Upload
others
View
3
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
ชดกจกรรมการเรยนร รายวชาเคม 2 รหสวชา ว30222 ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5
หนวยการเรยนรท 1 เรอง ปรมาณสมพนธ
ชดท 1
มวลอะตอม
นายธวชชย อยพก ต าแหนง คร วทยฐานะครช านาญการ
โรงเรยนชานมานวทยาคม ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 29
ชดกจกรรมการเรยนร รายวชาเคม 2 รหสวชา ว30222 ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษา ปท 5 หนวยการเรยนร ท 1 เรอง ปรมาณสมพนธ 1 จดท าขนเพอพฒนาการเรยนการสอน และยกระดบผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยน กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร เปนนวตกรรมทชวย ลดบทบาทของคร ตามแนวทางการปฏรปการเรยนรทยดผเรยนเปนส าคญ เปนกจกรรมการเรยนร ทสงเสรมใหผเรยนเกดการเรยนรไดดวยตนเอง ท าเปน คดเปน แกปญหาได สามารถพฒนาตนเองไดเตมตามศกยภาพ ซงตอบสนองพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พทธศกราช 2542 และสอดคลองกบหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ทมงเนนใหผเรยนไดรบการพฒนา ทงดานความร กระบวนการคด กระบวนการสบเสาะหาความร การแกปญหา ความสามารถในการสอสาร การตดสนใจ การน าความรไปใชในชวตประจ าวน ตลอดจนมจตวทยาศาสตร คณธรรมและคานยมทถกตองเหมาะสม
ชดกจกรรมการเรยนร รายวชาเคม 2 รหสวชา ว30222 ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษา ปท 5 หนวยการเรยนรท 1 เรอง ปรมาณสมพนธ 1 ประกอบดวยชดกจกรรมการเรยนรทงหมด จ านวน 10 ชด ชดนเปนชดท 1 เรอง มวลอะตอม ใชเวลา 2 ชวโมง
หวงเปนอยางยงวา ชดกจกรรมการเรยนรชดนจะเปนประโยชน ตอการพฒนาผเรยนและสงเสรมใหครจดกจกรรมการเรยนรไดอยางมประสทธภาพ และเปนสวนส าคญในการพฒนาคณภาพ และมาตรฐานการศกษา กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร
ขอขอบพระคณ นายวชรนธร วนสดล ผอ านวยการโรงเรยนชานมานวทยาคม คณะผเชยวชาญ ตลอดจนผมสวนเกยวของทกทานทตรวจสอบ ใหขอเสนอแนะในการปรบปรง เพอการแกไขชดกจกรรม การเรยนรใหมความสมบรณอนสงผลใหชดกจกรรมการเรยนรน มประสทธภาพ และส าเรจลลวงไดดวยด ไว ณ โอกาสน
ธวชชย อยพก
ค าน า
เรอง มวลอะตอม ชดกจกรรมการเรยนร ชดท 1
ก
หนา เรอง
ค าน า ก สารบญ ข ค าชแจง 1 แผนผงแสดงขนตอนการเรยนโดยใชชดกจกรรมการเรยนร 3 ค าแนะน าการใชชดกจกรรมการเรยนรส าหรบคร 4 ค าแนะน าการใชชดกจกรรมการเรยนรส าหรบนกเรยน 5 มาตรฐานการเรยนร สาระการเรยนร ผลการเรยนร จดประสงคการเรยนร 6 แบบทดสอบกอนเรยน 7 บตรเนอหาท 1 9 บตรกจกรรมท 1 13 บตรแบบฝกหดท 1 15 เฉลยบตรกจกรรมท 1 17 เฉลยบตรแบบฝกหดท 1 18 แบบทดสอบหลงเรยน 20 เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน-หลงเรยน 22 กระดาษค าตอบแบบทดสอบกอนเรยน 23 กระดาษค าตอบแบบทดสอบหลงเรยน 24 บรรณานกรม 25
สารบญ
เรอง มวลอะตอม ชดกจกรรมการเรยนร ชดท 1
ข
ค าชแจง
1. ชดกจกรรมการเรยนร รายวชาเคม 2 รหสวชา ว30222 ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 หนวยการเรยนรท 1 เรอง ปรมาณสมพนธ 1 ประกอบดวยชดกจกรรมการเรยนร จ านวน 10 ชด ดงน ชดท 1 เรอง มวลอะตอม ชดท 2 เรอง มวลโมเลกล ชดท 3 เรอง โมลกบจ านวนอนภาค ชดท 4 เรอง จ านวนโมลกบมวลของสาร
ชดท 5 เรอง ปรมาตรตอโมลของแกส ความสมพนธระหวางจ านวนโมล อนภาค มวล และปรมาตรของแกส
ชดท 6 เรอง ความเขมขนของสารละลายเปนรอยละ ชดท 7 เรอง ความเขมขนของสารละลายในหนวยโมลตอลกบาศกเดซเมตร
โมลตอกโลกรม เศษสวนโมล และสวนในลานสวน ชดท 8 เรอง การเตรยมสารละลาย ชดท 9 เรอง จดเดอดของสารบรสทธและสารละลาย ชดท 10 เรอง จดหลอมเหลวของสารบรสทธและสารละลาย
2. ชดกจกรรมการเรยนรชดนเปนชดท 1 เรอง มวลอะตอม ใชประกอบแผนการจดการเรยนรรายวชาเคม 2 รหสวชา ว30222 ชนมธยมศกษาปท 5 จ านวน 1 แผน เวลา 2 ชวโมง 3. สวนประกอบของชดกจกรรมการเรยนร ชดน ประกอบดวย 3.1 ค าชแจง 3.2 แผนผงแสดงขนตอนการเรยนโดยใชชดกจกรรมการเรยนร 3.3 ค าแนะน าการใชชดกจกรรมการเรยนรส าหรบคร 3.4 ค าแนะน าการใชชดกจกรรมการเรยนรส าหรบนกเรยน 3.5 มาตรฐานการเรยนร สาระการเรยนร ผลการเรยนร จดประสงคการเรยนร 3.6 แบบทดสอบกอนเรยน (Pre-test) 3.7 บตรเนอหา 3.8 บตรกจกรรม 3.9 บตรแบบฝกหด 3.10 เฉลยบตรกจกรรม 3.11 เฉลยบตรแบบฝกหด 3.12 แบบทดสอบหลงเรยน (Post-test)
เรอง มวลอะตอม ชดกจกรรมการเรยนร ชดท 1
1
3.13 เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน-หลงเรยน 3.14 กระดาษค าตอบแบบทดสอบกอนเรยน 3.15 กระดาษค าตอบแบบทดสอบหลงเรยน 3.16 บรรณานกรม 4. ผใชชดกจกรรมนควรศกษาค าแนะน าในการใชชดกจกรรมการเรยนรกอนใช
เรอง มวลอะตอม ชดกจกรรมการเรยนร ชดท 1
2
แผนผงแสดงขนตอนการเรยนโดยใชชดกจกรรมการเรยนร ชดท 1 เรอง มวลอะตอม
1. อานค าชแจงคค าแนะน าการใชชดกจกรรมการเรยนร
2. ศกษาชดกจกรรมการเรยนรโดยปฏบตกจกรรม
- ท าแบบทดสอบกอนเรยน - ศกษาบตรเนอหา - ท าบตรกจกรรม - ท าบตรแบบฝกหด - ท าแบบทดสอบหลงเรยน
3. ตรวจสอบค าตอบแบบทดสอบกอน-หลงเรยน, บตรกจกรรม, บตรแบบฝกหด จากบตรเฉลย
4. ศกษาชดกจกรรมการเรยนรชดท 2 ตอไป
ไมผานเกณฑ
การประเมนผล
ผานเกณฑ
เรอง มวลอะตอม ชดกจกรรมการเรยนร ชดท 1
3
การจดกจกรรมการเรยนรโดยใชชดกจกรรมการเรยนร รายวชาเคม2 รหสวชา ว 30222 ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 หนวยการเรยนรท 1 เรอง ปรมาณสมพนธ 1 ชดท 1 เรอง มวลอะตอม มจดมงหมายเพอชวยใหการด าเนนกจกรรมการเรยนร บรรลวตถประสงค การเรยนรและมประสทธภาพ ผสอนควรเตรยมความพรอม และปฏบตตามค าแนะน า ดงตอไปน 1. ศกษารายละเอยดเกยวกบแผนจดการเรยนร เนอหาทสอน เอกสารชดกจกรรม การเรยนร และค าชแจงตางๆใหเขาใจกอนด าเนนกจกรรมการเรยนร 2. เตรยมสออปกรณในการจดกจกรรมการเรยนรใหพรอมและครบจ านวนนกเรยนใน ชนเรยนแตละกลม 3. เมอมกจกรรมกลมใหแบงนกเรยนเปนกลมๆ ละ 5-6 คน จ านวนกลมขนอยกบนกเรยนในชนเรยน โดยคละนกเรยนเรยนเกง ปานกลาง และออน ใหมการเลอกประธานและเลขานการกลม และแบงหนาทความรบผดชอบแกสมาชกในกลม 4. กอนจดกจกรรมการเรยนร ครควรชแจงใหนกเรยนเขาใจบทบาทของตนเอง แนะน าขนตอนการใชชดกจกรรมการเรยนร แนวปฏบต ในระหวางการด าเนนกจกรรมการเรยนร แลวจงใหท าแบบทดสอบกอนเรยน
5. ขณะทนกเรยนท ากจกรรม ครคอยใหความชวยเหลอแนะน ากระตนใหนกเรยน ท ากจกรรม อยางกระตอรอรนและตอบขอสงสยตางๆ ระหวางเรยนพรอมทงสงเกตและประเมนพฤตกรรมการท างาน ของนกเรยน 6. เมอนกเรยนปฏบตกจกรรมครบถวน ใหนกเรยนท าแบบทดสอบหลงเรยนแลวน า ผลทดสอบกอนเรยนและหลงเรยนแจงใหนกเรยนทราบความกาวหนาทางการเรยน
7. การวดและประเมนผล ประเมนจากแบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน สงเกตพฤตกรรมการปฏบตงานกลม ประเมนผลการปฏบตงาน ตรวจบตรกจกรรมและบตรแบบฝกหด 8. เมอสนสดการปฏบตกจกรรมการเรยนร ครใหนกเรยนรวมตรวจสอบ เกบชดกจกรรมการเรยนรวสด สงของ และอปกรณ ใหเรยบรอย เพอสะดวกในการใชครงตอไป
ค าแนะน าการใชชดกจกรรมส าหรบคร
เรอง มวลอะตอม ชดกจกรรมการเรยนร ชดท 1
4
การเรยนรโดยใชชดกจกรรมการเรยนร รายวชาเคม 2 รหสวชา ว30222 ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 หนวยการเรยนรท 1 เรอง ปรมาณสมพนธ 1 ชดท 1 เรอง มวลอะตอม ใหนกเรยนปฏบตตามขนตอนดวยความซอสตยและตงใจ ดงน
1. ชดกจกรรมการเรยนร ชดท 1 เรอง มวลอะตอม ใชเวลา 2 ชวโมง 2. แบงกลมๆ ละ 5-6 คน โดยคละความสามารถนกเรยนในกลมเปนเกง ปานกลาง และ
ออน 3. อานค าชแจง ค าแนะน าการใชชดกจกรรมการเรยนร ขนตอนการเรยนโดยใชชด
กจกรรมการเรยนร ใหเขาใจกอนลงมอศกษาชดกจกรรมการเรยนร 4. ศกษาสาระการเรยนร มาตรฐานการเรยนร ผลการเรยนร และจดประสงคการเรยนร 5. ท าแบบทดสอบกอนเรยน ชดกจกรรมการเรยนร ชดท 1 เรอง มวลอะตอม
จ านวน 10 ขอ เพอตรวจสอบความรพนฐาน บนทกผลคะแนนทไดลงในแบบบนทกคะแนน 6. ปฏบตกจกรรมตามขนตอนในชดกจกรรมการเรยนร 7. เมอปฏบตกจกรรมตางๆ ตามบตรกจกรรม และบตรแบบฝกหดเสรจเรยบรอยแลว
ใหตรวจสอบค าตอบไดจากเฉลยบตรกจกรรม และเฉลยบตรแบบฝกหด 8. ท าแบบทดสอบหลงเรยนชดกจกรรมการเรยนร ชดท 1 เรอง มวลอะตอม
จ านวน 10 ขอ 9. ตรวจค าตอบจากเฉลยแบบทดสอบหลงเรยน พรอมบนทกผลคะแนนทไดลง
เพอตรวจสอบความกาวหนาทางการเรยน ซงนกเรยนตองท าแบบทดสอบหลงเรยนไดรอยละ 70 ขนไป จงจะผานเกณฑ ถานกเรยนไมผานเกณฑตามทก าหนดใหทบทวนเนอหา แลวใหท าแบบทดสอบ หลงเรยนอกครง หากผานเกณฑใหศกษาชดกจกรรมการเรยนร ชดท 2 ตอไป
ขอควรปฏบต 1. หากมขอสงสยใหขอค าอธบายหรอถามครผสอน เพอรวมกนสรปขอสงสยนน ๆ 2. เพอใหเกดประโยชนสงสด นกเรยนตองมความซอสตยตอตนเอง ไมเปดดเฉลยจนกวานกเรยนจะท ากจกรรมเสรจ เพอตรวจสอบความกาวหนาทางการเรยน
ค าแนะน าการใชชดกจกรรมส าหรบนกเรยน
เรอง มวลอะตอม ชดกจกรรมการเรยนร ชดท 1
5
มาตรฐานการเรยนร
มาตรฐาน ว3.1 เขาใจสมบตของสาร ความสมพนธระหวางสมบตของสารกบโครงสรางและแรงยดเหนยวระหวางอนภาค มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสาร สงทเรยนร และน าความรไปใชประโยชน
มาตรฐาน ว3.2 เขาใจหลกการและธรรมชาตของการเปลยนแปลงสถานะของสาร การเกดสารละลาย การเกดปฏกรยา มกระบวนการสบเสาะหาความร และจตวทยาศาสตร สอสาร สงทเรยนร และน าความรไปใชประโยชน
สาระการเรยนร
- มวลอะตอม - มวลอะตอมเฉลย ผลการเรยนร
สบคนขอมล อภปราย และอธบาย มวลอะตอม และค านวณหามวลอะตอม มวลของธาต 1 อะตอม และมวลอะตอมเฉลย จดประสงคการเรยนร
เมอนกเรยนศกษาชดกจกรรมการเรยนร ชดท 1 เรอง มวลอะตอม แลวนกเรยนสามารถ 1. ดานความร (Knowledge : K) 1.1 อธบายความหมายมวลอะตอมของธาตและมวลของธาต 1 อะตอมได 1.2 ค านวณหามวลอะตอมของธาตและมวลของธาต 1 อะตอมได 1.3 ค านวณหามวลอะตอมเฉลยของธาตเมอทราบมวลอะตอม และปรมาณของ
แตละไอโซโทปทมอยในธรรมชาตได 2. ดานทกษะกระบวนการ (Process : P) 2.1 ทกษะกระบวนการกลม 2.2 ทกษะกระบวนการสบเสาะหาความร 2.3 ทกษะการแกปญหา
3. ดานคณลกษณะอนพงประสงค(Attitude : A) 3.1 ซอสตย
3.2 ใฝเรยนร 3.3 มงมนในการท างาน 3.4 มจตวทยาศาสตร
มาตรฐานการเรยนร สาระการเรยนร ผลการเรยนร และจดประสงคการเรยนร
เรอง มวลอะตอม ชดกจกรรมการเรยนร ชดท 1
6
ค าชแจง 1. แบบทดสอบเปนแบบปรนยมทงหมด 10 ขอ 10 คะแนน เวลา 10 นาท 2. ใหนกเรยนท าเครองหมายกากบาท (X) ทบตวอกษร ก ข ค ง ทเหนวาถกตองทสดเพยง ขอเดยวลงในกระดาษค าตอบ
1. ก าหนดขอความตอไปน 1. Na มมวลอะตอมเทากบ a หมายความวา Na จ านวน 1 อะตอมมมวล a กรม 2. Ca มมวลอะตอมเทากบ d หมายความวา Ca จ านวน 1 อะตอมมมวล d เทาของ C -12 จ านวน 1 อะตอม 3. Al มมวลอะตอมเทากบ e หมายความวา Al จ านวน 1 อะตอมมมวลประมาณ e x 1.66 x 10-24 กรม ขอความใดสรปถกตอง
ก. ขอ 1 เทานน ข. ขอ 2 เทานน ค. ขอ 3 เทานน ง. ขอ 1 2 และ 3
2. ธาต A 3 อะตอม มมวล 48 x 1.66 x10-24 กรม มวลอะตอมของ A มคาเทาใด ก. 3 ข. 12 ค. 16 ง. 16 1.66 10-24
3. ธาต He มมวลอะตอมเทากบ 4 ธาต Ne มมวลอะตอมเทากบ 20 ถาธาต He 50 อะตอม จะมมวลเปนกเทาของธาต Ne 10 อะตอม ก. 1.0 เทา ข. 1.5 เทา
ค. 2.0 เทา ง. 3.0 เทา
4. ธาตคารบอนม 2 ไอโซโทป มมวลเชงอะตอมเทากบ 12.000 และ 13.000 และมปรมาณใน ธรรมชาตรอยละ 98.89 และ 1.11 ตามล าดบ มวลอะตอมเฉลยของธาตคารบอนมคาเทาใด ก. 12.001 ข. 12.011
ค. 12.992 ง. 13.003
เรอง มวลอะตอม ชดกจกรรมการเรยนร ชดท 1
7
แบบทดสอบกอนเรยน ชดกจกรรมการเรยนร
ชดท 1 มวลอะตอม
5. ธาต X ม 3 ไอโซโทป มจ านวนนวตรอน 18, 20 และ 22 ตามล าดบ มปรมาณทพบใน ธรรมชาต 0.3, 0.1 และ 99.6 เปอรเซนต ตามล าดบ ถาไอโซโทปท 3 ม 18 โปรตอน ธาต X จะมมวลอะตอมเฉลยเทาไร
ก. 36.99 ข. 37.55 ค. 38.89 ง. 39.99
6. ปจจบนใชธาตใดเปนมวลเปรยบเทยบกบมวลของ ธาตตาง ๆ ก. H ข. O ค. C ง. He
7. มวลอะตอมของ Na เทากบ 23 ขอความใดถกตอง ก. โซเดยม 1 อะตอมมมวล 23 กรม
ข. โซเดยม 1 อะตอม มมวล 6.0223 x 10 23 กรม
ค. โซเดยม 1 อะตอมมมวล 23 เทา ของ 12 C 1 อะตอม ง. โซเดยม 1 อะตอมมมวล 23 x 1.66 x 10 24 กรม
8. ธาต M 3 อะตอม มมวลเทากบธาต N 7 อะตอม ถาธาต M มมวลอะตอมเทากบ 28 มวลอะตอมของธาต N มคาเทาไร
ก. 10 ข. 11 ค. 12 ง. 13
9. ขอใดถกตองทสด ก. มวลของธาต 1 อะตอมไมมหนวย ข. มวลอะตอมของธาตไมมหนวย ค. มวลของธาต 1 อะตอมเทากบมวลอะตอมของธาตนน ง. มวลอะตอมของธาตและมวลของธาต 1 อะตอมไมมหนวย
10. มวลอะตอมของธาต X เทากบ 126 มวลของธาต X 1 อะตอม มคาเทาใด ก. 1.7 x 10-23 ข. 2.1 x 10-22
ค. 2.9 x 10-22 ง. 3.4 x 10-21
เรอง มวลอะตอม ชดกจกรรมการเรยนร ชดท 1
8
บตรเนอหาท 1 ชดกจกรรมการเรยนร ชดท 1
เรอง มวลอะตอม
มวลอะตอมของธาต =
)อะตอม(กรม 1 12 - บอนมวลของคาร 121
)อะตอม(กรม 1 มวลของธาต
อะตอมมขนาดเลกมากและมมวลนอยมากจนไมสามารถชงได ดงนน เมอตองการทราบ มวลอะตอมของธาตใดจงใชวธการเปรยบเทยบ โดยพจารณาวาอะตอมของธาตหนงมมวลนอยกวาหรอมากกวาอะตอมของอกธาตหนงซงเปนธาตมาตรฐานกเทา มวลของอะตอมทไดจากการเปรยบเทยบนเรยกวา มวลอะตอมของธาต ธาตมาตรฐาน 1 อะตอม ตองมมวล 1 หนวย หรอ 1 amu (amu = atomic mass unit)
มวลอะตอม ( Atomic mass )
ดอลตนพบวาธาตไฮโดรเจนเปนธาตทเบาทสดจงเสนอใหใช ไฮโดรเจนเปนธาตมาตรฐานในการเปรยบเทยบเพอหามวลของ
อะตอมของธาตอนๆโดยก าหนดใหไฮโดรเจน 1 อะตอม มมวล 1 หนวย หรอ 1 amu ตอมานกเคมชาวเบลเยยมชอ เจ.เอส สตาส (J.S Stas) ไดใชธาตออกซเจนเปนมาตรฐาน โดยก าหนดใหมวลของออกซเจน 1 หนวย มคาเทากบ 1/16 ของมวลออกซเจน
ในป ค.ศ. 1961 (พ.ศ. 2504) นกวทยาศาสตรไดตกลงใหใช C – 12 หรอ 12C ซงเปนไอโซโทปทมปรมาณมากทสดในธรรมชาตของคารบอนเปนมาตรฐาน โดยก าหนดให C – 12 มมวลเทากบ 12 หนวย หรอ 12 amu ดงนน 1 หนวยมาตรฐานจงมคาเทากบ 1/12 มวลของ C – 12 1 อะตอม มวลอะตอมของธาตในปจจบนเขยนเปนความสมพนธไดดงน
มวลอะตอม (Atomic mass)
เรอง มวลอะตอม ชดกจกรรมการเรยนร ชดท 1
9
ตวอยางท 1 ธาต A 1 อะตอมหนก 3.818 X 10-23 กรม จะมมวลอะตอมเปนเทาใด
วธท า มวลอะตอมของ A =
กรม10 x 1.66 กรม อะตอม 1 A มวลของธาต
24-
มวลอะตอมของ A = 24-
23
10 x 1.66
-10 x 3.818
ดงนน มวลอะตอมของ A = 23.0 ตอบ
ตวอยางการค านวณ
มวลอะตอมเปนตวเลข (ไมมหนวย) ทบอกใหทราบวา ธาตใดๆ 1 อะตอมมมวลเปน กเทาของ 1/12 มวลของ C – 12 1 อะตอม เนองจากนกวทยาศาสตรพบวา 1/12 มวลของ C – 12 1 อะตอม = 1.66 X 10-24 กรม หรอ 1 amu = 1.66 X 10-24 กรม ดงนน
มวลอะตอมของธาต = กรม10 X 1.66
กรมอะตอม 1 มวลของธาต-24
ขอสงเกต มวลอะตอมเปนตวเลขทไมมหนวย สวนมวลของธาต 1 อะตอมมหนวย(กรมหรอกโลกรม) เพราะมวล ของธาต 1 อะตอมเปนมวลทแทจรง
ตวอยาง เชน แคลเซยม (Ca) มมวลอะตอม = 40 หมายความวา แคลเซยม 1 อะตอม มมวลเปน 40 เทาของ 1/12 มวลของ C – 12 1 อะตอม เนองจาก 1/12 มวลของ C – 12 1 อะตอม = 1.66 X 10-24 ดงนน แคลเซยม 1 อะตอมมมวล = 40 X 1.66 X 10-24 กรม
มวลอะตอม (Atomic mass)
เรอง มวลอะตอม ชดกจกรรมการเรยนร ชดท 1
10
ตวอยางท 2 ธาต A มมวลอะตอม 107.8 ธาต A 2 อะตอม มมวลกกรม
วธท า มวลของธาต A 1 อะตอม = มวลอะตอมของ A x 1.66 x 10-24 กรม
มวลของธาต A 1 อะตอม = 107.8 x 1.66 x 10-24 กรม
มวลของธาต A 2 อะตอม = 2 x 107.8 x 1.66 x 10-24 กรม
ดงนน ธาต A 2 อะตอม มมวล = 3.58 x 10-22 กรม ตอบ
ตวอยางท 3 ธาต M 2 อะตอมมมวลเปน 5 เทาของธาต N 3 อะตอม ถามวลอะตอมของ N เทากบ 9 จงค านวณหา มวล 1 อะตอม และมวลอะตอมของ M
วธท า ธาต N 3 อะตอม มมวล = 3 x 9 x 1.66 x 10-24 กรม
โจทยก าหนดให ธาต M 2 อะตอมมมวลเปน 5 เทาของธาต N 3 อะตอม
ดงนน ธาต M 2 อะตอม มมวล = 5 ( 3 x 9 x 1.66 x 10-24 ) กรม
และธาต M 1 อะตอม มมวล = 25 ( 3 x 9 x 1.66 x 10-24 ) กรม
= 1.12 x 10-22 กรม ตอบ
จากมวลอะตอมของ M =
กรม10 X 1.66 กรม อะตอม 1 M มวลของธาต
24-
มวลอะตอมของ M = 25 x 3 x 9 x 24-
-24
10 1.66
10 1.66
ดงนน มวลอะตอมของ M = 67.5 ตอบ
เรอง มวลอะตอม ชดกจกรรมการเรยนร ชดท 1
110
ตวอยางท 4 จงค านวณหามวลอะตอมเฉลยของอรเดยม (Ir) จากขอมลตอไปน
ไอโซโทป มวลอะตอม ปรมาณรอยละในธรรมชาต
Ir – 191 191.0 37.30
Ir – 193 193.0 62.70
วธท า มวลอะตอมเฉลยของธาต Ir =
100 ไอโซโทปเปอรเซนตงไอโซโทปมวลอะตอมขอ ผลรวมของ
มวลอะตอมเฉลยของธาต Ir =
100
62.70193.037.0191.0
ดงนน มวลอะตอมเฉลยของธาต Ir = 192.254 ตอบ
ตวอยางการค านวณ
มวลอะตอมเฉลยของธาต =
100 ไอโซโทปเปอรเซนตงไอโซโทปมวลอะตอมขอ ผลรวมของ
ธาตแตละชนดทอยในธรรมชาตมกจะมไอโซโทปหลายชนดปนกนอย เชน ธาตคารบอนจะมไอโซโทปในธรรมชาตทส าคญคอ C-12 และ C-13 ธาตออกซเจนม O-16 , O-17 และ O-18 เปนตน ไอโซโทปของธาตแตละชนดจะมปรมาณในธรรมชาต ไมเทากน และมมวลอะตอมไมเทากน เชน
N-14 มในธรรมชาต 99.64% และมมวลอะตอม 14.0031 N-15 มในธรรมชาต 0.36% และมมวลอะตอม 15.0001 การพจารณามวลอะตอมทแทจรงจงตองคดจากไอโซโทปทกๆ ตวทมอยในธรรมชาตเปนคาเฉลย เรยกวา “มวลอะตอมเฉลยของไอโซโทป” การหามวลอะตอมและปรมาณของไอโซโทป แตละธาต ใชเครองมอทเรยกวา แมสสเปกโตรมเตอร (mass spectrometer)
การค านวณมวลอะตอมเฉลยจากไอโซโทปตองคดจากไอโซโทปทกๆ ตวในธรรมชาต โดยคดคาเฉลยจากความสมพนธดงน
มวลอะตอมเฉลย (Average atomic mass)
เรอง มวลอะตอม ชดกจกรรมการเรยนร ชดท 1
12
ค าชแจง ใหนกเรยนปฏบตดงน 1. นกเรยนแตละกลมศกษาบตรเนอหาท 1 ตามล าดบขนตอน 2. นกเรยนแตละกลมรวมกนอภปรายแลกเปลยนความรทไดจากบตรเนอหาท 1 3. นกเรยนแตละกลมระดมความคดตอบค าถามในบตรกจกรรมท 1 ดงน ตอนท 1 ใหนกเรยนตอบค าถามขอ 1-6 ใหสมบรณ
ตอนท 2 ใหนกเรยนท าเครองหมาย หนาขอทถกและเครองหมาย X หนาขอความทผด ในขอ 7-10
4. นกเรยนแตละกลมรวมกนตรวจสอบผลงานกลมจากเฉลยบตรกจกรรมท 1
2. มวลของธาต 1 อะตอม หมายถง ..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
จดประสงคการเรยนร
อธบายความหมายมวลอะตอมของธาตและมวลของธาต 1 อะตอมได
ตอนท 1 ใหนกเรยนตอบค าถามขอ 1-6 ใหสมบรณ
บตรกจกรรมท
เรอง มวลอะตอม
1
1. มวลอะตอมของธาต หมายถง ..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
3. ธาตออกซเจนมมวลอะตอมเทากบ 16 หมายความวา ..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
เรอง มวลอะตอม ชดกจกรรมการเรยนร ชดท 1
13
………………7. มวลอะตอมของธาตกบมวลของธาต 1 อะตอม แตกตางกน คอ มวลอะตอมของธาต คอมวลทแทจรงมหนวยเปนกรมหรอ amu ………………8. มวลอะตอมของ Na = 23 หมายความวา มวลของ Na 1 อะตอมมมวลเปน 23 เทา ของ C- 12 1 อะตอม ………………9. Ca มมวลอะตอมเทากบ d หมายความวา Ca จ านวน 1 อะตอมมมวล d เทาของ C-12 จ านวน 1 อะตอม ..................10. Al มมวลอะตอมเทากบ e หมายความวา Al จ านวน 1 อะตอมมมวลเทากบ
e x 1.66 x 10 -24 กรม
ตอนท 2 ใหนกเรยนท าเครองหมาย หนาขอทถกและเครองหมาย X หนาขอความทผด ในขอ 7-10
4. ธาตซลเฟอร 1 อะตอมมมวลเทากบ 32 x 1.66 x 10 -24 กรม แสดงวาซลเฟอรมมวลอะตอม เทากบ..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
5. ธาตแคลเซยมมมวลอะตอมเทากบ 40 หมายความวา
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
6. ธาตแคลเซยม 2 อะตอม มมวลกกรม ก amu
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
เรอง มวลอะตอม ชดกจกรรมการเรยนร ชดท 1
14
เรอง มวลอะตอม
จดประสงคการเรยนร 1. ค านวณหามวลอะตอมของธาตและมวลของธาต 1 อะตอมได
2. ค านวณหามวลอะตอมเฉลยของธาตได
ค าสง ใหนกเรยนท าแบบฝกหดทกขอตามล าดบขนดงน
ขนท 1 ฝกการใชสตร โดยนกเรยนเตมขอความลงในสตรทหายไป ใหสมบรณ 1. มวลอะตอมของ Na = ..................................................................................................... 1.66 x 10 -24 กรม 2. มวลของก ามะถน 1 อะตอม = .............................................................................................. 3. มวลอะตอมเฉลยของ ออกซเจน = ......................................................................................... 100
ขนท 2 ฝกประสบการณเพอใหเกดความเขาใจยงขน โดยใหนกเรยนแสดงวธท าเพอ
หาค าตอบใหสมบรณ 4. จงหามวลอะตอมของก ามะถน เมอก ามะถน 1 อะตอม มมวล 32 1.66 10-24 กรม ........................................................................................................ ................................................... ............................................................................................................................. .............................. .................................................................................................................................................. ......... ............................................................................................................................. .............................. ............................................................................................................................. .............................. 5. ธาตแมกนเซยมมมวลอะตอม 24.31 ธาตแมกนเซยม 1 อะตอมมมวลเทาใด .............................................................................................................................................. ............. ..................................................................................................................... ...................................... ............................................................................................................................. .............................. ............................................................. ..................................................................................... ......... ............................................................................................................................. ..............................
บตรแบบฝกหดท
1
เรอง มวลอะตอม ชดกจกรรมการเรยนร ชดท 1
15
6. ออกซเจนมมวลอะตอม 16.00 ธาต X จะมมวลอะตอมเทาใด เมอธาต X 1 อะตอมมมวล เปน 4 เทาของออกซเจน 2 อะตอม ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………......... ………………………………………………………………………………………………………………………………………......... 7. ธาต A ปรากฏในธรรมชาตเปน 2 ไอโซโทป โดยมมวลอะตอม 62.93 และ 64.93 มปรมาณ รอยละ 69.09 และ 30.91 ตามล าดบ จงหามวลอะตอมเฉลยของธาต A ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………......... 8. ตามธรรมชาตทองแดงม 2 ไอโซโทป ประกอบดวย 63Cu มวลอะตอม 63 และ 65Cu มวลอะตอม 65 ถามวลอะตอมเฉลยของ Cu = 63.546 จงหาเปอรเซนตของ Cu แตละไอโซโทป ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….........
เรอง มวลอะตอม ชดกจกรรมการเรยนร ชดท 1
16
1. มวลอะตอมของธาต หมายถง ตวเลข (ไมมหนวย) ทบอกใหทราบวา ธาตใดๆ 1 อะตอมมมวลเปนกเทาของ 1/12 มวลของ C – 12 1 อะตอม 2. มวลของธาต 1 อะตอม หมายถง มวลทแทจรงของธาตนน 1 อะตอมมหนวย (กรมหรอกโลกรม) 3. ธาตออกซเจนมมวลอะตอมเทากบ 16 หมายความวา ธาตออกซเจน 1 อะตอมมมวลเปน 16 เทาของ 1/12 มวลของ C – 12 1 อะตอม 4. ธาตซลเฟอร 1 อะตอมมมวลเทากบ 32 x 1.66 x 10-24 กรม แสดงวาซลเฟอรมมวลอะตอม เทากบ 32 5. ธาตแคลเซยมมมวลอะตอมเทากบ 40 หมายความวา
ธาตแคลเซยม 1 อะตอมมมวลเปน 40 เทาของ 1/12 มวลของ C – 12 1 อะตอม 6. ธาตแคลเซยม 2 อะตอม มมวลกกรม ก amu
ธาตแคลเซยม 1 อะตอมมมวลเทากบ 40 x 1.66 x 10-24 กรม ธาตแคลเซยม 2 อะตอมมมวลเทากบ 2 x 40 x 1.66 x 10-24 กรม
ดงนน ธาตแคลเซยม 2 อะตอมมมวลเทากบ 80 amu ………×………7. มวลอะตอมของธาตกบมวลของธาต 1 อะตอม แตกตางกนคอมวลอะตอมของธาต คอมวลทแทจรงมหนวยเปนกรมหรอ amu ………×………8. มวลอะตอมของ Na = 23 หมายความวา มวลของ Na 1 อะตอมมมวลเปน 23 เทา ของ C- 12 1 อะตอม ………×………9. Ca มมวลอะตอมเทากบ d หมายความวา Ca จ านวน 1 อะตอมมมวล d เทาของ C-12 จานวน 1 อะตอม ........√.........10. Al มมวลอะตอมเทากบ e หมายความวา Al จานวน 1 อะตอมมมวลเทากบ e x 1.66 x 10-24 กรม
เฉลยบตรกจกรรมท
เรอง มวลอะตอม
1
เรอง มวลอะตอม ชดกจกรรมการเรยนร ชดท 1
17
32 1.66 10-24 กรม
1.66 10-24 กรม
มวลของก ามะถน 1 อะตอม 1/12 มวลของคารบอน-12 1 อะตอม
24.31 1.66 10 - 24 กรม
มวลของแมกนเซยม 1 อะตอม 1/12 มวลของคารบอน-12 1 อะตอม
อะตอม
1.66 10 - 24 กรม 4 x 2 x 16 1.66 10 - 24 กรม
เรอง มวลอะตอม
1. มวลอะตอมของ Na = มวลของ Na 1 อะตอม 1.66 x 10 -24 กรม 2. มวลของก ามะถน 1 อะตอม = มวลอะตอมของก ามะถน x 1.66 x 10 -24 กรม 3. มวลอะตอมเฉลยของออกซเจน = ผลรวมของ (มวลอะตอมของไอโซโทป %ไอโซโทป) 100 4. จงหามวลอะตอมของก ามะถน เมอก ามะถน 1 อะตอม มมวล 32 1.66 10-24 กรม วธท า มวลอะตอมของก ามะถน = = ดงนน มวลอะตอมของก ามะถน = 32.00
5. ธาตแมกนเซยมมมวลอะตอม 24.31 ธาตแมกนเซยม 1 อะตอมมมวลเทาใด วธท า มวลอะตอมของแมกนเซยม =
มวลของแมกนเซยม 1 อะตอม = ดงนน แมกนเซยม 1 อะตอม มมวล = 4.035 10 - 23 กรม
6. ออกซเจนมมวลอะตอม 16.00 ธาต X จะมมวลอะตอมเทาใด เมอธาต X 1 อะตอมมมวล เปน 4 เทาของออกซเจน 2 อะตอม
ออกซเจน 1 อะตอม มมวล = 16 x 1.66 10 - 24 กรม ออกซเจน 2 อะตอม มมวล = 2 x 16 x 1.66 10 - 24 กรม X 1 อะตอม มมวล = 4 x 2 x 16 x 1.66 10 - 24 กรม มวลอะตอมของ x =
ดงนน มวลอะตอมของ x = 128
เฉลยบตรแบบฝกหดท
1
เรอง มวลอะตอม ชดกจกรรมการเรยนร ชดท 1
18
ผลรวมของ (มวลอะตอมของไอโซโทป เปอรเซนตไอโซโทป)
100
63X + 65(100 - X)
100
(62.93 69.09) + (64.93 30.91)
100
ผลรวมของ (มวลอะตอมของไอโซโทป เปอรเซนตไอโซโทป)
100
7. ธาต A ปรากฏในธรรมชาตเปน 2 ไอโซโทป โดยมมวลอะตอม 62.93 และ 64.93 มปรมาณ รอยละ 69.09 และ 30.91 ตามล าดบ จงหามวลอะตอมเฉลยของธาต A วธท า มวลอะตอมเฉลยของธาต A = = ดงนน มวลอะตอมเฉลย = 63.55
8. ตามธรรมชาตทองแดงม 2 ไอโซโทป ประกอบดวย 63Cu มวลอะตอม 63 และ 65Cu มวลอะตอม 65 ถามวลอะตอมเฉลยของ Cu = 63.546 จงหาเปอรเซนตของ Cu แตละไอโซโทป
วธท า
มวลอะตอมเฉลยของ Cu = เปอรเซนตของไอโซโทปของ 63Cu , 65Cu = X , (100-X)
แทนคาสตร 63.546 = X = 72.7
ดงนน % 63Cu = 72.7
ดงนน % 65Cu = 100- 72.7
= 27.3
เรอง มวลอะตอม ชดกจกรรมการเรยนร ชดท 1
19
ค าชแจง 1. แบบทดสอบเปนแบบปรนยมทงหมด 10 ขอ 10 คะแนน เวลา 10 นาท 2. ใหนกเรยนท าเครองหมายกากบาท (X) ทบตวอกษร ก ข ค ง ทเหนวาถกตองทสดเพยง ขอเดยวลงในกระดาษค าตอบ
1. ก าหนดขอความตอไปน 1. Na มมวลอะตอมเทากบ a หมายความวา Na จ านวน 1 อะตอมมมวล a กรม 2. Ca มมวลอะตอมเทากบ d หมายความวา Ca จ านวน 1 อะตอมมมวล d เทาของ C -12 จ านวน 1 อะตอม 3. Al มมวลอะตอมเทากบ e หมายความวา Al จ านวน 1 อะตอมมมวลประมาณ e x 1.66 x 10-24 กรม ขอความใดสรปถกตอง
ก. ขอ 1 เทานน ข. ขอ 2 เทานน ค. ขอ 1 2 ง. ขอ 3 เทานน
2. ธาต A 3 อะตอม มมวล 48 x 1.66 x10-24 กรม มวลอะตอมของ A มคาเทาใด ก. 7 ข. 16 ค. 18 ง. 16 1.66 10-24
3. ธาต He มมวลอะตอมเทากบ 4 ธาต Ne มมวลอะตอมเทากบ 20 ถาธาต He 50 อะตอม จะมมวลเปนกเทาของธาต Ne 10 อะตอม ก. 2.0 เทา ข. 1.5 เทา
ค. 1.0 เทา ง. 3.0 เทา
4. ธาตคารบอนม 2 ไอโซโทป มมวลเชงอะตอมเทากบ 12.000 และ 13.000 และมปรมาณใน ธรรมชาตรอยละ 98.89 และ 1.11 ตามล าดบ มวลอะตอมเฉลยของธาตคารบอนมคาเทาใด ก. 13.003 ข. 12.011
ค. 12.992 ง. 12.001
แบบทดสอบหลงเรยน ชดกจกรรมการเรยนร
ชดท 1 มวลอะตอม
เรอง มวลอะตอม ชดกจกรรมการเรยนร ชดท 1
20
5. ธาต X ม 3 ไอโซโทป มจ านวนนวตรอน 18, 20 และ 22 ตามล าดบ มปรมาณทพบใน ธรรมชาต 0.3, 0.1 และ 99.6 เปอรเซนต ตามล าดบ ถาไอโซโทปท 3 ม 18 โปรตอน ธาต X จะมมวลอะตอมเฉลยเทาไร
ก. 39.99 ข. 37.55 ค. 38.89 ง. 36.99
6. ปจจบนใชธาตใดเปนมวลเปรยบเทยบกบมวลของ ธาตตาง ๆ ก. H ข. C ค. O ง. He
7. มวลอะตอมของ Na เทากบ 23 ขอความใดถกตอง ก. โซเดยม 1 อะตอมมมวล 23 กรม
ข. โซเดยม 1 อะตอม มมวล 6.0223 x 10 23 กรม
ค. โซเดยม 1 อะตอมมมวล 23 เทา ของ 12 C 1 อะตอม ง. โซเดยม 1 อะตอมมมวล 23 x 1.66 x 10 24 กรม
8. ธาต M 3 อะตอม มมวลเทากบธาต N 7 อะตอม ถาธาต M มมวลอะตอมเทากบ 28 มวลอะตอมของธาต N มคาเทาไร
ข. 13 ข. 12 ค. 11 ง. 13
9. ขอใดถกตองทสด ก. มวลอะตอมของธาตไมมหนวย ข. มวลของธาต 1 อะตอมไมมหนวย ค. มวลของธาต 1 อะตอมเทากบมวลอะตอมของธาตนน ง. มวลอะตอมของธาตและมวลของธาต 1 อะตอมไมมหนวย
10. มวลอะตอมของธาต X เทากบ 126 มวลของธาต X 1 อะตอม มคาเทาใด ก. 1.7 x 10-23 ข. 1.9 x 10-22
ค. 2.1 x 10-22 ง. 3.4 x 10-21
เรอง มวลอะตอม ชดกจกรรมการเรยนร ชดท 1
21
เฉลยแบบทดสอบ
กอนเรยนและหลงเรยน
ชดกจกรรมการเรยนรท 1 เรอง มวลอะตอม
เรอง อตราเรว (Speed)
กอนเรยน หลงเรยน
ขอท เฉลย ขอท เฉลย 1 ค 1 ง 2 ค 2 ข 3 ก 3 ค 4 ก 4 ง 5 ง 5 ก 6 ค 6 ข 7 ง 7 ง 8 ค 8 ข 9 ข 9 ก 10 ข 10 ค
เรอง มวลอะตอม ชดกจกรรมการเรยนร ชดท 1
22
ขอท ก ข ค ง 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
คะแนนเตม คะแนนทได
10 คะแนน
( ) ผาน ( ) ไมผาน
กระดาษค าตอบแบบทดสอบกอนเรยน
ชดกจกรรมการเรยนรท 1 เรอง มวลอะตอม
เรอง มวลอะตอม ชดกจกรรมการเรยนร ชดท 1
23
ขอท ก ข ค ง 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
คะแนนเตม คะแนนทได
10 คะแนน
( ) ผาน ( ) ไมผาน
เกณฑการผานตองได 7 คะแนนขนไป
กระดาษค าตอบแบบทดสอบหลงเรยน
ชดกจกรรมการเรยนรท 1 เรอง มวลอะตอม
เรอง มวลอะตอม ชดกจกรรมการเรยนร ชดท 1
24
บรรณานกรม
นงลกษณ ศรชย. การเขยนแผนการสอนทเนนนกเรยนเปนศนยกลาง. เอกสารอดส าเนาประกอบการ อบรมครวทยาศาสตร เขตการศกษา 10, 2540. นพนธ ตงคณานรกษ และคณตา ตงคณานรกษ. เคมพนฐานและเพมเตม ชนมธยมศกษาปท 4 เลม 2. กรงเทพฯ. ส านกพมพแมค จ ากด, 2547. บญชม ศรสะอาด. การพฒนาการสอน. กรงเทพฯ: สวรยาสาสน, 2537. วนย วทยาลย. เคม ม. 4 เลม 2 ว 036. กรงเทพฯ: ฟสกสเซนเตอร, 2542. ศรลกษณ ผลวฒนะ และประดบ นาคแกว. หนงสอเรยนรายวชาเคมเพมเตม ชนมธยมศกษาปท 5 ภาคเรยนท 1. กรงเทพฯ. ส านกพมพแมค จ ากด, 2553. สงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย, สถาบน. กระทรวงศกษาธการ. การเรยนการสอนทเนน นกเรยนเปนศนยกลาง. เอกสารอดส าเนาประกอบการอบรมเพมพนประสทธภาพ วทยากรแกนน า, 2540. . คมอครวชาเคม 2 ว036. กรงเทพ ฯ: โรงพมพครสภาลาดพราว, 2540. . คมอวดผลประเมนผล วทยาศาสตร. กรงเทพ ฯ: โรงพมพครสภาลาดพราว, 2546. . หนงสอเรยนรายวชาเพมเตม เคมเลม 2 ชนมธยมศกษาปท 4-6.กรงเทพ ฯ: สกสค. ลาดพราว, 2553. สทศน ไตรสถตวร. คมอ เคม 2 ว036. กรงเทพ ฯ: ไฮเอดพบลชชง จ ากด, 2537. ส าราญ พฤกษสนทร. เคม ม.4 เลม 2 ฉบบสมบรณ. กรงเทพ ฯ: ส านกพมพพฒนาศกษา, 2541.
เรอง มวลอะตอม ชดกจกรรมการเรยนร ชดท 1
25