2ฉบบปฐมฤกษ มกราคม-กมภาพนธ ๒๕๔๙ปท ๑ ฉบบท ๒ มนาคม-เมษายน ๒๕๔๙

เจาของชมรมเยาวชนมอญกรงเทพฯ

สานกงาน๗๗/๒ ถนนจกรพงษ แขวงบางลาพ เขตพระนคร กรงเทพฯ ๑๐๒๐๐

โทรศพท ๐-๑๘๔๔-๖๔๑๕www.Monstudies.com

e-mail Address : VoiceofMon @ yahoo.co.th

คณะทปรกษาทางดานวชาการพระราชมน วดอาษาสงครามพระราชวมล วดชนะสงครามพระศรมงคลเมธ วดจนทกะพอ

พระครธรรมวรญาณ วดสามคคยารามพระมหาจรญ ญาณจาร วดชนะสงครามพระปลดสทศน สทสสโน วดทองบอ

นายพศาล บญผก อดตประธานชมรมเยาวชนมอญกรงเทพฯอ.อาไพ มฆมาน อดตประธานชมรมเยาวชนมอญกรงเทพฯ

ผศ.สนน มขนหมาก มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒนาวาเอกเพม กรอบทอง สถานวทย สทร.

อ.บษบา ประภาสพงษ นกวชาการ ๘ สพฐ. กระทรวงศกษาธการร.อ.เสรม นยม

บรรณาธการบรหารองค บรรจน

คณะบรรณาธการพระมหาจรญ ญาณจาร, พระ กาบแกว, อาไพ มฆมาน

บษบา ประภาสพงศ, โสภณ นไชยโยคกตต วรกลกตต, ทว แกนดา

สนทร ศรปานเงน, ปรญญา กลปราการจตลมน สนทอง

เกดแจะแหนะฮหมาน เกาะซว, อองมาน กะมาวก

ชางภาพนายแปะแหญชาน, นายแซะฮาน

พมพทบ.วซ เพรส จากด

๓๐/๑ ซอยพชย ๑ เซนตหลยส ๓ (สาทร ๑๑) ถนนสาทรใตแขวงยานนาวา เขตสาทร กรงเทพฯ ๑๐๑๒๐ โทรศพท ๐-๒๒๘๖-๙๗๙๓๐-๒๖๗๖-๐๐๕๕, แฟกซ ๐-๒๖๗๖-๐๓๒๔ มอถอ ๐-๑๘๑๒-๗๕๔๔

แหมะเหงอระอาว mCE’rao (ส ว ส ด ค ร บ)ทานผอานทเคารพและคดถง กลบมาพบกนอกครงครบ ตามวาระและพนธะสญญา ทก ๒ เดอน ทเราจะตองกลบมาพบกนเปนประจา

หลงจาก “เสยงรามญ” ในฉบบปฐมฤกษไดผานสายตาทานผอานไปบางแลว ไดรบการตอนรบอยางอบอน ผอานจานวนมากใหความสนใจ ทงสงจดหมาย โทรศพท และมาพบคณะบรรณาธการดวยตนเอง แนะนา ตชม สงแรงใจมาใหกนอยางคบคง ทางคณะบรรณาธการขอนอมรบไวดวยความยนดทงคาต และ คาชม เพอนาสงทดๆ เหลานน ททานผอานมอบใหดวยความปรารถนาด เราสญญาวา กาลงใจททานมอบใหเรานนจะไมสญเปลา เพอนามาพฒนาและปรบปรงใหวารสาร“เสยงรามญ” ฉบบนเปนวารสารของมหาชนอยางแทจรง

อยางไรกด ทางคณะบรรณาธการ และ ชมรมเยาวชนมอญกรงเทพฯ กหวงเปนอยางยงวา เราจะไดรบแรงใจเพมเตมจากทกๆ ทานอก ดวยทางเรายงขาดบคลากรทมความรความสามารถในเชงวชาการ ทยนดรวมสงบทความและเนอหา ขาวสาร อนเปนประโยชน สงมาใหกองบรรณาธการไดพจารณานาลงตพมพ แลกเปลยนเรยนรซงกนและกน

โอกาสนทางคณะผจดทา ขอถอโอกาสกราบขอบพระคณมายงทานเจาอาวาสวดมอญ ผนาชมชนมอญ และชาวไทยเชอสายมอญทวประเทศ ทสนบสนนการจดทาวารสาร ดวยการบอกรบเปนสมาชก รวมทงยงไดประชาสมพนธใหพนองชาวไทยเชอสายมอญทวไปไดรบทราบ และรวมสมครเปนสมาชกวารสาร ซงทางเรากยงมความตองการสมาชก เพมเตมจานวนไมจากด เพอใหวตถประสงคในการจดทาวารสารนไดบรรลวตถประสงคทเราตงเปาหมายไว

แลวพบกนใหมฉบบหนาครบ๑๕ มนาคม ๒๕๔๙

วตถประสงคในการจดทาวารสาร “เสยงรามญ”๑. เพอเผยแพรขาวสารมอญแกผสนใจทวไป๒. เพอเผยแพรความร ธรรมะ และศลปวฒนธรรมสสาธารณชน๓. เพอสงเสรมความรกความสามคคและอยรวมกนอยางสนตสข๔. เพอสงเสรมความคดรเรมสรางสรร และการมสวนรวมในกจ กรรมของหมคณะ

3

พระอะเฟาะ: เทพกวของชาวมอญ

ตณวหารโภคาห เปนสมญานามของพระสงฆมอญรปหนง อนเปนทรบรทกผทกคน นามจรงของทานไมปรากฎหลกฐาน แตเรยกกนโดยทวไปวา (พระ)อาจารยอะเฟาะ,อาจารยเฟาะ หรอสมภารอะเฟาะ (aË.sWi’aj) เราทราบเรองราวของทานสวนหนงจากททานเขยนเลาไวเอง และจากทมผเขยนถงทาน และจากผลงานวรรณกรรมทเหลออย ชวตของทาน ผลงานวรรณกรรม และประวตศาสตรอาณาจกรมอญยคปลาย เปนสามเรองทอางองเกยวของกน และปรากฏหลกฐานอยในเอกสารวชาการ ของทกชาตทกภาษาทศกษาเรองมอญพมา ซงเมอกลาวถงเรองใดเรองหนง กไมอาจละเวน กลาวถงอกสองเรองทเหลอ

พระอะเฟาะเกดเมอราว พ.ศ.๒๒๔๒ ไมปรากฏหลกฐานรายละเอยดเกยวกบบดามารดาและครอบครว ทราบแตวา ทานมพนเพและอาศยอยในกรงหงสาวดตงแตวยเยาวและเมออายถงวยอนควร คออายประมาณ ๗-๘ ขวบ บดามารดา กพาไปฝากไวกบพระสงฆทเปนญาต หรอทตนเคารพศรทธา เพ อใหคอยรบใช และม โอกาสได เรยนหนงสอเม อถ งวยอนควร บดามารดาก จะใหบวชเณรและตอมาเมออายครบ ๒๐ ปบรบรณ กจะใหบวชพระเพอทาหนาทสบตอพทธศาสนา ซงในชวงเวลาดงกลาว ทานมโอกาสไดเรยนหนงสอและตารบตาราตางๆไดเตมท ประกอบกบทานมสตปญญาเปนเลศ ทานจงเรยนรวชาการตางๆ ไดอยางรวดเรวและจดจาไดแมนยา ในหนงสอเรอง โลกวนย พระอาจารยอะเฟาะเลาถงตวทานเองวา เมอทานยงอยในวยเยาวนน ทานไดศกษาพระสตร พระวนย พระอภธรรม และตาราไวยากรณตางๆ ทางบาล วปสสนากรรมฐาน นอกจากวชาทางพทธศาสนา ทานยงไดเรยนวชาทสบเนองจากศาสนาพราหมณหรอเพทางคศาสตร โหราศาสตร วธคานวนปฏทน เวทมนตคาถา วชาวศวกรรม ในการกอสรางโบสถเจดย การวาดเขยนการแกะสลก และวชาฉนทศาสตรหรอโคลงฉนทกาพยกลอนเปนตน ทงวชาทางธรรม และวชาทางโลก เหลาน ทานเรยนรอยางกระตอรอรน และจาไดขนใจ ซงตอมาทานกไดนาสง

คาภรงาชาง จารกอกขระมอญโบราณดวยรกสดา ไมประกบคมภรเขยนลายทอง สมบตวดมวง อ.บานโปง จ.ราชบร (ภาพจากหนงสอลมนาแมกลอง, มหาวทยาลยศลปากร ๒๕๓๖.

4

ตางๆ ทเรยนรน มาใชประโยชนคอเทศนา อบรมสงสอนแกคนทวไป ดวย

อาจารยอะเฟาะ เปนพระสงฆทเพยบพรอมทงวชาความร ความคด และจรยปฏบต ทานรกการศกษาเรยนร และชอบจะถายทอดสงททานรใหคนอนๆ ไดรดวย ทานเปนพระธรรมกถก หรอพระนกเทศน มาตงแตยงวยเยาว และไดอบรมสงสอนทงพระสงฆและชาวบานในเรองตางๆ ทงทางธรรม และใหขอคดทางโลกมาโดยตลอด เพอใหบคคลทกฐานะดารงตนอยในศลธรรม เปนคนดมคาของสงคม และมความสขตามอตภาพ ทานจงเปนทเคารพบชา และเปนทพงของพระสงฆและชาวบานทวไป

พ.ศ.๒๒๘๓ เปนปสาคญของบานเมองมอญ และเปนปทพระอาจารยอะเฟาะตองปรบเปลยนวถชวต ขณะนนพมายงปกครองเมองมอญอย และมชาวยโรปหลายชาตเขามาเก ยวของ ตางพยายามแยงชงอานาจกน และแสวงหาประโยชนจากดนแดนแถบน ในขณะทศนยกลางอานาจรฐ ซงขณะนนพมาปกครองอยออนแอลง บานเมองเกดวนวายจลาจล และหลายๆ เมองทพมาปกครองอย กพยายามจะแขงขน ตงตวเปนอสระ เชนเดยวกบกรงหงสาวด กไดมความไมสงบเกดขน ตวแทนพมากรงองวะทปกครองเมองหงสาวดอย

ในขณะนน ชอ นายซาออง (q.a·cj) ตองการยดอานาจเปนกษตรยปกครองกรงหงสาวดเสยเอง จงจบคณะกรมการเมองไว และฆาทงทงหมด เพอรวบอานาจไวคนเดยว จากนนกกระทาการกดขขดรด ทารณกรรม ไมเลอก ชาวเมองตางเดอดรอนไปทว และมสวนหนงลกขนตอตาน

ขณะเดยวกนกมกองทพจากกรงองวะมาปราบ นายซาออง อยในอานาจไดเพยงเดอนครงกถกปราบ พมาตงผนาคนใหมคอ มงรายอองเนน (mcjr.Ya·cjnicj) ปกครองกรงหงสาวดแตคนใหมกโหดราย โลภ โมโทสนยงกวาคนเกา มงรายอองเนนกระทาการกดขขดรด แยงชงทรพยสนเงนทองจากชาวบานเขากระทาทารณกรรม ใหชาวบานเดอดรอนไปทว ตอมาไมนาน ชาวหงสาวดกพากนตอตาน โดยครงนรวมกบกองทพเซมกวย ยดอานาจคนจากมงรายอองเนน ภายหลงจากทครองอานาจไดเพยงสเดอนกบยสบวน ระหวางชวงทแยงอานาจกนไปมา ระหวางผนาและกลมฝายตางๆ น บานเมองมอญเกดความระสาระสาย ชาวเมองเดอดรอนทกหยอมหญา ไม

นายบานกาลงฟงลกบานอานสาร ภายในหมบานมอญ สงเกตไดจากลกษณะบานเรอน การแตงกาย ทรงผมทงชายและหญง (ภาพจตรกรรมฝาผนงวดบางแคใหญ จ.สมทรสงคราม วาดในสมยรชกาลท ๒)

5เวนแมแตพระสงฆ

พระอะเฟาะ จงนาพาชาวมอญหงสาวดจานวนหนงอพยพหนออกจากกรงหงสาวด มาพกอยทบาน พาเประ(f.e\paj) ชวงเวลาหนง แลวอพยพกนตอมาถงทแหงหนงชายเขตแดนในเขตชนบทกรงหงสาวด ซงเปนบรเวณทรกเรอดวยปาหญาคาขนสง ณ ทนเอง ชาวบานไดชวยกนหกรางถางปาหญาคา ใหราบเรยบพอจะเปนทอาศย แลวชวยกนสรางบานเรอนเปนทอยอาศย พรอมทงสรางกฏ ทพกสงฆอยางงายๆสภาพทรกรางจงกลายสภาพเปนทอยอาศยของชาวบาน และพระสงฆทอพยพออกมาจากกรงหงสาวด สถานทแหงนเรยกวา หมบานหญาคา หรอ กวานอะเฟาะ (kW.njasWi’aj) และตอมา ชาวบานกชวยกนพฒนาใหมนคงแขงแรงยงขน มนายบาบทอ (/iupjTwj) เปนหวหนาหมบาน และม พระอะเฟาะ เปนประธานสงฆ และศนยรวมจตใจของชาวบาน

สงกรานตมอญ (ตอจากหนา ๑)นาเอาวฒนธรรมประเพณเกาแกในชมชนของตน

ออกมาปดฝน อวดโฉมกบชาวโลกอยางเตมภาคภมลาสดเมอ ๒๖ มนาคม นาวาตรมวน วรศกด ประธาน

จดงานแหหงส-ธงตะขาบ ประจาป ๒๕๔๙ แถลงขาวยนยนความพรอม สสรร และความแปลกใหม ซงนาตนตาตนใจเปนอยางยง

งานประเพณแหหงส-ธงตะขาบประจาป ๒๕๔๙ วดพญาปราบปจจามตร รบเปนเจาภาพ โดยรวมกบพอคา ประชาชน คหบดชาวมอญ และชาวไทยทกเชอสายของพระประแดงในการจดงานหรรษารามญในวนเสารท ๘ เมษายน ๒๕๔๙รายไดสวนหนงเพอการจดงาน ในวนท ๑๓ เมษายน ๒๕๔๙ซงมขบวนแหหงส-ธงตะขาบของหมบาน มอญ ๘ ขบวน (๘หมบาน) และขบวนเฉลมพระเกยรต ระหวางวนท ๑๓-๑๕ มกจกรรมฉลองสงกรานต ไดแก ขบวนรดนาผ ใหญ สะบาหนมสาว สะบาทอยไกล การสงขาวแช การกวนกะละแม ชมอาหารมอญ ชมทะแยมอญ ปพาทยมอญ และนทรรศการวถมอญ ในแบบวนวานและวนน

จากปากนาเจาพระยา ทวนนาขนไปเหนอกรงเทพฯพบกบชมชนมอญเกาแกขนาดใหญอกแหง คอ ชมชนมอญสามโคก ในปนมงานใหญกวาทกป ไมเพยงเทานนยงรวบรวมศลปะประเพณทหาดยาก มาอวดกนชม

สภาวฒนธรรมอาเภอสามโคก พอคาประชาชนชาวสามโคก โดยความสนบสนนของทานผวาราชการจงหวดปทมธาน จดงานสงกรานตมอญเตมรปแบบเปนปแรกระหว างวนท ๑๔-๑๖ เมษายน ๒๕๔๙ ภายในงานประกอบดวย ขบวนแหโหน (ธงตะขาบ) ชมหมบานวฒนธรรมมอญ สาธตการทาโหน ตอกกระดาษลายมอญการปนตม การทาโมแปง ราสามถาด การแตงกายแบบมอญโบราณ ทะแยมอญ ปพาทย มอญรา ทานอาหารมอญฟรตลอดวน และตลอดงาน ลองเรอ ไหวพระวดมอญ ๘ วด

ใครอยากชม “เปงสงกรานต” และ “ฟะเปงตาว” เชญไดทกวน ณ บรเวณลานวฒนธรรมรมนาเจาพระยา วดเมยง(วดสามคคยาราม) อ.สามโคก จ.ปทมธาน

นอกจากงานมหาสงกรานตท ง ๒ แลว ยงมงานสงกรานตแบบพนบานแทๆ ท ไมใสไขแบบ “ททท.” อกดวย เชนบานโปง โพธาราม จ.ราชบร บานบางขนหมาก จ.ลพบร บานเสากระโดง จ.พระนครศรอยธยา บานกระทมมด จ.นนทบร

และ จ.นครปฐม บานบางกระด บานคลองสบส หนองจอกกรงเทพฯ แมแตบรรยากาศแบบธรรมชาตปาเขา และแนวเขอนอยางสงขละบร ชมวถมอญบนสะพานไมยาว เหนอลานาบคลดวยพลงศรทธาในศาสนา และหลวงพอ อตตมะ ของชาวมอญบานวงกะ

ใครชอบแบบไหน ถนดอยางไร เชญตามสะดวกแลว อยาลม เกบภาพความทรงจาในเทศกาลสงกรานต

ชาวมอญบานวงกกะ สงขละบร จ.กาญจนบร ในภาพขณะทาพธยกฉตรพระเจดยทราย งานเทศกาลสงกรานต

6

alupethjDtj altjpethj\dcj(อะหลปะเตะฮถอด อะหลอดปะเตะหแตรง)

คาศพท alu (อะหล)-ควายถกpethj (ปะเตะฮ)-เชอDtj (ถอด)-พละกาลงaltj (อะหลอด)-ควายเผอก\dcj (แตรง)-เขา

ความหมาย ควายถกเชอในพละกาลงของตน ควายเผอกเชอเขาของตน สานวนนใชในสถานการณทบคคลสองฝาย มความคดเหนไมตรงกน ไมมใครยอมใคร เขาหาหนประหตประหารตอกน ดวยเชอในศกยภาพความสามารถของตน ผลสดทายกมแตเสยหายทงสองฝาย ไมมฝายไหนชนะ มแตแพกบแพ เชนสถานการณการเมองไทยทกาลงเกดเกดขนในในปจจบนนแหละ

kwj;.tj p>cj×ucj(กอดาด ปางญเหนง)

คาศพท kwj (กอ) -นาตาลปบ;.tj (ดาด)-หวานp>cj (ปางญ)-ปาก×ucj (เหนง)-หมอ

คาหมาย นาตาลหวานปากหมอ สานวนนหมายเอาคนทตอนตอหนาพดจาไพเราะ ชนชมวาด ประจบสอพลอยกยอปอปนคสนทนา เพอใหไดสงทตนตองการ หรอเพอใหเปนทรก ทโปรดปราน แตพอคลอยหลงกลบนนทาวาราย ประเภทตอหนามะพลบ ลบหลงตะโก

aerwjfea.nj kemL.njgliucj(อะเหรพะโอน กอมโลนแกะหลาง)

คาศพท aerwj (อะเหร)-คาพด,วาจาfea.nj (พะโอน) -ทาใหนอยลง,ลดkemL.nj (กอมโลน)-การงานgliucj (แกะหลาง)-ทาใหมากขน,เพม

ความหมาย พดใหนอยลง ทาใหมากขน สานวนนใชในกรณ ปรามบคคลททางานรวมกนหรอตอวาผใตบงคบบญชา ทเอาแตพดเอาแตคยแตงานไมยอมทา ซงเปนสาเหตใหงานลาชา ทงอาจจะกอการโตแยงอนนาไปสการทะเลาะววาทเกดขนได

kbL,kezN.j ek.njK[iÕtjek.njeb.j(กะแปละฮกะแจะโหนก โกนขยอดโกนโปก)

คาศพท k (กะ)-ปลาbL, (แปละฮ)-หลด,พนezN.j (แจะโหนก)-ใหญek.nj (โกน)-ลกK[iÕtj (ขยอด)-ตายeb.j (โปก)-อวน(จามา)

ความหมาย ปลาทหลดไปปลาใหญ ลกทตายลกอวน(จามา) สานวนนใชลกษณะทวา สงอนใดทเสยหรอหายสญไปแลว เลยพลอยประสมวา สงอนนนมคาหรอมราคามากเกนความจรงเปรยบเหมอนปลาทหลดตกนาไปแลวมองไมเหน ถงตวเลกกอางเปนตวใหญ หรอเปรยบเหมอนลกทตายไปแลว ถงจะผอมกอางวาอวน

a.qW·tNicj p:Y;ÕcjÅkkj(อาซอตะเนญ ปะดวเดงเกรก)

คาศพท a. (อา)- ไปqW· (ซอ)-ขายtNicj (ตะเนญ)-เขม

7p:Y (ปะดว)-ใน,ท;ÕcjÅkkj (เดงเกรก)-เมองจน

ความหมาย ไปขายเขม ทเมองจน สานวนนใชเปนคตเตอนใจวา อยาอวดรกบคนทรดกวาตน เพราะการเอาสงของ หรออะไรกตาม มาแสดงตอผทมความรความชานาญในสงนน เปนการกระทาเหมอนกบวาโงเขลาเบาปญญาหรอเซอเซอะ ไมรอะไรทานองนน คอเมองจนเขากทาเขมไดเองอยแลว เอาเขมไปขายชาวจนอก เขากยอมไมซอ

aikjkjH T;hjktEu(เอจเกาะฮ ทะเดาะฮกะตอ)

คาศพท aikj (เอจ)-อจจาระkjH (เกาะฮ)-แหงT;hj (ทะเดาะฮ)-เขยktEu (กะตอ)-กระทาใหลกขน

ความหมาย อจจาระแหง เขยใหลกขน หมายเอาการรอฟนเรองเกาๆ มาพดใหสะเทอนใจหรอใหเกดเรองเกดราวขนมาอก สานวนนใชในเชงปรามวาอยาคยเขยรอฟนเรองเกาๆ ทสงบแลวใหเกดเรองเกดราวขนมาอก เหมอนกอนอจจาระทแหงเฉพาะขางนอก ถาไปคยเขยเขากจะสงกลนเหมนขนอกได

ÓmigLiÕcj ek.njK[iÕtj(อหมกลาง โกนขยอด)

คาศพท Ómi (อหม)-หมอตาแยgLiÕcj (กลาง)-มากek.nj (โกน)-ลกK[iÕtj (ขยอด)-ตาย

ความหมาย หมอตาแยมาก ลกตาย สานวนนใชในความหมายทวางานๆ เดยว หรอเรองๆ เดยวทตดตอหรอเกยวของกบคนหลายคน กทาใหเรองมากออกไปเปนหลายเรองหรอทาใหงานบานปลายออกไปจนหาจดจบไมได

kmWYaYu aYuqJugLÕcj(กะหมวอย อยซาเกลง)

คาศพท k (กะ)-ปลาmWY (หมว)-หนงaYu (อย)-เนาqJu (ซาม)-ทงgLÕcj (เกลง)-เรอ

ความหมาย ปลาเนาตวเดยว เนาทงเรอ สานวนนใชในความหมายทวา คนทอย รวมกนหรอเปนพวกเดยวกนคนหนง ทาไมดกพลอยทาใหคนอนและหมคณะพลอยเสยไปดวย

a.mWY}to somWYsW·(อาหมวตะราว จาวหมวจอ)

คาศพท a. (อา)-ไป}to (ตะราว)-ทางmWY (หมว)-หนง,เดยวso (จาว)-กลบmWYsW· (หมวจอ)-ดวยกน

ความหมาย ไปรวมทาง กลบดวยกน สานวนนใชในกรณทบคคลมเจตนาคตรวมกน เชอมนและไววางใจบคคลทตนคบหาดวย พรอมทจะรวมเปนรวมตายดวยกน เปนคนรกเพอนรกพอง รกญาตพนองและบรรพชน ชนดไปไหนไปดวยทาอะไรทาดวย

8]kkjwcjmnj

a·cjm.nj r,\z.

pOut·kÐÕEdHjkLÕcjmNihjtuY zkupuOgHjmugkUer. kLÕcj×UluEer. etN.wjdet.wjpOu×W·kLÕcjbJuluEgHj dHjt.l[ÕicjeTkjkuEd,tJlwj mWYk@ezN.jjezN.jer.cj puOkLÕcjkÐÕEdHjmNihjmWYBw´ v·cjgW·;ÕikjepcjkuEcCÕhjm,BwmNihjm.njgHj dN.YeTkjkuEtJ d,tJlwjdN.YeTkjkuEekL.njd,ekL.njlwj dN.YeTkj kuEhuJt·WhuJtW·lwjmH RHjq.BwmNihjmWYBwgW·;Õikjepcjm.nj´ huitjdHjq.jgHjrp:Yar.wcjelwj dHjdN.YeTkjkuE]qÕcjg·>pY>eT.· qWkjRHjq.BwmNihjmWYBwhW·eTkj}kÕikjkjuJr´

ywjpOuhuJsuipjpRUlCtjwcjmà, pOut·eTkjkuEd,tJlwjbuJ\pcjtLÕcjla. gW·lCtjbHjwcjvivkJur´ wcjmà,gHjø

1&r.zwcjøwcjeScjsuipjkuEqMicjt·buJpÐnjekL.njkLÕcj2&budwcjøwcjeScjsuipjkuEk[.jpercjB.q.v,kuEv,´3&pugàlwcjøwcjeScjsuipjkuEpUguEsies.njekL.njkLÕcjlwjepN.wjpiq.jt·gHjwcjmWYmWYpOulCtjmà, wcjluEmWYhW·huJ huitj

×UaKicjaK>e;·l·ldM·cjtuY puOt·eTkjkuEd,sW·qÐi ×W·piq.jpLnjr´1&wcj;.·sMtjøwcjddHj;.·sMtjmNÕ·kuEqkjqI\p.ktj2&wcjpvpjøwcjekL.njbdHjpÎpjpÐÕinj3&wcjptpjøwcjK[icjSpàpjhuitjfuEmWYdN.YkuEmWYdN.YtuYpÐpj$.´×W·dM·cjpiq.jr´ huitjgHjr v,mlCtjwcjgmLÕicj gpjgwj

kLÕihjlwjtLÕcjla.wcjgmLÕicjkuJr´ qMicjkL.kL.et·mWYkuEmWYgek.·mWYkuEmWYhuitj×Uektjk[zN,v,qÒ·gLÕicjtuY percjwcjelwjd,d uc jelcja.a]k.percjektjk[zN,v,t·×W ·ku Jr´leS.wjmà,aË.K[êliKje}t·kL.et·lCÕEt·gHj ×W·pMikjkuEmNihjbHjliKjt·suitjlupjsgLÕicjtuY K[êpeÈwjpey[wjfkj×Ho$. percjddHj;.·hW·eqcjt·gHjelwj ×W·tobWYmgLÕicjkuJr´

epN.wjddHjwcjgmLÕicjt·gHj wcjmnjpOut·elwjlCtjr·cjK[Õitjtj pLÕitjtjmà, yHÕkjTuyjdM·cjbWYmbbWYeTkj}kÕikjkuJrdN.YkL,f:, sies.njetMcjtMhjelwj×W·dM·cjbWYmgLÕicjr aDike;·gHjpOumikjgW·tJDrj;.·mà, aes.YSסlPkuEdescj lPbàcjsW·lwjsuitjmWYlP.jmà, gL.YDrj;.·el.YqW.r´ eKtjlMÕhj$·dHjeKtjqipP·tuYwcjhMYkuEyutÐi wcjpÎpjpÐpjt·gHj v,gL,tit·hW·qPsMtjqmÐJekW·ekW·r´ wcjeKtjlMÕhj v,gmLÕicjgW·petHjektjm.njgHjd,×W·kuEyutÐi d,×W·kuEqkjqIq.Dk bàpjf[pjhuitjfuEgW·kuJmHv,gmLÕicjgW·epL.pjaew>cj wcjp:YgL,ti$·m.njkuJer.cj huitjgHjr pOuS.njgkUpOumà, wcjgkUpOuv·cjgW·Ç.·sMtj v·cjv,gL,kwjt·gW·qPsMtjqmÐJ gW·ducjtYm.njgHjpOut·d,lWIpr.kuJr´

lCtjwcjmnjmà, gl.njeTkjkuEd,qM.njkL.auitjgHjmnjkLÕcj×UluE atiucjgl.njqM.nj$·elwj p:YliKjwcjmnjpOut·K[êqmÐJlwjhW·kL,f:,ekW·ekW·r´ lCÕEt·gHjhuJlwj mnjkLÕcj×UmnjlCÕEhuJlwjmnjkLÕcj×U mNihj m×uQ K:njesHja.dHja. m× u ×Um×ugHjdHja. mnj´ lCÕEhuJmnjkLÕcj×U]kÕkj lCÕEhuJmnjkLÕcj×U|bÕJn.n.q.j quJhMYkuEqkjqIhuitjfuE buJv,kuEv,huJdM·cjauitjr´ Sg,v,gL,tit·hW·qPsMtjqÐJlwjr´ r·cjektj p:Ywcja.RHduihjagNYT½,lwjhuitjfEu×W·kuEl[Õicj eTkjkuEpetHjsgW·gHj mnjt·kLÕcj×UgkU mnjeg>tj mdHjr p:Yar.$·gHj qkjqImpзkuEaerwjew>h.rqucjes.YkuJ buJ#.nj dtnjti;.jkuJ kep>tjn.n.q.jt·kuJtuY v,gmLÕicjducjlwjtY nddHjwcjezN.jlP.j a.RHduihjag NY

buJRupjtLv, qMicjm×uhwj ×UqN.· {A.D. 1031-1057}

9puO$·kuJr´

bJu\pcjley.wjesnjSkjesHjkLÕcjt·gHjøp:YlÐêgL,ti$·qPqZÕicjkuEsN.·zkutuY gkUmNihj×W·dM·cjpigkU

1&mnjeg>lWÕikj µgkUq.jmitj2&nIeg>lWÕikj µgkUq.jlmË·kj3&yUeg>lWÕikj µgkUq.jbu¨epN.wjpigkUt·gHj gkUmnjeg>t jt· lupjlMihjgkUmNihj

q.jmitj mnjeg>lWÕikj mdHjr´ ×UkuEgkUmnjeg>tjgHj rYmWYk:Õipjjt·huitj×UpercjsqucjhW·vIvtjtuY TpjSuY|p·cjtitja./>lW,

dHja.aKicjaK>bWYml·ltuY mWYgkUgHjgW·ducjyMÕ awjqertj mWYgkUgHjgW·ducjyMÕtIbtjtuE]kÕk jt·r´ ×UgHjgkUawjqertjt·gHj tNhjngW·gL.Yspercjpuinj\dpj dN.Y/uihj}qÕihjkuJtuYTpj\p,titja./>gkU nkuEyMÕ awjqTRuEa.RHettjeku. ·awjqTRuEnIeRHnjt·r´

lP.jgkU\p,a.lP.j tIbkjtuE]kÕk jt·pLnjelwj nnYq.jgHjkuJ mWYlP.jgHjgW·yMÕ tIbkjtuEb.emn j mWYlP.jgHjgW·yMÕgkUT.Y]kÕkj ×UmWYgHjdHj/> ×U/>gHjdHja.pnjgkUrâ ×UpnjgkU$·buJ\p,titjpLnjgHj aË.wcjmnjt·K[êlwjv,mWYkuEmWY etMcjtNhj\K.toauitjr´

atuicjliKjøµgek.·ebÐ.njliKjptjmnjeku·.eynjqN.cjbud¯B.q.alu·edqr,mnj pÐitjlwjp:YliKjwcj;ÕcjquwÀBum?igHj mà,¨×UgkU awjqTRuE a.RHettjgHj\p,titja.bWYmgLÕicjgLcjr´ mnjøKm.´ nIgwjb.n j mNÕ·p:YtÒ·nIgwjb.nj K>qI´

mNÕ·p:YduE K>qItWÕEr,aQ· qekwj µw>¨qI×WÕicj mNÕ·p:YedqmNihjaRuicj tÒ·mel b×H.rj´ #.njedq an.·timWYqÒÕtjtNhjqA.cjpLnjgHj pl·cj riy.nj lw eynjentj´

p:Yduihj enrti qLÕcjk[. kuE¿q.njtWÕEr,eq·t·gHjmpзkuEgkU twjqW.cj a.n j Kmuk´j dnwj t·kuJ gkUm@´muסkwjljµw>¨eKwjw>riy.n´j mNÕ·p:Yled>wj;Õcjaiסiy kunjduEdkÉi$´

×UtWÕEr,bgál.pluitj siupjtWÕEr,bIh.njtWÕEr,qÒÕtjel¡.wjgmLÕicj lP.jqLÕcjk[.ttja.tWÕEr, ]qriQtuY suEkuEsiupjtWÕEr,mdr.tj´ KRuicjg>njk[.nj´ p:YduEehmwnj suEkuEsuipjduEeq·ml.øgW·SuEektj |p·kjkj´ mpзgkUeK>w>rI´ sס.lIømu@rIaerwjkisËezN.jduE ehmwnj gkUhwj kuRUkU´ RHbr´gkUlMøµq.jwW· tLpv.wcj gkUgrimNÕ·yMÕ µplin I eku.·µtwjlm I t·sMtjqmÐJ lwjgmLÕicj lupjlMihjp:YgkU awjqRuEa.RHett j fAÕitjrgHjv,t· Tm·kjT½,lwjgW·SuEektjr´

p:Ygek.·gkUawjqTRuEnIeRHnj t·pLnjelwj gkUmpзkuE

eanjdwjnIeRHnj´ mel´ K[.nj´ mwjeknj µw>¨qlucj´melwjnIeRHnj pwjlInIeRHnj gmLÕicjlupj lMihjauitjr´

p:YlP. j tIbkjtuEb.emnjet·pLnjgHjtitja.bWYmgLÕicjpLnjr gkUp[ê´ k.y.nj´ eqkj´ eK[cj´ keK[cj´

kercj bM.´ lP.jgkUT.Y]kÕk j t·pLnjelwj eq· eq·]kÕkj´ eq·bM.t·mdHjr´ ´puOsMIsMtjr·cjK[ÕitjtjpLÕitjtjmà, gkUmWYkuEmWYt·gHjSkjsiupjdM·cjv,qÒ·auitjr´ buJq.j$·gHjdHjqB.wqtjpOumNihjt·egtj egcjegCcjdM·cjlÐêbl,ti qu×rIezN.j$··râ

mikjgW·Tpjeq.cjkÈ,kuEbuJ\pcj#.njedqgkUgmLÕicjef[·kLÕcjdN.YziucjvivpLnjgHj tmjmUlgkUmnjeg>t jt·m·cjpdtokLÕcjp:Yk×Ð.rgNobtI gpjb IµGobiDesert¨lMÕhjmà, ×W·p: Y;Õcjmnjeg>liy[.et·r gkUmnjeg>t jt·gHj l·le}t·]thjbWYmel.njr´ el.njkLÕcj/uitjµ8¨lCJ qN.·×U µB.C.6000¨ et·gkUmnjøKm.t·gHj m·cj kLÕcjlwjp:Yprcj/I y.njqIk[.nj lMÕhjmà,×W·el¡.wj ;Õcj]kÕkjet·r´ gkUmnjøKm.t·ekL.njsdM·cjnkuE kemL.njtEulIWtuY quikjqLicjfYqAItoauitjr´

aerwjew>h.r k[.n j gHjdHjmaerwjmnj ]kÕc j mdHjr]kÕcjgHj gkU]kÕkjt·ek.jKos h u E gHjaË.t·huJlwjr´eG.aKicj mnjøKm.t·m·cjdM·cjzercjprcj/I y.njqIk[.njgHjgkU]kÕkjt· m·cjdM·cjqÒÕtjqMwjk[. ;Õcj]kÕkjlMÕhjp:Yzuicj;.jmitjµYellow River¨ et· lkÒr o$·]kÕkjt·es H jkL Õc jmNihj×HorogLÕicjkLÕcj ekL.nj squcjw>tjg>tjkLÕcjtuY gkUmnjøKm.t·SkjSuY |p·cjesHja.lP.jedqqÒÕtjqLÕcjk[.et·gHj

buJRupjDm?skje]tmj lkjTkjdr.wtI K.YgW·×U;’cj$KnjpeT·.

10 gkUm·cjeg>tj

gkUawjqertj gkUtIebtjtuE]kÕkj

awjqTRuEeaRHettj awjqTRuEnIeRHnj tIebtjtuEb>emnj gkUT.Y]kÕkj

aË.t·Ky[ ektjr ×UgHj\p,z,a.gLÕicjkuEdN.YtuY rYqÒÕtjqLÕcjk[.egL.Y esHja.lP.j eanjed>K[.cj$.t·gHj nddHjgkUbIyn.nj m·cjtnjtodM·cjp:Y;Õcj bIyn.njlMÕhjr´ gkUKm.t·gHjm·cjtop:YedqkemÔ.diy.lMÕhjr´ gkUmnjpuOt·gHjm·cjtop:YpWIbWÕicjedq;ÕcjmnjquwÀBumj ;Õcjed[.d[. µpWIbWÕicj;ÕcjquwÀBumjt·gHj mWYaKicjet·ezN.jelH.Yl, bWYmel.nj lupjlMihjquJ;Õcjed[.d[.elwj aË.t·huJlwj ×W·r´¨ gkU lw´ w´ riy.n jm·cjtop:Y dkutjqMwjk[.;ÕcjbM. t·tuY gkUmnjøKm.lCÕEt·gHjzkjegL.Ylupja. siupjduE;Õcjaiסiy gek.·bkjlupja.atiucj/I\bh?putÐrgHj dHja.gkUmu@ m·cjtop:Ykunj duEdkÉi$r´ lCÕEdHja.gkU q.t.nj m·cja.p:Ytibgál. lCÕEdHjgkUK>qI m·cja.p:Yti;.ja.q.njgHj roq.jwW· aË.wcjt·Tm·kjT½,lwjr´ gkUe;.tjtjgmLÕicjelwj\p,z,dM·cj bWYmgLÕicjgLcjkuJr´

gkU]kpjkuEgkUmnjøKm.t·gHjømpÐmjkuEgkU bIyn.njKm.´ pl·cj´ lw´ w´ riy.nj´ mu@´ q.njt.nj´ K>qIt·mdHjrâ gkU]kpjkuEtIebtjtuEb. emnjt·gHjø p[ê´ k.y.njeqkj´ eK[cj´ keK[cj´ bM.

buJ\pcjgkUmnjeg>tjpã]t,esHjkLÕcj atuicjliKjaË.Twjeq.njK[êlwj p:YlijKjqWkjtJKuihj]qnjpRUwcjmnjgmLÕicj

bIykjn.nj

Km.

mnj

pl·cj

lw øw

mu@ S. njq. lj

K>qI

mel

Slucj

nigertj

p[ê eK[ cj

ke K[cj

bM. ke rcj

eq·

eq·]kÕk

jeq

·bM.

aeK>njfl. ø aeK>njcC.cjXpP>yj ø \py.Ywunjdcj ø ducjl[Õicj mNÕ·kuEt.l[Õicj|zÕicjv,gM·cj ø qà·cjqr.Y

prcjtYew>h.retMcjsMimj\pm.nj ø aupjDupj´ puicj|pI´ ek.pjk.YsM.YsMinj ø prcjtYl.pjqÒ.e\g.wj ø v,ÇÕnjtpjetcjbcj ø K[pjbË.´ K[pjgNnjt½njt½ÕY ø ×Horo p·cjkeÈ.· ekL.·s:ed>wjbNI ø el¡.wjbhuilj

gkU]kpjkuEgkUT.Y]kÕkjt·gHjøeqmj eqmj]kÕkjeqmjbM. µw>¨ eqmjezN.jt· mdHjr´

SkjbHja.qÒÕtjgt p:YliKjaupjelMcjpiet·

11

ปนดนเปนเงนทเกาะเกรด

การทาเครองปนดนเผาของชาวไทยเชอสายมอญทตาบลเกาะเกรด อาเภอปากเกรด จงหวดนนทบร สบทอดมาจากบรรพชนชาตมอญทอพยพมาจาก “บานอามาน”(แปลวา บานชางปน) kW.njlm.nj เมองมะละแหมง เขามายงประเทศไทย ตงแตสมยกรงธนบร ราว พ.ศ.๒๓๑๗

ดนปากเกรดคณภาพด ฝมอชางประณต และสสรรสวยงามเปนทตองการของลกคา เครองปนมดวยกน ๒ ประเภทใหญๆ คอ

๑. เครองปนทเปนเครองใชในชวตประจาวน รปแบบเรยบงาย เชน โอง อาง กระถาง ครก

๒. เครองปนประเภทสวยงาม เรยกวา หมอนาลายวจตร โดยปกตชางมกปนขนในวาระพเศษ เพอกานลแดบคคลสาคญและถวายวด เปนการฝากฝมอของชางปน

เมอชาวมอญไดรบพระบรมราชานญาตใหตงหลกแหลง ปลกสรางบานเรอนอยบรเวณปากเกรด ประกอบกบสภาพดนเหมาะสมในการทาเครองปนดนเผา ชาวมอญทอพยพมาดงกลาวจงยงคงประกอบอาชพดงเดมของตนครง

อย ในเมองมอญ โดยเฉพาะบนเกาะเกรด ในหม 1, 6, 7จงกลายเปนแหลงผลตเครองปนดนเผา และมชอเรยกเปนภาษามอญวา กวานฮะโม (บานลาง) กวานอะตาว (บานบน)กวานอามาน กวานอะโต และกวานอะลาด เครองปนดนเผาของชาวเกาะเกรด มหลากหลายตงแตขนาดใหญถงขนาดเลกตกแตงแบบเรยบงาย หรออาจมการแกะสลกลวดลายบางเพยงเลกนอย ไดแก โอง อาง ครก กระปก และโองพลเปนตน

สวนเครองปนดนเผาทแกะสลก และตดลวดลายปรมาณมากนน กมหลายรปแบบตามควา มตองการของลกคาทางราชการ ไดเหนคณคาของการทาเครองปนดนเผาจงไดถอและเครองปนดนเผาประเภทหลงนเอง ทเรยกวา “หมอนาลายวจตร” มความงดงาม ขนาดทางราชการใหความสาคญกาหนดใหเปนตราสญญลกษณประจาจงหวดนนทบร

ปจจบนเครองปนดนเผาของมอญเกาะเกรดมการออกแบบผลตภณฑอยางหลากหลาย เพอสนองตอบความตองการของผบรโภค ตามกลไกทางการตลาด จงนบวาไดผลเปนอยางมาก เพราะเปนทนยมของลกคา เปนสนคาทมคณภาพ ออกสตลาดไดอยางภาคภม สรางรายไดและชอเสยงใหแกชมชน สงผลถงระบบเศรษฐกจระดบชาตไดอยางดเยยม

จากบทความดงกลาวขางตน นบวาชาวเกาะเกรดผมฝมอและมชอเสยง ทางดานการทาเครองปนดนเผา ซงมมานบรอยป เครองปนดนเผาเกาะเกรดเปนทรจกกนวา มความละเอยด และมความปราณตมาก เผาเนอดนดวยอณหภมสงเมอเผาสกแลวม ลกษณะสแดง ผวมนงดงาม

สงสาคญประการหนงของชาวมอญเกาะเกรด กคอการท ชาวช มชนย งคงร กษาวฒนธรรมประเพณ มอญและความสามารถเชงภมปญญาทบรรพชนไดสงสมไวใหผานการสบทอดมาจากรนสรนจนถงทกวนนนายโท เชอเตม ชาวมอญปากเกรดกบงานอาชพทเขาภาคภมใจ

12

ปราสาทเผาศพพระมอญ(๒)

สวสดครบทานผอานทกๆ ทาน ผมจะนาเสนอเรองปราสาทเผาศพพระมอญ ตอจากฉบบทแลวเลยนะครบ เพอไมใหเปนการเสยเวลา เพราะผมมเรองทนาสนใจรออยมาก

เหตใดเราตองสรางปราสาทเผาศพพระมอญดวยเลา? จะเผารวมกบเมรทเขามอยแลวไมไดหรอ

พระภกษสงฆสาวกของพระผมพระภาคเจา เปนผสะอาด ปราศจากกเลศ เปนผประพฤตปฏบตชอบ ปฏบตตรงดวยศลาจารวตร เปนผรกษาพระพทธศาสนาของพระพทธเจาสมควรยกยองเทดทลไวเหนอหวหรอดวงใจ ถงปจจบนนองคพระสมมาสมพทธเจา จะดบขนธปรนพพานแลว กยงมพระสงฆอย เรยกวาสมมตสงฆ กยงขนชอวาเปนสาวกของพระพทธเจา เปนผปฏบตสบตออายพระพทธศาสนา กยงขนชอวาเปนผบรสทธสะอาด ดกวาฆราวาสหลายรอยเทานก

ฉะนนเมอพระสงฆมรณะภาพลง จงทาปราสาทขนเพอทาเปนทเผาศพขนมาใหม จะไมเผารวมกบทเผาศพของบคคลท วไป ศพของคนท วไปน นมหลายประเภท เช นศพตายโหง ตายหา ศพพวกโจร ศพพวกนกโทษประหาร ศพพวกทเปนโรคสงคมรงเกยจ และอนๆ ลวนเปนทสกปรกทงสน

ชาวมอญ จงไมเอาสถานทอยางนมาเผาศพพระผสะอาดบรสทธ เพราะจะถอวาไมใหความเคารพ จงตองทาการสรางสถานทเผาศพขนมาใหมใหสะอาด สวยงามตามกาลงศรทธา และความสามารถ ของชาวบานผทใหความเคารพตอพระภกษรปนน ๆ

การสรางปราสาทจาเปนดวยหรอทจะตองสรางถง๕ ยอด ๗ ยอด หรอ ๙ ยอด?

การทาปราสาทไมจะเปนตองทาถง ๕ ยอด ๙ ยอดเลย แตททากนมานนถอเอาสถานท ทไมเผารวมกบฆราวาสเปนหลกเทานน ททากนหลายๆ ยอดนนขนอยกบความศรทธาของประชาชน ทคดสรางกนขนมาเอง และดตามฐานนดรศกดของพระภกษสงฆ เชนพระภกษผมรณะภาพนนมยศเปนพระราชาคณะ (เจาคณ) หรอมวยวฒ คณวฒ เปนเจาอาวาส เปนพระอปชฌาย เปนพระทมลกศษยลกหามากมาย และใหความเคารพนบถอมาก อนนขนอยกบผมจตศรทธา จะสรางถวายเพอแสดงกตญกตเวท ดงไดกลาวมาแลวเบองตนวาชาวมอญจะทาเพอเปนพทธบชาพระพทธเจา แตศาสนกชนชนเราเกดมาไมทนพบสมยพทธกาล ไมไดถวายพระเพลงกบพระพทธเจา กขอใหไดถวายพระเพลงศพกบพระสงฆ สาวกของพระ พทธเจากพอใจแลววาเราไดถวายเพลงศพกบพระพทธเจาเชนเดยวกน

เพราะดงกลาวขางตน จงเปนเหตใหเกดการสรางปราสาท ๕ ยอด ๙ ยอด ขน เพราะความศรทธาอยากจะรบเปนเจาภาพถวายกนคนละยอดบาง หลายๆ คนเขากเกดเปนหลายยอด อนนเปนเพราะความศรทธาทถอวา พระพทธเจามจรง พระธรรมเจามจรง พระสงฆเจามจรง บาป บญ มจรงจงเสยสละเงนจานวนครงละมากๆ เพอรวมกนสรางปราสาทเผาศพพระมอญ โดยไมเสยดายเงนทองเลยแมแตนอย และถอวาจะไดเปนบญตามเจตนาดงทไดตงใจของผมจตศรทธา

เขยนเรองปราสาทเผาศพพระมอญ มากจบบรบรณลงเพยงเทาน หวงวาทานผอานคงจะไดรบทราบความเปน มาเบองหนาเบองหลงกนพอสมควร ซงเรองดงกลาวขางตน ผมตองขอขอบพระคณทาน อาจารยสมพศ มงคลพนธ อกครงทอนญาตใหนาบทความขางตนไดลงตพมพในวารสารเสยงรามญ เพอการเผยแพรประชาสมพนธอกครง

เรองตอไปเพอใหเขากบเหตการณของเดอนเมษายนซงเปนงานบญของชาวมอญ ทกระทาสบเนองนบแตอดตถงปจจบน โดยผมจะไมกลาวอะไรใหมากความ ขอเชญทกทานทศนาไดเลยครบ

ประเพณการคาตนโพธประเพณของชาวมอญทเกยวของกบเทศกาลมหา

สงกรานตอกอยางหนง คอ การคาตนโพธ เพราะถอวาการคาตนโพธ เปนการคาจนพระศาสนา เพราะตนโพธเปนตนไมทเกยวของกบพระพทธศาสนา และเปนการทาบญเพอสาธารณประโยชน แตมใชวาเมอถง วนสงกรานต ทกคนจะตองไปคา

13ตนโพธกนทกคน ทงนกไดมหลกเกณฑอยวา

ในวนท ๑๔ เมษายน เปนวนอะไร ผทเกดตรงกบวนนน เปนผทตองนาไมไปคาตนโพธ เชนวนท ๑๓ เปนวนอาทตยปนนคนทเกดวนจนทร จะเปนผทนาไมไปคาตนโพธ ถาวนท๑๔ เปนวนจนทร คนทเกดวนองคารกจะตองนาไมไปคาตนโพธ ทมหลกการเชนนนเพราะถอวาในระหวางสงกรานต๓ วนนน วนท ๑๓ เปนวนสนป วนท ๑๔ เปนวนกลาง หรอวนเนา คอไมใชปเกาและไมใชปใหม สวนวนท ๑๕ นน เปนวนขนปใหม ดงนนคนทเกดวนทอยระหวางกลางทชาวมอญถอวาไมด คอวนปเกากไมใช วนปใหมกไมใช ถอวาปนนไมใครดอาจจะเปนความเชอทมาจากการถอฤกษยาม จงตองทาบญทเปนสาธารณะประโยชนคอ การคาตนโพธ หรอซอมทางเดน หรอซอมสะพานทเปนสาธารณะ หากมไดทาสงใดกตองนาไมไปคาตนโพธ คอหาไมไมกระถนทมสามงาม ปอก

เปลอก ทาดวยขมนใหสวยงาม แลวนาไปคาไวทตนโพธในวด(เหตเพราะทอนไมมตนโพธ ดวยถอวา โพธ เปนไมชนสง ไมควรปลกในบาน หรอสถานททวๆ ไป)

ประเพณคาโพธน ชาวมอญทกทองถน จะกระทากนในเทศกาลสงกรานตของทกๆ ป ถาทานผอานตองการเหนประเพณเหลาน ทานสามารถหาชมไดตามวดมอญทวไปไดครบ

นอกจากน ยงมเกรดเกยวกบประเพณการคาตนโพธทนามาเลาสกนฟง ซงนบวาเกยวของอยกบราชวงศจกรกรโดยตรง กลาวคอ ในรชสมยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอย หว รชกาลท ๕ โปรดใหมการคาตนโพธเพอเปนการสะเดาะเคราะห เหตเพราะ เจาฟากรมหลวงสนทรเทพ ลกยาเธอในรชกาลท ๑ ทรงประชวร

ประเพณการคาตนโพธ “ยงนยมทากนในทองททางภาคเหนอของไทย โดยเฉพาะในครอบครวทมเชอสายพมารามญ” (สรย ภมสมร, พรรณพชในประเทศไทย หนา ๒๑๙–๒๒๐. ๒๕๔๘)

นบวาประเพณคาตนโพธของมอญ ยงคงไดรบการสบทอดมาอยางตอเนองกระทงทกวนน ในหมชาวมอญ และเพอนบานใกลเรอนเคยง

ดงจะไดเหนกนแลว วาทกชนชาตบนโลกใบน ลวนมวฒนธรรมประเพณเปนของตนเอง และบอยครงวฒนธรรมประเพณ เหล าน กม การถ ายทอด ผสมกลมกลนไปกบวฒนธรรมของชนชาตอนๆ หากวฒนธรรมของชนชาตนนๆเขมแขงพอจะไปสรางอทธพลเหนอชนชาตอนได ดงกรณของวฒนธรรมมอญ ทมกปรากฎวา ไดแทรกตวอยในวฒนธรรมของชนชาตอนๆ ในเอเชยอาคเนย เปนจานวนมาก รวมทงพฒนา เปลยนรปแบบกนไปตามสภาพของสงคม รวมทงวฒนธรรมนนๆ อาจสญหาย ไรผคนใยดในวนใดวนหนง ตามวาระอนควร เมอผท เคยประพฤตปฏบต ไมสามารถตอบคาถามตอสงคมไดวา “ทาไปเพออะไร”

ผมนาเสนอบทความเกยวกบวฒนธรรมมอญ รบใชทานผอานมาถงชวงทายของเนอทอกแลวครบทาน แลวพบกนใหมฉบบหนา ผมจะนาเสนอประเพณ ศลปวฒนธรรมของมอญ ทยงมสงด ๆ อกมากครบ สวสด…..

ปราสาทเผาศพพระแบบมอญโบราณ (โรงทม ๕ ยอด) ในอดตจะเผารวมไปดวยกนกบศพพระดวย (งานพระราชทานเพลงศพพระครปรยตสนทร (เขยว) ๘ เมษายน ๒๕๑๗ : ภาพสวนตวของผเขยน )

14

วดสามพระยา

พระยานรานกจมนตร (หน) เปนชาวมอญ รบราชการในแผนดนพระเจาอยหวบรมโกศ มบตรหลายคน คนโตชอนายสวาสด นบเปนชนท ๙ ของตระกลมอญในสยาม ไดถวายตวเปนมหาดเลกในกรมพระราชวงบวรฯ มตาแหน งเปนนายนรนทรธเบศร มหาดเลกหมแพรฝายวงหนา

หลงจากทเสยกรงอยธยาใน พ.ศ.๒๓๐๐ นายนรนทรธเบศรไดเขารบราชการในกรมมหาดไทย สมยกรงธนบรตอมาไดเลอนตาแหนงเปน พระยาราชสงคราม ตาแหนงจางวางกรมทหาร ในพระราชวงหลวง

พระยาราชสงครามมภรรยาชอวา “ลมน” ซงเปนบตรของพระยาวจตรนาว บานอย รมวดหงษรตนาราม คลองบางกอกใหญ พระยาราชสงครามนนเปนผม ฝมอในทางชางไมเปนพเศษ เพราะเคยเปนนายงานคมชางไมเครองยอด มบตรธดาดวยทานผหญงลมน ๔ คน คอ ๑.นาย ตรษ ๒. นายสารท๓.หญงสดใจ ๔.หญงพวา สนชวตในสมยกรงธนบร

ครนในรชสมยพระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกไดโปรดฯ ใหนายตรษ บตรของพระยาราชสงคราม เขารบราชการ เปน หลวงวสทธโยธามาตย เจากรมทหารใน และโปรดใหนายสารท เปน ขนพรหม ตาแหนงปลดกรมทหารใน พรอมกบโปรดฯ ใหหลวงวสทธโยธามาตย และ ขนพรหม สองพนองเปนนายชางควบคมงานสรางพระมณฑป พระพทธบาท ๕ยอด ตามแบบทพระยาราชสงคราม ผเปนบดาเขยนไว

การสรางมณฑปยงไมแลวเสรจ ขนพรหมไดลมปวยลง และถงแกกรรมในทสด จากนนมาอก ๒ ป การสรางมณฑปจงแลวเสรจ เมอพระวสทธโยธามาตยกลบมาถงบาน ตองการสรางอนสรณ พรอมทงสรางกศลผลบญอทศแดขนพรหมนองชาย จงยกทบานทงหมดของขนพรหม ทอยเหนอปากคลองบางลาภ ถวายเปนทสรางวด เรยกช อวา “วดบางขนพรหม” และชอชมชนแตเดมทเรยกวา “บานลาน” จง

กลายเปน “บานบางขนพรหม” แตนนมาในเชอสายตระกลมอญชนทหนง นบจากสมยกรง

ศรอยธยาตอกบกรงธนบร มขนนางมอญชอ สมงนรเดชะ นามเดม “มะป” เขาถวายตวรบราชการเปนมหาดเลกหลวง ในแผนดนพระเจาบรมโกศ ไดรบบรรดาศกดเปน ขนภกดณรงค ตาแหนงเจากรมไพรหลวง เมอสนกรงศรอยธยา ขนภกดณรงคเขารบราชการในกรงธนบ ร และไดเลอนบรรดาศกด เปนพระยาเพชรราชา ตาแหนงจางวางกรมพระนครบาล พระยาเพชรราชามบตรดวยภรรยา ซงไมปรากฏนาม รวม ๘ คน คอ

๑. บญคง เข ารบราชการฝายพระราชวงบวรฯในรชกาลท ๑ ไดรบบรรดาศกดเปน พระยานรานกจมนตร

๒. ทองอนทร ไดเปนทานผหญงในพระยาจาแสนยากร (ทเรยน)

๓. มะโนก ไดรบบรรดาศกดเปนเจาพระยารามญวงศจกร มอญในแผนดนสมเดจพระเจากรงธนบร

๔. คม ไดรบบรรดาศกดเปนพระยาสรเสนาในแผนดนพระพทธเลศหลานภาลย

๕. นก ไดรบบรรดาศกดเปนพระยาศรสรราชในแผนดนพระพทธเลศหลานภาลย

๖. มะทอเปน ไดรบบรรดาศกดเปนพระยาสรนทรามาตย ในแผนดนพระพทธเลศหลานภาลย

๗. สน ไดรบบรรดาศกดเปนพระยาไกรโกษาในแผนดน พระพทธเลศหลานภาลย

๘.นอย ไดเปนทานผหญงในพระยาจฬาราชมนตร(เลอน)

เฉพาะบตรคนท หกคอ พระยาส รนทรามาตย (มะทอเป น) น ไดสมรสกบ “พวา” ซ งเปนนองสดทองของขนพรหม (สารท) และเกดบตรชาย รวม ๓ คน คอ

๑. ขนทอง ไดรบบรรดาศกดเปนพระยาราชสภาวด๒. ทองคา ไดรบบรรดาศกดเปนพระยาราชนกล๓. ทองหอ ไดรบบรรดาศกดเปนพระยาเทพวรชนพระยาท งสาม ผ มศกด เปนหลานของขนพรหม

(สารท) มความเหนพองกนวา วดบางขนพรหม ทลงคนใหญคอ หลวงวสทธโยธามาตย (ตรษ) สรางวดไวเปนอนสรณแกลงคนเลก (ขนพรหม) นน เปนวดขนาดใหญกวางขวาง ทวาชารดทรดโทรมลงเปนอนมาก ดวยสรางมายาวนาน กอรปดวยลงผมนามเปนเจาของวดไมมทายาทสบสกล หลานทง ๓ คนทเปนทายาทโดยตรง จง พรอมใจกนบรจาคทรพยปฏสงขรณวดบางขนพรหมขนใหมหมดทงวด ครนแลวเสรจ ทานพระยา

15

ทงสามจงพรอมใจกนขนทลเกลาฯ ถวายแดพระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหว เมอปมะแม เบญจศก พ.ศ.๒๓๖๖

พระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหว ทรงพอพระทยวดบางขนพรหม ทไดรบการปฏสงขรณอยางงดงาม โปรด

เกลาฯ ใหขนบญชเปนพระอารามหลวง พรอมทงโปรดฯตงนามวดขนใหมใหสมกบ กศลเจตนาและอนสรณแดทานพระยาทง ๓ พระราชทานนาม วา “วดสามพระยาวรวหาร”พระอารามหลวง นบแตนนมา ตราบเทาปจจบนน

สายตระกลขนนางมอญ ตนตระกลของ “สามพระยา” ผสรางวดสามพระยา

16เ ป ด ต ว เ ว ป ไ ซ ด ม อ ญ Opening New Mon Homepageเวปไซดมอญทมอญทา เนอหาวาดวย “มอญ” ทกแงมม ครอบคลมทงดานประวตศาสตร ชาตพนธ ภาษา ศาสนา วฒนธรรมประเพณ

ภมปญญา อาหาร การแตงกาย กฎหมาย ดนตรนาฏศลป ขาวสาร “เสยงรามญ” และ กระดานขาวทเปดรอความคดเหนของทกทาน

www.Monstudies.com

17gek.·eb.jqW,eq·mnj (w>)

\zpjqÚcjDrjmn jn.YS.njpiucj

aYn.YS.njpiucj kLÕcj×U;Õcjmnj siupjkLÕcj;Õcjeq·/iutj sjHqN.·\pcj hiutj×Ud,m·cjdM·cja]k.eq· hW·ekcjSEuhW·ekcjmicj \zpjqÚcjDrjmnj ×W·m·cjp:Y;Õcjeq· alEuelwjhW·g·cja. gWicjefkj djHa×Ðr.Y a]k.;Õcjv,kW.njv,d,hJubkjm·cjaerwjv, aKiukjkN.v,d,epÐ. ·m·cjeq·s i ut j D .t jk : n j \ gk j g ek. ·l[,pv.qMtjmnjp·kjebÐ.njlikjmnj p:Y\zpjqÚcjDrjmnjk W.n j /c jk : I m ic jqÒ ·r YkL Õc jlo m ip js i utjamjqwjmnjpOukLÕcjebÐ.njlikj mnj bkja.rYdN.YebÐ.njlikjmnjp:YtCYadiutjgW·SEuektj#.nj dÐnjmnjpOu gW·hJuaerwjmnj;iÕkjkjepcjcjgW·deyjHdWkj mnjTtjtj aeK>cjmnjp:Y;Õcjeq·×W ·m·cjkJugW·SEuektjbJu$·gjH mipjtosiutjbWY mel.njr

d,tcjgu$jzuzbolmnjpOu/iunjayukjv,aiutjs i u t jD.tjmnjv,hW·aiutja.$Jv,gWicjefkjgkUmnjek L · k L k j a .v,pÐnjsW·lwj\zpjqÚcjDrjmnj qWkjek.nj

soek.njeskjmnjgW· SkjktjlCtj a.likjmnj mcjmWYaKiukjkN. eynj qN.cjmnj v,r·cjkEu piudj$·tYu v,qiucjKN·pÐnjsW·lwj qWkjek.njsoek.njeskjmnjpOu eTkj kEud,mcjmWYpiunj\dpja.YkM.YzuzbolmnjpOubWYm¾ziuhjnkj mnjpOusiupjdM·cj;ÕcjqA.cjt·gjHeTkjkEud,pÐnj#.njdÐnjbJu$· qWkj gkUpOuhW·gW·kLkj aKicjlMÕhjmn jp O u p : Y ; Õc jeq ·$ · v,t ·elw j g i ut jgs.n jd M · c jv·cjgkUmnjhW·gW·ekL·kLkj gW·totkjezN.jem.wj tiunja.pOuSEuv,pOulPhJuaerwjeq·kEuv, pOud,hJuaerwjmnj kEuv,klcjaerwjv, qÒ·tJkJu hW·tJkJu qJufaiutjgjHmnjmWY ehcjrâ

ek.njkLcjap>

×Uek.njdjHmNihj ek.njhW·tJv,gjHer. djHap> qCipOutipOu×·W·m·cjalEuer. ek.njbkjgLY>lCtj ek.nj$·djHek.njv,gjH;.·er. aiutjekN.tjd,m·cjdM·cjqMwjtYap>KWJÕ d,ducjap>KWJÕp[Yp[.·n.n.q.j titj×Uap>KWJÕ;ÕcjpliutjkLÕcjSEuap>KWJÕ;ÕcjbM·kjaeK>cjqL,pW,hMY a.lP.jap>arcj /iunjap> S.njek.njkJuelwj mcjmWYek.njsEudN.a×Ðr.Yap>KWJÕhW·m.nj ek.nj$·gW·a.gL·cjlEuer. bM·kjfiucjz. pliutjbl,kLEÕ gL·cjlEun.Ya.er.n.YaerwjtLpv.mnjpOuhJulwj siupjkLÕcjaKicjr tCY$·pOuek.njmnjgmLiÕcj eTkjkEud,a.rJubcjap>arcjpOur v·cjroap>pOugW·ezN.jkEu\zhtj gW·ezN.jkEuaes.njsr.Y gW·sEudN.ap>KWJÕm.nj djHt.l[iÕcjpOuek.nj$·qJufaiutjr qCipOu tipOu ap>KWJÕektjlwjt·gjH pOuek.njgmLiÕcjv·cjgW·vIq. v·cjgW·ek.·ekÊ.· duhje;.tjduhjeq.YlPr·cj ek.ezN.jlPpm.njkEued·e;.tj ed·e;.tjelwjlPeTYkEuek.ezN.j v·cjrogW·djHmWYgek.·mWYker.· tiucjpÒopOurnjtM· tCY$·pOueTkjkEud,kW.jdEukEusiupjr lPyH[ajzY

bJurupjas.qwjqueatj xkÒTgek.·eb.jqW,eq·mnj

18

\pqn.mnjpOutCY$·

eScjspjkEusiutjD.tjlv.tjek.njgkUmnjpOulCEÕgjHtCY$·pOuv.tjak.Yar.YtYupOump·kjT½,$. p:Ylikjpriucjrmjq.cjmnjmWYw>pLnjgjHr

(1) tLpv.mnjpOulCEÕgjH gW·lwjkS·cja]k.alEuaqIbM.tYu qMicjbm.t·tcjpÐiÕnjlwjkEudN.Y lCEÕgjHgW·djHqkiupjpN.njlECÕgjHgW·djHbL.YqMicj lCEÕgjHgW·djHas.B.ebÐ.njlikjtYu e;·lJsk.lwjkEu]qnjgitu ezN.jmwjdM·cjgkUe;·t·tYu e;·kEukelcjp:EÕp:iÕkjgkUpOupLnjgjH pOudjHpUgiuljtLpv.pOuhJugjH pOudjHv,kLiÕhjv,Kiuhjv,;iÕhjekkjmWYh. pOukelcjK[pjr·cjkJu

(2) tLpv.gkUmnjpOu gW·lwjkS·cja]k.alEuaqIqMicjeq·t·tYu qMicjeq·t·tcjptiunjlwj kEudN.Y v,lCEÕgjHgW·djHqMicjfnjfkj;Õcj v,lCEÕgjHgW·djHbL.YqMicjgW·sEudN.qNq±t;Õcj lECÕgjHgW·djHas.B.ebÐ.njlikjtYu v,t·ezN.jem.wjdM·cj;Õcjeq·$·elwj ×W·tobWYmgLiÕcjr /iunjqMicjalEuaqIeq·t· /iunjv,t·hW·sEudN.kJuelwj gW·kS·cjgW·awEuqLÕcjtYu DwjqtimtitjbL,a.wiutjekL·SJz.tielwj×W·r

gkUmnjpOup:YbM.et·kJu p:YkEu;Õcjeq·$·kJu qà,kLÕcjlwjtYuatiucjbWYltUet·gjH ek.njmnjpOulCEÕgjH ducjyMÕmnjgjHgWefkjb[hjgWicjefkjyMÕzkurjHhW·mWYtYu qWkjgkUmzBwpOugjH pOut·hW·ptJtYuezN.jem.wjdM·cj gkUv,tNhj ebÐ.·sdM·cjgkUv,tNhjt·gjH djHmNihj/iutjkL·tCYkJuelwj mNihjt·gjHhiutj×Uyiukjlwjduhj a×Ðtgunjt·tYu akWkjv,mmcjmWYlwjgkUmWYtYuhW·djHkJur Ó$·gjHv,ek.jKosmNihjg[iÕcjcjtupjto v·cjrov,K[iÕtjtjr

gkUmnjpOumpdÐodM·cjp:YkEubM.et·kJu p:Y;Õcjeq·$·kJu

v,lECÕgjHhiutj×Uv,tajefkjduhjefkjgW v,t·ducjyMÕmnjhW·g·cjkEugkUv,tNhjt·tJ d,ducjkerpjkLÕcjlwjkEugkUv,tNhjt· gLiÕcjkEuqN.·tYu hiutj×Ud,ducjkerpjlwjgLiÕcjkEuqN.·gjHrek.njgkUmnjpOulCEÕgjHv.$jpv.percjSkjeS.·gjH;iÕnjl[a.tYu gkUmnjpOuv,mgW·lwjb¡.YDl.YKiuhjhjt·gjH /iunjrv,t·hW·pk.kJuelwj hW·gW·epN.tjsiutjtYu /iutj\dhtj\dpjpv.×W·t·gjH v,t·sW·zYwiriytYu v,gs.njekL.nja.nkEuwtj;iÕkjkjepcjcjr pUgiuljtLpv.bJu$·gjHdjHmNihjmWYtYC /iunjrv,sutia.kEuelwj |pY×UkEuv,djHmNihjkL·qN.·kJur

ek.njmnjpOulCEÕgjH ktjlwjpv.sucj gW·lwjalEuaqIkS·cjqLÕcjtYu wuitjSJmzBwpOukLÕcj×UlEu hW·gW·kUK[pjmWYq.jtYu

(1) mnj;ÕcjmnjpOue}t·et· lCEÕgjHv,t·epÐ.·lwjbM.tYupWmsutjduhjkEuek.njgkUmnjpOu ek.njgkUmnjbhUeq.tv.$jpv.hW·mWY hJuw>tjekW·ekW·

(2) gkUmnjpOup:YkEu;Õcjeq·$· lCEÕgjHv,t·epÐ.·lwjeq·t·tYu pWmsutjduhjkEuek.njgkUpOu mnjbm. bhUeq.tpv.hW·mWY hJuw>tjekW·ekW· qJukEuhW·edL.·ebÐ.njewtjpelwjtYupWmsutjduhjkEu SJmzgkUmnjzkupLnjgjH tupjtov·cjropOuK[hjpÐiÕnjltUak, kelcjpr,pr.tjsutjp:YmukjpOupLnjr

yW·pUgiuljtLpv.ek.njgkUmnjpOut· lECÕgjHgW·elpjlwjkWtjsucjpv.qLÕcjawEu×·WkLÕcjtYuretjH

(1) qWkjek.njgkUpOu v,pv.hW·mWYgjH v·cjropv.

gW·×W·kLÕcj(2) ek.njgkUmnjpOu v,lCEÕgjH DwjkLiÕhjKLcjhW·mWYtYu

bJurupjqÚcjm.jmWYesWkj mr×ukjkuE 59 w> (sMtjtCY 13 gitum.j)dN.Y B.tMiÅkcjTpHj ;’cjpTumjT.nI

19

v·cjroDwjkLiÕhjKLcjgW·×W·kLÕcj(3) ek.njgkUmnjpOu v,lECÕgjH hJuhW·ektjewtj

hW·ducjt·gjH v·cjrogW·hJuektjewtje;·ducjkLÕcjgjH djHt.l[iÕcjtLpv.gkUmnjpOuqJufaiutj v,m×W·kEukS·cj v,m×W·kEuawEut·r

\pqn.sEudN.lwjmtjek.njgkUmnjpOu /iutjpitcj$·tLpv.mnjpOut· p·kjT½,sIp[,kEuaKicjhW·mWYr

k.lpercjpv.\pqn.ezN.jezN.jkÐEÕdjHkEugkUv,tNhjt·gjH tLpv.gkUmnjpOu×·WaKicjtYu ebÐ.njeq.cjkl,kEu;iÕkjkjepcjcj K[pjbs.r·cjvi

yW·pUgiuljtLpv.gkUpOumnjt· ×W·dM·cjp:Y;Õcjmnje}t·et·kJu p:YkEu;Õcjeq·$·kJu et.jr·cjkEuaiutj dEukEuK[iÕtjpLiÕtjvigkUtirs¦.njmH ebÐ.njkEue;·aerwj B.q.mNihjmà,e;·t·kLiÕhjm·cj$J

gkUbM. gkUgl. gkU±kkj gkUeq·t·gjHpUgiuljtLpv. ek.njmnjpOu ebÐ.njT½,sIp[,kEutYu gW·djHmNihjkLiÕhjmNihjKiuhjqM,hW·eqcj ek.njgkUmnjpOuelwj ywjrpUgiuljtLpv.mnjpOu sW·estn. ebÐ.njT½,sIp[,kEuDwjKiuhjDwj|pY djHv,sIkL,tupjqMhjkuEgkUv,tNhjkJur

ywjrhJuK[ê$.tupjpjmà, pUgiuljtLpv.ek.njgkUmnjpOulCEÕgjH k.lgkUv,tNhjt· qucjes.Ysk. giutjgs.njekL.nj$.tpjt, (w>) tpjeTcjr k.ld,ekL.njkemL.njqWkjgkUmzmimzkuT½,duhjtYu mWYlg>mjhW·y.tiunjgjH djHv,melpjgLiÕcja.tYuaiutja. djHv,kLiÕhjgLiÕcj a.tYuaiutja.djH

v,awEuqLÕcjgLiÕcja.tYuaiutja.rhiutj×Uek.njgkUmnjpOu melpjaiutja.kLiÕhjaiutj

awuEÕqLÕcjaiutja.tYueqjHm·cjSpOuv,w>tj v,pv.hW·mWY awEuhW·mWYgjHtYu ekL.njmmikjkEumWYmWY leS.wjey.cjy.mH.r.a.vikJudjHelpjr tLpv.mnjpOu lCEÕgjHpLnjekL.njdM·cjgek.·tCY$· mpзkEugek.·q.qn. gek.·qWkjgkU a.l·uaiutjqJu kemL.njt·gjH hiutj×UpOulCEÕt·pãpY>gL.YhiutjK[pjbË.r$.ea.nja.tYu kemL.njpOumekL.njpÐitj dM·cj\dhtjgWicjkEugkUkLkjgjH v,mWYeku·.v,mWY hW·f[wjmnv,qÒ·tYu pWmpãTÒ,pr,SJv,qÒ·t·gjH djHkLÕcjg[ikEugkUpOutYu gkUmnjpOud,lJul.j d,\p,a.djHa. gkUv,tNhjt·r

Dwjt·gjHgW·pãTÒ,pr,SJpOugW·m.nja. hiutj×UpUgiuljtLpv.mnjpOulECÕgjH bkjepN.njDwjk[.j mtW·g, (1) B.q.(2) pv. (3) q.qn.mea.nja.tYu hiutjgjHr Dwjv,g,v,Kiuhj aYg,aYKiuhjt·gjH a.rJuezN.jkLÕcjtYu gkUpOuhW·vIkLÕcjr

hiutjgjHr gkUmnjpOuv·cjgW·vIq.gjH petjHektjeswjepN.njB.q. pv. q.qn. mnjpOu e}t·]thjtYu pOuekL.nja.mà, wYqNmnjpOukEumnjpOugjH e;·d,aiutja.elpjr

bJurupjqÚcjm.jmWYesWkj mr×ukjkuE 59 w> (sMtjtCY 13 gitum.j) dN.Y B.qirimcágl ;’cjq.grpurI

20

ผมรกภาษามอญ

เรองทเขยนขนครงน ไดแรงบนดาลใจมาจากความในใจของ ด.ช.ฤษฐวฏ อมศลป หรอ กบ ซงไดเขาเรยนภาษามอญทโรงเรยนวดมวง ต.บานมวง อ.บานโปง จ.ราชบร เมอพ.ศ.๒๕๔๔ ณ เวลาน ทางโรงเรยนกยงดาเนนการสอนภาษามอญอยางตอเนอง โดยเชญอาจารยสมน เตยเย และอาจารยนคร มฆมาน อดตอาจารยสอนภาษามอญกรมยทธ ศกษาทหารบกเปนวทยากร อาจารยทงสองเปนชาวไทยเชอสายมอญ อยในตาบลคงพยอม ซงเปนชมชนทใกลเคยงกบโรงเรยนวดมวง

ภาษา เปนเอกลกษณท โดดเดนของแตละชนชาตแสดงถงอารยธรรมและความยงใหญ ชนชาตทมภาษาเปนของตนเอง ไมตองหยบยมภาษาของใครมาใช ยอมเกดความภาคภมใจ เปนศกดศรของชนชาตนน ๆ

มอญ เปนชนชาตทมภาษาเปนของตนเอง และยงฝงเหงาของภาษารวมทงวฒนธรรมดานอน ๆไวในดนแดนแถบเอเชยตะวนออกเฉยงใต ดงปรากฏใหเหนจนถงปจจบน

“สนแผนดน แตไมสนชาตมอญ” เปนคาพดทคนไทยเชอสายมอญยงรสกอบอนอยในหวใจ เพราะบนแผนดนไทยน ไมมการทาลายเผาพนธ มแตสนบสนนใหอนรกษและสบทอดใหคงอย เปนสสนหรอดอกไมหลากสในสงคมไทยดารงอยอยาง เทาเทยมกนดวยหลกคณธรรมและเคารพในสทธมนษยชน ดงนนชาวไทยเชอสายมอญจงพดภาษามอญและเรยนภาษามอญกนไดในชมชนโดยไมถกกดกน ทงยงสามารถบรรจการเรยน การสอนภาษามอญลงในหลกสตรทองถนไดดวย

การจดการเรยนการสอนภาษามอญในโรงเรยน ผสอนจะตองปลกฝงคณคาของภาษาใหแกเดกกอน ใหเดกเกดจตสานกในคณคาภาษาของชนชาต ให เขาไดเขาใจและซาบซง ในความเปนไทยทมเชอสายมอญ เขาจะตองพดภาษาแม หรอ MOTHER LANGUAGE ได ทกษะทางภาษาม ๔ทกษะ คอ ฟง พด อาน เขยน ตามลาดบ สองทกษะแรก คอฟงและพด เดกไดเรยนรจากครอบครวมากอนแลว สวน อานและ เขยนนน เมอกอนโนนเดกชายเรยนทวด ปจจบนการจดการ ศกษาไดเปลยนแปลงไปกจกรรมการเรยนรมมากมายและหลากหลายเดกๆ ไมมเวลาเรยนภาษามอญทวดแตเรยนทโรงเรยน โดยจดเปนหลกสตรทองถน หากครในโรงเรยนไมสามารถสอนได กเชญภมปญญาในทองถนเปนผสอน อาจเปนพระสงฆหรอฆราวาสกได

สงสาคญในการจดการเรยนร ผสอนจะตองมวธการสอนหลายรปแบบ สรางบรรยากาศใหสนก มสอการสอนทหลากหลาย นอกจากบตรคา บตรภาพ แถบประโยค การแสดงทาทาง บทบาทสมมต เพลง นทาน เลาเรอง เกม กควรใชสอทางเทคโนโลยยคใหมดวย ไดแก VCD เปนตน การอธบายใหความรแกผเรยนจะตองคานงถงวยและศกยภาพ เดกเลกมสมาธในการฟงสน จงควรบรรจเนอหาใหเหมาะกบเวลา เพอใหเดกเกดทกษะกตองใหมการปฏบต เมอปฏบตแลว ผสอนจะตองรวาเดกมความรความเขาใจและความสามารถเพยงใดกตองทดสอบ ตามท ไดกลาวแลววา ผสอนจะตองสรางบรรยากาศการเรยนรใหสนก ใหผเรยนรกการเรยน ไมรสกเบอหนาย การจดการเรยนรจงควรแบงเปน ๓ ชวงทสาคญ คอ

ชวงท หน ง ใหความร ผ สอนจะตองใช ส อให

ด.ช.ฤษฐวฏ อมศลป (กบ)

21เหมาะสม รวมทงสหนาทาทางและนาเสยงดวย ใหเดกมอารมณรวมและกจกรรมประกอบกน เชน ใหออกเสยงหรอแสดงทาประกอบ

ชวงทสอง ใหฝกปฏบต โดยนาความรจากชวงทหนงมาใชใหเกดทกษะหรอความชานาญ การฝกปฏบตกจกรรมควรบรณาการเขากบวชาอน เชน ศลปศกษา ใหเดกไดสนกผอนคลายอารมณใหสบาย ไมเครงเครยด เชน สอนพยญชนะk ใหเดกประดษฐตวอกษร k ตามความคดสรางสรรคของตนถาหากเดกเรยนไดหลายตวแลวกใหเขาประดษฐตวอกษรทกาลง เรยนอยนนกบอกษรตวอนทตนชอบ หากเรยนประสมคาอาจใหวาดภาพคนหรอสตว พดออกมาเปนคาพดทตนตองการหรออาจจะประดษฐชอของตน ชอผลไม ดอกไม ถนน แมนาหรอ ชอดาราทตนชนชอบกได เดกจะรสกสนกมาก เมอเสรจแลว กนาผลงานไปตดไวทบอรดหรอปายประกาศ เดกจะวจารณเปรยบเทยบกนเองวาของใครสวยกวา เทหกวา คราวหนากจะมการปรบปรงพฒนาผลงานของตนตอไป

ชวงทสาม ประเมนผล ทกครงทใหมการเรยนรหรอทาการสอนจะตองทาการประเมนผล อาจใหเดกเลนเกมแขงขนกนกได ไมจาเปนตองใชแบบทดสอบเสมอไป ผลงานในชวงทสองและผลการเรยนในชวงทสามควรเกบเขาแฟมเมอสนสดการเรยนแตละปควรเยบเปนเลมเขาปกใหสวยงาม

สาหรบชมชนคนไทยเชอสายมอญทไมคอยพดภาษามอญในครอบครวหรอในชมขนแลวนน โปรดแลหลงดซ !เมอรนปยา ตายาย ของเรายงพดภาษามอญกน ใชภาษามอญกนในชมชน ใครเลาทาใหภาษามอญลมสลาย วญญาณของบรรพชนเราตองเศราสลด ตนเถด ชวยกนฟนฟภาษามอญใหกลบคนมา พดมอญกนในครอบครว ทางโรงเรยนตองชวยอกแรงหนง โดยเสนอภาษามอญวนละคาทหนาแถว เสนอแลวตดไวท บอรดหรอปายประกาศให เดกได เหน ไดซมซบทงสปดาห ตลอดสปดาหกได ๕ คาแลว หนงเดอนกจะไดประมาณ ๒๐ คา เยบเลม ทาปกใหสวยงาม นาไปเกบไวทหองสมด ใหเดกไดอานศกษาทบทวน สองทกษะแรกทเปนการฟงและพดน จาเปนตองเขยนเปนภาษาไทย เชน โมดแปลวา ตา เขยนใสกระดาษ A4 เตมแผนหรอครงแผนกไดแตตอนเสนอหนาแถว ควรเขยนใสกระดาษแขงส เขยนดวยชอลค ขนาดของแผนและตวอกษรใหนกเรยนในแถว เหนไดชดเจน ขอใหฟนฟภาษามอญใหกลบคนมา รกษาความเปนไทยเชอสายมอญไวใหได แลวอยาลมบอกปยา ตายายวา“ลกหลานพดมอญไดแลว”

พอแมไทยเชอสายมอญหรอมอญเมองไทยบางคนไมสนบสนนใหลกเรยนภาษามอญ เพราะเรยนแลวไมรจะเอาไปทาอะไร ขอใหทานคดใหด เกดเปนคนฉลาดอยางเดยวไมพอ แตตองเปนคนเจาปญญาดวย การทองเทยวสนบสนนใหทกชมชนอนรกษวฒนธรรมประเพณของตนไวคนไทยมหลายเชอสาย มอญเปนเชอสายหนงทมภาษา ศลปะวฒนธรรม ประเพณทโดดเดนเปนของตนเอง ใคร ๆ กอยากฟงอยากเหนภาษามอญ ใครๆ กอยากลมลองอาหารมอญ อยากเหนการละเลนผมอญ สะบามอญ แตงกายแบบมอญ วถชวตมอญ ราผมอญ บวชนาคมอญ งานศพมอญ สวดมนตมอญเปนตน ขอใหรวมแรงรวมใจกบหนวยงานทองถน จดเปนแหลงทองเทยว ม HOME STAY ดวย แลวเราจะไดคาตอบไหมวาเรยนภาษามอญแลว จะเอาไปทา อะไร

คาตอบทสาคญอกคาตอบหนง กคอ ศกดศร การอนรกษ ฟนฟ สบทอดมรดกของชนเผาหรอชนชาตของตนนนเปนการแสดงใหเหนประจกษถงวฒนธรรม ประเพณ ภาษาตลอดจนความเจรญรงเรองของเผาพนธ มความภาคภมใจและเปนศกดศร คนเราเกดมามบทบาทและหนาทหลากหลายการสบสานภาษาใหคงอยเปนหนาทหลกอนสาคญของคนทกเผาพนธ แมวาเราตองพฒนาตวใหทนตอความเจรญทางเทคโนโลย และความกาวหนาทางดานตางๆ ของสงคมโลกสามารถพดไดหลายภาษา แตภาษาแมหรอภาษาของเผาพนธเราตองเชดช

ขอใหคนไทยเชอสายมอญรวมแรงรวมใจกนสบทอดภาษามอญและมรดกดานอน ๆไวใหมนคง ดารงอยตลอดไปดงคาพดทวา “สนแผนดน แตไมสนชาตมอญ” เราอยในแผนดนไทยซงเปนแผนดนเกด แตความเปนมอญในเชอสายของเรายงไมสน ยงมอยตอไป สวนแผนดนมอญจะไดกลบคนมา ใหคนมอญในแผนดนมอญไดครอบครองเมอไรนนGOD KNOWS เพราะชนชาตมอญเปนคนทเครงครดในพระพทธศาสนา เชอในกฎแหงกรรม

เอา ! ขอยอนกลบมาเรองการจดการเรยนการสอนอกนด เทาททราบ มจดกนหลายแหงในชมชนมอญ ไดแกบางกระด เขตบางขนเทยน กรงเทพมหานคร, พระประแดงสมทรปราการ, หนองฉาง อทยธาน, บานโปงและโพธารามราชบร, สามโคก ปทมธาน ขอใหสรางบรรยากาศการเรยนใหสนก และตอ งไมลมการปลกฝงคณคาของภาษามอญและศกดศรของความเปนมอญไวกบเดก หลงจากการสอนเสรจสนแลวควรใหเดกประเมนตวผสอนดวย โดยใหเดกเขยน

22ความในใจออกมา เพอผสอนจะไดนาไปปรบปรงตนเอง จงขอจบเรองนดวยความในใจของ ด.ช.ฤษฐวฏ อมศลป ซงเปนทมาของชอบทความ ดงน

ความในใจสาหรบการเรยนการสอนอยในเกณฑทดมาก ทงคร

และพระทมาสอน การสอนแตละบททงพดทงแสดงทาทางใหเขาใจความหมายไดงายขน ผมคดวาการเรยนภาษามอญเปนการเรยนทไมผดอะไรและทาใหผมเขาใจไดหลายภาษา

การเรยนภาษามอญ ทาใหผมพดภาษาอนในสาเนยงทเหมอนเจาของภาษา

บรรยากาศ บรรยากาศคอนขางดมาก รมรน กลางหมแมกไมจานวนมาก

สอการเรยน เปนสอทเขาใจงายผมขอจบเพยงเทาน ผมรกภาษามอญ

ผลการแขงขนเกมมอญสมองไวงานวนราลกชนชาตมอญ ครงท ๕๙

วนเสาร-อาทตยท ๑๑–๑๒ กมภาพนธ ๒๕๔๙ณ วดบงลาดสวาย อ.บางเลน จ.นครปฐม

....................................................................................อนดบท ๑ ด.ญ.วชญา กรยพนธ

ทนการศกษา ๑,๐๐๐ บาทอนดบท ๒ ด.ญ.นาตยา อนทรกรงเกา

ทนการศกษา ๗๐๐ บาทอนดบท ๓ ด.ช.วรวตร กนสบสาย

ทนการศกษา ๕๐๐ บาทเดกเขาแขงขนจานวน ๑๐ คน อนดบท ๑-๓

ไดคะแนนเตมทง ๓ คน แตกตางกนทเวลา สงกอน หลงเทานน

สรป เดกท เขาแขงขนทกคนสมองไว เสรจทนเวลาทกาหนดและไดคะแนนอยในเกณฑสง...................................................................................

ผลรางวลสลากผาปาการศกษาal.BjbZov,md,m.YgmLi’cj p:YqÚcjm.jmWYesWkj

...................................................................................รางวลท gNnjl.Bj โทรศพท fucj1. 9022 eT.nja·cj 06-35471962. 0580 - 04-1150531

5573 นางบรรจง ทาทราย 09-68665463. 0283 mipÒobu kW.njmuhjn.cj 05-1105720

5795 SJtupj kW.nj 01-30184749111 miqzcjem.wj kW.njtÒquiKj 09-1310557

ปลอบใจ q:I’kjsiutj1. 1792 n.Yem[.wjeT.njkW.njh·cjg>mj 05-07143782. 1945 n.Yewnj kW.njtÒ·]zY 05-16757583. 2138 นางปญญารตน ราพงวร -4. 2178 นางมาล ณ นคร อยธยา 035-7282725. 3503 นางสาววาสนา -6. 3944 นางสาวสมใจ -7. 5717 n.YS.nj kW.njmh.S.Y -8. 8586 นางปทมา นอยเอยด 034-8224129. 8649 นางละเอยด แสงทนต 09-232138610. 9272 นายสมบญ แกวรง 01-4558865

รายนามผบรจาคทนพมพวารสาร “เสยงรามญ”๑. นายบญสง โคมลอย ๑,๐๐๐ บาท๒. นายบอน บรรจน ๒,๐๐๐ บาท๓. นายสภาพ ลอขจร ๑,๐๐๐ บาท๔. นายกตต วรกลกตต ๑,๐๐๐ บาท๕. นาวาเอกเพม กรอบทอง ๕๐๐ บาท๖. นายปรญญา กลปราการ ๓๐๐ บาท

23

ชอ yM’ .........................................นามสกล yM’gkU .............................................อาย ayukj .................ป qN.·ทอย dN.Ypl·cjlikj เลขท............หมท...........ซอย.......................ถนน.........................ตาบล/แขวง.............................อาเภอ/เขต.................................................จงหวด...................................................รหสไปรษณย............................โทรศพท gNnjfucj.................................E-mail aIemlj.............................................................................................กองบรรณาธการวารสารเสยงรามญ เลขท ๗๗/๒ ถนนจกรพงษ แขวงบางลาพ เขตพระนคร กรงเทพฯ ๑๐๒๐๐โทรศพท. ๐-๑๗๘๑-๑๔๐๙, ๐-๑๘๔๔-๖๔๑๕, ๐-๑๒๖๙-๒๗๙๒

อตราคาสมาชกรายป ๒๐๐ บาท (จานวน ๖ ฉบบ) cChjm,]qnjek.njgek.·elMcjqN.· 200 /.tj (lMihj 6 kNpj)

วนทสมคร tCYgrcjptJdHjek.njgek.·......../......../........ วดหมดอาย tCYayukjek.njgek. ···auitj......../......../........

สมครสมาชกใหม grcjptJdHjek.njgek.·ตออายสมาชก Skjayukjek.njgek. ··

ใบสมครสมาชกlikjtN,a.tjducjtYelMcjprcj rmjq.cjmnj

วนราลกชนชาตมอญ (ตอจากหนา ๑)ดวยวฒนธรรมประเพณพนบาน ทงทะแยมอญ

ลกทงมอญ มอญรา สะบาบอนของเจาภาพชมชนวดบงลาดสวาย จ.นครปฐม สวนสะบาทอยนน มาจากหลายถนสตรงมอญ ของนกศกษามอญหงสาวด มอญราเกอบจะทกลมนา นทรรศการ วดทศน โหน และกลองยาวจากบานเสากระโดง จ.อยธยา เกมมอญสมองไวของบานโปง นบวาการแสดงลนหลามคบคงเวท

เปนทสนใจของสอมวลชน ผรวมงานกมาจากทวประเทศ กวา ๑๐ จงหวด รวม ๑,๐๐๐ คน แตเมอจบงานทางเจาภาพบนอยอยางเดยวคอ อาหารโรงทาน และกบขาวสดยงเหลอ ทาใหบรรดาแมครวใจเสย คดวาอาหารไมถกปาก ทไหนได อาหารทงอรอย หลากหลาย และลนเหลอคนทสไมไหว ตองถอยไปกอน คอคนกนครบ ไมใชแมครว

ตงกนแจะโหนกระอาว แจะแหมบหนฮ

24

Stamp herer mj q . cj m nj

เลขท ๗๗/๒ ถนนจกรพงษ แขวงบางลาพ เขตพระนคร กรงเทพฯ ๑๐๒๐๐

เฉลยปญหาฉบบทแลว (01)คาตอบ: เจดยมอญวดทายเกาะ จ.ปทมธานปญหาทายเลม (02)

สาหรบปญหาทายเลมฉบบน ซงเปนฉบบทสองแลว คราว นเปนปญหาทเกยวของกบประเพณแหโหน (ธงตะขาบ) ในชวงเทศกาลสงกรานต ปญหามอยวา

@ โหน หรอธงตะขาบน น แต เดมบรเวณหางดานลาง ใชวสดอะไรทาภหาง

ร คาตอบแล วเขยนส งมาได เลย จะเปนไปรษณยบตร จดหมาย หรอสงดวยตนเองตามทอยดานในเหมอนเดมครบ

ของรางวล เปนเสอยดลายมอญ มดวยกน๓ รางวล หากม ผ ตอบถ กมากกว า ๓ ท านจะใชวธจบสลาก และจะจดสงของรางวลถงบาน

หมดเขตรบคาตอบ ๑๐ พ.ค. ๒๕๔๙

ชอ-ทอยผรบ