ส่วนที่ 1library.dip.go.th/multim2/cd/CD กสอ125 ร1... · Web viewรายงานการต ดตามประเม นผลโครงการ ITB

รายงานการตดตามและประเมนโครงการชบชวตธรกจไทย Final Report

บทสรปผบรหารรายงานการตดตามประเมนผลโครงการ ITB

(กำากบตดตามความกาวหนา)

สถาบนรบรองมาตรฐานไอเอสโอ ไดรบมอบหมายจากกรมสงเสรมอตสาหกรรมใหดำาเนนการตดตามประเมนผลเพอกำากบตดตามความกาวหนาโครงการชบชวตธรกจไทย (ITB) ซงไดรบการจดสรรงบประมาณภายใตกรอบงบประมาณเพอกระตนเศรษฐกจปงบประมาณ 2545

การตดตามประเมนผลโครงการจะครอบคลมในสวนการบรหารโครงการและการดำาเนนงานของฝายปฏบตการกรมสงเสรมอตสาหกรรม หนวยรวมบรหาร 7 แหง และหนวยรวมดำาเนนการสาขา 10 แหงจากหนวยรวมดำาเนนการสาขาทงหมด 27 แหง ภายในกรอบระยะดำาเนนงานรวม 2 เดอน (3 ก.ค. – 28 ส.ค. 2545) โดยมวตถประสงคเพอการตดตามประเมนผล เพอกำากบตดตามประเมนผลความกาวหนาของโครงการชบชวตธรกจไทยใน 3 ประเดนหลก คอ

(1) ประสทธผลของการบรหารโครงการของฝายปฏบตการ กรมสงเสรมอตสาหกรรม หนวยรวมบรหาร 7 แหง และหนวยรวมดำาเนนการสาขา 10 แหง ทมงการดำาเนนงานใหบรรลวตถประสงคและเปาหมายของโครงการ และกอใหเกดผลลพธของการดำาเนนงาน ดงน

- คณภาพของบรการใหคำาปรกษาแนะนำาทสงมอบใหแกวสาหกจทเขารวมโครงการ

- ระยะเวลาทเหมาะสมในการสงมอบงานทมคณภาพและในปรมาณงานตามทกำาหนด

- ความคมคาของงบประมาณทใชไปเพอใหไดระดบคณภาพของงาน และแลวเสรจภายในระยะเวลา

1


(2) การตรวจสอบและตรวจทานขอเทจจรงเกยวกบความโปรงใสในการบรหารโครงการของฝายปฏบตการ กรมสงเสรมอตสาหกรรม หนวยรวมบรหาร 7 แหง และหนวยรวมดำาเนนการสาขา 10 แหง

(3) การวเคราะหความเสยงของโครงการทหนวยรวมบรหารและหนวยรวมดำาเนนการสาขาเผชญอยทงในฝายปฏบตการ กรมสงเสรมอตสาหกรรม หนวยรวมบรหาร 7 แหง และหนวยรวมดำาเนนการสาขา 10 แหง

โครงการชบชวตธรกจไทยเปนโครงการเรงดวนทตองการใหความชวยเหลอวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมจำานวน 2,600 กจการ ใหไดรบบรการคำาปรกษาแนะนำาจากผเชยวชาญในการแกไขปญหาการประกอบธรกจการคา การยกระดบความสามารถในการประกอบการและการแขงขนในเวทการคาโลก ทงนวสาหกจเขารวมโครงการมภาระคาใชจายเพยงรอยละ 10-20 ของคาทปรกษาธรกจทเกดขนในโครงการเทานน นอกจากนโครงการ ITB ยงจดใหมผชวยทปรกษา 1 คนประจำาวสาหกจเพอแบงเบาภาระงานของทปรกษาและวสาหกจ และเพอเพมพนประสบการณแกบณฑตจบใหมทจะเปนกำาลงแรงงานสำาคญของประเทศตอไป

ณ ขณะดำาเนนงานตดตามประเมนผลเพอกำากบตดตามความกาวหนาของโครงการชบชวตธรกจไทย ขอมลจากฝายปฏบตการ กรมสงเสรมอตสาหกรรมในสวนหนวยรวมดำาเนนการสาขา และขอมลจาการตดตามประเมนผลหนวยรวมบรหาร ชวาวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมเปนจำานวนอยางมากสมครเขารวมโครงการรวม 3,089 กจการ เทยบกบเปาหมายทตงไว 2,600 กจการ หรอคดเปนสดสวนรอยละ 118.80 ของเปาหมายทกำาหนดไวในขนขออนมตโครงการจากคณะรฐมนตร ในขณะทมผสนใจสมครเปนทปรกษาธรกจผานหนวยรวมบรหารและหนวยรวมดำาเนนการสาขาและไดรบการคดเลอกแลวรวม 2,805 คน ในขณะเดยวกนมผชวยทปรกษาทผานการคดเลอกแลว 1,539 คน

2


การตดตามประเมนผลเพอกำากบตดตามความกาวหนาของโครงการชบชวตธรกจไทย ภายใตกรอบการทำางานและระยะเวลาทไดรบ สถาบนรบรองมาตรฐานไอเอสโอ พบขอเทจจรงพรอมประเดนวเคราะหทนาสนใจในฝายปฏบตการ กรมสงเสรมอตสาหกรรม หนวยรวมบรหาร 7 แหงและหนวยรวมดำาเนนการสาขา 10 แหง ดงน

- ประสทธผลและคณภาพการบรหารโครงการ พบวาหนวยรวมบรหารและหนวยรวมดำาเนนการสาขาสวนใหญสามารถดำาเนนงานในดานการใหบรการปรกษาแนะนำาแกวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม และสรางผลงานทสอดคลองกบเปาหมายจำานวนวสาหกจเขารวมโครงการ โดยหนวยรวมบรหาร และหนวยรวมดำาเนนการสาขาบางแหงสามารถดำาเนนงานไดดมาก ขณะทบางหนวยรวมบรหารและหนวยรวมดำาเนนการสาขาซงเปนสวนนอยดำาเนนงานไดไมดเทาทควรและตำากวาเปาหมาย

- หนวยรวมบรหารและหนวยรวมดำาเนนการสาขาทสามารถสรางผลการดำาเนนงานไดด เกดจากมความพรอมดานทมงานและบคลากรเพอรองรบการบรหารโครงการชบชวตธรกจไทย โดยจดใหมผจดการโครงการทำางานอยางตอเนอง และมจำานวนเจาหนาทประจำาโครงการเพอตดตอประสานอยางเพยงพอ ในขณะทหนวยรวมบรหาร และหนวยรวมดำาเนนการสาขาทมผลงานไมดนก สวนหนงเกดจากผบรหารโครงการใหเวลาเพยงบางสวนในการบรหารโครงการชบชวตธรกจไทย และมไดใหความสำาคญในลำาดบสง ขณะเดยวกนมบคลากรทปฏบตงานในโครงการไมเพยงพอกบปรมาณงานทไดรบมอบหมายจากกรมสงเสรมอตสาหกรรม

- ปญหา/อปสรรคสำาคญในการสรางผลลพธของโครงการในหนวยรวมบรหารและหนวยรวมดำาเนนการสาขาประการหนงคอ โครงสรางการบรหารโครงการ ขนตอนการทำางาน วธการและเครองมอสนบสนนการทำางานโดยรวมทมความซบซอน หลายระดบ ซงสงผลใหการดำาเนนงานของหนวยรวมบรหารและหนวยรวมดำาเนนการสาขาเกดความสบสน ลาชา โดยเฉพาะในขนตอนการจดทำาขอเสนอโครงการ (Proposal) ของวสาหกจทสมครเขารวมโครงการ และการพจารณาอนมตใหวสาหกจ

3


เขารวมโครงการโดยกรมสงเสรมอตสาหกรรม ทเกดสภาพคอขวด (Bottleneck) ในระหวางการดำาเนนงาน นอกจากนปญหาการมอบอำานาจและการซกซอมความเขาใจกบหนวยรวมบรหารและหนวยรวมดำาเนนการสาขา ในการชกชวน รบสมคร และคดเลอกวสาหกจเขารวมโครงการทมลกษณะเปดกวางแตไมชดเจนเพยงพอ ทำาใหเกดการผอนผนกฎเกณฑบางประการ อาทเชน การยกเวนหรอลดหยอนคาธรรมเนยมคาทปรกษาทวสาหกจตองรบภาระหรอจายสมทบ การจดจางพนกงานของวสาหกจเปนผชวยทปรกษา และการเลอกใชทปรกษาจากกลมผรวมงานเดมมากกวาการคำานงถงสภาพความจำาเปนและความตองการของวสาหกจ เปนตน

- ความเหมาะสมของทปรกษา และการจดทมทปรกษา พบวา ทปรกษาสวนนอยทมประสบการณโดยตรง และมสถานะเปนทปรกษาอาชพ ขณะทสวนใหญเขารวมโครงการในฐานะทปรกษาแบบครงคราว และเปนการหารายไดเสรมจากอาชพหลกทเปนงานประจำา อาท เชน อาจารยในสถาบนการศกษา พนกงานประจำาและอดตพนกงานของหนวยรวมบรหาร และหนวยรวมดำาเนนการสาขา เจาหนาทบรหารและพนกงานในบรษทเอกชนทวไป อยางไรกตามทปรกษาทเขารวมโครงการชบชวตธรกจไทย มคณสมบตสอดคลองและตรงตามขอกำาหนดดานคณสมบตของทปรกษาในโครงการ

ผลกระทบจากการคดเลอกทปรกษาตามคณสมบตขางตน ไดนำาไปสการจดทมทปรกษา วสาหกจ ตามขอจำากดดานคณภาพและจำานวนทปรกษาทอยในความดแลรบผดชอบของหนวยรวมบรหาร และหนวยรวมดำาเนนการ ดงนนทำาใหมความเสยงสงในการสงมอบบรการใหคำาปรกษาแนะนำาแกวสาหกจทตรงตามความตองการอยางแทจรง หรอเปนการประเมนปญหาทควรไดรบการแกไข

วธการปฏบตงานดงกลาวขางตนอาจไมสอดคลองกบวตถประสงคและเปาหมายของโครงการชบชวตธรกจไทย ดงจะพบไดวาการทำางานของหนวยรวมบรหารและหนวยรวมดำาเนนการหลายหนวยมงพจารณาผลลพธเชงปรมาณมากกวาเชงคณภาพ อยางไรกตาม การกำากบ

4


ควบคมดแลการบรหารโครงการโดยฝายปฏบตการ กรมสงเสรมอตสาหกรรม มไดมการสรางตวชวดดานคณภาพทชดเจน ยกเวนตวชวดผลลพธเชงปรมาณโดยรวม เชน การคงสภาพการจางงานไวไมนอยกวาระดบเดม การคาดหวงมลคายอดขายของวสาหกจทเขารวมโครงการไว 50,000 ลานบาท/ป และการวาจางบณฑตใหมจำานวน 500 คนหลงจากการดำาเนนงานโครงการ ITB เสรจสนลง เปนตน

ความโปรงใสในการบรหารโครงการ ผลการตดตามประเมนผลเพอกำากบตดตามความกาวหนาโครงการ พบวามหลายประเดนทตองเพมความระมดระวงในการดำาเนนงานของหนวยรวมบรหาร หนวยรวมดำาเนนการสาขา และฝายปฏบตการ กรมสงเสรมอตสาหกรรม ทงนเพอสรางความโปรงใสในการบรหารโครงการ และการยอมรบจากทกฝายทเกยวของ ไดแก

- การคดเลอกวสาหกจ ทปรกษา และผชวยทปรกษาใหเปนไปตามหลกเกณฑทกำาหนดไวในโครงการอยางถกตองและชดเจน

- การจายอตราผลตอบแทนของทปรกษาทมความแตกตางกน ระหวางหนวยรวมบรหาร และหนวยรวมดำาเนนการสาขา แมวาทปรกษาจะมคณสมบตเบองตนตรงตามเกณฑทกำาหนดไว

- เหตผลการจดทมทปรกษาใหแกวสาหกจทเขารวมโครงการ โดยใหความสำาคญกบผเคยรวมงานมากอนมากกวาการคำานงถงศกยภาพและความสามารถของทปรกษา

- การพจารณาอนมตขอเสนอโครงการ(Proposal) ของวสาหกจ โดยฝายปฏบตการ กรมสงเสรมอตสาหกรรม

- การยนยอมใหทมทปรกษาวเคราะหปญหาในเชงลกและการยนยนปญหา เปนกลมเดยวกนกบทมทปรกษาใหคำาปรกษาแนะนำาแกวสาหกจทเขารวมโครงการ

5


- การยกเวนและผอนผนคาธรรมเนยมการเขารวมโครงการของวสาหกจบางราย และการใชเปนเงอนไขแลกเปลยนเพอชกชวนวสาหกจใหเขารวมโครงการชบชวตธรกจไทย

- การวาจางเจาหนาทบรหารหรอ พนกงานของวสาหกจทำาหนาทเปนผชวยทปรกษาแทนการวาจางบณฑตจบใหม และการผอนผนไมตองมผชวยทปรกษาประจำาโรงงานในบางวสาหกจ หรอการจางผชวยทปรกษาเพอทำาหนาทอนทมใชภารกจของผชวยทปรกษาตามทโครงการกำาหนดไว

- การประเมนผลและวดคณภาพของบรการทปรกษาทสงมอบใหแกวสาหกจวาเปนไปตามวตถประสงคและเปาหมายของโครงการทดำาเนนการสวนใหญโดยฝายปฏบตการของกรมสงเสรมอตสาหกรรม ทเปนการจดทำาเอกสารรายงานและการจดทำาขอมลใหสอดคลองกบขนตอนการดำาเนนงานทกำาหนดไวเปนหลก ดงนนการกำากบควบคมโครงการอาจตางจากสภาพขอเทจจรงในขณะปฏบตงานของหนวยรวมบรหาร หนวยรวมดำาเนนการสาขา ทปรกษา และผชวยทปรกษาในโครงการ

ความเสยงของโครงการทหนวยรวมบรหาร หนวยรวมดำาเนนการสาขา และกรมสงเสรมอตสาหกรรมตองเผชญในระหวางการดำาเนนงานและบรหารโครงการชบชวตธรกจไทย และควรระมดระวงอยางยง คาดวาจะเกดใน 5 เรอง คอ

- ความเสยงดานยทธศาสตรเพอบรรลเปาหมายของโครงการ (Strategic Risk) โดยเฉพาะดานคณภาพบรการทปรกษา กรอบระยะเวลาดำาเนนงาน และเปาหมายดานจำานวนวสาหกจ ทปรกษา และผชวยทปรกษาทเขารวมโครงการ ซงพบวามความเสยงคอนขางสงทจะไมสามารถบรรลวตถประสงค และเปาหมายของโครงการชบชวตธรกจไทย เนองจากมการปฏบตทเบยงเบนจากหลกเกณฑ และขอจำากดในโครงการ

- ความเสยงในการกำากบควบคม (Monitoring Risk) การปฏบตงานของทกฝายทเกยวของโดยเฉพาะอยางยงการดำาเนนงานของหนวยรวมบรหารและหนวยรวมดำาเนนการสาขาทพบวายงไมมขนตอนการ

6


ควบคมคณภาพการใหบรการปรกษาแนะนำาแกวสาหกจทเขารวมโครงการอยางชดเจน

- ความเสยงดานการตรวจสอบตดตาม (Audit Risk) ในหนวยรวมบรหารและหนวยรวมดำาเนนการ พบวายงขาดขอปฏบตในการสมตรวจผลงาน และการปฏบตงานตามกฎเกณฑใหสอดคลองกบวตถประสงคและเปาหมายของโครงการชบชวตธรกจไทย ในขณะทการตดตามประเมนผลเพอกำากบความกาวหนาของโครงการมไดกระทำาอยางตอเนองจนเสรจสนโครงการ ดงนนเมอระยะเวลาผานไปอาจทำาใหแนวทางการปฏบตงานเบยงเบนไปจากวตถประสงค และเปาหมายดงเดมของโครงการ

- ความเสยงดานการควบคมคณภาพผลงาน (Control risk) ใหเปนไปตามวตถประสงคของโครงการ พบวามแนวโนมเกดขนเปนอยางสงซงเกดจากปญหาในการคดเลอกวสาหกจเขารวมโครงการ การคดเลอกทปรกษาและจดทมทปรกษา การกำาหนดขนตอนการปฏบตงาน กฎเกณฑและขอกำาหนดทไมสอดคลองกบแนวทางการปฏบตงาน รวมทงการใหคาตอบแทนทปรกษาทแตกตางกน ระหวางหนวยรวมบรหาร และหนวยรวมดำาเนนการสาขา แมวาทปรกษาจะมความแตกตางกนในคณภาพ ศกยภาพ และประสบการณทปรกษา

- ความเสยงดานบคลากร (People Risk) โดยเฉพาะบคลากรทปรกษาธรกจในโครงการทมงเนนจากความคนเคย การรวมงาน และบคคลใกลชดมากกวาการพจารณาถงคณภาพ ศกยภาพ ความสามารถและประสบการณ อนเปนคณสมบตทแทจรงของการใหคำาปรกษาแนะนำาอยางมออาชพ ในขณะทกระบวนการคดเลอกทปรกษาถกกำาหนดอยางกวางๆ จนทำาใหทปรกษาบางสวนทขาดประสบการณไดรบการคดเลอก และรวมถงกระบวนการคดเลอกผชวยทปรกษา

ในดานความคาดหวงจากโครงการของผประกอบการวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม ซงเปนกลมเปาหมายหลกของโครงการชบชวตธรกจไทย พบวาสวนใหญเหนวาการเขารวมโครงการชบชวตธรกจไทย เปน

7


เรองมประโยชนและสามารถชวยการปรบปรงสภาพและเงอนไขการประกอบธรกจของตนเองใหดขนในเรองการตลาด การลดตนทนการผลต การบรหารจดการ การเงน และการบญช อางไรกตามวสาหกจสวนใหญเนนการแกปญหาการประกอบธรกจทกำาลงเกดขนมากกวาการปรบทศทาง โครงสราง เปาหมายเพอเพมความสามารถการแขงขนของวสาหกจในระยะยาว และในระหวางการดำาเนนงานในโครงการวสาหกจไดรบความสะดวก และความรวมมอเปนอยางดจากหนวยรวมบรหาร และหนวยรวมดำาเนนการสาขา

โดยสภาพขอเทจจรงจากการตดตามประเมนผลเพอตดตามกำากบความกาวหนาของโครงการชบชวตธรกจไทย ระหวางเดอน กรกฎาคม-สงหาคม 2545 สามารถสรปไดวา การดำาเนนงานของหนวยรวมบรหารและหนวยรวมดำาเนนการสาขาอยในกรอบปฏบตทกรมสงเสรมอตสาหกรรมกำาหนด แตอาจสรางผลลพธของโครงการไดไมตรงตามวตถประสงค และเปาหมายของโครงการชบชวตธรกจไทยอยางครบถวนและเปนรปธรรมมากนก ทงนเกดจากปจจยหลายประการทเกดขนจากสภาพขอจำากด และเงอนไขระยะเวลาดำาเนนงานโดยเฉพาะการกลนกรองวสาหกจและทปรกษาเขารวมโครงการซงทำาใหเกดความเสยงในโครงการหลายประการ โดยเฉพาะอยางยงการบรรลเปาหมายดานคณภาพบรการใหคำาปรกษาแนะแกวสาหกจทเขารวมโครงการ

อนง ผลการตดตามประเมนผลโครงการทไดรบ พบวายงไมมเครองบงชใดๆ ททำาใหมขอสงสยเกยวกบความโปรงใสในการบรหารโครงการ ทงในระดบหนวยรวมบรหาร หนวยรวมดำาเนนการสาขา และฝายปฏบตการ กรมสงเสรมอตสาหกรรม ยกเวนแตความมงมน และความตงใจดำาเนนงานของผบรหารโครงการทตองการทำาใหโครงการชบชวตธรกจไทยแลวเสรจภายในกรอบระยะทตงไว

8


สวนท 1สาระสำาคญโครงการชบชวตธรกจไทย

1. เหตผลและความจำาเปน

วสาหกจไทยไดรบผลกระทบอยางรนแรงนบตงแตเกดวกฤตเศรษฐกจในป 2540 ผประกอบการประสบปญหาตลาดหดตวโดยเฉพาะตลาดสงออกซงสาเหตประการหนงเกดจากธรกจไทยโดยรวมมความสามารถในการแขงขนลดลงเมอเปรยบเทยบกบประเทศคแขงขนทางการคาอนๆ อาทเชน ประเทศจน เวยดนาม นอกจากนผประกอบการจำานวนมากประสบปญหาการขาดสภาพคลอง ดงนน รฐบาลจงจำาเปนตองเรงดำาเนนการแกไขปญหาใหกบวสาหกจไทยโดยเรว กอนทจะเกดผลกระทบตอเนองตอสภาพการจางงานของประเทศ และปญหาการเลกกจการในทสด

แนวทางการแกไขปญหาของวสาหกจไทยดงกลาวขางตนประการหนง สำาหรบวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมทยงมศกยภาพเพยงพอในการปรบปรงประสทธภาพการผลตและสามารถปรบตวเพอขยายตลาดไปสตางประเทศได อาจดำาเนนการโดยใหความชวยเหลอ การปรกษาแนะนำาจากทปรกษาและผเชยวชาญตางๆ ชวยชแนะใหคำาปรกษาแนะนำาปรบปรงแกไขปญหาของกจการ ซงไดแก ดานการผลต การตลาด การบรหารจดการ การบรหารทรพยากรบคคล และการเงนเปนตน ซงจะมผลสนบสนนตอการรกษาสถานภาพการจางงาน การพฒนาและขยายการสงออก และการสรางรายไดเงนตราตางประเทศ เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมไทยโดยรวมตอไป

9


กระทรวงอตสาหกรรมโดยกรมสงเสรมอตสาหกรรมไดรบมอบหมายภาระกจจากรฐบาล ใหเปนแกนกลางในการดำาเนนงาน “โครงการชบชวตธรกจไทย“ (Invigorating Thai Business – ITB) รวมกบหนวยงานทมความเชยวชาญดานตางๆ ไดแก สถาบนเพมผลผลตแหงชาต สถาบนไทย-เยอรมน สถาบนพฒนาอตสาหกรรมสงทอ สถาบนไฟฟาและอเลกทรอนกส สถาบนยานยนต สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย บรรษทเงนทนอตสาหกรรมขนาดยอม สถาบนสงเสรมเทคโนโลย (ไทย-ญปน) และหนวยรวมดำาเนนการสาขา รวมทงสน 34 แหง ในการจดทมทปรกษา และผเชยวชาญใหบรการปรกษาแนะนำาแกสถานประกอบการทเขารวมโครงการ ทงนโดยใชเงนงบประมาณสนบสนนรวม 1,882.47 ลานบาท จากงบประมาณเพอการกระตนเศรษฐกจปงบประมาณ 2545 และมระยะเวลาดำาเนนงาน 14 เดอน (ตงแตเดอนพฤศจกายน 2544 –ธนวาคม 2545)

2. วตถประสงคและเปาหมายของโครงการ

โครงการชบชวตธรกจไทยหรอโครงการ ITB มวตถประสงคหลก 5 ประการ คอ

(1) เพอใหสถานประกอบการทราบถงสถานภาพ ศกยภาพรวมถงสภาพปญหาทแทจรงของสถานประกอบการ

(2) เพอชวยเหลออตสาหกรรมกลมเปาหมายใหสามารถแกไขปญหาการประกอบธรกจ สามารถดำาเนนธรกจตอไปไดและยงคงสถานภาพการจางงานไวในสภาวะปจจบนหลงจากมการปรบปรงประสทธภาพการผลตการจดการ

(3) ยกระดบและปรบปรงประสทธภาพการผลต การบรหาร การจดการและคณภาพของสนคาและบรการของอตสาหกรรมเปาหมายทมศกยภาพทจะเตบโตและขยายกจการ

(4) กระตนใหเกดการปรบตวของอตสาหกรรมและเพมขดความสามารถในการสงออกเพอแขงขนในเวทตลาดโลก

10


(5) กระตนการดำาเนนธรกจอตสาหกรรมใหเกดสภาพคลองแกสถานประกอบการ อตสาหกรรม

ทงนโดยมกลมเปาหมายวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมในภาคอตสาหกรรมการผลตและภาคบรการเขารวมโครงการรวม 2,600 กจการทวประเทศ ซงวสาหกจทสมครเขารวมโครงการจะตองมคณสมบตดงตอไปน คอ

(1) เปนกจการทมการจางงานไมเกน 200 คนหรอมทรพยสนถาวร (ไมรวมทดน) มลคาตามบญชไมเกน 200 ลานบาท

(2) เปนกจการทดำาเนนการโดยถกตองตามกฎหมายและมคนไทยถอหนไมตำากวา 50%

(3) เปนกจการทจดทะเบยนการคาและดำาเนนการธรกจอยแลว

(4) เปนกจการทยนชำาระ/ประเมนภาษ

3. เงอนไขการสมครเขารวมโครงการและคาใชจาย

วสาหกจทสมครเขารวมโครงการ ITB มพนธะตองรบผดชอบคาใชจายในการดำาเนนงานบางสวน หลงจากกรมสงเสรมอตสาหกรรมและหนวยรวมบรหารโครงการไดพจารณาคดเลอกรบเขารวมโครงการสำาหรบการใชบรการปรกษาแนะนำาในเชงลก โดยกำาหนดอตราจดเกบคาธรรมเนยม ดงน

กลมท 1 ITB-1 สำาหรบสถานประกอบการทมการจางงานไมเกน 100 คน คดอตราคาธรรมเนยม 10 % ของคาจางทปรกษา ตวอยางเชน มระยะเวลาการปฏบตงานของทปรกษา 25 คน-วน อตราคาจางทปรกษาวนละ 10,000 บาท/คน-วน ดงนน สถานประกอบการตองชำาระคาธรรมเนยมการเขารวมโครงการ

11


จ ำา น ว น 25 x 10,000 x 10/100 เ ท า ก บ 25,000 บาท

กลมท 2 ITB-2 สำาหรบสถานประกอบการทมการจางงานมากกวา 100 คน คดอตรา คาธรรมเนยม 20% ของคาจางทปรกษา ตวอยางเชน มระยะเวลาการปฏบตงานของทปรกษา 25 คน-วน สถานประกอบการตองชำาระคาธรรมเนยมการเขารวมโครงการจ ำานวน 25 x 10,000 x 20/100 เท าก บ 50,000 บาท

อนงสถานประกอบการทใชบรการวนจฉยปญหาเบองตนและการวนจฉยเพอวเคราะหยนยนปญหา แตไมผานการพจารณาคดเลอกจากกรมสงเสรมอตสาหกรรมเพอเขารวมโครงการ หรอไมตองการใชบรการทปรกษาแนะนำาในเชงลก กรมสงเสรมอตสาหกรรมจะไมเกบคาธรรมเนยมการเขารวมโครงการ ITB

สำาหรบสถานประกอบการทผานการพจารณาคดเลอกใหเขารวมโครงการ ITB แลวจะตองจายชำาระคาธรรมเนยมการเขารวมโครงการใหกบกรมสงเสรมอตสาหกรรม ณ วนลงนามในขอเสนอโครงการรายกจการ ททมทปรกษาในเชงลกจดทำาขน โดยการลงนามในขอเสนอโครงการจะเปนการรวมลงนามระหวางผบรหารของสถานประกอบการกบหวหนาทมทปรกษาในเชงลก อยางไรกตามเมอมการลงนามในขอเสนอโครงการระหวางหวหนาทมทปรกษากบสถานประกอบการ และกรมสงเสรมอตสาหกรรมออกใบเสรจรบเงนใหกบสถานประกอบการแลวกรมสงเสรมอตสาหกรรมจะไมคนเงนคาธรรมเนยมการสมครเขารวมโครงการแกสถานประกอบการไมวากรณใดๆทงสน

4. หนวยงานรบผดชอบในโครงการ

กรมสงเสรมอตสาหกรรม ไดจดตงฝายปฏบตการ เปนแกนหลกในการบรหารและดำาเนนงาน โดยมหนวยรวมบรหาร 7 แหง และหนวย

12


รวมดำาเนนการสาขา 27 แหง เปนกลไกในการสงมอบบรการทปรกษาแนะนำาใหแกวสาหกจทเขารวมโครงการ ซงประกอบดวย

4.1 หนวยรวมบรหาร ไดแก

(1) สถาบนเพมผลผลตแหงชาต

(2) สถาบนไทย-เยอรมน

(3) สถาบนพฒนาอตสาหกรรมสงทอ

(4) สถาบนไฟฟาและอเลกทรอนกส

(5) สถาบนยานยนต

(6) สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย

(7) บรรษทเงนทนอตสาหกรรมขนาดยอม

4.2 หนวยรวมดำาเนนการสาขา

กลมท 1 สถาบนการศกษารวม 13 แหง ไดแก

1) คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร2) คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร3) คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร4) ศนยบรการวชาการมหาวทยาลยขอนแกน5) สถานวชาการนานชาตมหาวทยาลยเชยงใหม6) สถานศกษาวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม7) สถาบนวจยและพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลย

มหาวทยาลยเชยงใหม8) สถาบนวจยและใหคำาปรกษาแนะนำา แหงมหาวทยาลย

ธรรมศาสตร9) สำานกพฒนาเทคโนโลยเพออตสาหกรรม สถาบน

พระจอมเกลาพระนครเหนอ (สพส.)10) สำานกพฒนาเทคโนโลยเพออตสาหกรรม สถาบน

พระจอมเกลาพระนครเหนอ (MDICP)

13


11) ศนยปฏบตการพฒนาหนยนตภาคสนาม สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร

12) ศนยนวตกรรมเทคโนโลยไทย-ฝรงเศส สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ

13) สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

กลมท 2 สถาบน/สมาคม/มลนธ จำานวน 9 แหง ไดแก

1) โครงการศนยฝกอบรมเพอการพฒนาพลงงานแหงเอเชยตะวนออกเฉยงใต การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย แมเมาะ

2) สถาบนสงแวดลอมไทย3) สถาบนพลงงานเพออตสาหกรรม สภาอตสาหกรรม

แหงประเทศไทย4) สมาคมสงเสรมเทคโนโลย(ไทย-ญปน)5) สมาคมรองเทาไทย6) สมาคมสงเสรมคณภาพแหงประเทศไทย7) สมาคมสงเสรมผประกอบการวสาหกจขนาดกลางและ

ขนาดยอม8) สมาคมการจดการธรกจแหงประเทศไทย (TMA)9) มลนธพฒนาอตสาหกรรมเครองนงหมไทย

กลมท 3 บรษททปรกษาเอกชน จำานวน 5 แหงไดแก

1) บรษท ไซเทคกรงเทพ จำากด2) บรษท ทมเอนเนอรย แมเนจแมนท จำากด3) บรษท ซ.คว.เอม.จำากด (ดแลสาขากลองกระดาษ

ลกฟก)4) บรษท อนดสเตรยล ดเวลลอปเมนท เอกเปรท แอด

ไวซ จำากด5) ทมทปรกษาเอกชน

14


5. การคาดหวงผลลพธและประโยชนจากโครงการ

รฐบาลโดยกรมสงเสรมอตสาหกรรมคาดหวงวาโครงการ ITB จะสรางผลลพธและประโยชนโดยรวม หลงเสรจสนโครงการดงน

(1) ทำาใหสถานประกอบการทไดรบคดเลอกเขารวมโครงการมผลกำาไรกอนหกภาษสงขน มความสามารถชำาระหนดขนไดรบการสนบสนนตอเนองจากสถาบนการเงนและรกษาสภาพการจางงานไวไดโดย

- มการวาจางบณฑตใหม 500 คนเมอจบโครงการ

- มการขอสนเช อใหม หรอสนเช อจากการประนอมหน 1,500 ลานบาท

- มการวาจางแรงงานไทย วสาหกจทเขารวมโครงการโดยรวม 260,000 คน

- มม ลค ายอดขายของวสาหก จท เข าร วมโครงการ 50,000 ลานบาท/ป

(2) ทำาใหสถานประกอบการทไดรบคดเลอก เขารวมโครงการมแผนฟ นฟกจการในระยะปานกลางทชดเจนเปนไปได มการเตรยมความพรอมในการยกระดบขดความสามารถเพอการแขงขนตอไปในระดบสากล

(3) ทำาใหสถานประกอบการไดทราบสถานภาพการดำาเนนกจการของตนเอง เปรยบเทยบกบเกณฑคาเฉลยของไทยและตางประเทศ

6. การวดความสำาเรจของโครงการ

ในการดำาเนนงานโครงการ ITB ไดกำาหนดตวชวดความสำาเรจของโครงการไว ไดแก

(1) จำานวนกจการทเขารวมโครงการ

(2) จำานวนแรงงานทคงสภาพการจางงานไวได

15


(3) การปรบปร งการประกอบการของธ รก จท เข าร วมโครงการโดยพจารณาจากผลการประกอบการดานตางๆ เชนการลดตนทน การลดการสญเสยตางๆ ยอดขายเพมขน มระบบงานคณภาพของผลตภณฑและบรการเพมชองทางจดจำาหนาย พฒนาผลตภณฑใหมออกสตลาด มการจางงานเพมและความพงพอใจของลกคา เปนตน

16


สวนท 2ขอบเขตและวธการตดตามประเมนผลโครงการชบชวตธรกจ

ไทย1. ขอบเขตงานตดตามประเมนผล

สถาบนรบรองมาตรฐานไอเอสโอมภารกจตดตามประเมนผลเพอกำากบและตดตามความกาวกนาโครงการ ITB ในสวนการบรหารโครงการ ฝายปฏบตการของกรมสงเสรมอตสาหกรรมและหนวยรวมบรหาร 7 แหง ไดแก สถาบนเพมผลผลตแหงชาต, สถาบนไทย-เยอรมน, สถาบนยานยนต, สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย และบรรษทเงนทนอตสาหกรรมขนาดกลางและขนาดยอม และหนวยรวมดำาเนนการสาขา 10 แหง ไดแก สถาบนสงเสรมเทคโนโลย (ไทย-ญปน) มลนธพฒนาอตสาหกรรมเครองนงหมไทย สมาคมสงเสรมคณภาพแหงประเทศไทย สมาคมสงเสรมผประกอบการวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม สถาบนวจยและใหคำาปรกษาแนะนำาแหงมหาวทยาลยธรรมศาสตร สำานกพฒนาเทคโนโลยเพออตสาหกรรม สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร ศนยปฏบตการพฒนาหนยนตภาคสนาม สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร บรษทไซเทคกรงเทพ จำากด และบรษททมเอนเนอรย แมเนจเมนท จำากด

การดำาเนนงานตดตามประเมนผลเพอกำากบตดตามความกาวหนาโครงการ ITB มขอบเขตครอบคลมทกขนตอนของการบรหารโครงการ ภายใตกรอบการปฏบตงานดานการควบคมภายในเชงบรณาการ ไดแก การประชาสมพนธ การรบสมครและคดเลอกวสาหกจเขารวมโครงการและทปรกษา การเตรยมความพรอม การวนจฉยปญหาเบองตนและการยนยนปญหาในเชงลก การใหคำาปรกษาแนะนำา การรายงานความกาวหนาและการประเมนผลการปฏบตงาน ทงนการตดตามและประเมนผลโครงการจะครอบคลมเรองตางๆ ดงตอไปน

17


1) ผเกยวของกบโครงการทงหมด ไดแก วสาหกจทเขารวมโครงการ ทปรกษา ผชวยทปรกษา หนวยรวมบรหาร หนวยรวมดำาเนนการ และฝายปฏบตการของกรมสงเสรมอตสาหกรรม

2)การปฏบตตามกรอบ และแนวทางทกรมสงเสรมอตสาหกรรมกำาหนด

3)การคดเลอกผเขารวมโครงการ

4)ความโปรงใสในการดำาเนนงานแตละขนตอนของหนวยรวมบรหาร หนวยรวมดำาเนนการ และฝายปฏบตการของกรมสงเสรมอตสาหกรรม

5)ความเสยงในการบรรลเปาหมายและวตถประสงคของโครงการ

6)การบรรลประสทธผลของการบรหารโครงการของหนวยรวมบรหาร ซงประกอบดวย การวดคณภาพของผลงานทไดจากโครงการ การใชงบประมาณคาใชจายและระยะเวลาทเหมาะสมเพยงพอในการไดมาซงผลลพธทคาดหวง และตงเปาหมายไว

2. กรอบการปฏบตงานดานการควบคมภายในเชงบรณาการสถาบนรบรองมาตรฐานไอเอสโอ ไดประยกตกรอบการปฏบต

งานดานการควบคม ภายในเชงบรณาการ (Internal Control : Integrated Flame work – ICIF) เปนแกนหลกในการดำาเนนงานตดตามประเมนผลเพอกำากบและตดตามความกาวหนาโครงการ เพอใหเปนทยอมรบในสากล

ICIF เปนแนวปฏบตการควบคมภายในทใชสำาหรบการตดตามและประเมนผลโครงการตางๆ ในภาครฐบาล และเปนไปตามมาตรฐาน Report on Internal Control: Integrated Flame work ของ

18


COSO* ในประเทศสหรฐอเมรกา ซงในรายงานการตดตามและประเมนผล ITB ไดนำามาใชอางอง โดยมสาระสำาคญและนยามความหมายตางๆ ดงน

ระบบการควบคมภายใน คอ กระบวนการทไดรบอทธพลจากคณะกรรมการ ผบรหารระดบสงและพนกงานทกระดบ และไดรบการออกแบบเพอสรางหลกประกนตามสมควรวา องคกรสามารถบรรลวตถประสงคทกำาหนดไว ไดแก ประสทธผลและประสทธภาพของการดำาเนนงาน ความนาเชอถอไดของรายงานการเงน และความสามารถปฏบตตามกฎหมายและหลกเกณฑ

วตถประสงคของการมระบบควบคมภายใน หมายถง

- ด านการด ำา เน นงาน – ก อ ให เก ดประส ทธ ผลและประสทธภาพในการดำาเนนงานทกระดบ ทกหนวยงาน

- ดานรายงานทางการเงน – ใหรายงานการเงนเปนทเชอถอไดของผใชรายงานการเงน

- ดานการปฏบตตามกฎเกณฑ – ความมงมนใหการปฏบตงานในทกจดใหเปนไปตามกฎหมายและกฎเกณฑทบงคบใช

องคประกอบของการปฏบตการควบคมภายใน หมายถง องคประกอบทง 5 สวน ไดแก สภาพแวดลอมแหงการควบคม การประเมนความเสยงกจการแหงการควบคม สารสนเทศการสอสารและการก ำากบควบคม จะตองมความครบถวน บรณาการเขาดวยกน เพอใหเกดความเขมแขงทเปนองคกรรวม (Aggregation) และแตละองคประกอบตางมสวนผสมผสานทส ำาคญทงในสวนรปสมบต (Hard side) และคณสมบต (Soft side) รวมทงในแตละองคประกอบ สามารถแยกกระจายออกเปนปจจยยอยทควรใหความสนใจได (Point of Focus)

ส ภ า พ แ ว ด ล อ ม แ ห ง ก า ร ค ว บ ค ม (Control Environment) คอ วฒนธรรมขององคกร และปจจยอนๆ ไดแก ความสามารถ (Competence) จรยธรรม (Ethics) คณธรรม (Virtue) * Committee of Tread way Sponsoring Organization (COSO) of SEC – USA, 1992.

19


ความยนหยดในความถกตอง (Integrity) ความรบผดชอบตอผลลพธ (Transparency) ส ไ ต ล ก า ร บ ร ห า ร ง า น (Management Style) ปรชญาการบรการ (Philosophy) และการจด โครงสร างองค กร (Organization Structure)

การประเมนความเสยง หมายถง ผบรหารและผปฏบตงานสามารถประเมนถงระดบความเสยงไดใน 2 มต คอมตความรนแรงตอวตถประสงคทตงไว และมตของโอกาสหรอความถในการทจะเกดเหตการณเชนวาน

กจกรรมแหงการควบคม (Control Activity) หมายถงกจการแหงการควบคมทมกจะสามารถใชเปนปกต อาท อ ำานาจการอ น ม ต ก า ร จ ด ท ำา ง บ ป ร ะ ม า ณ ก า ร แ บ ง แ ย ก ห น า ท ก น ท ำา การตรวจทานประจ ำาวน การสมตรวจ การรายงานประจ ำาวน การใช โปรแกรมหรอเครองมอเตอน

สารสนเทศและการสอสาร (Communication and Information Systems) หมายถง สารสนเทศทส ำาคญ ตวอยาง เชน เอกสารแสดงรายละเอยดลกษณะงาน คมอหรอแนวปฏบต รปแบบรายงานตางๆ เอกสารอางอง แหลงอางอง รวมทงการสอสารในแนวตงแ ล ะ แ น ว น อ น ท ว ท ง อ ง ค ก ร ทมกกระทำาในรปของการสงหนงสอเวยน การจดประชมชแจง การฝกอบรม การสมมนา การแสดงนทรรศการ การโฆษณาประชาสมพนธ การสอสมพนธเปนกลมและปจเจกบคคลเปนตน

การกำากบควบคม (Monitoring) หมายถง การกำากบควบคมทสามารถกระทำาได โดยมลกษณะสำาคญ คอ การกำากบควบคมเปนปกตแบบตอเนองไปและการแยกสวนทผดแผก (Exception) มาจดการแกไข

การตรวจสอบ หมายถง กจกรรมในการสรางหลกประกน (Assurance) และใหคำาปรกษา (Consulting) ทเปนอสระ และยดมนใน

20


หลกการ (Independence & Objectivity) เพอสรางขอมลเพมแกการปฏ บต งานของหน วยงานการตรวจสอบ ชวยใหองค กรบรรล วตถประสงคได โดยการนำาเอาวธการทเปนระบบ และหลกวชามาประมวลผล และเพมประสทธผลของระบบบรหารความเสยง ระบบการควบคมภายในและบรรษทภบาล

ความเสยง หมายถง ความไมแนนอนทเกดจากปจจยตางๆอนจะสงผลกระทบในดานลบแกการมงไปสวตถประสงคของการบรหารโครงการ ITB

การบรหารโครงการ หมายถง การบรหารโครงการ ITB ใหบรรลวตถประสงคทกำาหนดไว ซงประกอบดวย คณภาพของผลลพธทพงประสงค คาใชจายและตนทนของการไดมาซง คณภาพ และเวลาทใชไปเพอใหไดคณภาพ

ทปรกษาธรกจ หมายถง กระบวนการและวธปฏบตงานของผเชยวชาญในการใหคำาปรกษาแนะนำาแกวสาหกจทเขารวมโครงการ ITB โดยมแนวการปฏบตงานของทปรกษาธรกจภายใตกรอบวชาชพทเปนการยอมรบโดยทวไป ไดแก

(1)มาตรฐานแหงวชาชพ (Professional Standard)(2)จรยธรรมแหงวชาชพ (Professional Ethics)(3)แบบแผนการปฏบตงาน (Consulting Template)(4)วธปฏบตตามแบบแผน (Methodology)(5)ทมงานทปรกษา (Teamwork)(6) ฐานขอมล(Data Base)(7) ประสบการณเฉพาะ(Expertise)(8) หนวยงานสนบสนน(Supporting Staff)

21


ความโปรงใส หมายถง พฤตกรรมทมองคประกอบครบถวนใน 6 ประการไดแก

(1) มหลกการทอางองไดเปนเหตเปนผล

(2) เปนทเขาใจไดโดยทวไป

(3) สามารถนำาไปปฏบตได

(4) สามารถวดผลการปฏบตนนได

(5) สามารถเขาถงขอมลตางๆไดโดยทดเทยมกน

(6) เปดเผยขอมลทนกาล

ทงนการวดวาการปฏบตงานของบคคลทถอวามความโปรงใสมากทสด คอการปฏบตงานทสามารถดำาเนนงานและปฏบตไดครบถวนทง 6 ประการ และสามารถจดเรยงลำาดบความโปรงใสตามเกณฑขางตนในระดบจากมากไปสนอยโดยพจารณาจากองคประกอบดงกลาวขางตน

ความขดแยงในผลประโยชน หมายถง การกระทำาทสงผลใหเกดความขดแยงกนระหวางผลประโยชนสวนตนทไดรบ กบผลประโยชนสวนรวมอนพงบงเกดขนจากการทำาประโยชนจากทรพยสนสวนรวม

การทจรต หมายถง บคคลหรอคณะบคคลจงใจเบยดบงผลประโยชนของสวนรวมอนเกดจากการใชทรพยากรสวนรวมมาเปนของตนหรอของหมคณะทตนไดรบประโยชน

ประสทธผล หมายถง การปฏบตงานไดผลสมประสงคตามทตงเปาหมายไว

ประสทธภาพ หมายถง ผลลพธทไดจากการปฏบตงานทมความคมคากบตนทนทางเศรษฐศาสตรทไดใชไป

22


3. เทคนคและวธการศกษาตดตามและประเมนผลโครงการ

ในการทำางานตดตามประเมนผลโครงการ สถาบนรบรองมาตรฐานไอเอสโอ ไดใชวธการศกษาตดตามประเมนโดยการเกบรวบรวมขอมลปฐมภมและทตยภม เพอสบหาวเคราะหขอเทจจรงเกยวกบโครงการ ซงมวธการศกษาดงน

(1)การศกษา และตรวจสอบ ดเอกสารตางๆทเก ยวกบโครงการ

(2)การเลอกและสมสมภาษณผมสวนเกยวของกบโครงการ ไดแก ผบรหารโครงการในสวนของกรมสงเสรมอตสาหกรรม ผบรหารโครงการในสวนหนวยงานรวม 19 หนวย ทปรกษาในโครงการ และผบรหารของวสาหกจทไดใชบรการในโครงการ

(3) การสงเกตการณในกระบวนการทำางาน และการวเคราะหพฤตกรรมของผมสวนรวมในโครงการ

โดยในการปฏบตงานจะมขนตอนในการทำางาน โดยสงเขป ดงน

(1) การศกษาวตถประสงคและเปาหมายของโครงการ ขนตอนและวธการดำาเนนงาน รวมถงบทบาทหนาทของฝายตางๆ ทเกยวของโดยศกษาจากเอกสาร รายงานตางๆ การสมภาษณเจาหนาทกรมสงเสรมอตสาหกรรม หนวยรวมบรหารโครงการ หนวยงานรวมดำาเนนงานของกรมสงเสรมอตสาหกรรม

(2) การวเคราะหผลการดำาเนนงานตามโครงการเปรยบเทยบกบวตถประสงคและ เปาหมายของโครงการ รวมทงหลกเกณฑตางๆ อาท การคดเลอกทปรกษาและวสาหกจ ผใชบรการโครงการของหนวยรวมบรหารโครงการ

(3) การวเคราะหความเหมาะสมของกรอบปฏบตงานในแตละขนตอนการดำาเนนงานของโครงการ รวมทงกรอบงบประมาณ และระยะเวลาดำาเนนงานทงสวนกลางและหนวยรวมบรหารโครงการ

23


(4) การจดทำารายงานการศกษาขนตน

(5) การศกษาและตรวจสอบขอมลในเชงลกเพอยนยนความถกตอง หรอทบทวนผลการวเคราะหในกรณทยงไดขอสรปไมชดเจน หรอคณะผตรวจสอบไมแนใจ

(6) วเคราะหและประเมนความเสยงในโครงการทเกดจากกรอบปฏบตงาน กระบวนการ และบคคลทเกยวของกบโครงการ ไดแก หนวยงานบรหาร โครงการ ทปรกษาธรกจ วสาหกจผใชบรการ ตลอดจนเงอนไขของเวลาและ งบประมาณทอาจเปนเหตใหการดำาเนนงานของโครงการไมบรรลเปาหมาย

(7) การศกษาขอเท จจรงในเชงล กโดยการส ำารวจ และสมภาษณผใชบรการทไดมการปฏบตตามกรอบและขนตอนในดานการคดเลอกทปรกษา และการมอบหมายงานใหทปรกษา

(8) การนำาเสนอขอเทจจรงทตรวจพบตอผบงคบบญชาของหนวยงานทรบผดชอบ พรอมขอเสนอแนะของผตรวจสอบเพอสรางขอสรป

(9) การจดทำารายงานความกาวหนาเสนอตอกรมสงเสรมอตสาหกรรม และจดสง รายงานใหผบรหารหนวยรวมดำาเนนการเมอเสรจสนการตรวจสอบของแตละหนวยรวมดำาเนนการ

(10) การจดทำารายงานการประเมนผลโครงการฉบบสมบรณ

(11) การประชมสมมนาเพอชแจงผลการกำากบตดตามผลแกผมสวนได/เสย ประโยชนจากโครงการ

อยางไรกตาม ในการตดตามประเมนผลโครงการ ITB จะองแนวมาตรฐานการตรวจสอบภายในตามนยามของ TIA (The Institute of Internal Auditors) และมาตรฐานการควบคมภายใน และใชวธการ

24


ตรวจสอบระบบ (System Approach) ของสถาบนรบรองมาตรฐานไอเอสโอเปนแนวทางการปฏบตงาน ซงสามารถแสดงในแผนภาพท 2-1

แผนภาพท 2-1 แนวทางตดตามประเมนผลเพอกำากบและตดตามความกาวหนา

โครงการ ITB

4. ระยะเวลาดำาเนนการ

ตงแตวนท 3 กรกฎาคม – 28 สงหาคม 2545 รวมระยะเวลาดำาเนนการ 60 วน

อนง การสงผลงานการตดตามประเมนผลโครงการเพอกำากบความกาวหนาโครงการเปนภาระกจเรงดวนและเพอกอใหเกดประโยชนสงสดในการกำากบดแลและบรหารโครงการ ITB ดงนนจะดำาเนนการจดสงรายงานการตดตามประเมนผลหนวยรวมบรหารและหนวยรวมดำาเนนการสาขาแกกรมสงเสรมอตสาหกรรมทนททตรวจตดตามผลของแตละหนวยแลวเสรจ เพอการปรบปรงแกไขปญหาในการด ำาเนนงาน และหาทางปองกนลดความเสยงตางๆ ทเกยวกบโครงการไดอยางทนทวงท

25

ปจจยทใช (Input)

ผบรหารโครงการ วสาหกจทเขารวม

โครงการ ทปรกษาใน

โครงการ ผชวยทปรกษา

กระบวนการ (Process)

การวางแผนบรหารโครงการ

การจดโครงสรางทเหมาะสมกบโครงการเฉพาะกจ

การจดบคลากรท

ผลงาน (Output)

ความคาดหวงใน คณภาพของงานท

ปรกษา สงมอบแกวสาหกจ และการบรหารโครงการ

ระยะเวลาทใชเหมาะสมตอการชบชวต


สวนท 3การบรหารโครงการชบชวตธรกจไทย

1. โครงสรางการบรหารโครงการ

ในการดำาเนนงานและบรหารโครงการชบชวตธรกจไทย กรมสงเสรมอตสาหกรรมไดกำาหนดโครงสรางการบรหารโครงการออกเปน 4 กรอบหลก ดงแสดงในแผนภมท 3-1 คอ

แผนภมท 3-1 โครงสรางการบรหารโครงการชบชวตธรกจไทย

ความหมายกรอบท 1 = การบรหารโครงการใน

สวนกลางกรอบท 2 = การกำากบและตดตาม

ประเมนผลโครงการกรอบท 3 = หนวยรวมบรหาร

โครงการกรอบท 4 = หนวยรวมดำาเนนการ

สาขา

26

กรมสงเสรม

ผอำานวยการ

รองผอำานวยการผจดการโครงการ

ฝายบรหาร

คณะกรรมการกำากบโครงการหนวยงานกำากบ ตดตามรายงาน

การดำาเนน

หนวยรวมบรหาร

ฝายปฏบตการ กรมสงเสรม หนวยงานตางๆ รวม 7

หนวยรวมดำาเนนการสาขา รวม 27 แหง

กรอบท กรอบท 2

กรอบท 3

กรอบท


กรอบท 1 การบรหารโครงการในสวนกลาง ประกอบดวย ผอำานวยการโครงการ รองผอำานวยการโครงการ ผจดการสำานกงานบรหารโครงการ โดยมสำานกงานบรหารโครงการเปน ศนยกลางการบรหาร และประสานงานงานของโครงการ

กรอบท 2 การกำากบและตดตามประเมนผลโครงการ ประกอบดวย สถาบนวจยนโยบายการคลงทำาหนาทเปนศนยขอมลการตดตามและรายงานความกาวหนาของโครงการ และสถาบนรบรองมาตรฐานไอเอสโอ ทำาหนาทเปนทปรกษาการตดตามประเมนผลโครงการดานการกำากบตดตามความกาวหนาในสวนระบบงาน ทงนโดยมคณะกรรมการกำากบโครงการทำาหนาทเปนหนวยสงสดในการกำากบโครงการใหดำาเนนงาน และสามารถนำาไปสการบรรลวตถประสงคและเปาหมายของโครงการ

คณะกรรมการกำากบโครงการประกอบดวย ผแทนกรรมการจดจางและตรวจรบงาน ทมทปรกษาโครงการของกรมสงเสรมอตสาหกรรม และผแทนสำานกงานวจยนโยบายเศรษฐกจการคลงเปนกรรมการและเลขานการ โดยมสำานกงานวจยนโยบายเศรษฐกจการคลงทำาหนาทเปนศนยประมวลขอมล ตดตามผล และรายงานความกาวหนาของโครงการ เพอกำากบการดำาเนนงานของโครงการใหเปนไปตามเปาหมายของโครงการ ITB

กรอบท 3 หนวยงานรวมบรหารโครงการ ประกอบดวย หนวยรวมบรหารของกรม สงเสรมอตสาหกรรม และหนวยรวมบรหารอนๆรวม 7 แหง ไดแก สถาบนเพมผลผลตแหงชาต สถาบนไทย-เยอรมน สถาบนพฒนาอตสาหกรรมสงทอ สถาบนไฟฟาและอเลกทรอนกส สถาบนยานยนต สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย และบรรษทเงนทนอตสาหกรรมขนาดกลางและขนาดยอม โดยมขอบขายการดำาเนนงานทสำาคญไดแก

27


- การประชาสมพนธ รบสมคร และคดเลอกจดหาวสาหกจ ทปรกษาธรกจ และ ผชวยทปรกษา เพอเขารวมโครงการ

- การวเคราะหยนยนปญหาของวสาหกจ และจดสงรายงานการว เคราะหยนยนป ญหาของแตละวสาหก จใหก บกรมสงเสรมอตสาหกรรม กอนทจะจดใหบรหารปรกษาแนะนำาเชงลกตอไป

- การใหบรการปรกษาแนะนำาเชงลกแกวสาหกจ ซงประกอบดวยการทำาขอเสนองาน (Proposal) เพอแสดงขอบเขตงาน และเพองาน (จำานวนคน-วน ทจะตองใชในการใหบรการปรกษาแนะนำาแกวสาหกจ) โดยมตวชวดทชดเจน การกำากบควบคมดแล การใหบรการคำาปรกษาแนะนำาของทปรกษา การทำางานของผชวยวทยากรทปรกษา ทงนเพอใหการแก ไขป ญหาการประกอบธรก จของวสาหก จเป นไปอยางม ประสทธภาพ และเกดประสทธผลสงสด

- ประสานงานการจดเกบคาใชจายในการรบบรการทปรกษาแนะนำาจากวสาหกจทเขารวมโครงการและการใหขอเสนอแนะแนวทาง/วธการแกไขปญหา และอปสรรคตางๆทเกดขนในระหวางดำาเนนงานในโครงการ

กรอบท 4 หนวยรวมดำาเนนการสาขา ประกอบดวย หนวยงานในสถาบนการศกษา สมาคม มลนธ สถาบน และบรษททปรกษาเอกชน ตางๆรวม 27 หนวย โดยจำาแนกออกเปน 3 กลมดงน

กลมท 1 สถาบนการศกษาจำานวน 13 แหง ไดแก 1)คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร2)คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร3)คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร4) ศนยบรการวชาการมหาวทยาลยขอนแกน5)สถานวชาการนานาชาตมหาวทยาลยเชยงใหม6)สถานศกษาวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม

28


7)สถาบนวจยและพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยเชยงใหม

8)สถาบนวจยและใหคำาปรกษาแนะนำา แหงมหาวทยาลยธรรมศาสตร

9)สำานกพฒนาเทคโนโลยเพออตสาหกรรม สถาบนพระจอมเกลาพระนครเหนอ (สพส.)

10) สำานกพฒนาเทคโนโลยเพออตสาหกรรม สถาบนพระจอมเกลาพระนครเหนอ (MDICP)

11) ศนยปฏบตการพฒนาหนยนตภาคสนาม สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร

12) ศนยนวตกรรมเทคโนโลยไทย-ฝรงเศส สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ

13) สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

กลมท 2 สถาบน/สมาคม/มลนธ จำานวน 9 แหง ไดแก

1) โครงการศนยฝกอบรมเพอการพฒนาพลงงานแหงเอเชยตะวนออกเฉยงใต การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย แมเมาะ

2)สถาบนสงแวดลอมไทย3)สถาบนพลงงานเพออตสาหกรรม สภาอตสาหกรรมแหง

ประเทศไทย4)สมาคมสงเสรมเทคโนโลย(ไทย-ญปน)5)สมาคมรองเทาไทย6)สมาคมสงเสรมคณภาพแหงประเทศไทย7)สมาคมสงเสรมผประกอบการวสาหกจขนาดกลางและขนาด

ยอม8)สมาคมการจดการธรกจแหงประเทศไทย (TMA)9) มลนธพฒนาอตสาหกรรมเครองนงหมไทย

กลมท 3 บรษททปรกษาเอกชน จำานวน 5 แหงไดแก

29


1)บรษท ไซเทคกรงเทพ จำากด2)บรษท ทมเอนเนอรย แมเนจแมนท จำากด3)บรษท ซ.คว.เอม.จำากด (ดแลสาขากลองกระดาษลกฟก)4)บรษท อนดสเตรยล ดเวลลอปเมนท เอกเปรท แอดไวซ

จำากด5) ทมทปรกษาเอกชน

ในสวนของหนวยรวมดำาเนนการสาขา กรมสงเสรมอตสาหกรรมไดจดใหมผจดการหนวยรวมดำาเนนการสาขาขน ทำาหนาทกำากบดแล หนวยรวมดำาเนนการสาขา ทงนหนวยรวมดำาเนนการสาขามหนาทประสานการบรหารโครงการกบวสาหกจทเขารวมโครงการ การเตรยมความพรอมใหกลมทปรกษา และผชวยทปรกษา การรบสมครและคดเลอกวสาหกจเขารวมโครงการ จดหาและจดเตรยมทมทปรกษาเพอใหคำาปรกษาแนะนำาแกวสาหกจทเขารวมโครงการและผานการวเคราะห ยนยนปญหาเชงลกแลว กำากบดแล ประสานงานและตดตามแกไขปญหาระหวางการปฏบตงานของทมทปรกษา รวมทงการตรวจทานเอกสารตางๆ อาท ขอเสนอโครงการ รายงานผลการปฏบตงานของทมทปรกษากอนนำาสงใหกรมสงเสรมอตสาหกรรมพจารณา

นอกจากน หนวยรวมดำาเนนการมหนาทตดตามความกาวหนา ประเมนผลการปฏบตงานของทมทปรกษา และจดทำารายงานเสนอใหกรมสงเสรมอตสาหกรรม เปนระยะๆตลอดชวงการดำาเนนงานของโครงการ และจดเตรยมรวบรวมแบบประเมนผลการปฏบตงานของทมทปรกษา ซงประเมนผลโดยวสาหกจทเขารวมโครงการ ตามแบบฟอรม ITB–007 เพอจดสงใหกรมสงเสรมอตสาหกรรมตรวจรบผลงานตอไป

2. งบประมาณคาใชจายในโครงการ

2.1 งบประมาณคาใชจายในโครงการจำาแนกตามกจกรรม

กรมสงเสรมอตสาหกรรมไดรบงบประมาณสนบสนนการดำาเนนงานโครงการชบชวตธรกจไทยรวม 1882.47 ลานบาท ภายใตงบ

30


ประมาณเพอกระตนเศรษฐกจปงบประมาณ 2545 เพอใหบรการสนบสนนการใหบรการปรกษาแนะนำาในดานการปรบปรงการประกอบธรกจของวสาหกจทเขรวมโครงการ โดยมเปาหมายรวม 2,600 กจการ ทงนมการจำาแนกงบประมาณออกเปน 5 กลมกจกรรมคอ กลมกจกรรมประชาสมพนธโครงการ กลมกจกรรมเตรยมความพรอมนกวนจฉย ทปรกษา และผชวยทปรกษากลมกจกรรมใหบรการวนจฉยสถานประกอบการ และปรกษาแนะนำา กลมกจกรรมตดตามประเมนผลโครงการ และกลมกจกรรมบรหารโครงการ

ตารางท 3-1 งบประมาณทไดรบจดสรรโครงการชบชวต จำาแนกตามกจกรรม

หนวย : ลานบาท

กลมกจกรรม/กจกรรม จำานวน %1. ประชาสมพนธโครงการ และคดเลอกวสาหกจเขารวมโครงการ

1.1 จดแถลงขาวเปดตวและแถลงผลการดำาเนนงาน

1.2 ผลตสอออกอากาศและสออนๆ1.3 สมมนาเผยแพรชแจงโครงการ1.4 สราง-ประมวลแบบประเมนตนเอง1.5 คดเลอก-สรรหาวสาหกจ

42.600

2.00030.00

09.6001.000

-

2.260.181.590.510.05

-

กลมกจกรรม/กจกรรม จำานวน %2. เตรยมความพรอมนกวนจฉย ทปรกษา และผชวยทปรกษา

2.1 กำาหนดมาตรฐานและพฒนาเครองมอปฏบตงานวนจฉยและปรกษา

77.000

30.000

3.00018.00

4.091.590.160.96

1.38

31


2.2 ประเมนคณสมบตของทปรกษา2.3 อบรมทปรกษาและนกวนจฉย2.4 ฝกอบรมผชวยทปรกษา

02

6.000

3. ใหบรการวนจฉยสถานประกอบการและปรกษาแนะนำา

3.1 ปฐมนเทศผประกอบการ และพนกงานของวสาหกจ สรางความเขาใจในการรบบรการ และรวมดำาเนนงาน

3.2 ทมนกวจยเขาวเคราะหสถานประกอบการและจดทำารายงาน

3.3 ทมทปรกษาเชงลกเขาใหบรการ3.4 อบรมเชงลกในสถานประกอบการ3.5 ผชวยทปรกษาเขารวมปฏบตงานตดตาม

ประสานงานในโรงงาน

1633.000

13.000

86.000

1170.000

130.000

234.000

86.75

0.694.5762.1

56.9112.4

3

4. ตดตามประเมนผลโครงการ4.1 กำากบตดตามความกาวหนา4.2 จดสมมนาสรปผล 4 ภาค4.3 ประเมนผลโดยทปรกษาอสระ

37.000

26.000

3.0008.000

1.971.380.160.43

5. คาบรหารโครงการ5.1 พฒนาบรหารฐานขอมลโครงการ5.2 บรหารจดการโดยหนวยรวม5.3 บรหารจดการของหนวยงานกลาง รวม

92.870

7.17574.95

310.74

21882.470

4.930.383.980.57100.00

จากงบประมาณของโครงการพบวามการตงงบประมาณการประชาสมพนธโครงการไว 42.6 ลานบาท หรอรอยละ 2.3 ของงบ

32


ประมาณรวม 1,882.5 ลานบาทของโครงการ ITB และผลจากการสมภาษณผประกอบการวสาหกจทรวมโครงการพบวา สวนใหญทราบขาวทางโทรทศน วทย และแผนพบจาก กรมสงเสรมอตสาหกรรม และหนวยรวมบรหาร แตยงมผประกอบการสวนหนงททราบขาวจากการเขาฝกอบรมหรอสมมนากบสถาบนทอยในเครอขายรวมบรหาร และบางสวนไดรบการชกชวนจากทปรกษาทรวมโครงการ ITB ใหมายนใบสมครเขารวมโครงการ

ในทำานองเดยวกน งบประมาณคาใชจายในสวนกจกรรมการอบรมทปรกษาและผชวยทปรกษามการตงงบประมาณไวสง โดยคดเปนคาใชจายการอบรมเพอเตรยมความพรอม ดานทปรกษา และวนจฉยจำานวน 20,000 บาท/คน และคาฝกอบรมผชวยทปรกษาจำานวน 10,000 บาท/คน

อยางไรกตาม เงนงบประมาณทจดสรรไวสำาหรบการจายใหทปรกษาเพอการวนจฉยปญหาและการใหคำาปรกษาแนะนำานนเปนจำานวนรวมประมาณ 1,256 ลานบาทหรอประมาณรอยละ 66.72 ของงบประมาณทงสนของโครงการ (ขอ 3.2 และ 3.3) ดงแสดงไวในตารางท 3-1 แสดงใหเหนวาประโยชนจากโครงการสวนใหญจะตกแกวสาหกจทเขารวมโครงการประมาณ 2,600 ราย และผลการวเคราะหขอมลเบองตนดง แผนภมแสดงงบประมาณโครงการ ITB จำาแนกตามกจกรรม ขางลาง

แผนภมแสดงงบประมาณโครงการ ITB จำาแนกตามกจกรรม ( % )

33


จะเหนไดวาคาใชจายในกจกรรมการบรหารและสนบสนนการดำาเนนงานของโครงการไดแก กลมกจกรรมประชาสมพนธโครงการ และคดเลอกวสาหกจเขารวมโครงการ กลมกจกรรมเตรยมความพรอมนกวจย ทปรกษา และผชวยทปรกษา กลมกจกรรมตดตามประเมนผลโครงการ และกลมกจกรรมคาบรหารโครงการ รวมคดเปนสดสวนรอยละ 13.25 ของงบประมาณคาใชจายทงหมด ทำาใหอาจกลาวไดวามสดสวนไมสงเมอพจารณาถงลกษณะของโครงการทมโครงสรางการบรหารงานเชงซอน (Multiple Administrative Layers) และในสวนกลมเปาหมายไดแกวสาหกจทเขารวมโครงการและผชวยทปรกษาปรากฏวาจะไดรบประโยชนจากงบประมาณถงรอยละ 75.0 และ 12.43 ของงบประมาณคาใชจายในโครงการทงหมด ซงสอดคลองกบวตถประสงคและเปาหมายของโครงการ

อยางไรกตาม ขอมลจากการตดตามประเมนผลโครงการชใหเหนชดเจนวาเงนงบประมาณในสวนนมไดใชประโยชนใหตกถงกลมเปาหมายไดเตมท โดยเฉพาะอยางยงจากการพจารณาถงการจายคาตอบแทนใหทปรกษา บางทานไดรบในอตราเพยง 3,600 บาท/คน/วน และมการจายคาตอบแทนใหทปรกษาสงสดไมเกน 8,000 บาท/คน/วน ซงเปนอตราทตำากวางบประมาณทตงไวมาก

โดยเหตผลนแลวจะทำาใหคาใชจายบรหารโครงการทงทางตรงและทางออมสงกวางบประมาณทตงไว ดงนน ในการประเมนผลความสำาเรจของโครงการในอนาคต ควรพจารณาคาใชจายทางตรงและทางออมในการบรหารโครงการใหชดเจน อนงโดยธรรมชาต ถาทปรกษาไดรบคาจางในอตราทตำามากเพยงใด ผลงานทวสาหกจจะไดรบจากทปรกษาจะมคณภาพนาเปนหวงมากเทานน เพราะผลตอบแทนทเปนสงจงใจและมผลโดยตรงตอคณภาพของบคลากรททำาหนาทใหคำาปรกษาและความตงใจทมเทของผทำาหนาทจะผนแปรไปในทศทางเดยวกนมากขนเพยงนน

2.2 งบประมาณคาใชจายจำาแนกตามหมวดรายจาย

34


การตงงบประมาณคาใชจายในโครงการ ITB ไดจำาแนกตามหมวดคาใชจาย และจำาแนกตามกจกรรมในโครงการตามโครงสรางงบประมาณรายจายของรฐบาล ทงนรายจายงบประมาณสวนใหญตงในหมวดรายจายอน และหมวดเงนอดหนนทวไป โดยคดเปนสดสวนรอยละ 48.63 และ 48.15 ของงบประมาณทไดรบทงสน ตามลำาดบ สวนทเหลอเปนงบประมาณรายจายในหมวด คาตอบแทนใชสอยวสด หมวดคาจางชวคราว หมวดคาครภณฑ และหมวดคาสาธารณปโภค ตามลำาดบ ซง รายละเอยดงบประมาณคาใชจายจำาแนกตามหมวดรายจาย แสดงในตารางท 3-2

ตารางท 3-2 งบประมาณรายจายโครงการ ITB จำาแนกตามหมวดรายจาย

หนวย: ลานบาท

หมวดรายจาย จำานวนเงน เปอรเซนต1. คาจางชวคราว 3.46 0.182. คาตอบแทนใชสอยวสด

53.80 2.86

3. ครภณฑ 2.11 0.114. สาธารณปโภค 1.30 0.075.รายจายอน 915.41 48.636.เงนอดหนนทวไป 906.39 48.15

รวม 1882.47 100.00การตงงบประมาณคาใชจายในโครงการ ITB โดยจำาแนกเปน

หมวดรายจายตาม โครงสรางงบประมาณรายจายประจำาปของรฐบาล แมวามขอดในดานการควบคมการใชจายใหเปนตามลกษณะของปจจย (Inputs) ทใชในโครงการ และมการกำากบดแลควบคมรายจายไดงาย และชดเจนขน ในทางกลบกนการบรหารโครงการ ITB มความซบซอน และเปนโครงการเรงดวนมระยะเวลาดำาเนนการสน กระชนชด ดงนนจงจำาเปนตองทำาใหการใชจายงบประมาณเพอการสนบสนนการดำาเนนงานใหบรรลเปา

35


หมายตองมความยดหยนอยางมาก นอกจากนเพอคำานงถงนโยบายของรฐบาลทมงผลลพธของงาน (Outcome) มากขน ตามระบบโครงสรางงบประมาณแบบใหม และแนวนโยบายในการปฏรประบบราชการไดดำาเนนการแลว เหตผลดงกลาวขางตนสามารถสรปใหเหนไดชดเจนวาการบรหารโครงการ ITB จะตองมความยดหยน คลองตว และสามารถปรบไดตามสภาพการณ ปญหา อปสรรค และวธการแกไขในแตละสภาวการณ

ในทำานองเดยวกนการปฏบตงานของหนวยดำาเนนการของกรมสงเสรมอตสาหกรรม หนวยรวมบรหาร และหนวยรวมดำาเนนการตางๆ มการกำาหนดแนวปฏบตเกยวกบการตงงบประมาณคาใชจายในแตละกจกรรม และแตละเรองไวโดยชดเจน อาท คาวเคราะหยนยนปญหาของวสาหกจ กำาหนดไวไมเกน 25,000 บาท/วสาหกจ การจดจางผชวยทปรกษากำาหนดไว 1 คน/วสาหกจ และมอตราคาจางไมเกน 10,000 บาท/คน/วน การใหบรการปรกษาแนะนำาเชงลกแกวสาหกจกำาหนดไววาตองอยระหวาง 20-60 คน-วน/วสาหกจ ซงหลกเกณฑเหลานเปนเครองมอควบคมคาใชจาย งบประมาณใหมประสทธภาพ

3. วสาหกจ ทปรกษา และผชวยทปรกษาในโครงการในชวงเวลาทไดตดตามประเมนผลเพอตดตามก ำากบความ

กาวหนาของโครงการ ITB ไดรบทราบขอมลจากกรมสงเสรมอตสาหกรรมวามวสาหกจ ทปรกษาธรกจและบณฑตจบใหม สนใจสมครเขารวมโครงการเปนจำานวนมากจากโดยมรายละเอยด ดงแสดงในตารางท 3-3

ตารางท 3-3 การสมครและการคดเลอกผเขารวมโครงการ

หนวย:ราย/คน

36


หนวยงาน วสาหกจ ทปรกษา

ผชวยทปรกษา

เปาหมาย

สมคร

สมคร

คดเลอก สมคร

คดเลอก

1) หนวยรวมบรหาร 1. สถาบนเพมผลผลตแหงชาต 124 Na Na Na Na 1202. สถาบนไทย-เยอรมน 200 224 Na 438 Na 2533. สถาบนพฒนาอตสาหกรรมสงทอ 100 90 191 85 Na 334. สถาบนไฟฟาและอเลกทรอนกส 250 130 Na 85 400 Na5. สถาบนยานยนต 300 430 544 537 Na Na6. สภาอตสาหกรรรมแหงประเทศไทย 200 200 Na Na Na 2747. บรรษทเงนทนอตสาหกรรมขนาดกลางและขนาดยอม 200 325 Na 379

Na200

รวม1374

1399

735

1524 400 880

2) หนวยรวมดำาเนนการสาขา 2.1 สมาคม/มลนธ/สถาบน 1. สมาคมสงเสรมเทคโนโลย (ไทย-ญปน) 50 59 Na 60 Na 122. มลนธพฒนาอตสาหกรรมเครองนงหมไทย 60 50 Na 46 Na 353. สมาคมสงเสรมคณภาพแหงประเทศไทย 40 60 Na 71 Na 104. สมาคมสงเสรมผประกอบการวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม 80 85

Na70

Na40

5. ศนยฝกอบรมฯ กฝผ.แมเมาะ 30 48 Na 33 Na 196. สถาบนสงแวดลอมไทย 30 30 Na 26 Na 307. สถาบนพลงงานเพออตสาหกรรม สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย

20 20 Na 15 Na Na

หนวยงาน วสาหกจ ทปรกษา ผชวยทปรกษา

เปาหมาย

สมคร

สมคร

คดเลอก

สมคร คดเลอก

8. สมาคมรองเทาไทย 13 Na Na Na Na Na

37


9. สมาคมการจดการธรกจแหงประเทศไทย (TMA) 50 38 Na 50 Na 14รวม

373390 0 371 0 160

2.2 สถาบนการศกษา 1. สถาบนวจยและใหคำาปรกษาแนะนำา แหงมหาวทยาลยธรรมศาสตร 80 40

Na63

Na Na

2. สำานกพฒนาเทคโนโลยเพออตสาหกรรม สถาบนฯ พระนครเหนอ 150 173

Na170

Na100

3. คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร 100 140 Na 111 Na 1004. ศนยปฏบตการพฒนาหนยนตภาคสนาม สถาบนฯธนบร 100 63 61 55

Na27

5. คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร 50 63 Na 36 Na 506. คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร 47 65 Na 59 Na 447. ศนยบรการวชาการ มหาวทยาลยขอนแกน 48 60 Na 57 Na 398. สถานวชาการนานาชาต มหาวทยาลยเชยงใหม 30 40 Na 41 Na 299. สถานศกษาวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม 30 47 Na 47 Na 2710.สถาบนวจยและพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลย ม.เชยงใหม

20 23 Na 36 Na Na

11. สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร (NIDA) 50 50 Na 50 Na 2012. สำานกพฒนาเทคโนโลยฯ สถาบนฯ พระนครเหนอ (MDICP)

9 9 Na 25 Na 9

13. ศนยนวตกรรมเทคโนโลยไทย - ฝรงเศส สถาบนฯ พระนครเหนอ

34 34 Na 40 Na 34

รวม748

807 61 790 0 479

2.3 บรษททปรกษา 1. บรษท ไซเทคกรงเทพ จำากด 100 102 85 Na Na Na2. บรษท ทมเอนเนอรย แมเนจแมนท จำากด 100 105 Na 64 62 Na3. บรษท ซ.คว.เอม. จำากด (ดแลสาขากลองกระดาษลกฟก)

10 13 Na 6 Na 10

4. บรษท อนดสเตรยล ดเวลลอปเมนท เอกเปรท แอดไวซ จำากด

40 41 Na 50 Na 10

38


5. ทมทปรกษาเอกชน 80 232 Na Na Na Naรวม

330493 85 120 62 20

รวมหนวยรวมดำาเนนการ1451

1690

146

1281 62 659

รวมทงหมด2825

3089

881

2805 462

1539

หมายเหต (1) ขอมลของหนวยรวมบรหารไดในระหวางการตรวจประเมนฝายปฏบตการกรมสงเสรมอตสาหกรรมระหวางวนท 17- 21 มถนายน 2545 ขอมลของหนวยรวมดำาเนนการสาขาไดมาจากกรมสงเสรมอตสาหกรรม (2) ไมรวมตวเลขผสมครทปรกษา และผชวยทปรกษาทสมครกบกรมสงเสรมอตสาหกรรม (3) ในบางหนวยรวมบรหาร และหนวยรวมดำาเนนการสาขามเฉพาะตวเลขทปรกษาทผานการคดเลอกแลว ดงนนเพอใหขอมลมความสมบรณมากขน ไดมการใชตวเลขเดยวกนในสวนการสมครเปนทปรกษาและผชวยทปรกษา

สวนท 4

การตดตามและประเมนผลโครงการหนวยรวมบรหารฝายปฏบตการ กรมสงเสรมอตสาหกรรม*

1. บทนำาฝายปฏบตการโครงการ ITB กรมสงเสรมอตสาหกรรม ทำา

หนาทกำากบดแลหนวยรวมบรหารและหนวยรวมดำาเนนการสาขารวมจำานวน 34 หนวย ใหดำาเนนงานบรรลเปาหมายและวตถประสงคของโครงการ “ชบชวตธรกจไทย“ หรอ Invigorating Thai Business (ITB) ตามนโยบายเรงดวนของรฐบาล ภายใตงบประมาณเพอกระตนเศรษฐกจ 58,000 ลานบาท สำาหรบปงบประมาณ 2545 การตดตามประเมนผล

* ผดำาเนนการตดตามประเมนผลโครงการ ไดแก นายไวยพจน วองวงศภพ และ น.ส.ทณฑมา เชอเขยว

39


โครงการไดดำาเนนการระหวาง ระหวางวนท 17 – 21 มถนายน 2545 ณ สำานกงานโครงการ กรมสงเสรมอตสาหกรรม

2. วตถประสงคและขอบเขตของการตดตามประเมนผลโครงการ

2.1 วตถประสงคของการตดตามประเมนผล

1) ตดตามผลความกาวหนา และประเมนกระบวนการปฏบตงานของผปฏบตงานทงท กรมสงเสรมอตสาหกรรม หนวยรวมบรหาร หนวยรวมดำาเนนการสาขา

2) รายงานใหผบรหารโครงการทราบถงความเหมาะสมของขนตอนการปฏบตงานทงของ กรมสงเสรมอตสาหกรรม และหนวยรวมบรหารโครงการ การปฏบตตามกรอบและแนวทางท กรมสงเสรมอตสาหกรรม กำาหนด

3) การวเคราะหความเสยงทอาจเปนอปสรรคใหโครงการไมบรรลวตถประสงคทตงไว และความโปรงใสในกระบวนการทำางานในทกขนตอน

2.2 ขอบเขตการตดตามประเมนผลโครงการ

การตดตามประเมนผลฝายปฏบตการโครงการ ITB กรมสงเสรมอตสาหกรรม ครอบคลมตงแตตนจากการประชาสมพนธ การรบสมคร การคดเลอกวสาหกจและผทำาหนาทใหคำาปรกษาแนะนำาตอวสาหกจ การคดเลอกและการฝกอบรมผชวยทปรกษา กรอบการเขยนขอเสนอโครงการของทปรกษา และกระบวนการตดตามการดำาเนนโครงการของหนวยรวมบรหารและหนวยรวมดำาเนนการสาขาโดยคณะผบรหารโครงการของกรมสงเสรมอตสาหกรรม

3. วธการตดตามประเมนผลโครงการ

40


การตดตามและประเมนผลฝายปฏบตการโครงการ ITB กรมสงเสรมอตสาหกรรม ในฐานะผกำากบดแลการบรหารงานของหนวยรวมบรหาร 7 แหงและหนวยรวมดำาเนนการสาขา 27 แหง (รายชอสถาบนการศกษา สมาคม และองคกรตาง ๆ ดงปรากฏในรายงานฉบบนในสวนท 3 หนา 12-13) และในสวนการตดตามประเมนงานของหนวยรวมบรหาร 7 แหงและหนวยรวมดำาเนนการสาขา 10 แหง จะรายงานผลการตดตามประเมนผลเปนการเฉพาะของแตละหนวยเพอใหเกดความชดเจนยงขนและสอดคลองกบขอกำาหนดในการวาจางการตดตามประเเมนผลโครงการ ITB ในครงน

และเพอใหการตดตามประเมนผลนำาไปสการสรปความเหนทอยบนรากฐานความถกตองเปนจรงและเทยงธรรม (Objectivity). จงใชแนวทางการประเมน 3 วธการ (Approach) ประกอบกนเพอใหไดขอมลทมความครอบคลมดานกวาง (Breadth) และดานลก (Depth) และเปนการยนยนขอเทจจรงซงกนและกน (Validity) ดงน

1)การสมภาษณเจาหนาทบรหารและระดบปฏบตการโครงการ ITB ในฝายปฏบตการ กรมสงเสรมอตสาหกรรม เพอใหสามารถประเมนการทำางานในดานการกำากบตดตามสถานภาพความกาวหนาของงานทหนวยรวมดำาเนนการสาขาไดแลว

2)การสมภาษณผจดการโครงการ ITB ของหนวยรวมดำาเนนการสาขา เพอประเมนแนวทางปฏบตและยนยนความเขาใจสถานภาพรวมทงอปสรรคทผบรหารหนวยรวมดำาเนนการสาขาประสบอย

3)การทบทวนเอกสาร รายงาน และขอมลทเกยวกบการกำากบดแลงานของหนวยรวมบรหารและหนวยรวมดำาเนนการ โดยพจารณารายละเอยดขอมลจากระบบคอมพวเตอร เพอยนยนสถานภาพความกาวหนาของโครงการในระยะตาง ๆ

41


เชน การรบใบสมครจากวสาหกจ การเตรยมทมทปรกษา การผลตผชวยทปรกษา และจำานวนขอเสนอโครงการทเขยนและสงมอบให กรมสงเสรมอตสาหกรรม หรอยงเกบรวบรวมไวทหนวยรวมนอกจากน ยงสมสอบทานเอกสารใบสมครเขารวมโครงการของวสาหกจ รายงานยนยนการวนจฉยปญหาของทปรกษา และขอเสนอโครงการปรกษาแนะนำาของทปรกษาทสงใหกรมสงเสรมอตสาหกรรมจำานวนหนง

4. ผลความกาวหนาในการดำาเนนงาน4.1 กรอบการปฏบตงานสำาหรบทปรกษา

กรมสงเสรมอตสาหกรรมโดยฝายปฏบตการ ไดกำาหนดกรอบการปฏบตงานของทปรกษาไวอยางคอนขางชดเจนใน “คมอการปฏบตงานของทปรกษา“ ซงครอบคลมขนตอนการปฏบตงานดานตาง ๆ แผนภมโครงสรางการบรหารโครงการ ขอมลของหนวยรวมดำาเนนการ ใบสมครวสาหกจทประสงคเขารวมโครงการแบบฟอรมสำาหรบการเขยนขอเสนอโครงการ และการรายงานความกาวหนา

แตปรากฏวาในขณะลงมอปฏบตงานยงประสบปญหาหลายประการ โดยเฉพาะเกณฑในการคดเลอกวสาหกจเขารวมโครงการทตองไดรบการวนจฉยเบองตนจากสมาคมสงเสรมเทคโนโลย (ไทย-ญปน) และการพจารณาขนสดทายโดยกรมสงเสรมอตสาหกรรมในการอนมตใหวสาหกจเขารวมโครงการ พบวาเกดปญหาคอขวด (Bottleneck) เกดขนเนองจากมเจาหนาทไมเพยงพอทตองรบภาระงานเปนจำานวนมากและในระยะเวลาอนสนๆ

ในทำานองเดยวกนการกำาหนดขนตอนการดำาเนนงานทขาดความยดหยนในสวนการจดทำาขอเสนอโครงการ (Proposal) ของวสาหกจทเขารวมโครงการโดยท

42


ปรกษา (การวเคราะหการยนยนปญหาของวสาหกจ) ไดสรางผลกระทบอยางรนแรงตอความลาชาของโครงการ เนองจากหนวยรวมบรหารและหนวยรวมดำาเนนการสาขา รวมทงทปรกษาไมสามารถดำาเนนการในขนตอไปได และสรางผลกระทบอยางมากมายในการเบกเงนงบประมาณคาใชจายของหนวยรวมบรหารและหนวยรวมดำาเนนการ และตองมการทดรองเงนสำารองจายจากสถาบนตนสงกดของหนวยรวมบรหารและหนวยรวมดำาเนนการเพอใหการดำาเนนงานของโครงการดำาเนนตอไปไดอยางตอเนอง

4.2 ผลการรบสมครวสาหกจ ทปรกษา และผชวยทปรกษาเขารวมโครงการ ITB ในหนวยรวมดำาเนนการสาขา

ความกาวหนาของงานโครงการของหนวยรวมดำาเนนการสาขา 27 แหง พบวา มวสาหกจสมครเขารวมโครงการรวม 1,690 ราย สงกวาเปาหมายรอยละ 40.83 อยางไรกตามเมอมการพจารณาคณสมบตเบองตนของวสาหกจทเหมาะสมเขารวมโครงการ ITB ตวเลขเบองตนของวสาหกจทสมครเขารวมโครงการจะประมาณ 1,542 ราย ทงนตวเลขจำานวนวสาหกจทลดลงเกดจากการมคณสมบตไมสอดคลองกบขอกำาหนด มการขอยกเลกจากวสาหกจ และการยายหนวยรวมดำาเนนการรวมทงสน 148 ราย รายละเอยดดงแสดงในตารางท 4-1

ตารางท 4-1 การรบสมครวสาหกจ ทปรกษาและผชวยทปรกษาณ หนวยรวมดำาเนนการสาขา 27 แหง

หนวย : ราย/คน

หนวยรวมดำาเนนการสาขา

1. เปาหมายวสาหกจทจะใหบรการ 1,200 2. วสาหกจสมครเขารวมโครงการ 1,690 3. คดเปนสดสวนรอยละของเปาหมาย

140.83

43


4. วสาหกจยายหนวยรวม/ตดออก/ยกเลก

148

6. วสาหกจทมคณสมบตเบองตนเหมาะสม

1,542

7. วสาหกจททำาขอเสนอ (Proposal) แลว

642

8. จำานวนทปรกษาทผานการคดเลอกแลว

1,281

9. ผชวยทปรกษาทผานการคดเลอกแลว

659

ในกลมวสาหกจทมคณสมบตเหมาะสมเขารวมโครงการ ปรากฏวามการจดทำาขอเสนอโครงการ (Proposal) แลวจำานวน 642 ราย หรอคดเปนประมาณรอยละ 53.50 ของเปาหมายจำานวนวสาหกจของหนวยรวมดำาเนนการสาขา ในขณะเดยวกนมทปรกษาสมครเขารวมโครงการ 1,281 คน และผชวยทปรกษาสมครเขารวมโครงการ 659 คน

อยางไรกตาม ในการสอบทานตวเลขจากฝายปฏบตการ ของกรมสงเสรมอตสาหกรรม พบวาตวเลขมความสบสนพอสมควรโดยยอดตวเลขในหนวยรวมดำาเนนการสาขาแจงในสรปผลการดำาเนนงานโครงการวาไดมโรงงานจำานวน 642 โรงททำา Proposal ปรากฏวามเพยง 36 วสาหกจเทานนทแจงวาทำา Proposal แลว สวนอก 306 โรงยงอยระหวางการเขยน Proposal ซงไมสามารถประเมนไดวาเปนผลงานระหวางทำา (Work in Progress) คดไดเปนรอยละเทาใด

ความไมสอดคลองกบ รายงานความคบหนาโครงการซงมรายละเอยดแจกแจงเปนรายวสาหกจ เพราะรายละเอยดยนยนวามวสาหกจททำา Proposal เสรจแลวหรออยระหวางทำาเปนจำานวนรวมเพยง 342 โรง หรอคดเปนรอยละ 53 ของจำานวนทแจงไวใน รายงานสรปผลการดำาเนน

44


งานนนอาจมสาเหตจากระบบรายงานของโครงการ ITB ทมจดออนดงตอไปน

1)ระบบขอมลทตางคนตางทำา ไมมระบบฐานขอมลทเปนเอกภาพทำาใหไมสามารถใชอางองในการทำารายงานหรอเพอการบรหารตดสนใจอยางมประสทธภาพและประสทธผล และใหมนใจในความถกตองแมนยำาอยางแทจรง

2) รปแบบการจดเกบและรายงานขอมลมความหลากหลาย ซงแตละหนวยรวมดำาเนนการสาขาสามารถออกแบบการจดเกบและรายงาน รวมทงตความในเรองเดยวกนตามความเขาใจของตนได เชนในหวขอ “Proposal” หนวยรวมใหความหมายทอาจหมายถง “แจงทปรกษาจดทำา Proposal” หรอ “Proposal ทปรกษา“ หรอ “จำานวนโรงงานททำา Proposal” นอกจากนรายงานของบางหนวยรวมดำาเนนการสาขายงแจงรายชอของนกวเคราะหยนยนปญหาและรายชอของทปรกษา แตบางหนวยรวมดำาเนนการสาขาไมมรายละเอยดดงกลาว

4.3 การพจารณา Proposal ของทปรกษา

การตรวจดตวอยางของ Proposal ท กรมสงเสรมอตสาหกรรม ไดรบจากหนวยรวมดำาเนนการสาขา ศนยบรการวชาการ มหาวทยาลยขอนแกน ซงเพงไดรบเพยงแหงเดยวประมาณ 40 ฉบบ ทำาใหทราบวายงม Proposal อกจำานวนหนงทหนวยรวมดำาเนนการสาขาอน ๆ พจารณาเสรจสนบางแลว แตยงไมสงมอบให กรมสงเสรมอตสาหกรรม เพราะตองการเขยนใหครบหรอใหไดจำานวนมากพอทจะสงมอบพรอมกบขอเบกเงนงวดแรก ดงนนควรมการตดตามเรงรด และใหแนวทางทำางานทชดเจนแกผบรหารหนวยรวมบรหารและหนวยรวมดำาเนนการ วาการสงมอบ Proposal ให กรมสงเสรมอตสาหกรรม ควรกำาหนดใหหนวยรวมดำาเนนการสาขาทยอยสง Proposal มาให กรมสงเสรม

45


อตสาหกรรม ทกสปดาห เพอใหเจาหนาท กรมสงเสรมอตสาหกรรม สามารถเกลยงานไมใหเกดสภาวะคอขวด (Bottleneck)

อยางไรกตาม ในระหวางการนำารางรายงานฉบบน ผจดการโครงการฝายปฏบตการและฝายบรหารเมอวนท 27 มถนายน 2545 ไดชแจงวาการสง Proposal มาให กรมสงเสรมอตสาหกรรม นนสามารถแบงการสงมอบไดเปน 3 งวด และแมจะไมทยอยสงงานมาท กรมสงเสรมอตสาหกรรม กจะไมเปนปญหาคอขวด เนองจากหนวยรวมดำาเนนการสาขาสามารถดำาเนนงานตอหลงจากการสง Proposal ไดโดยไมตองรอการวนจฉยจาก กรมสงเสรมอตสาหกรรม อยแลว

4.4 กรอบวธพจารณา Proposal แมวากรมสงเสรมอตสาหกรรม จะมกรอบ (Template) และ

ตวอยางสำาหรบการเขยน Proposal ทด (อางถงฟอรม ITB D-002) แตยงไมมการจดทำาหลกเกณฑวธพจารณา Proposal เปนลายลกษณอกษรใหอางองได ในขณะท Proposal สวนใหญยงไมผานมอของหนวยรวมบรหารและหนวยรวมดำาเนนการมายงกรมสงเสรมอตสาหกรรม ผบรหารโครงการ ITB ควรรบจดทำากรอบวธพจารณา Proposal อยางยอ เพอประโยชนตอไปน

1)สรางมาตรฐานการพจารณา Proposal ใหเกดความโปรงใส และอางองได

2)หลกเลยงการใชดลยพนจสวนบคคลและการตดสนอยบนหลกเกณฑทอางอง

3)สรางความคลองตวและกระจายงานออกไป

46


4.5 การสอบทานการปฏบตตามระเบยบและขนตอน

การสมตวอยางเอกสารเพอสอบทานความถกตองและการปฏบตตามระเบยบปฏบตของโครงการ ITB สามารถสรปไดวาผทเกยวของปฏบตตามระเบยบอยางถกตอง แตมขอสงเกตบางประการดงตอไปน

1) มการใชใบสมครโครงการ 13 ระยะท 3 สำาหรบโครงการ ITB เลขรหส ธร 0081 และ แมวาการเปรยบเทยบแบบฟอรมทงสองฉบบจะพบวามขอความและสาระคลายกน แตกมบางสวนของแบบฟอรมทไมเหมอนกน เชนใบสมครโครงการ 13 ไมมชองกรอกขอมลสนทรพยถาวร ซงเปนกฎเกณฑคณสมบตวสาหกจทจะเขารวมโครงการ ITB

2) การใชรหสวสาหกจทไมเปนมาตรฐาน การกำาหนดเลขรหสวสาหกจยงมความลกลนอย แมจะเปนขอเสนอโครงการทผานการพจารณาจากหนวยรวมดำาเนนการสาขาเดยวกน เชนขอเสนอโครงการจากศนยบรการวชาการ มหาวทยาลยขอนแกนมทงอกษรยอ “ธร“ และหมายเลข 4 หลกตามแนวทางทฝายบรหารโครงการ ITB สวนกลางกำาหนดใช แตขอเสนอโครงการหลายฉบบจากศนยบรการวชาการ มหาวทยาลยขอนแกนมทงอกษรองกฤษและเลข 8 หลกเชน KKU 02-0505-04 เปนตน

3) ระบบจดเกบเอกสารโครงการ ITB ควรไดรบการปรบปรงใหมสถานทจดเกบและระบบทสามารถเบกใชไดงาย เพอความเปนระเบยบเรยบรอยและการทำางานทมประสทธภาพ และมแนวทางการบรหารเอกสารดงน

- จดเอกสารทเกยวของกบโครงการใหครบชดในแฟมเอกสารเดยวกน แทนจดเกบขอเสนอโครงการและใบสมครของวสาหกจแยกกนไวคนละแหง

- จดเกบเอกสารเรยงตามชอหรอรหสวสาหกจ อยางใดอยางหนงแลวแตความสะดวก เนองจากผปฏบตงานอาจตองอางองชอวสาหกจตงแตเรมรบใบสมครโดยยงไมมหมายเลข “ธร“ การเกบเอกสาร

47


เรยงตามรายชอวสาหกจอาจชวยใหทกฝายสามารถใชชออางองไดระบบเดยวตงแตตนจนจบโครงการ

- จดใหมระบบสำาหรบอางองทสามารถโยงเอกสารหรอขอมลถงกนไดเสมอ เพอคนหาถงขอมลทเหลอไดอยางรวดเรวและแมนยำา การมระบบขอมลท Cross Reference ถงกนไดอยางรวดเรวจะชวยใหการปฏบตงานเปนไปอยางมประสทธภาพแลว ยงชวยปองกนปญหาทวสาหกจและทปรกษาสงใบสมครซำาซอนดงทประสบอยในปจจบน

48


การตดตามและประเมนผลโครงการหนวยรวมบรหารสถาบนเพมผลผลตแหงชาต*

1. บทนำาสถาบนเพมผลผลตแหงชาต (สถาบนฯ) ไดเขารวมโครงการ

ชบชวตธรกจไทยในฐานะหนวยรวมบรหาร และไดรบเปาหมายใหบรการวสาหกจจำานวน 124 ราย และทำาหนาทเปนหนวยฝกอบรมผชวยทปรกษารวมกบสภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย โดยตงเปาหมายทำาการอบรมผชวยทปรกษาจำานวน 2,500 คน จากจำานวนผยนสมครรวมประมาณ 6,000 คน ทงน สถาบนเพมผลผลตแหงชาตไดจดโครงสรางการบรหารโครงการ ITB ในสวนทรบผดชอบ ดงน

* เปนผทมงานประจำาอยแลว และแบงเวลาบางสวนมาดแลโครงการน

ในการบรหารงานโครงการสถาบนเพมผลผลตแหงชาต ไดกำาหนดผลลพธทตองการไวตามทกรมสงเสรมอตสาหกรรม (กรมสงเสรมอตสาหกรรม) มอบหมาย ดงน

* ผดำาเนนการตดตามประเมนผลโครงการ ไดแก นายเกยรตศกด จรเธยรนาถ

49

ผบรหารโครงการชบชวตธรกจไทย (นายสงวร

รตนรกษ)*

คณะทำางานดานการใหบรการปรกษาแนะนำาและ

ฝกอบรม (นายพนธศกด กมมา

ลอ)*

ผจดการโครงการชบชวตธรกจไทย (นางผกามาศ สนธวณชยเศรษฐ)*

สวนสนบสนนโครงการ(นางสาววรนทร จตตหน

รกษ)*


1) ใหสถานประกอบการมผลกำาไรกอนหกหนสงขน มความสามารถชำาระหนดขน ไดรบการสนบสนนจากสถาบนการเงน และสามารถรกษาสถานภาพการจางงานไวได

2) ใหสถานประกอบการมแผนฟ นฟกจการในระยะปานกลางทชดเจน และเปนไปได มการเตรยมความพรอมในการยกระดบขดความสามารถเพอการแขงขนในระดบสากล

3) ใหสถานประกอบการทราบถงสถานภาพการดำาเนนงานของตนเอง โดยเปรยบเทยบกบเกณฑคาเฉลยของไทย และของตางประเทศ

ในขณะเดยวกนสถาบนเพมผลผลตแหงชาตมเปาหมายรบผดชอบโดยมการเทยบเคยงกบดชนชวดความสำาเรจของโครงการ คอ มจำานวนโรงงานทเขารวมโครงการตามเปาหมาย และ การปรบปรงการประกอบการของธรกจทเขารวมโครงการใหคงสภาพการจางงานไว

2. วตถประสงคของการตดตาม ประเมนผลโครงการ

เพอตดตามประเมนผลประสทธภาพและประสทธผลการบรหารโครงการชบชวตธรกจไทย ภายใตการบรหารจดการของสถาบนเพมผลผลตแหงชาต

3. วธการทใชในการตดตามประเมนผลและตรวจสอบ

ในการตรวจสอบไดใชวธการประเมนถงความเพยงพอและความเหมาะสมของการใชทรพยากร ขนตอนการบรหารจดการ และผลลพธทไดจากการดำาเนนงานของโครงการ โดยใหความสำาคญในเรองตอไปน

- วสาหกจ ทปรกษา และผชวยทปรกษาทไดรบคดเลอก

- ขนตอน วธการและการแกไขปญหา อปสรรคในการบรหารโครงการ

50


- การวางแผนดำาเนนการ การจดโครงสรางบรหารและจดบคลากรบรหารโครงการ

- การสงการ/ประสานงานระหวางหนวยบรหารกบภาคสนามและการกำากบควบคม

- คณภาพของคำาปรกษาทวสาหกจไดรบ เวลาทใชใหไปกบการใหคำาปรกษา

- ความคมคาของการใชเงน

ทงน ในการตดตามประเมนผล และตรวจสอบ มวธการทสำาคญ คอ การเตรยมการกอนเขาทำาการตรวจสอบ การประชมเพอชแจงถงขอบเขต วตถประสงค วธการตรวจสอบ แกผบรหารโครงการททำาการตรวจสอบ การสอบทานปจจยทใช กระบวนการทใชโดยการประเมนกระบวนการควบคมภายในของโครงการตามมาตรฐานสากล พรอมกบการสงเกตการณ วเคราะห สอบยน ประมวล สอบถาม สมภาษณ อภปรายประเดน และขอมลตาง ๆ การประมวลประเดนหลกทตรวจพบพรอมกบสรปประเดนกบผบรหารโครงการ การตรวจดสรปรางรายงานแกผบรหารโครงการฯ และการสอบยนขอเทจจรงทปรากฏในรางรายงานทนำาเสนอตอกรมสงเสรมอตสากรรม

ในขณะปฏบตงานตดตามประเมนผล ทมงานไดรบความรวมมอเปนอยางดจากบคคลเหลาน คอ

1) ผบรหารสถาบนผรบผดชอบโครงการรวม 8 ทาน ไดแก คณผกามาศ สนธวณชเศรษฐ คณกตตพงษ วเวกานนท คณนาร กาญจนรกษา คณมณรตน ไชยสงคราม คณวรนทร จตตยานรกษ คณวฒพงษ ขนนาวา คณวชรพงษ สาลสงห และคณสทธชย เหลองเรองโรจน

2) ทปรกษาอสระ ไดแก คณชวลต ดสยานกร

51


3)วสาหกจทเขารวมโครงการ 4 ราย ไดแก บรษท ฮารทแอนดมายดแอพพาเรล จำากด หางหนสวนจำากด ศลาแมสอด S.T.N. บรษท ซสเตมโปร จำากด และ ชมชนปฐมอโศก

4. ผลจากการตรวจสอบประเมนผลโดยวตถประสงคและดชนชวดความสำาเรจของโครงการทให

ความสำาคญดานปรมาณวสาหกจทเขารวมโครงการ และการปรบปรงการดำาเนนงาน โดยไมมการจดลำาดบความสำาคญ และความเชอมโยงไว จงนำาไปสความพยายามใหคำาแนะนำาปรกษาท ยดทกษะ หรอความชำานาญของสถาบนเพมผลผลตแหงชาตเปนหลก แทนการคำานงถงความตองการและจำาเปนของวสาหกจเปนทตง อยางไรกตาม อาจแสดงความคาดหวงของทกฝายทเกยวของกบโครงการ ดงทแสดงไวในแผนภมขางลางน ดงน

ผลจากการตดตามประเมนผลโครงการโดยวธการตางๆ สามารถสรปผลการตดตามและประเมนผลโครงการ ITB ในแตละดานไดดงน

4.1 การรบสมครและคดเลอกวสาหกจ ทปรกษาและผชวยทปรกษา พบขอเทจจรงวา

1) ในขนตอนการรบสมครผเขารวมโครงการ นบตงแต วสาหกจ ทปรกษา และผชวยทปรกษา ปรากฏวาเกดปญหาในหลายดานไดแก ปญหาการทบซอนของผสมครทสมครหลายแหงในเวลาเดยวกน ปญหาคอขวดในขนตอนการพจารณาคดเลอกและอนมตเขารวมโครงการ

52

ความคาดหวงของวสาหกจ

1) สามารถกเงนได2) หาตลาดไดมาก

ขน3) มคนมาชวย

ความคาดหวงของทปรกษา

1) ใหคำาปรกษาทถกตอง

2) นำาความชำานาญทตนมอยมาสการ

ความคาดหวงผบรหารโครงการ

1) ควบคมคาใชจายใหตำา2) ทำาตามคมอท กรมสง

เสรมอตสาหกรรมบอกมา

3) ไดปรมาณวสาหกจตาม


และปญหาขนตอนในการดำาเนนงานทยาวเกนความจำาเปน เพราะมขนตอนการกำากบมาก ทำาใหการดำาเนนงานลาชากวาเปาหมาย สถาบนเพมผลผลตแหงชาตใหเหตผลประการหนงวา เกดจากขนตอนและความไมชดเจนของแนวปฏบตทกรมสงเสรมอตสาหกรรมกำาหนดไว นอกจากน ยงรวมถงปญหาผประกอบการมความไมแนใจในสาระสำาคญของโครงการและประโยชนทจะไดรบจากโครงการ

2) ทปรกษา และบรษททปรกษาทไดรบการคดเลอกบางสวนไดมาจากความใกลชด คนเคยกนกบผบรหารโครงการของสถาบนเพมผลผลตแหงชาต

3) วสาหกจทไดรบคดเลอกบางสวน ยงคงมความคาดหวงทแตกตางจากความคาดหวงของทปรกษา และผบรหารโครงการ ขณะทมพนฐานความร และประเภทธรกจทแตกตางกนอยางมาก

4) ผชวยทปรกษาจำานวน 120 คน ทไดรบการคดเลอกเปนไปตามดลยพนจของเจาหนาทของผบรหารโครงการ และถกคดเลอกใหปฏบตงานในวสาหกจทรบผดชอบโดยมไดกำาหนดกฎเกณฑในการพจารณาทชดเจน

4.2 แนวการบรหารโครงการ

สถาบนเพมผลผลตแหงชาตมการบรหารโครงการโดยยดถอเอาแบบแผนทเปนการกำากบควบคมปกตเปนหลก ซงมความแตกตางโดยเนอหาสำาหรบการบรหารโครงการแบบลกษณะเฉพาะกจทตองการความเรงดวน ชดเจนและทนเหตการณ ดงนน ยงไมมเหตบงชทเพยงพอวากระบวนการทำางานจะบงเกดประสทธผล และมระดบความโปรงใสทชดเจน อยางไรกตาม เหตปจจยทสงผลใหกระบวนการนไดผลนอยลงไป อาจจะมาจากสาเหตตอไปน

1) การตงวตถประสงคของโครงการครอบคลมบางสวนเกยวกบคณภาพ เวลาทใชแตละขน/ แตละวสาหกจ และคาใชจายทจายแกท

53


ปรกษาฯ อนนำาไปสการไดทปรกษาทไมคอยตรงกบความจำาเปนของผประกอบการ

2) มทปรกษาทถกขนบญชดำาในโครงการ 13 เขามาเปนทปรกษาของโครงการน ผบรหารโครงการไดชแจงวากรมสงเสรมอตสาหกรรมมไดกำาหนดเงอนไขในขอนไว ประกอบกบกรมสงเสรมอตสาหกรรมไดอนมตใหทปรกษาเขารวมโครงการได และเมอผบรหารโครงการทราบในภายหลงจงทำาการตรวจสอบผลงานของทปรกษารายดงกลาว ปรากฏวามผลการปฏบตงานดเดน ดงนน จงไมนามผลเสยหายอะไร

3) การจดบคลากรของสถาบนฯ ใหรบผดชอบโครงการนในลกษณะเปนงานสวนเพมจากงานประจำาทตองรบผดชอบอย ดงนนจงไมมผบรหารโครงการทานใดมการทำางานเตมเวลาสำาหรบการบรหารและดำาเนนงานในโครงการ ITB

4) การสงงานและการบรหารงานระหวางฝายบรหารโครงการกบทปรกษาภาคสนาม และวสาหกจยงมบางสวนทขาดความชดเจน ขาดตอน และเกดความลาชา

4.3 คณภาพของงานจากทปรกษา

จากการตรวจสอบผลลพธบางสวน สามารถตงขอสงเกตเกยวกบผลลพธของโครงการฯ เพอประโยชนแกผเกยวของทกฝายทอาจจะตองเผชญกบความเสยงทสำาคญๆ วาคณภาพงานของทปรกษานาจะอยในระดบทมคณภาพปานกลางคอนไปในสวนทจะผดจากความคาดหวงของวสาหกจทตองการ “ชบชวต“ ตามชอโครงการ เพราะวา ความเชยวชาญในการใหคำาปรกษาในลกษณะองครวม นอกเหนอจากดานเทคนคเฉพาะดานยงไมมขอบงชใดทจะสรางความมนใจได และอาจเกดความเสยงสวนนคอนขางสง และนำาไปสขอสงสยในเรองของความโปรงใสในการคดเลอกทปรกษาเขารวมโครงการ

54


4.4 ระยะเวลาทใชดำาเนนงานในโครงการ พบวา เวลาทจดสรรการใหบรการปรกษาแนะนำาในแตละวสาหกจไมเพยงพอทจะทำางานทมนยสำาคญได ในขณะเดยวกน การดำาเนนงานในชวงเตรยมการใชเวลาคอนขางนาน จนทำาใหคอนขางแนใจไดวา แมจะขยายเวลาออกไปกไมสามารถสงมอบงานทมคณภาพตามทคาดหวงตงแตเรมโครงการไดทนเวลาทกำาหนดไว

4.5 คาใชจายในโครงการ พบวา ในสวนตอบแทนทจายใหแกทปรกษาธรกจในโครงการเปนไปตามทกรมสงเสรมอตสาหกรรมประมาณการไวโดยกำาหนดใหจายในอตรา 10,000 บาท/คน-วน แตขอเทจจรงปรากฏวา สถาบนเพมผลผลตแหงชาตไดจายผลตอบแทนทปรกษาเทากบ 10,000 บาท/คน-วน ซงอาจจะนำาไปสการตงคำาถามเกยวกบความโปรงใสได อยางไรกตาม อตราคาตอบแทนทปรกษาจำานวน 10,000 บาท/คน/วน นนเปนอตราทตำากวาอตราการใหบรการของสถาบนเพมผลผลตแหงชาตตงไว 12,000–30,000 บาท/คน/วน ซงเปนอตราทใชอยในการปฏบตงานปกตของสถาบน ดงนนจะทำาใหสถาบนเพมผลผลตแหงชาตประสบปญหาการจงใจใหทปรกษาทมระดบความชำานาญ และมประสบการณทเพยงพอเขารวมโครงการ

อนงมขอสงเกตวา การกำาหนดใหทปรกษาไดรบคาทปรกษาเทาใด ขนอยกบการเจรจาตอรองระหวางสถาบนฯ กบทปรกษาอสระ ในกรณนสงผลใหทปรกษาไดรบคาทปรกษาไมเทากน แมวาเกณฑทนำามาใช จะไมสะทอนถงมาตรฐานการเปนทปรกษากตาม และเปนการพจารณาเพยงวฒการศกษา และจำานวนปททำางานมาในสาขาตาง ๆ เทานน ซงไมใชการทำาหนาทเปนทปรกษาทแทจรง

4.6 การเรยกเกบคาธรรมเนยมเขารวมโครงการจากผประกอบการ พบวาในการกำาหนดใหวสาหกจทเขาเกณฑจายสมทบ 10-20% ของคาทปรกษารวมทมวงเงนอยระหวาง 250,000–600,000 บาท พบวา

55


วสาหกจทเขารวมโครงการมความพงพอใจเปนอยางมาก และมวสาหกจจำานวนมากตองการเขารวมโครงการ

4.7 คณภาพและขดความสามารถของทปรกษา ในกรณของทปรกษาทเปนพนกงานของสถาบนเพมผลผลตแหงชาตจะมภารกจหลกทตองรบผดชอบอยแลวประมาณ 5 ใน 6 ของเวลาททำางานทงหมด และมเจาหนาท 2-3 คนทใชเวลาทำางานสวนใหญกบโครงการ ITB และทานทเขามารบผดชอบในงาน ITB สวนใหญมทศนะวางานจะถกจดอยในลำาดบความสำาคญตามปกต แมวาภารกจงานของโครงการ ITB เปนงานเฉพาะกจ ทเรงดวนกตาม ในขณะททปรกษาทมาจากภายนอก บางสวนทเปนอดตเจาหนาทสถาบนฯ กจะถอวางาน ITB นนาสนใจ สวนทปรกษาอน ๆ ทมชองทางเลอกอนๆ จะมองวางานทไดรบมอบใหนนไมไดเปนสวนทสำาคญทสด ดงนนในบางกรณ มการเจรจาตอรองถงอตราคาตอบแทนทจะไดรบจากการใหบรการปรกษาแนะนำา

4.8 การปฏบตงานของทปรกษา

โดยคณสมบตและประสบการณจรงในการทำาความเขาใจปญหาทางธรกจ และแนวโนมทเปนอย คอ สถาบนเพมผลผลตแหงชาตขาดแคลนผเชยวชาญทมความเขาใจธรกจโดยองครวม แตสามารถมองปญหาแบบแยกสวนได โดยเฉพาะอยางยงวธการเพมผลผลต ซงเปนแกนความรแกนของสถาบนเพมผลผลตแหงชาต และแมวาทปรกษาจากแหลงภายนอกกสภาพไมแตกตางกนมากนก คอขาดการมอง องครวมของ“การทำาธรกจใหอยรอดและกำาไร” และโดยสภาพเชนนจะนำาไปสผลลพธของโครงการทไมไดตรงเจตนารมณของรฐบาล

ในทำานองเดยวกนการวนจฉยสถานประกอบการเบองตนเพอวเคราะหปญหาไดใหเกดประโยชนนอยมาก เพราะทปรกษาสวนใหญจะดำาเนนการตามแนวทางของตน และในการวเคราะหยนยนปญหาเชงลกกมงเนนปญหาเชงแยกสวนตามทตนมความถนดเชนเดยวกน ดงนน กลาวไดวากระบวนการและวธการ ตลอดจนประสบการณของทปรกษาโดยรวม

56


ไมสามารถแสดงถงหลกประกนทเพยงพอแกวสาหกจวา กระบวนการบงชปญหานน เปนปญหาทถกตอง แมนยำา และจะเปนฐานสำาคญทสดในการนำาไปสการแกปญหาของวสาหกจโดยแทจรง

4.9 ความเสยงเกยวกบโครงการ

4) ความเสยงเกยวกบกระบวนการบรหารโครงการ

สถาบนเพมผลผลตแหงชาตมขดความสามารถ (Capacity) คอนขางจำากดในการบรหารโครงการในลกษณะทมความออนไหวและสลบซบซอน ทงเชงนโยบาย และการปฏบต เนองจากเปนเรองคอนขางใหม และดวยขอจำากด ในเรองจำานวนคน และความชำานาญในการเปนทปรกษาทางธรกจทเปนองครวม พนฐานของทปรกษาทงภายในและภายนอกทมความถนดไดใหคำาปรกษาเชงเทคนคเฉพาะดานไดด และเมอพจารณาถงความมงมนตอการสมฤทธผลของโครงการ จะพบวามความผนผวนคอนขางสงเนองจากผบรหารโครงการมภาระกจหลกอนตองกระทำาอย ตลอดเวลา ทำาใหขาดความมงมนทเปนลกษณะสนองตอบ กลาวคอ เปนการแกไขปญหาเมอเกดความจำาเปน แตมใชเปนการปองกนไมใหเกดปญหาในการปฏบตงาน

ในทำานองเดยวกน วธการและเทคโนโลยทใชยงไมสามารถสรางบรณาการ และเชอมโยงเขาดวยกนได นอกจากนเนองจากปรมาณงานทมากตามขอกำาหนดและเปาหมายทไดรบซงประกอบดวยหลายมต หลายปจจย หลายเงอนไข ดงนนการบรหารโครงการยอมตองนำาเอา Software ทมขดความสามารถทเหมาะสมมาปรบใช เพอลดระดบความเสยงในกลมนลง และจะสงผลตามมาคอ ลดการใชเวลาทคอนขางมาก และ การรกษาคณภาพของงานแตละขนตอนใหมความผนผวนนอยทสด รวมทงการเพมประสทธภาพการควบคมคาใชจายได

2) ความเสยงเกยวกบทปรกษา

57


ในเชงคณภาพของผลลพธตามความคาดหวงมความแตกตางกนระหวางวสาหกจและทปรกษาของสถาบนเพมผลผลตแหงชาตและทปรกษาจากภายนอกพอสมควร เนองจากการตงประเดนปญหาของวสาหกจ จากโครงสรางของการจดทมทปรกษาไดมงเนนการคดเลอกบคคลทพนฐานทางการศกษาเปนหลก และนำาประสบการณเฉพาะดานเปนสวนประกอบสนบสนน แตในขอเทจจรงนนปญหาการประกอบธรกจของวสาหกจทเกดขนมความเชอมโยงกนมากกวา 1 มต ดงนนการประมวลและชประเดนปญหาของวสาหกจจะตกอยภายใตกรอบการทำางานตามทกษะของทปรกษาทมอย (Skill-based Approach)

ขอมลจากการสมภาษณถงวธการและกระบวนการใหคำาปรกษา พบวาวธการและกระบวนการของทปรกษาแตละทานมความแตกตางกนอยางเหนไดชดเจน อาท ทปรกษาบางสวนจะทำางานในลกษณะเขาไปฝกสอน (Coaching) ใหวสาหกจทำาตามแนวทางททปรกษามความถนดทปรกษาบางสวนจะใหคำาแนะนำาในลกษณะของการเปนทปรกษาทวไป ทมกจะเรมตนตงแตการรบฟง การศกษา การวเคราะห และการแนะนำาดงนนผลลพธทวสาหกจแตละรายจะไดรบนน จะมความแตกตางกนไปแลวแตความถนด และประสบการณของการเปนทปรกษาเปนสำาคญ

นอกจากน ระยะเวลาปฏบตงานทใชในแตละวสาหกจ ตามกรอบของเวลาทกำาหนดไวระหวาง 25-60 คน-วนนน ปรากฏวา จะเพยงพอเฉพาะการใหคำาแนะนำาเฉพาะปญหาทไมใชปญหาทใหญ หรอปญหาทสลบซบซอนอนเปนปญหาทควรไดรบการจดลำาดบความสำาคญในระดบตน และประกอบกบการกำาหนดวธการนบเวลาในการใหคำาปรกษาเฉพาะเวลาททปรกษาปรากฏตวทวสาหกจเทานน โดยการลงบนทกเวลารวมกนระหวางวสาหกจ กบทปรกษา แตในความเปนจรงของงานทปรกษานนตองการสวนทเตรยมการ และการคนหาขอมลทจะอยในรปฐานขอมล ณ สำานกงาน จงทำาใหเกดโอกาสสงในการทจะพยายามใหเปนไปตามระเบยบการเบกจายเงนทกำาหนด และยากทผกำากบควบคมโครงการจะพสจนทราบได

58


ความเสยงทสำาคญอกประการหนง คออตราผลตอบแทนทปรกษาซงกำาหนดไวในอตรา 10,000 บาท/คน/วน แตทปรกษาจากภายนอกทเปนทปรกษาของบรษททปรกษาอกชนหนง พบวาบางรายไดรบคาตอบแทนในอตรา 6,000-8,000 บาท/คน/วน ซงสงผลใหทปรกษาทมประสบการณสง และมมาตรฐานสง หรอมความชำานาญตรงกบความจำาเปนของวสาหกจ ไมยนดเสนอตวเขามาปฏบตงานในโครงการ ประกอบกบการตองใชเวลาเกนกวาทใชในสถานททำางานจงทำาใหทปรกษาถอวา งานของโครงการนเปนงานสวนทจะเสรมเขามาในเวลาทตนจะจดสรรใหและมระดบความสำาคญทตำา

3) ความเสยงของวสาหกจ

ความเสยงสงสดของวสาหกจอาจเกดขนไดจากเงอนไขคณภาพของงานทปรกษาทมความผนผวนตามมาตรฐาน จรยธรรม ประสบการณ กรอบการทำางาน (Template) ของบรษท หรอทปรกษาในกลม ถดรองลงมาเกดจากเงอนกำาหนดเวลาและโอกาสทงานใหคำาปรกษาแนะนำาจะแลวเสรจทนเวลามนอยมาก เพราะกระบวนการ และวธการบรหารโครงการทเปนอย ไมสามารถมหลกประกนททำาใหเสรจทนเวลาได ดงนนจะมผลตอความคมคาของคาใชจายทเกดขน ซงอาจจะใชวดในรปของความคมคาทางเศรษฐกจตามสตรงาย ๆ คอ

ความคมคาทางเศรษฐกจ = มลคาเพมทจะไดรบ

ทรพยากรและเงนลงทนทใชจายไป

4.10 ความโปรงใสและสามารถตรวจสอบได

ในการตรวจสอบ “ความโปรงใส“ ในการดำาเนนงานในโครงการ ในแตละสวนและโดยรวม พบวาโครงสรางและกลไกบางสวนอาจจะนำาไปสการตงคำาถามเกยวกบความโปรงใสในกรณตอไปนอาทเชน การปฏบตตอวสาหกจทสนใจและสมครเขารวมโครงการ การชกชวนวสาหกจโดยผทประสงคจะเขาเปนทปรกษาของโครงการชบชวตธรกจไทย การตดสนใจคดเลอกผชวยทปรกษา

59


โดยการใชดลยพนจของปจเจกบคคล แมจะมการพจารณาเบองตนจากการตรวจดใบสมคร แตไมมการเปดเผยเกณฑการตดสนใจใหรโดยทวกน การคดเลอกทปรกษาเขาโครงการ และการเจรจาจายผลตอบแทนแกทปรกษาภายนอก ซงจากการพจารณาถงโครงสรางและกลไกการบรหารและดำาเนนงานของสถาบนเพมผลผลตแหงชาต พบวาผบรหารโครงการของสถาบนเพมผลผลตแหงชาตใหความสำาคญแกตวบคคลวาเปนทเชอถอไดเปนเกณฑสำาคญ ซงคอนขางทจะเปนอตวสย (Subjectivity) มากกวาการสรางเงอนไขหลกเกณฑการปฏบตงานใหเกดความโปรงใส

อยางไรกตาม การสรางความรดกมในการเบกจายเงนของโครงการ พบวา วธการทกำาหนดไวมความรดกมทเพยงพอ แมวาโครงสรางและกระบวนการทกำาหนดไวอาจเปดชองใหเกดความไมรดกมไดในกรณตอไปน

- จำานวนคน/วน ของแตละโครงการยากทจะพสจนวาเหมาะสมหรอไม

- อตราทจายเปนอตราเฉลยของผมประสบการณสงและนอย แตการเขาไปทำาจรงอาจเปนการทำางานของผม ประสบการณนอยแทนทผทมประสบการณสง

- การใหทปรกษาไปคดสรรเอาวสาหกจมารวมโครงการนนยากแกการใหหลกประกนวาการจายเงนนนตรงตามทควรจะเปนสงทปรบปรงใหดขนได

5. ขอเสนอแนะ

5.1 ผบรหารโครงการตองทำางานในโครงการนเตมเวลา

5.2 การกำากบควบคมเปลยนจาก “การควบคมการจายเงน“ และ “การปฏบตตามขนตอนทกำาหนดใหไวในคมอ“ อยางเครงครด มาส

60


การมงวตถประสงคของการชบชวตวสาหกจโดยเนน “คณภาพของคำาปรกษา“ มากกวาการเนนทวธการและรปแบบการใหคำาปรกษาแนะนำา

5.3 การกำากบควบคมโดยการประชมเสยเวลามาก ควรเปลยนไปใชการสอสารโดยใชสออเลกทรอนกสแทนการสงเอกสาร รายงานโดยการโทรสารและจดหมาย ในการหารอกบกรมสงเสรมอตสาหกรรมเพอลดงานเอกสาร

61


การตดตามและประเมนผลโครงการหนวยรวมบรหารสถาบนไทย-เยอรมน*

1. บทนำา

สถาบนไทย-เยอรมน (TGI) เปนองคกรทมความเชยวชาญเฉพาะ ดานเทคโนโลยทนสมยดานอตสาหกรรม มประสบการณ และสามารถบรหารโครงการทเกยวกบ SMEs มาแลว จงไดรบมอบหมายจากกรมสงเสรมอตสาหกรรมใหเขารบเปนหนวยรวมบรหารหนวยหนงในโครงการ ITB ตงแตชวงการรเรมของโครงการในเดอนตลาคม 2544 เปนตนมา

ในการตดตามประเมนผลการบรหารโครงการ ITB ของ TGI เพอการรายงานน ไดดำาเนนการประเมนการบรหารโครงการ ITB ของ สถาบนไทย-เยอรมน โดยการสมภาษณ ตรวจทานเอกสาร และการสงเกตการณ ระหวางวนท 17-24 มถนายน 2545 ณ สำานกงานของสถาบนไทย-เยอรมน

2. การตดตามและประเมนผลการบรหารโครงการ ITB ของสถาบนไทย-เยอรมน (TGI)

2.1 วตถประสงคการตดตามประเมนผล

สถาบนรบรองมาตรฐานไอเอสโอ ไดรบมอบหนาทใหตดตามและประเมนผลโครงการ ของ TGI โดยวตถประสงคและขอบเขตของงานโดยยอดงน คอ

1) ศกษากระบวนการดำาเนนงานของโครงการ ตงแตการประชาสมพนธ วธการคดสรรผประกอบการทปรกษา ผชวยทปรกษา วธการวเคราะหเชงลก การปรกษา

* ผดำาเนนการตดตามประเมนผลโครงการ ไดแก ดร. อรณลกษณ วทยวจน และ น.ส.จราพร โจหงค

62


เชงลก วธการตดตามผลการปฏบตงานของทปรกษา วธการจดเกบเงนจากผประกอบการ วธการจายเงนแกทปรกษา

2) จากการศกษาในขอ 1 แลว ประเมนผลกระบวนการดำาเนนงานในเชงประสทธภาพ ประสทธผล และความเพยงพอของระบบควบคมภายใน

3) ประเมนความโปรงใสในการปฏบตงานในขนตอนตาง ๆ

4) ประเมนการปฏบตตามกรอบขอกำาหนด และขนตอนทกรมสงเสรมอตสาหกรรม กำาหนดไว

5) ประเมนความเสยงทอาจมผลกระทบตอการบรรลเปาหมายของโครงการทตงไว

6) ใหขอเสนอแนะทผบรหารโครงการอาจนำาไปแกไขปรบปรงการทำางานเพมความรดกมและประสทธภาพยงขน

2.2 ขอบเขตของงานตดตามประเมนผล

1)การตดตามประเมนผลจะครอบคลมกระบวนการตาง ๆ ของโครงการ ITB ตงแตการเตรยมความพรอมของผมสวนรวมดำาเนนโครงการ ทงดาน TGI ทปรกษา และวสาหกจ จนถงการรายงานความกาวหนาของโครงการ และการกำากบดแลของผบรหารโครงการ การตดตามประเมนผลจะครอบคลมกลมบคลากรผเกยวของในการปฏบตงานในโครงการ ITB ตงแตผประกอบการ ทปรกษา ผจดการโครงการ และเจาหนาทในทมบรหารโครงการ ITB ของ TGI

2)การตดตามประเมนผลจะครอบคลมถงการตรวจทานเอกสาร คมอ รายงาน ตาง ๆ ทเกยวกบโครงการ ITB 3. สรปผลการตดตามประเมนโครงการ ITB ของ TGI

3.1 วตถประสงคของโครงการ ITB ของ TGIในดานวตถประสงค TGI ไดมงไปทางแกไขปญหาการประกอบ

การของวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม (SMEs) ไดจดระบบการจดการผลต จดโครงสรางขององคกรใหชดเจนมงยกระดบปรบปรงความสามารถ

63


ในการประกอบการ และเพมขดความสามารถในการแขงขน และจากการชวยเหลอของทปรกษาและผเชยวชาญภายหลงโครงการ ITB นแลว ผประกอบการ (SMEs) จะสามารถดแลตวเองและนำาความรทไดมา นำาไปใชในองคกรและธรกจไดตลอดไป (sustainable) ทปรกษาของ TGI มไดมงเนนการแกปญหาเฉพาะหนาเทานน แตไดเนนการแกปญหาขนพนฐานคอไดเนนการจดระบบวธการประกอบธรกจใหดขน

จากการสมตรวจขอเสนอโครงการใหคำาปรกษา (Proposal) พบวา ไมมทปรกษาทมใดของ TGI ไดใหคำาแนะนำาให SMEs ลดจำานวนพนกงานลง ซงสอดคลองตามวตถประสงคหลกของโครงการทตองการคงสภาพการจางงานไว อยางไรกตาม แมวาขอกำาหนด “คงสภาพการจางงานไวได“ น อาจจะขดกบผลของการเพมประสทธภาพของการผลตหลงจากการแกไขและปรบปรงความสามารถในการผลตและหรอบรหารแลว คอ เมอประสทธภาพของการผลตสงขน วสาหกจอาจสามารถลดตนทนดานการจางงานได เพอใหกำาไรเพมสงขน

ในการกำาหนดคณสมบตของวสาหกจทมพนกงานไมเกน 200 คน โดยมไดกำาหนดจำานวนคนงานขนตำาเอาไว ปรากฏวาทำาใหผประกอบการขนาดเลกมากบางราย เชน มจำานวนพนกงานตำากวา 5 คน มาสมครเขารวมโครงการ และใชบรการ และเปนเหตใหหนวยรวมบรหารฯ จำาเปนตองรบสมครผประกอบการรายนนไวเพราะผสมครมคณสมบตครบถวนตามขอกำาหนดของ กรมสงเสรมอตสาหกรรม โดยผลทตองใหความชวยเหลอผประกอบการในกลมผประกอบการขนาดเลกมากน ทำาใหผลกระทบและประโยชนทไดรบจะไมไดผลลพธเทยบเทากบกรณการรบและใหบรการแกผประกอบการ (SMEs) ทมขนาดใหญซงจะกอใหเกดผลกระทบมากกวาและในวงขยายทกวางกวา

3.2 โครงสรางการบรหารโครงการ ITB ของ TGI

64


TGI ไดรบมอบหมายภาระและเปาหมายทจะชวยปรบปรงแกไขปญหาใหกบผประกอบการจำานวน 200 กจการ และจะตองดำาเนนงานใหเสรจสนภายในสนเดอนกนยายน 2545 ซงมระยะเวลาอนสนหรอมเวลาดำาเนนงานประมาณ 6-9 เดอน ขณะท TGI เอง มบคลากรซงสามารถทำาหนาทเปนทปรกษาเพยง 43 คนเทานน ดงนนจงมบคลากรไมเพยงพอทจะปฏบตภาระกจใหลลวงภายในระยะเวลาตามกำาหนดไว การแกไขปญหาการขาดแคลนบคลากรทปรกษาคอการเปดรบสมครทปรกษา และผเชยวชาญเพมเตม จากแหลงภายนอกเพอกระจายปรมาณงานออกไปและใหดำาเนนการแลวเสรจทนกำาหนดของโครงการ

ในขณะทำาการตดตามประเมนผลโครงการ TGI มทปรกษาภายนอกของ TGI ประกอบดวยบคคล กลมบคคล และบรษททปรกษา รวมเปน 438 คน แมวา TGI มการคดเลอกทปรกษาอยางเขมงวดตามขอกำาหนดของกรมสงเสรมอตสาหกรรม และไดเพมเกณฑขอบงคบทเขมงวดมากขน เชน มเกณฑขอบงคบวาทปรกษาคนหนง ๆ จะรบใหคำาปรกษาแกผประกอบการไมเกน 3 กจการเทานน

อยางไรกตามมขอสงเกตวา ในกรณน TGI ยง ไมมกระบวนการทสามารถจะทำาการตรวจสอบไดวา ทปรกษาจากแหลงภายนอกเหลานนจะรบงานจากหนวยรวมบรหาร หรอหนวยรวมดำาเนนงานสาขาอน หรอรบงานทปรกษานอกโครงการ ITB อกหรอไม

ในการปฏบตงาน TGI จะตรวจเชคคำาวนจฉยเชงลก และ Proposal จากทปรกษาภายนอกเหลานน อยางละเอยดเขมงวด โดยยดถอคณภาพเปนสำาคญ รวมทงมการกำากบและตดตามผลอยางใกลชด เพอรกษาคณภาพของการใหคำาปรกษา การตรวจทานอยางเขมงวดนนผบรหารโครงการ ITB โดยเจาหนาทผรบผดชอบของ TGI ไดใชเวลากลนกรองคอนขางมาก ในการอานและอนมต Proposal กอนนำาสงเสนอตอหนวยรวมดำาเนนการของกรมสงเสรมอตสาหกรรมพจารณาคดเลอกตอไป

65


และในกรณทเปนทปรกษาภายนอกมาสมครในรปของบรษทหรอกลมบคคลนน ผรบผดชอบของบรษทจะตองรบหนาทคอยตรวจเชคกำากบการใหคำาปรกษาใหกบ TGI อกดานหนง หวหนาทมทปรกษาเหลานจะตองทำาหนาทกลนกรองคณภาพของการวนจฉยเชงลกและการทำา Proposal ของทปรกษาภายใตสงกดอกชนหนงกอนสงผลงานให TGI พจารณาอนมต

TGI ไดคดเลอกทปรกษาทงภายในและภายนอกและจดชนความสามารถของทปรกษาหรอผเชยวชาญตามขอกำาหนดของกรมสงเสรมอตสาหกรรม แตไมมการสอบทานคณสมบตและประสบการณของทปรกษาตามใบสมคร นอกจากวาจะมในรายททำาให TGI มความสงสย หรอพบเหนสงผดปกตจากทปรกษาภายนอกรายอนๆ เทานนจงจะมการสอบทานหรอหาขอเทจจรงมายนยน

ผบรหารโครงการและเจาหนาทบรหารโครงการ ITB ของ TGI สวนหนงไดทำาหนาทเปนทปรกษาและรบผดชอบการใหบรการปรกษาแนะนำาแกกจการแตไมเกนคนละ 3 โรงงาน ทงนทปรกษาทเปนพนกงานของ TGI จะทำาหนาททปรกษาในนามของ TGI โดยไมไดรบคาตอบแทนเพมขนจากการใหคำาปรกษาแกผประกอบการ ขอกำาหนดนของ TGI จงไมทำาใหเกดสงจงใจใหพนกงานของ TGI รบเปนทปรกษา เพราะผบรหาร TGI จะถอเปนเพยงผลงานสวนหนงในการทำาหนาทใหกบ TGI เทานน

ในการตรวจดใบสมครของผสมครเขารวมโครงการและไดเลอก TGI เปนหนวยรวมบรหาร พบวาบางรายเปนผประกอบการทเคยเปนลกคาฝกอบรมของ TGI และเคยขอใชทปรกษาซงเปนผบรหารโครงการอยกอนแลว ดงนนทำาใหผประกอบการนนมความมนใจ หรอเชอถอในความสามารถในคำาปรกษานนโดยเฉพาะ

ผลจากการสมสมภาษณทปรกษาภายนอกบางราย ไดพบขอเทจจรงวาทปรกษาจากภายนอกบางรายไดรบงาน ITB จากหนวยรวมดำาเนนการอน ๆ นอกจากท TGI ดวย

66


3.3 คมอ เอกสาร และกรอบการปฏบตงาน

TGI ไดวางแผนระบบการบรหารโครงการ กรอบการทำางาน และจดเตรยมเอกสารคมอตางๆ ไดแก การจดทำาคมอผประกอบการ คมอปฏบตงานระหวาง TGI กบทปรกษา เอกสารการปฏบตงานแบบฟอรมสำาหรบดำาเนนการตาง ๆ ตามคมอผประกอบการสำาหรบการใหบรการทปรกษา และคมอการปฏบตงานของทปรกษา เปนกรอบปฏบตอยางชดเจน

นอกจากน TGI ไดจดทำาแบบฟอรมคมอรางสญญาจางทปรกษาวนจฉยเชงลก สญญาจางทปรกษาใหคำาปรกษาแนะนำา และสญญาจะพฒนาระบบดำาเนนธรกจ (ระหวาง TGI และผประกอบการ) แบบฟอรมหลายแบบท TGI จดทำาขนนน ปรากฏวา ฝายปฏบตการของกรมสงเสรมอตสาหกรรม ไดใชเปนแมแบบในการนำาไปปรบปรงและนำาไปใชใหเปนแมแบบใหกบหนวยรวมบรหารอน ๆ

การตดตามประเมนผลโครงการโดยภาพรวมในสวน คมอ เอกสาร และกรอบการปฏบตงาน สามารถสรปไดวา TGI มการวางแผนและจดระบบและระเบยบการบรหารโครงการ ITB อยางชดเจน ตรวจสอบและตดตามได โดยมฐานขอมลและแฟมงานสำาหรบการตดตามความคบหนาของแตละผประกอบการ และเจาหนาทโครงการเปนรายบคคลอยางเปนสดสวน รวมทงสถานภาพความคบหนาของโครงการเปนจำานวนเงนและแผนภมแทง

3.4 การรบเงนคาใหบรการจากผประกอบการ

การกำาหนดใหผประกอบการตองจายเงนสนบสนน 10% ของคาจางทปรกษาทงหมดเมอผประกอบการไดลงนามในสญญาจะรบคำาปรกษาแนะนำาเชงลกตาม Proposal แลว ตามทกำาหนดไวในหนา 4ของคมอผประกอบการ สำาหรบการใชบรการทปรกษาวา ใหสถานประกอบ“การจายคาธรรมเนยม ณ วนทลงนามในขอเสนอโครงการ” ในขณะการปฏบตงานพบวา TGI ไดเบยงเบนวธการเกบเงนคาใหบรการจากผประกอบ

67


การจากขอกำาหนดของโครงการ โดยผอนผนใหผประกอบการผเขารวมโครงการกบ TGI สามารถผอนชำาระคาบรการเปน 3 งวด ดงน คอ

งวดท 1 จาย 10 % ของเงนทตองจายทงหมด ภายใน 15 วน หลงจากผประกอบการเซนสญญา รบคำาปรกษาแนะนำาเชงลก

งวดท 2 จาย 40 % ของเงนทตองจายทงหมด ภายใน 15 วน หลงจากทปรกษาไดนำาสง Mid-term Report แลว

งวดท 3 จาย 50% ของเงนทตองจายทงหมด ภายใน 15 วน หลงจากการรบ Final Report จากทปรกษาแลว

ผบรหารโครงการ ITB ของ TGI ไดแสดงเหตผลในการเบยงเบนจากขอกำาหนดของโครงการวา “ไมเปนการยตธรรมนกทผประกอบการจะตองจายเงนลวงหนาในบรการปรกษาทงทยงไมไดรบบรการ“ จากทปรกษาแนะนำา

อยางไรกตาม ทมผทำาการตดตามประเมนผลมความเหนวาการท TGI มไดเรยกเกบคาบรการเตมจำานวนเปนงวดเดยวอาจจะทำาใหเกดความเสยงในการเรยกเกบเงนในภายหลงขน ถาผประกอบการบอกเลกสญญากลางคนและไมจายยนยอมจายเงนในงวดทเหลอ โดยเฉพาะอยางยงการบอกเลกสญญาหลงจากการจายชำาระเงนในงวดท 1 ทงนเพราะผประกอบการเกดความเสยหายนอยมากเพราะมการจายเงนเพยงรอยละ 1 ของคาจางทปรกษาทงหมดเทานน ในขณะท TGI ทปรกษา และกรมสงเสรมอตสาหกรรม จะเกดความเสยหายทงดานทรพยากรเวลา และงบประมาณคาใชจายในการเตรยมความพรอมดานตาง ๆ ของการโครงการสำาหรบการใหบรการปรกษาผประกอบการรายนนๆ

35. การนบจำานวนชวโมงการปฏบตงานของทปรกษา

ตามเอกสารคมอการปฏบตงานของทปรกษาหนา 20 เกยวกบการนบจำานวน Man-days และคำาจำากดความของคำาวา Man-days ซงระบวาจำานวน 1 Man-day เทากบเวลาการใหบรการปรกษาแนะนำาแตละครงทโรงงานเปนจำานวนไมนอยกวา 6 ชวโมง แตขอกำาหนดของ

68


TGI นนกลบระบวาเวลาปฏบตงานของทปรกษาจำานวนชวโมงปฏบตงาน 4-6 ชวโมง คดเปนจำานวน 1 Man-day ขอแตกตางทเกดขนไดรบการอธบายจาก TGI วา เนองจาก TGI อยตางจงหวดและผประกอบการทเปนลกคากอยตางจงหวด สวนทปรกษาแนะนำาเชงลกสวนใหญตองเดนทางไกลหลาย ๆ ชวโมงไปทสถานประกอบการเพอใหคำาปรกษา จงไดอนโลมใหทำางาน 4-6 ชวโมงตอวนแทนทจะตองทำาใหครบ 6 ชวโมงตามขอกำาหนดของโครงการ

ในกรณดงกลาวขางตน ทมผทำาการตดตามประเมนผลมความเหนวา ถาใชเวลาเพยง 4 ชวโมงตอวนนนเปนเวลาทคอนขางสน ผประกอบการอาจจะไดประโยชนจากคำาปรกษาไดไมเตมท โดยเฉพาะถาทปรกษาไดเดนทางไปสถานประกอบการของลกคาสปดาหละครง อาจจะทำาใหผลลพธของโครงการ ITB ไมไดผลเตมทตามทตงเปาหมายและวตถประสงคไว

3.6 การกำากบและตดตามความกาวหนาของโครงการ

แมวา TGI ไดกำาหนดวาใน Proposal ททปรกษาจดทำาและสงมาให TGI ตรวจนนตองม Gantt Chart แสดงถงกจกรรมตาง ๆ ทจะกระทำาในโครงการโดยแสดงเปนเสนทบของโครงการ มเสนตอเนองยาว ๆ เชน 3-4 เดอน แตมไดเจาะจงวาจะทำากจกรรมนนในชวงไหนของเดอน และเดอนไหน ทำาใหผทำาการตดตามประเมนผลไมสามารถประเมนไดวาทปรกษานน ๆ จะไดดำาเนนการและถอปฏบตตามทไดเสนอใน Proposal ไวหรอไมอยางไร

ผจดการโครงการของ TGI ไดใหคำาชแจงวา การททปรกษาไมไดเขยนเฉพาะเจาะจงวาจะไปชวงไหนของเดอนนน เนองจากตองการใหเกดความยดหยนแกทปรกษาในการนดแนะกบเจาของผประกอบการในการเขาใหคำาปรกษาทสถานประกอบการ ซงบางครงการตดตอกำาหนดนดเวลาไวลวงหนาเปนเวลานานอาจเกดปญหาวานดไวไดแตผประกอบการไมวาง และบางครงทปรกษากไมวางเชนเดยวกน ดงนน การททปรกษาไมเขยนเฉพาะ

69


เจาะจงวาจะทำากจกรรมใดในวนไหน แตเปนชวงเวลาแทน อาจเปนเพราะทปรกษาไมมเวลามากทจะใหกบผประกอบการรายหนง ๆ จงตองวางแผนใหยดหยนไวเนองจากทปรกษาตองรบปรกษาใหกบผประกอบการอน ๆ ในโครงการ ITB เดยวกน

ในทศนะของทมงานตดตามประเมนผลโครงการ เหนวาเกณฑกำาหนดใหทปรกษารบใหบรการปรกษาไมเกน 3 แหง แมขอกำาหนดของโครงการ จะกำาหนดวาไมเกน 5 กจการตอคน การทTGI กไมสามารถทราบไดวา ทปรกษานน ๆ ไดรบงานเพมเตมทอนทไหนอกบาง อาจมทปรกษาบางคนยงทำางานเตมเวลาใหกบหนวยงานอน การททปรกษาจะเขาไปทสถานประกอบการเพอใหคำาปรกษาในตอนเยน ซงสถานประกอบการเลกงานแลว หรอไปไดเฉพาะวนสดสปดาหเทานน กรณเชนนกอาจทำาใหการดำาเนนใหบรรลเปาหมายโครงการ ITB เกดความลาชา ไมเสรจตามกำาหนดได ถา TGI ไมไดตดตามความกาวหนาของโครงการอยางใกลชดพอสมควร

ทมตดตามประเมนผลโครงการไดสมสมภาษณทางโทรศพทกบผประกอบการบางราย ทสมครเขารวมโครงการ ทำาใหไดรบความคดเหนจากผประกอบการวาอยากจะใหทปรกษาเขาไปบอยกวานน คอมากกวาสปดาหละครง ทงนตองขนอยกบวาทปรกษาจะตองเขาไปสถานประกอบการของ SME ก Man-days และทผประกอบการตองการใหทปรกษาเขาไปทสถานประกอบการบอยครง เปนเพราะวามความกระตอรอรนทอยากจะใหทปรกษาชวยแกปญหาใหโดยเรว

ณ วนทผทำาการตดตามประเมนผลไปทำาการประเมนการดำาเนนการของ TGI นน TGI เนองจากยงมไดออกไปตดตามการปฏบตการของทปรกษาแนะนำาเชงลก ณ สถานประกอบการของลกคา TGI ไดอธบายใหฟงวา TGI มแผนจะตดตามเขาสถานทประกอบการหลงระยะ Mid Term ไปแลว และในขณะนไดตดตามและดแลความกาวหนาของโครงการโดยการพดคยและสมภาษณทางโทรศพท เหตผลสวนหนงเกดจาก TGI มภาระเรงดวนทจะตรวจอนมตรายงานวนจฉยเชงลกและ proposals ตาง ๆ ใหแลวเสรจครบจำานวน 200 ราย โดยเรวทสด ทงนเพอใหทปรกษาแนะนำาเชงลก

70


มระยะเวลาเพยงพอทจะชวยแกไขปญหาไดภายในกำาหนดระยะเวลาของโครงการ นอกจากน TGI กำาลงอยในขนตอนการใหคำาปรกษาแนะนำาเชงลกประมาณ 62 ราย เทานนจากจำานวนผประกอบการเปาหมาย 200 ราย ทไดรบมอบหมาย

37. การตดตอสอสารและประมวลขอมล

การสอสารตดตอของ TGI กบกรมสงเสรมอตสาหกรรม โดยปกตตดตอประสานงานทางโทรศพท โทรสาร E-mail และในกรณเปนเอกสารตาง ๆ จะสงใหกบกรมสงเสรมอตสาหกรรมผานทางเครองโทรสาร เชน ใบสมครเขารวมโครงการของผประกอบการ ทปรกษา ผชวยทปรกษา เพอขออนมตและขนทะเบยนกบกรมสงเสรมอตสาหกรรม ทงนความสะดวก รวดเรว หลงจากนนจะสงเอกสารตวจรงใหในภายหลง และเนองจากมเอกสารโครงการทตองรบเขาและสงออกทกวน เปนจำานวนมาก TGI จงไดกำาหนดวนทรวบรวมเอกสาร และจดสงใหกรมสงเสรมอตสาหกรรม ทกวนศกร

อยางไรกตาม ทมผทำาการตดตามประเมนผลเหนวาควรจะมการนำาระบบปอนขอมลแบบอเลกทรอนกส (Online) เพอลดเวลา แรงงาน คาใชจาย และโอกาสผดพลาดจากการปอนขอมลทกระทำาซำาซอน

38. ความเสยงหลกในโครงการ ITBทมตดตามประเมนผลโครงการ ไดพจารณาโครงสราง

กระบวนการบรหารโครงการ และการตดตามและควบคมการดำาเนนการ แลวมความเหนโดยสรปวาโครงการ ITB มความเสยงทอาจจะทำาใหการบรรลเปาหมาย (Objectives) ของโครงการไดตำากวาทตงไว โดยเกดจากความเสยงในเรองตอไปน:

1) ความเสยงจากการคดสรรทปรกษา

TGI ไดคดสรรทปรกษาและผชวยทปรกษาตามเกณฑทกรมสงเสรมอตสาหกรรมไดกำาหนดไว ซงเปนกรอบทกวางในการกำาหนดทปรกษาระดบความสามารถตาง ๆ แตมไดกำาหนดจำานวนปทเคยทำางานในหนาทท

71


ปรกษาธรกจ ดงนนคณสมบตทกำาหนดไวอาจไมไดเปนตวบงบอกวาทปรกษาผนนมความรความเชยวชาญในดานนน ๆ จรง

ในขณะท TGI รบทปรกษาภายนอกเขามารวมโครงการ ไมวาจะเปนทปรกษาทเปนกลมหรอบรษทภายนอกเหลานนไดทำาหนาทชกชวนผประกอบการเขารวมโครงการ ITB ดวย ซงในกรณของ TGI นน ผประกอบการทจะเขารวมโครงการโดยการแนะนำาของทปรกษาภายนอกนนคดเปนสดสวนรอยละ 75 ของจำานวนผประกอบการทเขารวมโครงการ ITB ในความรบผดชอบของ TGI ซงเปนสดสวนทสงคอนขางมาก ดวยวธนไดชวยให TGI สามารถบรรลเปาหมายจำานวนผประกอบการตามทมอบหมาย แตในขณะเดยวกนจะทำาให TGI มโอกาสนอยลงในการคดเลอกทปรกษาทมคณภาพสง ดงนนถา TGI มภาระรบจำานวนผประกอบการในจำานวนทนอยกวาน TGI จะสามารถคดเลอกทปรกษาทมคณภาพไดดกวาน และ TGI จะมเวลาทำาการตรวจสอบประวตการทำางานและประสบการณของทปรกษาไดทกราย

2) ความเสยงจากการวนจฉยปญหาของวสาหกจผด

ความเสยงขอนสบเนองจากขอ 1 ขางตน แมการมอบหมายงานใหทปรกษาตาง ๆ จะกระทำาอยางระมดระวง แตอาจเกดการวนจฉยปญหาของผประกอบการคลาดเคลอนไดเชนกน TGI ไดพยายามปองกนลดความเสยงจากการวนจฉยปญหาของวสาหกจผดพลาด โดยเนนวาผวนจฉยเชงลกจะเปนผมประสบการณและรอบรเชงกวาง ( Generalists) มความสามารถทจะมองภาพรวมของผประกอบการเปนองครวมในหนวยงาน ทงดานการเงน การบญช บคลากร การตลาด การผลต และเทคโนโลยการจดการ แลวจงกำาหนดประเดนปญหาอปสรรค สงทตองแกไขขององคกรนน หลงจากนน TGI จะราง TOR และจะใหผเชยวชาญในแตละสาขาของปญหา เขาไปใหคำาแนะนำาปรกษาเชงลกแกผประกอบการ การกระ

72


ทำาเชนนชวยปองกนและลดความเสยงทจะใหผเชยวชาญเฉพาะอยางไปวนจฉยเชงลกผดพลาด เพราะผเชยวชาญแตละสาขาจะมองเหนแตปญหาทตนเชยวชาญเทานน โดยมองขามหรอไมใหความสนใจในปญหาสาขาอน ๆ การใหคำาปรกษาแนะนำาอาจจะไปสการแกไขผดปญหากได ซงไมเปนผลดตอรฐทตองเสยงบประมาณจางทปรกษาโดยไมไดประโยชนคมคาในการชบชวตวสาหกจใหเขมแขงขน และวสาหกจเหลานยงตองเสยทรพยากร งบประมาณคาใชจาย เวลา บคลากรเพอปฏบตตามคำาปรกษาแนะนำาทคลาดเคลอนดวย

3) ความเสยงจากการใหผประกอบการเจาะจงผทำาหนาทใหคำาปรกษา

TGI เปนหนวยทถกเลอกใหเปนหนวยรวมบรหาร เพราะ มความชำานาญทางอตสาหกรรมเฉพาะทาง ฉะนนเมอ TGI ทำาการประชาสมพนธและเชญชวนผประกอบการตาง ๆ ทวไปรวมทงลกคาจากฐานขอมลของตน ซงเปนลกคาทเคยมาศกษาอบรมมากอน เมอลกคาเหลานนมาสมครเขารวมโครงการ ITB มความเปนไปไดวา ผประกอบการเหลานนเลอก TGI เพราะรจก คนเคยกบวทยากรของ TGI ซงไมใชเจาหนาทของ TGI และ ผประกอบการบางรายกเจาะจงเลอกทปรกษาของ TGI เพราะมความเชอมนในความสามารถ และตองการทปรกษาแนะนำาทเปนผเชยวชาญอตสาหกรรมเฉพาะทางเพอมาแกปญหาทางกระบวนการผลตในอตสาหกรรมของตน

เหตการณขางตนอาจเกดประเดนความเสยงทผประกอบการเลอกทปรกษาบนเหตผลของความคนเคยเปนสวนตวททำาใหทง 2 ฝายอยในสภาวะรอมชอมผลประโยชน (Compromise) ซงกนและกน และเกดการไมสงมอบและรบมอบผลงานทมคณภาพเยยงทปรกษามออาชพไดเชนกน ดงนน TGI จงควรมเจาหนาทเฝาตดตามดกระบวนการทำางาน และผลการปฏบตงานวาเปนไปตาม Proposal และมาตรฐานทตงไวหรอไมอยางไร

73


ในประเดนดงกลาวขางตน TGI ใหคำาอธบายวา TGI กมความหวงใยในปญหานเชนกน เพราะมทปรกษาภายนอกมารวมในโครงการ ITB เปนจำานวนมาก และ 3 ใน 4 ของผประกอบการทมารวมโครงการ ITB กเปนวสาหกจททปรกษาภายนอกแนะนำาใหมาสมครเขารวมโครงการ ดงนน จงมการทบทวนรายงานวนจฉยเชงลก และ proposal ของทปรกษาภายนอกในเชงวชาการอยางละเอยด เพอปองกนการเกดการออมชอมผลประโยชนกน

อยางไรกตาม จากการสมสมภาษณทปรกษาภายนอกและผประกอบการบางรายทางโทรศพท ยงไมพบเหตการณหรอพฤตกรรมทสอวามความผดปกตระหวางผประกอบการและทปรกษาในประเดนดงกลาวนแตอยางใด

4) ความเสยงจากความไมพรอมของผประกอบการ

เนองจากผประกอบการ SME นนเปนกจการและองคกรขนาดเลก เจาของกจการสวนมากมความรดานวชาการจดการสมยใหมไมมากนก ดงนน ปญหาทพบในการตดตามประเมนผลโครงการ คอ ผประกอบการหลาย ๆ รายไมมขอมลและสถตการดำาเนนการของกจการของตนอยางเปนระบบ และไมเขาใจวธการใชวชาการสมยใหมในการแกปญหา เมอทปรกษาแนะนำาเชงลก แนะนำาวธแกปญหาแลว ถาไมมการจดฝกซอมปฏบต การฝกอบรม และการตดตามผลในทางปฏบตจรงอยางจรงจง คำาปรกษาแนะนำาทใหแกผประกอบการหลงจากจบโครงการ ITB อาจไมสมฤทธผลตามวตถประสงคของโครงการ ITB

ผประกอบการบางราย ใหขอเสนอแนะวาควรจะมโครงการฝกอบรมผประกอบการเพมขนและมการตดตามผลหลงจบโครงการแลว เพอใหมนใจวาผประกอบการสามารถนำาคำาปรกษาแนะนำา เทคนค และเครองมอบรหารงานสมยใหม ไปใชหรอไม และไดผลเปนเพยงใด

74


4. บทสรปผลจากการศกษา สมภาษณ ตดตามประเมนผลและตรวจสอบ

เอกสารเกยวกบการบรหารงานของ TGI ตงแตระดบผจดการโครงการ และเจาหนาททเกยวของกบโครงการทกคน พบวามความตงใจในการทำางานและทำาใหโครงการ ITB ประสบความสำาเรจตามวตถประสงคและเปาหมายทไดรบมอบหมายจากกรมสงเสรมอตสาหกรรม แมวาผบรหารและเจาหนาททเกยวของมภารกจประจำาของ งาน TGI ทจะตองปฏบตนอกเหนอจากโครงการ ITB น แตทกคนกใหความสำาคญกบโครงการ ITB ในระดบสงมาก

กลาวโดยสรปแลว TGI มการวางแผนโครงการนอยางดและเปนระบบ มการเตรยมการดำาเนนการ การเตรยมบคลากร เอกสาร คมอตาง ๆ เพอใชในการตดตาม กำากบดแลและประเมนผล รวมทงการจดประชาสมพนธ ฝกอบรมผประกอบการ ทปรกษา และผชวยทปรกษา การบรหารโครงการไดดำาเนนงานภายใตการกำากบควบคมอยางเปนระบบ ตามขนตอน และตามแผนทวางไว สามารถตรวจสอบไดทกขนตอน ทำาใหทราบสถานภาพความกาวหนาของผประกอบการทกราย มการปรบขอมลใหทนสมยทกวน มเจาหนาทรบผดชอบการปรบขอมลโดยเฉพาะ และมเอกสาร และหลกฐานการเบกจายเงนและจดบนทกอยางชดเจน

อยางไรกตาม แมวาในขณะปฏบตหนาท ของทมตดตามประเมนผลโครงการ TGI ยงมไดทำาการตดตามผลงาน ณ สถานประกอบการของกจการทเขารวมโครงการ แต ไดมการวางแผนจะดำาเนนการ follow up หลงจากการสงรายงาน Midterm แลว

TGI มการปฏบตงานเบยงเบนจากขอกำาหนดของโครงการบางสวน คอแบงการเกบเงนคาธรรมเนยมเขารวมโครงการจากผประกอบการเปน 3 งวด แทนการชำาระทงหมดในสญญาขอตกลงระหวาง TGI กบผประกอบการ และในการตดตามความกาวหนาของการไดรบบรการจากทปรกษาโดยกำาหนดจำานวนชวโมงใน 1 Man-day เปน 4-6 ชวโมง แทน

75


เกณฑกำาหนดการทำางาน 6 ชวโมงคดเปน 1 Man-day ซงทำาใหเกดการเปรยบเทยบระหวางผประกอบการและทปรกษาซงเขารวมโครงการ ITB กบหนวยรวมบรหารและหนวยรวมดำาเนนงานสาขาอน ๆ และอาจมองวาไมเกดความยตธรรมขน

76


การตดตามและประเมนผลโครงการหนวยรวมบรหารสถาบนพฒนาอตสาหกรรมสงทอ*

1. บทนำาสถาบนพฒนาอตสาหกรรมสงทอเปนหนวยบรหารโครงการท

ทำาหนาทรบผดชอบในการกำากบดแลทมทปรกษา และตดตามความกาวหนาในการใหคำาปรกษาแนะนำาแกวสาหกจเปาหมายจำานวน 100 ราย ทมตดตามและประเมนผลโครงการไดมาปฏบตหนาทตดตามทสำานกงานบรหารโครงการ ITB ของสถาบนพฒนาอตสาหกรรมสงทอ รวมถงการสมภาษณทปรกษาและวสาหกจ ระหวางวนท 1-5 กรกฎาคม 2545 2. ขอบเขตและวตถประสงคการตดตามประเมนผล

1.1 ทบทวนความเขาใจในวตถประสงคและความรบผดชอบของสถาบนพฒนาอตสาหกรรมสงทอตอวตถประสงคและเปาหมายของโครงการ ITB

1.2 ศกษาและวเคราะหโครงสรางของหนวยงาน ทสถาบนฯ จดตงขน เพอการบรหารโครงการ ITB

1.3 ประเมนระบบการปฏบตงานของสถาบนฯ ในสวนทเกยวของกบโครงการ ITB ในเชงประสทธภาพ ประสทธผลของการบรหาร การควบคม และการตดตามงาน

1.4 ความเสยงทอาจเปนอปสรรคใหโครงการไมบรรลวตถประสงคทตงไว และความโปรงใสในกระบวนการทำางานทกขนตอน

3. กระบวนการตดตามประเมนผล

* ผดำาเนนการตดตามประเมนผลโครงการ ไดแก นางปรยดา พยงธรรม และนางสาวกลชนก เจนศรพกล

77


ในการปฏบตงานตดตามและประเมนดงกลาวขางตน ทมงานตดตามประเมนผลโครงการ ไดใชวธการรวบรวมขอมลและยนยนความถกตองโดยการสมภาษณบคคลทเกยวของ เชน ผบรหารและผปฏบตหนาทของสถาบนฯ ทปรกษา และผประกอบการวสาหกจบางราย รวมทงการสอบทานขอมลจากเอกสาร/รายงานตางๆ ทเกยวกบโครงการ เพอใหสามารถประเมนสถานะความกาวหนาของงานไดถกตองตามความเปนจรง และเพอทราบอปสรรคในการดำาเนนงานของโครงการทสถาบนฯ ทปรกษา รวมถงวสาหกจประสบอย ดงนน โดยสรปผลและประเดนตางๆ ทเสนอในรายงานฉบบน จะนำาเสนอ เพอพจารณาใหความเหนรวม และนำาประเดนทอยในวสยทสามารถปรบปรงแกไขได ไปดำาเนนการตอไป แตอยางไรกตาม บางประเดนทพบยงเปนขอจำากดทตองไดรบความรวมมอจากฝายอนจงจะดำาเนนการไดสำาเรจ

4. ผลการตดตามประเมนโครงการ4.1 การคดเลอกวสาหกจเขารวมโครงการ

ตามบนทกความรวมมอโครงการชบชวตธรกจไทย เลขท 3/2545 ระหวางกรมสงเสรมอตสาหกรรมและสถาบนพฒนาอตสาหกรรมสงทอ ลงวนท 28 กมภาพนธ 2545 ตามสญญาระบวาสถาบนพฒนาอตสาหกรรมสงทอ ไดรบมอบหมายใหคำาปรกษาแกวสาหกจ จำานวน 100 ราย ซงขอมลทไดรบ ณ วนท 5 สงหาคม 2545 พบวา มวสาหกจทสมครเขารวมโครงการจำานวน 90 ราย โดยในวสาหกจกลมดงกลาว เปนวสาหกจในกลมอตสาหกรรมสงทอ จำานวน 45 ราย และเปนวสาหกจประเภทอน จำานวน 45 ราย ซงวสาหกจจำานวนดงกลาวไดลงนามขอเสนอโครงการ (Proposal) รวมกบสถาบนพฒนาอตสาหกรรมสงทอแลวเสรจจำานวน 60 ราย และทำาสญญารวมโครงการแลวเสรจจำานวน 59 ราย สวนทเหลออยระหวางดำาเนนการเรงจดทำาขอเสนอโครงการและสญญาใหวสาหกจลงนามใหแลวเสรจ

78


ในการรบสมครวสาหกจจากผทสนใจเขารวมโครงการดำาเนนใน 3 ทาง คอ การสมครดวยตวเองกบสถาบนฯ โดยการผานงานนทรรศการทสถาบนฯ รวมจดกบหนวยงาน ตางๆ การสมครผานทางกรมสงเสรมอตสาหกรรม และการสมครผานบรษททปรกษาทรวมดำาเนนการกบสถาบนพฒนาอตสาหกรรมสงทอ อยางไรกตาม มปญหาทตองทำาการแกไขในระหวางดำาเนนการของผบรหารโครงการ เพอใหสามารถดำาเนนโครงการตอเนองได เชน กรณพบปญหาการวนจฉยเบองตนของวสาหกจไมสามารถดำาเนนการไดทนตามความตองการ และไดนำาผลการประชมรวมกบกรมสงเสรมอตสาหกรรมทใหขามขนตอนดงกลาว ตามหนงสอ ท อก. 0615/ITB-ว 1026/45 แจงวากรณวสาหกจทยงไมผานการวนจฉยเบองตนจากสมาคมสงเสรมเทคโนโลยไทย- ญปน(สสท.) ใหอยในดลยพนจของสถาบนพฒนาอตสาหกรรมสงทอวาจะจดสงให สสท. ดำาเนนการวนจฉยเบองตนหรอไม ถาเหนวาไมจำาเปน ใหสถาบนพฒนาอตสาหกรรมสงทอมอบหมายใหผเชยวชาญของสถาบนพฒนาอตสาหกรรมสงทอรวมกบทปรกษาสามารถดำาเนนการลงพนทใหการวนจฉยเชงลกได

ในขนตอนการแจงผลการคดเลอกใหวสาหกจไดรบทราบ รวมทงการแนะนำาผเชยวชาญสถาบนพฒนาอตสาหกรรมสงทอไดดำาเนนการแจงทางโทรศพท และตามดวยทางจดหมาย เพอวสาหกจไดรบทราบผลการคดเลอกในเบองตน และลดความไมพงพอใจในความลาชาของโครงการไดด อกทงชวยในการเขาทำางานในพนทของผเชยวชาญไดรบความสะดวกจากวสาหกจมากขน

การตดตามประเมนผลโครงการไดพบอปสรรคในขนตอนการคดเลอกวสาหกจ ดงน

1) รายชอวสาหกจทสถาบนฯ ไดรบจากกรมสงเสรมอตสาหกรรมยงไมเปนขอมลปจจบน เนองจากพบวา บางครงทมการแจงเปลยนแปลงขอมลของวสาหกจไปแลว แตขอมลทไดรบกลบ ยงคงไมไดรบการแกไข เปนผลใหมการสอบถามสถานการณแกไขดงกลาวมายง

79


สถาบนพฒนาอตสาหกรรมสงทอในภายหลงอยเสมอ นอกจากนการแจงขอมลวสาหกจทขนทะเบยนยงไมสะดวก รวดเรวเพยงพอในการนำาไปใช เนองจากมการแจงขอมลรวมทงหมดโดยกรมสงเสรมอตสาหกรรม แตไมไดแจงกลบเฉพาะสวนทเปลยนแปลงตามทสถาบนพฒนาอตสาหกรรมสงทอรองขอ ทำาใหเจาหนาทตองเสยเวลาในการทวนสอบขอมลสวนทแกไขในฐานขอมลรวมทงหมดอยเสมอ

2) หลกเกณฑในการคดเลอกวสาหกจยงไมสอดคลองกบทกำาหนด เชน

- กรณวสาหกจบางแหงแจงขอมลพนฐานไมครบถวน คอแจงเพยงจำานวนพนกงาน ไมแจงมลคาสนทรพยถาวร และผานการคดเลอก เชน วสาหกจทเขารวมโครงการตามทะเบยน ธร 1873, ธร 1877, ธร 1878, ธร 1899, ธร 2197, ธร 0788, ธร 1881, ธร 1883 เปนตน ซงสถาบนพฒนาอตสาหกรรมสงทอ แจงวาหากหลกเกณฑสอดคลองกบทกำาหนดในเพยงขอใดขอหนง คอ จำานวนพนกงานทงหมด หรอ มลคาสนทรพยถาวร กถอวาเปนไปตามหลกเกณฑของ กรมสงเสรมอตสาหกรรม ซงเปนจดทแตกตางจากหนวยรวมดำาเนนการอนๆ ทจะยดหลกเกณฑทงสองรายการประกอบกน

- กรณวสาหกจบางแหงมคณสมบตไมเปนไปตามเกณฑ แตผานการคดเลอก เชนวสาหกจทเขารวมโครงการตามทะเบยน ธร 0084 ธร 0047 ธร 1864 ธร 0776 ธร 1905 ธร 1906 ธร 1907 ธร 1908 เปนตน โดยในกรณดงกลาวผบรหารโครงการไดมหนงสอท สสท. 309/2545 ไปยงกรมสงเสรมอตสาหกรรม เพอขออนมตดำาเนนการวสาหกจรายดงกลาวทคณสมบตไมสอดคลองตามหลกเกณฑ แตยงมวสาหกจบางรายทคณสมบตไมสอดคลองตามเกณฑและไมอยในรายชอทขออนมต เชน ธร 2265

จากอปสรรคปญหาทพบดงกลาวขางตน กรมสงเสรมอตสาหกรรมไดดำาเนนการแกไขปญหาในเบองตน โดยไดนำาระบบจดเกบ

80


ขอมลในคอมพวเตอร และมการปรบขอมลใหเปนปจจบนและแจงใหหนวยรวมดำาเนนการ รบทราบขอมลดงกลาว แตในเรองของหลกเกณฑในการคดเลอก เพอความโปรงใสของกระบวนการคดเลอก ควรมการกำาหนดหลกเกณฑการพจารณาทชดเจนในการคดเลอกวสาหกจบางรายทคณสมบตอาจไมเปนไปตามคณสมบตทกรมสงเสรมอตสาหกรรมไดระบไว เนองจากในปจจบนกรมสงเสรมอตสาหกรรมมไดมหนงสอเปนลายลกษณอกษร เพอแจงอนมตการดำาเนนการกบกรณวสาหกจทคณสมบตไมสอดคลองตามหลกเกณฑ

4.2 การรายงานผลความคบหนาโครงการ

ในการทวนสอบการรายงานความคบหนาของโครงการ ITB ทสถาบนพฒนาอตสาหกรรมสงทอไดจดสงใหกรมสงเสรมอตสาหกรรม พบวา ขอมลวสาหกจทไดรายงานไปยงกรมสงเสรมอตสาหกรรม เมอเดอนมถนายน 2545 โดยรวมมความถกตองและเปนปจจบน ซงผจดการโครงการไดมอบหมายใหผเชยวชาญ และกลมเจาหนาทดำาเนนการประสานงานและสอบถามสถานการณดำาเนนการกบวสาหกจ และกลมทปรกษา โดยการโทรศพท และการประชมรวมกบกลมทปรกษาเปนระยะๆ

ผลจากความคบหนาของโครงการเมอเทยบกบเปาหมาย พบวา มการคดเลอกวสาหกจไดใกลเคยงเปาหมาย คอสามารถคดเลอกวสากจเขารวมโครงการไดจำานวน 90 รายเทยบกบเปาหมายทตงไว 100 ราย หรอคดเปนสดสวนรอยละ 90 ของเปาหมายทงหมด อยางไรกตามเมอไดสอบถามขอจำากดดานเวลาทอาจทำาใหสถาบนพฒนาอตสาหกรรมสงทอไมสามารถดำาเนนการลงนามขอเสนอโครงการและใหคำาปรกษากบวสาหกจจำานวน 100 ราย ภายในเดอนธนวาคม 2545 ซงผจดการโครงการไดแสดงความมนใจวา จะสามารถเรงดำาเนนการไดทนตามกำาหนดการทตงไว แตจำานวนวสาหกจทจะใหคำาปรกษาอาจไมถงเปาหมาย 100 รายตามขอตกลงททำากบกรมสงเสรมอตสาหกรรม

4.3 การคดเลอกทมทปรกษาและผชวยทปรกษา

81


สถาบนพฒนาอตสาหกรรมสงทอไดรบสมครทปรกษาโดยพจารณาจากเกณฑคณสมบตของทปรกษาเปนไปตามทกรมสงเสรมอตสาหกรรมกำาหนด และจากการตรวจดเอกสารรายละเอยดทผสมครไดระบไวในใบสมครทปรกษา (ITB-F-003) ปรากฏวามรายชอบรษททปรกษา จำานวน 10 บรษท รวมจำานวนทปรกษารวม 191 ทาน ซงมความชำานาญเฉพาะทางครอบคลมในสาขาทางการเงน การตลาด การบรหาร การทรพยากรบคคล ดานคอมพวเตอร การผลต รวมถงวศวกรรมศาสตรสาขาตางๆ โดยสถาบนฯ ไดมอบหมายวสาหกจใหกบบรษททปรกษาแตละรายตามความสามารถในการใหคำาปรกษาของแตละบรษท

โดยภาพรวมพบวา ทปรกษาของแตละบรษทมคณสมบตสอดคลองตามเกณฑทกำาหนด ยกเวนในบางราย คณสมบตทแจงไวยงไมสอดคลองตามเกณฑกำาหนดของโครงการ ตวอยางเชน กรณบรษทฯ ทปรกษาของวสาหกจทะเบยน ธร 2197 ธร 1510 ธร 2186 ธร 1640 เปนตน

เนองจากวสาหกจทสมครเขารวมโครงการ ซงมหลายสาขาธรกจ เชน ธรกจสงทอ การผลตผลตภณฑอาหาร การผลตอปกรณไฟฟา การผลตอปกรณกอสราง งานดานการโรงแรม งานดานการจดสวน งานดานรานอาหาร และงานบรการตางๆ เปนตน ทำาใหการคดเลอกกลมทปรกษาตองพจารณาความชำานาญใหครอบคลมในธรกจดงกลาวดวย โดยปจจบนการพจารณาคณสมบตของทปรกษาบางรายจะพจารณาจากใบสมครททปรกษากรอกไวเทานน และอาจไมเพยงพอทจะยนยนความเชยวชาญและสามารถของทปรกษาได ดงนน สถาบนพฒนาอตสาหกรรมสงทอและกรมสงเสรมอตสาหกรรมควรพจารณาคดเลอกทปรกษาทมความชำานาญเฉพาะทาง โดยพจารณาใหครอบคลมกบกจการของวสาหกจทสมครเขารวมโครงการ และควรพจารณาจากหลกฐานทยนยนถงคณสมบตและประสบการณของทปรกษาทชดเจน เชน ใบรบรองการผานงาน วฒบตรการศกษา ใบผานการอบรมตาง ๆ

82


ในสวนการคดเลอกผชวยทปรกษา พบวา ณ วนทดำาเนนการตดตามสถาบนพฒนาอตสาหกรรมสงทอไดคดเลอกผชวยทปรกษาแลวเสรจจำานวน 33 ทาน โดยคดเลอกจากรายชอทไดรบจาก กรมสงเสรมอตสาหกรรม และรายชอผทเคยยนสมครงานไวกบสถาบนพฒนาอตสาหกรรมสงทอ

ผชวยทปรกษาไดรบการอบรมจากสถาบนเพมผลผลตแหงชาตแลวเสรจในบางสวน และสวนทเหลอไดแจงความจำานงเขารบการอบรมในรนตอๆ ไปแลว สถาบนพฒนาอตสาหกรรมสงทอ กำาหนดใหผชวยทปรกษาระบภมภาคของวสาหกจทมความสะดวกไปทำางานได และเนนการคดเลอกผทมภมลำาเนาเดมในพนทใกลเคยงวสาหกจดงกลาวเปนหลก ซงนบเปนจดดประการหนงทชวยใหมนใจวาผชวยทปรกษาจะไมมปญหาในการเดนทางไกล และมความคนเคยกบพนท/ภมภาคทไดรบผดชอบ

อยางไรกตาม ทมตดตามประเมนผลโครงการมความเหนวา การทคณสมบตของผชวยทปรกษายงกำาหนดไมชดเจนนก ทำาใหมความเสยงทจะไดผชวยทปรกษาทไมมคณภาพ และการทผชวยทปรกษาเหนเปนการวาจางชวคราว เมอไดงานประจำาอนทำา อาจขอลาออกระหวางโครงการ อกทงจำานวนผชวยทปรกษาทไดรบการคดเลอกแลวเสรจยงไมครบถวนตามจำานวนวสาหกจทงหมด ซงในสวนนสถาบนพฒนาอตสาหกรรมสงทอแจงวามแนวโนมอาจใชผชวยทปรกษาไมครบถวนทกวสาหกจ เพราะบางวสาหกจไมประสงคใหผชวยทปรกษาไปประจำาทโรงงาน/ไมตองการบคคลภายนอกมารบทราบขอมลของวสาหกจ

ดวยเหตผลทวาการวาจางผชวยทปรกษามวตถประสงคจะชวยผสำาเรจการศกษาทยงไมมงานทำา เปนการเปดโอกาสใหบคคลเหลานสามารถเกบเกยวประสบการณทำางานโดยมรายไดจากงบประมาณทรฐตองการกระตนเศรษฐกจ แตในทางปฏบตแลวยงมชองวางในการบรหารงานในสวนผชวยทปรกษา เพราะยงไมมผรบผดชอบโดยตรง ทำาใหเปนภาระของสถาบนพฒนาอตสาหกรรมสงทอทตองเขาแกไขปญหาความไมพอใจเกยวกบผชวยทปรกษา

83


ทมตดตามประเมนผลโครงการมความเหนวาควรเสนอใหกำาหนดใหทปรกษามสวนรวมในการมอบหมายงาน ฝกอบรมและบงคบบญชาผชวยทปรกษาทตนไดรบมอบจากหนวยรวมบรหาร โดยทปรกษาควรไดรบแจงความรบผดชอบงานในสวนนเมอมการวาจางดวย และหนวยรวมบรหารควรขอความรวมมอจากวสาหกจเมอลงนามขอเสนอโครงการ หรอกอนใหผชวยทปรกษาเขาประจำาพนทวา ขอใหผบรหารวสาหกจกำากบ ดแลเวลาทำางานของผชวยทปรกษาแทนทปรกษา และมอบหมายงานใหผชวยทปรกษา หากงานททปรกษามอบใหทำาเสรจสนกอนกำาหนด และหนวยรวมบรหารควรแจงใหผชวยทปรกษาทราบวา หากพวกเขามความตงใจทำางานจนจบโครงการ แมจะไมไดรบการวาจางจากวสาหกจตอ หนวยรวมบรหารอาจจะมหนงสอรบรองการผานงานพรอมดวยคำาชมเชย เพอใหผชวยทปรกษาใชเปนเอกสารอางองสำาหรบการสมครงานในโอกาสตอไป

4.3 การทวนสอบในขอเสนอโครงการ (Proposal) ในการตรวจสอบเอกสารพบวา ทปรกษาทมรายชอในขอเสนอ

ดงกลาวยงไมไดกรอกใบสมครทปรกษา เชน ทปรกษาบางทานของวสาหกจ ธร 0047 เปนตน และเปนทสงเกตวาทปรกษาบางคนยงไมไดรบเลขทะเบยน ทป. จากกรมสงเสรมอตสาหกรรมซงทำาใหเกดความเสยงทจะไดทปรกษาทซำาซอนกบหนวยรวมดำาเนนการอนๆ หรอทปรกษาทอาจไมผานเกณฑการคดเลอกในภายหลง

4.4 การสอบทานเอกสารและการวเคราะหผลงาน

ผลจากการสมตวอยางเอกสารจำานวนประมาณ 50 วสาหกจทไดรบหมายเลข “ธร“ แลวจากจำานวนเอกสารใบสมครเขารวมโครงการทงสน 82 วสาหกจ โดยกำาหนดตวอยางใหมคณลกษณะการกระจายเพอครอบคลมถงวสาหกจประเภทตาง ๆ และคณะทปรกษาหรอบรษททปรกษาตาง ๆ พบวา ผลการสอบทานและวเคราะหเอกสารทเกยวของกบโครงการ ITB ทบรษททปรกษาเปนผรบผดชอบ ซง ณ วนททำาการตดตาม

84


ผล บรษททปรกษาไดดำาเนนการถงขนตอนการลงนามขอเสนอโครงการเทานน ยงไมมการลงพนทเพอใหคำาปรกษา

และในกลมทปรกษาทไดดำาเนนการวเคราะหจดแขง จดออน โอกาส และอปสรรคของวสาหกจ และนำาประเดนดงกลาวมาพจารณาในการจดทำาขอเสนอโครงการ และประเดนปญหาทระบในขอเสนอโครงการทสมตวอยางมาสอบทานและวเคราะห พบวาปญหาสวนใหญจะเปนดานการบรหารจดการ การจดการทรพยากรบคคล การผลตและวตถดบ การตลาด และการเงนและการบญช โดยไมพบประเดนในเรองการพฒนาเทคโนโลย การคาดหวงทจะนำาเทคโนโลยทดกวามาใช หรอ พฒนาผลตภณฑใหม

ขอมลสมภาษณทไดรบจากวสาหกจทเขารวมโครงการนน สรปไดวา วสาหกจสวนใหญทมาเขารวมโครงการประสบปญหาทางการเงนและการตลาด และตองการใหทปรกษามงเนนปญหาเฉพาะหนาดงกลาวกอน สวนการพฒนาเพอยกระดบความสามารถในการประกอบการวสาหกจในขนตอไปจะขอใหการพจารณาเปนลำาดบรอง อยางไรกตาม ประเดนการพฒนาเพอยกระดบความสามารถในการประกอบการวสาหกจไมควรถกมองขาม หากคณะทปรกษามองเหนศกยภาพของวสาหกจ หรอความเปนไปไดในการนำาเสนอการพฒนาดงกลาวกบวสาหกจรายใด ควรสนบสนนประเดนดงกลาวใหวสาหกจดำาเนนการดวย

4.5 ผลการตดตามบรษททปรกษา

ทมทปรกษาไดทำาการตดตาม บรษท ไซเทคกรงเทพ จำากด ซงเปนบรษททปรกษาทสถาบนพฒนาอตสาหกรรมสงทอ มอบหมายใหปฏบตงานการใหคำาปรกษาแนะนำาแกวสาหกจ

บรษท ไซเทคกรงเทพ จำากด มกระบวนการตดตามและประสานงานโครงการ ITB ทประสทธผลคอนขางด เนองจากมบคลากรทไดรบมอบหมายมาทำาหนาทในโครงการนอยางเพยงพอ อยางไรกตามมขอสงเกตจากการตดตามประเมนผลในสวนน หลายประการ ไดแก

85


1) การกำาหนดแผนงาน เนองจากการตดตามงานในปจจบน บรษท ไซเทคกรงเทพ จำากด มอบหมายใหเจาหนาทของบรษทเปนผประสานงานเปนระยะนน ดงนนควรมการกำาหนดแผนงานแตละขนตอน รวมทงกรอบเวลา(Timeframe) ของแตละขนตอนงาน และกำาหนดเปาหมายงาน (Target) ตามรอบสปดาห หรอเดอน ใหชดเจนขน เพอเจาหนาทจะไดตดตามความคบหนาของงานตามเปาหมายไดรวดเรวและสะดวกในการตรวจสอบความกาวหนาของงานแตละขนตอนโดยผบรหารของโครงการ รวมทงสามารถปรบเปลยนกลวธ กรณผลการดำาเนนการไมไดตามเปาหมายไดทนภายในกรอบเวลาและเปาหมายของการคดเลอกวสาหกจ เปาหมายของการจดทำาขอเสนอโครงการ เปนตน

2) ระบบขอมลสำาหรบการตดตามและประสานงาน พบวา บรษท ไซเทคกรงเทพ จำากด ไดมอบหมายเจาหนาทกลมหนงรบผดชอบในการประสานงานกบกรมสงเสรมอตสาหกรรม ทปรกษา และวสาหกจทเขารวมโครงการ โดยมสถาบนพฒนาอตสาหกรรมสงทอเปนศนยกลางในการรวบรวมและการจดเกบขอมลและเอกสารตางๆ ของโครงการ โดยเอกสารสวนใหญจะอยในรปเอกสาร (Hard copy) และมบางสวนทเกบขอมลในสออเลกทรอนกส ดงนนควรพจารณาวธการในการจดเกบเอกสารดงกลาวอยางเปนระบบ เพอสามารถเรยกใชเอกสารแตละประเภทไดงาย ปองกนการสญหาย การเขาถงขอมลโดยผทไมเกยวของ

ในกรณทมการยมเอกสารจากบรษทโดยผเกยวของ เพอทราบวาปจจบนเอกสารอยในครอบครองของใคร เชน การจดทำาดชนเอกสาร เกบเอกสารแตละประเภทแยกแฟมหรอจดเรยงตามรหสทกำาหนดขน การมบนทกการยมเอกสารออกจากแฟมขอมล เปนตน และกรณขอมลในสออเลกทรอนกส ควรมการจดไฟลขอมลทเปนปจจบนไวทสวนกลาง เพอเจาหนาททเกยวของสามารถเรยกขอมลปจจบนมาใชงานได รวมถงการสำารองขอมลดงกลาวเปนระยะ (Back up data) เพอปองกนการสญหายของขอมลในคอมพวเตอร

86


ในการตดตามประเมนผลหนวยรวมบรหารและหนวยรวมดำาเนนการสาขาของหลายหนวยทำาใหไดรบขอมลจากวสาหกจทสอดคลองกนวา ผประกอบการสวนใหญไมทราบสถานภาพการดำาเนนงานวาปจจบนอยในระยะใด ใบสมครของตนผานการพจารณาแลวหรอไม และเมอใดทปรกษาจะเรมเขาปฏบตงาน ฯลฯ วสาหกจบางรายจงขอถอนตวหรอขอยายไปดำาเนนการตอกบหนวยรวมดำาเนนการอน ดงนน ควรแจงขอมลเหลานใหวสาหกจโดยผานทางชองทางตางๆ เชน ทปรกษาทเกยวของทราบโดยทางโทรศพท โทรสาร จดหมาย หรอ E-mail เพอลดความรสกวาถกละเลยหรอการดำาเนนงานลาชา

นอกจากนในขนตอนการดำาเนนการบางรายการอาจยงเกดความสบสน ซงเสยงตอการลาชาของโครงการ เชน การทบรษททปรกษาเขาใจวาตองรอใหวสาหกจลงนามในขอเสนอโครงการครบถวนทกรายกอน จงจะนำาเสนอใหกรมสงเสรมอตสาหกรรมพจารณาและหลงจากการอนมตครบถวน จงจะสามารถเขาใหคำาปรกษากบวสาหกจได ซงในกรณดงกลาวไดมการเรงสอบถามไปยงกรมสงเสรมอตสาหกรรมแลว

3) แผนการตดตามการปฏบตงานทโรงงาน ควรมการพจารณาจดทำาแผนการเขาสมตรวจตดตามผลทโรงงาน (Site Visit) หลงจากคณะทปรกษาเขาดำาเนนงานตามทเสนอในขอเสนอโครงการเพอเปนการตดตามและทวนสอบการทำางานของทปรกษาและผชวยทปรกษา รวมทงรบทราบปญหาทอาจเกดขนระหวางกระบวนการใหคำาปรกษาจากวสาหกจ เชน กรณทผประกอบการอาจตองการเปลยนทปรกษา/ผชวยทปรกษาระหวางโครงการ

4.6 ผลการสมภาษณวสาหกจ

ในการตรวจสอบรายชอ ทอย และหมายเลขโทรศพทตดตอของวสาหกจและทปรกษาจากบรษท ไซเทคกรงเทพ จำากด เพอขอสมภาษณและสอบถามขอมลทเหนจำาเปนตอการปฏบตงานดานตดตามและประเมน ผลการสมภาษณวสาหกจตางๆ พอสรปไดดงน

87


1) แรงจงใจและจดเรมตนทวสาหกจเขารวมโครงการ ITB ผประกอบการวสาหกจอธบายถงมลเหตจงใจทตนเขารวมโครงการ ITB สรปไดวา

- ทราบขาวสารโครงการจากการสมมนาของอตสาหกรรมจงหวด เชน ทจงหวดพษณโลก จงหวดเพชรบร และเหนวาเปนโครงการทนาสนใจ และนาเขารวมโครงการ

- ไดรบการชกชวนจากทปรกษาทตนรจกใหเขารวมโครงการ โดยไมเคยรวมโครงการ หรอรบการใหคำาปรกษามากอน

- ไดรบการตดตอโดยตรงจากทปรกษาทไมเคยรจกมากอน และจากการตดตอดงกลาว ทำาใหเกดความสนใจทจะพฒนาการทำางานขององคกร

- ไดรบการชกชวนจากผประกอบการวสาหกจทอยในวงการเดยวกน ทเขารวมโครงการเชนเดยวกน หรอไดรบขอมลจากญาตพนอง

- ทราบขาวประชาสมพนธจากโทรทศน สงพมพ และวทย

แมจำานวนตวอยางทสมเลอกจะมขนาดไมใหญมากนก แตเหนไดชดวา จดเรมตนททำาใหโครงการ ITB รวบรวมวสาหกจจำานวนมากไดภายในระยะเวลาไมมากนก อยทการกระจายขอมลขาวสารและการชกชวนผานหลายชองทาง

2) ขอคดเหนจากการผประกอบการวสาหกจ พบวา

- มความมนใจวา โครงการ ITB จะสามารถชวยแกปญหาของวสาหกจได เชน ปญหาเรองการตลาด เรองระบบบญช

- ประเดนปญหาโดยรวมททปรกษาไดสรปใหฟงตรงตามความตองการของผบรหารของวสาหกจ และทปรกษาทเขาไปพบมความนาเชอถอ

88


- วสาหกจจำานวนมากยงไมทราบรายละเอยดขนตอนการดำาเนนการหลงจากสงใบสมคร และบางวสาหกจยงไมทราบวาตนผานการคดเลอกแลวหรอไม และอยภายใตความรบผดชอบของหนวยรวมดำาเนนการใด เพราะไมไดรบการตดตอใดๆ หลงจากสงใบสมคร

- วสาหกจมความเหนวาโครงการควรมการดำาเนนการทรวดเรวกวาน เพราะปญหาทวสาหกจพบบางปญหาเปนเรองเรงดวน อาจไมสามารถรอเวลาเขาแกไขโดยทปรกษาได

- ควรชแจงขนตอนใหวสาหกจทราบเปนระยะโดยทางโทรศพท โทรสาร หรอจดหมาย เพอสะดวกในการนดหมายเขาดำาเนนการ เนองจากบอยครงทวสาหกจไดรบการตดตอในขณะทผบรหารของวสาหกจไมอยทโรงงาน และตองรอการตดตอครงตอไปซงทำาใหเสยเวลา

4.7 ความโปรงใสและความชดเจนเกยวกบคาใชจาย

ตามขอกำาหนดหลกเกณฑเรองคาใชจายทวสาหกจตองจายเองไวชดเจนและเปดเผยทวไป แตเพอความมนใจในความโปรงใส มการตงคำาถามในการสมภาษณผประกอบการทกรายทตดตอวา วสาหกจตองมคาใชจายอนใดทตองจายใหผใดอกหรอไม ผลการสมภาษณพบวา วสาหกจทกรายยนยนวาตนไมตองเสยคาใชจายอนใดอก นอกเหนอจากคาบรการใหคำาปรกษาของทปรกษาตามขอเสนอโครงการ แตไมทราบรายละเอยดทชดเจนวาตองจายคาใชจายเมอเสรจขนตอนใดบาง และมขนตอนการชำาระเงนแตละสวนอยางไร ดงนน ควรพจารณาหาชองทางในการสอสารขอมลดงกลาวแกวสาหกจเพอความเขาใจทถกตอง และเพอเพมความมนใจในความโปรงใสใหกบวสาหกจตอไป

4.8 ผลการวเคราะหและสมภาษณทปรกษา

89


ในรายชอทปรกษาจำานวนประมาณ 85 ทานไดมการตดตอขอสมภาษณบางทาน พบวา สถานภาพทางอาชพของทปรกษาสวนใหญเปนผประกอบอาชพหลกอน เชน อาจารย หรอขาราชการ จากสถานศกษาตางๆ วศวกรทปรกษาจากบรษททปรกษา ผบรหารของบรษทเอกชนตางๆ โดยภาพรวมพบวา ทปรกษามกเปนกลมบคคลทมาจากองคกรเดยวกน และจากการทวนสอบประวตทปรกษา พบวาตามขอมลในใบสมครทปรกษาสวนใหญมคณสมบตตามเกณฑทกำาหนด มเพยงบางรายทคณสมบตในเรองประสบการณในการใหคำาปรกษายงไมเปนไปตามเกณฑทกำาหนด และบางรายไมพบใบสมครทำาใหไมสามารถตรวจสอบได อยางไรกตามควรมการพจารณาตรวจสอบคณสมบตของทปรกษาโดยมหลกฐานอนประกอบ นอกเหนอจากขอมลทแจงในใบสมครโดยทปรกษาเอง

90


การตดตามและประเมนผลโครงการหนวยรวมบรหารสถาบนไฟฟาและอเลกทรอนกส *

1. บทนำาสถาบนไฟฟาและอเลกทรอนกสเปนหนวยรวมบรหารตงแตแรก

ของการเรมโครงการ โดยทางสถาบนมอบหมายให นายจารก เฮงรศม รองผอำานวยการสถาบน เปนผดแลโครงการในฐานะทปรกษามนายสมบรณ หอตระกล ผอำานวยการฝายบรหารของสถาบนฯ รบผดชอบโครงการ และนายนวต พนธศลปาคม ผจดการสวนสงเสรมอตสาหกรรมเปนผชวย ทงนโดยมเจาหนาทของสถาบนอก 3 คน คอ คณประทมพร วงมนคง คณคทรยา เตชะสรวาณชย และคณจราพร เบญญากจกล เปนผประสานงานโครงการ ในการประสานงานและตดตามดแลวสาหกจ ทปรกษา และผชวยทปรกษาโดยแบงกลมวสาหกจ และทปรกษาออกเปน 4 กลม ซงแตละกลมจะอยในความดแลของ คณนวต คณประทมพร คณคทลยา และคณจราพร ทงนจะรวมถงการออกเยยมวสาหกจหรอการออกตรวจการทำางานของทปรกษาเปนครงคราว ในของกลมใครตามแตจะกำาหนดกนเอง โดยคณจราพรจะมอกหนาทหนง คอประสานงานกบกรมสงเสรมอตสาหกรรม ทงนมเพยงคณจราพร คนเดยวททำางานใหกบโครงการ ITB เตม 100% สำาหรบทานอน ๆ จะใชเวลาตามความเหมาะสมหรอเมอเกดปญหา ในชวงเรมตน กลมผทำางานจะมการประชมหารอ สปดาหละ 2 ครง ซงสวนใหญจะเปนการรายงานความกาวหนาของโครงการ และการจบคระหวางทปรกษากบวสาหกจ

2. วตถประสงค

* ผดำาเนนการตดตามประเมนผลโครงการ ไดแก นายสมพล สภคกนก และ นางสาวจราพร ใจสงห

91


2.1 การสอบทานการปฏบตงานตามกรอบ และกฎเกณฑทกรมสงเสรมอตสาหกรรม กำาหนดไวในคมอการปฏบตงานโครงการ ITB

2.2 วเคราะหความเสยง (Risk) ทอาจเกดขนนบตงแตเรมตนของขบวนการไปจนสนสด

2.3 ประเมนความมประสทธภาพและประสทธผล ความเหมาะสม ความโปรงใส ในขนตอนตาง ๆ ของกระบวนการดำาเนนโครงการ ITB ซงอยภายใตความรบผดชอบของหนวยรวมบรหาร

3. ขอบเขตการปฏบตงานและขนตอนการดำาเนนงานการตดตามประเมนผลโครงการ ITB ภายใตความรบผดชอบ

ของสถาบนไฟฟาและอเลกทรอนกสครอบคลมกจกรรมและขนตอนของโครงการดงน

31. เรมตงแตการประชาสมพนธ การรบสมคร การคดเลอกวสาหกจผขอใชบรการ การคดเลอกทปรกษา ผชวยทปรกษา

32. การเตรยมความพรอมของผทเกยวของกบโครงการ ITB โดยการประชม สมมนา และ“หรอการจดการปฐมนเทศและการใหการฝกอบรม

33. การควบคมคณภาพของรายงานการวนจฉยเบองตนและการยนยนปญหาเชงลก

34. การวางแผนการดำาเนนโครงการ การปฏบตตามแผนงาน เพอใหบรรลวตถประสงคของโครงการ ITB

3.5 การประสานงานกบฝายอนๆ ทเกยวของ และการตดตามประเมนความคบหนาและควบคมคณภาพของผลงาน

4. วธการตดตามประเมน

92


ในการศกษาตดตามและประเมนสะทอนขอเทจจรง (Factual) ใหมความเปนกลางและไมเอนเอยง (Objective) ภายใตขอจำากดดานงบประมาณเวลาและคาใชจาย การประเมนไดใชหลกการวจยในเชงเกบรวบรวมและวเคราะหขอมลแบบสอบทาน (Cross Reference) ซงกนและกน โดยใชวธการสมตวอยาง การสมภาษณ การสงเกตการณ และการสอบทานเอกสาร ของหนวยรวมบรหาร ทงทางดานการบรหารโครงการ วสาหกจ การคดเลอก และจดสรรทปรกษา และผชวยทปรกษา ตลอดจนวธการตดตามผลงานของขนตอนตาง ๆ ของโครงการ

การปฏบตงานการตดตามภาคสนาม ณ ททำาการของสถาบนไฟฟาและอเลกทรอนกสทำาขน ระหวางวนท 24 29– มถนายน

2545 ซงไดรบความรวมมอจากคณสมบรณ หอตระกล ผรบผดชอบโครงการ ITB ของสถาบนไฟฟาและอเลกทรอนกสและผทเกยวของกบโครงการ ITB ทงทเปนเจาหนาทของสถาบนไฟฟาและอเลกทรอนกส ทปรกษาในโครงการ ผชวยทปรกษา และผประกอบการวสาหกจ เปนอยางด รวมทงการอำานวยความสะดวกทำาใหการตดตามประเมนครงนประสบความสำาเรจดวยด

5. ผลการตดตามประเมนผล5.1 รปแบบการบรหารโครงการ

สถาบนไฟฟาและอเลกทรอนกสมการจดหนวยบรหารโครงการเปนไปตามรปแบบกระบวนการท กรมสงเสรมอตสาหกรรมใหแนวทาง ดงน มการแตงตงผจดการโครงการขนรบผดชอบโดยตรง และมผชวยผจดการอก 1 ทานทำาหนาทชวยกำากบดแลและบรหาร และมเจาหนาทประสานงานโครงการอกรวม 4คนทำาหนาทประสานงานและตดตามเอกสารตางๆ รวมทงชวยตรวจคณสมบตของวสาหกจทเขารวมโครงการ ทปรกษาธรกจ ใหสอดคลองกบเกณฑกำาหนดของโครงการ การซำาซอนของรายชอวสาหกจและทปรกษา นอกจากนสถาบนไฟฟาและอเลกทรอนกสไดมอบหมายใหรอง

93


ผอำานวยการสถาบนทำาหนาทเปนทปรกษาโครงการ ทำาหนาทกำากบดแลการดำาเนนงานและบรหารโครงการใหเปนไปตามเปาหมาย

52. วธและขนตอนการดำาเนนงาน

เมอเรมดำาเนนโครงการในชวงตน สถาบนไฟฟาและอเลกทรอนกสไดกำาหนดวธและขนตอนในการดำาเนนงานตามแนวปฏบตของกรมสงเสรมอตสาหกรรม แตภายหลงมการลดขนตอนลงตามมตทประชมรวมกบกรมสงเสรมอตสาหกรรม และหนวยรวมอน ๆ ในเดอนมถนายน 2545

53. การรบสมครและคดเลอกวสาหกจเขารวมโครงการ

สถาบนไฟฟาและอเลกทรอนกสไดรบมอบหมายใหดำาเนนการโฆษณาประชาสมพนธและรบสมครวสาหกจเขารวมโครงการตามเปาหมาย 250 ราย แตในขณะทำาการตดตามประเมนผลโครงการ สถาบนไฟฟาและอเลกทรอนกส มวสาหกจสมครเขารวมโครงการทงสน 130 ราย โดยเปนการสมครกบสถาบนไฟฟาและอเลกทรอนกสจำานวน 116 ราย และสมครผานกรมสงเสรมอตสาหกรรม 14 ราย ทงนมรายละเอยดผลการดำาเนนงานในแตละขนตอนดงน

- ผลการพจารณาขนตน ผานเกณฑ 104 ราย สวนทเหลอ 26 รายเปนการโอนยายไปเลอกหนวยรวมบรหารอน 10 ราย ไมผานเกณฑพจารณา 8 ราย และ ขอยกเลก 8 ราย

- ในวสาหกจทผานเกณฑขนตน 104 ราย ไดทำาการวนจฉยปญหาการประกอบธรกจของวสาหกจโดยสมาคมสงเสรมเทคโนโลย(ไทย-ญปน) แลวจำานวน 64 ราย อยางไรกตามผลจากการปรบขนตอนลงตามมตทประชมรวมกบกรมสงเสรมอตสาหกรรม และหนวยรวมอน ๆ ในเดอนมถนายน 2545 มวสาหกจทผานการวเคราะหยนยนปญหาแลว

103 รายและอยระหวางการตดตอกบเจาของกจการ 1 ราย

94


- มวสาหกจทมการจดทำาขอเสนอโครงการ (Proposal) แลว 46 รายและไดดำาเนนการเซนสญญาการเขารวมโครงการกบสถาบนไฟฟาและอเลกทรอนกส แลวทงหมด

ปญหาอปสรรคในการดำาเนนการชวงแรก คอเกดความลาชาขนซงมสาเหตมาจากปญหาความไมเขาใจระหวางกรมสงเสรมอตสาหกรรมกบหนวยรวมบรหารตาง ๆ รวมทงหลกเกณฑการจายเงนตาง ๆ ยงไมชดเจน ดงนน สถาบนไฟฟาและอเลกทรอนกส จงไดประกาศรบสมครวสาหกจเขารวมสมครวสาหกจเขามารวมโครงการอยางจรงจงในเดอนเมษายน 2545 ทำาใหมวสาหกจทสมครเขารวมโครงการไมครบตามเปาหมาย

อยางไรกตามสถาบนไฟฟาและอเลกทรอนกส ไดพยายามชกจงวสาหกจใหเขารวมโครงการเพมขน โดยใหคณประทมพร และคณคทรยา ผประสานงานในโครงการนำาผสมครตำาแหนงผชวยทปรกษาทอยในระหวางการฝกอบรม ชวยออกทำาการประชาสมพนธ โดยวธการตดตอโดยตรง ณ สถานทประกอบการ ( knock door) ซงมผลทำาใหมวสาหกจสมครเขารวมโครงการชบชวตธรกจไทยกบสถาบนไฟฟาและอเลกทรอนกส เพมขน

อนง ทมตดตามและประเมนผลโครงการ ไดใหขอคดเหนแกเจาหนาทในโครงการวาควรจะเรงประชาสมพนธโครงการและเพมกจกรรมดานตอไปนมากขน เพราะดชนความกาวหนาของการบรหารโครงการมแนวโนมใหเหนวาสถาบนไฟฟาและอเลกทรอนกส อาจไมสามารถบรรลเปาหมายททำา “บนทกความรวมมอ“ ไวกบกรมสงเสรมอตสาหกรรม โดยขณะทำาการตดตามประเมนมวสาหกจทเขารวมโครงการเพยง 104 ราย หรอ เพยงรอยละ 416. ของจำานวนวสาหกจเปาหมาย 250 รายและ มแนวโนมสงวาไมสามารถจะนำาเพมจำานวนวสาหกจเขารวมโครงการได ดงนน สถาบนไฟฟาและอเลกทรอนกส ควรรบแจงใหกรมสงเสรมอตสาหกรรมทราบและขอแกไขขอตกลง เพอใหกรมสงเสรมอตสาหกรรมนำาจำานวนโควตาไปเพมใหกบหนวยรวมดำาเนนการอนๆ ทยงสามารถรบเพมเตมได ทงน

95


เพอมใหเปาหมายรวมของโครงการ ITB ไดรบผลกระทบ

54. การตดตามการปฏบตงานของทปรกษา

สถาบนไฟฟาและอเลกทรอนกส ควรเพมการตดตามการปฏบตงานของทปรกษา เพอยนยนดานความกาวหนา และคณภาพของผลงานซงทปรกษาแจงวาไดปฏบตเสรจสนแลว เนองจากผลจากความพยายามขอทบทวนตวอยางรายงานการวนจฉยปญหา ซงทปรกษาแจงวาเขยนเสรจแลวจำานวนหนง แตทงทปรกษาและสถาบนไฟฟาและอเลกทรอนกส ไมสามารถมอบตวอยางทขอไวจนกระทงวนสดทายของการปฏบตงานภาคสนามของทมตดตามประเมนผลโครงการ ดงนนทำาใหเกดคำาถามวาสถานภาพความกาวหนาทสรปไวถกตองตรงกบขอเทจจรงหรอไม

5.5 การคดเลอกทปรกษาและการมอบหมายงาน

ในการสงเกตการณของทมตดตามประเมนผลโครงการ พบวาสถาบนไฟฟาและอเลกทรอนกส ไมมพนกงานททำาหนาทในการใหคำาปรกษากบผทมาใชบรการโดยตรง กจกรรมสวนใหญจะเปนหลกสตรการจดการฝกอบรม ดงนนสถาบนไฟฟาและอเลกทรอนกสจงจำาเปนจะตองใชผทรงคณวฒจากภายนอกทงหมดมาทำาหนาททปรกษาใหกบวสาหกจในโครงการชบชวตธรกจไทย (ITB) น และจากการสมภาษณคณสมบรณ หอตระกล ผจดการโครงการ และคณนวต พนธศลปาคม ผชวยผจดการโครงการ พบวา ทปรกษาของโครงการ ITB สวนหนงจะมาจากผทรงคณวฒทสถาบนไฟฟาและอเลกทรอนกส เคยเชญมาเปนวทยากรในการฝกอบรม หรอเปนทปรกษาในโครงการอน เชน โครงการ 13 ทอยในความดแลของสถาบนไฟฟาและอเลกทรอนกส ซงทำาใหทราบถงคณวฒ และประสบการณรวมทงเปนทยอมรบในความสามารถเปนอยางด

ในสวนทปรกษาภายนอกสวนใหญจะเปนการแนะนำากนมา โดยทปรกษาเกาหรอพนกงานของสถาบนไฟฟาและอเลกทรอนกส มากกวาการ

96


คดเลอกหรอจดหมวดหมของทปรกษาตามหลกเกณฑททางกรมสงเสรมอตสาหกรรมใหแนวปฏบตไว

ในการมอบหมายวสาหกจใดใหอยในความดแลของทปรกษารายใดนน ผบรหารโครงการจะพจารณาจากคณสมบตหรอความสามารถเฉพาะของทปรกษาตามใบสมครทกรอกไว กบประเดนปญหาหลกของวสาหกจแตละรายวาตรงกนหรอมความสอดคลองเหมาะสมกนหรอไม โดยสถาบนไฟฟาและอเลกทรอนกส จะจดใหมการประชมภายในระหวาง พนกงานทดแลโครงการ ITB น ทง 5 ทาน กอนสรปการมอบหมายใหทปรกษาแตละทาน

สำาหรบกรณทบางวสาหกจไมพงพอใจในการใหคำาปรกษาของทปรกษาและรองเรยนมายงสถาบนไฟฟาและอเลกทรอนกส ผบรหารโครงการจะจดการเปลยนตวทปรกษาให และจะทำาการสอบสวนถงขอเทจจรงตามคำารองเรยนของวสาหกจเสยกอน ตวอยางเชน สถาบนไฟฟาและอเลกทรอนกสพบวาบรษท Q&E Management จำากด นาจะเหมาะสมกบการใหคำาปรกษากบวสาหกจทางดานอตสาหกรรมอาหารมากกวา

ผลกระทบจากกรมสงเสรมอตสาหกรรมและหนวยรวมบรหารไดตกลงใหหนวยรวมทงหมดทำาการวนจฉยเบองตนไดเองโดยไมตองรอการวนจฉยจากสมาคมสงเสรมเทคโนโลย (ไทย-ญปน) ตามทตกลงกนไวตงแตขนแรก สถาบนไฟฟาและอเลกทรอนกสจงไดคดเลอกทปรกษาแบงหนาทใหมตามความเหมาะสม คอ ทปรกษาบางบรษทจะทำาทง 2 หนาท คอทงการวนจฉย และใหคำาปรกษา บางบรษทจะใหคำาปรกษาอยางเดยว และบางบรษทจะทำาการวนจฉยอยางเดยว และในบางวสาหกจ ผเชยวชาญชาวญปนของสถาบนไฟฟาและอเลกทรอนกส จะรวมใหคำาวนจฉยปรกษาดวย รายละเอยดดงน

- ทำาหนาทการวนจฉยเชงลกอยางเดยว รวม 8 บรษท

- ทำาหนาททงการวนจฉย และใหคำาปรกษา รวม 19 บรษท

- ทำาหนาทใหคำาปรกษาอยางเดยว รวม 5 บรษท

97


การสมครของทปรกษาของสถาบนไฟฟาและอเลกทรอนกส สวนใหญจะสมครเขารวมโครงการในรปของบรษททปรกษา หรอทมทปรกษา คงมทปรกษาทมาแบบอสระไมมากนก นอกจากน ผสมครบางรายอาจมคณสมบตไมเขาหลกเกณฑการจดกลมทปรกษาของกรมสงเสรมอตสาหกรรม เชนผทไดรบการคดสรรใหอยในกลม Chief Expert, Senior Expert, และ Expert อาจมประสบการณดานวชาชพเปนจำานวนปนอยกวาทกำาหนดไวใน “คมอการปฏบตงานของทปรกษา“

5.6 คาตอบแทนทปรกษา

สถาบนไฟฟาและอเลกทรอนกส จะจายคาตอบแทนแกทปรกษา ภายใตโครงการ ITB โดยลกษณะเหมาจายตอทม ในอตรา 8,000 บาทตอ man-day โดยไมคำานงถงวาจะมฐานะเปนหวหนาทม (Leader) ทปรกษาอาวโส(senior consultant) หรอทปรกษาฝกหด(junior consultant) และมระยะเวลาการเขาเยยมหรอปฏบตงานคนละก man-day ตลอดโครงการ

ในลกษณะการกำาหนดคาตอบแทนแบบอตราเหมาจาย แมวาจะสรางความสะดวกและงายตอการควบคมจำานวน Man-day แตกมจดออนทไมสามารถตดตามดวาทปรกษาระดบอาวโสมการอทศเวลาใหโครงการมากนอยเพยงใด ดงนนสถาบนไฟฟาและอเลกทรอนกส และ กรมสงเสรมอตสาหกรรม ควรตองมการประเมนผลงานสดทายอยางเขมงวด เพอใหแนใจวาบรษททปรกษาจะไมมอบงานใหผมคณวฒและประสบการณนอยทำางานสวนใหญโดยและไมมการกำากบควบคมดแลเพอใหงานมคณภาพอยางแทจรง

5.7 การตรวจสอบการปฏบตงานของทปรกษาและผชวยทปรกษา

98


สถาบนไฟฟาและอเลกทรอนกสไดดำาเนนการตรวจสอบการปฏบตงานของทปรกษาและผชวยทปรกษา เพอใหโครงการ ITB ดำาเนนไดอยางมประสทธภาพ โดยมขนตอน ดงน

- พจารณาจากรายงานประจำาสปดาหของผชวยทปรกษา

- โทรศพทสอบถามจากเจาของวสาหกจกบการทำางานของทปรกษาและผชวยฯ

- การออกเยยมวสาหกจทอยในความดแลตามเวลาอนเหมาะสม ซงจะแบงสายละ 2 ทานและรวมกนดำาเนนงาน

5.8 การตดตามประเมนผลจากวสาหกจ

ผลจากการสมตวอยางสมภาษณวสาหกจทสมครเขารวมโครงการ 5 ราย โดยสมคดเลอกจากวสาหกจทเขารวมในโครงการและอยระหวางขนตอนการรบคำาปรกษามามากกวา 3 ครง วสาหกจทเพงไดรบคำาปรกษาเปนครงแรก และวสาหกจทขอถอนตวออกจากโครงการ ปรากฏวาไดรบขอมลโดยสรป ดงน

- วสาหกจสวนใหญทราบขาวเกยวกบโครงการ ITB ทงจากการสมมนาทศนยการประชมแหงชาตสรกตต กรมสงเสรมอตสาหกรรม สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย และจากธนาคารกรงเทพ จำากด (มหาชน) รวมทงไดเขารวมการสมมนาทสถาบนไฟฟาและอเลกทรอนกส จดขน

- วสาหกจสวนใหญเขาใจวาผลตภณฑหรอบรการของตนเกยวของกบไฟฟา หรออเลกทรอนกส จงเขารวมโครงการกบสถาบนไฟฟาและอเลกทรอนกส

- วสาหกจสวนใหญใชเวลาไมมากในการตดสนใจเขารวมโครงการ ITB ทงนดวยเหตผลทวา เสยคาใชจายไมมากนก แลวไดทปรกษามาใหคำาปรกษาในการปรบปรงแกไข

99


โดยเฉพาะปญหาธรกจพนฐาน ซงนาจะเพยงพอสำาหรบระยะเวลาไมยาวนานนก

- วสาหกจสวนใหญมงหวงวาเมอจบโครงการแลว โครงการนนาจะประสบผลสำาเรจประมาณ 50-70 % ทงนเนองดวยขอจำากดดานปจจยทางระยะเวลาเปนสำาคญ

- วสาหกจทถอนตวจากโครงการนเนองจากตองการจะทำา ISO เพยงอยางเดยว หรอมองไมเหนประโยชนทจะไดรบจากโครงการ รวมทงมการขอเอกสารมากมาย

5.9 การตดตามประเมนผลจากทปรกษา

ผลจากการสมภาษณ ผแทนบรษททปรกษาของโครงการ ITB รวม 4 รายทสถาบนไฟฟาและอเลกทรอนกสไดจดมาใหสมภาษณนน พบวา

- ทปรกษาสวนใหญมาสมครในรปของบรษท นอกจากนยงสมครเปนทปรกษาใหโครงการ ITB กบหนวยรวมบรหารหรอสถาบนอนๆ ดวย

- บรษททปรกษาสวนมากจะมงเนนประสบการณดานวศวกรรมเปนหลก และจะเนนความรดานบรหารธรกจทจะมเขามาเสรมภายหลง

- บรษททปรกษาจะไดรบคาตอบแทนเหมา man-day ละ 8,000 บาท

- เวลาคอตวแปรสำาคญททปรกษาเหนวาทำาใหโครงการ ITB ไมสมฤทธผลเทาทควรจะเปนแตสวนใหญคาดวาจะมผลสำาเรจทแตกตางกน คอ อยระหวาง 50-80% ของสงทควรจะเปนหรอเกดขน

510. ความเสยงของโครงการ ITB

100


ในความเหนของทมตดตามประเมนผลโครงการ เหนวา ความเสยงทสถาบนไฟฟาและอเลกทรอนกส ไดรบ และอาจจะทำาใหการดำาเนนงานไมบรรลวตถประสงคโครงการ ITB ทตงไวประกอบดวยปจจยตอไปน คอ

1). ความเสยงทเกดจากวสาหกจทรวมโครงการ

- ความเสยงพนฐานทเกดจากวสาหกจทมขนาดเลก โดยมากจะเกดจากความไมรปญหาอยางถองแทหรอการมองปญหาทเขาขางตนเอง ซงอาศยประสบการณเปนหลก ความเสยงนนาจะมวธการปรบลดลงได ถาวสาหกจไดผวนจฉยปญหาทเขาใจและรจกธรกจของวสาหกจนนอยางแทจรงสามารถมองภาพของธรกจนนไดทงทางดานกวางและดานลก โดยไมยดตดกบอดตหรอความเคยชนทเคยปฏบตมากอนหนาน

- บางวสาหกจมขนาดเลกจนเกนไป มการแบงงานไมชดเจน เปนเหตใหวสาหกจนนไมสามารถแบงพนกงานหรอเจาหนาทของวสาหกจนนมาประสานงานกบทปรกษาเพอใหไดประสทธภาพมากทสดได และโดยธรรมชาตของวสาหกจขนาดยอมสวนใหญจะบรหารแบบการรวมอำานาจอยทเจาของคนเดยว ดงจะเหนไดจากกรณวสาหกจรายทถอนตวออกจากโครงการ ITB ไป คอบรษท แอดวานซ จำากด สาเหตการถอนตวเนองมาจากในขนตอนของการวนจฉย เจาของกจการปลอยใหบตรของตนมาสนทนาและศกษาปญหากบทปรกษาเอง แตเมอวนจฉยเสรจเรยบรอย ผเปนเจาของกลบไมยอมรบ และขอยกเลกออกจากโครงการไป

- ในบางกรณ สถานทของวสาหกจมขนาดคบแคบจนเกนไป ไมสามารถแบงพนทมาเพอการปรบปรง ทงน เพราะกลวจะเสยรายไดจากการผลตนน

- วสาหกจขนาดยอมบางรายไมมการจดการขอมลทดพอ หรอตองการปกปดขอมลบางสวน เชน ขอมลทางบญชและการเงน ทำาใหการแกปญหาเปนไปอยางคลมเครอไมตรงเปาหมาย

- วสาหกจบางรายมเปาประสงคแอบแฝง (hidden agenda) ในการเขารวมโครงการ ITB มากกวาการปรบปรงวธการประกอบธรกจ

101


เชน ตองการรายงานของทปรกษาเพอนำาไปขอสนเชอ มปญหาเรองหนสน และขาดเงนทนหมนเวยน ซงตองการชวยเหลอดานการเงนเปนเรองดวน

2) ความเสยงทเกดจากทปรกษาในโครงการ

ผลสบเนองจากสถาบนไฟฟาและอเลกทรอนกสใชทปรกษาจากโครงการ ITB จากภายนอกทงหมด ซงในจำานวนนมไมมากนกทคนเคยจรง ๆ กบงานของสถาบนไฟฟาและอเลกทรอนกส โดยสวนใหญจะเปนการแนะนำาโดยผคนเคย และการพจารณาตดสนความสามารถในการใหคำาปรกษาจากใบสมครทกรอก ซงในความเปนจรงแลวอาจจะเปนขอมลทคลาดเคลอน ทงน ในการตรวจเอกสารประกอบใบสมครของทปรกษา ปรากฏวาไมพบเอกสารทางการศกษา เชน transcript หรอ ใบรบรองประสบการณทางการงาน

นอกจากนในการวดระดบความสามารถของทปรกษา พบวาทปรกษาหลายรายขาดคณสมบตบางประการ อาท ดานคณวฒ วยวฒ และประสบการณทจะอยในระดบทจดไว โดยบางรายจบการศกษาในระดบปรญญาตรไดเพยง 3 ปเทานน แตถกจดใหเปนทปรกษาอยในฐานะ Expert หรอ Senior Expert เปนตน

ผลจากการทสถาบนไฟฟาและอเลกทรอนกสจายคาตอบแทนทปรกษาเปนการเหมา 8,000 บาท ตอ man-day โดยไมพจารณาวาการเขาเยยมวสาหกจของทปรกษานนเปนทปรกษาระดบใด อกทงทปรกษาทไดรบคดเลอกใหเขารวมโครงการนน เปนการทำางานในรปบรษท จงมความเปนไปไดวา ตลอดระยะเวลาในโครงการ ITB นน ทปรกษาทเปน Team Leader หรอทปรกษาอาวโส จะเขาไปใหคำาปรกษาเฉพาะครงแรกเมอเรมโครงการ และครงสดทายเมอเปดโครงการ สวนในระยะเวลาทเหลออาจจะใหทปรกษาฝกหดเขาทำาการใหคำาปรกษาเทานน

นอกจากนบรษททปรกษาหลายรายไมไดรบปรกษาเฉพาะวสาหกจของสถาบนไฟฟาและอเลกทรอนกสเทานน และหลายบรษท

102


พยายามจะรบวสาหกจในโครงการ ITB นใหมากทสด จงนาจะทำาใหเกดเปนคำาถามถงคณภาพของการใหคำาปรกษา

3) ความเสยงจากการบรหารโครงการ

- การจดการระบบขอมลวสาหกจของสถาบนไฟฟาและอเลกทรอนกสทเกยวกบโครงการ ITB ยงไมมพอ ทงกบขอมลเกยวกบวสาหกจและขอมลเกยวกบทปรกษา จงยากแกการตดตามคนหา และตรวจสอบ ดงนน ทำาใหการตรวจขอมลเพอดความกาวหนาของโครงการของแตละวสาหกจและทปรกษาทำาไดลาชาและไมชดเจน

- การจดการเกยวกบการตรวจสอบการทำางานของทปรกษา และผชวยทปรกษาในโครงการ ITB ณ วนททำาการศกษา สถาบนไฟฟาและอเลกทรอนกสจะมการตรวจสอบการใหคำาปรกษาโดยดจากรายงานของผชวยทปรกษา และการสมออกไปเยยมวสาหกจของพนกงานของสถาบน ซงยงไมมกำาหนดการและวธการอยางชดเจน ทงนเพราะเกดความสบสนหรอไมสามารถตรวจศกษาถงการใหคำาปรกษาทงหลายไดอยางมประสทธภาพ ดงนน สรปโดยรวมแลวความเสยงทจะเกดขนในโครงการ ITB ทอยในความดำาเนนงานของสถาบนไฟฟาและอเลกทรอนกสมากทสดนาจะอยทการบรหารทปรกษาใหมประสทธภาพ ทงน เนองจากทปรกษาเปนบรษทภายนอก และการควบคมดแลจะทำาไดคอนขางยาก โดยเฉพาะดานคณภาพของการใหคำาปรกษา

103

รายงานการตดตามและประเมนโครงการชบชวตธรกจไทย Final Report 104


การตดตามและประเมนผลโครงการหนวยรวมบรหารสถาบนยานยนต*

1. บทนำาสถาบนยานยนตไดรบมอบหมายจากกรมสงเสรมอตสาหกรรม

(กรมสงเสรมอตสาหกรรม) ใหชกชวนวสาหกจเขารวมโครงการ ITB จำานวนเปาหมาย 300 ราย ขอมลสถต ณ วนท 27 มถนายน 2545 มวสาหกจสมครเขารวมโครงการแลวเปนจำานวนรวม 430 ราย แตมผแจงยกเลก 28 ราย คงคดเปนจำานวนสทธ 402 ราย หรอคดเปนสดสวนรอยละ 143.33 ของจำานวนเปาหมายทงหมด อยางไรกตาม ในจำานวนนไดพจารณาคดเลอกและนำาสง กรมสงเสรมอตสาหกรรม และไดรบหมายเลขทะเบยนวสาหกจผรวมโครงการ (ธร.) แลวจำานวน 338 ราย

การตดตามและประเมนโครงการชบชวตธรกจไทย ภายใตหนวยรวมบรหาร สถาบนยานยนต (สยย.) ไดดำาเนนการและปฏบตหนาทตดตามทสำานกงานบรหารโครงการ ITB ของสถาบนยานยนตระหวางวนท 1 – 5 กรกฎาคม 2545 2. ขอบเขตและกระบวนการตดตามประเมนผล

2.1 ทบทวนความเขาใจในวตถประสงคและความรบผดชอบ ของ สถาบนยานยนตตอโครงการ ITB

2.2 ศกษาวเคราะหโครงสรางของหนวยรวมบรหารท จดตงขนเพอการบรหารโครงการ

2.3 ประเมนระบบการปฏบตงานในสวนทเกยวของกบโครงการ ITB ในเชงประสทธภาพ ประสทธผล ของการบรหาร การควบคม และการตดตามงาน

* ผดำาเนนการตดตามประเมนผลโครงการ ไดแก นายไวยพจน วองวงศภพ และ นางสาวจราภรณ โจหงค

105


3. วธการและขนตอนการตดตามประเมนผลในการปฏบตงานตดตามและประเมนดงกลาวขางตน ไดใชวธ

การรวบรวมขอมลและยนยนความถกตองโดยการสมภาษณบคคลทเกยวของ เชนผบรหารและผปฏบตหนาทของสถาบนยานยนตทปรกษาและผประกอบการวสาหกจบางราย รวมทงการสอบทานขอมลจากระบบคอมพวเตอร เอกสาร และหนงสอทเกยวกบโครงการทจำาเปน เพอใหสามารถประเมนสภาวการณใหถกตองตามความเปนจรงมากทสด และในวนสดทายของการปฏบตงาน (5 กรกฎาคม 2545) ทมตดตามประเมนผลโครงการไดจดประชมเพอสรปขอมลและความเหนรวมกบผจดการโครงการ (นายรฐภม พงศกรพฤฒกล) ซงทงสองฝายไดเหนพองกนในหลายประเดนทนำาเสนอ รวมทงการนำาประเดนปญหาอปสรรคทอยในวสยทจะนำาไปปรบปรงแกไขตอไป และในสวนขอจำากดทตองไดรบความรวมมอจากฝายอนกจะตอตอประสานงานเพอใหเกดความสำาเรจตอไป

นอกจากน ผจดการโครงการใหขอเสนอแนะวาเพอประโยชนของการตดตามประเมน ผล ควรมการประเมนสถานการณอกครงเมอไดดำาเนนงานในโครงการผานระยะ Mid-Term ไปแลว

4. สรปผลการตดตามประเมนผล4.1 ภาพรวม

- การรบสมคร คดเลอก ทปรกษา กระบวนการคดเลอกทปรกษากอนการรบเขาเปนทปรกษาของสถาบนยานยนตยงไมรดกมดนก ทงนอาจเนองจากมขอจำากดเรองเวลาทตองเพมจำานวนทปรกษาอยางรวดเรวจากทมอยเดมประมาณ 90 คนในเดอนพฤศจกายน 2544 เปน 510 คนในเดอนมถนายน 2545

- การควบคมรายรบและคาใชจายของโครงการ มการวางระบบบญชและขนตอนการจายคาตอบแทนทปรกษาทรดกมด รวมทงมการรายงานขอมลทางบญชใหคณะทำางานโครงการ ITB และคณะกรรมการสถาบนยานยนต รบทราบเปนระยะ ๆ ทำาใหเพมความนาเชอถอในความ

106


โปรงใสและลดความเสยงจากการเบกจายเงนงบประมาณหรอเกดความซำาซอนในการจายเงนไดด

- โครงสรางการบรหารโครงการ ITB ของสถาบนยานยนต มโครงสรางและบคลากรทรองรบการบรหารงานทใหความมนใจในความสำาเรจอยางมาก กลาวคอ มการจดตงคณะทำางานรวม 8 ทานเปนผกำากบดแล มผจดการโครงการททำางานใหกบโครงการแบบเตมเวลา และมเจาหนาทปฏบตงานและประสานงานรวม 16 คน ทำาใหสามารถขบเคลอนโครงการไดอยางมประสทธผล

- การตงเปาหมายเพอวดความกาวหนาของโครงการ แมสถาบนยานยนตจะมแผนภม (Gantt Chart) ทแสดงระยะเวลาทแตละกจกรรมตองบรรลเปาหมายในแตละชวงเวลา และแผนภมขนตอนการทำางาน (Flow Chart) รวมทงตารางแสดงความกาวหนาเปนระยะ แตเพอใหการวดความกาวหนาสามารถแสดงผลไดอยางรวดเรวและทนเหตการณควรมเปาหมายทเปนตวเลขวาแตละกจกรรมควรกระทำาใหสำาเรจในแตละระยะเวลา เชน จำานวนขอเสนอโครงการของทปรกษา (Proposals) จำานวนสญญาทตองลงนาม จำานวน Man-days ทวสาหกจไดรบบรการ ฯลฯ ควรมการรายงานความกาวหนาเปนรายเดอนหรอรายสปดาห การมเปาหมายระหวางกาล (Milestone)หรอแตละชวงเวลา จะชวยใหผบรหารโครงการสามารถทราบถงความไมราบรนและแกไขอปสรรคหรอความลาชาไดกอนทจะสายเกนไป

- ความเสยงจากการใหทปรกษาเปนผ ชก ชวนวสาหกจมา รวมโครงการ ITB แมวาการใหบรษทและคณะทปรกษาเปนผชกชวนวสาหกจมาเขารวมโครงการ ITB จะเปนวธทหลายหนวยรวมบรหาร รวมทง สถาบนยานยนตจะใชเพอเพมจำานวนวสาหกจใหไดตามเปาหมายอยางไดผล แต สถาบนยานยนตกมความเสยงหากสมพนธภาพระหวางทปรกษาและวสาหกจมมากกวาการใหบรการทางวชาชพตามปกต ดงนนจงควรมการสมสอบทานการทำางานของทปรกษาทงในดานออกเยยมสถานประกอบการ

107


(Site Visit) และสอบทานเอกสารและรายงานของทปรกษาวามการใหบรการทมมาตรฐานคณภาพเชงวชาชพทแทจรง

- ความพงพอใจของวสาหกจผรวมโครงการ ITB ในระหวางการสมภาษณวสาหกจ แมจะมวสาหกจบางรายทแสดงความไมพอใจเพราะไมทราบสถานภาพและความคบหนาของการดำาเนนโครงการ หรอรสกวาการดำาเนนงานมความลาชา บางรายไดขอยกเลกใบสมคร แตกมวสาหกจจำานวนไมนอยทแสดงความพงพอใจ เนองจากผลการวนจฉยปญหาและการเขาเรมปฏบตงานของทปรกษาทำาใหเหนการเปลยนแปลงทงดานทศนคตของพนกงานตนไปในทางทดและมความกระตอรอรนเพมขน

4.2 การรบสมครวสาหกจเขารวมโครงการ

ในจำานวนวสาหกจทไดรบการพจารณาอนมตใหเขารวมโครงการจากกรมสงเสรมอตสาหกรรมจำานวน 338 รายผลจากการประเมนศกยภาพของสถาบนยานยนตคาดวา อาจไมสามารถใหบรการวสาหกจไดทงหมด เนองจากมขอจำากดดานงบประมาณและกำาลงความสามารถของทปรกษา ทกำาหนดใหทปรกษารบงานไดไมเกน 5 โรงงาน

ในกรณทตองตดวสาหกจออกจำานวนหนงเพอใหเหลอจำานวนเพยง 300 รายน เปนจำานวนเปาหมายทตองอาศยกระบวนการคดเลอกวสาหกจทมหลกเกณฑชดเจนและความโปรงใส ไมสรางปญหาตามมาภายหลง อยางไรกตามผจดการโครงการไดแสดงความมนใจวาในทสด จำานวนวสาหกจทตงใจจะเขารวมโครงการจรงจะลดเหลอเพยง 280 ราย หรออยางมากไมเกน 300 ราย ดงนนสถาบนยานยนตมศกยภาพเพยงพอทจะดำาเนนงานใหไดวสาหกจตามเปาหมายของโครงการ

อยางไรกตามการสอบทานขอมลเบองตน พบวาขอมลจำานวนวสาหกจทเขารวมโครงการไมสอดคลองกน ระหวางตวเลขการรายงานความกาวหนาโครงการ ITB ทสถาบนยานยนตจดทำาสงให กรมสงเสรมอตสาหกรรม กบรายละเอยดและขอมลสรปทสถาบนยานยนตจดบนทกไว กลาวคอรายละเอยดใบสมครวสาหกจทสถาบนยานยนตรบไวมจำานวนรวม

108


430 ราย (รวมวสาหกจทขอยกเลกและขอยายไปรบบรการทหนวยอนประมาณ 14 ราย) แตเมอเปรยบเทยบกบจำานวนทรายงานไปทกรมสงเสรมอตสาหกรรม เมอปลายเดอนมถนายน 2545 มจำานวนวสาหกจทสมครกบสถาบนยานยนต (รวมทขอยกเลกและขอยายประมาณ 11 ราย) รวมเพยง 215 ราย

ผบรหารโครงการ ITB ของสถาบนยานยนตไดใหคำาอธบายวาจำานวนวสาหกจ 215 ราย ทรายงานใหกรมสงเสรมอตสาหกรรมนนรวมเฉพาะรายททางกรมสงเสรมอตสาหกรรมไดมหนงสอมอบหมายใหสถาบนยานยนตเปนผดำาเนนการแลวเทานน และจำานวนทแตกตางกน 217 ราย เกดจากใบสมครทสงใหกรมสงเสรมอตสาหกรรมแลวไมไดรบคำาตอบวาจะใหดำาเนนการหรอไม

เจาหนาทประสานงานและปฏบตงานในโครงการใหยนยนวาเคยตดตามสอบถามสถานภาพของใบสมครจำานวน 217 รายหลายครงทางโทรศพท แตไมมขอมลตอบกลบ (Feedback) วาใบสมครสวนนไดโอนใหหนวยรวมบรหารหรอหนวยรวมดำาเนนการสาขาอนเปนผใหบรการวสาหกจแลวหรอไม หรอมเหตขดของอน จงยงไมมหนงสอมอบหมายใหสถาบนยานยนตเปนผใหบรการ

อนง ในแนวปฏบตของสถาบนยานยนต จะมการรอหนงสอจากการพจารณาคดเลอกวสาหกจจากกรมสงเสรมอตสาหกรรมกอนการดำาเนนการขนตอไป เพราะ หลงจากไดเคยดำาเนนการไปเองโดยยงไมไดหนงสอตอบรบจากกรมสงเสรมอตสาหกรรม และแมวาวสาหกจนนไดรบหมายเลข “ธร.” แลว แตเมอมการนำาเสนอคณะทำางานทผอำานวยการสถาบนยานยนต เปนประธาน และ Proposal ไดรบอนมตแลว ในสวนวสาหกจกลบทำาการปฏเสธการเขารวมโครงการในหนวยรวมบรหารสถาบนยานยนต เนองจากไดรบแจงกรมสงเสรมอตสาหกรรมใหยายไปรวมหนวยรวมอนแลว และสถาบนยานยนต ยงมไดรบแจงยายจากกรมสงเสรมอตสาหกรรม

109


ดงนน หากพจารณาจำานวนใบสมคร 353 รายทสงไปและไดรบหนงสอแจงใหดำาเนนการแลวเพยง 215 ราย หรอคดเปนสดสวนรอยละ 60.9 ของจำานวนใบสมครทสงไปทงหมด สถาบนยานยนตควรเรงตดตามใหเกดความกระจางในสถานภาพของใบสมครอกประมาณ 138 รายดงกลาว แมจะพบวาจำานวนใบสมคร 338 รายไดรบหมายเลข “ธร“ แลว เพราะจากประสบการณทผานมา การไดรบหมายเลข “ธร“ มไดหมายความวาสถาบนยานยนตไดรบมอบหมายจากกรมสงเสรมอตสาหกรรมใหเปนผดำาเนนการสำาหรบวสาหกจรายนน ๆ แลว

4.3 จำานวนทปรกษาทจดสรรใหวสาหกจ

ในลกษณะคลายคลงกน การสอบทานขอมลรายละเอยดของจำานวนทมทปรกษาซงสถาบนยานยนตจดสรรมอบหมายใหทำาหนาทใหคำาปรกษาตอวสาหกจ พบวาจำานวนวสาหกจทไดรบการจดสรรทมทปรกษาแลวตามสถตภายในของสถาบนยานยนตมจำานวน 312 ราย เปรยบเทยบกบจำานวน 204 รายทรายงานใหกรมสงเสรมอตสาหกรรมทราบเมอสนเดอนมถนายน 2545

จากสภาพดงกลาวขางตน ผบรหารโครงการของหนวยรวมบรหารควรกำาหนดดชนชวดผลสำาเรจ (Key Performance Indicators) ทใชรายงานภายในและภายนอกโดยมนยามและความหมายเปนมาตรฐานเดยว ทงนเพอปองกนความสบสน และตวเลขดชนทเกบบนทกในระบบขอมลคอมพวเตอรยอยตาง ๆ ควรมการกระทบยอด (Reconciliation) โดยมรายละเอยดทสามารถใชพสจนความแตกตางได เพอใหระบบขอมลมความเปนเอกภาพ (Integrity) และแมนยำาสำาหรบการวางแผนและตดสนใจ

4.4 ปญหาเกยวกบผชวยทปรกษา

การจดหาผชวยทปรกษา พบวาสถาบนยานยนตมปญหาการวาจาง ฝกอบรม และจงใจใหผชวยทปรกษาประจำาทำางานอยทโรงงานของ

110


วสาหกจเชนเดยวกบหนวยรวมบรหารและหนวยรวมดำาเนนการสาขาอน ซงอาจสรปเปนประเดนตาง ๆ ดงน

- ผชวยทปรกษาบางคนไมตองการไปปฏบตหนาทประจำาทโรงงานซงอาจเปนความไมสะดวกในการเดนทาง

- ผชวยทปรกษาเหนเปนการวาจางชวคราว ดงนนเมอไดงานประจำาอนทำากจะขอลาออกจากโครงการ

- วสาหกจไมตองการผชวยทปรกษา เพราะไมเชอในความสามารถ และเกรงวาความลบของโรงงานอาจรวไหล เนองจากผชวยทปรกษาเปนบคคลภายนอก

- ทปรกษาไมมเวลาหรอไมสนใจฝกและมอบงานใหผชวยทปรกษา เพราะตนมทมงานทมความพรอมอยแลว

อยางไรกตาม สถาบนยานยนตไดหาวธแกไขปญหาผชวยทปรกษาอยางสรางสรรค และเปลยนปญหาใหเปนโอกาสของตนไดบางบางสวน กลาวคอ ไดนำาผชวยทปรกษาจำานวน 13 คนมาชวยงานโครงการ ITB ทสำานกงานสถาบนยานยนต

และเนองจากการวาจางผชวยทปรกษามวตถประสงคจะชวยผสำาเรจการศกษาทยงไมมงานทำาจงเปนการเปดโอกาสใหบคคลเหลานสามารถเกบเกยวประสบการณทำางานโดยมรายไดจากงบประมาณทรฐตองการกระตนเศรษฐกจ แตในทางปฏบตแลวยงมชองวางในการบรหารงานสวนผชวยทปรกษา เพราะยงไมมผรบผดชอบโดยตรง ทำาใหเปนภาระของหนวยรวมบรหารงานตองเขาแกไขปญหาความไมพอใจเกยวกบผชวยทปรกษาเปนประจำา

ในการแกไขปญหาดงกลาวขางตนควรมการกำาหนดหนาทและความรบผดชอบในเรองผชวยทปรกษาดงน

-ในฐานะทปรกษาเปนฝายไดรบผลประโยชนจากโครงการ ITB ในรปเงนงบประมาณของรฐโดยตรงมากทสด และตำาแหนงผชวยท

111


ปรกษามวตถประสงคใหชวยงานของทปรกษาในดานการเกบและวเคราะหขอมล จงควรใหทปรกษาเปนผรบผดชอบการมอบหมายงาน ฝกอบรม และบงคบบญชาผชวยทปรกษาทตนไดรบมอบจากหนวยรวมบรหาร โดยถอเปนเงอนไขขอหนงของการทำาสญญาวาจางทปรกษา ทปรกษาควรไดรบแจงเมอเขาทำาสญญาดวยวา หนวยรวมบรหารจะประเมนความตงใจในการพฒนาทรพยากรบคคลของประเทศใหเปนผลงานทอยในประวตของทปรกษาสำาหรบหนวยราชการจะใชพจารณาในการจางทปรกษาในอนาคตดวย

-หนวยรวมบรหารควรขอความรวมมอจากวสาหกจเมอทำาสญญาวาขอใหผบรหารวสาหกจกำากบดแลเวลาทำางานของผชวยทปรกษาแทนทปรกษา และมอบหมายงานใหผชวยทปรกษาหากงานททปรกษามอบใหทำาเสรจสนกอนกำาหนด

-หนวยรวมบรหารควรแจงใหผชวยทปรกษาทราบวา หากเขามความตงใจทำางานจนจบโครงการ แมเขาจะไมไดรบการวาจางจากวสาหกจตอ สถาบนยานยนตจะออกหนงสอรบรองการผานงานพรอมดวยคำาชมเชย เพอใหผชวยทปรกษาใชเปนเอกสารอางองทำาใหเขามโอกาสไดงานทดมากขน

4.5 ผลการสอบทานเอกสารและการวเคราะหผลงาน ITBการสมตวอยางเอกสารจำานวน 40 วสาหกจทไดรบหมายเลข

“ธร“ แลวจากจำานวนเอกสารใบสมครเขารวมโครงการทงสน 173 วสาหกจ โดยใหตวอยางมคณลกษณะการกระจายเพอครอบคลมถงวสาหกจประเภทตาง ๆ และคณะทปรกษาหรอบรษททปรกษาตาง ๆ

ผลการสอบทานและวเคราะหเอกสารทเกยวของกบโครงการ ITB ทสถาบนยานยนต เปนผรบผดชอบ สามารถใหขอสรปดงตอไปน:

1) การปฏบตตามกรอบและกฎเกณฑ การสอบทานเอกสารชวยเพมความมนใจวา สถาบนยานยนตมความเขาใจนโยบายและหลกเกณฑของโครงการ ITB และปฏบตตามหลกเกณฑอยางถกตอง

112


2) อตราคาบรการของทปรกษา สถาบนยานยนตกำาหนดอตราคาบรการทปรกษาไวเปนจ ำานวน 10,700 ตอวน/คน (Man-day) ซงคำานวณจากอตราทกรมสงเสรมอตสาหกรรมกำาหนดไวบวกดวยภาษมลคาเพมรอยละ 7 และหากเปรยบเทยบกบหนวยรวมบรหารอน พบวาสถาบนยานยนตจายคาตอบแทนทปรกษาในอตราทสงกวาหนวยงานอนเลกนอย ดงนนอตราคาจางดงกลาวอาจเปนมลเหตจงใจใหทปรกษาสนใจมารบงานจากสถาบนยานยนตเปนจำานวนมากและชวยสรางฐานทปรกษาไดรวดเรวจากจำานวน 90 รายเปนจำานวน 529 รายภายในระยะเวลาไมนานนก

สถาบนยานยนตใหขออธบายวาการยนยอมใหทปรกษาบวกภาษมลคาเพมเปนหลกปฏบตในโครงการอน ๆ มากอนหนาโครงการ ITB และการตงอตราคาจางทปรกษาวนละ 10,700 บาท ไมนาจะมนยสำาคญตอการเพมจำานวนทปรกษามากนก เพราะในวนทคณะทำางานของสถาบนยานยนต อนมตคาจางดงกลาวมทปรกษาสมครเขารวมโครงการแลว 398 คน

3)การควบคมจำานวนวนทำางานของทปรกษา แมจะมการกำาหนดอตรารายวนของทปรกษาไวคอนขางสงโดยการเปรยบเทยบกบหนวยรวมบรหารอน แตคณะทำางานของสถาบนยานยนต ไดใชดลยพนจในการอนมตขอเสนอโครงการเปนอยางด โดยมการบนทกการประชมพจารณาอนมต Proposal และคณะทำางานไดตงคำาถามจำานวนวนทำางานทเสนอโดยทปรกษามากพอสมควร

4)ลกษณะของงานใหคำาปรกษาแกวสาหกจ ปญหาหรอประเดนการใหคำาปรกษาแนะนำาทบรรยายไวใน Proposals เกอบทงหมดทสมตวอยางมาสอบทานและวเคราะหจะเปนปญหาดานการบรหารจดการ การทรพยากรบคคล ดานการผลตและวตถดบ ดานการตลาด และดานการเงนและการบญช ซงจดวาเปนเร องการปรบปรงกระบวนการบรหารจดการ (Management Streamlining Issues) แ ต ไ ม ม โ ค ร ง ก า ร ใ ห ค ำาปรกษาแนะนำาทเกยวกบการยกระดบมาตรฐานหรอกระบวนการผลตทใชเทคนคและเทคโนโลยทดกวามาใช (Production Techniques and

113


Technology Upgrade) ดงนน สถาบนยานยนตนาจะใชโอกาสทเขารวมโครงการ ITB นสรางเสรมวสาหกจการผลตชนสวนยานยนตใหยกระดบความสามารถในการแขงขนเน องจากอตสาหกรรมในกลมนม ศกยภาพในการแขงขนคอนขางด และรฐบาลตองการใหประเทศไทยเปนฐานผลตและสงออกชนสวนยานยนตในซกโลกกลมประเทศอาเซยน

การปรกษาแลกเปลยนแนวความคดขางตน ผจดการโครงการอธบายวามวสาหกจแจงความตองการบรการคำาปรกษาในดานเทคโนโลยมาในใบสมครเขาโครงการ ITB อย 2-3 ราย แตตองยอมรบวาขดความสามารถของทปรกษาไทยขณะนยงไมสามารถใหคำาปรกษาแนะนำาเชงเทคโนโลยระดบสงมากนก อยางไรกตามสถาบนยานยนตคาดวาฐานขอมลทไดจากโครงการ ITB ครงนจะชวยสนบสนนกจกรรมดานยกมาตรฐานเทคโนโลยยานยนตของไทยโดยความชวยเหลอของผชำานาญชาวตางประเทศ ซงเปนกระบวนการถายทอดเทคโนโลย สำาหรบวสาหกจทอยในระดบแนวหนาใหมศกยภาพและความพรอมทยกระดบขนไปอกระดบหนง และสถาบนยานยนตอาจใหการชวยเหลอดวยการแนะนำาผเชยวชาญเฉพาะทางทเหมาะสมกบความตองการของวสาหกจเปนรายตวหรอเปนกลมตอไป

4.6 การตดตามและการประสานงานโดยสถาบนยานยนต

สถาบนยานยนตมกระบวนการตดตามและประสานงานโครงการ ITB ทมประสทธผลคอนขางด เนองจากมบคลากรทไดรบมอบหมายมาทำาหนาทในโครงการนโดยเฉพาะเพยงพอ กลาวคอ

1) การ จด ประชม รวม 4 ฝาย จากการสงเกตการณการประชม 4 ฝายทสถาบนยานยนตจดขนโดยเชญผบรหารวสาหกจ ทปรกษา และผชวยทปรกษามาพบเพอแนะนำาตวและแลกเปลยนความเหนกนเปนครงแรก แมการพบปะอยางไมเปนทางการดงกลาวอาจตองใชเวลามากพอสมควร แตนบเปนการเรมวางรากฐานความสมพนธ (Rapport) ทดเพอการประสานงานทราบร นตอไป ประเดนสำาคญอยทผจดการโครงการเปดชองการต ดต อส อสารใหอ ก 3 ฝายสามารถต ดต อตรง (Hotline

114


Communication) ไดหากพวกเขาเหลานนมปญหาสำาคญทเจาหนาทประสานงานโครงการไมสามารถแกไขปญหาไดทนทวงท

อยางไรกตามในการประชมไมเหนการแลกเปลยนขอมลระหวางผเขาประชมเพอการตดตอสอสารกนในภายหลง จงขอเสนอแนะวาสถาบนยานยนตควรใหขอมลแกผรวมประชมอก 3 ฝายวาบคลากรทานใดของของสถาบนยานยนตทำาหนาทประสานงานดานใดบาง ทงนเพอการตดตอประสานงานทสะดวกรวดเรวในอนาคต

2) การตดตามและประสานงานกบกรมสงเสรมอตสาหกรรม สถาบนยานยนตควรเพมการตดตามความคบหนาของงานในสวนทตองปฏบตตอเนองกบกรมสงเสรมอตสาหกรรมใหมประสทธภาพกวาทเปนอยในปจจบน เนองจากการตดตามยงใชความสมพนธสวนบคคลในระดบพนกงานปฏบตการเพอรวมกนแกไขปญหาความลาชา หรอการสญหายของเอกสาร/ขอมลทจำาเปนตอการดำาเนนงานใหโครงการรดหนาทนเปาหมายทกำาหนดไว ในขณะทผบรหารโครงการของสถาบนยานยนตควรตดตอประผบรหารโครงการของกรมสงเสรมอตสาหกรรมอยางสมำาเสมอเพอหาทางปองกนและแกไขปญหาการดำาเนนงานในโครงการ

3) ระบบขอมลสำาหรบการตดตามและประสานงาน จากการสอบถามเจาหนาทระดบปฏบตการพบวา หลงจากมการตอเชอมขอมลเขาเครอขายขอมลคอมพวเตอรของกรมสงเสรมอตสาหกรรม ทำาใหการเปดดรายชอของวสาหกจทสมครเขารวมโครงการผานหนวยรวมบรหารและหนวยรวมดำาเนนการตาง ๆทไดผานการพจารณามเลขรหส “ธร“ ควรใชฐานขอมลทเร มตนโดยกรมสงเสรมอตสาหกรรมเพอตอยอดใหมขอมลอน ๆ เชนชอทปรกษา ผชวยทปรกษา สถานภาพของโครงการไวสำาหรบตดตามและประสานงานกบฝายตาง ๆ ทเกยวของ

และเนองจากการตดตามสถาบนรวมบรหารและหนวยรวมดำาเนนการสาขา ไดรบขอมลจากวสาหกจทสอดคลองกนวา ผประกอบการสวนใหญไมทราบสถานภาพการดำาเนนงานวาปจจบนอยในระยะใด ใบสมคร

115


ของตนผานการพจารณาหรอไม และเมอใดทปรกษาจะเรมเขาปฏบตงาน ฯลฯ ทำาใหวสาหกจบางรายจงขอถอนตวหรอขอยายไปดำาเนนการตอกบหนวยรวมบรหารอน

ดงนนสถาบนยานยนตควรแจงขอมลเหลานใหวสาหกจและทปรกษาทเกยวของทราบตามสมควรโดยทางโทรศพท โทรสาร จดหมาย หรอ E-mail ในชนแรกกอนเพอลดความรสกวาถกละเลยหรอการดำาเนนงานลาชา

4) แผนการตดตามการปฏบตงานทโรงงาน สถาบนยานยนตมแผนการเขาตรวจตดตามผลทโรงงาน (Site Visit) ในเรว ๆ นหลงจากทปรกษาเขาดำาเนนงานตามทเสนอใน Proposal แลวแตปรากฏวายงไมมการวางแนวทางเพอใชกำากบการทำางานของเจาหนาททจะสงไปโรงงานวาขนตอนและประเดนทตองตรวจตดตามคออะไร อะไรคอความตองการตดตามและประเมนผล ดงนน ในการตดตามผลงานขางตนควรมการจดทำา Checklist หรอ Questionnaire รวมทงจดการปฐมนเทศเพอแนะแนวใหเจาหนาทกอนการไปปฏบตงานจรง

4.7 ผลการสมภาษณวสาหกจทเขารวมโครงการ

สถาบนยานยนตไดมอบรายชอ ทอย และหมายเลขโทรศพทตดตอของวสาหกจและทปรกษาจากสถาบนยานยนต เพอขอสมภาษณและสอบถามขอมลทเหนจำาเปนตอการปฏบตงานดานตดตามและประเมน ผลการสมภาษณสามารถสรปไดดงน

1) แรงจงใจและจดเรมตนทวสาหกจเขารวมโครงการ ITB ผประกอบการวสาหกจอธบายถงมลเหตจงใจทตนเขารวมโครงการ ITB สรปไดวา เกดจาก

- เคยรวมในโครงการอนของกรมสงเสรมอตสาหกรรมแลวรสกวาเปนประโยชน ทำาใหเกดการปรบปรงการดำาเนนงานของกจการตนเองไปในทางทดขน

116


- ในวสาหกจทยงไมเคยรวมโครงการอนใดกอนหนา สวนใหญจะไดรบการชกชวนจากทปรกษาทตนรจก

- การทราบขาวจากโทรทศน และการเขารวมงานงาน SME Fair ทจด ณ ศนยประชมแหงชาตสรกตต และเหนวาจะชวยการบรหารกจการตนใหดขนได

- ไดรบการชกชวนจากเจาหนาทของสถาบนยานยนต

- ทราบขาวจากการเผยแพรเม อผ บรหารบรษ ทไปเขาโครงการ / หลกสตรฝกอบรมทสถาบนอสระภายใตการกำากบดแลของกระทรวงอตสาหกรรม

- ไดรบการบอกเลาจากผประกอบการวสาหกจทอยในวงการเดยวกน

อยางไรกตาม แมจำานวนตวอยางทสมเลอกซงใชหลกการสมทางสถตแบบ Stratified Sampling Method จะมขนาดไมใหญมากนก เหนไดวาจดเรมตนททำาใหโครงการ ITB รวบรวมวสาหกจจำานวนมากไดภายในระยะเวลาไมมากนก อยทกลยทธการกระจายขอมลขาวสารและการชกชวนผานหลายชองทางในลกษณะ Mass Marketing

1) ความโปรงใสและความชดเจนเกยวกบคาใชจาย ประเดนในการสมภาษณผประกอบการทกรายทตดตอวา วสาหกจตองมคาใชจายอนใดทตองจายใหผใดอกหรอไม นอกจากคาบรการทปรกษาทกำาหนดไวรอยละ 10 – 20 ของคาทปรกษาทงหมด ผประกอบการทกรายยนยนวาตนไมตองเสยคาใชจายอนใดอก นอกจากบางรายททปรกษาแนะนำาใหซออปกรณและเคร องใชเพอเพมประสทธภาพการทำางานหรอเพมความปลอดภยแกพนกงานของวสาหกจเอง

2) ขอเสนอของ วสาหกจใหปรบปรงในโครงการ ITB แมวาความเหนของวสาหกจทรวมโครงการสวนใหญจะเปนความพอใจทรฐใหความชวยเหลอผานกรมสงเสรมอตสาหกรรม แตความลาชาในการขบเ ค ล อ น โ ค ร ง ก า ร ร ว ม ท ง ก า ร ใ ห ข อ ม ล แ ก ว ส า ห ก จ ไ ม เ พ ย ง พ อ

117


(Inadequate Information) และไมทนกาล (Untimely) ทำาใหเกดวสาหกจมความประทบใจไมดนก และใหขอสงเกต ดงน

- การดำาเนนงานโครงการคอนขางชา ยนใบสมครมานานหลายเดอนแลว บางรายยนใบสมครมากกวาหนงแหง เพราะคดวาจะชวยใหเรวขนหากเปลยนชองทางการสมคร

- ควรมการแจงใหทราบวาการดำาเนนงานไปถงขนใด หากสามารถกำาหนดใหวสาหกจทราบวาขนตอนการอนมต และขนตอนตอไปคออะไร และใชเวลากวน โดยเฉพาะอยางยงถาแจงผลการดำาเนนงานบน Web Site ของสถาบนยานยนตกจะสะดวกตอการตดตามเปนอยางยง

4.7 ผลการสมภาษณทปรกษา

ในจำานวนรายชอทปรกษาจำานวนประมาณ 540 ทาน ไดดำาเนนการตดตอขอสมภาษณบางทาน ซงมผลสรปความเหนของทปรกษา ดงน

1) สถานภาพทางอาชพของทปรกษา ทปรกษาสวนใหญเปนผประกอบอาชพหลกอน หรอรบจางเปน “ทปรกษาอสระ“ (Free-Lance) แ ต จ ะ ม ก า ร จ บ ก ล ม จ ด ท ม ท ป ร ก ษ า เ ฉ พ า ะ ก จ ต ง แ ต 3 คนขนไปเพอรบงานทปรกษาในโครงการ ITB ดงนน เมอมการโทรศพทตดตอกบสำานกงานทปรกษา เจาหนาทผรบโทรศพทแจงวาเปนทตงของสำานกงานธรกจอน แตภายหลงเมอทราบวตถประสงคในการตดตอ จงยนยนวาใชเปนสำานกงานของทปรกษาตามแจงไวกบสถาบนยานยนต

2) สถานทตงสำานกงานทปรกษาบางรายเปนทอยอาศยของหวหนาทมทปรกษาบรษทนนๆ อยางไรกตาม ผจดการโครงการใหขอมลวามทปรกษาจำานวนหนงทเร มสมครเปนทปรกษากบสถาบนยานยนตในฐานะบคคล แตภายหลงไปจดทะเบยนหรอใชชอบรษทอนเพอผลในทางภาษเงนได

3) อตราคาตอบแทนทบรษททปรกษาจายใหผทำาหนาททปรกษามตงแต 5,000 บาทตอวนขนไป ซงแสดงใหเหนวาบรษทททำาหนาทรบงานจากสถาบนยานยนตอาจหกคาใชจายสงกวาสดสวนของการใหบรการสวน

118


ของตน (Value of Service Contribution) แตผจดการโครงการเหนวาเปนจำานวนทนาจะเหมาะสม เพราะบรษททปรกษาตองสงคนเขาทำางานเพอเขยน Proposal จนไดรบอนมตจากกรมสงเสรมอตสาหกรรม โดยไมสามารถเบกคาใชจายได ทงนบนสมมตฐานวาผเขยน Proposal ไมไดทำาหนาททปรกษาในภายหลง อยางไรกตามในทางปฏบต ทปรกษาจะตองเปนผเขยน Proposal อยแลว เพราะตองมความรความเขาใจปญหาขององคกร จงจะเขยน Proposal และใหคำาปรกษาแนะนำาไดถกตอง

4.8 ความเส ยงทอาจเป นอปสรรคตอความส ำาเรจของโครงการ ITB

การวเคราะหปจจยความเสยงทอาจเปนอปสรรคตอการบรรลเปาหมายของโครงการ ITB ในสวนทสถาบนยานยนตรบผดชอบอย พบขอสงเกตทควรใหความสนใจดงน

1) เปาหมาย โครงการ ทตงไวเปนไปในเชงปรมาณ การรบมอบเปาหมายของโครงการในเชงปรมาณ เชน จำานวนวสาหกจ จำานวนทปรกษา จ ำานวนผชวยทปรกษา แตในขอเทจจรงแลวกจกรรมทท ำาในโครงการ ITB มความสำาคญในเชง “คณภาพ“ ไมดอยไปกวาเปาหมายเชงปรมาณ ไดแกคณภาพของทปรกษาและผลงานของทปรกษาทจะสามารถ “ชบชวต“ ใหธรกจไทยไดเพยงใดอาจเปนคำาถามได เนองจากสถาบนยานยนตตองสงมอบบรการการหาทปรกษาใหไดจำานวนทตองการโดยเกอบไมมกระบวนการคดเลอกคณภาพ

และแมวาทปรกษาทงหมดจะผานขนตอนการคดเลอกมาแลว แตสถาบนยานยนตควรคดสรรและจดกลมคณภาพของทปรกษาเมอจบโครงการ ITB ไว เพอลดความเสยงหากตองใชบรการกลมทปรกษาในอนาคต โดยพจารณาจากพนฐานการศกษา ประเภทธรกจและความรบผดชอบ รวมทงระยะเวลาของประสบการณทำางาน ประเภทธรกจและเนอหาของบรการการใหคำาปรกษาแนะนำาในอดต ทงนเพราะทปรกษาเหลานกำาลงจะไดรบมอบหมายงานใหทปรกษาในโครงการ จงควรนำาคณภาพของผล

119


งานของทปรกษาจากโครงการนมาประเมนและจดกลมไวเพอเปนขอมลอางองทสามารถนำามาใชประโยชนในอนาคต

2) ผรบผดชอบในการบงค บบญชาและฝกงานผชวยท ปรกษา กลมบคคลทตองเกยวของกบผชวยทปรกษาโดยตรง คอทปรกษาและวสาหกจซงจะเปนสถานททำางานของผชวยทปรกษายงไมรสกวาตนตองรบผดชอบตอการบงคบบญชา การมอบหมายงาน และการฝกงานใหผชวยทปรกษาตามวตถประสงคของโครงการ จงมความเสยงสงวาเงนเดอนทจายไปและอาจไมไดผลลพธในการพฒนาบณฑตผวางงานตามเปาหมายทตงไว นอกจากนโครงการ ITB ยงอาจสรางความประทบใจทไมดนกใหบณฑตผวางงานจำานวนหนง ทลาออกกลางคนหรอทำาจนจบโครงการ แตรสกวาตนเสยเวลากบโครงการ ITB โดยไมไดประสบการณตดตวไปสมความตงใจ

120


การตดตามและประเมนผลโครงการหนวยรวมบรหารสภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย*

1. บทนำาสภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย เปน 1 ใน 7 ของหนวยรวม

บรหารทไดรบการคดเลอกจากกรมสงเสรมอตสาหกรรม เนองจากเปนหนวยงานทมผเชยวชาญหลายสาขา ประกอบกบเปนหนวยงานทมประสบการณดานงานโครงการเปนอยางด โดยมคณเผาเทพ เดชานชต เปนผจดการโครงการ

ในการดำาเนนงาน สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย ไดรบมอบหมายจากกรมสงเสรมอตสาหกรรมใหเปนหนวยรวมบรหารโครงการ และไดรบเปาหมายในการรบผประกอบการวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมเขารวมโครงการ ITB จำานวน 200 ราย และในระยะเรมแรกของโครงการมผสมครทงสนประมาณ 200 ราย หลงจากนนมผประกอบการถอนตวไปหลายราย ดวยเหตผลคอ

- ผประกอบการบางรายมงบประมาณจำากดและตดขดภาระคาใชจาย 10% ทตองรบผดชอบจายเปนคาธรรมเนยมเขารวมโครงการ

- ผประกอบการบางรายไมมความพรอม และคดวาไมมเวลาทำางานกบทปรกษา

- ผประกอบการทมปญหาดานการเงน หลงจากไดรบการสนบสนนจากสถาบนการเงนแลวขอถอนตว

- ผประกอบการทสมครบางรายไมมคณสมบตเปนไปตามทโครงการฯ กำาหนด กลาวคอมผถอหนเปนคนไทยนอยกวารอยละ 51

* ผดำาเนนการตดตามประเมนผลโครงการ ไดแก นายวเชยร ขวญสนท นางภวกา พทกษ

121


- ผประกอบการยายไปสมครกบหนวยรวมอน เนองจากการทหนวยรวมดำาเนนการไมชแจงใหผประกอบการเขาใจ

- มผประกอบการบางรายถอนตวหลงจากทท ำาวจยเชงลกแลว เพราะไมอยากเสยคาใชจาย

ณ วนท 29 กรกฎาคม 2545 สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทยมผประกอบการทสมครเขารวมโครงการรวมทงสน 101 ราย คดเปนสดสวนรอยละ 50.5 ของเปาหมาย โดยสาขาทวสาหกจตองการคำาปรกษาไดแก ดานการตลาด การบรหารการขาย การจดการ-บรหารองคกร คอมพวเตอรและเทคโนโลยสารสนเทศ การเงนการบญช การจดการ-บรหารองคกร การสงออก การผลต และการจดซอ เปนตน ในขณะเดยวกน มจำานวนทปรกษาทอยภายใตการกำากบดแลของสภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทยรวมทงสน 274 ราย โดยแบงเปน 13 ทม

2. วตถประสงคการตดตามประเมนผล2.1 วตถประสงค

1) เพอศกษากระบวนการดำาเนนงานของโครงการตงแตเรมตนการใชปจจยในโครงการ ผานกระบวนการ (Processes) และการสรางผลลพธ (Outputs)

2) เพอวเคราะหขอมล และประเมนความเหมาะสมของกระบวนการปฏบตงาน ในเชงประสทธภาพ ความเสยง และความเพยงพอของการควบคม แลวนำาเสนอตอผบรหารโครงการพรอมขอเสนอแนะ เพอใชประกอบการตดสนใจปรบปรงแกไข

3) เพอปองกนไมใหหนวยรวมดำาเนนการทำางานผดพลาด และเบยงเบนไปจากกรอบและแนวทางทกรมสงเสรมอตสาหกรรมกำาหนด

4) เพอประเมนความโปรงใสของกระบวนการทำางาน

122


2.2 ขอบเขตของการตดตามประเมนผล

การตดตามประเมนผลโครงการจะครอบคลมกระบวนการตางๆของโครงการตงแตการประชาสมพนธ การรบสมคร การคดเลอกผประกอบการ การคดเลอกทปรกษา กจกรรมการใหคำาปรกษาแนะนำา การรายงานความกาวหนาของโครงการ รวมทงการตดตามความคบหนาของโครงการทงทเกยวของกบผประกอบการ ทปรกษา หนวยรวมบรการ และกรมสงเสรมอตสาหกรรม

3. การดำาเนนงานของหนวยรวมบรหาร3.1 ภาพรวม

ผลการตดตามความคบหนาและประเมนผลโครงการชบชวตธรกจไทยในหนวยรวมบรหาร สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย สามารถปฏบตงานอยางมประสทธภาพ เมอเทยบกบทรพยากรบคคลทมและใชไป คอ ผจดการโครงการ 1 คน ผประสานงานโครงการ 1 คน และผชวยประสานงานโครงการ 2 คน ภายในระยะเวลาของโครงการทมชวงสน

อยางไรกตาม สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทยไดเลงเหนจดทเปนความเสยงตางๆ ทอาจจะเปนอปสรรคตอการบรรลเปาหมายของโครงการ เชนกระบวนการมอบหมายงานใหทปรกษาใหตรงกบความรความชำานาญ กระบวนการคดเลอกทปรกษาทมความเชยวชาญสาขาตางๆ ตองการใหมหนวยงานในประเทศไทยททำาหนาทรบรองความรความสามารถ (Competence) ของทปรกษา เหมอนอยางเชนในบางประเทศ โดยมประเดนความเสยงตางๆ ดงน

1) ความเสยงจากโครงสรางการบรหารงานทซบซอนและการแบงความรบผดชอบไมชดเจน โดยบนทกความเขาใจทกรมสงเสรมอตสาหกรรมทำากบหนวยรวมบรหาร ไมไดลงไปในรายละเอยด และไมไดกำาหนดใหชดเจนวา ภายในระยะ เวลา 12 เดอน ระหวางดำาเนนโครงการ ITB หนวยงานรวมบรหารจะวดการบรรลเปาหมายดวยอะไร

123


2) ความเสยงจากกระบวนการคดสรรทปรกษา ซงแตละหนวยรวมบรหารจะเลอกใชวธการของตวเอง

3) ความเสยงจากการมอบหมายงานทไมตรงกบความชำานาญของทปรกษา อาจเกดจากการทหนวยรวมมขอมลเกยวกบทปรกษาไมเพยงพอ

4) ความเสยงจากการวนจฉยขอมลของผประกอบการผดพลาด

5) ความเสยงจากการขาดดลในดานการควบคม (Check and balance)

6) ความเสยงจากการใหผประกอบการเจาะจงผทใหคำาปรกษา ซงมการยกเวนใหผประกอบการเลอกทปรกษาเองได

7) ความเสยงทเกดจากการมงทำางานเชงปรมาณ

3.2 การคดเลอกทปรกษา

ผจดการโครงการไดใหขอสงเกตวาปจจบนทปรกษาทมความรความสามารถจรงๆในประเทศไทยยงมนอยมาก และยงไมมองคกรใดในประเทศไทยทรบรองความรความสามารถของทปรกษา และสำาหรบกระบวนการคดเลอกทปรกษาของสภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทยไมไดจดทำาไวเปนลายลกษณอกษรแตจะดรายละเอยดจากใบสมครทปรกษาโดยไมไดมการยนยนจากหลกฐานประกอบอนใด แตหลงจากมการตงประเดนสำาคญในการเลอกทปรกษาทมความรความชำานาญ ทางสภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทยชแจงวามความตระหนกตรงจดนอยแลว แตดวยขอจำากดดานระยะเวลา จงไมสามารถคดเลอกทปรกษาโดยใชเกณฑทเขมงวดกวานได

3.3 การมอบหมายงานใหทปรกษา

124


สำาหรบการมอบหมายงานใหทปรกษาแตละทมนนสวนใหญแตละทมจะจดสรรกนเองโดยมการประชมรวมกน และแตละทมกทราบดวาทมของตนมความรความสามารถในสาขาใดบาง

อยางไรกตาม ในชวงปลายเดอนกรกฎาคมตอเดอนสงหาคม ททมตดตามและเมนผลโครงการไดไปตดตามผลการดำาเนนงานของสภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทยในสวนทปรกษา พบวาสวนใหญไดนำาเสนอ Proposal และรายงานวจยเชงลกแลว และกำาลงปรบปรงแกไขโดยผจดการโครงการและผประสานงาน ซงผจดการโครงการจะอานรายงานวจยเชงลกทกฉบบ เพอตรวจสอบความเหมาะสม

ในการสมด Proposal และรายงานวจยเชงลกของทปรกษาบางทม เพอดความคบหนาของการปฏบตงานของทปรกษา และพจารณาดความเหมาะสมวา สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทยไดมอบหมายงานใหตรงกบความรความชำานาญของทมทปรกษาหรอไม ซงผลการสมตรวจเอกสารและสมภาษณเจาของกจการ/ผบรหารของวสาหกจพบประเดนทนาสนใจ ดงน

1) บรษท เค ซ แอล อนเตอรเทรด จำากด (ITB-F-002)บรษทไดเขารวมโครงการในเดอน กรกฎาคม 2545 และคาด

วาจะดำาเนนงานเสรจสนจบโครงการ ในธนวาคม 2545 โดยมทมทปรกษารหส E-01-206 ในการใหคำาปรกษาแนะนำา

ใน Proposal มการกำาหนดวตถประสงคการเขารวมโครงการของผประกอบการ คอ เพอใหบรษทฯมระบบบรหารจดการทเปนมาตรฐาน สอดคลองกบมาตรฐานระบบการจดการคณภาพ มระบบควบคมคณภาพของสนคาตงแต วตถดบจนถงผลตภณฑสำาเรจรป อยางมประสทธภาพ และ สามารถวางแผนการตลาด การควบคมการผลตดานปรมาณ ไดอยางมประสทธผล

125


ในขณะทมการกำาหนดเปาหมายของกจการวา

- บรษทมระบบการบรหารจดการทมประสทธผล ทสอดคลองกบมาตรฐานระบบบรหารงาน คณภาพ ISO 9001:2000 โดยใหมการจดทำาระบบเอกสาร ขนตอนการทำางานใหครบถวน 100%

- บรษทสามารถลดการสญเสย จากการผลต โดยใหมจำานวนสนคาทรบคนจากลกคา 0% ตอการสงซอในแตละครง และระดบของเสยลดลง 10% จากสถตในปจจบน

- บรษทสามารถวางแผนการผลต ควบคมการผลต ตดตามการผลตได โดยระบไดวาคำาสงซอทกคำาสงสามารถรบไดหรอไมไดโดยมระบบเอกสารในแตละกระบวนการไดครบถวน

ในขณะทผลจากการตรวจรายงานผลการวนจฉยเชงลกเมอ 6 มถนายน 2545 สรปประเดนทบรษทควรดำาเนนการปรบปรงแกไขในระยะยาว และการพจารณารายละเอยดคณสมบตของทมทปรกษาในใบสมครพบวามคณสมบต และประสบการณเหมาะสม กบสภาพปญหาและความตองการของผประกอบการ คอ

- การพฒนาระบบการจดการใหมความชดเจน โดยนำาระบบบรหารงานคณภาพ ISO 9001:2000 หรอระบบการจดการอนๆ ทเหมาะสมมาประยกตใช เพอใหเกดผลทจะไดจากการดำาเนนการดงกลาวเชน การพฒนาทกษะหวหนางานเพอสามารถควบคมงานได การพฒนาปรบปรงพนทเพอใชประโยชนสงสด

- การจดทำาระบบควบคมคณภาพ โดยการจดทำาระบบควบคมคณภาพ ตงแตวตถดบและการควบคมกระบวนการ ในการผลตแตละขนตอน จนถงสนคาสำาเรจรป

- การจดทำาระบบการวางแผนการผลต เพอเพมความสามารถในการควบคมการวางแผนการผลตใหเปนไปตามแผน

2) บรษท รงโรจนเฟอรนเจอร จำากด

126


บรษทเขารวมโครงการในเดอน กรกฎาคม 2545 และคาดวาจะดำาเนนเสรจสนจบโครงการในเดอนธนวาคม 2545 โดยมทมทปรกษารหส UI-02-223 ในการใหคำาปรกษาแนะนำา

ในการจดทำา Proposal ทมทปรกษาไดเขาไปใหความชวยเหลอในการกำาหนดวตถประสงคและเปาหมาย ดงน

ดานวตถประสงคของการเขารวมโครงการ คอ เพอเพมประสทธภาพในการบรการจดการใหเปนระบบ การจดใหมแผนธรกจทสามารถใชเปนแนวทางในการดำาเนนธรกจและขยายกจการ และเพอเพมประสทธภาพในการผลตดวยศกยภาพทมอย เพอรองรบการขยายตวทางธรกจ ภายหลงมการแกไขปญหาสภาพคลองไดแลว

ดานเปาหมายของกจการ ประกอบดวย

- การปรบปรงการบรหารการจดการเปนระบบโดยจดท ำาคมอโครงสรางหนวยงานทชดเจนและแบงหนาทความรบผดชอบทกตำาแหนง

- การจดทำาแผนธรกจทสมบรณ 1 ชดใหเปนแนวทางในการดำาเนนธรกจและขยายกจการตอไป

- และเมอปรบปรงกจการแลวประสทธภาพการผลตจะเพมขนอยางนอย 50%

อยางไรกตามมขอสงเกตวาเปาหมายในประเดนการปรบปรงกจการแลวประสทธภาพการผลตจะเพมขนอยางนอย 50% ของผประกอบการรายนไมเฉพาะเจาะจง และไมทราบวาประสทธภาพทเพมขนนน วดเปรยบเทยบจากเกณฑใด ในกรณน ผจดการโครงการได ชแจงวาไดมการใหทมทปรกษาทมนแกไขใหชดเจนยงขนโดยนำาหลกการ SMART เขามาพจารณาประกอบดวย และเมอพจารณาคณสมบตของหวหนาทมทปรกษาทมน มความเชยวชาญดาน การจดการ-บรหารองคกร การบรหารทรพยากรมนษย การตลาด การผลต (ผลตภณฑไม) และดานอนๆ เชนการปลกสวนปา การจดการปาไมระบบวนเกษตรเพออตสาหกรรม เมอมองใน

127


ภาพรวม แมวาจะไมมประสบการณดานการใหคำาปรกษา แตถาใชประสบการณจากการผลตไม นาจะชวยผประกอบการแกปญหาและชวยปรบปรงกระบวนการได

3) บรษท เจอเอส เทคนค ลายส จำากด (FTI ธร-108)บรษทไดเขารวมโครงการในเดอนกรกฎาคม 2545 และคาด

วาการดำาเนนงานจะเสรจสนจบโครงการในเดอนธนวาคม 2545 โดยมทมทปรกษานำาโดยคณเลศ ทศยากร

ทมทปรกษาไดเขาไปใหความชวยเหลอในการกำาหนดวตถประสงคและเปาหมายการเขารวมโครงการ ดงน

ดานวตถประสงค ไดแก การทำาใหบรษท มระบบการผลตทมความคลองตวและมประสทธภาพสงสด และการปรบปรงระบบการจดการองคกรใหมสายการบงคบบญชาทชดเจนและเปนระบบมากขน

เปาหมายของกจการ ไดแก

- บรษทมระบบการวางแผนการผลตทมประสทธภาพเพอใหการไหลของงานเปนไปอยางมระบบ ลดปญหางานทสงลกคาไมทนตามกำาหนดลดลงประมาณ 20% ตลอดจนมการจดทำาระบบเอกสารทใชในการควบคมกระบวนการทำางานของแผนกตางๆเพอใชเปนเครองมอในการผลต การวางแผนและการศกษาวเคราะหขอมลทจำาเปน

- บรษทมการจดทำาแผนผงองคกร (Organization Chart) และ Job Description ของงานอยางชดเจนเพอใชเปนกลไกในการควบคมการบรหารดำาเนนงานใหเปนไปอยางมประสทธภาพ โดยมโครงสรางองคกร และการกำาหนดบทบาทหนาทความรบผดชอบของแตละตำาแหนงงาน ในระดบหวหนางานทชดเจนและครอบคลมขอบเขตของงาน

128


ในกรณนจะพบวาการกำาหนดเปาหมายไมชดเจนนก ทำาใหไมสามารถวดได ทางสภาอตสาหกรรมแหงประทศไทยจงแจงทปรกษาใหทำาการปรบปรงเปาหมายใหชดเจน อยางไรกตามมขอสงเกตวาประสบการณการทำางานของหวหนาทมทผานมามประสบการณการทำางานในอตสาหรรมอาหารแชแขงเปนสวนใหญ แตกระบวนการหลกของผประกอบการททางทมทปรกษาเขาไปชวยพฒนาแมพมพคอ กระบวนการกลง การไส (Milling) และการเชอม (Welding) เปนหลก

อนงเมอพจารณาขอมลของผประกอบการเพมเตมคอ บรษท โอเอซส ซเวลด จำากด (FTI ธร 155-02-45) โรงเรยนภาษาจนศกษา (ในนามบรษท วงศารวมทน จำากด) (FTI ธร 169-03-45) และบรษท วฒนศรโลหการ จำากด (FTI ธร 92-03-45) โดยการสมภาษณและหารอกบผแทนจาก สถาบนพลงงานเพออตสาหกรรม ซงเปนหนวยงานยอยของสภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย และเปนหนวยรวมดำาเนนการทรบงานโครงการชบชวตธรกจไทยเฉพาะสาขาการอนรกษพลงงาน (Energy Conservation) อนเปนสาขาทสถาบนฯ มความรความชำานาญ

สถาบนพลงงานเพออตสาหกรรม ไดรบมอบหมายใหรบผประกอบการได 20 ราย ซงเปนจำานวนทพอเหมาะกบจำานวนทปรกษาทม คอ 15 คน จนถงวนท 29 กรกฎาคม 2545 มผประกอบการมาสมคร 11 ราย การมอบหมายงานใหกบผประกอบการไมมปญหา เนองจากสถาบนพลงงานเพออตสาหกรรมไดใชทมผเชยวชาญของตนเองทมความรความชำานาญดานการอนรกษพลงงานโดยตรง

3.4 การสมภาษณผประกอบการ

ในการประเมนผลการดำาเนนงานของโครงการไดตดตอสอบถามความคบหนาของการไปใหบรการทปรกษาของทมทปรกษาจากผประกอบการ รวมทงปญหาตางๆทอาจม ไดขอมล ดงน

1) บรษท เค ซ แอล อนเตอรเทรด จำากด พบวานบตงแตทมทปรกษาเขามาชวยพฒนายงไมประสบปญหาใดๆ บรษทไดรบประโยชน

129


มาก เพราะทมทปรกษามความรดมาก สามารถเสนอแนะการแกไขปญหาไดถกตองตรงตามทกำาหนด และกลาวไดวาการรวมโครงการในครงนสรางการพฒนาการประกอบธรกจไดดเกนความคาดหวงของบรษท ยงผลใหการทำางานของบรษทดขนเปนลำาดบ และขอยนยนวารฐบาลไมเสยเงนเปลาแนนอน

2) บรษท เจซเอส จำากด ผบรหารของบรษทใหขอสงเกตวาการทำางานของทมทปรกษาทเขาไปสปดาหละ 1 ครงอาจใชเวลาไมเตมทนกคอไปถงบรษทฯ ประมาณ 9.00-10.00 น. และกลบประมาณ 15.00 น. สวนประเดนอนเชนเวลาวางไมตรงกน บางครงผบรหารของบรษทตองไปตดตอธรกจภายนอก ทำาใหไมสามารถเขารวมประชมกบทมทปรกษาได บรษทอยากใหทมทปรกษาแจงกำาหนดการใหทราบกอนลวงหนา และในบางครงบรษทลำาบากใจทจะบอกขอมลบางอยางแกทมทปรกษา ซงบรษทคดวาเปนความลบ และจนถงปจจบนยงไมสามารถเหนผลของการปรบปรงไดชดเจนนก

3) โรงเรยนภาษาจนศกษา (ในนามบรษท วงศารวมทน จำากด) ใหขอมลวามผชวยทปรกษาเขาไปประจำาทบรษทฯ สปดาหละ 6 วน และทมทปรกษาเขามาชวยใหคำาปรกษาแนะนำาและพฒนากจการแลว 1 ครง ตอนนยงไมมปญหาแตอยางใด

4) บรษท รงโรจนเฟอนเจอร จำากด ใหขอมลวาหลงจากไดรบความชวยเหลอจากโครงการชบชวตธรกจไทย ระบบการทำางานของบรษทดขนเลกนอย มผชวยทปรกษามาประจำาทบรษท 1 คนชวยจดทำาเอกสารเรองเงนกจากสถาบนการเงน ทมทปรกษาเขามาใหคำาปรกษาแนะนำาแลว 1 ครง บรษทตองการกเงนเพมเพอนำามาซอเคร องจกรเพอจะไดเพมกำาลงการผลต

130


การตดตามและประเมนผลโครงการหนวยรวมบรหารบรรษทเงนทนอตสาหกรรมขนาดกลางและขนาดยอม*

1.บทนำาบรรษทเงนทนอตสาหกรรมขนาดยอมไดเขารวมโครงการชบ

ชวตธรกจไทยในฐานะหนวยรวมบรหารและไดรบเปาหมายใหบรการวสาหกจจำานวน 200 ราย ในขณะดำาเนนการตดตามประเมนผลโครงการมวสาหกจยนใบสมครเขารวมโครงการรวม 325 ราย แบงออกเปนสวนทไดดำาเนนการสงวนจฉยแลว 257 ราย และสวนทไดรบการยกเวนการวนจฉยเบองตน 68 ราย และ ณ วนทตรวจตดตามประเมนผลโครงการ (21 มถนายน 2545) มวสาหกจไดรบอนมตใหเขารวมโครงการจำานวน 122 ราย และมวสาหกจทขอถอนตวหรอขอเปลยนไปใชหนวยรวมบรหารอนรวม 78 ราย

ในดานทปรกษาธรกจในโครงการมมาขนทะเบยนกบบรรษทเงนทนอตสาหกรรมขนาดกลางและขนาดยอม 32 หนวยงาน/บรษท/ทม/คณะบคคล ซงมทปรกษารวมจำานวน 379 คน และในสวนผชวยทปรกษาตามเปาหมายทกำาหนดไว 200 คน ปรากฏวามผทยนใบสมครไวโดยตรงจำานวน 106 คน

บรรษทเงนทนอตสาหกรรมขนาดยอม ไดจดตงโครงสรางการบรหารโครงการ ITB โดยมผจดการโครงการและมหนวยปฏบตรองรบในแตละดานรวม 7 หนวย และแบงการจดองคกรการบรหารองคการนมระดบชนการบงคบบญชา 3 ชน โดย 2 ชนแรก เพยงแตกำากบควบคมดานนโยบายและตดตอกบ กรมสงเสรมอตสาหกรรมเปนหลก สวนผทปฏบตงานสวนใหญในโครงการมเพยง 3 คน ทำาการตดตามโครงการ สวนอก 2 คน ทมรายชออยในโครงการ เปนผปฏบตงานตามภาระเปนครงคราว ดงน


131

ผจดการโครงการ(ดร. สปรยา สทธคง)


หมายเหต 1 ปฏบตงานในโครงการเปนสวนใหญ

จากบนทกความรวมมอโครงการชบชวตธรกจไทย ระหวาง กรมสงเสรมอตสาหกรรม และ บรรษทเงนทนอตสาหกรรมขนาดกลางและขนาดยอม ลงวนท 28 กมภาพนธ 2545 สรปความรบผดชอบของบรรษทเงนทนอตสาหกรรมขนาดกลางและขนาดยอม ดงน

- เปนหนวยงานหลกในการแกไขปญหาการประกอบธรกจ ยกระดบ ปรบปรงความสามารถในการประกอบการเพมขดความสามารถในการแขงขนในเวทการคาโลก คงสภาพการจางงานของวสาหกจทเขารวมโครงการจำานวนไมนอยกวา 200 กจการ

- ใหมการปฏบตตามแผนงานทไดเสนอไวกบคณะกรรมการกำากบโครงการและจดสงรายงานการวเคราะหยนยนปญหาของแตละวสาหกจให กรมสงเสรมอตสาหกรรม กอนทจะใหบรการปรกษาแนะนำาเชงลก

- ใหคำาปรกษาแนะนำาเชงลกรายวสาหกจ

- ใหแจงรายชอวสาหกจทขอยกเลกการเขารวมโครงการและจดทำารายงานความกาวหนาประจำาเดอน และจดสงรายงานการบรหารโครงการภายใน 30 วนทำาการ หลงเสรจสนโครงการ

2.วตถประสงคของการตดตามประเมนผลในการประเมนถงประสทธผลการบรหารโครงการชบชวตธรกจ

ไทย วตถประสงคของการตรวจสอบครงน ผตรวจสอบมงตรวจสอบถง

132

คณะกรรมการจดจาง

คณะกรรมการตรวจรบงาน

ฝายบรหาร (ชาตร เวทสรณ

สธ) 1

ฝายประชาสมพนธฯ

(สรชย กำาพลานนท

ฝายบญชและการเงน

(รงนภา จนทราธร

ฝายประสานความรวมมอฯ

(กมปนาท ศร

ฝายขอมลโครงการ

(ธนนต เวชช


ประสทธผล (Effectiveness) ของการบรหารโครงการของบรรษทเงนทนอตสาหกรรมขนาดยอม โดยยด คณภาพ ของการใหคำาแนะนำาปรกษา ทผประกอบการไดจากทปรกษาของตน ระยะเวลาทเหมาะสม กบสถานภาพแหงความเปนจรงททปรกษาสามารถทจะบงชปญหาทสำาคญจนกระทงการใหคำาแนะนำาแกผประกอบการ จนสามารถทำาความเขาใจ จนสามารถนำาไปสการแกไขปรบปรง และ คาใชจายของโครงการ ทไดรบจดสรร และควบคมการใชจายงบประมาณทไดรบวาใหสามารถดำาเนนการไดบรรลวตถประสงคดานคณภาพ และภายในระยะเวลาเปาหมายหรอไม

3.วธการและขนตอนการตดตามประเมนผลการตดตามประเมนผลโครงการไดใชวธการ และเทคนคการ

ตรวจสอบหลายประการ อาท การสอบทานเอกสาร การสมภาษณ การสอบทาน การสงเกตการณ การวเคราะหเจาะลก การสอบถาม การคำานวณ การสอบยนกบผเกยวของในดานตางๆ โดย

ผทใหขอมล และอำานวยความสะดวกในการตรวจสอบครงน ประกอบดวย

1. คณชาตร เวทสรณสธ 2. คณกมปนาท ศรศกดา 3. คณธนนต เวชชบษกร 4. วสาหกจจำานวน 11 ราย จาก 35 ราย ทผตรวจสอบสมเลอกมาทำาการสมภาษณทางโทรศพท 5. คณนวลวรรณ ภประเสรฐ บรษท รวมกจทปรกษา จำากด 6. คณสนชย ตงประดบกล ตวแทนของบรษท ดอทคอมพารทเนอร จำากด 7. คณพนธพงษ คงศร บรษท Pinnacle จำากด 8. คณเดชา พงษอาจ บรษท PF Consultant จำากด 9. คณณฐกร วรอไร10. คณสรศกด หมนนกร

133

เจาหนาท บอย. ทรบผดชอบงานของโครงการฯ เกอบเตมเวลา

วสาหกจทเขารวมโครงการ ใหขอมลเมอผตรวจสอบไปเยยมโรงงาน


11. คณจนดาภา ฉตรเจรญสข

กระบวนการในการตรวจสอบครงนใชวธการตรวจสอบทเรยกวา System Approach กลาวคอ การสอบทาน วเคราะห และสงเคราะหถงปจจยทใชในโครงการ (Input) กระบวนการ (Throughput or Process) วา มความเพยงพอและเหมาะสม และมหลกประกนใดบางทจะบงบอกวากจกรรมตาง ๆ อยภายใตการกำากบควบคมทเหมาะสม

อยางไรกตาม ในการตรวจสอบครงนไมไดใชวธการตรวจสอบเปนรายการ (Transaction Approach) ซงจะไดผลนอยกวาการตรวจทงระบบจากกรอบใหญมาสสวนยอย ดงนนจะทำาการทดสอบยนยนขอมลวเคราะหและสงเคราะหใหเหลอประเดนหลก 6 ประเดน ดงน

1) ความเพยงพอและเหมาะสมของปจจยทใชและกระบวนการทดำาเนนอย

2) ความมงมนของผเกยวของในการไปสวตถประสงคของการบรหารโครงการ ใหคำาปรกษา และวตถประสงคของโครงการชบชวตธรกจไทย

3) ขดความสามารถในการตปญหาธรกจของแตละวสาหกจทเขารวมโครงการพรอมกบใหคำาปรกษาจากหลกวชาทผนวกประสบการณตรง

4) ประสทธผลของการบรหารโครงการใหบรรลวตถประสงคของทง 3 ประการของการบรหารโครงการใหคำาปรกษาทง 3 ประการ คอ คณภาพงานทปรกษา เวลาทใชในแตละวสาหกจ และ งบประมาณทใชเพอใหไดคณภาพทตองการ

5) ความโปรงใสของการคดเลอกวสาหกจ ทปรกษาและผชวยทปรกษา พรอมกบความโปรงใสของกระบวนการบรหารโครงการการใหคำาปรกษาแกวสาหกจ

134


6) ปจจยความเสยงทกำาลงเผชญอย และความเสยงใดบางมนยสำาคญทควรพจารณาเปนลำาดบตน ๆ

4.ผลการตดตามประเมนผล4.1 การไดมาและเลอกใชปจจย (Input)

1) วสาหกจทไดรบการคดเลอก

มวสาหกจจำานวนมากตงความหวงวาหากมาอยภายใตการจดการของ บอย.จะไดรบอนมตเงนกไดงายขนกวาเดม และ จากการสมภาษณและไปเยยมวสาหกจ พบวาสวนใหญอยากเขารวม โครงการเชอวาจะเปนประโยชน ความเสยง คอ เวลาทจดสรรใหแตละวสาหกจไมเพยงพอทจะดำาเนนการในประเดนทวกฤต และยงคงเสยงตอการแยกแยะปญหาวกฤตออกจากปญหาปกต นอกจากนวสาหกจยงมความเสยงทสงทจะไดรบมอบงาน ทมคณภาพไมเพยงพอทจะแกปญหา กบไมทนเวลาของโครงการ

2) ทปรกษาทไดรบคดเลอก

ผลจากการสมภาษณบรษททปรกษา 4 บรษทและการตรวจสอบเอกสารเกยวกบบรษททปรกษา 12 บรษท พบวามเพยงสวนนอยทมประสบการณโดยตรงในการเปนทปรกษาและมการจดตงบรษทขนมาเปนลกษณะทปรกษาจรง ทปรกษาสวนใหญไมมประสบการณโดยตรงในการเปนทปรกษาอาชพแบบเตมเวลา

จากการสอบทานประวตของทปรกษาเปนรายบคคล พอประมวลไดวา ทปรกษาสวนใหญมงานเตมเวลาอนเปนอาชพประจำา หรอเปนอาจารย นกวจย หรอผมประสบการณเปนผบรหารองคกรตาง ๆ มา จงมเพยงทปรกษาเพยงสวนนอยทมการปฏบตงานเปนทปรกษามออาชพ ผลพวงจากสภาพแวดลอมน และจากการททปรกษาหลายบรษทรบงานจากหลายหนวยงานรวม จงนำาไปสความเสยงดานการสงมอบงานทมคณภาพใหทนเวลา

135


อยางไรกตาม ทปรกษาทมาขนทะเบยน และสวนทเปนหนสวน หรอพนกงานประจำานน พอจะสรปลกษณะพนฐานทสำาคญและประเดนทนาสนใน ดงน

- ทปรกษาสวนใหญเปนอาจารยสอนในสถาบนการศกษา โดยเฉพาะอยางยงจาก พระจอมเกลาธนบร เทคโนโลยพระนครเหนอ มหาวทยาลยทงของรฐ และทวไปทมประสบการณการสอนการวจยเปนสวนใหญ และใหคำาปรกษาทมความชำานาญดานเทคนคเฉพาะทางมากกวาทจะเปนทปรกษาเพอโครงการ “ชบชวตธรกจ“ ซงมโจทยทแผกวาง และสลบซบซอน

- บรษททปรกษาสวนใหญไมมทมงานสนบสนน และบรหารงานกบการตดตอประสานระหวางทปรกษาดวยกนเอง ตองท ำางานในลกษณะทม แตทางการปฏบตนน ไมสามารถหลอหลอมเปน 1 ทม สำาหรบวสาหกจทไปใหคำาปรกษา (มเพยง 1 – 2 แหง ทสามารถทำาได)

- คณภาพของงานทปรกษาขนอยกบความสามารถเฉพาะ เฉพาะตวบคคล และเฉพาะดานของทปรกษา ซงอาจจะกลมกลน หรอไมกลมกลนกนกได

- การแบงสรรรายไดระหวางกนมความลกลนกนทำาใหการจดสรรเวลาเกดปญหาขนมาในบางทม และการททปรกษามงไดปรมาณงานมากกวาการตกลงก นถ งระด บคณภาพของบรการ (Quality of Services) และระด บบรการข นต ำาท ควรจะเป น (Service Level Agreement)

- การระบคณสมบตของทปรกษาถงคณวฒการศกษา ประสบการณทำางาน (ทไมไดเจาะจงวาเปนงานทปรกษา) อาจจะสงผลใหเกดความคาดหวงในคณภาพ และระดบการใหบรการทแตกตางกนไดงาย และบางบรษทตงเปาหมายวาจะทำาทกวถทางใหไดงานไมนอยกวา 40 – 60 แหง ทงๆ ทมหนสวนเพยง 1 – 3 คน นอกนนจะเปนรายชอผบรหาร และ

136


พนกงานบรษททต องทำางานเตมเวลา ผ ท ก ำาลงหางาน และอาจารย มหาวทยาลย

3) การคดเลอก และจดการกบผชวยทปรกษา

หนวยรวมบรหาร บรรษทเงนทนอตสาหกรรมขนาดกลางและขนาดยอมประสบปญหามผสมครไมครบจำานวนทตองการ ดงนนจงตองมการขอจากกรมสงเสรมอตสาหกรรมเพมเตม และไดสงไปอบรมตามหลกสตรของสถาบนเพมผลผลตแหงชาต กบ หลกสตรของสมาคมสงเสรมเทคโนโลย (ไทย –ญปน) รวม 103 คน แตผานการอบรม ณ รายงานวนท 25 มถนายน 2545 แลว 39 คน และปรากฏวามผสมครขอถอนตว 83 คน สวนหนงเกดจากผสมครบางคนสมครไวเปนเวลานานแตยงไมไดรบการวาจางในระยะเวลาอนรวดเรว จงไปทำางานทอน

อยางไรกตามมประเดนการตรวจพบขอเทจจรงนจะนำาไปสขอจำากดใหมของบรรษทเงนทนอตสาหกรรมขนาดกลางและขนาดยอม ดงน

1)มจำานวนผชวยทปรกษาทไดรบการวาจางแลวเพยง 4 คน เทานน

2)จำานวนผทจะถอนตวคงจะสงขน เนองจากตองรอนานเกนไป และจะมงหางานประจำาทำามากกวา

3)หลกสตรทอบรมนน เปนหลกสตรทเตรยมไปทำางานในงานโรงงาน ทเนนเรองคณภาพการผลต และการเพมผลผลต ซงไมตรงกบการมาเปนผชวยทปรกษา

4) ผชวยทปรกษา กบทปรกษา มไดมองภาพเดยวกนดงทชอระบ วาเปนผชวยงานปรกษา เพยงแตในนามหรอเปนสวนเพมจากปกต

4.2 กระบวนการการบรหารโครงการ (Process) ผลจากการตดตามประเมนผลโครงการ พบวายงไมมเหตบงชท

ชดเจนเพยงพอวากระบวนการการบรหารโครงการของบรรษทเงนทน

137


อตสาหกรรมขนาดกลางและขนาดยอมในหนวยปฏบตการจะบงเกดประสทธผล และมระดบความโปรงใสทชดเจน เนองจากมเหตปจจยหลายประการทอาจจะสงผลให กระบวนการนดอยคาลงไปประกอบดวย

1) การตงวตถประสงคของโครงการครอบคลมบางสวนเกยวกบคณภาพ เวลาทใชแตละขน/ แตละวสาหกจ นำาไปสการไดทปรกษาทไมคอยตรงกบความจำาเปนของผประกอบการ

2) การจดโครงสรางการบรหารงานทมขน (Layer) มากถง 3 ขน แตมเจาหนาท 3 คนทำางานคอนขางเตมเวลา แตไมมโอกาสตดสนใจมากนก จนสงผลใหเกดความลาชาไปมาก

3) การจดบคลากรใหรบผดชอบโครงการนในลกษณะเปนงานสวนเพมจากงานประจำา ไมมผบรหารโครงการทานใดทำางานเตมเวลา

4) การสงงานและการบรหารงานระหวางฝายบรหารโครงการกบทปรกษาในขณะปฏบตงานภาคสนาม และรวมกบวสาหกจยงมบางสวนยงขาดความชดเจน ขาดตอน และลาชา

5) กระบวนการกลนกรอง และมอบงานใหทปรกษานน ใชเวลานานมาก และไมสามารถกลนกรองความซำาซอนของทปรกษากบหนวยรวมบรหารอน

นอกจากนมขอสงเกตในการบรหารโครงการ คอการจดองคกรมระดบชนการบงคบบญชา 3 ชน โดย 2 ชนแรก เพยงแตกำากบควบคมดานนโยบายและตดตอกบกรมสงเสรมอตสาหกรรมเปนหลก สวนผทปฏบตงานในโครงการมเพยง 3 คน สวนใหญทำาหนาทการตดตามโครงการ สวนอก 2 คน ทมรายชออยในโครงการ เปนผปฏบตงานเปนครงคราว ดงนนทำาใหมความเสยงทเกดจากการเรงรดใหกระบวนการมความรวดเรวขนทำาไดยาก เพราะตองปฏบตตามระบบราชการในเรองตาง ๆท กำาหนดไวในเรองรปแบบ และขนตอนทตองใชเวลาคอนขางมาก ประกอบกบการใชสออเลกโทรนกสยงจำากด

138


ดงนนแมวาจะมความตงใจดและทมเทกตาม แตขอจำากดเชนนจะสงผลใหการปฏบตงานในฐานะหนวยรวมบรหารโครงการใหบรรลผลตามทควรจะเปน ในขณะเดยวกน ความชำานาญ และประสบการณการบรหารโครงการเฉพาะกจในลกษณะนยงตองไดรบการบมเพาะและเรยนรอกระยะหนง

4.3 การตดตามและประเมนผลดานผลงาน (Output)ผลจากการตรวจสอบผลงานบางสวนและจากการพยากรณผล

จากปจจยทใช ประกอบการวเคราะหถงกระบวนการขางตนน สามารถตงขอสงเกตเกยวกบผลงานของโครงการเพอประโยชนแกผเกยวของทกฝาย ดงน

1) คณภาพของงานจากทปรกษา จะอยในระดบทมคณภาพปานกลางคอนไปในสวนทจะผดจากความคาดหวงของวสาหกจทตองการ “ชบชวต“ ตามชอโครงการ ความเสยงสวนนคอนขางสง และอาจจะมขอสงสยในเรองของความโปรงใสในการคดเลอกทปรกษาเขารวมโครงการไดงาย

2) ระยะเวลาทใชในโครงการ ประเดนของเวลาทใชนน สรปเปน 3 ประเดนคอ เวลาทจดสรรใหแตละวสาหกจ ไมเพยงพอทจะทำางานทมนยสำาคญได การดำาเนนงานในชวงเตรยมการใชเวลาเนนนานกวาทควรจะเปน เวลาทใชในการเตรยมการ และบรหารโครงการเนนนานกวาเวลาของทปรกษาใหแกวสาหกจ

3) คาใชจายในโครงการ ณ วนทตรวจสอบนน ทปรกษาธรกจในโครงการใหขอมลในระหวางสมภาษณ ซงมความเขาใจวา ผลตอบแทนทตนจะไดรบจากบรรษทเงนทนอตสาหกรรมขนาดยอมวาไมเตม 10,000 บาท/คน-วน โดยเขาใจวาตองมการกนออกเปนคาใชจายบางสวน แมวาจะมการยนยนวาจะจายในอตรา 10,000 บาท/คน-วน

4) ในขนตอนการทำางานทยาวเพอลดงานเอกสารและเปนเพยงกำาหนดนโยบาย และทศทางการบรหารโครงการ การอนมตงานตางๆ

139


นน ยอมทำาใหเสยเวลามาก ดงนน ควรเปลยนการกำากบควบคมจาก การ“ควบคมการจายเงน” มาเปน การควบคมคณภาพ“ ” ของงานทปรกษา และเพมความเขมงวดในการตดตาม กำากบ ควบคมการปฏบตงานของทปรกษาใหได คณภาพงาน“ ” มากกวาการตรวจเวลาทำางานของทปรกษา

44. การตรวจเยยมวสาหกจทเขารวมโครงการ

ผลจากการไปตรวจเยยมวสาหกจ 2 ราย พบวา โดยความคาดหวงไมแตกตางจากทปรกษามากนก แตเปนการเพมชองทางการปรบปรงงานทางดานเทคนค และงานบรหารภายใน ซงเปนการดำาเนนการตามทเจาของวสาหกจ และทปรกษาเหนตรงกน

อยางไรกด จากการสอบถามทางโทรศพท และสมภาษณโดยตรง ผประกอบการวสาหกจมทศนะความเหนวา

1) โครงการมประโยชน ควรจะมการขยายโครงการ

2) เวลาทจดสรรให 20 – 60 คน-วน ไมเพยงพอทจะชวยแกไขปญหาทสำาคญ

3) ไดรบบรการด และเอาใจใสด เพยงแตขนตอนยาว และการตดสนปญหาตองใชเวลานานเกนสมควร

4) มความพอใจในความโปรงใสของการคดเลอกวสาหกจเขารวมโครงการ

5) ยงมความหวงวาทปรกษาจะสามารถจดสรรเวลา และทมเทใหงานออกมามคณภาพดตามทตนคาดหวง

4.5 ความเสยงเกยวกบโครงการ

1) กระบวนการบรหารโครงการ ระดบความเสยงในกลมนมคอนขางสง และจะสงผลตามมา คอใชเวลามาก คณภาพของงานแตละขนตอนมความแปรปรวน และการควบคมคาใชจายทเปนจรงอาจทำาไดยาก

2) ความเสยงของทปรกษา ประกอบดวย

140


- คณภาพของผลงาน ความคาดหวงของวสาหกจ กบสงททปรกษาจะสงมอบนนมความแตกตางกน

- การตงประเดนปญหาของวสาหกจทเปนไปตามทกษะของทปรกษา

- วธการและกระบวนการใหคำาปรกษามความแตกตางกนอยางเหนไดชดเจน อาท ทปรกษาบางทานจะทำางานในลกษณะเขาไปฝกสอน (Coaching) ใหวสาหกจทำาตามแนวทางทปรกษามความถนด บางทานกจะใหคำาแนะนำาในลกษณะของการเปนทปรกษาทวไป ทมกจะเรมตนตงแตการรบฟง การศกษา การวเคราะห และการแนะนำา ดงนนจะสรางผลลพธทวสาหกจแตละรายจะไดรบนน จะมความแตกตางกนไปแลวแตความถนด และประสบการณของการเปนทปรกษาเปนสำาคญ

- เวลาทใชในแตละวสาหกจ จากกรอบเวลาทกำาหนดไว 25-60 คน-วน นนจะเพยงพอเฉพาะการใหคำาแนะนำาเฉพาะปญหาทไมใชปญหาทใหญ หรอไมเปนปญหาทสลบซบซอน ซงควรไดรบการจดลำาดบความสำาคญในระดบตน และประกอบกบการกำาหนดวธการนบเวลาในการใหคำาปรกษาเฉพาะเวลาททปรกษาปรากฎตวทวสาหกจเทานน โดยการบนทกระหวางวสาหกจ กบทปรกษาไวททำาการของวสาหกจ แตในความเปนจรงของงานทปรกษานนตองการสวนทเตรยมการ และการคนหาขอมลทมกจะอยในฐานขอมล ณ สำานกงาน จงทำาใหเกดโอกาสสงในการทจะพยายามใหเปนไปตามระเบยบการเบกจายเงนทกำาหนด และยากทผกำากบควบคมโครงการจะพสจนทราบได

- ผลตอบแทนทปรกษา ความเสยงทสำาคญคออตราผลตอบแทนทกรมสงเสรมอตสาหกรรม กำาหนดไวในอตราถวเฉลย 10,000 บาท/คน-วน แตทปรกษายงคงเขาใจวาตนจะไดไมครบตามจำานวน 10,000 บาท/คน-วน อนอาจจะสงผลใหทปรกษาทมประสบการณสง มมาตรฐานสง หรอมความชำานาญตรงกบความ จำาเปนของวสาหกจไมสามารถรบงานนได และเปนการเปดโอกาสใหทปรกษาถอวางานของ

141


โครงการนเปนงานสวนทจะเสรมเขามาในเวลาทตนจะจดสรรให แตมระดบความสำาคญทตำาทสดเขามารวมโครงการน

3) ความเสยงของวสาหกจ ไดแก คณภาพของงานทปรกษา จะมความผนผวนตามมาตรฐาน จรยธรรม ประสบการณ กรอบการทำางาน (Template) ของบรษท หรอทปรกษาในกลม และโอกาสทจะเสรจทนเวลามนอยมาก เพราะกระบวนการและวธการบรหารโครงการทเปนอยไมสามารถมหลกประกนททำาใหเสรจทนเวลาได

4.6 การกำากบดแลการเบกจายเงนของโครงการ

วธการการเบกคาตอบแทนทกำาหนดไวมความรดกมทเพยงพอ แตโครงสรางและกระบวนการทกำาหนดไวอาจเปดชองใหเกดความไมรดกมไดในกรณตอไปน

1) จำานวนคน/วน ของแตละโครงการยากทจะพสจนวาเหมาะสมหรอไม

2) อตราทจายเปนอตราเฉลยของผมประสบการณสงและนอย แตการเขาไปทำาจรงอาจเปนการทำางานของผมประสบการณนอยแทนทผทมประสบการณสง

3) การใหทปรกษาไปคดสรรเอาวสาหกจมารวมโครงการนนยากแกการใหหลกประกนวาการจายเงนนนตรงตามทควรจะเปน

4.7 ความโปรงใสและตรวจสอบไดของการบรหารโครงการ

ในการพจารณาและความเขาใจถง “ความโปรงใส“ และตรวจสอบ มความแตกตางกนระหวางบรรษทเงนทนอตสาหกรรมขนาดกลางและขนาดยอม วสาหกจทเขารวมโครงการ ทปรกษาธรกจในโครงการ กรมสงเสรมอตสาหกรรม กบผสนใจทวไปไดรบร และจากการสอบทานความเขาใจของคำาวาโปรงใสกบผเกยวของบางสวน มกจะเขาใจวาหมายถง “กา

142


รมเอกสารทครบถวนใหตรวจสอบไดทกขณะ ตอบคำาถามทกคำาถามทถกถาม และใหพบขอเทจจรงตามทนดหมาย ”

ผลจากการตรวจสอบเอกสารและสมภาษณบคคลทเกยวของพบวาโครงสราง และกลไกแนวปฏบตและผลการปฏบตงานของบางสวนยงสามารถจะนำาไปสการตงคำาถามเกยวกบความโปรงใสไดในกรณตอไปน

1) การปฏบตตอวสาหกจทสนใจและสมครเขารวมโครงการไดกระทำาอยางดทสดแลวหรอไม

2) การชกชวนวสาหกจโดยผทประสงคจะเขาเปนทปรกษาของโครงการชบชวตธรกจไทยโดยวธทปฏบตอยถกตองตามขอกำาหนดในโครงการหรอไม

3) การคดเลอกทปรกษาเขาโครงการเปนไปดวยความโปรงใสและยตธรรมหรอไม

143


สวนท 5การตดตามและประเมนผลโครงการหนวยรวมดำาเนนการ

สาขาสถาบนวจยและใหคำาปรกษา แหงมหาวทยาลย

ธรรมศาสตร*

1. บทนำาสถาบนวจยและใหคำาปรกษาแหงมหาวทยาลยธรรมศาสตรได

เขารวมดำาเนนการโครงการ ITB ในฐานะหนวยรวมดำาเนนการสาขา และเรมตงแตการประชาสมพนธโครงการ การรบสมครวสาหกจ การจดหาและจดจางทปรกษาและผชวยทปรกษาเพอใหคำาปรกษาแนะนำาแกวสาหกจ เปาหมายจำานวน 80 ราย

ภายใตโครงการ ITB สถาบนวจยและใหคำาปรกษาแหงมหาวทยาลยธรรมศาสตรเขารวมโครงการในเดอนพฤษภาคม 2545 โดยไดจดการฝกอบรมและสมมนาใหทปรกษาครงแรกเมอวนท 27 พฤษภาคม 2545 ในขณะทำาการตดตามประเมนผลโครงการงานสวนใหญยงอยในระยะเขยนรายงานการวนจฉยเบองตน (ITB-D-003) เนองจากเนนวสาหกจทตองการคำาปรกษาดานการอนรกษพลงงานทสถาบนวจยและใหคำาปรกษาแหงมหาวทยาลยธรรมศาสตรมความถนด การวนจฉยปญหาจงมลกษณะเจาะจงการบรหารจดการดานพลงงานเทานน รวมทงการคดเลอกทปรกษายงมงรวบรวมผทมความรและประสบการณดานการอนรกษ

* ผตดตามประเมนผลโครงการ ไดแก นายไวยพจน วองวงศภพ นางสาวธมนวรรณ เลศอทย นางสาวจราพร โจหงค

144


พลงงานโดยเฉพาะ นอกจากน ใบสมครวสาหกจยงใชชอวา “โครงการอนรกษพลงงานในโรงงานอตสาหกรรมและธรกจบรการ ภายใต โครงการชบชวตธรกจไทย“ ซงมลกษณะเปนโครงการยอยภายใตโครงการ ITB

การตดตามประเมนผลโครงการไดรบความรวมมออยางดยงจากผจดการหนวยรวมดำาเนนการสาขา ผศ.ดร.ประภสสร วงศกาญจน และเจาหนาททกทานทประจำาทำางานโครงการ ITB ของสถาบนวจยและใหคำาปรกษาแหงมหาวทยาลยธรรมศาสตร ตลอดระยะการปฏบตหนาท ระหวางวนท 22 – 26 กรกฎาคม 25452. ขอบเขตและวธการตดตามและประเมนผล

2.1 การตดตามประเมนผลครอบคลมถงขนตอนการปฏบตงานของสถาบนวจยและใหคำาปรกษาแหงมหาวทยาลยธรรมศาสตร ตงแตการจดทำาขอเสนอโครงการทนำาเสนอกรมสงเสรมอตสาหกรรมและการดำาเนนงานตอจากนน ไดแก

1)การรบสมครและการคดเลอกผประกอบการวสาหกจเขารวมโครงการ

2)การจดปฐมนเทศผประกอบการวสาหกจผเขารวมโครงการ ITB

3)การรบสมครและการคดเลอกทปรกษาและผชวยทปรกษา

4)การจดฝกอบรมและสมมนาทปรกษา และผชวยทปรกษา

5)การวนจฉยปญหาและการทำาขอเสนอโครงการปรกษาแนะนำาโดยทปรกษา

6)การตดตามการปฏบตงานของทปรกษา ผชวยทปรกษา

3. วธการตดตามและประเมนผลการเกบรวบรวมขอมลโดยวธการสมตวอยางผมสวนรวม

โครงการ เพอสอบถาม สมภาษณ ซงมทงฝายบรหารโครงการ วสาหกจ ทปรกษา และผชวยทปรกษา และทำาการตรวจยนยนขอมลทไดรบโดยการสม

145


ตวอยางเพอการทดสอบจากเอกสารตาง ๆ เชน ใบสมครวสาหกจ ใบสมครผชวยทปรกษา ใบประวตการศกษาและประสบการณของทปรกษา รายงานโครงการ รายงานการประชม และหนงสอตดตาม โตตอบ ทเกยวกบการดำาเนนงานโครงการ ITB เปนตน

4. ผลการตดตามประเมนผลโครงการ4.1 โครงสรางการบรหารโครงการ

ผศ.ดร.ประภสสร วงศกาญจน ไดรบมอบหมายใหทำาหนาทเปนผจดการโครงการ (Part-time) และมเจาหนาทปฏบตงานประจำาแบบเตมเวลา 2 ทาน คอ นางสาวสจตรา เผาชวด และนางสาวณฐกานต เคนจตรส ผจดการโครงการแจงวา เมอการดำาเนนงานคบหนาไปถงระยะทมปรมาณงานเพมมากขน จะวาจางเจาหนาทเพมเตมในภายหลง อยางไรกตาม มขอสงเกตจากการสอบทานเอกสารและขอมลจากแหลงอนดงน

- มการเปลยนตวในทมบรหารโครงการ โดย ผศ.ณรงค บวบทอง ซงเดมถกกำาหนดใหเปนรองผจดการโครงการตามผงการบรหารองคกรเปลยนไปทำาหนาททปรกษาแทน

- ผทเคยไดรบการวางตวใหเปนผวเคราะหประสทธภาพการใชพลงงานเบองตนททำาหนาทเขยนรายงานวนจฉยปญหาวสาหกจเบองตนรวม 6 ทาน ไมไดรบมอบหมายใหเขยนรายงานวนจฉยตามทกำาหนดไวเลย แตเปนผเขยนรายงานการวนจฉยใหมจำานวน 4 ทานไดรบมอบใหทำาหนาทแทน 6 ทานเดม

4.2 การดำาเนนงานโครงการตามแผน

สถาบนวจยและใหคำาปรกษาแหงมหาวทยาลยธรรมศาสตร ไดวางแผนการดำาเนนโครงการไวเปนกจกรรมในแตละขนตอนโดยเชอมโยงกบระยะเวลาอยางชดเจน แตหลงจากการประเมนความเหมาะสมของการวางแผนและสถานภาพของโครงการในขณะทเขาไปตดตามและประเมนผลโครงการระหวางวนท 22–26 กรกฎาคม 2545 มขอสงเกต ดงน

146


- ความครบถวนของกจกรรม แม Gantt Chart จะแสดงรายละเอยดของกจกรรมคอนขางด แตยงขาดกจกรรมหลกทสำาคญบางรายการ อาท การเขยนขอเสนอโครงการ (Proposal) การรายงานผลการปฏบตงานระหวางโครงการ (Mid-Term Report) และการเยยมโรงงานเพอตดตามความกาวหนาและคณภาพงานของทปรกษา (Site Visits & Quality Assurance) ผจดการโครงการยนยนวามแผนการทำากจกรรมทกลาวแลว เพราะเปนเงอนไขสวนหนงของการเขารวมโครงการ ITB แตไมไดเขยนไวใน Gantt Chart ดงนนควรมการปรบปรงแผนงานใหมขอมลครบถวนเพอใชอางองไดในภายหลง

- ผลของงานโดยเปรยบเทยบกบแผนทวางไว การพจารณาจาก Gantt Chart และระยะเวลาทไดจดสมมนาเพอเตรยมความพรอมทปรกษาทเสรจสนไปแลวและกำาลงดำาเนนการตอไปสำาหรบผประกอบการและผชวยทปรกษา ถอไดวาการดำาเนนงานเปนไปตามแผนงานทวางเปาหมายไว

- การรายงานความกาวหนาใหกรมสงเสรมอตสาหกรรม ปรากฏวายงไมเคยสง “รายงานความคบหนาโครงการชบชวตธรกจไทย“ กอนหนาน แมวา มผลงานทปฏบตลลวงไปแลวพอสมควร อยางไรกตาม ในระยะตอมาจงมการสงรายงานฉบบแรก และการสอบทานรายละเอยดสถานะภาพ“การวนจฉยเบองตน“ จำานวน 25 วสาหกจทแจงไวใน “รายงานความคบหนาโครงการชบชวตธรกจไทย“ แลวนนมความคลาดเคลอนกลาวคอ มเพยง 4 ราย พมพเสรจแลวสวนทเหลออยในระหวางสงตนฉบบจากทปรกษา แตความคบหนาทรายงานในหลกฐานทางเอกสารเปนดงน

ระดบความคบหนาของการดำาเนนงาน สถตทรายงานขอเทจจรง

จำานวนวสาหกจทรบสมคร 49 59*

การวนจฉยเบองตน 25 4การจดสรรทมทปรกษา 36** 18

147


แจงทปรกษาจดทำา Proposal 36 ***

* ไดรบหมายเลขประจำาตว “ธร“ แลว 54 วสาหกจ อก 5 วสาหกจเพงสมครเรว ๆ น

** ทปรกษาของสถาบนวจยม 21 ทม แตไดจดสรรใหวสาหกจแลว 36 กจการ

*** ตวเลขการแจงทปรกษาจดทำา Proposal ไมสามารถยนยนไดเนองจากเจาหนาทอธบายวาเปนการแจงทางโทรศพท ผจดการโครงการกลาววาจะมหนงสอถงทปรกษาในภายหลง

4.3 การปฏบตตามกรอบ กฎเกณฑ และกฎหมาย

- คณสมบตของวสาหกจทเขารวมโครงการ จากเกณฑการคดเลอกวสาหกจเขารวม คอโรงงานทมการจางแรงงานไมเกน 200 คนหรอมทรพยสนถาวรไมเกน 200 ลานบาท แตหนงสอทสถาบนวจยและใหคำาปรกษาแหงมหาวทยาลยธรรมศาสตรสงใหทปรกษา เพอใหชวยจดหาวสาหกจเขารวมโครงการนนแจงเกณฑการจางแรงงานของกจการวาไมเกน 500 คน ในประเดนน ผจดการโครงการอธบายวา โรงงานทจะสนใจเขารวมโครงการมกจะเปนโรงงานทใหญกวาเกณฑทกำาหนดไวเดม เพราะโรงงานขนาดใหญจะสามารถวดผลจากการอนรกษพลงงานไดชดเจนกวา อยางไรกตามการปฏบตดงกลาวควรมการแกไขใหถกตองโดยขอความเหนชอบจากกรมสงเสรมอตสาหกรรมเพราะจำานวนการวาจางแรงงานเปนกฎเกณฑสำาคญขอหนงของโครงการ

- บางวสาหกจมมลคาทรพยสนถาวรสงกวาเกณฑทโครงการกำาหนดไว ซงจากการสอบทานใบสมครของวสาหกจ 2 รายทผานขนตอนการรบสมครจนไดรบหมายเลขประจำาตว “ธร“ แลวคอบรษท ซพ เซเวน อเลฟเวน จำากด และบรษท เชยงใหม คอนสตรคชน จำากด ซงมพนกงานกวา 600 คน ทรพยสนถาวรกวา 2,000 ลานบาท อยางไรกตาม ใบสมครของ

148


รายแรกถกยกเลกไปแลวกอนหนา สวนรายหลงไดรบแจงจากยกเลกจาก กสอ. ทางโทรศพท

- การจางพนกงานของวสาหกจเปนผชวยทปรกษา ซงตามหลกเกณฑคอการคดเลอกจากกลมผสมครทเพงจบการศกษาระดบปรญญาตร ยงไมมประสบการณและยงวางงาน เพอเปนการเปดโอกาสใหกลมทรพยากรบคคลเหลานมโอกาสเรมทำางานและพฒนาศกยภาพของตน อยางไรกตาม จากการสมตวอยางเพอสอบทานคณสมบตของบคคลทจางไวเปนผชวยทปรกษา พบวามบคคลจำานวนไมนอยทมอายสงกวา 28 ปและจบการศกษามาหลายปแลว และอยางนอย 3 รายในจำานวนนทปจจบนเปนพนกงานประจำาในตำาแหนงอาวโสของโรงงาน ถกจางใหทำาหนาทผชวยทปรกษาในโครงการ ITB อกตำาแหนงหนง

- การสมภาษณเจาหนาทโครงการไดรบขอมลเพมเตมวาปจจบนมพนกงานของวสาหกจไดรบการวาจางใหทำาหนาทผชวยทปรกษาประมาณ 10 คน ซงในกรณนไมแนใจวาการเบยงเบนจากหลกเกณฑไดรบความเหนชอบจากกรมสงเสรมอตสาหกรรมหรอไม เพราะเจาหนาทโครงการแจงวากรมสงเสรมอตสาหกรรมทราบเรองโดยตลอด แตไมมเอกสารยนยน สวนผจดการโครงการอธบายแตเพยงวาการวาจางพนกงานของโรงงานทำาหนาทผชวยทปรกษานนจำาเปน เพราะผสมครทอยในหลกเกณฑมกไมสมครใจไปทำางานในโรงงานทอยหางไกล อยางไรกตามโดยนตนยผประกอบการทเขารวมโครงการไดใหคำารบรองในใบสมครวาจะใหความรวมมอ และความสำาเรจโครงการ ITB กจะเปนประโยชนอยางมากตอผประกอบการเชนกน ดงนนถามการใชพนกงานของบรษททำาหนาทเปนผชวยทปรกษาหนวยรวมดำาเนนการสาขาไมควรจายคาตอบแทนไมวาในรปใด ๆ ใหวสาหกจ หรอพนกงานของวสาหกจอก และในประเดนการจางผชวยทปรกษานไดมขอยกเวนอยแลววาหนวยรวมดำาเนนการสาขา ไมจำาเปนตองสงผชวยทปรกษาไปใหวสาหกจทกราย หากการจดหาผชวยทปรกษามอปสรรคททำาใหปฏบตไมได

149


- การยกเวนคาธรรมเนยมทปรกษาใหวสาหกจบางราย จากการสมภาษณวสาหกจในประเดนคาใชจายทผประกอบการตองจายในการเขารวมโครงการ ITB พบวาทปรกษาบางรายใหสญญาวาจะยกเวนไมเรยกเกบคาธรรมเนยมรอยละ 10 ของคาจางทปรกษา ในกรณการยกเวนคาธรรมเนยมน ผจดการโครงการอธบายวาทานไดยอมใหทปรกษาตอรองกบวสาหกจบางรายทไมตองการจายเงนคาธรรมเนยมในการเขารวมโครงการ ITB เปนกรณพเศษ ซงหมายถงวา ทปรกษาจะตองหกเงนคาจางของตนเพอจายคาธรรมเนยมแทนวสาหกจรายนน ๆ และแมจะเขาใจเจตนาทดของผจดการโครงการ วามเวลาคอนขางจำากดในการชกชวนวสาหกจจำานวน 80 รายมารวมโครงการ และสรางความยดหยนในการเกบคาธรรมเนยมอาจเปนวธการทางการตลาดทไดผล แตการยกเวนคาธรรมเนยมบางรายอาจทำาใหหลกเกณฑของโครงการ ITB ถกกระทบทงระบบ และอาจเปนคำาถามในเรองความโปรงใสและการเลอกปฏบตไดในภายหลง ดงนนเพอคงวตถประสงคและเปาหมายของโครงการ ITB ควรตดสทธวสาหกจรายทไมเตมใจจายคาธรรมเนยม และชกชวนวสาหกจรายอนเขารวมโครงการแทน

- ความเกยวของระหวางวสาหกจกบทปรกษา ในการสมภาษณผประกอบการทคณะผวจยสมตวอยางรายหนง ผสมภาษณพบวา ฝายผประกอบการมความเขาใจในโครงการ ITB นอยมากและไมสามารถใหขอมลใด ๆ ไดเลย จนในทสดผจดการโรงงานไดขอใหสมภาษณทปรกษาแทน และแนะนำาวาทปรกษาเปนญาตของตนเอง จากการทบทวนขอมลเพมเตมจงพบวาทปรกษาทานนไดแจงในใบสมครวา ปจจบนทานเปนทปรกษาประจำาใหโรงงานแหงนอยแลว (นอกเหนอจากการทำาหนาทเปนทปรกษาในโครงการ ITB ใหโรงงานนอกตำาแหนงหนง) ในกรณนผจดการโครงการแจงวาไมทราบถงความเปนญาตระหวางผจดการโรงงานและทปรกษาดงกลาว จงตงใจวาจะใหทปรกษารายอนไปทำาหนาทแทนเมอทราบขอเทจจรง เพอปองกนปญหาการสมยอมระหวางทปรกษากบโรงงานทอาจเกดไดในภายหลง

150


- การปฏบตตามประมวลรษฎากรในเรองภาษเงนได ผจดการโครงการไดอธบายวาจะจายคาทปรกษาใหทปรกษาโดยตรง แมวาทปรกษาบางรายจะสงกดบรษททปรกษากตาม ดงนนการจายคาทปรกษาและเงนเดอนผชวยทปรกษาจงไมมการคดภาษมลคาเพม แตถงกระนนในฐานะผจายเงนไดยงตองมหนาทหกภาษ ณ ทจายตามประมวลรษฎากรมาตรา 50 และนำาเงนภาษทหกไวนนสงกรมสรรพากรภายใน 7 วนตามมาตรา 52 อยางไรกตามในรายงานการสมมนาทปรกษาวนท 29 พฤษภาคม 2545 (หนา 5) ระบวา “เรองการเบกจายเงน มหาวทยาลยธรรมศาสตรไมมการหกภาษ ณ ทจาย“

4.4 การควบคมดานการเงน

การทบทวนและประเมนระบบการควบคมภายในทเกยวกบการบรหารดานการเงนของโครงการ ITB โดยภาพรวมแลว ถอวาระบบการควบคมดานการเงนยงไมพอเพยงสำาหรบโครงการทมเงนงบประมาณ 33 ลานบาท ซงมจดออนของระบบควบคม ดงน

1)การจดทำางบประมาณ พบวาไมมการจดทำางบประมาณรายรบและรายจายเพอแสดงใหเหนกอนการเรมดำาเนนโครงการวาเงนทจะไดรบจากกรมสงเสรมอตสาหกรรมจะเพยงพอตอคาใชจายหรอไม และจะจดสรรคาใชจายประเภทใดเปนจำานวนเทาใด ผจดการโครงการอธบายวา ทานจะรวมรวบใบเสรจคาใชจายเพอทำารายงานสรปคาใชจาย เมอจบโครงการ ITB ซงมใชการทำางบประมาณเพอการควบคม ทตองมประมาณการกอนหนาการเรมกจกรรม

2)การบนทกรายรบและคาใชจาย พบวาไมมระบบบญช หรอระบบบนทกทางการเงนใด ๆ เพอจดบนทกรายการรบและจายเงนของโครงการ ITB ในความรบผดชอบ ซงในหลกการบรหารทด ควรมการบนทกรายการทางการเงนทเกดขนโดยเรว เพอใหเกดความชดเจน โปรงใส สามารถใชเปนหลกฐานอางองและตรวจสอบไดในภายหลง

151


3)การเกบรกษาหลกฐานการจายเงน พบวาผจดการโครงการเปนผเกบหลกฐาน เอกสารการจายเงนไวเองโดยถกเกบอยในแฟมเอกสาร และใชเทปกาวแปะใบเสรจรบเงนไวกบกระดาษพมพดดขนาด A4 โดยไมมหมายเลขควบคมเรยงลำาดบเอกสาร (Voucher Running Number) เพอปองกนการสญหายของเอกสาร ดงนนควรใหหมายเลขควบคม และจดเกบเอกสารใสกญแจไว

4) การเกบรกษาและการเบกจายเงน การเบกเงนจากกรมสงเสรมอตสาหกรรมจะกระทำาผานสถาบนวจยและใหคำาปรกษาแหงมหาวทยาลยธรรมศาสตรและหกเงนไวรอยละ 10 ทกครง รวมทงเงนทจายเปนคาจางรายเดอนสำาหรบผชวยทปรกษาจากนนจะจายเงนทเหลอรอยละ 90 ใหผจดการโครงการทงจำานวน ซงผจดการโครงการจะนำาเงนทไดรบฝากบญชกระแสรายวนไวในนามตนเอง และแมวาจะไมมขอสงสยในความซอสตยและเกยรตภมในตวผจดการโครงการ แตควรมผรวมลงนามในการจายเงนของโครงการทฝากไวในนามผจดการเพมขนอกทานหนง เพอใหเกดระบบควบคมภายในทดตามหลกสากล โดยการเพมบคคลทมระดบอาวโสใกลเคยงกบผจดการโครงการมารวมรบรการเบกจายเงนอกทานซงจะชวยเพมความโปรงใสของการบรหารจดการ


ผประกอบการวสาหกจมความหวงวาโครงการ ITB จะชวยใหโรงงานของตนใชพลงงานอยางมประสทธภาพมากขนและลดคาใชจายดานคาไฟฟาหรอนำามนเชอเพลงใหนอยลง วสาหกจสวนใหญไมเคยเขารวมโครงการ 13 หรอ โครงการอนททางราชการใหเงนสนบสนนมากอนหนาน ในจำานวนวสาหกจ 13 รายทสมตวอยางเพอรบการสมภาษณ มวสาหกจ 7 รายทแจงวาตนไดรบการวนจฉยเบองตนแลว จำานวน 4 รายไดมการจดทมทปรกษาใหแลว และจำานวน 2 รายกำาลงรอการตดตอจากทางสถาบนวจยและใหคำาปรกษาแหงมหาวทยาลยธรรมศาสตร อยางไรกตามมประเดนทนาสนใจจากวสาหกจดงน

152


1)วสาหกจสวนใหญตองการใหทปรกษาตรวจสอบอตราการรวไหลของพลงงานลม การลดตนทนการสญเสย การประหยดพลงงาน และการแกไขใหระบบไฟฟามประสทธภาพมากขน

2)วสาหกจบางสวนไมทราบขอมลโครงการ ITB ดนก และขอใหสมภาษณทปรกษาแทน รวมทงไมทราบวาคาใชจายจะเปนเงนเทาใด เพราะทปรกษาสญญาวา มหาวทยาลยธรรมศาสตรจะออกคาใชจายในการรวมโครงการให

4.6 ผลจากการสมภาษณทปรกษา

ทปรกษาทขอสมภาษณประกอบดวยผทำาหนาทหวหนาทม สมาชกในทม และมสวนหนงซงทำางานประจำาใหบรษททปรกษาและบางทานทเปนอาจารยมหาวทยาลย โดยภาพรวม ทปรกษากลมนมความรและประสบการณดานการอนรกษพลงงานเปนอยางด ประเดนทไดจากการสมภาษณทปรกษาพอสรปไดดงน:

1) โครงการ ITB ของสถาบนวจยและใหคำาปรกษาแหงมหาวทยาลยธรรมศาสตร เรมชากวาหนวยรวมดำาเนนการอน ทำาใหผประกอบการบางรายไปเขารวมโครงการกบหนวยรวมดำาเนนการอนทมใชการอนรกษพลงงาน

2) มความพรอมจะเขาทำางานและประสานงานกบวสาหกจในขนตอนการทำาสญญา และมความตงใจทจะทำาใหไดผลดเพอไมใหผประกอบการผดหวง เพราะจากประสบการณทไปชกชวนวสาหกจมารวมโครงการ ITB ผประกอบการบางรายคดวาโครงการทเคยรวมมาในอดตไมไดผลดนก

3) มการแขงขนกนระหวางทปรกษาดวยกน ในการชกชวนวสาหกจรายเดยวกนมารวมโครงการอยบาง แตไมเปนปญหารนแรง

4) ผชวยทปรกษาสวนใหญไดรบการสอนแตการออกแบบและตดตงระบบ แตไมมการสอนเรองการบำารงรกษา ทำาใหบณฑตจบใหมไมมความรพนฐานดานน ตองใหการฝกอบรมกอน

153


5) เวลาทกำาหนดไวสำาหรบการดำาเนนงานโครงการ ITB สนเกนไป

4.7 บทสรป

การบรหารโครงการทจำาเปนตองใชความยดหยนในภาคปฏบตและตองใหบรการเฉพาะดานอนรกษพลงงานแกวสาหกจจำานวนมากถง 80 กจการในระยะเวลาดำาเนนการคอนขางสน ทำาใหตองเพมความระมดระวงในดานความถกตองและโปรงใส โดยเฉพาะอยางยง

1) การไมหกภาษ ณ ทจายตามประมวลรษฎากร ควรปรกษากรมสรรพากรหรอผเชยวชาญดานภาษอากรใหแนใจวาผจายเงนไดประเภทคาจางทปรกษาไมมหนาทตองหกภาษ ณ ทจายตามทตความไวหรอไม

2) การใหทปรกษาเปนผหาวสาหกจมารวมโครงการ แตไมระมดระวงเรองความเกยวของระหวางทปรกษาและวสาหกจทอาจทำาใหการควบคมจำานวน Man-day ของทปรกษา และการสงมอบและรบมอบผลงานไมเปนไปตามขอเสนอโครงการ

3) การมอบหมายใหทปรกษาเปนผตอรองกบวสาหกจ เพอชกชวนใหมารวมโครงการ โดยไมตองจายคาธรรมเนยมทโครงการกำาหนดไว แมวากรมสงเสรมอตสาหกรรม จะไดรบเงนคาธรรมเนยมสวนทวสาหกจตองมหนาทจาย แตเปนการละเมดหลกเกณฑโดยตรง ในอนาคตอาจมคำาถามจากผรวมโครงการสวนใหญทตองจายคาธรรมเนยมตามกฎเกณฑ กลายเปนประเดนของการเลอกปฏบตทไมโปรงใส

4) การวาจางลกจางของวสาหกจใหทำาหนาทผชวยทปรกษา นอกจากทำาใหการบรหารโครงการไมสนองเจตนารมณของการวาจางบณฑตจบใหมทวางงานแลว อาจมองไดวาวสาหกจไมตองจายคาธรรมเนยมการเขารวมโครงการ ITB และยงไดรบแรงจงใจ (Incentive) เพมเตมจากการไดรบเงนจากโครงการในรปคาจางผชวยทปรกษาใหเขารวมโครงการอกดวย

154


5) การ ขาดการควบคมการ บนทกรายรบและรายจายให สามารถตรวจสอบไดตลอดเวลา แมผจดการโครงการจะมแผนการทำารายงานสรปตวเลขคาใชจายเมอจบโครงการ ITB แตหลกการควบคมทางบญชและการเงนทดหมายถงการจดบนทกและจดเกบเอกสารประกอบการรบจายเงนโดยเรวหลงจากเกดรายการดงกลาว การทำารายงานสรปเมอจบโครงการถอวาเปนประโยชนในการทบทวนภาพรวม แตไมสามารถทดแทนระบบบนทกดงกลาวได

6) การอนมตเอกสารโครงการและเอกสารการเงน ควรใหมบคคลอยางนอยสองทาน ทมสถานภาพ วฒภาวะใกลเคยงกน และมความเปนอสระจากกนรวมทบทวนและอนมตในเอกสารสำาคญ เชนรายงานการวนจฉยปญหาของวสาหกจ ขอเสนอโครงการของทปรกษา ใบสำาคญสงจายเงนและเชคสงจายเงนทมจำานวนคอนขางสง เปนตน ทงน เพอเพมการกลนกรองและความโปรงใสในกระบวนการทำางานและสรางความมนใจใหผมสวนไดเสยในกระบวนการทำางาน ซงรวมทงกรมสงเสรมอตสาหกรรม วสาหกจ ทปรกษา ฯลฯ การยดหลกการบรหารงานทดยงเปนเสมอนเกราะกำาบงทปองกนผบรหารไว เพราะมระบบการคานอำานาจ (Check and Balance) อยในกระบวนการตดสนใจ

155


การตดตามและประเมนผลโครงการหนวยรวมดำาเนนการสาขา

สำานกพฒนาเทคโนโลยเพออตสาหกรรม สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ*

1. บทนำาสำานกพฒนาเทคโนโลยเพออตสาหกรรม สถาบนเทคโนโลย

พระจอมเกลาพระนครเหนอ เปนหนวยรวมดำาเนนการสาขาทำาหนาทรบผดชอบในการกำากบดแลทมทปรกษา และตดตามความกาวหนาในการใหคำาปรกษาแกวสาหกจเปาหมายจำานวน 100 ราย การตดตามประเมนผลโครงการ ITB รวมถงการสมภาษณทปรกษาและวสาหกจกระทำาขนระหวางวนท 8 - 12 กรกฎาคม 2545 2. ขอบเขตการตดตามประเมนโครงการ

เพอทบทวนความเขาใจในวตถประสงคและความรบผดชอบของสำานกพฒนาเทคโนโลยเพออตสาหกรรม สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ ตอโครงการ ITB และศกษาวเคราะหโครงสราง เพอการบรหารโครงการ การประเมนระบบและผลการปฏบตงานในสวนทเกยวของกบโครงการ ITB ในเชงประสทธภาพ ประสทธผลของการบรหาร การควบคม และการตดตามงานรวมถงความเสยงทอาจเปนอปสรรคทำาใหโครงการไมบรรลวตถประสงคทตงไว และความโปรงใสในกระบวนการทำางานทกขนตอน

3. วธการตดตามประเมนผลในการปฏบตงานตดตามและประเมนผล ไดใชวธการรวบรวม

ขอมลและยนยนความถกตองโดยการสมภาษณบคคลทเกยวของ เชน ผ

* ผดำาเนนการตดตามประเมนผลโครงการ ไดแก นายณรงค เลศศรสนทด และ นางภวกา พทกษ

156


บรหารและผปฏบตหนาทของสำานกพฒนาเทคโนโลยเพออตสาหกรรม สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ ทปรกษา และผประกอบการวสาหกจบางราย รวมทงการสอบทานขอมลจากเอกสาร/รายงานตางๆ ทเกยวกบโครงการ เพอใหสามารถประเมนสถานะความกาวหนาของงานไดถกตองตามความเปนจรง และเพอทราบอปสรรคในการดำาเนนงานของโครงการทสถาบนสำานกพฒนาเทคโนโลยเพออตสาหกรรม ทปรกษา รวมถงวสาหกจประสบอย เพอสรางผลสรปและประเดนตางๆ ทจำาไปสการปรบปรงแกไขการดำาเนนงานตอไป

4. ผลความกาวหนาของโครงการ4.1 การคดเลอกวสาหกจเขารวมโครงการ

ตามเปาหมายทไดรบมอบหมายใหคำาปรกษาแกวสาหกจ จำานวน 100 ราย ตามสญญาจางทปรกษา เลขท 87/2545 ลงวนท 18 มถนายน 2545 และอยระหวางขอเพมเตมจำานวนวสาหกจเปาหมายอก 50 รายไมไดมการลงนามในสญญาจาง และจากขอมล ณ วนท 8 กรกฎาคม 2545 พบวามวสาหกจตองการเขารวมโครงการจรงจำานวน 150 ราย จากจำานวนวสาหกจทสมครเขามาประมาณ 173 ราย บางสวนไดทำาการคดออกใหเหลอในจำานวนดงกลาว อยางไรกตาม สวนใหญยงไมไดรบความเหนชอบในขอเสนอโครงการ (Proposal) แตกระนนไดเรมใหคำาปรกษากบวสาหกจแลว ซงสวนหนงเปนวสาหกจทเคยรบการปรกษากบสำานกพฒนาเทคโนโลยเพออตสาหกรรมในโครงการอนมากอนแลว จงมความเชอถอและตองการใหเขามาใหคำาปรกษาอก ทงนขอเสนอโครงการทงหมดอยในระหวางการพจารณาใหความเหนชอบขอเสนอโครงการและจำานวนวนทจะเขาไปใหคำาปรกษา โดยมบางวสาหกจไดรบการแนะนำาจากกรมสงเสรมอตสาหกรรมวาจำานวนวนทกำาหนดไวมากเกนความจำาเปนจากปญหาของวสาหกจและกจกรรมทกำาหนดไว

157


ในการรบสมครวสาหกจจากผทสนใจเขารวมโครงการดวยกน 2 ทาง คอ สมครโดยตรงทสำานกพฒนาเทคโนโลยเพออตสาหกรรม และสมครผานกรมสงเสรมอตสาหกรรม

การประชาสมพนธโครงการกระทำาโดยการตดประกาศและสวนใหญเปนวสาหกจทเคยรวมโครงการอนกบสถาบนเทคโนโลยพระนครเหนออยแลว ทำาใหมผมาสมครจำานวนมากและโดยใชเกณฑการพจารณาการคดเลอกของวสาหกจวาวสาหกจจะเขารวมโครงการไดตองเปนกจการทมการจางงานไมเกน 200 คน หรอมสนทรพยถาวร (ไมรวมทดน) มลคาตามบญชไมเกน 200 ลานบาท และมคนไทยถอหนไมตำากวารอยละหาสบ

4.2 อปสรรคในขนตอนการคดเลอกวสาหกจ

1)รายชอวสาหกจทไดรบจากกรมสงเสรมอตสาหกรรมยงไมเปนปจจบน ทำาใหเกดความซำาซอนของวสาหกจในการเลอกหนวยรวมดำาเนนการ และหนวยรวมดำาเนนการจะทราบผลการเลอกของวสาหกจกตอเมอไดมการตดตอหรอไดลงไปในพนทแลว บางกรณพบวาวสาหกจดงกลาวไดแจงความประสงคเขารวมโครงการกบหนวยรวมดำาเนนการอนแลว

2)ขนตอนในการคดเลอกลงทะเบยนวสาหกจใชเวลาคอนขางนาน ทำาใหเสยเวลาเพอรอดำาเนนการขนตอไป

3)หลกเกณฑในการคดเลอกวสาหกจยงไมชดเจน ทำาใหเหนประสทธผลของการคดเลอกไมชดเจนเทาทควร เชน กรณวสาหกจบางแหงยงไมผานการคดเลอกขนทะเบยน แตไดรบการวนจฉยเบองตน และจดทำาขอเสนอโครงการใหลงนามแลว


การทวนสอบการรายงานความคบหนาของโครงการ ITB ทไดจดสงใหกรมสงเสรมอตสาหกรรมพบวา ขอมลวสาหกจทไดรายงานโดยรวมมความถกตองและเปนปจจบน ในการนผจดการโครงการ ไดมอบหมายใหกลมเจาหนาทประสานงานและสอบถามสถานะการดำาเนนการกบวสาหกจและกลมทปรกษาโดยการโทรศพท และการประชมรวมกบกลมทปรกษาเปน

158


ระยะๆ แตยงไมไดบนทกการตดตอในแบบฟอรมตดตามความกาวหนาทางโทรศพท (ITB-F-010)

4.4 การคดเลอกทมทปรกษา

การรบสมครและคดเลอกทปรกษาจะพจารณาจากเกณฑคณสมบตของทปรกษาเปนไปตามโครงการกำาหนด และรายละเอยดทผสมครไดระบไวในใบสมครทปรกษา (ITB-F-003) โดยจดแบงกลมทปรกษาเปน 30 กลมๆ ละ 3 ทาน และมการแบงคณะทำางานตดตามของหนวยรวมบรหารเปน 6 กลม ในการตดตามความกาวหนาของการใหการปรกษาและแตละกลมจะมทปรกษาทมความชำานาญเฉพาะทางแตกตางกนไปตามลกษณะกลมวสาหกจทรบผดชอบเชน ในสาขาทางการเงนและการตลาด การบรหารและทรพยากรบคคล และวศวกรรมสาขาตางๆ ซงไดจดสงใหกรมสงเสรมอตสาหกรรมแลว แตยงไมไดรบการขนทะเบยนทปรกษาทงหมด จะมเพยงบางสวนเทานนทไดรบเลข ปษ.แลว

ทปรกษาสวนใหญจะเปนอาจารยทปฏบตงานในสถาบนเทคโนโลยพระนครเหนอ คณะวศวกรรมศาสตร วทยาศาสตร และอกสวนหนงเปนอาจารยจากภายนอกและผเชยวชาญทสมครเขามา

4.5 การรบสมครและคดเลอกผชวยทปรกษา

ผชวยทปรกษาสวนใหญคดเลอกมาจากนกศกษาทกำาลงจบการศกษาและมาสมครโดยตรงและสงใหวสาหกจเปนผเลอกนกศกษาเหลานเปนผชวยทปรกษา เหตผลในการเลอกเพอใหวสาหกจพจารณาตามความเหมาะสม หากมการทำางานดกอาจมการจางงานตอเนอง เปนการสรางงานใหกบผวางงานอกทางหนง

จำานวนผชวยทปรกษามการรบสมครอยเรอยๆ และจนถงขณะดำาเนนการตดตามประเมนผลมผสมครรวม 75 คน อยางไรกตามมปญหาในเรองการไดงานประจำาของนกศกษาทสมครเขารวมโครงการ ทำาใหตองเปลยนผชวยทปรกษาใหมและไมเปนประโยชนกบวสาหกจ

159


นกศกษาสวนใหญเรมเขาปฏบตงานแลวแตยงไมไดรบการลงทะเบยน ชป. เนองจากมการจดอบรมเฉพาะขนแทนเขารบการอบรมจากหนวยฝกอบรม (สถาบนเพมผลผลตแหงชาต)

ในการปฏบตงานผชวยทปรกษาบางคนเพงจบการศกษาและมความจำาเปนทจะตองใชจายแตยงไมสามารถการเบกจายจากกรมสงเสรมอตสาหกรรมได จงตองใชเงนสำารองจายบางสวนใหกบผชวยทปรกษาเหลาน

4.5 การสอบทานเอกสารแสดงผลงาน

การสมตวอยางเอกสารวสาหกจ 50 รายจากจำานวนทงสน 110 รายทเรมมการใหคำาปรกษาแลว พบวาบางวสาหกจยงไมไดผานการตรวจรบรองขอเสนอโครงการปรกษาแนะนำาและไมมหมายเลข ธร. และผลงานของกลมทปรกษาไดดำาเนนการวเคราะหจดแขง จดออน โอกาส และอปสรรคของวสาหกจ สวนใหญจะเปนปญหาดานการบรหารจดการ การทรพยากรบคคล ดานการผลตและวตถดบ ดานการตลาด และดานการเงนและการบญช ขณะทประเดนการพฒนาเทคโนโลย การนำาเทคโนโลยทดกวามาใช หรอ พฒนาผลตภณฑใหม มเปนสวนนอย

4.6 การตดตามและการประสานงานในโครงการ

ปรากฏวามกระบวนการตดตามและประสานงานโครงการ ITB ทประสทธผลคอนขางด เนองจากมบคลากรทไดรบมอบหมายมาทำาหนาทในโครงการนอยางเพยงพอ แตมขอสงเกตดงน

1) การ กำาหนดแผนงาน การมอบหมายใหเจาหนาประสานงานเปนระยะนน ควรมการกำาหนดแผนงานแตละขนตอน รวมทงกรอบเวลา (Timeframe) ของแตละขนตอนงาน และกำาหนดเปาหมายงาน (Target) ตามรอบสปดาห หรอเดอน ใหชดเจนขน เพอเจาหนาทจะไดตดตามความคบหนาของงานตามเปาหมายได และสะดวกในการตรวจสอบความกาวหนาของงาน

160


2) ระบบขอมลการตดตามและประสานงาน ศนยกลางในการรวบรวมและการจดเกบขอมลและเอกสารตางๆ ของโครงการ สวนใหญจะอยในรปกระดาษ (Hardcopy) และบางสวนจดเกบเปนขอมลในสออเลกทรอนกส ควรจดทำาระบบใหสามารถเรยกใชเอกสารแตละประเภทไดงาย และปองกนการสญหาย การเขาถงขอมลโดยผทไมเกยวของ

3) แผนการตดตามการปฏบตงานทโรงงาน ควรจดทำาแผนการเขาสมตรวจตดตามผลทโรงงาน (Site Visit) หลงจากคณะทปรกษาเขาดำาเนนงานตามทเสนอในขอเสนอโครงการ ในระยะกลางเพอเปนการตดตามและทวนสอบการทำางานของทปรกษาและผชวยทปรกษา รวมทงรบทราบปญหาทอาจเกดขนระหวางกระบวนการใหคำาปรกษา จากวสาหกจดวย เชน กรณทผประกอบการอาจตองการเปลยนทปรกษา/ผชวยทปรกษาระหวางโครงการ โดยในขณะนมการตดตามทางโทรศพท


วสาหกจทเขารวมโครงการจากทปรกษาบรษท ไซเทคกรงเทพ จำากด ไดทำาการสมภาษณและสอบถามขอมลทจำาเปนตอการปฏบตงานดานตดตามและประเมนผล พบวา

1) วสาหกจเขารวมโครงการ ITB โดยทราบขาวโครงการจากการทเขาเคยเขารวมโครงการ การชกชวนจากทปรกษา การชกชวนจากเพอน และทราบขาวประชาสมพนธจากสอโทรทศน สงพมพ และวทย

2) ขอคดเหนของวสาหกจตอโครงการ

- มความมนใจวา โครงการ ITB จะชวยแกปญหาเรองการตลาด ระบบบญช กระบวนการผลตและการปรบปรงเครองจกร

- ทปรกษามความนาเชอถอเพราะเปนอาจารยในสถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ

161


- ไมทราบรายละเอยดขนตอนการดำาเนนการหลงจากสงใบสมคร และบางวสาหกจยงไมทราบวาตนผานการคดเลอกแลวหรอไม และอยภายใตความรบผดชอบของหนวยรวมดำาเนนการใด เพราะไมไดรบการตดตอใดๆ

- โครงการควรมการดำาเนนการทรวดเรวกวาน เพราะปญหาทวสาหกจพบบางปญหาเปนเรองเรงดวน อาจไมสามารถรอเวลาเขาแกไขโดยทปรกษาได

- ควรมการชแจงขนตอนใหทราบเปนระยะโดยทางโทรศพท โทรสาร เพอสะดวกในการนดหมายเขาดำาเนนการ เนองจากบอยครงทไดรบการตดตอในขณะทผบรหารของวสาหกจไมอยทโรงงาน และตองรอการตดตอครงตอไป

- ผชวยทปรกษาเขามาดแลโครงการชวยใหมการแกไขปญหาของวสาหกจไดด และอาจมการจางงานตอไปเพราะเปนการคดเลอกคนเขาทำางานไดอกวธหนง

- วสาหกจทกรายยนยนวาตนไมตองเสยคาใชจายอนใดอกนอกเหนอจากคาบรการใหคำาปรกษาของทปรกษาตามขอกำาหนดโครงการ แตไมทราบรายละเอยดวาตองจายเมอเสรจขนตอนใดบาง


1)สถานภาพทางอาชพของทปรกษา ทปรกษาสวนใหญเปนผประกอบอาชพหลกทไมใชทปรกษา เชน อาจารย หรอขาราชการ จากสถานศกษาตางๆ วศวกรทปรกษาจากบรษททปรกษา ผบรหารของบรษทเอกชนตางๆ โดยมทปรกษาจำานวนหนงทเปนทอาจารยสถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ

2)ประวตทปรกษา ตามขอมลในใบสมครทปรกษาทงหมด รวมถงทปรกษาทจดเปน 20 กลมนน มคณสมบตตามเกณฑทกำาหนด

162


3) ทปรกษาบางทานไดใหขอคดเหนวา การสอสารขอมลเกยวกบขนตอนการดำาเนนการและแบบฟอรมตางๆ ทตองจดทำายงไมชดเจนเทาทควร เปนผลใหตองนำารายงานมาแกไขใหม แตการประสานงานกบหนวยรวมดำาเนนการโดยรวมเปนไปดวยด และมการเรมจดกลมทปรกษาเขายนยนปญหา และขอเสนอโครงการแลว ซงหากพบวา วสาหกจมปญหาทนอกเหนอจากความเชยวชาญของกลม กอาจใชทปรกษาทานอนของบรษทฯ ทมความชำานาญเฉพาะทางกวาเขารวมทมดวย

163



คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร*

1. บทนำา คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร ไดรบมอบ

หมายใหเปนหนวยรวมดำาเนนการสาขาซงดำาเนนการตงแตการชวยประชาสมพนธ รบสมครผประกอบการวสาหกจ จดหาและจดจางทปรกษาและผชวยทปรกษาเพอใหคำาปรกษาแนะนำาแกวสาหกจเปาหมายจำานวน 100 รายมารวมโครงการ ITB

อยางไรกตามหนวยรวมดำาเนนการคณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร เคยรวมบรหารโครงการทคลายคลงกบโครงการ ITB คอ “โครงการเรงรดปรบปรงประสทธภาพการประกอบธรกจอตสาหกรรมขนาดการและขนาดยอม“ หรอโครงการ 13 ตงแตป พ.ศ. 2542 เปนตนมาโดย รศ.รชตวรรณ กาญจนปญญาคม ทำาหนาทเปนผจดการโครงการ ทำาใหมประสบการณบรหารโครงการทเปนประโยชนตอการปฏบตงานโครงการ ITB เปนอยางด

ในการตดตามและประเมนการบรหารโครงการ “โครงการชบชวตธรกจไทย“ ไดดำาเนนการ ณ คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร ระหวางวนท 8 – 12 กรกฎาคม 25452. ขอบเขตการตดตามประเมนของคณะผวจย

2.1 ประเมนโครงสรางการบรหารโครงการ ITB ของคณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร รวมทงจำานวนผบรหารและเจาหนาทปฏบตการวาเพยงพอตอความจำาเปน เพอใหสามารถบรรลวตถประสงคของโครงการ ITB ภายในเวลาทกำาหนดไวหรอไม

* ผตดตามประเมนผลโครงการไดแก นายไวยพจน วองวงศภพ

164


2.2 ประเมนระบบและขนตอนการบรหารโครงการวามการวางแผน (Planning) กำากบ (Directing) ควบคม (Controlling) ตดตามดแล (Monitoring) ประเมนความกาวหนา (Evaluating) และปรบปรงแกไข (Correcting) เปนระยะตามความเหมาะสมหรอไม

2.3 ตดตามกระบวนการปฏบตงานของผจดการและคณะทำางานโครงการ เพอประเมนวาปฏบตตามกรอบ ขนตอน และแผนการทำางาน อกทงทำาการสอบทานเอกสารและบคคลทเกยวของวามอยและปฏบตจรง

3.วธการตดตามประเมนผลโครงการการตดตามประเมนผลโครงการไดใชวธการศกษาเพอการ

วเคราะหขอมล ประเมนสภาพแวดลอม และสรปประเดนดงตอไปน

3.1 สมภาษณผจดการโครงการ และเจาหนาท ITB ของหนวยรวมดำาเนนการสาขา

3.2 สมภาษณทปรกษาจากการสมตวอยางไมนอยกวารอยละ 5

3.3 สมภาษณผประกอบการวสาหกจทงทสมครและไดรบอนมตเขารวมโครงการ ITB และผประกอบการฯทถอนตวจากโครงการหลงการยนใบสมคร โดยการสมตวอยางไมนอยกวารอยละ 5

3.4 สงเกตการณหองปฏบตการของผชวยทปรกษาในขณะทมการประชมโครงการ ITB

3.5 สงเกตการณการฝกอบรมความรพนฐานการบรหารงานของธรกจขนาดยอมทหนวยรวมดำาเนนการจดใหผประกอบการทรวมโครงการ ITB

165


3.6 ศกษาเอกสารทเกยวกบโครงการ ITB ของ มก. รวมทงเอกสารแสดงผงโครงสรางการบรหารโครงการ ขนตอนการทำางาน เอกสารการอนมตคาใชจายโครงการ ITB และแฟมหนงสอโตตอบ ฯลฯ

4. ผลการตดตามประเมนผลโครงการ4.1 โครงสรางและกระบวนการบรหารงานโครงการ ITB

คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร จดตงองคกรเฉพาะกจเพอการบรหารงานโครงการ ITB ในรปแบบพนฐานทเขาใจงายแตมความชดเจนด และแนวทางการบรหารโครงการมลกษณะรวมศนยทผจดการโครงการ มการวางแผนการทำางานกจกรรมหลกเปน Flow Chart และ Gantt Charts ในดานบคลากร โครงการมเจาหนาทรวมทงสน 12 คน (รวมทงผจดการโครงการ) ในจำานวนนแบงเปนเจาหนาทซงทำางานประจำาใหโครงการ ITB โดยเฉพาะ (Full Time) จำานวน 6 คน และเจาหนาทซงแบงเวลาทำางานให ITB และโครงการอนของมหาวทยาลยเกษตรศาสตร อก 6 คน

แมวาผจดการโครงการ (รศ.รชตวรรณ กาญจนปญญาคม) จะแบงเวลาของทานเพยงสวนหนงใหกบการบรหารงานโครงการ ITB แตกเหนประจกษวาผจดการโครงการสามารถบรหารงานไดอยางมประสทธภาพ และตดตามความกาวหนาของโครงการทกเชาวนทำาการ ทำาใหทราบขอมลและสามารถตดสนใจไดอยางทนเหตการณ

4.2 การปฏบตตามกรอบและหลกเกณฑ

กรมสงเสรมอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรมไดกำาหนดกรอบและหลกเกณฑการรบสมครวสาหกจ ทปรกษา ผชวยทปรกษา รวมทงแบบฟอรมสำาหรบใชในโครงการ ITB ไว และจากการตรวจสอบเอกสารและขอมลทไดจากการสมภาษณกลมบคคลตาง ๆ เพอเปรยบเทยบกบกรอบและกฎเกณฑทกำาหนดไวแลวพบวาหนวยรวมดำาเนนการสาขา คณะ

166


วศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร ไดปฏบตตามโดยถกตองครบถวน

4.3 ระบบการควบคมภายใน

มข อส ง เกตในประ เด นก จกรรมการควบคม (Control Activities) โดยสรปไดดงน

1)การบรหารงานโครงการเชงรวมศนย แมวาโครงสรางการบรหารงานแบบรวมศนยจะมขอไดเปรยบในเร องความคลองตวและความฉบไวในการตดสนใจ แตกมจดออนบางประการดงตอไปน

- ระบบการควบคมขาดความสมดล (Absence of Check and Balance Mechanism) ตามหลกการบรหารทด เนองจากผจดการโครงการเปนผพจารณาและอนมตงานเกอบทกขนตอนแตเพยงผเดยว รวมถงการอนมตใบสมครของทปรกษา การอนมตขอเสนอโครงการ (Proposal) ของทปรกษา การอนมตคาใชจายและการสงซอวสดครภณฑ

- การเบกจายเงนจากบญชเงนฝากธนาคารซงถอนจากมหาวทยาลยเกษตรศาสตรและฝากพกไวทบญชเงนฝากออมทรพยในนามผจดการโครงการแตผเดยว แมจะไดรบคำาอธบายวาเงนทฝากไวในธนาคารดงกลาวเปรยบเสมอนบญชเงนสดยอย (Petty Cash Fund) แตกควรพจารณาใหมการลงนามสองคน ทงนเพอใหสอดคลองกบหลกการควบคมภายในทด

- การมบทบาทใน 2 กจกรรมทตองตรวจสอบกน ในหลกการทวไป การทำางานควรมการแบงแยกหนาทใหบคคลตงแตสองคนขนไป โดยเฉพาะอยางยงระหวางผปฏบตงานกบผอนมตงาน แตปรากฏวาผจดการโครงการทำาหนาทเปนหวหนาทมทปรกษาใน Proposal ทผจดการโครงการตองใหความเหนชอบดวย อยางไรกตาม ไดรบการอธบายจากผ

167


จดการโครงการวา ในทางปฏบต ตนเคยรบหนาททงสองบทบาทจรงในโครงการ 13 แตสำาหรบโครงการ ITB คงทำาหนาทเพยงผจดการโครงการเทานน สวนทปรากฏชอเปนหวหนาทมทปรกษาในบางวสาหกจนน เนองจากตองทำาหนาทเปนผประสานงานใหกบทปรกษาบางทานซงไมมการสงกดทม แตเพราะตองการผเชยวชาญเฉพาะดานมาเสรมความตองการของวสาหกจเทานน ดงนนควรมเปลยนตวหวหนาทมทปรกษาเปนบคคลอน เพอใหเปนไปตามหลกการควบคมภายในทดดงกลาวแลว

- การควบคมเชงงบประมาณ การเขารวมโครงการของคณะวศวกรรมศาสตร กระทำาในนามมหาวทยาลย ผจดการโครงการจงเขยนขอเสนอโครงการเพอขออนมตจากอธการบด แตมขอสงเกตวางบประมาณรายรบทนำาเสนอจำานวน 50 ลานบาทสงกวาทมหาวทยาลยเกษตรศาสตรควรจะไดรบจากกรมสงเสรมอตสาหกรรมจรง ซงตามสญญาการวาจางจำานวน 44.5 ลานบาท อยางไรกตาม ผจดการโครงการชแจงวาเปนเพยงประมาณการรายรบทใชในขอเสนอโครงการกอนการลงนามในสญญา และแมวาตวเลขงบประมาณรายจายจะยงไมถกแกไขเปน 44.5 ลานบาท แตกมระบบควบคมคาใชจายทรดกม โดยมการบนทกคาใชจายแยกประเภทและรายงานสรปคาใชจายแตละประเภทเปนรายเดอน

4.4 ความกาวหนาของโครงการ ITB ณ วนททำาการตดตามประเมน (8 กรกฎาคม 2545) พบวา

หนวยรวมดำาเนนการมหาวทยาลยเกษตรศาสตรไดดำาเนนการโครงการ ITB ไปไดมากกวาทรายงานใหกรมสงเสรมอตสาหกรรมทราบเมอวนท 6 มถนายน 2545 พอสมควร โดยสามารถเปรยบเทยบสถตผลงานหลกไดดงน

6 ม . ย . 45 8 ก . ค . 45 1. วสาหกจทจดสรรทมทปรกษาใหแลว 96

99

168


2. วสาหกจทจดสรรผชวยทปรกษาใหแลว 99 99

3. วสาหกจทปรกษาจดทำา Proposal เสรจแลว 1 49

4. วสาหกจททปรกษาอยระหวางการเขยน Proposal - 49

ผลความกาวหนาของโครงการดงกลาวขางตนแสดงถงทกษะของผบรหารโครงการทมความสามารถในทางบรหารจดการโครงการสงและเขาใจความสำาคญในการประสานงาน สอสาร และใหขอมล (Coordination & Communication) ซงเปนสงจำาเปนสำาหรบโครงการทเกยวของกบกลมบคคลทมพนฐานและระดบความรทแตกตางกนมากมายเชนโครงการ ITB คอนขางด และสถตความกาวหนาของงานทผานมานาจะสรางความมนใจไดพอสมควร (Reasonable Assurance) วา การบรหารโครงการนาจะบรรลวตถประสงคในเวลาทกำาหนดได

4.5 ผลการสมภาษณผประกอบการวสาหกจ

ในระหวางเขาปฏบตงาน ณ หนวยรวมดำาเนนการสาขา คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตรนน มการจดสมมนาความรพนฐานทางดานมาตรฐาน ISO และการบญชตนทนใหผประกอบการวสาหกจ ดงนนจงขออนญาตสมภาษณวสาหกจผเขารวมโครงการ ITB นอกหองสมมนา โดยสมตวอยางจำานวน 8 รายและการสมภาษณผประกอบการทเคยสมครเขารวมโครงการ ITB แลวขอถอนตวภายหลง 2 ราย ผลการสมภาษณสรปไดดงน

1) การทราบขาวและ เหตจ งใจใหเข ารวมโครงการ ITB วสาหกจสวนใหญไดรบทราบขาวจากการประชาสมพนธโครงการจากสอดานตาง ๆ ทงทางวทย โทรทศน การออกงานนทรรศการ แผนพบ ฯลฯ วสาหกจบางรายเคยไดรบความชวยเหลอในโครงการ 13 มาแลวหรอไดรบ

169


การชกชวนจากผประกอบการในกลมธรกจเดยวกน หรอการแนะน ำาจากเพอน

2) วสาหก จสวนใหญแสดงความพงพอใจ และค ดวาค าธรรมเนยมเขารวมโครงการทตนตองจายระหวางรอยละ 10 ถง 20 ของคาทปรกษานนไมสงจนเกนไปเมอเปรยบเทยบกบบรการทไดรบ อยางไรกตาม วสาหกจ 2 รายทถอนตวไปนนใหเหตผลวาเพราะเกดความเขาใจคลาดเคลอนวาตนไมตองเสยคาใชจายเลย

3) ความประทบใจตอการปฏบตงานของทปรกษาในระยะแรก เนองจากกลมทปรกษาไดเร มเขาพบปะวสาหกจบางรายแลว วสาหกจบางรายจงใหความเหนวา

- รสกวาการวเคราะหปญหาของทปรกษาจะตรงเปาหมาย มความหวงวากจการของตนจะสามารถปรบปรงใหมประสทธภาพดกวาปจจบนไดเมอจบโครงการ ITB

- วสาหกจรายหนงเสนอวาควรคดเลอกวสาหกจทตงใจปรบปรงกจการจากผลของโครงการ ITB แลวประกาศเผยแพรหรอใหใบรบรอง รวมทงใหความชวยเหลอตอ เปนการจงใจใหเกดการพฒนาศกยภาพสงยงขน

- ทปรกษาเขามาทำาหนาทเพยงเดอนละครง ผประกอบการอยากเหนทปรกษาเขามาปฏบตงานบอยกวาน เพอใหไดผลงานทนำาไปใชไดในไมชา

4) ความเขาใจของวสาหกจเกยวกบผชวยทปรกษา วสาหกจแจงวาผชวยทปรกษามไดเขาประจำาทำางานทโรงงานตามทตนเขาใจวาไดใหงบประมาณจางผชวยทปรกษา 1 คนตอ 1 รายวสาหกจทเขารวมโครงการ ITB เพอใหประจำาทำางานทสถานประกอบการวสาหกจจนจบโครงการ และหวงผลตอเนองวาวสาหกจอาจวาจางผชวยทปรกษาทำางานประจำาหลงจากเสรจสนโครงการ

170


ในประเดนนผจดการโครงการชแจงแกคณะผวจยวาเปนความเขาใจผดของวสาหกจบางราย เพราะมหาวทยาลยเกษตรศาสตรมนโยบายใหผชวยทปรกษาเขามาปฏบตงานทศนย ITB มก. สลบกบการไปทำางานทโรงงาน แตหากวสาหกจรายใดมงานทเกยวของกบกจกรรมการปรกษาทตองใชผชวยทปรกษาทำาตดตอกนหลายวน ควรตดตอทปรกษาหรอหนวยรวมดำาเนนการสาขาเพอสงผชวยทปรกษาไปโรงงานมากกวาทจดโปรแกรมไวตามปกต


การสมสมภาษณทปรกษา 7 ราย ในจำานวนนมทงอาจารยของมหาวทยาลยเกษตรศาสตรและทปรกษาอสระภายนอก ผลการสมภาษณพอสรปไดวา

1) อาจารยทปรกษาบางทานรสกดใจทมโอกาสไดรวมโครงการ ITB เพอปฏบตงานทปรกษา เพราะจะสามารถนำาประสบการณธรกจ SME มาชวยเพมสสนและความนาสนใจในการเรยนการสอนในหองเรยนของนกศกษามากขน

2) ทปรกษาอาชพทานหนงกลาววายนดมาชวยงานราชการ แมจะไดรบคาทปรกษาในอตราเพยง 7,000 ตอ Man-day เทยบกบอตราปกตทตนเคยไดรบตงแต 20,000 บาทตอ Man-day ขนไป การทำางานโดยทวไปไมมอปสรรค แตเหนวามขนตอนและเอกสารทตองทำารายงานคอนขางมากและซำาซอน

3) ทปรกษาบางทานเคยมประสบการณกบการทำางานในโครงการ 13 มากอน จงเสนอวาการเบกจายคาทปรกษาควรจะเรงรดใหเรวกวาทผานมา เพอชดเชยกบอตราคาทปรกษาและ Man-days ททางราชการกำาหนดไวคอนขางตำาอยแลว

4) สวนใหญของทปรกษาทใหสมภาษณเหนวาผชวยทปรกษามความกระตอรอรนทจะเรยนรและหาประสบการณใหม ๆ ใสตน แมวาสภาพ

171


ของสถานทประกอบการทตองไปปฏบตงานอาจไมสะดวกสบายเชนสำานกงานทวไป

5) ทปรกษาทานหนงใหขอสงเกตวาผชวยทปรกษาทมอยไมมพนฐานการศกษาดานการบญช ทำาใหการใชงานดานการเกบขอมลทางบญชไมสะดวกคลองตวเทาทควร

4.7 การสงเกตการณหองปฏบตการของผชวยทปรกษา

ในการสงเกตการณบรรยากาศในหองปฏบตการทหนวยรวมดำาเนนการสาขา มหาวทยาลยเกษตรศาสตรจดไวใหผชวยทปรกษาเขามาฝกการใชคอมพวเตอรและเขยนรายงาน สรปความกาวหนา และรบทราบขาวสารปจจบนจากคณะผบรหารโครงการ ITB พบวามวธการบรหารกลมผชวยทปรกษาคอนขางดและมขอสงเกต ดงน

1) ผชวยทปรกษาใชเวลาระหวางการประชมเพอรายงานปญหาและขอคำาแนะนำาจากผบรหารโครงการ ITB ซงแสดงใหเหนถงพฤตกรรมทแสดงความสนใจและมแรงจงใจ (Motivated) ในกลมผชวยทปรกษาไดชดเจน

2) ผบรหารโครงการ ITB ใหความสำาคญการสอสารและใหขอมลตอกลมผชวยทปรกษาอยางด โดยนอกจากการพดคยในหองประชม ยงใชกระดานประกาศขาว แผนพมพหรอแผนพบ เพอสอสารกฎเกณฑและกตกาการทำางาน และมระบบการวางแผนการทำางานลวงหนาและการควบคมการลงเวลาทำางาน โดยใหผชวยฯ สลบกนเขามารายงานผลงาน แลกเปลยนขอมล และรวมกนแกไขปญหา ทหองปฏบตการ เพอกลบไปปฏบตหนาทในสถานประกอบการในวนถดไป

3)กระบวนการบรหารงานดานผชวยทปรกษาของหนวยรวมดำาเนนการ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร ควรถอเปนแบบอยางทหนวยรวมบรหารและหนวยรวมดำาเนนการสาขาอน ๆ ในโครงการ ITB ศกษา เพราะกลมบณฑตจบใหม เปนกลมเปาหมายของโครงการ ITB รองจากวสาหกจทรฐบาลตองการใหโอกาสในการพฒนาใหเปนทรพยากรทมคณคาตอ

172


ประเทศชาต ดงนนหนาทการบรหารจดการจงไมควรจบขนตอนเพยงการรบสมคร ปฐมนเทศ แนะนำาตวตอทปรกษาแลวสงไปโรงงาน ซงทำาใหการเกดชองวางในดานการดแลจงกลายเปนปญหาสำาหรบหนวยรวมบรหารและหนวยรวมดำาเนนการสาขาบางแหง

4.8 ขอเสนอแนะ

1) การสอสารขอมลกบผรวมโครงการฝายอน ๆ แมวาผบรหารโครงการ ITB มการตดตอสอสารและแลกเปลยนขอมลกบกลมอน ๆ คอนขางด จงไมปรากฏขอทวงตงวา “ไมไดรบแจงขาวสาร“ หรอ “ไมทราบความเปนไป“ จากทปรกษาและวสาหกจ แตควรใชโอกาสทมหาวทยาลยเกษตรศาสตรม Web Page สำาหรบโครงการ ITB (http://www.eng.ku.ac.th/~project13 ) ซงมรายชอทงวสาหกจและทปรกษาผรวมโครงการ ITB อยแลวเพมเตมขอมลใหแสดงสถานภาพความกาวหนาของโครงการ เพอเพมประสทธภาพและความรวดเรวในการใหขอมลขาวสาร เพราะ มเจาหนาทโครงการ ITB ผมความรดานฐานขอมลและการสราง Homepage ถงสองทานททำางานประจำา (Full Time) อยแลว

2) การหกภาษเงนได ณ ทจายของทปรกษา ในขณะปฏบตงานตดตามและประเมนโครงการ ITB ยงไมปรากฏวามการจายเงนใหทปรกษารายใดเนองจากโครงการยงไมคบหนาไปถงจดทตองจายเงนประเภทน อยางไรกตาม ควรมการปฏบตงานทสอดคลองกบประมวลรษฎากรเกยวกบการหกภาษ ณ ทจายสำาหรบทปรกษาอสระภายนอก และพจารณาวาควรหกภาษ ณ ทจาย จากคณาจารยผมเงนไดจากการทำาหนาททปรกษาในโครงการ ITB หรอไม อยางไรกตาม เงนไดพงประเมนทไดรบการยกเวนจากการคำานวณเพอเสยภาษเงนไดตามมาตรา 42 ซงอาจนำามาใชกบคณาจารยไดกมเพยง มาตรา 42 (7) และ (11) ซงมขอความทคดลอกมาเฉพาะสวนทเกยวของดงน

173

http://www.eng.ku.ac.th/~project13


- มาตรา 42 (7) เบยประชมกรรมาธการหรอกรรมการ หรอคาสอน คาสอบททางราชการหรอสถานศกษาของทางราชการจายให

- มาตรา 42 (11) รางวลเพอการศกษาหรอคนควาในวทยาการ รางวลสลากกนแบงหรอสลากออมสนของรฐบาล รางวลททางราชการจายใหในการประกวดหรอแขงขน ซงผรบมไดมอาชพในการประกวดแขงขน หรอสนบนรางวลททางราชการจายใหเพอประโยชนในการปราบปรามกระทำาความผด

174


การตดตามและประเมนผลโครงการหนวยรวมดำาเนนการสาขาศนยปฏบตการพฒนาหนยนตภาคสนาม สถาบนเทคโนโลย

พระจอมเกลาธนบร *

1. บทนำาศนยปฏบตการพฒนาหนยนตภาคสนาม สถาบนเทคโนโลย

พระจอมเกลาธนบร (FIBO) เปนหนวยรวมดำาเนนการสาขา ทำาหนาทรบผดชอบในการกำากบดแลทมทปรกษา และตดตามความกาวหนาในการใหคำาปรกษาแกวสาหกจเปาหมายจำานวน 50 ราย

การปฏบตหนาทตดตามทสำานกงานบรหารโครงการ ITB ของศนยปฏบตการพฒนาหนยนตภาคสนาม สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร รวมถงการสมภาษณทปรกษาและวสาหกจ ดำาเนนการระหวางวนท 15 - 19 กรกฎาคม 2545 2.ขอบเขตการตดตามประเมนผล

2.1 ทบทวนความเขาใจในวตถประสงคและความรบผดชอบของหนวยรวมดำาเนนการสาขา

2.2 ศกษาและวเคราะหโครงสรางของหนวยงานทจดตงขน เพอการบรหารโครงการ ITB

2.3 ประเมนระบบการปฏบตงานในสวนทเกยวของกบโครงการ ITB ในเชงประสทธภาพ ประสทธผลของการบรหาร การควบคม และการตดตามงาน รวมถงความเสยงทอาจเปนทอาจเปนอปสรรคใหโครงการไมบรรลวตถประสงคทตงไว และความโปรงใสในกระบวนการทำางานทกขนตอน

3. วธการตดตามและประเมนผล * ผดำาเนนการตดตามประเมนผลโครงการ ไดแก นางปรยดา พยงธรรม และนายธนภทร ปยะภากร

175


วธการตดตามประเมนผลใชวธการรวบรวมขอมลและยนยนความถกตองโดยการสมภาษณบคคลทเกยวของ เชน ผบรหารและผปฏบตหนาทของหนวยรวมดำาเนนการสาขา ทปรกษา และผประกอบการวสาหกจบางราย รวมทงการสอบทานขอมลจากเอกสาร/รายงานตางๆ ทเกยวกบโครงการ เพอใหสามารถประเมนสถานะความกาวหนาของงานไดถกตองตามความเปนจรง เพอทราบอปสรรคในการดำาเนนงานของโครงการทศนยฯ ทปรกษา รวมถงวสาหกจประสบอย

ในการนำาเสนอผลการตดตามประเมนผลโครงการจะนำาเสนอตอผจดการโครงการของหนวยรวมดำาเนนการสาขาเพอพจารณาใหความเหนรวม และนำาประเดนทอยในวสยทสามารถปรบปรงแกไขได ไปดำาเนนการตอไป

4. ผลความกาวหนาของโครงการ4.1 การคดเลอกวสาหกจเขารวมโครงการ

ตามสญญาจางเลขท 92/2545 ทปรกษาระหวางกรมสงเสรมอตสาหกรรม (กสอ.) และศนยปฏบตการพฒนาหนยนตภาคสนาม สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร ระบชวงเวลาดำาเนนการ 25 มถนายน – 24 ธนวาคม 2545 และมอบหมายใหบรการคำาปรกษาแนะนำาแกวสาหกจ 100 ราย ซงขอมลทไดรบ ณ วนท 16 กรกฎาคม 2545 พบวามวสาหกจสมครเขารวมโครงการจำานวน 63 ราย โดยในวสาหกจกลมดงกลาว ไดลงนามขอเสนอโครงการ (Proposal) แลวเสรจ จำานวน 2 ราย แตยงไมไดเรมใหคำาปรกษากบวสาหกจ เนองจากตองรอการตรวจทานขอเสนอโครงการจากกรมสงเสรมอตสาหกรรมกอน และศนยศนยปฏบตการพฒนาหนยนตภาคสนาม กำาลงเรงดำาเนนการหาวสาหกจเขารวมโครงการเพมเตม และเรงจดทำาขอเสนอโครงการใหวสาหกจลงนามใหแลวเสรจ

176


ศนยปฏบตการพฒนาหนยนตภาคสนามรบสมครวสาหกจจากผทสนใจเขารวมโครงการดวยกน 2 ทาง คอ การสมครดวยตวเองกบศนยปฏบตการพฒนาหนยนตภาคสนามละการสมครผานทางกรมสงเสรมอตสาหกรรม โดยมหลกเกณฑการพจารณาคดเลอกของวสาหกจวาวสาหกจจะเขารวมโครงการไดตองเปนกจการทมการจางงานไมเกน 200 คน หรอมสนทรพยถาวร (ไมรวมทดน) มลคาตามบญช ไมเกน 200 ลานบาท และมคนไทยถอหนไมตำากวารอยละหาสบ

ในชวงเรมตนโครงการ การประชาสมพนธโครงการใหเปนทรจกยงเปนปญหาอยจงไดวาจางหนวยงานเพอชวยประชาสมพนธงานโครงการชบชวตธรกจไทย ใหวสาหกจไดรบทราบวตถประสงค รายละเอยดขนตอนการดำาเนนการและประโยชนของการเขารวมโครงการ เพอชวยใหขอมลโครงการสามารถสอสารเขาถงพนทและถงวสาหกจตางๆ ไดดยงขน รวมทงไดใหทปรกษาเขาพบวสาหกจตางๆ เพอเสนอโครงการโดยตรงอกทางหนงดวย

อปสรรคทพบในขนตอนการคดเลอกวสาหกจ คอเรองหลกเกณฑในการคดเลอกวสาหกจยงไมชดเจน ทำาใหกระบวนการคดเลอกดำาเนนการไมสอดคลองกน เชน

- ความซำาซอนกบหนวยรวมดำาเนนการอนๆ กลาวคอวสาหกจสามารถเลอกหนวยรวมดำาเนนการเบองตนไดหลายรายและสมครไวหลายหนวย และเมอไดมการตดตอหรอไดลงไปในพนท(โรงงาน) แลวบางครงพบวาวสาหกจดงกลาวไดแจงความประสงคเขารวมโครงการ หรอ ลงนามขอเสนอโครงการกบหนวยรวมดำาเนนการอนแลว จงเปนการสญเสยเวลาในการดำาเนนการโดยไมจำาเปน

- วสาหกจบางแหงแจงขอมลพนฐานในใบสมครไมครบถวน คอแจงเพยงจำานวนพนกงาน ไมแจงมลคาสนทรพยถาวร และผานการคดเลอก เชน ธร 1663 ธร 1240 ธร 0851 และวสาหกจบางแหงไมไดแจงจำานวนพนกงาน รวมทงลงชอในใบสมคร เชน ธร 0851 ซงกรณ

177


ดงกลาว ในบางหนวยรวมดำาเนนการสาขา พบวาบางวสาหกจทแจงขอมลทง 2 เรอง คอ มลคาสนทรพยถาวรและจำานวนพนกงาน แตขอมลเรองใดเรองหนงไมเขาเกณฑ จะถกคดออก

- วสาหกจบางแหงมคณสมบตไมเปนไปตามเกณฑ แตผานการคดเลอก เชน ธร 0100 เปนวสาหกจทมการจางแรงงานจำานวน 1,252 คน ธร 1513 เปนวสาหกจทมการจางแรงงานจำานวน 600 คน

- วสาหกจบางแหงยงไมผานการคดเลอกขนทะเบยน แตไดรบการวเคราะหยนยนปญหาแลว เชน บรษท ตรงไพรไวเดอร จำากด (ตรงอารทราเวล) หางหนสวนนตบคคล ตงใจกลการ บรษท ตรงนำามนปาลม จำากด บรษท เจดพ จำากด บรษท ตรงการพมพ จำากด หางหนสวนจำากด ธนพล เอนจเนยรง จำากด เปนตน ซงจากการสอบถามเจาหนาทของศนยฯ พบวา ศนยฯ ไดสงรายชอของวสาหกจให กสอ. รบทราบแลว แตยงไมไดรบเลขขนทะเบยน ธร จาก กสอ.

จากอปสรรคดงกลาว ไดมการแกไขปญหาในเบองตน โดยไดนำาระบบจดเกบขอมลในคอมพวเตอร และมการปรบขอมลใหเปนปจจบนและแจงใหหนวยรวมดำาเนนการ รบทราบขอมลดงกลาว แตในเรองของหลกเกณฑในการคดเลอก เพอความโปรงใสของกระบวนการคดเลอก ควรพจารณาดวยความเหมาะสมและปรกษากรมสงเสรมอตสาหกรรมในการคดเลอกวสาหกจบางรายทคณสมบตอาจไมเปนไปตามคณสมบตทไดตงไว


การทวนสอบการรายงานความคบหนาของโครงการ ITB ทไดจดสงใหกรมสงเสรมอตสาหกรรมพบวา ขอมลวสาหกจทไดรายงานเมอเดอนมถนายน 2545 โดยรวมมความถกตองและเปนปจจบน และมการมอบหมายใหเจาหนาทดำาเนนการประสานงานและสอบถามสถานะการดำาเนนการกบวสาหกจ และกลมทปรกษา โดยการโทรศพท และการประชมรวมกบกลมทปรกษาอยางตอเนอง

178


ในระหวางการดำาเนนการตดตามโครงการ ไดสงเกตการณการประชมเพอตดตามงานของทมบรหารจดการ รวมทงการประชมของคณะทปรกษา พบวา มการรายงานความคบหนาของโครงการ และการแลกเปลยนขอมลระหวางทปรกษา รวมถงการวางแผนเพอเขาพบ/ใหคำาปรกษาแกวสาหกจในความรบผดชอบของคณะทปรกษาดวย ซงแสดงใหเหนถงการดำาเนนการวางแผนโครงการอยางเปนแบบแผน และระบบในการตดตามงานทมประสทธภาพ

ผลความคบหนาของโครงการ พบวา มการคดเลอกวสาหกจไดจำานวน 63 รายจากเปาหมาย 100 รายซงใกลเคยงเปาหมาย และอยระหวางรางขอเสนอโครงการหลายฉบบ บางสวนอยระหวางการตดตอใหวสาหกจลงนาม อยางไรกตามในขอจำากดดานเวลาผจดการโครงการไดแสดงความมนใจวา จะสามารถเรงดำาเนนการไดทนตามกำาหนดการทตงไว


การรบสมครทปรกษาจะพจารณาจากเกณฑคณสมบตของทปรกษาเปนไปตาม ทกรมสงเสรมอตสาหกรรมกำาหนด และรายละเอยดทผสมครไดระบไวในใบสมครทปรกษา (ITB-F-003) โดยมทปรกษาสมครรวม 61 ทาน ประกอบดวยทปรกษาทมความชำานาญเฉพาะทางครอบคลมในสาขาทางการเงน การตลาด การบรหาร การทรพยากรบคคล และวศวกรรมศาสตรสาขาตางๆ ซงอยระหวาง กระบวนการทจะจดทมทปรกษาสำาหรบวสาหกจแตละราย

เนองจากวสาหกจทสมครเขารวมโครงการมหลายสาขาธรกจ เชน การรบเหมากอสราง ผลตภณฑเซรามค ผลตภณฑอาหาร อปกรณไฟฟา การถลงแร และบรการตางๆ ทำาใหการคดเลอกกลมทปรกษาตองพจารณาความชำานาญใหครอบคลมในธรกจดงกลาวดวย ปรากฏวาการพจารณาคณสมบตของทปรกษาจะพจารณาจากใบสมครททปรกษากรอกไวเทานนยงไมเพยงพอทจะยนยนความสามารถของทปรกษาได

179


การทวนสอบในขอเสนอโครงการ พบวาทปรกษาบางทานทมรายชอในขอเสนอดงกลาวยงไมไดกรอกใบสมครทปรกษา เชน ทปรกษาของวสาหกจ ธร 1238 และ ธร 1180 เปนตน และเปนทสงเกตวาทปรกษาของศนยปฏบตการพฒนาหนยนตภาคสนามยงไมไดรบเลขทะเบยน ปษ. จาก กรมสงเสรมอตสาหกรรมทำาใหเกดความเสยงทจะไดทปรกษาทซำาซอนกบหนวยรวมดำาเนนการอนๆ หรอทปรกษาทอาจไมผานการคดเลอกในภายหลง

4.4 การคดเลอกผชวยทปรกษา

ณ วนทดำาเนนการตดตามประเมนผล ศนยปฏบตการพฒนาหนยนตภาคสนามไดคดเลอกผชวยทปรกษาแลวเสรจจำานวน 33 ทาน โดยคดเลอกจากรายชอทไดรบจากกรมสงเสรมอตสาหกรรมและรายชอผทเคยยนสมครงานไวโดยตรง

ผชวยทปรกษาบางสวนไดรบการอบรมจากสถาบนเพมผลผลตแหงชาตแลว และสวนทเหลอไดแจงความจำานงเขารบการอบรมในรนตอๆ ไป ศนยปฏบตการพฒนาหนยนตภาคสนาม กำาหนดใหผชวยทปรกษาระบภมภาคของวสาหกจทมความสะดวกไปทำางานได และเนนการคดเลอกผทมภมลำาเนาเดมในพนทใกลเคยงวสาหกจดงกลาวเปนหลก ซงเปนจดดประการหนงทชวยใหมนใจวาผชวยทปรกษาจะไมมปญหาในการเดนทางไกล และจะมความคนเคยกบพนท/ภมภาคทไดรบผดชอบ

อยางไรกตาม มขอสงเกตวาการทคณสมบตของผชวยทปรกษายงกำาหนดไมชดเจนนก ทำาใหมความเสยงทจะไดผชวยทปรกษาทไมมคณภาพ และการทผชวยทปรกษาเหนเปนการวาจางชวคราว เมอไดงานประจำาทำา อาจขอลาออกระหวางโครงการ อกทงจำานวนผชวยทปรกษาทไดรบการคดเลอกแลวเสรจยงไมครบถวนตามจำานวนวสาหกจทงหมด อยางไรกตาม ไดรบขอมลวาอาจใชผชวยทปรกษาไมครบถวนทกวสาหกจ เพราะบางวสาหกจไมประสงคใหผชวยทปรกษาไปประจำาทโรงงานเพราะไมตองการบคคลภายนอกมารบทราบขอมลของวสาหกจ

180



การสมตวอยางเอกสารจำานวน 30 วสาหกจจากเอกสารทงสน 63 วสาหกจ โดยใหตวอยางมคณลกษณะการกระจายเพอครอบคลมถงวสาหกจประเภทตาง ๆ และทมทปรกษา

ผลการสอบทานและวเคราะหเอกสาร พบวามการดำาเนนการถงขนตอนการลงนามขอเสนอโครงการเทานน ยงไมมการลงพนทเพอใหคำาปรกษา กลมทปรกษาไดดำาเนนการวเคราะหจดแขง จดออน โอกาส และอปสรรค ของวสาหกจ และนำาประเดนดงกลาวมาพจารณาในการจดทำาขอเสนอโครงการ และประเดนปญหาทระบในขอเสนอโครงการทสมตวอยางมาสอบทานและวเคราะห สวนใหญจะเปนปญหาดานการบรหารจดการ การทรพยากรบคคล การผลต การตลาด การเงนและการบญช การพฒนาระบบการบรรจหบหอ การนำาเทคโนโลยคอมพวเตอร/โปรแกรมคอมพวเตอรตางๆ ไปชวยในการทำางาน เปนตน

อยางไรกตามวสาหกจสวนใหญทมาเขารวมโครงการประสบปญหาทางการเงนและการตลาด และตองการใหทปรกษามงเนนแกไขปญหาเฉพาะหนากอน สวนการพฒนาเพอยกระดบความสามารถจะทำาในขนตอไปและพจารณาเปนลำาดบรอง

4.6 การตดตามและการประสานงานศนยปฏบตการพฒนาหนยนตภาคสนาม

กระบวนการตดตามและประสานงานโครงการ ITB มประสทธผลด เนองจากมบคลากรทไดรบมอบหมายมาทำาหนาทในโครงการนอยางเพยงพอ อยางไรกตามมขอสงเกตและขอเสนอแนะ ดงน

1)ระบบขอมลสำาหรบการตดตามและประสานงาน แมมการมอบหมายเจาหนาทกลมหนงใหรบผดชอบในการประสานงานกบกรมสงเสรมอตสาหกรรม ทปรกษา และวสาหกจ และทำาหนาทเปนศนยกลางในการรวบรวมและการจดเกบขอมลและเอกสารตางๆ ของโครงการ แตเอกสารสวนใหญจดเกบอยในแฟมเอกสาร บางสวนเกบขอมลในสอ

181


อเลกทรอนกส ในสวนของขอมลทเปนกระดาษควรมการจดเกบเอกสารดงกลาวอยางเปนระบบ (มระบบเขาแฟม/ทำาดชน) ทำาใหงายตอการเรยกใชเอกสาร และในสวนของขอมลในสออเลกทรอนกส ควรมการจดไฟลขอมลทเปนปจจบน (Updated file) ทเปนสวนกลาง และเจาหนาททเกยวของสามารถเรยกขอมลปจจบนมาใชงานได

2) เพอเพมประสทธภาพในการตดตามความสำาเรจของงาน ควรตงเปาหมายของงานในรายสปดาห รายเดอน ใหชดเจนยงขน เชน จำานวนขอตกลงทตองดำาเนนการใหแลวเสรจ จำานวนผชวยทปรกษาทตองคดเลอกและอบรม รายงานการใหคำาปรกษาทตองรวบรวม ในชวงเวลาตางๆ เปนตน ซงจะชวยใหผบรหารโครงการรบทราบปญหาและอปสรรคของงานเทยบตามเปาหมายทวางไว เพอดำาเนนการแกไขไดทนทวงท

3)แผนการตดตามการปฏบตงานทโรงงาน ควรจดทำาแผนการเขาสมตรวจตดตามผลทโรงงาน (Site Visit) หลงจากคณะทปรกษาเขาดำาเนนงานตามทเสนอในขอเสนอโครงการ เพอเปนการตดตามและทวนสอบการทำางานของทปรกษาและผชวยทปรกษา รวมทงรบทราบปญหาทอาจเกดขนระหวางกระบวนการใหคำาปรกษา จากวสาหกจดวย


1) ผประกอบการวสาหกจ ทราบขาวสารโครงการจากโทรทศน สงพมพ และวทย การเยยมชมงานทสถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลา การชกชวนจากทปรกษาทตนรจกใหเขารวมโครงการ และการชกชวนผประกอบการทอยในพนทใกลเคยง

2)ขอคดเหนตอโครงการ

- สวนใหญมความมนใจวา โครงการ ITB จะชวยแกปญหาไดบางเรอง เชน การวางระบบบรหารงานคณภาพใหเปนมาตรฐาน การเพมชองทางทางการตลาด การจดระบบบญช และบางรายตงความหวงวา ท ปรกษาจะชวยใหสามารถพฒนาเทคโนโลย หรอ นำาเทคโนโลยใหมมาใหวสาหกจประยกตใชไดสำาเรจภายในชวงเวลาทกำาหนดดวย

182


- ทปรกษาทเขาไปพบมความนาเชอถอ และเปนผมความรด มวสาหกจเพยงบางรายทแจงวาทปรกษาทเขาพบยงไมมประสบการณในธรกจของวสาหกจ ทำาใหไมเชอถอวาจะแกปญหาได และแนะนำาใหจดสงทปรกษารายใหมทเปนผอยในวงการมาแทนกรณดงกลาว รวมถงผชวยทปรกษาท จะเขาประจ ำาท โรงงานควรพจารณาบคคลท มความร หรอประสบการณทตรงกบธรกจดวย

- บางรายแจงวากำาลงประสบปญหาเรองการเงน และอาจมผลใหไมสามารถเขารวมโครงการไดตามทตงใจไวได ในบางรายแจงวาปญหาทพบไดเปลยนแปลงไปจากปญหาทเคยแจงไวในการวนจฉยเบองตน เนองจากในปจจบนวสาหกจไดแกไขปญหาทพบแลวเสรจไปบางสวนแลว

- บางสวนยงไมทราบรายละเอยดขนตอนการดำาเนนการหลงจากสงใบสมคร และบางวสาหกจยงไมทราบวาตนผานการคดเลอกแลวหรอไม และอยภายใตความรบผดชอบของหนวยรวมดำาเนนการใด เพราะไมไดรบการตดตอหลงจากสงใบสมคร

- โครงการควรมการดำาเนนการทรวดเรวกวาน เพราะปญหาทวสาหกจพบบางปญหาเปนเร องเรงดวน ไมสามารถรอเวลาเขาแกไขโดยทปรกษาได และหลายรายแสดงความไมพอใจทโครงการดำาเนนการไดลาชามาก

- อยากใหมการช แจงขนตอนใหทราบเปนระยะโดยทางโทรศพท โทรสาร เพอสะดวกในการนดหมายเขาดำาเนนการ เพราะบอยครงทไดรบการตดตอในขณะทผบรหารของวสาหกจไมอยทโรงงาน และตองรอการตดตอครงตอไป


วสาหกจทกรายยนยนวาตนไมตองเสยคาใชจายอนใดอก นอกเหนอจากคาบรการใหคำาปรกษาของทปรกษาตามขอเสนอโครงการ แตไมทราบรายละเอยดทชดเจนวาตองจายคาใชจายเมอเสรจขนตอนใดบาง และมขนตอนการชำาระเงนแตละสวนอยางไร

183


ในสวนคาใชจายของศนยปฏบตการพฒนาหนยนตภาคสนามพบวาตองขออนมตเงนทดรองจายจากมหาวทยาลยเพอเปนคาใชจายในการเดนทาง คาดำาเนนการตางๆ รวมถงคาประชาสมพนธ เนองจากยงไมไดรบเงนเบองตนรอยละสบหาตามสญญาจากกรมสงเสรมอตสาหกรรม

4.9 การสมภาษณทปรกษา

1)สถานภาพทางอาชพของทปรกษา ทปรกษาสวนใหญเปนผประกอบอาชพหลกไมใชทปรกษา โดยสวนใหญเปนอาจารยประจำาของสถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร และอาจารย / ขาราชการจากสถานศกษาอน ผบรหารและวศวกรของบรษทเอกชน และจากการทวนสอบประวตทปรกษา พบวาตามขอมลในใบสมครทปรกษาทงหมดมคณสมบตตามเกณฑทกำาหนดและมตวตนจรง ซงสามารถทวนสอบสถานภาพทางอาชพได

2) ทศนะความเหนของทปรกษา ทปรกษาบางทานไดใหขอคดเหนวา การสอสารขอมลเกยวกบขนตอนการดำาเนนการและแบบฟอรมตางๆ ทตองจดทำายงไมชดเจนเทาทควร เปนผลใหตองนำารายงานมาแกไขใหม แตการประสานงานกบหนวยรวมดำาเนนการโดยรวมเปนไปดวยด และการจดกลมทปรกษาเขายนยนปญหาและขอเสนอโครงการหากพบวา วสาหกจมปญหาทนอกเหนอจากความเชยวชาญของกลม กใชทปรกษาทานอนนอกทมทมความชำานาญเฉพาะทางกวาเขารวมทมดวย

184


การตดตามและประเมนโครงการหนวยรวมดำาเนนการสาขา

สมาคมสงเสรมเทคโนโลย (ไทย-ญปน)*

1. บทนำาสมาคมสงเสรมเทคโนโลย (ไทย-ญปน) เปนหนวยรวมดำาเนน

การสาขา ทำาหนาทรบผดชอบในการกำากบดแลทมทปรกษา และตดตามความกาวหนาในการใหคำาปรกษาแกวสาหกจตามสญญาจางทปรกษาเลขท 86/2545 ระหวางกรมสงเสรมอตสาหกรรม (กสอ.) และสมาคมสงเสรมเทคโนโลย (ไทย-ญปน) โดยระบชวงเวลาดำาเนนการ 18 มถนายน 2545 – 17 ธนวาคม 2545 และไดรบมอบหมายใหคำาปรกษาแกวสาหกจเปาหมายจำานวน 50 ราย และขอมลทไดรบ ณ วนท 5 สงหาคม 2545 พบวามวสาหกจทสมครเขารวมโครงการ จำานวน 59 ราย โดยในวสาหกจกลมดงกลาว ไดลงนามขอเสนอโครงการ (Proposal) รวมกบสมาคมสงเสรมเทคโนโลย (ไทย- ญปน) แลวเสรจ จำานวน 50 ราย แตยงไมไดเรมใหคำา

* ผดำาเนนการตดตามประเมนผลโครงการ ไดแก นายณรงค เลศศรสนทด และนางภวกา พทกษ

185


ปรกษากบวสาหกจ เนองจากตองรอการตรวจทานขอเสนอโครงการและผานการพจารณาเหนชอบจากกรมสงเสรมอตสาหกรรมกอน

ทมตดตามประเมนผลโครงการไดปฏบตหนาทตดตามทสำานกงานบรหารโครงการ ITB ของสมาคมสงเสรมเทคโนโลย (ไทย-ญปน) รวมถงการสมภาษณทปรกษาและวสาหกจ ระหวางวนท 5-9 สงหาคม 2545 2. ขอบเขตและกระบวนการตดตามประเมนผล

2.1 ทบทวนความเขาใจในวตถประสงคและความรบผดชอบของสมาคมสงเสรมเทคโนโลย (ไทย-ญปน) ตอโครงการ ITB

2.2 ศกษาและวเคราะหโครงสรางของหนวยงาน ทสมาคมสงเสรมเทคโนโลย (ไทย-ญปน)จดตงขนเพอการบรหารโครงการ ITB

2.3 ประเมนระบบการปฏบตงานของสมาคมสงเสรมเทคโนโลย (ไทย-ญปน) ในสวนทเกยวของกบโครงการ ITB ในเชงประสทธภาพ ประสทธผลของการบรหาร การควบคม และการตดตามรายงาน รวมถงความเสยงทอาจเปนอปสรรคใหโครงการไมบรรลวตถประสงคทตงไว และความโปรงใสในกระบวนการทำางานทกขนตอน

3. วธการและขนตอนการตดตามประเมนผลในการปฏบตงานตดตามและประเมนผลไดใชวธการรวบรวม

ขอมลและยนยนความถกตองโดยการสมภาษณบคคลทเกยวของ เชน ผบรหารและผปฏบตหนาทของสมาคมฯ ทปรกษา และผประกอบการวสาหกจบางราย รวมทงการสอบทานขอมลจากเอกสาร/รายงานตางๆ ทเกยวกบโครงการ เพอใหสามารถประเมนสถานะความกาวหนาของงานไดถกตองตามความเปนจรง และเพอทราบอปสรรคในการดำาเนนงานของโครงการท

186


สมาคมสงเสรมเทคโนโลย (ไทย-ญปน) ทปรกษาธรกจรวมถงวสาหกจทเขารวมโครงการประสบอย

4. ผลการตดตามประเมนผลโครงการ4.1 การคดเลอกวสาหกจเขารวมโครงการ

สมาคมสงเสรมเทคโนโลย (ไทย-ญปน) รบสมครวสาหกจทสนใจเขารวมโครงการโดยมเกณฑการพจารณาการคดเลอกของวสาหกจ ระบวาวสาหกจจะเขารวมโครงการไดตองเปนกจการทมการจางงานไมเกน 200 คน หรอมสนทรพยถาวร (ไมรวมทดน) มลคาตามบญช ไมเกน 200 ลานบาท และมคนไทยถอหนไมตำากวารอยละหาสบ อยางไรกตามมอปสรรคในขนตอนการคดเลอกวสาหกจ ดงน

- รายชอวสาหกจทไดรบจากกรมสงเสรมอตสาหกรรมยงไมเปนปจจบน ทำาใหเกดความซำาซอนของวสาหกจในการเลอกหนวยรวมดำาเนนการ กลาวคอวสาหกจสามารถเลอกหนวยรวมดำาเนนการเบองตนไดหลายราย และหนวยรวมดำาเนนการจะทราบผลการเลอกของวสาหกจเมอไดมการตดตอ หรอไดลงไปในพนทแลว ดงนนถาสมาคมสงเสรมเทคโนโลย (ไทย-ญปน) ลงไปในพนทเพอจดทำาขอเสนอโครงการ อาจพบวาวสาหกจดงกลาวไดสมครเขารวมโครงการ หรอ ลงนามขอเสนอโครงการกบหนวยรวมดำาเนนการอนแลว ซงเปนผลใหมจำานวนวสาหกจทเขารวมดำาเนนการไมเปนไปตามเปาหมายทตกลงไวในสญญา

- ขนตอนในการคดเลอกลงทะเบยนวสาหกจของกรมสงเสรมอตสาหกรรมคอนขางใชเวลานาน ทำาใหเสยเวลาเพอรอดำาเนนการขนตอไป ซงโดยปกตจะใชเวลาคดเลอกและลงทะเบยนวสาหกจมากกวา 1 สปดาหตอครงทสงใบสมครไป

- หลกเกณฑในการคดเลอกวสาหกจยงไมชดเจน ทำาใหเหนประสทธผลของการคดเลอกไมชดเจนเทาทควร เชน กรณวสาหกจบางแหงใชชอบรษทตางกน แตเปนเจาของเดยวกน ไดรบคดเลอกเปน 2 วสาหกจ 2 ขอเสนอโครงการ เชน วสาหกจ ธร 1776 และ ธร 1777 เปนตน

187


จากอปสรรคปญหาทพบดงกลาวขางตน กรมสงเสรมอตสาหกรรมควรมระบบการคดเลอกวสาหกจของแตละหนวยรวมดำาเนนการ โดยจดเกบเปนฐานขอมลดวยคอมพวเตอร และมการปรบขอมลเปนปจจบนและทวนสอบขอมลใหถกตองเปนระยะ ซงรวมถงขอมลทแสดงวาวสาหกจแตละรายไดเขารวมกบหนวยรวมดำาเนนการใดแลว และแจงใหหนวยรวมดำาเนนการตางๆ รบทราบขอมลดงกลาว รวมทงควรมหลกเกณฑการพจารณาทชดเจนในการคดเลอกวสาหกจบางรายทคณสมบตอาจไมชดเจนในแงของการเปนเจาของกจการคนเดยวกน เพอความโปรงใสของกระบวนการคดเลอก

อนงในการสอบถามขอจำากดดานเวลาทอาจทำาใหสมาคมสงเสรมเทคโนโลย (ไทย-ญปน) ไมสามารถดำาเนนการลงนามขอเสนอโครงการ และใหคำาปรกษากบวสาหกจจำานวน 50 ราย ภายในเดอนธนวาคม 2545 ซงผจดการโครงการไดแสดงความมนใจวา จะสามารถเรงดำาเนนการไดทนตามกำาหนดการทตงไว

4.2 ผลความคบหนาของโครงการ

การทวนสอบการรายงานความคบหนาของโครงการ ITB ทสมาคมสงเสรมเทคโนโลย (ไทย-ญปน) ไดจดสงใหกรมสงเสรมอตสาหกรรม พบวา ขอมลวสาหกจทไดรายงานไปเมอเดอนมถนายน 2545 ขอมลโดยรวมมความถกตองและเปนปจจบน ซงผจดการโครงการไดมอบหมายใหเจาหนาทดำาเนนการประสานงานและสอบถามสถานะการดำาเนนการกบวสาหกจ และกลมทปรกษา โดยการตดตอทางโทรศพท และการประชมรวมกบกลมทปรกษาเปนระยะๆ โดยการจดทำาเปนรายงานความคบหนาแสดงรายละเอยดขนตอนตางๆ ทไดดำาเนนการไปแลว


การเปดรบสมครทปรกษา โดยพจารณาจากเกณฑคณสมบตของทปรกษาเปนไปตาม ทกรมสงเสรมอตสาหกรรมกำาหนด และรายละเอยดทผสมครไดระบไวในใบสมครทปรกษา (ITB-F-003) และไดจด

188


แบงกลมทปรกษาเปน 4 กลม และในแตละกลมจะมทปรกษาทมความชำานาญเฉพาะทางครอบคลมในสาขาทางการเงน/การตลาด การบรหาร/ทรพยากรบคคล และเทคโนโลยสาระสนเทศจดสงใหกรมสงเสรมอตสาหกรรมในชวงปลายเดอนมถนายน 2545

มขอสงเกตวามทปรกษาบางทานไดลงดำาเนนการในพนทแลว แมวายงไมไดรบการพจารณาคณสมบตและขนทะเบยนจากกรมสงเสรมอตสาหกรรม เชน ทปรกษาของขอเสนอโครงดานการเงนและการตลาด ซงเปนกลมของบรษททปรกษาภายนอกดานการเงน

อนง เนองจากวสาหกจทสมครเขารวมโครงการมหลายสาขาธรกจ เชน การบรการ การผลตเครองจกรกล งานดานการขนสง และเฟอรนเจอร ทำาใหการคดเลอกกลมทปรกษาตองพจารณาความชำานาญใหครอบคลมในธรกจดงกลาวดวย ซงปจจบนการพจารณาคณสมบตของทปรกษาจะพจารณาจากใบสมครททปรกษากรอกไว และนาจะไมเพยงพอทจะยนยนความสามารถของทปรกษาได ดงนนควรพจารณาคดเลอกทปรกษาทมความชำานาญเฉพาะทาง โดยพจารณาใหครอบคลมกบกจการของวสาหกจทสมครเขามา และควรพจารณาจากหลกฐานทยนยนถงคณสมบตและประสบการณของทปรกษาใหชดเจน เชน ใบรบรองการผานงาน วฒบตรการศกษา ใบแสดงผานการอบรมตาง ๆ


ณ วนทดำาเนนการตดตามประเมนผลโครงการ พบวาการคดเลอกผชวยทปรกษายงดำาเนนการไมแลวเสรจ เนองจากมผมาสมครไมมากนกและผสมครบางรายไดงานประจำากอนเขาพนทจรง อยางไรกตามสมาคมสงเสรมเทคโนโลย (ไทย-ญปน) มแนวคดวาอาจจะใชผชวยทปรกษาในบางสวนเทานน แตในทศนะของทมตดตามประเมนผลโครงการเหนวา การทคณสมบตของผชวยทปรกษายงกำาหนดไมชดเจนนก ทำาใหมความเสยงทจะไดผชวยทปรกษาทไมมคณภาพ อกทงผชวยทปรกษาตองเขารบการฝกอบรมจากสถาบนเพมผลผลตแหงชาตกอนไปประจำาท

189


วสาหกจ จงเสยงตอความลาชาของการดำาเนนงาน และกรณทผชวยทปรกษาเหนเปนการวาจางชวคราว ดงนนเมอไดงานประจำาทำาอาจขอลาออกกอนจบโครงการ

ตามวตถประสงคของโครงการ การวาจางผชวยทปรกษาเพอจะชวยผสำาเรจการศกษาทยงไมมงานทำา เปนการเปดโอกาสใหบคคลเหลานสามารถเกบเกยวประสบการณทำางานโดยมรายไดจากงบประมาณทรฐตองการกระตนเศรษฐกจ แตในทางปฏบตแลวยงมชองวางในการบรหารงานสวนผชวยทปรกษา เพราะยงไมมผรบผดชอบโดยตรง

สมาคมสงเสรมเทคโนโลย (ไทย-ญปน) ควรขอความรวมมอจากวสาหกจเมอลงนามขอเสนอโครงการวาขอใหผบรหารวสาหกจกำากบดแลเวลาทำางานของผชวยทปรกษาแทนทปรกษา และมอบหมายงานใหผชวยทปรกษา หากงานททปรกษามอบใหทำาเสรจสนกอนกำาหนด และควรแจงใหผชวยทปรกษาทราบวา หากพวกเขามความตงใจทำางานจนจบโครงการ แมจะไมไดรบการวาจางจากวสาหกจตอ จะมหนงสอรบรองการผานงานพรอมดวยคำาชมเชยเพอเพมโอกาสในการไดงานทดขน


ในการสมตวอยางเอกสารจำานวนประมาณ 8 วสาหกจทไดรบหมายเลข “ธร“ แลวจากขอมลเอกสารทงสน 50 วสาหกจ โดยใหตวอยางมคณลกษณะการกระจายเพอครอบคลมถงวสาหกจประเภทตาง ๆ และการหารอบรษททปรกษาตาง ๆ พบวา เอกสารทเกยวของกบโครงการ ITB ทสมาคมสงเสรมเทคโนโลย (ไทย-ญปน) เปนผรบผดชอบมการดำาเนนการถงขนตอนการลงนามขอเสนอโครงการแลวเปนสวนใหญเทานน และมการลงพนทเพอใหคำาปรกษาเปนสวนนอย

และพบวา ทปรกษาไดดำาเนนการวเคราะหจดแขง จดออน โอกาส และอปสรรค ของวสาหกจ และนำาประเดนดงกลาวมาพจารณาในการจดทำาขอเสนอโครงการ ทงนประเดนปญหาทระบในขอเสนอโครงการทสมตวอยางมาสอบทานและวเคราะห สวนใหญจะเปนปญหาดานการ

190


บรหารจดการ การทรพยากรบคคล ดานการผลตและวตถดบ ดานการตลาด ดานการพฒนาระบบสาระสนเทศ และดานการเงนและการบญช แตไมพบประเดนในเรองการพฒนาเทคโนโลย การนำาเทคโนโลยทดกวามาใช หรอ การพฒนาผลตภณฑใหม

ในทำานองเดยวกนขอมลการสมภาษณทไดรบจากวสาหกจทเขารวมโครงการ สรปไดวา วสาหกจสวนใหญทมาเขารวมโครงการประสบปญหาทางการเงนและการตลาด และตองการใหทปรกษามงเนนปญหาเฉพาะหนาดงกลาวกอน สวนการพฒนาเพอยกระดบวสาหกจในขนตอไปจะใหพจารณาความสำาคญเปนลำาดบรอง

อยางไรกตาม ประเดนการพฒนาเพอยกระดบวสาหกจไมควรถกมองขาม หากคณะทปรกษามองเหนศกยภาพของวสาหกจ หรอความเปนไปไดในการนำาเสนอการพฒนาดงกลาวกบวสาหกจรายใด ควรสนบสนนประเดนดงกลาวใหวสาหกจดำาเนนการดวย

4.6 การตดตามและการประสานงาน

สมาคมสงเสรมเทคโนโลย (ไทย-ญปน) มกระบวนการตดตามและประสานงานโครงการ ITB ทบรรลประสทธผลคอนขางด เนองจากมความพรอมดานบคลากรทไดรบมอบหมายมาทำาหนาทในโครงการนอยางเพยงพอ อยางไรกตามมขอสงเกตและขอเสนอแนะสำาหรบการบรหารดานน คอ

1) ควรกำาหนดแผนงาน เนองจากการตดตามงานในปจจบนตองมอบหมายใหเจาหนาทเปนผประสานงานเปนระยะ ๆ นน ควรมการกำาหนดแผนงานแตละขนตอน รวมทงกรอบเวลาของแตละขนตอนและกำาหนดเปาหมายงาน (Target) ตามรอบสปดาห หรอเดอนใหชดเจนขน เพอเจาหนาทจะไดตดตามความคบหนาของงานตามเปาหมายได และสะดวกในการตรวจสอบความกาวหนาของงานแตละขนตอนและผบรหารโครงการสามารถปรบเปลยนกลวธกรณผลการดำาเนนการไมไดตามเปาหมายไดทนเวลาดวย

191


2) ควรสรางระบบขอมลสำาหรบการตดตามและประสานงาน โดยเอกสารสวนใหญจะอยในรปกระดาษ (Hardcopy) และบางสวนเกบขอมลในสออเลกทรอนกส ดงนนถามการจดเกบเอกสารดงกลาวอยางเปนระบบ สามารถเรยกใชเอกสารแตละประเภทไดงาย และปองกนการสญหาย และการใชขอมลโดยผทไมเกยวของ

3) ควรมแผนการตดตามการปฏบต งานของทปรกษาท โรงงาน โดยการเขาสมตรวจตดตามผลทโรงงาน (Site Visit) หลงจากคณะทปรกษาเขาดำาเนนงานตามทเสนอในขอเสนอโครงการแลว ทงนเพอเปนการตดตามและทวนสอบการทำางานของทปรกษาและผชวยทปรกษา รวมทงรบทราบปญหาทอาจเกดขนระหวางกระบวนการใหค ำาปรกษาจากวสาหกจดวย เชน กรณทผประกอบการอาจตองการเปลยนทปรกษา/ผชวยทปรกษาระหวางโครงการ

4.7 การทราบขาวโครงการ ITB ของวสาหกจ

ทมตดตามประเมนผลโครงการไดรบรายชอ ทอย และหมายเลขโทรศพทตดตอของวสาหกจและทปรกษาจากผบรหารหนวยรวมบรหารของสมาคมสงเสรมเทคโนโลย(ไทย-ญปน) เพอตดตอขอทำาการสมภาษณและสอบถามขอมลทเหนจำาเปนตอการปฏบตงานดานตดตามและประเมนผล มรายละเอยดทนาสนใจ ดงน

แรงจงใจและจดเรมตนทวสาหกจเขารวมโครงการ ITB ผประกอบการวสาหกจอธบายถงชองทางไดรบขาวโครงการ ITB ซงเหนไดชดวา จดเรมตนทวสาหกจจำานวนมากทราบขาวโครงการไดภายในระยะเวลาไมมากนก อยทกลยทธการกระจายขอมลขาวสารและการชกชวนผานหลายชองทาง ไดแก

- ขาวสารโครงการจากการสมมนาของอตสาหกรรมจงหวด และเหนวาเปนโครงการทนาสนใจ และนาเขารวมโครงการ

192


- การชกชวนจากทปรกษาทตนรจกใหเขารวมโครงการ โดยไมเคยรวมโครงการ หรอรบการใหคำาปรกษามากอน

- การตดตอโดยตรงจากทปรกษาทไม เ ค ย ร จ ก ม า ก อ น แ ล ะ จ า ก ก า ร ต ด ต อ ด ง ก ล า ว ทำาใหเกดความสนใจทจะพฒนาการทำางานขององคกร

- การชกชวนจากผประกอบการวสาหกจท อ ย ใ น ว ง ก า ร เ ด ย ว ก น ท เ ข า ร ว ม โ ค ร ง ก า รเชนเดยวกน หรอไดรบขอมลจากญาตพนอง

- ขาวประชาสมพนธจากโทรทศน ส งพมพ และวทย

4.8 ทศนะคดเหนของวสาหกจตอโครงการ

- สวนใหญมความมนใจวา โครงการ ITB จะสามารถชวยแกปญหาของวสาหกจได เชนปญหาเรองการตลาด เรองระบบบญช การจดระบบขอมลสาระสนเทศ

- ควรมการดำาเนนการทรวดเรวกวาน เพราะปญหาทวสาหกจพบบางปญหาเปนเรองเรงดวน อาจไมสามารถรอเวลาเขาแกไขโดยทปรกษาได

- ควรชแจงขนตอนใหวสาหกจทราบเปนระยะโดยทางโทรศพท โทรสาร หรอจดหมาย เพอสะดวกในการนดหมายเขาดำาเนนการ


ในการสอบถามวสาหกจวาตองมคาใชจายอนใดทตองจายใหผใดอกหรอไมนอกจากคาธรรมเนยมเขารวมโครงการทตองจายรอยละ 10 – 20 ของคาจางทปรกษาทงหมด ผลการสมภาษณพบวา วสาหกจทกรายยนยนวาตนไมตองเสยคาใชจายอนใดอก นอกเหนอจากคาบรการใหคำา

193


ปรกษาของทปรกษาตามขอเสนอโครงการ แตไมทราบรายละเอยดทชดเจนวาตองจายคาใชจายเมอเสรจขนตอนใดบาง และมขนตอนการชำาระเงนแตละสวนอยางไร ดงนน ควรพจารณาชองทางในการสอสารขอมลดงกลาวใหแกวสาหกจเพอสรางความเขาใจทถกตอง และเพอเพมความมนใจในความโปรงใสใหกบวสาหกจตอไป

4.10 สถานะภาพของทปรกษา

ทปรกษาสวนใหญเปนผประกอบอาชพหลกคอทปรกษาของสมาคมสงเสรมเทคโนโลย (ไทย – ญปน) และสวนหนงเปนทปรกษาของบรษททปรกษาดานการเงนและการธนาคาร และผบรหารของบรษทเอกชนตางๆ บางทานเปนทปรกษาอสระ โดยภาพรวมพบวา ทปรกษาสวนใหญเปนกลมบคคลทมาจากองคกรเดยวกน และจากการทวนสอบประวตทปรกษา พบวาตามขอมลในใบสมครทปรกษาทงหมด รวมถงทปรกษาทจดเปน 20 กลม ตามทไดนำาเสนอตอกรมสงเสรมอตสาหกรรมนน มคณสมบตตามเกณฑทกำาหนด

อยางไรกตามสมาคมสงเสรมเทคโนโลย (ไทย – ญปน) ควรพจารณาตรวจสอบคณสมบตของทปรกษาโดยมหลกฐานอนประกอบ นอกเหนอจากขอมลทแจงในใบสมครโดยทปรกษาเอง และจากการสมภาษณพบวาทปรกษาดงกลาวมตวตนจรงและสามารถทวนสอบสถานภาพทางอาชพได

4.11 ขอสงเกตของทปรกษา

ทปรกษาบางทานไดใหขอคดเหนวา การสอสารขอมลเกยวกบขนตอนการดำาเนนการและแบบฟอรมตางๆ ทตองจดทำายงไมชดเจนเทาทควร เปนผลใหตองนำารายงานมาจดการแกไขใหม แตการประสานงานกบหนวยรวมดำาเนนการโดยรวมเปนไปดวยด และมการเรมจดกลมทปรกษาเขายนยนปญหา และขอเสนอโครงการแลว ในกรณทพบวา วสาหกจม

194


ปญหาทนอกเหนอจากความเชยวชาญของกลม กอาจใชทปรกษาทานอนของบรษทอนทมความชำานาญเฉพาะทางกวาเขารวมทมดวย

195



มลนธพฒนาอตสาหกรรมเครองนงหมไทย*

1. บทนำามลนธพฒนาอตสาหกรรมเครองนงหมไทยไดเขารวมบรหาร

โครงการ ITB ในฐานะหนวยรวมดำาเนนการเพอรบผดชอบดแลวสาหกจในโครงการ 60 ราย อยางไรกด ณ วนดำาเนนการตดตามประเมนผลโครงการ (8 กรกฎาคม 2545) มวสาหกจสมครเขารวมโครงการแลว 50 ราย และดำาเนนการเขาใหคำาแนะนำาปรกษาแลว 30 ราย ทงนเปนวสาหกจททำาธรกจดานเครองนงหมทงสน

ในการดำาเนนงานโครงการ ITB มลนธพฒนาอตสาหกรรมเครองนงหมไทยไมไดจดสรร หรอคดแยกใหมผบรหารงานในโครงการ ITB แบบเตมเวลา แตจดโครงสรางการบรหารโครงการ ITB และการจดอตรากำาลงพอประมวลไดวา ดงน

2. วตถประสงคของการตดตามประเมนผลโครงการ* ผดำาเนนการตดตามประเมนผลโครงการ ไดแก นายสมพล สภคกนก

196

ประสานงานทวไป กำากบโครงการ

หวหนาทมทปรกษา

ผอำานวยการบรหารมลนธฯ

ผจดการโครงการ(ภาณพนธ พราย

ฝายสำานกงานและเลขานการ

หวหนาฝายตางๆ


เพอตรวจสอบถงประสทธผลการบรหารโครงการของมลนธฯ โดยมงถงการบรรลวตถประสงคของการบรหารโครงการดานคณภาพของงานทปรกษาทจะสงมอบตอวสาหกจทเขารวมโครงการ ระยะเวลาทใชในโครงการเพอใหไดมาซงคณภาพทกำาหนดไว งบประมาณเพอใหไดคณภาพ และระยะเวลาทกำาหนด ความเสยง (Risk) ทอาจจะเผชญตอไป และความโปรงใสในการดำาเนนการตลอดโครงการภายใตการบรหารโครงการของมลนธพฒนาอตสาหกรรมเครองนงหมไทย

3. วธการตดตามประเมนผลโครงการในการตดตามประเมนผลโครงการไดใชวธการประเมนถง ความ

เพยงพอและความเหมาะสม( Appropriateness and Soundness) ของระบบการบรหารโครงการไดแก ปจจยทใช กระบวนการทำางาน และผลลพธทเกดขน ดงแสดงในรปขางลาง

4. ผลจากการตรวจสอบประมวลไดวา

4.1 ดานปจจยทใช (Input)1)วสาหกจทรวมโครงการ

วสาหกจในอตสาหกรรมสงทอมวธการ และกระบวนการบรหารทเกดจากการเรยนรดวยตนเอง จงทำาใหมทศนคต และบรรทดฐานทแตกตางกนคอนขางมาก ซงขอมลจากการสมภาษณ และตรวจทานเอกสารการวนจฉย ผประกอบการแสดงความประสงคจะใหมผชำานาญการแตละดาน

197

1. วสาหกจทไดรบคดเลอก2. ทปรกษาทไดรบคดเลอก3. การบรหารโครงการ 4. ผชวยทปรกษาทไดรบคด เลอก

1. การวางแผนดำาเนนการ2. การจดโครงสรางบรหารโครงการ3. การจดบคลากรบรหารโครงการ4. การสงการ/ประสานงาน ระหวางหนวยบรหารกบหนวยรวม5. การกลนกรอง

1. คณภาพของคำาปรกษาท วสาหกจไดรบ2. เวลาทใชใหไปกบการใหคำา ปรกษา3. ความคมคาของการใชเงน

ปจจยทใช (Input)

กระบวนการ ( Process)

ผลงาน (Output)


มาชวยทำา หรอสอนใหทำามากกวาแคเขามาใหคำาแนะนำา ทงทความเปนจรงวสาหกจตองแกไขปญหาของตนแบบองครวมในเชงธรกจ มากกวาการแกไขปญหาเพยงบางจด หรอบางสวน แตภายใตกรอบเวลาทแตละวสาหกจไดรบบรการใหคำาปรกษาแนะนำาจำานวน 25-60 คน-วน ทำาใหมขอจำากดในการแกไขปญหาทสำาคญตอการดำาเนนธรกจ ดงนนความคาดหวง เชนวานยอมมความแตกตางคอนขางมนยสำาคญจากความคาดหวงของทปรกษา

2) ทปรกษาในโครงการ

ทปรกษาในโครงการแบงเปน 2 กลม คอ กลมหลกคอ เจาหนาทของมลนธพฒนาอตสาหกรรมเครองนงหมไทย และทปรกษาจากภายนอก ซงสวนใหญจะเปนอาจารยทเคยรวมงานกบมลนธพฒนาอตสาหกรรมเครองนงหมไทยมากอน และสวนใหญจะเนนดานการปรบปรงการผลตเปนหลก นอกจากนมลนธพฒนาอตสาหกรรมเครองนงหมไทยมทปรกษาพเศษจากตางประเทศ ซงไดแก Mr. Gail Taylor ทจะมาใหคำาแนะนำาดานปญหาการออกแบบใหแกวสาหกจทเขารวมโครงการ

3) การบรหารโครงการ

การบรหารโครงการยดถอเอาแบบแผนทเปนการกำากบควบคมตามปกตเปนหลก ซงมความแตกตางโดยเนอหาสำาหรบการบรหารโครงการเฉพาะกจดงเชนโครงการ ITB

4) ผชวยทปรกษา

โดยทมลนธพฒนาอตสาหกรรมเครองนงหมไทยไดผลตผชวยทปรกษาของตวเองตามโครงการ garment engineer และใชผจบจากโครงการนนมาทำาหนาทผชวยทปรกษาสำาหรบโครงการ ITB ในขณะดำาเนนงานมผชวยทปรกษาทงสน 43 คน แตภายหลงมการลาออกบางสวน ซงทำาใหมผชวยทปรกษาคงเพยง 35 คน ในการใหบรการแกวสาหกจเปาหมาย 50 ราย อยางไรกตามจะมการวาจางทดแทนใหครบทกวสาหกจ

198


4.2 กระบวนการทำางาน (Process) ในการทำางานของทปรกษาสวนใหญซงมความชำานาญหรอ

ความสามารถทางดานการตดเยบในขบวนการผลต และแมวาจะมประสบการณอยในขบวนการการผลตเครองนงหมมานานกตาม แตวสยทศนเกยวกบปญหาดานอนๆ เชน ภาพรวมของทงระบบการผลต การบคคล การเงน การตลาด ทเกดขน หรอมอยในปญหาของวสาหกจนน ทำาใหถกละเลยไป หรอมการวนจฉยปญหาทอาจจะไมตรงกบความจำาเปนของวสาหกจนนๆ ทกำาลงเผชญอย ดวยเหตดงกลาวน การวเคราะหหรอวนจฉยปญหา จงถกชนำาดวยประสบการณ ทำาใหมมมองของปญหาไมครอบคลมองครวมของความอยรอดของธรกจตามเจตนาของโครงการ ITB

ในสวนของทปรกษาทเปนผชำานาญการจากตางประเทศ ยงคงมขอจำากดในการปรบตวใหเหมาะสมกบวฒนธรรม ภาษา และความคาดหวงขององคกร นอกจากนทปรกษาชาวตางชาต ทง 2 คน กไมไดประจำาอยในประเทศไทยโดยตลอด ดงนนการใหคำาปรกษา หรอการพฒนาตางๆ ทจะเกด อาจจะไมไดเตมทเมอทปรกษาทง 2 คนไมอย

ในกรณของมลนธพฒนาอตสาหกรรมเครองนงหมไทย ปรากฏวามการจายผลตอบแทนแกทปรกษาภายนอกเพยง 3,600 บาทตอคน-วน ซงมความแตกตางจากกำาหนดอตราเฉลย 10,000 บาทตอคน-วน ทกรมสงเสรมอตสาหกรรมประมาณการไว ดงนนอาจเปนเหตผลหนงทจะไมไดทปรกษาทมประสบการณสงมารวมโครงการ

4.3 ผลลพธทเกดขน (Output)1) จำานวนวสาหกจทเขารวมโครงการนาจะตำากวาเปาหมาย คอ

คาดวาจะทำาไดจรงเพยง 45 รายจากจำานวนเปาหมาย 60 ราย หรอสามารถบรรลเปาหมายเพยงรอยละ 75 เทานน และในสวนวสาหกจกคาดหวงความสมฤทธผลไมสงนก เนองจากการประสานงานทลาชา การทมเท

199


เวลาของทปรกษามอยางจำากด เพราะตดงานประจำาททำาอย หรอมโครงการอนอยในความรบผดชอบ

2) ระยะเวลาทใชในโครงการ คาดวาเวลาทจดสรรใหแตละวสาหกจไมเพยงพอทจะทำางานไดอยางมมนยสำาคญ ในขณะทการดำาเนนงานในชวงเรมตนโครงการ การตดตอสอสารกบวสาหกจไมดพอ ทำาใหเกดปญหาความลาชา

3) งบประมาณของโครงการ เนองจากทปรกษาซงเปนผทตองสงมอบผลงานการใหคำาปรกษาแนะนำาทมคณภาพแกวสาหกจทเขารวมโครงการ แตการทงบประมาณสวนใหญมไดกระจายไปและเปนแรงจงใจใหไดคณภาพของงานจากทปรกษา ดงนน มแนวโนมของคณภาพนาจะอยในระดบปานกลางลงไป

4.4 แนวทางการปรบปรงการดำาเนนงาน

เนองจากมขนตอนการทำางานทยาวและเพอลดงานปรมาณงาน การบรหารโครงการทตองการอนมตงานในแตละขนตอนทำาใหเสยเวลามาก ดงนนการกำากบควบคมดแล ควรเปลยนจาก “การควบคมการจายเงน“ มาเปน “การควบคมคณภาพ“ ของงานทปรกษา และเพมความเขมงวดในการตดตาม กำากบ ควบคมการปฏบตงานของทปรกษาใหได “คณภาพงาน“ มากกวาการตรวจเวลาทำางานของทปรกษา รวมทงการจดใหมผบรหารโครงการ และเจาหนาทสามารถปฏบตงานไดเตมเวลา

4.5 การแกไขปญหาทปรกษาในโครงการ ITBการทมลนธพฒนาอตสาหกรรมเครองนงหมไทย พยายามใหท

ปรกษาภายในไดทำางานในโครงการกอน และทปรกษาแตละรายทเปนเจาหนาทไดจดงานประจำาของตนเปนลำาดบความสำาคญแรกๆ แทนการปฏบตงานในโครงการ ITB และเมอเกดกรณทวสาหกจตองการคำาปรกษาอน หรอทปรกษามงานเตมมอแลว จงจะวาจางทปรกษาภายนอก ซงมกจะเปนอาจารยสอนในมหาวทยาลยทำาใหเกดการสญเสยโอกาสเปนอยางมากในการจดใหบรการปรกษาแนะนำาอยางมประสทธภาพ

200


และดวยขอจำากดอตราการจายคาตอบแทนใหแกทปรกษาเพยง 3,600 บาท/คน-วน ทำาใหคาดหมายไดวาทปรกษาทมประสบการณสงไมสนใจทจะเขามาเปนทปรกษา

4.6 ความเสยงในโครงการ1)ความเสยงดานคณภาพของงานทปรกษา จะมความเสยง

คอนขางสงในการทจะสงมอบคำาปรกษาทมคณภาพตรงตามปญหาวกฤตของวสาหกจ เพราะ

- การจายผลตอบแทนตำาแกทปรกษาภายนอกนน ทำาใหทปรกษาทมทกษะ และคณสมบตสง ไมยนดทจะรบงาน

- วสาหกจมป ญหาบรหารดานอนๆ นอกเหนอจากการบรหารดานเทคนค

- ทปรกษาอาจจะมขอจำากดในการพจารณาปญหาทเปนองครวม

- ทปรกษาสวนใหญขาดทมงานสนบสนนดานฐานขอมล แบบแผนการใหคำาแนะนำา และทมเวรคของทปรกษา

2)ความเสยงขอจำากดดานเวลา

ความเสยงดานเวลาทใช เพอใหไดคณภาพงานจากทปรกษานน อาจจะเกดจากสาเหตตางๆ อาทเชน เวลาทกำาหนดไว 25-60 คน-วน ตอวสาหกจนนไมเพยงพอทจะแกปญหาทวกฤต หรอปญหาทสำาคญ

4.7 ความโปรงใสของโครงการ1) การคดเลอกทปรกษาเขาโครงการ โดยยดเอาความคนเคย

หรอเคยทำางานรวมกนมาแทนความเหมาะสมในดานคณภาพของงานทปรกษา

2) การใหเจาหนาทของหนวยรวมบรหารเปนทปรกษาของโครงการ ซงเปนการใหคำาแนะนำาเชงเทคนคมากกวาเชงองครวมในการชบชวตธรกจ

201



สมาคมสงเสรมคณภาพแหงประเทศไทย*

1. บทนำาสมาคมสงเสรมคณภาพแหงประเทศไทยไดเขารวมโครงการชบ

ชวตธรกจไทยในฐานะหนวยรวมดำาเนนการ และไดรบเปาหมายใหบรการวสาหกจจำานวน 40 ราย ในขณะดำาเนนการตดตามประเมนผลโครงการ มทปรกษาทมาขนทะเบยนกบสมาคมสงเสรมคณภาพแหงประเทศไทยจำานวน 71 ราย โดยแบงออกเปนทปรกษาอสระทไมไดรบคาจางในฐานะพนกงานประจำาจำานวน 41 ทาน และจำานวน 19 ทานเปนทปรกษาทมงานประจำาในหนวยงานอน ๆ สวนทเหลออกจำานวน 11 ทานเปนผวนจฉยเพอยนยนปญหา

สมาคมสงเสรมคณภาพแหงประเทศไทยไดจดโครงสรางการบรหารโครงการในฐานะหนวยรวมดำาเนนการโครงการ ITB ดงน

1 เปนผปฏบตงานเตมเวลาตงแตมถนายน 2545


202

คณะกรรมการบรหารของสมาคมฯ

ผจดการหนวยรวมฯ(นายชำานาญ รตนากร)

ผชวยผจดการหนวยรวมบรหาร(น.ส.สมทรง สพจนงามกล)1

(เจาหนาท 9 คน)

ผชวยผจดการหนวยรวม-ตรวจตดตาม

(นางบนนาค รตนากร และนางวฒนา รตนโชต)

ทมทปรกษา 18 ทม


ตามเงอนไขของสญญากบกรมสงเสรมอตสาหกรรมลงวนท 23 พฤษภาคม 2545 สมาคมสงเสรมคณภาพแหงประเทศไทย มความรบผดชอบ ดงน

1)บรหารโครงการชบชวตธรกจไทย

2) เตรยมความพรอมนกวนจฉย ทปรกษา และผชวยทปรกษา

3)มขอหามในการโอนงาน ใหชวงงาน มอบหมายงาน โอนงาน

2. วตถประสงคของการตดตามประเมนผลโครงการการตดตามประเมนผลโครงการจะมงตรวจสอบถงประสทธผล

(Effectiveness) ของการบรหารโครงการของสมาคมสงเสรมคณภาพแหงประเทศไทย โดยยดเอาคณภาพ ของการใหคำาแนะนำาปรกษาทผประกอบการไดจากทปรกษา ระยะเวลาดำาเนนการทเหมาะสมกบสถานภาพแหงความเปนจรงท ทปรกษาสามารถบงชปญหาทสำาคญและการใหคำาแนะนำาแกผประกอบการ ตลอดจนสามารถทำาความเขาใจและสามารถนำาไปสการแกไขปรบปรง และคาใชจายของโครงการ ททำาการจดสรรและควบคมงบประมาณทไดรบมา วาสามารถทำาใหบรรลวตถประสงคทงคณภาพ และเวลาหรอไม

นอกจากนในการตดตามประเมนผลโครงการจะตรวจสอบถงความโปรงใสของการบรหารโครงการ และ ความเสยงของโครงการ ไดแก ความเสยงดานคณภาพของงานทจะสงมอบแกวสาหกจ และความเสยงดานเวลาทจะสงมอบงานใหทนตามขอกำาหนดของโครงการ

3. วธการและขนตอนการตดตามประเมนผลโครงการการตดตามประเมนผลโครงการหนวยรวมดำาเนนการสมาคม

สงเสรมคณภาพแหงประเทศไทย ไดดำาเนนการระหวางวนท 1–5 กรกฎาคม 2545 และใชวธการและเทคนคการตรวจสอบหลายประการ ไดแก การสอบทานเอกสาร การสมภาษณ การสงเกตการณ การวเคราะหเจาะลก การสอบถาม การคำานวณ การสอบยนกบผเกยวของในดานตางๆ

203


ทงนผทใหขอมลและอำานวยความสะดวกในการตรวจสอบครงน ประกอบดวย

1. นายชำานาญ รตนากร 2. นางสายสวตถ ไพรตน 3. น.ส.สมทรง สพจนงามกล 4. นางบนนาค รตนากร 5. นางวฒนา รตนโชต 6. นายประวทย เยยมแสนสข 7. นางจรญญา ปาละวธนกล 8. นายสภทร จนทรววฒน 9. นายสนต อปพทธางกร10. นายปองปวณ บรรณาการบวร11. นายสวสด หนอคำา12. นายวนชย ลลากววงศ13. นายเกษม โสตถวตน14. น.ส.พรรณวด สทธภกต15. นายสนต มวงแกว

4. ผลจากการตดตามประเมนผลโครงการ

4 1 วตถประสงคของการบรหารโครงการ

สมาคมสงเสรมคณภาพแหงประเทศไทยไดยดถอเอาวตถประสงคของโครงการ ITB มาเปนวตถประสงคของการบรหารโครงการซงกอใหเกดการเชอมโยงวตถประสงคทจำาเปนของโครงการอนไดแก ทงดานคณภาพ เวลาทใช และงบประมาณทใช เพอใหบรรลวตถประสงคหลกของโครงการซงตองเปนองครวมและเกยวพนกบองคกรอน

42. กระบวนการ วธการคดเลอกวสาหกจ

204

ผบรหารงานของสมาคมสงเสรมคณภาพแหงประเทศไทย

ทปรกษาของ

วสาหกจทเขารวมโครงการทไดรบเลอกและตรวจสอบ ณ สถานประกอบการ


ในกระบวนการชกชวนและคดเลอกวสาหกจทเรมตนดวยการประชาสมพนธโครงการ จนถงการประเมนโดยทปรกษาอสระทง 9 ขนตอนและยงไมเกดความชดเจนในการปฏบต จงสงผลใหเกดความสบสนในหลายสวน ไดแก

- วสาหกจทอยในตางจงหวดไดรบความสนใจจากทปรกษานอย แมวาไดรบการชกชวนจากหลายแหลง หลายสอ หลายโอกาส

- วสาหกจเขาใจผดในสาระสำาคญของโครงการซงสวนใหญประสงคจะใหทปรกษาหาตลาดใหหรอเปนหลกประกนในการอางกบกรมสรรพากร มการวางระบบบญชให

- การตดสนใจขนสดทายในการคดเลอกวสาหกจเขารวมโครงการ โดยเจาหนาทกรมสงเสรมอตสาหกรรมเปนผพจารณาอนมตเพยงแหงเดยวทำาใหเกดสภาพ “คอขวด“ ขน

4.3 การคดเลอกทปรกษา

สมาคมสงเสรมคณภาพแหงประเทศไทยมสถานะเสมอนหนงผจดการทมทปรกษา และมทปรกษาภายนอกทเขารวมงานกบประกอบดวย 2 กลม คอ กลมทมงานประจำาเตมเวลา กบกลมทปรกษาอสระ โดยมการมอบงานใหทำาและจายคาตอบแทนใหวนละ 6,000 บาท/คน-วน เฉพาะวนททไปปฏบตงาน ณ สถานทของวสาหกจทตนใหคำาปรกษา


หลกเกณฑในการคดเลอกโดยการสมภาษณทเจาะลกโดยผจดการโครงการของสมาคมสงเสรมคณภาพแหงประเทศไทย และจดใหผชวยทปรกษาไดรบการอบรมในหลกสตรผชวยทปรกษา รวม 5 วน จำานวน 70 คน และทำาการคดเลอกไวเพยงจำานวน 40 คน ซงจากขอเทจจรงนไดนำาไปสขอจำากดใหม ดงน

1)จำานวนผชวยทปรกษาทยงรอการวาจาง 30 คน อาจจะไมรองานและสญเสยโอกาสของโครงการทจะจดจางผชวยทปรกษาใหเปนไปตาม

205


เปาหมายของโครงการ ITB ดงนนควรสงรายชอผทไมไดรบการคดเลอกใหกบกรมสงเสรมอตสาหกรรมเพอสงตอใหหนวยรวมบรหารและหนวยรวมดำาเนนการทยงขาดแคลนอย

2)หลกสตรการอบรมทจดขนสำาหรบผชวยทปรกษาเปนหลกสตรทเตรยมไปทำางานในงานโรงงานเนนเรองคณภาพการผลต และการเพมผลผลต ซงอาจไมตรงกบลกษณะงานของการมาเปนผชวยทปรกษา

4.5 ลกษณะการบรหารโครงการ

สมาคมสงเสรมคณภาพแหงประเทศไทยมวสาหกจทเขารวมโครงการ 50 ราย ทกระจายอยทวประเทศและมทปรกษาทเกยวของไมนอยกวา 60 ทาน ในขณะทผจดการโครงการมไดบรหารงานในโครงการแบบเตมเวลา และมเจาหนาทประจำาททำางานเตมเวลาเพยง 1 คน สวนเจาหนาทอนทระบไวในโครงสรางบรหารโครงการอก 9 คน เปนลกจางชวคราวทวาจางจากงบประมาณผชวยทปรกษา ดงนนการตดตาม และกำากบดแลมประเดนทควรพจารณา ดงน

1)ความชำานาญ และประสบการณการบรหารโครงการเฉพาะกจในลกษณะน ยงขาดความเขาใจในสาระของโครงการ ขดความสามารถของทปรกษาเฉพาะราย และความคาดหวงของวสาหกจ

2) โครงสรางและขนตอน ทงทกรมสงเสรมอตสาหกรรมกำาหนดขนและสวนทสมาคมสงเสรมคณภาพแหงประเทศไทยกำาหนดขนนนมมาก และมงเนนในรายละเอยด และรปแบบขนตอนมากกวาสาระทควรจะเปน ทมงสวตถประสงคมากกวา อาท การประชมอยางเปนทางการ การทำารายงานตางๆ การพจารณาอนมตสาระสำาคญทางเทคนคโดยบคคลทไมใชผเชยวชาญ

46. ความเสยงของโครงการ

206


แมวาผบรหารโครงการมความมงมนตอสมฤทธผลของโครงการคอนขางสง แตเจาหนาทสวนอน ๆ ยงคงไมสามารถเขาถงแกนแทของความมงมนได ขณะทมปญหาขดความสามารถ (Capacity) การบรหารโครงการในลกษณะทมความออนไหว และสลบซบซอน ทงเชงนโยบาย และกายภาพ เปนสงใหมสำาหรบสมาคมฯ ทตองเผชญกบความไมแนนอน ทำาใหระดบความเสยงในกลมนคอนขางสง อนจะสงผลตามมา คอ

- ใชเวลามากในการประสานงาน และกำากบควบคมรายโครงการ

- คณภาพของงานแตละขนตอนมความแปรปรวนตามทกษะและเวลาททปรกษาทมเทให และการรวมตวกนของทมไดด

47. ความเสยงจากทปรกษา

1)คณภาพของผลงาน ความคาดหวงของวสาหกจ กบสงททปรกษาจะสงมอบนนอาจมความแตกตางกนอยางมนยสำาคญ เพราะวาทปรกษาทมารวมตวกนยอมมความถนดและพนฐานทตางกนจงใชแบบแผน (Template) และฐานขอมลทตางกนท ำาใหมการตงประเดนปญหาของวสาหกจ เปนไปตามทกษะของทปรกษาเปนสำาคญ และวธการและกระบวนการใหคำาปรกษาทมความแตกตางกนอยางเหนไดชดเจน อาท ทปรกษาบางทานจะทำางานในลกษณะเขาไปฝกสอน (Coaching) ใหวสาหกจทำาตามแนวทางทปรกษามความถนด ทปรกษาบางสวนกจะใหคำาแนะนำาในลกษณะของการเปนทปรกษาทวไป ทมกจะเรมตนตงแตการรบฟง การศกษา การวเคราะห และการแนะนำา

2) เวลาทใชในแตละโครงการ จากกรอบของเวลาทก ำาหนดไว ระหวาง 25-60 คน-วน นนอาจจะเพยงพอสำาหรบการแกไขปญหาพนฐานทงาย แตไมสามารถแกไขปญหาโดยรวมของวสาหกจ

3)การจายผลตอบแทนทปรกษาในอตรา 6,000 บาท/คน/วน จะสงผลใหทปรกษาทมประสบการณสง มมาตรฐานสง หรอมความชำานาญตรง

207


กบความจำาเปนของวสาหกจไมตองการเขารวมงานหรออาจเปนเหตใหไมจดลำาดบความสำาคญของงานไวในอนดบสง

4.8 ความเสยงของวสาหกจ

แมวาจะคาดไดวาคณภาพของงานทปรกษา จะมความผนผวนตามมาตรฐาน จรยธรรม ประสบการณ กรอบการทำางาน (Template) ของบรษท ซงอาจจะไมตรงตามความตองการของวสาหกจ อยางไรกตามผลจากการไปตรวจเยยมวสาหกจ 4 ราย และสอบถามทางโทรศพทอก 20 ราย วสาหกจสวนใหญมทศนะคตในทางทเปนบวกตอการเอาใจใสของผบรหาร และทปรกษาของสมาคมพฒนาคณภาพแหงประเทศไทย และมทศนะตอโครงการ ITB ดงน

- โครงการมประโยชนควรจะมการขยายโครงการตอไป

- เวลาทจดสรรให 20-60 คน-วน ไมเพยงพอทจะชวยแกไขปญหาทสำาคญ

- ไดรบบรการด และเอาใจใสด เพยงแตขนตอนยาว และการตดสนปญหาตองใชเวลานานเกนสมควร

- พอใจในความโปรงใสของการคดเลอกวสาหกจเขารวมโครงการ

- ยงมความหวงวาทปรกษาจะสามารถจดสรรเวลา และทมเทใหงานออกมามคณภาพดตามทตนคาดหวง

4.9 การกำากบดแลการเบกจายเงนของโครงการ

วธการทกำาหนดไวมความรดกมทเพยงพอ แตโครงสรางและกระบวนการทกำาหนดไวอาจเปดชอง ใหเกดความไมรดกมไดในกรณตอไปน

1)จำานวนคน/วน ของแตละโครงการยากทจะพสจนวาเหมาะสมหรอไม

208


2)อตราทจายเปนอตราถวเฉลยของผมประสบการณสงและนอย แตการเขาไปท ำาจรงอาจเป น การท ำางานของผม ประสบการณนอยแทนทผทมประสบการณสง

3)การใหทปรกษาไปคดสรรเอาวสาหกจมารวมโครงการนนยากแกการใหหลกประกนวาการจายเงนนนตรงตามทควรจะเปน

4.10 ความโปรงใสและตรวจสอบได

โดยนยามและความเขาใจถง “ความโปรงใสและตรวจสอบได “ ปรากฏวามความเขาใจทแตกตางกนระหวางทมผบรหารโครงการของสมาคมพฒนาคณภาพแหงประเทศไทย วสาหกจทเขารวมโครงการ ทปรกษาธรกจ เจาหนาทกรมสงเสรมอตสาหกรรมและผทสนใจทวไป จากการตดตามและประเมนผลโครงการพบวา คำาวา ความโปรงใสในทศนะของผเกยวของดงกลาวขางตน สวนใหญจะหมายถงวา “มเอกสารทครบถวนใหตรวจสอบไดทกขณะ ตอบคำาถามทกคำาถามทถาม และใหพบตามทนดหมาย“ เทานน

209


การตดตามประเมนผลโครงการหนวยรวมดำาเนนการสาขา

สมาคมสงเสรมผประกอบการวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม*

1. บทนำาสมาคมสงเสรมผประกอบการวสาหกจขนาดกลางและขนาด

ยอมเปนหนวยรวมดำาเนนการสาขา ซงเปนผรบผดชอบการจดการและกำากบดแลทมทปรกษาใหคำาแนะนำาแกวสาหกจในโครงการ ITB โดยมจำานวนวสาหกจเปาหมาย 80 ราย

การตดตามประเมนผลโครงการไดดำาเนนงานระหวางวนท 1-5 กรกฎาคม 2545 และไดรบความรวมมอเปนอยางดในการใหคำาอธบายกระบวนการทำางานของสมาคมสงเสรมผประกอบการวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมและทมทปรกษา รวมถงการจดเตรยมเอกสารรายงานตางๆ ทเสนอตอหนวยรวมบรหาร ของกรมสงเสรมอตสาหกรรม

2. วตถประสงคและขอบเขตของการตดตามและประเมนโครงการ

การตดตามผลความกาวหนาและประเมนกระบวนการปฏบตงานของผปฏบตงานของสมาคมสงเสรมผประกอบการวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมมวตถประสงคเพอรายงานใหผบรหารโครงการทราบถงความเหมาะสมของขนตอนการปฏบตงานตามกรอบและแนวทางทกรมสงเสรมอตสาหกรรมกำาหนด รวมถงความเสยงทอาจเปนอปสรรคใหโครงการไมบรรลวตถประสงคทตงไว และความโปรงใสในกระบวนการทำางานทกขนตอน

* ผดำาเนนการตดตามประเมนผลโครงการ ไดแก นายพงษเทพ อาสนททอง และนายวชต ฉนทธนาวงศ

210


3. วธการตดตามและประเมนผลโครงการเพอใหการตดตามประเมนครงนนำาไปสการสรปความเหนทอย

บนรากฐานความถกตองเปนจรงและเทยงธรรม และเพอใหไดขอมลทครอบคลมดานกวาง (Breadth) ดานลก (Depth) และเปนการยนยนขอเทจจรงซงกนและกน (Validity) แนวทางการตดตามประเมนผลประกอบดวย 3 วธการหลก ดงน

1)การสมภาษณเจาหนาทโครงการ ITB 2)การสมภาษณผจดการโครงการและวสาหกจ โดยสมภาษณ

ผจดการโครงการ และสมภาษณวสาหกจบางรายทางโทรศพทเพอประเมนแนวทางปฏบตและยนยนความเขาใจสถานภาพ รวมทงอปสรรคทวสาหกจประสบอย

3)การทบทวนเอกสาร รายงานและขอมลเกยวกบการกำากบดแลงานของหนวยรวมดำาเนนการสาขาเพอพจารณารายละเอยดขอมลและบนทกผล เพอยนยนสถานภาพความกาวหนาของโครงการในระยะตาง ๆ เชน การรบใบสมครจากวสาหกจ การจดเตรยมทมทปรกษา ประวตทปรกษา และผชวยทปรกษา การจดทำารายงานการวนจฉยสถานประกอบการ (Diagnosis Report) และการจดทำาขอเสนอโครงการ (Proposal Report) ในบางรายวสาหกจ

4. ผลการตดตามประเมนความกาวหนาโครงการ 4.1 ผลการคดเลอกวสาหกจ ทปรกษา และผชวยทปรกษา

ในขณะทมดำาเนนการตดตามประเมนผลโครงการ มวสาหกจทรวมโครงการจำานวน 67 ราย คดเปนรอยละ 83.50 ของเปาหมาย และผานขนตอนการทำาขอเสนอโครงการแลว 11 รายหรอคดเปนสดสวนรอยละ 13.50 ของเปาหมาย

211


ในขณะเดยวกนสมาคมสงเสรมผประกอบการวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมไดคดเลอกทปรกษาแลวจำานวน 70 ราย และรบผชวยทปรกษาจำานวน 40 คนหรอคดเปนสดสวนรอยละ 51.25 ของเปาหมาย

4.2 การจดทำาขอเสนอโครงการ

ขอเสนอโครงการ (Proposal) ทหนวยรวมดำาเนนการสาขา สมาคมสงเสรมผประกอบการวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม ไดจดทำาและนำาเสนอกรมสงเสรมอตสาหกรรม ปรากฏวาไดระบขนตอนการดำาเนนการไวคอนขางละเอยด ตงแตขนตอนการรบสมคร การพจารณาใบสมคร ขนตอนการพจารณาคดเลอกทมทปรกษา และผชวยทปรกษา ขนตอนการจดทำารายงานการวนจฉยสถานประกอบการ (Diagnosis Report) และการจดทำาขอเสนอโครงการ (Proposal) ขนตอนการเขาพนทของทมทปรกษา และผชวยทปรกษา จดทำารายงานผลการปฏบตงานระหวางโครงการ (Mid term Report) รวมถงรายงานสรปผลการปฏบตงาน (Final Report) และการประเมนผลการปฏบตงาน โดยอยในรปของ Gant Chart ซงเปนประโยชนตอการตดตามการบรหารโครงการ อนแสดงใหเหนถงความมงมนทจะดำาเนนการใหเกดความโปรงใส

แตเนองจากการจดโครงสรางคณะกรรมการบรหารโครงการของสมาคมสงเสรมผประกอบการวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม พบวาบางทานไดคดเลอกมาจากทมทปรกษา และ สามารถทำาหนาทในการใหคำาปรกษาไดดวย ซงจะกอใหเกดความไมเปนกลางของการดำาเนนการตดตามการบรหารโครงการได ดงนนคณะกรรมการบรหารโครงการควรมาจากผทไมมสวนรวมในการใหคำาปรกษากบวสาหกจซงจะปองกนการขดแยงทางผลประโยชน (Conflict of Interest)

4.3 ขนตอนการรบสมครวสาหกจ

การรบสมครวสาหกจจากผทสนใจเขารวมโครงการดำาเนนการใน 3 ทางคอ

212


1)สมครโดยตรงกบสมาคมสงเสรมผประกอบการวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม

2)สมครผานทางสมาคมเซรามค3)สมครผานทางกรมสงเสรมอตสาหกรรม

ผลการรบสมครวสาหกจเขารวมโครงการมรวม 100 ราย แตพจารณารบวสาหกจเขารวมโครงการทงหมด 67 ราย ซงตำากวาเปาหมายทกำาหนดไว โดยมสาเหตจากเกดความซำาซอนของวสาหกจในการเลอกหนวยรวมดำาเนนการ วสาหกจบางรายสมครกบหนวยรวมดำาเนนการหลายหนวย


มการเปดรบสมครทปรกษาเพมเตมจากกลมทปรกษาทมอยเดมและบางสวนหนงไดมาจากทปรกษาของสมาคมเซรามค การคดเลอกพจารณาจากรายละเอยดทผสมครไดระบไวในใบสมครทปรกษา (ITB-F-003) และการสมภาษณ ซงหลงจากผานการพจารณาจากสมาคมสงเสรมผประกอบการวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมแลวจงจะนำาไปขนทะเบยนทปรกษากบกรมสงเสรมอตสาหกรรม ซงจะมคณสมบตของทปรกษาเปนไปตามเกณฑทกำาหนดในโครงการ

และเนองจากวสาหกจทสมครเขารวมโครงการประกอบดวยหลายสาขาธรกจ เชน การผลตเซรามค การผลตเรซน การผลตถงพลาสตก และงานบรการดานโรงแรม ทำาใหการคดเลอกทปรกษา ทมความชำานาญ ยงไมครอบคลมบางธรกจ เชน ธรกจโรงแรม รวมถงการพจารณาคณสมบตของ ทปรกษาจากหลกฐานเฉพาะทกรอกในใบสมครยงไมเพยงพอทจะยนยนความสามารถของทปรกษาได ดงนนในทศนะของทมการตดตามประเมนผลโครงการเหนวาควรมคดเลอกทปรกษาทมความชำานาญเฉพาะทาง โดยพจารณาใหครอบคลมกบกจการของวสาหกจทสมครเขามา และควรพจารณาหลกฐานทยนยนถงคณสมบตและประสบการณของทปรกษาทชดเจน เชน เอกสารแสดงการผานงาน ผานการอบรมตาง ๆ

213



การคดเลอกผชวยทปรกษาไดคดเลอกจากใบสมคร ซงสวนใหญจะเปนนกศกษาจากสถาบนการศกษาตางๆ และทำาการสมภาษณกอนการขนทะเบยนกบกรมสงเสรมอตสาหกรรม และหลงจากผชวยทปรกษาผานการอบรมจากสถาบนเพมผลผลตแหงชาตแลว ไดมการอบรมเพมเตมใหแกผชวยทปรกษาในดานจรยธรรม การปฏบตตนในพนท กอนทจะจดสงผชวยทปรกษาเขาไปในสถานประกอบการของวสาหกจ พรอมกบทมทปรกษา

4.6 ร า ย ง า น ว น จ ฉ ย ส ถ า น ป ร ะ ก อ บ ก า ร (Diagnosis Report)

ทมทปรกษาทเขาไปดำาเนนการวนจฉยเบองตนโดยปกตกำาหนดใหทปรกษาไมนอยกวา 3 ทาน และมการดำาเนนการทำาตนแบบการเขาไปทำาวนจฉยสถานประกอบการจำานวน 2 ราย ไดแก บรษท เถาแซไถ จำากด และบรษท พทธรกษ เอนเตอรไพรส จำากด เพอใชเปนตวอยางและแนวทางในการดำาเนนการของทมทปรกษาตอไป

ในรายงานผลการวนจฉยวสาหกจ ทมทปรกษาไดวเคราะหถงจดแขง จดออน โอกาส และอปสรรคของวสาหกจ มขอสงเกตวาการวเคราะหของทมทปรกษาดงกลาวยงคลาดเคลอนและไมสอดคลองตอปญหาทเกดขนจรง ตวอยางเชน ไดนำาปญหาทเปนจดแขง และจดออน มาเปนมมมองของโอกาส และอปสรรค แมวาในความเปนจรงการใชจดแขง และจดออน เพอแสดงถงจดด และจดดอยภายในองคกรทวสาหกจสามารถควบคมได เชน บคลากร การเงน การผลต เปนตน สวนโอกาส และอปสรรค เปนการวเคราะหถงจดด และจดดอยภายนอกองคกรทวสาหกจไมสามารถควบคมได เชน ภาวะเศรษฐกจ คแขงขน อตราแลกเปลยน เปนตน ผลจากการวนจฉยของทมทปรกษาทไมตรงประเดนอาจจะสงผลตอการจดทำาขอเสนอโครงการ (Proposal) ทไมตรงกบปญหาทเกดขนจรงของวสาหกจนน ๆ

214


ปญหาทเกดขนขางตนควรมการทวนสอบขอมลในรายงานวนจฉยสถานประกอบการ (Diagnosis Report) และรายงานขอเสนอโครงการ (Proposal) เพอใหมนใจวา สงททปรกษาไดนำาเสนอเขาไปดำาเนนการถกตองเหมาะสม และมประสทธผล อนจะกอใหเกดประโยชนสงสดตอวสาหกจ

4.7 จดทำาขอเสนอโครงการ (Proposal)สมาคมสงเสรมผประกอบการวสาหกจขนาดกลางและขนาด

ยอมไดดำาเนนการคดเลอกทปรกษาจำานวน 3 ทาน เขาทำาการสำารวจและวเคราะหเชงลก เพอจดทำารายงานขอเสนอโครงการ โดยมหลกการคดเลอกทมทปรกษาจะตองไมใชทมทเขาไปดำาเนนการจดทำารายงานการวนจฉยสถานประกอบการ ในการสำารวจเพอจดทำาขอเสนอโครงการใชเวลา 1 วน แลวนำาขอมลมาดำาเนนการวเคราะหถงปญหา และกำาหนดแนวทางการแกไขผลทคาดวาจะไดรบ และกำาหนดตวชวด

อยางไรกตาม ผประกอบการบางรายไดใหขอคดเหนในเรองของระยะเวลาการเขาไปดำาเนนการวเคราะหปญหาเชงลกโดยใชเวลา 1 วน อาจจะไมสามารถวเคราะหปญหาไดอยางถกตอง รวมถงทมทปรกษาทเขาดำาเนนการยงขาดความเชยวชาญในธรกจนน ๆ และจากการทวนสอบรายงานขอเสนอโครงการบางฉบบพบวาการกำาหนดผลคาดวาจะไดรบ และตวชวดยงไมสอดคลองกน เชน ผลคาดวาจะไดรบในแผนการผลต แตตวชวดระบใหการสงมอบสนคาทนกำาหนดเวลาไมนอยกวา 80% ของการสงมอบทงหมด

4.8 การจดเกบเอกสารขอมลทเกยวกบโครงการ

การเกบบนทกขอมลตาง ๆ จดเกบไวในรปของบนทกและสออเลกทรอนกส โดยเอกสารในสออเลกทรอนกสยงไมมกระบวนการควบคมทเหมะสม โดยเฉพาะขอมลทเปนความลบอาจรวไหล

4.9 การดำาเนนการของทมทปรกษา

215


การสมสมภาษณทปรกษาบางทานพบวาในการดำาเนนการจดทำารายงานวนจฉย สถานประกอบการ (Diagnosis Report) และรายงานขอเสนอโครงการ (Proposal) มประโยชนตอการดำาเนนการของทมทปรกษาในการเขาไปใหคำาปรกษาแนะนำาเปนอยางมาก แตในการดำาเนนการจดทำารายงาน (Diagnosis Report และ Proposal) ควรจะคำานงถงตวชวดทเหมาะสมกบวสาหกจนนๆ เชน บางวสาหกจไมมความรพนฐานในการดำาเนนการทางดานการเงน การสรางตวชวดทางดานการเงนไมควรสงเกดกวาสงทวสาหกจจะทำาได และความมงมนของ เจาของกจการควรมความมงมนอยางสง เพอทำาใหกระบวนการในการใหคำาปรกษาเปนไปอยางมประสทธภาพ

ในกรณทการดำาเนนการใหคำาปรกษาแลวกอใหเกดปญหาในเรองของขอมล หนวยรวมบรหาร และ/หรอ หนวยรวมดำาเนนการสาขา ควรจะมแหลงขอมลในการสนบสนน เชน กรณทปรกษาใหคำาแนะนำาเรองการตลาดแลวพบปญหาดานการเงนดวย ทปรกษาจะตองคนหาขอมลเอง ดงนนควรจะจดใหมฐานขอมล เพอสะดวกตอการคนหาขอมลในการดำาเนนการของทมทปรกษาให เปนไปอยางมประสทธภาพยงขน

อนง ณ ขณะดำาเนนการตดตามประเมนผลโครงการยงไมมการดำาเนนการในบางขนตอน อาทเชน การจดทำารายงานผลปฏบตงานระหวางโครงการ (Mid-term Report) และรายงานสรปผลการปฏบตงาน (Final Report) พรอมการประเมนผลการปฏบตงาน

216



บรษท ไซเทคกรงเทพ จำากด*

1. บทนำาบรษท ไซเทคกรงเทพ จำากด เปนหนวยรวมดำาเนนการสาขา ทำา

หนาทรบผดชอบการกำากบดแลทมทปรกษาและตดตามความกาวหนาการใหคำาปรกษาแกวสาหกจเปาหมายจำานวน 100 ราย การตดตามและประเมนผลโครงการไดปฏบตหนาทตดตามทสำานกงานบรหารโครงการ ITB ของบรษท ไซเทคกรงเทพ จำากด และการสมภาษณเจาหนาทบรหารโครงการ ทปรกษาและวสาหกจ ทเขารวมโครงการ ระหวางวนท 1-5 กรกฎาคม 2545 2. ขอบเขตและวตถประสงคการตดตามประเมนผล

* ผดำาเนนการตดตามประเมนผลโครงการ ไดแก นางปรยดา พยงธรรม และ นายธนภทร ปยะภาภร

217


2.1 ทบทวนความเขาใจในวตถประสงคและความรบผดชอบของบรษทตอโครงการ ITB

2.2 ศกษาและวเคราะหโครงสรางของหนวยงานทจดตงขนเพอการบรหารโครงการ ITB

2.3 ประเมนระบบการปฏบตงานของบรษทในสวนทเกยวของกบโครงการ ITB ในเชงประสทธภาพ ประสทธผลของการบรหาร การควบคม และการตดตามงาน

2.4 ความเสยงทอาจเปนอปสรรคทำาใหโครงการไมบรรลวตถประสงคทตงไว และความโปรงใสในกระบวนการทำางานทกขนตอน

3. วธการและกระบวนการตดตามประเมนผลในการปฏบตงานตดตามประเมนผลโครงการไดใชวธการ

รวบรวมขอมลและยนยนความถกตองโดยการสมภาษณบคคลทเกยวของ เชน ผบรหารและผปฏบตหนาทของบรษทฯ ทปรกษา และผประกอบการวสาหกจบางราย รวมทงการสอบทานขอมลจากเอกสาร/รายงานตางๆ ทเกยวกบโครงการ เพอใหสามารถประเมนสถานะความกาวหนาของงานไดถกตองตามความเปนจรง และเพอทราบอปสรรคในการดำาเนนงานของโครงการทบรษทฯ ทปรกษา รวมถงวสาหกจประสบอย ดงนน การรายงานจะไดนำาเสนอตอผจดการโครงการของบรษทเพอนำาประเดนทอยในวสยทสามารถปรบปรงแกไขไดไปดำาเนนการตอไป

4. ผลการตดตาม ประเมนผลโครงการ4.1 การคดเลอกวสาหกจเขารวมโครงการ

ตามสญญาจางทปรกษาเลขท 90/2545 ระหวางกรมสงเสรมอตสาหกรรม(กสอ.) และบรษท ไซเทค กรงเทพ จำากด ระบเวลาดำาเนนการระหวางวนท 25 มถนายน 2545 – 24 ธนวาคม 2545 และตามสญญาระบบรษทรบมอบหมายใหคำาปรกษาแกวสาหกจเปาหมาย

218


จำานวน 60 ราย อยางไรกตาม บรษทจะลงนามสญญาจางท 2 ภายในเดอนกรกฎาคม 2545 เพอรบมอบหมายใหคำาปรกษาแกวสาหกจเพมอก 40 ราย ซงบรษทไดเตรยมความพรอมไวลวงหนากอนการลงนามสญญาแลว ดงนน จำานวนวสาหกจทบรษทฯ ไดรบมอบหมายทงหมด จะรวมเปน 100 ราย

ขอมลทคณะผวจยไดรบ ณ วนท 2 กรกฎาคม 2545 พบวา บรษทมวสาหกจทสมครรวมโครงการจำานวน 82 ราย ซงไดลงนามขอเสนอโครงการ(Proposal) กบบรษทแลวจำานวน 12 ราย แตยงไมไดเรมใหคำาปรกษากบวสาหกจ เนองจากตองรอการตรวจทานขอเสนอโครงการจากกรมสงเสรมอตสาหกรรม และบรษทกำาลงเรงดำาเนนการหาวสาหกจเขารวมโครงการเพมเตม และเรงจดทำาขอเสนอโครงการใหวสาหกจลงนามใหแลวเสรจ

การรบสมครวสาหกจเขารวมโครงการดำาเนนใน 2 ทาง คอ สมครดวยตวเองกบบรษทและการสมครผานทางกรมสงเสรมอตสาหกรรม

ในขนตอนการคดเลอกวสาหกจเขารวมโครงการ พบอปสรรค ดงน

1) รายชอวสาหกจทบรษทฯ ไดรบจาก กสอ. ยงไมเปนปจจบน เกดความซำาซอนของวสาหกจในการเลอกหนวยรวมดำาเนนการ วสาหกจเลอกหนวยรวมดำาเนนการเบองตนหลายหนวย และจะทราบวามการซำาซอนเกดขนเมอไดมการตดตอ หรอไดลงไปในพนทแลว

2) ขนตอนในการพจารณาคดเลอกลงทะเบยนวสาหกจของกรมสงเสรมอตสาหกรรมใชเวลานาน ทำาใหเสยเวลาเพอรอดำาเนนการขนตอไป

3) หลกเกณฑในการคดเลอกวสาหกจยงไมชดเจน ทำาใหเหนประสทธผลของการคดเลอกไมชดเจนเทาทควร เชน

- วสาหกจบางแหงแจงขอมลพนฐานไมครบถวน คอแจงเพยงจำานวนพนกงาน ไมแจงมลคาสนทรพยถาวร และผานการคดเลอก

219


เชน ธร 0843 ธร 1862 ธร 1953 ในขณะทบางวสาหกจแจงขอมลทง 2 เรอง แตขอมลเรองใดเรองหนงไมเขาเกณฑ กลบถกพจารณาคดออก

- วสาหกจบางแหงมคณสมบตไมเปนไปตามเกณฑ แตผานการคดเลอก เชน ธร 1301 เปนวสาหกจทมการจางแรงงานจำานวน 240 คน

- วสาหกจบางแหงใชชอบรษทตางกน แตเปนโรงงานในพนทเดยวกน และมเจาของรายเดยวกน พนกงานกลมเดยวกน ไดรบคดเลอกเปน 2 วสาหกจ 2 ขอเสนอโครงการ เชน วสาหกจ ธร 1953 และ ธร 0887 เปนตน

- กรณวสาหกจบางแหงยงไมผานการคดเลอกขนทะเบยน แตไดรบการวนจฉยเบองตน และจดทำาขอเสนอโครงการใหลงนามแลว เชน โรงสขาวประสทธชย เปนตน

อปสรรคปญหาดงกลาว กรมสงเสรมอตสาหกรรมควรเรงจดระบบการคดเลอกวสาหกจของแตละหนวยรวมดำาเนนการ โดยจดเกบเปนฐานขอมลดวยคอมพวเตอร และมการปรบขอมลเปนปจจบนและทวนสอบขอมลใหถกตองเปนระยะ ซงรวมถงขอมลทแสดงวาวสาหกจแตละรายไดเขารวมกบหนวยรวมดำาเนนการใดแลว และแจงใหหนวยรวมดำาเนนการตางๆ รบทราบขอมลดงกลาว รวมทงควรมหลกเกณฑการพจารณาทชดเจนในการคดเลอกวสาหกจบางรายทคณสมบตอาจไมเปนไปตามคณสมบตท กสอ. ไดระบไว เพอความโปรงใสของกระบวนการคดเลอก

ในขอจำากดดานเวลาทอาจไมสามารถดำาเนนการลงนามขอเสนอโครงการ และใหคำาปรกษากบวสาหกจจำานวน 100 ราย ภายในเดอนธนวาคม 2545 ซงผจดการโครงการไดแสดงความมนใจวา จะสามารถเรงดำาเนนการไดทนตามกำาหนดการทตงไว


การทวนสอบรายงานความคบหนาของโครงการ ITB ทบรษทไดจดทำาขน พบวา ขอมลวสาหกจทไดรายงานไปยงกรมสงเสรม

220


อตสาหกรรมในเดอนมถนายน 2545 โดยรวมมความถกตองและเปนปจจบน ซงผจดการโครงการไดมอบหมายใหกลมเจาหนาทของบรษทดำาเนนการประสานงานและสอบถามสถานะการณดำาเนนการกบวสาหกจ และกลมทปรกษา โดยการโทรศพท และการประชมรวมกบกลมทปรกษาเปนระยะๆ


บรษท ไซเทค จำากด ไดเปดรบสมครทปรกษา โดยพจารณาจากเกณฑคณสมบตของทปรกษาเปนไปตามทกำาหนด และรายละเอยดทผสมครไดระบไวในใบสมครทปรกษา (ITB-F-003) และไดจดแบงกลมทปรกษาเปน 20 กลมๆ ละ 3 ทาน โดยในแตละกลมจะมทปรกษาทมความชำานาญเฉพาะทางครอบคลมในสาขาทางการเงน/การตลาด การบรหาร/ทรพยากรบคคล และวศวกรรมสาขาตางๆ ซงไดจดสงใหกรมสงเสรมอตสาหกรรมในชวงปลายเดอนมถนายน 2545

ในทางปฏบตบรษทพจารณาจดกลมทปรกษาจากพนทจงหวด/ภาค ประกอบเปนกลมใหญและรบใหคำาปรกษาวสาหกจตางๆ รวมกน ทำาใหมความเสยงวา กลมดงกลาวจะมความเชยวชาญเพยงพอ สอดคลองและครบตามทวสาหกจตองการหรอไม เชน เรองเทคโนโลยการผลต หรอการออกแบบผลตภณฑใหมของโรงงานผลตภณฑอาหาร

ทปรกษาบางทานทลงดำาเนนการในพนทแลว ยงไมไดรบการพจารณาคณสมบตและขนทะเบยนจาก กสอ. เชน ทปรกษาของขอเสนอโครงการ ธร 1953 ธร 1175 ธร 0887 ธร 0900 ธร 0901 เปนตน และบางวสาหกจพบวากลมทปรกษาทใหการวนจฉยขนตน และใหการวนจฉยเชงลกเปนกลมเดยวกน เชน ทปรกษาวสาหกจ โรงสประสทธชย (ยงไมมเลข ธร) เปนตน

วสาหกจทสมครเขารวมโครงการมหลายสาขาธรกจ เชน ผลตภณฑอาหาร โรงส ผลตภณฑพลาสตก เครองจกรกล การขนสง และหางสรรพสนคา ทำาใหการคดเลอกกลมทปรกษาตองพจารณาความ

221


ชำานาญใหครอบคลมในธรกจดงกลาว แตขอจำากดการพจารณาคณสมบตของทปรกษาตองพจารณาจากใบสมครททปรกษากรอกไวเทานน ทำาใหไมไมเพยงพอทจะยนยนความสามารถของทปรกษาได ดงนน ควรพจารณาคดเลอกทปรกษาทมความชำานาญเฉพาะทาง โดยพจารณาใหครอบคลมกบกจการของวสาหกจทสมครเขามา และควรพจารณาจากหลกฐานทยนยนถงคณสมบตและประสบการณของทปรกษาทชดเจน เชน ใบผานงาน วฒบตรการศกษา ใบผานการอบรมตาง ๆ


การตดตามผลการคดเลอกผชวยทปรกษาพบวายงดำาเนนการไมแลวเสรจ โดยบรษทไดมอบหมายใหทปรกษาเปนผคดเลอกผชวยทปรกษาเอง และจะเนนจากคนในพนทใกลเคยงวสาหกจดงกลาวเปนหลก ดงนนมขอสงเกตวาการทคณสมบตของผชวยทปรกษายงกำาหนดไมชดเจนนก ทำาใหมความเสยงทจะไดผชวยทปรกษาทไมมคณภาพ อกทงผชวยทปรกษาตองเขารบการฝกอบรมจากสถาบนเพมผลผลตแหงชาตกอนไปประจำาทวสาหกจ จงเสยงตอความลาชาของงาน

บรษทไดแจงปญหาทพบแกกรมสงเสรมอตสาหกรรมแลว เชน กรณโรงงานทอยตางจงหวด ผชวยทปรกษามกไมสะดวกและไมตองการไปประจำาทโรงงานดงกลาว ในบางวสาหกจไมตองการผชวยทปรกษา เพราะไมเชอในความสามารถและไมตองการบคคลภายนอกมารบทราบขอมลของวสาหกจ และกรณทผชวยทปรกษาเปนการวาจางชวคราวเมอไดงานประจำาจงขอลาออก

โดยวตถประสงคการวาจางผชวยทปรกษาเพอชวยผสำาเรจการศกษาทยงไมมงานทำา และเปนการเปดโอกาสใหบคคลเหลานสามารถเกบเกยวประสบการณทำางานโดยมรายไดจากงบประมาณทรฐตองการกระตนเศรษฐกจ แตในทางปฏบตแลวยงมชองวางในการบรหารงานสวนผชวยทปรกษา เพราะยงไมมผรบผดชอบโดยตรง ทำาใหเปนภาระของบรษททตองเขาแกปญหาความไมพอใจเกยวกบผชวยทปรกษา

222


4.5 การสอบทานเอกสาร

การสมตวอยางเอกสารจำานวน 50 วสาหกจ (ทไดรบหมายเลข “ธร“ แลว) จากจำานวนทงสน 82 วสาหกจ พบวาการดำาเนนการถงขนตอนการลงนามขอเสนอโครงการเทานน ยงไมมการลงพนทเพอใหคำาปรกษา ทมทปรกษาไดดำาเนนการวเคราะหจดแขง จดออน โอกาส และอปสรรคของวสาหกจ และนำาประเดนมาจดทำาขอเสนอโครงการ

ประเดนปญหาทระบในขอเสนอโครงการทสมตวอยางมาสอบทานและวเคราะห สวนใหญเปนปญหาดานการบรหารจดการ การทรพยากรบคคล การผลตและวตถดบ การตลาด และการเงนและการบญช และมขอสงเกตวาวสาหกจสวนใหญทมาเขารวมโครงการประสบปญหาทางการเงนและการตลาด และตองการใหทปรกษามงเนนปญหาเฉพาะหนากอน สวนการพฒนาเพอยกระดบวสาหกจจะพจารณาเปนลำาดบรอง

อยางไรกตาม ประเดนการพฒนาเพอยกระดบวสาหกจไมควรถกมองขาม หากคณะทปรกษามองเหนศกยภาพของวสาหกจ หรอความเปนไปไดในการนำาเสนอการพฒนาดงกลาวกบวสาหกจรายใด ควรสนบสนนประเดนดงกลาวใหชดเจนและกระตนใหวสาหกจดำาเนนการดวย


บรษทมกระบวนการตดตามและประสานงานโครงการ ITB ทประสทธผลคอนขางด เนองจากมบคลากรทไดรบมอบหมายมาทำาหนาทอยางเพยงพอ แตมขอสงเกตวา

1) การกำาหนดแผนงาน ควรมอบหมายใหเจาหนาทของบรษทกำาหนดแผนการตดตามความกาวหนางานแตละขนตอน รวมทงกรอบเวลา(Timeframe) และกำาหนดเปาหมายงาน (Target) ตามรอบสปดาห หรอเดอนใหชดเจนขน เพอสะดวกในการตรวจสอบความกาวหนา

223


ของงานแตละขนตอนและบรษทสามารถปรบเปลยนกลวธกรณผลการดำาเนนการไมไดตามเปาหมายไดทนเวลาดวย

2) ระบบขอมลการตดตามและประสานงาน เอกสารสวนใหญอยในรปกระดาษ (Hardcopy) บางสวนเปนสออเลกทรอนกส ควรพจารณาวธการจดเกบเอกสารอยางเปนระบบ และมการจดไฟลขอมลทเปนปจจบนทเปนสวนกลาง ซงสามารถเรยกขอมลปจจบนมาใชงานไดตลอดเวลา

3) แผนการตดตามการปฏบตงานของทปรกษาทโรงงาน ควรจดทำาแผนการเขาสมตรวจตดตามผลทโรงงาน (Site Visit) หลงจากคณะทปรกษาเขาดำาเนนงานตามทเสนอในขอเสนอโครงการ เพอเปนการตดตามและทวนสอบการทำางานของทปรกษาและผชวยทปรกษา รวมทงรบทราบปญหาทอาจเกดขนระหวางกระบวนการใหคำาปรกษาแนะนำาจากวสาหกจ


1)การทราบขาวของโครงการ วสาหกจบางรายทราบขาวจากการสมมนาของอตสาหกรรมจงหวด และเหนวาเปนโครงการทนาสนใจ และนาเขารวมโครงการ บางสวนทราบขาวประชาสมพนธจากโทรทศน สงพมพ และวทย หรอไดรบการชกชวนจากทปรกษาทตนรจกใหเขารวมโครงการ และบางสวนไดรบการตดตอโดยตรงจากทปรกษาทไมเคยรจกมากอน

2)ขอคดเหนจากการวสาหกจ

- สวนใหญมความมนใจวา โครงการ ITB จะสามารถชวยแกปญหาของวสาหกจไดในปญหาเรองการผลต การตลาด ระบบบญช

- ทปรกษาทเขาไปพบมความนาเชอถอ

- วสาหกจสาหกจจำานวนมากยงไมทราบรายละเอยดขนตอนการดำาเนนการหลงจากสงใบสมคร และบางวสาหกจยงไมทราบวาตนผาน

224


การคดเลอกแลวหรอไม และอยภายใตความรบผดชอบของหนวยรวมดำาเนนการใด เพราะไมไดรบการตดตอใดๆ หลงจากสงใบสมคร

- โครงการควรมการดำาเนนการทรวดเรวกวาน เพราะปญหาบางปญหาเปนเรองเรงดวน ไมสามารถรอเวลาเขาแกไขโดยทปรกษาได

3) ความโปรงใสและความชดเจนเกยวกบคาใชจาย วสาหกจทกรายยนยนวาตนไมตองเสยคาใชจายอนใดอก นอกเหนอจากคาบรการใหคำาปรกษาของทปรกษาตามขอเสนอโครงการ แตไมทราบรายละเอยดทชดเจนวาตองจายคาใชจายเมอเสรจขนตอนใดบาง และมขนตอนการชำาระเงนแตละสวนอยางไร

4.8 การสมภาษณทปรกษา

1) สถานภาพอาชพของทปรกษา สวนใหญเปนผประกอบอาชพอน เชน อาจารย หรอขาราชการ จากสถานศกษาตางๆ วศวกรทปรกษาจากบรษททปรกษา ผบรหารของบรษทเอกชนตางๆ โดยมทปรกษาจำานวนหนงทเปนทปรกษาในสงกดของบรษทไซเทคกรงเทพ จำากด และบางทานเปนทปรกษาอสระ อยางไรกตามโดยภาพรวมพบวา ทปรกษามกเปนกลมบคคลทมาจากองคกรเดยวกน และขอมลในใบสมครทปรกษาทงมคณสมบตตามเกณฑทกำาหนด อยางไรกตามควรตรวจสอบคณสมบตของทปรกษาโดยมหลกฐานอนประกอบ นอกเหนอจากขอมลทแจงในใบสมคร แมวาในการสมตรวจพบวาทปรกษาดงกลาวมตวตนจรงและทวนสอบสถานภาพทางอาชพได

2) ทปรกษาบางทานไดใหขอคดเหนวา ปญหาขนตอนการดำาเนนการและแบบฟอรมตางๆ ทตองจดทำายงไมชดเจนเทาทควร แตการประสานงานกบหนวยรวมดำาเนนการโดยรวมเปนไปดวยด นบตงแตการจดกลมทปรกษาเขายนยนปญหา และจดทำาขอเสนอโครงการแลว

225


226



บรษท ทม เอนเนอรย แมเนจเมนท จำากด*

1. บทนำาบรษท ทม เอนเนอรย แมเนจเมนท จำากด เปนหนวยรวมดำาเนน

การสาขาทำาหนาทในการกำากบดแลทมทปรกษา และตดตามความกาวหนาในการใหบรการวนจฉยและใหคำาปรกษาแนะนำาแกวสาหกจเปาหมายจำานวน 100 ราย การตดตามประเมนผลโครงการไดปฏบตหนาทตดตามขอเทจจรงทหนวยบรหารโครงการ ITB ของบรษท ทม เอนเนอรย แมเนจเมนท จำากด และการสมภาษณทปรกษาวสาหกจ และบคคลทเกยวของระหวางวนท 29 กรกฎาคม – 2 สงหาคม 2545 2. ขอบเขตและวตถประสงคการตดตามประเมนผลโครงการ

2.1 ทบทวนความเขาใจในวตถประสงคและความรบผดชอบของบรษทตอโครงการ ITB

2.2 ศกษาวเคราะหโครงสรางของทมบรหารโครงการทบรษทจดขนเพอบรหารโครงการ ITB

2.3 ประเมนระบบปฏบตงานของบรษทในสวนทเกยวของกบโครงการ ITB ในเชงประสทธผลของการบรหาร การควบคม และการตดตามผลการดำาเนนการ รวมถง ปญหา และอปสรรคในการบรหารโครงการ

2.4 ความเสยงทอาจทำาใหผลการดำาเนนการไมเปนไปตามวตถประสงคทกำาหนดไว และความโปรงใสในกระบวนการทำางานทกขนตอน

* ผดำาเนนการตดตามประเมนผลโครงการ ไดแก นางสาวกลชนก เจนศรพกล และ นายวชต ฉนทธนาวงศ

227


3. วธการตดตามประเมนผลโครงการการปฏบตงานตดตามและประเมนผลไดใชวธการรวบรวมขอมล

และการยนยนความถกตองโดยการสมภาษณบคคลทเกยวของ เชน ผบรหารและผปฏบตหนาทของบรษท ทปรกษา และผประกอบการวสาหกจบางราย รวมทงการสอบทานขอมลจากเอกสาร/รายงานตาง ๆ ทเกยวกบโครงการ เพอใหสามารถประเมนสถานะความกาวหนาของงานไดถกตองตามความเปนจรง และเพอทราบปญหา และอปสรรคในการดำาเนนงานของโครงการทบรษท ทมทปรกษา รวมถงวสาหกจทประสบอย เพอนำาประเดนทอยในวสยทสามารถปรบปรงแกไขไดไปดำาเนนการแกไขตอไป

4. ความกาวหนาของโครงการ4.1 การคดเลอกวสาหกจเขารวมโครงการ

ตามสญญาจางทปรกษาเลขท 77/2545 เมอวนท 30 พฤษภาคม 2545 ระหวางกรมสงเสรมอตสาหกรรม (กสอ.) และบรษท ทม เอนเนอรย แมเนจเมนท จำากด ระบชวงเวลาดำาเนนการ 6 เดอน นบจากวนทลงนามในสญญา ซงตามสญญาระบวาบรษทไดรบมอบหมายใหคำาปรกษาแกวสาหกจจำานวน 100 ราย

ขอมลทไดรบ ณ วนท 29 กรกฎาคม 2545 พบวา บรษทฯ มวสาหกจทประสงครวมโครงการจำานวน 105 ราย แตบรษทไดทำาการคดเลอกเขารวมโครงการเพยง 100 ราย

ในการรบสมครวสาหกจทสนใจเขารวมโครงการอนรกษพลงงานมาจาก การ Walk through การสมครผานทางกรมสงเสรมอตสาหกรรม และการสมครดวยตวเองกบบรษท

วธการ Walk through เปนวธการหลกททางบรษทใช โดยกลมเปาหมายททางบรษทเขาไปดำาเนนการ คอ กลมวสาหกจทมคาใชจายพลงงานตอตนทนการผลตสง ไดแก กลมธรกจประเภทโรงแรมและทพก

228


โรงภาพยนตร โรงพยาบาล และศนยบรการรถยนต เปนตน โดยเกณฑการพจารณาคดเลอกวสาหกจระบวาวสาหกจทตองการสมครเขารวมโครงการจะตองเปนกจการทมการจางงานไมเกน 200 คน หรอมสนทรพยถาวร (ไมรวมทดน) มลคาตามบญชไมเกน 200 ลานบาท และมคนไทยถอหนไมตำากวารอยละ 50 นอกจากนทางบรษทไดกำาหนดคณสมบตดานศกยภาพในการอนรกษพลงงาน เพอใชเปนเกณฑพจารณาเพมเตมในการคดเลอกวสาหกจเขารวมโครงการ

ในขนตอนการคดเลอกวสาหกจเขารวมโครงการพบอปสรรค ดงน

1) เงอนไขในสญญาจางยงไมชดเจนเทาทควร และมการเปลยนแปลงบอย ทำาใหเกดความลาชาในการปฏบตในขนตอนตอไป เชน (1) กรณจดฝกอบรม/สมมนาใหกบทมทปรกษาเดมกำาหนดเพยง 3 ครง ไมไดกำาหนดจำานวนวน และไดมการเพมเตมเงอนไขเปน 3 ครง 5 วน (2) เงอนไขการจายเงน (3) วสาหกจทมสาขาเกน 3 แหง ไมสามารถเขารวมโครงการได

2)วสาหกจทสงใบสมครบางรายแจงขอมลพนฐานไมครบถวนหรอไมชดเจน ทำาใหเปนอปสรรคในการพจารณาคดเลอก

3)หลกเกณฑในการคดเลอกวสาหกจยงไมชดเจน ทำาใหไมเหนถงประสทธผลของการใชเกณฑทกำาหนดขนมาประกอบในการพจารณาคดเลอกเทาทควร เชน (1) วสาหกจบางรายผานการคดเลอกโดยทมคณสมบตไมเปนไปตามเกณฑทกำาหนดหรอไมไดแจงขอมลพนฐานไวครบถวน (2) มการยกเลกผสมครประเภทโรงเรยน จำานวน 24 ราย เนองจาก กสอ. แจงวาไมเปนไปตามเกณฑ

4) รปแบบและขนตอนการทำางานในระบบราชการททางกรมสงเสรมอตสาหกรรมตองยดปฏบตคอนขางใชเวลานาน ทำาใหบรษทเสยเวลาเพอรอดำาเนนการในขนตอนตอไป

229


5)มการแกไขแบบฟอรมบอย ทำาใหเกดความลาชาในการดำาเนนการ และดไมนาเชอถอในมมมองของวสาหกจ ซงอาจทำาใหความเชอมนในตวโครงการลดลง

6)อาจมการยกเลกวสาหกจบางรายทผานการคดเลอกขนทะเบยนแลว เนองจากไดรบแจงคณสมบตเพมเตมวา วสาหกจทเขารวมโครงการจะตองมสถานประกอบการไมเกน 3 สาขา ซงอาจทำาใหจำานวนวสาหกจไมครบตามทระบในสญญา ซงหากจะตองรบสมครและคดเลอกใหมจะเสยเวลามากและไมทนตามระยะเวลาทกำาหนด

7)การพจารณาคดเลอกสถานประกอบการในหวขอ ศกยภาพในการอนรกษพลงงาน ซงเปนหวขอทสำาคญในการพจารณา และไดมการมอบหมายใหทมทปรกษาเปนผตดสนใจนน อาจจะทำาใหเกดความไมโปรงใสในการคดเลอกได

8)วธการแจงรายชอวสาหกจทผานการคดเลอกจากกรมสงเสรมอตสาหกรรมซงปจจบนมการแจงทางโทรสาร ยงไมชดเจนเทาทควร อาจกอใหเกดความเขาใจผดวาการออกหมายเลข ธร.... แลวถอวาผานการคดเลอก

9)การจดเกบหลกฐานใบสมครของวสาหกจยงไมครบถวนบางราย

ปญหาและอปสรรคทพบดงกลาว กรมสงเสรมอตสาหกรรมควรมระบบการคดเลอกวสาหกจของแตละหนวยรวมดำาเนนการ และจดเกบเปนฐานขอมลในสออเลกโทรนกส และมการปรบขอมลใหถกตองเปนปจจบน รวมทงขอมลทแสดงรายชอวสาหกจทผานการคดเลอกและมการแจงใหหนวยรวมดำาเนนการสาขาไดรบทราบเปนระยะ เกณฑในการพจารณาคดเลอกวสาหกจควรมความชดเจนเพอใหหนวยรวมดำาเนนการสามารถตดสนใจในเบองตนไดโดยไมตองรอขนตอนการพจารณาตามระบบของทาง กสอ. จะทำาใหเกดความคลองตวในการปฏบตมากขน รวมทงควร

230


มการจดเกบขอมลทใชสนบสนนการพจารณาไวใหครบถวน เพอใชอางองและแสดงใหเหนถงความโปรงใสของกระบวนการคดเลอก


ในการทวนสอบรายงานผลความคบหนาของโครงการ พบวาขอมลโดยรวมมความถกตองและเปนปจจบน ซงผจดการโครงการไดมการมอบหมายใหเจาหนาทของบรษทดำาเนนการประสานงานและสอบถามสถานะการดำาเนนการกบวสาหกจ และกลมทปรกษาเปนระยะ ๆ นอกจากน บรษทยงมการประชมทมทปรกษาทก 2 สปดาห และประชมผบรหารโครงการทกสปดาหเพอแจงขาวสาร ตดตามความคบหนา รวมทงพจารณาปญหาและอปสรรคทเกดขน


บรษท ทม เอนเนอรย แมเนจเมนท จำากด ไดเปดรบสมครทปรกษา และทำาการจดกลมทปรกษาออกเปน 20 กลม กลมละ 3-5 ทาน ซงในแตละกลมจะมทปรกษาทมความชำานาญดานการอนรกษพลงงานหรอสาขาตาง ๆทเกยวของ เชน วศวกร การจดการ เศรษฐศาสตร การบรหารทรพยากรมนษย โดยมการตรวจสอบคณสมบตรายบคคล และคณสมบตของทมใหสอดคลองตามเกณฑททางบรษทฯ กำาหนดขน

การสอบทานเกณฑคณสมบตของทปรกษาททางบรษทกำาหนดขนเปรยบเทยบกบคณสมบตตามทระบในสญญาจาง พบวาไมสอดคลองกนในบางหวขอ เชน ในสญญาระบวาหวหนาทมทปรกษาจะตองเปน Chief expert หรอ Senior expert และมประสบการณในการใหบรการปรกษาแนะนำาแกสถานประกอบการมาไมนอยกวา 5 ป หรอขนทะเบยนทปรกษาดานการอนรกษพลงงานในอาคารควบคม ในขณะทเกณฑซงกำาหนดโดยบรษทฯ ไมไดพจารณาหวขอดงกลาวเปนหลก ทำาใหคณสมบตของหวหนาทมทปรกษาบางกลมมคณสมบตไมเปนไปตามทกำาหนดในสญญาเนองจากโครงการอนรกษพลงงาน เปนโครงการทตองใชทมทปรกษาทมความชำานาญเฉพาะทางในดานการอนรกษพลงงาน และทาง

231


บรษท ทม เอนเนอรย แมเนจเมนท จำากด กมความเชยวชาญในสาขาดงกลาว ทำาใหการดำาเนนการตาง ๆ มความนาเชอถอ นอกจากน ทปรกษาสวนใหญเปนทปรกษาของบรษทหรอบรษทในเครอ ซงมคณสมบตสอดคลองตามเกณฑทกำาหนดและเพยงพอทจะใหคำาปรกษาไดอยางมประสทธผล แตอยางไรกตามในสวนของหลกฐานทยนยนถงคณสมบตและประสบการณของทปรกษาควรมการจดเกบไวใหครบถวนเพอใชอางอง


พบวา มผชวยทปรกษาสมครจำานวน 62 คน และจะทำาการรบสมครและคดเลอกเพมเตมโดยมอบหมายใหทมทปรกษาเปนผคดเลอกตอไป ประเดนปญหาทพบและกอใหเกดความลาชาในการคดเลอกผชวยทปรกษา ไดแก

1) ผชวยทปรกษาบางคนลาออกเนองจากไดงานใหมทมนคงกวา

2)วสาหกจทเขารวมโครงการไมตองการผชวยทปรกษาเพราะคดวาจะเปนภาระและตองเสยคาใชจายเพม

3) วสาหกจตองการฝกพนกงานทมอยใหเปนผชวยทปรกษา

4) ผชวยทปรกษาไมมความสามารถเพยงพอในเรองการอนรกษพลงงาน

5) ผชวยทปรกษาปฏเสธเนองจากมทพกไกลไมสะดวกในการเดนทาง

อยางไรกตามการวาจางผชวยทปรกษามวตถประสงคจะชวยผสำาเรจการศกษาทยงไมมงานทำา เปนการเปดโอกาสใหบคคลเหลานสามารถเกบเกยวประสบการณทำางานโดยมรายไดจากงบประมาณทรฐตองการกระตนเศรษฐกจ แตในทางปฏบตยงมชองวางในการบรหารงานในสวนผชวยทปรกษา เนองจากยงไมมผรบผดชอบโดยตรง ทำาใหเปนภาระของบรษททตองเขาแกปญหาความไมพอใจเกยวกบผชวยทปรกษา

232


การกำาหนดหนาทใหผชวยทปรกษาควรมอบหมายใหทปรกษามสวนรวมในการมอบหมายงาน ฝกอบรม และบงคบบญชาผชวยทปรกษาทตนไดรบมอบหมายจากบรษทโดยทปรกษาควรไดรบแจงความรบผดชอบงานในสวนนเมอมการวาจางดวย และบรษทควรขอความรวมมอจากวสาหกจเมอลงนามขอเสนอโครงการหรอกอนใหผชวยทปรกษาเขาประจำาพนทวา ใหขอใหผบรหารของวสาหกจกำากบดแลเวลาทำางานของผชวยทปรกษาแทนทปรกษา และมอบหมายงานใหผชวยทปรกษาทำางานททปรกษามอบใหทำาเสรจสนตามกำาหนด


ในขณะดำาเนนการตดตามประเมนผลโครงการพบวายงไมมทปรกษารายใดจดทำาขอเสนอโครงการ (Inception Report หรอ Proposal) แลวเสรจ จงไดตรวจสอบถงวธการททางบรษทไดกำาหนดขนในตดตามผลการดำาเนนงานและการประสานโครงการ ซงจากการตรวจสอบพบวาวธการดงกลาวคอนขางมประสทธผล ดงน

1)มบคลากรทไดรบมอบหมายมาทำาหนาทในโครงการนอยางเพยงพอ รวมทงมการกำาหนดขอบเขตและหนาทความรบผดชอบทชดเจน

2)มการกำาหนดแผนการดำาเนนงานทชดเจน และมการปรบปรงแผนใหเปนปจจบนอยางสมำาเสมอ โดยระบกรอบเวลา (Timeframe) ของแตละขนตอนการปฏบต และเปาหมายงานตามรอบสปดาห/เดอนทชดเจน เพอใหงายตอการตดตามความกาวหนาของงาน และสามารถปรบเปลยนกลวธไดทนเวลาในกรณทผลการดำาเนนงานไมไดตามเปาหมาย

3)มการตดตามผลการดำาเนนการเปนระยะ โดยการประชมทมทปรกษา การประชมผบรหารโครงการ การประสานกบวสาหกจ การประชมรวมและรายงานใหกรมสงเสรมอตสาหกรรมทราบความคบหนาอยางตอเนอง

233


4)มการจดทำาคมอทปรกษา คมอผประกอบการ และคมอผชวยทปรกษา สำาหรบอางองและยดถอปฏบต ทำาใหการปฏบตมความชดเจนและเปนไปในแนวทางเดยวกน

5)บรษทมการสมทวนสอบผลการใหคำาปรกษาของทมทปรกษา

6)มการจดทำาแบบฟอรมสำาหรบตดตามเอกสารรายงานตาง ๆ ตลอดทงกระบวนการ

7)การจดเกบเอกสารเขาแฟมมการระบสนแฟมชดเจน สามารถคนหาไดงาย รวมทงยงมการจดเกบเอกสารเฉพาะสำาหรบวสาหกจแตละราย

8)มการกำาหนดดชนชวดประสทธผลของโครงการชดเจน คอ

- ลดการใชพลงงานใหไดรอยละ 7 - จดตงกลมอนรกษพลงงาน

- จดทำาแผนอนรกษพลงงาน 3 ป

- จดทำาคมอการจดตงกลมอนรกษพลงงานและคมอปรบปรงประสทธภาพการใชพลงงาน ทำาใหงายตอการดำาเนนการและตดตามผล

9)มความคนเคยกบทมทปรกษาด และทปรกษาครงหนงเปนบคลากรของบรษทหรอบรษทในเครอ ทำาใหงายตอการตดตามและแจงขาวสาร

10) ขอมลทจดเกบ จะมทงเอกสารและ สออเลกโทรนกส ซงขอมลในสออเลกโทรนกส ไดมการเกบไวใน Diskette และ เขยนลง CD

อยางไรกตามจากผลการสมภาษณผบรหารโครงการ พบวาการดำาเนนการในขนตอนตาง ๆ ในสวนของการตดตามและประสานงาน ยงคงมปญหาและอปสรรคอยบาง ซงอาจเปนผลใหผลการดำาเนนการลาชาและไมเปนไปตามแผนงานทกำาหนดไว เชน

234


1) การจายคาจางตามระบบราชการคอนขางใชเวลานานทำาใหเงนทนสำารองทมอยอาจไมเพยงพอ ซงทางบรษทฯ ตองสำารองไปกอนและ/หรอมการคางชำาระไว อาจทำาใหการทำางานตดขดได

2) การรายงานผลการดำาเนนงานใหกรมสงเสรมอตสาหรรมทราบบางครงมความซำาซอนในการปฏบตซงปจจบนรายงานเรองเดยวกนแตตองจดสงรายงานสองชด สองรปแบบ เนองจากผประสานงานมความตองการแตกตางกน

3) ขอมลทไดรบจากกรมสงเสรมอตสาหกรรมไมคอยเปนปจจบน

ในทศนะของทมตดตามประเมนผลโครงการเหนวาการตดตามและประสานงานของบรษทมประสทธภาพด แตควรมการปรบเพมใน 2 เรอง คอ

- นาทจะมการเรมทดลองบนทกในแบบฟอรมตางๆ ทไดมการออกแบบขนเพอใชสำาหรบตดตามผล เนองจากนยงมปรมาณงานอกมากทยงไมไดดำาเนนการ และ ไมควรรอใหเอกสารสมบรณกอน จะทำาใหทราบสถานะของรายงานตาง ๆ ชดเจนขนและงายตอการตดตามผล

- ควรพจารณากำาหนดแผนการสมตรวจตดตามผลการปฏบตงานทโรงงาน/สถานประกอบการ ภายหลงจากทมทปรกษาไดเขาดำาเนนการใหคำาปรกษาตามขอเสนอโครงการ เพอเปนการทวนสอบการทำางานของทมทปรกษาและผชวยทปรกษา และทำาใหทราบถงปญหาตาง ๆทอาจเกดขนในระหวางกระบวนการใหคำาปรกษา จากวสาหกจดวย

4.6 การสมภาษณวสาหกจ

1)วสาหกจสวนใหญไดรบการตดตอโดยตรงจากทปรกษาใหเขารวมโครงการ และเกดความสนใจ และคดวานาจะไดผลทชดเจนเปนรปธรรม

235


2)มความมนใจในโครงการวาจะสามารถชวยทำาใหคาใชจายในการใชพลงงานลดลง

3) ทปรกษาทเขามาตดตอมความนาเชอถอ รายละเอยดของโครงการมความชดเจน

4) ไดรบการตดตอจากทางบรษทอยางสมำาเสมอ

5) คาใชจายทวสาหกจตองรบผดชอบในสวนของผชวยทปรกษายงไมชดเจน ทำาใหรสกวาตองแบกรบภาระเพมขน เชน คาภาษประกนสงคม

สวนท 6สรปภาพรวมการตดตามประเมนผลโครงการและขอเสนอแนะ

1. การตดตามประเมนผลโครงการโดยภาพรวม

การตดตามประเมนผลโครงการ ITB โดยพจารณาถงระดบประสทธผลและประสทธภาพการบรหารโครงการของฝายปฏบตการ กรมสงเสรมอตสาหกรรม หนวยรวมบรหาร 7 แหงและหนวยรวมดำาเนนการ 10 แหง ภายใตกรอบระยะเวลางบประมาณ วตถประสงค เปาหมาย หลกเกณฑ ขอกำาหนดของโครงการรวมทงการปฏบตงานตามกฎเกณฑและแนวทางทกรมสงเสรมอตสาหกรรมใหคำาแนะนำา สงการไว เพอใหบรรลวตถประสงคและเปาหมายของโครงการทตงไว ปรากฏวา มผลงานโดยรวมและความกาวหนาในการดำาเนนงานอยในระดบพงพอใจไดระดบหนง แมวาผลงานเชงคณภาพจะคลาดเคลอนจากเปาหมายพอสมควร โดยเฉพาะในเรองการคดเลอกวสาหกจ ทปรกษา และผชวยทปรกษาเขารวมโครงการ และโดยเฉพาะอยางยงการคาดหวงในคณภาพของบรการใหคำาปรกษา

236


แนะนำาแกวสาหกจทเขารวมโครงการทมงจะทำาใหเกดการพฒนาความสามารถในการแขงขนทยงยน

2. เงอนไขและขอจำากดในการดำาเนนงาน

โครงการ ITB เปนโครงการเรงดวนและแมวามการเตรยมความพรอมในดานตางๆไวเปนอยางด แตเมอลงมอปฏบตยงคงประสบปญหา และอปสรรคหลายประการ จนทำาใหโครงการเกดการสะดดหรอชะงกชะงนในชวงแรกของโครงการ โดยการลนไหลของงานมสภาพคอขวด ( Bottleneck) ในขนตอนการพจารณาอนมตวสาหกจเขารวมโครงการ อยางไรกตามสภาพเงอนไขและขอจำากดสำาคญททำาใหการดำาเนนงานของหนวยรวมบรหาร และหนวยรวมดำาเนนการสาขาไมสามารถสรางผลงานไดเตมท และเปนไปตามเปาหมายทกำาหนดไว นาจะไดแก

1)ระยะเวลาดำาเนนงานในโครงการสนเกนไปเมอเปรยบเทยบลกษณะงาน ขนตอนการดำาเนนงาน และปรมาณงานทตองดำาเนนการใหแลวเสรจภายในเดอนกนยายน 2545 และ แมวาจะมการเลอนขยายเวลาการดำาเนนการถงสนเดอนธนวาคม 2545 แตสภาพขอเทจจรงทปรากฏทำาใหสามารถพบเหนไดวา ณ วนดำาเนนการตดตามประเมนผลโครงการ (เดอนกรกฎาคม 2545) หนวยรวมบรหารและหนวยรวมดำาเนนการสาขาสวนใหญยงอยในขนตอนการรบสมครวสาหกจ เขารวมโครงการ และการคดเลอกทปรกษาธรกจ นอกจากนในขนตอนการพจารณาอนมตวสาหกจใหเขารวมโครงการได มวสาหกจเพยงสวนนอยทไดจดทำาขอเสนอโครงการ (Proposal) แลวเสรจ และไดรบอนมตการเขารวมโครงการจากกรมสงเสรมอตสาหกรรมแลว

2)การกำาหนดขนตอนการดำาเนนงานทมหลายขนตอน แตละขนตอนมรายละเอยดมาก และการกำาหนดใหการดำาเนนงานตองเปนไปตามลำาดบขนของแตละขนตอนอยางถกตอง ครบถวนทำาใหการดำาเนนงานของหนวยรวมบรหารและหนวยรวมดำาเนนการสาขาขาดความยดหยนในการวางแผนและกระบวนการทำางาน รวมทงตองประสานงานขอคำาปรกษา

237


แนะนำา หรอไดรบความเหนชอบจากฝายปฏบตการกรมสงเสรมอตสาหกรรมตลอดเวลา แทนการทำางานทมงถงวตถประสงคและเปาหมายของโครงการโดยรวมเปนหลก

3)การกำาหนดกระบวนการตดสนใจในการคดเลอกวสาหกจเขารวมโครงการไวทฝายปฏบตการ กรมสงเสรมอตสาหกรรรมเพยงจดเดยวทำาใหเกดการประดงของปรมาณงานจำานวนมากมาทฝายปฏบตการ และการรอผลการพจารณาคดเลอกวสาหกจจากกรมสงเสรมอตสาหกรรมกอนการดำาเนนงานในขนตอไป ในทางปฏบตเกดความลาชามาก และทำาใหหนวยรวมบรหาร และหนวยรวมดำาเนนการสาขาเกดความไมแนนอนในกำาหนดแผนงานและการสรางผลงานการดำาเนนงานของตน

4)ความไมพรอมของหนวยรวมบรหารและหนวยรวมดำาเนนการสาขาบางหนวย โดยเฉพาะในหนายทมไดจดทมงานบรหารโครงการ ITB เปนการเฉพาะ และการผลกภาระงานโครงการ ITB ใหกบเจาหนาทของหนวยรวม ทำาหนาทเพมเตมจากงานประจำาทรบผดชอบ ซงนอกจากปญหาบคคลไมเพยงพอแลว ยงเกดปญหาการใหนำาหนก และการจดลำาดบความสำาคญของเจาหนาททเกยวของกบการบรหารโครงการดวย ซงสวนใหญใหลำาดบความสำาคญตำา

ในกรณของสถาบนไทย-เยอรมน ในฐานะเปนหนวยรวมบรหารโครงการ และคณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร ในฐานะเปนหนวยรวมดำาเนนการสาขาทแสดงถงความพรอมของทมงานบรหารโครงการ และเปนหนวยรวมโครงการทสรางผลงาน และประสบความสำาเรจในการดำาเนนงานโครงการ ITB ในชวงการตดตามประเมนผลคอนขางมาก

อยางไรกตามยงมอกหลายหนวยรวมบรหารและหนวยรวมดำาเนนงานสาขา ทสรางผลงานความกาวหนาในการดำาเนนงานโครงการ ITB ไดด และหนวยรวมดำาเนนการสาขาบางหนวยเทานน แสดงถงความไมพรอมในการดำาเนนงาน อาท เชน มลนธพฒนาอตสาหกรรมเครองนงหมไทย

238


5)ความรวมมอและความเขาใจของวสาหกจทเขารวมโครงการ ทยงปรากฏวา ใหความรวมมอไมเตมท แมวาจะเปนผไดรบประโยชนสดทาย และเปนเปาหมายหลกของโครงการ อาทเชน การสมครเขารวมโครงการกบหลายหนวยรวมบรการและหนวยรวมดำาเนนการสาขา การตอรองขอลดหยอนการจายเงนคาปรกษาในโครงการ และการใชพนกงานของบรษททำาหนาทเปนชวยทปรกษา หรอการไมยอมรบการกำาหนดใหมผชวยทปรกษา การจดสรรเวลาใหกบทมทปรกษา เปนตน

6)การเบกจายเงนคาใชจายการดำาเนนงาน และบรหารโครงการของหนวยรวมบรหาร และหนวยรวมดำาเนนการสาขาทไมสอดคลองกบคาใชจายทเกดจากภารกจของงาน เชนคาตอบแทนทปรกษาและผชวยทปรกษา โดยการกำาหนดใหมการดำาเนนงานไประดบหนงกอนแลวจงมการเบกคาใชจายไดทำาใหเกดการบนทอน ศกยภาพการทำางานของหนวยรวมบรหาร และหนวยรวมดำาเนนการสาขาลงเพราะตองทดรองจายไปบางสวน และถาหนวยรวมบรหารและหนวยรวมดำาเนนการสาขาไมมเงนทนสำารองเพยงพอจะนำาไปสการปรบลดคณภาพงานและปรมาณงานลงใหสอดคลองกบทรพยากรทมอยอยางจำากด

3.ประเดนการตดตามประเมนผลทนาสนใจ

3.1 การปฏบตตามกฎเกณฑของโครงการ และกรมสงเสรมอตสาหกรรม

หนวยรวมบรหาร และหนวยรวมดำาเนนการสาขา มความตงใจและพยายามดำาเนนงานและบรหารโครงการใหเปนไปตามกฎเกณฑทกำาหนดขน แมวาขนตอนการดำาเนนงานมหลายขนตอน และแตละขนตอนมรายละเอยด และบคคลทเกยวของคอนขางมากทำาใหตองใชเวลาดำาเนนงานพอสมควร อยางไรกตามในรายละเอยดการตดตามประเมนผลของแตละหนวยรวมบรหารและหนวยรวมดำาเนนการสาขา ยงมการปฏบตทไมสอดคลองกบ

239


ขอกำาหนดในโครงการบางสวน เชนการอนโลมหรอปลอยใหมวสาหกจทมคณสมบตไมสอดคลองกบขอกำาหนดโครงการเขารวมโครงการ การผอนผนคาธรรมเนยมการเขารวมโครงการของวสาหกจ การจายคาตอบแทนทปรกษาตำากวาเกณฑถวเฉลยทกรมสงเสรมอตสาหกรรมกำาหนดไว การยนยอมใหพนกงานของวสาหกจไดรบคาตอบแทนผชวยทปรกษา และการผอนผนใหไมตองมผชวยวทยากรทปรกษาประจำาโรงงาน เปนตน

อนง การปรบแกไขกฎเกณฑการดำาเนนงานบางประการโดยกรมสงเสรมอตสาหกรรม อาท การผอนผนใหหนวยรวมบรหาร และหนวยรวมดำาเนนการสาขา สามารถดำาเนนการวนจฉยปญหาของวสาหกจในเชงลก โดยไมตองผานการวนจฉยปญหาเบองตนของวสาหกจทตองดำาเนนการโดยสมาคมสงเสรมเทคโนโลย (ไทย-ญปน) การผอนผนเรองอตราคาตอบแทนแกทปรกษาธรกจทใหเปนเรองการตกลงระหวาง หนวยรวมบรหาร/หนวยดำาเนนการสาขากบทปรกษา การสงเอกสารขอเสนอโครงการ (Proposal) ทางโทรสารเพอการพจารณาอนมตคดเลอกวสาหกจเขารวมโครงการกอนสงเอกสารตนฉบบใหในภายหลง การผอนผนการมอบหมายและการใชผชวยทปรกษา รวมทงการทำาหนาทของฝายปฏบตการ กรมสงเสรมอตสาหกรรม ในการสงตอขอมล และการประสานงานเพอใหทนเหตการณมากทสด และการขยายระยะเวลาดำาเนนงานของโครงการใหแลวเสรจในเดอน ธนวาคม 2545 สงเหลานมสวนใหการดำาเนนงานในโครงการ ITB มความราบรน และเกดความกาวหนาเพมขนเปนลำาดบ

3.2 การบรรลวตถประสงคและเปาหมายของโครงการ

หนวยรวมบรหารและหนวยรวมดำาเนนการสาขาสวนใหญมผลงานบรรลเปาหมายโครงการ ITB ในเชงปรมาณโดยเฉพาะตวเลขจำานวนวสาหกจทไดรบบรการปรกษาแนะนำา และจำานวนทปรกษาธรกจ ในขณะทเปาหมายเชงคณภาพยงไมสามารถประเมนไดในขณะดำาเนนการตดตามประเมนผลโครงการ อยางไรกตาม หากพจารณาถงความเปนไปไดในการบรรลเปาหมายของโครงการ คาดวา นาจะเกดความกาวหนา และมผลงาน

240


เชงปรมาณอยในระดบทยอมรบได ในแตละหนวยรวมบรหาร หนวยรวมดำาเนนการสาขา และผลลพธของโครงการในระดบรวม

3.3 ความคาดหวงและความพงพอใจของวสาหกจ

วสาหกจทเขารวมโครงการสวนใหญ คาดหวงวาจะไดรบประโยชนในเรอง การรกษา และขยายตลาดสนคา เงนทนสนบสนนการดำาเนนงาน และการพฒนาระบบงานทประสบปญหา อาท การผลตสนคา การลดตนทนการผลต การบญช และการพฒนาบคลากร เปนตน ทงนจะเปนเรองแกไขปญหาเฉพาะหรอเปนเรองเรงดวนทตองดำาเนนการแกไข ดงนนจงคาดหวงวาปญหาการประกอบธรกจในปจจบนจะไดรบการแกไขในเวลาอนรวดเรว อยางไรกตาม การมงแกไขปญหาทเปนปญหาเรอรง หรอปญหาโครงสรางซงตองใชเวลาดำาเนนการนานกวา ยงไมไดรบการยอมรบมากนกเนองจากมองเหนวาเปนเรองระยะยาวและไกลตว

ในดานความพงพอใจตอโครงการ ITB วสาหกจทเขารวมโครงการสวนใหญ เหนวาเปนโครงการทดมประโยชน และสามารถชวยแกไขปญหาในการประกอบธรกจได และอยากใหมการขยายระยะเวลาดำาเนนงานของโครงการออกไปอก และบางสวนตองการใหมการจดหาเงนทนเพอสนบสนนการแกไขขอบกพรองตางๆ ตามททปรกษาใหการเสนอแนะไว เนองจากตนเองยงขาดแคลนเงนทนเพอการปรบปรงในสวนน

3.4 ความเหมาะสมและคณภาพของทปรกษา

การพจารณาคดเลอกและการมอบหมายงานใหทปรกษาธรกจของหนวยรวมบรหารและหนวยรวมดำาเนนการสาขา สวนใหญมลกษณะคลายคลงกน และสอดคลองกบกฎเกณฑเงอนไขทกำาหนดไวในโครงการ โดยหนวยรวมบรหาร / หนวยรวมดำาเนนการสาขา บางสวนพจารณาใหความสำาคญกบการคดเลอกทปรกษาจากกลมเจาหนาทภายใน หรอทปรกษาทเคยรวมกบหนวยงานเปนอนดบแรก และจะคดเลอกจากทปรกษาอสระเปนอนดบถดมา ในขณะทการจดบคลากร ทมทปรกษาจะพจารณาจากทรพยากรทมอยมากกวาความจำาเปนของวสาหกจ ซงมผลทำาใหวสาหกจได

241


รบบรการทปรกษาจากบคคลทมไดมความถนดโดยเฉพาะอยางแทจรง อยางไรกตามบางหนวยรวมบรหาร/หนวยรวมดำาเนนการสาขา มไดสรางความแตกตางระหวางทปรกษาของตนเองกบทปรกษาจากภายนอก และมการกระจายงานออกไปใหมากทสดซงอยภายใตกฎเกณฑ และขอกำาหนดของโครงการ อาท ทปรกษาแตละทานรบผดชอบใหคำาปรกษาแกวสาหกจไมเกน 5 กจการ/ทาน ดงนนถาตองการเพมคณภาพของทปรกษาเพอยกระดบคณภาพของการใหบรการปรกษาแนะนำาใหสงขน ควรมการดำาเนนการ ดงน

o ระบขอกำาหนดคณภาพของทปรกษาในแตละสาขาใหชดเจนวาตองมประสบการณ ความรความสามารถเพยงใด ในระดบใด

o สงเสรมการใชทปรกษาอสระทมความเชยวชาญเฉพาะดานสง (Professional Consultants) มากกวาการกระจกตวของบคคลการภายในของหนวยรวมบรหาร/หนวยรวมดำาเนนการสาขา

o ใหความสำาคญการจดทมทปรกษาตามความจำาเปนและสภาพปญหาของวสาหกจมากกวาการคำานงถงทรพยากรทมอย

3.5 อตราคาตอบแทนทปรกษาธรกจ

ผลกระทบจากการมไดกำาหนดระดบคณภาพของการใหคำาปรกษาแนะนำา และคณภาพของทปรกษาไวใหชดเจนเพยงพอเชนการกำาหนดคณสมบตของทปรกษาทจะเขาไปใหคำาปรกษาแนะนำาธรกจใดจะตองมมความเชยวชาญ ชำานาญ และมประสบการณ ในธรกจนนๆอยางนอยกป แตมงกำาหนดโดยพจารณาระยะเวลาทำางานของทปรกษา (Man-days) เปนหลก ทำาใหมการจายอตราคาจางทปรกษาทเทากนในหนวยรวมบรหาร/หนวยรวมดำาเนนการสาขา หนวยเดยวกน แมวาจะมระดบคณภาพทปรกษา และระดบคณภาพของการใหบรการทปรกษาทแตกตางกนในขณะท

242


ตางหนวยรวมบรหาร/หนวยรวมดำาเนนการสาขา มการจายอตราคาจางทปรกษาทแตกตางกนอยางชดเจน โดยม 1 หนวยทจายคาตอบแทนทปรกษาในอตราตำาสดท 3,600 บาท/คน-วน และอตราสงสด 8,000 บาท/คน-วน ทำาใหเกดการลกลนและสามารถนำาไปสการดงทปรกษาทมคณภาพเขารวมโครงการ และการปฏเสธการเขามาทำางานของทปรกษา รวมทงการกอใหเกดผลกระทบตอแรงจงใจในการทำางานทแตกตางกน แมวาจะมภารกจการใหคำาปรกษาแนะนำาทเหมอนกนกตาม

ดงนน การทหนวยรวมบรหาร/หนวยรวมดำาเนนการสาขาบางแหงมไดพจารณาคณภาพของทปรกษา และการใหอตราคาตอบแทนทแตกตาง โดยเปรยบเทยบกบหนวยรวมบรหาร/หนวยรวมดำาเนนการอน ควรไดรบการแกไขโดยการประเมนอตราคาตอบแทนของทปรกษา กบคณภาพของทปรกษาใหสอดคลองกน และสรางมาตรฐานรวมกนระหวางหนวยรวมบรหารและหนวยรวมดำาเนนการสาขาทกแหง

3.6 ความเหมาะสมและคณภาพของผชวยทปรกษา

หนวยรวมบรหารและหนวยรวมดำาเนนการสาขาประสบปญหาในการไดมา และคณภาพของผชวยทปรกษาเปนอยางมาก โดยเฉพาะการไดผชวยทปรกษาและคณภาพทเพยงพอสำาหรบเขารวมงานในโครงการ ITB โดยปรากฏวาแตละหนวยไมสามารถจดหาผชวยทปรกษาไดครบตามเปาหมาย แมวาจะมผสมครเขารวมโครงการมากกวาความตองการ สวนหนงเกดจากผสมครเปนผชวยทปรกษายงขาดประสบการณการทำางานรวมกบทปรกษา ในขณะทหนวยรวมบรหาร/หนวยรวมดำาเนนการสาขา ทปรกษาและวสาหกจเขารวมโครงการ มไดมองเหนความสำาคญและประโยชนของผชวยทปรกษา แตกลบมองวาเปนภาระในการกำากบดแลการทำางานของผชวยทปรกษา

ในขณะเดยวกนผสมครเปนผชวยทปรกษามทศนะเหนวางานผชวยทปรกษาเปนงานชวคราว และมระยะเวลาการจางงานทสน ดงนน เมอไดงานประจำาระหวางรอการเรยกตว หรอเรมทำางานไปแลวกตาม กเลอกทจะลา

243


ออกไป ทำาใหเกดปญหาการรบสมครผชวยทปรกษาไดไมครบตามเปาหมายทวความรนแรงมากขนนอกจากนบางแหงมการเปดโอกาสใหวสาหกจใชพนกงานของตนเองทำาหนาทเปนผชวยทปรกษา แมวาจะมขอดหลายประการ แตขดกบหลกของโครงการทตองการใหมการจางงานบณฑตใหม เพอสรางเสรมประสบการณ และอาจเปนชองทางใหบณฑตเหลานนไดงานประจำาทำา ณ สถานประกอบการทตนเขาไปเปนผชวยทปรกษา ดงนนควรมการปรบเปลยนใหถกตองระหวางหลกเกณฑในการดำาเนนการกบความเปนไปไดในการปฏบตงานทควรสอดคลองซงกนและกน

3.7 ความโปรงใสในการบรหารโครงการ

ภายใตกรอบวตถประสงค เปาหมายของโครงการ หลกเกณฑ และแนวปฏบตการดำาเนนงานและบรหารโครงการของหนวยรวมบรหาร/หนวยรวมดำาเนนการสาขา สภาพแวดลอม เงอนไข และขอจำากดภายใตโครงการ ITB และเมอคำานงถงความคมคาของโครงการ ITB ตอเงนภาษอากรทถกจายออกไป อาจทำาใหเกดคำาถามหลายประการเกยวกบความโปรงใสในการบรหารโครงการ นบตงแตการดำาเนนงานในสวนกลาง คอ กรมสงเสรมอตสาหกรรม ในสวนการบรหารโครงการและฝายปฏบตการ การดำาเนนงานในหนวยรวมบรหารและหนวยรวมดำาเนนการสาขา แมวาขอเทจจรงจะถกอรรถาธบายไดสวนหนง วาการตดสนใจในเรองตางๆอยภายใตภาวะแวดลอมในขณะนน และตองดำาเนนการตดสนใจภายในระยะเวลาอนรวดเรว ทนเวลา ทนเหตการณ แตยงมคำาถามอกหลายคำาถามทอาจเกดขนได จากกลมบคคลทมไดเกยวของหรอรวมรบผดชอบการปฎบตงานโดยตรง อาท เชน

o หลกเกณฑ วธการการคดเลอกวสาหกจทเขารวมโครงการ โดยการชกชวน แนะนำาของทปรกษา

o การผอนผนคาธรรมเนยมและจายสมทบคาทปรกษาของวสาหกจทเขารวมโครงการ

244


o การคดเลอกทมทปรกษา ทปรกษา และผชวยทปรกษาเขารวมโครงการ โดยเฉพาะทมทปรกษาของบางหนวยมการกระจกตวคอนขางมากในกลมทมความคนเคยกบผบรหารโครงการของหนวยรวมบรหาร/หนวยรวมดำาเนนการสาขา

o การจายอตราคาตอบแทนแกทปรกษาทมความแตกตางกนระหวางหนวยรวมบรหาร/หนวยรวมดำาเนนการสาขา

o การกำากบดแลและควบคมคณภาพของทปรกษาและคณภาพของงานทปรกษาทสงมอบใหวสาหกจเขารวมโครงการ

4. การวเคราะหความเสยงของโครงการ

ในการประเมนความเสยงของโครงการ ITB โดยพจารณาจากสภาพแวดลอม ทรพยากร หรอปจจยทใชในการดำาเนนงาน กระบวนการดำาเนนงานและบรหารโครงการ และผลลพธทคาดวาจะไดรบตามวตถประสงคและเปาหมายของโครงการ พบวามความเสยงทมนยสำาคญทผบรหารโครงการ และผรวมดำาเนนการตองเผชญและตองระมดระวงในขณะดำาเนนงานรวม 5 เรอง คอ

1) ความเสยงดานยทธศาสตร เพอบรรลเปาหมายของโครงการ (Strategy Risk) ซงเกดจากการบรหารโครงการทมโครงสรางการบรหารหลายระดบ (Multi-layers management) โดยมไดกำาหนดยทธศาสตรทชดเจนเพอใหการดำาเนนงานสามารถบรรลเปาหมายและวตถประสงคของโครงการ โดยรวม แตมลกษณะการบรหารงานและดำาเนนกจกรรมในโครงการใหเปนไปตามขนตอนขอกำาหนดของโครงการซงกำาหนดโดยกรมสงเสรมอตสาหกรรมเปนหลก ดงนนจะมความเสยงตอการบรรลวตถประสงคและเปาหมายของโครงการอยางมากในดาน

o คณภาพของงานบรการทปรกษาแนะนำาทจะสงมอบใหแกวสาหกจของบางหนวยอาจไมเปนไปตามวตถประสงคของโครงการ

245


o การดำาเนนงานอาจไมแลวเสรจภายในกรอบระยะเวลาของโครงการ

o จำานวนวสาหกจทเขารวมโครงการและการใชจายงบประมาณอาจไมเปนไปตามหลกเกณฑทกำาหนดไวในโครงการ

o การปฏบตงานทเบยงเบนจากกฎเกณฑทกรมสงเสรมอตสาหกรรมกำาหนดไว ทงในสวนหนวยรวมบรหาร หนวยรวมดำาเนนการสาขา ทปรกษา ผชวยทปรกษา และวสาหกจทเขารวมโครงการ

2) ความเสยงในการกำากบควบคม (Monitoring risk) โครงการ ITB เปนโครงการใหมทยงไมเคยมการดำาเนนการในลกษณะนมากอน และเนองจากเปนโครงการขนาดใหญ มบคคลเกยวของเปนจำานวนมาก ทงดานการกำากบควบคมดแล การบรหารโครงการในสวนกลาง การบรหารงานและการดำาเนนงานในระดบหนวยรวมบรหารและหนวยรวมดำาเนนการสาขา การประสานงาน การรบสมครและคดเลอกผเขารวมโครงการ การจดบรการใหคำาปรกษาแนะนำาแกวสาหกจ ตลอดจนจำานวนวสาหกจ ทปรกษา และผชวยทปรกษาทเขารวมโครงการมเปนจำานวนมาก นอกจากนจากสภาพเงอนไขดานระยะเวลาและขนตอนในการปฏบตงาน ดงนนทำาใหการกำากบควบคมมความซบซอนเพมมากขนเปนทวคณ และประกอบกบแตละหนวยรวมบรหาร และหนวยรวมดำาเนนการสาขาทมจำานวนรวม 34 หนวยงานและผจดการโครงการในบางหนวยรวมบรหาร และหนวยรวมดำาเนนการสาขา ไมสามารถทมเทการทำางานไดเตมท เนองจากมภาระงานประจำาอยแลว ขณะทการจดสรรและมอบหมายเจาหนาทดำาเนนงานและประสานงานในโครงการ มจำานวนสดสวนไมสอดคลองกบปรมาณงานทเกดขน รวมทงการขาดประสบการณในการบรหารโครงการในลกษณะ เชน โครงการ ITB ดงนนโอกาสในการควบคมดแลการดำาเนนงานภายใตโครงการ ITB ใหอยภายใตกฎเกณฑ และกรอบการดำาเนนงานอยางเหมาะสมจะเกดไดคอนขางยาก หรออกนยหนงจำาเปนจะตองมการทำางานแบบคขนานระหวางฝายปฏบตการของกรมสงเสรม

246


อตสาหกรรมกบหนวยรวมบรหาร และหนวยรวมดำาเนนการสาขาอยางใกลชดตลอดเวลา แทนการกำากบควบคมการทำางานของหนวยรวมบรหารและหนวยรวมดำาเนนการสาขา

3) ความเสยงดานการตรวจสอบตดตาม (Audit Risk) แมวากรมสงเสรมอตสาหกรรมไดมอบหมายใหสถาบนรบรองมาตรฐานไอเอสโอ ดำาเนนการตดตามประเมนผล เพอกำากบตดตามความกาวหนาโครงการ ITB ในชวงเดอนกรกฎาคม-สงหาคม 2545 ซงเปนระยะแรกเรมของการดำาเนนงานในหนวยรวมบรหารและหนวยรวมดำาเนนการสาขา การดำาเนนงานตดตามประเมนผลเพอกำากบตดตามความกาวหนาของโครงการเพยงระยะเวลาประมาณ 2 เดอน เปนเครองมออนหนงเพอลดความเสยงการตดตามตรวจสอบการดำาเนนงานของหนวยรวมบรหาร และหนวยรวมดำาเนนการสาขา ใหอยในแนวปฏบตทถกตองและเปนไปตามกฎเกณฑของโครงการ ITB

อยางไรกตามขอมล และขอเทจจรงจากการตดตามประเมนผลของสถาบนรบรองมาตรฐานไอเอสโอชวา ยงมบางหนวยรวมทมการปฏบตงานคลาดเคลอนจากกฎเกณฑทกำาหนดไว และอาจนำาไปสการสรางผลงานทเบยงเบนจากวตถประสงคและเปาหมายของโครงการ ITB ดงนนเพอลดความเสยงในการสรางผลลพธของโครงการทไมสอดคลองกบวตถประสงคและเปาหมายของโครงการ กรมสงเสรมอตสาหกรรม ควรมการสมตรวจสอบขอเทจจรงจากภาคสนามเปนระยะๆ โดยวธทางใดทางหนงนอกเหนอจากการประชมรวมเพอตดตามผลการดำาเนนงานของหนวยรวมบรหาร และหนวยรวมดำาเนนการสาขา อาท เชน การสมภาษณทปรกษาธรกจ วสาหกจ และผชวยทปรกษาทเขารวมโครงการ รวมทงการจดทมเฉพาะกจเพอตรวจเยยมสำานกงานบรหารโครงการของหนวยรวมบรหารและหนวยรวมดำาเนนการ ทตงและโรงงานของวสาหกจทเขารวมโครงการเปนครงคราวจนจบสนโครงการ

247


4) ความเสยงดานการควบคมคณภาพผลงาน (Control Risk) ในการดำาเนนงานของหนวยรวมบรหารและหนวยรวมดำาเนนการสาขามหนาทหลก 3 ประการคอ

ประการแรก การรบสมครและคดเลอกวสาหกจ และทปรกษาเขารวมโครงการในเบองตน ทงนใหเปนไปตามกฎเกณฑทกำาหนดไวโดยกรมสงเสรมอตสาหกรรม

ประการท 2 การจดทมทปรกษาเพอการวเคราะหยนยนปญหา และตรวจรบขอเสนอโครงการ (Proposal) ของวสาหกจทจดทำาโดยทปรกษา โดยขอเสนอโครงการนบเปนหวใจสำาคญของโครงการ เนองจากประกอบดวยความตองการหรอปญหาทตองการไดรบการแกใขทแทจรงของวสาหกจทสมครเขารวมโครงการ และการคำานวณคาใชจายงบประมาณคาบรการใหคำาปรกษาแนะนำาซงเมอมการสงขอเสนอโครงการใหกรมสงเสรมอตสาหกรรมพจารณาอนมตเปนจำานวนมากโดยขาดการตรวจสอบขอเทจจรงอยางรอบคอบ อาจเปนชองใหมการตงงบประมาณคาบรการทปรกษาไมสอดคลองกบสภาพปญหาของวสาหกจซงอาจมผลทำาใหวสาหกจทมความตองการอยางแทจรงไมไดรบการจดสรรงบประมาณอยางเพยงพอ รวมทงบางสวนทไมไดรบโอกาสชวยเหลอจากรฐบาลภายใตโครงการ ITB

ประการท 3 การกำากบดแลการใหบรการคำาปรกษาแนะนำาแกวสาหกจอยางมคณภาพภายใตกรอบงบประมาณทไดรบ

จากบทบาทและหนาทของหนวยรวมบรหารและหนวยรวมดำาเนนการสาขา ดงกลาวขางตน ปรากฏวาฝายปฏบตการ กรมสงเสรมอตสาหกรรมยงขาดแคลนบคลากรทเพยงพอ และมทกษะสงในการพจารณาอนมตขอเสนอโครงการอยางเปนระบบ ดงนน การควบคมคณภาพ ผลงานของหนวยรวมบรหาร และหนวยรวมดำาเนนการสาขาจะมความเสยงคอนขางสง อยางไรกตามหากผบรหารโครงการของหนวยรวมบรหาร และหนวยรวมดำาเนนการสาขามความมงมน และสรางระบบการ

248


ควบคมคณภาพงานของทปรกษาไดด แทนการควบคมการดำาเนนงานของฝายปฏบตการ กรมสงเสรมอตสาหกรรมโดยตรง จะชวยลดความเสยงของโครงการในการบรรลวตถประสงคและเปาหมายของโครงการไดในระดบหนง

5) ความเสยงดานบคลากร (People Risk) ทปรกษาธรกจนบเปนหวใจหลกในการสงมอบบรการทปรกษาแนะนำาแกวสาหกจอยางมคณภาพ เพราะเปนผจดบรการใหโดยตรง ในขณะทบคคลอนซงเปนผเกยวของในโครงการจะทำาหนาทใหการสนบสนนประสานงาน และการกำากบตดตามผลงานเทานน

ในความเสยงดานบคลากรทปรกษาธรกจเกดจากคณสมบตของทปรกษาวา มคณภาพเหมาะสมและเพยงพอสำาหรบการดำาเนนการใหบรการคำาปรกษาแนะนำาอยางมประสทธภาพมากนอยเพยงใด ซงประกอบดวยปจจยตางๆ ไดแก ทกษะและประสบการณของการเปนทปรกษาอาชพ การพงมทศนคตและมมมองในการเอาความชำานาญและประสบการณมาใชในการใหคำาปรกษาแนะนำาวาเปนไปในทศทางความสำาคญกบความตองการและความจำาเปนในการปรบปรงการดำาเนนธรกจของวสาหกจเปนทตง มากกวาการเลอกใชฐานภมความรของตนเองเปนแกนหลกในการใหคำาปรกษาแนะนำาแกวสาหกจ

นอกจากน การปฏบตงานของทปรกษาตองคงไวซงจรยธรรมและคณธรรมของทปรกษา รวมทงการรกษากฎกตกาทกำาหนดไวในโครงการ หรอหลกเลยงการละเลย ผอนปรนกฎเกณฑ เพอสรางการยอมรบในบางกรณ ซงจะมตอผลลพธของโครงการทเบยงเบนไปจากวตถประสงคและเปาหมายขนสงสดของโครงการ

ในทำานองเดยวกนผบรหารโครงการทงในสวนของเจาหนาทกรมสงเสรมอตสาหกรรม ผบรหารหนวยรวมบรหาร ผบรหารหนวยรวมดำาเนนการสาขาตองสรางหลกเกณฑทยอมรบไดแทนการเลอกใชความสมพนธสวนบคคลทพบวามบางแหงนำามาใชเปนองคประกอบในการตดสน

249


ใจเลอกทปรกษาและผชวยทปรกษาโดยบคคลตางๆ ทเกยวของกบโครงการ โดยเฉพาะอยางยงการคนหาทางเลอกทดทสดในการตดสนใจดำาเนนการในแตละครง หรอแตละเรอง ทงนเพอสรางการยอมรบผลการปฏบตงานไมเฉพาะเพยงระหวางผรวมปฏบตงานในโครงการเทานน แตควรรวมถงการยอมรบผลสำาเรจของโครงการ ITB จากสงคมและชมชนโดยสวนรวม เชนกน

250

Documents

ส่วนที่ 1library.dip.go.th/multim2/cd/CD กสอ125 ร1... · Web viewรายงานการต ดตามประเม นผลโครงการ ITB