अषटरलियामा जीवन आरमभ (Beginning a Life in Australia)

अषटरलियामा तपाईिाई सवागत छ

DSS1690.12.15

ससकरण लमलतिः 2016

Nepalese edition

131 450 मा फोन गननस

2

दावीलवरोधिः सामालजक सवा लवभाग (Department of Social Services) तथा यसका िख परदायकहरि यस

पनलसतकामा भएका सामगरीहर यो सावजलनक हन समयमा सही भएको सनलनलित गन परयास गर पलन यस पनलसतकाि

लनयलमत रपमा पररवतन हन खािका लवलवध सामगरीहरिाई समटछ। यस पनलसतकामा ददइएका जानकारी मालथ

भरपदाको पररणामसवरप कसि कन न नोकसानी वा कषलत वयहोननपरमा लवभाग वा यसका िख परदायकहरदवारा

हिचकााइ वा अनयथा लजममवारी लिन छन।

पाठकहरको सनलवधाका िालग बाहय वबसाइटका सनदभहर उपिबध गराइएका छन ; लतनमा भएका जानकारी वा कन न

समबलनधत ससथा, उतपादन वा सवाको लसफाररश गररएको ठहररन छन। Department of Social Services ि यस

पनलसतकामा ररफर गररएका बाहय वबसाइटमा रहका सामागरीको तथयता, पणता वा ताजापनमालथ कन न

लजममवारी लिदन।

ISBN 978-1-925318-13-5

Copyright notice

This document, Beginning a Life in Australia, is licensed under the Creative Commons

Attribution 4.0 International Licence

Licence URL: creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode

Please attribute: © Commonwealth of Australia (Department of Social Services) 2016

Notice:

1. If you create a derivative of this document, the Department of Social Services requests that the following notice be placed on your derivative: Based on Commonwealth of Australia (Department of Social Services) data.

2. Inquiries regarding this licence or any other use of this document are welcome. Please contact: Branch Manager, Communication and Media Branch, Department of Social Services. Phone: 1300 653 227. Email: communications@dss.gov.au

Notice identifying other material or rights in this publication:

1. Australian Commonwealth Coat of Arms — not Licensed under Creative Commons, see www.itsanhonour.gov.au/coat-arms/index.cfm

2. Certain images and photographs (as marked) — not licensed under Creative Commons

131 450 मा फोन गननस

3

परसतावना अषटरलियामा जीवन आरमभ पनलसतका (Beginning a Life in Australia) (BaLIA) सामालजक सवा लवभाग,

Department of Social Services (DSS) दवारा परकाशन गररएको हो र यसिाई www.dss.gov.au/our-

responsibilities/settlement-services/beginning-a-life-in-australia मा अनिाइन परकासन गररएको छ।

तपाईि पनलसतकािाई कमयनटर वा अनय लिभाइसमा हनन पदछ, दकनदक यसमा थनपर वबसाइटका लिङकहर रहका छन।

यदद तपाईि मनलनपरि धका भएका नीिो रङगको अकषरहरमा लकिक गननभयो भन यसि तपाईिाई तयो साइट वा

लिङकमा पनर याउाछ। यदद तपाईि BaLIA को छापा ससकरण परयोग गरररहननभएको छ भन तयसमा पण वब

ठगानासमत उपिबध गराइएको हनछ।

यदद तपाईिाई दोभाषको आवशयकता पछ भन, अननवाद तथा दोभाष सवा (TIS National) िाई 131 450 मा

फोन गननहोस। थप जानकारीका िालग अधयाय 3 मा अगरजी भाषा पलन हननहोस। BaLIA को अननबाद हामरो वबसाइट

www.dss.gov.au/our-responsibilities/settlement-services/beginning-a-life-in-australia मा

उपिबध छ।

यस पनलसतकाि लनमन शीषकमा जानकारी उपिबध गराउाछिः

1. आगमन िगतत क गन

2. सहयोग परालि

3. अगरजी भाषा

4. लशकषा तथा परलशकषण

5. रोजगारी

6. अषटरलियन काननन

7. आवास

8. यातायात

9. सवासथय तथा कलयाण

10. तपाईको पररवार

11. पसा

12. नागररक सहभालगता

अषटरलियामा जीवन आरमभ पनलसतका बारका परलतकया तथा सनझावहर www.dss.gov.au/contact/feedback-

compliments-complaints-and-enquiries मा अनिाइन परलतकया फाराम (online feedback form) भरर

उपिबध गराउन सदकनछ।

131 450 मा फोन गननस

4

लवषयसची परसतावना ..................................................................................................................................... 3

लवषयसची ................................................................................................................................... 4

पररचय ..................................................................................................................................... 13

1 आगमनको िगतत क गन .............................................................................................................. 14

यो खणिमा ............................................................................................................................. 14

तपाईि क जाननन पछ .................................................................................................................. 14

अषटरलियाको सरकार ............................................................................................................... 14

टलिफोन- कि गदा ................................................................................................................ 15

टलिफोन िाइरकटरी ............................................................................................................... 16

समय कषतर ............................................................................................................................ 16

सवय-सवा ............................................................................................................................ 16

कर फाइि नमबरका िालग आवदन ................................................................................................ 16

कर फाइि नमबरका िालग कसरी आवदन ददन .............................................................................. 17

मलिकयर (Medicare) मा दता हन .............................................................................................. 17

Medicare मा कसरी दता हन ................................................................................................. 18

सनटरलिक (Centrelink) िाई समपक ........................................................................................... 18

सवासथय सवा (Health Undertaking Service) मा समपक ............................................................... 20

अगरजी भाषा ककषाका िालग दता ................................................................................................... 20

तपाईको बचचा/बािबालिकािाई लवदयाियमा भना गननहोस .................................................................. 20

सवारीचािक अननमलतका िालग आवदन .......................................................................................... 21

बक खाता खोलननहोस ................................................................................................................. 22

पाररवाररक लचदकतसक खोजननहोस ................................................................................................. 22

परमनख समपकहर ....................................................................................................................... 22

गननपन कामको चकलिसट ............................................................................................................ 23

2 सहयोग पराि गननहोस ................................................................................................................. 24

यस खणिमा ............................................................................................................................ 24

आकलसमक सवाहर .................................................................................................................... 24

पनलिस ................................................................................................................................ 25

131 450 मा फोन गननस

5

एमबनिनस ............................................................................................................................ 25

दमकि ............................................................................................................................... 26

पराकलतक लवपद ..................................................................................................................... 27

अनय आकलसमक नमबरहर ........................................................................................................ 28

आतकवादको जोलखम ............................................................................................................. 28

बसोबास सहयोग ...................................................................................................................... 29

मानवीय बसोबास सवा कायकम (Humanitarian Settlement Services) ...................................... 30

जरटि मामिा सहायता कायकम (Complex Case Support Program) ....................................... 30

बसोबास सवा अननदान (Settlement Service Grants) ............................................................... 31

मानवीयता समबनधी एकि नाबािकको सहायताका िालग ................................................................ 31

बसोबासका िीभीिीहर........................................................................................................... 32

राजय तथा परादलशक बसोबास सहयोग ........................................................................................ 32

सथानीय सरकारका सवाहर...................................................................................................... 33

जातीय तथा समनदाय सगठनहर ................................................................................................. 34

सकटमा सहयोग ....................................................................................................................... 35

सकटमा टलिफोन परामश ........................................................................................................ 35

3 अगरजी भाषा ............................................................................................................................ 37

यस खणिमा ............................................................................................................................ 37

अननवाद तथा दोभाष सवा (TIS National) .................................................................................... 37

दोभाषको काम गदा ............................................................................................................... 37

TIS National का िालग काम गदा ........................................................................................... 38

तपाईको महतवपण कागजातको अननवाद ...................................................................................... 38

‘मिाई दोभाष चालहनछ’ काि ................................................................................................... 38

दोभाष सकत........................................................................................................................ 38

अगरजी लसकाइ ......................................................................................................................... 39

बयसक परवासी अगरजी कायकम (Adult Migrant English Program) (AMEP) ................................ 39

लशकषा र रोजगारीका िालग लशप (Skills for Education and Employment) (SEE) ........................ 40

4 लशकषा तथा तालिम .................................................................................................................... 41

131 450 मा फोन गननस

6

यस खणिमा ............................................................................................................................ 41

बाि हरचाह ........................................................................................................................... 41

AMEP बाि हरचाह ............................................................................................................. 43

बाि हरचाहमा काम गदा ........................................................................................................ 43

िगरनप .................................................................................................................................... 43

लवदयािय तथा पवलवदयािय ........................................................................................................ 44

भना .................................................................................................................................. 44

गर-अगरजी भाषी लवदयािय बािबालिका ..................................................................................... 45

लवदयाियमा दोभाषहर ........................................................................................................... 45

वयावसालयक लशकषा तथा तालिम (Vocational Education and Training) ........................................ 46

रालषटरय तालिम उजनरी हटिाइन (National Training Complaints Hotline) ...................................... 47

लवशवलवदयािय .......................................................................................................................... 48

अनतरालषटरय लवदयािय सहायता .................................................................................................. 48

लशकषा वा तालिमका िालग योगयता तथा सीपहरको पलहचान ............................................................... 49

लवदयाथी सहायता भनकतानी .......................................................................................................... 49

लवदयाथी छन ट काि ..................................................................................................................... 49

समनदायका छोटा कोसहर ............................................................................................................ 49

5 रोजगारी ................................................................................................................................ 51

यस खणिमा ............................................................................................................................ 51

कामको खोजी .......................................................................................................................... 51

सनटरल िक (Centrelink) ....................................................................................................... 51

जबएलकटभ (jobactive) ........................................................................................................ 52

योगयता तथा सीपहरको पलहचान .............................................................................................. 53

पव लसकाइको मानयता (Recognition of prior learning) ............................................................ 53

सीप मलयाकन परालधकरणहर .................................................................................................... 54

अषटरलियामा लशलप पलहचान – सीप पलहचान ................................................................................ 55

लवशवलवदयाियसतरीय योगयताको पलहचान .................................................................................... 55

कायसथिमा अलधकार तथा सनरकषण ............................................................................................ 56

131 450 मा फोन गननस

7

नयनतम जयािा/भनकतानी .......................................................................................................... 56

रोजगारीको शतहर ................................................................................................................ 57

परलतलनलधतवको अलधकार ......................................................................................................... 57

लवभदका लवरदध सनरकषा ........................................................................................................... 57

कायसथिका अनय अलधकार ...................................................................................................... 57

थप जानकारी ....................................................................................................................... 58

कायसथिमा सवासथय तथा सनरकषा ............................................................................................... 58

सनपरएननएसन (लनबलतभरण) ..................................................................................................... 59

6 अषटरलियन काननन ....................................................................................................................... 60

यो खणिमा ............................................................................................................................. 60

फौजदारी आपराध .................................................................................................................... 60

लहसा ..................................................................................................................................... 61

घरिन तथा पररवाररक लहसा र यौलनक आकमण................................................................................. 61

मञजनरीको कानननी उमर .............................................................................................................. 64

बािबालिकाको अलधकार ........................................................................................................... 64

बाि सरकषण ............................................................................................................................ 65

जवरजसती लववाह .................................................................................................................... 65

मलहिा परजनन सवासथय तथा अलधकार; .......................................................................................... 67

बनदनक तथा छन रा हलतयारहर ........................................................................................................ 69

जनावर तथा वनयजनतन ............................................................................................................... 69

धमरपान, मददरा तथा िागऔषध................................................................................................... 69

लबरवा वा जनावर आयातमा रोक ................................................................................................. 71

अनय कानननहर ......................................................................................................................... 71

लछमकीसाग लववाद ................................................................................................................. 71

कानननी सहायता ....................................................................................................................... 72

7 आवास ................................................................................................................................... 74

यस खणिमा ............................................................................................................................ 74

छोटो अवलधको आवास .............................................................................................................. 74

लनजी घर वा फललयाट भािामा लिदा ............................................................................................... 74

131 450 मा फोन गननस

8

आवासमा सहयोग..................................................................................................................... 75

सावजलनक आवास ................................................................................................................. 75

घरबारलवहीनहरका िालग आवास सहायता .................................................................................. 76

भािामा बसनको अलधकार तथा लजममवारी ....................................................................................... 77

घर वा फललयाट दकनदा ................................................................................................................. 79

जररी घरायसी सवाहर .............................................................................................................. 79

लबजनिी तथा गयास ................................................................................................................. 80

सनटरप (Centrepay) ........................................................................................................... 80

फोन तथा इनटरनट ................................................................................................................ 80

घरायसी फोहोर सकिन तथा पननपरयोग .......................................................................................... 81

लचठीपतर (मि) ........................................................................................................................ 81

8 यातायात ................................................................................................................................ 83

यस खणिमा ............................................................................................................................ 83

सावजलनक यातायात ................................................................................................................. 83

टयाकसी सवा ........................................................................................................................... 84

साइलकिङ .............................................................................................................................. 84

पदि ..................................................................................................................................... 84

लनजी सवारीसाधन ................................................................................................................... 84

चािक अननमलतपतर ................................................................................................................ 85

डराइलभङका िालग िाग हन काननन ............................................................................................. 85

लसटबलट तथा बाि कवच ........................................................................................................ 86

कार दकनदा .......................................................................................................................... 87

9 सवासथय तथा कलयाण ................................................................................................................. 89

यस खणिमा ............................................................................................................................ 89

पररचय .................................................................................................................................. 89

मलिकयर (Medicare) ............................................................................................................. 90

सवासथय सवा काि (Health Care Card) ..................................................................................... 91

लनजी सवासथय बीमा .................................................................................................................. 91

131 450 मा फोन गननस

9

परोतसाहन रकम ..................................................................................................................... 91

मलिकि सहायता ..................................................................................................................... 92

पाररवाररक िाकटर फिा पानन ................................................................................................... 92

लनयलमत सवासथय चासो .......................................................................................................... 93

कषयरोग .............................................................................................................................. 93

लवशषजञ .............................................................................................................................. 93

िाकटरको दोभाष पराथलमकता िाइन .......................................................................................... 93

मलिकि आकलसमकता ............................................................................................................. 93

टलिफोन सवासथय जानकारी तथा सनझाव सवा ............................................................................... 94

एमबनिनस खच .......................................................................................................................... 94

औषलधहर ............................................................................................................................... 94

राजय तथा परादलशक सवासथय सवा ................................................................................................. 95

सामनदालयक सवासथय कनरहर .................................................................................................... 95

कलििा बािबालिका भएका पररवारहरका िालग सवासथय सवाहर ..................................................... 95

मलहिाको सवासथय सवाहर ...................................................................................................... 95

लवलवध पषठभलमका मालनसहरका िालग सवाहर ............................................................................. 95

अपागताका िालग सवा .............................................................................................................. 96

मानलसक सवासथय सवाहर ........................................................................................................... 98

यातना तथा आघात परामश ........................................................................................................ 98

बाि सनरकषा तथा दनघटना सरकषण .................................................................................................. 99

खोप ...................................................................................................................................... 99

दनत सवा .............................................................................................................................. 100

अषटरलियामा वयोवदध हरचाह सवा ............................................................................................... 100

वदधवदधा वा सवासथय हरचाह सवाबार उजनरी ................................................................................. 101

मतयनपिात ............................................................................................................................ 102

10 तपाईको पररवार .................................................................................................................. 104

यस खणिमा .......................................................................................................................... 104

लववाह तथा अनय समबनधहर ..................................................................................................... 104

जवान मालनसहरका िालग सवा .................................................................................................. 105

131 450 मा फोन गननस

10

आमाबाबन ............................................................................................................................. 106

बाि सहायता ........................................................................................................................ 107

जयषट वयलकतहर ....................................................................................................................... 108

नातदारहर खोजदा .................................................................................................................. 108

तपाईको पररवार तथा Centrelink................................................................................................ 110

यस खणिमा .......................................................................................................................... 110

तपाईको पलहचान लनिय गदा ................................................................................................... 110

अनय भाषामा सहयोग .............................................................................................................. 111

अनय भाषामा जानकारी ........................................................................................................ 111

बहभालषक फोन सवा ........................................................................................................... 111

दोभाषहर ......................................................................................................................... 111

तपाईको कागजातको अननवाद ................................................................................................. 111

बहसासकलतक सवा अलधकारीहर ............................................................................................. 111

Centrelink लचठी .............................................................................................................. 111

Centrelink सागको समझौतामा सहयोग ....................................................................................... 111

Centrelinkपखाइको अवलध ..................................................................................................... 112

Newly Arrived Resident's Waiting Period मा छन ट............................................................. 112

योगय बालसनदा बनन .............................................................................................................. 113

Centrelink भनकतानीको दावी .................................................................................................... 113

पररवारका िालग भनकतानी ......................................................................................................... 115

नय जीलयाणिका नागररक (जो अषटरलियन नागररक होइनन) ................................................................ 116

शरणाथी तथा मानवीयता समबनधी परवशकताका िालग Crisis Payment (सकट भनकतानी) ....................... 117

अनय Centrelink सवाहर ........................................................................................................ 117

आमदानी कम हनहरिाई छन ट ..................................................................................................... 118

पररलसथलतहरमा पररवतन ......................................................................................................... 118

पाटनरको पररभाषा ................................................................................................................ 118

समीकषा तथा अपीि ................................................................................................................ 118

तपाईको सचनाको गोपनीयता ................................................................................................... 118

जवान मालनसहर .................................................................................................................... 119

131 450 मा फोन गननस

11

सहायताको सनलनलितता ........................................................................................................... 119

11 पसा .................................................................................................................................. 120

यस खणिमा .......................................................................................................................... 120

लवततीय सवा .......................................................................................................................... 120

पसािाई बनझन ........................................................................................................................ 120

बदकङ.................................................................................................................................. 120

कर ..................................................................................................................................... 121

सामान तथा सवा कर ........................................................................................................... 121

कर फाइि नमबर ................................................................................................................. 121

जब तपाईि काम पाउननहनछ, तपाईसाग TFN भएन भन क हनछ? ................................................... 122

आमदानी कर दफता .............................................................................................................. 123

कर सहयोग ....................................................................................................................... 123

लवदशी समपलतत, िगानी तथा आमदानी ...................................................................................... 123

साना वयवसाय ....................................................................................................................... 124

कजा तथा ऋण ...................................................................................................................... 126

बीमा ................................................................................................................................... 126

लवततीय सनझाव पराि गनन ............................................................................................................ 126

पसाको समसयामा सहयोग ........................................................................................................ 126

उपभोकता सरकषण ................................................................................................................... 127

12 नागररक सहभालगता .............................................................................................................. 129

यस खणिमा .......................................................................................................................... 129

अषटरलियाबार ......................................................................................................................... 129

लजममवारी तथा मानयता........................................................................................................... 130

समानता तथा लवभदलवरोधी ...................................................................................................... 131

सवयसवा .............................................................................................................................. 132

मालनसिाई भटन .................................................................................................................... 133

नमर वयवहार .......................................................................................................................... 134

िवाइ .................................................................................................................................. 134

सामानय अषटरलियन वाकयाशहर .................................................................................................. 135

131 450 मा फोन गननस

12

बालहरी दकयाकिाप तथा सनरकषा ................................................................................................. 135

पौिी तथा बाहय सनरकषा ......................................................................................................... 135

घरमा सनरकषा ......................................................................................................................... 137

घर सनरकषा ......................................................................................................................... 137

औषलध तथा रसायनहर ........................................................................................................ 137

घरमा आगोबाट सनरकषा ......................................................................................................... 137

िढिो सनरकषा योजना ............................................................................................................ 138

वातावरण ............................................................................................................................. 139

जनावर तथा घरपािनवा ........................................................................................................... 140

पतरपलतरका, टलिलभजन तथा रलियो ............................................................................................. 140

जनवा .................................................................................................................................... 141

हलिा .................................................................................................................................. 142

सथानीय सरकारका सवाहर ....................................................................................................... 142

पनसतकािय ........................................................................................................................ 142

फोहोर सकिन तथा पननपरयोग ................................................................................................ 143

सावजलनक शौचािय ............................................................................................................ 143

पानी परयोग ....................................................................................................................... 143

लभसा .................................................................................................................................. 143

Resident Return (लनवासी दफती) लभसा ............................................................................... 144

अषटरलिया भरमण गन लभसा ..................................................................................................... 144

सथायीरपमा बसाइ सन लभसा ................................................................................................. 144

दतावाि आपरवास एजनट ....................................................................................................... 144

तपाईको लभसा लववरण अनिाइन हन ....................................................................................... 145

अषटरलियन नागररकता .............................................................................................................. 145

भलवषयका बािबालिका तथा अषटरलियन नागररकता ...................................................................... 146

मतदान ............................................................................................................................. 146

131 450 मा फोन गननस

13

पररचय

अषटरलियामा तपाईिाई सवागत छ।

यो पनलसतका भलवशयमा आउन सकन तथा हाि अषटरलियामा आएका सथायी वा असथायी आपरवासीहरका िालग हो।

सपोनसर अथात परायोजकहरका िालग पलन यो पनलसतका उपयोगी हन सकछ। शरणाथी तथा मानवीय कारणि यहाा

लछनहरि लवशषगरी उनीहरका िालग अधयागमन तथा सीमा सनरकषा लवभाग (Department of Immigration and

Border Protection (DIBP)) तथा सामालजक सवा लवभाग (Department of Social Services (DSS)) दवारा

परदान गररन जानकारीको अननसरण गनन पछ।

सरकार तथा सामनदालयक सगठनहरि अषटरलियन बालसनदाहरिाई थनपर सवाहर उपिबध गराउाछन। यो पनलसतकाि

उपिबध ती सवा तथा सहायता र तपाईि सनझाव लिन कहाा जाननपछ भननबारमा पररचय परदान गनछ।

कही सथायी तथा धर असथायी लभसा भएका आपरवासीहर यस पनलसतकामा उलिलखत समपण सवाहरका िालग योगय

नहन सकछन, वा तयसका िालग शनलक लतननपन हन सकछ।

कपया यो पनलसतका धयानपवक पढननहोस। जब तपाईि अषटरलियामा नयाा जीवन आरमभ गननहनछ तपाईि यसिाई

उपयोगी पाउननहनछ। तपाईि www.dss.gov.au/our-responsibilities/settlement-services/beginning-

a-life-in-australia वबपजमा अषटरलियामा बसोबास अथात ‘Settle in Australia’ मा भएको ससकरण

परयोग गननपछ।

अधयाय 1-2 ि अषटरलियामा तपाईको शनरका हिाहरका िालग महतवपण लवषयहरका बारमा बताउाछ। अधयाय 3-5 ि

अगरजी भाषा, लशकषा तथा रोजगारीजसता सफि बसोबासका महतवपण पकषमा कसरी सहयोग लिन सकनन हनछ

भननबारमा समटछ।

तपाईि अषटरलियामा नयाा जीवन आरमभ गदा सामना गन समसयाहर तपाईको गह मनिनकको भनदा फरक हनछन।

तथालप, तपाईभनदा अगालि अषटरलिया आइपनगका िाखौ ा मालनसहरि परयोग गर जसरी न तपाईिाई सफिरपमा

बसोबास गन र अषटरलियन समाजको मलयवान सदसय बनन सहयोग गन थनपर सवाहर छन।

131 450 मा फोन गननस

14

1 आगमनको िगतत क गन

यो खणिमा

यो अधयायमा तपाई अषटरलिया आएपलछ जलतसकदो चाािो गननपन कही महतवपण कामहर समाबश छन। तपाईका

िालग ती सब िाग नहन सकछन, तर लतनीहरमालथ तपाईि लवचार पनर याउनन पछ।

• तपाईि क जानन जररी छ

• कर फाइि नमबरका िालग आवदन

• मलिकयर अथात सवासथय हरचाह सवाका िालग भती

• सनटरलिक (Centrelink) िाई समपक

• सवासथय सवा (Health Undertaking Service) मा समपक

• अगरजी भाषा ककषाका िालग नाम रटपाउन

• तपाईको बचचा/बािबालिकािाई लवदयाियमा भना गन

• चािक अननमलतपतरका िालग आवदन ददन

• ब ाक खाता खोलन

• पाररवाररक लचदकतसक खोजन

• महतवपण समपकहर

• गननपन कामको चकलिसट

यदद तपाईिाई अननवाददत कागजात वा दोभाष चालहनछ भन अधयाय 3 मा अगरजी भाषा हननहोस।

तपाईि क जाननन पछ

अषटरलियाको सरकार

अषटरलियामा सरकारका तीन तहहर छन- राषटरमणििीय अथात कमनवलथ (वा फिरि), राजय/परादलशक अथात सटट वा

टररटोरी, र सथानीय अथात िोकि – जसि आपरवासी तथा बालसनदाहरका िालग सवाहर उपिबध गराउाछन।

नय साउथ वलस (New South Wales (NSW)), कवीनसलयाणि (Queensland (Qld)), साउथ अषटरलिया

(South Australia (SA)), तासमालनया (Tasmania (Tas.)), लभकटोररया (Victoria (Vic.)) र वसटन अषटरलिया

(Westen Australia (WA)) र नदन टररटोरी (Northern Territory (NT)) परदशहरिाई थनपर सथानीय सरकारका

कषतरहरमा लवभाजन गररएको छ, जसिाई सथानीय पररषददवारा वयवलसथत गररनछ। कयानबरामा अषटरलियन कयालपटि

टररटोरी (Australian Capital Territory (ACT)) सरकारि सथानीय पररषद सवाहरका साथ सामानयतया राजय

सरकारहरि उपिबध गराउन थनपर सवाहर उपिबध गराउाछ।

अषटरलियामा सरकारि कसरी काम गछ भनन जानकारीका िालग यो वबसाईट हननहोस,

www.australia.gov.au/about-government

131 450 मा फोन गननस

15

टलिफोन- कि गदा

अषटरलियामा, दफकसि िाइनको फोन (वा तारसलहतको फोन), प फोन वा मोबाइि फोनबाट टलिफोन समपक गन

सदकनछ। फोन नमबर ति ददइएअननसार शनर हन सकछिः

• 13/1300 (सथानीय दरमा)

• 1800 (लनिःशनलक कि)

• 04 (मोबाइि) वा

• 02,03,07,08 (सथानीय वा भौगोलिक कषतरीय कोि)

यदद तपाई सोही कषतरीय कोिबाट फोन गरररहननभएको छ भन तपाईिाई एररया कोिको आवशयकता पदन। एक

मोबाइि फोनबाट अको मोबाइि फोनमा कन रा गदा एररया कोि चालहदन।

किको शनलक तपाईि गरको फोनको परकारअननसार फरक पछ, तपाईि परयोग गन टलिफोन कमपनी र तपाईि

रोजननभएको कि योजना। यदद तपाई किको शनलकका बार अलनलित हननहनछ भन तपाईि आफलनो टलिफोन

कमपनीसाग सोधपनछ गननहोस।

अषटरलियामा 13/1300 वा 1800 नमबरमा फोन गदाको िागन कि शनलकका बारमा जानकारीका िालग यो वबसाईट

हननहोस- www.acma.gov.au/Citizen/Consumer-info/All-about-numbers/Special-

numbers/charges-for-calls-to-13-1300-and-1800-numbers-i-acma

13, 1300 वा 1800 बाट शनर नहन टलिफोन नमबरमा कि गदािः

• यदद तपाई अषटरलियालभतरबाट फोन गद हननहनछ भन, पलहिा एररया कोि अलन नमबर हालननस। उदाहरणका

िालग, मिवनबाट लसडनीमा फोन गनका िालग, तपाईि 02 (लसडनीका िालग) एररया कोि, तयसपलछ नमबर

िायि गननपछ।

• यदद तपाई अषटरलियाबालहरबाट फोन गद हननहनछ भनिः

o लयाणििाइन अथात तारसलहतको फोन परयोग गदा, तपाईि जहााबाट फोन गरररहको हो सो

मनिनकका िालग अनतरालषटरय िायलिङ कोि, तयसपलछ अषटरलियन लपरदफकस 61, 0 बाहकको एररया

कोि, र नमबर हालननहोस।

o मोबाइि परयोग गदा, +61, तयसपलछ 0 बाहकको एररया कोि, र तयसपलछ नमबर िायि गननहोस।

o अषटरलियन मोबाइि नमबरमा फोन गनका िालग, अनतरालषटरय िायलिङ कोि राखननपन आवशयकता

हनछ दक हनन भनर तपाईको सथानीय सवा परदायकसाग सोधननहोस र तयसपलछ +61, तयसपलछ एररया

कोिका िालग 0 बाहकको नमबर िायि गननहोस।

अषटरलियाबाट अनतरालषटरय नमबरमा कि गन चाहननहनछ भन, अषटरलियाको अनतरालषटरय िायलिङ कोि – 0011

परयोग गननहोस।

131 450 मा फोन गननस

16

टलिफोन िाइरकटरी

अषटरलियामा दनईवटा मनखय टलिफोन िाइरकटरीहर छन। Yellow Pages मा सवाको परकार वा उतपादनअननसार

वयावसालयक नमबरहर जसत पसि वा वयापारीहरको नमबर सचीकत हनछ। White Pages मा वयवसाय तथा

बालसनदािाई नामअननसार सचीकत गररनछ। यस White Pages मा सरकारी खणि पलन हनछ जसमा सथानीय,

राजय वा परादलशक र अषटरलियन सरकारी एजनसीहरको समपक लववरणहर हनछ। यस पनलसतकाभरर लतनीहरिाई

ररफर गररनछ।

ती फोन पनलसतकाहर लनिःशनलक रपमा हरक वष हर घरपररवारिाई लवतरण गररनछ। लतनीहर हिाक कायािय तथा

पनसतकाियमा पलन उपिबध छन। अनिाइन हनका िालग www.yellowpages.com.au मा Yellow Pages

हननहोस र White Pages का िालग www.whitepages.com.au मा हननहोस र िाइरकटरी सहायताका िालग

1223 (लनिःशनलक कि) मा फोन गननहोस।

समय कषतर

अषटरलियामा तीन समयकषतरहर छन- अषटरलियन पवीय सटयानिि समय (Australian Eastern Standard Time

(AEST वा EST)), अषटरलियन कनरीय सटयानिि समय (Australian Central Standard Time (ACST)) र

अषटरलियन पलिमी सटयानिि समय (Australian Western Standard Time (AWST))।

अकटोबरदलख अलपरिसमम कही राजयहरमा दिाईट सलभग समय (Daylight Saving Time) िाग हनछ,

जानकारीका िालग यो वबसाईट हननहोस- www.australia.gov.au/about-australia/facts-and-

figures/time-zones-and-daylight-saving

सवय-सवा

थनपर सगठनहरसाग तपाईको समसया समाधान गन वा सवा दता गन तपाईि उनीहरको कायाियसमम जानन नपन

लवकलपहर हनछन। सवय-सवा लवकलपहरमा फोन िाइन तथा अनिाइन खाताहरसमत पदछन।

तपाईि आफलनो धरजसो Centrelink, Medicare तथा Child Support वयवसाय सवय-सवाको परयोग यी

वबसाईट माफत गन सकनन हनछिः

• myGov सवा www.my.gov.au मा

• एकसपरस िस मोबाईि एपस Express Plus mobile apps सवा

www.humanservices.gov.au/expressplus मा

• आफ गन अथाग सवय-सवाका िालग 136 240 मा फोन गननहोस वा

• www.humanservices.gov.au/selfservice हननहोस।

कर फाइि नमबरका िालग आवदन

अषटरलियन कामदारहरि उनीहरको आमदानीअननसारको कर सरकारिाई लतछन। अषटरलियामा आमदानी पराि गन,

तपाईिाई कर फाइि नमबर (TFN) को आवशयकता पदछ।

131 450 मा फोन गननस

17

TFN कर तथा अनय सरकारी कायकमको परशासनमा सरकारिाई सघाउ गन वयलकत तथा वयवसायहरिाई परदान

गररन एउटा लबशष नमबर हो। करबाट सगरह गररएको रकम सिक, लवदयािय तथा असपतािजसता सरकारी कायकम

तथा सवामा िगाइनछ।

आमदानीअनतगत कामको जयािा वा तिब, सरकारबाट पराि हन रकम, र बचत खाताबाट आरजजत बयाजिगायतका

िगानीबाट कमाइएका रकमहर पछन।

कर फाइि नमबरका िालग कसरी आवदन ददन

यदद तपाई अषटरलियामा बसाइ सरर आउद हननहनछ वा तपाईसाग अषटरलियामा काम गन अननमलत परदान गन असथायी

बसोबास लभसा छ भन, तपाईि TFN का िालग अषटरलियन कर कायािय अथात Australian Taxation Office

(ATO) को वबसाइटमा गएर, ATO िाई फोन गरर वा ATO को सवा कनरहरमा पनगर आवदन ददन सकनन हनछ। TFN

पराि गन सबभनदा रनत तररका अनिाइन अथात वबसाइट हो- www.ato.gov.au/tfn – तपाईिाई राहदानी र

अषटरलियन ठगानाको आवशयकता पनछ।

यदद तपाई रामरोसाग अगरजी बोलन सकनन हनन भन, अननवाद तथा दोभाष सवा (TIS National) िाई 131 450 मा फोन

समपक गननहोस।

Australian Taxation Office समपक लववरण

टलिफोन 132 861

कायािय www.ato.gov.au/visitus

अगरजीबाहकका अनय भाषाहरमा जानकारी www.ato.gov.au/General/Other-languages

ATO वबसाइट www.ato.gov.au

थप जानकारीका िालग अधयाय 11, पसा हननहोस।

मलिकयर (Medicare) मा दता हन

Medicare अषटरलियाको रालषटरय सवासथय हरचाह परणािी हो, जसि अषटरलियन तथा सथायी बालसनदाका िालग

लनिःशनलक वा सनपथ मलयमा सवासथय हरचाह सवाहर उपिबध गराउाछ।

यदद तपाई Medicare का िालग योगय हननहनछ भन तपाईिाई सवासथय हरचाह सवा तथा कायकममालथ तनरनत पहाच

पराि हनछ। यसमा लनिःशनलक सावजलनक असपताि हरचाह, असपतािबालहरको हरचाहको शनलक, र सनपथ

औषलधहरिगायत पछन।

मलिकयर (Medicare) सवाका िालग www.humanservices.gov.au/medicare जाननहोस वा तपाईको

सथानीय Medicare सवा कनरमा जाननहोस।

131 450 मा फोन गननस

18

Medicare मा कसरी दता हन

Medicare मा दता हनका िालग, तपाईको पासपोट र अनय यातरासमबनधी कागजात बोकर Medicare सवा कनरमा

जाननहोस। यदद तपाईि सब आवशयकता परा गननभयो भन, तपाईिाई असथायी Medicare काि नमबर परदान

गररनछ। हिाकमाफत तपाईि आफलनो Medicare काि िगभग तीन हिापलछ पराि गननहनछ। तपाईि आफलनो घर वा

हिाक ठगाना पररवतन गननभयो भन तपाईि Medicare िाई जानकारी ददननपछ।

सावजलनक असपतािका आकलसमक लवभागहरमा ददनको 24 स घनटा आकलसमक सवा उपिबध छ।

Medicare समपक लववरण

Medicare वबसाईट www.humanservices.gov.au/medicare

आपरवासी, शरणाथी तथा आगनतनकहर का िालग

जानकारी www.humanservices.gov.au/multicultural

अगरजीबाहकका अनय भाषाहरमा मा जानकारी www.humanservices.gov.au/yourlanguage

टलिफोन 132 011

सवा कनर http://humanservices.gov.au/findus

थनपर लनजी सवासथय बीमा कोषहर छन जसि Medicare ि समटन नसकका सवाहरका िालग बीमा परदान गदछन,

उदाहरणका िालग धरजसो दनत हरचाह, परायिः नतर हरचाह तथा धरजसो राजय तथा परदशहरमा एमबनिनस यातायात।

थप जानकारीका िालग अधयाय 9, सवासथय तथा कलयाण हननहोस।

सनटरलिक (Centrelink) िाई समपक

मानव सवा लवभाग अथात Department of Human Services ि Centrelink माफत सामालजक सनरकषा भनकतानी

तथा सवाहर उपिबध गराउाछ। Centrelink ि हाि आएका सथायी बालसनदािाई काम खोजन, कोस वा तालिम पतता

िगाउन र लवदशी सीपिाई मानयता परदान गन परकयामा सहयोग गछ। तपाई सामालजक सनरकषा भनकतानीका िालग

योगय हननहनछ दक थाहा पाउन Centrelink िाई समपक गननहोस। लभसाको आधारमा, तपाईि भनकतानी पराि गननअलघ

पखननपन (waiting period) हन सकछ।

यदद तपाई योगय भएमा, तपाईि Centrelink िाई समपक गरको ददनदलख न तपाईिाई रकम भनकतानी गररनछ।

तपाई अषटरलिया आइपनगको ददनदलख न भनकतानी पाउनका िालग, तपाई वा तपाईको तफबाट तपाईको मानवीय

बसोबास सवा अथात Humanitarian Settlement Services (HSS) परदायक वा परसतावक जसताि Centrelink

िाई तपाई आइपनगको ददनमा समपक गरी 14 ददनलभतर दावी दता गननपछ।

मानवीयताका आधारमा परवश गनहरि अनय सामालजक सनरकषा भनकतानीका अिावा सकट भनकतानी अथात Crisis

Payment पराि गनका िालग योगय हन सकछन। यदद तपाई मानवीयतासमबनधी कायकममाफत आउननभएको हो भन

तपाईि लनमन कन रा गननपछिः

131 450 मा फोन गननस

19

• अषटरलिया आइपनगको सात ददनलभतर दावी गननपछ, वा

• आगमनको सात ददनलभतर दावी गन मनसायि Centrelink िाई समपक गननस र तयो समपकको 14 ददनलभतर

दावी दता गननस।

यदद तपाईसाग बािबचचा छन भन, तपाई सरकारी कोषि परदान गन बािबालिका हकाउन िागन खचको भनकतानी

(payments for the cost of raising children) का िालग योगय हन सकनन हनछ।

(www.humanservices.gov.au/ftb हननहोस) वा बाि हरचाह शनलक (child care fees) का िालग

(www.humanservices.gov.au/childcare हननहोस)

Centrelink समपक लववरण

Centrelink वबसाइट www.humanservices.gov.au/centrelink

आपरवासी, शरणाथी र आगनतनकहर का िालग

जानकारी www.humanservices.gov.au/multicultural

अनय भाषाहरमा जानकारी www.humanservices.gov.au/yourlanguage

फोन सवसवा 136 240

कामको खोजीकता 132 850

अपागता भएका मालनस तथा हरचाहकता 132 717

वदध अषटरलियन 132 300

लवदयाथी तथा परलशकषाथी 132 490

अनिाइन खाता सहायता 132 307

उजनरी तथा परलतकया 1800 132 468

अषटरलियन लसकार 133 633

पररवारहर 136 150

अनय भाषाहरमा जानकारीका िालग 131 202

सवा कनर http://humanservices.gov.au/findus

अनय Centrelink फोन नमबर का िालग www.humanservices.gov.au

अधयाय 5, रोजगारी तथा अधयाय 10, तपाईको पररवार हननहोस।

131 450 मा फोन गननस

20

सवासथय सवा (Health Undertaking Service) मा समपक

यदद तपाईि Department of Immigration and Border Protection को अननरोधमा Health Undertaking

(Form 815) हसताकषर गनन भएको छ भन तपाईि आफलनो आगमनको 28 ददनलभतर तपाईको यहााको समपक

लववरणिाई Health Undertaking Service मा अवगत गराउनका िालग तपाई राजी हननभएको छ। थप

जानकारीका िालग www.bupamvs.com.au/faqs मा जाननहोस।

तपाईको भटन समयका िालग र दता हनका िालग 28 ददनलभतर Health Undertaking को सवा परदायक Bupa

Medical Visa Services (BUPA) िाई समपक गननपन हनछ। तपाईि 1300 794 919 नमबरमा (सोमबारदलख

शनकबारसमम 8.00 लबहानदलख 6.00 बिनकीसमम EST) फोन गरर वा hus@bupamvs.com.au मा इमि गरर

समपक गन सकनन हनछ। उनीहरि तपाईिाई नलजकको Health Authority Clinic मा ररफर गनछन, जसि तपाईिाई

भटन बनदोबसत गनका िालग समपक गनछन।

यदद तपाई मानवीयताको लभसामा आइपनगननभयो भन, तपाईको Humanitarian Settlement Services िाई भनननस

दक तपाईि Health Undertaking मा हसताकषर गननभएको छ। उनीहरि तपाईिाई BUPA िाई समपक गन

सहयोग गनछन।

अगरजी भाषा ककषाका िालग दता

तपाईको सफि बसोबासका िालग अगरजीमा सवाद गन सकनन महतवपण हनछ। यदद तपाई अगरजी बोलन सकनन हनन भन

तपाईिाई जलतसकदो चाािो लसकनका िालग उतपरलतत गररनछ।

वयसक परवासी अगरजी कायकम अथात Adult Migrant English Program (AMEP) ि नयाा आगनतनकका िालग

अगरजी भाषाको ककषा उपिबध गराउाछ। तपाईि 510 घणटासममको लनिःशनलक अगरजी भाषाको ककषा लिनसकन हक पराि

गन सकनन हनछ। AMEP ि लमलन खािको ककषा समय तथा बाि हरचाह परदान गछ ता दक तपाईि आफलनो काम,

पररवार वा अनय परलतबदधता परा गदागद पलन अगरजी लसकन सकनन होस।

अधयाय 3, अगरजी भाषा हननहोस

तपाईको बचचा/बािबालिकािाई लवदयाियमा भना गननहोस

तपाईि आफलनो बचचा वा बािबालिकािाई लवदयाियमा सकदो चाािो भना गननपदछ। आफलना बािबालिका पढाउनका

िालग इचछा गरको लवदयाियमा समपक गरर भना फाराम पराि गननहोस।

तपाईि आफलनो यातराको कागजात तथा बचचाको खोपको रकि दखाउननपन आवशयकता हनछ। लवदयािय जानका िालग

बािबालिकाि आवशयक खोप परा गरको हननपदछ। उनीहरि पलहिा अधययन गरको लवदयाियको ररपोट तथा

परमाणपतरहर लयाउननहोस।

अषटरलियामा, बािबालिकाि पााच वषदलख दश ककषा नपनगसमम लवदयाियमा उपलसथत हन पछ। जवान मालनसहर

जसि दश ककषा परा गरका छन र जबसमम उनीहर 17 वषको उमरमा पनगदनन उनीहरि पणकािीन लशकषा, तालिम

वा रोजगारी, (कमतीमा परलतहिा 25 घणटा) वा ती गलतलवलधहरको सलममशरणमा सहभागी हननपछ।

131 450 मा फोन गननस

21

अगरजी लसकन चाहन बािबालिकाहरका िालग गहन अगरजी भाषा सहायता उपिबध छ।

अधयाय 4, लशकषा तथा तालिम हननस।

सवारीचािक अननमलतका िालग आवदन अषटरलियामा, सवारी चिाउनका िालग चािकअननमलतपतर हननपछ र सवारीसाधन दता भएको हननपछ। यदद तपाईि

चािक अननमलतपतरलवना वा दता नगररएको सवारी चिाउनन भयो भन तपाईिाई जररवाना गररनछ र तपाईको चािक

अननमलतपतर रदद गररनछ। चािक अननमलतपतर तथा कारको दता राजय वा परादलशक सरकारहरबाट गररनछ।

थनपर राजय तथा परदशहरि यदद तपाई सथायी बालसनदा हो र अनय मनिनकको अगरजी भाषामा वा आलधकाररक अननवाद

भएको िाइसनस तपाईसाग छ भन तपाईको आगमनको पलहिो तीन मलहनाका िालग चािक अननलमत परदान गछन।

कागजात अननवादको जानकारीका िालग अधयाय 3, अगरजी भाषा हननहोस।

यस परारलमभक अवलधपलछ, यदद तपाई सवारी चिाउन चाहननहनछ भन तपाईि उपयनकत अषटरलियन चािक अननमलतपतर

लिननपन आवशयकता हनछ। तपाईि जञान परीकषा, वयावहाररक सवारी चािक परीकषा, र आाखाको दलषट जााचमा सफि

हननपछ। अषटरलियामा किा टरादफक तथा मददराजनय सवारीचािक कानननहर छन, जसिाई तपाईि पािना

गनपन हनछ।

तपाईि सदव आफलनो राजय वा परदशको आलधकाररक सरोत हननपन हनछ।

राजय वा

परदश िाइसनस ददन तथा मोटर गािीको

दता गन एजनसी टलिफोन वबसाइट

एसीटी Road Transport Authority 02 6207 7000 www.rego.act.gov.au

एनएसि

बलय Roads and Maritime Services 13 2213

www.rms.nsw.gov.au

एनटी Department of Transport 1300 654 628 https://nt.gov.au/driving

कयएििी Department of Transport and Main Roads 13 2380

http://www.tmr.qld.gov.au/

एसए Transport 13 1084 www.transport.sa.gov.au

तास. Transport Tasmania 1300 851 225 www.transport.tas.gov.au

लभक. VicRoads 13 1171 www.vicroads.vic.gov.au

िबलयनए Department of Transport 13 1156 www.transport.wa.gov.au/index.asp

डराइभरको िाइसनस पराि गनका िालग सावजलनक अलधकारीिाई उपहार वा घस परदान गन खोजनन गरकानननी हो।

अधयाय 8, यातायात हननहोस।

131 450 मा फोन गननस

22

बक खाता खोलननहोस

अषटरलियामा, मालनसहरि आफलनो पसा बक, लबललिङ सोसाइटी वा कलिट यनलनयनमा जममा गदछन। परायिः आमदानी,

तिब तथा जयािा र सरकारी िाभसमत, तपाईको नामको खातामा परतयकष रालखनछ। अषटरलियनहरि आफलनो बकबाट

पसा लनकालन र धरजसो समान दकनदा िलबट कािको परयोग गछन।

समभव भएमा, अषटरलिया आएको 6 हिालभतर बक, लबललिङ सोसाइटी वा कलिट यनलनयनमा खाता खोलननस।

सामानयतया पररचय खनलन कागजातका िालग तपाईको पासपोटको मातर आवशयकता पदछ। 6 हिापिात तपाईिाई

पररचय खनलन अलतररकत कागजातको जररत हनछ। यदद तपाईसाग तपाईको पररचय खनलन थनपर कागजात छन भन

अठरो पन सकछ। आरजजत बयाजमालथ चको दरको कर िागनबाट बचन बकिाई तपाईको कर फाइि नमबर (TFN)

ददननहोस।

अधयाय 11, पसा हननहोस

पाररवाररक लचदकतसक खोजननहोस

'पाररवाररक लचदकतसक' ि तपाईको पररवार र उनीहरको सवासथय आवशयकतािाई लचननछ, र लचदकतसाको कषतरमा

तपाईको पलहिो समपक वयलकत हनछ। यी िाकटरहरिाई General Practitioners वा लजलप (GP) भलननछ।

उनीहरि साधारण लबमारी र घरम बसन दीघरोगीहरका िालग सामानय लचदकतसकीय सहायता उपिबध गराउाछन।

कही मनिनकहरमा िाकटरिाई भटन असपताि न जाननपन आवशयकता हनछ, तर अषटरलियामा यसतो नभई अषटरलियन

GP हरि परायिः कायािय (शलयदकया) बाट वा उपनगरीय कषतरको लकिलनकबाट काम गछन। मालनसहरि परायिः आफ

बसन नलजकका िाकटरिाई भटछन। िाकटरहरि परदान गन सवाबाट सनतनषट नभए वा तपाईिाई उनीहरसाग सलजिो

अननभव नभए, तपाईि िाकटर फन सकनन हनछ।

अधयाय 9, सवासथय तथा कलयाण हननहोस

परमनख समपकहर

सामगरी वबसाइट

TIS National वबसाइट www.tisnational.gov.au

आकलसमक जानकारी www.triplezero.gov.au

सरकारी जानकारी तथा सवाहर www.australia.gov.au

अषटरलियन इलतहास, ससकलत, समाज तथा मलयहर www.border.gov.au/Trav/Life/Aust/Life-in-Australia-book

131 450 मा फोन गननस

23

गननपन कामको चकलिसट

अषटरलियामा जीवन आरमभ पनलसतका मि पढको छन

मि कर फाइि नमबर (TFN) को िालग आवदन ददएको छन /यो मरो िालग िाग हादन

मि Medicare मा दता भएको छन /यो मरो िालग िाग हादन

मि Centrelink िाई समपक गरको छन /यो मरो िालग िाग हादन

मि Health Undertaking Service िाई समपक गरको छन /यो मरो िालग िाग हादन

म अगरजी भाषा ककषाका िालग दता भएको छन /यो मरो िालग िाग हादन

मि मरा बचचा/बािबालिकािाई लवदयाियमा भना गरको छन /यो मरो िालग िाग हादन

मि डराइभरको िाइसनसको िालग लनवदन ददएको छन /मरो िालग यो िाग हादन

मि एउटा बक खाता खोिको छन

मि पाररवाररक िाकटर भटको छन

131 450 मा फोन गननस

24

2 सहयोग पराि गननहोस

यस खणिमा

• आकलसमक सवाहर

• बसोबास सहयोग

• सकटमा सहयोग

आकलसमक सवाहर

आकलसमक अवसथामा, लनमन सवाका िालग 000 मा फोन गननहोसिः

• पनलिस

• एमबनिनस

• दमकि

आकलसमकता, चाह पराकलतक (जसत िढिो, बाढी, आाधी वा भकमप) होस वा अपराकलतक (जसत रासायलनक दनघटना,

सिक दनघटना वा लहसाका परमनख आपरालधक कायहर), यसतो सब समनदायमा लवना चतावनी हन सकछ। यदद कसिाई

अतयनत जररी सहयोग चालहएमा तपाईि 000 नमबरमा फोन गननपछ।

000 (तीनवटा शनय) मा फोन गदा पसा िागदन र अषटरलियामा तपाईि जननसनक फोनबाट गन सकनन हनछ। तपाईको

नाम, कहाा बसननहनछ, र तपाईिाई आवशयक परको सवा भननका िालग तयार रहननहोस।

यदद तपाई अगरजी बोलन सकनन हनन भन, शनरमा अपरटरिाई कन न दकलसमको सवा चालहएको हो भनननस- “Police”,

“Ambulance” वा “Fire” भनननस - र तयसपलछ आफलनो भाषाको नाम भनननस। तपाईिाई दोभाषसाग िाइन

जोलिनछ, तयसि फोन नराखननस। दोभाषि पनलिस, एमबनिनस वा दमकि सवासाग कन रा गराउन सहयोग गनछ।

यदद तपाई घरको टलिफोन परयोग गरररहनन भएको छ भन फोन परयोग भइरहका बिामा आकलसमक सवाि तपाईको

सथान फिा पान सकछ, तयसि फोन नराखननस।

यदद तपाई समाटफोन परयोग गरररहननभएको छ भन, गनगि सटोर (Google Store) बाट

http://play.google.com/store/apps/details?id=com.threesixtyentertainment.nesn मा र एपल एप

सटोर (Attorney General's Department) बाट

http://www.triplezero.gov.au/Pages/EmergencySmartphoneApp.aspx मा Emergency+

एलिकसन लनिःशनलकरपमा िाउनिोि गनका िालग उपिबध छ। यसि तपाईको सथानको सचना आकलसमक सवािाई

उपिबध गराउन सहयोग गछ।

000 (तीनवटा शनय) सवा (अगरजीबाहकका अनय भाषामा समत) बार जानकारीका िालग

www.triplezero.gov.au मा जाननहोस।

131 450 मा फोन गननस

25

पनलिस

पनलिसबाट सहायता चालहन आकलसमकता का िालग, 000 मा फोन गननहोस र “Police” भनननहोस। याद राखननस, यदद

तपाई अगरजी बोलननहनन भन फोन नराखननस - तपाईको भाषा क हो भनननहोस र एक जना दोभाष िाइनमा आउनछ।

समसया तयलत गमभीर छन भन, 13 1444 नमबर वा तपाईको सथानीय पनलिस सटसनमा फोन गननहोस, जनन

White Pages मा ‘Police Stations’ पनलिस सटसन अनतगत सचीकत हनछ। पनलिस सवाहर लनिःशनलक हनछन।

समनदायमा जीवन तथा समपलततको सनरकषा गन, अपराध रोकन तथा पतता िगाउन, र शालनत कायम राखन उददशय परहरीको

हनछ। जहाा घरिन झगिा हनछ वा शारीररक, यौन वा मानलसक दनरपयोगको घटना हनछ तयहाा परहरीि पाररवाररक

मामिामा पलन हसतकषप गन सकछन। परहरीहर सना शलकतसाग जोलिएका हादनन। परहरीहरि राजनीलतमा कन न भलमका

लनवाह गदनन।

थप जानकारीका िालगिः

कषतर परहरी सवा वबसाइट

ACT ACT Policing www.police.act.gov.au

NSW New South Wales Police Force www.police.nsw.gov.au

NT Northern Territory Police www.pfes.nt.gov.au/police.aspx

Qld Queensland Police www.police.qld.gov.au

SA South Australia Police www.sapolice.sa.gov.au

Tas. Tasmania Police www.police.tas.gov.au

Vic. Victoria Police www.police.vic.gov.au

WA Western Australia Police www.police.wa.gov.au

रालषटरय Australian Federal Police www.afp.gov.au

एमबनिनस

आकलसमकतामा, जसत गमभीर लबमारी वा चोट जसिाई तनरनत औषधोपचारको सहायता चालहनछ, 000 मा फोन

गननहोस र “Ambulance” भनननहोस। एमबनिनसि असपतािमा आकलसमक यातायात सवा परदान गछ र तनरनत

लचकतसकीय धयान ददनछ। याद गननहोस, तपाई अगरजी बोलननहनन भन फोन नराखननहोस - आफलनो भाषा भनननहोस र

दोभाष िाइनमा जोलिनछ।

तपाई कहाा बसननहनछ, एमबनिनसबाट कलत टाढा यातरा गननहनछ, तपाईको लबमारीको परकलत र तपाई छन टको िालग योगय

हननहनछ दक हनन तयसको आधारमा तपाईि एमबनिनस परयोग गरबापत रकम लतननपन हन सकछ। Medicare ि

एमबनिनस खचिाई बयहोदन, तर कही लनजी सवासथय बीमा तथा एमबनिनस सदसयताि बयहोछन। (अधयाय 9,

सवासथय तथा कलयाण हननहोस)।

131 450 मा फोन गननस

26

आकलसमक नभएका लचदकतसकीय मामिाका िालग अधयाय 9, सवासथय तथा कलयाण हननहोस।

थप जानकारीका िालगिः

राजय वा परदश एमबनिनस सवा वबसाइट

ACT ACT Ambulance Service www.ambulance.act.gov.au

NSW Ambulance Service of NSW www.ambulance.nsw.gov.au

NT St John Ambulance Australia www.stjohn.org.au

Qld Queensland Ambulance Service www.ambulance.qld.gov.au

SA SA Ambulance Services www.saambulance.com.au

Tas. Tasmanian Ambulance Service www.dhhs.tas.gov.au

Vic. Ambulance Victoria www.ambulance.vic.gov.au

WA St John Ambulance Australia www.stjohn.org.au

दमकि

आगोिागी जोलखमको रपमा भएको आकलसमकतामा, जसत घरमा आगिागी वा गयास चनहावट भएमा, 000 मा फोन

गननस र “Fire brigade” भनननहोस। याद गननहोस, तपाई अगरजी बोलननहनन भन फोन नराखननहोस - आफलनो भाषा

भनननहोस र दोभाष िाइनमा जोलिनछ।

दमकिि आगो लनभाउाछ, जलिरहका भवनबाट मालनसिाई उददार गछ र गयास वा रासायलनक पदाथ खतराको रपमा

रहको अवसथामा सहयोग गछ।

दमकि सवाहर लनिःशनलक छन।

तपाईि आगिगीबाट कसरी जोलगन सकनन हनछ र आगिगी हादा क गननपछ भनन लवषयको जानकारीका िालग,

अधयाय 12, नागररक सहभालगता र राजय वा परदशको दमकि सवाको वबसाइट हननसिः

राजय वा परदश आगिगी लनभाउन सवा वबसाइट

ACT ACT Fire & Rescue www.esa.act.gov.au/actfr

NSW Fire and Rescue NSW www.fire.nsw.gov.au

NSW Rural Fire Service www.rfs.nsw.gov.au

NT NT Police, Fire and Emergency Service http://www.pfes.nt.gov.au/Fire-and-Rescue.aspx

Qld Queensland Fire and Emergency Services www.fire.qld.gov.au

131 450 मा फोन गननस

27

राजय वा परदश आगिगी लनभाउन सवा वबसाइट

SA SA Metropolitan Fire Service http://www.mfs.sa.gov.au/site/home.jsp

SA Country Fire Service www.cfs.sa.gov.au

Tas. Tasmania Fire Service www.fire.tas.gov.au

Vic. Metropolitan Fire Board www.mfb.vic.gov.au

Country Fire Authority www.cfa.vic.gov.au

WA Department of Fire and Emergency Services

www.fesa.wa.gov.au

पराकलतक लवपद

पराकलतक लवपद जसत िढिो, बाढी वा आाधी छ भन राजय तथा परादलशक सरकारका अलधकारीि आकलसमक

सवाहरको सयोजन गछन। सवयसवक सवाहर जसत राजय वा परादलशक आकलसमक सवाहर (SES) तथा गरामीण आगो

लनभाउन सवाहरि वयावसालयक आगो लनभाउन, पनलिस तथा उददार सवाहरिाई सघाउ पनर याउाछन।

पराकलतक लवपद तथा अनय आकलसमकताका बिामा अषटरलियन सरकारका एजनसीहर, अषटरलियन रकषा बि िगायत,

सहायता परदान गन अलघ बढन सकछन। अषटरलियाका सलनक बिहर राजनीलतमा भाग लिदनन।

पराकलतक लवपदबाट बचनका िालग तपाईि सहयोग पाउन सकनन हनछ। थप जानकारीका िालग

www.disasterassist.gov.au मा जाननहोस।

अषटरलियामा सब तहका सरकार पराकलतक लवपद वा आकलसमकताका िालग तयार हनछन। थप जानकारीका िालग,

तपाईको राजय वा परादलशक वबसाइट हननहोसिः

आकलसमक कनर वबसाइट

ACT http://esa.act.gov.au/emergency-management/emergency-arrangements

NSW www.emergency.nsw.gov.au

NT www.pfes.nt.gov.au/Emergency-Service/Publications-and-forms.aspx

Qld www.disaster.qld.gov.au

SA www.safecom.sa.gov.au/site/home.jsp

Tas. www.ses.tas.gov.au

131 450 मा फोन गननस

28

आकलसमक कनर वबसाइट

Vic. www.igem.vic.gov.au

WA www.fesa.wa.gov.au

National Crisis Co-ordination www.ag.gov.au/EmergencyManagement/About-us-emergency-management/Australian-Government-Crisis-Coordination-Centre/Pages/default.aspx

पराकलतक लवपदको जानकारी www.australia.gov.au/about-australia/australian-story/natural-disasters

िढिो

िढिो एक आगिगी हो, जनन घाास, बनटयान वा रखलबरवाबाट शनर हनछ र जीवन, समपलतत र वातावरणमा जोलखम

उतपनन गछ। िढिो वषको कन न पलन समयमा िागन सकछ तर बढी जोलखम चालह गमी मलहनामा हनछ जब बनटयान,

घाास वा झािीहर बढी सनखखा हनछन। आगो धर तातो, गहन तथा रनत गलतको हन सकछ। आगोबाट लनसकन बाकिो

धवााि दखन वा सवास फन गाहरो हन सकछ। अषटरलिया यसका िढिो लबरददको कठोरताका िालग लचलननछ।

यदद तपाई आगोको जोलखम भएको कषतरमा बसननहनछ भन आगिगीबाट जोलगन योजना बनाउननस। यसि तपाईिाई

आगिगीका बिामा क गननपछ भनन लवषयमा महतवपण लनणय लिन सहयोग गनछ- जसत कलतबिा छोडन, क साथमा

िजान र जनावरहरिाई क गन।

आगिगीका लवषयमा, कसरी तयार रहन िगायतका थप जानकारी चालहएमा मालथ टबिमा सचीकत तपाईको

राजय वा परादलशक दमकि सवािाई समपक गननहोस।

अनय आकलसमक नमबरहर तपाईको White Pages ि लनमन नमबरहर िगायतका आकलसमक टलिफोन नमबरहर सचीकत गछिः

आकलसमक सवा टलिफोन 24 घणटा वबसाइट

Poisons Information Centre 13 1126 http://www.poisonsinfo.nsw.gov.au

Child Abuse Prevention Service

1800 688 009 www.childabuseprevention.com.au/reporting-abuse.html

आतकवादको जोलखम अषटरलिया लहसातमक अलतवादबाट आफन िाई जोगाउनका िालग परलतबदध छ। लहसातमक अलतवाद लवचारधारा, धम वा

राजनीलतजनय िकषय हालसि गनका िालग गररन लहसाको परयोग वा सहायता हो। अषटरलियाको सनरकषाका िालग सतक

भएर र लहसातमक अलतवादको जोलखम बनझर सबि योगदान ददन सकछन।

131 450 मा फोन गननस

29

थप जाननका वा तपाईको लचनता वयकत गनका िालगिः

रालषटरय टलिफोन वबसाइट

National Security Hotline 1800 1234 00 www.nationalsecurity.gov.au/WhatAustraliaisdoing/Pages/TheNationalSecurityHotline.aspx

Living Safe Together www.livingsafetogether.gov.au/pages/home.aspx

Report Online Extremism www.reportextremism.livingsafetogether.gov.au/

बसोबास सहयोग

अषटरलियन सरकारि अषटरलियाको लवलवधतापण समाज (Australia’s diverse society) िाई सहायता परदान गछ।

जानकारीका िालग, www.dss.gov.au/our-responsibilities/settlement-and-multicultural-

affairs/programs-policy/a-multicultural-australia मा जाननहोस।

मानवीयता समबनधी परवशकता तथा योगय आपरवासी जो हािसाि अषटरलिया आइपनगका छन र अषटरलियन समाजको

सहभागी सदसय बनका छन, उनीहरको सहयोगका िालग अषटरलियन सरकारि सवाहरमा िगानी गछ। यसको जोि

बसोबासको पलहिो पााच वषिाई हनछ। लनमन सवाहर उपिबध छन:

• बसोबास सवा अननदान (Settlement Service Grants)

• वयसक परवासी अगरजी कायकम (Adult Migrant English Program) (AMEP)

• अननवाद तथा दोभाष सवा (TIS National)।

लवशष रपमा मानवीयता समबनधी परवशकताका लनलमत लनमन बसोबास िगायतका सवा उपिबध छनिः

• मानवीय बसोबास सवा कायकम(Humanitarian Settlement Services)

• जरटि मामिा सहायता कायकम(Complex Case Support Program)

• एकि आएका साना उमरका मानवीयता समबनधी परवशकताका िालग सहायता

Humanitarian Settlement Services र Complex Case Support परदायक खोजनका िालग

www.dss.gov.au/our-responsibilities/settlement-and-multicultural-affairs/programs-

policy/settlement-services/settlement-services-locator जाननहोस।

अनय बसोबासका ससाधनहर www.dss.gov.au/our-responsibilities/settlement-and-multicultural-

affairs/programs-policy/taking-the-initiative/resources मा पाउन सदकनछ।

TIS National तथा AMEP समबनधी थप जानकारीका िालग अधयाय 3, अगरजी भाषा हननहोस।

131 450 मा फोन गननस

30

मानवीय बसोबास सवा कायकम (Humanitarian Settlement Services)

Humanitarian Settlement Services (HSS) ि हािसाि आएका शरणाथी तथा मानवीयता समबनधी

परवशकताहरिाई उनीहरको परारलमभक बसोबासको अवलधभरका िालग सघन बसोबास सहायता उपिबध गराउछ।

यस HSS कायकम बािबालिका र यनवाहहरको लवशष आवशयकता िगायतका वयलकतगत आवशयकताका आधारमा

तयार गररएको छ। HSS ि गराहकहरिाई अषटरलियाको आरजथक तथा सामालजक जीवनमा सहभागी हन सहयोग

गदछ। यसि उनीहरिाई भलवषयमा सवतनतर रपमा सवाहरमा पहाच पाउनका िालग सीप तथा जञानसमपनन तनलयाउाछ।

HSS कायकम अनतगत उपिबध सवाहर लनमन िगायतका छनिः

• आगमनमा एअरपोटमा सवागत र छोटो अवलधको घरबास परदान

• दीघकािीन आवास पलहचान गनमा सहायता

• मि धारका एजनसी, समनदायका कायकम, सवासथय तथा अनय बसोबास सवाहरबार जानकारी तथा

लसफाररश

• एउटा अलभमनखीकरण कायकम

गराहकहर HSS कायकममा सामानयतया 6 दलख 12 मलहनासमम रहनछन।

थप जानकारीका िालग हननहोसिः

Humanitarian Settlement

Services जानकारी वबसाइट

Humanitarian Settlement Services www.dss.gov.au/our-responsibilities/settlement-and-multicultural-affairs/programs-policy/settlement-services/humanitarian-settlement-services-hss

हािका HSS सवा परदायकहरको सची

www.dss.gov.au/our-responsibilities/settlement-and-multicultural-affairs/programs-policy/settlement-services/settlement-services-locator

जरटि मामिा सहायता कायकम (Complex Case Support Program)

Complex Case Support (CCS) कायकमि अनय बसोबास सवाको कषतरभनदा बढी आवशयकता भएका योगय

मानवीयता समबनधी परवशकताहरिाई लवशष तथा सघन मामिा वयवसथापन सवा परदान गछ। गराहकहर CCS

कायकमका िालग आगमन पिात पााच वषसममका िालग योगय हनछन। CCS का बारमा थप जानकारीका िालग,

www.dss.gov.au/our-responsibilities/settlement-and-multicultural-affairs/programs-

policy/settlement-services/complex-case-support-programme मा जाननहोस।

यदद कसिाई यस परकारको सहायताको आवशयकता दलखएको तपाईिाई थाहा छ, वा कोही तयसतो वयलकत छ भन

1300 855 669 नमबरमा Complex Case Support टोिीिाई फोन िगाउननस।

131 450 मा फोन गननस

31

बसोबास सवा अननदान (Settlement Service Grants)

यस कायकमि अषटरलियामा नयाा आगमनकताको सहयोग गन ससथाहरिाई कोष उपिबध गराउाछ।

यदद तपाई सथायी बालसनदा हो र गत पााच वषमा लनमन तवरबाट अषटरलिया आउननभएको छ भन तपाईि

Settlement Grants अनतगत सवाहरमालथ पहाच राखन सकनन हनछिः

• मानवीयता समबनधी परवशकता

• तलिो तहको अगरजी दखखि भएको पररवारको िाइनको आपरवासी

• सीपसमपनन आपरवासीको लनभर वयलकत जसको तलिो तहको अगरजी दखखि छ र जो गरामीण वा कषतरीय भागमा

बसोबास गरको छ।

गरामीण तथा कषतरीय भभागका कही असथायी बालसनदाहर (समभालवत लववाह तथा असथायी पाटनर लभसा भएका तथा

लतनमा लनभर वयलकतहर) जो गत पााच वषमा आइपनगका छन र तलिो तहको अगरजी दखखिता छ भन उनीहर योगय

हन सकछन। अनय परीकषणकािीन वा असथायी लभसा भएकाहर यी सवाहरका िालग योगय छनन।

Settlement Grants ि भखर आइपनगका समनदायहर जसि उलिखय सखयामा नयाा आगनतनकहर पराि गरररहका छन

र आयोजना, योजना तथा सवाहरका िालग वकाित गन सहायताको आवशयकता छ उनीहरिाई पलन सहायता

परदान गछन।

सवा परदायकहरि मिधारका सवाहर जसत आवास, बाि हरचाह, रोजगारी तथा लवदयाियका िालग सहायतामा

पहाचका िालग सहयोग गछन। तपाईिाई समनदायमा बसोबास गन तथा अगरजी भाषा तालिम, लशकषा र रोजगारीमा

पहाच पनर याउन सहयोग गनका िालग सहायता सजालािमा उनीहरि तपाईिाई जोडन सकछन।

थप जानकारीका िालगिः

बसोबास सवा अननदानसमबनधी जानकारी वबसाइट

Settlement Services grants program का बारमा

www.dss.gov.au/grants-funding/grant-programmes/settlement-services-fact-sheet

DSS Grants Service Directory http://serviceproviders.dss.gov.au

मानवीयता समबनधी एकि नाबािकको सहायताका िालग

यो कायकमि योगय नाबािक (जोसाग दक त सथायी बालसनदा, असथायी मानवीयता समबनधी, असथायी सनरकषा वा

समानानतर महतवपण असथायी लभसा छ) िाई हरचाह, सनपरीवकषण तथा सहायताका िालग सघाउ गछ।

थप जानकारीका िालग www.border.gov.au/about/corporate/information/fact-sheets/uhm-

programme मा जाननहोस र एकि मानवीयतासमबनधी नाबािक (Unaccompanied Humanitarian Minors)

हननहोस।

131 450 मा फोन गननस

32

बसोबासका िीभीिीहर

Department of Immigration and Border Protection ि अदिका तथा एलसयाबाट हािसाि आएका

शरणाथीहरका िालग अषटरलिया- एउटा नयाा घर (Australia – A New Home) नामको िीभीिी उतपादन गरको छ।

िीभीिीमा आवास, सवासथय, लशकषा, पसा, काम, पररवार, अषटरलियन काननन तथा अषटरलियामा बसाइजसता लवषयमा

जानकारी रालखएको छ।

अिीकी शरणाथीका िालग अमहाररक, लिका, दकरनिी, सनिालनज अरलबक, सवालहिी तथा लतलगरनया भाषाहरमा

िीभीिी उपिबध छ।

एलसयन शरणाथीहरका िालग बरजमज, लचन (हाका), कारन, नपािी तथा रोलहनगया भाषाहरमा िीभीिी उपिबध छ।

दनव खाि िीभीिीमा अगरजी भाषाको लवकलप र अगरजी उपशीषक (सबटाइटलस) छ। यसका भागहर अगरजीमा

Border TV मा पलन उपिबध छन। यसका िालग www.youtube.com/user/ImmiTV मा जाननस र

‘orientation information’ खोजी गननस।

िीभीिीको परलतलिलपका िालग, तपाईको बसोबास सवा परदायकिाई भनननहोस,

DVD.Requests@border.gov.au मा इमि गननस वा www.border.gov.au/about/contact/offices-

locations/australia मा Department of Immigration and Border Protection िाई समपक गननहोस।

राजय तथा परादलशक बसोबास सहयोग

सब राजय तथा परादलशक सरकारहरसाग बहसासकलतक तथा आपरवास मालमिा हन कायाियहर हनछन। सथानीय

सरकारि पलन नयाा बालसनदाका िालग सहायता उपिबध गराउाछन। अधयाय 12, नागररक सहभालगता हननहोस।

थप जानकारीका िालगिः

राजय वा

परदश एजनसी वबसाइट

ACT Office of Multicultural Affairs http://www.communityservices.act.gov.au/multicultural

Multicultural Services www.communityservices.act.gov.au/multicultural/services

NSW Multicultural NSW language services

www.crc.nsw.gov.au/services

Multicultural NSW Settlement Portal

http://multicultural.nsw.gov.au/communities/new_arrivals_to_nsw/

NSW Community Organisations http://multicultural.nsw.gov.au/communities/communities/

131 450 मा फोन गननस

33

राजय वा

परदश एजनसी वबसाइट

NT Office of Multicultural Affairs http://dcm.nt.gov.au/strong-community/multicultural-affairs

NT Multicultural Information Directory

https://nt.gov.au/community/multicultural-communities/Contact-a-multicultural-service-or-community-group

Qld Multicultural Affairs Queensland www.multicultural.qld.gov.au

Queensland Multicultural Resource Directory

www.communities.qld.gov.au/multicultural/multicultural-communities/multicultural-resource-directory

SA Multicultural SA www.multicultural.sa.gov.au/new-migrants

Multicultural Communities Council of SA Directory

www.mccsa.org.au

Tas. Multicultural Tasmania www.multicultural.tas.gov.au

Vic. Victorian Multicultural Commission www.multicultural.vic.gov.au

समनदाय िाइरकटरी

(Community Directory)

www.multicultural.vic.gov.au/resources/community-directory

WA Office of Multicultural Interests www.omi.wa.gov.au

WA Culturally and Linguistically Diverse (CaLD) community services directory

www.omi.wa.gov.au/omi_db_msd.cfm

सथानीय सरकारका सवाहर

तपाईको सथानीय पररषदि तपाई बसन कषतरको हरचाह गछ र सथानीय समनदायका मालनसिाई थनपर महतवपण सवाहर

उपिबध गराउाछ। सथानीय समपलतत मालिकि लतरका करबाट पररषदिाई आरजथक कोष परदान गररनछ। सथानीय

सरकारी सवाहरमालथको पहाचका िालग तपाईि समपलततको मालिक हननपदन।

थनपर पररषदहरि जानकारी पनलसतका वा नयाा बालसनदाका िालग सथानीय सवा तथा सनलवधा (फोहोर सगरहको समय,

सावजलनक सवासथय तथा मनोरजालनका सनलवधाहर) बारको जानकारी राखर सचना पचाहर उतपादन गछन। लत पचा

तपाईि पररषदबाट लसध वा पराि हिाकमाफत पराि गन सकनन हनछ।

थप जानकारीका िालग तपाईको सथानीय पररषद वा पनसतकाियमा जाननहोस। पररषदको टलिफोन नमबर तथा ठगाना

लजलिाको नाम अनतगत White Pages मा सचीकत छन।

131 450 मा फोन गननस

34

थप जानकारीका िालगिः

कषतर सथानीय सरकारको जानकारी वबसाइट

ACT ACT Government – Canberra Connect

www.act.gov.au

NSW Office of Local Government www.olg.nsw.gov.au

NT Department of Local Government and Community Services

www.localgovernment.nt.gov.au/council_information

Qld Department of Infrastructure, Local Government and Planning

http://dilgp.qld.gov.au

SA Department of Planning and Local Government

www.dpti.sa.gov.au/local_govt

Tas. Local Government Division www.dpac.tas.gov.au/divisions/local_government

Vic Local Government Victoria www.delwp.vic.gov.au/local-government/find-your-council

WA Department of Local Government and Communities

www.dlgc.wa.gov.au/Pages/default.aspx

रालषटरय Australian Local Government

Association – लिङकहर

http://alga.asn.au/?ID=275&Menu=56,199,219

जातीय तथा समनदाय सगठनहर

अषटरलियामा, थनपर जातीय तथा समनदाय सगठनहर छन जसि लवलभनन ससकलत, भालषक तथा धारजमक पषठभलमका

मालनसहरको रलचिाई परलतलनलधतव तथा सवा परदान गछन। ती सगठनहरि तपाईिाई सहयोग गन सकछन वा जसि

सहयोग गछ उसकहाा जान बाटो दखाइददन सकछन। जातीय तथा समनदाय किबहर, सघ तथा धारजमक सगठनहरिाई

Yellow Pages मा 'किब' तथा 'सगठन' अनतगत समाबश गररएको छ।

थनपर कषतरहरमा आपरवासी ससाधन कनर िगायत बसोबास सवा परदायकहर छन। ती सगठनहर सरकारदवारा सञचालित

छनन, तर कहीि बसोबास सवाहर उपिबध गराउन सरकारी रकम पराि गछन। लतनीहरि तपाईिाई सहयोग गन

सकछन वा तपाईको आवशयकता तथा रलच अननसारका सगठनहर खोजन सघाउ गछन।

131 450 मा फोन गननस

35

थप जानकारीका िालगिः

कषतर एजनसी वबसाइट

रालषटरय Federation of Ethnic Communities’ Councils of Australia (FECCA)

www.fecca.org.au

रालषटरय Settlement Council of Australia www.scoa.org.au

रालषटरय Multicultural Youth Advocacy Network www.myan.org.au/

सकटमा सहयोग

यदद तपाईिाई खादयानन, कपिा, बास वा फरजनचरको एकदम जररत छ भन तपाईि गरसरकारी सगठनबाट सहयोग

पराि गन सकनन हनछ। सहयोग मागनका िालग नलहलचकचाउननस।

लवशष सवाहर पराि गनका िालग तपाई योगय हननपछ वा कही लनलित आवशयकताहर परा गनन पछ।

थप जानकारीका िालग हननहोसिः

रालषटरय एजनसीहर वबसाइट

The Salvation Army www.salvos.org.au

St Vincent de Paul Society www.vinnies.org.au

The Smith Family www.thesmithfamily.com.au

Mission Australia www.missionaustralia.com.au

Anglicare Australia www.anglicare.asn.au

Red Cross www.redcross.org.au/contact-us.aspx

Department of Human Services www.humanservices.gov.au/crisis

सकटमा टलिफोन परामश

लनिःशनलक रपमा हरक ददन 24 स घणटा, हिामा सात ददन सकट परामश ददन टलिफोन परामश सवाहर छन।

यदद तपाई लनराशाको अननभव गननहनछ, कोहीसाग कन रा गननपन छ वा उनीहरको लबशषजञ परामश सवा परयोग गन

चाहननहनछ भन उनीहरिाई फोन गननस। सहयोग मागनन सही हनछ।

131 450 मा फोन गननस

36

रालषटरय एजनसीहर टलिफोन 24 घणटा वबसाइट

Lifeline Helpline 13 1114 www.lifeline.org.au

Kids Helpline 1800 551 800 www.kidshelp.com.au

Child Abuse Prevention Service 1800 688 009 www.childabuseprevention.com.au

Relationships Australia Crisis Line 1300 364 277 www.relationships.org.au

1800 RESPECT 1800 737 732 www.1800respect.org.au

131 450 मा फोन गननस

37

3 अगरजी भाषा

यस खणिमा

• अननवाद तथा दोभाष सवा (TIS National)

• अगरजी लसकाइ

अननवाद तथा दोभाष सवा (TIS National)

दोभाषको काम गदा

अननवाद तथा दोभाष सवा (TIS National) ि आवशयक परको बिा ततकाि टलिफोन दोभाष सवा उपिबध

गराउाछ। 160 भनदा बढी भाषा तथा भालषकाहरमा दोभाषहर उपिबध छन। यदद तपाईिाई आफलनो भाषा नबोलन

कससाग सवाद गननपन आवशयकता छ भन तपाईिाई (TIS National) ि सहयोग गन सकछ।

टलिफोनमा दोभाषहर ददनमा 24 घणटा, हिामा सात ददन उपिबध हनछन र आकलसमक अवसथाहरमा सहयोग गन

सकछन। तपाईि TIS National िाई सरकारी एजनसी, समनदालयक समहहर तथा वयवसायहरसाग सवाद गदा परयोग

गन सकनन हनछ।

सामानयतया, TIS National अगरजी नबोलनहरका िालग लनिःशनलक हनछ। यदद तपाई सरकारी लवभागसाग कन रा गद

हननहनछ भन तयो सगठन दोभाषको खचका िालग लजममवार हनछ। कही वयवसाय तथा समनदाय सवाहरि पलन

लनिःशनलक दोभाष सवा उपिबध गराएका हन सकछन।

TIS National दोभाष परयोग गनका िालग 131 450 नमबरमा फोन गननहोस र अपरटरिाई तपाईि बोलन भाषा

बताउननहोस। अपरटरि दोभाषिाई समपक गनछ। जब तपाई दोभाषसाग जोलिननहनछ, तपाईि कन रा गन चाहको

सगठनको नाम तथा टलिफोन नमबर उपिबध गराउननहोस।

तपाईि समपक गन चाहको सगठनिाई कायािय समयमा फोन गननपनछ।

तपाईको िाकटरिाई भटदा दोभाष चालहनछ भन, िाकटरको Priority िाइन (Doctor’s Priority Line) माफत

TIS National िाई समपक गरर टलिफोन दोभाषको वयवसथा लमिाउनका िालग िाकटरिाई भनननहोस। िाकटरि

परतयकष दोभाषको वयवसथा पलन गन सकछन। औषलध लबतरक फामसीि औषलधका बारमा तपाईसाग कन रा गन टलिफोन

दोभाषको परयोग गन सकछन। यो सरकारदवारा उपिबध गराइएको लनिःशनलक सवा हो।

लनिःशनलक टलिफोन दोभाष सवा लनमन समहहरसाग सवाद गनका िालग उपिबध हन सकछिः

• गर-नाफामिक, गरसरकारी, समनदायमा आधाररत सगठनहर

• ससद सदसयहर

• सथानीय सरकारी अलधकारीहर (रकम दर, फोहोर सकिन तथा शहरी सवाहरजसता मामिाको समबनधमा)

• टरि यनलनयनहर

• ररयि सटट एजनसीहर

131 450 मा फोन गननस

38

TIS National का िालग काम गदा

TIS National करारमा दोभाषको रपमा काम गन इचछनक अषटरलियन सथायी बालसनदा तथा नागररकहरबाट

पराि हन सोधपनछिाई सवागत गछ। थप जानकारीका िालग TIS National को वबसाइट

www.tisnational.gov.au/en/Interpreters हननहोिा।

तपाईको महतवपण कागजातको अननवाद

योगय आपरवासीहरि उनीहरको बसोबाससाग समबलनधत वयलकतगत कागजातहरिाई अगरजीमा अननवाद गराउन सकछन

(उदाहरणका िालग, जनम वा लववाह दता परमाणपतर, डराइभर िाइसनस, र लशकषा तथा रोजगारीका कागजातहर)।

तपाई अषटरलिया आएको पलहिो दनई वषलभतर वा सथायी बालसनदाको हकमा यो लनिःशनलक हनछ।

थप जानकारीका िालग हननहोसिः

TIS National सवा समपक लववरण

अननवाद तथा दोभाष सवा

(TIS National) 24 घणट सवा 131 450

TIS National वबसाइट www.tisnational.gov.au/en/Non-English-speakers

कागजात अननवाद

बारमा जानकारी

www.dss.gov.au/our-responsibilities/settlement-and-multicultural-affairs/programs-policy/settle-in-australia/help-with-english/free-translating-service

‘मिाई दोभाष चालहनछ’ काि

गर-अगरजी भाषीहरि जब उनीहरिाई सरकारी एजनसी, समनदाय समह तथा वयवसायहरसाग सवाद गन आवशयकता

पछ दोभाषको िालग अननरोध गन ‘मिाई दोभाष चालहनछ’ (I need an interpreter) काि परयोग गन सकछन।

कािमा TIS National को समपक लववरण तथा तपाईको इलचछत भाषाको नाम िखन ठाउा हनछ। जब तपाईिाई

दोभाषको जररत पछ काि दखाउननहोस।

TIS National ि यी कािहर उनीहरको गराहकिाई ददनका लनलमत सरकारी एजनसी, समनदाय समह र गरनाफामनखी

एजनसीहरिाई उपिबध गराएका हनछन।

यदद तपाईिाई यो काि हिाकमाफत आओस भनन चाहननहनछ भन, tispromo@border.gov.au

मा TIS National िाई इमि गननहोस वा 1300 655 820 नमबरमा फोन गननहोस।

दोभाष सकत

131 450 मा फोन गननस

39

यस दोभाष सकत (यस पनलसतकाको हरक पषठमा र मालथपरि) ि सीलमत अगरजीको जञान भएका मालनसहरिाई

उनीहरि सरकारी सवा परयोग गदा भाषा सहायताको िालग माग गन सकछन भनन सचना ददनछ।

तपाईि यो सकतिाई सावजलनक असपताि, परहरी सटसन, राजयका लवदयािय, समनदाय कनर, आवास तथा रोजगारी

कायािय, सथानीय पररषद तथा आपरबास ससाधन कनरजसता बसोबास सवा परदायकहरकहाा दखन सकनन हनछ।

अगरजी लसकाइ

बयसक परवासी अगरजी कायकम (Adult Migrant English Program) (AMEP)

अगरजी अषटरलियाको रालषटरय भाषा हो। अषटरलियाका मालनसहरि थनपर भाषाहर बोलछन, तर अषटरलियन जीवनमा पर

सहभागी हनका िालग तपाईि अगरजी बोलनन र बनझननपन आवशयकता हनछ। अगरजी लवना, तपाईि महतवपण सवाहरमा

पहाच पाउन र सवतनतर हन करठन हनछ। अगरजी भाषाको सीप तपाई अषटरलियामा काम गन चाहननहनछ भन पलन

महतवपण हनछ।

यदद तपाई अषटरलियन नागररक बनन चाहननहनछ भन तपाईि कसरी अगरजी बोलन जानननपन हनछ।

Adult Migrant English Program (AMEP) अषटरलियन सरकारको लवततीय िगानीमा सञचालित छ र योगय

आपरवासी तथा मानवीयता समबनधी परवशकतािाई 510 घणटासममको लनिःशनलक अगरजी भाषा ककषा परदान गछ।

यदद तपाई अषटरलियामा बसोबास गरररहको वयसक आपरवासी वा मानवीयता समबनधी परवशकता, सथायी लभसा वा

योगय असथायी लभसा परदान गररएको छ र कम अगरजी बोलननहनछ वा दफरटकक बोलननहनन भन तपाई AMEP का िालग

योगय हन सकनन हनछ। 15 दलख 17 वष बीच उमर भएका कही जवान आपरवासीहर पलन योगय हन सकछन।

https://docs.education.gov.au/node/37165 मा एउटा जानकारीपतर छ जसि तपाईिाई अझ बढी

बताउनछ।

AMEP ककषामा तपाईि अगरजी भाषाका सीपहर तथा अषटरलियन समाजबारको जानकारी पाउननहनछ। तपाईि

समान पषठभलम, अननभव तथा िकषय भएका अनय नयाा आगनतनकसाग भटननहनछ, र तपाईि नयाा साथीहर बनाउनन हनछ।

AMEPअषटरलियन सरकारबाट सवीकलत लिएका सवा परदायकहरबाट परदान गररनछ। अनय भाषा बोलनहरका िालग

अगरजी लसकाउन परलशलकषत लशकषकहरदवारा ककषामा लसकाइनछ।

तपाईको सवा परदायकि तपाईिाई ककषा रोजन सहयोग गनछ, जनन ककषा तपाईका िालग सकदो उततम पररणाम

सनलनलित गन तपाईको आवशयकतासाग रामरोसाग मि खानछ। लवलभनन समयमा (ददवा, सााझ तथा सिाहनत) र लवलभनन

ठाउाहरमा पणकािीन तथा आलशक ककषाहर हनछन तादक तपाईि आफिाई जलहि र जहाा उपयनकत हनछ तयस ककषामा

लसकन सकनन हनछ। दर लसकाइ ककषा, अनिाइन तथा घरमा लसकाउन बनदोबसत पलन उपिबध छन।

तपाईसाग बािबालिका छन भन AMEP child care पलन हननहोस।

AMEP का िालग महतवपण समयतालिका

AMEP माफत अगरजी भाषाको ककषामा पहाच राखन तपाईको अषटरलिया आगमनको लमलति वा तपाई यसअलघ न

अषटरलियामा हननहनछ भन लभसा शनरआतको 6 मलहनालभतर तपाईि सवीकलतपराि AMEP सवा परदायकसाग दता

हननपछ। तपाईि अगरजी ककषा अषटरलिया आगमनको वा लभसा शनरआतको एक वषलभतर शनर गननपछ।

131 450 मा फोन गननस

40

तपाईको आगमनको लमलत वा लभसा शनरआतको लमलतबाट तपाईसाग AMEP माफत अगरजी लसकनका िालग पााच वष

छ। यदद तपाईिाई लवशष आवशयकता छ, सीलमत मातरामा लवदयाियमा ककषा लिएको वा करठन पव-आपरवास अननभव

छ भन तपाई अलतररकत पाठका िालग योगय हननहनछ।

थप जानकारीका िालगिः

अमप (AMEP) समपक लववरण

टलिफोन 13 38 73

AMEP वबसाइट www.education.gov.au/amep

इमि skilling@education.gov.au

अगरजीबाहकका अनय भाषा बारमा जानकारी www.education.gov.au/amep-information-other-languages

मि कहाा अगरजी लसकन सकछन?

AMEP परदायक तथा लसकाइ कनरहर

www.education.gov.au/adult-migrant-english-program-service-providers

AMEP अनिाइन www.amepdl.net.au

तपाईको सवा परदायकि AMEP परा गरपिात थप अधययनको योजना बनाउन तपाईिाई सहयोग गनछ।

लशकषा र रोजगारीका िालग लशप (Skills for Education and Employment) (SEE)

यदद तपाई जालगर खोलजरहननभएको छ भन, Skills for Education and Employment (SEE) कायकमि

सहयोग गन सकछ। SEE ि काम गन योगय उमरका जालगर खोजनहर जसिाई कम साकषरता वा अगरजी भाषाको

सीपको कारणि रोजगारी खोजन करठनाइ छ उनीहरिाई 800 घणटासममको लनिःशनलक भाषा, साकषरता तथा

सखयातमक परलशकषण र वयावसालयक लसकाइ उपिबध गराउाछ। यो कायकमि तपाईिाई दनई वषसमम सहायता

गन सकछ।

सदकयरपमा काम खोलजरहका र योगय आमदानी सहायता रकम वा भतता पराि गरररहका मालनसहर मातर SEE का

िालग योगय हनछन। कही मालनस Adult Migrant English Program (AMEP) सकाएपलछ वा यदद उनीहर

AMEP का िालग योगय छनन भन SEE मा पहाच राखछन।

थप जानकारीका िालग, Centrelink िाई भटननहोस वा फोन गननहोस, तपाईको रोजगारी सवा परदायकसाग कन रा

गननहोस, वा SEE को वबपज www.education.gov.au/skills-education-and-employment मा जाननहोस।

अधयाय 5, रोजगारी पलन हननहोस।

131 450 मा फोन गननस

41

4 लशकषा तथा तालिम

यस खणिमा

• बाि हरचाह

• खिसमनह (िगरनप)

• लवदयािय तथा पवलवदयािय

• वयावसालयक लशकषा तथा तालिम

• रालषटरय तालिम उजनरी हटिाइन (National Training Complaints Hotline)

• लवशवलवदयािय

• लशकषा वा तालिमको िालग योगयता तथा सीपको पलहचान

• लवदयाथी सहायता भनकतानी

• लवदयाथी छन ट काि

• समनदालयक छोटो पाठयकम

यदद तपाईिाई अगरजी लसकाइका लवषयमा जानकारीको जररत छ भन अधयाय 3, अगरजी भाषा हननहोस।

बाि हरचाह

तपाईिाई आफलनो बचचा तपाईको काम, अधययन वा अनय परलतबदधताका कारण कोही अरको औपचाररक हरचाहमा

छोडननपन आवशयकता हन सकछ – तयो हो, बाि हरचाह। सही बाि हरचाह तथा पव लसकाइ सवा रोजनन

पररवारहरका िालग एउटा गाहरो लनणय हन सकछ। यो तपाईको पररवारको आवशयकता र वातावरणमा भर पछ

जसमा तपाई तथा तपाईको बचचाि बढी सलजिो महसनस गनछ। सब बाि हरचाह सवा परदायक योगय हन पछ, वा

लशकषा तथा हरचाहमा सवीकत योगयतातफ काम गरररहको हननपछ।

बाि हरचाहि हाि आएका बािबालिका तथा उनीहरका बाबनआमाका िालग थनपर िाभहर परदान गछ। थनपर अषटरलियन

पररवारहरि यसता सवाहर परयोग गछन।

बाि हरचाह तथा पव लसकाइ सवाहरि बािबालिकािाई सामालजक, भावनातमक तथा लसकाइका सीपहर लवकास

गन सहयोग गछ। लवलभनन पषठभलमका बािबालिकाि अगरजी लसकनछन र उनीहर नयाा वातावरणसाग पररलचत हनछन।

उचच गनणसतरको पव बालयावसथा लसकाइ तथा बाि हरचाह कायकमि बचचाको समगर लवकास, लशकषा तथा जीवनको

पलछलिो समयमा रोजगारीको परलतफिमा सनधार लयाउाछ।

बाि हरचाह परयोग गननको अथ तपाई आफन तालिम, अधययन वा काममा जान सकनन हनछ जसि तपाईको पररवारिाई

सहायता गछ र तपाईको बसोबास सफि हन समभावना बढाउाछ।

लवलभनन परकारका बाि हरचाह सवाहर उपिबध छन। तयसमा िामो ददवा हरचाह, पररवार ददवा हरचाह,

कलहिकाही गररन हरचाह तथा घरम गररन िगातका हरचाह पछन। साथ, छनिी हरचाह तथा पराथलमक लवदयाियको

उमरका बािबालिकाका िालग लवदयािय अवलध बालहरको हरचाह पलन।

131 450 मा फोन गननस

42

• िामो ददवा हरचाह (Long Day Care) िाई कलहिकाही ा कनरमा आधाररत हरचाह भलननछ र

सामानयतया भवन वा भवनको अश जसिाई लवशषरपमा बाि हरचाह कनरको रपमा परयोग गनका लनलमत

बनाइएको हनछ, यसतो ठाउामा उपिबध गराइनछ।

• पररवार ददवा हरचाह (Family Day Care) यसतो हरचाह हो जहाा दतावाि लशकषकि अनय मालनसहरका

बािबालिकािाई उनीहरको आफलन घरमा हरचाह परदान गछन।

• यदाकदाको हरचाह (Occasional Care) लनयलमतरपमा बाि हरचाहको जररत नपन पररवारहरका

िालग उपयनकत हनछ।

• घरलभतरको हरचाह (In-home Care) बाि हरचाहको िलचिो रप हो जहाा एक मानयतापराि लशकषकि

बािकक घरमा हरचाह परदान गदछ। यो बािबालिकाका िालग लनलित पररलसथलतहरमा मातर उपिबध

हनछ।

• बाि हरचाह कनर जसि बािबालिकािाई लवदयाियका िालग तयार गछ, तयहााको पवलवदयािय वा

दकनिरगाटन कायकममा पलन बािबालिका उपलसथत हन सकछन। लतनिाई White Pages टलिफोन

लनदलशकामा सचीकत गररएको छ।

लनमन कन रा पतता िगाउन 1800 670 305 नमबरमा रालषटरय बाि हरलवचार पहाच हटिाइन अथात

National Child Care Access Hotline िाई फोन गननहोस वा www.mychild.gov.au/ वबसाइटको

MyChild मा जाननहोसिः

• तपाईको सथानमा सवीकत बाि हरचाह सवा

• उपिबध बाि हरचाहका परकार तथा समभालवत ररकत सथान

• सवीकत बाि हरचाहको खचका िालग सरकारी सहयोग

• लवशष आवशयकता भएका बािबालिकाका िालग सवाहर

• लवलवध सासकलतक पषठभलम भएका बािबालिकाका िालग सवाहर

रालषटरय बाि हरचाह जानकारी वबसाइट

तपाईको नलजक बाि हरचाह कनर पतता िगाउननस www.mychild.gov.au

सरकारी सहयोग बाि हरचाह कनरको शनलकका िालग www.humanservices.gov.au/childcare

सरकारी सहायतामा पररवतनहर www.education.gov.au/jobsforfamilies

Department of Education and Training,

पव बालयावसथा तथा बाि हरचाह

www.education.gov.au/early-childhood-and-child-care

तपाईको पररवारका िालग सही हरचाह रोजदा https://docs.education.gov.au/node/29716

131 450 मा फोन गननस

43

AMEP बाि हरचाह

Adult Migrant English Program (AMEP) ि लवदयािय उमरभनदा कमका बािबालिकािाई उनीहरको

आमाबाबनि AMEP ककषामा भाग लिएका छन भन मातर लनिःशनलक बाि हरचाह उपिबध गराउाछ। AMEP सकपलछ,

तपाईि आफलनो बाि हरचाह बनदोबसतको समीकषा गननपछ दकनदक अर कायकमहरि ती खचहर वयहोदनन।

बाि हरचाहमा काम गदा

बािबालिकाि सकदो उततम हरचाह पाएको सनलनलित गन अषटरलियामा बाि हरचाहिाई रामररी लनयमन गररनछ।

अषटरलियन सघीय सरकार तथा राजय र परादलशक सरकारहर बाि हरचाहका िालग सयनकतरपमा लजममवार छन।

बाि हरचाह सवा तथा यसमा काम गन लशकषकि बाि लशकषा, सनरकषा र कलयाण, र बाि हरचाह भनकतानीसाग

समबलनधत लवलभनन काननन तथा लनयमहरको अननसरण गननपन हनछ।

यदद तपाई औपचाररक बाि हरचाह गलतलवलधमा भाग लिनका िालग अगालि बढननभयो भन, ती र अनय कतवयका

बारमा सचत रहननहोस। तपाईिाई लशकषा तथा हरचाहमा सवीकत योगयता भएको वा यसतफ िागको हननपन

आवशयकता हनछ, खासगरी Technical and Further Education (TAFE) इलनसटचयनट जसतो Registered

Training Organisation माफत Certificate III in Children's Services हननपछ।

तपाईि आफलनो आमदानी Centrelink तथा Australian Taxation Office मा खनिाउनन पछ। सब दकलसमका

औपचाररक बाि हरचाहिाई ती आवशयकताहर िाग हनछ।

बाि हरचाह सवा तथा लशकषकहरि उनीहरको कतवय परा गदनन भन यसका िालग आरजथक जररवानादलख लिएर

आपरालधक अननसनधान तथा अलभयोगसममको गमभीर दणि हनछ।

बाि हरचाह लशकषक हन लवषयमा थप जानकारीका िालग, तपाईको राजय तथा परादलशक सरकारको लशकषा लवभागको

वबसाइटमा जाननहोस।

िगरनप

िगरनप (Playgroup) अनौपचाररक सतर हो जहाा आमा, बनबा, हजनरबनबा हजनरआमा, हरचाहकता, बािबालिका तथा

बचचाहर आरामदायी वातावरणमा साग भट गछन।

िगरनपि अनय बािबालिकासागको नयाा अननभव तथा अनतकयामा उनीहरको सहभालगतामाफत बािबालिकाको

लसकाइ तथा लवकासिाई सहयोग गन सकछ। िगरनपमा उपलसथत हादा पररवारबाट एलकिएको अननभलत कम हनछ,

दकनदक िगरनपि सथानीय समनदायसाग जोडनका िालग लनयलमत सामालजक कयाकिाप तथा अवसरहर उपिबध

गराउाछ।

िगरनपि लवलभनन सथानहरमा भरमण गछन र यसिाई आमाबाबन तथा हरचाहकताि आयोजना गरका हनछन। यसमा

सामि हन लनणय गननअलघ सामानयतया तपाईि लनिःशनलक भट गन सकनन हनछ। हरक पलछलिा भरमणमा मनोरजालन वा

किाका सामगरीको खच समटनका िालग थोर शनलक िागन सकछ, जनन िगरनपअननसार भर पछ।

1800 171 882 मा Playgroup Australia िाई समपक गननहोस वा िगरनप खोजनका िालग

www.playgroupaustralia.com.au/ मा जाननहोस।

131 450 मा फोन गननस

44

लवदयािय तथा पवलवदयािय

पवलवदयािय वा दकनिरगाटन लवदयाियभनदा अगालिका वषमा सब बािबालिकाका िालग उपिबध छ। पवलवदयाियि

लवदयािय जाननअलघ बािबालिकािाई शारीररक, मानलसक तथा सामालजकरपमा लवकास हन सहयोग गछ।

बािबालिकाि पााच वषको उमरदलख दश वष नभएसमम लवदयाियमा उपलसथत हन पछ। दशौ ा वषपिात

17 वष नभएसमम उनीहरि पणकािीन लशकषा, तालिम वा रोजगारी वा यी सबको सलममशरणमा भाग लिनन पछ।

(हिामा कमतीमा 25 घणटा)।

सामानयता, बािबालिकाि 12 वा 13 वषको उमर समम पराथलमक लवदयाियमा उपलसथत हनछन र तयसपलछ 17

वा 18 वषको उमरसमम उचच लवदयािय वा हाई सकनि (वा 'मादयालमक लवदयािय') मा। कही किज (उचच मादयालमक

लवदयािय) आफलनो ककषा 11 र 12 वषका लवदयाथीहरका िालग मातर हो जो अलनतम उचच लवदयाियको परीकषाका िालग

तयारी गद हनछन।

तपाईि आफलना बािबालिकािाई सरकारी वा दक गरसरकारी लवदयाियमा पठाउन सकनन हनछ। White Pages

मा लवदयाियहर सचीकत छन।

सरकारी लवदयाियि लनिःशनलक लशकषा परदान गछ। तथालप, धर लवदयाियि शलकषक तथा खिकन द कायकमहरका

िालग सानो रकमको वारजषक शनलकका िालग अननरोध गछन। बाबनआमाि अलतररकत सामागरीहर जसत लससाकिम,

किम, दकताब तथा लवदयाियको पोशाकिगायतका िालग वयवसथा लमिाउनन पछ।

असथायी लभसा भएका लवदयाथीहरिाई पर लवदयािय शनलक लतननपन हनछ – लवदयाियसाग बनझननस।

गरसरकारी लवदयाियि शनलक लतराउाछन, र लतनीहरसाग धारजमक समबदधता वा लनलित शलकषक दशन हन सकछ।

लनजी लशकषाका िालग बनझन, रोलजएका लवदयाियमा सीध समपक गननस वा सानदरजभक गरसरकारी शलकषक

अलधकारीसाग भटनका िालग समय लमिाउननस।

यदद तपाईिाई लवदयािय अगालि वा पछालि हरचाहको आवशयकता छ भन, वा लवदयाियको छन िीका बिामा

हरचाह चालहनछ भन लवदयाियमा सोधननस।

भना

तपाईको बचचािाई लवदयाियमा भना गनका िालग, लवदयाियमा फोन गननहोस वा तयही ा जाननहोस। तपाईि आफलनो

लभसा वा अषटरलियामा परवश गरको कागजात, तपाईको बचचाको जनमलमलतको परमाण, र उनीहरको अलघलिो लशकषासाग

समबलनधत लवदयािय ररपोटिगायतका अनय कागजहर लिएर जाननपछ। तपाईि खोपको कागजात पलन दखाउननपछ।

अधयाय 9, सवासथय तथा कलयाण हननहोस।

लवदयािय छाननन एउटा करठन लनणय हन सकछ। www.myschool.edu.au/ वबसाइटको MySchool मा तपाईि

सथानीय लवदयाियका बारमा धर लसकन सकनन हनछ।

131 450 मा फोन गननस

45

गर-अगरजी भाषी लवदयािय बािबालिका

अगरजी लसकन सहायता सवाहर अषटरलियाभर फरक फरक छन। थप जानकारीका िालग तपाईको राजय वा परदशको

लशकषा अलधकारी वा तपाईको बचचाको लवदयाियिाई समपक गननहोस।

राजय वा

परदश जानकारी वबसाइट

ACT Education and Training Directorate www.det.act.gov.au/teaching_and_learning/english-as-an-additional-language-or-dialect

NSW Department of Education www.schools.nsw.edu.au/gotoschool/a-z/esl.php

NT Department of Education https://nt.gov.au/learning/international-students-and-migrants/english-as-a-second-language-students

Qld Department of Education and Training

http://education.qld.gov.au/schools/about/support.html

SA Department for Education and Child Development

www.sa.gov.au/topics/education-skills-and-learning/schools/curriculum-and-learning/student-support-programs/english-as-a-second-language

Tas. Multicultural Access Point www.multicultural.tas.gov.au/education_and_english

Vic. Department of Education and Training

www.education.vic.gov.au/school/teachers/teachingresources/diversity/eal/Pages/ealnewstudent.aspx

WA Department of Education http://det.wa.edu.au/curriculumsupport/eald/detcms/navigation/program-information/eal-d-school-programs/

लवदयाियमा दोभाषहर

बािबालिका सिगन लवषयमा लवदयाियमा छिफि गदा सीलमत अगरजी बोलन वा कही नबोलन आमाबाबन र

हरचाहकतासाग दोभाष उपलसथत हननपछ। लवदयाियमा भटननपव TIS National िाई 131 450

(24 घणटा, हिाको सात ददन) नमबरमा समपक गननहोस वा www.tisnational.gov.au मा जाननहोस।

131 450 मा फोन गननस

46

वयावसालयक लशकषा तथा तालिम (Vocational Education

and Training) Vocational Education and Training (VET) ककषा तयसता मालनसहरका िालग हो जो परालवलधक वा लशलपका

सीपहर वा कन न लवशष कामका िालग सीप चाहनछन। सचना परलवलध, वयवसाय सवा, किा तथा लमलिया, पयटन तथा

अलतलथ सतकार, बाि हरचाह, यातायात तथा िलजलसटक, लनमाण, खानी, उतपादन तथा गरामीण उदयोगजसता कषतरमा

थनपर वयावसालयक तालिमका ककषाहर हनछन।

VET अधययनमा पहाच राखननभनदा पलहिा, तपाईिाई मन पन कोसहरबार खोज-अधययन गननहोस र अषटरलियामा

जालगरका िालग कन न सीपहरको माग छ हननहोस। MySkills को वबसाइट www.myskills.gov.au ि जानकारी

उपिबध गराएर यस खोज-अधययनमा सहयोग गछ।

MySkills को वबसाइटि अषटरलियामा VET कोसहर परदान गन तालिम सगठनबार पलन जानकारी परदान गदछ।

लतनमा Technical and Further Education (TAFE) इलनसटचयनट, Adult and Community Education

(ACE) सगठन, र Private Registered Training Organisations (RTOs) िगायत पछन।

मादयलमक लवदयाियका लवदयाथीहरि उनीहरको लवदयाियको अलनतम वषहरमा VET कोस लिन सकछन। VET

कोसका िालग शनलक लिइनछ र लवदयाथीहरि दकताब, सामगरी वा औजार आफ दकनननपन हनछ। कही कोसहरमा

छालननका िालग लवदयाथीहरि मादयालमक लवदयािय परा गरको हननपछ।

लििोमा तह र मालथका VET कोसमा भना भएका योगय लवदयाथीहरका िालग, अषटरलियन सरकारि भट दफ

हलप (VET FEE-HELP) ऋण योजना परदान गदछ। VET FEE-HELP ि लवदयाथीहरिाई लवततीय

सहायता परदान गछ ता दक उनीहरि आफलनो शनलक अगालि न लतनन नपरोस। VET FEE-HELP ऋण पराि गन

लवदयाथीहरि एकपटक लतनीहरको आमदानी नयनतम दफता भनकतानीको सघारमा पनगपलछ कर परणािीमाफत

सो ऋण दफता लतनन पछ। यसतो ऋणको िालग आवदन गदा, हसताकषर गननअलघ सब कतवय र

आवशयकताहरबार सचत हनन तपाईको लजममवारी हो। VET FEE-HELP बार थप जानकारीका िालग,

http://studyassist.gov.au/sites/studyassist/helppayingmyfees/vet-fee-help/pages/vet-fee-help

मा जाननहोस।

कषतर VET जानकारी टलिफोन वबसाइट

रालषटरय My Skills Training Directory

www.myskills.gov.au

ACT Skilled Capital 02 6205 8555 www.skills.act.gov.au/?q=skills-training-act

NSW Smart and Skilled 1300 772 104 www.smartandskilled.nsw.gov.au

NT Northern Territory Training Entitlement

https://nt.gov.au/learning/adult-education-and-training/vocational-education-and-training-VET

131 450 मा फोन गननस

47

कषतर VET जानकारी टलिफोन वबसाइट

Department of Business 08 8999 5511 http://www.vet.nt.gov.au/

Qld Skills Gateway 1300 369 935 www.skillsgateway.training.qld.gov.au

SA Work Ready 1800 506 266 www.skills.sa.gov.au/training-learning

Tas. Skills Tasmania http://www.skills.tas.gov.au/learners

Vic. Victorian Training Guarantee

13 1823 www.education.vic.gov.au/training/learners/vet/pages/funding.aspx

WA Future Skills 08 6551 5000 www.futureskillswa.wa.gov.au/studentsparents/Pages/default.aspx

योगयता तथा सीपको पलहचानबार जानकारीका िालग अधयाय 5, रोजगारी हननहोस।

रालषटरय तालिम उजनरी हटिाइन

(National Training Complaints Hotline) National Training Complaints Hotline उपभोकताहरका िालग वयावसालयक लशकषा तथा तालिमसाग समबलनधत

उजनरी दता गन एउटा रालषटरय सवा हो। सवाि उपभोकताहरिाई उजनरीमा सहायता गन उपयनकत

एजनसी/अलधकारी/अलधकारकषतर लसफाररश गदछ।

अषटरलियन, राजय वा परादलशक सरकारहर िगायतका थनपर एजनसी र सगठनहरको सिगनता हनाि वयावसालयक लशकषा

तथा तालिम कषतर जरटि छ। उपभोकतािाई उजनरी दता गन सनवयवलसथत र सरि तररका उलचत हनछ।

Hotline ि उजनरीबार अननसनधान गदन तर उजनरीिाई लवचार गनका िालग बढी उपयनकत एजनसी, अलधकारी वा

अलधकारकषतरमा पठाइददनछ। Hotline बार थप जानकारी https://www.education.gov.au/NTCH

मा उपिबध छ।

Hotline सोमबारदलख शनकबारसमम लबहान 8 बजदलख बिनका 6 बजसमम रालषटरयरपमा सञचािन हनछ। टलिफोन

नमबर हो 13 38 73। लिलखत उजनरीहरिाई skilling@education.gov.au मा इमि गन सदकनछ। यसमा

तपाईको समपक लववरणिगायत जलतसकदो बढी लववरण समावश गननस, ता दक तपाईको उजनरीिाई गहनरपमा

लवचार गररनछ।

दोभाष सवाहर 131 450 मा फोन गरर TIS National माफत उपिबध हनछ। National Training Complaints

Hotline िालग मागननस।

131 450 मा फोन गननस

48

लवशवलवदयािय

अषटरलियन लवशवलवदयाियहर लवशवम उततममधयमा पछन। अनिरगराजनएट लिगरी कोस सामानयता तीन वषको हनछ, तर

िामो अवलध लिन िबि-लिगरी तथा पोसट-गराजनएट अधययन कोस पलन उपिबध छन। कही कोसमा दर (अनिाइन)

लसकाइ तथा पाटटाइम लवकलपहर पलन छन। लवशवलवदयाियि छोटा वयावसालयक लवकास कोस पलन परदान

गन सकछन।

अषटरलियन लशकषा परणािीका बारमा थप जाननका िालगिः

• यदद तपाई अषटरलियामा बसाइ सन वा अषटरलियामा अधययन गन सोचद हननहनछ भन

www.studyinaustralia.gov.au मा जाननहोस।

• यदद तपाई घरिन लवदयाथी वा मानवीयतासमबनधी लभसा हो भन, www.studyassist.gov.au

मा जाननहोस।

यदद तपाईिाई अषटरलियन उचच लशकषा इलनसटचयनट र अधययन कषतरको तनिना गननछ भन, तपाईि यसतो

www.qilt.edu.au मा गन सकनन हनछ।

परवश आवशयकता, भना तथा कोसहरको जानकारीका िालग, तपाईि आफि चाहको लवशवलवदयािय वा तपाईको

राजय वा परदशमा रहको लवशवलवदयािय (tertiary) भना कनरमा

http://studyassist.gov.au/sites/studyassist/mytertiarystudyoptions/courses_quals/pages/enrolli

ng-in-a-course मा समपक गननहोस।

सीलमत अगरजी भएका लवदयाथीहरि उनीहरको लवशवलवदयाियिाई समपक गननपछ र उनीहरको कोसका िालग

आवशयक अगरजीको सतरबार बनझननपछ। तपाईको अगरजी तयहाा अधययन गनका िालग ठीक छ भनन सनलनलित गन

लवशवलवदयािय शनर हननभनदा अगालि तपाईि अगरजी भाषाको कायकममा भना हननपन आवशयकता हन सकछ।

लवशवलवदयािय र कोसअननसार लवशवलवदयाियको कोसको शनलकमा फरक पछ। तपाई भना हननपव कोसको कनि िागत

कलत हो, तपाईि कसरी लतननहनछ, र तपाईि पनसतक, आवास र सामानय जीवन धानन खच कसरी जनटाउननहनछ लवचार

गनन पछ।

घरिन लवदयाथीिाई लवशवलवदयाियमा अधययनाथ सहयोग गन, सरकारि लवशवलवदयाियिाई आरजथक सहयोग उपिबध

गराउाछ र योगय लवदयाथीिाई Higher Education Loan Program (HELP) माफत सथान र पहाच उपिबध

गराउाछ। योगय भएमा, तपाईि पढाइको शनलक अगरीम लतननपदन तर एकपटक तपाईको आमदानीि नयनतम दफता

भनकतानीको सीमा भटपलछ तपाईि HELP ऋणिाई कर परणािीमाफत दफता भनकतानी गन सकनन हनछ। ती सीमािाई

वारजषकरपमा सचीकत गररनछ र StudyAssist (www.studyassist.gov.au) मा पाउन सदकनछ।

अनतरालषटरय लवदयािय सहायता

तपाई अषटरलियामा अधययन गद हननहनछ भन सहायताका िालग तपाईको लशकषा तथा तालिम इलनसटचयनट समपकको

पलहिो लवनदन हो। तपाईि अनतरालषटरय लवदयाथीका िालग बसोबास जानकारी

www.studyinaustralia.gov.au/global/live-in-australia मा पाइनछ र तिका साइटमा जाननहोस:

131 450 मा फोन गननस

49

अनतरालषटरय लवदयाथीिाई जानकारी वबसाइट

Department of Education and Training www.internationaleducation.gov.au/

Future Unlimited www.studyinaustralia.gov.au/

Immigration information www.border.gov.au/Trav/Stud

लशकषा वा तालिमका िालग योगयता तथा सीपहरको पलहचान

यदद तपाई अषटरलियामा अधययन वा तालिम हालसि गन इचछा गननहनछ भन, शनरमा तपाईको योगयता वा लवदशमा

गरको कामको अननभविाई तालिम परदायक, लवशवलवदयािय, वा सीप मलयाकन अलधकारीमाफत औपचाररक रपमा

मानयता परदान गनन सहयोगी सालवत हनछ। यसि तपाईिाई कोसमा भनाका आवशयकताहर परा गन सहयोग गछ,

वा तालिममा आवशयक समयिाई पलन छोटयाउाछ।

योगयता तथा सीपको पलहचानबार जानकारीका िालग अधयाय 5, रोजगारी हननहोस।

लवदयाथी सहायता भनकतानी

Youth Allowance (16-24 वष उमरका मालनसहरका िालग) र Austudy (25 वष र सोभनदा मालथका िालग)

ि अषटरलियन बालसनदाहर जो सवीकत अधययन गरररहका पणकािीन लवदयाथी हन र जसको आमदानी तथा समपलतत

लनलित सीमालभतर छ उनीहरिाई लवततीय सहायता उपिबध गराउाछ।

कन न अवलध (waiting period) धर नव आगनतनक बालसनदाहरका िालग िाग हनछ। शरणाथी तथा मानवीयतासमबनधी

परवशकतािाई यस कन न अवलधका िालग छन ट छ। थप जानकारीका िालग, Centrelink िाई

www.humanservices.gov.au/customer/subjects/payments-students-and-trainees मा समपक

गननहोस।

अधयाय 10, तपाईको पररवार पलन हननहोस।

लवदयाथी छन ट काि

कही राजय तथा परदशहरमा, लवदयािय तथा उचच लशकषाका लवदयाथीहर लवदयाथी कािका िालग योगय हन सकछन। यो

कािि उनीहरिाई सवाका िालग भनकतानी गदा छन टको अलधकार परदान गछ, उदाहरणका िालग सावजलनक यातायात।

तपाईको लवदयािय वा ससथािाई लवदयाथी काि पराि गन लबलधबार सोधननहोस।

समनदायका छोटा कोसहर

वयसक र समनदाय लशकषा (Adult and Community Education) (ACE) ि सथानीय समनदायहरमा मालनसिाई

15 वषअलघदलख शलकषक कोसहर परदान गछ। ACE कोस सामानयतया धर िचक खािका हनछन र फरक दकषता र

पषठभलमका मालनसहरिाई पलन उपयनकत हनछ। सामानयतया, कोसको अवलध हिामा दनईदलख तीन घणटा, 6 दलख 8

हिा, वा परा ददनको कायशािा हनछ। परायिः कोसहर सााझ वा सिाहनतमा लिइनछ।

131 450 मा फोन गननस

50

ACE कोस सामानयतया योगयतामनखी हादन, तर लतनहरि थप औपचाररक लशकषा तथा कामसाग समबलनधत तालिमका

िालग माग उपिबध गराउन सकछन। ACE ि कामसाग समबलनधत सीप तथा पररचयपतर पलन उपिबध गराउन सकछन

वा वयलकतगत, जीवनशिी वा सामालजक आवशयकतािाई सनतनषट पान सकछन।

कही छोटा कोसहरिाई मानयता परदान गररनछ र जञान तथा सीप उपिबध गराउनका िालग लिजाइन गररनछ,

उदाहरणका िालग, किा, सचना परलवलध, साना वयवसाय, अनय भाषाहर तथा खिकन द।

Technical and Further Education (TAFE) र Vocational Education Training (VET) सगठनहरि

छोटा मानयतापराि कोसहरका साथसाथ मानयता पराि नभएका छोटा कोसहर परदान गन सकछन। पलछलिो कोसमा

कन न औपचाररक मलयाकन हादन।

131 450 मा फोन गननस

51

5 रोजगारी

यस खणिमा

• कामको खोजी

• सनटरलिङक

• योगयता तथा सीपहरको पलहचान

• कायसथिमा अलधकार तथा सनरकषण

• कायसथिमा सवासथय तथा सनरकषा

• सनपरएननएसन

कामको खोजी

अषटरलियन शरम बजार धरन परलतसपधी हन सकछ। आरजथक ततवहर, तपाईको योगयता, सीप तथा अगरजी बोलन कषमता

तथा तपाईि खोलजरहको कामको परकारि तपाईि कलत लछटो काम पाउननहनछ भननमा परभाव पाछ। कामको

उपिबधता अषटरलियाको लवलभनन भागमा फरक फरक हनछ।

दलनक अखबारि सामानयता 'Job Vacancies' (वा ‘Positions Vacant’) को लवजञापन गछन। कामका िालग

आवशयकता अनिाइनमा पलन सचीकत हनछन। लनजी रोजगारी एजनसीहर टलिफोन लनदलशका र थनपर अनिाइन भती

वबसाइटमा सचीकत हनछन।

तपाईि अषटरलियाभरर कामका िालग ररकत सथानहर jobactive मा www.jobactive.gov.au/ खोजन सकनन हनछ, जनन

कामको िालग अषटरलियाको ठिो लनिःशनलक अनिाइन वबसाइट हो।

सवयसवाि रोजगारीको माग उपिबध गराउन सकछिः अधयाय 12, नागररक सहभालगता हननहोस।

सनटरल िक (Centrelink)

Centrelink ि कामको खोजी गनहरका िालग भनकतानी तथा सवाहर परदान गछ। यदद तपाई कामको खोजी

गरररहननभएको छ, मानयतापराि अधययन परा गद हननहनछ वा सवीकत गलतलवलध गद हननहनछ भन तपाई आमदानी

सहायता भनकतानी पराि गनका िालग योगय हननहनछ।

Centrelink समपक लववरण

Centrelink वबसाइट www.humanservices.gov.au

आपरवासी, शरणाथी तथा आगनतनकबार जानकारी www.humanservices.gov.au/multicultural

अनय भाषाहरमा जानकारी www.humanservices.gov.au/yourlanguage

अनय भाषाहरमा जानकारीका िालग 131 202

कामको खोजी गनहरका िालग टलिफोन 132 850

131 450 मा फोन गननस

52

तपाईिाई काम भिाउनको िालग सहयोग गन, Centrelink ि jobactive वा Disability Employment

Services जसता रोजगारी सवा परदायक (Employment Services Provider) कहाा लसफाररश गन सकछ। यदद

तपाई दनगम सथानमा बसननहनछ भन तपाईिाई समनदाय लवकास कायकम (Community Development Program)

परदायककहाा लसफाररस गन सदकनछ।

जबएलकटभ (jobactive)

jobactive ि कामको खोजीकतािाई रोजगारदातासाग जोलिददनछ र यो अषटरलियाभरका 1700 भनदा बढी सथानका

सवा परदायकदवारा परदान गररनछ। jobactive परदायकि उनीहरको गराहकको आवशयकताअननसारको सवाहर

बनाउाछन। गराहक र कामिाई सहयोग गन उनीहर सथानीय रोजगारदाता, दतावाि तालिम सगठन, सरकार, समनदाय

र सवासथय सगठनहरसाग लमिर काम गछन।

तपाईि तालिम तथा काय अननभव, पननसथापना सहयोग, जयािा अननवलतत, तालिम, लशकार तालिम वा नयाा वयवसाय

शनर गदा सहयोगका िालग New Enterprise Incentive Scheme मा पहाच राखनका िालग सहयोग पराि गन

सकनन हनछ। Help for jobseekers www.employment.gov.au/jobactive-help-job-seekers मा उपिबध छ।

तपाईको jobactive परदायकि तपाईको कामको योजना बनाउन सहयोग गनछ, जनन काम खोजन र जालगर खान

तपाईि क गननपन जररत हनछ तयसिाई उजागर गछ। यसमा बायोिाटा िखन, काय अननभव पराि गन र नयाा सीप वा

योगयता हालसि गनिगायतका कन रा पछन।

यदद तपाई शरणाथी वा मानवीयतासमबनधी परवशकता हो भन, तपाई यहाा आएको ददनदलख सब रोजगारीका

सवाहरमा हक राखननहनछ। अनय आपरवासी धर सीलमत रोजगारी सवाहरका िालग योगय हन सकछन। थप जानकारीका

िालग Centrelink िाई समपक गननहोस।

तपाईको सथानीय jobactive परदायकको खोजी गन www.jobactive.gov.au मा जाननहोस।

अषटरलियामा काम गन कानननी अलधकार भएको जोकोही (उपयनकत कामकाजी लभसा भएको अषटरलियाको आगनतनकसमत)

ि बािी लभतराउन काम गन सकछन, जसमा कषतरीय सथानहरमा फिफि तथा अनय बािी रटपनसमत पछन।

Harvest Labour Services परदायकि jobactive माफत सवाहर लवतरण गछ।

jobactive समपक लववरण

Job Seeker Hotline 136 268

jobactive वबसाइट www.jobactive.gov.au

jobactive अगरजीबाहकका अनय भाषामा जानकारी www.employment.gov.au/translated-jobactive-factsheets

अषटरलियन Labour Market Update परकाशन http://employment.gov.au/australian-labour-market-update-publication

Harvest Labour Services जानकारी www.harvesttrail.gov.au

131 450 मा फोन गननस

53

लनमन सवाहरि सहयोग गन सकछनिः

एजनसी वा सवा टलिफोन वबसाइट

Australian Apprenticeships 13 3873 www.australianapprenticeships.gov.au

Jobguide – यनवा रोजगारीका िालग www.education.gov.au/job-guide

Experience+ – वयसक उमरको

रोजगारीका िालग 13 1764 www.employment.gov.au/job-seekers-0

MyFuture – काम खोजीिाई सलिाह

ददन वबसाइट http://myfuture.edu.au

सानो वयवसाय शनर गनका िालग सहयोग 13 62 68 www.employment.gov.au/self-employment-new-enterprise-incentive-scheme-neis

JobAccess – अपागता भएका

कामदारहरका िालग 1800 464 800

www.jobaccess.gov.au/people-with-disability

योगयता तथा सीपहरको पलहचान

यदद तपाईसाग योगयता, कन न लवशष पशामा सीप वा सानदरजभक काय अननभव छ भन तपाईि अषटरलियामा रोजगार

पराि गनका िालग सहयोग गनका िालग तीनिाई औपचाररक रपमा मानयतापराि गराउन सकनन हनछ। तपाईको जञान

तथा सीपि मानयतापराि गरमा तपाईको भलवषयको काय समभावना तथा कररअर लवकासमा सहायता हन सकछ।

यदद तपाई अषटरलियामा अधययन वा तालिम लिनका िालग योजना गननहनछ भन तपाईि आफलनो योगयता वा लवदशको

काय अननभविाई मलयाकन गन र मानयतापराि गन इचछा राखन सकनन हनछ। यसो गदा तपाईि कोस भनाको आवशयकता

परा गननहनछ, वा अधययनका िालग आवशयक पन समय घटाउन पलन सकनन हनछ।

योगयताको पलहचानको जानकारीका िालग, http://internationaleducation.gov.au/services-and-

resources/pages/qualifications-recognition.aspx जाननहोस।

तपाईको सीप तथा योगयताहरिाई मलयाकन गररन तथा मानयता ददइन थनपर तररकाहर छन।

पव लसकाइको मानयता (Recognition of prior learning)

Recognition of Prior Learning (RPL) वयलकति लशकषा, तालिम, काम तथा जीवन अननभवबाट पराि गरको जञान

तथा सीपिाई मलयाकन गन तथा मानयता ददन परकया हो। यसि तपाईिाई पण वा आलशक अषटरलियन योगयता

उपिबध गन सकछ।

RPL मलयाकनहर अषटरलियन Registered Training Organisations (RTOs) दवारा गररनछ। RTO मा उचच

लशकषा परदायकहर (लवशवलवदयािय) तथा वयावसालयक लशकषा तालिम ससथाहरिगायतका पछन जसमा सरकारको

सवालमतवका वा लनजी परदायकहर हन सकछन।

131 450 मा फोन गननस

54

तपाईसाग लनमन कन रा छ भन तपाई RPL का िालग योगय हन सकनन हनछ।

• लवदशी योगयता

• सानदरजभक शलकषक लववरण

• तिबी वा बतिबी काय अननभव, जीवन अननभव वा समनदायको कामबाट हालसि भएको तपाईको काय सीप

तथा जञानको परमाण

RTO का िालग, वा तफबाट काम गन योगय अषटरलियन मलयाकनकताि RPL मलयाकन गछ। मलयाकनकताि

तपाईि गन लवशष कामहरको अविोकन गनछन र तपाईको सीपका लवषयमा तपाईसाग वाता गनछन। लतनीहरि

तपाईको परमाण, अननभव तथा सीप (औपचाररक लशकषा तथा काय अननभविगायत) िाई सानदरजभक अषटरलियन

योगयतासग तनिना गछन। अषटरलियासाग रालषटरय योगयता ढााचा छ तयसि योगयता वा लनणयिाई सब RTO ि

मानयता ददनछन।

मलयाकनकताि तपाईि कन न परमाण उपिबध गराउननपन बताउनछन - उदाहरणका िालग, तपाईको योगयताको

परलतलिलप वा तालिमका परमाणपतरहर, रोजगारदाताको ररफरनस, काय लववरण बयान र काय नमनाहर।

एकपटक तपाईि उपयनकत तालिम सगठनको पलहचान गरपलछ, तपाईि आफलनो लवकलप र तपाईको सीप तथा

अननभवको मलयाकन तथा पलहचानमा सिगन हनका िालग कन न शनलक िागन लवषयमा छिफि गन तपाईि सगठनिाई

समपक गननपछ। सामानयतया RPL मलयाकनका िालग शनलक लिइनछ।

तपाईि RTO को समपक लववरण तथा सथानहरको बारमा लनमन वबसाइटहरमा पतता िगाउन सकनन हनछिः

• MySkills – www.myskills.gov.au - तपाईको सथानमा पहाचमा भएका वयावसालयक लशकषा तथा तालिम

(VET) कोसहरको खोजी गन।

• MyFuture – www.myfuture.edu.au - लवशवलवदयािय िगायतका अषटरलियन RTO, को समपक

लववरणका साथ RPL आवदन परकयाबार थप जानकारीका िालग।

सीप मलयाकन परालधकरणहर

सीप मलयाकन परालधकरणहरि आपरवासीसाग अषटरलियन मापदणिमा कन न लवशष पशामा काम गन सीप तथा अननभव छ

दक छन भनर मलयाकन तथा परीकषण गछन। ती सवाहहर सामानयतया आपरवासी उददशयका िालग उपिबध गराइन

भएपलन थनपर परालधकरणहरि अनय उददशय जसि तपाईिाई सहयोग गन सकछ का िालग पलन मलयाकन तथा परीकषण

परदान गछन

• Australian Qualification Framework योगयता पराि गन

• लवशष पशाका िालग अननमलत तथा दतामालथ पहाच राखन

• वयावसालयक समबदधताको पररचयपतर हालसि गन

अषटरलियामा हाि 37 परालधकरणहर छन जसि लवदशमा हालसि गरका योगयता, कन न लवशष पशामा पाएका सीप तथा

अननभवको मलयाकन गन लजममवारी पाएका छन। तपाईको पशा वा वयवसाय कन न परालधकरणबाट समरटनछ दक पतता

िगाउन, www.border.gov.au/Trav/Work/Work/Skills-assessment-and-assessing-authorities

मा परालधकरणहरको सची हननहोस।

131 450 मा फोन गननस

55

अषटरलियामा लशलप पलहचान – सीप पलहचान

पशा पलहचान अषटरलिया (Trades Recognition Australia) (TRA) एउटा वयवसाय इकाइ हो जनन अषटरलियन

सरकारको Department of Education and Training मा अवलसथत छ। यो Australian Department of

Immigration and Border Protection (DIBP) ि लनरददषट गररएका िगभग 130 परालवलधक तथा लशलपकमीको

पशामा सीप मलयाकन गन परालधकरण हो। TRA ि लवलभनन सीप मनलयाकन सवाहर सञचािन गछ, जनन आवदकको

पररलसथलत तथा उनीहरको इलचछत आपरवास परलतफिअननसार फरक-फरक हनछ।

TRA Trades Recognition Service र TRA Optional Skills Assessment Service ि रोजगारी तथा

अननमलत परयोजनका िालग सीप पलहचान गछ। TRA दवारा सवीकत Registered Training Organisations

(RTOs) ि अषटरलियाभरर ती सवाहरिाई लवतरण गछ। मलयाकन पिात तपाईको सीपिाई औपचाररक रपमा एउटा

योगयताबाट मानयता परदान गररनछ, Offshore Technical Skills Record वा तयो मानयता परालिको लववरण

उपिबध गराउछ जसि तपाईिाई अषटरलियन कामको मापदणिसाग मि खान वा िाइसनस पराि गन अलतररकत तालिम

गननपन आवशयकता हनछ।

TRA सीप मलयाकन तपाईका िालग सही छ दक पतता िगाउन,

www.tradesrecognitionaustralia.gov.au/PathFinder/Pages/default.aspx मा TRA Pathfinder

मा जाननहोस।

तपाईिाई TradeSET िाई पलन बनझन मन िागन सकछ, यो www.tradeset.com.au/index.php मा औपचाररक

सीप मलयाकन गन दक नगन तपाईिाई लनणय गन सहयोग गन लनिःशनलक सवा हो।

लशलप पलहचान अषटरलिया समपक लववरण

टलिफोन (अषटरलियाबालहर)

+61 2 6240 8778

सोमबारबाट शनकबारसमम, 10.00 am लबहानदलख 12.00 pm बिनकासमम

र बिनका 1.00pm दलख बिनका 5.00 pm AEST, सावजलनक लबदामा

बाहक (GMT +10 hours)

टलिफोन (अषटरलियाभरर) 1300 360 992

कायािय समय मालथ दखाएको जसरी

इमि traenquiries@education.gov.au

TRA वबसाइट www.tradesrecognitionaustralia.gov.au

लवशवलवदयाियसतरीय योगयताको पलहचान

लवदशी योगयता ईकाइ (Overseas Qualification Units) – अषटरलियन राजय तथा परदशहरमा भएका - ि सामानय

परयोजनका िालग लवदशको योगयताहरको पलहचान उपिबध गराउाछ (जसत, महतवपण अधययन, आपरवास, वा

रोजगारी आवशयकताका िालग होइन)। OQU ि लनिःशनलक सवा परदान गछ जसि तपाईको योगयतािाई अषटरलियन

समककषीसाग तनिना गछ, Australian Qualification Framework परयोग गरर।

131 450 मा फोन गननस

56

लशकषा र परलशकषण लवभाग (Department of Education and Training) (DET) ि लवदशी योगयताको तनिनामा

सामानय जानकारी तथा सनझाव उपिबध गराउाछ। DET िाई समपक गननभनदा पलहिा आफलनो राजय वा परदशमा

OQU साग बनझननहोस। OQU ि आवशयक परमा तपाईिाई DET मा लसफाररश गनछ।

एजनसी वबसाइट

Department of Education and Training http://internationaleducation.gov.au/Services-And-Resources/services-for-individuals/Pages/Services-for-individuals.aspx

State and territory Overseas Qualification Units

http://internationaleducation.gov.au/services-and-resources/pages/qualifications-recognition.aspx

लवदशी तालिम लिएका वयावसालयक वयलकतहर जसिाई उनीहरको योगयताको पलहचान गन लिलजङ अधययन गननपन

आवशयकता हनछ उनीहर ककषा शनलकमा सहायताका िालग योगय हन सकछन। FEE-HELP िाई 1800 020 108

समपक गननहोस वा http://studyassist.gov.au/sites/StudyAssist/HELPpayingMyFees/FEE-HELP

मा जाननहोस।

कायसथिमा अलधकार तथा सनरकषण

अषटरलियामा काम गरररहका हरकको काममा आधारभत अलधकार तथा सनरकषाको अलधकार हनछ।

यसमा नयनतम जयािाको भनकतानी, आराम, लबरामी लबदािगायतका कन राहर समाबश हनछ र तपाईको जालगर

समझौता वा लनणयमा उलिख भए बमोलजमका नयनतम अलधकारहरमा पहाच हनछ।

फयर वक िोकपाि अथात Fair Work Ombudsman ि रोजगारदाता तथा रोजगारहरका िालग

www.fairwork.gov.au मा अषटरलियाको रोजगारी कानननबार लनिःशनलक सलिाह तथा जानकारी परदान गछ। यो

अगरजीबाहकका अनय भाषामा पलन उपिबध छ।

नयनतम जयािा/भनकतानी

अषटरलियाका सब कामदारहरि नयनतम जयािा पाउन हक राखछन। कन न राजय वा परदशमा उनीहर काम गछन, उमर,

कन न लनणय िाग हनछ, र तपाईको रोजगारी समझौताको लवसतत लववरणमा यो रकम भर पछ।

तपाईको रोजगारदाि तपाईिाई लनयलमतरपमा भनकतानी गननपछ र तपाईको अननमलतलवना तिबबाट कन न किी गनन

हादन (कर तथा सनपरएननएसन परयोजनबाहक)। जब तपाई काम गन शनर गननहनछ तपाईको रोजगारदातािाई तपाईको

किीका बारमा सपषटरपमा वयाखया गररददन भनननहोस। तपाईि आफलनो तिबबाट किी रकम लमिाउन सकनन हनछ।

तपाईिाई भनकतानी गन ददनको एक ददनलभतर भनकतानी लसिप पलन ददइनछ।

131 450 मा फोन गननस

57

रोजगारीको शतहर

अषटरलियामा सब कामदारहरि रोजगारीको नयनतम शतहरमा हक राखछन। ती मापदणिहरि काम गन घणटा,

ओभरटाइमको भनकतानी, आराम िक, लबरामी लबदा तथा छन िीबार समटछन।

परलतलनलधतवको अलधकार

अषटरलियामा सब कामदारहरसाग टरि यनलनयनमा आबदध हन र यसदवारा परलतलनलध हन अलधकार छ। यनलनयनि

उनीहरको सदसयिाई जयािा, रोजगारीको शत तथा कायसथिको अलधकारका समबनधमा सनझाव ददनछ। उनीहरि

कायसथिको समसयामा सहयोग गछन तथा रोजगारदातासाग सदसयको तिब तथा रोजगारीको शतका बारमा

मोिमोिाइ गछन।

तपाई यनलनयनको सदसय भएको कन रा आफलनो रोजगारदातािाई भलनरहनन पदन। तपाई यनलनयनसाग समबलनधत भएको

कारणि तपाईिाई रोजगारदाताि अलपरय वयवहार गन वा कामबाट लनकालन पाउदन।

यदद तपाई यनलनयनमा सिगन हन चाहननहनछ तर कन न यनलनयनमा जान थाहा छन भन, तपाईि Australian Unions

िाई www.australianunions.com.au मा समपक गननहोस। Australian Council of Trade Unions बाट

सञचालित सदसयता तथा सनझाव सवा Australian Unions हो। यसि तपाईसाग तपाईको अलधकार वा काममा

हकबार कन न परशन छ भन सहयोग गन सकछ।

लवभदका लवरदध सनरकषा

तपाई जात, धम, लिग, गभवती, यौलनक रोजाइ, अपागता वा टरि यनलनयनको सदसयजसता कारणि काममा हन लवभद

तथा 'परलतकि काम' काममा िगाउन जसता कामबाट सनरलकषत हननहनछ।

'परलतकि काम' तयलतबिा हनछ जब वयलकति लनमन कन रा गछिः

• रोजगारी ददन असवीकार गछ

• रोजगारीबाट लनषकाशन

• तालिमका अवसरहरिाई असवीकार

• पदोननलतिाई असवीकार वा

• रोजगारी करारमा लनकषट कामको शत तथा लनयमहर

लवभदसमबनधी कानननबार थप जानकारीका िालग www.humanrights.gov.au/employers/good-practice-

good-business-factsheets/quick-guide-australian-discrimination-laws हननहोस।

उजनरी गनका िालग, www.humanrights.gov.au/complaints/complaint-guides/what-you-can-

complain-about/complaints-about-discrimination-employment मा जाननहोस।

कायसथिका अनय अलधकार

आफलनो रोजगारीका बारमा कन न सोधपनछ वा उजनरी (तपाईको रोजगारदाता वा उपयनकत अलधकारीिाई) गरक कारण

वा तपाईको अलधकार सथालपत गन खोजदा तपाईको रोजगारदाताि तपाईिाई परलतकि तररकाको वयवहार गन वा

लनषकाशन गन सकदन।

131 450 मा फोन गननस

58

थप जानकारी

तपाईि सही तिब पाइरहनन भएको छ दक छन, कायसथिको शत तथा अलधकार, वा तपाईको रोजगारदाता लवरदध

उजनरी गनसमबनधमा अलनलित हनन हनछ भन, तपाईि थप जानकारी लनमन ठगानामा पाउननहनछिः

रालषटरय एजनसीहर टलिफोन वबसाइट

Fair Work Ombudsman

(अगरजीबाहकका अनय भाषाहर)

13 1394 www.fairwork.gov.au/contact-us/language-help

आपरवासी तथा लभसा भएकाहरका

िालग Fair Work Ombudsman www.fairwork.gov.au/find-help-for/visa-holders-

and-migrants

Australian Unions 1300 486 466 www.australianunions.com.au/

Fair Work Commission 1300 799 675 www.fwa.gov.au/

अषटरलियन सरकार www.australia.gov.au/information-and-services/jobs-and-workplace/working-conditions

Department of Immigration and Border Protection

http://www.border.gov.au/Trav/Work/Work/workplace-rights

कायसथिमा सवासथय तथा सनरकषा

सनरलकषत तथा सवसथ कायसथिमा काम गन पाउनन तपाईको अलधकार हो। सब कामदारहरि उनीहरको

रोजगारदाताको सवासथय तथा सनरकषा परकयाहरको अननसरण गननपछ।

यदद तपाई काममा घाइत हननभयो भन कषलतपरजतका िालग तपाईको हक रहनछ।

काम सवासथय र सनरकषा, Work Health and Safety (WHS), काननन (Occupational Health and Safety

पलन भलननछ) का िालग राजय तथा परदशहरको पराथलमक लजममवारी हनछ। ती कानननहरि काममा सवासथय तथा

सनरकषाका िालग रोजगारदाता, सरकारी एजनसी तथा अनय लजममवारहरको कतवयहरको बयाखया गदछ।

यदद तपाईिाई कायसथि असनरलकषत छ भनन िागछ भन, उपयनकत लनयमनकता वा तपाईको कामको सवासथय तथा

सनरकषा परलतलनलध (कोही छन भन) िाई समपक गननहोस। तपाईि आफलनो यनलनयनिाई पलन समपक गन सकनन हनछ।

राजय तथा परदशको सनरकषा लनयमनकता हनिः

कषतर सवासथय तथा सनरकषा लनयमनकता टलिफोन वबसाइट

ACT WorkSafe ACT 02 6207 3000 www.worksafety.act.gov.au

NSW WorkCover NSW 13 1050 www.workcover.nsw.gov.au

131 450 मा फोन गननस

59

कषतर सवासथय तथा सनरकषा लनयमनकता टलिफोन वबसाइट

NT NT WorkSafe 1800 019 115 www.worksafe.nt.gov.au

Qld WorkCover Queensland 1300 362 128 www.worksafe.qld.gov.au

SA SafeWork SA 1300 365 255 www.safework.sa.gov.au

Tas. WorkSafe Tasmania 1300 366 322 www.worksafe.tas.gov.au

Vic. WorkSafe Victoria 1800 136 089 www.worksafe.vic.gov.au

WA WorkSafe Western Australia 1300 307 877 www.worksafe.wa.gov.au

रालषटरय Comcare 1300 366 979 www.comcare.gov.au

रालषटरय Safe Work Australia 1300 551 832

www.safeworkaustralia.gov.au/sites/swa/about/publications/pages/working-safely-in-australia-information-sheet

खानी तथा ति र गयासजसता कही उदयोगहरमा छन ि सनरकषा लनयमनकताहर हनछन। कामदारको कषलतपरजत लनयमनकता

िगायत लनयमनकताको परा सचीका िालग, www.safeworkaustralia.gov.au/sites/swa/about/who-we-

work-with/regulators/pages/whs-regulators मा जाननहोस।

सनपरएननएसन (लनबलतभरण)

सनपरएननएसन तपाईको अवकासका िालग गररन बचतको एउटा तररका हो। तपाई र/वा तपाईको रोजगारदाताि

सनपरएननएसन कोषका िालग रकम योगदान गननहनछ जसमा सामानयतया तपाई 60 बषको हादा पहाच राखन सकनन हनछ।

धरजसतो अवसथाहरमा, तपाईको रोजगारदाताि कानननअननसार तपाईको आमदानीको 9 परलतशत बराबरको रकम

तपाईको रोजाइको लनवलततभरण कोषमा जममा गररददननपछ। तपाईि सो कोषमा अलतररकत रकम पलन राखन सकनन हनछ।

तपाईको रोजगारदाताि सही मातराको रकम लतरको पतता िगाउन आफलनो कोषको जााच गननस।

यदद तपाई आफलन िालग काम गननहनछ भन आफलनो अवकाश जीवनका िालग सनपरएननएसनमा पसा राखन तपाईि

लवचार गननपछ।

थप जानकारीका िालगिः

सनपरएननएसन जानकारी टलिफोन वबसाइट

Australian Taxation Office 13 1020 www.ato.gov.au/super

Australian Securities and Investments Commission

1300 300 630 www.moneysmart.gov.au/superannuation-and-retirement

131 450 मा फोन गननस

60

6 अषटरलियन काननन

यो खणिमा

अषटरलियामा हरकि अषटरलियन कानननको पािना गनछन। अनय मनिनकहरमा सवीकाररन कही चीजहर अषटरलियामा

गरकानननी हनछन र गमभीर सजायको पररणाम लमलछ।

अषटरलियन कानननसाग लचरपररलचत हादा अषटरलियन समनदायमा जीवन समायोजन गन तथा समसयाहरबाट छन टकारा

पाउन तपाईिाई सहयोग लमलछ।

• आपराध

• लहसा

• घरिन तथा पररवाररक लहसा तथा यौलनक आकमण

• मञजनरीको कानननी उमर

• बािबालिकाको अलधकार

• बाि सनरकषा

• जवरजसती लववाह

• मलहिा परजनन सवासथय तथा अलधकार

• बनदनक तथा छन रा हलतयारहर

• जनावर तथा वनयजनतन

• धमरपान, मददरा तथा िागऔषध

• लबरवा वा जनावरको आयातमा रोक

• अनय काननन

• कानननी सहायता

फौजदारी आपराध

अपराध भनको कन न तयसतो वयवहार वा काय हो जनन कानननको लवरदध छ र पररणाममा सजाय हनछ।

गमभीर अपराधमा हतया, आकमण, यौलनक आकमण, समपलततको नोकसान वा चोरी, सशसतर िकती, बािबालिका वा

मञजनरीको कानननी उमरभनदा कमका कलििा मालनसहरसागको यौनसमबनध,खतरनाक तररकाि सवारी चिाउन,

गरकानननी औषलधको सवालमतव, परयोग वा लबकी, र ठगी िगायतका पछन। घस ददनन (पसा ददनन) वा अलधकारीिाई

घस ददन कोलशस गनन गमभीर अपराध हो, जसत परहरी अलधकारी, वा सघीय, राजय वा सथानीय सरकारका

कामदारिाई घस ददन खोजनन। घस वा उपहार ददएर सावजलनक अलधकारीको लनणयिाई परभाव पान खोजनन

गरकानननी हो र यसिाई ररपोट गररन छ।

बनदनकजसता हलतयार लवना िाइसनस राखनन वा बोकनन गरकानननी हो। धरजसो राजय तथा परदशहरि छन राजसता अनय

समभालवत हलतयार सावजलनकरपमा बोकन रोक िगाएका छन।

आकलसमकतामा वा यदद तपाई वा अर कोही ततकाि जोलखममा छ भन 000 मा टलिफोन गननस र “Police” भनननस।

अधयाय 2, सहयोग लिननहोस हननहोस।

131 450 मा फोन गननस

61

यदद तपाईि कन न अपराध भरहको दखननभएको छ वा परहरीिाई अपराध समाधान गन वा रोकन सहयोग पनगन कन न

जानकारी तपाईसाग छ भन तपाईि Crime Stoppers िाई www.crimestoppers.com.au मा समपक गननहोस

वा 1800 333 000 मा फोन गननहोस। तपाईि आफलनो नाम ददइरहनन पदन।

लहसा

अनय वयलकतपरलत लहसा अषटरलियामा गरकानननी हनछ र तयसिाई अपराध मालननछ। कन न वयलकत जसि लहसामा भाग

लिएको छ ऊ जि जान सकछ, चाह उ पनरष होस या मलहिा।

अपराध वा लहसा, घरमा हन लहसािगायत (घरिन तथा पररवार लहसा), का पीलितिाई सहायता गन धर

सवाहर छन।

घरिन तथा पररवाररक लहसा र यौलनक आकमण

घरिन तथा पररवार लहसामा पाटनर वा अनय पररवारका सदसयिाई लनयनतरण गन उददशयि उनीहरको सनरकषामा िर

वा भय उतपनन गररन िगायतका वयवहार तथा धमकीहर पछन। घरिन तथा पररवार लहसा अषटरलियामा कानननलवपरीत

छन। यसमा लनमन कन राहरसमत पछनिः

• पररवार सदसय वा जोिीिाई लहकाउन, लनससालसन बनाउन वा घाइत बनाउन

• पररवार सदसय वा जोिीिाई अतयाबसयक रकम ददन नमानन

• जोिीिाई साथी तथा पररवारबाट एकिाउन

• जोिीिाई िगातार रपमा चोट पनर याउन वा आिोचना गन

• बािबालिका वा जनावरिाई तरसाउन

अरको लवना सहमलत गररन यौलनक वयवहार यौलनक आकमण हो। यौलनक आकमणमा लनमन कन राहरसमत पछनिः

• कसिाई यौन समपक वा यौलनक कायका िालग बिजफलती

• गन कसिाई अशलीि लचतर हनका िालग दबाब ददन

• बािबालिकासाग यौन समबनध राखन वा यौलनक काय गन

अषटरलियामा कसिाई यौलनकरपमा आकमण गनन कानननलवपरीत हनछ। यौलनक आकमण गन वयलकत जि जान सकछ,

चाह उनीहर पनरष हन वा मलहिा। समबनधमा रहका, लववाह वा पररवारमा भएका मालनसहरबीच गररन यौलनक

आकमण पलन कानननलवपरीत हनछ।

मलहिाहरसाग पनरषबराबरक अलधकार छ। अषटरलियन कानननि मलहिा र पनरषिाई बराबर वयवहार गछ। हरकसाग

लहसारलहत, सनखी समबनध र समनदायमा सवतनतरपवक जीवन बााचन अलधकार छ। मलहिािाई नरामरोसाग वा हालन हन

तररकाि गररन वयवहार असवीकाय छ।

यदद तपाई आफ वा अर कोही जोलखममा भएको थाहा भएमा 000 मा फोन गननस र “Police” भनननस। अषटरलियाका

परहरी सनरलकषत र लवशवालसिा छन।

131 450 मा फोन गननस

62

पररवार सनरकषा याक (Family Safety Pack) ि तपाईिाई आफलनो अलधकार बनझन र तपाईिाई आवशयक सहायता

कहााबाट पराि गन भननमा सहयोग गछ। अषटरलियामा ससकलतसाग सवदनशीि परामश सवा उपिबध छन र उनीहरसग

सहयोगको माग गन सदकनछ। यो याक थनपर अननवाददत भाषाहरमा www.dss.gov.au/family-safety-pack मा

उपिबध छन।

1800 RESPECT ि लनिःशनलक, गोय टलिफोन तथा अनिाइन परामश र जानकारी उपिबध गराउाछ।

परामशदाताहरि तपाईिाई सनननछन, परशनहरको उततर ददनछन र तपाईको सथानीय कषतरमा अनय सहायता सवाहरकहाा

ररफर गन सकछन।1800 737 732 मा फोन गननहोस वा www.1800respect.org.au मा जाननहोस।

MensLine एउटा परामश सवा हो जसि पनरषहरिाई पररवार र लहसाका मामिा िगायत समबनधका करठनाइहर

वयवसथापन गन सहायता गछ। 1300 789 987 मा फोन गननहोस वा www.mensline.org.au मा जाननहोस।

यदद तपाईिाई दोभाष चालहनछ भन अननवाद तथा दोभाष सवा (TIS National) िाई लनिःशनलक 131 450 मा फोन

गनहोस। TIS National ि परामश उपिबध गराउादन तर अनय सवाहरमा सवाद गन सहयोग पनर याउन सकछ।

कषतर घरिन तथा पररवार लहसा सवा टलिफोन

रालषटरय Domestic Violence and Sexual Assault - 24 घणटा हलपिाइन वा

www.1800respect.org.au

1800 200 526 वा

1800 737 732

रालषटरय Child Abuse Prevention Service - 24 घणटा हलपिाइन वा

www.childabuseprevention.com.au/reporting-abuse.html

1800 688 009

रालषटरय Mensline Australia - 24 घणटा हलपिाइन

www.mensline.org.au

1300 789 978

रालषटरय Men’s Referral Service http://mrs.org.au

1300 766 491

ACT Domestic Violence Crisis Line http://dvcs.org.au

02 6280 0900

NSW Domestic Violence Advocacy Service - लसडनी सनझाव िाईन

www.wlsnsw.org.au/legal-services/domestic-violence-legal-service

02 8745 6999

Domestic Violence Advocacy Service – लसडनीबालहर लनिःशनलक कि 1800 810 784

Community Services Domestic Violence Line www.community.nsw.gov.au/parents,-carers-and-families/domestic-and-family-violence/domestic-violence-line

1800 656 463

NT Crisis Line www.ncsmc.org.au/wsas/resources/res_nt.htm

1800 019 116

131 450 मा फोन गननस

63

कषतर घरिन तथा पररवार लहसा सवा टलिफोन

Domestic Violence Counselling Service www.dawnhouse.org.au/domestic-violence-counselling-service

08 8945 6200

Qld Women’s Help Line www.dvconnect.org/womensline

1800 811 811

Men’s Help Line www.dvconnect.org/mensline/

1800 600 636

SA Domestic Violence Crisis Services www.sa.gov.au/topics/emergencies-and-safety/safety-at-home-and-in-the-community/domestic-violence

1300 782 200

Domestic Violence Help Line www.1800respect.org.au/common-questions/who-can-i-talk-to-about-domestic-family-violence-or-sexual-assault/south-australia-counselling-services/

1800 800 098

Tas. Family Violence www.dpac.tas.gov.au/safehomessafefamilies

1800 633 937

Response and Referral – परामश तथा सहायता सवा

www.dhhs.tas.gov.au/service_information/children_and_families/family_violence_counselling_and_support_service

1800 608 122

Vic. Eastern Domestic Violence Service

सोमबारदलख शनकबारसमम, लबहान 9am to बिनका 5pm

http://edvos.org.au/what-we-do

03 9322 3555

Immigrant Women’s Domestic Violence Service www.iwss.org.au

1800 755 988

Immigrant Women’s Domestic Violence Service

सोमबारदलख शनकबारसमम, लबहान 9am to बिनका 5pm

03 9898 3145

परामश तथा सहायता

www.safesteps.org.au

1800 015 188

Men’s Referral Service, ररचमनि,

लभकटोररयामा लनिःशनलक कि

http://mrs.org.au/about

1800 065 973

Men’s Referral Service, ररचमनि,

सोमबारदलख शनकबारसमम, लबहान 9am to बिनका 9pm

03 9428 2899

131 450 मा फोन गननस

64

कषतर घरिन तथा पररवार लहसा सवा टलिफोन

WA Women’s Domestic Violence Crisis Service www.dcp.wa.gov.au/CrisisAndEmergency/Pages/Women%27s-Domestic-Violence-Helpline.aspx

1800 007 339

Women’s Domestic Violence Crisis Service

पथभनदा बालहरबाट किहर

08 9223 1188

Men’s Domestic Violence Helpline www.dcp.wa.gov.au/CrisisAndEmergency/Pages/Men%27s-Domestic-Violence-Helpline.aspx

1800 000 599

घरिन वा पररवार लहसाका मामिाहरिाई समहालन तपाईिाई कानननी सहायताको आवशयकता हन सकछ। थप

जानकारीका िालग यस अधयायको अनतयमा हननहोस।

मञजनरीको कानननी उमर

मञजनरीको कानननी उमर तयो उमर हो जसमा कानननबमोलजम तपाईि अको वयलकतसाग यौन समपक गन सहमत

(मञजनर) हन सकनन हनछ।

धरजसो राजय वा परदशहरमा पनरष तथा मलहिा दनवका िालग मञजनरीको कानननी उमर 16 वष छ। साउथ अषटरलिया

(South Australia) तथा तासमालनयामा (Tasmania) यो उमर 17 वष तोदकएको छ।

मञजनरीको कानननी उमरभनदा मनलनका बािबालिकासाग यौन समपक वयसकका िालग गरकानननी हनछ। यो काननन लमचन

जोकोहीिाई गमभीर सजाय हनछ, बचचाि मानको वा नमानको ज भए पलन। यो कानननि कलििा मालनसहरिाई

यौलनक दनरपयोगबाट सनरकषा परदान गछ।

िाकटर, वा यौलनक सवासथय लकिलनक वा पररवार लनयोजन लकिलनक जसिाई White Pages मा सचीकत गररएको

छ उनीहरसाग कन रा गरर तपाईि अझ बढी कन रा थाह पाउन सकनन हनछ।

बािबालिकाको अलधकार

अषटरलिया बािबालिकाको अलधकार सरकषण गनमा पनणरपमा परलतबदध छ।

बािबालिकािाई घर तथा लवदयािय दनवमा शारीररक, यौलनक तथा मानलसक दनरपयोग, बवासता तथा लहसाबाट

कानननदवारा सनरकषा परदान गररएको छ। बािबालिकाको सनपरीवकषण तथा हरचाहका लनलमत उलचत बनदोबसत गररननपछ।

लहकाउनजसता शारीररक अननशासनिाई लनरतसालहत गररनछ, र यसि उलिखय हालन गछ भन तयो गरकानननी हो।

लवदयाियहरमा शारीररक दणििाई अननमलत छन।

अषटरलियामा यदद उनीहरिाई कन न बचचािाई हालन भइरहको चासो भएमा िाकटर तथा लशकषकजसता कही मालनसिाई

राजय तथा परदशको बाि सनरकषा अलधकारीहरकहाा ररपोट गन लमलन परावधान छ।

131 450 मा फोन गननस

65

बाि सरकषण

जब कन न पानी दकयाकिापि बाि वा कलििा वयलकतिाई हालन गछ वा हालन गन समभावना हनछ, तब

बािबालिकाको सनरकषा तथा कलयाणका िालग बाि सरकषण सवा आकरजषत हन सकछ। यदद तपाई वा तपाईि लचनको

कोहीिाई लहसा वा दनरपयोगबाट सनरकषा चालहएको छ भन, तपाईि परहरी वा बाि सरकषण सवािाई समपक गननपछ।

थप जानकारीका िालगिः

कषतर बाि सनरकषा एजनसी तथा वबसाइट टलिफोन 24

घणटा सवा

रालषटरय Child Abuse Prevention Services www.childabuseprevention.com.au/reporting-abuse.html

1800 688 009

ACT ACT Government Community Services www.dhcs.act.gov.au/ocyfs

1300 556 729

NSW Community Services Helpline www.community.nsw.gov.au/preventing-child-abuse-and-neglect

132 111

NT Department of Children and Families https://nt.gov.au/law/crime/report-child-abuse

1800 700 250

Qld Department of Communities, Child Safety and Disability Services www.communities.qld.gov.au/childsafety/child-safety-services

1800 811 810

SA Department for Education and Child Development www.families.sa.gov.au/pages/protectingchildren/HowToNotify

131 478

Tas. Department of Health and Human Services Hotline www.dhhs.tas.gov.au/children/child_protection_services

1300 737 639

Vic. Department of Human Services – Child Protection www.dhs.vic.gov.au/for-individuals/children,-families-and-young-people/child-protection

131 278

WA Department for Child Protection and Family Support www.dcp.wa.gov.au/pages/home.aspx

1800 199 008

जवरजसती लववाह

अषटरलियामा हरक वयलकत उनीहरि लववाह गन नगन रोजन सवतनतर छन। कसिाई जबरजसती लववाह गन िगाउनन

अषटरलियामा अपराध ठहछ। जबरजसती लववाह तयो बिामा हनछ जब कन न वयलकतिाइ धलमक ददएर वा बाधय परर पण

र सवतनतर मञजनरीलवना लववाह गराइएको वा छकयाइएको हनछ।

131 450 मा फोन गननस

66

मालनसिाई शारीररक, मानलसक, वा मनोवजञालनक रपमा लववाह गन दबाब ददन कसिाई पलन अननमलत छन।

वयलकतको धारजमक वा जातीय पषठभलम, उनीहरको लिग वा यौलनक रलच वा जलत उमरको भए पलन यो कानननी वयवसथा

िागन हनछ।

कन न वयलकतिाई जबरजसती लववाहका िालग अर मनिनकमा िजानन वा पठाउनन, र कोही अरि यसतो आयोजना गनन पलन

गरकानननी हो।

16 वषभनदामनलनका बािबालिकािाई लववाह गन अननमलत छन। 16 दलख 18 वषबीचका मालनसि बाबनआमाको

सहमलत र नयायधीश वा मयालजसटरटको आलधकाररकतामा मातर अषटरलियन अदाितको आदशमा लववाह गन सकछन।

मागीलववाह अषटरलियामा कानननी छ। दनव पकष राजीखनशी हननपछ।

जबरजसती लववाह बार र सहयोग मागदा कसरी तपाई वा अनयिाई जोगाउन सदकनछ थप जाननका िालग,

www.ag.gov.au/forcedmarriage मा जाननहोस।

Family Safety Pack (www.dss.gov.au/family-safety-pack) मा जबरजसती तथा बाि लववाहबार

जानकारीपतर समावश हनछ।

यदद तपाईिाई िागछ दक कसकको जबरजसती लववाह हन गइरहको छ वा हन जोलखममा छ भन, 131 237 मा

Australian Federal Police िाई समपक गननहोस।

लनमन सगठनहरि पलन सहयोग गन सकछनिः

कषतर सगठन तथा वबसाइट टलिफोन

रालषटरय National Sexual Assault, Domestic and Family Violence Counselling Service www.1800respect.org.au

1800 737 732

रालषटरय Family Law Information http://www.familycourt.gov.au/wps/wcm/connect/fcoaweb/family-law-matters/getting-help/migrants-refugees-language-support

1300 352 000

रालषटरय /

NSW

Anti-Slavery Australia www.antislavery.org.au

02 9514 9662

रालषटरय /

NSW

My Blue Sky www.mybluesky.org.au

02 9515 8815 वा

0481 070 844 (तखस)

Vic. Australian Muslim Women’s Centre for Human Rights www.ausmuslimwomenscentre.org.au

03 9481 3000

131 450 मा फोन गननस

67

मलहिा परजनन सवासथय तथा अलधकार;

मलहिाको जननलनरयमा चोट पनर याउन वा काटन (FGM/C) अभयास अषटरलियामा गरकानननी छ।

FGM/C अनतगत कन न पलन परकया जसमा आलशक वा पणरपमा मलहिाको बालहरी जननलनरय (जलनटलिया) िाई

हटाउन, वा मलहिाको जननलनरयमा चोट पनर याउन काय पदछन, जसिाई गरलचदकतसदकय कारणका िालग गररनछ।

कन न वयलकतिाई अको मनिनकमा FGM/C गनका िालग िजान वा पठाउन कायिाई, वा कसिाई यसतो आयोजना गन

िगाउननिाई पलन गरकानननी मालननछ।

FGM/C ि गमभीर तथा दीघकािीन पररणाम लनमतयाउन सकछ। यस अभयासि गदा अषटरलिया आइपनगन मलहिा तथा

कटीहरको सवासथयमा समसया आउन सकछ।

ति उलिलखत लवशष सवाि सहयोग गन सकछिः

कषतर मलहिा परजनन अलधकार सवा टलिफोन

रालषटरय National Education Toolkit for FGM/C in Australia www.netfa.com.au

ACT Sexual Health and Family Planning www.shfpact.org.au

02 6247 3077

Women’s Health Service www.health.act.gov.au/our-services/women-youth-and-children/womens-health-service

02 6205 1078

NSW Women’s Information and Referral Service www.women.nsw.gov.au

1800 817 227

Education Program on FGM http://www.dhi.health.nsw.gov.au/NSW-Education-Program-on-Female-Genital-Mutilation/NSW-Education-Program-on-Female-Genital-Mutilation/default.aspx

02 9840 3877

NT Sexual Assault Referral Centre www.health.nt.gov.au/sexual_assault_services Darwin Alice Springs

08 8922 6472 08 8955 4500

Family Planning Welfare Association www.fpwnt.com.au

08 8948 0144

Qld Family Planning Queensland (True)

www.fpq.com.au वा

www.true.org.au

07 3250 0240

131 450 मा फोन गननस

68

कषतर मलहिा परजनन अलधकार सवा टलिफोन

Multicultural Women’s Health – FGM www.true.org.au/resources/resources-overview/multicultural-womens-health-female-genital-mutilation-fgm

07 3250 0240

SA Women’s Information Service www.wis.sa.gov.au

1800 188 158

Women’s Health Service www.whs.sa.gov.au

08 8444 0700

Tas. Red Cross - Bicultural Community Health Program www.redcross.org.au/bi-cultural-health.aspx

Child protection service www.dhhs.tas.gov.au/children/child_protection_services

1300 737 639

Tasmania police www.police.tas.gov.au

131 444

Crime stoppers http://crimestopperstas.com.au

1800 333 000

Vic. Royal Women's Hospital https://www.thewomens.org.au/health-information/

गरामीण लनिःशनलक कि

03 8345 3058

1800 442 007

South Eastern Centre Against Sexual Assault www.secasa.com.au

लनिःशनलक कि– 24 घनटा

सकट

1800 806 292

03 9594 2289

Australian Muslim Women’s Centre for Human Rights http://ausmuslimwomenscentre.org.au/2014/a-guide-for-responsible-reporting-on-female-genital-cutting

03 9481 3000

WA Women’s Information Service www.communities.wa.gov.au/communities-in-focus/women/womens-information-service/Pages/default.aspx

लनिःशनलक कि, सोमबारदलख शनकबार, लबहान 9am to सााझ 4pm

1800 199 174

WA Health, FGM Program www.kemh.health.wa.gov.au/health_professionals/WHCSP/gbv.php

08 9340 1557

131 450 मा फोन गननस

69

बनदनक तथा छन रा हलतयारहर

छनरा वा बनदनकजसता हलतयारहर बोकनन अषटरलियामा कानननलवपरीत हनछ। आफलन बनदनक बोकनका िालग तपाईसाग

िाइसनस हननपछ।

सामानयतया बनदनकको परयोगका िालग उमरको हद हनछ र बनदनक वा छन रा नाबािकिाई लबकी गन पाइदन। हरक

राजय तथा परदशसाग बनदनकको परयोग तथा सवालमतवको लवषयमा फरक बनदोबसत तथा कानननहर हनछन।

जनावर तथा वनयजनतन

दशी जनावरहरको लशकार गनन र रालषटरय पाक वा अनय पराकलतक सरकषणमा कन न पलन जनावरको लशकार गन

सामानयतया अननमलत छन।

लशकार तथा माछा मान काननन राजय तथा परदशलपचछ फरक हनछन र तपाईको कषतरमा क िाग हनछ बनझनन पछ।

तपाईि कही कषतरहरमा जगिी जनावरहरको लशकार गन सकनन हनछ। लशकारका िालग तपाईिाई िाइसनस वा अननमलत

वा लशकारका िालग शनलक लतननपन आवशयकता हनछ, र परयोग गन कन न पलन हलतयारको अननमलत लिइएको हननपछ।

सामानयतया अननमलत वा िाइसनसबाट मनोरजालनका िालग समनर वा नदीमा माछा मान वा दफलसङिाई अननमलत छ।

सामानयतया तपाईि समातन सकन माछाको आकार तथा सखयाका िालग सीलमतता जारी गररएको छ।

अषटरलियामा जनावरिाई लनदयता र बवासताबाट सरकषण गन काननन छ। जनावर तथा चरािाई दनवयवहार गन

मालनसिाई जररवाना वा जि सजाय वा दनव हन सकछ। सथानीय कानननि जनावरिाई घरमा राखनका िालग अननमलत

ददनछ तर अषटरलियन दशी/जगिी जनावरिाई घरमा राखनका िालग तपाईिाई सामानयतया लवशष िाइसनसको

जररत पछ।

जनावरहरिाई बयाकयाि (घरपछालि) मान वरजजत गररएको छ।

अधयाय 12, नागररक सहभालगता हननहोस।

धमरपान, मददरा तथा िागऔषध

धमरपान सवासथयका िालग खतरा हो, र अषटरलियामा मतयन र रोगको कारणहरमधय एक मनखय कारण हो।

सनतीका लवषयमा जानकारी तथा धमरपान कसरी तयागन भनन सवा सवासथय वयावसालयकहरबाट उपिबध हनछ, जसत

िाकटर तथा फामलससट। Quitline जसतो सवाहरबाट पलन जानकारी पाइनछ 13 7848 (13 Quit) मा फोन गरर वा

www.quitnow.gov.au मा।

कारमा धमरपानिाई अननमलत ददइदन जब बािबालिका तयहाा हनछन र धरजसो सावजलनक सथानहर जसत कायािय,

कायसथि, शलपङ कनर, असपताि, सवासथय लकिलनक, मनोरजालनसथि तथा रषटनरााहरमा धनमरपान बरजजत छ।

18 वषमनलनका वयलकतिाई सनतीजनय उतपादनहर बचन वा आपरजत गनन गरकानननी हो।

अषटरलियामा कही लनलित ठाउा र लनलित पटकसमम मददरा लपउनन कानननी हो। मददरापानको लनदलशकाि कन न पलन

ददन दनईभनदा बढी सटयानिि लडरङक नलपउन लसफाररश ददनछ।

131 450 मा फोन गननस

70

नाबािकिाई मददरा बचनन वा आपरजत गन काम जोकोहीका िालग कानननलवपरीत छ। 18 वषमनलनका वयलकतका िालग

लनजी समपलततमा बाहक मददरा लपउनन कानननलवपरीत छ, जसत लनजी घरमा। मददरा लपउननिाई पलन धरजसो

सावजलनक सथिहरमा वरजजत गररएको छ।

अषटरलियामा कही औषलधिाई आफसाग राखन, लबकी वा परयोग गनका िालग बनदज गन काननन छ। िागऔषधको काननन

तोिमा गमभीर सजाय हनछ, जररवाना र कदको सजायसमत। अषटरलियाको िागऔषध कानननि गरकानननी औषलध

परयोग गन र लतनिाई आपरजत, उतपादन वा लबकी गरर वयापार गनबीच फरक छनटयाउाछ।

िागऔषध वा मददराको शवन गरी सवारी चिाउनन गरकानननी छ। यदद तपाई िागऔषध लिएर वा मददरा लपएर

सवारी चिाउननहनछ भन तपाईि डराइभरको िाइसनस गनमाउननहनछ, जररवानामा पननहनछ, जि जाननहनछ वा ती सब

सजायको भालगदार बनननहनछ। अधयाय 8, यातायात पलन हननहोस।

यदद तपाई वा लचनको अर कोहीिाई गरकानननी औषलध, मददरापानबाट समसया भएमा िाकटर, तपाईको सथानीय

समनदायको सवासथय सवा वा मददरा वा तपाईको राजय वा परदशको िागऔषध हलपिाइनिाई फोन गननस।

राजय वा परदश मददरा तथा िागऔषध जानकारी सवाका िालग टलिफोन

ACT 02 6207 9977

NSW 02 9361 8000 (Sydney)

1800 422 599 (एनएसिबलयन कनटरी)

NT

08 8922 8399 (Darwin)

08 8951 7580 (सनटरि अषटरलिया)

1800 131 350 (परदशसतरीय)

Qld 1800 177 833

SA 1300 131 340

Vic. 1800 888 236

Tas. 1800 811 994

WA 08 9442 5000 (Perth)

1800 198 024 (िबलयनए कनटरी)

थप जानकारीका िालगिः

एजनसी वा अलभयान वबसाइट

National Tobacco Campaign www.quitnow.gov.au

Department of Health www.alcohol.gov.au/

131 450 मा फोन गननस

71

एजनसी वा अलभयान वबसाइट

National Drugs Campaign www.drugs.health.gov.au/

Australian Drug Information Network www.adin.com.au/content.asp?Document_ID=38

लबरवा वा जनावर आयातमा रोक

यदद तपाईि अनिाइन उतपादन दकनननहनछ भन वा अषटरलियालभतर र बालहर भरमण गननहनछ भन कन न लबरवा र

जनावरहर तपाईि खररद गन वा आफसाग लयाउन लमलछ भनन लनयमहर छन।

www.environment.gov.au/biodiversity/wildlife-trade/travellers-shoppers मा जाननहोस।

तपाईको सामान वा िगजि वनयजनतन काननन लमचको छ दक जााच गन मा

www.environment.gov.au/biodiversity/wildlife-trade/travellers-shoppers/tourist-souvenirs

मा जाननहोस।

कन न लबरवा र जनावरसलहत अषटरलियालभतर पारवाहन गन सदकनछ भननबार पलन काननन छन। यदद तपाई अषटरलियालभतर

यातरा गन योजना गननहनछ भन तपाईको िकषयमा सामान बोकनका िालग परा गननपन आवशयकताबार थाहा पाउन

www.quarantinedomestic.gov.au/ मा जाननहोस।

अनय कानननहर

अषटरलियामा मतयनदणिको वयवसथा छन।

असतवयसत फोहोर, परदषण वा फोहोरिाई लवना अननमलत नषट गन वा अतयलधक हलिा उतपनन गनलवरदध काननन छन।

लछमकीसाग लववाद

लछमकीहरबीचको थनपर लववाद पलन कानननको अधीनमा हनछन। लववाद समाधान र मधयसथता सवा उपिबध छन

जसि अदाित जाननको लवकलपका रपमा ती समसयाहरिाई समाधान गन सहयोग गछन।

थप जानकारीका िालगिः

राजय वा

परदश सवा वबसाइट

ACT Conflict Resolution Service www.crs.org.au/pdf/Healthy_neighbourhoods_brochure.pdf

NSW Information about the law in NSW www.legalanswers.sl.nsw.gov.au/guides/neighbours/

NT Community Justice Centre www.cjc.nt.gov.au/

Qld Queensland Government www.qld.gov.au/law/housing-and-neighbours/

SA Legal Services Commission of SA www.lawhandbook.sa.gov.au/ch31s01.php

131 450 मा फोन गननस

72

राजय वा

परदश सवा वबसाइट

Tas. Hobart Community Legal Service

www.hobartlegal.org.au/tasmanian-law-handbook/community-and-environment/neighbourhood-disputes/introduction

Vic. Victoria Legal Aid www.legalaid.vic.gov.au/find-legal-answers/disputes-with-neighbours

WA Legal Aid WA www.legalaid.wa.gov.au/InformationAboutTheLaw/Homes/neighbours/Pages/NeighboursCommonProblems.aspx

अधयाय 12, नागररक सहभालगता पलन हननहोस।

कानननी सहायता

सब राजय तथा परदशसाग तयसता सगठनहर हनछन जसि मालनसहरिाई उनीहरको कानननी अलधकार तथा कतवयहरको

बारमा सलचत गछन, र नयाय परणािीमा उनीहरको पहाचिाई सनधार गछन।

लिगि ऐि (Legal Aid) एजनसीहरि योगय गराहकिाई आपरालधक मामिा, पररवार लवखणिन, पररवार लहसा,

आपरवास, मानलसक सवासथय, सामालजक सनरकषा, ऋण तथा टरादफक अपराधमा कानननी सनझाव तथा सहयोग

परदान गछन।

राजय वा

परदश कानननी सहायता एजनसी टलिफोन वबसाइट

ACT Legal Aid ACT 1300 654 314 www.legalaidact.org.au/

NSW Legal Aid NSW 1300 888 529 www.legalaid.nsw.gov.au/

NT Northern Territory Legal Aid Commission

1800 019 343 www.nt.gov.au/ntlac

Qld Legal Aid Queensland 1300 651 188 www.legalaid.qld.gov.au/

SA Legal Services Commission of South Australia

1300 366 424 www.lsc.sa.gov.au/

Tas. Legal Aid Commission of Tasmania

1300 366 611 www.legalaid.tas.gov.au/

Vic. Victoria Legal Aid 1300 792 387 www.legalaid.vic.gov.au/

WA Legal Aid Western Australia 1300 650 579 www.legalaid.wa.gov.au/

131 450 मा फोन गननस

73

समनदालयक कानननी कनरहरि थनपर मामिाहरमा कानननी सनझाव तथा सहयोग परदान गछन। कहीि सामनदालयक ककषाहर

ददनछन जहाा तपाईि कानननी अलधकार तथा लजममवारीका बारमा धर जानन सकनन हनछ।

रालषटरय कानननी सगठन वबसाइट

National Association of Community Legal Centres www.naclc.org.au/

Children’s and Youth Law Centre www.lawstuff.org.au/

Women’s Legal Services www.wlsa.org.au/

131 450 मा फोन गननस

74

7 आवास

यस खणिमा अषटरलियामा आवास पाउन करठन हन सकछ र भािा महागो हन सकछ। िामो समयको िालग सब आवशयकता परजत हन

खािका आवास पाउन लवशषगरी ठिा पररवारहरिाई करठन हन सकछ। तपाईि यसमा समझौता गननपन जररत

सकछ र उपिबध आवास लिननपन हन सकछ।

• छोटो समयको आवास

• लनजी घर वा फललयाट भािामा लिदा

• आवासमा सहयोग

• बहािमा बसनको अलधकार तथा लजममवारीहर

• घर वा फललयाट दकनदा

• जररी घरायसी सवा

• घरायसी फोहोर सगरह तथा पननपरयोग

• हिाक

छोटो अवलधको आवास

जब तपाई शनरमा आउादा छोटो अवलधको आवासको िालग लवचार गन सकनन हनछ जसमा लनमन लवकलपमा हन सकछनिः

• होसटि तथा छन ट दरको होटि

• यदद तपाई अषटरलियामा अधययन गद हननहनछ भन तपाईि असथायी लवदयाथी आवासमा पहाच पाउन

सकनन हनछ। तपाईको ससथाको अनतरालषटरय सहायता कमचारीसाग कन रा गननहोस वा लवसतत लववरणका िालग

उनीहरको वबसाइट हननहोस। अनतरालषटरय लवदयाथीका िालग आवासको लवकलपका िालग

www.studyinaustralia.gov.au/global/live-in-australia/accommodation मा जाननहोस।

• अषटरलियामा लवदयाथी तहको जीवन चिाउन खचको आइलियाका िालग,

www.studyinaustralia.gov.au/global/live-in-australia/living-costs मा जाननहोस।

लनजी घर वा फललयाट भािामा लिदा

घर वा फललयाट भािा लिन काम सामानयतया ररयि इसटट एजनटका माधयमबाट गररनछ जसि घरधनीको तफबाट

काम गछन। तपाईि लनजी घरमिीसाग सीध पलन भािामा लिन सकनन हनछ। भािामा िगाउन समपलततको अनिाइन र

पलतरकामा लवजञापन ददइनछ ‘To let’ र ‘Accommodation vacant’ खणिमा। तपाईि ररयि इसटट एजनट

कायाियिाई पलन भटन सकनन हनछ र उनीहरको ररकत भएका भािाका समपलततहरको सची हनका िालग

आगरह गन सकनन हनछ।

'भािा' (‘lease’) वा 'आवासीय भािादार समझौता' (‘residential tenancy agreement’) भािादार र

घरधनीबीच हन एउटा कानननीरपमा लिलखत समझौता हो। यो सामानयतया 6 मलहना वा 12 मलहनाको लनलित

अवलधका िालग हनछ, तथालप तपाईिाई हसताकषर गननपव समय अलवधका लवषयमा वाता गन अलधकार हनछ।

तपाईि भािाको समयावलध सदकन बिामा तयसिाई नवीकरण गन सकनन हनछ। लिलखत समझौताको अथ हनछ

131 450 मा फोन गननस

75

भािाका लनयमहरिाई अगरीमरपमा सहमलत जनाउनन, जसतो दक भािाको दर, यसिाई कलहि लतननपन, यनरटलिटीको

खच कसि लतन (जसत लबजनिी, पानी, गयास, फोहोर सगरह र अनय सवाहर), लनरीकषणको अनतराि, जनावर पालन

अननमलत भए नभएको र समपलततमा तपाई कलत समयसमम बसन सकन।

तपाई बसन सकनभनदा िामो अवलध कायम हन भािा समझौताका िालग परलतबदधता नजनाउननहोस, दकनदक

समझौताअवलध सदकननभनदा अगालि तपाईि छोिमा िागन रकम लतननपन हनछ (“भािासमझौता तोडदा” (‘breaking a

lease’) भलननछ)।

भािादारीको शनरआतमा तपाईि सामानयतया एक मलहनाको भािा र एक रनटि बनि वा भािाको लधतो अगरीमरपमा

लतननपनछ। बनि घरधनीिाई लतररन लधतो रकम हो। यसको रकम राजय तथा परदशलपचछ फरक हनछ। घरधनी वा

ररयि इसटट एजनटि तपाईको बनििाई तपाईको राजय वा परदशको आवासीय भािादार बनिका िालग लजममवार

परालधकरणसमकष दालखिा गननपछ। जब तपाई घर वा कोठा छोडननहनछ, बनि तपाईिाई दफता ददइनछ यदद तपाईि

छोडदा कन न भािा लतन बााकी छन र समपलतत सफा छ र लबलगरएको छन भन।

तपाई सननभनदाअलघ, समपलततको भौलतक अवसथा र कन न नोकसानी भएको भए तयसिाई 'अवसथा परलतवदन' अथात

कलनिसन ररपोट (condition report) भलनन कागजातमा उलिख गररनछ। यसिाई तपाई र घरधनी वा उनीहरको

ररयि इसटट एजनटदवारा परा गररनछ र यसि जब तपाई तयहााबाट लनसकननहनछ तयलतबिा हनसकन असमझदारीबाट

मनकत राखछ। तपाईि कन न खराबी भए घरधनीिाई अवगत गराउननपछ, र समपलततमा कन न पररवतन गननअलघ उनीहरको

सवीकलत लिननपछ। सामानयतया घरधनीहर ममतका िालग लजममवार हनछन।

तपाईि समपलततको लनरीकषण नगरी र कागजातको शत तथा लनयमहरिाई पणरपमा नबनझी भािासमझौता नगननस,

दकनदक तपाईि हसताकषर गरपलछ यो कानननी रपमा सकय हनछ।

तपाईिाई समपलतत पननिः भािामा ददन अथात सबिट गन अननमलत छन (अथात भािासमझौतामा उलिख नभएको

वयलकतिाई भािामा िगाउनन) र िामो समयको आगनतनक राखन अननमलत छन दकनदक यसि भािामा बसनहरको सखयामा

भएको कानननी सीमािाई लमचन छ। छोटो समयका आगनतनकहरिाई सामानतया अननमलत छ।

यदद तपाईिाई छोडन इचछा छ भन, तपाईि घरधनीिाई पनवसचना ददननपछ (सामानयतया नयनतम 4 हिा वा

तपाईको भािासमझौतामा तोदकएबमोलजम)।

आवासमा सहयोग

कम आमदानी भएका मालनसहर असथायी आवास, वा रनटि बनि र पलहिो मलहनाको अगरीम भािा लतनका िालग

सरकारबाट पराि हन लवततीय सहायताका िालग योगय हन सकछन।

Rent Assistance कम आमदानी भएका मालनसहरिाई उनीहरको भािा लतनका िालग सहयोगसवरप ददइन

सरकारी भनकतानी हो (www.humanservices.gov.au/rentassistance)।

सावजलनक आवास

यदद तपाईि Centrelink भनकतानी पाउननहनछ वा कम आमदानी छ भन तपाईि सावजलनक आवासमा भािाका िालग

आवदन ददन पाउननहनछ, जनन सरकारको सवालमतवमा हनछ।

131 450 मा फोन गननस

76

यदद तपाई सावजलनक आवासमा बसननहनछ भन तपाईि सनपथ दरमा भािा लतननहनछ, जनन लनजी भािाभनदा कम

हन आउाछ।

सावजलनक आवास पाउन कन न समय तपाई कहाा बसन चाहननहनछ, तपाईको घरपररवारको आकार तथा आवास

आवशयकताको जररतअननसार फरक पछ। कन न समय धर िामो हन सकछ।

थप जानकारीका िालगिः

राजय वा

परदश आवास परालधकरण टलिफोन वबसाइट

ACT Housing and Community Services

133 427 www.communityservices.act.gov.au/hcs

NSW Housing NSW 1300 468 746 www.housing.nsw.gov.au

NT Department of Housing

08 8999 8814 https://nt.gov.au/property/public-housing

Qld Department of Housing and Public Works

13 74 68 www.qld.gov.au/housing/public-community-housing

SA Housing SA 131 299 www.housing.sa.gov.au

Tas. Housing Tasmania 1300 135 513 www.dhhs.tas.gov.au/housing

Vic. Office of Housing 1300 650 172 www.housing.vic.gov.au/public-housing

WA Department of Housing

1800 093 325 www.housing.wa.gov.au

घरबारलवहीनहरका िालग आवास सहायता

यदद तपाई घरलवहीन हननहनछ, वा घरलवहीन हन जोलखममा हननहनछ भन लनमन सवाहरि आकलसमक आवासमा

सहायता गछ वा लसफाररश उपिबध गराउाछिः

परदश सवा तथा वबसाइट टलिफोन

रालषटरय Homelessness Australia www.homelessnessaustralia.org.au/index.php/are-you-homeless

02 6247 7744

ACT FirstPoint www.firstpoint.org.au

1800 176 468

NSW Link2Home www.facs.nsw.gov.au/about_us/news/link2home

1800 152 152

131 450 मा फोन गननस

77

परदश सवा तथा वबसाइट टलिफोन

NT ShelterMe www.shelterme.org.au

Qld Homeless Hotline www.qld.gov.au/housing/emergency-temporary-accommodation/homeless-persons-information-qld/

1800 474 753

SA

Help in Crisis Situations www.sa.gov.au/topics/housing-property-and-land/housing/emergency-shelter-and-homelessness/accessing-services

1800 003 308

Tas. Housing Connect www.dhhs.tas.gov.au/housing/housing_connect

1800 800 588

Vic. Crisis and emergency accommodation www.housing.vic.gov.au/crisis-and-emergency-accommodation

1800 825 955

WA Homelessness Advisory Service www.housing.wa.gov.au/housingoptions/homelessadvisoryservice

1800 065 892

भािामा बसनको अलधकार तथा लजममवारी

सब राजय तथा परदशमा सरकारी परालधकरण हनछ जसि भािादारिाई उनीहरको अलधकार तथा लजममवारीका

लवषयमा सलिाह ददनछ, परायिः थनपर भाषाहरमा।

राजय वा

परदश आवास तथा लनषपकष वयापार परालधकरण टलिफोन

ACT Access Canberra www.accesscanberra.act.gov.au/app/answers/service/images/favicon.ico

13 22 81

NSW NSW Fair Trading www.fairtrading.nsw.gov.au/ftw/Tenants_and_home_owners/Renting_a_home.page

13 32 20

NT Consumer Affairs www.consumeraffairs.nt.gov.au/ForConsumers/ResidentialTenencies

1800 019 319

Qld Residential Tenancies Authority www.rta.qld.gov.au/

1300 366 311

131 450 मा फोन गननस

78

राजय वा

परदश आवास तथा लनषपकष वयापार परालधकरण टलिफोन

SA Consumer and Business Services www.sa.gov.au/topics/housing-property-and-land/housing/renting-and-letting/renting-privately

131 882

Tas. Consumer Affairs and Fair Trading www.consumer.tas.gov.au/renting

1300 654 499

Vic.

Consumer Affairs Victoria www.consumer.vic.gov.au/housing-and-accommodation/renting/during-a-lease-or-residency/rent-and-other-payments/rent-receipts

1300 558 181

WA Department of Commerce www.commerce.wa.gov.au/publications/tenant-guide-renting-home-wa

1300 304 054

गरसरकारी सगठनहर पलन छन जसि भािादारहरिाई सनझाव उपिबध गराउाछनिः

राजय वा

परदश भािादारको वबसाइट टलिफोन वबसाइट

ACT Tenants’ Union ACT 02 6247 2011 www.tenantsact.org.au/contactUs/Tenants-Advice-Service

NSW Tenants NSW www.tenants.org.au

NT NT Tenants’ Advice Service 1800 812 953 www.dcls.org.au/legal-and-advocacy-services/tenants-advice

Qld Tenants Queensland 1300 744 263 http://tenantsqld.org.au/info-for-tenants

SA Tenants Information and Advisory Service

1800 060 462 www.syc.net.au/tias/overview

Tas. Tenants Union of Tasmania 1300 652 641 http://tutas.org.au/

Vic. Tenants Union of Victoria 03 9416 2577 www.tuv.org.au

WA Tenancy WA

गरामीण लनिःशनलक कि

08 9221 0088 1800 621 888

www.tenancywa.org.au

रालषटरय Real Estate Institute of Australia

https://reia.asn.au/consumers/renting-or-leasing-a-property

131 450 मा फोन गननस

79

घर वा फललयाट दकनदा

लबकीमा भएका घर वा फललयाटहरको सामानयतया पलतरका वा अनिाइनमा लवजञापन ददइनछ। ररयि इसटट

एजनसीहरि पलन समपलततहरिाई लबकीका िालग सचीकत गछन। यदद तपाई अषटरलियामा पलहिो पटक घर दकनद

हननहनछ भन तपाई राजय वा परादलशक सरकारको पलहिो घरमालिक अननदान (www.firsthome.gov.au हननहोस)

का िालग योगय हन सकनन हनछ।

यदद तपाई अषटरलियाको सथायी बालसनदा होइन भन घर दकननका िालग तपाईिाई लवदशी िगानी सवीकलतको

आवशयकता पन सकछ (www.firb.gov.au/real-estate/ हननहोस)।

समपलतत दकननका िालग तपाईिाई पसा सापटी लिनन छ भन तपाईको ब क वा अनय लवततीय ससथाहरिाई समपक

गननहोस। अषटरलियामा समपलतत दकनदा, मालनसहरि कारोबारिाई वयवसथापन गन परायिः वदकि वा हसतानतरण

तयारकताको परयोग गछन। समपण लनयम तथा शतहर पणरपमा नबनझीकन कन न पलन करारमा हसताकषर नगननस।

समपलतत दकनदाबार थप जानकारीका िालग, www.australia.gov.au/information-and-services/family-and-

community/housing-and-property मा जाननहोस।

जररी घरायसी सवाहर

चाह तपाई भािामा लिननहोस वा दकनननहोस, तपाईिाई घरायसी सवाहरको आवशयकता पनछ, जसत पानी, लबजनिी

तथा गयास तपाईको समपलततमा जोलिननपनछ। सवा परदायकहर सरकारी एजनसी वा लनजी कमपनीहर हन सकछन जनन

तपाईको सथानमा भर पछ – टलिफोन लनदलशकामा बनझननहोस।

नयाा समपलततमा सननअलघ तपाईि सवा परदायकिाई सामानयतया कही ददनको सचना ददननपन आवशयकता हन सकछ।

घरायसी सवाहरका िालग करारमा हसताकषर गननअलघ, तपाईिाई वासतवम तयसको आवशयकता भए नभएको

सनलनलित गननहोस। उदाहरणका िालग, यदद तपाई असथायी आवासमा बसद हननहनछ भन लबजनिी आपरजतका

िालग 3 वष करारमा हसताकषर नगननहोस। करारमा हसताकषर गननअलघ आपरजतकतासागको समझौताको लनयम

तथा शतहरिाई बनझनन जररी छ। घरमा ऊजा सवाहरिाई वयवसथापन गनका िालग सहयोग लनदलशका

www.accc.gov.au/publications/managing-energy-services-at-home मा उपिबध छ। Australian

Energy Regulator ि पलन www.aer.gov.au/consumers/aer-resources मा थप जानकारी उपिबध

गराउाछ।

कमपनीि लनयलमतरपमा उनीहरको सवाबापतको खचको लबि तपाईिाई पठाउनछन। यदद तपाई तोदकएको समयमा

लबि लतन असमथ हननहनछ भन वा यदद तपाई आफलनो परबनध पररवतन गन चाहननहनछ भन ततकाि उनीहरिाई समपक

गननहोस।

तपाईको आपरजतकताि तपाईिाई सहयोग गन सकछ यदद तपाईिाई लबि लतन करठनाइ छ र तयसबाट मनकत हन

तपाईि सवाहरिाई छन टाउन सकनन हनछ।

131 450 मा फोन गननस

80

लबजनिी तथा गयास

तपाईिाई लबजनिी तथा गयास आपरजतकता रोजन सहयोगको िालग र तपाईको अलधकारको बार थाहा पाउन,

लभलियोसलहतका जानकारीका िालग अषटरलियन सरकारको Energy Made Easy वबसाइटिाई

www.energymadeeasy.gov.au/ मा हननहोस।

आपरजतकतािाई छनोट गदा लनमन कन रा जााचन याद गननहोसिः

• करार कलत िामो छ

• सवा जोडदा वा यदद तपाईि चााि छोिमा शनलक लतननपछ दक

• तपाईि छन ट वा आमदानी सहायता पराि गरमा आपरजतकताि थाहा पाउाछ

Energy Made Easy वबसाइटमा पलन थनपर फरक भाषाहरमा जानकारीपतर छ

(www.energymadeeasy.gov.au/publications-0) र यदद तपाई लबजनिी वा गयास आपरजतकतासागको समसया

समाधान गन असमथ हननभयो भन तपाईिाई समपक राखनका िालग ऊजा िोकपािको सची छ

(www.energymadeeasy.gov.au/useful-contacts)।

सनटरप (Centrepay)

Centrepay सवयसवक लबि लतन सवा हो जनन Centrelink का गराहकहरिाई लनिःशनलक छ

(www.humanservices.gov.au/customer/services/centrelink/centrepay मा जाननहोस)। तपाईि

Centrelink भनकतानीबाट तपाईको लबि लतन, खच तथा घरायसी िागत जसत भािा, गयास, लबजनिी, पानी तथा फोन

खचका िालग लनयलमत किीको परबनध लमिाउन Centrepay परयोग गन सकनन हनछ। तपाईि किीको शनरआत वा

पररवतन जलतखर पलन गन सकनन हनछ। सबभनदा लछटो तररका अनिाइन हो, www.my.gov.au मा myGov माफत

तपाईको Centrelink को अनिाइन खाता परयोग गरर।

फोन तथा इनटरनट

अषटरलियामा, सि फोनस 'मोबाइि फोन' का रपमा लचलननछ र तपाईको घरमा जोलिन टलिफोनिाई 'लयाणििाइन

फोन' वा 'लयाणििाइनस' भलननछ।

ती सवाहरका िालग गररन करारिाई परायिः 'िानस' (Plans) भलननछ। टलिफोन तथा इनटरनट सवाका िालग तनिना

गन, तपाईि 'मोबाइि िान' (‘mobile plan’), 'लयाणििाइन िान' (‘landline plan’) र 'इनटरनट िान'

(‘internet plan’) शबद राखर अनिाइन खोजी गन सकनन हनछ।

करारमा हसताकषर गननअलघ कमपनीसागका शतहर होलशयारीपवक जााचननहोस र महतवपण जानकारीको साराश

(Critical Information Summary) भलनन उनीहरको छोटो कागजातिाई पढननहोस।

अषटरलियन टलिफोन तथा इनटरनट करारका कही समान लवशषताहर यी हनिः

• सवाहरिाई सामानयतया जिान खच चालहनछ

• तपाईि एक वष वा दनई वष करार गननपन जररत हन सकछ।

131 450 मा फोन गननस

81

• परायिः धर मोबाइि सवाहरमा हरक वष मोबाइि िोिबयानिका िालग कि लसमा वा िाटा लसमा समावश

गरको हनछ र यदद तपाईि तयो छन टको सीमा नाघननभयो भन तपाईि धर लतननपन हनछ।

• धर सवाहरमा खच वयवसथापन अिट समावश हनछ– एसएमएस वा माफत तपाईको मालसक सीमा नाघपलछ

सलचत गछ।

• तपाईि लपर-पि सवा (परयोग गननपव लतन) वा पोसटपि (परदायकि तपाईिाई लनयलमत लबि पठाउाछ)

सवाहरमधयबाट रोजन सकनन हनछ।

यदद तपाईि टलिफोन वा इनटरनट लबि पराि गननभयो र यसको लतननपन लमलतसमम लबि लतन सकननभएन भन, तपाईि

कमपनीिाई समपक गननपछ।

लबदशमा गररन टलिफोन कििाई परायिः मालसक फोन िान लनधारणमा समावश गररदन। ती किहर महागो हन

सकछन। तपाईि आफलनो लवदशको किहरिाई होलशयारीपवक अननगमन गन वा लपर-पि कि काि परयोग गननपन हनछ

(नलजकका सटोरहरमा उपिबध हनछ)।

यदद तपाई आफलनो घरमा इनटरनट जोडन चाहननहनछ वा यसिाई वायरिस लिभाइसमाफत परयोग गन चाहननहनछ

भन, तपाईि इनटरनट सवा परदायकसाग करारमा उलिख गननपछ। कन न पलन करारमा हसताकषर गननपव, लनलित हननहोस

दक तपाईि तयसका सवाका िालग लतन सामथय राखननहनछ र यसि तपाईको आवशयकतािाई परा गछ। तपाईि लपर-पि

वायरिस इनटरनट कनकसन पलन दकनन सकनन हनछ।

थनपर कायकमहर छन जसि लनिःशनलक वा सहलियतपण इनटरनट पहाच र तालिम उपिबध गराउाछन। उदाहरणका

िालग, सावजलनक पनसतकािय तथा सथानीय पररषदि लनिःशनलक इनटरनट पहाच परदान गछन।

तपाईि तयसता फोन तथा इनटरनट कमपनीमातर परयोग गननपछ जनन (www.tio.com.au/members/members-

listing मा सचीकत) Telecommunications Industry Ombudsman (TIO) योजनाको सदसय छन।

यदद तपाईको टलिफोन वा इनटरनट सवामा कही खराबी आएमा र कमपनीि यसिाई समाधान गन असमथ रहमा,

तपाईि 1800 062 058 मा फोन गरर वा www.tio.com.au/making-a-complaint मा गएर TIO िाई

लनिःशनलक उजनरी गन सकनन हनछ।

घरायसी फोहोर सकिन तथा पननपरयोग

सथानीय सरकारि सामानयतया फोहोर सकिनको वयवसथापन गछ। साधारण घरायसी फोहोरका िालग छन ि भाािो र

पननपरयोगीय सामानहर जसत बोति, कयान, कागज तथा कािबोिका िालग फरक भाािो (लबन) हनछन।

सकिन गन ददनका बारमा बनझन, तपाईको सथानीय पररषद वा तपाईको लछमकीिाई सोधननहोस। अधयाय 12,

नागररक सहभालगता हननस।

लचठीपतर (मि)

तपाईि लचठी तथा पासिहरिाई Australia Post बकस वा कायाियमाफत पठाउन सकनन हनछ। लवदशी मिका िालग

रटकट (सटयामप) को िागत अषटरलियन मिको भनदा धर पछ। Australia Post ि अनय उपयोगी सवाहर पलन

उपिबध गराउाछ, जसत लबि लतन तथा पासपोटको फोटो लखचन (www.auspost.com.au हननहोस)।

131 450 मा फोन गननस

82

यदद तपाईि घर सननभयो भन तपाईि आफलनो मििाई नयाा ठगानामा पठाउनका िालग लनदलशत गन सकनन हनछ

(www.auspost.com.au/parcels-mail/redirecting-your-mail.html)। तपाई यसको िागतमा छन टको िालग

योगय हन सकनन हनछ। Australia Post ि तपाईको नयाा ठगाना अनय सगठनिाई पलन हसतानतरण गन सकछ।

131 450 मा फोन गननस

83

8 यातायात

यस खणिमा अषटरलिया एउटा ठिो दश हो जसका थनपर शहर तथा नगरिाई िामो दरीि छनटयाइएको छ। शहरलभतरको र दशलभतरको

यातराका िालग यहाा थनपर यातायातका लवकलप छन।

• सावजलनक यातायात

• टयाकसी सवा

• साइलकिङ

• पदि

• लनजी सवारी

सावजलनक यातायात

अषटरलियामा सावजलनक यातायातमा बस, रि, टराम र फरीहर पछन। धरजसो सवाहर परयोग गन तपाईि दक त रटकट

दकननन पछ दक भािा लतननपछ। सामानयतया लवदयाथी, जषठ नागररक तथा Health Care Card भएकाहरका िालग

छन टको वयवसथा छ। सािालहक वा मालसक रटकटहर दलनक वा एकि यातराका रटकटभनदा सामानयतया ससता हनछन।

जानकारी तथा समयतालिका थनपर सरकारी पररषदहर तथा आगनतनक कनर, अनिाइन, रिव सटसन, पनसतकािय र

सावजलनक सचना कनरहरबाट उपिबध हनछन।

राजय वा

परदश सावजलनक यातायात एजनसी वबसाइट

ACT ACTION www.action.act.gov.au

NSW Transport NSW www.transport.nsw.gov.au/

NT Department of Transport https://nt.gov.au/driving/public-transport-cycling

Qld Translink www.translink.com.au

SA Transport SA www.sa.gov.au/topics/transport-travel-and-motoring/public-transport-and-travel

Tas. Metro Tasmania www.metrotas.com.au

Vic. Metlink www.metlinkmelbourne.com.au

WA Public Transport Authority www.pta.wa.gov.au

131 450 मा फोन गननस

84

टयाकसी सवा

टयाकसी वा 'कयाबहर' ददनको 24 घणटा अषटरलियाका धरजसो भागहरमा सञचािन हनछन। टयाकसीको डयासबोिमा

रालखएको लमटरि भािा दखाउाछ। टयाकसी कमपनीहरिाई अनिाइन र Yellow Pages मा 'टयाकसी कयाबस'

शीषकअनतगत रालखएका हनछन। धरजसो शहरमा हवीिचयर परयोग गन वा अपागता भएका मालनसका िालग लवशष

टयाकसी उपिबध हनछ। यदद तपाई साना बािबालिकासाग यातरा गननहनछ भन टयाकसी कमपनीिाई बनदकङका बिामा

थाहा ददननस दक तपाईिाई बचचाको लसट चालहनछ।

टयाकसी यातायातको लवकलपहरमा, उबर वा अनौपचाररक कार-पनलिङका बनदोबसत, कही सथानहरमा उपिबध छन।

साइलकिङ

साइकि चािकहरि सिकका समपण लनयम तथा लचहनहरको पािना गननपछ र तपाईको साइकिमा काम गन िक

तथा घणटी हननपछ। यदद तपाई बाइक चढननहनछ भन तपाई र सग यातरा गन यातरनि हलमट िगाएक हननपछ। रालत

चढदा, तपाईको बाइकमा अगालि र पछालिको बतती हननपछ। साइकि राखन बिामा सध ा िक गननहोस।

तपाईको सथानीय कषतर वा शहरमा साइलकिङिाई हौसिा ददन लवशष बनदोबसत हन सकछ जसत, साइकिको िालग

छन ि बाटो (सलजिो वा रफ बाटो), साइकिचािकिाई सावजलनक यातायातमा जोडन ठाउामा साइकि राखन सथान।

यदद साइकिको िन उपिबध छ भन तपाईि तयही बाटोमा चढननपछ दकनदक यो सनरलकषत छ र कही राजय तथा

परदशहरमा यो आवशयकताको रपमा छ। साइकिको िन छन भन, तपाईि बाटोको सकदो दि छउमा चढननपछ

दकनदक यो सनरलकषत हनछ। सामानयतया, सागसाग दनई वटाभनदा बढी बाइक चािक आसपासमा हनन हादन।

पदि

अषटरलियामा पदिायातरा िोकलपरय मनोरजालनातमक गलतलवलध हो।

टरादफक िाइट वा बटनवाि कस गन ठाउाबाट बाटो काटननस। बाटोमा सवारी साधन छन दक छनन जााचन तपाईको दायाा

र बायाा होलशयारीपवक हननहोस। रिको लिक वा टयाकमा नलहडननस।

यदद तपाई झािी भएको सथानमा लहडन योजनामा हननहनछ भन तपाई आवशयक सामानि सनसलित भएको लनलित

गननस र कसिाई आफ कहाा जान िागको भनननस।

लनजी सवारीसाधन

लनजी यातायात तयसतो यातायात हो जसिाई तपाईि सवालमतवमा लिननहनछ र इचछाअननसार परयोग गननहनछ।

धरजसो अषटरलियनहरि लनजी यातायातका िालग कार वा मोटरबाइक परयोग गछन। कारको सवालमतव सलजिो छ तर

यो महागो पलन छ। अषटरलियामा कारको सवालमतव लिनन र चिाउननसग थनपर लजममवारीहर सिगन छन।

लहचहाइदकङ, जनन अपररलचत मानछसाग उनीहरको कार वा टरकमा लनिःशनलक यातरा गनन, असनरलकषत हनछ र लसफाररश

गररदन।

131 450 मा फोन गननस

85

चािक अननमलतपतर

अषटरलियामा कार वा मोटरबाइक चिाउनिाई तपाईसाग डराइभरको िाइसनस हननपछ। तयसिाई सवारी चिाउन

बिामा सध ा तपाईसाग राखननस।

यदद तपाईि अको मनिनकबाट िाइसनस लिएको छन भन Learner's Permit पराि गनका िालग तपाईि

Driver Knowledge Test पास गननपन हनछ। Learner's Permit ि तपाईिाई िाइसनसवािा डराइभरको

साथमा डराइलभङ लसकन अननमलत ददनछ। तपाईि कार चिाउन बिामा तपाईसाग “L” िट हननपछ।

एकपटक तपाईि उपयनकत सीप लवकास गररसकपलछ तपाईि Provisional डराइभर िाइसनसका िालग आवदन ददन

सकनन हनछ। Provisional Licence पराि गनका िालग तपाई कमतीमा 17 वष उमरको हननपछ, कमतीमा 6 मलहनाको

पण समयका िालग लसकार अननमलत हननपन वा अनतरराजय वा लवदशी डराइभर िाइसनस हननपछ। तपाईि चिाउादा

कारमा “P” िट हननपछ।

यदद तपाईि आफलनो Provisional अवलध पास गननभयो भन तपाईि खनिा िाइसनसका िालग आवदन ददनसकनन हनछ।

यदद तपाईको िाइसनसमा कन न शत छन भन लतनिाई मानननपछ।

अधयाय 1, आगमनिगतत क गननपछ पलन हननस।

डराइलभङका िालग िाग हन काननन

तपाईि डराइलभङका िालग आवदन दददा कानननका बारमा सचत हननपछ र तयसिाई माननन पछ। उदाहरणका िालगिः

• तपाईि चिाइरहको सवारी साधन सरकारी लमकयमा दता भएको हननपछ।

• तपाईको कारमा यातरा गन सबि लसटबलट वा उपयनकत बाि कवच िगाउननपछ।

• डराइलभङका बिामा मोबाइि फोन परयोग गनन कानननलवपरीत हनछ।

• यदद तपाई सिक दनघटनामा पननभयो भन ततकाि परहरीिाई खबर गननपछ।

अषटरलियामा टरादफक कानननहर धर किा छन। डराइलभङ काननन तथा लनयमहर राजयलपचछ फरक पछन। टरादफक

कानननिाई अवजञा गदा वा तोडदा महागो जररवाना, तपाईको डराइलभङ िाइसनस रदद वा जि सजायसमत भोगननपछ।

गरकानननी तवरि पारदकङ गदा पलन महागो जररवानामा पररनछ। गलत सीलमतता िाग हनछ र गलत नापन कयामरािाई

मालनसहरि गलत सीलमततािाई नाघको लखचन परयोग गररनछ।

डराइलभङ गदा मददरा लपउनन वा िागऔषधको परभावमा नशामा हनन गरकानननी हनछ। अननमलतपराि बिि

अलकोहिको तह राजय तथा परदशलपचछ र तपाईि लिएको डराइभरको िाइसनसको वगअननसार फरक पछ।

डराइभरि कानननदवारा तोदकएको मददराको सीमा नाघको जााचन परहरीि छडक ढगमा डराइभरको परीकषण लिनछन।

अधयाय 6, अषटरलियन काननन पलन हननस।

131 450 मा फोन गननस

86

थप जानकारीका िालगिः

राजय वा

परदश सिक यातायात परालधकरण टलिफोन वबसाइट

ACT Road Transport Authority 13 22 81 www.rego.act.gov.au

NSW Roads and Maritime Services

13 22 13 www.rms.nsw.gov.au

NT Department of Transport 1300 654 628 https://nt.gov.au/driving

Qld Department of Transport and Main Roads

13 23 80 www.tmr.qld.gov.au/

SA Transport 13 10 84 www.transport.sa.gov.au

Tas. Transport Tasmania 1300 135 513 www.transport.tas.gov.au

Vic. VicRoads 13 11 71 www.vicroads.vic.gov.au

WA Department of Transport 13 11 56 www.transport.wa.gov.au/index.asp

लसटबलट तथा बाि कवच

तपाईको कारमा सबि लसटबलट वा उपयनकत बि कवच (ररसटरनटस) परयोग गरको हननपछ। लसटबलटलवना डराइलभङ गदा

जररवाना िागछ, र तपाईि डराइभरको िाइसनस पलन गनमाउन सकनन हनछ। वयसक तथा ठिा बािबालिकाका िालग

कारमा लसटबलट हनछ।

लशशन तथा 7 वष उमरसममका बचचाका िालग सरकारदवारा मानयतापराि लवशषखाि कवचको जररत पछ। बाि कवच

अषटरलियन मापदणिअननसारको हननपछ, सवारीसाधनमा सही तररकाि जिान गररएको र बचचाको उमरअननसार उपयनकत

तररकाि समायोजन गन लमलन हननपछ।

• 6 मलहना उमरसममको बािबालिकाका िालग बाि कवचिाई पछालिपरि फकाएर जिान गररननपछ,

उदाहरणका िालग इनफलयानट कयासनि।

• 6 मलहनादलख 4 वषसममका बािबालिकाका िालग दक त पछालिपरि फकाएर वा अगालि फकाएर सनरलकषत

गररननपछ, उदाहरणका िालग बाि सनरकषा लसट।

• 4 वषदलख 7 वष उमरसममका बािबालिकािाई दक त अगालि फकको बाि कवच वा बनसटर लसटमा सही

तररकाबाट समायोजन गरर र लसटबलटिाई बााधर वा दक त बाि सनरकषा हानस परयोग गरर सनरलकषत

बनाउनन पछ।

कलििा बािबालिकािाई सवारीसाधनको अलघलिो लसटमा बसन अननमलत छन। पछालिका लसटहरमा 7 वषमनलनका

बािबालिकाहरदवारा भररएको अवसथामा मातर 4 दलख 7 वष उमरका बािबालिकािाई अलघलिो लसटमा

अननमलत हनछ।

131 450 मा फोन गननस

87

बाि सनरकषा कवच भािामा लिनका िालग www.kidsafe.com.au मा जाननहोस।

कार दकनदा

नयाा तथा पनराना सवारीसाधनिाई लबकीका िालग पलतरका तथा अनिाइनमा लवजञापन ददइएको हनछ। लतनीहर नयाा

कारका शोरम तथा सकणि हयाणि कार यािमा उपिबध हनछन।

कारको खररदमा सामानयतया दताको खच, सटयामप कर (जनन लबकी कर जसत हो) र अलनवाय बीमाजसता कन रा

समावश हादन। ती खचहरिाई सामानयतया छन ि भनकतानी गननपछ।

सवारीसाधनको खररदका िालग पसा सापट/िोन लिन लवषयमा जानकारीका िालग, तपाईको बक वा लवततीय

कमपनीिाई समपक राखननस। लवततका िालग तपाईि कन न समझौतामा हसताकषर गननपव तपाईि सब लनयम तथा

शतहरिाई बनझन लनलित गननहोस।

यदद तपाईि कार दकनननहनछ र अगालिको सवालमतवकताि नलतरको ऋण बााकी छ भन ऋण ददएको कमपनीि कारिाई

पननिः आफलनो सवालमतवमा लयाउन सकछ वा कानननी तवरबाट लिन सकछ। अलघलिो कार मालिकि सवारीको ऋण लतन

बााकी छ दक छन बनझन, Personal Property Securities Register (PPSR) िाई समपक गननहोस।

PPSR ि तपाईिाई उकत सवारीसाधन चोरीको भएर परहरीमा ररपोट परको, टरादफक जररवाना नलतरर दता रदद

गररएको, काम निागन वा राइट-अफको रपमा रकि भएको, वा सवारीसाधनिाई Commissioner for Fair

Trading मा समभालवत ओिोलमटर वयवधान (माइिज लिसि पररवतन गररएको) का कारण रकिमा रहको बताउन

सकछ। थप जानकारीका िालग 1300 007 777 मा फोन गननस वा www.ppsr.com.au/individuals

मा जाननस।

सब राजय तथा परदशमा मोटोररसटहरको सघ हनछ जसि समभालवत सकणिहयाणि कताका िालग सवारीसाधन

लनरीकषण, टनरको जानकारी, बीमा, सिक सवा (तपाईको सवारीसाधन लबलगरएको अवसथामा) जसता सवाहर उपिबध

गराउाछ। यसता सवाहर सदसय तथा गरसदसय दनविाई उपिबध छन।

कषतर मोटोररसट स घ टलिफोन वबसाइट

रालषटरय Australian Automobile Association 02 6247 7311 www.aaa.asn.au

ACT National Road Motorists Association (NRMA) 132 132 www.nrma.com.au

NSW National Road Motorists Association (NRMA) 132 132 www.nrma.com.au

NT Automobile Association of Northern Territory (AANT)

08 8925 5901 www.aant.com.au

Qld Royal Automobile Club of Queensland (RACQ) 13 1905 www.racq.com.au

SA Royal Automobile Association (RAA) 08 8202 4600 www.raa.net

131 450 मा फोन गननस

88

कषतर मोटोररसट स घ टलिफोन वबसाइट

Tas. Royal Automobile Club of Tasmania (RACT) 132 722 www.ract.com.au

Vic. Royal Automobile Club of Victoria (RACV) 137 228 www.racv.com.au

WA Royal Automobile Club (RAC) 131 703 www.rac.com.au

131 450 मा फोन गननस

89

9 सवासथय तथा कलयाण

यस खणिमा • पररचय

• मलिकयर

• सवासथय हरचाह काि

• लनलज सवासथय बीमा

• मलिकि सहायता

• एमबनिनस खच

• औषलधहर

• तरनरटहरिः सनदभ सरोत पाइएन

• अपागताका सवाहर

• मानलसक सवासथय सवाहर

• यातना तथा चोटको परामश

• बाि सनरकषा तथा दनघटना सरकषण

• खोप

• दनत सवा

• अषटरलियामा वयोवदधाहरको सवा

• वयोवदध वा सवासथय हरचाह सवाबार उजनरी

• मतयनपिात

पररचय

अषटरलियामा, आकलसमकता नभएसमम अर कन न पलन सवासथय हरचाह सवाका िालग िाकटर (लजलप) अथात

general practitioner (GP) तपाईको पलहिो समपक लवनदन हो। लजलप (GP) ि तपाईको सवासथय हरचाह

आवशयकतािाई मलयाकन गछ र उपचार योजनाको लनकयौि गछ। यसमा औषलध लसफाररस गनन, याथोिोथी वा

िायगनोलसटक कनरमा ररफर गनन, वा शलयलचदकतसक वा कनसलटनट दफलजलसयनजसता लवशषजञकहाा लसफाररश

गररददन पछन। लवशषजञि बदिामा अलतररकत याथोिोजी वा अनय परीकषणहरको माग गन सकछन,

र तपाई असपतािमा भना हनन पन नपन लनणय गछन।

तपाईि आफलनो GP आफा रोजन सकनन हनछ र तपाईि GP िाई लतरको आलशक वा पर शनलकको दफता भनकतानी GP को

लबिमा भएको रकम अननसार Medicare दवारा पाउननहनछ।

131 450 मा फोन गननस

90

मलिकयर (Medicare)

अषटरलियन सरकारि तपाईिाई मलिकयर (Medicare) नामक रालषटरय सवासथय हरचाह योजनाअनतगत कही मलिकि

तथा असपतािको खच लतन सहयोग गछ। Medicare अनतगत उपचार तथा बसाइ लनिःशनलक हनछ यदद तपाई

सावजलनक असपतािको सावजलनक लबरामी हो, तपाईिाई असपताि लनयनकत गरको िाकटरि उपचार गरको हो भन।

Medicare ि तपाईि सवासथय वयवसायी (जसत िाकटर, लवशषजञ, नतरलवशषजञ र कही पररलसथलतहरमा

दनतलचदकतसक र अनय समबलनधत सवासथय वयवसायीहर) कहाा भटदा भएको खचमा सहयोग गछ। यदद तपाई परायिः

िाकटरिाई भटननहनछ, वा लनयलमत परीकषण हनछ भन तपाईको मलिकि खच धर मालथ हनछ। एकपटक तपाईि

Medicare Safety Net को सीमा छोएपलछ तपाईको िाकटर भटन वा परीकषणहर गदा िागन खच कम पन जानछ।

आपरवासी, शरणाथी तथा मानवीयतासमबनधी कारणि परवश गरकाहरिाई उनीहरको लभसाको आधारमा

सामानयतया Medicare अनतगतको सवासथय हरचाहमा ततकािको पहाच हनछ। अनय असथायी आपरवासीि

लनजी सवासथय बीमािाई अपनाउनन पन हनछ।

कही िाकटरहर तथा सवासथय वयवसायी लबििाई बलक गछन। बलक लबिअननसार गररएको भटमा, िाकटरि सीध

Medicare िाई लबि िखनछ र तपाईि पकटबाट खच गननपदन। अनय िाकटर तथा सवासथय वयवसायीहरि तपाईको

सवाका िालग शनलक लिनछन। यदद तयसो हो भन, तपाईको सवासथय वयवसायीसाग कन रा गननस वा Medicare का िाभ

दावी गनबार थप जानकारीका िालग www.humanservices.gov.au/medicare मा जाननहोस। जब तपाईि

आफलनो सवासथय वयवसायीिाई भटननहनछ तपाईि आफलनो काि (र तपाईसाग छ भन Health Care Card)

लयाउनन पछ।

अषटरलियन सरकारि Pharmaceutical Benefits Scheme (PBS) अनतगत कही औषलधहरको खचिाई सहयोग

ददनछ। यदद तपाईिाई थनपर औषलध चालहनछ भन, PBS Safety Net ि लसफाररश गररएका औषलधहरको खचामा

सहयोग गन सकछ। यदद तपाई PBS Safety Net सीमा रकममा पनगननभयो र फामलससटि तपाईिाई PBS Safety

Net Card ददएको छ भन, तयो वषको बााकी समयका िालग तपाईको PBS औषलध ससतो वा लनिःशनलक हन जानछ।

यदद तपाईि औषलधको अलत महागो िानि रोजननभयो भन वा तपाईको िाकटरि यसतो लसफाररस गरमा, तपाईि बढी

लतननपन हनछ। तपाईि PBS बार थप जानकारी www.pbs.gov.au/pbs/home मा पाउन सकनन हनछ।

Medicare ि एमबनिनस खच, धर िनटि तथा समबलनधत सवासथय सवा, चशमा, वा लबरामीका िालग लनजी असपताि

बसाइ खचहर लतदन।

तपाई Medicare मा दता हन योगय हननहनछ दक पतता िगाउनका िालग पासपोट वा Immicard का साथ योगयता

ठहररन कागजात, जसत Department of Immigration and Border Protection बाट लभसा ददएको पतर वा

Visa Entitlement Verification Online बाट पराि परमाण लिएर Medicare Service Centre मा जाननहोस।

यदद तपाई योगय हो भन तपाईिाई Medicare नमबर ददइनछ, जसिाई ततकाि सवासथय हरचाह सवामा पहाच

पाउन परयोग गन सकनन हनछ। तपाईको Medicare काि, तपाईको Medicare नमबरसलहत, तपाईको नाम तथा अनय

यदद उनीहर सोही कािमा दता भएका छन भन पररवार सदसयहरको नाम तपाईसमकष पठाइनछ।

131 450 मा फोन गननस

91

Medicare का समबनधमा थप जानकारीका िालग www.humanservices.gov.au/medicare मा जाननहोस वा

तपाईको सथानीय Department of Human Services सवा कनरिाई भटननहोस, जसिाई तपाईि

http://findus.humanservices.gov.au/ मा पाउननहनछ।

अधयाय 1, आगमनिगतत क गन पलन हननहोस।

सवासथय सवा काि (Health Care Card)

यदद तपाईि Centrelink भनकतानी पाउननहनछ वा तपाईको कम आमदानी छ भन, तपाई सरकारको

Health Care Card का िालग योगय हननहनछ (www.humanservices.gov.au/concessioncards हननहोस)।

यो कािि तपाईिाई औषलध, िाकटर, दनतलचदकतसक र एमबनिनसको खचिगायतका सवासथय

सवामा छन टको अलधकार ददनछ।

तपाईसाग Health Care Card छ भन पलन, सब आधारभत असपताि तथा मलिकि उपचारका िालग तपाईि

Health Care Card साग Medicare काि परसतनत गननपन आवशयकता हनछ।

थप जानकारीका िालग अधयाय 10, तपाईको पररवार हननहोस।

लनजी सवासथय बीमा

थनपर अषटरलियनहरि लनजी सवासथय बीमा गन रोजछन जसि लनजी वा सावजलनक असपतािमा लबरामी हदा भएको

उपचार खच सब वा कही समटछ। यसि Medicare ि नसमटका सवाहरिाई पलन समटछ जसत दनत हरचाह, थनपर

नतर हरचाह र एमबनिनस सवाहर।

खच तथा समटन परकार फरक-फरक हनछ, यदद तपाईि लनजी सवासथय बीमा पाउन लनणय गननहनछ भन, लवलभनन

कोषहरिाई तनिना गनन र कन न बीमा नीलत दकनननभनदा पलहिा होलशयारीपवक लववरण जााचनन महतवपण हनछ।

परोतसाहन रकम

अषटरलियन सरकारि लनजी सवासथय बीमा परयोग गराउनका िालग हौसिा परदान गन मालनसहरिाई लवततीय परोतसाहन

परदान गछ। यदद तपाई लनजी सवासथय बीमा लिन सोचमा हननहनछ भन तपाईि लनमन कन रामा सचत हननपछिः

• लनजी सवासथय बीमा छन ट (Private Health Insurance Rebate) - यदद तपाई Medicare का िालग

योगय हननहनछ र असपतािको उपचार, सामानय उपचार ('सहायक'/एलनसिरी वा 'अलतररकत') कभर वा दनव

उपिबध गराउन सवासथय बीमा नीलतिाई पािना गछ भनतपाईि Private Health Insurance Rebate

दावी गन सकनन हनछ।

• मलिकयर िवी सरचाज (Medicare Levy Surcharge) – Medicare Levy Surcharge अलतररकत

एक परलतशत कर हो जसिाई तयसता मालनसहरि लतछन जोसाग लनजी सवासथय बीमा हादन र जसको आमदानी

एउटा लनलित रकम (एउटा “सघार”) भनदा मालथ छ।

• िाइफटाइम हलथ कवर (Lifetime Health Cover) – यो योजनाि असपताि कभरमा भाग लिनका

िालग कलििो उमरका मालनसहरिाई परोतसालहत गछ। अषटरलिया आएका नयाा आपरवासीहरका िालग

Lifetime Health Cover को मयाद तिका यी दनई लमलतहर हनिः

131 450 मा फोन गननस

92

o तपाईको 31 औ ा जनमददनपलछको जनिाई 1; वा,

o यदद तपाई 31 वषभनदा बढी हननहनछ भन, तपाईि पण Medicare िाभको योगय हनका िालग

दता भएको ददनको पलहिो वारजषकोतसव

यदद कन न वयलकति उनीहरको Lifetime Health Cover मयादपलछ असपताि कभर लनकालछ भन 30 को उमरपलछ

जब उनीहरि पलहिो असपताि कभर दकनछन हरक वषका िालग अलतररकत 2% को दरि लतननपछ। उदाहरणका

िालग, यदद कसि लनजी सवासथय बीमा असपताि कभर पलहिो पटक 45 को उमरमा गछ भन, उनीहरि आफलनो

असपताि कभरका िालग अलतररकत 30% लतननपन हनछ। Lifetime Health Cover को भार लतनबाट मनकत हनका

िालग, Lifetime Health Cover को मयादअलघ तपाईि अषटरलियन दतावाि सवासथय बीमाकताबाट असपताि

कभर दकनननपछ।

थप जानकारीका िालगिः

लनजी सवासथय बीमा जानकारी वबसाइट

लनजी सवासथय बीमा www.health.gov.au/internet/main/publishing.nsf/content/private-1

Lifetime Health Cover www.health.gov.au/internet/main/publishing.nsf/Content/health-privatehealth-lhc-providers-general.htm

Private Health Insurance Ombudsman www.phio.org.au

सवासथय कोष तथा नीलतको तनिना www.privatehealth.gov.au

मलिकि सहायता

पाररवाररक िाकटर फिा पानन अषटरलियामा तपाई िाकटरसाग दता हनन जररी छन। तथालप, थनपर मालनसहरको पाररवाररक िाकटर हनछन - मलिकि

अभयासकता जसि सामानय सवासथय समसयाहरिाई हछन, खोप, औषलध लसफाररस, मलिकि परमाणपतर, सवासथय

जााच, मानलसक सवासथय हरचाह तथा सवासथय सनझाविगायतका मामिामा।

ती िाकटरहरिाई General Practitioners लजलप (GPs) भलननछ। उनीहरि साना लनजी लकिलनक वा अभयासमा

काम गछन, वा अनय िाकटरहरसलहत सावजलनक वा लनजी मलिकि कनरमा। तपाईि कन न िाकटरकहाा वा मलिकि

कनरमा जान रोजन सकनन हनछ। GP हरिाई अनिाइन र टलिफोन लनदलशकामा 'मलिकि परालकटसनस' शीषकअनतगत

सचीकत गररएको हनछ। हरक पलट उही िाकटरि जााचन, वा सोही कनरमा तपाई अनय िाकटरहरि उपचार गरन भनन

चाहननहनछ यो तपाईि लनणय गन सकनन हनछ।

आफिाई इचछा िागको पाररवाररक िाकटर पतता िगाउन तपाईिाई एकभनदा बढी परालकटस अथात अभयासिाई

भटन पन हन सकछ। कही परालकटसहरि नयाा लबरामीहरिाई नलिन सकछन।

131 450 मा फोन गननस

93

healthdirect वबसाइटि www.healthdirect.gov.au मा पलन तपाईको नलजकको General Practice सवा

खोजी गन लमलन General Practice सनलवधा राखछ।

लनयलमत सवासथय चासो

यदद तपाईिाई सवासथयसमबनधी चासो छ र यो आकलसमक होइन भन, तपाईको पाररवाररक िाकटरकहाा वा मलिकि

कनरमा जाननस। िाकटरिाई भटननपव तपाईि पािो कन ननपन हन सकछ।

सामानयतया तपाई आउननभनदा पलहिा तपाईि टलिफोन वा अनिाइनबाट भटन समय लमिाउननपन आवशयकता

हनछ। भटका िालग तपाई आफलनो समयमा पनगनन जररी छ।

कषयरोग

यदद तपाई एलसया, अदिका, भारतीय उपमहादवी, दलकषण अमररका वा पवी यनरोपका दशको हननहनछ भन तपाईिाई

कषयरोग सन समभावना हन सकछ र तपाई यसबाट सकलमत हन र लबरामी पन ठिो जोलखम हनछ।

तपाई अषटरलिया आइपनगननभनदा अगालि कषयरोग जााच गररसकको भए पलन, क समभावना रहनछ भन तपाईिाई

समभालवत वा गनपचनप सकमण भएको हन सकछ जसिाई छातीको एकस-र बाट पतता िगाउन सदकदन।

यदद तपाई लबरामी हननभयो वा सदकय कषयरोग फिाउन जोलखमका बारमा लचलनतत रहननभयो भन तपाईको

पाररवाररक िाकटरसाग कन रा गननस वा ति ददइएको कन न एक टलिफोन जानकारी वा सनझाव सवािाई समपक गननहोस।

लवशषजञ

तपाईि शनरमा जनरि परालकटसनस (पाररवाररक िाकटर) साग नभटीकन मलिकि लवशषजञसाग परामश लिन सकनन हनन।

िाकटरि थप उपचारका िालग तपाईिाई मलिकि वा अनय लवशषजञकहाा ररफर गररददन सकछन।

िाकटरको दोभाष पराथलमकता िाइन

िाकटहरि आवशयक पर TIS National दोभाष परयोग गन सकछन। यदद तपाई सथायी बालसनदा वा अषटरलियन

नागररक हो भन यो लनिःशनलक सवा हो र मलिकि परामशिाई Medicare दवारा समरटनछ। चालहएको खणिमा

तपाईको िाकटरि परतयकष दोभाष पलन बनक गन सकनन हनछ। अधयाय 3, अगरजी भाषा हननहोस।

मलिकि आकलसमकता

आकलसमक मलिकि उपचार सावजलनक असपतािको आकलसमक लवभागमा ददनको 24 घणटा, हिाको सात ददन

उपिबध हनछ। सावजलनक असपतािहर 'हलसपटि' शीषकमा White Pages मा सचीकत छन। कही मलिकि कनर

तथा कही लनजी असपतािहरमा आकलसमक उपचार पलन उपिबध छन।

यदद तपाई वा कोही अर िरिागदोसाग लबरामी पननभयो भन 000 मा ततकाि फोन गननहोस र “Ambulance”को

िालग भनननहोस। जब तपाई असपताि जाननहनछ, परयोग गरको भए औषलध तथा Medicare, लनजी सवासथय बीमा

सदसयता, Health Care वा Pension Concession कािहर लयाउननहोस।

अवसथा यदद आकलसमक होइन भन, तपाईको पाररवाररक िाकटरिाई समपक गननहोस।

131 450 मा फोन गननस

94

टलिफोन सवासथय जानकारी तथा सनझाव सवा

सब राजय तथा परदशहरमा टलिफोन सवासथय सवा हनछ जनन ददनमा 24घणटा, हिामा सात ददन सञचािन हनछ।

लतनीहरि लनिःशनलक लनदशन ददनछन र तपाईिाई सथानीय सवासथय सवा कनरहरमा लनदलशत गन सकछन।

यदद तपाईसाग सवासथय समसया छन भन शनरमा तपाईि सदव आफलनो पाररवाररक िाकटरिाई समपक गन कोलशस

गननपछ। तर यदद लतनीहर उपिबध छनन भन, तिका टलिफोन सवाहरमा योगय नसहर हनछन जसि तपाईिाई

ततकाि वयावसालयक सनझाव ददन सकछन।

राजय वा परदश टलिफोन सवासथय

सनझाव सवा टलिफोन वबसाइट

ACT. NSW, NT, Tas., SA

र WA

healthdirect 1800 022 222 www.healthdirect.gov.au

Qld 13 HEALTH 13 43 25 84 www.health.qld.gov.au/13health/default.asp

Vic. NURSE-ON-CALL

1300 606 024 www.health.vic.gov.au/nurseoncall

एमबनिनस खच Medicare ि एमबनिनस यातायातको खचिाई समटदन। एमबनिनस खच तपाई बसन राजय वा परदशका आधारमा

फरक फरक हनछ।

कवीनसलयाणि (Queensland) र तासमालनयामा (Tasmania), एमबनिनस सवा सथानीय बालसनदाका िालग परायिः

लनिःशनलक उपिबध छ। अनय सब राजय तथा परदशहरमा, शनलक लतराइनछ। तपाईि यातरा गन दरी, तपाईको लबमारीको

परकलत तथा तपाई छन टका िालग योगय हननहनछ दक हनन यी आधारहरमा एमबनिनसको भािा फरक पछ।

यदद तपाईसाग एमबनिनस बीमा छन भन छोटो परयोगका िालग पलन एमबनिनसहर महागो हन सकछन। यदद तपाई

कवीनसलयाणि (Queensland) वा तासमालनयाभनदा (Tasmania) बालहर बसननहनछ भन तपाईि बीमा खररद गन

सकनन हनछ। एमबनिनस सवा वा कन न लनजी सवासथय बीमा कोषदवारा उपिबध गराइएको सदसयता योजनाका माधयमबाट

तपाईि यसतो गन सकनन हनछ।

थप जानकारीका िालग अधयाय 2, सहयोग लिननहोस हननहोस।

औषलधहर

यदद तपाईिाई औषलधको आवशयकता छ भन तपाईको िाकटरि औषलध लबकता कलमसटको पसि वा फामसीमा

जानका िालग औषलधको लसफाररसपतर ददनछन। थनपर औषलधहर, जसत एलनटबायोरटक, लसफाररसपतरका साथ मातर

उपिबध हनछ। यदद तपाईसाग Health Care Card वा Centrelink ि उपिबध गराएको Pension Concession

Card छ भन लनलित औषलधहरमा तपाई छन टका िालग योगय हननहनछ। तपाईि कलमसटकहाा जाादा Medicare काि

पलन लयाउननपछ।

131 450 मा फोन गननस

95

औषलधका िबि तथा लनदशनहर होलशयारीपवक पढनन जररी हनछ र तपाईिाई कही अलनलितता छ भन तपाईको

िाकटर वा फामलससटिाई परशन राखननस। औषलधका लवषयमा सहयोग वा जानकारीका िालग, फामलससटसाग कन रा गननस

वा Medicine Line िाई 1300 633 424 मा फोन गननहोस।

फामसीहरि पलन टलिफोन दोभाषको परयोग गन सकछन, जनन सरकारदवारा उपिबध गराइएको लनिःशनलक सवा हो।

औषलधहर तथा लसफाररस टलिफोन वबसाइट

NPS MedicineWise Medicine Line –

औषालध तथा लसफाररसबार

जानकारी

1300 633 424

सोमबारदलख शनकबारसमम

लबहान 9.00 am दलख

बिनका 5.00 pm

www.nps.org.au/contact-us/medicines-line

Medicare Australia –

PBS लसफाररस दावी

गनबार जानकारी

www.medicareaustralia.gov.au/public/services/scripts/index.jsp

राजय तथा परादलशक सवासथय सवा

राजय तथा परदश सरकारहरि असपताि, सामनदालयक सवासथय तथा दनखाई घटाउन हरचाह सवाहर उपिबध

गराउाछन।

सामनदालयक सवासथय कनरहर

सामनदालयक सवासथय कनरहरि सब उमरका मालनसहरिाई कम खचमा सवासथय सवाहर उपिबध गराउाछ। सब

कनरहरि उही सवाहर उपिबध गराउादनन। सवाहरमा नरजसङ, सवासथय लशकषा तथा परबदधन, दफलसयोथरापी, दनत

हरचाह, मलिकि हरचाह, परामश तथा सामालजक कलयाणसमावश हन सकछन।

कलििा बािबालिका भएका पररवारहरका िालग सवासथय सवाहर

मात तथा बाि सवासथय सवाहर हाि जनमका दलख लवदयािय परवश गन उमरका बचचाहर भएका पररवारहरका िालग

सामानयतया लनिःशनलक हनछ। उनीहरि सवासथयसमबनधी जानकारी, खोप, तथा बाि लवकास, अलभभावकतव र कलििा

बािबालिकाका िालग पोषणबार सनझाव परदान गछन।

मलहिाको सवासथय सवाहर

मलहिाका सवासथय सवाहरि परजनन सवासथय मामिाहरमा, सरजभकि (पाठघरको दवार) तथा सतन कयानसर परीकषण,

मददरा तथा िागऔषध समसया, मानलसक सवासथय समसया तथा यौलनक आकमण तथा घरिन लहसा, मलहिा जननलनरय

छदन वा काटनिगायतमा सहयोग उपिबध गराउाछ। अधयाय 6, अषटरलियन काननन पलन हननहोस।

लवलवध पषठभलमका मालनसहरका िालग सवाहर

थनपर असपताि तथा ठिा सवासथय कनरहरमा सवासथय वयावसालयकहर हनछन जसि सथानीय आपरवासी समनदायहरका

िालग सवाहर उपिबध गराउाछन। सवाहरमा परामश, सनझाव, ररफर गन तथा सवासथय सचना समावश छन।

131 450 मा फोन गननस

96

तपाईको भालषक समहका िालग Multicultural Health Worker छ छन थाहा पाउन सथानीय असपताि वा

सामनदालयक सवासथय कनरिाई फोन गननहोस।

सवासथय सवा खोजनका िालगिः

राजय वा

परदश सवासथय एजनसी वबसाइट

ACT ACT Health http://health.act.gov.au/our-services/which-health-service-suits-you-best

NSW NSW Ministry of Health www.health.nsw.gov.au/hospitals/pages/default.aspx

NT Department of Health www.health.nt.gov.au/Service_Locator/index.aspx

Qld Queensland Health www.health.qld.gov.au

SA SA Health www.sahealth.sa.gov.au/wps/wcm/connect/Public+Content/SA+Health+Internet/

Tas. Department of Health and Human Services

www.dhhs.tas.gov.au

Vic. Department of Health and Human Services

https://www2.health.vic.gov.au

WA Department of Health http://ww2.health.wa.gov.au

अपागताका िालग सवा

रालषटरय अपाङग बीमा योजना (National Disability Insurance Scheme) छोटकरीमा एनलिआईएस (NDIS)

ि सथायी र गहन अपागता भएका योगय मालनसहर, उनीहरका पररवार तथा हरचाहकतािाई वयलकतगत सहायता

उपिबध गराउाछ। NDIS सहायताको मतिब यो परीकषण समपनन होइन र यसि अपागता सहायता पनसन वा

हरचाहकता भनकतानीजसता आमदानी सहायतामा परभाव पादन।

यस समयमा, NDIS मालथ पहाच पाउन तपाईि उमर तथा सथानको आवशयकताहरिाई परा गनन पछ। योगयताबारको

जानकारी www.ndis.gov.au/people-disability/access-requirements मा छ।

यदद तपाई NDIS सथानमा हननहनन भन, तपाईि हाि अलसततवमा रहका अपागता सवाहरमालथ पहाच पराि गन सकनन

पछ। ती सवाहर बारको जानकारीका िालग, www.ndis.gov.au/people-disability/other-services मा

जाननहोस।

राजय तथा परादलशक सवासथय सवाहरि थनपर दकलसमका सहायता तथा अपागता भएका मालनस, उनीहरका पररवार

तथा हरचाहकताका िालग उपिबध सवाहर परदान गछन।

131 450 मा फोन गननस

97

राजय तथा

परदश अपागता एजनसी टलिफोन वबसाइट

ACT Disability ACT 133 427 www.communityservices.act.gov.au/disability_act

NSW

Department of Family and Community Services

(वदध, अपाग र घरिन सयाहार)

www.adhc.nsw.gov.au/individuals/support

NT Northern Territory Government Office of Disability

1800 139 656 http://health.nt.gov.au/Aged_and_Disability/Office_of_Disability/index.aspx

Qld Department of Communities, Child Safety and Disability Services

13 QGOV वा

13 74 68 www.communities.qld.gov.au/ndis

SA Disability Information Service 1300 786 117 www.sa.gov.au/topics/community-support/disability

Tas. Tasmanian Government Disability and Community Services

1300 135 513 www.dhhs.tas.gov.au/disability

Vic. Department of Health and Human Services

1300 650 172 www.dhhs.vic.gov.au

WA Disability Services Commission

(08)9426 9200

लनिःशनलक कि

1800 998 214

www.disability.wa.gov.au

अपागता सवामा थप जानकारीका िालगिः

रालषटरय सगठन वबसाइट

Department of Social Services –

कायकम तथा सवाहर www.dss.gov.au/disability-and-carers/programs-services

Department of Human Services –

अपागता भएका मालनसहरका िालग सहयोग www.humanservices.gov.au/disability

Disability related agencies and sites www.dss.gov.au/our-responsibilities/disability-and-carers/related-agencies-sites

अपागता भएका मालनसहर तथा लतनका

हरचाहकताका बारमा सरकारी सहायता, िाभ

तथा भनकतानी का बारमा जानकारी

www.australia.gov.au/information-and-services/benefits-and-payments/people-with-disability

131 450 मा फोन गननस

98

मानलसक सवासथय सवाहर यदद तपाईिाई मानलसक सवासथय समसया वा अनय सवासथय समसयामा सहयोग आवसयक छ भन तपाईको पाररवाररक

िाकटर वा सामनदालयक सवासथय कनरिाई समपक गननहोस।

यदद तपाईिाई जररी सहायता चालहनछ भन तपाईको नलजकको असपतािको मनोरोग लवशषजञको समहिाई वा लनमन

हलपिाइनमा समपक गननहोस।

मानलसक सवासथय सहायता टलिफोन वबसाइट

Lifeline – 24 घणटा हलपिाइन 13 1114 www.lifeline.org.au/

Kids Helpline – 24 घणटा हलपिाइन 1800 55 1800 www.kidshelp.com.au/

Mens Helpline Australia –

24 घणटा सकट िाइन 1300 789 978 www.mensline.org.au/

Suicide Call Back Service –

रालषटरयसतरको लनिःशनलक परामश सवा 1300 659 467 www.suicidecallbackservice.org.au

सामनदालयक तहमा मानलसक सवासथयिाई सहायता गन Department of Social Services ि उपिबध गराएका

सवा तथा कायकमहरका बारमा थप जानकारीका िालगिः

• Family Mental Health Support Service (FMHSS)

• Personal Helpers and Mentors (PHaMs)

• Mental Health Respite: Carers Supports (MHR:CS)

www.dss.gov.au/mental-health मा जाननहोस।

यातना तथा आघात परामश चोट तथा यातनाको अननभव गन मालनसहरिाई सहायता गनका िालग लवलशषटीकत सवाहरिः

राजय वा

परदश यातना तथा चोट परामश टलिफोन वबसाइट

ACT Companion House – यातना तथा चोटका

जीलवतहरिाई सहायता गन 02 6251 4550

www.companionhouse.org.au

NSW यातना तथा चोटका जीलवतहरका िालग

उपचार तथा पननसथापना सवा (STARTTS) 02 9794 1900 www.startts.org.au/

NT

Melaleuca Refugee Centre –

यातना तथा चोटका जीलवतहरका

िालग सहायता सवा

08 8985 3311 www.melaleuca.org.au

131 450 मा फोन गननस

99

राजय वा

परदश यातना तथा चोट परामश टलिफोन वबसाइट

Qld Queensland Program of Assistance to Survivors of Torture and Trauma (QPASTT)

07 3391 6677 www.qpastt.org.au

SA Survivors of Torture and Trauma Assistance and Rehabilitation Service (STTARS)

08 8206 8900 www.sttars.org.au

Tas. Phoenix Centre – यातना तथा चोटका

जीलवतहरका िालग सहायता सवा 03 6234 9138

http://mrchobart.org.au/phoenix-centre/

Vic. Foundation House – Victorian Foundation for Survivors of Torture (VFST)

03 9388 0022 www.foundationhouse.org.au

WA Association for Services to Torture and Trauma Survivors (ASeTTS)

08 9227 2700 www.asetts.org.au

बाि सनरकषा तथा दनघटना सरकषण

Kidsafe, अषटरलियाको बाि दनघटना परलतषठान, एउटा गरसरकारी सगठन हो जसि बाबनआमा तथा समनदायहरिाई

बाि सनरकषा र दनघटना सरकषण सचना तथा सवाहर www.kidsafe.com.au मा उपिबध गराउाछ। वबसाइटको

वसटन अषटरलियन तथा लभकटोररयन खणिहरमा कही अननवाददत जानकारीपतरहर उपिबध छन।

खोप

खोपि बािबालिका तथा वयसकिाई हालनकारक सकमण तथा रोगहरबाट बचाउाछ। खोप अलनवाय छन तर सब

बािबालिका तथा कही वयसकहरका िालग लसफाररस गररनछ। कही राजय तथा परदशिाई बचचा बाि हरचाह कनर वा

लवदयािय भना गननपव उसको खोपको रकिको आवशयकता हनछ।

धर खोपहर तपाईको पाररवाररक िाकटर वा तपाईको सामनदालयक सवासथय कनरहरदवारा ददइनछ। तथालप, कही

खोपहर लवदयाियमा ददइनछ। थप जाननका िालग तपाईको पाररवाररक िाकटर वा सामनदालयक सवासथय कनरिाई

समपक गननहोस।

अषटरलियािी लशशन खोप दता अथात Australian Childhood Immunisation Register (ACIR)

(www.humanservices.gov.au/acir मा हननस) एउटा रालषटरय रलजषटर हो जसि 20 वषमनलनका बािबालिका

तथा जवान वयलकतहरिाई ददइन खोपहरको रकि राखछ।

20 वषमनलनका बािबालिका तथा जवान वयलकतहर जो Medicare मा दता भएका छन उनीहर आपसआप ACIR मा

समावश हनछन। िाकटरकहाा जाादा उनीहरको खोपको रकि तपाईसाग लयाउननस, ता दक उनीहरि तपाईको लवदशमा

िगाएको खोपको लववरण रलजसटरमा दता गन सकछन।

131 450 मा फोन गननस

100

कही सरकारी भनकतानी (www.humanservices.gov.au/immunisation) का िालग खोप आवशयकता हनछ।

खोपको आवशयकताबाट मानय छन ट चालह मलिकि कारणिाई मातर हनछ।

खोपबार जानकारी टलिफोन वबसाइट

National Immunisation Information Line 1800 671 811 www.immunise.health.gov.au

Australian Childhood Immunisation Register 1800 653 809 www.humanservices.gov.au/acir

दनत सवा

सामानय सवासथय तथा कलयाणका िालग मनखको रामरो सवासथय महतवपण हनछ। लनजी दनतलवशषजञ दाातको हरचाहका

मनखय परदायक हन। लनजी दनतलवशषजञि उनीहरको सवाका िालग सामानयतया शनलक लिनछन। उनीहरिाई टलिफोन

लनदलशकामा सचीकत गररएको छ। दनत सवाको खचिाई समटनका िालग तपाईि लनजी सवासथय बीमा गन सकनन हनछ।

बाि दनत िाभ (Child Dental Benefits Schedule) (www.humanservices.gov.au/childdental मा) ि

दनईदलख 17 वषबीचका योगय बािबालिकािाई आधारभत दनत सवाको िाभका रपमा $1000 समम पराि गन

अननमलत परदान गछ। यो िाभिाई दनई िगातारका कयािनिर वषभनदा बढीका िालग सीलमत गररएको छ। यदद तपाई

योगय हननहनछ भन Department of Human Services िाई समपक गननहोस।

राजय तथा परादलशक सरकारहरि योगय Centrelink को छन ट काि भएकाहरका िालग कही लनिःशनलक मौलखक सवासथय

हरचाह (कलतरम दाात तथा पीिाबाट आरामिगायतका) उपिबध गराउाछ। तपाईको कषतरमा भएका सवाहरको लवसतत

लववरणका िालग तपाईको नलजकको मलिकि कनर वा असपतािमा समपक गननहोस। तपाई योगय हननहनछ दक पतता

िगाउन Centrelink िाई समपक गननहोस।

अषटरलियामा वयोवदध हरचाह सवा

जब तपाई पाको हाद जाननहनछ, तपाईिाई कसि हरचाह गछ, र तपाई आफलनो घरमा बसन चाहननहनछ दक वा वदधवदधा

हरचाह गहमा सन चाहननहनछ भननमा रोजाइहर छन। वदधवदधा हरचाह सवा तपाईिाई सवतनतररपमा बााचन सहयोग

गन, र तपाईिाई आफलनो हरचाहका बारमा लवलकपहर ददनका िालग बनाइएको हो।

अषटरलियन सरकारि अषटरलियामा थनपर बदाशरमिाइ आरजथकरपमा सहयोग परदान गदछ। यदद तपाईको वयलकतगत

पररलसथलति साथ ददनछ भन तपाईि आफलनो हरचाहको खचका िालग योगदान ददननहनछ भनन आशा गररनछ।

My Aged Care वबसाइट (www.myagedcare.gov.au) मा तपाईको लवकलप, र कसरी वदधवदधाको हरचाह

सवामा पहाच पनर याउन भननबारमा जानकारी छ। यसि तपाईि वदधवदधाको हरचाह परणािीिाई बनझन, र सहायता

तथा सवामा कसरी पहाच पनर याउन सदकनछ भननमा सहयोग गनछ। वबसाइटमा अननवाददत जानकारी उपिबध छन।

तपाईि My Aged Care िाई 1800 200 422 मा वा आफलनो वदधवदधा हरचाह आवशयकताको बार छिफि गन

TIS National िाई पलन समपक गन सकनन हनछ।

वदधवदधा हरचाह सवाका दनई लवकलप हनिः

131 450 मा फोन गननस

101

• यदद तपाई घरको बसाइिाई न लनरनतरता ददन चाहननहनछ भन, तपाईि हाि गन नसकन दलनक कामहरको

वयवसथापनमा सहयोग पाउननहनछ, जसत लबजनिीबलब पररवतन गन, ननहाउन र िनगा िगाउन वा दकराना

पसिमा जान। तपाईि वादकङ िमजसता लहडनिाई सहयोग गन सामगरी पलन पराि गननहनछ।

• यदद तपाईिाई आफलनो घरमा बसन सलकदना भनन िागछ भन तपाई वदधवदधा हरचाह गहमा पलन सन सकनन हनछ।

My Aged Care ि तपाईको आवशयकताका लवषयमा छिफि गन सकछ तथा तपाईको लसथलतको बारमा थप

लववरणका िालग तपाईसाग कन रा गन र तपाई सरकारि सहयोग गरको वदधवदधा हरचाह सवा पराि गनका िालग योगय

हननहनछ दक हनन भनन जानन मलयाकनको बनदोबसत गन सकछ- थप जानकारीका िालग

www.myagedcare.gov.au/eligibility-and-assessment मा जाननहोस वा 1800 200 422 मा फोन

गननहोस।

वदधवदधा वा सवासथय हरचाह सवाबार उजनरी

जोकोहीिाई वदधवदधा गह, गह हरचाह याकज वा Commonwealth Home Support Program सवाबार

उजनरी गन इचछा छ भन Aged Care Complaints Commissioner िाई समपक गन अलधकार छ। यो लनिःशनलक

सवा हो। तपाईि Aged Care Commissioner िाई समपक गन सकनन हनछ।

• अन ाइन – www.agedcarecomplaints.gov.au/

• टलिफोन – 1800 550 552 मा फोन गननहोस।

• लिलखतरपमा - तपाईको लिलखत उजनरीिाई लनमन तररकाि समबोधन गननहोसिः

Aged Care Complaints Commissioner

GPO Box 9848 (तपाईको राजधानी शहर तथा राजय/परदश)

My Aged Care िाई तपाईि 1800 200 422 मा वा MyAgedCare को www.myagedcare.gov.au/

वबसाइट माफत समपक गन सकनन हनछ यदद तपाईसाग My Aged Care अननभवबार कन न चासो छ भन।

यदद तपाई आफिाई वा अको वयलकतिाई परदान गररएको सवासथय हरचाहबार लचलनतत हननहनछ भन, तपाईि आफलनो

राजय वा परदशको सवतनतर सवासथय उजनरी आयोगमा उजनरी गन सकनन हनछ।

राजय वा

परदश सवासथय हरचाह उजनरी एजनसी टलिफोन वबसाइट

ACT Human Rights Commission 02 6205 2222 http://hrc.act.gov.au/olderpeople

NSW Health Care Complaints 1800 043 159 www.hccc.nsw.gov.au

NT Health and Community Services Complaints Commission

1800 004 474 www.hcscc.nt.gov.au

Qld Office of the Health Ombudsman 133 646 http://www.oho.qld.gov.au

131 450 मा फोन गननस

102

राजय वा

परदश सवासथय हरचाह उजनरी एजनसी टलिफोन वबसाइट

SA Health and Community Services Complaints Commissioner

1800 232 007 www.hcscc.sa.gov.au

Tas. Office of the Health Complaints Commissioner

1800 001 170 www.healthcomplaints.tas.gov.au

Vic. Office of the Health Services Commissioner

1800 136 066 www.health.vic.gov.au/hsc

WA Health and Disability Services Complaints Office

1800 813 583 www.hadsco.wa.gov.au

मतयनपिात

अषटरलियामा जब कोही वयलकतको मतयन हनासाथ िाकटरि मतयन भएको दकटान गन परमाणपतरमा हसताकषर गननपछ। यस

परमाणपतरिाई नलनकािसमम कन न पलन अलनतम दाहससकार कायकम गन सदकदन।

अषटरलियामा अनतयलषट महागो हन सकछ र $4000 दलख $15000 सममको खच हन सकछ। मतयनपिात कलहिकाही ा

बीमा पोलिसीि अनतयलषट र अनय खचिाई लतन सहयोग गन सकछन। कलहिकाही ा मत वयलकत सवयि आफलनो

अनतयलषटका िालग बनदोबसत गरका हनछन, वा यसबार उनीहरको ईचछापतर (Will) मा आफलनो रोजाइ वयकत गरका

हनछन।

Will एउटा लिलखत कानननी कागजात हो जसि मत वयलकतको समपलततिाई उसको मतयनपिात कसरी लवतरण गन,

उनीहरका बािबालिकािाई कसि हरचाह गन, र कलयाणकारी काममा उपहार ददन र अग दानजसता अनय

इचछाहरिाई बताउाछ। Will ि कानननी मानयता पराि गन, दनई जना मानछि साकषी बसनन पछ जसिाई तयस Will बाट

कन न िाभ हादन। Will ि सामानयतया Executor िाई पलन लनयनकत गछ।

Will को Executor उकत वयलकतको समपलततिाई Will मा नाम भएका मालनसिाई लवतरण गन, मत वयलकतको

समपलततका िालग करको मामिािाई वयवसथापन गन तथा Will मा िलखएको लनदशनिाई पािना गनका िालग

लजममवार हनछ। हरक राजय तथा परदशमा Public Trustee हनछ जसि Executor का रपमा काय गछ

(सामानयतया शनलक लिएर)।

यदद वयलकति Will छोिको छन भन, उसको समपलततिाई कानननि ददएको सतर िगाएर बाािफााि गररनछ। यदद उसका

कोही पलन नलजकका नातदार छनन भन उसको समपलतत राजय वा परादलशक सरकारको हन सकछ।

दनिःख तथा माया गररएको कसिाई गनमाउादाको पीिाको अवसथािाई सामना गन सहयोग उपिबध छ।

131 450 मा फोन गननस

103

थप जानकारीका िालगिः

सनझाव वबसाइट

मतयनपलछ क गन www.humanservices.gov.au/customer/subjects/what-do-following-death

ईचछापतर (Will) बनाउन www.moneysmart.gov.au/life-events-and-you/over-55s/wills-and-power-of-attorney

अनतयलषटका िालग लतन www.moneysmart.gov.au/life-events-and-you/over-55s/paying-for-your-funeral

Public Trustees www.australia.gov.au/information-and-services/family-and-community/wills-and-powers-of-attorney/wills

Organ Donation Register www.humanservices.gov.au/customer/services/medicare/australian-organ-donor-register

गनमाउादा सहयोग www.australia.gov.au/information-and-services/family-and-community/death-and-bereavement

131 450 मा फोन गननस

104

10 तपाईको पररवार

यस खणिमा • लववाह तथा अनय समबनधहर

• जवान मालनसका िालग सवाहर

• आमाबाबन

• बाि सहायता

• जयषट वयलकतहर

• नातदारहर खोजदा

• तपाईको पररवार तथा Centrelink

अषटरलियामा पररवारको भलमका तपाईि भोगद आउननभएको भनदा फरक हन सकछ। पनरष तथा मलहिासाग समान

अलधकार तथा लजममवारीहर हनछन। काममा जानन पनरष तथा मलहिा दनवका िालग सवीकाय र समान हनछ। पनरष तथा

मलहिाि घरायसी लजममवारी पलन बााडछन, जसत बािबालिकाको हरचाह गन, खाना पकाउन तथा सफासनगघर गन।

कही पाररवाररक सदसयहर अषटरलियामा लतनीहरको नयाा जीवनका िालग अनय भनदा लछि समायोलजत हन छन।

उदाहरणका िालग, बािबालिकाि अगरजी उनीहरका आमाबाबनि भनदा चााि लसकछन।

तपाईको नव जीवनिाई समायोजन गन पररवारका रपमा साग काम गनन जररी हनछ। तपाईिाई सहयोग खोजन

जररत पन सकछ र यस अधयायि उपिबध कही सवाहरका बारमा जानकारी परदान गछ। अषटरलियामा तपाईको

पररवारिाई सहयोग लिनन सामानय तथा सवीकाय हनछ। सरकार तथा सामनदालयक सहायताका िालग

www.humanservices.gov.au/servicefinder मा जाननहोस।

लववाह तथा अनय समबनधहर

1800RESPECT ि पाररवाररक तथा घरिन लहसा र यौलनक आकमणका लवषयमा सहयोग वा जानकारी

खोलजरहका मालनसहरका िालग परामश, जानकारी तथा ररफरि सवाहर उपिबध गराउाछ। वयावसालयक

परामशदाताहर ददनको 24 स घणटा, हिामा सात ददन उपिबध हनछन। लमतर, नातदार, सहकमी वा गराहकका िालग

लचलनतत जोकोहीिाई पलन उनीहरि सहयोग गन सकछन। 1800 737 732 मा फोन गननहोस वा

www.1800respect.org.au मा जाननहोस।

Family Relationship Advice Line ि पाररवाररक समबनधका बारमा जानकारी, छन रिएपलछ अलभभावकतवको

चााजोपााजोमा सनझाव परदान गछ र फोन गनहरिाई उततम समबनध बनाउन वा लवचछदिाई सामना गन सहयोग गन

सथानीय सवाहरमा ररफर गछ। सनझाव िाइन (एडभाइस िाइन) लबहान 8 बजदलख बिनका 8 बजसमम, सोमबारदलख

शनकबारसमम सञचािन हनछ, रालषटरय सावजलनक लबदामा बाहक। 1800 050 321 मा फोन गननहोस (लनिःशनलक कि)

वा www.familyrelationships.gov.au/BrochuresandPublications/Pages/family-relationships-

advice-line.aspx मा जाननहोस।

131 450 मा फोन गननस

105

Family Relationships Online ि पररवारको समबनध तथा लवचछदका बारमा जानकारी उपिबध गराउाछ।

पररवारहरि समबनध समबनधी मामिािाई वयवसथापन गन तथा लवचछदपिात बािबालिकाको बनदोबसतका िालग

सहयोग गन सवाहरका पतता िगाउन सकछन। www.familyrelationships.gov.au मा जाननहोस।

MensLine Australia ि पाररवाररक जीवन वा लतनीहरको पराथलमक समबनधमा समसया भएका पनरषहरिाई

सहयोग गन परामश, जानकारी तथा ररफरि सवाहर परदान गछ। यसि आफलना पाटनर, पलत वा लपताका बारमा

लचलनतत मलहिा तथा पाररवाररक सदसयहरिाई सहायता तथा जानकारी पलन उपिबध गराउाछ। यो ददनमा 24

घणटा, हिामा सात ददन सञचािनमा हनछ। 1300 789 978 मा फोन गननहोस वा www.mensline.org.au मा

जाननहोस।

जवान मालनसहरका िालग सवा

सामनदालयक एजनसीहरि 25 वषमनलनका मालनसहरका िालग कायकमहर परदान गछन। यनवा सवामा काम गन

कमचारीहर योगय तथा अननभवी हनछन र उनीहरि परायिः यनवा कनर वा सथानीय पररषदमा जवान मालनसहरिाई

जानकारी, सहयोग तथा सनरलकषत वातावरणमा दकयाकिापहर उपिबध गराउाछन।

थप सहयोगका िालगिः

रालषटरय यनवा सवाहर टलिफोन वबसाइट

Kids Helpline – 24 घणटा परामश 5

दलख 25 वषसमम उमरका िालग 1800 551 800 www.kidshelpline.com.au

Headspace – 12 दलख 25

वषसमम उमरका िालग

परारलमभक मधयसतता सवा

1800 650 890 https://headspace.org.au

YouthBeyondBlue – मनोरोग

तथा मानलसक लबमारी भएका

मालनसहरिा 24 घणटा सहयोग

1300 22 4636 www.youthbeyondblue.com

Department of Education and Training

https://education.gov.au/youth

Generation Success – जवान

कामदारहरिाई सहयोग गन ससाधन

www.employment.gov.au/generation-success-youth-employment-initiative

Youth Employment www.employment.gov.au/job-seekers-0

the Australian Institute of

Family Studies बाट लिङकहर

https://aifs.gov.au/cfca/publications/helplines-and-telephone-counselling-services-children-y

131 450 मा फोन गननस

106

रालषटरय यनवा सवाहर टलिफोन वबसाइट

Reconnect – 12 दलख 18 वष

उमरका मालनसहर जो घरलवहीन छन

वा यसतो हन जोलखममा हनछन

उनीहरिाई सहयोग गछ।

www.dss.gov.au/our-responsibilities/housing-support/programmes-services/homelessness/reconnect/reconnect-services

Office of the Children’s eSafety

Commissioner – 18 वषभनदा

मनलनका बािबालिकािाई िलकषत गरर

गररन गमभीर साइबरबनलिङ (अनिाइन

गररन बदमासी/धमकी)

www.esafety.gov.au/reportcyberbullying

राजय तथा परदशि पलन यनवा सवाहर उपिबध गराउाछनिः

राजय वा परदश यनवा सवा वबसाइट

ACT Youth InterACT www.youth.act.gov.au

NSW Youth NSW www.youth.nsw.gov.au

NT Office of Youth Affairs www.youth.nt.gov.au

Qld Queensland Youth www.communityservices.qld.gov.au/youth

SA South Australia Youth Site www.officeforyouth.sa.gov.au

Tas. Office of Children and Youth Affairs www.linkzone.tas.gov.au

Vic. Youth Central www.youthcentral.vic.gov.au

WA Office for Youth www.wa.gov.au/information-about/your-community/youth

जवान मालनसहरका िालग मनोरजालन तथा अनय कायकमका िालग तपाईको सथानीय पररषद (local council) मा

समपक राखननस।

आमाबाबन

अषटरलियनहरि अलभभावकतविाई महतव ददनछन,तर उनीहर सचत छन दक 'असि' आमाबाबन बनन सध ा सलजिो छन।

थनपर सगठनहरमाफत जानकारी तथा सहयोग उपिबध छ।

131 450 मा फोन गननस

107

बािबालिकािाई अननशालसत तनलयाउनन आमाबाबनको महतवपण भलमका हो, तर शारीररक सजाय अषटरलियामा

गरकानननी छ। तपाईि अननशासनका अनय तररकाहर अपनाउन सकनन हनछ, जसत सनलवधाहर कटौती गन वा तपाईको

बचचािाई उसको कोठामा पठाउनन। तपाईको बचचािाई रामरो वयवहारका िालग पनरसकत गननहोस र उदाहरण ददएर

परररत गननहोस।

यदद तपाई आफलनो बािबालिकािाई अननशालसत गनमा समसया भोलगरहनन भएको छ भन, पाररवाररक परामश तथा

अलभभावक सहायता सवामाफत सहयोग पराि गननहोसिः

अलभभावकतव सचना वबसाइट

Family and Relationship Advice Line

(1800 050 321 मा फोन गननहोस) www.familyrelationships.gov.au

MyChild www.mychild.gov.au/

Raising Children Network www.raisingchildren.net.au

Australian Childhood Foundation –

अननवाददत जानकारी समावश www.kidscount.com.au/en

जवान वयसकका िालग अलभभावकतव www.abcdparenting.org

Kidsafe www.kidsafe.com.au

अषटरलियन सरकारका लिङकहर

www.australia.gov.au/information-and-services/family-and-community/caring-for-children

बाि सहायता

Department of Human Services दवारा परबलनधत बाि समथन (Child Support) योजनाि समबनध लवचछद

भएका आमाबाबनिाई उनीहरको बािबालिकाको िाभका िालग बाि सहायता भनकतानी वयवसथापन गन सहयोग गछ।

तपाईको बाि सहायता लवकलपहरबार छिफि गन लवभागमा समपक गननहोस।

बाि सहायता समपक लववरण

Child Support वबसाइट www.humanservices.gov.au/childsupport

टलिफोन Child Support 131 272

अनय भाषामा जानकारी www.humanservices.gov.au/yourlanguage

आपरवासी, शरणाथी र आगनतनकहर का िालग जानकारी www.humanservices.gov.au/multicultural

131 450 मा फोन गननस

108

जयषट वयलकतहर

थनपर सरकार, लनजी तथा सामनदालयक सगठनहर छन जसि 50 वषभनदा मालथका मालनसहरका िालग सवाहर

परदान गछन।

अषटरलियन सरकारि लनमन कन रा उपिबध गराउाछिः

• Age Pension – रकम सहायता र योगय जयषट अषटरलियनहरका िालग छन टमा पहाच

www.humanservices.gov.au/agepension मा।

• My Aged Care - तपाईको लवकलप, र सवाहरमालथ कसरी पहाच पाउनबार जानकारी

www.myagedcare.gov.au मा।

अधयाय 9, सवासथय तथा कलयाण हननस।

सब राजय तथा परदशमा जषठ नागररक काि (Seniors Card) योजना हनछ। यो काि लनिःशनलक हो र यो हनहरिाई

वयापारमा भाग लिदा सहलियत तथा छन टको अलधकार हनछ।

थप जानकारीका िालगिः

जयषठहरबार सचना टलिफोन वबसाइट

Centrelink 132 300 www.humanservices.gov.au/olderaustralians

My Aged Care 1800 200 422 www.myagedcare.gov.au

Seniors Card

योजनाहर www.australia.gov.au/information-and-

services/benefits-and-payments/older-australians/seniors-card

AusGov – जयषट

अषटरलियनहर www.australia.gov.au/information-and-

services/benefits-and-payments/older-australians

नातदारहर खोजदा

अषटरलियन रि कस (Red Cross) ि ििाइा, नागररक आनदोिन तथा पराकलतक परकोपका कारण लवचछद भएका

नातदारहरिाई पतता िगाउन र सनदश सवा उपिबध गराउाछ। रि कस समाजहरको लवशववयापी सजालािि

मालनसहरिाई लवदशमा हराइरहका उनीहरका पाररवाररक सदसयहरिाई खोजन सहयोग गछ। यसि ती लवदशीिाई

हाि अषटरलियामा बसोबास गरररहका मालनसहरिाई खोजन पलन सहयोग गछ।

रि कस अनतरालषटरय खोजी तथा शरणाथी सवा (Red Cross International Tracing and Refugee Service)

िाई समपक गनिः

131 450 मा फोन गननस

109

अषटरलियन रि कस समपक लववरण

इमि natinfo@redcross.org.au

रि कसको वबसाइट वबसाइट www.redcross.org.au

रालषटरय 03 9345 1800

ACT 02 6234 7600

NSW 02 9229 4111 वा लनिःशनलक कि 1800 812 028

NT 08 8924 3900

Qld 07 3367 7222 वा लनिःशनलक कि 1300 554 419

SA 08 8100 4500

Tas. 03 6235 6077

Vic. 03 8327 7700 वा लनिःशनलक कि 1800 131 701

WA 08 9225 8888 वा लनिःशनलक कि 1800 810 710

131 450 मा फोन गननस

110

तपाईको पररवार तथा Centrelink

Department of Human Services ि Centrelink तथा Medicare माफत सामालजक, सवासथय तथा अनय भतता

तथा सवाहर उपिबध गराउाछ। लतनीहर हरक वयलकत तथा पररवारको आवशयकता अननसार फरक हनछन। यदद

पररलसथलतहर पररवतन हनछन भन सहायताका िालग Centrelink िाई ततकाि समपक गननहोस, उदाहरणका िालग,

यदद तपाईको बचचा भयो, जालगर गनमयो वा लबरामी हननभयो भन।

Centrelink ि मालनसहरिाई धर सवाबिमवन हन सहायता गछ र मालनसिाई काम खोजन सहयोग गछ, अलन

जररत परकाहरिाई सहायता गछ। Centrelink ि जीवनका लवलभनन चरणहरमा लवशष सहायताको खााचो भएका

मालनसहरिाई पलन सहायता गछ, जसत अवकासका िालग योजना बनाउादा वा लबमारी वा सकटको अननभव गदा।

यस खणिमा

• तपाईको पलहचान लनकयौि गदा

• अनय भाषामा सहयोग

• Centrelink सागको समझौतामा सहयोग

• Centrelinkपखाइको अवलध

• Centrelink भनकतानी दावी

• पररवारका िालग भनकतानी

• नय जीलयाणि नागररक (जो अषटरलियन नागररक होइनन)

• शरणाथी तथा मानवीयतासमबनधी परवशकताका िालग सकट भनकतानी

• अनय Centrelinkसवा

• आमदानी कम हनहरिाई छन ट

• पररलसथलतहरमा पररवतन

• पाटनरको पररचय

• समीकषा तथा अननरोध

• तपाईको सचनाको गोपनीयता

• जवान मालनस

• सहायताको आशवासन

तपाईको पलहचान लनिय गदा

Centrelink मा तपाईि पलहचान लनिय गनका िालग कागजात उपिबध गराउनन जररी हनछ

(www.humanservices.gov.au/customer/enablers/proof-of-identity) - उदाहरणका िालग, पासपोट तथा

यातरा कागजात, बक खाता लववरण वा बसोबास लववरण।

131 450 मा फोन गननस

111

अनय भाषामा सहयोग

अनय भाषामा जानकारी

Centrelink साग www.humanservices.gov.au/customer/information-in-your-language मा भनकतानी

तथा सवाबार थनपर अननवाददत जानकारी छ जसिाई तपाईि पढन, हन वा सननन सकनन हनछ।

Centrelink मा नय टन अषटरलिया (अषटरलियामा नयाा) लभलियो सगरह छ जनन 10 वटा भाषाहरमा उपिबध छ र भनकतानी,

कामको खोजी, Medicare काि तथा Health Care Card जसता शीषकिाई समटछ। ती लभलियोहरिाई तपाई

www.humanservices.gov.au/yourlanguage मा हन सकनन हनछ।

बहभालषक फोन सवा

यदद तपाई अगरजीभनदा अर न भाषा बोलननहनछ भन तपाईि हामरो बहभालषक फोन सवािाई 131 202 मा कि गन

सकनन हनछ (लबहान 8 – बिनका 5 सथानीय समय) र तपाईको भाषामा कोहीसाग Centrelink को भनकतानी तथा

सवाहरबार कन रा गन सकनन हनछ।

दोभाषहर

यदद तपाई अगरजी बोलननहनन भन Centrelink ि तपाईको भटन समयका बिामा लनिःशनलक दोभाष उपिबध गराउाछ।

अननवादकको वयवसथा गन 131 202 मा फोन गननहोस वा तपाईको सथानीय Centrelink Service Centre मा

सोधननहोस।

तपाईको कागजातको अननवाद

Centrelink ि जनन कागजात तपाईिाई हामरो भनकतानी तथा सवाहरका िालग दावी गदा सहयोग गनका िालग

आवशयक हनछन तयसता कागजात अननवाद गनका िालग लनिःशनलक वयवसथा गन सकछ 131 202 मा फोन गननहोस वा

तपाईको सथानीय Centrelink Service Centre िाई सोधननहोस।

बहसासकलतक सवा अलधकारीहर

बहसासकलतक सवा अलधकारी (हननहोस www.humanservices.gov.au/mso) ि Centrelink का कायकम तथा

सवाहरबार आपरवासी तथा शरणाथी समनदायहरिाई जानकारी उपिबध गराउाछ, र सवाहरमा सनधार लयाउनका

िालग लवसतत परामश गछ।

Centrelink लचठी

Centrelink ि तपाईिाई पठाएका सब लचठीहर तपाईि पढननपछ र आवशयक भए उततर िखननपछ। तपाईको भाषामा

लचठीिाई वयाखया गननपन जररत भए 131 202 मा फोन गननहोस।

Centrelink सागको समझौतामा सहयोग

तपाईि अको वयलकत वा सगठन ('नोलमनी') िाई तपाईको तफबाट काम गनका िालग मनोनीत गन सकनन हनछ।

www.humanservices.gov.au/nominees हननहोस।

131 450 मा फोन गननस

112

Centrelink समपक लववरण

Centrelink www.humanservices.gov.au/centrelink

आपरवासी, शरणाथी र आगनतनकहरका

िालग जानकारी www.humanservices.gov.au/multicultural

अनय भाषामा जानकारी www.humanservices.gov.au/yourlanguage

अनय भाषामा जानकारी 131 202

दावीको इरादा www.humanservices.gov.au/customer/enablers/intent-to-claim

तपाईको पलहचानको लनिय www.humanservices.gov.au/customer/enablers/proof-of-identity

सवा कनर भटननस www.humanservices.gov.au/findus

Centrelinkपखाइको अवलध

हािसाि आएका सब बालसनदा वा असथायी आपरवासी धरजसो भनकतानी तथा िाभ पराि गनका िालग (शरणाथी वा

मानवीयता समबनधी परवशकताि बाहक) ि 104 हिा (Newly Arrived Resident's Waiting Period) परजखनन

पछ। पररवार सहायता भनकतानीका िालग यो पखाइको अवलध िाग हादन (पररवारका िालग भनकतानी हननहोस)।

थप जानकारीका िालग www.humanservices.gov.au/families हननहोस।

पखाइ अवलधको समय र जोसाग यो िाग हनछ िाभको परकार तथा अषटरलियामा आएको लमलतअननसार फरक पछ।

अषटरलियन बालसनदाका रपमा अषटरलियामा लबताएको समय तपाईको जीवनको कन न पलन समय पखाइको अवलधका

रपमा गनती हनछ।

पखाइको अवलधभर, काम खोजनका िालग सहयोग पाउन jobactive मा दता हन सकनन हनछ। तपाईि Centrelink

Service Centres मा उपिबध रोजगारी सव-सहयोग सनलवधा पलन परयोग गन सकनन हनछ।

Newly Arrived Resident's Waiting Period मा छन ट

Newly Arrived Resident's Waiting Period मा छन ट लनमन अवसथामा िाग हनछिः

• अषटरलियन नागररक

• अषटरलियन नागररकको पाररवाररक सदसय वा िामो समयको बालसनदा

• मानवीयता समबनधी कायकम अनतगत आइपनगका वयलकत वा उसका पाररवाररक सदसय

• लनलित लभसा उपवग भएकाहर

पररलसथलतमा ठोस पररवतनका कारण यदद तपाईि करठनता वयहोननभएको छ भन तपाई ततकाि लवशष िाभ

पाउनका िालग योगय हन सकनन हनछ। काम गनमाउादा वा पाउन असमथ हनिाई सामानयतया पररलसथलतको ठोस

पररवतन भलनदन। यदद तपाई योगय हननहनछ भन Centrelink मा दावी दता गननहोस।

131 450 मा फोन गननस

113

योगय बालसनदा बनन

पनसन तथा कही भततासाग हाि आएका बालसनदाको पखाइको समय हादन, तर 'आवासिाई योगय बनद' पखाइको

अवलध हनछिः

• Parenting Payment and Widow Allowance: 104 हिा

• Age Pension and Disability Support Pension: 10 वष

यदद तपाई शरणाथी वा मानवीयता समबनधी परवशकता हो भन वा तपाई लवधवा/लवदनर हननभएको छ, अपागता वा

अषटरलियन बालसनदा भएपिात एकि अलभभावक हनन भएको छ भन कही छन ट छन।

यदद तपाई यसतो मनिनकमा बसनन भएको छ जसको तपाईि दावी गरको भनकतानी समटन अनतरालषटरय सामालजक सनरकषा

समझौता अषटरलियासाग भएको छ भन तपाई पनसनका िालग योगय हन सकनन हनछ। अषटरलियासाग सामालजक सनरकषा

समझौता 29 दशसाग छ, www.humanservices.gov.au/issa मा सचीकत छ।

पनसनका बारमा थप जानकारीका िालग, लवदशी पनसनको दावी वा लवदशमा हादा अषटरलियन पनसनको दावीसमत,

www.humanservices.gov.au/international मा जाननहोस।

Centrelink भनकतानीको दावी

सामालजक सनरकषा भनकतानीको दावी गन, तपाईि ‘Intent to Claim’ मा दता हनपछ। यसि Centrelink िाई सलचत

गछ दक तपाई भनकतानीका िालग इचछा दखाउननहनछ। यो अनिाइन, वयलकतगत वा फोनमा तपाईबाट वा तपाईको

तफबाट कोहीबाट हन सकछ।

तपाईको आवदन सवीकत भयो भन, तपाईको भनकतानी वा छन ट काि तपाईि Intent to Claim मा दता गरको

ददनदलख शनर हनछ (यदद तपाई भनकतानी वा छन ट कािका िालग तयो लमलतमा योगय हननभयो र पण दावी फाराम 14

ददनलभतर बनझाउननभयो भन)

धरजसो Centrelink भनकतानी अषटरलियामा रलहरहका मालनसहरका िालग मातर उपिबध हनछ र जो अषटरलियन

बालसनदा हन (यसमा जाननहोसिः www.humanservices.gov.au/customer/enablers/residence-

descriptions)

भनकतानीको परकारका आधारमा लनलित असथायी लभसा भएकाहर योगय हन सकछन। तपाईि योगय हन अवलध वा

Newly Arrived Resident's Waiting Period साग मि खाननपन हनछ, छटबाहक। अनय पखाइको अवलध पलन

िाग हन सकछ। Centrelink पखाइको अवलध हननहोस।

आमदानी सहायता भनकतानी पराि गनका िालग तपाईसाग कर फाइि नमबर (TFN) हनन पछ।

तिको तालिकाि तपाईको अवसथाका आधारमा तपाई योगय भएर पराि गन भनकतानी क हो भनन पलहचान गछ:

131 450 मा फोन गननस

114

तपाइको अवसथा टलिफोन Centrelink भनकतानी यो भनकतानीि सहयोग गछ

म काम खोलजरहको छन 132 850 Newstart Allowance

तथा/वा

Youth Allowance

यदद तपाई तिबी कामको खोजीमा हननहनछ भन, वा

सवीकत तालिममा भाग लिद हननहनछ वा अनय गलतलवलधमा

भन तयसि तपाईको काम पाउन अवसरमा सनधार लयाउन

सकछ।

म अधययन गदछन वा

तालिम लिद छन

132 490 Youth Allowance यदद तपाई 16-24 वष उमरको हननहनछ, पणकािीन

अधययन गद हननहनछ वा पणकािीन अषटरलियन लसकार

तालिम (अपरलनटसलसप) लिद हननहनछ वा अनय सवीकत

गलतलवलधहर गद हननहनछ।

Austudy यदद 25 वष वा सोभनदा बढी हननहनछ, पणकािीन अधययन

गद हननहनछ वा अषटरलियन लसकार तालिम गद हननहनछ।

मिाई सकटमा सहयोग

चालहनछ

132 850 Crisis Payment यो तपाईिाई एक-बनद (वान-अफ) भनकतानी हो यदद तपाईिः

• हाि शरणाथी वा मानवीयतासमबनधी

परवशकताका रपमा अषटरलिया आइपनगननभएको छ।

• आगो वा बाढीि गरको नोकसानीका कारण आफलनो

घरमा बसन सकनन हनन।

• घरिन लहसाका कारण आफलनो घर छोडननभएको छ।

• तपाईि हाि जि छोडननभएको छ।

Special Benefit आफलनो लनयनतरणबालहरको पररलसथलतका कारण यदद तपाई

गमभीर लवततीय जररतमा हननहनछ भन।

म कसिाई

हरचाह गदछन

132 717 Carer Payment यदद तपाई हरचाहकता हननहनछ जसि आफिाई तिबी

रोजगारबाट सहायता गन सकदन, तपाईको हरचाहकताको

भलमकाको माग भएर।

Carer Allowance

(आमदानी परक)

यदद तपाई आमाबाबन वा हरचाहकता हननहनछ जसि लनमन

वयलकतिाई अलतररकत दलनक हरचाह तथा धयान ददनछिः

- अपागता वा मलिकि अवसथा भएको वयसक वा बचचा।

- कमजोर र वदध वयसकहर।

म लबरामी, घाइत छन

वा अपागता छ

13 2717 Disability Support Pension

यदद तपाईमा शारीररक, बौलदधक वा मनोगत खराबी छ

जसि तपाईिाई कमतीमा अको दनई वषका िालग काम गन

वलञचत गछ, वा तपाई सथायी रपमा अनधो हननहनछ भन।

131 450 मा फोन गननस

115

तपाइको अवसथा टलिफोन Centrelink भनकतानी यो भनकतानीि सहयोग गछ

Sickness Allowance

यदद तपाई रोजगार हननहनछ वा पणकािीन अधययन गद

हननहनछ तर मलिकि अवसथाि गदा असथायीरपमा काम

गन वा अधययन गन सकनन हनन र लनको भएपलछ काम वा

अधययनिाई लनरनतर गनन छ भन।

मि अवकास पराि गन

िागा वा अवकासमा छन

13 2300 Age Pension यदद तपाईिाई अवकासमा सहायता गन तपाईसाग पयाि

आमदानी छन भन।

कसको मतयनपलछ मिाई

सहयोग चालहनछ

13 2300 Bereavement Payment

यदद तपाईको पाटनर, बचचा वा तपाई माया गन कोही

वयलकतको मतयन भएको छ र तपाई Centrelink भनकतानी

पराि गरररहननभएको छ भन।

Bereavement Allowance

यदद तपाईको पाटनर हािसाि लबतननभयो र तपाईि

Centrelink पराि गरररहननभएको छन भन।

Centrelink भनकतानीको पण सची www.humanservices.gov.au/centrelink मा छ।

पररवारका िालग भनकतानी

यदद तपाईसाग लनभर बािबालिका छन भन Centrelink ि पररवारिाई उनीहरको काम तथा पाररवाररक

लजममवारीहरमा सहायता गन थनपर भनकतानी उपिबध गराउाछ।

थप जानकारीका िालगिः

Centrelink जानकारी समपक लववरण

पररवारहर वबपज www.humanservices.gov.au/families

अनय भाषामा जानकारी www.humanservices.gov.au/yourlanguage

अनय भाषामा सहयोगका िालग 131 202

सवा कनरमा भटननस www.humanservices.gov.au/findus

तपाईि हक राखननभएको सहायता तपाईको पाररवाररक पररलसथलतहरमा र बािबालिकाको उमर तथा सखया र

तपाईको पररवारको आमदानी समतमा भर पछ।

तर कही अपवाद बाहक सामानयतया पररवार सहायता भनकतानी पराि गनका िालग योगय हन तपाईको सथायी

लभसा हननपछ र अषटरलियामा बसननपछ।

131 450 मा फोन गननस

116

पररवार सहायता भनकतानी यो भनकतानीि सहयोग गछ…

Family Tax Benefit Part A बािबालिका हकाउन खचि

Family Tax Benefit Part B पररवार, एकि अलभभावकसमत, तथा एक मनखय आमदानी भएका पररवारहर

जहाा एक अलभभावकि घरमा बसन वा कही रकम आउन काम र बािबालिका

हरचाह गन दनवमा सनतनिन लमिाउन पररवारिाई िाई अलतररकत सहयोग

उपिबध गराएर।

Single Income Family Supplement एकि अलभभावक भएको पररवारहर तथा एक मनखय आमदानी कमाउन

भएका कही पररवारहर।

Child Care Benefit सवीकत वा दतावाि बाि हरचाहको खचसलहत

Child Care Rebate सवीकत वा दतावाि बाि हरचाहको खचसलहत योगय पररवारहर

Parental Leave Pay योगय बाबनआमाि नयाा जनमको वा हाि अगीकरण गररएको बचचाको

हरचाहका िालग कामबाट छन िी लिनछन।

Newborn Upfront Payment र

Newborn Supplement

योगय बाबनआमािाई सहयोग गन, जब उनीहरको बचचा हनछ वा बचचा

अगीकरण गछन, Family Tax Benefit Part A बढाएर

Dad and Partner Pay नयाा जनमको वा हाि अगीकरण गररएको बचचाका िालग हरचाह गरररहका

बाबनहर वा पाटनरहर

Parenting Payment लनभर बचचा वा बािबालिकाको यदद तपाई मनखय हरताकता हो भन

Double Orphan Pension अलभभावक तथा अनाथ

नय जीलयाणिका नागररक (जो अषटरलियन नागररक होइनन)

नय जीलयाणि पासपोटमा अषटरलिया आइरहका मालनसहरिाई सामानयतया उनीहरको आगमनमा Special

Category Visa (SCV) ददइनछ। अषटरलियाको सामालजक सनरकषाका कारण, SCV भएकाहर जो 26 फिनअरी 2001

मा अषटरलियामा लथए उनीहरिाई सामानयतया 'सरलकषत' SCV भएको मालननछ। 26 फिनअरी 2001 पछालि अषटरलिया

आइपनगकाहरिाई सामानयतया 'सरलकषत' का रपमा लिइादन।

• यदद पखाइको अवलधसमत गरर हाि उनीहर अषटरलियामा बसछन र योगयताको मापदणि परा गछन भन,

'सरलकषत' SCV भएकाहर अषटरलियन बालसनदा हन र Centrelink भनकतानी पराि गन सकछन।

• SCV भएकाहर जो 'सरलकषत' छनन उनीहर अषटरलियन होइनन। उनीहरि सामानयतया आमदानी सहायता

भनकतानीहर पराि गदनन।

यदद उनीहरि लनयमहर तथा कन न पखाइको अवलधिाई परा गछन भन सब SCV भएकाहरि पाररवाररक सहायता

तथा छन ट काि पराि गन सकछन।

131 450 मा फोन गननस

117

SCV भएकाहर जो 'सरलकषत' छनन तर जो 26फिनअरी 2001 दलख अषटरलियामा कमतीमा 10वष लनरनतररपमा

बसका छन उनीहरि एकपटक-मातर Newstart Allowance, Sickness Allowance वा Youth Allowance को

भनकतानी पराि गन सकछन। योगय परापकका िालग भनकतानी अलधकतम िगातार 6 मलहनासममको अवलधका िालग हनछ।

अषटरलिया तथा नय जीलयाणिबीचको सामालजक सनरकषा समझदारीि कही SCV भएकाहरिाई Age Pension,

Disability Support Pension वा Carer Payment को अलधकार ददनछ, चाह उनीहर 'सरलकषत' हन वा नहन।

नय जीलयाणि नागररकहरका िालग थप जानकारी

www.humanservices.gov.au/paymentsfornewzealanders मा छ।

शरणाथी तथा मानवीयता समबनधी परवशकताका िालग Crisis Payment

(सकट भनकतानी)

Crisis Payment तयसता मालनसहरका िालग एकपटक मातर गररन भनकतानी हो जसि चरम जोलखमपण

पररलसथलतहरको अननभव गरका छन। तपाईि अषटरलिया आइपनगको सात ददनलभतर दावी गननपछ वा Centrelink

सलहत ‘Intent to Claim’ िाई आगमनको सात ददनलभतर समपक गननपछ र तयो समपकको 14 ददनलभतर दावी दता

गननपछ।

थप जानकारीका िालग Crisis Payment जानकारीपतरमा जाननहोस

www.humanservices.gov.au/crisispayment मा।

अनय Centrelink सवाहर

Centrelink ि थनपर सवाहर परदान गछ, लनमन िगायतकािः

Centrelink सवा टलिफोन उपिबध सहयोग

Self Service 136 240 अधयाय 1, सवयसवा हननहोस

Online Services Support 132 307 Centrelink को अनिाइन सवाहरसाग सहयोग लिननस

Centrelink International Services

131 673 अषटरलियाबालहर जाादा वा यातरा गनबार सोधपनछ, अषटरलिया बालहर

रहादा भनकतानी दावी गदा, वा लवदशबाट भनकतानी पराि गदा

Financial Information

Service (FIS) बनदकङ सवा 132 300 Financial Information Service सलमनार बनक गननस

उजनरी तथा परलतकया 1800 132 468 परशसा, उजनरी तथा सनझाव परदान गन

131 450 मा फोन गननस

118

आमदानी कम हनहरिाई छन ट

आमदानी, रोजगारी, उमर वा Centrelink भनकतानी दकलसमको आधारमा कम आमदानी भएका मालनसि सघीय,

राजय/परदश तथा सथानीय सरकारहरका साथ लनजी वयवसायबाट छन टको हक पराि गछन। छन टि सवासथय, घरायसी

खच, लशकषा तथा यातायातिाई समटछन। थप जानकारीका िालग www.humanservices.gov.au मा जाननहोस र

"कम आमदानी” खोजननहोस।

पररलसथलतहरमा पररवतन

यदद तपाईको पररवार, काम वा जीवनशिीको लसथलतमा पररवतन आउाछ भन तपाईि सही भनकतानी पराि गन

सनलनलित गन Centrelink िाई जलतसकदो चाािो सलचत गननपछ। यदद तपाईिाई आफ योगय भएको भनदा बढी

भनकतानी गररनछ भन तपाईि कही वा सब भनकतानी दफता लतननपन हन सकछ।

Centrelink िाई भनननपन आवशयकता भएका कही पररवतनहरिः

• वयलकतगत तथा समपक लववरण

• बक लववरण

• समबनधको अवसथा

• तपाईको हरचाहमा भएको तपाईको बािबालिका िगायत जोकोहीको िालग हरचाहको वयवसथा

• कामको अवसथा

• असथायी वा सथायीरपमा मनिनक छोडद गरको

• एकमनसट भनकतानी पराि गद

• आमदानी वा समपलततमा वलदध वा लगरावट, तपाईको पाटनरको आमदानी तथा समपलततसमत

• अधययनको शनरआत गद वा सकद।

पाटनरको पररभाषा

Centrelink िाई यो भननन जररी छ दक तपाई एकि वयलकत हो वा तपाईसाग पाटनर छ। यसिाई कलहिकाही ा 'जोिीको

सदसय' भएको भलननछ। धर भनकतानीहरपनब जोिीको दनव सदसयको आमदानी तथा समपलततिाई सयनकतरपमा लवचार

गररनछ। तपाई एकि हो वा तपाईसाग पाटनर छ यसको आधारमा कही भनकतानीहरको फरक दर हनछ। कही

भनकतानीहर पाटनर नहन मालनसहरिाई मातर उपिबध हनछ।

समीकषा तथा अपीि

यदद तपाई कन न लनणयबाट खनशी हननहनन भन, यसको समीकषा गनका िालग

www.humanservices.gov.au/customer/reviews-and-appeals मा

Centrelink िाई समपक गननहोस। समीकषा तथा अपीि उपर कारवाही गन परकयाहर हनछन।

तपाईको सचनाको गोपनीयता

यदद कानननि अननमलत ददनछ, वा तपाईि सवीकलत ददननहनछ भन मातर Centrelink ि तपाईको वयलकतगत सचनािाई

बालहर लयाउाछ।

131 450 मा फोन गननस

119

जवान मालनसहर

यदद तपाईसाग 16 वषभनदा बढी उमरका बािबालिका छन भन उनीहर Youth Allowance वा

Family Tax Benefit जसता भनकतानीका िालग योगय हनछन। जवान मालनसका िालग सवाहर

पलन हननहोस।

सहायताको सनलनलितता

सहायताको आशवासन (Assurance of Support)

(www.border.gov.au/about/corporate/information/fact-sheets/34aos हननहोस)

अषटरलियन बालसनदा वा सगठन (सनलनलसितता ददन) र अषटरलियन सरकारबीचको बाधयकारी

समझदारी हो। सनलनलसितता ददनि आपरवासी (सनलनलसितता लिन) िाई अषटरलियामा सहायता

उपिबध गराउन सहमत हनछ ता दक सनलनलसितता लिनि सरकारी भनकतानीमा भर पनन पदन।

सहायताको सनलनलसितता दनई वा 10 वषसमम रटकन सकछ, ददइएको लभसाको परकारको आधारमा। यदद तपाई वा

तपाईको लनभरि सनलनलसितता सहायता समझदारीबाट समरटएको अवसथामा लनलित कलयाणकारी भनकतानीको दावी

गछन भन सनलनलसितता ददनि पर रकम सरकारिाई दफता लतनन पछ।

131 450 मा फोन गननस

120

11 पसा

यस खणिमा

• लवततीय सवा

• पसािाई बनझन

• बदकङ

• कर

• साना वयवसाय

• कजा तथा ऋण

• बीमा

• लवततीय सनझाव पराि गन

• पसाको समसयामा सहयोग

• उपभोकता सरकषण

लवततीय सवा

अषटरलियामा थनपर बदकङ, बीमा, लनवलततभरण तथा िगानी उतपादन तथा सवाहर छन। लवततीय उतपादन तथा सवाहर

बचनका िालग वयवसायहर सरकारदवारा अननमलतपराि हननपछ। लवनािाइसनस तयसो गनन कानननलवपरीत हो।

पसािाई बनझन

वयलकतगत लवततिाई वयवसथापन गन लवषयमा जानकारी, तथा कयािकनिटर तथा टनिको लिङकका िालग,

www.australia.gov.au/information-and-services/money-and-tax/personal-finance मा जाननहोस।

Australian Securities and Investment Commission को Moneysmart वबसाइट

(www.moneysmart.gov.au) मा पसा, घरायसी बजटसलहत, बदकङ, बीमा तथा ऋणिाई वयवसथापन

गनसमबनधमा उपयोगी जानकारी छ।

बइमान मालनसहरि तपाईको पसा पराि गन लबलभनन जािमा फसाउन सकछन। यदद तपाईिाई रकम जममा गन,

वयवसाय कजा, बीमा, लनवलततभरण, िगानी तथा लवततीय सनझावका लवषयमा उजनरी छ वा यदद िगानीका बारमा

अलनलित वा शका छ भन, Australian Securities and Investments Commission (ASIC) िाई

1300 300 630 मा फोन गननहोस वा www.moneysmart.gov.au/tools-and-resources/how-to-

complain मा जाननहोस।

बदकङ

बक, लबललिग सोसाइरटज तथा कलिट यनलनयनहरि बदकङ सवाहर उपिबध गराउाछन। रकम लनकालनका िालग,

बकमा जाननहोस वा ATM (Automatic Teller Machine) बाट रकम लनकालन तपाईको िलबट काि र PIN

(Personal Identification Number) परयोग गननहोस। तपाईि आफलनो PIN को सनरकषा गननपछ। िलबट काि, वा

चोररन सथान, जसत वािट, पस वा मोबाइि फोनमा आफलनो PIN निखननस।

131 450 मा फोन गननस

121

यदद तपाईको िलबट काि चोरी भयो वा हरायो भन, बकिाई ततकाि खबर गननहोस।

यदद तपाईिाई आफलनो बकसाग कन न समसया छ र तपाईि समाधान गन सकनन हनन भन,

www.fos.org.au मा Financial Services Ombudsman िाई समपक गननहोस।

थप जानकारीका िालगिः

बदकङ सचना वबपज

Australian Bankers Association

– बक खाता आधारभत www.bankers.asn.au/Consumers/Managing-Your-Money

तपाईको बक खाता वयवसथापन गदा www.moneysmart.gov.au/managing-your-money/banking

Australian Competition and Consumer Commission –

इनटरनट बदकङ

www.accc.gov.au/consumers/online-shopping/internet-banking

MoneySmart अननवाददत जानकारी www.moneysmart.gov.au/tools-and-resources/publications

Financial Service Ombudsman www.fos.org.au

कर

अषटरलियामा तपाईि काम, वयवसाय वा िगानीबाट आजन गरको रकमको कर सरकारिाई लतननहनछ। Australian

Taxation Office (ATO) अथात अषटरलियाको कर कायियि असपताि, लवदयािय, सिक तथा रिवजसता महतवपण

सामनदालयक सवाहरिाई चनसत बनाउनका िालग वयलकत तथा वयवसायबाट कर सगरह गछ।

ATO ि अषटरलियाको कर तथा लनवलतभरण परणािीका बारमा लसकनिाई सहयोग गन http://tv.ato.gov.au/ato-

tv/channel?c=c-b8nuuyo मा लभलियोहर उपिबध गराउाछ।

सामान तथा सवा कर

अषटरलियामा धरजसो सामान, सवा तथा अनय सामगरी बचमा वा उपभोग गरबापत 10 परलतशतको सामान तथा सवा

कर (goods and services tax) (GST) समावश हनछ। कही चीजहर जसत आधारभत खादयानन, धरजसो लशकषा

तथा सवासथय सवा, योगय बाि हरचाह तथा नरजसङ गह हरचाह सवा GST मनकत हनछ।

कर फाइि नमबर

कर फाइि नमबर (TFN) एउटा लबशष नमबर हो जसिाई वयलकत वा सगठनहरका िालग कर कायिय अथात ATO ि

परदान गछ। यसि कर तथा लनवलततभरण परयोजनमा तपाईिाई करका िालग पलहचान गछ। तपाईको कर फाइि

नमबरका िालग जलतसकदो चाािो आवदन ददननहोस।

131 450 मा फोन गननस

122

TFN पराि गन सबभनदा लछटो उपाय अनिाइन होिः www.ato.gov.au/tfn मा। अनिाइन दता ददनमा 24 घणटा,

हिामा सात ददन उपिबध हनछ। तपाईिाई आफलनो पासपोटको लववरण तथा अषटरलियन ठगानाको आवशयकता पनछ।

आवदन फारामहर www.ato.gov.au/order-publications मा ATO Publication Ordering Service बाट

पलन उपिबध छन वा 13 28 61 मा कर फाइि नमबर हलपिाइनिाई फोन गरर पराि गन सदकनछ। तपाईि आफलनो

TFN हिाकबाट ATO ि तपाईको आवदन पराि गरको 28 ददनलभतर पराि गननहनछ।

तपाईि एउटा मातर TFN पाउननहनछ। यो तपाईको जीवनभरिाई हो र सनरलकषत राखननपछ। तपाईि आफलनो नाम वा

काम पररवतन गर पलन, अनतरराजय सर, वा अषटरलिया छोिर फरर दफता आउादा पलन तपाईको TFN उही रहनछ।

हरकिाई उनीहरको आफलन TFN चालहनछ। आफलनो TFN िाई पररवारका अनय सदसयहरसाग नबााडननस।

तपाईको कर फाइि नमबर तयहाा नराखननस जहाा यो चोररन सकछ, जसत, वािट, पस वा मोबाइि फोन।

तपाईको TFN िाई अर कसिाई परयोग गन दददा, लबकी गदा वा अनत दददा गमभीर समसया उतपनन हनछ। बइमान

मालनसहरि यसिाई लनमन काममा परयोग गन सकछनिः

• तपाईको कर ररफनि वा वापसीिाई चोन

• तपाईको बक खातामा पहाच पाउन

• तपाईको नाममा बक खाता खोलन र तपाईिाई ऋण बोकाउन

• तपाईको नाममा सरकारी िाभहर लिनका िालग आवदन ददएर जािसााझी गन

Australian Taxation Office, Centrelink, तपाईको लनवलततभरण कोष, बक वा लवततीय ससथा, र तपाईको

रोजगारदाता जसता कही लनलित मालनसि मातर तपाईको TFN मागन पाउाछन।

बइमान मालनसहर (‘जािीफटाहा’) बाट सजग हननहोस जसि कामको आवदन दददा तपाईिाई TFN उपिबध

गराउनका िालग जाि रचन सकछन। तपाईको पलहचान चोनका िालग नककिी जालगरको लवजञापनमाफत पलन उनीहरि

तपाईको TFN पराि गन कोलसस गन सकछन। तपाईि नयाा काम शनर गरपलछ तपाईको रोजगारदातिाई मातर आफलनो

TFN ददननहोस।

जब तपाईि काम पाउननहनछ, तपाईसाग TFN भएन भन क हनछ?

जब तपाई काम शनर गननहनछ, तपाईको रोजगारदाताि कर फाइि नमबर घोषणा फाराम भनका िालग भननछ जहाा

तपाईि आफलनो नमबर TFN िखननपनछ।

यदद तपाईसाग TFN छन भन, काम शनर गरको लमलतबाट TFN का िालग आवदन ददन र पराि गन तपाईसाग 28

ददनको मयाद हनछ। 28 ददनपलछ पलन तपाईसाग आफलन TFN छन भन तपाईको रोजगारदाताि तपाईिाई ददइन

भनकतानीबाट अलधकतम कर रकम लिनछ। TFN लवना तपाईि काम गन सकनन हनछ, तर तपाईको तिब र सनपर

योगदानबाट धर कर लिइनछ। यदद तपाईसाग TFN छन भन तपाईि आफलनो कर दफतािाई इिकटरोलनक रपमा

दालखिा गन सकनन हनन, सरकारी िाभ वा Australian business number (ABN) का िालग आवदन ददन सकनन हनन।

131 450 मा फोन गननस

123

आमदानी कर दफता

आरजथक वष (1 जनिाईदलख 30 जनन समम) मा तपाईि आय आजन गनन भएको छ भन तपाईि आमदानी कर दफताको

िालग सो वषको अकटोबर 31 समम कर कायिय अथात ATO मा दालखिा गननपछ।

यदद तपाईि आफलनो कर दफता तयार गन दतावाि कर एजनट परयोग गननहनछ भन तपाईि आफलनो कर दफता 31

अकटोबरभनदा दढिा दालखिा गन सकनन हनछ। दालखिा गन लमलतका िालग योगय हन तपाईि 31 अकटोबरभनदा पलहिा

कर एजनटसाग चााजोपााजो लमिाउनन पछ।

तपाईि आफलनो कर दफता अनिाइन दालखिा गन सकनन हनछ www.ato.gov.au/Individuals/Lodging-your-tax-

return/ मा। यो ATO दवारा परदान गररएको लनिःशनलक, सनलवधाजनक र सनरलकषत सवा हो। यसि तपाईको िालग कर

दफताको भागहर भन, तपाईको रोजगारदाता, बक, सवासथय कोष तथा सरकारी एजनसीि उपिबध गराएको सचना

परयोग गन ATO िाई अननमलत ददनछ।

कर दफता अनिाइन दालखिा गन तपाईिाई myGov खाताको जररत पछ, जसिाई https://my.gov.au मा

बनाउन सदकनछ।

कर सहयोग

कर सहयोग कम आमदानी हनका िालग लनिःशनलक सवा हो र हरक वषको जनिाईदलख अकटोबरमा उपिबध हनछ। कर

सहयोग कनरमा ATO दवारा परलशलकषत सवयसवकहर हनछन जसि तपाईिाई माईतयाकस (myTax) परयोग गरर

आफलनो कर दफताको दालखिा परा गन सहयोग गछन।

ATO समपक लववरण

टलिफोन (कर सहयोग सलहत) 13 2861

वयवसाय तथा GST सोधपनछ 13 2866

कर फाइि नमबर का िालग

अनिाइन आवदन www.ato.gov.au/TFN

कायाियमा भटननस www.ato.gov.au/Visitus

ATO अननवाददत जानकारी www.ato.gov.au/General/Other-languages

ATO वबसाइट www.ato.gov.au

लवदशी समपलतत, िगानी तथा आमदानी

अषटरलियन बालसनदाहरिाई उनीहरको लवशववयापी आमदानीमा कर िगाइनछ र उनीहरको आमदानी कर दफतामा सब

लवदशी आमदानीको घोषणा गनपछ। कर परयोजनका िालग तपाई अषटरलियाको बालसनदा हो होइन भनन कस-बाइ-कस

आधारमा लनलित गररनछ।

131 450 मा फोन गननस

124

Australian Taxation Office (ATO) साग यसको वबसाइटमा जानकारी छ जसि तपाईिाई आफलनो कर कतवय

बनझन सहयोग गनछ, लनमन आमदानीको करसमतिः

• सनरकषा तथा समपलतत भािामा ददनजसता िगानीहर

• वयाज तथा रोयलटीहर

• लवदशका वयासालयक कयाकिापहर

• लवदशको पनसन

• अनतराषटरय वयापाररक कारोबार, जसत सामान तथा सवाहरको अनिाइन वयापार।

यदद तपाईको लवदशबाट आमदानी हनछ र तपाईि आमदानी गरको दशमा कर लतरको भए पलन तपाईि यसिाई

घोषणा गननपछ। यदद लवदशी आमदानी अषटरलियामा मलयाकन गन सदकनछ र तपाईि यसमा लवदशी कर लतननभएको छ

भन, तपाईिाई लवदशी कर लतरको कारणि अकलिटको हक परदान गररनछ।

अषटरलियन करबाट छन ट पाएका लवदशी आमदानीको घोषणा तपाईि गननपछ। अषटरलियामा तपाईि कमाएको

आमदानीमा तपाईि लतननपन करको रकमिाई लहसाब गदा यो लवदशी आमदानीिाई लवचार गररन सकछ। तपाईि

अनय मनिनकमा आमदानीका िालग कर लतन आवशयक छन भन पलन तपाईि सब लवदशी सरोत आमदानीको

घोषणा गननपछ।

हरक वष ATO ि आमदानी कर दफतासग लवदशी कारोबारका समबनधमा ATO िाई तसरो पकषि उपिबध गराएको

सचनासाग तनिना गछ। यदद यो सचना र तपाईि दखाउनन भएको आमदानी कर दफतामा फरक दलखएमा, ATO ि

तपाईिाई समपक गन सकछ र तपाईको कर दफता रकमिाई पररवतन गन सकछ।

यदद तपाईको आरजथक मालमिा जरटि छ भन तपाईि दता भएका कर एजनटिाई भटननहोस वा ATO बाट

सलिाह मागननहोस।

साना वयवसाय

साना वयवसायहर अषटरलियाको अथतनतरको महतवपण लहससा हन। यदद तपाईि आफलन वयवसाय शनर गन चाहननहनछ

भन तपाईका िालग सहयोग उपिबध छ। यदद तपाई कन न सानो वयवसाय शनर गन सोचमा हननहनछ भन

www.business.gov.au/business-topics/starting-a-business/Pages/default.aspx मा जाननस।

Small Business Education Program का बार जानकारीिाई Australian Competition and Consumer

Commission ि परदान गरको छ। www.accc.gov.au/about-us/tools-resources/small-business-

education-program मा जाननहोस।

यदद तपाई अषटरलियामा वयवसाय सथापना गन चाहननहनछ भन तपाईिाई Australian business number (ABN)

मा आवदन ददनका िालग तपाईको TFN चालहन हनछ। अनय लनमन दताहरको पलन आवशयकता हनछ,

• GST दता (यदद तपाईको वारजषक कारोबार AUD75000भनदा बढी नाघछ भन) र/वा तपाईि टयाकसी

यातरा उपिबध गराउननहनछ भन।

• रोजगारदाताका रपमा दता

• अनय सरकारी एजनसीमा दता आवशयक

131 450 मा फोन गननस

125

तपाईसग Australian business number छ भनननको अथ हनछ तपाई आफलन वयवसाय सञचािन गरररहनन भएको

छ। तपाई 'वयवसाय सञचािन गरररहको' हो दक होइन वा काम गनका िालग ABN पराि गनपन दबाबमा हननहनछ भन,

132 866 मा फोन गननहोस। तपाईि आफलनो वयवसायको आमदानीमा कर लतननहनछ र यदद तपाईि आफलनो वयवसाय

वा समपलतत बचननहनछ भन तपाईि हालसि गरको पाजीमा कर लतननपन हन सकछ। तपाईि वयवसायको आमदानी आजन

गन समबनधमा गरको खचहरको कटौतीका िालग दावी पलन गन सकनन हनछ।

यदद तपाईसाग कामदारहर छन भन, तपाईि उनीहरको लनवलततभरण लतननपन हनछ र उनीहरको तिबबाट कर लिएर

ATO िाई पठाउननपन हनछ। उनीहर आफलन पररवारका सदसय हन भन पलन तपाईि यसतो गनपछ।

वयवसाय सथापना गन तपाईि सरकारी एजनसीबाट सवीकलत पराि गननपछ। परभाव पान वा लनणयिाई गलत ददन

उपहार वा पसा परदान नगननस। यसता दकयाकिाप गनन गरकानननी हो र यसको उजनरी गररनछ। वयवसाय तथा

वयलकतहरिाई कर अलधकार तथा कतवयका बारमा बनझन सहयोग गन ATO साग अगरजीमा र अननवाददत परकाशनमा

सहयोग तथा जानकारी छ। Australian Business License and Information Service (ABLIS) ि तपाईि

पािना गननपन अनय लजममवारी परा गन तपाईिाई सहयोग गन सकछ।

थप जानकारीका िालगिः

लवषय वबसाइट

सानो वयवसाय शनर र सञचािन गननहोस www.business.gov.au/small-business/Pages/starting-and-running-your-small-business.aspx

वयवसायका िालग सरकारी जानकारी www.australia.gov.au/information-and-services/business-and-industry

साना वयवसायका िालग अननदान https://www.business.gov.au/assistance

वयवसाय िाइसनस तथा दताहर https://ablis.business.gov.au/pages/home.aspx

साना वयवसाय कर जानकारी www.ato.gov.au/Business/Starting-your-own-business/

लनषपकष काम कायसथि समबनध परणािी – यदद

तपाईका कामदारहर छन भन www.fairwork.gov.au/find-help-for/small-business

राजय वा परादलशक सहायता तथा जानकारी

www.business.gov.au/business-topics/starting-a-business/Pages/advice-and-support-in-your-state-or-territory.aspx

Australian Business License and Information Service

https://ablis.business.gov.au/pages/home.aspx

131 450 मा फोन गननस

126

कजा तथा ऋण

कजा लनकालनन वा ऋण परयोग गनन भनको तपाई पसा सापट लिएर अलतररकत शनलक, (वयाज), सलहत पलछको लमलतमा

दफता गन सहमत हनन हो। कही फरक परकारका कजाहरमा वयलकतगत कजा, गह कजा, कलिट काि तथा ओभरडराफलट

पदछन।

कजा, कजादाता, दफता गन कलत िामो समय लिननहनछ, वयाजदर तथा शनलक र खचको परकारअननसार कजाको

िागतमा धर लभननता आउाछ। यदद तपाईि कजा चनकाउन सकनन हनन भन तपाईि कजा नलिनन वा कलिट काि परयोग

नगनन महतवपण हनछ। कलिट, कजा तथा सापटीबारको सनझावका िालग www.moneysmart.gov.au/borrowing-

and-credit मा जाननहोस।

बीमा

यदद तपाईि तपाईिाई कन न हालन वा नोकसानी हदा आरजथक सरकषण पराि गन गरी हरक वष लनलित रकम

लतननहनछ भन तयो बीमा हो। तयस कषलतका िालग यसि तपाईको नोकसानको कषलतपरजत ददनछ भलन बीमा कमपनीि

तपाईसाग सहमलत वयकत गछ।

साधारण परकारका बीमाहरमा सवासथय (अधयाय 9, सवासथय तथा कलयाण हननहोस), गह लनमाण बीमा, घरको

सामगरीको बीमा, यातरा, जीवन तथा कार बीमा हन। बीमा नीलत तथा यसको िागत कलत हनछ भनन कन रा तपाईि

सहमलतमा मञजनर हननअलघ बनझनन महतवपण छ।

लवलभनन परकारका कार बीमाहर उपिबध छन। यदद तपाईको कार छ भन तसरो पकषीय बीमा (“CTP”) गनन अलनवाय

छ। यदद दनघटनामा तपाईि अको वयलकतिाई घाइत बनाउननभयो भन यसि तपाईिाई जोगाउाछ। तपाईि लवसतत कार

बीमा पलन खररद गन सकनन हनछ, जसि फरादकिो बीमा दायरा उपिबध गराउाछ, जसत यदद तपाईको दनघटना भयो, वा

तपाईको कारको चोरी भयो भन तपाईको कारमा भएको नोकसानको कही खच (वा अनय वयलकतको कारको)।

बीमा समबनधमा थप जानकारीका िालग www.moneysmart.gov.au/insurance मा जाननहोस।

लवततीय सनझाव पराि गनन

Financial Information Service (FIS) ि लवततीय मामिामा जानकारी उपिबध गराउाछ। FIS एउटा लनिःशनलक

तथा सवतनतर सवा हो जनन टलिफोन, वयलकत वा लवततीय लशकषा सलमनारका माफत उपिबध हनछ। उपिबध सवाहरबार

थप अर थाहा पाउन 132 300 मा फोन गननहोस वा FIS को वबसाइट www.humanservices.gov.au/fis

हननहोस।

सलमनारमा भाग लिनका िालग 136 357 मा फोन गननहोस।

पसाको समसयामा सहयोग

अषटरलियामा यदद तपाईिाई पसाको समसया छ भन सहयोग खोजनन सवीकाय र सामानय हो।

लवततीय परामशदाताहरि लवततीय करठनाइमा मालनसहरिाई जानकारी उपिबध गराउाछन। उनीहरि वयलकत वा

पररवारको लसथलतको मलयाकन गछन र तयसपलछ लवलभनन लवकलपहरको फाइदा बफाइदाहरको पलहचान गछन।

131 450 मा फोन गननस

127

1800 007 007 मा फोन गननहोस वा www.moneysmart.gov.au/managing-your-money/managing-

debts/financial-counselling मा जाननहोस।

उपभोकता सरकषण

अषटरलियामा जब तपाईि सामान वा सवाहर दकनननहनछ (अनिाइनमा दकनको समत) तपाईसाग Australian

Consumer Law अनतगत उपभोकता अलधकार हनछ। उदाहरणका िालग, तपाईि दकनन उतपादन तथा सवाहरबार

सही तथा तथयपण जानकारी पराि गन अलधकार हनछ। यदद तपाईि दकनको उतपादनमा कही गडबिी भयो भन

तपाईसाग तयसको ममत, सिाभना वा पसा दफता पाउनन पन अलधकार हनछ। उतपादन परयोग गनका िालग सनरलकषत छ

भनर आशा गन अलधकार तपाईमा रहनछ। वयापारीहरि फोनमा वा यदद उनीहर तपाईको घरमा आएमा तपाईि

उनीहरिाई बालहर लनसकन भनमा लनसकन जसता लनयमहर पािना गननपन हनछ।

यदद तपाईि गरको खररदमा समसया छ भन तपाईको राजय वा परदशमा भएको उपभोकता सरकषण एजनसीिाई

तपाईको अलधकार तथा लवकलपबारको जानकारीका िालग समपक गननहोस। उनीहरि तपाईिाई भािा तथा सथान,

घर लबकी वा खररद, लनमाण तथा सनधार, कार दकनन, सलपङ., वारनटी, ि-बाइज, रकम दफता, ऋण तथा

वयापारजसता समसयाका समबनधमा तपाईिाई सहयोग गनछन। उनीहरि तपाई र लबकताबीचको समसया सनलझाउन

छिफिको आयोजना गन सकछन।

अषटरलियािी परलतसपधा तथा उपभोकता आयोग अथात Australian Competition and Consumer

Commission (ACCC) ि अषटरलियनहरिाई मलयमा अननलचत वयवसाय अभयास, परलतसपधा लवरोधी तथा बजारका

अननलचत अभयासहर, तथा उतपादन सनरकषाका लवरदध जोगाउाछ।

थप जानकारीका िालगिः

कषतर उपभोकता एजनसी वबसाइट

रालषटरय Australian Competition and Consumer

Commission - टलिफोन 1300 302 502 www.accc.gov.au

रालषटरय ACCC अगरजीबाहक अनय भाषाहरमा जानकारी www.accc.gov.au/about-us/information-for/non-english-speaking-background.

ACT Office of Regulatory Service (Access Canberra)

www.ors.act.gov.au

NSW NSW Fair Trading www.fairtrading.nsw.gov.au

NT Consumer Affairs www.consumeraffairs.nt.gov.au/ForConsumers/ConsumerRights/Pages/default.aspx

Qld Office of Fair Trading www.fairtrading.qld.gov.au/consumers.htm

131 450 मा फोन गननस

128

कषतर उपभोकता एजनसी वबसाइट

SA Office of Consumer and Business Affairs

www.cbs.sa.gov.au/wcm/consumers/consumer-advice/

Tas. Consumer Affairs and Fair Trading www.consumer.tas.gov.au

Vic. Consumer Affairs Victoria www.consumer.vic.gov.au

WA Consumer Protection www.commerce.wa.gov.au/ConsumerProtection/

ओमबडसमयान (िोकपाि) कायािय सवतनतर परालधकरण हन जसि सरकारी सगठन तथा कही उदयोगहरमा लनजी

कमपनीबारको उजनरीिाई अननसनधान गछन। उनीहरि गरकानननी, अनयापण वा लवभदकारी वयवहारिाई रोकनका

िालग कदम चालन सकछन, वा तपाईका िालग उलचत परलतफि पराि गन कोलशस गन मधयसथता लिनछ।

1300 362 072 मा फोन गननहोस वा राजय, परदश तथा उदयोगको ओमबडसमयान कायाियको लिङकका िालग

www.ombudsman.gov.au मा जाननहोस।

अषटरलियािी सचार र लमलिया परालधकरण अथात Australian Communications and Media Authority

(ACMA) ि टलिलभजन तथा रलियोजसता परसारण सवाका अननपयनकत सामगरीउपरको उजनरीका बारमा अननसनधान

गछ। शनरमा उजनरीिाई उकत सवाको सवालमतवकता वा परदायकउपर गररनन पछ। यदद उजनरीको समाधान भएन भन,

www.acma.gov.au मा जाननहोस। ACMA ि इमि समाप (SPAM) र टलिमाकरटङ किबारको उजनरीउपर पलन

अननसनधान गछ, र "िन नट कि” (Do Not Call) रलजसटरिाई समहालछ।

बािबालिकाको ई -सनरकषा आयनकतको कायािय अथात Office of the Children’s eSafety Commissioner ि

(www.esafety.gov.au/ मा) सनरलकषत अनिाइन बसनबार अषटरलियनिाई जानकारी तथा ससाधनहर उपिबध

गराउाछ। लतनीहरि साइबरबनलिङ तथा अपमानजनक तथा गरकानननी अनिाइन सामगरीबारको उजनरीउपर पलन

अननसनधान गछन।

यदद तपाईको बचचािाई इनटरनटमा साइबरबनलिङ (अनिाइन धमकी) भइरहको छ भन, वा यदद तपाई तयसतो सामगरी

अनिाइनमा भटनन भयो जनन तपाईको लवचारमा आपलततजनक वा गरकानननी हो भन तपाईि

www.esafety.gov.au/complaints-and-reporting मा उजनरी गन सकनन हनछ।

131 450 मा फोन गननस

129

12 नागररक सहभालगता

यस खणिमा

अषटरलियन ररवाज तथा काननन थाहा पाए तथा बनझमा यसि तपाईिाई अषटरलियन समनदायमा समायोलजत हन

सहयोग गनछ।

• अषटरलियाबार

• लजममवारी तथा मानयता

• समानता तथा लवभदलवरोधी

• सवयसवा

• मालनसिाई भटन

• नमर वयवहार

• पलहरन

• सामानय अषटरलियन वाकयाशहर

• बालहरी दकयाकिाप तथा सनरकषा

• घरमा सनरकषा

• वातावरण

• जनावर तथा घरपािनवा

• पलतरका, टलिलभजन तथा रलियो

• जनवा

• हलिा

• सथानीय सरकारी सवाहर

• लभसा

• अषटरलियन नागररकता

अषटरलियाबार

अषटरलियाको पलहिो बालसनदाहर अबोररलजनि (आददवासी) तथा टोस सटरइट आइलयानिर मालनसहर हन, जसि यस

भलममा कमतीमा 40 हजार वषपलहि बसोबास गर। आददवासी अषटरलियनहरसाग उनीहरको आफलन अलदवतीय

आधयालतमक आसथा, भलमपरलतको गलहरो समबनध, धनी तथा लवलवध ससकलत तथा लनरनतरको किाको परमपरा छ, जनन

ससारम सबभनदा पनरानोमधयमा एक हो। आददवासी ससकलत अषटरलियाको रालषटरय पलहचानको ठनिो अश हो र

अबोररलजनि तथा टोस सटरइट आइलयानिर मालनसहरि किा, लमलिया, लशकषा, खिकन द तथा वयवसायमा उलिखय

योगदान ददएका छन। अषटरलियाको इलतहास, समपदा तथा आददवासी ससकलतबारको जानकारी

www.australia.gov.au/information-and-services/culture-and-arts मा छ।

अषटरलिया सलहषणन, थनपर लवलभनन ससकलत, धम तथा जातीय पषठभलमका मालनसहरको लवलवधतामनिक समाज हो।

अषटरलियनहर ससारभरबाट आउाछन। 46 परलतशत अषटरलियनहर दक त लवदशमा जनम दक उनीहरको आमाबाबनमधय

एक लवदशमा लथयो। अगरजी रालषटरय भाषा भए पलन 300 जलत भाषाहर (आददवासी भाषासमत) अषटरलियामा

बोलिनछ। ससारभरका सब मनखय धमहरको यहाा अभयास गररनछ।

131 450 मा फोन गननस

130

अषटरलियामा, हरक मानछ आफलनो ससकलत तथा धारजमक परमपरािाई पािना गन र उतसव मनाउन सवतनतर छ जबसमम

उनीहरि अषटरलियन कानननिाई तोडदनन। हरकि अषटरलियनका रपमा समनदायसाग सहभागी हन वा रहन पाउाछन।

शनरमा, तपाईिाई यलत ठिो लवलवधतामा आदत नहन सकछ। तथालप, यदद तपाई अनय मालनसहर, उनीहरको धारणा

तथा परमपरापरलत खनलिा र आदरपण हननहनछ भन तपाई तयहाा रमन र तपाईको नयाा जीवन सफि हन

समभावना रहनछ।

अषटरलियन सरकारि अषटरलियन समनदायको लवलवधतािाई समथन गछ, र यसि सासकलतक रपमा लवलवध मनिनक जहाा

हरकिाई रहन र मनिनकको जीवनमा सहभागी हन अवसर छ भनन आफलनो परलतवदधतािाई पननिः वयकत गरको छ।

अषटरलियाका बारमा थप जानन, www.australia.gov.au/about-australia मा जाननहोस।

लजममवारी तथा मानयता

अषटरलियामा हामीि उपभोग गन सवतनतरता तथा समानता आफन ि कलत लजममवारी परा गररयो भननमा भर पछ।

तपाईबाट अषटरलियासाग इमानदार रहन, हामरो जीवनको परजातालनतरक तररकािाई समथन गन आशा रालखनछ तथा

अषटरलियाको मानयता र सवीकलतको परमपरा, समावलशता तथा सबका िालग लनषपकषतािाई कायम राखन सहयोग गन

अपकषा तपाईबाट रालखनछ।

हामरा नागररकको मलय न अषटरलियाको सवतनतर तथा परजातालनतरक समाजको आधार हो। लतनीहरमा लनमन कन रामा

समथन समत छिः

• ससदीय परजातनतर

• लवलधको शासन

• शालनतपवक बााचन

• पषठभलम जसनक भए पलन सब वयलकतपरलत आदर

• जररत हनका िालग दयामाया

• वाक सवतनतरता तथा अलभवयलकत सवतनतरता

• सगरठत हन पाउन सवतनतरता

• धारजमक सवतनतरता र धमलनरपकष सरकार

• अपागता तथा उमरजसता लवशषता ज भए पलन वयलकतको समानता।

• पनरष तथा मलहिा समानता

• अवसरको समानता

अषटरलियन नागररकको लजममवारीमा यी िगायत पछनिः

• कानननको पािना

• सघीय तथा राजय वा परादलशक, र जनमत सगरहमा भोट हालन

• आवशयक पर अषटरलियाको रकषा गन

• बोिावट भएमा लनणायक मणििमा सवा गन।

131 450 मा फोन गननस

131

अषटरलियन नागररकता बार थप जानकारीका िालग, www.citizenship.gov.au मा जाननहोस र अषटरलियन

नागररकता परीकषण ससाधन पनसतक अषटरलियन नागररकतािः हामरो समान बनधन (Australian Citizenship:

Our Common Bond) पढननहोस।

समानता तथा लवभदलवरोधी

आदर पाउन तथा तपाईको आवशयकतािाई अरको जलततक लनषपकषरपमा मनन गररननपन अलधकार तपाईसग छ।

तयसगरी, तपाईि अनय मालनसिाई सममान गननपछ, चाह उनीहर यही ा जनमका अषटरलियन हन वा यहाा बसाइ सरका।

जालतवाद तथा कन न पलन दकलसमको लवभद अषटरलियमा सवीकाय छन।

लवभदलवरोधी कानननअनतगत, उमर, जात, मि मनिनक, लिग, ववालहक लसथलत, गभावसथा, राजनीलतक वा धारजमक

आसथा, अपागता वा यौलनक रोजाइका कारण कोही वयलकतिाई पलन लनकषट वयवहार गनन हादन। यो सबजसो कषतरमा

िाग हनछ, रोजगारी, लशकषा, आवास, सामान दकनदा, र िाकटर, बक तथा होटिजसता सवाहरको पहाचमा समत।

पनरष तथा मलहिाहर कानननअनतगत र अनय सब परयोजनका िालग समान छन।

अषटरलियामा वाक सवतनतरताको परमपरा छ। तथालप, अको वयलकत वा समहिाई उनीहरको उमर, जात, मि मनिनक,

लिग, ववालहक लसथलत, गभावसथा, राजनीलतक वा धारजमक आसथा, अपागता वा यौलनक रोजाइका आधारमा

होचयाउनन, िलित बनाउनन, अपमान गनन वा धमकयाउनन गरकानननी हो।

अषटरलियािी मानव अलधकार आयोग अथात Australian Human Rights Commission ि मानव अलधकार,

लवभदलवरोधी तथा सामालजक नयायको िालग सघीय कानननको परबनध गछ।

Australian Human Rights Commission समपक लववरण

सामानय सोधपनछ

लबहान 9.00 am दलख बिनका 5.00 pm AEST 1300 369 711

उजनरी सचना िाइन लबहान 9.00 am दलख बिनका

5.00 pm AEST

(मगिबारहरमा ददउासो 1.00 pm पिात बनद हन)

1300 656 419

टीटीवाई (TTY) – कान नसननन र बोलन नसकनका िालग 1800 620 241

अननवाददत जानकारी- मानव अलधकार www.humanrights.gov.au/about/translated-information

Human Rights वबसाइट www.humanrights.gov.au

हरक राजय तथा परदशको पलन यसका आफलन लवभदलवरोधी काननन तथा सरकारी एजनसी हनछन।

131 450 मा फोन गननस

132

राजय वा

परदश मानव अलधकार एजनसी टलिफोन वबसाइट

ACT ACT Human Rights Commission

02 6205 2222 www.hrc.act.gov.au

NSW Anti-Discrimination Board of NSW

02 9268 5544

वा कषतरीय NSW

लनिःशनलक किका िालग

1800 670 812

www.lawlink.nsw.gov.au/adb

NT NT Anti-Discrimination Commission

08 8999 1444

वा NT लनिःशनलक किका

िालग

1800 813 846

www.adc.nt.gov.au/

Qld Anti-Discrimination Commission Queensland

1300 130 670 www.adcq.qld.gov.au

SA Equal Opportunity Commission

08 8207 1977

वा कषतरीय SA लनिःशनलक

किका िालग

1800 188 163

www.eoc.sa.gov.au

Tas. Office of the Anti-Discrimination Commissioner

03 6165 7515

वा Tas. लनिःशनलक

किका िालग

1300 305 062

www.antidiscrimination.tas.gov.au

Vic. Victorian Equal Opportunity and Human Rights Commission

1300 292 153 www.humanrightscommission.vic.

gov.au

WA Equal Opportunity Commission

08 9216 3900

वा WA लनिःशनलक

किका िालग

1800 198 149

www.equalopportunity.wa.gov.au

सवयसवा

सवयसवा नयाा सीप लसकन, तपाईको समनदायमा रहका र काम गरररहका मालनसहरिाई भटन र अनय मालनसिाई

सहयोग एउटा रामरो तररका हो। थनपर अषटरलियनहरि सवयसवा गछन। सवयसवकहरिाई तिब ददइादन, दकनभन

उनीहरि आफलनो समय तथा सीप समनदाय र आफलन िालग खरजचनछन। सवयसवा सदव सवलबबकमा गररन कन रा हो र

अलनवाय छन।

131 450 मा फोन गननस

133

सवयसवा तिबी कामको परलतसथापन नभए पलन यसि तपाईिाई सीप तथा कामको अननभव परदान गछ जसि काम

पराि गन सहयोग गन सकछ। सवयसवा गरर तपाईि आफलनो अगरजीको सनधार, सामालजक तथा सामनदालयक सजालाि

लवसतार र आफलनो आतमलवशवास अलभवलदध गननहनछ।

थनपर सगठन तथा वबसाइटि सवयसवाको अवसरिाई सचीकत गछन। सवयसवी ससाधन कनर अथात Volunteer

Resource Centres अषटरलियाभर अवलसथत छन र सवयसवासमबनधी जानकारी, लमिान र लसफाररश सवाहर

उपिबध गराउाछ। उनीहरि सवयसवक खोलजरहका सगठनिाई सहयोग पलन गछन।

थप जानकारीका िालगिः

कषतर सगठन वबसाइट

ACT Volunteering ACT www.volunteeringact.org.au

NSW The Centre for Volunteering www.volunteering.com.au

NT Volunteering SA-NT www.volunteeringsa.org.au

Qld Volunteering Queensland www.volunteeringqld.org.au

SA Volunteering SA-NT www.volunteeringsa.org.au

Tas. Volunteering Tasmania www.volunteeringtas.org.au

Vic. Volunteering Victoria www.volunteeringvictoria.org.au

WA Volunteering WA www.volunteeringwa.org.au

अषटरलियाभर

सवयसवाको अवसर GoVolunteer www.govolunteer.com.au

अषटरलियामा सवयसवाका

िालग रालषटरय लशखर

लनकाय

Volunteering Australia www.volunteeringaustralia.org

मालनसिाई भटन

पलहिो पटक कसिाई भटदा, उकत वयलकतको दालहन हातसाग तपाईको दालहन हात लमिाउनन सामानय हो। सामानयतया

एकापसमा लचनजान नभएका मालनसहरि पलहिो पटक भटदा चनमबन वा अकमाि गदनन।

नयाा मालनस भटदा थनपर अषटरलियनहर उनीहरको उमर, धम, लववाह, बािबालिका वा पसाको बारमा परशन सोलधदा

सलजिो महसनस गदनन। कायसथि तथा साथीहरमाझ, अषटरलियनहरि एकअकािाई उनीहरको पलहिो नामबाट

बोिाउाछन।

थनपर अषटरलियनहर सममानको सकतका रपमा र उनीहर सनलनरहका छन भनन जनाउन कन रा गरररहका वयलकतको आाखामा

हछन।

131 450 मा फोन गननस

134

नमर वयवहार

अषटरलियनहर सामानयतया कही कन रा मागदा "कपया" (please) ददनछ र भन "थयानक यन” (thank you) भनछन र यदद

कपया र धनयबाद नभनमा तयो अलशषट भएको मालननछ।

अषटरलियनहर परायिः कसको धयान ताननका िालग "एकसकयनज लम" (excuse me) र कससग अनजानबस ठोदकन पनगमा

"सरर" (sorry) भनछन। यदद पछािी कत िाइन बसन पयो भन अलनतममा बसनन लशषट मालननछ।

बठक तथा अनय भटघाटमा तपाई समयमा न पनगन कोलशस गननपछ। यदद तपाई दढिा हनन हादछ भन माफी मागन फोन

गननस र उनीहरिाई तपाई कलतबिा पनगननहनछ अवगत गराउननस। वयावसालयक भटघाटका िालग यो धर महतवपण हनछ

(उदाहरणका िालग, िाकटरसागको भटघाट) दकनदक दढिा भएकोमा वा उकत वयलकतिाई जानकारी न नददई भटघाट

गनमाउननभयो भन तपाईिाई लबिमव शनलक लिन सदकनछ। सदव दढिा हन वयलकतिाई अलवशवालसिो ठालनन सकछ।

यदद तपाईि लिलखत लनमनतरणा पराि गननभयो भन यसमा "RSVP” अकषर लमलत सलहत सिगन हनछ। यसको मतिब हो

तयो लनमनतरणा ददन वयलकति जानन चाहनछ दक तपाई उपलसथत हननहनछ दक हादन। तयो लमलतसमम उनीहरिाई थाहा

ददनन लशषट हनछ।

कही वयवहार असभय मातर होइन कानननलवपरीत पलन हनछन। तयसता वयवहारको उदाहरणमा सावजलनकरपमा

गािीगजौज गनन र थनकनन , फोहोर गनन, र सावजलनक वा लनजी शौचाियमा बाहक लपसाब वा ददशा जलहतही ा गनन।

मालथको समानता तथा लवभदलवरोधी भनन शीषक पलन हननहोस।

िवाइ

अषटरलिया एउटा लवलवधताको समाज हो। िगाएको कपिाको परकारि यो लवलवधतािाई परलतलबलमवत गछ। थनपर

मालनसहरि सलजिोका िालग वा सामालजक अवसथा वा हावापानी अननसार कयाजनअि वा अनौपचाररक तररकाि

कपिा िगाउाछन। अनयि परमपरागत िनगा िगाउाछन, जनन धारजमक वा परथागत हन सकछ, लवशषगरी लवशष

अवसरहरमा।

िवाइका थोर काननन तथा लनयमहर छन, यदयलप लनलित कपिािाई लवलभनन कायसथि तथा लवशष सथानमा

पलहररननपन आवशयकता हनछ। उदाहरणका िालग, सनरकषा बनट र किा टोपी सनरकषाको कारणका िालग

लनमाणसथिहरमा िगाइनछ र परहरी, सवा तथा कही वयवसायका कमचारीि एकखािको पोशाक वा यनलनफम

िगाउाछन।

अषटरलियामा जोलगन सदकन छािाको कयानसरका घटनाहर धर छन। रकषातमक कपिा र टोपीहरि छािाको

कयानसररको जोलखमिाई कम गछ। थनपर लवदयाियमा उनीहरको लवदयािय पोशाकको रपमा बािबालिकािाई हयाट

पलन िगाउननपन आवशयकता हनछ। घामबाट सनरकषा जानकारीका िालग, www.cancer.org.au/preventing-

cancer/sun-protection मा जाननहोस।

किब, मनभी लथएटर र अनय ठाउाहरमा सनरकषाकमीिाई लचरटकक, सफासनगघर कपिा र उपयनकत जनतता िगाउननपन

आवशयकता हन सकछ।

131 450 मा फोन गननस

135

मलहिा तथा पनरषहरि यसता कपिा िगाउाछन जसि उनीहरको समपण शरीर छोदन। यसतो पलिमा मनिनकहरमा

सामानय हो र यसको अथ यो होइन दक उनीहर धयान लखचन चाहनछन।

सामानय अषटरलियन वाकयाशहर

थनपर सामानय अषटरलियन वाकयाशहर वा बोिीचािीको भाषा अनौठो िागन सकछ। अषटरलियनहर परायिः शबदहरिाई

छोटयाउाछन (उदाहरणका िालग, 'फन टबि'का िालग 'फन टी')। वाकयाश भनको क हो भननबार तपाई अलनलित हननहनछ

भन, तपाईि सोधनन सवीकाय हनछ। कही सामानय उदाहरणहर छनिः

• Bring a plate- जब तपाईिाई कन न सामालजक काय वा कायकममा लनमनतरणा ददइनछ र "Bring a plate”

भलननछ भन यसको अथ हनछ अनय मालनसका िालग बााडन खानाको पररकार लयाउनन।

• BYO- यसको अथ हनछ ''bring your own'' लडरङक, उदाहरणका िालग मददरा, जनस, सफलट लडरङक वा पानी।

कही रषटनरााहर BYO हनछन जसको अथ हनछ तपाईि आफलन बोतति भएको लडरङक लयाउननस। यदद तपाईि

BYO गननहनछ भन, सामानयतया गिासहर उपिबध गराएको र सफा गरको शनलक िागछ, यसिाई

''corkage'' भलननछ।

• Open door policy – कायसथिमा, ''Open door policy'' हनन भनको तपाई तथा अनय कामदारहरिाई

समसया वा अनय कामका लवषयमा हादकमसाग कन रा गनका िालग औपचाररक रपमा समय लिन जररत हादन।

• See you later – यो एउट अनौपचाररक तररका हो ''goodbye'' भनन। यसको अथ यो हनन दक तयो वयलकत

लनकट भलवषयमा फरककदछ।

तपाईको अगरजी भाषा परदायकि तपाईिाई अषटरलियन वाकयाशका िालग सहयोग गनछ। अधयाय 3, अगरजी भाषा

हननस।

बालहरी दकयाकिाप तथा सनरकषा

अषटरलिया बालहरी दकयाकिाप जसत पौिी, झािीमा लहडन (बनसवादकङ), कयामलपङ र खिकन दमा अगािी छ।

यसका िालग समझननपन सनरकषा लनयमहर छन।

पौिी तथा बाहय सनरकषा

• पौिी तथा पानी सनरकषा ककषामा भाग लिननहोस यदद तपाई र तपाईिाई बािबालिकाि पौलिन आउा दन

भन।

• सागरमा पौिी खलनन एकदम खतरनाक हन सकछ। समनरदकनारमा सनरलकषत मनोरजालन गनिः

o सदव रातो र पहािो झणिाहरको बीचमा पौिी खलननस यसि यो कषतर िाइफगािहरदवारा

सनपरीवकषण गररएको भनन बनझाउाछ।

o सनरकषा सकतको जााच गननहोस।

o तपाई समसयामा पननभयो भन, शानत रहननहोस, हात उठाउननहोस र सहयोगका िालग बोिाउननस।

o रातो र पहािो रगको झणिा भटननहनन भन तयहाा पौिी नखलननस वा पौिी नखलन सनझाव ददइएको

वा दकनारा बनद भएको सकत ददइएको छ भन पलन पौिी नखलननस।

131 450 मा फोन गननस

136

• सागरको अननमान िगाउन सदकदन। दनघटना हन नददन चतावनी सकतहरको अविोकन गननहोस जसत

सागरको चिानमा लचलिन, वा ठिा छाि वा अगिा जवारभाटाि समनरलभतर बगाउन। चिानबाट माछा

मादा अतयनत होलशयार रहननहोस दकनदक थनपर मालनसहर ठिा छािि बगाएर पानीलभतर िनबका छन।

• नदी, ताि तथा जिाशयहरमा पौिी खलदा होलशयार रहननहोसिः

o पानीमा पसननअलघ सदव पानीको गलहराइ र पानीलभतरका पदाथहर जााचननस।

o खतराको सकत गन लचहनहरको जााच गननहोस (जसत गोही वा परदषण) र लतनको पािना

गननहोस।

• सदव पौलिरहका वा पानीको नलजक रहका बािबालिकाको सनपरीवकषण गननहोस, पछालिपरिको पानी

जमको दहिगायत। यसता दहहरिाई पखाि िगाउननपदछ।

• एकि पौिी, दफलसङ वा बनसवादकङ नगननस। तपाई कहाा जान िागको र कलहि फकन अपकषा गननहनछ भनन

बार कसिाई भनननहोस। खाना र पानी परशसत बोकनन होस।

• अषटरलियाका कही सप तथा माकन राहर लवषािन हनछन। यदद टोकको खणिमा , टोदकएको हातखनिािाई

नचिाउननस र तीनवटा शनयमा (000) मा फोन गरर मलिकि सहयोग मागननहोस।

• वसनत ऋतनमा मयागपाई भनन गीत गाउन चराि आफलनो कषतरको रकषा गछ, बटनवा तथा साइकियातरीिाई

झमटर। सकतहरि तीवर गलत मनलनलतर उडद झमटर आउन चराको चतावनी ददनछन। ती चराहर सरलकषत छन,

तयसि उनीहरको गनाि भएको कषतरबाट टाढा रहर, हयाट र चसमा िगाएर, वा हातमा िटठी बोकर वा

टाउकोमालथ छाता ओढर लतनीहरको आकमणबाट बचननहोस।

• अषटरलियाको सय धर चको हनछ। हयाट, सनरकषा परदान गन कपिा र घाम िागको ददनमा घामि िढनबाट बचन

सनलसकन िगाएर लहडननस। यो लवशषगरी बािबालिकाहरका िालग महतवपण हनछ।

• मौसम पवाननमानको खयाि गननहोस। पणरपमा आगो परलतबलनधत ददनहरमा खनिा आगो तथा बाबकयनिाई

अननमलत हादन। लमटरोिोजीको समह (Bureau of Meteorology) ि www.bom.gov.au/index.php

मा मौसमसमबनधी चतावनी उपिबध गराउाछ।

• धरजसतो ससारका शहरहरमा जसत अषटरलियन शहरहरमा आकमणहर हनछन लवशषगरी रालत। तपाईको

वयलकतगत सनरकषामा सचत रहननस। पाक, अाधयारा ठाउाहर र लचलनएका समसयागरसत ठाउाहरबाट टाढा रहननस।

थप जानकारीका िालगिः

सचना सरोत वबसाइट

Bureau of Meteorology –

मौसम पवाननमान तथा आगो परलतबनध www.bom.gov.au/weather

Royal Life Saving Society –

पौिी तथा पानी सनरकषा www.royallifesaving.com.au

Surf Life Saving Australia www.slsa.asn.au

Beach Safety – अननवाददत जानकारी समत www.beachsafe.org.au

131 450 मा फोन गननस

137

सचना सरोत वबसाइट

Rip Current Safety Tips –

अगरजीबाहकका अनय भाषामा जानकारीसमत www.ripcurrents.com.au

Australian Cancer Council – सयबाट सनरकषा www.cancer.org.au

घरमा सनरकषा

घर सनरकषा तपाई आफलनो घर छोडद हननहनछ भन सध ा ढोकामा तालचा िगाउननस र झयािहर बनद गननस। समभव भए, लसकन ढोका

वा सनरकषा लसकी राखननस ता दक ढोका खोलननभनदा अगालि न तपाईि तयहाा को छ दखन सकनन हनछ। बतती बालिराखननस वा

तपाईको घरको अगालिको ढोकामा सनसर िाइट राखननस ता दक तपाईि तयहाा कोही छ भन दखन सकनन हनछ र तपाईको

घर फकाइमा सलजि ढोका खोलन सकनन हनछ। यसि समभालवत घनसपठिाई पलन लनरतसालहत गनछ।

औषलध तथा रसायनहर

घरवरपर सामानयरपमा पाइन कही औषलध तथा रसायनहरि हालन वा गमभीर लबमारी उतपनन गन सकछन।

• सब औषलधहरिाई बािबालिका तथा जनावरको पहाचबाट टाढा वा बािबालिकाि नभटन ठाउामा

राखननहोस।

• यदद तपाईि औषलध परयोग गन छोडननभएको छ भन वा लतनीहरको परयोग गन लमलन मयाद सदकएको छ

भन लतनीहरिाई फोहोर वा नािीलभतर नहालननस। तपाईको फामलससटि बााकी औषलधिाई सनरलकषत

तवरि र लनिःशनलक नषट गनछ।

• सब सफा गन उतपादनहरिाई बनद कपबोिलभतर राखननस जहाा बािबालिका तथा जनावरहरि पहाच

नपाउन।

बाि सनरकषाका साधन (जसत कपबोि तालचाहर) िाई धरजसो हािवयर पसिहरमा दकनन पाइनछ।

घरमा आगोबाट सनरकषा

हरक वष अषटरलियामा घरमा आगिागीका कारण 50 को हाराहारीमा मतयन र थनपर गमभीर चोटहरका

घटना हनछन।

हालन फलिनबाट रोकन धवाा अिामि शनरआती चतावनी ददनछ जसि तपाईको जीवन बचाउन सकछ र आकलसमक

सवाहरिाई समयम चनाखो भएर बसन िगाउाछ। यो चतावनी लवशषगरी रातमा महतवपण हनछ, जब मालनसहर

लनदाउाछन। हरक घरमा कमतीमा एक धवाा अिाम हरक तिामा जिान भएको हननपछ। हरक 6 मलहनामा बयाटरी

जााचननस र बदलननस।

घरमा आगो परायिः भानसाबाट शनर हनछ वा लबजनिीको तरनरटपण वायररङका कारण, उपकरणहरको गित परयोग, वा

सदकय उपकरणिाई रखदखलवना तयलततक छोडनाि हनछ। तिको सावधानी अपनाएर घरको आगोको रोकावट

गननहोसिः

131 450 मा फोन गननस

138

घरमािः

• ओभरलहटङ अथात बढी तातन नददन लवदयनतीय उपकरणहरमा लतनीहरको वररपरर खािी ठाउा भएको

सनलनलित गननहोस

• पावरबोिहरिाई बढी िोि नददननस - एउटा सकटमा एउटा मातर िग हनन पछ।

• िग तथा सकटमा धिो वा खराबी छ दक जााचननस र कन न समसया भए तनरनत लमिाउननस। सब लबदयनतीय ममत

योगय इिलकटरलसयनदवारा गररनन पदछ।

• पदाहर, िनगा तथा ओचयानहरमा मनबतती तथा लहटर नभएको लनलित गननहोस।

• तपाई कोठामा नभएको बिामा मनबतती वा अनय खनिा जवािािाई बलिरहको अवसथामा कलहि नछोडननस।

• जब तपाई कोठामा हननहनछ, ढोकाहर लभतरबाट बनद नभएको (जसत खोलन नसदकन गरी िििक) लनलित

गननहोस ता दक आकलसमकतामा तपाईि सलजि खोलन सकनन हनछ।

• ओचयानमा कलहि धमरपान नगननस।

• बािबालिकाि सिाई र िाइटसिाई भटन नसकन ठाउमा राखननहोस।

भानछामािः

• बािबालिकािाई भानसामा रखदखलवना कलहि नछोडननस।

• पकाउन कामिाई कदालप तयलततक लवनारखदखा नछाडननस - यदद तपाईि भानसा छोडननभयो भन तपाई

नआएसममका िालग सटोभिाई बनद गननस।

• खाना पकाउादा बािबालिकािाई तातो िट, सटोभको टप तथा ओभनबाट टाढा राखननस।

• भाािोको समाउन भाग (हयानिि) िाई सटोभको छउबाट टाढा राखननस ता दक लतनीहरमा ठोदकइनन र पोलखनन।

तातोपानी वा भाािोि पलन पोलन सकछ।

• परजजविनशीि सामगरीिाई तातोको सरोतबाट टाढा रालखएको सनलनलित गननहोस।

• माइकोवभ ओभनमा कदालप धातन (मटि) का सामानहर नराखननस, मटि बाउि, आिमनलनयम फोइि वा

मटिका भाािाकना िािगायत।

• कही भानसा र बाबकयनमा गयासिाई परयोग गररनछ। परयोग गन सदकएपलछ सध ा गयास ओभन वा सटोभटपिाई

बनद गननस। यदद तपाईि गयासको गनध थाहा पाउनन भयो भन, सिाई नकोननस दकनभन आगोको लझलकाि

गयासिाई लवसफोट गराउाछ। गयास लिकको सरोत खोजननस र तनरनत बनद गननहोस। तपाईि सकनन हनन भन

तीनवटा शनय (000) िाई फोन गनहोस र “Fire Brigade” का िालग भनननहोस। फोन नराखननहोस।

आगो िागमा क गनिः

• लछमकीको घर, सावजलनक वा मोबाइिबाट तीनवटा शनय (000) मा फोन गननहोस, र दमकिका िालग

भनननहोस। आगो कहाा िागको र यदद घरलभतर कोही भए नभएको उनीहरिाई भनननहोस। फोन नराखननहोिा।

• राजयको आगोिागी सवाि आगो िागदा क गननपछ भननमा लवसतत सनझाव उपिबध गराउाछ। अधयाय 2,

सहयोग लिननहोस हननहोस।

िढिो सनरकषा योजना

अषटरलियाको कही भागमा िढिोि तपाईको घरको सनरकषािाई असर गछ। यदद तपाई बसन ठाउामा िढिोको जोलखम छ

भन िढिो जीवन योजना बनाउननहोस। सथानीय आआगिागी रोकथाम सवासाग तपाईिाई िढिो जीवन योजना

तयार गन सहयोग गन जानकारी तथा मागदशन छ।

131 450 मा फोन गननस

139

तपाईको योजनामा िढिोको समय शनर हननभनदा अगालि गननपन काम, िढिोको मौसममा, तयसपलछ आगो िागन

जोलखमका ददनहरमा र एउटा बयाक-अफ िान समावश हननपछ। तपाईको समपलततिाई रामरो अवसथामा राखन लवसतत

चकलिसट, आगो िागको अवसथामा तपाईको समपलततिाई तयार राखन, आगिागीको बिािाई तपाईको वयलकतगत

समपक सचीको तयारी, आकलसमक दकटको सामगरीको तयारी, घरमा बसन सब मालनसका िालग लनलित आवशयकताहर

सलहतको योजना (उदाहरणका िालग, लशशन वा वदधवदधाको गलतशीिता), घरिन जनावर र/वा पशनधनका िालग

योजना, छोडनका िालग रटरगस, परसथानका िालग माधयम, एउटा बयाक-अप िान, र घरमा फकन योजना यसमा

समावश हननपछ।

थप बनसफायर जानकारीका िालग र सथानीय आगोिागी सवाका समपक लववरणका िालग अधयाय 2, सहयोग

लिननहोस हननहोस।

वातावरण

सफा वातावरण र परकलतको सरकषण अषटरलियनका िालग महतवपण हनछ। जथाभावी फोहोर थनपान, परदषण उतपनन गन

वा लवना अननमलत फोहोर नषट गनन गरकानननी हनछ। फोहोर नषट गन समबनधमा थप जानकारीका िालग

www.australia.gov.au/information-and-services/environment/pollution-and-waste-

management मा जाननहोस वा फोहोरलवरोधी साइटहर जसत Clean Up Australia

(www.cleanup.org.au/au) वा Keep Australia Beautiful (http://kab.org.au) मा जाननहोस।

रालषटरय जनावरहर, माछा, शिदफस (शख) तथा लबरवाहर कानननदवारा सरलकषत छन। तपाईिाई अननमलतको

आवशयकता रहको नजाालचकन लशकार नखलननस, माछा नमाननस वा लबरवा वा शिदफस नबटनलननस।

रालषटरय पाकहरमा लतनीहरिाई खराब नबनाइयोस भनर सरकषण गन लवशष लनयमहर िाग हनछ, कलहिकाही ा तयहाा

जानहरका िालग परवश शनलक लिइनछ।

थप जानकारीका िालगिः

कषतर एजनसी वबसाइट

रालषटरय Department of Environment – Parks Australia

www.environment.gov.au/topics/national-parks

ACT Parks and Conservation www.environment.act.gov.au/parks-

conservation/parks-and-reserves

NSW NSW National Parks and Wildlife Service

www.environment.nsw.gov.au/nationalparks

NT NT Parks and Reserves https://nt.gov.au/leisure/parks-reserves

Qld Queensland National Parks, Sport and Racing

www.nprsr.qld.gov.au

SA National Parks South Australia www.environment.sa.gov.au/parks

131 450 मा फोन गननस

140

कषतर एजनसी वबसाइट

Tas. Parks and Wildlife Service Tasmania www.parks.tas.gov.au

Vic. Parks Victoria www.parkweb.vic.gov.au

WA Parks and Wildlife www.dpaw.wa.gov.au

जनावर तथा घरपािनवा

राजय तथा परादलशक सरकारहर जनावरको कलयाण तथा समबलनधत कानननका िालग लजममवार हनछन जब दक सथानीय

सरकारहरि घरिन वा लमतर जनावरहरको वयवसथापन गछन।

तपाईसाग घरिन जनावर छ भन खनवाउन तथा सफा राखनिगायत यसिाई रामरो हरलवचार पनर याउनन तपाईको

लजममवारी हो। तपाईि यसको ददशालपसाब पलन सफा गननपन हनछ। थनपर जनावरहरिाई लनयलमतरपमा खोप

िगाउननपन हनछ र पशनलचदकतसक (भट) दवारा लबरामी वा घाइत हादा उपचार गननपन हनछ। घरायसी जनावरहरिाई

बनधयाकरण गररनन तथा लतनमा माइकोलचप रालखननपन अपकषा गररनछ र हन सकछ कानननदवारा पलन आवशयक छ। यो

लतनका मालिको लजममवारी हो। थप जानकारीका िालग तपाईको सथानीय भटिाई सोधननहोस वा

www.rspca.org.au मा Royal Society for the Prevention of Cruelty to Animals (RSPCA) िाई।

कही घरायसी जनावरिाई सथानीय पररषदमा दता गररननपछ। तपाईि पालन सकन जनावरको परकार तथा सखयामा

सीमा पलन हन सकछ, र कहाा र कसरी राखन पाउन भनन लनयम पलन हन सकछ। थनपर भािाका समपलततमा जनावर

राखनिाई अननमलत दददनन।

यदद तपाईि आफलनो जनावरको हरचाह गन सकनन हनन भन तपाईि यसिाई तयलततक छोडन वा फन काइददन गननहादन।

साथी वा लछमकीिाई उनीहरि लिनछन दक सोधननस, जनावर अगीकरण गन वबसाइटमा लवजञापन गननहोस वा सहयता

वा सनझावका िालग तपाईको भटिाई सोधननस।

जनावरिाई राखन वा जनावर कलयाणका बारमा परशनहर भए www.agriculture.gov.au/animal/welfare/state

मा जाननहोस वा तपाईको भटिाई सोधननस।

अधयाय 6, अषटरलियन काननन पलन हननहोस।

पतरपलतरका, टलिलभजन तथा रलियो

मनखय सलपङ कनरहरमा धरजसो समाचार एजनसीका पलतरकाहर लवलभनन भाषामा हनछन। यदद लतनीहरसाग तपाईि

चाहको कन न लवशष भाषा वा पलतरका छन भन, मगाउनका िालग अननरोध गननहोस।

दनई सावजलनक परसारकहर Australian Broadcasting Corporation (ABC - www.abc.net.au) र Special

Broadcasting Service (SBS - www.sbs.com.au) सलहत थनपर टलिलभजन चयानिहर लनिःशनलक छन। “िी टन

एयर” अथात लनिःशनलक सवा हनका िालग तपाईिाई टलिलभजन िाइसनस वा गराहक बनननपन जररत छन।

131 450 मा फोन गननस

141

अनय टलिलभजन सवािाई शनलक लतरर गराहक बनननपन हनछ (''प टलिलभजन'' वा ''प रटभी'')। सञचारका सवाहरको कन न

समझौतामा हसताकषर गननअलघ, तपाईि लतनका सवाका िालग रकम लतन सकषम हननहनछ र लतनि तपाईको

आवशयकता र जीवन वयवसथापनका िालग उपयनकत हनछ भनन लनलित गननहोस। यदद तपाई छोटो अवलधका िालग

भािामा बसननहनछ भन िामो अवलधको करारमा हसताकषर नगननस। िी-टन-एयर कायकमहर हनका िालग प टलिलभजन

गराहक सवामा भाग नलिननस।

थनपर रटभी चयानिहरि ''कयाच अप'' कायकमहर परदान गछन, जहाा तपाईि कायकमहरिाई अनिाइन हन सकनन हनछ।

तथालप, अनिाइन कायकम हदा धर िाटा परयोग हनछ, र यदद तपाईि िाटा लनधारण सीमा नाघननभयो भन यो धर

महागो हन सकछ।

''लसटरमङ'' सवाहर पलन अषटरलियमा उपिबध छन, जसत Netflix, Presto र Stan। लतनि कायकम िाइिरी परयोग

गरबापत मालसक शनलक लिनछन। ती सवाहर हनका लनलमत तपाईिाई रनत िोिबयानि कनकसन चालहनछ। सचत

हननहोस दक ती कायकमहर हदा थनपर िाटा परयोग हनछ, लवशषगरी मोबाइि फोनमा, जनन महागो हन सकछ।

Special Broadcasting Service (SBS) टलिलभजन तथा रलियो सटसनका कायकमहर लवलभनन सामनदालयक

भाषाहरमा हनछ। यसका सािालहक कायकमहर महानगरपालिकाको पलतरका तथा अनिाइनमा सचीकत गररनछ।

जातीय रलियो सटसनहर रालषटरय जातीय र बहसासकलतक परसारण पररषद अथात National Ethnic and

Multicultural Broadcasters’ Council (www.nembc.org.au) वा फोन: 03 9486 9549) मा

पाउन सदकनछ।

जनवा

कही मालनसहरि जनवाबाट उलिखय हालनको वयहोन सकछन, लवशषगरी यदद उनीहरिाई जनवामा खच हन पसा र/वा

समयको मातरिाई सीलमत बनाउन गाहरो पछ भन। जनवाि गमभीर लवततीय समसयाहर लनमतयाउन सकछ र वयलकतको

जीवनको अनय कषतरहरजसत मानलसक तथा शारीररक सवासथय, रोजगारी तथा समबनधहरमा परभाव पान सकछ।

जनवाका समसयाहरि यो खलन वयलकतिाई मातर होइन, पाररवाररक सदसयहर वा नलजकका साथीहरिाई समत

असर गछ।

परामश, लवततीय परामश तथा कानननी सनझाव िगायतका सहायता सवाहर जनवाबाट असर परका मालनसहर तथा

उनीहरको पररवार र साथीहरका िालग उपिबध छन।

एजनसी टलिफोन वबसाइट

National Problem Gambling Hotline 1800 858 858 www.gamblinghelponline.org.au

Lifeline 131 114 www.lifeline.org.au

Gamblers Anonymous 02 9726 6625 http://gaaustralia.org.au/

131 450 मा फोन गननस

142

हलिा

हलिा भनको ठिो आवाज हो जसि मालनसिाई बाधा पनर याउाछ जसत कन कन र भनकको, वा लछमकीहरि ठिो आवाजमा

सगीत वा अनय शलकत उपकरणहर परयोग गरको।

अतयलधक हलिाबाट अषटरलियनहरिाई जोगाउन कानननहर छन। राजय तथा परदशलपचछ लनयमहर फरक छन, तर हलिा

हन गलतलवलधिाई लबहान 7 बजअगालि र रालत 11 बजपलछ बनद गररनन पछ।

यदद लछमकीहरको हलिाि तपाईिाई असर गरररहको छ भन उनीहरसाग कन रा गननस। तपाईको लछमकीिाई उनीहरि

लनकािको हलिाको असरको बारमा थाहा नहन सकछ। सामानयता, अषटरलियनहर यदाकदा लनसकन हलिापरलत सलहषणन

हनछन र यसका बारमा कन रा गरर समसया सनलझाउाछन। तथालप, हलिा बारमबार हनछ, अतयलधक ठिो छ वा लबहान

सबर वा रालत अबरसमम हनछ, र यसका बारमा कन रा गदा पलन असर दलखदन भन तपाईि सथानीय पररषद, राजय वा

परदशको वातावरण परालधकरण, वा परहरीिाई उजनरी गन सकनन हनछ।

यदद तपाई हलिा हन खािको गलतलवलधको योजना बननद हननहनछ भन तपाईको लछमकीिाई भनननहोस, जसत,

ममतसनधार वा पाटी। यदद मालनसहरि अगरीमरपमा हलिा कलहि शनर र अनतय हनछ, र यसि समसया उतपनन भयो

भन कसिाई भटन भनन थाहा पाए भन सामानयतया उनीहर कम लचदढनछन। अधयाय 6, अषटरलियन काननन

पलन हननहोस।

सथानीय सरकारका सवाहर

सथानीय पररषदि बाि सवासथय कनर, बाि हरचाह कनर, यनवा कामदार, र वदधवदधा हरचाह तथा अपागता सवाहर

जसता थनपर सवाहर उपिबध गराउछ। धरसाग बहसासकलतक वा सामनदालयक कायकताहर हनछन जसि अषटरलियामा

तपाईको जीवन सथापना हाद गदा तपाईिाई महतवपनण सहयोग तथा सवाहर परदान गन सकछन। सथानीय पररषदि

सामनदालयक समहहरको परयोगका लनलमत परायिः सावजलनक हि, खिकन द, मनोरजालन तथा सासकलतक सनलवधा

उपिबध गराउाछ।

पररषदि सथानीय सिकिाई रामरो अवसथामा राखछ, सावजलनक शौचािय उपिबध गराउाछ र पसि तथा रषटनरााहरि

उलचत सवासथय मापदणि अपनाएको कन राको सनलनलित गछ। लतनीहरि भवन लवकासिाई लनयनतरण गछन। यदद तपाई

आफलनो समपलततमा पररवतन गन चाहननहनछ भन, तपाईि सवीकलतका िालग आफलनो सथानीय पररषदिाई भटनन पछ।

तपाईि कही सथानीय पररषद सवाहरका िालग रकम लतननपन हनसकछ। शनलकहरिाई िोसर तथा पररषदको

वबसाइटमा परकालशत गररनछ। परकालशत गररएको बाहक तपाईि अलतररकत रकम लतननपदन वा लनणयिाई आफलनो

पकषमा सनरलकषत गन वा सवीकलतका िालग सावजलनक अलधकारीहरिाई उपहार परदान गननहादन। उपहार परदान गनन वा

घस गरकानननी हो र यसको ररपोट गररनछ।

सथानीय सरकारका समपक सचनाका िालग, अधयाय 2, सहयोग लिननहोस मा जाननहोस।

पनसतकािय

धरजसो कषतरमा सावजलनक पनसतकािय हनछ जहाा मालनसहरि सामि भएर दकताबहर पढनका िालग लनिःशनलक िजान

सकछन। पनसतकाियमा कही दकताबहर अगरजीबाहकका अनय भाषाहरमा पलन उपिबध हनछ वा नभए तयहाा मगाउन

सदकनछ। धर पनसतकाियहरमा लनिःशनलक इनटरनट सवा हनछ।

131 450 मा फोन गननस

143

पनसतकाियको खोजी गन, www.nla.gov.au/libraries मा जाननहोस।

फोहोर सकिन तथा पननपरयोग

पररषदहर फोहोर सकिन तथा पननपरयोगका िालग लजममवार हनछन। धर पररषदसाग सामानय फोहोर तथा

पननपरयोगका िालग छन ि भाािो हनछ (कागज, िालसटक, लससा र धातन), र कहीि फोहोरका िालग हररयो भाािो उपिबध

गराउाछन (बगचाको फोहोरका िालग) वा ठिा सामगरी (जसत फरजनचर) का िालग बाटोको छउलतर (कबसाइि)

सगरह गछन।

फोहोरको उठाउन समय तथा फोहोरिाई नषट गन लजममवार लनकायका बारमा थाहा पाउन पररषद वा तपाईको

लछमकीिाई भटननस। यदद तपाईको फोहोर भाािोमा नअटन छ भन तपाईि तयसिाई फोहोर रटप वा फोहोर पननपरयोग

कनरमा िजाननपन र शनलक लतननपन हनछ। सावजलनक वा लनजी जलमनमा फोहोर फालनन गरकानननी छ।

सावजलनक शौचािय

अषटरलियामा सावजलनक शौचाियमा सामानयतया कमचारी रालखदन, र शौचाियहर परयोगका िालग परायिः लनिःशनलक

हनछन। लतनमा लशशनका िालग कपिा फन सनलवधाहर तथा अपागता भएका वयलकति पहाच पाउन सकन शौचािय, र

परायिः भइामा बसजसतो नभई मचमा बसन जसतो टवाइिट वा यनररनि हनछन। धरजसो शौचाियहरमा पनरष तथा

मलहिाका िालग छन िाछन ि ठाउा तोदकएको हनछ तर कही अटोमरटक तथा दनवका िालग उपयनकत शौचाियहर हनछन।

शौचाियहरको परयोगपिात कपया यसिाई सफा र वयवलसथत राखननस। अषटरलियामा कही शौचाियहरि फोहोरिाई

बगाउननको सिा जममा पाछन, तयसि शौचाियहरमा क फालन भननमा सचत हननस।

सावजलनक शौचाियको खोजी गन, https://toiletmap.gov.au मा जाननहोस।

पानी परयोग

अषटरलियामा पानी सामानयतया रामरो गनणसतरको हनछ। तर कही सथानमा, जलमनमनलनबाट खनर (बोर) गरर लनकािको

पानी वा लपउन नलमलन पानी परयोगमा हनछन जसिाई तपाईि लपउनन हादन। ती सथानहरिाई यसता सकतदवारा

पलहचान गररएको हनछिः

सथानीय कषतरहरमा पानीको रोक िगाइएको सथि हनछ। यसको अथ तपाईको पानीको परयोग कन न लनलित समय वा

दकयाकिापमा परलतबलनधत हनछ। उदाहरणका िालग, तपाईको बगचामा पानी हालन सकनन हनन, वा कार तथा झयाि धनन

सकनन हनन। तपाईको सथानीय पररषदकहाा बनझननस वा www.bom.gov.au/water/restrictions मा जाननहोस।

लभसा

अधयागमन र सीमा सनरकषा लवभाग अथात Department of Immigration and Border Protection (DIBP) ि

असथायी वा सथायी बसाइका िालग लभसा परदान गछ, र नागररकताको आवदनिाई लनणय गछ

(www.border.gov.au)।

131 450 मा फोन गननस

144

तपाईको िालग सही लभसा पतता िगाउन www.border.gov.au/Trav/Visa-1 मा Visa Finder लभसा टनिको

परयोग गननहोस।

पराय: लभसाहरका िालग तपाईि www.border.gov.au/Trav/Visa/Appl मा अनिाइन आवदन गन सकनन हनछ।

Resident Return (लनवासी दफती) लभसा

यदद तपाई हािको वा पव अषटरलियन सथायी बालसनदा हो र लवदश भरमण गन चाहननहनछ र भरमण पिात अषटरलियाको

सथायी बालसनदाका रपमा फकन चाहननहनछ भन, तपाईि लनवासी दफती (Resident Return) लभसा (RRV) का

िालग आवदन ददनन पछ।

यदद तपाईको हािको सथायी लभसामा यातरा अवलधको समालि भएको छ वा समाि हादछ भन तपाईिाई यो लभसाको

जररत पछ।

RRV सथायी लभसा हो जसि तपाईिाई लवदश भरमणका िालग र अषटरलिया दफतीका िालग यातरा सनलवधा मानय हन

अवलधसमम सथायी बालसनदाका रपमा अननमलत ददनछ। यसि अषटरलियामा अननतकािसमम रहन अननमलत परदान गछ।

यदद तपाई लवदश यातरा गन चाहनन हनन भन RRV का िालग आवदन ददननपन जररत छन। RRV का बारमा थप

जानकारी DIBP को वबसाइटमा www.border.gov.au/Trav/Visa-1/155- मा पराि गन सदकनछ।

अषटरलिया भरमण गन लभसा

असथायी आगनतनकहरि अषटरलियामा आफि चाहको जलत समय समटन गरी लभसा आवदन गननपछ। थनपर असथायी

लभसा छन तपाईको भरमणको उददशयअननसार पराि हन। हरक लभसामा लवशष शतहर हनछन। थप जानकारीका िालग

www.border.gov.au/about/corporate/information/fact-sheets/46temporary-entry मा जाननहोस।

सथायीरपमा बसाइ सन लभसा

अषटरलियाका िालग आपरवासमा तीन दकलसमका सथायी लभसाहर छनिः

• पाररवाररक आपरवास – आवदनकताको अषटरलियामा उनीहरिाई सपोनसर गन योगय आफनत हननपछ

• सीपसमपनन तथा वयावसालयक आपरवास - यसतो लभसाको िालग आबदन ददन आवदकसाग असटरलियाको

अथतनतर वा अनय कषतरमा योगदान गनसकन लशप र लबशष कषमता हननपछ

• मानवीयतासमबनधी आपरवास- आवदनकताको गहमनिनकमा मानव अलधकारको चरम उलिघनका कारण

अतयाचार वा अतयलधक लवभदको लशकार भएकोि उनीहरिाई पननसथापनाको आवशयकता भए नभएको भलन

मलयाकन गररनछ।

हरक परकारका लभसाहरका िालग किा आवशयकताहर छन। DIBP वबसाइटमा लभसाबार अदयावलधक जानकारी छन

र यसि तपाईिाई उपयनकत हन लभसा लवकलप पतता िगाउन सहायता गनका िालग “Visa Finder” टनि उपिबध

गराउाछ www.border.gov.au मा।

दतावाि आपरवास एजनट

आपरवास एजनट तयो वयलकत हो जसि अधयागमनका लवषयमा सलिाह ददनछ, लभसा आवदन तयार गन तथा दालखिा

गन सहयोग गछ, र गराहको तफबाट DIBP साग सवाद गछ। उनीहरि सामानयतया शनलक लिनछन।

131 450 मा फोन गननस

145

सामानयतया तपाईि आपरवास एजनट परयोग गननपदन। यदद तपाईिाई एकि आवदन गन आतमलवशवास छन वा

तपाईको मामिा जरटि छ भन, तपाईि दतावाि आपरवास एजनटको परयोग गन सकनन हनछ।

अषटरलियामा सञचािनमा रहका आपरवास एजनटहर Office of the Migration Agents Registration Authority

(OMARA) मा दता हनन पछ। दतावाि आपरवास एजनट पतता िगाउनका िालग, OMARA वबसाइटमा

www.mara.gov.au/search-the-register-of-migration-agents/ मा जाननहोस।

तपाईको लभसा लववरण अनिाइन हन

Visa Entitlement Verification Online (VEVO) लभसा भएकाहर तथा सगठनहरका िालग हािको

लभसाहोलिरको लववरण जााचन लनिःशनलक अनिाइन सनलवधा हो र www.border.gov.au/vevo मा पाउन सदकनछ।

एपिका िालग myVEVO एप उपिबध छ र एपि सटोरबाट लनिःशनलक िाउनिोि गन सदकनछ।

अषटरलियन नागररकता

नागररक हनन भनको तपाईि अषटरलिया र यसि अबिमबन गन सब चीजपरलत िगातारको परलतबदधता वयकत गनन हो।

अषटरलियन नागररकता सनअवसर हो जसि हामरो परजातालनतरक मनिनकमा पणरपमा सहभागी हनका िालग अलत ठिो

सममान परदान गदछ र अवसर उपिबध गराउाछ।

धर नागररक हन खोजन सथायी बालसनदाहरि नागररकका िालग आवदन ददननपव लनलित आवशयकताहर पनरा गरको

हननपछ। लतनमा समयको लनरददषट अवलधमा र रामरो पातर भएर अषटरलियामा बसोबास गनसमत पछन।

नागररकताका िालग जानकारी, योगयता तथा लनवदन फारामहर www.border.gov.au/Trav/Citi मा छन।

अषटरलियन नागररकताका िालग आवदन ददन पराय मालनसहर नागररकता परीकषण पास गनपछ। यो

नागररकता परीकषण परलतबदधताको कसम अथात Pledge of Commitment लभतरको मानयतामा यसरी

आधाररत हनछ जो नागररक हादा नव अषटरलियनहरि वयकत गछन। यसि अषटरलियाको परजातालनतरक आसथा,

नागररकताको लजममवारी तथा लवशषालधकार, र सरकार तथा अषटरलियन कानननजसता शीषक समटछ।

परीकषणको तयारी गन, नागररकता परीकषण सरोत पनसतक (citizenship test resource book) िाई

www.border.gov.au/Trav/Citi/pathways-processes/Citizenship-test

मा पढननस।

यदद तपाई सफि हननभयो भन तपाईिाई नागररकता समारोहमा भाग लिन आमनतरण गररनछ। समारोहमा

परायवयसक आवदनकताि परलतबदधताको कसम अथात Pledge of Commitment गननपन हनछ।

अषटरलियन नागररक भइसकपलछ, तपाईि अषटरलियन पासपोटका िालग आवदन ददन सकनन हनछ। यदद तपाईि

अषटरलियाका साथसाथ अको दशको समत नागररकता बोदकरहननभयो भन तपाईि आफलनो अषटरलियन पासपोट परयोग

गरर अषटरलियाबाट लभतर र बालहर यातरा गननपछ।

अषटरलियन पासपोटका िालग आवदन ददन वा थप जानकारीका िालग

www.passports.gov.au/Pages/home.aspx मा जाननहोस।

131 450 मा फोन गननस

146

भलवषयका बािबालिका तथा अषटरलियन नागररकता

परायगरी यदद तपाई अषटरलियाको सथायी बालसनदा हननहनछ र तपाईको बचचा अषटरलियामा जनमका छन भन लत

बािबालिकाि सवतिः रपमा जनमजात अषटरलियन नागररकता पराि गछन। यदद ती बचचािाई अषटरलियन पासपोटको

आवशयकता भयो भन Form 119 फाराम दालखिा गरर- अषटरलियन नागररकताको परमाणका िालग आवदन ददनन पन

हनछ दकनदक तपाईिाई उनीहरको अषटरलियन नागररकताको परमाण पराि गननपन आवशयकता हनछ। यातरा तय

गननभनदा पलहिा तपाईि यस कन रािाई लवचार गननपछ।

Form 119 बार थप जानकारी तथा पहाच DIBP वबसाइट www.border.gov.au मा उपिबध छ।

मतदान

18 वा सोभनदा मालथका अषटरलियन नागररकहरि मतदानका िालग दता अलनबाय हननपछ। तपाईि आफलनो नागररकता

समारोहमा दता हन सकनन हनछ। 18 वष पनगपलछ भोट हालनका िालग तयार रहन तपाईि 17 वष हादा पलन दता

हन सकनन हनछ।

लनवाचन फाराम हिाक कायािय, अषटरलियािी चननाव आयोग (Australian Electoral Commission) कायािय र

Australian Electoral Commission को वबसाइटमा उपिबध छन। सब सघीय, राजय तथा परादलशक चननाव र धर

सथानीय सरकारी चननावहरका िालग तपाईि एउटा मातर फाराम परा गननपन हनछ।

ठगाना पररवतन गननभयो भन हरक पटक तपाईि नयाा भना फाराम भननपन हनछ।

थप जानकारीका िालग, अषटरलियािी चननाव आयोग अथात Australian Electoral Commission िाई 13 2326

मा फोन गननहोस वा www.aec.gov.au जाननहोस।