ผงงาน

1. ความหมายของผงงาน 2. ประโยชนของผงงาน 3. กฎเกณฑตางๆ เกยวกบผงงาน 4. สญลกษณทใชในการเขยนผงงาน 5. ลกษณะของผงงานทด

1. บอกความหมายของผงงานได 2. บอกประโยชนของผงงานได 3. บอกกฎเกณฑตางๆ เกยวกบผงงานได 4. บอกสญลกษณทใชในการเขยนผงงานได 5. บอกลกษณะของผงงานทดได

สาระการเรยนร

จดประสงคการเรยนร

หนวยท 3

ผงงาน โดย อรรณพ ทองธรกล วทยาลยอาชวศกษาขอนแกน

55

ผงงาน

สาระส าคญ

งานกอสรางทกอยางกอนทชางจะลงมอท าการใดๆ ตองมการเขยนแบบแปลนกอนทกครง เพอชวยใหผปฏบตงานกอสรางสามารถท างานไดตามความตองการ ตลอดจนเกดความปลอดภยในขณะปฏบตงานเชนเดยวกบการเขยนโปรแกรม ผพฒนาโปรแกรมตองเรมตนจากการวเคราะหงานแลวเขยนผงงานกอน เพอชวยท าใหการเขยนโปรแกรมนนงายขน และสะดวกตอการปรบปรงแกไขโปรแกรมในภายหลง ไมวาจะเขยนโปรแกรมเองหรอไมกตาม

1. ความหมายของผงงาน

ผงงานคอ แผนภาพแสดงล าดบขนตอน เพออธบายล าดบภายในของอลกอรธมโดยใช สญลกษณ รปภาพ ลกศรเปนเครองมอทใชเขยน เครองมอชนดนมขอดคอ อานเขาใจงาย เพราะใชรปภาพเปนสญลกษณแสดงการท างาน โดยมเสน และลกศรแสดงทศทางการไหลของงานจากจดหนงไปยงอกจดหนง การเขยนผงงานจะชวยใหการวเคราะหระบบงายขน ผงงานจะเรมจากการน าเขาขอมล การระบอปกรณทใช การอธบายขนตอนการประมวลผลโดยใชสญลกษณและขอความ เพอแสดงขนตอนการท างานของโปรแกรม (ปญญาพล หอระตะ.2545:15)

2. ประโยชนของผงงาน

ผงงานเปรยบไดกบแผนทประกอบการเดนทาง ซงจะชวยอ านวยความสะดวกแกนกเดนทางไมใหเดนหลงทาง หรอใชเวลาในการเดนทางทสนลง ผงงานมประโยชนพอสงเขปไดดงน

2.1 ชวยล าดบขนตอนการท างานของโปรแกรม และสามารถน าไปเขยนโปรแกรมไดโดย ไมสบสน

2.2 ชวยใหการตรวจสอบ และแกไขโปรแกรมงายขน เมอเกดขอผดพลาด 2.3 ชวยใหการดดแปลง แกไข ท าไดสะดวกและรวดเรว 2.4 ชวยใหผอนสามารถศกษาการท างานของโปรแกรมไดงาย และรวดเรวมากขน 2.5 ไมไดขนกบภาษาคอมพวเตอรใดๆ

ขอจ ากดของผงงาน 1. ผเขยนโปรแกรมบางคนไมนยมเขยนผงงานกอนเขยนโปรแกรม เพราะคดวาเสยเวลา

ผงงาน โดย อรรณพ ทองธรกล วทยาลยอาชวศกษาขอนแกน

56

2. ผงงานเปนการสอความหมายกนระหวางบคคล ไมไดขนกบภาษาใดภาษาหนง ท าใหเครองไมสามารถทราบไดวาผงงานนนตองการใหท าอะไร

3. การท างานของผงงานไมสามารถทราบไดวาขนตอนใดส าคญกวากน เพราะมสญลกษณ ในลกษณะเดยวกน

4. การเขยนผงงานสนเปลอง เพราะตองใชกระดาษและอปกรณอนๆ เพอประกอบการเขยน

3. กฎเกณฑเกยวกบผงงาน (ปญญาพล หอระตะ.2545:15)

3.1 ผงงาน ประกอบขนจากการใชสญลกษณ ประกอบกบประโยคทเขยนไวภายในสญลกษณ เชน สญลกษณจดเรมตน/จดสนสด

Start : การเรมตน Stop : การสนสด Entry : การเขา Exit : การออก Return : การกลบคน สญลกษณประมวลผล สญลกษณตดสนใจ เปนตน

3.2 มทศทางการไหล จากบนลงลาง จากซายไปขวา

3.3 เสนแสดงการไหลควรมจดตดกนใหนอยทสดเพอลดความผดพลาด

3.4 หากมการรวมเสนแสดงการไหลตงแต 2 เสนขนไป ควรน ามารวมเปนเสนเดยว

3.5 ค าอธบายการท างาน ควรสนกะทดรดและเขาใจงาย

3.6 ผงงานจะแสดงความสมพนธระหวางเวลาทเกดขนดวยล าดบการเขยน จากซายไปขวา หรอจากบนลงลาง 3.7 สญลกษณทใชมรปแบบแนนอน อาจใชโปรแกรมส าเรจรปตางๆชวยในการเขยน เชน Visio หรอ Microsoft Office แสดงตามภาพท 3-1

Start/Stop/Entry/Exit/Return

y = a + b - c

x<y ?

ผงงาน โดย อรรณพ ทองธรกล วทยาลยอาชวศกษาขอนแกน

57

Yes

No

ภาพท 3-1 เครองมอส าหรบเขยนผงงานใน Microsoft Office (ทมา : อรรณพ ทองธรกล.2555)

4. สญลกษณทใชในการเขยนผงงาน

การเขยนผงงานถอเปนขนตอนทส าคญ ในการเขยนโปรแกรมคอมพวเตอร เพอใชแสดงขนตอนการท างาน โดยการน าภาพสญลกษณมาเรยงกนตามมาตรฐานของหนวยงานทรบผดชอบคอ American National Standards Institute (ANSI) และ International Standard Organization (ISO) (ปญญาพล หอระตะ.2545:15) มดงน

4.1 สญลกษณจดเรมตน หรอจดสนสด (Terminator) ใชแทนจดเรมตนของโปรแกรมและจดสนสดของโปรแกรม

4.2 สญลกษณก าหนดคา การค านวณและการประมวลผล (Process) ใชแทนกระบวนการ

ท างานตามฟงกชนตางๆ 4.3 สญลกษณการตดสนใจ (Decision) ใชแทนการเปรยบเทยบหาทางเลอกของการตดสนใจ

Start/Stop/Entry/Exit/Return

y = a + b

age>20 ?

ผงงาน โดย อรรณพ ทองธรกล วทยาลยอาชวศกษาขอนแกน

58

4.4 สญลกษณการเตรยมท างานแบบวนรอบ (Preparation) ใชแทนการก าหนดคาเรมตนของการท างานลวงหนา

4.5 สญลกษณรบขอมลเขาหรอน าขอมลออก (Input/Output) ใชแทนการน าเขาขอมลและ

การแสดงผลลพธของขอมล โดยไมระบสอ

4.6 สญลกษณรบคาทางแปนพมพ (Manual Input) ใชแทนการรบคาทางแปนพมพ

4.7 สญลกษณการแสดงผลลพธทางจอภาพ (Display) ใชแทนการแสดงผลออกทางจอภาพ

4.8 สญลกษณแสดงผลลพธทางเครองพมพ (Document) ใชแทนการแสดงผลออกทางเครองพมพ

4.9 สญลกษณจดเชอมตอ (Connector) ใชแทนจดเชอมตอของแผนภาพในหนาเดยวกน

4.10 สญลกษณจดเชอมตอระหวางหนา (Off-Page Connector) ใชแทนจดเชอมตอของแผนภาพทอยคนละหนา โดยใชตวเลขหรอตวอกษรใสในสญลกษณ

4.11 สญลกษณแสดงทศทางการไหล (Flow line) ใชแทนทศทางในการท างาน

for i=1 to 100

input x

input x

print x

print x

A

A

i = 0 i = i + 1

A

i = 0

i = i + 1

A

ผงงาน โดย อรรณพ ทองธรกล วทยาลยอาชวศกษาขอนแกน

59

4.12 สญลกษณหมายเหต (Comment) ใชแทนค าอธบายเพอใหเขาใจรายละเอยดขนตอน การท างาน แตไมมผลตอการท างานของโปรแกรม

รบคาจากแปนพมพ 4.13 สญลกษณการเกบขอมลแบบออนไลน (Online Storage) ใชแทนการใชอปกรณหนวยความจ าแบบออนไลนในการรบคาและแสดงขอมล

4.14 สญลกษณโปรแกรมยอย (Subprogram) เรมท างานหลงจากจบค าสงในโปรแกรมยอยแลวกลบไปท าค าสงตอไป

database file

ผงงาน โดย อรรณพ ทองธรกล วทยาลยอาชวศกษาขอนแกน

60

ตารางท 3-1 สญลกษณตางๆของผงงาน http://สญ-ลกษณ.blogspot.com/2013/03/flowchart.html

ผงงาน โดย อรรณพ ทองธรกล วทยาลยอาชวศกษาขอนแกน

61

ตารางท 3-2 สญลกษณตางๆของผงงาน http://สญ-ลกษณ.blogspot.com/2013/03/flowchart.html

ผงงาน โดย อรรณพ ทองธรกล วทยาลยอาชวศกษาขอนแกน

62

5. ลกษณะการเขยนผงงานทด

การเขยนผงงานเพอประกอบการพฒนาโปรแกรม มขอแนะน าในการเขยนผงงานดงน 1. ผงงานมจดเรมตนและจดสนสดอยางละหนงจดเทานน 2. ผงงานทด สญลกษณตองมลกศรบอกทศทางเขาออกอยางละ 1 ทศทาง 3. สญลกษณจดเรมตนมลกศรชทศทางออก สญลกษณจดสนสดมลกศรชทศทางเขา 4. สญลกษณการตดสนใจมลกศรชเขา 1 ทาง และลกศรชออก 2 ทาง 5. ผงงานมล าดบขนตอนการท างานจากบนลงลาง จากซายไปขวา 6. ไมเขยนเสนลกศรตดกนกบขนตอนการท างาน 7. ควรใชจดเชอมโยงเมอตองการเชอมตอล าดบขนตอนทอยหางกนมาก 8. ผงงานควรสะอาด ชดเจน อานแลวเขาใจงายทกขนตอน 9. ครอบคลมทกขนตอนและมวธทดสอบผงงาน เพอน าไปเขยนโปรแกรมไดงายขน

6. หลกในการเขยนผงงานทด

การเขยนผงงานทด ตองรจกเลอกใชสญลกษณทเหมาะสม รวมถงอปกรณทชวยในการเขยนผงงาน ซงจะชวยใหการเขยนผงงานสะดวกและรวดเรวยงขน การเขยนผงงาน ตองเขยนตามขนตอนและวธการประมวลผลตามทไดท าการวเคราะหไวแลว ซงตองพจารณาตามล าดบกอนหลงของการท างาน เพอจดภาพของผงงานใหเปนมาตรฐานงายตอการเขาใจ และชวยใหการเขยนโปรแกรมจากผงงานมประสทธภาพยงขน ท าใหการเขยนผงงานเปนมาตรฐานเดยวกนจะใชล าดบในการเขยนผงงาน ดงน 1. การก าหนดคาเรมตน เปนการก าหนดคาเรมตนใหกบตวแปรตางๆ ทจ าเปนบางตว ไดแก ตวแปรทใชเปนตวนบรอบการท างาน หรอตวแปรทค านวณผลรวมตางๆ 2. การรบขอมลเขา เปนการรบขอมลน าเขามาจากแหลงขอมลตางๆ เพอใชเปนสวนหนงของการประมวลผล แลวน าคามาเกบไวในตวแปรใดๆ ตามทก าหนดไว 3. การประมวลผล เปนการประมวลผลตามทไดมการก าหนด หรอเปนการค านวณคาตางๆ ซงจะตองท าทละล าดบขนตอนและแยกรปแตละรปออกจากกนใหชดเจน 4. การแสดงผลลพธ เปนการแสดงขอมลทไดจากการค านวณ หรอผลลพธทตองการหรอคาจากตวแปรตางๆ ซงการแสดงผลลพธนมกจะกระท าหลงจากการประมวลผล หรอหลงจากการรบขอมลเขา

ผงงาน โดย อรรณพ ทองธรกล วทยาลยอาชวศกษาขอนแกน

63

No

ตวอยางผงงานทด ผงงานใหหาคาเฉลยของผลรวมของเลขจาก 1 – n แสดงตามภาพท 3-2

N

ภาพท 3-2 ตวอยางผงงานทด (ทมา : อรรณพ ทองธรกล.2555)

7. การเขยนผงงาน (Flowchart)

ตามม าตรฐาน ของ American National Standards Institute (ANSI) และ International Standard Organization (ISO) การเขยนผงงานเปนการน าสญลกษณตางๆทก าหนดไวมาเรยงล าดบ การท างาน เพอแสดงรายละเอยดขนตอนตางๆ แบงได 2 ชนด คอ

1. ผงงานระบบ (System Flowchart) 2. ผงงานโปรแกรม (Program Flowchart)

Yes

n

i = 0,sum = 0

i = i + 1

sum = sum + i

i<n?

?

avg=sum/n

i,sum,avg

Stop

Start

Initialize : การก าหนดคา

Process : การประมวลผล

Connect : จดเชอมตอเขา 1 จด

Input : การน าเขาขอมล

Decision : เงอนไข ( ใช,ไมใช )

Process : การประมวลผล

Output : การแสดงผล

การเรมตน

การสนสด

ผงงาน โดย อรรณพ ทองธรกล วทยาลยอาชวศกษาขอนแกน

64

7.1 ผงงานระบบ (System Flowchart)

ผงงานระบบ เปนผงงานทใชแสดงถงขนตอนในการท างานของระบบงานหนงๆ เชน ผงงานระบบงานการเงน แสดงตามภาพท 3-3

ตวอยางผงงานระบบ

ภาพท 3-3 ตวอยางผงงานระบบงานการเงน (ทมา : https://meantoo.files.wordpress.com/2012/11/flowchart01.jpg)

7.2 ผงงานโปรแกรม (Program Flowchart) ผงงานโปรแกรม เปนผงงานทใชแสดงถงขนตอนในการท างานของโปรแกรม แตละขนตอนมการใชค าสงอยางไร ผออกแบบสามารถดเปรยบเทยบและตดตามขนตอนการประมวลผลทงหมดได แสดงตามภาพท 3-4

ผงงาน โดย อรรณพ ทองธรกล วทยาลยอาชวศกษาขอนแกน

65

No

N Yes

Y Yes

No No

Yes

ตวอยางผงงานโปรแกรม

ใหค านวณหาจ านวนนกเรยนในหองเรยน พรอมทงระบจ านวนนกเรยนในแตละเพศ

Input จ านวนนกเรยน, เพศของแตละคน

Compute นบวา มจ านวนเพศละกคน

Output บอกวา จ านวนเพศชายกคน, จ านวนเพศหญงกคน

ภาพท 3-4 ตวอยางผงงานโปรแกรม (ทมา : อรรณพ ทองธรกล.2555)

i=0,tm=0,tf=0

n

Read

sex

sex=‘m’? tm=tm+1 tf=tf+1

i=i+1

i<n?

Print n,tm,tf

Stop

A

A

Start

Initialize

Input

Input

Process Process

Process

Decision

Output

Connect to point

Connect in point