ยตธรรมชมชนคออะไร1

ชมชนมองความยตธรรมทางอาญาอยางไร ? ประเทศใดทใชนโยบายควบคมอาชญากรรมแบบสดโตง มงควบคมอาชญากรรม โดยไม

ใสใจในการพฒนา “คณภาพชวตของชมชน” ซงถอวาเปน “ความยตธรรมทางสงคม” ทสาคญทคขนานกบ “ความยตธรรมทางอาญา” โดยถอวารฐเทานนเปนมออาชพ ในทายทสดประเทศนนกจะไมสามารถจดการกบปญหาอาชญากรรมใด ๆ และไมสามารถทาใหคณภาพชวตและความเปนอยของประชาชนดขนได ดงเชน เกดกระแสเรยกรองและกระแสกดดนตอประเทศสหรฐอเมรกาอยางรนแรงในชวง พ.ศ. 2510 เปนตนมา โดยรฐตาง ๆ ในประเทศน ไดพยายามปรบนโยบายหลายรปแบบเชนเปลยนมาใชนโยบายปราบอาชญากรรมอยางรนแรง แตสดทายกยงลมเหลว จนเมอมการหนมาใหความสาคญกบ “กระบวนทศนการมสวนรวมของชมชน” (Community Participation Paradigm) ในรปแบบ “ยตธรรมชมชน” (Community Justice) โดยใหประชาชน/ชมชนเขามามสวนรวมในกจกรรมของรฐและของกระบวนการยตธรรมมากขน จงเรมทาใหกระแสกดดนตอรฐลดลงและทสาคญอยางยงคอเกดความไววางใจซงกนและกน ความรวมมอจากภาคประชาชนเพมสงมากขน ภาพขององคกรในกระบวนการยตธรรมทางอาญาทเคยเปนภาพลบกกลายเปนบวก อาชญากรรมทไมเคยมผใดแจงเบาะแสกมการแจงเบาะแสเพมมากขนทาใหการอานวยความยตธรรมมประสทธภาพมากขน จนทาใหอาชญากรรมลดลงอยางเปนรปธรรม

ความเคลอนไหวของ “กระบวนทศนการมสวนรวมของชมชน” ในประเทศไทย เมอ 20 ปกวาทผานมาประสบการณใหมททกภาคสวนลวนใหความสนใจใน กระบวนทศนการมสวนรวมของประชาชนและชมชนในการพฒนา “ความยตธรรมทางสงคม” ปรากฏการณดงกลาวเปนผลมาจากการรณรงคเกยวกบประชาธปไตยมาอยางยาวนาน จนกลายเปนบทบญญตสาคญในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ.2540 ซงเรยกกนวาเปนรฐธรรมนญฉบบประชาชน ในชวงการรางรฐธรรมนญฉบบดงกลาวภาคประชาชนใน “ระดบรากหญา” ใหความสนใจมากทจะเขามารวมในกระบวนการบรหารประเทศ ทาใหรฐธรรมนญฉบบดงกลาวมบทบญญตหลายขอททาใหปรชญาของรฐธรรมนญฉบบนนเปลยนจาก “ประชาธปไตยแบบตวแทน” (Representative Democracy) เปน “ประชาธปไตยแบบมสวนรวม” (Participatory Democracy) รฐธรรมนญฉบบดงกลาวไดวาง

1 โดย นายสมชาต เอยมอนพงษ ผเชยวชาญพเศษดานการแกไขฟนฟและกจกรรมชมชน กรมคมประพฤต กระทรวงยตธรรม

2

หลกการพนฐานในการเปลยนแปลงประเทศไวหลายประการจากระบบราชการแบบดงเดมทเปนตนตอของการละเมดสทธในทางการเมองและการทจรตคอรปชน มาเปนระบบการปกครองทชมชนมสวนรวมมากขนในการตดสนใจในอนาคตของตนเอง และยงไดกาหนดใหมการเปลยนแปลงระบบการบรหารราชการและระบบยตธรรมซงตองสงเสรมใหประชาชนเขามามสวนรวม คมครองสทธและเสรภาพสวนบคคล การละเมดสทธมนษยชนโดยภาครฐ สงเสรมความเปนอสระของศาล และสรางกลไกเพอใหกระบวนการบรหารราชการมความโปรงใส สงเสรมการกระจายอานาจใหแกทองถน และแกชมชนในกระบวนการยตธรรมทางอาญา

การแกปญหาอาชญากรรมโดยรฐ ไมใชเพยงแค “การใชอานาจควบคม” อยางเดยว การแกปญหาอาชญากรรมทแทจรงคอ “การสรางสงคมทเปนธรรม” เพราะสงคมทไมเปนธรรมเปน “สาเหตสาคญ” ของการเกดอาชญากรรม การสรางสงคมใหเปนธรรมและยตธรรมจงเปนการแกปญหา และการปองกนปญหาอาชญากรรมทตนเหตนนเอง มาตรการสาคญๆในการสราง “สงคมใหเปนธรรม” เชน การใหการศกษา การนนทนาการ การหางาน และการสรางครอบครวใหเขมแขง สาหรบเดกๆ มาตรการเหลานลวนสงผลดตอการควบคมอาชญากรรม การสรางสงคมทเปนธรรมยงยอมรบในหลกการใหความชวยเหลอและการสงเคราะหแกผใหญ และเดกทกระทาผด และหลกการหลกเลยงการปฏบตทไมเทาเทยมกน “ทางเชอชาต เผาพนธ และชนชน” จงตองยาเสมอวา:“ระบบยตธรรมทางอาญาทมประสทธภาพจะตองพฒนาทง “ความยตธรรมทางอาญา”” และ “ความยตธรรมทางสงคม” ไปพรอม ๆกน”

ดงนนเราจงตองปรบปรง “ความยตธรรมทางอาญา” ใหสามารถทางานไดอยาง “ยตธรรม” “เปนธรรม”และ “ปกปองสทธและเสรภาพ” นอกจากนยงจะตองปรบปรง “ระบบสงคม” โดยใชนโยบายพฒนา “ความยตธรรมทางสงคม” เพอสรางเงอนไขตางๆทจะทาใหระบบยตธรรมทางอาญาแบบดงเดมสามารถทางานไดอยางมประสทธภาพ และเปนธรรมเพมมากขน และตนเหตสาคญททาใหเกดปญหาดงกลาวมาทงหมดนนอยทปญหา “ความไมเปนระบบ” ของหนวยงานในกระบวนการยตธรรมทางอาญาของไทย ทอยกนอยางกระจดกระจาย ทาใหขาดความรวมมอและการประสานงานระหวางองคกรตาง ๆ ของระบบยตธรรมทางอาญา สงผลทาใหหนวยงานในระบบเกดการแขงขน สรางอาณาจกร ขาดการเรยนรอาชญากรรมอยางเปนระบบ มงเนนใหความสาคญกบ “ผกระทาผด” เนนการ “ใชอานาจควบคม” อาชญากรรม เปนหลก ผลสดทายทาใหการบรหารงานยตธรรมไมมประสทธภาพ ปญหาอาชญากรรมยงคงไมไดรบการแกไข และไมสงผลดใด ๆ ตอคณภาพชวตและความเปนอยของชมชน เหยออาชญากรรมมองความยตธรรมทางอาญาอยางไร ?

เหยออาชญากรรม ถกทอดทงไวนอกระบบยตธรรมทางอาญามาโดยตลอดเหยออาชญากรรมไมเคยไดรบความคมครองจาก “ความยตธรรมทางสงคม” มานานนบรอยป โดยรฐแยง

3

เอาคาชดใชทดแทนทควรไดแกเหยออาชญากรรมไปเปนคาปรบเขารฐโดยอางวาความผดทกระทาตอเหยอเปนความผดตอรฐ รฐตองมคาใชจาย ตองจางตารวจ อยการ ศาล ราชทณฑ ดงนนเงนนนตองไดแกรฐเพอเปนคาจดการดงกลาว หากเหยอตองการกใหไปฟองทางแพงเอาเอง ชางนาสงสารเหยออาชญากรรมทตองตกเปนเหยอซาแลวซาเลาแลว“ความยตธรรมทางสงคม” สาหรบเหยออาชญากรรมอยทไหน?

จนเมอเกดกระแสความเคลอนไหวของยตธรรมสมานฉนทเมอวนท 16 มกราคม 2545 มการสมมนาแหงชาตวาดวยความยตธรรมสมานฉนทครงท 1 เพอนาเสนอความยตธรรมสมานฉนทแกชมชนทเกยวของกบความยตธรรมทางอาญาทงหลาย แนวคดของการจดสมมนาระดบชาตอยางเปนทางการเพอเปดตวแนวคดความยตธรรมสมานฉนท ณ ตกสนตไมตร ทาเนยบรฐบาล ผเขาฟงการเปดตวคอผนาในวงการศกษากฎหมายและบคคลในระดบสงในสงคมไทย ประธานการสมมนาคอนายกรฐมนตร และทสาคญอยางยงคอสมเดจพระเจาหลานเธอพระองคเจาภชรกตยาภา พระธดาในสมเดจพระบรมโอรสาธราชสยามกฎราชกมาร การสมมนาครงนนมการถายทอดสดออกอากาศไปพรอม ๆกนทวประเทศ แมวาความยตธรรมสมานฉนทจะไดรบการสนบสนนดวยดแตในความเปนจรงนนในการนามาใชไมใชเรองทจะทาไดงาย ๆ เลย

ในความเหนของ ดร.กตตพงษ กตยารกษ 2 เชอวายตธรรมสมานฉนทจะเปนวธการทมประโยชนตอการจดการกบปญหาอาชญากรรมในกรณของประเทศไทย และสามารถใชแกปญหาใด ๆ ในการบรหารงานยตธรรม เปาหมายสาคญในการปองกนอาชญากรรมโดยยตธรรมสมานฉนท คอการลดจานวนผตองโทษในเรอนจาและลดการใชกระบวนการยตธรรมแบบทางการลงโดยการแกไขฟนฟผกระทาผดดวยกลวธทจะสามารถทาใหผกระทาผด “ผกพนตนเอง” ทจะตองรบผดชอบชดใชเยยวยาใหกบ “เหยออาชญากรรมและชมชน” นอกจากนยตธรรมสมานฉนททสามารถทาใหทกฝายสามารถกลบคนสสถานภาพเดมไดคอกระบวนการทตองพงพา “กระบวนการมสวนรวมของชมชนและการเสรมพลงอานาจใหกบสมาชกแตละคนของชมชนและชมชนในการจดการกบอาชญากรรมและปญหาความไรระเบยบอน ๆ ในชมชนทโดยปกตไดรบการแกไขโดยภาครฐแตฝายเดยว”

การเดนตามนโยบาย “กระบวนทศนการมสวนรวมของชมชน” ความยตธรรมสมานฉนทตองเนนการแกปญหาอาชญากรรม และปญหาความยตธรรมดวยวธการ “ขยายหรอเปดหนางานหรอบทบาททหนวยงานตาง ๆในระบบยตธรรมทางอาญาเคยทามาและยดถอวาเปนอานาจหนาทของตนเทานน” ใหประชาชนและชมชนมสวนรวมในการตดสนใจทาแทนในระดบทองถน 2Dr. Kittipong Kittayarak, Workshop 2: Enhancing Criminal Justice Reform, Including Restorative Justice, 22 April 2005 The 11th United Nation Congress on Crime Prevention and Criminal Justice 1

4

ยตธรรมสมานฉนทยงสนบสนนการใชประโยชนจากการทางานรวมกนอยางเปนหนสวนในรปแบบตาง ๆ ระหวางภาคเอกชน ภาครฐ ชมชน และประชาชนโดยทวไป ผกระทาผดมองความยตธรรมทางอาญาอยางไร?

“ความยตธรรมทางสงคม” ทเรมเปนกระแสคขนานกบ “ความยตธรรมทางอาญา” เหตผลสบเนองจากปญหาทเรอนจามจานวนนกโทษทเพมขนอยางตอเนอง นกโทษสวนใหญเปนผทยากไร สบเนองจากศาลใชโทษจาคกมากเกนไป ประกอบกบการระบาดของยาเสพตดประเภทแอมเฟตามนและรฐมนโยบายเอาจรงกบยาเสพตด ผลทาใหนกโทษลนเรอนจาตองอยกนอยางเบยดเสยดเยยดยด ทาใหเรอนจาตองใหความสาคญกบ “การควบคม” เปนหลก จงไมสามารถใหการบาบดตามความจาเปนและความตองการของผตองโทษแตละคนได จนเปนเหตใหเกดความวนวายในเรอนจาหลายครง ดานกระบวนการยตธรรมทางอาญาเองกยงคงเผชญกบปญหาคดคงคาง เนองจากไมมมาตรการคดกรอง เพอการหนเหคด กวาศาลจะมคาพพากษาในแตละคดตองใชเวลามากกวา 1 ป สงผลกระทบตอคนยากจนซงเปนประชากรสวนใหญของเรอนจาทไมสามารถประกนตวเองออกไปไดกจะตองถกคมขงระหวางรอการพจารณาพพากษาเพราะความ “ไมเทาเทยมกน”ในทางการเงน เชนเดยวกนกบกรณของ ผทถก “กกขงแทนคาปรบ” ทยากจน ทงสองกรณผถกคมขงไมไดรบการบาบดฟนฟทจาเปนใด ๆ จงเกดความแตกตางระหวาง “คนรวยกบคนจน”ขนมาทนท และเปนอทาหรณสาหรบการมงอานวย “ความยตธรรมทางอาญา” ทไมไดคานงถงหลก “ความยตธรรมทางสงคม”

ความเคลอนไหวเกยวกบการบงคบใชพระราชบญญตฟนฟสมรรถภาพผตดใหโทษ พ.ศ. 2545 ทมวตถประสงคเพอใชเปนโปรแกรมลดอปสงคดานยาเสพตดสาหรบผตด/ผเสพยาเสพตดใหโทษโดยเฉพาะยาบาซงกาลงระบาดอยางรนแรงแทนฝนและเฮโรอนในขณะนนทระบาดรนแรงจนหมคนทกชนชนโดยเฉพาะกลมเดกและเยาวชนทสวนใหญตาง“ยากจน” ตองตกเปน “เหยอของยาเสพตด” (Drug Victim) ในขณะเดยวกนยงถอวาเปน “ความผดอาญา” กลายเปนคนมสองสถานะในคน ๆ เดยวกน รฐบาลไทยจงจดใหปญหายาเสพตดเปนวาระของชาตในลาดบตน และทาใหการบงคบบาบดฟนฟตามพรบ.ดงกลาว เปนการ “หนเหคดยาเสพตดใหโทษ” (Drug Diversion Programs) เปนครงแรกในกระบวนการยตธรรมทางอาญาของไทย

กฎหมายนตองการใหผทตดเสพเขารบการบาบดแทนการสงไปฟองคด และหากผนนปฏบตตามเงอนไขการบาบดและผลการบาบดเปนทพอใจผนนกจะไดรบการปลดปลอยจากคดนนโดยอยการจะมคาสงไมฟองซงผนนยงจะไดรบความชวยเหลอตอเนองในชมชนตามหลกการ “ความยตธรรมทางสงคม” เพอใหสามารถคนสชมชนไดอยางพลเมองด และดวยตระหนกถงภาระการบงคบบาบดและนโยบายของรฐในการตอสกบยาเสพตดในยทธศาสตรดานการลดอปสงควาจะไมมความสาเรจไดเลยหากขาด “กระบวนการมสวนรวมจากชมชน” อยางแทจรงเพอเปนหนสวน

5

ในการขจดและลดปจจยเสยง สรางและเพมความเขมแขงใหกบปจจยคมครองในชมชนเพอทาใหชมชนมสภาพทเอออานวย ตอการคนสชมชนเยยงพลเมองดของผผานการบาบดดวยการใหความชวยเหลอสนบสนนอยางตอเนองในชมชน ชมชนจงเปนตวแปรและเปน “หวงโซสาคญ” ตอการปองกน การบาบดรกษา รวมทงการปราบปรามและการควบคมยาเสพตดอกดวย ยทธศาสตรหรอตวแปรทสาคญตอการเอาชนะยาเสพตดอยางยงยนจงอยท “กระบวนทศนชมชน” (Community Paradigm) ยตธรรมชมชนให “ความยตธรรมทางสงคม” กบทกฝาย

หากเปรยบกระบวนการยตธรรมทางอาญาดงเดมเปนเสมอนตนไมคงเทยบไดดงตนสน ทเตบโตสงขนไปในทางดงมงเฉพาะตงรบ (Reactive) ซงจะทางานเมอความผดเกดขนแลว โดยยดเอาผกระทาผดเปนศนยกลาง (Offender Focused) โดยใหความสาคญสงสดกบการลงโทษแตการแกไขฟนฟทงานวจยรบรองวาใหผลตอการปองกนการกระทาผดซาไดดทสดกลบใหความสาคญตาสด ความเปนตนสนจงไมสามารถแผกงกานสาขาใหความรมเยน และปกปองคมครองสงคมจากอาชญากรรมได ความเปนตนสนจงทอดทงเหยออาชญากรรมใหหนาวสนอยขาง ๆ ลาตนเพราะไรกงกานและใบอนหนาทบทจะเปนรมเงาและทพกพง ความเปนตนสนจงโอนไปเอนมาทามกลางพายปรปกษทแผรงสฟาดฟนรนแรง ทไมรวาเมอใดทตนสนนนจะโคนลงมาทบ จงเตมไปดวยความระวงภยแคลงใจตลอดเวลาไมมความสงบสข แตเมอหนไปมองทตนไทรทยนทะมนอยเคยงขาง ทนทเพยงแคมองกใหความรสกสบายเยนตา เกดความสงบเยนแมยงไมไดเขาไปอาศยใตรมเงายามแดดทแผดกลาหรอเมอยามฝนแรง ตนไทรชางมนคงไมโยกคลอนแมพายจะรนแรงเพยงใด ตนไทรแผกงกานสาขาใหรศมครอบคลมพนทไดกวางขวางตามอายขย และเมอเขาไปอยภายใตรมเงาจะใหความรสกผอนคลายสงบเยนทง ๆ ทตนไทรกอยเฉย ๆ ไดยนเสยงนกรอง รสกปลอดภยทอาจเผลอหลบไดอยางงายดาย ตนไทรเปรยบไดดง “ยตธรรมชมชนและยตธรรมสมานฉนท” ทเอออาทรเหยออาชญากรรมและชมชนโดยจะไมยอมทอดทงเหยออาชญากรรม และชมชน แมกระทงผกระทาผดไวนอกรมเงา ทสาคญทสดยงมงคมครองสงคมและชมชนจากอาชญากรรมดวยการใหเหยออาชญากรรมและชมชนเขามามสวนรวมในกจกรรมตาง ๆ ของกระบวนการยตธรรม ทงยงมงแกไขเยยวยาใหผกระทาผดเกดสานกรบผดชอบตอการกระทาของตน ปรบเปลยนตนเองใหเปนพลเมองด สามารถอยรวมกนในชมชนไดอยางปกตสข จงเปนกงกานทแผขยายออกไปจากเปาประสงคเดมไปสชมชนและเหยออาชญากรรมทมอยทกหยอมหญา ตนยตธรรมชมชนและยตธรรมสมานฉนท เปนตนไมทแผฐานรากออกไปโดยรอบตามรศมของกงกานเพอใหความมนคงแกกงกานและใบ ทจะเปนดอกผล และรมเงาแกนกกา และสตวนอยใหญทตางพงพาซงกนและกน

6

ยตธรรมชมชนคออะไร? “ยตธรรมชมชนหมายถงการปองกนอาชญากรรม และกจกรรมทเกยวกบความยตธรรมในรปแบบตางๆ ในความรบผดชอบของหนวยงานในกระบวนการยตธรรมหนวยใดหนวยหนงทเปดโอกาสใหชมชนเขามามสวนรวมในการปองกนหรอในกจกรรมนน ๆ โดยมเปาหมายสดทายเพอคณภาพชวตของชมชน” (Karp กบ Clear: 2000:324) จากคาจากดความของยตธรรมชมชนดงกลาวจะเหนวายตธรรมชมชนประกอบดวยตวละครอยางนอยสองฝาย ฝายแรกคอหนวยงานในกระบวนการยตธรรมหนวยใดหนวยหนง ฝายทสองคอชมชน ซงการใหความหมายของยตธรรมชมชนเชนนเพอใหเกดความเขาใจเกยวกบยตธรรมชมชนไดงายยงขน

องคกรอน ๆ หรอหนวยงานอน ๆ ทงภาครฐและภาคเอกชนมากกวาหนงหนวยงานจะเขามาทางานรวมกบหนวยงานในกระบวนการยตธรรมตามชองทางทเปดโอกาสใหนนจะกระทาไดหรอไม กตอบวาไดขนอยกบปญหาและเปาประสงคของการแกปญหานน ๆ วาชมชนนนไดรวมกนตงเปาประสงคทตองการแกไขใหบรรลไวกเปาประสงค และการทจะบรรลเปาประสงคนน ๆ ชมชนมประสบการณมากอน หรอมความสามารถทาไดเองหรอไม หากไมสามารถทาไดเองชมชนจะประสานเพอดงหนวยงานใดหรอองคกรใดเขามารวมทางานดวยบาง ดวยเหตผลขอนทาใหยตธรรมชมชนอาจมรปแบบทมโครงสรางงาย ๆ ดงปรากฏตามคาจากดความดงกลาวแลวขางตน และนอกจากนยตธรรมชมชนยงมรปแบบทคอนขางซบซอนทมองคกรหรอหนวยงานทเขามารวมกนทางานมากกวาสองหนวย และรปแบบทซบซอนทบรณาการการทางานรวมกนแบบเบดเสรจครอบคลมหนวยงานทจาเปนทชมชนจะตองประสานดงใหเขามาทางานรวมกนเพอใหเปาประสงคทชมชนรวมกนตงไวนนบรรลผลสาเรจ

คาวา “มสวนรวม” นนหมายความวาชมชนอาจเขามามสวนรวมในการปองกนอาชญากรรมหรอในกจกรรมใด ๆ ของหนวยงานในกระบวนการยตธรรมตามทเปดโอกาสใหในหลายระดบกได ตงแตระดบการมสวนรวม “ตาสด” เชนการใหขอมลขาวสารแกหนวยงานในกระบวนการยตธรรมไปจนถงการมสวนรวมอยางเปน “หนสวน” กนกบหนวยงานในกระบวนการยตธรรมทางอาญา ชมชนทจะทางานรวมกบหนวยงานใดๆในกระบวนการยตธรรมอยางเปนหนสวนหมายถงชมชนทรวมตวกนในรป “องคกรชมชน” ทมชอเรยกขานมการประชมกนเปนระยะ ๆ เชน กลมออมทรพย กลมแมบาน กลมกลองยาว กลมเฝาระวงชมชน กลมอาสาสมครโรงเรยน วดหรอมสยดเปนตน

การทางานรวมกนนนมเปาหมายเพอชวตและความเปนอยทดของชมชน กจกรรมทเปดโอกาสใหชมชนเขามามสวนรวมนนประกอบดวย

7

1) กจกรรมเชงรกไดแกการปองกนในรปแบบตาง ๆ กอนทจะเกดอาชญากรรม เชนการเฝาระวงอาชญากรรมในชมชน การแกไขปญหาทเปนปจจยเสยงตอการกระทาผดในชมชน การศกษาคนหาความตองการของชมชนเปนตน และ

2) กจกรรมเชงรบไดแกกจกรรมใดๆภายหลงทเกดอาชญากรรมแลว เชน การระงบขอพพาทหรอความขดแยง การสงเคราะหชวยเหลอเหยออาชญากรรม การเตรยมการกอนปลอยเพอรบคนผกระทาผดจากเรอนจาสชมชน การควบคมและสอดสองผกระทาผด การชวยเหลอสงเคราะหในการปรบตวเขากบชมชน การจดใหผกระทาผดทางานบรการสาธารณะเปนตน

ชมชนมสวนรวมอยางไร ? จงจะเรยกวาเกดยตธรรมชมชนขนแลว? เพยงประชาชนแจงขอมลขาวสารเกยวกบเบาะแสของอาชญากรรมเทานนยงไมถอวา

ยตธรรมชมชนเกดแลว การแจงเบาะแสเปนการทาหนาทของพลเมองดเปนการกระทาฝายเดยวทรฐเปนผไดประโยชน แมผแจงจะไดรบประโยชนตอบแทนหากมการจบกมอาชญากรรมตามทแจงไปไดอยางรวดเรวในแงของความสงบเรยบรอยกตาม การทประชาชนจะแจงเบาะแสอาชญากรรมใหกบรฐนนประชาชนผนนตองมจตสาธารณะและทสาคญทสดประชาชนนนตองไววางใจรฐวาหากแจงแลวตนจะไมไดรบผลรายจากการแจงหรอจะตองมการดาเนนการจบกมทนทอยางจรงจงเปนตน แตหากการแจงเบาะแสนนเกดจากการสรางสมพนธภาพกบชมชนโดยภาครฐกถอไดวายตธรรมชมชนเรมเกดขนแลวซงหากอยากจะรวายตธรรมชมชนเกดขนแลวหรอไมใหตรวจสอบวาเขาองคประกอบครบทง 5 ขอดงตอไปนหรอไม 1) เนนปฏบตการในระดบพนทใดพนทหนง 2) เนนการใชกระบวนการแกปญหา 3) เนนการกระจายอานาจและความรบผดชอบ 4) มเปาหมายเพอคณภาพชวตของชมชน และ 5) เนนกระบวนการมสวนรวมของประชาชน/ชมชน 1) ยตธรรมชมชนเนนปฏบตการในพนท

แมคาวา “ชมชน” จะมผใหคาจากดความหรอใหความหมายไวหลากหลายแตกตางกนเชนชมชนของผทมความสนใจในเรองเดยวกนและทากจกรรมรวมกนในสงทกลมของตนสนใจ แตยตธรรมชมชนกลบเนนปฏบตการในระดบพนทตามเขตภมศาสตร โดยมเหตผลดงน

ประการแรก เพราะยตธรรมชมชนมเปาหมายสดทายเพอพฒนาคณภาพชวตและความเปนอยของชมชนจงจาเปนตองอาศยขอมลทมขอบเขตของพนทแนนอนในการประเมนผลทงกอนและภายหลงการดาเนนงานวาบรรลเปาหมายหรอไม

ประการทสอง ยตธรรมชมชนเนนการแกปญหาทงการแกปญหากอนทอาชญากรรมจะเกดและการแกปญหาเมอเกดอาชญากรรมแลวดงนนจงจาเปนตองกาหนดขอบเขตของพนทเพอศกษาขอมลของพนทนนโดยละเอยดและนาขอมลนนเขามาสกระบวนการแกปญหาอยางเปนระบบ โดยเฉพาะในพนททอาชญากรรมระบาดรนแรง ขอมลมความสาคญอยางยงตอการทชมชนจะตดสนใจรวมกนในการเลอกปญหาทตองการจะแกไขกอนและหลงตามลาดบความเรงดวนของ

8

พนท กาหนดเปาประสงค กาหนดยทธศาสตรหรอกจกรรม กาหนดผทจาเปนทจะตองดงเขามามสวนรวมในกระบวนการแกปญหา กาหนดระยะเวลาทปญหานนนาจะสามารถแกไขไดสาเรจ และกาหนดผลลพธทตองการจากกระบวนการแกปญหานน

ประการทสามยตธรรมชมชนมงเนนกระบวนการมสวนรวมของชมชนในการแกปญหาของชมชนโดยชมชน ยตธรรมชมชนจะพยายามทาทกวถทางเพอสงเสรมใหสมาชกชมชนมโอกาสพฒนาความสมพนธระหวางกนอยางสมาเสมอและตอเนองผานทางกระบวนการแกปญหาของชมชนโดยเชอวากระบวนการมสวนรวมจะทาใหสมาชกของชมชนเกดความรสกถง “ความเปนชมชนเดยวกน” เกดความรสกเปนเจาของชมชน หวงแหนชมชนของตน ตองการปกปองศกดศรของชมชนของตน ไมตองการใหผใดมาเหยยบยาศกดศรของชมชนของตน การพฒนาความสมพนธในรปแบบดงกลาวเปนการถกทอความสมพนธระหวางมวลสมาชกของชมชนตามแนวระนาบทสามารถสรางความเขมแขงใหกบชมชนไดเปนอยางด 2) ยตธรรมชมชนเปนกระบวนการแกปญหา

ยตธรรมชมชนแตกตางจากกระบวนการแกปญหาอาชญากรรมของระบบยตธรรมทางอาญาแบบดงเดมทใชวธการลงโทษจาคกเปนหลก และอาชญากรรมถกมองวาเปนการแขงขนระหวางฝายโจทก กบ ฝายจาเลย

แตสาหรบยตธรรมชมชน อาชญากรรมและความไรระเบยบทงหลาย จะไดรบการแกไขดวย “รปแบบการแกปญหา” ในรปแบบตางๆกน ทงการแกปญหาภายหลงทเกดอาชญากรรมแลวและการแกปญหากอนทจะเกดอาชญากรรม

การทางานรวมกนแบบยตธรรมชมชนจะจดใหมเวทสาธารณะสาหรบชมชน เชนการประชมชมชน หรอประชมคมหมบาน เพอใหหนวยงานในกระบวนการยตธรรมทางอาญา องคกรชมชนทองถนทงหลาย สมาชกของชมชนไดพบปะแลกเปลยนขอมลขาวสาร ความคดเหน ความวตกกงวล และความหวงใยตอชมชน ขอมลเหลานนสามารถทจะใหคาตอบไดวาทางออกสาหรบปญหาของชมชนควรทาอยางไร? ยตธรรมชมชนเนนทงการแกปญหาความสงบเรยบรอยทตองกระทาเพอปรบปรงคณภาพชวตของชมชน และผลทจะเกดตามมาจากการแกปญหานนๆ

“กระบวนทศนการแกปญหา” (Problem Solving Paradigm) แตกตางจาก “กระบวนทศนแบบปรปกษ” (Conflict Paradigm) อยตรงทกระบวนการแกปญหาตองพงพา “ขอมล” “การพจารณาขอมลอยางรอบคอบ” และ “ความสนใจของสมาชกชมชนทจะทางานรวมกนในการแกปญหานนๆ” กระบวนทศนการแกปญหาเชอวาการทประชาชนมโอกาสแลกเปลยนความคดเหนและความหวงใยรวมกน ภายใตสภาพแวดลอมทมกตกาทเกดจากการตกลงรวมกนและพรอมดวยขอมลเชนน การแกปญหาใดๆจะสามารถพบทางออกไดเสมอ

ขอมลชมชนจะนามาใชในกระบวนการแกปญหา 3 แนวทาง

9

ประการแรก ขอมลทางภมศาสตรจะใชเพอจดลาดบความเรงดวนทจะตองเขาจดการโดย “ยตธรรมชมชน” พนททอาชญากรรมระบาดรนแรงยอมมความจาเปนทระบบยตธรรมทางอาญาจะตองใช “ยตธรรมชมชน” เขาไปจดการกอน แตไมใชเพราะอาชญากรรมทรนแรงเทานน หากแตเพอปรบปรงคณภาพชวตของชมชนทตองใหความสาคญมากกวา

ประการทสอง ความตองการและความวตกกงวลของชมชนเปนแหลงขอมลทสาคญในกระบวนการแกปญหา สมาชกของชมสามารถใหขอมลแกผปฏบตงานในระบบยตธรรมทางอาญาไดดทสดเพราะพวกเขาสมผสและใกลชดกบขอมลทเกยวกบปญหาคณภาพชวตของชมชน

ประการทสาม ขอมลนนจะนามาตงเปาหมายทสามารถจะวดไดถงความกาวหนาของยตธรรมชมชนทดาเนนการในพนทนนๆโดยเทยบเคยงกบฐานขอมลเดม 3) ยตธรรมชมชนยดหลกการกระจายอานาจ และความรบผดชอบ

การบรหารจดการของระบบยตธรรมทางอาญาแบบดงเดมเปนการบรหารในทางดงระบบยตธรรมทางอาญาจะแบงออกเปนชนๆ ผปฏบตในองคกรในแตละชนจะรายงานขนไปยงผบงคบบญชาทอยใกลชดขนไปจนถงระดบสงสด

“กระบวนทศนยตธรรมชมชน” เปลยนรปแบบการทางานเชนนนใหเปนแนวระนาบทงหมดมสวนทเปนทางดงไมมากนก เหตผลสบเนองมาจากกระบวนทศนยตธรรมชมชน ตองพงพาการทางานรวมกนแบบเปนหนสวนกบทกภาคสวนทเกยวของรวมทงชมชน

เหตผลทตองดงหลายภาคสวนเขามารวมดวยเพราะอาจมบางปญหาบางเปาประสงคทชมชนไมมประสบการณมากอน หรอไมมทรพยากรเพยงพอ หรอไมมอานาจทจะกระทาไดโดยลาพงชมชนเอง เชนการจบกมผทคายาเสพตดรายใหญในชมชน เพราะชมชนจะจบไดเฉพาะความผดซงหนา และชมชนเองไมมอาวธไมไดมประสบการณในการจบกมจงอาจเสยงตอภยอนตรายได ดงนนการดงตารวจเขามารวมทางานดวยอยางเปนหนสวนในเปาประสงคนจงมความจาเปน

องคกรทงหลายทตกลงเปนหนสวนยตธรรมชมชนเพอแกปญหารวมกบชมชนจะตองแตงตงตวแทนขององคกรมาทางานรวมกน รวมทงองคกรชมชนทองถนทงหลายในพนทเปาหมายดวย เมอตวแทนมาอยรวมกนทโตะประชมจงตองมผใดผหนงทเปนตวแทนจากองคกรใดองคกรหนงจะไดรบการคดเลอกจากทประชมใหทาหนาทบรหารหนสวนยตธรรมชมชนทเกดขน สมาชกอนๆ กจะทาหนาทเปนสมาชก

หนสวนยตธรรมชมชนใดๆ จะไมประสบผลสาเรจเลยหาก สมาชกแตละคนเพยงแตรบปากในทประชม แตครนกลบไปรายงานตนสงกดแลวตนสงกดไมยอมรบรในสงทตวแทนไปรบขอผกพนมา

ดงนนหลกการกระจายอานาจ และความรบผดชอบจงเปน “หวใจ” ตอความสาเรจของยตธรรมชมชน ตวอยางเชน ในกระบวนทศนตารวจชมชน ตารวจจะไดรบมอบอานาจเตมในการ

10

ตดสนใจทจะกระทาการใดๆเพอแกปญหาในระดบชมชนเมอเขาทางานรวมกนแบบเปนหนสวนในยตธรรมชมชนทกรปแบบ โดยไมตองรายงานกอนแลวจงคอยตดสนใจซงชาเกนไปในการแกปญหาทเหนอยเฉพาะหนาในชมชน

หลกการกระจายอานาจเปนหลกประกนวาองคกรทเขามาเปนหนสวนจะตอง “ผกพนตน”ตามทผแทนของตนไดเหนชอบดวยตามมตของทประชมหนสวนยตธรรมชมชน

การผกพนมทงผกพนทจะใชทรพยากรรวมกนไมวาจะเปน บคลากร ความเชยวชาญ การเงน ประสบการณ รวมทงบรการตางๆทองคกรนนๆใหบรการแกชมชนอยแลว

องคกรทเปนสมาชกของหนสวนยตธรรมชมชนจะนาทรพยากร และบรการทตนดาเนนการอย หรอทตนมเขามา “รวมทน” ในหนสวนยตธรรมชมชนดวย ซงทรพยากรทแตละองคกรนาเขามาจงไมจาเปนทจะตองเหมอนๆ กน เชนสาธารณสขอาจนาบรการตรวจสขภาพใหกบชมชนเขามาเปนตน 4) ยตธรรมชมชนใหความสาคญกบคณภาพชวตของชมชนเปนลาดบแรก

กระบวนทศนยตธรรมชมชนเขาใจในเปาหมายของระบบยตธรรมทางอาญาทมงใหความสาคญกบผกระทาผดเปนลาดบแรก แตยงเหนไปไกลกวานนวาเปาหมายดงกลาวยงอยภายใตเปาหมายหลกคอ “เพอคณภาพชวตและความเปนอยของชมชน”

กระบวนทศนยตธรรมชมชนมเปาหมายสดทายสองประการ ประการแรกเพอลดอาชญากรรมและความหวาดกลวในอาชญากรรม เชนการปรบเปลยน

สภาพแวดลอมทจะทาใหเกดอาชญากรรมและการตกเปนเหยออาชญากรรม การปองกนการกระทาผดซาของผถกคมความประพฤตหรอผทไดรบการพก/ลดโทษทอยในชมชนเปนตน

ประการทสอง เพอ“สรางความแขงแกรง” ใหกบชมชนในการปกปองคมครองตนเอง โดยเหนถงความสาคญใน “ศกยภาพของชมชนในการจดสวสดการเพอสมาชกของชมชนโดยชมชน” (collective efficacy) และเหนวาชมชนเปนของสมาชกชมชนทกคนไมวาคนนนจะดหรอเลว จนหรอรวย กระบวนทศนยตธรรมชมชนจงไมทอดทง “ประสบการณ” ทสมาชกแตละคนของชมชนมอย หากแตจะรวบรวมเอาประสบการณของสมาชกเหลานน แลวนามาจดระเบยบใหสามารถทางานรวมกนเพอใหเกดผลโดยรวมตอชมชนของพวกเขาเอง

สภาพโดยทวไปของชมชนอยางนอยสองประการทเปน “ความทาทาย” ทสาคญตอระบบยตธรรมทางอาญาในการนา “ยตธรรมชมชน” มาใช

ประการแรก ชมชนทงหลายตางประกอบดวยผคนทมความแตกตางหลากหลาย และองคกรตางๆ ในหลายระดบทตางมผลประโยชนแขงขนกน ในสถานการณเชนนนไมใชเรองงายสาหรบ “กระบวนการทางาน” ของระบบยตธรรมทางอาญาแบบดงเดมทจะสามารถประสานความแตกตางดงกลาวเพอใหเกดการทางานรวมกนอยางมประสทธภาพ เพราะในขณะทการประกอบ

11

อาชญากรรม “ยงสงผลกระทบอยางชดแจงตอชมชน” กยงทาใหระบบยตธรรมทางอาญา “หลงทางไมยอมทจะอดทนกบการกระทานนๆ จงอาจทาใหการปฏบตตอผกระทาผดคนนนมสภาพเยยงศตร” ความสาคญจงอยทวาจะทาอยางไรจงจะทาใหเปาหมายเพอคณภาพชวตและความเปนอยทดของชมชนไดรบความสาคญเปนลาดบแรกโดยระบบยตธรรมทางอาญา โดยจะตองไมทอดทงสมาชกคนใดคนหนงไวนอกชมชนหรอนอกระบบยตธรรม ประเดนขอนเปนความทาทายทมความหมายอยางลกซงตอกระบวนการยตธรรมทางอาญาทตองการจะทางานแบบยตธรรมชมชน

ประการทสอง ความไมเทาเทยมกนทางสงคมทเกดขนในชมชนใดอยางผดปกตซงหมายความวาชมชนนน ถกทาลายจากอาชญากรรมทเกดขนอยางรนแรงทาใหชมชนมความสามารถลดนอยลง และไมสามารถระดมทรพยากรของชมชนเพอจดการกบปญหานนๆไดดวยชมชนเอง ยตธรรมชมชนหากตองการจะใหเปนมาตรการทมความหมายตอการจดการกบอาชญากรรรมจะตองทาใหชมชนเกดความแขงแกรงพอทจะแกปญหานนๆไดดวยชมชนเองนนจงเปนความทาทายทสาคญไมแพความทาทายประการแรก 5) ยตธรรมชมชนเปดชองทางใหประชาชนเขามามสวนรวมใน “กระบวนการตางๆ” ของระบบยตธรรมทางอาญา

การทกระบวนการยตธรรมหนมาใหความสาคญตอ “กระบวนทศนการมสวนรวมของประชาชน” เกดจากเหตผลสองประการ

ประการแรก การควบคมสงคมแบบทางการโดยตารวจและโดยศาล ไมสามารถควบคมอาชญากรรมไดอยางมประสทธภาพเนองจากมทรพยากรจากดจงทาใหการควบคมอาชญากรรมม “สภาพเสมอนแผนฟลมทเบาบาง” ในทามกลางสถาบนตาง ๆ และวฒนธรรมประเพณในชมชนทเปนบอเกดของระเบยบของชมชนนนๆ การคมครองทเบาบางโดยตารวจและศาลจงถกบดบงดวยความสามารถของครอบครว โรงเรยน ศาสนา องคกรภาคเอกชน และองคกรอนๆทอาสาทางานเพอการคนผกระทาผดกลบสชมชนอยางพลเมองด และการคมครองสงคมจากอาชญากรรมททาไดดกวา

ประการทสอง เกดจากการยอมรบในหลกการพนฐานทวาสมาชกของชมชนกคอประชาชนในระบอบประชาธปไตยททางานอยางแขงขนเพอประโยชนของสวนรวมยงกวาการมงเพอประโยชนสวนตน ความลมเหลวของเราในอดตทผานมาเกดจากขอสมมตฐานทผดพลาดทวา “ปญหาความปลอดภยสาธารณะเปนปญหาของภาครฐในกระบวนการยตธรรมทางอาญาเทานนหาใชปญหาของชมชนไม”

การรเรมยตธรรมชมชนในรปแบบตางๆทดาเนนการอยแลวโดยหนวยงานตาง ๆในกระบวนการยตธรรมตางเปดชองทางใหประชาชนเขามามสวนรวมในกจกรรมทเปดชองใหนนในบทบาทตาง ๆ อยางหลากหลาย และบทบาททเปดใหนนลวนเปนบทบาททอาศยความสามารถอยาง

12

ใดอยางหนงทประชาชนมอยแลว เชนความสามารถทจะบอกเลาถงปญหาของชมชน หรออยางนอยทสดการเขารวมประชมในทประชมของชมชนทรวมกนปรกษาหารอเพอแกปญหาของชมชน เปนตน สมาชกของชมชนอาจเขารวมใน “กระบวนการตางๆ” ของระบบยตธรรมทางอาญาในสองรปแบบไดแก

แบบไมเปนทางการเชนการอาสาสมครเขามาทางาน ในโครงการเฉพาะโครงการใดโครงการหนง เขามาใหความชวยเหลอเหยออาชญากรรมในโครงการสงเคราะหเหยออาชญากรรม อาสาเขามาทางานในโครงการเตรยมการคนสชมชนสาหรบผกระทาผดทกาลงจะออกมาจากเรอนจา และอาสาเขามารวมในกจกรรมรณรงคปองกนอาชญากรรมเปนตน

แบบทางการ เชนอาสาสมครเพอใหไดรบคดเลอกเขามาทางาน เปนกรรมการในคณะกรรมการดานยตธรรมทางอาญาทงหลายตวอยางเชน คณะกรรมการในสภายตธรรมชมชนแหงออสตน (ในประเทศไทยยงไมมคณะกรรมเชนน) หรอ คณะกรรมการคมประพฤตเพอการชดใชทดแทนของรฐเวอรมองท ในสหรฐอเมรกา เพอเขามาใชประสบการณทตนมใหเกดประโยชนตอการทางานของคณะกรรมการยตธรรมชมชนชดนนๆ เปนตน ชมชนมชองทางทจะเขามามสวนรวมกบกระทรวงยตธรรมไดอยางไร ?3 ตามแผนยทธศาสตรกระทรวงยตธรรม (2548-2551) ในยทธศาสตร “ยตธรรมถวนหนาประชามสวนรวม” หนวยงานตาง ๆ สงกดกระทรวงยตธรรมไดเปดชองใหชมชนสามารถเขามามสวนรวมได 10 ชองทางดงน

1) เปนแนวรวมในชมชนทจะรวมมอกนในการดาเนนกจกรรมรปแบบตาง ๆ ทเปนการเสรมสรางความยตธรรม ความเปนธรรม และความสงบเรยบรอยในชมชน

2) ใหความชวยเหลอดแลใหคาแนะนาและแกปญหาในเบองตนกบผทถกละเมดสทธและเสรภาพ หรอแกผทตองการคาแนะนาเบองตนทางดานกฎหมายและกระบวนการยตธรรม

3) การลดขอพพาทความขดแยงในชมชน 4) การปองกนอาชญากรรมในชมชน 5) แจงขาวแจงเบาะแสและใหความรวมมอในดานนตวทยาศาสตร 6) เฝาระวงแจงขาวแจงเบาะแสทางคดความหรอการกระทาความผดกฎหมายใด ๆ 7) การแกไขฟนฟและชวยเหลอสงเคราะหผกระทาผด 8) ใหความชวยเหลอดแลผทไดรบความเสยหายและผลกระทบจากอาชญากรรม 9) จดตงและดาเนนการในศนยยตธรรมชมชนเพอเปนจดเชอมโยงของหนวยงานของ

กระทรวงยตธรรมในพนท

3http://www.probation.go.th/admin/stock/images_stock/20050210105348_1.pdf

13

10) บทบาทอน ๆ ทกระทรวงยตธรรมพจารณาแลววาเหมาะสมตอการดาเนนงานเพอประโยชนสขของชมชน ประชาชน ชมชนทสงกดในตางจงหวดสามารถขอเขามามสวนรวมกบหนวยงานสงกด

กระทรวงยตธรรมไดทสานกงานยตธรรมจงหวดในกรณตางจงหวด หรอทสานกงานคมประพฤตประจาศาลตาง ๆ ในกรณกรงเทพมหานคร

ตามบทบาทของชมชนทง 10 ขอดงกลาวขางตนทกระทรวงยตธรรมเปดชองใหชมชนเขามารวมนน เปนการเขามารวมในลกษณะ “สมาชกเครอขายยตธรรมชมชน” ซงสามารถแบงออกไดเปนสองลกษณะคอบทบาททสมาชกฯทาไดโดยลาพงกบบทบาททตองทารวมกนกบผอน ดงน

บทบาททสมาชกเครอขายยตธรรมชมชนทาไดโดยลาพงตามความสนใจและความถนด เชน

(1) การใหความชวยเหลอดแลใหคาแนะนาและแกปญหาในเบองตนกบผทถกละเมดสทธและเสรภาพ หรอแกผทตองการคาแนะนาเบองตนทางดานกฎหมายและกระบวนการยตธรรม

(2) แจงขาวแจงเบาะแสและใหความรวมมอในดานนตวทยาศาสตร (3) เฝาระวงแจงขาวแจงเบาะแสทางคดความหรอการกระทาความผดกฎหมายใด ๆ (4) การแกไขฟนฟและชวยเหลอสงเคราะหผกระทาผด และ (5) ใหความชวยเหลอดแลผทไดรบความเสยหายและผลกระทบจากอาชญากรรม

บทบาททสมาชกเครอขายยตธรรมชมชนไมสามารถจะทาโดยลาพงไดหากแตจะตองทางานรวมกบสมาชกอนๆ ของชมชน กลม องคกร รวมทงสถาบนตาง ๆ ในชมชน บทบาทดงกลาวไดแก

(6) การจดตงและดาเนนการในศนยยตธรรมชมชนเพอเปนจดเชอมโยงของหนวยงานของกระทรวงยตธรรมในพนท

(7) การลดขอพพาทความขดแยงในชมชน (8) การรณรงคปองกนอาชญากรรม (9) เปนแนวรวมในชมชนทจะรวมมอกนในการดาเนนกจกรรมรปแบบตาง ๆ ทเปน

การเสรมสรางความยตธรรม ความเปนธรรม และความสงบเรยบรอยในชมชน และการปองกนอาชญากรรม

ขอสงเกต บทบาทหรอชองทางตามขอ (9) นนกวางมากโดยเปดชองใหประชาชน/ชมชนสามารถทจะเขามารวมมอกนกบหนวยงานหนวยใดหนวยหนงของกระทรวงยตธรรมในการดาเนนกจกรรมรปแบบตาง ๆ ไดอยางกวางขวางดงน

14

การเสรมสรางความยตธรรม เชนการตอกยาเพอพฒนาปทสถานทางพฤตกรรมของมวลสมาชกของชมชน การใหการปกปองคมครอง กลมดอยโอกาส ไดแกเดก สตร คนชรา กลมเสยงทจะกระทาผด กลมผกระทาผดทคนสชมชน คนพการฯลฯ

ความเปนธรรม และความสงบเรยบรอยในชมชน เชนการปองกนการเอารดเอาเปรยบ การแบงฝกแบงฝายทาใหเลอกปฏบตในชมชน การสงเสยงอกทก การทาตวเกะกะเกเรในชมชน การทาใหเกดภาพเลอะเทอะเปรอะเปอน เปนตน และ

การปองกนอาชญากรรมซงซากบทกลาวแลวในขอ (8) บทบาทหรอชองทางทกระทรวงยตธรรมเปดไวใหชมชนเขามามสวนรวมนนเปนบทบาท

หรอชองทางทชมชนมขดความสามารถทจะทาไดอยแลวตามความสนใจและความถนด กลาวคอสมาชกเครอขายยตธรรมชมชนทไมชอบทางานรวมกบบคคลอนกอาจเขามามสวนรวมกบกระทรวงยตธรรมดงทกลาวไวในประการแรกกได

สาหรบสมาชกเครอขายยตธรรมชมชนมความถนดและชอบทางานรวมกบบคคลอนนอกจากจะเขามามบทบาทในประการแรกแลวกสามารถทจะใชความถนดความสามารถหรอประสบการณทมเขามามสวนรวมในบทบาทตาง ๆดงทกลาวไวในประการทสองไดอกดวย ประโยชนของยตธรรมชมชน ยตธรรมชมชนทางานภายใตหลกปรชญา 7 ขอ โดยแตละขอจะเกดประโยชนตอชมชนอยางมากมายดงน 1) เปนการรกษาปทสถานทางพฤตกรรมของชมชน

ครงใดกตามทชมชนใดๆเขาจดการกบอาชญากรรมหรอปญหาอนใดทเกดขนกบชมชน ดวยกระบวนการตอกยาปทสถานทางพฤตกรรมตอมวลสมาชกของชมชนทฝาฝนระเบยบของชมชนหรอตอกฎหมายบานเมอง เชน “การระงบขอพพาทหรอความขดแยงในชมชน” ไมเพยงแตจะทาใหชมชนนนๆไดรบความเคารพและความเชอถอจากมวลสมาชกในการรกษาระเบยบทางคณธรรม จรยธรรม และศลธรรมของชมชนเพมมากขนในทกๆครงเทานน หากแตยงเปนสญลกษณทเกดจากการตอกยาและกลายเปนสญญาณเตอนใหแกสมาชกผใดทคดจะฝาฝนปทสถานของชมชน

หลกประชาธปไตยวาดวยการ “เคารพกฎกตกา” ไดนามาใชบงคบใน “กระบวนการ” แกปญหาดงกลาว กระบวนการตอกยาปทสถานมความหมายทลกลายงกวาเพยงเพอใหเกดการยอมรบวาสงใดผดสงใดถก หากแตกระบวนการตอกยาปทสถานเปนกระบวนการสราง “ปญญา” ใหกบทงผทรวมใหการเตอน ผทถกเตอน ผเกยวของ และผทรวมรบรขาวสารการเตอน ทประกาศยาเตอนใหมวลสมาชกทราบทวกนถงมาตรฐานทางพฤตกรรมททกคนจกตองใหความเคารพ

15

2) เหยออาชญากรรมและชมชนไดรบการชดใชทดแทน ผกระทาผดไดรบการแกไขฟนฟ ยตธรรมชมชนยงมงใหการชดใชเยยวยาแกเหยออาชญากรรมและชมชนโดยบงคบเอากบ

ตวผกระทาผด แตปฏเสธไมยอมรบหลกการลงโทษทไมไดมงแกไขฟนฟใหผกระทาผดเกดสานกรบผดชอบตอการกระทาของตนและพรอมทจะแกไขชดใชเยยวยาใหกบเหยออาชญากรรม และชมชนโดยรวม และปรบปรงตนเองใหพรอมทจะคนสชมชนเยยงพลเมองดโดยใชกระบวนการยตธรรมเชงสมานฉนทเปนเครองมอ เชนการไกลเกลยขอพพาท การประชมกลมครอบครว การใชคณะกรรมการคมประพฤตเพอการชดใชเยยวยาเปนตน

การเยยวยาความเสยหายทเกดจากการกระทาความผดใดความผดหนงยงกวาการมงทจะลงโทษผกระทาผดใหสาสมกบความผดทไดกระทาลงไปจะทาใหสมพนธภาพระหวางผกระทาผดเหยออาชญากรรมและชมชนกลบคนสสภาพปกตไดอยางรวดเรว ทาใหผกระทาผดเกดสานกรบผดชอบตอการกระทาของตน ยอมทจะเยยวยาใหกบความเสยหายนนแมดวยการทางานบรการสาธารณะ เปนกระบวนการสรางปญญาใหกบทกฝายทเกยวของใหผลตอการถกทอความสมพนธระหวางมวลสมาชกของชมชนมากนอยแตกตางกนขนอยกบรปแบบของกระบวนการสมานฉนททจะนามาใช 3) คมครองความปลอดภยสาธารณะ

ในกรณทเกดอาชญากรรมขนมาแลวยตธรรมชมชนจะมงแกไขฟนฟผกระทาผดเหลานนไมใหไปกอเหตรายใดๆทจะกอความเสยหายใหกบสมาชกของชมชนขนมาอก ยตธรรมชมชนตามหลกการขอนจงใหความสาคญอยท “กระบวนการชดใชเยยวยา”ใหกบเหยออาชญากรรม และ “กระบวนการลดความหวาดกลว” ของชมชนตออาชญากรรม ซงคณภาพชวตของชมชนสวนหนงวดไดจากความเชอมนในความปลอดภยเมออยในทสาธารณะ และการตดตอสอสารกบสมาชกอนๆของชมชนททาไดอยางปลอดภย

เมอผกระทาผดคนใดคนหนงถกศาลตดสนวามความผดไมวาจะลงโทษในรปแบบใดๆ กจะมผลกระทบตอความรสกของสมาชกของชมชนวาเมอผกระทาผดนนคนสชมชนในภายหนาผกระทาผดนนจะเปนอนตรายตอชมชนหรอไม กระบวนการยตธรรมทางอาญาจะตองแกปญหาความวตกกงวลของประชาชนในขอนโดยหามาตรการทจะปองกนไมใหผกระทาผดนนกลบไปกระทาผดซาอกใหได ยงไปกวานนทสาคญทสดคอตองรณรงคเพอสรางความมนใจใหกบชมชนดวย “กระบวนการ” สงเสรม สนบสนน “ระบบควบคมสงคมแบบทางการ” และ “ระบบควบคมสงคมแบบไมเปนทางการ” ใหสามารถทางานรวมกนไดอยางเหมาะสม 4) ลดความรสกไมเทาเทยมกนในชมชน

ความวตกกงวลและความหวงใยทคนในชมชนไมไดรบ “โอกาสทางสงคมทเทาเทยมกน” ทเกดจากความแตกตางทางเชอชาต และจากความยากจนอยางขนแคน ชมชนใดๆทถกกระหนาซาเตมดวยปญหาอาชญากรรมกจะมสภาพไมตางไปจากชมชนทเตมไปดวยปญหาความยากจนขน

16

แคน และขาดระเบยบ ชมชนทมลกษณะเชนนมกเปนชมชนทขาด หรอ ไมมทรพยากรทจะสามารถนามาใชในการจดการกบปญหาอาชญากรรมในชมชนของตนเองได

กลยทธของยตธรรมชมชนทจะใชจดการกบปญหา “ความไมเทาเทยมกน” จะเรมตนจากการสารวจความสามารถของชมชนในการแกปญหาอาชญากรรมตางๆ และทรพยากรเชงสถาบน ทงหลายในชมชนทจะนามาใชใหเกดประโยชนในรปสวสดการสาหรบชมชนโดยรวมได การสารวจดงกลาวมเปาหมายทจะเพมศกยภาพใหกบชมชนในการระดมทรพยากรตางๆ ทงในและนอกชมชนเพอนาเขามาใชแกไขปญหาของชมชน

“การลดความรสกไมเทาเทยมกนเพราะความแตกตางทางเชอชาตและความยากจนนนตองสงเสรมใหสมาชกของชมชนถกทอความสมพนธระหวางมวลสมาชกดวยกนใหแนนแฟน หากความสมพนธระหวางมวลสมาชกแนนแฟนความรสกดงกลาวจะลดลง”

ตวอยางของการแกปญหาความไมเทาเทยมกนทดทสดตวอยางหนงคอ การปรบปรงทอยอาศย และ การจดการกบปญหาทางสงคมของชมชนนนๆ และสงเสรมความคดรเรมของทองถนโดยดงชมชนทองถนเขามารวมในกระบวนการดงกลาว 5) ถกทอสมาชกทกคนเขากบสายสมพนธของชมชนโดยไมทอดทงใครไวขางหลง

“ความเปนสมาชกของชมชนใดๆไมสามารถทจะซอหาไดดวยเงนตรา หรอ เงนตราไมสามารถทจะทาใหสมาชกทกคนสมานสามคคเปนหนงเดยวกนได” ยทธศาสตรยตธรรมชมชนมงใหการคมครองความปลอดภยสาธารณะโดยการเอาคนกระทาผดออกไปจากชมชนอยางรวดเรว แตในขณะเดยวกนยทธศาสตรยตธรรมชมชนกจะไมทอดทงสมาชกคนใดคนหนงใหตองอยอยางโดดเดยวเดยวดายตามลาพง หมายความวาผกระทาผดนนสกวนหนงกตองคนสชมชน ดงนนระบบยตธรรมทางอาญาตองหาทางแกไขฟนฟเขาเหลานน ใหการสงเคราะห ชวยเหลอเขาเหลานน ถกทอเขาเหลานนเขากบสายสมพนธของชมชนเพอไมใหสมาชกเหลานนตองเกดความรสกวาตนเปนคนแปลกหนาสาหรบชมชนซงความคดดงกลาวจะทาใหเกดการตอตานสงคมและจะนาไปสการกระทาผดขนมาอกได

ยทธศาสตรยตธรรมชมชนทสาคญยงยทธศาสตรหนงคอการกอตง”ศาลยาเสพตด” หรอ “Drug Court” เพอใหการบาบดฟนฟแกผตดยาเสพตดใหโทษ ศาลยาเสพตดยดหลกปรชญาทวาจะไมทอดทงสมาชกของชมชนคนใดใหอยขางหลง แตจะพยายามถกทอสายสมพนธของสมาชกทกคนเขาดวยกนใหแนบแนนไมวาเขาเหลานนคนใดคนหนงจะเคยผดพลาดอยางรายแรงมากอนเพยงใดกตาม ศาลยาเสพตดจะศกษาความสมพนธระหวางยาเสพตดกบอาชญากรรม และเหนวาการใชมาตรการจาคกระยะสนโดยไมไดใหการบาบดรกษาไมมผลตอการลดการใชยาเสพตด ดวยเหตผลดงกลาวศาลยาเสพตดจงคดคนหาแนวทางทจะใหการบาบดรกษาแกผกระทาผดในขณะทอยในชมชนภายใตเงอนไขการคมประพฤต ศาลยาเสพตดไมไดตงเปาหมายไปทผกระทาผดใน

17

ความผดทรายแรงหรอ ผคายาเสพตด แตใหความสาคญกบผกระทาผดทกคนทมปญหาการใชยาเสพตดใหโทษแมวาผกระทาผดคนนนจะเปนผกระทาผดทรายแรงเพยงใดกตาม 6) ประโยชนจากการพงพาซงกนและกน

ยทธศาสตรยตธรรมชมชนสาหรบมาตรฐานทางคณธรรมขนตาทสดอยางนอยทสดตองยดมนในหลกการอยรวมกนอยางสนตสข และสาหรบคณธรรมขนสงแลวยทธศาสตรยตธรรมชมชนจะยดมนในหลกการทางานรวมกนกบทกภาคสวน และกบชมชนในลกษณะทตางฝายตางพงพาซงกนและกน ทกภาคสวนททางานรวมกนตางกบรรลเปาหมายขององคกรของตนดวยกนทงสน

อกนยหนงหลกการพงพาซงกนและกนมเปาหมายเพอสงเสรมพฤตกรรมเชงบวก ดวยการใชมาตรการตางๆ ไดแก การใหผกระทาผดทางานบรการสาธารณะ การเขามามสวนรวมในการรณรงคปองกนอาชญากรรมของชมชน การใหการเรยนรทกษะทางสงคม และการควบคมและสอดสองแกเยาวชนการแกไขฟนฟเปนการทผกระทาผดพงพาชมชนจากโอกาสทชมชนหยบยนใหและชมชนไดผกระทาผดกลบคนอยางพลเมองดทจะไมทาใหชมชนเดอดรอนขนมาอก

การปองกนอาชญากรรมดวยมาตรการ “ออกแบบสภาพแวดลอมใหม” หรอ “Crime Prevention through Environmental Design” (CPTED) เชนสถานทแหงหนงกอนทจะมการลงมอปรบปรงสภาพแวดลอมปรากฎวาเปนทขนชอลอชาในนามสวรรคของผคายาเสพตด และผแสวงหายาเสพตด เปนแหลงอาชญากรรมตางๆ เชน การปลน การทารายรางกาย และการยงกนซงเกดขนเปนประจา แตภายหลงการเปลยนแปลงสภาพแวดลอม เหตการณเปลยนไป เชน นกทองเทยวเพมขน ทวทศนงดงาม การสขาภบาลดขน การรกษาความปลอดภยดขน จงเปนการไดประโยชนทงฝายผทเขาไปปรบสภาพแวดลอม (ภาคธรกจในยานนนคาขายไดมากขน) และประโยชนตอชมชนยานนนเกยวกบความสงบเรยบรอยเปนตน 7) เปนกระบวนการสรางผนาจตสาธารณะ

ยตธรรมชมชนจะทาใหประชาชน “สารวจตนเองวาตนเปนคนทเหนแกประโยชนสวนรวมยงกวาประโยชนสวนตนใชหรอไม” โดยเฉพาะการคานงถงคนทดอยโอกาสกวาตน หรอผทออนแอกวา ยทธศาสตรยตธรรมชมชนจะสนบสนนใหประชาชนเขามามสวนรวมใน “กระบวนการและระดบชน” ตางๆของระบบยตธรรมทางอาญา และผทจะดาเนนงานยตธรรมชมชนไดด “ผนนจะตองมพนฐานของการเหนแกประโยชนของสวนรวมมากอนประโยชนของตน”

หลกความเปนผนาเปนยทธศาสตรสาคญในการสรางทรพยากรชมชน ททาใหสมาชกชมชนสามารถทจะทางานรวมกนเพอประโยชนสวนรวมของชมชน ความสามารถในการทางานรวมกนของชมชนเปนการเหนประโยชนสวนรวมสาคญยงกวาประโยชนสวนตว เปนทรพยากรทพงรกษาไวและพฒนาใหเขมแขงมากขน ใหมจานวนมากขน และผลทเกดจากการทางานรวมกนตองแผเจอจานใหทวชมชนในรปสวสดการสาหรบชมชน

18

โครงสรางใด ๆ ทสงเสรมการทางานรวมกนของมวลสมาชก หรอ กระบวนการฝกฝนใด ๆ ทจะสงผลตอการพฒนาใหทกคน “เหนแกประโยชนสวนรวมสาคญกวาประโยชนสวนตน”โครงสรางนนหรอกระบวนการฝกฝนนน ๆ จกตองรกษาไวใหสามารถทางานไดอยางมประสทธภาพ สถานทสาธารณะตองใหสะอาด และเขาถงไดโดยสะดวก โดยชมชนจะทาหนาทเสมอนหนงเปนผจดการสภาพแวดลอมของชมชนเพอชวตและความเปนอยทดของชมชนเอง

กระบวนการทางานรวมกนทเกดจากการทสมาชกชมเหนความสาคญของประโยชนสวนรวมสาคญกวาประโยชนสวนตนนนไมสามารถทาใหเกดขนไดโดยงายในสงคมทตางคนตางอย ทผลประโยชนสาธารณะกบผลประโยชนของเอกชนขดแยงกน ดงนนหลกความเปนผนาจาตองปลกฝงในหมสมาชกของชมชนในทก ๆวถทางตงแตวยเดก จะทางานยตธรรมชมชนอยางไรใหมประสทธภาพ ?

1) ทกฝายทเกยวของตองเขาใจ “ยตธรรมชมชน” ตามบทบาททง 10 บทบาท ทกระทรวงยตธรรมเปดชองใหประชาชน/ชมชนสามารถทจะ

เขามาม “สวนรวม” กบหนวยงานในกระทรวงยตธรรมไดนนไมไดหมายความวาชมชนจะเปนผทางานใหกบกระทรวงยตธรรมแตฝายเดยว หากแตหมายความวาทงหนวยงานในกระทรวงยตธรรมและสมาชกเครอขายยตธรรมชมชนจะตองทางานรวมกนตามหลกการของ “ยตธรรมชมชน” ดงนนหากหนวยงานในกระทรวงยตธรรมจะตองทางานรวมกนกบประชาชนชมชนกตองทาความเขาใจกบประชาชน/ชมชนในพนทเปาหมายทตนจะตองทางานรวมดวย ไมใชคอยตงหนารบใบสมครจากประชาชน จดอบรมใหแลวคอยรบการแจงขาวหรอเบาะแสอาชญากรรมจากชมชนหรอประชาชนทเปนสมาชกเครอขายฯ หรอตงตาคอยใหสมาชกเครอขายดนรนจดตงศนยยตธรรมชมชนตามลาพงแลวคอยรบประโยชนจากศนยดงกลาวเอามาเปนตวชวดความสาเรจแตถายเดยว

การทประชาชนชมชนจะทางานใหกบภาครฐหรอรวมทางานกบภาครฐนน ประชาชนชมชนนน ๆ จกตองมความพรอม (Orientation) ซงมทงความพรอมทว ๆไป (Readiness) กบความผกพนทมงมน (Commitment) องคประกอบขอหนงของความพรอมคอ “ความศรทธาและความไววางใจทชมชนมตอภาครฐ” ตราบใดทหนวยงานของกระทรวงยตธรรมมองเครอขายยตธรรมชมชนวา “เปนภาระ” หนวยงานหรอเจาหนาทผนนกจะไมสามารถสรางความไววางใจใหเกดขนในหมประชาชนชมชนไดเลย การสรางความศรทธาและความไววางใจตองการการถกทอความสมพนธระหวางภาครฐและภาคประชาชนผานทางการทางานรวมกน ซงตองการเวลาฟกตวไมสามารถสรางใหเกดขนไดเพยงชวขามคน ในทางกลบกนสมาชกเครอขายยตธรรมชมชนเขามาทางานรวมกบหนวยงานในกระทรวงยตธรรมเปนการเปดกวางใหกบประชาชนทกคน เพราะทกคนมสทธทจะทางานเพอชมชนของตนและมสทธทจะทางานรวมกนกบภาครฐ สมาชกเครอขายฯ กตองยอมรบกนในขอเทจจรงวา

19

ประชาชนแตละคนทสมครเขามาเปนสมาชกเครอขายยตธรรมชมชนแตละคนลวนแตกตางกน รอยคนกรอยแบบ เชนมความถนดและความชานาญไมเหมอนกน มประสบการณในเรองตาง ๆโดยเฉพาะในเรองกจกรรมในชมชนไมเทาเทยมกน มความสามารถในการเปนผนาและผตามทแตกตางกนเพราะการเขามาเปนสมาชกเครอขายยตธรรมชมชนไมจากดเพศและวย ไมจากดวาจะตองไมใชผกระทาผดมากอนไมมขอจากดใด ๆทงสนเพราะจะไปจากดสทธในการรกชมชนของตน หวงแหนชมชนของตนไมใหตนรสกวาเปนสมาชกของชมชนยอมไมสามารถกระทาได และในทานองเดยวกนกไมสามารถกดกนบคคลใด ๆไมใหเขามสวนรวมในกจกรรมของรฐไดเชนกน เพราะยอมเปนการขดตอสทธขนพนฐานของประชาชนตามรฐธรรมนญ กลาวโดยสรป “ชมชนเปนของสมาชกชมชนทกคนไมวาคนนนจะเปนคนดหรอคนเลว คนจนหรอคนรวย เดกหรอผใหญ หญงหรอชาย พทธหรออสลามหรอครสต เมอชมชนเปนของสมาชกชมชนทกคนจงเปนหนาทของสมาชกชมชนทกคนทจะถกทอความสมพนธระหวางมวลสมาชกของชมชนเขาดวยกน ชมชนจงไมสามารถทอดทงสมาชกคนใดไวนอกชมชนได แมเขาผนนจะเปนผกระทาผดมากอนกตาม”

2) จงรวมทางานเปนทมกบกลมทถนดเหมอน ๆ กน การทางานโดยลาพงกบการทางานแบบมสวนรวมกบกลมอน ๆ ยอมใหผลแตกตางกน การ

ทางานโดยลาพงยอมเปนผลดตอชมชนและสงคมโดยรวมนอยกวาการทางานแบบมสวนรวมกบผอนกลมอน เพราะการทางานโดยลาพงจะไมทาใหความสมพนธระหวางมวลสมาชกของชมชนเขมแขงขน และไมสามารถทาใหเกดสภาวะทมนาหนกตอการตอกยาปทสถานทางพฤตกรรมของสมาชกชมชนได มขอยนยนทรบรองกนเปนการทวไปวาเมอใดกตามทสมาชกชมชนทากจกรรมรวมกน กจะเกดการถกทอความสมพนธระหวางมวลสมาชกดวยกนขนมาทนท หากทากจกรรมรวมกนบอยครงเทาใดการถกทอความสมพนธกยงแนบแนน ทภาษาทางวชาการเรยกวา “การพฒนาความสมพนธในแนวระนาบ” หากความสมพนธในแนวระนาบยงเขมแขง ชมชนกจะยงเขมแขงตามไปดวย และทาใหสมาชกทยงรรอเฝาดอยวงนอกอยากทจะกระโจนเขามาเปนสมาชกเพมขน ดงนนการมสวนรวมทมพลงจงหมายถงการมสวนรวมแบบกลมทใหผลตอการถกทอความสมพนธระหวางมวลสมาชก หากการรวมกลมของชมชนเกดขนจนสามารถจด “ระบบองคกร” ไดในรปคณะกรรมการกด รปศนยยตธรรมชมชนกด การรวมกนทากจกรรมตาง ๆ กด บทบาทตางๆ ทสมาชกเครอขายยตธรรมชมชนทเคยทากนตามลาพงกสามารถนาเขามาจดระเบยบใหเปนภารกจหรอบทบาทตาง ๆ ของศนยยตธรรมชมชนโดยมอบหมายใหทมงานทมความถนดเขามารบผดชอบเปนสวน ๆ และแสวงหาสมาชกของชมชนทมประสบการณดานนน ๆ เขามามสวนรวมรบผดชอบเพมเตม และหมนฝกฝนสมาชกใหม ๆ ใหสามารถสบทอดกนไดอยางตอเนอง

20

3) จงหมนถกทอและจดระเบยบการถกทอกนอยเสมอ

บทบาททงหลายดงกลาวหากศนยยตธรรมชมชนสามารถนามาจดระเบยบและสามารถ บรหารจดการใหกาวไปขางหนาไดเชนมกจกรรมออกมาเปนระยะๆ กจะทาใหศนยยตธรรมชมชนแหงนนมประสบการณเพมมากขนตลอดเวลาทมการเคลอนไหว ความเคลอนไหวของศนยยตธรรมชมชนอาจเปนความเคลอนไหวของผประสานศนยยตธรรมชมชน หรอคณะกรรมการของศนยฯนนทงหมดรวมกน หรอ โดยคณะกรรมการบางสวน ความเคลอนไหวดงกลาวยอมใหประสทธภาพมากทสดเมอมการเคลอนไหวทงคณะกรรมการ เพราะใหผลตอการถกทอความสมพนธไดมากกวาการเคลอนไหวเพยงบางจดหรอเฉพาะบคคล และหากสมาชกชมชนคนอนๆ ทรรอยงไมเขามามสวนรวมในตอนแรก และไดเขามามสวนรวมเปนทมงานในภายหลงในบทบาทตางๆทกระทรวงยตธรรมเปดชองทางให และรวมเคลอนไหวอยางตอเนองตามสถานการณและตามเวลาวางทแตละคนไดอทศ ศนยยตธรรมชมชนแหงนนกจะยงเขมแขงเพมมากขนไปอก และหากศนยยตธรรมชมชนใดสามารถถกทอมวลสมาชกของชมชนโดยไมทงกลมใด ๆ หรอบคคลใด ๆ แมผทหลงผดไวนอกการถกทอดงกลาว ศนยยตธรรมชมชนแหงนนกนบไดวาเปนศนยยตธรรมชมชนทยอดเยยม

ดวยเหตผลดงกลาวกระทรวงยตธรรมจงไดกาหนดบทบาทขอหนงใหสมาชกเครอขายยตธรรมชมชนอาจดาเนนการรวมกบหนวยงานในกระทรวงยตธรรมจดตงศนยยตธรรมชมชนขนในชมชนของตนเองไดเพอเปนจดเชอมโยงของหนวยงานของกระทรวงยตธรรมในพนทดงปรากฎตาม “ระเบยบกระทรวงยตธรรมวาดวยการบรหารสานกงานยตธรรมจงหวด พ.ศ. 2548 ขอ 15(ข)” ทใหสานกงานยตธรรมจงหวดเปนศนยประสานงานยตธรรมชมชนเพอใหมหนาท 3 ประการ ประการแรก เพอการพฒนาและจดตงกลไกการดาเนนงานของสมาชกเครอขายยตธรรมชมชนซงศนยยตธรรมชมชนกเปนรปแบบหนงของกลไกดงกลาว ประการทสองเพอวางระบบฐาน ขอมลและเชอมโยงขอมลระหวางกลไกในชมชน (ศนยยตธรรมชมชน) กบสานกงานยตธรรมจงหวด และประการทสาม เพอตดตามและ ประเมนผลการดาเนนงานของสมาชกเครอขายยตธรรมชมชน สรป

เสนทางเดนสความเปนชมชนเขมแขงในขณะนยงไมมเสนทางใดทใชไดผลดไปกวาการทางานรวมกน “อยางเปนหนสวน”โดยเฉพาะ “หนสวนยตธรรมชมชน” ระหวาง ชมชนทเปนพนทเปาหมาย หนวยงานทบงคบใชกฎหมาย หนวยงานผใหการบาบดรกษาและแกไขฟนฟ และ ผมหนาทปองกนทจะตองจดการกบสาเหตของการใชยาเสพตดและสาเหตการเกดอาชญากรรม การทางานอยางเปนหนสวน “เปนหวใจ” ของความสาเรจในการแกปญหาใดๆ ดวยเหตผลหลายประการ เชนลดความซาซอน เปนการประหยด สามารถผนกเอาบรการตาง ๆ เขาไวดวยกนแบบ

21

เบดเสรจ และเปนชองทางทจะเขาถงแหลงทรพยากรมนษย คอความเชยวชาญทมอยอยางหลากหลาย และแหลงทน “โดยมขอสมมตฐานวาหนวยงานทมเครอขายยอมเขมแขงกวาหนวยงานทไมมเครอขาย “ ซงงานวจยไดแสดงใหเหนวา องคกรใดททางานโดยลาพง จะเปนองคกรทตองใชทรพยากรและความพยายามอยางหนกแตในทสดแลวกจะลมเหลว(Glaskiewicz and Beielefeld, 1998)

………………………………….