พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 1 พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ ขอนอบนอมแดพระผมพระภาคอรหนตสมมาสมพทธเจาพระองคนน พทธวรรคท ๑ พทธาปทานท ๑ วาดวยเหตใหสาเรจเปนพระสพพญพทธเจา [๑] พระอานนทเวเทหมน มอนทรยสารวมแลวไดทลถามพระตถาคตผประทบ อย ณ พระวหารเชตวนวา ไดทราบวา พระสพพญพทธเจามจรงหรอ เพราะเหตไรจงไดเปนพระสพพญพทธเจาผเปนนกปราชญ? ในกาลนน พระผมพระภาคผแสวงหาคณอนใหญ เปนพระสพพญผประเสรฐ ไดตรสกะทานพระอานนท ดวยพระสรเสยงอนไพเราะวา ชนเหลาใด สรางสมกศลสมภารในพระพทธเจาทกพระองค ยงไมไดโมกขธรรมใน ศาสนาของพระชนเจา ชนเหลานนเปนนกปราชญโดยมข คอ การ ตรสรนนแล แมมอธยาศย มกาลงมาก มปญญาแกกลา ยอมไดบรรล ความเปนพระสพพญดวยเหตแหงปญญา แมเราเปนธรรมราชาผสมบรณ ดวยบารม ๓๐ ทศ ปรารถนาเปนพระพทธเจา ในพระพทธเจาองคกอนๆ นบไมถวน นมสการพระพทธเจาผเปนนายกของโลกพรอมดวยสงฆดวย นวทง ๑๐ แลวกราบไหวสมโพธญาณของพระพทธเจา ผประเสรฐสด

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 2 ทงหลายดวยเศยรเกลา รตนะทงทมในอากาศและอยทพนดน ในพทธ เขต มประมาณเทาใด เราจกนารตนะทงหมดนนมาดวยใจ ณ พนทเปน รปยะนน เราไดนรมตปราสาทหลายชน อนสาเรจดวยรตนะ สง ตระหงานจรดฟา มเสาอนวจตร ไดสดสวน จดไวด ควรคามาก ม คนทวยทาดวยทองคา ประดบดวยนกกระเรยนและฉตร พนชนแรกเปน แกวไพฑรย งามปราศจากมลทน ไมมฝา เกลอนกลาดดวยดอกบวหลวง มพนทองคาอยางด พนบางชนมสดงแกวประพาฬ เปนกงนารนเรง บาง ชนแดงงาม บางชนเปลงรศม ดงสแมลงคอมทอง บางชนสวางทวทศ ในปราสาทนน มศาลาสหนามข มประตหนาตางจดไวเรยบรอย มชกช และหลมตาขายสแหง มพวงมาลยหอมนารนรมยใจหอยอย ยอด ปราสาทนนประดบดวยแกว ๗ ประการ มสเขยว เหลอง แดง ขาว ดาลวน ประกอบดวยยอดเรอนชนเยยม มสระประทมชดอกบานสะพรง งามดวยฝงเนอและนก บางชนดาดาษดวยดาวนกษตร ประดบดวยรป ดวงจนทรและดวงอาทตย ปกคลมดวยพวงดอกไมทอง ดาดาษดวยตาขาย ทองนารนรมย หอยยอยดวยกระดงทอง เปลงเสยงดวยกาลงลม ปรา สาทนนวจตรดวยธงสตางๆ คอ ธงสชมพ สแดง สเหลอง สเขยว และสทอง ปกไวเปนระเบยบ แผนกระดานตางๆ มากหลายรอย ทา ดวยเงน ทาดวยแกวมณ ทบทม ทาดวยแกวมรกต วจตรดวยทนอน ตางๆ ลาดดวยผาเมองกาสละเอยดออน เราปลาดเครองลาดตางๆ ดวยผากมพล ผาทกลพสตร ผาเมองจน ผาเมองแขก และผาหมเหลอง ทกแหง ดวยใจ ทพนนนๆ ประดบดวยยอดแกว คนหลายรอยยน ถอประทปแกวมณอนสงแสงเรองอย เสาระเนยด เสาซมประต ทาดวย ทองชมพนท ไมแกนและเงนบาง มทตอหลายแหง จดไวเรยบด วจตร ดวยบานประตและกลอน ยอมยงปราสาทใหงาม สองขางปราสาทนน มกระถางนาเตมเปยมหลายกระถาง ปลกบวหลวงและอบลไวเตม เรา นรมตพระพทธเจาในอดต ผเปนนายกของโลกทกพระองค พรอมดวย พระสงฆสาวก ดวยวรรณและรปตามปกต พระพทธเจาทกพระองค

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 3 พรอมดวยพระสาวกเขาไปทางประตนน หมพระอรยเจานงบนตงอนทา ดวยทองคาลวนๆ พระพทธเจาผยอดเยยมในโลก มอย ณ บดนกด เปนอดตกด ปจจบนกด ทกพระองคไดขนปราสาทของเรา พระสยมภ ปจเจกพทธเจาหลายรอย ผไมพายแพ ทงในอดตและปจจบนไดขน ปราสาทของเราทงหมด ตนกลปพฤกษทงเปนของทพยและของมนษย มมาก เรานาเอาผาทกอยางจากตนกลปพฤกษนน มาทาไตรจวรถวายให ทานเหลานนครอง ของเคยว ของฉน ของลม นาและขาวมสมบรณ เราใสอาหารเตมบาตรงามทาดวยมณแลวถวายพระอรยเจาทงผองครองผา ทพย ครองจวรเนอเกลยงอมหนาสาราญดวยนาตาลกรวด นามน นาผง นาออยรสหวานฉาและดวยขาวปายาส หมอรยเจาเหลานเขาหองแกว สาเรจสหไสยาบนทนอนอนควรคามาก ดงไกรสรนอนในถาทอย รสกตว ลกขนนงคบลลงกบนทนอน เปนผเพยบพรอมดวยความยนดในฌานอน เปนโคจรของพทธเจาทกพระองค บางพวกแสดงธรรม บางพวกเขาฌาน ดวยฤทธ บางพวกเขาอปปนาฌาน และบางพวกอบรมอภญญาวส บาง พวกแผลงฤทธ คนเดยวเปนไดหลายรอยหลายพน แมพระพทธเจากถาม ปญหาอนเปนอารมณ คอ วสยของพระสพพญกะพระพทธเจา ทาน เหลานน ยอมตรสรเหตอนละเอยดลกซงดวยพระปญญา พระสาวกทล ถามพระพทธเจา พระพทธเจาตรสถามพระสาวก ทานเหลานนถามกน และกน และพยากรณกนและกน พระพทธเจา พระปจเจกพทธเจา และพระสาวกตางเปนศษย ทานเหลานนรนรมยอยดวยความยนดอยางน อภรมยอยในปราสาทของเรา ฉตรและฉตรซอน มรศมดงไมไผแกวตงไว ทกๆ องคทรงไวซงฉตรอนหอยยอยดวยตาขายทอง ขจตดวยตาขายเงน วงรอบดวยตาขายมกดา บนเศยรมเพดานผา แวววาวดวยดาวทอง งดงาม ดาดาษดวยพวงมาลยทกๆ องค ทรงไวรอบๆ ฉตรดาดาษดวยพวงมาลย งามดวยพวงดอกไมหอม เกลอนดวยพวงผา ประดบดวยพวงแกว เกลอนกลาดดวยดอกไม งดงามยงนก รมดวยของหอมนาพอใจ ทาดวย ของหอมยาวหานว มงดวยเครองมงทอง ในสทศแหงปราสาท มสระ

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 4 อนดาดาษดวยปทมและอบล หอมตระหลบดวยเกสรดอกปทม ปรากฏ ดงสทองคา โดยรอบปราสาท มตนไมทกชนด ดอกบานสะพรง และ ดอกไมหลนลงเอง เรยรายอยยงปราสาท ใกลๆ ปราสาทนนมฝงนกยง ราแพนหาง ฝงหงสทพยสงเสยง ฝงนกการวกขบขาน หมนกรองอย โดยรอบปราสาท เสยงกลองเภรทกอยางจงเปนไป เสยงพณทกชนดจง ดด เสยงสงคตทกอยางจงขบขาน โดยรอบปราสาท ขอบลลงกทองใหญ สมบรณดวยรศม ไมมชองประดบดวยแกว จงตงอย ในกาหนดพทธเขต และในหมนจกรวาล ขอตนไมประจาทวปจงรงเรอง เปนไมสวางไสว เชนเดยวกน สบตอกนไปตงหมนตน หญงเตนรา หญงขบรอง จงเตนรา ขบรอง หมนางอปสรผมอวยวะตางๆ กน จงปรากฏ (ฟอน) อยโดย รอบปราสาท เราใหชกธงทกชนดมหาสงามวจตรขนอยบนยอดไม ยอด ภเขา และบนยอดสเนร หมชน ฝงนาค คนธรรพ และเทวดาทกทาน นน จงมาประนมหตถนมสการเรา แวดลอมปราสาทอย กศลกรรมอยาง ใดอยางหนง เปนกรยาทเราพงทาดวยกาย วาจา และใจ กศลกรรมนนเรา ทาแลวไปในไตรทศ สตวเหลาใดมสญญา และสตวเหลาใดไมมสญญา มอย ขอสตวทงหมดนนจงเปนผมสวนแหงผลบญ ทเราทาแลว สตว เหลาใดทราบบญทเราทาแลว เราใหผลบญแกสตวเหลานน บรรดาสตว เหลานน สตวเหลาใดไมร ขอทวยเทพจงไปบอกแกสตวเหลานน ปวง สตวในโลกผอาศยอาหารเปนอยทกจาพวก ขอจงไดอาหารอนพงใจ ดวย ใจของเรา เรามใจเลอมใสในทานทเราใหแลวดวยใจอนผองใส เราบชา พระสมพทธเจาทกพระองคแลว บชาแกพระปจเจกพทธเจาทงหลาย เพราะกศลกรรมทเราทาดแลวนน และเพราะความปรารถนาแหงใจ เราละ กายมนษยแลว ไดไปยงดาวดงสพภพ เรายอมรทวความเปนเทวดาและ มนษยในสองภพ ยอมไมรจกคตอน นเปนผลแหงความปรารถนาดวยใจ เราเปนใหญกวาเทวดา เปนใหญกวามนษย เปนผสมบรณดวยรปลกษณะ ไมมใครเสมอเราดวยปญญา โภชนะตางๆ อยางประเสรฐ และรตนะ มากมาย ผาตางชนด ยอมจากฟามาหาเราพลน เราชมอไปในทใด คอ

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 5 ทแผนดน ภเขา บนอากาศ ในนาและในปา อาหารทพยยอมมาหาเรา เอง เราชมอไปในทใด คอ ทแผนดน ภเขา บนอากาศ ในนาและ ในปา รตนะทกอยางยอมมาหาเรา เราชมอไปในทใด คอ ทแผนดน ภเขา บนอากาศ ในนาและในปา ของหอมทกชนดยอมมาหาเราเอง เราชมอไปในทใด คอทแผนดน ภเขา บนอากาศ ในนาและในปา ยวดยานทกอยางยอมมาหาเรา เราชมอไปในทใด คอ ทแผนดน ภเขา บนอากาศ ในนาและในปา ดอกไมทกชนดยอมมาหาเรา เราชมอไปใน ทใด คอ ทแผนดน ภเขา บนอากาศ ในนาและในปา เครองประดบ ยอมมาหาเรา เราชมอไปในทใด คอ ทแผนดน ภเขา บนอากาศ ในนาและในปา ปวงนางกญญายอมมาหาเรา เราชมอไปในทใด คอ ท แผนดน ภเขา บนอากาศ ในนาและในปา นาผงและนาตาลกรวด ยอมมาหาเรา เราชมอไปในทใด คอ ทแผนดน ภเขา บนอากาศ ใน นาและในปา ของเคยวทกอยางยอมมาหาเรา เราไดใหทานอนประเสรฐ นนในคนไมมทรพย คนเดนทางไกล ยาจก และคนเดนทางเปลยว เพอตองการบรรลสมโพธญาณอนประเสรฐ เรายงภเขาหนใหบนลออย ยงเขาอนแนนหนาใหกระหมอย ยงมนษยโลก พรอมทงเทวโลกใหราเรง อย จะเปนพระพทธเจาในโลก ทศ ๑๐ มอยในโลก ทสดไมมแกบคคล ผไปอย กในทศาภาคนน พทธเขตนบไมได รศมของเราปรากฏเปลง ออกเปนคๆ ขาย (หม,ค) รศมมอยในระหวางน เราเปนผมแสง สวางมาก ปวงชนในโลกธาตประมาณเทานจงเหนเรา จงมใจยนดทง หมดเทยว จงประพฤตตามเราทงหมด เราตกลองอมฤต มเสยงบนลอ ไพเราะสละสลวย ปวงชนในระหวางน จงไดยนเสยงอนไพเราะของเรา เมอฝนคอธรรมเทศนาตกลง ปวงชนจงเปนผไมมอาสวะ บรรดาชน เหลานน สตวผเกดสดทายภายหลง จงเปนพระโสดาบน เราใหทานท ควรใหแลว บาเพญศลโดยไมเหลอ ถงทสดเนกขมมบารมแลว พงได บรรลสมโพธญาณอนอดม เราเรยนถามบณฑตแลว ทาความเพยรอยาง สงสด ถงทสดขนตบารมแลว พงไดบรรลสมโพธญาณอนอดม เรา

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 6 กระทาอธฐานจตมนคงแลว บาเพญสจจบารมถงทสด เมตตาบารมแลว พงไดบรรลสมโพธญาณอนอดม เราเปนผมใจเสมอในอารมณทงปวง คอ ในลาภ ความเสอมลาภ สข ทกข สรรเสรญ และนนทา พง ไดบรรลสมโพธญาณอนอดม ทานทงหลายเหนความเกยจครานโดยเปน ภย และเหนความเพยรโดยความเกษมแลว จงปรารภความเพยร นเปน อนศาสนของพระพทธเจา ทานทงหลายเหนความววาทโดยเปนภย และ เหนความไมววาทโดยเกษมแลว จงสมครสมานกน กลาววาจาออนหวาน แกกน นเปนอนศาสนของพระพทธเจา ทานทงหลายเหนความประมาท โดยเปนภย และเหนความประมาทโดยเกษมแลว จงอบรมอฏฐงคกมรรค นเปนอนศาสนของพระพทธเจา พระพทธเจา และพระอรหนตทงหลาย มาประชมกนอยมาก ทกประการ ทานทงหลายจงกราบไหวนมสการพระ สมพทธเจา และพระอรหนตทงหลาย ดวยประการฉะน พระพทธเจา (และ) ธรรมของพระพทธเจา ใครๆ ไมอาจคดได เมอบคคลเลอมใสใน พระพทธเจาและพระธรรม อนใครๆ ไมอาจคดได ยอมมผลอนใครๆ คดไมได. ทราบวา เมอพระผมพระภาคจะทรงใหทานพระอานนทรพระพทธจตของพระองค จง ไดตรสธรรมบรรทายชอพทธาปนยะ ดวยประการฉะน. พทธาปทานจบบรบรณ. ------------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 7 ปจเจกพทธาปทานท ๒ วาดวยการใหสาเรจเปนพระปจเจกพทธเจา [๒] ลาดบน ขอฟงปจเจกพทธาปทาน พระอานนทเวเทหมน ผมอนทรยอน สารวมแลว ไดทลถามพระตถาคต ผประทบอย ณ พระวหารเชตวนวา ทราบดวยเกลาฯ วา พระปจเจกพทธเจามจรงหรอ เพราะเหตไรทาน เหลานนจงไดเปนพระปจเจกพทธเจา ผเปนนกปราชญ? ในกาลครงนน พระผมพระภาคสพพญผประเสรฐ แสวงหาคณใหญ ตรสตอบทาน พระอานนทผเจรญ ดวยพระสรเสยงไพเราะวา พระปจเจกพทธเจา สรางบญในพระพทธเจาทงปวง ยงไมไดโมกขธรรมในศาสนาของพระชน เจา ดวยมข คอ ความสงเวชนนแล ทานเหลานนเปนนกปราชญ มปญญาแกกลา ถงจะเวนพระพทธเจากยอมบรรลปจเจกโพธญาณได แมดวยอารมณนดหนอย ในโลกทงปวง เวนเราแลว ไมมใครเสมอ พระปจเจกพทธเจาเลย เราจกบอกคณเพยงสงเขปน ของทานเหลานน ทานทงหลาย จงฟงคณของพระมหามนใหด ทานทงปวงปรารถนานพพาน อนเปนโอสถวเศษ จงมจตผองใส ฟงถอยคาด อนออนหวานไพเราะ ของพระปจเจกพทธเจาผแสวงหาคณใหญ ตรสรเอง คาพยากรณโดยสบๆ กนมาเหลาใด ของพระปจเจกพทธเจาทงหลายผมาประชมกน โทษ เหต ปราศจากราคะ และพระปจเจกพทธเจาทงหลาย บรรลโพธญาณดวย ประการใด พระปจเจกพทธเจาทงหลาย มสญญาในวตถอนมราคะวา ปราศจากราคะ มจตปราศจากกาหนดในโลกอนกาหนด ละธรรมเครอง เนนชา การแพและความดนรน แลว จงบรรลปจเจกโพธญาณ ณ สถานท เกดนนเอง ทานวางอาญาในสรรพสตว ไมเบยดเบยนแมผหนงในสตว เหลานน มจตประกอบดวยเมตตา หวงประโยชนเกอกล เทยวไปผเดยว เปรยบเหมอนนอแรด ฉะนน ทานวางอาญาในปวงสตว ไมเบยดเบยน แมผหนงในสตวเหลานน ไมปรารถนาบตร ทไหนจะปรารถนาสหาย เทยวไปผเดยว เชนกบนอแรด ฉะนน ความเสนหายอมมแกบคคล

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 8 ผเกดความเกยวของ ทกขทอาศยความเสนหานมมากมาย ทานเลงเหน โทษอนเกดแตความเสนหา จงเทยวไปผเดยว เชนกบนอแรด ฉะนน ผมจตพวพน ชวยอนเคราะหมตรสหาย ยอมทาตนใหเสอมประโยชน ทานมองเหนภยน ในความสนทสนม จงเทยวไปแตผเดยว เชนกบนอแรด ฉะนน ความเสนหาในบตรและภรรยา เปรยบเหมอนไมไผกอใหญเกยว กนอย ทานไมของในบตรและภรยา ดงหนอไมไผ เทยวไปผเดยว เชนกบนอแรด ฉะนน ทานเปนวญชนหวงความเสร จงเทยวไป ผเดยว เชนกบนอแรด ฉะนน เหมอนเนอทไมถกผกมด เทยวหาเหยอ ในปาตามความปรารถนา ฉะนน ตองมการปรกษากนในทามกลางสหาย ทงในทอย ทบารง ทไป ทเทยว ทานเลงเหนความไมโลภ ความเสร จงเทยวไปผเดยว เชนกบนอแรด ฉะนน การเลน (เปน) ความยนด มอยในทามกลางสหาย สวนความรกในบตรเปนกเลสใหญ ทานเกลยด ความวปโยคเพราะของทรก จงเทยวไปผเดยว เชนกบนอแรด ฉะนน ทานเปนผแผเมตตาไปในสทศ และไมโกรธเคอง ยนดดวยปจจยตามม ตามได เปนผอดทนตอมวลอนตรายได ไมหวาดเสยว เทยวไปผเดยว เชนกบนอแรด ฉะนน แมบรรพชตบางพวก และพวกคฤหสถผครองเรอน สงเคราะหไดยาก ทานเปนผมความขวนขวายนอยในบตรคนอน จงเทยว ไปผเดยว เชนกบนอแรด ฉะนน ทานปลงเครองปรากฏ (ละเพศ) คฤหสถ กลาหาญ ตดกามอนเปนเครองผกของคฤหสถ เปรยบเหมอน ไมทองหลางมใบขาดหมด เทยวไปผเดยว เชนกบนอแรด ฉะนน ถา จะพงไดสหายผมปญญารกษาตน ประพฤตเชนเดยวกน อยดวยกรรมด เปนนกปราชญ พงครอบงาอนตรายทงสนเสยแลว พงดใจ มสตเทยว ไปกบสหายนน ถาจะไมไดสหายผมปญญารกษาตน ประพฤตเชนเดยวกน อยดวยกรรมด เปนนกปราชญ พงเทยวไปผเดยว เหมอนพระราชาทรง ละแวนแควนททรงชนะแลว เทยวไปผเดยว ดงชางมาตงคะ ละโขลง อยในปา ความจรง เรายอมสรรเสรญสหายสมบต พงสองเสพสหายท ประเสรฐกวา หรอทเสมอกน (เทานน) เมอไมไดสหายเหลาน กพง

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 9 คบหากบกรรมอนไมมโทษ เทยวไปผเดยว เชนกบนอแรด ฉะนน ทาน เหนกาไลมอทองคาอนผดผองทนายชางทองทาสาเรจสวยงาม กระทบกน อยทแขนทงสอง จงเทยวไปผเดยว เชนกบนอแรด ฉะนน การเปลง วาจา หรอวาจาเครองของของเรานน พงมกบเพอนอยางน ทานเลงเหน ภยนตอไป จงเทยวไปผเดยว เชนกบนอแรด ฉะนน กกามทงหลายอน วจตร หวาน อรอย เปนทรนรมยใจ ยอมยายจตดวยสภาพตางๆ ทานเหนโทษในกามคณทงหลาย จงเทยวไปผเดยว เชนกบนอแรด ฉะนน ความจญไร หวฝ อบาทว โรค กเลสดจลกศร และภยน ทานเหน ภยนในกามคณทงหลาย จงเทยวไปผเดยว เชนกบนอแรด ฉะนน ทาน ครอบงาอนตรายแมทงหมดน คอ หนาว รอน ความหว ความกระหาย ลม แดด เหลอบ ยง และสตวเลอยคลาน แลวเทยวไปผเดยว เชน กบนอแรด ฉะนน ทานเทยวไปผเดยว เชนนอแรด เปรยบเหมอน ชางละโขลงไวแลว มขนธเกดพรอมแลว มสกายดงดอกปทมใหญโต อยในปานานเทาทตองการ ฉะนน ทานใครครวญถอยคาของพระพทธเจา ผเปนเผาพนธพระอาทตยวา บคคลพงถกตองวมตอนเกดเองน มใช ฐานะของผทาความคลกคลดวยหม จงเทยวไปผเดยว เชนกบนอแรด ฉะนน ทานเปนไปลวงทฏฐอนเปนขาศก ถงความแนนอน มมรรคอน ไดแลว เปนผมญาณเกดขนแลว อนบคคลอนไมตองแนะนา เทยวไป ผเดยว เชนกบนอแรด ฉะนน ทานไมมความโลภ ไมโกง ไมกระหาย ไมลบหลคณทาน มโมโหดจนาฝาดอนกากดแลว เปนผไมมตณหาในโลก ทงปวง เทยวไปผเดยว เชนกบนอแรด ฉะนน กลบตรพงเวนสหาย ผลามก ผมกชอนตถะ ตงมนอยในฐานะผดธรรมดา ไมพงเสพสหาย ผขวนขวาย ผประมาทดวยตน พงเทยวไปผเดยว เชนกบนอแรด ฉะนน กลบตรพงคบมตรผเปนพหสต ทรงธรรม มคณยง มปฏภาณ ทานร ประโยชนทงหลาย บรรเทาความสงสยแลว เทยวไปผเดยว เชนกบ

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 10 นอแรด ฉะนน ทานไมพอใจในการเลน ความยนด และกามสขในโลก ไมเพงเลงอย คลายยนดจากฐานะทตกแตง มปกตกลาวคาสตย เทยวไป ผเดยว เชนกบนอแรด ฉะนน ทานละบตร ภรยา บดา มารดา ทรพย ขาวเปลอก เผาพนธ และกามทงหลายตามทตงลง เทยวไปผเดยว เชน กบนอแรด ฉะนน ในความเกยวของนมความสขนดหนอย มความ พอใจนอย มทกขมากยง บรษผมความรทราบวา ความเกยวของน ดจลก ธน พงเทยวไปผเดยว เชนกบนอแรด ฉะนน กลบตรพงทาลายสงโยชน ทงหลาย เปรยบเหมอนปลาทาลายขาย แลวไมกลบมา ดงไฟไหมเชอ ลามไปแลวไมกลบมา พงเทยวไปผเดยว เชนกบนอแรด ฉะนน พง ทอดจกษลง ไมคะนองเทา มอนทรยอนคมครองแลว รกษามนส อน ราคะไมชมแลว อนไฟกเลสไมเผาลน พงเทยวไปผเดยว เชนกบนอแรด ฉะนน พงละเครองเพศคฤหสถแลว ถงความตดถอน เหมอนไมทอง กวาวทมใบขาดแลว นงหมผากาสายะ ออกบวชแลว เทยวไปผเดยว เชนกบนอแรด ฉะนน ไมพงทาความกาหนดในรส ไมโลเล ไมตอง เลยงผอน เทยวบณฑบาตตามลาดบตรอก มจตไมของเกยวในสกล เทยวไปผเดยว เชนกบนอแรด ฉะนน พงละนวรณเครองกนจต ๕ ประการ พงบรรเทาอปกเลสเสยทงสน ไมอาศยตณหาและทฏฐ ตดโทษ อนเกดแตสเนหาแลว เทยวไปผเดยว เชนกบนอแรด ฉะนน พงทาสข ทกข โทมนสและโสมนสกอนๆ ไวเบองหลง ไดอเบกษา สมถะ ความหมดจดแลว เทยวไปผเดยว เชนกบนอแรด ฉะนน พงปรารภ ความเพยรเพอบรรลนพพาน มจตไมหดห ไมประพฤตเกยจคราน ม ความเพยรมน (กาวออก) เขาถงดวยกาลง เรยวแรง เทยวไปผเดยว เชนกบนอแรด ฉะนน ไมพงละการหลกเรนและฌาน มปกตประพฤต ธรรมสมควรแกธรรมเปนนตย พจารณาเหนโทษในภพทงหลาย เทยว ไปผเดยว เชนกบนอแรด ฉะนน พงปรารถนาความสนตณหา ไม ประมาท เปนผฉลาดเฉยบแหลม มการสดบ มสต มธรรมอนพจารณา แลว เปนผเทยง มความเพยร เทยวไปผเดยว เชนกบนอแรด ฉะนน

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 11 ไมพงสะดงในเพราะเสยง ดงสหะ ไมขดของ อยในตณหาและทฏฐ เหมอนลมไมตดตาขาย ไมตดอยในโลก ดจดอกปทม ไมตดนา พง เทยวไปผเดยว เชนกบนอแรด ฉะนน พงเสพเสนาสนะอนสงด เหมอนราชสหมเขยวเปนกาลง เปนราชาของเนอ มปกตประพฤตขมข ครอบงา พงเทยวไปผเดยว เชนกบนอแรด ฉะนน พงเจรญเมตตา วมต กรณาวมต มทตาวมต และอเบกขาวมตทกเวลา ไมพโรธดวย สตวโลกทงปวง เทยวไปผเดยว เชนกบนอแรด ฉะนน พงละราคะ โทสะและโมหะ พงทาลายสงโยชนทงหลายเสย ไมสะดงในเวลาสน ชวต พงเทยวไปแตผเดยว เชนกบนอแรด ฉะนน ชนทงหลายมเหต เปนประโยชน จงคบหาสมาคมกน มตรทงหลายไมมเหต หาไดยากใน วนน มนษยทงหลายมปญญามองประโยชนตน ไมสะอาด พงเทยวไป ผเดยว เชนกบนอแรด ฉะนน พงมศลบรสทธ มปญญาหมดจดด มจตตงมน ประกอบความเพยร เจรญวปสสนา มปกตเหนธรรม วเศษ พงรแจงธรรมอนสมปยตดวยองคมรรคและโพชฌงค (พงรแจง องคมรรคและโพชฌงค) นกปราชญเหลาใดเจรญสญญตวโมกข อนมตต วโมกข และอปปณหตวโมกข ไมบรรลความเปนพระสาวกในศาสนา พระชนเจา นกปราชญเหลานนยอมเปนพระสยมภปจเจกพทธเจา มธรรม ใหญ มธรรมกายมาก มจตเปนอสระ ขามหวงทกข ทงมวลได มจต โสมนส มปกตเหนประโยชนอยางยง เปรยบดงราชสห เชนกบนอแรด พระปจเจกพทธเจาเหลาน มอนทรยระงบ มใจสงบ มจตมนคง มปกต ประพฤตดวยความกรณาในสตวเหลาอน เกอกลแกสตว รงเรองในโลกน และโลกหนา เชนกบประทป ปฏบตเปนประโยชนแกสตว พระปจเจก พทธเจาเหลาน ละกเลสเครองกนทงปวงหมดแลว เปนจอมแหงชน เปนประทปสองโลกใหสวาง เชนกบรศมแหงทองชมพนท เปนทกขไณย บคคลชนดของโลก โดยไมตองสงสย บรบรณอยเนองนตย คาสภาษต ของพระปจเจกพทธเจาทงหลาย ยอมเปนไปในโลกทงเทวโลก ชน เหลาใดผเปนพาลไดฟงแลว ไมทาเหมอนดงนน ชนเหลานนตองเทยว

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 12 ไปในสงขารทกขบอยๆ คาสภาษตของพระปจเจกพทธเจาทงหลาย เปน คาไพเราะ ดงนาผงรวงอนหลงออกอย ชนเหลาใดไดฟงแลว ประกอบ การปฏบตตามนน ชนเหลานน ยอมเปนผมปญญา เหนสจจะ คาถาอน โอฬารอนพระปจเจกพทธชนเจาออกบวชกลาวแลว คาถาเหลานน พระตถาคตผสหวงศศากยราชผสงสดกวานรชน ทรงประกาศแลว เพอให รแจงธรรม คาถาเหลาน พระปจเจกเจาเหลานนรจนาไวอยางวเศษ เพอ ความอนเคราะหโลก อนพระสยมภผสหะทรงประกาศแลว เพอยงความ สงเวช การไมคลกคลและปญญาใหเจรญ ฉะนแล. จบ ปจเจกพทธาปทาน จบ อปาทานท ๒ ---------------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 13 สารปตตเถราปทานท ๓ (๑) วาดวยบพจรยาของพระสารบตร ลาดบนเชญฟงเถราปทาน [๓] ในทไมไกลแตหมวนตประเทศ มภเขาชอลมพกะเราสรางอาศรมไวอยางด สรางบรรณศาลาไวใกลภเขานน อาศรมของเราไมไกลจากฝงแมนาอนไมลก มทานาราบเรยบเปนทรนรมยใจ เกลอนกลนดวยหาดทรายขาวสะอาด ท ใกลอาศรมของเรานน มแมนาไมมกอนกรวด ตลงไมชน นาจดสนท ไมมกลนเหมน ไหลไป ทาใหอาศรมของเรางาม ฝงจระเข มงกร ปลา ฉลามและเตา วายนาเลนอยในแมนาไหลไป ณ ทใกลอาศรมของเรา ยอมทาอาศรมของเราใหงาม ฝงปลาสลาด ปลากระบอก ปลาสวาย ปลา เคา ปลาตะเพยน ปลานกกระจอก วายโลดกระโดดอย ยอมทาอาศรม ของเราใหงาม ทสองฝงแมนา มหมไมดอก หมไมผล หอยยอมอย ทงสองฝง ยอมทาอาศรมของเราใหงาม ไมมะมวง ไมรง หมากเมา แคฝอย ไมยางทราย สงกลนหอมอบอวลอยเปนนจ บานอยใกลอาศรม ของเรา ไมจาปา ไมออยชาง ไมกระทม กถนพมาน บนนาค และ ลาเจยกมกลนหอมฟงไปเปนนจ บานสะพรงอยใกลอาศรมของเรา ไม ลาดวน ตนอโศก ดอกกหลาบ บานสะพรง อยใกลอาศรมของเรา ไมบร และมะกลาหลวง ดอกบานสะพรงอยใกลอาศรมของเรา การะเกด พยอมขาว พกล และมะลซอน มดอกหอมอบอวล ทาอาศรมของเรา ใหงาม ไมเจตภงค ไมกรรณการ ไมประด และไมอญชน มมาก มดอกหอมฟงทาใหอาศรมของเรางาม มะนาว มะงว และแคฝอย ดอก บานสะพรงหอมตลบอบอวล ทาอาศรมของเราใหงาม ไมราชพฤกษอญชน เขยว ไมกระทมและพกลมมาก ดอกหอมฟงไป ทาอาศรมของเราใหงาม ถวดา ถวเหลอง กลวยและมะกรด งอกงามดวยนาหอม ออกผลสะพรง ดอกปทมอยางอนบานเบง ดอกบวชนดอนกเกดขน บวหลวงชนดหนง ดอกรวงพร บานอยในบงกาลนน กอปทมมดอกตม เหงาบวเลอยไป

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 14 เสมอ กระจบเกลอนดวยใบ งามอยในบงในกาลนน ไมตาเสอ จงกลณ ไมอตตรา และชบา กลนหอมตลบไป ดอกบานอยในบงในกาลนน ฝงปลาสลาด ปลากระบอก ปลาสวาย ปลาเคา ปลาตะเพยน ปลาสงกลา และปลาราพน มอยในบงในกาลนน ฝงจระเข ปลาฉลาด ปลาฉนาก ผเสอนา และงเหลอมใหญทสด อยในบงนนในกาลนน ฝงนกคบแค นกเปดนา นกจากพราก (หาน) นกกานา นกคเหวา และสาลกา อาศยเลยงชวตอยใกลสระนน ฝงนกกวก ไกปา ฝงนกกะลงปา นก ตอยตวด นกแขกเตา ยอมอาศยเลยงชวต อยใกลสระนน ฝงหงส นกกระเรยน นกยง นกแขกเตา ไกงวง นกคอนหอย และนกออก ยอมอาศยเลยงชวต อยใกลสระนน ฝงนกแสก โปฏฐสสา นกเขา เหนยว มมาก และฝงนกกานา ยอมอาศยเลยงชวตอยใกลสระนน ฝง เนอฟาน กวาง หม หมาปา หมาจงจอกมอยมาก ละมง และเนอทราย ยอมอาศยเลยงชวตอยใกลสระนน ราชสห เสอโครง เสอเหลอง หม หมาในกบเสอดาว โขลงชาง แยกเปนสามพวก อาศยเลยงชวตอยใกล สระนน เหลากนร วานรและแมคนทาการงานในปา หมาไลเนอ และ นายพราน กอาศยเลยงชวตอยใกลสระนน ตนมะพลบ มะหาด มะซาง หมากเมา เผลดผลทกฤดกาล อย ณ ทใกลอาศรมของเรา ตนคา ตนสน กระทม สะพรงดวยผล รสหวาน เผลดผลทกฤด อย ณ ทใกลอาศรม ของเรา ตนสมอ มะขามปอม ตนหวา สมอพเภก กระเบา ไมรกฟา และมะตม เผลดผลเปนนตย เชอกเขา มนออน ตนนมแมว มนนก กะเบง และคดมอน มอยมากมายใกลอาศรมของเรา ณ ทใกลอาศรม ของเรานน มสระทขดไวอยางด มนาในเยนจดสนท มทานาราบเรยบ เปนทรนรมยใจ ดาดาษดวยบวหลวง อบลและบวขาว เกลอนกลาดดวย บวขม บวเผอน กลนหอมตลบไป ในกาลนน เราเปนดาบส ชอสรจ เปนผมศล สมบรณดวยวตร มปกตเพงฌาน ยนดในฌานทกเมอ บรรล ถงอภญญา ๕ และพละ ๕ อยในอาศรมทสรางเรยบรอย นารนรมย ใน ปาอนบรบรณดวยไมใบ ไมดอก และไมผลทกสงอยางน ศษย ๒๔,๐๐๐

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 15 นแล เปนพราหมณทงหมด ผมชาต มยศ บารงเรา มวลศษยของเราน เปนผเขาใจตวบท เขาใจไวยากรณ ในตาราทานายลกษณะ และในคมภร อตหาสะ พรอมทงคมภรนฆณฑและคมภรเกฏภะ รจบไตรเพท บรรดา ศษยของเราเปนผฉลาดในลางดราย ในนมตดราย และในลกษณะ ทงหลาย ศกษาด ในพนแผนดนและในอากาศ ศษยเหลานมความ ปรารถนานอย มปญญา กนหนเดยว ไมโลภ สนโดษดวยลาภและ ความเสอมลาภ บารงเราทกเมอ เปนผเพงฌาน ยนดในฌาน เปน นกปราชญ มจตสงบ ตงมน ปรารถนาความไมมกงวล บารงเราอย ทกเมอ เปนผถงทสดอภญญา ยนดในอารมณอนเปนโคจรของบดา เทยวไปในอากาศ เปนนกปราชญ บารงเราอยทกเมอ ศษยของเราเหลานน สารวมในทวารทง ๖ ไมหวนไหว รกษาอนทรยไมคลกคลดวยหมคณะ เปนนกปราชญ หาผอนเสมอไดยาก ศษยของเราเหลานนยบยงอยดวย การนงคบลลงก การยนและการเดนตลอดราตร หาผอนเสมอไดยาก มวลศษยของเราไมกาหนด ในธรรมเปนทตงความกาหนด ไมขดเคองใน ธรรมเปนทตงความขดเคอง ไมหลงในธรรมเปนทตงความหลง หาผอน เสมอไดยาก ศษยเหลานนแผลงฤทธไดตางๆ ประพฤตอยเปนนตยกาล บนดาลใหแผนดนไหวกได ยากทใครๆ จะแขงได ศษยเหลานนเขา ปฐมฌานเปนตน พวกหนงไปยงอมรโคยานทวป พวกหนงไปยงปพพวเทห ทวป พวกหนงไปยงอตตรกรทวป ไปนาเอาผลหวามา ศษยของเรา หา ผอนเสมอไดยาก ศษยเหลานนสงหาบไปขางหนา ตนไปขางหลง ทองฟา เปนฐานะอนดาบส ๒๔,๐๐๐ ปกปดแลว ศษยบางพวกปงใหสกดวยไฟกน บางพวกกนดบๆ นนเอง บางพวกเอาฟนแทะเปลอกออกแลวกน บาง พวกซอมดวยครกแลวกน บางพวกตาดวยครกหนกน บางพวกกนผลไมท หลนเอง บางพวกชอบสะอาด ลงอาบนาทงเวลาเยนและเชา บางพวก เอานารดอาบ ศษยของเราหาผอนเสมอไดยาก ศษยของเราปลอยเลบมอ เลบเทาและขนรกแรงอกยาว ขฟนเลอะเทอะ มธลบนศรษะ หอมดวย กลนศล หาผอนเสมอไดยาก ดาบสทงหลายมตบะแรงกลา ประชมกน

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 16 ในเวลาเชาแลว ไปประกาศลาภนอยลาภมากในอากาศในกาลนน เมอ ดาบสนหลกไป เสยงอนดงยอมเปนไป เทวดาทงหลายยอมยนดดวยเสยง หนงสตว ฤษเหลานนกลาแขงดวยกาลงของตน เหาะไปในอากาศ ไปส ทศนอยทศใหญตามปรารถนา ปวงฤาษนแล ทาแผนดนใหหวนไหว เทยวไปในอากาศ มเดชแผไป ยากทจะขมขได ดงสาครยากทใครๆ จะ ใหขนได ฤาษศษยของเราบางพวกประกอบการยนและเดน บางพวกไม นอน บางพวกกนผลไมทหลนเอง หาผอนเสมอไดยาก ทานเหลาน ม ปกตอยดวยเมตตาแสวงหาประโยชน เกอกลแกสรรพสตว ไมยกยองตน ทงหมด ไมตเตยนใครๆ ทงนน เปนผสะดง ดงพระยาราชสห ม กาลงเหมอนพระยาคชสาร ยากทจะขมได ดจเสอโครง ยอมมาในสานก ของเรา พวกวชาธร เทวดา นาค คนธรรพ ผเสอนา กมภณฑ อสร และครฑ ยอมอาศยเลยงชวตอยใกลสระนน ศษยของเราเหลานน ทรง ชฎา เลยงชวตดวยผลไมและเหงามน นงหมหนงสตว เทยวไปในอากาศ ไดทกตน อยใกลสระนน ในกาลนน ศษยเหลานเปนผสมควร มความ เคารพกนและกน เสยงไอจามของศษยทง ๒๔,๐๐๐ ยอมไมม ทานเหลาน ซอนเทาบนเทา เงยบเสยง สงวรด เขามาไหว เราดวยเศยรเกลา ทงหมดนน เราผเพงฌาน ยนดในฌาน หอมลอมดวยศษยเหลานน ผสงบระงบ มตบะ อยในอาศรมนน อาศรมของเรามกลนหอมดวยกลน ศลของเหลาฤาษและดวยกลนสองอยาง คอ กลนดอกไมและกลนผลไม เราไมรสกตลอดคนตลอดวน ความไมยนดไมมแกเรา เราสงสอนบรรดา ศษยของตน ยอมไดความราเรงอยางยง เมอดอกไมทงหลายบาน และ เมอผลไมทงหลายสก กลนหอมตลบอบอวล ทาอาศรมของเราใหงาม เราออกจากสมาธแลว มความเพยร มปญญาถอเอาภาระคอหาบ เขาปา ในกาลนน เราศกษาชานาญในลางดลางราย ฝนดฝนราย และตาราทานาย ลกษณะ ทรงลกษณมนตอนกาลงเปนไป พระผมพระภาคพระนามวา อโนมทสส เปนผประเสรฐในโลก เปนนระผองอาจ ทรงใครวเวก เปน สมพทธเจา เขาไปยงปาหมวนต พระองคผเลศ เปนมนประกอบดวย

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 17 กรณา เปนอดมบรษ เสดจเขาปาหมวนตแลว ทรงนงคบลลงก เราได เหนพระสมพทธเจาพระองคนน มรศมสวางจา นารนรมยใจ ดงดอกบว เขยว ทรงรงเรองควรบชา ดงกองไฟ เราไดเหนพระนายกของโลก ทรงรงโรจนดจดวงไฟ เหมอนสายฟาในอากาศ เชนกบพระยารงมดอก บานสะพรง เพราะอาศยการไดเหนพระผมพระภาคผประเสรฐ เปนมหาวระ ทรงทาทสดทกข เปนมนน ยอมพนจากทกขทงปวงได ครนเราไดเหน พระผมพระภาคผเปนเทวดาลวงเทวดาแลว ไดตรวจดลกษณะวาเปน พระพทธเจาหรอมใช ผฉะนนเราจะดพระผมพระภาคผมจกษ เราไดเหน จกรมกาพนหนงทพนฝาพระบาท ครนไดเหนพระลกษณะของพระองคแลว จงถงความตกลงในพระตถาคตในกาลนน เราจบไมกวาดกวาดทนนแลว ไดนาเอาดอกไม ๘ ดอกมาบชาพระพทธเจาผประเสรฐสด ครนบชาพระ พทธเจาผขามโอฆะไมมอาสวะนนแลว ทาหนงสตวเฉวยงบาขางหนง นมสการพระนายกของโลก พระสมพทธเจาผไมมอาสวะ ทรงอยดวย พระญาณใด เราจกประกาศพระญาณนน ทานทงหลายจงฟงคาเรากลาว พระสยมภผมความเจรญมากทสด ทรงถอนสตวโลกนแลว สตวเหลานน อาศยการไดเหนพระองค ยอมขามกระแสนาคอความสงสยได พระองค เปนพระศาสดา เปนยอด เปนธงไชย เปนหลก เปนรมเงา เปนทพง เปนประทปสองทาง เปนพระพทธเจาของสตวทงหลาย นาในสมทรอาจ ประมาณไดดวยมาตราดวง แตใครๆ ไมอาจประมาณพระสพพญตญาณ ของพระองคไดเลย เอาดนมาชงดแลวอาจประมาณแผนดนได แตใครๆ ไมอาจประมาณพระสพพญตญาณของพระองคไดเลย อาจวดอากาศได ดวยเชอก หรอดวยนวมอ แตใครๆ ไมอาจประมาณพระสพพญตญาณ ของพระองคไดเลย พงประมาณลานาในมหาสมทรและแผนดนทงหมดได แตจะถอเอาพระพทธญาณมาประมาณนนไมควร ขาแตพระองคผมพระจกษ จตของสตวโลกพรอมทงเทวโลก ยอมเปนไป สตวเหลานเขาไปภายใน ขาย คอ พระญาณของพระองค พระองคทรงบรรลโพธญาณอนอดม

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 18 สนเชงดวยพระญาณใด พระสพพญกทรงยายอญเดยรถยดวยพระญาณ นน ทานสรจ ดาบสกลาวชมเชยดวยคาถาเหลานแลว ปลาดหนงเสอ บนแผนดนแลวนงอย ทานกลาวไวในบดนวา ขนเขาสงสดหยงลงใน หวงมหรรณพ ๘๔๐๐๐ โยชน ขนเขาสเนรทงดานยาวและดานกวาง สงสด เพยงนน ทาใหละเอยดไดดวยประเภทการนบวาแสนโกฏ เมอตงเครอง หมายไว พงถงความสนไป แตใครๆ ไมอาจประมาณพระสพพญตญาณ ของพระองคไดเลย ผใดพงเอาขายตาเลกๆ ลอมนาไว สตวนาบางเหลา พงเขาไปภายในขายของผนน ขาแตพระมหาวระ เดยรถยผมกเลสหนา บางพวกกฉนนน แลนไปถอเอาทฏฐผด หลงอยดวยการลบคลา เดยรถย เหลานเขาไปภายในขาย ดวยพระญาณอนบรสทธอนแสดงวาไมมอะไร หามไดของพระองค ไมลวงพระญาณของพระองคไปได กสมยนน พระผ มพระภาค พระนามวาอโนมทสส ผมยศใหญ ทรงชานะกเลส เสดจออก จากสมาธแลวทรงตรวจดทศ พระอครสาวกนามวา นสภะ ของพระมน พระนามวาอโนมทสส ทราบพระดารของพระพทธเจาแลว อนพระขณาสพ หนงแสน ผมจตสงบระงบ มนคง บรสทธสะอาด ไดอภญญา ๖ คงท แวดลอมแลว เขาไปเฝาพระผมพระภาคผนายกของโลก ทานเหลานนอย บนอากาศ ไดทาประทกษณพระผมพระภาคแลวลงมาประนมอญชล นมส การอยในสานกพระพทธเจา พระผมพระภาค พระนามอโนมทสส เชฏฐ บรษของโลก เปนนระอาจหาญ ทรงชานะกเลส ประทบนงทามกลางภกษ สงฆ ทรงยมแยม ภกษนามวาวรณ อปฏฐากของพระศาสดาพระนามวา อโนมทสส หมผาเฉวยงบาขางหนงแลว ทลถามพระผมพระภาคผนายก ของโลกวา ขาแตพระผมพระภาค อะไรเปนเหตใหพระศาสดาทรงยมแยม หนอ อนพระพทธเจายอมไมทรงยมแยม เพราะไมมเหต พระผมพระภาค ทรงพระนามวาอโนมทสสเชษฐบรษของโลก เปนนระองอาจ ประทบนง ในทามกลางภกษแลว ไดตรสพระคาถานวา ผใดบชาเราดวยดอกไม และ เชยชมญาณของเรา เราจกประกาศผนน ทานทงหลายจงฟงเรากลาว เทวดาทงปวง พรอมทงมนษย ทราบพระดารสของพระพทธเจาแลว

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 19 ประสงคจะฟงพระสทธรรม จงพากนมาเฝาพระสมพทธเจา หมทวยเทพ ผมฤทธมากในหมนโลกธาต ประสงคจะฟงพระสทธรรม จงพากนมาเฝา พระสมพทธเจา จตรงคเสนา คอ พลชาง พลมา พลรถ พลเดนเทา จกแวดลอมผนเปนนจ นเปนผลแหงการบชาพระพทธเจา ดนตรหกหมน กลองทประดบสวยงาม จกบารงผนเปนนจ นเปนผลแหงการบชาพระ พทธเจา หญงลวนแตสาวๆ หกหมน ประดบประดาสวยงาม มผาและ เครองอาภรณอนวจตร สวมแกวมณ และกณฑล มหนาแฉลม ยมแยม ตะโพกผายไหลผง เอวเลกเอวกลม จกหอมลอมผนเปนนจ นเปนผล แหงการบชาพระพทธเจา ผนจกรนรมยอยในเทวโลกตลอดแสนกลป จก ไดเปนพระเจาจกรพรรดราชในแผนดนพนครง จกเปนจอมเทวดาเสวย ราชสมบตในเทวโลกพนครง จกเปนพระเจาประเทศราชอนไพบลยนบ ไมถวน ครนถงภพทสด ถงความเปนมนษย จกคลอดจากครรภแหงนาง พราหมณชอสาร นระนจกปรากฏตามชอและโคตรของมารดา โดยชอวา สารบตร จกมปญญาคมกลา จกเปนผไมมกงวล ละทงทรพยประมาณ ๘๐ โกฏแลวออกบวช จกเทยวแสวงหาสนตบททวแผนดนน สกล โอกกากะสมภพ ในกลปอนประมาณมได แตกลปน พระศาสดาทรง พระนามวาโคดมโดยพระโคตร จกมในโลก ผนจกเปนโอรสทายาทใน ธรรมของพระศาสดาพระองคนน อนธรรมนรมตแลว จกไดเปนพระอคร สาวกมนามวาสารบตร แมนาคงคาชอภาครสน ไหลมาแตประเทศหมวนต ยอมไหลไปถงมหาสมทรยงหวงนาใหญใหเตม ฉนใด พระสารบตรนก ฉนนน เปนผอาจหาญ แกลวกลาในประเภทสาม ถงทสดแหงปญญา บารม จกยงสตวทงหลายใหอมหนาสาราญ ตงแตภเขาหมวนตจนถงมหา สมทรสาคร ในระหวางน โดยจะนบทรายนนนบไมถวน การนบทราย แมนน กอาจนบไดโดยไมเหลอ ฉนใด ทสดแหงปญญาของพระสาร บตรจกไมม ฉนนนเหมอนกน เมอตงคะแนนไว ทรายในแมนาคงคาพง สนไป ฉนใด แตทสดแหงปญญาของพระสารบตรจกไมเปนฉนนนเลย คลนในมหาสมทรโดยจะนบกนบไมถวน ฉนใด ทสดแหงปญญาของ

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 20 พระสารบตรจกไมม ฉนนนเหมอนกน พระสารบตร ยงพระสมพทธเจา ผศากยโคดมสงสดใหโปรดปรานแลว จกไดเปนพระอครสาวกถงทสด แหงปญญา จกยงธรรมจกรทพระผมพระภาคศากยบตรใหเปนไปแลว ให เปนไปตามโดยชอบ จกยงเมลดฝน คอ ธรรมใหตกลง พระโคดมผ ศากยสงสดทรงทราบขอนนทงมวลแลว จกประทบนงในทามกลางภกษ สงฆ ทรงตงไวในตาแหนงอครสาวก โอ กศลกรรมเราไดทาแลว เราได ทาการบชาพระศาสดาพระนามวาอโนมทสสดวยดอกไมแลว ไดถงทสด ในททกแหง กรรมทเราทาแลวประมาณไมได พระผมพระภาคทรงแสดง ผลแกเรา ณ ทน เราเผากเลสทงหลายแลว เปรยบเหมอนกาลงลกศรอน พนแลวดวยด เรานแสวงหาบทอนปจจยไมปรงแตง ดบสนท ไมหวนไหว คนหาลทธทงปวงอย ทองเทยวไปแลวในภพ คนเปนไขพงแสวงหาโอสถ ตองสงสมทรพยไวทกอยางเพอพนจากความปวยไข ฉนใด เรากฉนนน แสวงหาบทอนปจจยไมปรงแตง ดบสนท ไมหวนไหว ไดบวชเปนฤาษ หารอยครงไมคนเลย เราทรงชฎาเลยงชวตดวยหาบคอน นงหมหนงเสอ ถงทสดอภญญาแลว ไดไปสพรหมโลก ความบรสทธในลทธภายนอก ไมม เวนศาสนาของพระชนเจา สตวผมปญญาทงปวง ยอมบรสทธ ไดในศาสนาของพระชนเจา ฉะนน เราจงไมนาเรานผใครประโยชนไปใน ลทธภายนอก เราแสวงหาบท อนปจจยไมปรงอย เทยวไปสลทธอนผด บรษผตองการแกนไม พงตดตนกลวยแลวผาออก กไมพงไดแกนไมใน ตนกลวยนน เพราะมนวางจากแกน ฉนใด คนในโลก ผเปนเดยรถย เปนอนมาก มทฏฐตางกน กฉนนน คนเหลานนเปนผวางเปลาจาก อสงขตบท เหมอนตนกลวยวางเปลาจากแกน ฉะนน ครนเมอภพถงท สดแลว เราไดเปนเผาพนธแหงพราหมณ เราละทงโภคสมบตเปนอนมาก แลวออกบวชเปนบรรพชต. จบ ปฐมภาณวาร ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 21 ขาพระองคอยในสานกพราหมณนามวาสญชย ซงเปนผเลาเรยน ทรง จามนต รจบไตรเทพ ขาแตพระมหาวระ พราหมณชออสสชสาวกของ พระองค หาผเสมอไดยาก มเดชรงเรอง เทยวบณฑบาตอยในกาลนน ขาพระองคไดเหนทานผมปญญา เปนมน มจตตงมนในความเปนมน มจตสงบระงบ เปนมหานาคแยมบานดงดอกประทม ครนขาพระองคเหน ทานผมอนทรยฝกดแลว มใจบรสทธ องอาจประเสรฐ มความเพยร จงเกดความคดวา ทานผนจกเปนพระอรหนต ทานผนมอรยาบถนา เลอมใส มรปงาม สารวมด จกเปนผฝกแลวในอบายเครองฝกอนสงสด จกเปนผเหนอมตบท ผฉะนน เราเราพงถามทานผมใจยนดถงประโยชน อนสงสด หากเราถามแลว ทานจกตอบ เราจกสอบถามทานอก ขาพระองคไดตามไปขางหลงของทานซงกาลงเทยวบณฑบาต รอคอย โอกาสอย เพอจะสอบถามอมตบท ขาพระองคเขาไปหาทานซงพกอยใน ระหวางถนน แลวไดถามวา ขาแตทานผเนยรทกข มความเพยร ทาน มโคตรอยางไร ทานเปนศษยของใคร ทานอนขาพระองคถามแลว ไม ครนครามดงพระยาไกรสร พยากรณวา พระพทธเจาเสดจอบตแลวใน โลก ฉนเปนศษยของพระองคจะ ทานผมความเพยรใหญผเกดตามมยศ มาก ศาสนธรรมแหงพระพทธเจาของทานเชนไร ขอไดโปรดบอกแก ขาพเจาเถดทาน ขาพระองคถามแลว ทานกลาวบทอนลกซงละเอยด ทกอยาง เปนเครองฆาลกศร คอ ตณหา เปนเครองบรรเทาความทกข ทงมวล วาธรรมเหลาใด มเหตเปนแดนเกด พระตถาคตเจาตรสเหตแหง ธรรมเหลานน และความดบแหงธรรมเหลานน พระมหาสมณะเจามปกต ตรสอยางนจะ เมอทานอสสชแกปญหาแลว ขาพระองคนนไดบรรลผล ทหนง เปนผปราศจากธล ปราศจากมลทน เพราะไดฟงคาสอนของ พระพทธเจา ขาพระองคไดฟงคาของทานมนไดเหนธรรมอนสงสด จง หยงลงสพระสทธรรม ไดกลาวคาถานวา ธรรมนแล เหมอนบทอนม สภาพเหนประจกษ ไมมความโศก ขาพระองคไมไดเหนลวงเลยไปแลว หลายหมนกลป ขาพระองคแสวงหาธรรมอย ไดเทยวไปในลทธผด

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 22 ประโยชนนนขาพระองคบรรลแลว ไมใชกาลทเราจะประมาท ขาพระองค อนทานพระอสสชใหยนดแลว บรรลบทอนไมหวนไหวแสวงหาสหายอย จงไดไปยงอาศรม สหายเหนขาพระองคแตไกลทเดยว อนขาพระองคให ศกษาดแลว ถงพรอมดวยอรยาบถ ไดกลาวคานวา ทานเปนผมหนาและ ตาอนผองใส ยอมจะเหนความเปนมนแน ทานไดบรรลอมตบทอนดบ สนทไมเคลอนแลหรอ ทานมรปงามราวกะวามความไมหวนไหวอนไดทา แลว มาแลว ฝกแลวในอบายอนฝกแลว เปนผสงบระงบแลวหรอ พราหมณ เราไดบรรลอมตบท อนเปนเครองบรรเทาลกศร คอ ความโศก แลว แมทานกจงบรรลอมตบทนน เราไปสานกพระพทธเจากนเถด สหายผอนขาพระองคใหศกษาดแลว รบคาแลว ไดจงมอพากนเขามา ยงสานกของพระองค ขาแตพระองคผศากโยรส แมขาพระองคทงสอง จกบวชในสานกของพระองค จกขออาศยคาสอนของพระองค เปนผไมม อาสวะอย ทานโกลตะเปนผประเสรฐดวยฤทธ ขาพระองคถงทสดแหง ปญญา เราทงสองจะรวมกนทาพระศาสนาใหงาม เรามความดารยงไมถง ทสด จงเทยวไปในลทธผด เพราะไดอาศยทสสนะของทาน ความดาร ของเราจงเตม ตนไมตงอยบนแผนดน มดอกบานตามฤดกาล สงกลน หอมตลบอบอวล ยงสตวทงปวงใหยนด ฉนใด ขาแตพระมหาวรศากโยรส ผมยศใหญ ขาพระองคกฉนนน ดารงอยในศาสนธรรมของพระองคแลว ยอมเบงบานในสมย ขาพระองคแสวงหาดอกไม คอ วมต เปนทพน ภพสงสาร ยอมยงสตวทงปวงใหยนด ดวยการใหไดดอกไม คอ วมต ขาแตพระองคผมจกษ เวนพระมหามนแลวตลอดพทธเขต ไมมใครเสมอ ดวยปญญาแหงขาพระพทธเจาผเปนบตรของพระองค ศษยและบรษทของ พระองค พระองคแนะนาดแลว ใหศกษาดแลว ฝกแลวในอบายเครอง ฝกจตอนสงสด ยอมแวดลอมพระองคอยทกเมอ ทานเหลานนเพงญาณ ยนดในญาณ เปนนกปราชญ มจตสงบ ตงมนเปนมน ถงพรอมดวย ความเปนมน ยอมแวดลอมพระองคอยทกเมอ ทานเหลานนมความ ปรารถนานอย มปญญาเปนนกปราชญ มอาหารนอย ไมโลเล ยนดทง

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 23 ลาภและความเสอมลาภ ยอมแวดลอมพระองคอยทกเมอ ทานเหลานน ถออยปาเปนวตร ยนดธดงค เพงฌาน มจวรเศราหมอง ยนดยงใน วเวก เปนนกปราชญ ยอมแวดลอมพระองคอยทกเมอ ทานเหลานน เปนผปฏบตตงอยในผล เปนพระเสขะ พรงพรอมดวยผล หวงผล ประโยชนอนอดม ยอมแวดลอมพระองคอยทกเมอ ทงทานทเปนโสดาบน ทงทเปนพระสกทาคาม อนาคาม และอรหนต ปราศจากมลทน ยอม แวดลอมพระองคอยทกเมอ สาวกของพระองคเปนอนมาก ฉลาดในสต ปฏฐาน ยนดในโพชฌงคภาวนา ทกทาน ยอมแวดลอมพระองคทกเมอ ทานเหลานนเปนผฉลาดในอทธบาท ยนดในสมาธภาวนา หมนประกอบ ในสมมปปธาน ยอมแวดลอมพระองคอยทกเมอ ทานเหลานนมวชชา ๓ มอภญญา ๖ ถงทสดแหงฤทธ ถงทสดแหงปญญา ยอมแวดลอมพระองค อยทกเมอ ขาแตพระมหาวรเจา บรรดาศษยของพระองคเชนนแลหนอ ศกษาดแลว หาผเสมอไดยาก มเดชรงเรองแวดลอมพระองคอยทกเมอ พระองคอนศษยเหลานนผสารวมแลว มตบะแวดลอมแลวไมครนคราม ดงราชสห ยอมงดงามดจพระจนทร ตนไมตงอยบนแผนดนแลวยอม งาม ถงความไพบลย และยอมเผลดผล ฉนใด ขาแตพระองคผศาก บตร ผมยศใหญ พระองคเปนเชนกบแผนดน ศษยทงหลายกฉนนน ตงอยในศาสนาของพระองคแลว ยอมไดอมฤตผล แมนาสนธ แมนา สรสสด แมนาจนทภาคา แมนาคงคา แมนายมนา แมนาสรภ และ แมนามห เมอแมนาเหลานนไหลมา สาครยอมรบไวหมด แมนาเหลาน ยอมละชอเดม ยอมปรากฏเปนสาครนนเอง ฉนใด วรรณ ๔ เหลานก ฉนนน บวชแลวในสานกของพระองค ยอมละชอเดมทงมวล ปรากฏวา เปนบตรของพระพทธเจา เปรยบเหมอนดวงจนทรอนปราศจากมลทน โคจรอยในอากาศ ยอมรงโรจนลวงมวลหมดาวในโลกดวยรศม ฉนใด ขาแตพระมหาวรเจา พระองคกฉนนน อนศษยทงหลายแวดลอมแลว ยอมรงเรอง กาวลวงเทวดาและมนษยตลอดพทธเขตทกเมอ คลนตงขน ในนาอนลก ยอมไมลวงเลยฝงไปได คลนเหลานนกระทบทวฝง ยอม

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 24 เปนระลอกเลกนอย เรยรายหายไป ฉนใด ชนในโลกเปนอนมากผเปน เดยรถยกฉนนน มทฏฐตางๆ กน ตองการจะขามธรรมของพระองค แตกไมลวงเลยพระองคผเปนมนไปได ขาแตพระองคมพระจกษ กถาชน เหลานนมาถงพระองคดวยความประสงคจะคดคาน เขามายงสานกของ พระองคแลว ยอมกลายเปนจรณไป เปรยบเหมอนดอกโกมท บวขม และบวเผอนเปนอนมาก เกดในนา ยอมเอบอาบ (ฉาบ) อยดวยนา และเปอกตม ฉนใด สตวเปนอนมากกฉนนน เกดแลวในโลก ยอม งอกงาม ไมอมดวยราคะและโทสะ เหมอนดอกกมทในเปอกตม ฉะนน ดอกบวหลวงเกดในนา ยอมไพโรจนในทามกลางนา มนมเกษรบรสทธ ไมตดอยดวยนา ฉนใด ขาแตพระมหาวรเจา พระองคกฉนนน เปน มหามนเกดแลวในโลก ไมตดอยดวยโลภ ดงดอกปทมไมตดดวยนา ฉะนน เปรยบเหมอนดอกไมอนเกดในนาเปนอนมาก ยอมบานในเดอน กตตกมาส ไมพนเดอนนนไป สมยนนเปนสมยดอกไมนาบาน ฉนใด ขาแตพระองคผศากยบตร พระองคกฉนนน เปนผบานแลวดวยวมต ของพระองค สตวทงหลายไมลวงเลยศาสนาของพระองค ดงดอกบวเกด ในนายอมบานไมพนเดอนกตตกมาส ฉะนน เปรยบเหมอนพระยาไมรง ดอกบานสะพรง กลนหอมตลบไป อนไมรงอนแวดลอมแลวยอมงามยง ฉนใด ขาแตพระมหาวรเจา พระองคกฉนนน บานแลวดวยพระพทธ ญาณ อนภกษสงฆแวดลอมแลว ยอมงามเหมอนพระยาไมรง ฉะนน เปรยบเหมอนภเขาหนหมวา เปนโอสถของปวงสตว เปนทอยของพวก นาค อสร และเทวดาทงหลาย ฉนใด ขาแตพระมหาวรเจา พระองค กฉนนน เปนโอสถของมวลสตว ขาแตพระมหาวรเจา บคคลผบรรล เตวชชา บรรลอภญญา ๖ ถงทสดแหงฤทธ ผทพระองคทรงพระกรณา พราสอนแลว ยอมยนดดวยความยนดในธรรม ยอมอยในศาสนาของ พระองค เปรยบเหมอนราชสหผพระยาเนอ ออกจากถาทอยแลวเหลยว ดทศทง ๔ แลวบนลอสหนาท ๓ ครง เมอราชสหคาราม เนอทงปวง ยอมสะดง แทจรง ราชสหผมชาตน ยอมยงสตวเลยงใหสะดงทกเมอ

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 25 ฉนใด ขาแตพระมหาวรเจา เมอพระองคทรงบนลออย พสธานยอม หวนไหว สตวผควรจะตรสรยอมตน หมมารยอมสะดงฉนนน ขาแต พระมหามน เมอพระองคทรงบนลออย ปวงเดยรถยยอมสะดง ดงฝงกา เหยยวและเนอ วงกระเจงเพราะราชสห ฉะนน ผเปนเจาคณะทงปวง ชนทงหลายเรยกวาเปนพระศาสดาในโลก ทานเหลานน ยอมแสดง ธรรมอนสบๆ กนมาแกบรษท ขาแตพระมหาวรเจา สวนพระองคไม ทรงแสดงธรรมแกมวลสตวอยางนน ตรสรสจจะทงหลายและพระโพธปก ขยธรรมดวยพระองคเองแลว ทรงทราบอธยาศย กเลส อนทรย พละ และมใชพละ ทรงทราบภพบคคลและอภพบคคลแลว จงทรงบนลอ เหมอนมหาเมฆ บรษทพงนงอยเตมตลอดทสดจกรวาล มทฏฐตางๆ กน คดตางๆ กน เพอจะทรงตดความสงสยของบรษทเหลานน พระองคผ เปนมน ทรงทราบจตของบรษททงปวง ทรงฉลาดในขออปมาตรสแก ปญหาขอเดยวเทานน กทรงตดความสงสยของสตวทงหลายได แผนดน พงเตมดวยตนไม หญา (และมนษย) ทงหลาย มนษยทงหมดนน ประนมมออญชลสรรเสรญพระองคผนายกโลก หรอวาเขาเหลานน สรรเสรญอยตลอดกลป พงสรรเสรญดวยคณตางๆ กไมสรรเสรญคณให สนสดประมาณได พระตถาคตเจามพระคณหาประมาณมได ดวยวา พระมหาชนเจา อนใครๆ สรรเสรญและดวยกาลงของตนเหมอนอยางนน ชนทงหลายสรรเสรญจนทสดกลป กพงสรรเสรญอยางนๆ ถาแหละวา ใครๆ เปนเทวดาหรอมนษยผศกษาดแลว พงสรรเสรญใหสดประมาณ ผนนกพงไดความลาบากเทานน ขาแตพระองคผศากยบตร มยศมาก ขาพระองคตงอยในศาสนาของพระองค ถงทสดแหงปญญาแลว เปนผหา อาสวะมไดอย ขาพระองคจะยายพวกเดยรถย ยงศาสนาของพระชนเจา ใหเปนไป วนนเปนวนธรรมเสนาบด ในศาสนาของพระผมพระภาค ศากยบตร กรรมทขาพระองคทาแลวหาประมาณมได แสดงผลแกขา

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 26 พระองค ณ ทน ขาพระองคเผากเลสไดแลว ดงกาลงลกศรพนดแลว มนษยคนใดคนหนงเทน (ทน) ของหนกไวบนศรษะเสมอ ตองลาบาก ดวยภาระฉนใด อนภาระเราตองแบกอย ฉนนน เราถกไฟ ๓ กองเผาอย เปนทกขดวยการแบกภาระในภพ ทองเทยวไปในภพทงหลาย เหมอน ถอนขนเขาสเนร ฉะนน ก (บดน) เราปลงภาระลงแลว กาจดภพทง หลายไดแลว กจทควรทาทกอยางในศาสนาของพระผมพระภาคศากยบตร เราทาเสรจแลว ในกาหนดพทธเขต เวนพระผมพระภาคศากยบตร เรา เปนผเลศดวยปญญา ไมมใครเหมอนเรา (ดวยปญญา) เราเปนผฉลาด ในสมาธ ถงทสดแหงฤทธ วนนเราปรารถนาจะนรมตคนสกพนคนกได พระมหามนทรงเปนผชานาญในอนปพพวหารธรรม ตรสคาสงสอนแกเรา นโรธเปนทนอนของเรา เรามทพยจกษอนหมดจด เราเปนผฉลาดในสมาธ หมนประกอบในสมมปปธาน ยนดในการเจรญโพชฌงค อนกจทกอยางท พระสาวกพงทา เราทาเสรจแลวแล เวนพระโลกนาถแลว ไมมใคร เสมอดวยเรา เปนผฉลาดในสมาบต ไดฌานและวโมกขเรวพลน ยนด ในการเจรญโพชฌงค ถงทสดแหงสาวกคณ เราทงหลายมความเคารพ ในอดมบรษ ดวยการถกตองสาวกคณ ดวยปญญาเครองตรสร จตของ เราสงเคราะหเพอนพรหมจรรยดวยศรทธาทกเมอ เรามมานะและความ เขลา (กระดาง) วางเสยแลว ดจงถกถอนเขยวแลว ดงโคอสภราชถก ตดเขาเสยแลว เขาไปหาหมคณะดวยคารวะหนก ถาปญญาของเราพงม รป กพงเสมอดวยพระเจาแผนดนทงหลาย นเปนผลแหงการชมเชยพระ ญาณของพระผมพระภาคพระนามวาอโนมทสส เรายอมยงธรรมจกรอน พระผมพระภาคศากยบตรผคงท ใหเปนไปแลว ใหเปนไปตามโดยชอบ นเปนผลแหงการชมเชยพระญาณ บคคลผมความปรารถนาลามก ผเกยจ คราน ผละความเพยร ผมสตะนอย และผไมมอาจาระ อยาไดสมาคม กบเราในทไหนๆ สกครงเลย สวนบคคลผมสตะมาก ผมเมธา ผตง มนอยดวยดในศลทงหลาย และผประกอบดวยสมถะทางใจ ขอจงตงอย บนกระหมอมของเรา เหตนน เราจงขอกลาวกะทานทงหลาย ขอความ

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 27 เจรญจงมแกทานทงหลาย ผมาประชมกนในสมาคมน ทานทงหลายจงม ความปรารถนานอย สนโดษ ใหทานทกเมอ เราเปนผปราศจากธล ปราศจากมลทน เพราะเหนทานอสสชกอน ทานพระสาวกนามวาอสสช นน เปนอาจารยของเรา เปนนกปราชญ เราเปนสาวกของทาน วนน เปนวนธรรมเสนาบด ถงทสดในททกแหง เปนผไมมอาสวะอย ทาน พระสาวกนามวาอสสช เปนอาจารยของเรา ยอมอยในทศใด เรายอม ทาทานไวเหนอศรษะในทศนน (นอนผนศรษะไปทางทศนน) พระโคดม ศากยบตรพทธเจา ทรงระลกถงกรรมของเราแลวประทบนงใน (ทาม กลาง) ภกษสงฆ ทรงตงเราไวในตาแหนงอนเลศ คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงแลว พระพทธ ศาสนาเรากทาเสรจแลว ฉะนแล. ทราบวา ทานพระสารบตรเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ สารปตตเถราปทาน ----------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 28 มหาโมคคลลานเถราปทานท ๔ (๒) วาดวยบพจรยาของพระมหาโมคคลลาน [๔] พระผมพระภาคพระนามวาอโนมทสส เปนผประเสรฐสดในโลก เปน นระผองอาจ อนเทวดาและภกษสงฆแวดลอมประทบอย ณ ประเทศ หมวนต เวลานน เราเปนนาคราช มนามชอวาวรณแปลงรปอนนาใคร ไดตางๆ อาศยอยในทะเลใหญ เราละหมนาคซงเปนบรวารทงสน มา ตงวงดนตรในกาลนน หมนางนาคแวดลอมพระสมพทธเจาประโคมอย เมอดนตรของมนษยและนาคประโคมอย ดนตรของเทวดากประโคม พระพทธเจาทรงสดบเสยงดนตรทงสองฝายแลว ทรงตนบรรทม เรา นมนตพระสมพทธเจา ทลเชญใหเสดจเขาไปยงภพของเรา เราปลาด อาสนะแลวกราบทลเวลาเสวยพระกระยาหาร พระผมพระภาคผนายกของ โลก อนพระขณาสพพนหนงแวดลอมแลว ทรงยงทศทกทศใหสวางไสว เสดจมายงภพของเรา เวลานน เรายงพระมหาวรเจาผประเสรฐกวาเทวดา เปนนระผองอาจ ซงเสดจเขามา (พรอม) กบภกษสงฆใหอมหนาดวย ขาวและนา พระมหาวรเจาผเปนสยมภอครบคคลทรงอนโมทนาแลว ประทบนงในทามกลางภกษสงฆ ไดตรสพระคาถาเหลานวา ผใดไดบชา สงฆและไดบชาพระพทธเจาผนายกของโลก ดวยจตอนเลอมใส ผนน จกไปสเทวโลก จกเสวยเทวรชสมบตสน ๓๓ ครง จกเสวยราชสมบต ในแผนดน ครอบครองพสธา ๑๐๘ ครง และจะเปนพระเจาจกรพรรด ๕๕ ครง โภคสมบตอนนบไมถวน จกบงเกดแกผนนในขณะนน ใน กลปนบไมถวน แตกลปน พระศาสดาพระนามวาโคดมโดยพระโคตร ซง สมภพในวงศพระเจาโอกกากราช จกเสดจอบตขนในโลก ผนนเคลอนจาก นรกแลว จกถงความเปนมนษย จกเปนบตรพราหมณ มนามวาโกลตะ ภายหลงอนกศลมลตกเตอนแลวเขาจกออกบวช จกไดเปนพระสาวกองค ทสองของพระผมพระภาคพระนามวาโคดม จกปรารภความเพยรมอบกาย ถวายชวต ถงทสดแหงฤทธ กาหนดรอาสวะทงปวงแลว เปนผไมม

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 29 อาสวะจกปรนพพาน จกอาศยมตรผลามกตกอยในอานาจกามราคะ ม ใจอนโทษประทษรายแลว ฆามารดาและแมบดาได เราไมไดเขาถงนรก หรอความเปนมนษย อนพรงพรอมดวยกรรมลามก ยงตองศรษะแตกตาย นเปนกรรมครงหลงสดของเรา ภพทสดยอมเปนไป กรรมเชนนจกมแกเรา ในเวลาใกลจะตายแมในทน เราหมนประกอบในวเวก ยนดในสมาธ ภาวนา กาหนดรอาสวะทงปวง เปนผไมมอาสวะอย แมแผนดนอนลก ซง หนาอนอะไรขจดไดยาก เราผถงทสดแหงฤทธพงใหไหวไดดวยนว แมมอซาย เราไมเหนอสมมานะ มานะของเราไมม (เราไมมมานะ) เรากระทาความยาเกรงอยางหนกแมทสดในสามเณร ในกลปอนประมาณ มไดแตกลปน เราสงสมกรรมใดไว เราบรรลถงภมแหงกรรมนน เปนผ บรรลถงธรรมเครองสนอาสวะแลว คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงแลว พระพทธศาสนา เราทา เสรจแลว ฉะนแล. ทราบวา ทานพระมหาโมคคลลานเถระไดกลาวคาถาเหลานดวยประการฉะนแล. จบมหาโมคคลลานเถราปทาน ----------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 30 มหากสสปเถราปทานท ๕ (๓) วาดวยผลแหงการสรางพทธเจดย [๕] ในกาลเมอพระผมพระภาคพระนามวาปทมตตระเชฏฐบรษของโลก ผคงท ผเปนนาถะของโลก นพพานแลว ชนทงหลายทาการบชาพระศาสดา หมชน มจตราเรง เบกบาน บนเทง เมอเขาเหลานนเกดความสงเวช ปตยอมเกด แกเรา เราประชมญาตและมตรแลว ไดกลาวคานวา พระมหาวรเจา ปรนพพานแลว เชญเรามาทาการบชากนเถด พวกเขารบคาวาสาธแลว ทาความราเรงใหเกดแกเราอยางยงวา พวกเราจกทาทานกอสรางบญ ใน พระพทธเจาผเปนนาถะของโลก เราไดสรางเจดยอนมคาทาอยางเรยบรอย สงรอยศอก สรางปราสาทรอยหาสบศอก สงจรดทองฟา ครนสรางเจดย อนมคางดงามดวยระเบยบอนดไวทนนแลว ไดยงจตของตนใหเลอมใส บชาเจดยอนอดม ปราสาทยอมรงเรอง ดงกองไฟโพลงอยในอากาศ เชน พระยารงกาลงดอกบาน ยอมสวางจาทวสทศเหมอนสายฟาในอากาศ เรา ยงจตใหเลอมใสในหองพระบรมธาตนน กอสรางกศลเปนอนมาก ระลก ถงกรรมเกาแลว ไดเขาถงไตรทศ เราอยบนยานทพยอนเทยมดวยมาสนธพ พนตว วมานของเราสงตระหงาน สงสดเจดชน กฏาคาร (ปราสาท) พนหนง สาเรจดวยทองคาลวน ยอมรงเรอง ยงทศทงปวงใหสวางไสว ดวยเดชของตน ในกาลนน ศาลาหนามขแมเหลาอนอนสาเรจดวยแกวมณ มอย แมศาลาหนามขเหลานนกโชตชวงดวยรศมทวสทศโดยรอบกฏาคาร อนบงเกดขนดวยบญกรรม อนบญกรรมนรมตไวเรยบรอย สาเรจดวย แกวมณโชตชวงทวทศนอยทศใหญโดยรอบ โอภาสแหงกฏาคารอนโชตชวง อยเหลานน เปนสงไพบลย เรายอมครอบงาเทวดาทงปวงได นเปนผล แหงบญกรรม เราไดเปนพระเจาจกรพรรดครอบครองแผนดน มสมทร สาครสเปนขอบเขต ในหกหมนกลป ในภทรกลปน เราไดเปนเหมอน อยางนน ๓๓ ครง เปนพระเจาจกรพรรดผมกาลงมาก ยนดในกรรมของตน สมบรณดวยรตนะ ๗ ประการ เปนใหญในทวปทง ๔ ในครงนน ปราสาท

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 31 ของเราสวางไสวดงสายฟา ดานยาว ๒๔ โยชน ดานกวาง ๑๒ โยชน พระนครชอรมมกะ มกาแพงและคายมนคงดานยาว ๕๐๐ โยชน ดานกวาง ๒๕๐ โยชน คบคงดวยหมชน เหมอนเทพนครของชาวไตรทศ เขม ๒๕ เลม เขาใสไวในกลองเขม ยอมกระทบกนและกน เบยดเสยดกนเปนนจ ฉนใด แมนครของเรากฉนนน เกลอนดวยชางมาและรถ คบคงดวยหมมนษย นารนรมย เปนนครอดม เรากนและดมอยในนครนน แลวไปเกดเปน เทวดาอกในภพทสด กศลสมบตไดมแลวแกเรา เราสมภพในสกลพราหมณ สงสมรตนะมาก ละเงนประมาณ ๘๐ โกฏ เสยแลวออกบวช คณวเศษ เหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ฉะนแล. ทราบวา ทานพระมหากสสปเถระไดกลาวคาถาเหลานดวยประการฉะนแล. จบมหากสสปเถราปทาน. ----------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 32 อนรทธเถราปทานท ๖ (๔) วาดวยผลแหงการถวายประทป [๖] เราไดเหนพระผมพระภาคพระนามวาสเมธเชฏฐบรษของโลก เปนนระผ องอาจ ผนายกของโลก เสดจหลกออกเรนอย จงไดเขาไปเฝาพระสเมธ สมพทธเจา ผนายกของโลก แลวไดประคองอญชลทลออนวอนพระพทธ เจาผประเสรฐสดวา ขาแตพระมหาวรเจาผเชฏฐบรษของโลก เปนนระ ผองอาจ ขอจงทรงอนเคราะหเถด ขาพระองคขอถวายประทปแก พระองคผเขาฌานอยทควงไม พระสยมภผประเสรฐธรเจานน ทรงรบคา แลว เราจงหอยไวทตนไมประกอบยนตในกาลนน ไดถวายไสตะเกยง นามนพนหนง แกพระพทธเจาผเผาพนธของโลก ประทปโพลงอยตลอด ๗ วนแลวดบไปเอง ดวยจตอนเลอมใสนน และดวยการตงเจตนาไว เรา ละกายมนษยแลว ไดเขาถงวมาน เมอเราเขาถงความเปนเทวดา วมาน อนบญกศลนรมตไวเรยบรอย ยอมรงโรจนโดยรอบ นเปนผลแหงการถวาย ประทป เราไดเปนพระเจาจกรพรรด ๒๘ ครง เวลานน เรามองเหนได ตลอดโยชนหนงโดยรอบ ทงกลางวนกลางคน เรายอมไพโรจนทวโยชน หนงโดยรอบ ในกาลนนยอมครอบงาเทวดาทงปวงได นเปนผลแหงการ ถวายประทป เราไดเหนจอมเทวดาเสวยราชสมบตในเทวโลก ๓๐ กลป ใครๆ ยอมดหมนเราได นเปนผลแหงการถวายประทป เราไดบรรลทพย จกษ ยอมมองเหนไดดวยญาณตลอดพนโลก ในศาสนาของพระพทธเจา นเปนผลแหงการถวายประทป พระสมมาสมพทธเจา พระนามวาสเมธ เสดจอบตในสามหมนกลปแตกลปน เรามจตผองใส ไดถวายประทปแก พระองค คณวเศษคอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทา ใหแจงแลว พระพทธศาสนาเราทาเสรจแลว ฉะนแล. ทราบวา ทานพระอนรทธเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบอนรทธเถราปทาน ----------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 33 ปณณมนตานปตตเถราปทานท ๗ (๕) วาดวยผลแหงการแสดงธรรม [๗] เราเปนพราหมณผเลาเรยน ทรงจามนต รจบไตรเพท พวกศษยหอมลอม แลว ไดเขาไปเฝาพระผมพระภาคผอดมบคคล พระมหามน พระนามวา ปทมตระ ทรงรแจงโลก ทรงรบเครองบชาแลว ทรงประกาศกรรมของเรา โดยยอ เราไดฟงธรรมนนแลว ไดบงคมพระศาสดาประคองอญชล มงหนา เฉพาะทศทกษณกลบไป ครนไดฟงโดยยอแลว แสดงไดโดยพสดาร ศษยทกทานดใจ ฟงคาเราผกลาวอย บรรเทาทฏฐของตนแลว ยงจตให เลอมใสในพระพทธเจา เปรยบเหมอนเราแมฟงโดยยอ กแสดงไดโดย พสดาร ฉะนน เราเปนผฉลาดในนยแหงพระอภธรรม เปนผฉลาดในความ หมดจดแหงกถาวตถ ยงปวงชนใหรแจงแลว เปนผไมมอาสวะอย ใน กลปท ๕๐๐ แตภทรกลปน มพระเจาจกรพรรด ๔ พระองคผปรากฏดวยด ทรงสมบรณดวยรตนะ ๗ ประการ เปนใหญใน ๔ ทวป คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงแลว พระพทธ ศาสนาทาเสรจแลว ฉะนแล. ทราบวา ทานพระปณณมนตานปตตเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบปณณมนตานปตตเถราปทาน ----------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 34 อปาลเถราปทานท ๘ (๖) วาดวยผลแหงการสรางสงฆาราม [๘] ในพระนครหงสวด มพราหมณชอวาสชาต สงสมทรพยไวประมาณ ๘๐ โกฏ มทรพยและขาวเปลอกมากมาย เปนผเลาเรยน ทรงจามนต ผจบไตรเพท ถงทสดในตาราทานายลกษณะคมภรอตหาสะ และในคมภรพราหมณ ใน กาลนน ปรพาชกผมนผมรวมกน สาวกของพระพทธเจาผเปนเผาพนธ พระอาทตย และดาบสผสบขาว เทยวไปในพนแผนดน แมพวกเขาก หอมลอมขาพระองค ดวยคดวา เปนพราหมณมชอเสยง ชนเปนอนมาก บชาขาพระองค แตขาพระองคไมบชาใครๆ เพราะขาพระองคไมเหนใคร ทควรบชา เวลานน ขาพระองคมมานะจด คาวาพทโธ ยงไมม ตลอดเวลา ทพระชนเจายงไมอบตโดยกาลลวงวนและคนไป พระพทธเจาพระนามวา ปทมตระผเปนนายกทรงบนเทาความมดทงปวงแลว เสดจอบตขนในโลก ในศาสนาของพระองค มหมชนแพรหลายมากมาย แนนหนา เวลานน พระพทธเจาเสดจเขาไปสพระนครหงสวด พระพทธเจาผมจกษ ทรงแสดง ธรรมเพอประโยชนแกพระพทธธดา ในกาลนน บรษทโดยรอบประมาณ โยชนหนง ในกาลนน ดาบสชอสนนทะอนหมมนษยสมมตแลว (วาเลศ) ไดเอาดอกไมทารมบงแดดใหทวพทธบรษท พระพทธเจาทรงประกาศสจจะ ๔ ภายใตมณฑปดอกไมอนประเสรฐ ธรรมาภสมยไดมแกสตวประมาณแสน โกฏ พระพทธเจาทรงยงเมลดฝน คอ ธรรมใหตกตลอด ๗ คน ๗ วน เมอถงวนท ๘ พระชนเจาทรงพยากรณสนนทะดาบสวา ทานผนเมอทอง เทยวอยในเทวโลกหรอในมนษย จกเปนคนประเสรฐกวาเขาทงหมด ทองเทยวไปในภพ ในแสนกลป พระศาสดามพระนามวาโคดม มสมภพ ในวงศพระเจาโอกกากราช จกเสดจอบตในโลก ผนเปนบตรของนาง มนตานชอปณณะ จกเปนสาวกของพระศาสดาพระองคนน จกเปนโอรส ผรบมรดกในธรรมทงหลาย อนธรรมนรมตแลว เวลานน พระสมพทธเจา ทรงยงชนทงปวงใหราเรง ทรงแสดงพระกาลงของพระองค พยากรณสนนท-

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 35 ดาบสดวยประการอยางน ชนทงหลายประนมอญชลนมสการสนนทดาบส ในการนน ครนสนนทดาบสทาสกการะในพระพทธเจาแลว จงชาระคต ของตน เพราะขาพระองคไดฟงดารสของพระมน จงไดมความดาร ณ ท นนวา เราจกกอสรางบญสมภาร ขณะทกาลงเหนพระโคดมอย ครนขา พระองคคดอยางนแลว จงคดถงบญกรยาวา เราจะพงกอสรางอยางไร จะ ประพฤตกรรมอะไร ในบญเขตอนยอดเยยม กภกษนชานาญบาลทงปวง ในศาสนา พระศาสดาทรงตงไวเปนเลศฝายวนย เราพงปรารถนาฐานะ นนเถด โภคสมบตของขาพระองคประมาณมได เปรยบดงสาครอนอะไร ใหกระเพอมไมได ขาพระองคไดสรางอารามถวายแกพระพทธเจา ดวย โภคสมบตนน ไดซออารามนามวาโสภณ ณ เบองหนาพระนคร ดวยทรพย แสนหนง ถวายใหเปนสงฆาราม ขาพระองคไดสรางเรอนยอด ปราสาท มณฑป เรอนโลน และถาอยางสวยงาม ไวในทจงกรม ใกลสงฆาราม ไดสรางเรอนไฟ โรงไฟ หมอนา และหองอาบนาแลว ไดถวายแก ภกษสงฆ ไดถวายเกาอนอน ตง ภาชนะเครองใชสอย คนเฝาอาราม และเภสชนนทกๆ อยาง ไดตงอารกขาไวแลว ใหสรางกาแพงอยางมนคง ดวยหวงวา ใครๆ อยาเบยดเบยนสงฆารามของทานผมจตระงบ ผคงทเลย ไดใหสรางกฏทอย ๑๐๐ หลงไวในสงฆาราม ครนใหสรางสาเรจไพบลย แลว นอมถวายกะพระสมพทธเจาวา ขาแตพระมน ขาพระองคสรางอาราม สาเรจแลว ขอพระองคโปรดทรงรบเถด ขาแตพระธรเจา ขาพระองค มอบถวายพระองค ขอไดโปรดทรงรบเถดพระเจาขา พระพทธเจาพระนาม วาปทมตระผทรงรแจงโลก เปนนายกของโลก ทรงควรรบเครองบชา ทรง ทราบความดารของขาพระองคแลว ไดทรงรบสงฆาราม ขาพระองคทราบวา พระสพพญผแสวงหาคณอนยงใหญ ทรงรบแลว ใหตระเตรยมโภชนะ เสรจแลว จงกราบทลเวลาเสวย เมอขาพระองคกราบทลเวลาเสวยแลว พระปทมตระผนายกของโลก เสดจมาสอารามของขาพระองค พรอมดวย พระขณาสพพนหนง ขาพระองคทราบเวลาวาพระองคประทบนงแลว ได เลยงดใหอมหนาดวยขาวนา ครนไดทราบเวลาเสวยเสรจแลว ไดกราบทล

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 36 ดงนวา ขาพระองคซออารามชอ โสภณ ดวยทรพยแสนหนง ไดสรางจน เสรจดวยทรพยเทานนเหมอนกน ขอไดโปรดทรงรบเถดพระมน ดวยการ ถวายอารามน และดวยการตงเจตนาไว เมอขาพระองคเกดอยในภพ ยอม ไดสงทปรารถนา พระสมพทธเจาทรงรบสงฆารามทขาพระองคสรางเสรจ แลว ประทบนงในทามกลางภกษสงฆ ไดตรสพระดารสนวา ผใดไดถวาย สงฆารามทสรางสาเรจแลวแดพระพทธเจา เราจะพยากรณผนน ทาน ทงหลายจงฟงเรากลาว จตรงคเสนา คอ พลชาง พลมา พลรถ พลราบ จะแวดลอมผนอยเปนนจ นเปนผลแหงการถวายสงฆาราม ดนตรหกหมน และเภรอนประดบประดาสวยงาม จะแวดลอมผนอยเปนนจ นเปนผล แหงการถวายสงฆาราม นางนารแปดหมนหกพน อนตกแตงงดงาม มผา และอาภรณอนวจตร สวมสอดแกวมณและกณฑล มหนาแฉลม ยมแยม ตะโพกผงผาย เอวเลกเอวบาง จะแวดลอมผนอยเปนนจ นเปนผลแหง การถวายสงฆาราม ผนจกรนรมยอยในเทวโลก ตลอดสามหมนกลป จกเปนจอมเทวดาเสวยราชสมบตในเทวโลกพนครง จกไดของทกอยางท ทาวเทวราชจะพงได จกเปนผมโภคสมบตไมรจกพรอง เสวยเทวราชสมบต อย จกเปนพระเจาจกรพรรดอยในแวนแควนพนครง จกเปนพระราชาอน ไพบลยในแผนดนโดยจะคณานบไมถวน ในแสนกลป พระศาสดาพระนาม วา โคดมโดยพระโคตร ซงสมภพในวงศพระเจาโอกกากราช จกเสดจ อบตในโลก ผนจกเปนสาวกของพระศาสดาพระองคนน เปนโอรสผรบ มรดกในธรรม อนธรรมนรมต มนามชอวา อบาล จกถงทสดในพระวนย ฉลาดในฐานะและมใชฐานะ ดารงพระศาสนาของพระชนเจา ไมมอาสวะอย พระโคดมศากยบตรผประเสรฐ ไดทรงทราบขอนทงสนแลวประทบนงใน ทามกลางภกษสงฆ จกทรงตงไวในเอตทคคะสถาน ขาพระองคอาศยบญกศล อนประมาณมได ยอมปรารถนา (วาพงเปนภกษผเลศกวาบรรดาภกษผทรง พระวนย) ในศาสนาของพระองค ประโยชน คอ ความสนสงโยชน

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 37 ทงปวงนน ขาพระองคบรรลแลวเปรยบเหมอนคนอนพระราชอาญาคกคาม ถกเสยบดวยหลาว ไมไดความสขทหลาวปรารถนาจะพนไปอยางเดยว ฉนใด ขาแตพระมหาวรเจา ขาพระองคกฉนนน อนอาญา คอ ภพคกคามแลว ถกเสยบดวยหลาว คอ กรรม ถกเวทนา คอ ความกระหายบบคน ไมได ความสขในภพ ถกไฟ ๓ กองแผดเผาอย ยอมแสวงหาอบายเครองพน ดงคนแสวงหาอบายเมอฆายาพษ พงแสวงหายา เมอแสวงหาอย พงพบ ยาเครองฆายาพษ ดมยานนแลวพงมสข เพราะพนจากพษฉนใด ขาแต พระมหาวรเจา ขาพระองคกเหมอนคนอนยาพษบบคน ฉนนน ถกอวชชา บบคนแลว กพงแสวงหายา คอ สทธรรม เมอแสวงหายา คอธรรมอย ไดพบศาสนาของพระองคผศากยบตร อนเปนของจรงอยางเลศสดยอด โอสถ เปนเครองบรรเทาลกศรทงปวง ขาพระองคดมยา คอ ธรรมแลว ถอนยาพษ คอ สงสารทกขไดหมดแลว ขาพระองคไดพบนพพานอน ไมแกไมตาย เปนธรรมชาตเยนสนท เปรยบเหมอนคนถกผคกคาม ไดรบ ทกขเพราะผสง พงแสวงหาหมอผเพอจะพนจากผ เมอแสวงหาไป กพง พบหมอฉลาดในวชาไลผ หมอนนพงขบผใหแกคนนน และพงใหพนาศ (ขบไลไป) พรอมทงราก ขาแตพระมหาวรเจา ขาพระองคกฉนนน ได รบทกขเพราะความมดเขาจบ จงตองแสวงหาแสงสวาง คอ ญาณเพอจะ พนจากความมด ทนนจงไดพบพระศากยมน ผชาระความมด คอ กเลส ใหหมดจด (สวาง) ได พระองคทรงบรรเทาความมดใหขาพระองคแลว ดงหมอผขบไลผไปได ฉะนน ขาพระองคตดกระแสสงสารไดแลว หาม กระแสตณหาไดแลว ถอนภพไดสนเชงเหมอนหมอผขบไลผพรอมทงถอน ราก ฉะนน เปรยบเหมอนพระยาครฑ โฉบลงเพอจบนาคอนเปนเหยอ ของตน ยอมยงนาในสระใหญใหกระเพอมตลอดรอยโยชนโดยรอบ ครน มนจบนาคไดแลว หอยหวนาคไวเบองตาทาใหลาบาก ครฑนนพาเอานาค ไปไดตามความปรารถนา ฉนใด ขาแตพระมหาวรเจา ขาพระองคแสวง

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 38 หาอสงขตธรรม เหมอนครฑมกาลงบนแสวงหานาค ฉะนน ขาพระองค ไดคายโทษทงหลายแลว ขาพระองคเหนธรรมอนประเสรฐ เปนสนตบท ไมมธรรมอนยงกวา ขาพระองคถอเอาธรรมนอย เหมอนครฑจบนาคบนไป ฉะนน เถาวลยชออาสาวด เกดในสวนจตลดา โดยลวงไปพนป จงเผลด ผลๆ หนง เทวดาทงหลายไดใชสอยผลอาสวดนน ซงมผลคราวหนง นานเพยงนน เถาวลยอาสวดนนมผลอดม เปนทรกของเทวดาทงหลาย อยางน ขาพระองคอาศยแสนป จงไดเทยวมาใกลพระองคผเปนมน ได นมสการทงเวลาเยนเวลาเชา เหมอนเทวดาเชยชมผลอาสวด ฉะนน การ ไดมาใกลไมเปนหมน และการนมสการไมเปนโมฆะ แมขาพระองคจะมา แตทไกล ขณะกไมลวงเลยขาพระองคไป ขาพระองคคนควาหาปฏสนธ ในภพกไมพบ ฉะนน ขาพระองคจงไมมอปธ พนวเศษแลว สงบระงบ เทยวไป เปรยบเหมอนดอกปทม ยอมบานเพราะรศมพระอาทตยถกตอง ฉนใด ขาแตพระมหาวรเจา ขาพระองคกฉนนน บานแลวเพราะรศม พระพทธเจา เปรยบเหมอนนกยางตวผ ยอมไมมในกาเนดนกยางทกเมอ เมอเมฆรองกระหม นกยางมนยอมมครรภทกเมอ พวกมนยอมทรงครรภ อยแมนาน ตลอดเวลาทสายฝนยงไมตก พวกมนยอมพนจากการทรงครรภ เมอเวลาทสายฝนตก ฉนใด ขาพระองคกฉนนน เมอพระพทธเจาทรง พระนามวาปทมตระ ทรงประกาศกกกองดวยเมฆ คอ ธรรม ไดถอเอา ครรภ คอ ธรรม ดวยเสยงแหงเมฆ คอ ธรรม ขาพระองคอาศยแสนกลป ทรงครรภ คอ บญอย ยงไมพนจากภาระ คอ สงสาร ตลอดเวลาทสายฝน คอ ธรรมยงไมตก ขาแตพระศากยมน เมอเวลาทพระองคทรงประกาศ กกกองดวยสายฝน คอ ธรรม ในพระนครกบลพศด อนนารนรมย ขา พระองคจงไดพนจากภาระ คอ สงสาร ขาพระองคสะสาง (ชาระ) ธรรม คอสญญตวโมกข อนมตตวโมกข อปปณหตวโมกข และผล ๔ ทงหมด แมนน (สะอาด) ไดแลว. จบทตยภาณวาร.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 39 ขาพระองคปรารถนาศาสนาของพระองค ตงตนแตกลปอนประมาณมได ประโยชนนน ขาพระองคถงแลว สนตบทอนยอดเยยมขาพระองคบรรล แลว ขาพระองคเปนผเลศ เหมอนภกษผชานาญพระบาลถงทสดใน พระนย ฉะนน ไมมใครเสมอดวยขาพระองค ขาพระองคยอมทรง พระศาสนาไว ขาพระองคไมมความสงสยในวนยขนธกะ คมภรบรวาร ในอกขระหรอพยญชนะ ในวนยปฎกนเลย ขาพระองคเปนผฉลาดในการขม ในการแกไขในฐานะและมใชฐานะในการชกเขาหมและในการใหออกจาก อาบต ถงทสดในวนยกรรมทงปวง ขาพระองคตงบทไวในวนยขนธกะ และในอภโตวภงคแลว พงชกเขาหม (ประชม) จากกจ ขาพระองค เปนผฉลาดในนรต และเฉยบแหลมในประโยชน และมใชประโยชน ขาพระองคจะไมรนนไมม ขาพระองคเปนผมจตมอารมณเดยวในพทธ ศาสนา วนน ขาพระองคบรรเทาความเคลอบแคลงไดทงสน ตดความ สงสยไดทงหมด ในคราวตดสนวนย ในศาสนาของพระผมพระภาค ศากยบตร ขาพระองคเปนผฉลาดในฐานะทงปวง คอ บญญต อนบญญต อกขระ พยญชนะ นทาน และปรโยสาน เปรยบเหมอนพระราชาผทรง พระกาลง ทรงกาจดเสนาของพระราชาอนแลว ทาใหเดอดรอนชนะ สงครามแลว สรางนครไว ณ ทนนรบสงใหสรางกาแพง ค เสาระเนยด ซมประต และปอมตางๆ ไวในนครเปนอนมาก พงรบสงใหสรางถนน วงเวยน รานตลาดอนจดไวเรยบรอย และสภาไวในนครนน เพอวนจฉย คดและมใชคด เพอจะปองกนพวกศตร เพอจะรจกโทษและมใชโทษ และเพอจะรกษาพลกาย พระองคจงโปรดตงเสนาบดไว เพอประสงคจะ ทรงรกษาสงของ พระองคจงโปรดตงขนคลงไวในหนาทรกษาสงของ โดย ทรงหวงวา สงของของเราอยาฉบหายเสยเลย เขาเปนผสามคคกบพระราชา ปรารถนาความเจรญแกผใด ยอมใหอธกรณแกผนน เพอปฏบตตอมตร (โดยไมมววาท) พระองคโปรดตงคนผฉลาดในลางดลางรายในนมต และ ตาราทานายลกษณะ ผเลาเรยนทรงจามนต ไวในตาแหนงปโรหต พระราชานนทรงสมบรณดวยองคเหลาน มหาชนยอมเรยกวา กษตรย

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 40 เสนาบดเปนตนเหลานยอมรกษาพระราชาทกเมอ ดงนกจกพรากรกษานก ผเปนญาตของตนทไดทกข ฉนใด ขาแตพระมหาวรเจา พระองคกฉนนน มหาชนยอมกลาววา พระธรรมราชาของโลกพรอมทงเทวโลก เชนพระราชา ทรงกาจดศตรไดแลว มหาชนเรยกวา กษตรย ฉะนน พระองคทรง ปราบพวกเดยรถย ทรงกาจดมารพรอมทงเสนาและความมดมนอนธการ แลว ไดทรงสรางนครธรรมไว ขาแตพระธรเจา ในนครธรรมนน มศล เปนกาแพง พระญาณของพระองคเปนซมประต ศรทธาของพระองคเปน เสาระเนยด และสงวรของพระองคเปนนายประต ขาแตพระมน สต ปฏฐานของพระองคเปนปอม ปญญาของพระองคเปนทางสแพรง อทธบาท เปนทางสามแพรง ธรรมวถพระองคทรงสรางไวสวยงาม พระวนย พระ สตร พระอภธรรม และพระพทธพจนอนมองค ๙ ทงสนน เปนธรรม สภาในนครธรรมของพระองค วหารธรรม คอ สญญตวโมกข อนมตต วโมกข อปปณหตวโมกข อเนญชสมาบต และนโรธนเปนธรรมกฎใน นครธรรมของพระองค ธรรมเสนาบดของพระองค มนามชอวาพระสาร บตร ทรงตงไววา เปนผเลศดวยปญญาและวาฉลาดในปฏภาณ ขาแต พระมน ปโรหตของพระองคมนามชอวาพระโกลตะ ผฉลาดในจตและ อปบต ถงทสดแหงฤทธ, ขาแตพระมน พระมหากสสปเถระผดารง วงศโบราณ มเดชรงเรอง หาผเสมอไดยาก เลศในธดงคคณ เปนผพพากษา ของพระองค ขาแตพระมน พระเถระขนคลงธรรมของพระองค มนามชอ วาพระอานนท เปนพหสต ทรงธรรม และชานาญในพระบาลทงหมดใน ศาสนา พระผมพระภาคผแสวงหาคณอนมากแกขาพระองค ทรงตง พระเถระทงหมดนแลว ทรงประทานการวนจฉยในพระวนย อนภกษผร แจงแสดงแลว แกขาพระองค ภกษสาวกของพระพทธเจาบางรป ถาม ปญหาในวนย ในปญหานนขาพระองคไมตองคด ยอมแกเนอความนนได ทนท ตลอดในพระพทธเขต เวนพระมหามนเสย ไมมใครเสมอกบขา พระองคในวนย ทไหนจะมยงกวา พระโคดมประทบนงในทามกลางสงฆ แลว ทรงประกาศอยางนวา ไมมใครจะเสมอกบพระอบาล ในวนยและ

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 41 ในขนธกะ เรากลาวสตถศาสนมองค ๙ ตลอดถงทพระพทธเจาตรสแลว ทงหมด ไวในวนยแกบคคลผเหนมลพระวนย พระโคดมศากยบตรผ ประเสรฐ ทรงระลกถงกรรมของเรา ประทบนงในทามกลางสงฆ ทรงตง เราไวในเอตทคคะสถาน เราไดปรารถนาตาแหนงนไว ตงตนแตแสนกลป ประโยชนนนเราไดถงแลว เราถงทสดในพระวนย เมอกอนเราเปนชาง กลบกผยงความยนดใหเกดแกเจาศากยะทงหลาย เราละชาตนนแลว เกด เปนบตรของพระมเหสในกลปทสองแตภทรกปน พระมหากษตรยเจา แผนดนพระนามวาอญชสะ มพระเดชานภาพสงสด มบรวารประมาณมได มทรพยมากมาย เราเปนกษตรยพระนามวาจนทนะ เปนโอรสของพระราชา พระองคนน เปนคนกระดางเพราะความเมาดวยชาต และเพราะความเมา ดวยยศและโภคะ ชางแสนหนง อนประดบดวยเครองอลงการทกอยาง เปนชางตกมนโดยฐานะสาม เกดในตระกลมาตงคะ หอมลอมเราอยทก เมอ เราหอมลอมดวยพลของตน ประสงคจะประพาสอทยาน จงขนชาง ชอศรแลว ออกจากนครในกาลนน พระปจเจกพทธเจานามวาเทวละ สมบรณดวยจรณะ คมครองทวาร และสารวมเปนอนด เดนมาขางหนา เรา เวลานนเราไดไสชางศรนาคไปใหจบพระปจเจกพทธเจา ลาดบนน ชางทาเหมอนเกดความโกรธ แตไมยกเทาขน เราเหนชางรองไห ไดทา ความโกรธในพระปจเจกพทธเจา เราเบยดเบยนพระปจเจกพทธเจาแลว ไดไปสอทยาน ณ ทนนเรา ไมไดความสขเสยเลย เหมอนไฟโพลงอยบน ศรษะ และยอมเดอดรอนดวยความเรารอนดงปลาตดเบด แผนดนมสมทร สาครเปนทสด ปรากฏเหมอนไฟตดทวแกเรา เราเขาไปเฝาพระชนกแลว ไดกราบทลดงนวา หมอมฉนไดไสชางอนซบมน ดงอสรพษโกรธ ดง กองไฟไหมลามมา ผฝกแลว ไปใหจบพระปจเจกพทธเจา หมอมฉน

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 42 รกรานพระปจเจกพทธเจาผเปนพระชนเจา มเดชรงเรองพงกลว (พระ ชนกตรสวา) พวกเราชาวบรทงหมดจกพนาศ เราจะขอขมาพระมนนน ถาเราจะไมขมาทานผมตนอนฝกแลว มจตตงมน ภายในวนท ๗ แวน แควนของเราจกพนาศ สเมขลราชา โกสยราชา สคควราชา และสตตก ราชา ไดรกรานฤาษทงหลาย ทานเหลานนพรอมทงเสนาตกยาก (ถง ความพนาศ) ฤาษทงหลายผสารวมแลว ประพฤตพรหมจรรย โกรธเคอง เมอใด เมอนน ทานยอมยงมนษยโลกพรอมทงเทวโลก สาครและภเขา ใหพนาศ เราจงสงใหประชมบรษทงหลายในประเทศ ประมาณสามพน โยชน เพอตองการจะแสดงโทษ จงไดเขาไปหาพระปจเจกพทธเจา เรา ทงหมดมผาเปยก มศรษะเปยก ประนมอญชล พากนหมอบลงแทบเทา ของพระปจเจกพทธเจา แลวไดเรยนทานดงนวา ขาแตพระมหาวระ ขอ เจาประคณไดโปรดอดโทษเถด มหาชนออนวอนเจาประคณ ขอเจา ประคณไดโปรดบรรเทาความเรารอน และขออยาใหแวนแควนพนาศ เสยเลย มนษยพรอมทงเทวดา อสร และผเสอทงหมด พงตอยศรษะ ของกระผมดวยฆอนเหลกทกเมอ (พระปจเจกพทธเจากลาววา) ไฟไมตง อยในนา พชไมงอกบนหนลวน กมชาตไมดารงอยในยาพษฉนใด ความ โกรธยอมไมเกดในพระพทธะฉนนน อนง พนดนไมหวนไหว สมทร สาครประมาณไมได และอากาศไมมทสด ฉนใด พระพทธะใครๆ ให กาเรบไมได ฉนนน พระมหาวรเจาทงหลายมตนฝกแลว อดทน และ มตบะ เจาประคณทงหลายผอดทน ประกอบดวยความอดทน จะไมมการ ไป พระปจเจกพทธเจากลาวดงนแลว ไดบรรเทาความเรารอนใหหมดไป เวลานน เราไดเหาะขนสอากาศขางหนาของมหาชน กลาววา ขาแต พระวรเจา เพราะกรรมนน ขาพระองคไดเขาถงความเลวทราม ลวงชาต นนแลว จงไดเขาสบรอนไมมภย ขาแตพระมหาวรเจา แมในกาลนน พระองคกไดบรรเทาความเรารอนอนตงอยดวยด ใหแกขาพระองคผเดอด

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 43 รอนอย และขาพระองคกไดขมาพระสยมภแลว ขาแตพระมหาวรเจา แมวนน พระองคไดดบไฟ ๓ กองใหขาพระองคผถกไฟ ๓ กองเผาอย และขาพระองคไดถงความเยนแลว ทานเหลาใดมการเงยโสตลงฟง ขอ ทานเหลานนจงฟงเรากลาว เราจกบอกเนอความแกทานตามบททเราเหน แลว เราดหมนพระสยมภ (พระปจเจกพทธเจา) ผมจตสงบระงบ มใจมนคงนนแลว เพราะกรรมนน วนน จงไดเกดในกาเนดตาทราม ขณะอยาพลาด (ลวงเลย) ทานทงหลายไปเสย เพราะผทลวงขณะยอม เศราโศก ทานทงหลายพงพยายามในประโยชนของตน ทานทงหลายจง จงเกบขณะไว ยาสารอกของบคคลบางพวก เปนยาถายของบคคลบางพวก, ยาพษแขงกลารายของคนบางพวก เปนยาถายของคนบางพวก, ยาพษ กลารายแรงของคนบางพวก เปนยารกษาโรคของคนบางพวก, (พระผม พระภาคทรงทราบแลวโดยลาดบ) ไดตรสบอกอาการเปลองสงสารแกผ ปฏบตการถอนออกจากสงสารแกผตงอยในผล ตรสบอกโอสถแกผไดผล ตรสบอกบญเขตแกผแสวงหา ตรสบอกยาพษอนกลาแขงแกบคคลผเปน ปฏปกขตอพระศาสนา อบายสยอมเผานระนน เหมอนอสรพษมพษราย ฉะนน ยาพษอนกลาแขงทบคคลดมแลวยอมยงชวตใหพนาศครงเดยว คนผดในพระศาสนาแลว ยอมถกไฟเผาในโกฏกป พระพทธะนนยอม ขามโลกพรอมทงเทวโลกไดเพราะขนต อวหงสา และเพราะมจตเมตตา ฉะนน พระพทธเจาเหลานน ใครๆ ใหพโรธไมได เพราะพระพทธเจา ทงหลายเชนกบแผนดนไมของอยในลาภและความเสอมลาภ ในความ สรรเสรญและดหมน ฉะนน พระพทธเจาเหลานน ใครๆ ใหพโรธไมได พระมนมจตเสมอในสรรพสตว คอ ในพระเทวทต นายขมงธน องคลมาลโจร พระราหล และในชางธนบาล พระพทธเจาเหลานยอม ไมมความโกรธ ไมมความกาหนด พระพทธเจามจตเสมอในชนทงปวง คอในผฆาและโอรส ใครๆ เหนผากาสาวะอนเขาทงไวทหนทางเปอน

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 44 ของไมสะอาด อนเปนธงชยของฤาษ พงยกกรอญชลเหนอเศยรเกลา ไหวพระพทธเจาในอดตกด ปจจบนกด อนาคตกด ยอมบรสทธดวย ธงชยนน เพราะฉะนน พระพทธเจาเหลานควรนมสการ เรายอมทรง พระวนยอนงามเชนกบพระศาสดาไวดวยหทย เราจกนมสการพระวนยใน กาลทกเมอ พระวนยเปนทอาศยของเรา พระวนยเปนทยนเดนของเรา เราจะสาเรจการอยในพระวนย พระวนยเปนโคจรของเรา ขาแตพระมหา วรเจา เพราะฉะนน พระอบาลผถงทสดในพระวนย และฉลาดในสมถะ ถวายบงคมพระบาทของพระศาสดา ขาพระองคนน จะไปจากบานนส บานโนน จากบรนสบรโนน เทยวนมสการพระสมพทธเจาและพระ ธรรมอนพระผมพระภาคทรงแสดงดแลว ขาพระองคเผากเลสทงหลายแลว ถอนภพขนไดทงหมดแลว อาสวะทงปวงสนไปแลว บดน ภพใหมไมม ขาพระองคไดมาในสานกของพระพทธเจาผประเสรฐสดดแลวหนอ วชชา ๓ ขาพระองคบรรลแลว คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ ขาพระองคไดทาใหแจงแลว พระพทธศาสนาขาพระองค ไดทาเสรจแลว ฉะนแล. ทราบวา ทานพระอบาลเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ อปาลเถราปทาน ----------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 45 อญญาโกณฑญญเถราปทานท ๙ (๗) วาดวยผลแหงการถวายปฐมภตแกพระพทธเจา [๙] เราไดเหนพระสมพทธเจาพระนามวาปทมตระ เชษฐบรษของโลก เปน นายกอยางวเศษ บรรลพทธภมแลว เปนครงแรก เทวดาประมาณ เทาไร มาประชมกนทควงไมโพธทงหมด แวดลอมพระสมพทธเจา ประนมกรอญชลไหวอย เทวดาทงปวงมใจยนด เทยวประกาศไปใน อากาศวา พระพทธเจานทรงบรรเทาความมดมนอนธกาลแลว ทรงบรรล แลว เสยงบนลอลนของเทวดาผประกอบดวยความราเรงเหลานนไดเปน ไปวา เราจกเผากเลสทงหลาย ในศาสนาของพระสมมาสมพทธเจา เราร (ไดฟง) เสยงอนเทวดาทงหลายเปลงแลวดวยวาจา ราเรงแลว มจตยนด ไดถวายภกษากอน พระศาสดาผสงสดในโลก ทรงทราบความดารของเรา แลวประทบนง ณ ทามกลางหมเทวดา ไดตรสพระคาถาเหลานวา เรา ออกบวชได ๗ วนแลว จงไดบรรลพระโพธญาณ ภตอนเปนปฐมของเรา นเปนเครองยงชวตใหเปนไปของผประพฤตพรหมจรรย เทพบตรไดจาก ดสตมา ณ ทน ไดถวายภกษาแกเรา เราจกพยากรณเทพบตรนน ทาน ทงหลายจงฟงเรากลาว ผนนจกเสวยเทวราชสมบตอยประมาณ ๓ หมน กลป จกครอบครองไตรทพย ครอบงาเทวดาทงหมด เคลอนจากเทวโลก แลว จกถงความเปนมนษย จกเปนพระเจาจกรพรรด เสวยราชสมบตใน มนษยโลกนบพนครง ในแสนกลป พระศาสดาพระนามวาโคดม โดย พระโคตร ซงสมภพในวงศพระเจาโอกกากราช จกเสดจอบตในโลก ผนนเคลอนจากไตรทศแลว จกถงความเปนมนษย จกออกบวชเปน บรรพชตอย ๖ ป แตนนในปท ๗ พระพทธเจาจกตรสจตรารยสจ ภกษ มนามชอวาโกณฑญญะ จกทาใหแจงเปนปฐม เมอเราออกบวช ไดบวช

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 46 ตามพระโพธสตว ความเพยรเราทาดแลว เราบวชเปนบรรพชตเพอตอง การจะเผากเลส พระสพพญพทธเจาเสดจมา ตกลองอมฤตในโลก พรอมทงเทวโลกในปาใหญกบเราดวยน บดน เราบรรลอมตบทอนสงบ ระงบ อนยอดเยยมนนแลว เรากาหนดรอาสวะทงปวงแลว ไมมอาสวะ อย คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ฉะนแล. ทราบวา ทานพระอญญาโกณฑญญเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ อญญาโกณฑญญเถราปทาน ----------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 47 ปณโฑภารทวาชเถราปทานท ๑๐ (๘) วาดวยผลแหงการถวายดอกปทม [๑๐] พระสยมภชนเจาพระนามวาปทมตระ เปนบคคลผเลศประทบอยบนยอด ภเขาจตกฏขางหนาภเขาหมวนต เราเปนพระยาเนอผไมมความกลว สามารถจะไปไดในทศทง ๔ อย ณ ทนน สตวเปนอนมากไดฟงเสยง ของเราแลวยอมครนคราม เราคาบดอกปทมทบาน เขาไปหาพระนราสภ ไดบชาพระพทธเจาซงเสดจออกจากสมาธ เวลานน เรานมสการพระพทธ เจาผประเสรฐสงสดกวานระในสทศ ยงจตของตนใหเลอมใสแลว ไดบนลอสหนาท พระปทมตรพทธเจาผทรงรแจงโลก ทรงรบเครองบชา ของเรา แลวประทบนงบนอาสนะของพระองคไดตรสพระคาถาเหลาน ทวยเทพทงปวงไดทราบพระดารสของพระพทธเจาแลว มาประชมกนกลาว กนวา พระพทธเจาผประเสรฐจกเสดจมาแลว เราทงหลายจกฟงธรรมนน พระมหามนทรงเหนกาลยาวผเปนนายกของโลก ทรงประกาศเสยงของเรา ขางหนาของทวยเทพและมนษยผประกอบดวยความราเรงเหลานนวา ผใด ไดถวายปทมน และไดบนลอสหนาท เราจกพยากรณผนน ทานทงหลาย จงฟงเรากลาว ในกลปท ๘ แตภทรกลปน ผนนจกเปนพระเจาจกรพรรด สมบรณดวยรตนะ ๗ ประการ เปนใหญในทวปทง ๔ จกเสวยความ เปนใหญในแผนดน ๖๔ ชาต จกเปนพระเจาจกรพรรดทรงกาลง ม พระนามชอวาปทม ในแสนกลป พระศาสดาพระนามวาโคดมโดย พระโคตร ซงสมภพในวงศพระเจาโอกกากราช จกเสดจอบตในโลก เมอพระศาสดาพระองคนนทรงประกาศพระศาสนาแลว พระยาสหะนจก เปนบตรของพราหมณ จกออกจากสกลพราหมณแลวบวชในพระศาสนา ของพระศาสดาพระองคนน เขามตนสงไปแลวเพอความเพยร สงบระงบ

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 48 ไมมอปธ กาหนดรอาสวะทงปวงแลว จกไมมอาสวะนพพาน ณ เสนา สนะอนสงด ปราศจากชนเกลอนกลนดวยเนอราย คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงแลว พระ พทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ฉะนแล. ทราบวา ทานพระปณโฑภารทวาชเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ปณโฑภารทวาชเถราปทาน ----------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 49 ขทรวนยเรวตเถราปทานท ๑๑ (๙) วาดวยผลแหงการจดเรอนาขามฟาก [๑๑] แมนาคงคาชอภาครส เกดแตประเทศหมวนต เราเปนนายเรออยททาอน ขรขระ ขามสงคนจากฝงนไปฝงโนน พระสมพทธเจาพระนามวาปทมตระ ผนายกของโลก สงสดกวาสรรพสตว กบพระขณาสพหนงแสน จก ขามกระแสแมนาคงคา เรานาเรอมารวมไวเปนอนมากแลวนาประทนเรอ ทนายชางตกแตงเปนอนดไวตอนรบพระนราสภ กสมพทธเจาเสดจมา แลวเสดจขนเรอ พระศาสดาประทบยน ณ ทามกลางนา (เมอเรอถง กลางนาพระศาสดาประทบยน) ไดตรสพระคาถาเหลานวา ผใดขามสง พระสมพทธเจาและพระสงฆผไมมอาสวะ ผนนจกรนรมยอยในเทวโลก ดวยจตอนเลอมใสนน วมานอนบญกรรมทาไวอยางสวยงามมสณฐานดง เรอ จกเกดแกทาน หลงคาดอกไมจกกนอยบนอากาศทกเมอ ในกลปท ๕๔ ผนจกไดเปนกษตรยพระนามวาตารณะ จกเปนพระเจาจกรพรรด ทรงครอบครองแผนดน มสมทรสาครเปนทลด ในกลปท ๕๗ จกไดเปน กษตรยพระนามวาจมพกะ ทรงพระกาลงมาก จกรงเรอง ดงพระอาทตย อทย ฉะนน ในแสนกลป พระศาสดาพระนามวาโคดมโดยพระโคตร ซง สมภพในวงศพระเจาโอกกากราชจกเสดจอบตในโลก ผนเคลอนจาก ไตรทศแลว จกถงความเปนมนษย จกเปนบตรแหงพราหมณ มนาม ชอวาเรวตะ อนกศลมลตกเตอนแลว จกออกจากเรอนบวชในศาสนา ของพระผมพระภาคพระนามวาโคดม ภายหลงเขาบวชแลว จกประกอบ ความเพยร เจรญวปสสนากาหนดรอาสวะทงปวงแลว จกไมมอาสวะ นพพาน เรามความเพยรอนนาไปซงธระ อนนามาซงธรรมเปนแดนเกษม

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 50 จากโยคะ เราทรงกายอนมในทสด ในศาสนาแหงพระสมมาสมพทธเจา คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เรา ทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ฉะนแล. ทราบวา ทานพระขทรวนยเรวตเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ขทรวนยเรวตเถราปทาน. ----------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 51 อานนทเถราปทานท ๑๒ (๑๐) วาดวยผลแหงการกางฉตรถวายพระพทธเจา [๑๒] พระมหามนพระนามวาปทมตระ เสดจออกจากประตพระอารามแลว ทรง ยงเมลดฝนอมฤตใหตกอย ยงมหาชนใหเยนสบาย พระขณาสพผเปน นกปราชญเหลานนประมาณตงแสน ไดอภญญา ๖ มฤทธมาก แวดลอม พระสมพทธเจา ดจพระฉายาตามพระองค ฉะนน เวลานน เราอยบน คอชาง ทรงไวซงฉตรขาวอนประเสรฐสด ปตยอมเกดแกเราเพราะได เหนพระสมพทธเจาผมรปงาม เราลงจากคอชางแลวเขาไปเฝาพระนราสภ ไดกนฉตรแกวของเราถวายแดพระพทธเจาผประเสรฐสด พระมหาฤาษ พระนามวาปทมตระ ทรงทราบความดารของเราแลว ทรงหยดกถานนไว แลวตรสพระคาถาเหลานวา ผใดไดกนฉตรอนประดบดวยเครองอลงการ ทอง เราจกพยากรณผนน ทานทงหลายจงฟงเรากลาว สตวผนไปจาก มนษยโลกแลว จกครอบครองดสต จกเสวยราชสมบต มนางอปสร ทงหลายแวดลอม จกเสวยเทวราชสมบต ๓๔ ครง จกเปนอธบดแหงชน ครอบครองแผนดน ๘๐๐ ครง จกเปนพระเจาจกรพรรด ๕๘ ครง จก เสวยราชสมบตในประเทศราชอนไพบลยในแผนดน ในแสนกลป พระ ศาสดาพระนามวาโคดมโดยพระโคตร ซงสมภพในวงศพระเจาโอกกากราช จกเสดจอบตในโลก ผนจกเปนโอรสแหงพระญาตของพระพทธเจาผเปน ธงชย แหงสกลศากยะ จกเปนพทธอปฏฐาก มนามชอวาอานนท จกมความเพยร ประกอบดวยปญญา ฉลาดในพาหสจจะ มความ ประพฤตออนนอม ไมกระดาง ชานาญในบาลทงปวง พระอานนทนนม ตนสงไปแลวเพอความเพยร สงบระงบ ไมมอปธ จกกาหนดรอาสวะ ทงปวงแลว จกไมมอาสวะนพพาน มชางกญชรอยในปา อาย ๖๐ ป ตกมนสามครง เกดในตระกลชางมาตงคะ มงางอนงาม ควรเปนราช - พาหนะฉนใด แมบณฑตทงหลายกฉนนน ประมาณไดหลายแสน ม

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 52 ฤทธมาก ทงหมดนน ของพระพทธเจาผประเสรฐ เปนผไมมกเลส เราจกมนสการทงในยามตน ในยามกลาง และในยามสด เรามจต ผองใส ปลมใจ บารงพระพทธเจาผประเสรฐสด เรามความเพยร ประกอบดวยปญญา มสตสมปชญญะ บรรลโสดาปตตผล ฉลาดใน เสขภม ในแสนกลปแตละกลปน เรากอสรางกรรมใด เราบรรลถง ภมแหงกรรมนนแลว ศรทธาตงมนมผลมาก การมาในสานกพระพทธเจา ผประเสรฐสดของเรา เปนการมาดหนอ วชชา ๓ เราบรรลแลว พระ พทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว คณวเศษเหลานคอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ฉะนแล. ทราบวา ทานพระอานนทเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ อานนทเถราปทาน. ---------- รวมอปทานทมในวรรคน คอ ๑. พทธาปทาน ๒. ปจเจกพทธาปทาน ๓. สารปตตเถราปทาน ๔. มหาโมคคลลานเถราปทาน ๕. มหากสสปเถราปทาน ๖. อนรทธเถราปทาน ๗. ปณณมนตานปตตเถราปทาน ๘. อปาลเถราปทาน ๙. อญญาโกณฑญญเถราปทาน ๑๐. ปณโฑภารทวาชเถราปทาน ๑๑. ขทรวนยเรวตเถราปทาน ๑๒. อานนทเถราปทาน ทานรวบรวมคาถาทงหมดได ๖๕๐ คาถา. จบ อปทานพทธวรรคท ๑ ----------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 53 สหาสนวรรคท ๒ สหาสนทายกเถราปทานท ๑ (๑๑) วาดวยผลแหงการถวายราชอาสนทองคา [๑๓] เมอพระโลกนาถพระนามวาสทธตถะ ผสงสดกวาสตวนพพานแลว เมอ พระศาสดา (แผ) กวางขวาง เมอพระศาสนามทานผร (พระขณาสพ) มาก เรามจตผองใส ใจผองแผว ไดทาราชอาสนทองคา ครนทา ราชอาสนทองคาแลว ไดทาตงสาหรบรองเทา ไดสรางเรอนสาหรบเกบ ราชอาสนทองคานนในฤดฝนดวยจตอนเลอมใสนน เราไดบงเกดในภพ ดสตวมานโดยยาว ๒๔ โยชน โดยกวาง ๑๔ โยชน อนบญกรรมสราง อยางงดงามมอยในภพสดตนนเพอเรา นางเทพกญญา ๗ หมนแวดลอม เราอยทกเมอ และบลลงกทองทสรางอยางวจตร มอยในวมานของเรา ยานชาง ยานมา ยานทพย ตงไวคอยรบเรา ปราสาทและวอยอมบงเกด ตามความปรารถนา บลลงกแกว และบลลงกไมแกนอยางอนเปนอนมาก ยอมเกดแกเราทกอยาง นเปนผลแหง (การถวาย) ราชอาสนทองคา เราสวมรองเทาทาดวยทองคา ทาดวยเงน ทาดวยแกวผลก ทาดวยแกว ไพฑรย นเปนผลแหงการถวายตงรองเทา ในกลปท ๙๔ แตกลปน เราไดทากรรมใดในกาลนน ดวยผลกรรมนน เราไมรทคตเลย นเปนผล แหงบญกรรม ในกลปท ๗๓ แตกลปน มคน ๓ คน ชออนท ในกลปท ๗๒ แตกลปน มคน ๓ คน ชอสมนะ ในกลปท ๗๐ มคน ๓ คน ชอวรณ สมบรณ ดวยแกว ๗ ประการ เปนใหญในทวปทง ๔ คณ วเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาให แจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ฉะนแล. ทราบวา ทานพระสหาสนทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ สหาสนทายกเถราปทาน ----------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 54 เอกถมภกเถราปทานท ๒ (๑๒) วาดวยผลแหงการถวายเสาตนเดยว [๑๔] ไดมการประชมมหาอบาสกของพระผมพระภาคพระนามวาสทธตถะ และ อบาสกเหลานนถงพระพทธเจาเปนสรณะเชอพระตถาคต อบาสกทงหมด มาประชมปรกษากนจะสรางศาลาถวายแดพระศาสดา ยงไมไดเสาอกตน หนง จงพากนเทยวหาอยในปาใหญ เราพบอบาสกเหลานนในปาแลว จงเขาไปหาคณะอบาสกในเวลานน เราประนมอญชลสอบถามคณะอบาสก อบาสกผมศลเหลานนอนเราถามแลวตอบใหทราบวา เราตองการจะสราง ศาลา ยงหาเสาไมไดอกตนหนง ขอทานจงใหเสากะเราตนหนงเถด ฉนจกถวายแดพระศาสดา ฉนจกนาเสามาใหทานทงหลายไมตองขวนขวาย หา อบาสกเหลานนเลอมใสมใจยนดใหเสาแกเรา แลวกลบจากปานนมา สเรอนของตนๆ เมอคณะอบาสกไปแลวไมนาน เราไดถวายเสาในกาล นน เรายนด มจตราเรง ยกเสาขนกอนเขา ดวยจตอนเลอมใสนน เราไดเกดในวมาน ภพของเราตงอยโดดเดยว ๗ ชน สงตระหงาน เมอ กลองดงกระหมอย เราบาเรออยทกเมอ ใน ๕๕ กลป เราไดเปนพระราชา พระนามวายโสธร แมในกาลนน ภพของเรากสงสด ๗ ชน ประกอบ ดวยเรอนยอดอนประเสรฐ มเสาตนหนงเปนทรนรมยแหงใน ใน ๒๑ กลป เราเปนกษตรยพระนามวาอเทน แมในกาลนน ภพของเรากม ๗ ชน ประดบอยางสวยงาม เราเขาถงกาเนดใดๆ คอ ความเปนเทวดา หรอความเปนมนษย เรายอมเสวยผลนนๆ ทงหมด นเปนผลแหง (การถวาย) เสาตนเดยว ในกลปท ๙๔ แกกลปน ในกาลนนเราไดใหเสา ใด ดวยบญกรรมนน เราไมรสกทคตเลย นเปนผลแหง (การถวาย) เสา ตนเดยว คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลวฉะนแล. ทราบวา ทานพระเอกถมภกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ เอกถมภกเถราปทาน. ----------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 55 นนทเถราปทานท ๓ (๑๓) วาดวยผลแหงการถวายผา [๑๕] เราไดถวายผาทอดวยเปลอกไม แดพระผมพระภาคพระนามวา ปทมตระ เชษฐบรษของโลกผมนคง ตรสรเอง แสวงหาคณอนใหญหลวง พระพทธ เจาผเปนนายกพระนามวา ปทมตระ ทรงพยากรณเรานนวา ดวยการถวาย ผาน ทานจกเปนผมผวพรรณดงทองคา ไดเสวยสมบตทงสองแลว อนกศลมลตกเตอน จกไดเปนพระอนชาของพระผมพระภาคพระนามวา โคดม ทานอนราคะยอมแลว มปกตสข ประกอบดวยความกาหนดใน กาม เปนผอนพระพทธเจาตกเตอนแลว แตนนจกบวช ครนบวชใน พระศาสนาของพระโคดมนนแลว อนกศลมลตกเตอน จกกาหนดร อาสวะทงปวง ไมมอาสวะนพพาน ในแสนกลป มคน ๔ คน ชอเจละ ใน ๖ หมนกลป มคน ๔ คน ชออปเจละ ใน ๕ หมนกลป มคน ๔ คนชอ เจละเหมอนกน สมบรณดวยแกว ๗ ประการ เปนใหญในทวปทง ๔ คณวเศษเหลานคอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาให แจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ฉะนแล. ทราบวา ทานพระนนทเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ นนทเถราปทาน ----------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 56 จลลปนถกเถราปทานท ๔ (๑๔) วาดวยพระจลลปนถกปญญาเขลา [๑๖] เวลานน พระชนเจาพระนามวาปทมตระ ทรงรบเครองบชาแลว พระองค เสดจหลกออกจากหม ประทบอย ณ ภเขาหมวนต แมเวลานนเรากอย ในอาศรมใกลภเขาหมวนต เราไดเขาไปเฝาพระมหาวรเจาผเปนนายกของ โลก ซงเสดจมาไมนาน เราถอเอาฉตรอนประดบดวยดอกไม เขาไปเฝา พระนราสภ เราไดทาอนตรายแกพระผมพระภาคซงกาลงเสดจเขาสมาธ เราประคองฉตรดอกไมดวยมอทงสองถวายแดพระผมพระภาค พระผม พระภาคมหามนพระนามวาปทมตระทรงรบแลว เทวดาทงปวงมใจชนบาน เขามาสภเขาหมวนต ยงสาธการใหเปนไปวา พระผมพระภาคผมจกษ ทรงอนโมทนา ครนเทวดาเหลานกลาวเชนนแลวไดเขาไปเฝาพระผมพระ ภาคผสงสดวานระ เมอเรากนฉตรดอกบวอนอดมอยในอากาศ (พระผม พระภาคตรสวา) ดาบสไดประคองฉตรใบบว ๗ ใบใหแกเรา เราจก พยากรณดาบสนน ทานทงหลายจงฟงเรากลาว ดาบสนจกเสวยเทวรช สมบตอยตลอด ๒๕ กลป และจกเปนพระเจาจกรพรรด ๓๔ ครง จะทอง เทยวสกาเนดใดๆ คอ ความเปนเทวดาหรอมนษย ในกาเนดนนๆ จกทรงไวซงดอกปทมอนตงอยในอากาศ ในแสนกลป พระศาสดาพระ นามวาโคดม โดยพระโคตร ซงมสมภพในวงศพระเจาโอกกากราช จก เสดจอบตในโลก เมอพระศาสดาทรงประกาศพระศาสนา ดาบสผจกได ความเปนมนษย เราจกเปนผอดมในกายอนบงเกดแลวดวยใจ จกมพ นองชายสองคนมชอวาปนถก แมทงสองคนเสวยประโยชนอนสงสดแลว จกยงพระศาสนาใหรงเรอง เรานนมอาย ๑๘ ป ออกบวชเปนบรรพชต เรายงไมไดคณวเศษในศาสนาของพระศากยบตร เรามปญญาเขลา เพราะ เราอบรมอยในบร พระพชายจงขบไลเราวา จงไปสเรอนเดยวน เราถก พระพชายขบไลแลวนอยใจ ไดยนอยทซมประตสงฆาราม ไมหวงใน

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 57 ความเปนสมณะ ลาดบนน พระศาสดาเสดจมา ณ ทนน ทรงลบศรษะ เรา ทรงจบเราทแขน พาเขาไปในสงฆาราม พระศาสดาไดทรงอนเคราะห ประทานผาเชดพระบาทใหแกเราวา จงอธษฐานผาอนสะอาดอยางนวางไว ณ สวนขางหนง เราจบผานนดวยมอทงสองแลวจงระลกถงดอกบวได จตของเราปลอยไปในดอกบวนน เราจงไดบรรลอรหต เราถงทสดใน ฌานทงปวง ในกายอนบงเกดแลวแตใจ กาหนดรอาสวะทงปวงแลว ไมมอาสวะอย คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมปภทา ๔ วโมกข ๘ และ อภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ฉะนแล. ทราบวา ทานพระจลลปนถกไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ จลลปนถกเถราปทาน ----------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 58 ปลนทวจฉเถราปทานท ๕ (๑๕) วาดวยผลแหงการไลทาของหอม [๑๗] เมอพระโลกนาถพระนามวาสเมธ เปนบคคลผเลศ นพพานแลว เราม จตเลอมใส มใจโสมนส ไดทาการบชาพระสถปในสมาคมนน มพระ ขณาสพผไดอภญญา ๖ มฤทธมากเทาใด เรานมนตพระขณาสพเหลานน มาประชมกนในสมาคมนนแลว ไดทาสงฆภตถวาย เวลานน มภกษ อปฏฐากของพระผมพระภาคพระนามวาสเมธ ทานมนามชอวาสเมธ ได อนโมทนาในเวลานน ดวยจตอนเลอมใสนน เราไดเขาถงวมาน นาง อปสรแปดหมนหกพนไดมแกเรา นางอปสรเหลานน ยอมอนวตตาม ความประสงคทกอยางของเราเสมอ เรายอมครอบงาเทวดาเหลาอน น เปนผลแหงบญกรรมในกลปท ๒๕ เราเปนกษตรย พระนามวาวรณ ใน กาลนนเราไดเปนพระเจาจกรพรรดเสวยโภชนะอนขาวผอง ชนเหลานน ไมตองหวานพช และไมตองนาไถไปไถ มนษยทงหลายยอมบรโภคขาว สาลอนเกดเองสกเองในทไมไดไถ เราเสวยราชสมบตในภพนนแลว ได ถงความเปนเทวดาอก ถงเวลานน โภคสมบตเชนนกบงเกดแกเรา สตวทงปวงซงเปนมตร หรอมใชมตร ยอมไมเบยดเบยนเรา เราเปน ทรกของสตวทกจาพวก นเปนผลแหงกรรม ในกลปท ๓ หมน เราไดให ทานใดในกาลนน ดวยการใหทานนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผล แหงการไลทาดวยของหอม ในภทกปน เราผเดยวไดเปนอธบดของคน ไดเปนราชฤาษผมอานภาพมาก ไดเปนพระเจาจกรพรรดมพลมาก เรา นนตงอยในศล ๕ ไดยงหมชนเปนอนมากใหถงสคต ไดเปนทรกของ เทวดาทงหลาย คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๕ วโมกข ๘ และ อภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ฉะนแล. ทราบวา ทานพระปลนทวจฉเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ปลนทวจฉเถราปทาน. ----------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 59 ราหลเถราปทานท ๖ (๑๖) วาดวยผลแหงการถวายเครองลาด [๑๘] เราไดถวายเครองลาดในประสาท ๗ ชน แดพระผมพระภาคพระนามวา ปทมตระ เชษฐบรษของโลก ผคงท พระมหามนผเปนจอมแหงชนเปน นระผประเสรฐ อนพระขณาสพพนหนงแวดลอมแลว เสดจเขาพระ คนธกฎ พระศาสดาผประเสรฐกวาเทวดา เปนนระผองอาจ ทรงยง พระคนธกฎใหรงเรอง ประทบยนในทามกลางภกษสงฆ ไดตรสพระคาถา เหลานวา ทนอนนผใดใหโชตชวงแลว ดงกระจกเงาอนขดดแลว เราจก พยากรณผนน ทานทงหลายจงฟงเรากลาว ประสาททองอนงดงาม หรอ ประสาทแกวไพฑรยเปนทรกแหงใจจกบงเกดแกผนน ผนนจกเปนจอม เทวดา เสวยเทวรชสมบตอย ๖๔ ครง ในกลปท ๒๑ จกไดเปนกษตรย พระนามวาวมล จกเปนพระเจาจกรพรรดทรงครอบครองแผนดนมสมทร สาคร ๔ เปนขอบเขต พระนครชอเรณวดสรางดวยแผนอฐ โดยยาว ๓๐๐ โยชน สเหลยมจตรส ประสาทชอสทสนะ อนวสสกรรมเทพบตร นรมตให ประกอบดวยเรอนยอดอนประเสรฐ ประดบดวยแกว ๗ ประการ วทยาธรมเสยงสบอยางตางๆ กน มาเกลอนกลนอย เหมอน จกเปนนครชอสทสนะของเหลาเทวดา รศมแหงนครนน เปลงปลงดง เมอพระอาทตยอทย นครนนจกรงเรองจาโดยรอบ ๘ โยชนอยเปนนจ ในแสนกลป พระศาสดาทรงพระนามวาโคดมโดยพระโคตร ซงมสมภพ ในวงศพระเจาโอกกากราช จกเสดจอบตในโลก ผนนอนกศลมลตก เตอนแลว จกเคลอนจากภพดสต จกไดเปนพระราชโอรสของพระผม พระภาคพระนามวาโคดม ถาจะพงอยครองเรอนผนนพงไดเปนพระเจา จกรพรรด แตขอทเขาจะคงทถงความยนดในเรอนนน ไมเปนฐานะทจะ มได เขาจกออกบวชเปนบรรพชต เปนผมวตรอนงาม จกไดเปนพระ

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 60 อรหนตมนามชอวาราหล พระมหามนทรงพยากรณเราวา มปญญา สมบรณดวยศล เหมอนนกตอยตวดรกษาไข ดงจามรรกษาขนหาง เรา รทวถงธรรมของพระองคแลว ยนดอยในศาสนา เรากาหนดรอาสวะ ทงปวงแลว ไมมอาสวะอย คณวเศษเหลานคอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ฉะนแล. ทราบวา ทานพระราหลเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยการฉะนแล. จบ ราหลเถราปทาน. ----------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 61 อปเสนวงคนตปตตเถราปทานท ๗ (๑๗) วาดวยผลแหงการถวายดอกกณณการ [๑๙] เราไดเขาเฝาพระผมพระภาค พระนามวาปทมตระเชษฐบรษของโลก เปน นระผประเสรฐ สงสดกวานระ ประทบนงอยทเงอมเขา เวลานนเราได เหนดอกกณณการกาลงบานจงเดดขวมนแลว เอามาประดบทฉตร โปรย (กน) ถวายแดพระพทธเจา และเราไดถวายบณฑบาตมขาวชนพเศษ ทจดวาเปนโภชนะอยางด ไดนมนตพระ ๘ รป เปน ๙ รป ทงพระ พทธเจาใหฉนทบรเวณนน พระสยมภมหาวรเจาผเปนบคคลผเลศ ทรง อนโมทนาวา ดวยการถวายฉตรน (และ) ดวยจตอนเลอมใสในการ ถวายขาวชนพเศษนน ทานจกไดเสวยสมบต จกเปนจอมเทวดาเสวย เทวรชสมบต ๓๐ ครง และจกไดเปนพระเจาจกรพรรด ๒๑ ครง จกได เปนพระเจาประเทศราชอนไพบลย โดยคณานบไมถวนในแสนกลปแต กลปน วงศพระเจาโอกกากราชจกสมภพ ดาบสผมปญญากวางขวางเสมอ ดวยแผนดน มปญญาด มหาชนเรยกวาสเมธ จกเปนพระพทธเจาพระ นามวาโคดมโดยพระโคตร เมอพระศาสนากาลงรงเรอง ผนจกถงความเปน มนษยจกไดเปนสาวกของพระศาสดา มนามวาอปเสนะ เมอกาลเปนไป ถงทสด เราถอนภพไดทงหมด เราชนะมารพรอมทงพาหนะแลว ทรง กายอนเปนทสดไว คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และ อภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ฉะนแล. ทราบวา ทานพระอปเสนวงคนตปตตเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ อปเสนวงคนตปตตเถราปทาน. จบ ภาณวารท ๓. ----------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 62 รฐปาลเถราปทานท ๘ (๑๘) วาดวยผลแหงการถวายชาง [๒๐] เราไดถวายชางตวประเสรฐ มงางอนงามควรเปนราชพาหนะพรอมทงลก ชางอนงามมเครองหตถาลงการ กนฉตรขาวแดพระผมพระภาคพระนามวา ปทมตระ เชษฐบรษของโลกผคงท เราซอสถานทนนทงหมดแลว ไดให สรางอารามถวายแกสงฆ ไดใหสรางปราสาทไวภายในวหารนน ๕๔,๐๐๐ หลง ไดทาทานดงหวงนาใหญแลว มอบถวายแดพระพทธเจา พระ สยมภมหาวรเจาผเปนอครบคคล ทรงอนโมทนา ทรงยงชนทงหมดให ราเรง ทรงแสดงอมตบท พระพทธเจาผเปนนายกพระนามวาปทมตระ ทรงทาผลบญทเราทาแลวนนใหแจงชดแลว ประทบนง ณ ทามกลางภกษ สงฆไดตรสพระคาถาเหลานวา ผนไดใหสรางปราสาท ๕๔,๐๐๐ หลง เราจกแสดงวบากของผน ทานทงหลายจงฟงเรากลาว กฏาคารหมนแปดพน จกมแกผน และกฏาคารเหลานนสาเรจดวยทองลวน เกดในวมานอน อดม ผนจกเปนจอมเทวดาเสวยเทวรชสมบต ๕๐ ครง และจกเปนพระเจา จกรพรรด ๕๘ ครง ในกลปทแสน พระศาสดาพระนามวาโคดมโดยพระ โคตรซงมสมภพในวงศพระเจาโอกกากราช จกเสดจอบตในโลก ผนอน กศลมลตกเตอนแลว จกเคลอนจากเทวโลก ไปบงเกดในสกลทเจรญม โภคสมบตมาก ภายหลง เขาอนกศลมลตกเตอนแลว จกบวช จกได เปนสาวกของพระศาสดา มนามวารฐปาละ เขามตนสงไปแลว เพอ ความเพยรสงบระงบ ไมมอปธ จกกาหนดรอาสวะทงปวงแลว ไมม อาสวะนพพาน เราลกขนแลว ละโภคสมบตออกบวช ความรกในโภค สมบตเหมอนกอนเขฬะไมมแกเรา เรามความเพยรอนนาธระไป อนนา

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 63 มาซงธรรมเปนเดนเกษมจากโยคะ เราทรงไวซงกายอนมในทสดในศาสนา พระสมมาสมพทธเจา คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ฉะนแล. ทราบวา ทานพระรฐปาลเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ รฐปาลเถราปทาน. ----------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 64 โสปากเถราปทาน ท ๙ (๑๙) วาดวยผลแหงการถวายอาสนะดอกไม [๒๑] พระผมพระภาคพระนามวาสทธตถะ เสดจมายงสานกของเราซงกาลงชาระ เงอมเขาอยทภเขาสงอนประเสรฐ เราเหนพระพทธเจาเสดจเขามา ได ตกแตงเครองลาดแลว ไดปลาดอาสนะดอกไมถวายแดพระโลกเชษฐผคง ท พระผมพระภาคพระนามวาสทธตถะนายกของโลกประทบนงบนอาสนะ ดอกไมแลว ทรงทราบคตของเรา ไดตรสความเปนอนจจวา สงขาร ทงหลายไมเทยงหนอ มความเกดขนและเสอมไปเปนธรรมดา เกดขน แลวยอมดบไป ความทสงขารเหลานนสงบระงบเปนสข พระสพพญ เชษฐบรษของโลก เปนพระผประเสรฐ ทรงเปนนกปราชญ ตรสดงน แลว เสดจเหาะขนในอากาส ดงพระยาหงสในอมพร เราละทฏฐของ ตนแลวเจรญอนจจสญญา ครนเราเจรญอนจจสญญาไดวนเดยวกทากาละ ณ ทนนเอง เราเสวยสมบตทงสอง อนกศลมลตกเตอนแลวเกดในภพ ทสด เขาถงกาเนดพอครว เราออกจากเรอนบวชเปนบรรพชต เราม กาลฝน ๗ โดยกาเนด ไดบรรลอรหต เราปรารภความเพยร มใจแนวแน ตงมนอยในศลดวยด ยงพระมหานาคใหทรงยนดแลว ไดอปสมบทในกลป ท ๙๔ แตกลปน เราไดทากรรมใดในกาลนน ดวยผลแหงกรรมนน เรา ไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการถวายอาสนะดอกไมในกลปท ๙๔ แต กลปน เราไดเจรญสญญาใดในกาลนน เราเจรญสญญานนอย ไดบรรล อาสวขยแลว คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ฉะนแล. ทราบวา ทานพระโสปากเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ โสปากเถราปทาน. --------------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 65 สมงคลเถราปทานท ๑๐ (๒๐) วาดวยผลแหงการถวายอาหาร [๒๒] เราประสงคจะบชาเครองเสนสรวง จงใหตกแตงโภชนาหารยนอยทโรง ใหญ คอยตอนรบพราหมณทงหลาย ครงนนเราไดเหนพระผมพระภาค สมพทธเจา พระนามวาปยทสสทรงมยศมาก ทรงนาโลกทงปวงใหวเศษ เปนสยมภอครบคคลผโชตชวง อนพระสาวกทงหลายแวดลอม รงเรอง ดงพระอาทตย เสดจดาเนนไปในถนน จงประนมอญชลยงจตของตนให เลอมใส นมนตดวยใจเทานนวา ขอเชญพระมหามนเสดจมา พระ ศาสดาผยอดเยยมในโลก ทรงทราบความดารของเราเสดจมาสประต (เรอน) เรากบพระขณาสพหนงพน (เราทลวา) ขอนอบนอมแดพระองคผบรษ อาชาไนย ขอนอบนอมแดพระองคผอดมบรษ ขอเชญเสดจขนปราสาท ประทบนงบนอาสนะอนอดมเถด พระเจาขา พระผมพระภาคทรงฝกพระ องคแลว มบรวารอนฝกแลวทรงขามพนแลว ประเสรฐกวาบรรดาผขาม เสดจขนปราสาทแลว ประทบนงบนอาสนะอนประเสรฐ อามสใดทเรา รวบรวมไวอนมอยในเรอนตน เรามจตเลอมใส ไดถวายอามสนน แด พระพทธเจาดวยมอทงสองของตนโดยเคารพ เรามจตเลอมใส มใจ ผองแผว เกดโสมนส ประนมอญชลนมสการพระพทธเจาผประเสรฐสด วา โอ พระพทธเจาผประเสรฐ ในระหวางพระอรยบคคล ๘ นงฉนอย มพระขณาสพเปนอนมาก อานภาพนของทานทงหลาย เรานบถอพระผม พระภาคนนเปนสรณะ พระผมพระภาคพระนามวาปยทสส เชษฐบรษ ของโลกประเสรฐกวานระ ประทบนงในทามกลางภกษสงฆแลวไดตรส พระคาถาเหลานวา ผใดไดนมนตสงฆผซอตรง มจตมนคง และพระ ตถาคตสมพทธเจาใหฉน เราจกพยากรณผนน ทานทงหลายจงฟงเรา กลาว ผนนจกไดเสวยเทวราชสมบต ๒๗ ครง จกปรารภในกรรมของตน

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 66 รนรมยอยในเทวโลก จกไดเปนพระเจาจกรพรรด ๘๐ ครง จกไดเปน พระราชาในแผนดนครอบครองพสธา ๕๐๐ ครง เราเขาปาไพรวนอนสตว ราย (เสอโครง) อาศยอย เรมตงความเพยรแลว เผากเลสได ในกลป ท ๑๘๐๐ เราไดใหทานใดในเวลานน ดวยผลแหงทานนน เราไมรทคต เลย นเปนผลแหงการถวายอาหาร คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราได ทาเสรจแลว ฉะนแล. ทราบวา ทานพระสมงคลเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ สมงคลเถราปทาน ---------- รวมอปทานทมในวรรคน คอ ๑. สหาสนทายกเถราปทาน ๒. เอกถมภกเถราปทาน ๓. นนทเถราปทาน ๔. จลลปนถกเถราปทาน ๕. ปลนทวจฉเถราปทาน ๖. ราหลเถราปทาน ๗. อปเสนวงคนตปตตเถราปทาน ๘. รฏฐปาลเถราปทาน ๙. โสปากเถราปทาน ๑๐. สมงคลเถราปทาน ในวรรคนทานประกาศคาถาไว ๑๓๗ คาถา. จบ สหาสนยวรรคท ๒. ----------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 67 สภตวรรคท ๓ สภตเถราปทานท ๑ (๒๑) วาดวยผลแหงการเจรญพทธานสสต [๒๓] ในทไมไกลภเขาหมวนต มภเขาชอนสภะ เราไดสรางอาศรมไวทภเขา นสภะนนอยางสวยงาม สรางบรรณศาลาไว ในกาลนน เราเปนชฎลมนาม ชอวาโกลยะ มเดชรงเรอง ผเดยว ไมมเพอน อยทภเขานสภะ เวลานน เราไมบรโภคผลไม เหงามนและใบไม ในกาลนน เราอาศยใบไมเปนตน ทเกดเองและหลนเองเลยงชวต เรายอมไมยงอาชพใหกาเรบ แมจะสละ ชวต ยอมยงจตของตนใหยนด เวนอเนสนา จตสมปยตดวยราคะเกดขน แกเรา เมอใด เมอนน เราบอกตนเองวา เราผเดยวทรมานจตนน ทาน กาหนดในอารมณเปนทตงแหงความกาหนด ขดเคองในอารมณเปนทตง แหงความขดเคอง และหลงใหลในอารมณเปนทตงแหงความหลงใหล จง ออกไปเสยจากปา ทอยนเปนของทานผบรสทธ ไมมมลทน มตบะ ทานอยาประทษรายผบรสทธเลย จงออกไปเสยจากปาเถด ทานจกเปน เจาเรอนไดสงทควรไดเมอใด ทานอยายนดแมทงสองอยางนนเลย จงออก ไปจากปาเถด เปรยบเหมอนฟนเผาศพ ไมใชทากจอะไรทไหนๆ ไมนน เขาไมไดสมมตวา เปนไมในบานหรอในปา ฉนใด ทานกเปรยบเหมอน ฟนเผาศพ ฉนนน ไมใชคฤหสถ สมณะกไมใช วนน ทานพนจาก เพศทงสอง จงออกจากปาไปเสยเถด ขอนพงมแกทานหรอหนอ ใครจะร ขอนของทาน ใครจะนาธระของเราไปโดยเรว เพราะทานมากดวยความ เกยจคราน วญชนจกเกลยดทาน เหมอนชาวเมองเกลยดของไมสะอาด ฉะนน ฤาษทงหลาย จกครา ทานมาโจททวง ทกเมอ วญชนจกประกาศ ทานวามศาสนาอนกาวลวงแลว กเมอไมไดสงวาส ทานจกเปนอยอยางไร ชางมกาลง เขาไปหาชางกญชรตกมน ๓ ครง เกดในสกลชางมาตงคะ มอาย ๖๐ ถอยกาลงแลว นา (ขบ) ออกจากโขลง มนถกขบจากโขลง

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 68 แลว ยอมไมไดความสขสาราญ มนเปนสตวมทกขเศราใจ ซบเซา หวน ไหวอย ฉนใด ชฎลทงหลายจกนา (ขบ) แมทานผมปญญาทรามออก ทานถกชฎลเหลานนขบไลแลว จกไมไดความสขสาราญ ฉนนน ทาน เพรยบพรอมแลวดวยลกศร คอ ความโศก ทงกลางวนและกลางคน จก ถกความเรารอนแผดเผา เหมอนชางถกขบจากโขลง ฉะนน หมอนาทอง ยอมไมไปในทไหนๆ ฉนใด ทานมศลอนเสอมแลว กฉนนน จกไมไป ในทไหนๆ แมทานอยครองเรอน กจกเปนอยอยางไร ทรพยอนเปน ของมารดา และแมของบดาทฝงไวของทานไมม ทานจกตองทาการงาน ของตน จะตองอาบเหงอตางนา จกเปนอยในเรอนอยางน กรรมทดนน ทานไมชอบ เราหามใจอนหมกหมมดวยสงกเลสอยางน ในทนน เราได ธรรมกถาตางๆ หามจตจากบาปธรรม เมอเรามปกตอยดวยความไม ประมาทอยางน เวลา ๓ หมนปลวงเราไป (ผอย) ในปาใหญ พระสมพทธเจา พระนามวาปทมตระ ทรงเหนเราผไมประมาท ผแสวงหาประโยชนอนอดม จงเสดจมายงสานกของเรา พระพทธเจามพระรศมดงสทองชมพนท ประมาณมได ไมมใครเปรยบ ไมมใครเสมอดวยพระรป เสดจจงกรม อยในอากาศในเวลานน พระพทธเจาไมมใครเสมอดวยพระญาณ เสดจ จงกรมอยในอากาศในกาลนน ดงพระยารงมดอกบานสะพรง เหมอนสายฟา ในระหวางกลบเมฆ พระองคเสดจจงกรมอยในอากาศในเวลานน ดงราชสห ผไมกลว ดจพญาชางราเรง เหมอนพญาเสอโครงผไมครนคราน พระ พทธเจามพระรศมดงแทงทองสงค เปรยบดวยถานเพลงไมตะเคยน มพระ รศมโชตชวงดงดวงแกวมณเสดจจงกรมอยในอากาศในกาลนน พระพทธ เจามพระรศมเปรยบดงเขา (แกวใส) ไกรลาสอนบรสทธ เสดจจงกรม อยในอากาศในเวลานน ดงพระจนทรในวนเพญ ดจพระอาทตยเวลาเทยง เวลานน เราไดเหนพระองคเสดจจงกรมอยในอากาศ จงคดอยางนวา สตวผนนเปนเทวดาหรอวาเปนมนษย นระเชนน เราไมเคยไดฟงหรอเหน ในแผนดน บทมนตจะมอยบางกระมง ผนจกเปนพระศาสดา ครนเราคด อยางนแลว ไดยงจตของตนใหเลอมใส เรารวบรวมดอกไมและของหอม

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 69 ตางๆ ไวในเวลานน ไดปลาดอาสนะดอกไมอนวจตรดเปนทรนรมยใจ แลวไดกลาวคานกะพระพทธเจาผเลศกวานระผเปนสารถวา ขาแตพระวร เจา อาสนะอนสมควรแกพระองคน ขาพระองคจดไวถวายแลว ขอไดโปรด ทรงยงจตของขาพระองคใหราเรง ประทบนงบนอาสนะดอกโกสมเถด พระผมพระภาคพทธเจาไมทรงตกพระทย ดงพญาไกรสร ประทบนงบน อาสนะดอกโกสมอนประเสรฐนน ๗ คน ๗ วน เรากไดนมสการพระองค ๗ คน ๗ วน พระศาสดาผยอดเยยมในโลก เสดจออกจากสมาธแลว เมอทรงพยากรณกรรมของเรา ไดตรสพระดารสดงนวา ทานจงเจรญ พทธานสสตอนยอดเยยมกวาภาวนาทงหลาย ทานเจรญพทธานสสตนแลว จกยงใจใหเตมเปยมได จกรนรมยอยในเทวโลกตลอด ๓ หมนกลป จก ไดเปนจอมเทวดาเสวยเทวรชสมบตอย ๘๐ ครง จกไดเปนพระเจาจกรพรรด อยในแวนแควน ๑๐๐๐ ครง จกไดเปนพระเจาประเทศราชอนไพบลยโดย คณานบมได จกไดเสวยสมบตนนทงหมด นเปนผลแหง (การเจรญ) พทธานสสต เมอทองเทยวอยในภพนอยภพใหญ จกไดโภคสมบตเปน อนมาก จะไมมความบกพรองดวยโภคะ นเปนผลแหง (การเจรญ) พทธานสสต ในแสนกลป พระศาสดาทรงพระนามวาโคดมโดยพระโคตร ซงมสมภพในวงศพระเจาโอกกากราช จกเสดจอบตในโลก ทานจกทง ทรพย ๘๐ โกฏ ทาสและกรรมกรเปนอนมาก จกบวชในพระศาสนาของ พระผมพระภาคพระนามวาโคดม จกยงพระสมพทธเจาโคดมศากยบตรผ ประเสรฐใหทรงยนด จกไดเปนสาวกของพระศาสดา มนามชอวาสภต พระศาสดาพระนามวาโคดม ประทบนง ณ ทามกลางภกษสงฆแลว จกทรง ตงทานวาเปนผเลศใน ๒ ตาแหนง คอ ในคณะพระทกขไณยบคคล ๑ ในการอยโดยไมมขาศก ๑ พระสมพทธเจาผรงเรอง ทรงเปนนายกสงสด เปนนกปราชญ ครนตรสอยางนแลว เสดจเหาะขนสอากาศ ดงพญาหงส ในอมพร เราอนพระโลกนาถทรงพราสอนแลว นมสการพระตถาคต มจต เบกบาน เจรญพระพทธานสสตอนอดมทกเมอ ดวยกศลกรรมทเราทาด แลวนน และดวยการตงเจตนาไว เราละกายมนษยแลว ไดไปสภพ

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 70 ดาวดงส ไดเปนจอมเทวดาเสวยทพยสมบต ๘๐ ครง และไดเปนพระ เจาจกรพรรด ๑๐๐๐ ครง ไดเปนพระเจาประเทศราชอนไพบลย โดยคณานบ มได ไดเสวยสมบตเปนอนด นเปนผลแหง (การเจรญ) พทธานสสต เมอทองเทยวอยในภพนอยภพใหญ เรายอมไดโภคสมบตเปนอนมาก เรา ไมมความบกพรองโภคะเลย นเปนผลแหง (การเจรญ) พทธานสสต ในแสนกลปแตกลปน เราไดทากรรมอนใดไวในกาลนน ดวยผลแหง กรรมนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหง (การเจรญ) พทธานสสต คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาให แจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ฉะนแล. ทราบวา ทานพระสภตเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ สภตเถราปทาน. ----------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 71 อปวาณเถราปทานท ๒ (๒๒) วาดวยผลแหงการถวายธง [๒๔] พระสมพทธชนเจาพระนามวาปทมตระ ทรงรจบธรรมทงปวง ทรงรงเรอง ดงกองไฟ เสดจปรนพพานแลว มหาชนมาประชมกนบชาพระตถาคต กระทาจตกาธารอยางสวยงามแลวปลงพระสรระ มหาชนทงหมดพรอมทง เทวดาและมนษย ทาสรรกจเสรจแลว รวบรวมพระธาตไว ณ ทนน ได สรางพระพทธสถปไวชนท ๑ แหงพระพทธสถปนนสาเรจดวยทอง ชนท ๒ สาเรจดวยแกวมณ ชนท ๓ สาเรจดวยเงน ชนท ๔ สาเรจดวยแกวผลก ชนท ๕ ในพระพทธสถปนน สาเรจดวยแกวทบทม ชนท ๖ สาเรจดวย แกวลาย (เพชรตาแมว) ชนบนสาเรจดวยรตนลวน ทางเดนสาเรจดวย แกวมณ ไพรทสาเรจดวยรตนะ พระสถปสาเรจดวยทองลวนๆ สงสด หนงโยชน เวลานน เทวดาทงหลายมารวมประชมปรกษากน ณ ทนนวา แมพวกเรากจกสรางพระสถปถวายแดพระโลกนาถผคงท พระธาตจะไดไม เรยราย พระสรระจะรวมกนเปนอนเดยว เราทงหลายจกทากญแจใสใน พระพทธสถปน เทวดาทงหลายจงยงโยชนอนใหเจรญดวยรตนะ ๗ ประการ (เทวดาทงหลายจงนรมตพระสถปใหสงเพมขนอกโยชนหนง ดวยรตนะ ๗ ประการ) พระสถปจงสง ๒ โยชน สวางไหวขจดความมดได นาค ทงหลายมาประชมรวมปรกษากน ณ ทนนในเวลานนวา มนษยและเทวดา ไดสรางพระพทธสถปแลว เราทงหลายอยาไดประมาทเลย ดงมนษยกบ เทวดาไมประมาท แมพวกเรากจกสรางพระสถปถวายแดพระโลกนาถผคงท นาคเหลานน จงรวมกนรวบรวมแกวอนทนล แกวมหานล และแกวมณ มรศมโชตชวงปกปดพระพทธสถป พระพทธเจดยประมาณเทานน สาเรจ ดวยแกวมณลวน สงสด ๓ โยชน สงแสงสวางไสวในเวลานน ฝงครฑ มาประชมรวมปรกษากนในเวลานนวา มนษยเทวดาและนาคไดสรางพระ พทธสถปแลว เราทงหลายอยาประมาทเลย ดงมนษยเปนตนกบเทวดา

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 72 ไมประมาท แมพวกเรากจกสรางสถปถวายแดพระโลกนาถผคงท ฝงครฑ จงไดสรางสถปอนสาเรจดวยแกวมณลวน และกญแจกเชนนน ไดสราง พระพทธเจดยตอขนไปใหสงอกโยชนหนง พระพทธสถปสงสด ๔ โยชน รงเรองอย ยงทศทงปวงใหสวางไสว ดงพระอาทตยอทยฉะนน และพวก กมภณฑกมาประชมรวมปรกษากนในเวลานนวา พวกมนษยและพวกเทวดา ฝงนาคและฝงครฑ ไดสรางสถปอนอดม ถวายเฉพาะแดพระพทธเจาผ ประเสรฐ พวกเราอยาไดประมาทเลย ดงมนษยเปนตนกบเทวดาไม ประมาท แมพวกเรากจกสรางสถปถวาย แตพระโลกนาถผคงท พวก เราจกปกปดพระพทธเจดยตอขนไปดวยรตนะ พวกกมภณฑไดสราง พระพทธเจดยตอขนไปในทสดอกโยชนหนง เวลานนพระสถปสงสด ๕ โยชน สวางไสวอย พวกยกษมาประชมรวมปรกษากน ณ ทนนใน เวลานนวา เวลานน มนษย เทวดา นาค กมภณฑ (และ) ครฑ ไดพากนสรางสถปอนอดมถวายเฉพาะแดพระพทธเจาผประเสรฐสด พวก เราอยาไดประมาทเลย ดงมนษยเปนตน พรอมกบเทวดาไมประมาท แมพวกเรากจกสรางสถปถวายแดพระโลกนาถผคงท พวกเราจกปกปด พระพทธเจดยตอขนไปดวยแกวผลก พวกยกษจงสรางพระพทธเจดย ตอขนไป ในทสดอกโยชนหนง เวลานน พระสถปจงสงสด ๖ โยชน สวางไสวอย พวกคนธรรพพากนมาประชมรวมปรกษากนในเวลานนวา สตวทงปวง คอ มนษย เทวดา นาค ครฑ กมภณฑและยกษ พากนสรางพระสถปแลว บรรดาสตวเหลาน พวกเรายงไมไดสราง แมพวกเรากจกสรางสถปถวายตอพระโลกนาถผคงท พวกคนธรรพ จงพากนสรางไพรท ๗ ชน ไดสรางตลอดทางเดน เวลานน พวก คนธรรพไดสรางสถปสาเรจดวยทองคาลวน ในกาลนน พระสถปจง สงสด ๗ โยชน สวางไสวอย กลางคนกลางวนไมปรากฏ แสง สวางมอยเสมอไป พระจนทรพระอาทตยพรอมทงดาวครอบงารศมพระ สถปนนไมได กแสงสวางโพลงไปไกลรอยโยชนโดยรอบ (พระสถป) ในเวลานน มนษยเหลาใดจะบชาพระสถป พวกเขาไมตองขนพระสถป

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 73 พวกเขายกขนไวในอากาศ ยกษตนหนงพวกเทวดาตงไว ชอวาอภสมมต มนยกธงหรอพวงดอกไมขนไปในเบองสง มนษยเหลานนมองไมเหนยกษ เหนแตพวงดอกไมขนไป ครนเหนเชนนแลวกลบไป มนษยทงหมด ยอมไปสสคต มนษยเหลาใดชอบใจในปาพจน และเหลาใดเลอมใส ในพระศาสนา ตองการจะเหนปาฏหารย ยอมบชาพระสถป เวลานน เราเปนคนยากไรอยในเมองหงสวด เราไดเหนหมชนเบกบาน จงคด อยางนในเวลานนวา เรอนพระธาตเชนน ของพระผมพระภาคพระองคใด พระผมพระภาคพระองคนโอฬาร กหมชนเหลานมใจยนดไมรจกอมใน สกการะททาอย แมเรากจกทาสกการะแดพระโลกนาถผคงทบาง เราจกเปน ทายาทในธรรมของพระองคในอนาคต เราจงเอาเชอกผกผาหมของเราอน ซกขาวสะอาดแลว คลองไวทยอดไมไผ ยกเปนธงขนไวในอากาศ ยกษ อภสมมตจบธงของเรานาขนไปในอมพร เราเหนธงอนลมสะบด ไดเกด ความยนดอยางยง เรายงจตใหเลอมใสในพระสถปนนแลว เขาไปหา ภกษรปหนง กราบไหวภกษนนแลว ไดสอบถามถงผลในการถวายธง ทานยงความเพลดเพลนและปตใหเกดแกเรา กลาวแกเราวา ทานจกได เสวยวบากของธงนนในกาลทงปวง จตรงคเสนา คอ พลชาง พลมา พลรถ และพลเดนเทา จกแวดลอมทานอยเปนนตย นเปนผลแหงการ ถวายธง ดนตรละ ๖ หมน และกลองเภรอนประดบสวยงามจะประโคม แวดลอมทานเปนนตย นเปนผลแหงการถวายธง หญงสาวแปดหมน หกพน อนประดบงดงาม มผาและอาภรณวจตร สวมใสแกวมณ และ กณฑล หนาแฉลม แยมยม มตะโพกผงผาย เอวเลก เอวบาง จกแวดลอม (บาเรอ) ทานเปนนตย นเปนผลแหงการถวายธง ทานจกรนรมยอยใน เทวโลกตลอด ๓ หมนกลป จกไดเปนจอมเทวดาเสวยเทวรชสมบตอย ๘๐ ครง จกไดเปนพระเจาจกรพรรด ๑๐๐๐ ครง จกไดเปนพระเจา ประเทศราชอนไพบลยโดยคณานบมได ในแสนกลป พระศาสดาทรง

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 74 พระนามวาโคดม ซงมสมภพในวงศพระเจาโอกกากราช จกเสดจอบต ในโลก ทานอนกศลมลตกเตอน เคลอนจากเทวโลกแลว ประกอบ ดวยบญกรรม จกเกดเปนบตรพราหมณ ทานจกละทรพย ๘๐ โกฏ ทาสและกรรมกร เปนอนมากออกบวชในพระศาสนาของพระผมพระภาค พระนามวาโคดม ทานจกยงพระสมพทธเจา พระนามวาโคดมศากยบตร ผประเสรฐใหโปรดปราณแลว จกไดเปนพระสาวกของพระศาสดา มชอ วาอปวาณะ กรรมทเราทาแลวในแสนกลป ใหผลแกเราในทนแลว เราเผากเลสของเราแลว ดจกาลงลกศรพนแลงไปแลว เมอเราเปน พระเจาจกรพรรด เปนใหญในทวปทง ๔ เธอทงหลายจกยกขนโดยรอบ ๓ โยชนทกเมอ ในแสนกลปแตกลปน เราไดทากรรมใดไวในเวลานน ดวยผลแหงกรรมนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการถวายธง คณ วเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และแมอภญญา ๖ เราทา ใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ฉะนแล ทราบวา ทานพระอปวาณเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการ ฉะนแล. จบ อปวาณเถราปทาน. ----------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 75 ตณสรณาคมนยเถราปทานท ๓ (๒๓) วาดวยผลแหงการรบสรณะ ๓ [๒๕] เราเปนคนบารงมารดาบดา อยในนครจนทวดเวลานน เราเลยงดมารดา บดาของเราผตาบอด เรานงอยในทลบ คดอยางนในเวลานนวา เรา เลยงดมารดาบดาอย จงไมไดบวช โลกทงหลายอนความมดมนอนธการ ปดแลว ยอมถกไฟ ๓ กองเผา เมอเราเกดแลวในภพเชนน ไมมใครจะ เปนผแนะนา พระพทธเจาเสดจอบตแลวในโลก บดน พระพทธศาสนา กาลงรงเรอง สตวผใครบญอาจรอถอนตนขนได เราจะรบสรณะ ๓ แลว จะรกษาใหบรบรณ ดวยกศลกรรมทไดทาแลวนน เราจะพนทคตได เราไดเขาไปหาทานพระสมณะชอนสภะ อครสาวกของพระพทธเจาแลว รบสรณคมน ในครงนนเรามอายไดแสนป ไดรกษาสรณคมนใหบรบรณ ตลอดเวลาเทานน เมอกาลทสดลวงไป เราไดระลกถงสรณคมน ดวย กศลกรรมทไดทาแลวนน เราไดไปสภพดาวดงส เมอเรายงอยในเทวโลก ประกอบแตบญกรรม เราอบต ณ ประเทศใดๆ เรายอมไดเหต ๘ ประการ คอ ในประเทศนนๆ เราเปนผอนเขาบชาทกทศ ๑ เปนผม ปญญาคมกลา ๑ เทวดาทงปวงยอมประพฤตตามเรา ๑ เรายอมไดโภค สมบตไมขาดสาย ๑ เปนผมผวพรรณดงทอง ๑ เปนผมปฏภาณในท ทงปวง ๑ เปนผไมหวนไหวตอมตร ๑ ยศของเราสงสด ๑ เราไดเปน จอมเทวดาเสวยเทวรชสมบตอย ๘๐ ครง อนนางอปสรแวดลอมเสวยสข อนเปนทพย เราไดเปนพระเจาจกรพรรด ๗๕ ครง ไดเปนพระเจา ประเทศราชอนไพบลยโดยคณนานบมได เมอถงภพทสด เราประกอบ ดวยบญกรรม เกดในสกลพราหมณมหาศาลมงคงทสดในนครสาวตถ เวลาเยน (วนหนง) เราตองการจะเลน แวดลอมดวยพวกเดก ออก จากนครแลว เขาไปสสงฆาราม ณ ทนน เราไดเหนพระสมณะผพนวเศษ แลว ไมมอปธ ทานแสดงธรรมแกเรา และไดใหสรณะแกเรา เรา นนฟงสรณะแลว ระลกถงสรณะของเราได นงอยบนอาสนะอนหนง

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 76 ไดบรรลอรหต เราไดบรรลอรหตนบแตเกดไดเจดป พระพทธเจามพระ จกษ ทรงรคณของเราแลว ทรงประทานอปสมบทในกลปอนประมาณ มไดแตกลปน เราไดถงสรณะ กรรมทเราทาดแลวเพยงนน ไดใหผลแก เรา ณ ทน สรณะเรารกษาดแลว ความปรารถนาแหงใจเรานนตงไวด แลว เราไดเสวยยศทกอยางแลว ไดบรรลบทอนไมหวนไหว ทานเหลา ใดมความตองการฟง ทานเหลานนจงฟงเรากลาว เราจกบอกความแหง บททเราเหนเองแกทานทงหลาย พระพทธเจาเสดจอบตแลว ในโลก ศาสนาของพระชนเจาเปนไปอย พระองคทรงตกลองอมฤต อนเปน เครองบรรเทาลกศร คอความโศกได ทานทงหลายพงทาสกการะอนยงใน บญเขตอนยอดเยยม ตามกาลงของตน ทานทงหลายจกพบนพพาน ทานทงหลายจงรบไตรสรณคมน จงรกษาศล ๕ ยงจตใหเลอมใสใน พระพทธเจาแลว จกทาทสดทกขได ทานทงหลายจงยกเราเปนตวอยาง รกษาศลแลว แมทกทานกจก ไดบรรลอรหตโดยไมนานเลยเราเปนผ มวชชา ๓ บรรลอทธวธ ฉลาดในเจโตปรยญาณ ขาแตพระมหาวรเจา ขาพระองคเปนสาวกของพระองค ขอถวายบงคม จรณะของพระศาสดา ในกลปอนประมาณมไดแตกลปน เราไดนบถอพระพทธเจาเปนสรณะ เรา ไมรจกทคตเลย นเปนผลในการถงสรณคมน คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระ พทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ฉะนแล. ทราบวา ทานพระตสรณาคมนยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ตณสรณาคมนยเถราปทาน. ----------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 77 เบญจสลสมาทานนยเถราปทานท ๔ (๒๔) วาดวยผลแหงการรกษาเบญจศล [๒๖] เวลานน เราเปนคนทาการรบจางอยในนครจนทวด เรามวประกอบ ในการนามาซงการงานของผอน จงไมไดบวช โลกทงหลายถกความมด ใหญหลวงปดบงแลว ยอมถกไฟ ๓ กองเผา เราควรจะประกอบดวย อบายอะไรหนอ ไทยธรรมของเราไมม และเราเปนคนยากไรทาการรบ จางอย ผฉะนน เราพงรกษาเบญจศลใหบรบรณเถด เราจงเขาไปหา พระภกษชอนสภะ ผเปนสาวกของพระมนพระนามวาอโนมทสส แลว ไดรบสกขาบท ๕ เวลานนเรามอายแสนป เรารกษาเบญจศลใหบรบรณ ตลอดเวลาเทานน เมอเวลาใกลตายมาถงเขา ทวยเทพยอมยงเราใหชนชม (เชอเชญเรา) วา ทานผนรทกข รถอนเทยมดวยมาพนหนงนปรากฏ แลวเพอทาน เมอจตดวงหลงเปนไป เราไดระลกถงศลของเรา ดวย กศลกรรมทไดทาแลวนน เราไดไปสภพดาวดงส ไดเปนจอมเทวดาเสวย ราชสมบตในเทวโลก ๓๐ ครง แวดลอมดวยนางอปสรทงหลาย เสวย สขอนเปนทพยอย และไดเปนพระเจาจกรพรรด ๗๕ ครง ไดเปนพระเจา ประเทศราชอนไพบลยโดยคณานบมได เราอนกศลมลตกเตอนแลว เคลอนจากเทวโลก มาเกดในสกลพราหมณมหาศาลอนมงคงในนคร ไพสาล เมอศาสนาของพระชนเจายงรงเรองอย มารดาและบดาของเราได รบสกขาบท ๕ ในเวลาใกลพรรษา เราฟงศลอยพรอมกบมารดาและบดา จงระลกถงศลของเราได เรานงอยบนอาสนะอนเดยว ไดบรรลอรหตแลว เราไดบรรลอรหตนบแตเกดได ๕ ป พระพทธเจาผมจกษทรงทราบคณของ เราแลว ไดประทานอปสมบทใหเรา เรารกษาสกขาบท ๕ ใหบรบรณ แลว ไมไดไปสวนบาตเลย ตลอดกลปหาประมาณมไดแตกลปน เรานน ไดเสวยยศเพราะกาลงแหงศลเหลานน เมอจะประกาศผลของศลทเราได เสวยแลว โดยจะนามาประกาศตลอดโกฏกลป กพงประกาศไดเพยงเอกเทศ เรารกษาเบญจศลแลว ยอมไดเหต ๓ ประการ คอ เราเปนผมอายยน

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 78 นาน ๑ มโภคสมบตมาก ๑ มปญญาคมกลา ๑ เมอเราประกาศผลของ ศลทงปวงกะหมมนษยอนมประมาณยง เราทองเทยวอยในภพนอยใหญ ยอมไดฐานะเหลาน พระสาวกของพระชนเจาทงหลาย ประพฤตอยในศลหา ประมาณมได ถาจะพงยนดอยในภพ จะพงมผลเชนไร เบญจศลอนเรา ผเปนคนรบจาง มความเพยรประพฤตดแลว เราพนจากเครองผกทงปวงได ในวนน ดวยศลนน ในกลปอนประมาณมได แตกลปน เรารกษาเบญจศล แลว ไมรจกทคตเลย นเปนผลแหง (การรกษา) เบญจศล คณวเศษ เหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และแมอภญญา ๖ เราพงทาให แจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ฉะนแล. ทราบวา ทานพระเบญจศลสมาทานยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ เบญจสลสมาทานยเถราปทาน. ----------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 79 อนนสงสาวกเถราปทานท ๕ (๒๕) วาดวยผลแหงการถวายภกษา [๒๗] เราไดปตอยางยง เพราะไดเหนสมพทธเจา ผมพระฉววรรณดงทองคา พระนามวาสทธตถะ เสดจดาเนนอยในระหวางตลาด เชนกบเสาคายทอง มพระลกษณะประเสรฐ ๓๒ ประการ ดงดวงประทปสองโลกใหโชตชวง หาประมาณมได ไมมใครเปรยบ ฝกพระองคแลว ทรงความรงเรอง เราถวายอภวาทสมพทธเจาแลว นมนตพระองคผมหามนใหเสวย พระมน ผประกอบดวยกรณาในโลก ทรงอนโมทนาแกเราในกาลนน เรายงจตให เลอมใสในพระพทธเจา ผทรงพระมหากรณาพระองคนน ทรงทาความชน ชมอยางยงแลว บนเทงอยในสวรรคตลอดกลปหนง ในกลปท ๙๔ แตกลป น เราไดถวายทานใดในเวลานน ดวยผลแหงทานนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการถวายภกษา คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ฉะนแล. ทราบวา ทานพระอนนสงสาวกเถระไดกลาวคาถาเหลานดวยประการฉะนแล. จบ อนนสงสาวกเถราปทาน. ----------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 80 ธปทายกเถราปทานท ๖ (๒๖) วาดวยผลแหงการถวายธป [๒๘] เรามจตเลอมใส ไดถวายธปไวในพระคนธกฎของพระผมพระภาคพระนาม วาสทธตถะ เชษฐบรษของโลก ผคงทเราเขาถงกาเนดใดๆ คอความ เปนเทวดาหรอมนษย ในกาเนดนนๆ เรายอมเปนทรกของชนแม ทงหมด นเปนผลแหงการถวายธป ในกลปท ๙๔ แตกลปน เราได ถวายธปใดในเวลานน ดวยผลแหงการถวายธปนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการถวายธป คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ฉะนแล. ทราบวา ทานพระธปทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ธปทายกเถราปทาน ----------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 81 ปฬนปชกเถราปทานท ๗ (๒๗) วาดวยผลแหงการเกลยทราย [๒๙] เราขนเอาทรายเกาทโพธมณฑลอนอดม แหงพระผมพระภาคพระนามวา วาวปสสออกทง แลวเกลยทรายอนสะอาดไวในกลปท ๙๑ แตกลปน เราไดถวายทรายใด ดวยผลการถวายทรายนนเราไมรจกทคตเลย นเปน ผลแหงการถวายทราย ในกลปท ๕๓ แตกลปน เราไดเปนพระราชา ครอบครองคน ไดเปนพระเจาจกรพรรดมกาลงมาก มพระนามวามหาปฬนะ คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เรา ทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ฉะนแล. ทราบวา ทานพระปฬนปชกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ปฬนปชกเถราปทาน. ----------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 82 อตตยเถราปทานท ๘ (๒๘) วาดวยผลแหงการสงขามฟาก [๓๐] เวลานน เราเปนจระเขอยใกลฝงแมนาจนทภาคา เราขวนขวายหาเหยอของ ตน ไดไปยงทานา สมยนน พระสยมภผอครบคคลพระนามวาสทธตถะ พระองคประสงคจะเสดจขามแมนา จงเสดจเขามาสทานา กเมอ พระสมพทธเจาเสดจมาถง แมเรากมาถงททานานน เราไดเขาไปใกล พระสมพทธเจาแลว ไดกราบทลดงนวา เชญเสดจขน (หลงขาพระองค) เถดพระมหาวรเจา ขาพระองคจกขามสงพระองค ขอพระองคทรงอน เคราะหวสยของบดาขาพระองคเถด พระมหามน พระมหามนทรงสดบ คาทลเชญของเราแลวเสดจขน (หลง) เราราเรง มจตยนด ไดขาม สงพระผมพระภาค ผนายกของโลก ทฝงแมนาโนน พระผมพระภาค สทธตถะนายกของโลก ทรงยงเราใหพอใจ ณ ทนนวา ทานจกไดบรรล อมตธรรม เราเคลอนจากกายนนแลว ไดไปสเทวโลก แวดลอมดวย นางอปสร เสวยสขอนเปนทพยอย เราไดเปนจอมเทวดา เสวยเทวรช สมบตอย ๗ ครง ไดเปนพระเจาจกรพรรดผเปนใหญในแผนดน ๓ ครง เราขวนขวายในวเวก มปญญาและสารวมแลวดวยด ทรงกายอนเปน ทสดอยในศาสนาพระสมมาสมพทธเจา ในกลปท ๙๔ แตกลปน เรา ไดขามสงพระนราสภ ดวยกรรมนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหง การขามสงพระนราสภ คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจ แลว ฉะนแล. ทราบวา ทานพระอตตยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ อตตยเถราปทาน. ----------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 83 เอกญชลกเถราปทานท ๙ (๒๙) วาดวยผลแหงการประนมอญชล [๓๑] เราไดเหนพระสมพทธเจา ผมพระฉววรรณเปลงปลงดงทองพระนามวา วปสส เลศกวาผนาหม เปนนระผแกลวกลา ทรงแนะนาด ทรงทรมานผ ทยงมไดทรมาน ผคงท ทรงมวาทะมาก มมตมาก เสดจดาเนนไป ระหวางตลาด จงมจตเลอมใส มใจโสมนส ไดประนมอญชลไหว ใน กลปท ๙๑ แตกลปน เราไดประนมอญชลไหวอนใด ในเวลานน ดวย กรรมนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการประนมอญชลไหว คณ วเศษเหลาน คอปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจง ชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระเอกญชลกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ เอกญชลกเถราปทาน. ----------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 84 โขมทายกเถราปทานท ๑๐ (๓๐) วาดวยผลแหงการถวายผาโขมะ [๓๒] เวลานน เราเปนพอคาอยในนครพนธมด ดวยการคาขายนน เราไดเลยง ดภรยา และกอสรางกศลสมบต เราตองการกศล ไดถวายผาโขมะผน หนงแดพระศาสดาพระนามวาวปสส ผทรงแสวงหาคณใหญหลวง เสดจ ดาเนนอยในถนน ในกลปท ๙๑ แตกลปน เวลานน เราไดถวายผาโขมะ ใด ดวยกรรมนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลการถวายผาโขมะในกลป ท ๒๗ แตกลปน เราเปนพระเจาจกรพรรดพระนามวา สนธวสนทนะ สมบรณดวยรตนะ ๗ ประการ เปนใหญในทวปทง ๔ คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระโขมทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ โขมทายกเถราปทาน. ---------- รวมอปทานทมในวรรคน คอ ๑. สภตเถราปทาน ๒. อปวาณเถราปทาน ๓. ตณสรณาคมนยเถราปทาน ๔. เบญจสลสมาทานนยเถราปทาน ๕. อนนสงสาวกเถราปทาน ๖. ธปทายกเถราปทาน ๗. ปฬนปชกเถราปทาน ๘. อตตยเถราปทาน ๙. เอกญชลกเถราปทาน ๑๐. โขมทายกเถราปทาน คาถารวมทงหมดททานกลาวไวม ๑๘๕ คาถา. จบ สภตวรรคท ๓. จบ ภาณวารท ๔. ----------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 85 กณฑธานวรรคท ๔ กณฑธานเถราปทาน ๑ (๓๑) วาดวยผลแหงการถวายผลกลวย [๓๓] เรามจตเลอมใสโสมนส ไดบารงพระพทธเจาผประเสรฐสด ตรสรเอง เปนอครบคคล ซงทรงหลกเรนอยตลอด ๗ วน เรารเวลาทพระองคเสดจ ออกจากทหลกเรน ไดถอผลกลวยใหญเขาไปถวายพระมหามนพระนามวา ปทมตระ พระผมพระภาคสพพญญผนาของโลก เปนมหามน ทรงยง จตของเราใหเลอมใส ทรงรบไวแลวเสวย พระสมพทธเจา ผทรงนา หมชนยอดเยยมเสวยแลว ประทบนงบนอาสนะของพระองค ไดตรส พระคาถาเหลานวา ยกษเหลาใดประชมกนอยทภเขาน และคณะภตในปา ทงหมดนน จงฟงคาเรา ผใดบารงพระพทธเจาผเทยง ดงไกรสรราชสห เราจกพยากรณผนน ทานทงหลายจงฟงเรากลาว ผนนจกไดเปนทาว เทวราช ๑๑ ครง จกไดเปนพระเจาจกรพรรด ๓๔ ครง ในกลปทแสน พระศาสดาทรงพระนามวาโคดมโดยพระโคตร ซงมสมภพในวงศพระเจา โอกกากราช จกเสดจอบตในโลก ผนนไดดาสมณะทงหลายผมศล หา อาสวะมได จกไดชอ (อนเหมาะสม) ดวยวบากแหงกรรมอนลามก เขาจกไดเปนโอรสทายาทในธรรมของพระศาสดาพระองคนน อนธรรม นรมตแลว จกเปนสาวกมชอวากณฑธานะ เราประกอบเนองๆ ซง ความสงด เพงฌาน ยนดในฌาน ยงพระศาสดาใหทรงโปรดปราน ไม มอาสวะอย พระชนเจาอนพระสาวกทงหลายแวดลอม หอมลอมดวย ภกษสงฆ ประทบนง ณ ทามกลางสงฆแลว ทรงใหเรารบการแจกสลาก เราหมผาเฉวยงบาขางหนง ถวายบงคมพระศาสดาผนาของโลก เมอภกษ ทงหลายวากลาวอย ไดรบสลากทหนงไวขางหนาของผประเสรฐ ดวย

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 86 กรรมนน พระผมพระภาคทรงยงหมนโลกธาตใหหวนไหว ประทบนง ณ ทามกลางภกษสงฆ ทรงตงเราไวในอครฐาน เรามความเพยรอนนาซง ธระ นาความเกษมจากโยคะมาให เราทรงกายเปนทสดไวในศาสนาของ พระสมมาสมพทธเจา คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระกณฑธานเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ กณฑธานเถราปทาน. ----------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 87 สาคตเถราปทานท ๒ (๓๒) วาดวยผลแหงการสรรเสรญพระพทธเจา [๓๔] ในกาลนน เราเปนพราหมณมนามชอวา โสภตะ อนบรวารพรอมดวย ศษยแวดลอมแลว ไดไปยงอาราม สมยนนพระผมพระภาคผอดมบรษ แวดลอมดวยภกษสงฆ เสดจออกจากประตพระอารามแลวประทบยนอย เราไดเหนพระสมพทธเจาพระองคนน ผฝกพระองคแลว แวดลอมดวย ภกษสงฆผฝกตนแลว จงยงจตของตนใหเลอมใสแลวเชยชมพระองคผนา ของโลกวา ตนไมทกชนดนน งอกงามบนแผนดน ฉนใด สตวผม ความรกฉนนน ยอมงอกงามในศาสนาของพระชนเจา พระองคสพพญ ผทรงนาหมแสวงหาคณอนยงใหญ ทรงถอนคนเปนอนมากออกจากทาง ผดแลว ตรสบอกทางทถก พระองคฝกพระองคแลวแวดลอมดวยผฝก ตนแลว ทรงเพงฌาน แวดลอมดวยผเพงฌาน ทรงมความเพยร แวด ลอมดวยผสงตนไปแลว ผสงบระงบและผคงท ประดบดวยบรษท ยอม งามดวยพระญาณอนเกดแตบญ รศมของพระองครงเรอง ดงพระอาทตย อทยฉะนน พระศาสดาพระนามวา ปทมตระ ผทรงแสวงหาคณใหญ ทอดพระเนตรเหนเราผมจตเลอมใส ประทบยนทามกลางภกษสงฆ ได ตรสพระคาถาเหลานวา พราหมณใดยงความราเรงใหเกดแลว สรรเสรญ เรา พราหมณนนจกรนรมยอยในเทวโลกตลอดแสนกลป อนกศลมล ตกเตอนแลว จกเคลอนจากสวรรคชนดสต แลวจกบวชในศาสนาของ พระผมพระภาคพระนามวาโคดม ครนบวชในศาสนาแลวจกไดความยนด และความราเรง จกเปนสาวกของพระศาสดามนามชอวาสาคตะ เราบวช แลวเวนกรรมอนลามกดวยกาย ละวจทจรต ยงอาชพใหบรสทธ เรา เปนอยอยางน เปนผฉลาดในเตโชธาต กาหนดรอาสวะทงปวงแลว

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 88 เปนผไมมอาสวะอย คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระสาคตเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบสาคตเถราปทาน. ----------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 89 มหากจจายนเถราปทานท ๓ (๓๓) วาดวยผลแหงการทาทองพระเจดย [๓๕] เราไดใหทาแผนศลาไวแลว ไดเอาทองฉาบทาพระเจดยชอปทม ของพระ ผมพระภาคผเปนทพงของโลกพระนามวาปทมตระ และไดกนฉตรอน สาเรจดวยแกว แลวเอาพดวาลวชนพดถวายพระพทธเจาผเปนเผาพนธ ของโลก ผคงท ภมเทวดามประมาณเทาไร มาประชมกนทงหมดในเวลา นน ดวยความหวงวา พระศาสดาจกตรสผลแหงอาสนะและฉตรแกว พวกเราจกฟงพระศาสดาตรสทงหมดนน พงยงความราเรงใหเกดอยางยง ในศาสนาของพระสมมาสมพทธเจา พระสยมภผอครบคคลประทบนงบน อาสนะทองแลว แวดลอมดวยภกษสงฆ ไดตรสพระคาถาเหลานวา ผใด ไดถวายอาสนะอนสาเรจดวยทองและแกวน เราจกพยากรณผนน ทาน ทงหลายจงฟงเรากลาว ผนนจกเปนจอมเทวดาเสวยเทวรชสมบตอย ๓๐ กลป จกมรศมแผไปโดยรอบตลอดรอยโยชน มาสมนษยโลกแลว จก ไดเปนพระเจาจกรพรรดมพระนามวาปภสสระ จกเปนผมเดชอนรงเรอง จกไดเปนกษตรย มรตนะ ๘ ประการ โชตชวงอยโดยรอบ ทงกลางคน กลางวน ดงพระอาทตยอทยฉะนน ในกลปทแสน พระศาสดามพระนาม ชอวาโคดมซงมสมภพในวงศพระเจาโอกกากราช จกเสดจอบตในโลก ผนนอนกศลมลตกเตอนแลว จกเคลอนจากภพดสต จกเปนบตร พราหมณ มนามชอวากจจานะ ภายหลง เขาบวชแลวจกตรสร ไมม อาสวะอย พระโคดมผสองโลกใหโชตชวงจกทรงตงไวในตาแหนงอนเลศ ผนน จกกลาวปญหาทถกถามแลวโดยยอใหพสดาร และเมอกลาวปญหา นน จกยงอธยาศยใหเตม พราหมณผเปนอภชาตบตรในสกลอนมงคง

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 90 เรยนจบมนต ละทรพยและขาวเปลอกแลว บวชเปนบรรพชต เมอถก ถามปญหาแมโดยยอ เรากกลาวแกไดโดยพสดาร เรายอมยงอธยาศย ของชนเหลานนใหเตม ยอมยงพระผมพระภาคผสงกวาสตวใหโปรดปราน พระมหาวรเจาผตรสรเอง เปนอครบคคล ทรงโปรดปรานเรา ประทบนง ณ ทามกลางสงฆแลว ทรงตงเราไวในเอตทคคสถาน คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระมหากจจายนเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ มหากจจายนเถราปทาน. ----------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 91 กาฬทายเถราปทานท ๔ (๓๔) วาดวยผลแหงการถวายขาวชนพเศษ [๓๖] เมอพระพทธเจาพระนามวาปทมตระ เชษฐบรษของโลก ผคงทเสดจ ดาเนนทางไกล เทยวจารกไป ในเวลานน เราไดถอเอาดอกปทม ดอก อบล และดอกมะลซอนอนบานสะพรง และถอขาว (สก) ชนพเศษมา ถวายแดพระศาสดา พระมหาวรชนเจา ทองเสวยขาวชนพเศษอนเปน โภชนะด และทรงรบดอกไมนนแลว ทรงยงเราใหรนเรงวา ผใดได ถวายดอกปทมอนอดม เปนทปรารถนา เปนทใครในโลกนแกเรา ผนน ทากรรมททาไดยากนก ผใดไดบชาดอกไม และไดถวายขาวชนพเศษ แกเรา เราจกพยากรณผนน ทานทงหลายจงฟงเรากลาว ผนนจกไดเสวย เทวรชสมบต ๑๘ ครง ดอกอบล ดอกปทม และดอกมะลซอน จะมใน เบองบนผนนดวยผลแหงบญนน ผนนจกสรางหลงคาอนประกอบดวย ของหอมอนเปนทพยไวในอากาศ จกทรงไวในเวลานน จกไดเปนพระเจา จกรพรรด ๒๕ ครง จกไดเปนพระราชาในแผนดนครอบครองพสธา ๕๐๐ ครง ในกลปทแสน พระศาสดามพระนามชอวาโคดม ซงมสมภพใน วงศพระเจาโอกกากราช จกเสดจอบตในโลก ผนนปรารถนาในกรรมของ ตน อนกศลมลตกเตอนแลว จกไดเปนบตรผมชอเสยง ทาความเพลด เพลนใหเกดแกเจาศากยะทงหลายแตภายหลง ผนนอนกศลมลตกเตอน แลวจกบวช จกกาหนดรอาสวะทงปวงแลวไมมอาสวะนพพาน พระ โคดมผเผาพนธของโลก จกทรงตงผนนซงบรรลปฏสมภทา ไดทากจท ควรทาเสรจแลว ไมมอาสวะ ในเอตทคคสถาน ผนนมตนสงไปแลว เพอความเพยร สงบระงบ ไมมอปธ จกเปนสาวกของพระศาสดา มนามชอวาอทาย เรากาจดราคะ โทสะ โมหะ มานะ และมกขะ

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 92 ไดแลว กาหนดรอาสวะทงปวงแลว ไมมอาสวะอย เรายงพระสม พทธเจาใหทรงโปรดปราน มความเพยร มปญญา และพระสมพทธเจา ทรงเลอมใส ทรงตงเราไวในเอตทคคสถาน คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระ พทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระกาฬทายเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ กาฬทายเถราปทาน. ----------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 93 โมฆราชเถราปทานท ๕ (๓๕) วาดวยผลแหงการถวายบงคมพระพทธเจา [๓๗] กพระผมพระภาคผสยมภ พระนามวาอตถทสส ไมทรงแพอะไรๆ แวด ลอมดวยภกษสงฆ เสดจดาเนนไปในถนน เราแวดลอมดวยพวกศษย ทงหลายออกจากเรอนไป ครนแลวไดพบพระผมพระภาคผเปนนายกของ โลกทถนนนน เราไดประนมอญชลบนเศยรเกลาถวายบงคมพระสมพทธ เจา ยงจตของตนใหเลอมใสแลว เชยชมพระองคผนายกของโลก สตว มรปกด มสญญากด ไมมสญญากด ประมาณเทาใด สตวเหลานนยอม เขาไปภายในพระญาณของพระองค ทงหมดเปรยบเหมอนสตวในนาเหลา ใดเหลาหนง สตวเหลานนยอมตดอยภายในขายของคนทเอาขายตาเลกๆ เหวยงลงในนาฉะนน อนงสตวเหลาใดคอ สตวมรป และไมมรป มเจตนา (ความตงใจ) สตวเหลานนยอมเขาไปภายในพระญาณของพระองคทงหมด พระองคทรงถอนโลกอนอากลดวยความมดนขนไดแลว สตวเหลานนไดฟง ธรรมของพระองคแลว ยอมขามกระแสความสงสยได โลกอนอวชชา หอหมแลว อนความมดทวมทบ โลกกาจดความมดได สงแสงโชตชวงอย เพราะพระญาณของพระองค พระองคผมจกษเปนผทรงบรรเทาความมดมน ของสตวทงปวง ชนเปนอนมากฟงธรรมของพระองคแลว จกนพพาน ดงนแลว เราเอานาผงรวงอนไมมตวผงใสเตมหมอแลว ประคองดวยมอ ทงสอง นอมถวายแดพระผมพระภาค พระมหาวรเจาผแสวงหาคณอน ใหญหลวง ทรงรบดวยพระหตถอนงาม กพระสพพญเสวยนาผงนน แลว เสดจเหาะขนสนภากาศ พระศาสดาพระนามวาอตถทสสนราสภ ประทบอยในอากาศ ทรงยงจตของเราใหเลอมใส ไดตรสพระคาถาเหลาน วา ผใดชมเชยญาณน และชมเชยพระพทธเจาผประเสรฐสดดวยจตอน เลอมใสนน ผนนจะไมไปสทคตและผนนจกเสวยเทวรชสมบต ๔๖ ครง จกไดเปนพระเจาประเทศราชครอบครองแผนดน ๘๐๐ ครง จกไดเปน

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 94 พระเจาจกรพรรด ๕๐๐ ครง จกไดเปนพระเจาประเทศราชเสวยสมบต อยในแผนดนนบไมถวน จกเปนผเลาเรยน ทรงจามนต รจบไตรเพท จกบวชในศาสนาของพระผมพระภาคพระนามวาโคดม จกพจารณาอรรถ อนลกซงอนละเอยดไดดวยญาณ จกเปนสาวกของพระศาสดา มนามชอ วาโมฆราช จกถงพรอมดวยวชชา ๓ ทากจทควรทาเสรจแลว ไมม อาสวะ พระโคดมผทรงเปนยอดของผนาหม จกทรงตงผนนไวในเอต ทคคสถาน เราละกเลสเครองประกอบของมนษย ตดเครองผกพนในภพ กาหนดรอาสวะทงปวงแลว ไมมอาสวะอย คณวเศษเหลาน คอ ปฏ สมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธ ศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระโมฆราชเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ โมฆราชเถราปทาน. ----------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 95 อธมตตกเถราปทานท ๖ (๓๖) วาดวยผลแหงการถวายออย [๓๘] เมอพระโลกนาถพระนามวาอตถทสส ผเปนอดมบคคลเสดจนพพานแลว เรามจตเลอมใส นมนตภกษสงฆ เราทามณฑปดวยออยแลว นมนต สงฆรตนะ ผซอตรง มจตตงมนเปนสงฆผอดม ใหฉนออย เราเขาถง กาเนดใดๆ คอความเปนเทวดาหรอมนษย ในกาเนดนนๆ เรายอม ครอบงาสตวทงปวง นเปนผลแหงบญกรรม ในกลปท ๑,๘๐๐ เราได ใหทานใดในเวลานน ดวยผลแหงทานนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผล แหงการถวายออย คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และ อภญญา ๖ เราไดทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานอธมตตกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ อธมตตกเถราปทาน. ----------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 96 ลสณทายกเถราปทานท ๗ (๓๗) วาดวยผลแหงการถวายกระเทยม [๓๙] ในกาลนน เราเปนดาบสอยทไมไกลภเขาหมวนต เราอาศยกระเทยม เลยงชวต กระเทยมเปนอาหารของเรา เราใสกระเทยมเตมหาบแลว ได ไปสอารามสงฆ เราราเรง มจตโสมนส ไดถวายกระเทยมแกสงฆ ครนถวายกระเทยมแกสงฆผใหเกดความยนดเหลอเกนในศาสนาพระวปส สผเลศกวานรชนแลว ไดบนเทงในสวรรคตลอดกลป ในกลปท ๙๑ แต กลปน เราไดใหกระเทยมใด ดวยกรรมนน เราไมรจกทคตเลย น เปนผลแหงการถวายกระเทยม คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราได ทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระลสณทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ลสณทายกเถราปทาน. ----------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 97 อายาตทายกเถราปทานท ๘ (๓๘) วาดวยผลแหงการสรางศาลาโรงฉน [๔๐] เมอพระโลกนาถพระนามวาสข ผประเสรฐกวาพวกคนผกลาว (ยกยอง ตน) นพพานแลว เราราเรง มจตโสมนส ไดไหวพระสถปอนอดม ในกาลนน เราราเรง มจตโสมนส ใหคนไปบอกกบนายชาง ใหทรพย แลว จางใหทาศาลา (ล) โรงฉน เราอยในเทวโลกตลอด ๘ กลป โดยไมสบสนกนเลย ในกลปทเหลอ เราทองเทยวไปสบสนกน ยาพษ ยอมไมกลากลายในกายเรา และศาตราไมกระทบกายเรา เราไมพงตายใน นา นเปนผลแหงการสรางศาลาโรงฉน เราปรารถนาฝนเมอใด มหาเมฆ ยอมยงฝนใหตกเมอนน แมเทวดาทงหลายกตกอยในอานาจเรา นเปน ผลแหงบญกรรม เราไดเปนพระเจาจกรพรรดสมบรณดวยแกว ๗ ประการ ๓๐ ครง ใครๆ ยอมไมดหมนเรา นเปนผลแหงบญกรรม ในกลปท ๓๐ แตกลปน เราไดใหสรางศาลาโรงฉนใด ดวยกรรมนน เราไมรจกทคต เลย นเปนผลแหงการสรางศาลาโรงฉน คณวเศษเหลาน คอปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราได ทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระอายาตทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ อายาตทายกเถราปทาน. ----------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 98 ธรรมจกกกเถราปทานท ๙ (๓๙) วาดวยผลแหงการตงธรรมจกรบชา [๔๑] เราไดตงธรรมจกรน ทาอยางสวยงาม อนวญชนชมเชย (บชา) ไว ขางหนาอาสนะอนประเสรฐ แหงพระผมพระภาคพระนามวาสทธตถะ เรายอมรงเรองกวาวรรณะทงส มคนใช พลทหารและพาหนะ คนเปน อนมากยอมตดตามหอมลอมเราเปนนตย เราแวดลอมดวยดนตรหกหมน ทกเมอ เรายอมงามดวยบรวาร นเปนผลแหงบญกรรม ในกลปท ๙๔ แตกลปน เราไดตงธรรมจกรใดบชา ดวยกรรมนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการตงธรรมจกรบชา พระเจาจกรพรรดหลายพระองค มพล มาก มพระนามวา สหสสราชา ผเปนใหญกวาชน ไดมปรากฏตลอด ๑๑ กลป แตกลปน คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระธรรมจกกกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ธรรมจกกกเถราปทาน. ----------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 99 กปปรกขยเถราปทานท ๑๐ (๔๐) วาดวยผลแหงการตงตนกลปพฤกษบชา [๔๒] เราไดคลองผาอนวจตรหลายผนไวตรงหนาพระสถปอนประเสรฐ ของ พระผมพระภาคพระนามวาสทธตถะ แลวตงตนกลปพฤกษไว เราเขา ถงกาเนดใดๆ คอ ความเปนเทวดาหรอมนษยในกาเนดนนๆ ตน กลปพฤกษอนงาม ยอมประดษฐานอยใกลประตเรา เวลานน เราเอง บรษทเพอนและคนคนเคย ไดถอเอาผาจากตนกลปพฤกษนนมานงหม ในกลปท ๙๔ แตกลปน เราไดตงตนกลปพฤกษใดไว ดวยกรรมนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการตงตนกลปพฤกษ และในกลปท ๗ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรด ๓ องค ทรงพระนามวาสเจละ ทรง สมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสม ภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธ ศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระกปปรกขยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ กปปรกขยเถราปทาน. ---------- รวมอปทานทมในวรรคน คอ ๑. กณฑธานเถราปทาน ๒. สาคตเถราปทาน ๓. มหากจจายนเถราปทาน ๔. กาฬทายเถราปทาน ๕. โมฆราชเถราปทาน ๖. อธมตตกเถราปทาน ๗. ลสณทายกเถราปทาน ๘. อายาตทายกเถราปทาน ๙. ธรรมจกกกเถราปทาน ๑๐. กปปรกขยเถราปทาน และมคาถา ๑๑๒ คาถา. จบ กณฑธานวรรคท ๔ ----------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 100 อปาลวรรคท ๕ อปาลเถราปทานท ๑ (๔๑) วาดวยพระอบาลปรารภกรรมของตน [๔๓] พระผมพระภาคผเปนนายกของโลก แวดลอมดวยพระขณาสพหนงพน พระองคทรงประกอบความสงด เสดจไปเพออยในทลบ เรานงหมหนง สตว ถอไมเทาสามงามเทยวไป ไดพบพระผมพระภาคผนาของโลก แวดลอมดวยภกษสงฆ จงทาหนงสตวเฉวยงบาขางหนง ประนมอญชล เหนอเศยรเกลา ถวายบงคมพระสมพทธเจา แลวชมเชยพระองคผนา ของโลกวา สตวทงหลายทเกดในไข เกดในเถาไคล เกดผดขน เกด ในครรภ และนกมกาเปนตนทงหมด ยอมเทยวไปในอากาศทกเมอ ฉนใด สตวเหลาใดเหลาหนง มสญญากตาม ไมมสญญากตาม สตว เหลานน กฉนนน ยอมเขาไปภายในพระญาณของพระองคทงหมด อนง กลนหอมอนมอยทภเขา ณ ภเขาหมวนตอนเปนภเขาสงสด กลนหอม ทงหมดนน ยอมไมถงแมสวนเสยวในศลของพระองค โลกนพรอมทง เทวโลก แลนไปเขาความมดมนใหญ โลกกาจดความมดไดสงแสงโชต ชวงอย เพราะพระญาณของพระองค เปรยบเหมอนพระอาทตยอสดงคต แลว โลกกถงความมด ฉนใด เมอพระพทธเจายงไมเสดจอบต สตวโลก ถงความมด ฉนนน (อนง) เปรยบเหมอนเมอพระอาทตยอทย ยอม ขจดความมดไดทกเมอ ฉนใด พระองคผเปนพระพทธเจาอนประเสรฐ สด กขจดความมดไดทกเมอ ฉนนน พระองคทรงสงพระองคไปเพอ ความเพยร ไดเปนพระพทธเจาในโลก พรอมทงเทวโลก ทรงยงหมชน เปนอนมากใหยนดดวยการปรารภกรรมของพระองค พระมหามนพระนาม วาปทมตระผเปนนกปราชญ ทรงสดบคานนแลว ทรงอนโมทนา แลว เสดจเหาะขนในอากาศ ดงพระยาหงสในอมพร พระสมพทธเจาผแสวง

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 101 หาคณอนใหญหลวง พระนามวาปทมตระ เปนศาสดาของเทวดาและ มนษยทงหลาย ทรงเหาะขนไปประทบอยในอากาศ ไดตรสพระคาถา เหลานวา ผใดเชยชมญาณอนประกอบดวยขออปมาทงหลายน เราจก พยากรณผนน ทานทงหลายจงฟงเรากลาว เขาจกไดเปนทาวเทวราช ๑๘ ครง จกไดเปนพระราชาในแผนดนครอบครองพสธา ๓๐๐ ครง จก ไดเปนพระเจาจกรพรรด ๒๕ ครง จกไดเปนพระเจาประเทศราชอนไพบลย โดยจะคณานบมได ในกลปทแสน พระศาสดามพระนามชอวาโคดม ซงมสมภพในวงศพระเจาโอกกากราช จกเสดจอบตในโลก เขาอนกศล มลตกเตอนแลว จกเคลอนจากภพดสต จกเปนผตาโดยชาต (มชาตตา) มชอวาอบาลและภายหลงเขาบวชแลว หนายกรรมอนลามก กาหนดร อาสวะทงปวงแลว จกไมมอาสวะนพพาน พระโคดมพทธเจาผศากยบตร มยศใหญ จกทรงโปรดตงเขาไวในเอตทคคสถานทางบรรล (ผยงดวย) วนย เราบวชดวยศรทธา ทากจทควรทาเสรจแลว ไมมอาสวะกาหนด รอาสวะทงปวง ไมมอาสวะอย และพระผมพระภาคทรงอนเคราะหเราวา เราแกลวกลาในวนย เราปรารภในกรรมของตน ไมมอาสวะอย เราสารวม ในพระปาตโมกขและในอนทรย ๕ ทรงพระวนยอนเปนบอเกดรตนะไว ไดหมดทงสน พระศาสดาผไมมใครเทยบถงในโลก ทรงรคณของเราแลว ประทบนงในทามกลางสงฆ ทรงตงเราไวในเอตทคคสถาน คณวเศษ เหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจง ชดแลว พระพทธศาสนาเราทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระอบาลเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ อปาลเถราปทาน. --------------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 102 โสณโกฏยเวสสเถราปทานท ๒ (๔๒) วาดวยผลแหงการทาทจงกรม [๔๔] เราไดใหทาทจงกรม ซงทาการฉาบทาดวยปนขาว ถวายแดพระมนพระ นามวาอโนมทสสเชษฐบรษของโลก ผคงท เราไดเอาดอกไมตางๆ ส ลาดทจงกรม ทาเพดานบนอากาศ แลวทลเชญพระพทธเจาผสงสดใหทรง ใชสอย เวลานน เราประนมอญชลถวายบงคมพระองคผมวตรอน งาม แลวมอบถวายศาลาลแดพระผมพระภาค พระผมพระภาคผเปน ศาสดายอดเยยมในโลก มพระจกษ ทรงรความดารของเรา จงอนเคราะห รบไว พระสมพทธเจาผเปนทกขไณยบคคลในโลก พรอมทงเทวโลก ครนทรงรบแลว ประทบนง ณ ทามกลางภกษสงฆแลว ตรสพระคาถา เหลานวา ผใดมจตโสมนส ไดถวายศาลาลแกเรา เราจกพยากรณผนน ทานทงหลายจงฟงเรากลาว รถอนเทยมดวยมาพนหนง จกปรากฏแกผน พรอมเพรยงดวยบญกรรม ในเวลาใกลตาย ผนจกไปสเทวโลกดวยยาน นน เทวดาทงหลายจกพลอยบนเทง ในเมอผนไปถงภพอนด วมานอน ควรคามาก เปนวมานประเสรฐฉาบทาดวยดนแกว ประกอบดวยปราสาท อนประเสรฐ จกครอบงาวมานอน ผนจกรนรมยอยในเทวโลกตลอด ๓ หมนกลป จกไดเปนทาวเทวราชตลอด ๒๕ กลป และจกไดเปนพระ เจาจกรพรรดตลอด ๗๗ กลป พระเจาจกรพรรดนนแมทงหมดมพระนาม เดยวกนวายโสธร ผนไดเสวยสมบตทงสองแลว กอสรางสงสมบญ จกไดเปนพระเจาจกรพรรดใน ๒๘ กลป (อก) แมในภพนน จกม วมานอนประเสรฐ ทวสสกรรมเทพบตรนรมตใหผนจกครองบรซงมเสยง ๑๐ อยางตางๆ กน ในกลปจะนบประมาณมได แตกลปน ผนจกได เปนพระราชารกษาแผนดน มฤทธมาก มพระนามชอวาโอกกากะ อยใน แวนแควน นางกษตรยผมวยอนประเสรฐ มชาตสงกวาหญง ๖ หมน ทงหมด จกประสตพระราชบตรและพระราชบตร ๙ พระองค ครน ประสตพระราชบตรและพระราชบตร ๙ พระองคแลว จกสนพระชนม

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 103 พระเจาโอกกากราชจกทรงอภเษกนางกญญาผเปนทรก กาลงรนเปนมเหส พระนางจกยงพระเจาโอกกากราชใหโปรดปรานแลวไดพร ครนพระนาง ไดพรแลว จกใหขบไลพระราชบตรและพระราชบตร พระราชบตรและ พระราชบตรทงหมดนนถกขบไลแลว จกไปยงภเขา เพราะกลวความแตก ชาต พระราชบตรทงหมดจกสมสกบพระกนษฐภคน สวนพระเชษฐภคน พระองคหนงจกเปนโรคพยาธ กษตรยทงหลายจกตง (ใจ) ลงมนวา ชาตของเราอยาแตกแยกเลย กษตรยจงนามาสมสกบพระเชษฐภคนนน ความเกดแหงสกลโอกกากะจกแตกแยก โอรสของกษตรยเหลานนจกม พระนามวาโลกยะ โดยชาตจกไดเสวยโภคสมบต อนเปนของมนษยมใช นอยในภพนน ผนเคลอนจากกายนนแลวจกไปสเทวโลก แมในเทวโลก นน จกไดวมานอนประเสรฐ เปนทรนรมยใจ ผนอนกศลมลตกเตอน แลว จกเคลอนจากเทวโลกมาสความเปนมนษย จกมชอวาโสณะ จก ปรารภความเพยร มใจแนวแน ตงความเพยรในศาสนาของพระศาสดา กาหนดรอาสวะทงปวงแลว จกไมมอาสวะนพพาน พระผมพระภาค พระนามวา โคดมศากยบตร ผประเสรฐ ผรวเศษ เปนมหาวระ ทรง เหนคณอนนตจกตงไวในตาแหนงเลศ เมอฝนตกในทประมาณ ๔ นว หญาประมาณ ๔ นว ลมซด เวน พระผมพระภาคผคงท ซงทรงประกอบความเพยร ความถงทสด ไมมยงขนไปกวานน เรามตนฝกแลวในการฝกอนอดม เราตงจตไวดแลว เราปลงภาระทงปวง ลงแลว เปนผไมมอาสวะดบแลว พระองครสมหานาค มพระชาตสง ดงพระยาไกรสร ประทบนงในทามกลางภกษสงฆ ทรงตงเราไวในเอต ทคคสถาน คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และ อภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระโสณโกฏยเวสสเถระไดกลาวคาถาเหลานดวยประการฉะนแล. จบ โสณโกฏยเวสสเถราปทาน ---------------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 104 ภททยกาฬโคธายปตตเถราปทานท ๓ (๔๓) วาดวยผลแหงการถวายอาสนะทอง [๔๕] หมชนทงปวงเขาไปเฝาพระสมพทธเจาพระนามวาปทมตระ ทรงมจตเมตตา เปนมหามนอครนายกของโลกทงปวง ชนทงปวงยอมถวายอามส คอ สตตกอน สตตผง นาและขาวแกพระศาสดา และในสงฆผเปนนาบญ ไมมนาบญอนยงกวา แมเรากจกนมนตพระพทธเจาผประเสรฐสดและสงฆ ผยอดเยยมแลว จกถวายทาน แกพระผมพระภาคผประเสรฐกวาเทวดา ผคงท คนเหลานเราสงไปใหนมนตพระตถาคต และภกษสงฆทงสน ผเปนนาบญ ไมมนาบญอนยงกวา บลลงกทอง ๑ แสน ลาดดวย เครองลาดวเศษมขนยาว ดวยเครองลาดยดนน เครองลาดมรปดอกไม ผาเปลอกไมและผาฝาย เราไดใหจดตงอาสนะอนควรคามาก สมควรแด พระพทธเจา พระพทธเจาพระนามวาปทมตระผทรงรแจงโลก ประเสรฐ กวาเทวดา ผองอาจกวานระ แวดลอมดวยภกษสงฆ เสดจเขามาสประต บานเรา เรามจตเลอมใส มใจโสมนส ตอนรบพระสมพทธเจาผเปนนาถะ ของโลก ทรงมยศ แลวนาเสดจมาสเรอนของตน เรามจตเลอมใส มใจโสมนส องคาสภกษ ๖ แสน และพระพทธเจาผนายกของโลก ใหอมหนาดวยขาวชนพเศษ พระพทธเจาพระนามวาปทมตระ ผทรงรแจง โลก ทรงรบเครองบชาแลว ประทบนงในทามกลางภกษสงฆ ไดตรส พระคาถาเหลานวา ผใดถวายอาสนะทองอนลาดดวยเครองลาดวเศษมขน ยาวน เราจกพยากรณผนน ทานทงหลายจงฟงเรากลาว ผนนจกไดเปน ทาวเทวราช อนนางอปสรแวดลอม เสวยสมบตอย ๗๔ ครง จกไดเปน พระเจาประเทศราช ครอบครองพสธา ๑๐๐๐ ครง จกไดเปนพระเจา จกรพรรด ๕๑ ครง จกเปนผมสกลสงในกาเนดและภพทงปวง ภายหลง ผนนอนกศลมลตกเตอนแลวจกบวช จกไดเปนพระสาวกของพระศาสดา

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 105 มนามชอวา ภททยะ เราเปนผขวนขวายภายในวเวก มปกตอยใน เสนาสนะอนสงด ผลทงปวงเราบรรลแลว วนน เราเปนผไมมความ เศราหมองจต พระสพพญผนายกของโลก ทรงทราบคณทงปวงของเรา แลว ประทบนงในทามกลางภกษสงฆ ทรงตงเราไวในเอตทคคสถาน คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทา ใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระภททยกาฬโคธายปตตเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการ ฉะนแล. จบ ภททยกาฬโคธายปตตเถราปทาน -------------------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 106 สนนฏฐาปกเถราปทานท ๔ (๔๔) วาดวยผลแหงการถวายผลแฟง [๔๖] เราทากระทอมไวในปา อยในระหวางภเขา ยนดดวยลาภและความเสอม ลาภ ดวยยศและความเสอมยศ พระผมพระภาคพระนามวาปทมตระผร แจงโลก ผควรรบเครองบชา เสดจมาในสานกเราพรอมดวยภกษ ๑ แสน เมอพระมหานาคทรงพระนามวาปทมตระ ผอดมเสดจเขามา เราไดปลาด เครองลาดหญาถวายแดพระศาสดา เรามจตเลอมใส มใจโสมนส ได ถวายผลแฟงและนาฉนแดพระผมพระภาคผซอตรง ดวยใจอนผองใส ในแสนกลปแตกลปน เราไดถวายทานใด ดวยทานนน เราไมรจกทคต เลย นเปนผลแหงการถวายผลแฟง ในกลปท ๔๑ ไดมพระเจาจกรพรรด พระองคหนง พระนามวาอรนทมะ ทรงสมบรณดวยแกว ๗ ประการ ม พลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระสนนฏฐาปกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ สนนฏฐาปกเถราปทาน. ----------------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 107 ปญจหตถยเถราปทานท ๕ (๔๕) วาดวยผลแหงการบชาดวยดอกบว ๕ กา [๔๗] พระสมพทธเจาพระนามวาสเมธ ผมพระจกษทอดลง ตรสพอประมาณ มสต ทรงสารวมอนทรย เสดจมาในแถวตลาด ดอกอบลหากามอยในบอนา ขนของเรา เราเลอมใสไดเอาดอกอบลนนบชาพระพทธเจา ดวยมอทง สองของตน และดอกไมเหลานนเรายกขนเปนหลงคาแหงพระศาสดานน เราทรงดอกไมถวายพระมหานาค ดงศษยกนรมถวายอาจารย ฉะนน ใน กลปท ๓ หมน เราไดยกดอกไมใด ดวยกรรมนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงพทธบชา ใน ๒ พนกลปแตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรดผ เปนกษตรย ๕ พระองค ทรงพลมาก มพระนามชอวาหตถยะ คณวเศษ เหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชด แลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระปญจหตถยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ปญจหตถยเถราปทาน. -----------------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 108 ปทมฉทนยเถราปทานท ๖ (๔๖) วาดวยผลแหงการกนรมเปนพทธบชา [๔๘] เมอพระโลกนาถพระนามวาวปสส ผอครบคคลเสดจนพพานแลว เราถอ ดอกปทมอนบานดยกขนขนบชาทจตกาธาร ในเมอมหาชนยกพระศพขน จตกาธาร จตกาธารสงขนไปจรดนภากาศ เราไดทารมไวในอากาศ กนไว จตกาธาร ในกลปท ๙๑ แตกลปน เราไดยกดอกไมใดบชา ดวยกรรม นน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงพทธบชา ในกลปท ๔๗ แต กลปน ไดมพระเจาจกรพรรดนามวาปทมสระ เปนใหญ มพลมาก ครอบครองแผนดนมสมทรสาคร ๔ เปนทสด คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระ พทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระปทมฉทนยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ปทมฉทนยเถราปทาน -----------------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 109 สยนทายกเถราปทานท ๗ (๔๗) วาดวยผลแหงการถวายทนอน [๔๙] เราไดถวายทนอนอยางดเลศ ลาดดวยกณฑะ คอผา แดพระผมพระภาค พระนามวาสทธตถะ ผมจตเมตตา ผคงท พระผมพระภาคชนเจา ทรง รบทนอนอนเปนกปปยะแลว เสดจลกจากทนอนนน เหาะขนสอากาศ ในกลปท ๙๔ แตกลปน เราไดถวายทนอนใด ดวยกรรมนน เราไมรจก ทคตเลย นเปนผลแหงการถวายทนอน ในกลปท ๕๑ แตกลปน ไดม พระเจาจกรพรรด มพระนามวาวรณเทพ ทรงสมบรณดวยรตนะ ๗ ประการ มกาลงพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และ อภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลวดงน. ทราบวา ทานพระสยนทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ สยนทายกเถราปทาน. -----------------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 110 จงกมทายกเถราปทานท ๘ (๔๘) วาดวยผลแหงการถวายทจงกรม [๕๐] เราไดใหทาสถานทจงกรมกอดวยอฐ ถวายแดพระมนพระนามวาอตถทสส ผเปนเชษฐบรษของโลก ผคงท สถานทจงกรมสรางสาเรจดแลว โดยสง ๕ ศอก โดยยาว ๑๐๐ ศอก ควรเปนทเจรญภาวนา นารนรมยใจ พระผมพระภาคพระนามวาอตถทสสผเปนนระอดมทรงรบแลว ทรง กาทรายดวย (ฝา) พระหตถแลว ไดตรสพระคาถาเหลานวา ดวยการ ถวายทรายน และดวยการถวายทจงกรมอนทาเสรจดแลว ผนนจกได เสวยทรายอนประกอบดวยแกว ๗ ประการ จกเสวยเทวรชสมบตใน เทวดาทงหลายตลอด ๓ กลป อนนางอปสรแวดลอมแลวเสวยสมบต เขามาสมนษยโลกแลว จกไดเปนพระราชาในแวนแควน และจกไดเปน พระเจาจกรพรรดในแผนดน ๓ ครง ในกลปท ๑๘๐๐ เราไดทากรรมใด ในเวลานน ดวยกรรมนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการถวายท จงกรม คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระจงกมทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ จงกมทายกเถราปทาน. ------------------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 111 สภททเถราปทานท ๙ (๔๙) วาดวยผลแหงการบชาดวยผอบไมจนทน [๕๑] พระผมพระภาคพระนามวาปทมตระ ทรงรแจงโลก ผควรรบเครองบชา ผมยศมาก ทรงถอนหมชนขนแลว จะเสดจนพพาน กเมอพระสมพทธ เจาทรงยงหมนโลกธาตใหหวนไหวแลว จะเสดจนพพาน หมชนและ เทวดาเปนอนมากไดประชมกนในเวลานน เราเอากฤษณาและดอกมะล ซอนใสผอบไมจนทนเตมแลว ราเรง มจตโสมนส ยกขนบชาพระผม มพระภาคผเปนนระอดม พระศาสดาสมมาสมพทธเจาผยอดเยยมใน โลก ทรงทราบความดารของเรา ทรงบรรทมอยนนแล ไดตรสพระคาถา เหลานวา ผใดเอา (รม) กฤษณาและมะลซอนบงรมใหเราในกาลทสด เราจกพยากรณผนน ทานทงหลายจงฟงเรากลาว บคคลผนเคลอนจากโลก นแลว จกไปสหมเทวดาชนดสต เขาไดเสวยรชสมบตในชนดสต นนแลว จกไปสชนนมมานรด เขาถวายดอกมะลซอนอนประเสรฐสด ดวยอบายนแลว จกปรารภกรรมของตนเสวยสมบต บคคลผนจกบงเกด ในชนดสตนนอก เคลอนจากชนนนแลว จกไปสความเปนมนษย พระ มหานาคศากยบตรผเลศในโลกพรอมทงเทวโลก ผมพระจกษ ทรงยงสตว ใหตรสรเปนอนมากแลว จกเสดจนพพานในกาลนน เขาอนกศลมล ตกเตอนแลว จกเขาไปเฝา ครนเขาไปเฝาพระสมพทธเจาแลว จกทล ถามปญหาในกาลนน พระสพพญสมพทธเจาผเปนนายกของโลก ทรง ใหราเรง ทรงทราบบรพกรรมแลว จกทรงเปดเผย (แสดง) สจจะ ทงหลาย เขายนดวา ปญหาน พระศาสดาทรงปรารภ (แก) แลว มใจชนชม ถวายบงคมพระศาสดาแลวจกทลขอบวช พระพทธเจาพระองค นน ทรงฉลาดในธรรมอนเลศ ทรงเหนวาเขามใจเลอมใส ยนดดวย กรรมของตน จกทรงใหบวช บคคลผนพยายามแลว จกกาหนดรอาสวะ ทงปวงได แลวจกไมมอาสวะนพพานในศาสนาของพระสมมาสมพทธเจา. จบ ภาณวารท ๕

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 112 เราประกอบดวยบพกรรม มจตชนชม ตงมนดวยด เปนบตรผเกดแต พระหทยของพระพทธเจา อนธรรมนรมตดแลว เราเขาไปเฝาพระธรรมราชา แลว ไดทลถามปญหาอนสงสด และเมอพระผมพระภาคจะทรงแกปญหา ของเราไดตรสกระแสธรรม เรารทวถงธรรมของพระองคแลว ยนดใน ศาสนาอย กาหนดรอาสวะทงปวงแลว ไมมอาสวะอย ในแสนกลป แตกลปน พระผมพระภาคพระนามวาปทมตระผนายกอดม ไมทรงมอปาทาน เสดจนพพานแลว ดงประทปดบเพราะสนนามน ฉะนน พระสถปแกว ของพระผมพระภาคสงประมาณ ๗ โยชน เราไดทาธงสวยงามกวาธงทงปวง เปนทรนรมยใจ บชาไวทพระสถปนน พระอครสาวกชอตสสะ ของ พระพทธเจาพระนามวากสสป เปนบตรผเกดในหทยของเรา เปนทายาท ในพระพทธศาสนา เรามใจเลวทรามไดกลาววาจาอนไมเจรญแกพระอคร สาวกนน ดวยผลแหงกรรมนน ความเจรญจงไดมแกเราในภายหลงพระ มนมหาวรชนเจา ผทรงเกอกลประกอบดวยพระกรณา ทรงประทานบรรพชา แกเราบนทบรรทมครงสด ณ ศาลวนอนเปนทเวยนมาแหงมลลกษตรย ทงหลาย บรรพชากมในวนนเดยวนเอง อปสมบทกในวนนเอง ปรนพพาน กในวนนเอง เฉพาะพระพกตรของพระผมพระภาคผสงสดกวาสตว คณ วเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาให แจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระสภททเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบสภททเถราปทาน. ---------------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 113 จนทเถราปทานท ๑๐ (๕๐) วาดวยผลแหงการถวายดอกไม [๕๒] เราไดใหทาดอกไมอนเปนวตถควรบชา เพอถวายแดพระผมพระภาค พระนามวาสทธตถะเชษฐบรษของโลกผคงท แลวปกปดดวยดอกมะล เรา ใหทาดอกไมนนสาเรจแลว นอมเขาไปถวายแดพระพทธเจา และถอเอา ดอกไมทเหลอไปบชาพระพทธเจา เรามจตเลอมใส มใจโสมนส นาเอา ดอกไมเขาไปบชาพระพทธเจาผเชนกบทองคามคา เปนอครนายกของโลก พระสมพทธเจาผทรงขามความสงสยแลว ผขามหวงกเลสไดแลว แวดลอม ดวยพระขณาสพ ประทบนงในทามกลางภกษสงฆ ไดตรสพระคาถาเหลาน วาผใดไดถวายดอกไมมคา มกลนหอมฟงแกเรา เราจกพยากรณผนน ทาน ทงหลายจงฟงเรากลาว บคคลผนเคลอนจากโลกนแลว จกแวดลอมดวย หมเทวดา เกลอนกลนดวยดอกมะล จกไปสเทวโลก ภพของบคคลนน (สง) นาหวาดเสยว สาเรจดวยทองและแกวมณ วมานทงหลายอนเกด ดวยกรรม จกปรากฏ เขาจกไดเสวยเทวรชสมบต ๗๔ ครง จกแวดลอม ดวยนางอปสรเสวยสมบต จกไดเปนพระราชาในแผนดน ครอบครอง พสธา ๓๐๐ ครง จกไดเปนพระเจาจกรพรรด ๗๕ ครง จกเปนใหญกวา มนษย มนามชอวาทชชยะ เสวยบญนนประกอบดวยกรรมของตน ไมไปส วนบาต จกไปสความเปนมนษย เงนทบคคลนนสงสมไวแลว แมรอยโกฏ มใชนอย บคคลนนจกบงเกดในกาเนดเปนพราหมณ เปนบตรผมปญญา ของวงคนตพราหมณ เปนโอรสผเปนทรกของนางสารพราหมณ และภายหลง เขาจกบวชในศาสนาของพระองครส จกไดเปนพระสาวกของพระศาสดา มนามชอวา จฬจนทะ เขาจกไดเปนพระขณาสพแตยงเปนสามเณรทเดยว กาหนดรอาสวะทงปวงแลว จกไมมอาสวะนพพาน เราไดบารงพระมหาวรเจา และพระสาวกอนๆ ผมศลเปนอนมาก และบารงพระเถระผพชายของเรา

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 114 เพอบรรลประโยชนอนสงสด ครนเราบารงพระเถระผพชายของเราแลว ได เอาธาตใสไวในบาตร นาเขาไปถวายพระสมพทธเจาเชษฐบรษของโลก ผ นราสภ พระพทธเจาในโลกพรอมทงเทวโลก ทรงรบธาตนนดวยพระหตถ ทงสอง แลวจกทรงพระโอวาท จงทรงประกาศพระอครสาวก จตของเรา พนวเศษดแลว และศรทธาของเราตงมนดแลว เรากาหนดรอาสวะทงปวง แลว ไมมอาสวะอย คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และ อภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระจนทเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบจนทเถราปทาน. ----------------- รวมอปทานทมในวรรคน คอ ๑. อปาลเถราปทาน ๒. โสณโกฏยเวสสเถราปทาน ๓. ภททยกาฬโคธายปตตเถราปทาน ๔. สนนฏฐาปกเถราปทาน ๕. ปญจหตถยเถราปทาน ๖. ปทมฉทนยเถราปทาน ๗. สยนทายกเถราปทาน ๘. จงกมทายกเถราปทาน ๙. สภททเถราปทาน ๑๐. จนทเถราปทาน คาถาในวรรคนนม ๑๔๔ คาถา จบอบาลวรรคท ๕. -----------------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 115 วชนวรรคท ๖ วธปนทายกเถราปทานท ๑ (๕๑) วาดวยผลแหงการถวายพด [๕๓] เราไดถวายพดเลมหนง แดพระพทธเจาพระนามวาปทมตระ เชษฐบรษของ โลก ผคงท ผเปนจอมแหงสตว มนคง เรายงจตของตนใหเลอมใส แลว ประนมอญชลถวายบงคมพระสมพทธเจา บายหนาไปทางทศอดร หลกไป พระศาสดาผอครนายกของโลกทรงรบพดวชนแลว ประทบยน ณ ทามกลางภกษสงฆ ไดตรสพระคาถาเหลานวา ดวยการถวายพดน และดวยการตงจตไว ผนจกไมไปสวนบาตตลอดแสนกลป เราปรารภ ความเพยร มจตแนวแน มใจตงมนในเจโตคณ (คณคอการกาหนดรใจ ผอน) มอาย ๗ ป โดยกาเนดไดบรรลอรหต ใน ๖ หมนกลป ไดม พระเจาจกรพรรด ๑๖ พระองค ทรงกาลงมากพระนามเหมอนกนวา พชช มานะ คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระวธปนทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ วธปนทายกเถราปทาน สตรงสยเถราปทานท ๒ (๕๒) วาดวยผลแหงการชมเชยพระผโลกนายก [๕๔] พระผมพระภาคผอดมบรษ เสดจขนภเขาอนสงสดแลว ประทบนงอย เราเปนพราหมณผเรยนจบมนต อยในทไมไกลภเขา ไดเขาไปเฝาพระ มหาวรเจาผประเสรฐกวาเทวดา เปนนราสภ ประนมกรอญชลแลว ชมเชย พระผนายกของโลกวา พระมหาวรพทธเจาพระองคน ทรงประกาศธรรม

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 116 อนประเสรฐ แวดลอมดวยภกษสงฆ ทรงรงเรองดงกองไฟ พระผม พระภาคผมพระจกษ ไมทรงกาเรบดงมหาสมทร หาผตานทานไดยาก ดจ อรรณพ ไมทรงครนครามเหมอนราชสหทรงแสดงธรรม พระศาสดา พระนามวาปทมตระ ทรงทราบความดารของเรา ประทบยนในทามกลาง ภกษสงฆ ไดตรสพระคาถาเหลานวา ผใดไดถวายอญชลน และเชยชม พทธเจาผประเสรฐสด ผนนจกไดเสวยเทวรชสมบตตลอด ๖ หมนกลป ในแสนกลป พระสมพทธเจาพระนามวาองครสะ ผมกเลสดงหลงคา เปด จกเสดจอบตในภพนน ผนนจกเปนโอรสผรบมรดกในธรรมของ พระสมพทธเจาพระองคนนอนธรรมนรมตแลว จกเปนพระอรหนตมชอวา สตรงส เรามอาย ๗ ปโดยกาเนด ออกบวชเปนบรรพชตมชอวาสตรงส รศมของเราแผออกไป เรามกเพงฌานยนดในฌานอยทมณฑปหรอโคนไม เราทรงกายอนเปนทสด อยในศาสนาพระสมมาสมพทธเจา ตลอด ๖ หมนกลป ไดมพระเจาจกรพรรด ๔ พระองค ทรงพระนามวาโรมะ ทรงสมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธ ศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระสตรงสยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ สตรงสยเถราปทาน สยนทายกเถราปทานท ๓ (๕๓) วาดวยผลแหงการถวายทนอน [๕๕] เรามจตเลอมใส ไดถวายทนอนแดพระพทธเจาพระนามวาปทมตระ ผทรงอนเคราะหโลกทงปวง พระองคนน ดวยการถวายทนอนนน โภคสมบตยอมเกดแกเรา เปรยบเหมอนพช (ขาวกลา) สาเรจในนาด นเปนผลแหงการถวายทนอน เรายอมสาเรจการนอนในอากาศ ยอมทรง

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 117 แผนดนนไว เราเปนใหญในสตวทงหลาย นเปนผลแหงการถวายทนอน ใน ๕ พนกลป ไดมพระมหาวระ ๘ พระองค ในกลปท ๓๕๐๐ ไดม พระเจาจกรพรรดผมพลมาก ๔ พระองค คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเรา ไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระสยนทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ สยนทายกเถราปทาน คนโธทกทายกเถราปทานท ๔ (๕๔) วาดวยผลแหงการถวายหมอนาหอม [๕๖] ในกาลนน ไดมการฉลองพระมหาโพธแหงพระพทธเจา พระนามวา ปทมตระ เราไดถอเอาหมออนวจตร บรรจเตมดวยนาหอมแลวไดถวาย กในเวลาสรงนาไมโพธมหาเมฆยงฝนใหตก และไดมเสยงบนลอดงลน ในเมอสายฟาผา ดวยกาลงสายฟานนแล เราทากาละ ณ ทนน เราอย ในเทวโลก ไดกลาวคาถาเหลานวา โอ พระพทธเจา โอ พระธรรม โอ พระคณสมบต แหงพระศาสดาของเราทงหลาย ซากศพของเราตก ลง เรารนรมยอยในเทวโลก ภพของเรา ๗ ชน สงสดนาหวาดเสยว นางเทพกญญา ๑ แสนแวดลอมเราเสมอ ความปวยไขไมมแกเรา ความ เศราโศกไมมแกเรา เราไมเหนความเดอดรอนเลย นเปนผลแหงบญ กรรม ในกลปท ๒๘๐๐ ไดมพระเจาจกรพรรด พระนามวาสงวสตะ ทรงสมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระ พทธศาสนา เราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระคนโธทกทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ คนโธทกทายกเถราปทาน.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 118 โอปวยหเถราปทานท ๕ (๕๕) วาดวยผลแหงการถวายมาอาชาไนย [๕๗] เราไดถวายมาอาชาไนย แดพระพทธเจาพระนามวาปทมตระ ครนมอบ ถวายในพระพทธเจาแลว ไดกลบไปเรอนของตน พระอครสาวกของ พระศาสดามนามชอวาเทวล ผเปนทายาทแหงธรรมอนประเสรฐ ไดมา สสานกของเรา (กลาววา) พระผมพระภาคผนาประโยชนทงปวง มา อาชาไนยไมควร พระองคผมจกษทรงทราบความดารของทาน จงทรงรบ ไว เราจงตราคามาสนธพซงมกาลงวงเรวดงลม เปนพาหนะเรว แลว ไดถวายของทควรแดพระพทธเจาพระนามวาปทมตระ เราเขาถงกาเนด ใดๆ คอ ความเปนเทวดาหรอมนษย มาอาชาไนยอนมกาลงวงเรวดง ลม เปนทยนด ยอมเกดแกเรา (เราดารวา) ชนเหลาใดไดอปสมบท ชนเหลานนไดดแลวหนอ เราพงเขาไปเฝาบอยๆ ถาพระพทธเจามใน โลก เราไดเปนพระราชาผมพลมาก ครอบครองแผนดนมสมทร ๔ เปน ทสด เปนใหญแหงชนชาวชมพทวป ๒๘ ครง ภพทสดยอมเปนไปแก เรา นเปนครงหลงสด เราละความชนะและความแพแลว ไดถงฐานะอน ไมหวนไหว ในกลปท ๓๕๐๐ ไดมพระเจาจกรพรรดผเปนกษตรยมเดช มาก ทรงสมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระ พทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระโอปวยหเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ โอปวยหเถราปทาน

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 119 สปรวาราสนเถราปทานท ๖ (๕๖) วาดวยผลแหงการถวายบณฑบาต [๕๘] เราไปสสถานทอนไมเศราหมอง ประดบดวยมะลซอน แลวไดถวาย บณฑบาตแดพระพทธเจาพระนามวาปทมตระ พระพทธเจาผอครนายก ของโลก ผซอตรง มพระหฤทยมนคง ประทบนงบนอาสนะนน ทรง ประกาศอานสงสบณฑบาตวา พชแมจะนอยทชาวนาปลกลงในนาด มหาเมฆสายฝนใหตกเสมอ ผลยอมยงชาวนาใหยนด ฉนใด บณฑบาต น ทานปลกลงในนาด ผลจกยงทานใหยนดในภพทเกด ฉนนน พระ สมพทธเจาพระนามวาปทมตระผอดม ตรสดงนแลว ทรงรบบณฑบาต แลวบายพระพกตรทางทศอดรเสดจไป เราสารวมในพระปาตโมกขและใน อนทรย ๕ ขวนขวายในวเวกไมมอาสวะอย คณวเศษเหลาน คอ ปฏ สมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธ ศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระสปรวาราสนเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ สปรวาราสนเถราปทาน. ปญจทปกเถราปทานท ๗ (๕๗) วาดวยผลแหงการถวายประทป [๕๙] เราเชอสนทในพระสทธรรม ของพระพทธเจาพระนามวา ปทมตระ ผทรงอนเคราะหสตวทงปวง เปนผมความเหนตรง เราไดถวายประทป (ทาการบชาดวยประทป) แวดลอมไวทไมโพธ ในครงนนเราเชอ จงได ทาการบชาดวยประทปทไมโพธ เราเขาถงกาเนดใดๆ คอ ความเปน เทวดาหรอมนษย ในกาเนดนนๆ เทวดาทงหลายยอมทรงดวงไฟไว ในอากาศ นเปนผลแหงการบชาดวยประทป เรายอมมองเหนไดภายใน หมอ ภายในหนลวน ตลอดลวงภเขาในทรอยโยชนโดยรอบ ดวยกรรม

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 120 ทเหลออยนน เราเปนผบรรลความสนอาสวะ เราทรงกายอนเปนทสดน อยในศาสนาของพระผมพระภาคผจอมสตวในกลปท ๓๔๐๐ ไดมพระเจา จกรพรรดพระนามวาสตจกข มพระเดชานภาพมาก มพลมาก คณวเศษ เหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจง ชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระปญจทปกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ปญจทปกเถราปทาน. ธชทายกเถราปทานท ๘ (๕๘) วาดวยผลแหงการถวายธงและบารง [๖๐] เราราเรง มจตโสมนส ไดยกธงขนปกไวทไมโพธอนเปนตนไมอดม แหง พระพทธเจาพระนามวาปทมตระ เราเกบใบโพธทหลนเอาไปทงภายนอก ไดไหวไมโพธอนอดม ดงไดถวายบงคมพระสมพทธเจาผหมดจดทงกาย ในภายนอก ทรงพนวเศษแลว ไมมอาสวะเหมอนดงเฉพาะพระพกตร พระศาสดาพระนามวาปทมตระทรงรแจงโลก ผควรรบเครองบชาประทบ ยนทามกลางภกษสงฆ ไดตรสพระคาถาเหลานวา ดวยการถวายธงและ ดวยการบารงทงสองนเขาจะไมไปสทคตตลอดแสนกลป จกไดเสวยความ เปนเทวดารปงามไมนอยในเทวดาทงหลาย จกไดเปนพระราชาในแวน แควนหลายรอยครง จกไดเปนพระเจาจกรพรรดมพระนามชอวาอคคตะ ครนเสวยสมบตแลว อนกศลมลตกเตอน จกยนดยงในพระศาสนาของ พระผมพระภาคพระนามวาโคดม เราเปนผมจตแนวแนเพอความเพยรสงบ ระงบไมมอปธ ทรงกายอนเปนทสดอยในพระศาสนาของพระสมพทธเจา ในกลปท ๕๑๐๐ ไดมกษตรยหลายพระองค พระนามวาอคคตะ มเสนา ประมาณ ๕ หมน มชอวาเขมะ คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 121 วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราได ทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระธชทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบธชทายกเถราปทาน. ปทมเถราปทานท ๙ (๕๙) วาดวยผลแหงการถวายดอกปทมพรอมดวยธง [๖๑] พระผมพระภาคพระนามวาปทมตระ กาลงทรงประกาศสจจะ ๔ ทรงยง ธรรมอนประเสรฐใหเปนไป ทรงยงสายฝนอมฤตใหตก ดบความเรารอน มหาชนอย เรายนถอดอกปทมพรอมดวยธงอยทไกล ๒๕๐ ชวธน มความ โสมนสไดโยนดอกปทมพรอมดวยธงขนไปบนอากาศ เพอบชาพระ มนพระนามวาปทมตระ และเมอดอกปทมกาลงมา ความอศจรรยกเกดม ในขณะนน พระผมพระภาคผประเสรฐกวาบรรดาคน ทรงทราบความ ดารของเรา ทรงรบไว พระศาสดาทรงรบดอกปทมอนอดมดวยพระหตถ อนประเสรฐแลว ประทบยนในทามกลางภกษสงฆ ไดตรสพระคาถา เหลานวา ผใดโยนดอกปทมนมาในพระสพพญ ผนายกอดม เราจก พยากรณผนน ทานทงหลายจงฟงเรากลาว ผนนจกเปนจอมเทวดาเสวย เทวรชสมบตตลอด ๓๐ กลป จกไดเปนพระราชาในแผนดนครอบครอง พสธาอย ๗๐๐ กลป จกถอเอาอตภาพในภพนนแลว จกไดเปนพระเจา จกรพรรด ในกาลนน สายฝนดอกปทมจกตกจากอากาศมากมาย ใน แสนกลป พระศาสดามพระนามชอวาโคดม ซงสมภพในวงศพระเจา โอกกากราช จกเสดจอบตในโลก ผนนจกเปนโอรสผเปนทายาทในธรรม ของพระศาสดาพระองคนน อนธรรมนรมต กาหนดรอาสวะทงปวงแลว จกไมมอาสวะนพพาน เราออกจากครรภแลวมสตสมปชญญะ มอาย ๕ ป

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 122 โดยกาเนด ไดบรรลอรหต คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราไดทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทา เสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระปทมเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบปทมเถราปทาน. อสนโพธยเถราปทานท ๑๐ (๖๐) วาดวยผลแหงการปลกไมโพธ [๖๒] เรามอาย ๗ ปโดยกาเนด ไดพบพระผมพระภาคผเปนนายกของโลก เรา มจตเลอมใส มใจโสมนส ไดเขาไปเฝาพระองคผสงสดกวานรชน เรา ราเรง มจตโสมนสไดปลกไมโพธอนอดม ถวายแดพระผมพระภาคพระ นามวาดสสะเชษฐบรษของโลก ผคงท ตนไมอนงอกขนบนแผนดน โดยนามบญญตชอวาอสนะ (ประด) เราบารงโพธชออสนะอนอดมนอย ๕ ป จงไดเหนตนไมมดอกบานนาอศจรรย เปนเหตใหขนพองสยอง เกลา เมอจะประกาศกรรมของตน จงเขาไปเฝาพระพทธเจาผประเสรฐสด เวลานน องคพระสมพทธเจาพระนามวาตสสะเปนสยมภอครบคคล ประ ทบนงในทามกลางภกษสงฆ แลวไดตรสพระคาถาเหลานวา ผใดปลกตน โพธน และกระทาพทธบชาโดยเคารพ เราจกพยากรณผนน ทาน ทงหลายจงฟงเรากลาว ผนนจกไดเสวยเทวรชสมบตในเทวดาทงหลาย ตลอด ๓๐ กลป และจกไดเปนพระเจาจกรพรรด ๖๔ ครง เคลอนจาก ดสตภพแลว อนกศลมลตกเตอน เสวยสมบตทงสองแลว จกรนรมย อยในความเปนมนษย ผนนมใจแนวแนเพอความเพยร สงบระงบ ไมม อปธ กาหนดรอาสวะทงปวงแลว จกไมมอาสวะนพพาน เราประกอบ วเวกเนองๆ เปนผสงบระงบ ไมมอปธ ตดเครองผกดงชางทาลายปลอก แลว ไมมอาสวะอย ในกลปท ๙๒ แตกลปน เราไดปลกตนโพธในเวลา

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 123 นน ดวยกรรมนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการปลกตนโพธ ในกลปท ๗๕ แตกลปน เวลานนไดมพระเจาจกรพรรดทรงสมบรณดวย แกว ๗ ประการ มนามปรากฏวาทณฑเสน ในกลปท ๗๓ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรด ๗ พระองค ผเปนใหญในแผนดน มพระนามวา สมนตเนม ในกลปท ๒๐ ถวนแตกลปน ไดมกษตรยพระนามวาปณณกะ เปนพระเจาจกรพรรดทรงสมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณ วเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาให แจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระอสนโพธยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบอสนโพธยเถราปทาน. -------------- รวมอปทานทมในวรรคน คอ ๑. วธปนทายกเถราปทาน ๒. สตรงสยเถราปทาน ๓. สยนทายกเถราปทาน ๔. คนโธทกทายกเถราปทาน ๕. โอปวยหเถราปทาน ๖. สปรวาราสนเถราปทาน ๗. ปญจทปกเถราปทาน ๘. ธชทายกเถราปทาน ๙. ปทมเถราปทาน ๑๐. อสนโพธยเถราปทาน มคาถา ๙๒ คาถา. จบ วชนวรรคท ๖. --------------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 124 สกจตตนยวรรคท ๗ สกจตตนยเถราปทานท ๑ (๖๑) วาดวยผลแหงการถวายสถป [๖๓] เราไดเหนปาชฏใหญสงดเสยง ปราศจากอนตราย เปนทอยอาศยของ พวกฤาษ ดงกบจะรบเครองบชา เราจงเอาไมไผมาทาเปนสถป แลว เกลย (โปรย) ดอกไมตางๆ ไดไหวพระสถป ดจถวายบงคมพระสม พทธเจา ซงยงทรงพระชนมอยเฉพาะพระพกตร เราไดเปนพระราชา สมบรณดวยรตนะ ๗ ประการ เปนใหญในแวนแควนปรารภดวยกรรม ของตน นเปนผลแหงการบชาดวยดอกไม ในกลปท ๙๑ แตกลปน เราโปรยดอกไมใด ดวยกรรมนนเราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหง พทธบชา ในกลปท ๘๐ เราไดเปนพระเจาจกรพรรด มยศอนนต สมบรณดวยแกว ๗ ประการ เปนใหญในทวปทง ๔ คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระสกจตตนยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ สกจตตนยเถราปทาน. อาโปปปผยเถราปทานท ๒ (๖๒) วาดวยผลแหงการโปรยดอกไมบชา [๖๔] พระผมพระภาคพระนามวาสข เสดจออกจากวหาร แลวขนทจงกรม ทรง ประกาศสจจะ ๔ ทรงแสดงอมฤตบท ณ ทจงกรมนน ขาพระองคร (ไดฟง) พระสรเสยงของพระพทธเจาผประเสรฐสดพระนามวาสข ผคงท แลว จบดอกไมตางๆ โยนขนไปในอากาศ ขาแตพระองคผเปนจอมสตว เชษฐบรษของโลกผนราสภ ดวยกรรมนน ขาพระองคผละความชนะและ

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 125 แพแลว ไดบรรลถงฐานะอนไมไหวหวน ในกลปท ๓๑ แตกลปน ขา พระองคโปรดดอกไมใด ดวยกรรมนน ขาพระองคไมรทคตเลย นเปน ผลแหงการบชาดวยดอกไม ในกลปท ๒๐ แตกลปน ไดมกษตรย พระนามวาสเมธ เปนพระเจาจกรพรรดทรงสมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ ขาพระองคทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาขาพระองคไดทาเสรจ แลว ดงน. ทราบวา ทานพระอาโปปปผยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ อาโปปปผยเถราปทาน. ปจจาคมนยเถราปทานท ๓ (๖๓) วาดวยผลแหงการบชาดวยดอกสาหราย [๖๕] ในกาลนน เราเปนนกจกรพรากอยทฝงแมนาสนธ เรามสาหรายลวนๆ เปนภกษาและสารวมดในสตวทงหลาย เราไดเหนพระพทธเจาผปราศจาก ธลเสดจไปในอากาศ จงเอาจะงอยปากคาบดอกสาหราย บชาแดพระผม พระภาคพระนามวาปสส ผใดตงศรทธาอนไมหวนไหวไวดวยด ในพระ ตถาคตดวยจตอนเลอมใสนน ผนนจะไมไปสทคต การทเราไดมาใน สานกพระพทธเจาผประเสรฐเปนการมาดหนอ เราเปนนกจกรพรากได ปลกพชไวดแลว ในกลปท ๙๑ แตกลปน เราบชาพระผมพระภาคดวย ดอกไมใด ดวยกรรมนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงพทธบชา ในกลปท ๑๗ ไดมพระเจาจกรพรรด ๘ พระองค มพลมาก ทรงพระนาม เดยวกนวาสจารทสสนะ คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระปจจาคมนยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ปจจาคมนยเถราปทาน.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 126 ปรปปสาทกเถราปทานท ๔ (๖๔) วาดวยผลแหงการสรรเสรญ [๖๖] ใครไดเหนพระสมพทธเจาผองอาจ ผประเสรฐ ผแกลวกลา ผแสวงหา คณใหญ ทรงชนะผวเศษ มพระฉววรรณดงทองแลว จะไมเลอมใสเลา ใครเหนพระฌานของพระพทธเจา (อน) เปรยบเหมอนภเขาหมวนตอน ประมาณไมได ดงสาครอนขามไดยาก แลวจะไมเลอมใสเลา ใครเหน ศลของพระพทธเจา ซงเปรยบเหมอนแผนดนอนประมาณมได ดจมาลย ประดบศรษะอนวจตร ฉะนน แลวจะไมเลอมใสเลา ใครเหนพระญาณ ของพระพทธเจา ซงเปรยบดงอากาศอนไมกาเรบ ดจอากาศอนนบไมได ฉะนน แลวจะไมเลอมใสเลา พราหมณวาโสนะ ไดสรรเสรญพระ พทธเจาผประเสรฐสดพระนามวาสทธตถะ ผไมทรงแพอะไร ดวยคาถา ๔ คาถานแลว ไมไดเขาถงทคตเลยตลอด ๙๔ กลป เราไดเสวยสมบต อนดงามมใชนอยในสคตทงหลาย ในกลปท ๙๔ แตกลปน เราสรรเสรญ พระพทธเจาผนาของโลกแลว ไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการสรร เสรญ ในกลปท ๑๔ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรด ๔ พระองค ผสง ศกดทรงสมบรณดวยรตนะ ๗ ประการ มพลมาก คณสมบตเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระ พทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระปรปปสาทกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ปรปปสาทกเถราปทาน.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 127 ภสทายกเถราปทานท ๕ (๖๕) วาดวยผลแหงการถวายเหงามนและรากบว [๖๗] พระผมพระภาคมพระนามชอวาเวสสภ เปนองคท ๓ แหงพระผมพระภาค ผเปนฤาษทงหลาย พระองคผเปนอดมบรษเสดจเขาปาชฏแลวประทบอย เราไดถอเอาเหงามนและรากบวไปในสานกพระพทธเจา และเรามจตเลอม ใส ไดถวายเหงามนและรากบวนน แดพระพทธเจาดวยมอทงสองของตน กทานทเราถวายนน พระผมพระภาคพระนามวาเวสสภ ผมพระปญญาอน ประเสรฐ ทรงลบคลาดวยพระหตถ เราไมรสกวาจะมความสขอนเสมอ ดวยสขนน ทไหนจะมความสขยงไปกวานน อตภาพทสดยอมเปนไป แกเรา เราถอนภพขนไดหมดแลว ตดเครองผกขาดดงชางทาลายปลอก แลว ไมมอาสวะอย ในกลปท ๓๑ แตกลปน เราไดทากรรมใดในกาลนน ดวยกรรมนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการถวายเหงามนและราก บว ในกลปท ๑๓ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรดรวม ๑๖ พระองค เปนใหญกวามนษย มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราได ทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระภสทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ภสทายกเถราปทาน สจนตตเถราปทานท ๖ (๖๖) วาดวยผลแหงการถวายเนอด [๖๘] เราเปนผเทยวอยทภเขา ดงไกรสรราชสหผเปนอภชาตสตว เราฆาหมเนอ เลยงชวตอยระหวางภเขา กพระผมพระภาคพระนามวาอตถทสสสพพญ ผประเสรฐกวาบรรดาคน พระองคทรงประสงคจะถอนเราขน จงเสดจมา ยงภเขาสง เราฆาเนอฟานแลวนามาเพอกน สมยนน พระผมพระภาค

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 128 เสดจเขามาภกษาจาร เราไดเลอกหยบเอาเนอดถวายแดพระศาสดาพระ องคนน ในกาลนน พระมหาวรเจาจะทรงยงเราใหเยน จงทรงอนโมทนา ดวยจตอนเลอมใสนน เราเขาไปในระหวางภเขา ยงปตใหเกดขนแลว ทา กาละ ณ ทนน ดวยการถวายเนอนน และดวยการตงจตไวด เรารนรมย อยในเทวโลกตลอด ๑๕๐๐ กลป ในกลปทงหลายทเหลอ เราทากศล ดวยการถวายเนอนน และดวยการอนสรณถงพระพทธเจาในกลปท ๓๘ ไดมพระเจาจกรพรรด ๘ พระองค พระนามวาทฆาย ในกลปท ๖๐๐๐ แตกลปนไดมพระเจาจกรพรรด ๒ พระองค พระนามวาสรณะ คณวเศษ เหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชด แลวพระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระสจนตตเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ สจนตตเถราปทาน. วตถทายกเถราปทานท ๗ (๖๗) วาดวยผลแหงการถวายผาผนหนง [๖๙] ในกาลนนเราเกดเปนพระยาครฑสบรรณ เราไดเหนพระพทธเจาผปราศ จากธล เสดจไปสภเขาคนธมาทน เราละเพศนกครฑแลวแปลงเปนมาณพ เราถวายผาผนหนงแดพระพทธเจาผคงท พระพทธเจาผศาสดาอครนายก ของโลกทรงรบผาผนนนแลว ประทบยนอยในอากาศ ไดตรสพระคาถานวา ดวยการถวายผานและดวยการตงจตไว (ด) ผนละกาเนดนกครฑแลว จก รนรมยอยในเทวโลก กพระผมพระภาคพระนามวาอตถทสส เชษฐบรษ ของโลก ผนราสภ ทรงสรรเสรญการถวายผาเปนทานแลว บายพระพกตร ทางทศอดรเสดจไป ในภพทเราเกด เรามผาสมบรณ ผาเปนหลงคา บงรมอยในอากาศ นเปนผลแหงการถวายผา ในกลปท ๓๖ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรด ๗ พระองค มพระนามวาอรณสะ มพลมาก เปน

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 129 ใหญกวามนษย คณวเศษเหลาน คอปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และ อภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระวตถทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ วตถทายกเถราปทาน. อมพทายกเถราปทานท ๘ (๖๘) วาดวยผลแหงการถวายมะมวงสก [๗๐] พระผมพระภาคพระนามวาอโนมทสส ผไมมอปธ ประทบนงอย ณ ระหวางภเขา ไดทรงแผเมตตาไปในโลกอนมสตว หากประมาณมได ใน กาลนน เราเปนพระยาวานรอยทภเขาหมวนตอนสงสด ไดเหนพระ พทธเจาผมพระคณไมทรามผยงใหญ จงยงจตใหเลอมใสในพระพทธเจา เวลานนตนมะมวงกาลงเผลดผล มอยไมไกลภเขาหมวนต เราไดไปเกบ ผลมะมวงสกจากตนนนมาถวายพรอมดวยนาผง พระพทธเจามหามน พระนามวาอโนมทสส ทรงพยากรณเรานน วาดวยการถวายนาผง และดวย การถวายนามะมวงทงสองน ผนจกรนรมยอยในเทวโลกตลอด ๕๗ กลป ในกลปทงหลายทเหลอ จกทองเทยวสบสนกนไป จกใชกรรมอนลามก ใหสนแลว เมอความเจรญแกงอม จกมาจากทคตมวบาตเปนตนแลว จกเผากเลสใหไหม เราเปนผอนพระผมพระภาคผแสวงหาคณยงใหญ ทรงฝกแลวดวยการฝกอนอดม เราเปนผละความชนะและความแพแลว บรรลถงฐานะอนไมหวนไหว ในกลปท ๗๗๐๐ ไดมพระเจาจกรพรรด ๑๔ พระองค ทกพระองคมพระนามวาอมพฏฐชย มพลมาก คณวเศษ เหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชด แลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระอมพทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ อมพทายกเถราปทาน.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 130 สมนเถราปทานท ๙ (๖๙) วาดวยผลแหงการถวายดอกมะล [๗๑] ในกาลนน เราเปนนายมาลาการมนามชอวาสมนะ ไดเหนพระพทธเจา ผปราศจากธล ทรงสมควรรบเครองบชาของโลก จงเอามอทงสองประคอง ดอกมะลทบานดบชาแดพระพทธเจาพระนามวาสข ผเปนเผาพนธของโลก ดวยการบชาดอกไมน และดวยการตงจตไว เราไมรจกทคตเลย นเปน ผลแหงพทธบชา ในกลปท ๓๑ แตกลปน เราบชาพระพทธเจาดวย ดอกไมใด ดวยการบชานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงพทธบชา ในกลปท ๒๖ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรด ๔ พระองค ผมพระยศ มาก ทรงสมบรณดวยแกว ๗ ประการ คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราไดทาแจงชดแลว พระพทธศาสนา เราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระสมนเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ สมนเถราปทาน. ปปผจงโกฏยเถราปทานท ๑๐ (๗๐) วาดวยผลแหงการถวายผอบดอกองกาบ [๗๒] ขาพระองคเอาดอกองกาบอนบานด ใสในผอบจนเตมแลว ไดบชาพระ พทธเจาพระนามวาสขผประเสรฐสด ผไมทรงครนครามดงสหะ เหมอน พระยาครฑ งามประเสรฐดจพระยาเสอโครง มพระชาตดเหมอนไกรสร ราชสห เปนสรณะของโลกสาม ผไมหวนไหว ไมทรงแพอะไรๆ ผ เลศกวาบรรดาผฆากเลส ประทบนงแวดลอมดวยภกษสงฆ พรอมทงผอบ ใหญ ขาแตพระองคผจอมสตว ผนราสภ ดวยจตอนเลอมใสนน ขา พระองคเปนผละความชนะและแพแลว บรรลถงฐานะอนไมหวนไหว ใน

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 131 กลปท ๓๑ แตกลปน ขาพระองคไดทากรรมใด ในกาลนน ดวยกรรม นน ขาพระองคไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงพทธบชา ในกลปท ๓๐ ถวนแตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรด ๕ พระองค ทรงสมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพระนามวาเทวภตเหมอนกน คณวเศษเหลาน คอ ปฏสม ภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ ขาพระองคทาใหแจงชดแลว พระ พทธศาสนา ขาพระองคทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระปปผจงโกฏยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ปปผจงโกฏยเถราปทาน. -------------- รวมอปทานทมในวรรคน คอ ๑. สกจตตนยเถราปทาน ๒. อาโปปผผยเถราปทาน ๓. ปจจาคมนยเถราปทาน ๔. ปรปปสาทกเถราปทาน ๕. ภสทายกเถราปทาน ๖. สจนตตเถราปทาน ๗. วตถทายกเถราปทาน ๘. อมพทายกเถราปทาน ๙. สมนเถราปทาน ๑๐. ปปผจงโกฏยเถราปทาน คาถาอนแสดงอรรถททานกลาวแลวนบได ๗๑ คาถา ฉะนแล. จบ สกจตตนยวรรคท ๗. ---------------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 132 นาคสมาลวรรคท ๘ นาคสมาลเถราปทานท ๑ (๗๑) วาดวยผลแหงการบชาสถปดวยดอกแคฝอย [๗๓] เราถอเอาดอกแคฝอยไปบชาทพระสถป ซงมหาชนสรางไวทหนทางใหญ ของพระผมพระภาคพระนามวาสขผเผาพนธของโลก ในกลปท ๓๑ แต กลปน เราไดทากรรมใดในกาลนน ดวยกรรมนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการบชาพระสถป ในกลปท ๑๕ แตกลปน ไดมพระเจา จกรพรรดจอมกษตรย พระนามวาปปผยะทรงสมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเรา ไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระนาคสมาลเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ นาคสมาลเถราปทาน. ปทสญญกเถราปทานท ๒ (๗๒) วาดวยผลแหงการเลอมใสรอยพระบาท [๗๔] กเราไดเหนรอยพระบาททพระผมพระภาคพระนามวาตสสะ ผเปนเผาพนธ พระอาทตย ทรงเหยยบไว เปนผมใจราเรงโสมนส ยงจตใหเลอมใสใน รอยพระบาท ในกลปท ๙๒ แตกลปน เราไดสญญาใดในกาลนน ดวยสญญานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงสญญาในรอยพระบาท ในกลปท ๗ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรดจอมกษตรยพระนามวา สเมธ ทรงสมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระ พทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระปทสญญกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ปทสญญกเถราปทาน.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 133 สสญญกเถราปทานท ๓ (๗๓) วาดวยผลแหงการไหวผาบงสกลจวร [๗๕] เราไดเหนผาบงสกลจวรของพระศาสดาหอยอยบนยอดไม แลวไดประนม อญชลไปทางนนไหวบงสกลจวร ในกลปท ๙๒ แตกลปน เราไดทา กรรมใดในกาลนน ดวยกรรมนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหง สญญาในบงสกลจวร ในกลปท ๔ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรด จอมกษตรยพระนามวาทมหระ ทรงครอบครองแผนดนมสมทรสาคร ๔ เปน ทสด มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และ อภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระสสญญกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ สสญญกเถราปทาน. ภสาลวทายกเถราปทานท ๔ (๗๔) วาดวยผลแหงการถวายเหงามนผลไมและนา [๗๖] เราเขาไปยงปาชฏอยในปาใหญ ไดพบพระพทธเจาพระนามวาวปสส ผ สมควรรบเครองบชาจงไดถวายเหงามน ผลไมและนาสาหรบลางพระหตถ ถวายบงคมพระบาทดวยเศยรเกลาแลว มงหนาทางทศอดรหลกไป ใน กลปท ๙๑ แตกลปน เราไดถวายเหงามนและผลไมในกาลนน ดวย กรรมนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงบญกรรม และในกลปท ๓ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรดจอมกษตรย พระนามวาภสสมมต ทรง สมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสม ภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนา เราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระภสาลวทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ภสาลวทายกเถราปทาน

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 134 จบ ภาณวารท ๖ เอกสญญกเถราปทานท ๕ (๗๕) วาดวยผลแหงการถวายภกษาทพพหนง [๗๗] ขาพระองคไดถวายภกษาทพพหนง แกพระอครสาวกของพระพทธเจา พระนามวาวปสส มนามชอวาขณฑะ ผสมควรรบเครองบชาของโลก ขาแตพระองคผจอมสตวนราสภ ดวยจตอนเลอมใสนน ขาพระองคไม รจกทคตเลย นเปนผลแหงการถวายภกษาทพพหนง ในกลปท ๔๐ แต กลปน ไดมพระเจาจกรพรรดจอมกษตรยพระนามวาวรณ ทรงสมบรณ ดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ ขาพระองคทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนา ขาพระองคไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระเอกสญญกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ เอกสญญกเถราปทาน. ตณสนถารทายกเถราปทานท ๖ (๗๖) วาดวยผลแหงการลาดหญามาลาถวาย [๗๘] ในทไมไกลภเขาหมวนต มสระใหญอยสระหนง ดาดาษไปดวยดอกปทม เปนทอาศยของนกตางๆ เราอาบและดมนาในสระนนแลว อยในทไม ไกล ไดเหนพระพทธเจา ผเลศกวาสมณะเสดจไปในอากาศ พระศาสดา ผยอดเยยมในโลก ทรงทราบความดารของเรา เสดจลงจากอากาศแลว ประทบยนอยทพนดนในขณะนน เราไดเกยวหญามาลาดถวายเปนท ประทบนง พระผมพระภาคผเปนใหญในโลก ๓ เปนนายกประทบนงบน นน เรายงจตของตนใหเลอมใสแลว ไดถวายบงคมพระองคผนายกของ โลก นงกระเยงเพงดพระมหามนไมกระพรบตา ดวยจตอนเลอมใสนน เราเขาถงภพชนนมมานรด เราไมรจกทคตเลย นเปนผลการถวายเครอง ลาดหญา ในกลปท ๒ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรดจอมกษตรย

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 135 พระนามวามตตสมมต ทรงสมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เรา ทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนา เราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระตณสนถารทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ตณสนถารทายกเถราปทาน สจทายกเถราปทานท ๗ (๗๗) วาดวยผลแหงการถวายเขม [๗๙] ในกลปท ๓ หมน แตกลปน เราไดถวายเขม ๕ เลม แตพระพทธเจา ผเปนนายกของโลก มพระนามชอวาสเมธ มพระลกษณะอนประเสรฐ ๓๒ ประการ มพระฉววรรณดงทองคา ผเปนจอมสตว ผคงท เพอ ตองการเยบจวร ดวยการถวายเขมนนแล ญาณเปนเครองเหนแจง อรรถ อนละเอยด คมกลา เกดขนแกเรารวดเรวและสะดวก เราเผากเลส ทงหลายแลว ถอนภพทงปวงขนแลว เราทรงกายครงทสดอยในศาสนา พระสมมาสมพทธเจา ไดมพระเจาจกรพรรด ๔ พระองค ทรงพระนาม วาทปทาธบด ทรงสมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษ เหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจง ชดแลว พระพทธศาสนา เราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระสจทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ สจทายกเถราปทาน

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 136 ปาฏลปปผยเถราปทานท ๘ (๗๘) วาดวยผลแหงการบชาดวยดอกแคฝอย [๘๐] ในกาลนน เราเปนบตรเศรษฐสขมาลชาต ตงอยในความสข ไดเอา ดอกแคฝอยหอพกไปบชาพระสมพทธเจา ผมพระฉววรรณดงทองคา เชนกบแทงทองคาอนมคา มพระลกษณะอนประเสรฐ ๓๒ ประการ กาลง เสดจดาเนนอยในละแวกตลาด เราราเรง มจตโสมนส บชาพระองค ดวยดอกไม ถวายนมสการพระพทธเจาพระนามวาตสสะ ทรงรแจงโลก เปนนาถะของโลก ประเสรฐกวานระ ในกลปท ๙๒ แตกลปน เราได ทากรรมใดในกาลนน ดวยกรรมนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหง การบชาดวยดอกไม ในกลปท ๖๓ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรด มพระนามวาอภสมมต ทรงสมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เรา ทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน ทราบวา ทานพระปาฏลปปผยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ปาฏลปปผยเถราปทาน. ฐตญชลยเถราปทานท ๙ (๗๙) วาดวยผลแหงการประนมกรอญชล [๘๑] เมอกอน เราเปนพรานเนออยในปาชฏ ไดพบพระสมพทธเจาผมพระ ลกษณะอนประเสรฐ ๓๒ ประการ ในปานน ณ ทนน เราประนมกร อญชลแลว เดนบายหนาไปทางทศปราจน ขณะเมอเรานงอยบนเครอง ลาดใบไมทเรานามาในทไมไกล อสนบาตตกลงบนกระหมอมของเราใน เวลานน ในเวลาใกลตาย เราไดประนมกรอญชลอกครงหนง ในกลปท ๙๒ แตกลปน เราไดทาอญชลในกาลนน ดวยกรรมนน เราไมรจกทคต เลย นเปนผลแหงการทาอญชลในกลปท ๕๔ แตกลปน ไดมพระเจา

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 137 จกรพรรด มพระนามวามคเกต ทรงสมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพล มาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนา เราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระฐตญชลยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ฐตญชลยเถราปทาน. ตณปทมยเถราปทานท ๑๐ (๘๐) วาดวยผลแหงการถวายดอกปทม ๓ ดอก [๘๒] ในกาลนน พระชนเจาพระนามปทมตระ ทรงรจบธรรมทงปวง ทรงฝก พระองคเองแลว ทรงแวดลอมดวยพระสาวกผฝกตนแลว เสดจออกจาก นคร เวลานน เราเปนชางดอกไม อยในพระนครหงสวด เราถอดอก ปทม ๓ ดอก อยางดเลศ (จะไป) ในพระนครนน ไดพบพระพทธเจา ผปราศจากธล เสดจดาเนนอยในละแวกตลาด พรอมกบไดเหนพระ สมพทธเจา เราไดคดอยางนในกาลนนวา จะมประโยชนอะไรแกเราดวย ดอกไมเหลาน ทเราบารงพระราชา เราจะพงไดบานหรอคามเขตหรอ ทรพยพนหนง (เทานน) เราบชาพระพทธเจาผฝกคนทมไดฝกตน ผแกลว กลา ทรงนาสขมาใหแกสตวทงปวง เปนนาถะของโลกแลว จกได ทรพยอนไมตาย ครนเราคดอยางนแลว จงยงจตของตนใหเลอมใส แลวจบดอกปทม ๓ ดอกโยนขนไปบนอากาศ ในกาลนน พอเราโยนขน ไป ดอกปทมเหลานนกแผ (บาน) อยในอากาศ มขวขนขางบน ดอกลงขางลาง ทรงอยเหนอพระเศยรในอากาศ มนษยเหลาใดเหลาหนง เหนแลว พากนโหรองเกรยวกราว ทวยเทพเจาในอากาศพากนซองสาธ การวา ความอศจรรยเกดขนแลวในโลก เราทงหลายจกนาดอกไมมาบชา พระพทธเจาผประเสรฐสด เราทงหมดจกฟงธรรม จกนาดอกไมมาบชา

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 138 พระผมพระภาคพระนามวาปทมตระ ผทรงรแจงโลก ทรงสมควรรบเครอง บชา ประทบยนอยทถนนนนเอง ไดตรสพระคาถาเหลานวา มาณพใด ไดบชาพระพทธเจาดวยดอกบวแดง เราจกพยากรณมาณพนน ทาน ทงหลายจงฟงเรากลาว มาณพนนจกรนรมยอยในเทวโลกตลอด ๓ หมน กลป และจกไดเปนจอมเทวดาเสวยเทวรชสมบตอย ๓๐ ครง จกม วมานชอมหาวตถารกะในเทวโลกนนสง ๓๐๐ โยชน กวาง ๑๕๐ โยชน พวงดอกไม ๑๔๐,๐๐๐ พวงทเทวดานรมตอยางสวยงามหอยอยทปราสาท อนประเสรฐ และประดบทนอนใหญ นางอปสรแสนโกฏ มรปอดม ฉลาดในการฟอน การขบราและการประโคม จกแวดลอมอยโดยรอบ ในกาลนน ฝนดอกไมทพยมสแดง จกตกลงในวมานประเสรฐ อน เกลอนกลนดวยหมเทพนารเชนน แกวปทมราคะโตประมาณเทาจกร จก หอยอยทตะปฝาทไมฟนนาค ทบานประต และทเสาระเนยด ทวมานนน นางเทพอปสรทงหลายจกลาด จกหมดวยใบบว นอนอยภายในวมานอน ประเสรฐซงดาดาษดวยใบบว ดอกบวแดงลวนเหลานน แวดลอมภพ สงกลนหอมตลบไปประมาณรอยโยชนโดยรอบ มาณพนจกไดเปนพระเจา จกรพรรด ๗๕ ครง จกไดเปนพระเจาประเทศราชอนไพบลยโดยคณานบ มได ไดเสวยสมบตทง ๒ แลว หากงวลมได ไมมอนตราย เมอกาล เปนทสดมาถงแลว จกไดบรรลนพพาน พระพทธเจาเราไดเหนดแลว หนอ การคาเราประกอบแลว เราบชา (พระพทธเจาดวย) ดอกบว ๓ ดอกแลว ไดเสวยสมบต ๓ ดอกบวแดงอนบานงาม จกทรงไวบน กระหมอมของเราผบรรลธรรม พนวเศษแลวโดยประการทงปวงในวนน เมอพระปทมตรบรมศาสดาตรสกรรมของเราอย ธรรมาภสมยไดมแกสตว หลายแสน ในกลปทหนงแสนแตกลปน เราไดบชาพระพทธเจาใด ดวยการบชานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหง (การบชาดวย)

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 139 ดอกบว ๓ ดอก เราเผากเลสทงหลายแลว ถอนภพทงปวงขนแลว อาสวะทงหมดสนรอบแลว บดน ภพใหมไมม คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนา เราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระตณปทมยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ตณปทมยเถราปทาน. -------------- รวมอปทานทมในวรรคน คอ ๑. นาคสมาลเถราปทาน ๒. ปทสญญกเถราปทาน ๓. สสญญกเถราปทาน ๔. ภสาลวทายกเถราปทาน ๕. เอกสญญกเถราปทาน ๖. ตณสนถารทายกเถราปทาน ๗. สจทายกเถราปทาน ๘. ปาฏลปปผยเถราปทาน ๙. ฐตญชลยเถราปทาน ๑๐. ตณปทมยเถราปทาน มคาถา ๗๕ คาถา จบ นาคสมาลวรรคท ๘. --------------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 140 ตมรปปผยวรรคท ๙ ตมรปปผยเถราปทานท ๑ (๘๑) วาดวยผลแหงการโปรยดอกดหม [๘๓] เรา (เทยว) ไปตามกระแสนาใกลฝงแมนาจนทภาคา ไดเหนพระสมณะ ซงประทบนงอย ผผองใส ไมขนมว เรายงจตใหเลอมใสในพระสมณะนน แลวใหคดอยางนในกาลนนวา พระผมพระภาคนทรงขามเองแลว จกทรงยง สรรพสตวใหขาม ทรงทรมานเองแลว จกทรงทรมานสรรพสตว ทรงเบา พระทยเองแลว จกทรงยงสรรพสตวใหเบาใจ ทรงสงบเองแลว จกทรง ยงสรรพสตวใหสงบ ทรงพนเองแลว จกทรงยงสรรพสตวใหพน ทรงดบ เองแลว จกทรงยงสรรพสตวใหดบ ครนเราคดอยางนแลว ไดถอเอา ดอกดหม มาโปรยลงบนพระเศยรแหงพระพทธเจา ผแสวงหาคณใหญ พระนามวาสทธตถะ ในกาลนน (บชา) แลวประนมอญชล ทาประทกษณ พระองค และถวายบงคมพระบาทพระศาสดาแลว กลบไปทางทศอน พอ เราไปแลวไมนาน พระยาเนอไดเบยดเบยนเรา เราเดนไปตามรมเหว ไดตกลงในเหวนนนนเอง ในกลปท ๙๔ แตกลปน เราไดบชาดวยดอกไมใด ดวยการบชานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงพทธบชา ในกลปท ๕๖ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรด ๗ พระองค พระนามวามหารหะ ทรง สมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทา เสรจแลว ดงน, ทราบวา ทานพระตมรปปผยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ตมรปปผยเถราปทาน.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 141 คตสญญกเถราปทานท ๒ (๘๒) วาดวยผลแหงการบชาดวยดอกกรรณการ ๗ ดอก [๘๔] เรามอาย ๗ ปโดยกาเนด บรรพชาเปนสามเณร มใจเลอมใส ไดถวายบงคม พระบาทของพระศาสดาไดโยนดอกไมกรรณการ ๗ ดอกขนไปในอากาศ อทศเฉพาะพระพทธเจา พระนามวาตสสะ ผทรงคณอนนตดงสาคร มใจ ยนดและเลอมใสบชาหนทางทพระสคตเสดจดาเนน ไดกระทาอญชลดวย มอทงสองของตน ในกลปท ๙๒ แตกลปน ไดทากรรมใดในกาลนน ดวยกรรมนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงพทธบชา ในกลปท ๘ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรด ๓ พระองค มพระนามวาอคคสขะ ทรง สมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทา เสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระคตสญญกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ คตสญญกเถราปทาน. นปนนญชลกเถราปทานท ๓ (๘๓) วาดวยผลแหงการประนมอญชลดวยจตเลอมใส [๘๕] เราเปนไขหนกนงอยทโคนไม ในปาชฏใหญ เปนผควรไดรบความกรณา อยางยง พระศาสดาพระนามวาตสสะ ทรงอนเคราะหเสดจมาหาเรา เรานน นอนอย ไดประนมอญชลเหนอเศยรเกลา เรามจตเลอมใส มใจโสมนส ถวายบงคมพระสมพทธเจาผสงสดกวาสรรพสตว แลวไดทากาละ ณ ทนน ในกลปท ๙๒ แตกลปน เราถวายบงคมพระพทธเจาผอดมบรษ ดวยกรรม นน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการถวายบงคม ในกลปท ๕ แต

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 142 กลปน ไดมพระเจาจกรพรรด ๕ พระองค มพระนามวามหาสขะ ทรง สมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทา เสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระนปนนญชลกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ นปนนญชลกเถราปทาน. อโธปปผยเถราปทานท ๔ (๘๔) วาดวยผลแหงการโปรยดอกไมบชา [๘๖] ภกษชออภภ เปนอครสาวกของพระพทธเจา พระนามวาสข มอานภาพมาก บรรลวชชา ๓ เขามาสภเขาหมวนตในกาลนน แมเรากเปนฤาษผชานาญ ในอปปมญญาและฤทธอยในอาศรมรมณยสถาน ใกลภเขาหมวนต เรา ปรารถนาภเขาอยางยง เปรยบเหมอนนกในอากาศปรารถนาอากาศ ฉะนน เราเกบดอกไมทเชงเขาแลว มาสภเขา หยบดอกไม ๗ ดอกโปรยลงบน พระเศยร เราอนพระวระแลดแลว เดนบายหนาไปทางทศปราจน เรามง ไปสทอย ถงอาศรมแลว เกบหาบเครองบรขาร แลวเดนไปตามระหวาง ภเขา งเหลอมเปนสตวรายกาจ มกาลงมาก รดเรา เราระลกถงบรพกรรม ไดทากาละ ณ ทนน ในกลปท ๓๑ แตกลปน เราโปรยดอกไมใด ดวย กรรมนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการบชาดวยดอกไม คณวเศษ เหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนา เราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระอโธปปผยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ อโธปปผยเถราปทาน.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 143 รงสสญญกเถราปทานท ๕ (๘๕) วาดวยผลแหงการถวายบงคม [๘๗] เมอกอน เราสาเรจการอยทภเขาหมวนต เรานงหมหนงสตวอยในระหวาง ภเขา เราไดเหนพระสมพทธเจามพระฉววรรณดงทองคา ดจพระอาทตย แผดแสง เสดจเขาปา งามเหมอนพระยารงมดอกบาน จงยงจตใหเลอมใส ในรศมแลวนงกระโหยง ประนมอญชล ถวายบงคมแดพระผมพระภาค พระนามวาวปสส ดวยเศยรเกลา ในกลปท ๙๑ แตกลปน เราไดทา กรรมใดในกาลนน ดวยกรรมนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงสญญา ในรศม คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระรงสสญญกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ รงสสญญกเถราปทาน. รงสสญญกเถราปทานท ๖ (๘๖) วาดวยผลแหงการทาจตใหเลอมใสในพทธรศม [๘๘] เราทรงผาเปลอกไมคากรองอยทภเขาหมวนต ขนสทจงกรมแลวนงผนหนา ไปทางทศปราจน เราไดเหนพระสคตเจาพระนามวาผสสะ ผยนดในฌาน ทกเมอ (เสดจมา) บนภเขา จงประนมอญชลแลวยงจตใหเลอมใสในพระ รศม ในกลปท ๙๒ แตกลปน เราไดทากรรมใดในกาลนน ดวยกรรมนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงสญญาในพระรศม คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธ ศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระรงสสญญกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ รงสสญญกเถราปทาน.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 144 ผลทายกเถราปทานท ๗ (๘๗) วาดวยผลแหงการถวายผลไม [๘๙] เราทรงหนงสตวหยาบอยทภเขาหมวนต ไดเหนพระชนเจาผประเสรฐ พระนามวาผสสะ จงถอผลไมไปถวาย เรามใจผองใส ไดถวายผลไมใด ผลไมนนบงเกดแกเราในภพทเราเกดแลว ในกลปท ๙๒ แตกลปน เราได ถวายผลไมใด ดวยกรรมนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการถวาย ผลไม คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหชดแจงแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระผลทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ผลทายกเถราปทาน. สททสญญกเถราปทานท ๘ (๘๘) วาดวยผลแหงการเลอมใสตามเสยงแสดงธรรม [๙๐] เราอยบนเครองลาดใบไม ณ ภเขาหมวนต ไดยงจตใหเลอมใสในพระสรเสยง ของพระผมพระภาคพระนามวาผสสะ กาลงทรงแสดงธรรม ในกลปท ๙๒ แตกลปน เราไดทากรรมใดในกาลนน ดวยกรรมนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงบญกรรม คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระสททสญญกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ สททสญญกเถราปทาน.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 145 โพธสญจกเถราปทานท ๙ (๘๙) วาดวยผลแหงการรดนาโพธพฤกษ [๙๑] ไดมการฉลองพระมหาโพธแหงพระผมพระภาคพระนามวาวปสส ในกาลนน เราบวชอยไดถอเอาดอกโกสมเขาไปบชา แลวเอานาเขาไปรดทโพธพฤกษ ดวยกลาววา พระผมพระภาคทรงพนแลว จกทรงยงสรรพสตวใหพน ทรง ดบแลว จกทรงยงสรรพสตวใหดบหนอ ในกลปท ๙๑ แตกลปน เราได รดนาโพธพฤกษใด ดวยกรรมนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการ รดนาไมโพธ ในกลปท ๓๓ อนกาลงเปนไป ไดมพระเจาจกรพรรด ผเปน จอมชนรวม ๘ พระองค ทรงพระนามวาอทกาเสจนะ คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธ ศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระโพธสญจกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ โพธสญจกเถราปทาน. ปทมปปผยเถราปทานท ๑๐ (๙๐) วาดวยผลแหงการโยนดอกปทมขนบชา [๙๒] เราเขาไปยงปาบว บรโภคเหงาบวอย ไดเหนพระสมพทธเจา พระนามวา ผสสะ มพระลกษณะอนประเสรฐ ๓๒ ประการ เราจบดอกปทมโยนขนไป ในอากาศ เราระลกถงกรรมอนลามกแลว ออกบวชเปนบรรพชต ครน บวชแลว มกายและใจอนสารวมแลว ละวจทจรต ชาระอาชพใหบรสทธ แตกลปท ๙๒ แตกลปน เราบชา (พระพทธเจาดวย) ดอกไมใด ดวยกรรม นน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงพทธบชา ไดมพระเจาแผนดน (จกรพรรด) ๑๘ พระองค ทรงพระนามเหมอนกนวา ปทมภาส ในกลปท

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 146 ๑๘ ไดมพระเจาแผนดน ๔๘ พระองค คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนา เราได ทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระปทมปปผยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ปทมปปผยเถราปทาน. -------------- รวมอปทานทมในวรรคน คอ ๑. ตมรปปผยเถราปทาน ๒. คตสญญกเถราปทาน ๓. นปนนญชลกเถราปทาน ๔. อโธปปผยเถราปทาน ๕. รงสสญญกเถราปทาน ๖. รงสสญญกเถราปทาน ๗. ผลทายกเถราปทาน ๘. สททสญญกเถราปทาน ๙. โพธสญจกเถราปทาน ๑๐. ปทมปปผยเถราปทาน และทานประกาศคาถาไว ๕๖ คาถา. จบ ตมรปปผยวรรคท ๙ --------------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 147 สธาวรรคท ๑๐ สธาปณฑยเถราปทานท ๑ (๙๑) วาดวยผลบญของผบชาไมอาจนบได [๙๓] ใครๆ ไมอาจจะนบบญของบคคลผบชา พระพทธเจา พระปจเจกพทธเจา หรอพระสาวก ผสมควรบชา ผลวงธรรมเครองใหเนนชา ผขามความโศก และความราไรแลว วาบญนมประมาณเทานได ใครๆ ไมอาจจะนบบญ ของบคคลผบชาปชารหบคคลเหลานน เชนนน ผดบแลว ไมมภย แต ทไหนๆ วาบญนมประมาณเทานได การทบคคลในโลกน พงใหทาความ เปนใหญในทวปทง ๔ น ไมถงเสยวท ๑๖ แหงการบชาน เรามใจผองใส ไดใสกอนปนขาวในระหวางแผนอฐ ทพระเจดย แหงพระผมพระภาค พระนามวาสทธตถะ ผเลศกวานระ ในกลปท ๙๔ แตกลปน เราไดทา กรรมใดในกาลนน ดวยกรรมนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการ ปฏสงขรณ ในกลปท ๓๐ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรด ๑๓ พระองค ทรงพระนามวาปฏสงขาระ ทรงสมบรณดวยแกว ๗ ประการ คณวเศษ เหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชด แลว พระพทธศาสนา เราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระสธาปณฑยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ สธาปณฑยเถราปทาน. สปฐยเถราปทานท ๒ (๙๒) วาดวยผลแหงการถวายตง [๙๔] เรายนดมจตโสมนส ไดถวายตงอนสวยงามแดพระพทธเจา พระนามวา ตสสะ ผเปนนาถะของโลก เปนเผาพนธพระอาทตย ในกลปท ๓๘ แต กลปน เราไดเปนพระราชาพระนามวามหารจ โภคสมบตอนไพบลย และ

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 148 ทนอนมใชนอย ไดมแลวแกเรา เรามใจผองใสไดถวายตงแกพระพทธเจา แลว ยอมเสวยกรรมของตน ทตนไดทาไวดแลวในกาลกอน ในกลปท ๙๒ แตกลปน เราไดถวายตงใดในกาลนน ดวยกรรมนน เราไมรจกทคต เลย นเปนผลแหงการถวายตง ในกลปท ๓๘ แตกลปน ไดมพระเจา จกรพรรด ๓ พระองค องคท ๑ พระนามวารจ องคท ๒ พระนามวา อปรจ องคท ๓ พระนามวามหารจ คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนา เรา ไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระสปฐยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ สปฐยเถราปทาน. อฑฒเจลกเถราปทานท ๓ (๙๓) วาดวยผลแหงการถวายผาครงทอน [๙๕] เราเปนคนเขญใจ สมควรไดรบความการญอยางยง ไดถวายผาครงทอนแด พระผมพระภาคพระนามวาตสสะ ครนถวายผาครงทอนแลว บนเทงอยใน สวรรคตลอดกลปหนง และในกลปทงหลายทเหลอ เราไดทากศล ในกลป ท ๙๒ แตกลปน เราไดถวายผาใดในกาลนน ดวยกรรมนน เราไมรจกทคต เลย นเปนผลแหงการถวายผา ในกลปท ๕๑ แตกลปน ไดมพระเจาจกร พรรดหลายพระองค พระนามวาสมนตาโอทนะ เปนกษตรยจอมชน คณ วเศษเหลานคอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาให ชดแจงแลวพระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระอฑฒเจลกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ อฑฒเจลกเถราปทาน.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 149 สจทายกเถราปทานท ๔ (๙๔) วาดวยผลแหงการถวายเขม [๙๖] เมอกอน เราเปนชางทองอยในพระนครพนธมะ อนประเสรฐสด เราได ถวายเขมแดพระพทธเจาพระนามวาวปสส ญาณของเราเสมอดวยแกว วเชยรอนเลศ เปนเชนนนเพราะกรรม เราเปนผปราศจากราคะ พนวเศษ แลว บรรลถงธรรมเปนทสนอาสวะ ภพทงปวงทงทเปนอดต อนาคตและ ปจจบน เราคนควา (พจารณา) ไดดวยญาณ นเปนผลแหงการถวายเขม ในกลปท ๙๑ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรด ๗ พระองค ทรงพระนาม วา วชราสมะ ทรงสมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษ เหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชด แลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระสจทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ สจทายกเถราปทาน. คนธมาลยเถราปทานท ๕ (๙๕) วาดวยผลแหงการถวายสถปไมหอม [๙๗] เราไดทาสถปไมหอมคลม (ปด) ดวยดอกมะล อนสมควรแกพระพทธเจา ถวายแดพระผมพระภาคพระนามวาสทธตถะ ไดถวายบงคมพระพทธเจา อครนายกของโลก เชนกบทองคามคา ผรงเรองดงนลอบล แผดแสงดง พระอาทตย ผองอาจดงพระยาเสอโครง ผประเสรฐ มชาตยงเหมอน ไกรสร ผเลศกวาสมณะทงหลาย ประทบนงแวดลอมดวยภกษสงฆ เรา ถวายบงคมพระบาทของพระศาสดาแลว บายหนาทางทศอดรหลกไป ใน กลปท ๙๔ แตกลปน เราไดถวายของหอมและดอกไม ดวยผลแหง

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 150 สกการะททาแลวในพระพทธเจาโดยพเศษนน เราไมรจกทคตเลย นเปน ผลแหงพทธบชา ในกลปท ๓๙ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรด ๑๖ พระ องค พระเจาจกรพรรดเหลานน มพระนามเหมอนกนวาเทวคนธะ คณ วเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาให แจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระคนธมาลยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ คนธมาลยเถราปทาน. ตปปผยเถราปทานท ๖ (๙๖) วาดวยผลแหงการเกบใบแคฝอยทง [๙๘] เมอกอน เราเปนพรานเนออยในปาชฏใหญ เราเหนไมแคฝอยอนเขยวสด อนเปนไมโพธ ของพระผมพระภาคพระนามวาวปสส จงบชาดวยดอกไม ๓ ดอก เวลานน เราเกบใบแคฝอยทแหงๆ ไปทงในภายนอก เรากราบ ไหวไมแคฝอย ดงถวายบงคมพระสมพทธเจาพระนามวาวปสส นายกของ โลก ผบรสทธทงภายในภายนอก ผพนวเศษแลวไมมอาสวะ เฉพาะ พระพกตร แลวทากาละ ณ ทนนเอง ในกลปท ๙๑ แตกลปน เราได บชาไมโพธใด ดวยกรรมนนเราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการบชา ไมโพธพฤกษ ในกลปท ๓๐ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรด ๑๓ พระองค ทรงพระนามวาสมนตปาสาทกะ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนา เราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระตปปผยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ตปปผยเถราปทาน.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 151 มธปณฑกเถราปทานท ๗ (๙๗) วาดวยผลแหงการถวายนาผง [๙๙] ความยนดเปนอนมากไดมแกเรา เพราะไดเหนพระผมพระภาคพระนามวา สทธตถะ ผประเสรฐกวาบรรดาฤาษ ผสมควรรบเครองบชา ผดบแลว เปนมหานาค ผองอาจดงมาอาชาไนย ผรงโรจนเหมอนดาวประกายพฤกษ อนหมเทวดานมสการอย ในปาชฏสงดเสยงไมอากล ญาณเกดขนแลว ในขณะนน เราไดถวายนาผงแดพระศาสดาผเสดจออกจากสมาธ เรามใจ ผองใสถวายบงคมพระบาทของพระผมพระภาคพระนามวาสทธตถะ ดวย เศยรเกลา แลวบายหนากลบไปทางทศประจม ในกลปท ๓๔ แตกลป น เราไดเปนพระราชาพระนามวาสทสสนะ ในกาลนน นาผงออกจาก รากไมไหลลงในโภชนาหารของเรา ฝนนาผงตกลง นเปนผลแหงบรพกรรม ในกลปท ๙๔ แตกลปน เราไดถวายนาผงใดในกาลนน ดวยกรรมนนเรา ไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการถวายนาผง ในกลปท ๓๔ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรด ๔ พระองค มพระนามวาสทสสนะ ทรงสมบรณ ดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราได ทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระมธปณฑกเถระไดกลาวพระคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ มธปณฑกเถราปทาน. เสนาสนทายกเถราปทานท ๘ (๙๘) วาดวยผลแหงการถวายเครองลาดใบไม [๑๐๐] เราไดถวายเครองลาดใบไม แดพระผมพระภาคพระนามวาสทธตถะ และ ไดเอาเครองอปการะและดอกโกสมโปรยลงโดยรอบ เราไดเสวยถา (หอง) อนรนรมยควรคามากในปราสาท ดอกไมมคามากไดตกลงบนทนอนของ

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 152 เรา เรายอมนอนบนทนอนอนวจตรลาดดวยดอกไม และฝนดอกไมตก ลงบนทนอนของเราในกาลนน ในกลปท ๙๔ แตกลปน เราไดถวายเครอง ลาดใบไมใด ดวยกรรมนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการถวาย เครองลาด พระเจาจกรพรรด ๗ พระองค พระนามวาฐตาสนถารกะ เปนจอมแหงชน อบตแลวในกลปท ๕ แตกลปน คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระ พทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระเสนาสนทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ เสนาสนทายกเถราปทาน. เวยยาวจจกเถราปทานท ๙ (๙๙) วาดวยผลแหงความเปนไวยาวจกร [๑๐๑] ไดมการประชมใหญ (มหาสนนบาต) แหงพระผมพระภาคพระนามวา วปสส เราไดเปนไวยาวจกรผรบใชในกจทกอยาง กไทยธรรมทจะถวาย แดพระสคตเจา ผแสวงหาคณใหญของเราไมม เรามจตผองใส ไดถวาย บงคมพระบาทของพระศาสดา ในกลปท ๙๑ แตกลปน เราไดกระทา ไวยาวจกร ดวยกรรมนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการทา ไวยาวจกร ในกลปท ๘ แตกลปน เราไดเปนพระเจาจกรพรรด พระนาม วาสจนตยะ ทรงสมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลา น คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระไวยาวจจกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ไวยาวจจกเถราปทาน.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 153 พทธปฏฐากเถราปทานท ๑๐ (๑๐๐) วาดวยผลแหงการเปาสงขบชาพระผมพระภาค [๑๐๒] เราเปนผเปาสงขบชาแดพระผมพระภาค พระนามวาวปสส เปนผประ กอบการบารงพระสคตเจา ผแสวงหาคณใหญเปนนตย เราเหนผลการ บารงพระโลกนาถผคงท ดนตร ๖ หมนหอมลอมเราทกเมอ ในกลปท ๙๑ แตกลปน เราบารงพระผมพระภาคผแสวงหาคณใหญ ดวยกรรมนน เรา ไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการบารง ในกลปท ๙๔ แตกลปน ไดม พระเจาจกรพรรด ๑๖ พระองค ทรงพระนามวามหานโฆษ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เรา ทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระพทธปฏฐากเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ พทธปฏฐากเถราปทาน. ---------- รวมอปทานทมในวรรคน คอ ๑. สธาปณฑยเถราปทาน ๒. สปฐยเถราปทาน ๓. อฑฒเจลกเถราปทาน ๔. สจทายกเถราปทาน ๕. คนธมาลยเถราปทาน ๖. ตปปผยเถราปทาน ๗. มธปณฑกเถราปทาน ๘. เสนาสนทายกเถราปทาน ๙. ไวยาวจจกเถราปทาน ๑๐. พทธปฏฐากเถราปทาน ทานประกาศคาถาไว ๖๐ คาถากง. จบ สธาวรรคท ๑๐. ----------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 154 อนง รวมวรรคม ๑๐ วรรค คอ พทธวรรคท ๑ สหาสนยวรรคท ๒ สภตวรรคท ๓ กณฑธานวรรคท ๔ อปาลวรรคท ๕ วชนวรรคท ๖ สกจตตนยวรรคท ๗ นาคสมาลวรรคท ๘ ตมรปปผยวรรคท ๙ เปน ๑๐ ทงสธาวรรค รวมคาถาได ๑,๔๕๕ คาถา. จบ หมวด ๑๐ แหงพทธวรรค. จบ หมวด ๑๐๐ ท ๑. ----------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 155 ภกขทายวรรคท ๑๑ ภกขทายกเถราปทานท ๑ (๑๐๑) วาดวยผลแหงการถวายภกษาทพพหนง [๑๐๓] เราไดเหนพระสมพทธเจา ผมพระฉววรรณดงทอง สมควรรบเครองบชา เสดจออกจากปาอนสงด จากตณหาเครองรดมาสความดบ จงถวายภกษา ทพพหนง แตพระพทธเจาพระนามวาสทธตถะ ผมปญญา ผสงบระงบ ผแกลวกลามาก ผคงท เราตามเสดจพระองค ผทรงยงมหาชนใหดบ เรามความยนดเปนอนมากในพระพทธเจา ผเปนเผาพนธพระอาทตย ใน กลปท ๙๔ แตกลปน เราไดถวายทานใดในกาลนน ดวยกรรมนน เรา ไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการถวายภกษา ในกลปท ๘๗ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรด ๗ พระองค มพระนามเหมอนกนวามหาเรณ ทรง สมบรณดวยแกว ๗ ประการ คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจ แลว ดงน. ทราบวา ทานพระภกขทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ภกขทายกเถราปทาน ญาณสญญกเถราปทานท ๒ (๑๐๒) วาดวยผลแหงการยงจตใหเลอมใสถวายบงคม [๑๐๔] เราไดเหนพระสมพทธเจา ผมพระฉววรรณดงทอง ผองอาจดจมาอาชาไนย ดงชางมาตงคะตกมน ๓ ครง ผแสวงหาคณยงใหญ ทรงยงทศทงปวงให สวางไสว เหมอนพระยารง มดอกบาน เปนเชษฐบรษของโลก สงสด กวานระ เสดจดาเนนไปในถนน จงยงจตใหเลอมใสในพระญาณ ประ

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 156 นมอญชล มจตเลอมใสมใจโสมนส ถวายบงคมพระผมพระภาค พระ นามวาสทธตถะ ในกลปท ๙๔ แตกลปน เราไดทากรรมใดในกาลนน ดวยกรรมนนเราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงสญญาในพระญาณ ใน กลปน ๗๓ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรด ๑๖ พระองค มพระนามวา นรตตมะ ทรงสมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระญาณสญญกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ญาณสญญกเถราปทาน อปลหตถยเถราปทานท ๓ (๑๐๓) วาดวยผลแหงการถวายดอกอบลกามอหนง [๑๐๕] ในกาลนน เราเปนชางดอกไมอาศยอยในนครตวรา ไดเหนพระพทธเจา ผปราศจากธล พระนามวาสทธตถะ อนชาวโลกบชา มจตเลอมใส โสมนส ไดถวายดอกอบลกามอหนง เราอบตในภพใดๆ เพราะผลของ กรรมนน เราไดเสวยผลอนนาปรารถนา ทตนทาไวดแลวในปางกอน แวดลอมดวยพวกนกมวยชนเยยม นเปนผลแหงสญญาของตน ในกลป ท ๙๔ แตกลปน เราบชาพระพทธเจาดวยดอกไมใด ดวยกรรมนน เรา ไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงพทธบชา ในกลปใกลเคยงท ๙๔ เวนกลป ปจจบน ไดมพระราชา ๕๐๐ พระองค มพระนามเหมอนกนวานชชปมะ คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทา ใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระอปลหตถยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ อปลหตถยเถราปทาน

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 157 ปทปชกเถราปทานท ๔ (๑๐๔) วาดวยผลแหงการถวายดอกมะล [๑๐๖] เราไดถวายดอกมะลแดพระผมพระภาค พระนามวาสทธตถะ ดอกมะล ๗ ดอก เราโปรยลงทใกลพระบาทดวยความยนด ดวยกรรมนน วนนเราได เสวยความไมตาย เราทรงกายทสดอยในศาสนาของพระสมมาสมพทธเจา ในกลปท ๙๔ แตกลปน เราบชาพระพทธเจาดวยดอกไมใด ดวยกรรม นน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการบชาดวยดอกไม ในกลปท ๕ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรด ๑๓ พระองค มพระนามวาสมนตคนธะ ครอบครองแผนดนมสมทรสาคร ๔ เปนทสด เปนจอมแหงหมชน คณ วเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาให แจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระปทปชกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ปทปชกเถราปทาน มฏฐปปผยเถราปทานท ๕ (๑๐๕) วาดวยผลแหงการถวายดอกมะล [๑๐๗] ในกาลนน เราเปนนายมาลาการมชอวาสทสสนะ ไดเหนพระพทธเจา ผปราศจากธล เชษฐบรษของโลก ประเสรฐกวานระ เรามจกษบรสทธ มใจโสมนส ถอดอกมะลไปบชาพระผมพระภาคพระนามวาปทมตระ ผม จกษทพยมมธยสถ ดวยพทธบชาน และดวยการตงจตไว เราไมเขาถง ทคตเลย ตลอดแสนกลปในกลปท ๓๖ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรด ๑๖ พระองค มพระนามเหมอนกนวาเทพอตตระ มพลมาก คณวเศษ

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 158 เหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชด แลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระมฏฐปปผยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ มฏฐปปผยเถราปทาน อทกปชกเถราปานท ๖ (๑๐๖) วาดวยผลแหงการถวายนา [๑๐๘] ขาพระองคไดเหนพระสมพทธเจามพระฉววรรณดงทอง ผรงเรองดงกองไฟ เหมอนพระอาทตย เปนทรองรบเครองบชา เสดจไปในอากาศ จงเอา มอทงสองกอบนาแลวโยนขนไปในอากาศ พระพทธเจามหาวระมพระ กรณาในขาพระองค ทรงรบไว พระศาสดามพระนามวาปทมตระ ประ ทบยนอยในอากาศทรงทราบความดารของขาพระองค จงไดตรสพระคาถา เหลานวา ดวยการถวายนานและดวยเกดปต เขาจะไมเขาถงทคตเลยใน แสนกลป ขาแตพระองคผเปนจอมสตว เชษฐบรษของโลก ผนราสภ ดวยกรรมนน ขาพระองคละความแพและความชนะแลว บรรลถงฐานะ อนไมหวนไหว ในกลปท ๖๕๐๐ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรด ๓ พระ องค มพระนามวาสหสสราช เปนจอมชน ปกครองแผนดน มสมทร สาคร ๔ เปนทสด คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และ อภญญา ๖ ขาพระองคทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาขาพระองคได ทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระอทกปชกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ อทกปชกเถราปทาน.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 159 นฬมาลยเถราปทานท ๗ (๑๐๗) วาดวยผลแหงการถวายพดดอกออ [๑๐๙] เมอพระพทธเจาพระนามวาปทมตระ เชษฐบรษของโลกผคงท สงบระงบ มนคง ประทบนงบนเครองลาดหญา เราเอาดอกออมาผกเปนพด แลว นอมถวายแดพระพทธเจาผเปนจอมสตว ผคงท พระสพพญผนายก ของโลก ทรงรบพดแลว ทรงทราบความดารของเรา ไดตรสพระคาถาน วา กายของเรา ดบ (รอน) แลว ความเรารอนไมม ฉนใด จตของ ทานจะหลดพนจากกองไฟ ๓ กอง ฉนนน เทวดาบางเหลาทอาศยตนไม อย มาประชมกนทงหมด ดวยหวงวา จกไดฟงพระพทธพจนอนยงทายก ใหยนด พระผมพระภาคประทบนง ณ ทนน แวดลอมดวยหมเทวดา เมอจะทรงยงทายกใหรนเรง จงไดตรสพระคาถาเหลานวา ดวยการถวาย พดน และดวยการตงจตไว ผนจกไดเปนพระเจาจกรพรรด มพระนามชอ วาสพพตะ ดวยกรรมทเหลอนน อนกศลมลตกเตอนแลว จกไดเปน พระเจาจกรพรรดมพระนามชอวามาลตะ ดวยการถวายพดน และดวย การนบถออนไพบลย ผนจะไมเขาถงทคตในแสนกลป ในกลปท ๓ หมน จกมพระเจาจกรพรรด ๓๘ พระองค มพระนามวาสพพตะ ใน ๓ หมน กลป จกมพระเจาจกรพรรด ๘ พระองค พระนามวามาลตะ คณวเศษ เหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจง ชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระนฬมาลยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ นฬมาลยเถราปทาน. จบ ภาณวารท ๗.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 160 อาสนปฏฐายกเถราปทานท ๘ (๑๐๘) วาดวยผลแหงการถวายอาสนะทอง [๑๑๐] ขาพระองคเขาปาชฏสงดเสยง ไมอากล ไดถวายอาสนะทองแดพระผม พระภาคพระนามวาอตถทสส ผคงท ขาพระองคถอดอกไมกามอหนง แลวทาประทกษณพระองค เขาไปเฝาพระศาสดาแลว กลบมงหนาไปทาง ทศอดร ขาแตพระองคผเปนจอมสตว เชษฐบรษของโลก ประเสรฐกวา นระ ดวยกรรมนน ขาพระองคยอมยงตนใหดบ ถอนภพไดทงหมดแลว ในกลปท ๑๘๐๐ ขาพระองคไดถวายทานใด ในกาลนน ดวยกรรมนน ขาพระองคไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการถวายอาสนะทอง ในกลป ท ๗๐๐ กลป แตกลปน ขาพระองคไดเปนพระเจาจกรพรรดจอมกษตรย พระนามวาสนนพาปกะ สมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ ขาพระองคทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนา ขาพระองคไดทาเสรจ แลว ดงน. ทราบวา ทานพระอาสนปฏฐายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ อาสนปฏฐายกเถราปทาน. พฬาลทายกเถราปทานท ๙ (๑๐๙) วาดวยผลแหงการถวายมนมอเสอ [๑๑๑] เราอยบนเครองลาดใบไม ในทไมไกลภเขาหมวนต ในกาลนน (ถา) เราอยากอาหารกมกนอนเสย เราขดจาวมะพราว มนออน มนมอเสอ และมนนกมาไว เรานาเอาผลพทรา ไมรกดา ผลมะตม มาจดแจงไว พระผมพระภาคพระนามวาปทมตระ ทรงรแจงโลก สมควรรบเครอง บชา ทรงทราบความดารของเราแลว เสดจมาสสานกของเรา เราไดเหน พระองคผมหานาค ประเสรฐกวาเทวดา เปนนราสภ เสดจมาแลว จงหยบเอามนมอเสอมาใสลงในบาตร ในกาลนน พระสพพญมหาวรเจา

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 161 จะทรงยงเราใหยนดจงเสวย ครนเสวยเสรจแลว ไดตรสพระคาถาน วา ทานยงจตใหเลอมใสแลว ไดถวายมนมอเสอแกเรา ทานจะไมเขา ถงทคตตลอดแสนกลป ภพทสดยอมเปนไปแกเรา เราถอนภพขนได ทงหมดแลว เราทรงกายทสดไวในศาสนาของพระสมมาสมพทธเจา ในกลปท ๕๔ แตกลปน เราไดเปนพระเจาจกรพรรดพระนามวาสเมขลมะ สมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏ สมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธ ศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระพฬาลทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ พฬาลทายกเถราปทาน. เรณปชกเถราปทานท ๑๐ (๑๑๐) วาดวยผลแหงการบชาดอกกระถนพมาน [๑๑๒] เราไดเหนพระสมพทธเจามพระฉววรรณดงทองคา มพระรศมเปลงปลง ดจพระอาทตยยงทศทงปวงใหสวางไสว ดงพระจนทรวนเพญ อนพระ สาวกทงหลายแวดลอม ดจแผนดนอนแวดลอมดวยสาคร จงถอเอา ดอกกระถนพมานไปบชา พระผมพระภาคพระนามวาปสส ในกลปท ๙๑ แตกลปน เราไดบชาพระพทธเจาดวยดอกกระถนพมานใด ดวยกรรมนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงพทธบชา ในกลปท ๔๕ แตกลปน เราไดเปนพระเจาจกรพรรดจอมกษตรยมพระนามวาเรณ สมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจ แลว ดงน.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 162 ทราบวา ทานพระเรณปชกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ เรณปชกเถราปทาน ---------- รวมอปทานทมในวรรคน คอ ๑. ภกขาทายกเถราปทาน ๒. ญาณสญญกเถราปทาน ๓. อปลหตถยเถราปทาน ๔. ปทปชกเถราปทาน ๕. มฏฐปปผยเถราปทาน ๖. อทกปชกเถราปทาน ๗. นฬมาลยเถราปทาน ๘. อาสนปฏฐายกเถราปทาน ๙. พฬาลทายกเถราปทาน ๑๐. เรณปชกเถราปทาน มคาถา ๖๖ คาถา จบ ภกขาทายวรรคท ๑๑ ------------------------------------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 163 มหาปรวารวรรคท ๑๒ มหาปรวารเถราปทานท ๑ (๑๑๑) วาดวยผลแหงการถวายผาพมพ [๑๑๓] ในการนน พระผมพระภาคพระนามวาวปสสเชษฐบรษของโลก ผเปนนระ ผองอาจ กบภกษสงฆ ๖๘,๐๐๐ เสดจเขาไปสพนธมวหาร เราออกจาก นครแลว ไดไปททปเจดย ไดเหนพระพทธเจาผปราศธล สมควรรบ เครองบชาพวกยกขในสานกของเรา มประมาณ ๘๔,๐๐๐ บารงเราโดย เคารพ ดงหมเทวดาชาวไตรทศบารงพระอนทรโดยเคารพ ฉะนน เวลานน เราถอผาทพยออกจากทอย ไปถวายอภวาทดวยเศยรเกลา และไดถวาย ผาทพยนน แดพระพทธเจา โอ พระพทธเจา โอ พระธรรม โอ ความถงพรอมแหงพระศาสดาหนอ ดวยอานภาพแหงพระพทธเจา แผนดนนหวนไหว เราเหนความอศจรรยอนไมเคยม ขนพองสยอง เกลานนแลว จงยงจตใหเลอมใสในพระพทธเจาผเปนจอมสตว ผคงท เรานนครนยงจตใหเลอมใส และถวายผาทพยแดพระศาสดาแลว พรอม ทงอามาตยและบรวารชน ยอมนบถอพระพทธเจาเปนสรณะ ในกลปท ๙๑ แตกลปน เราไดกระทากรรมใดในกาลนน ดวยกรรมนน เราไม รจกทคตนเลย นเปนผลแหงพทธบชา ในกลปท ๑๕ แตกลปน ไดม พระเจาจกรพรรด ๑๖ พระองค มพระนามวาวาหนะ ทรงสมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระมหาปรวารเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ มหาปรวารเถราปทาน.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 164 สมงคลเถราปทานท ๒ (๑๑๒) วาดวยผลแหงการถวายดนตรเครอง ๕ [๑๑๔] พระชนวรพระนามวาอตถทสส เชษฐบรษของโลก ประเสรฐกวานระ เสดจออกจากพระวหารแลว เสดจเขาไปใกลสระนา พระผมพระภาค สมพทธเจาทรงสรงสนานและดมแลว ทรงหมจวรผนเดยวเฉวยงพระองศา ประทบยนเหลยวดทศนอยใหญอย ณ ทนน ในกาลนน เราเขาไปในทอย ไดเหนพระผมพระภาคผนายกของโลก เรามจตราเรงโสมนสไดปรบมอ เราประกาศฟอน การขบรองและดนตรเครอง ๕ ถวายพระองคผโชต ชวงดงดวงอาทตย สงแสงเรองเหลองดงทองคา เราเขาถงกาเนดใดๆ คอ ความเปนเทวดา หรอมนษย ในกาเนดนนๆ ยอมครอบงาสตว ทงปวง ยศของเรามไพบลย ขอนอบนอมแดพระองค บรษอาชาไนย ขอนอบนอมแดพระองค อดมบรษ พระองคผเปนมนทรงยงพระองคให ยนดแลว ทรงยงผอนใหยนดอกเลา เรากาหนดถอเอาแลว นงแลว ทาความราเรง มวตรอนด บารงพระสมพทธเจาแลว เขาถงชนดสต ในกลปท ๑๖๐๐ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรดหลายพระองค ม พระนามเหมอนกนวา ทวนวเอกจนตตะ ทรงสมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระสมงคลเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ สมงคลเถราปทาน.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 165 สรณคมนยเถราปทานท ๓ (๑๑๓) วาดวยผลแหงการถงศาสดาเปนสรณะ [๑๑๕] สงครามปรากฏแกทาวเทวราชทงสอง (พระยายกษ) กองทพประชดกน เปนหมๆ เสยงอนดงกกกองไดเปนไป พระศาสดาพระนามวาปทมตระ ทรงรแจงโลก สมควรรบเครองบชา ประทบยนอยในอากาศ ทรงยง มหาชนใหเกดสงเวช เทวดาทงปวงมใจยนดตางวางเกราะและอาวธ ถวายบงคมพระสมพทธเจา รวมเปนอนเดยวกนไดในขณะนน พระ ศาสดาผทรงอนเคราะห ทรงรแจงโลก ทรงทราบความดารของเราแลว ทรงเปลงวาจาสตบรษ ทรงยงมหาชนใหเยนใจวา ผเกดเปนมนษยมจต ประทษราย เบยดเบยนสตวเพยงตวหนง จะตองเขาถงอบายเพราะจต ประทษรายนน เปรยบเหมอนชางในคายสงคราม เบยดเบยนสตวเปน อนมาก ทานทงหลายจงดบ (ระงบ) จตของตน อยาเดอดรอนบอยๆ เลย แมพวกเสนาของพระยายกษทงสอง ไดประชมกน นบถอพระโลก เชษฐผคงทเปนอนด เปนสรณะ สวนพระศาสดาผมจกษ ทรงยงหมชน ใหยนยอมแลว ทรงเพงดในเบองบนจากเทวดาทงหลาย บายพระพกตร ทางทศอดรเสดจกลบไป เราไดนบถอพระองคผจอมสตวผคงทเปนสรณะ กอนใครๆ เราไมไดเขาถงทคตเลยตลอดแสนกลป ใน ๓ หมนกลป แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรด ๑๖ พระองค มพระนามวา มหาจนทภ และพระนามวารเถสภะ คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระสรณคมนยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ สรณคมนยเถราปทาน.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 166 เอกาสนยเถราปทานท ๔ (๑๑๔) วาดวยผลแหงการประโคมดนตรไมโพธ [๑๑๖] ในกาลนน เราเปนทาวเทวราชมนามชอวาวรณ พรอมดวยยาน พลทหาร และพาหนะ บารงพระสมพทธเจา เมอพระโลกนาถพระนามวาอตถทสส ผสงสดกวาสตวเสดจนพพานแลว เราไดถอเอาดนตรทงปวงไปประโคม ไมโพธอนอดม เราประกอบดวยการประโคม การฟอนรา และกงสดาน ทกอยาง บารงไมโพธพฤกษอนอดมดงบารงพระสมพทธเจาเฉพาะพระ พกตร ครนบารงโพธพฤกษอนงอกขนทดนดมรสดวยรากนนแลว นงค บลลงก แลวทากาลกรยา ณ ทนนเอง เราปรารภกรรมของตน เลอม ใสในโพธพฤกษอนอดม ไดเขาถงยงชนนมมานรดดวยจตอนเลอมใสนน ดนตร ๖ หมน แวดลอมเราทกเมอ เปนไปในภพนอยใหญ ทงใน มนษยและในเทวดา ไฟ ๓ กองของเราดบแลว ภพทงปวงเราถอนขน ไดแลว เราทรงกายทสดในศาสนาของพระสมมาสมพทธเจา ในกลปท ๕๐๐ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรดจอมกษตรย ๓๔ พระองค มพระ นามชอวา สพาห ทรงสมบรณดวยแกว ๗ ประการ คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระเอกาสนยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ เอกาสนยเถราปทาน. สวรรณปปผยเถราปทานท ๕ (๑๑๔) วาดวยผลแหงการโปรยดอกไมทอง ๔ ดอก [๑๑๗] พระผมพระภาคพระนามวาวปสส เชษฐบรษของโลก ประเสรฐกวานระ ประทบนงแสดงอมตบทแกหมชนอย เราฟงธรรมของพระองคผเปนจอม สตวคงทแลว ไดโปรยดอกไมทอง ๔ ดอก บชาแดพระพทธเจา ดอกไม

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 167 ทองนนกลายเปนหลงคาทองบงรมตลอดทวบรษท ในกาลนน รศมของ พระพทธเจาและรศมทองรวมเปนแสงสวางอนไพบลย เรามจตเบกบาน ดใจ เกดโสมนส ประนมกรอญชล เกดปต เปนผนาความสขใน ปจจบนมาใหแกชนเหลานน เราทลวงวอนพระสมพทธเจาและถวายบงคม พระองคผมวตรงาม ยงความปราโมทยใหเกดแลว กลบเขาสภพของตน ครนกลบเขาสภพแลว ยงระลกถงพระพทธเจาผประเสรฐสดอย ดวย จตอนเลอมใสนน เราไดเขาถงชนดสต ในกลปท ๙๑ แตกลปน เรา บชาพระพทธเจาดวยดอกไมทองใด ดวยกรรมนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงพทธบชา ในกลปท ๔๓ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรด ราช ๑๖ พระองค ทรงพระนามวาเนมสมมต มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระสวรรณปปผยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ สวรรณปปผยเถราปทาน. จตกปชกเถราปทานท ๖ (๑๑๖) วาดวยผลแหงการบชาควนดนตรและดอกไม [๑๑๘] ขาพระองค (เปนรกขเทวดา) พรอมดวยอามาตยและบรวารอยทไมเกต เมอพระผมพระภาคพระนามวาสข ผเปนเผาพนธของโลก ปรนพพาน แลว ขาพระองคมจตเลอมใสโสมนส ไดไปสพระจตกาธาร ประโคม ดนตร ณ ทนนโปรยของหอมและดอกไมบชา ขาพระองคมจตเลอมใส โสมนส ทาการบชาทพระจตกาธาร ไหวพระจตกาธารแลวกลบมาสภพ ของตน ขาพระองคเขาไปในภพแลว ยงระลกถงการบชาพระจตกาธาร ขาแตพระองคผเปนจอมสตวเชษฐบรษของโลก ประเสรฐกวานระ ดวย กรรมนน ขาพระองคไดเสวยสมบตในเทวดาและมนษยแลว ละความ ชนะและความแพแลว บรรลถงฐานะอนไมหวนไหว ในกลปท ๓๑ แต

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 168 กลปน ขาพระองคบชาพระจตกาธารดวยดอกไมใด ดวยกรรมนน ขาพระองค ไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการบชาพระจตกาธาร ในกลปท ๒๙ แต กลปนไดมพระเจาจกรพรรดราช ๑๖ พระองค มพระนามชอวาอคคตะ มพล มาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ ขาพระองคทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาขาพระองคไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระจตกปชกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ จตกปชกเถราปทาน พทธสญญกเถราปทานท ๗ (๑๑๗) วาดวยผลแหงการประกาศพทธาภาพ [๑๑๙] เมอพระผมพระภาคพระนามวาวปสส ผเลศในโลก ทรงปลงพระชนมาย สงขารนน พนแผนดนและนากหวนไหว ฟากคนอง แมภพ ชอปปญจกะ อนสวยงามนาปลมใจ สะอาด วจตร ของเรากหวนไหว ในขณะพระ พทธเจาทรงปลงพระชนมาย เมอภพหวนไหวแลว ความสะดงเกดขนแก เราวา ความหวนไหวเกดขนเพออะไรหนอ แสงสวางอนไพบลยไดม แลว ทาวเวสสวณมา ณ ทนแลว ยงมหาชนใหหายความเศราโศกวา สตวไมมภย ทานทงหลายจงมความตงใจเคารพเถด เราประกาศพระพทธา นภาพวา โอ พระพทธเจา โอ พระธรรม โอ ความถงพรอมแหงสตถ ศาสนหนอ เมอพระพทธเจาอบต แผนดนกหวนไหวดงนแลว บนเทง อยในสวรรคตลอดกลป ในกลปทงหลายทเหลอ เราไดทากศล ในกลป ท ๙๑ แตกลปน เราไดสญญาใดในกาลนน ดวยสญญานน เราไมรจก ทคตเลย นเปนผลแหงสญญาในพระพทธเจา ในกลปท ๑๔ แตกลปน เราไดเปนพระเจาจกรพรรดราช ผประเสรฐ มนามชอวาสมตะ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทา ใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระพทธสญญกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ พทธสญญกเถราปทาน.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 169 มคคสญญกเถราปทานท ๘ (๑๑๘) วาดวยผลแหงการบอกทางใหแกพระสาวก [๑๒๐] พระสาวกทงหลายของพระพทธเจาพระนามวา ปทมตระ เทยวไปในปา เปนผหลงทางเหมอนคนตาบอดเทยวอยในปาใหญ บตรของพระมนเหลา นนระลกถงพระสมพทธเจา พระนามวาปทมตระ ผเปนนายกของโลก หลงทางอยในปาใหญ ขาพระองค (เปนเทพบตร) ลงจากภพมาใน สานกของภกษ บอกทางใหแกพระสาวกเหลานน และไดถวายโภชนาหาร ขาแตพระองคผจอมสตว เชษฐบรษของโลก ประเสรฐกวานระ ดวย กรรมนน ขาพระองคไดบรรลอรหตแตอาย ๗ ปโดยกาเนด ในกลปท ๕๐๐ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรด ๑๒ พระองค มพระนามชอวา สจกข ทรงสมบรณดวยแกว ๗ ประการ คณวเศษเหลาน คอ ปฏสม ภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ ขาพระองคทาใหแจงชดแลว พระ พทธศาสนาขาพระองคไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระมคคสญญกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ มคคสญญกเถราปทาน. ปจจปฏฐานสญญกเถราปทานท ๙ (๑๑๙) วาดวยผลแหงการทากรรมทไดโดยยาก [๑๒๑] ในลาดบกาล เมอพระสคตเจาพระนามวาอตถทสสเสดจนพพาน ใน กาลนน ขาพระองคเขาถงกาเนดยกษและบรรลถงยศ ขาพระองคคด วา ความไดดวยยาก แสงสวางดวยยาก การตงขนยาก ไดมแกเรา แลวหนอ เมอโภคสมบตของเรามอย พระสคตเจาผมพระจกษปรนพพาน เสยแลว ดงน พระสาวกนามวาสาคระ รความดารของขาพระองค

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 170 ทานตองการจะถอนขาพระองคขน จงมาในสานกของขาพระองค กลาววา จะโศกเศราทาไมหนอ อยากลวเลย จงประพฤตธรรมเถด ทานผมเมธาด พระพทธเจาทรงสงเสรมวทยาสมบตของชนทงปวงวา ผใดพงบชาพระ สมพทธเจาผเปนนายกของโลก ยงดารงพระชนมอยกด พงบชาพระธาต แมประมาณเทาเมลดผกกาดของพระพทธเจา แมนพพานแลวกด เมอ จตอนเลอมใสของผนนเสมอกน บญกมผลมากเสมอกน เพราะฉะนน ทานจงทาสถปบชาพระธาตของพระชนเจาเถด ขาพระองคไดฟงวาจาของ ทานสาคระแลว ไดทาพทธสถป ขาพระองคบารงพระสถปอนอดมของ พระมนอย ๕ ป ขาแตพระองคผจอมสตว เชษฐบรษของโลก ประเสรฐ กวานระ ดวยกรรมนน ขาพระองคเสวยสมบตแลว ไดบรรลอรหต ในกลปท ๗๐๐ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรด ๔ พระองค มพระ นามวาภรปญญา ทรงสมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษ เหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ ขาพระองคทา ใหแจงชดแลว พระพทธศาสนา ขาพระองคไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระปจจปฏฐานสญญกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ปจจปฏฐานสญญกเถราปทาน. ชาตปชกเถราปทานท ๑๐ (๑๒๐) วาดวยผลแหงการบชาพระชาต [๑๒๒] เมอพระวปสสโพธสตวประสตจากพระครรภ แสงสวางไดมอยางไพบลย และพนแผนดน พรอมทงสมทรสาครและภเขากหวนไหว อนง พวก หมอดพยากรณวา พระพทธเจาจกมในโลก เปนผเลศกวาสรรพสตว จกรอถอนหมชน (จากสงสารทกข) เราไดฟงคาของพวกหมอดแลว ไดทาการบชาพระชาตดวยความดารวา การบชาพระชาตเชนนนนไมม (อก) เรารวบรวมกศลแลว ไดยงจตของตนใหเลอมใส ครนเราทาการ

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 171 บชาพระชาตแลวทากาลกรยา ณ ทนน เราเขาถงกาเนดใดๆ คอ ความ เปนเทวดาหรอมนษย ในกาเนดนนๆ เรายอมลวงสรรพสตว นเปนผล แหงการบชาพระชาต แมนมทงหลายยอมบารงเราเปนไปตามอานาจจต ของเรา เขาไมอาจยงเราใหโกรธเคอง นเปนผลการบชาพระชาต ในกลป ท ๙๑ แตกลปน เราไดทาการบชาใดในกาลนน ดวยการบชานน เรา ไมรจกทคตเลย นเปนผลการบชาพระชาต ในกลปท ๓ แตกลปน ไดม พระเจาจกรพรรด ๓๔ พระองค เปนจอมแหงชน มพระนามวาสปาร จรยะ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และแมอภญญา ๑ เราทาใหชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน ทราบวา ทานพระชาตปชกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ชาตปชกเถราปทาน. ---------- รวมอปทานทมในวรรคน คอ ๑. มหาปรวารเถราปทาน ๒. สมงคลเถราปทาน ๓. สรณคมนยเถราปทาน ๔. เอกาสนยเถราปทาน ๕. สวรรณปปผยเถราปทาน ๖. จตกปชกเถราปทาน ๗. พทธสญญกเถราปทาน ๘. มคคสญญกเถราปทาน ๙. ปจจปฏฐานสญญกเถราปทาน ๑๐. ชาตปชกเถราปทาน บณฑตทงหลาย กลาวรวมคาถาไว ๙๐ คาถา ฉะนแล. จบ มหาปรวารวรรคท ๑๒ ----------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 172 เสเรยยกวรรคท ๑๓ เสเรยยเถราปทานท ๑ (๑๒๑) วาดวยผลแหงการควนดอกไมซก [๑๒๓] เราเปนพราหมณผเลาเรยน ทรงจามนต รจบไตรเพท ยนอยทโอกาสแจง ไดเหนพระผมพระภาคผนาของโลก เสดจเทยวอยในปาดงราชสห ไม ทรงสะดงกลวดงพระยาเสอโครง ทรงแสวงหาคณอนใหญหลวง ดงชาง กญชรมาตงคะซบมน ๓ ครง เราจงหยบเอาดอกไมซกโยนขนไป (บชา) ในอากาศ ดวยพทธานภาพ ดอกไมซกทงหลายแวดลอมอยโดยประการ ทงปวง พระสพพญมหาวรเจาผนาของโลก ทรงอธษฐานวา จงเปน หลงคาดอกไมโดยรอบ ชนทงหลายไดบชาพระนราสภ ในลาดบนน แผนดอกไมนนมขวขางใน มดอกขางนอก เปนเพดานบงรมอยตลอด ๗ วนแลวหายไปจากทนน เราไดเหนความอศจรรยอนไมเคยม นาขนพอง สยองเกลานนแลว ยงจตใหเลอมใสในพระพทธสคตเจา ผเปน นายกของโลก ดวยจตอนเลอมใสนน เราอนกศลมลตกเตอนแลว ไม ไดเขาถงทคตเลยตลอดแสนกลป ในกลปท ๑๕,๐๐๐ ไดมพระเจาจกร พรรด ๒๕ พระองค ทรงพระนามเหมอนกนวาวลามาลา มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และแมอภญญา ๖ เรา ทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระเสเรยยกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ เสเรยยกเถราปทาน.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 173 ปปผถปยเถราปทานท ๒ (๑๒๒) วาดวยผลแหงการบชาดวยสถปดอกไม [๑๒๔] มภเขาชอกกกระอยในทไมไกลภเขาหมวนต (เราเปน) พราหมณผรจบ มนตอยในทามกลางภเขานน ศษย ๕๐๐๐ คน แวดลอมเราอยทกเมอและ เขาเหลานนเปนผลกขนกอน (นอนทหลง) แกลวกลาในมนตทงหลาย พราหมณผรจบมนต ไดฟงคาของพวกศษยวา พระพทธเจาเสดจอบตขน แลวในโลก ขอทานจงรพระพทธเจานนวามจรงหรอไม พระองคมพยญ ชนะ ๘๐ มพระลกษณะอนประเสรฐ ๓๒ ประการ พระชนวรมพระรศม แผไปขางละวา ยอมรงโรจนดงพระอาทตย ดงน พราหมณออกจาก อาศรมแลว ถามถงทศทพระพทธเจาประทบอยวา พระมหาวรเจาผนาของ โลกประทบอย ณ ประเทศใด เราเหนประเทศนนแลว จกนมสการพระ ชนเจา ผไมมบคคลเปรยบ เรามจตเบกบาน มใจโสมนส บชาพระตถาคต นน มาเถดศษยทงหลาย เราจกไปเฝาพระตถาคต จกถวายบงคมพระ ยคลบาทของพระศาสดาแลว จกฟงคาสงสอนของพระองค เราออกจาก อาศรมไปได วนหนงกไดปวยไข เปนผถกความปวยไขเบยดเบยน จงไปนอน ณ ทสดศาลา (ไมรง) ประชมศษยทงปวงแลว ไดถามเขา เหลานนถงพระตถาคตวา พระคณของโลกนาถผมปญญา เครองตรสร อยางยงเปนเชนไร พวกศษยเหลานนอนเราถามแลวพยากรณเหมอน บคคลผเหนแจง แสดงพระพทธเจาผประเสรฐนนแกเราดจมอยตรงหนา โดยเคารพ เราฟงคาของศษยเหลานนแลว ทากาลกรยา ณ ทนน ศษย เหลานนเผาสรระของเราแลว ไดไปในสานกของพระพทธเจา ประนมกร อญชลถวายบงคมพระศาสดา เราเอาดอกไมทาสถปแหงพระสคต ผ แสวงหาคณอนใหญหลวงแลว ไมไดเขาถงทคตเลยตลอดแสนกลป ใน กลปท ๔๐,๐๐๐ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรดจอมกษตรย ๑๖ พระองค มพระนามชอวา อคคสมะ มพลมาก ใน ๒ หมนกลปน ไดมพระเจา จกรพรรดราช ๓๘ พระองค เปนใหญในแผนดน พระนามวา ฆฏาสนสมะ

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 174 คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เรา ทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระปปผถปยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ปปผถปยเถราปทาน. ปายาสทายกเถราปทานท ๓ (๑๒๓) วาดวยผลแหงการถวายขาวปายาสใสถาดสารด [๑๒๕] เราตองการจะบวงสรวงบชายญ จงคดขาวปายาสใสในถาดสารดดวยมอ ของตน แลวไปสปางว ไดเหนพระสมพทธเจามพระฉววรรณดงทองคา มพระลกษณะประเสรฐ ๓๒ ประการ แวดลอมดวยพระภกษสงฆ เสดจ ออกจากปาใหญ สมยนน พระผมพระภาคเชษฐบรษของโลกประเสรฐกวา นระ เสดจขนเดนจงกรมในอากาศอนเปนทางลม เราเหนความอศจรรย อนไมเคยเปนขนลกชชนนนแลว วางถาดสารดลงถวายบงคมพระผม พระภาคพระนามวาวปสส ทลวา ขาแตพระมหามน พระองคเปนพระ สพพญพทธเจาในโลก พรอมทงเทวโลกและมนษยโลก ขอจงทรง อนเคราะหรบขาวปายาสของขาพระองคเถด พระผมพระภาคสพพญผนา ของโลก เปนศาสดาผยอดเยยมในโลก ทรงทราบความดารของเราแลว ทรงรบ ในกลปท ๙๑ แตกลปน เราไดถวายทานใดในกาลนน ดวย ทานนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการถวายขาวปายาสในกลปท ๔๑ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรดจอมกษตรย พระนามวาพทโธ ทรงสมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏ สมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธ ศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระปายาสทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ปายาสทายกเถราปทาน

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 175 คนโธทกยเถราปทานท ๔ (๑๒๔) วาดวยผลแหงการประพรมนาหอม [๑๒๖] เรานงอยในปราสาทอนประเสรฐ ไดเหนพระชนเจาพระนามวาวปสส งามดงไมรกฟาผเปนสพพญ เปนผนาอนอดม พระองคผนาของโลก เสดจดาเนนในทไมไกลปราสาท รศมของพระองคสวางไสว ในเมอ พระอาทตยอสดงคตแลว เราประคองนาหอม ประพรม (บชา) พระ พทธเจาผประเสรฐสด ดวยจตอนเลอมใสนน เราทากาลกรยา ณ ทนน ในกลปท ๙๑ แตกลปน เราไดปะพรมนาหอมใด ดวยกรรมนน เรา ไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงพทธบชา ในกลปท ๓๑ แตกลปน ไดม พระเจาจกรพรรดจอมกษตรย พระนามวาสคนธ ทรงสมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานคนโธทกยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ คนโธทกยเถราปทาน. สมมขาถวกเถราปทานท ๕ (๑๒๕) วาดวยผลแหงการชมเชยพระพทธเจา [๑๒๗] เมอพระวปสสโพธสตวประสต เราไดพยากรณนมตวา จกยงหมชนให ดบ จกเปนพระพทธเจาในโลก เมอพระผมพระภาคพระองคใดประสต หมนโลกธาตยอมหวนไหว บดน พระผมพระภาคพระองคนน เปน ศาสดาผมพระจกษ ทรงแสดงธรรมอย เมอพระผมพระภาคพระองคใด ประสต ไดมแสงสวางอนไพบลย บดน พระผมพระภาคพระองคนน เปนศาสดาผมพระจกษ ทรงแสดงธรรมอย เมอพระผมพระภาคพระองคใด ประสต แมนาทงหลายไมไหล บดน พระผมพระภาคพระองคนน เปน

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 176 ศาสดาผมพระจกษ ทรงแสดงธรรมอย เมอพระผมพระภาคพระองคใดประ สตไฟในอเวจนรกไมลกโพลง บดน พระผมพระภาคพระองคนนเปนศาสดา ผมพระจกษ ทรงแสดงธรรมอย เมอพระผมพระภาคพระองคใดประสต หมนกไมสญจรไป บดน พระผมพระภาคพระองคนน เปนศาสดาผมพระ จกษ ทรงแสดงธรรมอย เมอพระผมพระภาคพระองคใดประสต กองลม ยอมไมพดฟงไป บดน พระผมพระภาคพระองคนน เปนศาสดาผม พระจกษ ทรงแสดงธรรมอย เมอพระผมพระภาคพระองคใดประสต แกวทกชนดสงแสงโชตชวง บดน พระผมพระภาคพระองคนน เปนศาสดา ผมพระจกษ ทรงแสดงธรรมอย เมอพระผมพระภาคพระองคใดประสต ทรงยางพระบาทกาวไป ๗ กาว บดน พระผมพระภาคพระองคนน เปน ศาสดาผมพระจกษ ทรงแสดงธรรมอย พอพระสมพทธเจาประสตแลว เทานน กทรงเหลยวแลดทศทงปวง ทรงเปลงอาสภวาจา นเปนธรรมดา ของพระพทธเจาทงหลาย เรายงหมชนใหเกดสงเวช เชยชมพระผมพระ ภาคผนาของโลก ถวายบงคมพระสมพทธเจาแลว บายหนากลบไปทางทศ ปราจน ในกลปท ๙๑ แตกลปน เราเชยชมพระพทธเจาใด ดวยการ เชยชมนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการเชยชม ในกลปท ๙๐ แตกลปน เราไดเปนพระเจาจกรพรรดมนามวาสมมขาถวกะ ทรงสมบรณ ดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก ในกลปท ๙๘ แตกลปนเราไดเปนพระเจา จกรพรรด มนามวาปฐวทนทภ สมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก ในกลปท ๘๘ แตกลปน เราไดเปนพระเจาจกรพรรด จอมกษตรยมนาม วาโอภาส สมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก ในกลปท ๘๗ แต กลปน เราไดเปนพระเจาจกรพรรด มนามวาสรจเฉทนะ สมบรณ

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 177 ดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก ในกลปท ๘๖ แตกลปน เราไดเปน พระเจาจกรพรรดมนามวา อคคนพพาปนะ สมบรณดวยแกว ๗ ประการ ม พลมาก ในกลปท ๘๕ แตกลปน เราไดเปนพระเจาจกรพรรดมนามวา วาตสมะ สมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก ในกลปท ๘๔ แต กลปน เราไดเปนพระเจาจกรพรรดราชมนามวา คตปจเฉทนะ สมบรณ ดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก ในกลปท ๘๓ แตกลปน เราไดเปน พระเจาจกรพรรดมนามวา รตนปชชละ สมบรณดวยแกว ๗ ประการ ม พลมาก ในกลปท ๘๒ แตกลปน เราไดเปนพระเจาจกรพรรดราชมนาม วา ปทวกกมนะ สมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก ในกลปท ๘๑ แตกลปน เราไดเปนพระเจาจกรพรรดราชมนามวา วโลกนะ สมบรณ ดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก ในกลปท ๘๐ แตกลปน เราไดเปน พระเจาจกรพรรดมนามวา ครสาระ สมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพล มาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระสมมขาถวกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ สมมขาถวกเถราปทาน. กสมาสนยเถราปทานท ๖ (๑๒๖) วาดวยผลแหงการถวายอามสพระพทธเจา [๑๒๘] ในกาลนน เราเปนพราหมณอยในนครธญญวด รจบไตรเพท เปนผ เขาใจตวบท เขาใจไวยากรณ เปนผฉลาดในตารา ทานายลกษณะคมภร อตหาสะ และตาราทานายนมต พรอมทงคมภรนฆณฑและคมภรเกฏภะ บอกมนตกะศษยทงหลาย เราวางดอกอบล ๕ กาไวบนหลง เราประสงค จะบวงสรวงบชายญในสมาคมบดามารดา ในกาลนน พระผมพระภาค พระนามวาวปสสผประเสรฐกวานระ แวดลอมดวยภกษสงฆ ทรงยงทศ ทงปวงใหสวางไสวเสดจมา เราปลาดอาสนะแลว ลาดดอกอบลนน แลวนมนตพระมหามน นามาสเรอนของตน อามสอนใดทเราตระเตรยม ไว มอยในเรอนของตน เราเลอมใสไดถวายอามสนน แดพระพทธเจา ดวยมอทงสองของตน เราทราบเวลาทพระผมพระภาคเสวยแลว ไดถวาย ดอกอบลกาหนง พระสพพญทรงอนโมทนาแลว บายพระพกตรกลบ

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 178 ไปยงทศอดร ในกลปท ๙๑ แตกลปน เราไดถวายดอกไมใดในกาลนน ดวยการถวายดอกไมนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการถวายดอกไม ในกลปลาดบ ตอแตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรดราชพระนามวา วรทส สนะ ทรงสมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน ทราบวา ทานพระกสมาสนยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ กสมาสนยเถราปทาน. ผลทายกเถราปทานท ๗ (๑๒๗) วาดวยผลแหงการถวายเมลดบว [๑๒๙] เรา (เปนพราหมณ) ผเลาเรยน ทรงจามนตรจบไตรเพทอยในอาศรมใน ทไมไกลภเขาหมวนต เครองบชาไฟเมลดบวขาวของเรามอย เราใสไวใน หอแลวหอยไวบนยอดไม พระผมพระภาคพระนามวาปทมตระ ทรงรแจง โลก สมควรรบเครองบชา พระองคทรงประสงคจะถอนเราขน จงเสดจ มาภกขาเรา เรามจตเลอมใส มใจโสมนส ไดถวายเมลดบวแดพระ พทธเจา พระศาสดาสมมาสมพทธเจามพระฉววรรณดงทองคา สมควร รบเครองบชา ทรงยงปตใหเกดแกเรา ทรงนาสขมาใหในปจจบน ประ ทบยนอยในอากาศไดตรสพระคาถานวา ดวยการถวายเมลดบวน และ ดวยการตงเจตนาไว ผนจะไมเขาถงทคตเลยตลอดแสนกลป ดวยกศลมล นนนนแล เราไดเสวยสมบตแลว ละความชนะและความแพ บรรล ถงฐานะอนไมหวนไหว ในกลปท ๗๐๐ แตกลปน เราไดเปนพระเจา จกรพรรดราชมนามวาสมงคล สมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาให แจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระผลทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ผลทายกเถราปทาน.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 179 ญาณสญญกเถราปทานท ๘ (๑๒๘) วาดวยผลแหงการไดสญญา [๑๓๐] เราอยในระหวางภเขาใกลภเขาหมวนต ไดเหนกองทรายอนงามแลว ระลก ถงพระพทธเจาผประเสรฐสด ไมมอะไรเปรยบไดในพระญาณ สงคราม ไมมแกพระศาสดา พระศาสดาทรงรทวถงธรรมทงปวงแลว ทรงนอมไป (หลดพน) ดวยญาณ ขอนอบนอมแดพระองค บรษอาชาไนย ขอนอบ นอมแดพระองค อดมบรษ ไมมใครเสมอดวยพระญาณของพระองค พระญาณสงสดพนจะประมาณ เรายงจตใหเลอมใสในพระญาณแลวบนเทง อยในสวรรคตลอดกลปในกลปทงหลายทเหลอ เราทากศล ในกลปท ๙๑ แตกลปน เราไดสญญาใดในกาลนน ดวยสญญานน เราไมรจกทคต เลย นเปนผลแหงสญญาในพระญาณ ในกลปท ๗๑ แตกลปน เราได เปนพระเจาจกรพรรดองคหนงมนามวาปฬนปปผยะ สมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระญาณสญญกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ญาณสญญกเถราปทาน คนธปปผยเถราปทานท ๙ (๑๒๙) วาดวยผลแหงการบชาดอกไมตางๆ [๑๓๑] พระผมพระภาคพระนามวาวปสส มพระฉววรรณดงทองคา ผควรแกทกษณา แวดลอมดวยพระสาวกเปนอนมาก เสดจออกจากพระอาราม เราไดเหน พระสพพญพทธเจาผประเสรฐสดหาอาสวะมได มจตเลอมใส มใจ โสมนส ไดบชาทางทเสดจดาเนน ดวยจตอนเลอมใสในพระผมพระภาค ผเปนจอมสตวผคงทนน เราราเรง มจตโสมนส ถวายบงคมพระตถาคต

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 180 อก ในกลปท ๙๑ แตกลปน เราไดบชาพระพทธเจาดวยดอกไมใด ดวย การบชานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงพทธบชา ในกลปท ๔๑ แตกลปน เราไดเปนพระเจาจกรพรรดจอมกษตรยมนามวาวรณ สมบรณ ดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราได ทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระคนธปปผยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ คนธปปผยเถราปทาน. ปทมปชกเถราปทานท ๑๐ (๑๓๐) วาดวยผลแหงพทธบชา [๑๓๒] ในทไมไกลตอภเขาหมวนต มภเขาชอโคตมะดาดาษดวยตนไมตางชนด เปนทอยของหมมหาภต (ยกษ) ในทามกลางภเขานนมอาศรมทเราสรางไว เราแวดลอมดวยพวกศษยของตน อยในอาศรม (นน) ไดสงศษยทงหลาย วา คณะศษยของเรา (เมอมาหาเรา) ขอจงนาเอาดอกบวมาใหเรา เรา จกทาพทธบชาแดพระผมพระภาคผจอมสตว ผคงท ศษยเหลานนรบคา ทเราสงอยางนแลว นาเอาดอกบวมาใหเรา เรากระทาเครองหมายอยางนน บชาแดพระพทธเจาในกาลนน เราประชมศษยทงหลายแลว พราสอน ดวยดวา ทานทงหลายอยาประมาทนะ เพราะวาความไมประมาทนาสขมา ให ครนเราพราสอนบรรดาศษยของตน ผอดทนตอคาสอนอยางนแลว ประกอบตนในคณ คอ ความไมประมาท ไดทากาละในกาลนน ในกลป ท ๙๑ แตกลปน เราบชาพระพทธเจาดวยดอกไมใด ดวยการบชานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงพทธบชา ในกลปท ๕๑ แตกลปน เราไดเปนพระเจาจกรพรรดราชมนามวาชลตตมะ สมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 181 และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระปทมปชกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ปทมปชกเถราปทาน. ---------- รวมอปทานทมในวรรคน คอ ๑. เสเรยยกเถราปทาน ๒. ปปผถปยเถราปทาน ๓. ปายาสทายกเถราปทาน ๔. คนโธทกยเถราปทาน ๕. สมมขาถวกเถราปทาน ๖. กสมาสนยเถราปทาน ๗. ผลทายกเถราปทาน ๘. ญาณสญญกเถราปทาน ๙. คนธปปผยเถราปทาน ๑๐. ปทมปชกเถราปทาน บณฑตผเหนแจงอรรถรวมคาถาไว ๑๐๕ คาถา. จบ เสเรยยกวรรคท ๑๓ ----------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 182 โสภตวรรคท ๑๔ โสภตเถราปทานท ๑ (๑๓๑) วาดวยผลแหงการฟงอาสภวาจา [๑๓๓] พระชนเจาพระนามวาปทมตระเชษฐบรษของโลก ประเสรฐกวานระ ทรง แสดงอมตบทแกหมชนเปนอนมาก เวลานนเราไดฟงพระดารสอาสภวาจา ทพระองคเปลงแลว ประนมกรอญชล เปนผมใจเปนอารมณเดยว (กลาววา) สมทรเลศกวาทะเลทงหลาย เขา สเมรประเสรฐกวาเขาทงหลาย เปนทสงสมหน ฉนใด ชนเหลาใด ยอมเปนไปตามอานาจจต ชน เหลานนยอมไมเขาถงเสยวแหง พระพทธญาณ ฉนนน พระพทธเจาทรงเปนฤาษประกอบดวยพระกรณาทรงหยดการแสดงธรรม ประทบนงในทามกลางสงฆแลว ไดตรสพระคาถาเหลานวา ผใดสรร เสรญณาณใน (ของ) พระพทธเจาผนาของโลก ผนนจะตองไมไปสทคต ตลอดแสนกลป ผนนจกเผากเลสทงหลายไดแลวจกเปนผมอารมณเดยว มจตมนคง จกไดเปนสาวกของพระศาสดา มนามชอวาโสภตะ เราเผา กเลสไดแลว ถอนภพขนไดหมดแลว วชชา ๓ เราบรรลแลว พระพทธ ศาสนาเราไดทาเสรจแลว ในกลปท ๕๐,๐๐๐ แตกลปน ไดมพระเจา จกรพรรด ๗ พระองค ทรงพระนามวาสมคคตะ สมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระโสภตเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ โสภตเถราปทาน.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 183 สทสสนเถราปทานท ๒ (๑๓๒) วาดวยผลแหงการบชาดวยดอกไมเกต [๑๓๔] ไมการเกตกาลงมดอก มอยทฝงแมนาอนกวางใหญ ขาพระองคแสวงหา ตนการเกตนนอย ไดเหนพระผมพระภาคผนาของโลก ในกาลนน ขา พระองคเหนการเกตมดอกบาน จงตดทขวแลวบชาแดพระพทธเจาพระ นามวาสข ผเปนเผาพนธของโลก ขาแตพระมหามนพทธเจาผประเสรฐ พระองคทรงบรรลอมตบทอนไมเคลอนดวยพระญาณใด ขาพระองคบชา พระญาณนน ขาพระองคทาการบชาพระญาณแลว ไดเหนดอกการเกต ขาพระองคเปนผไดสญญานน นเปนผลแหงการบชาพระญาณ ในกลปท ๓๑ แตกลปน ขาพระองคบชาพระพทธญาณดวยดอกไมใด ดวยการบชา นน ขาพระองคไมรจกทคตเลย นเปนผลการบชาพระญาณ ในกลปท ๓๑ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรด ๑๒ พระองค ทรงพระนามวา พลคคตะ ทรงสมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระสทสสนเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ สทสสนเถราปทาน จนทนปชกเถราปทานท ๓ (๑๓๓) วาดวยผลแหงการบชาดวยแกนจนทนหอม [๑๓๕] เวลานน เราเปนกนนรอยทฝงแมนาจนทภาคา และเรามดอกไมเปนภกษา เปนผกนดอกไม กพระผมพระภาคพระนามวาอตถทสส เชษฐบรษของ โลก ประเสรฐกวานรชนเสดจเหาะไปบนยอดปา ดงพระยาหงสในอมพร (เรากลาววา) ขอความนอบนอมจงม แดพระองคบรษอาชาไนย จตของ พระองคบรสทธด พระองคมสพระพกตรผองใส พระผมพระภาคผมพระ

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 184 ปญญาดงแผนดน มเมธาด เสดจลงจากอากาศทรงปลาดผาสงฆาฏแลว ประทบนงโดยบลลงก (ขดสมาธ) เราถอเอาแกนจนทนหอมไปในสานก พระชนเจา เรามจตเลอมใส มใจโสมนส ไดบชาแดพระพทธเจาถวาย บงคมพระสมพทธเจาเชษฐบรษของโลก ประเสรฐกวานระ ยงความ ปราโมทยใหเกดแลว บายหนากลบไปทางทศอดร ในกลปท ๑,๘๐๐ แต กลปน เราไดบชาพระพทธเจาดวยแกนจนทนใด ดวยการบชานน เราไม รจกทคตเลย นเปนผลแหงพทธบชา ใน ๑,๔๐๐ กลป แตกลปน ไดม พระเจาจกรพรรด ๓ พระองค มพระนามชอวาโรหน มพลมาก คณวเศษ เหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจง ชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระจนทนปชกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ จนทนปชกเถราปทาน. จบ ภาณวารท ๘. ปปผฉทนยเถราปทานท ๔ (๑๓๔) วาดวยผลแหงการโปรยดอกไมเปนหลงคา [๑๓๖] (เราเปน) พราหมณมนามชอวาสนนทะ ผรจบมนต เปนผเลาเรยน เปนผควรขอ ไดบชายญชอวาชเปยยะ ในกาลนน พระผมพระภาคพระ นามวาปทมตระผทรงรแจงโลก ผเลศ เปนพระฤาษกอปรดวยพระกรณา ทรงเอนดหมชน เสดจจงกรมอยในอากาศ พระสพพญสมพทธเจาผ เปนนายกของโลก เสดจจงกรมแลว ทรงแผเมตตาไปในบรรดาสตวหา ประมาณมได ไมมอปธ พราหมณผรจบมนตเดดดอกไมทขวแลว ประชม ศษยทงหมด ใหศษยชวยกนโยนดอกไมขนไปในอากาศ ในกาลนน หลงคาดอกไมไดมตลอดทวพระนครไมหายไป (คงมอย) ตลอด ๗ วน

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 185 ดวยพทธานภาพ ดวยกศลมลนน พราหมณผรจบมนตไดเสวยสมบตแลว กาหนดรอาสวะทงปวง ขามโลก ๓ และตณหาไดแลว ในกลปท ๑๑๐๐ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรดจอมกษตรย ๓๔ พระองค มพระนาม เหมอนกนวาอมพรงสะ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราได ทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระปปผฉทนยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ปปผฉทนยเถราปทาน. รโหสญญกเถราปทานท ๕ (๑๓๕) วาดวยผลแหงการสญญาในการเลอมใส [๑๓๗] ภเขาชอวสภะ มอยในทไมไกลภเขาหมวนตทเชงเขาวสภะนน มอาศรม ทเราสรางไวในกาลนน เราเปนพราหมณบอกมนตกะศษยประมาณ ๓๐๐๐ เราสงสอนศษยเหลานนแลวเขาอย (ในทสงด) ณ ทสมควรขางหนง พราหมณผรจบมนต นงอย ณ ทสมควรสวนขางหนงแลว แสวงหาเพศ พระพทธเจายงจตใหเลอมใสในพระญาณ ครนเรายงจตใหเลอมใสในพระ ญาณแลว นงคบลลงกอยบนเครองลาดหญา กระทาการกรยา ณ ทนน ในกลปท ๓๑ แตกลปน เราไดสญญาใดในกาลนน ดวยสญญานน เรา ไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงสญญาในพระญาณ ในกลปท ๒๗ แตกลป น ไดมพระเจาจกรพรรดราชทรงพระนามวาสรธร ทรงสมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระรโหสญญกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ รโหสญญกเถราปทาน.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 186 จมปกปปผยเถราปทานท ๖ (๑๓๖) วาดวยผลแหงการบชาดวยดอกจาปา [๑๓๘] เราไดเหนพระผมพระภาคพระนามวาเวสสภ ผโชตชวงดงดอกกรรณการ ประทบนงอยทระหวางภเขา ทรงยงทศทงปวงใหสวางดงดาวประกายพฤกษ มมาณพ ๓ คนเปนผศกษาดในศลปของตน หาบสงของเตมหาบไปตงขาง หลงเรา เราผมตบะใสดอกจาปา ๗ ดอกไวในหอ ถอดอกจาปาเหลานน บชา ในพระญาณของพระผมพระภาคพระนามวาเวสสภ ในกลปท ๓๑ แตกลปน เราบชาพระพทธญาณดวยดอกไมใด ดวยการบชานน เราไม รจกทคตเลย นเปนผลแหงการบชาพระญาณ ในกลปท ๒๙ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรดมพระนามวาวหตาภา ทรงสมบรณดวยแกว ๗ ประ การ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และ อภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระจมปกปปผยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ จมปกปปผยเถราปทาน. อตถสนทสสกเถราปทานท ๗ (๑๓๗) วาดวยผลแหงการชมเชยพระพทธเจา ๓ คาถา [๑๓๙] เรานงอยในโรงอนกวางใหญ ไดเหนพระผมพระภาคพระนามวาปทมตระ ผเปนนายกของโลก ผมอาสวะสนแลว ผบรรลพลธรรมแวดลอมดวย ภกษสงฆ ภกษสงฆประมาณ ๑ แสน ผบรรลวชชา ๓ ไดอภญญา ๖ มฤทธมาก แวดลอมพระสมพทธเจา ใครเหนแลวจะไมเลอมใส ใน มนษยโลกพรอมทงเทวโลกไมมอะไรเปรยบ ในพระญาณของพระสมพทธ เจาองคใด ใครไดเหนพระสมพทธเจาพระองคนน ผมพระญาณไมสนสด แลว จะไมเลอมใสเลา ชนทงหลายแสดงธรรมกาย และไมอาจทา รตนากรทงสนใหกาเรบได ใครไดเหนแลวจะไมเลอมใสเลา พราหมณ

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 187 นารทะนนชมเชยพระสมพทธเจาพระนามวาปทมตระผไมแพดวย ๓ คาถา นแลวเดนไปขางหนา ดวยจตอนเลอมใสและดอยการชมเชยพระพทธเจา นน เราไมไดเขาถงทคตเลยตลอดแสนกลป ในกลปท ๓๐๐๐ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรดจอมกษตรยพระนามวาสมตตะ ทรงสมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระอตถสนทสสกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ อตถสนทสสกเถราปทาน. เอกรงสนยเถราปทานท ๘ (๑๓๘) วาดวยผลแหงการเลอมใสในการฟงธรรม [๑๔๐] ชนทงหลายรจกเราวา เกสวะ โดยนามชอวานารทะ เราแสวงหากศล และอกศลอย ไดไปสสานกพระพทธเจา พระมหามนพระนามวาอตถทสส ทรงมจตเมตตา ประกอบดวยพระกรณา พระองคผมจกษ เมอทรงปลอบ สตวทงหลายใหเบาใจ ทรงแสดงธรรมอย เรายงจตของตนใหเลอมใส ประนมกรอญชลบนเศยรเกลา ถวายบงคมพระศาสดาแลว บายหนากลบ ไปทางทศประจม ในกลปท ๑๗๐๐ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรดราช เปนใหญในแผนดน พระนามวา อมตตตปนะ มพลมาก คณวเศษ เหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจง ชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระเอกรงสนยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ เอกรงสนยเถราปทาน

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 188 สาลาทารกเถราปทานท ๙ (๑๓๙) วาดวยผลแหงการถวายดอกรง [๑๔๑] เวลานน เราเปนราชสหพระยาเนอมสกล เราแสวงหาหวง (บอ) นา บนเขา ไดเหนพระผมพระภาคผเปนนายกของโลก จงดารวา พระมหา วรเจาพระองคน ยอมยงมหาชนใหดบได ถาเชนนน เราพงเขาไปเฝา พระองคผประเสรฐกวาเทวดา ผองอาจกวานระเถด เราจงหกกงรงแลว แลวนาเอาดอกมาพรอมดวยกระออมนา (ใสกระออมนามา) เขาไปเฝา พระสมพทธเจาแลว ไดถวายดอกรงอนงาม ในกลปท ๙๑ แตกลปน เราบชาพระพทธเจาดวยดอกไมใด ดวยการบชานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการถวายดอกไม และในกลปท ๙ แตกลปน ไดมพระเจา จกรพรรด ๓ พระองค ทรงพระนามวาวโรจนะ มพลมาก คณวเศษ เหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจง ชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระสาลทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ สาลทายกเถราปทาน. ผลทายกเถราปทานท ๑๐ (๑๔๐) วาดวยผลแหงการถวายผลมะหาด [๑๔๒] ในกาลนน เราเปนพรานเทยวฆาสตวอนเปนอยางมาก สาเรจการนอนอย ทเงอมเขา ไมไกลพระศาสดาพระนามวาสข เราไดเหนพระพทธเจา อครนายกของโลก ทงเวลาเยน เวลาเชา กเราไมมไทยธรรมสาหรบ ถวายแดพระศาสดาผจอมสตว ผคงท เราไดถอเอาผลมะหาดไปสสานก พระพทธเจา พระผมพระภาคเชษฐบรษของโลกผประเสรฐกวานระทรงรบ ตอแตนน เราไดถอผลมะหาดไปปวารณา พระองคผนาวเศษ ดวยจต อนเลอมใสนน เราไดทากาลกรยา ณ ทนนเอง ในกลปท ๓๑ แตกลปน

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 189 เราไดถวายผลมะหาดใด ดวยกรรมนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผล แหงการถวายผลไม ในกลปท ๑๕ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรด ๓ พระองค ทรงพระนามวามาลภ ทรงสมบรณดวยแกว ๗ ประการ ม พลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระผลทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ผลทายกเถราปทาน. ---------- รวมอปทานทมในวรรคน คอ ๑. โสภตเถราปทาน ๒. สทสสนเถราปทาน ๓. จนทนปชกเถราปทาน ๔. ปปผฉทนยเถราปทาน ๕. รโหสนทสสกเถราปทาน ๖. จมปกปปผยเถราปทาน ๗. อตถสนทสสกเถราปทาน ๘. เอกรงสนยเถราปทาน ๙. สาลทายกเถราปทาน ๑๐. ผลทายกเถราปทาน บณฑตทงหลายรวมคาถาได ๗๒ คาถา ฉะนแล. จบ โสภตวรรคท ๑๔. ----------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 190 ฉตตวรรคท ๑๕ อธฉตตยเถราปทานท ๑ (๑๔๑) วาดวยผลแหงการบชาดวยฉตร [๑๔๓] เมอพระผมพระภาคพระนามวาอตถทสส ผสงสดกวานระ ปรนพพานแลว เราใหชางทาฉตรเปนชนๆ บชาไวทพระสถป ไดมานมสการพระพทธเจา ผเปนนายกของโลก ตามกาลอนสมควร (และ) ไดทาหลงคาดอกไมบชา (ยกขน) ไวทฉตร ใน ๑๗๐๐ กลป เราไดเสวยเทวรชสมบต ไมไปส ความเปนมนษยเลย นเปนผลแหงการบชาพระสถป คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานอธฉตตยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ อธฉตตยเถราปทาน. ถมภาโรปกเถราปทานท ๒ (๑๔๒) วาดวยผลแหงการยกเสาธง [๑๔๔] เมอพระโลกนาถพระนามวาธรรมทสส ผประเสรฐกวานระ นพพานแลว เราไดยกเสาธงขนไวทเจดย แหงพระพทธเจาผประเสรฐสด ใหนายชาง สรางบนไดสาหรบประชาชน จะไดขนสสถปอนประเสรฐ แลวถอเอา ดอกมะลไปโปรยบชาทพระสถป โอ พระพทธเจา โอ พระธรรม โอ ความถงพรอมแหงพระศาสดาหนอ เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหง การบชาพระสถป ในกลปท ๙๔ แตกลปนได มพระเจาจกรพรรดราช ๑๖ พระองค ทรงพระนามวา ถปสขะ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 191 ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระ พทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระถมภาโรปกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ถมภาโรปกเถราปทาน เวทการกเถราปทานท ๓ (๑๔๓) วาดวยผลแหงการกระทาทบชา [๑๔๕] เมอพระโลกนาถพระนามวาปยทสส ผสงสดกวานระนพพานแลว เราม จตเลอมใสมใจโสมนส ไดกระทาทบชาพระพทธเจาแวดลอมดวยแกวมณ แลว ไดกระทาการฉลองอยางมโหฬาร ครนทาการฉลองทบชาแลว เรา ไดทากาลกรยา ณ ทนน เราเขาถงกาเนดใดๆ คอ ความเปนเทวดาหรอ มนษย ในกาเนดนนๆ เทวดาทงหลาย ยอมทรงแกวมณไวในอากาศ นเปนผลแหงบญกรรม ในกลปท ๑๖๐๐ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรด ราช ๓๒ พระองค ทรงพระนามวามณปภา มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระเวทการกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ เวทการกเถราปทาน. สปรวารยเถราปทานท ๔ (๑๔๔) วาดวยผลแหงการถวายไพรทไมจนทน [๑๔๖] พระชนสมพทธเจาพระนามวาปทมตระเชษฐบรษของโลก ผประเสรฐกวา นระ รงเรองดงกองอคค ปรนพพานแลว เมอพระมหาวรเจานพพานแลว ไดมสถปอนกวางใหญ ชนทงหลาย เอาสงของอนจะพงถวายเขาไปตงไว

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 192 ทสถป ในหองพระธาตอนประเสรฐสด ในกาลนน เรามจตเลอมใส มใจโสมนสไดทาไพรทไมจนทนอนหนง อนสมบรณแกสถปและถวายธป และของหอม ในภพทเราเกด คอ ในความเปนเทวดาหรอมนษย เราไม เหนความทเราเปนผตาทรามเลย นเปนผลแหงบญกรรมในกลปท ๑๕๐๐ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรด ๘ พระองค ทรงพระนามวา สมตตะ ทกพระองค มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระสปรวารยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ สปรวารยเถราปทาน. อมมาปปผยเถราปทานท ๕ (๑๔๕) วาดวยผลแหงการบชาดอกผกตบ [๑๔๗] เมอพระผมพระภาคพระนามวาสทธตถะ ผทรงเกอกลแกโลก สมควรรบ เครองรบบชา นพพานแลว ไดมการฉลองพระสถปอยางมโหฬาร เมอ การฉลองพระสถปแหงพระผมพระภาคพระนามวาสทธตถะ ผแสวงหา คณอนยงใหญเปนไปอย เราเอาดอกผกตบไปบชาทพระสถป ในกลปท ๙๔ แตกลปน เราบชาพระสถปดวยดอกไมใด ดวยการบชานน เราไมรจก ทคตเลย นเปนผลแหงการบชาพระสถปดวยดอกไม ในกลปท ๙ แต กลปน ไดมพระเจาจกรพรรด ๘๕ พระองค ทรงพระนามเหมอนกนวา โสมเทวะ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระอปมาปปผยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ อมมาปปผยเถราปทาน.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 193 อนโลมทายกเถราปทานท ๖ (๑๔๖) วาดวยผลแหงการกระทาไพรทโพธพฤกษ [๑๔๘] เราไดทาไพรททโพธพฤกษแหงพระมนพระนามวาอโนมทสส เราใสกอน ปนขาวแลว ไดทากรรมดวยมอตนเอง พระศาสดาพระนามวาอโนมทสส ผอดมกวานระ ทอดพระเนตรเหนกศลกรรมทเราทาแลวนน ประทบอย ในทามกลางภกษสงฆ ไดตรสพระคาถานวา ดวยกรรม คอ การใสปน ขาวน และดวยการตงเจตนาไว ผนจะไดเสวยสมบตแลว จกทาทสด ทกขได เราเปนผมสหนาผองใส มอารมณเดยว มจตมนคง ทรงกาย ทสดไวในพระศาสนาแหงพระสมมาสมพทธเจา ในกลปท ๑๐๐ แตกลป น เราไดเปนพระเจาจกรพรรดราชพระนามวาสมปสสนะ บรบรณ ไม บกพรอง มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระอนโลมทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ อนโลมทายกเถราปทาน. มรรคทายกเถราปทานท ๗ (๑๔๗) วาดวยผลแหงการกระทาหนทาง [๑๔๙] พระสมพทธเจาผมพระจกษเสดจขนสทานาแลว เสดจดาเนนไปสปา เรา ไดเหนพระสมพทธเจาพระนามวา สทธตถะ มพระลกษณะอนประเสรฐ พระองคนน จงไดถอเอาจอบและปงกมาปราบหนทางใหราบเรยบ เราได บงคมพระศาสดาแลว ยงจตใหเลอมใส ในกลปท ๙๔ แตกลปน เรา ไดทากรรมใดในกาลนน ดวยกรรมนน เราไมรจกทคตเลย ในกลปท ๕๗ แตกลปน เราไดเปนพระเจาจกรพรรดจอมประชาชนพระองคหนง ม

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 194 พระนามวาสปปพทธะ เปนผนา เปนใหญกวานระ คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระ พทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานมรรคทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ มรรคทายกเถราปทาน. ผลกทายกเถราปทานท ๘ (๑๔๘) วาดวยผลแหงการถวายแผนกระดาน [๑๕๐] เราเปนนายชางทายานอยในเมอง เปนผศกษาดในกรรมของชางไม เราได ทาแผนกระดานดวยไมจนทน ถวายแดพระสมพทธเจาผเปนเผาพนธของ โลก วมานอนบญกรรมนรมตดแลวดวยทองคาน ยอมสวางไสว ยาน ชาง ยานมา อนเปนยานทพย ปรากฏแกเรา ปราสาทและวอ และ แกวอนประมาณมได ยอมบงเกดแกเราตามปรารถนา นเปนผลแหงการ ถวายแผนกระดาน ในกลปท ๙๑ แตกลปน เราไดถวายแผนกระดานใด ดวยการถวายแผนกระดานนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการถวาย แผนกระดานในกลปท ๕๗ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรด ๔ พระองค ทรงพระนามวาภวนมมตะ ทรงสมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราได ทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระผลทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ผลกทายกเถราปทาน. วฏงสกยเถราปทานท ๙ (๑๔๙) วาดวยผลแหงการบชาดวยพวงมาลย [๑๕๑] พระสยมภผไมพายแพ มพระนามชอวาสเมธ เมอทรงพอกพนวเวก จง เสดจเขาปาใหญ เราเหนดอกไมชางนาวกาลงบาน จงเอามารอยเปนพวง

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 195 มาลย บชาแดพระพทธเจา ผเปนนายกของโลกเฉพาะพระพกตร ใน กลปท ๓ หมน แตกลปน เราไดบชาพระพทธเจาดวยดอกไมใด ดวย การบชานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงพทธบชา ในกลปท ๑๙๐๐ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรด ๑๖ พระองค ทรงพระนามวานมมตะ ทรงสมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏ สมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธ ศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระวฏงสกยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ วฏงสกยเถราปทาน. ปลลงกทายกเถราปทานท ๑๐ (๑๕๐) วาดวยผลแหงการถวายบลลงก [๑๕๒] กเราไดถวายบลลงกพรอมทงผาสาหรบปดเบองบน (เพดาน) แดพระผม พระภาคพระนามวาสเมธ เชษฐบรษของโลก ผคงท ในกาลนน บลลงก นน ไดเปนบลลงกประกอบดวยแกว ๗ ประการ รความดารของเรา ยอมเกดขนแกเราทกเมอ ใน ๓ หมนกลปแตกลปน เราไดถวายบลลงก ใดในกาลนน ดวยกรรมนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลการถวาย บลลงก ในกลปท ๒ หมน แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรด ๓ พระองค ทรงพระนามวาสวรรณภา ทรงสมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทา ใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระปลลงกทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ปลลงกทายกเถราปทาน. ----------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 196 รวมอปทานทมในวรรคน คอ ๑. อธฉตตยเถราปทาน ๒. ถมภาโรปกเถราปทาน ๓. เวทการกเถราปทาน ๔. สปรวารยเถราปทาน ๕. อมมาปปผยเถราปทาน ๖. อนโลมทายกเถราปทาน ๗. มรรคทายกเถราปทาน ๘. ผลกทายกเถราปทาน ๙. วฏงสกยเถราปทาน ๑๐. ปลลงกทายกเถราปทาน บณฑตประกาศคาถา ๕๖ คาถา. จบ ฉตตวรรคท ๑๕. ----------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 197 พนธชวกวรรคท ๑๖ พนธชวกเถราปทานท ๑ (๑๕๑) วาดวยผลแหงการบชาดวยพวงมาลยดอกชะบา [๑๕๓] เราไดเหนพระผมพระภาคพระนามวาสข ผปราศจากมลทนบรสทธผองใส ไมขนมวดงพระจนทร มความเพลดเพลนและภพสนแลว ทรงขามตณหา ในโลกแลว ผยงหมชนใหดบ ทรงขามเองแลวยงหมชนใหขาม เปนมน เพงฌานอยในปา มจตเปนอารมณเดยวตงมนดวยด เรารอยดอกชะบา หลายดอกไวในเสนดายแลว บชาพระพทธเจาพระนามวา สขผเปนเผา พนธของโลก ในกลปท ๓๑ แตกลปน เราไดทากรรมในกาลนน ดวยกรรม นนเราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงพทธบชา ในกลปท ๗ แตกลปน เรา ไดเปนพระเจาจกรพรรด พระนามวาสมนตจกษ เปนจอมมนษย มบรวาร มาก มพลมาก คณวเศษเหลาน คอปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และ อภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระพนธชวกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ พนธชวกเถราปทาน. ตมพปปผยเถราปทานท ๒ (๑๕๒) วาดวยผลแหงการทาความสะอาดตนโพธ [๑๕๔] เราเปนผประกอบในการทากรรมของบคคลอน ไดทาความผดเพยบพรอม ดวยภยและเวร จงวงหนไปตามชายปา ไดเหนตนไมมดอกเปนกลมกอน บานสะพรง จงถอเอาดอกมนแดงไปเกลยลงทโพธฤกษ ไดกวาดไมแค ฝอย อนเปนไมโพธอนอดมนนแลว เขาไปนงคบลลงก (ขดสมาธ) ท โคนโพธ ชนทงหลายแสวงหาทางไปอย ไดมาสทใกลเรา และเราเหนชน

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 198 เหลานน ณ ทนนแลว คานงถงโพธพฤกษอนอดมและเรามใจผองใส ไหวโพธพฤกษแลว ตกลงในเหวทนากลวอนลกหลายชวลาตาล ในกลป ท ๙๑ แตกลปน เราไดบชาโพธพฤกษดวยดอกไมใด ดวยการบชานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการบชาโพธพฤกษ และในกลปท ๓ แต กลปน ไดมพระเจาจกรพรรดราช ทรงพระนามวาสมมสตะ ทรงสมบรณ ดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราได ทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระตมพปปผยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ตมพปปผยเถราปทาน. วถสมมชชกเถราปทานท ๓ (๑๕๓) วาดวยผลแหงการกวาดถนนยกธง [๑๕๕] เราไดเหนพระสมพทธเจาผนาของโลก เปนจอมสตวประเสรฐกวานระ ม พระรศมเปลงปลงดงพระอาทตยอทยเหลองอรามเหมอนพระจนทร เสดจ ดาเนนไปเหมอนพระจนทรในวนเพญ ภกษสงฆ ๖๘๐๐๐ ลวนเปนพระ ขณาสพแวดลอม เราจงกวาดถนนนน ในเมอพระผมพระภาคผนาของโลก เสดจไป ไดยกธงขนทถนนนน ดวยจตอนเลอมใส ในกลปท ๙๑ แต กลปน เราไดยกธงใด ดวยกรรมนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการ ถวายธงในกลปท ๔ แตกลปน เราไดเปนพระราชามพลมาก สมบรณ ดวยอาการทงปวง ปรากฏชอวาสธชะ คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราได ทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระวถสมมชชกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ วถสมมชชกเถราปทาน.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 199 กกการปชกเถราปทานท ๔ (๑๕๔) วาดวยผลแหงการบชาดวยดอกฟกทพย [๑๕๖] เราเปนเทพบตร ไดบชาพระผมพระภาคผเปนนายกพระนามวาสข ไดถอ เอาดอกฟกทพยไปบชาแดพระพทธเจา ในกลปท ๓๑ แตกลปน เราได บชาพระพทธเจาดวยดอกไมใด ดวยการบชานน เราไมรจกทคตเลย น เปนผลแหงพทธบชา และในกลปท ๙ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรดราช มพระนามวาสตตตตมะ ทรงสมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทา ใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระกกการปชกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการ ฉะนแล. จบ กกการปชกเถราปทาน. มนทารวปปผปชกเถราปทานท ๕ (๑๕๕) วาดวยผลแหงการบชาดวยดอกมนทาวน [๑๕๗] เราเปนเทพบตร ไดบชาพระผมพระภาคผเปนนายกพระนามวาสข ไดบชา แดพระพทธเจาดวยดอกมนทารพ พวงมาลยทพยเปนหลงคาบงรมในพระ ตถาคตตลอด ๗ วน ชนทงปวงมาประชมกนมนสการพระตถาคต ใน กลปท ๓๑ แตกลปน เราไดบชาพระพทธเจาดวยดอกไมใด ดวยการ บชานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงพทธบชา ในกลปท ๑๐ แต กลปน เราไดเปนพระเจาจกรพรรดราชมนามวาชตนธระ สมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระมนทารวปปผปชกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ มนทารวปปผปชกเถราปทาน.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 200 กทมพปปผยเถราปทานท ๖ (๑๕๖) วาดวยผลแหงการบชาดวยดอกกระทม [๑๕๘] มภเขาชอกกกฏะอยในทไมไกลแตภเขาหมวนต พระปจเจกพทธเจา ๗ องคอยใกลเชงภเขานน เราเหนตนกระทมมดอกบาน ดงพระจนทรขนไป บนทองฟา จงประคองดวยมอทงสอง บชาพระปจเจกพทธเจาทง ๗ องค ในกลปท ๙๔ แตกลปน เราไดบชาพระปจเจกพทธเจาดวยดอกไมใด ดวยการบชานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการบชาพระปจเจก พทธเจา ในกลปท ๙๒ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรด ๗ พระองค ทรงพระนามวาปปผะ สมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษ เหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชด แลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระกทมพปปผยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ กทมพปปผยเถราปทาน. ตณสลกเถราปทานท ๗ (๑๕๗) วาดวยผลแหงการถวายดอกมะลซอน [๑๕๙] มภเขาชอภตคณะอยในทไมไกลแตภเขาหมวนต พระชนปจเจกพทธเจา องคหนง สละโลกแลวมาอย ณ ภเขานน เราถอเอาดอกมะลซอนไปบชา แดพระพทธเจา เราไมตกลงในจตราบายตลอด ๙ หมนกลป (แสนกลป หยอนหนง) ในกลปท ๑๑ แตกลปน เราไดเปนพระเจาจกรพรรด พระองคหนง มพระนามวาธรณรหะ สมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพล มาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทา ใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระตณสลกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ตณสลกเถราปทาน.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 201 นาคปปผยเถราปทานท ๘ (๑๕๘) วาดวยผลแหงการโปรยดอกสารภททางเสดจ [๑๖๐] (เราเปน) พราหมณมนามชอวาสวจฉะ เปนผรจบมนตแวดลอมดวยพวก ศษยของตน อย ณ ระหวางภเขา พระชนเจาพระนามวาปทมตระ ผ สมควรรบเครองบชาพระองคทรงประสงคจะรอถอน (ชวยเหลอ) เรา จงเสดจมายงสานกเรา เสดจจงกรมอยบนเวหาส เหมอนประทปอนโพลง ฉะนน ทรงทราบวาเรายนดแลว บายพระพกตรกลบไปทางทศประจม กเราไดเหนความอศจรรยอนไมเคยม ขนพองสยองเกลานนแลว ไดเกบ เอาดอกสารภไปโปรยลงททางเสดจไป ในกลปทแสนแตกลปน เราโปรย ดอกไมใดดวยจตอนเลอมใสนน เราไมเขาถงทคตเลย ในกลปท ๓๑ แตกลปน เราไดเปนพระเจาจกรพรรดราช มพระนามวามหารถะ สมบรณ ดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเรา ไดทาเสรจแลว ฉะนแล. ทราบวา ทานพระนาคปปผยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ นาคปปผยเถราปทาน. ปนนาคปปผยเถราปทานท ๙ (๑๕๙) วาดวยผลแหงการบชาดวยดอกบนนาค [๑๖๑] เราเปนนายพรานเขาไปสปาใหญ ไดเหนดอกบนนาคกาลงบาน จงระลก ถงพระพทธเจาผประเสรฐสด ไดเกบเอาดอกบนนาคนนอนมกลนหอม ตระหลบอบอวลแลว ไดกอสถปทกองทรายบชาแดพระพทธเจา ในกลป ท ๙๒ แตกลปน เราไดบชาพระพทธเจาดวยดอกไมใด ดวยการบชานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงพทธบชา ในกลปท ๙๑ แตกลปน เรา

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 202 ไดเปนพระเจาจกรพรรดพระองคหนง มนามวาตโมนทะ สมบรณดวย แกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระปนนาคปปผยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ปนนาคปปผยเถราปทาน. กมททายกเถราปทานท ๑๐ (๑๖๐) วาดวยผลแหงการถวายดอกบวโกมท [๑๖๒] ณ ทใกลภเขาหมวนต มสระใหญสระหนง (สระธรรมชาต) ดาดาษดวย ดอกปทม (บวหลวง) และดอกอบล (บวเขยว) สะพรงดวยดอกปณ ฑรก (บวขาว) ในกาลนน เราเปนนกมนามชอวากกกฏะ อาศยอย ใกลสระนน เปนผมศลสมบรณดวยวตร ฉลาดในบญและมใชบญ พระ มหามนพระนามวาปทมตระ ทรงรแจงโลก สมควรรบเครองบชา เสดจ สญจรไปในทไมไกลสระนน เราหกดอกบวโกมทนอมถวายแดพระองค พระองคทรงทราบความดารของเราแลวทรงรบไว ครนเราถวายทานแลว และอนกศลมลตกเตอน เราไมไดเขาถงทคตเลยตลอดแสนกลป ในกลป ท ๑๖๐๐ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรด ๘ พระองค พระเจาจกรพรรด เหลานมพระนามวาวรณ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราได ทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระกมททายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ กมททายกเถราปทาน. ---------------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 203 รวมอปทานทมในวรรคน คอ ๑. พนธชวกเถราปทาน ๒. ตมพปปผยเถราปทาน ๓. วถสมมชชกเถราปทาน ๔. กกการปชกเถราปทาน ๕. มนทาวรปปผปชกเถราปทาน ๖. กทมพปปผยเถราปทาน ๗. ตณสลกเถราปทาน ๘. นาคปปผยเถราปทาน ๙. ปนนาคปปผยเถราปทาน ๑๐. กมททายกเถราปทาน บณฑตกลาวคาถาไว ๕๖ คาถา. จบ พนธชวกวรรคท ๑๖. --------------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 204 สปารจรยวรรคท ๑๗ สปารจรยเถราปทานท ๑ (๑๖๑) วาดวยผลแหงการบารงพระศาสดา [๑๖๓] พระผมพระภาคผเปนจอมสตว ประเสรฐกวานระ มพระนามวาปทม ผ มพระจกษ เสดจออกจากปาใหญแลว ทรงแสดงธรรมอย ในขณะนน ไดมการประชมแหงเทวดาทงหลาย ในทไมไกลพระผมพระภาค เทวดา ทงหลายมาประชมกนดวยกจบางอยาง ไดเหนอยางแจงชด เราไดทราบ (ไดยน) พระสรเสยงททรงแสดงอมฤตธรรมของพระพทธเจา มจต เลอมใสมใจโสมนส ปรบมอแลวเขาไปบารง เราเหนผลแหงการบารง พระศาสดาทประพฤตดวยด ใน ๓๐,๐๐๐ กลป เราไมเขาถงทคตเลย ใน กลปท ๒,๙๐๐ ไดมพระเจาจกรพรรด มนามวาสมลงกตะ ทรงสมบรณ ดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณสมบตเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราได ทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระสปารจรยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ สปารจรยเถราปทาน. กณเวรปปผยเถราปทานท ๒ (๑๖๒) วาดวยผลแหงการโปรยดอกชบาถวาย [๑๖๔] พระผมพระภาค พระนามวา สทธตถะเชษฐบรษของโลก ประเสรฐกวา นระ แวดลอมดวยพระสาวกทงหลาย เสดจดาเนนไปสพระนคร เรา เปนผไดรบแตงตงใหเปนผคมครองในภายในพระราชวง เราเขาไปใน ปราสาท ไดเหนพระผมพระภาคผนาของโลก จงถอ (เกบ) เอาดอกชบา

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 205 ไปโปรยลงในภกษสงฆ แยกพระพทธเจาไวแผนกหนง โปรยดอกชบาลง บชายงกวานน ในกลปท ๙๔ แตกลปน เราไดบชาพระพทธเจาดวยดอก ไมใด ดวยการบชานนเราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงพทธบชา ในกลป ท ๘๗ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรด ๔ พระองค ทรงพระนามวามหทธกะ สมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทา เสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระกณเวรปปผยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ กณเวรปปผยเถราปทาน ขชชทายกเถราปทานท ๓ (๑๖๓) วาดวยผลแหงการถวายมะพราว [๑๖๕] ในปางกอน เราไดถวายผลไมแดพระผมพระภาคพระนามวาตสสะ และ ไดถวายผลมะพราวทสมตตกนวาควรเคยว ครนถวายผลมะพราวนนแดพระ พทธเจา พระนามวาตสสะ ผแสวงหาคณอนใหญหลวงแลว ยอมบนเทง มความประสงคสงทตองการกเขาถง (ได) ตามปรารถนา ในกลปท ๙๒ แตกลปน เราไดถวายทานใดในกาลนน ดวยทานนนเราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการถวายผลไม ในกลปท ๓๑ แตกลปน ไดมพระเจาจกร พรรดราช มพระนามวาอนทสมะ ทรงสมบรณดวยแกว ๗ ประการ ม พลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน ทราบวา ทานพระขชชทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ขชชทายกเถราปทาน.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 206 เทสปชกเถราปทานท ๔ (๑๖๔) วาดวยผลแหงการบชาสถานท [๑๖๖] กพระผมพระภาคพระนามวาอตถทสส เชษฐบรษของโลก ผประเสรฐกวา นระ เสดจขนสเวหาส เสดจไปในอากาศ พระศาสดามหามน เหาะขน ไปประทบอย ณ ประเทศใด เรามจตเลอมใสไดบชาประเทศนน ดวยมอ ทงสองของตน ในกลปท ๑๘๐๐ แตกลปน เราไดเหนพระมหามนใด ดวยการเหนนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการบชาประเทศ ใน กลปท ๑๑๐๐ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรดพระนามวา โคสชาต ทรงสมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏ สมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธ ศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระเทสปชกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ เทสปชกเถราปทาน กณการฉทนยเถราปทานท ๕ (๑๖๕) วาดวยผลแหงการบชาดวยรมดอกกรรณการ [๑๖๗] พระสมพทธเจาพระนามวาเวสสภ เชษฐบรษของโลก ผประเสรฐกวา นระ เปนมน เสดจเขาปาใหญเพอทรงพกกลางวน เวลานน เราเกบ เอาดอกกรรณการมาทาเปนรม ไดทาหลงคา (เพดาน) ดอกไมบชาแด พระพทธเจาในกลปท ๓๑ แตกลปน เราไดบชาพระพทธเจาดวยดอกไมใด ดวยการบชานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงพทธบชา ในกลปท ๒๐ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรดจอมกษตรย ๘ พระองค ทรงพระนาม วาโสณณาภา ทรงสมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษ เหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจง ชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระกณการฉทนยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ กณการฉทนยเถราปทาน.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 207 สปปทายกเถราปทานท ๖ (๑๖๖) วาดวยผลแหงการถวายเนยใส [๑๖๘] พระผมพระภาคพระนามวาผสสะ ผสมควรรบเครองบชาผประเสรฐ ทรง ยงมหาชนใหดบ เสดจดาเนนไปตามถนน พระผมพระภาคเสดจมาถง สานกของเราโดยลาดบ ลาดบนน เรารบบาตรแลว ไดถวายเนยใส และนามน ในกลปท ๙๒ แตกลปน เราไดถวายเนยใสใดในกาลนน ดวยการถวายเนยใสนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการถวายเนย ใส ในกลปท ๕๖ แตกลปน เราไดเปนพระเจาจกรพรรดพระองคหนง พระนามวาสโมทกะ ทรงสมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณ วเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทา ใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระสปปทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ สปปทายกเถราปทาน. ยธกปปผยเถราปทานท ๗ (๑๖๗) วาดวยผลแหงการบชาดวยดอกเขม [๑๖๙] เราเทยวไปตามกระแสนา ใกลฝงแมนาจนทภาคา ณ ทนน เราไดเหน พระสยมภผดงพระยาไมรงกาลงมดอกบาน เราจงถอเอาดอกเขมเขาไปเฝา พระมหามน เรามจตเลอมใสมใจโสมนส ไดบชาแดพระพทธเจา ในกลปท ๙๔ แตกลปน เราไดบชาพระพทธเจาดวยดอกไมใด ดวยการ บชานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงพทธบชา ในกลปท ๖๗ แต กลปน ไดมพระเจาจกรพรรดพระองคหนงทรงพระนามวา สามทธระ ทรงสมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏ สมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธ ศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระยธกพปผยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ยธกปปผยเถราปทาน.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 208 ทสสทายกเถราปทานท ๘ (๑๖๘) วาดวยผลแหงการถวายผา [๑๗๐] ในกาลนน เราเปนพระราชโอรสอยในพระนครอนรนรมย ชอตวรา เราไดผาอนเปนเครองบรรณาการแลว ไดถวายแดพระผมพระภาคผสงบ ระงบ พระผมพระภาคพระนามวา สทธตถะทรงรบแลว ทรงลบคลาผา ดวยพระหตถ ครนทรงรบแลว เสดจเหาะขนสนภากาศ เมอพระผม พระภาคเสดจไป ผาตามไปเบองหลงพระปฤษฎางค เรายงจตใหเลอมใส ในพระองควา พระพทธเจาเปนอครบคคลหนอ ในกลปท ๙๔ แตกลปน เราไดถวายผาใดในกาลนน ดวยการถวายผานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการถวายผา ในกลปท ๖๗ แตกลปน ในกาลนน ไดมพระเจาจกรพรรดผเปนจอมมนษย มพระนามวาบรสทธ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทา ใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระทสสทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ทสสทายกเถราปทาน. สมาทปกเถราปทานท ๙ (๑๖๙) วาดวยผลแหงการถวายเรอนยอด [๑๗๑] ไดมการประชมอบาสกเปนอนมากในพระนครพนธมด เราเปนหวหนา ของอบาสกเหลานน อบาสกเหลานนประพฤตตามปรารถนาของเรา เรา ประชมอบาสกทงหมดนน แลวชกชวนในการทาบญวา เราทงหลายจก ทาเรอนยอดเดยว (ศาลา) ถวายแกสงฆผเปนบญเขตอนสงสด เขา เหลานนรบคาแลว ไดกระทาไปตามอานาจความพอใจของเรา เราทงหลาย ชวยกนสรางเรอนยอดเดยวนนสาเรจแลว ไดถวายแดพระผมพระภาค พระนามวาวปสส ในกลปท ๙๑ แตกลปน เราไดถวายเรอนยอดเดยวใด

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 209 ในกาลนน ดวยกรรมนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการถวาย เรอนยอดเดยว ในกลปท ๕๙ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรด ผเปน จอมชนพระองคหนง มพระนามชอวาอเวละ มพลมาก คณวเศษ เหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจง ชดแลว พระพทธศาสนา เราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระสมาทปกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ สมาทปกเถราปทาน. ปญจงคลยเถราปทานท ๑๐ (๑๗๐) วาดวยผลแหงการบชาดวยของหอม [๑๗๒] เราไดเหนพระผมพระภาคมหามน พระนามวาตสสะ ผเปนนาถะของ โลก ประเสรฐกวานระกาลงเสดจเขาพระคนธกฎ อนเปนพระวหารสวย งาม จงถอเอาของหอมและพวงดอกไมไปสสานกพระชนเจา และเราเปน ผมศรทธานอยในสมพทธเจา ไดถวายบงคม ในกลปท ๙๒ แตกลปน เราไดบชาพระพทธเจาดวยของหอมใด ดวยการบชานน เราไมรจกทคต เลย นเปนผลแหงการถวายบงคม ในกลปท ๗๒ แตกลปน เราไดเปน พระเจาจกรพรรดราชมนามวาสยมปกะ สมบรณดวยแกว ๗ ประการ ม พลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนา เราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระปญจงคลยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ปญจงคลยเถราปทาน. -----------------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 210 รวมอปทานทมในวรรคน คอ ๑. สปารจรยเถราปทาน ๒. กณเวรปปผยเถราปทาน ๓. ขชชทายกเถราปทาน ๔. เทสปชกเถราปทาน ๕. กณการฉทนยเถราปทาน ๖. สปปทายกเถราปทาน ๗. ยธกปปผยเถราปทาน ๘. ทสสทายกเถราปทาน ๙. สมาทปกเถราปทาน ๑๐. ปญจงคลยเถราปทาน มคาถา ๕๔ คาถา ฉะนแล. จบ สปารจรยวรรคท ๑๗ -----------------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 211 กมทวรรคท ๑๘ กมทมาลยเถราปทานท ๑ (๑๗๑) วาดวยผลแหงการบชาดวยดอกบวโกมท [๑๗๓] ณ ทใกลภเขาหมวนต มสระใหญอยแหงหนง (ตามธรรมชาต) เราเปน ผเสอนาทดราย มกาลงมาก อยในสระใหญนน ดอกโกมทอนบานโต ประมาณเทาจกร เกดอยในสระใหญนน และในกาลนน เราเกบดอก โกมท (ทมเมลดไว) อนเปนทประชมแหงเมลดไว กพระผมพระภาค พระนามวาอตถทสส ผจอมสตว ประเสรฐกวานระ ทรงเหนดอกโกมท อนหดห (งอ) จงเสดจมาในสานกของเรา เราไดเหนพระสมพทธเจา ผประเสรฐกวาเทวดาและมนษยเสดจเขามา จงหยบดอกโกมททงหมดบชา (ถวาย) แดพระพทธเจา ในกาลนน ดอกไมทภเขาหมวนตมอยเทาใด พระตถาคตประกอบดวยดอกไมเทานนเปนหลงคาบงรมเสดจไป ในกลปท ๑๘๐๐ แตกลปน เราไดบชาพระพทธเจาดวยดอกไมใด ดวยการบชานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงพทธบชา ในกลปท ๑๕ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรดผเปนจอมชน ทรงพระนามวา สหสสรถะ มพล มาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระกมทมาลยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ กมทมาลยเถราปทาน. นสเสณทายกเถราปทานท ๒ (๑๗๒) วาดวยผลแหงการสรางบนได [๑๗๔] เราไดสรางบนไดสาหรบเสดจขนปราสาทถวาย แดพระผมพระภาคพระ นามวาโกณฑญญะ ผเปนนาถะของโลก ผคงท ดวยจตอนเลอมใสนน

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 212 เราไดเสวยสมบตแลว ทรงกายอนเปนทสดไวในพระพทธศาสนา ของ สมมาสมพทธเจา ในกลปท ๓๑,๐๐๐ ไดมพระเจาจกรพรรดราช ๓ พระองค ทรงพระนามวาสมพหละ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเรา ไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระนสเสณทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ นสเสณทายกเถราปทาน. รตตยปปผยเถราปทานท ๓ (๑๓๗) วาดวยผลการถวายดอกอญชญ [๑๗๕] ในกาลกอน เราเปนนายพรานเนออยในปาใหญ ไดเหนพระพทธเจา พระนามวาวปสส ผประเสรฐกวาเทวดาและมนษย เราเหนตนอญชญ เขยวทขนอยบนแผนดน มดอกบานอยกลางคน จงถอนขนพรอมทงราก นอมเขาไปถวายแดพระพทธเจาผแสวงหาคณใหญ ในกลปท ๙๑ แต กลปน เราไดถวายดอกไมใด ดวยการถวายดอกไมนน เราไมรจกทคต เลย นเปนผลแหงการถวายดอกไม และในกลปท ๘ แตกลปน ไดม พระเจาจกรพรรดทรงพระนามวาสปปสนนะ ทรงสมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณสมบตเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระรตตยปปผยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ รตตยปปผยเถราปทาน.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 213 อทปานทายกเถราปทานท ๔ (๑๔๗) วาดวยผลแหงการถวายบอนา [๑๗๖] เราไดทา (ขด) บอนาถวายแดพระผมพระภาคพระนามวา วปสส และ ในกาลนน เราไดถอเอาบณฑบาตไปมอบถวาย ในกลปท ๙๑ แตกลปน เราไดทากรรมใดในกาลนน ดวยกรรมนนเราไมรจกทคตเลย นเปนผล แหงการถวายบอนา คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระอทปานทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ อทปานทายกเถราปทาน. สหาสนทายกเถราปทานท ๕ (๑๗๕) วาดวยผลแหงการบชาของหอม [๑๗๗] เมอพระโลกนาถผเปนนายกพระนามวาปทมตระ เสดจนพพานแลว เรา มจตเลอมใสมใจโสมนส ไดถวายอาสนะทอง และไดบชาดวยของหอม และดอกไมเปนอนมาก ดวยคดวา พระผมพระภาคทรงนาสขในปรโลก มาให ชนเปนอนมากทาการบชาในพระองคแลว ยอมดบ (เยนใจ) เรามจตเลอมใสมใจโสมนส ไหวโพธพฤกษอนอดมแลว ไมไดเขาถง ทคตเลย ตลอดแสนกลป ในกลปท ๑๕๐๐ แตกลปน ไดมพระเจา จกรพรรด ๘ พระองค พระเจาจกรพรรดราชเหลานน ทรงพระนาม เหมอนกนวา สลจจยะ คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระสหาสนทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล จบ สหาสนทายกเถราปทาน.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 214 มคคทตตกเถราปทานท ๖ (๑๗๖) วาดวยผลแหงการโปรยดอกไม [๑๗๘] พระผมพระภาคพระนามวา อโนมทสส ผจอมสตวประเสรฐกวานระ เสดจจงกรมอยในทแจง เพอประโยชนสขในปจจบน เมอพระผมพระภาค ยกพระบาทขน ดอกไมตงอยบนพระเศยรแหงพระพทธเจาผงาม เรามจต เลอมใส มใจโสมนส ถวายบงคมแลวโปรยดอกไมในกลปท ๒ หมน แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรด ๕ พระองคทรงพระนามวา ปปผฉทนยะ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระมคคทตตกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ มคคคทตตกเถราปทาน เอกทปยเถราปทานท ๗ (๑๗๗) วาดวยผลแหงการถวายประทป [๑๗๙] เรามจตเลอมใสมใจโสมนส ไดถวายประทปดวงหนงไวทไมสนอนเปน โพธพฤกษอนอดม ของพระมนพระนามวาปทมตระ ในภพทเกด เมอ การสงสมบญเกดแลว เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการถวายประทป ในกลปท ๑๖๐๐๐ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรด ๔ พระองค ทรง พระนามวาจนทาภา มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราได ทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระเอกทปยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ เอกทปยเถราปทาน.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 215 มณปชกเถราปทานท ๘ (๑๗๘) วาดวยผลแหงพทธบชา [๑๘๐] แมนาสายหนงไหลผานไปภายในภเขาหมวนต ในกาลนน พระสยมภพทธ เจาประทบอยในเขตใกลแมนานน เรามจตเลอมใส มใจโสมนส ไดเอา บลลงกแกวอนวจตรดวยด เปนทรนรมยใจ ไปบชาแดพระพทธเจา ใน กลปท ๙๔ แตกลปน เราไดบชาบลลงกแกวใด ดวยการบชานน เราไม รจกทคตเลย นเปนผลแหงพทธบชา และในกลปท ๑๒ แตกลปน ไดม พระเจาจกรพรรดราช ๘ พระองค ทรงพระนามเหมอนกนวาสตรงส มพล มาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา พระมณปชกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบมณปชกเถราปทาน. ตกจฉกเถราปทานท ๙ (๑๗๙) วาดวยผลแหงการถวายยา [๑๘๑] เราเปนหมอผศกษาด อยในนครพนธมด เปนผนาสขมาใหแกมหาชน ผไดรบความทกขเดอดรอน (กระสบกระสาย) ในกาลนน เราเหนพระ สมณะผมศล ผรงเรองใหญ ปวยไข มจตเลอมใส มใจโสมนส ไดถวาย ยาบาบดไข พระสมณะผสารวมอนทรยอปฏฐากของพระวปสสสมมาสม พทธเจา มนามชอวาพระอโสก หายจากโรคดวยยานนแล ในกลปท ๙๑ แตกลปน เราไดถวายยาใด ดวยการถวายยานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการถวายยา และในกลปท ๘ แตภทรกลปน เราไดเปน พระเจาจกรพรรดสมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก พระนามวา สพโพสถ คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระตกจฉกเถระไดกลาวคาถาน ดวยประการฉะนแล. จบ ตกจฉกเถราปทาน.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 216 สงฆปฏฐากเถราปทานท ๑๐ (๑๘๐) วาดวยผลแหงการอปฏฐาก [๑๘๒] เราเปนคนรกษาอาราม ในพระผมพระภาค พระนามวาวปสส เรามจต เลอมใส มใจโสมนส ไดอปฏฐากพระสงฆผอดม ในกลปท ๓๑ แตกลปน เราไดทากรรมใดในกาลนน ดวยกรรมนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผล แหงอปฏฐาก ในกลปท ๗ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรด ๗ พระองค ทรงสมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก พระนามวาสโมตถกะ คณวเศษ เหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชด แลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระสงฆปฏฐากเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบสงฆปฏฐากเถราปทาน. ------------------ รวมอปทานทมในวรรคน คอ ๑. กมทมาลยเถราปทาน ๒. นสเสณทายกเถราปทาน ๓. รตตยปปผยเถราปทาน ๔. อทปานทายกเถราปทาน ๕. สหาสนทายกเถราปทาน ๖. มคคทตตกเถราปทาน ๗. เอกทปยเถราปทาน ๘. มณปชกเถราปทาน ๙. ตกจฉกเถราปทาน ๑๐. สงฆปฏฐากเถราปทาน มคาถา ๔๙ คาถา ฉะนแล จบกมทวรรคท ๑๘. ------------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 217 กฏปปผยวรรคท ๑๙ กฏชปปผยเถราปทานท ๑ (๑๘๑) วาดวยผลแหงพทธบชา [๑๘๓] เราเหนพระผสสสมพทธเจาผมรศมเปลงปลงดงทองคา สวางไสวไปทวทศ ดงพระอาทตยผอดม เสดจไปในอากาศ จงเลอกเกบดอกโมกหลวงทบาน ทงดอกใหญและเลก เอามาจากตน มาบชาแดพระองค เพราะเราเอาดอกไม บชาในกลปท ๙๒ แตภทรกลปน เราจงไมรจกทคตเลย นเปนผลแหง พทธบชา ในกลปท ๑๗ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรด ๓ พระองค พระนามวาปปผตะ ทรงสมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษ เหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชด แลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระกฏชปปผยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบกฏชปปผยเถราปทาน. พนธชวกเถราปทานท ๒ (๑๘๒) วาดวยผลแหงการถวายดอกชะบา [๑๘๔] พระสยมภสมพทธเจาพระนามวาโสภตะ ผอนสตบรษ สรรเสรญ พระองค ประทบนงเขาสมาธอย ณ ระหวางภเขา เราแสวงหาดอกบวอยางดอยในสระ ไดเหนดอกชะบาอยในทใกล เรามจตเลอมใส มใจโสมนส เอามอทงสอง ประคองเขาไปเฝาพระโสภตมหามน แลวบชาแดพระองค เพราะเราไดเอา ดอกไมบชา ในกลปท ๙๔ แตกลปน เราจงไมรจกทคตเลย นเปนผลแหง พทธบชา ในกลปท ๑๔ แตกลปน เราไดเปนพระเจาจกรพรรดองคหนง

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 218 ผเปนจอมคน มพลมาก พระนามวาสมทรกปปะ คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธ ศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระพนธชวกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ พนธชวกเถราปทาน. โกตมพรยเถราปทานท ๓ (๑๘๓) วาดวยผลแหงพทธบชา [๑๘๕] เรามจตราเรงยนด เขาไปเฝาพระผมพระภาคผอดมกวานรชน ซงประทบนง อย ณ ระหวางภเขา โชตชวงดงดอกกรรณการ มพระคณประมาณมได เหมอนทะเล เฟองฟดจแผนดน อนหมเทวดาหอมลอม ประหนงจะเขา ไปขอแบงสงของ เราถอดอกไม ๗ ดอกและผาขนสตวอยางด เขาไปบชา แดพระพทธเจาพระนามวาสข ผเปนเผาพนธแหงโลก เพราะเราไดเอา ดอกไมบชาในกลปท ๓๑ แตกลปน เราจงไมรจกทคตเลย นเปนผลแหง พทธบชา ในกลปท ๒๑ แตกลปน เราไดเปนพระเจาจกรพรรดองคหนง มนามวามหาเนละ มเดชมาก มกาลงมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสม ภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนา เราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระโกตมพรยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ โกตมพรยเถราปทาน. ปญจหตถยเถราปทานท ๔ (๑๘๔) วาดวยผลแหงพทธบชา [๑๘๖] พระผมพระภาคเชษฐบรษของโลก ผประเสรฐกวานรชน พระนามวาตสสะ แวดลอมดวยพระสาวก เสดจดาเนนอยในถนน เราเปนบตรเพอความ สาเรจประโยชน ถอดอกอบล ๕ ดอกยนอยททางสแยก ประสงคจะให

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 219 เครองบชาอนพระพทธรศมถกตองแลว ไดบชาพระสมพทธเจาผอดมกวา สตว มพระรศมดงทองคา กาลงเสดจดาเนนอยระหวางตลาด เพราะเรา เอาดอกไมบชาในกลปท ๙๒ แตกลปน เราจงไมรจกทคตเลย นเปนผล แหงพทธบชา ในกลปท ๑๓ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรด ๕ พระองค พระนามวาสลภสมมต ทรงสมบรณดวยแกว ๗ ประการ มกาลงมาก คณ วเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาให แจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระปญจหตถยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ปญจหตถยเถราปทาน. อสมคคทายกเถราปทานท ๕ (๑๘๕) วาดวยผลแหงการถวายนาผง [๑๘๗] เราแมจะอยในปราสาท กนมนตพระพทธเจาพระนามวาปทมตระ ผมพระ รศมเปลงปลงดงพระอาทตยอทย มพระรศมเหลองอรามเหมอนพระจนทร สกสะกาวราวกบดอกกม ใหเสวยถวฤาษ แลวไดถวายนาผงอนไมมตว แดพระองคผเปนเผาพนธของโลก เอานาผงใสบาตรของพระสาวก แหง พระพทธเจาซงมประมาณแสนแปดหมน จนเตมทกๆ รป ไดถวายแด พระพทธเจามากกวานน เราอนความเลอมใสแหงจตนนซงเปนกศลมล ตกเตอนแลว ไมเขาถงทคตเลยตลอดแสนกลป ในกลปท ๘๓๘๐๐ ไดม พระเจาจกรพรรดผมพลมาก พระนามวามหสมนตะ คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราไดทาใหแจงชดแลว พระ พทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระอสมคคทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ อสมคคทายกเถราปทาน.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 220 โพธอปฏฐายกเถราปทานท ๖ (๑๘๖) วาดวยผลแหงการบารงไมโพธ [๑๘๘] เราเปนคนตตะโพนอยในนครรมมวด เปนผประกอบการบารงไมโพธอน อดมเปนนตย เราบารง ทงเวลาเยน ทงเวลาเชา อนกศลมลตกเตอนแลว ไมเขาถงทคตเลยตลอด ๑๘๐๐ กลป ในกลปท ๑๕๐๐ เราไดเปนพระเจา จกรพรรดผเปนอธบดแหงชน มพลมาก มนามวาทมถะ คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระโพธอปฏฐายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ โพธอปฏฐายกเถราปทาน. เอกจนตกเถราปทานท ๗ (๑๘๗) วาดวยผลแหงการทกศลตกเตอน [๑๘๙] ในกาลใด เทวดาจะจตจากหมเทพเพราะสนอาย ในกาลนน เทวดาผ พลอยยนดยอมเปลงเสยงออก ๓ ประการวา ดกรทานผเจรญ ทานจากน จงไปสสคต จงไดความเปนมนษย เปนมนษยแลว จงไดศรทธาชนเยยม ในสทธรรม ศรทธาของทานผตงมนแลวนนจงมนคงเปนมลไว อยาคลอน แคลนในสทธรรมทพระอรยเจาประกาศดแลว ตลอดชวต ทานจงกระทา กศลอนไมมความเบยดเบยน ไมมอปธดวยกาย ดวยวาจา ดวยใจ ใหมาก แตนนทานกอสรางบญ ทาบญนนดวยทานใหมาก จงแนะนาแมสตวอนๆ ใหตงอยในพรหมจรรยในสทธรรม สตวอนๆ ผรตามความเปนจรง พลอย ยนดตามทาน ผเปนเทวดาลวงเทวดา เพราะความอนเคราะหน ขอทาน จงกลบมาบอยๆ นะในกาลนน เราเปนผสลดใจอยในหมเทวดาทมาประชม กน ดวยคดวา เราเปนอะไรเลา จตจากนแลวจงจกไปยงกาเนดมนษยได ในกาลนน พระสมณะสาวกของพระพทธเจาพระนามวาปทมตระ ผอบรม

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 221 อนทรยแลว มนามชอวาสมนะ รความสลดใจของเรา ปรารถนาจะชวย เหลอเรา ทานจงมาในสานกของเรา พราสอนอรรถธรรมแลว ยงเราให สลดใจ เราไดฟงคาของทานแลว ทาใหจตเลอมใสในพระพทธเจา เราเพยง แตไดถวายบงคมพระสมพทธเจาแลว ทากาลกรยา ณ ทนน เรานนอน กศลมลตกเตอนแลว ไดอปบตในเทวโลกนนเอง ไมเขาถงทคตเลยตลอด แสนกลป คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระเอกจนตกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ เอกจนตกเถราปทาน. ตกรรณปปผยเถราปทานท ๘ (๑๘๘) วาดวยผลแหงการบชาดวยดอกเจต [๑๙๐] เราเปนเทวดาแวดลอมดวยหมนางอปสร ระลกถงบรพกรรมได จงระลกถง พระพทธเจาผประเสรฐสด เรายงจตของตนใหเลอมใส ถอดอกเจตภงค ๓ ดอก ไปบชาพระพทธเจาพระนามวาวปสส ผประเสรฐกวานรชนเพราะ เราไดเอาดอกไมบชาในกลปท ๙๑ แตกลปน เราจงไมรจกทคตเลย นเปนผล แหงพทธบชา ในกลปท ๗๓ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรด ๔ พระองค เปนผอดม ทรงสมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระตกรรณปปผยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ตกรรณปปผยเถราปทาน.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 222 เอกจารยเถราปทานท ๙ วาดวยผลแหงการถวายดอกมนทารพ [๑๙๑] ในการนน ไดมเสยงประกาศกกกองในหมเทพเทวดาชนดาวดงสวาพระ พทธเจาจะเสดจนพพานในโลก และพวกเรากยงมราคะในเทวดาผเกดความ สงเวช เพรยบพรอมดวยลกศร คอความโศกเหลานน เราเปนผมใจแขง ดวยกาลงของตน ไดไปในสานกพระพทธเจา เราถอดอกมนทารพทนรมต รวบรวมไวไปบชาแดพระพทธเจา ในเวลาใกลจะปรนพพาน ในกาลนน เทวดาและนางอปสรทงปวงอนโมทนาเรา เราไมเขาถงทคตเลยตลอดแสน กลป ในหกหมนกลป แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรด ๑๖ องค มพล มาก พระนามวามหามลลชน คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเรา ไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระเอกจารยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ เอกจารยเถราปทาน. ตวณฏปปผยเถราปทานท ๑๐ (๑๙๐) วาดวยผลแหงการถวายดอกไมตางๆ [๑๙๒] เราทกคนนนประชมกน เขาไปเพงโทษพระเถระชออภภ ความเรารอน ไดเกดแกพวกเราผเขาไปเพงโทษ ในกาลนน พระเถระมนามชอวาสนนทะ เปนสาวกของพระพทธเจา พระนามวาธรรมทสสผเปนมนมาในสานกของ เรา ในกาลนน ชนทงหลายทอยในสานกของเรา ไดเอาดอกไมมาใหเรา เราไดเอาดอกไมนนบชาพระสาวกทงหลาย เราทากาลกรยา ณ ทนน แลว กเกดขนอก เราไมไดไปสวนบาตเลยตลอด ๑๘๐๐ กลป ในกลปท ๑๓๐๐ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรด ๘ พระองค พระนามวาธมเกต ทรง

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 223 สมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเรา ไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระตวณฏปปผยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ตวณฏปปผยเถราปทาน. -------------------- รวมอปทานทมในวรรคน คอ ๑. กฏชปปผยเถราปทาน ๒. พนธชวกเถราปทาน ๓. โกตมพรยเถราปทาน ๔. ปญจหตถยเถราปทาน ๕. อสมคคทายกเถราปทาน ๖. โพธอปฏฐากเถราปทาน ๗. เอกจนตกเถราปทาน ๘. ตกรรณปปผยเถราปทาน ๙. เอกจารยเถราปทาน ๑๐. ตวณฏปปผยเถราปทาน ทานประกาศคาถาไว ๖๐ คาถา จบ กฏชปปผยวรรคท ๙. ---------------------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 224 ตมาลปปผยวรรคท ๒๐ ตมาลปปผยเถราปทานท ๑ (๑๙๑) วาดวยผลแหงการบชาดวยดอกคณ [๑๙๓] วมานของเราทบญกรรมนรมตให เปรยบดวยไมเทาของเทวดา มเสาทอง ๘๔๐๐๐ เสา เรามจตผองใส ถอเอาดอกคณไปบชาแดพระพทธเจาพระ นามวาสข ผเปนเผาพนธของโลกในกลปท ๓๑ แตกลปน เราไดทากรรม ใดในกาลนน ดวยกรรมนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงพทธบชา ในกลปท ๒๐ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรดพระองคหนง ทรงพระนาม วาจนทตตตะ สมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระ พทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระตมาลปปผยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ตมาลปปผยเถราปทาน. ตณสนถารทายกเถราปทานท ๒ (๑๙๒) วาดวยผลแหงการทาหลงคา [๑๙๔] ในกาลเมอเราบวชเปนฤาษอยในปา ไดเกยวหญาถวายแดพระศาสดา หญา ทงหมดนนเวยนไปทางเบองขวาแลวตกลงทแผนดน เราถอเอาหญานนมา ลาดลงทแผนดนดอนๆ และนาเอาใบตาล ๓ ใบมาทาเปนหลงคา ถวายแด พระศาสดาพระนามวาสทธตถะเทวดาและมนษย ณ ทนนทรง (บชา) พระ ศาสดาตลอด ๗ วน ในกลปท ๙๔ แตกลปน เราไดถวายหญาใดในกาลนน ดวยการถวายหญานนเราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการถวายหญา ใน กลปท ๖๕ แตกลปนไดมพระเจาจกรพรรด ๔ พระองค ทรงพระนามวา มหทธนะ สมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 225 ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระ พทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระตณสนถารทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ตณสนถารทายกเถราปทาน. ขณฑผลลยเถราปทานท ๓ (๑๙๓) วาดวยผลแหงการทาทขรขระใหเรยบ [๑๙๕] พระสถปของพระผมพระภาคพระนามวาผสสะ มอยทปามหาวน ในกาล นน ตนไมงอกขน ณ ทนน ฝงชางพากนมาหกกน เราไดทาทขรขระให ราบเรยบ แลวไดใสกอนปนขาว เรายนดดวยคณของพระผมพระภาคพระ องคนน ผเปนทเคารพของโลก ๓ ในกลปท ๙๒ แตกลปน เราไดทา กรรมใด ในกาลนน ดวยกรรมนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการ ใสกอนปนขาว ในกลปท ๗๗ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรด ๑๖ พระ องค ทรงพระนามวาชตเสนะ สมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทา ใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระขณฑผลลยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ขณฑผลลยเถราปทาน อโสกปชกเถราปทานท ๔ (๑๙๔) วาดวยผลแหงการบชาดวยดอกอโศก [๑๙๖] ในกาลนน มพระราชอทยานอยในพระนครตประ อนนารนรมย เราเปนคน รกษาพระราชอทยานอยในนครนน เปนคนรบใชของพระราชา พระสยมภ

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 226 มพระนามชอวาปทม เปนงอยเปลย (สปปโต) พระฉายาไมละพระองค ผเปนมน ซงประทบนงบนดอกบวขาว เราเหนอโศก มดอกบานเปนกลมๆ (พวงชอ) นาดนก จง (หก) บชาแดพระพทธเจาพระนามวาปทม ผอดม ในกลปท ๙๔ แตกลปน เราไดบชาพระพทธเจาดวยดอกไมใด ดวยการ บชานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงพทธบชา ในกลปท ๗๐ แต กลปน ไดมพระเจาจกรพรรด ๑๖ พระองค ทรงพระนามวาอรณญชหะ สมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเรา ไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระอโสกปชกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ อโสกปชกเถราปทาน. องโกลกเถราปทานท ๕ (๑๙๕) วาดวยผลแหงการบชาดวยดอกปร [๑๙๗] เราเหนตนปร มดอกบานสะพรง ดอกสวยงามเปนพวงๆ จงไดเกบดอกไม นนไปในสานกพระพทธเจา สมยนน พระมหามนพระนามวาสทธตถะ ทรงหลกเรนอยในทลบ เราจงบชาเครองบชาแลว โปรยดอกไมลงในถา ในกลปท ๙๔ แตกลปน เราบชาพระพทธเจาดวยดอกไมใด ดวยการบชา นน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงพทธบชา ในกลปท ๓๖ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรดพระองคหนง ทรงพระนามวาเทวคชชตะ ทรงสมบรณ ดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราไดทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราได ทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระองโกลกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ องโกลกเถราปทาน.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 227 กสลยปชกเถราปทานท ๖ (๑๙๖) วาดวยผลแหงการบชาดวยใบไมออน [๑๙๘] สวนดอกไมของเรามอยในนครทวารวด ในสวนดอกไม นนมบอนา และ เปนทงอกงามแหงตนไมทงหลาย พระผมพระภาคพระนามวาสทธตถะ ผกลาแขงดวยกาลงของพระองค ไมทรงพายแพอะไรๆ พระองคจะทรง อนเคราะหเรา จงเสดจไปในอากาศ เราไมเหนอะไรๆ อนอนควรจะบชา แดพระองคผแสวงหาคณอนใหญหลวง เหนแตใบออนของตนอโศก จง เอาโยนขนไปบนอากาศ กาน ขว ใบออนเหลานน ตามไปเบองพระ ปฤษฎางคของพระพทธเจาซงเสดจไป เราเหนดงนนแลวเกดสลดใจวา โอ พระพทธเจามพระคณใหญหลวง ในกลปท ๙๔ แตกลปน เราไดบชาพระ พทธเจาดวยใบไมออน ดวยการบชานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผล แหงพทธบชา ในกลปท ๒๗ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรดพระองค หนง ทรงพระนามวาเอกสสระ สมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทา ใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระกสลยปชกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ กสลยปชกเถราปทาน. ตนทกทายกเถราปทานท ๗ (๑๙๗) วาดวยผลแหงการถวายผลมะพลบ [๑๙๙] เราเปนลง มกาลงแขงแรง เทยวไปตามซอกหวยและธารเขา ไดเหนตน มะพลบอนมผล จงระลกถงพระพทธเจา ผประเสรฐสด เรามจตเลอมใส มใจโสมนส ออกคนหาพระพทธเจาพระนามวาสทธตถะ ผเปนนายกของ โลก ถงทสดภพสาม ๒-๓ วน พระศาสดาผยอดเยยมในโลก ทรงทราบ* ความดารของเรา จงเสดจมาในสานกของเรา พรอมดวยพระขณาสพ หลายพน เราเกดความปราโมทยแลว ถอผลมะพลบเขาไปเฝา พระผม

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 228 ภาคสพพญ ผประเสรฐกวาบรรดาเจาลทธทรงรบ ในกลปท ๙๔ แตกลปน เราไดถวายผลไมใด ในกาลนน ดวยการถวายผลไมนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการถวายผลไม ในกลปท ๕๗ แตกลปน ไดมพระเจา จกรพรรดพระองคหนง ทรงพระนามวาอปนนทะ สมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และ อภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระตนทกทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ตนทกทายกเถราปทาน. ครเนลมฏฐปชกเถราปทานท ๘ (๑๙๘) วาดวยผลแหงการบชาดวยดอกไม [๒๐๐] พระผมพระภาคชนเจาพระนามวาสเมธ เชษฐบรษของโลก ประเสรฐกวา นระ ทรงตงความเพยรเพอทรงอนเคราะหหมชนผเกดภายหลง เราบชา ดอกไมหลายกาแดพระพทธเจาพระองคนน ผเปนจอมสตว ผคงท ไมม โทษดงภเขา กาลงจงกรมอย เรามจตเลอมใส อนกศลมลตกเตอนแลว ไมไดเขาถงทคตเลยตลอด ๓ หมนกลป ในกลปท ๒,๓๐๐ แตกลปน เราไดเปนพระเจาจกรพรรดองคหนง พระนามวาสเนละ สมบรณดวย แกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจ ๘ แลว ดงน. ทราบวา ทานพระครเนลมฏฐปชกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ครเนลมฏฐปชกเถราปทาน.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 229 ตกณฑปปผยเถราปทานท ๙ (๑๙๙) วาดวยผลแหงการบชาดวยดอกคลา [๒๐๑] พระสยมภชนเจา ผไมทรงพายแพอะไรๆ มพระนามวาสมงคละ เสดจ ออกจากปาใหญ เขาสพระนคร พระสมพทธเจาผเปนมนพระองคนน เสดจเทยวบณฑบาตแลวเสดจออกจากนคร ทรงทาภตกจเสรจแลว ประ ทบอยในระหวางปา เรามจตเลอมใส มใจโสมนส ถอดอกคลา ๓ ดอก ไปบชาแดพระสยมภพทธเจา ผแสวงหาคณอนใหญหลวง ในกลปท ๙๔ แตกลปน เราไดบชาพระพทธเจาดวยดอกไมใด ดวยการบชานน เราไมรจก ทคตเลย นเปนผลแหงพทธบชา ในกลปท ๘๖ แตกลปน ไดมพระเจา จกรพรรด (พระองคหนง) ทรงพระนามวาอเปสละ สมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระตกณฑปปผยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ตกณฑปปผยเถราปทาน. ยถกปปผยเถราปทานท ๑๐ (๒๐๐) วาดวยผลแหงการบชาดวยดอกคดเคา [๒๐๒] พระชนเจาพระนามวาปทมตระ ผสมควรรบเครองบชา มพระจกษ ทรง ออกจากปาใหญ เสดจดาเนนไปสพระวหาร เราเอามอทงสองประคอง ดอกคดเคา (เขม) อนสวยงามไปบชาแดพระพทธเจา ผมพระหฤทยเมตตา ผคงท ดวยจตอนเลอมใสนน เราเสวยสมบตแลว ไมไดเขาถงทคตเลย ตลอดแสนกลป ในกลปท ๕๐ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรดพระองค หนง เปนจอมแหงชน พระนามวาสมตนนทนะ มพลมาก คณวเศษเหลาน

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 230 คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระยถกปปผยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ยถกปปผยเถราปทาน. ------------------ รวมอปทานทมในวรรคน คอ ๑. ตมาลปปผยเถราปทาน ๒. ตณสนถารทายกเถราปทาน ๓. ขณฑผลลยเถราปทาน ๔. อโสกปชกเถราปทาน ๕. องโกลกเถราปทาน ๖. กสลยปชกเถราปทาน ๗. ตนทกทายกเถราปทาน ๘. ครเนลมฏฐปชกเถราปทาน ๙. ตกณฑปปผยเถราปทาน ๑๐. ยถกปปผยเถราปทาน และมคาถา ๕๘ คาถา. จบ ตมาลปปผยวรรคท ๒๐. ------------------ และรวมวรรคม ๑๐ วรรค คอ ๑. ภกขทายวรรค ๒. มหาปรวารวรรค ๓. เสเรยยวรรค ๔. โสภตวรรค ๕. ฉตตวรรค ๖. พนธชวกวรรค ๗. สปารจรยวรรค ๘. กมทวรรค ๙. กฏชปปผยวรรค ตมาลปปผยวรรคเปนท ๑๐. ทานทาไวใน ๑๐ วรรคนม คาถา ๖๖๖ คาถา. จบ หมวด ๑๐ แหงภกขวรรค เปนหมวด ๑๐๐ ท ๒. -----------------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 231 กณการปปผยวรรคท ๒๑ กณการปปผยเถราปทานท ๑ (๒๐๑) วาดวยผลแหงการบชาดวยดอกกรรณการ [๒๐๓] ในกาลนน เราเหนตนกรรณการ มดอกบานสะพรง จงเกบมาบชาแดพระผ มพระภาคพระนามวาตสสะ ผขามโอฆะแลว ผคงท ในกลปท ๙๒ แตกลปน เราไดบชาพระพทธเจาดวยดอกไมใด ดวยการบชานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงพทธบชา ในกลปท ๓๕ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรด ปรากฏพระนามวาอรณปาละ ทรงสมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทา ใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระกณการปปผยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ กณการปปผยเถราปทาน. มเนลปปผยเถราปทานท ๒ (๒๐๒) วาดวยผลแหงการบชาดวยดอกเทยนขาว [๒๐๔] พระผมพระภาคพระนามวาสข มพระฉววรรณดงทอง มพระรศมอนประ เสรฐดงพระอาทตย มพระหฤทยเมตตา มพระสต เสดจขนทจงกรม เรามจตเลอมใส มใจโสมนส ชมเชยพระญาณอนอดมแลว ถอดอกเทยน ขาวไปบชาแดพระพทธเจา ในกลปท ๓๑ แตกลปน เราไดบชาพระพทธ เจาดวยดอกไมใด ดวยการบชานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหง พทธบชา ในกลปท ๒๙ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรดมพระนามวา สเมฆฆนะ ทรงสมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 232 คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระมเนลปปผยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ มเนลปปผยเถราปทาน. กงกณกปปผยเถราปทานท ๓ (๒๐๓) วาดวยผลแหงการบชาดวยดอกหงอนไก [๒๐๕] พระสพพญผเปนนายกของโลก เชนกบดวยทองคามคา พระองคผนาของ โลก รอนพระกาย จงเสดจลงนาสรงสนานอย เรามจตเบกบาน มใจ โสมนส ไดถอเอาดอกหงอนไกไปบชาแดพระสพพญพระนามวาวปสส ผจอมสตว ผคงท ในกลปท ๙๑ แตกลปน เราไดบชาพระพทธเจาดวย ดอกไมใด ดวยการบชานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงพทธบชา ในกลปท ๒๗ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรดราชพระนามวาภมรถะ ทรงสมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏ สมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธ ศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระกงกณกปปผยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ กงกณกปปผยเถราปทาน. ตรณยเถราปทานท ๔ (๒๐๔) วาดวยผลแหงการขามสงพระพทธเจา [๒๐๖] กพระผมพระภาคพระนามวาอตถทสส ผจอมสตว ประเสรฐกวานระ แวดลอมดวยพระสาวกทงหลาย เสดจไปสฝงแมนาคงคา แมนาคงคา เตมเปยมเสมอขอบฝง กาวกนาดมได ขามไดยาก เราขามสงพระพทธ-

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 233 เจาผสงสดกวาสตวและภกษสงฆ ในกลปท ๑,๘๐๐ แตกลปน เราไดทา กรรมใด ในกาลนน ดวยกรรมนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหง การขามสงพระพทธเจา ในกลปท ๑,๓๐๐ แตกลปน ไดมพระเจา จกรพรรด ๕ พระองค ทรงพระนามวาสพโพภวะ ทรงสมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระตรณยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ตรณยเถราปทาน. นคคณฑปปผยเถราปทานท ๕ (๒๐๕) วาดวยผลแหงการบชาดวยดอกยางทราย [๒๐๗] เราเปนคนเฝาพระอารามของพระผมพระภาคพระนามวาวปสส ไดถอเอา ดอกไมยางทราย ไปบชาแดพระพทธเจา ในกลปท ๙๑ แตกลปน เราได บชาพระพทธเจาดวยดอกไมใด ดวยการบชานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงพทธบชา ในกลปท ๓๕ แตกลปน เราไดเปนพระเจา จกรพรรดองคหนง เปนจอมแหงชน มนามวามหาปตาปะ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เรา ทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระนคคณฑปปผยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ นคคณฑปปผยเถราปทาน.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 234 อทกทายกเถราปทานท ๖ (๒๐๖) วาดวยผลแหงการถวายนา [๒๐๘] เราเหนพระสมณะ ผผองใส ไมขนมว กาลงบรโภคอย ไดเอานาใน หมอถวายแดพระผมพระภาคพระนามวาสทธตถะ วนน (นน) เราเปน ผไมเศราหมอง ปราศจากมลทน สนสงสย ผลยอมเกดแกเราในภพท เกดอย ในกลปท ๙๔ แตกลปน เราไดถวายนา ในกาลนน ดวยการ ถวายนานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการถวายนา ในกลปท ๖๑ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรดพระองคหนง ทรงพระนามวาวมล ทรงสมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏ สมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระ พทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระอทกทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ อทกทายกเถราปทาน สลฬมาลยเถราปทานท ๗ (๒๐๗) วาดวยผลแหงการถวายดอกไมพรอมทงขว [๒๐๙] เราไดเหนพระผมพระภาคพระนามวาสทธตถะ เปนสารถฝกนระ ผโชตชวง ดงดอกกรรณการ ประทบนงในระหวางภเขา ยงทศทงปวงใหสวาง อย ในกาลนน เราเอาธนพาดสายแลว ยงลกธนไป ตดดอกไม พรอมทงขว บชาแดพระพทธเจา ในกลปท ๙๔ แตกลปน เราไดบชา พระพทธเจาดวยดอกไมใด ดวยการบชานน เราไมรจกทคตเลย น เปนผลแหงพทธบชา ในกลปท ๕๑ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรด พระองคหนง ทรงพระนามวาชตนธระ ทรงสมบรณดวยแกว ๗ ประการ

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 235 มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระสลฬมาลยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ สลฬมาลยเถราปทาน โกรณฑปปผยเถราปทานท ๘ (๒๐๘) วาดวยผลแหงการบชาดวยดอกหงอนไกพรอมทงราก [๒๑๐] เราไดเหนรอยพระบาท อนประดบดวยจกร และเครองอลงการทพระผม พระภาคพระนามวาวปสส ผแสวงหาคณใหญ ทรงเหยยบไว จงเดนตาม รอยพระบาทไป เราไดเหนตนหงอนไก มดอกบาน จงเอาบชาพรอมทงราก เราราเรง มจตโสมนส ไดไหวรอยพระบาทอนอดม ในกลปท ๙๑ แตกลปน เราไดบชารอยพระพทธบาทดวยดอกไมใด ดวยการบชานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงพทธบชา ในกลปท ๕๗ ไดมพระเจา จกรพรรดพระองคหนง ทรงพระนามวาวตมละ ทรงสมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระโกรณฑปปผยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ โกรณฑปปผยเถราปทาน. อาธารทายถเถราปทานท ๙ (๒๐๙) วาดวยการถวายเชงรองบาตร [๒๑๑] เราไดถวายเชงรองบาตรแดพระผมพระภาคพระนามวาสข ผเปนเผาพนธ ของโลก เราทรง (ครอบครอง) พนแผนพระสธานทงหมดสน เราเผา กเลสทงหลายแลว ถอนภพขนไดทงหมดแลว เราทรงกายอนเปนทสด

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 236 อยในศาสนาของพระสมมาสมพทธเจา ในกลปท ๒๗ แตกลปน ไดม พระเจาจกรพรรด ๔ พระองค ทรงมพระนามวาสมนตวรณ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เรา ทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระอาธารทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ อาธารทายกเถราปทาน. ปาปนวารยเถราปทานท ๑๐ (๒๑๐) วาดวยผลแหงการหามบาป [๒๑๒] กเรามใจผองใส ไดถวายรมคนหนงแดพระผมพระภาคพระนามวาตสสะ ผประเสรฐกวาเทวดา ผคงท เราหามบาปเสยแลว กอสรางกศล เทวดาทงหลายกนรมไวในอากาศ นเปนผลแหงบรพกรรม ภพทสด ยอมเปนไปแกเรา เราถอนภพขนไดหมดแลว ทรงกายอนเปนทสดอยใน ศาสนาของพระสมพทธเจา ในกลปท ๙๒ แตกลปน เราไดถวายรมใด ในกาลนน ดวยการถวายรมนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการ ถวายรม ในกลปท ๗๒ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรดราช ผเปนจอม แหงชน ๘ พระองค มพระนามวามหานทานะ คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระปาปนวารยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ปาปนวารยเถราปทาน. -------------------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 237 รวมอปทานทมในวรรคน คอ ๑. กณการปปผยเถราปทาน ๒. มเนลปปผยเถราปทาน ๓. กงกณกปปผยเถราปทาน ๔. ตรณยเถราปทาน ๕. นคคณฑปปผยเถราปทาน ๖. อทกทายกเถราปทาน ๗. สลฬมาลยเถราปทาน ๘. โกรณฑปปผยเถราปทาน ๙. อาธารทายกเถราปทาน ๑๐. ปาปนวารยเถราปทาน มคาถา ๔๘ คาถา จบ กณการปปผยวรรคท ๒๑ ------------------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 238 หตถวรรคท ๒๒ หตถทายกเถราปทานท ๑ (๒๑๑) วาดวยผลแหงการถวายชางงา [๒๑๓] เราไดถวายชางตวประเสรฐ มงาอนงอนงาม เจรญดวยกาลงเรวและ กลาแขง แดพระผมพระภาคพระนามวาสทธตถะ ผเปนจอมสตว ผคงท เราไดเสวยสนตบทอนเปนประโยชนสงสดอนยอดเยยม (เพราะ) เราได ถวายชางแดพระผมพระภาค ผแสวงหาประโยชนใหแกโลกทงปวง ในกลป ท ๔๙ แตกลปน เราไดถวายชางใด ในกาลนน ดวยการถวายชางนน เรา ไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการถวายชาง ในกลปท ๗๘ แตกลปน ไดม พระเจาจกรพรรดจอมกษตรย ๑๖ พระองค ทรงพระนามวาสมนตปาสาทกะ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระหตถทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ หตถทายกเถราปทาน. ปานธทายกเถราปทานท ๒ (๒๑๒) วาดวยผลแหงการถวายรองเทา [๒๑๔] ขาพระองคไดถวายรองเทาแดพระผมพระภาคผประทบอยในปา เพงฌาน มพระหฤทยเมตตา มเดช ทรงธรรม อบรมพระองคแลว ขาแตพระองค ผจอมสตว เชษฐบรษของโลก ประเสรฐกวานระ ดวยกรรมนน ขาพระองค ไดเสวยยานทพย นเปนผลแหงบรพกรรม ในกลปท ๙๔ แตกลปน ขาพระองคไดทากรรมใด ในกาลนน เพราะกรรมนน ขาพระองคไมรจก ทคตเลย นเปนผลแหงการถวายรองเทา ในกลปท ๗๗ แตกลปน ได มพระเจาจกรพรรดจอมกษตรย ๘ พระองค มพระนามวาสยานะ ม

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 239 พลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ ขาพระองคทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระปานธทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ปานธทายกเถราปทาน. สจจสญญกเถราปทานท ๓ (๒๑๓) วาดวยผลแหงสจจสญญา [๒๑๕] พระผมพระภาคพระนามวาเวสสภ ทรงแวดลอมดวยภกษสงฆ เมอทรง ยงมหาชนใหดบ (รอน) จงแสดงอรยสจ เราเปนผสมควรไดรบความ กรณาอยางยง ไดไปสทประชม เรานน ไดนงฟงธรรมของพระศาสดา ครนเราฟงธรรมของพระศาสดานนแลว ไดไปสเทวโลก เราไดอยในเทพ บรนนตลอด ๓๐ กลป ในกลปท ๓๑ แตกลปน เราไดสญญา ในกาลนน ดวยการไดสญญานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงสจสญญา ใน กลปท ๒๖ แตกลปน เราไดเปนพระเจาจกรพรรดพระองคหนง เปนจอม แหงชน มนามวาเอกผสสตะ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏ สมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธ ศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระสจจสญญกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ สจจสญญกเถราปทาน. เอกสญญกเถราปทานท ๔ (๒๑๔) วาดวยผลแหงการไหวผาบงสกล [๒๑๖] เราไดเหนผาบงสกลของพระศาสดาอนหอยอยบนยอดไม จงไดประนมกร อญชลไหวผาบงสกล ในกลปท ๓๑ แตกลปน เราไดสญญาใด ในกาล นน ดวยการไดสญญานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงพทธบชา

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 240 ในกลปท ๒๕ แตกลปน เราไดเปนพระเจาจกรพรรดพระองคหนง เปนจอมแหงชน มนามวาอมตาภะ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระ พทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระเอกสญญกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ เอกสญญกเถราปทาน. รงสสญญกเถราปทานท ๕ (๒๑๕) วาดวยผลแหงการไดสญญาในพระพทธเจา [๒๑๗] เราไดเหนพระพทธเจาสวางจาดงพระอาทตยอทย เปลงปลงดงพระจนทร องอาจดงเสอโครง ประเสรฐ มสกล ในระหวางภเขา อานภาพของ พระพทธเจารงเรองอยในระหวางภเขา เรายงจตใหเลอมใสในพระรศม แลว บนเทงอยในสวรรคตลอดกลป ในกลปทเหลอ เรากอสรางกศล ดวยจตเลอมใสนน และดวยการระลกถงพระพทธเจา ใน ๓ หมนกลป แตกลปน เราไดสญญาใด ในกาลนน ดวยการไดสญญานน เราไมรจก ทคตเลย นเปนผลแหงการไดสญญาในพระพทธเจา ในกลปท ๕๗ แตกลปน เราไดเปนพระเจาจกรพรรดพระองคหนง เปนจอมแหงชน มนามวาสชาต มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราได ทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระรงสสญญกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ รงสสญญกเถราปทาน.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 241 สนธตเถราปทานท ๖ (๒๑๖) วาดวยผลแหงการไดสญญาในพระพทธเจา [๒๑๘] เรามสตเกดขนเฉพาะหนา ไดสญญาอนไปในพระพทธเจาอยางหนง ท ไมอสสตถพฤกษ อนมรศมเขยวสด งดงามด ในกลปท ๓๑ แตกลปน เราไดสญญาใด ในกาลนน เพราะการไดสญญานนเปนเหตนามา เราได บรรลความสนอาสวะ ในกลปท ๑๓ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรด จอมกษตรยพระนามวาวนทธะ ทรงสมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพล มาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระสนธตเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ สนธตเถราปทาน. ตาลวณฏทายกเถราปทานท ๗ (๒๑๗) วาดวยผลแหงการถวายพดใบตาล [๒๑๙] เราไดถวายพดใบตาลแดพระพทธเจาพระนามวาตสสะ ผมจกษทพย เพอ ตองการใหระงบรอนในฤดรอน เพอระงบความเรารอน เราดบไดสนทซงไฟ คอ ราคะ ไฟ คอ โทสะ และดบไดสนทซงไฟ คอ โมหะ อนยงกวา ความรอนนน นเปนผลการถวายพดใบตาล เราเผากเลสทงหลายไดแลว ถอนภพขนไดหมดแลว ทรงกายอนเปนทสดอยในศาสนาของพระสมมา สมพทธเจา ในกลปท ๙๒ แตกลปน เราไดทากรรมใด ในกาลนน ดวย กรรมนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการถวายพดใบตาล ในกลป ท ๖๓ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรด พระนามวามหารามะ ทรงสมบรณ ดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 242 วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทา เสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระตาลวณฏทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ตาลวณฏทายกเถราปทาน. อกกนตสญญกเถราปทานท ๘ (๒๑๘) วาดวยผลแหงการปผาใหทรงเหยยบ [๒๒๐] เราถอผาสาฎกผนนอย ในผาหมของทานอปชฌาย พราศกษามนตอย เพอ บรรลถงประเภทวชาลกศร ไดเหนพระพทธเจาผปราศจากธล สมควรรบ เครองบชา ผองอาจ ประเสรฐ เลศ พระนามวาตสสะ ผตรสรแลว ดงคชสารตวประเสรฐ ผสงสดกวานระ ผเลศลอย เปนมหาวระ เชษฐบรษ ของโลก ประเสรฐกวานระ ทรงเหยยบผาสาฎกผนนอยทเราลาดไว ครน เราไดเหนพระองคผสองแสงสวางในโลก ปราศจากมลทนเชนกบพระจนทร มใจผองใส ไดถวายบงคมพระบาทของพระศาสดา ในกลปท ๙๔ แตกลปน เราไดถวายผาสาฎกผนนอยใด ดวยการถวายผาสาฎกนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการถวายผาสาฎกผนนอย ในกลปท ๓๗ แตกลปน เราไดเปน พระเจาจกรพรรดองคหนง เปนจอมแหงชน มนามวาสนนทะ มพล มาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เรา ทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระอกกนตสญญกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ อกกนตสญญกเถราปทาน. สปปทายกเถราปทานท ๙ (๒๑๙) วาดวยผลแหงการถวายเนยใสและนามน [๒๒๑] เรานงอยในปราสาทอนประเสรฐ แวดลอมดวยหมนาร ไดเหนพระสมณะ ผทรงประชวร จงนอมนมสการพระมหาวรเจา ผประเสรฐกวาเทวดา

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 243 ประเสรฐกวานระ ซงเสดจเขามาสเรอน (ของเรา) เราไดถวายเนยใสและ นามนแดพระพทธเจาพระนามวาสทธตถะ ผคงท เราไดเหนพระองคผม ความกระวนกระวายสงบระงบ มอนทรย คอ พระพกตรผองใส จงถวาย บงคมพระบาทของพระศาสดา แลวใหประกาศไปในบร พระวรเจาผถงทสด แหงฤทธ ทรงเหนเราผเลอมใสด จงเสดจเหาะขนสนภากาศ ดงพระยาหงส ในอมพร ในกลปท ๙๔ แตกลปน เราไดถวายทานใด ในกาลนน ดวยทานนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการถวายเนยใสและนามน ในกลปท ๑๗ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรดพระองคหนง ทรงพระนามวาทตเทพ ทรง สมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทา เสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระสปปทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ สปปทายกเถราปทาน. ปาปนวารยเถราปทานท ๑๐ (๒๒๐) วาดวยผลแหงการแตงทจงกรม [๒๒๒] เราแผวถางทจงกรมของพระผมพระภาคพระนามวาปยทสส มงบงดวยไมออ ปองกนลมและแดด เรากอสรางกศลเพอตองการเวนบาป ตงความเพยร ในศาสนาของพระศาสดา เพอละกเลสทงหลาย ในกลปท ๑๑ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรดพระองคหนง ปรากฏพระนามวาอคคเตชะ ทรง สมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทา เสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระปาปนวารยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ปาปนวารยเถราปทาน. -----------------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 244 รวมอปทานทมในวรรคน คอ ๑. หตถทายกเถราปทาน ๒. ปานธทายกเถราปทาน ๓. สจจสญญกเถราปทาน ๔. เอกสญญกเถราปทาน ๕. รงสสญญกเถราปทาน ๖. สนธตเถราปทาน ๗. ตาลวณฏทายกเถราปทาน ๘. อกกนตสญญกเถราปทาน ๙. สปปทายกเถราปทาน ๑๐. ปาปนวารยเถราปทาน มคาถา ๕๔ คาถา ฉะนแล. จบ หตถวรรคท ๒๒ --------------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 245 อาลมพนทายกวรรคท ๒๓ อาลมพนทายกเถราปทานท ๑ (๒๒๑) วาดวยผลแหงการถวายราวสะพาน [๒๒๓] เราไดถวายทหนวงเหนยว (ราวสะพาน) แดพระผมพระภาคพระนามวา อตถทสส เชษฐบรษของโลก ผคงท เปนจอมของสตว เราเดนไป (ปกครอง) ตลอดแผนดนอนกวางขวางจดฝงสาคร ยงความเปนอสระใหเปนไปในสตว ทงหลายและในแผนดน เราเผากเลสทงหลาย แลวถอนภพขนไดหมดแลว วชชา ๓ เราบรรลแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ในกลปท ๖๒ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรดจอมกษตรย ๓ พระองค ทรงพระนามวา เอกาทสสตะ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระอาลมพนทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ อาลมพนทายกเถราปทาน. อชนทายกเถราปทานท ๒ (๒๒๒) วาดวยผลแหงการถวายทอนหนง [๒๒๔] ในกลปท ๓๑ แตกลปน ขาพระองคเปนคนคอยตอนรบหมคณะ ไดเหน พระพทธเจา ผปราศจากธล สมควรรบเครองบชา ขาแตพระองคผจอมสตว เชษฐบรษของโลก ประเสรฐกวานระ ขาพระองคไดถวายทอนหนงแด พระพทธเจาพระนามวาสข ผเปนเผาพนธของโลก เพราะกรรมนน ขาพระองคเสวยสมบตแลว เผากเลสทงหลายแลว ขาพระองคทรงกายอน เปนทสดอยในศาสนาของพระสมมาสมพทธเจา ในกลปท ๓๑ แตกลปน ขาพระองคไดถวายหนงสตวใด ดวยการถวายหนงสตวนน ขาพระองค

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 246 ไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการถวายหนงสตว ในกลปท ๕๐ แตกลปน ขาพระองคไดเปนพระเจาจกรพรรดราชนามวาสทายกะ สมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ ขาพระองคทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาขาพระองค ไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระอชนทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ อชนทายกเถราปทาน. เทวรตนยเถราปทานท ๓ (๒๒๓) วาดวยผลแหงการถวายเนอ [๒๒๕] เมอกอนน เราเปนพรานเนอ ไดเหนพระพทธเจา ผปราศจากธล สมควรรบ เครองบชา ในปาใหญ เราจงถวายชนเนอแดพระพทธเจา พระนามวา วปสส ผแสวงหาคณใหญ เราไดเสวยอสรยยศในโลก (น) พรอมทง เทวโลก ดวยการถวายเนอน รตนะยอมบงเกดแกเรา รตนะ ๒ ประการ เกดแกเราในโลก เพอบรรลธรรมในปจจบน เรายอมเสวยรตนะทงหมด นน เพราะผลแหงการถวายเนอ ตวของเราออนและปญญาของเรารได ละเอยดละออ ในกลปท ๙๑ แตกลปน เราไดถวายเนอใด ในกาลนน ดวยการถวายเนอนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการถวายเนอ ใน กลปท ๔ แตกลปน เราไดเปนพระเจาจกรพรรดองคหนง เปนจอมแหงชน มนามวามหาโรหตะ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทา เสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระเทวรตนยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ เทวรตนยเถราปทาน. จบ ภาณวารท ๑๐

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 247 อารกขทายกเถราปทานท ๔ (๒๒๔) วาดวยผลแหงการสรางไพรท [๒๒๖] เราไดใหสรางไพรทถวายแดพระผมพระภาคพระนามวาสทธตถะ และได ถวายอารกขาแดพระสคตเจา ผแสวงหาคณอนใหญหลวง ดวยกรรมพเศษ นน เราไมเหนภยทนาหวาดเสยวเลย ความสะดงกลวไมมแกเราผเกดแลว ในภพไหนๆ ในกลปท ๙๔ แตกลปน เราไดใหสรางไพรทใด ในกาลกอน ดวยการสรางไพรทนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการสรางไพรท ถวาย ในกลปท ๖ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรด พระนามวาอปสเสนะ ทรงสมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระอารกขทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ อารกขทายกเถราปทาน. อพยาธกเถราปทานท ๕ (๒๒๕) วาดวยผลแหงการถวายโรงไฟ [๒๒๗] เราไดถวายโรงไฟแดพระผมพระภาคพระนามวาวปสส ไดถวายอาวาสและ เครองรองรบนารอนแกภกษอาพาธ ดวยกรรมนน อตภาพของเราอนผม ฤทธนรมตดแลว เราไมรสกปวยไขเลย นเปนผลแหงบญกรรม ในกลป ท ๙๑ แตกลปน เราไดถวายโรงไฟ ในกาลนน ดวยการถวายโรงไฟนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการถวายโรงไฟ และในกลปท ๗ แต กลปน เราไดเปนพระเจาจกรพรรดองคหนง เปนจอมแหงชน สมบรณ ดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราได ทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระอพยาธกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ อพยาธกเถราปทาน.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 248 วกลปปผยเถราปทานท ๖ (๒๒๖) วาดวยผลแหงการบชาดวยดอกพกล [๒๒๘] ชนทงหลายรจกชอเราวานารทะ รจกเราวากสสปะ เราไดเหนพระพทธ เจานามวาวปสส ผเลศกวาบรรดาสมณะ อนเทวดาสกการะ ทรงไวซง อนพยญชนะ สมควรรบเครองบชา เราถอเอาดอกพกลไปบชาแดพระ พทธเจา ในกลปท ๙๑ แตกลปน เราไดบชาพระพทธเจาดวยดอกไมใด ดวยการบชานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงพทธบชา ในกลปท ๗๔ แตกลปน ไดมพระมหากษตรยพระนามวาโรมสะ ทรงสวมพวง ดอกไมเปนอาภรณ มยาน พล และพาหนะพรงพรอม คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระวกลปปผยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ วกลปปผยเถราปทาน. โสวรรณวฏงสกยเถราปทานท ๗ (๒๒๗) วาดวยผลแหงการถวายพวงมาลย [๒๒๙] เราเดนอยตามพนทสวน ไดเหนพระพทธเจาผเปนนายกของโลก เราไดถอ มาลยประดบศรษะททาดวยทอง อนสราง (ตกแตง) อยางด ขนคอชาง ไปอยางรบดวน บชาแดพระพทธเจาพระนามวาสข ผเปนเผาพนธของโลก ในกลปท ๓๑ แตกลปน เราไดบชาพระพทธเจาดวยดอกไมใด ดวยการ บชานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงพทธบชา ในกลปท ๒๗ แตกลปน เราไดเปนพระเจาจกรพรรดพระองคหนง เปนจอมแหงชน มนามวามหาปตาปะ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเรา ไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระโสวรรณวฏงสกยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ โสวรรณวฏงสกยเถราปทาน.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 249 มญชวฏงสกยเถราปทานท ๘ (๒๒๘) วาดวยผลแหงการบชาโพธพฤกษ [๒๓๐] เมอพระโลกนาถ พระนามวาสข ผประเสรฐกวาบรรดาเจาลทธ เสดจ นพพานแลว เราไดทาการบชาโพธพฤกษ อนเกลอนกลนดวยมาลยประดบ ศรษะ ในกลปท ๓๑ แตกลปน เราไดทาการบชาใด ในกาลนน ดวย การบชานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการบชาโพธพฤกษ ในกลป ท ๒๖ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรด (พระองคหนง) ทรงพระนาม วาเมฆพภะ ทรงสมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษ เหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชด แลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระมญชวฏงสกยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ มญชวฏงสกยเถราปทาน. สกตาเวฬยเถราปทานท ๙ (๒๒๙) วาดวยผลแหงการถวายพวงมาลย [๒๓๑] ในกาลนน เราเปนนายมาลาการมนามวาอสตะ ไดถอเอาพวงมาลยไป เพอนอมเกลาถวายแดพระราชา ยงไมทนถงพระราชา กไดพบพระพทธเจา ผนาของโลก พระนามวาสข เราราเรงมจตโสมนส ไดบชาแดพระพทธเจา ในกลปท ๓๑ แตกลปน เราไดบชาพระพทธเจาดวยดอกไมใด ดวย การบชานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงพทธบชา ในกลปท ๒๕ แตกลปน เราไดเปนพระเจาจกรพรรดราช มกาลงมาก มนามวาเวภาระ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และ อภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระสกตาเวฬยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ สกตาเวฬยเถราปทาน.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 250 เอกวนทนยเถราปทานท ๑๐ (๒๓๐) วาดวยผลแหงการถวายบงคม [๒๓๒] เรามจตเลอมใส มใจโสมนส ไดถวายบงคมพระพทธเจา ผประเสรฐสด พระนามวาเวสสภ ผองอาจ สามารถ มความเพยร ผทรงชานะวเศษ ใน กลปท ๓๑ แตกลปน เราไดทากรรมใด ในกาลนน ดวยกรรมนน เรา ไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการถวายบงคม ในกลปท ๒๔ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรด ทรงพระนามวาวคตานนทะ ทรงสมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระเอกวนทนยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ เอกวนทนยเถราปทาน. ------------------- รวมอปทานทมในวรรคน คอ ๑. อาลมพนทายกเถราปทาน ๒. อชนทายกเถราปทาน ๓. เทวรตนยเถราปทาน ๔. อารกขทายกเถราปทาน ๕. อพยาธกเถราปทาน ๖. วกลปปผยเถราปทาน ๗. โสวรรณวฏงสกยเถราปทาน ๘. มญชวฏงสกยเถราปทาน ๙. สกตาเวฬยเถราปทาน ๑๐. เอกวนทนยเถราปทาน ทานผเหนประโยชนทงหลายคานวณคาถาได ๕๕ คาถา ฉะนแล. จบ อาลมพนทายกวรรคท ๒๓. ---------------------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 251 อทกาสนทายวรรคท ๒๔ อทกาสนทายกเถราปทานท ๑ (๒๓๑) วาดวยผลแหงการถวายอาสนะตงนา [๒๓๓] เราออกจากประตอารามแลว ไดลาดแผนกระดาน (สาหรบนง) ไว และ ไดตงนา (ฉนนาใช) ไว เพอบรรลประโยชนอนสงสด ในกลปท ๓๑ แตกลปน เราไดทากรรมใด ในกาลนน ดวยกรรมนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลเพราะลาดอาสนะและตงนา ในกลปท ๑๕ แตกลปน ไดมพระ เจาจกรพรรด พระนามวาอภสามะ ทรงสมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพล มาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระอทกาสนทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ อทกาสนทายกเถราปทาน. ภาชนทายกเถราปทานท ๒ (๒๓๒) วาดวยผลแหงการถวายภาชนะ [๒๓๔] ในกาลนน เราเปนชางหมออยในนครพนธมด เราไดแบงภาชนะถวายแก ภกษสงฆในนครนนเสมอๆ ในกลปท ๙๑ แตกลปน เราไดแบงภาชนะ ถวายภกษสงฆแลว เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการถวายภาชนะ ในกลปท ๕๓ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรด พระนามวาอนนตชล ทรง สมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเรา ไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระภาชนทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ภาชนทายกเถราปทาน.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 252 สาลปปผยเถราปทานท ๓ (๒๓๓) วาดวยผลแหงการถวายดอกสาละ [๒๓๕] ในกาลนน เราเปนคนทาขนมขายอยในนครอรณวด เราไดเหนพระชนเจา พระนามวาสข เสดจไปทางประตบานเรา เรามใจผองใสรบบาตรของพระ พทธเจาซงเสดจมาถงพอด แลวไดถวายดอกสาละแกพระองค ในกลปท๓๑ แตกลปน เราไดถวายดอกไมใด ดวยการถวายดอกไมนน เราไมร จกทคตเลย นเปนผลแหงการถวายดอกสาละ ในกลปท ๑๔ แตกลปน เราไดเปนพระเจาจกรพรรดมนามวาอมตญชละ สมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระสาลปปผยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ สาลปปผยเถราปทาน กลญชทายกเถราปทานท ๔ (๒๓๔) วาดวยผลแหงการใหเสอลาแพน [๒๓๖] ในกาลนน เราเปนชางสานอยในนครตวรา อนนารนรมย หมชนในนครนน เลอมใสในพระพทธเจาพระนามวาสทธตถะ ผสองโลกใหสวางไสว หม ชนเทยวแสวงหาเสอลาแพนเพอบชาพระโลกนาถ เราไดใหเสอลาแพนแก ชนทงหลายผทาพทธบชา ในกลปท ๙๔ แตกลปน เราไดทากรรมใด ในกาลนน ดวยกรรมนน ไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการใหเสอลาแพน ในกลปท ๗๗ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรด พระนามวาชลนธระ ทรง สมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเรา ไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระกลญชทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ กลญชทายกเถราปทาน

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 253 เวททายกเถราปทานท ๕ (๒๓๕) วาดวยผลแหงการสรางไพรท [๒๓๗] เรามจตเลอมใส มใจโสมนส ไดใหชางกอสรางไพรทไวทไมโพธพฤกษ อนเปนไมอดมของพระผมพระภาคพระนามวาวปสส เพราะเราไดใหชาง กอสรางไพรท ในกลปท ๙๑ แตกลปน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหง การสรางไพรท ในกลปท ๑๑ แตกลปน เราไดเปนพระเจาจกรพรรด มนามวาสรยสมะ สมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระเวททายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ เวททายกเถราปทาน. วรรณการเถราปทานท ๖ (๒๓๖) วาดวยผลแหงการใหส [๒๓๘] ในกาลนน เราเปนชางยอมอยในนครอรณวด เรายอมภณฑะ คอ ผาท พระเจดยใหมสตางๆ ในกลปท ๓๑ แตกลปน เรายอมสใด ในกาลนน ดวยการยอมนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการใหส ในกลปท ๒๓ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรด พระนามวาจนทสมะ ทรงสมบรณ ดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราได ทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระวรรณการกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ วรรณการกเถราปทาน.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 254 ปยาลปปผยเถราปทานท ๗ (๒๓๗) วาดวยผลแหงการบชาดวยดอกมะหาด [๒๓๙] ในกาลกอน เราเปนพรานเนอ (เทยว) อยในปาชฏ เราเหนตนมะหาด มดอกบาน จงเกบมาโยน โรย ลงททางเดน เรามใจผองใส รบบาตร ของพระพทธเจาซงกาลงเสดจดาเนนอยททาง แลวไดถวายมะหาดแกพระ องค ในกลปท ๙๑ แตกลปน เราไดบชาพระพทธเจาดวยดอกไมใด ดวย การบชานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงพทธบชา คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราไดทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระปยาลปปผยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ปยาลปปผยเถราปทาน. อมพยาคทายกเถราปทานท ๘ (๒๓๘) วาดวยผลแหงการถวายผลมะมวง [๒๔๐] เราเปนผฉลาดในศลปะของตน ไดไปสปาชฏ ไดพบพระพทธเจากาลงเสดจ ดาเนนอย จงถวายผลมะมวง ในกลปท ๙๑ แตกลปน เราไดถวายทานใด ในกาลนน ดวยทานนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการถวาย ผลมะมวง คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระอมพยาคทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ อมพยาคทายกเถราปทาน.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 255 ชคตการกเถราปทานท ๙ (๒๓๙) วาดวยผลแหงการสรางลานดน [๒๔๑] เมอพระโลกนาถพระนามวาอตถทสส ผสงสดกวานระ เสดจนพพานแลว เราไดใหสรางลานดนไวทพระสถปอนอดมของพระพทธเจา ในกลปท ๑,๘๐๐ แตกลปน เราไดทากรรมใดไว ในกาลนน ดวยกรรมนน เราไมร จกทคตเลย นเปนผลแหงการสรางลานดน คณวเศษเหลาน คอ ปฏ สมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธ ศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระชคตการกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ชคตการกเถราปทาน. วาสทายกเถราปทานท ๑๐ (๒๔๐) วาดวยผลแหงการถวายมด [๒๔๒] ในกาลกอน เราเปนชางทองอยในตวรานครอนอดม เราไดถวายมดเลม หนงแดพระสยมภ ผไมทรงแพอะไรๆ ในกลปท ๙๔ แตกลปน เราได ถวายมดใด ในกาลนน ดวยการถวายมดนน เราไมรจกทคตเลย นเปน ผลแหงการถวายมด คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระวาสทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ วาสทายกเถราปทาน. ------------------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 256 รวมอปทานทมในวรรคน คอ ๑. อทกาสนทายกเถราปทาน ๒. ภาชนทายกเถราปทาน ๓. สาลปปผยเถราปทาน ๔. กลญชทายกเถราปทาน ๕. เวททายกเถราปทาน ๖. วรรณการกเถราปทาน ๗. ปยาลปปผยเถราปทาน ๘. อมพยาคทายกเถราปทาน ๙. ชคตการกเถราปทาน ๑๐. วาสทายกเถราปทาน และมคาถา ๓๘ คาถา ฉะนแล. จบ อทกาสนทายวรรคท ๒๔. -------------------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 257 ตวรทายวรรคท ๒๕ ตวรฏฐทายกเถราปทานท ๑ (๒๔๑) วาดวยผลแหงการถวายกอนดนแดง [๒๔๓] ในกาลกอน เราเปนนายพรานเนอ (เทยว) อยในปาใหญ เราเหนดน แดง จงถอเอามาถวายแกสงฆ ในกลปท ๙๑ แตกลปน เราไดถวายทาน ใด ในกาลนน ดวยทานนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการถวาย กอนดนแดง คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และ อภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระตวรฏฐทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ตวรฏฐทายกเถราปทาน. นาคเกสรยเถราปทานท ๒ (๒๔๒) วาดวยผลแหงการบชาดวยดอกบนนาค [๒๔๔] เราใสลกธนไวในแลงแลว เขาไปยงทามกลางปา ไดเหนตนบนนาคม ดอกเปนพวง อนขนอยใกลทางเดน จงประคองดวยมอทงสอง ประนมกร อญชลบนเศยรเกลา บชาแดพระพทธเจา พระนามวาตสสะ ผเปนเผา พนธของโลก ในกลปท ๙๒ แตกลปน เราไดบชาพระพทธเจาดวยดอก ไมใด ดวยการบชานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงพทธบชา ใน กลปท ๗๗ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรดพระนามวาสโมกขรณะ ทรง สมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสม ภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธ ศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระนาคเกสรยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ นาคเกสรยเถราปทาน.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 258 นฬนเกสรยเถราปทานท ๓ (๒๔๓) วาดวยผลแหงการบชาดวยดอกบว [๒๔๕] เราเปนนกกานา เทยวอยในทามกลางชาตสระ ครงนน เราไดเหนพระ พทธเจาผประเสรฐกวาเทวดา เสดจไปในอากาศ เรามใจผองใส เอา จะงอยปากคาบดอกบวบชาแดพระพทธเจา พระนามวาตสสะ ผเปนเผา พนธของโลก ในกลปท ๙๒ แตกลปน เราไดบชาพระพทธเจาดวยดอก ไมใด ดวยการบชานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงพทธบชา ใน กลปท ๗๓ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรดพระนามวา สตตปตตะ ทรงสมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหชดแจงแลว พระ พทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระนฬนเกสรยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ นฬนเกสรยเถราปทาน. วรวปปผยเถราปทานท ๔ (๒๔๔) วาดวยผลแหงการบชาดวยดอกทาวยายมอม [๒๔๖] พระผมพระภาคผนาของโลก เสดจดาเนนไปพรอมดวยพระขณาสพหลาย พน เราเกบดอกทาวยายมอมบชาแดพระพทธเจา ในกลปท ๙๑ แตกลปน เราไดบชาพระพทธเจาดวยดอกไมใด ดวยการบชานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงพทธบชา คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระวรวปปผยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ วรวปปผยเถราปทาน.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 259 กฏธปกเถราปทานท ๕ (๒๔๕) วาดวยผลแหงการใหเครองอบ [๒๔๗] เราเปนคนรกษาพระคนธกฎของพระผมพระภาค พระนามวาสทธตถะ เรา มจตเลอมใส อบพระคนธกฎใหหอมดวยมอทงสองของตน ตามกาลอน สมควร ในกลปท ๙๔ แตกลปน เราไดทากรรมใด ในกาลนน ดวยกรรม นน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการใหเครองอบกลนหอม คณ วเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาให แจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน ทราบวา ทานพระกฏธปกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ กฏธปกเถราปทาน. ปตตทายกเถราปทานท ๖ (๒๔๖) วาดวยผลแหงการถวายบาตร [๒๔๘] ดวยการฝกอยางดเยยม เราไดถวายบาตรแดพระผมพระภาค พระนามวา สทธตถะ ผแสวงหาคณอนใหญ ผตรง ผคงท ในกลปท ๙๔ แตกลปน เราไดถวายทานใด ในกาลนน ดวยทานนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผล แหงการถวายบาตร คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระปตตทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ปตตทายกเถราปทาน

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 260 ธาตปชกเถราปทานท ๗ (๒๔๗) วาดวยผลแหงการบารงพระธาต [๒๔๙] เมอพระโลกนาถพระนามวาสทธตถะ ผสงสดกวานระ เสดจนพพาน แลว เราไดพระธาตองคหนง ของพระผมพระภาคจอมสตว ผคงท เรา เกบพระธาตของพระพทธเจา ผเปนเผาพนธพระอาทตยนนไวบชาตลอด ๕ ป ดงพระองคผสงสดกวานระยงดารงอย ในกลปท ๙๔ แตกลปน เรา ไดบชาพระธาตใด ดวยการบชานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลเพราะ บารงพระธาต คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และ อภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระธาตปชกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ธาตปชกเถราปทาน. สตตสตตลปปผปชกเถราปทานท ๘ (๒๔๘) วาดวยผลแหงการบชาดวยดอกมะล [๒๕๐] ในกาลนน เราไดวางดอกมะลซอน ๗ ดอกไวบนศรษะ บชาแดพระ พทธเจาพระนามวาเวสสภ ผสงสดกวานระ ในกลปท ๓๑ แตกลปน เราไดบชาดอกไมใด ดวยการบชานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหง การบชาดวยดอกไม คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระสตตสตตลปปผปชกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการ ฉะนแล จบ สตตสตตลปปผปชกเถราปทาน

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 261 พมพชาลปปผยเถราปทานท ๙ (๒๔๙) วาดวยผลแหงการบชาดวยดอกมะกลาหลวง [๒๕๑] พระสยมภชนเจาผอครบคคล พระนามวาปทมตระ ทรงประกาศสจจะ ๔ ทรงแสดงอมฤตบท ในกาลนน เราทาดอกมะกลาหลวงใหแนน บชาแด พระพทธเจาผจอมสตว ผคง ทในกลปท ๖๘ แตกลปน ไดมพระเจา จกรพรรด ๔ พระองค ทรงพระนามวากญชไกรสร ทรงสมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระพมพชาลปปผยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ พมพชาลปปผยเถราปทาน. อททาลทายกเถราปทานท ๑๐ (๒๕๐) วาดวยผลแหงการบชาดวยดอกคน [๒๕๒] พระสยมภผไมทรงแพอะไรๆ มพระนามชอวากกกธะ เสดจออกจากปา ชฏ เสดจถงแมนาใหญ ในกาลนน เรามใจเลอมใส ไดถอเอาดอกคนมา ถวายแดพระสยมภ ผสารวมอนทรยเปนอนด ผซอตรง ในกลปท ๓๑ แตกลปน เราไดบชาพระพทธเจาดวยดอกไมใด ดวยการบชานน เราไมรจก ทคตเลย นเปนผลแหงการถวายดอกไม คณวเศษเหลาน คอ ปฏสม ภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธ ศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน ทราบวา ทานพระอททาลทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ อททาลทายกเถราปทาน. --------------------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 262 รวมอปทานทมในวรรคน คอ ๑. ตวรฏฐทายกเถราปทาน ๒. นาคเกสรยเถราปทาน ๓. นฬนเกสรยเถราปทาน ๔. วรวปปผยเถราปทาน ๕. กฏธปกเถราปทาน ๖. ปตตทายกเถราปทาน ๗. ธาตปชกเถราปทาน ๘. สตตสตตลปปผปชกเถราปทาน ๙. พมพชาลปปผยเถราปทาน ๑๐. อททาลทายกเถราปทาน บณฑตทงหลายนบคาถาได ๓๗ คาถา ฉะนแล จบ ตวรทายวรรคท ๒๕. -----------------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 263 โถมกวรรคท ๒๖ โถมกเถราปทานท ๑ (๒๕๑) วาดวยผลแหงการสรรเสรญ [๒๕๓] เราอยในเทวโลก ไดฟงธรรมของพระพทธเจาพระนามวา วปสส ผ แสวงหาคณอนใหญหลวง แลวเบกบานใจไดกลาวคานวา ขอนอบนอม แดพระองค บรษอาชาไนย ขอนอบนอมแดพระองค บรษสงสด พระองค ทรงแสดงอมฤตบท ทรงยงชนเปนอนมากใหขามได ในกลปท ๙๑ แตกลปน เราไดกลาววาจาใด ในกาลนน ดวยการกลาววาจานน เราไมร จกทคตเลย นเปนผลแหงการสรรเสรญ คณวเศษเหลาน คอ ปฏสม ภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธ ศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระโถมกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ โถมกเถราปทาน. เอกาสนทายกเถราปทานท ๒ (๒๕๒) วาดวยผลแหงการถวายบณฑบาต [๒๕๔] เรากบภรยาตองการจะกอสรางกศลสมภาร ในศาสนาของพระพทธเจาผ ประเสรฐสด จงละเพศเทวดามาในมนษยโลกน เรามใจผองใส ไดถวาย ภกษาแกพระเถระ ผเปนสาวกของพระพทธเจาพระนามวาปทมตระ มนาม ชอวาเทวละ ในกลปทหนงแสนกลปน เราไดทากรรมใด ในกาลนน ดวยกรรมนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการถวายบณฑบาต คณ วเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาให แจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระเอกาสนทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ เอกาสนทายกเถราปทาน.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 264 จตกปชกเถราปทานท ๓ (๒๕๓) วาดวยผลแหงการทาพทธบชา [๒๕๕] พระสยมภสมพทธเจาผไมแพอะไรๆ พระนามวาอานนทะ เสดจ ปรนพพานแลวในปาชฏอนปราศจากมนษย ในกาลนน เราจากเทวโลก มาในมนษยโลกน ไดทาจตกาธารแลวถวายพระเพลงพระสรระ ณ ทนน และไดทาสกการะ ในกลปท ๙๑ แตกลปน เราไดทากรรมใด ในกาลนน ดวยกรรมนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงพทธบชา คณวเศษ เหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจง ชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระจตตปชกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ จตกปชกเถราปทาน. จมปกปปผยเถราปานท ๔ (๒๕๔) วาดวยผลแหงการบชาดวยดอกจาปา [๒๕๖] มภเขาชอวาวกนะ อยทไมไกลตอภเขาหมวนต พระสมณเจาผมอนทรยอน อบรมแลว ประทบอย ณ ทามกลางภเขานน เราไดเหนพระองคทานสงบ ระงบ มใจผองใส ไดถอเอาดอกจาปา ๓ ดอก โปรยลงบชา ในกลปท ๙๑ แตกลปน เราไดบชาพระพทธเจาดวยดอกไมใด ดวยการบชานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงพทธบชา คณวเศษเหลาน คอ ปฏสม ภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธ ศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระจมปกปปผยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ จมปกปปผยเถราปทาน

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 265 สตตปาฏลยเถราปทานท ๕ (๒๕๕) วาดวยผลแหงการบชาดวยดอกแคฝอย [๒๕๗] เราไดเหนพระพทธเจาผรงเรองโชตชวง ดงดอกกรรณการ ประทบนง อยทระหวางภเขา จงไดเกบดอกแคฝอยมาบชาแดพระพทธเจา ในกลป ท ๙๑ แตกลปน เราไดบชาพระพทธเจาดวยดอกไมใด ดวยการบชานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงพทธบชา คณวเศษเหลาน คอ ปฏ สมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธ ศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระสตตปาฏลยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ สตตปาฏลยเถราปทาน. อปหนทายกเถราปทานท ๖ (๒๕๖) วาดวยผลแหงการถวายรองเทา [๒๕๘] ในกาลนน เราชอวาจนทนะ เปนบตรของพระปจเจกพทธเจา เราได ถวายรองเทาคหนง (ดวยความปรารถนาวา) ทานจงยงความตรสรใหสาเรจ แกเรา ในกลปท ๙๑ แตกลปน เราไดถวายรองเทาใด ในกาลนน ดวย การถวายรองเทานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการถวายรองเทา คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทา ใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระอปาหนทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ อปหนทายกเถราปทาน.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 266 มญชรปชกเถราปทานท ๗ (๒๕๗) วาดวยผลแหงการบชาดวยดอกไมตางๆ [๒๕๙] เราทาพมดอกไมแลว เดนไปในถนน ไดเหนพระพทธเจาผเลศกวา สมณะทงหลาย แวดลอมดวยภกษสงฆ เรามจตเลอมใส มใจโสมนส และมปตอยางยง จงประคองดอกไมดวยมอทงสองบชาแดพระพทธเจา ในกลปท ๙๒ แตกลปน เราไดบชาพระพทธเจาดวยดอกไมใด ดวย การบชานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการบชาดวยดอกไม ใน กลปท ๗๓ แตกลปน เราไดเปนพระเจาจกรพรรดองคหนง เปนใหญ ในแผนดน มนามชอวาโชตยะ มพลมาก คณวเศษเหลานคอ ปฏสม ภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธ ศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระมญชรปชกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ มญชรปชกเถราปทาน. ปรรณทายกเถราปทานท ๘ (๒๕๘) วาดวยผลแหงการถวายใบไม [๒๖๐] เราเปนผทรง (นงหม) ผาเปลอกไมกรองอยทภเขาหมวนต เปนผมของ ไมเคมและใบไมเปนอาหาร และสารวมในศลทงหลาย เมอถงเวลาอาหาร เชา พระพทธเจาพระนามวาสทธตถะ เสดจมาหาเรา เราเลอมใส ได ถวายอาหารนนแดพระพทธเจาดวยมอทงสองของตน ในกลปท ๙๔ แต กลปน เราไดถวายใบไมใด ในกาลนน ดวยทานนน เราไมรจกทคต เลย นเปนผลแหงการถวายใบไม ในกลปท ๒๗ แตกลปน เราไดเปน พระเจาจกรพรรดราชพระนามวายทตถยะ สมบรณดวยแกว ๗ ประการ ม พลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระปรรณทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ปรรณทายกเถราปทาน.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 267 กฏทายกเถราปทานท ๙ (๒๕๙) วาดวยผลแหงการบชาดวยกฎ [๒๖๑] ในกาลนน พระสมพทธเจาเสดจเทยวไปสปา ประทบอยทโคนไม เรา ไดสรางบรรณศาลาถวายแดพระองคผไมทรงแพอะไรๆ ในกลปท ๙๑ แตกลปน เราไดถวายกฎใบไมใด ดวยการถวายกฎนน เราไมรจกทคต เลย นเปนผลแหงการถวายกฎ ในกลปท ๓๘ แตกลปน ไดมพระเจา จกรพรรดราช ๑๖ พระองค มหาชนขนานพระนามวา สพพตถอภวสส คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทา ใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระกฏทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ กฏทายกเถราปทาน. อคคปปผยเถราปทานท ๑๐ (๒๖๐) วาดวยผลแหงการบชาดวยดอกคนทรง [๒๖๒] เราไดเหนพระสมพทธเจาพระนามวาสข มพระฉววรรณดงทองคา ประ ทบนงอยในระหวางภเขา รงเรองดวยพระรศมดงกองเพลง เราถอเอา ดอกคนทรง เขาไปเฝาพระองคผอดมกวานระ มจตเลอมใส มใจโสมนส บชาแดพระพทธเจา ในกลปท ๓๑ แตกลปน เราไดบชาพระพทธเจา ดวยดอกไมใด ดวยการบชานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหง พทธบชา ในกลปท ๒๕ แตกลปน เราไดเปนพระเจาจกรพรรดพระนาม วามตตฆาตกะ สมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษ เหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชด แลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระอคคปปผยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ อคคปปผยเถราปทาน. ------------------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 268 รวมอปทานทมในวรรคน คอ ๑. โถมกเถราปทาน ๒. เอกาสนทายกเถราปทาน ๓. จตกปชกเถราปทาน ๔. จมปกปปผยเถราปทาน ๕. สตตปาฏลยเถราปทาน ๖. อปหนทายกเถราปทาน ๗. มญชรปชกเถราปทาน ๘. ปรรณทายกเถราปทาน ๙. กฏทายกเถราปทาน ๑๐. อคคปปผยเถราปทาน และในวรรคน นบคาถาได ๔๑ คาถา. จบ โถมกวรรคท ๒๖. --------------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 269 ปทมกเขปวรรคท ๒๗ อากาสกขปยเถราปทานท ๑ (๒๖๑) วาดวยผลแหงการบชาดวยดอกบว [๒๖๓] เราไดเหนพระพทธเจาพระนามวาสทธตถะ มพระฉววรรณดงทองคา เสดจดาเนนอยในระหวางตลาด จงถอเอาดอกบวงาม ๒ ดอกเขาไปเฝา พระองคผประเสรฐกวานระ เราวางดอกบวดอกหนงไวแทบพระบาทของ พระพทธเจา ผประเสรฐสด อกดอกหนงเราหยบโยนขนไปในอากาศ ในกลปท ๙๔ แตกลปน เราไดบชาพระพทธเจาดวยดอกไมใด ดวยการ บชานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการถวายดอกไม ในกลปท ๓๒ แตกลปน เราไดเปนพระเจาจกรพรรดองคหนง เปนใหญในแผน ดน พระนามวาอนตลกขกร มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนา เราไดทาเสรจแลว ดงน ทราบวา ทานพระอากาสกขปยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ อากาสกขปยเถราปทาน. เตลมกขยเถราปทานท ๒ (๒๖๒) วาดวยผลแหงการบชาดวยการทานามน [๒๖๔] เมอพระผมพระภาคพระนามวาสทธตถะ ผประเสรฐกวานระ นพพาน แลว ในกาลนน เราเอานามนทาทไพรทแหงโพธพฤกษ ในกลปท ๙๔ แตกลปน เราไดทานามนใด ในกาลนน ดวยการทานามนนน เราไมรจก ทคตเลย นเปนผลแหงการทานามน ในกลปท ๒๔ แตกลปน ไดม พระเจาจกรพรรดจอมกษตรยพระนามวาสฉว ทรงสมบรณดวยแกว ๗

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 270 ประการ คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระเตลมกขยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะน. จบ เตลมกขยเถราปทาน. อฑฒจนทยเถราปทานท ๓ (๒๖๓) วาดวยผลแหงการบชาโพธพฤกษ [๒๖๕] เราไดถวายอฑฒจนทไวทไมโพธพฤกษอนอดม แหงพระผมพระภาค พระนามวาตสสะ ในกลปท ๙๒ แตกลปน เราไดบชาไมโพธพฤกษดวย อฑฒจนทใด ดวยการบชานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการบชา โพธพฤกษ ในกลปท ๒๕ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรดจอมกษตรย พระนามวาเทวละ ทรงสมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษ เหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจง ชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระอฑฒจนทยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ อฑฒจนทยเถราปทาน. ทปทายกเถราปทานท ๔ (๒๖๔) วาดวยผลแหงการถวายประทป [๒๖๖] ในกาลนน เราเปนเทพบตร ลงมาสแผนดน มใจเลอมใสไดถวายประทป ๕ ดวง ดวยมอทงสองของตน ในกลปท ๙๔ แตกลปน เราไดถวายประทป ใด ในกาลนน ดวยการถวายประทปนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผล แหงการถวายประทป ในกลปท ๕๕ แตกลปน เราไดเปนพระเจาจกรพรรด

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 271 พระองคหนง เปนใหญในแผนดน มนามวาสมนตจกข มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทา ใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระทปทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ทปทายกเถราปทาน วฬาลทายกเถราปทานท ๕ (๒๖๕) วาดวยผลแหงการถวายมนมอเสอ [๒๖๗] มภเขาชอโรมสะ อยในทไมไกลตอภเขาหมวนต พระสมณเจาผมอนทรย อนอบรมแลว อยทเชงเขานน เราไดถอเอามนมอเสอไปถวายแดพระ สมณเจา พระสยมภมหาวรเจาผไมแพอะไรๆ ตรสอนโมทนาวา ทานมใจ ผองใส ถวายมนมอเสอแกเรา ผลจะบงเกดแกทานในภพททานเกด ใน กลปท ๙๔ แตกลปน เราไดถวายมนมอเสอใด ดวยทานนน เราไมรจก ทคตเลย นเปนผลแหงการถวายมนมอเสอ คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระ พทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระวฬาลทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ วฬาลทายกเถราปทาน. มจฉทายกเถราปทานท ๖ (๒๖๖) วาดวยผลแหงการถวายปลา [๒๖๘] ในกาลนน เราเปนนกออก อยทฝงแมนาจนทภาคา เราไดคาบปลาตวใหญ มาถวายแดพระมนพระนามวาสทธตถะ ในกลปท ๙๔ แตกลปน เราได ถวายปลาใด ในกาลนน ดวยทานนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการ

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 272 ถวายปลา คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และ อภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระมจฉทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ มจฉทายกเถราปทาน. ชวหงสกเถราปทานท ๗ (๒๖๗) วาดวยผลแหงการถวายบงคม [๒๖๙] ในกาลนน เราเปนพรานปาอยใกลฝงแมนาจนทภาคา เราไดเหนพระพทธ เจา พระนามวาสทธตถะ เสดจไปในอากาศ เราประนมกรอญชลแลด พระมหามนอย ไดยงจตของตนใหเลอมใสแลว ถวายบงคมพระองคผ นาโลก ในกลปท ๙๔ แตกลปน เราไดถวายบงคมพระนราสภใด ดวย การถวายบงคมนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการถวายบงคม คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทา ใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระชวหงสกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ชวหงสกเถราปทาน. สลฬปปผกเถราปทานท ๘ (๒๖๘) วาดวยผลแหงการถวายดอกสน [๒๗๐] ในกาลนน เราเปนกนนรอยทใกลฝงแมนาจนทภาคา เราไดเหนพระ พทธเจาพระนามวาวปสส ผรงเรองผองใสดวยรศม เรามจตเลอมใส มใจโสมนส และมปตอยางยง ถอเอาดอกสนมาโปรยลงบชาแดพระวปสส พทธเจา ในกลปท ๙๑ แตกลปน เราไดบชาพระพทธเจาดวยดอกไมใด ดวยการบชานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงพทธบชา คณวเศษ

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 273 เหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจง ชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระสลฬปปผยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ สลฬปปผยเถราปทาน. อปาคตหาสนยเถราปทานท ๙ (๒๖๙) วาดวยผลแหงการถวายบงคม [๒๗๑] มสระทสรางอยางดอยททามกลางภเขาหมวนต เราเปนผเสอนามศรษะอย เบองลางนากลว อยในสระนน พระพทธเจาพระนามวาวปสส ผอนเคราะห ประกอบดวยพระกรณา ผนาของโลก พระองคประสงคจะชวยเหลอเรา จงเสดจมาในสานกของเรา เราไดเหนพระมหาวรเจาผประเสรฐกวาเทวดา เลศกวานระ เสดจเขามา จงออกจากทอยอาศยแลวไดถวายบงคมแด พระศาสดา ในกลปท ๙๑ แตกลปน เราไดถวายบงคมพระศาสดา ผเปน อดมบรษใด ดวยการถวายบงคมนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหง การถวายบงคม คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และ อภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระอปาคตหาสนยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ อปาคตหาสนยเถราปทาน. ตรณยเถราปทานท ๑๐ (๒๗๐) วาดวยผลแหงการขามสง [๒๗๒] พระศาสดาสมมาสมพทธเจา พระนามวาวปสส มพระฉววรรณดงทองคา ผนาโลก แวดลอมดวยพระภกษสงฆ ประทบยนอยทฝงแมนา เรอ

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 274 สาหรบจะขามในหวงมหรรณพนนไมม เราจงออกจากแมนา ขามสง พระศาสดาผเปนนายกของโลก ในกลปท ๙๑ แตกลปน เราขามสงพระ ศาสดาผสงสดกวานระใด ดวยการขามสงนน เราไมรจกทคตเลย นเปน ผลแหงการขามสง คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระตรณยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ตรณยเถราปทาน --------------- รวมอปทานทมในวรรคน คอ ๑. อากาสกขปยเถราปทาน ๒. เตลมกขยเถราปทาน ๓. อฑฒจนทยเถราปทาน ๔. ทปทายกเถราปทาน ๕. วฬาลทายกเถราปทาน ๖. มจฉทายกเถราปทาน ๗. ชวหงสกเถราปทาน ๘. สลฬปปผยเถราปทาน ๙. อปาคตหาสนยเถราปทาน ๑๐. ตรณยเถราปทาน และในวรรคนนบคาถาได ๔๑ คาถา. จบ ปทมกเขปวรรคท ๒๗. -------------------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 275 สวรรณพมโพหนวรรคท ๒๘ สวรรณพมโพหนยเถราปทานท ๑ (๒๗๑) วาดวยผลแหงการถวายหมอน [๒๗๓] เรามจตเลอมใส ไดถวายอาสนะหนงอาสนะ และไดถวายหมอนดวยมอทง สองของตน เพอบรรลประโยชนอนสงสด ในกลปท ๙๑ แตกลปน เรา ไดถวายหมอน ดวยทานนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการถวาย หมอน ในกลปท ๖๓ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรดจอมกษตรยพระนาม วาอสมะ ทรงสมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระสวรรณพมโพหนยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ สวรรณพมโพหนยเถราปทาน. ตลมฏฐยเถราปทานท ๒ (๒๗๒) วาดวยผลแหงการถวายงา [๒๗๔] พระศาสดาอครนายกของโลก ทรงทราบความดารของเรา มพระกายอน สาเรจดวยพระทย เสดจเขามาดวยฤทธ เรามจตเลอมใสโสมนส ถวาย บงคมพระศาสดาผอดมบรษซงเสดจเขามา แลวไดถวายงากามอหนง ใน กลปท ๙๑ แตกลปน เราไดถวายทานใด ในกาลนน ดวยทานนน เราไม รจกทคตเลย นเปนผลแหงการถวายงากามอหนง ในกลปท ๑๖ แตกลป น ไดมพระเจาจกรพรรดจอมกษตรยพระนามวาคนธยะ สมบรณดวย แกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 276 วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราได ทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระตลมฏฐยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ตลมฏฐยเถราปทาน. จงโกฏกยเถราปทานท ๓ (๒๗๓) วาดวยผลแหงการถวายผอบดอกไม [๒๗๕] พระศาสดาพระนามวาสทธตถะ ประทบอยในระหวางภเขาใกลมหาสมทร เราเขาไปเฝาแลว ทาบญมการกราบไหวเปนตน ไดถวายผอบดอกไม ครนเราถวายผอบดอกไม แดพระสยมภ พระนามวาสทธตถะ ผแสวงหา คณอนยงใหญ ผอนเคราะห แลวบนเทงอยในสวรรคตลอดกลปหนง ใน กลปท ๙๔ แตกลปน เราไดถวายผอบดอกไมใด ในกาลนน ดวยทานนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการถวายผอบดอกไม คณวเศษเหลาน คอปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระจงโกฏกยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ จงโกฏกยเถราปทาน อพภญชนทายกเถราปทานท ๔ (๒๗๔) วาดวยผลแหงการถวายยาหยอดตา [๒๗๖] เราไดถวายยาหยอดตาแดพระผมพระภาค พระนามวาโกณฑญญะ ผปราศ จากราคะ ผคงท มพระหฤทยไมรายกาจ ไมทรงมธรรมเครองเนนชา ม ปกตเพงฌาน เปนไปลวงโมหะทงปวง ทรงแสวงหาประโยชนแกโลก ทงมวล ผเปนจอมสตว ผมนคง ในกลปอนหาประมาณมได แตกลปน เราไดถวายยาหยอดตา ดวยทานนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหง

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 277 การถวายยาหยอดตา ในกลปท ๑๕ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรดจอม กษตรยพระนามวาวรปปะ ทรงสมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราได ทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระอพภญชนทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ อพภญชนทายกเถราปทาน. เอกญชลยเถราปทานท ๕ (๒๗๕) วาดวยผลแหงการถวายเครองลาด [๒๗๗] เมอเรามอบถวายเครองลาดใบไมแดพระผมพระภาค ซงประทบอยทโคน มะเดอ แลวถวายโอกาสทอยแดพระสมณะ ผแสวงหาคณอนใหญหลวง เราประนมกรอญชลแลว ลาดเครองลาดดอกไมถวายแดพระผมพระภาค พระนามวาตสสะ ผเปนจอมสตว เปนนาถะของโลก ผคงท ในกลป ท ๙๒ แตกลปน เราไดทาเครองลาดดอกไมใด ดวยกรรมนน เราไมร จกทคตเลย นเปนผลแหงการถวายเครองลาด ในกลปท ๑๔ แตกลปน เราไดเปนพระเจาจกรพรรดผเปนจอมมนษย พระนามวาเอกอญชลกะ มพลมากคณวเศษเหลานคอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราไดทาใหชดแจงแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระเอกญชลยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ เอกญชลยเถราปทาน. โปตถทายกเถราปทานท ๖ (๒๗๖) วาดวยผลแหงการถวายผาเปลอกไม [๒๗๘] เราปรารภพระศาสดา พระธรรม และพระสงฆ ถวายผาเปลอกไม แด พระผมพระภาค ผแสวงหาคณอนใหญหลวง เปนทกขเณยบคคลผเลศ ในกลปท ๙๑ แตกลปน เราไดทากรรมใด ในกาลนน ดวยกรรมนน เรา

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 278 ไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการถวายผาเปลอกไม คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระ พทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระโปตถทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ โปตถทายกเถราปทาน. จตกปชกเถราปทานท ๗ (๒๗๗) วาดวยผลแหงการบชาจตกาธาร [๒๗๙] เราเทยวไปตามกระแสนา ใกลฝงแมนาจนทภาคา เราเกบดอกยานทราย ๗ ดอก มาบชาจตกาธาร ในกลปท ๙๔ แตกลปน เราไดบชาจตกาธารใด ดวยการบชานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการบชาจตกาธาร ใน กลปท ๖๗ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรด พระนามวาปฏชคคะ ทรง สมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเรา ไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระจตกปชกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ จตกปชกเถราปทาน อาลวทายกเถราปทานท ๘ (๒๗๘) วาดวยผลแหงการถวายเหงามน [๒๘๐] มแมนาใหญอนสวยงามนาด อยใกลภเขาหมวนต ทใกลแมนานน เรา ไดเหนพระอรหนตผปราศจากราคะ มรศมสกใสนาใครเหน เราเหนทาน ประกอบในความสงบระงบอยางยงแลว มใจชนบาน เลอมใส ไดถวาย เหงามนแกทานดวยมอทงสองของตน ในกลปท ๓๑ แตกลปน เราได ถวายเหงามนใด ดวยทานนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการถวาย

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 279 เหงามน คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระอาลวทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ อาลวทายกเถราปทาน. ปณฑรกเถราปทานท ๙ (๒๗๙) วาดวยผลแหงการถวายดอกบวขาว [๒๘๑] ในกาลนน พระสยมภผมรศม มนามวาโรมสะ เรามจตผองใส ไดถวาย ดอกบวขาวแดทาน ในกลปท ๙๔ แตกลปน เราไดถวายดอกบวขาวใน กาลนน ดวยทานนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการถวายดอก บวขาว คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระปณฑรกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ปณฑรกเถราปทาน. ตรณยเถราปทานท ๑๐ (๒๘๐) วาดวยผลแหงการถวายสะพาน [๒๘๒] เรามใจเลอมใส ไดทาสะพานดวยมอทงสองของตน ไวททางใหญอนไม ราบเรยบ เพอตองการใหชาวโลกขาม ในกลปท ๙๑ แตกลปน เราไดทา สะพานใด ดวยกรรมนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการให สะพาน ในกลปท ๕๕ แตกลปน เราไดเปนพระเจาจกรพรรดองคหนง พระนามวาสโมคตะ สมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษ เหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจง ชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระตรณยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ตรณยเถราปทาน. --------------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 280 รวมอปทานทมในวรรคน คอ ๑. สวรรณพมโพหนยเถราปทาน ๒. ตลมฏฐยเถราปทาน ๓. จงโกฏกยเถราปทาน ๔. อพภญชนทายกเถราปทาน ๕. เอกญชลยเถราปทาน ๖. โปตถทายกเถราปทาน ๗. จตกปชกเถราปทาน ๘. อาลวทายกเถราปทาน ๙. ปณฑรกเถราปทาน ๑๐. ตรณยเถราปทาน บณฑตนบคาถาได ๔๒ คาถา จบ สวรรณพมโพหนวรรคท ๒๘ จบ ภาณวารท ๑๑ -------------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 281 ปรรณทายกวรรคท ๒๙ ปรรณทายกเถราปทานท ๑ (๒๘๑) วาดวยผลแหงการถวายผก [๒๘๓] เรานงอยในบรรณศาลา บรโภคโภชนะ คอ ผก พระมหาฤาษพระนาม วาสทธตถะ ผสองโลกใหสวาง ทรงเยยวยาโลกทงปวง เสดจมาหาเราผ เขาไปอยในบรรณศาลา เราไดถวายผกแกพระองค ซงประทบนงบนเครอง ลาดใบไม ในกลปท ๙๔ แตกลปน เราไดถวายผกใด ในกาลนน ดวย ทานนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการถวายผก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระปรรณทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ปรรณทายกเถราปทาน. ผลทายกเถราปทานท ๒ (๒๘๒) วาดวยผลแหงการถวายผลไม [๒๘๔] พระผมพระภาคพระนามวาสทธตถะ ทรงสนโดษเสมอดวยเขาสเนร ทรง ไวเชนกบธรณ เสดจออกจากสมาธแลว เขามาหาเราเพอภกษา เรามใจ ผองใส ไดถวายผลสมอ มะขามปอม มะมวง ชมพ สมอพเภก กระเบา กระบาก มะตม และผลมะปรางทงหมด แดพระผมพระภาค พระนาม วาสทธตถะ ผแสวงหาคณอนใหญหลวง ทรงอนเคราะหโลกทงปวง ในกลปท ๙๔ แตกลปน เราไดถวายผลไมใด ในกาลนน ดวยทานนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการถวายผลไม ในกลปท ๕๗ แตกลป น ไดมพระเจาจกรพรรดจอมกษตรยพระนามวาเอกชฌะ ทรงสมบรณดวย

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 282 แกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจ แลว ดงน. ทราบวา ทานพระผลทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ผลทายกเถราปทาน ปจจคคมนยเถราปทานท ๓ (๒๘๓) วาดวยผลแหงการตอนรบ [๒๘๕] เรามใจผองใส ไดทาการตอนรบพระผมพระภาค พระนามวาสทธตถะ ผประเสรฐกวานระ สองโลกใหสวางไสว ทรงเยยวยาโลกทงปวง เสดจ เทยวอยในปาดงราชสห องอาจดงมาอาชาไนย สวยงามดงตนรกฟา ซง กาลงเสดจมา ในกลปท ๙๔ แตกลปน เราไดตอนรบพระผมพระภาค ผประเสรฐกวานระ ดวยกรรมนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหง การตอนรบ ในกลปท ๒๗ แตกลปน เราไดเปนพระเจาจกรพรรด พระองคหนง เปนจอมแหงชน มนามวาปรวาระ มพลมาก คณวเศษ เหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจง ชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน ทราบวา ทานพระปจจคคมนยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ปจจคคมนยเถราปทาน เอกปปผยเถราปทานท ๔ (๒๘๔) วาดวยผลแหงการถวายดอกไม [๒๘๖] ในกาลนน เราเปนปศาจอยทประตเมองดานทศทกษณ เราไดเหนพระ พทธเจาผปราศจากธล มรศมสกใสดงพระจนทร เราไดถวายดอกไมดอก หนง แดพระพทธเจาพระนามวาวปสส ผเลศกวานระ ทรงแสวงหา

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 283 ประโยชนใหแกโลกทงปวง เปนจอมสตว ผคงท ในกลปท ๑๑ แต กลปน เราไดถวายดอกไมใด ในกาลนน ดวยทานนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงพทธบชา คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระเอกปปผยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ เอกปปผยเถราปทาน. มฆวปปผยเถราปทานท ๕ (๒๘๕) วาดวยผลแหงการบชาดวยดอกดหม [๒๘๗] พระสยมภผไมแพอะไรๆ ทานมอนทรยผองใสไมขนมว เขาสมาธอยใน ทใกลฝงแมนานมมทานท ในกาลนน เราไดเหนพระสมพทธเจาผไมแพ อะไรๆ แลว เกดเลอมใสโสมนส ไดบชาองคพระสยมภดวยดอกดหม ในกลปท ๙๑ แตกลปน เราไดบชาพระพทธเจาดวยดอกไมใด ดวยการ บชานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงพทธบชา คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระมฆวปปผยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ มฆวปปผยเถราปทาน. อปฏฐายกเถราปทานท ๖ (๒๘๖) วาดวยการบชาดวยการถวายคนอปฏฐาก [๒๘๘] เราไดเหนพระพทธเจาพระนามวาสทธตถะ ผควรรบเครองบชา เปนจอม สตว เปนมหานาคเชษฐบรษของโลก ประเสรฐกวานระ เสดจดาเนนอยท ถนน เราไดถวายคนอปฏฐากแกพระองค ผทรงแสวงหาประโยชนเกอกล

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 284 แกโลกทงปวง ทรงแสวงหาคณอนใหญหลวง ซงเราใหคนไปทลเชญเสดจ มา พระมหามนสมพทธเจาทรงรบแลวมอบ (คน) ใหเสดจลกขนจาก อาสนะนนแลว เสดจกลบมงตรงไปทางทศปจจม ในกลปท ๙๔ แต กลปน เราไดถวายคนอปฏฐากในกาลนน ดวยกรรมนน เราไมรจก ทคตเลย นเปนผลแหงการถวายคนอปฏฐาก ในกลปท ๕๗ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรดพระนามวาพลเสน สมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระอปฏฐายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ อปฏฐายกเถราปทาน. อปทานยเถราปทานท ๗ (๒๘๗) วาดวยผลแหงการสรรเสรญ [๒๘๙] เรามใจเลอมใส ไดสรรเสรญปพจรรยาของพระสคตเจาทงหลาย ผแสวง หาคณอนใหญหลวง และไดถวายบงคมพระบาทดวยเศยรเกลา และดวย มอทงสองของตน ในกลปท ๙๒ แตกลปน เราไดสรรเสรญปพจรรยาของ พระสคตดวยกรรมนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการสรรเสรญ คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เรา ทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระอปทานยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ อปทานยเถราปทาน. สตตาหปพพชตเถราปทานท ๘ (๒๘๘) วาดวยผลแหงการบวช [๒๙๐] พระสงฆสาวกของพระผมพระภาค พระนามวาวปสส อนมหาชน สกการะนบถอ ในกาลกอนเราถงความวบต แตกจากญาต ดวยความใคร

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 285 ในสตถศาสนา เราจงเขาบวชในศาสนาเพอระงบความวบต ยนดอยใน การบวช ๗ วน ในกลปท ๙๑ แตกลปน เราไดบวชในกาลนน ดวยการ บวชนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการบวช ในกลปท ๖๗ แต กลปน ไดมพระเจาจกรพรรด ๗ พระองค ปรากฏพระนามวา สเนกขมมะ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระสตตาหปพพชตเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ สตตาหปพพชตเถราปทาน. พทธปฏฐายกเถราปทานท ๙ (๒๘๙) วาดวยผลแหงการบารง [๒๙๑] ในกาลนน ชอของเราวาเวธมภน (และ) เปนชอบดาของเรา (ดวย) บดาจบมอของเราพาไปมอบถวาย พระมหามนพระพทธเจาทงหลายผเปน อครนายกของโลกเหลาน ทรงมงหมายเอาเรา เรามจตเลอมใส ไดบารง พระพทธเจาเหลานนโดยเคารพดวยมอของตน ในกลปท ๓๑ แตกลปน เราไดบารงพระพทธเจาทงหลายในกาลนน ดวยกรรมนน เราไมรจกทคต เลย นเปนผลแหงการบารง ในกลปท ๒๓ แตกลปน ไดมพระเจา จกรพรรด จอมกษตรย ๔ พระองค ทรงพระนามวาสมณปฏฐาก มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทา ใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระพทธปฏฐายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ พทธปฏฐายกเถราปทาน.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 286 ปพพงคมนยเถราปทานท ๑๐ (๒๙๐) วาดวยผลแหงการสารวม [๒๙๒] พวกเรา ๘๔,๐๐๐ คน ไมมความกงวลจงออกบวช เพอบรรลประโยชน อนสงสด เราเปนหวหนาของพวกเหลานน ศษยเหลานนยงมราคะและ โมหะ แตจตผองใสไมขนมว มจตเลอมใสบารงเราโดยเคารพดวยมอทง สองของตนๆ พระสยมภผขณาสพทงหลายคายโทสะแลว ทากจทควร ทาเสรจแลว ไมมอาสวะ ไมแพอะไรๆ แผเมตตาจตไป พวกเรา บารงพระสมพทธเจาเหลานน เปนผมสตทากาลกรยาแลว ไดไปสความ เปนเทวดาในกลปท ๙๔ แตกลปน เราไดรกษาศลใด ดวยการรกษาศล นน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการสารวม คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระ พทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระปพพงคมนยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ปพพงคมนยเถราปทาน. ------------------- รวมอปทานทมในวรรคน คอ ๑. ปรรณทายกเถราปทาน ๒. ผลทายกเถราปทาน ๓. ปจจคคมนยเถราปทาน ๔. เอกปปผยเถราปทาน ๕. มฆวปปผยเถราปทาน ๖. อปฏฐายกเถราปทาน ๗. อปทานยเถราปทาน ๘. สตตาหปพพชตเถราปทาน ๙. พทธปฏฐายกเถราปทาน ๑๐. ปพพงคมนยเถราปทาน และทานไดกลาวคาถาไว ๓๘ คาถา. จบ ปรรณทายกวรรท ๒๙ ------------------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 287 จตกปชกวรรคท ๓๐ จตกปชกเถราปทานท ๑ (๒๙๑) วาดวยผลแหงการบชาดวยดอกไมตางๆ [๒๙๓] ในกาลนน เราเปนพราหมณมนามชอวา อชตะ เราประสงคจะทาการ บชา จงรวบรวมดอกไมตางๆ ไว เราไดเหนจตกาธารของพระพทธเจา พระนามวา สข ผเปนเผาพนธของโลกอนรงเรองอย จงนาเอาดอกไม นนมาบชาทจตกาธาร ในกลปท ๓๑ แตกลปน เราไดบชาดวยดอกไม ใด ดวยการบชานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงพทธบชา ใน กลปท ๒๗ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรด จอมมนษย ๗ พระองค ทรงพระนามวา สปชชลตะ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราได ทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระจตกปชกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ จตกปชกเถราปทาน. ปปผธารกเถราปทานท ๒ (๒๙๒) วาดวยผลแหงการยกดอกไมขนบชา [๒๙๔] เราเปนผนงผาเปลอกไมคากรอง หมหนงสตวเฉวยงบาขางซาย ยงอภญ ญา ๕ ใหบงเกดแลว เปนผลบคลาพระจนทรได เราไดเหนพระศาสดาพระ นามวาวปสส ผสองโลกใหสวางไสว ซงเสดจมาถงสานกเรา เราจงยก ดอกแคฝอยขนบชาแดพระองค ในกลปท ๙๑ แตกลปน เราไดยกดอกไม ใดขนบชา ดวยกรรมนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการยกดอกไม ขนบชา ในกลปท ๘๗ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรดพระองคหนง

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 288 เปนใหญในแผนดน พระนามวา สมนตธรณะ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระปปผธารกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ปปผธารกเถราปทาน. ฉตตทายกเถราปทานท ๓ (๒๙๓) วาดวยผลแหงการถวายฉตร [๒๙๕] ในกาลนน บตรของเราบวชแลว นงหมผากาสายะ แลวทานนนบรรลถง ความเปนพระพทธะ อนชาวโลกบชา นพพานแลว เราคนหาบตรของตน ไปทางเบองหลงอาราม ไดไปถงจตกาธารแหงบตรของเราผดบแลว เปน ผใหญ เราประนมกรอญชล ไหวจตกาธารทปาชานน และยกฉตรขาวขน ตงประดษฐานไว (บชา) ในกาลนน ในกลปท ๙๔ แตกลปน เราได ยกฉตรขน (บชา) ใด ดวยการบชานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผล แหงการถวายฉตร ในกลปท ๒๕ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรด ๗ พระองค เปนจอมแหงชน มพระนามวามหารหะ มพลมาก คณวเศษ เหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชด แลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระฉตตทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ฉตตทายกเถราปทาน. สททสญญกเถราปทานท ๔ (๒๙๔) วาดวยผลแหงการไดสททสญญา [๒๙๖] เมอพระอาทตยยงไมขน ความเลอมใสของเรามอยางไพบลย ความปรากฏ แหงพระพทธเจาผประเสรฐสด ผแสวงหาคณใหญ ไดมในโลก เราได ฟงแตเสยงในความปรากฏนน แตไมไดเหนพระชนเจา เมอเราจะทากาล

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 289 กรยา ไดระลกถงความจาหมายในพระพทธเจา ในกลปท ๙๔ แตกลปน เราไดสญญาใดในกาลนน ดวยสญญานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผล แหงพทธบชา คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และ อภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระสททสญญกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ สททสญญกเถราปทาน โคสสนกเขปกเถราปทานท ๕ (๒๙๕) วาดวยผลแหงการลาดไมจนทนขาว [๒๙๗] เราออกจากประตพระอารามแลว ไดลาด (ทอด) ไมจนทนขาวไว (เพอ ใหสงฆเดน) เราไดเสวยกรรมของตน นเปนผลแหงบรพกรรม มา สนธพอาชาไนย มกาลงวงเรวดงลม เปนพาหนะเรว เราไดเสวยผลนน ทงหมด นเปนผลแหงการลาดไมจนทนขาว โอ กศลสมภารนอย (กลบ) ใหผลมากมาย เราทาดในเขตด ผลอนไมไดเสยวแหงกศล สมภารทเรา ทาในสงฆ ในกลปท ๙๔ แตกลปน เราไดลาดไมจนทรขาว ในกลปท ๗๕ แตกลปน เราไดเปนพระเจาจกรพรรดองคหนง มนามวาสปตฏฐตะ มเดชมาก มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระโคสสนกเขปกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ โคสสนกเขปกเถราปทาน.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 290 ปทปชกเถราปทานท ๖ (๒๙๖) วาดวยผลแหงการบชาพระบาท [๒๙๘] ในกาลนน เราเปนกนนรอยทภเขาหมวนต เราไดเหนพระพทธเจาผ ปราศจากธล มรศมผดผองดงพระจนทร เวลานน เราไดเขาเฝาพระพทธเจา พระนามวาวปสส ผนาโลกแลวไดเอา (นา) แกนจนทนและกฤษณา รดลงทพระบาท ในกลปท ๙๑ แตกลปน เราไดบชาพระบาทใด ดวย การบชานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการบชาพระบาท คณวเศษ เหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจง ชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระปทปชกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ปทปชกเถราปทาน. เทสกตตกเถราปทานท ๗ (๒๙๗) วาดวยผลแหงการสรรเสรญ [๒๙๙] ในกาลนน เราเปนพราหมณมนามวาอปสาลหกะ เราเขาไปยงปาชฏ ได เหนพระพทธเจาผเปนนาถะของโลก ประเสรฐกวานระ ผควรรบเครอง บชาของโลก แลวไดถวายบงคมแทบพระบาท พระพทธเจาทรงทราบวาเรา มจตเลอมใสแลว ทรงหายไป เราออกจากปาแลว ระลกถงพระพทธเจาผ ประเสรฐสด เราสรรเสรญประเทศนนแลว บนเทงอยในสวรรคตลอด กลป ในกลปท ๙๒ แตกลปน เราไดสรรเสรญประเทศใด ดวยการ สรรเสรญนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการสรรเสรญ คณวเศษ เหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชด แลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระเทสกตตกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ เทสกตตกเถราปทาน.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 291 สรณคมนยเถราปทานท ๘ (๒๙๘) วาดวยผลแหงการถงสรณะ [๓๐๐] ในกาลนน เราเปนพรานอยใกลภเขาหมวนต เราไดเหนพระพทธเจา พระนามวาวปสส เชษฐบรษของโลก ประเสรฐกวานระ ไดเขาเฝาพระ สมพทธเจาแลว ทาไวยาวจกร ไดเขาถงพระองคผเปนจอมสตว ผคงท เปนสรณะ ในกลปท ๙๑ แตกลปน เราไดถงสรณะใด ดวยการถงสรณะ นน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการถงสรณะ คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระ พทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระสรณคมนยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ สรณคมนยเถราปทาน. อมพปณฑยเถราปทานท ๙ (๒๙๙) วาดวยผลแหงการถวายผลมะมวง [๓๐๑] เราปรากฏวาเปนทานพ (อสร) มนามชอวาโรมสะ เราไดถวายผลมะมวง แกพระพทธเจาพระนามวาวปสส ผแสวงหาคณใหญ กลปน ๙๑ แตกลป น เราไดถวายผลมะมวงใด ในกาลนน ดวยทานนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการถวายผลมะมวง คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราได ทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระอมพปณฑยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ อมพปณฑยเถราปทาน. อนสงสาวกเถราปทานท ๑๐ (๓๐๐) วาดวยผลแหงการประกาศคณวเศษ [๓๐๒] เราไดเหนพระชนเจา พระนามวาวปสส กาลงเสดจเทยวบณฑบาต จงได ถวายภกษาทพพหนงแกพระองคผเปนจอมสตว ผคงท ในกาลนน เราม

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 292 จตเลอมใสโสมนสไดถวายบงคม (และ) ไดประกาศพระพทธเจาใหมหาชน ทราบ เพอบรรลประโยชนอนสงสด ในกลปท ๙๑ แตกลปน เราได ประกาศใหมหาชนทราบ ดวยกรรมนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหง การประกาศ คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และ อภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระอนสงสาวกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ อนสงสาวกเถราปทาน. -------------------- รวมอปทานทมในวรรคน คอ ๑. จตกปชกเถราปทาน ๒. ปปผธารกเถราปทาน ๓. ฉตตทายกเถราปทาน ๔. สททสญญกเถราปทาน ๕. โคสสนกเขปกเถราปทาน ๖. ปทปชกเถราปทาน ๗. เทสกตตกเถราปทาน ๘. สรณคมนยเถราปทาน ๙. อมพปณฑยเถราปทาน ๑๐. อนสงสาวกเถราปทาน บณฑตคานวนคาถาได ๔๗ คาถา. จบ จตกปชกวรรคท ๓๐. ------------------ อนง รวมวรรคได ๓๐ วรรค คอ ๑. กณการปปผยวรรค ๒. หตถวรรค ๓. อาลมพนทายกวรรค ๔. อทกาสนทายวรรค ๕. ตวรทายวรรค ๖. โถมกวรรค ๗. ปทมกเขปวรรค ๘. สวรรณพมโพหนวรรค ๙. ปรรณทายวรรค ๑๐. จตกปชกวรรค คาถาทงหมดม ๔๕๑ คาถา บณฑตผแสดงอรรถ คานวณบททงหมดได ๕๕๗๒ บท. จบหมวดรอยท ๓.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 293 ปทมเกสรยวรรคท ๓๑ ปทมเกสรยเถราปทานท ๑ (๓๐๑) วาดวยผลแหงการบชาดวยการโปรยเกสรดอกบว [๓๐๓] ในกาลกอน เราเปนชางพลายมาตงคะ อยในทใกลหมฤาษปจเจกพทธเจา เรามความเลอมใส ไดเอาเกสรดอกบว โปรยลงบชาแดพระปจเจกพทธเจา ผแสวงหาคณใหญ เรายงจตใหเลอมใสในพระปจเจกพทธเจาผประเสรฐ สด กาจดราคะแลว ผคงทเหลานน แลวบนเทงอยในสวรรคตลอดกลป ในกลปท ๙๑ แตกลปน เราไดโปรยเกสรดอกบวบชาในกาลนน ดวยกรรม นน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงพทธบชา คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธ ศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระปทมเกสรยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ปทมเกสรยเถราปทาน. สรรพคนธยเถราปทานท ๒ (๓๐๒) วาดวยผลแหงการถวายของหอมและดอกไม [๓๐๔] เราไดถวายของหอมและดอกไมแกพระพทธเจา พระนามวาวปสส ผ แสวงหาคณใหญ ไดถวายผาโกสยอยางดแกพระองคผซอตรง ในกลป ท ๙๑ แตกลปน เราไดถวายของหอมใดในกาลนน ดวยทานนน เราไม รจกทคตเลย นเปนผลแหงการถวายของหอม ในกลปท ๑๕ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรดจอมกษตรย พระนามวาสเวละ ทรงสมบรณดวย แกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 294 และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระสรรพคนธยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ สรรพคนธยเถราปทาน. ปรมนนทายกเถราปทานท ๓ (๓๐๓) วาดวยผลแหงการถวายขาวอยางด [๓๐๕] เราไดเหนพระพทธเจาพระนามวาวปสส ผโชตชวงดงดอกกรรณการ ม รศมรงเรองดงอาทตยอทย เชษฐบรษของโลก ประเสรฐกวานระ เรา ประนมกรอญชลแลว นาเสดจมาสเรอนของตน ครนนาเสดจพระสม พทธเจามาถงแลว ไดถวายขาวอยางดเยยม ในกลปท ๙๑ แตกลปน เราไดถวายขาวอยางดเยยมในกาลนน ดวยทานนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการถวายขาวอยางดเยยม คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนา เรา ไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระปรมนนทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ปรมนนทายกเถราปทาน. ธรรมสญญกเถราปทานท ๔ (๓๐๔) วาดวยผลแหงการฟงธรรม [๓๐๖] ไดมการฉลองพระมหาโพธแหงพระผมพระภาค พระนามวาวปสส พระ สมพทธเจาเชษฐบรษของโลก ประเสรฐกวานระ ปรากฏเหมอนวาประ ทบอย ณ โคนไมโพธ สมยนน พระผมพระภาคแวดลอมดวยภกษสงฆ ทรงประกาศ (อรย) สจจะ ๔ ทรงเปลงอาสภวาจา พระสมพทธเจาผม กเลสดงหลงคาเปด ทรงแสดงโดยยอ และทรงแสดงโดยพสดารแลว

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 295 ทรงยงมหาชนใหดบรอน เราไดฟงธรรมของพระองค เชษฐบรษของโลก ผคงท ถวายบงคมแทบพระบาทของพระศาสดาแลว บายหนากลบไปทาง ทศอดร ในกลปท ๙๑ แตกลปน เราไดฟงธรรมใดในกาลนน ดวยการ ฟงธรรมนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการฟงธรรม ในกลปท ๓๓ แตกลปน เราไดเปนพระเจาจกรพรรดองคหนง เปนใหญในแผนดน ม นามชอวาสตวา มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระธรรมสญญกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ธรรมสญญกเถราปทาน ผลทายกเถราปทานท ๕ (๓๐๕) วาดวยผลแหงการถวายผลไม [๓๐๗] ในกาลนน มอาศรมอยทฝงแมนาภาครส เราถอผลไมเดนมาสอาศรมนน ชาๆ ณ ทนน เราไดพบพระพทธเจาพระนามวาวปสส ผมรศมรงเรอง ดงพระจนทร เราไดถวายผลไมของเราทมอยทงหมดแดพระศาสดา ใน กลปท ๙๑ แตกลปน เราไดถวายผลไมใดในกาลนน ดวยทานนน เรา ไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการถวายผลไม คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระผลทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ผลทายกเถราปทาน

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 296 สมปสาทกเถราปทานท ๖ (๓๐๖) วาดวยผลแหงความเลอมใสคณวเศษ [๓๐๘] ขอนอบนอมแดพระองคผเปนพระพทธวรเจา พระองคพนแลวในททงปวง ขาพระองคเปนผถงความวบต ขอพระองคไดโปรดเปนทพงของขาพระองค นนเถด พระพทธเจาพระนามวาสทธตถะ เปนบคคลไมมใครเปรยบในโลก ทรงพยากรณแกเราวา พระสงฆเสมอดวยมหาสมทรประมาณมได สงสด ทานจงยงจตใหเลอมใสในพระสงฆนน ผปราศจากธล เปนเขตบญทใหผล ไมสนสด ดงปลกพชทดไวฉะนน พระสพพญเชษฐบรษของโลก ประเสรฐกวานระ ตรสดงน ทรงพราสอนเราอยางนแลว เสดจเหาะ ขนสพนเวหาส เมอพระสพพญผประเสรฐกวานระ พอเสดจไปไม นาน เรากถงกาลกรยา แลวไดอบตยงชนดสตในกาลนน เรายงจตให เลอมใสในพระสงฆผปราศจากธล เปนเขตบญทใหผลไมสนสด แลว บนเทงอยในสวรรคตลอดกลป ในกลปท ๙๔ แตกลปน เราไดความ เลอมใสในกาลนน ดวยความเลอมใสนน เราไมรจกทคตเลย นเปน ผลแหงความเลอมใส คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระสมปสาทกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ สมปสาทกเถราปทาน. อารามทายกเถราปทานท ๗ (๓๐๗) วาดวยผลแหงการถวายอาราม [๓๐๙] เราไดปลกสรางอารามถวายแดพระผมพระภาค พระนามวาสทธตถะ ใกล หมไมมเงารมเยน มฝงนกเขาอยอาศย เราไดพบพระพทธเจาผปราศจาก ธล สมควรรบเครองบชา เราจงนอมถวายอารามกะพระองค ผเปน เชษฐบรษของโลก ประเสรฐกวานระ เรามจตโสมนสยนด ไดถวายผลไม

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 297 และดอกไม และลาดบนน เราเกดความเลอมใส นอมถวายทานนน เราไดถวายทานแดพระพทธเจาดวยใจอนผองใส ผลยอมบงเกดแกเราใน ภพทเกด ในกลปท ๙๔ แตกลปน เราไดถวายอารามใดในกาลนน ดวยทานนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการถวายอาราม ในกลป ท ๓๗ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรด ๗ พระองค ทรงพระนามวา มทสตละ ทรงสมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระอารามทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ อารามทายกเถราปทาน. อนเลปทายกเถราปทานท ๘ (๓๐๘) วาดวยผลแหงการฉาบส [๓๑๐] เราไดเหนพระสาวกของพระพทธเจาพระนามวา อตถทสส ผเปนมน เราไดเขาไปหาทานซงกาลงทานวกรรมอยทสมา และเมอนวกรรมสาเรจ แลว เราไดใหการไลทา (ไดใหสสาหรบทา) เรามจตเลอมใสโสมนส ในพระสงฆสาวกผเปนบญเขตอนยอดเยยมในกลปท ๑๘๐๐ แตกลปน เราไดทากรรมใดในกาลนน ดวยกรรมนนเราไมรจกทคตเลย นเปนผล แหงการฉาบส คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และ อภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระอนเลปทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ อนเลปทายกเถราปทาน.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 298 พทธสญญกเถราปทานท ๙ (๓๐๙) วาดวยผลแหงสญญาในพระพทธเจา [๓๑๑] เราไดฝนเหนพระพทธเจาพระนามวาสทธตถะ ผเปลงปลงดงพระอาทตย อทย มรศมรงเรองดงพระจนทร เปนเชษฐบรษของโลก ประเสรฐกวา นระ เปนนายกของโลก กาลงเสดจดาเนนไปในละแวกปา จงยงจตให เลอมใสในพระองค แลวไดเขาถงสคต ในกลปท ๙๔ แตกลปน เรา ไดสญญาใดในกาลนน ดวยสญญานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผล แหงการสญญาในพระพทธเจา คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราไดทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนา เราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระพทธสญญกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ พทธสญญกเถราปทาน. ปพภารทายกเถราปทานท ๑๐ (๓๑๐) วาดวยผลแหงการชาระและตงหมอนา [๓๑๒] เราไดชาระ (กวาด ลาง ถ) ถาของพระผมพระภาค พระนามวาปยทสส และไดตงหมอนาสาหรบฉนไวถวายแดพระองคผคงท พระพทธเจา พระนามวาปยทสสผมหามนทรงพยากรณเราวา ลกศรพนหนง ลกคลรอย หนง คนถอธงสเหลอง ปราสาทและแกวอนประมาณมได จกบงเกด ครนเราถวายทานการชาระถาแลว บนเทงอยในสวรรคตลอดกลป ใน กลปท ๓๒ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรดจอมกษตรย พระนามวา สพทธะทรงสมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธ ศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระปพภารทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ปพภารทายกเถราปทาน --------------------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 299 รวมอปทานทมในวรรคน คอ ๑. ปทมเกสรยเถราปทาน ๒. สรรพคนธยเถราปทาน ๓. ปรมนนทายกเถราปทาน ๔. ธรรมสญญกเถราปทาน ๕. ผลทายกเถราปทาน ๖. สมปสาทกเถราปทาน ๗. อารามทายกเถราปทาน ๘. อนเลปเถราปทาน ๙. พทธสญญกเถราปทาน ๑๐. ปพภารทายกเถราปทาน และทานกลาวคาถาไว ๕๑ คาถา. จบ ปทมเกสรยวรรคท ๓๑. --------------------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 300 อารกขทายกวรรคท ๓๒ อารกขทายกเถราปทานท ๑ (๓๑๑) วาดวยผลแหงการถวายอารกขา [๓๑๓] เราไดใหทารวถวายแกพระมนพระนามวาธรรมทสส และไดถวายอารกขา แกพระองคผจอมสตว ผคงท ในกลปท ๑๘๐๐ แตกลปน เราไดทา กรรมใดในกาลนน ดวยผลกรรมทเหลอนน เราไดบรรลถงความสน อาสวะ คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระอารกขทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ อารกขทายกเถราปทาน. โภชนทายกเถราปทานท ๒ (๓๑๒) วาดวยผลแหงการถวายโภชนะ [๓๑๔] พระชนเจายอมรงโรจนทกเมอ ดงหนอไมรงทเกดด เชนไมอญชนกาลง ขนงาม เหมอนลายรงในอากาศ เรามใจผองใส ไดถวายโภชนะแดพระ องคผเปนเทวดาลวงเทวดา พระนามวาเวสสภ ผแสวงหาคณอนใหญ หลวง พระสยมภพทธเจาผไมแพอะไร ทรงอนโมทนาทานของเรานนวา ผลจงเกดแกทานในภพทเกด ในกลปท ๓๑ แตกลปน เราไดถวายทานใด ในกาลนน ดวยทานนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการถวาย โภชนะ ในกลปท ๒๕ แตกลปน เราไดเหนพระเจาจกรพรรดพระองค หนง พระนามวา อมตตกะ ทรงสมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพล มาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระโภชนทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ โภชนทายกเถราปทาน.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 301 คตสญญกเถราปทานท ๓ (๓๑๓) วาดวยผลแหงสญญาในพระพทธเจา [๓๑๕] ในอากาศไมมรอยเทา เราไดเหนพระชนเจาพระนามวา สทธตถะ เสดจ ไปสหมไตรทพทางอากาศ เรามความปลมใจเปนอนมาก เพราะไดเหน จวรของพระสมมาสมพทธเจาอนสะบดชายพลวดวยลม เทากบไดเหน พระมนเสดจไป ในกลปท ๙๔ แตกลปน เราไดสญญาใดในกาลนน ดวยสญญานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงสญญาในพระพทธเจา คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เรา ทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระคตสญญกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ คตสญญกเถราปทาน. สตตปทมยเถราปทานท ๔ (๓๑๔) วาดวยผลแหงพทธบชา [๓๑๖] เราเปนพราหมณนามวาเนสาท อยใกลฝงแมนา เรากวาดอาศรมดวย ดอกไม (ดอกปทม) มกลบ ๗ กลบ ความชนชมเกดขนแกเรา เพราะได เหนพระสมพทธเจาพระนามวาสทธตถะ ผมพระฉววรรณดงทองคา เปน นายกของโลก กาลงเสดจไปทางปา เราตอนรบพระสมพทธเจาเชษฐบรษ ของโลก ประเสรฐกวานระ นาพระองคมายงอาศรมแลว บชาดวย ดอกบวอนสวยงาม ในกลปท ๙๔ แตกลปน เราไดบชาพระพทธเจา ดวยดอกไมใด ดวยการบชานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหง พทธบชา ในกลปท ๗ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรด ๔ พระองค ทรงพระนามวามหาปาสภะ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราได ทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระสตตปทมยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ สตตปทมยเถราปทาน.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 302 ปปผาสนทายกเถราปทานท ๕ (๓๑๕) วาดวยผลแหงการถวายอาสนะดอกไม [๓๑๗] เราไดตอนรบพระสมพทธเจาพระนามวาสทธตถะ ผไมทรงแพอะไรๆ มพระฉววรรณดงทองคา พระรศมเปลงปลงดงพระอาทตย เสดจดาเนน อยในทไมไกล เชญเสดจใหเขามายงอาศรมแลว ไดถวายอาสนะดอกไม ดวยใจอนผองใส ในกาลนน เราประนมกรอญชลแลว เกดความปลมใจ ยงจตใหเลอมใสในพระพทธเจาแลว นอมกรรมนนไปดวยความปรารถนา วา บญกศลอนใดมอย ทเราไดทากะพระสยมภผไมแพอะไรๆ ดวย บญกศลทงปวงนน ขอเราจงเปนผปราศจากมลทนในศาสนา ในกลปท ๙๔ แตกลปน เราไดถวายอาสนะดอกไมในกาลนน ดวยทานนน เราไม รจกทคตเลย นเปนผลแหงการถวายอาสนะดอกไม คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระปปผาสนทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ปปผาสนทายกเถราปทาน. อาสนถวกเถราปทานท ๖ (๓๑๖) วาดวยผลแหงการสรรเสรญ [๓๑๘] ในกาลนน เราเทยวคนหาพระเจดย อนชอวาอตตมะ ของพระพทธเจา พระนามวาสข ผเปนเผาพนธของโลก ในไพรวนอนเปนปาใหญ เรา ออกจากปาใหญ จงไดพบพระทนงทอง เราทาหนงสตวเฉวยงบาขางหนง ประนมกรอญชลสรรเสรญพระพทธเจาผนายกของโลก ครนสรรเสรญ พระพทธเจาผอครนายกของโลกในสวนกลางวนแลว มจตโสมนสยนด ไดเปลงวาจานวา ขอนอบนอมแดพระองค บรษอาชาไนย ขอนอบนอม แดพระองค อดมบรษ ขาแตพระมหาวรเจา เชษฐบรษของโลก

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 303 ประเสรฐกวานระ พระองคเปนสพพญ ครนเราสรรเสรญพระพทธเจา พระนามวาสข ดวยการทานมตกราบไหวอาสนะแลว บายหนากลบไป ทางทศอดร ในกลปท ๓๑ แตกลปน เราไดสรรเสรญพระพทธเจาผ ประเสรฐกวาชน ดวยการสรรเสรญนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผล แหงการสรรเสรญ ในกลปท ๒๗ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรด ๗ พระองค ทรงพระนามวาอดลยะ ทรงสมบรณดวยแกว ๗ ประการ ม พลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระอาสนถวกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ อาสนถวกเถราปทาน. สททสญญกเถราปทานท ๗ (๓๑๗) วาดวยผลแหงสญญาในพระพทธเจา [๓๑๙] พระมหาวรเจาผมพระรปพระโฉมสวยงามนาด ทรงแสดงอมตบทอย พระองคแวดลอมดวยหมพระสาวก ประทบอย ณ วหารอนอดม ทรงสง เคราะหมหาชนดวยพระวาจาอนไพเราะ ไดมเสยงกกกองแผไปกวางขวาง แผไปในเทวดาและมนษย เราไดฟงเสยงนฤโฆษแลว ยงจตใหเลอมใส ในพระสรเสยงของพระพทธเจาพระนามวาสทธตถะ ผแสวงหาคณใหญ ไดถวายบงคมพระองคผเปนนายกของโลก ในกลปท ๙๔ แตกลปน เราไดสญญาใดในกาลนน ดวยสญญานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผล แหงสญญาในพระพทธเจา คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจ แลว ดงน. ทราบวา ทานพระสททสญญกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ สททสญญกเถราปทาน.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 304 ตรงสยเถราปทานท ๘ (๓๑๘) วาดวยผลแหงความสรรเสรญ [๓๒๐] ปตเกดขนแกเรา เพราะไดเหนพระพทธเจาพระนามวา สทธตถะ ผ องอาจดงพระยาราชสห ประทบนงอย ณ ระหวางภเขา ยงทศใหสวาง ไสว ดงกองไฟทภเขา และเพราะไดเหนแสงสวางของพระอาทตย แสงสวางของพระจนทร และแสงสวางของพระพทธเจา ครนเราไดเหน แสงสวาง ๓ ประการ และเหนพระสาวกอนอดมแลว จงทาหนงสตว เฉวยงบาขางหนง แลวสรรเสรญพระพทธเจาผเปนนายกของโลกวา พระจนทร พระอาทตย และพระพทธเจาผเปนนายกของโลก ๓ อยาง นแล สองแสงสวางในโลก เปนผบรรเทาความมดของโลก เรายกขอ อปมาขนสรรเสรญพระมหามน ครนเราสรรเสรญพระคณของพระพทธเจา แลว บนเทงอยในสวรรคตลอดกลป ในกลปท ๙๔ แตกลปน เราได สรรเสรญพระพทธเจาใด ดวยการสรรเสรญนน เราไมรจกทคตเลย น เปนผลแหงความสรรเสรญ ในกลปท ๖๑ แตกลปน ไดมพระเจาจกร พรรดพระองคหนง ทรงพระนามวาญาณวระ ทรงสมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระตรงสยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ตรงสยเถราปทาน. นาลปปผยเถราปทานท ๙ (๓๑๙) วาดวยผลแหงการถวายดอกบว ๗ ดอก [๓๒๑] ในกาลนน เราเปนชาวนาอย ณ ทใกลฝงแมนาสนธ ประกอบ ในแหลงการงานของผอน อาศยอาหารของผอน เราเทยวไปตามแมนาสนธ

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 305 ไดเหนพระชนเจาพระนามวาสทธตถะ กาลงประทบนงเขาสมาธอย ดง ดอกบวบานฉะนน ในกาลนน เราจงเดดดอกบว ๗ ดอกทขว โปรยบชา ทพระเศยรของพระพทธเจาผเปนเผาพนธพระอาทตย เราเขาเฝาองค พระสมมาสมพทธเจามพระฉววรรณดงทองคา มพระหฤทยมนคง ในการ อนกล ยากทจะเขาใกลได ดงชางมาตงคะตกมน ๓ ครง มพระปญญา ทรงอบรมอนทรยแลว ไดประนมกรอญชลถวายบงคมแดพระศาสดา ในกลปท ๙๔ แตกลปน เราไดบชาพระพทธเจาดวยดอกไมใด ดวยการ บชานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงพทธบชา คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระนาลปปผยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ นาลปปผยเถราปทาน. กมทมาลยเถราปทานท ๑๐ (๓๒๐) วาดวยผลแหงการบชาดวยพวงโกมท [๓๒๒] เราไดเหนพระมหาวรเจา พระนามวาวปสส ผประเสรฐแกลวกลา ทรงชนะวเศษ แสวงหาคณอนใหญหลวง องอาจ ดงพระยาราชสห ผควรรบเครองบชา เสดจดาเนนอยในถนน เราจงถอเอาพวงโกมท ไป บชาพระพทธเจาผประเสรฐสด ในกลปท ๙๑ แตกลปน เราไดบชา พระพทธเจาดวยดอกไมใด ดวยการบชานน เราไมรจกทคตเลย น เปนผลแหงพทธบชา คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระกมทมาลยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ กมทมาลยเถราปทาน.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 306 รวมอปทานทมในวรรคน คอ ๑. อารกขทายกเถราปทาน ๒. โภชนทายกเถราปทาน ๓. คตสญญกเถราปทาน ๔. สตตปทมยเถราปทาน ๕. ปปผาสนทายกเถราปทาน ๖. อาสนถวกเถราปทาน ๗. สททสญญกเถราปทาน ๘. ตรงสยเถราปทาน ๙. นาลปปผยเถราปทาน ๑๐. กมทมาลยเถราปทาน มคาถา ๕๗ คาถา. จบ อารกขทายกวรรคท ๓๒. -------------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 307 อมมาปปผยวรรคท ๓๓ อมมาปปผยเถราปทานท ๑ (๓๒๑) วาดวยผลแหงการบชาดวยดอกผกตบ [๓๒๓] เราไดเหนพระพทธเจาพระนามวาสทธตถะ ผไมแพอะไรๆ สงสดกวา นระ มพระหทยมน ไมหวนไหว กาลงเขาสมาธ เราจงไดถอเอาดอก ผกตบไปบชาแดพระพทธเจา ดอกผกตบทงหมดมยอดรวมกน มขว ขางบน มหนาขางลาง เปนเหมอนมจตด เปนเครองลาดดอกไมประดษ ฐานอยในอากาศ ดวยความเลอมใสแหงจตนน เราไดเขาถงชนดสต ใน กลปท ๙๔ แตกลปน เราไดบชาพระพทธเจาดวยดอกไมใด ดวยการ บชานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงพทธบชา ในกลปท ๕๕ แต กลปน ไดมพระเจาจกรพรรดพระองคหนง เปนใหญในแผนดน ทรง พระนามวาสมนตฉทนะ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนา เราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระอมมาปปผยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ อมมาปปผยเถราปทาน. ปฬนปชกเถราปทานท ๒ (๓๒๒) วาดวยผลแหงการโปรยทราย [๓๒๔] เราไดเหนพระศาสดาผประเสรฐกวานระ สวยงามดงดอกรกฟา องอาจ เหมอนมาอาชาไนย รงเรองสวางไสวดงดาวประกายพฤกษ เราจงไดประนม กรอญชลถวายบงคมแดพระศาสดา เราสรรเสรญพระศาสดา ยนดอยดวย กรรมของตน เรามใจผองใส เอาทรายขาวบรสทธ กามอหนงหอพก มาโปรยลงททางเสดจดาเนน แหงพระศาสดาพระนามวาวปสส ผแสวง

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 308 หาคณใหญ แตนน เราเอาทรายครงหนงโปรยลงในทพกกลางวนของ พระองคผเปนจอมสตว ผคงท ในกลปท ๙๑ แตกลปน เราไดโปรย ทรายใด ดวยกรรมนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการโปรยทราย คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เรา ทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระปฬนปชกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ปฬนปชกเถราปทาน. หาสชนกเถราปทานท ๓ (๓๒๓) วาดวยผลแหงสญญาในพระพทธเจา [๓๒๕] เราไดเหนผาบงสกลของพระศาสดาอนหอยอยทยอดไม จงประนมกร อญชล แลวเปลงวาจาดง ความยนดเกดขนแกเราเพราะไดเหนแตไกล เราประนมกรอญชลแลว ยงจตใหเลอมใสโดยยง ในกลปท ๙๑ แต กลปน เราไดสญญาใด ในกาลนน ดวยสญญานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงสญญาในพระพทธเจา คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราได ทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระหาสชนกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ หาสชนกเถราปทาน. ยญญสามกเถราปทานท ๔ (๓๒๔) วาดวยผลแหงสญญาในพระพทธเจา [๓๒๖] เรามอายได ๗ ปแตกาเนด เปนผรจบมนต ไดดารงวงศสกล เรา ตระเตรยมพธบชายญในกาลนน เราจะฆาสตวเลยง ๘๔,๐๐๐ ตว และ ใหผกเขาไวทหลกไมแกน ตระเตรยมเพอประโยชนแกยญ พระสมพทธ-

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 309 เจาพระนามวาสทธตถะ มพระประสงคสาเรจทกอยาง ทรงมประโยชน ใหญหลวงแกโลก ๓ ราเรงดงปากเบา มพระรศมสกสะกาวเชนกบถาน เพลงไมตะเคยน ดงพระอาทตยอทย เหมอนพระจนทรวนเพญ เสดจ เขามาหา (เรา) แลวไดตรสพระดารสนวา ดกรกมาร ความไมเบยด เบยนสตวทงปวง การงดเวนจากความเปนขโมย การประพฤตนอกใจ และการดมนาเมา ความยนดในการประพฤตสมาเสมอ พาหสจจะ และ ความเปนผกตญ เราชอบใจธรรมเหลาน บณฑตพงสรรเสรญทงใน ปจจบนและอนาคต ทานเจรญธรรมเหลาน ยนดในความเกอกลแกสตว ทงปวง ยงจตใหเลอมใสในพระพทธเจาแลว จงเจรญมรรคอนสงสด พระสพพญ เชษฐบรษของโลก ประเสรฐกวานระ ตรสดงน ครนทรง พราสอนเราอยางนแลว เสดจเหาะขนสเวหาสไป เราชาระจตให บรสทธกอนแลว ยงจตใหเลอมใสในภายหลง ดวยความเลอมใสแหง จตนน เราไดเขาถงชนดสต ในกลปท ๙๔ แตกลปน เรายงจตให เลอมใสในกาลใด ดวยกรรมในกาลนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผล แหงสญญาในพระพทธเจา คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระยญญสามกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ยญญสามกเถราปทาน. นมตตสญญกเถราปทานท ๕ (๓๒๕) วาดวยผลแหงสญญาในพระพทธเจา [๓๒๗] เราอยในอาศรมใกลฝงแมนาจนทภาคา เราไดเหนกวางทองกาลงเทยว เดนอยในไพรวน จงยงจตใหเลอมใสในกวางทอง แลวจงระลกถงพระ พทธเจาผเจรญทสดในโลก เราระลกถงพระพทธเจาเหลาอน คอ พระ พทธเจาในอดต ในปจจบน และในอนาคต ดวยจตเลอมใสนนวา

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 310 พระพทธเจา ๓ จาพวกนนยอมไพโรจน ดงพระยาเนอ ฉะนน ในกลป ท ๙๔ แตกลปน เราไดสญญาใดในกาลนน ดวยสญญานน เราไมรจก ทคตเลย นเปนผลแหงสญญาในพระพทธเจา ในกลปท ๒๗ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรดพระองคหนง เปนใหญในแผนดน มพระนามวา อรญญสตตะ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระนมตตสญญกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ นมตตสญญกเถราปทาน. อนนสงสาวกเถราปทานท ๖ (๓๒๖) วาดวยผลแหงการถวายภกษา [๓๒๘] เราไดเหนพระสมพทธเจาผมพระฉววรรณดงทองคา เชนกบแทงทองคา อนมคา มพระลกษณะอนประเสรฐ ๓๒ ประการ เสดจดาเนนอยระหวาง ตลาด เราจงนมสการพระสมพทธเจา พระนามวาสทธตถะ ผมพระประสงค สาเรจทกอยาง ไมทรงหวนไหว ไมทรงแพอะไร แลวนมนตพระมหามน นนใหเสวยโภชนาหาร ในกาลนน พระมนผมพระกรณาในโลกไดตรสกะ เรา เรายงจตใหเลอมใสในพระพทธเจาแลว บนเทงอยในสวรรคตลอดกลป ในกลปท ๙๔ แตกลปน เราไดถวายทานใดในกาลนน ดวยทานนน เรา ไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการถวายภกษา คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธ ศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระอนนสงสาวกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ อนนสงสาวกเถราปทาน.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 311 นคคณฑปปผยเถราปทานท ๗ (๓๒๗) วาดวยผลแหงกรรมด [๓๒๙] เมอใดเทวดาจะจตจากหมเทวดาเพราะสนอาย เมอนน เทวดาทงหลายผ พลอยยนดกเปลงเสยง ๓ ประการวา ทานผเจรญ ทานจากนจงไปสสคต สความเปนสหายของมนษย เปนมนษยแลว จงไดศรทธาอนยอดเยยม ในพระสทธรรม ศรทธาของทาน ตงมนลงแลว จะเกดเปนมลเคา เปนทพง จงมนคงในพระสทธรรมอนพระผมพระภาคประกาศดแลว ตลอดชวตจงทา กศลดวยกาย จงทากศลดวยวาจา จงทากศลดวยใจ ใหมาก จงทาความ ไมเบยดเบยน จงทาความไมมอปธ จงทาบญใหยงไปกวานนดวยการให ทานใหมาก จงชกชวนผอนใหตงมนในพรหมจรรย อนเปนสทธรรมอยาง ประเสรฐ หมเทวดายอมอนโมทนากะเทวดาผจะจตดวยความอนเคราะห นสงวา จงมาบอยๆ นะเทวดา ดงทานผรแจงอนโมทนากะพระพทธเจา ฉะนน ในกาลนน เมอหมเทวดามาประชมกน ขาพระองคเกดความ สลดใจวา เราจตจากนแลว จกไปสกาเนดอะไรหนอ พระสมณะผม อนทรยอนอบรมแลว ทานมนามชอวาสมนะ เปนสาวกของพระพทธเจา พระนามวาปทมตระ รความสลดใจของขาพระองค ประสงคจะชวยเหลอ จงมาสสานกของขาพระองค พราสอนอรรถธรรมแลว ยงขาพระองคให สงเวชในกาลนน. จบ ภาณวารท ๑๒. ขาพระองคฟงคาของทานแลว ยงจตใหเลอมใสในพระพทธเจา อภวาททาน ผเปนนกปราชญแลว ทากาลกรยา ณ ทนน ขาพระองคนน อนกศลมล ตกเตอนแลว อบตในภพนนแล อยในครรภมารดา ทรงอยในมารดาอก ขาพระองคจตจากกายนนแลว ไดอบตในไตรทศ (ดาวดงส) ใน ระหวางน ขาพระองคไมเหนความโทมนสในกาลนนเลย ขาพระองคเคลอน จากดาวดงสแลว ลงสครรภมารดา ออกจากครรภมารดาแลว ไมรทกข อะไรๆ ขาพระองคมอาย ๗ ป แกกาเนด ไดเขาสอารามของพระผม พระภาคพระนามวา โคดมศากยบตร ผคงท ไดเหนภกษทงหลายผทา

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 312 ตามคาสอนของพระศาสดา ในปาพจนอนพสดาร ในศาสนาอนเกอกล แกชนเปนอนมากนน พระนครชอวาสาวตถ พระเจาโกศลเปนใหญใน นครนน พระองคเสดจไปสโพธพฤกษอนอดมดวยรถอนเทยมดวยชางพลาย ขาพระองคเหนชางพลายของพระเจาโกศลนนแลว ระลกถงบพกรรม ประนมกรอญชลแลวไดไปสทประชม ขาพระองคมอาย ๗ ปแตกาเนด ไดบวชเปนบรรพชต พระเถระชออานนท เปนพระสาวกอปฏฐานพระ พทธเจา ทานมคต มธต มสต เปนพหสต มความรงเรองมาก ยงจต ของพระราชาใหทรงเลอมใสสงกลบไป ขาพระองคไดฟงธรรมของทาน พระอานนทแลว ระลกถงบรพกรรมอยในทนนเอง ไดบรรลอรหต ขาพระองคหมจวรเฉวยงบา ประนมกรอญชลบนเศยรเกลา ถวายบงคม พระสมพทธเจาแลว ไดเปลงวาจาน ขาพระองคถอเอาดอกไมยานทราย ไปวางทอาสนะทองของพระพทธเจา พระนามวาปทมตระ ผเปนจอมสตว ผคงท ขาแตพระองคผจอมสตว เชษฐบรษของโลก ประเสรฐกวานระ ดวยกรรมนน ขาพระองคละความชนะและความแพแลว บรรลถงฐานะอน ไมหวนไหว ในกลปท ๒๕๐๐๐ (แตกลปน) ไดมพระเจาจกรพรรดจอม กษตรยแปดหมนแปดรอยลานพระองค คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ ขาพระองคทาใหแจงชดแลว พระพทธ ศาสนาขาพระองคไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระนคคณฑปปผยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ นคคณฑปปผยเถราปทาน. สมนาเวฬยเถราปทานท ๘ (๓๒๘) วาดวยผลแหงการบชาดวยพวงมาลยดอกมะล [๓๓๐] ชนทงปวงมาประชมกนทาการบชาใหญ แดพระผมพระภาคพระนามวา เวสสภ ผเปนเชษฐบรษของโลก ผคงทในกาลนน เราใสกอนปนขาวแลว วางพวงมาลยดอกมะลไวบชาขางหนาแหงอาสนะทอง ชนทงปวงมามงด

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 313 ดอกไมอนอดมดวยดารวา ใครบชาดอกไมนแกพระพทธเจาผประเสรฐสด ผคงท เราไดเขาถงชนนมมานรด เพราะจตอนเลอมใสนน ไดเสวย กรรมของตน ทตนทาไวดในกาลกอน เราเขาถงกาเนดใดๆ คอ ความเปนเทวดาหรอมนษย ยอมเปนทรกของปวงชน นเปนผลแหง การบชาดวยดอกไม เราไมรจกทคตดวยกาย ดวยวาจา หรอดวยใจเลย เราทาการบารงแกภกษทงหลายผสารวมแลว ผมตบะ ดวยความประพฤต ชอบนน และดวยการตงจตมน เราเปนผทปวงชนบชา นเปนผลแหง การไมดา ในกลปท ๓๑ แตกลปน เราไดบชาพระพทธเจาดวยดอกไมใด ดวยการบชานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงพทธบชา ในกลปท ๑๑ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรดจอมกษตรย ทรงพระนามวา สหสสาระ ทรงสมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระสมนาเวฬยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ สมนาเวฬยเถราปทาน. ปปผฉตตยเถราปทานท ๙ (๓๒๙) วาดวยผลแหงการบชาดวยฉตรดอกบว [๓๓๑] เมอพระผมพระภาคพระนามวาสทธตถะ เชษฐบรษของโลก ผคงท ทรง ประกาศสจจะ ยงสตวทงหลายใหดบอย เรานาดอกบวซงเกดในนา เปน ทรนรมยใจ มาเปนทาเปนฉตรดอกไมบชาแดพระพทธเจา กพระศาสดา พระนามวาสทธตถะ ทรงรแจงโลก เปนผสมควรรบเครองบชา ประทบอย ณ ทามกลางภกษสงฆ ไดตรสคาถานวา ผใดยงจตใหเลอมใส ไดกนฉตร ดอกไมใหเรา ดวยความเลอมใสแหงจตนน ผนนจะไมไปสทคตเลย พระสมพทธเจาพระนามวาสทธตถะ ผเปนนายกของโลก ครนตรสดงน

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 314 แลว ทรงสงบรษทไปแลวเสดจเหาะขนนภากาศ เมอพระพทธเจาผ ประเสรฐกวานระ เสดจลกขน แมฉตรขาวกตงขน ฉตรอนอดมไป ขางหนาแหงพระพทธเจาผประเสรฐสด ในกลปท ๙๔ แตกลปน เราได บชาพระพทธเจาดวยฉตรใด ดวยการบชานน เราไมรจกทคตเลย น เปนผลแหงการบชาพระพทธเจาดวยฉตรดอกไม ในกลปท ๗๔ แตกลป น ไดมพระเจาจกรพรรด ๘ พระองค ทรงมพระนามวาชลสขะ ทรง สมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏ สมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธ ศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระปปผฉตตยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ปปผฉตตยเถราปทาน. สปรวารฉตตทายกเถราปทานท ๑๐ (๓๓๐) วาดวยผลแหงการถวายฉตร [๓๓๒] พระพทธเจาพระนามวาปทมตระ ทรงรแจงโลก สมควรรบเครองบชา ทรงยงฝนคอธรรมใหตกอย เหมอนนาฝนในอากาศ ขาพระองคไดเหน พระสมพทธเจาพระองคนน ทรงแสดงอมฤตบทอย ยงจตของตนใหเลอม ใสแลวไดไปสเรอนของตน ขาพระองคถอเอาฉตรทประดบแลว เขาไป เฝาพระสมพทธเจาผอดมกวานระ ขาพระองคมจตโสมนสยนดโยนฉตร ขนไปบนอากาศ บรรดาพระสาวกผสงเคราะหด พระสาวกผอดมฝกตน แลวเขาไปเฝาพระสมพทธเจาแลว ตงฉตรไวเหนอพระเศยร พระพทธเจา ผอนเคราะห กอปรดวยพระกรณา อครนายกของโลก ประทบนงทาม กลางภกษสงฆแลว ไดตรสพระคาถาเหลานวา ผใดถวายฉตรอนประดบ แลวเปนทรนรมยใจน ดวยความเลอมใสแหงจตนน ผนนจะไมไปส ทคตเลย จกไดเสวยเทวรชสมบตในเทวดา ๗ ครง และจะไดเปนพระเจา จกรพรรดราช ๓๒ ครง ในแสนกลป แตกลปน พระศาสดามพระนาม

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 315 ชอวาโคดม ซงมสมภพในวงศพระเจาโอกกากราช จกเสดจอบตในโลก ผนนจกเปนโอรสผรบมรดกในธรรมของพระศาสดาพระองคนน อนธรรม นรมต จกรทวถงพระดารสทพระพทธเจาเปลงเปนอาสภวาจา กาหนดร อาสวะทงปวงแลว จกเปนผไมมอาสวะนพพาน ขาพระองคมจตเลอมใส โสมนส ยงความยนดใหเกดโดยยง ขาพระองคละกาเนดมนษยแลว ไดไปสกาเนดทพย วมานของขาพระองคสวยงาม สงเยยม เปนท รนรมยใจ เมอขาพระองคออกจากวมาน เทวดาทงหลายยอมกนฉตรขาวให ขาพระองคกลบไดสญญาในกาลนน นเปนผลแหงบรพกรรม ขาพระ องคจตจากเทวโลกแลว ไดมาสความเปนมนษย ในกลปท ๗๐๐ แต กลปน ขาพระองคไดเปนพระเจาจกรพรรด ๓๖ ครง จตจากกายนนแลว ไดไปสไตรทศบร ทองเทยวไปโดยลาดบแลว ไดมาสความเปนมนษย อก ชนทงหลายไดกนฉตรขาวใหขาพระองคผลงสครรภมารดา ขาพระองค มอาย ๗ ปแตกาเนด ออกบวชเปนบรรพชต พราหมณ มนามวาสนนทะ รจบมนต เขาไดถอเอาฉตรมสดงแกวผลกมาถวายแกอครสาวก พระสาร บตรมหาวระ ผมวาจานาบชา อนโมทนา ขาพระองคฟงอนโมทนาของ ทานแลว ระลกถงบรพกรรมได จงประนมกรอญชล ยงจตของตนให เลอมใส ระลกถงกรรมเกาไดแลวไดบรรลอรหต ลกจากอาสนะนนแลว ประนมกรอญชลเหนอเศยร ถวายบงคมพระสมพทธเจาแลว เปลงวาจา นวา ในกลปทแสนแตกลปน ขาพระองคไดถวายฉตรอนวจตรประดบ สวยงามแดพระพทธเจา ผยอดเยยมในโลก พระนามวาปทมตระ ทรงร แจงโลก สมควรรบเครองบชา พระสยมภอครบคคลทรงรบดวยพระหตถ ทงสอง โอ พระพทธเจา โอ พระธรรม โอหนอ ความถงพรอมแหง ศาสดา ดวยการถวายฉตรคนหนง ขาพระองคไมเขาถงทคตเลย ขา พระองคเผากเลสทงหลายแลว ถอนภพทงปวงขนไดแลว กาหนดรอาสวะ ทงปวงแลว เปนผไมมอาสวะอย คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 316 วโมกข ๘ และอภญญา ๖ ขาพระองคทาใหแจงชดแลว พระพทธ ศาสนาขาพระองคไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระสปรวารฉตตทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ สปรวารฉตตทายกเถราปทาน. ------------------------ รวมอปทานทมในวรรคน คอ ๑. อมมาปปผยเถราปทาน ๒. ปฬนปชกเถราปทาน ๓. หาสชนกเถราปทาน ๔. ยญญสามกเถราปทาน ๕. นมตตสญญกเถราปทาน ๖. อนนสงสาวกเถราปทาน ๗. นคณฑปปผยเถราปทาน ๘. สมนาเวฬยเถราปทาน ๙. ปปผฉตตยเถราปทาน ๑๐. สปรวารฉตตทายกเถราปทาน มคาถา ๑๐๗ คาถา. จบ อมมาปปผยวรรคท ๓๓ -------------------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 317 คนโธทกวรรคท ๓๔ คนธธปยเถราปทานท ๑ (๓๓๑) วาดวยผลแหงการถวายธปหอม [๓๓๓] เราไดถวายธปหอมอนหมดวยดอกมะล สมควรแกพระพทธเจา แดพระ ผมพระภาคพระนามวาสทธตถะ เราไดเหนพระพทธเจา เชนกบแทง ทองคาอนมคา อครนายกของโลก รงเรองดงดอกอบลเขยว เหมอน ดวงไฟใหญ องอาจยงดงเสอโครง มสกลดงราชสห เลศกวาสมณะ ทงหลาย ประทบนงแวดลอมดวยภกษสงฆ ยงจตของตนใหเลอมใส ประนมกรอญชลถวายบงคมแทบพระบาทพระศาสดา แลวบายหนากลบไป ทางทศอดร ในกลปท ๙๔ แตกลปน เราไดถวายธปหอมใดในกาลนน ดวยทานนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการบชาดวยธปหอม คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทา ใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระคนธธปยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ คนธธปยเถราปทาน. อทกปชกเถราปทานท ๒ (๓๓๒) วาดวยผลแหงการถวายนา [๓๓๔] ขาพระองคไดเหนพระสมพทธเจา มพระฉววรรณดงทองคา เสดจไปใน อากาศ เหมอนดวงไฟลกโพลง เหมอนดวงอาทตย ขาพระองคจงเอา ฝามอกอบนาโยนขนไปบนอากาศ พระพทธเจาผมหาวระ ทรงประกอบ ดวยพระกรณาเปนฤาษทรงรบแลว พระศาสดาพระนามวาปทมตระ ประทบ ยนอยในอากาศ ทรงทราบความดารของขาพระองค จงไดตรสพระคาถา

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 318 นวา ดวยการถวายนาน และดวยการยงปตใหเกดขน ทานจะไมตอง เขาถงทคตเลย แมตลอดแสนกลป ขาแตพระองคผจอมสตว เชษฐบรษ ของโลก ประเสรฐกวานระ ดวยกรรมนน ขาพระองคละความชนะและแพ แลวบรรลถงฐานะอนไมหวนไหว ในกลปท ๖๕๐๐ ไดมพระเจาจกรพรรด ๓ พระองค มพระนามวาสหสสราช มสมทรสาครสเปนทสด เปนใหญ กวาชน คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ ขาพระองคทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาขาพระองคไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระอทกปชกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ อทกปชกเถราปทาน.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 319 ปนนาคปปผยเถราปทานท ๓ (๓๓๓) วาดวยผลแหงการถวายดอกบนนาค [๓๓๕] เราเปนพรานเขาไป (หยงลง) ยงปาใหญ เราไดพบตนบนนาคมดอกบาน จงระลกถงพระพทธเจาผประเสรฐสด ไดเลอกเกบดอกบนนาคนน เอา แตทมกลนหอมสวยงามแลว กอสถปบนเนนทราย บชาแดพระพทธเจา ในกลปท ๙๒ แตกลปน เราไดบชาพระพทธเจาดวยดอกไมใด ดวย การบชานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงพทธบชา ในกลปท ๙๑ แตกลปน ไดมพระเจาจกรพรรดพระองคหนงทรงพระนามวา ตโมนทะ ทรงสมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระปนนาคปปผยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ปนนาคปปผยเถราปทาน. เอกทสสทายกเถราปทานท ๔ (๓๓๔) วาดวยผลแหงการถวายผาผนเดยว [๓๓๖] เราเปนคนเกยวหญาขายอยในพระนครหงสาวดเลยงชวต และเลยงภรรยา ดวยการเกยวหญาขายนน พระชนเจาพระนามวาปทมตระ ทรงรจบธรรม ทงปวง เปนนายกของโลก เสดจอบตขนทาลายความมดมนใหพนาศ ในกาลนน เรานงอยในเรอนของตน คดอยางนวา พระพทธเจาเสดจอบต ขนในโลกแลว แตไทยธรรมของเราไมม เรามแตผาสาฎกผนเดยวไมม ใครให (อะไร) แกเรา การถกตองนรก เปนทกข เราจกปลกฝง ทกษณาทาน ครนเราคดอยางนแลว จงยงจตของตนใหเลอมใส ไดถอเอา ผาผนหนง ไปถวายแดพระพทธเจาผประเสรฐสด ครนถวายผาผนหนง แลวไดประกาศกองขนวา ขาแตพระมหามนวรเจา ถาพระองคเปน พระพทธเจา ขอไดทรงโปรดชวยขาพระองคใหขามไดเถด พระพทธเจา พระนามวาปทมตระ ทรงรแจงโลก สมควรรบเครองบชา เมอทรง สรรเสรญทานของเรา ไดทรงทาอนโมทนาแกเราวา ดวย (การถวาย) ผา ผนหนงน และดวยการตงจตมน ผนจะไมไปสทคตเลยตลอดแสนกลป จกไดเปนทาวสกกะจอมเทพ ๓๖ ครง จกไดเปนพระเจาจกรพรรดราช ๓๓ ครง จกเปนพระเจาประเทศราชอนไพบลยโดยคณานบมได ทาน

เมอทองเทยวอย ในเทวโลกหรอในมนษยโลก จกเปนผมรปงาม สมบรณ ดวยคณสมบต มกายนาใครยงนก ผาอนหาประมาณมได จกมตามความ ปรารถนา พระสมพทธเจาพระนามวาปทมตระ ผเปนนกปราชญ ครนตรส ดงนแลว เสดจขนสนภากาศ ดงพระยาหงสในอมพร เราเขาถง กาเนดใดๆ คอ ความเปนเทวดาหรอมนษย ความพรองในโภคสมบต ไมมแกเราเลย นเปนผลแหงการถวายผาผนเดยว ผายอมบงเกดแกเรา สาหรบรองเทาทกๆ ยาง เราประดษฐานอยภายใตผา ผาเปนหลงคา อยเบองบนเรา วนน ถาเราปรารถนาจะถอเอาจกรวาลพรอมทงปา พรอม ทงภเขา กพงปกปดดวยผาทงหลายได ดวย (การถวาย) ผาผนเดยว

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 320 นนนนแล เมอเราทองเทยวไปในภพนอยใหญ ยอมเปนผมผวพรรณดง ทองคา ทองเทยวไปในภพนอยใหญ ผลแหงผาผนเดยว ไมถงความ สนไปในทไหนๆ ชาตนเปนทสดของเรา ผายอมใหผลแกเราแมใน ชาตน ในกลปทแสนแตกลปน เราไดถวายผาใดในกาลนน ดวยทาน นน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการถวายผาผนเดยว เราเผา กเลสทงหลายแลว ถอนภพทงปวงขนไดแลว ตดกเลสเครองผกขาด ดงชางตดเชอกแลว ไมมอาสวะอย คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเรา ไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระเอกทสสทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ เอกทสสทายกเถราปทาน. ผสสตกมมยเถราปทานท ๕ (๓๓๕) วาดวยผลแหงการตกนาในบงถวาย [๓๓๗] ในกาลนน พระสมพทธเจาพระนามวาวปสส เชษฐบรษของโลก ประ เสรฐกวานระ พรอมดวยพระขณาสพทงหลาย ประทบนงอย ณ สงฆาราม พระพทธเจาพระนามวาวปสส ผเปนนายกของโลก พระองคเสดจออก จากประตอาราม พรอมดวยพระขณาสพ ๘ แสน เรานงหนงสตว และ ทรง (หม) ผาเปลอกไมกรอง ตกเอานาในบงแลว เขาไปเฝาพระ สมพทธเจา ยงจตของตนใหเลอมใส เกดโสมนส ประนมกรอญชล ตกเอานาในบงไปปะพรมพระพทธเจา ดวยกรรมนน พระสมพทธเจา พระนามวาปทมตระ ผอดม ทรงสรรเสรญกรรมของเราแลว ไดเสดจไป ตามพระประสงค เราไดบชาพระชนเจาดวยนาอนกาหนดวา ๕๐๐๐ หยด เราไดเสวยเทวรชสมบตเพราะนา ๒๕๐๐ หยด ไดเปนพระเจาจกร พรรดเพราะนา ๒๕๐๐ หยด เราไดบรรลอรหตดวยกรรมทเหลอ เมอใด เราเปนทาวเทวราช เมอนน เราไดเปนอธบดของมนษยดวย ชอนนแล

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 321 เปนชอของเรา เรามชอวาผสสตะ เมอเราเปนเทวดาหรอแมเปนมนษย เมลดฝนยอมตกโดยรอบ ขางละวา เราถอนภพทงหลายขนไดแลว เผากเลส ทงหลายเสยแลว เปนผมอาสวะทงปวงสนแลว นเปนผลแหงหยาดนา ฝน นาฝนของเรามกลนดงกลนจนทน กลนยอมฟงไปเหมอนอยางนน กลนหอมทซานออกจากสรระของเรา ฟงไป ๒๕๐ ชวธน ชนทงหลายสด กลนหอมอบอวลอนประกอบดวยบญกรรมแลว ยอมรทนทวา พระเจา ผสสตะเสดจมา ณ ทน กงไม ใบไม ทอนไม และแมหญา ทกชนด (ดงจะ) รความดารของเรา ยอมสาเรจเปนกลนหอมทนท ในกลปท แสน แตกลปน เราไดบชาไมจนทน ดวยการบชานน เราไมรจกทคต เลย นเปนผลแหงการบชาดวยหยาดนา คณวเศษเหลาน คอ ปฏสม ภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธ ศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระผสสตกมมยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ผสสตกมมยเถราปทาน. ปภงกรเถราปทานท ๖ (๓๓๖) วาดวยผลแหงการชาระพระสถป [๓๓๘] พระเจดยของพระผมพระภาคพระนามวาปทมตระ เชษฐบรษของโลก ผ คงท มอยในปาชฏ อนเกลอนกลนดวยเนอราย ใครๆ ไมอาจจะไป เพอกราบไหวพระเจดย พระเจดยอนหญา ตนไม และเถาวลยปกคลม หก พง ในกาลนน เราเปนคนทาการงานในปา ดวยการงานของบดาและ ป เราไดเหนพระสถปอนหกพง หญาและเถาวลยปกคลม ในปาใหญ ครนไดเหนพระสถปแหงพระพทธเจาแลว ตงจตเคารพไววา พระสถปน

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 322 แหงพระพทธเจาผประเสรฐสด หกพงอยในปา พระสถปไมมอะไร บงแดดฝน ไมสมควรแกคนทรคณและมใชคณ เราไดแผวถางพระสถป แหงพระพทธเจาแลว จงจะประกอบการงานอน ครนเราแผวถางหญาตนไม และเถาวลยทพระเจดยไหวนบครบ ๘ ครงแลว กลบไปยงทอยของตน ดวยกรรมทเราทาดแลวนน และดวยการตงเจตนามน เราละกายมนษย แลว ไดไปสชนดาวดงส วมานทองอนบญกรรมทาไวในชนดาวดงสนน สวยงามเลอมประภสสร สง ๖๐ โยชน กวาง ๓๐ โยชน เราไดเสวย รชสมบตในเทวโลก ๓๐๐ ครง และไดเปนพระเจาจกรพรรด ๒๕ ครง เมอเราทองเทยวอยในภพนอยใหญ ยอมไดโภคสมบตมาก ความพรอง ในโภคสมบตไมมแกเราเลย นเปนผลแหงการแผวทาง เมอเราไปในปา ใหญดวยคานหามหรอดวยคอชาง เราไปสทศใดๆ ในทศนนๆ ปา ยอมสาเรจเปนทพง เราไมเหนตอหรอแมหนามดวยจกษเลย เราประกอบ ดวยบญกรรม บญกรรมยอมนาปราศไปเอง โรคเรอน ฝ กลาก โรค ลมบาหม คดทะราด หดเปอย และหดดาน ไมมแกเรา นเปนผลแหง การแผวถาง เพราะเราแผวถางทพระสถปพระพทธเจา ความอศจรรยอยาง อนยงมอก เราไมรสกวา ตอมฝมหยาดนาเหลองเกดในกายของเราเลย เพราะเราแผวถางทพระสถปพระพทธเจา ความอศจรรยอยางอนยงมอก เราไดทองเทยวอยในภพ ๒ ภพ คอ ในความเปนเทวดาหรอมนษย เพราะเราแผวถางทพระสถปพระพทธเจา ความอศจรรยอยางอนยงมอก เราเปนผมผวพรรณดงทองคา เปนผมรศมในททงปวง เพราะเราแผวถาง ทพระสถปพระพทธเจา ความอศจรรยอยางอนยงมอก สงทไมชอบใจ ไมม สงทชอบใจเขามาตงไว เพราะเราแผวถางทพระสถปพระพทธเจา ความอศจรรยอยางอนยงมอก จตของเราเปนธรรมชาตบรสทธ มอารมณ เดยวตงมนดวยด เพราะเราแผวถางทพระสถปพระพทธเจา ความอศจรรย อยางอนยงมอก เรานงบนอาสนะเดยว ไดบรรลอรหต ในกลปทแสน แตกลปน เราไดทากรรมใด ในกาลนน ดวยกรรมนน เราไมรจก ทคตเลย นเปนผลแหงการแผวถาง คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 323 วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเรา ไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระปภงกรเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ปภงกรเถราปทาน. ตณกฏทายกเถราปทานท ๗ (๓๓๗) วาดวยผลแหงการถวายกฎหญา [๓๓๙] เราเปนคนรบจางทาการงานของคนอน ขวนขวายในทางเกดการงานของคน อน อาศยอาหารของผอน อยในนครพนธมด ในกาลนน เรานงอยในท ลบแลว คดอยางนวา พระพทธเจาเสดจอบตขนแลวในโลก แตการกอ สรางบญกศลของเราไมม บดน เปนเวลาสมควรทเราจะชาระคต ถงเวลา ของเราแลว การถกตองนรกเปนทกขแกสตวทงหลายผไมมบญเปนแนแท ครนเราคดอยางนแลว จงเขาไปหาเจาของงาน ขอหยดการงานวนหนง แลวเขาปาใหญ ในกาลนน เราขนเอาหญา ไมและเถาวลยมาแลว ตง เสาไมขนสามตน ไดสรางเปนกฎหญา เราไดมอบถวายกฎนนเพอ ประโยชนแกสงฆ แลวกลบมาหาเจาของ การงานในวนนนนนแล ดวย กศลกรรมทเราทาแลวนน เราไดไปสดาวดงส วมานอนบญกรรมสรางให แกเราอยางดในดาวดงสนน นรมตใหเพราะกฎหญา เครองประดบพน หนง ลกคลหนง ๑๐๐ ลก ธงสเขยว พวงดอกไมหนงแสนพวง ปรากฏ อยในวมานของเรา เราอบต ณ กาเนดใดๆ คอ ความเปนเทวดาหรอ มนษย ในกาเนดนนๆ ปราสาท (ดงจะ) รความดารของเรา ผดขนตง อย ความกลว ความครนคราม หรอขนลกชชน ยอมไมมแกเรา เราไมร สกความสะดงหวาดเสยวเลย นเปนผลแหงการถวายกฏหญา ราชสห เสอโครง เสอเหลอง หม หมาปา และเสอดาว ทงปวง ยอมละเวน เรา นเปนผลแหงการถวายกฏหญา สตวเสอกคลาน ภตผปศาจ ง กมภณฑ และผเสอยกษ แมเหลานน กยอมละเวนเรา นเปนผลแหงการ

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 324 ถวายกฏหญา เราระลกไมไดวา ไดฝนเหนลามกเลย สตของเราตงมน นเปนผลแหงการถวายกฏหญา เราไดเสวยสมบตเพราะการถวายกฏหญา นนแลว ไดกระทาธรรมของพระผมพระภาคพระนามวาโคดม ใหแจงชด แลว ในกลปท ๙๑ แตกลปน เราไดทากรรมใด ในกาลนน ดวยกรรม นน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการถวายกฏหญา คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระตณกฏทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ตณกฏทายกเถราปทาน. อตตเรยยทายกเถราปทานท ๘ (๓๓๘) วาดวยผลแหงการถวายผา [๓๔๐] ในกาลนน เราเปนพราหมณผเลาเรยน ทรงจามนต รจบไตรเพท อยใน นครหงสวด เวลานน เราแวดลอมดวยพวกศษยของตน เปนคนมสกล ศกษาด ออกไปจากนคร เพอตองการจะรดนา พระชนเจาพระนามวา ปทมตระ ทรงรแจงโลก ทรงรจบมนตทงปวง เสดจเขามายงพระนคร พรอมกบพระขณาสพหลายพน เราเหนพระองคมพระรปงามยงนก ไม หวนไหวเหมอนเขาทา (หลอ) ไว แวดลอมดวยพระอรหนตทงหลาย ครนแลวไดยงจตใหเลอมใส เรามจตเลอมใสโสมนส ประนมกรอญชล เหนอเศยรเกลา นมสการพระองคมวตรอนงาม ไดถวายผาหม เราประคอง ผาสาฎกดวยมอทงสองแลวยกขน ผาสาฎกปกปด (บงแดดฝน) ตลอด ทวพทธบรษท เมอหมภกษเปนตนเปนอนมาก เทยวจารกไปบณฑบาต เวลานน ผาสาฎกไดกนเปนหลงคา ยงเราใหเกดโสมนส เมอหมภกษ เปนตนจะออกจากเรอน พระศาสดาผสยมภ เปนบคคลผเลศ ประทบยน อยทถนนไดทรงทาอนโมทนาวา ผใดมจตเลอมใสโสมนส ไดถวายผา

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 325 สาฎกแกเรา เราจกพยากรณผนน ทานทงหลายจงฟงเรากลาว ผนนจกรนรมย อยในเทวโลกตลอด ๓ หมนกลป จกเปนจอมเทวดาเสวยเทวรชสมบตอย ในเทวโลก ๕๐ ครง เมอเขาผพรอมพรงดวยบญกรรมอยในเทวโลก จกม ผาเปนหลงคาบงแดดฝนตลอดรอยโยชนโดยรอบ และจกไดเปนพระเจา จกรพรรดราช ๓๖ ครง จกไดเปนพระเจาประเทศราชอนไพบลย โดยจะ คณานบมได เมอเขาผพรงพรอมดวยบญกรรม ทองเทยวอยในภพ สงทเขา ปรารถนาดวยใจทกอยางจกบงเกดขนทนท คนผนจกไดผาไหม ผาขนสตว ผาเปลอกไม (ผาปาน) ผาฝาย และผาทงหลายอนมคามาก คนผนจกไดสงท ตนปรารถนาดวยใจทกอยาง จกเสวยวบากแหงผาผนเดยว ในกาลทกเมอ ภายหลงเขาอนกศลมลตกเตอนแลว จกบวช จกกระทาธรรมของพระผม พระภาคพระนามวา โคดมใหแจงชด โอ กศลกรรม เราไดทาแลวแกพระสม พทธเจาผแสวงหาคณใหญ เราไดบรรลอมฤตบทเพราะไดถวายผาสาฎกผน เดยวผาเปนหลงคากนแดดฝนใหแกเรา ผอยในมณฑป ทโคนไม หรอใน เรอนวาง โดยรอบขางละวา เรานงหมปจจยคอจวร อนไมไดทาวญญต และ ไดขาวและนา นเปนผลแหงการถวายผาหม ในกลปทแสนแตกลปน เรา ไดทากรรมใด ในกาลนน ดวยกรรมนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผล แหงการถวายผา คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และ อภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระอตตเรยยทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ อตตเรยยทายกเถราปทาน. ธรรมสวนยเถราปทานท ๙ (๓๓๙) วาดวยผลแหงการฟงธรรม [๓๔๑] พระชนเจาพระนามวาปทมตระ ทรงรจบธรรมทงปวง ทรงประกาศสจจะ ๔ ยงชนเปนอนมากใหขามพน (ทกข) สมยนน เราเปนชฎลผมตบะอน สงเดน สลดผาเปลอกไมกรอง (ผาคากรอง) เหาะไปในอมพรในบดนน

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 326 แตเราไมอาจจะไปในเบองบนแหงพระพทธเจาผประเสรฐสดได เวลานน เราเปนเหมอนนกกระทบภเขาหนไปไมได ความเปนไปทผดแปลกเชนนไม เคยมแกเราเลย เราเหาะไปในอมพร เหมอนดงหลบตาไปในนา กมนษย ซงเปนผประเสรฐจกมอยภายใตนกระมงหนอ ถาเชนนนเราจกคนหาเขา บางทจะพงไดประโยชนบางเมอเราลงจากอากาศ ไดฟงเสยงของพระศาสดา ซงกาลงตรสอนจจตาอย เราจงเรยนอนจจาตานนในขณะนน ครนเรยน อนจจสญญาแลว ไดกลบไปสอาศรมของเรา เราอยตลอดกาหนดอายแลว ทากาลกรยา ณ ทนน เมอภพทสดยงเปนไปอย เราระลกถงการฟงธรรม นนได ดวยกศลกรรมทเราทาแลวนน เราไดไปสดาวดงส เรารนรมยอย ในเทวโลกตลอด ๓ หมนกลป ไดเสวยรชสมบตในเทวโลก ๕๑ ครง ได เปนพระเจาจกรพรรด ๗๑ ครง และไดเปนพระเจาประเทศราชอนไพบลย โดยจะคณนานบมได พระสมณะผมอนทรยอนอบรมแลว นงบนเรอน ของบดา แสดงดวยคาถา เปลงวาจาถงเรองไมเทยง เราระลกถงสญญานน ได ทองเทยวอยในภพนอยใหญ แทงตลอดซงทสดคอ นพพาน อน เปนบทไมเคลอน ยงไมได สงขารทงหลายไมเทยงหนอ มความเกดขน และเสอมไปเปนธรรมดา เกดขนแลวยอมดบไป ความทสงขารเหลานน สงบระงบเปนสข เราระลกถงบรพกรรมได พรอมกบไดฟงคาถา เรานง อยบนอาสนะเดยวนนเอง ไดบรรลอรหต เรามอาย ๗ ป แตกาเนด ได บรรลอรหต พระพทธเจาผมจกษทรงรคณแลว ใหเราอปสมบท กจอะไร ทเราพงทาในวนน ในศาสนาของพระศากยบตร เรายงเปนเดกอยเทยว ไดทากจทพงทานนสาเรจแลว ในกลปทแสนแตกลปน เราไดทากรรมใดใน กาลนน ดวยกรรมนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลเพราะการฟงธรรม คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทา ใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระธรรมสวนยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ธรรมสวนยเถราปทาน.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 327 อกขตตปทมยเถราปทานท ๑๐ (๓๔๐) วาดวยผลแหงการถวายดอกปทมดอกเดยว [๓๔๒] ในกาลนน เราเปนชางดอกไมอยในพระนครหงสวด เราลงสสระปทม เลอกเกบดอกบวอย พระชนเจาพระนามวาปทมตระ ทรงรจบธรรมทงปวง เปนอดมบรษ ทรงแสวงหาความเจรญแกเรา จงเสดจมาพรอมดวยพระ ขณาสพตงแสน ผมจตสงบระงบ ผคงท บรสทธไดอภญญา ๖ เพงฌาณ เราไดเหนพระสยมภผประเสรฐกวาเทวดา เปนนายกของโลก จงเดด ดอกบวทกานแลวโยนขนไป [บชา] ในอากาศในขณะนน [ดวยเปลงวาจา วา] ขาแตพระธรเจา ถาพระองคเปนพระพทธเจาเชษฐบรษของโลก ประเสรฐกวานระ ขอดอกบวจงไปตงอยเหนอพระเศยรของพระพทธเจา เองเถด พระมหาวรเจาเชษฐบรษของโลก ผประเสรฐกวานระ ทรงอธฐาน แลว ดอกบวเหลานนไดตงอยเหนอพระเศยรดวยพระพทธานภาพ ดวย กศลกรรมทเราทามาแลวนน และดวยการตงจตมน เราละกายมนษยแลว ไดไปสชนดาวดงส ในชนดาวดงสนน วมานของเราบญกรรมสรางให อยางสวยงาม เรยกชอวา สตตปตตะ สง ๖๐ โยชน กวาง ๓๐ โยชน เราไดเปนจอมเทวดาเสวยรชสมบต ในเทวโลกพนครง ไดเปนพระเจา จกรพรรด ๗๕ ครง และเปนพระเจาประเทศราชอนไพบลย โดยคณนานบ มได เราเสวยกรรมของตนทตนทาไวดแลวในปางกอน ดวยดอกปทม ดอกเดยวนนแล เราไดเสวยสมบตแลว ไดกระทาธรรมของพระผมพระ ภาคพระนามวา โคดมใหแจงชดแลว เราเผากเลสทงหลายแลว ถอนภพ ขนไดหมดแลว เราตดกเลสเครองผกขาดเหมอนชาง ตดเชอกไดแลว ไมมอาสวะอย ในกลปทแสนแตกลปน เราไดบชาพระพทธเจาดวยดอก ไมใด ดวยการบชานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงดอกปทมดอก

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 328 เดยว คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระอกขตตปทมยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ อกขตตปทมยเถราปทาน. --------------------- รวมอปทานทมในวรรคน คอ ๑. คนธธปยเถราปทาน ๒. อทกปชกเถราปทาน ๓. ปนนาคปปผยเถราปทาน ๔. เอกทสสทายกเถราปทาน ๕. ผสสตกมมยเถราปทาน ๖. ปภงกรเถราปทาน ๗. ตณกฏทายกเถราปทาน ๘. อตตเรยยทายกเถราปทาน ๙. ธรรมสวนยเถราปทาน ๑๐. อกขตตปทมยเถราปทาน ทานรวบรวมคาถาทงหมดได ๑๔๔ คาถา. จบ คนโธทกวรรคท ๓๔ -----------------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 329 เอกปทมวรรคท ๓๕ เอกปทมยเถราปทานท ๑ (๓๔๑) วาดวยผลแหงการบชาพระพทธเจาดวยดอกบว [๓๔๓] พระชนเจาพระนามวาปทมตระ ทรงรจบธรรมทงปวง ทรงทาใหแจงซง ภพนอยใหญ ทรงยงประชมชนเปนอนมากใหขาม (ทกข) ได ในกาลนน เราเปนพระยาหงส ผประเสรฐกวานกทงหลาย เราโผลงยงสระนาแลว เลนนาอยอยางสาราญใจ ในขณะนน พระชนเจาพระนามวาปทมตระ ทรงรแจงโลก ผสมควรรบเครองบชา เสดจ (เหาะ) มาเหนอสระนา เราไดเหนพระสยมภผประเสรฐกวาเทวดา เปนนายกของโลก จงหกดอก บวหลวงอนเปนทรนรมยใจทกานแลว เอาจะงอยปากคาบโยนขนไปใน อากาศ ไดบชาพระพทธเจาผประเสรฐสดดวยใจอนเลอมใสยงนก พระ ศาสดาพระนามวาปทมตระ ทรงรแจงโลก ผสมควรรบเครองบชา ประ ทบอยในอากาศ ไดทรงทาอนโมทนาวา ดวยดอกปทมดอกเดยวน และ ดวยการตงจตมน ทานจะไมตองไปสวนบาตตลอดแสนกลป พระสม พทธเจาพระนามวาปทมตระผอดม ครนตรสอยางน ทรงสรรเสรญกรรม ของเราแลว ไดเสดจไปตามพระประสงค ในกลปทแสนแตกลปน เราได ทากรรมใดในกาลนน ดวยกรรมนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงพทธ บชา คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระเอกปทมยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ เอกปทมยเถราปทาน

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 330 ตณปลมาลยเถราปทานท ๒ (๓๔๒) วาดวยผลแหงการโปรยดอกอบล ๓ ดอก [๓๔๔] ในกาลนน เราเปนวานรอยใกลฝงแมนาจนทภาคา เราไดเหนพระพทธเจา ผปราศจากกเลสธล ประทบนงอย ณ ระหวางภเขา ทรงยงทศทงปวงให สวางไสว ดงพระยารงมดอกบาน ประกอบดวยพระลกษณะและพยญชนะ ครนไดเหนแลวมความปลมใจ มจตเบกบานโสมนส มใจราเรงดวยปต ได โปรยดอกอบล ๓ ดอกเหนอพระเศยร ครนบชาดอกไมแกพระพทธเจา พระนามวาวปสส ผแสวงหาคณใหญ เคารพนบนอบแลว บายหนากลบ ไปทางทศอดร เมอเรากาลงเดนกลบดวยใจอนผองใส ตกลงในระหวาง ภเขาหน ถงความสนชวต ดวยกศลกรรมทเราทาแลวนน และดวยการ ตงจตมน เราละกายมนษยแลว ไดไปสชนดาวดงส เราไดเสวยรชสมบต ในเทวโลก ๓๐๐ ครง และไดเปนพระเจาจกรพรรด ๕๐๐ ครง ในกลปท ๙๑ แตกลปน เราไดบชาพระพทธเจาดวยดอกไมใด ดวยการบชานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงพทธบชา คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระ พทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน ทราบวา ทานพระตณปลมาลยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ตณปลมาลยเถราปทาน. ธชทายกเถราปทานท ๓ (๓๔๓) วาดวยผลแหงการถวายธง [๓๔๕] เราเหนความสนไปแหงอปธทง ๓ จงใหยกธงขนบชาพระศาสดาพระนาม วาตสสะ เชษฐบรษของโลก ผประเสรฐกวานระ ดวยกศลกรรมทเราทา แลวนน และดวยการตงจตมน เราละกายมนษยแลว ไดไปสชนดาวดงส ไดเสวยรชสมบตในเทวโลก ๓๐๐ ครง ไดเปนพระเจาจกรพรรด ๕๐๐

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 331 ครง และไดเปนพระเจาประเทศราชอนไพบลย โดยคณนานบมได เรา ไดเสวยกรรมของตนทตนทาไวดแลวในกาลกอน ในกลปท ๙๒ แตกลปน เราไดทากรรมในกาลนน ดวยกรรมนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผล แหงการถวายธง วนนถาเราปรารถนากพงเอาผาโขมะปกปดแผนดนพรอม ทงปาและภเขาได นเปนผลเพราะกรรมทเราทาในกาลนน คณวเศษเหลาน คอปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระธชทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ธชทายกเถราปทาน. ตณกงกณปชกเถราปทานท ๔ (๓๔๔) วาดวยผลแหงการบชาดวยดอกหงอนไก ๓ ดอก [๓๔๖] มภเขาชอภตคณะ อยในทไมไกลภเขาหมวนต ทภเขานน เราไดเหนผา บงสกลแขวนหอยอยบนยอดไม ขณะนนเราไดเลอกเกบเอาดอกหงอนไก ๓ ดอก มาบชาผาบงสกลดวยจตโสมนสยนด ในกลปท ๓๑ แตกลปน เราไดทากรรมใด ในกาลนน ดวยกรรมนน เราไมรจกทคตเลย นเปน ผลแหงดอกไม ๓ ดอก คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระตณกงกณปชกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ตณกงกณปชกเถราปทาน.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 332 นฬาคารกเถราปทานท ๕ (๓๔๕) วาดวยผลแหงถวายทจงกรม [๓๔๗] มภเขาชอหารกะ อยในทไมไกลภเขาหมวนต พระภกษมนามชอสยมภ อยทโคนไม ในกาลนน เราไดทาเรอนไมออ (ไมรวก) มงบงดวยหญา แผวถางทจงกรมแลว ไดถวายแกพระสยมภ ในกลปท ๑๔ เรารนรมย อยในเทวโลก ไดเสวยรชสมบตในเทวโลก ๗๔ ครง ไดเปนพระเจา จกรพรรด ๗๗ ครง และไดเปนพระเจาประเทศราชอนไพบลยโดยคนานบ มได ภพของเราสงเยยม เหมอนไมเทาพระอนทร วมานของเรามเสา พนตน ไมมชอ มสเลอมประภสสร (ไมมวมานอนเหมอน) เราเสวย สมบตทงสองแลว อนกศลมลตกเตอนจงออกบวชในศาสนาของพระผม พระภาคพระนามวาโคดม เราเปนผทาความเพยร มตนสงไปแลว สงบ ระงบ ไมมอปธ ตดกเลสเครองผก เหมอนชางตดเชอกแลว ไมมอาสวะ อย คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระนฬาคารกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ นฬาคารกเถราปทาน จมปกปปผยเถราปทานท ๖ (๓๔๖) วาดวยผลแหงพทธบชา [๓๔๘] มภเขาชอฉาปละ อยในทไมไกลภเขาหมวนต พระพทธเจาพระนามวา สทสสนะ ประทบอยในระหวางภเขา เราถอดอกจาปาเหาะไปทางอากาศ ไดเหนพระพทธเจาผปราศจากกเลสธล ผขามพนโอฆะ ไมมอาสวะ ขณะนนเราวางดอกจาปา ๗ ดอกไวบนศรษะ บชาแดพระพทธเจาผสยมภ ผทรงแสวงหาประโยชนอนใหญหลวง ในกลปท ๓๑ แตกลปน เราได บชาพระพทธเจาดวยดอกไมใด ดวยการบชานน เราไมรจกทคตเลย น

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 333 เปนผลแหงพทธบชา คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระจมปกปปผยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ จมปกปปผยเถราปทาน. ปทมปชกเถราปทานท ๗ (๓๔๗) วาดวยผลแหงพทธบชา [๓๔๙] มภเขาชอโรมสะ อยในทไมไกลภเขาหมวนต กเวลานน พระพทธเจา พระนามวาโสภตะ ประทบอย ณ ทแจง เราออกจากทอยมากนดอกบว หลวง (บงแดด) ถวาย ครนกนอยวนหนงแลว จงกลบมาสทอยอก ในกลปท ๙๑ แตกลปน เราไดบชาพระพทธเจาดวยดอกไมใด ดวยการ บชานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงพทธบชา คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระปทมปชกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ปทมปชกเถราปทาน. จบภาณวารท ๑๓ ตณมฏฐทายกเถราปทานท ๘ (๓๔๘) วาดวยผลแหงการถวายหญากามอเดยว [๓๕๐] มภเขาชอลมพกะ อยในทไมไกลภเขาหมวนต พระสมพทธเจาพระนามวา อปตสสะ เสดจจงกรมอยในทแจง ในกาลกอนเราเปนพรานเนออย (เทยวไป) ในปาใหญ ไดพบพระพทธเจาพระองคนน ผประเสรฐกวา เทวดา เปนสยมภผไมแพอะไรๆ ขณะนน เรามจตเลอมใสยงนก ได

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 334 ถวายหญากามอหนงสาหรบประทบนง แดพระพทธเจาผแสวงหาคณอน ใหญหลวงพระองคนน ครนถวายแกพระองคผประเสรฐกวาเทวดาแลว ยงจตใหเลอมใสอยางยง ถวายบงคมพระสมพทธเจา แลวบายหนากลบไป ทางทศอดร พอเราไปไดไมนานสหะไดเบยดเบยนเรา เราถกสหะทาให ลมลงแลว ทากาลกรยา ณ ทนน (เพราะ) กรรมทเราทาแลวในสานก พระพทธเจาผประเสรฐ ไมมอาสวะ เราไดไปสเทวโลก เหมอนกาลงลกศร พนจากแลง ในเทวโลกนน มปราสาทงามอนบญกรรมนรมต (ใน ปราสาทนน) มเครองประดบพนหนง ลกคลหนง ๗ ลก ธงสเขยว รศมของปราสาทนนพงออกขนไปสงเหมอนพระจนทร เราเกลอนกลน ดวยนางเทพกญญา เบกบานดวยวตถกามและกเลสกาม เราอนกศลมล มลตกเตอนแลว จตจากเทวโลกมาสความเปนมนษยแลว ไดบรรลความ สนอาสวะ ในกลปท ๙๔ แตกลปน เราไดถวายทนง ดวยทานนน เรา ไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงหญากามอเดยว คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระ พทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระตณมฎฐทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ตณมฏฐทายกเถราปทาน. ตนทกผลทายกเถราปทานท ๙ (๓๔๙) วาดวยผลแหงการถวายผลมะพลบ [๓๕๑] เราไดเหนพระพทธเจาผโชตชวงดงดอกกรรณการ ปราศจากกเลสธล ขามโอฆะไดแลว ไมมอาสวะ ประทบนงในระหวางภเขา เราเหนตน มะพลบกาลงมผล จงหกเอามาพรอมทงกาน มจตเลอมใสโสมนส ได ถวายแดพระพทธเจาพระนามวาเวสสภ ในกลปท ๙๑ แตกลปน เราได ถวายผลไมใดในกาลนน ดวยทานนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหง การถวายผลไม คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และ

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 335 อภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระตนทกผลทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล จบ ตนทกผลทายกเถราปทาน. เอกญชลยเถราปทานท ๑๐ (๓๕๐) วาดวยผลแหงอญชลกร [๓๕๒] ในกาลนน พระสมพทธเจาพระนามวาเรวตะ ประทบอยใกลฝงแมนา เราไดเหนพระพทธเจาผปราศจากกเลสธล มรศมรงเรองดงพระจนทรม พระพกตรเบกบานดงปากเบา มรศมสกสะกาวเชนกบถานเพลงไมตะเคยน รงโรจนเหมอนดาวประกายพฤกษ เราไดประนมกรอญชล ในกลปท ๙๔ แตกลปน เราไดประนมกรอญชลใด ดวยกรรมนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการประนมกรอญชล คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราได ทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระเอกญชลยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ เอกญชลยเถราปทาน. ------------------ รวมอปทานทมในวรรคน คอ ๑. เอกปทมยเถราปทาน ๒. ตณปลมาลยเถราปทาน ๓. ธชทายกเถราปทาน ๔. ตณกงกณปชกเถราปทาน ๕. นฬาคารกเถราปทาน ๖. จมปกปปผยเถราปทาน ๗. ปทมปชกเถราปทาน ๘. ตณมฏฐทายกเถราปทาน ๙. ตนทกผลทายกเถราปทาน ๑๐. เอกญชลยเถราปทาน บณฑตทงหลายคานวณคาถาได ๖๖ คาถา. จบ เอกปทมวรรคท ๓๕. ------------------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 336 สททสญญกวรรคท ๓๖ สททสญญกเถราปทานท ๑ (๓๕๑) วาดวยผลแหงความเลอมใส [๓๕๓] ครงกอน เราเปนพรานเนอ (เทยว) อยในปาใหญ ไดพบพระสมพทธเจา อนแวดลอมดวยสงฆสองฝายในปานน ซงกาลงทรงประกาศสจจะ ๔ ทรงรอถอน (ชวยเหลอ) มหาชน เราไดฟงพระวาจาอนไพเราะเปรยบ ดวยเสยงนกการะเวกของมหามนพระนามวาสข มพระสาเนยงดงพรหม เปนเผาพนธของโลก เรายงจตใหเลอมใสในพระสาเนยงแลว ไดบรรล ความสนอาสวะ ในกลปท ๓๑ แตกลปน เราไดทากรรมใดในกาลนน ดวยกรรมนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงความเลอมใส คณ วเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาให แจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระสททสญญกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ สททสญญกเถราปทาน. ยวกลาปยเถราปทานท ๒ (๓๕๒) วาดวยผลแหงการลาดหญา [๓๕๔] ในกาลนน เราเปนคนเกยวหญาอยในนครอรณวด ไดเหนพระสมพทธเจา ทหนทาง จงลาดกาหญาถวาย (ใหประทบ) พระพทธเจาพระนามวา สข ผทรงอนเคราะห ทรงมพระกรณา เปนอครนายกของโลก ทรงทราบ ความดารของเรา จงประทบนงบนลาดหญา เราเหนพระองคผปราศจาก มลทน ผเพงพนจมาก เปนผแนะนาด เกดความปราโมทยแลว ทากาล กรยา ณ ทนน ในกลปท ๓๑ แตกลปน เราไดทากรรมใดในกาลนน ดวยกรรมนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลเพราะลาดหญา คณวเศษ

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 337 เหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจง ชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระยวกลาปยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ยวกลาปยเถราปทาน. กงสกปชกเถราปทานท ๓ (๓๕๓) วาดวยผลแหงการบชาดวยดอกทองกวาว [๓๕๕] เราไดเหนตนทองกวาวกาลงดอกบาน จงประนมกรอญชลระลกถงพระ พทธเจาพระนามวาสทธตถะ จงบชาในอากาศ ในกลปท ๙๔ แตกลปน เราไดบชาพระพทธเจาดวยดอกไมใด ดวยการบชานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงพทธบชา คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจ แลว ดงน. ทราบวา ทานพระกงสกปชกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ กงสกปชกเถราปทาน. สโกฏกโกรณฑทายกเถราปทานท ๔ (๓๕๔) วาดวยผลแหงการบชาจกรทรอยพระบาท [๓๕๖] เราไดพบรอยพระบาททพระพทธเจา พระนามวาสขผเปนเผาพนธของโลก ทรงเหยยบไว จงหมหนงเสอเฉวยงบาขางหนง ไดไหวรอยพระพทธบาท อนประเสรฐแลว เหนตนหงอนไกอนขนอยบนดนมดอกบาน จงถอเอา มาพรอมทงกาน ไดบชาลายจกรทรอยพระบาท ในกลปท ๓๑ แตกลป น เราไดทากรรมใดในกาลนน ดวยกรรมนน เราไมรจกทคตเลย น เปนผลแหงพทธบชา คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 338 และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระสโกฏกโกรณฑทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ สโกฏกโกรณฑทายกเถราปทาน. ทณฑทายกเถราปทานท ๕ (๓๕๕) วาดวยผลแหงการถวายไมขอ [๓๕๗] ในกาลนน เราเขาไปสปาใหญ ตดไมไผ ไดถอเอาไมขอสาหรบหอย สงของมาถวายแกสงฆ เรากราบไหวภกษทงหลายผมวตรงาม ดวยความ เลอมใสแหงจตนน และครนถวายไมขอสาหรบหอยแลว บายหนากลบ ไปทางทศอดร ในกลปท ๙๔ แตกลปน เราไดถวายไมขอใดในกาลนน นน ดวยทานนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการถวายไมขอ คณ วเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาให แจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระทณฑทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ทณฑทายกเถราปทาน. อมพยาคทายกเถราปทานท ๖ (๓๕๖) วาดวยผลแหงการถวายมะมวงและยาค [๓๕๘] พระปจเจกสมพทธเจานามวาสตรงส ผไมแพอะไรๆ ออกจากสมาธแลว เขามาหาเราเพอภกษา เราเหนพระปจเจกพทธเจาแลว มใจเลอมใสยงนก ไดใหคนเอามะมวงและขาวยาคไปถวายแดทานผผองใสไมมทสด ในกลป ท ๙๔ แตกลปน เราไดทากรรมใดในกาลนน ดวยกรรมนน เราไมรจก ทคตเลย นเปนผลแหงการถวายมะมวงและยาค คณวเศษเหลาน คอ

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 339 ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระ พทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระอมพยาคทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ อมพยาคทายกเถราปทาน. ปฏกปชกเถราปทานท ๗ (๓๕๗) วาดวยผลแหงการถวายกระเทยม [๓๕๙] พระพทธเจาพระนามวาวปสส ผเปนนายกของโลก เสดจออกจากทพก กลางวนแลว พระองคเสดจเทยวภกษาเขามาถงสานกเรา ลาดบนน เราม ปตโสมนส ถวายกระเทยมหอหนงแดพระพทธเจาผประเสรฐสด ผคงท แลวบนเทงอยในสวรรคตลอดกลป ในกลปท ๙๑ แตกลปน เราไดถวาย หอกระเทยมใด ดวยทานนน เราไมรทคตเลย นเปนผลแหงการถวายกระ เทยมหอหนง คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และ อภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระปฏกปชกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ปฏกปชกเถราปทาน วจฉทายกเถราปทานท ๘ (๓๕๘) วาดวยผลแหงการถวายลกวว [๓๖๐] เรามใจเลอมใส ไดถวายลกววตวหนงดวยมอของตนเอง แดพระผมพระ ภาคพระนามวาวปสส เชษฐบรษของโลก ผคงท เราถงพรอม (ดวย) ยานชาง ยานมา และยานทพย เพราะการถวายลกววนน เราไดบรรล ถงความสนอาสวะ ในกลปท ๙๑ แตกลปน เราไดถวายลกววใดในกาลนน ดวยทานนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการถวายลกวว คณวเศษ

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 340 เหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชด แลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระวจฉทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ วจฉทายกเถราปทาน. สรณาคมนยเถราปทานท ๙ (๓๕๙) วาดวยผลแหงการถงสรณะ [๓๖๑] ในกาลนน พระภกษและเราผเปนอาชวกขนเรอไปดวยกน เมอเรอกาลง จะแตก พระภกษไดใหสรณะแกเรา ในกลปท ๓๑ แตกลปน พระภกษ ไดใหสรณะแกเรา ดวยสรณะนน เราไมรจกทคตเลย นเปนเพราะการ ถงสรณะ คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระสรณาคมนยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ สรณาคมนยเถราปทาน. ปณฑปาตกเถราปทานท ๑๐ (๓๖๐) วาดวยผลแหงการถวายบณฑบาต [๓๖๒] ในกาลนน พระสมพทธเจาพระนามวาตสสะ ประทบอยในปาใหญ เรา จากดสตพภพมาในมนษยโลกน ไดถวายบณฑบาต ไดถวายบงคมพระ สมพทธเจาพระนามวาตสสะ ผมยศใหญ ยงจตของตนใหเลอมใสแลว กลบไปยงภพดสต ในกลปท ๙๒ แตกลปน เราไดถวายทานใดในกาล นน ดวยทานนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการถวายบณฑบาต คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทา ใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 341 ทราบวา ทานพระปณฑปาตกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ปณฑปาตกเถราปทาน. ------------------- รวมอปทานทมในวรรคน คอ ๑. สททสญญกเถราปทาน ๒. ยวกลาปยเถราปทาน ๓. กงสกปชกเถราปทาน ๔. สโกฏกโกรณฑทายกเถราปทาน ๕. ทณฑทายกเถราปทาน ๖. อมพยาคทายกเถราปทาน ๗. ปฏกปชกเถราปทาน ๘. วจฉทายกเถราปทาน ๙. สรณาคมนยเถราปทาน ๑๐. ปณฑปาตกเถราปทาน และมคาถา ๔๐ คาถา. จบ สททสญญกวรรคท ๓๖ ------------------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 342 มนทารวปปผยวรรคท ๓๗ มนทารวยเถราปทานท ๑ (๓๖๑) วาดวยผลแหงการบชาดวยดอกมนทารพ [๓๖๓] เรา (แปลงเพศ) เปนมาณพ ชอมงคล จากภพดสตมาในมนษยโลกน ถอเอาดอกมนทารพมากนแดดลมไวเหนอพระเศยรแหงพระพทธเจา พระ นามวาวปสส ผแสวงหาคณใหญ ประทบนงสมาธอย เรากนอยตลอด ๗ วนแลว กลบมาสเทวโลก ในกลปท ๙๑ แตกลปน เราไดบชา พระพทธเจาใด ดวยการบชานน เราไมรจกทคตเลยนเปนผลแหงพทธบชา คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทา ใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระมนทารวยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ มนทารวยเถราปทาน. กกการปปผยเถราปทานท ๒ (๓๖๒) วาดวยผลแหงการบชาดวยดอกฟกทพย [๓๖๔] เราจากเทวโลกชนยามามาในมนษยโลกน เพอมาเฝาพระพทธเจาพระนามวา โคดม ผเปนพระโอรสของพระเจาสรสทโธทนะ ไดถอเอาดอกฟกทพย มาบชาแดพระพทธเจา ในกลปท ๙๑ แตกลปน เราไดบชาพระพทธเจา ดวยดอกไมใด ดวยการบชานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงพทธ บชา คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระกกการปปผยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ กกการปปผยเถราปทาน.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 343 ภสมฬาลทายกเถราปทานท ๓ (๓๖๓) วาดวยผลแหงการถวายเหงามนและรากบว [๓๖๕] พระสมพทธเจาทรงพระนามวาผสสะ ทรงรจบธรรมทงปวง ผใครในวเวก มพระปญญา เสดจมาในสานกของเรา เรายงจตใหเลอมใสในพระองค ชนเจา ผประกอบดวยพระมหากรณา ไดถอเอาเหงามนและรากบวมาถวาย แดพระพทธเจา ผประเสรฐสด ในกลปท ๙๒ แตกลปน เราไดถวาย เหงามนและรากบวใดในกาลนน ดวยทานนน เราไมรจกทคตเลย นเปน ผลแหงการถวายเหงามนและรากบว คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราได ทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระภสมฬาลทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ภสมฬาลทายกเถราปทาน. เกสรปปผยเถราปทานท ๔ (๓๖๔) วาดวยผลแหงการบชาดวยดอกบว ๓ ดอก [๓๖๖] ในกาลนน เราเปนวทยาธรอยทภเขาหมวนต ไดพบพระพทธเจา ผปราศ จากกเลสธล มยศมาก กาลงเสดจจงกรมอย ในกาลนน เราวางดอกบว ๓ ดอกไวบนศรษะ แลวเขาไปเฝาพระสมพทธเจา พระนามวาเวสสภ แลว ไดบชา ในกลปท ๓๑ แตกลปน เราไดทากรรมใด ในกาลนน ดวย กรรมนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงพทธบชา คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระเกสรปปผยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ เกสรปปผยเถราปทาน.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 344 องโกลปปผยเถราปทานท ๕ (๓๖๕) วาดวยผลแหงการบชาดวยดอกปร [๓๖๗] ในกาลนน พระสมพทธเจาพระนามวาปทม ประทบอยทภเขาจตกฏ เรา ไดเหนพระสยมภพทธเจาพระองคนนแลวจงเขาไปเฝา ขณะนน เราได เหนตนปรมดอกบาน จงเลอกเกบแลว เอาเขามาบชาพระชนสมพทธเจา พระนามวาปทม ในกลปท ๓๑ แตกลปน เราไดทากรรมใด ในกาลนน ดวยกรรมนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงพทธบชา คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระองโกลปปผยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ องโกลปปผยเถราปทาน. กทมพปปผยเถราปทานท ๖ (๓๖๖) วาดวยผลแหงการบชาดวยดอกกระทม [๓๖๘] เรานงอยในปราสาทอนประเสรฐ ไดเหนพระสมพทธเจาผมพระฉววรรณ ดงทอง เชนกบทองคาอนมคา มพระลกษณะอนประเสรฐ ๓๒ ประการ เปนนายกของโลก เสดจในระหวางตลาด เราจงถอเอาดอกกระทมไปบชา พระพทธเจา พระนามวาวปสส กลปท ๙๑ แตกลปน เราไดบชาพระพทธเจา ดวยดอกไมใด ดวยการบชานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงพทธ บชา คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระกทมพปปผยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ กทมพปปผยเถราปทาน.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 345 อททาลกปปผยเถราปทานท ๗ (๓๖๗) วาดวยผลแหงการบชาดวยดอกคน [๓๖๙] ในกาลนน พระสมพทธเจาพระนามวาสชาตะ ประทบอยใกลฝงแมนา คงคา เราไดถอเอาดอกคนไปบชาพระองคผไมแพอะไรๆ ในกลปท ๓๑ แตกลปน เราไดบชาพระพทธเจาดวยดอกไมใด ดวยการบชานน เราไม รจกทคตเลย นเปนผลแหงพทธบชา คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราได ทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระอททาลกปปผยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ อททาลกปปผยเถราปทาน. เอกจมปกปปผยเถราปทานท ๘ (๓๖๘) วาดวยผลแหงการบชาดวยดอกจาปา [๓๗๐] กพระสมพทธเจาผสงบระงบ อาศยอยในระหวางภเขา เราถอเอาดอก จาปาดอกหนง เขาไปหาทานผสงสดกวานระ มจตเลอมใสโสมนส ประ คองดวยมอทงสอง บชาพระปจเจกพทธเจาผเปนมนอนอดม ไมแพอะไรๆ ในกลปท ๓๑ แตกลปน เราไดบชาพระปจเจกพทธเจาดวยดอกไมใด ดวยการบชานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงพทธบชา คณวเศษ เหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชด แลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระเอกจมปกปปผยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ เอกจมปกปปผยเถราปทาน.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 346 ตมรปปผยเถราปทานท ๙ (๓๖๙) วาดวยผลแหงการบชาดวยดอกดหม [๓๗๑] เราเทยวไปตามกระแสนาใกลฝงแมนาจนทภาคา ไดเหนพระปจเจกพทธเจา ปราศจากกเลสธล เหมอนพระยารงมดอกบาน เรามจตเลอมใสโสมนส ถอเอาดอกดหมมาโปรยลงเหนอศรษะ บชาพระปจเจกพทธเจาผเปนมน อนอดม ในกลปท ๙๑ แตกลปน เราไดบชาพระปจเจกพทธเจาดวยดอก ไมใด ดวยการบชานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงพทธบชา คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เรา ทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระตมรปปผยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ตมรปปผยเถราปทาน. สลฬปปผยเถราปทานท ๑๐ (๓๗๐) วาดวยผลแหงการบชาดวยดอกชางนาว [๓๗๒] ในกาลนน เราเปนกนนรอยทใกลฝงแมนาจนทภาคา ครงนน เราไดเหน พระพทธเจาผประเสรฐกวานระเสดจจงกรมอย เราไดเลอกเกบดอกไมชาง นาวมาถวายแดพระพทธเจาผประเสรฐสด พระมหาวรเจาทรงสดกลนดอก ชางนาวมกลนหอมดงดอกไมทพย เมอขณะทเราดอยนน พระมหาวรสม พทธเจาพระนามวาวปสส ผเปนนายกของโลก ทรงรบแลว ทรงสดกลน เรามจตเลอมใสโสมนส ถวายบงคมพระองคผอดมกวาสตว ประนมกร อญชลแลว กลบขนสภเขาอก ในกลปท ๙๑ แตกลปน เราไดบชาพระ พทธเจาดวยดอกไมใด ดวยการบชานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผล แหงพทธบชา คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และ อภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระสลฬปปผยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ สลฬปปผยเถราปทาน. -------------------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 347 รวมอปทานทมในวรรคน คอ ๑. มนทารวยปปผยเถราปทาน ๒. กกการปปผยเถราปทาน ๓. ภสมฬาลทายกเถราปทาน ๔. เกสรปปผยเถราปทาน ๕. องโกลปปผยเถราปทาน ๖. กทมพปปผยเถราปทาน ๗. อททาลกปปผยเถราปทาน ๘. เอกจมปกปปผยเถราปทาน ๙. ตมรปปผยเถราปทาน ๑๐. สลฬปปผยเถราปทาน และมคาถา ๔๐ คาถา. จบ มนทรวปปผยวรรคท ๓๗. ---------------------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 348 โพธวนทกวรรคท ๓๘ โพธวนทกเถราปทานท ๑ (๓๗๑) วาดวยผลแหงการไหว [๓๗๓] เราไดเหนตนแคฝอยอนงอกขนบนพนดนงามรงเรอง จงประนมกรอญชล เฉวยงบาเบองซาย ตงใจเคารพไหวตนแคฝอย เปรยบเทยบเหมอนวาได ถวายบงคมเฉพาะพระพกตรพระสมพทธเจาพระนามวาวปสส ผบรสทธ ทงภายในภายนอก หลดพนดวยด ไมมอาสวะ ทรงเกอกลโลก มพระ กรณาญาณดงสาคร ในกลปท ๙๑ แตกลปน เราไดไหวไมโพธใด ดวย กรรมนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการไหว คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระโพธวนทกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ โพธวนทกเถราปทาน. ปาฏลปปผยเถราปทานท ๒ (๓๗๒) วาดวยผลแหงการบชาดวยดอกแคฝอย ๓ ดอก [๓๗๔] พระผมพระภาคพระนามวาวปสส ผสยมภ เปนบคคลผเลศ ทรงชานะมาร แวดลอมดวยบรรดาศษยของพระองค เสดจเขาสพนธมดนคร เราหอ ดอกแคฝอย ๓ ดอกไวในพก ประสงคจะอาบนาดาเกลา จงไดไปสฝง แมนา ไดเหนพระองคผเปนนายกของโลก ทรงรงเรองดงดอกนลบล รงโรจนดงดวงอาทตยและดวงไฟ องอาจดงเสอโครง ประเสรฐ ทรงมสกล ดงพระยาราชสห เลศกวาบรรดาสมณะทงหลาย แวดลอมดวยภกษสงฆ เสดจดาเนนออกจากนครพนธมด เราเลอมใสในพระสคตเจาผชาระมลทน คอกเลสพระองคนน จงถอเอาดอกแคฝอย ๓ ดอก มาบชาพระพทธเจา ผประเสรฐสด ในกลปท ๙๑ แตกลปน เราไดบชาพระพทธเจาดวยดอก

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 349 ไมใด ดวยการบชานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงพทธบชา คณ วเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทา ใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระปาฏลปปผยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ปาฏลปปผยเถราปทาน. ตณปลมาลยเถราปทานท ๓ (๓๗๓) วาดวยผลแหงการโปรยดอกอบล ๓ ดอก [๓๗๕] ในกาลนน เราเปนวานรอยทใกลฝงแมนาจนทภาคา เราไดเหนพระพทธเจา ผปราศจากกเลสธล ประทบนงอยในระหวางภเขา ยงทศทงปวงให สวางไสว ดงพระยารงมดอกบานสะพรง ทรงประกอบดวยพระลกษณะ และพยญชนะ เราเหนแลวดใจ มใจเบกบานโสมนส มใจราเรงเพราะปต จงโปรยดอกอบล ๓ ดอกลงบนพระเศยร (บชา) ครนบชาดอกไมแดพระ พทธเจาพระนามวาผสสะ ผแสวงหาคณอนใหญหลวงแลว เปนผมความ เคารพ บายหนากลบไปทางทศอดร เมอเรากลบไปดวยใจอนเลอมใสยงนก ไดตกลงในระหวางเขาหนถงความสนชวต ดวยกศลกรรมทเราทาแลวนน และดวยการตงเจตนามน เราละชาตเดมแลว ไดไปสชนดาวดงส ได เสวยรชสมบตในเทวโลก ๓๐๐ ครง และไดเปนพระเจาจกรพรรด ๕๐๐ ครง ในกลปท ๙๒ แตกลปน เราไดบชาพระพทธเจาดวยดอกไมใด ดวยการบชานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงพทธบชา คณวเศษ เหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชด แลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระตณปลมาลยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ตณปลมาลยเถราปทาน.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 350 ปตตปปผยเถราปทานท ๔ (๓๗๔) วาดวยผลแหงการบชาดวยดอกประด [๓๗๖] ในกาลเมอพระสมพทธเจาผแสวงหาคณใหญ พระนามวาปทมตระ เสดจ นพพานแลว คนทงปวงมาประชมกนนาเอาพระสรระไป เมอนาเอาพระ สรระไป เมอเขาประโคมกลองเภรอย เรามจตเลอมใสโสมนส ไดบชา ดวยดอกประด ดวยการบชานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลเพราะบชา พระสรระ การทเราไดมาในสานกพระพทธเจาของเรา เปนการมาดหนอ วชชา ๓ เราไดบรรลแลวโดยลาดบ พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว เราเผากเลสทงหลายแลว ถอนภพทงปวงขนไดหมดแลว ตดกเลสเครอง ผกรด ดงชางตดเชอกแลว เปนผไมมอาสวะอย คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระ พทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระปตตปปผยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ปตตปปผยเถราปทาน. สตตปณณยเถราปทานท ๕ (๓๗๕) วาดวยผลแหงการบชาดวยตนตนเปด [๓๗๗] พระสมพทธเจาผเปนนายกของโลก พระนามวาสมนะ เสดจอบตแลว เราม จตเลอมใสโสมนส ไดบชาตนตนเปด (อนเปนไมโพธ) ในกลปทแสน แตกลปน เราไดบชาตนตนเปด ดวยการบชานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการบชาตนตนเปด การทเราไดมาในสานกของพระพทธเจา ของเรา เปนการมาดแลวหนอ วชชา ๓ เราบรรลแลวโดยลาดบ พระ พทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว เราเผากเลสทงหลายแลว ถอนภพทงปวง ขนไดหมดแลว ตดกเลสเครองผกดงชางตดเชอกแลว เปนผไมมอาสวะ

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 351 อย คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระสตตปณณยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ สตตปณณยเถราปทาน. คนธมฏฐยเถราปทานท ๖ (๓๗๖) วาดวยผลแหงการบชาจตกาธาร [๓๗๘] เมอมหาชนชวยกนทาจตกาธารอย เมอของหอมตางๆ มาประชมแลว เรา มจตเลอมใสโสมนส ไดบชา (จตกาธาร) ดวยของหอมกามอหนง ใน กลปทแสนแตกลปน เราไดบชาจตกาธารใด ดวยการบชานน เราไมรจก ทคตเลย นเปนผลแหงการบชาจตกาธาร การทเราไดมาในสานกพระ พทธเจาของเรา เปนการมาดแลวหนอ วชชา ๓ เราบรรลแลวโดยลาดบ พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว เราเผากเลสทงหลายแลว ถอนภพทง ปวงขนไดหมดแลว ตดกเลสเครองผกดงชางตดเชอกแลว เปนผไมม อาสวะอย คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระคนธมฏฐยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ คนธมฏฐยเถราปทาน. จตกปชกเถราปทานท ๗ (๓๗๗) วาดวยผลแหงการบชาดวยดอกรง [๓๗๙] เมอพระผมพระภาคพระนามวาปทมตระ ผสงสดปรนพพานแลว มหาชน ชวยกนยกขนบนจตกาธาร เราบชาดวยดอกรง ในกลปทแสนแตกลปน เราไดบชาจตกาธารดวยดอกไมใด ดวยการบชานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการบชาจตกาธาร การทเราไดมาในสานกแหงพระพทธเจา

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 352 ของเรา เปนการมาดแลวหนอ วชชา ๓ เราบรรลแลวโดยลาดบ พระ พทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว เราเผากเลสทงหลายแลว ถอนภพทงปวง ขนไดหมดแลว ตดกเลสเครองผกดงชางตดเชอกแลว เปนผไมมอาสวะอย คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทา ใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระจตกปชกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ จตกปชกเถราปทาน. สมนตาลวณฏยเถราปทานท ๘ (๓๗๘) วาดวยผลแหงการถวายพดใบตาล [๓๘๐] เราไดถวายพดใบตาลอนหมหอดวยดอกมะล แดพระผมพระภาคพระนามวา สทธตถะ เราทรงไวซงยศใหญ ในกลปท ๙๔ แตกลปน เราไดถวายพด ใบตาล ดวยทานนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการถวายพดใบตาล การทเราไดมาในสานกพระพทธเจาของเรา เปนการมาดแลวหนอ วชชา ๓ เราบรรลแลวโดยลาดบ พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว เราเผากเลส ทงหลายแลว ถอนภพทงปวงขนไดหมดแลว ตดกเลสเครองผกดงชาง ตดเชอกแลว เปนผไมมอาสวะอย คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราได ทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระสมนตาลวณฏยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ สมนตาลวณฏยเถราปทาน. สมนทามยเถราปทานท ๙ (๓๗๙) วาดวยผลแหงการบชาดวยพวงดอกมะล [๓๘๑] เราไดรอยพวงมาลยดอกมะลแลว ยนทรง (ถอ) ไวตรงพระพกตรของ พระผมพระภาคพระนามวาสทธตถะ ผบรสทธ (ชาระกเลส) มตบะ ใน

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 353 กลปท ๙๔ แตกลปน เราไดบชาพระพทธเจาดวยพวงมาลยใด ดวยการ บชานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการบชาดวยพวงมะล การท เราไดมาในสานกพระพทธเจาของเรา เปนการมาดแลวหนอ วชชา ๓ เรา บรรลแลวโดยลาดบ พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว เราเผากเลสทง หลายแลว ถอนภพทงปวงขนไดหมดแลว ตดกเลสเครองผกดงชางตด เชอกแลว เปนผไมมอาสวะอย คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราได ทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระสมนทามยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ สมนทามยเถราปทาน กาสมารผลทายกเถราปทานท ๑๐ (๓๘๐) วาดวยแหงการถวายผลมะรน [๓๘๒] เราไดเหนพระพทธเจา ผปราศจากกเลสธล โชตชวงดงดอกกรรณการ เชษฐบรษของโลก ประเสรฐกวานระ ประทบอยในระหวางภเขา เรามจต เลอมใสโสมนส ประนมกรอญชลแลว ไดถอเอาผลมะรนไปถวายแด พระพทธเจาผประเสรฐสด ในกลปท ๓๑ แตกลปน เราไดถวายผลไมใด ในกาลนน ดวยทานนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการถวายผลไม การทเราไดมาในศาสนาพระพทธเจาของเรา เปนการมาดแลวหนอ วชชา ๓ เราบรรลแลวโดยลาดบ พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว เราเผากเลส ทงหลายแลว ถอนภพทงปวงขนไดหมดแลว ตดกเลสเครองผกดงชาง ตดเชอกแลว เปนผไมมอาสวะอย คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราได ทาเสรจแลว ดงน.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 354 ทราบวา ทานพระกาสมารผลทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล จบ กาสมารผลทายกเถราปทาน. ------------------------ รวมอปทานทมในวรรคน คอ ๑. โพธวนทกเถราปทาน ๒. ปาฏลปปผยเถราปทาน ๓. ตณปลมาลยเถราปทาน ๔. สตตปปผยเถราปทาน ๕. สตตปณณยเถราปทาน ๖. คนธมฏฐยเถราปทาน ๗. จตกปชกเถราปทาน ๘. สมนตาลวณฏยเถราปทาน ๙. สมนทามยเถราปทาน ๑๐. กาสมารผลทายกเถราปทาน มคาถา ๕๙ คาถา จบ กาโพธวนทนวรรคท ๓๘ --------------------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 355 อมพฏผลวรรคท ๓๙ อมพฏผลทายกเถราปทานท ๑ (๓๘๑) วาดวยผลแหงการถวายผลมะกอก [๓๘๓] พระผมพระภาคสมพทธเจา พระนามวาสตรงส ผเปนเอกไมทรงแพอะไรๆ ทรงใครความสงด เสดจออกโคจรบณฑบาต เราถอผลไมอย ไดเหน พระองค มจตเลอมใสโสมนส จงเขาไปเฝาพระนราสภแลว ไดถวายผล มะกอก ในกลปท ๙๔ แตกลปน เราไดถวายผลไมใด ดวยทานนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการถวายผลไม การทเราไดมาในศาสนา แหงพระพทธเจาของเรา เปนการมาดแลวหนอ วชชา ๓ เราบรรลแลว โดยลาดบ พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว เราเผากเลสทงหลายแลว ถอนภพทงปวงขนไดหมดแลว ตดกเลสเครองผกดงชางตดเชอกแลว เปน ผไมมอาสวะอย คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และ อภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระอมพฏผลทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ อมพฏผลทายกเถราปทาน. ลพชทายกเถราปทานท ๒ (๓๘๒) วาดวยผลแหงการถวายผลขนนสามะลอ [๓๘๔] ในกาลนน เราเปนคนรกษาสวนอยในพระนครพนธมด ไดเหนพระ พทธเจาผปราศจากธล กาลงเสดจเหาะไปในอากาศ เราไดถอเอาผลขนน สามะลอไปถวายแดพระพทธเจาผประเสรฐสด พระองคผมยศมากประทบ ยนอยในอากาศทรงรบทานของเรา นนเปนเหตใหปตเกดแกเรา เปน เครองนาสขมาใหในปจจบน ครนไดถวายผลไมแดพระพทธเจาดวยใจอน ผองใสแลว เราไดบรรลถงปตและอดมสขอนไพบลยในกาลนน แกว

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 356 ยอมเกดขนแกเราในภพทเราเกด ในกลปท ๙๑ แตกลปน เราไดถวาย ผลไมใด ในกาลนน ดวยทานนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการ ถวายผลไม การทเราไดมาในศาสนาแหงพระพทธเจาของเรา เปนการมา ดแลวหนอ วชชา ๓ เราไดบรรลแลวโดยลาดบ พระพทธศาสนาเราได ทาเสรจแลว เราเผากเลสทงหลายแลว ถอนภพทงปวงขนไดหมดแลว ตดกเลสเครองผกดงชางตดเชอกแลว เปนผไมมอาสวะอย คณวเศษ เหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชด แลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระลพชทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ลพชทายกเถราปทาน. อทมพรผลทายกเถราปทานท ๓ (๓๘๓) วาดวยผลแหงการถวายผลมะเดอ [๓๘๕] พระพทธเจาผอดมบรษ ประทบอยใกลฝงแมนานนนคา เราไดเหนพระ พทธเจาผปราศจากกเลสธล มพระหฤทยมนคง ไมระสาระสาย เรามใจ เลอมใสในพระองคผชาระมลทน คอ กเลส จงไดถอเอาผลมะเดอไป ถวายแกพระพทธเจาผประเสรฐสด ในกลปท ๙๑ แตกลปน เราไดถวาย ผลไมใดในกาลนน ดวยทานนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการ ถวายผลไม การทเราไดมาในพระศาสนาแหงพระพทธเจาของเรา เปนการ มาดแลวหนอ วชชา ๓ เราบรรลแลวโดยลาดบ พระพทธศาสนาเราไดทา เสรจแลว เราเผากเลสทงหลายแลว ถอนภพทงปวงขนไดหมดแลว ตด กเลสเครองผกดงชางตดเชอกแลว เปนผไมมอาสวะอย คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระอทมพรผลทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ อทมพรผลทายกเถราปทาน.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 357 มลกขผลทายกเถราปทานท ๔ (๓๘๔) วาดวยผลแหงการถวายผลมลกข [๓๘๖] เราไดเหนพระพทธเจาพระนามวาอตถทสส ผมยศมากในระหวางปา เราม จตเลอมใสโสมนส ไดถวายผลมลกข ในกลปท ๑๘๐๐ แตกลปน เรา ไดถวายผลไมใดในกาลนน ดวยทานนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผล แหงการถวายผลไม การทเราไดมาในพระศาสนาแหงพระพทธเจาของเรา เปนการมาดแลวหนอ วชชา ๓ เราบรรลแลวโดยลาดบ พระพทธศาสนา เราไดทาเสรจแลว เราเผากเลสทงหลายแลว ถอนภพทงปวงขนไดหมด แลว ตดกเลสเครองผกดงชางตดเชอกแลว เปนผไมมอาสวะอย คณ วเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาให แจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระมลกขผลทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ มลกขผลทายกเถราปทาน. ผารสผลทายกเถราปทานท ๕ (๓๘๕) วาดวยผลแหงการถวายผลมะปราง [๓๘๗] เราไดเหนพระสมพทธเจามพระฉววรรณดงทองคา สมควรรบเครองบชา เสดจดาเนนอยในถนน จงไดถวายผลมะปรางแดพระองค ในกลปท ๙๑ แตกลปน เราไดถวายผลไมใด ในกาลนน ดวยทานนน เราไมรจก ทคตเลย นเปนผลแหงการถวายผลไม การทเราไดมาในพระศาสนาแหง พระพทธเจาของเรา เปนการมาดแลวหนอ วชชา ๓ เราบรรลแลวโดย ลาดบ พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว เราเผากเลสทงหลายแลว ถอนภพทงปวงขนไดหมดแลว ตดกเลสเครองผกดงชางตดเชอกแลว เปนผไมมอาสวะอย คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 358 และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระผารสผลทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ผารสผลทายกเถราปทาน. วลลผลทายกเถราปทานท ๖ (๓๘๖) วาดวยผลแหงการถวายผลวลล [๓๘๘] ในกาลนน ชนทงปวงชกชวนกนมาสปา เขาเหลานนแสวงหาผลไม ก หาผลไมได ในกาลนน ในปานน เราไดเหนพระสมพทธเจาผ สยมภ ไมแพอะไรๆ เรามจตเลอมใสโสมนส ไดถวายผลวลล ในกลป ท ๓๑ แตกลปน เราไดถวายผลไมใดในกาลนน ดวยทานนน เราไดรจกทคตเลย นเปนผลแหงการถวายผลไม การทเราไดมาในพระ ศาสนาแหงพระพทธเจาของเรา เปนการมาดแลวหนอ วชชา ๓ เราบรรล แลวโดยลาดบ พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ตดกเลสเครองผกดง ชางตดเชอกแลว เปนผไมมอาสวะอย คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเรา ไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระวลลผลทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ วลลผลทายกเถราปทาน. กทลผลทายกเถราปทานท ๗ (๓๘๗) วาดวยผลแหงการถวายผลกลวย [๓๘๙] เราไดเหนพระศาสดาผเปนนายกของโลก ทรงรงเรองดงดอกกรรณการ โชตชวงเหมอนพระจนทรวนเพญและดงดวงประทป เรามจตเลอมใส โสมนส ไดถอเอาผลกลวยไปถวายแดพระศาสดา ถวายบงคมแลวกลบ ไป ในกลปท ๓๑ แตกลปน เราไดถวายผลไมใดในกาลนน ดวยทาน

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 359 นน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการถวายผลไม การทเราไดมาใน พระศาสนาแหงพระพทธเจาของเรา เปนการมาดแลวหนอ วชชา ๓ เราบรรลแลวโดยลาดบ พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว เราเผากเลส ทงหลายแลว ถอนภพทงปวงขนไดหมดแลว ตดกเลสเครองผกดงชาง ตดเชอกแลว เปนผไมมอาสวะอย คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราได ทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระกทลผลทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ กทลผลทายกเถราปทาน. ปนสผลทายกเถราปทานท ๘ (๓๘๘) วาดวยผลแหงการถวายขนนสก [๓๙๐] ในกาลนน พระสมพทธเจาพระนามวาอชชนะ ทรงถงพรอมดวยจรณะ และเปนมน ผฉลาดในสมาธ ประทบอยทภเขาหมวนต เราถอเอา ผลขนนอนสกสด โตประมาณเทาหมอวางไวทตนตนเปดแลว ไดถวาย แดพระศาสดา ในกลปท ๙๑ แตกลปน เราไดถวายผลไมใดในกาลนน ดวยทานนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการถวายผลไม การทเรา ไดมาในพระศาสนาแหงพระพทธเจาของเรา เปนการดแลวหนอ วชชา ๓ เราบรรลแลวโดยลาดบ พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว เราเผากเลส ทงหลายแลว ถอนภพทงปวงขนไดหมดแลว ตดกเลสเครองผกดงชาง ตดเชอกแลว เปนผไมมอาสวะอย คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทา เสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระปนสผลทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ปนสผลทายกเถราปทาน.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 360 โสณโกฏวสเถราปทานท ๙ (๓๘๙) วาดวยผลแหงการถวายถา [๓๙๑] ในศาสนาของพระพทธเจา พระนามวาวปสส เราไดสรางถา (วหาร) ถาหนง ถวายแดสงฆผมาจากทศทงส ในพนธมาราชธาน เราบรจาคผา หลายผนไวลาดพนถา ในกาลนน เรามจตเบกบานโสมนส ไดทาความ ปรารถนาวา ขอเราพงไดพบพระสมพทธเจาผทรงโปรดปราน พงได บรรพชาและพงถกตอง (บรรล) นพพานอนยอดเยยม เปนอดมสนต ดวยกศลมลนนนนแล เราระลกชาตไดตลอด ๙๐ กลป เราเปนเทวดา กด เปนมนษยกด เปนผกอสรางบญรงเรองนก ดวยกรรมอนเหลอ จากนน ในภพหลงสดน เราเกดเปนบตรคนเดยวของอครเศรษฐในจมปา นคร พอบดาของเราไดฟงวาเราเกดแลว กไดมความพอใจวา เราจะให ทรพย ๒๐๐ ลานแกกมารไมใหหยอนเลย ขนยาวประมาณ ๔ นว เสน ละเอยด มสมผสออนนม เสมอเหมอนปยนนงาม เกดทพนเทาทงสอง ของเรา ขอนเปนคนพเศษประการหนง ตลอด ๙๐ กลปทลวงมา เรา ไมรสกในเมอเทาวางลงบนภาคพนทไมมเครองลาด พระสมพทธเจาเรา พอใจแลว เราไดบวชเปนบรรพชตแลว เราบรรลอรหตแลว และเปนผ เยน เปนผดบแลว พระศาสดาผทรงเหนเหตทงปวงทรงแสดงเราวา เปนผเลศกวาบรรดาภกษผปรารภความเพยร เราเปนพระอรหนตขณาสพ ไดอภญญา ๖ มฤทธมาก ในกลปท ๙๑ แตกลปน เราไดถวายทานใด ในกาลนน ดวยทานนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการถวายถา การทเราไดมาในพระศาสนาแหงพระพทธเจาของเรา เปนการมาดแลว หนอ วชชา ๓ เราบรรลแลวโดยลาดบ พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจ แลว เราเผากเลสทงหลายแลว ถอนภพทงปวงขนไดหมดแลว ตด กเลสเครองผกดงชางตดเชอกแลว เปนผไมมอาสวะอย คณวเศษ เหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจง ชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว พระโสณโกฏวสเถระ โดย

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 361 ฐานะ เปนหวหนาของภกษสงฆ ถกถามปญหาแลวไดพยากรณทสระใหญ ชออโนดาต ดงน. ทราบวา ทานพระโสณโกฏวสเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ โสณโกฏวสเถราปทาน. พทธาปทานชอปพพกรรมปโลตท ๑๐ (๓๙๐) วาดวยบพจรยาของพระองคเอง [๓๙๒] พระผมพระภาคผเปนนายกของโลก แวดลอมดวยภกษสงฆเปนอนมากประ ทบนงอยทพนหนอนเปนรมณยสถานโชตชวงดวยแกวตางๆ ในละแวก ปาอนมกลนหอมตางๆ ใกลสระอโนดาต ตรสชแจงบรพกรรมทงหลาย ของพระองค ณ ทนนวา ดกรภกษทงหลาย เธอทงหลายจงฟงกรรมท เราทาแลวของเรา เราเหนภกษผถออยปาเปนวตรรปหนงแลวไดถวายผา เกา เราปรารถนาเปนพระพทธเจาเปนครงแรก เพอความเปนพระพทธ เจา ในกาลนน ผลแหงกรรม คอการถวายผาเกา ยอมอานวยผลใหเปน พระพทธเจา ในกาลกอน เราเปนนายโคบาล ตอนโคไปเลยง เหน แมโคกาลงดมนาขนมว จงหามมน ดวยวบากแหงกรรมนน ในภพ หลงสดน (แม) เราจะกระหายนา กไมไดดมนาตามความปรารถนา ในชาตอนในกาลกอน เราเปนนกเลงชอปนาล ไดกลาวตพระปจเจก พทธเจาชอวาสรภ ผไมประทษราย (ตอบ) ดวยวบากแหงกรรมนน เราทองเทยวอยในนรกเปนเวลานาน ไดเสวยทกขเวทนาแสนสาหส หลายพนปเปนอนมาก ดวยผลกรรมอนเหลอนน ในภพหลงสดน เรา จงไดคากลาวตเพราะเหตแหงนางสนทรกา เพราะการกลาวตพระเถระ นามวานนทะ สาวกของพระพทธเจา ผครอบงาอนตรายทงปวง เราจง

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 362 ทองเทยวอยในนรกสนกาลนาน เราทองเทยวอยในนรกเปนเวลานาน ถงหมนป ไดความเปนมนษยแลว ไดการกลาวตเปนอนมาก ดวยผล กรรมทเหลอนน นางจญจมานวกามากบหมชน ไดกลาวตเราดวยคาอนไม เปนจรง เมอกอน เราเปนพราหมณชอสตวา อนชนทงหลายสกการะบชา สอนมนตใหกบมาณพประมาณ ๕๐๐ คนในปาใหญ กเราไดเหนฤาษผ นากลว ไดอภญญา ๕ มฤทธมากมาในสานกของเรา เราจงกลาวตฤาษผ ไมประทษราย โดยไดบอกกะพวกศษยของเราวา ฤาษพวกนมกบรโภค กาม แมเมอเราบอก (เทานน) พวกมาณพกเชอฟง ครงนน มาณพ ทงปวง เทยวไปภกษาในสกลๆ พากนบอกแกมหาชนวา ฤาษพวกน มกบรโภคกาม ดวยวบากแหงกรรมนน ภกษ ๕๐๐ เหลาน ไดคา กลาวตทงหมด เพราะเหตแหงนางสนทรกา ในกาลกอน เราไดฆา พนองชายตางมารดา เพราะเหตแหงทรพย จบใสลงในซอกเขา และ บด (ทบ) ดวยหน ดวยวบากแหงกรรมนน พระเทวทตจงผลกกอนหน กอนหนกลงลงมากระทบนวแมเทาของเราจนหอเลอด ในกาลกอน เราเปนเดกเลนอยทหนทางใหญ เหนพระปจเจกพทธเจาแลว ใสไฟ เผา (ดก) ไวทวหนทาง ดวยวบากกรรมนน ในภพหลงสดน พระเทวทต จงชกชวนนายขมงธน ผฆาคนตายมาก เพอใหฆาเรา ในกาลกอน เรา เปนนายควาญชาง ไดไสชางใหจบมดพระปจเจกพทธเจาผอดมมนแม กาลงเทยวบณฑบาต ดวยวบากกรรมนน ชางนาฬาครอนดราย วง แลนเขาไปในคอก (ทอง) เขา (วงกต) เบองหนาผประเสรฐ ใน กาลกอน เราเปนนายทหารราบ (เปนแมทพ) ฆาบรษเปนอนมากดวย หอก ดวยวบากแหงกรรมนน เราถกไฟไหมอยางเผดรอนอยในนรก ดวยผลอนเหลอแหงกรรมนน บดน ไฟนนยงมาไหมผวหนงทเทาของ เราทงสน (อก) เพราะวากรรมยงไมพนาศไป ในกาลกอนเราเปนเดก

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 363 (ลก) ของชาวประมงอยในบานเกวฏฏคาม เหนคนทงหลายฆาปลาแลว เกดความโสมนส ดวยวบากแหงกรรมนน ความทกขทศรษะ (ปวดศรษะ) ไดมแลวแกเราในเมอเจาศากยะทงหลายถกเบยดเบยน พระเจาวฏฏภะ ฆาแลว เราไดบรภาษพระสาวกทงหลาย ในศาสนาของพระพทธเจา พระนามวาผสสะ วาทานทงหลายจงเคยว จงกนแตขาวแดง แตอยากน ขาวสาลเลย ดวยวบากแหงกรรมนน เราอนพราหมณนมนตแลว อย ในเมองเวรญชา บรโภคขาวแดงตลอด ๓ เดอน ในกาลนน เมอนกมวย กาลงชกกน เราไดหามบตรนกมวยปลา ดวยวบากแหงกรรมนน ความ ทกขทหลง (ปวดหลง) ไดมแลวแกเรา เมอกอนเราเปนหมอรกษาโรค ไดถายยาใหเศรษฐบตร (ตาย) ดวยวบากแหงกรรมนน โรคปกขนทกา พาธจงมแกเรา เราชอวาโชตปาละ ไดกลาวกะพระสคตเจาพระนามวา กสสปะ ในกาลนนวา จกมโพธมณฑลแตทไหน โพธญาณทานไดยาก อยางยง ดวยวบากแหงกรรมนน เราไดประพฤตกรรมททาไดยากมาก (ทกกรกรยา) ทตาบลอรเวลาเสนานคมตลอด ๖ ป แตนน จงไดบรรล โพธญาณ แตเรากมไดบรรลโพธญาณอนสงสดดวยหนทางน เราอน บรพกรรมตกเตอนแลว จงแสวงหาโพธญาณโดยทางทผด (บดน) เราเปนผสนบาปและบญ เวนจากความเรารอนทงปวง ไมมความเศรา โศก ไมคบแคน เปนผไมมอาสวะ จกนพพาน พระชนเจาทรงบรรล กาลงแหงอภญญาทงปวงแลว ทรงพยากรณโดยทรงหวงประโยชนแกภกษ สงฆ ทสระใหญอโนดาต ดวยประการฉะนแล. ทราบวา พระผมพระภาคไดทรงภาษตธรรมบรรยายพทธาปทานชอ ปพพกรรมปโลต อนเปนบพจารตของพระองค ดวยประการฉะนแล. จบ พทธาปทานชอปพพกรรมปโลต. ------------------------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 364 รวมอปทานทมในวรรคน คอ ๑. อมพฏผลทายกเถราปทาน ๒. ลพชทายกเถราปทาน ๓. อทมพรผลทายกเถราปทาน ๔. มลกขผลทายกเถราปทาน ๕. ผารสผลทายกเถราปทาน ๖. วลลผลทายกเถราปทาน ๗. กทลผลทายกเถราปทาน ๘. ปนสผลทายกเถราปทาน ๙. โสณโกฏวสเถราปทาน ๑๐. พทธาปทานชอปพพกรรมปโลต บณฑตทงหลายคานวณคาถาได ๙๑ คาถา จบ อมพฏผลวรรคท ๓๙. จบ ภาณวารท ๑๔. --------------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 365 ปลนทวรรคท ๔๐ ปลนทวจฉเถราปทานท ๑ (๓๙๑) วาดวยผลแหงการถวายไทยธรรมอนสมควร [๓๙๓] เราเปนนายประตอยทนครหงสวด เรารวบรวมโภคสมบตเกบไวใน เรอนมากมายนบไมถวน ในกาลนน เราอยในทลบ ทาใจใหรนเรง นง อยในปราสาทอนประเสรฐแลว ไดคดอยางนวา โภคสมบตของเรามมาก มากแพรหลายไปภายในบร แมพระราชาผเปนใหญในแผนดนพระนามวา อานนท กทรงเชอเชญเรา พระพทธเจาพระองคน เปนมน เสดจ อบตขนแลวในโลกน และโภคสมบตของเรากมอย เราจกถวายทานแก พระศาสดา พระราชบตรพระนามวาปทม ทรงถวายทานอนประเสรฐ คอ ชางตวประเสรฐ บลลงกและพนกพง มประมาณไมนอย ใน พระชนเจา แมเรากจกถวายทานในสงฆอนเปนหมคณะทประเสรฐสด ทานอนประเสรฐทใครยงไมเคยถวาย เราจกเปนคนแรกในทานนน เรา คดทจะถวายทานหลายวธ สขเปนผลเพราะการบชาทานใด จงไดเหนการ ถวายบรขาร อนจะเปนเครองทาความดารของเราใหเตม เราจกถวาย บรขาร ในสงฆอนเปนหมคณะทประเสรฐสด การถวายบรขารคนอน ยงไมเคยถวาย เราจกเปนคนแรก ในขณะนน เราจงเขาไปหาชางจก สาน จางใหทาฉตร ไดรวบรวมฉตรไวหนงแสนคน ไดรวบรวมผาไว หนงแสนผน จางชางใหทามด (โกน) พรา เขม และมดสาหรบตด เลบ อนสมควร แลวใหวางไวภายใตฉตรทงหลาย จางชางใหทาพด ใบตาล พดขนปกนกยง พดจามร ผากรองนา และภาชนะนามน อน สมควร จางชางใหทากลองเขม ผาองสะ ประคตเอวและเชงรองบาตร ททาอยางสวยงาม อนสมควร ใหเอาเภสชใสในภาชนะสาหรบใสของ บรโภคและในขนสารดใหเตมแลว ใหวางไวภายใตฉตร ใหใสวานนา หญาคา ชะเอม ดปล พรก ผลสมอ และขงสด ใหเตมในภาชนะ

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 366 ทกๆ อยาง จางชางใหทารองเทา เขยงเทา ผาสาหรบเชดนา และ ไมเทาคนแก ใหทาอยางสวยงาม อนสมควร จางชางใหทายารกษาไข ยาหยอดตา ไมปายยาตา ธรรมกตตรา กญแจ และกลองกญแจ อนเยบดวยดาย ทาส สายโยค กลองเปาควนไฟ ตะเกยงตง คนโทนา และผอบ อนสมควรกน จางชางใหทาคม กรรไกร ผาสาหรบเชด สนมและถงสาหรบเภสชอนสมควรกน จางชางใหทาเกาอนอน ตง บลลงกอนมเทาสใหสมควร แลวใหตงไวภายใตฉตร จางชางใหทาฟก ยดดวยนน ฟกนง และหมอนใหทาอยางด อนสมควรกน จางชางให ทากรวนเท (ทบทม) มธสตเถ (ขผง) เตลหตถปตาปก สเวฏผลปก สจ เตยงพรอมดวยเครองลาด เสนาสนะ ผาสาหรบเชดเทา ทนอน ทนง ไมเทา ไมชาระฟน (แปรงฟน) กระเบอง ของหอมสาหรบไล ทาศรษะ ไมสไฟ ดงแผนกระดาน ฝาบาตร ถงบาตร กระบวยตกนา เครองอบ (สผงยอมผา) รางยอมผา ไมกวาด ผาอาบนา ผาอาบนาฝน ผานสทนะ ผาปดฝ ผาอนตรวาสก ผาอตราสงค ผาสงฆาฏ ยานตถ ผาเชดหนา นาสม นาปลา นาผง นมสม นาปานะ ขผง ผาเกา ผาเชดปาก ดาย สงใดชอวาเปนของควรใหทานมอย และสมควรแก พระศาสดา เรารวบรวมสงนนทงหมดแลวเขาเฝาพระเจาอานนท ครน เขาไปเฝาพระราชาผนาหมชน มยศมาก ถวายบงคมดวยเศยรเกลาแลวได กราบทลวา เราทงสองเจรญโดยชาตรวมกน มยศรวมกน ทวไปในสข ในทกข และประพฤตตามกน ทกขทางใจมอย ขาแตพระองคผปราบ ขาศก ขาพระองคพงทรงไวซงทกขนน ขาแตกษตรย ถาพระองค สามารถกขอไดทรงพระกรณาบรรเทาทกษนนเถด. พระราชาตรสวา ทกขของทานกเปนทกขของเรา เราทงสองมใจรวมกน ทานยอมรวา สาเรจ ถาทานพงเปลองทกขนน. ขาแตพระราชาผใหญ ขอจงทรงทราบทกขของขาพระองคบรรเทาไดยาก. ทานคารนมากไป สงทมอยในแวนแควนประมาณเทาใด ชวตของเรา

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 367 ประมาณเทาใด สงนน (แม) เปนทรพยททานสละไดยาก ถาทาน ตองการสงเหลาน เรากจกใหไมหวนไหวเทยว. ขอเดชะ พระองคทรงบนลอแลว การบนลอมากนนผด ขาพระองค จกทราบดวยเกลาวาวนน พระองคทรงดารงอยในธรรมทงปวง พระองค จงทรงบบคนหนกนก เมอขาพระองคให (ขอ). ทานจะตองการดวยการพดไปทาไป ทานปรารถนาสงใดจงบอกแกเรา. ขาแตพระราชาผใหญ ขาพระองคปรารถนาพระพทธเจาผประเสรฐยง ขาพระองคจกนมนตพระสมพทธเจาใหเสวย ชวตของขาพระองคอยาเปน โทษ. เราจะใหพรอยางอนแกทาน ทานอยาขอพระตถาคตเลย ใครไมพงให พระพทธเจา เปรยบเหมอนแกวมณรศมรงเรอง. ขอเดชะ พระองคทรงบนลอแลวมใชหรอวาตลอดถงชวตอนมอย เมอ พระองคประทานชวตได กควรพระราชทานพระตถาคตได. พระมหาวรเจาควรงดไว เพราะใครๆ ไมพงใหพระชนเจา พระพทธเจารบ ใหไมได ทานจงรบเอาทรพยจนนบไมถวนเถด. เราจะตองถงการวนจฉย จกถามผวนจฉยทงหลาย ผวนจฉยจกตดสน ละเอยด ฉนใด เราสอบถามขอนน ฉนนน. เราไดจบทพระหตถของพระราชา พากนไปสศาลพพากษา เราไดกลาว คานตรงหนาของตลาการและผพพากษาทงหลายวา ขอตลาการและผ พพากษาจงฟงเรา พระราชาไดพระราชทานพรแกเราวา เราไมยกเวน อะไรๆ แมชวตกปวารณาใหได เมอเราขอพระราชทานพร เราจงขอ พระพทธเจาผประเสรฐสด พระพทธเจาเปนอนพระราชทานแกเราดวยด ทานทงหลายจงตดความสงสยของเรา เราทงหลายจะเชอฟงคาทานผเปน พระราชารกษาแผนดน เราทงหลายฟงคาของทงสองฝายแลว จกตด ความสงสยในขอน. ขอเดชะ พระองคพระราชทานสงทงปวง ทานผนเปนอนถอเอาสง ทงปวงหรอ พระเจาขา.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 368 เราไมยกเวนอะไรๆ ปวารณาแมชวต เปนผถงความยากตลอดชวตเปน อยางยงเทยว เรารวาผนทกขดวยด จงไดใหถอเอาสงทงปวง. ขอเดชะ พระองคเปนผแพ ควรพระราชทานพระตถาคต เราตดความ สงสยของทงสองฝายแลว เหมอนทานทงสองตงอยในคามน. พระราชาประทบอย ณ ทนนแล ไดตรสกะตลาการและผพพากษาวา ทาน ทงหลายพงใหแมแกเราโดยชอบ เราพงไดพระพทธเจาอก. ทานยงความดารของทานใหเตม นมนตพระตถาคตใหเสวยแลว พงคน พระสมพทธเจาใหแกพระเจาอานนทผมยศอก. เราไหวตลาการและผพพากษา และถวายบงคมพระเจาอานนท จอมกษตรย เปนผยนดปราโมทย เขาไปเฝาพระสมพทธเจา ครนเขาไปเฝาพระสม พทธเจาผขามโอฆะ ผไมมอาสวะ ถวายบงคมดวยเศยรเกลาแลว ได กราบทลดงนวา. ขอพระองคผมจกษพรอมดวยพระอรหนตหนงแสนโปรดทรงรบนมนต ขอ จงทรงยงจตของขาพระองคใหรนเรง เสดจเขานเวศนของขาพระองค พระพทธเจาพระนามวาปทมตระ ทรงรแจงโลก สมควรรบเครองบชา ผมจกษทรงรความดารของเรา จงทรงรบนมนต (ดวยดษณภาพ) เราทราบ วา พระองคทรงรบนมนตแลว ถวายบงคมแดพระศาสดา มจตราเรง เบกบาน เขามายงนเวศนของตน ประชมมตรและอามาตยแลว ไดกลาว ดงนวา เราไดสงทไดโดยยากนกแลว เปรยบเหมอนแกวมณมรศม โชตชวง เราจกบชาองคพระพทธเจาดวยอะไร พระชนเจามคณหาประมาณ มได หาทเปรยบมได ไมมใครเสมอเหมอน เปนนกปราชญ ไมมบคคล เปรยบ หาผเสมอเหมอนเชนนนมได ไมมทสอง ประเสรฐกวานระ กอธการอนสมควรแกพระพทธเจา เราทาไดโดยยาก เราทงหลายจง รวบรวมดอกไมตางๆ เอามาทามณฑปดอกไมเถด สงนยอมสมควรแก พระพทธเจา จกเปนอนบชาดวยสงทงปวง เราจงใหทาดอกบวเผอน ดอก บวหลวง ดอกมะล ดอกลาดวน ดอกจาปา ดอกกถนพมาน ใหเปน มณฑป ปลาดอาสนะหนงแสนทไวภายในเงาฉตร อาสนะของเรามคา

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 369 ยงกวารอยมอยเบองหลง ปลาดอาสนะหนงแสนทไวภายในเงาฉตร จดแจง ขาวและนาเสรจ แลวใหคนไปทลเวลาภตกาล เมอคนไปทลภตกาลแลว พระมหามนพระนามวาปทมตระ พรอมดวยพระอรหนตหนงแสนเสดจเขา มาสนเวศนของเรา ฉตรทรงอยในเบองบน ในมณฑปดอกไมอนบานด พระพทธเจาผอดมบรษ ประทบนงพรอมดวยพระอรหนตหนงแสน (เรา ทลวา) ขอพระองคผมจกษ โปรดทรงรบฉตรหนงแสนและอาสนะหนง แสน อนควรและไมมโทษเถด พระมหามนพระนามวาปทมตระ ทรงร แจงโลก ผควรรบเครองบชา พระองคประสงคจะชวยเหลอเรา จงทรงรบไว เราไดถวายบาตรแกภกษเฉพาะรปละหนงบาตร ภกษทงหลายละบาตรท จดเอง ทรงบาตรเหลก พระพทธเจาประทบนงอยในมณฑปดอกไมตลอด ๗ คน ๗ วน ทรงยงสตวเปนอนมากใหตรสร ทรงประกาศพระธรรมจกร เมอทรงประกาศพระธรรมจกรภายใตมณฑปดอกไม ธรรมาภสมยไดมแก เทวดาและมนษย ๘๔๐๐๐ เมอถงวนท ๗ พระมหามน พระนามวา ปทมตระ ประทบนงอยภายในเงาฉตร ไดตรสพระคาถาเหลานวา มาณพ ผใดไดถวายทานอนประเสรฐ ไมพรองแกเรา เราจกพยากรณมาณพนน ทานทงหลาย จงฟงเรากลาว จตรงคนเสนา คอ พลชาง พลมา พลรถ และพลเดนเทา จกแวดลอมมาณพนนเปนนตย นเปนผลแหงการใหสง ทงปวง ยานชาง ยานมา วอจะไหลมาเทมา ชนทงหลายจกบารงมาณพ นนเนองนตย นเปนผลแหงการใหสงทงปวง รถ ๖ หมน อนประดบ ดวยเครองอลงการทงปวง จกแวดลอมมาณพนนเปนนตย นเปนผลแหง การใหสงทงปวง ดนตร ๖ หมน กลองเภรทงหลายอนประดบดแลว จกประโคมมาณพนนเปนนตย นเปนผลแหงการใหสงทงปวง นางนาร ๘๖๐๐๐ อนประดบประดาสวยงาม มผาและอาภรณอยางวจตร สวมใส แกวมณและกณฑล มหนาแฉลม ยมแยม ตะโพกผงผาย เอวเลกเอวบาง จดแวดลอมมาณพนนเปนนตย นเปนผลแหงการใหสงทงปวง มาณพนน

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 370 จกรนรมยอยในเทวโลกตลอด ๓ หมนกลป จกไดเปนจอมเทวดาเสวย รชสมบตในเทวโลก ๑๐๐๐ ครง และจกไดเปนพระเจาจกรพรรดราช ๑๐๐๐ ครง จกไดเปนพระเจาประเทศราชอนไพบลย โดยคณนานบมได เมอ มาณพนอยในเทวโลก พรงพรอมดวยบญกรรม เทวดาจกทรงฉตรแกวไว ในทสดแหงเทวโลก มาณพนจกปรารถนาเมอใด ฉตรอนเกดแตผาและ ดอกไม (ดงจะ) รจตของมาณพน จกกนอยเนองนตยเมอนน มาณพน จตจากเทวโลกแลว อนกศลตกเตอนประกอบดวยบญกรรม จกเกดเปน บตรพราหมณใน (อก) แสนกลป พระศาสดามพระนามวาโคดม ซงม สมภพในวงศพระเจาโอกกากราชจกเสดจอบตในโลก พระศากยโคดม ผประเสรฐ ทรงทราบคณขอนทงหมดแลว จกประทบนงในทามกลางภกษ สงฆ ทรงตงไวในเอตทคสถาน มาณพผนจกไดเปนพระสาวกของพระ ศาสดา มชอวาปลนทวจฉะ จกเปนผอนเทวดา อสร คนธรรพ ภกษ ภกษณ และคฤหสถทงหลาย สกการะ จกเปนทรกของคนทงปวง จก ไมมอาสวะ นพพาน กรรมทเราทาแลวในแสนกลป ไดใหผลแกเราแลว ในภพน เราหลดพนด ดงกาลงลกศร เผากเลสทงหลายแลว โอ กศล กรรม เราไดทาแลว ในบญเขตอนยอดเยยมอนเปนฐานะทเราทากศลกรรม แลว ไดบรรลบทอนไมหวนไหว กมาณพใดไดใหทานอนประเสรฐไม บกพรอง มาณพนนไดเปนหวหนา นเปนผลแหงทานนน เราไดถวายฉตร ในพระสคตเจาและในคณะสงฆผประเสรฐสดแลว ไดเสวยอานสงส ๘ ประการ อนสมควรแกกรรมของเรา คอ เราไมรสกหนาว ๑ ไมรสก รอน ๑ ละอองและธลไมแปดเปอน ๑ เราเปนผไมมอนตราย ๑ ไมม จญไร ๑ อนมหาชนยาเกรงทกเมอ ๑ เปนผมผวพรรณละเอยด ๑ เปนผ มใจกวางขวาง (ไมหดห) ๑ เมอเราทองเทยวอยในภพ ฉตรหนงแสนคน อนประกอบดวยเครองประดบทกอยาง เวนชาตนแลว ทรงไวเหนอศรษะ ของเรา เพราะผลแหงกรรมนน เพราะฉะนน ในชาตน การทรงฉตรจง ไมมแกเรา กรรมทงปวงทเราทาแลว เพราะผลบญแหงฉตรหลดพนไป เราไดถวายผาในพระสคตเจา และในคณะสงฆผประเสรฐสดแลว ยอม

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 371 ไดเสวยอานสงส ๘ ประการ อนสมควรแกกรรมของเรา คอ เราเปนผม ผวพรรณเปลงปลงดงทอง ๑ ปราศจากธล ๑ มรศมผองใส ๑ มเดช ๑ ตวของเราละเอยดออน ๑ เมอเราทองเทยวอยในภพ มผาสขาวแสนผน ๑ สเหลองแสนผน ๑ สแดงแสนผน ๑ ทรงอยเหนอศรษะของเรา นเปน ผลแหงการถวายผา เรายอมไดผาไหม ผากมพล ผาปาน และผาฝาย ในททกแหง เพราะผลอนหลงออกแหงการถวายผานน เราไดถวายบาตร ในพระสคตเจา และในคณะสงฆผประเสรฐสดแลว ยอมไดเสวยอานสงส ๑๐ ประการ อนสมควรแกกรรมของเรา คอ เรายอมบรโภคโภชนาหาร ในภาชนะทองคา ภาชนะแกวมณ ภาชนะเงน และภาชนะททาดวยทบทม ในกาลทงปวง ๑ เราเปนผไมมอนตราย ๑ ไมมจญไร ๑ มหาชนยาเกรง ทกเมอ ๑ เปนผไดขาว นา ผา และทนอน เปนปกต ๑ โภคสมบต ของเราไมพนาศ ๑ เราเปนผมจตมนคง ๑ เปนผใครธรรมทกเมอ ๑ เปน ผไมมกเลส ๑ ไมมอาสวะ ๑ คณเหลาน ตดตามเราไปทงในเทวโลก และมนษยโลก ยอมไมละเราในททกแหง เปรยบเหมอนเงาไมละรป ฉะนน เราไดถวายมดโกนททาอยางสวยงาม อนเนองดวยเครองผกอยางวจตร มากมาย แกพระพทธเจาผประเสรฐสดและแกพระสงฆแลว ยอมไดเสวย อานสงส ๘ ประการ อนสมควรแกกรรมของเรา คอ เราเปนผกลา ๑ เปนผไมมความเดอดรอน ๑ ถงทสดในเวสารชธรรม ๑ เปนผมธต ๑ มความเพยร ๑ มใจอนประคองไวทกเมอ ๑ ยอมไดญาณอนสขมเครอง ตดกเลส ๑ ความบรสทธอนชงไมได ๑ ในททงปวง เพราะผลอนหลง ออกแหงกรรมของเรานน เรามจตเลอมใสไดถวายพราอนราบเรยบ ไม หยาบ ไมตองขดถ เปนอนมากในพระพทธเจาและในสงฆแลว ยอมได เสวยอานสงส ๕ ประการ อนสมควรแกกรรมของเรา คอเรายอมไดความ เพยรอนเปนกลยาณมตร ๑ ขนต ๑ ศาตราคอความไมตร ๑ ศาตราคอ ปญญาอนยงเพราะตดลกศรคอตณหา ๑ ญาณอนเสมอดวยแกววเชยร ๑ เพราะผลอนหลงออกแหงกรรมเหลานน เราไดถวายเขมในพระสคตเจา และในคณะสงฆผประเสรฐสดแลว ยอมไดเสวยอานสงส ๕ ประการ

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 372 อนสมควรแกกรรมของเรา คอ เมอเราทองเทยวอยในภพนอยใหญ ยอม เปนผอนมหาชนนอบนอม ๑ ตดความสงสยได ๑ มรปงาม ๑ มโภค สมบต ๑ มปญญากลา ๑ ทกเมอ เราพจารณาเหนอรรถอนเปนฐานะ ละเอยดลกซงดวยญาณ ญาณของเราเสมอดวยแกววเชยรอนเลศ เปน เครองกาจดความมด เราไดถวายมดตดเลบในพระสคตเจาและในคณะสงฆ ผประเสรฐแลว ยอมไดเสวยอานสงส ๕ ประการ อนสมควรแกกรรม ของเรา คอ เรายอมไดทาสชายหญง ววและมา ลกจาง คนฟอนรา ชางตดผม พอครวผทาอาหารเปนอนมาก ในททงปวง เราไดถวายพดใบ ตาลอนงามในพระสคตเจาแลว ยอมไดเสวยอานสงส ๕ ประการ อน สมควรแกกรรมของเรา คอเรายอมไมรสกหนาว ๑ รอน ๑ ความเรารอน ไมมแกเรา ๑ ไมรสกความกระวนกระวาย ๑ ไมรสกความเดอดรอนจต ของเรา ๑ เราดบไฟ คอ ราคะ โทสะ โมหะ มานะ ทฏฐ และไฟ ทงปวงไดแลว เพราะผลอนหลงออกแหงกรรมนนของเรา เราไดถวายพด จามร มขนนกยงเปนดามในคณะสงฆผสงสดแลว ยอมเปนผมกเลสสงบ ระงบ ไมมกเลสเครองยวยวนอย เราไดถวายผากรองนาและธรรมกตตระ ในพระสคตเจาแลว ยอมไดเสวยอานสงส ๕ ประการ อนสมควรแกกรรม ของเรา คอ เรากาวลวงอนตรายทงปวง ๑ ยอมไดอายอนเปนทพย ๑ เปนผอนโจรหรอขาศกไมขมขในกาลทกเมอ ๑ ศาตราหรอยาพษยอมไมทา ความเบยดเบยนเรา ๑ ไมมความตายในระหวาง ๑ เพราะผลอนหลงออก แหงกรรมนนของเรา เราไดถวายภาชนะนามน ในพระสคตเจา และใน คณะสงฆผประเสรฐสดแลว ยอมไดเสวยอานสงส ๕ ประการ อนสมควร แกกรรมของเรา คอ เราเปนผมรปสวยงาม ๑ มความเจรญด ๑ มใจ เบกบานด ๑ มใจไมฟงซาน ๑ เปนผอนอารกขาทงปวงรกษาแลว ๑ เรา ไดถวายกลองเขมในพระสคตเจา และในคณะสงฆผประเสรฐสดแลว ยอมไดเสวยอานสงส ๓ ประการ อนสมควรแกกรรมของเรา คอ เรายอม ไดคณทงหลายน คอ ความสขใจ ๑ ความสขกาย ๑ ความสขเกดแต อรยาบถ ๑ เพราะผลอนหลงออกแหงกรรมนน เราไดถวายผาองสะใน

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 373 พระชนเจาและในคณะสงฆผประเสรฐสดแลว ยอมไดอานสงส ๔ ประการ อนสมควรแกกรรมของเรา คอ เรายอมไดความหนกในพระสทธรรม ๑ ยอมระลกถงภพทสองได ๑ เปนผมฉววรรณงามในททงปวง ๑ เพราะผล อนหลงออกแหงกรรมนน เราไดถวายประคตเอวในพระชนเจาและในคณะ สงฆผประเสรฐสดแลว ยอมไดเสวยอานสงส ๖ ประการ อนสมควรแก กรรมของเรา คอ เรายอมไมหวนไหวในสมาธ ๑ เปนผมความชานาญใน สมาธ ๑ มบรษทไมแตกกน ๑ มถอยคาอนมหาชนเชอถอทกเมอ ๑ มสตตงมน ๑ ความสะดงกลวไมมแกเรา ๑ คณเหลาน ตดตามเราไปทง ในเทวโลกและมนษยโลก เราไดถวายเชงรองบาตรในพระชนเจาและใน คณะสงฆผประเสรฐสดแลว ยอมเปนผไมมภยในเพราะวรรณะ ๕ ไม หวนไหวดวยอะไรๆ ธรรมเหลาใดเหลาหนงอนเปนเครองตรสรญาณดวย สต เราฟงแลว ธรรมทเราทรงไวยอมไมพนาศ เปนอนวนจฉยดแลว เราไดถวายภาชนะ และเครองบรโภคในพระพทธเจาและในคณะสงฆผอดม แลว ยอมไดเสวยอานสงส ๓ ประการ อนสมควรแกกรรมของเรา คอ เรายอมไดภาชนะทองคา ภาชนะแกวมณ ภาชนะแกวผลก และภาชนะ แกวทบทม ๑ ภรยา คนใชชายหญง พลชาง พลมา พลรถ พลเดนเทา และหญง มวตร ยาเกรงนาย ๑ ไดเครองบรโภคทกเวลา ๑ วชาในบท มนต และในอาคมตางๆ เปนอนมาก เรายอมใครครวญศลปะทงปวง ใชไดทกเวลา เราไดถวายขนในพระสคตเจาและในคณะสงฆผประเสรฐสด แลว ยอมไดเสวยอานสงส ๓ ประการ อนสมควรแกกรรมของเรา คอ เรายอมไดขนทองคา ขนแกวมณ ขนแกวผลก และขนแกวทบทม ยอมไดขน อสสฏเก ผลมเย อโถ โปกขรปตตเก มธปานกสงเข จ ยอมไดคณเหลาน คอ ขอปฏบตในวตรอนงาม ในอาจาระและกรยา เพราะผลอนหลงออกแหงกรรมนน เราไดถวายเภสชในพระสคตเจาและ ในคณะสงฆผประเสรฐสดแลว ยอมไดอานสงส ๑๐ ประการ อนสมควร แกกรรมของเรา คอ เราเปนผมอายยน ๑ มกาลง ๑ มปญญา ๑ ม วรรณะ ๑ มยศ ๑ มสข ๑ ไมมอนตราย ๑ ไมมจญไร ๑ มหาชนยา

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 374 เกรงทกเมอ ๑ เราไมมความพลดพรากจากของทรก ๑ เพราะกรรมนนให ผลแกเรา เราไดถวายรองเทาในพระชนเจาและในคณะสงฆผประเสรฐสด แลว ยอมไดอานสงส ๓ ประการ อนสมควรแกกรรมของเรา คอ ยาน ชาง ยานมา วอ ยอมไหลมาเทมา ๑ รถ ๖ หมนคนแวดลอมเราทกเมอ ๑ เมอเราทองเทยวอยในภพ รองเทาแกวมณ รองเทาทองแดง รองเทา ทองคา รองเทาเงน ยอมเกดขนในขณะทยกเทาขน ๑ บญกรรมทงหลาย ยอมชวยชาระอาจารคณใหสะอาดแนนอน เรายอมไดคณเหลาน เพราะ กรรมนนใหผล เราไดถวายเขยงเทาในพระสคตเจาและในคณะสงฆ ผประเสรฐสดแลว ไดสวมเขยงเทามฤทธแลวอยไดตามปรารถนา เราได ถวายผาเชดหนาในพระสคตเจาและในคณะสงฆผประเสรฐสดแลว ยอม ไดเสวยอานสงส ๕ ประการ อนสมควรแกกรรมของเรา คอ เราเปนผม ผวพรรณดจทองคาปราศจากธล ๑ มรศมผองใส ๑ มเดช ๑ ตวของเรา ละเอยดออน ๑ ฝนละอองไมตดตวเรา ๑ เราไดคณเหลานเพราะกรรมนน ใหผล เราไดถวายไมเทาคนแกในพระสคตเจาและในคณะสงฆผประเสรฐ สดแลว ยอมไดอานสงส ๕ ประการ อนสมควรแกกรรมของเรา คอ เรามบตรมาก ๑ เราไมมความสะดงกลว ๑ เปนผอนอารกขาทกอยางรกษา ไว ใครๆ ขมขไมไดทกเมอ ๑ ยอมไมรสกความพลงพลาด ๑ ใจของเรา ไมขลาดกลว ๑ เราไดถวายยาหยอดตาในคณะสงฆผประเสรฐสดแลว ยอมไดเสวยอานสงส ๘ ประการ อนสมควรแกกรรมของเรา คอ เรา เปนผมนยนตากวางใหญ ๑ โลหตของเราขาว ๑ เหลอง ๑ เปนผมนยนตา ไมมว ๑ มนยนตาแจมใส ๑ เวนจากโลกตาทงปวง ๑ ยอมไดตาทพย ๑ ไดปญญาจกษอนสงสด ๑ เราไดคณเหลานเพราะกรรมนนใหผล เราได ถวายลกกญแจในพระสคตเจาและในคณะสงฆผประเสรฐสดแลว ยอมได ลกกญแจ คอ ญาณอนเปนเครองเปดทวารธรรม เราไดถวายเรอนกญแจ ในคณะสงฆผประเสรฐสดแลว ยอมไดเสวยอานสงส ๒ ประการ อน สมควรแกกรรมของเรา คอ เมอเราทองเทยวอยในภพ เปนผมความโกรธ นอย ๑ ไมมความคบแคน ๑ เราไดถวายสายโยคในพระสคตเจาและใน

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 375 คณะสงฆผประเสรฐสดแลว ยอมไดเสวยอานสงส ๕ ประการ อนสมควร แกกรรมของเรา คอ เรายอมไมหวนไหวในสมาธ ๑ มความชานาญใน สมาธ ๑ มบรษทไมแตกกน ๑ มถอยคาอนมหาชนเชอถอทกเมอ ๑ โภค สมบตยอมเกดแกเรา เมอทองเทยวอยในภพ ๑ เราไดถวายกลองเปาควน ในพระชนเจาและในคณะสงฆผประเสรฐสดแลว ยอมไดเสวยอานสงส ๓ ประการ อนสมควรแกกรรมของเรา คอ สตของเราเปนธรรมชาตตรง ๑ เสนเอนของเราตอเนองกนด ๑ เรายอมไดตาทพย ๑ เพราะกรรมนนใหผล เราไดถวายตะเกยงตงในพระชนเจา และในคณะสงฆผประเสรฐสดแลว ยอมไดเสวยอานสงส ๓ ประการ อนสมควรแกกรรมของเรา คอ เรา เปนผมสกล ๑ มอวยสมบรณ ๑ มปญญาอนพระพทธเจาสรรเสรญ ๑ เราไดคณเหลานเพราะกรรมนนใหผล เราไดถวายคนโทนาและผอบใน พระพทธเจาและในคณะสงฆผอดมแลว ยอมไดเสวยอานสงส ๑๐ ประการ อนสมควรแกกรรมของเรา คอ ในกาลนน เราไดเปนผคม ครองแลว ๑ พรอมพรงดวยสข ๑ มยศมาก ๑ มคต ๑ มตวอน จาแนกไป ๑ เปนสขมาลชาต ๑ เวนจากอนตรายทงปวง ๑ เปนผได คณอนไพบลย ๑ หวนไหวดวยความนบถอ ๑ มความหวาดเสยวอน เวนดแลว ๑ เพราะการถวายคนโทนาและผอบ เราไดวรรณะ ๔ ชาง แกวและมาแกว คณของเราเหลานนไมพนาศ ผลน เพราะถวายคนโท นาและผอบ เราไดถวาย หตถลลงคเก ในพระพทธเจาและในคณะสงฆ ผอดมแลว ยอมไดเสวยอานสงส ๕ ประการ อนสมควรแกกรรมของ ของเรา คอ เราเปนผถงพรอมดวยลกษณะทงปวง ๑ มอายยน ๑ ม ปญญา ๑ จตมนคง ๑ กายของเราพนแลวจากความยากลาบากทกอยาง ในกาลทงปวง ๑ เราไดถวายมดบางอนลบคมดและกรรไกรในสงฆแลว ยอมไดญาณเปนเครองตดกเลส อนหานาหนกมได สะอาด เราได ถวายคมพระสคตเจาและในคณะสงฆผประเสรฐสดแลว ยอมไดญาณ เปนเครองถอนกเลสอนหานาหนกมได สะอาด เราไดถวายยานตถใน พระสคตเจาและในคณะสงฆผประเสรฐสดแลว ยอมไดเสวยอานสงส ๘

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 376 ประการ อนสมควรแกกรรมของเรา คอ ศรทธา ๑ ศล ๑ หร ๑ โอตตปปะ ๑ สตะ ๑ จาคะ ๑ ขนต ๑ และปญญาเปนคณขอท ๘ ของเรา เราไดถวายตงในพระสคตเจาและในคณะสงฆผประเสรฐสดแลว ยอมไดเสวยอานสงส ๕ ประการ อนสมควรแกกรรมของเรา คอ เรา ยอมเกดในสกลสง เปนผมโภคสมบตมาก ๑ ชนทงปวงยาเกรงเรา ๑ ชอเสยงของเราฟงไป ๑ บลลงกสเหลยมจตรส ยอมแวดลอมเราเปน นตยตลอดแสนกลป ๑ เราเปนผยนดในการจาแนกทาน ๑ เราไดถวาย ทนอนในพระสคตเจาและในคณะสงฆผประเสรฐสดแลว ยอมไดเสวย อานสงส ๖ ประการ อนสมควรแกกรรมของเรา คอ เรามรางกายสมสวน อนบญกรรมกอให เปนผออนโยน มรปงาม นาด (ดไมเบอ) เรา ยอมไดญาณอนประเสรฐ นเปนผลแหงการถวายทนอน เรายอมไดนวม ผาลวดลายรปสตว ผาลาดทอดวยไหม ผาลาดอนวจตร ผาลาดอยางด และผากมพลตางๆ เปนอนมาก ยอมไดผาปาวารกมขนออนนม ผาทา ดวยขนสตวออนนม ในทตางๆ นเปนผลแหงการถวายทนอน เมอใด เราระลกถงตน เมอใด เราเปนผรเดยงสา เมอนน เราเปนผไมเปลา มฌานเปนเตยงนอน นเปนผลแหงการถวายทนอน เราไดถวายหมอน ในพระชนเจาและในคณะสงฆผประเสรฐสดแลว ยอมไดเสวยอานสงส ๖ ประการ อนสมควรแกกรรมของเรา คอ เรายอมยงศรษะของเรา ใหหนนบนหมอนอนยดดวยขนสตว หมอนยดดวยเกษรบวหลวง และ ยดดวยจนทนแดงทกเมอ ๑ เรายงญาณใหเกดในอฏฐงคกมรรคอนประ เสรฐ และในสามญผล ๔ เหลานนแลว ยอมอยตลอดกาลเปนนตย ๑ ยงญาณใหเกดในทาน ทมะ สญญมะ อปปมญญา และรปฌานเหลานน แลว ยอมอยตลอดกาลทงปวง ๑ ยงญาณใหเกดในวตรคณ รปปฏมา และในอาจารกรยาแลว ยอมอยในกาลทงปวง ๑ ยงญาณใหเกดในการ จงกรม ความเพยรอนเปนประธาน และในโพธปกขยธรรมเหลานน แลว ยอมอยตามปรารถนา ๑ ยงญาณใหเกดในศล สมาธ ปญญา วมต และในวมตตญาณทสสนะเหลานนแลว ยอมอยเปนสข ๑ เรา

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 377 ไดถวายตงแผนกระดานในพระชนเจา และในคณะสงฆผประเสรฐสดแลว ยอมไดเสวยอานสงส ๒ ประการ อนสมควรแกกรรมของเรา คอ เรา ยอมไดบลลงกอนประเสรฐ อนทาดวยทอง แกวมณ และทาดวยงาชาง สารเปนอนมาก นเปนผลแหงการถวายตงแผนกระดาน เราไดถวายตง รองเทา ในพระชนเจาและในคณะสงฆผประเสรฐสดแลว ยอมได เสวยอานสงส ๒ ประการ อนสมควรแกกรรมของเรา คอ เรายอมได ยวดยานเปนอนมาก นเปนผลแหงการถวายตงรองเทา ๑ ทาสหญงชาย ภรรยา และคนอาศยเลยงชวตเหลาอน ยอมบาเรอเราโดยชอบ นเปน ผลแหงการถวายตงรองเทา ๑ เราไดถวายนามนสาหรบทาเทาในคณะสงฆ ผประเสรฐสดแลว ยอมไดเสวยอานสงส ๕ ประการ อนสมควรแก กรรมของเรา คอ ความทเราเปนผไมปวยไข ๑ มรปงาม ๑ เสนเอน (ประสาท) รบรสไดเรว ๑ ความไดขาวและนา ๑ ไดอายยนนานเปนท หา ๑ เราไดถวายเนยใสและนามนในคณะสงฆผประเสรฐสดแลว ยอม ไดเสวยอานสงส ๕ ประการ อนสมควรแกกรรมของเรา คอ เราเปนผ มกาลง ๑ มรปสมบรณ ๑ เปนผราเรงทกเมอ ๑ มบตรทกเมอ ๑ และ เปนผไมปวยไขทกเมอ ๑ นเปนผลแหงการถวายเนยใสและนามน เรา ไดถวายนาบวนปากในคณะสงฆผประเสรฐสดแลว ยอมไดเสวยอานสงส ๕ ประการ อนสมควรแกกรรมของเรา คอ เราเปนผมลาคอบรสทธ ๑ มเสยงไพเราะ ๑ เวนจากโรคไอ ๑ โรคหด ๑ กลนดอกอบลฟงออกจาก ปากของเราทกเมอ ๑ เราไดถวายนมสมอยางดในพระพทธเจาและคณะสงฆ ผอดมแลว ไดบรโภคภตอนไมขาดสาย คอ กายคตาสตอนประเสรฐ เรา ไดถวายนาผงอนประกอบดวยส กลนและรสในพระชนเจาและในคณะ สงฆแลวยอมไดรส คอ วมตอนไมมรสอนเปรยบ ไมเปนอยางอน เรา ไดถวายรสตามเปนจรงในพระพทธเจาและในคณะสงฆผอดมแลว ยอมได เสวยผล ๔ ประการ อนสมควรแกกรรมของเรา เราไดถวายขาวและนา

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 378 ในพระพทธเจาและในคณะสงฆผอดมแลว ยอมไดเสวยอานสงส ๑๐ ประการ อนสมควรแกกรรมของเรา คอเราเปนผมอายยน ๑ มกาลง ๑ เปนนกปราชญ ๑ มวรรณะ ๑ มยศ ๑ มสข ๑ เปนผไดขาว ๑ นา ๑ เปนคนกลา ๑ มญาณรทว ๑ เมอเราทองเทยวอยในภพ ยอมไดคณ เหลาน เราไดถวายธปในพระสคตเจา และในคณะสงฆผประเสรฐสด แลว ยอมไดเสวยอานสงส ๑๐ ประการ อนสมควรแกกรรมของเรา คอ เมอเราทองเทยวอยในภพนอยใหญ เปนผมกลนตวหอมฟง ๑ มยศ ๑ มปญญาเรว ๑ มชอเสยง ๑ มปญญาคมกลา ๑ มปญญากวางขวาง ๑ มปญญาราเรง ๑ มปญญาลกซง ๑ มปญญาเครองแลนไปไพบลย ๑ เพราะผลการถวายธปนน บดน เราเปนผบรรลนพพานอนเปนสนตสข ๑ การทเราไดมาในสานกพระพทธเจาของเราน เปนการมาดแลวหนอ วชชา ๓ เราบรรลแลวโดยลาดบ พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว เราเผากเลส ทงหลายแลว ถอนภพขนไดทงหมดแลว ตดกเลสเครองผกดจชางตด เชอกแลว เปนผไมมอาสวะอย คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราได ทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระปลนทวจฉเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ปลนทวจฉเถราปทาน. เสลเถราปทานท ๒ (๓๙๒) วาดวยการประพฤตธรรม [๓๙๔] ขาพระองคเปนเจาของถนนอยในนครหงสวด ไดประชมบรรดาญาตของ ขาพระองคแลว ไดกลาวดงนวา พระพทธเจาเสดจอบตขนแลวในโลก เปนบญเขตอนสงสด พระองคเปนผสมควรรบเครองบชาของโลกทงปวง กษตรยกด ชาวนคมกด พราหมณมหาศาลกด ลวนมจตเลอมใสโสมนส ไดพากนประพฤตธรรมเปนอนมาก พลชาง พลมา พลรถ พลเดนเทา

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 379 ลวนมจตเลอมใสโสมนส ไดพากนประพฤตธรรมเปนอนมาก คนครง ชาต (ลกกษตรยแมเปนศทร) กด ราชบตรกด พอคากด พราหมณ กด ลวนมจตเลอมใสโสมนส ไดพากนประพฤตธรรมเปนอนมาก พอ ครวกด คนรบจางกด คนรบใชอาบนากด ชางกรองดอกไมกด ลวน มจตเลอมใสโสมนส ไดพากนประพฤตธรรมเปนอนมาก ชางยอมกด ชางหกกด ชางเยบผากด ชางกลบกกด ลวนมจตเลอมใสโสมนส ได พากนประพฤตธรรมเปนอนมาก ชางศรกด ชางกลงกด ชางหนงกด ชางถากกด ลวนมจตเลอมใสโสมนส ไดพากนประพฤตธรรมเปนอน มาก ชางเหลกกด ชางทองกด ชางดบกและชางทองแดงกด ลวนม จตเลอมใสโสมนส ไดพากนประพฤตธรรมเปนอนมาก ลกจางกด ชาง ซกรดกด ทาสและกรรมกรกด เปนอนมากไดพากนประพฤตธรรมตาม กาลงของตนๆ คนตกนาขายกด คนขนไมกด ชาวนากด คนเกยวหญากด ไดพากนประพฤตธรรมตามกาลงของตนๆ คนขายดอกไม คนขายพวง มาลย คนขายใบไม และคนขายผลไม ไดพากนประพฤตธรรมตามกาลง ของตนๆ หญงแพศยา นางกมภทาส คนขายขนม และคนขายปลา ไดพากนประพฤตธรรมตามกาลงของตนๆ เราทงหมดนมาประชมรวมเปน พวกเดยวกนแลว จกทาบญกศล ในพระพทธเจาผเปนเขตบญอยางยอด เยยม ญาตเหลานนฟงคาของขาพระองคแลว รวมกนเปนคณะในขณะนน กลาววา พวกเราควรใหสรางโรงฉนอนทาอยางสวยงามถวายแดภกษสงฆ ขาพระองคใหสรางโรงฉนนนสาเรจแลว มใจเบกบานยนด แวดลอม ดวยญาตทงหมดนน เขาไปเฝาพระสมพทธเจา ครนเขาเฝาพระสมพทธ เจาผเปนนาถะของโลก ผประเสรฐกวานระ ถวายบงคมแทบพระบาทของ พระศาสดาแลว ไดกราบทลดงนวา ขาแตพระวรมน บรษประมาณ ๓๐๐ คนน รวมกนเปนคณะ ขอมอบถวายโรงฉนอนสรางอยางสวยงาม แดพระองค ขอพระองคผมจกษ ผเปนประธานของภกษสงฆ โปรดทรง รบเถด พระผมพระภาค ไดตรสพระคาถาเหลานตอหนาบรษ ๓๐๐ คน วา บรษทง ๓๐๐ คนและผเปนหวหนา รวมกนประพฤต ทานทงปวง

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 380 พากนทาแลว จกไดเสวยสมบต เมอถงภพหลงสด ทานทงหลายจก เหนนพพาน อนเปนภาวะเยนยอดเยยม ไมแกไมตาย เปนแดน เกษม พระพทธเจาผยอดเยยมกวาผรธรรมทงปวง ทรงพยากรณอยางน ขาพระองคไดฟงพระพทธพจนแลว ไดเสวยโสมนส ขาพระองครนรมย อยในเทวโลกตลอด ๓ หมนกลป เปนใหญกวาเทวดา เสวยรชสมบต อยในเทวโลก ๕๐๐ กลป ไดเปนพระเจาจกรพรรดราช ๑๐๐๐ ครง ได เปนพระเจาประเทศราชอนไพบลยโดยคณานบมได ในรชสมบตในมนษย น มพวกญาตเปนบรษท ในภพอนเปนทสดทถงน ขาพระองคเปนบตร พราหมณชอวาวาเสฏฐะ ผสงสมสมบตไวประมาณ ๘๐ โกฏ ขาพระองค มชอวาเสละ ถงทสดในองค ๖ แวดลอมดวยพวกศษยของตน เดน เทยวไปสวหารไดเหนดาบสชอเกนยะ ผเตมไปดวยภาระคอชฏา จดแจง เครองบชา จงไดถามดงนวา ทานจกทาอาวาหมงคล ววาหมงคล หรอ ทานเชอเชญพระราชา. เกนยดาบสตอบวา เราใครจะบวงสรวงเครองบชา ในพราหมณทสมมตกนวาประเสรฐ เรา ไมไดเชอเชญพระราชา ไมมการบวงสรวง อาวาหมงคลของเราไมม และ ววาหมงคลของเราไมม พระพทธเจาผใหเกดความยนดแกศากยะทงหลาย ประเสรฐทสดในโลกพรอมทงเทวโลก ทรงทาประโยชนเกอกลแกโลก ทงปวง นาสขมาใหแกสรรพสตว วนน เรานมนตพระองค เราจดแจง เครองบชานเพอพระองค พระพทธเจามพระรศมดจสมะพลบ มพระคณ หาประมาณมได ไมมผเปรยบ ไมมใครเสมอดวยพระรป เรานมนตเพอ เสวย ณ วนพรงนและพระองคมพระพกตรราเรงดงปากเบา สกใสเชน กบถานเพลงไมตะเคยน เปรยบดวยสายฟา เปนมหาวระ เปนนาถะ ของโลก เรานมนตแลว พระพทธเจาพระองคนน เปรยบเหมอนไฟ บนยอดภเขา ดงพระจนทรวนเพญ เชนกบสแหงไฟไหมออ เรานมนต แลว พระพทธเจาพระองคนน ผไมทรงครนครามลวงภยไดแลว ทรง ทาใหเปนผเจรญ เปนมนเปรยบดวยสหะ เปนมหาวระ เรานมนตแลว

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 381 พระพทธเจาพระองคนน ทรงฉลาดในธรรมของผตรสร ผอนขมขไมได เปรยบดวยชางตวประเสรฐ เปนมหาวระ เรานมนตแลว พระพทธเจา พระองคนน ทรงฉลาดในฝงคอ สทธรรม เปนพระพทธเจาผประเสรฐ ไมมใครเปรยบ เปรยบดวยโคอสภราช เปนมหาวระ เรานมนตแลว พระพทธเจาพระองคนนมวรรณะไมสด มยศนบมได มลกษณะทงปวง วจตร เปรยบดวยทาวสกกะ เปนมหาวระ เรานมนตแลว พระพทธ เจาพระองคนน ทรงมความชานาญ เปนผนาหม มตบะ มเดชคราได ยาก เปรยบดวยพรหม เปนมหาวระ เรานมนตแลว พระพทธเจาพระ องคนน มธรรมเลศนาบชา เปนพระทศพล ถงทสด กาลงลวงกาลง เปรยบดวยแผนดน เปนมหาวระ เรานมนตแลว พระพทธเจาพระองคนน. ทรงเกลอนกลนดวยศลและปญญา มากดวยการทรงรแจงธรรม เปรยบ ดวยทะเล เปนมหาวระ เรานมนตแลว พระพทธเจาพระองคนน ยากทจะคราไปได ยากทจะขมขไมทรงหวนไหว เลศกวาพรหม เปรยบ ดวยเขาสเมร เปนมหาวระ เรานมนตแลว พระพทธเจาพระองคนน มญาณไมสนสด ไมมผเสมอ ไมมผเทยบเทา ถงความเปนยอด เปรยบ ดวยทองฟา เปนมหาวระ เรานมนตแลว. จบ ภาณวารท ๑๕. พระพทธเจาพระองคนน เปนทพงของบรรดาผกลวภย เปนทตานทาน ของบรรดาผถงสรณะ เปนทเบาใจ เปนมหาวระ เรานมนตแลว พระ พทธเจาพระองคนน เปนทอาศยแหงมนตคอความร เปนบญเขตของผ แสวงหาสข เปนบอเกดแหงรตนะ เปนมหาวระ เรานมนตแลว พระพทธเจาพระองคนน เปนผใหเบาใจ เปนผทาใหประเสรฐ เปนผ ประทานสามญผลเปรยบดวยเมฆ เปนมหาวระ เรานมนตแลว พระ

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 382 พทธเจาพระองคนน เปนวระทเขายกยองในโลก เปนผบรรเทาความมด ทงปวง เปรยบดวยพระอาทตย เปนมหาวระ เรานมนตแลว พระพทธเจา พระองคนน ทรงแสดงสภาพในอารมณและวมต เปนมน เปรยบ ดวยพระจนทร เปนมหาวระ เรานมนตแลว พระพทธเจาพระองคนน ตรสรแลว เขายกยองในโลกประดบดวยลกษณะทงหลาย หาประมาณ มได เปนมหาวระ เรานมนตแลว พระพทธเจาพระองคนน มพระญาณ หาประมาณมได มศลไมมเครองเปรยบ มวมต ไมมอะไรเทยมทน เรานมนตแลว พระพทธเจาพระองคนน มธตไมมอะไรเหมอน มกาลง อนไมควรคด มความบากบนอนประเสรฐสด เรานมนตแลว พระ พทธเจาพระองคนน ทรงถอนราคะ โทสะ โมหะ และยาพษทงปวง แลว เปรยบดวยยา เปนมหาวระ เรานมนตแลว พระพทธเจาพระ องคนน ทรงบรรเทาพยาธคอกเลสและทกขเปนอนมาก เปรยบเหมอน โอสถ เปรยบดวยสายฟา เปนมหาวระ เรานมนตแลว เกนยพราหมณ กลาวประกาศวา พทโธ เสยงประกาศนนขาพระองคไดแสนยาก เพราะ ไดฟงเสยงประกาศวา พทโธ ปตยอมเกดแกขาพระองค ปตของขา พระองคไมจบอยเฉพาะภายใน แผซานออกภายนอก ขาพระองคมใจ ปต ไดกลาวดงนวา พระผมพระภาคพระองคนน ผเปนเชษฐบรษของ โลก ประเสรฐกวานระ ประทบอยทไหน เราจกไปนมสการพระองคผ ประทานสามญผล ณ ทนน ขอทานผเกดโสมนสประนมกรอญชล โปรด ยกหตถเบองขวาขนชบอกพระธรรมราชาผบรรเทาลกศร คอความโศกเศรา แกขาพเจาเถด. ทานยอมเหนปาใหญอนเขยวขจ ดงมหาเมฆทขนลอยอยเสมอดวยดอก อญชน ปรากฏดจสาคร พระพทธเจาผฝกบคคลทยงมไดฝก เปน มน ทรงแนะนาเวไนยสตว ใหตรสรในโพธปกขยธรรม พระองคนน

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 383 ประทบอยทนน ขาพระองคคนหาพระชนเจา เปรยบเหมอนคนกระหายนา หานา เชนดงคนหวขาวหาขาว ปานดงแมโครกลกคนหาลก ฉะนน ขาพระองคผรอาจาระและอปจาระ สารวมตามสมควรแกธรรม ใหพวก ศษยของตนผจะไปยงสานกพระชนเจาศกษาวา พระผมพระภาคทงหลาย ใครๆ คราไปไดยาก เสดจเทยวอยพระองคเดยว เปรยบเหมอน ราชสห ทานมาณพทงหลายควรเดนเรยงลาดบกนมา พระพทธเจาทง หลาย ยากทใครๆ จะคราไป เปรยบเหมอนอสรพษราย ดจไกรสร มฤคราช ดงชางกญชรทฝกแลวตกมน ฉะนน ทานมาณพทงหลาย จงอยาจาม และอยาไอ เดนเรยงลาดบกนเขาไปสสานกของพระพทธเจา เถด พระพทธเจาทงหลายทรงเปนผหนกในการอยในทเรน ชอบเงยบ เสยง ยากทจะคราไปได ยากทจะเขาเฝา เปนครในมนษยโลกพรอมทง เทวโลก เราทลถามปญหาใด หรอไดปราศยโตตอบอย ขณะนน ทาน ทงหลายจงเงยบเสยงหยดนงอย พระองคทรงแสดงพระสทธรรม อนเปน แดนเกษมเพอบรรลนพพาน ทานทงหลายจงใครครวญเนอความแหงธรรม นน เพราะการฟงสทธรรมเปนความงาม ขาพระองคไดเขาไปเฝาพระสม พทธเจาไดปราศยกบพระมน ครนผานการปราศยไปแลว จงตรวจด พระลกษณะทงหลาย ไมเหนพระลกษณะ ๒ ประการ เหนแตพระลกษณะ ๓๐ ประการ พระมนทรงแสดงพระคยหฐานอนเรนอยในฝกดวยฤทธ และพระชนเจาทรงแสดงพระชวหาสอดเขาชองพระกรรณและพระนาสก ทรงแผพระชวหาปกปดถงทสดพระนลาฏทงสน ขาพระองคไดเหน พระลกษณะของพระองค บรบรณพรอมดวยพยญชนะ จงลงความสนนษ ฐานวาเปนพระพทธเจาแน แลวบวชพรอมดวยพวกศษย ขาพระองค พรอมดวยศษย ๓๐๐ คนออกบวชเปนบรรพชต เมอขาพระองคทงหลาย บวชแลวยงไมถงกงเดอน ไดบรรลถงความดบทกขทงหมด ขาพระองค ทงหลายรวมกนทากรรม ในบญเขตอนยอดเยยม ทองเทยวไปรวมกน คลายกเลสไดรวมกน เพราะไดถวายไมกลอนทงหลาย ขาพระองคจงอย

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 384 ในธรรมเปนอนมาก เพราะกศลกรรมทไดทาแลวนน ขาพระองคยอมได เหต ๘ ประการ คอ ขาพระองคเปนผอนเขาบชาในทศทงหลาย ๑ โภค สมบตของขาพระองคนบไมถวน ๑ ขาพระองคเปนทพงของคนทงปวง ๑ ความสะดงหวาดเสยวไมมแกขาพระองค ๑ ความปวยไขไมมแกขาพระ องค ๑ ขาพระองคยอมรกษาอายยนนาน ๑ ขาพระองคเปนผมผวพรรณ ละเอยดออน เมออยในทฝนตก ๑ เพราะไดถวายไมกลอน ๘ อน ขาพระองคจงไดอยในหมวดธรรมอกขอหนง คอ ปฏสมภทาและอรหต นเปนขอท ๘ ของขาพระองค ขาแตพระมหามน ขาพระองคมธรรม เครองอยอนอยจบหมดแลว ทากจเสรจแลว ไมมอาสวะ เปนบตรของ พระองคชอวาอฏฐโคปานส เพราะไดถวายเสา ๕ ตน ขาพระองค จงไดอยในธรรมเปนอนมาก ดวยกศลกรรมททาแลวนน ขาพระองค ยอมไดเหต ๕ ประการ คอ ขาพระองคเปนผไมหวนไหวดวยเมตตา ๑ มโภคสมบตไมรจกพรอง ๑ มถอยคาควรเชอถอได ดงขาพระองค ไมจากด ๑ จตของขาพระองคไมหวาดกลว ๑ ขาพระองคไมเปนเสยน หนามตอใครๆ ๑ ดวยกศลกรรมททาแลวนน ขาพระองคเปนผปราศจาก มลทนในศาสนา ขาแตพระมนมหาวรเจา ภกษสาวกของพระองคมความ เคารพ มความยาเกรงไดทากจเสรจแลว ไมมอาสวะ ถวายบงคมพระองค ขาพระองคไดทาบลลงกอนทาอยางสวยงามแลว จดตงไวในศาลาดวยกศล กรรมททาแลวนน ขาพระองคยอมไดเหต ๕ ประการ คอ ยอมเกดใน สกลสง ๑ เปนผมโภคสมบตมาก ๑ เปนผมสมบตทงปวง ๑ ไมมความ ตระหน ๑ เมอขาพระองคปรารถนาจะไป บลลงกยอมสงรออย ๑ ยอม ไปสทปรารถนาพรอมดวยบลลงกอนประเสรฐ ๑ เพราะการถวายบลลงก นน ขาพระองคกาจดความมดไดหมด ขาแตพระมหามน พระเถระผ บรรลอภญญาและพละทงปวงถวายบงคมพระองค ขาพระองคทากจทงปวง อนเปนกจของผอนและของตนสาเรจแลว ดวยกศลกรรมททาแลวนน

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 385 ขาพระองคไดเขาไปสบรอนไมมภย ขาพระองคไดถวายเครองบรโภคใน ศาลาทสรางสาเรจแลว ดวยกศลกรรมททาแลวนน ขาพระองคไดเขา ถงความเปนผประเสรฐ ผฝกเหลาใดเหลาหนงในโลก ผฝกเหลานนยอม ฝกชางและมา ยอมใหทาเหตตางๆ นานา แลวฝกดวยความทารณ ขาแต พระมหาวรเจา พระองคหาไดฝกชายและหญงเหมอนอยางนนไม พระองค ทรงฝกในวธฝกอนสงสด ดวยไมตองใชอาชญาไมใชศาตรา พระมนทรง สรรเสรญคณแหงทาน ทรงฉลาดในเทศนา และพระมนตรสปญหาขอ เดยวยงคน ๓๐๐ คน ใหตรสรได ขาพระองคทงหลาย อนพระองคผเปน สารถฝกแลว พนวเศษแลว ไมมอาสวะ บรรลอภญญาและพละทงปวง ดบแลวในธรรม เปนทสนอปธ ในกลปทแสนแตกลปน ขาพระองค ไดถวายทานใดในกาลนน ดวยทานนน ภยทงปวงลวงพนไปแลว นเปน ผลแหงการถวายศาลา การทขาพระองคไดมาในสานกพระพทธเจานเปน การมาดแลวหนอ วชชา ๓ ขาพระองคบรรลแลวโดยลาดบ พระพทธศาสนา ขาพระองคไดทาเสรจแลว ขาพระองคเผากเลสทงหลาย ถอนภพขนไดทง หมดแลว ตดกเลสเครองผกดงชางตดเชอกแลว เปนผไมมอาสวะอย คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ ขาพระ องคทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาขาพระองคไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระเสลเถระพรอมดวยบรษทไดกลาวคาถาเหลาน ในสานกของพระผม พระภาค ดวยประการฉะนแล. จบ เสลเถราปทาน. สรรพกตตกเถราปทานท ๓ (๓๙๓) วาดวยผลแหงการสรรเสรญธรรม [๓๙๕] เราเปนพราหมณผทรงชฏาและหนงสตว เปนผซอตรง มตบะ ไดเหนพระ พทธเจาผนายกของโลก ทรงรงเรองดงดอกกรรณการ โชตชวงดงดวงไฟ

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 386 รงโรจนดงดาวประกายพฤกษ เปรยบเหมอนสายฟาในอากาศ ไมทรงครน คราม ไมทรงสะดงกลว ดงพระยาไกรสรราชสห ทรงประกาศแสงสวาง แหงพระญาณ ทรงยายพวกเดยรถย ทรงชวยเหลอสตวโลกน ทรงตด ความสงสยทงปวง ไมทรงหวาดหวนดงพระยาเนอ จงถอเอาผาเปลอกไม กรองลาดลง ณ ทใกลพระบาท หยบเอากะลาพกมาชะโลมทาพระตถาคต ครนชะโลมทาพระสมพทธเจาแลว ไดชมเชยพระองคผเปนนายกของโลก วา ขาแตพระมหามน พระองคทรงขามพนโอฆะแลว ทรงยงโลกนใหขาม พน โชตชวงดวยแสงสวางแหงพระญาณ พระญาณประเสรฐสด ทรง ประกาศธรรมจกร ทรงยายเดยรถยอน ทรงเปนผกลาหาญ ทรงชนะ สงครามแลว ยงแผนดนใหหวนไหว คลนในมหาสมทรยอมแตกในทสด ฝง ฉนใด ทฏฐทงปวงยอมแตกทาลายในเพราะพระญาณของพระองค ฉนนน ขายตาเลกๆ ทเขาเหวยงลงไปในสระแลว สตวทงหลายทอย ภายในขาย เปนผถกบบคนในขณะนน ฉนใด ขาแตพระองคผนรทกข พวกเดยรถยในโลกเปนผหลงงมงายไมอาศยสจจะ ยอมเปนไปภายในพระ ญาณอนประเสรฐของพระองค ฉนนน พระองคเทานนเปนทพงของผท วายอยในหวงนา เปนนาถะของผไมมเผาพนธ เปนสรณะของผทตงอย ในภย เปนผนาหนาของผตองการความพน เสดจเทยวไปผเดยว ไมม ใครเหมอน ทรงประกอบดวยพระเมตตากรณา ทรงมปญญา ประกอบการ สละ มความชานาญ คงท เปนทอยแหงคณ เปนนกปราชญ ปราศจาก ความหลง ไมทรงหวนไหว ไมมความสงสย เปนผพอพระทย มโทสะ อนคายแลว ไมมมลทน ทรงสารวม มความสะอาด ลวงธรรมเครอง ของ มความเมาไปปราศแลว ไดวชชา ๓ ถงความเจรญ ทรงถงเขตแดน เปนผหนกในธรรม มประโยชนอนถงแลว ทรงหวานประโยชน ทรงยง สตวใหขามเปรยบเหมอนเรอ ทรงมขมทรพย ทรงทาความเบาใจ ไมทรง

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 387 ครนครามดงราชสห เหมอนพระยาคชสารอนฝกแลว ในกาลนน ครน เราสรรเสรญพระมหามนพระนามวาปทมตระดวยคาถา ๑๐ คาถา ถวาย บงคมพระบาทพระศาสดาแลว ไดยนนงอย พระศาสดาพระนามวาปทมตระ ผรแจงโลก สมควรรบเครองบชา ประทบอยทามกลางภกษสงฆ ไดตรส พระคาถาเหลานวา ผใดสรรเสรญศล ปญญา และธรรมของเรา เราจก พยากรณผนน ทานทงหลายจงฟงเรากลาว ผนนจกรนรมยอยในเทวโลก ตลอด ๖ หมนกลป จกเสวยความเปนอสระครอบงาเทวดาเหลาอน ภายหลง อนกศลมลตกเตอนแลว เขาจกออกบวชในพระศาสนาของพระผมพระภาค มพระนามวาโคดม ครนบวชแลว เวนบาปกรรมดวยกาย กาหนดรอาสวะ ทงปวงแลว จกไมมอาสวะ นพพาน เมฆครางกระหม ยอมยงพนดนน ใหอม ฉนใด ขาแตพระมหาวรเจา พระองคทรงยงขาพระองค ใหอม ดวยธรรม ฉนนน ครนเราเชยชมศล ปญญา ธรรม และพระนายกของ โลกแลว ไดบรรลนพพานอนเปนธรรมระงบอยางยง เปนบทไมเคลอน โอหนอ พระผมพระภาคผมจกษพระองคนน พงดารงอยนานแน เรากพงร แจงธรรมทยงไมรแจง พงเหนอมตบท ชาตนเปนชาตทสดของเรา เรา ถอนภพขนไดทงหมดแลว กาหนดรอาสวะทงปวงแลว เปนผไมมอาสวะ อย ในกลปทแสนแตกลปน เราไดสรรเสรญพระพทธเจาใด ดวยกรรม นน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการสรรเสรญ เราเผากเลสทงหลาย แลว ถอนภพขนไดทงหมดแลว อาสวะทงปวงสนรอบแลว บดน ภพ ใหมไมม การทเราไดมาในสานกพระพทธเจาของเราน เปนการมาดแลว หนอ วชชา ๓ เราบรรลแลวโดยลาดบ พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทา ใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระสรรพกตตกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ สรรพกตตกเถราปทาน.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 388 มธทายกเถราทานท ๔ (๓๙๔) วาดวยอานสงสการถวายนาผงและลาดหญา [๓๙๖] เราไดสรางอาศรมอยางสวยงามไวใกลฝงแมนาสนธ เราบอกคมภรอตหาสะ พรอมทงตาราทายลกษณะ กะพวกศษยทอาศรมนน ศษยเหลานนเปนผ ใครธรรม เราแนะนาด เปนผใครฟงคาสงสอนด ถงทสดในองค ๖ ประการ อยใกลฝงแมนาสนธ เปนผฉลาดในการทานายการมาเกด และในลกษณะ ทงหลาย แสวงหาประโยชนอนสงสดอยในปาใหญ ในกาลนน ครงนน พระสมพทธเจาพระนามวาสเมธ เสดจอบตขนในโลก พระองคผทรงแนะ นาใหวเศษ จะทรงอนเคราะหพวกเรา จงเสดจเขามา เราไดเหนมหาวระ พระนามวาสเมธ ผเปนนายกของโลก เสดจเขามา จงไดเอาหญาลาด ถวายแดพระองคผเปนเชษฐบรษของโลก เราถอเอานาผงจากปาใหญ มา ถวายแดพระพทธเจาผประเสรฐสด พระสมพทธเจาเสวยแลว ไดตรส พระดารสนวา ผใดมความเลอมใส ไดถวายนาผงแกเราดวยมอทงสอง ของตน เราจกพยากรณผนน ทานทงหลายจงฟงเรากลาว ดวยการถวาย นาผง และดวยการลาดหญาถวายน ผนนจกรนรมยอยในเทวโลกตลอด ๓ หมนกลป ใน ๓ หมนกลป พระศาสดามพระนามชอวาโคดม ทรง สมภพในวงศพระเจาโอกกากราช จกเสดจอบตในโลก ผนนจกเปนทายาท ในธรรมของพระศาสดาพระองคนน จกเปนโอรสอนธรรมนรมต จก กาหนดรอาสวะทงปวงแลว เปนผไมมอาสวะนพพาน เมอเราจากเทวโลก มาในมนษยโลกน เขาอยในครรภมารดา เมลดฝนนาผงไดตกปกปด แผนดนดวยนาผง แมในขณะเมอเราพอออกจากครรภนน ฝนนาผงกตก ใหแกเรา เตมเปยมหมอตลอดกาลเปนนตย เมอเราออกจากเรอนบวช เปนบรรพชตแลว ยอมไดขาวและนา นเปนผลแหงการถวายนาผง เรา เกดในเทวดาและมนษย เปนผบรบรณดวยกามทงปวง ไดบรรลความสน อาสวะ เพราะการถวายนาผงนนแล.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 389 เมอฝนตกแลว หญางอกยาว ๔ นว เมอตนไมในแถวฝงนาม ดอกบานสะพรง เราผไมมอาสวะเปนสขอยเปนนตย ในเรอน วางเปลา ทมณฑปและโคนไม เรากาวลวงภพเหลาใด ภพเหลานนของเราพงมในทามกลาง อาสวะทงหลาย ของเราสนไปแลวในวนน บดน ภพใหมมไดมอก ใน ๓ หมนกลป (แต กลปน) เราไดถวายทานใดในกาลนน ดวยทานนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการถวายนาผง เราเผากเลสทงหลายแลว ถอนภพขนได ทงหมดแลว อาสวะทงปวงสนรอบแลว บดน ภพใหมมไดม การทเราได มาในสานกพระพทธเจาของเราน เปนการมาดแลวหนอ วชชา ๓ เรา บรรลแลวโดยลาดบ พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระมธทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ มธทายกเถราปทาน. ปทมกฏาคารกเถราปทานท ๕ (๓๙๕) วาดวยผลแหงการทาพทธบชา [๓๙๗] พระผมพระภาคพระนามวาปยทสส ผสยมภ เปนนายกของโลก ตรสรแลว เอง ทรงใครในวเวก ฉลาดในสมาธ เปนมน พระมหามนพระนามวา ปยทสส ผอดมบรษ เสดจไปสไพรสณฑ ทรงลาดผาบงสกลแลวประทบนง อย ในกาลกอน เราเปนพรานเนออยในปาใหญในกาลนน เราเทยวแสวง หาเนอฟานอยในปานน เราไดเหนพระสมพทธเจาผขามโอฆะแลว ไมม อาสวะ เปรยบเหมอนพระยารงมดอกบาน เหมอนพระอาทตยอทย ครน เหนพระพทธเจาพระนามวาปยทสสผมยศมากแลว เราจงลงไปสสระบว นาเอาดอกปทมมาในขณะนน ครนนาเอาดอกปทมอนเปนทรนรมยใจมา

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 390 แลว จงสรางเรอนมยอด (ปราสาท) แลวมงบงดวยดอกปทม พระพทธ ชนเจาพระนามวาปยทสสเปนมหามน ผทรงอนเคราะหประกอบดวยพระ กรณา ประทบอยในกฏาคาร ๗ คน ๗ วน เราเอาดอกปทมทเกาๆ ทงเสย แลว มงบงดวยดอกปทมใหม ขณะนนเราไดยนประนมกรอญชลอย พระมหามนพระนามวาปยทสส รเปนนายกของโลก เสดจออกจากสมาธ แลวประทบนงเหลยวแลดทศอย ในกาลนน พระเถระผอปฏฐากนามวา สทสสนะ มฤทธมาก รพระดารของพระพทธเจาพระนามวาปยทสสผ ศาสดา อนภกษ ๘ หมนแวดลอมแลว เขาไปเฝาพระพทธเจาผเปนนายก ของโลก ซงประทบนงทรงพระสาราญอยทชายปา และในกาลนน เทวดา ผสงสถตอยในไพรสณฑประมาณเทาใด เทวดาเหลานนทราบพระพทธดาร แลว พากนมาประชมทงหมด เมอพวกยกษ กมภณฑ พรอมทงผเสอนา มาพรอมกน และเมอภกษสงฆมาถงพรอมแลว พระชนเจาไดตรสพระคาถา วา ผใดบชาเราตลอด ๗ วน และไดสรางอาวาสถวายเรา เราจกพยากรณ ผนน ทานทงหลายจงฟงเรากลาว เราจกพยากรณสงทเหนไดยากนก ละเอยดนก ลกซง ปรากฏดดวยญาณ ทานทงหลายจงฟงเรากลาว ผนน จกไดเสวยราชสมบตในเทวโลกตลอด ๑๔ กลป เทวดาทงหลายจกทรง กฏาคาร อนประเสรฐทมงบงดวยดอกปทมไวแกผนนในอากาศ นเปนผล แหงบรพกรรม เขาจกทองเทยวสบสนอยตลอด ๑๔๐๐ กลป ใน ๑๔๐๐ กลปนน วมานดอกไมจกทรงอยในอากาศ นายอมไมตดในใบบว ฉนใด กเลสกไมตดอยในญาณของผนน ฉนนน ผนหมนกลบนวรณ ๕ ออกไป ดวยใจ ยงจตใหเกดในเนกขมมะแลว จกออกบวช ในกาลนน วมาน ดอกไมอนทรงอยกจกออกไปดวย เมอผนนผมปญญา มสต อยทโคนไม ทโคนไมนน วมานดอกไมจกทรงอยเหนอศรษะผนน จกถวายจวร บณฑบาตคลานปจจย ทนอนและทนงแกภกษสงฆแลว จกไมมอาสวะ นพพาน เมอผนนเทยวไปพรอมดวยกฏาคารออกบวชแลว กฏาคารยอม ทรงผนนแมอยทโคนไม เจตนาในจวรและบณฑบาตยอมไมมแกเรา เรา ประกอบดวยบญกรรม จงไดจวรและบณฑบาตทสาเรจแลว พระพทธเจา

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 391 ผเปนนายกของโลกลวงเราไปเปลาๆ พนไปแลวดวยดตลอดโกฏกลป เปนอนมากโดยจะนบจะประมาณมได ในกลปท ๑๘๐๐ แตกลปน เราจงได เฝาพระพทธเจาพระนามวาปยทสส ผแนะนาใหวเศษ แลวจงเขาถง กาเนดน เราไดเหนพระสมพทธเจาพระนามวาอโนมะ ผมจกษ ไดเขา เฝาพระองคแลว บวชเปนบรรพชต พระพทธชนเจาผทรงทาทสดทกขได ทรงแสดงพระสทธรรม เราไดฟงธรรมของพระองคแลว ไดบรรลบทอน ไมหวนไหว เรายงพระสมพทธเจาพระนามวาโคดมศากยบตรใหทรงโปรด กาหนดรอาสวะทงปวงแลว เปนผไมมอาสวะอย ในกลปท ๑๘๐๐ แต กลปน เราไดบชาพระพทธเจาใด ดวยกรรมนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงพทธบชา เราเผากเลสทงหลายแลว ถอนภพขนไดทงหมดแลว อาสวะทงปวงของเราสนรอบแลว บดน ภพใหมมไดม การทเราไดมาใน สานกพระพทธเจาของเราน เปนการมาดแลวหนอ วชชา ๓ เราบรรลแลว โดยลาดบ พระพทธศาสนาเราไดทาสาเรจแลว คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหชดแจงแลว พระ พทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระปทมกฏาคารกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ปทมกฏาคารกเถราปทาน. พกกลเถราปทานท ๖ (๓๙๖) วาดวยผลแหงการถวายยา [๓๙๘] ภเขาชอโสภตะ มอยในทไมไกลภเขาหมวนต พวกศษยของเราชวยกนสราง อาศรมอยางสวยงามใหเราทใกลภเขานน ทใกลอาศรมนน มมณฑปเปน อนมาก ไมยางทรายกาลงดอกบาน ไมมะขวด ตนจาปา ไมกากะทง ไมเกต มเปนอนมาก มไมยางทราย ตนพทรา และตนมะขามปอม เปน อนมาก มตนมะปราง นาเตา และบวขาว กาลงมดอกบาน มตนรกขาว ตนมะตม ตนกลวย และตนมะงว (มะนาว) ตนสะทอน ตนรกฟาขาว

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 392 และตนประยงค มอยมาก มตนคาไมสน ตนกระทม ตนไทร และ มะกอก อาศรมของเราเปนเชนน เราพรอมดวยศษยอยทอาศรมนน พระผ มพระภาคผสยมภ พระนามวาอโนมทสส เปนนายกของโลก ทรงแสวงหา ทเรน เสดจเขาสอาศรมของเรา และเมอเราเขาไปเฝา พระมหาวระพระนาม วาอโนมทสส ผมยศมาก โรคลมกเกดขนแกพระโลกนาถ โดยฉบพลน เราเทยวไปในปา ไดเหนพระสมพทธเจา ผเปนนายกของโลก ผมจกษ มยศมาก จงไดเขาไปเฝา ครนไดเหนพระอรยาบถเขากเขาใจไดในทนทวา โรคเกดขนแกพระพทธเจาแนแลว เราจงรบกลบมาอาศรม ในสานกของ พวกศษยเรา ขณะนนเราปรกษาศษยวา เราตองการทายา ศษยทงหมดผม ความเคารพ รบคาของเราแลวรวมประชมกนเพราะเคารพในเราผเปนคร เรารบขนภเขาไปเกบยาทกสงมาปรง ไดปรงเปนยาตมแลว รนเอานายา มาถวายพระพทธเจาผประเสรฐ เมอพระมหาวระผสพพญ เปนนายก ของโลก เสวยแลว โรคลมของพระสคตเจาผแสวงหาคณยงใหญกสงบลง ฉบพลน พระพทธเจา พระนามวาอโนมทสส ผมยศมาก ทรงเหนความ กระวนกระวายสงบแลว ประทบนงบนอาสนะของพระองค ไดตรสพระ คาถาเหลานวา ผใดไดถวายยาแกเรา และระงบโรคของเราได เราจก พยากรณผนน ทานทงหลายจงฟงเรากลาว ผนนจกรนรมยอยในเทวโลก ตลอดแสนกลป ผนจกบนเทงอยในเทวโลกนน อนมดนตรประโคมอย ทกเมอ มาสมนษยโลกแลว อนกศลมลตกเตอน จกไดเปนจกรพรรดราช ๑๐๐๐ ครง ใน ๕๕ กลป จกไดเปนกษตรยพระนามวาอโนม ทรงชานะ วเศษ มสมทรสาคร ๔ เปนขอบเขต เปนใหญในชมพทวป เปนพระเจา จกรพรรดสมบรณดวยแกว ๗ ประการ มพลมาก จกยงดาวดงสให กระฉอนแลว จกเสวยความเปนใหญ เปนเทวดาหรอเปนมนษย จกเปน ผไมอาพาธ จกเวนความเรารอนแลว ขามพนความปวยไขไดในโลก ใน กลปอนประมาณมไดแตกลปน พระศาสดามพระนามชอวาโคดม ซงม

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 393 สมภพในวงศพระเจาโอกกากราช จกเสดจอบตในโลก เขาจกเปนทายาท ในธรรมของพระศาสดาพระองคนน เปนโอรสอนธรรมนรมต กาหนดร อาสวะทงปวงแลว จกเปนผไมมอาสวะ นพพาน จกเผากเลสทงหลายแลว ขามพนกระแสตณหาได จกเปนสาวกของพระศาสดามนามชอวาพกกละ พระโคดมศากยบตร ทรงรคณทงปวงนแลว ประทบนงในทามกลางภกษสงฆ จกทรงตงไวในเอตทคคสถาน พระผมพระภาคพระนามวาอโนมทสส ผ สยมภ เปนนายกของโลก ผตองการความวเวก จงเสดจมายงอาศรม ของเรา เรามความเลอมใส ไดยงพระมหาวระ ผสพพญ เปนนายก ของโลก ซงเสดจเขามา ใหอมหนาดวยโอสถทงปวง ดวยมอของตน เรานนไดทากรรมดแลวในเขตทด สมบรณดวยพช กในกาลนน เราไม อาจใหกรรมทเราทาแลวสนไปไดเลย การทเราไดเหนพระผมพระภาค ผเปนนายกนน เปนลาภทเราไดดแลว ดวยกรรมอนเหลอนน เราได บรรลบทอนไมหวนไหว พระโคดมศากยบตรทรงทราบคณทงหมดน ประทบนงในทามภกษสงห ทรงตงเราไวในเอตทคคสถาน ในกลปอน ประมาณมไดแตกลปน เราไดทากรรมใดในกาลนน ดวยกรรมนน เราไม รจกทคตเลย นเปนผลแหงการถวายยา เราเผากเลสทงหลายแลว ถอน ภพขนไดหมดแลว มอาสวะทงปวงสนไปแลว บดน ภพใหมของเรามไดม การทเราไดมาในสานกพระพทธเจาของเราน เปนการมาดแลวหนอ วชชา ๓ เราบรรลแลวโดยลาดบ พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว คณวเศษ เหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนา เราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระพกกลเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ พกกลเถราปทาน.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 394 ครมานนทเถราปทานท ๗ (๓๙๗) วาดวยผลแหงการทาพทธบชา [๓๙๙] ภรยาของเราทากาละแลว บตรของเรากไปสปาชา มารดา บดา และพชาย เราเผาทเชงตะกอนเดยวกน เพราะความเศราโศกนน เราเปนผเรารอน เปนผผอมเหลอง จตของเราฟงซาน เพราะเราประกอบดวยความเศราโศก นน เรามากดวยลกศรคอความโศกจงเขาไปสชายปา บรโภคผลไมทหลน เองอยทโคนตนไม พระสมพทธชนเจาพระนามวาสเมธ ผกระทาทสดทกข พระองคประสงคจะชวยเหลอเรา จงเสดจมาในสานกของเรา เราไดยนเสยง พระบาทของพระพทธเจาพระนามวา สเมธ ผแสวงหาคณอนใหญยง จง ชะเงอศรษะดพระมหามน พระมหาวรเจาเสดจเขามา ปตเกดขนแกเรา ในกาลนน เราไดเหนพระองคผเปนนายกของโลกแลวมใจไมฟงซาน กลบไดสต แลวไดถวายใบไมกามอหนง พระผมพระภาคผมจกษประทบ นงบนใบไมนน ดวยความอนเคราะห พระผมพระภาคพระนามวาสเมธ ผเปนนายกของโลก ผตรสรแลว ครนประทบนงบนใบไมนนแลว ทรง แสดงธรรมเครองบรรเทาลกศร คอความโศกแกเราวา ชนเหลานน ใคร มไดเชอเชญใหมากมาจากปรโลกนนเอง ใครมไดอนญาตใหไปกไปจาก มนษยโลกนแลว เขามาแลวฉนใด กไปฉนนน จะปรเทวนาไปทาไมใน การตายของเขานน สตวมเทา เมอฝนตกลงมา เขากเขาไปอาศยในโรง เพราะฝนตก เมอฝนหายแลว เขากไปตามปรารถนาฉนใด มารดาบดา ของทานกฉนนน จะปรเทวนาไปทาไมในการตายของเขานน แขกผจรมา เปนผสนหวนไหว ฉนใด มารดาบดาของทานกฉนนน จะปรเทวนาไป ทาไมในการตายของเขานน งละคราบเกาแลว ยอมไปสกายเดม ฉนใด มารดาบดาของทาน กฉนนน จะปรเทวนาไปทาไมในการตายของเขานน เราไดฟงพระพทธเจาตรสแลว เวนลกศรคอความโศกได ยงความปราโมทย ใหเกดแลว ไดถวายบงคมพระพทธเจาผประเสรฐสด ครนถวายบงคมแลว ไดบชาพระพทธเจาผลวงพนภเขาคอกเลส เปนพระมหานาค ทรงสมบรณ

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 395 ดวยกลนหอมอนเปนทพย พระนามวาสเมธ เปนนายกของโลก ครน บชาพระสมพทธเจาแลว ประนมกรอญชลขนเหนอเศยรอนสรณถงคณอน เลศแลว ไดสรรเสรญพระองคผเปนนายกของโลกวา ขาแตพระมหามน มหาวรเจา พระองคเปนสพพญ เปนนายกของโลก ทรงขามพนแลว ยงทรงรอขนสรรพสตวดวยพระญาณอก ขาแตพระมหามนผมพระจกษ พระองคตดความเคลอบแคลงสงสยแลว ยงทรงยงมรรคใหเกดแกขา พระองค ดวยพระญาณของพระองค พระอรหนตผถงความสาเรจ ได อภญญา ๖ มฤทธมาก เทยวไปในอากาศได เปนนกปราชญ หอมลอม อยทกขณะ พระเสขะผกาลงปฏบต และผตงอยในผล เปนสาวกของ พระองค สาวกทงหลายของพระองคยอมบาน เหมอนดอกปทมเมอพระ อาทตยอทย มหาสมทรประมาณไมได ไมมอะไรเหมอน ยากทจะหามได ฉนใด ขาแตพระองคผมจกษ พระองคทรงสมบรณดวยพระญาณกประมาณ ไมได ฉนนน เราถวายบงคมพระพทธเจาผชนะโลก มจกษ มยศมาก นมสการทว ๔ ทศแลวไดกลบไป เราเคลอนจากเทวโลกแลว รสกตว กลบมสต ทองเทยวอยในภพนอยใหญ ลงสครรภมารดา ออกจากเรอน แลวบวชเปนบรรพชต เปนผมความเพยร มปญญา มการหลกเรนอยเปน อารมณ ตงความเพยร ยงพระมหามนใหทรงโปรดปราน พนแลวจากกเลส ดงพระจนทรพนแลวจากกลบเมฆ อยทกเมอ เราเปนผขวนขวายในวเวก สงบระงบ ไมมอปธ กาหนดรอาสวะทงปวงแลว เปนผไมมอาสวะอย ในกลปท ๓ หมน แตกลปน เราไดบชาพระพทธเจาใด ดวยการบชานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงพทธบชา เราเผากเลสทงหลายแลวถอน ภพขนไดทงหมดแลว อาสวะทงปวงของเราสนรอบแลว บดน ภพใหม มไดม การทเราไดมาในสานกพระพทธเจาของเราน เปนการมาดแลวหนอ วชชา ๓ เราบรรลแลวโดยลาดบ พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว คณวเศษ

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 396 เหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชด แลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระครมานนทเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ครมานนทเถราปทาน. สลฬมณฑปยเถราปทานท ๘ (๓๙๘) วาดวยผลแหงการบชาดวยดอกสน [๔๐๐] เมอพระพทธเจาพระนามวากกสนธะ มพระชาตเปนพราหมณ มธรรมอย จบแลว นพพานแลว เราไดเกบเอาพวงดอกสนมาทาเปนมณฑป เราเปน ผไปสดาวดงส ยอมไดวมานอนอดม ยอมครอบงาเทวดาเหลาอน นเปน ผลแหงบญกรรม เราเดนและยนอยในเวลากลางวนหรอกลางคน เปนผอน ดอกสนกาบงไว นเปนผลแหงบญกรรม ในกลปนเอง เราไดบชาพระ พทธเจาใด ดวยการบชานน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงพทธบชา เราเผากเลสทงหลายแลว ถอนภพขนไดทงหมดแลว ตดกเลสเครองผก ดงชางตดเชอกแลว เปนผไมมอาสวะอย การทเราไดมาในสานกพระพทธ เจาของเราน เปนการมาดแลวหนอ วชชา ๓ เราบรรลแลวโดยลาดบ พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทา เสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระสลฬมณฑปยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ สลฬมณฑปยเถราปทาน.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 397 สพพทายกเถราปทานท ๙ (๓๙๙) วาดวยผลแหงการถวายทานทกสงทกอยาง [๔๐๑] ภพของเราหยงลงถงมหาสมทร ตกแตงดแลว สระโปกขรณ ตกแตง สวยงาม มนกจากพรากสงเสยงรองอย ดาดาษดวยบวขม บวเผอน บวหลวงและอบล ในสระนนมนาไหล มทานาราบเรยบ นารนรมยใจ มปลาและเตาชกชม มเนอตางๆ ลงกนนา มนกยง นกกะเรยนและนก ดเหวา เปนตนรารองดวยเสยงไพเราะ นกเขา นกเปดนา นกจากพราก นกกานา นกตอยตวด นกสาลกา นกคอนหอย นกโพรดก หงส นก กะเรยน นกแสกสงคลา (หมาจงจอก) เทยวอยมากมาย สระโปกขรณ สมบรณดวยแกว ๗ ประการ มแกวมณ ไขมกและทราย ตนไมทงหลาย เปนสทองทงหมด มกลนหอมตางๆ ฟงขจรไป สองภพของเราใหสวาง ไสวตลอดกาลทงปวง ทงกลางวนกลางคน ดนตร ๖ หมน ประโคมอย ทงเวลาเยนเวลาเชา หญง ๑๖๐๐ คน หอมลอมเราอยทกเมอ เราออกจาก ภพแลว ไดเหนพระพทธเจาพระนามวาสเมธ ผนาของโลก มจตเลอมใส โสมนส ไดถวายบงคมพระองคผมยศมาก ครนถวายบงคมแลว ไดทล นมนต พระองคพรอมดวยศษยพระพทธเจาผเปนนกปราชญ พระนามวา สเมธ ผนาของโลก ทรงรบ พระมหามนกลาวธรรมกถาแกเราแลวทรง สงเราไป เราถวายบงคมพระสมพทธเจา แลวกลบเขาภพของเรา เราเรยก บรวารชนมาวา ทานทงหมดมาประชมกน เวลาเชา พระพทธเจาจะเสดจมา สภพของเรา การทเราทงหลายจะไดอยในสานกของพระองค เปนลาภทเรา ทงหลายไดดหนอ แมเราทงหลายจกทาการบชาแดพระพทธเจา ผประเสรฐ สด ผศาสดา เราตระเตรยมขาวและนาเสรจแลว จงกราบทลภตกาล พระพทธเจาผนาของโลก เสดจเขามาพรอมดวยพระอรหนตหนงแสน เราไดทาการตอนรบดวยสงคตและดนตร พระพทธเจาผเปนอดมบรษ ประทบนงบนตงทองลวน ในกาลนน หลงคาเบองบนกมงดวยทองลวนๆ คนทงหลายโบกพดถวายในระหวางภกษสงฆ เราไดองคาสภกษสงฆให

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 398 อมหนาดวยขาวและนาเพยงพอ ไดถวายผาแกภกษสงฆรปละ ๑ ค พระพทธเจาทเขาเรยกพระนามวาสเมธ ผสมควรรบเครองบชาของโลก ประทบนงในทามกลางภกษสงฆแลว ไดตรสพระคาถาเหลานวา ผใด องคาสเราใหอมหนาดวยขาวและนาทงปวง เราจกพยากรณผนน ทาน ทงหลายจงฟงเรากลาว ผนนจกรนรมยอยในเทวโลกตลอด ๑๘๐๐ กลป จกไดเปนพระเจาจกรพรรดราช ๑๐๐๐ ครง ผนนจะเขาถงกาเนดใด คอ เปนเทวดาหรอมนษย ในกาเนดนน หลงคาทองลวนๆ จกกนรมใหใน ทกขณะ ใน ๓ หมนกลป พระศาสดามพระนามชอวาโคดม ซงมสมภพใน วงศพระเจาโอกกากราช จกเสดจอบตในโลก ผนนจกเปนทายาทในธรรม ของพระพทธเจาพระองคนน เปนโอรสอนธรรมนรมต จกกาหนดรอาสวะ ทงปวงแลว เปนผไมมอาสวะนพพาน จกนงในทามกลางภกษสงฆแลว บนลอสหนาท ชนทงหลายจะกนฉตรไวทเชงตะกอน จกเผาภายใตฉตร สามญผลบรรลแลวโดยลาดบ กเลสทงหลายเราเผาแลว ความเรารอนไมม แกเราทมณฑปหรอทโคนไม ในกลปท ๓ หมน แตกลปน เราไดถวายทาน ใด ในกาลนน ดวยทานนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงทานทกสง เราเผากเลสทงหลายแลว ถอนภพขนไดหมดแลว ตดกเลสเครองผก ดงชางตดเชอกแลว เปนผไมมอาสวะอย การทเราไดมาในสานกของ พระพทธเจาของเราน เปนการมาดแลวหนอ วชชา ๓ เราบรรลแลวโดย ลาดบ พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว คณวเศษเหลาน คอ ปฏสม ภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนา เราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระสพพทายกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ สพพทายกเถราปทาน.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 399 อชตเถราปทานท ๑๐ (๔๐๐) วาดวยผลแหงการถวายประทป [๔๐๒] พระชนเจาพระนามวาปทมตระ ทรงรจบธรรมทงปวง เปนนายกของโลก เสดจสภเขาหมวนต แลวประทบนงอย เราไมได (เคย) เหนพระ สมพทธเจา แมเสยงของพระองค เรากไมเคยไดฟง เราเทยวแสวงหา อาหารของเราอยในปา ไดเหนพระสมพทธเจามพระลกษณะอนประเสรฐ ๓๒ ประการในปานน ครนเหนแลวจงไดคดวา สตวนพงชอวาอะไร เรามองดลกษณะทงหลายแลว ระลกถงความรของเราได ความจรงเราได ยนมาวา ลกษณะนของพระพทธเจา บณฑตทงหลายกกลาวไว ผนจกเปน พระพทธเจา จรงเหมอนคาของบณฑตเหลานน ถาเชนนน เราควรสกการะ พระองค พระองคจะชาระคตของเราได เราจงรบกลบมาสอาศรม ถอเอา นาผงและนามน หยบเอาหมอแลว เขาไปเฝาพระพทธเจาผทรงแนะนาให วเศษ ถอเอาไม ๓ ทอนไปวางไวทโอกาสแจง กอไฟใหลกโพลงแลวได ถวายบงคม ๘ ครง พระพทธเจาผอดมบรษประทบนงอยตลอด ๗ คน ๗ วน พระพทธเจาผนาโลกเสดจลกขน ในเมอราตรนนปราศไป เรามจตเลอมใส โสมนส ไดตามประทปถวายแดพระพทธเจาดวยมอทงสองของตน ตลอด ๗ คน ๗ วน กลนหอมทกอยางอนมอยในปาทภเขาคนธมาทน มาหอม ฟงในสานกพระพทธเจา ดวยพทธานภาพ เวลานน ตนไมมดอกหอม ทกชนด ดอกบานสะพรงโชยกลนมาหอมตลบพรอมกน ดวยพทธานภาพ นาคและครฑทงสองพวกทภเขาหมวนตมประมาณเทาใด นาคและครฑ เหลานนตองการจะฟงธรรม จงพากนมาในสานกพระพทธเจา พระสมณะ นามวาเทวละ เปนอครสาวกของพระพทธเจา ทานพรอมดวยพระอรหนต หลายแสน เขามาสสานกพระพทธเจา พระพทธเจาพระนามวาปทมตระ ทรงรแจงโลก ผควรรบเครองบชา ประทบนงในทามกลางภกษสงฆแลว

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 400 ไดตรสพระคาถาเหลานวา ผใดมความเลอมใส ตามปทปถวายเราดวยมอ ทงสองของตน เราจกพยากรณผนน ทานทงหลายจงฟงเรากลาว เขาจก รนรมยอยในเทวโลกตลอด ๖ หมนกลป และจะไดเปนพระเจาจกร พรรดราช ๑๐๐๐ ครง. จบ ภาณวารท ๑๖ จกไดเปนจอมเทวดาเสวยรชสมบตในเทวโลก ๓๖ ครง จกไดเสวยรช สมบตอนไพบลยในปฐพ ๗๐๐ ครง จกไดเปนพระเจาประเทศราชอน ไพบลยโดยคณานบมได ดวยการตามประทปถวายน จกเปนผมทพยจกษ ผนจกมองเหนไกล ๒๕๐ ชวธน โดยรอบทกเมอ เมอเขาจตจากเทวโลก บงเกดเปนคน ประทปจกทรงอยตลอดทงกลางวนกลางคน เมอผนเกด พรงพรอมดวยบญกรรม ตลอดทวนครจกโชตชวง ผนเขาถงกาเนดใด คอ เปนเทวดาหรอมนษย เพราะผลแหงการตามประทปถวาย ๘ ดวงนน ชนทงหลายจกบารงผน นเปนผลแหงการตามปทปถวาย ในแสนกลป แตกลปน พระศาสดามพระนามชอวาโคดม ซงมสมภพในวงศพระเจา โอกกากราช จกเสดจอบตในโลก ผนจกเปนทายาทในธรรมของพระศาสดา พระองคนน จกเปนโอรสอนธรรมนรมต จกกาหนดรอาสวะทงปวงแลว เปนผไมมอาสวะ นพพาน ยงพระสมพทธเจาพระนามวาโคดมศากยบตร ใหทรงโปรดปรานแลว จกไดเปนสาวกของพระศาสดา มนามชอวาอชตะ เรารนรมยอยในเทวโลกตลอด ๖ หมนกลป แมในเทวโลกนน ประทป ๑๐๐ ดวงสองสวางใหแกเราเปนนตยกาล รศมของเราพง (โพลง) ออก ไปในเทวโลกและมนษยโลก เราระลกถงพระพทธเจาผประเสรฐสดแลว ยงความโสมนสใหเกดยง เราจตจากเทวโลกชนดสตแลว ลงสครรภ มารดา เมอเราเกดไดมแสงสวางไพบลย เราออกจากเรอนแลว บวช เปนบรรพชต ไดเขาไปหาพราหมณพาวร ยอมตนเขาเปนศษย เมอเราอย ทภเขาหมวนต ไดทราบขาวพระพทธเจาผนาของโลก เราแสวงหาประ โยชนอนสงสด จงเขาไปเฝาพระองค พระพทธเจาผฝก พระองคแลว

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 401 ทรงฝกแมผอน ทรงขามโอฆะแลว เปนผไมมอปธ ตรสบอกนพพานเครอง พนจากทกขทงปวง กรรมของเรานนสาเรจประโยชน เรายงพระมหามน ใหยนด วชชา ๓ เราบรรลแลวโดยลาดบ พระพทธศาสนาเราไดทา เสรจแลว ในกลปทแสนแตกลปน เราไดถวายประทปใด ในกาลนน ดวยการถวายประทปนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการถวาย ประทป เราเผากเลสทงหลายแลว ถอนภพขนไดทงหมดแลว ตดกเลส เครองผก ดงชางตดเชอกแลว เปนผไมมอาสวะอย การทเราไดมาใน สานกพระพทธเจาของเราน เปนการมาดแลวหนอ วชชา ๓ เราบรรล แลวโดยลาดบ พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระ พทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระอชตเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ อชตเถราปทาน ---------- รวมอปทานทมในวรรคน คอ ๑. ปลนทวจฉเถราปทาน ๒. เสลเถราปทาน ๓. สรรพกตตกเถราปทาน ๔. มธทายกเถราปทาน ๕. ปทมกฏาคารกเถราปทาน ๖. พกกลเถราปทาน ๗. ครมานนทเถราปทาน ๘. สลฬมณฑปยเถราปทาน ๙. สพพทายกเถราปทาน ๑๐. อชตเถราปทาน ทานนบคาถาได ๒๕๐ คาถา. จบ ปลนทวรรคท ๔๐. ----------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 402 และรวมวรรคได ๑๐ วรรค คอ ๑. ปทมเกสรยวรรค ๒. อารกขทายกวรรค ๓. อมมาปปผยวรรค ๔. คนโธทกวรรค ๕. เอกปทมวรรค ๖. สททสญญกวรรค ๗. มนทารวปปผยวรรค ๘. โพธวนทกวรรค ๙. อมพฏผลวรรค ๑๐. ปลนทวรรค และทานคานวณคาถาได ๑๑๗๕ คาถา จบหมวด ๑๐ แหงปทมวรรค. จบ หมวด ๑๐๐ ท ๔. ----------

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 403 เมตเตยยวรรคท ๔๑ ตสสเมตเตยยเถราปทานท ๑ (๔๐๑) วาดวยผลแหงการถวายประทปและผลมะพลบ [๔๐๓] ดาบสชอโสภตะ บรโภคแตผลไมทหลนเอง อาศยยอดเงอมอยในระหวาง แหงภเขา ในกาลนน เราแสวงหาประโยชนอนสงสด เพอเขาถง พรหมโลก จงนาเอาฟนสาหรบตดไฟมาสมไฟใหลกโพลง พระพทธเจา พระนามวาปทมตระ ทรงรแจงโลก ผสมควรรบเครองบชา พระองค ประสงคจะชวยเหลอเรา จงเสดจมาในสานกเราตรสถามวา ทาอะไรหรอทานผมบญหนก ขอจงใหฟนสาหรบตดไฟแกเรา เราจะ บาเรอไฟ เพราะการบาเรอไฟนน ความบรสทธจกมแกเรา? เราทลวา ดกรทานผเปนมนษย ทานเปนผเจรญด ทานเขาใจเทวดาด เชญทาน บาเรอไฟ เชญทานเอาฟนสาหรบตดไฟไป. ลาดบนน พระชนเจาทรงถอเอาฟนจะตดไฟใหลกโพลง ไฟไมตดฟน ในกองฟนนน เพราะพระมเหส ทรงทาปาฏหารย. ตรสวา ไฟของทานไมลกโพลง เครองบชาของทานไมม การบาเรอไฟของทาน ไรประโยชน เชญทานบาเรอไฟของเราบางซ. เราทลถามวา ดกรทานผมความเพยรใหญ ไฟของทานเปนเชนไร ขอจงบอกไฟของ ทาน เมอบอกแกเราแลว เราทงสองจะบาเรอ? ตรสวา การบชาของเราม ๓ ประการน คอ เพอดบธรรมอนเปนเหต ๑ เพอเผา กเลส ๑ เพอ (เพราะ) ละความรษยา และตระหน ๑.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 404 เราทลถามวา ดกรทานมหาวระผนรทกข ทานเปนเชนไร มโคตรอยางไร อาจาระและ ขอปฏบตของ ทานเราชอบใจนก. ตรสตอบวา เราเกดในสกลกษตรย ถงทสดแหงอภญญา มอาสวะทงปวงสนแลว บดน ภพใหมของเราไมม. ขาแตพระองคผสองแสงสวาง ทรงบรรเทาความมด ถาพระองคเปน พระสพพญพทธเจา ขาพระองคจกขอนมสการพระองค พระองคผทา ทสดทกข. เราไดเอาหนงสตวลาดถวาย เปนทประทบนง พระสพพญประทบนง บนหนงสตวนน เราอปฏฐากพระองค พระผมพระภาค ประทบนงบน หนงสตวทเราลาดถวายนน เรานมนตพระสมพทธเจาแลว ไดไปสภเขา เกบผลมะพลบใสหาบจนเตม นามาคลกเคลาดวยนาผงแลว ไดถวายแด พระพทธเจา เมอเรามองดอย พระชนเจาทรงเสวยในขณะนน เรามอง ดพระองคผนาของโลก ยงจตใหเลอมใสในพระองค พระพทธเจาพระ นามวาปทมตระ ทรงรแจงโลก สมควรรบเครองบชา ประทบนงอยใน อาศรมของเรา ไดตรสพระคาถาเหลานวา ผใดมความเลอมใส ไดองคาส เราใหอมหนาดวยผลมะพลบดวยมอของตน เราจกพยากรณผนน ทาน ทงหลายจงฟงเรากลาว ผนนจกไดเสวยรชสมบตในเทวโลก ๒๕ ครง และจกไดเปนพระเจาจกรพรรดราช ๑๐๐๐ ครง ขาว นา ผา และท นอน อนสมควรแกคามากประกอบดวยบญกรรม (ดงจะ) รความดาร ของผนนผพรอมเพรยงดวยบญกรรม จกบงเกดขนในทนท ผนจกเปนผ บนเทงพรอมและเปนผมความสบายทกเมอ ผนเขาถงกาเนดใด คอ ความเปนเทวดาหรอมนษย ในกาเนดนน จกเปนผมสขทกแหง จกได เปนมนษย ผนนเปนผเลาเรยน ทรงจามนต รจบไตรเพท ไดเขาเฝา พระสมพทธเจาแลว จกเปนพระอรหนต เราระลกถงตนไดในกาลใด

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 405 ถงความเปนผรแจง ในกาลใด ในกาลนน ความพรองในโภคสมบต ไมมแกเราเลย นเปนผลแหงการถวายผลไม เราบรรลถงธรรมอนประเสรฐ แลว ถอนราคะและโทสะขนไดแลว เปนผมอาสวะทงปวงสนรอบแลว บดน ภพใหมมไดม เราเผากเลสทงหลายแลว ถอนภพขนไดทงหมดแลว ตดกเลสเครองผก ดงชางตดเชอกแลว เปนผไมมอาสวะอย การทเรา ไดมาในสานกพระพทธเจาของเราน เปนการมาดแลวหนอ วชชา ๓ เราไดบรรลแลวโดยลาดบ พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว คณวเศษ เหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจง ชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระตสสเมตเตยยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ตสสเมตเตยยเถราปทาน. ปณณกเถราปทานท ๒ (๔๐๒) วาดวยผลแหงการถวายพระเพลงพทธสรระ [๔๐๔] พระพทธเจาผสยมภ ไมทรงแพอะไรๆ ทรงพระประชวร ทรงอาศย ยอดเงอมประทบอยในระหวางภเขา ขณะนนไดมเสยงบนลอลนโดยรอบ อาศรมของเรา เมอพระพทธเจาเสดจนพพาน ไดมแสงสวางในขณะนน หม หมาปา เสอดาว เนอราย และราชสห มอยในไพรสณฑประมาณ เทาใด ทงหมดนนไดพากนสงเสยงรองขน ในขณะนน เราเหนความ อศจรรยนนแลว ไดไปสเงอม ณ ทนน เราไดเหนพระสมพทธเจาผไมแพ อะไรๆ นพพานแลว เหมอนพระยารงมดอกบานสะพรง เชนพระ อาทตยอทย ดงถานเพลงปราศจากเปลวไฟ ผดบสนทแลว ไมแพอะไรๆ เรานาเอาหญาและไมมากองใหเตมแลว ไดทาเชงตะกอนขนบนนน ครน ทาเชงตะกอนดแลว ไดถวายพระเพลงพระพทธสรระ ครนถวายพระเพลง พระพทธสรระแลวไดเอานาอบปะพรม ในขณะนน เทวดายนอยในอากาศ ไดระบชอวา ทานผเปนมน ในกาลใด ทานมนามชอวาปณณกะ ในกาล

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 406 นน ทานบาเพญกจนนแกพระพทธเจาผสยมภแลว เราจตจากกายนน แลว ไดไปสเทวโลก ในเทวโลกนน กลนอนสาเรจดวยทพยยอมตกลง จากอากาศ แมในเทวโลกนน เรากมชอวาปณณกะ ในกาลนน เรา เปนเทวดาหรอมนษยยอมยงความดารใหบรบรณ ภพนเปนภพทสดของ เรา ภพทสดยอมเปนไป แมในภพน นามของเรากยงปรากฏชอวา ปณณกะ เรายงพระสมพทธเจาพระนามวา โคดมศากยบตรใหทรงโปรด แลว กาหนดรอาสวะทงปวงแลว เปนผไมมอาสวะอย ในกลปท ๙๑ แต กลปน เราไดทากรรมใดในกาลนน ดวยกรรมนน เราไมรจกทคตเลย นเปนผลแหงการถวายพระเพลงพทธสรระ เราเผากเลสทงหลายแลว ถอน ภพขนไดทงหมดแลว ตดกเลสเครองผกดงชางตดเชอกแลว เปนผไมม อาสวะอย การทเราไดมาในสานกพระพทธเจาของเราน เปนการมาดแลว หนอ วชชา ๓ เราบรรลแลวโดยลาดบ พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจ แลว คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระปณณกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ปณณกเถราปทาน. เมตตคเถราปทานท ๓ (๔๐๓) วาดวยผลแหงการถวายเนยใส [๔๐๕] ภเขาชออโสก มอยในทไมไกลภเขาหมวนต วสสกรรมเทพบตรนรมต อาศรมใหแกเราทภเขาอโสกนน พระสมพทธเจาพระนามวาสเมธ ผเลศ ประกอบดวยพระกรณา เปนมน เวลาเชาทรงครองผาแลว เสดจเขามาใน สานกเราเพอบณฑบาต เราไดเหนพระมหาวรเจา พระนามวาสเมธ ผนา ของโลก เสดจเขามาแลว รบบาตรของพระสคตแลว เอาเนยใสและ นามนใสใหเตม ถวายในพระพทธเจาผประเสรฐสด พระนามวาสเมธ ผนาของโลก ประนมกรอญชลแลว ยงความโสมนสใหเกดโดยยง ดวย

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 407 การถวายเนยใส (และนามน) น และดวยการตงจตไวมน เราเปน เทวดาหรอเปนมนษยยอมไดสขอนไพบลย เราทองเทยวไปในภพนอย ภพใหญ เวนภพวนบาต ตงจตมนไวในพระพทธเจานน ยอมไดบทอน ไมหวนไหว ดกรพราหมณ การททานไดเหนเรานน เปนลาภททานไดด แลว ดวยวา บคคลอาศยการเหนเราแลว จกบรรลถงอรหต ทานจงเปน ผเบาใจ ไมตองกลว บรรลถงยศใหญ ทานถวายเนยใสแกเราแลว จกพนจากชาตทกขไดดวยการถวายเนยใสน และดวยการตงจตไวมน เราเปนเทวดาหรอมนษยยอมไดสขอนไพบลยดวยอธการน และดวยความ เปนผมจตเมตตา ผนนจกรนรมยอยในเทวโลกตลอด ๑๘๐๐ กลป จก ไดเปนทาวเทวราช ๑๘ ครง จกไดเปนพระเจาประเทศราชอนไพบลยโดย คณนานบมได จกไดเปนพระเจาจกรพรรดครอบครองแผนดน มสมทร สาคร ๔ เปนทสด มความชนะวเศษ เปนใหญในชมพทวปมณฑล ๕๑ ครง มหาสมทรกระเพอมไมหยด และแผนดนทรงไวยาก ฉนใด โภคสมบตของ เราจกนบประมาณมได ฉนนน เราถวายเงน ๖ ลานแลวออกบวชแสวงหา กศลอะไรอย จงเขาไปหาพราหมณพาวร เราเลาเรยนลกษณะมองค ๖ ในมนตนนอย ขาแตพระมหามน พระองคเสดจอบตขนกาจดความมดนน แลว ขาแตพระมหามน ขาพระองคประสงคจะเฝาพระองคจงมา ไดฟง ธรรมของพระองคแลว ไดบรรลบทอนไมหวนไหวในกลปท ๓ หมนแต กลปน เราไดถวายเนยใสแกพระพทธเจา ในระหวางน เราไมรจกทคตเลย เราใหขอเนยใสแลว เนยใสดงจะรความดารของเรา ยอมเกดตามปรารถนา รความดารแลวเกดขน เราองคาสภกษทงปวงใหอมหนา โอ พระพทธเจา โอ พระธรรม โอ สตถสมปทา กเราถวายเนยใสหนอยเดยวแลว ยอมไดเนยใสประมาณมได นาในมหาสมทรมประมาณถงยอดเขาสเมร เมอเทยบกบเนยใสของเรา จกไมเทาสวนแหงเสยว โอกาสแหงจกรวาฬ ทเขาทาใหเปนกองประมาณเทาใด โอกาสนน ยอมไมสมกบกองผาทง หลายทเกดขนแกเรา ขนเขาหมวนตลวนแตหนแมจะสงสด กจกไมเทา

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 408 ของหอม เนยใส และสงอนอนเกดในปจจบน และนพพานอนปจจยไม ปรงแตง นเปนผลแหงการถวายเนยใส เราเปนผมสตปฏฐานเปนทนอน มสมาธและฌานเปนอารมณ วนน เราเปนผยงโพชฌงคใหเกด นเปนผล แหงการถวายเนยใส เราเผากเลสทงหลายแลว ถอนภพขนไดทงหมด แลว ตดกเลสเครองผกดงชางตดเชอกแลว เปนผไมมอาสวะอย การท เราไดมาในสานกพระพทธเจาของเราน เปนการมาดแลวหนอ วชชา ๓ เราบรรลแลวโดยลาดบ พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว คณวเศษ เหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชด แลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระเมตตคเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ เมตตคเถราปทาน. โธตกเถราปทานท ๔ (๔๐๔) วาดวยผลแหงการถวายสะพาน [๔๐๖] ในกาลนน แมนาคงคาชอภาครส ไหลมาจากภเขาหมวนต ไหลผานไป ทางประตพระนครหงสวด อารามชอโสภตะ มหาชนสรางไวอยางสวยงาม ใกลฝงแมนา พระพทธเจาพระนามวาปทมตระ ผนาของโลก ประทบ อยในอารามนน พระผมพระภาคอนหมมนษยแวดลอมแลว ประทบนง ในอารามนน ดงพระอนทรจากดาวดงส ไมครนครามดจไกรสหราช ขาแตพระมหามน ขาพระองคเปนพราหมณมนามชอวาฉฬงคะ อยในนคร หงสวดมชออยางนน ในกาลนน ศษย ๑๘๐๐ คนแวดลอมขาพระองค ขาพระองคพรอมดวยศษยเหลานนเขาไปสฝงแมนา ณ ทนน ขาพระองค ไดเหนพระหลายรปผไมคดโกง ผชาระบาปแลว กาลงขามแมนาภาครสอย ขณะนนขาพระองคคดอยางนวา บตรแหงพระพทธเจาผมยศมากเหลาน ขามแมนาทงเยนและเชา ยอมทาตนใหลาบาก ยอมทาตนใหเดอดรอน บณฑตยอมกลาวสรรเสรญพระพทธเจาวาเปนผเลศของโลก พรอมทง

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 409 เทวโลก เครองสกการะสาหรบชาระทางคอคตในทกขณาของเราไมม ถา เชนนน เราพงทาสะพานขามแมนาถวายแดพระพทธเจาผประเสรฐสด เถด ครนเราใหทาสะพานนแลว จะขามภพนได ขาพระองคไดใหทรพย ๑๐๐ (บาง) ๑๐๐๐ (บาง) แลวใหทาสะพาน ดวยขาพระองคเชอวา กศลทเราทาแลวนจกไพบลย ขาพระองคใหทาสะพานนนเสรจแลว ได เขาไปเฝาพระพทธเจาผนาของโลก ประนมอญชลเหนอเศยร แลวได กราบทลดงนวา ขาพระองคใหทรพย ๑๐๐ (บาง) ๑๐๐๐ (บาง) แลวให ทาสะพานน ขาแตพระมหามน ขอไดโปรดทรงรบสะพานใหญ เพอ ประโยชนแกพระองคเถด พระเจาขา พระพทธเจา พระนามวาปทมตระ ทรงรแจงโลก ผควรรบเครองบชา ประทบนงในทามกลางภกษสงฆแลว ไดตรสพระคาถาเหลานวา ผใดมความเลอมใส ไดใหทาสะพานดวยมอของ ตนใหแกเรา เราจกพยากรณผนน ทานทงหลายจงฟงเรากลาว ผนแมตก ลงในเหวกด จากภเขากด จากตนไมกด แมจตแลวจกไดทตงมน น เปนผลแหงการใหสะพาน ศตรทงหลายยอมขมขไมได เปรยบเหมอนลม ขมขตนไทรอนมรากและยานงอกงามไมได ฉะนน นเปนผลแหงการ ถวายสะพาน พวกโจรยอมขมเหงไมได กษตรยทงหลายยอมไมดหมน ผนจกขามพนศตรทงปวง นเปนผลแหงการถวายสะพาน ผนประกอบ ดวยบญกรรม ถงจะอยในโอกาสแจง ถกแดดกลาจดแผดเผา กจกไมม เวทนา ในเทวโลกกด ในมนษยโลกกตาม ยานชางอนตกแตงดแลว ดงจะรความดารของผนน จกบงเกดในทนท มาสนธพ ๑๐๐๐ มาอนเปน พาหนะมกาลงวงเรวดงลม จกคอยรบใชทงเวลาเยนและเชา นเปนผล แหงการถวายสะพาน ผนมาเกดเปนมนษย จกเปนผมความสข แม ในการเกดเปนมนษยน กจกมยานชาง ในแสนกลปแตกลปน พระศาสดา มพระนามชอวาโคดม ซงมสมภพในวงศพระเจาโอกกากราช จกเสดจ อบตในโลก ผนจกเปนทายาท ในธรรมของพระศาสดาพระองคนน เปน

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 410 โอรสอนธรรมนรมต จกกาหนดรอาสวะทงปวงแลว เปนผไมมอาสวะ นพพาน โอ เราไดทากศลกรรมแลวในพระพทธเจาพระนามวาปทมตระ ผอดม เราเปนผบรรลความสนอาสวะ เพราะไดทากศลกรรมในพระพทธ เจาพระองคนน เราเปนผทาความเพยร มตนสงไปแลว สงบระงบ ไม มอปธ ตดกเลสเครองผกดงชางตดเชอกแลว เปนผไมมอาสวะอย เรา เผากเลสทงหลายแลว ถอนภพขนไดทงหมดแลว ตดกเลสเครองผกดง ชางตดเชอกแลว เปนผไมมอาสวะอย การทเราไดมาในสานกพระพทธเจา ของเราน เปนการมาดแลวหนอ วชชา ๓ เราบรรลแลวโดยลาดบ พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราได ทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระโธตกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ โธตกเถราปทาน. อปสวเถราปทานท ๕ (๔๐๕) วาดวยผลแหงการสรางอาศรม [๔๐๗] เราสรางอาศรม สรางบรรณศาลาอยางสวยงาม ณ ทใกลภเขาชออโนมะ อนมอยในทไมไกลภเขาหมวนต ณ ทนนมแมนาไหลอย มทานาราบเรยบ นารนรมยใจ กอปทมและกออบลเปนอนมาก ยอมเกดททานาอนชมชน ในแมนานน มปลาสลาด ปลากระบอก ปลาสวาย ปลาเคา ปลา ตะเพยน และเตาชกชม มนาไหลอยในกาลนน มตนดหม ตนอโสก ตนเขม ตนชาตบด มะงว และมะนาว มดอกบาน ขนอยรอบอาศรม ของเรา ไมมอญชนเขยว มะลซอน ตนรง ตนสน ตนจาปา ขนอย เปนหมๆ มากดวยกน มดอกบาน ตนกม ตนอโลก สลดได ม ดอกบาน ตนประด และมะซางหอม มดอกบานมอยในทใกลอาศรม ของเรา ตนราชพฤกษ แคฝอย ตนคดเคา ตนประยงค มะกลาหลวง

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 411 ไมขางนาว มดาษดาอยโดยรอบกงโยชน มาตกรา ตนชะบาซอน ตน โลดแดง ขนเปนหมอยใกลแมนา ไมปร สมอพเภก กาลงดอกบาน มอยมาก ตนสมอมอยมาก กาลงดอกบาน อยใกลอาศรมของเรา เมอ ตนไมเหลานมดอก ตนไมทงหลายกงามมาก โดยรอบทอาศรมของเรา ยอมหอมตระหลบไปดวยกลนดอกไมนน มตนสมอไทย มะขามปอม มะมวง ไมหวา สมอพเภก ตนกะเบา ตนรกฟา ตนมะตม ตนมะปราง ตนมะพลบ ตนมะหาด ตนมะทราง ตนมะดก ตนขนนสามะลอ ตน ขนน ตนกลวย ตนจนทรผลา ตนมะกอก ตนวลลการ ผลาน ม มากมาย ผลกาลงสกงอมหลนอยใกลอาศรมของเรา อาฬกา อสมคคา จ ตโต โสรผลา พหอวฏา ปกกภรตา มลกขทมพราน จ เถาดปล กะวาน ตนไทร ตนมะขวด ตนมะเดอ มมากมาย มผลสก ปารโย ตนไมเหลานและชนดอนมมากมาย กาลงมผลใกลอาศรมของเรา แมตน ไมดอกกมมาก กาลงบานใกลอาศรมของเรา เชนมะลวน ตนกระทม ตนนมแมว และคนทา อาลกา และตนปาลม มอยใกลอาศรมของเรา ในทไมไกลอาศรมของเรานน มสระใหญทเกดเองสระหนง มนาใสแจว จด เยนสนท มทานาราบเรยบนารนรมยใจ ในสระนน มกอปทม กอ อบล และกอบณฑรก มากมาย ดาษดาดวยบวขาวและบวเผอน ลมพด พากลนหอมตางๆ มา กอปทมกอหนงกาลงตม กออนๆ มดอกบาน ดอกปทมบานแลว รวงหลนลง คงมแตฝกบวเปนอนมาก นาหวานท ไหลออกจากรากเหงาบว รสหวานปานดงนาผง นมสด และเนยใส ดอก โกมทมกลนหอมตางๆ ดวยกลนหอมนน มดอกบานมากมาย เราเหน อยโดยรอบเสมอ ทใกลขอบสระ มไมเกตเปนอนมาก มดอกบาน ตน ชะบาดอกบานสะพรง อญชนขาวดอกมกลนหอม จระเข ปลาฉลาม คหกา ยอมเกดอยในสระนน ในสระนน มอคคาหกา งเหลอมมาก ปลา สลาด ปลากระบอก ปลาสวาย ปลาเคา ปลาตะเพยน เตา มากมาย อโถ สปฏเกห จ นกพราบ นกคบแค นกควก นกกานา นกตอย ตวด นกสาลกา นกคอนหอย นกโพระดก กระรอก นกเขา เหยยว

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 412 อทธรา มอยมาก หมาจงจอก ลกนกแขกเตา ไกปา ฟาน มอยมาก กาเสนยา จ ตลกา ยอมอาศยสระนนเลยงชวต ราชสห เสอโครง เสอเหลอง หม หมาไน เสอดาว ลง กนนร ปรากฏอยใกลอาศรม ของเรา เราสดกลนหอมเหลานน บรโภคผลไม และดมนาหอม อยใน อาศรมของเรา เนอทราย หม เนอฟาน ขททรปกา อคคกา (นกเขา ไฟ) นกโชตกร หงส นกกะเรยน นกยง และประกอบดวยนกดเหวา อยใกลอาศรมของเรา หนอไม ไมกาคน ตนโปตถสสกา มอยมาก พวกปศาจ อสร กมภณฑ ผเสอนา มมาก พวกนกครฑ ง ยอมอย ใกลอาศรมของเรา ฤาษทงหลายมอานภาพมาก มจตสงบระงบมนคง ทงหมดลวนทรงคนโทนา นงหนงสตว ทงเลบ สวมชฎา และมหาบ เตม อยในอาศรมของเรา ทอดตาดประมาณชวแอก มปญญา มความ ประพฤตสงบ ยนดดวยลาภและความเสอมลาภ อยในอาศรมของเรา ฤาษเหลานนสลดผาเปลอกไมกรอง เคาะหนงสตว แขงแรงดวยกาลง ของตน ยอมเหาะไปไดในอากาศในกาลนน นาเอานาใหมและไมสาหรบ ทาฟนใสไฟมา และบวชเอาเอง นเปนผลแหงปาฏหารยของตนๆ ฤาษ เหลานนถอหมอโลหะ อยในทามกลางปา เปรยบเหมอนชางกญชร มหานาค และไกรสรราชสหผไมครนคราม ฤาษพวกหนงไปสอตตรกรทวป ตางกเหนกาลงของตนๆ (ของกนและกน) ฤาษเหลานน ตางนาเอา อาหารจากทวปนนๆ มาบรโภครวมกน เมอฤาษทงหมดผมเดชรงเรอง ผคงท หลกไป ดวยเสยงหนงสตว ปายอมมเสยงดงลนในกาลนน ขาแต พระมหาวระ พวกศษยของขาพระองค เหลานนมเดชรงเรองเชนน ขาพระองคแวดลอมดวยฤาษเหลานน อยในอาศรมของขาพระองค ฤาษ เหลานยนดดวยกรรมของตน ขาพระองคแนะนาแลวมาประชมกน เพลดเพลนในกรรมของตน ยงขาพระองคใหยนด และเปนผมศล ม ปญญา ฉลาดในอปปมญญา พระพทธเจาพระนามวาปทมตระ ทรงรแจงโลก ผควรรบเครองบชา เปนผนาวเศษ ทรงทราบเวลาแลว เสดจเขามาใกล ครนพระสมมาสมพทธเจาผมความเพยร มปญญา เปนมน เสดจมาใกล

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 413 จงทรงรบบาตร แลวเสดจเขามาเพอภกษา ขาพระองคไดเหนพระมหาวระ พระนามวาปทมตระเสดจเขามา จงปลาดเครองลาดหญาแลวเกลยดวยดอก รง ทลเชญพระสมพทธเจาประทบนงแลวทงดใจและสลดใจ ไดรบขน ไปบนภเขา นาเอากฤษณามา ไดเกบเอาขนนอนมกลนหอม ผลโต ประมาณเทาหมอ ยกขนบาแบกมา เขาไปเฝาพระพทธเจาผนาชนพเศษ ไดถวายผลขนนแกพระพทธเจาแลว ไลทากฤษณา ขาพระองคมจต เลอมใสโสมนส ไดถวายบงคมพระพทธเจาผประเสรฐ พระพทธเจา พระนามวาปทมตระ ผทรงรแจงโลก ผควรรบเครองบชา ประทบนงใน ทามกลางพวกฤาษ ไดตรสพระคาถาเหลานวา ผใดไดถวายผลขนน กฤษณา และอาสนะแกเรา เราจกพยากรณผนน ทานทงหลายจงฟงเรากลาว โภชนาหารดงจะรจตคนผน จกเกดขนทงในบาน ในปา ทเงอมเขาหรอใน ถา คนผนบงเกดในเทวโลกหรอในมนษยโลก จกอมเอบบรบรณดวย โภชนาหารและผาผอน คนผนเขาถงกาเนดใด คอ เปนเทวดาหรอมนษย จกเปนผมโภคสมบตรอยลานแสนโกฏทองเทยวไป จกรนรมยอยใน เทวโลกตลอด ๓ หมนกลป จกไดเปนพระเจาจกรพรรดราช ๑๐๐๐ ครง จกเสวยรชสมบตในเทวโลก ๗๑ ครง จกไดเปนพระเจาประเทศราชอน ไพบลยโดยคณานบมได ในแสนกลป สกลโอกกากะจกสมภพ พระ ศาสดามพระนามชอวาโคดม ซงมสมภพในวงศพระเจาโอกกากราช จก เสดจอบตในโลก ผนจกเปนทายาทในธรรมของพระศาสดาพระองคนน เปนโอรสอนธรรมนรมต จกไดเปนสาวกของพระศาสดาโดยมนามชอวา อปสวะ จกกาหนดรอาสวะทงปวง เปนผไมมอาสวะอย การทเราไดเหน พระพทธเจา ผเปนนายกน เปนลาภทเราไดดแลว วชชา ๓ เราบรรล แลวโดยลาดบ พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ในบานกตาม ในปา กตาม ทเงอมเขากตาม ในถากตาม โภชนาหารดงจะรความดารของเรา ยอมมแกเราทกเมอ เราเผากเลสทงหลายแลว ถอนภพขนไดทงหมดแลว ตดกเลสเครองผกดงชางตดเชอกแลว เปนผไมมอาสวะอย การทเราไดมา ในสานกพระพทธเจาของเราน เปนการมาดแลวหนอ วชชา ๓ เราบรรล แลวโดยลาดบ พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว คณวเศษเหลาน คอ

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 414 ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธ ศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระอปสวเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ อปสวเถราปทาน. นนทกเถราปทานท ๖ (๔๐๖) วาดวยผลแหงการถวายมณฑป [๔๐๘] ในกาลกอน เราไดเปนพรานเนอ (เทยว) อยในปาใหญ เทยวแสวงหา เนอฟานอย ไดพบพระสยมภ ในกาลนน พระสยมภสมพทธเจา ผไม แพอะไรๆ พระนามวาอนรทธะ ผเปนนกปราชญ ทรงพระประสงควเวก จงเสดจเขาปา เราถอเอาทอนไม ๔ ทอนมาปกลงในท ๔ มม ทาเปน มณฑปเรยบรอยแลว มงดวยดอกปทม ครนมงมณฑปแลว ไดถวายบงคม พระสยมภ ทงธนไว ณ ทนนเอง แลวออกบวชเปนบรรพชต เมอเรา บวชแลวไมนานโรคกเกดขนแกเรา เราระลกถงบรพกรรมได ไดทากาละ ณ ทนน เราประกอบดวยบรพกรรม จงไดไปสเทวโลกชนดสต ในชน ดสตนนวมานทองยอมเกดขนแกเราตามปรารถนา เราอธษฐานยาน อน เปนทพยอนเทยมดวยมาพนมา ขนบนยานนนแลว ยอมไปตามความ ปรารถนา เมอเราอนบญกรรม นามาจากมนษยโลกนนมาเปนเทวดา มณฑปยอมทรงไวแกเราในทรอยโยชนโดยรอบ เรานนนอนอยบนทนอน ทไมมเครองนง ลาดดวยดอกไม ดอกปทมทงหลายยอมตกลงมาจากอากาศ เปนนตยกาล เมอพยบแดดเตนไหวอย เมอแดดแผดเผาอย แดดยอม ไมแผดเผาเรา นเปนผลแหงการทามณฑปถวาย เราลวงพนทคตแลว ปด อบายทงหลาย (เมอเราอย) ทมณฑปหรอทโคนไม ความรอนยอมไมม แกเรา เราอธษฐานสญญาวาเปนแผนดนแลว ขามทะเลไปกได เรานน ไดทากศลกรรมแลวหนอ นเปนผลแหงพทธบชา เราทาทางในอากาศแลว เหาะไปในอากาศกได โอ เราไดทากศลกรรมแลว นเปนผลแหงพทธบชา

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 415 เรายอมระลกชาตกอนๆ ได ชาระทพยจกษแลว อาสวะทงหลายของเรา สนแลว นเปนผลแหงพทธบชา ชาตกอนๆ เราละไดแลว เราเปนโอรส ของพระพทธเจา และทายาทในสทธรรม นเปนผลแหงพทธบชา เราเปน ผยงพระสคตเจา พระนามวาโคดมศากยบตรใหโปรดปรานแลว เปนผทรง ธรรม เปนทายาทในธรรม นเปนผลแหงพทธบชา เราบารงพระสมพทธ เจาพระนามวาโคดมศากยบตรแลว ไดทลถามพระองคผนาของโลกถงทางท จะไปสนพพาน พระพทธเจาอนเราทลถามแลว ไดตรสบอกบทอนลกซง ละเอยด เราฟงธรรมของพระองคแลว ไดบรรลความสนอาสวะ โอ เรา ทากรรมดแลว เราพนจากชาตทกขแลว มอาสวะทงปวงสนรอบแลว บดน ภพใหมมไดม เราเผากเลสทงหลายแลว ถอนภพขนไดหมดแลว ตดกเลสเครองผกดงชางตดเชอกแลว เปนผไมมอาสวะอย การทเราไดมา ในสานกพระพทธเจาของเราน เปนการมาดแลวหนอ วชชา ๓ เราบรรล แลวโดยลาดบ พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระ พทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระนนทกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ นนทกเถราปทาน. เหมกเถราปทานท ๗ (๔๐๗) วาดวยผลแหงการถวายตงแกว [๔๐๙] ในกาลนน เราเปนดาบสชออโนมะ ทาอาศรมอยางสวยงาม ไวใกลยอด เงอมเขา อยในบรรณศาลา กรรมคอตบะของเรานนสาเรจแลว เราถง ความสาเรจในกาลงของตน กลาหาญในสามญของตน มความเพยร ม ปญญา เปนมน แกลวกลาในลทธสมยของตน ฉลาดในการโตตอบ ไปไดทงบนพนดนและในอากาศ ฉลาดในลางรายด ปราศจากความ เศราโศก ไมแขงด มอาหารนอย ไมโลภจด ยนดดวยลาภ และความ

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 416 เสอมลาภมปกตเพง ยนดในฌาน เปนมน ในกาลนน พระสมพทธเจา พระนามวาปยทสส ผเลศ มพระกรณา เปนมน พระองคทรงประสงค จะขนสตวใหขาม จงทรงแผพระกรณาไป พระมหามนพระนามวาปยทสส ทรงพจารณาเหนคนผควรตรสรแลว กเสดจไปประทานโอวาทในพนแหง จกรวาฬ พระองคทรงประสงคจะชวยเหลอเรา จงเสดจเขามาสอาศรมเรา พระชนเจาเราไมเคยเหนมากอนและไมเคยไดฟงมาแตใครๆ แมแตการฝน เหนกไมเคยเกดแกเรา แตลกษณะทงหลายเรารด เราไปไดทงบนพนดน และในอากาศ ฉลาดในบทนกษตร เรานนไดฟงขาวพระพทธเจาแลว ยง จตใหเลอมใสในพระพทธองค จะยนหรอนงอยกตาม ยอมระลกถงเปน นตยกาล เมอเราระลกอยอยางน แมพระผมพระภาคกทรงระลกถง เมอ เราระลกถงพระพทธเจา ปตยอมมแกเราทกขณะ พระมหามนทรงรอเวลา อกหนอยแลว จงเสดจเขามาหาเรา แมเมอพระองคเสดจถง เรากไมรวา ผนเปนพระพทธเจามหามน พระมหามนพระนามวาปยทสสผสงเคราะห ประกอบดวยพระกรณาทรงยงตน (เรา) ใหทราบวา เราเปนพระพทธเจา ในมนษยโลกพรอมทงเทวโลก ครนเรารจกพระสมพทธเจาพระนามวา ปยทสส ผมหามนแลว ยงจตของตนใหเลอมใส ไดกราบทลดงนวา ขอ ภกษทงปวงจงนงบนตง บนบลลงก และบนอาสนท สวนพระองคผม พระกรณาในสตวทงปวง เชญประทบบนอาสนะทอง ในขณะนน เรา นรมตตงอนสาเรจดวยแกวลวนๆ แลว นรมตอาสนะดวยฤทธถวายแด พระมนพระนามวาปยทสส เมอพระพทธเจาประทบนงบนตงแกวทเรา นรมตดวยฤทธแลว เราไดถวายผลหวาโต ประมาณเทาหมอขาวทนท พระมหามนทรงยงความยนด ใหเกดแกเราแลว เสวยผลหวาในกาลนน เรายงจตใหเลอมใสแลว ถวายบงคมพระศาสดา กพระผมพระภาคพระนาม วาปยทสส เชษฐบรษของโลก ประเสรฐกวานระ ประทบนงอยบนอาสนะ แกว ไดตรสพระคาถาเหลานวา ผใด ไดถวายตงแกวและผลหวาแกเรา เราจกพยากรณผนน ทานทงหลายจงฟงเรากลาว ผนจกรนรมยอยใน เทวโลกตลอด ๗๗ กลป จกไดเปนพระเจาจกรพรรด ๗๕ ครง จกไดเปน

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 417 เทวดาเสวยรชสมบตในเทวโลก ๓๒ ครง จกเปนพระเจาประเทศราชอน ไพบลยโดยคณานบมได จกไดบลลงกทองคา และบลลงกอนงาม บลลงก แกวทบทม และบลลงกรตนะ เปนอนมาก ททาอยางสวยงาม บลลงก มากมายอนเปนทชอบใจจกแวดลอมผน ผพรงพรอมดวยบญกรรม แม เดนอย ทกเมอ ปราสาทอนเปนเรอนยอดและทนอนอนควรคามาก ดง จะรจตของผน จกบงเกดขนทกเมอ ชางพลาย ๖ หมน ประดบดวย เครองอลงการทงปวง มสายประคนพานหนาและพานหลง แลวดวยทอง ประกอบดวยเครองประดบศรษะและขายลวนเปนทอง อนควาญชางผถอ หอกซดและขอขนอยบนคอ ชางเหลานนจกบาเรอผน นเปนผลแหงการ ถวายตงแกว มาสนธพอาชาไนยโดยกาเนด ๖ หมนมา เปนพาหนะวงเรว อนประดบดวยเครองอลงการทงปวง อนหมอมามมอถอธนสวมเกราะหนง ขนขอย มาเหลานนจกบาเรอผน นเปนผลแหงการถวายตงแกว รถ ๖ หมน อนประดบดวยเครองอลงการทงปวง หมดวยหนงเสอเหลองบาง หมดวยหนงเสอโครงบาง สอดใสเครองรบ ปกธงหนารถ อนนายสารถ มมอถอธนสวมเกราะขนประจารถอย จกแวดลอมผนอยเปนนตย นเปน ผลแหงการถวายตงแกว แมโคนมและโคผตวงาม ๖ หมนตว จกยงลกโค ใหเกด นเปนผลแหงการถวายตงแกว หญง ๑๖๐๐๐ คน อนประดบ ดวยเครองอลงการทงปวง มผาและอาภรณอนวจตร ประดบประดาดวยมณ และกณฑล มหนาเบกบาน ยมแยม ตะโพกผงผาย เอวเลกเอวบาง จกแวดลอมผนอยเปนนตย นเปนผลแหงการถวายตงแกว ในกลปท ๑๘๐๐๐ จกมพระพทธเจาพระนามวาโคดมผมจกษ กาจดความมดมน อนธการในโลก ผนอาศยการไดเหนพระพทธเจาพระองคนน จกตดความ กงวลออกบวช จกยงพระศาสดาใหโปรดปรานแลว ยนดยงอยในศาสนา ไดฟงธรรมของพระศาสดาพระองคนนแลว จกเผากเลสทงหลาย จก กาหนดรอาสวะทงปวงแลว เปนผไมมอาสวะนพพาน ความเพยรของเรา

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 418 เปนเครองนาไปซงธระ นามาซงความเกษมจากโยคะ เราปรารถนาประโยชน อนสงสด อยในพระศาสนา ภพนเปนภพทสดของเรา ภพสดทายยอม เปนไป เราเผากเลสทงหลายแลว ถอนภพขนไดหมดแลว ตดกเลสเครอง ผกดงชางตดเชอกแลว เปนผไมมอาสวะอย การทเราไดมาในสานก พระพทธเจาของเราน เปนการมาดแลวหนอ วชชา ๓ เราบรรลแลวโดย ลาดบ พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทา เสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระเหมกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ เหมกเถราปทาน. จบ ภาณวารท ๑๘. โตเทยยเถราปทานท ๘ (๔๐๘) วาดวยผลแหงการสรางบรรณศาลา [๔๑๐] ในกาลนน (เราเปน) พระราชาพระนามวาวชตชย เปนผกลา ทรงถง พรอมดวยความกลาหาญ ประทบอยในทามกลางพระนครเกตมดอนอดม ในกาลนน เมอพระราชาพระองคนนประมาท พษรายของแวนแควนกดง ขน อตตรา ตณฑกา เจว กาจดแวนแควนเมอปจจนตชนบทกาเรบ พระราชาจงสงใหพลรบและทหารสอสารประชมกน รบสงใหใชอาวธบงคบ ขาศก ในกาลนน พลชาง พลมา ทหารเสอเกราะผกลาหาญ พลธนและ พลรถมาประชมกนทงหมด พวกพอครว พนกงานเครองตน พนกงานสรง สนาน ชางดอกไมผกลาหาญ เคยชนะสงคราม มาประชมกนทงหมด พวกชายฉกรรจผถอแสงขรรค ถอธน สวมเกราะหนง เปนคนแขง กลาเคยชนะสงคราม มาประชมกนทงหมด ชางมาตงคะตกมน ๓ ครง มอาย ๖๐ ป มสายประคนพานหนาพานหลง และเครองประดบลวนทอง มาประชมกนทงหมด นกรบอาชพ อดทนตอหนาว รอน อจจาระ ปสสาวะ

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 419 มกรรมอนทาเสรจแลว มาประชมกนทงหมด ทหารเหลานนยนดดวยเสยง สงข เสยงกลองและดวยเสยงแตกตน มาประชมกนทงหมด ทหารเหลา นนตกนดวยหลาว หอก แหลน ธน และหอกอยาง ๓ เลม กลบมา ประชมกนทงหมด ในกาลนน เราสวมเกราะแลว สงใหจบพลรบ ๖ หมน พรอมทงพระราชาผชนะ ทยงไมเคยชนะ เสยบหลาว พลรบเหลานน พากนสงเสยงรองวา พทโธ พระราชาอาธรรม เมอถกไฟไหมอยในนรก เมอไรจกมทสด ในกาลนน เรานอนอยบนทนอน ยอมเหนไฟนรก เรา นอนไมหลบตลอดวนหนงคนหนง พวกนายนรยบาลขเราดวยหลาว (เรา คดวา) ความมวเมารชสมบต สตวพาหนะ และพลรบจะเปนประโยชน อะไร สงเหลานนไมสามารถทรงไวได ยอมยงเราใหสะดงทกเมอ บตร ภรรยา และรชสมบตทงสน จะเปนประโยชนอะไรแกเรา ถาเชนนน เราพงบวช พงชาระทางแหงคต เราไมมความหวงใย ปลอยชางมาตงคะ ๖ หมนเชอก อนประดบดวยเครองอลงการทงปวง มรดประคนพานหนา พานหลง เครองประดบศรษะและขายลวนทอง อนควาญชางผถอหอกซด และขอประจาคอ ไวในทสนามรบ เรารอน ดวยกรรมของตน จงออก บวชเปนบรรพชต เราทงมาสนธพอาชาไนยโดยกาเนด ๖ หมนมา อน ประกอบดวยเครองอลงการทงปวง เปนพาหนะวงเรว อนนายมามอถอธน สวมเกราะหนง ขนประจาหลงเสยทงหมดแลว ออกบวชเปนบรรพชต เราสละรถ ๖ หมนคน อนประดบดวยเครองอลงการทงปวง หมดวย หนงเสอเหลองบาง ดวยหนงเสอโครงบาง สอดเครองรบมธงปกไวหนา รถ ทงหมดนแลว บวชเปนบรรพชต เราทงแมโคนม ๖ หมนตว อนรอง นานมดวยขนสารด ทงหมดเสยแลว บวชเปนบรรพชต เราปลอยหญง ๖ หมนคน ผประดบดวยเครองอลงการทงปวง มผาและอาภรณอนวจตร สวมใสแกวมณและกณฑล มหนาเบกบาน ยมแยม ตะโพกผงผาย เอว เลกเอวบาง ทกคนคราครวญอยไวแลว บวชเปนบรรพชต เราทงบาน ๖ หมนหลง อนบรบรณดวยประการทงปวง ซงเปนรชสมบตนนเสยแลว บวชเปนบรรพชต เราออกจากพระนครแลว เขาไปสภเขาหมวนต ได

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 420 สรางอาศรมไว ณ ทใกลแมนาภาครส ทาบรรณศาลาเสรจแลว ทาเรอน สาหรบบชาไฟ เราปรารถนาความเพยรมใจแนวแน อยในอาศรม เมอ เราเพงฌานอยในมณฑปกด ทโคนไมกด ในเรอนวางกด ความสะดง ยอมไมมแกเรา เราไมเหนภยทนาหวาดกลวเลย ในกาลนน พระสม พทธเจาพระนามวาสเมธผเลศ ประกอบดวยพระกรณาเปนมน ทรงยง แสงสวางแหงญาณใหโชตชวง เสดจอบตในโลก โดยรอบอาศรมของ เรา มยกษ (เทวดา) ผมฤทธอย เมอพระพทธเจาผประเสรฐ อบตขนแลว ยกษบอกกะเราในกาลนนวา พระพทธเจาพระนามวาสเมธผมจกษ เสดจ อบตแลวในโลก ทรงยงหมสตวทงปวงใหขาม แมทานพระองคกจกทรง ใหขามไดขณะนน เราฟงคาของยกษแลวมความสลดใจ คดอยวา พทโธ พทโธ เกบอาศรมไว ทงฟนสาหรบบชาไฟ และเกบสนถด ไหวอาศรม แลว ออกจากปาใหญเราถอเอาไมจนทนจากทนน จากบานนไปบานโนน จากเมองนไปเมองโนน แสวงหาพระพทธเจาอย ไดเขาไปเฝาพระองค สมยนน พระผมพระภาคพระนามวาสเมธผนาของโลกทรงประกาศสจจะ ๔ ยงหมชนเปนอนมากใหตรสรอย เราประนมกรอญชลเหนอเศยรเกลา กระทาวนทนาการ ถวายบงคมพระสมพทธเจาแลว ไดกลาวคาถาเหลาน วา เมอตนมะลซอนดอกบาน กลนหอมฟงไปในทใกล ขาแตพระวรเจา พระองคมกลนคอคณหอมขจรไปทวทศ เมอตนจมปา ตนกะถนพมาน ตนอโลก ตนการเกต และตนรง กาลงดอกบาน กลนหอมฟงไปตามลม ขาพระองคสดกลนของพระองคจากภเขาหมวนตมาจนถงทน ขาแตพระ มหาวรเจา ผเชษฐบรษของโลก มยศมาก ขาพระองคขอบชาพระองค เรา ไลทาพระพทธเจาพระนามวาสเมธผนาของโลก ดวยแกนจนทนอน ประเสรฐ ยงจตของตนใหเลอมใสแลว ไดยนนงอย ณ ทนน พระผม พระภาคพระนามวาสเมธเชษฐบรษของโลก ผประเสรฐกวานระ ประทบ นง ณ ทามกลางภกษสงฆแลว ไดตรสพระคาถาเหลานวา ผใดสรรเสรญ คณของเรา และไดบชาเราดวยแกนจนทน เราจกพยากรณผนน ทาน

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 421 ทงหลายจงฟงเรากลาว ผนจกเปนผกลาวถอยคาทควรเชอถอได เปนพรหม เปนผซอตรง มตบะ จกมรศมอนสวางไสวตลอด ๒๕ กลป จกรนรมย อยในเทวโลกตลอด ๒๖๐๐๐ กลป จกไดเปนพระเจาจกรพรรดราช ๑๐๐๐ ครง จกไดเปนจอมเทวดาเสวยรชสมบตในเทวโลก ๓๓ ครง จกไดเปน พระเจาประเทศราชอนไพบลยโดยคณานบมได คนผนจตจากเทวโลกนน แลว จกถงความเปนมนษย ประกอบดวยบญกรรม จกเปนบตรพราหมณ จกไดเปนศษยของพราหมณชอวาพาวร ผเลาเรยนทรงจามนต ถงทสด แหงไตรเพท ถงพรอมดวยลกษณะ ๓ ประการ จกเปนผรจบมนต เราได เขาไปเฝาพระสมพทธเจา พระนามวาโคดมศากยบตร ไดทลถามปญหาอน ละเอยด ยงใจใหโสมนส กาหนดรอาสวะทงปวงแลว เปนผไมมอาสวะ อย เราดบไฟ ๓ กองไดสนแลว ถอนภพขนไดทงหมดแลว กาหนดร อาสวะทงปวงแลว เปนผไมมอาสวะอย เราเผากเลสทงหลายแลว ถอน ภพขนไดทงหมดแลว ตดกเลสเครองผกดงชางตดเชอกแลว เปนผไมม อาสวะอย การทเราไดมาในสานกพระพทธเจาของเราน เปนการมาดแลว หนอ วชชา ๓ เราบรรลแลวโดยลาดบ พระพทธศาสนา เราไดทาเสรจ แลว คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เรา ทาใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระโตเทยยเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ โตเทยยเถราปทาน. ชตกณณกเถราปทานท ๙ (๔๐๙) วาดวยผลแหงการบารงพระพทธองค [๔๑๑] ในกาลนน เราเปนบตรเศรษฐอยในนครหงสวด เพยบพรอมแวดลอมอย ดวยกามคณทงหลาย ในกาลนน เราขนอยในปราสาท ๓ หลง ใชสอย โภคสมบตมากมาย แวดลอมดวยการฟอนราขบรองอยในปราสาทนน นก ดนตรอนประกอบดวยเครองประโคมอยางดมาประโคมเรา หญงทงปวง

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 422 บาเรอเรา นาเอาใจของเราไป นกเจลาวกา นกวามนกา กชวาสหมชฌตา นกหอยโหน นกจาอวด ยอมแวดลอมเราอยทกเมอ คนเฝายาม คนตกลอง นกเตนรา นกฟอนรา ลคร และพวกดดสตเปาเปนอนมาก แวดลอม เราอยทกเมอ ชางกลบก คนรบใชเมออาบนา พอครว ชางดอกไม สปาสกา ชางกลบก และนกมวย ทงหมดแวดลอมเราอยทกเมอ เมอคน เหลานนแสดงกฬาอย เมอเราชนชมการบาเรอทคนเหลานนทา เรายอม ไมรคนและวน เปรยบเหมอนพระอนทรในดาวดงส คนเดนทาง คน กาพรา คนขอทาน นกสบ (นกเทยว) เปนอนมาก ยอมเขามาขอเรา จนถงเรอนเปนนตย สมณะและพราหมณทงหลายผเปนบญเขตอยางยง เมอจะยงบญของเราใหเจรญ ยอมมาจนถงเรอนเรา พวกนครนถนงผาลฏกา เอาดอกไมกรองนง ถอไม ๓ อน ขมวดผมรวมกน ทงปวง ยอมมาหา เราจนถงเรอน พวกอาชวกถอนผม ถอวาตนประเสรฐ เกลอกกลวดวย ละอองธลเหลาน ยอมมาหาเราจนถงเรอน ปรวตตกา สทธปตตา โกธปคคนกา พห ตปส วนจาร จ ยอมมาหาเราจนถงเรอน คนตาบอด คนทมฬ สากฬา มลยาฬกา สวรา โยนกา เจว ยอมมาหาเราจนถง เรอน คนธกา มณฑกา สพเพ กฏลา สานวนทกา อาราว จนรฏา จ ยอมมาหาเราจนถงเรอน อลสนทกา ปลลวกา ปพพตานคคมารหา พาหกา เจตปตตา จ ยอมมาหาเราจนถงเรอน ชาวมธรรฐ ชาวโกศล รฐ ชาวกาส ชาวหตถบร ชาวอสนทรฐ ชาวมกกลรฐ ยอมมาหาเรา จนถงเรอน เจลาวกา อารมพา จ โอภาสา เมฆลา พห ขททกา สททกา เจว ยอมมาหาเราจนถงเรอน โรหกา สนธวา เจว จตตกา เอกกณณกา สรฏา อปรนตาจ ยอมมาหาเราจนถงเรอน สปารกา กมาราจ มลยา โสณณภมกา วชชหารา จ เต สพเพ ยอมมาหาเรา จนถงเรอน ชางสาน ชางหก ชางหนง ชางถาก คนงาน และชางหมอ ยอมมาหาเราจนถงเรอน ชางแกว ชางเหลก ชางทอง ชางเยบผา และ ชางดบก ทงหมดนน ยอมมาหาเราจนถงเรอน ชางศร ชางกลง คนรบใช สงของ ชางปรงของหอม ชางยอม และชางชน ยอมมาหาเราจน

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 423 ถงเรอน คนขาย นามน คนหาฟน คนหาบนา คนรบใช คนหงตม คนตกนา ยอมมาหาเราจนถงเรอน คนเฝาประต ทหาร ชางกรองดอกไม คนทงดอกไม ควาญชาง คนเลยงชาง ยอมมาหาเราจนถงเรอน เราได ถวายแกพระราชาพระนามวาอานนทะทกอยาง เรายงความพรองดวยรตนะ มวรรณ ๗ ประการใหเตม คนทงหมดมากดวยกนมวรรณะตางกนเหลาใด ทเราตงไวแลว เรารจตของคนเหลานนแลวใหเขาอม (พอใจ) แมดวย รตนะ เมอดนตรมเสยงไพเราะบรรเลงอย เมอกลองดงกองอย เมอสงข เขาเปาอย เรารนรมยอยในเรอนของตน สมยนน พระผมพระภาค พระนามวาปทมตระ พระองคผมจกษ พรอมดวยภกษขณาสพประมาณ แสนรป เสดจดาเนนไปตามถนนดวยกน ทรงยงทศทงปวงใหสวาง โชตชวง เหมอนตนไมประจาทวป เมอพระองคผนาของโลกกาลงเสดจ ไป กลองทงปวงยงดงกองอย รศมของพระองคสวางไสวดจพระอาทตย อทย ฉะนน ขณะนน แสงสวางจาสองเขาไปภายในเรอนของเรา ดวย พระรศมทสองเขาไปทางชองหนาตาง เราเหนรศมของพระพทธเจาแลว ไดกลาวกะพวกบรษทวา พระพทธเจาผประเสรฐสดเสดจมาถงถนนนแน แลว เรารบลงจากปราสาทแลว ไดไปสระหวางถนน ถวายบงคมพระ สมพทธเจา ไดกราบทลดงนวา ขอพระพทธเจาพระนามวาปทมตระทรง อนเคราะหขาพระองค พระมนพระองคนนพรอมดวยพระอรหนตแสนรป ทรงรบนมนต ครนเรานมนตพระสมพทธเจาแลว ไดนาพระองคมาส เรอนของตน องคาสพระมหามนใหทรงอมหนา ดวยขาวและนาในเรอนนน เรารเวลาทพระพทธเจาผประเสรฐสด ผคงทกาลงเสวย ไดบารงพระพทธเจา ผประเสรฐสด ดวยการขบรองและดนตร พระพทธเจาพระนามวาปทมตระ ผทรงรแจงโลก ควรรบเครองบชา ประทบนงอยภายในเรอน ไดตรส พระคาถาเหลานวา ผใดบารงเราดวยดนตร แลไดถวายขาวนาแกเรา เรา จกพยากรณผนน ทานทงหลายจงฟงเรากลาว คนผนจกเปนผมอาหาร มากมาย มเงน มโภชนะ เสวยรชสมบตผเดยวในทวปทง ๔ จก สมาทานศล ๕ ยนดในกรรมบถ ๑๐ ครนสมาทานแลวกประพฤต ยง

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 424 บรษทใหศกษา นางสาวแสนคน อนประดบประดาสวยงาม จกบรรเลง ดนตรบาเรอผนอยเปนนตย นเปนผลแหงการบารง ผนจกรนรมยอยใน เทวโลกตลอด ๓ หมนกลป จกไดเปนจอมเทวดา เสวยรชสมบตใน เทวโลก ๖๔ ครง จกไดเปนพระเจาจกรพรรด ๗๔ ครง จกไดเปนพระเจา ประเทศราชอนไพบลยโดยคณนานบมได ในแสนกลปแตกลปน พระ ศาสดามพระนามชอวาโคดม ซงมสมภพในวงศพระเจาโอกกากราช จก เสดจอบตในโลก ผนเขาถงกาเนดใด คอเปนเทวดาหรอมนษย จกเปน ผเลาเรยน รจบไตรเทพ จกเทยวแสวงหาประโยชนอนสงสดอยใน แผนดน ในกาลนน และภายหลง เขาบวชแลว อนกศลมลตกเตอนแลว จกยนดยงในศาสนาของพระผมพระภาคพระนามวาโคดม ผนจกยงพระ สมพทธเจาพระนามวาโคดมศากยบตรใหโปรดปราน เผากเลสทงหลาย แลว จกไดเปนพระอรหนต วนน เราเปนผไมครนครามอยในศาสนาของ พระศากยบตร เปรยบเหมอนพระยาเสอโครง และพระยาไกรสรราชสหใน ปาใหญ ฉะนน เราไมเหนการบงเกดของเราในเทวโลกกด ในมนษยโลก กด เปนคนยากจนหรอเขญใจเลย นเปนผลแหงการบารง เราเปนผ ขวนขวายในวเวก สงบระงบ ไมมอปธ ตดกเลสเครองผกดงชางตด เชอกแลว เปนผไมมอาสวะอย เราเผากเลสทงหลายแลว ถอนภพขนได ทงหมดแลว ตดกเลสเครองผกดงชางตดเชอกแลว เปนผไมมอาสวะอย การทเราไดมาในสานกพระพทธเจาของเราน เปนการมาดแลวหนอ วชชา ๓ เราบรรลแลวโดยลาดบ พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว คณวเศษ เหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทาใหชด แจงแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระชตกณณกเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ ชตกณณกเถราปทาน.

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 425 อเทนเถราปทานท ๑๐ (๔๑๐) วาดวยผลแหงการบชาดวยดอกบวบาน [๔๑๒] ภเขาชอปทม ตงอยในทไมไกลตอภเขาหมวนต เราทาอาศรมสรางบรรณ ศาลาอยางดไวใกลภเขาปทมนน ทใกลภเขานน มแมนาทานาราบเรยบ นารนรมยใจ นาใสแจว เยนจดสนท นาไหลอยเปนนตย ในกาลนน ปลาสลาด ปลากะบอก ปลาสวาย ปลาเคา และปลาตะเพยน อยใน แมนายอมทาแมนาใหงาม ดาดาษไปดวยตนมะมวง ตนหวา ตนกม ตนหมากเมา ตนราชพฤกษ ตนแคฝอย ยอมทาอาศรมของเราใหงาม ตนปร ตนมะกาหลวง ตนกะทม ตนกาหลง ดอกกาลงบาน กลนหอม ฟงไป ยอมทาอาศรมของเราใหงาม ตนคา ตนสน ตนกะทม หตถปาตา จ กาลงดอกบาน กลนหอมตลบอบอวล ยอมทาอาศรมของเราใหงาม ตนสมอ ตนมะขามปอม ตนมะมวง ตนหวา ตนสมอพเภก ตน พทรา ตนรกฟา ตนมะตม มผลมากอยใกลอาศรมของเรา ตนออย ตนกลวย กาลงผลดอกออกผลใกลอาศรมของเรานน ไมกลนหอมตลบ อบอวล ยอมทาใหอาศรมของเรางาม ตนอโสก จ วร และตนสะเดา กาลงดอกบานกลนหอมตลบอบอวล ยอมทาใหอาศรมของเรางาม ตน มะนาว ตนมะงว ตนดหม มดอกบาน หอมตลบอบอวล ยอมทาให อาศรมของเรางาม ไมยางทราย ตนคณฑเขมา และตนจาปา มดอก บาน กลนหอมตลบอบอวล ยอมทาใหอาศรมของเรางาม ในทไมไกล มสระบว มนกจากพรากสงเสยงรองอย ดาดาษดวยบวขม บวเผอน บวหลวง และอบล มนาใสแจว เยนจดสนท มทานาราบเรยบนารนรมย ใจ นาใสสะอาด เสมอดวยแกวผลก ยอมทาใหอาศรมของเรางาม ใน สระนน บวหลวง บวขาว บวอบล บวขม และบวเผอน ดอกบาน สะพรง ยอมทาอาศรมของเราใหงาม ปลาสลาด ปลากะบอก ปลาสวาย ปลาเคา และปลาตะเพยนวายอยในสระนน ยอมทาอาศรมของเราใหงาม

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 426 จระเข ปลาฉลาม เตา คหาโอคหา และงเหลอมเปนอนมาก ยอมทาอาศรม ของเราใหงาม นกพราบ นกเปดนา นกจากพราก นกกานา นกตอย ตวด และนกสาลกา ยอมทาอาศรมของเราใหงาม มะมวงหอมนาด ตน ลาเจยก ดอกกาลงบาน มกลนหอมอบอวล ยอมทาอาศรมของเราใหงาม ราชสห เสอโครง เสอเหลอง หม หมาปา หมาไน สญจรอยในปา ใหญ ยอมทาอาศรมของเราใหงาม ฤาษทงหลาย (เกลาผมเปนเชง) สวมชฎา มหาบเตม นงหมหนงสตว สญจรอยในปาใหญ ยอมทา อาศรมของเราใหงาม บางพวกทรงหนงเสอ มปญญา มความประพฤต สงบ และบรโภคอาหารแตนอยทงหมดนน ยอมทาอาศรมของเราใหงาม ในกาลนน ฤาษทงหลายเอาหาบใสบาเขาสปา กนเหงามนและผลไม อยอาศรม ในกาลนน ฤาษเหลานนไมตองนาฟนมา นาสาหรบลางเทากไม ตองนามา ดวยอานภาพแหงฤาษทงปวง ฟนและนายอมนาตวมาเอง ฤาษ ๘๔,๐๐๐ ตน ประชมกนอยในอาศรมนน ทงหมดนเปนผเพงฌาน แสวงหาประโยชนอนสงสด ฤาษเหลานนเปนผมตบะ ประพฤตพรหม จรรย ตกเตอนกนและกน เปนผแนนแฟน เหาะไปในอากาศไดทกคน อยในอาศรมประชมกนทก ๕ วน ไมระสาระสาย มความประพฤตสงบ ระงบ อภวาทกนและกนแลว จงบายหนากลบไปตามทศ (ทตนอย) ในกาลนน พระชนเจาพระนามวาปทมตระ ทรงรจบธรรมทงปวง พระองค เสดจอบตขนกาจดความมดโดยรอบอาศรมของเรา มยกษ (เทวดา) ผม ฤทธ ยกษตนนนไดบอกขาวพระสมพทธเจาพระนามวา ปทมตระแกเราวา พระพทธเจาองคนพระนามวาปทมตระ เปนมหามน เสดจอบตแลว จง รบไปเฝาพระสมพทธเจาเถด ทานผเนยรทกข เราไดฟงคาของยกษแลว มใจเลอมใสยงนก เกบอาศรมแลว ออกจากปาในขณะนน เมอไฟกาลง ไหมผาอย เราออกจากอาศรม พกอยกลางทางคนหนงแลว เขาไปเฝา พระพทธเจา พระพทธเจาพระนามวา ปทมตระ ผทรงรแจงโลก สมควร รบเครองบชา กาลงทรงประกาศสจจะ ๔ แสดงอมฤตบทอย เราถอดอก ปทมอนบานเตมท เขาไปเฝาพระองคแลว มจตเลอมใสโสมนส ถวาย

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 427 บงคมพระพทธเจา บชาพระสมพทธเจาพระนามวาปทมตระ แลวเอาหนง สตวหมเฉวยงบาขางหนง สรรเสรญพระองคผนาของโลกวา พระสม พทธเจาผไมมอาสวะ ประทบนงอยทนดวยพระญาณใด เราจกสรรเสรญ พระญาณนน ทานทงหลายจงฟงเรากลาว พระสมพทธเจาทรงตดกระแส สงสารแลว ทรงยงสรรพสตวใหขาม สรรพสตวนนฟงธรรมของพระ องคแลว ยอมขามกระแสตณหาได พระองคเปนศาสดา เปนธงชย เปนหลก เปนทยดหนวง เปนทพง และเปนประทปของสตวทงหลาย สงสดกวาสตว คณาจารยผนาหมประมาณเทาใด ททานกลาวไวในโลก พระองคเปนผมปญญาเลศกวาคณาจารยเหลานน คณาจารยเหลานนนบ เปนภายในของพระองค พระองคผมปญญา ทรงยงหมชนเปนอนมากให ขามพนดวยพระญาณของพระองค หมชนอาศยการไดเฝาพระองคแลว จกทาทสดทกขได ขาแตพระองคผมจกษ คนธชาตเหลาใดเหลาหนงหอม ฟงไปในโลก ขาแตพระมหามนผเปนนาบญ คนธชาตเหลานนทจะเสมอ ดวยกลนหอมของพระองคไมม พระองคผมจกษ ขอจงทรงเปลองกาเนด ดรจฉาน นรก พระองคทรงแสดงบทอนเปนปจจยไมปรงแตง สงบระงบ พระพทธเจาพระนามวาปทมตระ ผทรงรแจงโลก สมควรกบเครองบชา ประทบนงในทามกลางภกษสงฆแลว ไดตรสพระคาถาเหลานวา ผใดม ความเลอมใสไดบชาญาณของเรา ดวยมอทงสองของตน เราจกพยากรณ ผนน ทานทงหลายจงฟงเรากลาว ผนนจกรนรมยอยในเทวโลกตลอด ๓ หมนกลป จกไดเปนพระเจาจกรพรรดราช ๑๐๐๐ ครง เราเปนผไดลาภ อนไดดแลว เรายงพระพทธเจาผมวตรงามใหทรงโปรด กาหนดอาสวะ ทงปวงแลว เปนผไมมอาสวะอย เราเผากเลสทงหลายแลว ถอนภพขน ไดทงหมดแลว ตดกเลสเครองผกดงชางตดเชอกแลว เปนผไมมอาสวะ อย การทเราไดมาในสานกพระพทธเจาของเราน เปนการมาดแลวหนอ วชชา ๓ เราบรรลแลวโดยลาดบ พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว

พระสตตนตปฎก เลม ๒๔ ขททกนกาย อปทาน ภาค ๑ - หนาท 428 คณวเศษเหลาน คอ ปฏสมภทา ๔ วโมกข ๘ และอภญญา ๖ เราทา ใหแจงชดแลว พระพทธศาสนาเราไดทาเสรจแลว ดงน. ทราบวา ทานพระอเทนเถระไดกลาวคาถาเหลาน ดวยประการฉะนแล. จบ อเทนเถราปทาน. ------------------ รวมอปทานทมในวรรคน คอ ๑. ตสสเมตเตยยเถราปทาน ๒. ปณณกเถราปทาน ๓. เมตตคเถราปทาน ๔. โธตกเถราปทาน ๕. อปสวเถราปทาน ๖. นนทกเถราปทาน ๗. เหมกเถราปทาน ๘. โตเทยยเถราปทาน ๙. ชตกณณกเถราปทาน ๑๐. อเทนเถราปทาน และในวรรคนมคาถา ๓๘๓ คาถา. จบ เมตเตยยวรรคท ๔๑. ---------------