แผนกจกรรมการศกษา

ชดวชา 27705 เทคโนโลยและสอสารการศกษากบการพฒนาทรพยากรมนษย Educational Technology and Communications

in Human Resource Development

ภาคปลาย ปการศกษา 2561

แขนงวชาเทคโนโลยและสอสารการศกษา สาขาวชาศกษาศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

2

ค าน า

แผนกจกรรมการศกษาชดวชาเทคโนโลยและสอสารการศกษากบการพฒนาทรพยากรมนษย ฉบบนเปนเอกสารส าหรบนกศกษาระดบบณฑตศกษา แขนงวชาเทคโนโลยและสอสารการศกษา สาขาวชาศกษาศาสตร เพอใชเปนคมอแนะแนวทางประกอบกจกรรมการเรยนของนกศกษาทลงทะเบยน ในวชาน

นกศกษาตองศกษาแผนกจกรรมการศกษาประจ าชดวชาฉบบนกอนด าเนนกจกรรมการเรยน เพอจะไดทราบรายละเอยดตาง ๆ ไดแก โครงสรางของเนอหาชดวชาเทคโนโลยและสอสารการศกษา การเตรยมตวของนกศกษาในการศกษาชดวชาน การด าเนนการศกษา งานทก าหนดใหท า การสงงาน การเตรยมเสนอผลงาน การประเมนการเรยน การเขารบการสมมนาเสรม แบบฟอรมทเกยวของ

ส าหรบรายละเอยดของกจกรรมการด าเนนการศกษา คณะกรรมการกลมผลตและบรหาร ชดวชาเทคโนโลยและสอสารการศกษากบการพฒนาทรพยากรมนษย ไดพจารณาก าหนดใหสอดคลองกบวตถประสงคของชดวชา ดงนนจงขอใหนกศกษาไดปฏบตตามอยางครบดาน โดยศกษาเนอหา ในประมวลสาระชดวชาอยางต งใจ ท ากจกรรมในแนวการศกษาทกกจกรรม คนควาเพ มเตม ในการท ารายงานตามทก าหนด สงงานใหครบทกชนตามก าหนดและเขารวมการสมมนาเสรมทกครง การปฏบตกจกรรมดงกลาวจะสามารถท าใหนกศกษาสามารถประสบความส าเรจในการศกษาอยางแนแท ขอใหทกคนโชคด

คณะกรรมการผลตและการบรหาร ชดวชาเทคโนโลยและสอสารการศกษา

กบการพฒนาทรพยากรมนษย

3

สารบญ

หนา ค าน า 2 ปฏทนการศกษา 4

1. แผนกจกรรมการศกษา 5 1.1 วตถประสงค 5 1.2 ค าอธบายชดวชา 5 1.3 รายชอหนวยการสอน 6 1.4 โครงสรางเนอหาของชดวชา 7

2. วธการศกษา 8 2.1 การเตรยมตวของนกศกษา 8

2.2 การด าเนนการศกษา 9 2.3 งานทก าหนดใหท า 10 2.4 การประเมนการเรยน 11 3. ตารางการสมมนาเสรม 12 4. คะแนนการประเมน 13

4

ปฏทนกจกรรมการศกษา ภาคปลาย ปการศกษา 2562

ชดวชา 27705 เทคโนโลยและสอสารการศกษากบการพฒนาทรพยากรมนษย

ตารางการสมมนาอาจมการเปลยนแปลงจะยนยนแนนอน เมอส านกบณฑตไดสงจดหมายใหนกศกษา

วนเปดภาคการศกษา 15 มนาคม 2563 วนสมมนาเสรมครงท 1 วนสมมนาเสรมครงท 2 วนสอบไล

5

แผนกจกรรมการศกษา ชดวชา 27705 เทคโนโลยและสอสารการศกษากบการพฒนาทรพยากรมนษย

Educational Technology and Communications in Human Resource Development

1. รายละเอยดชดวชา

1.1 วตถประสงค 1) เพอใหนกศกษามความรความเขาใจความสมพนธระหวางเทคโนโลยและสอสารการศกษากบระบบความร ความคด และเจตคตของบคคลและสงคม

2) เพอใหนกศกษามความรความเขาใจบทบาทและอทธพลของเทคโนโลยและ สอสารการศกษาทมตอกระบวนการทางสงคม การเปลยนแปลงและการสรางสรรควฒนธรรม ของสงคม 3) เพอใหนกศกษาสามารถวเคราะหปญหาทเกดจากปฏสมพนธระหวางเทคโนโลยและสอสารการศกษากบบคคลและสงคม

4) เพอใหนกศกษาสามารถวนจฉยและเลอกระบบเทคโนโลยและสอสารการศกษา ทเหมาะสมมาใชกบการพฒนาทรพยากรมนษยได

1.2 ค าอธบายชดวชา ความสมพนธระหวางเทคโนโลยและสอสารการศกษากบระบบความคดและคานยม ของบคคลและสงคม บทบาทและอทธพลของเทคโนโลยและสอสารการศกษาทมผลกระทบตอระบบความคด ปรชญาและระบบคานยมของบคคลและสงคม ลกษณะการยอมรบ การเปลยนแปลงและพฒนาการของเทคโนโลยและสอสารการศกษาอนเนองมาจากกระบวนการทางสงคม อทธพลของเทคโนโลยและสอสารการศกษาทมผลกระทบตอกระบวนการเรยนการสอน หลกสตรและระบบการศกษา ปญหาทเกดจากผลกระทบระหวางเทคโนโลยและสอสารการศกษากบกระบวนการศกษาและกระบวนการทางสงคม หลกการวนจฉยและเลอกระบบเทคโนโลยและสอสารการศกษาทเหมาะสมมาใชกบการพฒนาทรพยากรมนษย

6

1.3 รายชอหนวยการสอน 1) การพฒนาทรพยากรมนษย 2) อนาคตทศนเทคโนโลยและสอสารการศกษาส าหรบการพฒนาทรพยากรมนษย 3) พฒนาการเทคโนโลยและสอสารการศกษาในการพฒนาทรพยากรมนษย 4) ยคสงคมขาวสารกบการพฒนาทรพยากรมนษย 5) เทคโนโลยและสอสารการศกษากบการพฒนาทรพยากรมนษยดวยการพฒนาตนเอง 6) เทคโนโลยและสอสารการศกษากบการพฒนาทรพยากรมนษยดวยการศกษาเลาเรยน 7) เทคโนโลยและสอสารการศกษากบการพฒนาทรพยากรมนษยดวยการฝกอบรม 8) เทคโนโลยและสอสารการศกษากบการพฒนาทรพยากรมนษยดวยการพฒนา สภาพแวดลอมทางการศกษา 9) เทคโนโลยและสอสารการศกษากบการจดการดานพฒนาทรพยากรมนษย

10) แหลงวทยาการส าหรบการพฒนาทรพยากรมนษย 11) เทคโนโลยสารสนเทศและสอสารการศกษากบการพฒนาทรพยากรมนษย

12) การศกษาทางไกลกบการพฒนาทรพยากรมนษย 13) การจดการความรกบการพฒนาทรพยากรมนษย

14) เทคโนโลยและสอสารการศกษาส าหรบการพฒนาทรพยากรมนษยตามวถไทย 15) กรณศกษาการประยกตเทคโนโลยและสอสารการศกษาในการพฒนาทรพยากรมนษย

7

1.4 โครงสรางเนอหาของชดวชา

1. แนวคดทางเทคโนโลยและสอสารการศกษากบการพฒนาทรพยากรมนษย

1. การพฒนาทรพยากรมนษย 2. อนาคตทศนเทคโนโลยและสอสารการศกษาส าหรบการ

พฒนาทรพยากรมนษย 3. พฒนาการเทคโนโลยและสอสารการศกษาในการ

พฒนาทรพยากรมนษย 4. ยคสงคมขาวสารกบการพฒนาทรพยากรมนษย

5. เทคโนโลยและสอสารการศกษากบการพฒนาทรพยากรมนษยดวยการพฒนาตนเอง

6. เทคโนโลยและสอสารการศกษากบการพฒนาทรพยากรมนษยดวยการศกษาเลาเรยน

7. เทคโนโลยและสอสารการศกษากบการพฒนาทรพยากรมนษยดวยการฝกอบรม

8. เทคโนโลยและสอสารการศกษากบการพฒนาทรพยากรมนษยดวยการพฒนาสภาพแวดลอมทางการศกษา

9. เทคโนโลยและสอสารการศกษากบการจดการดานพฒนาทรพยากรมนษย

10. แหลงวทยาการส าหรบการพฒนาทรพยากรมนษย 11. เทคโนโลยสารสนเทศและสอสารการศกษากบการ

พฒนาทรพยากรมนษย 12. การศกษาทางไกลกบการพฒนาทรพยากรมนษย 13. การจดการความรกบการพฒนาทรพยากรมนษย

14. เทคโนโลยและสอสารการศกษาส าหรบการพฒนาทรพยากรมนษยตามวถไทย

15. กรณศกษาการประยกตเทคโนโลยและสอสารการศกษาในการพฒนาทรพยากรมนษย

ชดวชาเทคโนโลยและสอสารการศกษากบการพฒนาทรพยากรมนษย

2. เทคโนโลยและสอสารการศกษากบกระบวนการพฒนาทรพยากรมนษย

3. เทคโนโลยและสอสารการศกษาเพอการพฒนาทรพยากรมนษย

4. การพฒนาทรพยากรมนษยในยคสงคมขาวสารและกรณตวอยางการประยกตใชเทคโนโลยและสอสารการศกษา

8

2. วธการศกษา

2.1 การเตรยมตวของนกศกษา 2.1.1 วางแผนศกษาชดวชาเทคโนโลยและสอสารการศกษากบการพฒนาทรพยากรมนษย

1) ประมวลกจกรรมทตองท า - นกศกษามเวลาเรยนตลอดภาคการศกษา - นกศกษาควรใชเวลาศกษาจากสอหลก คอ ประมวลสาระและแนวกรณ

ศกษาของชดวชาเทคโนโลยและสอสารการศกษากบการพฒนาทรพยากรมนษย - ฟงเทปเสยงประจ าชดวชาเทคโนโลยและสอสารการศกษากบการพฒนา

ทรพยากรมนษย - ท ากจกรรมตามงานทก าหนดให (ดรายละเอยดใน 2.3 และ 2.4) - ศกษาคนควาเพมเตม 2) จดท าตารางการศกษาตลอดภาคการศกษา โดยเตมกจกรรมการศกษา

ทนกศกษาตองการวางแผนลวงหนาลงไปในชองสปดาหทนกศกษาก าหนด เชน การคนควาเพมเตม การท ารายงาน ฯลฯ

3) จดท าตารางเรยนประจ าสปดาห

2.1.2 จดสภาพแวดลอมทางการเรยน 1) เตรยมกาย

- นกศกษาควรรกษาสขภาพรางการใหแขงแรงเพอเปนพลงในการขจดอปสรรคทงปวงในการเรยน

- ควรอาบน าช าระรางกายใหสะอาดสดชน หลงจากเสรจภารกจประจ าวนเพอเตรยมตวศกษาชดวชาในแตละวน

- แบงเวลาจากภารกจประจ าวนเพอศกษาชดวชาอยางนอยวนละ 2 ชวโมง 2) เตรยมใจ

- ท าจตใจใหสบายแจมใส ขจดความขนมวทมสาเหตมาจากภารกจประจ าวนทงไปกอน

- มสมาธมงไปทการศกษาชดวชาทนกศกษาวางแผนและก าหนดไวใน ตารางการเรยน

- ท าจตใจใหเขมแขง ไมทอถอยตออปสรรคทอาจเกดขน

9

3) เตรยมสงอ านวยความสะดวก - จดหาสถานททเหมาะสมส าหรบศกษาชดวชา - เตรยมอปกรณประกอบการเรยนทจ าเปน

2.2 การด าเนนการศกษา

นกศกษาควรด าเนนการศกษาตามกจกรรมตอไปน 2.2.1 ศกษาและด าเนนกจกรรมตามแผนกจกรรมการศกษาชดวชาเทคโนโลยและ

สอสารการศกษากบการพฒนาทรพยากรมนษย 2.2.2 ศกษาประมวลสาระชดวชาเทคโนโลยและสอสารการศกษากบการพฒนา

ทรพยากรมนษย และด าเนนกจกรรมตามแนวการศกษา 2.2.3 ท ากจกรรมตามงานทคณะกรรมการผลตและบรหารชดวชาก าหนด

(ดงรายละเอยดใน 2.3) 2.2.4 เขารวมการสมมนาเสรมชดวชาเทคโนโลยและสอสารการศกษา ตามวน เวลา

และสถานททมหาวทยาลยก าหนด 2.2.5 เขาสอบประจ าภาค

10

2.3 งานทก าหนดใหท า (50 คะแนน) ในกรณทนกศกษาขาดการสมมนาเสรม จะไมรบงานทนกศกษาท า นกศกษาตองเขารบการสมมนาเสรมทง 2 วน

งานชนท 1 ตงค าถามและตอบค าถามในประมวลสาระ 1. ใหนกศกษาอานประมวลสาระ หนวยท 1 – หนวยท 15 2. เขยนค าถามและค าตอบโดยเลอกเฉพาะประเดนส าคญหวเรองละ 1 ขอค าถาม ใน

แตละค าตอบตองมความยาว 3 – 4 บรรทด ขนไป เชน หนวยท 1 ม 10 หวเรอง จ านวน 10 ขอค าถาม 3. ตวอยาง

หนวยท 1 ......................................... หวเรองท 1.1.1 ………………………….

ขอท 1 ค าถาม ทรพยากรมนษย หมายถง อะไร ค าตอบ .................................................................................................... .....................................................................................................

4. สงในวนแรกของการสมมนาเสรม ใหอาจารยสมมนาเสรม 1 เลม ไมตองเสนอผลงาน 5. งานชนท 1 คะแนน 5 คะแนน งานชนท 2 แนวการศกษา ใหนกศกษาท า (1) แบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน และตรวจใหคะแนน และ (2) ท ากจกรรมทกกจกรรมใหครบดวยตนเอง และลายมอบรรจง งานชนท 2 ใหสงในวนแรกของการสมมนาเสรม คะแนน 10 คะแนน งานชนท 3 การจดโครงการพฒนาทรพยากรมนษยโดยวธ PCW (Project Case Work) 1. นกศกษาตองอาน เอกสารขอมลประกอบ PCW กอนท าโครงการ 2. ใหนกศกษาน าขอมลจากเอกสารขอมลประกอบ PCW ตามไฟลทใหและด าเนนตามขนตอน 6 ขน คอ 1) วเคราะหสถานการณจ าลองของโรงเรยนสขรวทยา อ าเภอเมอง จงหวดสงหบร (ทก าหนดให) 2) ก าหนดวตถประสงคในการพฒนาทรพยากรมนษย 3) ก าหนดทางเลอก

11

4) เปรยบเทยบทางเลอก 5) พจารณาตดสนใจเลอกทางเลอก 6) หาผลตอบแทนในการลงทนและจดคมทน 7) เขยนโครงการพฒนาทรพยากรมนษย งานชนนนกศกษาตองท าเปนกลม ๆ ละ 2 คนเทานน ตองน าเสนอรายงานในการสมมนาเสรมครงท 1 งานชนน คะแนน 15 คะแนน งานชนท 4 ผลตชดฝกอบรมแผนจฬา ใหนกศกษาท าชดฝกอบรมแผนจฬา เพอใชในการพฒนาทรพยากรมนษย มา 1 ชดฝกอบรม 1. จดท าแผนการฝกอบรม ประกอบดวย

1.1 เขยนแผนการสอน ประกอบดวย หวเรอง แนวคด วตถประสงค กจกรรมการเรยน สอ และการประเมน

1.2 เขยนแผนการฝกอบรม 2. ผลตสอส าหรบชดฝกอบรมประกอบดวย

2.1 ประมวลสาระแบบต าราทางไกล 2.2 สไลดคอมพวเตอร

3. จดท าแบบฝกปฏบต จดท าแบบฝกปฏบตประกอบดวย แบบทดสอบกอนเรยน/หลงเรยน ออกแบบท

วางส าหรบประกอบกจกรรม (หามเวนทวางเปลาไว) และเฉลยแบบทดสอบ และเฉลยกจกรรม งานชนน คะแนน 15 คะแนน

2.4 การประเมน 1. ประเมนจากการเขารวมสมมนาเสรม 50 คะแนน 1) งานชนท 1 5 คะแนน 2) งานชนท 2 10 คะแนน 3) งานชนท 3 15 คะแนน 4) งานชนท 4 15 คะแนน 5) การเขาชนเรยน 5 คะแนน

2 ประเมนจากการสอบประจ าภาคการศกษา 50 คะแนน

12

ตารางการสมมนาเสรม ชดวชา เทคโนโลยและสอสารการศกษากบการพฒนาทรพยากรมนษย

ครงท วนท

9.00 - 10.00 10.30 – 12.00 13.00 – 15.00 15.00 – 16.00

ครงท 1

(1)

ปฐมนเทศชดวชา - บรรยาย PCW

ฝกปฏบต PCW

ครงท 1

(2)

ฝกปฏบต PCW

บรรยาย การผลตชดฝกอบรม

- สรปสาระส าคญ HRD - งาน PCW

ครงท 2

e-Learning

13

ภาคผนวก

14

เอกสารขอมลประกอบ PCW

การสมมนาเสรมครงท 1

ชดวชา เทคโนโลยและสอสารการศกษากบการพฒนาทรพยากรมนษย

15

ค าน า

เอกสารชดนเปนขอมลประกอบส าหรบการฝกอบรมแบบการพฒนาโครงการจากกรณงาน (Project Casework) ซงนกศกษาจะใชในการอานประกอบเพอรวบรวมขอมลในการวเคราะหสถานการณ และเปนหลกในการตดสนใจเลอกทางเลอกทเหมาะสมในการปฏบตการระหวางการสมมนาเสรม โดยไดรวบรวมหลกการและทฤษฎอนจะเปนประโยชนในการศกษา และก าหนดสถานการณจ าลอง ซงเปนสถานการณทใกลเคยงความเปนจรงมากทสด ใหนกศกษาไดศกษาจากขอมลของจงหวดสขรบรและโรงเรยนสขรวทยา โดยใหวเคราะหสถานการณ ก าหนดวตถประสงค ก าหนดทางเลอก เปรยบเทยบ และตดสนใจเลอกทางเลอกในการพฒนาทรพยากรมนษยทเหมาะสมกบสถานการณทสด และเขยนเปนโครงการทสามารถน าไปใชจรง ทงน ใหศกษาเทคนควธการและขอมลจากเอกสารฉบบน รวมทงประมวลสาระชดวชาเทคโนโลยและสอสารการศกษาในการพฒนาทรพยากรมนษย อนจะท าใหนกศกษาไดขอมลทจะจดท าโครงการไดอยางมประสทธภาพ

16

เอกสารขอมล 001

วธการฝกอบรมแบบการพฒนาโครงการจากกรณงาน

ศาสตราจารย ดร. ชยยงค พรหมวงศ

บทน า ในการด าเนนงานหรอแกปญหา มนษยจ าเปนจะตองมว ธการพฒนาความร

ความสามารถหรอทกษะความช านาญ เพอใหสามารถด าเนนการไดอยางมประสทธภาพ ความรและประสบการณบางอยางสามารถเรยนรไดจากชวตจรง แตบางอยางอาจจะเสยงตอการสญเสยหรอตองใชเวลานานเกนไปทจะพฒนาความรความสามารถและทกษะความช านาญใหทนใช จงไดมผคดวธการฝกอบรมรปแบบตาง ๆ ขน อาท การฝกอบรมแบบแกปญหา การฝกอบรมแบบโครงการ การฝกอบรมในสถานการณจ าลอง การฝกอบรมจากรายกรณศกษา และการฝกอบรมแบบกลมสมพนธ ฯลฯ การฝกอบรมแตละประเภทมจดดจดเดนแตกตางกน การจดระบบฝกอบรมแบบใหมวธหนงทน าวธการตาง ๆ มาผสมผสานอยางมระบบจงเกดขน เรยกวา “ การฝกอบรมแบบพฒนาโครงการจากกรณงาน ” หรอ “ Project Case Work Training Approach ” (PCW) 1. ความเปนมาของการฝกอบรมแบบการพฒนาโครงการจากกรณงาน (PCW) การฝกอบรมแบบการพฒนาโครงการจากกรณงาน เปนวธการฝกอบรมทจ าลองแบบการท างานตามธรรมชาต โดยใหสถาชกทไดรบการอบรมไดเขาสสถานการณจ าลองทเหมอนชวตจรง วธการนไดน าไปใชในการแกปญหาและด าเนนงานในประเทศตาง ๆ ในภมภาคเอเซยตะวนออกเฉยงใตมาแลวหลายประการ อาท ประเทศจน ฟลปปนส มาเลเซย และอนโดนเซย ผรเรมคดระบบการฝกอบรมนคอ มร. กนเทอร ธารณ (Guenter Tharun) ผอ านวยการองคการ คารล ดยส แบรกแหงเยอรมนประจ าภมภาคเอเซยตะวนออกเฉยงใต (Carl Duisberg Gesellschaft’s Southeast Asia Program Office) ศาสตราจารย ดร. ชยยงค พรหมวงศ แหงมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช ไดมสวนสานตอแนวความคดนโดยจดระบบการผลตชดฝกอบรมแบบ PCW ขน และไดทดลองใชชดฝกอบรมแบบ

17

7. ประเมนผลและตดตามผลการด าเนนการ

PCW ทสถาบนเทคโนโลยแหงเอเซยในประเทศไทยและในประเทศตาง ๆ ดงกลาวมาแลว ส าหรบประเทศไทยไดทดลองใชกบโครงการพฒนานกธรกจขนาดยอม ส าหรบชางอตสาหกรรมของ กรมอาชวศกษา กระทรวงศกษาธการ และการพฒนาแหลงน าประชาอาสารวมกบกรมการปกครองและคณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน การฝกอบรมแบบการพฒนาโครงการจากกรณงานเกดขนจากแนวคดทจะใหผเขารบการอบรมสามารถฝกฝนการแกปญหาและด าเนนงานโดยใช “ โครงการ ” ดวยการผานขนตอนคอ (1) วเคราะหปญหา (2) คนหาสาเหตของปญหา (3) ระบทางเลอกในการแกปญหา (4) คดเลอกทางเลอกทเหมาะสมทสด (5) วางแผนแกปญหาในรปของโครงการ (6) ด าเนนการแกปญหา (7) ประเมนผลและตดตามผล ในกระบวนการฝกอบรมแบบ PCW ซงปกตใชเพยง 4-5 วน ส าหรบแตละครง ผรบการอบรมจะตอง “ ถอดวญญาณ ” และสวมบทบาทประชาชนคนหนงของชมชนทจ าลองขนแลวท าการศกษาวเคราะหสถานการณการแกปญหา และการด าเนนงานครบวงจรจากชดฝกอบรมแบบ PCW ซงประกอบดวย แบบฝกปฏบต สถานการณจ าลอง ชมชน และเอกสารขอมลตาง ๆ ผรบการอบรมตองเปนตวของตวเอง มใชสวมบทบาทตวละครทปรากฏในสถานการณจ าลองดงทใชกนในชดสถานการณจ าลองแบบอน ๆ ตวละครอนจงเปนเพยงเพอนบาน เพอนรวมงาน ญาตของผเขารบ การอบรมเทานน

1. วเคราะหสถานการณ/ปญหาและความตองการ 2. คนหาสาเหตของปญหา

ล าดบความส าคญและก าหนดวตถประสงคในการแกปญหาและด าเนนงาน

3. ระดมทางเลอกวธการ ทจะแกปญหาและเนนงาน

4. คดเลอกทางเลอก ประเมน วธด าเนนการทเหมาะสมเพอแกไขปญหาและด าเนนงาน

6. ด าเนนการแกปญหา

5. วางแผนด าเนนงานในรปของโครงการ

ภาพท 1 ขนตอนการด าเนนงานตามแบบการพฒนาโครงการจากกรณงาน

18

การฝกอบรมแบบ PCW เปนการฝกอบรมทสงเสรมใหผเขารบการฝกอบรมไดคดวเคราะหและวางแผนอยางเปนระบบ เพอใหไดผลงานในรปแบบของโครงการทดเหมาะสมทสด โดยผเขารบการฝกอบรมจะเปนผลงมอวเคราะหและเขยนโครงการ สวนวทยากรจะเปนผชแนะและเนนทการคดทเปนระบบรอบคอบ มเหตผลทแมนย าและถถวน เพอใหไดผลงานทดและถกตอง 2. รปแบบการฝกอบรมแบบการพฒนาโครงการจากกรณงาน การฝกอบรมแบบ PCW เปนรปแบบการฝกอบรมทมงใหผเขารบการอบรมมสวนรวมมากทสด การทจะใหผเขารบการอบรมสามารถคดเองและท าเองได เปนทกษะความช านาญอยางหนงทหาไมไดเพยงดวยการนงฟงค าบรรยาย ทวาเกดจากการฝกปฏบตในสถานการณทใกลเคยงความจรงในการฝกอบรมแบบ PCW จงใชการบรรยายแตนอยและใหผเขารบการอบรมมสวนรวมในการประกอบกจกรรมฝกอบรมมากทสด ผเขารบการอบรมจะเปนผเสนอความคด เปนผพด ผถาม-ตอบ ผโตแยง โดยใชขอมลทไดจากเอกสารขอมลและเนอหาสาระทเตรยมไวให วทยากรจะท าหนาทคอยใหค าแนะน าและชแนะเพอใหผรบการอบรมซกถามเทานน วทยากรจงตองเตรยมตวมาอยางด เพอจะสงเสรมใหผเขารบการอบรมมความกระตอรอรนอยตลอดเวลา ตองศกษาและท าความเขาใจในเทคนควธการตาง ๆ ทใชในการฝกอบรมน PCW ไดแก วธรายกรณศกษา บทบาทสมมต กระบวนการกลมหรอกลมสมพนธและวธการแกไขปญหาในสถานการณจ าลอง สงทวทยากรจะขาดไมไดกคอ “ แผนการฝกอบรม ” ซงจะเปนแนวทางส าหรบวทยากรในการฝกอบรมแตละคาบ เพอก าหนดบทบาทของวทยากรและผเขารบการอบรม ในการฝกอบรมแบบ PCW วทยากรสามารถจะเพมเตมเทคนคการฝกอบรมอน ๆ เขาไวในการฝกอบรมไดดวย เพอใหสมาชกเรยนรไดดขน เชน เกมทางการบรหาร เปนตน อยางไรกตามการใชเกมและวธการตาง ๆ จะตองใหผ รบการอบรมเกดการเรยนรมใชมงให เกดความสนกเพลดเพลนอยางเดยว การฝกอบรมแบบ PCW เปนวธทผรบการอบรมจะเพลดเพลนจากการท างานในกลมอยแลว ไมจ าเปนตองอบรมกลมดวยวธการอน การฝกอบรมแบบ PCW จะตองประกอบไปดวยสวนทส าคญเทาเทยมกนสองสวนคอ การฝกปฏบตจากสถานการณทเตรยมไวกบการผลตผลงานตามทก าหนดไว

การฝกปฏบต การแสดงความคดเหน การพดคย โตแยง อภปราย รายงานและการรบรขอมลใหม ๆ จากการฟงการบรรยายหรอดงานเพมเตม

กบ

การสรางผลงานในระหวางการฝกอบรมในสถานการณจ าลองทสามารถน าไปประยกตใชกบสถานการณจรง เชน การจดท าโครงการพฒนาแหลงน า เปนตน

19

3. องคประกอบของการฝกอบรมแบบการพฒนาโครงการจากกรณงาน การฝกอบรมแบบ PCW ผสมผสานองคประกอบ 3 ประการ คอ การวเคราะหขอมลเพอตดสนใจแกปญหาหรอสรางสรรคงานใหม การวางแผนและจดท าโครงการและการท างานรวมกนเปนกลม การฝกอบรมแบบ PCW ใชได 2 ลกษณะคอ (1) เปนเอกเทศ (2) เปนสวนหนงของ การสมมนาหรอการฝกอบรมเรองใดเรองหนง การใช PCW เปนเอกเทศ หมายถง การใชเวลาฝกอบรมทงหมดส าหรบใหสมาชกเขารวมสถานการณจ าลองเพอด าเนนกจกรรมการฝกอบรมตามขนตอนทก าหนดไ ว หากใชการฝกอบรมแบบ PCW เปนสวนหนงของการฝกอบรมแบบอน วธการหลกทใชในการสมมนากอาจเปนการบรรยายทางวชาการ หรอกจกรรมอน ๆ สวนกจกรรมการวเคราะหสถานการณการท างานกลม การเขยนโครงการหรอแผนงานทไดจดท าขน และการน าเสนอผลงานในกลมใหญจะเปนเพยงกจกรรมเสรม แตถาใชการฝกอบรมแบบ PCW เปนเอกเทศแลวตองมองคประกอบท ง 3 สวนครบถวน กจกรรมอน ๆ เชน การบรรยายในเรองทเกยวของจะไมมหรอมปรมาณลดนอยลงไป อยางไรกตาม ไมวาจะจดการฝกอบรมแบบ PCW ไวในปรมาณมากนอยเพยงไรกตาม กญแจส าคญทจะน าไปส ความส าเรจของการฝกอบรมแบบนคอ “ การเรยนรจากการกระท า ” อยางไรกตาม การใช PCW เปนเอกเทศจะท าใหมประสทธภาพสงกวาการยนยอ หรอ น า PCW ไปใชเปนสวนหนงของการฝกอบรมอน ๆ 4. โครงสรางการฝกอบรมแบบการพฒนาโครงการจากกรณงาน เมอมปญหาเกดขนหลาย ๆ ครง เราอาจสงสยวา ท าไมจงหาทางออกทเหมาะสมไมได ทงทเรากมขอมลมากมาย สาเหตอาจจะมหลายประการ ประการหนงอาจจะเกดจากการทเราคดไมเปนระบบ

1. การวเคราะหขอมล เพอตดสนใจแกปญหา

2. การวางแผนงานและการจดท าโครงการ

3. การท างานรวมกนเปนกลม

20

วธการฝกอบรม

ดงนน เราจ าเปนทจะตองจดความคดของเราใหเปนระบบทมขนตอนเดนชด โดยการใชขอมลปญหาทเหน เหตผลทคดไดและหลกการเปนพนฐานและคดหาวธการและทางออกทเหมาะสม ดงแผนภมขางลางน

การฝกอบรมแบบ PCW ท าหนาทเปนสะพานเชอมโยงใหเราสามารถน าความร เทคนค ความคดเกยวกบปญหาและขอมลทเกยวของไปใชเปนแนวทางแกปญหาใดปญหาหนงอยางเหมาะสม วธการฝกอบรมแบบนมโครงสรางแบงออกไดเปน 4 ระยะ คอ ระยะท 1 วเคราะหสถานการณ ระบปญหาและตงวตถประสงค ระยะท 2 การก าหนดทางเลอกวธด าเนนการ ระยะท 3 ตดสนใจเลอกทางเลอกทเหมาะสมทสด วางแผนและจดท าโครงการ ระยะท 4 น าผลทไดไปใชในสถานการณจ าลอง เมอไดผลกน าไปใชในสถานการณจรง

- ขอมลทางวชาการ - ปญหาทเหน - เหตผล - หลกการ

ทางแกทเหมาะสม

21

ขนตอนหลกทง 4 ขนตอนน เปนแนวทางทผรบการอบรมจะตองผานใหครบทกขนตอน การละเลยหรอยนยอขนตอนใดขนตอนหนงอาจจะกระทบกระเทอนถงประสทธภาพของการแกปญหา สวนขอมลหรอรายกรณงานทน ามาใชในการฝกอบรมนนจะตองสอดคลองกบเรองทจะจดฝกอบรม เชน เรองการพฒนาแหลงน าในชนบท การพฒนาดานสาธารณสข การรกษาความมนคงในหมบาน การแกปญหาสภาพแวดลอม เปนตน 5. ขนตอนการฝกปฏบตระหวางการฝกอบรมแบบพฒนาโครงการจากกรณงาน แนวคดทส าคญทสดในการฝกอบรมแบบ PCW กคอ ผรบการฝกอบรมจะตองมสวนรวมในการฝกอบรมดวย การทมเทความตงใจ ความคดสรางสรรคและลงมอปฏบตสงทไดรบมอบหมายใหท าในระหวางการฝกอบรม 4 ประการคอ 1. ระบและวเคราะหสถานการณปญหาแลวตงวตถประสงคเพอท าการด าเนนงาน

ระยะท 1

- วเคราะหสถานการณ - ระบปญหา - ตงเปาหมายการ แกไขปญหาจาก ขอมลตาง ๆ ททราบ

ระยะท 2

- ระบทางเลอกในการแกไขปญหา

- ระบสงทควรท าเพอใหบรรลเปาหมายทตงไว

ระยะท 3

- คดเลอกทางเลอก ทเหมาะสม

- จดท าโครงการ

ระยะท 4

- น าผลทไดไปใชในสถานการณจ าลอง

- น าผลทไดไปใชในสถานการณจรง

สงผลสะทอนกลบส าหรบการปรบปรง

22

เปนการศกษาขอมลจากสถานการณจ าลองซงจะท าใหทราบวาผ ท เกยวของ ในสถานการณนน ๆ มความตองการอะไร มทรพยากรอะไรบางและยงขาดอะไรอก เชน หากจะตงธรกจสกอยาง จะเปนธรกจใดทตรงกบความตองการของตลาด จะมคาใชจายใดเกยวของ ตองมความร ความช านาญในดานใด สภาพแวดลอมเปนอยางไร ลกษณะทางสงคมเปนอยางไร จะพอมโอกาสหรออปสรรคเพออะไร เปนตน 2. วธด าเนนการเปนทางเลอกตาง ๆ แลวเปรยบเทยบทางเลอกวธด าเนนการทเหมาะสมตามบรรลวตถประสงคทตงไว การคดคนหาวธด าเนนการ และการเปรยบเทยบจะตองค านงถงความรดานเทคนค เศรษฐกจ งบประมาณ สงคม กฎหมายหรอระเบยบทเกยวของ ทรพยากรทตองการ และเวลา เปนตน 3. ตดสนใจเลอกวธด าเนนการทเหมาะสมทสด วางแผนจดท าแผนงานแลวเขยนเปนโครงการ วธด าเนนการทเลอกจะตองมความเหมาะสมท งทางดานเทคนค ดานการเงน ดานสงคมและวฒนธรรม ความปลอดภย ความเหมาะสมตอชมชนและสภาพแวดลอม 4. การเรมน าโครงการไปประยกตใช โดยวางระบบการตดตามประเมนผลและควบคมงานตาง ๆ ในการเตรยมการฝกอบรมผจ ดท าชดการฝกอบรมแบบ PCW จดเตรยมและด าเนนการอยางเปนระบบ ใหเวลาผรบการอบรมปฏบตงานทมอบหมายใหอยางจ ากด แมผเขารบการฝกอบรมจะรสกเหนอย แตจะไดรบความรและเพลดเพลนไปกบการท างานในกลม เนองจากมการจ าลองสภาพการท างานจรงเขาไวในการฝกอบรมทพวกเรามกจะประสบในชวตประจ าวน นนคอ มเวลาใหจ ากด ผลกดนใหผรบการอบรมตองท างานรวมกนเปนทม และควบคมใหผรบการอบรมใครครวญตามความเปนจรงโดยมเหตผลและขอมลสนบสนน 6. ลกษณะเดนของการฝกอบรมแบบการพฒนาโครงการจากกรณงาน ลกษณะส าคญของการฝกอบรมแบบ PCW ม 3 ประการคอ 1. เปนวธการฝกอบรมทเลยนแบบการท างานตามธรรมชาตในสถานการณทเหมอนหรอใกลเคยงชวตจรง 2. ใชเทคนคการฝกอบรมผสมผสานกนอยางมระบบ 4 วธการ คอ (1) วธการแบบโครงการ (2) วธการจ าลองสถานการณ (3) วธการศกษาแบบรายกรณ และ (4) วธการกลมสมพนธ 3. มลกษณะพเศษเฉพาะดงน

- เปนวธการฝกอบรมทตวผเขารบการอบรมเปนศนยกลาง ไมใชวทยากร

23

- วทยากรไมใชครผถายทอด แตเปนผดแลกระบวนการฝกอบรมและสนบสนน - เปนการเรยนรจากการกระท า - เนนการเปนทงผใหและผรบในการท างานเปนกลม - เนนประโยชนทน าไปใชไดในชวตจรง ไมเนนทฤษฎ - มการรวบรวมเอกสารขอมลทจะตองใชในการฝกอบรมไวอยางด - เนนท ทกษะในการแกไขปญหาอยางเปนระบบ

การฝกอบรมแบบ PCW ทดตองเหนผลเกดขน 3 ประการ คอ (1) ผเขารบการอบรมเปนผคดและสรางสรรคผลงาน (2) ผรบการอบรมเปนผวจารณและใหขอเสนอแนะแกกนและกน และ (3) ผเขารบการอบรมสรปผลการเรยนรของตนเอง

ผคดและสรางผลงาน

ผเขารบการอบรม

สรปการเรยนรดวยตนเอง วจารณและใหขอเสนอแนะกนเอง สรป โดยสรปแลววธการฝกอบรมแบบการพฒนาโครงการจากกรณงาน เนนวธการฝกอบรมแบบจ าลองสถานการณชนสงทมระบบผสมผสานกบวธการฝกอบรมแบบโครงการ วธการแกปญหา วธการศกษาจากรายกรณ และกระบวนการกลมเพอใหผเขารบการฝกอบรมไดฝกฝนขนตอนส าคญตาง ๆ ทจะแกปญหาและด าเนนงานใหดยงขน

24

โครงสรางของการฝกอบรมแบบการพฒนาโครงการจากกรณงาน

เอกสารขอมล ทเกยวของ

ระหวางการฝกอบรม (ฝกอบรมแบบมสวนรวม/แลกเปลยนความร)

เอกสารขอมลส าหรบผรบการอบรม

การบรรยายแบบตาง ๆ

กระบวนการฝกอบรมแบบการพฒนาโครงการจากรณงานโดยใหทศทาง

กรอบ และขนตอนการฝกการแกไขปญหาโดยการท างานในกลมยอย

รายงานผลงานกลมและแลกเปลยนขอวจารณเสนอแนะ

กอนการฝกอบรม (เตรยมผรบ การอบรมและเตรยมขอมล)

งานในกลมยอยวเคราะหปญหาตงวตถประสงค

งานในกลมยอยหาทางเลอกแกไขปญหาและประเมนทางเลอก

งานในกลมยอยตดสนเลอกและวางแผน

บทน า

หลงการอบรม

การบรรยายแบบตาง ๆ

เอกสารทางวชาการ

การดงาน สาธต หรออน ๆ

ประเมน

น าความร และประสบการณไปประยกตใช และปรบปรงแกไข

25

สถานการณจ าลอง

ขอใหทานสมมตตนเองวาเปนครคนหนงในสถานการณจ าลองของโรงเรยนสขรวทยา อ าเภอเมอง จงหวดสขรบร โปรดอานขอมลเกยวกบจงหวดสขรบร เพอศกษาสภาพทวไปของจงหวดอนจะเปนประโยชนตอ “ การวางแผนพฒนาทรพยากรมนษย ” ของทานโดยจะมขอมลพนฐาน ขอมลดานเศรษฐกจ แนวโนมดานการลงทนขอมลดานการศกษา และขอมลดานการสอสาร จากสถานการณจ าลองน ขอใหทานวางแผนพฒนาทรพยากรมนษยในโรงเรยนของทานคอ โรงเรยนสขรวทยา โดยตองวเคราะหสถานการณเพอก าหนดวตถประสงคและก าหนดทางเลอก หลงจากนจะเปรยบเทยบทางเลอก เพอพจารณาตดสนใจเลอกทางเลอกน ามาเขยนโครงการพฒนาทรพยากรมนษย น าเสนอผมอ านาจในการพจารณาและอนมตโครงการตอไป

26

เอกสารขอมล 1001 ขอมลทวไปเกยวกบประเทศสวรรณเขต

1. ขอมลพนฐาน

ประเทศสวรรณเขต มรปแบบการปกครองระบอบประชาธปไตย อนมพระมหากษตรยเปนพระประมข ภายใตรฐธรรมนญ มนายกรฐมนตรเปนผน าฝายบรหาร ประธานรฐสภาเปนผน าฝายนตบญญต และประธานศาลฎกาเปนผน าฝายตลาการ มการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรเพอท าหนาทฝายนตบญญต ฝายบรหาร และควบคมดแลการบรหารประเทศ เพอประโยชนของประชาชนโดยทวไป ขอมลพนฐานเกยวกบประเทศสวรรณเขตมดงตอไปน

1.1 ทตง ประเทศสวรรณเขต ตงอยตรงกลางของคาบสมทรอนโดจน ขนาดเนอทประมาณ

513,115 ตารางกโลเมตร ความยาวจากจดเหนอสดถงใตสดประมาณ 1,620 กโลเมตร ความกวางจากจดตะวนออกถงจดตะวนตกสดประมาณ 750 กโลเมตร

อาณาเขตทางทศเหนอและตะวนตกตดตอกบประเทศนนทรฐ อาณาเขตทางเหนอและตะวนออกตดตอกบประเทศเชยงรฐ และพรมแดนดานตะวนออกเฉยงใตตดกบประเทศเวยงชย อาณาเขตทางดานตะวนออกตดตอกบนานน าอาวสวรรณเขต และดานตะวนตกตดกบทะเลอามน สวนแผนดนตอนใตสดของประเทศมพรมแดนตดตอกบประเทศครรฐ

1.2 ลกษณะภมประเทศ ลกษณะภมประเทศแบงไดเปน 6 เขต คอ

1.2.1 เขตภเขา และทราบระหวางภเขาภาคเหนอ ไดแก บรเวณพนทของจงหวดภาคเหนอรวม 9 จงหวด ภมประเทศสวนใหญเปนทวเขาและหบเขา สลบกนเปนแนวยาวจากเหนอมาใต ทวเขาตาง ๆ เปนแหลงก าเนดของแมน าหลายสาย ไดแก แมน าดง แมน าธม แมน านาย และแมน ากนกสนธ

1.2.2 เขตทราบสงภาคตะวนออกเฉยงเหนอ หรอทราบสงสมา มเนอทประมาณ 1 ใน 3 ของเนอททงหมดของประเทศ ประกอบดวยจงหวดตาง ๆ 19 จงหวด ในเขตทราบสง

27

ประกอบดวยหนทราย บางบรเวณมหนเกลอแทรกอย และมสภาพดนทไมอมน า พนดนจงแหงงายท าการเพาะปลกไดผลไมคอยด

1.2.3 เขตทราบภาคกลาง เปนทราบกวางทสดของประเทศ มจงหวดตาง ๆ ตงอย 22 จงหวด เปนแหลงเพาะปลกทส าคญของประเทศ เปนภาคทมประชากรอาศยอยหนาแนน เปนศนยกลางการคา และการคมนาคม

1.2.4 เขตภเขาและทราบชายฝงภาคตะวนออก เปนเขตทมเนอทนอยทสด ประกอบดวยจงหวดทตงอยแถบชายฝงทะเลดานตะวนออกของอาวสวรรณเขต 7 จงหวด

1.2.5 เขตภเขาและทราบชายฝงคาบสมทรภาคใต เปนคาบสมทรแคบ ๆ ชายฝงดานตะวนออกมทราบเปนแหลงเพาะปลกของภาคใต ชายฝงดานตะวนตกมภเขาชดชายฝงเปนสวนใหญ เปนทตงของจงหวด 13 จงหวด

1.2.6 เขตภเขาภาคตะวนตก มลกษณะสวนใหญเปนภเขา และหบเขา ประกอบดวยจงหวด 5 จงหวด

1.3 ลกษณะภมอากาศ ประเทศสวรรณเขตตงอยในเขตทรอปก หรอเขตรอนของซกโลกเหนอ อากาศรอน

โดยทวไป อณหภมเฉลยสงสดตลอดป คอ อยระหวาง 25 - 28 องศาเซลเซยส ปรมาณน าฝนสวนใหญไดรบจากอทธพลของลมมรสมตะวนตกเฉยงใต บรเวณทมฝนตกชกไดแก ชายฝงตะวนตกของคาบสมทรภาคใต สวนเขตทมฝนตกนอยไดแก ภาคตะวนตก ภาคกลางตอนบน และภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

1.4 ทรพยากรธรรมชาต ทรพยากรธรรมชาตทมคณคา ไดแก ดน น า ปาไม และแรธาต ทราบลมแมน าภาคกลาง ทราบลมแมน าภาคตะวนออกเฉยงเหนอ และบรเวณทราบในหบเขาทางภาคเหนอ มดนอดมสมบรณเหมาะแกการเพาะปลก น า เปนทรพยากรทส าคญ แมจะมปรมาณฝนเฉลยในระดบสง แตทวทงประเทศไมไดรบฝนเทากนหมด บางปฝนตกมากเกนไปเกดน าทวม บางทฝนตกนอยเกนไปจนแหงแลงทงประเทศ เกษตรกรไดรบความเดอนรอยจากปญหาการขาดแคลนน าเพอการเพาะปลกแทบทกป แมวาจะมการชลประทาน เขอนเกบน า แตนบวนจะเดปญหาฝนแลง จงไมมแหลงน าเพยงพอไดตลอดป ปาไม เปนทรพยากรธรรมชาตทส าคญ มอยในบรเวณทวเขาภาคเหนอ ทวเขาทางดานตะวนตก ทวเขาดานตะวนออกของอาวไทย และบรเวณคาบสมทรภาคใต บรเวณชายฝงทะเลกมปาชาย

28

เลนขนอยท วไป ปจจบนปาไมเหลอจ านวนนอยมาก เพราะถกท าลายมาชานาน จงเกดน าทวมรนแรงขนทกป หรอเกดฝนแลงบอยขน เนอทปาไมมเหลออยรอยละ 28.03 ของเนอทประเทศเทานน แรธาต ทส าคญในประเทศม 3 ชนด คอ แรโลหะ แรอโลหะ และแรเชอเพลง ไดแก น ามน ถานหน กาซธรรมชาต ในบางเขตมกาซและน ามนสะสมอยในแผนดน แตการขดเจาะตองลงทนและอาศยเทคโนโลยสงมาก ปญหาทรพยากรธรรมชาต สวนใหญเปนเรองเกยวกบความเสอมโทรมทเกดขนกบทรพยากรธรรมชาตประเทศตาง ๆ เชน ดนขาดความอดมสมบรณ และเสอมคณภาพ ซงเกดจากเกษตรกรท าการเพาะปลกพชไมถกวธ และการปลอยใหผวหนาดนวางเปลา ท าใหผวหนาดนถกน าฝนชะลางไปโดยเฉพาะภาคตะวนออกเฉยงเหนอ นอกจากนมการตดไมท าลายปากนมาก ปญหาทนาหวงอกประการคอ การใชทดนไมเหมาะสมกบคณภาพของดน โดยน าทดนทมความอดมสมบรณบรเวณทราบภาคกลางไปจดท าหมบานจดสรร หรอกอตงโรงงานอตสาหกรรม ปญหาเรองน า นบวนจะทวความรนแรง คอ ฝนแลง น าทวมซงเกดจากการตดตนไมท าลายปา นอกจากนมปญหาน าเสย ทรพยากรแร มการขดแรขนมามากเกนไป เพอจ าหนายตางประเทศ จนท าใหแรบางอยางเหลอนอย จนตองสงซอแรบางสวนจากตางประเทศ การท าเหมองแรมผลกระทบตอสภาพแวดลอม ใชวธการผลตไมเหมาะสม ท าใหท าลายพนททอดมสมบรณ ใชประโยชนทางเกษตรกรรมไมได นอกจากนยงมปญหาสงแวดลอมเปนพษ ซงเกดจากสงปฏกล น าเสย อากาศเปนพษ มลภาวะทางเสยง สารพษทผสมในอาหาร ยาก าจดศตรพช ซงบนทอนสขภาพเปนอนตรายแกชวต ซงจะพบไดในเขตชมชนหนาแนน

1.5 ประชากร ประเทศสวรรณเขตมจ านวนประชากรมากจดอยในกลมประเทศทมประชากรเกนกวา 50 ลานคน ในปพ.ศ. 2523 มประชากร 44 ลานคน อก 10 ปตอมา คอกอนพ.ศ. 2533 มประชากร 56 ลานคน ปจจบนประชากรเพมขน 59.69 คน เปนชาย 29.86 คน และหญง 29.83 คน บรเวณทมประชากรอยหนาแนน ไดแก บรเวณทราบเจาพระยา บรเวณภาคกลางตอนบน บรเวณทลมแมน า ดง ธม นาย และกนกสนธ ทางภาคเหนอบรเวณทราบลมแมน าโขง แมน าล แมน าคน บรเวณทราบชายฝงตะวนออกและตะวนตกของอาวสวรรณเขต บรเวณดานตะวนตกของคาบสมทรภาคใต

29

ปญหาประชากรเกดจากปญหาดานเศรษฐกจ เมอมประชากรเพมมากขนกจะตองมคาใชจายมากขน รฐตองเพมโรงเรยน เพมสวสดการใหเพยงพอ ปญหาดานสงคมเกดจากสภาพเศรษฐกจไมด มาตรฐานการครองชพต า คณภาพของประชากรกจะเสอมโทรมไปดวย เกดสภาพครอบครวยากจน ไมสามารถเลยงดบตรหลายไดดพอ เปนเหตใหเดกมความรสกถกทอดทง ซงน าไปสปญหาตาง ๆ เชน อบายมข เสพยาเสพตด กออาชญากรรม เปนตน นอกจากน ยงมปญหาการยายถน เพอหนสภาพเศรษฐกจ สภาพสงคมไปสสภาพทดกวา ประชากรภาคตะวนออกเฉยงเหนออพยพหนความแหงแลง และความยากจนเขาสเมองหลวง เพอหางานท า นกเรยนตางจงหวดเขามาศกษาในเมองหลวงเปนจ านวนมาก เพราะจ านวนโรงเรยนไมพอหรอไมมคณภาพ การอพยพยายถนไดสรางปญหาหลายอยาง เชน เกดแหลงเสอมโทรม จราจรตดขด ปญหาการรกษาความสงบเรยบรอย ขาดบรการสาธารณปโภค ปญหาอาชญากรรม เปนตน

ตารางท 1 จ านวนประชากรจากทะเบยนราษฎร จ าแนกเปนรายภาค พ.ศ. 2546 - 2547

ภาค 2546 2547 เทพนคร (เมองหลวง) และ เขตปรมณฑล

8,728,335 8,538,670

เทพนคร 5,832,843 5,546,937 ภาคกลาง 2,812,30 2,833,950 ภาคตะวนออก 3,633,554 3,690,103 ภาคตะวนตก 3,269,183 3,305,115 ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 19,575,949 19,828,941 ภาคเหนอ 10]872,752 10,993,792 ภาคใต 6,996,250 7,112,762 รวม 55,888,393 56,303,273

30

ตารางท 2 ประชากรอาย 11 ปขนไป จ าแนกตามระดบการศกษา

(หนวยพนคน)

ระดบการศกษา ก าลงแรงงานปจจบน ผไมอยในก าลงแรงงาน

ผมงานท า ผไมมงานท า ไมมการศกษา 1,754.6 15.6 1,355.7 ประถมศกษาและอนบาลศกษา

22,947.7 599.8 6,604.7

มธยมศกษาตอนตน 1,7.07 79.7 1,066.8 มธยมศกษาตอนปลาย 633.4 54 384.3 อาชวศกษา 737.4 70.6 453.1 มหาวทยาลย 966.7 76.1 75.3 สายวชาการ 554.9 30.7 39.8 วชาชพชนสง 411.8 45.4 35.5 ฝกหดคร 572.3 32.0 74.0 อาชวศกษาระยะสน 11.6 - 0.8 อน ๆ 33.4 - 33.6 ไมทราบ 98.8 0.2 41.6 รวม 29.464.0 929.1 10,130.6

1.6 การสอสารและโทรคมนาคม ประเทศสวรรณเขตมระบบการสอสารและโทรคมนาคมทอ านวยความสะดวกในการ

ตดตอสอสารไดแก

31

1.6.1 การไปรษณย เปนการตดตอทางจดหมาย ไปรษณย ธนาณต การสงพสด สงของและสนคาตาง ๆ ไปยงจงหวด อ าเภอ ต าบลตาง ๆ มวธการขนสงทงทางบก ทางน า ทางอากาศ มทงภายในประเทศ และระหวางประเทศ

1.6.2 การโทรเลข ไดแก การสงขาวสารทเปนขอความสน ๆ เปนวธทรวดเรว มการสงโทรเลขทงภายในประเทศ และภายนอกประเทศ และยงมโทรเลขแบบโทรพมพ หรอ เทเลกซอกดวย

1.6.3 การโทรศพท เปนการสอสารทสะดวกรวดเรวทสด ในปจจบนองคการโทรศพทแหงประเทศสวรรณเขตไดขยายกจการทงสวนกลางและสวนภมภาค เพอใหเพยงพอกบความตองการของประชาชน และยงสามารถตดตอกบตางประเทศไดอกดวย

1.6.4 การโทรสาร หรอ เรยกสน ๆ วา แฟกซ เปนการสอสารอกประเภทหนงทก าลงเปนทนยมใชกนมากในองคการทงภาครฐและเอกชน เพราะสามารถสงภาพ และขอความตาง ๆ ไปทางคสายโทรศพทไดเลย

1.6.5 วทยโทรทศน เปนเครองมอสอสารทแพรกระจายขาวสาร ความร สาระบนเทงไดรวดเรว กวางไกล ประชาชนสามารถรบชมและรบฟงไดพรอม ๆ กนทงประเทศ

1.6.6 ระบบการสอสารผานดาวเทยม เปนระบบทชวยใหการถายทอดขอมล ขาวสาร วทยโทรทศนมความสะดวก รวดเรวทนเหตการณ ในประเทศสวรรณเขตมทงสถานสอสารดาวเทยมขอการสอสารแหงประเทศสวรรณเขต เพอถายทอด รบสง ขอมลระหวางประเทศ และมการสงดาวเทยมแหงชาตเพอใชในการสอสารภายในประเทศ ซงอ านวยประโยชนอยางยงในการตดตอสอสารขอมล ถายทอดวทยโทรทศนเพองานดานธรกจ ขาวสาร สาระบนเทง และการศกษา

นอกจากน ยงมระบบเครอขายการสอสารขอมลโดยใชคอมพวเตอร ซงอ านวยความสะดวกในการรบสงขอมล ขาวสาร แลกเปลยนแฟมขอมล การสบคนขอมลความรจากฐานขอมลตาง ๆ ทงภายในประเทศและระหวางประเทศ

ระบบการสอสารโทรคมนาคมของประเทศสวรรณเขตนบวามความทนสมยและพรอมในการใหบรการแกองคการของรฐ เอกชน ตลอดจนประชาชนทวไป

2. ลกษณะทางเศรษฐกจ อาชพส าคญของประชากร แยกเปนประเภทใหญ ๆ ได 3 ประเภท คอ

2.1 เกษตรกรรม 2.1.1 อาชพการเพาะปลก คอ อาชพท านา ท าไร ปลกผก ผลไม ไวเปน

อาหารและเปนวตถดบสงเขาแปรรปในโรงงานอตสาหกรรม และสงเปนสนคาออก ไดแก

32

1) การปลกขาว ภาคตะวนออกเฉยงเหนอสวนใหญปลกขาวเหนยวไดผลผลตต า เพราะสภาพดนไมสมบรณ ภาคกลางมทดนอดมสมบรณ เปนบรเวณทปลกขาวไดมากจนเหลอสงออกขายตางประเทศ ภาคเหนอกปลกขางไดผลผลตสง ภาคใตบางสวนปลกขาวไดมาก โดยภาพรวมผลผลตขางเฉลยตอเนอทหนงไรยงคอนขางต าเมอเปรยบเทยบกบประเทศอน เนองจากฝนแลง หรอน าทวม การชลประทานยงไมเพยงพอ 2) การปลกขาวโพด มมากบรเวณภาคกลางตดตอกบภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 3) การปลกยางพารา บรเวณภาคใต และภาคตะวนออกเฉยงใต 4) การปลกออย มเกอบทกภาคของประเทศในแถบลมน า 5) การปลกมนส าปะหลง บรเวณภาคตะวนออก และภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 6) การปลกปอแกว ในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 7) การปลกพชทใหน ามน ในภาคใต 8) การปลกพชผก ผลไม และไมดอก ในทกภมภาคแตกตางกนไปตามประเภทของการพชกบความเหมาะสมของสภาพภมอากาศ 2.1.2 อาชพการเลยงสตว ไดแก โค กระบอ ชาง มา ลา ลอ สกร เปด ไก แพะ แกะ แหลงเลยงสตวอยในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ และภาคกลาง ซงเปนภาคทมทงหญากวางขวาง 2.1.3 อาชพการประมง ตามบรเวณชายฝงทะเลในอาวสวรรณเขต และในนาน าทไกลออกไป คอ ในเขตนานน าสากล นอกจากนยงมแหลงประมงน าจดในภาคกลางและภาคตะวนออกเฉยงเหนอ แหลงประมงน ากรอยในบรเวณเขตน ากรอยรมชายฝงทะเล และบรเวณปากอาวสวรรณเขต 2.1.4 อาชพการท าปาไม ตามทองถนตาง ๆ ทวทกภมภาค แตเมอรฐบาลไดออกพระราชก าหนดยกเลกสมปทานการท าปาไมทวประเทศ เมอพ.ศ. 2532 กสงผลใหอาชพการท าปาไมซบเซาลงมาก รปแบบการท าปาไมกเปลยนไปเปนการปลกสรางสวนปา ปลกไมทเตบโตเรว 2.1.5 อาชพการท าเหมองแร ท ากนมากในบรเวณภเขาภาคตะวนออกของประเทศสวรรณเขตและทางคาบสมทรภาคใต ไดแก เหมองแรดบก และวลแฟรม ตอมามการส ารวจทรพยากรแรธาตมากขนกมการท าเหมองแรแถบภเขา และหบเขา เชน การท าเหมองลกไนต เหลก ฟลออกไรด วลแฟรมทางภาคเหนอ การท าเหมองยบซมและแมงกานสทางภาคกลาง สวนหนทมคา

33

เชน พลอย ทบทม มการขดกนมากทางภาคตะวนออก และภาคตะวนตก และการขดเจาะน ามน กาซธรรมชาตทจงหวดก าแพงเพชร ขอนแกน สงขลา และบรเวณอาวสวรรณเขต เปนตน 2.2 อตสาหกรรม 2.2.1 อตสาหกรรมในตวเรอ หรอหตถกรรมใชกรรมวธ เชน การท าเสนดายทอผา เครองจกสาน รม การปนหมอดน แกะสลก 2.2.2 อตสาหกรรมขนาดยอย พบเหนอยท วไป เชน โรงงานท าน าแขง โรงกลง โรงงานท าน าปลา และโรงงานท าเสนกวยเตยว เปนตน 2.2.3 อตสาหกรรมขนาดกลาง เชน อตสาหกรรมสงทอ อตสาหกรรมประกอบรถยนต อตสาหกรรมผลตอปกรณไฟฟา อตสาหกรรมผลตยารกษาโรค เปนตน 2.2.4 อตสาหกรรมขนาดใหญ เชน อตสาหกรรมท าปนซเมนต อตสาหกรรมถลงเหลก อตสาหกรรมกลนน ามน เปนตน อตสาหกรรมสวนใหญเปนอตสาหกรรมขนาดยอม และขนาดกลาง อตสาหกรรมในครวเรอนกมอยท วไปตามทองถนชนบท สวนอตสาหกรรมขนาดใหญมอยบางตามเมองใหญ ๆ วตถดบทปอนเขาสโรงงานเปนผลผลตทไดจากเกษตรกรรม จากปา จากดน และหน เชน ผลไม ไม แรธาต เนอสตว เปนตน

2.3 การคาและบรการ 2.3.1 การคา

การคาขยายกวางขวางมาก เพราะการผลตสนคาดานเกษตรกรรม และอตสาหกรรมไดเจรญขน การคมนาคมขนสง ตดตอสอสารสะดวกรวดเรว ตลาดและผซอกมมากขน ท าใหอาชพคาขายเจรญเตบโตทงการคาขายภายในประเทศ และขยายออกเปนการคาระหวางประเทศ ในขณะเดยวกนกสงซอสนคาจากตางประเทศเขามาจ านวนมาก

สนคาออกทส าคญไดแก ขาว ผลตภณฑมนส าปะหลง ยางพารา ขาวโพด ซงมมลคารวมกนประมาณรอยละ 40 ของสนคาทงหมด นอกจากนนกมสนคาพวกแร น าตาลทราย เสอผาส าเรจรป ผลตภณฑไฟฟา เครองหนง อญมณ ผาไหม เปนตน

34

ประเทศสวรรณเขตยงผลตสนคาอตสาหกรรมขนอดกลาง และขนาดใหญไดนอย จงตอสงซอสนคาพวกเครองเหลก เครองจกร เครองจกรกลขนสงและเชอเพลง ซงสนคาเหลานมมลคารวมสงกวามลคาของสนคาสงออก จงท าใหดลการคาของประเทศเสยเปรยบตางประเทศทกป

2.3.2 บรการ การบรการถอเปนสวนหนงของการคา และเปนสงส าคญมากในปจจบน

ตวอยางงานบรการ ไดแก การโรงแรม การทองเทยว การรบสงคนและสนคา การรบตดผล ตดเสอผา เปนตน ส าหรบการทองเทยวมการขยายตวอยางรวดเรว ประมาณการวาในป พ.ศ. 2533 ประเทศสวรรณเขตมรายไดจากการทองเทยวราว 50,100 ลานบาท

3. ขอมลดานการศกษา การศกษาเปนกระบวนการทท าใหมนษยสามารถพฒนาคณภาพชวตของตน สามารถด าเนนชวตในสงคมไดอยางมสนตสข และสามารถเกอหนนการพฒนาประเทศไดอยางเหมาะสม และสอดคลองกบความเปลยนแปลงในทก ๆ ดานของประเทศ การจดการศกษามหลกการส าคญ 4 ประการ คอ 1. การสรางความเจรญงอกงามทางปญญา ความคด จตใจและคณธรรมของบคคลเพอน าไปสการพฒนาทสมดลระหวางความเจรญทางจตใจ กบความเจรญทางวตถ และความเจรญเตบทางเศรษฐกจ 2. การสรางความตระหนกถงการใชและอนรกษทรพยากรธรรมชาตอยางเหมาะสม โดยไมท าลายสงแวดลอม 3. การกาวทนความเจรญกาวหนาทางวทยาการสมยใหม จะตองประสานควบคไปกบความเขาใจและตระหนกในคณคาของภมปญญา ภาค และวฒนธรมของสงคมไทย 4. ความสมดลระหวางการพงพาอาศยกนกบการพงตนเอง การประสานความรวมมอรวมใจกนในระดบบคล ชมชน ทองถน และประเทศ เพอใหเกดการพฒนาทย งยน

การจดระบบการศกษามงเปดโอกาสใหบคคลไดเรยนรอยางตอเนองตลอดชวต โดยอาศยรปแบบตาง ๆ ทงการศกษาตามแนวระบบโรงเรยน และการศกษานอกโรงเรยน โดยการศกษาตามแนวระบบโรงเรยน แบงระดบการศกษาเปน 4 ระดบคอ

1. การศกษาระดบกอนประถมศกษา เปนการศกษาในลกษณะของการอบรมเลยงดและพฒนาความพรอมของเดก ทงทางรางกาย จตใจ สตปญญา อารมณ บคลกภาพ และสงคม เพอรบการศกษาในระดบตอไป

35

การจดการศกษาระดบอาจจดในรปของชนเดกเลก อนบาลศกษา หรอในรปของศนยพฒนาเดกประเภทตาง ๆ ทงนขนอยกบสภาพของแตละพนทและกลมเปาหมาย

2. การศกษาระดบประถมศกษา เปนการศกษาทมงวางรากฐานเพอใหผเรยนไดพฒนาคณลกษณะทพงประสงคทงในดานคณธรรมจรยธรรม ความรความสามารถขนพนฐานและใหสามารถคงการอานออก และค านวณได

3. การศกษาระดบมธยมศกษา แบงออกเปน 2 ตอน คอ ระดบมธยมศกษาตอนตน และระดบมธยมศกษาตอนปลาย

3.1 การศกษาระดบมธยมศกษาตอนตน เปนการศกษาทมงสงเสรมใหผเรยนไดพฒนาคณธรรม ความรความสามารถและทกษะตอจากระดบประถมศกษา ใหผเรยนไดคนพบความตองการ ความสนใจ และความถนดของตนเองทงในดานวชาการและวชาชพ ตลอดจนมความสามารถในการประกอบการงานและอาชพตามควรแกวย

3.2 การศกษาระดบมธยมศกษาตอนปลาย เปนการศกษาทมงสงเสรมใหผเรยนไดศกษาตามความถนดและความสนใจ เพอเปนพนฐานส าหรบการศกษาตอในระดบอดมศกษาหรอเพอใหเพยงพอแกการประกอบการงาน และอาชพทตนถนดทงอาชพอสระและรบจาง รวมทงสงเสรมใหผเรยนไดพฒนาคณธรรม จรยธรรม และทกษะทางสงคมทจ าเปนส าหรบการประกอบการงานและอาชพ และการอยรวมกนในสงคมอยางมสนตสข

4. การศกษาระดบอดมศกษา เปนการศกษาหลงระดบมธยมศกษาตอนปลาย แบงเปน 3 ระดบ คอ การศกษาระดบต ากวาปรญญาตร การศกษาระดบปรญญาตร และการศกษาระดบสงกวาปรญญาตร

4.1 การศกษาระดบต ากวาปรญญาตร เปนการศกษาทมงสงเสรมใหผเรยนไดพฒนาความรและทกษะวชาชพในระดบกลาง รวมทงมความสามารถในการรเรมประกอบการ

4.2 การศกษาระดบปรญญาตร เปนการศกษาทสงเสรมใหผเรยนไดพฒนาความร ความสามารถในสาขาวชาตาง ๆ ในระดบสง โดยเฉพาะการประยกตทฤษฎไปสการรเรมการพฒนาประเทศทงในดานเศรษฐกจ สงคม การเมอง วฒนธรรม สงแวดลอม รวมทงการสงเสรมบทบาทของประเทศในประชาคมโลก

4.3 การศกษาระดบสงกวาปรญญาตร เปนการศกษาทมงสงเสรมใหผเรยนไดพฒนาความรและทกษะในสาขาวชาการเฉพาะทางใหมความช านาญมากยงขน มงสรางสรรคความกาวหนาและความเปนเลศทางวชาการ โดยเฉพาะการศกษาคนควา วจยและพฒนาองคความรและเทคโนโลยในดานวทยาศาสตร มนษยศาสตร และสงคมศาสตร การประยกตใชวยาการสากล และภมปญญาทองถนของไทย เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมไดอยางเหมาะสมกบสภาพของสงคมไทย

36

องคกรการศกษา สวนรายการและองคกรทมสวนรบผดชอบตอการจดการศกษาสวรรณเขต ดงตอไปน 1. ส านกงานคณะกรมการการศกษาแหงชาต มหนาทศกษาวเคราะหสภาวะทางการศกษา

วางแผน นโยบายการศกษาของชาต และประสานงานการศกษาทกระดบขององคกรทจดการศกษา 2. กระทรวงการศกษาแหงชาต ประกอบดวย กรม และสวนราชการระดบกรมในสงกด 15

องคกร มพนทการปฏบตงานกระจายครอบคลมไปทกต าบลและจงหวดทวประเทศ มหนาทจดการศกษาในรปแบบตาง ๆ ทงในแนวระบบโรงเรยนและนอกระบบโรงเรยน โดยจดการศกษาระดบกอนประถมศกษา ระดบประถมศกษา ระดบมธยมศกษา ระดบอดมศกษา (ปรญญาตร) และจดอาชวศกษาหลายระดบ นอกจากนยงมหนาทท านบ ารงพระพทธศาสนา สงเสรมศลปวทยาการและวฒนธรรม สงเสรมพลศกษาและสขภาพนกเรยน และประชาชน จดการศกษานอกโรงเรยน เพอแกไขการไมรหนงสอ และฝกอบรมอาชพเพอสงเสรมความรความสามารถ การปรบปรงชวตความเปนอยของพลเมอง

3. เทศบาล และเมองหถยา เปนรปแบบของการบรหารสวนทองถน มหนาจดการศกษาขนพนฐานใหแกประชาชน และยกระดบการศกษาของประชาชนใหสงขน

4. ส านกเทพนคร มความรบผดชอบในการจดการศกษา ตรวจตรา ดแล ควบคลม ตรวจสอบนเทศงานโรงเรยนในสงกด เพอจดใหเดกในเกณฑบงคบเขาโรงเรยนโดยทวถงกน และพยายามขยายการศกษาภาคบงคบในแขวงตาง ๆ ใหมากทสด

5. ทบวงอดมศกษา มหนาทจดการศกษาในระดบอดมศกษา คอ การศกษาในระดบปรญญาตร ปรญญาโท และปรญญาเอก และมภารกจในดานการวจย การบรหารทางวชาการแกสงคม ท าน าบ ารงศลปวฒนธรรม

6. หนวยงานของรฐทจดการศกษาเอกเทศ ไดแก หนวยงานของรฐหลาย ๆ แหงทจดการศกษาขนมาเพอประโยชนของหนวยงานโดยเฉพาะ เชน โรงเรยนนายต ารวจ โรงเรยนพนกงานปาไม โรงเรยนวศวชลประทาน โรงเรยนไปรษณยโทรเลข โรงเรยนการบนพลเรอน โรงเรยนศลการกษ วทยาลยพยาบาล เปนตน

37

สภาพปจจบนของการจดการศกษาพนฐาน การจดการศกษาของประเทศสวรรณเขตในระยะทผานมา แมวารฐจะไดตระหนกถงความ

จ าเปนในการใหประชาชนไดรบการศกษาขนพนฐานอยางทวถงและเทาเทยมกน และไดพยายามกระจายโอกาสการศกษาใหกวางขวางมาโดยตลอด แตกยงปรากฏวามประชากรทไมรหนงสอและมเดกทพลาดหรอขาดโอกาสทางการศกษา อนเนองมากจากความเสยเปรยบในดานตาง ๆ อกเปนจ านวนมาก รวมทงยงมปญหาทผไดรบการศกษาแลวไมสามารถน าความรไปชวยในการประกอบอาชพ และพฒนาคณภาพชวตขอตนเองและชมชนไดดเทาทควร นอกจากในปจจบนนความเปลยนแปลงทางเศรษฐกจและสงคมไดเปลยนไปอยางรวดเรวกอใหเกดความจ าเปนทจะตองยกระดบความรพนฐานของประชาชนของประเทศใหสงขน ซงทกฝายไดตระหนกและเหนความจ าเปนทจะตองรวมมอกนในการแกไขปญหาและพฒนาใหการศกษาเพอปวงชนเกดผลตามจดมงหมายดงกลาวขางตนอยางเรงดวน เพอประโยชนสขของบคคลและความเจรญกาวหนาของประเทศชาตโดยสวนรวม ดงนนจงไดมการก าหนดใหการศกษาพนฐานเพอปวงชนเปนนโยบายส าคญประการหนงในแผนการศกษาแหงชาต พทธศกราช 2535 ดงมแนวทางดงตอไปน

ดานปรมาณ 1. การใหบรการเลยงดเดกและการเตรยมความพรอมแกเดกปฐมวย

ปจจบนมการจดบรการเพอเตรยมความพรอมแกเดกปฐมวยใน 3 ลกษณะคอ การจดชนอนบาล ชนเดกเลก และศนยพฒนาเดก และมหนวยงานของรฐทรบผดชอบในการจดหรอดและการจดการหลายหนวยงาน ไดแก กรมการศกษาพนฐาน กรมมธยมศกษา กรมการผลตคร กรมโรงเรยนเอกชน กรมการศาสนา ส านกงานการศกษาทองถน กองบญชาการต ารวนตระเวนชายแดน เทพนคร กรมประชาสงเคราะห กรมการพฒนาชมชน ทบวงอดมศกษา กรมอนามย ในป 2530 มจ านวนสถานบรการ / สถานศกษารวมทงสน 27,975 แหง มเดกทไดรบบรการเปนรอยละ 35 ของกลมเดกอาย 3 - 5 ป และเพมขนเปน 32,544 แหงในป 2534 มเดกทไดรบบรการเปนรอยละ 42 ซงยงไมถงครงหนงของประชากรกลมอายดงกลาว การใหบรการสวนใหญอยในเขตเมอง ยงไมกระจายออกไปในพนทชนบทเทาทควร

2. การจดการศกษาภาคบงคบ การศกษาระดบประถมศกษาซงเปนการศกษาภาคบงคบนน แผนการศกษาแหงชาตพ.ศ. 2520 ไดมการก าหนดอายเขาเกณฑการศกษาภาคบงคบ โดยทองถนแตละแหงสามารถก าหนดขนใหเหมาะสมกบสภาพของทองถนและความพรอมของทองถน แตตองไมบงคบเขาเรยนกอนอายครบ 6 ปบรบรณ และไมชากวา 8 ปบรบรณ ในชวงแผนพฒนาการศกษาแหงชาต ฉบบท 6 ท

38

ผานมา รฐไดพยายามเรงรดในการเกณฑเดกใหเขารบการศกษาตามพระราชบญญตประถมศกษา พทธศกราช 2523 ครบถวนทกคน โดยมกรมการศกษาพนฐานเปนหนวยงานหลกในการด าเนนงาน ในป 2530 สามารถเกณฑเดกไดรอยละ 95.8 และเพมเปนรอยละ 97.6 ในป 2534 แสดงใหเหนวายงมเดกวยประถมศกษาสวนหนงไมไดเขาเรยน อนเนองมาจากสาเหตตาง ๆ เชน อยหางไกลจากโรงเรยน เรรอนเคลอนยายตามผปกครอง พการ และตองดแลผปกครองซงทพพลภาพ และอกสวนหนงตดตามไมได ดงนนในระยะของแผนพฒนาการศกษาแหงชาต ฉบบท 7 (พ.ศ. 2535 - 2539) กรมการศกษาขนพนฐานจงไดมการด าเนนงาน เพอใหเดกทมอายอยในเกณฑการศกษาภาคบงคบไดเขาเรยนในระดบประถมศกษาจนจบหลกสตร โดยปรบปรงประสทธภาพการเกณฑเดก การตดตามเดกทไมเขาเรยน ขาดเรยน และยายโรงเรยน และจดการศกษาในรปแบบตาง ๆ ใหแกเดกดอยโอกาสทไมสามารถมาเขาเรยนในชนเรยนปกตได เชน การจดครเดนสอนตามหยอมบาน จดศนยการเรยนในหยอมบาน เปนตน

3. การขยายการศกษาขนพนฐาน เนองจากขณะนความเจรญกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยไดเขามาม

บทบาทส าคญในการเปลยนแปลงทางสงคมและเศรษฐกจของประเทศอยางรวดเรว สงผลกระทบตอการด ารงชวต ความเปนอย คานยม ตลอดจนดานคณธรรมของคนในชาตอยางมาก ประกอบกบประเทศสวรรณเขตก าลงพฒนาทางดานเกษตร อตสาหกรรม และบรการททนสมย จะยงท าใหสภาพชวตและสงคมของคนไทยมความสลบซบซอนมากขน ทามกลางอทธพลของเศรษฐกจและสงคม และวฒนธรรมตางชาตทหลงไหลเขามา จ าเปนทจะตองเรงด าเนนการเพอปรบความรสกนกคด หรอคานยม สภาพความเปนอย ตลอดจนปรบความรความสามรถของประชาชนในชาตใหสงขน เพอเปนพนฐานในการพฒนาชวต ครอบครว และมสวนชวยในการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของบานเมอง ซงการศกษาขนพนฐานทประชากรสวรรณเขตทกคนควรจะไดรบ รฐก าหนดไวเพยงชนประถมปท 6 นนไมเปนการเพยงพอจ าเปนตองขยายออกไปใหสงขน ในระยะของแผนพฒนาการศกษาแหงชาต ฉบบท 6 (พ.ศ. 2530 - 2534) ทผานมา สบตอมาจนถงแผนพฒนาการศกษาแหงชาต ฉบบท 7 (พ.ศ. 2535 - 2539) รฐจงไดมานโยบายสนบสนนใหประชาชนไดเรยนตอถงระดบชนมธยมศกษาตอนตนเพมมากขน โดยในระยะแรกนจะไมประกาศใหเปนการศกษาภาคบงคบ แตจะเรงขยายดวยวธการชวยเหลอผ ดวยโอกาสดวยรปแบบตาง ๆ ทงการศกษาในระบบและนอกระบบโรงเรยน

ปจจบนมหนวยงานระดบกรมทจดหรอควบคมการจดการศกษาในระดบมธยมศกษาตอนตนในระบบโรงเรยน 6 หนวยงาน ไดแก กรมมธยมศกษา กรมการศกษาพนฐาน กรมโรงเรยนเอกชน กรมการผลตคร ทบวงอดมศกษา กรมศลปะและวฒนธรรม เทศบาลเมองหถยา

39

เทพนคร มจ านวนนกเรยนชน ม.1 - ม.3 ในป 2534 รวมทงสนประมาณ 1,570,000 คน คดเปนรอยละ 42 ของประชากรกลมอาย 12 - 14 ป นอกจากนในสวนของการศกษานอกโรงเรยนมนกเรยนทไดรบการบรการในระดบน 229,308 คน

ตามแผนการศกษาแหงชาตฉบบใหม ไดก าหนดใหการศกษาระดบมธยมศกษาเปนการศกษาพนฐานเพอปวงชน ซงแสดงใหเหนวารฐจะสงเสรมและสนบสนนใหประชาชนสวรรณเขตไดมความรพนฐานจนถงระดบมธยมศกษาตอนปลายในชวงของแผนฯ ฉบบน

4. การจดบรการทางการศกษาแกเดกทดอยโอกาสฯ ปจจบนยงมคนอกเปนจ านวนมากทพลาดหรอขาดโอกาสทางการศกษา กลาวคอ ในป 2535 มประชากรวยเรยนอาย 6 - 11 ป ทไดรบการศกษาในระดบประถมศกษาเพยงรอยละ 93.6 ทเหลออกประมาณรอยละ 6.4 หรอ 472,110 คน ยงขาดโอกาสทจะไดรบการศกษาในระดบประถมศกษา ซงเปนการศกษาภาคบงคบ เดกเหลานสวนใหญเปนเดกกลมทเสยเปรยบในดานตาง ๆ ซงไดแก เดกพการ เดกในชนบท และพนทหางไกล เดกเรรอน เดกในชมชนแออด เดกไรสญชาต และเดกในกลมชนตางวฒนธรรม เปนตน สภาพดงกลาวนสะทอนใหเหนถงปญหาความไมเทาเทยมในโอกาสทางการศกษา ซงรฐจ าเปนจะตองแกไข ส าหรบการจดบรการศกษาใหแกเดกดอยโอกาสทางเศรษฐกจและสงคมนน ปจจบนนหนวยงานทงหนวยงานการศกษาและหนวยงานอน รวมทงเอกชนทใหบรการทางการศกษาเหลาน เชน

1. หนวยงานทางการศกษา กรมสามญศกษา โดยกองการศกษาพเศษ เปนหนวยงานทรบผดชอบโดยตรง

ในการจดการศกษาใหแกผยากไรและดอยโอกาสทางการศกษา ไดจดโรงเรยนศกษาสงเคราะหส าหรบใหบรการทางการศกษาแกเดกในทองถนหางไกล ทรกนการ เดกยากจน เดกก าพราหรอขาดผอปการะ เดกทมปญหาทางสงคม เดกในชมชนแออด และเดกทเปนบตรหลานผทไดรบภยคกคามจากผกอการราย

กรมการศกษาพนฐาน ซงเปนหนวยงานหลกทจดการศกษาภาคบงคบระดบประถมศกษา ไดมการด าเนนงานเพอจดการศกษาใหแกเดกดอยโอกาสในรปแบบตาง ๆ เชน โครงการเพมพนความรพนฐานทางการศกษาและพฒนางานอาชพ ส าหรบเดกและเยาวชนกลมดอยโอกาส (ไดรบความชวยเหลอจากยนเซฟ) ซงประกอบดวยโครงการยอยดงน

- โครงการครหลงมา จดการศกษาส าหรบเดกทอยตามหยอมบานในถนทรกนดาร

40

- โครงการศนยการเรยนในหยอมบาน จดการศกษาแกเยาวชนในชมชนหางไกล โดยชมชนจดตงศนยและหาทพกส าหรบเดกทอยหางไกล โดยมครหมนเวยนกนไปสอน

- โครงการบานเดกนอกโรงเรยน จดบานพกส าหรบเดกทอยหางไกลในโรงเรยน และจดกจกรรมดานอาชพเพอเปนคาอาหารส าหรบเดก

กรมการศกษานอกโรงเรยน จดการศกษานอกโรงเรยนใหแกประชาชนทไมมโอกาสทจะไดรบการศกษาในระบบโรงเรยน โดยจดการศกษาผใหญสายสามญในรปแบบตาง ๆ คอ ประเภทชนเรยน ทางไกลและตนเอง นอกจากนยงไดมการจดการศกษาผใหญแบบเบดเสรจพนฐาน ซงเปนการศกษาทสงเสรมใหประชาชนสามารถอานออกเขยนไดเทยบไดกบหลกสตรการศกษาผใหญสายสามญระดบท 2 โดยจดเปน 3 ประเภท คอ ประเภทชนเรยน ประเภทอาสาสมครเดนสอน และการศกษาเพอชมชนในเขตภเขา

2. หนวยงานอน ๆ (ภาครฐ) 2.1 กรมประชาสงเคราะห

2.1.1 กองสงเคราะหเดกและบคคลวยรน ซงรบผดชอบในการจดสถานสงเคราะห นอกจากใหการเลยงดเดกทมปญหาเดอนรอนและขาดผอปการะเลยงดแลว ยงจดบรการทางการศกษาแกเดกในสถานสงเคราะหดวย

2.1.2 กองสงเคราะหชาวเขา ไดมการจดตงโรงเรยนชวคราว เพอใหบรการการศกษาในระดบประถมศกษาแกเดกชาวเขา 2.2 กรมต ารวจ กองบญชาการต ารวจตระเวนชายแดนไดจดตงโรงเรยน ตชด. เพอใหการศกษาแกเดกในถนทรกนดารหางไกลการคมนาคมในเขตแทรกแซงของผกอนการรายตามแนวชายแดน 3. ภาคเอกชน ปจจบนมหนวยงานภาคเอกชนหลายแหงทจดบรการทางการศกษาใหแกเดกทดอยโอกาส เชน

3.1 มลนธเดก ไดกอตงโรงเรยนหมบานเดก ทจงหวดเมองทอง 3.2 มลนธวดสระแกว ไดจดตงโรงเรยนวดสระแกว (รงโรจนธนกลอปถมภ) ขนใน

วดสระแกว เพอใหการศกษาแกเดกก าพรา 3.3 มลนธราชประชาสมาสย ไดจดตงโรงเรยนราชประชาสมาสย ทอ าเภอพระ

ประเคน จงหวดสมทรเขต เพอใหการศกษาแกบตรหลายผปวยโรคเรอน 3.4 มลนธดวงประทป จดตงโรงเรยนอนบาลในสลม

41

3.5 มลนธสรางสรรคเดก จดศนยเดกเลกเคลอนทในแหลงกอสราง 3.6 โรงเรยนเอกชน มโรงเรยนทเอกชนจดการศกษาใหแกเดกยากจน คอ โรงเรยน

สงเคราะหเดกยากจนบานปาเปา

ดานคณภาพ จากการศกษาสภาพการศกษาขนพนฐานเพอปวงชน พบวา มปญหาในดานคณภาพทควรน ามากลาวไว ดงน ระดบกอนประถมศกษา

1. ครผสอนสวนใหญขาดประสบการณในการสอน คอ แมวาสวนใหญจะไดรบการฝกอบรมเพอพฒนาความร แตไมไดชวยใหการเตรยมความพรอมบรรลตามแนวการจดประสบการณไดอยางสมบรณ การจะมการสบเปลยนบคลากรระหวางชนเรยนโดยเฉพาะในโรงเรยนทจดสอนทงระดบกอนประถมศกษาและประถมศกษา นอกจากนการจดการเรยนการสอนยงเนนทครและผดแลเดกเปนศนยกลาง

2. การจดบรการยงมลกษณะตางคนตางจดเทาททรพยากรจะเอออ านวย ขาดเกณฑมาตรฐานขนต า และขาดหนวยงานทจะควบคมดแล ท าใหเกดความเหลอมล าในดานคณภาพของการจดสถานศกษาทตงอยในชมชนทมฐานะทางเศรษฐกจด สามารถท าใหทองถนชวยรบภาระในการจดการศกษาได ท าใหจดการเรยนการสอนมคณภาพดกวาสถานศกษาทตงอยในชมชนทมฐานะทางเศรษฐกจต า

3. งบประมาณทไดรบมจ านวนไมเพยงพอส าหรบการจดบรการใหมคณภาพ โดยเฉพาะศนยพฒนาเดกตาง ๆ สวนใหญไมสามารถจางบคลากรทท าการสอนหรอผดแลเดกทมคณภาพได เนองจากรายไดทเกบจากผปกครองมจ านวนไมแนนอน และเกบไดไมเตมจ านวน อนเนองมาจากผปกครองมฐานะยากจน นอกจากนนวสดและอปกรณการเรยนการสอนทจะสงเสรมพฒนาการของเดกมจ านวนไมเพยงพอ โดยเฉพาะโรงเรยนในชนบท ระดบประถมศกษา

1. หลกสตรและกระบวนการเรยนการสอน การวดและประเมนยงเนนการใหความรดานเนอหามากกวาการพฒนาบคลกภาพ และลกษณะนสยทพงประสงค นอกจากนการน าหลกสตรไปใชมไดมการปรบเนอหาใหเขากบสภาพชวตชมชน ความรทเดกไดรบจงไมใชความรทชวยใหเกดความผกพนและความตงใจทจะพฒนาทองถนของตนใหดขน

42

2. ครสวนใหญตองรบภาระสอนสปดาหละกวา 20 ชวโมง และยงตองรบผดชอบภารกจดานอน ๆ ภารกจเหลานมผลตอคณภาพการสอนของครโดยเฉพาะในโรงเรยนทมครสอนไมครบชน และโรงเรยนทจดใหครสอนคนเดยวทกวชา ท าใหครไมสามารถใชเวลาในการเตรยมการสอนไดเทาทควร ซงนอกจากจะมผลกระทบตอสมฤทธผลทางการเรยนแลว ยงท าใหเดกไมไดรบการพฒนาดานจตใจ อารมณ สงคม และพนฐานอาชพ

3. ครสวนใหญยงคงใชวธการสอนแบบบรรยาย การเปดโอกาสใหนกเรยนไดมการฝกปฏบตจรงยงมนอย นอกจากนครสวนหนงยงขาดความเขาใจในกระบวนการเรยนการสอนตามหลกสตร ขาดทกษะและประสบการณ โดยเฉพาะในกลมการงานและพนฐานอาชพ

4. ผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนระดบประถมศกษา โดยเฉพาะในกลมทกษะคณตศาสตรยงอยในระดบทต า

5. ขาดงบประมาณทจะน ามาใชในการจดกจกรรมการเรยนการสอน เอกสารประกอบหลกสตรมไมเพยงพอ โรงเรยนไมสามารถจดเอกสารใหครคนควาเพมเตมได รวมทงขาดแหลงบรการทางวชาการทรวบรวมเอกสารเหลาน นอกจากนยงขาดสอการเรยนการสอน ขาดหองเฉพาะส าหรบบางวชา เชน หองภาษา หองฝกงาน

6. ระบบการบรหารการศกษาในปจจบนหลายสวนยงไมเออตอการกระตนใหเกดการพฒนาคณภาพการเรยนการสอนอยางตอเนอง โดยเฉพาะการประเมนผลเพอใหความดความชอบแกคร ยงเนนผลงานเชงปรมาณ ซงท าใหครสวนใหญถอเกณฑเหลานเปนหลกในการท างานมากกวาการเนนทคณภาพการสอนและการพฒนานกเรยนทก ๆ ดานอยางแทจรง

ระดบมธยมศกษา 1. การเรยนการสอนยงเนนการเรยนตอระดบสง โดยโรงเรยนสวนใหญมกสอนวชา

เลอกทเปนวชาการมากกวาวชาชพ เนองจากขาดครวชาชพ อปกรณ และสถาน

43

ฝกงานอาชพ อกทงหลกสตรโดยทวไปมเนอหาสาระมากเกนไป จนท าใหผเรยนไมมเวลาคด คนควา และฝกปฏบตอยางเพยงพอ

2. ครยงมไดใหความส าคญและไมท าตนใหเปนแบบอยางทดในดานการเสรมสรางและปลกฝงคณธรรม จรยธรรม นสยรกการท างาน และความสามารถในการคดรเรม สรางสรรค ตลอดจนทกษะในการวางแผนและการเปนผน าใหเกดในตวผเรยน

3. ความรวชาพนฐาน เชน คณตศาสตร วทยาศาสตร ภาษาไทย และภาษาองกฤษ ยงไมดเพยงพอทจะเปนพนฐานทแขงแกรง ส าหรบน าไปใชในชวตประจ าวน และในการพฒนาทางวชาการและวชาชพทเปลยนแปลงไปตามความกาวหนาทางเทคโนโลยของโลกทเกดขนตลอดเวลา

4. หลกสตรมเนอหาสาระมากเกนไป ท าใหเดกไมมเวลาฝกปฏบต คด และคนควาอยางเพยงพอ

5. ครผสอนยงไมเปลยนพฤตกรรมการสอน ยงคงสอนแบบเดมโดยเนนเนอหาวชาและเปนศนยกลางการเรยนการสอน

การศกษาทางดานเทคโนโลยและสอสารการศกษา ในปจจบนมสถาบนการศกษาในสงกดกระทรวงศกษาธการแหงชาต และทบวงอดมศกษาไดจดการศกษาในสาขาโสตทศนศกษา เทคโนโลยและสอสารการศกษา และนเทศศาสตร ซงไดผลตบคลากรทมความรและทกษะทจ าเปนตอการด าเนนงานดานเทคโนโลยการศกษา สถาบนราชภกษ (เดมเปนวทยาลยคร) สงกดกระทรวงการศกษาแหงชาต จ านวน 36 แหง ไดจดการศกษาหลกสตรเทคโนโลยการศกษาในระดบปรญญาตร คณะครศาสตร และศกษาศาสตร สงกดทบวงอดมศกษา จ านวน 14 สถาบนไดจดการศกษาหลกสตรโสตทศนศกษา หรอเทคโนโลยและสอสารการศกษาในระดบปรญญาตร และในจ านวนนม 10 สถาบนทจดการศกษาระดบปรญญาโท และ 2 สถาบนจดการศกษาในระดบปรญญาเอก นอกจากน มหาวทยาลยของรฐและเอกชนจ านวนหลายแหงไดจดการศกษาหลกสตรนเทศศาสตรและสอสารมวลชนในระดบปรญญาตร และปรญญาโท ซงไดผลตบคลากรทมความรความสามารถในการปฏบตงานดานเทคโนโลยการศกษา

44

ตารางท 3 เปาหมายจ านวนนกเรยนระดบกอนประถมและประถมศกษา ภาครฐและเอกชน ปการศกษา 2546 - 2550

หนวย : คน

ชน / ป 2546 2547 2548 2549 2550 กอนประถมศกษา

1,469,000 1,549,000 1,628,000 1,666,000 703,000

อนบาล 1 265,330 277,340 287,360 297,370 308,390 อนบาล 2 254,300 263,330 273,340 282,360 293,370 อนบาล 3 125,370 127,330 131,300 136,270 139,240 เดกเลก 824,000 881,000 936,000 950,000 962,000 ประถมศกษา 7,049,200 7,101,600 7,140,100 7,159,300 7,151,600 ป.1 1,238,300 1,232,800 1,220,800 1,209,700 1,195,700 ป.2 1,200,700 1,206,100 1,2202,000 1,191,500 1,181,900 ป.3 1,186,100 1,194,700 1,203,700 1,200,800 1,199,600 ป.4 1,139,500 1,155,200 1,171,900 1,185,200 1,198,600 ป.5 1,139,500 1,155,200 1,171,900 1,185,200 1,198,600 ป.6 1,120,100 1,133,800 1,151,700 1,170,800 1,184,600 หมายเหต ไมรวมนกเรยนระดบกอนประถมศกษาในศนยพฒนาเดก และผรบบรการการศกษนอกโรงเรยนเทยบเทาระดบประถมศกษา

45

เอกสารขอมล 1101

การวเคราะหสถานการณส าหรบการพฒนาทรพยากรมนษย

การวเคราะหสถานการณ เปนวธการน าเอาขอมลขาวสารตาง ๆ มาพจารณาวา โครงการ ทางการศกษาทจะท าขนควรจะมกจกรรมและทศทางอยางไร จงจะเปนไปตามวตถประสงคและนโยบายทางการศกษา และการพฒนาทรพยากรมนษยของชาตและของทองถน สถานการณตาง ๆ จะเปลยนแปลงไปอยเสมอ ดงนน นกการศกษาจะตองก าหนดกลยทธใหสอดคลองกบสถานการณ ตาง ๆ อยตลอดเวลา เพอใหการจดการและการพฒนาทรพยากรมนษยสามารถด าเนนตอไปได ตามวตถประสงคทก าหนดไว การวเคราะหสถานการณ เพอหาลทางในการด าเนนการ หรอแกปญหาโดยเฉพาะอยางยงในการใหการศกษา การเรยนการสอน และการฝกอบรม สามารถกระท าไดหลายวธ วธทมประสทธภาพวธหนง คอ การวเคราะหจดด จดดอย โอกาส และความเสยงของการพฒนาทรพยากรมนษย เรยกวา การวเคราะหสถานการณแบบ “ SWOT ” การวเคราะหสถานการณทดจ าเปนจะตองค านงถงปจจย ทเกยวของตาง ๆ ดวย

การวเคราะหจดด จดดอย โอกาสและความเสยง SWOT เปนตวยอของค า 4 ค า คอ S-Strength W-Weakness O-Opportunities และ T-Threats การวเคราะหสถานการณตามแนว SWOT จงม 4 ขนตอนคอ 1. วเคราะหจดด (S-STRENGTH) จดดหรอจดแขงเปนปจจยภายในองคการทางการศกษาและการฝกอบรม หรอจดแขงทไดเปรยบในสถานการณตาง ๆ เชน โรงเรยนมงบประมาณมากสามารถด าเนนการไปไดอยางสบาย มสถานทและสถานการณทเหมาะสม เปนตน 2. วเคราะหจดออน (W-WEAKNESS) จดออนหมายถงปจจยภายในองคกรทางการศกษา ทเปนขอจ ากด ท าใหไมสามารถบรรลวตถประสงคทวางไวได เชน ขาดครดานวชาชพ หลกสตร ทมไมเหมาะสมกบความตองการของทองถน เปนตน 3. วเคราะหโอกาส (O-OPPORTUNITIES) เปนองคประกอบหรอปจจยภายนอกทชวยเหลอใหองคกรสามารถด าเนนการตามวตถประสงคทวางไวได เชน มความตองการของสงคมสง หลงจากด าเนนการไปแลวสามารถน าไปใชจรงไดทนท เปนตน

46

4. วเคราะหอปสรรคและความเสยง (T-THREATS) เปนปจจยหรอองคประกอบภายนอก ทสงผลใหการด าเนนการไมสามารถบรรลวตถประสงคทก าหนดไวได เชน ไมมอปกรณในการท างาน ทฝกอบรมไมสามารถจะทดลองผลตผลงานออกมาได เปนตน

S W (Strength) (Weakness)

O T (Opportunities) (Threats)

การพจารณาปจจยในการด าเนนการโครงการพฒนาทรพยากรมนษย เพอใหการด าเนนงานของโครงการพฒนาทรพยากรมนษยด าเนนไปไดดวยด ผด าเนนการ ควรจะไดมการพจารณาถงปจจยตาง ๆ ทเกยวของ ซงแบงกวาง ๆ ได 2 ประการคอ (1) ปจจยภายใน และ (2) ปจจยแวดลอมภายนอก ก. ปจจยภายใน หมายถง ปจจยภายในองคการทเกยวของกบการพฒนาทรพยากรมนษย และสามารถควบคมไดมากหรอนอยขนอยกบขดความสามารถและทรพยากรในการด าเนนการ 1. ปจจยดานผด าเนนการ ไดแก คร อาจารย วทยากร ผช านาญการ จะตองพจารณาดวามประสบการณ ความรความสามารถทจะด าเนนการไดดหรอไม การยอมรบในความคด ความรและวธการใหม ๆ จะท าใหประสบความส าเรจมากขน 2. ปจจยดานการจดการ ถงแมจะมหลกสตรทเหมาะสม มสถานทและอปกรณการผลต แตการจดการการก าหนดชวงเวลา ฯลฯ ไมสอดคลองกบบคลากรกจะกระทบตอผลดานตาง ๆ ของงานได ธรกจขนาดยอมหลายแหงนบวามการจดการทไมด ไมมการวางแผนวาจะท าอะไร เมอไร อยางไร สกแตวาท าใหผานไปวนหนง ๆ เทานนพอ เมอเปนเชนนประสทธภาพในงานจะเกดไดอยางไร 3. ปจจยทางดานการเผยแพร พจารณาถงกลมเปาหมายความตองการ และวธการทจะเขาถงเพอตอบสนองความตองการของบคคลและสงคม

47

4. ปจจยทางดานทรพยากร ไดแก วสดทางการเรยนการสอนและการฝกอบรม กจการ จะไดเงนลงทนจากทไหน คาใชจายในการด าเนนการ เปนตน 5. ปจจยทางดานสภาพแวดลอม สภาพแวดลอมมสวนเพมหรอลดประสทธภาพการด าเนนงาน ในสวนทเกยวกบสภาพแวดลอมทางกายภาพ เชน ทตง ความเปนระเบยบเรยบรอย และสภาพแวดลอมทางจตภาพ ในดานความอบอนใจ บรรยากาศกรท างานทด เปนตน ข. ปจจยแวดลอมภายนอก หมายถง ปจจยทมผลกระทบวงกวาง ไกลเกนททางสถาบนจะสามารถควบคมการผนแปรได แบงไดเปน 1. ปจจยทางดานเศรษฐกจ การด าเนนธรกจขนาดยอมควรไดมการศกษาถงสภาวะเศรษฐกจของประเทศและของทองถนดวย เพอวางแผนปรบการด าเนนงานและก าหนดรายไดรายจายใหสอด-คลองกน เพอความอยรอดของธรกจ ตวอยางเชน ทเกดสภาวะเศรษฐกจตกต าในชวงป 2527 – 2529 มธรกจและอตสาหกรรมขนาดยอมหลายกจการไมมการวางแผน และปรบการด าเนนงานทดพอถงกบตองลมละลายและเลกกจการไปในทสด 2. ปจจยทางดานเทคโนโลย ปกตแลวการพฒนาทรพยากรมนษยมกจะใชเทคโนโลยต าหรอไมใช ความลาหลงทเกดจะท าใหประสทธภาพในการท างานต า สงผลใหสนคาดอยคณภาพและ มตนทนทสงเกนกวาทควรจะเปน 3. ปจจยทางดานรฐบาลและกฎหมาย แมวาตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 6 จะมงเนนสงเสรมอตสาหกรรมขนาดยอมตามทไดกลาวแลวตงแตตนกตาม แตในทางปฏบต วธการ ขนตอนและหนวยงานทเกยวของหลายหนวยงานยงคงสรางปญหาใหกบธรกจขนาดยอมอยมาก อนเปนการขดขวางการขยายตวของธรกจขนาดยอมเหลานอยางเหนไดชด - มาตรการของรฐบาล ตวอยางเชน นโยบายการสงเสรมการลงทนของคณะกรรมการสงเสรมการลงทนแหงประเทศไทย BOI ซงเอออ านวยแตเฉพาะธรกจขนาดใหญเทาน น เงอนไขทก าหนดกดกนธรกจขนาดยอมออกไปจนเกอบหมด - สงอ านวยความสะดวกดานสาธารณปโภค อนไดแก ไฟฟา ประปา โทรศพท ถนนหนทางตาง ๆ - กฎหมายและระเบยบขนตอนของทางราชการทยงยากและลาชา - ระบบการจดเกบภาษอากรของรฐบาล ธรกจและอตสาหกรรมขนาดยอมตองเสยภาษการคาทกชวงของการผลต นบเปนการเกบภาษซ าซอนเกบแลว เกบอก ซงธรกจขนาดใหญไมตองเสยในลกษณะนเพราะรวมเอาขนตอนตาง ๆ ในการผลตไวในกจการเดยวกนเสยภาษครงเดยว

48

เมอไดพจารณาเปรยบเทยบถงองคประกอบของปจจย ทงภายในและภายนอกองคกรแลว จงน าเอาขอไดเปรยบและขอเสยเปรยบมาพจารณาวาจะสามารถก าหนดนโยบายหรอกลยทธ ของบรษท เพอน าองคการไปในทศทางทถกตองและสอดคลองกบสถานการณใหธรกจด าเนนไปไดและบรรลวตถประสงคทวางไว

49

เอกสารขอมล 1102

ลกษณะของวตถประสงค

วตถประสงค หมายถง “ จดมงหมายหรอสภาวะในอนาคตทองคการมงหวงเอาไว และพยายามทจะใหบรรลถงซงสงทไดมงหวงไวดงกลาว ” วตถประสงคจะมคณลกษณะทส าคญ คอเปนจดมงหมายหรอสภาวะในอนาคตทมงหมายไว กลาวคอ วตถประสงคจะไมค านงถงเรองทเปนอยในสภาพปจจบนเทาน นหากแตจะเปนการคดพจารณาถงอนาคตขางหนา และเปนการคดถงเรองขางหนาทมจดมงหมายแจงชดหรอเปนหลกชด ททกฝายทเกยวของ ตางมงหวงทจะใหไดมาหรอตองการจะใหเปนจรงเมอถงก าหนดเวลาดงกลาว และโดยเหตทสงทมงหวงในเวลาขางหนาเปนสงททกฝายหวงจะใหไดมา ดงนน ตลอดเวลาของ การยดถอสงใดเปนวตถประสงคทตองการสมาชกทกฝายทเขารวมจงตองม การใชความพยายามประกอบกนไปดวย การไดผลส าเรจตามวตถประสงคจงจะเกดขนได

ลกษณะของวตถประสงคทด วตถประสงคทดควรมลกษณะดงตอไปน 1. ตองเปนททราบและเขาใจในหมบคลากรทเกยวของ วตถประสงคจะมระดบสงจะมลกษณะขอบเขตกวางและเปนกลยทธมากกวาวตถประสงคระดบต า ซงจะมลกษณะเฉพาะเปนรปธรรมและเทคนค 2. ตองมความสมดล เพราะวตถประสงคเปนตวท าใหเกดการกระท า ฉะนน วตถประสงค จงตองสามารถท าใหเกดบรณาการของกจกรรมตาง ๆ ของหนวยงานทงหลายทมหนาทแตกตางกนและกอใหเกดผลส าเรจตามวตถประสงคดวย 3. ตองมสวนชวยใหสามารถระบถงผลทคาดจะไดรบไดอยางชดเจน และเปนทเขาใจ เมอทราบและเขาใจวตถประสงคแลวยอมท าใหสามารถบอกไดวาผลทจะเกดจากการกระท าตามวตถประสงคนน จะมอะไรบาง 4. ตองสามารถเปลยนแปลงไดตามขอจ ากดและอทธพลตาง ๆ ทงจากภายนอกและภายใน เชน สภาพแวดลอมเปลยนแปลงไป หรอทรพยากรขาดแคลนยงขนยอมสามารถปรบเปลยนวตถประสงคใหเหมาะสมได 5. ตองสามารถวดไดและสามารถวดไดทงในดานปรมาณ คณภาพ คาใชจาย และเวลาดวยแลวจะเปนการดมาก ทงนจะไดสามารถระบถงผลทคาดวาจะไดรบใหชดเจนได

50

6. ควรจะสามารถท าไดหรอมความเปนไปได ไมควรก าหนดใหสงเกนไปอนจะท าใหผปฏบตทอถอยหรอประเมนผลออกมาแลวท าใหผปฏบตขาดประสทธภาพหรอก าหนดไวต าเกนไปจะท าใหเกดการประเมนผลและประสทธภาพการท างานตรงกนขาม 7. ควรเขยนใหชดเจนเปนทเขาใจไดงาย ไมใชภาษาคลมเครอและใชค าธรรมดาโดยเขยนขนตนดวย “ เพอ ” เสมอ เชน เพอผลตสอการเรยนการสอน หรอเพอบรการสอการเรยนการสอน แกสมาชก ฯลฯ 8. การเขยนวตถประสงค ถามหลายประเดนทเหนวาควรแยกใหชดเจน ควรเขยนเปนขอ ซงไมควรจะมหลายขอเกนไป และถาเปนวตถประสงคของโครงการเลก ๆ ถาไมจ าเปนควรมเพยงขอเดยว แตถามหลายขอจะตองเรยงล าดบความส าคญโดยขอแรกตองส าคญกวาขอสอง และตอไปเรอย ๆ อาจใชกรอบงาย ๆ ตอไปนพจารณาคอ วตถจะตองมความเปนไปได (Sensible) สามารถวดได (Measurable) สามารถท าได (Attainable) มเหตผล (Reasonable) และมเวลาพอ (Time) องคประกอบดงกลาวนใชตวยอวา SMART

ระดบหรอแบบของวตถประสงค เนองจากทกองคการจะตองมวตถประสงค ความจรงแลววตถประสงคเกดขนกอนองคการ กลาวคอ มการคดและก าหนดวตถประสงคแลวจงสรางองคการขน เพอท าใหเกดผลส าเรจตามวตถประสงคนน ในทางปฏบต การท าใหบรรลผลส าเรจตามวตถประสงคนนไมสามารถท าไดอยางฉบพลนทนท ดงนน ถายดเอาเวลาเปนหลกในการพจารณาแลวสามารถแบงวตถประสงคออกไดเปน 3 แบบหรอระดบ คอ 1. วตถประสงคในความฝน (visionary objective) เปนวตถประสงคในระดบสงสดและเปนวตถประสงคทกอใหเกดความกาวหนาและการปรบปรง จงเปนวตถประสงคสดทาย (Ultimate) ทองคการมงไปสโดยไมอาจท านายไดวาจะใชเวลาใด แตในทสดแลวมกจะท าไดส าเรจ 2. วตถประสงคพอท าได (attainable objective) เปนวตถประสงคทสามารถท าไดโดยการก าหนดแผนหรอโครงการท มระยะเวลาด าเนนการแนชดแลวน าไปปฏบตใหบรรลผลได แตวตถประสงคในความฝนไมสามารถท าดงกลาวนไดเพราะยงมความหางไกลกบความเปนจรงอยมาก 3. วตถประสงคระยะส น (immediate objective) เปนวตถประสงคทท าไดทนทในระยะส นโดยใชความรและเทคโนโลยทมอย

51

แผนภาพแสดงถงระดบวตถประสงค อนาคตระยะยาว วตถประสงคในความฝน

เวลา วตถประสงคพอท าได

อนาคตใกล ๆ วตถประสงคระยะสน

ดงนน ถาจะมองความสมพนธระหวางวตถประสงคทงสามระดบจากระดบบนสระดบลาง อาจเรมจากวตถประสงคในความฝนกอนวาจะท าอะไร ซงคอนขางจะมลกษณะเปนทฤษฎและนามธรรมมาก ซงกลาวไดวายงมองไมเหนทางทจะท าไดในปจจบน การทจะท าใหวตถประสงคในความฝนเปนไปไดนนจะตองอาศยการศกษาคนควาและการวจยเพอแสวงหาความรใหม ๆ เพอน ามาใชท าใหมความเปนไปได เชน เมอกอนนนนกวทยาศาสตร ชาวอเมรกนอาจมความคดหรอตงเปนวตถประสงคในความฝนไววา “ สกวนหนงจะตองสงคนไปลงบนดวงจนทรใหได ” แลวกเรมศกษาคนควาหาความรเพอท าใหได เมอมแนวทางทวตถประสงคในความฝนจะกลายเปนความจรงไดในเวลาทสามารถก าหนดขน วตถประสงคระดบนจะกลายเปนวตถประสงคพอท าไดและเพอทจะท าใหวตถประสงคระดบนเปนไปไดอาจจะตองมการศกษาหาความรเพมเตมจากความรทมอยเดม และเชนเดยวกนเมอท าใหบรรลผลตามวตถประสงคพอท าไดแลว วตถประสงคระยะสนจะปรากฎขนทนท ในการท าใหบรรลวตถประสงคระยะสนนสามารถด าเนนการไดโดยอาศยความรและเทคโนโลยทมอยโดยไมตองแสวงหาความรเพมเตมหรอความรใหมแตประการใด

ระดบและความสมพนธของวตถประสงค เนองจากในตอละรฐหรอประเทศจะประกอบไปดวยองคการมากมายหลายระดบหลายประเภท แตละองคการและแตละประเภทจะมวตถประสงคแตกตางกนออกไป เนองจากแตละองคการจะตองอยในโครงสรางอนเดยวกนของรฐ ดงนน วตถประสงคของทกองคการจะตองสนบสนนและ

52

มความสมพนธหรออยางนอยจะตองไมขดกบวตถประสงคของรฐ ส าหรบประเทศไทยมระดบ ของวตถประสงคดงน 1. ระดบสงสด ไดแก วตถประสงคของชาตหรอผลประโยชนของชาต ซงม 4 ประการดวยกนคอ 1.1 เพอความมนคงของประเทศ 1.2 เพอความมงคงของประเทศ 1.3 เพออยรวมกนกบชาตอนอยางมเกยรต 1.4 เพอพฒนาประเทศใหเจรญรงเรองและกาวหนาทดเทยมกบชาตอน ๆ 2. ระดบรองลงมาเรยกวาวตถประสงคมลฐานของชาต (basic objective) ซงมอย 5 ประการ คอ 2.1 เพอความเปนเอกสาร อธปไตยและบรณภาพแหงดนแดน 2.2 เพอใหมการปกครองระบอบประชาธปไตยโดยมพระมหากษตรยเปนประมข 2.3 เพอธ ารงไวซงศาสนาและวฒนธรรมอนดงาม 2.4 เพอเสรมสรางสวสดภาพและความผาสกของประชาชน 2.5 เพอพฒนาก าลงอ านวยแหงชาตใหมความมนคงและกาวหนาทดเทยมอารยประเทศ 3. ระดบต าลงมาจากวตถประสงคมลฐาน ไดแก วตถประสงคเฉพาะของชาต (Current national objectives) วตถประสงคระดบนจะปรากฎอยในแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ซงมการปรบปรงเปลยนแปลงตลอดเวลา โดยปกตจะเปลยนแปลงทก ๆ 5 ป ตามระยะเวลาหรอชวงของแผนพฒนา วตถประสงคมลฐานของชาตกอาจเปลยนแปลงไดอนขนอยกบสภาพแวดลอมทเปลยนแปลงไป แตมกจะเปลยนแปลงไมบอยนก สวนผลประโยชนของชาตนนไมมการเปลยนแปลง และทกชาตมกจะมผลประโยชนในดานตาง ๆ เหมอน ๆ กน 4. ต าลงมาจากวตถประสงคเฉพาะของชาตจะเปนนโยบายของรฐบาลซงแบงไดเปนสองลกษณะคอ นโยบายทวไปกบนโยบายลบหรอนโยบายเกยวกบความมนคงของชาต ส าหรบนโยบายทวไปนน เปนททราบกนโดยประชาชนทกคนจากการประกาศของรฐบาลอยางเปดเผย สวนนโยบายลบนนประชาชนโดยทวไปจะไมมโอกาสไดทราบ เพราะเปนเรองลบและเกยวกบความมนคงปลอดภยของชาต คนส าคญของชาตเทานนทมโอกาสร 5. เพอจะท าใหเปนไปตามวตถประสงคเฉพาะของชาตและนโยบายดงกลาวระดบตอไปคงจะไดแกแผน และยทธศาสตรชาต 6. จากแผนพฒนาของชาตยอมประกอบไปดวยดาน (Sectore) สาขา (Sub-sectors) แผนงาน (Programs) แผนงานยอย (Sub-programs) และระดบต าสดคงไดแก งานและโครงการ (Works and Projects) และในแตละงานหรอโครงการคงจะประกอบดวยกจกรรมตาง ๆ

53

ในแตละสวนประกอบของแผนดงกลาวในขอ 6 น จะมวตถประสงคของตนเอง วตถประสงคของแตละสวนประกอบจะมความสมพนธกนเปนระบบ กลาวคอ วตถประสงคของแตละกจกรรม ในงานหรอโครงการเดยวกนจะมความสมพนธสอดคลองและสนบสนนซงกนและกน ดงน น เมอมการกระท าเพอใหบรรบวตถประสงคของแตละกจกรรมไดอยางครบถวน ยอมหมายความวา วตถประสงคของงานหรอโครงการบรรลผลส าเรจไปดวยเชนเดยวกน เมอมการท าใหบรรลวตถประสงคของงานหรอโครงการทกงาน หรอโครงการยอมท าใหวตถประสงคของแผนงานยอยส าเรจไปดวย และมความสมพนธในลกษณะดงกลาวนขนไปจนถงวตถประสงคระดบสงสดคอผลประโยชนของชาต

54

เอกสารขอมล 1103

การตดสนใจ

1. ความหมายการตดสนใจ การตดสนใจ เปนการเลอกจากทางเลอกตงแตสองทางเลอกขนไป ท าใหมทางเลอกทดและเหมาะสมทสด ทท าใหบรรลวตถประสงคหรอความตองการทก าหนดไว 2. รปแบบการตดสนใจขององคกร รปแบบการตดสนใจขององคกร แบงออกไดเปน 2 รปแบบส าคญ คอ 2.1 การตดสนใจโดยคนคนเดยว เหมาะส าหรบการตดสนใจทก าหนดไวลวงหนาแลว และเปนเรองธรรมดาทไมยงยากซบซอนมาก ผตดสนใจหรอผบรหารทรบผดชอบมขอมลและทกษะเพยงพอจะท าการตดสนใจได การตดสนใจโดยคนคนเดยวมวธการตาง ๆ คอ ผบรหารตดสนใจโดยใชขอมล ทมอย ผบรหารตดสนใจโดยหาขอมลเพมเตมจากผใตบงคบบญชา ผบรหารตดสนใจโดยฟงความคดเหนของผใตบงคบบญชาเปนรายบคคล และผบรหารฟงความคดเหนจากกลมผใตบงคบบญชา แลวท าการตดสนใจ นอกจากน การตดสนใจโดยบคคลคนเดยวยงมความจ าเปนส าหรบการตดสนใจภายใตสถานการณฉกเฉนอกดวย 2.2 การตดสนใจโดยกลม เหมาะส าหรบการตดสนใจทไมไดก าหนดไวลวงหนาหรอเปนการตดสนใจในเรองทยงยากซบซอน การใชกลมตดสนใจจะชวยใหไดความคดกวางขวางจากผทมประสบ-การณและความรตาง ๆ กน การตดสนใจโดยกลมมหลายรปแบบ คอ 1) การตดสนใจโดยกลมผบรหารโดยทวไปมกเปนเรองส าคญ เรองทมความยงยาก มอตราเสยงสง 2) การตดสนใจโดยคณะกรรมการ โดยทวไปมกเปนเรองทจ าเปนตองใชความรความสามารถเฉพาะอยางหลาย ๆ ดานดวยกน 3) การตดสนใจโดยกลมรวมกนระหวางผบรหารกบผใตบงคบบญชา โดยทวไปมกเปนเรองเกยวกบการจดสรรทรพยากรภายในหนวยงาน 2.2.1 วธการตดสนใจโดยกลมม 4 วธคอ 1) สมาชกในกลมแตละคนมสทธออกเสยงในการตดสนใจขนสดทายเทาเทยมกน 2) สมาชกเพยงแตเสนอขอคดเหนแนะน า เพอประกอบการตดสนใจขนสดทายของ ผบรหาร

55

3) การตดสนใจโดยขอยตเปนมตเอกฉนทของกลม (Consensus) หมายถง สมาชกในกลมเหนพองตองกนโดยไมไมขอขดแยง ดวยวธอภปรายแสดงความคดประกอบเหตผลจนเหนพองกน ทงนไมไดใชวธการนบเสยงขางมาก 4) การตดสนใจโดยขอยตทเปนมตเชงเสยงขางมาก (Majority) หมายถง สมาชกจ านวนเกนครงหรอสองในสามของกลมเหนชอบดวยแมวาจะมบางคนไมเหนดวยกถอเปนการตดสนใจทมาจากกลม 2.2.2 ขอดของการตดสนใจโดยกลม คอ ท าใหไดขอมลและความรกวางขวางท าใหสามารถก าหนดทางเลอกไดมากกวา ผมสวนรวมในการตดสนใจมโอกาสรเหตผบในการตดสนใจและมสวนรวม ในการตดสนใจ ท าใหลดปญหาและขอขดแยงในการตดสนใจได 2.2.3 สวนขอเสยหาของการตดสนใจโดยกลม คอ ใชเวลามากกวาสนเปลองคาใชจายในการจดประชม อาจเกดลกษณะทเรยกวา “ การคดแทนกลม ” ไดคอ การตดสนใจของกลมเอนเอยงไปทางความคดเหนของคนคนเดยวหรอไมกคน นอกจากนนการตดสนใจโดยกลมอาจกอใหเกด ความขดแยงสวนตวได ทงในเรองของการคดการแสดงความคดเหน 3. เกณฑทใชประกอบในการตดสนใจ ในการตดสนใจวาทางเลอกใดดทสด เหมาะสมทสด จะตองมเกณฑในการเลอกหรอขอก าหนดทตองค านงถง ดงน 3.1 นโยบาย ทางเลอกแตละวธจะตองสอดคลองสนองรบนโยบายทวไปและนโยบายเฉพาะเรอง 3.2 กลวธ กลวธของทางเลอกทดทสด เหมาะสมทสดนน มความหมายรวมถงวามอตราเสยงตอความลมเหลวนอยทสดดวย พงระลกเสมอวาแตละกลวธยอมมขอดขอเสยตางกน วธหนงอาจดส าหรบโอกาสหนง เมอสงแวดลอมเปลยนวธอนอาจเหมาะสมกวา 3.3 คาใชจาย ทางเลอกทดทสดยอมหมายถงวา สามารถน าไปปฏบตไดผลดทสด โดยเสยคาใช-จายนอยทสด 3.4 ระยะเวลา ส าหรบการแกไขปญหาในเรองเดยวกน ทางเลอกทปฏบตส าเรจลลวงในเวลาสนกวายอมดกวา 3.5 วธปฏบต ในบางกรณทางเลอกมขนตอนปฏบตหลากหลายวธ ลวนสมพนธเกยวโยงกน มใชปฏบตวธหนงแลวส าเรจไดในตวเอง ดงนน จงตองส ารวจและปฏบตใหครบถวนกระบวนการ 3.6 อปสรรค เปนเรองส าคญทพงระมดระวง ตองส ารวจตรวจหาขอบกพรองอยางถถวน หลกเลยงมใหกลบกลายเปนวาวธปฏบตทเลอกสรรนนกอใหเกดปญหาอนเพมเตมหรอรายยงกวาเดม

56

เกณฑทง 6 ประการน จะใชประกอบในการตดสนใจคนหาทางเลอกปฏบตภายหลงเมอไดตรวจสอบ วตถประสงค ความมงหมาย ของโครงการด าเนนงานอยางแนชดถกตอง 4. กระบวนการตดสนใจ กระบวนการตดสนใจทดทถกตองและสมบรณแบบ จะตองเปนไปอยางมเหตผลและปราศจากการใชอารมณ โดยวเคราะหและใชความคดเกยวกบขอเทจจรงและทางเลอกทเปนไปได ตลอดจนการพจารณาผลดผลเสยและแนวทางด าเนนการทเปนไปไดกอนท าการตดสนใจ ส าหรบขนตอนตาง ๆ ของกระบวนการตดสนใจนน แมจะมการคดทแตกตางกนออกไปบาง แตโดยสรปแลวมขนตอนทส าคญ 4 ขนตอน คอ 4.1 การรบรและระบปญหา การรบรปญหาท าใหเกดความพยายามแกไขปญหา สงส าคญคอการไมรบรปญหา การปฏเสธปญหา ในการด าเนนชวตตลอดจนการท างานอยางมประสทธภาพ นอกจากจะตองไวตอการรบรปญหาแลว ยงตองมความสามารถในการพจารณาวา อะไรคอปญหา ทแทจรง หรอสามารถระบปญหาไดอยางถกตองและยงตองสามารถคาดคะแนลวงหนาไดวานาจะเกดปญหาอะไรขน การระบปญหานอกจากจะรวาอะไรคอปญหาแลว ตองสามารถระบลกษณะและสาเหต ของปญหาไดดวย โดยทวไปปญหาประกอบขนดวยปญหายอยๆ หรอสวนประกอบหลายสวน การวเคราะหปญหาจงมความส าคญตอการระบปญหาเพราะท าใหรวาปญหามอะไร สวนในจ าเปนตองแกไข สวนไหนเกยวของกน เพอใหการก าหนดทางเลอกในการแกไขปญหาเปนไดอยางถกตองตรงทาง 4.2 การสรางหรอก าหนดทางเลอก ทางเลอก (Alternative) หมายถง วธการข นตอน ของการกระท าทเปนกระบวนการตอเนอง โดยในการกระท านนตองใชทรพยากรตาง ๆ คอ คน เงน วสด ครภณฑ เวลา การจะใชทรพยากรอยางไร เทาไร กขนอยกบวตถประสงค ลกษณะปญหา ลกษณะงาน และเทคนคทก าหนด ดงนน การก าหนดและพฒนาทางเลอกขนมากเพอแกไขปญหาหรอเพอใหบรรลวตถประสงคทตองการ กลาวคอ ปญหาและวตถประสงคเปนหลกและแนวทางในการพฒนา ทางเลอก ตามปกตแลวจ านวนทางเลอกทตองตดสนใจเลอก จะตองมอยางนอยทสด 2 ทางเลอก ส าหรบวธการทนยมใชในการสรางทางเลอก เชน 4.2.1 การระดมความคดแบบ Brainstorming โดยมหลกการส าคญ คอ สมาชกทกคนชวยกนเสนอความคด โดยไมมการพจารณาตดสนวาความคดใดดหรอไมด เหมาะสมหรอไมเหมาะสม แตจะยอมรบความคดและขอเสนอทงหมด โดยยดหลกวา ยงเสนอความคดมากกจะยงดแมจะมความคดซ าซอนกนกไมเปนไร จากนนน าความคดทไดทงหมดมาวเคราะห แลวประมวลความคดทเหมาะสมและเปนจรงได พฒนาขนเปนทางเลอกตาง ๆ

57

4.2.2 การระดมความคดแบบ Synectics ซงมลกษณะเหมอนกบวธ Brainstorming คอ สมาชกทกคนมโอกาสเสนอความคดเหนไดอยางกวางขวาง แตมขอตางจากวธ Brainstorming คอ แบบ Synectics น ในขนแรกจะมการวเคราะหปญหาอยางกวางขวาง เพอใหสมาชกทกคนเขาใจธรรมชาตของปญหาอยางถองแทเสยกอน จากนน หวหนากลมจะเลอกสาระส าคญของปญหาขนมาเปนกรณ เพอใหกลมพจารณาเสนอความคดกนอยางกวางขวาง โดยในการนอาจมการใชเครองมออปกรณ เพอชวยกระตนจนตนาการและความคดใหกวางขวาง โดยทวไปสมาชกของกลมจะผานการเรยนรเรองการใชสญลกษณ การแสดงบทบาท ตลอดจนการใชเทคนคตาง ๆ ทเปนประโยชนตอการพฒนาความคดดวยวธการน ส าหรบการระดมความคดแบบ Synectics น เมอมการเสนอความคดเหนกจะ มการพจารณาประเมนความคดเหนหรอขอเสนอเปนระยะ ๆ โดยมนกวชาการในกลมเปนผชวย ในการประเมนความคดเหน จากนน จะเลอกความคดเหนเปนระยะ ๆ ตามการประเมน ความคดเหนทถกคดเลอกไวจะถกน ามาประมวลขนเปนทางเลอกตาง ๆ จะเหนวาตางกบวธการ Brainstorming ซงไมมการประเมนและพจารณาเลอกความคดเหนเปนระยะ ๆ แตจะประมวลรวมแลวน าความคดเหนทงหมดมาวเคราะหเพอประมวลความคดเหนทเหมาะสม เปนจรง พฒนาขนมาเปนทางเลอก 4.3 การวเคราะหและประเมนทางเลอก เปนการพจารณา ขอด ขอเสย ความเปนไปไดของแตละทางเลอก เพอหาเกณฑในการเปรยบเทยบระหวางแตละทางเลอก โดยทวไปแลวคณลกษณะของการเลอกทด คอ ทางเลอกทมประสทธภาพสงสด ทางเลอกทประหยดคาใชจายมากทสด ทางเลอกทมประโยชนมากทสด ทงน ประสทธภาพ หมายถง การกระท าเพ อวตถประสงคใดกตามภายใต งบประมาณจ ากด แตสามารถกอใหเกดผลงานสงสด จงจะเรยกวาเปนกจกรรมทมประสทธภาพมากทสด สวนการประหยด หมายถง การกระท าทท าใหบรรลเปาหมายไดส าเรจโดยเสยคาใชจายเพอการกระท าเหลานนต าทสด ในขณะท ประโยชน คอ การกระท าไดผลตามความมงหมาย ตามความคด ความตองการและผลนนเปนผลดหรอเปนคณ สงทตองการในการวเคราะหและประเมนทางเลอก คอ การแสวงหาขอเทจจรง ทงจากแหลงขอมล จากผมประสบการณ ตลอดจนจากประสบการณหรอเหตการณทไดประสบในขณะทตองท าการตดสนใจ แลวปฏบตการวเคราะห ปฏบตการวจยด าเนนการเปรยบเทยบ ส าหรบเทคนคในการวเคราะหทางเลอกนนมหลายวธ เชน การท างบประมาณลงทน (Capital Budgeting) การวเคราะหจดคมทน (Break-Even Point analysis) การวเคราะหในรป Matrix และ Decision Tree เปนตน แตในบางครงอาจไมสามารถวเคราะห ประเมนออกมาเปนตวเลขกอาจตองพจารณาทคณคา ประโยชน ตลอดจนเปาหมาย ทรพยากร และความเปนไปได เปนส าคญ

58

4.4 การตดสนใจหรอการเลอกทางเลอกทเหมาะสมทสด เมอไดวเคราะหประเมนและเปรยบเทยบทางเลอกตาง ๆ แลว ขนตอนสดทาย คอ การตดสนใจหรอการเลอกทางเลอกทเหมาะสมทสด โดยมหลกการ หรอหลกเกณฑทอธบายได ทงนโดยอาศยขอมลสนบสนน การคดวเคราะหโดยหลกเหตผลดวยความรอบคอบ ไมล าเอยง และไมใชอารมณ ในการเลอกทางเลอกทดทสดอาจมขอยงยาก ถาทางเลอกแตละทางมผลดเทาเทยมกน ในกรณเชนน ผบรหารหรอผตดสนใจตองใชความร ดลยพนจ และประสบการณชวยในการตดสนใจ โดยเลอกทางเลอกทสามารถแกไขสวนทเปนประเดนของปญหาไดดทสด โดยไมค านกถงสวนอน ๆ ทเกยวของ

59

เอกสารขอมล 1201

ตวอยางโครงการ

1. รายละเอยดการด าเนนธรกจ 1.1 สถานทตงส านกและโรงงาน บานเลขท 1 บานหอมนาน ต. บานบง อ. เมองพฒนานคร จ. พฒนานคร 1.2 ประเภทของธรกจ อาหารแปรรปถวเหลอง ผลตซอว ซอวหวานและเตาเจยว เปนโรงงานอตสาหกรรมขนาดยอม 1.3 จดทะเบยน มสภาพเปนนตบคคล 1.4 เงนทนในโครงการ 3 ลานบาท 1.5 หนสวน นางพด หอมนาน ถอหน 50 % นางจน หอมนาน และ สาม ถอหน 15 % นายชย หอมนาน และ ภรรยา ถอหน 15 % นายสทธ หอมนาน และ ภรรยา ถอหน 10 % นางสาวฉว หอมนาน ถอหน 10 % 2. ขอมลพนฐาน เปนการรวมตวกนของครอบครวนางพด หอมนาน และลก ๆ มารวมลงทนเปนหนสวน โดยจดทะเบยนเปนหางหนสวนจ ากด เพอสรางโรงการผลตซอว ซอวหวานและเตาเจยว โดยมวตถประสงคจะแบงก าไร อนจะพงไดจากกจการตามหนสวน และแบงหนาทกนรบผดชอบในแผนกตาง ๆ กนเองตามความถนดโดยจางเฉพาะแรงงานในทองถนเปนแรงงานชวคราวเทานน (ดแผนทตงโรงงานดงแนบ) 3. เงนลงทน 3.1 - คาจดทะเบยนหางหนสวนจ ากด 10,000 บาท - ขออนญาตตงโรงงาน 10,000 บาท - ขออนญาตใชฉลากอาหาร วเคราะหตวอยาง 20,000 บาท และเครองหมายการคา “ หอมนาน ” รวม 40,000 บาท

รวมเงนทนหมนเวยน 2,655,300.50 บาท

60

ทรบสง ส านกงาน หองเกบวตถดบ คลงสนคา

1

แผนผงบรเวณทดนและอาคารโรงงานซอว “ หอมนานพฒนา ”

4 5

2 3 6

บรเวณตงโองหมก

7

ถนนพหลโยธน

คขางถนน คขางถนน

กโลเมตร 8

1 - หองนงถวและบอแชถว 2 - หองผสมถว 3 - หองหมกโคจ 4 - หองบรรจ หบหอ และผลตเครองหมาย 5 - หองปรงรสและพาสเจอไรซ 6 - บรเวณกรองซอว 7 - บอบ าบดน าเสย

61

3.2 ส านกงาน อาคารโรงงาน ระบบบ าบดน าเสย รายการ จ านวนเงน 3.2.1 ส านกงานและครภณฑ/ส านกงาน 80,000 บาท 3.2.2 อาคารโรงงานและสงกอสรางอน ๆ 920,000 บาท - บอซเมนตแชถวเหลอง 20,000 บาท - หองนงถวเหลอง 50,000 บาท - หองบมโคจ และชนวางกระดง 100,000 บาท - บอละลายเกลอฉาบไฟเบอรกลาสภายใน 50,000 บาท - บรเวณตงโองกลางแจงเทคอนกรตเสรมคานรบ 200,000 บาท - หองเกบวตถดบ ถวเหลอง แปงและเกลอ 150,000 บาท - หองเกบวสด ขวดบรรจ ฉลาก กลองบรรจ 50,000 บาท - หองตม ปรงรส พาสเจอไรส 50,000 บาท - หองบรรจ ปดฉลาก หบหอ 50,000 บาท - หองเกบสนคา 50,000 บาท - บอเกบกากน าตาล 50,000 บาท - บอเกบน า ถนน ทจอดรถ รว 50,000 บาท - ตดตงไฟฟา ทอน า 50,000 บาท รวม 920,000 บาท 3.2.3 ระบบบ าบดน าเสย 200,000 บาท

3.3 อปกรณทใชในการผลตและรถยนต รายการ จ านวนเงน - หมอนงความดนไอน า 120,000 บาท

(สแตนเลส ความจถวเหลองได 1 ตน) - ถงพลาสเจอรไรซซอวและเตาเจยว 200,000 บาท

(สแตนเลส ความจ 2.5 ตน) - เครองบรรจซอว 2 หว 1 เครอง 100,000 บาท - เครองบรรจเตาเจยว 2 หว 1 เครอง 100,000 บาท - เครองบรรจซอวหวาน 2 หว 1 เครอง 100,000 บาท

62

- ถงแกส 4 ถง และหวเตาแกส 10,000 บาท - กระดง 700 ใบ ใบละ 50 บาท 35,000 บาท - ปมน า ½ แรงมา 2 ตว ตวละ 2,000 บาท 4,000 บาท - รถเขน 2 คน คนละ 1,500 บาท 3,000 บาท - อปกรณครว 10,000 บาท - เทอรโมมเตอร ไฮโดรมเตอรวดความเคม 400 บาท 2 ชด ชดละ 200 บาท - เครองชง 1,000 บาท - โอง 600 ใบขนาดบรรจ 180 ลตร 180,000 บาท

ใบละ 300 บาท - รถ 6 ลอ มอสอง 1 คน 400,000 บาท รวม 1,263,400 บาท 3.4 วสดการผลตซอวขาว สตร 1 และ 2 ซอวหวาน สตร 1 และ 2 และเตาเจยว สตร 1 และ 2

ตอครงการผลต รายการ จ านวนเงน - ถวเหลอง 12,000 บาท - แปงสาล 18,750 บาท - เกลอสนเธาว 4,398 บาท - ผงสปอร 700 บาท - คาน า ไฟฟา เชอเพลง 13,000 บาท - แรงงาน 51,960 บาท - น าตาลทราย 5,100 บาท - ผงชรส 4,600 บาท - สารกนบด 2,867.50 บาท - น าตาลทรายแดง 9,672 บาท - คาโฆษณา ท าแผนพบ 18,000 บาท - คาบรรจภณฑ ฉลาก 47,765 บาท - บ าบดน าเสย 1,600 บาท - กากน าตาล 1,488 บาท รวม 191,900.50 บาท

63

3.5 แหลงของเงนทนกของหนสวน 3,000,000 บาท

4. การตลาด 4.1 ชนดของผลตภณฑ ปรมาณและราคาขายสง

ผลตภณฑ ปรมาณ (มล.) ราคา (บาท) ซอวขาว สตร 1 750 25 ซอวขาว สตร 2 630 12 ซอวหวาน สตร 1 630 15 ซอวหวาน สตร 2 630 10 เตาเจยว สตร 1 750 20 เตาเจยว สตร 2 750 12

4.2 จดจ าหนายโดยขายสงใหรานคาขายปลกในตลาดสดประจ าอ าเภอ ตลาดสดประจ าจงหวด รานขายของนกทองเทยวและสหกรณรานคา 4.3 การโฆษณา ใชแผนพบพมพ 4 ส แจกรานขายปลกทวไป

5. วตถดบ (ดในภาคผนวก 3.3)

6. การผลต 6.1 เปาหมายการผลตในรอบป

ผลตภณฑ ป 2536 จ านวน (ขวด)

ป 2537 จ านวน (ขวด)

ป 2538 จ านวน (ขวด)

ซอวขาว สตร 1 25,200 100,800 100,800 ซอวขาว สตร 2 20,000 120,000 120,000 ซอวหวาน สตร 1 23,820 95,280 95,280 ซอวหวาน สตร 2 15,880 95,280 95,280 เตาเจยว สตร 1 50,640 151,920 151,920 เตาเจยว สตร 2 16,800 100,800 100,800

6.2 แผนการผลต (ดในแผนแนบแผนการท างานในรอบป 2536)

64

6.3 รายละเอยดการผลต 6.3.1 การผลตซอวขาว สตร 1 ซอวขาว สตร 2 และเตาเจยว สตร 2 ตอการนงถว 1 ครง

(นง 4 ครง/เดอน) ในการนงถวเหลอง 1 ครง ในหมอตมไอน าอดความดน สามารถนงถวเหลองได

1,000 กก. ทอณหภม 121 องศาเซลเซยส ความดน 15 ปอนด/ตารางนว เปนเวลา 30 นาท

(ดแผนภมประกอบดงแนบ) ถวเหลอง 500 กก.

แชน า 6 ชวโมง

ถวเหลอง 1,000 กก. ผงสปอรรา aspergillus oryzae (OK-1) 1.5 กก. แปงสาล 500 กก.

ผสม หมกโคจในกระดง เปนเวลา 2 วน เกลอสนเธาว 688 กก. + น า 2,313 ลตร (5 กก./กระดง)

หมกในน าเกลอ น าเกลอเขมขน 22% (นน./ปรมาตร)

1 โอง – โคจ 50 กก. + น าเกลอ 120 ลตร จ านวนโอง 25 ใบ

เกลอสนเธาว 469 กก. + น า 2.541 ลตร หมกเปนเวลา 3 เดอน

กรองผานผากรอง

น าเกลอเขมขน 15 % เมลดถวเหลอง 1 โอง – ถวเหลอง 60 กก. + น าเกลอ 120 ซอวดบน า 1 (2,000 ลตร)

65

(นน./ปรมาตร) ลตร จ านวนโอง 25 ใบ หมกเปนเวลา 1 เดอน 1,500 ลตร 500 ลตร กรองผานผากรอง ปรงรส พาสเจอไรซ เตมสารกนบด (สวนผสมของ

ซอวหวาน สตร 1) เมลดถวเหลอง 1,500 กก. ซอวดบน า 2 (2,000 ลตร) บรรจ ปดฉลาก หบหอ ปรงรส พาสเจอไรซ เตมสารกนบด บรรจ ปด ฉลาก หบหอ

1,500 ลตร ปรงรส พาสเจอไรซ เตมสารกนบด บรรจ ปดฉลาก หบหอ

ซอวขาว สตร 1 ตราหอมนาน (2,400 ขวด : 750 มล/ขวด

500 ลตร (สวนผสมของซอวหวาน สตร 2)

ซอวขาว สตร 2 2,500 ขวด : 650 มล./ขวด

66

6.3.2 การผลตเตาเจยว สตร 1 ตอการนงถวเหลอง 1 ครง (นง 2 ครง/เดอน) ถวเหลอง 500 กก. แชน า 6 ชม.

ถวเหลอง 1,000 กก. ผงสปอรรา aspergillus oryzae แปงสาล 1,000 กก. (OK-1) 2 กก.

ผสม

หมกโคจในกระดงเปนเวลา 2 วน (5 กก./กระดง)

หมกในน าเกลอ 1 โอง – โคจ 80 กก. + น าเกลอ 100 ลตร จ านวน 25 ใบ

หมกเปนเวลา 2 เดอน

ปรงรส พาสเจอไรซ เตมสารกนบด

บรรจ ปดฉลาก หบหอ

เตาเจยว สตร 1 ตราหอมนาน

(6,330 ขวด; 750 มล./ขวด)

67

6.4 ราคาผลต 6.4.1 ซอวขาว สตร 1 “ ตราหอมนาน ” 6.4.1.1 ราคาซอวดบน า 1 2,000 ลตร ตนทนผนแปร

รายการ จ านวนเงน - ถวเหลอง 500 กก. กก. ละ 12 บาท 6,000 บาท - แปงสาล 500 กก. กก. ละ 12.50 บาท 6,250 บาท - เกลอสนเธาว 688 กก. กก. ละ 2 บาท 1,376 บาท - ผงสปอร 1.5 กก. กก. ละ 200 บาท 300 บาท - แรงงาน 2 คน คนละ 130 บาท/วน : 3 เดอน 23,400 บาท - คาน า , ไฟฟา 1,000 บาท - เชอเพลง 1,000 บาท

รวม 39,326 บาท

6.4.1.2 ราคาซอวขาว สตร 1 “ ตราหอมนาน ” จ านวน 2,100 ขวด ตนทนผนแปร

รายการ จ านวน - ซอวดบน า 1 1,500 ลตร ลตรละ 19.663 บาท 29,494.50 บาท - น าตาลทรายปรงรส 75 กก. กก. ละ 12 บาท 900 บาท - ผงชรส 7.5 กก. กก. ละ 80 บาท 600 บาท - สารกนบด (0.1 %) 1.575 กก. กก. ละ 300 บาท 472.50 บาท - เชอเพลง 500 บาท - คาน า ไฟฟา 500 บาท - แรงงาน 3 คน คนละ 130 บาท/วน : 2 วน 780 บาท - บรรจภณฑ , ฉลาก 3 บาท/ขวด 6,300 บาท - แรงงานผบรหาร สวสดการ และโฆษณา 3,000 บาท - บ าบดน าเสย 200 บาท

รวม 42,747 บาท

68

6.4.2 ซอวขาว สตร 2 “ ตราหอมนาน ” 6.4.2.1 ราคาซอวดบน า 2 2,000 ลตร ตนทนผนแปร

รายการ จ านวน - เกลอสนเธาว 469 กก. กก. ละ 2 บาท 938 บาท - คาน า ไฟฟา 1,000 บาท - แรงงาน 2 คน คนละ 130 บาท/วน 1 เดอน 7,800 บาท

รวม 9,738 บาท

6.4.2.2 ราคาซอวขาว สตร 2 “ ตราหอมนาน ” จ านวน 2,500 ขวด ตนทนผนแปร

รายการ จ านวน - ซอวดบน า 2 1,500 ลตร ลตรละ 4.869 บาท 7,303.50 บาท - น าตาลทรายปรงรส 75 กก. กก. ละ 12 บาท 900 บาท - ผงชรส 7.5 กก. กก. ละ 80 บาท 600 บาท - สารกนบด 1.575 กก. กก. ละ 300 บาท 472.50 บาท - บรรจภณฑ , ฉลาก 2.5 บาท/ขวด 6,250 บาท - คาน า ไฟฟา 1,000 บาท - เชอเพลง 1,000 บาท - คาแรงงาน 3 คน คนละ 130 บาท/วน : 2 วน 780 บาท - คาแรงงานผบรหาร สวสดการ และโฆษณา 3,000 บาท - บ าบดน าเสย 200 บาท

รวม 21,506 บาท

69

6.4.3 ซอวหวาน สตร 1 , 2 “ ตราหอมนาน ” 6.4.3.1 ราคาซอวหวาน สตร 1 “ ตราหอมนาน ” จ านวน 1,985 ขวด ตนทนผนแปร

รายการ จ านวน - ซอวดบน า 1 500 ลตร ลตรละ 19.663 บาท 9,831.50 บาท - น าตาลทรายแดง 744 กก. กก. ละ 13 บาท 9,672 บาท - ผงชรส 6.25 กก. กก. ละ 80 บาท 500 บาท - บรรจภณฑ , ฉลาก 2.5 บาท/ขวด 4,962.50 บาท - คาน า ไฟฟา เชอเพลง 1,000 บาท - แรงงาน 2 คน คนละ 130 บาท/วน : 2 วน 520 บาท - แรงงานผบรหาร สวสดการ และโฆษณา 3,000 บาท - บ าบดน าเสย 200 บาท

รวม 29,686 บาท

6.4.3.2 ราคาซอวหวาน สตร 2 “ ตราหอมนาน ” จ านวน 1,985 ขวด ตนทนผนแปร

รายการ จ านวนเงน - ซอวดบน า 2 500 ลตร ลตรละ 4.869 บาท 2,434.50 บาท - กากน าตาล 744 กก. กก. ละ 2 บาท 1,488 บาท - ผงชรส 6.25 กก. กก. ละ 80 บาท 500 บาท - บรรจภณฑ, ฉลาก 2.5 บาท/ขวด 4,962.50 บาท - คาน า ไฟฟา เชอเพลง 1,000 บาท - แรงงาน 2 คน คนละ 130 บาท/วน 2 วน 520 บาท - แรงงานผบรหาร สวสดการ และโฆษณา 3,000 บาท - บ าบดน าเสย 200 บาท

รวม 14,105 บาท

6.4.4 เตาเจยวสตร 1 และสตร 2 “ ตราหอมนาน ” 6.4.4.1 ราคาเตาเจยว สตร 1 “ ตราหอมนาน ” จ านวน 6,330 ขวด

70

ตนทนผนแปร รายการ จ านวนเงน

- ถวเหลอง 500 กก. กก. ละ 12 บาท 6,000 บาท - แปงสาล 1,000 กก. กก. ละ 12.50 บาท 12,500 บาท - เกลอสนเธาว 573 กก. กก. ละ 2 บาท 1,146 บาท - ผงสปอร 2 กก. กก. ละ 200 บาท 400 บาท - น าตาลทราย 225 กก. กก. ละ 12 บาท 2,700 บาท - ผงชรส 22.50 กก. กก. ละ 80 บาท 1,800 บาท - สารกนบด 4.75 กก. กก. ละ 300 บาท 1,450 บาท - คาน า ไฟฟา เชอเพลง 4,000 บาท - แรงงานผลต 3 คน คนละ 130 บาท/วน 2 เดอน 23,400 บาท - แรงงานปรงรส, บรรจ 3 คน คนละ 130 บาท/วน

2 วน 780 บาท

- บรรจภณฑ, ฉลาก 3 บาท/ขวด 18,990 บาท - แรงงานผบรหาร สวสดการ และโฆษณา 3,000 บาท - บ าบดน าเสย 600 บาท

รวม 78,766 บาท

6.4.4.2 ราคาเตาเจยว สตร 2 “ ตราหอมนาน ” จ านวน 2,100 ขวด ตนทนผนแปร

รายการ จ านวนเงน - เกลอสนเธาว 469 กก. กก. ละ 2 บาท 938 บาท - น าตาลทราย 75 กก. กก. ละ 12 บาท 900 บาท - สารกนบด 1.575 กก. กก. ละ 300 บาท 472 .50 บาท - ผงชรส 7.5 กก. กก. ละ 80 บาท 600 บาท - บรรจภณฑ, ฉลาก 3 บาท/ขวด 6,300 บาท - คาน า ไฟฟา เชอเพลง 1,000 บาท - แรงงานปรงรส, บรรจ 3 คน คนละ 130 บาท/วน

2 วน 780 บาท

- แรงงานผบรหาร สวสดการ และโฆษณา 3,000 บาท

71

- บ าบดน าเสย 200 บาท รวม 14,190.50 บาท

7. ตนทนคงท

ชนด ราคา คาเสอม/ป

ราคาคาเสอม/ป (บาท)

ปท 1 – ปท 5

ปท 6 – ปท 10

ปท 11 – ปท 20

1. อาคารส านกงาน 80,000 5 % 4,000 4,000 4,000 2. อาคารโรงงาน 920,000 5 % 46,000 46,000 46,000 3. ระบบบ าบดน าเสย 200,000 5 % 10,000 10,000 10,000 4. อปกรณ เครองจกรการผลต

863,400 10 % 86,340 86,340 -

5. รถ 6 ลอ 400,000 20 % 80,000 - - รวม 226,340 146,340 60,000

8. งบก าไร – ขาดทน (บาท)

ป รายการ

ปท 1 (2536) ปท 2 (2537) ปท 3 (2538)

1. มลคาการขายสนคา - ซอวขาว สตร 1 630,000 2,520,000 2,520,000 - ซอวขาว สตร 2 240,000 1,440,000 1,440,000 - ซอวหวาน สตร 1 357,300 1,429,200 1,429,200 - ซอวหวาน สตร 2 158,800 952,800 952,800 - เตาเจยว สตร 1 1,012,800 3,038,400 3,038,400 - เตาเจยว สตร 2 201,600 1,209,600 1,209,600

รวม 2,600,500 10,590,000 10,590,000

72

2. ตนทนสนคาขาย - ซอวขาว สตร 1 6667* + 512,964 2,051,586 2,051,586 - ซอวขาว สตร 2 6667* + 172,048 1,032,288 1,032,288 - ซอวหวาน สตร 1 6667* + 356,232 1,424,928 1,424,928 - ซอวหวาน สตร 2 6667* + 111,240 667,440 667,440 - เตาเจยว สตร 1 6667* + 630,128 1,890,384 1,890,384 - เตาเจยว สตร 2 6667* + 113,524 681,384 681,384

รวม 1,936,136.00 7,748,016 7,748,016 - ก าไรสทธในการขายเบองตน 664,364 2,841,984 2,841,984

(ตอ) ป

รายการ ปท 1 (2536) ปท 2 (2537) ปท 3 (2538)

- ก าไรสทธหลงหกคาเสอม สนทรพยถาวร

438,024 2,615,644 2,615,644

3. ดอกเบยเงนลงทน (14 %) 420,000 420,000 280,000 - ก าไรสทธกอนหกภาษ 18,024 2,195,644 2,335,644 4. ภาษเงนไดนตบคคล (30 %) 5,407.20 658,693.20 700,693.20 ก าไรสทธ 12,616.80 1,536,950.80 1,634,950.80 * ตนทนเฉลยคาจดทะเบยนหาง โรงงานและขออนญาตใชฉลากอาหาร

9. กระแสเงนสด (บาท)

ป รายการ

ปท 1 (2536) ปท 2 (2537) ปท 3 (2538)

กระแสเงนสดรบ (Inflow) 1. การขาย

- ซอวขาว สตร 1 630,000

2,520,000 2,520,000

- ซอวขาว สตร 2 240,000

1,440,000 1,440,000

73

- ซอวหวาน สตร 1 357,300

1,429,200 1,429,200

- ซอวหวาน สตร 2 158,800

952,800 952,800

- เตาเจยว สตร 1 1,012,800

3,038,400 3,038,400

- เตาเจยว สตร 2 201,600

1,209,600 1,209,600

รวม 2,600,500

10,590,000 10,590,000

2. เงนก 3,000,000 - - รวม 5,600,500 10,590,000 10,590,000

กระแสเงนสดจาย (Outflow) 1. ตนทนผนแปรทเปนเงนสด

ทงหมด

1,896,136 7,748,016 7,748,016

2. คากอสรางส านกงาน 80,000

- -

3. คากอสรางโรงงานและสงกอสรางอน ๆ

920,000

- -

4. คากอสรางระบบบ าบดน าเสย 200,000

- -

5. เครองมอ อปกรณการผลต 863,400

- -

6. คายานพาหนะ 400,000

- -

7. คาจดทะเบยนหาง โรงงานและ ขอใชฉลากอาหาร

40,000

- -

8. ภาษเงนไดนตบคคล (30 %) 5,407.20

658,693.90 700,693.20

74

9. การช าระเงนตนและดอกเบย - เงนตน - 1,000,000 1,000,000 - ดอกเบย

420,000 420,000 280,000

รวม 4,824,943.20

9,826,709.20 9,728,709.20

กระแสเงนสดรบสทธ 775,556.80

7,632,290.80 861,290.80

10. การวเคราะหผลตอบแทนการลงทนของโรงงานซอว “ หอมนานพฒนา ” - หาจดคมทน (Break even point, BEP) - ระยะเวลาการคนทน (Pay back period, PP) - ผลตอบแทนจากการลงทน (Return on investment, ROI) 1. หาจดคมทน (BEP)

จดคมทน = - ตนทนคงทรวม (ภาคผนวก 7) = ราคาอาคารส านกงาน + อาคารโรงงาน + ระบบ

บ าบดน าเสย + อปกรณ เครองจกรการผลต + รถ 6 ลอ + คาจดทะเบยนและขออนญาต

= 80,000 + 920,000 + 200,000 + 863,400 + 400,000 + 40,000 บาท

= 2,503,400 บาท จ านวนผลตภณฑ 6 ชนด = ซอวขาว สตร 1 และ สตร 2 ซอวหวาน สตร 1

และ สตร 2 เตาเจยว สตร 1 และ สตร 2 ตนทนคงท/ผลตภณฑ = 2,503,400 = 417,233 บาท

6

ตนทนคงท ก าไรสวนเกน/หนวย

75

ผลตภณฑ ตนทนผนแปร/หนวย (บาท)

ราคาขาย (บาท)

ก าไร/หนวย (บาท)

BEP (ขวด)

1. ซอวขาว สตร 1

42,747 / 2,100 = 20.35

25 25 – 20.35 = 4.65 417,233 / 4.65 = 89,727

2. ซอวขาว สตร 2

21,506 / 2,500 = 8.60 12 12 – 8.60 = 3.40 417,232 / 3.40 = 122,716

3. ซอวหวาน สตร 1

29,686 / 11985 = 14.95

15 15 – 14.95 = 0.05 417,233 / 0.05 = 8,344,660

4. ซอวหวาน สตร 2

13,905 / 1,985 = 7 10 10 – 7 = 3 417,238 / 3 = 139,078

5. เตาเจยว สตร 1 78,766 / 6,330 = 12.44

20 20 – 12.44 = 7.56 417,233 / 7.56 = 55,190

6. เตาเจยว สตร 2 14,190.50 / 2,100 = 6.75

12 12 – 6.75 = 5.25 417,233 / 5.25 = 79 ,473

2. ระยะเวลาการคนทน (PP)

ปท ก าไร/ป P.V. มลคาปจจบน ก าไรสะสม 1 12,616.80 0.909 11,468.67 11,468.67 2 1,536,950.80 0.826 1,269,521.30 1,280,989.90 3 1,634,950.80 0.750 1,226,213 2,507,202.90

76

ระยะเวลาคนทน 3 ลาน ภายในเวลา 3 ป

3. ผลตอบแทนจากการลงทน (ROI)

ผลตอบแทนการลงทน = ก าไรเฉลย/ป x 100 เงนลงทน = 11,468.67+1,280,989.90+1,226,213 x 100 3 เงนลงทน

= 835,734.30 x 100 = 33.40 % 2,503,400

77

สตร (1) ผลตอบแทนในการลงทน (Return on Investment) ROI = ก าไรเฉลยตอป x 100

เงนลงทน ตวอยาง

หนวยงานแหงหนง ประกอบธรกจไดก าไรเฉลย 400,000 บาท เงนลงทนทงสน 800,000 บาท จะไดผลตอบแทนในการลงทนเทาไร ROI = 400,000 x 100 = 50 %

800,000 (2) การหาจดคมทน (Break Even Point = จ านวนสนคาทจ าหนายไดทท าใหรายรบ-รายจายเทากน) BEP = ตนทนคงท

ก าไรสวนเกนตอหนวย

ตวอยาง นาย ก. ลงทนอปกรณผลตเสอส าเรจรปไป 40,000 บาท ตนทนการผลตเสอชดละ 30 บาท ขายไปชดละ 80 บาท ตองจ าหนายกชดจงจะถงจดคมทน ตนทนคงท 40,000 บาท ก าไรสวนเกน (Marginal Profit) 80 – 30 = 50 บาท จดคมทน = 40,000

50 = 800 ชด หากตองการใหไดก าไร 20,000 บาท ตองจ าหนวยใหไดกชด BEP = 40,000 + 20,000

50 = 60,000 = 1,200 ชด

50

78

คะแนนประเมนชดวชาเทคโนโลยและสอสารการศกษากบการพฒนาทรพยากรมนษย (ภาคปลาย/2561) อาจารยสมมนาเสรม ชอ....................................................... ศนย..............................................

ล าดบท

เลขประจ าตว

ชอ – นาสกล

จงหวด

งานท 1 ตอบค าถาม (5)

งานท 2 แนว

การศกษา (5)

งานท 3 โครงการ

pcw

(15)

งานท 4 ชดฝกอบรม แผนจฬา (15)

(e-Learning)

(5)

เขาเรยน (5)

รวม (50)

หมายเหต

(2.5)

(2.5)

79