รายงาน การอบรมหลักสูตร · Workshop: Regulating Communications Networks and Services in a Convergent Environment 19th-22nd December 2016 Professor

รายงาน

การอบรมหลกสตร

“Regulation Communications Networks and Services in a Convergent Environment”

วนท ๑๘-๒๒ ธนวาคม ๒๕๕๙ ณ จงหวดเชยงใหม

Workshop: Regulating Communications Networks and Services in a Convergent Environment 19th -22nd December 2016 Professor Robert Baldwin & Professor Martin Cave

1

Convergence คออะไร ?

Convergence ( การหลอมรวมเขาดวยกน) มความหมายหลากหลาย ในทนเราจะใชแงมมทางเทคโนโลยและทางเศรษฐศาสตรเพอมอง “การหลอมรวมเขาดวยกน” โดยเราอาจแบงไดเปนหลายประเดนดงน

1) การหลอมรวมของโครงขาย(Network Convergence)

การหลอมรวมของโครงขายตางๆเขาดวยกนนนเกดขนเนองดวย โครงขายทใชการสอสารแบบ IP ( IP-based broadband networks) จงท าใหเกดการหลอมรวมของสอสามแบบ ไดแก โทรทศน โทรศพทเคลอนท และคอมพวเตอรเขาดวยกน นอกจากน ในปจจบนซอฟแวรมความส าคญคอนขางสงกวาฮารดแวรไปแลว ซงหมายความวา ลกษณะซอฟทแวรนนก าลงเปนตวก าหนดการใชงานในเครอขายตางๆ เชน ซอฟทแวรท าใหการใหบรการของเครอขายเดยวสามารถใหบรการไดหลากหลายอาทบรการดานขอมล (Data) ซงบางบรการตองอาศยเทคโนโลยขนสง เชนการควบคมรถทไรคนขบ หรอการรบชมโทรทศนระบบความคมชดสง (HD TV) กบเทคโนโลยทเปนเทคโนโลยทวไปเชนการบนทกขอมลการใชงานแกสหรอพลงงานในบานเพอสอสารกบบรษทผใหบรการ จะเหนไดวาในหนงการใหบรการทางขอมลนนกมระดบของความจ าเปน ความเรงรบของการสงขอมล ความละเอยดและซบซอนของเทคโนโลย ท าใหในหน งเครอขายจ าเปนตองมความหลากหลายทางศกยภาพการใหบรการ ตงแตการใหบรการงานดานอนเตอรเนตทวไป ( Internet of things) ทเปนการใหบรการดานขอมลธรรมดา ไปจนถงการใหบรการทซบซอนยงขน กลาวโดยสรปการใหบรการดานเครอขายทครอบคลม (Network Convergence) น จะใหบรการไดหลากหลายรปแบบตามความจ าเปนและความตองการแกผบรโภคมากขน ซงจะท าใหเกดการเปลยนแปลงในแงการใหบรการทดขน จากทเคยเปนเพยงการใหบรการในรปแบบใดรปแบบหนง กลายเปนในเครอขายเดยวนนเองแตใหบรการทแตกตางหลากหลาย สอดคลองกบความตองการทเพมขนในโลกปจจบน

2) การหลอมรวมของตลาด (Market Convergence)

ค าถามทนาสนใจในขณะนคอความสมพนธระหวาง โครงขายโทรศพทเคลอนท (Mobile Network) กบเครอขายแบบมสาย (Fixed Network) วาสงเสรมกนและกน หรอทดแทนกนและกนไดขนาดไหน กลาวคอ ถงจดทโครงขายโทรศพทเคลอนทนนแทนทลกษณะการใชงานของโทรศพทแบบมสายไดหรอไม ซงมจดสงเกตทนาสนใจเชน เมอใชโทรศพทเคลอนทสงขอมลทางอนเตอรเนตระหวางกนนนกสามารถท าได แตเมออยในสถานททมบรการอนเตอรเนตไรสาย (Wifi) การสงขอมลจากโทรศพทเคลอนทนนอาจจะสงผานขอมลระหวางกนดวยระบบอนเตอรเนตไรสาย (Wi-fi) ซงเปนระบบเครอขายแบบมสายแทนทจะเปนการสงผานดวยเครอขายโทรศพทเคลอนท เมอเราใชบรการไวไฟนนการสงผานขอมลของโทรศพทเคลอนทนนแทบจะสมบรณ เวนแตจดสมผสสดทายทยงตองอาศย คลนความถในการสงขอมลของโทรศพทเคลอนทใหสงถงกน ซงแปลวา โดยนยยะหนง


2

เครอขายแบบโทรศพทเคลอนท และ แบบมสายนนทงแขงขนกนและสงเสรมกน และแทนทกนและกนไดในบางขณะดวย

ตวอยางทนาสนใจตอไปคอ การใชคอมพวเตอรแลปทอปแทนการใชคอมพวเตอรตดตงประจ าโตะอกตอไป การทดแทนการรบชมโทรทศนเคเบลทว กบ ทวระบบสญญาณดาวเทยม ชองทวทตองจายเงนเพอรบชมกบชองทวทใหรบชมโดยไมเสยเงน ( Pay TV & Free TV) ในคเทยบแตละคทกลาวมานน สามารถแทนกนและกนไดหรอไมในตลาดทสนคาหรอผลตภณฑเหลานนพยายามแยงสวนแบงการตลาดหรอกลมผบรโภคอย เชนผบรโภคยอมจายเงนเพอดบอลพรเมยรลก แตอาจจะยนดแคเพยงดละครหลงขาวฟร (ทไดรบสปอนเซอรจากบรษทตางๆ เปนคาโฆษณาในการผลต ) ดงนนจงเปนค าถามอกขอทตองตรวจสอบวา พฤตกรรมผบรโภคในการเสพสอใดๆนนเปนการ “ทดแทน” สนคาทเปนคเทยบกนในระดบเทาใด จงจะสามารถมองไปท “การหลอมรวมทางการตลาดของสนคาหรอผลตภณท” อยในระดบใดและเปนไปในทศทางใด

3) การหลอมรวมดานพฤตกรรมผบรโภค หรอ การบรโภคแบบเหมารวม (Buyer Behavior Convergence or bundling) พฤตกรรมผบรโภคทเลอกซอผลตภณฑในลกษณะแพคเกจ เชนตดตงโทรศพทบาน โทรศพทเคลอนท เคเบลทว จากบรษทเดยวกน ในประเทศองกฤษนน ประชากรเกนกวา รอยละ 25 มกจะซอบรการทางเทคโนโลยหลากหลายประเภทจากผใหบรการเดยว แตจากการพดคยกบผเขาอบรม ประเทศไทยดเหมอนจะไมไดมลกษณะพฤตกรรมซอเปนแพคเกจทสงมากนก อยางไรกด การทผใหบรการเสนอบรการแบบแพคเกจนนท าใหผเลอกใชบรการนนเมอตดสนใจเลอกซอบรการเปนแพคเกจเปลยนใจยากขนเมอเกดความไมเปนธรรมเชนผใหบรการขนราคาคาบรการสงเกนไป หรอบรการดอยคณภาพ แมเมอผใชบรการตองการเปลยนบรษท กอาจมบรษทคแขงเพยงหนงหรอสองรายทสามารถใหบรการชนดเปนแพคเกจ จงท าใหผมหนาทก ากบดแลท าการก ากบดแลไดยากขนเนองจากสภาพตลาดทควรมการแขงขนสมบรณดวยหลากหลายผใหบรการนนเสอมสภาพลง (คอเหลอผใหบรการเพยงไมกรายท าใหผรบบรการมสทธในการเลอกนอยลงกวาสภาพตลาดทมผใหบรการในตลาดหลายๆราย )

4) การหลอมรวม ดานกฎหมาย ดานการก ากบดแลและการจดตงสถาบนตางๆ (Legislative, institutional and regulatory Convergence) เมอเรามองดทผลตภณฑหรอบรการทเกยวเนองกบการสอสาร เทคโนโลย ในโลกยคดจตอลนนมจ านวนมากกวาในยค อนาลอค (Analog) มากนก ผบรโภคในยคปจจบนมพฤตกรรมทเปลยนไป กลาวคอสามารถเลอกชมสงทตนเองตองการตามเวลาทตนตองการ ไมใชผานการคดเลอกจากเจาของสถานเพยงทางเดยวเหมอนแตกอน จงท าใหขอบเขตการรบชมทเคยเปนเพยงระดบชาตกลายมาเปนขอบเขตระดบนานาชาต ทท าใหการแพรภาพและเสยงไดทวโลกเกดขนไดงาย และผชมเลอกรบชมสงตางๆในเวลาใดกไดทผบรโภคเลอก นอกจากนประเดนทาง


3

โลกดจตอลและเทคโนโลยตางมความเชอมโยงทบซอนกนแทบจะเปน โครงขายแบบใยแมงมม ( Spider Web ) ซงมลกษณะแบบ Poly centric หมายความวา มประเดนหรอใจความหลกหลากหลายและเมอแตะตองหรอเปลยนแปลงเรองใดเรองหนง ภาพใหญของสถานการณกจะถกดงใหบดไป ความเปลยนแปลงดงกลาวนมผลกบผก ากบดแลอยางชดเจน เพราะท าใหตองมองเหนความเชอมโยงเหลานใหออก เนองดวยผก ากบดแลมหนาทโดยตรงตอ โครงสรางพนฐานของอตสาหกรรมน (Conduit and Infrastructure) การปกปองสทธของผใหบรการ และผบรโภค การก ากบดแลคณภาพของการใหบรการ ความปลอดภยของการใหบรการ รปแบบและระบบการแขงขนทเปนธรรมของผใหบรการ การเชอมโยงระหวางกนของการใหบรการตางๆ ความเขาถงบรการทเทาเทยมกนของผรบบรการไมวาจะอยทใด

กลวธในการก ากบดแลของผมหนาท (ในทนคอ กสทช.) นนสามารถท าไดหลายทางอาท

การออกใบอนญาตหรอการยดใบอนญาตเทคโนโลยประเภทตางๆอยางเจาะจง

การออกใบอนญาตธรกจทเกยวเนองกบการใหบรการตางๆ

การออกใบอนญาตดานเทคโนโลยทครอบคลมประเภทบรการบางประเภท

การออกใบอนญาตดานเทคโนโลยทครอบคลมหลากหลายประเภทบรการ

การยดใบอนญาต การแจงเตอนการท าความผด การสรางเกณฑมาตรฐานในการตรวจสอบ (แบบกงเสร)

แบบเสร (คอใหกจการหรอกลมอตสาหกรรม ก ากบดแลกนเอง )

การออกใบอนญาตบางชนดให และการบงคบใชกฎหมาย

ความทาทายทผมหนาทก ากบดแลตองเผชญ ไดแก

ความหลากหลายของชนดของสอ ซง กสทช. ก าลงเผชญ เนองจากแตละผใหบรการอาจมภมหลงทแตกตางกน ทรพยากรไมเหมอนกน แตใหบรการหรอผลตภณฑทใกลเคยงกน ท าใหเกดความยากในการออกกฎเพอควบคมการบรการ หรอผใหบรการเหลานน

ความเปลยนแปลงทเกดขนอยตลอดเวลา เชนความเปลยนแปลงทางเทคโนโลย ความเปลยนแปลงของตลาด ความตองการของผบรโภค

ความสม าเสมอและความมมาตรฐานเดยวกนในทกๆ ชนดสอและคณภาพขององคกรทควบคมสอ กสทช. จะตองสามารถก ากบดแลไดอยางเปนธรรม มมาตรฐานในทกๆ สอ

มมมองทหลากหลายตอจดประสงคของสอและเทคโนโลยตางๆ ในแตละภาคสวนหรอ ผใหบรการจากตางอตสาหกรรมมกจะมมมมองทแตกตางกนในเรองจดประสงคแหงการใชสอ ขอบเขตบทบาทของสอตอสงคม ความเปนสวนตวของผใชบรการ ความมนคงของประเทศ และเรองสอกบประเดนอนๆ

การก ากบดแลการแขงขนกนเองของสอตางๆ


4

บทบาทของการก ากบดแลในโลกแหงการหลอมรวมกนทางเทคโนโลยและการสอสาร ผมหนาทก ากบดแลนนตองท าหนาทหลากหลายดงตารางดานลาง

กลาวคอ ตองท าหนาท

Detection หมายถง คนหาและรวบรวมขอมลตางๆ

Response หมายถง ตอบสนองตอสถานการณ ชนดของสอตางๆดวยการก าหนดนโยบายทมความสม าเสมอกนในทกๆ สอ ซงถอเปนเรองทาทาย

Enforcement หมายถง การบงคบใชกฎหมายหรอขอบงคบ

Assessment หมายถง การประเมนตวผก ากบดแลเอง (กสทช.) ไดก ากบดแลอยางมประสทธภาพ และเปนธรรมหรอไม

Modification หมายถง ความสามารถทจะปรบเปลยนยทธศาสตร นโยบาย เพอรบมอกบโลกทเปลยนแปลงไปตลอดเวลาไดหรอไม

ประเดนหนงทส าคญมากคอ ผก ากบดแล (กสทช.) สามารถทจะก ากบดแลโลกอนเตอรเนตไดเพยงไหน ? โดยเฉพาะเมอกลาวถงประเดน “ความเหมาะสม และ ความมรสนยม” มทฤษฏมากมายถงประเดนดงกลาว ดงจะยกตวอยางเชน ทฤษฏตอไปน

Libertarians (กลมเสร) เชอวาไมสามารถควบคมได จงควรปลอยใหเปนไปโดยเสรและ ใหผบรโภค รวมทงกลไกตลาดตดสนใจเอง

Paternalists เชอวาสามารถควบคมระเบยบการได เชน ทฤษฏของ Lessig ทเชอวาการควบคมาตรการตางๆ กจะสามารถทจะควบคมเนอหา และความเหมาะสมตางๆได


5

Symbiotics เชอวา ผควบคมจะตองออกระเบยบตางๆ และปรบตวใหเขากบลกษณะทเปลยนแปลงไปของตลาด หรอผใหบรการ เพอใหสอดคลองกบความตงใจในการการก ากบดแลและเรองทเปนทนากงวลของโลกอนเตอรเนต กลยทธในการก ากบดแลแบงไดสองลกษณะคอ

การก ากบดแลโดยภาครฐ :

ออกค าสง ขอปฏบตภาคบงคบ คอการควบคมก ากบดแลโดยตรง

มาตรการทางภาษ หากผใหบรการไมสามารถปฏบตไดตามขอก าหนด

กลไกทางตลาดทปลอยใหแขงขนกนเอง และเชอวาตลาดจะตดสนใจเองวาผใหบรการรายใดมคณภาพหรอไมม

การใหขอมลแกผใหบรการและผรบบรการ

ใหบรการโดยภาครฐเอง

ใหสทธแกผบรโภคมสทธในการเรยกรองสทธและตดสนใจฟองรองผใหบรการดวยตนเอง

การก ากบดแลดวยตนเองของภาคธรกจ : มขอดและขอเสยทนาสนใจดงน

มประสทธภาพมาก แตอาจมขอกงขาในเรองความนาเชอถอ

ความคลองตวและยดหยน แตอาจมปญหาความรวมมอระหวางกน

การปฏบตตวเชอฟงไดด เนองจากท าเพอใหธรกจของตนด าเนนไปไดอยางไรปญหา แตมปญหาในแงความไมแนนอนดวยอาจมความไมโปรงใสของกจการเกดขน

มความช านาญเฉพาะทางสงมาก แตอาจมปญหาดานมาตรฐานทเหมาะสมและการบงคบใชกฎหมายหากมปญหา

ประหยดกวาเพราะผใหบรการยอมมความรทจะบรหารใหการก ากบดแลเปนไปไดในตนทนต าทสด

มความเสร แตอาจมปญหาเมอการก ากบดแลเปนไปไมเหมาะสมท าใหการแทรกแซงของรฐหากมปญหากท าไดยาก

หาก กสทช. ปลอยใหการก ากบดแลตนเองของภาคธรกจเกดขนโดยสมบรณ นบเปนความเสยงส าหรบภาครฐและประเทศ เพราะบรษทตางๆ ยอมใหความส าคญกบการหาประโยชนใหบรษทตนเอง และอาจมการสมยอมกนระหวางผใหบรการจนเกดขอเสยเปรยบแกผบรโภค และภาคประชาชนโดยรวม จงท าให กสทช .


6

มความจ าเปนตองเขามาก ากบดแลในบทบาททเปน “ผน า” ในการก ากบดแล ใหโลกแหงการหลอมรวมกนของการสอสารเปนไปในทศทางทเปนประโยชนกบสงคมและภาคประชาชน เชน การก าหนดแผนงานระยะหาปทไมใชเพยงตอบสนองตอดานธรกจ แตตอบสนองความตองการของภาคสงคม และครอบคลมเพอประโยชนแกประชาชนดวย สงทตองค านงถงเปนหลกส าคญคอ “ระดบและลกษณะของการเขาก ากบดแล” ท กสทช. ควรจะพจารณาใชนนควรเปนไปแบบใด เพอใหเกดประสทธภาพทดทสด

ทฤษฏหนงทควรศกษาคอ ทฤษฏ Lessig ดงตารางตอไปน

เมอดตามทฤษฏ Lessig นน กสทช. สามารถวางเปาหมายการควบคมโลกแหงการหลอมรวมของการสอสาร (ตารางดานขวามอสด) ได เชน กลไกทางกฎหมาย การบงคบใชกฎหมายในการควบคมเนอหาทน าเสนอในอนเตอรเนต ดานการตลาดคอกลไกราคาทก าหนดโดยตลาด ดานสถาปตยกรรมทก าหนดโดยการเขยนรหสตางๆ ของขอมล และขนบสงคม คอลกษณะขนบตางๆ ทเปนไปบนโลกโซเชยลมเดย อยางไรกด มทฤษฏของนกวชาการชาวออสเตรเลยทนาสนใจทน าเสนอในหนงสอ เรอง Smart Regulatory กลาวไววา บรษทตางๆ ไมไดค านงถงกฎเกณฑทรฐก าหนดเปนอยางแรก แตจะคดถงกฎเกณฑทบรษทก าหนดไวเพอใหบรษทไดรบผลประโยชนทดทสด ดงนน รฐไมเพยงตองคดถงการออกแบบการก ากบดแล


7

โดยรฐทมประสทธภาพ แตตองค านงถงวธทจะท าใหบรษทตางๆ ก ากบดแลตนเองไดอยางมประสทธภาพสอดคลองกบเปาหมายของกจการมากทสดเชนกน เพอเปนนโยบายดานการก ากบดแลทจะไดผลดทสด อยางไรกด เพอใหกลไกการก ากบดแลมผลดทสด อกทางเลอกท กสทช. อาจพจารณาในการน ามาใชคอ การน าทฤษฏ lessig และ Smart Regulation มารวมกน โดยพจารณาทจดประสงคของการก ากบดแลเปนหลกกอน เพอออกแบบลกษณะและวธการในการก ากบดแลใหสอดคลองกบจดประสงคทตองการ อาท ความตองการก ากบดแลการออกแบบเทคโนโลย กจะม งไปทลกษณะการออกแบบและการใชงานของเทคโนโลยทเปนไปตามความตองการของ กสทช. มากทสด หรอความตองการควบคมพฤตกรรมทตองการ จงพงความสนใจไปทรปแบบของบรการ และลกษณะการใหบรการทควรเปนของบรษทตางๆ หรอ กสทช. มความประสงคจะควบคมผลงานทออกมากจะเนนทกจกรรมตางๆ ทเกดขนในแวดวงเทคโนโลยนน ตอบสนองตอสงท กสทช. ตองการหรอไม ซง กสทช. ตองพจารณาวาเปาหมายใดควรเปนเปาหมายทเหมาะสมในแตละภาคสวนและจงหวะตางๆ แลกเปลยนความเหนระหวางผเขาอบรม : วทยากรขอใหผเขาอบรมพดคยแลกเปลยนค าถามเกยวกบความถและระยะเวลาในการใชงานขอมล มอถอ ความแตกตางของผคนยคปจจบนกบผคนในยคกอน เวลาทใชในการสอสารบนสอออนไลนทเปนลกษณะมลตทาสก (ท าอะไรหลายอยางพรอมกน) ในกลมอายนอยกวา 50 ป และกลมอายทมากเกนกวา 50 ป และมกลมคนใดทมความรสก “อยากดทอกซทางเทคโนโลย” คอเลกการใชงานเทคโนโลยเปนชวงเวลาหนง ค าตอบของผเขาอบรม : การใชเวลากบโลกออนไลนนนประมาณ 2-8 ชวโมงตอวน (เพอความบนเทงและใชงานแบบท าหลายอยางพรอมกน) ในขณะทการใชขอมลมอถอในการแชท สงขอความหากนนนมจ านวนมากกวาการใชโทรศพทเพอโทรคยกน โดยนยมการสงขอความทางแอพพลเคชนกอนหากไมมความเรงดวน และการเลนเกมสกมบางแตไมมาก อาท โปเกมอน และมการชมขาวสารหรอชองทวผานทางทวออนไลน อาท เนตฟลกซ ไลนทว สวนพฤตกรรมของผคนในปจจบนแตกตางจากผคนในสมยกอนมาก กลาวคอ คนสมยกอนนาจะใชทวและโทรศพทเพอการสอสารมากกวาผคนสมยปจจบนมาก ในขณะทผคนในชวงอายวยท างาน (20 ตนๆ ถงกอน 50) กจะใชบรการขอมลมอถอมากกวาการใชทวแบบยคอนาลอคหรอโทรศพทบานมาก พฤตกรรมแบบมลตทาสก (ท าอะไรหลายอยางพรอมกน) นนมมากขน ท าใหเหนไดวาการเสพสอพรอมท าหลายๆ กจกรรมพรอมกนนน ท าใหเกดการแบงแยกความสนใจ แตในขณะเดยวกนกท าใหเกดการยนเวลาขนได เชน จากทตองใชเวลาในการดสอหลายชนดสบชวโมง กยนเหลอเพยงเจดชวโมงเมอใชเวลาในการเสพสอดวยลกษณะแบบมลตทาสก


8

จากประเดนความเปลยนแปลงดงกลาว ท าให กสทช. ในฐานะผก ากบดแลกจการโทรคมนาคม และเครอขายการสอสาร ตองตระหนกถงความเปลยนแปลงทเกดขนจากโลกยคอนาลอคมาเปนโลกยคดจตอล ทมสนคาและบรการทเปลยนรปแบบไป กสทช. ตองระมดระวงในการดแลกลไกทางการตลาดใหมการแขงขนทเปนธรรม การควบคมเชงสงคม เชน การควบคมเนอหา ซงปจจบนพฤตกรรมผบรโภคทตางไปจากเดม จากการเสพสงทผลตและปอนใหโดยสถาน กลบกลายเปนการเลอกตามใจในเวลาทตองการ จงตองพจารณาวา กสทช. จะใชมาตรการการควบคมอยางไร ประเดนปญหาเรองความปลอดภย ความเปนสวนตวของปจเจกบคคลและความมนคงของสงคมโดยรวม ซงเปนประเดนของการหลอมรวมกนของสอในโลกการสอสารและโทรคมนาคม การก ากบดแลภายใตองคกรเดยว เชน กสทช. นนมผลลพธเชนไร กสทช. ท าหนาทก ากบดแลสองสวนส าคญ คอก ากบดแลทงในสวนกจการการกระจายเสยงและโทรทศน(Broadcasting ) และกจการโทรคมนาคม (Telecommunications) ซงเมอน ามารวมกนนน ท าให กสทช. จะประสบกบความทาทายวา จะวางบทบาทและก ากบดแลกจการในทงสองสวนใหมประสทธผลไดดยงอยางไร เพราะหนวยงานทแยกยอยทเคยตางก ากบดแลสวนงานของตนเองแยกจากกนนนไดรวมอยในส านกงานเดยว คอ กสทช. แลว สงทเปนผลดของการก ากบดแลโดย กสทช. เพยงหนวยงานเดยวคอ

1) กสทช. ควรจะจดหาผเชยวชาญ สงสมองคความร และมบทบาทในฐานะ “ผน า” ของอตสาหกรรมท กสทช. ก ากบดแลอย ท าใหอตสาหกรรมโทรคมนาคมและสอตางๆ พฒนาไปในทางทดทสด

2) ท าใหเกด Economy of Scale (การบรหารดวยตนทนทเทากน เพอผลตผลทมปรมาณทคมคามากทสด) และบรรดาผอยในธรกจ (บรษท) ไดค าตอบทชดเจนจากหนวยงานเดยวทมอ านาจโดยตรง

3) มความรวมมอและความสม าเสมอในการบรหารจดการกจกรรมตางๆ ภายใตนโยบาย ยทธศาสตรทมาจากหนวยงานกลางเพยงหนวยเดยว (กสทช.) ท าใหสามารถท าใหการบรหารและก ากบดแลการแขงขนในตลาดเปนธรรมและมประโยชนสงสดกบภาคสงคมไดมากขน

4) ท าใหอตสาหกรรมมความมนคงมากขน เนองจากเพมความมนใจใหบรษทในตลาดรสกวา สามารถลงทนและพฒนาระบบของสนคาและบรการในตลาด และอตสาหกรรมยงดขน

5) เมอบรษทในอตสาหกรรมท กสทช. ก ากบดแลอยตองการเลนเกมสนนท าไมได เนองจากม กสทช. เพยงหนวยงานเดยวซงเขมแขงพอทจะท าใหกระบวนการเลนเกมส อางกฎเกณฑทเออประโยชนแกบรษทจาก คณะผก ากบดแลหนวยยอยใดหนวยยอยหนงแลวน ามาอางอง แตเมอม กสทช. เพยงหนวยงานเดยวกจะท าใหมความเขมแขงและสม าเสมอเทาเทยมกนหมดกบทกบรษท ซง กสทช. จะตองใหความเปนธรรม ความทดเทยมกน และความเสมอตนเสมอปลายในการจดการและใชการก ากบดแลทเทา


9

เทยมกน โดยททกคนในองคกรจะตองมองเหนปญหาในทศทางเดยวกนดวยความเขาใจทเป นไปในกรอบเดยวกน ซงวธทจะสามารถไดการท างานในทศทางเดยวกนนนจะตองม “การประสานงานในองคกรทมประสทธภาพ “

กสทช. จะ สราง “การประสานงานในองคกรทมประสทธภาพ” ขนมาไดอยางไร ? วธการท นกวชาการบางทานน าเสนอไวมทงสน 4 แบบ เชน

ระบบการสงงานแบบศกดนา (ระบบค าสงบนลงลาง) ทระบกฎเกณฑชดเจนจากผบรหารดานบนสผปฏบตงานล าดบลางลงมา แตระบบนกยงคงมปญหาเนองจากหากพนกงานตางมาจากภมหลงหรอความถนดทางวชาชพทตางกนเชน วศวกร ทนาย นกบญช กจะอานความหมาย “กฎเดยวกน ในความหมายทแตกตางกน” จงเกดปญหาอยด รวมทงหากพนกงานหวงวาจะมการถกในเรองกฎเกณฑกอนทกฎจะออกมา ท าใหพนกงานยงไมพอใจทจะถกบงคบ อกทงเมอออกไปถงระดบปฏบตการ กฎเกณฑหรอขนตอนการปฏบตงานยงหลดไปจากกรอบการปฏบตทควรเปน

การบรหารจดการแบบเครอขาย กลาวคอ สรางลกษณะการประสานงานทระดบผจดการสอสารกบพนกงานระดบปฏบตการไดอยางเขาใจ ซงหวใจหลกคอ “ความสามารถในการบรหารจดการ” ของผบรหารทจะรวบรวมความคดเหน ขนตอนกระบวนการปฏบตงาน แตปญหาทอาจเกด ขนคอความรวมมอทนอยเกนไป ความขดแยงของผลประโยชนระหวางหนวยงาน หนวยงานบางหนวยไรประสทธภาพทจะท างาน หรอ จดประสงคและวฒนธรรมองคกรแตกตางกน ระบบการจดการขอมลทไมเทาเทยมกน และในระดบพนกงานปฏบตการในทองถนกยงคงยากทจะควบคมได

การบรหารโดยการแลกเปลยนและกลไกตลาด กลาวคอ ใหหนวยงานภายใตการบรหารของแตละผบรหารไปประสานงานและท างานเพอแกไขปญหาตางๆ ทเกดขนดวยตนเอง ทวาวธการนกอาจมปญหาทความไรสามารถของทม หรอการประสานงานระหวางกนอาจเกดขอขดแยงเพราะตางคดวาไมใชหนาทของตน หรอปญหาการสอสารของพนกงานทมาจากคนละสายวชาชพจงพดคนละภาษา

การบรหารแบบใชโครงสรางความรวมมอ (Structural routes to collaboration) คอมการรวมหนวยงานทจ าเปนเขาดวยกน และตดหนวยงานทไมจ าเปนออกไป แลวจงสรางองคกร ทมประสทธภาพในการจดการขนมาแทน เฉกเชนแบบท กสทช. ยบบางหนวยงานและน าหนวยงานบางหนวยมารวมกนจนกอตงเปน กสทช.

ประเดนทส าคญทสดในรปแบบการบรหารงานคอ จะตองมความชดเจนในเรอง เปาหมาย และ ความสม าเสมอในการบรหารจดการตลอดทงองคกร หนาททส าคญของผบรหารคอตองใหทมงานทกคนไดเขาใจเปาหมายขององคกรโดยทวกน


10

บทวเคราะหดานเศรษฐศาสตรเรองการใหบรการภาพเคลอนไหว (Video Services) ทางดานการตลาดและ ความลมเหลวของตลาด

Video Services : หมายถง ภาพเคลอนไหวทงหลายทใหบรการไมวาจะอยในสอใดกตาม เนอหาอาจเปนการผลตโดยผชมทางบาน หรอผลตโดยผผลตมออาชพ (ไมวาจะมหรอไมมเสยงกตาม )

การใหบรการภาพเคลอนไหวนนสามารถท าไดหลายชองทาง โดยชองทางดงเดมคอ ชองทางการ”แพรภาพ และกระจายเสยง” ซงแตเดมคอ ทางสถานไดรบการสนบสนน (เงน) จากบรษทเจาของสนคา ท าใหสถานสามารถมเงนกระจายภาพและเสยงไปสบรรดาผชมทางบาน (ดงนน การกระจายเสยงและภาพ จงเปนเสมอน Platform (พนท) แบบหนง ทจะสงภาพและเสยงทเจาของสนคาตองการไปสผชม และผชมกไดชมรายการฟรจากฟรทว (ทไดรบการสนบสนนเงนดานการผลตจากเจาของสนคา )

เพอการอธบายทชดเจน ตาราง The broadcasting Value chain มดงน Broadcasting Value Chain

เมอมองจากดานบนของตารางลงมาทดานลาง (Content Generation - Conditional Access) ในแตละขนตอนของ หวงโซคณคาของการกระจายภาพและเสยงนน แตดงเดม กเปนไปตามปกต ไดแก การผลตเนอหา การขายโปรแกรมเพอรบชมแบบเหมา (สทธในการจดจ าหนายรายการหรอเนอหาทบรษทเปนเจาของ


11

อาท สทธในการจดจ าหนายรายการพรเมยรลก) การเลอกรายการตางๆ เพอลงในชอง (เหมอนรานสะดวกซอทใหเลอกรายการทวตางๆ เขาดวยกนในหนงแพคเกจ) แตในปจจบนในโลกดจตอลนน ขนตอน Transmission (การสงสญญาภาพ) ไดแตกตางออกไป เนองจากมหลายชองทางมากขน ตงแตดจตอลทวทมมากขน การถายทอดผานระบบทตางกน ท าใหอ านาจในการตอรองไดไหลจากเจาของสถาน หรอผแพรภาพ กลบไปอยท “ผผลตเนอหา” อาท ผผลตภาพยนตรชอดงกลายเปนผมอ านาจตอรองมากกวาเมอหลายสบปกอน อยางไรกด “การสงสญญาณภาพ” นนกยงคงมพลงและคงความส าคญอย เพราะเปนระบบทตองใชเงนลงทนสง แตวาปจจบนมผใหบรการมากขนหลากหลายชองทางขน

ในสวนของการขายโฆษณานนเปนสงททวในยคอนาลอคตองใหความส าคญเนองจากเปนสวนทท าเงนใหแกสถาน แตเมอมระบบ เพยทว (จายเงนคาเคเบลเพอไดดทว) ท าใหการขายโฆษณาอาจไมใชความส าคญทสดอกตอไป กลวธท าเงนของเจาของสถานแพรภาพและกระจายเสยง

ระบบฟรทวและการขายโฆษณา (เจาของสนคาช าระคาโฆษณา และผชมดทวฟร) ขอควรระวงคอ หากสถานแพรภาพและกระจายเสยงของประเทศใดประเทศหนงมเพยงสถานเดยว หรอมความเขมแขงมากจนเปนผเลนเพยงรายเดยว กอาจจะขนราคาคาโฆษณาทวไดจนท าใหคกคามผเกยวของ เชนบรษทโฆษณา หรอผบรโภคทไดรบผลจากตนทนสนคาทมากขนในตอนทาย

ระบบเพยทว (เคเบล) ระบบทตองช าระเงนจงจะสามารถชมทวได โดยใชเทคโนโลยควบคมการรบชมผานไฟเบอร หรอระบบคลนความถ โดยอนญาตใหผชมทช าระเงนเทานนจงจะรบชมได


12

กลไกการสนบสนนดานการผลตรายการโดยเจาของสนคา และ ระบบเพยทว Advertiser Support VS Pay TV

Viewers จากภาพดงกลาวเราจะเหนไดวา รายการทผลตเพอกลมคนจ านวนนอยด (Minority Programs) อาจมความตองการของคนจ านวนนอย แตยนดทจะจาย ในขณะทฝายผชมกลมใหญมความตองการดแตไมเตมใจจะจายเงนจ านวนมากเพอรบชม ดงนน รายการทผชมจ านวนนอยแตยนดจายเงนเพอรบชมจงเหมาะทจะถกผลตและจ าหนายผานชองเพยทว ในขณะทรายการทวไปทคนสวนมากอยากชมฟร (หรอจายเงนเลกนอย) จงเหมาะแกการผลตโดยสถานไดรบเงนสนบสนนจากเจาของสนคาผานคาโฆษณา วธการในการคนหาผมอ านาจในตลาดในแตละจดของหวงโซคณคาของการกระจายเสยง และภาพ คอ กสทช. มหนาทตองเขาไปดวา ในแตละตลาดนนมผใหบรการมากนอยเพยงใด และมใครบางทถอเปนผเลนทถอเสนอขายสนคาและบรการทประชาชนจดวาเปนสนคาททดแทนกนและกนได (สนคาชนดเดยวกน) จากนน จงไปหาวามบรษทใดไหมทม “อ านาจทางการตลาด” อยางมนยยะส าคญในตลาดทตนเองอย ซงวธทจะบงชไดวาบรษทเหลานนมอ านาจไดแก สวนแบงการตลาดทสง อทธพลในการก าหนดราคาของสนคาหรอบรการอยางเหนไดชด ซงหากเมอพบวาบรษททมอ านาจทางการตลาดใชอ านาจในทางมชอบ กเปนความจ าเปนท กสทช.จะตองเขาก ากบดแล


13

กรณศกษาทเกดปญหาในหวงโซคณคาดานการกระจายเสยงและภาพ

จด Wholesale packaging สงทส าคญคอ กรณการจ าหนายลขสทธการถายทอดสดการแขงขนฟตบอล ทกลายเปนการทเจาของลขสทธจ าหนายลขสทธใหแกบรษทของตนในการแพรภาพและเสยงรายการแขงขนฟตบอล ท าใหเพยทวชองอนๆ ไมสามารถซอโปรแกรมฟตบอลมาได ในกรณนผก ากบดแลจ าเปนตองออกมาตรการบงคบใหเจาของสทธแบงการจ าหนายแพคเกจการถายทอดออกเปนหลายค และไมอนญาตใหบรษทใดสามารถซอรายการทงหมดได (จ ากดไมเกนสามแพคเกจในการถายทอดรายการฟตบอล) นคอตวอยางการก ากบดแลทประเทศองกฤษเขาแทรกแซงเพอไมใหเกดการผกขาดทางการตลาดและท าใหการแขงขนหมดไปจนผบรโภคไมมสทธเลอก

กลาวโดยสรปในระบบการตลาดทมการแขงขนทมคณภาพ ผก ากบดแลจะไมมความจ าเปนตองดแลหรอก ากบผเลนในตลาดมากนก เนองจากตลาดก ากบดแลดวยกลไกของตนเองอยแลว เชน ในระดบผผลตเนอหากจะตองผลตเนอหาทตลาด (ผบรโภค) ตองการไมใชเพยงทเจาของสนคาหรอสถานตองการ ทวาไมใชทกตลาดจะสามารถมกลไกการตลาดทดพอ ดงนน ในฐานะท กสทช. ตองเปนผก ากบดแลกจการการแพรภาพและกระจายเสยงสงทส าคญคอ จะตองคดใหไดวาสวนไหนในหวงโซคณคานท กสทช. จะตองเฝาระวงและควบคมดแลเพอใหเหนผมอ านาจในตลาดมท าการผกขาดทางการตลาด หรอใชอ านาจในทางมชอบ ท าใหเกดการแขงขนทไมเปนธรรมหรอไม หนาทของ กสทช. คอ ตองสงเสรมใหเกดการแขงขนทเหมาะสมและเปนธรรมในตลาด ท าใหเกดผลดแกผบรโภค

การคนหาและบรหารจดการกลไกตลาดใหมประสทธภาพในระบบเครอขายแบบมสาย และระบบเครอขาย แบบไรสาย

ในโลกยคดจตลนมความหลากหลายของสนคาและบรการท “หลอมรวมเขาดวยกน” ในระบบเครอขายแบบมสายและเครอขายไรสายนน ประเดนทผก ากบดแลตองสนใจคอ ตองเฝาระวงความเสยงทหวงโซแหงคณคานนจะมจดใดบางไหมทจะเกดปญหาการผกขาดทางการตลาด หรอการแขงขนทไมเปนธรรมขนได ในโลกแหง “การหลอมรวมเขาดวยกน” ของสอตางๆ นน การแพรภาพหรอเสยงมความทบซอนกนในหลายลกษณะ จงท าใหการออกกฎเพอควบคมหรอก ากบดแลนนเปนไปไดยาก เนองจากสนคาหรอบรการบางตวสามารถทดแทนกนไดอยางสนเชง หรอ ทดแทนกนไดแคเพยงบางสวน แมจะท าหนาทแบบเดยวกนแตอาจจะมาจากกลไกพนฐานทแตกตางกน จงท าใหการควบคมควรใชกฎเกณฑทแตกตางกน

ประเทศไทยนนการใชโครงขายโทรคมนาคม (Telecom) ครอบคลมมากกวาเครอขายแบบมสาย (Fixed Network) ดงจะเหนไดจากความครอบคลมของเครอขายโทรศพทเคลอนททครอบคลมพนทตางๆ อยางทวถงกวาแบบเครอขายแบบมสายมาก ทวาจากงานการส ารวจทผานมาผบรโภคจะไดประโยชนมากกวาหากผบรโภค


14

สามารถเลอกไดทงแบบเครอขายแบบโทรคมนาคม (Telecom) หรอแบบมสาย (cable) แตหากไมสามารถมโครงขายทงสองพรอมใหประชาชนเลอกได ผก ากบดแลกจ าเปนตองดแลตามเครอขายทม หมายถงหากมโครงขายแบบเดยวใหผบรโภคเลอก กสทช. กยงคงตองก าหนดและสงเสรมใหมการแขงขนระหวางกนของผใหบรการตางๆ

ในตลาดการวางโครงขายแบบมสายนนมผเลนเพยงไมกราย ท าให กสทช. ควรใหโอกาสในเรอง Access Based Competition (การก ากบการเขาถงขอมล แมวาจะเปนการแบงกนใชของระบบโครงขายมสายเดยวกนระหวางผใหบรการตางบรษทกน) ซงอาจไมใชการแขงขนทสมบรณเหมอนการแขงขนระหวางเครอขายแบบมสายและแบบโครงขายโทรคมนาคม ในแงของการใหบรการแกผบรโภคตามบานเรอนนน แบบมสายถอวามประสทธภาพมากกวา ในขณะททางโทรคมนาคมนนดจะมประโยชนกวาส าหรบระดบองคกร

กจกรรมตางๆ ทเกดขนในหวงโซคณคาของ “ระบบเทคโนโลยการสอสารผานเครอขายอนเทอรเนตความเรวสง” (Broadband)

Different activities in the broadband value chain have different degrees of replicability

Low

High


15

ในกระบวนการหวงโซคณคาตามภาพนน เรยงล าดบความงายมากในการเขาเลยนแบบของผเลนในตลาดหนาใหมทเลยนแบบไดนอย (ดานบนของตาราง) มาจนถงดานลางของตารางทเลยนแบบไดสงตามล าดบ (Local Loop- Retailing)

Retailing หมายถง การเปนผคาปลกในโครงขายแบบบรอดแบรนด นนสามารถท าซ าไดงาย กลาวคอสามารถมผใหบรการหนาใหมในตลาดไดโดยงาย

IP Network หมายถง ผใหบรการดานไอพ (ถายโอนขอมลตางๆผานระบบระหวางกน )

Backhaul หมายถง สายใยแกวตางๆทเชอมขอมลเลกๆ และขอมลใหญๆ ทสงไประหวางกนของบรษทตอบรษท

DSLAMs หมายถง การสงสญญาณและระบบทท าใหการแลกเปลยนขอมลตางๆ เกดขนได

Local loop หมายถง การทโครงขายไฟเบอรทเชอมผบรโภคตามบานไปยงผใหบรการประจ าทองถนซงเปนสงทยากมากและลงทนสงในการทผเลนหนาใหมจะเขาสตลาดในต าแหนงน

ดงนน จงสงผลให กสทช. ตองพยายามจดสภาพแวดลอมใหผเลนหนาใหมทเขามาในตลาดตองสามารถ เขาสตลาดการใหบรการไดอยางไมถกปดกน และคดกลไกทจะสงเสรมผเลนหนาใหมใหเขาสต าแหนงอนๆ ของหวงโซไดดวย มเชนนนในตลาดจะเตมไปดวยผเลนหนาใหมทอยในต าแหนงคาปลก โดยไมมโอกาสอยในต าแหนงอนของหวงโซ ผก ากบดแลหลายประเทศไดสงเสรมการเขามาสตลาดของโครงขายแบบมสาย ดวยการออกขอก าหนดใหผเลนใหมสามารถเขามาในฐานะผคาปลกและพฒนาตวในทสดจนเปนผเลนหนาใหมทมความแขงแกรงพอทจะสามารถเปนผลงทนในล าดบตอไปของหวงโซคณคาได หลายประเทศในศตวรรษทผานมาไดมการอนญาตใหผเลนในตลาดหนาใหมแบงใชทรพยากรในโครงขายแบบมสาย (ทเปนสายทองแดง) ของผเลนรายเดมทอยในตลาดอยแลว แตเมอเปลยนการวางสายเปนแบบใยแกวทตองอาศยการลงทนสง ท าใหผลงทน (ผเลนรายเกา) ไมตองการลงทนเพราะไมตองการแบงโครงขายใยแกวใหแกผ ใหบรการรายอน (ผเลนรายใหม) หรอแมจะลงทนไปกไมตองการแบงโครงขายใยแกวทตนเปนเจาของแกใคร และอาจจะกลายเปนปญหาในเรองการค านวณราคาทเหมาะสมทจะคดคาใชโครงขายใยแกวของผใหบรการรายอน ซงกลายมาเปนปญหาของผมหนาทก ากบดแลทจะหาราคาทเหมาะสมใหไดในทสด ตวอยางของกรณศกษาในการทจะตงราคาทเหมาะสมใหผใหบรการหนาใหมเขาสตลาดไดนน จ าเปนตองถกบรหารจดการโดย กสทช. เนองจากผใหบรการหนาเกา (ทเปนเจาของโครงขาย) ยอมไมมความตองการจะใหผใหบรการคนใหมเขาสตลาด การหาราคาทเหมาะสมจงตองผานกระบวนการท กสทช. ชวยก ากบและหาจดราคาตงทเหมาะสมและเปนธรรมกบทงฝายเจาของโครงขายใยแกวและผใหบรการรายใหม ประเดนทนาตองค านงถง


16

เชน ความคมทนในมลคาทเจาของโครงขายลงทนไป โครงสรางของราคาปลกของสนคาและบรการนนถกท าลายหรอไม ในทางปฏบตแลว กสทช. ยอมตองพยายามตงราคาการใชโครงขายจากตนทนทใชจรง แตวธการค านวณตนทนการลงทนนนมหลากหลาย ท าใหไดราคาตนทนทแตกตางกน ดงนน วธการทใชกนโดยทวไปคอการค านวณตนทนแบบ Long run incremental Cost คอ ราคาตนทนในการด าเนนธรกจในระยะยาว

สงท กสทช. ตองตระหนกคอ ตองสงเสรมใหเกดการแขงขนในทกจดของหวงโซคณคา โดยไมใหเกดการผกขาดตลาด และใหมการแขงขนทเปนธรรม ในกรณศกษาขางตนเรองการตงราคา ทาง กสทช. ตองมนใจวาเจาของโครงขายไมตองรบภาระเงนตนทนในการลงทนแทนบรรดาผใหบรการหนาใหม โครงสรางของราคาปลกของสนคาและบรการไมถกกระทบ และเจาของโครงขายไดใหบรการดานโครงขายทมประสทธภาพ พรอมกนกบผบรการหนาใหมกตองน าเสนอบรการหรอสนคาทมคณภาพดแกผบรโภคเชนกน

ประเดนปญหาทอาจเกดขนแกผใหบรการหนาใหม เมอองการใหบรการของบรษทจากผใหบรการหนาเกาในฐานะเจาของโครงขาย ไดแกภาวะ Sabotage คอการกอวนาศภยตอธรกจของคแขง (บรษทผใหบรการหนาใหม) โดยไมใหบรการซอมแซมหรอชวยเหลอเมอเกดปญหาของโครงขายจากฝงผใหบรการหนาเกา จนกอใหเกดปญหากบผบรโภค และผบรโภคจะไมเลอกใชบรการกบผใหบรการหนาใหม

ดงนน ผก ากบดแลจงตองออกมาตรการทจะปกปองธรกจของผใหบรการหนาใหมใหไดรบความเปนธรรมโดยก าหนดบทลงโทษหากเจาของโครงขายไมใหบรการซอมแซมหรอใหความชวยเหลอทจ าเปนตอผใหบรการหนาใหมทมาอาศยโครงขายของตน และผก ากบดแลอาจตองออกเปนขอก าหนดใหเจาของโครงขายแยกบรษทออกเปนบรษทยอย โดยทบรษทยอยทใหบรการเชาโครงขายแยกออกจาการเปนผใหบรการหนาเกา จงท าใหเกดการแยกทชดเจนและท าใหไมเกดการ “กอวนาศภย” กบบรษทคแขง นอกจากนวธในการแยก “ความเปนเจาของ” คอ แตละบรษททงผใหเชาและเจาของโครงขายมผถอหนคนละกลมกน การแยกในทางกฎหมาย การแยกทางบญช การแยกทางหนาทปฏบตงาน และการแยกแบบเสมอนจรง

การแขงขนของเครอขายโทรศพทเคลอนท

ในประเทศไทย การแขงขนของผใหบรการโทรศพทเคลอนทมความเขมขนและหลากหลายผเลนกวาตลาดโครงขายแบบมสายมาก ในการเขาแขงขนในตลาดโทรศพทแบบเคลอนทนนตนทนต ากวาเพราะการขยายความครอบคลมของโครงขายมอถอ สามารถคอยๆ ท าไปได โดยการตดตงศนยกระจายสญญาณไปเรอยๆ และใหบรการอยางเปนอสระจากกนของแตละคายโทรศพท ซงแตกตางจากเงนลงทนทตองจายไปกอนเปนมลคาสงของผใหบรการโครงขายแบบมสายทตองสรางโครงขายขนมากอนจงใหบรการได


17

อยางไรกด สงทเปนประเดนทผก ากบดแล (กสทช.) ตองกงวลคอ อาจมผเลนหลกทส าคญเพยงไมกราย หรอเมอมการ “ฮว” การก าหนดราคาเกดขนในตลาดของผใหบรการโทรศพทเคลอนท ซงอาจเกดไดผานการตกลงกนจรงๆ ของแตละบรษท ซง กสทช. อาจตดตามและยบยงการ “ฮวราคา” ได เมอทราบขาวและเขาไปยบยงบรษทผใหบรการโทรศพทเคลอนทตางๆ ทจะฮวกน หรอการ “ฮวราคา” แบบไมตองมการพดคยกน คอแตละบรษทออกราคามาใกลเคยงกนและจะลดราคาตอเมออกฝายหนงเรมลดราคา ซงท าใหผบรโภคไมมทางเลอกหาก ไมมการเรมลดราคาจากบรษทใดเลย ท าใหผบรโภคจะตองอยในภาวะไมมทางเลอกแมวาราคาคาบรการจะสง แคไหน

จากภาวะดงกลาว จงจ าเปนท กสทช. จะตองสงเสรมใหเกดการแขงขนทมากขนในตลาดโทรศพทเคลอนท ในตลาดโทรศพทเคลอนทนน กสทช. มวธทจะใหใบอนญาตมากขน หาคลนความถเพอการประมลมากขน และอาจมการเสนอใหเจาของคลนความถเดมแบงใหผบรการหนาใหมมาแบงใชความถ คอ Mobile virtual network operators (MVNOs) คอ กลมผใหบรการเสมอนจรงในโครงขายโทรศพทเคลอนท สถานการณ ตวอยางเชน เจาของคลนโทรศพทเคลอนท a อาจเนนกลมลกคาธรกจ แตยงมพนทใหบรการเหลออยจงยนดทจะใหบรษท แบบ MVNOs ทจบกลมผใชบรการครวเรอนเขามาใชพนทของคลนได ดงนน กสทช. อาจสงเสรมใหมการเขาสตลาดของ บรษทแบบ MVNOs มากขนเพอใหเกดการแขงขนทเขมขนขน นอกจากนมบรการบางประเภททเจาของเครอขายโทรศพทเคลอนทเองไมไดท า แตบรษทแบบ MVNOs ท า เชน การใหบรการหลงการขาย การเกบเงนตางๆ เปนตน

นอกจากนสงทตองค านงถงอยางยงคอ ผมหนาทก ากบดแล (กสทช.) มองประเดนการ “ควบรวม” บรษทผใหบรการดานโทรศพทเคลอนทตางๆ เขาดวยกนเพอใหมเงนลงทนทพอเพยงในการพฒนาระบบ ซงปจจบนเราก าลงไปทระดบ 5G ซงตองใชเงนลงทนทสงมาก แตการ “ควบรวม” กจะเกดผลกระทบกบผบรโภคทอาจโดนกระบวนการ “ฮว” ของผใหบรการทท าใหราคาของบรการสงอยางไมเปนธรรมตอผบรโภค จากขอจ ากดดงกลาว กสทช. ตองทบทวนการให หรอ ไมใหอนญาตการ “ควบรวม” ของบรษทตางๆ เกดขน และ กสทช. ควรใหความส าคญกบการเฝาระวงใหตลาดโครงขายโทรศพทเคลอนทมการแขงขนทมากขน เพอใหพฒนาไปคขนานกบโครงขายแบบมสาย

คณสมบตใดท กสทช. ตองมเพอเปนผก ากบดแลทมคณภาพ?

กสทช. จ าเปนตองไดรบการยอมรบวาเปนผก ากบดแลทมคณภาพเนองจากเพอใหยงคงไดรบงบประมาณสนบสนนตอไป และท าให กสทช. สามารถปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพเพราะหากคนเชอวา กสทช. ท างานไดด คนกจะเชอฟงและปฏบตตามการก ากบดแลของ กสทช. ไดงายขน


18

หลกการส าคญทจะแสดงใหเหนวา กสทช. เปนผก ากบดแลทมคณภาพ ไดแก

กสทช. ปฏบตตาม “พนธกจ” (Mission) ท กสทช.ก าหนดไว อยางไรกด ผคนจากแตละสาขาวชา ตางมการตความพนธกจแตกตางกนได ดงนน กสทช. จ าเปนตองอธบายถง “พนธกจ” ขององคกรใหบคคลทงหลายไดเขาใจ ซง “พนธกจ” นนตองมความกวางพอท กสทช. สามารถปรบเปลยนไดเมอเกดความเปลยนแปลงเนองจาก กสทช. ปฏบตงานในโลกแหงการหลอมรวมทเปลยนแปลงตลอดเวลา แตดวยความกวางของความหมายแหง “พนธกจ” ท าใหผคนอาจตความ พนธกจตางกนไปและสงสยวา กสทช. ปฏบตงานตามพนธกจจรงหรอไม ดงนน วธแกไข คอ กสทช. (และผก ากบดแลในประเทศอน) จะออกแบบแผนงานระยะยาว เชน ระยะ 5 ป

“ความช านาญการ” (Expertise) คอ กสทช. อางไดวา กสทช.ปฏบตงานดวย”ความช านาญการ” ในสาขาวชาชพท กสทช.ก ากบดแล แตปจจบนผคนมความกงขาตอการปฏบตงานขององคกรและตองการหาขอมลเหตผลของการปฏบตงานขององคกรแมจะเปนการปฏบตงานดวย “ความช านาญการ” กตาม

“มความนาเชอถอและรบผดชอบ” ซง กสทช. จะตองมความนาเชอถอและรบผดชอบไมใชเพยงตอองคกรใดองคกรหนง กลมคนใดกลมคนหนง อาท กลมนกธรกจ ผบรโภค หรอภาคสวนใดภาคสวนหนง แต กสทช. ตองมความสามารถในการแสดง หรออธบาย “ความนาเชอถอ และ รบผดชอบ” ของตนเองตอแตละกลมดวยวธการสอสารทแตกตางกน ซงการใชตนทนของเวลาและทรพยากรในการอธบายตวเองวา “นาเชอถอและรบผดชอบ” นนไมควรใชเวลามากเกนไป เพราะสงคมจะตงค าถามวาท าไมมวแตอธบายตนเองแทนทจะท างาน

“ความเปนธรรม” กลาวคอ กสทช. ตองปฏบตตอแตละวงการสอ ภาคสวน หรอกลมคนดวยความเปนธรรมเสมอกน โดยอาจจดใหมการท าประชาพจารณในปรมาณทเหมาะสม

“ความมประสทธภาพ” กลาวคอ กสทช. ตองท างานใหมประสทธภาพในงานทตนเองตองรบผดชอบ

ทงหาขอทกลาวมานเปนหลกการท กสทช. สามารถใชอางเพอแสดงใหสงคมเหนวา “กสทช.” ไดปฏบตงานในฐานะผก ากบดแลทมประสทธภาพ แตอยางไรกดสงคมอาจยงคงตงค าถามในมมมองทแตกตางกนถงค าจ ากดความและขอบขายของหลกการทงหาขอ

อกทฤษฏทนาสนใจท กสทช. อาจน ามาใชอางองเพอแสดงถงการปฏบตงานอยางมประสทธภาพ คอทฤษฏ

ของ Lucidity ทผก ากบดแลจะตองมคณสมบตเหลานคอ


19

Attuned คอ สามารถปรบตวใหกลมกลนกบสงแวดลอม มองเหนทางเลอกตางๆและปญหาทอาจเกดขนไดแมในโลกแหง “การหลอมรวมกน” ทเปลยนแปลงไดเรว

Intelligent คอ ม “ระบบเกบขอมลทฉลาดพอ” ทจะทราบสภาวะของวงการท กสทช. ก ากบดแลเปนเชนไร ขอมลสามารถน ามาใชในการวางแผนงานเพอใหบรรลเปาหมาย ดวยการใชกลยทธทเหมาะสมทอาจจ าเปนตองปรบเปลยนเมอมความจ าเปนเกดขน รวมทงระบบเกบขอมลนตองสามารถตอบตอสงคมไดวาเหตใด กสทช. จงตองตดสนใจท าหรอไมท าอะไรดวย

Dynamic คอ มพลงพลวตทสามารถปรบตวตามความเปลยนแปลงทเกดขนไดโดยไมหยดนง

กลาวโดยสรป กสทช. จะตองทราบความเปลยนแปลงทเกดขน ไมวาจะมกลมธรกจทเกยวเนองเกดขนมากนอยแคไหน หรอมตวแทนผใหบรการหนาใหมๆ เพมเขามาในกระบวนการท างานหรอไม อยางไรกด ความตองการทจะเปนผก ากบดแลทด จะตองมความ “เปนธรรม” โดย กสทช. ตองตระหนกวา ความเปนธรรมของแตละกลมบคคลหรอแตละฝายอาจมความแตกตางกนและ กสทช. จะตองหาสมดลยภาพในการจดการใหเกดประโยชนสงสดตอสงคมและวงอตสาหกรรมสอทจะพฒนาไปไดอยางยงยน

หลกการทางเศรษฐศาสตรของตลาดสองฝง ( Two –sided markets ) และแพลทฟอรมทางดจตล (Digital platform)

Two-sided markets คอ พนททอนญาตใหผมความตองการซอกบผมความตองการขาย (หรอใหบรการ) ไดมาพบกนและท ากจกรรมการซอขายดวยการใชประโยชนจากลกษณะทางเครอขายของผซอและผขาย ซงมทงในรปแบบอนาลอคในยคกอน เชน บรษทจดหาคทวไปทน าชายหญงมาเจอกน จากนนในโลกยค ดจตลปจจบนกไดเกดลกษณะของแพลทฟอรมทางดจตลทเปนพนทแบบตลาดสองฝงขน อาท แอพพลเคชน UBER , เวบไซตหาค เวบไซต Airbnb เปนตน


20

รปดานลางแสดงลกษณะของแพลทฟอรมแบบดจตล ; Two-sided markets: free-to-air broadcasters /search engines/Facebook

กลาวโดยยอ แพลทฟอรมคอ พนททอนญาตและอ านวยใหผมความตองการตรงกนมาพบกนและเกดการซอขายขน โดยทวไปแพลทฟอรมกอใหเกดประโยชนแกทงสองฝายเนองจากตางมพนททเขาถงกลมตรงขามทมผตองการเดยวกน โดยคณคาทผบรโภคมองวาแพลทฟอรมมคณคามากนอยแคไหน ขนอยกบวาแพลทฟอรมนนท าใหผบรโภคไดรบประโยชนทมงหวงมากนอยเพยงใด อยางไรกดสถานการณทผก ากบดแลตองระมดระวงคอ สถานการณทเรยกกนวา “รายใหญกนรวบ” กลาวคอ ผใหบรการรายใหญทสดกวาดเอาผบรโภคไปหมดท าใหเกดการ “ผกขาดตลาด” ท าใหผก ากบดแลจะตองคดถงหรอเพมมาตรการทใหเกดการแขงขนทเสร และเปนธรรมไมใชเพยงผใหบรการรายใดรายหนงไดประโยชน ประเดนส าคญอกประเดนคอ กสทช. จะใหหนวยงานใดเปนผก ากบดแลเหลาดจตลแพลทฟอรมเหลาน เพราะอาจจะตองค านงถงปจจยอนๆ เชน ผมอ านาจรวมในการควบคมดแลเชน แอพ uber ทเกยวเนองกบ พ.ร.บ. จราจรทางบก กอาจตองการผมความรและอ านาจในการควบคมเรองกฎหมายจราจรมารวมดวยกบ กสทช. ในการก ากบดแล และในมมมองดานการตลาดและโฆษณาทนาสนใจคอ “การเปลยนแปลงดานการจ าหนายโฆษณาของผใหบรการ” กลาวคอ การจบคฐานขอมลของผบรโภค (ทนาจะเปนตวเลขทเหลาเซรชเอนจน หรอ เฟซบค) สามารถเกบเงนคาโฆษณาผานการ “คลก” ทแทจรงของผใชสอออนไลน และเจาของสนคาสามารถเลอกทจะใหเวบไซตของสนคาตนสามารถขนมาเปนหนาแรกๆ เมอมคนสนใจในการหาขอมล ซงรปแบบการขายโฆษณาดงกลาวนแตกตางจากสมยกอนทขายจ านวน “รวมสทธ” ของกลมผชม ไมใชการขายแบบ “จ านวนจรง” ของผเขาไปชมสนคาหรอโฆษณา ในขณะทการโฆษณาสามารถท าไดเจาะจงมากขน กแสดงใหเหนวา “ขอมลสวนบคคล” ถกถายทอดไปยงดจตอลแพลทฟอรมทเราเขาไปใชบรการอาท การคนหาขอมลทองเทยวของเรา


21

แพลทฟอรมนนกจะจดจ าวาเรามความตองการอะไร ท าใหเกด "การคกคามในการดงขอมลสวนบคคล” ไปใชในการจดเกบขอมลเพอน าเสนอโฆษณาใหแกผใช

การระบ “ปญหาส าคญ” และ หาวธแกไข หนาทส าคญของผก ากบดแล (กสทช.) คอ ตองสามารถระบวาสงใดคอ “ปญหา”และ “ความเสยง” ทส าคญ

ความเสยง หมายถง สงทอาจคกคามใหเกดปญหาในอนาคตได

ปญหา หมายถง สงทเกดขนแลวและเปนภยคกคามอย

แตประเดนทเปนเรองทาทายส าหรบ กสทช. คอ จะระบวา “สงใดเปนปญหาไดอยางไร และ สงใดทควรไดรบการแกกอนกน”

ตามทฤษฏ ท Malcom Sparrow กลาวไว เรองการแกปญหา คอ “ Pick important problems and fix them “ The regulatory Craft (Harvard, 2000) แปลวา “หาปญหาทส าคญ และแกไขปญหาเหลา นนกอน” ซงในฐานะผก ากบดแล (กสทช) การตระหนกถงปญหากอนทจะแกไขดวยการก ากบดแล นนแตกตางโดยสนเชงกบ การเพยงแค “บงคบใชอ านาจ” โดยไมตระหนกถงปญหา ดงนนหาก กสทช. ตระหนกวาปญหาคออะไร แลว กสทช. คอยใชการก ากบดแลทเปนไปเพอแกไขหรอลดปญหานนๆ

มมมองตางๆ ในการระบวาสงใด คอ “ปญหา”

ดานกฎหมาย หากเรามองโดยใชมมมองดานกฎหมายเปนหลก หมายความวา หากสงใดทขดแยงหรอฝาฝนจากขอก าหนดของกฎหมายกถอเปน “ปญหา” เชน การท างานของบางโรงงานทขดแยงกบกฎหมายสงแวดลอม สงนนกจะถอเปนปญหาทนท

ดานการจดการ ขนตอนการปฏบตงาน หรอระเบยบราชการตางๆ กลาวคอ เมอผปฏบตงานมาจากคนละสายงานกจะมองสงทเปนปญหาจากคนละลกษณะ หรอ บางสงทเปนปญหาของหนวยงานหนงอาจไมใชปญหาส าหรบอกหนวยงานหนง โดยเฉพาะผบรหารกบผปฏบตการภาคสนามกจะมองปญหาแตกตางกน หรอกระทงระบวาสงใดเปนปญหาตางกน ตวอยางทส าคญอาท เหตการณทจรวดของนาซา ชอชาเลนเจอร ถกยงขนทองฟาแลวระเบดกลางอากาศภายในเวลาครเดยว เมอสอบสวนแลวพบวา ปญหาทท าใหระเบดมาจาก “ยางครอบเครองยนต” นนไมเรยบรอย ซงคนในทมทรบผดชอบเรองนนนทราบแตไมไดใสใจแกปญหายางครอบน เนองจากในวฒนธรรมองคกรนาซาสนใจเฉพาะปญหาเชงเทคนคยากๆ หรอปญหาหาเงนทนมาสนบสนน คนในทมจงไมไดใสใจใน


22

การแกปญหายางครอบเครองยนต ทเปนปญหาเชงวศวกรพนๆ จงอาจสรปไดวา ความลมเหลวของโครงการนและท าใหมคนตายเกดขนเพราะวฒนธรรมนาซาทใสใจปญหาใหญไมใชปญหาพนๆ

ดานการเกบขอมล กลาวคอ ถาฐานขอมลถกตงมาใหเกบขอมลใด กจะเกบเฉพาะสงท ถกโปรแกรมมาเทานน แตขอมลอนๆทอาจเปนปญหากอาจถกละทงหรอไมไดเกบไวเปนฐานขอมล เหมอนกบเครองคดเลอกสตรอเบอร ทจะถกโปรแกรมใหเกบเฉพาะลกทถกตงขนาดมาแลว สวนลกอนกจะถกละเลยไปแมวาจะมอย

โครงสรางแตละหนวยงานตองรบผดชอบ กลาวคอแตละหนวยงานถกก าหนดใหรายงานดานปญหา หรอ ความเสยงเฉพาะดานใดดานหนงตอผก ากบดแล ท าใหแตละหนวยงานใหความส าคญกบการดแลปญหาทไดรบค าสงมาใหดแล ดงนนปญหาอนๆทหนวยงานพบเจอกอาจไมไดรบความสนใจหรอน าเสนอตอไป

ความสนใจพเศษจากสงคม จากกลมการเมอง หมายถง บางประเดนปญหาเปนสงทคนในสงคมใหความส าคญจงกลายเปนประเดนท ผก ากบดแลใหความส าคญและระมดระวงทจะพจารณาวาประเดนเหลานนมปญหาหรอไม

สงทส าคญมากในองคกรขนาดใหญเชน กสทช. คอตองใหทกคนในองคกรมองเหนปญหาหรอความเสยงดวยสายตาเดยวกน และท างานอยางประสานกนอยางดเพอแกปญหา

“ตนทน” ในการบรหารจดการความเสยง

เนองจาก ความเสยงมหลากหลายรปแบบและตนทนในการบรหารจดการความเสยงแตละแบบยอมตาง กนไป ดงนน ผก ากบดแลเชน กสทช. ตองเรยนรทจะประเมนผลของความเสยง และ ตนทนทใชในการจดการความเสยงนน

ตวอยางกรณศกษา

ในฐานะผก ากบดแลดานสงแวดลอม จะตองรบผดชอบทจะดแลปรมาณกาซสกปรกทบรษทตางๆปลอยออกมา เมอเปรยบเทยบสองบรษท บรษท ก. และ บรษท ข. ซงตางกปลอยกาซทงค แตเมอเราใชก าลงคนประมาณ 100 ชม. ในการก ากบดแลถาดแลบรษท ก. (ทเชอฟงผก ากบดแล) กจะสามารถลดความสกปรกจาก 60 เหลอ 20 (เทากบลดได 40 หนวย) กบอกบรษทคอบรษท ข. (ทไมเชอฟงผก ากบดแล) ถาใชก าลงคนประมาณ 100 ชม. เทากน จะลดความสกปรกจาก 80 –เหลอ 60 หนวย (เทากบลดได 20 หนวย) จากการเปรยบเทยบดงกลาว เราจะเหนไดวาหากเราใชเวลากบบรษท ก. จะไดผลงานในการลดกาซสกปรก ลงมากกวาการใชเวลากบบรษท ข. ซงคอผลลพธสทธทด แตเทากบผก ากบดแลก าลงบอกกบสงคมวาหากคณไมปฏบตตาม


23

ระเบยบ ผก ากบดแลกไมไดใสใจจะไปตามบงคบใชกฎระเบยบ และหากมเหตการณทบรษท ข. ท าใหมปญหาใหญในแงสงแวดลอม ในฐานะผดแลดานสงแวดลอมกจะตอบตอสงคมไมไดวาเหตใดจงไมเ คยบรหาร ความเสยงทบรษท ข. สรางขนเลยทงทบรษท ข. สรางความเสยงมากมาย

จากกรณศกษาดงกลาว สรปไดวาเรองจ าเปนทผก ากบดแลจะตองหาจดสมดลทจะบรหารจดกา “ความเสยง” ใหไดผลลพธทมงหวง ในขณะทไมละเลย บรษทหรอ ผกอความเสยงทแมวาผก ากบดแลเขาจดการบรหารความเสยงแตอาจไมไดผลลพธสงสดในการบรหารความเสยงแตกยงคงตองท าการก ากบดแลบรษทเหลานน ผก ากบดแลตองพจารณาปจจยดานการเมอง ผลกระทบระยะสนและระยะยาว สงทเราบรหารจดการความเสยงนนสงสญญาณใดไปกบกลมอตสาหกรรมนน ความทาทายทเปนสงทส าคญมากคอ องคกรเชน กสทช. จะตองสามารถท าใหคนในองคกร มความเขาใจเรองปญหา ทงในแงความส าคญ รปแบบ และประเดนตางๆ ไปใน “ทศทางเดยวกน” โดยวธทจะท าใหคนในองคกรเขาใจในทศทางเดยวกนคอตองม เปาหมายองคกรทชดเจน และการบรหารจดการภายในองคกรทมประสทธภาพ

เราจะบรหารจดการขนตอนการก ากบดแลภายใตยคแหง “การหลอมรวมกน” ดวยตนทนทต าลงไดอยางไร

ความทาทายส าคญไดแก

ใชวธการก ากบดแลทประหยดทสด

ความหลากหลายของความหมายวา “ความเสยงต า” กลาวคอไมใชปญหาหรอความเสยงต าๆทงหลายเปนปญหาหรอความเสยงต าทเปนรปแบบเดยวกน

มลคาเงนลงทนในการประเมนความเสยง และทรพยากรทมเพอบรหารความเสยง

ความเสยงมการเปลยนแปลงไปไดตลอดเวลา

กลยทธการบรหารจดการความเสยงดวยตนทนตงแตระดบต าจนถงสง

Ultra low intervention ผก ากบดแลเขาแทรกแซงนอยมาก ซงประหยดทสด ไดแก การปลอยเสรใหผประกอบการท าไปโดยไมจ าเปนตองจดทะเบยน การปลอยใหท าเสรโดยตองจดทะเบยน การจดทะเบยนภายใตเงอนไขบางประการ การบงคบใชกฎโดยทวไป การใหขอมลหรอค าแนะน า การใหบรษทก ากบดแลตนเอง

Inspection/ Monitoring สงคนเขาไปตรวจสอบบรษท หรอกลมกจการ ซงมคาใชจายสง ไดแก การเขาตรวจทบรษท วาปฏบตตามขอบงคบหรอไม หากไมท าตามกมบทลงโทษ (ใชคาใชจายสง) การตรวจสอบการควบคมบรษท (ใชคาใชจายปานกลาง) การซมตรวจเปนครงคราวหรอตามระยะ


24

(คาใชจายปานกลาง) การเขาเยยมและใหค าแนะน าในทท างาน (คาใชจายสง) การเขาสอบสวนเมอมเหตควรสงสยหรอมการรองเรยน(คาใชจายระดบกลาง) การตดตงกลองภายในองคกร(คาใชจายสง)

Engineering and design คอออกแบบระบบหรอกระบวนการในการบรหารจดการความเสยง ไดแก การพดคยกบผประกอบการอยในอตสาหกรรมนนๆเชนการออกแบบทางเทคนคเพอใหการสงสญญาณดขน (คาใชจายปานกลาง) ออกแบบวธและระบบ(คาใชจายปานกลาง) และกลยทธการใหคอมมชชน (คาใชจายสง) รปแบบการก ากบดแลดวยการแทรกแซงทด (Grid) เราจะเลอกใชเครองมอทใชในการแทรกแซงเชนไรขนอยกบ 1) ชนดของความเสยง 2) ชนดของบรษททจะถกก ากบดแล

ตวอยางของการใชรปแบบการก ากบดแล (Grid) โดยแยกแยะตามชนดความเสยงและบรษททจะถกก ากบดแล ในทนสมมตวาผก ากบดแลคอ หนวยงานดแลคณภาพของน า

ชนดของความเสยงไดแก

มความเสยงต าโดยธรรมชาต และมความคงท เชน ถานหนเลน ( ตวถานหนเลนไมมความอนตรายตอแหลงน าแมเกดการรวซมลงน า)

มความเสยงต าในภาพรวม และมความคงท เชน สารเคมทอยในแทงคเหลกทคงทนและไดมาตรฐาน (เนองจากแทงคมคณภาพสงมาก และมการควบคมดแลทดจนลดความเสยงใหเหลอต ามาก) แมจะเปนภยคกคามตอแหลงน าแตดวยการดแลทดจงมความเสยงต าในภาพรวม

มความเสยงต าโดยธรรมชาต แตไมมความคงท เชน ฟารมเลยงแพะทใชน ายาฆาหมดท าความสะอาดแพะ ซงตวน ายาอาจมการรวซมไดแมมอนตรายตอแหลงน าในระดบต า แตกมความไมคงทเนองจากอาจเปลยนชนดน ายาเปนแบบทอนตรายมากตอแหลงน าได หรอการดแลระบบอาจไมมประสทธภาพจนเกดการรวซมของน ายาสแหลงน าได (วนนความเสยงต า แตในอนาคตอาจมความเสยงสงได)

ความเสยงต าในภาพรวม แตไมมความคงท เชนการฉดพนยาฆาแมลงทอาศยความช านาญของผฉดพน ซงหมายความวาหากเปลยนผฉดพนทไมช านาญหรอไมระวงในเรองการค านวณทศทางลมกอาจท าใหเกดการปนเปอนไดงาย


25

ซงในฐานะผก ากบดแลอตสาหกรรมสอสารเชน กสทช. กสามารถปรบใชเพอประเมนความเสยงท กสทช. ตองท าการบรหารจดการเชนกน

ประเภทขององคกรทตองก ากบดแล ไดแก

บรษททมเจตนาดและมประสทธภาพ คอ มความตงใจดและสามารถปฏบตตามสงท กสทช. รองขอ

บรษททมเจตนาด และไมมประสทธภาพ คอ มความตงใจด แตไมสามารถท าตามท กสทช. รองขอไดเพราะไมมความสามารถพอ

บรษททมเจตนามชอบ แตมประสทธภาพด คอ มเจตนามชอบแตมความส ามารถในการปฏบตงานหรอปฏบตตามท กสทช. รองขอกได

บรษททมเจตนามชอบ และไรประสทธภาพ คอ มเจตนามชอบและไมมความสามารถในการปฏบตงานหรอปฏบตตามท กสทช. รองขอได

ขอสงเกตคอ หากบรษททมเจตนามชอบแตมประสทธภาพสง กสทช. สามารถออกมาตรการทางกฎหมายเชน คาปรบ หรอ ยดใบอนญาตเพอใหบรษทประเภทนปฏบตตามท กสทช. ตองการ ในขณะทบรษทประเภทสดทายนนยงนากงวลกวาเพราะนอกจากจะมเจตนามชอบแลว ยงไรประสทธภาพจนท างานไมไดหรอปฏบตตามกฎไมไดอกดวย


26

ตารางดานลางแสดงถงระดบความเขมขนและชนดของเครองมอในการก ากบดแลบรษท แตละประเภท

ตารางแสดงระดบความเขมขนทเราใชในการตรวจสอบแตละบรษทนนแสดงใหเหนวา กสทช. มองวาบรษทนนๆ เปนองคกรทม “ความเสยง” มากนอยเพยงใด ซงตารางดานบนนสามารถน ามาปรบใชไดในหลายแวดวงรวมทงแวดวงการควบคมสอเชน กสทช. เชนกน

การก ากบดแล OTTs (ผใหบรการดานการแพรภาพเนอหาผานอนเทอรเนตโดยไมลงทนดานเครอขายเอง)

และแพลตฟอรม( Platform) รวมทงประเดนปญหาความสมพนธระหวาง ISP กบผบรโภค และผผลตเนอหาและแอพพลเคชนตางๆ พฒนาการทเปลยนแปลงไปของหวงโซคณคาของการเผยแพรเนอหารายการนนไดเปลยนไปจากเมอป 2006 ในลกษณะทผผลตเนอหาสาระของวดโอนนมผผลตทเปนมออาชพมากขน และการเขาถงวดโอเหลานนไมใชแคระดบทองถนแตเปนการเขาถงดวยอนเตอรเนต หรอผานเครองมอสอสารหลายประเภท ในป 2016


27

The new extended value chain of Home telecoms

2006 2016

(mostly home made) content Content Producers

Content & service providers

core network Core Network

local access ISP (Devices)

retail Retail

ล าดบถดมาคอบทบาทการแลกเปลยนในตลาดแบบสองทาง (Two-sided market) ระหวางผใชบรการ

กบผผลตเนอหาหรอแอพพลเคชน และบรษทโฆษณา A simplified view of service and payment flows in the 2-sided market

หมายเหต : (ต าแหนงทหวลกศร วงไปหานนคอการทไดรบเงนจากผบรโภค )


28

จากภาพดงกลาวคอผบรโภคช าระเงนใหแก ISP และ ผผลตเนอหาหรอแอพพลเคชนนน และผผลตเนอหา ในขณะทค าถามคอผผลตเนอหารายการหรอแอพพลเคชนควรหรอไมทจะตองจายเงนใหแก ISP (ผประกอบการอนเตอรเนต)เพอใหการน าเสนอเนอหาไดอยางมประสทธภาพหรอไม ซงคอประเดนการถกเถยงกนทเรยกวา “Net Neutrality” ขอโตแยงทส าคญทท าให ผผลตเนอหาสาระ “ไมควร” จะตองจายเงนคอหากผผลตเนอหารายเลกตองจายเงนแก ISP จะท าใหผผลตรายเลกไมสามารถจายไหวจนท าใหในทสด จะมเนอหาบางประเภท และจากผผลตบางคนเทานนทสามารถจายคาสงขอมลเนอหาใหแก ISP ไดท าใหเกดขอจ ากดทางเนอหาและลดคณคาของอนเตอรเนตในเชงสงคมลง จากทเคยเปนเครองมอฟร พนทฟรทแสดงความเหนของผคนในสงคมไดอยางทดเทยมและเปนประชาธปไตย อนเตอรเนตกจะกลบกลายเปนพนทน าเสนอเนอหาทบางกลมคนผลตเทานนเพราะกลมคนทเหลอไมสามารถจายเงนเพอน าเสนอเนอหาตอผบรโภคได

แลวจะก ากบดแล การใชงานอนเตอรเนตอยางไรใหมความคมคาทางเศรษฐศาสตร (โดยเจาะจงไปท การก ากบดแล ISP ทอาจมอ านาจทางการตลาดสงจนสรางปญหาแกผมสวนรวมในตลาดอนเตอรเนตอนๆ) ?

ปญหาท ISP หรอ เจาของโครงขายจะกลายเปนผมอ านาจในดานการตลาดจะเกดขนเมอมผเสนอบรการจ านวนนอย เชนในโครงขายแบบมสาย (Fixed network ) ซงผใหบรการแบบมสายอาจสรางความเดอดรอนแกผบรโภคหากปฏบตไมชอบ เชน โกหกเรองความเรวในการใหบรการ ดงนน จงเปนหนาทของ กสทช. ตองท าใหผใหบรการเปดเผยขอมลอยางโปรงใสตอผบรโภค หากเจาของเครอขายเปนเจาของการผลตเนอหาบางรายการ กอาจเลอกปฏบตทจะสงสญญาณทดกวาเพอใหเนอหารายการตวเองไปถงผบรโภคและขดขวางการสงขอมลของรายการบรษทคแขงเชน กรณศกษาของบรษทเครอขายแบบมสาย “คอมแคส” ทจงใจบลอกสญญาณของเนตฟลกสและปลอยใหสญญาณของรายการของตนเองเขาไดอยางสบาย หรอจงใจท าใหเสนทางการสงขอมลเนอหานนตดขด จนกวาผผลตเนอหาจะช าระเงนจงจะท าใหการสงขอมลเปนไปอยางสะดวกรวดเรว หากเกดเหตการณดงกลาวขนกจะกระทบผใชอนเตอรเนตโดยทวไปเพราะคณภาพของอนเตอรเนตในภาพรวมจะต าลงอยางมาก

ในทางกลบกน หากเจาของเครอขายไมไดมอ านาจมาก หรอ มการผกขาดทางอ านาจในตลาด ISP (หรอเจาของเครอขาย) การอนญาตใหมการเกบเงนคาสงผานขอมลเนอหาของผผลตเนอหาบางประเภท กอาจจะเปนการดเนองจากท าใหเกด “ความแตกตางของสนคา” ชนดใหมไป เพราะอาจมเนอหาบางประเภททผผลตเนอหาตองการสงเนอหาเหลานนดวยคณภาพระดบสง เชน วดโอเกมสทตองการความคมชดระดบสง และการแขงขนระดบโลกของผเลนวดโอเกมส ปจจบนนสวนใหญ ISP ไมไดรบอนญาตใหเกบเงนจากผผลตเนอหาหรอแอพพลเคชน ยกเวนบางประเทศเชน ประเทศอเมรกา ทมการอนญาตใหเกบเงนผผลต เนอหาได โดยเกบดวยวธ ZERO Rating หมายถง ผผลตเนอหาหรอแอพพลเคชนช าระเงนจ านวนนอยกบเจาของเครอขายโทรศพทเคลอนท โดยมขอตกลงวา เมอผใชบรการดาวนโหลดเนอหา หรอใชแอพพลเคชนของตนกจะไมถกหกจากแพคเกจขอมลมอถอทซอไวกบเจาของโทรศพทเคลอนท เชน เฟซบค จายเงนใหเครอขายโทรศพทเคลอนท


29

แต ผบรโภคไมตองโดนหกโควตาการใชแพคเกจขอมลมอถอ (เทากบผบรโภคไมไดเสยอะไรจงเรยกวาเปน “Zero Rating”) และฝายเจาของเครอขายโทรศพทเคลอนทเองกยนดใหเกดการใช Zero rating เพราะแมจะไดเงนจ านวนนอยจากเจาของแอพหรอเนอหา แตท าใหมลกคาทอยากใชโทรศพทมากขนเพราะแอพเหลานนเปนแอพชอดงหรอเนอหายอดนยม(เชน เฟสบคเปนตน ) OTT นนใหประโยชนกบหลายฝาย แตอยางไรกด บาง OTT ทมผใชมาก เชน เฟสบคหรอกกเกลอาจกลายเปนผเลนเกอบผกขาดในตลาดได ในทางกลบกน OTT กไมใชเพยงผใหบรการอยางเดยว แตเปนตวผรบบรการดวย (คอเปนทง แพลทฟอรม ใหคนอนมาใชบรการในฐานะตลาด และ เปนผใชบรการในตลาดของคนอนดวย อาท กกเกลทขายโฆษณาในพนทเวบตนเอง และไปซอหรอใชบรการแพลทฟอรมคนอนเชนกน ) ซงไมวาในกรณใดกตาม กสทช. มหนาทหาความรและตระหนกถงสถานการณในปจจบนของทกๆ ตลาดไมใหผเลนใดกตามกลายเปนผควบคมตลาด หรอผกขาดตลาด ทงในตลาดโทรศพทเคลอนท ตลาดโครงขายแบบ มสาย หรอตลาดแพลทฟอรมออนไลน กลายเปนผควบคมตลาดหรอผกขาดตลาด โดย กสทช. จ าเปนจะตองเหนภาพรวมของตลาดทมลกษณะของการ “หลอมรวมกนในปจจบน” กระบวนการทางกฎหมายทเกยวของกบการพจารณาประเดนทางกฎหมายในการก ากบดแลกจการ

ประเดนส าคญคอศาลตองเกยวของหรอแทรกแซงองคกรทท าหนาทก ากบดแล เชน กสทช. มากนอยเพยงใดหากศาลเหนวา กสทช. ปฏบตงานโดยผดไปจากจดประสงคหรอวธการทควรเปน โดยสามารถแบงระดบการแทรกแซงไดดงน


30

Degrees of intervention in regulatory decisions :

ระดบความเชอในการก ากบดแลของ กสทช. (ไลจากระดบความเชอสง High Deference ไปจนถง ระดบความเชอฟงต า Low deference)

กลาวคอ

1) ศาลเคารพสงท กสทช. ก ากบดแล 2) ศาลเคารพสงท กสทช. ก ากบดแลหากมหลกฐานเพยงพอ 3) ศาลเคารพสงท กสทช. ก ากบดแลหากการตดสนใจนนมเหตผลเพยงพอ 4) ศาลเคารพเนองจากอ านาจท กสทช. มคออ านาจตามรฐธรรมนญหรอตามกฎหมาย ซง กสทช.เปนผม

อ านาจเตม 5) ศาลเคารพเนองจาก ศาลเชอวา กสทช. มความช านาญเฉพาะทางในเรองทตนก ากบดแลอย 6) ศาลเคารพเนองจากเชอวา กสทช. เปนผทตดสนใจถกตอง นอกจากมเหตอนจ าเปนอนควรสงสย 7) ศาลเขามาทบทวนประเดนปญหา แตยงคงใหน าหนกกบความคดเหนของ กสทช. อย 8) ศาลเขามาแทรกแซงประเดนปญหา (เกดการพจารณาอทธรณในสงทเปนปญหาจากการก ากบดแลของ

กสทช.)

ประเดนทเปนขอกงวลหากกระบวนการยตธรรม (ศาล) เขามาเกยวของ กบการก ากบดแลของกสทช. เหตผลทท าใหการเขาแทรกแซงของศาลในการก ากบดแลของ กสทช.เปนปญหาคอ

Polycentric Issues เพราะความเกยวของของเรองตางๆในโลกแหง”การสอสารทหลอมรวมกน”นน เปนลกษณะโครงขายใยแมงมม ทแตละเรองตางมศนยกลาง(หรอประเดนส าคญ)


31

ของเรองเปนของตวเองแตมความเชอมโยงกนในภาพรวม ท าใหเมอใดกตามทศาลเขาแทรกแซงในเรองใดเรองหนง กจะกระทบกบภาพรวมของเรองซงเปนเรองละเอยดออนและซบซอน

Sporadic interventions คอหากศาลเขามาตดสนแทน กสทช. หรอแทรกแซงตามทศาลเหนควร จะกอใหเกดปญหาในการพฒนานโยบายหรอกลยทธในการก ากบดแลของเรา และท าใหผอยในแวดวงอตสาหกรรมสอเองไมมนใจวาทศทางทอตสาหกรรมจะเปนไปเชนไร และในบางกรณ กจะกลายเปนค าตดสนแทรกแซงของศาลนนกลายเปนการตดสนทท าใหนโยบายลาหลงกวาภาวการณจรงทเปนอย

Limited expertise, experience คอ ศาลไมมความรพอเพยงในเรองโลกแหงสอทหลอมรวมกน

Representation only given to parties involved in the case คอ เมอผานกระบวนการศาลแลว การพจารณาจะฟงเพยงสองฝาย แตความจรงกจการท กสทช . ก ากบดแลนนมผเกยวของหลายฝายกวานนมาก

Lawyers and the US judicialisation horror คอ ลกษณะกระบวนการทการท างานของผก ากบดแลของสหรฐตองระมดระวงตวมากเพราะเกรงวาจะถกฟองรองโดยบรษททเกยวของจนท าใหเกดความลาชาและประสทธภาพต า

Bias towards less reviewable process คอ ความกงวลทเกดจากการโดนตรวจสอบโดยศาลอยางใกลชดยงท าใหการท างานของผก ากบดแลตางเกดขนทางโทรศพทเทานนและไมไดมการบนทกขอมลเพยงพอ เหตทจะท าใหเกดการแทรกแซงทางกฎหมายกบผก ากบดแล

ความไมถกกฎหมายเชน กสทช. มงบประมาณเพองานสอสารโทรคมนาคมแตกลบใชงบประมาณกบงานเกษตรกรรม สงนคอไมถกตองตามอ านาจตามกฎหมาย

ความไมสมเหตสมผล เชนคด เลเกอรแอรเวยทมปญหาดานการไดรบใบอนญาตการบน แตรฐบาลไมตองการให เลเกอรแอรเวยไดสทธในการบนเขานานฟาของประเทศอเมรกา (ซงเลเกอรตองไดรบการระบชอในสนธสญญาการบนฉบบนดวย) ท าใหรฐบาลไมระบชอของเลเกอรแอรเวยเขาไปในสนธสญญาบนระหวางประเทศท าใหเลเกอรไมสามารถบนเขาอเมรกาได ท าใหศาลตองเขามาแทรกแซงและพจารณาวา รฐบาลไมมสทธใชอ านาจในการระบชอในสนธสญญาบนระหวางประเทศ ท าใหคณคาใน “ใบอนญาตการบน” ทออกโดยกองบงคบการบนพลเรอนออกใหแก เลเกอรแอรเวย หมดคณคาไปได เพราะ กรมการบนพลเรอนคอ ผมอ านาจในการก ากบ


32

ดแล และ การท าเชนนน (ไมใสชอบรษทเลเกอรแอรเวย) นนผดตออ านาจตามกฎหมาย และรฐธรรมนญ

การใชกระบวนการไมถกตอง กลาวคอการพจารณาออกใบอนญาต หรอ งบประมาณบรษทตางๆ ของ กสทช. หากท าไปโดยไมพจารณาใหเหมาะสมหรอรอบคอบกถอเปนสงไมถกตอง ใชงบประมาณอยางไมเหมาะสมตอการพจารณาสงตางๆ

ความคาดหวงเชงกฎหมาย กลาวคอ หากกฎหมายหรอระเบยบไดแจงไวกอนแลววามอะไรบาง เจาหนาทหรอผมอ านาจไมสามารถเพมเตมขอก าหนดหรอระเบยบเพมไดภายหลง หากผมสวนเกยวของปฏบตตามขอก าหนดทประกาศไวกอนจนครบแลว หากมความจ าเปนตองเพมเตมขอบงคบใดๆภายหลง กสทช. (หรอผก ากบดแล) จะตองแจงใหผเกยวของในธรกจหรอผมสวนไดสวนเสยทราบขอทเพมมาเสยกอน

โดยปกตแลว ศาลมกจะไมเขามาเกยวกบการหาขอมลของฝายก ากบดแล เนองจากเชอวาผก ากบดแลเปนผช านาญการในเรองทตนก ากบดแลอย อาทคด ฮทชสน (ประเทศองกฤษ) แตศาลกยงคงมเหตจ าเปนในการแทรกแซงไดแก

เพราะศาลตองควบคมใหผก ากบดแลปฏบตตามกรอบกฎหมายอยางถกตอง

เพราะศาลตองมนใจวาผก ากบดแลตดสนใจในเรองตางๆดวยเหตผลทสมเหตสมผลและชอบธรรม

เพราะศาลตองการใหผก ากบดแลตดสนใจสงตางๆโดยมหลกฐานและขอมลทชดเจน

เพราะศาลตองปกปองสทธของบรษทผประกอบการในธรกจนนๆ

เมอใดกตามทศาลเขามาเกยวของกบกจการของผก ากบดแล กจะเกดสภาวะทกฎเกณฑตางๆ มสองระดบเพราะมทงสวนท กสทช. (ผก ากบดแล) ออกกฎ และอกชดทศาลออกกฎ ท าใหตลาดนนชะลอตว เพราะผประกอบการกงวลวาค าสงหรอกฎยงไมสนสด เนองจากเกรงความเปลยนแปลง นอกจากน ยงท าใหขนตอนการก ากบดแล ในเชงนโยบาย กลายเปน กระบวนการพจารณาความทางกฎหมาย จงไมเหมาะสมกบการก ากบดแลประเดนตางๆ ในโลกททกประเดนตางมความส าคญในตวเอง (Polycentric issues) การอนญาตใชงานคลนความถในโลกแหงการหลอมรวมกนของสอ วธการทจะคนหาจดทเหมาะสมในการแบงการใชงานคลนความถระหวางระบบเครอขายการกระจายภาพและเสยง กบความถในเครอขายโทรศพทเคลอนท สามารถอางองโดยการใชทฤษฏตามแผนภาพดานลาง


33

ภาพดานลางแสดงถงการก าหนดแบงใชงานคลนความถ ระหวางสองกลมเครอขาย Efficient spectrum allocation

กลาวคอ คลนความถ 1 วงจนสดทางจากฝง ซายไปขวา ( s=0) และ ฝงขวาไปซาย ( S=1) โดยทเราไมรวา จดสนสดของการใชคลนความถของแตละฝง (1และ 2) อยทตรงไหน ดงนน กสทช. จงจ าเปนตองหาจดทสมดลยแกทงสองฝง เพอใหเกดประโยชนทสงสดแกทงสองฝง (คอ จด s* ซงเปนจดตดของ จดก าไรของทงสองคลนของสองกลมธรกจ (คอจดตดของเสนโคงทเรยกวา Marginal benefit of spectrum for sector 1 และ sector 2)

อยางไรกดในทางปฏบตแลว เปนเรองยากมากท กสทช. จะสามารถระบไดวา จดตดนอยทตรงไหน(ในการปลอยคลนความถมาใชงาน) รวมทง ตารางดงกลาวแสดงเพยงผใชงานสองกลมธรกจในหนงคลนความถ แตในความจรงเรามคลนความถและผเลนนบรอย ดงนนจงเกดกระบวนการ “ประมล” เพอใหเหนวาจดใดทเปนจดเหมาะสมของการแบงคลนความถ (จดทเกดคณคาสงสดกบทกคลนความถ)


34

กรณตวอยางในโลกความจรง

คลนความถในชวง 500Mhz-3.5gigagahz – สามารถใชไดทงกบคลนโทรศพทเคลอนท ไปถงคลนการแพรภาพและกระจายเสยง สงท กสทช. หรอ ผก ากบดแลดานคลนความถท าคอ จะตองคนหาคณคาทแทจรงของคลนนนทจะใหแกผบรโภค (Actual Value) ซงคดจากมลคาทลงทนและตนทนในการสงสญญาณสผบรโภคแลวจงคดเปนมลคามากนอยเพยงใดตอผบรโภคทแทจรงเทาไหร

ผก ากบดแลดานคลนความถ (กสทช.) ตองค านวณเสมอ และคนพบวาโดยสวนมากมลคาทแทจรงตอ

ผบรโภคมคามากกวาเมอใหคลนแกฝายเครอขายโทรศพทเคลอนท แตในขณะนมเทคโนโลยใหมทท าใหในคลนเดยวนนสามารถแพรภาพและเสยงไดพรอมกนหลายชองภาพเทคโนโลย Digital Transmission Territory

วธการในการแบงใชคลนความถแกผใหบรการคนละโครงขาย

Command and control คอ ผก ากบดแล (กสทช.) เปนผตดสนใจการอนญาตและควบคมการใชงานคลนความถ

Market Forces Zone คอบรษทซอคลนความถเมอมความตองการใชตามกลไกความตองการของผใชบรการ

License-Exempt Zone คอ เปนคลนความถทอนญาตใหใครกใชได แตตองไมมการเบยดเบยนผใชคลนความถคนอนๆ

ในทางปฏบตแลว กสทช. ตองพยายามหาใหพบวาคลนความถไหนเหมาะแกโครงขายใดใช (Command and control) แลวจงจดใหมการประมลโดยผใหบรการเพอใหน าไปใชจรงในตลาด (Market Forces Zone)


35

ตวอยางคลนความถในฐานะทเปนสนคาประเภทตางๆ Spectrum as a heterogeneous good

คลนความถทแสดงในภาพมจด “ประโยชนสง sweetspot” ท 300mhz-3Ghz ซงสามารถใชงานไดหลายกจกรรมทงโทรศพทเคลอนท ไวไฟ บลทธและอนๆ จงเปนจดทผใหบรการตางๆ สนใจจะไดไปในการประมล

กลวธทางการตลาดในการแบงใชคลนความถ

การประมล คลนความถ แตอาจมปญหาคอมการ “ฮว” ประมล ใหการประมลไปดวยราคาต ามาก จงท าให กสทช. ตองตง “ราคาเรมตนประมล” ซงท าใหผเขาประมลตองประมลดวยราคาทเปนราคาต าสดทรฐบาลรบได และไมควรตงสงจนกลายเปนไมมใครสนใจประมล นอกจากนรฐบาลอาจจะไมยอมเปดใหประมลคลนความถเพราะหวงวาจะท าใหราคาคลนความถมราคาสงขนไป แตความจรงคอท าใหประเทศเสยรายไดจากภาษ และมลคาคลนความถจากประมลทผไดรบคลนตองจายแกรฐบาล ทวาหากในตลาดนนมบรษทใหญๆ เพยงไมกบรษท กอาจเกดภาวะทบรษทเลกๆ ไมสามารถเขาสราคาประมลได และบรษทใหญๆ เหลานนกจะซอ “คลนเกนความจ าเปน” ท าใหไมเหลอคลนใหกบบรษทเลกๆ ซอคลนไดอก ดงนน ผก ากบดแล (กสทช.) ตองก าหนดจ านวนคลนความถทแตละบรษทสามารถซอได กลาวโดยสรปการประมลคลนความถคอ กลไกในการควบคมตลาดใหมการแขงขนทเปนธรรมเพอใหมผใหบรการหลากหลายและเกดผใหบรการหนาใหมๆ ได เพอสงเสรมการพฒนากลมอตสาหกรรมโดยผบรโภคไดรบความเปนธรรม รวมทงการประมลยงใหประโยชนแกภาคสงคมได อาท รฐบาลสามารถใชกลไกการ


36

ประมลทระบใหผใหบรการทประมลไดตองสรางโครงสรางพนฐานใหพนทหางไกลสามารถใชคลนความถได (คลนโทรศพทคลนท) ท าใหเกดประโยชนตอสงคมโดยรวม (แตรฐบาลอาจไดเงนจากการประมลนอยลง)

การขายตอใบอนญาต บางประเทศอนญาตใหผทมสทธในคลนความถขายตอใบอนญาตของตนเองใหแกผประกอบการอนทสนใจ ทวาอาจเกดปญหาในกรณทคลนความถทบซอนกนจงเกดปญหาเมอใชงานจรง วธนจงเกดขนนอยโลกความจรง

ปจจบนนคลนความถถอเปนของหายาก (เนองจากจ านวนทมจ ากด) กสทช. จงตองหาวธทดทสดในการแบงการใชคลนความถใหเหมาะสมแกผเกยวของทงฝายโทรศพทเคลอนท ฝายแพรภาพและกระจายเสยง หรอฝายไวไฟ เมอพจารณาผครอบครองคลนความถทไมไดถกใชอยางเตมท อาท รฐบาลเปนผครอบครองเกอบครงของคลนความถทงหมด แตไมไดใชอยางสมประโยชนสงสดของคลน หรอ ภาคเอกชนบางบรษทกครอบครองคลนมากมายแตไมใชประโยชน กสทช. จงควรพจารณาการบรหารจดการคลนความถใหมประโยชนสงสดไดอยางไร

กรณศกษา คลนความถ 600 MHz ในอเมรกา

เจาของสทธ คลน 600 MHZ ทใชเพอการแพรภาพและกระจายเสยงในประเทศสหรฐอเมรกานนใชประโยชนจากคลนนอยมาก ในขณะทตวคลนเองเปนทตองการของผประกอบการคลนโทรศพทเคลอนทมาก กสทช. ของสหรฐอเมรกาจงใชวธ “สมครใจขายคลน” จากฝงแพรภาพและกระจายเสยง โดยม กสทช. ของสหรฐอเมรกาเปนผควบคมการประมล โดยใหทงฝายคอ เครอขายโทรศพทเคลอนท และ ผประกอบการกระจายเสยงและแพรภาพมาคยกนวา “ราคาทพอใจทงสองฝาย” คอจดไหน แตหลงจากไดคลนมาแลว กสทช. ตองชวยเหลอในการจดระเบยบเพอใหผใชคลนความถประเภทเดยวกน (แพรภาพและกระจายเสยง) อยในฝงเดยวกน และแยกโครงขายโทรศพทเคลอนทอยฝงเดยวกน เพอไมใหเกดการตกนของคลนความถ

กสทช. จะสงเสรมเศรษฐกจไทยดวยการใชประโยชนจากโลกยคดจตลไดอยางไร

สงทเปนความจรงและโตเถยงไมไดคอ “เทคโนโลยและสอดจตล” ถอเปนสงทมผลกบทกผคนในสงคมไมใชแคในระดบปจเจก แตยงมผลตอระบบองครวมทงดานสอสาร การเดนทาง การศกษา การแพทยหรออนๆ เมอมองไปทโครงขายโทรศพทเคลอนท สถตของกวาพนลานคนทวโลกเชอมตอดวยกนไดดวยการวางโครงขายสอสารของโทรศพทเคลอนท แสดงใหเหนความครอบคลมของโครงขายสอสารทางโทรศพทเคลอนทอยางมาก


37

กรณศกษาเรอง E-Commerce ในประเทศไทย

กวา 35 ลานคนของประชากรในไทยเกอบ 70 ลานคน มโทรศพทเคลอนทและเขาถงอนเตอรเนต และมการซอหรอขายของออนไลน 1.4 ลานคน แสดงวาการเตบโตของธรกจออนไลนนก าลงเตบโตในประเทศ ซงสงท ธรกจออนไลนเผชญปญหาคอ ความครอบคลมของโครงขายในการเขาถงอนเตอรเนตนนไมพอเพยง สนคานนเปนสนคาพนถนและหาซอยากเกนไป ความมนใจและความปลอดภยคอ ผซอเกรงวาจะโดนหลอกเรองการช าระเงนหรอไมไดของ ระบบการช าระเงนออนไลนทไมสมบรณ การขนสงและระบบคาขายและภาษ เมอเปรยบเทยบไทยกบประเทศอนในอาเซยนแลวขณะนประเทศไทยมมลคาการซอขายปลกออนไลนเทากบมาเลเซยท 1.3% แตไมเทาสงคโปรท 4.1%

สงทนาสนใจคอ ผพฒนาแอพพลเคชนสญชาตไทยทสามารถขายใน Ap Store ตางๆ มรายไดไมสงนกคอ 1-2% เมอเทยบกบรายไดของการจดจ าหนายแอพพลเคชนทวโลก ภาครฐและ กสทช. จงควรใหความสนใจกบการพฒนาผพฒนาแอพพลเคชนตางๆ ใหสามารถท ารายไดมากขน ควบคไปกบพฒนาองคประกอบตางๆ ใหธรกจออนไลนพฒนาตวไปได เพราะรายไดจากการพฒนาเศรษฐกจในระบบดจตลนนถอเปนตวเลขทมนยยะส าคญใน ระดบ GDP รวมของชาต

กสทช. จะก ากบดแลใหไดประสทธผล และรวดเรวทนทวงทในโลกแหงการหลอมรวมของสอไดรวดเรวพอเพยงไดอยางไร?

“ผใหบรการในกลมอตสาหกรรมตองการความแนนอนไมเปลยนแปลง ในอตสาหกรรม ในขณะทเมอมสงใดทคดวาเปนการก ากบดแลทไมด ผใหบรการเหลานนกตองการใหเกดการเปลยนแปลงทนท” ดงนน กสทช. จงตองมวธทจะจดการกบความเปลยนแปลงทเกดขน หรอ ก าลงจะสรางใหเกดขน

ผลกระทบจากความเปลยนแปลง

ในทางปฏบต เมอเกดการเปลยนแปลงในกฎหรอขอบงคบใดๆ ท กสทช. ออกค าสง กจะเกดผลกระทบ อาทเชนตนทนเพมหรอ ผลก าไรลด เชน การสงใหสงรายงานจากทก12 เดอน เปน 6 เดอนกจะกลายเปนเพมภาระคาใชจายใหแกบรษททตองสงรายงานบอยขน บางทแผนงานของบรษทกตองเปลยนแปลงไป เกดความลาชาในการออกผลตภณฑของบรษท ผใหบรการหนาใหมลงเลทจะเขาสตลาดหรอชะลอการเขาสตลาดของผเลนหนาใหม เกดการแทรกแซงจาก กสทช. ท าใหผประกอบการเปนกงวล


38

กลยทธการจดการ”ความเปลยนแปลง” ในการก ากบดแล

กสทช. ตองม “กลยทธ” ในการจดการความเปลยนแปลง หมายถง กสทช. ตองมวธสรางความเปลยนแปลง หรอบรหารจดการความเปลยนแปลงใหไดประโยชนสงสดกวาผลกระทบทเกดจากความเปลยนแปลงนนๆ โดยวธตางๆ ไดแก

Term Assurance (การรบรองในระยะหนงถงการทจะ “ไมเปลยนแปลง” มาตรการใดๆ) โดย กสทช.จะตองรบรองในระยะสนๆ วาไมมการเปลยนแปลงในแงนโยบายหรอมาตรการ เพอใหเกดสภาพทมนคงและท าใหผประกอบการกลาลงทนในอตสาหกรรมทตนประกอบการอย แตกมปญหากบวธการดงกลาว เนองจากท าให กสทช. เองเปนเปาของการโดนฟองรองทางกฎหมาย และเมออยในโลกปจจบนทการเปลยนแปลงเปนเรองปกตท าใหกฎเกณฑทไมเปลยนแปลงเลยอาจจะไมเหมาะสม และตนทนการก ากบดแลยงแพงขน

Notice and Information คอแจงใหทราบกอนทจะเกดการเปลยนแปลงจรงๆ เพอหลกเลยงความตระหนกของผคนในกลมอตสาหกรรมและท าใหองคกรปรบตวตามการเปลยนแปลงนนไดดขน

Negotiations and compliance discussion คอการใหคนในกลมอตสาหกรรมมาคยกนเพอหารปแบบหรอวธการในการเปลยนแปลงใหไดเปนประโยชนและเกดผลกระทบเชงลบนอยทสด ซงท าใหองคกรสามารถปรบตวตามไดด

Transition Programs, Time scales and Reviews คอ ระบชวงเวลาทการเปลยนแปลงจะตองเกดขนโดยอาจก าหนดเปนลกษณะของการสราง “โปรแกรมการเปลยนผาน ก าหนดตารางเวลาและทบทวนกระบวนการท างานการเปลยนแปลงนน”

Oversight Systems คอ การจดตงกระบวนการทจะปองกนไมใหผทเขามาก ากบดแลจดตงมาตรการโดยไมมทมาทไป ซงท าใหตองมระบบของศาลเขาเฝามองการท างานของผก ากบดแล จงท าใหผอยในธรกจมนใจขนวาจะไมเกดการเปลยนแปลงแบบกะทนหน จงเกด “ความนาเชอถอของผก ากบดแลขน”

Flexibilities, Parallel Concessions and Compensation คอ องคกรรบผดชอบในการชวยจายเงนคาใชจายทเกดจากการเปลยนแปลงจ านวนหนง และใหเวลาเพมเปนพเศษหรอมาตรฐานทไมเขมมากส าหรบการเปลยนแปลงทบรษทจะตองท าใหส าเรจ (Leeway)

Advice, Guidance and Assurance คอ ใหค าแนะน าเมอมกระบวนการเปลยนแปลงทจะเกดขน หรอ ก าลงเกดการเปลยนแปลงขน


39

กลาวโดยสรป ในเรองของการเปลยนแปลงทางการก ากบดแลคอ

ความเปลยนแปลงในการก ากบดแลนนอาจกอใหเกดความเปลยนแปลงทงทางดและลบ

ตวความเปลยนแปลงดานการก ากบดแลไมใชปญหา แตทเปนปญหาคอเมอการเปลยนแปลงใดกตามเปนการเปลยนแปลงทปรบตามไดยาก

ผลดและผลเสยทเกยวเนองกบความเปลยนแปลงทางการก ากบดแลตองประเมนได

กลไกในการเปลยนแปลงดานการก ากบดแลนบเปนปจจยส าคญในการบรหาร ความเปลยนแปลง

ผก ากบดแลสวนมากมความรเรองการบรหารจดการความเปลยนแปลง แตทวา ไมสามารถจดการไดอยางมระบบ

ตองหากลยทธและกลไกการบรหารความเปลยนแปลงใหไดผลดทสด

ผก ากบดแล ตองไมสรางความเปลยนแปลงโดยไมมความตระหนกถงกลยทธหรอกลไก กระบวนการในการเปลยนแปลง

แบบฝกหด ส าหรบผเขาอบรม

สงใดคอ ความทาทายส าคญในการท างานในองคกรก ากบดแลเชน กสทช. และจะแกไขไดอยางไร

1) หนวยงานภายใน กสทช. ทงสองฝาย (ฝายโทรคมนาคม และ ฝายกจการกระจายเสยงและแพรภาพ) ไมสามารถท างานอยางสอดคลองกนได เนองเพราะมาจากคนละฝงการท างานทมพนฐานการท างานทแตกตางกนอาทการออกใบอนญาตดานโทรคมนาคมกบดานกจการกระจายเสยง นนยอมแตก ตางกน ดงนนวธแกไขในระยะสนคอ จ าเปนตองใหหนวยงานตางๆ มความเขาใจลกษณะการท างานของแตละหนวยเพอการประสานงานทดขน นอกจากนในระยะยาวตองใหมการทบทวนกฎหมายทจะท าใหการบรหารจดการสอในโลกยคสอสารทหลอมรวมกนนเปนไปอยางมประสทธภาพสงสด

2) การควบคมดแลเนอหาทสอตางๆ น าเสนอนนไมใชเนอหาเดยวกนในแพลทฟอรมทตางกน (เชน ทว แอพพลเคชน) เชนเนอหาของละครเรองเดยวกนน าเสนอคนละชดเนอหาในทว เมอเทยบกบทน าเสนอในแอพพลเคชนอาจมความลอแหลมและไมเหมาะสม ดงนน กสทช. จ าเปนตองเรยกกลมผผลตเนอหารายการหรอละครตางๆ เพอท าขอตกลงใหน าเสนอเนอหาทฉายออนไลนทเหมาะสมตามขอแนะน าการผลตรายการ/ ละคร ตามท กสทช. รองขอแบบทฉายทางทว

3) ความครอบคลม ของการเขาถง Digital TV ของประชาชนทวไป ซงตงเปาหมายไวท 95 % ใน อก 5ปนบจาก พ.ศ.2557 แตความจรงแลว ประชาชนทงหมดควรสามารถเขาถงดจตอลทวได โดยวธการแกไขระยะสนไดแก กลยทธ Must Carry คอ สงสญญาณผานดาวเทยมและระบบเคเบลไปถงผชม


40

ทางบาน จากนนระยะกลางเสนอแนะใหรฐบาลสรางโครงขายพนฐานเพอการเขาถงสญญาณ และ กสทช. จะเปนผลงทนโดยใชเงนจากกองทนดานเทคโนโลยเพอสรางสถานในการสะทอนสญญาณ สดทายคอการใชระบบการหลอมรวมเทคโนโลยเพอใชอนเตอรเนตใหผคนไดเขาถงดจตอลทวผานอนเตอรเนต

4) ความรวมมอของหนวยงานใน กสทช. เมอรวมกนเปนหนวยงานเดยว กลาวคอ เมอ กสทช. ไดรวมกนเปนหนงเดยว (จากทเคยแบงเปนสองสวน) กอาจมปญหาในเรองการแบงงานและความเขาใจองคกร ดงนนวธแกไขระยะสนคอจะตองระบวาแตละหนวยงานมภารกจอะไร และตองเลอกคนใหถกงาน จากนนมการปฐมนเทศเรองคณคาองคกร พนธกจและวฒนธรรมองคกรใหเขาใจตรงกน และเลอกผมความรมาแบงปนความรจนจดท าเปน Knowledge Management System เพอใหองคความรสามารถถกถายทอดตอไปได เมอถงระยะกลางกใหใชวธการสรางความช านาญเฉพาะกบผมความรบผดชอบในแตละหนวยงาน และใชวธวดผลทาง KPI เพอทราบวาผปฏบตงานท างานไดประสทธภาพหรอไม และท าการเชคแผนการดวยการใช Swot analysis

5) ความรวมมอของหนวยงานใน กสทช. กลาวคอ แตละหนวยงานตางท างานตนเองโดยทอาจไมไดมความเขาใจ หรอประสานงานกนด กท าใหผปฏบตงานไมสามารถท าไดตามทควรจะเปน ดานนโยบายจากผบรหารระดบสงเองกยงมความแตกตางกนและแตละส านกหนวยงานกยงท าตามทตนเองตองถกวดผลแตไมไดเกดผลลพธรวมตามทคาดหวง และบางปญหาบางประการยงไมมผรบผดชอบทแทจรง ดงนนวธแกปญหาระยะสน คอเมอตองรางแผนแมบทประจ าป จงเปนโอกาสดทแผนแมบทฯ จะถกรางดวยความเขาใจถงปญหารวมกนจากทงระดบปฏบตการและระดบบรหารจากผคนในหนวยงานวาตองไปในทศทางใดและงานทยงไมมผรบผดชอบควรหาผรบผดชอบใหได สวนแผนระยะยาวคอควรมแผนรองรบกบยคแหง “การหลอมรวมกนของสอ” และสงเสรมใหเกดการสอสารทมประสทธภาพด

6) การไดรบความรวมมอจากภาคธรกจ (กรณ promptpay) กลาวคอ เมอม การท าธรกรรมทางการเงนออนไลนมากขน และเมอรฐบาลก าหนดใหมการลงทะเบยนทางออนไลน เพอขอคนภาษ และผลประโยชนตางๆ ทรฐจะจายใหผานระบบ Promptpay แตเมอเกดปญหาทมาจากการลงทะเบยน Promptpay ในกรณทมการใชหลกฐานลงทะเบยน (เลขหมายโทรศพทเคลอนท และ เลขบตรประชาชน) โดยไมไดแสดงตวตนจรงทธนาคาร วธแกในระยะสนท กสทช. เขาแกไขคอ กสทช. จงรองขอใหธนาคารท าขนตอนการยนยนดวยความระมดระวงอยางยง อาทตองใหบคคลตองยนยนตวตนจรงกบธนาคารกอนจะลงทะเบยนได เพอเปนการปกปองผลประโยชนใหกบประชาชน เพราะ ระบบ promptpay เปนผลงานของรฐบาลหากมอะไรผดพลาดกจะยากในการหาผรบผดชอบ

------------------------------------


41

รายชอผรวมการอบรม

ท ชอ-สกล หนวยงาน

๑ นายกนษฐ สญชาตวรฬห ประธาน กสท.

๒ นายอดเทพ ศรรตนไพฑรย กสท.พลโท ดร.พระพงษ

๓ นางสาวสวพชชา สนธก กสท.ผศ.ดร.ธวชชย

๔ นางสาวโสภดา วรกลเทวญ กสทช.นางสาวสภญญา

๕ นางสาวสมพร อมรชยนพคณ มส.

๖ นายทนพงศ ขนตกล คส.

๗ นางสาวกรรพ โรจนบญถง บส.

๘ นางสาวเนตมา คงแคลว ปส.๑

๙ นายดนตร มาลยมาลย ปส.๒

๑๐ นางสาววงศวภา กาญจนอดม ปส.๓

๑๑ นางสาวคคนางค จามะรก วส.

๑๒ นายสรชย ลมปแสงรจ รส.

๑๓ นางสาวนพรตน ปอมสข ทส.

๑๔ นายนธนนท สมบรณ ผส.

๑๕ นางสาวอญเชญ เรองชย ผส.

๑๖ นางสาวสรญา วเศษรตน นส.

๑๗ นายธนศ สงกรานต นส.

๑๘ นางสาวธฤษวรรณ โชตพานช นส.

๑๙ นางสาวศรเพญ สขสารญ ชส.


42

ท ชอ-สกล หนวยงาน

๒๐ นางสาวชวนภสร ศรกลยารตน สส.

๒๑ นางสาวปนดดา สรอยศร สส.

๒๒ นายภาณ วระชาล สส.

๒๓ นางสาวจงสภา ปนตาดวง กส.

๒๔ นายภณตพงษ สภารตนสทธ อส.

๒๕ นางสาวสบายใจ วงศางาม อส.

๒๖ นางสาวองพร ศรกลบด กสท.ผศ.ดร.ธวชชย

๒๗ นายศกดสทธ มณกรณ กสท.ผศ.ดร.ธวชชย

๒๘ นายกตคณ หอหม กสท.ผศ.ดร.ธวชชย

***********************************

Documents

รายงาน การอบรมหลักสูตร · Workshop: Regulating Communications Networks and Services in a Convergent Environment 19th-22nd December 2016 Professor