.2 ครเตรยมสอการเรยนการสอนใหพรอมและปฏบตตามคมอ โดยยดคมอครเปนหลก

ในการดาเนนการสอน 1.2 การจดกจกรรม

1.2.1 ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห เรองกระบวนการคดขนพนฐาน โดยใชกจกรรม “คดรอบดาน” และใหนกเรยนแบงกลมออกเปนกลมละ 4-6 คน 1.2.2 ใหแตละกลมเลอกประธาน 1 คน เลขานการ 1 คน

1.2.3. การใหนกเรยนไดฝกใชเทคนคการสงเกต อธบาย รบฟง เชอมโยงความสมพนธ วจารณ และการสรป 1.3 บทบาทคร

1.3.1 ชแจงการเรยนดวยชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห เรองกระบวนการคดขนพนฐาน โดยใชกจกรรม “คดรอบดาน”

1.3.2 เสนอกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห เรองกระบวนการคดขนพนฐาน โดยใชกจกรรม “คดรอบดาน” ตามลาดบดงน

1.3.2.1 ครสนทนากบนกเรยนวา ในชวตประจาวนของเรานนพบปญหาตางๆ มากมาย ใหนกเรยนชวยกนยกตวอยางทพบจรงในชวตประจาวนของนกเรยน

1.3.2.2 ครสรปวา คนเรามโอกาสเจอปญหาดวยกนทกคน อาจจะมากนอยตางกน 1.3.2.3 ครใหนกเรยนแบงกลมออกเปนกลมๆ ละ 4-6 คน 1.3.2.4 ใหนกเรยนแตละกลมสงตวแทนออกมากลมละ 1 คน และใหจบสถานการณ

คนละ 1 แผน 1.3.2.5 ใหตวแทนกลมอานใหเพอนสมาชกฟงวาไดสถานการณอะไร ใหแตละกลม

ชวยกนสงเกต รวมกนวจารณใหเพอนไดรบฟงถงขอด พรอมเหตผล ขอเสย พรอมเหตผล และขอเสนอแนะ ชวยกนสรปเชอมโยงความสมพนธแลวเขยนลงในใบงาน นาเสนอหนาชนเรยน

1.3.2.6 ครใหนกเรยนแตละกลมนาเสนอผลงานหนาชนใหเพอนๆ ฟง 1.3.2.7 ครและนกเรยนรวมกนสรปขอคดทไดจากการทากจกรรม 1.3.2.8 ครแจกใบความร เรองกระบวนการคดขนพนฐาน โดยใหนกเรยนอาน

พรอมกน

210

1.3.2.9 ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยน 1.3.2.10 ครใหนกเรยนทาแบบสอบถามความคดเหนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะ

แนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 เรองกระบวนการคดขนพนฐาน กจกรรม “คดรอบดาน”

1.4 สงทครตองเตรยม

1.4.1 แบบฝกหดหลงเรยน เรองกระบวนการคดขนพนฐาน 1.4.2 ใบงาน “คดรอบดาน” 1.4.3 ใบความร เรองกระบวนการคดขนพนฐาน 1.4.4 แบบสอบถามความคดเหนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคด

วเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 เรองกระบวนการคดขนพนฐาน กจกรรม “คดรอบดาน”

211

2. คมอคร สาหรบการดาเนนกจกรรมแนะแนว ในชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห เรองกระบวนการคดขนพนฐาน โดยใชกจกรรม “คดรอบดาน” ใชเวลา 1 คาบ 60 นาท 2.1 สาระสาคญ

การพฒนากระบวนการคดวเคราะห คอการพฒนาทกษะการคดขนสงให เกดขนซงตองอาศยทกษะการคดทเปนพนฐานอยางเพยงพอ การคดเชงเหตผลเปนทกษะหนงทเปนพนฐานสาคญของการคดวเคราะห ผทรจกใชการคดวเคราะหไดอยางเหมาะสมจะสามารถแกปญหาตางๆ ในสถานการณประจาวนได สรางสรรคสงทเปนประโยชนและสามารถทจะอยรวมกบผอนในสงคมไดอยางสงบสข การพฒนาการคดวเคราะหสามารถฝกไดในเดกระดบน และมการวจยพบวาการคดวเคราะหนนฝกไดในระดบหนง ดงนนจงควรสงเสรมใหเดกไดพฒนาในดานการคดวเคราะหอนจะเปนประโยชนสาหรบเดกในอนาคต 2.2 จดมงหมาย

1. เพอใหนกเรยนฝกทกษะและตอบไดอยางรวดเรว 2. เพอใหนกเรยนฝกทกษะในการคดแยกแยะ คดหาเหตผล และคดแกไขปญหา

3. เพอใหนกเรยนปรบเปลยนความคดไดตามเหตผลและความจาเปน 2.3 เนอหา

การคดเปนทกษะทฝกฝนกนได การฝกทกษะการคดหาเหตผล จะชวยใหแนวคดของตนเปนไปในแนวทางทพงประสงค เกดประโยชนทงตอตนเอง ผทเกยวของ และชมชนโดยรวม 2.4 วธดาเนนการ

2.4.1 ขนนาเขาสบทเรยน 2.4.1.1 ครสนทนากบนกเรยนวา ในชวตประจาวนของเรานนพบปญหาตางๆ

มากมาย ใหนกเรยนชวยกนยกตวอยางทพบจรงในชวตประจาวนของนกเรยน 2.4.1.2 ครสรปวา คนเรามโอกาสเจอปญหาดวยกนทกคน อาจจะมากนอยตางกน

2.4.2 ขนกจกรรม 2.4.2.1 ครใหนกเรยนแบงกลมออกเปนกลมๆ ละ 4-6 คน 2.4.2.2 ใหนกเรยนแตละกลมสงตวแทนออกมากลมละ 1 คน และใหจบสถานการณ

คนละ 1 แผน

212

2.4.2.3 ใหตวแทนกลมอานใหเพอนสมาชกฟงวาไดสถานการณอะไร ใหแตละกลมชวยกนสงเกต รวมกนวจารณใหเพอนไดรบฟงถงขอด พรอมเหตผล ขอเสย พรอมเหตผล และขอเสนอแนะ ชวยกนสรปเชอมโยงความสมพนธแลวเขยนลงในใบงาน นาเสนอหนาชนเรยน

2.4.2.4 ครใหนกเรยนแตละกลมนาเสนอผลงานหนาชนใหเพอนๆ ฟง 2.4.3 ขนสรป

2.4.3.1 ครและนกเรยนรวมกนสรปขอคดทไดจากการทากจกรรม 2.4.3.2 ครแจกใบความรเรองกระบวนการคดขนพนฐานโดยใหนกเรยนอานพรอม

กน 2.4.4 ขนทดสอบหลงเรยน

ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยน 2.4.5 ขนประเมนชดการสอน

ครใหนกเรยนทาแบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 เรองกระบวนการคดขนพนฐาน กจกรรม “คดรอบดาน” 2.5 สอ - อปกรณ

2.5.1 แบบฝกหดหลงเรยน เรองกระบวนการคดขนพนฐาน 2.5.2 ใบงาน “คดรอบดาน” 2.5.3 ใบความร เรองกระบวนการคดขนพนฐาน

2.5.4 แบบสอบถามความคดเหนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 เรองกระบวนการคดขนพนฐาน กจกรรม “คดรอบดาน” 2.6 การประเมนผล

2.6.1 ตรวจผลจากใบงาน 2.6.2 สงเกตความตงใจจากการทาใบงาน 2.6.3 สงเกตจากการตอบคาถามและบอกเหตผล

2.7 แหลงการเรยนร

2.7.1 หองสมด 2.7.2 หองแนะแนว

213

3. คมอนกเรยน

สาหรบนกเรยนในการดาเนนกจกรรมแนะแนว ในชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาพฒนการคดวเคราะห เรองกระบวนการคดขนพนฐาน โดยใชกจกรรม “คดรอบดาน” ใชเวลา 1 คาบ 60 นาท

3.1 ใหนกเรยนคดวา ในชวตประจาวนของเรานนพบปญหาตางๆ มากมาย ใหนกเรยนชวยกนยกตวอยางทพบจรงในชวตประจาวนของนกเรยน

3.2 ใหนกเรยนคดวาคนเรามโอกาสเจอปญหาดวยกนทกคน อาจจะมากนอยตางกน 3.3 ใหนกเรยนแบงกลมออกเปนกลมๆ ละ 4-6 คน 3.4 ใหนกเรยนแตละกลมสงตวแทนออกมากลมละ 1 คน และใหจบสถานการณคนละ 1

แผน 3.5 ใหตวแทนกลมอานใหเพอนสมาชกฟงวาไดสถานการณอะไร ใหแตละกลมชวยกน

สงเกต รวมกนวจารณใหเพอนไดรบฟงถงขอด พรอมเหตผล ขอเสย พรอมเหตผล และขอเสนอแนะ ชวยกนสรปเชอมโยงความสมพนธแลวเขยนลงในใบงาน นาเสนอหนาชนเรยน

3.6 ใหนกเรยนแตละกลมนาเสนอผลงานหนาชนใหเพอนๆ ฟง 3.7 ครและนกเรยนรวมกนสรปขอคดทไดจากการทากจกรรม 3.8 ใหนกเรยนศกษาใบความรเรองกระบวนการคดขนพนฐานโดยใหนกเรยนอานพรอม

กน 3.9 ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยน 3.10 ครใหนกเรยนทาแบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอชดการสอนกจกรรม

แนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 เรองกระบวนการคดขนพนฐาน กจกรรม “คดรอบดาน”

214

ใบงานประกอบการสอนกจกรรมแนะแนว เรองกระบวนการคดขนพนฐาน กจกรรม “คดรอบดาน” ชนประถมศกษาปท 6

************************************* ประธานกลม ................................................................................................................. เลขานการ ..................................................................................................................... สมาชกในกลม 1. .......................................................................................................... 2. .......................................................................................................... 3. .......................................................................................................... 4. ..........................................................................................................

ชอกลม ...........................................

215

ใบงานประกอบชดการสอนกจกรรมแนะแนว เรองกระบวนการคดขนพนฐาน กจกรรม “คดรอบดาน” ชนประถมศกษาปท 6

****************************************** คาชแจง ใหนกเรยนอานสถานการณทกาหนดให แลวเขยนขอด ขอเสย พรอมเหตผล และแนวทางแกไปปญหาลงในตารางและชองวางใหไดมากทสด

สถานการณท 1 ปจจบนเดกไทยมคานยมเรองรปรางตองผอมเพรยว ทาใหใชวธการอดหรอลดอาหาร รบประทานอาหารนอยลง แตไมนยมออกกาลงกาย โรงเรยนจงกาหนดใหนกเรยนชน ป.5-6 ทก คนตองเขารวมกจกรรมการออกกาลงกายสปดาหละ 3 วน ในชวงเวลาหลงเลกเรยนทกวนจนทรวนพธ และวนศกร ครงละ 1 ชวโมง

1. ขอด เหตผล

2. ขอเสย เหตผล

3. แนวทางแกปญหา ....................................................................................................... ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................. สรศกด อมรรตนศกด. (2549). ฝกกจกรรมพฒนาการอาน-คด-เขยน ป.6. หนา 192.

216

ใบงานประกอบชดการสอนกจกรรมแนะแนว เรองกระบวนการคดขนพนฐาน กจกรรม “คดรอบดาน” ชนประถมศกษาปท 6

****************************************** คาชแจง ใหนกเรยนอานสถานการณทกาหนดให แลวเขยนขอด ขอเสย พรอมเหตผล และแนวทางแกไปปญหาลงในตารางและชองวางใหไดมากทสด

สถานการณท 2 ในขณะทเรยนชนประถมศกษาปท 6 นกเรยนทกคนจะตองเตรยมตวใหพรอมเพอการสอบคดเลอกเขาเรยนตอชนมธยมศกษาปท 1 ครประจาชนจงใหความชวยเหลอโดยนดใหทกคนมาเรยนเพมเตมในวนเสาร และใหไปเรยนทบานของคณครทมสถานทกวางขวางเพยงพอ

1. ขอด เหตผล

2. ขอเสย เหตผล

3. แนวทางแกปญหา ....................................................................................................... ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................. สรศกด อมรรตนศกด. (2549). ฝกกจกรรมพฒนาการอาน-คด-เขยน ป.6. หนา 192.

217

ใบความร (ประกอบชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการคดวเคราะห

เรองกระบวนการคดขนพนฐาน)

**************************************** กระบวนการคดขนพนฐาน กจกรรม “คดรอบดาน”

ชนประถมศกษาปท 6 กระบวนการคดขนพนฐานจดเปนกระบวนการคดทผคดตองคดกวาง คดลก คดถกทาง คด

ชดเจน คดถกตองอยางมเหตผล กระบวนการคดขนพนฐานมความสมพนธกบการคดแกปญหา โดยกระบวนการคดขนพนฐานเปนทกษะสาคญของการแกปญหา กระบวนการคดขนพนฐานจงเปนการคดอยางมเหตผล โดยมองคประกอบ 7 ประการคอ

1. จดมงหมาย คอ เปาหมายหรอวตถประสงคทางการคด คอคดเพอหาแนวทางแกปญหาหรอคดเพอหาความร

2. ประเดนคาถาม คอ ปญหาหรอคาถามทตองการร คอผคดสามารถระบคาถามของปญหาตางๆ รวมทงระบปญหาสาคญทตองการแกไข หรอคาถามสาคญทตองการร

3. สารสนเทศ คอ ขอมลความรตางๆ เพอใชประกอบการตดสนใจ ขอมลตางๆ ทไดมาควรมความกวางลก ชดเจน ยดหยนได และมความถกตอง

4. ขอมลเชงประจกษ คอ ขอมลทไดมานนตองเชอถอได มความชดเจน ถกตอง และมความเพยงพอตอการใช เปนพนฐานของการคดอยางมเหตผล

5. แนวคดอยางมเหตผล คอ แนวคดทงหลายทมอาจรวมถงกฎ ทฤษฎ หลกการ มแนวคดดงกลาวมความจาเปนสาหรบการคดอยางมเหตผล และแนวคดทไดมานนตองมความเกยวของกบปญหา หรอคาถามทตองการหาคาตอบ และตองเปนแนวคดทถกตอง

6. ขอสนนษฐาน เปนองคประกอบสาคญของทกษะการคดอยางมเหตผล เพราะผคดตองมความสามารถในการตงขอสนนษฐานใหมความชดเจน สามารถตดสนได เพอประโยชนในการหาขอมลมาใชในการคดอยางมเหตผล

7. การนาไปใชและผลทตามมา เปนองคประกอบสาคญของการคดอยางมเหตผล ซงผคดตองคานงถงผลกระทบ คอตองมความสามารถคดไกล คอมองถงผลทตามมารวมกบการนาไปใชไดเพยงใดหรอไม

************************************************* ศรกาญจน โกสมภ. และดารณ คาวจนง. (2544). สอนเดกใหคดเปน. หนา 145

218

ชอ.................................................................................................ชน .............. เลขท ......... แบบฝกหดหลงเรยน

เรองกระบวนการคดขนพนฐาน กจกรรม “คดรอบดาน” ชนประถมศกษาปท 6

คาชแจง ใหนกเรยนทาเครองหมายxทบบนอกษรทตรงกบคาตอบทถกทสดเพยงคาตอบเดยว

1. กระบวนการคดขนพนฐานหมายถงขอใด ก. การคดสงประดษฐใหมๆ ข. การคดอยางคลองแคลว ค. การคดทคดกวาง คดถกตองอยางมเหตผล ง. ถกทกขอ

6. ในการคดทกครงเราควรมจดมงหมายหรอไม ก. ม ข. ไมตองม ค. มกได ไมมกได ง. มเฉพาะการแกปญหาเทานน

2. ขอใดไมจดเปนองคประกอบของกระบวน การคดขนพนฐาน ก. การคดทมจดมงหมาย ข. สารสนเทศ ค. แนวคดอยางมเหตผล ง. เชอมโยงความสมพนธ

7.ขอใดถกตอง ก. การฝกใชความคดเปนสงทด มประโยชน ข. การฝกใชความคดเปนสงทไมจาเปน ค. การฝกคดไมตองฝกฝนเพราะมอยแลว ง. ถกทกขอ

3. ในการตดสนใจแกปญหาเราตองคดอยางไร ก. มองเฉพาะขอด ข. มองเฉพาะขอเสย ค. ตองมองทงขอดและขอเสยแลวสรปวธแก ง. คดแตสาเหตของปญหาเทานน

8. ขณะนสงทนกเรยนควรปฏบตคอขอใด ก. เลยงพอแม ข. ตงใจเรยน ค. เลนอยางเดยว ง. ไปหางานทา

4. นกเรยนจะนากระบวนการคดขนพนฐาน ไปใชเมอใด ก. รอใหโตเปนผใหญกอนแลวคอยใช ข. ใชในชวตประจาวนตลอดเวลา ค. ใชเฉพาะเวลาทมปญหา ง. ใชในการเรยนเทานน

9. บคคลใดตอไปนเปนผทมลกษณะการคด ขนพนฐาน ก. กงซอของตามแฟชนนยม ข. ไกซอของเพราะมของแถม ค. กบซอของเพราะลดราคา ง. กงซอของเพราะคณภาพดราคาไมแพง

5. ขอใดไมใชลกษณะกระบวนการคด ขนพนฐาน ก. เปนการคดหาเหตผลและการแกปญหา ข. ผคดตองคดกวาง คดลก คดถกทาง ค. เปนการคดเพอแยกแยะขอมล ง. มความสมพนธกบการคดแกปญหา

10. ขอใดเปนประโยชนของกระบวนการคด ขนพนฐาน ก. ทาใหบคคลมเหตผล ข. ทาใหเปนบคคลทนาเชอถอ ค. ทาใหเปนบคคลทมการตดสนใจถกตอง ง. ถกทกขอ

219

เฉลยแบบฝกหดหลงเรยน เรองกระบวนการคดขนพนฐาน กจกรรม “คดรอบดาน”

ขอ คาตอบ 1 ค. 2 ง. 3 ค. 4 ข. 5 ค. 6 ก. 7 ก. 8 ข. 9 ง. 10 ง.

220

แบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนว เพอพฒนาการคดวเคราะหสาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

เรองกระบวนการคดขนพนฐาน กจกรรม “คดรอบดาน” คาชแจง ใหนกเรยนทาเครองหมาย / ลงในชองทตรงกบระดบความคดเหนของนกเรยน ระดบ 5 หมายถง เหนดวยในระดบมากทสด ระดบ 4 หมายถง เหนดวยในระดบมาก ระดบ 3 หมายถง เหนดวยในระดบปานกลาง ระดบ 2 หมายถง เหนดวยในระดบนอย ระดบ 1 หมายถง เหนดวยในระดบนอยทสด

ระดบความคดเหน

ขอท

รายการ

เหนดวยมากทสด

เหนดวยมาก

เหนดวยปานกลาง

เหนดวยนอย

เหนดวยนอยทสด

1 หลงทากจกรรมนกเรยนมความเขาใจเนอหาเกยวกบ

การคดวเคราะห

2 เนอหาในกจกรรมสอดคลองกบจดประสงคทมง พฒนานกเรยนใหเกดการคดวเคราะห

3 เนอหาในกจกรรมการเรยนเหมาะสมกบการพฒนานกเรยนใหเกดการคดวเคราะห

4 เวลาทใชเหมาะสมกบกจกรรมการเรยนและเนอหา 5 กจกรรมเปดโอกาสใหนกเรยนไดมสวนรวมในการ

แสดงออก และกลาแสดงความคดเหน

6 กจกรรมนมงปลกฝงใหนกเรยนประพฤตปฏบตตน เปนผทมการคดวเคราะห

7 ขอความในใบความร ใบงาน แบบประเมนอานงาย คาสงชดเจนและเขาใจงาย

8 สอตางๆ ทใชในกจกรรมมความนาสนใจและมความหลากหลาย

9 การวดและการประเมนผลเปนการวดจากการกระทาของนกเรยนอยางแทจรง

10 นกเรยนสามารถนาความรทไดรบไปใชประโยชนได รวมคะแนน

221

ภาคผนวก ข - คะแนนแบบทดสอบการคดวเคราะหของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 กอนเรยนและ หลงเรยนดวยชดการสอนกจกรรมแนะแนว - คะแนนแบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการ

คดวเคราะหของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

222

ตารางท 4 คะแนนแบบทดสอบการคดวเคราะหของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 กอนเรยนและ หลงเรยนดวยชดการสอนกจกรรมแนะแนว

คนท

Pre-test ( 30 คะแนน)

Post – test (30 คะแนน)

ผลตาง (D) D2

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28

19 26 18 24 27 23 25 17 17 23 24 26 14 20 20 21 24 20 21 24 22 22 18 21 17 25 20 27

25 27 27 29 28 24 27 18 29 25 28 30 22 23 21 23 30 24 23 28 23 30 25 27 26 27 26 28

6 1 9 5 1 1 2 1 12 2 4 4 8 3 1 2 6 4 2 4 1 8 7 6 9 2 6 1

36 1 81 25 1 1 4 1

144 4 16 16 64 9 1 4 36 16 4 16 1 64 49 36 81 4 36 1

223

ตารางท 4 (ตอ)

คนท Pre-test ( 30 คะแนน)

Post – test (30 คะแนน)

ผลตาง (D) D2

29 30

24 25

27 26

3 1

9 1

รวม คาเฉลย

S.D.

654 21.81 3.37

776 25.87 2.87

∑D = 122 ∑D2 = 762

t = 7.36

224

ตารางท 5 คะแนนแบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอ พฒนาการคดวเคราะหของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

คนท ชดท1 ชดท2 ชดท3 ชดท4 ชดท5 ชดท6 ชดท7 ชดท8 1 4.00 4.10 4.70 4.60 3.00 4.30 4.90 4.50 2 3.80 4.40 3.70 4.70 4.50 4.70 4.90 3.40 3 3.90 4.50 4.50 4.80 4.80 3.40 3.30 4.20 4 4.60 4.50 4.00 4.30 4.30 4.80 4.40 4.20 5 3.30 4.60 4.70 3.30 4.70 4.00 4.60 4.50 6 3.80 4.70 4.30 4.70 4.10 4.80 4.90 3.40 7 3.70 4.40 3.90 4.90 4.50 4.80 4.70 4.20 8 4.70 4.20 4.70 4.80 4.50 4.60 4.40 4.50 9 4.30 4.60 4.20 4.80 4.50 4.90 4.60 4.50 10 4.80 4.40 3.90 4.20 4.50 4.70 4.90 4.20 11 4.60 4.80 4.10 4.40 4.40 4.80 4.80 4.80 12 4.30 3.90 4.30 4.60 4.60 4.70 3.60 4.80 13 4.80 4.10 4.50 4.70 4.70 4.30 4.30 4.50 14 4.20 4.90 4.30 4.40 4.80 4.70 4.40 4.90 15 4.10 4.30 4.80 4.00 4.80 4.50 4.50 4.20 16 4.50 4.30 4.30 4.50 4.40 4.50 4.80 4.80 17 4.30 4.80 4.60 4.70 4.50 4.90 4.70 4.70 18 4.50 3.10 4.80 4.00 4.80 3.70 3.70 4.80 19 4.30 4.30 4.80 4.50 4.80 3.90 4.50 4.60 20 4.20 4.70 4.70 4.90 4.80 4.90 4.10 4.70 21 4.70 4.30 4.80 4.10 4.70 3.80 4.50 4.50 22 4.60 4.60 4.70 4.40 4.70 4.20 4.70 4.60 23 4.10 3.90 4.80 4.80 4.40 4.30 4.70 4.70 24 3.90 3.60 4.20 4.70 4.50 4.20 4.70 4.50 25 4.40 4.80 4.30 4.40 4.20 4.90 3.30 4.80 26 4.20 4.70 4.20 4.70 4.10 4.70 4.30 4.40 27 2.70 3.90 4.30 4.10 4.80 4.10 4.50 4.90 28 4.00 3.20 4.40 4.20 4.50 4.80 4.50 4.50

225

ตารางท 5 (ตอ)

คนท ชดท1 ชดท2 ชดท3 ชดท4 ชดท5 ชดท6 ชดท7 ชดท8 29 3.39 4.80 4.80 4.80 4.90 4.50 4.10 3.70 30 4.00 4.10 4.40 4.90 3.70 4.50 4.40 4.40 เฉลย 4.17 4.32 4.42 4.59 4.56 4.52 4.42 4.45 S.D. 0.45 0.45 0.31 0.36 0.39 0.40 0.44 0.39

เฉลยรวม 4.43 S.D. รวม 0.41

226

ภาคผนวก ค หนงสอขอความรวมมอในการเกบขอมล

227

ประวตยอผทาสารนพนธ

228

ประวตยอผทาสารนพนธ

ชอ ชอสกล นางสาวภทรมน ขนธาฤทธ วนเดอนปเกด 24 มนาคม 2518 สถานทเกด โรงพยาบาลศรราช กรงเทพมหานคร สถานทอยปจจบน 32/171 หม 1 ถ. รงสตนครนายก ต. คลองสอง

อ. คลองหลวง จ. ปทมธาน ตาแหนงหนาทการงานในปจจบน คร คศ.1 สถานททางานปจจบน โรงเรยนวดบาเพญเหนอ เขตมนบร กรงเทพมหานคร ประวตการศกษา พ.ศ. 2531 ประถมศกษา โรงเรยนวชทศ เขตดนแดง กรงเทพมหานคร

พ.ศ. 2537 มธยมศกษา โรงเรยนหอวง เขตบางเขน กรงเทพมหานคร พ.ศ. 2541 ปรญญาตรครศาสตรบณฑต วชาเอกคหกรรมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต พ.ศ. 2551 การศกษามหาบณฑต สาขาจตวทยาการแนะแนว มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร