Embed Size (px)
Citation preview
રવિિાર | 27 મ, 2018www.divyabhaskar.co.in/magazine/rasrang 06
ગર ભાવસ દરમિયન જાતીય આવગોિ નટકીય પરરવતભાનો આવવ સવરમવક છ. ગય
અકિ આપણ પરિ મરિિમિક તબક દરમિયન કવ જાતીય આવગ અનરવય, ત જાણય હવ આગળન તબક અગ જાણીએ.ગરમ અન રોમાચક: બીજા વરિમાવિક તબકો:ગર ભાવસન પરિ રિણ િમહન દરમિયન તિ જ કઇ ગિવય હોય તન તિ આગિી રિણ િમહનન ગળિ િણી શકો છો. ખરખર તો ગર ભાવસિ 14િ અઠવરિયની શરઆતી જ તિરિ આતિમવશિ અન શકતનો િચર વન શર ય છ. આ દરમિયન તિરી જાતીય રખ પણ ઊઘિ છ. ગર ભાવસન પરિ રિણ િમહન દરમિયન તિન અનરવતો ક ક અિહજતની લગણી મવિતીય મરિિમિકન ગળ દરમિયન દર ય છ અન િનમિક પરરકસમતન બદલવનો એક નવો દોર શર ય છ. જ તિરી જાતીય ઇચછઓન પરબળ બનવવિ િદદરપ ય છ.
સતનિ પણ પરરવતભાન અનરવી શકશો. િિગિ દરમિયન તિર સતનિી પરવહી ઝર તો ચોકશો નહી. િિ િણતી વખત સતનિી નીકળત પતળ પીળશ પિત કોલોસટોિ સતનિ દધનો રરવો ત પહલ નીકળ ત િિનય છ. િકિ અન ગરાભાિસાનો રિીજો વરિમાવિક તબકો:જાતીય આવગો િટ ગરભાવસનો બીજો તબકો તિર િટ આશીવભાદરપ હતો. તો ગર ભાવસન રિીજા તબક દરમિયન (િોટરગ 24-26િ અઠવરિય) પણ તિરી જાતીય ઇચછઓ ફરી એકવર પરબળ બનશ. ગરભાિ વધી રહલ બળકનો આકર િિગિન કરઠન બનવ છ. આ ઉપરત વધી રહલ વજનન કરણ ખિ કરીન પીઠિ ત દદભાન કરણ િિગિ િટ યોગય આરિદયક કસમત ઊરી કરવિ તકલીફ પિ છ.
આ ઉપરત ગરભાધનન બીજા મરિિમિક તબક દરમિયન તિર ગપતગોિ વધી રહલો રરિવહ જ તિન હળવ સપશભાી પણ ઉતજનનો અનરવ કરવતો હતો. તની બદલ હવ રિીજા તબક દરમિયન હળવો આચકો પણ તિર િટ પીિદયક બન છ. ગરભાિન બળકન વધી રહલ વજન, અપરતી ઊઘ વગરન કરણ આ તબકિ ફરી એકવર િિ તિર િટ અમનચછનીય બનશ.િહતવની બબત એ છ ક ગર ભાવસ દરમિયન તિર તિર િીન કોઇપણ પરકરન વતભાની ક દરરોજ ક અઠવરિય બદલતી તિરી ઇચછઓી ચોકવની ક િઝવની જરર ની. આ બધ એકદિ િિનય છ. { [email protected]
ગરાભાિસામા નાટાતમક
આિગોન પરકામ
િવહતાડૉ. પારિ શાહ
IPLની લીગ િચીિ પતવની િ ટમનિ મિઝનની પરીમિયર ટનભાિનટ ફનચ ઓપનની શરઆત
ઇ ગઈ છ. અગઉ અહી જણવય પરિણ વમભાક 4 ગનિ સલિ િખય હોય છ જિ ફનચ ઓપન એ લ કોટટિ રિતી હોવી ટમનિપરિીઓન આતરતપવભાક રહ જોત હોય છ. મિનરટક ક પછી ગિકોટટિ ટમનિ બોલનો ઉછળ અન ગમત બનનો અદજ અશતઃ જાણી શકય છ. જયર લ કોટટિ એનો અદજ િળવવો અઘરો છ તી રલરલ મિિિ પલયિભા શરઆતી રઉનિિ જ બહર ઇ ગયન દખલ બની ગયલ છ.
1968િ ફનચ ઓપની ઓપન એરની શરઆત ઇ જિ પરિ વર પરોફશનલ ખલિીઓ િ એિચયોર ખલિીઓની િચ રિવની શરઆત ઇ. ત િ ફનચ ઓપનની પોપયલરરટીિ વષો િધી ઉતરોતર વધરો તો ગયો. રોલનિ ગરોિન નિી ઓળખતી ટનભાિનટ સપમનશ સટર રફલ નિલ 10 વર જીતી છ. અન એિય િળગ 5
વભા (2010-2014) જીતીન પોતનો દબદબો જાળવી રખયો છ. 2017િ નિલ ફનચ ઓપન જીતવની િ એકિ એક પરકરન 10 ગનિસલિ જીતવનો નવો કીમતભાિન સમપત કરી દીધો છ. 19િી િદીની શરઆતિ ફનચ ખલિી િકિિ િકગીઝ 8 વર તિજ કસવરિશ િપરસટર બયોન બોગગ 6 વર ટઇટલ જીતય છ. ઓપન એર શર ય બદ ફનચ ખલિી યમનક નોઆહ િટિમવલનિરન હરવીન ટઇટલ જીતય હત. જ એક િરિ બનવ હતો. 1989િ અિરરકન ટમનિ પલયર િઈકલ ચગ કસવરિશ ખલિી સટીફન એિબગભાન ફઇનલિ હરવીન િૌી ઓછી વય ફનચ ઓપન જીતવનો રકોિટ પોતન નિ કરી લીધો હતો.
મવિનિ ટમનિ પલયિભાિ િૌી વધ ફનચ
ઓપન ટઇટલ જીતવનો રકોિટ મરિિ એવટટન નિ છ જણ પોતની કરરયર દરમિયન 7 વર ફનચ ઓપન જીતી હતી. િોમનક િલિ અન જકસટન હન હરિટન િળગ 3-3 વર ફનચ ઓપન જીતી છ.
ફનચ ઓપન જીતવી એ બકીની ટનભાિનટ જીતવ કરત િશકલ છ. આભાર એશ, બોરરિ બકર, મજિી કોનિભા, સટીફન એિબગભા અન મપટ િમપરિ, મવનિ મવમલયમિ, િરટટન મહગીિ જવ ટમનિન મદગગજો લ
કોટટ પર મનષફળ ગય હોવી યરય કરરયર સલિ જીતી શય ની. રોજર ફિરરન પણ ફનચ ઓપન જીતત પહલ 4 વર ફઇનલિ પરજય યો છ. બસટ ઓફ 5 િટની ગિિ િરિ એવ ખલિીઓ જ જીતી શક છ ક જ પોતની રફટનિ પરતય િરન હોય. લ કોટટ બોલની ગમત ધીિી
કરી દ છ જની પરમતસપધીધીન પોતનો શોટ રીલ કરવિ ોિો વધ િિય િળી રહ છ. જન પરરણિ લ કોટટિ બઝલઈની રલી કરવની િ રફટનિ ઉપરત ધીરજની પણ આકરી કિોટી ય છ.
આ વગ પણ રફલ નિલ ફનચ ઓપન
જીતવ િટ ફવરરટ છ. બ અઠવરિય પહલ િમરિિ ઓપનિ રિએગો શટઝભાિનન 6-3, 6-4 ી હરવીન એક જ પરકરન િરફિ પર િૌી વધ િટિ જીતવ િટનો જહોન િકનરોનો 34 વભા જનો રકોિટ નિલ લ કોટટ પર 50 િટ જીતીન પોતન નિ કરી લીધો છ. લ કોટટન રકગ તરીક જાણીત નિલનો ફનચ ઓપનનો મવન-લોિ રકોિટ 79-2 છ. લ કોટટની ટોફી કમબનટિ હવ ત િોનટકલષો ઓપન, બિગલોન ઓપન તિજ ઇટમલયન ઓપન પણ જીતીન પોતની ગિ િજબત કરી રહો છ.
21િી જન 10 િધી રિનરી ફનચ ઓપન િટ મનષણતોન કહવ એવ છ ક નિલન જીતવ એની રફટનિ પર આધરરત છ. જો એ રફટ રહશ તો એન પરફોિભાનિન ધયનિ લત એન હરવવો િશકલ બની રહશ. { [email protected]
ક કોરટના કકગ િ આિાન ની
સપોરિભા સસપકરર
નીરિ પચા
ક કોરટના કકગ તરીક જાણીતા નડાનો ફનચ ઓપનનો વિન-ોિ રકોડટ 79-2 છ
અનિધાન
રણમા ખીલ ગાબવિન 2 વિ
િલી શરદાજવ
વિનોિ રટટ શ પિિ કરશ?
વિનોિરાઈ હાસકારમાી...
ત પરયતન કરી શક છ. આપણન એ વતની પણ ખબર ઈ જશ ક આ ખતરનક અપરધીન હદય કવ છ!’
નિતી બપોર હતી. િવરકરજી જાહર ચોકિીિ બિીન નળન પણીી એિન એઠ ઠોચર િજી રહ હત. તય પીઠ પછળી િીઠો ટહકો િરળયો, ‘હલલો, એિ આઈ ટોરકગ મવ મિ. િવરકર?’
િવરકરજીએ િ ઘિવીન જોય. ફલોરલ મપરનટન ટક ફોકિ અપિર જવી શોરતી ગોરી યવતીન જોઈન એિન આશચયભા ય, ‘યિ, આઈ એિ િવરકર. આ એરરયિ સરિી-કદીન પણ આવવની િખત િનઈ છ. તિ કવી રીત? તિન કોઈએ રોય નહી?’
‘જલરની દીકરીન કોણ રોકી શક?’ છોકરી િીઠ હિી પિી, પછી જિણો હ લબવીન બોલી, ‘આઈ એિ મિિ બરી!’
િવરકરજીએ રખવળ હ િિ જોય. પછી હનિ શઇક કરવન બદલ ‘નિસત’ કય. બન જણ વકષની ઘટિ એક ઓટલ પર બઠ.
મિિ બરીએ પોતની િશકલી મવશ વત કરી અન અતિ પછ, ‘િર િિન િત આ મવય ઉપર પીએચ.િી. કરતય વધ જન તિ ધરવો છો. શ તિ િન રણવશો, મિ. િવરકર?’
‘કિ નહી? હ મચતપવન બહમણ છ. યગોી આ દશિ બહમણોનો ધિભા જ મવદદન આપવનો રહો છ. પણ એક િવલ પછ, મિિ બરી? તિર રિરર મપતન િતનિર તો હ એક તદદન િખભા, ઝનની, ગરિગગ દોરયલો, ખની અન ખતરનક અપરધી છ.’
‘હ તિરો પરશન િિજી ગઈ. હવ તિ િરો જવબ િરળો. િર િિી મચઠીન ચકર છ. એિન ગવનભાિનટનો હકિ છ ક તિન િનમિક રીત તોિી નખવ. એટલ જ એ તિન અવર-નવર અપિમનત કરત રહ છ. પણ રોજ િજ ઘર આવીન િિ શ કહ છ ત તિ જાણો છો? િિ
કરવન આવ તો વિવિો પણ ન કર. યરક પોતની મવરદધનો લખ જોઈન પણ મવનોદન આનદ તો હતો.
મવનોદ િપદનન પણ પચક પસતક પરગટ કય છ. ગજરતી હસયન જિ-ઉધર પિની એન ખબર છ. કશક નવ કરવની તિનન. કમવિિલનોન િચલન કરીન કમવઓન રોગ શોતઓન હિવય છ અન એિ ઊણપ રહી જતી લગ તય પોતનો રોગ પણ આપયો છ. બીજી બજ કમવઓન કિત પણ કયભા છ. આ કયભારિિોની લોકમપરયતએ લખનની ઉપકષ વ દીધી ની એ િૌી િોટી વત છ. હસયન સવરપો અન શલી પરતવ અનક અખતર કરલ છ. દષટત-ક, નવમલક, િવદ, પરિ, રખમચરિ, જીવનચરરરિ, હવલ, મવવચન - અનક પરકર મવનોદ હસયલખન કય છ. શખદિ ગટદિ, કોિિી રકગ ચલીધી ચકપલન, નિભાદ: એક કરટર, સવપનદરષટ િનશી, હસયિમતભા જયોતીનદર દવ જવ પસતકો આપીન કૉલજ દરમિયન અભયિની ઉપકષ કરલી એન િવય પરયમશચત કય છ. આરોગય અન જયોમત મવશ લખીન પણ હસય જગવત. દીકર જયોમતી છ! િમહતય પરરદન પરિખ ઈન એન િદરવન કષરિ મવસતરવ પોતની લોકમપરયતની િિી રોકી. એિની િમરિયત મવરલ ગણય.
બએક િિ પવગ િનરઈ શહ અન રમતલલ બોરીિગર િ એિની ખબર કઢવ જવન ય. જાણલ ક એિણ હોકસપટલનો તયગ કયષો છ. કહ: બિ, બહ ય. અિ એિ િનીએ? પછી તો વિબહન, રગયશ, રઇિ પણ જોિય. િધવન વત કરી. રકિની હોકસપટલિ લોહીન િયમલમિિ કરવની િગવિ. મવનોદરઈ મિરિો અન કટબીજનોન પરિન વશ ય. બએક િિ િહની વચ હજર રહ. 23 િની િજ એિન ચહકોની િખય જોઈ. િરિ િમહતય કષરિન નહી, િિગ ગજરતન એ લિક હત. િરિીન િણિ હત. પોતની તમબયતની મચત મવન ગણવત શહ િળવ આવ. બન નવ નવ વચવન શોખીન. મવનોદરઈ જાતન કળવત રહ અન પર કદન લખક બનય. ગજરતન મવવિન હસયકરોિ સન પમય. {
આટટની ગરહજરી બતવ છ. શદધજમલની િૌી પહલી શરત એ છ, તિ એ શકખિયતન એટલી નજદીકીી જાણત હોવ જોઈએ ક, શદધજમલિ લોકોન પવભાગહોન ચશિ પછળ ઢકઈ ગયલ એ વયકતતવ એક નવી ગહરઈ અન દકષટકોણ િ જોવ/િિજવ િળ.
દશન મવખયત આટટ એરિટર િદનદ િનન કહત ક, ‘આપણી વચી જ તરઓ ખરી જાય છ, ત ખદિ એક યમનવમિભાટીી કિ ની. આપણ એિની કહની િરળીન એિી આપણી ઈનિમનયતનો અગરો શોધવનો હોય છ.’ શદધજમલ એ િરનરની મતયનોધ ક જીવન-ઝરિર ની. શદધજમલ એટલ એ વયકત જ િિયિ જીવી ગઈ ત િિયની કહની છ, એની અિરની વતભા છ, એ મજવયલ ઈમતહિનો વતભારો છ, એ જીવનની મવમચરિતઓ અન મવશતઓન આખયન છ. શદધજમલિ મતયની નહી, જીવનની ગ છ.
શદધજમલ લખવી એ કળ છ. અિરરકિ ‘ધ નયયૉકક ટઈમિ’ અન ‘ધ ઈકોનોમિસટ’ નિન પરિોિ દમનયની શષઠ શદધજમલ લખય છ. બનિ એન એરિટર તરીકનો મવશ હોદદો છ. એ લોકો ખબ રરિચભા કરીન િશહર શકખિયતની શદધજમલ લખ છ. એ એટલી િટીક હોય છ ક, વચનરન એક નવ જ વયકતતવનો પરરચય ય છ. ‘ધ લોિ એનજલિ ટઈમિ’ 1999િ રિણ િમહન િધી ખખખોળ કયભા પછી હોમલવિ સટર એમલઝબ ટઈલરની શદધજમલ તયર રખી હતી, જ 12 વભા િધી િઠરતી રહી, અન એમલઝબ 2011િ િરી ગઈ તયર છપઈ.
‘ધ નયયોકક ટઈમિ’િ તો ટઈલરની શદધજમલ આવી રીત એિવનિિ લખનર િલ ગસિોવ નિનો એરિટર પોત જ 2005િ િરી ગયો, ટઈલર પહલ! મબરટશ િરિકલ જનભાલ નિન િિમયક િૉટરોન એિવનિિ એિની શદધજમલ લખી રખવ પરોતિહન આપ છ.
રરતિ એકપણ િિચરપરિિ આવી રીત શદધજમલ લખવનો રરવજ ની. એક િલફી શદધજમલનો રકસિો હતો, પણ એ જર ઊધો
હતો. અગજી એરિટર ખશવતમિઘ જીવત હત તયર 31 વભા, એક િમહનો અન 7 મદવિ અગઉ ધીરન રગત નિન પરિકર એિની લબી શદધજમલ 13 ફબઆરી, 1983ન રોજ ‘િનિ ઓબિવભાર’િ પરગટ કરલી. રકસિો રિપરદ છ.
બય ધ વ, ઉપર ફિબકિ મવનોદરઈની ‘િરી શદધજમલઓ જર િન બતવી જવી. જિી તિર અગન રગ પછી િર િટ શ બચય છ એ જોઇ શક’ વળી રિજ ટકી હતી, તની નીચ જ બીજા પરિકર ઉવીધીશ કોઠરીએ એિ ઉિરો કયષો; આ િદરગ મવનોદરઈની જ િરિ રિજ છ. આવ એક િરિ ય, એટલ મવનોદરઈ ઉવચ, ‘આિ ખરખર િરી કોણ ગય છ એની શોતઓન ખબર ન પિી.’ {
નોધ: આ લખય તયર ફિબક ઉપર પોસટ ચલ ઇ ગઈ છ. એટલ જ ક, આ વખત કોઈ આશચયભા િજાભાવન ની.
આવી ની!- અન હ, પલી ઝરણ હવ શોધી રહી છ ક
કોની ફટ પકિીન કહવ ક... (િિપત) {
છ ન, એકટવ વોઇિ... પમિવ વોઇિ... તિ ‘િયરટ’ સપીચન બદલ ‘ઇકનિરટ’ સપીચવળ વયકરણિ બધ કીધ ન, એટલ યી ટપપી પિ?’
બધ હિી પડ. િહલ ઉિય, ‘એિ વળી હ િતત મવચયભા કર ક ય અિરરકની એિઆઇટીિ રણલો એકનજમનયર અમરજાત અન ય હ િરતનો દશી ઇકગલશ મલટરચરવળો! િરી મહિત જ યી ય?’
‘વક તર એકલનો ની.’ મવમદશએ કહ, ‘િ િર પપપન પરોમિિ આપય હત ક જય િધી ત ગજયએટ ન ઇ જાય તય િધી કૉલજની ઇિજ ખરબ ન ય એટલ િટ હ કોઇ એકરર નહી કર.’
‘પણ હવ તો એકરર ઇ જ ગયો ન!’ ઝરણ બનવટી રિિિ િચ બનવત બોલી. ‘અરર, હવ કૉલજની ઇિજન શ?’
‘કિ, મવમદશએ રજીનિ તો આપી જ દીધ છ ન!’ ઉવીધીએ િોલયશન કઢી આપય. ‘બિ, હવ એ કહો ક વરિગ િટ િકસટનશન શ શોધી લવય છો?’
‘લો, એ તો અિલજની વવ જ હોય ન! વોટ િ ય િ ગયઝ એનિ ગલિભા?’ઝરણએ બધ સટિનટો પિ પર જોશી ‘હરરગરગ...’ કરવી નખય.
‘બિ, એક જ રરવસટ છ.’ િહલ એ ઘોઘટની વચ મવમદશન પછી લીધ. ‘િરજ પછી પણ હ તિન ‘તિ’ કહ તો ચલશ ન?’
એ િિય મવમદશન મદલિ બ સલોગનોન પિઘ પડ... એક, ‘મલિન ટ મદલ’ અન ‘મલિન ટ િિવન એલિીિ મદલ...’ એણ સિઇલ કરીન િહલનો હ પોતન હિ લત ઇકગલશ મલટરચરન પરધયપકની શલીિ કહ, ‘મવ શલ િી...’
બિ, આખી વતભાિ હજી પણ એક જ િીટલ ખટ છ. િહલ અન મવમદશએ અિલજની વવન પરગણિ લગન કરવ િટ પરતતવ મવરગની પરમિશન િગી તો છ, પણ હજી
િરી િમિીન કહ છ ક અલગ-અલગ કષરિોન વીિ તજજો અન મવવિનોન િમિશણ આ એક િણિિ ય છ. આવો એક જ દશરત જો આપણ આયલગનિન િળી જાય, તો આપણ પણ મબરટશ હકરિતિી આઝદ ઈ જઈએ.’
‘શ આ િચ છ? િરો ઘોર શરિ અગત મજદગીિ?’
‘હ, મિ. િવરકર! મવશિ ન હોય તો આ જઓ. િરી િમિીએ, જાત બનવલી િીઠઈઓ તિર િટ િોકલી છ, અન આ ફલો આજ જ િર િિ પોત અિર ગિટનિી ચટીન ખિ તિન આપવ િટ િોકલવય છ. િ િરળય છ ક તિર દશિ ગરન િળવ િટ ખલી હ ન જવય. તિ અિરી આટલી રટ સવીકરશો ન? અન િન શીખવશો ન?’
વીર િવરકર એક કષણિ જ પીઠ પર એક-એક ઈચ ઊિ ઊતરી ગયલ ચબકન ફટકઓની લોમહયળ વદન વીિરી ગય. ફલોની ટોકરી પોતની પિ રખી અન િીઠઈઓ અનય કદીઓિ વહચી દીધી. પછી યવતીન િસતક પર હ િકીન બોલય, ‘હ, હ તન રણવીશ. પણ િરી એક શરત છ, તર િન મિ. િવરકરન બદલ અકલ કહીન બોલવવો પિશ. િજર છ?’
‘િજર!’ છોકરી હિી ઊઠી, ‘અન તિર પણ િન મિિ બરીન બદલ કહવ પિશ- િય સવીટી! િય લવલી િોલી! િય મજની! િય મપરનિિ! બોલો, િજર છ?’
આ િરળીન િવરકરજીની આખો ઉરરઈ ઊઠી.જગતન િૌી િહન મહિક રિમતકરી પિ દીકરીન િવલનો કોઈ જવબ ન હતો.{
લખવનો તિન િિય િળશ?’ િ કહ, ‘િશકલ છ, પણ તિર હસય-નવલ લખવી જોઈએ.’ ોિી વર ચપ રહીન િન કહ: ‘હ, પહલ પણ તિ આવ કહ હત, િન બરબર યદ છ.’ પછી વત બદલવી: ‘આપણ િિદમખય ય. િ નમલનીન ગિવી અન તિ આરતીન.’ (િર પતનીન સવગભાવિ િિય ત આવી શક તિ નહોત તનો પણ િકત હતો.)
મવનોદ રટટન િટ અવિન િિય િ કહ છ: મિરિ, મવનોદ આવજો! યક તો આપણ િળી જઈશ.
આન બ િકત છ. એક તો મહદ મવચર પરિણ પનજભાનિનો. અન બીજો િમચત કિભાી િત િોકષનો.
ખબર નહી, પોતન દહદન કરનર મવનોદ રટટ આિી શ પિદ કરશ? બીિરીન મબછન આ િણિ હિતો રફલિફ હતો. તની ઓછી જાણીતી એક રકતબ ‘હસયોપચર’િ કબમજયત, અલિર, તવ, અમનદર, ઝકિ, બહરશ, હદયરોગ, િયમબટીિ િમહતન રોગો પર લખય છ. આિી રગય જ તનો િગીિી નહી રહો હોય! {
લખકોન િવય છ. શોતઓન હિવવ િટ પોત ઠોઠ હોવની છપ ઊરી કરી છ. વસતવિ હત ચતર િજાણ. નહી તો અનય કષરિન બૌમદધકો અન રજપરો મવનોદન યી વચ? િધવમિહ િોલકી હસયકર મવનોદ મવશ બોલી શક, એવો એિનો અભયિ.
િતકિગ નકિન વઠવની મહિત ખરી. કટોકટીની મવરદધ િર એવ લખય હત. સવતરિત મવશની િિત. વખણ ગિ, પણ એ બધ જત
કપની માવકો િળ નારકોન રાણ કરી તા. મવણા વવિિિી કત ‘કાનતા’ નારક ‘કીન કાનતા’ અિા ‘િનરાજ વિજ’ એ નામી રજિા હત
ડાહા િીિાના ાગઈિમ
તતીમવિનોિ રટટ
અિન રફલિો જોવી ગિ, પરત નટકો જોવ વધર ગિ. અિન એ વતનો અફિોિ છ ક અિ
કમવ કમલદિ ક રિન િિયિ જનિી શય નહોત. તો પણ, િવિો-દોઢિો વભા જની રગરમિની વતો વચવ-િરળવન અિન એટલ જ આકભાણ છ. એ બધ આજ પણ રોિચક લગ છ.
જની રગરમિનો વટ હતો એ મદવિોિ. આ ગીત ખબ જ લોકમપરય હત: ‘દમનયન ઊધ ચશિ, િહ દીવન લગ.’ અન રગરમિન એ જગતિ િહરઈ ધોળશજી જવ ખવરી વહોરવ નીકળલ અવયવહર િણિોય હત ન ‘પગલ’ ઉપનિ ધરી િહ િણિો પણ હત. નિ િમણલલ, ઉપનિ ‘પગલ.’ અલબત ‘ધર વોઝ િિ િિ ઇન મહિ િિનિ.’ તિન પગલપનિય લકિવળન ગમણત હત, એટલ તો તિણ જની રગરમિ પર ઘણ વષો િધી એકચરિી શિન કય. ‘િતી દિયતી’ નિન નટકિ તિણ પગલ રજાનો પઠ કરલો. કટલક જનિજાત કલકરો િરી જવનો અમરનય પણ જીવત કરત હોય છ એિ િમણલલ પગલનો રોલ આબહબ કયષો. આ અમરનય જોનરઓન તો કદચ એવો વહિ પણ પડો હશ ક નટક કપનીવળ નકી કોઈ પગલન પગલરજાનો વશ રજવવ પગલખનિી ઉપિી લવય હશ. એટર તરીક જટલ કબલ એટલ જ કશળ નટયલખક પણ ખર. તિની કલિિ એવો જાદ હતો ક કોઈ કપની દવિ િબી રહી હોય ન િમણલલન નટક બહર પિ તો કપની બઠી ઈ જાય, નયલ ઈ જાય, તન દળદર ફીટી જાય. આ વતની તિન પકી ખબર એટલ નટક કપનીઓ િ ત પોતન તરગી, પોતન મિજાજી જ ચલ. રલરલન ધિકવી નખ, પણીછલલ કરી દ. તિન આવ િનસવી વયવહરી રિિી જઈન રિણક િોટી નટક કપનીઓએ ‘મિકનિકટ’ કરી નકી કય ક ‘પગલ’ન કોઈ નટક રજવવ નહી, તો જ તની િન ઠકરણ આવશ. બ મદવિ પછી કમવ રગવિી મયટર બજ ફરવ નીકળય ન તિની આખ ફરી તય તો પલી મિકનિકટન રક ઈ ગય. મિકનિકટ હતી ન હતી ઈ ગઈ. આ તિનો પરરવ. િબઈની ચરી પચ નટક િસઓ શમન-રમવવર તિન
જ નટકો એક િ રજવતી અન એ તિિ હઉિફલ જત.
પગલ પિ અઢળક કિય, પણ બિણનો જીવ એટલ પિ ત જીરવી ન શય. વળી શરબજાર પણ તિન પિ ઓછ કરવિ યશકત િદદ કરી. એક વર તો રમપય એક હજાર િટ તિન તય જપતી આવી. હજાર રમપય એ વખત ઘણી િોટી રકિ ગણતી. જપતીવળન તિણ કહ ક તિ અહી અિધો કલક રોકવ, હ બદોબસત કરીન આવ છ. ટકષી કરીન ત શી લકિીકનત નટક િિજન િમલક પિ ગય. કહ ક, ‘િર તય એક હજાર િટ જપતી આવી છ, િન રમપય અબઘિી જોઈએ.’ આ િરળીન શઠ બોલય, ‘િમણરઈ, અિ તિન હજજારો રમપય આપય છ, તિ એ કળવય હોત તો આજ આ હલત ન હોત.’ આ િરળી િમણલલ િિ રોકિ પરખવય: ‘શઠ, એ રમપય િ િચવી રખય હોત તો િર તય તિર જવ આજ દરવન હોત.’ શઠ ચપચપ રમપય ગણી આપય. આ ધક હતી ‘પગલ’ની.
જોક ‘પગલ’ જવી જાહોજલલી રોગવવન િદરગય બહ ઓછ લખક-કલકરોન િળત. િળજી ખશલ નિનો નટ અિદવદની ગજરત નટક િિળીિ ફત એક રમપયન
િમિક પગરી જોિયો હતો. જયર શીધોળ િબોધ નટક િિળી તન વીિ કલકરોન દમનક વતન િવ રમપયો અન અનય સટફન બર આન ચકવતી. કિનો નશો તિજ શરઠયઓનો કિપ જ એવો ક જ કઈ અપય ત બધ િગ િોઢ લઈ લત. હ, એક વર કપની-િમલક હરગોમવદદિ શઠ પિ એક આગળ પિત કલકર પગર વધરો િગત શઠ તન ગલ પર એક જોરદર તિચો ખચી દીધો હતો, ઇન કઇનિ, આની વધર તો કટલ પોિય શરઠયન? એ િજબત પપિી પલ કલકરન કનિ ઘટિીઓ વગી ગઈ હતી ન તયરબદ શઠની નટક કપનીની ઘટિીઓ વગતી બધ ઈ ગઈ હતી, કપનીન દરવજ તળ વગી ગયલ.
તો પણ આ શરઠયઓ િણિ જોઈન યશકત દદગીરી કરી લત. િોરબી આયભા િબોધ નટક િિળીવળ વઘજીરઈ ઓઝન રવનગરન એ વખતન રજાએ સવયમલમખત નટક આપય. નટક વચત શઠન લગય ક રજાએ લખય છ એટલ આન નટક તો જાણ કહીએ, પણ આપણ એ રજવીએ તો ઓરિયનિ
ફલ જવન ચનિીિ િો ટક ય. શઠ રજાન એ નટક નતિસતક િરર પરત કરી દીધ. રજાની ઉદરતન લઈન શરઠયન િસતક પોતન ધિ પર િલિત રહી શય. કદચ રજાએ પણ િનિ મવચય હશ ક નટક ચલવવ એ કઈ રજય ચલવવ જટલ િહલ તો ની જ.
નટકો એ જાણ બોિી બિણીન ખતર હોય એિ કપની િમલકો િફળ નટકોન રલણ કરી લત. અન એિ કરત યરક પકિઈ જવય તો િફિફી કરવિય ત સવિનન આિ નહોત આવવ દત. એ રીત ત. 19 જન, 1889ની રત આપણ િકષર િમણલલ નરરઈ મવિવદી કત ‘કનત’ નટક ‘કલીન કનત’ અવ ‘વનરજ મવજય’ એ નિી રજવી નખય. નટક િફળ રહ. કપનીન િમલકન દર ભાગય આ નટકની જાહરત લખક િમણલલન જોવિ આવત તિણ િકષરશી ગોવધભાનરિ મરિપઠીન જણવય ક, ‘િરી પરવનગી વગર િર નટક રજવનરન નોરટિ ફટકરો.’ આની જાણ ત નટકન મદગદશભાક દયશકર િમણલલન ચરણ પઘિી િકીન દય યચી, િફી િગી. લખકન િબઈ
લઈ જઈ તિન બહિન કય, અન હીરની એક વીટી આપવ િિી, ઉપરત બીજ એક નટક ર.400-500 લઈ લખી આપવ મવનવણી કરી. િમણલલ જોક વીટી ન લીધી, પણ ‘નમિહ અવતર’ નટક લખી આપય.
એ જ રસત લકિીકનત નટક કપનીએ ‘િલવપમત િજ’ નટક રજવય. એ નટકની રિીજી જ નઇટ નવલકકર કનયલલ િનશીએ કપનીન નોરટિ ફટકરી ક, ‘િરી નવલકિી પલોટ ચોરીન તિ આ નટક
રજવય છ. કોપી રઇટન રગ બદલ તિરી િિ કિ કિ ન ચલવવ?’ જોક, પછી િનશીએ ઉદરત દખવી રમપય એક હજાર અન એ નટકન પચ પિ લઈન
કપનીન િફ કરી જવ દીધી.િોઘવરી તો દરક િદીિ હોય છ. એટલ તો
એ િિયન કમવ-નટયકર કમતલલ િહતએ 1891િ પોતન અવિનન આઠ મદવિ પહલ કહ હત: ‘િોઘવરીન આ જિનિ જો બધ જ િોઘ ત જશ તો િણિન બળવન લકિ પણ નહી િળ. િર િરણ વખત જો લકિ ન િળ તો િરી લખલ નટકોની આ બ પટી રરલી પરતો છ એની િન બળજો.’ આ કમવ-નટયકર કમતલલ િહત કરત આપણ વધર નિીબદર છીએ, લકિન મવકલપ હવ તો ઇલકટક સિશનોની વયવસન પણ છ.
{{{ત.ક. :- એ િિયન ખયતનિ નટયલખક
અન કમવ પરરલલ મવિવદીન સવિખ કહવયલ એક પરિગ- જ રરિ પથવીરજ રજવય, ત રરિ કટલક અવનવ અનરવો િન ય.
રટરકટો િટની પિપિી મદવિોી શર હતી. કટલકન રટરકટો િળી. કટલક રહી ગય. નટક રજવવની રરિ રરપર િનવિદન જિ ઈ અન આ પરકષકોની વચ પક પક અનક વતો િરળતી હતી:
‘નિ િોટ અન દશભાન ખોટ? આટલ બધ ધિધિક ય છ, એટલ નટકિ કઈ જ દિ નહી હોય!’
‘હોય? અર, િચો ઘોિો સટજ પર લવવનો છ, િોનન મિહિનો બનવય છ, િચી જરીન પોશકો, રતનજરિત િકટો કય છ, નટક જરર િર હશ.’
એક જગયએ તો જર અનોખી વત િરળઈ: ‘િરો િીન ચલતો હોય તયર ગરબિ કરી િકવી, ોિી હોહ કરી પચ-પચીિ િણિોએ ઊઠી જવ એટલ નટક ખલિ!’
‘બરબર છ, િ ઘરી ચ િગવી છ. બરબર ત જ વખત કહીશ ક, ચલો, ચ આવી છ, એટલ બધ ઊઠી જજો, િિજય?’
હ ઊરો ઊરો વતો િરળતો હતો. આિની એક વયકત િરી પરરમચત હતી. િરી રહવય નહી.
‘કિ! શ મવચર છ?’ િ પછ.િન ઊરલો જોઈન પલ રઈ જર શરિીદ
બની ગય, પરત ધિય નહી.‘ઓહો! કમવરજ! આજ તિ યી?’ હ
િર નટકની ઉદઘટન રરિ કોઈ મદવિ હજર રહતો ની, ત આ રઈ જાણત હત, એટલ એિન આશચયભા િકરણ હત.
‘આજ તો અહી જ રહવનો છ. પરત તિ બધએ શની તયરીઓ િિી છ?’ િર િર િવલનો જવબ જોઈતો હતો.
‘તિ ન િિજો.’ નફફટ જવબ િળયો: ‘ઘર જઈન મનરત ઊઘી જાઓ. અિ નટક ‘Fail’ કરવ આવય છીએ. નટક ઊડો િિજો!’ જોરી બોલીન એણ પોતની આજબજ ઊરલ પોતન મિરિોન ઉદદશીન કહ: ‘એિન ઓળખય? આ કમવ પરરલલ! નટકન લખક. બહ િરિ િણિ છ.’
આખ ટોળએ િન ‘જય જય’ કય . નિસકર સવીકરીન હ પરકષકોની વચ આગળ વધયો.
પલ રઈન શબદો ઉપર હ ખબ મવચર ચિી ગયો હતો. શની રિત હશ? હ ન િિજ એટલ શ? પરત ખરખર, હ ન જ િિજયો! િર અમત પરરશિન અત લખયલ અન િરી દકષટએ એક િરિ નટકન િપણભા મનષફળત િપિી. િમલકોન કટલય હજારન નકિન ય. પરિોની િહનત નકિી ગઈ ન િર અનક રતન ઉજાગર મનષફળ ગય. {
િદગત વિનોિ રટટના અવતમ ખો પકીનો ખ... તમન િિનિહ પરસતત છ
