Embed Size (px)
Citation preview
3วารสารการพยาบาล การสาธารณสขและการศกษา
ปญหายาเสพตดในสงคมไทยมมมองทางสงคมวทยา
บทนำา ประเทศไทยเปนประเทศทอยในชวงกาลงพฒนา
ความเจรญทางดานเศรษฐกจสงผลใหเกดความเปลยนแปลง
ในทกมตของสงคมไทย ความเจรญดงกลาวไมไดเพยงแตนา
วทยาการความกาวหนาและเทคโนโลยมาเพอตอบสนอง
ความตองการทไมมทสนสดของมนษยเทานน เปนนยวา
เมอความเปลยนแปลงเกดขนยอมสงผลกระทบทงดานบวก
และดานลบตอสงคม โดยเฉพาะอยางยงผลกระทบของ
การเกดปญหาสงคมตางๆ ไมวาจะเปนปญหาความยากจน
ปญหาการวางงานปญหาความรนแรงในครอบครว ปญหา
ปรมาณขยะทเพมมากขน ปญหาอาชญากรรมเปนตน
นอกจากนปญหาสงคมทสาคญทประเทศไทยเผชญอย
นบเปนปญหาทถอไดวาเปนภยรายแรงบนทอนทาลาย
มวลมนษยชาตและความมนคงของประเทศ กอใหเกด
ผลเสยหายตอสขภาพกายและสขภาพจต ทาใหเกดความ
เสยหายดานกาลงคน ซงถอเปนทรพยากรสาคญในการ
พฒนาประเทศนนกคอปญหายาเสพตด
ทกวนนเราจะพบวาปญหายาเสพตดไมไดเปน
ปญหาทเกดขนเฉพาะในเขตพนทสลมหรอชมชนแออด
อกตอไป อกทงกลมประชากรทพบวามการเสพยาเสพตด
ไมไดมแตเฉพาะในกลมของผใชแรงงานเพยงอยางเดยว
แตกลบเปนกลมเยาวชนผทจะเปนกาลงสาคญในการ
พฒนาประเทศในอนาคต เยาวชนกบปญหายาเสพตด
เปนปญหาระดบชาต ปญหาเรอรงและปญหาทตองไดรบ
การแกไขอยางจรงจง เรงดวนและตอเนอง
แตปญหายาเสพตดมใชสงทภาครฐจะเขาดาเนนการ
ปองกน แกไข และเอาชนะไดโดยฝายเดยว จาเปนตอง
ประจวบ แหลมหลก, พชญะ เดชโชตวรฬห,ประภาพร คาเหมอง, นภรดา ยาวราช,จรวรรณ ยศแผน, ธนกมล สหมากสก
ไดรบความรวมมอจากประชาชน ชมชน และสงคมโดยรวม
ทงนเนองจากกวาการมองปญหายาเสพตดตองพจารณา
ทงในดานของอปสงคของยาเสพตด (Demand) และ
อปทานของยาเสพตด (Supply) ควบคกน และตองปรากฏ
องคประกอบของปญหาใหครบทกสวน คอ 1) ตวบคคล
2) ครอบครวและชมชน 3) การแพรระบาดของยาเสพตด
และ 4) ปญหาอนๆ ทตอเนองมาจากปญหายาเสพตด และ
เนองจากสาเหตททาใหเดก เยาวชนและแรงงานของไทย
หลงเขาไปใชยาเสพตด มทงสาเหตจากตวบคคล สาเหตจาก
ครอบครว รวมทงสาเหตทางสงแวดลอมและวฒนธรรม
ดงนน การปองกนและแกไขปญหายาเสพตดจงตอง
ดาเนนการตงแตระดบบคคล ครอบครว และชมชน
พรอมไปกบการดาเนนนโยบายของภาครฐทดาเนนงาน
ในระดบมหภาค การแกไขจงจะครบเปนองครวมและ
ประสบผลสาเรจ
คำานยาม ยาเสพตด : หมายถง สารเคมหรอวตถชนดใดๆ
ซงเมอเสพเขาสรางกายไมวาจะโดยรบประทาน ดม สบ
ฉด หรอดวยประการใดๆ แลวทาใหเกดผลตอรางกายและ
จตใจในลกษณะสาคญ เชน ตองเพมขนาดการเสพเรอยๆ
มอาการถอนยาเมอขาดยามความตองการเสพทงรางกาย
และจตใจอยางรนแรงอยตลอดเวลา และสขภาพโดยทวไป
จะทรดโทรมลง กบใหรวมตลอดถงพชหรอสวนของพช
ทเปนหรอใหผลผลตเปนยาเสพตดใหโทษหรออาจใชผลต
เปนยาเสพตดใหโทษ และสารเคมทใชในการผลตยาเสพตด
4 วารสารการพยาบาล การสาธารณสขและการศกษา
ใหโทษ ดงกลาวดวย ทงน ตามทรฐมนตรประกาศใน
ราชกจจานเบกษา แตไมหมายความถงยาสามญประจาบาน
บางตารบตามกฎหมายวาดวยยาทมยาเสพตดใหโทษ
ผสมอย (พระราชบญญตยาเสพตดใหโทษ พ.ศ. 2522
มาตรา 4 แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตยาเสพตดใหโทษ
(ฉบบท 20) พ.ศ. 2528 มาตรา 4)
สงคมไทย : หมายถง ชนทกกลมทดารงชวตอย
รวมกน โดยมวฒนธรรมไทยเปนพนฐานในการดาเนนชวต
สงคมไทยมไดเนนเฉพาะชนเชอชาตไทยเทานน แตรวมถง
ชนกลมนอยอนๆ ซงอาจมเชอชาต ศาสนา และวฒนธรรม
บางอยางแตกตางกน แตทกกลมยดถอวฒนธรรมไทย
เปนพนฐานในการดารงชวตรวมกน (ศาสตราจารยพระยา
อนมานราชธน)
สถานการณปญหายาเสพตดในประเทศไทย สถานการณปญหายาเสพตดของประเทศในปจจบน
จดไดวาอยในขนวกฤตโดยสถานการณการแพรระบาด
ของยาเสพตดไดทวความรนแรงขนอยางรวดเรว เพราะม
การผลตยาเสพตดทงภายในประเทศและมการลกลอบ
นาเขามาจากตางประเทศมากมายหลายชนด เชน เฮโรอน
ยาบา ยาอ เปนตน ถงแมเจาหนาทจะไดปราบปรามจบกม
การคายาเสพตดอยางเขมงวดและจรงจง แตกไมทาใหการ
แพรระบาดของยาเสพตดลดลงเลย แตกลบทาใหผผลต
ไดพฒนายาเสพตดใหออกฤทธไดแรงขน และการตรวจพบ
สารเสพตดในตวผเสพไดยากขน ทาใหเจาหนาทจบกม
ไดยากยงขน นอกจากน ในการดาเนนการปราบปราม
ยาเสพตดยงมเจาหนาทของรฐจานวนไมนอยเขาไปมผล
ประโยชนและมสวนเกยวของกบการคายาเสพตดเสยเอง
ทาใหการปองกนและปราบปรามยาเสพตดไมสมฤทธผล
สถานการณดานการผลต ปจจบนพบวาการผลต
ยาเสพตดมมาจาก 2 แหลงสาคญ คอแหลงผลต
นอกประเทศ และแหลงผลตทอยในประเทศ โดยทแหลงผลต
นอกประเทศทสาคญไดแก ประเทศพมา ลาวและกมพชา
ในขณะทแหลงผลตในประเทศกมแนวโนมเพมขน โดยม
การลกลอบผลต ในลกษณะการผลตในครวเรอน (Kitchen
Lab) ในสวนนถอวาเปนจดทตองเฝาระวง เนองจากเปนจด
ทอยใกลตวของผใชยาเสพตด นอกจากนนจากสถตยงพบวา
พนทปลกฝนในประเทศไทย ป 2554/2555 พบการลกลอบ
ปลกฝนในพนทภาคเหนอรวม 1,124 ไร ใน 9 จงหวด
เปนพนทภาคเหนอตอนบน 912.6 ไร ในพนท 17 อาเภอ
5 จงหวด ไดแก เชยงใหม แมฮองสอน นาน เชยงราย
และลาปาง ซงมแนวโนมเพมมากขนเมอเปรยบเทยบกบ
ปทผานมา สวนใหญเปนพนทเดม แตมการเคลอนยาย
ไปปลกในพนททรกนดารยากแกการเขาถงของเจาหนาท
มากขน
สถานการณการลกลอบนำาเขายาเสพตด พนท
การลกลอบนาเขากลมเครอขายนกคาจะยงคงใชพนทชายแดน
ภาคเหนอเปนหลกโดยเฉพาะพนท จงหวดเชยงราย
เชยงใหม และแมฮองสอน แตการลกลอบนา เขาทาง
ชายแดนภาคตะวนออกเฉยงเหนอ มแนวโนมเพมมากขน
เนองจากกลมนกคาตองการหลกเลยงการตรวจคนจบกม
ในพนทภาคเหนอซงมความเขมงวดมากขน ในการ
ลาเลยงยาเสพตดจากพนทชายแดนเขามายงพนทตอนใน
กลมการคามกจะอาศยบคคลในพนททงกลมคน 3 สญชาต
จากประเทศเพอนบานรวมทงชนกลมนอยตางๆ เนองจาก
กลมคนเหลานคนเคยกบสภาพในพนทสามารถหาเสนทาง
ทหลกเลยงการตรวจคนจบกมของเจาหนาท จงทาใหไดรบ
ความไววางใจจากกลมนกคา
5วารสารการพยาบาล การสาธารณสขและการศกษา
แผนภม1สถตการจบกมการลกลอบนาเขายาเสพตดรายสาคญ พ.ศ. 2551-2555
ซงพบวาการนาเขาสวนใหญ จะเปนยาบา ไอซ กญชา และพชกระทอม นอกจากนนยงพบ เฮโรอน ฝน และยาแกหวด ดวยเชนกน สถานการณดานการคายาเสพตด จากการประกาศนโยบายพลงแผนดนเอาชนะยาเสพตดของรฐบาล ทาใหมการดาเนนการแกไขปญหายาเสพตดอยางเขมขนเอาจรงเอาจงของทกภาคสวน เหนไดจากสถตการจบกมและสถตการเขาบาบดรกษาทเพมสงขน แตจากการสารวจสถานการณยาเสพตดจากประชาชนพบวาประชาชนสวนใหญยงเหนวาสถานการณยาเสพตดในหมบาน/ชมชนทอาศยอยยงคงมสถานการณรนแรง สอดคลองกบการรองเรยนเกยวกบปญหายาเสพตดจากประชาชนทเพมขนเชนเดยวกน ปญหาทเกดขนบงชวา การแกไขปญหาในหมบาน/ชมชนยงไมเกดประสทธผล เครอขายนกคาทงรายกลางและรายยอยยงคงมพฤตการณในพนทไดอยางตอเนอง อยางไรกตามเนองจากกาลงเจาหนาทในการปฏบตงานมอยอยางจากด ดงนนการสรางความเขมแขงใหกบหมบาน/ชมชนใหสามารถปองกนและแกไขปญหาดวยตนเอง เปนนโยบายสาคญทจะตองดาเนนการอยาง
เรงดวนและตอเนอง รวมทงการดาเนนมาตรการทางกฎหมายททาใหผคาเหลาน กลบสชมชนไดชาลง เชน การคดคานการประกนตวชวคราว สงหนงททาใหสถานการณยาเสพตดในประเทศยงคงดารงอย คอ การทกลมนกคารายสาคญยงคงม
แหลงทมา : สวนขอมลเฝาระวงปญหายาเสพตด สานกยทธศาสตร (22 กมภาพนธ 2556)
บทบาทโดยเฉพาะอยางยงกลมนกคาทถกควบคมตวอยในเรอนจา ซงพบวายงมการบงการใหเครอขายภายนอกเรอนจาดาเนนการการคายาเสพตดอย ชชดจากสถตการจบกมทพบคดในลกษณะดงกลาวอยางตอเนองทงคดการผลตและการคารายสาคญ ดงนนการดาเนนการตอกลมนกคารายสาคญทถกจบกมจะตองมมาตรการดาเนนการอยางเดดขาด นบตงแตกระบวนการดาเนนคดจนกระทงถงการดาเนนการควบคมตว ตงแตการเขมงวดในการเขาเยยมรวมทงการนาระบบตดสญญาณโทรศพทมาตดตงในเรอนจาทมปญหาการสงการเรองยาเสพตด นอกจากนนพบวา นกคาชาวตางชาตทเขามาเกยวของกบการคายาเสพตดในประเทศไทยนอกจากบคคล 3 สญชาตจากประเทศเพอนบานแลว กลมแอฟรกนและกลมจากประเทศเอเชยใตยงคงเปนกลมหลกทมการจบกมอยางตอเนอง และแนวโนมของผกระทาความผดยาเสพตดทถกจบกม ประมาณ 3 ใน 4 เปนรายใหม สดสวนผกระทาผดในกลมทเปนเยาวชนมเพมสงขนและแมวาสดสวนโดยรวมสวนใหญของผกระทาผดจะเปนเพศชายแตพบวาการกระทาผดในเพศหญงมแนวโนมเพมขนอยางนาเปนหวง สงบอกเหตดงกลาวเหลานไดปรากฏผลมาระยะเวลาหนง สะทอนใหเหนถงแนวทางแกไขปญหาทจะตองมการทบทวนถงการปองกนในกลมเดกและเยาวชนอยางจรงจงโดยการประเมนการดาเนนการทผานมารวมทงการหาแนวทางใหมๆ ททาใหเกดการดาเนนการทไดผล
6 วารสารการพยาบาล การสาธารณสขและการศกษา
แผนภม2 สถตการจบกมผตองหาคดคายาเสพตด พ.ศ. 2550 - 2555
สถานการณการจบกมคดคายาเสพตดตงแตป
2550 - 2555 พบวามแนวโนมเพมขนอยางตอเนอง โดยในป
2550 สามารถจบกมได 42,839 คน เพมขนเปน 59,049 คน
ในป 2555 ปรมาณของกลางยาเสพตดสาคญทพบการคา
และแพรระบาดมากในประเทศทงยาบาและไอซมแนวโนม
เพมขน
สถานการณการแพรระบาดของยาเสพตดเชนเดยว
กบสถานการณการคาทพบวากลมเดกและเยาวชน
เปนกลมหลกทเขามาเกยวของกบการเสพและมแนวโนม
สดสวนท เพมขน โดยเฉพาะกลมเดกและเยาวชน
ในสถานศกษาซงกลมเดกมธยมศกษาตอนตนและ
ประถมศกษาเปน 2 กลมทตองเฝาระวงอยางใกลชด
ยาเสพตดทแพรระบาดแมวายาบาจะยงคงเปน
ตวยาหลก แตในแงของสดสวนแลวพบวาคอนขางทจะคงท
ตางจากไอซทมแนวโนมทเพมขนอยางกาวกระโดดทงใน
ดานการคาและการเสพ ดวยกลยทธทางการตลาดททาให
ทกชนชนสามารถเขาถงไอซและการโฆษณาชวนเชอ
ทเขาใจถงความตองการของผเสพทาใหไอซสามารถ
ตดตลาดไดอยางรวดเรว สถานการณทเกดขนดงกลาว
จาเปนตองมมาตรการทมประสทธภาพทงการปองกนและ
ปราบปรามเพอหยดยงการขยายตวของปญหา
แหลงทมา : สวนขอมลเฝาระวงปญหายาเสพตด สานกยทธศาสตร (22 กมภาพนธ 2556)
นอกจากยาบาและไอซทเปนตวยาหลกทมการ
แพรระบาดอยในขณะน ปญหาเฮโรอนกยงไมสามารถ
นงนอนใจไดเนองจากยงมการจบกมและการเขาบาบด
รกษาอยางตอเนอง ในสวนของพชกระทอมและ สคณรอย
แมวาสถตการเขาบาบดรกษาจะไมมการเพมขนอยาง
เดนชดแตการทพบการจบกมการลาเลยงพชกระทอม
จากพนท กทม. และปรมณฑล และมการจบกมการลกลอบ
นาเขาจากประเทศมาเลเซยอยางตอเนอง ชใหเหนถงความ
ตองการทยงคงมอยสง การกระจายตวของผเสพสคณรอย
ไปในภมภาคอนๆ ประกอบกบเปนสงเสพตดทมราคาไมสง
สามารถจดทาขนมาเสพเองไดงาย ทาใหมโอกาสทจะแพร
ระบาดเพมมากขนในอนาคต
สาหรบอตราผเขารบการรกษาตอประชากร หรอ
ความชกของปญหายาเสพตดซงเปนตวชวดความรนแรง
ของปญหาการแพรระบาดในพนท ภาพรวมพบวามแนวโนม
เพมขนจาก 15 คนตอประชากร10,000 คน ในป 2551
เปน 40 คนตอประชากร 10,000 คน ในป 2555 และ
เมอพจารณาแยกรายภาคพบวา ภาคกลาง มแนวโนม
ความชกของปญหายาเสพตดเพมขนมากทสด
7วารสารการพยาบาล การสาธารณสขและการศกษา
แผนภม3สถตผเขารบการบาบดตอประชากร 1,000 คน พ.ศ.2551-2555
สถานการณการแพรระบาดมแนวโนมดขนแตยงคง
มความรนแรงอย เหนไดจากจานวนผเขารบการบาบด
ทเพมขนเกอบ 2 เทาตวเมอเทยบกบ ป 2551 และ
ตงแตเปดปฏบตการในเดอนกนยายน 2554 จนถงปจจบน
มผเขารบการบาบดรกษาเพมสงขนโดยเฉพาะระบบสมครใจ
ทมผ เขารบการบาบดรกษาตางจากชวงกอนหนาน
อยางสนเชงโดยพบผเขารบการบาบดสงถง รอยละ 70.0
ของผเขารบการบาบดทงหมด กลมหลกทเขาบาบดรกษายง
คงเปนกลมอาชพรบจางวางงาน และเกษตรกร กลมอาย
ทเขารบการบาบดรกษามากทสดยงคงเปนกลมอายระหวาง
15 - 19 ป ในขณะทกลมอายนอยกวา 15 ป มแนวโนม
เพมสงขน ผเขาบาบดรกษาครงแรกหรอรายใหมในชวง 5 ป
มสดสวนคงทอยทรอยละ 76 - 80 ยาบาเปนตวยาทมการ
แพรระบาดมากทสด ขณะเดยวกนท ไอซ กระทอมและ
สคณรอย กมแนวโนมเพมสงขนเชนกน
สาเหตของปญหายาเสพตด
ทงนสวนใหญสาเหตของปญหามาจาก การดารงอย
ของสถานบรการและแหลงอบายมข ซงขาดการควบคม
ในการดาเนนการใหเปนไปตามกฎหมายสถานบรการเหลาน
แหลงทมา : สวนขอมลเฝาระวงปญหายาเสพตด สานกยทธศาสตร (22 กมภาพนธ 2556)
เปนแหลงคาและแพรระบาดของยาเสพตดไปยงกลม
เปาหมายตางๆ โดยเฉพาะกลมเดกและเยาวชน อกทงแหลง
ผลตยาเสพตดมกอยนอกประเทศ โดยมกาลงการผลต
อยางไมจากด และมชองทางการลาเลยงนาเขาสประเทศ
มากมาย ยากแกการปองกนและปราบปราม จงเปนสาเหต
ใหมกลมนกคา รายใหญ รายยอย รายกลาง เพมขนและ
กระจายในพนทตางๆ
นอกจากนนพบวาสงแวดลอมนบวามอทธพล
สาคญอยางยงในการชกจงใหบคคลใชยาเสพตด เชน อยใน
ละแวกทมการคายาเสพตด ผทใชและตดยาเสพตด
สวนใหญรจกยาจากเพอน ไดรบยาครงแรกจากเพอน ใชยา
ครงแรกทบานเพอน และเปนผทมกจะหนไปปรกษาเพอน
เมอมปญหา เพอนจงเปนปจจยสาคญในการชกนาผหนง
ผใดไปใชยาเสพตด การเลอกคบหรอเขากลมกบเพอน
ทเปนผใชยาเสพตด ยอมเปนทางนาใหบคคลทมบคลกภาพ
ออนแอหรอขาดภมคมกนอยแลว หนไปใชและตดยาได
และการทเยาวชนมเวลาวาง และไมมสงใดทเพลดเพลน
และพอใจใหทาในเวลาวาง ทาใหเยาวชนไปมวสมกนในท
ตางๆ เปนก�วน หรอแก�งขน และชกจงกนไปทาสงตางๆ
ถามเพอนทไมดอยรวมในกลม กอาจชกนาไปในทางอบายมข
8 วารสารการพยาบาล การสาธารณสขและการศกษา
ตางๆ เชน การพนน การมวสมทางเพศ ตลอดจนการใช
บหร เหลา และยาเสพตดตางๆ
สภาพแวดลอมทมความกดดนตอจตใจจะเปนแรงดน
ใหเยาวชนหนไปใชยาเสพตดเปนทางออกหรอทางหน
ของปญหาทเกดขน สภาพในครอบครวอาจเปนเหตของ
ความกดดนของเดกได เชน เดกทไมมความสขทบาน
พอแมแตกแยกกน พอหรอแมเปนผมบคลกภาพหรอ
อปนสยไมด ตดสราหรอยาเสพตด เดกทขาดความรก
เปนตน อกทงความกดดนทางเศรษฐกจ สงคม กเปนปญหา
สาคญ ชมชนทเศรษฐกจไมดมความยากจนมาก มผท
ตดยาเสพตดมาก ผทตดยาในกรงเทพมหานครสวนใหญ
เปนผทอยในบรเวณชมชนแออด หรอบรเวณใกลเคยง
และยงพบวาความลาบากในการดารงชพและการขาด
ความหวงสาหรบอนาคต อาจผลกดนใหคนบางคนหนไป
ใชยาเสพตดไดเชนกน
ผลกระทบจากปญหายาเสพตด
ปญหายา เสพต ด เป นปญหา สาคญย ง ของ
ประเทศไทย เนองจากเปนปญหาทสงผลกระทบตอ
ปญหาอนๆ มากมายในประเทศ ปญหายาเสพตด
ในประเทศไทยไดมการเปลยนแปลงและขยายตวมากขน
จากผลของการเปลยนแปลงทางการเมองเศรษฐกจ สงคม
และเทคโนโลย การพฒนาทางเศรษฐกจทมการเปลยนแปลง
อยางรวดเรว สงผลใหโครงสรางทางสงคมเปลยนแปลง
ในลกษณะทขาดพลงและขาดความสมดลในการพฒนา
สถาบนหลกทางสงคมหลายสถาบนเกดความออนแอ
เปนชองวางทาใหปญหายาเสพตดแพรระบาดอยาง
รวดเรวและกวางขวางมากขน ผทเกยวของกบการคา
ยาเสพตดไมวาจะเปนนายทนผผลต ผคา ผนาเขา และ
สงออกยาเสพตด อาศยผลพวงจากการเปลยนแปลง
ดงกลาว นายาเสพตดทงทมอยเดมและชนดใหมเขามา
เผยแพรในหมประชาชนในแตละกลมซงเปนทรพยากร
บคคลทสาคญตอการพฒนาประเทศ
ยาเสพตดเปนปญหาท “เปนภยคกคาม กดกรอน
บอนทาลาย” ประเทศไทยสงผลกระทบอยางกวางขวาง
ทงตอปจเจกบคคล และสงคมสวนรวมในมตตางๆ ไมวา
จะเปน
ผลกระทบตอตวบคคล ยาเสพตดทกชนด จะม
ผลกระทบโดยตรงตอรางกายและจตใจ โดยเฉพาะดาน
บคลกภาพและสขภาพอนามย ความเสยหายทงชวตและ
ทรพยสน
ผลกระทบตอครอบครว ชมชนและสงคม
ครอบครวทมผตดยา มกไดรบความเดอดรอนจากผตดยา
ในทกดาน นาไปสความยงยาก ขดแยง แตกแยก และ
สนเปลองในการแกปญหา ผตดยามกกอใหเกดอาชญากรรม
ตอเนอง ตงแตการเขาไปเกยวของกบแหลงอบายมข
การลกเลกขโมยนอย การประทษรายตอชวตและทรพยสน
การพนนและอาชญากรรมตางๆ สาหรบผคาและหรอ
ผเสพซงเปนหวหนาครอบครว เมอถกจบกมและดาเนนการ
ทางกฎหมาย จะสงผลกระทบใหสมาชกภายในครอบครว
ไดรบความเดอดรอนในการดารงชวตทงดานเศรษฐกจ
และสงคม โดยเฉพาะอยางยงเดกและเยาวชนทอยภายใต
การปกครองจะตองออกจากโรงเรยน ซงเปนการทาลาย
อนาคตของประเทศชาต
ผลกระทบตอการบรหารจดการภาครฐ คดยาเสพตด
ทเพมสงขนอยางตอเนอง เปนภาระตองานดานกระบวนการ
ยตธรรมทงระบบ ซงสงผลกระทบตอภาระคาใชจาย
ของรฐท เพมสง และทาใหการดาเนนคดดานอนๆ
เกดความลาชา นอกจากน ปญหายาเสพตดไดกอใหเกดการ
ทจรต คอรปชน โดยเฉพาะการทจรตตอหนาท การรบสนบน
การกลนแกลงรดไถ แสวงหาผลประโยชนจากผกระทา
ความผดซงทาใหประชาชนและสงคมเกดความไมศรทธา
และเชอมนในการทางานของเจาหนาทของรฐ
ผลกระทบตอเศรษฐกจและการคลงของประเทศ
การผลตและการคายาเสพตด จดเปนกลมธรกจ และ
เศรษฐกจนอกกฎหมายทไมกอใหเกดการผลต แมวาการ
9วารสารการพยาบาล การสาธารณสขและการศกษา
คายาเสพตดบางสวนจะกอใหเกดมลคาเพมและสราง
รายไดเมอมการคาขาย แตกเปนรายไดสาหรบคนบางกลม
ทกระทาผดกฎหมายและเอารดเอาเปรยบสงคม ปญหา
ยาเสพตดทาใหรฐบาลตองทมเทงบประมาณจานวนมาก
เพอใชในการปองกน ปราบปราม บาบดรกษาและฟนฟ
แทนทจะนาไปใชในการดานอนๆ ทมความจาเปนตอง
สญเสยทรพยากรในการปองกนและแกไขปญหาโดยไมจาเปน
รวมทงกระทบตอทรพยากรมนษย เพราะยาเสพตดมสวน
ทาลายพฒนาการทงดานรางกาย จตใจ และสมองของเดก
และเยาวชน และแรงงานทจะเปนพลงของประเทศไทย
ในอนาคต
ผลกระทบตอความมนคงและชอเสยงของประเทศ
สาเหตเนองจากปญหายาเสพตดไดสงผลตอความมนคง
ทางเศรษฐกจ สงคมและการเมอง ทงภายในและภายนอก
ประเทศ โดยเฉพาะความสมพนธระหวางไทยกบประเทศ
เพอนบาน ซงเปนทตงของแหลงผลตยาเสพตด การแพร
ระบาดของยาเสพตด จะกอใหเกดความเสอมเสยชอเสยง
และเกยรตภมของประเทศไทยไมเปนทไววางใจของ
นานาชาตในดานความปลอดภยในชวตและทรพยสน
ทาใหไมกลาเขามาทองเทยวหรอลงทนทางการคา
และธรกจตางๆ โดยเฉพาะอยางยงทาใหประเทศคแขง
ฉวยโอกาสในการโจมตประเทศไทย
ทฤษฎทางสงคมวทยาทเกยวของกบปญหายาเสพตด
ในสงคมไทย
มาตรการสาคญในการปองกนและแกไขปญหา
ยาเสพตด สงแรกทควรใหความสาคญเปนอยางยง คอ
บทบาทของสถาบนทางสงคมไทยในระดบรากหญา
ซงประกอบดวย สถาบนครอบครว สถาบนชมชน สถาบน
โรงเรยน และสถาบนศาสนา เพอเปนการปองกนและ
แกไขปญหา
ออกสต กองต [4] (Auguste Comte : 1798
- 1875) เปนบดาแหงสงคมวทยา ไดกลาวความสมพนธ
ในระบบสงคม วาครอบครวเปนหนวยงานทางสงคมเบองตน
เปนตนแบบของการรวมกลม กองต ระบวาในสงคม
ทงหมดหนวยเบองตนทเราจะตองใหความสาคญและ
เขาใจกคอ “ครอบครว” เพราะครอบครวเปนตนแบบของ
สงคม แตในปจจบนหนวยพนฐานนอาจจะมบทบาท
นอยลงไปมาก เมอหนวยทางสงคมเบองตนเปลยนไป
การเปนตนแบบในการรวมกลมกจะเปลยนไป
กองต (Comte) อธบายวา สงคมเปรยบเหมอน
กบรางกายของมนษยตงแตเรองของครอบครวชนชน
จนกระทงประกอบเปนบานเมอง เขาเปรยบวาครอบครว
กเหมอนธาตในรางกาย นนคอ element ทงหลาย เขาเรยก
มนวาธาต เปนหนวยยอยทสด ถาหากในทางวทยาศาสตร
ธาตหมายถงหนวยทเลกทสด ในทางสงคมหนวยทเลกทสด
ในทางสงคมหนวยทเลกทสดกคอครอบครว ในระดบสง
จากครอบครวขนมาในรางกายของเราธาตทงหลาย
กประกอบเปนเนอเยอ เนอหนงของเรา และเนอหนง
ประกอบขนเปนอวยวะตางๆ เปน แขน ขา หว ตา
กเหมอนกบบานเมอง สงนเปนการเปรยบเทยบแบบพนฐาน
วาสงคมเหมอนรางกายมนษย และกองต กลาววา คนท
อยดวยกนไดตองรจกตกลงกนวาใครทาอะไร นนคอ
การจดระเบยบทางสงคมการทสงคมแบงหรอมอบหมาย
หนาทใหหนวยตางๆ ในสงคม มการกาหนดเปน
สถาบนตางๆ เชน สถาบนการศกษา สถาบนครอบครว
ศาสนา เปนตน เพราะฉะนน การจดระเบยบทางสงคม
จงรวมถงแบบแผนพฤตกรรมดวย เชน สถาบนครอบครว
จะมแบบแผนพฤตกรรมอยางไร สถาบนศาสนาจะม
แบบแผนพฤตกรรมอยางไร ในสงทกองต พดถงน
การแบงงานกนทากคอสวนหนงในการจดระเบยบ
ทางสงคม การกาหนดวาใครมบทบาทหนาทอยางไร
ในสงคม ทาใหคนเราสามารถทาในสงทตนเองถนดได
และพงพากนได
จะเหนไดวาปญหายาเสพตดเปนปญหาระดบชาต
ดงนนการปองกน และแกไขปญหายาเสพตดจงมใชหนาท
10 วารสารการพยาบาล การสาธารณสขและการศกษา
ของใครคนใดคนหนง หรอองคการใดองคกรหนง แตหาก
เปนหนาทของทกคน ทกองคกร ในชาตทจะตองรวมมอ
รวมใจกนปองกนและแกไขปญหายาเสพตด โดยมเปาหมาย
รวมกน คอ การขจดยาเสพตดใหหมดไป ดงนนแตละ
สถาบนในสงคมตองรวมมอกนอยางจรงจง โดยเรมตนจาก
สถาบนทางครอบครว ตองถอเปนสถาบนแรก
ทมบทบาทหนาทในการปองกนปญหายาเสพตดโดยตรง
ทงทางนตนย และพฤตนย พอแม คอ บคคลสาคญในการ
อบรม เลยงด สงสอนลก นอกจากนยงจะตองประพฤต
ปฏบตเปนแบบอยางทด ทถกตองใหกบบตรหลาน
สถาบนทางการศกษา จะตองทำาหนาทเชอมตอ
จากสถาบนครอบครว โรงเรยนเปนสถาบนททาหนาท
อบรมสงสอนทกวางกวาครอบครว และเปนสถาบนทเดก
ตองใชชวตอยในโรงเรยนนานมาก และอยในชวงวยของ
การเรยนร การเลยนแบบ การจดจา เปนตน ดงนนบคคล
ทมบทบาทสาคญ ซงไดแก คร จะตองทาหนาทในการ
ถายทอด การอบรม สงสอน รวมถงเปนแบบอยางทดให
กบเดกและเยาวชน
สถาบนศาสนา เปนสถาบนอกสถาบนหนงทเปน
ทเคารพนบถอของคนในชมชน คนในชมชนจะใหความ
เกรงใจเปนพเศษ และคนในชมชนยงยดถอแบบอยาง
ทดงามของสถาบนศาสนาเพอเปนแนวทางในการดาเนน
วถชวต
สถาบนชมชน สถาบนชมชนเปนแหลงเรยนร
ของเดกถดจากสถาบนครอบครว ชมชนจงมสวนสาคญ
ในการปองกนปญหายาเสพตด โดยเฉพาะชมชนทมขนาดเลก
คนในชมชนจะตองชวยกนอบรมสงสอน ปลกฝงคานยม
อดมการณ คณธรรมทดงามและเหมาะสม ชวยกนสอดสอง
ดแลเดกและเยาวชนในชมชนโดยเปรยบเสมอนเปน
ลกหลานของตนเอง ชมชนทมสภาพแวดลอมทด คนใน
ชมชนมจตสานกทด คนในชมชนประพฤตปฏบตตน
เปนแบบอยางทดใหกบเดกและเยาวชน เดกและเยาวชน
ยอมเจรญเตบโต และเรยนรแตสงดๆ จากชมชน
สถาบนการเมอง เปนสถาบนทดแลในเรองของการ
ออกกฎหมาย และนโยบายทเกยวของตอการดาเนนงาน
ดานยาเสพตด รวมถงการแกปญหาสงคมตางๆ อนจะ
นาพาไปสการใชยาเสพตดของเดกและเยาวชน รวมถง
คนในกลมชนตางๆ ของประเทศดวยเชนกน
แนวทางการแกไขปญหายาเสพตดในสงคมไทย
ปญหายาเสพตดทาใหประเทศชาตของเราตอง
สญเสยพลเมอง เดกและเยาวชนไปเปนจานวนมาก
ยาเสพตดทาลายทงสขภาพ อนาคต ตลอดจนการสญเสย
ชวต การปองกนปญหายาเสพตดเปนมาตรการทดทสด
ดงคาสภาษตทวา “ปองกนไว ดกวาแก” แมในความเปนจรง
จะเรองยากมากทพวกเราจะปกปองลกหลานของเรา
ใหรอดพนจากวงจรของยาเสพตด การปองกนปญหา
ยาเสพตดมใชหนาทของใครคนใดคนหนงหรอองคกรใด
องคกรหนง แตหากเปนหนาทของทกคนในชาตทจะตอง
รวมมอรวมใจปองกนไมใหลกหลานของเราตกเปนทาสของ
11วารสารการพยาบาล การสาธารณสขและการศกษา
วงจรของยาเสพตด ซงสถาบนทางสงคมในระดบรากหญา
และระดบนโยบาย ควรตองมบทบาทหนาทสาคญในการ
ปองกนแกไขปญหานรวมกน โดยแยกบทบาทหนาท
ในการปองกนปญหายาเสพตดของสถาบนทางสงคม
ในระดบตางๆ ไดดงน
การปองกนตนเองในระดบบคคล การปองกน
ตนเองจากยาเสพตดถอเปนหวใจสาคญของการแกไข
ปญหายาเสพตด เนองจากเกยวของกบการตดสนใจของเดก
และบคคลทจะเลอกใชหรอไมใชยาเสพตด การสรางความ
ตระหนกถงพษภยของยาเสพตด รวมถงการสงเสรมใหเดก
และเยาวชนมการพฒนาทกษะชวตทด โดยเฉพาะทกษะ
การปฏเสธเมอถกเพอนชกชวนใหเสพสงเสพตด การรจก
ปฏเสธอยางจรงจงและจตใจแนวแนจะทาใหเพอนเกรงใจ
ไมกลาชวนอก นอกจากนนการประยกตใชแนวคด 4H
Life Skill กเปนอกแนวทางหนงในการพฒนาทกษะชวต
ใหกบเยาวชนและบคคล [6] (Iowa State University)
ทกลาวถงการพฒนาบคคล โดยเนนใน 4 องคประกอบ
ไดแก ความคด (Head) ความรสก (Heart) การกระทา
(Hand) และการดาเนนชวตโดยรวม (Health)
สถาบนครอบครว สถต วงศสวรรค (อางถงใน
ธญญา สนทวงศ ณ อยธยา. 2545 : 129) กลาวไววา
การอบรมเลยงดเปนกระบวนการททาใหมนษยรกฎเกณฑ
ทางสงคม โดยผานทางผใหการอบรม (พอ แม) ทาให
คนคนนนเกดการเรยนรและเกดการประพฤตปฏบต
ตามกระบวนการอบรมเลยงดจะอบรมกลอมเกลาเดก
ตงแตเกด โดยบคคลทอยแวดลอม เชน พอ แม ญาต
พนองเปนตน ทาใหเดกไดรสก ไดเขาใจ ไดรสงดไมด
สงใดควรทาไมควรทา จนทาใหเกดพฤตกรรมตางๆ เชน
เรยบรอย เกเร มมารยาท ไมมมารยาท ไปจนถงลกษณะ
ซอสตย คดโกง มเมตตา หรอโหดราย
ดงนนสถาบนครอบครว โดยเฉพาะพอ แม เปนผ
ทมบทบาทหนาทสาคญในการอบรมเลยงด ใหความร
สงไหนดไมด สงไหนควรทาไมควรทา จะตองปลกฝงคานยม
ทดใหกบลก รวมถงการประพฤตปฏบตตนเปนแบบอยางทด
เพอสรางทศนคตทดใหกบลก เปนทปรกษาใหคาแนะนา
ทถกตอง สรางความอบอนใหกบครอบครวไมสรางปญหา
ใหกบครอบครว อาจารยวโรจน ตงวานช เคยกลาวในท
ประชมสมมนา เรอง บทบาทของเพศท 3 วา “ทาครอบครว
ใหรมเยนเดกจงอยากจะอยบาน ถาหากครอบครวมแต
ความรอนรมเดกกไมอยากจะอยบาน”
สถาบนครอบครวถอเปนจดเรมตนของการปองกน
ปญหายาเสพตด ในขณะเดยวกนกเปนสถาบนแรกทจะ
แกไขปญหายาเสพตด เมอเราทราบวาบตรหลานของเรา
ตดยาเสพตด เราจะทาอยางไร? เราจะตองตงสตใหด
อยาตกใจเกนกวาเหต แลวคนหาใหพบถงสาเหตของการ
ตดยา พดคยทาความเขาใจถงโทษของยาเสพตด
ใหความหวง กบลก ปรกษาแพทยหรอผทมความรดานน
เพอทาการบาบดรกษาและฟนฟสภาพจตใจเพอปองกน
การกลบไปใชยาอกครงหนง
สถาบนชมชน/สงคม สถาบนชมชนตองทาบทบาท
หนาทตอจากสถาบนครอบครว สอดสองดแลบคคล
ในชมชน ปลกฝงคานยมทด สรางวฒนธรรมทดงาม
ใหการยกยองนบถอคนด ไมนบถอคนทเงน ไมใหเกยรตคน
ทประพฤตปฏบตตนไมด นอกจากนชมชนตองเขาใจเหนใจ
ผทกลบตวกลบใจ เหนความสาคญของกลมคนดงกลาว
เปนพเศษ เพราะหากกลมคนดงกลาว หนกลบไปใช
ยาเสพตดอกกจะสรางปญหาใหกบชมชนอยางไมรจกจบสน
ชมชนจะตองมความเขมแขงพอทจะใชมาตรการทางสงคม
12 วารสารการพยาบาล การสาธารณสขและการศกษา
ขนเดดขาด เชน ไมคบคาสมาคมดวย ไมใหมสวนรวม
ในกจกรรมของชมชน ซงมาตรการของชมชนตองผานการ
ประชาคมของชมชนเชนกน เพอปองกนไมใหเปนดาบสองคม
ทอาจทาใหผเสพยารสกแตกตาง หรอถกมองวาเปนการ
กดกนจากสงคม
นอกจากนน การสงเสรมกจกรรมยามวาง โดยการ
สงเสรมอาชพแกชมชนยามวาง เชน การเยบเสอผา
การทารองเทา การตงศนยรบแจงเบาะแสเกยวกบสงเสพตด
เมอพบวามการซอขายหรอเสพสงเสพตดภายในชมชน
การเขารวมโครงการชมชนปลอดสงเสพตดตางๆ ทงท
ทางราชการจดขน และชมชนคดรเรมขนมาเอง สงตางๆ
เหลานถอเปนบทบาททชมชนตองเรงดาเนนการใหเกดขน
ในชมชนเชนเดยวกน
สถาบนทางการศกษา เดกและเยาวชนใชชวต
สวนใหญอยทโรงเรยน ครจงเปนผมบทบาททสาคญในการ
ปองกนและแกไขปญหายาเสพตด โรงเรยนจะตองกลา
เผชญกบความเปนจรง ไมใชเปนหวงแตชอเสยงของ
โรงเรยน เมอโรงเรยนประสบกบปญหาเดกนกเรยนตดยา
จะตองรบแจงใหผปกครองทราบทนทเพอหาแนวทางแกไข
สงไปทาการบาบดรกษาและฟนฟสภาพจตใจเพอทจะ
สามารถกลบมาเรยนหนงสอไดตามปกต ครจะตองม
บทบาทสาคญในการชแจงใหนกเรยนเขาใจและยอมรบ
นกเรยนทผานการบาบดรกษาและฟนฟสภาพจตใจเพอทจะ
สามารถเรยนหนงสอไดตามปกต
ทงนโรงเรยนควรสรางระบบการประสานงานและ
ความไววางใจระหวางหนวยงานทเกยวของ โดยเฉพาะ
กบฝายปราบปราม คร อาจารย รวมถงหนวยงานทางดาน
สาธารณสข นอกจากนนควรสงเสรมหรอจดเวทเพอให
นกเรยน นกศกษา ไดแสดงความสามารถและความคด
สรางสรรค โดยใหนกเรยน นกศกษา ไดมสวนรวมในการ
แสดงความคดเหนในการจดกจกรรมทสาคญในเรองของ
งบประมาณในการดาเนนงานดานรณรงคปองกนยาเสพตด
ของสถาบนการศกษาตางๆ ควรจดใหมอยางเหมาะสม
และเพยงพอตอการดาเนนงาน
สถาบนศาสนา หลกคาสอนของศาสนามสวนสาคญ
ในดานจตใจ ทาใหจตใจสงบ เปนทพง และทยดเหนยว
ทางจตใจของคนในชมชน ทกชมชนมสถาบนทางศาสนา
เปนแหลงทพงตงแตเกดจนถงตาย สถาบนศาสนาจงมสวน
สาคญในการแกไขปญหายาเสพตด โดยอาจจะทาหนาท
ในการปรบสภาพจตใหใหแกผรบการบาบดรกษาและฟนฟ
หรอการใชหลกคาสอนของศาสนาเปนแนวทางในการ
ประพฤตปฏบตตน เปนตน
สถาบนทางการเมอง เปนสถาบนทมบทบาทสาคญ
ในเรองของการบงคบใชกฎหมายตางๆ รวมถงการกาหนด
เชงนโยบาย เพอเออใหเกดการแกไขปญหายาเสพตด
ในระดบพนท ทงนนโยบายทดาเนนการควรเปนนโยบาย
ทเนนการมสวนรวมของชมชนในเชงปองกนมากกวาการ
ปราบปราม “ยทธศาสตร 5 รว ปองกน” ถอเปนอก
นโยบายหนงทสงเสรมใหเกดการมสวนรวมการดาเนนงาน
ในหลายภาคสวน เปนยทธศาสตรเพอปองกนจดออน 5 ดาน
ทงดานชายแดน ดานปจจยเสยงทางสงคม ดานความออนแอ
ของครอบครว - ชมชน และดานปจจยทางเศรษฐกจ - สงคม
สภาพแวดลอม
“ร ว” ในทน หมายถง การสรางภมค มกน
สรางกจกรรม สรางกระบวนการทางานทงภาครฐและ
ประชาชนไดดาเนนการรวมกนอยางมประสทธภาพ
อนไดแก รวชายแดน รวชมชน รวสงคม รวโรงเรยน
และรวครอบครว
ในสวนของการประสานความรวมมอในระดบ
อาเซยน ยงพบวา มการพฒนาระบบกลไกความรวมมอ
ระหวางประเทศในกลมอาเซยน ซงประกอบไปดวย
การทา MOU การประชมหารอเพอหาแนวทางรวมกน
การสงเสรมใหม สนง.BLO เพอปองกน ปราบปราม
ยาเสพตดในเขตชายแดนอยางจรงจง นอกจากนนยงม
การใชกฎหมายเพอจบกลมผคาขามชาต
การประสานความรวมมอระหวางประเทศจะสงผลด
ใหแตละประเทศทมปญหายาเสพตดไดแลกเปลยน
ประสบการณและสามารถใหความชวยเหลอระหวางกน
ไดอยางเปนระบบและมประสทธภาพ
13วารสารการพยาบาล การสาธารณสขและการศกษา
องคกรและหนวยงานตางæ ไมวาจะเปนหนวยงาน
ภาครฐ หรอ เอกชน ตองหนหนาเขาหากนเพอหารอและ
หาแนวทางรวมกนในการแกไขปญหาทเกดขนอยางจรงจง
และเปนรปธรรม ไมวาจะเปนหนวยงานดานการปราบ
ปราม หนวยงานดานการรกษา บาบด หนวยงานดานการ
สนบสนนวชาการ และสนบสนนดานอนๆ จดใหมระบบ
ประสานงานทด ระบบการจดเกบขอมลทมประสทธภาพ
รวมถงการเพมศกยภาพของบคลากรทเกยวของในการ
แกไขปญหายาเสพตด เหลานเปนกลวธทตองดาเนนการ
ใหเกดขนโดยเรว
เอกสารอางอง
สานกงานปราบปรามยาเสพตด.กระทรวงยตธรรม. (2556). ʋǹ¢ŒÍÁÙÅཇÒÃÐÇѧ»˜ÞËÒÂÒàʾµÔ´ ÊíҹѡÂØ·¸ÈÒʵÃ�.
ÇÒÃÊÒÃÈÃÕÇԪѠ«Í 9 (2553) 2, (22 กรกฎาคม - สงหาคม)
ศนยวชาการดานยาเสพตด. ÇÔ·ÂÒ¡Òû‡Í§¡Ñ¹ÂÒàʾµÔ´ 4H Life Skill (Targeting Life Skill :TLS MODEL)
·Ò§àÅ×Í¡ãËÁ‹ÊíÒËÃѺ§Ò¹»‡Í§¡Ñ¹ÂÒàʾµÔ´. บทความเผยแพร
สภางค จนทวานช. (2552). ·ÄɯÕÊѧ¤ÁÇÔ·ÂÒ.สานกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.
สานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา. ¾ÃÐÃÒªºÑÞÞѵÔÊÒÃàʾµÔ´ãËŒâ·É (©ºÑº·Õè 2) ¾.È. 2528. (2528 : 32-33).
จตต มงคลชยอรญญา. (2552). ¡Òöʹº·àÃÕ¹¡ÒôíÒà¹Ô¹§Ò¹â¤Ã§¡ÒÃÊÌҧº·ºÒ·áÅо×é¹·ÕèÊÌҧÊÃä�
ÊíÒËÃѺà´ç¡áÅÐàÂÒǪ¹ »ÃШíÒ»‚ 2552.คณะสงคมสงเคราะหศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร.
ธญญา สนทวงศ ณ อยธยา. (2545). ʶҺѹ¤Ãͺ¤ÃÑǡѺ¤ÇÒÁࢌÁá¢ç§¢Í§ªØÁª¹áÅÐÊѧ¤Á. บณฑตวทยาลย,
มหาวทยาลยหวเฉยวเฉลมพระเกยรต. กรงเทพมหานคร.
เสนย วยวฒนะ. (2552). ¡ÒÃÁÕʋǹËÇÁ¢Í§»ÃЪҪ¹ã¹¡Òû‡Í§¡Ñ¹áÅÐᡌ䢻˜ÞËÒÂÒàʾµÔ´ÀÒÂ㹪ØÁª¹: ÈÖ¡ÉҡóժØÁª¹
¾Ñ²¹ÒÅçͤ 4-5-6 á¢Ç§¤ÅͧàµÂ ࢵ¤ÅͧàµÂ¡Ãا෾ÁËÒ¹¤Ã. ภาคนพนธปรญญามหาบณฑต, สถาบนบณฑต
พฒนบรหารศาสตร, คณะพฒนาสงคม, สาขาพฒนาสงคมและสงแวดลอม.
เออมเดอน ไชยหาญ. (2542). ÅѡɳÐà¤Ã×Í¢‹ÒªØÁª¹à¾×èÍ¡Òû‡Í§¡Ñ¹áÅÐᡌ䢻˜ÞËÒÂÒàʾµÔ´ã¹ªØÁª¹. วทยานพนธปรญญา
มหาบณฑต, สาขาการบรหารและนโยบายสวสดการสงคม. คณะสงคมสงเคราะหศาสตร, มหาวทยาลยธรรมศาสตร
พสทธ วรรณฉตรสร. (2546). ¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ¡ÒÃÁÕʋǹËÇÁ¢Í§¼ÙŒ¹íÒªØÁª¹áÅмٌºÃÔËÒÃâçàÃÕ¹µ‹Í¡ÒèѴÃÐàºÕºÊѧ¤Á㹪ØÁª¹
¡ÅØ‹ÁÃѵ¹â¡ÊÔ¹·Ã� ¡Ãا෾ÁËÒ¹¤Ã. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, คณะสงคมสงเคราะหศาสตร,
มหาวทยาลยธรรมศาสตร.
สานกนายกรฐมนตร (2552). ¹âºÒ¢ͧÃÑ°ºÒÅ. คาสงสานกนายกรฐมนตร ท 82/2552. (อดสาเนา). ปฏบตการประเทศไทย
เขมแขง ชนะยาเสพตดยงยนภายใตยทธศาสตร 5 รวปองกน ระยะ 2. คาสงสานกนายกรฐมนตร ท 249/2552.
(อดสาเนา).
ศนยอานวยการพลงแผนดนเอาชนะยาเสพตดแหงชาต. (2554). á¹Ç·Ò§¡ÒôíÒà¹Ô¹§Ò¹µÒÁÂØ·¸ÈÒʵÃ�¾Åѧ
Ἃ¹´Ô¹àÍÒª¹ÐÂÒàʾµÔ´.
Targ eting Life Skills Model. Iowa State University. สบคนเมอ 25 ตลาคม 2556. จาก http://www.extension.iastate.
edu/4h/explore/lifeskills.
World Health Organization. (1994). Life skills educations in schools. Geneva : WHO.
