คำ�บรรย�ยวช� PS 707 ก�รพฒน�ทรพย�กรมนษยHuman Resource Developmentดร.อรสธรรม พรหมมะ วนท 11 มกร�คม

พ.ศ.2551

อาจารย เป นผ รบผ ดชอบท ำารามคำาแหงโพลล (ศนย ประชามตรามคำาแหง) ทงเกยวกบเศรษฐกจ การเมอง และสงคม โพลลดานการเมองจะไดรบความสนใจจากสอมวลชนเปนอยางมาก ลาสดอาจารยไดทำาโพลลเกยวกบการเลอกตง

โพลลเปนงานวจยสำารวจความคดเหนของประชาชนในเรองทเปนประโยชนตอสาธารณะ หรอเรองทสงคมอยากร เชน โพ ล ล ก า ร ล ง ป ร ะ ช า ม ต ร บ ห ร อ ไ ม ร บ ร า ง ร ฐ ธ ร ร ม น ญ พ.ศ.2550 ตวเลขทไดจะบงบอกพฒนาการทางการเมองของไทย

โพลลทางสงคม เชน ชวงทผแปลงเพศเรยกรองขอใชคำานำาหนาวานางสาวแทนนาย สวนผหญงทหยากขอกลบไปใชคำานำาหนาวานางสาวแทนนาง อาจารยไดตงชอโพลลนวา เมอนายและนางอยากเปนนางสาวอยางเปนทางการ โพลลนไดมผลตอการรางกฎหมายอนดวย ซงสอใหการตอบรบเปนอยางมากแมโพลลนจะออกมาในชวงทการเมองกำาลงรอนแรงกตาม และชวงทมมอบเกยวกบการแปรรปการไฟฟา อาจารยเหนวาเราไดทราบความเหนเฉพาะของกฟผ.และฝายรฐบาลเทานน จงทำาโพลลถามความคดเหนของประชาชนเกยวกบเรองนดวย

1

การทำาโพลลเกยวกบประเดน Hot เหลานจะตองไว และเปนประเดนทคนสนใจ ตองมศลปะททำาใหสอสนใจ เทาทผานมา อาจารยไมเคยจายเงนใหสอเลย เพราะสอเหนความสำาคญและนำาเอาไปเผยแพรเอง

โพลลเปนเร องทเกยวกบความคดเหนของคน นกศกษาสามารถดตวอยางโพลลไดในเอกสารประกอบการบรรยาย ผทเกยวของสามารถนำาผลโพลลไปวางแผนหรอแกปญหาทเกดขนในสงคม นกการเมองสามารถนำาไปใชหาเสยงได และนกศกษากสามารถนำาไปตอยอดทำาวจยไดเชนกน

ผลของโพลลสามารถใชไดทงทางบวกและทางลบ โดยเฉพาะโพลลด านการเมองเปนเร องทต องระวงเป นพเศษ อาจารยจงเนนวา ผลโพลลออกมาอยางไรกใหวาไปตามนน สถตทใชสวนมากเปนคะแนนเฉลยหรอรอยละ เพอใหประชาชนทวไปอานเขาใจงาย โดยเฉพาะคะแนนเฉลยทสามารถนำามาเรยงลำาดบและอานเขาใจมากขน

**เขาสเนอหาการบรรยาย**สปดาหแรกนกศกษาไดเรยนกบอาจารยบวร ประเดน

สำาคญคอการบรหารทรพยากรมนษยในองคกร เปรยบเทยบระหวางองคการภาครฐและภาคเอกชน

เทคนคการบรหารของภาครฐจะดดแปลงมาจากภาคเอกชน การทำางานของภาครฐไมไดเนนวตถประสงค แตจะเอาเรองเลกไปเปนเรองใหญ และไมไดใหความสำาคญกบเรองใหญ ทำาใหงานไมสามารถเดนไปได แตกตางจากภาคเอกชนทเอา

2

วตถประสงคเปนเร องใหญ คนทำางานภาคเอกชนจงมลกษณะแขงขนและคำานงถงความสำาเรจของงาน สวนเร องจกจกจะถกตดออกไปเพอใหสามารถแขงขนกบคนอนได

ปญหาตางๆทเกดขนจะอยทจตสำานกของคนวาทำางานเพอสวนรวมหรอสวนตว ซงเร องทเกยวกบความรสกนกคด/คานยม/จตสำานก/ความร/ความสามารถของคนในหนวยงาน หรอการขดเกลาทางสงคม เปนสงทแกไขไดยาก ดงนน กระบวนการทจะทำาใหคนเปลยนแปลงความคด เขาใจ และทำางานเพอสวนรวมจงเปนเรองททำาไดยาก

วชาน มช อวา การพฒนาทรพยากรมนษย (Human Resource Development: HRD) อาจารยบวรพดถ งเฉพาะ HRM (Human Resource Management) แตทง HRD และ HRM จะมความสมพนธกนทงในเชงจลภาคและมหภาค ดงนน นกศกษาจะตองเขาใจทงสองสวนนดวย

ทรพย�กรมนษย (Human Resources )คนและมนษยแตกตางกน อาจารยจาง แซตง เขยนบทกว

ไววา คนคนคนคนคน คนคนคนคนคน“ คนคนคนคนคน คนคนคนคนคน ยนรอรถประจำาทาง ภายหลงวงทยแบนดขอ”งม.จฬาฯไดใสทำานองดนตรและรองเปนเพลง คนในความหมายเชงกรยาแปลวาทำาใหยง พระพทธทาสบอกวา คนคอทำาใหยง“ อะไรทยงๆคอคน สวนมนษย คอผมใจสง” ดงนนเราจงตองพฒนาความยงเหยงคนใหเปนมนษยทมใจสงขนมา

3

การทำาใหใจสงขน เชน การทำางานดวยจตวญญาณ เชน หมอทำางานดวยจตวญญาณของหมอ คร ท ำางานดวยจตวญญาณของคร หรอนกการเมองตองมจตวญญาณของนกการเมอง (การเมองคอการทำางานเพอประเทศหรอเพอคนสวนใหญ ผทสมครเปนนกการเมองจะตองสละเรองสวนตวเพอทำางานใหสวนรวม จตวญญาณของนกการเมองคอทำาเพอคนอนจรงหรอไม หากวเคราะหแลวพบวาไมมจตวญญาณของนกการเมองทแทจรงกไมควรมาสมครเปนนกการเมอง)

คำาวา ทรพยากรมนษย เกดจากแนวคดทางเศรษฐศาสตรทมองวามนษยคอทรพยากรทมค าทท ำาใหเกดการเพมของผลผลต ทงน นกเศรษฐศาสตรจะมองผลประโยชนสงสดเพราะทรพยากรมจำานวนจำากด เดมนกเศรษฐศาสตรมองเฉพาะวตถททำาใหเกดผลผลต แตภายหลงเรมมองวาการพฒนาทรพยากรมนษยกทำาใหเพมผลผลตเชนกน

ปจจยการผลตทางเศรษฐศาสตรทสำาคญ 1.ทน (Capital) ทนแตกตางจากตนทน (Cost) ตนทน

คอคาใชจายทนำาไปใชลงทนเพอใหไดผลตอบแทน (Benefit) คนมา สวนทนคอทนทเกบเอาไวยงไมไดน ำาไปลงทน ถานำาไปลงทนเพอใหเกดรายไดขนมาเมอไหรกจะกลายเปนตนทน เชน ต งคอมพวเตอรไวท บ านเฉยๆ ถ อวาเป นทน แต หากน ำาคอมพวเตอรไปพมพงานหรอนำาไปใชในคาเฟถอเปนตนทนทนท

Benefit เป นผลตอบแทนทยงไมได หกต นทน สวน Profit คอกำาไรซงเปนผลตอบแทนทหกตนทนแลว เชน ลงทน

4

1,000 บาท ขายของได 1,500 บาทถอเปน Benefit สวน 500 บาททเกนมาคอ Profit (Benefit > Cost = Profit) แตหากลงทน 1,000 บาท ขายของได 700 บาท แสดงวาขาดทน 300 บาท (Benefit < Cost = Loss)

2.แรงงาน (Labor) ณ ทนหมายถงแรงงานคนทท ำาใหเกดผลผลตเทานน สวนแรงงานสตวถอเปนทน (Capital)

3.ทดน (Land) หมายถง ทรพยากรธรรมชาตทงหลาย เชน ตนไม นำา ความรอน แสง มหาสมทร อากาศทอยเหนอดน

4.ผประกอบการ (Entrepreneur) คนกลมนจะแตกตางจากแรงงานทวไป เนองจากผประกอบการเปนผทมหนาทตดสนใจ และตองรบภาระจากความเสยงทงหลาย เชน เสยงตอภาวะเศรษฐกจตกตำา

ปจจยการผลตดานแรงงานและผประกอบการจะมความเกยวของกบคนมากทสด เดม Labor หมายถงผท ใชพลงกลามเนอในการทำางาน แตหลงจากทมเทคโนโลยเขามา คนทเคยใชพลงกลามเนอมากๆ จงหนไปศกษาหาความรและพฒนาทกษะในการใชเทคโนโลยเพอนำาไปใชในการทำางาน คนพวกนจงมความรความสามารถมากขน การทจะเรยกวา Labor จงไมสมศ กด ศรของผ ท ม ความร ภายหล งจง เปล ยนมาใชค ำาว า Human Resource แทน โดยเนนเร องผใชสมองและทกษะในการทำางาน

แนวคดทใชในก�รศกษ�ก�รพฒน�ทรพย�กรมนษย ม 3 แนวคดหลก คอ

5

1. แนวคดเชงเศรษฐศาสตร2. แนวคดเชงมนษยนยม3. แนวคดเชงรฐประศาสนศาสตร1. แนวคดเชงเศรษฐศ�สตร Resource ม 2 แบบคอ Material Resource และ

Human Resource นกเศรษฐศาสตรมองวามนษยเหมอนวตถชนหนงทจะทำาใหผลผลตเพมขน แตอกแนวคดหนงไมเหนดวยกบนกเศรษฐศาสตร เพราะมองวาการทจะเขาใจมนษยจรงๆ จะตองเขาใจสงทอยภายในตวมนษย

ววฒน�ก�รแนวคดในก�รพฒน�ทรพย�กรมนษย1.ก�รสร�งคว�มเจรญเตบโตท�งเศรษฐกจแนวคดนเสนอวาหากจะทำาใหเศรษฐกจเตบโตได ตอง

พฒนาปจจย ดงตอไปน 1.เนนการออม เช อวา หากประเทศมการออมมากขน

เศรษฐกจกจะเตบโตมากขน เพราะการออมคอการทเงนอยในธนาคาร แลวธนาคารจะนำาเงนออกไปลงทนและใหก สงผลใหเกดการสรางงาน มรายได และเศรษฐกจกเตบโตขน

Domar & Harrod เขยนสตรการออมวา G = S/VG คออตราการขยายตวของระบบเศรษฐกจ S คออตรา

การออมของประเทศ V คออตราสวนของตนทนทเพมขนตอผลผลตทเพมขนหนงหนวย หากตองการให G เพมขนกตองเพมท S ดวยเหตน ชวงนจงเรงการออมเพอใหอตราการเตบโตทางเศรษฐกจขยายตวมากขน

6

2.เนนปจจยภายนอก เชน (1) มการลงทนจากตางประเทศมากขน สงผลใหเกดการ

ลงทนและการผลตมากขน (2) เงนตราตางประเทศ (3) ทกษะความชำานาญจากตางประเทศ(4) การชวยเหลอระหวางประเทศ เชน เงนชวยเหลอแบบ

ใหเปลา หรอใหกเงนดอกเบยตำา(5) การคาและการลงทนจากตางประเทศ (6) การนำาเทคโนโลยและจางผเชยวชาญจากภายนอกเขา

มา คนทได รบการฝกอบรมจากผเช ยวชาญกจะมความร สามารถใชเทคโนโลยและสามารถผลตสนคาไดมากขน แตขอเสยของการนำาเทคโนโลยเขามาคอทำาใหเกดระบบพงพา ประเทศดอยพฒนาจงเสยเปรยบ

3.เนนแนวคดทวนยม (Dualism) ทมองเศรษฐกจเปนแบบทวภาค (Duality) คอการมองสงๆหนงเปนสองดานทตรงขามกนเสมอ เชน ถกกบผด ดำากบขาว ดกบชว หากนำาทวภาคมาอธบายระบบเศรษฐกจกจะมองเศรษฐกจออกเปนสองดานทตรงขามกน คอภาคเมองกบภาคชนบท ภาคเมองเปนภาคทกาวหนาเพราะเนนอตสาหกรรม สวนภาคชนบทเปนภาคทลาหลงเพราะเนนเกษตรกรรม สนคาอตสาหกรรมจะเสยยากและมราคา สวนสนคาเกษตรกรรมจะเสยงาย พอเกบแลวกตองรบขายเพราะหากทงเอาไวนานราคากจะตก บางปผลผลต

7

ลนตลาดจงทำาใหขายไมได ซงสนคาเกษตรกรรมจะมความเสยงมาก

ปญหาทสำาคญคอ แรงงานสวนเกนในชนบทมมาก เพราะการทำาเกษตรกรรมจะทำาตามฤดกาล ผลผลตขนอยกบดนฟาอากาศและเงอนไขของพชทปลก พอหมดฤดทำางาน แรงงานกจะไมมงานรองรบท ำาใหสญเสยรายได เป นอยางมาก น กเศรษฐศาสตรจงพยายามแกปญหาแรงงานสวนเกนในชนบทดวยการสรางงานในเมองเพอดงคนชนบทเขาไปทำางาน ชวงนจงมการพฒนาภาคอตสาหกรรมมากขน สงผลทำาใหคนชนบทอพยพเขามาอยในเมองมากขน ปญหาทตามมาคอไมมงานรองรบเพยงพอ คนทอพยพเขามาจงกลายเปนปญหาของเมอง เชน คนจนจากชนบทกลายเปนคนจนในเมอง และเกดชมชนแออดขน

4.ป จจยอ นๆ ท ม ความส ำาค ญต อการเจรญโตทางเศรษฐกจ เชน

(1) ผประกอบการ(2) ทศนคตของผประกอบการหรอผบรโภค(3) แรงจงใจ(4) สถาบนทเกยวของ(5) ความเจรญกาวหนาทางเทคโนโลย(6) มการลงทนดานทรพยากรมนษยมากขน(7) กลการทำางานของตลาด(8) กลไกของรฐ การกระจายการถอครองทรพยสนตางๆ

8

(9) โครงสรางอำานาจหรอกลมอทธพลทางการเมอง(10) ความเชอ คานยม วฒนธรรม และประเพณเนองจากแนวคดแรกเนนดงคนชนบทเขามาในเมอง ทำาให

เกดปญหาในเมองมากขน ดวยเหตน จงทำาใหเกดแนวความคดท 2 ขน

2.เนนก�รสร�งง�นMichael P. Todaro วจารณแนวคดแรกทพยายาม

ยายแรงงานสวนเกนจากชนบทใหเขามาในเมองวา ท ำาใหเกดแรงงานสวนเกนในเมองขนและทำาใหมปญหาตามมา โดยชใหเหนวา แนวคดทเนนการเตบโตทางเศรษฐกจจะใหความสำาคญกบ Capital Intensive Techniques (เทคนคทใหความสำาคญในเรองของทน) จากแนวคดนทำาใหเกดทนนยมขน

Todaro ไดเสนอแนวคดตอไปน1.เนนการสรางงานโดยตรงใหคนชนบท เพอดงคนทอย

ในเมองใหกลบไปชนบท ประเทศไทยมโครงการสรางงานในชนบท แตคนชนบททยายเขาไปในเมองแลวไมยอมกลบถนเดม

2.เนนโครงการพฒนาดานเกษตรกรรม3.เนนการเปลยนแปลงแนวทางการลงทน ดงน(1) เปลยนการลงทนดานวตถมาเป นการลงทนดาน

ทรพยากรมนษย(2) เปลยนการลงทนในเมองใหมาเปนลงทนในชนบท(3) เปลยนการลงทนทเนนทน (Capital Intensive)

มาเนนแรงงาน (Labor Intensive)

9

(4) เปลยนจากผลตสนคาฟมเฟอยมาผลตสนคาทจ ำาเปนตอการดำารงชวต

ไทยเราปฏบต ตามแนวคดเหลาน ท งหมดแลว แตไม สามารถแกปญหาได ทำาใหเกดแนวคดท 3 ขน

3.เนนก�รกระจ�ยผลประโยชนในรปแบบใหมแนวคดนมองวาการสรางงานในชนบทไมสามารถแก

ปญหาความยากจนได เพราะทำาใหชองวางระหวางคนรวยกบคนจนหางกนมากขน

Hollis Chenery เสนอแนวคดการแกปญหาการกระจายรายไดวา รฐจะตองเขาไปแทรกแซงในดานตางๆ ดงน

1.ตลาดหรอปจจยการผลต 2.การเปนเจาของและการถอครองทรพยสนและปจจย

การผลต 3.การใชมาตรการดานภาษและการระดมทรพยากร 4.การจดหาสนคาอปโภคบรโภคและสาธารณปการใหแก

คนยากจน5.ดานตลาดสนคา เชน หาตลาดให 6.การใชเทคโนโลย รฐบาลไทยหลายสมยไดพยายามแกปญหาความยากจน

ตามแนวคดทงสามขางตน เชน รฐบาลชดทผานมาพยายามหาตลาดใหโอทอป แตกไมสามารถแกปญหาการกระจายรายไดได ทำาใหรวยกระจกจนกระจาย จงสงผลทำาใหเกดแนวคดท 4 ขน

10

4.แนวคดทเนนก�รจดห�สงจำ�เปนพนฐ�น (Basic Needs) หรอ จปฐ.

สงจำาเปนพนฐานไดแก ปจจย 4 (อาหาร เครองนงหม ทอยอาศย และยารกษาโรค) นอกจากนแลว ความจำาเปนพนฐานของแตละคนจะแตกตางกนขนอยกบสภาพแวดลอมและชวตความรบผดชอบ เชน ผหญงทตองเดนทางไกลตอนกลางคนจ ำาเปนตองมโทรศพทมอถอตดตวเผอรถเสยระหวางทาง ตำารวจ/ทหารมองวาเสอเกราะมความจำาเปน

อ ง ค ก � ร แ ร ง ง � น ร ะ ห ว � ง ป ร ะ เ ท ศ (ILO: International Labor Organization) ไ ด น ย า มความจำาเปนพนฐานไวดงน

1.ความตองการขนตำาจำานวนหนงของครอบครวในการอปโภคบรโภค ในทนไมไดระบจำานวนขนตำาวาเปนเทาไหร เหมอนกบทในหลวงทรงมพระราชด ำารสใหใชเศรษฐกจพอเพยง พระองคไมไดระบวาพอเพยงจำานวนเทาไหร เพราะรายไดและความจำาเปนของแตละคนไมเหมอนกน เชน คนหนงมรายไดเดอนละ 2 หมนบาท สวนอกคนหนงมรายได 2 พนบาท เราไมสามารถบอกไดวาคนไหนรวยกวากน เพราะคนทไดเงนเดอน 2 หมนบาทอาจจะเลยงดภรรยา 4 คน แลวคนทมรายได 2 พนบาทอาจจะเลยงแคตวเองคนเดยวกได

2.การบรการตางๆทจำาเปน ซงรฐจดทำาสำาหรบชมชนโดยสวนรวม เชน ทอานหนงสอพมพชมชน โรงเรยน สถานอนามย

11

ปญหาสำาคญคอชาวบานไมไดรบรขอมลขาวสารททนเหตการณ ผมสวนเกยวของควรหาวธแกไขปญหาน

3.สทธขนพนฐานของมนษยชน สทธมนษยชนตางจากสทธพลเมองตรงท สทธพลเมองหมายถงสทธในฐานะทเปนพลเมองของรฐหนงๆตามกฎหมาย สวนสทธมนษยชนหมายถงสทธทคนทกคนพงไดรบในฐานะทเปนมนษย เชน ผหญงจะตองมสทธทจะไดรบความปลอดภย ไมใชไปทไหนกถกขมขนทกท

4.การมงานทำา การทำางานเปนสงจำาเปนอยางยงสำาหรบมนษยทกคน คนทเปนเศรษฐเองกตองทำางานเพอใหตนเปนคนมคา ไมใชนงอยเฉยๆ

แนวคดทเกยวกบสงจำาเปนพนฐานวจารณแนวคดทผานมาวา แนวคดทเนนรายไดและการจางงานจะใหความส ำาคญเฉพาะแรงงาน ผชาย และหวหนาครอบครวทหารายไดเทานน โดยไมไดสนใจคนกลมอนเลย เชน คนพการ เดก คนชรา หรอผหญง การพฒนาโดยคำานงถงสงจ ำาเปนพนฐานจะใหความสำาคญกบคนทกกลม ไมใชเฉพาะคนบางกลมเทานน (ไทยเราใชแนวคด จปฐ. ในการเกบขอมลและสรางตวชวด)

การเนนรายไดและการจางงานจะเนนเทคนคการผลตโดยไมดวาผลผลตทออกมาเปนความตองการของคนกลมใหญหรอคนกลมนอย สนคาทผลตออกมาสวนใหญจะขายใหคนมเงน เชน โทรศพทมอถอ คอมพวเตอร แตไมไดผลตสนคาทจ ำาเปน เพราะขายไดเงนนอย สงผลทำาใหไมมการกระจายสงจำาเปนพนฐานใหคนทกภาคสวนอยางเทาเทยมกน

12

ถารฐเนนเร องรายไดและการจางงานอยางเดยว โดยไมดวาสนคานนจะมผลทางสงคมหรอไม จะทำาใหคนฟงเฟอและใชจายอยางเหมาะสมหรอไม และไมไดคำานงถงความเหมาะสมของสนคาและบรการพนฐาน พระพะยอมกลาววา บางคนไดเงนไดทองมากซอตเยนขนาดใหญ แตขางในตเยนมสมแคลกเดยว การใชจายทไมคมคาจงเปนการใชจายทไมมประสทธภาพ เพราะคนจนไมรและขาดขอมลจงคดไมทนคนอน คนรวยจงผนเงนจากคนจนไปเขากระเปาของตนแทน

การพฒนาทเนนรายไดมกมองสงทเปนนามธรรม โดยไมมองสงทเปนรปธรรม เชน ทำาอะไรกคดถงเงนเปนหลก หากทำาแลวไมไดเงนกจะไมทำา ทำาใหเกดปญหาวา ทำาอยางไรจงจะทำาใหคนมจตสำานกเขามามสวนรวมทแทจรง

การพฒนาทเนนสงจำาเปนพนฐานเปนรปธรรมมากกวาพฒนาทเนนความเสมอภาคดานรายได เพราะคนจนสนใจการมกนมใชมากกวาความเสมอภาค และการทำาใหเกดความเสมอภาคจงเปนไปไดยากในทางปฏบต เชน ไมมคนจนมานงเถยงกนเรองประชาธปไตยคออะไร อะไรคอภราดรภาพ ทฤษฎพงพงกอใหเกดปญหาอะไร เพราะคนจนจำาเปนตองหารายได จงไมมเวลามานงคดเกยวกบความคดลกซงเหลาน ขาวหนงออกมาวา ผหญงสลมมลก 5 คน ลกมอาชพเกบถงพลาสตกขาย แมจะตองรอลกทกคนกลบมาทานขาวพรอมกนเพราะอาหารมจ ำากด วนหนงผหญงคนนรอลกจนเปนลมเสยชวต สะทอนใหเหนวา

13

ถงอยางไรคนเปนแมจะตองใหลกไดกนอม และคนจนจะคดถงแตเรองกน

(พฒนาชมชนพดกบอาจารยวา คนในชมชนเปลยนไป อดตคนในชมชนจะสนใจมาฝกอบรม เพราะตนไดผลประโยชน แตปจจบนคนจะมาอบรมกตอเมอไดเงน อาจารยเคยเหนคนตกเกณฑจปฐ.มาลงทะเบยนเขาฝกอบรม สวนใหญเปนคนสงอาย เทาทสอบถามมาพบวา ผสงอายเหลานมเงนเพยงพอ แตทมาฝกอบรมเพราะตองการเอาเงนไปซอมอเตอรไซค เนองจากเหนคนอนมจงอยากไดบาง)

เนองจากแนวคด จปฐ. ไมสามารถแกปญหาความยากจนได เพราะไมไดมงไปทตวมนษยโดยตรง แนวคดท 5 จงใหความสำาคญกบทรพยากรมนษยมากขน

5.แนวคดทเนนก�รพฒน�ทรพย�กรมนษยปญหาสำาคญของทรพยากรมนษย ไดแก1.การวางงาน 2.การท ำางานไมเต มท หรอการใชแรงงานอยางไมม

ประสทธภาพ เปนการวางงานแฝงทดเหมอนมงานทำา แตไมไดทำางานเตมท ทำาใหสญเสยผลผลตไปเปนจำานวนมาก เชน การทำารายงานกลม 10 คน แทนททกคนจะชวยกนทำารายงานคนละหนงหนากระดาษ แตมคนเดยวททำา สวนอก 9 คนเปนผใชชอแฝง

14

3.การทำางานตำากวาระดบการศกษา บางคนตองเอาวฒการศกษาทตำากวาปจจบนไปสมครงาน เพราะหางานตามวฒของตนเองไมได

4.ขาดแคลนแรงงานทมท กษะและความช ำานาญ เชน ปจจบนไมมคนอยากเปนหมอเพราะมเงอนไขมากขน หมอจงตองรบผดชอบมากขน

5.การเคลอนยายแรงงาน 6.ภาวะอตราการเจรญพนธสง เชน อนเดยมอตราการ

เพมของประชากรสง เพราะศาสนาฮนดเชอวา ลกทเกดมาคอพระผเปนเจาประทานให การคมกำาเนดจงเปนบาปเพราะไปขดขวางเจตนาของพระผเปนเจา สวนสงคโปรรณรงคใหประชากรมลกมากขน เพราะคนสงคโปรชอบทำาธรกจจงไมนยมแตงงาน

7.ภาวะทโภชนาการ 8.สขภาพอนามยไมด 9.การขาดแคลนทอยอาศย 10.การพฒนาตนเอง การพฒนาองคกร และการพฒนา

สงคม**********

คำ�บรรย�ยวช� PS 707 ก�รพฒน�ทรพย�กรมนษยHuman Resource Developmentดร.อรสธรรม พรหมมะ วนท 12 มกร�คม

พ.ศ.2551 ชวงเช�

15

คำาพดหนงกลาววา Assets make things possible, people make things happen ค อ ค น เ ร า อ า จ จ ะ ม ทรพยสนอยมาก แตหากทรพยสนนนกองอยเฉยๆ กไมม ประโยชนอะไร ทรพยสนตางๆทำาใหเราสามารถทำาอะไรกได แตหากคนไมนำาไปทำาอะไร มนกจะไมเกดอะไรขน ดงนน จงขนอยกบคนวาจะนำาทรพยสนไปกอใหเกดประโยชนอะไรบาง เชน มเงนมากแตกองเอาไวเฉยๆ ไมไดน ำาไปใชประโยชน เงนกเปนเพยงกระดาษเทานน แตกระดาษนนจะมคาเมอนำามาใชประโยชน

พระพทธศาสนาสอนวา กษตรยมปราสาทหลายหลงกอยไดทละหลงเดยว มบลลงกหลายบลลงกกนงไดทละบลลงกเดยว มชางหลายเชอกกขไดทละเชอกเดยว หรอแมแตมมเหสหลายองคกอยไดทละองคเดยว กลาวคอ กษตรยมราชสมบตเยอะมาก แตในความเปนจรงจะใชเทาทเปนประโยชนตอชวตของตนเองเทานน สวนทเหลอ หากกองเอาไวเฉยๆกไมมประโยชนอะไร คำาสอนนสะทอนถงปญหาการแยงชงสมบตของมนษย คนทมโอกาสมากจะแยงชงมาเปนของตนเองมาก คนทมโอกาสนอยกแยงชงมาไมได ทำาใหเกดความไมเทาเทยมกน และเกดความรสกวาฝายหนงไดเปรยบและอกฝายหนงเสยเปรยบ คนทมโอกาสดกวาควรเขาใจความเปนจรงวา สงทควรจะมควรจะมแคไหน สวนทเหลอควรแบงปนใหคนอนบาง เพอใหเขาอยรอด เพราะชวตของคนอยไดไมนานเทาไหร

การทเรามโอกาสไดรบการศกษาดขน กจะทำาใหมรายไดและมฐานะดขน แตทรพยสนนนเราจะรวาแคไหนจงจะเหมาะกบ

16

ชวตของเรา และแคไหนเปนสวนเกน หากคนทมฐานะดอยกวาไดรบความชวยเหลอจากสวนเกนนน ความรสกทดตอคนใหกจะเกดขน การใหจะทำาใหไดรบไปดวยในตว อยางนอยกไดรบความรสกทดจากคนอน แมเขาจะไมไดตอบแทนดวยทรพยสนกตาม คนทไมรจกใหแตเอาเฉพาะประโยชนสวนตน เขากจะไมไดรบความรสกทดจากคนอนเลย

***เขาสเนอหาการบรรยาย***แนวคดและทฤษฎเชงเศรษฐศาสตรม 5 แนว ไดแก1.แนวคดทเนนการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ2.แนวคดทเนนการสรางงาน แตการเนนการเตบโตทาง

เศรษฐกจและการสรางงานในชนบทกไมสามารถแกปญหาความยากจนได ทำาใหเกดแนวคดทสามขนมา

3.แนวคดทเนนการกระจายผลประโยชนในรปแบบใหม เปนแนวคดทจะใหรฐเขาไปจดการทงดานการตลาดและการผลต เพอใหมการกระจายรายได แตในทางปฏบตกไมสามารถแกปญหาการกระจายรายไดได

4.แนวคดทเนนการจดหาสงจำาเปนพนฐาน ขอเสยคอไมมตวเลขทชดเจนวาความจำาเปนทควรจะมเปนเทาไหร อาจารยเตอนวา หลายคนยดตดกบตวเลขและเอาตวเลขมาวดตลอด ซงความเปนมนษยไมสามารถเอาตวเลขมาวดได เพราะมความรสกนกคดเขามาเกยวของ เชน การตรวจขอสอบ จะเกยวของกบความรสกของทงผตอบและผตรวจ ความรสกเปนสงทเขาใจไดยากและไมมเหตผล เชน ความรก หลายคนสงสยวาทำาไมผ

17

หญงจงทนอยกบผชายทเลยงดวยลำาแขง ทำาไมผชายจงทนอยกบผหญงทชอบลางผลาญ ทำาไมบางคนจงทำารายตวเองเพราะผดหวงจากความรก แนวคดทางเศรษฐศาสตรไมไดพดถงสวนน จงตองดตอไปวาแนวคดอนพดถงสวนนหรอไม

5.แนวคดทเนนการพฒนาทรพยากรมนษย จะมองปญหาทเกดขน

ทฤษฎก�รพฒน�ทรพย�กรมนษย 1.ทฤษฎทนมนษย (Human Capital Theory)

ใหความสำาคญวามนษยเปนทนอยางหนง โดยนยามวา ทน หมายถงพลงสบทอดสนคาของผผลต การสรางทนมนษย (Human Capital Formation) เ ป น ก ร ะ บ ว น ก า รเปลยนแปลงคณภาพหรอพลงการผลตของแรงงานมนษย อนเปนผลจากการใหการศกษาอยางเปนทางการ การฝกอบรบเกยวกบงาน สขภาพของมนษย และการอพยพแรงงาน ทง 4 ตวสามารถสรางตวแบบไดดงน

อธบายจากตวแบบ

18

การ

การฝก

การรกษาสขภาพการ

การลงทนใน

รายไดสงขน

การเจรญเตบโตทาง

-การศกษา เชน นกศกษามาเรยน กตองลงทนจายคาหนวยกจและคาทำารายงาน

-การฝกอบรม เชน ฝกอบรมทกษะเฉพาะในการทำางาน ทฤษฎนชใหเหนวามนษยจะลงทนดวยตวเองสวนหนง อกสวนหนงรฐจะลงทนให เชน นกศกษามาเรยนจะเสยคาหนวยกจเอง สวนอาคารสถานทเรยนมาจากงบประมาณแผนดน ซงรฐไดงบป ร ะ ม า ณ ม า จ า ก ก า ร เ ก บ ภ า ษ ข อ ง ป ร ะ ช า ช น ด ง น น นกศกษา/นกเรยนทเรยนในโรงเรยนของรฐจงเปนหนประชาชน ซ งประชาชนเหลานนไมมโอกาสไดเรยน เมอเรยนจบกตองทำางานรบใชสงคม

-การรกษาสขภาพอนามย เชน การดแลรกษาตวเอง การปองกนตนเองไมใหเปนโรค สมเดจพระพนางเธอฯทรงมผลงานเกยวกบการศกษาและการสาธารณสขเปนจำานวนมาก การเผยแพรพระราชกรณยกจไดชใหเหนวาประชาชนไทยยงเดอดรอนเรองนมาก

อดต ไทยเรามยาสมนไพรรกษาโรค ปจจบนไทยเรานยมใชยาของฝรงเพราะมการศกษาวจยมาแลว แตคายาสมยใหมกมราคาแพง คนไทยจงหนกลบไปผลตยาจากสมนไพรอกครง แตกมการผลตกนเปนจำานวนมากจนไมรวายาไหนด เชน ยาพอกหนาขาว แทนทหนาจะขาวกลบทำาใหหนาเละกวาเดม ผบรโภคจงตองระมดระวงมากขน

-การอพยพ คอการยายจากทหนงไปทหนง ซงจะมคาใชจายสง กอนอพยพจงตองคำานวณแลววาตนจะไดอะไร

19

สรป กรอบแนวคดทฤษฎทนมนษย (Human Capital Theory) อธบายวา มนษยจะลงทนกบการศกษา การฝกอบรม การรกษาสขภาพอนามย และการอพยพ เพอใหมรายไดเพมขน และทายทสดกเพอการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ

ก�รอพยพ (Migration) เปนเร องของการลงทนในทนมนษยอยางหนง เพราะในการอพยพจะตองมตนทนเกดขน

(1) ตนทนในการอพยพ (Cost: C) ไดแก -คาเดนทาง-คาขนยาย-คาใชจายในการหางานทำา-คาเสยโอกาสหรอคาเสยเวลาในการเดนทางและหางาน

เชน นกศกษาทเปนนกธรกจตองมานงเรยนหนงสอทกวนเสาร ทำาใหเสยโอกาสทจะไปพบลกคา นกศกษากตองดวาคาเสยโอกาสนเปนตนทนทคมหรอไมเมอเทยบกบผลตอบแทนทไดรบ

(2) ผลตอบแทน (Benefits: B) ไดแก-รายได เชน ไปซาอดอาระเบยแลวทำาใหมรายไดสงขน-ประสบการณ เชน นกศกษาทมาเรยนจะไดประสบการณ

เพมขน ไดพบปะเพอนฝงแลวสบายใจมากขน-ความรความสามารถ เชน นกศกษามาเรยนแลวมความร

ความสามารถเพมขนการอพยพจะมการเปรยบเท ยบระหวาง Cost และ

Benefits หากได Benefits มากกวา คนกจะตดสนใจอพยพ นกศกษาสามารถนำาทฤษฎนไปใชในการวจยได

20

ผลการวจยบอกวา ตวแปรทมความสมพนธกบการอพยพ ไดแก

1.อาย คนทมอายน อยจะอพยพมากกวาคนทมอาย มากกวา

2.การแตงงาน คนโสดจะอพยพบอยกวาคนทแตงงานแลว เพราะไมมภาระผกพน

3.การศกษา คนทมการศกษาสงอพยพมากกวาคนทมการศกษานอย เพราะมโอกาสมากกวา

4.ระยะทาง คนสวนมากจะอพยพไปในระยะใกลกอนแลวจงอพยพไปในระยะไกล

5.การวางงานของหวหนาครอบครว หวหนาครอบครวทวางงาน คนในครอบครวจะอพยพมากกวาคนในครอบครวทหวหนาครอบครวมงานทำา

6.ทอยอาศย คนทมทอยอาศยเปนของตนเองจะอพยพนอยกวาคนทไมมทอยอาศยเปนของตนเอง

Proctor Thomson วเคราะหวา คนเราจะมรายไดตลอดชวตขนอยกบปจจยตอไปน

1.ความรความสามารถ (Knowledge) จะทำาใหมโอกาสหารายไดไดสงขน

2.ประสบการณ (Experience) 3.พลงความเขมแขงของรางกาย (Strength) คนทเจบ

ปวยบอยจะทำาใหใชความรความสามารถไดไมเตมท เราจงตอง

21

สรางความเขมแขงใหรางกายตลอดเวลาเพอจะไดหารายไดใหมากขน

4.ความกาวหนาในอาชพ (Progress in Career)5.ความกาวหนาทางเศรษฐกจและสงคมของประเทศ

(Socio Economic Growth) ส งแวดล อมเหลาน จะเอ ออำานวยใหคนเรามรายไดมากขน

2.ท ฤ ษ ฎ ต ล � ด แ ร ง ง � น (Labor Market Theory)

นกวชาการมองวา ทฤษฎทนมนษยจะใหความสำาคญกบการลงทนทการศกษา แตไมไดดความตองการของตลาดแรงงาน เพราะหากผลตคนออกมาแลวไมตรงกบความตองการของตลาดแรงงานกจะเกดผลเสยตอคนๆนน

ทฤษฎ ตลาดแรงงานมค ำาศ พท ท ส ำาค ญค อ Labor Demand และ Labor Supply

-Labor Demand อปสงค ด านแรงงาน ค อความตองการของตลาดแรงงาน

-Labor Supply อปทานด านแรงงาน ค อแรงงานประเภทนนมอยจรง

เชน ผลตหมอได 1,000 คนตอป แตตลาดแรงงานตองการหมอ 10,000 คนตอป แสดงวา Labor Demand มากกวา Labor Supply หรอผลตนกรฐศาสตรออกมาปละ 1,000 คน แตตลาดแรงงานตองการแค 100 คนตอป แสดงวา Labor Supply มมากกวา Labor Demand สงผลทำาใหคาจางตำาลง

22

เมอนำาอปสงคและอปทานดานแรงงานมาเปรยบเทยบกนจะไดผลดงน

1.ถาอปสงคของแรงงานเทากบอปทานของแรงงาน จะไมมแรงงานสวนเกน สงผลใหเกดดลยภาพในคาจางแรงงาน

=

2.ถาอปสงคแรงงานนอยกวาอทานแรงงานกจะเก ดแรงงานสวนเกน (Labor Surplus) สงผลใหอตราคาจางตำาลง เพราะนายจางสามารถเลอกได ผทำางานจงไมสามารถตอรองได

3.ถาอปสงคของแรงงานมมากกวาอปทานแรงงาน จะเกดการขาดแคลนแรงงาน (Labor Shortage) สงผลให อตราคาจางสงขน เพราะอำานาจตอรองของผทำางานมสง

ยกตวอยาง นสตของมหาวทยาลยแหงหนง คนหนงเรยนดานประวตศาสตรและไดเกยรตนยมอนดบหนง แตทำางานแลวไดเงนเดอน 5,900 บาท สวนอกคนหนงไปเรยนการทองเทยว

23

อปสงคของ

อปทานแรงงาน

ไมมแรงงานสวนเกน

อตราคาจาง

อปสงคของ

อปทานแรงงาน

แรงงานสวนเกน

อตราคาจางตำา

อปสงคของ

การขาดแคลน

อปทานแรงงาน

อตราคาจางสง

และโรงแรม เกรดทไดไมคอยดนก แตพอมาทำางานกลบไดเงนเดอน 35,000 บาท เพราะชวงนนตลาดแรงงานตองการคนทจบการทองเทยวและโรงแรมมากกวา การลงทนในทนมนษยดานการศกษาจงตองวเคราะหด วยวา การผลตคนตองให สอดคลองกบความตองการของตลาดแรงงานดวย เพราะบางคนเรยนเกง มความสามารถ แตไปเรยนในสาขาทตลาดไมตองการกจะไดรบรายไดนอย หรอบางชวงผลตคนบางสาขามากจนลนตลาดกจะทำาใหมการวางงาน เปนตน

3.ทฤษฎเศรษฐศ�สตรครวเรอนใหม (NHE: New Household Economic)

ทฤษฎนใหความสำาคญในเรองของผลตอบแทนทางสงคมและจตวทยา คาของเวลาทใชไป และเนนการวเคราะหความสมพนธในครวเรอน โดยมองวาสามภรรยาทอยด วยกนเปนครอบครวจะมผลผลตในครวเรอนคอบตร สงทพจารณาไดแก

1.จำานวนบตร2.คณภาพของบตร3.ความพอใจอนๆ ทครวเรอนไดรบจากการมบตร ความสมพนธระหวางปจจยตางๆ เปนไปตามรปน

24

การผลตสนคาและบรการในครอบครว-จำานวนบตร-คณภาพบตร-สนคาตางๆทอย

เวลาของ

เวลาของ

การหาสนคาทซอไมไดในทองตลาด

วเคราะหจากแผนภาพ -สาม วเคราะหวา เสยเวลาในการมลกและการเดนทางไปหา

ภรรยาเทาไหร -ภรรยา ทฤษฎนจะใหความสำาคญกบภรรยามากกวาเพราะ

เสยเวลามากกวาสาม เนองจากเปนผตงครรภถง 9 เดอน การบ ำาร งลกในครรภ การไปโรงพยาบาล ความอยอายท ำาให ประสทธภาพในการทำางานนอยลง การลางานเพอคลอด เมอคลอดลกมาแลวกตองลงทนในการเลยงด ใหการศกษา พาไปฉดวคซน การมลกหนงคนทกอยางจงเปนตนทนทงหมด ยงมลกมากกมตนทนมากตามไปดวย

Harvey Leibenstein (ฮ�ร ว ย ไล เบนสไตน ) เสนอแนวคด NHE วา คนเราจะมลกคนตอๆ ไปหรอไมกโดยการเปรยบเทยบกนระหวางอรรถประโยชน (Utilities = Un) กบสงทไมพงประสงค (Disutilities = Dn) ในการมลกคนหนงๆ

อรรถประโยชน ไดแก1. อรรถประโยชนท ได เชยชมบตร (Consumption

Utility) เชน ตนเตนทไปดอลตราซาวน พอมโอกาสเขาไปถายวดโอตอนคลอด ไดชนชมความนารกของลก

2. อรรถประโยชนทไดจากการหารายไดของบตร (Work or Income Utility) เชน พอแมจะมความสขทลกมรายได

25

3. อรรถประโยชนทจะไดจากบตรในดานความมนคงของชวตยามชรา (Security Utility) เชน พอแมหวงใหลกเลยงดยามแกเฒา

สงทไมพงประสงคในการมลก ไดแก1.ตนทนหรอคาใชจายโดยตรง (Direct Cost) ไดแก -คาอาหาร (Feeding)-คาทพกอาศย (Housing) เชน ขยบขยายหองพกเมอ

ลกโตขน -คาเสอผา (Clothing) พอแมจะซ อเสอผาใหลกตงแต

เลกจนโต-คาใชจายในการศกษา (Schooling) คอการสงลกเรยน

คนใตถอวาการศกษาเปนสงสำาคญ เพราะพอแมลำาบากจงไมอยากใหลกลำาบากดวย และเชอวา หากลกไมไดดกไมควรกลบบาน ลกทไปเรยนแลวไดดบไดดกจะกลบไปบาน แตบางคนทไมไดดกจะไมยอมกลบเพราะกลวพอแมเสยใจ แตเมอตงตวไดเมอไหรกจะกลบบานไปหาพอแมทนท

2. ตนทนหรอค าใชจ ายทางอ อม (Indirect Cost) ได แก ค า เส ย โอกาสของพอแม เม อม บ ตรคนต อๆ มา (Opportunity Foregone) เชน สญเสยรายไดทควรได

ไลเบนสไตนเสนอวา ถาเปรยบเทยบกนแลวอรรถประโยชนมากกวาสงทไมพงประสงค คนๆ นนจะตดสนใจมบตร แตถาอรรถประโยชนน อยกวาก เล อกทจะไมมลก จะเหนวา น กเศรษฐศาสตรจะคดทกอยางเปนตนทนและกำาไรทงหมด แมแต

26

การมลก สงทนาสงสยคอทำาไมคนเมองจงมลกนอยกวาคนชนบท คำาตอบสวนหนงคอ คนเมองจะทำางานนอกบานและกลบดกจงมเวลาใหกนนอย สวนคนชนบทจะเปนเกษตรกรจงมเวลาอยดวยกนมาก

4.แนวค ดท ใช กลย ทธต �นคว�มย�กจน (Anti-poverty Strategy)

แนวคดนจะเนนการจดหางานทใหรายไดเพยงพอแกคนงาน และสงเสรมคณภาพของทนมนษยเพอใหมผลตภาพมากขน สวนใหญรฐจะทำาเปนโครงการเพอแกปญหาความยากจน เชน คาราวานแกจน การลงทะเบยนคนจน กองทนหมบานละลาน โอทอป

5.แนวคดม�รกซสมคารล มารกซ ใหความสำาคญกบชนชนในสงคมทประกอบ

ดวย ชนชนกรรมาชพและชนชนนายทน โดยอธบายวา ชนชนนายทนมทนมากทำาใหมโอกาสหารายไดสวนเกนมาก ขณะทชนชนกรรมาชพมทนนอยจงมโอกาสหารายไดสวนเกนนอย ทำาใหเกดชองวางระหวางสองชนชน ชนชนนายทนกจะเอาเปรยบชนชนกรรมาชพ ในทสดชนชนกรรมาชพจะไมพอใจและลกขนมาโคนลมชนชนนายทน ทำาใหเกดสงคมคอมมวนสตขน ซงเปนสงคมททกคนเสมอภาคกน

27

มารกซมองวา การพฒนาทรพยากรมนษยไมควรมองเฉพาะดานเศรษฐกจ แตใหมองเรองการเมองและเศรษฐกจไปพรอมกน และวจารณวา ผทตอตานความยากจนจะแกปญหาความยากจนได ยาก เพราะคนจนมจดออนทางการเมองเนองจากเปนคนทมการศกษานอยและมรายไดนอย ผจดท ำาโครงการพฒนาทรพยากรมนษยจงเปนกลมคนรวย คนจนจะมอำานาจการตอรองนอยจงรวมตวกนและตงแกนนำา แตคนรวยกจะเอาเงนไปซอแกนนำา ยงทำาใหคนจนมอำานาจการตอรองนอยลงไปอก มารกซวจารณอกวา คนจนมความออนแอทางการเมอง อนเปนสาเหตหนงททำาใหมการซอสทธขายเสยง คนจนจงตกเปนเครองมอของผทหาผลประโยชน ผทหาผลประโยชนกจะกอบโกยเอาผลประโยชน ซงจะยงทำาใหคนจนตองจนตอไป

แนวคดเศรษฐศาสตรถกวพากษวจารณมาก เพราะมองวามนษยไมใชมนษย เนนผลผลตและการเตบโตทางเศรษฐกจเทานน ดวยเหตนจงทำาใหเกดแนวคดมนษยนยมขน

Quiz 1ใหนกศกษาวเคราะหวา การเลอกตงในวนท 23 ธนวาคม

2550 ทผ านมา สะทอนใหเหนถงปญหาทรพยากรมนษย ทางการเมองอยางไร

*************คำ�บรรย�ยวช� PS 707 ก�รพฒน�ทรพย�กรมนษย

28

Human Resource Developmentดร.อรสธรรม พรหมมะ วนท 12 มกร�คม

พ.ศ.2551 ชวงบ�ย

การมองแบบเศรษฐศาสตรเปนการมองวามนษยเปนวตถอยางหนงทจะทำาใหเกดการสรางผลผลตและทำาใหเกดรายไดเพม แตจรงๆแลว การมองมนษยจะตองเขาใจปจจยหลายอยางในตวมนษย สงผลใหเกดแนวความคดเชงมนษยนยมขน

ความสมพนธระหวางการพฒนาทรพยากรมนษย การพฒนามนษย และการพฒนาสงคม แสดงไดดงภาพ

SDHDHRD

HRD: Human Resource Development เ ป นแนวคดเชงเศรษฐศาสตรทมมมมองแคบ โดยมองวา มนษยเปนทรพยากรหนงททำาใหเกดผลผลต ทำาใหมแนวคดอกแนวหนงขนมาทมมมมองกวางกวาคอ HD

HD: Human Development เปนแนวคดดานมนษยนยมทเนนการพฒนามนษย แตทง HRD และ HD จะทำาใหเกด SD ขน

29

SD: Societal Development การพฒนาสงคมในระดบประเทศ เปนแนวคดทกวางกวา HD เพราะถอวามนษยเปนสวนหนงของสงคม

Societal Development แ ต ก ต า ง จ า ก Social Development เ น อ ง จ า ก Social ค อ ก า ร ท ค น ม า ม ปฏสมพนธกน มเปาหมายเดยวกน และทำากจกรรมรวมกนในระยะเวลานานพอสมควรจนกอใหเกดกลม (Group) เมอกลมหลายกลมรวมกนจะท ำาใหเก ดองคการ (Organization) อ ง ค ก า ร ห ล า ย อ ง ค ก า ร ร ว ม ก น จ ะ ท ำา ใ ห เ ก ด ส ถ า บ น (Institution) สถาบนหลายสถาบนรวมกนจะทำาใหเกดชมชน (Community) ชมชนหลายชมชนรวมกนจะทำาใหเกดสงคม (Society)

ดงนน Social Development จงหมายถงการพฒนาในระดบใดกได เชน พฒนาทระดบกลม หรอพฒนาทระดบชมชน แต Society Development จะเน นพฒนาเฉพาะระด บ Society เทานน เชน Thai Society (สงคมไทย) หมายถงประเทศไทย การพฒนาสงคมไทยจงหมายถงการพฒนาระดบประเทศ

2. แนวคดมนษยนยม แนวคดมนษยนยมจะใหความสำาคญกบศกดศร เกยรตภม

และความสามารถของมนษย โดยเช อวามนษยสามารถแกปญหาใหตวเองได โดยไมตองพงเทพเทวดาหรอคนอน

30

มนษยนยมในเชงปรชญา จะหมายถงระบบความเชอมนในเรองความตองการของมนษย และแสวงหาวธการทมเหตผลในการแกปญหาของมนษย มากกวาวธการทางเทววทยา

อกนยามหนงบอกวา มนษยนยมเปนการศกษาเกยวกบมนษยชาตและก จของมนษย ซ งตรงขามกบวชาทางดานเทววทยา อยางไรกตามมนษยจะมความเชอและนบถอศาสนา บางศาสนาจะเนนการพงพระเจา แตบางศาสนาไมไดใหความสำาคญกบพระเจา (แตไมไดปฏเสธวาไมม) ศาสนาทเนนใหแกป ญหาดวยตวของมนษยเองจะมแนวคดมนษยนยม เชน ศาสนาพทธ ศาสนาครสต (ศกษาเพมเตมในเอกสารประกอบการบรรยาย)

แนวคดท�งพทธศ�สน�ในก�รพฒน�คนเพอพฒน�สงคม

ศาสนาพทธจะสอนใหคนสมถะและสนโดษ แตบางคนวจารณวาการถอสนโดษและหลกสมถะทำาใหประเทศชาตไมพฒนา ทำาใหสงคมอยอยางลาสมย ชวงนอาจารยใหนกศกษาออกมาแสดงความคดเหนเกยวกบเรองน

พระจากศรสะเกษ (ไมไดแนะนำาชอ): พระพทธเจาไมไดสอนใหคนงอมองอเทา คำาวาสนโดษของพระพทธเจามความหมายตรงก บ เศรษฐก จพอเพยงของพระบาทสมเด จพระเจาอยหว ซงพระเจาอยหวทรงศกษาคมภรทางศาสนามาเปนจำานวนมากและทรงแปลออกมาเปนภาษาทเขาใจงายวา

31

เศรษฐกจพอเพยง คำาวาพอเพยงไมไดสอนใหคนเพยงพอ แตสอนใหคนรจกพอประมาณ

ศาสนาพทธเปนศาสนาแหงปญญาตรงกบแนวคดมนษยนยม เพราะสอนใหคนพงพาตนเอง หากคนสามารถพงพาตนเองไดกจะมความสข แตหากตองพงคนอนตลอดเวลากจะมความทกข สนโดษ เปนการสอนใหคนยนดในสงทมและยนดในสงทจะได และสอนใหใชนอยกวาทหามาได หากหาไดนอยกใชพอประมาณ แตหากหาไดมากกตองใชอยางพอประมาณเชนกน

พระมหาสรพงศ เขมจาโร: สนโดษในทางพทธศาสนาจะใชในการกำาจดกเลศ การททางโลกบอกวา สนโดษทำาใหประเทศพฒนาชานนเปนความเชอทผด เพราะสนโดษในทางพทธศาสนาจะสอนใหคนขยนหมนเพยรและประหยด พทธศาสนามองวาทรพยสมบต เป นส งท ไรสาระ แตพระพทธเจาสอนใหเอาประโยชนจากสงทไรสาระเหลานนใหได เชน เอาไปทำาบญทำาทาน เอาไปบรจาคโรงพยาบาล

พระจากสโขทย (ไมไดแนะนำาชอ): ความสนโดษเปนทรพยอยางยง จดมงหมายสงสดของพทธศาสนาคอสอนใหหลดพน สนโดษตรงขามกบโลภะ ซงเปนความโลภความอยากได หากคดวาเราขาดสงนนสงนกจะทำาใหทกขใจ หากนำาสนโดษมาประยกตใชในชวตกจะหมายถงความอม เหมอนนำาทปรมอยรมฝง ดงนน สนโดษจงหมายถงไดแคไหนกพอใจแคไหน หรอกนแตพอดเปนหนแตพอประมาณ

32

นกศกษาจากขอนแกน (ไมไดแนะนำาชอ): สนโดษคอความรจกพอ เชน พอใจในสงทตนเองมอยซ งจะทำาใหเราไมมความทกข สนโดษไมไดขดขวางการพฒนา เพราะหากอยากไดมากเกนไปกจะทำาใหเกดความทกขและความขดแยง ซงความขดแยงเป นต วขดขวางการพฒนา น กการเมองสวนใหญจะเหนประโยชนของพวกพองเปนหลก ทำาใหเกดความขดแยง ไมลงรอยกน และทำาใหเกดความวนวายในปจจบน ทงนเปนเพราะนกการเมองไมมสนโดษนนเอง

คณพนจชยจากศรสะเกษ: สนโดษอยคกบการประมาณในการบรโภคและการใชทรพยากรของชาต สนโดษเปนการขจดตณหาตางๆ ตณหาม 3 อยางคอ ความอยากเปนอยากได ความไมสมปรารถนา และกามตณหา

อาจารยเสรมวา การทจะวพากษวจารณอะไรกตามจะตองศกษาและเขาใจความหมายทแทจรงของคำานนเสยกอน เพราะหากไมเขาใจกจะตความผด ศาสนาพทธจะมหลกคณธรรมทนาสนใจหลายอยาง โดยเฉพาะดานการเมองการปกครอง ดงน

-แนวคดเกยวกบพรหมวห�รส เปนธรรมะของผปกครอง ประกอบดวย

1.เมตตา คอ ความปรารถนาจะใหผอนเปนสข 2.กรณา คอ ความปรารถนาจะใหผอนพนทกข ผปกครอง

และนกการเมองจะตองมเมตตาและกรณาเปนพนฐานคอ ตองการใหประชาชนมสข และชวยใหประชาชนพนทกข

3.มทตา คอ ความยนดจากใจเมอผอนไดด

33

4.อเบกขา คอ การวางเฉย การวางใจใหเปนกลาง หลกขอนจะทำาไดยากมาก เชน คนทเรารกเสยชวต เราจะเสยใจเพราะอยากใหเขากลบคนมา คนททำาใจไดเรวคอคนทมสต รเทาทน มปญญากำากบ และมองเหนสภาพความเปนจรงทเกดขน เพราะหากมองความเปนจรงไมไดกจะเปนทกข เชน ผบรหารทแกปญหาไมไดแลววางไมเปนกจะเปนทกขมาก

-แนวคดสรรโวทย ศรลงกาไดนำาเอาแนวคดของพทธศาสตรไปประยกตใชในการพฒนาคนทเรยกวา โครงการสรรวย ไดแก

1.ปรโสทย คอการปลกคนแตละคนใหตนขนมา เพอรบร ความเปนจรง เมอทกคนในหมบานตนแลวกจะเกดขนทสอง

2.คาโมทย หมบานทงหมบานตน คอคนในหมบานร 3.เมโสทย ประเทศทงประเทศตน คอคนรทงประเทศ4.สรรโวทย เมอทกประเทศตนขนมารบรความจรง โลกทง

โลกกจะตนขนเชน อดตคนไมรวาภาวะโลกรอนคออะไร ปจจบนคนแตละ

คนเรมตนตว จากนนการตนตวกกระจายไปทวหมบาน เมอทกคนรกจะขยายวงออกไปถงระดบประเทศ และคนทงโลกกรบร แลววาไดเกดปญหาภาวะโลกรอนขน

-อ .เ อ ฟ . ช ม ค เ ก อ ร (E.F. Schumacher) น กเศรษฐศาสตรไดประยกตคำาสอนของพทธศาสนามาใชในการพฒนาคน โดยใหความสำาคญกบหลกพทธศาสนา 2 อยาง ไดแก

34

1.ความเรยบงาย ไมใชชวตทฟงเฟอ มความพอด ไมใชจายเกนตว คนเปนหนมกคดเหมอนเดม เชน วนนมเงนไมพอจงไปยมคนอนมา เมอถงเวลาตองคนเงนพรอมดอกกจะไปยมคนใหมมาใชหนจนทสดกจะเปนหนหมนเวยน ทำาใหคนเปนหนตองเปนหนซำาซาก เพราะไมเปลยนวธคด คนเปนหนมกรอใหคนอนมาปลดหนให โดยไมยอมปลดหนใหตนเอง ใชชวตเหมอนเดมไมยอมเปลยนแปลงตนเอง การแกปญหาคอการหาสาเหตทแทจรงเสยกอน

2.อหงสา คอการไมเบยดเบยนซงกนและกน หากสงคมอยดวยกนโดยไมเบยดเบยนกนแลว กจะทำาใหสงคมเกดความสขและไมเกดปญหา พระพทธทาสบอกวา ปญหาเกดขนเพราะมนษยเหนแกตว คดแตตวเองและครอบครวของตนเอง โดยไมคดถงคนอน จงทำาใหเกดปญหาอนตามมา เชน รวาทรพยากรในโลกมจำากดกพยายามแสวงหาทรพยากรนนมาเปนของตนใหมากทสดเทาทจะทำาได คนอนจะเปนอยางไรกชาง

ชมคเกอร เขยนหนงสอชอ The Small is Beautiful (จวแตแจว) ชใหเหนวา ความเรยบงายกบหลกอหงสามความเกยวพนกนอยางไร รปแบบการบรโภคตางๆ หากบรโภคแตนอยกจะไมเกดปญหา แตมนษยบรโภคมากจนเกนความจำาเปน จงตองหามาใหพอกบทตนเองตองใช ปญหานแกไดดวยหลกความเรยบงาย ไมเบยดเบยนกน ไมแยงชงกนมากนก เพราะคนเราเปนทกขเพราะชวตมแตการแยงชงและการแขงขน โดยไมร วาเมอไหรควรหยด

35

ปรชญาจนกลาววา บางคร งมนษยเปนผทำาใหเกดปญหา เชน เปดกบนกกระยาง เปดจะมขาสน สวนนกกระยางจะมขายาว มนษยมองวาธรรมชาตไมยตธรรมจงอยากใหเกดความเทาเทยมกนดวยการตดขานกกระยางมาตอกบขาเปด ทงนมนษยชอบคดวาตนเองสามารถสรางสงตางๆได แตไมไดคำานงถงธรรมชาต เชน เปดขายาวแตปากสนจะหาปลาไมได นกกระยางทยาสนแตปากยาวกหาปลาไมไดเชนกน ปญหาจงเกดขนจากความคดของมนษยเอง

-ส. ศวรกษ ใหแนวคดในเร องการพฒนาสงคมวา ใน“ฐานะของนกพฒนา เราจะตองพรอมทจะยอมรบผด การพฒนาตองมการเปลยนแปลงตลอดเวลา เปนการเปลยนเพอมวลมนษยไมใชเพอประโยชนของตวเอง การพฒนาไดตองรจกสงคม วเคราะหสงคมเปน เขาใจปญหาของสงคม รจกประยกตธรรมะมาใชเพอพฒนาสงคมอยางสมสมยและนำาสมย ”

อาจารยไมชอบคำาวาผบงคบบญชาและผใตบงคบบญชา แตชอบคำาวาหวหนาและลกนอง เพราะหวหนาเปนหวและหนา คอตองคดและนำาองคกรได หวหนาจะมองลกนองเปนทงลกและนอง จงตองมเมตตา สอนเมอมลกนองทำาผด และใหมการพฒนา แตหากมองคนอนเปนผใตบงคบและใตบญชาจะไมทำาใหเกดความรสกทดตอกน ซงจะมผลตอการพฒนา ในการทำางานจะตองยอมรบผดและแกไขในสงทผด แตหากมองไมเหนขอบกพรองของตนเองกจะไมเกดการพฒนา

36

อาจารยพดเล นๆในรฐบาลชดท แล วว า หากนายกฯตองการรวาคนจนเปนอยางไรกตองลองไปใชชวตในสลมสก 7 วน โดยไมตองมคนอารกขา และไมตองนงในหองแอรเพอรอใหคนอนมารายงาน หลงจากนนไมนานกเกดทวรนกขมนขน การทจะเขาใจสงคมและวฒนธรรมอยางแทจรงจงตองเขาไปคลกคลและมสวนรวม

-พระตช นท ฮนห พระชาวเวยดนาม เสนอวา1.การอยดวยกนจะตองถอวนยรวมกน เพราะหากตางคน

ตางทำากจะทะเลาะกน พระวนยตางๆจะเกดขนหลงจากมปญหาแลว เชน ภกษณรปหนงนงบำาเพญวปสสนากรรมฐานในปา ตอนทบำาเพญ จตไดออกนอกราง แตกลบมโจรมาขมขนรางของภกษณนน พระพทธเจาจงบญญตวา หากภกษณจะไปปฏบตธรรมทไหนกตองมพระไปดวย ไมควรอยคนเดยว วนยในปจจบนคอ หากผหญงจะปฏบตธรรมกตองอยกบผหญงดวยกนเพอปองกนปญหาทจะเกดขน

พระอานนทกลาววา พระพทธเจาทรงตรสวา หากพระวนยขอไหนไมสอดคลองกบปจจบนกใหแกไข พระเถระจงถกกนวาพระพทธเจาใหเปลยนพระวนยขอไหนไดบาง ซงพระอานนทตอบไมได พระเถระจงรกษาพระวนยเดมเอาไว แตพระรนใหมเหนวาพระวนยเปลยนแปลงไมไดจงแยกตวออกไปเปนนกายมหายาน เชน พระในจน ทเบต และเกาหลจะดดแปลงเครองแตงกายใหสอดคลองกบสภาพภมอากาศ สวนพระไทยเปนสายเถรวาท

37

(เดมเรยกวานกายหนยาน) ซงหมายถงโอวาทของพระเถระ อยางไรกตาม เมอพระมาอยรวมกนกตองถอวนยรวมกน

2.รจกแบงปนทอยอาศยกน 3.แบงปนความรความเขาใจกน เชน ชวยสอนหนงสอโดย

ไมเอาเงน ตวหนงสอใหเพอนทไมเขาใจ4.สมานทศนะทตางกนเขาหากน เพอลดการทะเลาะเบาะ

แวง 5.ปองกนการทะเลาะเบาะแวง โดยใชค ำาพดทมความ

เมตตาและรกใครตอกน 6.ครองทรพยสมบตรวมกน มสมบตเปนของตนเทาท

จำาเปน ทเหลอเปนของสวนรวมส�เหตของปญห� ไดแก 1.อกศลจต คอการคดในทางทผด ประกอบดวย -ความโลภ คอการไมรจกพอ -ความโกรธ มหาตมะคานธกลาววา การเอาชนะคนอนเปน

สงทงาย แตการเอาชนะตนเองเปนสงทยากทสด โดยเฉพาะการระงบความโกรธของตนเอง

-ความหลง คอหลงเชอเพราะไมรจรง 2.อกศลกรรม คอการกระทำาผด เชน การฆา การลกทรพย

การประพฤตผดทางเพศ การประพฤตผดทางวาจา การตดสราหรอของมนเมารวมทงยาเสพตด การเทยวกลางคนเปนนจ การดการละเลนเปนนจ การตดการพนน การคบคนชวเปนมตร การเกยจครานในการทำางาน หรออบายมขทงหลาย

38

แนวคดตามหลกศาสนาพทธวเคราะหวา อกศลจตจะกอใหเกดอกศลกรรม ซงทำาใหเกดปญหาทางสงคม การเมอง และเศรษฐกจตามมา เชน นายเสรม สาครราช นกศกษาแพทยแคนใจทตองเสยคนรกไป จงฆาหนศพแฟนทง การพฒนาคนจงตองเนนทจตใจเพอใหมคณธรรมและจรยธรรม

แนวคดการพฒนาทางตะวนออกจะเนนทตวคนแตละคน เพราะเชอวา หากพฒนาคนแตละคนได ชมชน สงคม ประเทศชาต และโลกกจะดขนตามลำาดบ เหมอนสรรโวทยทเร มจากจดเลกไปหาจดใหญ เชน หลายคนมองวารฐธรรมนญ 2540 เปนรฐธรรมนญทดทสด แตคนกลบหาชองโหวของรฐธรรมนญแลวออกกฎหมายลกเพอเออผลประโยชนใหตนเอง คนเปนผสร างระบบและก เป นผ ล มระบบเอง ด งน น จงข นอยก บคณธรรมของนกการเมองแตละคนวาจะชนะอำานาจของสงทชวรายหรอไม เพราะหากตกอยภายใตอำานาจของสงชวรายแลว นกการเมองกจะทำาอกศลกรรม

การสอนคณธรรมและศลธรรมจะขนอยกบระบบการศกษา ครผสอนจะตองเขาใจคณธรรมและศลธรรมอยางแทจรง เวลาสอนเดกกตองสอนใหเขาใจ ไมใชแคใหทองจำาเทานน

หวใจเศรษฐคาถาหวใจเศรษฐ อ อา กะ สะ“ ” เปนการพฒนามนษยใหม

ความสขและไมอดอยาก ไดแกอ = อฏฐานสมปทา คอขยนหาอา = อารกขสมปทา คอการรกษาสงทตนเองหามาได

39

กะ = กลยาณมตตา คอ การคบเพอนหรอการมคครองทด เพอปองกนอนตรายทจะเกดแกตน ทรพยสน และการงาน

สะ = สมชวตา คอ ใชชวตอยางเหมาะสม แนวคดศ�สน�อสล�ม แนวคดศาสนาอสลามมองวา คนเรามการตอสของอำานาจ

2 อยางในจตใจ คอไชดอรน ซงเปนอำานาจในทางชวราย และมาลาอกะ ซงเปนอำานาจในทางทด คนจะมพฤตกรรมในทางทดหรอไมขนอยกบวาอำานาจฝายใดจะเปนฝายชนะ เชน เกบเงนได คนทตดสนใจเอาเงนกลบบาน แสดงวาตกอยภายใตอำานาจของไชดอรน แตหากตดสนใจเอาเงนไปมอบใหต ำารวจเพอประกาศหาเจาของ แสดงวาตกอยภายใตอำานาจของมาลาอกะ

หลายคนทไมได อยในต ำาแหนงจะเป นคนด แตพอไดตำาแหนงกจะมสงจงใจมาก ชวงนจงเปนการตอสภายในจตใจวาจะอยภายใตอำานาจของไชดอรนหรออำานาจของมาลาอกะ ซงศาสนาอสลามเชอวาเปนการทดสอบของพระเจาวาจะเดนไปทางใด

อดตอธบดตำารวจคนหนงตอรองกบลกนองทตองเลอนชนยศวา ตนจะขอภรรยาของตำารวจคนนนมาเปนภรรยาเกบ ตำารวจลกนองจงไปพดกบภรรยาของตนเอง ผหญงคนนจงยอมเพราะความรกสามและอยากใหสามเลอนชนยศ ตวอยางนชใหเหนถงจตใจของคนทโลภ เหนแกตว อยากไดของผอน โดยไมคำานงถงความรสกของผอน

3. แนวคดเชงรฐประศ�สนศ�สตร

40

แนวคดน จะเน นการบรหารทรพยากรมนษย (HRM: Human Resource Management)

การทำาความเขาใจระหวาง HRD และ HRM คอ HRD จะมองทงระดบมหภาคและระดบจลภาค ในระดบมหภาคคอการพฒนาทรพยากรมนษยในภาพรวมของทงประเทศ เชน การมแผนพฒนาทรพยากรมนษยของประเทศ กระบวนการบรหารจดการทดทจะนำาไปสการพฒนาทรพยากรมนษยไดคอ HRM แตภายในกระบวนการ HRM จะมขนตอนหนงทเรยกวาการฝกอบรม ซงการฝกอบรมนจะเปนการพฒนาทรพยากรมนษย (HRD) การมองในระดบจลภาคคอ HRD เปนสวนหนงของ HRM ซงเนนการบรหารในระดบองคกร

อาจารยบวรไดเนนการบรหารในระดบจลภาคไปแลว สวนการบรรยายของอาจารยอรสธรรมจะเนนการบรหารในระดบมหภาค และจะพดถงการบรหารในระดบจลภาคดวย

แนวคดก�รพฒน�มนษยเชงกลยทธสงทแนวคดเชงรฐประศาสนศาสตรเนนคอ การวางแผน

เชงยทธศาสตรหรอการวางแผนกลยทธ ซงการวางแผนเชงยทธศาสตรจะตองทำาความเขาใจคำาอย 4 คำา ไดแก

1.วสยทศน (Vision) หมายถงการสรางภาพพจนทเกยวกบตนเอง (Self Image) สงทอยากจะเหนในอนาคตของธรกจ หรอสงทเราอยากใหองคการเปนในอนาคต ชวงนอาจารยใหนกศกษาออกมานำาเสนอวสยทศนของหนวยงานทตนทำางานอย

41

นกศกษาจากศรสะเกษ: วสยทศนของกรมการพฒนาชมชนคอ เปนหนวยงานยทธศาสตรของรฐในการพฒนาชมชน เพอใหชมชนเขมแขง สามารถพงตนเองได หวใจของการพฒนาชมชนคอการมแผนแบบบรณาการระดบต ำาบล การขยายแนวคดเศรษฐกจพอเพยง และการมศนยการเรยนรชมชน โดยใหอบต.เปนผขบเคลอนงานน

นกศกษาจากโคราช: วสยทศนของอบต. ตำาบลพลบพลาคอ ใหทกฝายมสวนรวมในการพฒนา มการบรณาการทกดานดวยการรวมกนสรางรวมกนทำา

นกศกษาจากสโขทย: วสยทศนของตำารวจคอ การเปนทพงของประชาชนและการรบใชประชาชน ปจจบนตำารวจมปญหาหลายดาน เชน คาใชจายในการดำารงชพ การแบกรบภาระหนาทมาก กฎหมายเออตอผรายมากกวาตำารวจ เชน ตำารวจตางประเทศ หากผรายไมยอมหยดตามทเรยกกจะมสทธใชปนยงได แตสำาหรบตำารวจไทย หากคนรายมปนแตไมไดหนกระบอกปนมาทางตำารวจ ตำารวจกจะไมมสทธยงได

อาจารยฝากวา นกศกษาทเปนตำารวจสามารถทำาวจยเกยวกบเร องนไดเพราะเปนเร องทนาสนใจมาก หากคนในบอกวากฎหมายเอออำานวยตอผรายมากวาตำารวจ แสดงใหเหนวา สำานกงานตำารวจแหงชาตมปญหาหลายอยาง การวจยเปนการศกษาวาการบรหารงานของตำารวจมปจจยอะไรบางทเปนปญหาและอปสรรค หากตองการใหปญหานหมดไปในอนาคตจะตองทำาอยางไร

42

นกศกษาจากขอนแกน: วสยทศนของสาธารณสขคอ มาตรฐานบรการ รอบรขาวสาร พฒนาวชาการ และประสานงานชมชน คอเนนการใหบรการทไดมาตรฐาน สรางความพงพอใจใหแกประชาชน มการพฒนาความร และการอยกบชมชน

2.ภารกจ (Mission) คอสงทองคการสามารถทำาเพอใหบรรลวสยทศน และพยายามอธบายใหชดเจนวา ทำาไมองคกรนนๆจงมอยและควรทำาอยางไร หากไมมองคกรนนแลวจะเปนอ ย า ง ไ ร เ ช น ท ำา ไ ม ต อ ง ม ม .ร า ม ค ำา แ ห ง แ ล ะ ห า ก ไ ม มม.รามคำาแหงแลวจะเกดอะไรขน ซงนกศกษาจะตองอธบายวา ม.รามคำาแหงเปนมหาวทยาลยเปดทรองรบนกศกษาทไม สามารถสอบเอนทรานซเขาไปเรยนในมหาวทยาลยปดได คนทกคนจะตองมโอกาสไดเรยนแตมหาวทยาลยของรฐมจ ำานวนจำากด การมมหาวทยาลยเปดจะสามารถชวยในสวนนได และคนทสอบไมผานไมไดหมายความวาเรยนหนงสอไมเกง เพราะนกศกษาม.รามคำาแหงหลายคนทจบไปแลวไดทำางานดๆหลายคน

นกศกษาจากศรสะเกษออกมาแสดงความคดเหนวา อดตระบวาจ ำานวนประชากรอยางนอย 2,000 คนจะสามารถตงอบต.ได ทงนดจากทะเบยนราษฎรของกระทรวงมหาดไทย ซงขอมลจะไมตรงกบความเปนจรง บางคนมชอในทะเบยนถงสองแหง รฐธรรมนญ 2540 ระบใหดจำานวนคนจากความเปนจรง หากเปนเชนนนคนไทยกจะมไมถง 62 ลานคน แตอาจจะเปนเพราะการเมองระดบประเทศทกลววาจะทำาใหจำานวนคนนอยลง

43

แลวส.ส.กจะนอยตามไปดวย ปจจบนเราจงตองหนไปใชระบบเดม

3.ประเด นสาระ/ เป าประสงค หล ก (Issues/ Major Goals) หมายถงการระบสงทองคการมงหวงใหส ำาเรจตามระยะเวลาทกำาหนด เชน ตงเอาไววาภายใน 3 ปจะตองไปถงจดน และถดไปอก 3 ปจะตองทำาใหไดถงจดนน เหมอนกบการตงระยะบอลเพอจะเตะใหเขาประต หากเตะเขาประตหนงแลวกจะถอยออกไปเพอตงระยะบอลใหเตะเขาอกประตหนง จากนนกจะตงระยะบอลไปเร อยๆและเตะเขาประตไปเร อยๆ จนกระทงถงสดทายคอ ทก Goal จะตองบรรลวสยทศนทตองการ

วสยทศนจะเปนการมองภาพใหญ จากนนกจะคอยๆทำาไปทละสวน เหมอนธรกจทมเปนเฟส หากเฟสนเสรจกจะทำาเฟสตอไปเรอยๆ เพราะการทำาทกอยางไมไดบรรลวสยทศนเลยทเดยว แตจะตองตง Goal เอาไวเยอะๆ เพอจะไดเตะเขาไปทละชวง

4.แผนปฏ บ ต การ เช งกลย ทธ (Strategic Action Plan) สงสำาคญของแผนปฏบตการเชงยทธ คอการคดเชงกลยทธ (Strategic Thinking)

ก�รคดเชงกลยทธ (Strategic Thinking) การคดเชงกลยทธเปนแนวคดทเรมมาจากการทำาสงคราม

เชน นโปเลยน เวลาจะออกรบกตองวางแผนกลยทธกอนวาจะเอาชนะขาศกอยางไร หรอพระนเรศวร เวลามก ำาลงนอยและวางแผนเอาชนะศตรดวยการตดกำาลงศตรกอน แมทพหรอผนำา

44

ทพจะตองวางยทธศาสตรเกง สวนการปฏบตตามยทธศาสตรเปนหนาทของทหาร

การปฏบตตามยทธศาสตรของทหาร เชน ทหารของพระนเรศวร เวลาเขาประชดตวจะตองใชลกเลนของตนเองเพอฟนศตร (Strategy Tactics) ซงทหารของแตละคนจะมลกเลนเปนของตนเองขนอยก บความสามารถหรอศลปะเฉพาะตว แมทพไมสามารถสอนใหได

การคดเชงกลยทธมหลกการดงน1. Overstanding หมายถงการมองหรอทำาความเขาใจ

เปนภาพใหญหรอภาพกวาง ไมมองแคจดใดจดหนง เหมอนกบการตอจกซอวใหเตมแลวคอยมองภาพทงหมด เพราะหากมองแคบางสวนจะมองไมออก

การมองนโยบายตองมองเปนภาพใหญ โดยดวาเมอท ำาอยางนแลวจะทำาใหเกดอะไรขนในอนาคต คนในองคกรจะตองคดรวมกนเพอตงเปาใหองคกร เพอดวาจะพาองคกรไปสจดใด เหมอนคนลงเรอทตองตงเปาเอาไววาจะไปขนทฝงไหน เมอไปถงเปาทตงเอาไวแลวกตองตงเปาตอไปเร อยๆ แตหากตางคนตางพาย เรอกจะเควงควางไมถงฝง

2. Competition เนนเร องการแขงขน ภาคธรกจไดนำาแนวคดนมาจากการทำาสงครามของทหาร จงทำาใหมค แขงทชดเจน เชน ฮโตชแขงกบโตชบา ภายหลงภาครฐนำาแนวคดนมาใช จะเหนวานโยบายยทธศาสตรจะมชอวา นโยบายทำาสงคราม“กบ....” เชน นโยบายทำาสงครามกบความยากจน นโยบายทำา

45

สงครามกบยาเสพตด ซงหนวยงานภาครฐจะไมมคแขงขนทชดเจน เชน ไมรวาฝายความยากจนคอใคร หรอฝายยาเสพตดคอใคร หากบอกวาทำาสงครามกบผคายา เรากไมรแนนอนวาใครคอผทคายาบาง จากทไมรจกฝายทท ำาสงครามดวย รฐจงไมประสบความสำาเรจ

เชนเดยวกบสงครามเวยดนามทอเมรกาแพ เพราะฝงหนงรวาเปนทหารอเมรกน แตอกฝ งหนงไมรวาใครเปนใคร หรอปญหาความรนแรงภาคใตของไทยทไมรวาใครทำา ใครสง และใครจายเงน

3. Realistic Vision การคดในเชงกลยทธจะตองมวสยทศนทมความเปนไปได ไมใชวสยทศนทเลอนลอยหรอเปนเหมอนหอคอยงาชาง เชน การท ำาใหคนไทยมคณธรรมทงประเทศ เปนสงทเปนไปไมได ในหลวงทรงตรสวา เราไมสามารถทำาใหทกคนเปนคนดได แตเราตองไมเลอกคนไมดเปนผน ำาประเทศ การทจะคดอยางนไดเราตองมความสามารถทางสมอง

คว�มส�ม�รถท�งสมอง Human Brainการคดเชงกลยทธจะเกยวของกบความสามารถของสมอง

มนษยดวย โดยสมองของมนษยจะแบงออกเปน 2 ซก ซงมความสามารถตางกนคอ

1.สมองซกซาย (Left Brain) จะมความสามารถในดานตางๆ ดงน

-ความสามารถในการมองอะไรเปนเสนตรง เปนลำาดบขนตอน (Linear Sequential)

46

-ความสามารถ ในการ ใช เหตผลและการว เครา ะห (Rational Analytical)

-ความสามารถในการใชภาษา (Verbal)-ความสามารถในการประยกตใชทฤษฎกบปรากฏการณ

ตางๆได (Deduction) เชน คนทกคนตองตาย นาย ก. เปนคน ดงนนนาย ก. จงตองตาย

-ค ว า ม ส า ม า ร ถ ใ น ก า ร ว เ ค ร า ะ ห เ ช ง ป ร ม า ณ (Quantitative)

2.สมองซกขวา (Right Brain) จะมความสามารถในดานตางๆ ดงน

-การมองอะไรทแตกกระจายได ไมใชการมองอะไรเปนทางเดยว

-ความสามารถพเศษในการรบร ส งต างๆ เชน มลางสงหรณ

-ความสามารถในการสรางความอดทน (Gut Feeling)-ความสามารถจะมองอะไรเปนภาพรวม (Holistic)-ความสามารถในการกะระยะทาง-ความสามารถในการสรปประเดนยอยๆใหเปนภาพรวมได

(Induction) เชน คนสวนใหญในหองน เป นอบต . คนในหองเรยนทโคราชสวนใหญเปนอบต. คนในหองเรยนทสโขทยสวนใหญเปนอบต. และคนในหองเรยนทขอนแกนสวนใหญกเปนอบต. ดงนนจงสรปไดวา คนทมาเรยนรฐศาสตรสวนใหญเปนอบต.

47

-ค ว า ม ส า ม า ร ถ ใ น ก า ร ว เ ค ร า ะ ห เ ช ง ค ณ ภ า พ (Qualitative) เชน จตรกร นกประพนธ

คนทมสมองเจรญทง 2 ซกจะเปนคนทมความสามารถหลายดาน แตหากสมองซกใดเจรญกวา คนเรากจะมความสามารถพเศษในดานนน การคดจงขนอยก บกายภาพ หากกายภาพไปไมไดกไมสามารถคดได หากคนพบวาตนเองมความสามารถดานใดกตองพฒนาดานนนใหเดนขนมา เชน คณปโลกเบยว เดมเปนดาราแตตอนหลงกลายเปนหมอด

(การดดวงเปนศาสตรหนง เพราะคนโบราณไดสงเกตและสรปเอาไววาเม อเปนอยางนแลวจะเกดอยางน เชน หมอดลายมอทายวาคนทมเสนชวตยาวจะมอายยน เนองจากสงเกตมาแลวพบวาคนทมอายยนจะมเสนลายมอยาวจรง จากนนความรนกจะถายทอดมาสรนลกรนหลาน การดดวงจะอธบายตามความร ส กแทนทจะอธบายแบบวทยาศาสตร เพราะวทยาศาสตรกเรมตนจากการสงเกต)

กระบวนก�รว�งแผนกลยทธ ม 3 ขนตอนคอ1.การเตรยมการวางแผน 2.การสรางกลยทธ 3.การสอสารและการนำาแผนไปปฏบต

**ขอมลเพมเตม**ศนยประชามตของม.รามคำาแหง (รามคำาแหงโพลล) ตง

ขนจากนโยบายของอดตอธการบดรงสรรค แสนสข ทตองการบรการดานวชาการใหสงคม งานหลกของศนยคอการทำาโพลล

48

โพลลคอการวจยสำารวจความคดเหนของประชาชน เพอทจะรวาประชาชนคดอยางไรกบประเดนส ำาคญทสงคมอยากร ประเดนเหลานจะคดขนมาไดตองอาศยสงตอไปน

1.ความรเชงวชาการ2.ความรเรองการวจย3.รเร องส อมวลชน และร ศ ลปะการเขยนถายทอดให

สอมวลชนสนใจ โพลลจะตางจากการวจยทวไป งานวจยจะไมมเวลามาเปน

ตวกำาหนด แตการทำาโพลลจะตองเรว ตองตอบสนองความอยากรของสงคมได และใชเทคนคการแกปญหาไดทนท ผท ำาโพลลจงตองแมนยำาในกระบวนการทำาวจย และตองเสยสละ เพราะโพลลจะใชเวลาทำาแควนเดยว และตองเกบขอมล 1,500 ชดตอวน จะสงเกตวา โพลลตองใชความรเชงบรณาการ เพราะทำาทงเรองการเมอง เศรษฐกจ และสงคมทงหมด

การบรหารงานของศนยประชามตของม.รามคำาแหงจะแยกออกเปน 3 สวนคอ

1.การประสานงาน มการตงคณะกรรมการและทำางานเหมอนเอกชน ทกอยางตองรวดเรว ประเดนทสำาคญตองทำาใหเสรจภายในวนเดยว ไมเชนนนจะตกขาว หรอทเรยกวาโพลลเนา Exit Poll ทแทจรงตองแสดงผลกอนบายสองโมงของวนนนๆ

2.การบรหารเงน ศนยประชามตม.รามคำาแหงจะใชงบประมาณจากมหาวทยาลย ไมรบเงนจากภายนอกเพอขจด

49

ปญหาความไมเปนกลาง ยกเวนหนวยงานอนขอใหชวยเหลอ ซงมหาวทยาลยจะมขอแมวา ผลออกมาอยางไรตองเปนอยางนน เพอปองกนปญหาการเมอง

3.การบรหารคน จะใชเจาหนาทและนกศกษาทเปนอาสาสมครมาชวยงาน คนกลมนจงทำางานดวยใจ จดรวมคอโพลลของม.รามคำาแหงจะทำาใหเสยชอไมได

นกศกษาทอยากรเร องโพลลของม.รามคำาแหง สามารถเขาไปดไดท Google โดยพมพค ำาวา ศนยประชามต หรอ รามคำาแหงโพลล หรอพมพชออ.อรสธรรมกได

แนวขอสอบเนนแนวคดเชงทฤษฎทง 3 แนว ไมไดถามตรงๆ แต

เปนการประยกตเอาทฤษฎมาวเคราะหแลวเนนเร องของคนเหมอนคำาถาม Quiz (ปญหาทเหนมากในชวงนคอ ปญหาของนกการเมอง)

*************คำ�บรรย�ยวช� PS 707 ก�รพฒน�ทรพย�กร

มนษยHuman Resource Developmentศ.ดร.อรสธรรม พรหมมะ วนท 28 ธนว�คม

พ.ศ. 2550

วช� PS 707 มผบรรย�ย ดงตอไปน

50

1.อาจารย บวร ประพฤตด รบผดชอบการบรรยายในประเดนของการพฒนาทรพยากรมนษยในองคการ

2.ดร.อรสธรรม พรหมมะ รบผดชอบการบรรยายในภาพรวมของแนวคด ทฤษฎตาง ๆในการพฒนาทรพยากรมมนษย

3.ผศ.เสาวลกษณ สขวรช รบผดชอบการบรรยายในประเดนของสหประชาชาต ดานแรงงาน เชน แรงงานเดกและสตร เปนตน

4.รศ.ดร.สมหรา จตตลดากร5.ดร.วชร ทรงประทม วชาการพฒนาทรพยากรมนษย เปนศกษาการพฒนา

มนษยทงในระดบมหภาค(มองการพฒนาทรพยากรมนษยทงประเทศ) และระดบจลภาค(การพฒนาทรพยากรมนษยในองคการ)

*การบรรยายของอาจารยบวรและอาจารยวชรจะคอนไปทางการพฒนาทรพยากรมนษยในระดบจลภาค

เกณฑก�รวดผลวช� PS 707 คอ1.รายงาน 200 คะแนน2. Quiz 30 คะแนน3.การเขาชนเรยน 10 คะแนน4.สอบปลายภาค 40 คะแนนรวม 100 คะแนนหวขอร�ยง�น...

51

1.เปรยบเทยบการบรหารและการพฒนาทรพยากรมนษยในองคการระหวางภาครฐกบภาคเอกชน

2.วเคราะหผลการเลอกตงวนท 23 ธนวาคม 2550 ในเขตพนททอาศยอย ในมมมองของการพฒนาทรพยากรมนษย

*รายงานเลอกทำา 1 หวขอ ความยาว 15 – 20 หนา เขยนดวยลายมอของตนเอง(ลายมอตองอานออก)………….

ก�รศกษ�ก�รพฒน�ทรพย�กรมนษย (Human Resource Development : HRD)

วชาการพฒนาทรพยากรมนษยนนมรากฐานมาจากแนวคดทางเศรษฐศาสตร โดยเศรษฐศาสตรมองวามนษยเปนทรพยากร เนองจากมนษยมคณคา

ดงนนทรพยากร (Resource) จงออกไดเปน 2 อยางคอ

1. ทรพยากรวตถ (Material Resource) 2. ทรพยากรมนษย (Human Resource) มนษยถก

มองวาเปนทรพยากรตามแนวคดทางเศรษฐศาสตร เนองจากมองวามนษยสามารถสรางความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจได

วชาเศรษฐศาสตรเปนวชาทศกษาเกยวกบการจดสรรทรพยากร โดยมหลกวาในประเทศตาง ๆจะมทรพยากรจำากด แตจำานวนประชากรมเพมมากขนเรอย ๆมการแยงกนกน แยงกนใช จะมวธการจดสรรทรพยากรทมอยอยางไรใหเพยงพอกบประชากร ดงนนเปาหมายของเศรษฐศาสตรคอสนใจเรองของ

52

ผลผลตและรายได โดยมองทรพยากรวามคา สามารถทำาใหเกดผลผลตและรายไดออกมาได

ปจจยก�รผลตประกอบไปดวย

ทดน แรงงาน ทน ผประกอบการ Land Labor CapitalEntrepreneur

1.ทน (Capital) คำาวาทนกบตนทน (Cost) มความตางกน ตนทนเปนคาใชจายทลงทนไปเพอใหไดผลตอบแทนกลบมา เชน เรามโตะเกาอวางไวทบาน เกบไวเฉย ๆโดยไมกอใหเกดรายได เรยกวา ทน ในทางกลบกนถาเรานำาโตะเกาอทมอยมาจดเปนรานขายอาหารเพอหารายได แสดงวาเปนตนทน (Cost)

คำาวา Cost (ตนทน) มกคกบ Benefit (ผลตอบแทน) เชน อาจารยลงทนซอของมา 500 บาท ขายไปไดเงนมา 1,500 บาท หมายความวา ตนทน 500 บาท ไดกำาไร 1,000 บาท สวนผลตอบแทน (Benefit) ทได คอ 1,500 บาท

2.ทดน(Land) หมายถง สงทเกดขนเองตามธรรมชาต ในแนวคดของเศรษฐศาสตร จะรวมถงสงอนๆทอยในดนและบนดนดวยทเปนทรพยากรธรรมชาต เชน ตนไม แหลงนำา ความรอน อากาศ แสง เสยง ถอวาเปน Land ทงสน

53

3.แรงง�น (Labor) แรงงานจะเปนบอเกดของความมงคง บางครงมการใหความหมายวาแรงงานเปนความเพยรพยายามของมนษยทจะสรางสนคาและบรการขน หรอมองวาแรงงานหมายถงประชากรทงผบรโภคและผผลต ซงแรงงานจะหมายถงแรงงานคนเทานน (สวนแรงงานสตวนนถอวาเปนทน (Capital))

รากศพทของการใชคำาวา Labor แปลวาแรงงานนนเนองจากสมยกอนเปนการทำางานทตองใชกำาลงกลามเนอ (Muscle Power) เปนหลก ไมตองใชความรและความเชยวชาญ(Unskill) แตในระยะหลงมเทคโนโลยความกาวหนาเขามา คนทใชแรงงานตองพฒนาตนเองใหมความรและทกษะใหมากขน จงหนมาใชคำาวาทรพยากรมนษย ซงตองใชความร (Knowledge) + ทกษะ (Skill) มาใชในการทำางาน

4. ผประกอบก�ร (Entrepreneur) หมายถงกลมคนเหมอนกนแตทแยกออกจากแรงงาน เพราะผประกอบการมความตางจากแรงงานตรงทผประกอบการมอำานาจในการตดสนใจ (Decision Making) และเปนผทตองรบภาระจากการเสยงจากการประกอบการ

จะเหนไดวาหลงจากการทำารฐประหาร ผประกอบการตาง ๆไมกลาลงทน จงเปนขอวพากษวจารณวาทำาไมเสยงของพรรคพลงประชาชนไดมาก เพราะวาพรรคใชในแงของเศรษฐกจในการหาเสยง เชน ผประกอบการไมกลาลงทน ชาวบานกเดอดรอน

54

จากองคประกอบทง 4 ทเกยวของกบปจจยการผลต ปจจยทเกยวของโดยตรงกบมนษยคอแรงงานและผประกอบการ รวมทงในทางเศรษฐศาสตรมองวาจะตองทำาใหปจจยการผลตทง 4 ประการดงกลาวกอใหเกดผลผลตเพมมากขน

แนวคดในก�รพฒน�ทรพย�กรมนษย แบงออกเปน 3 แนวใหญ ๆคอ

1.แนวคดเชงเศรษฐศาสตร (Economics)2.แนวคดเชงมนษยนยม (Humanism)3.แนวคดเชงรฐประศาสนศาสตร (Public

Administration)

พฒน�ก�รของแนวคดเชงเศรษฐศ�สตร (Economics) ด�นก�รพฒน�ทรพย�กรมนษย แบงออกเปน 5 แนวคด ดงน

1.แนวคดก�รพฒน�ทเนนก�รเจรญเตบโตท�งเศรษฐกจ เปนแนวคดทมองวาปจจยทสำาคญในการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ ไดแก

-การออม เพราะเชอวาถามการออมในประเทศมากเทาไหร จะทำาใหเกดการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจมากขนเทานน

-ปจจยภายนอก เชน การลงทนจากตางประเทศ การเคลอนยายเงนจากตางประเทศเขามาในประเทศ กอใหเกดระบบพงพา (Dependency Theory) หมายความวา ประเทศเลก ๆพงพาประเทศเมองแม ผทไดเปรยบคอประเทศเมองแม(เมอง

55

ใหญ ๆ) ซงเปนผลเสยตามมา เพราะประเทศเลก ๆเหลานไมยอมพงตนเอง

-ระบบเศรษฐกจแบบทวนยม (Dualism) คอการมองสงหนงเปนสองดานทตรงขามกนเสมอ เชน ด-ชว,ถก-ผด,เหมาะสม-ไมเหมาะสม,ขาว-ดำา ฯลฯ สวนการมองเศรษฐกจแบบทวภาค (Duality) คอ การมองเศรษฐกจใน 2 ภาค คอ ภาคเมองกบภาคชนบท

-ภาคเมอง เปนภาคเศรษฐกจทเนนอตสาหกรรม เปนภาคทมความกาวหนา

-ภาคชนบท เปนภาคเกษตรกรรม เปนภาคทลาหลง ลาหลง

จากการวเคราะหพบวาในภาคชนบทมแรงงานสวนเกนเปนจำานวนมากจากการวางงานตามฤดกาล ดงนนนกเศรษฐศาสตรจงคดหาทางแกโดยการวาสรางงานอตสาหกรรมในภาคเมอง/พฒนาเมอง เพอผลกใหแรงงานสวนเกนจากชนบทยายเขามาทำางานในเมอง เพอทำางานในเมอง ผลปรากฏวาแรงงานชนบทแหกนเขามาอยในเมองทำาใหเกดชมชนแออดมากมายกลายเปนคนจนในเมองเนองจากงานมไมพอรองรบกบคนทอพยพเขามา คนทเขามาแลวกตองหากนเองในรปของหาบเรแผงลอย ขซาเลงเพอเอาตวรอด แนวทางนกลบกลายเปนการกระจายคนจนจากชนบทไปสเมอง

2. แนวคดก�รพฒน�ทเนนก�รสร�งง�น ปญหาจากแนวคดแรกทำาใหเกดแนวคดนทเนนการสรางงานในชนบทเพอ

56

ใหคนทองถนกลบมาทำางานในชนบท เพอลดปญหาความแออดของคนจนในเมองได เมองไทยกดำาเนนนโยบายเชนน เชน นโยบายเงนผนสชนบท แตอยางไรกตามแมจะสรางงานใหแลวแตคนจนกยงไมกลบชนบทเพราะเงนททมลงไปอาจจะหลนกลางทาง/เขากระเปาใครจากความไมโปรงใสของระบบราชการ ทำาใหแนวคดนไมสามารถแกไขปญหาความยากจนได เพราะไมมการกระจายอยางแทจรง กอใหเกดรวยกระจก จนกระจาย คนรวยมเพยงกลมเลก ๆ และยงรวยขนเรอย ๆ ในขณะทคนจนเพมปรมาณมากขน จงตองเกดแนวคดท 3 ตามมา

3. แนวคดก�รพฒน�ทเนนก�รกระจ�ยผลประโยชนจ�กก�รขย�ยตวท�งเศรษฐกจในรปแบบใหม จากเดมท รวยกระจก จนกระจาย “ ” ซงเปนปญหาเรองการกระจายรายได

แนวคดนจงเสนอวารฐตองเขาไปแทรกแซง เชน -ปฏรปทดน ทำาทดนใหเปนประโยชนมากขนไมใชกระจกอย

ในมอนายทนแลวไมไดใชประโยชน -การตลาด เชน หาตลาด/ขยายตลาดใหกบผผลตในทอง

ถน เชน สนคาหนงตำาบลหนงผลตภณฑ-แกกฎหมาย เชน กฎหมายใดเปนอปสรรคในการทำางาน-ปฏรปสถาบน/องคกรตางๆ แตอยางไรกตามแนวคดนกยงไมสามารถแกปญหาความ

ยากจนไดจำาตองเปลยนแนวคดใหม4. แนวคดก�รพฒน�ทเนนคว�มจำ�เปนพนฐ�น

(Basic Needs: จปฐ.)

57

จากแนวคดทง 3 แนวขางตนนนจะใหความสำาคญกบกลมคนทำางานเทานน ซงสวนใหญเปนผชายทเปนหวหนาครอบครว ทง ๆทในชวตจรงมกลมอนดวย เชน กลมเดก สตร คนชรา คนพการทพพลภาพ จะไมไดรบประโยชนดวยเลย ซงจรง ๆแลวการพฒนาทกอใหเกดรายไดเพมขนหรอพฒนาใหประเทศเจรญขนในรปแบบตาง ๆจะตองดกลมคนทกกลม รวมทงตองดสงจำาเปน/ความตองการของทกกลมเพราะความตองการหรอความจำาเปนของแตละกลมแตกตางกน เชน สถานพยาบาล ,สถานศกษา ,ระบบขอมลขาวสาร ,ปจจย 4 รวมทงเรองของการมงานทำา เพราะมองวาคนไมมงานทำาเหมอนคนไมมคา ดงนนจงตองแกปญหาโดยการจดหาสงจำาเปนพนฐานใหกบกลมทกกลม แตอยางไรกตามแนวคดน

ประเทศไทยกไดนำาแนวคดนมาใชและมการสำารวจความตองการขนพนฐานของประชาชน ซงพบวาบางครงมการเกบขอมลทไมถกตอง ซงอาจเกดจากตวผจดเกบขอมล(อาสาสมคร) ,เกณฑการชวดของจปฐ. เมอเกบขอมลไดกนำามาวางแผนเขยนโครงการ แตจดสำาคญอยทวามการประเมนการทำางานมากนอยขนาดไหน มการแกปญหาความยากจนมากนอยแคไหน แตในทางราชการมองวาสามารถแกปญหาไดในระดบหนง(แคไหน บอกไมได) หมายความวาการแกปญหายงไมดพอ ถาแกปญหาไดดกบอกออกไปวาประสบความสำาเรจในระดบไหน เทาไหร จงตองยอนกลบไปดวาวาระบบแนวคดทประเทศไทยใชนนเปนระบบสากลหรอไม จรง ๆแลวแนวคดจปฐ.เนนการแก

58

ปญหาความยากจนโดยดวาแคไหนควรจะพอและในความเปนจรงแกปญหาไดไดกลมหรอไม

อยางไรกตามแนวคดจปฐ.กไมไดชวยแกปญหาความยากจนได ดงนนจงสรปวาแนวคดทง 4 แนวนยงคงแกปญหาความยากจนไมได จงพงเปาไปยงแนวคดท 5

5. แนวคดก�รพฒน�ทเนนก�รพฒน�ทรพย�กรมนษย มองวาปญหาทงหลายทเกดขนจะแกไขไดโดยการพฒนาทตวคนเพอสรางรายไดหรอความเจรญเตบโตทางดานเศรษฐกจ โดยยอนกลบมาศกษาปญหาทเกยวของกบคนทสรางปญหาในการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ ซงเปนการใชการพฒนาทรพยากรมนษยเปนวธการ ( mean ) เพอนำาไปสเปา หมายคอการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ ( End ) เทานน………………..

ส�ระน�ร......-จากการวเคราะหชาวมสลมพบวาผชายจะมภรรยาหลาย

คน ผชายไมทำางาน ภรรยาจะเปนผทำางานหาเลยงครอบครว (ประเดนนนกศกษาสามารถเลอกมาทำาเปนงานวจยไดเพอใหไดขอเทจจรงออกมา หรอประเดนของการซอเสยงทเปลยนไปในปจจบน)

-ขนมจน เดมเปนอาหารของชาวมอญ

********************************************คำ�บรรย�ยวช� PS 707 ก�รพฒน�ทรพย�กร

มนษย

59

Human Resource Developmentศ.ดร.อรสธรรม พรหมมะ วนท 29 ธนว�คม

พ.ศ. 2550 ภ�คเช�

60

ทบทวนก�รบรรย�ยของวนศกร อ�จ�รยไดบรรย�ยเรองก�รพฒน�ทรพย�กร

มนษยเชงเศรษฐศ�สตรโดยกล�วถงววฒน�ก�รก�รพฒน�ทรพย�กรมนษย เรมจ�กคำ�ว�ทรพย�กรว�ม

แนวคดม�จ�กเศรษฐศ�สตร โดยแยกทรพย�กรออกเปน 2 แบบ คอ ทรพย�กรทเปนวตถ และทรพย�กรทเปนมนษย แลวโยงใยม�ถงปจจยก�รผลต 4 ปจจย คอ ทดน แรงง�น ทน และ ผประกอบก�ร ในสวนของผประกอบก�รและแรงง�นจะเกยวของกบคนโดยตรง

รวมทงอ�จ�รยไดอธบ�ยถงคว�มหม�ยของคำ�ว� แรงง�น (Labor) หม�ยถง แรงง�นคนเท�นน ซงในชวงแรก ๆเนนพลงง�นกล�มเนอในก�รทำ�ง�น ตอ

ม�เมอมเทคโนโลยเข�ม�ทำ�ใหคนทเคยใชพลงง�นกล�มเนอทำ�ง�นตองมคว�มรคว�มส�ม�รถและทกษะ

ม�กขน จงมก�รเรยกชอแรงง�นใหมว� ทรพย�กรมนษย(Human Resource)

61

ก�รมองทรพย�กรมนษยในเชงเศรษฐศ�สตรนนมองว�มนษยมค� จ�กประโยคทว� “Assets

Make Things Possible, People Make Things Happen” แปลว� ก�รมทรพยสนต�ง ๆทำ�ใหง�นหรอทกสงทกอย�งเกดขนได/เปนไปได แตถ�คนไมรจกใชทรพยสนเหล�นน สงต�ง ๆทจะทำ�ก

ไมมท�งสำ�เรจ ฉะนนคนต�งห�กททำ�ใหสงต�ง ๆเกดขน/เปนจรงได เพร�ะตอใหมทรพยสนม�กม�ยลนฟ�แตคนไมคดและไมลงมอกระทำ�ยอมไมมผลง�นเกด

ขน แนวคดและทฤษฎเชงเศรษฐศาสตรในการพฒนาทรพยากร

มนษย

ววฒนาการของแนวคดในการพฒนาทรพยากรมนษยตามแนวเศรษฐศาสตร ม 5 ขนตอน คอ

1.แนวคดทเนนการเตบโตทางเศรษฐกจ2.แนวคดทเนนการสรางงาน3.แนวคดทเนนการกระจายผลประโยชนทางเศรษฐกจใน

รปแบบใหม4.แนวคดทเนนก�รจดห�สงจำ�เปนพนฐ�น

5.แนวคดทเนนการพฒนาทรพยากรมนษย

62

ววฒนาการของแนวความคดในการพฒนาทรพยากรมนษยตามแนวเศรษฐศาสตร ม 5 แนวคด

1.แนวคด 2.แนวคด 3.แนวคด 4.แนวคด5. แนวคด

การพฒนาเนน การพฒนา การพฒนาทเนน การพฒนาทเนนการพฒนาทเนนการเตบโต ทเนนการ การกระจาย ความจำาเปน การพฒนาทางเศรษฐกจ สรางงาน ผลประโยชน ขนพนฐานทรพยากรมนษย

จากการขยาย ใหความสำาคญทางเศรษฐกจ กบคนยากจนในรปแบบใหม

……….1.แนวคดทเนนก�รเตบโตท�งเศรษฐกจ อยางเชน 1.1 แนวคดทเนนการออม ตามแนวคดนนกเศรษฐศาสตร อยางเชน โดม�รและแฮร

รอด (Domar & Harrod ) ไดนำาเสนอเปนสมการไดวา g = s/v (g เทากบ s หารดวย v)

g = อตราการขยายตวของระบบเศรษฐกจs = อตราการออมของประเทศv = อตราสวนของทนทเพมขนตอผลผลตทเพมขนหนง

หนวย

63

ถาตองการใหอตราการขยายตวของระบบเศรษฐกจเพมสงขนจะตองเพมการออม แนวคดนเชอวาถามการออมมากขนจะทำาใหเศรษฐกจโตขน

1.2 แนวคดทเนน ปจจยภายนอกเขามาเกยวของดวย เชน -ทนจากตางประเทศ(เขามาลงทนในประเทศมากนอยแค

ไหน) -เงนตราตางประเทศ(เขามามากนอยแคไหน)-เทคโนโลย และทกษะความชำานาญจากตางประเทศ-การชวยเหลอระหวางประเทศ (ขอเสยคอ กอใหเกดการ

พงพา ทำาใหประเทศดอยพฒนาทงหลายเสยเปรยบ เนองจากประเทศใหญ ๆเขามาแสวงหาผลประโยชนในประเทศดอยพฒนาเหลานน)

-การคาและการลงทนจากตางประเทศ1.3 แนวคดทเนนระบบ เศรษฐกจ แบบ ทวภาค

(Dualism) โดยเนน-สงคมเมอง เปนสงคมทมความกาวหนาดวยระบบ

อตสาหกรรม-สงคมชนบท เปนสงคมทลาหลง เพราะเปนสงคม

เกษตรกรรม ในทสดกอใหเกดปญหาแรงงานสวนเกนมาก สงผลใหแกปญหาโดยการพฒนาเมองเพอแกปญหาแรงงานสวนเกนในชนบท โดยการพฒนาเมองใหเจรญมากๆเพอใหแรงงานสวนเกนในชนบทเขามาทำางานในเมอง ทำาใหเกดปญหาคนจนในเมอง

64

1.4 ปจจยอน ๆทมความสำาคญตอการเจรญเตบโตทาง เศรษฐกจ ไดแก

-ผประกอบการ-ทศนคต-แรงจงใจ-ปจจยดานสถาบน-ความกาวหนาทางเทคโนโลย-กลไกการทำางานของตลาด-กลไกของรฐ-การกระจายการถอครองทรพยสนตาง ๆ-โครงสรางอำานาจหรอกลมอทธพลทางการเมอง-ความเชอ คานยม วฒนธรรม ประเพณ อยางไรกตามแนวคดท 1 แนวคดทเนนการเจรญเตบโต

ทางเศรษฐกจนนไมสามารถแกปญหาความยากจนได จงเกดแนวคดท 2 ขนมา

2. แนวคดก�รพฒน�ทเนนก�รสร�งง�น แนวคดของ Michael P. Todaro ไดวพากษ

วจารณวา..-การโยกยายแรงงานสวนเกนในภาคเกษตรกรรมมา

ทำางานในภาคอตสาหกรรมอาจกอใหเกดแรงงานสวนเกนในเมอง

-การพฒนาทเนนการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจใหความสำาคญกบเทคนคทเนนในเรองของท(Capital – intensive techniques)

65

-เนนการสรางงานโดยตรง แรงงานจะไมตองอพยพเขาเมอง

แนวคดทเนนการสรางงาน เสนอวา1) เนนโครงการพฒนาดานเกษตรกรรม2) เนนการเปลยนแปลงแนวทางการลงทน -เปลยนจากการเนนวตถ มาเปน การพฒนา

ทรพยากรมนษย-เปลยนจากการพฒนาเมอง มาเปน การพฒนา

ชนบท-เปลยนจากแนวคดการพฒนาทเนนทน (Capital –

intensive) มาเนนแรงงาน(Labor – intensive)-เปลยนการผลตสนคาฟมเฟอย มาเปน การผลต

สนคาจำาเปนแตอยางไรกตามแนวคดนกยงไมสามารถแกปญหาความ

ยากจนและปญหาการกระจายรายไดไมได จงเกดแนวคดท 3 ขนมา

3. แนวคดก�รพฒน�ทเนนก�รกระจ�ยผลประโยชนจ�กก�รขย�ยตวท�งเศรษฐกจในรปแบบใหม

แนวคดของ Hollis Chenery เสนอวา...1.มงเนนใหรฐแทรกแซงดานตาง ๆดงน-ดานตลาดปจจยการผลต-ดานการเปนเจาของและการถอครองทรพยสนและปจจย

การผลต

66

-ดานมาตรการภาษและการระดมทรพยากรมาใช ดานการจดหาสนคาอปโภคบรโภคและสาธารณปการใหแก

กลมประชากรทยากจน-ดานการตลาด เชน หาตลาดสนคาให-ดานการใชเทคโนโลย เนนการใชเทคโนโลยทเหมาะสม

เพราะการใชเทคโนโลยทสงเกนไปจะมผลกระทบกบการใชแรงงาน เชน รานอาหาร มการนำาเทคโนโลยมาใช เชน ซอหนยนตเขามาทำาแทนคน สงผลคนตกงาน

แตอยางไรกตามแนวคดการกระจายผลประโยชนในรปแบบใหมจงยงไมสามารถแกไขปญหาไดจำาตองเปลยนแนวคดใหม

4. แนวคดก�รพฒน�ทเนนก�รจดห�สงจำ�เปนพนฐ�น (Basic Needs: จปฐ.) เนนความจำาเปนพนฐาน(Basic Need) ของ ILO ซงไดใหความหมายของสงจำาเปนพนฐานวาประกอบไปดวย

1). ความตองการขนตำาจำานวนหนงของครอบครวในการอปโภคบรโภค

2) บรการตาง ๆ ทจำาเปนซงรฐจดทำาสำาหรบชมชนโดยสวนรวม เชน สถานพยาบาล สถานศกษา ขอมลขาวสาร เปนตน

ในทองถนของไทยจะมวธการทำาอยางไรใหขอมลขาวสารเขาถงทองถนได ความร ความเปนจรงตาง ๆ ขอมลตาง ๆเขาถงประชาชนเพอใหประชาชนรบรขอมลทงหลาย สวนการตดสน

67

ใจ/การใชดลพนจ/การวพากษวจารณกเปนเรองของเขาเอง จะเหนวานคอจดออนของทองถนไทย

อาจารยขอบอกวาอยาเชอขอมลของจปฐ.มากนกเพราะมขอผดพลาดเกดขนไดมาก เชน อาจเกดจากความผดพลาดของตวผเกบขอมล หรอการกด Pocket PC กดขอมลผดนดเดยวการประมวลผลผดทนท สงผลใหขอมลผดพลาดทนท ดงนนการปอนขอมลเขาไปจะตองมความละเอยดและตองตรวจสอบรายละเอยดของขอมลทกขนตอนกอนทำาการวเคราะหแลวตอจากนนนำามาจดลำาดบกน เพอนำามาเปนขอมลอางองตอไป

สำานกสถตแหงชาตไดจดทำา Poll การรบรางรฐธรรมครงทผานมานนการรบรางอยท 70 % ในขณะท Exit Poll(ม.รามฯ) การรบรางอยท 60% สวนของจฬาอยท 78% ทง ๆทความเปนจรงออกมาเพยงแค 58% จะเหนวาทงสถตแหงชาตและจฬานนผดพลาดสงเพราะขนอยกบการเกบขอมล วเคราะหขอมล และการตรวจสอบ

3) สทธขนพนฐานของมนษยชน จะอยในประเทศใดกจะตองไดรบสทธในฐานะของความเปนมนษยคนหนง

สทธมนษยชนกบสทธพลเมองจะมความแตกตางกน สทธพลเมองหมายถงสทธพลเมองของประเทศหนงๆควรจะไดรบ เชนสทธในการเลอกตง แตสทธมนษยชนเปนสทธทตองไดรบการคมครองในฐานะมนษยไมวาจะอยทใดกตาม เชนการไมถกทำาราย ถาเปนผหญงไปประเทศใดกตามจะไมตองถกขมขน

68

4) การเพมรายไดและการจางงาน ผลประโยชนตกอยกบแรงงาน กลมอน ๆไมไดรบประโยชน

5) การเพมรายไดและการจางงานสนใจเทคนคการผลตมากกวาความเหมาะสมของผลผลตและความตองการของประชากรสวนใหญ จงผลตเพอสนองความตองการของคนสวนนอยทมฐานะด

6) การพฒนาแนวคดแบบเดมทำาใหสงจำาเปนพนฐานกระจายไมเทาเทยมกน

7) ถารฐเนนรายไดและการจางงานโดยไมคำานงถงความเหมาะสมของสนคาและบรการพนฐาน จะทำาใหประชากรใชจายอยางไมมประสทธภาพ เพราะความไมรและขาดขอมล

8) การพฒนาทเนนรายไดและการสรางงานใหความสำาคญแกหวหนาครอบครว ผหญงและเดกถกละเลย แตการพฒนาโดยคำานงถงสงจำาเปนพนฐานจะแยกคนเปนหลายกลม

9) การพฒนาทเนนการเพมรายไดมกไมคำานงถงสงจำาเปนพนฐานทไมใชวตถ เชน การมสวนรวม เปนตน

10) การพฒนาทเนนสงจำาเปนพนฐานเปนรปธรรมมากกวาการพฒนาทเนนความเสมอภาคดานรายไดเพราะคนสนใจการมกนมใชมากกวาความเสมอภาค และการทำาใหเกดความเสมอภาคเปนไปไดยากในทางปฏบต

5. แนวคดก�รพฒน�ทเนนก�รพฒน�ทรพย�กรมนษย

ปญหาของทรพยากรมนษย ไดแก

69

1.การวางงาน2.การทำางานไมเตมทหรอการใชแรงงานอยางไมม

ประสทธภาพแรงงานแฝง เชน อาจารยสงใหนกศกษาทำารายงานกลม

ละ 20 คน จำานวน 10 หนา แตในความเปนจรงรายงานเลมนทำาเพยงคนเดยว 10 หนา สวนทเหลออก 19 คนคอแรงงานแฝง สงผลใหเกดการสญเสยผลผลตอยางมาก

3.การทำางานตำากวาระดบ เชนจบปรญญาโทแตทำางานในระดบทใชความรเยงแคม.6/ปรญญาตร เชน อ.ประชยจบจากเมองนอกแลวมาทำางานในสำานกงานตำารวจแหงชาต โดยไมไดใชความรทเรยนมา ตอมาจงหนมาเปนอาจารยทสถาบนนดาและลงเลนการเมองในทสด

4.การขาดแคลนแรงงานทมทกษะและความชำานาญ เชน รฐบาลทกำาลงจะหมดวาระนจะเหนวาทำางานด แตขาดบคคลากรผชำานาญดานตาง ๆ

5.การเคลอนยายแรงงาน6.ภาวะอตราการเจรญพนธสง7.ภาวะทโภชนาการ8.สขอานามยไมด9.การขาดแคลนทอยอาศย10.การพฒนาตนเอง การพฒนาองคการ และการพฒนา

สงคม

70

จากปญหาเหลานนกเศรษฐศาสตรพยายามแกปญหา ซงในชวงแรกจะใหความสำาคญกบการลงทนในตวมนษยวาจะทำาอยางไรใหเกดประโยชนในตวมนษยมากทสด หรอเกดรายไดมากทสดเทาทจะทำาได (จากปญหาดงกลาวนนกศกษาสามารถนำาไปศกษาในเชงของการทำาวจยการศกษาอสระไดทงหมด โดยโยงเขากบการศกษา การบรหาร กฎหมาย )แนวค ดและทฤษฎการพฒนาทรพยากรมน ษยเชงเ ศ ร ษ ฐ ศ า ส ต ร ไดแก

1.ทฤษฎทนมนษย (Human Capital Theory) 2. ทฤษฎตลาดแรงงาน (Labor Market Theory)3. ทฤษฎแนวเศรษฐศาสตรครวเรอนใหม (New

Household Economics หรอ NHE)4.แนวคดทใชกลยทธตานความยากจน (Anti-Poverty

Strategy)5.แนวคดของกลมมารกซส (Marxist Theory)*หมายเหต...นกศกษาตองตอบทฤษฎทง 5 ทฤษฎนใหได

ทงหมด โจทย คอ ทฤษฎเหลานอธบายการพฒนาทรพยากรมนษยอยางไรบาง นกศกษาตองตอบใหได ปดตำาราตอบใหได………

1.ทฤษฎทนมนษย (Human Capital Theory) -“ ทน หมายถง พลงสบทอดสนคาของผผลต“-การสรางทนมนษย (Human Capital Formation)

เปนกระบวนการเปลยนแปลงคณภาพหรอพลงการผลตของ

71

แรงงานมนษย เปนผลจากการใหการศกษาอยางเปนทางการ การฝกอบรมเกยวกบงาน สขภาพของมนษย และการอพยพแรงงาน

การลงทนในตวมนษยทำาไดใน 4 ดานหลกคอ1.การศกษา (Education) 2.การฝกอบรม (Training) 3.การรกษาสขภาพอนามย (Health)4. การอพยพ (Immigration) ตามแนวคดนเชอวาการลงทนในทนมนษยทง 4 ดานนจะ

ทำาใหมนษยมรายไดเพมขน เมอมรายไดเพมขนสงทตามมาคอการเตบโตทางเศรษฐกจ ดงรป

ก�รดแลสขภ�พของมนษย กเปนสงสำาคญ เพราะถาสขภาพไมแขงแรงกจะสงผลกระทบดานอน ๆตามมา เชน ไมสบายกมาเรยนหนงสอไมได

ก�รอพยพ (Migration) เกยวของกบการลงทนในมนษยคอ การอพยพจากทหนงไปสอกทหนงจะตองไดประโยชนเพมมากขน ไมใชอพยพไปแลวแยลง ในการอพยพจะตอง

72

การศกษา

การอพยพ

สขภาพ

การฝก การลงทนใน

รายไดสงขน

การเจรญเตบโตทาง

พจารณาถงปจจยสองตวคอ Costs and Benefits (ตนทนและผลตอบแทน)

1. ตนทน (Costs : C) ไดแก-การเดนทาง -คาขนยาย -คาใชจายในการหางาน-คาเสยโอกาสหรอคาเสยเวลาในการเดนทางและหางาน

อยางการทนกศกษาทเปนนกธรกจมาเรยนปรญญาโทกมคาเสยโอกาสดวยเชนกน เพราะบางคนแทนทจะตองไปหาลกคาแตตองใชเวลานนมาเรยนหนงสอ ทำาใหเสยโอกาสตรงนนไป

2. ผลตอบแทน (Benefits : B) ไดแก-รายได-ประสบการณ-ความรความสามารถ ตวแปรทมความสมพนธกบการอพยพ ไดแก1.อาย - คนทมอายมากขนการอพยพจะนอยลง 2. การแตงงาน - คนทแตงงานแลวจะอพยพนอยกวาคน

โสด3. ระดบการศกษา - คนทเรยนสงจะมโอกาสอพยพ

มากกวาคนทเรยนนอย4. ระยะทางทตองยาย - ถาอยหางไกลจากปลายทางมาก

โอกาสทจะอพยพจะมนอยกวา

73

5. การวางงานของหวหนาครอบครว - ถาหวหนาครอบครววางงานมแนวโนมจะอพยพไดสง

6. การมทอยอาศยเปนของตนเอง - คนทมบานเปนของตนเองแลวจะไมอยากอพยพ

แนวคดเรองทนมนษยของ Proctor Thomson (พรอกเตอร ธอมสน) เสนอวา การลงทนเพอใหเกดรายไดตลอดชวต (Lifetime Income Earnings) ขนอยกบปจจยตาง ๆ ดงตอไปน

1. ความรความสามารถ (Knowledge) คนยงมความรมากกยงทำาใหมรายไดมากขน

2. ประสบการณ (Experience) คนทมประสบการณมากเพมขนเรอย ๆ เวลาไปกยงทำาใหมรายไดเพมมากขน

3. พลงความเขมแขงของรางกาย (Strength) หมายถง สขภาพด มโอกาสเพมรายไดสง

4. ความกาวหนาในอาชพ (Progress in Career) รายไดเพมขน ๆได เชน การมาเรยนหนงสอเพอหาชองทางใหเกดความกาวหนาในอาชพ

5. ความกาวหนาเศรษฐกจและสงคมของประเทศ (Socio – economic Growth) ถาเศรษฐกจของประเทศโดยรวมตกตำา สงคมมปญหา สงผลใหประชาชนกไมมรายไดตามมา

2. ทฤษฎตล�ดแรงง�น (Labor Market Theory) มองวา การจะพฒนาใหคนมความรความสามารถ

74

ประสบการณแตเพยงอยางเดยวนนไมเพยงพอ เพราะถาคนมความรความสามารถกจรงแตตลาดไมตองการกไมมประโยชน

คำาศพททเกยวของ กบตลาดแรงงาน คอ 2.1 อปสงคด�นแรงง�น (Labor Demand) คอ

ความตองการแรงงานประเภทนน ๆในตลาด เชน แพทย ตำารวจ พยาบาล เปนตน

2.2 อปท�นด�นแรงง�น (Labor Supply) หมายถง กำาลงคน/แรงงานนน ๆทมอย

ตวอยางเชน …-ในตลาดตองการหมอ 50 คน (Labor Demand ) แต

มหมอเพยง 20 คนเทานน (Labor Supply )-ในตลาดตองการครทวประเทศ 10,000 คน(Labor

Demand ) แตมครจรง ๆอยเพยงแค 5,000 คน(Labor Supply)

ดงนนจงมการเปรยบเทยบวา สถานการณทอาจเกดขนได คอ

1. ถา Labor Demand = Labor Supply (อปสงค = อปทาน) แรงงานจะพอดไมมแรงงานเหลอ เรยกวาไมมแรงงานสวนเกน ทำาใหเกดดลยภาพในอตราคาจางแรงงาน

=

75

อปสงคแรงงาน

อปทานแรงงาน

ไมมแรงงาน

คาจางมดลยภา

2. ถา Labor Demand นอยกวา Labor Supply (อปสงคนอยกวาอปทาน) แรงงานจะลนตลาดเรยกวาเกดแรงงานสวนเกน (Labor Surplus) สงผลใหอตราคาจางตำา เชน ตลาดตองการแพทย 5,000 คน แตจรง ๆแลวมแพทยอย 10,000 คน ผลคอแพทยเหลอ

3. ถา Labor Demand มากกวา Labor Supply (อปสงคมากกวาอปทาน) เกดการขาดแคลนแรงงาน (Labor Shortage) สงผลใหอตราคาจางสงขน แรงงานมอำานาจการตอรอง

3. ทฤษฎแนวเศรษฐศ�สตรครวเรอนใหม (New Household Economics หรอ NHE) ใหความสำาคญโดยเนนปจจยครวเรอน ไดแก

3.1 ผลตอบแทนในทางสงคมวทยาและจตวทยา3.2 คาของเวลา เปนเวลาทสามและภรรยาตองสญเสย

ไป การผลตสนคาและบรการในครวเรอน จะใหความสำาคญ

เกยวกบ...- จำานวนบตร มองวาบตรเปนสนคา/ผลผลตในครวเรอน

76

อปสงคแรงงาน

อปทานแรงงาน

มแรงงาน

อตราคาจางตำา

อปสงคแรงงาน

อปทานแรงงาน

ขาดแคลน

อตราคาจางสง

- คณภาพบตร- ความพอใจอน ๆทครวเรอนไดรบ แนวคดนสามารถนำามาวเคราะหวาเมอมลกขนมาในครว

เรอน (ถามองในแงของ Cost & Benefits) ทำาใหสญเสยไปคอ

1. เวลาของสาม 2. เวลาของภรรยา ยงตองเสยเวลามากกวาสามเพราะจะ

ทำางานไมไดเทาเดม 3. เวลาในการหาสนคาทซอไดในทองตลาดเขาบานเพอ

เลยงทงสามและลก ดงภาพ

การทผลตบตรเพมขนสามกตองใชเวลาและภรรยากตองใชเวลา ถามลกหลายคนกตองใชเวลามากขน เชนเวลาตงทอง เวลาในการเลยงด และยงตองลงทนในเรองการเรยนของบตร ดงนนเวลาของสามและภรรยาจะทมไปทการดแลลก

นอกจากนยงเกยวกบคณภาพของบตรทตองใชเวลาในการอบรม สงสอน และการจะเลยงดลก สามและภรรยาจะตอง

77

เวลาของภรรย

การหาสนคาทซอไดในทองตลาด

เวลาของสาม

การผลตสนคาและบรการในครวเรอน-จำานวนบตร-คณภาพของบตร

ไปซอสนคาในตลาดเพอเลยงคนในครอบครวตรงนกจะเสยเวลาทงสน และจากการวจยพบวาภรรยาจะเสยเวลาในการดแลบตรและการซอสนคามากกวาสามหลายเทา เพราะฉะนนการจะมลกคนหนงตองคำานวณถงการเสยเวลาในทงสามดานนดวย มองวาคมหรอไมคม

Harvey Leibenstein (ฮารวย ไลเบนสไตน) เสนอวาความตองการมบตรคนท n ของมนษยจะตองพจารณาจากอรรถประโยชน (Utilities: UN) กบสงทไมพงประสงค (Disutilities: DN)

อรรถประโยชน (Utilities = Un) ไดแก 1. อรรถประโยชนทได เชยชมบตร (Consumption

Utility) เชน มบตรนารก2. อรรถประโยชนทไดจากการหารายไดของบตร (Work

or Income Utility) เชน เมอลกมรายไดแลวแบงใหพอแมบาง

3. อรรถประโยชนทจะไดจากบตรในดานความมนคงของชวตยามชรา (Security Utility) หวงวาใหลกมาเลยงดยามชรา

สงทไมพงประสงค (Disutilities = Dn) ไดแก 1. ตนทนหรอคาใชจายโดยตรง (Direct Cost) ไดแก -คาอาหาร (Feeding)-คาทพกอาศย (Housing) -คาเสอผา (Clothing)-คาใชจายในการศกษา (Schooling)

78

2. ตนทนหรอคาใชจายทางออม (Indirect Cost) ไดแก รายไดทมารดาบดาควรไดแลวไมไดเมอมบตรคนตอ ๆ มา (Opportunity foregone)

ถาเปรยบเทยบกนแลวอรรถประโยชน(UN)มากกวาสงทไมพงประสงค(DN) คน ๆ นนจะตดสนใจมบตรคนท n แตถาอรรถประโยชน(UN)นอยกวาสงทไมพงประสงค(DN) คน ๆนนกจะไมมลกคนท n

*นโยบายคมกำาเนดในประเทศไทยประสบความสำาเรจ แตลมเหลวในประเทศอนเดยเพราะคนอนเดยนยมมลกมาก เกดจากความเชอวาลกทเกดมานนเปนเจตนารมณของพระผเปนเจา ดงนนถาไปคมกำาเนดกเทากบวาเปนการขดขวางเจตนารมณของพระผเปนเจาจะบาป รวมทงความเชอวาววคอพาหนะของพระผเปนเจา จงใหการเคารพวว(มลววดวย) และเชอวางคอเทพเจา

ในขณะทประเทศสงคโปรมนโยบายใหประชาชนมลกมาก ๆแตประชาชนกลบไมยอมมลก เพราะคนสงคโปรสวนใหญเปนคนจนททำาธรกจ มองวาถามลกมากทำาใหเสยเวลา มคาเสยโอกาสเกดขน สญเสยรายได และพบวาผหญงสงคโปรทมการศกษาสงจะมลกนอยหรอไมนยมมลก

4.แนวคดทใชกลยทธต�นคว�มย�กจน (Anti-Poverty Strategy)

แนวคดนจะเนนเรองการนำางบประมาณ รายไดตาง ๆมาใชในการจดทำาโครงการเพอแกไขปญหาความยากจน สวนใหญ

79

เปนโครงการทรฐจดทำาขน เชน โครงการกองทนหมบาน แนวคดกลยทธตานความยากจนมจดเนนสำาคญคอ

1. เนนการจดหางานทใหรายไดเพยงพอแกคนทำางาน 2. เนนการสงเสรมคณภาพของทนมนษยเพอใหมผลต

ภาพมากขน 5.แนวคดของม�รกซสต Marxist Theory) กลมมารกซสตไมเหนดวยกบแนวคดทเนนการสรางงาน

หรอวางแผนกลยทธตาง ๆทรฐบาลทำามา เพราะกลมมารกซสตอธบายวา ในสงคมจะมชนชนกรรมาชพและชนชนนายทน

-ชนชนนายทน มทนมาก มโอกาสขยายกจการไดมาก มรายไดสวนเกนมาก ทำาใหสามารถหาเงนไดเรอย ๆ

-กลมชนชนกรรมาชพ มทนนอย ไมสามารถขยายกจการ ไมสามารถหาเงนไดเรอย ๆดงนนทำาใหเกดชองวางระหวางชนชนนายทนกบชนชน

กรรมาชพสง เปนเหตใหชนชนกรรมาชพไมพอใจชนชนนายทน พยายามโคนลมชนชนนายทนเพอทำาใหเกดความเสมอภาค กอใหเกดสงคมคอมมวนสต

กลมมารกซสตมองวาโครงการตาง ๆทรฐจดทำาขนมานนสวนใหญเปนผลประโยชนกบชนชนนายทนทงสน เนองจากนกการเมอง/รฐบาลทเขามาบรหารประเทศสวนใหญมนายทนหนนหลงทงสนหรอไมกตวเองเปนนายทนเอง ฉะนนเงนสนบสนนตาง ๆนสนบสนนใหออกโครงการตาง ๆเพอประโยชนของชนชนนายทน เปนโครงการทคนรวยคดไมใชคนจนคด

80

ทำาใหโครงการตาง ๆทออกมาสอดคลองกบความตองการของคนรวย(นายทนทอยเบองหลง) ไมไดตอบสนองคนหมมาก(คนจน)

แนวคดของมารกซสต ชใหเหนวา ... 1.การพฒนาทรพยากรมนษยจะตองคำานงถงปจจย

ทางการเมองและเศรษฐกจไปพรอม ๆ กน2.แนวคดทใชกลยทธความยากจนนนมขอจำากดคอจด

ออนทางการเมองของคนจน(คอขาดอำานาจตอรอง ตอรองไมเปน ไมมความร) และผทจดทำาโครงการพฒนาทรพยากรมนษยกคอกลมคนรวย

นคอแนวคดทางดานเศรษฐศาสตรทเกยวของกบการพฒนาทรพยากรมนษยทง 5 แนวคดทฤษฎ เวลานกศกษาวเคราะหปญหาตางๆในสงคมไทยเราตองดวาปญหานนเกดจากอะไรจากนนกศกษาทฤษฎแนวคดวาแนวคดอะไรทจะชวยในการวเคราะหสงคมไทย

……………. Quiz 1.- ใหวเคราะหวาผลการเลอกตงวนท 23

ธนวาคม 2550 สะทอนใหเหนถงปญหาทรพยากรมนษยอยางไรบาง ทงในดานนกการเมองและดานประชาชนผมสทธเลอกตง

*************************************คำ�บรรย�ยวช� PS 707 ก�รพฒน�ทรพย�กร

มนษย

81

Human Resource Developmentศ.ดร.อรสธรรม พรหมมะ วนท 29 ธนว�คม

พ.ศ. 2550 ภ�คบ�ย

2. แนวคดก�รพฒน�ทรพย�กรมนษยเชงมนษยนยม (Humanism)

ความสมพนธระหว า ง การพฒนาทรพยากรมนษย การพฒนา มนษย และการพฒนาสงคม

-การพฒนาทรพยากรมนษย (Human Resource Development: HRD) เปนแนวคดเชงเศรษฐศาสตรทเนนการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ โดยมองมนษยเปนปจจยการผลต มเปาหมายอยทรายได * HRD จะพดในวงแคบเฉพาะในวงเศรษฐศาสตรเทานน(วงกลมรปในสด)

-การพฒนามนษย (Human Development: HD) เปนแนวคดมนษยนยม ใหความสำาคญกบความเปนมนษย เนน

82

Societal Development

Human Resource Development (HRD)

Human Development: (HD)

Humanistic

Economic

เกยรตภม ศกดศร และมการคณคาในตวของมนษยเอง แนวคดนเชอวามนษยสามารถทำาอะไรเองได คดเองได * HD จะพดในวงกวางขนมาหนอย(วงกลมรปท 2)

จะเหนวาทงการพฒนาทรพยากรมนษย (Human Resource Development: HRD) และการพฒนามนษย (Human Development: HD) ตางเกยวของกบเรองของการพฒนาสงคม(Societal Development : SD ) ทงสน *SD นนเปนวงกวาง (รปวงกลมนอกสด)

ความแตกตางของคำาวา Social Development กบ คำาวา Societal Development

คำาทงสองคำานภาษาไทยแปลวา “การพฒนาสงคม” เหมอนกน แตภาษาองกฤษนนเขยนตางกน คอ Social กบ Society ถาพจารณาจากการวเคราะหทางสงคมวทยากลาววาคนตงแตสองคนขนไปจะมาปฏสมพนธกนหรอมเปาหมายรวมกนเปนกลม(Group) และกลมหลาย ๆ กลมมารวมกนเปนองคการ (Organization) องคกรหลาย ๆ องคการรวมกนเปนสถาบน (Institution) สถาบนหลาย ๆ สถาบนรวมกนเปนชมชน (Community) ชมชนหลายๆชมชนกจะเกดสงคม (Society) ขนมา ซงในทกขนๆถอวาเปน Social ทงสน

สงคม (Society)

ชมชน (Community)

สถาบน (Institution)

83

องคการ (Organization)

กลม (Group)

-การพฒนาสงคมทใชคำาวา Social Development จะหมายถงการพฒนาระดบใดกได ( ระดบกลม องคการ สถาบน ชมชน สงคม )

-สวนการพฒนาในระดบสงคมทใชคำาวา S ocietal Development จะหมายถงการพฒนาในระดบใหญหรอระดบ ประเทศ (Society) เชน การพฒนาสงคมไทย(Thai Societal Development) ซงประกอบไปดวยการพฒนาทรพยากรมนษยซงเปนเรองของเศรษฐศาสตรและการพฒนามนษยซงเปนเรองของมนษยนยม

แตอยางไรกตาม Societal Development กถอเปนสวนหนงของ Social Development

มนษยนยม (Humanism) หม�ยถง1.ระบบความเชอมนในเรองความตองการของมนษย

พยายามแสวงหาวธการทมเหตผลมากกวาวธการทางเทววทยาในการแกปญหามนษย

2.การศกษาเกยวกบมนษยชาตและกจของมนษย (ตรงขามกบวชาดานเทววทยา) จะไมพดถงเทพองคใด ไมพงพระผเปนเจา

84

แนวคดมนษยนยมเนนวธการแกปญหาทเกดจากความสามารถของมนษย เพราะเชอวามนษยมความสามารถทจะแกได คดเองทำาเองได มนษยสามารถทำาอะไรไดดวยตวเอง โดยใหความสำาคญทตวคนแลวพฒนาคนเพอคน หมายความวา พฒนาตวบคคลดานตาง ๆเพอตวของคน ๆนนเองหรอเพอตวเอง และมความเชอวาเมอพฒนาตวบคคลแลวจะทำาใหสงคม ชมชนดขน (มองจากจดเลกไปสจดใหญ)

แนวคดตะวนออกจะมองการพฒนาจากจดเลกไปสจดใหญ แตแนวคดตะวนตกมองวาตองพฒนาระบบกอนแลวคนจะพฒนาตามระบบไปเองเพราะมความเชอวาถาระบบด คนในระบบกจะดตามระบบเอง

มนษยธรรมนยม (Humanitarianism) หม�ยถง ระบบความเชอทเกยวของกบการปรบปรงชวตของมนษยชาตและการลดความทกข เชน การปฏรปสงคม

การพฒนามนษยจะมเรองทางศาสนาเขามาอทธพล ในเชงพทธศาสนากมหลกคณธรรมทางศาสนามากมายทสามารถนำามาใชไดในการพฒนาคน การบรหาร เชน พรหมวหาร 4

พรหมวห�ร 4 ไดแก เมตต� คอ ความปรารถนาอยากใหคนอนเปนสข กรณ� คอ ความอยากชวยใหคนอนพนทกข เขาไปชวยแก

ปญหาให มตต� หมายถง พลอยยนดเมอคนอนไดด (ตองยนด

ดวยความจรงใจ)

85

อเบกข� คอ การรจกวางใจใหเปนกลาง นกบรหาร เชน ปญหาตาง ๆไมสามารถแกไดในทกๆเรอง แตตองทำาใหดทสดเทาททำาได ถารวาตอนนยงทำาไมไดตองรจกปลอยวาง แตเปนการปฏบตทยากมาก ตองใชเวลา

ฉะนนคณธรรมทางศาสนาไมวาจะเปนศาสนาใดกตามทกคนสามารถศกษาทำาความเขาใจได โดยตงอยบนหลกของเหตผลและความเขาใจ เชน ชาวมสลมถอศลอด คนทนบถอศาสนาพทธบางคนมองวาเปนการทรมานตวเอง ทำาไปทำาไม แตจรง ๆแลวการถอศลอดเปนการฝกใหรจกความทรมานจากการหวโหยและจะเขาใจความรสกของคนจนทไมมอะไรกน คนทพอมรายไดตองบรจาคซะกาตแกคนยากคนจน เงนกองทนซะกาตนจะกำาหนดไวชดเจนวาสามารถนำาไปชวยใครไดบาง หรอแมกระทงการไปประกอบพธฮจน ในทางหลกการตองการใหคนมสลมไปทวทกมมของโลกทมมสลมดวยกน โดยไมถอชนวรรณะ

โครงก�รสรรโวทยในศรลงก� ประกอบดวย1.ปรโสทย พยามทจะปลกปจเจกชนใหตนขนเพอใหรและ

เขาใจกอน2.คาโมทย หมบานทงหมบานตนขนมาดวย หมายความ

วา มคนรและเขาใจดทงหมบาน3.เมโสทย ประเทศชาตตน4.สรรโวทย โลกตน

86

โครงการนเปนการนำาหลกทางพทธศาสนามาใช โดยการพฒนาทตวคนกอนทละคน แลวพฒนาหมบาน/ชมชนไดกจะพฒนาประเทศ และโลกไดตอไป(มองจากเลกไปใหญ)

แนวคดของ E.F.Schumacher (ชม�รกเกอร) เปนนกเศรษฐศาสตรทนำาคำาสอนทางพทธศาสนามาใชในการพฒนา หลกคำาสอนทนำามาใช คอ

1.ความเรยบงาย อยอยางเรยบงาย 2.อหงสา ไมเบยดเบยนกนแนวคดของชมารกเกอรกลาววา ความเรยบงายกบ“

อหงสามความเกยวของกนอยางใกลชดโดยประจกษชด รปแบบของการบรโภคทดเลศซงกอใหเกดความพอใจแกมนษยอยางมากโดยการบรโภคแตเพยงนอยนนชวยใหมนษยสามารถมชวตอยไดโดย...ไมมความกดดนและความเครยดมากนก และชวยใหมนษยปฏบตตามธรรมเบองหลงพระพทธเจาทวา พง“ละเวนความชว พงทำาความด ไดโดยเหตนทรพยากรมนษยทาง”กายภาพมอยโดยจำากดทกแหงหน หากมนษยหาทางสนองความตองการแหงตนดวยการใชทรพยากรอยางพอเหมาะพอควร ยอมเปนทประจกษชดวาจกทำาใหไมตองแยงชงกบผอนมากมายเหมอนกบกรณทมนษยตองพงพาการใชทรพยากรมนษยในอตราสง “

ตามหลกศาสนาอสลามผชายสามารถมภรรยาไดถง 4 คน แตมหลกปฏบตวาการมภรรยาคนท 2,3,4 จะตองขออนญาต

87

ภรรยาคนแรกกอนวาอนญาตหรอไม และจะตองเลยงดภรรยาทง 4 คนอยางเทาเทยมกนทงหมด

แนวคด ส. ศวรกษ กล�วว�1.ในฐานะทเราเปนนกพฒนา เราจะตองพรอมทจะยอมรบ

ผด การพฒนาของเราตองเปลยนแปลงตลอดเวลา เปลยนเพอประโยชนของมนษย ไมใชเพอประโยชนของตวราเอง

2.ตองรจกสงคม วเคราะหสงคม เขาใจปญหาสงคม3.รจกประยกตธรรมะมาใชเพอพฒนาสงคมอยางสมสมย

และนำาสมยแนวคดของพระตช นท ฮนห (พระเวยดนาม) ไดนำาแนว

ความคดทางพทธศาสนามาในการพฒนา โดยเนนหลกดงตอไปน

1.วนยรวมกน 2.แบงปนทอยอาศย3.สมานทศนะทตางกนเขาหากน4.ปองกนการทะเลาะเบาะแวง โดยใชคำาทมความเมตตารก

ใครตอกน 5.ครองทรพยสมบตรวมกน มสมบตเปนของตนเทาท

จำาเปนตองใช ทเหลอเปนของสวนรวมในทางพทธศาสนามองวาปญหาตาง ๆทเกดขนเรมตนมา

จากอกศลจต อกศลจต (อยในใจ) ไดแก-ความโลภ อยากไดมาก

88

-ความโกรธ เมอไมไดกโกรธ -ความหลง เพราะไมรจรงอกศลกรรม (ก�รกระทำ�)ไดแก -การฆา-การลกทรพย-การประพฤตผดทางเพศ-การประพฤตผดทางวาจา-การตดสราหรอของมนเมา รวมทงยาเสพตด-การเทยวกลางคนเปนนจ-การดการละครเปนนจ-การตดการพนน-การคบคนชวเปนมตร-การเกยจครานในการทำางาน*ในทางศาสนาอสลามสอนวาในใจคนเรามอำานาจตอส 2

อยาง คอ อำานาจฝายไชฎอน(นาจทางชวราย) และอำานาจฝายมาลยกะ(อำานาจในทางด)

ศ�สน�พทธมค�ถ�หวใจเศรษฐ ว� อ อ� กะ สะ“ ” ซงมาจาก

อ : อฏฐานสมปทา แปลวา ขยนหาทรพยอา : อารกขสมปทา แปลวา รจกรกษาทรพยซงเปนสงท

ตวเองหามาไว

89

กะ : กลยาณมตตา แปลวา คบเพอนด หมายรวมถงสามและภรรยาดวย เพราะบางคนทำางานหาเงนไดมากแตเพอนหรอคครองผลาญเสยหมด

สะ : สมชวตา แปลวา ใชชวตอยางเหมาะสม ไมใชเกนตวแตใชชวตอยางพอควรแกอตภาพ

หลายคนเขาใจผดคดวาศาสนาพทธสอนใหสนโดษเปนการตอตานการพฒนาเศรษฐกจ ทำาใหเศรษฐกจประเทศไทยไมเจรญ จรง ๆ แลวศาสนาพทธไมไดตอตานการมวตถ แตสอนใหรจกใชวตถใหเหมาะสมกบสภาพความเปนจรง ไมทำาลายสงแวดลอม

แนวคดทางพทธศาสนามมากมายทสอนทงการพฒนาเศรษฐกจ สงคม การเมอง การบรหาร เชน หลกเศรษฐกจพอเพยง แมกระทงโรคภยไขเจบหรอตำารบยากมสอนเอาไวในพระไตรปฎก เชน สมนไพร การผาตด สวนศาสนาครสตจะมการปาฏหารย ซงเปนการเพงกระแสจต

-คมภรอลกรอานมการสอนเรองปฏสนธ รวมทงมทฤษฎของชารล ดารวน

-ศาสนาฮนด จะสอนเรองอะตอม คนอนเดยจะสอนในเรองของหลกประชาธปไตย ใหความสำาคญกบการปกครองทองถน เรยกวา คายาต มากกวาในการปกครองในระดบชาต

จะเหนวาหลาย ๆศาสนาจะมหลกคำาสอนทเกยวของกบการปฏบตในโลก/ในชวตประจำาวน แตอาจมชอเรยกตางกน แต

90

เนอหาสาระ/แกนสาระสอนหลกในการดำารงชวตทไมใหเกดความเปนจรงแลวทำาใหเกดความเดอดรอน

ดงนนการพฒนาทรพยากรมนษยในแนวมนษยนยม เปนการพฒนาทใหความสำาคญกบตวบคคล (เปาหมายของการพฒนาจะอยทคน) เพอใหคนไดพฒนา และพฒนาสงแวดลอมทเกยวกบคนใหสอดคลองกบสภาพความเปนจรง สามารถนำาไปใชประโยชนได ซงตางจากแนวคดเชงเศรษฐศาสตรทพฒนาคนเพอใหไปสเศรษฐกจทด (เปาหมายของการพฒนาอยทเศรษฐกจทด)

แผนพฒนาแหงชาตของไทยตงแตแผนฯ 1-7 เนนการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ และมองวาเปนการพฒนาทเดนไมถกทาง จนกระทงการพฒนาประเทศเดนทางมาถงแผนฯ 8 คอใหคนเปนศนยกลางในการพฒนา ตอมากไดพยายามเนนเรองคนในแผนฯ 9,10 โดยใหหลกเศรษฐกจพงตนเอง เศรษฐกจพอเพยงเขามาเปนหลกในการพฒนา

สรป...การพฒนาทรพยากรมนษยในแนวมนษยนยมกบแนวเศรษฐศาสตรตางกนทเปาหมาย หมายความวา เปาหมายของการพฒนาทรพยากรมนษยนยม เนนเกยตภมของมนษย ศกดศรของมนษย พฒนาคนเพอใหเกดการพฒนาทตวคนอยางแทจรง รวมทงมหลกศาสนาเขามาเกยวของดวย ในขณะทเปาหมายของการพฒนาทรพยากรแนวเศรษฐศาสตร คอ การพฒนาคนเพอใหเกดการเศรษฐกจเจรญเตบโต..........

3. แนวคดเชงรฐประศ�สนศ�สตร

91

เปนแนวคดทเนนการบรหารจดการทรพยากรมนษย(Human Resource Management : HRM ) เราสามารถมอง HRD ไดทงในระดบมหภาคและระดบจลภาค คอ

-ถาเรามองการบรหารจดการทรพยากรมนษย(HRM)ในระดบมหภาค(macro)หรอระดบประเทศ การบรหารทรพยากรมนษยถอวาเปนกลไกททำาใหเกด HRD ได (HRM เปนกลไกทำาใหเกด HRD )

แตถาเรามอง HRM ในระดบจลภาค(micro) HRD จะกลายเปนสวนหนงของ HRM (HRD เปนสวนหนงของ

HRM ) เพราะในกระบวนการบรหารจดการจะมขนตอนหนงทเรยกวา ขนตอนการพฒนา การฝกอบรม ซงเปนเรองของ HRD

แนวคดเชงรฐประศาสนศาสตรในการเรยนในสปดาหนอาจารยจะเนนเฉพาะแนวคดแนวคดในเชงกลยทธในการพฒนาทรพยากรมนษย

แนวคดในเชงกลยทธในก�รพฒน�ทรพย�กรมนษย แนวคดเรองการวางแผนเชงกลยทธ (Strategic

Planning) มาจากแนวคดทางธรกจ การทำาความเขาใจกบแนวคดและการวางแผนเชงกลยทธจะตองเขาใจคำาศพทสำาคญ คอวสยทศน ภารกจ ประเดนสาระ/เปาประสงค และแผนปฏบตการเชงกลยทธ

1.วสยทศน (Vision) หมายถง ภาพลกษณทเรามองตวเอง/เปนภาพทเกยวของกบตนเอง (Self Image) เปนสงทเรา

92

อยากเหนในอนาคตของธรกจ สงทเราอยากใหองคการเปนในอนาคต ฉะนนเราจะตองสรางวสยทศนขนมาเสยกอน เชน อยากให อบต. ของเรามภาพลกษณอยางไรในอนาคต

2.ภ�รกจ (Mission) คอ สงทองคการสามารถทำาไดเพอใหบรรลวสยทศน ดวาองคการทำาอะไรไดบางเพอใหบรรลวสยทศนทตงไว และตองตอบคำาถามใหไดวาทำาไมองคการนน ๆ จงมอยและควรทำาอะไร เชน ทำาไมตองม อบต. ทำาไมตองมมหาวทยาลยในภมภาค ทำาไมตองมโรงพยาบาลชมชน มความสำาคญอยางไร ถาเราตอบคำาถามนไมไดองคการนนกตองถกยบไป

3.เป�ประสงคหลก (Major Goals) หมายถง การระบสงทองคการมงหวงใหสำาเรจในระยะกลางและระยะยาว วสยทศนเปนภาพใหญทเราอยากจะใหเปนแตเปาประสงคหลกเปนการกำาหนดวาในระยะ 1 ป, 3 ป, 5 ป ตองการใหเกดอะไรขน อาจไมใชวสยทศนเตมรปแบบแตเปนสงทมงหวงใหเกดในระยะกลางและระยะยาว

แนวคดเชงยทธศ�สตร (Strategy) เปนแนวคดทมาจากการวางแผนการทำาสงครามเพอทำาลายศตร เอาชนะสงคราม ตอมาภาคธรกจนำาแนวคดทางทหารไปใชทางธรกจอกทหนงกลาวคอการทำาธรกจตองมคแขงจงตองเอาชนะกนใหได โดยตองมยทธศาสตรเพอเอาชนะซงกนและกน เชน โตโยตาแขงกบอซซ ฯลฯ ตอมามการนำามาใชในระบบราชการ จงมการนำาคำาวา ทำาสงคราม มาใช เชน ทำาสงครามกบความ“ ”ยากจน ทำาสงครามกบยาเสพตด แตจะเหนวาเกดปญหา

93

มากมายตามมาเพราะเดมระบบราชการทำาเพอคนอน เพอสาธารณะ เพอสวนรวม จะไมมการแขงขน

4.ก�รคดในเชงกลยทธ (Strategic Thinking) มลกษณะสำาคญ 3 ประการคอ

1. Overstanding หมายถง การมองอะไรในภาพกวางหรอภาพใหญ (Big Picture) อยางมองในจดเลก ๆ หรอแยกสวนจะทำาใหดภาพไมออก

2. Competition เขาใจเรองการแขงขน ตองรวากำาลงแขงหรอตอสกบใคร จงจะสามารถแขงขนได

3. Realistic Vision จะตองมวสยทศนทเปนไปไดหรอเปนจรงได ไมใชมวสยทศนทเลอนลอยเลศหรเกนความเปนจรงหรอขดกบธรรมชาต เชน การลดชองวางระหวางคนจนกบคนรวย

การคดเชงกลยทธจะเกดขนไดตองขนอยกบสมอง สมองของมนษยจะแบงออกเปน 2 ซกและมความสามารถตางกน

สมองซกซ�ย (Left Brain) จะมความสามารถในดานตาง ๆ ดงน

1. ความสามารถในการลำาดบเหตการณเปนเสนตรง เปนลำาดบ/ขนตอน (Linear Sequential)

2. ความสามารถในการคดวเคราะหอยางมเหตผล (Rational Analytical)

3. ความสามารถในการใชภาษา (Verbal)

94

4. ความสามารถในการประยกตทฤษฎกบปรากฏการณทเฉพาะเจาะจงได (Deduction)

5. ความสามารถในเชงปรมาณ (Quantitative) สมองซกขว� (Right Brain) มความ

สามารถในดานตาง ๆ ดงน 1. การมองอะไรทกระจายออกไป ไมใชการมอง

อะไรเปนเสนตรง 2. มความสามารถพเศษในการรบรสงตางๆ เชน

มลางสงหรณหรอญาณหยงร 3. มความสามารถในการสรางความอดทน (Gut

Feeling) 4. ความสามารถในการมองอะไรเปนภาพรวม

(Holistic) 5. ความสามารถในการคำานวณ 6. ความสามารถในการสรปประเดนยอย ๆ ใหเปน

ภาพรวมได หรอมความสามารถในเชง Induction สรปว�...ถาสมองซกซายเจรญ เราจะมความ

สามารถในการวเคราะหทมเหตผล คดเลขเกง จะมความสามารถมาก ๆ และถาสมองซกขวาเจรญมาก ๆเราจะมความสามารถในเรองญาณตาง ๆเชน ศลปนจะมการจนตนาการตางมาก

กระบวนก�รว�งแผนกลยทธ-ขนท 1 การเตรยมการวางแผน-ขนท 2 การสรางกลยทธ

95

-ขนท 3 การสอสารและการนำาไปปฏบต

องคประกอบของกระบวนก�รว�งแผนกลยทธตอนท 1 การเตรยมฐานการวางแผน ไดแก

-สำารวจสงแวดลอม-เขาใจจรงในเปาประสงคทกำาหนดไว-ประเมนทรพยากรทมอย-ทำาความเขาใจกบวตถประสงคทวางไวและประเดน

สาระตาง ๆ ทเกยวของ*การทำา SWOT Analysis และ Environmental

Scanning จงอยในตอนท 1 น (และในวชา 711 จะพดถงการนำานโยบายไปปฏบต)

ตอนท 2 สรางกลยทธ ไดแก-พจารณาคดเลอกกลยทธตาง ๆ อาจเสนอมาหลาย

กลยทธแลวพจารณาเลอกกลยทธทเหมาะสม-ทำาการปกปองกลยทธ อธบายไดวากลยทธทจะทำา

คออะไร มขอดอยางไร แกปญหาอะไรไดบางตอนท 3 การสอสารและการนำาไปปฏบต ไดแก

-แปลงกลยทธเปนแผนปฏบตการ -สอถงใคร และใครเปนผนำาไปปฏบต

กลยทธทประสบคว�มสำ�เรจ ตองมลกษณะดงน 1. Long-term, Simple Goals กลยทธทจะประสบ

ความสำาเรจจะตองวางเปาประสงคในระยะยาว แตตองเปนเปาประสงคทงาย เขาใจไดงาย

96

2.Through Analysis of Competitive Environment. กลยทธทประสบความสำาเรจตองวเคราะหสภาพแวดลอมทมการแขงขน ตองรวากำาลงแขงอยกบใคร

3. Objective Appraisal of Resources. ตองประเมนทรพยากรของหนวยงานหรอองคกรทมอยตามความเปนจรงวามเพยงพอทจะทำาใหองคการประสบความสำาเรจหรอไม

4. Effective Implementation. ตองมการนำาไปปฏบตทมประสทธผล

กระบวนก�รบรห�รทรพย�กรมนษย (HRM) ประกอบดวยขนตอนดงตอไปน

1.ก�รว�งแผน ไดแก1.1 การออกแบบงานและการวเคราะหงาน1.2 การวางแผนกำาลงคน1.3 การสรรหาและการคดเลอก1.4 การปฐมนเทศและการประเมนผลการปฏบตงาน1.5 การอบรมและการพฒนา(เปน HRD เพราะถา

มองในระดบจลภาค HRD เปนสวนหนงใน HRM)1.6 การจายคาตอบแทน1.7 การบำารงรกษาดานสขภาพ ความปลอดภย และ

แรงงานสมพนธ1.8 การใชวนย การควบคม และการปราบปราม

2.การจดองคการ เพอใหตอบรบกบแผนทจะทำา

97

3.การบรหารงานทรพยากรมนษย มองวากำาลงคนในองคการมมากนอยแคไหน

4.การสงการ5.การควบคม

ดชนก�รพฒน�มนษย (Human Development Index: HDI) มองคประกอบอย 3 อยาง คอ

1. คว�มร (Knowledge) ตวชวดดไดจาก -อตราการรหนงสอในวยผใหญ (Adult Literacy

Rate) ดวาในประเทศนนประชากรวยผใหญมคนอานออกเขยนไดกเปอรเซนตของผใหญทงหมด

-จำานวนปเฉลยของการเรยนในโรงเรยน (Mean Years of Schooling) ประเทศทประชากรอยในโรงเรยนนานแสดงวาคนมการศกษามาก (ประเทศไทยอยในโรงเรยน 12 ป สวนเวยดนาม 10 ป)

2. คว�มมอ�ยยน (Longevity) ตวชวดคอ ชวงการมชวต (Life Expectancy) หมายถง อายเฉลย

3. ม�ตรฐ�นก�รดำ�รงชวต (Standard of Living) ตวชวดคอ ความเสมอกนดานอำานาจการซอ (Purchasing Power Parity: PPP) โดยดจากรายไดวามรายไดเพยงพอสำาหรบการจบจายหรอไม

จากนนกจะมการคดคำานวณจากองคประกอบทง 3 น โดยคดออกมาเปนตวเลข (สงสด คอ 1 ตำาสดคอ 0) เชน ไทยคด

98

คาออกมาได 0.5 ในขณะทเวยดนามคดออกมาได 0.3 แสดงใหเหนวาไทยมการพฒนาทรพยากรมนษยมากกวา

ตวอยางการบรหารทรพยากรมนษยในองคการ ( ระดบ จลภาค )

ศนยประชามตม.รามคำาแหงกอตงขนมาตงแตสมยอธการรงสรรค แสนสขจดมงหมายของการสรางศนยประชามตม.รามคำาแหงขนมาเพอเปนหนวยปฏบตการทรวดเรว มลกษณะการนำาวชาการและการวจยออกสสงคม โดยอาศย

ศนยประชามต ม.รามคำาแหง

การบรหารงาน

การบรหารเงน

การบรหารคน

คณะกรรมการ

งบประมาณไดจากมหาวทยาลย

เจาหนาท +

นกศกษาอาสาสมครการวจยสำาเนา

ความคดเหนของประชาชน(รามคำาแหงโพล)

99

สอสารมวลชนตาง ๆ ลกษณะการทำางานคอนขางอสระเพราะเปนการทำางานทเรวมาก

การทำางานของศนยประชามต ม . รามคำาแหง แยกการ ทำางานออกเปน 3 สวน คอ

1.การบรหารงาน ใชรปแบบของคณะกรรมการ โดยมประธานศนยประชามตเปนหวหนา งานหลก คอ การวจยสำารวจความคดเหนของประชาชน จะตองรวดเรว เรยกวา รามคำาแหงโพล หมายความวา ตองใชรปแบบในการวจยเรมตงแตคดเรอง ออกแบบเครองมอ เกบขอมล วเคราะหขอมล รายงานขอมลเสรจภายใน 1 วน โดยเฉพาะประเดนรอน(Hot issues) ตองเสรจภายใน 1 วน ไมเชนนนตกขาว ฉะนนการทำาขนตอนนตองรกระบวนการทำาวจย การบรหารจดการใหด ไมอยางนนจะไมเสรจภายใน 1 วน รวมทงการทำางานตองเชอถอในคนทำา

2.การบรหารเงน งบทใชในการทำาโพลไดเงนงบประมาณจากมหาวทยาลย (ปจจบนอาจารยจะใชเงนสวนตวของอาจารยสำารองจายไปกอน)

3.การบรหารคน จะไมมกำาลงคนเปนของตวเอง จะใชวธการทเจาหนาทหรอนกศกษาอาสาสมครทสมครใจเขามาทำา และตองมการประเมนการทำางานของอาสาสมครเหลานดวย จะเหนวาคนเหลานทำางานดวยใจ เพราะถอวาทกคนเปนลกมหาวทยาลยรามคำาแหง........................

Quiz 2. ใหนกศกษากำาหนดวสยทศนและยทธศาสตรในการพฒนาศนยประชามต มหาวทยาลยรามคำาแหง

100

*ขอสอบของอ�จ�รยเนนแนววเคร�ะหทใหนกศกษ�ฝกทำ� ซงเปนก�รวเคร�ะหแนวคดและทฤษฎก�รพฒน�ทรพย�กรมนษยทงในเชงเศรษฐศ�สตร ,แนวคดเชงมนษยนยม และแนวคดเชงรฐประศ�สนศ�สตร

คำ�บรรย�ยวช� PS 707 ก�รพฒน�ทรพย�กรมนษย

Human Resource Developmentอ�จ�รยบวร ประพฤตด วนท 3 กมภ�พนธ พ.ศ.

2549

เกณฑการประเมนผล1.เขาชนเรยน 10%2.รายงานเดยว 20%3.สอบระหวางสปดาห 30% 4.สอบไลปลายเทอม 40% ขอสอบแบบอตนย 3 ขอ คะแนนรวม 100%กรอบก�รก�รบรห�รบคคลเชงกลยทธ ม 4 กรอบ ดงน

1.ก�รบรห�รและก�รพฒน�ทรพย�กรบคคลเชงกลยทธ

-ทรพยากรมนษยในยคแรก-การเปลยนแปลงการพฒนาทรพยากรมนษยในศตวรรษ

ท 21

101

2.ก�รขบเคลอนของระบบโลก�ภวฒน (อยทไหนกสามารถบรหารงานได)

-การพฒนาอตสาหกรรม-การพฒนาเทคโนโลยขอมล-การแขงขน-ความตองการของลกคา3.ผลกระทบของโลก�ภวฒนตอกลยทธก�รพฒน�

ทรพย�กรมนษย-วสยทศน – Human capital-กลยทธ – Knowledge –based-การขบเคลอนกลยทธ –Strategic-ผลไดและผลกระทบ4.กลยทธก�รพฒน�ทรพย�กรมนษยทมประสทธภ�พ-การวางแผนกลยทธองคการ-การขบเคลอนกระบวนการเรยนร -กลยทธการขบเคลอนวฒนธรรมองคกร-การขบเคลอนแรงจงใจบคลากร-การขบเคลอนการปฏบตงานในองคกร-กลยทธการใหรางวลและการลงโทษ-กลยทธแรงงานสมพนธในองคกร-กลยทธการบำารงรกษา1.ก�รบรห�รและก�รพฒน�ทรพย�กรบคคลเชงกล

ยทธ

102

พฒน�ก�รของก�รจดก�รทรพย�กรบคคลภ�ครฐของไทย มนษยเปนทรพยากรทมคณคาไมสามารถลอกเลยนแบบ

ได การสรางคนตองสรางกนตลอดชวต จงเปนหนาทของผนำาหรอ CEO ในการขบเคลอนยทธศาสตร

ยทธศาสตร คอ ความฝน/สงเราตองเดนไปสเพอใหบรรลเปาหมายทตงไว ดงนนการบรหารของภาคเอกชน/ ภาครฐทวโลกประสบความสำาเรจดวยยทธศาสตรทงสน ซงแสดงใหเหนถงการเชอมโยงคนใหเขากบองคกร

ยคแรก เรยกว� ยคเถ�แก ( Personal Management ) มองคนเสมอนเครองจกร เชน กจการในโรงงานอตสาหกรรม

ววฒนาการมนษยของยคน มองวา-การบรหารงานบคคลเปนงานประจำา เชนการจางงานจาย

คาจางโดยมาสนใจเรองคนและศกยภาพของคน-การบรหารงานบคคลทเนนเรองการใชตวเงนเปนแรง

จงใจในการทำางาน เชน โบนส เฟรดเดอรกส เทเลอร บดาการบรหารงานเชง

วทยาศาสตร สนใจหลกประสทธภาพฝายบคคลดแลการรบคน การจายคาจาง

แนวคดในยคแรกยงคงมอยในปจจบนตามโรงงานอตสาหกรรมในประเทศไทยหรอทวโลก

ยคทสอง : เปนยคทเนนก�รบรห�รทรพย�กรบคคล ( Human Resource Management ) ใหความ

103

สำาคญกบคนมากขน จงมการเปลยนมาใชคำาวา Human Resource เปนยคทแนวคดมนษยสมพนธไดรบการยอมรบ เกดจากการเปลยนแปลงสงคม มการขยายโรงงานอตสาหกรรมมากขนจงผลตสนคามากขน สงผลใหคนเรมออนลาไมอยากทำางาน กนอาหารนอยแตทำางานมาก อยากมเวลาอยกบครอบครว เกดปญหาสขภาพเปนสาเหตของการไหลตาย เปนตน ดวยเหตผลนทำาใหคนคดวาเงนไมไดเปนปจจยสำาคญในชวตจงใหความสนใจตวเองมากขน ดงนนยคนเรมมองวาคนมความคด จตใจ ความรสก จตวญญาณ ความขดแยง และคานยมทแตกตางกน จงตองมการจดการกบคนอยางถกตอง

ยคทสองอยในชวง 1930s บทบาทฝายบคคลดแลคาชดเชยสวสดการการทดสอบ สหภาพแรงงาน สนใจความตองการของพนกงาน เขายคทสนใจมนษย (Hawthorn Studies) โดยใหความสนใจทงปจจยภายในและปจจยภายนอก เชน ความรกความผกพนกบองคกร การสนใจของผบงคบบญชา/เจาของ เชนคนญปนเปนคนทรกเพอนในองคกรมากสามารถทำางานไปดวยกนโดยไมมปญหา จงทำาใหการขบเคลอนองคกรจงเปนสงทงาย

หลงยคเศรษฐกจตกตำาเปนตนมาบทบาทของฝายบคคลสำาคญมากขนในการจดการปญหาความตองการของบคคลโดยเฉพาะสหภาพแรงงาน เปนยคใหมทมแนวคดการมสวนรวมในการบรหาร

104

ยคปจจบนและอน�คต : ก�รบรห�รจดก�รทรพย�กร มนษยในเชงกลยทธ ( Strategic Human Resource Management)

การเปลยนแปลงทเกดขนในยคน คอ-การบรหารทเรมเหนความสำาคญใหคนมสวนรวม ม

คณภาพ มคณคาแตไมลงทน -คนคอกลยทธการพฒนาองคกรทเนนผลงาน องคกร

มหนาทขบเคลอนคน ในขณะท CEO มหนาทขบเคลอนคนในองคกร สวนพนกงานทก ๆคนในองคกรรวมกนขบเคลอนองคกรใหบรรลเปาหมาย

จากชารตอธบายวา......คน คอหวใจสำาคญขององคกร การจางคนเขาทำางานตอง

คำานงถงคณคาหรอศกยภาพ(Competency) ของคนนน เชน วฒการศกษา ประสบการณ ดงนนเมอเขามาทำางานแลวตองสามารถขบเคลอนองคกร (Performance)ไปได

คน

คณคา

ศกยภาพ (Competency)

มลคา

ผลงาน (Performance)

105

คณค�หรอศกยภ�พ (Competency) คอสงทตดตอมา สงทเปนองคประกอบของตวเรา หรอกระบวนการเรยนรทเกดขนในตวเรา เชน วฒการศกษา ประสบการณในการทำางาน ซงทกคนอาจมไดเทากนๆเนองจากเรยนรมาเหมอนกน

องคกรสวนใหญทขบเคลอนองคกรโดยการใช Competency มกไมประสบความสำาเรจเพราะพนกงานไดสงททกคนไดเหมอนกนคอเงนเดอน

มลค�หรอผลง�น (Performance) ไดแก เปาหมาย ผลกำาไร กลาวคอเมอรบคนเขามาทำางานแลวคนนนตองสามารถขบเคลอนองคกรทำาใหองคกรมกำาไร มมลคาเพมขน การเพมมลคา/ผลงานใหกบองคกร ๆจะจายคาตอบแทนเปนโบนสเพราะโบนสเปนตวกระตนใหทำางานเกดผลประสบความสำาเรจได

ในปจจบนการคดเลอกบคลากรเขาทำางานของภาคเอกชนมการจางซนแสเขามาพจารณานรลกษณหรอรปรางหนาตาของผสมครวาเหมาะสมทจะเขามาทำางานหรอไม เชน เซนทรล

การจายเงนเดอน CEO แตกตางกบการจายเงนเดอนของพนกงานในภาคเอกชน เนองจากการจายเงนเดอนใหพนกงานเนนคณคาของคน จายเพอใหสามารถยงชพอยได ในขณะทการจายเงนเดอนของ CEO นอกจากเงนเดอนแลวยงมโบนสทไดจากการขบเคลอนองคกรนำาไปสกำาไร (กลาวคอพนกงานคอองคประกอบขององคกร แต CEO คอผขบเคลอนยทธศาสตรขององคกร)

106

ภาคเอกชนคนทอยบนยอดสดของพระมด ไดแก CEO มหนาทขบเคลอนองคกร 20% โดยมโบนสเปนตวกระตนใหทำางาน ดงนนการจายเงนเดอน CEO จะจายตามมาตรฐานตลาดแตจะจายคาตอบแทนตามเงอนไขของการ Performance กลาวคอถาทำากำาไรใหกบองคกรมากกจะไดโบนสมาก ในทางกลบกนถาไมสามารถทำากำาไรใหกบองคกร ๆกจะเชญออก ดงนนตวชวดของภาคเอกชนคอ ผลกำาไร เมอไดกำาไรสงกจะ รเทรนกลบสพนกงาน และ CEO

เพราะฉะนน Target คอเปาหมายขององคกร (Cooperate)จงมความสำาคญ CEO มาก

ภาคราชการมลกษณะเหมอนกบภาคเอกชน คนทอยบนยอดสดของพระมด คอ CEO ตองรบผดชอบและสามารถขบเคลอน Target ใหประสบความสำาเรจ

C10-11 Top

C 7-9 Middle

C1 -6 Operation

107

เพราะฉะนนมนษยตองมทงคณคาและมลคารวมกน องคกรจะประสบความสำาเรจตามเปาหมายทตงไวจำาเปนตองใชปจจยทมาขบเคลอนใหคนทำางาน

ระบบราชการมการขบเคลอนองคกรแบบแนวดง (Hierarchy) เปนการทำางานทรอรบคำาสงจากขางบน ซงแตกตางกบการทำางานของภาคเอกชนทมการขบเคลอนแบบแนวราบ เพราะฉะนนคนทกคนในองคกรตองเดนไปในทศทางเดยวกน ตองรวมพลงเพอไปสเปาหมาย วสยทศน และยทธศาสตรขององคกรไมวาจะเปนพนกงานของหนวยใดกตามไมมขอยกเวน

เมอลากรปทรงพระมดในแนวควำา แลวใสคำาวาความรบผดชอบเขาไป จะเหนไดวาขาราชการตงแต C 10 – C 11 ในระดบยทธศาสตรตองมความรบผดชอบสงประมาณ 80 -90 %

7-9

7

1. ยทธศาสตร C 10- C112.บรหาร/วางแผน/ ควบคม C7-C93.ปฏบตการ ตงแต C 1-6

-วสยทศน-กลยทธ-การขบเคลอน-จงใจ-กระตน

ความรบผดชอบ

108

เชน รบผดชอบการขบเคลอนวสยทศน กลยทธ การจงใจ กระตน เปนตน

งานดแลคนเปนงานของคนระดบกลางททำาหนาทบรหาร วางแผน ดแลทกขสข สวสดการตาง ๆของพนกงาน ซงไมใชหนาทของ CEO

การคดเชงยทธศาสตรจำาเปนตองมขอมลดงน- Data - Information- Knowledge- Wisdomขอมลแบบ Data และ Information เปนขอมลทนยมใช

ในระบบราชการ และถา CEO คนใดใชขอมลสองลกษณะนมาขบเคลอนองคกรกจะไมสามารถทำาใหองคกรมกำาไรได เพราะเมอรบขอมลเข ามาตองแปลงขอมลดบใหเปนขอมลทสามารถสอสารไดโดยการวเคราะหขอมลเปนระดบ Knowledge และระดบ Wisdom ซงเปนขอมลระดบสงสด จงทำาให CEO สามารถตดสนใจได

การวเคราะห คอ การแยกแยะประเดนตาง ๆทควรจะเปนการสงเคราะห คอ การรวบรวมประเดนทสำาคญทสดออก

มาเปนบรณาการ แลวใหผนำาตดสนใจเพราะฉะนน CEO มหนาทคดในเชงยทธศาสตรแลวสราง

กลยทธขนมา และถาพนกงานเกดความรสกไมอยากทำางาน CEO ตองมหนาทขบเคลอนจตใจของพนกงาน โดยการกระตน

109

(Motivate) ตามวธของ CEO แตละคนแตกตางกน เชน CEO บางคนเนนโบนส เนนกฬา เนนการจบมอกบพนกงาน

เพราะฉะนนหนาทของ CEO ตางมความสำาคญทงภาครฐและเอกชนในการขบเคลอนองคกรใหบรรลเปาหมาย โดยการขบเคลอนยทธศาสตรองคกร เชนกจกรรมขององคกรและคนในองคกรใหไปในทศทางเดยวกนเพอใหบรรลเปาหมายยทธศาสตรทวางไวอยางมคณภาพ k

ยคปจจบนงานทรพยากรบคคลถอเปนสวนหนงขององคกร คนมความสำาคญเปนทรพยสนเชงกลยทธ องคกรตองลงทนในการพฒนาบคลากรเพอเปนอาวธสำาคญในการสราง ผลกำาไรใหองคกร

ดงนนการบรหารจดการในปจจบนมองวาคนเปนหวใจสำาคญขององคกรซงไมใชระบบ เนองจากคนเปนทรพยากรทมคณคา กอปป แลกเปลยนเปนสนคาไมได (มองคนเปนทรพยสน)

HR เปนนกกลยทธ เนองจ�ก-HR เปนมออาชพทำาหนาทบรหารงานประจำาและเปนผ

วางแผนกลยทธทสอดคลองกบกลยทธขององคกร โดยการขบเคลอนใหองคการมผลกำาไร

หม�ยเหต......วช� HR ทหนกทสดคอวช�จดก�รคนภ�ยใตเงอนไขกฎหม�ยคมครอง เกยวของกบองคกรแรงง�นสมพนธ

110

-องคกรตองสนบสนนความสำาเรจของระบบการบรหารองคกรใหมประสทธภาพ คณภาพ เกดผลกำาไรตลอดเวลาและเปนทพอใจของลกคาและประชาชน

- HR เปนกลยทธทผลกดนใหเกดพลงมวลชน พฤตกรรมของพนกงานเชงสนบสนนการทำางานเพอบรรลเปาหมายองคกร

ดงนนในการขบเคลอนองคกรใหประสบความสำาเรจ จงเปนหนาทของ CEO และ Chief HR ทตองทำางานรวมกน เปนพนธมตรเชงยทธศาสตร ( Strategic Partner ) เพราะ Chief HR มหนาทบอกขอมลเกยวกบบคลากรใหกบ CEO

อาจารยกลาววานกศกษาตองจำาคำาวา พนธมตรเชงยทธศาสตร ( Strategic Partner ) เพราะตองใชไปตลอดเวลา เนองจากเปนยทธศาสตรของรฐบาลทวโลกในลกษณะ Partnership ทแขงขนกนเชงยทธศาสตร

-ก�รเปลยนแปลงก�รพฒน�ทรพย�กรมนษยในศตวรรษท 21

1.โครงสร�ง HR Structure 1.1.ยกเครองโครงสราง HR Structure โดยการ- การกระจายอำานาจและหนาท หนาท อำานาจFunction Authority

Cross Function Empowerment

111

ในอดตเมอคนเรมทำางานตองเขยนพรรณนางาน/ลกษณะงานททำา(Job Description) + ตวชวด (Scorecard) ซงงานทบคลากรทำามลกษณะเปนฟงกชน แตตอมาในศตวรรษท 21 การทำางานตองทำาในลกษณะ Cross Function เพอขบเคลอนองคกรไปสเปาหมาย เพราะฉะนนเมองานของ HR Manager ขยายสงผลใหผจดการแตละฝายตองดแลพนกงานของตนเองดวย

การแกปญหาตาง ๆทเกดขนในระบบราชการ CEO ตองตงคณะกรรมการรวม เพอชวยคด ชวยทำา เพอชวยตอบปญหาแกปญหาขององคกร

ดงนนงานชนแรกของ HR ตองเปลยนแปลงหนาทและตองกระจายอำานาจ เพราะ HR Manager ไมใชผกำากบ ไมใชผคมกฎ และไมใชคนเลกจางพนกงาน แตเปนผทกระตนใหพนกงานรวมตวกนทำางานอยางมพลงเพอใหบรรลเปาหมายขององคกร ฉะนนองคกรลกษณะนตองมโครงสรางแบบ Empowerment

Empowerment คอการกระจายอำานาจ เปนโมเดลของ CEO ทตองดกจกรรมทกระทำา (action) กระบวนการตดสนใจ

ดงนนการเปน CEO ตองทำางานแบบ Empowerment เพอทำางานให Work ทำาให CEO ตองเปลยนแนวคด/ความคด เพราะความคดของคนตองมคานยม (Value) ทสะสมจากกระบวนการเรยนรตลอดชวตเขามาเกยวของ ฉะนนจำาเปนตองเปลยนคานยมเพราะเปนหวใจทำาใหองคกรขบเคลอนไปได

112

อยางไรกตามการขบเคลอนคนตองขบเคลอนคานยมของคนหรอขบเคลอนหวใจของคน ไมใชขบเคลอนโครงสรางหรอตวคน

การปฏรประบบราชการ 2 สมยทผานมาของไทย เปนการปรบโครงสรางใหแบนลง แตในทางปฏบตยงคงม Hierarchy เหมอนเดมเพราะถาไมมคำาสงกจกรรมกไมเกดขน

คำ�ศพททนำ�ม�อธบ�ยคว�มแตกต�งของผนำ�ในระบบ CEO ทงภ�ครฐและเอกชน ดงน

**Legal Rational Leader หรอ Transactional Leader คอผนำา/นกการเมอง/ขาราชการทมาจากกระบวนการเลอกตง/แตงตงตามกฎหมาย ตองปฏบตงานตามคำาสงของสายบงคบบญชา ตามแนวนโยบาย กฎระเบยบขอบงคบ

ผนำาเปลยนแปลง (Transformational Leader) หรอ ผนำาบารม (ตามแนวคดของแมก เวเบอร เรยกวา Charismatic Leader) ตองมบารม(ความดทสะสมมาชานาน) ทางสงคม ทางสาธารณะ เชน ครบาศรวชยทนำาประชาชนสรางถนนขนดอยสเทพ ดงนนการขบเคลอนองคกรตองมผนำาในลกษณะนเพอนำาองคกรไปสเปาหมาย และถาองคกรใดไมมการเปลยนแปลงจะไมมผลผลต( Productivity )

แจค เวลล เปน CEO ของบรษท LG เขาทำาการเปลยนแปลงยทธศาสตรองคกรโดยการลดสายบงคบบญชาจาก 20 ชนเหลอเพยงชนเดยว โดยสรางความพงพอใจใหกบ

113

ลกคาจนสนคาเปนทรจกแพรหลายทวโลก แจคขบเคลอนองคกรดวยบารมของตวเอง

การขบเคลอน

Shared Values คอวฒนธรรมองคกร การขบเคลอนองคกรไปไดตองมวฒนธรรมองคกรทเปนหนงเดยว เชนหนงเรองสามทหารเสอ วฒนธรรมของผปฏบตงานระดบลางในองคกรคอ massage ทสอสารรวดเรวมาก สะทอนใหเหนวาวฒนธรรมเปนสงทเปลยนยากเนองจากตองเปนจากปจจยภายในขงคนในองคกร

จากประสบการณของอาจารยทไปดงานประเทศญปนสงเกตเหนวาทำาไมประเทศญปนมความขดแยงนอยมาก และประเทศสามารถแกปญหาคนไดดไมมปญหาการสไตรท พบวา

ลกจาง Shared Values

นายจาง

Corporate Values

114

เกดจากวฒนธรรมขององคกรทมความไววางใจ(Trust) กบการสอสาร (Communication) ดงน

1.ความไววางใจ (Trust) ซงคนในองคกรตางมความไววางใจซงกนและกน และสภาพแรงงานสรางขนจากความไววางใจของพนกงาน องคกรตองแจงนโยบายใหกบพนกงานทราบทกอยาง เชน กำาไร ขาดทน องคกรตองสงขอมลใหพนกงาน ซงเปนหนาทของสหภาพแรงงานทตองไมเผยขอมลความลบขององคกรใหกบบรษทคแขง

2.การสอสาร (Communication) องคกรสอสารความไววางใจพนกงานจากระดบบนสลางและจากระดบลางสบน

ดงนนคนคอหวใจสำาคญขององคกร องคกรขบเคลอนไดดวยวฒนธรรมความไววางใจ (Trust) และการสอสาร (Communication) เมอมไววางใจกนทำาใหทกคนรวมกนกลายเปนพลงขององคกร (Public Trust) (ถาเปนสงคมใหญจะมองเปนพลงแผนดน)

เกาะบาหล ประเทศอนโดนเซย สามารถสรางรายไดใหกบประเทศโดยการขายวฒนธรรมของประเทศตวเองทประเทศอนไมม เชนบานไม ตกเกา ๆ ศาลพระภม โดยการดงคนทวโลกเขาไปทองเทยวในประเทศ ปจจบนแมโลกาภวตนเขามาแตไมไดสงผลกระทบตอประเทศเพราะรฐบาลมนโยบายควบคมอยางด เชน สรางตกใหญ ๆสรางไดแตหลงคาตองเปนแบบอนโดนเซยและสรางสงไมเกนตนมะพราว หรอผพนเคนดกก (KFC) เขาในประเทศไดแตตองนงโสรง สะทอนใหเหนถงการตอสกบ

115

วฒนธรรมตาง ๆทเขามาเพอรกษาวฒนธรรมของประเทศไวไมใหถกกลน

ประเทศญปนมนโยบายเกยวกบขาว รฐบาลทกรฐบาลตอง Protect ขาวไมใหใครจะเขามาทำาการซอขายในประเทศ แตการเปลยนแปลงของโลกทำาใหนโยบายขาวญปนแตกตางชาตสามารถเจาะตลาดขาวไดแตประชาชานญปนตอตานโดยการไมบรโภคขาวสหรฐทำาใหญปนเปนชาตนยม

ดงนนการเปลยนแปลงวฒนธรรมในองคกรโดยการสรางกระบวนการเรยนรเพอใหเปนองคกรการเรยนรและพฒนาสองคกรวสยทศน

องคกรวสยทศน คอ การขบเคลอนความรในทศทางเดยวกนกบเปาหมายขององคกร

ดงนนสรปไดวาวธการแกปญหาคนทวโลกเหมอนกน คอตองขบเคลอนวฒนธรรมหรอความคดของคน ดงคำาพดของเจาชายตะวนตกวา วธแกสนตภาพของโลกทรบกนทกวนคอ”สรางความรกใหเกดขน มความไวใจกน ”

วฒนธรรมชมชนสวนใหญมแตความไววางใจ (Trust) ความรก ททำาใหชมชนมความเปนปกแผน กลายเปนชมชนทเขมแขงเพราะเกดจากกระบวนการเรยนรทสรางขนมาเพราะฉะนนองคใดจะสรางคนตองใหมนอยแตสรางคนใหมคณคาและคำานงถงคณคาขององคกร มององคกรเปนเปาหมายมากกวาตวเอง

116

- บรณาการกจกรรมกบกระบวนการบรหารองคกร หมายถง การบรหารองคกรเชงยทธศาสตร ดงนนงาน/กจกรรมททำาตองสอดคลองกบเปาหมายองคกร

คำาถาม – ทำาไมตองมผนำาการเปลยนแปลงตอบ – เพราะผนำาเปลยนแปลงเปนผนำาบารมทขบเคลอน

จตวญญาณคนไดด มศลปศาสตร-สราง HR เปนพนธมตรเชงกลยทธ ตองเดนไปดวยกน

เพอเปาหมายขององคกร CEO เปนผกำาหนดเปาหมาย ในขณะท Chief HR เปนผวางอตรากำาลง

1.2 Outsourcing for efficiency จางคนภายนอกเขามาทำาแทนเพอใหเกดประสทธภาพหรองานเราททำาอยปลอยใหผทมความเชยวชาญเขามาทำาแทนแลวคอยควบคมประสทธภาพ เชน งานทองถน งานเกบขยะ ตดตนไม ดแลบรเวณสถานทสำานกงาน งานของ HR ทสามารถ Outsourcing ได เชนการจดทำาเงนเดอน

1.3 เนนการใหบรการลกคา 1.4 ปรบเปลยนบทบาทการบรหารคนจากเฉพาะ HR เปน

ผบรหารทกคนในองคกรรวมรบผดชอบ 2.ก�รขย�ยบรก�ร HR Services2.1 เนนธรกจหลก เชน การตลาด ฝายผลต ดงนนการ

ขยายงานในองคกรตองเนนธรกจหลกคองานทสรางกำาไรใหองคกร

117

2.2 เรยนรผานการสรางความรวมมอและการสรางทม team – work การพฒนาคนตองพฒนาเปนทม มการสราง Share Value

2.3 รระบบโลก บรหารทองถน ตองมความรกวาง รจกองคกรทว ๆไปเพอใหกาวทนยคโลกาภวฒน

2.4 สรางใจผกพนกบพนกงานพรอม ๆกบบรรลเปาหมายขององคกร โดยการสรางวฒนธรรมองคกรเพอใหเปนอนหนงอนเดยวกนในการขบเคลอนยทธศาสตร

2.5 สรางตวชวดทรพยากรมนษยทก ๆกจกรรม การกำาหนดตวชวดโดยการนำาคาใชจายมาคดเปนตนทนแลวคำานวณผลกำาไรออกมาตงแตรบพนกงานเขามาจนกระทงลาออก ปจจบนทกฝายตองสรางตวชวด เชน

-ฝายขาย ตวชวดคอเปาหมายในการขายแตละป-ฝายธรการ ตวชวดคอ คาสกหรอ /เงนเดอนของคนขบ

รถสรปเนอห�ทอ�จ�รยบรรย�ยวนน

คนเปนหวใจของการพฒนาการเปลยนแปลงการบรหารจดการ คนสำาคญกวาระบบ คนกอปป ไมได การสรางคนเปนสงทสรางยาก ดงนนเมอองคกรเปลยน โครงสรางสงคมเปลยนจำาเปนตองมการขบเคลอนคนในเชงยทธศาสตร เพราะตอไปนเราจะสดวยปญญา ความร โดยการสรางคนขนมาตอสกน

ในโลกทศวรรษปจจบน HR Manager ตองพฒนาคนอยางไรจงจะสได และมวธการอยางไรทใหวฒนธรรมองคกร คานยม ความคดของเราเปนทศทางเดยวกบการพฒนาประเทศ

118

ลดความขดแยงใหนอยลง เพราะการขบเคลอนตองขบเคลอนทงองคกรโดยมผนำาแบบ Charismatic Leader เปนผนำาเปลยนแปลงทมคณธรรม มบารมในการขบเคลอนคนทงองคกรได...........................................

ส�ระน�ร.......-บรษท BMW สวนใหญจะจางพนกงานผหญงในการ

ผลตรถเพราะผหญงมความละเอยดออนและนง แตกตางจากประเทศญปนสวนใหญพนกงานของโรงงานตดปลาเปนผชายเพราะผหญงมอณหภมสงกวาผชาย

*********************************************************

คำ�บรรย�ยวช� PS 707 ก�รพฒน�ทรพย�กรมนษย

Human Resource Developmentอ�จ�รยบวร ประพฤตด วนท 4 กมภ�พนธ พ.ศ.

2549 ภ�คเช�

การเปลยนแปลงยทธศาสตรคนเปนยทธศาสตรทมความสำาคญอยางยงในสงคมปจจบน เพราะปญหาใหญขององคกรเกดจากการบรหารคนใหคนทำางานเนองจากศกยภาพของคนไมเพยงพอในการขบเคลอนองคกร จำาเปนตองหาคนทเขามาชวยขบเคลอนองคกรไปสเปาหมาย

119

ปจจยภายในของคนเปนปจจยทไมสามารถนำาการจดการใชได จำาเปนตองมผนำา /CEO ทมวสยทศนกาวไกลเหนการเปลยนแปลงในอนาคต ดงนนยทธศาสตรคนจงเปนการมองปญหาปจจบน วางแผนทงระยะสน ระยะยาวไปสอนาคต วเคราะหสภาวะตาง ๆทเปนเงอนไขและจดออนขององคกรตวเอง แลวปรบจดออนใหเปนโอกาส

ตอมาทำาการวเคราะหจดแขงทเปนปญหาและอปสรรคขององคกร ซงเปนสภาวะแวดลอมภายนอกทเปนปญหาใหญทวโลก เชนการขาดแคลนบคลากร เชนการขาดแคลนบคลากรทางการแพทย มองวาถาแพทยในเมองไทยมความรความสามารถดานภาษาองกฤษเพมอกภาษาหนงจะทำาใหบคลากรแพทย Export ตางประเทศสงทำาใหขาดแคลนบคลากรทางการแพทยสงสงผลกระทบตอการพฒนาประเทศ

จากปญหาเหลานสะทอนใหเหนวาบคลากรทมคณภาพ ศกยภาพ มความรความสามารถในการขบเคลอนองคกรขาดแคลนสง เพราะฉะนนตองสรางคนทอยใน HR เปนมออาชพและสรางคนทดแทนเพอใหสอดคลองกบธรกจหรอการบรหารราชการ

3.บทบ�ทมออ�ชพ HR Professional Roles3.1 สรางใหเกดพนธมตร (Partnership Builder)

การเกดพนธมตรเกดจากปจจยภายใน และสามารถทำาไดโดยการสรางความไววางใจ ความซอสตย การสรางลกคาสมพนธ

120

สรางกระบวนการเรยนร แกปญหาการตอตานภายในองคกร เพอพฒนาองคการ

อยางไรกตามแนวคดในการบรหารของภาครฐกบภาคเอกชนตางมเปาหมายทแตกตางกนเพราะธรกจมผลกำาไรขององคกรเขามาเกยวของ แตบางคนมองวาเปนการผดศลธรรมและจรยธรรม ดงนนภาครฐตองใชกฎหมายเปนตวกำาหนดใหภาคธรกจกระจายผลกำาไรสภาคประชาชน การบรหารองคกรมประเดน 2 ตวท HR ตองทำาความเขาใจ คอ

-กฎหมาย คอขอบงคบขององคกร ปจจบนสามารถนำาสงผดกฎหมายมาทำาใหถกกฎหมายไดโดยการผานกระบวนการสภาผแทนราษฎร เชน หวยใตดนทำาเปนหวยบนดน

-จรยธรรม คอแมบททควบคมกฎหมายศลธรรมในสงคม**การแกปญหาการตอตานภายในองคกร เปนหนาทของ

HR Manager ทตองใหแนวคดการพฒนาองคกรกบบคลากร เชน การฝกอบรม

3.2 เปนผเชยวชาญการพฒนาองคกร ตองรถง -รลกขอมลขององคกร ปญหา การเมองในองคกร ความ

ขดแยง และวฒนธรรมขององคกร จะรแคการทำาคาจางเงนเดอนและสวสดการอยางเดยวไมเพยงพออกตอไป ดงนนผบรหารตองเปนผทมความรความสามารถ

-รความตองการและความคาดหวงของเจาของทน (Stakeholder needs and Expectation) HR Manager ตองรทศทางเพอพฒนาองคกรไปสเปาหมายได

121

-เขาใจความตองการของลกคา (client needs and expectation) เชน ความรวดเรว การแกปญหาการบรการใหกบลกคาโดยการเทรนพนกงาน / ฝกอบรมในการบรการลกคา

จากกรณลกคาทำาลายผลตภณฑของบรษทตอหนาสาธารณชนเปนการสะทอนใหเหนถงความไมมประสทธภาพของผบรหารดานลกคาสมพนธ เนองจากไมกลาตดสนใจทง ทมอำานาจในมอ

-เปนนกปฏบตทมวสยทศน (visionary within) ผปฏบตงานทกระดบชนจำาเปนตองมวสยทศน เพอนำาการเปลยนแปลงสองคกร ภาคเอกชนทกฝายตองมแผนปฏบตทสะทอนใหเหนถงทรพยากรทไดรบและเปาหมายทบรรล

-เปนนกบรหารแบบพนธมตรเชงกลยทธ (As strategic partner) ตองพฒนาไปพรอม ๆกบองคกร

3.3 เปนขวญใจพนกงาน (Employee Champion) เชน CEO

-สรางดลภาพระหวางความตองการจากงานและทรพยากรทม เชน ฝายทรพยากรบคคลคำานวณผลกำาไรประจำาปทไดมาแลวนำามาจดสรรใหกบพนกงานโดยสรางความพอใจใหกบทกคน ในทางกลบกนถาปใดไมมกำาไรฝายบคคลตองเตรยมตวเตรยมใจกบปญหาทจะเกดขนโดยการหาวธเจรจาตอรองกบพนกงานโดยการใหสวสดการหรอสงทดแทนอน ๆ เชนคารกษาพยาบาล รถรบสง อาหารกลางวน แจกแบบฟอรมฟร เปนตน

122

-สามารถระบความตองการทเหมาะสมของพนกงาน และจดลำาดบความตองการของพนกงานไดโดยไมมความขดแยง

3.4 เปนทปรกษาการทำางาน (Consultant) คนสามารถอยกบองคกรไดนานเพราะมองเหนทศทางเดน

ของระบบในองคกร หรอสายการทำางานทชดเจน (Carrier Development) วาเมอปฏบตงานระดบนควรอยตำาแหนงใดในองคกร

-ดานการพฒนาศกยภาพ (Competency) ใหพนกงานเปนคนเกง มความสามารถ เชนการฝกอบรมพนกงานและตองทำาอยางตอเนอง

-สามารถแกไขความขดแยง (Conflicts Resolution) การเกดวกฤตในองคกรสะทอนใหเหนถงสภาพการจางทไมเปนธรรม ดงนนจงเปนหนาทของ CEO ทตองขจดขอขดแยงของคนในองคกร

บทคว�ม......ยทธศ�สตรของ CEO บรษทชน คอรปอรเรชน

1.การจดองคกรยากทสด คอปญหาคน – คนทะเลาะกน มผลตอการบรหารธรกจ

2.การบรหารใหสำาเรจตองตงสต ยอยปญหา และสงเคราะหปญหา ซงตองใชขอมลแบบ Wisdom นำามาใชในการแกปญหาเพอไมม Feed back กลบมา

3.ปรบวธคด บ -บน – ศาสตร/ศลป คอสามารถเปนไดทงนกคด นกรบ ไดตลอดเวลา

123

ปญหาองคกร ปญหาการบรหารคนในองคกรสงถง 70 – 80 % เกด

จากคนทม สไตล บคลกภาพ เจานาย ลกนอง ความคด ความขดแยง การสอสารทไมตรงกน

การทำางานของ CEO ตองนง มสมาธเพอใชจตวญญาณในการขบเคลอนวฒนธรรมในองคกรงาน ดงนน CEO ตองมทงวทยาศาสตร (ความร) ศลปะศาสตร(จดการได) และมนษยสมพนธพรอมกน เชน

*ดร.อาจองค ชมชาย คดชนสวนผลตยานอวกาศไปดาวองคารเปนการคดอยางมสมาธเพอกอใหเกดปญญา

*ทานพทธทาส ใชสมาธทกอใหเกดปญญาเขยนหนงสอและหนงสอเหลานนกเปนทรจกของคนทวโลก เชน คำาสอนวา สทธ ปญญา เมตตา ขนต ผนำาทกคนตองมเพราะสามารถนำา“ ”

ไปใชในการขบเคลอนองคกรได-รลกถงขอมลขาวสาร -สอสารทวถงองคการ (Communication) 3.5 เปนผนำาเปลยนแปลง (Agent of Change) ซง

บรหารฝายบคคลและ CEO ตองนำาพนกงานเพอนำาไปสการพฒนาบคลากร ในทางกลบกนถาไมมการนำาหรอไมมการแกปญหาจะสงผลกระทบตอการพฒนาบคคลากร

-มความรดานการบรหาร HR practices -มทกษะเชงพนธะมตรและการเจรจาความขดแยง

124

-มมนษยสมพนธกบลกคา (customer relationship)ทงภาครฐและภาคเอกชนมเหมอนกน ตองสรางคนขนมาเพอบรการลกคา

-มทกษะพฒนาองคกร (Organization development) ผนำาตองมวสยทศนในการบรหารจดการ

จากรปพระมด....ภาคเอกชนฐานรากของรปพระมดมการเปลยนแปลงหรอ

ความเคลอนไหว (Turn Over) คอนขางสงประมาณ 7 – 10% โดยเฉลยผททำางานในภาคเอกชนเกน 5 ปกจะอยกบองคการนาน แตสวนใหญมกอยไมนานมการเคลอนไหวตลอดเวลา

การเปลยนแปลงของฐานรากระบบราชการ ม 2 ประเดนคอ

1.การพนออกจากตำาแหนง

เอกชนรฐ

125

2.การเลอนระดบชนจะเหนไดวาการเปลยนแปลงของฐานพระมดขององคกร

ภาครฐกบภาคเอกชนแตกตางกนเนองจากองคกรของรฐมการเปลยนแปลงนอย ในขณะภาคเอกชนมการเคลอนไหวตลอดทำาใหไมมปญหาในการบรหารองคกร

คนทำางานในระดบกลางของรปพระมด คนกลมนมความสำาคญกบองคกรในการควบคมวางแผน ตดสนใจดานบคลากรและเปนผเชอมโยงกบฐานรากเพอนำาไปสการตดสนใจ แตปญหาทเกดขนในเอกชน เชนเมอทำางานไประดบหนงมความร ความสามารถ ประสบการณกสามารถกระโดดขามขนได ทำาใหตำาแหนง เงนเดอนเปลยนแปลงไป

แตอยางไรกตามการบรหารบคลากรของภาคเอกชนมกไมคอยมปญหาเพราะมการเปลยนแปลงตลอดเวลา เพราะฉะนนการพฒนาบคคลากรจะเปลยนแปลงตามสภาวะเศรษฐกจ

ดงนนการจางคนเขามาเปนผบรหาร HR มออาชพตองมลกษณะทง 5 ประการทกลาวขางตน และตองขบเคลอนคนทสรางขนมาในองคกรใหได เพราะฉะนนการเปนผบรหาร HR มออาชพตองสรางกระบวนการเรยนรเพอใหตวเองเปนนกบรหาร Generalist ไมใช Specialist

2.สภ�พแวดลอมภ�ยนอกทมอทธพลตอก�รบรห�รทรพย�กรมนษย

2.1 ผลกระทบจากการเปลยนแปลงภายนอก2.2 ยทธศาสตรภาครฐ ภาคเอกชน

126

2.3 ผลไดและผลกระทบของยทธศาสตร ก�รเปลยนแปลงจ�กภ�ยนอก1.การพฒนาเศรษฐกจแบบอตสาหกรรม

(Industrialization) ระบบเศรษฐกจของไทยแบบเกษตรกรรม แตโครงสรางการพฒนาประเทศแบบอตสาหกรรมเพอสรางความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ

-โครงสรางมประสทธภาพ และองคกรตองพรอมตลอดเวลา

-ทรพยากรการบรหารโครงสรางอตสาหกรรมทสงผลกระทบตอโครงสราง

ประเทศ บคลากร และองคกร เชน1.Modernization without Development เกด

โครงสรางพนฐานดานเศรษฐกจ เชน ถนน ไฟฟา ประปา เพอรองรบอตสาหกรรมทสรางรายไดผลกำาไรใหกบประเทศ แตปญหาทสงผลกระทบคอการเขามาเฉพาะแนวคดแบบอตสาหกรรมเทานนไมบคคลากรทมความรเขามารองรบกบอตสาหกรรมทเขามา (กลาวคอยงไมมความสามารถในการการแขงขนทเพยงพอ) เชน

ปพ.ศ.2540 ประเทศไทยประสบกบวกฤตเศรษฐกจอยางรนแรง เกดจากคนในประเทศไมมศกยภาพเพยงพอกบการตอสกบการเปดเสรใหตางชาตเขามาใชคอมพวเตอรตวเดยวในการหาขอมลของประเทศทงประเทศ กอใหเกดปญหาตามมาเพราะฉะนนการแก

127

ปญหาดงกลาวตองพฒนาบคลากรเชงยทธศาสตรใหมความร ความสามารถ เพอตอสกบวกฤตทเกดขน โดยบคลากรขบเคลอนดวยกระบวนความรและปญญาเพอใหประสบผลสำาเรจ และยงยน

2.Contract Farming เปนทฤษฎทสอนการเขามาของอตสาหกรรมในประเทศลาตนอเมรกา เชนบรรษทนานาชาตของอเมรกา (ไทยคอบรษทซพ) โดยการจางคนสรางงานหรอใหคนกยมทรพยากรไปแลวคอยนำามาคน เชน โมเดลอาจสามารถของนายกรฐมนตร

3.Ownership เปนธรกจทตางประเทศสวนใหญรวมทน เชน ธนาคารกสกร ดงนนการจางงานเปนการจางแบบตางประเทศ แตประเทศไทยมสหภาพแรงงานธนาคารพาณชยทเปนทพงได

4.Freedom เสรภาพ สวนใหญไมมปญหาเนองจากนายจางเปนผกำาหนดวฒนธรรมการทำางาน

2.เทคโนโลยและระบบขอมลขาวสาร -Computer Replace Human คอมพวเตอรเขามา

ทำาหนาทแทนคนการพฒนาตนทนการบรหารทเปลยนแปลงสงผลกระทบ

ตอบคลากร กลาวคอคนจะถกใชนอย เทคโนโลยเขามาแทนทมากขน

-Cost Leadership ตนทนการบรหารจดการโดยใชองคกรทเขมแขงทสด เชนบรษทแมอยอเมรกา แตมสาขาตาง

128

ประเทศหลายประเทศ บรษทแมทำาการจางบรษทคอมพวเตอรเพยงบรษทเดยวทำาสญญากบบรษทแมเพยงทเดยวสามารถควบคมสาขาของบรษทไดทวโลก สงผลตอการลดตนทนในการบรหารจดการสง

แตอยางไรกตามการนำาเอาเทคโนโลยมาใชแทนกระบวนการตดสนใจอาจเปนสงทไมดเพราะในอนาคตทำาใหคนไมมความสำาคญในการบรหารอกตอไป

หนงสอเลมหนงเขยนวา ตอไปมนษยจะถกบกบราเธอ“ร(คอมพวเตอร) คมบญชาการทงโลก”

-Efficiency + Effectiveness3.การแขงขนทรนแรง (Competition)-การหาความไดเปรยบเชงธรกจ (Competitive AD)

การเปนคนเกง มความสามารถ มทรพยากรเหนอกวาคแขง รบเมอไหรกชนะเมอนนเพราะยทธศาสตรคนคอหวใจขององคกร เชน ขงเบง เลาป ซซา นะโปเลย (เปนนกรบทอยในสนาม) เปนตน

-ทรพยากรบคคลทมคณภาพมจำากด (Humanitarian Problem) เกดการแยงชงกนบคลากรทมคณภาพ ดงนนการพฒนาบคลากรตองมวสยทศนเพอเปาหมายใด

-ผชนะเทานนทคงอย (Win – Lose game) เกดจากความไดเปรยบทางธรกจ เถาแกตองเปนฝายยอมแพกอนเพอชนะในวนขางหนา

129

-Resourcing การเคลอนยายทรพยากรมนษยในองคกร เกดตลาดในองคกรแยงชงทรพยากรระหวางองคกร ดงคำากลาว ชางกนชาง” ”

4.ลกคาสำาคญ (Customer Demand) -A King / God ลกคาคอพระเจา เนองจากลกคาเปนผจดการธรกจเพราะฉะนนธรกจจะเคลอนไหวไดดวยความตองการของลกคาเพอสรางกำาไรใหกบองคกร (ระบบราชการประชาชนเปนผกำาหนดการบรการ)

-การบรหารทสงตรง รวดเรว (Delivery of Service) การสรางความพงพอใจในการบรการ การบรการทรวดเรว พอใจสนคา ฯลฯ เชน One – Stop – Service ,การจดควโดยการใชบตรคว (ไมใชวฒนธรรมของคนไทย แตตองสรางใหเกดขน)

-การเพมมลคาของสนคา (Added Value) ลกคาทกคนตองการสนคาเหนอคำาโฆษณา เปน Innovation สมยใหมในอนาคต เชนมอถอสองซมในเครองเดยวกน การซอสนคาชนนแถมอกชนหนง เปนตน..........................

ส�ระน�ร............บรษทการบนไทยปจจบนมปญหา ซงเปนปญหาทเกดจาก

ภายในองคกร แตมสภาพแรงงานทแขงแกรง มพลง-พนกงานการบนในสหรฐเกดสไตรทในรฐบาลเรแกนท วธ

แกปญหาของเรแกนทเมอการเจรจาตอรองไมเปนผล คอ

130

เตรยมทรพยากรบคคลทมความรดานการบนรองรบ ไดแกทหาร

-ประเทศญปน การคดเลอกคนเขาทำางานในองคกรตาง ๆนยมใชการพจารณากรปเลอดและนรลกษณะ กรปเลอดทไดรบการคดเลอกสวนใหญคอ กรปเลอด O สวนกรปเลอด A ,AB ผรบสมครตองพจารณามากเนองจากกรปเลอดของคนทมเลอด 2 กรปนจะมลกษณะนสยทแขงทำางานรวมกนอาจกอใหเกดปญหาได

-คนเดนประทวงท จ.เชยงใหมสวนใหญเปนคนปวยทเปนโรคเอดส เพราะกลววายารกษาราคาแพง ไมสามารถซอมารกษาได

*********************************************************

คำ�บรรย�ยวช� PS 707 ก�รพฒน�ทรพย�กรมนษย

Human Resource Developmentอ�จ�รยบวร ประพฤตด วนท 3 กมภ�พนธ พ.ศ.

2549 ภ�คบ�ย

Quiz…..1.วเคราะหการบรหารคนเปรยบเทยบเซนทรลกบ 7 –

Eleven

131

2.วเคราะหจดออน – จดแขง ของยทธศาสตรคน 2 องคกร

3.ในทศนะของทานสามารถนำาโมเดลนไปประยกตใชในระบบราชการหรอไม อยางไร.....................

อ�จ�รยบรรย�ยตอ...ในหวขอผลกระทบของโลก�ภวฒนทมผลตอก�รบรห�รบคคล�กร…

5.โครงสรางของการจางงาน (Employment)ในระบบทเปลยนแปลงไป

-การจางงานคำานงถงความเปนมนษย (Human) มากขน เอาเปรยบนอยลง เพราะมกฎหมายเขามาเกยวของ

-Professional การจางงานตองเปนไปตามครรลองของกฎหมาย เปนวชาชพ มออาชพมากขน

-Expensive การจางงานแพง มอตราเสยงสง ภาคเอกชนมยทธศาสตรในการจางคนหนงคนในตนทนสงตองสามารถทำางานทกงานได

-Investment การจางงานทำาใหตนทนสงจำาเปนตองม Investment เพมขนในบคคลากร

ผลกระทบเชงสงคมและวฒนธรรม (Cultural Impact : Value)

-Capital vs. Self sufficiency เปนวฒนธรรมเชงทน ทนเปนตวนำาเขามา (ทางรฐศาสตรเรยกทนนยมประชาธปไตย) มแนวคดดงน

132

แนวคดของอาจารยพทธทาสเสนอเปนธรรมธปไตย เศรษฐกจพอเพยง เดนสายกลาง อยไดอยางยงยน ดงนนคนทเปนผปฏบตตองตระหนกวาทนกบการพงตนเองจะจดการใหเหมาะสมไดอยางไร

-Domination คอการเปลยนแปลงของวฒนธรรมจากตะวนตกทเขามากระทบตอบคลากรในสงคมไทย เชน ปญหาเดกและเยาวชนทเหนในปจจบน เชน การเสพอบายมข ดงนนตองระวงปญหาการเลยนแบบวฒนธรรมตะวนตกอยาใหการเขามาของการพฒนาเปนการทำาลายเชงวฒนธรรม เพราะวฒนธรรมของสงคมใดถกทำาลายกจะสนชาต เนองจากวฒนธรรมเปนตววดอารยธรรมของประเทศ บางครงวฒนธรรมเราถกกลนดวยวฒนธรรมตะวนตกอยางไมรตว เชน

ในอดตคนญปนเปนคนทรกประเทศตวเอง เปนชาตนยมสงมาก แตคนรนใหมถกกลนดวยวฒนธรรมตะวนตก โดยนยมกนอาหารตะวนตก ทำาใหวฒนธรรมญปนจะถบรโภคโดยเยาวชนญปนเอง

7.การปรบตวของสงคมโลกทเปลยนแปลงในลกษณะทเรยกวา Outside-in คอการเปลยนแปลงจากขางนอกทสงผลตอขางใน

-กลยทธการเปลยนแปลงของญปนจากทฤษฎ X ,Y,Z และ Life – long employment declining?

133

กลยทธในการบรหารคนทเดมใชทฤษฎ X และทฤษฎ Y พฒนามาเปน ทฤษฎ Z เปนทฤษฎทเอานำาวฒนธรรมองคกรมาประยกตใชในการบรหารทรพยากรบคคล ทำาใหคนอยกบองคกรอยางยาวนานและมความจงรกภกด

วฒนธรรมของสงคมไทยเปนวฒนธรรมระบบราชการ แบบเอออาทรทผใหญเอออาทรโดยม Hierarchy กำาหนด ซงเปนกลไกและเงอนไขของสงคมไทย เพราะฉะนนถาตองการเปลยนสงคมไทยตองกลบมาเปลยนวฒนธรรมราชการ เพราะเปนวฒนธรรมทใหญทสด เชน ระบบการเมองทใหญทสดคอระบบราชการ

กลยทธญปนมวฒนธรรมการจางงานตลอดชวต Life –long employment declining หมายถง เมอคน Outside-in เขามาทำาลายโครงสรางของการใชชวตแบบครอบครวในองคกรทเปนทางการของญปนใหมความเขมนอยลง เชน คนเรมมการเปลยนงาน ผหญงทำางานนอกบาน เดมผหญงญปนมหนาทเปนแมบานตอมาสงคมเปลยนแปลงทำาใหผหญงออกทำางานนอกบานมากขนและจะไมนยมแตงงาน

-กลยทธการเปลยนแปลงของอเมรกา Knowledge – Based society and Knowledge –Work สงคมจะขบเคลอนดวยกระบวนการความรและปญญา

8.การปรบตวของโลกกำาลงพฒนา ในลกษณะ Inside-Out คอการมองขางในไปสภายนอก จะตองทำาโดย

134

-คนคอยทธศาสตร มองวาคน/การสรางคนและคอยทธศาสตรของการพฒนา ตามแผนพฒนาฯฉบบท 8

-ศกยภาพคอความไดเปรยบ

จากชารต...เปรยบอตสาหกรรมดงสายนำา จะเหนไดวาอเมรกนเปรยบเปนตนนำา (สรางนวตกรรมและเทคโนโลย)

เปนผขายสนคาไดราคาด ราคาสนคาสง ดงนนถาประเทศใดตองการใหประเทศมความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจประเทศมกำาไรกตองพฒนาใหมาอยทตนนำา

ผผลตจะอยตรงกลางสายนำา ไดแก ประเทศดอยพฒนากบประเทศกำาลงพฒนาอยางเชนประเทศไทย ประเทศผผลตนไมมกำาไร ไมมนวตกรรมแตผลทไดรบคอผลกระทบตอสงแวดลอม เชนขยะเปนพษ

ประเทศทอยปลายนำาเปนประเทศรำารวยเนองจากทำาการตลาดแลวขายผลตภณฑออกสตลาด

ตนนำา กลางนำา ปลายนำา

นวตกรรม/

เทคโนโลยการผลต /ขาย ขายออกส

ตลาด

อตสาหกรรม

135

ดร.สมคด กลาววาตองสรางนกคด สรางสถาบนการพฒนา สนบสนนวทยาศาสตรและเทคโนโลย สนบสนนใหเดกคดเชงวทยาศาสตรและสงเสรมใหเรยนวทยาศาสตร เพอเปนนกคด นกประดษฐของใหม ๆของประเทศไทยแลวนำาออกขายทวโลก ทำาใหประเทศไทยรำารวย

ทฤษฎกลาววา ศตรทรายกาจของความคดรเรมสรางสรรคคอการควบคมไมใหคด ถาเปนโครงสรางกจะเนนการควบคม/โครงสรางแบบ Hierarchy ทำาใหไมมนวตกรรมเกดขน ในทางกลบกนองคกรใดทมความคดททนสมยออกมา มนวตกรรมใหม ๆเปนองคกรทกระจายอำานาจ มการควบคมนอย เปดโอกาสใหคนไดคดสรางสรรคและพฒนา และตองมการเปลยนแปลงทนำาไปสการเปลยนแปลงในทางบวก

ดงนนประเทศไทยมโครงสรางแบบระบบราชการ จะอยกลางนำาเปนผผลต เพราะไมมคนเกง คนเกงหายากและมคนอยในโครงสรางมาก

-การเปลยนแปลงและนวตกรรม-การคดเชงกลยทธ ทงระยะสนระยะยาว -การสรางพนธมตรเชงกลยทธ 3.ผลกระทบของโลก�ภวตนตอกลยทธก�รพฒน�

ทรพย�กรมนษย-วสยทศน – Human capital -กลยทธ – Knowledge –based-การขบเคลอนกลยทธ –Strategic

136

-ผลไดและผลกระทบ Vision

การบรหารทนมนษย

เพมคณคาของคนในองคกร

การบรหารทรพยากรบคคล

การบรหารงานบคคลปจจบนเราการบรหารบคลากรเนนคน โดยใหคนเปน

ศนยกลางการพฒนา เปนทรพยากรทนในการบรหาร การบรหารบคคลพฒนาเปนการบรหารทรพยากรบคคลเพอใหคณคาของมนษยม Ad. Values เพมขนเรอยและเพมตลอดเวลา และการทำาให Ad Values เพมขนเปนการเปลยนแปลงคนในเชงยทธศาสตรดวยกระบวนการเรยนรทงภายในและภายนอกองคกร ดงนนกระบวนการเรยนรจงมความสำาคญในการพฒนามนษย

ดงนนรปแบบของการพฒนา คณคาของความเปนคนเกดขนมาจากการฝกอบรมแบบ On the job Training เปนการฝกอบรมทหวหนา/ผจดการ/CEO เปนผสอน/โคด เพราะฉะนนโลกปจจบนเปลยนไปทำาใหผจดการไมใชหวหนาแตเปนผทมความร เปนผชวย CEO และเปนคนเทรนพนกงานขณะทำางานเพอใหเปนไปในทศทางทองคกรตองการ

137

Kaizen คอระบบการเรยนร เปนการเรยนรทเกดจากการปฏบตจรง ประเทศญปนนยมใชไคเซน

กลยทธทรพย�กรมนษย

กลยทธทรพยากรมนษย ตองคำานงถงปจจย 4 ประการดงน

-สภาพแวดลอมขององคกร เปนกลไกสำาคญในการขบเคลอนกลยทธองคกร ฉะนนถาโครงสรางของระบบราชการแบบแนวดงตองปรบโครงสรางใหเหมาะสมและสอดคลองกน

-กลยทธขององคกร-ศกยภาพเชงวฒนธรรม เปนตวแปรมความสำาคญมาก

ทสดในการขบเคลอนองคกรแตตองใชเวลา เชนองคกรตำารวจสามารถขบเคลอนงายกวากระทรวงศกษาธการเพราะมความเปนปกแผนมากกวา ดงนนการขบเคลอนองคกรตองสรางจดออนจดแขงใหเกดขน โครงสรางของธรกจจะแตกตางจาก

สงแวดลอมองคกร

กลยทธองคกร

ศกยภาพเชงวฒนธรรม

การบรหาร HR

138

โครงสรางราชการ แตถานำาโครงสรางธรกจมาขบเคลอนราชการตองเปลยนโครงสราง โดยไมตองเปลยนวสยทศน (ถาเปลยนจะกอใหเกดปญหา)

ตวอย�ง...ปตท.สองคกรคว�มเปนเลศ เปนตวอยางองคกรทพฒนาบคคลากรทมคนเปนศนยกลางการเรยนร

1.วสยทศน : เพอใหองคกรสความเปนเลศ2.กลยทธ -การพฒนาองคกรและบคลากร เชนการฝกอบรมหลาย ๆ

ดาน เชน On the job ในขณะเดยวกนตองปรบองคกรใหเปนองคกรเชงยทธศาสตร มลกษณะสายบงคบบญชาแบบแนวนอน แสดงถงชนของการสงงานสนเพอสนบสนนใหเกดการวนจฉยการตดสนใจจดสรรทรพยากรเพอบรการลกคารวดเรว คลองตว

**ระบบราชการพฒนาองคกรและบคคลากรไดแตตองม action plan เรองคนเพราะแผนพฒนาประเทศกำาหนดวาคนคอศนยกลางการพฒนา ทำาไดโดยการแปลงวสยทศนใหเปนยทธศาสตรของการพฒนาคนเพอใหเกดการเรยนร

-แปรรปเปนบรษทมหาชน เพอปรบปรงประสทธภาพในการบรหารจดการ เชนการใหรางวล และการลงโทษ

-HR 2000 สรางวฒนธรรมองคกรใหม เพอสรางวฒนธรรมนำา ปตท.ไปสองคการแหงความเปนเลศ

วฒนธรรมองคกร ปตท. ไดแก

139

-ทกคนมสวนรวมเปนเจาของ มความรสกเปนสมาชกขององคกร โดยไมตองใชตวเงนเปนตวสอแตใชความผกพน ความสข ความมนคง ความกาวหนา

-ยดผลประโยชนธรกจเปนหลก เราไมสามารถเปลยนแปลงธรกจไดแตสามารถควบคมธรกจโดยใหธรกจบรหารอยางเปนธรรมมากทสดภายใตโครงสรางของศลธรรมและจรยธรรม

-ลกคาตองเปนใหญ -เปนองคกรนวตกรรม ตองสรางผลตภณฑออกมา

แขงขนได เปนนวตกรรมเกดจากแนวคดเชงสรางสรรค -มจตสำานกทำางานเปนทม3.ก�รบรห�รกลยทธ เชน-การทำางบประมาณแบบเอกชนเนนเปาหมาย -ใช KPI – Key Performance Indicator วางแผน

ธรกจ คอใชการกำาหนดตวชวดผลการปฏบตงาน-ใช Balance Scorecard : BSC เพอเปนเครองมอใน

การวดและประเมนผลเชงกลยทธ-พฒนาศกยภาพคน-พฒนาเทคโนโลย-Supply chain คอการบรหารชนสวนทนำามาสราง

ผลตภณฑขนมา เพอลดตนทนในการบรหารจดการ-CRM : Customer Relation Management คอ

การบรหารลกคาสมพนธ

140

จะเหนไดวาการบรหารองคกรตองเชอมโยงทงคนและยทธศาสตรขององคกร

ยทธศ�สตรองคกรและก�รบรห�รทรพย�กรมนษย

การกำาหนดยทธศาสตรบคลากร ผนำาการเปลยนแปลง วสยทศน กลยทธ สอสารกลยทธ

ยทธศาสตรคน การวางแผนยทธศาสตร มนษยใหสอดคลองกบ ยทธศาสตรองคกร

การบรหารยทธศาสตร กำาหนดกลยทธการบรหาร รกษาคน พฒนา

การประเมนผลยทธศาสตร คนใหอยในองคกร

ประเมนผลเพอปรบคนสยทธศาสตรใหม

จากชารตอธบายวา.......ผทอยยอดพระมดเปนผกำาหนดยทธศาสตรขององคกรให

สอดคลองกบยทธศาสตรของบคลากร เพราะฉะนนสงสำาคญทรฐบาลตองทำาในการปฏรประบบราชการ กลาวคอเมอรฐบาลกำาหนดยทธศาสตรขนมายทธศาสตรคนควรการวางแผนกำาลงคนใหสอดคลองกบยทธศาสตรองคกร

การบรหารยทธศาสตร คอการกำาหนดกลยทธการบรหาร การรกษาคน การพฒนาคนใหอยกบองคการใหนานทสด

การประเมนผลยทธศาสตรคอการประเมนผล การปรบคนสยทธศาสตรใหม(คอสองคกรการเรยนร)

141

ศนยการเรยนรบานไมเรยง จ.นครศรธรรมราช เปนองคกรเรยนรและเปนองคกรทเขมแขง และเตบโตมาจากการเรยนรปญหาทเกดขนซำา ๆซาก ๆในองคกรและชวยกนแกปญหาทเกดขนตลอดชวต ทำาใหไมเรยงเปนองคกรทมความเขมแขงมากและไมม Globalization ตวใดทำาลายได (ตามความคดเหนของอาจารย) เนองจากมฐานชมชนทเขมแขง ทำาใหคนกลายเปนศนยกลางแหงการเรยนร เกดกระบวนการเรยนรทสามารถแกปญหาตวเองได พงตนเองได อยอยางพอเพยง และในอนาคตรำารวยไดเนองจาก ดงนนคนไดรบการพฒนาในแนวนจงมความเขมแขง

ก�รขบเคลอนองคกรขององคกร 3 แบบในการขบเคลอนองคกรทกองคกร จะมสวนประกอบท

สำาคญ 5 ประการคอ -วสยทศน และกลยทธ-โครงสราง-วฒนธรรมองคการ-กระบวนการจดการ-บคลากรทง 3 องคการคอ องคการภาครฐ องคการเอกชน และ

ประชาคมจะมกลไกทง 5 ประการแตกตางกน ดงตารางองคกร/จดเนน ภาครฐ เอกชน ประชาคมโครงสราง แบบสง (Tall) แบบแบนราบ

(flat)แบบเครอขาย

ว ฒ น ธ ร ร ม ใชอำานาจ เนนลกคา ความไววางใจ

142

องคกรการจดการ ควบคม ใหอำานาจ ก ร ะ บ ว น ก า ร

เรยนรHR ศ ก ย ภ า พ

(Competency)

Competency

Competency

1.โครงสรางของภาคเอกชนแบบแนวราบ เนนการบรการลกคา ความรวดเรว การตดสนใจทตอบสนองตอปญหาของลกคา และองคกรทสามารถตอบสนองลกษณะนไดตองมการกระจายอำานาจ (Empower) ในขณะทภาคประชาชนมโครงสรางแบบเครอขาย(Network)

2.วฒนธรรมองคกรของเอกชนจะเนนลกคา ดงนนตองมจตใจทบรการ ขณะภาคประชาคมนนจะเปนวฒนธรรมของความไววางใจ (Trust)

3.การจดการในภาครฐเนนการควบคม โดยการจดใหมกจกรรมทสอดคลองกนเพอลดความรนแรงลง การจดการของเอกชนเนนการกระจาย สวนภาคประชาชนเนนการมสวนรวม (Participation)

4.บคลากร องคกรทกองคกรตองการเหมอนกนคอการมบคลากรทมศกยภาพ จ�กช�รตจะเหนไดว�ภ�คเอกชนกบภ�คประช�คมจะมลกษณะคล�ย ๆกน เชน

-โครงสรางแบบแนวราบกบแบบเครอขายเปนโครงสรางแบบเดยวกน(พฒนาจากแนวราบเปนเครอขาย)

143

-การจดการภาคเอกชนเนนการกระจายอำานาจ สวนภาคประชาคมเนนการมสวนรวม เชอมโยงซงกนและกนจากตวขบเคลอนทงหมดโดยสรปอาจารยมองวา

โครงสร�ง (ขอโทษดวยทไมสามารถเขยนชารตได เนองจากมองไม

ชดเจน)โครงสรางภาพท 1 จะเหนไดวางานบคคลและงานธรการ

ทำางานประจำาทวไป สายนม 3 ฝายทอยรวมกน คอฝายบญช วางแผน และธรการและบคคลขนตรงกบรองฝายบรหาร ซงโครงสรางลกษณะนอยในยคแรกของการจดการคน เนองจากไมใหความสำาคญกบบคลากรจงไมเปนยทธศาสตร เพราะ CEO สนใจการผลต ขาย การตลาดมากกวางานบคคลากร (จงไมแนะนำาใหทำางานในองคกรน)

โครงสรางภาพท 2 เปนภาพโครงสรางขององคกรในยคท 2 มการพฒนาอยางตอเนอง จะเหนไดวางานบคคลแยกออกจากงานธรการแตยงคงขนตรงตอรองกรรมผจดการใหญ ซงงานบคคลยงไมเปนยทธศาสตรแตมความสำาคญมากขน

โครงสรางภาพท 3 เปนภาพโครงสรางขององคกรในยคปจจบน เปนโครงสรางททนสมยใหความสำาคญกบการพฒนาบคลากรในฐานะทคนเปนศนยกลางการเรยนรของการบรหารจดการ เพราะฉะนนโครงสรางท 3 นบคลากรขนตรงกบกรรมการผจดการใหญ เพราะใหความสำาคญกบฝายทรพยากร

144

บคคล ฝายทรพยากรบคคลเปน Chief ในการวางยทธศาสตรรวมกบ CEO

อยางไรกตามโครงสรางทง 3 แบบนมลกษณะการทำางานทแตกตางกนอยางสนเชง เพราะฉะนนโครงสรางท 3 เปนโครงสรางทขบเคลอนยทธศาสตรคนดทสดเพราะเปนโครงสรางทผบงคบบญชาสงสดขององคกรเปนคนขบเคลอนเอง

…………..Business driver framework1.Cost efficiency2.Brand identity3.Revenue growth ความคดของคนในองคกรแตละองคกรไมเหมอนกนเพราะ-เปาหมายตางกน -ประสทธผลและประสทธภาพไมเหมอนกน-จดออน –จดแขงตางกน เชนจดแขงของระบบราชการ

คอ Public interest สวนจดแขงของเอกชนคอกำาไร ดงนนถาเปรยบเทยบจดแขงแลวมความมนใจในจดแขงขององคกรตวเองกสามารถขบเคลอนวฒนธรรมองคกรในแนวใหมได ในทางกลบกนถาไมมความมนใจในจดแขงขององคกรตองแกไขอปสรรค/ปญหาภายในองคกรกอน

ดงนนการบรหารทรพยากรมนษยในปจจบนและอนาคตเปนยทธศาสตร ไมสามารถอยอยางโดดเดยวไดจงจำาเปนตองสรางคนในแนวคดและคานยมทพรอมจะผลกดนใหยทธศาสตร

145

ขององคกรเดนไปสเปาหมายไดสำาเรจ เชน ถาเราอยในภาครฐกตองขบเคลอนในทศทางของสาธารณะ และถาอยในภาคเอกชนตองขบเคลอนในทศทางททำาใหองคกรนนมกำาไร

คำ�บรรย�ยวช� PS 707 ก�รพฒน�ทรพย�กรมนษยHuman Resource Development

ดร.บวร ประพฤตด วนท 28 ธนว�คม พ.ศ. 2550

PS 707 เปนวชาทศกษาการบรหารทรพยากรมนษยทงระบบ เพอใหนกศกษาเหนภาพรวมของการบรหารทรพยากรมนษย เอกสารประกอบการบรรยายคอ การบรหารทรพยากร“บคคลเชงกลยทธ (PS 707)” เนองจากเอกสารมความยาวเกอบรอยหนากระดาษ การบรรยายจงเปนการสรปจากเอกสาร และขอสอบกจะออกจากเนอหาในเอกสารเชนกน

เกณฑก�รประเมนผล1.เขาชนเรยน 10%2.รายงานเดยว 20%3.สอบระหวางสปดาห 40%4.สอบไลปลายเทอม 40%อ�จ�รยผบรรย�ย1.อ.บวร บรรยายสดทโคราช เนอหาการบรรยายคอการ

บรหารทรพยากรมนษยเชงยทธศาสตรเปรยบเทยบระหวางภาครฐและภาคเอกชน และอาจารยจะเลาประสบการณนบสบปของอาจารยใหนกศกษาฟง

146

2.อ.สมหรา เนนบรรยายเรองการพฒนาแรงงานไทยและแรงงานสตร นโยบายการพฒนาแรงงานไทยและแรงงานสตร งานวจยการพฒนาทรพยากรมนษยในประเทศไทย

3.อ.วชร เนนบรรยายเร องววฒนาการของการพฒนาทรพยากรมนษย การพฒนาทรพยากรมนษยในภาครฐ และวถการพฒนาในเชงพทธ

4.อ.อรสธรรม เนนบรรยายเร องแนวคดและทฤษฎการพฒนาทรพยากรมนษยเชงเศรษฐศาสตร แนวคดและทฤษฎการพฒนาทรพยากรมนษยเชงมนษยนยม และแนวคดและทฤษฎการพฒนาทรพยากรมนษยเชงรฐประศาสนศาสตร

คำ�สงร�ยง�นรายงานเดยว ความยาว 15-20 หนา เขยนดวยลายมอ

เทานน หวขอรายงานมดงน (ใหเลอกทำาเพยง 1 หวขอ)1. เปรยบเทยบการบรหารทรพยากรมนษยและการพฒนา

ทรพยากรมนษยในองคกรภาครฐและภาคเอกชน2. ว เครา ะห ผลการ เล อกต ง ในว นท 23 ธนวาคม

พ.ศ.2550 ในเขตพนทททานอาศยอย ในมมมองการพฒนาทรพยากรมนษยในประเดนดงตอไปน

2.1 ผลการเลอกตงในเขตพนทของทาน 2.2 ทำาไมผลการเล อกตงจงเป นเชนน น ในแง ของ

พฤตกรรมผมาใชสทธเลอกตง

147

2.3 พฤตกรรมดงกลาวมความหมายอยางไรในเชงทฤษฎการพฒนาทรพยากรมนษย ทงดาน

2.3.1 นโยบายพรรคการเมองทเกยวของกบการพฒนาทรพยากรมนษย

2.3.2 ปจจยทเก ยวของกบตวผมสทธเล อกตง เชน ปจจยทางดานเศรษฐกจ การรบรขาวสารทางการเมอง การศกษา สงคม และวฒนธรรม

วชานจะเรยนอกครงในวนท 11-12, 18-19 และ 25-26 มกราคม พ.ศ.2551

**เขาสเนอหาการบรรยาย**สาเหตทอาจารยเรยกวาการบรหารทรพยากรมนษยเปน

ยทธศาสตร เพราะจากประสบการณทำางานดานยทธศาสตรในองคกรขนาดยกษของธรกจเอกชนนบสบป ความสำาเรจขององคกรเหลานนไดตอกยำาวา ทรพยากรมนษยเปนหวใจ/ทนสำาคญ ซงไมไดเปนสวนหนงขององคกรอยางเดยว แตเปนยทธศาสตรทสำาคญขององคกร

ตวอยางทรพยากรมนษยทส ำาคฐ เชนอดตผนำาฝายคานของปากสถาน นางเบนาซร บตโต ซงเพงถกสงหารเสยชวต นางบตโตจบจากมหาวทยาลยฮารวารด เปนบคลากรทสำาคญของประเทศน ซงไมสามารถหาบตโตคนท 2 หรอ 3 ได สวนประเทศเวยดนามจะไมสามารถประกาศอสรภาพไดเลยหากไมมโฮจมนห เวยดนามจงเนนทรพยากรมนษยเปนหวใจทส ำาคญทสด โฮจมนหบอกวารอยปกไมสายในการสรางคน เพราะคนคอหวใจของ

148

แผนดน หากแผนดนแตละสวนมารวมกนกจะกลายเปนพลงของแผนดนทงหมด

การเลอกตงของไทยทผ านมาไดช ใหเหนคณภาพของทรพยากรมนษย วธค ดของคนกลมตางๆกน กระบวนการตดสนใจเขาสสงครามของอเมรกากมาจากการตดสนใจของผนำา คนทขนมาเปนผบรหารในองคกรจงมความสำาคญอยางยง นกศกษาตดสนใจมาเรยนปรญญาโทถอวาตดสนใจไดถกตอง เพราะการเรยนเปนการเพมคณภาพและเปนทนสำาคญของการสรางประเทศ

Roadmap to Strategic Human Resource

จากภาพอธบายไดวา ทรพยากรมนษยเปนเร องทยงใหญของทงภาครฐ ภาคเอกชน ทกองคกรทเกยวของ และเปนเรองของการลงทน

A, B, C, D เปนสดสวนทวา หากองคกรมทรพยากรบคคล 100 คน 5 คนจะเปนพวกเกรดเอจงวางยทธศาสตร 20 คนเปนผอำานวยการและผบรหารท Support แนวบรหารขององคกร 70 คนเปนคนงานขององคกรทปอนขอมลขาวสาร

149

ภาครฐองคกรภาค

ยทธศาสทรพยากรมนษย

การลงทนทรพยากร

ผลตอบแทนจากการลงทน โลกาภวฒนและสภาพ

5% D70% C20% B5% A

ใหองคกร และอก 5 คนเปนคนทองคกรไมตองการ องคกรทกองคกรจะมสดสวนเชนเดยวกนนทงหมด ดวยเหตน องคกรจงตองหาวธการบรหารองคกรเพอใหการพฒนาคนไปสความสำาเรจ

ในองคกรทอาจารยเคยมประสบการณมา CEO จะมาจากตางประเทศคนเดยวพรอมกบมนสมองและวสยทศน เมอเขามาแลวจะหลอมรวมคนทง 100 คนในองคกรเขาดวยกน การทำางานในองคกรจงตองทำาใหคนในองคกรหลอมหวใจเปนหนงเดยว ซงคนในองคกรจะมทงทคนเกงและคนไมเกง แตสามารถทำาใหเดนไปดวยกนทง 100% ได

ประเทศไทยในปจจบน สดสวนทส ำาคญคอ 5+70 และสวนสำาคญทสดทรฐบาลลงไปพฒนาคอ 20+5 นกศกษาอยในจำานวน 25% น สวนคนทอยในนอกชนบทหางไกลคอ 75% การพฒนาประเทศไทยจงตองใชเวลาและใจเยนๆ เพอรอให 75% นนเขามาศกษาหาความรเหมอนนกศกษา และรฐบาลตองลงทนพฒนาใหสงมากกวาน องคกรจงจะขบเคลอนไปได หากมองในบรษทเอกชนจะมเพยง 5% เทานน สวน 70% จะพยายามดงขนมาขางบนดวยการใหการฝกอบรมตลอดเวลา

1. ทรพย�กรบคคลคอทนยทธศ�สตรองคกร ปญหาบานเมองเราคอขาดผน ำาและทรพยากรบคคลทม

คณภาพ ไมไดมองคนเปนยทธศาสตร แตมองคนเปนสวนๆและเปนองคประกอบของสงคมเทานน CEO ทกคนทเขามาทำางานจะตองตอบคำาถามใหไดวา คนกบทรพยากรทางการบรหาร

150

(เชน เทคโนโลยหรอกระบวนการตางๆ) อยางไหนสำาคญกวากน

ประธานาธบด จอหน เอฟ . เคเนด ของอเมรกาเป นทรพยากรบคคลทมความรความสามารถในการมองอนาคต เคเนดประกาศวาในอนาคต อเมรกาจะไปเหยยบดวงจนทร หลงจากทเคเนดเสยชวต เราทกคนกไดเหนมนษยขนไปเหยยบบนดวงจนทรจรงๆ การสรางคนใหมความสามารถในการมองอนาคตเปนเรองใหญ คนจงเปนทนทตองพฒนาอยตลอดเวลาเพอใหมกระบวนการเรยนรทชดเจนและถกตอง หรอเรยกวาเปนการปรบกระบวนการคดนนเอง

การบรหารภาคเอกชนจะใชคนนอยมาก อาจารยใชผ จดการเพยง 2 คนคมคนงานถง 4,000 คน ดแลทกคนตงแต CEO ลงมา เพราะหากใชคนมากจะมปญหา คนทใชจะถกคดเลอกมาเปนอยางดและชดเชยดวยการใหคาตอบแทนสง ภาคเอกชนจะไดเปรยบภาครฐตรงทจายคาจางแพง แตคนททำางานในภาคเอกชนจะตองเปนคนททำางานคมคา เปนทรพยากรบคคลทมความรความสามารถ และสามารถขบเคลอนองคกรได

มนษยมคว�มสำ�คญม�กกว�เทคโนโลย การพฒนาทรพยากรมนษยจงตองเกดขนตลอดเวลาไม

สามารถหยดได ในทางตรงกนขาม เมองบประมาณบรหารทมาจากเงนภาษของประชาชนนอยลง ผบรหารประเทศสวนใหญจะลดการลงทนในการพฒนาคน แตกตางจากบรษทเอกชน แมจะขาดทนแตการพฒนาคนไมเคยหยด เพราะถอวาชวงทขาดทน

151

เปนการเตมพลงดวยการพฒนาคน เมอคนไมมงานทำากจะนำาไปฝกอบรมเพอหลอมใหเปนหนงเดยว ไดเขาใจเร องทองคกรทำาเหมอนกนในความหมายเดยวกน ขณะทเทคโนโลยจะสามารถหาทไหนหรอแบบไหนกได แตเราไมสามารถซอคนและพฒนาคนใหทนตอความตองการได เพราะการสรางคนจะใชเวลาเปนสบๆป ทสำาคญ คนไมสามารถกอปปได ขณะทเทคโนโลยสามารถกอปปไดงายกวา

CEO ทประสบคว�มสำ�เรจCEO ทประสบความสำาเรจจะตองเขาใจวา ทรพยากร

มนษยคอหวใจขององคกร ไมไดเขาใจวากำาไร/การตลาด/การขายคอหวใจขององคกร เพราะหากไมมคนทมศกยภาพและมความรในการพฒนาองคกรกไมสามารถขายได ทำาการตลาดไมไดด และมกำาไรนอยหรอไมมกำาไร งานแรกของ CEO คอเรยกหวหนาทดแลทรพยากรบคคลมานงคยกนวา องคกรของเรามคนกคน คนของเรามความรความสามารถอยางไร โครงสรางของบคลากรเปนอยางไร คนหนม คนแก และคนปวยเปนกเปอรเซนต ทงนเพอเรยนรวถชวตของคนในองคกรทตนตองเขามาดแลและบงคบบญชา องคกรทเกดวกฤต/ขาดทน/เจงสวนใหญจะปรบองคกรดวยการเปลยนตว CEO เชน บรษทนสสนขาดทนมหาศาล คนญปนแกปญหานไมไดจงจาง CEO จากฝร งเศส ซ ง CEO จากฝร งเศสใชเวลาปกวากสามารถพลกบรษททขาดทนมาเปนบรษททมกำาไรได

152

CEO (Chief Executive Officer) คอคนท ก ำาหนดวสยทศนขององคกร ภาคเอกชนจะเรยกวากรรมการผอำานวยการใหญ องคกรจะมรปรางเปนประมด ฐานของประมดคอประชาชนท ว ไปและข าราชการระด บซ 1-6 สวนกลางม ขาราชการซ 7-9 และขาราชการซ 10-11 อยในสวนยอดของประมด ดงภาพ

จากภาพ การบรหารของภาครฐจะสงการมาจากดานบน ลกษณะการบรหารเปนแบบแนวดง เนนการควบคมจงมลำาดบชนมาก การบรหารทรพยากรมนษยจงลำาบากเพราะเปนการบงคบและพฒนาเปนชน ซงจรงๆแลว การพฒนาไมไดเปนการบงคบ แตเปนกระบวนการเรยนร ฝกปฏบต และเหนสงทดขนในกระบวนการทำางาน แตขาราชการจะถกบงคบใหเขาอบรมตามระดบซ ซ งผ เขาอบรมจะได เฉพาะใบประกาศและความรท วทยากรสอนในหองเทานน โดยไมไดนำาไปปฏบต เพราะเปนกระบวนการทเกดขนในองคกรอยางเดยว

การพฒนาคนไมมสายการบงคบบญชา เมอใดกตามทหวหนากระซบอยเสมอวาตองไปอบรม วธคดของพนกงานกจะอยภายในกรอบแนวคดทหวหนาบอกใหทำา จดออนขององคกรแนวดงของภาครฐคอสายการบงคบบญชา ซ งเปนลกษณะ

153

10-117-9

1-6รฐเอกช

One Way สวนองคกรเอกชนจะมโครงสรางเปนแนวราบ การบงคบบญชาจะยดหยน ทำาใหม Space กวาง คนจงสามารถคดไดมากขนและคดนอกกรอบได ทำาใหเกดกระบวนการเรยนร ไดมากขน

พ.ร.บ.ระบบราชการใหมพยายามแกระบบซ แตก ไม สามารถแกไขไดเพราะมสายการบงคบบญชาเหมอนเดม วธ สงเกตคอ องคกรทประมดม 3 ชนเรยกวาองคกรแนวราบ สวนองคกรทประมดม 4 ชนเรยกวาองคกรแนวดง ในองคกรแนวดง แมจะเปลยน CEO กไมมความหมาย เพราะ CEO กตองอยภายใตกรอบของ Hierarchy ทำาใหไมสามารถคดไดอยางอสระ จงไมสามารถเปลยนแปลงยทธศาสตรได

ทรพย�กรมนษยคอทนทมทงคณค�และมลค� สวนใหญตคามนษยเปนมลคา เชน จายเงนเปนหลกเพราะ

คดวาคนจะทำางานเมอมเงนเปนคาจาง ซงคณคาและมลคา ใชศพทภาษาองกฤษวา Values เหมอนกน แตมความหมายตางกน

คณคาเปนปจจยภายใน เชน ความดและศกยภาพของคนเปนตนทนททำาใหคนมความรความสามารถ รกและผกพนกบองคกร CEO จะตองตคาคนเปนคนทมคาในองคกร ไมไดตคาเปนเพยงพนกงานคนหนง เพราะหากเมอใดทเร มตนดวยการตคาคนเปนมลคาแลว ปญหาจะเกดขนทนท เชน ตอรองขอขนเงนเดอน หากไมไดกเปลยนงานใหม

154

ตลอดเวลาทอาจารยทำางานภาคเอกชน อาจารยจะบรหารหวใจคนเพอใหคนคดในเรองทเราอยากใหคด ทกคนคดในเรองเดยวกน แชรความคดและอดมการณเดยวกน คนทไมเขาใจกอบรมและพฒนาใหเขาใจไปในแนวเดยวกน เพอใหทกคนเปนสมาชกในองคกรดวยกน หวใจการพฒนาคนในองคกรของ CEO คอตองพฒนาจากมลคาใหเปนคณคา

ตนทนก�รบรห�ร: คณค�ขององคกร มนษยเปนทนมนษยจงตองมราคาแพงมาก แตไมควรต

คาดวยเงนอยางเดยว จะตองตคาความเปนมนษยดวย การดแลคนในองคกรกตองดแลภาพรวมทงหมด ตงแตเดนเขามาในองคกร องคกรจะตองสรางความประทบใจในวนแรกทพนกงานเดนเขามาใหมากทสด เพราะวนแรกเปนวนทอยในความทรงจำาไดนานทสด หากวนแรกรบนองไมด คนกจะอยในองคกรไมนาน ตนทนการบรหารคนจงเกดขนตงแตวนแรกทเขามาทำางาน ซงทรพยากรมนษยเปนทง Cost และ Values ทตองบรหารจดการใหด

การพฒนาคนทใหเรยนรไดดทสดคอ On The Job (การสอนงาน) ซงขดกบบคลกของระบบราชการทมโครงสรางประมดแบบแนวดง มชนการบงคบบญชา ความสมพนธทจะสอสารยทธศาสตรตางๆ ในการทำางานจงไมคอยเกดขน การสอนงานจงไมคอยม การอบรมทดทสดคอ หวหนาจะตองสอนงานแบบใกลชดกบลกนองมากทสด หากหวหนาไมเกง ลกนองกไมเกง

155

หวหนาทไดรบการยกยองประจ ำาปคอหวหนาทมลกนองเกง สามารถรบงานไปทำาตอไดมาก

ขาราชการไมยอมรบการเปลยนแปลงและกลวลกนองเลอยขาเกาอ อาจารยกลาววาเราควรคดถงองคกรมากกวาจะคดถงคนใดคนหนงในองคกร หากสอนใหลกนองเกง ลกนองกจะสงเสรมใหเรามตำาแหนงสงขน การทำางานใหคดถงประมด เพราะประมดคอองคกร หากทำางานในกระทรวงกตองดวสยทศนของกระทรวง การเปน Member คอการรวมตวเปนทมเดยวกน Member แตละคนจะเปนองคกร การทำางานกตองคดวาองคกรจะไปรอดหรอไม ไมไดคดถง Individual

ทนของทรพย�กรมนษยValues ของคนคอสามารถทำาใหทกคนแชรอดมการณ

เดยวกนได เชน องคกรธรกจมอดมการณคอความซอสตย เถาแกและพนกงานกตองคดเร องความซ อสตยและการให บรการแกลกคา สนคาทกชนทออกจากบรษทจงเปนสนคาทมคณภาพ ไมหลอกลกคา หากอดมการณขององคกรเปนบรการหลงการขาย CEO และพนกงานทกคนกตองคดเร องบรการหลงการขายเหมอนกน หากเปนองคกรนวตกรรม คนในองคกรกจะคดเชงสรางสรรค

Cost หากทกคนทำางานเปนหนงเดยวในทศทางเดยวกน ตนทนกจะตำาลง หากรกและผกพนองคกรมาก องคกรกจะมกำาไรมาก เชน บรษทเอกชนแหงหนงไมตองการหยดชวงปใหมเพราะสนคาขายด จงจายโอทเพมเพอใหคนงานทำางานวนละ 2-

156

3 กะ มขอบงคบวาคนทไมทำางานจะถกหกเงนโบนส ซงบางคนยอมทำางานตอ แตบางคนไมยอมทำางาน หวหนาทดทตองการใหลกนองมาทำางานกจะบอกวา ขอใหลกนองทกคนชวยกนเสยสละโดยไมไดพดถงคาตอบแทน แตหวหนาทไมไดผกพนกบลกนองตงแตตนกจะลำาบากชวงปลายป

การทำางานในองคกรจงตองเขาใจความเปนมนษยและความสมพนธในองคกร ไมไดคดเรองมลคาของคน แตคดวาจะอยอยางไร จะใชชวตอยางไรในฐานะครอบครวเดยวกน องคกรทม Values สงกจะมพลงสง เรยกวา Values ขององคกร หร อ เ ร ยกว า Corporate Share Values (อดมการณ เดยวกน) เปนสงจำาเปนทองคกรจะตองสรางขนมาใหได

Corporate Share Values ข อ ง ธ ร ก จ เ อ ก ช น ค อ คณภาพสนคาด บรการลกคาด บรการหลงการขายด ความซ อสตยต อลกค า เพ อใหลกค าพอใจท มารบบรการ สวน Corporate Share Values ของระบบราชการค อการบรการสาธารณะ ไมแยกชนชนเพราะเทาทผานมา คนทเปนขาราชการหรอแตงตวดจะไดรบบรการดกวาคนทวไป การใหบรการตองมาจากหวใจของขาราชการเอง ไมไดมาจากขอบงคบของกฎหมายหรอระเบยบ เชน อำาเภอยมเปนเพยง Images หากประชาชนขนไปรบบรการแลวเหนขาราชการหนาบง คำาวาอำาเภอยมกไมมประโยชน หรอ One Stop Service ทเขยนบนอำาเภอวาแตละขนตอนใชเวลากนาท ในทางตรงกนขาม

157

ประชาชนตองตดตอกบหนวยงานหลายหนวยงานจนกลายเปน Two or Three Stop ไมไดเปน One Stop อกตอไป

Image มความสำาคญมาก ผสราง Image จงมความสำาคญ เชน Image ของ ปตท. คอสเขยว เนองจากธรกจนำามนมผลกระทบตอสงแวดลอมและผบรโภค จงตองสรางภาพอกตวหนงขนมา

สรปหากโลกเรามทรพยากรมนษยทด กฎหมาย/กฎกตกากไม

จ ำาเปนตองมมาก เพราะคนจะไมท ำาผดมาก องคกรทประสบความสำาเรจจงเปนองคกรทมทรพยากรมนษยทมศกยภาพมากและม CEO ทเกงในการขบเคลอนเพอหลอม Values ของทกคนทอยในองคกรใหเปนหนงเดยวเพอไปสเปาหมายขององคกร เชน ภายในสนปนตองขายใหได 50% ของเปา คนในองคกรกจะทำางานอยางสดกำาลง เพราะหวใจองคกรเปนหวใจเดยวกน การทจะทำาใหหวใจทกดวงทำางานรวมกนไดตงแต CEO ลงมาจงเปนเร องของยทธศาสตร เพอเชอมโยงความคด/วสยทศนของ CEO ไปสทรพยากรมนษยทมคณคาทกคนในองคกร และผลกดนคณคาใหเกดผลกำาไรทเปนมลคา

องคกรม Cost และม Values ซง Values เปนตวขบเคลอน Cost หากทรพยากรบคคลในองคกรรกองคกร ตนทนกจะตำา เชน เราทำางานในออฟฟศ ถงเวลาเลกงานกชวยกนดบนำาดบไฟ พอจะใชรถกตรวจดนำามนและหมอนำา หากไมสนใจดแลและใชรถจนพงกปลอยใหเปนเรองของฝายซอมบำารงตอไป

158

ในองคกรมคน ในคนมหวใจ องคกรจะมโครงสรางทแตกตางกน โครงสรางแนวดงจะมการควบคมมาก กระบวนการตดสนใจชา ขบเคลอนทรพยากรชา ความคดรเร มสรางสรรคของคนไมม การฝกอบรมกเป นไปตามสง แตไมท ำาใหเกดกระบวนการเรยนร องคกรภาคเอกชนสวนใหญมโครงสรางองคกรแบบแนวราบ ช นการบงคบบญชาสน คนไดรบการพฒนาอยางสมำาเสมอ ทำาใหคนทำางานเปนทมมากกวาภาครฐ

คนทำางานเปนทมเพราะเขาใจยทธศาสตรองคกร เพราะรวาคนบนยอดและคนระดบลางของประมดคดอยางไร ประเทศไทยไมเคยแชรกนทำางาน ทกกระทรวงจะตางคนตางทำางาน ทำาใหตนทนสง กระทรวงการคลงกตองเกบภาษ หากเกบภาษไมได ประเทศไทยเรากจะแย หากกระทรวงสามารถลดตนทนนลงและหนไปพฒนาศกยภาพของคน ประเทศไทยเรากจะดขน องคกรทใหความสำาคญกบการพฒนามนษยเชงยทธศาสตรกจะเปนองคกรยทธศาสตร

2. องคกรยทธศ�สตร องคกรธรกจขนาดยกษทมเครอขายทวโลก เชน เทสโก

โลตส เชลล เอสโซ คารลเทกซ ปตท. โตโยตา มสซบช ไอบเอม องคกรเหลานเปนองคกรยทธศาสตรทเนนเปาหมาย ความสำาเรจทตอเนองจากวสยทศนของผนำาองคกร มอดมการณในการบรหารบคลากรทชดเจน แชร Values เดยวกนทงองคกร หากมองในมมการพฒนา ประเทศไทยเราแชร Difference Values สงเกตจากนโยบายการหาเสยงของพรรคการเมอง

159

5 ส. ของไทยเราเปนกจกรรมทเนนโครงสราง ไมไดเปนจตวญญาณและไมไดใสวถชวตเขาไป องคกรคณภาพทงหลายสวนใหญจะมาตายในเมองไทย เพราะมาเฉพาะโครงรางเทานน เชน OTOP ไทยเราเอาหวใจสำาคญมาจากญปนและฝรงเศส ซง OTOP เปนวฒนธรรมและสงคม เปนวถ ชวตทเร มจากทำาทาน/ใชเอง จากนนกแจกเพอนบาน เมอเหนวาคนชอบกเร มทำาขายภายในหมบาน ปจจบนวถชวตของคนญปนและคนฝรงเศสกเปนเชนนอยซ งไมไดเปนธรกจ แตไทยเราเอามาทำาเปนธรกจ ชาวบานซงทำาธรกจไมไดจงเจงทงหมด

วถชวตของคนญปนและเวยดนามกลายเปนมรดกโลก เชน ชาวนาของญปนสรางหลงคาจากวสดธรรมชาตทหนาเกอบเมตร หากรฐบาลจะเขาไปร อกจะถกชาวนารวมตวกนตอตาน ตรอกขาวสารของไทยไมไดเปนวถชวตของไทย แตเปนวถชวตทพยายามปรบใหเขากบฝรง ไทยเราไมไดรกษาคณคาวถชวตของตนเอาไว ซ งองคกรยทธศาสตรจะไมเปลยนอดมการณงายๆ

1.องคกรยทธศ�สตรจะใหคว�มสำ�คญในก�รพฒน�บคคล โดยสรางใหคนเปนดาวเดนเพอลดตนทน (Cost) และเพมประสทธภาพ (Efficiency) อดต งานหนงอยางจะใชคนทำางานมาก เชน เชคหนงใบใชคนทำางาน 5-6 คน ตงแตเขยนเชค ตรวจสอบเชค และเซนเชคอกถง 3 คน การสรางคนใหเปนดาวเดนคอใหความไวใจ (Trust) คนๆเดยวกสามารถเซนเชคได ระบบราชการในปจจบนจะมคนเซนเชค 2-3 คน หวหนาจะ

160

ตองพฒนาลกนองใหเกงและไวใจ แลวลกนองจะทำางานใหอยางดทสด

จากแนวคดน ญปนไดสราง KAIZEN ขนมาพฒนาคน โดยเชอวางานทกชน คนททำาจะรดทสด ทำาอยางไรจะไดดและทำาอยางไรลกคาจงจะพอใจ หากคนภายในรวาลกคาชอบอยางไร คนภายนอกกจะมความสข เพราะองคกรเตมใจใหบรการ ตอนทอาจารยพฒนาบคลากรกใช KAIZEN โดยตงรางวลบคลากรดเดน ปรบปรงงานดวยตวเอง และไดรางวลจากการปรบปรงงาน ประสทธภาพจงเกดขนจาก KAIZEN คอลดตนทน พฒนาบคลากร

2.องคกรยทธศ�สตรจะพฒน�คนข นม�เป นผ น ำ�องคกร (Leadership) หวใจของผนำาคอมวสยทศน เปนนกออกแบบกลยทธ และเชอมโยงคนเขาดวยกน คนทจะคดสงใหมๆ ออกมาไดจะตองมความรกวาง ทองเทยวมาก รจกคนเยอะ ม เพ อนและ เคร อข ายมาก ส วนคนท อย ใ นกรอบสเหลยม/โครงสราง/กฎระเบยบ ความฝนกจะไมคอยม องคกรกจะไมพฒนา

องคการยทธศาสตรจะสรางคนเหลานออกมามาก เพอทำาใหองคกรมคณคา สามารถสรางมลคา และเกดพลงในการทำางานอยางมหาศาล องคกรประมดจะมคน 2 ระดบคอ ผจดการ (Manager) (ระดบอำานวยการ) และผนำา (Leader) (เหนอกวาระดบอำานวยการ) เชน ผวาฯ CEO เปน Leader สวนปลดจงหวดและนายอำาเภอเปน Manager ซง Leader

161

และ Manager จะแตกตางกน หากม Manager มาก ตนทนการบรหารจดการกจะสงเพราะเปนผท ำาตามคำาสง และหาก Manager มลกนองไมเกงกจะมปญหามากขน Leader จะเปนคนคด ฝน มวสยทศน และนำาวสยทศนมาสรางกลยทธ องคกรธรกจพยายามสรางคนคด ทำาใหม Leader มากกวา Manager

ท งสองต ำาแหน งจ ะแตกต างก นอ ย างล บล บ หาก Manager ไมมวสยทศน องคกรกจะสงเขาอบรมเพอพฒนาใหเปน Leader เชน บรษทจอขาดทนมาก แตพอแจค เวล มาเปน CEO ดวยความทเปนคนมวสยทศนจงสามารถพลกใหจอมกำาไรมหาศาลได แจค เวล เขยนหนงสอชอ Winning (จะชนะไดอยางไร จะเปนผบรหารไดอยางไร) เปนหนงสอทสอนใหคนเปน Leader ทงองคกร เพราะตองการใหคนเตบโตดวยตนเองและขบเคลอนไดทงระบบ องคกรทมเปาหมายชดเจนคอกำาไร กำาไร และกำาไรทกๆวน หากเปนองคกรภาครฐกตองคดเร องสาธารณะ สาธารณะ และสาธารณะ โดยเขาไปถงจดนนใหได วาสาธารณะคออะไร หากเขาใจความแตกตางของสองตำาแหนงนแลวกจะเปนขาราชการทมคณภาพและศกยภาพสงในการขบเคลอนนโยบายของประเทศ

คนในองคกรเอกชนจะเปน Leader ซงเปนนกคดนกฝน สามารถแกปญหาใหลกคาไดโดยไมตองถงระดบ CEO ทำาใหระดบชนบงคบบญชาเหลอแค 2 ระดบเทานน หากแตละสวนทำางานแยกกนตนทนจะสง แตหากสามารถเชอมโยงทกอยางเขาดวยกนอยางเปนระบบกจะทำาใหตนทนตำา

162

การสรางคนเปนงานทยากแตเปนงานทยงใหญทสด การพฒนาคนตองพฒนาทงชวตของคน การมาเรยนจะไดวชาการ (Academic) แต กระบวนการเรยนร จ ะ เก ดจากวชาชพ (Professional) คอนำาความรไปทำาใหงาน/อาชพดข น ขบเคล อนชาวบ าน ใหม ความสข และส ดท าย เก ดว ชาช ว ต (สงคม/จรยธรรม) คอสามารถแกปญหาใหชาวบานได ความร จงสรางยาก ตองใชเวลาในการพฒนาและตองใจเยนๆ สงสำาคญคอจะตองม Cross Functional ดงภาพ

ผชายญปนจะเปนเผดจการ ผหญงจะเปนเพยงแมบานเทานน แตคนญปนจะมวฒนธรรมการทำางานเปนทม (Cross Functional) เม อมป ญหา ทกคนทเก ยวของจะเขาไปถกปญหารวมกนเพอใหไดขอสรปรวมกน ไทยเราจะทำางานแบบ Functional ซงสอดคลองกบ Hierarchy หากไมสงกไมทำา ทำาใหคนไทยไมมชวตชวา อาจารยใช KEIZEN ใสเขาไปในชวงวชาชพ โดยใช Balance Scorecard เป นตวตดสน และเขยนโครงการทเชอมโยงกบงานทแตละฝายทำา มการใหรางวลคนททำาสำาเรจและแกปญหาใหลกคาได

3.องคกรยทธศ�สตรจะปรบเปลยนวฒนธรรมองคกร วฒนธรรมองคกรของระบบราชการไทยคอ วฒนธรรมอมาตยา

163

วชาวชากา

วชาชพ

K

ธปไตยทเนนเรองอำานาจ ซงขดกบหลกการคดอยางมสวนรวมแบบประชาธปไตย หากตองการใหการพฒนาบคลากรทงประเทศดำาเนนไปไดกตองเปลยนวฒนธรรมอมาตยาธปไตยไปเปนวฒนธรรมแบบมสวนรวมเสยกอน

การมสวนรวมเปนวฒนธรรมของ Democracy องคกรเอกชนจะมลกษณะ Democracy ซ งมการแขงขนสง แตวฒนธรรมองคกรของไทยตงแตอดตเปนแบบอำานาจ มสายการบงคบบญชา และปจจบนกเปนเหมอนเดมทกประการ หากตองการให Democracy ของไทยเปนแบบอเมรกากตองคอยๆเปลยนและใจเยน

องคกรยทธศาสตรจงตองเปลยนวถชวตของคนแตละคนใหอยในกรอบทถกตองและเปนวฒนธรรมขององคกร เพอใหคนในองคกรคดอยภายในกรอบเหมอนกน องคกรกไมจ ำาเปนตองเขยนขอบงคบหรอ 5 ส. ตดไวหนาหอง เพราะทกคนจะเขามาทำางานอยางมระเบยบ แตปจจบนเรายงไมเปนอยางนจงตองเขยนขอบงคบเอาไว องคกรในอนาคตจะพฒนาคนกตองพฒนาทงระบบ หากเปลยนโครงสรางอยางเดยวกจะไมสามารถเปลยน Action ของคนได เพราะ Action ของคนมาจากวถชวตและวธคดของคน การปฏรประบบราชการของไทยจงลมเหลวมาตลอด เพราะแกเฉพาะชอตำาแหนง ชอกระทรวง หรอกฎระเบยบเทานน แตไมไดปรบเปลยนบคลกภาพของคนทำางานเลย เชน จะเปลยนคนรกษาปาไมกตองเอาคนทรกษาปาไมไปอย

164

4.ก�รสร�งคว�มเปนเลศในองคกร องคกรภาคเอกชนจะแขงขนกนตลอดเวลาเพอสรางกำาไร จงตองทำางานเปนทมและเปนระบบ ในอนาคต องคกรภาครฐกตองมลกษณะเดยวกน ทำางานเปนทมมากขน มวฒนธรรมองคกรทเอออำานวยตอการสรางความเปนเลศ การแกปญหาคอรปชนกตองแกทคน ไมใชแกทขอบงคบ หากพฒนาคนใหดกจะสามารถแกปญหาเหลานไดทงหมด

เจาชายองคหนงจากรฐในยโรปและปราชญชมชนของนครศรธรรมราช พดเหมอนกนวา สนตภาพจะเกดขนจากความรก คนทอยในองคกรจะตองรกกน หากหวหนาดาทกวน ลกนองกจะเกลยด ความขดแยงเกดขนเพราะเหตน การรบกนกเชนกน คนไมไดมองวาโลกสำาคญ แตจะมองวาตนเองสำาคญ ตนตองเปนเลศ รบแลวตองชนะ ประธานาธบดบชตดสนใจรบกบอรกมเหตผลเดยวคอนำามน ปจจบนจงกลายเปนวกฤต คนอรกยงกนทกวน เอาระเบดผกตวเองแลวฆาตวตาย การทนางบตโตเสยชวตกเพราะมคนระเบดฆาตวตาย สาเหตทการฆาฟนกนเกดขนในปพ.ศ.2550 ซงเปนชวงทโลกพฒนาไปมากแลว กเพราะหวใจคนเกลยดกนอยตลอดเวลา

องคกรทมความขดแยงคอคนในองคกรเกลยดกน ไมมความผกพนกน ไมมความเปนสมาชก ไมมความเปนสวนหนงในองคกร การพฒนาคนจงลมเหลวมาตลอด อดตธรกจเอกชนมงแตกำาไรจนคนลาออกจำานวนมาก ขณะทคนในภาครฐจะไมมการลาออก ภายหลงเอกชนเรมเขาใจวาเปนเพราะเนนเงนอยาง

165

เดยว ทไหนใหเงนมากกวาคนกจะยายไปอยทนท ปจจยทท ำาใหคนอยจงเปนปจจยภายนอกอยางเดยวเทานน

การสรางคนคอการสรางชาต ดงนนการสรางคนจงตองมทศทางทถกตอง วชานเปนวชาทใหญและสำาคญทสด นกศกษาจะตองนำาความรทไดไปปรบปรงเปลยนแปลงองคกรและสงคม เพอใหสงคมเดนไปไดในทศทางทเราตองการใหเปน

หลกสำ�คญของกลยทธ1.องคกรต องมกระบวนการวางแผนกลยทธท เป น

นโยบายหลกและเปนทางการ แผนคอสงท CEO คด/ฝนเพอให Manager ในองคกรออกแบบมาเปนยทธศาสตร ทกองคกรจงตองมแผน

2.องคกรตองมทมนกบรหารในการขบเคลอนยทธศาสตร คนเหลานจะคดแบบเชอมโยง (Alignment) กบ CEO ซง CEO ท เ ป น Leader จะสามารถเ ช อ ม โยง Trust และ Communication เข าด วยก น อาจารย ได ไปสมภาษณ ประธานสหภาพแรงงานของญปนวา เวลาบรษทไดก ำาไรนอยแลวไมจายโบนสหรอใหโบนสนอย ทำาไมแรงงานญปนไมสไตรท ตางจากแรงงานไทยทสไตรททกป ประธานสหภาพแรงงานกลาววา แรงงานญปนไมสไตรทเพราะองคกรมหวใจดวงเดยวกน พนกงานและผจดการแตกตางกนเฉพาะต ำาแหนงเทานนแตจะทำางานเหมอนกน องคกรนจงเกดขนจากความไววางใจของทกคน ไมวาจะเปน CEO ผจดการ และพนกงาน

166

Public Trust จะเปนพลงของแผนดน หากประชาชนทกคนไวใจเรา เราจะตดสนใจอยางไร ทกคนกจะยอมรบ แตหากประชาชนไมไวใจ เราท ำาอะไรกผ ดทงหมด ญปนจงบอกวา Trust เปนทหนง CEO จะไวใจพนกงานวาตวเลขทใหมาถกตอง การไวใจจะเกดขนจากการสอสารหลายทาง สนคาออกใหมจะตองขายไดทงบรษท หากลกคาโทรศพทไปฝายไหน ฝายนนกตองสามารถขายสนคาได ไมใช CEO ผจดการ หรอฝายขายร ฝายเดยวเทานน

การพฒนาตลอดสบปทผานมา อาจารยจะทำาเฉพาะ Love Organization เทานน จนกระทงทกคนในองคกรไมทำาสไตรท หากมปญหากจะแกปญหารวมกนบนโตะกลม ทกคนสามารถจนรวมกนไดเพราะความไวใจกน อาจารยถ อวายทธศาสตร องคกรเปนหวใจททกองคกรตองม ป จจบนจงมการสอน Management ไมใชวางแผนแลวนง ขาราชการจะตองคดเชงยทธศาสตรททกคนในองคกรเปนเครอขายเดยวกน คดถงวสยทศนขององคกรมากกวาคนใดคนหนงทเปนสมาชกขององค กร และองค กรท จ ะรองร บการพฒนาค อองค กรยทธศาสตร

****************คำ�บรรย�ยวช� PS 707 ก�รพฒน�ทรพย�กรมนษย

Human Resource Developmentดร.บวร ประพฤตด วนท 29 ธนว�คม พ.ศ. 2550

ภ�คเช�

167

คนเปนทรพยากรทสำาคญและไมสามารถกอปป ได การมคนเกงคนหนงในองคกรจงตองดแลรกษาใหดเพอใหเขาอยกบองคกรไดนาน หากพฒนาคนไปถงจดทแขงแกรงกจะเปนความเจรญของชาตบานเมอง ในตางประเทศ กอนทจะเร มสรางชาตจะสรางคนกอน อาจารยเคยไปเวยดนามเพอดวาจรงหรอไมทเวยดนามซงเคยไลหลงประเทศไทยกำาลงผลตขาวแขงกบไทย

อาจารยเหนวาเวยดนามเปนประเทศมทรพยากรธรรมชาตมาก เชน ถานหน นำามน แตทรพยากรบคคลลาหลงไทยถง 30-40 ป เวยดนามจงตองจางคนตางชาตมาบรหารประเทศ ซงคนตางชาตยอมคดถงผลประโยชนของตนเองเปนหลก การทบอกวาเวยดนามจะโตภายใน 5 ป อาจารยเช อว าการพฒนาทรพยากรมนษยตองใชเวลาถง 30-50 ป เชน อาจารยพานกศกษาไปทานอาหารในรานอาหารเวยดนาม พนกงานเกบจานคนหนงเดนสวนทางกบนกศกษาปรญญาโทคนหนงทกำาลงเดนออกมาจากหองนำา แทนทจะบอกใหชวยหลกทาง พนกงานคนนนกลบใชเทาถบนกศกษาเพอใหหลกทาง

วฒนธรรมนเปนคณคาไมใชมลคา ซ งทรพยากรบคคลของไทยเรามดมากกวาเวยดนามมาก ดงนน ไทยเราจงไมควรกลววาเวยดนามจะแซงหนา เพราะทรพยากรใตดนมวนหมดสน และเวยดนามไดใชความรของคนตางชาต เชน โรงแรมระดบ 4-5 ดาวลวนเปนของคนตางชาตทงสน

168

ทรพยากรมนษยเปนหวใจในการสรางชาตและสรางทกอยาง จดออนของไทยเราคอกระทรวงศกษาธการไมเนนพฒนาคน ไมมยทธศาสตรในการสรางคน มเพยงแผนอยางเดยวเท าน น พอเปล ยนรฐมนตรหรออธบด ก จะ เปล ยนแผน ยทธศาสตรเปนเรองทจะตองเดนไปในทศทางนน จะเปลยนเมอถงจดอบเทานน เชน ปจจบนไทยเราเปลยนยทธศาสตรการพฒนาเปนแบบเศรษฐกจพอเพยง เพราะทรพยากรธรรมชาตเหลอนอยและนำามนราคาแพง ดงนนจงตองใชความรของคนในสงคมเทานน ซงคนในสงคมจะตองเกงหลายอยาง ทำางานเปนระบบและทำางานเปนทม

องคกรตองเปนองคกรยทธศาสตร ยทธศาสตรจะตองเปนเปาหมายขององคกรอยางแทจรง ไมไดเปนองคกรเพอทำางานอยางเดยวเทานนเพราะตนทนการพฒนาคนจะสง หากลงทนไปแลวได Output ตำากไมมประโยชน การลงทนตองคดวาลงอยางไร ลงทนเทาไหร และจะไดคนแบบไหน ญปนใชคนสรางชาตมาจากฐานรากของปวช. และปวส. ไมมปรญญาตรหรอปรญญาโทเลย อตสาหกรรมทโตขนมาไดเพราะคนทใสชดเป อนนำามนและโคลนทงสน วศวกรไทยทไปดงานญปนกจะไดซอมรถยนตและตองเปดตำาราตาม เพราะตอนเรยนจะเปดตำาราอยางเดยว ขณะทวศวกรของญปนจะไขนอตเอง

องคกรยทธศาสตรจะเปนตวบอกวาตองการคนประเภทไหนในการแกปญหาสงคม

คว�มสำ�คญขององคกรยทธศ�สตร ประกอบดวย

169

1.ใหความสำาคญกบ CEO ในการตดสนใจและรบผลทตดสนไป

2.การจดงบประมาณแผนดนตองสอดคลองกบเปาหมายยทธศาสตรของประเทศ เชน คดรวมกน แชรทรพยากรการบรหาร ไมใชใหตางคนตางทำา เพราะทำาใหสนเปลองงบประมาณ

องคกรทไมประสบความส ำาเรจคอ CEO ไมไดเป นนกยทธศาสตร ทำางานแบบ Routine เมอไมมคำาสงลงมากจะใชงบประมาณใหหมดๆไปเทานน งบประมาณการพฒนาประเทศของระบบราชการไทยในอดตจะอยท Output ตวเดยวเทานน เชน สรางบอนำากไดบอนำา ปตอไปกจะตงงบประมาณขนมาอกวาปหนาจะสรางบอนำาอกกเปอรเซนต ทงน ระบบราชการไทยจะตองด Outcome ซงเปนผลระยะกลาง เชน สรางบอนำาแลวประชาชนไดใชประโยชนหรอไม สรางสวมอนามยแลวประชาชนหายจากโรคทองรวงหรอไม จากนนกด Impact ทมผลกระทบตอสงคมดวย สวนภาคธรกจจะไมด Output เลยเพราะจะทำาใหไดกำาไรนอย สงทดคอ Outcome และ Impact เพราะจะทำาใหไดกำาไร เชน แมซอสนคาไปแลว ลกหรอพอมาซออกหรอไม

ก า รวา งแ ผนย ทธ ศา สตร จ ะ ต อ งม ก า ร ข บ เ คล อ นยทธศาสตร เพอใหแผนมชวตชวา เกดกจกรรมและโครงการตอยอดออกมา หากหวหนาคนหนงออกไปแลว หวหนาคนใหมกตองมาตอยอดได การพฒนาคนจะตองพฒนาไปพรอมกบเปาหมายขององคกร โดยเขยนแผนใหชดเจน ซงแผนจะตองเชอมโยง ผทจะเชอมโยงแผนไดคอผนำา

170

คด Top Managem

(ตวหนงสอในวงกลมตวเลกมาก กรณาดในเอกสารประกอบการบรรยาย)

ทกองคกรจะม Hierarchy อยางหลกเลยงไมได ระบบราชการจะมลำาดบชนมาก โครงสรางองคการจงเปนแนวดง ขณะทภาคเอกชนจะมลำาดบชนนอย โครงสรางองคการจงเปนแนวราบ ในประมดนม 3 ชนคอ ผบรหารระดบสง ผบรหารระดบกลาง และผจดการระดบลาง แตละชนจะทำางานของตนเองอยางเหมาะสม

นกยทธศาสตรจะอยสวน Top เพราะเปนคนทมวสยทศน ข บ เคล อนองค กร เปล ยนแปลงนโยบาย และก ำาหนดยทธศาสตรองคกร โดยใชความค ดเป นหลก เชน ค ดใช เทคโนโลยสารสนเทศมาเปนเครองมอในการสอสาร

Middle Management มงานหลกคอควบคมพนธกจขององคกร จดระบบขอมลขาวสาร ผบรหารระดบกลางในองคกรภาคเอกชนจะเปนผจายเงนเดอน ดแลสวสดการของพนกงาน และวางแผนตามแนวคดของ CEO เชน หนาหนาวและมฝนตกทำาใหขายสนคาไมได ผบรหารระดบกลางจงขายสนคาดวยการ Knock Door Sales เพอใหแขงขนไดในระบบตางๆ

171

พด

ทำา

Middle Management

First Level Management

First Level Management มหนาททำาโครงการ และเกบขอมลทำาโครงการสงใหผบรหารระดบกลางตดสนใจเขยนแผน

การทำางานของแตละ Functional จะสอดคลองกบระดบบนตลอดเวลา ทกฝายจะมภารกจและวสยทศนของตนเอง ซงวสยทศนของตนเองจะตองสอดคลองกบระดบบน แตหาก CEO ทไดเงนเดอนสามแสนบาทแลวมาทำางานของผบรหารระดบกลางหรอระดบลางกจะถกเปลยนตวทนท

Trust เปนหวใจของการทำางาน คนในองคกรสวนใหญรสกไมมนคงโดยเฉพาะองคกรภาคเอกชน ผน ำาจะตองทำาใหพนกงานรสกมนคงใหได จากนนกระบวนการทำางานกจะเรมตนไดด หากพนกงานรสกไมมนคงกจะไมมความเชอถอในตวผนำา ซ งจะทำาใหผน ำาทำางานไดลำาบากขน เชน ชวงเดอนตลาคม-ธนวาคมเปนชวงทโรงงานอตสาหกรรมทวประเทศเจรจาสภาพการจางเกยวกบการขนเงนเดอนและเงนโบนส ซ งกฎหมายรองรบใหนายจางและประธานสหภาพแรงงานในฐานะลกจางมสถานภาพทางกฎหมายเท าน น หากนายจางใหประธานสหภาพแรงงานทำางานตามเปา ประธานสหภาพแรงงานกจะอางวาชวงนเปนชวงเจรจาจงทำางานไดไมตามเปา นายจางจงควรแชรความคดกบประธานสหภาพแรงงาน โดยคดวาใหพนกงานทำางานไปดวยในชวงเจรจา เพราะหากองคกรมกำาไร กำาไรทไดกจะกลบไปหาคนงานเอง การคดแบบปรามดแบบเดมจงทำาไมได

172

อกตอไป เพราะกฎหมายไมอนญาตใหสงงานได คนทสามารถสงไดจงเปนคนทมจตวทยาสง เขาใจหวใจขององคกรและพนกงาน

ผนำ�ก�รเปลยนแปลง (CEO Transformational Leader) ประกอบดวย

1. Authority/ Position ทกตำาแหนงในป ระมดจะม อำานาจ (Authority) ททกคนยอมรบ เพราะมกฎหมายเขยนเอาไววาเปนหวหนา เชน ผวาราชการจงหวดหรออธบดของกระทรวงจะมอำานาจจากการแตงตง คนทมอำานาจจะสามารถสงงานได แตขนอยกบวาคนทรบงานจะทำา/ไมทำา หรอทำานอย/ทำามาก CEO ทประสบความสำาเรจในโลกนจงมเพยงไมก คนเทานน เชน บลล เกตต ของไมโครซอฟท, แจค เวล ของเจเนอรลอเลกทรกส, จอหน เอฟ. เคเนด ประธานาธบดของอเมรกา

2. Charismatic/ Goodness ในองคกรมทงอำานาจทเป นทางการ (Authority) และอ ำานาจท ไม เป นทางการ (Charismatic) การมอำานาจทเปนทางการอยางเดยวจะไมสามารถสงการได เพราะเปนอำานาจทส นและช วคราว เชน ผบ.ทบ.จะมคนไปอวยพรวนเกดทกป แตพอเกษยณอายจะมเพยงคนใกลชดเทานนทมาอวยพรวนเกด แสดงวาผบ.ทบ.คนนไมมอำานาจทไมเปนทางการ แตหากชวงทดำารงตำาแหนงไดชวยเหลอคนอนและสงสมความดเอาไว (Goodness) แมจะหมดอำานาจไปแลวกยงมรถมาจอดหนาบานตลอดเวลา

หาก CEO ในองคกรทม Authority อยางเดยวจะทำาใหองคกรขบเคลอนแคคร งเดยว ซง CEO ทวโลกสวนใหญจะม

173

แคอำานาจทเปนทางการเทานน (Position) สวน CEO ทม อำานาจเปลยนแปลงองคกรจะเปนคนททกคนรก ซง Leader จะตองมทง Authority และ Charismatic จงจะเรยกวาเปน Transformational Leader

ในสงคมภาคธรกจ คนทซอสนคาของเรามนอยกวาคนทไมซอ แสดงวาคนทเกลยดเรามมากกวาคนทรกเรา การทำาธรกจคอการทำาใหคนทเกลยดเราหนมาซอสนคาของเรา ขณะเดยวกนกรกษาฐานเดมของตวเองเอาไว ฐานทรพยากรทสรางขนมาไมสามารถใหใครได เพราะใชเวลาในการสรางนาน อาจารยจะใหคนอ อ ก จ า ก ง า น เ ม อ ไ ม ม ท า ง เ ล อ ก เ ท า น น โ ด ย พ ย า ย า มเปลยนแปลงใหเขามาทำางานกบเราใหได

ยทธศาสตรจะม Tactic เปนเคร องมอระยะสนทจะทำาใหเตบโตไปได หากเจานายไมชอบเรา เรากตองเรยนรวาทำาไมเขาถงไมชอบ จากนนกตองพฒนา Tactic ของตวเองเพอให ยทธศาสตรขององคกรขบเคลอนไปได เพราะทกคนจะตองทำางานเปนทมเดยวกน ดงสำานวนภาษาองกฤษทวา One for All and All for One คอทกคนเดนไปสเปาหมายเดยวกน เพอเปน One Winning Organization

แผนกลยทธของผนำ�เปลยนแปลงองคกร1.Direction กำาหนดทศทางเดน หวหนาจะตองเปนคน

เกง หากไมเกงกไมควรรบเปนหวหนาเพราะจะทำาใหสงคมผดหวงและองคกรมปญหา ธรกจไทยจงให CEO ออกจากงานบอยมากเพราะไมผานงาน

174

2. Leadership & Vision ผ น ำา จ ะ พ า เ ร า ไ ป ท ไ ห น ทศทางเดนจะกำาหนดมาจากมนสมอง วสยทศน และความฝนของคนทเปนหวหนา ผนำาจะตองชทศทางและเดนนำาเราไปไมใชจดการ

3.Mission ภารกจของเราคออะไร ทำาไดหรอไม ไมใช เขยนอยางสวยหรแตไมเคยทำาหรอทำาไมได

4.Culture เรามศกยภาพขนาดไหน ซงวฒนธรรมจะชใหเราเหนศกยภาพและพลงของตวเอง

หวหนาองคกรควรขบเคลอนบคลากรในองคกรดวยการเรยนรงาน เรยนรคน และเรยนรปญหา ซงหวหนาองคกรจะตองม 3 ประการดงน

1.Dream วสยทศน ความฝนเปนเร องทมเหตมผล ซง Vision เปนเรองของ 3 องคประกอบ ไดแก

1. Information ขอมล ประกอบดวย 4 ประการ ไดแก(1) Data(2) Information(3) Knowledge(4) Wisdomข อ ม ล ข า ว ส า ร ท ใ ช ใ น ภ า ค ร ฐ ค อ Data ห ร อ

Information บางครงผเกบขอมลกนงเทยนเขยนเอง ทำาใหรฐไมสามารถตอบคำาถามไดเพราะไดขอมลมาไมถกตอง คร งหนงประธานาธบดเรแกนของอเมรกาสงใหรฐมนตรกลาโหมวางแผนยทธศาสตรเร องนวเคลยร รฐมนตรกลาโหมจงท ำารายงานดวยความยาว 500 หนากระดาษ เรแกนจงใหกลบไป

175

สรปมาใหเขาแคหนาเดยว แสดงใหเหนวา ขอมลดงกลาวจะตองผานการวเคราะหและสงเคราะหไปเปน Knowledge และ Wisdom แลวเพอใชในการตดสนใจไดทนท หากในอนาคตไทยเราจะนำานวเคลยรมาใช ไทยเราไมสามารถใชขอมลลำาดบท 1 และ 2 ได แตจะตอง Sharing ปญญาของทกๆคนรวมกนจงจะเดนหนาแผนนได

Vision ของ CEO ในภาคเอกชนจะถกกลนกรองและสงเคราะหแลว เชน ประเทศญปนจะขายขนมหวานใหเดกไทยกจะสงนกวจยมาวจยทงประเทศไทยวาเดกไทยรบความหวานไดเทาไหร เมอไดขอมลแลวกไปผลตสนคามาขาย ทำาใหสนคาขายดเพราะมรสอรอย ดงนน Vision จงไมไดเปนความฝนลมๆแลงๆ แตเปนความฝนทผานการวเคราะหและสงเคราะหแลว

วเคราะหคอแยกแยะประเดนขอมลออกมาใหชดเจน สวนสงเคราะหคอการบรณาการออกมาเปนยทธศาสตร เปนความร และปญญาทขบเคลอนได CEO จงทำางานคนเดยวไมได แตจะตองมทมปอนขอมลทเกง ทสำาคญจะตองม Charisma ชวงทอาจารยอยอเมรกาไดมประธานาธบด 2 คนคอจมม คารเตอร และโรนลด เรแกน คารเตอรเปนพอคาและเปนผวาการรฐจอรเจย พอไดเปนประธานาธบดแค 3 เดอนกหนาเหยวเพราะทำางานหนกมาก เนองจากไมมคนเขามาชวยงาน เปนเพยงพอคาและผวาการรฐเลกๆจงมเพอนนอย แตกตางจากเรแกนทเปนดาราภาพยนตร แมจะเปนประธานาธบดตอนอาย 70 ปแลว แตยงอยยงหนมทกวนเพราะไมไดทำางานเนองจากมนกวชาการ

176

เขามาเปนทปรกษามาก ยทธศาสตรของ CEO ทเก งๆคอ พยายามดงคนเกงทไมชอบเรามาทำางานกบเรา เพอใหเขาชอบเราใหได

2. Intellect ปญญา ความฝนตองมาจากขอมลทพฒนาเปนปญญา ซงจะเปนยทธศาสตรทสำาคญ เชน จ.นครราชสมาม Vision วาเปนประตสอสาน ยทธศาสตรกตองสามารถอธบายคำาวาประตสอสานได ทกยทธศาสตรจะตองมโครงการมารองรบ ดงนนจงเรยกวา Strategic Planning ททำางานกนเปนเครอขาย

3.Instinct สญชาตญาณ CEO จะตองมสญชาตญาณอนไดมาจากประสบการณ ซง CEO ญปนจะมอายประมาณ 55 ปขนไป เพราะเปนคนทมความร ความสามารถ และประสบการณมาก (อานเพมเตมในแผนสรางคนในเอกสารประกอบการบรรยาย)

2. Define พนธกจ ประกอบดวย 3 ประการ ไดแก1.Goal เปา คอผลงาน (Performance) เปนการวดวา

องคกรมกำาไรหรอไม ผลงานจะวดจากความสำาเรจทตงเอาไว ด ง น น Goal จ ง เ ป น ท ง Outputs, Outcomes แ ล ะ Impacts เชน วดแลวพบวาชาวบานไมชอบงานทเราทำา เรากนำามาปรบปรงเปลยนแปลง ปหนาชาวบานอาจจะชอบงานของเรากได การทจะรวาทำางานไดตามเปาหรอไมตองดตอนสนป ผทมผลงานตามเปาจะไดโบนสเปนผลตอบแทน เพราะเปามาจากการทำางานทอทศตว เสยสละ และความรวมมอภายในปนน เมอ

177

คนทกสวนได Sharing เปาในสวนทตนรบผดชอบและองคกรไดกำาไรกจะ Sharing กลบคนมาในรปของโบนส ดวยเหตน Performance จงเปนเรองของ Strategy

Competency จะใชก ำาหนดเฉพาะเง นเด อนค าจางเทานนเพอไมใหเสยเปรยบ/ไดเปรยบ ภาคเอกชนจะบวกเงนเดอนใหมากกวาภาครฐประมาณ 20% อาจารยจะเลอกคนเขาทำางานดวยวธสมภาษณ คำาถามคอคณคดอยางไร มวธค ดอยางไร คนทจบจากทเดยวกนอาจจะไดเงนเดอนไมเทากนกได ซ ง Competency ใ ช ว ด Management ท เ ป น ง า น Routine ขององคกร

การทำางานในระบบราชการจะใช Competency เปนตวชวดผลงาน โดยวดวาคนจบอะไรมา เชน เปนสงหแดงหรอสงหดำา โดยไมไดดวาสงหตางๆไมเกยวกบผลงานเลย ซงการวดดวย Competency ไมไดสอดคลองกบพ.ร.บ.ยทธศาสตร ขาราชการพลเรอนหรองานทกพร.ทำา การทำางานของภาครฐสวนใหญจงเปน Management ขณะทการบรหารบคลากรภาคเอกชนจะวดความสำาเรจดวย Performance เพราะเปาเปนความสำาเรจ ความพงพอใจของลกคา และความเจรญเตบโตขององคกร

อ ง ค ก ร จ ะ ป ร ะ ก อ บ ด ว ย 2 ช น ใ ห ญ ๆ ค อ ช น Management (ช น ท 2 แ ล ะ ช น ล า ง ซ 1-9) แ ล ะ ช น Strategy (ชนสงสด ซ 10-11) ซง Strategy เปนชนททำา

178

กำาไรใหกบองคกร โดยอาศยขอมลจากชน Management จงจะขบเคลอนเปาหมายขององคกรไปสความสำาเรจได

2.Strategy3.Metrics3. Drive การขบเคลอน (หลงเบรค อาจารยอธบายเร อง

ใหมเลย)(สญญาณเสยงขดของ- ไมไดยนเสยงอาจารยคะ)ก � ร ป ร บ ป ร ง อ ง ค ก ร (Organizational

Renewal)1.ความเปนผนำา (Leadership Principles) พนกงาน

ทกระดบจะตองมความเปนผนำา เพราะวนหนงทกคนจะไดเปนผนำา ดงนนจงตองสรางความเปนผนำาตงแตวนแรก ตอนทแจค เวลส เขามาเปน CEO ใหกบเจเนอรลอเลกทรกส เขาพดในทประชมวา ผมชอแจค เวลส เปน“ CEO คนใหม วสยทศนของผมคอ.... ผมขอใหทกคนแชรวสยทศนกบผมแลวเราจะเดนไปรวมกน แตหากใครไมพรอมทจะเดนไปดวยกน ผมมโครงการทจะพฒนาบคลากร เพอใหคณเปลยนแปลงไปสความเปนผน ำา ผมตองการผนำา ไมตองการผตาม ผมไมตองการ Manager แตตองการทมทเปน Leader แตหากพฒนาแลวคณยงไมพรอม ผมกยนดทจะใหคณแยกทางเดน” โครงการ Renewal ของเจเนอรลอเลกทรกสมคนออกจากงานประมาณ 2-3 แสนคน คนทออกเปนคนทเกงแตไมแชรความฝนกบ CEO จงตองแยกทางกนเดน ซ งการเปลยน Values ของตนเองใหเปน Values ขององคกรกตองสรางวฒนธรรมองคกรเสยกอน

179

2.ม ก ล ย ท ธ ห ล ก (Core Leadership Strategy) CEO จะตองคดเปนทำาเปน มความสามารถในการบรหาร 2 สวนคอ ความเปนมนษยและกลไกในการบรหาร ทงสองสวนตองทำาดวยกน

3.ผลงาน (The Result) ปจจยบรหาร (The Bottom Line) และหวใจมนษย (The Human Elements)

องคกรนวตกรรม CEO จะตองนำาองคกรไปสองคกรนวตกรรมในทกๆดาน

ตอไปน1.คณภาพของผลผลต2.ประสทธภาพของกระบวนการทำางาน3.เทคโนโลย4.โครงสรางองคกร5.วฒนธรรมองคกรกลไกเหลานจะทำาใหเราสามารถแขงขนได และหากแขงขน

ทไหนกจะชนะทนน สาเหตทตองเปลยนกเพราะลกคาคอพระเจา (Customer is the Most Valuable Person) ขาราชการเปนพนกงานแผนดนกตองบรหารสาธารณะ หากเปนองคกรธรกจกตองบรการลกคา เพราะลกคาคอคนทส ำาคญทสด การสรางองคกร พฒนาคน และสรางกลยทธ กเพอใหองคกรกาวไปสเปาหมาย คอความสำาเรจ

3. ลกค� ลกคาทสำาคญคอลกคาททำาหนาทบรการ คนใหบรการใน

ภาคเอกชนจะตองมจตบรการ (Service Minded) คนทขาย

180

สนคาแลวไมมจตบรการกจะขายลำาบาก เชน ไหวลกคาจากใจไมใชแคยกมอไหว เมอรบโทรศพทแลวตองสามารถตอบคำาถามได การบรการเปนสงทซอขายไมได จงตองพฒนาคนใหมาเปนผใหบรการ

ภาครฐจะใชศพทวาจตสาธารณะ (Public Minded) คอจตเปนประชาชน ประชาชนเปนหวใจ หากนำาจตสาธารณะเปนยทธศาสตรกตองออกแบบวาจะทำาอยางไรจงจะใหประชาชนทเขาไปรบบรการเดนออกมาดวยรอยยม มความสข พอใจ และประทบใจ

อดตสนคามจำากด การแขงขนนอย เทคโนโลยตำา บรษทใหญจงไดเปรยบเพราะลกคาไมมทางเลอก เชน จะซอรถยนตกตองซอบตรควรอ แตปจจบนการแขงขนสง หากยงใหลกคาซอบตรควรอ ลกคากจะไปซอรถยหออนแทน

บรษทประกนแหงหนงโฆษณาวาจะจดบนทกประวตของลกคา พอถงวนเกดกจะสงเคกไปให อาจารยเปนลกคาคนหนงเหมอนกนแตไมเคยไดรบเคกวนเกดเลย ทงนเพราะบรษทประกนแหงนมลกคามาใชบรการมากจงลดการใหบรการแกลกคาทส ำาคญไป ลกคาทกคนสำาคญทงหมด หากเปนเชนน ลกคากจะเร มหายไปเร อยๆ เพราะบรษทดแลไมได ในอนาคต บรษทกจะถกแยงฐานลกคาไปทงหมด

กฎของลกค�กฎของลกคาในอดตคอ ลกคาพอใจกจะสนใจซอสนคา

เพราะการแขงขนไมสง ลกคาคอพระเจา และลกคาถกเสมอ เมอ

181

โลกเปลยนไป กฎใหมของลกคาจงเปน ลกคาจะบรโภคตองประทบใจ เชน บรษทสองแหงมสนคาเหมอนกนและตงอยใกลกน ลกคาเดนเขาไปในบรษทแรก พนกงานตอนรบเดนออกไปรบและนำานำามาเสรฟ ลกคาจงนงอานเบอรชวรแลวกเดนออกไป ลกคาไดเดนเขาไปอกบรษทหนง พนกงานตอนรบเขามาคยดวยและถามวาทานขาวหรอยง ลกคาตอบวายงไมได ทานขาว พนกงานจงนำาขาวตมมาเสรฟ ซงการทานขาวตมทำาใหนงอยในบรษทนาน ลกคาจงตดสนใจซอสนคาทบรษทนเพราะประทบใจในจตบรการของพนกงานตอนรบแหงนน

อดตมองวาลกคาทมาซอบรการสำาคญ แตปจจบนมองวาพนกงานภายในทใหบรการสำาคญกวา หากพนกงานภายในไมมจตสาธารณะ/จตบรการ ลกคากไมไดรบการบรการทด

อดตจะแขงขนทตวสนคา แตปจจบนจะแขงกนทบรการ การบรการเปนเร องของจตสาธารณะ/จตบรการของคนทให บรการ

อดตมองวา ลกคาถกเสมอ แตปจจบนมองวาลกคาไมจำาเปนตองถกเสมอ เพราะสามารถแยก Segment ของลกคาได ดงนน ลกคาบางคนกไมจำาเปนตองไดรบการบรการทด

ก�รตอบสนองคว�มค�ดหวง (Expectations)การพฒนาบคลากรเพอใหตอบสนองตอการพฒนาของ

ล ก ค า ค ว า ม ส ำา ค ญ ข อ ง ล ก ค า ค อ ค ว า ม ค า ด ห ว ง ข อ งลกคา/ประชาชน การพฒนาคนกตองทำาใหรวาภายใตจต/ความ

182

ตองการนนคออะไร เชน ประชาชนขนไปบนโรงพกกเพราะคาดหวงวาเมอลงมาแลวจะมความสข

การพฒนาจะทำาใหสมพนธภาพระหวางผใหบรการและผรบบรการตอเนอง เราเคยบรการ/ดแลดอยางไรกตองทำาดอยางนน และฝกเพอนพนกงานใหตอยอดใหได

ลกคา/ประชาชนจะตองการการบรการทด การตอบสนองทรวดเรว ใกลชดและเขาถงตวสนคา ต องการสนค าท ด ม มาตรฐาน และราคาตำา ในความเปนจรงจะมเพยงสนคาราคาสมเหตสมผลเทานน หากสนคาด มมาตรฐาน ราคากจะสง การทนำาสนคาราคาสงมาลดราคากเพราะสนคานนใกลหมดอายแลว เนองจากราคาสนคาของภาคธรกจจะมตนทนเปนตวกำาหนด ซงตนทนตางๆจะบวกออกมาเปนราคาขาย

4. ก�รบรห�รองค กรภ�ยใต สงคมเป ด (Global Environment)

นกศกษาทน งเรยนในหองนจะเปดรบสภาพแวดลอมตลอดเวลา การพฒนาคนจะตองสรางภายใตบรบทของการเปลยนแปลงของสภาพแวดลอม เพราะเราไมไดอยในสงคมปด แตจะมเพอนและเครอขาย

สงคมเป ด เป นสงคมท อย ภ าย ใต สภาพแวดล อมท เปลยนแปลงตลอดเวลา การบรหารบคลากรในสงคมเปดเรยกวา การบรหารทรพยากรมนษยเชงยทธศาสตร สงคมปดจะตกรอบสเหลยม ทกคนไมสามารถออกไปได การบรหารกจะงาย แตหากทกคนออกไปจากกรอบไดและมความคดหลากหลาย กจะเปนการบรหารจดการทแทจรงและทาทาย

183

การบรหารองคกรและบคลากรพรอมกน ตองคำานงถงกรอบตอไปน

1.ยทธศาสตรองคกร เคร องมอทงายทสดส ำาหรบนกบรหารทกระดบคอ SWOT เพอวเคราะหวาทางเดนของเรามปญหาหรอไม ไปถงดวงดาวหรอไม โดยวเคราะหจดออนและจดแขงภายในองคกรเปนอนดบแรก เชน พนกงานรกองคกรหรอไม จากนนกวเคราะหโอกาสและอปสรรคอนเปนปจจยภายนอก เชน เศรษฐกจเปนอยางไร การเมองเอออำานวยหรอไม หากเปดตวสนคาแลวจะโดนถลมหรอไม จากนนก น ำาขอมลทได มากำาหนดยทธศาสตร

2.แผนยทธศาสตรองคกร เปนสงทการบรหารทรพยากรมนษยเชงกลยทธไมสามารถขาดได นกยทธศาสตรม 2 ประเภทค อ CEO แ ล ะ CHO (Chief Human Resource Officer: ทรพยากรบคคล)

CHO เปนผคมทรพยากรบคคลทงระบบ สวน CEO คมยทธศาสตรองคกรทงระบบ ดงนนคนและองคกรจงตองเชอมโยงกน (Alignment) ตวเช อมโยงคอวฒนธรรมองคกร (Share Values/ Share Culture) แ ผ น ย ท ธ ศ า ส ต ร องคกรจงเปนแผนของคนทงสองมาชวยกนคดชวยกนทำาเพราะเปนทมเดยวกน แผนผงองคกรของภาคเอกชนท CHO ลากขนตรงกบ CEO ถอเปนองคกรทท นสมยมาก เพราะ CHO จะเปนผรายงานแผนยทธศาสตรคนใหกบ CEO เชน รายงานวาฝายขายและฝายตลาดมพนกงานกคน ตองเตรยม

184

คนอยางไร ตองพฒนาอยางไร คนทอยสายกลางตองทำางานอยางไร ในประเทศไทยมไมกแหงท CEO และ CHO ไปดวยกน

องคกรวสยทศน คอองคกรทมองไปในอนาคตและลกคาเปนหลก โดยมองวาลกคาในอนาคตตองอยกบเราตอไป ตองสรางโครงการอยางไรจงจะใหลกคาพงพอใจ อาจารยมองวาในอนาคต ขาราชการจะตองเขาไปหาประชาชน เพราะทศทางเดนของไทยเขาสประชาธปไตยมากขน ขาราชการจงตองลงไปหามวลชนโดยตองพฒนาตนเองเสยกอน Share Dream และ Share Values ความตองการของประชาชนใหได

การบรหารบานเมองในอนาคตจะมาจากทองถนเปนสวนใหญ ทรพยากรบคคลในทองถนจงมความสำาคญ การทจะบรหารอยางไรกตองเขยนไวในแผน

3.การบรหารจดการ (ในเอกสารบทท 4-8) เปาหมายสงสดของภาคเอกชนคอองคกรเตบโตและมก ำาไร สวนเปาหมายสงสดขององคกรภาครฐคอประชาชนมความสขและไดรบประโยชนจากการใหบรการของขาราชการ ทงน CEO ตองเปนนกเปลยนแปลงและเปนนกยทธศาสตรทสามารถเตรยมคนทจะรองรบการเปลยนแปลงได ปจจบนตลาดอตสาหกรรมของไทยมปญหา คาจางขนตำาทรฐกำาหนดไมถง 200 บาทขณะทคาใชจายตางๆแพงขน นกยทธศาสตรตองมองออกวา อกไมกปคาจางขนตำาตองถง 200 บาทแนนอน ขาราชการตองมองวาจะทำาอยางไรกบธรกจอตสาหกรรม หากยายโรงงานออกไปจากจงหวดแลวจะมแผนมารองรบอยางไร ภาคเอกชนกตองมองวา

185

หากคาจางถง 200 บาทแลวจะทำาอยางไร เชน จางคนนอยลงเพอลดตนทน ปรบปรงประสทธภาพเพอชดเชยกบตนทนทเพมข น บรษทใหญกจะยบรวมกนเพอใหตนทนการผลตลดลง สนคาจะไดแขงขนได ตลาดจะไดโตขน และบรษทเลกกจะยบตวไป

การบรหารคนภายใตการเปลยนแปลง ตองพจารณาปจจยแวดลอมตอไปน

1.การเมองในองคกร ขาราชการกระทรวงมหาดไทยจะหนการเมองไมพน หากจะโยกยายเปลยนแปลงกตองวงเขาใกลชดกบเจานายตลอดเวลา เพราะเจานายมกสายตาสน หาก CEO ภาคเอกชนคดเขาบางคนใดคนหนงกจะถกไลกลบบาน เพราะทำาใหเกดความขดแยงในองคกร มเพยงเลขาฯคนเดยวเทานนท CEO จะใหโบนสหรอขนเงนเดอนใหได

2.เศรษฐกจ ผลกระทบตอการจางบคลากรตอก ำาไรขาดทนขององคกร ชวงวกฤตเศรษฐกจป 2539-2541 องคกรธรกจทอาจารยทำางานไดใหคนออก 1,000 กวาคน โดยใหสญญาเอาไววาหากธรกจดขนจะรบคนกลมนเขามาเปนกลมแรก การใหคนออกจะเปนขนตอนสดทาย กอนหนานนอาจารยไดทดลองทำาหลายอยางแลว เชน ปดนำาปดไฟ ลดจำานวนวนทำางานตอเดอนลงแลวใหเงนเดอนนอยลง เพอลดตนทนใหมากทสด

3.ประชากร ปจจบนญปนมคนแกเปนจำานวนมาก และคนไมชอบมครอบครวจงมลกนอย ในอนาคต ญปนจะเปนประเทศ

186

ทมปญหามากทสด ปจจบนการเมองของญปนเร มแตกแยก เพราะคณภาพของคนลดลง

4.เทคโนโลย อดตคนทำางานดวยมอ งานชนหนงจงใชคนหลายคน แตปจจบนมคอมพวเตอรเขามาชวย คนจงวางงานมากขน อเมรกาไมอยากใหคนตกงานจง Recycle โดยนำาคนทมความรเกามาอบรมใหมเพอสอนวชาใหม (Retrain) และขยายงานบรการแนวราบใหมากขน ซงบคลากรทมความรจะตองดแลรกษาใหด ไมควรใชคอมพวเตอรมาบบจนคนหายไปทงหมด

ปจจยดงกลาวเปนทศทางการพฒนาบคลากรในระบบราชการในอนาคตเมอระบบราชการเปนระบบองคกรยทธศาสตรมากขน ซงระบบราชการจะหลกเลยงไมได เพราะตนทนสงขน Impact กตองสงขนดวย หากลงทนไป 1 บาทกตองได 100 บาทเหมอนภาคเอกชน

**************คำ�บรรย�ยวช� PS 707 ก�รพฒน�ทรพย�กรมนษย

Human Resource Developmentดร.บวร ประพฤตด วนท 29 ธนว�คม พ.ศ. 2550

ภ�คบ�ย

การพฒนาคนเปนเรองสำาคญทสดของประเทศ เปนงานททกคนตองชวยกนทำา โดยแชรความฝนของทกคนเพอให ประเทศชาตเดนไปตามทตงเปาเอาไว

187

**เขาสการบรรยาย**5. ก�รบรห�รและก�รพฒน�ทรพย�กรบคคลเชงกล

ยทธวชาการบรหารในสงคมเปนวชาทเชอมโยงองคกรและคนท

อยในองคกรทเกดขนภายใตสภาพแวดลอมทเปด ซงการพฒนาทรพยากรมนษยแบงออกเปน 3 ยค (อาจารยบางทานแยกออกเปน 4-5 ยค) ไดแก

1. ยคเถ�แก (Personal Management) ยคนมองวาคนไมสำาคญ เปนเพยงเครองมอการทำากำาไรเทานน โดยมเงนเดอน โบนส และคาจางแรงงานเปนสงตอบแทน นกวชาการทโดงดงในยคนคอ เฟรดเดอรก เทเลอร

เนองจากคนในยคนไมส ำาคญ ตำาราการบรหารคนในยค 40-70 จะเขยนคำาวา Personal Management โดยเนนวาคนจะทำางานอยางไรในโรงงานอตสาหกรรมและทำางานอยางไรใหไดผลผลตสงสด ในยคน ปจจยการผลตและปจจยการบรหารมความสำาคญมากกวา เชน หากคนไมทำางานกใหโบนสสงขนแลวคนจะทำางานเอง การดแลคนจะใหใครดแลกไดทจายเงนเปนและถกตองตามกฎหมาย จายตรงเวลา ดแลสวสดการการเขาออก และดแลไมใหพนกงานสไตรท

คนในยคนจงอยภายใตความกดดน มความเครยด เจบปวยมากขน เพราะกนนอยและไมไดพก คนงานในโรงงานอตสาหกรรมมเงนเดอนเฉลย 5,000 – 6,000 บาท อาหารทดทสดคออาหารทบรษทเลยงในมอเทยง สวนมอเชาและมอเยน

188

ตองหากนเอง คนงานจงไมมทางเลอกนอกจากจะกนนอยและทำางานหนกขนเพอจะไดคาแรงมากขน บางคนทำางานถง 2 กะ เมอกนแตมามาและไขตมกจะเปนโรคไหลตาย ซงโรคไหลตายเปนโรคปกตในโรงงานอตสาหกรรมของประเทศกำาลงพฒนา

ยคแรกจงเปนยควกฤตของการตดสนใจวาจะเอาคนหรอจะเอากำาไรขององคกร ยคนไดเร มพฒนาและถกเรยกวายค Human Machine คนคอกลไกในการทำางาน ไมใชศกยภาพ ปจจบนความคดนยงคงอย โรงงานอตสาหกรรมใดทดแลคนไมด อตราการลาออกของคนงานระดบฐานประมดกจะสงถง 7-10% เพราะคนงานจะยายไปทำาในโรงงานทใหคาจางสงกวาเรอยๆ ในยคตอมา หากมคนเจบปวยมากขนและคาจางตำา คนกจะออกมาตอตาน

สไลดของอาจารยสอใหเหนวา (ดสไลดประกอบ) ยคแรกนจะมปรามดสง คนทำางานเปนเครองจกร และมกญแจขนาดใหญลอคใหคนทำางานอยในกรอบ คนงานในโรงงานอตสาหกรรมจะมเวลาพกทานขาว 1 ชวโมง เบรคชวงเชา 10 นาทและเบรคชวงบายอก 10 นาท สรปวาวนหนงมเวลาพก 1.20 ชวโมง นอกนนตองยนอยบนสายพานการผลตจนกวางานจะเสรจ หากจะเขาหองนำากตองเรยกโฟรแมนมายนแทน เพราะสายพานไมเคยหยดพก สงทเนนคอผลตภาพ ประสทธภาพ และกำาไรคอเปาหมาย

2.ยคมนษยสมพนธ (Human Relations) ยคนมทฤษฎ X และทฤษฎ Y ขน หวหนาตองดวาเมอไหรควรใชทฤษฎ

189

X และเม อไหรควรใชทฤษฎ Y เพราะยคนมองวาคนไมใช เครองจกร แตคนมชวต มความรสก ดงนนจงตองดแลคนใหดกวาเคร องจกร ในยคนจงเกดสหภาพแรงงานขน ซ งเปนองคกรของพนกงานทตอรองเรองคาจางกบนายจาง

ยคน ทรพยากรมนษยมความส ำาคญมากขน วชาการบ ร ห า ร ม น ษ ย จ ง เ ป ล ย น เ ป น Human Resource Management ตำาราในหองสมดยค 70-90 กจะไมเหนคำาวา Personal Management อกตอไป ยคนจงเก ดวชาการบรหารมากมายทเกยวของกบจตวทยาการดแลมนษยในองคกร ทรพยากรมนษยจงเรมตอยอดขน

สไลดของอาจารยจะมลกศรโยงเปนเนตเวรคโยง (ดสไลดประกอบ) สอใหเหนถงความสมพนธ เพราะมนษยมความสำาคญและมความรสกทสมผสได ผทมาบรหารคนตองเขาใจปญหาทอยขางในตวคน เพราะเปนปญหาทส ำาคญกวาปญหาขางนอก เชน ไมชอบองคกร ไมชอบหวหนา หากตองอยในองคกรนเปนเวลาสบๆปกจะทำางานแบบเชาชามเยนชาม ความผกพนและ Sharing จงไมเกดขน ทงน องคกรจะบรหารจดการไดเพราะวสยทศนของคนทำางาน เครองมอเปนเพยงองคประกอบของการจดการเทานน ยทธศาสตรคอตวขบเคลอนองคกรเพอใหไปสเปาหมาย

3.ยคยทธศ�สตร เปนยคทเปลยนแปลงไปสความทนสมย อดตเคยบรหารอตสาหกรรมดวยการคมตนทนการผลต แตปจจบนไมสามารถคมได เพราะการแขงขนเกดขนรอบดาน

190

ตวเราเองกเปดตอสภาพแวดลอม เชอโรคจะเขามาหาเราเมอไหรกได และเราจะปวยเมอไหรกได ดงนน เราจงตองปองกนไมใหตวเองปวยดวยการเตรยมตวบรหารองคกรใหดกวาเดม

ยคปจจบนเปนยคตอยอดของการมองทรพยากรบคคลเปน Strategic Assets องคกรยคปจจบนจงเปนองคกรทพรอมทจะแขงเพอใหไดกำาไร การแขงขนกลายเปนปจจยการพฒนาคนในภาคธรกจ ซงจะตอยอดไปยงภาครฐในอนาคต

HR Alignment คอการเชอมโยง Values ขององคกรและ Values ของคนททำางานในองคกร ทรพยากรทกประเภทตองจดอยในกรอบของแผนยทธศาสตรเทานน

การเชอมโยงยทธศาสตรองคกร คอเชอมโยงระหวางวสยทศน ของ CEO ยทธศาสตรเร องคน (CHO) และการขบเคลอนองคกรไปสเปาหมาย การพฒนาคนไมไดพฒนาเฉพาะสวนทรบผดชอบ แตจะพฒนาทงระบบ เหมอนการตอจกซอว หากใสภาพไมเตมกจะเหนภาพเบลอ นกยทธศาสตรทเกงๆกจะใสภาพจกซอวใหสมบรณดวยเวลาทรวดเรวจนคแขงตามไมทน เปาหมายสงสดคอกำาไรสงสดขององคกร

ก ำา ไรสงสดขององค กรภาครฐค อ ความพอใจของประชาชน/สาธารณะ และการบรการประชาชน สวนกำาไรสงสดของประชาชนกคอกำาไร ซงกำาไรของเอกชนเปนตวเลขทวดไดอยางชดเจน และสามารถ Return ใหพนกงานในรปโบนส ขณะทกำาไรสงสดของสาธารณะจะไมชดเจนจงวดการ Return ไปส

191

ประชาชนดวยแบบสอบถาม หรอจดกจกรรมรวมกนกบแผนแมบทของชาวบาน

ยทธศ�สตรองคกรและบรห�รทรพย�กรมนษยยคใหมภ�ยใตกรอบก�รแขงขน

เมอยทธศาสตรขององคกรและยทธศาสตรของคนในองคกรจะตองหลอมอยในประมดเดยวกน แตละฝายกจะมความรบผดชอบตางกน (ดภาพในเอกสารประกอบ)

ก า ร วา ง ย ท ธศ า ส ตร อ ง ค ก ร เ ป น หน า ท ข อ ง CEO Transformational หากองค กรมความขดแยงก นมาก CEO กตองสลายความขดแยงนน องคกรในปจจบนจะรวมมอกนและแชรทรพยากรรวมกน ไมไดรบกนเหมอนอดตอกตอไป (ดการบรหารในบทท 4-8)

HR เป นนกยทธศาสตรองคกรทท ำางานเช อมโยงให สอดคลองกบองคกร ซง CHO ตองเปนมออาชพ คำาทมกใชสบสนก นค อ Occupation (อาชพ) และ Professional (มออาชพ) ทงสองคำามระดบทแตกตางกนตรงจรรยาบรรณ (Ethics) เชน หมอ/คร/ทนายความ เปน Professional ลวนตองมจรรยาบรรณทงสน ซ งคนทมจรรยาบรรณจะอยสวน Top ของประมด

Responsibility และ Accountability หมายถงความรบผดชอบเหมอนกน แตมระดบแตกตางกน Responsibility หมายถงความรบผดชอบงานทไดรบมอบหมาย เปนพนฐานความรบผดชอบททกคนตองท ำา เชน ปลดอบต.จะม Job

192

Description (ลกษณะงาน) แตหากปลดอบต.ตองรบผดชอบโครงการสำาคญของชาตกจะกลายเปน Accountability ดงนน CEO จงตองม Accountability เพราะเปนคนทรบผดชอบทกคนทอยในประมดเดยวกนและรบผดชอบกำาไรขององคกร CEO ในภาคธรกจจะรบผดชอบและลาออกหากธรกจขาดทน การแกปญหาขององคกรตองแกทยอดของประมด ซงเปนคนสวนนอยแตมคาจางแพง ดงนน CEO จงเปนคนทเกงจรง พนกงานธรรมดาไมจำาเปนตองม Accountability เมอถงเวลาเลกงานกสามารถกลบบานได แต CEO ตองนงทำางานจนกวางานจะเสรจ และงานเสรจกตอเมอถงสนป

ก�รบรห�รทรพย�กรบคคลเชงกลยทธ1.การบรหารงานบคคลเปนสวนหนงของแผนกลยทธ

องคกร 2.การบรหารบ คคลใหความส ำาค ญก บการวางแผน

บคลากรทงระยะสน (แผนปฏบตการ: Action Plan) และระยะยาว (Strategic Plan) แตละหนวยงานจะตองม Action Plan เมอทกหนวยงานนำาแผนระยะสนมารวมกนกจะกลายเปนแผนประจำาปขององคกร ทรพยากรทใชขบเคลอนไปสเปาหมายระยะยาวคอ Strategic Plan ดงนน Strategic Plan จงเปนแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

3.ท ร พ ย า ก ร บ ค ค ล ค อ Asset ข อ ง อ ง ค ก ร ไ ม ใ ช Machine หรอ Piece by Piece แตเปนชนสวนแตละช นรวมกนมชวตจตใจ องคกรจงมจตใจเหมอนคน ความขดแยง

193

ของคนแกดวยการบรหารไมได จงตองแกดวยยทธศาสตร สวนความขดแยงขององคกรจะแกดวยการเขยนกฎระเบยบไมได เพราะตองแกดวยใจ

การทำางานแบบ Global ตองทำาแบบ Win Win อดตจะทำางานแบบ Zero Sum Game การบรหารทคนหนงไดแลวคนหนงเสยจะมความขดแยงตลอดเวลา องคกรกจะอยแคระยะสน แตการพฒนาคนตองใชระยะยาว ยทธศาสตรจงตองเปน Win Win เ ช น ล ก น อ ง ไ ม ช อ บ เ ร า ก ต อ ง พ ฒ น า แ ล ะเปลยนแปลงใหเขาหนมาชอบเราใหได จากประสบการณของอาจารยพบวา พนกงานแตละแผนกทำางานแยกสวนทำาใหงานออกมาชา CEO จงใหผจดการมาเขาแถวทกเชา แลวสลบกนพดหนาแถววนละคนๆละ 5 นาท ชวง 3 เดอนแรกผจดการตอตานมากและไมมใครอยากออกไปพด แตเดอนท 6 มการเปลยนแปลงอยางไมคาดคดคอ ผจดการอยากใหจดควใหตวเองออกไปพด พดโดยไมมโพยเหมอนเดม และเร องทพดจะคลายๆกน หลงจาก 1 ป ผจดการอยากออกไปพดเองโดยไมตองจดคว เพราะหาโอกาสพดตอหนาผจดการทงหมดนอยมาก และทกคนพดเร องเดยวกนคอจะทำาอยางไรใหองคกรมกำาไร ลกคาสำาคญจะดแลอยางไร การปรบกลยทธเลกนอยนไดทำาใหผจดการทมวสยทศนและเปลยนวฒนธรรมองคกร องคกรใดทมความขดแยงมากๆกสามารถนำากลยทธนไปทดลองใชได

4.ผน ำาองคกรเปนผก ำาหนดกลยทธบ คลากร และนกบรหารทรพยากรบคคลเปนมออาชพ

194

5.สภาพแวดลอมเปนตวแปรสำาคญ สภาพแวดลอมเปดจะมผลกระทบตอการจดการ

6.ลกคาภายในจะสำาคญกวาลกคาภายนอก6. ก�รเปลยนแปลง HR สศตวรรษท 21 HR เปลยนแปลงไปมากในศตวรรษท 21 ประกอบดวย1. โครงสราง (HR Structure)2. ขยายบรการ (Expansion of HR Services) 3. บทบาทมออาชพ (HR Professional Roles)1. โครงสร�ง (HR Structure)1.1 ยกเครองโครงสราง (HR Structure) โดย(1) การกระจายอำานาจและหนาท คำาทเกยวของคอ -Flat โครงสรางแนวราบ องคกรยทธศาสตรจะเป น

องคกรแนวราบเสยสวนใหญ กระทรวงพาณชย กระทรวงอตสาหกรรม กระทรวงเกษตรฯ และกระทรวงศกษาธการสามารถใชโครงสรางแนวราบได องคกรแนวดงในปจจบนไมคอยพบ สวนมากจะเปนองคกรทมขอบงคบ เชน องคกรทหาร องคกรการปกครอง

-Empowerment องคกรกระจายอำานาจ ศพททางการเมองเรยกวา Decentralization เชน อบต. อบจ. เทศบาล พทยา สวน Empowerment เปนศพทการบรหารประเทศ เชน Empowerment Model CEO โครงสรางองคกรจงตองรอเพอรองรบการกระจายของ CEO ผวา CEO ของไทยลมเหลว เพราะโครงสรางประมดยงเปนโครงสรางแนวด งอย

195

ซ งผ ว าราชการจงหวดท ำางานมากวา 30 ปจงค นเคยกบ Power มากกวา เมอใหทกคนชวยกนคดชวยกนทำางานแลวใหผวานงสรปอยางเดยวจงลมเหลว

-Cross Function เป นการดแลคนของตวเอง เชน หนาทดแลพนกงานคอผจดการของแตละฝาย จากแนวคดเดม หากจะลงโทษหรอใหคนงานออกจากงานกจะโยนใหเปนหนาทของ HR ทำาใหผจดการ HR ถกรงเกยจเปนอยางมาก เชน ผจดการ HR ในโรงงานลาดกระบงคนหนงถกทบขณะทานอาหารกลางวน

(2) บรณาการกจกรรมกบกระบวนการบรหารองคกร(3) สราง HR เปนพนธมตรเชงกลยทธ (Strategic

Alliance) การบรหารคนยคใหมเปนการบรหารแบบเครอขาย บรษทใหญจะเปนพนธมตรพนเพอใหมกำาไรมากขน โครงสรางการบรหารคนและการบรหารองคกรในอนาคตจะเปนแบบ Strategic Alliance ทงหมด

1.2 Outsourcing for Efficiency ก า ร บ ร ห า รองคกรสมยใหมตองเปน Outsource งานทองคกรทำาไดดทสดคองานหลกซงเปนงานทำากำาไร เชน ขายหรอผลตสนคา สวนงานรองเปนงานสนบสนนองคกรใหเดนไปได เชน ทำาความสะอาดพน ดแลอปกรณการทำางาน ความสำาคญมนอยกวางานหลก องคกรทมกำาไรมากจะลดตนทนของงานรองดวยการจางคนอนทเปนมออาชพมาทำาแทน แลวเปลยนผทำางานมาเปนผ

196

ควบคมแทนซ งจะท ำา ใหต นทนการบรหารลดลงและเพ มประสทธภาพ

งานทควร Outsource คอเงนเดอน เพราะหากพนกงานเหนเงนเดอนของคนอนแลวกจะรสกไมสบายใจและมปญหาไมจบสน งานทำาความสะอาด หรอพนกงานขบรถ

1.3 เนนการใหบรการลกคา1.4 ปรบเปลยนบทบาทการบรหารคนจากเฉพาะ HR เปน

ผบรหารทกคนในองคกรรวมรบผดชอบ (อาจารยอธบายไปแลว)

2. ก�รขย�ยง�นบรก�ร (HR Service)2.1 เนนธรกจหลก เชน การตลาด การผลต การขาย ซง

เปนงานททำากำาไร คนททำาธรกจหลกจะมเงนเดอนแพงเพราะมความเสยงมาก สวนฝายสนบสนน เชน ฝายบคคล การเงน เปนฝายทมเงนเดอนไมมากเพราะมความเสยงนอย แตหากองคกรมปญหา ฝายนกจะถกออกจากงานกอน

2.2 เรยนรผานการสรางความรวมมอและการสรางทม (Team Work)

3. บทบ�ทมออ�ชพ (HR Professional Roles)3.1 สร างพนธมตร (Partnership Builder) จาก

ความไววางใจ ความซอสตย การสรางบรการลกคาสมพนธ และการแกปญหาภายในองคกร อาจารยใหความสำาคญกบ Trust มากทสดในการพฒนาคนและองคกร นอกจากนนกจะเปนการสนบสนนซงกนและกน

197

HR ทเป นมออาชพจะตองผานการฝกอบรมเสยกอน เพราะยทธศาสตรเปลยนไปและวธคดของคนเปลยนแปลงไป คนทวไปจงไมสามารถมาเปน HR ได

3.2 เ ป น ผ ร แ ล ะ ผ เ ช ย ว ช า ญ (Organizational Expert) สามารถเปนทปรกษาไดตลอดเวลา งานทสำาคญทสดคองานบคลากรหรองานแรงงานสมพนธ เพราะทำาใหคนผนกแน นและไมม ความขดแยง งาน HR ทกอยางสามารถ Outsource ไดยกเวนงานบรหารบคลากร เนองจาก

-ตองเขาใจปญหาของคนททำางานในองคกรอยางลกซง-ร ความตองการและความคาดหวงของเจาของทน

(Needs and Expectations) -เข า ใจความต องการและความคาดหวงของลกค า

(Client Needs and Expectation) -เป นน กปฏ บต ท มว สยท ศน ตลอดเวลา (Visionary

Within) -เ ป น น ก บ ร ห า ร แ บ บ พ น ธ ม ต ร เ ช ง ก ล ย ท ธ (As

Strategic Partner) 3.3 เปนขวญใจพนกงาน (Employee Champion)

ดวยการ-สรางดลยภาพระหวางความตองการของคนและกำาไรของ

องคกร เชน บรษทไดก ำาไรนอยกสามารถเจรจาใหพนกงานยอมรบโบนสทไดนอย

198

-สามารถระบความตองการทเหมาะสมของพนกงานและสามารถจดลำาดบความตองการเหลานนใหพนกงาน โดยไมมความขดแยง

HR เปนงานททำาลำาบากมาก เพราะตองดแลทกคนในองคกร ซ งความตองการของแตละคนจะไมเหมอนกน การเจรจาผลประโยชนของพนกงานจะมความสำาคญมาก หากเจรจาผดจงหวะกจะมผลเสยตอองคกร ดงนน HR จงตองเปนขวญใจพนกงาน

3.4 เปนทปรกษาการปฏบตงาน (Consultant) -ดานพฒนาศกยภาพ (Competency) HR ตองย ม

แยมแจมใสเพอใหพนกงานกลามาขอรบคำาปรกษา สามารถตอบแทนผจดการได ใหคำาปรกษาผจดการได

-สามารถแกไขความขดแยงทเกดขนในองคกรได เชน ไมยอมใหผจดการฝายยายพนกงานทเปนสหภาพแรงงานทตนไมพอใจได เพราะผดกฎหมายและจะนำามาซงความขดแยง

-รลกถงขอมลขาวสาร-สามารถสอสารไดทวองคกร3.5 เปนผนำาการเปลยนแปลง (Agent of Change)

เปนสวนทสำาคญมากในการเปนมออาชพขบเคลอนองคกรผ น ำาการเปล ยนแปลงจะส ำาค ญมาก เพราะบางคร ง

พนกงานไมคนเคยกบ CEO และนอยครงท CEO จะลงไปหาพนกงาน HR จงตองลงไปหาพนกงานและขบเคลอน Values ของพนกงาน ซง HR ตองมสงตอไปน

199

-มความร ด านการบร ห าร (HR Practices) เป นผ เชยวชาญ มทกษะทด เปนนกยทธศาสตร และใชศลปศาสตรในการจดการ

-มทกษะเชงพนธมตรและการเจรจาความขดแยง-ม ม น ษ ย ส ม พ น ธ ก บ ล ก ค า (Customer

Relationship) คอใหลกคาและพนกงานมความสมพนธกนตลอดเวลา

-ม ท ก ษ ะ ก า ร พ ฒ น า อ ง ค ก า ร (Organization Development)

อาจารยอธบายเพ ม เต มเก ยวก บระบบอปถ มภ และ Empowerment ของ CEO ในระบบราชการวา ระบบราชการจะตองเปลยนวฒนธรรมองคกรจากวฒนธรรมทเนนการใชอำานาจมาเปนองคกรทเนนใหบรการสาธารณะ ระบบอปถมภจะตองเปลยนจากวฒนธรรมทยดตวบคคลมาเปนยดตวองคกรเปนหลก ซงเปนภารกจของรฐบาลในการขบเคลอนยทธศาสตร โดยมตวชวดผททำางานไมสอดคลองและสนบสนนยทธศาสตรอยางชดเจนจงจะแกระบบอปถมภได ภาคธรกจมระบบอปถมภเชนกน แตแกไดดวยการมองเปาหมายองคกรเปนหลกในการวดผลประจำาป หาก CEO ของจงหวดทำางานไมบรรลเปากตองเปลยน CEO ไมใชเปลยนตวปลด หวหนาของ CEO กตองเขาใจยทธศาสตรจงจะเกดการเปลยนแปลงได อาจารยเหนวาการแกระบบอปถมภตองเปลยนทกระบวนการบรหารจดการและกระบวนการยทธศาสตร

200

การแกระบบอปถมภคอการเอาเปาเปนหลก เพราะหากมระบบอปถมภแลวไมมผลงานกตองออกไป แตหากคนทไดรบอปถมภมความรความสามารถกไมมปญหา ผนำาจะตองสรางคนใหมขนมาในทกททไป ไมใชนำาคนของตนตดตามไปดวย เพราะทกแหงจะมระบบเหมอนกนคอ มเปาหมายยทธศาสตร หากคนมความรความสามารถทจะทำาใหเปาหมายบรรลได ระบบอปถมภกจะคอยๆหายไป ทงนตองมตวชวดทชดเจน มบทลงโทษทชดเจน และมการใหรางวล

Reward ในภาคเอกชนจะชดเจนมากทสด หากผน ำาไมสามารถนำาองคกรไปมกำาไรไดกจะมปญหาในตำาแหนงงานของตนเอง CEO ทอยเกน 2 ปจะลำาบาก เพราะตองทำากำาไรปตอไปเพมมากขนเรอยๆ ตำาแหนงทเปลยนมากทสดในระบบธรกจจงเปน CEO ระบบอปถมภเขาไปแทรกแซงไดนอย เพราะหากเขาไปแลวไมมคนชวยทำางานกจะไมบรรลเปา ระบบราชการจะใชวธนในอนาคตคอมตวชวดทชดเจน การเปลยนแปลงคนกตองเปลยนตามเปายทธศาสตร ไมใชเปลยนตามความพอใจของ CEO แลวระบบคณธรรมกจะกลบเขามา

สวน Empowerment เป นวถ ชวตของคนในระบอบประชาธปไตย ซงจะตองสรางใหเกดขนในชวตประจ ำาวน โดยเปลยนวธคดของคนใหเปนแบบประชาธปไตยแลวฝกปฏบต จากนนวถชวตของคนกจะคอยๆเปลยนเอง เชน ผกำากบจะกลบมาสงลกและภรรยาทบานเหมอนสงลกนองทโรงพก หากเขาใจ Empowerment ของตนเอง เมอถอดเคร องแบบแลวกจะ

201

เปนพอทด หรอขาราชการทลงไปอยกบประชาชนเพอดปญหากตองถอดเครองแบบออก ซงขาราชการจะตองเรยนรวธเหลาน เพราะยทธศาสตรเปนเร องทตองทนตอการเปลยนแปลงของสภาพแวดลอม ในอนาคต แม CEO จะเกงอยางไรแตไมมทมทดกไมสามารถทำางานได และตองเปนคนทดจงจะไดรบความรกจากทกคน ดงนน ในอนาคต CEO ทไมดจงมนอยลงเร อยๆ เพราะถกบบตวจากสภาพแวดลอมของประเทศและของโลก

สวนทสำาคญทสดคอการอดทนกบระบบทเปนอย เพราะเศรษฐกจจะเปนตวบงคบการเมองเอง ยงปจจบนนำามนและทกอยางมราคาแพง เมอถงเวลาประชาชนกจะลกขนมาไลเอง เหมอนประเทศในแถบลาตนอเมรกา สวนประเทศไทยคงไมตองใชความรนแรงอยางนน เพยงแตใชความร ความสามารถ และคณธรรมในการบรหารประเทศจงจะอยรอดได

7. แผนกลยทธทรพย�กรมนษยของภ�ครฐและภ�ค เอกชน

ยทธศ�สตรก�รบรห�รทรพย�กรบคคลภ�คเอกชน

เนนยทธศาสตร

เนนกระบวนการ เนนคน

เนนงานปฏบต

202

หนสวนเชง

มออาชพในงาน

ผนำาการเปลยนแ

People Champion

CEO is HR Strategist long with HR Director

CEO is Transformational Leadership and HR a Team leader

Create Efficient Human resource management Process

Promote people as a values resource

การบรหารทรพยากรภาคเอกชนจะม 4 ตวแปรคอ1.CEO เปนนกยทธศาสตรคน ซงจะทำางานไมสำาเรจหาก

ไมใชคน Put the Right Man on the Right Job เป นยทธศาสตร

CEO ภาคราชการตองเปนนกยทธศาสตรคนเชนเดยวกน ใหความสำาคญกบการจดสรรและพฒนาบคลากรเหมอนกน โดยปรบแผนคนและกระจายกำาลงคนทมความรความสามารถ รฐบาลชดทผานมามโครงการนำาคนจากภาคเอกชนเขามาเปนขาราชการพนธใหม ซ งบางหนวยงานมคนเหลานเขามาแลว อาจารยมองวาจะทำางานยาก เพราะคนเดยวมวฒนธรรมเดยว เมอมาทำางานกบคนทงหองกจะเกดความขดแยง ซ งจะตองทำาใหทงหมดเปนวฒนธรรมเดยวเสยกอน

2.CEO เป นผ น ำาการเปล ยนแปลง และ CHR เป น Team Leader ทงสองฝายจะทำางานเปนมออาชพ ทำางานรวมกน มองทรพยากรบคคลเปน Asset แนวคดนจะไมพบในระบบราชการ

อาจารยทำางานเรองเดยวเปนเวลา 10 ปคอ เปลยนใหคนมารกองคกรและมองวาองคกรสำาคญตอพวกเขา เพอลดความขดแยงในการแบงผลประโยชน หากสามารถลดความขดแยงนได องคกรกจะเตบโตและคแขงจะตามไมทน

3.การบรหารยทธศาสตรคนจะเนนมออาชพ เพอสรางคนใหมประสทธภาพมากทสด และเปนทรพยากรทมคณคามากทสด

203

ปจจยก�รบรห�รทรพย�กรบคคลภ�คเอกชน ม 4 ปจจยคอ

1.หลกสมรรถนะ (Competency) 2.หลกผลงาน (Performance) 3.การพฒนาบคลากรใหเปนดาวเดน (Talented) 4.สรางความไดเปรยบคแขง (Advantage) จดเดนของ

องคกรเอกชนคอทำาอยางไรกไดใหไดเปรยบการแขงขน ซงคนจะตองเกง มผลงาน และเปนดาวเดน

การใหรางวลและการลงโทษจะทำาใหคนรสกวามความยตธรรมในการบรหาร ระบบภาครฐ ทงสองตวนจะไมชดเจนในตำาแหนงใหญ เมอเกดปญหา คนทตองรบผดจงเปนพนกงานระดบลาง เพอนของอาจารยตองออกจากงานเพอรบผดแทนเจานาย ซงภาคธรกจจะไมมลกษณะนเกดขน ระบบ HR ในภาครฐจงตองแกไขใหเปนมออาชพและเขาใจคน มความร ความสามารถ จงจะขบเคลอนแผนของประเทศใหไปดวยกนได

ก�รบรห�รทรพย�กรบคคลในภ�ครฐ

204

ยทธศาสตรของ ศกยภาพ

ประโยชนสาธารณะ

เปาหมายของระบบราชการคอประโยชนสาธารณะ เกดขนจาก

1.ยทธศาสตรของรฐบาล รฐธรรมนญถอเปนยทธศาสตรของประเทศไทย ซงภาครฐจะดท Competency เปนหลก

2.ศกยภาพขาราชการ สำาคญมากในภาครฐ ระบบราชการจงพฒนาศกยภาพของขาราชการตลอดเวลา แตบางคร งอาจารยเหนวาจะมอบรมกตอเมอมการเลอกตง

3.ขวญและกำาลงใจเปนเรองใหญในระบบราชการ 4.ประสทธผลและประสทธภาพ ประสทธผลดทนโยบายงบ

ประมาณทนำามาใช หากใชหมดแสดงวาทำานโยบายมประสทธผล สวนประสทธภาพดทผลกระทบของการใชงบประมาณ ระบบราชการจะตองไมลมประสทธภาพ เพราะทผานมาดแค Output อยางเดยว โดยไมด Impact

โครงสรางผนำาของไทยเราเปนชนชนนำา (Elite) ซงเปนอำามาตยาธปไตย ผปกครองของไทยตงแตอดตจะเปนขาราชการ กลมนกการเมอง และกลมนกธรกจทใหญและมอำานาจมากทสด วฒนธรรมองคกรของไทยจงเปนอำามาตยาธปไตย ซ งเปนโครงสรางแนวดง ผทอยไดตองเปนผใตบงคบบญชา ตางจากวธคดของประชาธปไตยทคนทกระดบมสวนรวม ปฏกรยาตางๆทเกดขนหลงเลอกตงกเพราะโครงสรางยงเปนอำามาตยาธปไตยอย แกไขไดดวยการศกษาของประชาชนทกระดบ ตองใชเวลา

205

ขวญและกำาลงใจ ประสทธผลและ

พฒนาคนทงสงคมจงจะแกปญหาโครงสรางของบานเมองเราได ซงทกคนจะตองชวยกนพฒนาคน

ชนชนนำาจะคนเคยกบการใชอำานาจ จงไมคนเคยกบการทมคนมายกมอไมเหนดวย เพราะคนไมเหนดวยสวนใหญจะถกยาย การทำางานจงขาดปญญา พระพทธทาสบอกวาปญญาคอสต หากผนำามสตกจะทำาใหบานเมองดขน

ไทยเราตองพฒนาบคลากรใหมความร รอบดาน ทงวชาการ วชาชพ และวชาคณธรรม เมอการศกษาหางไมดวน ผนำากจะชวยชมชนและสงคม เพราะไมเหนแกตวมากเกนไป ใชสตในการควบคม เพราะทรพยากรเปนของทกคนในสงคมทเสยภาษ ซงเปนประโยชนสาธารณะ การพฒนาคนจะตองใจเยน

Quiz อานกรณศกษาท 2 หนา 27 แลววเคราะห1.ยทธศาสตรการบรหารจดการทรพยากรบคคลภาครฐ

จากกรณศกษา 2 กพร. ป งเครอปน (หนา 27-28)2.จดออนจดแขงในการปรบยทธศาสตรภาคเอกชนท

กพร. นำาเสนอสการบรหารภาครฐ

****************คำ�บรรย�ยวช� PS 707 ก�รพฒน�ทรพย�กรมนษย

Human Resource Developmentดร.บวร ประพฤตด วนท 29 ธนว�คม พ.ศ. 2550

ภ�คบ�ย

206

การพฒนาคนเปนเรองสำาคญทสดของประเทศ เปนงานททกคนตองชวยกนทำา โดยแชรความฝนของทกคนเพอให ประเทศชาตเดนไปตามทตงเปาเอาไว

**เขาสการบรรยาย**5. ก�รบรห�รและก�รพฒน�ทรพย�กรบคคลเชงกล

ยทธวชาการบรหารในสงคมเปนวชาทเชอมโยงองคกรและคนท

อยในองคกรทเกดขนภายใตสภาพแวดลอมทเปด ซงการพฒนาทรพยากรมนษยแบงออกเปน 3 ยค (อาจารยบางทานแยกออกเปน 4-5 ยค) ไดแก

1. ยคเถ�แก (Personal Management) ยคนมองวาคนไมสำาคญ เปนเพยงเครองมอการทำากำาไรเทานน โดยมเงนเดอน โบนส และคาจางแรงงานเปนสงตอบแทน นกวชาการทโดงดงในยคนคอ เฟรดเดอรก เทเลอร

เนองจากคนในยคนไมส ำาคญ ตำาราการบรหารคนในยค 40-70 จะเขยนคำาวา Personal Management โดยเนนวาคนจะทำางานอยางไรในโรงงานอตสาหกรรมและทำางานอยางไรใหไดผลผลตสงสด ในยคน ปจจยการผลตและปจจยการบรหารมความสำาคญมากกวา เชน หากคนไมทำางานกใหโบนสสงขนแลวคนจะทำางานเอง การดแลคนจะใหใครดแลกไดทจายเงนเปนและถกตองตามกฎหมาย จายตรงเวลา ดแลสวสดการการเขาออก และดแลไมใหพนกงานสไตรท

207

คนในยคนจงอยภายใตความกดดน มความเครยด เจบปวยมากขน เพราะกนนอยและไมไดพก คนงานในโรงงานอตสาหกรรมมเงนเดอนเฉลย 5,000 – 6,000 บาท อาหารทดทสดคออาหารทบรษทเลยงในมอเทยง สวนมอเชาและมอเยนตองหากนเอง คนงานจงไมมทางเลอกนอกจากจะกนนอยและทำางานหนกขนเพอจะไดคาแรงมากขน บางคนทำางานถง 2 กะ เมอกนแตมามาและไขตมกจะเปนโรคไหลตาย ซงโรคไหลตายเปนโรคปกตในโรงงานอตสาหกรรมของประเทศกำาลงพฒนา

ยคแรกจงเปนยควกฤตของการตดสนใจวาจะเอาคนหรอจะเอากำาไรขององคกร ยคนไดเร มพฒนาและถกเรยกวายค Human Machine คนคอกลไกในการทำางาน ไมใชศกยภาพ ปจจบนความคดนยงคงอย โรงงานอตสาหกรรมใดทดแลคนไมด อตราการลาออกของคนงานระดบฐานประมดกจะสงถง 7-10% เพราะคนงานจะยายไปทำาในโรงงานทใหคาจางสงกวาเรอยๆ ในยคตอมา หากมคนเจบปวยมากขนและคาจางตำา คนกจะออกมาตอตาน

สไลดของอาจารยสอใหเหนวา (ดสไลดประกอบ) ยคแรกนจะมปรามดสง คนทำางานเปนเครองจกร และมกญแจขนาดใหญลอคใหคนทำางานอยในกรอบ คนงานในโรงงานอตสาหกรรมจะมเวลาพกทานขาว 1 ชวโมง เบรคชวงเชา 10 นาทและเบรคชวงบายอก 10 นาท สรปวาวนหนงมเวลาพก 1.20 ชวโมง นอกนนตองยนอยบนสายพานการผลตจนกวางานจะเสรจ หากจะเขาหองนำากตองเรยกโฟรแมนมายนแทน เพราะสายพานไม

208

เคยหยดพก สงทเนนคอผลตภาพ ประสทธภาพ และกำาไรคอเปาหมาย

2.ยคมนษยสมพนธ (Human Relations) ยคนมทฤษฎ X และทฤษฎ Y ขน หวหนาตองดวาเมอไหรควรใชทฤษฎ X และเม อไหรควรใชทฤษฎ Y เพราะยคนมองวาคนไมใช เครองจกร แตคนมชวต มความรสก ดงนนจงตองดแลคนใหดกวาเคร องจกร ในยคนจงเกดสหภาพแรงงานขน ซ งเปนองคกรของพนกงานทตอรองเรองคาจางกบนายจาง

ยคน ทรพยากรมนษยมความส ำาคญมากขน วชาการบ ร ห า ร ม น ษ ย จ ง เ ป ล ย น เ ป น Human Resource Management ตำาราในหองสมดยค 70-90 กจะไมเหนคำาวา Personal Management อกตอไป ยคนจงเก ดวชาการบรหารมากมายทเกยวของกบจตวทยาการดแลมนษยในองคกร ทรพยากรมนษยจงเรมตอยอดขน

สไลดของอาจารยจะมลกศรโยงเปนเนตเวรคโยง (ดสไลดประกอบ) สอใหเหนถงความสมพนธ เพราะมนษยมความสำาคญและมความรสกทสมผสได ผทมาบรหารคนตองเขาใจปญหาทอยขางในตวคน เพราะเปนปญหาทส ำาคญกวาปญหาขางนอก เชน ไมชอบองคกร ไมชอบหวหนา หากตองอยในองคกรนเปนเวลาสบๆปกจะทำางานแบบเชาชามเยนชาม ความผกพนและ Sharing จงไมเกดขน ทงน องคกรจะบรหารจดการไดเพราะวสยทศนของคนทำางาน เครองมอเปนเพยงองคประกอบของ

209

การจดการเทานน ยทธศาสตรคอตวขบเคลอนองคกรเพอใหไปสเปาหมาย

3.ยคยทธศ�สตร เปนยคทเปลยนแปลงไปสความทนสมย อดตเคยบรหารอตสาหกรรมดวยการคมตนทนการผลต แตปจจบนไมสามารถคมได เพราะการแขงขนเกดขนรอบดาน ตวเราเองกเปดตอสภาพแวดลอม เชอโรคจะเขามาหาเราเมอไหรกได และเราจะปวยเมอไหรกได ดงนน เราจงตองปองกนไมใหตวเองปวยดวยการเตรยมตวบรหารองคกรใหดกวาเดม

ยคปจจบนเปนยคตอยอดของการมองทรพยากรบคคลเปน Strategic Assets องคกรยคปจจบนจงเปนองคกรทพรอมทจะแขงเพอใหไดกำาไร การแขงขนกลายเปนปจจยการพฒนาคนในภาคธรกจ ซงจะตอยอดไปยงภาครฐในอนาคต

HR Alignment คอการเชอมโยง Values ขององคกรและ Values ของคนททำางานในองคกร ทรพยากรทกประเภทตองจดอยในกรอบของแผนยทธศาสตรเทานน

การเชอมโยงยทธศาสตรองคกร คอเชอมโยงระหวางวสยทศน ของ CEO ยทธศาสตรเร องคน (CHO) และการขบเคลอนองคกรไปสเปาหมาย การพฒนาคนไมไดพฒนาเฉพาะสวนทรบผดชอบ แตจะพฒนาทงระบบ เหมอนการตอจกซอว หากใสภาพไมเตมกจะเหนภาพเบลอ นกยทธศาสตรทเกงๆกจะใสภาพจกซอวใหสมบรณดวยเวลาทรวดเรวจนคแขงตามไมทน เปาหมายสงสดคอกำาไรสงสดขององคกร

210

ก ำา ไรสงสดขององค กรภาครฐค อ ความพอใจของประชาชน/สาธารณะ และการบรการประชาชน สวนกำาไรสงสดของประชาชนกคอกำาไร ซงกำาไรของเอกชนเปนตวเลขทวดไดอยางชดเจน และสามารถ Return ใหพนกงานในรปโบนส ขณะทกำาไรสงสดของสาธารณะจะไมชดเจนจงวดการ Return ไปสประชาชนดวยแบบสอบถาม หรอจดกจกรรมรวมกนกบแผนแมบทของชาวบาน

ยทธศ�สตรองคกรและบรห�รทรพย�กรมนษยยคใหมภ�ยใตกรอบก�รแขงขน

เมอยทธศาสตรขององคกรและยทธศาสตรของคนในองคกรจะตองหลอมอยในประมดเดยวกน แตละฝายกจะมความรบผดชอบตางกน (ดภาพในเอกสารประกอบ)

ก า ร วา ง ย ท ธศ า ส ตร อ ง ค ก ร เ ป น หน า ท ข อ ง CEO Transformational หากองค กรมความขดแยงก นมาก CEO กตองสลายความขดแยงนน องคกรในปจจบนจะรวมมอกนและแชรทรพยากรรวมกน ไมไดรบกนเหมอนอดตอกตอไป (ดการบรหารในบทท 4-8)

HR เป นนกยทธศาสตรองคกรทท ำางานเช อมโยงให สอดคลองกบองคกร ซง CHO ตองเปนมออาชพ คำาทมกใชสบสนก นค อ Occupation (อาชพ) และ Professional (มออาชพ) ทงสองคำามระดบทแตกตางกนตรงจรรยาบรรณ (Ethics) เชน หมอ/คร/ทนายความ เปน Professional ลวน

211

ตองมจรรยาบรรณทงสน ซ งคนทมจรรยาบรรณจะอยสวน Top ของประมด

Responsibility และ Accountability หมายถงความรบผดชอบเหมอนกน แตมระดบแตกตางกน Responsibility หมายถงความรบผดชอบงานทไดรบมอบหมาย เปนพนฐานความรบผดชอบททกคนตองท ำา เชน ปลดอบต.จะม Job Description (ลกษณะงาน) แตหากปลดอบต.ตองรบผดชอบโครงการสำาคญของชาตกจะกลายเปน Accountability ดงนน CEO จงตองม Accountability เพราะเปนคนทรบผดชอบทกคนทอยในประมดเดยวกนและรบผดชอบกำาไรขององคกร CEO ในภาคธรกจจะรบผดชอบและลาออกหากธรกจขาดทน การแกปญหาขององคกรตองแกทยอดของประมด ซงเปนคนสวนนอยแตมคาจางแพง ดงนน CEO จงเปนคนทเกงจรง พนกงานธรรมดาไมจำาเปนตองม Accountability เมอถงเวลาเลกงานกสามารถกลบบานได แต CEO ตองนงทำางานจนกวางานจะเสรจ และงานเสรจกตอเมอถงสนป

ก�รบรห�รทรพย�กรบคคลเชงกลยทธ1.การบรหารงานบคคลเปนสวนหนงของแผนกลยทธ

องคกร 2.การบรหารบ คคลใหความส ำาค ญก บการวางแผน

บคลากรทงระยะสน (แผนปฏบตการ: Action Plan) และระยะยาว (Strategic Plan) แตละหนวยงานจะตองม Action Plan เมอทกหนวยงานนำาแผนระยะสนมารวมกนกจะกลายเปน

212

แผนประจำาปขององคกร ทรพยากรทใชขบเคลอนไปสเปาหมายระยะยาวคอ Strategic Plan ดงนน Strategic Plan จงเปนแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

3.ท ร พ ย า ก ร บ ค ค ล ค อ Asset ข อ ง อ ง ค ก ร ไ ม ใ ช Machine หรอ Piece by Piece แตเปนชนสวนแตละช นรวมกนมชวตจตใจ องคกรจงมจตใจเหมอนคน ความขดแยงของคนแกดวยการบรหารไมได จงตองแกดวยยทธศาสตร สวนความขดแยงขององคกรจะแกดวยการเขยนกฎระเบยบไมได เพราะตองแกดวยใจ

การทำางานแบบ Global ตองทำาแบบ Win Win อดตจะทำางานแบบ Zero Sum Game การบรหารทคนหนงไดแลวคนหนงเสยจะมความขดแยงตลอดเวลา องคกรกจะอยแคระยะสน แตการพฒนาคนตองใชระยะยาว ยทธศาสตรจงตองเปน Win Win เ ช น ล ก น อ ง ไ ม ช อ บ เ ร า ก ต อ ง พ ฒ น า แ ล ะเปลยนแปลงใหเขาหนมาชอบเราใหได จากประสบการณของอาจารยพบวา พนกงานแตละแผนกทำางานแยกสวนทำาใหงานออกมาชา CEO จงใหผจดการมาเขาแถวทกเชา แลวสลบกนพดหนาแถววนละคนๆละ 5 นาท ชวง 3 เดอนแรกผจดการตอตานมากและไมมใครอยากออกไปพด แตเดอนท 6 มการเปลยนแปลงอยางไมคาดคดคอ ผจดการอยากใหจดควใหตวเองออกไปพด พดโดยไมมโพยเหมอนเดม และเร องทพดจะคลายๆกน หลงจาก 1 ป ผจดการอยากออกไปพดเองโดยไมตองจดคว เพราะหาโอกาสพดตอหนาผจดการทงหมดนอยมาก

213

และทกคนพดเร องเดยวกนคอจะทำาอยางไรใหองคกรมกำาไร ลกคาสำาคญจะดแลอยางไร การปรบกลยทธเลกนอยนไดทำาใหผจดการทมวสยทศนและเปลยนวฒนธรรมองคกร องคกรใดทมความขดแยงมากๆกสามารถนำากลยทธนไปทดลองใชได

4.ผน ำาองคกรเปนผก ำาหนดกลยทธบ คลากร และนกบรหารทรพยากรบคคลเปนมออาชพ

5.สภาพแวดลอมเปนตวแปรสำาคญ สภาพแวดลอมเปดจะมผลกระทบตอการจดการ

6.ลกคาภายในจะสำาคญกวาลกคาภายนอก6. ก�รเปลยนแปลง HR สศตวรรษท 21 HR เปลยนแปลงไปมากในศตวรรษท 21 ประกอบดวย1. โครงสราง (HR Structure)2. ขยายบรการ (Expansion of HR Services) 3. บทบาทมออาชพ (HR Professional Roles)1. โครงสร�ง (HR Structure)1.1 ยกเครองโครงสราง (HR Structure) โดย(1) การกระจายอำานาจและหนาท คำาทเกยวของคอ -Flat โครงสรางแนวราบ องคกรยทธศาสตรจะเป น

องคกรแนวราบเสยสวนใหญ กระทรวงพาณชย กระทรวงอตสาหกรรม กระทรวงเกษตรฯ และกระทรวงศกษาธการสามารถใชโครงสรางแนวราบได องคกรแนวดงในปจจบนไมคอยพบ สวนมากจะเปนองคกรทมขอบงคบ เชน องคกรทหาร องคกรการปกครอง

214

-Empowerment องคกรกระจายอำานาจ ศพททางการเมองเรยกวา Decentralization เชน อบต. อบจ. เทศบาล พทยา สวน Empowerment เปนศพทการบรหารประเทศ เชน Empowerment Model CEO โครงสรางองคกรจงตองรอเพอรองรบการกระจายของ CEO ผวา CEO ของไทยลมเหลว เพราะโครงสรางประมดยงเปนโครงสรางแนวด งอย ซ งผ ว าราชการจงหวดท ำางานมากวา 30 ปจงค นเคยกบ Power มากกวา เมอใหทกคนชวยกนคดชวยกนทำางานแลวใหผวานงสรปอยางเดยวจงลมเหลว

-Cross Function เป นการดแลคนของตวเอง เชน หนาทดแลพนกงานคอผจดการของแตละฝาย จากแนวคดเดม หากจะลงโทษหรอใหคนงานออกจากงานกจะโยนใหเปนหนาทของ HR ทำาใหผจดการ HR ถกรงเกยจเปนอยางมาก เชน ผจดการ HR ในโรงงานลาดกระบงคนหนงถกทบขณะทานอาหารกลางวน

(2) บรณาการกจกรรมกบกระบวนการบรหารองคกร(3) สราง HR เปนพนธมตรเชงกลยทธ (Strategic

Alliance) การบรหารคนยคใหมเปนการบรหารแบบเครอขาย บรษทใหญจะเปนพนธมตรพนเพอใหมกำาไรมากขน โครงสรางการบรหารคนและการบรหารองคกรในอนาคตจะเปนแบบ Strategic Alliance ทงหมด

1.2 Outsourcing for Efficiency ก า ร บ ร ห า รองคกรสมยใหมตองเปน Outsource งานทองคกรทำาไดด

215

ทสดคองานหลกซงเปนงานทำากำาไร เชน ขายหรอผลตสนคา สวนงานรองเปนงานสนบสนนองคกรใหเดนไปได เชน ทำาความสะอาดพน ดแลอปกรณการทำางาน ความสำาคญมนอยกวางานหลก องคกรทมกำาไรมากจะลดตนทนของงานรองดวยการจางคนอนทเปนมออาชพมาทำาแทน แลวเปลยนผทำางานมาเปนผควบคมแทนซ งจะท ำา ใหต นทนการบรหารลดลงและเพ มประสทธภาพ

งานทควร Outsource คอเงนเดอน เพราะหากพนกงานเหนเงนเดอนของคนอนแลวกจะรสกไมสบายใจและมปญหาไมจบสน งานทำาความสะอาด หรอพนกงานขบรถ

1.3 เนนการใหบรการลกคา1.4 ปรบเปลยนบทบาทการบรหารคนจากเฉพาะ HR เปน

ผบรหารทกคนในองคกรรวมรบผดชอบ (อาจารยอธบายไปแลว)

2. ก�รขย�ยง�นบรก�ร (HR Service)2.1 เนนธรกจหลก เชน การตลาด การผลต การขาย ซง

เปนงานททำากำาไร คนททำาธรกจหลกจะมเงนเดอนแพงเพราะมความเสยงมาก สวนฝายสนบสนน เชน ฝายบคคล การเงน เปนฝายทมเงนเดอนไมมากเพราะมความเสยงนอย แตหากองคกรมปญหา ฝายนกจะถกออกจากงานกอน

2.2 เรยนรผานการสรางความรวมมอและการสรางทม (Team Work)

3. บทบ�ทมออ�ชพ (HR Professional Roles)

216

3.1 สร างพนธมตร (Partnership Builder) จากความไววางใจ ความซอสตย การสรางบรการลกคาสมพนธ และการแกปญหาภายในองคกร อาจารยใหความสำาคญกบ Trust มากทสดในการพฒนาคนและองคกร นอกจากนนกจะเปนการสนบสนนซงกนและกน

HR ทเป นมออาชพจะตองผานการฝกอบรมเสยกอน เพราะยทธศาสตรเปลยนไปและวธคดของคนเปลยนแปลงไป คนทวไปจงไมสามารถมาเปน HR ได

3.2 เ ป น ผ ร แ ล ะ ผ เ ช ย ว ช า ญ (Organizational Expert) สามารถเปนทปรกษาไดตลอดเวลา งานทสำาคญทสดคองานบคลากรหรองานแรงงานสมพนธ เพราะทำาใหคนผนกแน นและไมม ความขดแยง งาน HR ทกอยางสามารถ Outsource ไดยกเวนงานบรหารบคลากร เนองจาก

-ตองเขาใจปญหาของคนททำางานในองคกรอยางลกซง-ร ความตองการและความคาดหวงของเจาของทน

(Needs and Expectations) -เข า ใจความต องการและความคาดหวงของลกค า

(Client Needs and Expectation) -เป นน กปฏ บต ท มว สยท ศน ตลอดเวลา (Visionary

Within) -เ ป น น ก บ ร ห า ร แ บ บ พ น ธ ม ต ร เ ช ง ก ล ย ท ธ (As

Strategic Partner) 3.3 เปนขวญใจพนกงาน (Employee Champion)

ดวยการ

217

-สรางดลยภาพระหวางความตองการของคนและกำาไรขององคกร เชน บรษทไดก ำาไรนอยกสามารถเจรจาใหพนกงานยอมรบโบนสทไดนอย

-สามารถระบความตองการทเหมาะสมของพนกงานและสามารถจดลำาดบความตองการเหลานนใหพนกงาน โดยไมมความขดแยง

HR เปนงานททำาลำาบากมาก เพราะตองดแลทกคนในองคกร ซ งความตองการของแตละคนจะไมเหมอนกน การเจรจาผลประโยชนของพนกงานจะมความสำาคญมาก หากเจรจาผดจงหวะกจะมผลเสยตอองคกร ดงนน HR จงตองเปนขวญใจพนกงาน

3.4 เปนทปรกษาการปฏบตงาน (Consultant) -ดานพฒนาศกยภาพ (Competency) HR ตองย ม

แยมแจมใสเพอใหพนกงานกลามาขอรบคำาปรกษา สามารถตอบแทนผจดการได ใหคำาปรกษาผจดการได

-สามารถแกไขความขดแยงทเกดขนในองคกรได เชน ไมยอมใหผจดการฝายยายพนกงานทเปนสหภาพแรงงานทตนไมพอใจได เพราะผดกฎหมายและจะนำามาซงความขดแยง

-รลกถงขอมลขาวสาร-สามารถสอสารไดทวองคกร3.5 เปนผนำาการเปลยนแปลง (Agent of Change)

เปนสวนทสำาคญมากในการเปนมออาชพขบเคลอนองคกร

218

ผน ำาการเปล ยนแปลงจะส ำาค ญมาก เพราะบางคร งพนกงานไมคนเคยกบ CEO และนอยครงท CEO จะลงไปหาพนกงาน HR จงตองลงไปหาพนกงานและขบเคลอน Values ของพนกงาน ซง HR ตองมสงตอไปน

-มความร ด านการบร ห าร (HR Practices) เป นผ เชยวชาญ มทกษะทด เปนนกยทธศาสตร และใชศลปศาสตรในการจดการ

-มทกษะเชงพนธมตรและการเจรจาความขดแยง-ม ม น ษ ย ส ม พ น ธ ก บ ล ก ค า (Customer

Relationship) คอใหลกคาและพนกงานมความสมพนธกนตลอดเวลา

-ม ท ก ษ ะ ก า ร พ ฒ น า อ ง ค ก า ร (Organization Development)

อาจารยอธบายเพ ม เต มเก ยวก บระบบอปถ มภ และ Empowerment ของ CEO ในระบบราชการวา ระบบราชการจะตองเปลยนวฒนธรรมองคกรจากวฒนธรรมทเนนการใชอำานาจมาเปนองคกรทเนนใหบรการสาธารณะ ระบบอปถมภจะตองเปลยนจากวฒนธรรมทยดตวบคคลมาเปนยดตวองคกรเปนหลก ซงเปนภารกจของรฐบาลในการขบเคลอนยทธศาสตร โดยมตวชวดผททำางานไมสอดคลองและสนบสนนยทธศาสตรอยางชดเจนจงจะแกระบบอปถมภได ภาคธรกจมระบบอปถมภเชนกน แตแกไดดวยการมองเปาหมายองคกรเปนหลกในการวดผลประจำาป หาก CEO ของจงหวดทำางานไมบรรลเปากตอง

219

เปลยน CEO ไมใชเปลยนตวปลด หวหนาของ CEO กตองเขาใจยทธศาสตรจงจะเกดการเปลยนแปลงได อาจารยเหนวาการแกระบบอปถมภตองเปลยนทกระบวนการบรหารจดการและกระบวนการยทธศาสตร

การแกระบบอปถมภคอการเอาเปาเปนหลก เพราะหากมระบบอปถมภแลวไมมผลงานกตองออกไป แตหากคนทไดรบอปถมภมความรความสามารถกไมมปญหา ผนำาจะตองสรางคนใหมขนมาในทกททไป ไมใชนำาคนของตนตดตามไปดวย เพราะทกแหงจะมระบบเหมอนกนคอ มเปาหมายยทธศาสตร หากคนมความรความสามารถทจะทำาใหเปาหมายบรรลได ระบบอปถมภกจะคอยๆหายไป ทงนตองมตวชวดทชดเจน มบทลงโทษทชดเจน และมการใหรางวล

Reward ในภาคเอกชนจะชดเจนมากทสด หากผน ำาไมสามารถนำาองคกรไปมกำาไรไดกจะมปญหาในตำาแหนงงานของตนเอง CEO ทอยเกน 2 ปจะลำาบาก เพราะตองทำากำาไรปตอไปเพมมากขนเรอยๆ ตำาแหนงทเปลยนมากทสดในระบบธรกจจงเปน CEO ระบบอปถมภเขาไปแทรกแซงไดนอย เพราะหากเขาไปแลวไมมคนชวยทำางานกจะไมบรรลเปา ระบบราชการจะใชวธนในอนาคตคอมตวชวดทชดเจน การเปลยนแปลงคนกตองเปลยนตามเปายทธศาสตร ไมใชเปลยนตามความพอใจของ CEO แลวระบบคณธรรมกจะกลบเขามา

สวน Empowerment เป นวถ ชวตของคนในระบอบประชาธปไตย ซงจะตองสรางใหเกดขนในชวตประจ ำาวน โดย

220

เปลยนวธคดของคนใหเปนแบบประชาธปไตยแลวฝกปฏบต จากนนวถชวตของคนกจะคอยๆเปลยนเอง เชน ผกำากบจะกลบมาสงลกและภรรยาทบานเหมอนสงลกนองทโรงพก หากเขาใจ Empowerment ของตนเอง เมอถอดเคร องแบบแลวกจะเปนพอทด หรอขาราชการทลงไปอยกบประชาชนเพอดปญหากตองถอดเครองแบบออก ซงขาราชการจะตองเรยนรวธเหลาน เพราะยทธศาสตรเปนเร องทตองทนตอการเปลยนแปลงของสภาพแวดลอม ในอนาคต แม CEO จะเกงอยางไรแตไมมทมทดกไมสามารถทำางานได และตองเปนคนทดจงจะไดรบความรกจากทกคน ดงนน ในอนาคต CEO ทไมดจงมนอยลงเร อยๆ เพราะถกบบตวจากสภาพแวดลอมของประเทศและของโลก

สวนทสำาคญทสดคอการอดทนกบระบบทเปนอย เพราะเศรษฐกจจะเปนตวบงคบการเมองเอง ยงปจจบนนำามนและทกอยางมราคาแพง เมอถงเวลาประชาชนกจะลกขนมาไลเอง เหมอนประเทศในแถบลาตนอเมรกา สวนประเทศไทยคงไมตองใชความรนแรงอยางนน เพยงแตใชความร ความสามารถ และคณธรรมในการบรหารประเทศจงจะอยรอดได

7. แผนกลยทธทรพย�กรมนษยของภ�ครฐและภ�ค เอกชน

ยทธศ�สตรก�รบรห�รทรพย�กรบคคลภ�คเอกชน

เนนยทธศาสตร

221

หนสวนเชง

มออาชพในงาน

ผนำาการเปลยนแ

People Champion

CEO is HR Strategist long with HR Director

CEO is Transformational Leadership and HR a Team leader

เนนกระบวนการ เนนคน

เนนงานปฏบต

การบรหารทรพยากรภาคเอกชนจะม 4 ตวแปรคอ1.CEO เปนนกยทธศาสตรคน ซงจะทำางานไมสำาเรจหาก

ไมใชคน Put the Right Man on the Right Job เป นยทธศาสตร

CEO ภาคราชการตองเปนนกยทธศาสตรคนเชนเดยวกน ใหความสำาคญกบการจดสรรและพฒนาบคลากรเหมอนกน โดยปรบแผนคนและกระจายกำาลงคนทมความรความสามารถ รฐบาลชดทผานมามโครงการนำาคนจากภาคเอกชนเขามาเปนขาราชการพนธใหม ซ งบางหนวยงานมคนเหลานเขามาแลว อาจารยมองวาจะทำางานยาก เพราะคนเดยวมวฒนธรรมเดยว เมอมาทำางานกบคนทงหองกจะเกดความขดแยง ซ งจะตองทำาใหทงหมดเปนวฒนธรรมเดยวเสยกอน

2.CEO เป นผ น ำาการเปล ยนแปลง และ CHR เป น Team Leader ทงสองฝายจะทำางานเปนมออาชพ ทำางานรวมกน มองทรพยากรบคคลเปน Asset แนวคดนจะไมพบในระบบราชการ

อาจารยทำางานเรองเดยวเปนเวลา 10 ปคอ เปลยนใหคนมารกองคกรและมองวาองคกรสำาคญตอพวกเขา เพอลดความ

222

Create Efficient Human resource management Process

Promote people as a values resource

ขดแยงในการแบงผลประโยชน หากสามารถลดความขดแยงนได องคกรกจะเตบโตและคแขงจะตามไมทน

3.การบรหารยทธศาสตรคนจะเนนมออาชพ เพอสรางคนใหมประสทธภาพมากทสด และเปนทรพยากรทมคณคามากทสด

ปจจยก�รบรห�รทรพย�กรบคคลภ�คเอกชน ม 4 ปจจยคอ

1.หลกสมรรถนะ (Competency) 2.หลกผลงาน (Performance) 3.การพฒนาบคลากรใหเปนดาวเดน (Talented) 4.สรางความไดเปรยบคแขง (Advantage) จดเดนของ

องคกรเอกชนคอทำาอยางไรกไดใหไดเปรยบการแขงขน ซงคนจะตองเกง มผลงาน และเปนดาวเดน

การใหรางวลและการลงโทษจะทำาใหคนรสกวามความยตธรรมในการบรหาร ระบบภาครฐ ทงสองตวนจะไมชดเจนในตำาแหนงใหญ เมอเกดปญหา คนทตองรบผดจงเปนพนกงานระดบลาง เพอนของอาจารยตองออกจากงานเพอรบผดแทนเจานาย ซงภาคธรกจจะไมมลกษณะนเกดขน ระบบ HR ในภาครฐจงตองแกไขใหเปนมออาชพและเขาใจคน มความร ความสามารถ จงจะขบเคลอนแผนของประเทศใหไปดวยกนได

223

ก�รบรห�รทรพย�กรบคคลในภ�ครฐ

เปาหมายของระบบราชการคอประโยชนสาธารณะ เกดขนจาก

1.ยทธศาสตรของรฐบาล รฐธรรมนญถอเปนยทธศาสตรของประเทศไทย ซงภาครฐจะดท Competency เปนหลก

2.ศกยภาพขาราชการ สำาคญมากในภาครฐ ระบบราชการจงพฒนาศกยภาพของขาราชการตลอดเวลา แตบางคร งอาจารยเหนวาจะมอบรมกตอเมอมการเลอกตง

3.ขวญและกำาลงใจเปนเรองใหญในระบบราชการ 4.ประสทธผลและประสทธภาพ ประสทธผลดทนโยบายงบ

ประมาณทนำามาใช หากใชหมดแสดงวาทำานโยบายมประสทธผล สวนประสทธภาพดทผลกระทบของการใชงบประมาณ ระบบราชการจะตองไมลมประสทธภาพ เพราะทผานมาดแค Output อยางเดยว โดยไมด Impact

โครงสรางผนำาของไทยเราเปนชนชนนำา (Elite) ซงเปนอำามาตยาธปไตย ผปกครองของไทยตงแตอดตจะเปนขาราชการ

224

ยทธศาสตรของ ศกยภาพ

ขวญและกำาลงใจ ประสทธผลและ

ประโยชนสาธารณะ

กลมนกการเมอง และกลมนกธรกจทใหญและมอำานาจมากทสด วฒนธรรมองคกรของไทยจงเปนอำามาตยาธปไตย ซ งเปนโครงสรางแนวดง ผทอยไดตองเปนผใตบงคบบญชา ตางจากวธคดของประชาธปไตยทคนทกระดบมสวนรวม ปฏกรยาตางๆทเกดขนหลงเลอกตงกเพราะโครงสรางยงเปนอำามาตยาธปไตยอย แกไขไดดวยการศกษาของประชาชนทกระดบ ตองใชเวลาพฒนาคนทงสงคมจงจะแกปญหาโครงสรางของบานเมองเราได ซงทกคนจะตองชวยกนพฒนาคน

ชนชนนำาจะคนเคยกบการใชอำานาจ จงไมคนเคยกบการทมคนมายกมอไมเหนดวย เพราะคนไมเหนดวยสวนใหญจะถกยาย การทำางานจงขาดปญญา พระพทธทาสบอกวาปญญาคอสต หากผนำามสตกจะทำาใหบานเมองดขน

ไทยเราตองพฒนาบคลากรใหมความร รอบดาน ทงวชาการ วชาชพ และวชาคณธรรม เมอการศกษาหางไมดวน ผนำากจะชวยชมชนและสงคม เพราะไมเหนแกตวมากเกนไป ใชสตในการควบคม เพราะทรพยากรเปนของทกคนในสงคมทเสยภาษ ซงเปนประโยชนสาธารณะ การพฒนาคนจะตองใจเยน

Quiz อานกรณศกษาท 2 หนา 27 แลววเคราะห1.ยทธศาสตรการบรหารจดการทรพยากรบคคลภาครฐ

จากกรณศกษา 2 กพร. ป งเครอปน (หนา 27-28)2.จดออนจดแขงในการปรบยทธศาสตรภาคเอกชนท

กพร. นำาเสนอสการบรหารภาครฐ

225

****************คำ�บรรย�ยวช� PS 707 ก�รพฒน�ทรพย�กร

มนษยHuman Resource Development

รศ.ดร.สมหร� จตตลด�กร วนท 18 มกร�คม พ.ศ. 2551

การตอบขอสอบใหไดคะแนน1. ตอบใหตรงคำาถาม โจทยถามอะไรตอบตรงนน อาจารยสมหราไมชอบใหข

มาเลยบคายเสยเวลาอาจารยตองมาอานในสงทไมใชคำาตอบ ตอบตรงประเดนไปเลย

2. ตอบใหครบประเดนทโจทยถาม ประเดนการบรรยาย 1. ความหมายของคำาทเกยวของกบการพฒนาทรพยากรมนษย

ววฒนาการของแนวความคด 2. คณภาพชวต (Quality of Life) และคณภาพชวตงาน (Quality of Work life)3. Social Security 4. แรงงาน 5. การพฒนาผหญงตามแผนฯ 10

ขอสอบจะออกเรองการพฒนาผหญง สวนขอสอบแก I จะออกเรอง Social Security

คำ�ศพททเกยวของ1. Human Resource Management การจดการทรพยากรมนษย เปนขนตอน

หรอกระบวนการภายในองคการเทานน (Recruitment – Retirement) ถามนษยทำางานตงแตอาย 20 ป เกษยณอาย 60 ป กระบวนการนกนเวลาประมาณ 40 ป HRM เนน Process ในการดแลคนในระดบจลภาค

2. Human Resource Development การพฒนาทรพยากรมนษย ในทางรฐศาสตรถอเปนภาพกวางในการพฒนาตงแตกอนมนษยเกดจนหลงมนษยตาย

226

อนเปนหนาทของรฐทตองเรมตงแตวางแผนประชากร วางแผนคณภาพชวตใหกบแมกอนทจะตงครรภ ไมใชรอใหตงครรภลกปญญาออนออกมา

ชวงชวตมนษยสมมตวามอาย 90 ป เปนชวงชวตกอนทำางาน 20 ป ทำางาน 40 ป หลงเกษยณอก 30 ป ชวงกอนและหลงทำางานรฐมหนาทดแลโดยตรง สวนชวงททำางานรฐดแลโดยออมโดยการออกกฎหมายใหองคกรดแลพนกงานใหด เชน ใหคาตอบแทนทเปนธรรม ใหสวสดการ ทกวนนเราโยนความรบผดชอบในชวงกอนทำางานและหลงเกษยณใหกบครอบครว จรง ๆ แลวตองเปนหนาทรฐในการดแลเดกและคนชรา เมอประมาณ 30 ปกอนมพระรปหนงปญญาคอนขางออนหนอย ๆ (เกดจากแมปญญาออนถกขมขน) เอาเงนทไดไปฝากกบคนขายลอตเตอร ๆ กซอสตยซอลอตเตอรใหทกงวด จนงวดหนงถกรางวลท 1 ขนมาไดเงนรางวล 3 ลานบาท คนขายนำาเงนกอนนไปฝากธนาคารให พระกสกออกมาเปนฆราวาส แตดวยความทปญญาไมคอยสมบรณนบ 1 ไมถง 100 เวลาไปถอนเงนมาใชกจะทำามอเปนสญลกษณใหพนกงานธนาคารทราบวาตองการถอนเงนปรมาณแคไหน ไมนานเงน 3 ลานกหมด กรณนถามวาใครสมควรเขาไปดแล นคอความผดของรฐ คนทตองถกเลนงานคนแรกคอนายอำาเภอ (เหตเกดทนครสวรรค) ในเมอร วาลกบานปญญาออนแลวปลอยใหเกดเหตการณแบบนไดอยางไร คนถกลอตเตอรสามลานรกนทงอำาเภอ นายอำาเภอจะปฏเสธวาไมรเร องแลวปฏเสธความรบผดชอบไมได

HRD เปนการมองมนษยแบบมหภาค (Macro) เนนคณภาพของคน การสรางและพฒนาคน ทำาใหคนมคณภาพชวตทเหมาะสมกบความเปนมนษย ในภาคธรกจถอวาการพฒนาทรพยากรมนษยเปนขนตอนหนงในกระบวนการบรหารงานบคคลขององคการ แตในภาครฐกจถอวา HRD เปนภาพใหญทงหมดในการดแลประชากร รฐกคอองคการ

3. Personnel Management การจดการงานบคคล มองคนในฐานะปจเจกชน 4. Public Personnel Management คำาวา “Public” ในทนมความหมายรวมทง

ภาครฐ ภาคเอกชน NGOs ประชาชน และชมชน องคกรททำางานสาธารณะในประเทศไทย (ทลงทะเบยน) มมากถง 2,600 องคกร

5. Personnel Management in Government หมายถง ขาราชการหรอพนกงานของรฐ

227

อาจารยเคยออกขอสอบวา ถานกศกษามอำานาจจะมนโยบายในการพฒนาทรพยากรมนษยอยางไร เรองนตอบไดงายมาก ใหเอาอายของมนษยเปนตวตงแลวกำาหนดนโยบายสำาหรบแตละชวงอาย เชน กอนสมรสคสมรสตองตรวจเลอดหาโรคทถายทอดทางพนธกรรม ฉดวคซนใหผหญงตงแตกอนตงครรภ เปนตน

และเคยออกวาถาทานเปนทปรกษารฐมนตรกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย จะมนโยบายดแลความมนคงของมนษยอยางไร การจะพฒนามนษยตองรจกองคประกอบของมนษย แลวพฒนาไปทละจด ไดแก

1. องคประกอบทางกายภาพ เชน สง ตำา ดำา ขาว 2. องคประกอบดานสตปญญา มนษยในโลกนมสามเผาพนธใหญ ๆ คอคน

ผวเหลอง ผวขาว และผวดำา คนดำาแขงแรงทสด คนผวเหลองมคณภาพสมองดทสด สงเกตดคนผวเหลองทไดเขาไปเรยนในระบบการศกษาของฝรงจะฉลาดมาก ๆ เดกไทยทไมฉลาดเพราะระบบการศกษาเราออนไมใชเพราะเราโง สงคมอเมรกนเปดเสรใหเดกไดคด แตสงคมไทยนยมการบงคบใหคดเหมอน ๆ กนหามเดกคดออกนอกลนอกทาง

3. องคประกอบดานจตใจ ประกอบดวย -แรงขบ ในตางประเทศเคยมการทำาวจยศกษาแรงขบในการทำาคอรรปชนข

องเพศชายและหญง ปรากฏวาผชายคอรรปชนเพราะปจจย (ความตองการ)

ภายใน แตผหญงคอรรปชนเพราะปจจยภายนอก เชน ผหญงตองเขาไปขโมยนมมาใหลกกน สรปวา สงแวดลอมทำาใหผหญงชวแตผชายชวดวยตวเอง

-สญชาตญาณ ธรรมชาตของสตวโลกทกชนดกลวตายมากทสด มนษยจงตองยนยอมมอบอสระบางสวนทมนษยมมาตงแตเดมใหรฐ เพอใหรฐปกปองมนษยไมใหมนษยตาย เพราะฉะนนทรฐออกกฎหมายประหารชวตจงไมถกตอง นกอาชญวทยาพสจนแลววา DNA ฆาตกรถายทอดกนไดโดยสายพนธ หนาทของรฐคอตองกลอมเกลาดแลคนไมใหพฤตกรรมไมดปรากฏออกมา ไมใชออกกฎหมายประหารชวต ถารฐกลอมเกลาใหคนดไมไดแสดงวารฐลมเหลว

-ความตองการ 4. องคประกอบดานบคลกภาพววฒน�ก�รของแนวคว�มคด1. แรงงานการผลต เปนแนวความคดในชวงการปฏวตอตสาหกรรม 2. การจดสรรสวสดการ

228

3. การบรหารงานบคคล เกดขนในชวงสงครามโลกครงท 24. การพฒนาทรพยากรมนษย เกดขนหลงสงครามโลกครงท 2

5. ความมนคงของชวตมนษย (ยคปจจบน) ความมนคงในทนรวมมนษยทกวย แตอก 10 ปขางหนาแนวความคดในการดแลคนจะเปลยนแปลงไป (ลองคดดวาจะเปลยนไปเชนไร เพราะเหตใด)

คณภ�พชวตและคณภ�พชวตก�รทำ�ง�น คณภาพชวตการทำางานคอคณภาพชวตในองคการ อยภายใตการดแลของ

องคการทเราเปนลกจางเขา แตคณภาพชวตหมายถงตลอดอายขย เปนหนาทของรฐในการดแลคณภาพชวตประชาชน

(ในเอกสารมตวชวดคณภาพชวตนำามาใชทำารายงานได และตองระบระดบการวเคราะหใหชดเจน

1. ระดบปจเจกบคคล 2. ระดบองคการ3. ระดบสงคมชมชน)

คณภ�พชวตก�รทำ�ง�น (เคยออกขอสอบ)

เปาหมายหนวยงาน เปาหมายบคคลSelf – working Condition Safe SecurityEmployee Investment SatisfiedJob Enrichment GrowthDemocratic Supervision Human Being Demand ของหนวยง�น Demand ของมนษย-ผลผลต -พนฐาน-ความอยรอด -จตใจ-คาดเดาพฤตกรรมได -สงแวดลอมSupply ของหนวยง�น Supply ของมนษย-สงแวดลอมด -ความร ความสามารถ-อปกรณ -ความคดรเรม-สงตอบแทน -การมวนยถา Demand ของหนวยงานตรงกบ Supply ของมนษย Demand ของมนษย

ตรงกบ Supply ของหนวยงาน ทงมนษยและหนวยงานจะอยรวมกนไดเปนเวลานาน พดงาย ๆ วามนษยตองการอะไรแลวองคการสนบสนนใหไดมนษยกจะอยกบองคการนาน ถาองคการสนบสนนใหไมไดกจะเกดการลาออก เปลยนงาน เชน

229

เดยวกนถาองคการตองการอะไรแลวคน ๆ นนตอบสนองใหไมไดองคการกตองใหคน ๆ นนออกไป

ตวชวดคณภาพชวตการทำางาน 1. คาตอบแทน 2. ความปลอดภย3. โอกาสพฒนา4. โอกาสกาวหนา5. Sense of Communication6. สทธสวนบคคล7. ความสมดลระหวางงานกบครอบครว8. ความรบผดชอบตอสงคม ตวชวดคณภาพชวตดานสงคม1. ครอบครว ตวชวด ไดแก -สภาพบาน เกณฑผาน = สภาพบานมความมนคงไมตองซอมเลย 5 ป -ขนาด เกณฑผาน = พนทใชสอยไมนอยกวา 20 ตารางเมตร/คน (หอพก

รอบ ๆ รามฯ หนงหองอยกน 6 คน ผลดกนนอนคนละรอบ กลางวน 3 คน กลางคน 3 คน)

2. ชมชน3. การศกษา4. สาธารณสข5. สงแวดลอม 6. ดานการเมอง7. การบรหาร8. ศลธรรม(มทงหมด 10 ดาน รายละเอยดตวชวดดไดจากเอกสาร และใหนกศกษา

เตรยมกำาหนดเกณฑผานไวดวย อาจออกขอสอบ) ***********************************************************

คำ�บรรย�ยวช� PS 707 ก�รพฒน�ทรพย�กรมนษย

Human Resource Development

230

รศ.ดร.สมหร� จตตลด�กร วนท 19 มกร�คม พ.ศ. 2551 ภ�คเช�

เรมตนอาจารยคยกบนกศกษาวา ในการดแลคนจำานวนมาก ๆ องคการตองการใหคนอยในวนยเดยวกนเพอสามารถคาดเดาพฤตกรรมได คนทไมสามารถอยในวนยนน ๆ ไดกจะถกกำาจดออกไปจากองคการ วนย แบบฟอรม รปแบบพฤตกรรม เหลานรวมเรยกวาวฒนธรรมองคการ จากนนอาจารยใหดภาพการตนผชายชวยเชดจาน ผหญงลางจานอยในครว หนาครวเขยนวา “Notice: This

is an equal opportunity kitchen.” ภาพนสรปไดวา ตอไปในอนาคตงานจะไมถกแบงแยกตามเพศอกตอไป เชน ผชายทำากบขาว ผหญงทำางานนอกบาน เปนการเปดโอกาสทเทาเทยมกนในทก ๆ ภารกจแมกระทงในครว

***เนอหาการบรรยาย***

ก�รพฒน�ผหญงสถานการณความกาวหนาของผหญงในปจจบน 1. ความกาวหนา ดานการศกษา ระดบประถมผชายไดเขาเรยนมากกวาใน

อตราผชาย: ผหญง = 1: 0.9 หรอผชายเขาเรยน 100 คนผหญงเขาเรยน 90 คน อก 10 คนไมไดเรยน ถงระดบอดมศกษาสดสวนของผหญงกบผชายอยท 1.5: 1 (ผหญงเขาเรยน 150 คน ผชายเขาเรยน 100 คน) เมอ 5 ปกอนสดสวนเปน 1: 1 แตการกาวสอาชพหลงจบปรญญาตรผหญงมจำานวนนอยกวาผชาย

2. การมสวนรวมทางการเมอง (Political Participation) ผหญงไปใชสทธเลอกตงมากกวาผชาย แต ส.ส.ชายมมากกวา ส.ส.หญง กอนการเลอกตง พ.ศ. 2548

สดสวน ส.ส. หญง = 5.6, 9.2% การเลอกตงครงลาสดม ส.ส. หญง 10.6% ในระดบทองถน ม ส.จ.หญง 4.6% อบต.หญง 6.8% เปนทมาของแนวความคดในการพฒนาผหญงวา ใหระบไวในระเบยบกระทรวงมหาดไทยวา

-สดสวนสมาชก อบต. หญงกบชายตองเทากบสดสวนของประชาชน ส.ว.หญงชดเลอกตงเคยเสนอใหมการกำาหนดโควตาใหกบ ส.ว.หญง แตแนวคดนถกโตแยง

-ตวแทนหมบานตองเปนชาย 1 คน หญง 1 คน

231

ขาราชการซ 9 – 11 ปจจบนเปนผหญง 22% รองอธบด 4 คนจะเปนผหญง 1

คน เมอสบปกอนเปน 10%, 13.5%

คณะกรรมการกองทนหมบานมระเบยบบงคบวาสดสวนชายกบหญงตองเทากน แตในการปฏบตจรงผชายมากกวา ผหญงเปนกรรมการแตเพยงในนามเทานน

3. สขภาพอนามย ผหญงมอายขยเฉลย 74 ป ผชาย 69 ป โรคทสามารถปองกนไดแตเปนสาเหตของการตายมากทสดคอ โรคหวใจ ความดน หลอดเลอดในสมองแตก เบาหวาน มะเรง คนทตกเปนเหยอมะเรงมากทสดคอผหญง (มะเรงปากมดลก มะเรงเตานม)

4. เศรษฐกจ แผนฯ 10 ระบวา ผหญงใชกำาลงตวเองในการสรางกำาลงแรงงานในครวเรอนใหหมนเวยนเขาสระบบเศรษฐกจอยางตอเนอง หมายความวาผหญงใชกำาลงตนเองประคบประคองเดกในทอง เลยงด กลอมเกลาใหลกเขาสระบบเศรษฐกจ ถาไมมแมเราคงออกมาทำางานไมได และถาไมมผหญงคนชราทบานกไมมใครดแล แถมผหญงยงดแลคนเจบปวยใหฟ นตวเขาสระบบเศรษฐกจ ผหญง 100 คนมงานทำาในระบบ 46 คน ในจำานวนน 76% รบงานไปทำาทบาน

ประเดนรอการแกไข 1. การมสวนรวมทางการเมอง การทผหญงมสวนรวมทางการเมองนอย

เปนผลมาจากผหญงรสกวาตนเองมประสทธภาพทางการเมอง (Political Efficacy)

นอย ประเมนความสามารถตนเองตำา ตองใหโอกาสผหญงเขาถงขาวสารไดมากขน เชน สรางเครอขายขาวสารสาธารณะ

2. เปดโอกาสใหผหญงเขาสตำาแหนงทางราชการ สดสวนผหญงทเปนผวาฯ:

กำานน: ผใหญบาน เมอสามปกอนอยท 1: 3: 5 พ.ศ. 2525 เปนปแรกทแกไขกฎหมายใหผหญงเปนกำานนได หลงจากนนสองเดอนมผหญงขนเปนกำานน 15 คน ในจำานวนนเปนกำานนแหนบทอง (นกศกษานาจะศกษาพฤตกรรมการทำางานของผใหญบานหญงเปรยบเทยบกบชายในดานทศนะ วธคด วธการทำางาน)

3. สดสวนการฆาตวตาย เมอ 5 ปกอนสดสวนการฆาตวตายของผหญงเปน 1.8: 100,000 คน ปจจบน 2.6: 100,000 คน เพราะเศรษฐกจบบคน กระแสโลกเขามากระทบผหญง เชน เหนคนอนมวตถแลวเราไมมเหมอนคนอนกเครยด สงคมคาดหวงใหผหญงเปนแม เปนเมย เปนผดแลบาน (ความคาดหวงแบบเกา) ในความเปนจรงผหญงกาวไปไกลกวานมาก ทำาใหเกดความขดแยงระหวางความคาดหวง

232

ของสงคมกบสงทผหญงตองการ หรอความขดแยงในบทบาท (Role Conflict)

กลายเปนความคบของใจ รวมทงถกยำายโดยผชายและสอมวลชนมากขน เมอหาทางออกไมไดผหญงจงฆาตวตายมากขน ทางแกไข เชน สนช. อนมต พ.ร.บ.ความรนแรงในครอบครว

4. ความมนคงในชวต หมายถง ความมนคงในอาชพการงาน ไมโดนไลออกเพราะลาคลอด ความมนคงในครอบครว เชน สนสมรส การศกษาเลาเรยนตองไดเรยนตลอดรอดฝง

5. สงคมในอนาคตจะเปนสงคมผสงอายเหลอผหญงแกมากเพราะผหญงอายยนกวาผชาย วธแกปญหาคอตองสรางเครอขายของผหญงสงอายดวยกนเอง จรง ๆ แลวผหญงอยากอยกบลกหลานมากกวา มความสขทไดดแลลกหลาน เปนไปไดหรอไมทจะทำาโครงการใหผหญงสงอายไดดแลชมชน ดแลเดก ๆ ใหผหญงเหลานรสกวาตนเองมคา ไมเหยวเฉาตายไปวน ๆ สรางกลมถายทอดความรในการเลยงลกใหเดกรนใหม ใหคนแกทำากบขาวสงพระเณรในวด (ถาใหสาว ๆ มาทำาคงมเรอง)

ปจจบนมการทดลองหลายชนดทจะชวยใหรางกายมนษยแขงแรงขน เชน สเตมเซลล เพอรองรบสงคมในอนาคต

6. เจตคตทขดขวางการพฒนาผหญง เชน -คดวาผหญงเปนเพศทออนแอ สรระของผหญงคอความหฤหรรษของ

ผชาย ในตะวนตกจะมประเดนเรองการคกคามทางเพศดวย (Sexual Harassment) ทเบาทสดคอใชวาจาแทะโลม ตามมาดวยแทะโลมดวยสายตา สงคมฝรงหญงชายคยกนตองมองตา ถามองรองอกฟองรองไดเลยวาคกคามทางเพศ ทหนกขนคอการกระทำา เชน แอรโฮสเตสถกผโดยสารลบกน ในเมองไทยเคยมขาราชการระดบสงใชวาจาแทะโลมนกขาวสาว กลายเปนวานกขาวสาวกบโดนสงคมตำาหนและเปนเหยอของสอดวยกน

-การคาดหวงบทบาทผหญงใหเปนคนออนหวาน อยในครวเรอน -การอบรมเยาวชนทแบงแยกบทบาทหญงชายอยางชดเจน เชน เวลาเขา

คายผชายหาฟน ผหญงทำากบขาว-บางอาชพสงวนใหกบผชาย นกการเมองบางคนเคยเสนอให จปร. รบผ

หญงเขาเรยน แตสภากลาโหมไมยอม เงอนไขในการพฒนาผหญง

233

1. กฎหมาย นโยบาย และพนธกรณกบตางประเทศ เชน การลงนามในสนธสญญาเกยวกบผหญง จากนโยบายนำาไปสรางแผนทตองกอใหเกดความเทาเทยมกนในความร การมสวนรวม และการไดรบความคมครอง

2. โครงสรางประชากร ไดแก-สดสวนเพศชายหญง -สดสวนเดก วยทำางาน ผสงอาย ในอนาคตสดสวนเพศและอายจะเปลยนแปลงไป ผหญงสงอายจะมจำานวน

มากกวาชาย 3. รปแบบของครวเรอน ในอดตเปนครอบครวขยาย ปจจบนรปแบบ

ครอบครวเปน Single Parent มากขน (พอหรอแมดแลลกเพยงฝายเดยว) เปนผลมาจากการตงครรภโดยไมไดสมรสหรอการหยาราง รปแบบครอบครวเชนนจะสงผลตอนโยบายของรฐ เชน ใหเงนสนบสนนแก Single Parent ไมปลอยใหแมเลยงลกอยางยากลำาบากเพยงลำาพง

4. เทคโนโลยมผลตอการพฒนาผหญงโดยตรง ในเชงบวกคอทำาใหผหญงเขาถงขาวสารขอมลไดมากขน ผลในเชงลบของเทคโนโลยตอเพศหญงคอผหญงเปนเหยอของเทคโนโลยมากจากการเชอคนงาย (ถกหลอกทางอนเตอรเนต)

กลไกสำาคญในการพฒนาผหญงกคอราชการ กระบวนการในการพฒนาจากเงอนไขดงกลาวคอ

1. ใหผหญงเขาสแหลงเงนทนงายขน 2. เปดโอกาสใหผหญงเขามามสวนรวม กระบวนการพฒนาผหญงใชกลไกราชการมากกวาครง หนสวนคอองคกร

เอกชนจำานวนมากมาย(ใหนกศกษาเขาอนเตอรเนตหาขอมลเรองแผนฯ 10 เพมเตม ขอสอบออก

เรองการพฒนาผหญง)

คำาถามจากนกศกษา1.ควรเพมบทบาทการเปนผนำาของผหญงในดานใดมากทสด สงคม

เศรษฐกจ หรอการเมอง2. ผหญงไมกลาเปนผนำาเพราะตวผหญงเองหรอเพราะสงคมไมเชอมน 3. ทำาอยางไรโสเภณจงจะหมดไปจากสงคมไทย

234

อาจารย – ผหญงเปนผนำาทางเศรษฐกจอยแลว แตสงคมและการเมองยงมนอย การทผหญงไมกลาเปนผนำากเพราะทงสองอยาง ผหญงจะรบรความคาดหวงทมตอเรา เมอสงคมคาดหวงอะไรผหญงกจะปรบตวใหเขากบสงทสงคมคาดหวง อาจารยเคยไปรวมมอบประทวงทรฐมนตรพาณชยไมแตงตงปลดกระทรวงหญง ปรากฏวารฐบาลดงเรองไปจนถงบาย ชาวมอบทงหลายเรมหวงลกหวงผวแยกยายกนกลบบานหมดไมมใครอยประทวงตอสกคนหนง จากประสบการณครงนอาจารยคดวาผหญงไมกลาตดสนใจ หวงของ ลกผวตองมากอนสงคมภายนอก ตองรบผดชอบตอหนาทในครอบครวกอนจะไปทำาหนาทใหสงคม จะใหผหญงรเรมอะไรคงลำาบาก การพฒนาผหญงจงตองเรมตนทผชาย ตองพฒนาผชายกอนไมใชพฒนาผหญง อยางเรองกฎหมายนามสกลถาใหผหญงผลกดนคนเดยวยอมไมสำาเรจ ตองใหผชายทมลกสาวชวย เพราะผชายจะหวงนามสกลตนเอง ถามลกสาวหมดจะเสยสกล คนแบบนจะเปนแนวรวมใหผหญงแกไขกฎหมายได

โสเภณคอความเปนจรงของทกสงคมไมเฉพาะแตสงคมไทย ไมจำาเปนตองทำาใหหมดขอแคมอยแลวรฐบาลดแลได อาชพนมมาตงแตกอนพทธกาล นางคณกาไดรบยกยองวาทำาประโยชนใหสาธารณะ เวลามแขกบานแขกเมองมาเยยมกตองใชนางคณกาไปรบแขก อาชพนทำาลายไมไดตองดแลใหเขามสวสดการทด มโอกาสเปลยนอาชพ โสเภณใหปรามไมตองปราบ จรง ๆ แลวอาชพใหบรการทางเพศไมใชเรองเสยหายแตสงคมไทยไมยอมรบ และผชายกนอยกบปากอยากอยกบทองแตไมยอมผานกฎหมายดแลโสเภณใหมความมนคงและสวสดการ แตสมยนดหนอยทกฎหมายเอาผดคนเทยวดวยไมเอาผดโสเภณฝายเดยวเหมอนเมอกอน ถาจะใหดสอตองลงขาวทจบคนเทยวดวย สงคมไทยไมยอมรบความจรงแตใชวธการออกกฎบงคบไมใหเกดความจรง เชน รอยแลววาคนไทยซอสทธขายเสยงแตกออกกฎหมายทขดแยงกบธรรมชาตออกมา

************************************************************

คำ�บรรย�ยวช� PS 707 ก�รพฒน�ทรพย�กรมนษย

Human Resource Developmentรศ.ดร.สมหร� จตตลด�กร วนท 19 มกร�คม พ.ศ.

2551 ภ�คบ�ย

235

ชวงบายอาจารยเรมตนดวยขาวหนงสอพมพ กรแนะไทยลงทนพฒนาคน“ ชเกงแตไมขยน หนนเนนบรการแขงนานาชาต” มหาวทยาลยแคลมอนต แนะนำาประเทศไทยใหพฒนาทรพยากรมนษยในกรณทเรายกระดบภาคอตสาหกรรมสกบโลกาภวตน คนไทยมศกยภาพในการแขงขนแตไมมความกระตอรอรน ตองพฒนาคนไทยทง IQ, EQ, AQ, MQ หรอพฒนารอบดาน

อาจารยนำาภาพถายการทำางานของกำานนหญงเมอประมาณ 2525 กำานนหญงคนแรกของภาคใตอยทแหลมตะลมพก การทำางานมความมนใจ บคลกออกไปในทางบหนอย ๆ จรงจง ใชชวตงาย ๆ ตดดน ประชมทกไมมพธรตองอะไรมาก กำานนหญงทเพชรบรคอนขางมฐานะ ในภาพแตงกายด ใสผาลกไม หนาตายมแยม อธยาศยด (เปนพสาวของคณไสว พราหมณ อดตผวาฯ นครราชสมา ท ม.ร.ว.คกฤทธชมวาเปนผวาฯ ทตดดน) กำานนหญงทหนองคายไดเปนกำานนแหนบทอง ใชธรรมในการปกครองลกบาน กำานนหญงทแมรม เชยงใหมแตงตวสบาย ๆ นดคยในสวนลำาไย อกคนหนงอยทดอยสะเกด บคลกเปนผหญงนงกระโปรงเรยบรอย

จากภาพทอาจารยยกมาเปนตวอยางสรปไดวา 1. วฒนธรรมทองถนมผลตอการพฒนาผนำาสตร 2. บคลกภาพโดดเดน หลายคนภายนอกเรยบรอยตามวฒนธรรม ยอมรบ

ขาราชการสวนกลาง แตภายในแขงแกรง 3. ฐานะทางเศรษฐกจมนำาหนกนอยกวาบคลกภาพสวนตว 4. ตองมทมงานทด ก�รประกนสงคมมหลกการ 3 ขอ (หนา 34)

1. Universality สรางความมนคงใหครอบคลมความเสยงทกประเภท เชน เสยงตอการไมมผอปการเลยงด เสยงตอการไมไดเรยนหนงสอ ทกชวงของชวต และทกกลมประชากร แมพนวยแรงงานไปแลวกตองมความมนคงในการใชชวตบนปลาย

2. Unity ความเปนเอกภาพหรอแบบแผนเดยวกนภายใตภาระผกพนและสทธอยางเดยวกน ทำางานเหมอนกน ไดเงนเดอนเทากน จายเงนประกนสงคมเทากน ไดรบสทธเหมอนกน

236

3. Integration รวมการประกนความมนคงทกอยางไวดวยกน (รวมประกน รวมนโยบาย) ใหคนไดรบการดแลตลอดชวงชวต ฝรงพอแกมเงนมาเทยวตางประเทศ แตคนไทยยงแกยงจน

รมสามชนของการใหความชวยเหลอประชาชน ไดแก 1. การสงเคราะหประชาชน หมายถง การชวยเหลอเมอประชาชนประสบภย

อาท ภยธรรมชาต ไฟไหม (มเหตเกดแลวจงเขาไปชวย) ชวยแกปญหาเฉพาะหนา2. ประกนสงคม หมายถง ระบบการคมครองปองกน (เขาไปดแลตงแตเหต

ยงไมเกด)

3. บรการสงคม รฐใหแกคนทกกลม เชน การศกษา ทอยอาศย อาหาร ยารกษาโรค การคมนาคม การสอสาร

ถามความมนคงสามชนนประชาชนกอยไดพอสมควร แนวความคดเรองการประกนสงคมมตงแตสมยอาจารยปรด พนมยงค แต

ไมสามารถกระทำาไดสำาเรจเพราะถกกลาวหาวาการจดบรการใหประชาชนเปนแนวคดของคอมมวนสต เพงจะมาปรากฏเปนรปรางไดเมอ พ.ศ. 2533 แกไขเพมเตม พ.ศ. 2535

ขอสงเกตเรองนโยบายสรางความมนคงทางสงคม 1. องคกรหลกในการกอเกดนโยบาย ไดแก -ฝายบรหาร รฐบาล-ฝายนตบญญต รฐสภา -ทปรกษาดานกฎหมายและวชาการของฝายบรหาร (Staff) เชน คณะ

กรรมการกฤษฎกา (คำาตดสนของกฤษฎกาหลายครงกลายเปนกฎหมาย) สภาวจยแหงชาต สภาทปรกษาดานแรงงาน

2. กจกรรมเพอใหไดมาซงความมนคงทางสงคมเปนเงอนไขของความสมครใจมากกวาบงคบ ทง ๆ ทรฐบาลจะตองบงคบใหม แตรฐบาลกลบเสนอทางเลอกใหสมครใจทำาหรอไมทำากได เชน สภาลกจางในสถานประกอบการบางแหงไมมกได รฐบาลถอวาสมครใจทจะไมม จรง ๆ แลวจะตองม เพราะนคอหนวยงานทจะมาตอรองกบนายจาง

3. สถานการณทางการเมองของประเทศ ปจจยสำาคญคอผนำา ถาผนำามวสยทศนยอมผลกดนเรองประกนสงคมออกมาได เรองนมาสำาเรจใน พ.ศ. 2533 ยคพล

237

เอกชาตชาย ชณหะวณ เปนนายกรฐมนตร ภมหลงใชชวตสวนใหญอยในตางประเทศ เปนคนมวสยทศน

จดเรมตนมเรองการประกนสงคมมมาตงแต พ.ศ. 2507 (แผนฯ 1) รฐบาลเรมใหความสำาคญกบเรองน แผนฯ 3 นำามาพจารณาใหม ถงแผนฯ 4 – 5 เรมมกรรมการประกนสงคมทเปนรปธรรม กวาจะพฒนาออกมาเปนกฎหมายไดใชเวลาไมตำากวา 20 กวาป

(หนา 49) Labor Force

กำาลงแรงงานพฒนามาไมตำากวา 100 ป แรงงานรนแรก ๆ ของประเทศไทยเปนแรงงานกลชาวจนทอพยพมาจากจนแผนดนใหญในชวงรชกาลท 5 – 6

ยคจอมพล ป. พบลสงคราม กอตงรฐวสาหกจเปนผลประโยชนตอบแทนใหกบเหลาแมทพทรวมเปลยนแปลงการปกครอง แตงตงนายทหารเขาไปดแลในกจการสาธารณปโภค คณะกรรมการรฐวสาหกจจงถกหลอหลอมมาจากเหลาผครองอำานาจ

การลงทนทางการผลตในอดตประกอบดวย-แรงงาน เปนของกรรมกร-ทดน เปนของรฐ-ทน เปนของรฐ (เอกชนยงไมมทนมากพอ โดยเฉพาะกจการ

สาธารณปโภค)

ยคจอมพลสฤษด ธนะรชต เปนยคของการควบคมเขมงวด บรหารกฎหมายควบคกบบรหารอำานาจ

ยคจอมพลถนอม กตตขจร พ.ศ. 2505 – 2516 เปนยคผอนปรน เปนยคแรกทมคณะกรรมการไตรภาค (นายจาง ลกจาง รฐ) จดเรมตนอยทการสไตรคของลกจางกจการนำามนสามทหารทศรราชา (เปนรฐวสาหกจ ปจจบนคอ ป.ต.ท.)

ระหวาง พ.ศ. 2516 – 2519 การสไตรคของผใชแรงงานมทกวน สาเหตทแรงงานมพลงมากเพราะไดรบปลดปลอยหลงเหตการณ 14 ตลาฯ สงคมมเสรภาพมาก มรฐธรรมนญ พ.ศ. 2517 (หลงจากทจอมพลถนอมไมยอมใหมรฐธรรมนญมานานนบสบป) พ.ศ. 2518 ม.ร.ว.คกฤทธ ปราโมช เปนนายกรฐมนตรเปนคนหวเสร เปนยคทสงคมถกปลดปลอยมากทสด สหภาพแรงงานเกดขนมากมาย แรงงานมความเขมแขงทางวชาการเมอขบวนการนสตนกศกษาเขามารวมดวย เดกเหลานมอดมการณสงสง ประกอบกบรฐบาลสนบสนนใหนกศกษาลงพนทเผยแพร

238

ประชาธปไตย ยงชวยกระจายความคดใหคนมอสระเสร การแสดงความตองการของแรงงานเกดขนมาก แตหลงเหตการณ 6 ตลาคม พ.ศ. 2519 กหายเงยบไปเลย

ยคพลเอกเปรม ตณสลานนท พ.ศ. 2523 เปนยคกลไกอดมการณ บรหารความขดแยง ออกคำาสงนายกรฐมนตร 66/23 สลายขวนกศกษาทหนเขาปาใหเขามารายงานตว ไมมฝายขวา ฝายซายอกตอไป ตอมาถงยคพลเอกชาตชาย ชณหะวณ พ.ศ. 2531 ถอเปนยคสวสดการ

เหนไดวาการวเคราะหดานแรงงานวเคราะหไดจากผนำา สถานการณบานเมอง แนวคดในการสรางกลไกการดแลแรงงาน และการเปลยนแปลงดานการสะสมทน ปจจบนการสะสมทนอยทมวลชน (ในอดตอยทรฐกบเอกชนทมฐานะ)

Quiz: ภาพการตนเดกผหญงบอกคณครวา เดกผชายถามวาถาเขาชวย“หนถอหนงสอจะถอเปน Sexual Harassment หรอไม ภาพนอธบาย” HRD อยางไร

*****************************************************

คำ�บรรย�ยวช� PS 707 ก�รพฒน�ทรพย�กรมนษย

Human Resource Developmentรศ.ดร.สมหร� จตตลด�กร วนท 25 มกร�คม

พ.ศ.2551

เรมตนอาจารยพดถงเรองทวไปวา การพฒนาทรพยากรมนษยของเราทผานมามความผดพลาดตรงทสอนใหเดนตามผใหญ ไมสอนใหคด ทสำาคญไมเคยสอนใหรจกเคารพกตกาของสงคมโดยเฉพาะกตกาพนฐาน เชนความตรงตอเวลา กฎจราจร (ซงควรจะบรรจเอาไวในหลกสตรชนประถม)

นอกจากนยงพดถงการทำาขอสอบวชา 704 วาคนททำาคะแนนไดดคอคนทตอบตรงคำาถาม อะไรทไมถามอยาตอบ

ประเดนการบรรยาย1.คณภาพชวต2.การพฒนาสตร3.ความมนคง4.การพฒนาแรงงาน

239

ทงนการพฒนาทรพยากรมนษยจะตองทำาตลอดชวตของมนษย แตการพฒนามนษยในแตละชวงเวลา จะมแนวคดทแตกตางกน เชนตงแตเกดจนตาย เปนการดแลทรพยากรมนษยโดยรฐ (และครอบครว) จะเรยกวา HRD : Human

Resource Development เปนการพฒนาเพอใหมนษยมคณภาพชวตทด เรยกวา Quality of Life แตในชวงทมนษยมอายตงแตทำางานเปนตนไปจนเกษยณมนษยจะอยภายใตการดแลขององคการทเรยกวา HRM :Human Resource Management หรอการจดการทรพยากรมนษย ตรงนเปนการจดการเพอใหมนษยมชวตการทำางานทดหรอ Quality of Work Life

ดงนนในทางรฐศาสตร HRM จงเปนการพฒนาคนในระดบไมโคร สวนการพฒนาทรพยากรมนษย (HRD) เปนการพฒนาระดบแมคโคร เพราะพดถงการพฒนาคนทงประเทศ ทงสงคม

ววฒน�ก�รของแนวคดในก�รพฒน�ทรพย�กรมนษย1. แรงงานการผลต เปนแนวความคดในชวงการปฏวตอตสาหกรรม 2. การจดสรรสวสดการ3. การบรหารงานบคคล เกดขนในชวงสงครามโลกครงท 24. การพฒนาทรพยากรมนษย เกดขนหลงสงครามโลกครงท 2

5. ความมนคงของชวตมนษย (ยคปจจบน)

กลาวคอในยคแรกของการพฒนาทรพยากรมนษยจะเรมตนจากการดแลแรงงานในโรงงาน เนองจากเปนชวงการปฏวตอตสาหกรรม และเกดแรงงานในโรงงานจำานวนมาก โดยระยะนจะเนนการดแลในเรองคาตอบแทนใหกบแรงงาน ในยคตอมาพบวาตองใหความสนใจกบสวสดการของแรงงาน

ยคท 3 เรมใหความสนใจกบการบรหารงานบคคล ซงในชวงนจะเนนวนยในองคกร เพราะคนมาอยรวมกนจำานวนมาก แนวคดนเปนแนวคดทไดรบอทธพลจากทหาร ทประสบความสำาเรจในการจดการกบกำาลงพลในกองทพ

ในชวงนนเปนชวงสงครามโลกครงท 2 ซงกองทพของสมพนธมตรประสบความสำาเรจในการยกพลขนบกทหาดนอรมงด ประเทศฝรงเศส โดยใชกำาลงพล 5

แสนคนแตสามารถจดการกำาลงพลไดอยางมประสทธภาพ โดยปจจยทสำาคญทนำามาซงความสำาเรจเรองกำาลงพลกคอวนย (Discipline)

ในยคท 4 เปนยคทเนนการพฒนาทรพยากรมนษย สวนยคปจจบนเปนยคทเนนการดแลความมนคงในชวตมนษย

240

ดงนนสถ�นก�รณโลกจงเปนตวกำ�หนดแนวคดในก�รดแลคน ซงในอน�คตสถ�นก�รณโลกทเปลยนแปลงไปกจะมผลตอก�รเปลยนแปลงแนวคดในก�รพฒน�คน เชนกน ซงในอน�คตแนวคดในก�รพฒน�คนจะเปนเชนไรเปนเรองทเร�ตองคด

เชนกระแสของการคกคามทางเพศ (Sexual Harassment) เปนกระแสทมาจากตะวนตก แตเขามาครอบงำาสงคมไทยในชวง 5 ปทผานมา ทำาใหคนไทยตระหนกในเรองนมากขน เนองจากมเหตการณหลายเหตการณทสะทอนใหเหนปญหาการคกคามทางเพศ เชนกรณขาราชระดบสงละเมดทางเพศผสอขาว (หญง) การทพนกงานตอนรบบนเครองบนถกลวนลาม

ในอนาคตจะมปจจยทมาทาทายและมผลตอการพฒนาทรพยากรมนษย ของไทย คอ

1.คานยมจากตะวนตก2.เทคโนโลย เชนเทคโนโลยทางการแพทย หรอการตดตอพนธกรรมท

สามารถสรางมนษยทมคณสมบตทตองการดวย เชนในอนาคตหากตองการสรางสงคมทเปนประชาธปไตยกอาจจะมการผลตคนทมยนเดนทชวยใหเกดคนทเปนประชาธปไตย เชนยนททำาใหคนมลกษณะออนไหวตอสงแวดลอม (เพราะในสงคมประชาธปไตยคนจะตองคดเรองของสงแวดลอมหรอเรองสงคมตลอดเวลา )

***

คำ�บรรย�ยวช� PS 707 ก�รพฒน�ทรพย�กรมนษยHuman Resource Development

รศ.ดร.สมหร� จตตลด�กร วนท 26 มกร�คม พ.ศ.2550 ภ�คเช�

การเปลยนพฤตกรรมมนษยมเทคนคถง 40 มาตรการ การฟงการอบรมเปนเพยงมาตรการ 1 ใน 40 เทานน หากนกศกษาตอบวาการฝกอบรมไดผลกจะตกทนท เพราะคำาถามเปดใหวา ไดผลมากนอยเพยงใด หากตอบวามากกตองใหเหตผล หรอตอบวานอยกตองใหเหตผลเชนกน

241

ภายใตเงอนไขใดทจะเปลยนพฤตกรรมคนใหสอดคลองกบเปาหมายขององคกร เชน ม.รามคำาแหง มเปาหมายในการสรางคนทมคณธรรม จรยธรรม คดเปน คดดวยสตปญญาของตวเอง เปนตวของตวเอง

คำาถามแรกมคำาตอบอยในเอกสารประกอบการบรรยายหนา 171-184 คอการพฒนาบคคลมเทคนค 40 วธ สวนคำาถามท 2 คำาตอบอยในหนา 9 คอการปรบ Demand & Support ของคนและองคกรเขาดวยกน หากสามารถรกษาดลยภาพของทงสองตวนได คนและองคกรกจะอยได แตหากเสยดล องคกรม Demand มาก คนกจะลาออก และหากคนม Demand มาก คนกจะลาออกเอง เพราะองคกรไมสามารถ Support ได

Demand ขององคกรคอความอยรอด ขาวตอนต 5 ของวนน พ.ต.อ.เสร เตมยะเวช ใหสมภาษณวา องคกรตำารวจมขาราชการ 2 แสนคนแตมระยำา 13 คน คอตองมบางทเปนคนไมด คนเหนอบอกวามลกหลายคนเผอเปนวอ (เปนบา) อาจารยคดวา การสรางคนไมใชเร องงาย ยงอยใกลความชวรายกตองมวคซนวเศษมาปองกนความชวรายนน เหมอนหมอรกษาเอดสกตองรบยาปองกนการตดเชอเอดส ตำารวจตองอยกบสงชวราย คนเปนตำารวจกตองมวคซนวเศษปองกนไมใหความชวรายซมซบเขาตว กลาวคอ กระบวนการคดเลอกคนเขาสระบบจะตองเปนกระบวนการพเศษ ทประกนไดวาคนเหลานจะไมเขาไปสความชวรายได เชนเดยวกบกรมราชทณฑทอยตดกบคนชว หากไมคดเลอกคนดวยระบบพเศษกจะเกดปญหา อาชพทขนอยกบศรทธาของชาวบาน แคสงสยวาผดหรอมมลทนกไมสมควรอยในสายอาชพนไดคอ ผพพากษา ครบาอาจารย พระ อาชพเหลานจงตองคดเลอกเปนพเศษ

-ก ร ณ ก า ร ต ด ส น บ น ต ล า ก า ร ร ฐ ธ ร ร ม น ญ ใ น ก า ร ต ด ส น ค ด ย บพรรคการเมองนน สะทอนปญหาการพฒนาทรพยากรมนษยอยางไร ใหทานวเคราะหเปนประเดนๆ พรอมเสนอแนวทางแกไข (ลกษณะขอสอบจะเอาเหตการณปจจบนมาตง แลวใหนกศกษาเอาทฤษฎ HRD มาอธบาย หากแปลงเปนขอสอบปจจบนกอาจจะเปนกรณ 13 ตำารวจกบการปญหาการพฒนาทรพยากรมนษย และใหเสนอแนวทางแกไข นกศกษาจะตองนำาแนวคดทฤษฎมาเสนอแนะ คำาถามไมไดเปดประตใหแสดงความคดเหนสวนตว)

-ในสภาวะปจจบน การดแลทรพยากรมนษยดานแรงงาน (Labor Force) ของประเทศไทยอยในภาวะวกฤต อนเนองจากปจจยหลายดาน ทานคดวาสำาหรบ

242

ประเทศไทยควรมยทธศาสตรการพฒนาดานแรงงานเปนอยางไร ใหวเคราะหทงดานนโยบาย กลไกขององคกร บคลากร และบทบาทภาครฐ โดยละเอยด (ชวงทออกขอสอบเกดปญหาดานการเงน คำาถามม 4 ประเดนคอ นโยบาย กลไกขององคกร บคลากร และบทบาทภาครฐ นโยบายการพฒนาปจจบนจะเจาะไปทกลมคน เชน กลมผใชแรงงาน กลมสตร กลมเดก)

-อ.อรสธรรม บรรยายโดยยำาแนวคด 3 แนวคดคอ แนวคดการพฒนามนษยเชงเศรษฐศาสตร เชงมนษยนยม และเชงรฐประศาสนศาสตร ใหนกศกษาทำาตารางเปรยบเทยบแนวคดทง 3 แลวนำาแนวคดเศรษฐกจพอเพยงของในหลวงไปครอบ เชน แนวคดเศรษฐกจพอเพยงเชงมนษยนยมเปนอยางไร แนวคดเศรษฐกจพอเพยงเชงเศรษฐศาสตรเปนอยางไร และแนวคดเศรษฐกจพอเพยงเชงรฐประศาสนศาสตรเปนอยางไร

รฐธรรมนญ พ.ศ.2540 มขอดเกยวกบการพฒนาสตรคอ บรรจตำาแหนงประธานสภาสตรไวในสายงานหลกของกระทรวงพฒนาทรพยากรมนษยและความมนคงของมนษย อดตทผานมา การพฒนาผหญงจะรวมกลมกนเฉพาะผนำาสตร เชน คณะกรรมการวฒนธรรม มคณหญงละเอยดเปนประธาน ตงแตนนมามธรรมเนยมวาภรยานายกรฐมนตรจะไดเปนประธานพฒนาสตรระดบชาตโดยตำาแหนง แตคณหญงพจมานไมรบเปน คณเยาวเรศจงเปนประธานแทน สภาสตรเปนเพยงสายงานทปรกษาเทานนไมไดเปนสายงานหลก ทำาหนาทดแลดานวฒนธรรม แตไมไดมหนาทพฒนา ภายหลงสภาสตรเรมทำางานพฒนามากขน

หลกการพฒนาผหญงไดนำานกวชาการมารวมงานมากขน และเผยแพรการทำางานของ NGOs ททำางานดานพฒนาผหญงมากขน พ.ร.บ.รายจายประจำาปไดยอมให NGOs เสนอโครงการทเกยวกบการพฒนาผหญงเพอขอเงนสนบสนน (อานเพมเตมในเอกสารหนา 207) ปญหาคอ องคกรวจยผหญงขาดกำาลงคนทจะวจยเร องสถานภาพสตรในทกๆกลม การประชมคณะกรรมการระดบกระทรวงไดขอความรวมมอกบสถาบนการศกษา อบต. อบจ. ใหทำาการแยกขอมลระหวางชาย-

หญงใหชด เชน ให.นำาเสนอการมสวนรวมโดยเปรยบเทยบระหวางชายและหญงใหชดเจน การเสอมโทรมของสงแวดลอมอนเนองจากการกระทำาของมนษย โดยเปรยบเทยบดวาชายหรอหญง ใครใชทรพยากรมากกวากน เรวๆ นมงานวจยออกมาวา คนโสดทำาลายสงแวดลอมมากกวาคนทมครอบครวแลว เพราะใชไฟ นำา และ

243

ของใชคนเดยว ขณะทคนทใชชวตคจะใชของรวมกน คนโสดจงเพมความรอนใหโลกมากกวา

-การพฒนาทรพยากรมนษยทเปนนกการเมอง ควรพฒนาอยางไร แนวคดทฤษฎแนวใดททานคดวาเหมาะกบการนำามาใชพฒนานกการเมอง (การพฒนานกการเมองและการพฒนาบคคลทวไปตางกนคอ นกการเมองตองเนนจรยธรรม คณธรรม และจตสาธารณะใหหนกกวาคนปกต)

-โดยทฤษฎแลว สตรจะเปนผดอยโอกาสทางสงคมในดานการถกพฒนา คอไดรบการเขาถงทรพยากรนอยกวาบรษ ทานคดวามวธการพฒนาสตรดวยวธใดบาง (ขอแนะนำา อาจมองไดทงภายในองคกรหรอภายในชมชนกได)

-การพฒนามนษยของ ESCAP ใหน กศกษาเสนอนโยบายการพฒนาทรพยากรมนษยทงสามดานมาดานละขอ โดยในแตละขอใหระบสภาพปญหา สาเหตของปญหา วสยทศนและยทธศาสตรในการแกปญหานนๆ

การพฒนามนษยม 3 มต นกศกษาตองดใหดวาการพฒนามนษยแตละมตทำาอยางไรบาง เชน

(1) การลงทน (Investment) เชน การลงทนในผหญง เร มตงแตการดแลสขภาพของแมและเดก พอเดกโตกลงทนดานการศกษา อาชพ สตปญญา ศลธรรม สขภาพกายและจต บคลกภาพ

(2) การนำามนษยไปใชประโยชน (Utilization) เชน แผนพฒนาฯ ฉบบท 10 พดถงผหญงวา ผหญงใชกำาลงแรงงานของตนเองสรางแรงงานสนบสนนระบบเศรษฐกจอยางตอเนอง โดยเร มตงแตการตงทองซงเปนภาระทหนกหนวง ผ หญงตองสญเสยทงสขภาพและรายได หลงคลอดกตองเลยงดลกตอไปอก 3 ปกวาจะสงตอใหคนอนดแลได ผหญงยงเปนผสนบสนนอยในบาน สรางความเขมแขงใหแรงงานทออกนอกบาน ดแลผสงอายและคนในบานทเจบไขไดปวยเพอใหครอบครวออกไปหาเงนเขาบาน การใชแรงงานผหญงกตองใหตรงกบความร ความสามารถ ครบถวนเร องเวลา และใหทำาในสงทเธอสมครใจทำา เพราะผหญงบางคนไมเหมาะกบงานบาน

(3) การใหประโยชนคนกลบสมนษย (Provision) เชน ผหญงททำางานบานกตองมเงนเดอนให ผหญงตองไดรบประโยชนคนกลบจากสงคม เชน เขาสเงนกองทนได การรบเขาสระบบการศกษา ไดรบการศกษาเลาเรยนฟรเหมอนกน ไดรบการคมครองดานสขภาพเทาเทยมกน โรคทพฆาตชวตคนไทยมากทสดคอ โรค

244

หลอดเลอด ความดน เบาหวาน มะเรง ผหญงมโอกาสเปนมะเรงมากกวาผชาย ผ หญงกตองไดรบการคมกนจากโรคเหลานดวย

**เขาสเนอหาการบรรยาย**

(อาจารยสรปประเดนสำาคญตามหนงสอ กรณาดหนงสอประกอบ)

หลกก�รประกนสงคม (เอกสารหนา 34)

1.Universality คมครองความเสยงในชวตมนษยทกประเภท เชน เสยงตอการตาย การเจบ การขาดผอปการะ สญเสยทรพยสน สญเสยอาชพ คมครองการวางงาน คมครองความพการ และคมครองประชากรทกคน คอคมครองคนทกประเภทในสงคม ไมวาจะเปนขาราชการ ประชาชนทวไป ผใชแรงงาน กองทนทจะใชคมครองความเสยงของชวตมนษยตงแตเกดจนตาย เชน กองทนประกนสงคม กองทนเงนทดแทน

การคมครองคนปญญาออนคอ คมครองตงแตตอนทแมตงทองและชวยใหแมสามารถเลยงลกไดอยางมคณภาพ รฐจะใหเงนชวยเหลอผปกครองเพยงคนเดยว (Single Parent) เชน ผหญงทองไมมพอจงเลยงลกคนเดยว

การคลอดมความเสยง รฐกตองคมครองตงแตการคลอดเพอไมใหแมและลกตายเนองจากการคลอด ปจจบนวงการแพทยเกดโศกนาฏกรรมขนคอ หมอทำาคลอดแลวใหยาสลบเกนทำาใหแมเสยชวต ศาลสงจำาคกตลอดชวตโดยไมรอลงอาญา เร องนไมควรเกดในสงคมไทยเพราะไมมประโยชนใด หมอกตองตดคกฟรเพราะทำางานพลาด กวาจะสรางหมอไดตองใชเวลานาน แตเมอไดหมอมาแลวกตองสญเสยไปอก

2.Unity ความเปนเอกภาพ หากอยภายใตระบบเดยว ภาระและความผกพนตองเหมอนกน เชน กบข. และกองทนตองมภาระและความผกพนเหมอนกน

3.Integrate คอการผสมผสานกน เปนการคมครองทน ำาหลายเทคนคมาประสานกน เชน ดาราทำาประกนอาชพและประกนหนา นกฟตบอลทำาประกนอาชพและประกน จายเงนครงเดยวเพอประกนชวตครอบคลมทกเรอง

หลกคว�มมนคงของมนษยการทำาใหมนษยมความมนคงจะตองมฉตร 3 ชน ซงนโยบายประชานยม

ของรฐบาลใหมกไมพนฉตร 3 ชนตอไปน1.สงเคราะหชวยเหลอ เชน ชวยเหลอผประสบภย

245

2.การประกน3.การบรการ รฐบาลจะเนนใหบรการแกประชาชนมากทสด โดยเฉพาะดาน

สาธารณปโภค คนไทยทง 65 ลานคนจะตองไดรบการบรการดานสาธารณปโภคอยางเทาเทยมกน เชน คนลำาพนสดอากาศเปนพษจากโรงงานจนทำาใหเปนโรคปอด หมอผหญงคนหนงตอสเร องนมานาน แตไมไดรบการเหลยวแลจากรฐบาล เพราะเจาของโรงงานมเงนและมอทธพล ทงนรฐควรดแลประชาชนทกคนอยางทวถง

การพฒนาคนตองดท End ไมควรดท Mean เชน การชวยเหลอคนไมควรดททะเบยนการเกด เพราะความเปนจรงและขอมลไมตรงกน ประชากรทใชชวตในกรงเทพฯและปรมณฑลเปนสบๆลานคน แตทะเบยนบานมไมถง วธแกคอปรบทะเบยนบานใหตรงกบความเปนจรง

คนไทยมองไมเหนความสำาคญของทะเบยนบาน เวลายายทอยจงไมยายทะเบยนบานไปดวย เคยมกรณการฟองหยากนทางไปรษณย กฎหมายบอกวาการฟองหยาสามารถยนหมายศาลไปยงทะเบยนบานของคสมรส สามจงสงหมายศาลไปยงบานภรรยาตามทะเบยนบานถง 3 ครง แตไมพบเพราะภรรยาไปทำาการคาอยตางประเทศ ศาลจงตดสนฝายเดยววาใหหยาไดเพราะจำาเลยไมตดใจทจะมาชแจงบนศาล สามจงเอาคำาสงศาลไปใหนายอำาเภอเซนทะเบยนหยาให พอภรรยากลบมาและเขาบานไมไดจงมาขอนอนบานอาจารย เปนเหตใหอาจารยตองไปเปนพยานในศาลให เหตการณนเปนตวอยางหนงทผหญงถกเอาเปรยบ

กรณนไดขอคดวา การไปอยทอนเกน 6 เดอนควรยายทะเบยนบานของตวเองไปดวย หรออาจจะโอนเขาทะเบยนกลาง เมอกลบมาแลวคอยยายทะเบยนกลบมาใหม เพราะกฎหมายจะดทเอกสาร ไมไดดขอเทจจรง

การแกปญหาการพฒนาทรพยากรมนษยจะใชเฉพาะลายลกษณอกษรไมได วชา PS 704 บอกวาการพฒนาคอการเลยงกฎหมายบางตว หากใชกฎหมายเขาไปจบจะพฒนาไมได เพราะกฎหมายไมสามารถเลกใชในบางชวงเวลาได เชน กฎหมายหมวกกนนอค อาจารยคยกบทานอาทตย กำาลงเอก เร องออกกฎหมายหมวกกนนอคซงทานกเหนดวย แตนายกฯชวนบอกวาคนจงหวดตรงซอนมอเตอรไซคกนทงครอบครว หากออกเปนพระราชบญญตกจะใชบงคบทกพนททกเวลา ยกเวนไมได กฎหมายนจงไมไดรบการผลกดน อาจารยเชอโดยลมคดวาสามารถออกกฎเทศบาลแทนได ปจจบนรฐบาลประกาศใชกฎหมายหมวกกนนอคแลว แตคนกไม

246

คอยปฏบตตาม ตำารวจกอางวาไมมก ำาลงคนพอทจะบงคบได ทงนไทยเรามกฎหมายมากเกนไปจนกำาลงคนไมพอ หากไทยเราปลกฝงจตสำานกใหประชาชน กฎหมายกไมตองมมากอยางน

หลกก�รวเคร�ะหนโยบ�ย (เอกสารหนา 41)

ไทยเราม 4 อำานาจคอ อำานาจนตบญญต อำานาจบรหาร อำานาจตลาการ และอำานาจการตรวจสอบ เชน ผตรวจการรฐสภา ศาลปกครอง สตง. ปปช. หากทง 4

อำานาจขดแยงกน ผทตดสนคอตลาการรฐธรรมนญซงเปนอำานาจท 5 เพราะเปนผอธบายรฐธรรมนญวาใครมอำานาจและใชอำานาจไดอยางไร

องคกรนโยบายสายบรหาร คอองคกรทเป นผก ำาหนดนโยบาย เชน สภาพฒน กพ. กพร. สำานกงบประมาณและธนาคารแหงประเทศไทย สภาวจยแหงชาต

การวเคราะหนโยบายจะตองวเคราะหสงตอไปน1.องคกร เปนองคกรทเปนทงสายงานหลกและสายงานสนบสนน2.กจกรรม สวนมากกจกรรมตองเกดจากความสมครใจ ไมไดบงคบใช3.สถานการณการเมอง ดจากชวงเวลา เพราะพ.ศ.จะสะทอนถงผมอำานาจใน

รฐบาล วสยทศนของนายกฯ เชน พ.ร.บ.ประกนสงคมสำาเรจในปพ.ศ.2533 เพราะพลเอกชาตชาย ชณหะวณ นายกรฐมนตรสมยนนเปนผมวสยทศนกวางไกล ทานอยตางประเทศมาตงแตเดกและเปนทตตางประเทศ และทานยงเปนผนำาเสนอนโยบายการสรบสสนามการคา จะเหนวาวสยทศนของผนำามความสำาคญมาก

**ขอมลเพมเตม**

-สญลกษณเปนทมาของความคด หนวยงานภาครฐบางแหงบอกวาทำางานเพอประชาชน แตสญลกษณของหนวยงานกลบอยบนฟา

-รายการโทรทศนชองหนงวเคราะหวา กลมอาเซยนไมสามารถรวมตวกนไดเพราะแตละประเทศมเอกลกษณของตนเอง เชน พมากอยากเปนแบบพมา มาเลเซยกอยากเปนมาเลเซย แตอาจารยวเคราะหวาอาเซยนไมสามารถรวมตวกนไดเพราะปจจยทางประวตศาสตร คนยโรปจะใหลกหลานแตงงานกนขามประเทศทำาใหผกพนกนเปนเครอญาต แตคนอาเซยนฆาแกงกนเอง ประวตศาสตรททะเลาะกนจงรวมตวกนไมได

***********

247

แนะนำ�แนวขอสอบประมวลผลโดยใชขอสอบเก� ดงน-ใหอธบายพรอมยกตวอยางใหเหนจรงวา Globalization สามารถสรางผลก

ระทบตอเศรษฐกจ การเมอง สงคม และวฒนธรรม ทงนไดนำาประเทศไทยมาเปนจดเนนหรอจดวเคราะห

-การกอตงชมชนทางเศรษฐกจอาเซยน (ASEAN Economic Community) ไดมขนและนำาไปสการจดตงชมชนเอเชยตะวนออก จงอธบายบทบาทของประเทศไทยในการกอตง ASEAN, AFTA, FTA (ขอสอบขอนทนสมย เพราะปจจบนเลขาธการอาเซยนเปนคนไทย เมอวานน สมาชกอาเซยนไดมการประชมทยโรป และมการตงคำาถามวาอาเซยนจะรวมตวกนเหมอนสหภาพยโรปหรอไม)

-จงอธบายแนวทางในการพฒนามนษยในประเทศไทยวา มการกำาหนดกลยทธไววาอยางไร เมอสนสดแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 9

(2545-2549) และใหแสดงความคดเหนวาทานเหนดวยหรอไมกบกลยทธดงกลาวน (ขอสอบปจจบนอาจจะถามแผนฯ ฉบบท 10 ใหนกศกษาสรปแผนฯ 10 และดงกลยทธจากแผนออกมา)

-ภายใตบรบทการเมองไทยในปจจบน ใหวเคราะหผลกระทบทเกดขนจากระบบการเมองตอกระบวนการกำาหนดนโยบายสาธารณะและจรยธรรม (คำาถามนอยในยคทกษโณมกส ปจจบนระบบการเมองไทยไดเปลยนไปแลว ซงมผลกระทบตอการกำาหนดนโยบายและจรยธรรมเชงนโยบายอยางไร)

-การพฒนาทรพยากรมนษยนยมใชการฝกอบรมหรอเขาสมมนา ทานคดวาวธการดงกลาวนใชไดผลมากนอยเพยงใด มเงอนไขของการพฒนาทรพยากรมนษยอยางไรบางทควรพจารณา เพอการพฒนาทรพยากรมนษยใหบรรลเปาหมายขององคกร จงอธบายโดยละเอยด (โจทยม 2 คำาถามคอ การฝกอบรมใชไดผลมากนอยเพยงใด และภายใตเงอนไขของการพฒนาทรพยากรมนษย มการพฒนาทรพยากรมนษยอะไรบางททาทายคนเพอบรรลสเปาหมายขององคกร)

คำ�บรรย�ยวช� PS 707 ก�รพฒน�ทรพย�กรมนษยHuman Resource Development

รศ.ดร.สมหร� จตตลด�กร วนท 26 มกร�คม พ.ศ.2550 ภ�คบ�ย

248

Demographic Transition

อธบายจากกราฟยคท 1 ภาวะเจรญพนธสง ยคท 2 ภาวะเจรญพนธสงขน ยคท 3 ภาวะเจรญ

พนธเรมลด ยคท 4 ภาวะเจรญพนธลดลง สวนอตราการตายลดตำาลงเรอยๆ คนทเกดปพ.ศ.2511-10 มเปนจำานวนมาก อก 10 ปขางหนาคนในวยนจะเขาสวยสงอายและจะกลายเปนตวสรางปญหา

อทธพลของ Democracy ทมตอ HRD

1. Majority Rule ผลตอ HRD คอการใชหลกการการมตวแทน และ Minority

Right ผลตอ HRD คอใหเสยงสวนนอยมโอกาสไดใชสทธเลอกตง2. สทธเสรภาพ ผลตอ HRD คอมการทำาประชาพจารณ เพอใหทกคนไดม

โอกาสแสดงความคดเหนอยางมเสรภาพ3. ความเปนอสระของชมชน มผลตอ HRD คอใหทกคนไดมโอกาสแสดง

มตมหาชน (Public Opinion) และการรบรขาวสาร4. ดลยภาพของอำานาจ มผลตอ HRD คอศาลปกครองเขามาดแลทรพยากร

มนษย คดทเขาสศาลปกครองสวนใหญเปนเรองการจดการทรพยากรมนษย เชน ไมไดรบความเปนธรรม ถกคำาสงโยกยาย ถกปลด สวนการตรวจสอบการใชอำานาจ มผลตอ HRD คอเปนเรองอำานาจในการถอดถอน

ยกตวอยางคดหนง ปกตการเกษยณอายจะเอาวนท 30 กนยายน เปนวนสดทาย ขาราชการทมอายครบ 60 ตองปลดเกษยณ นกการภารโรงคนหนงทำางานทสถานทตในตางประเทศ คำาสงของราชการสงใหปลดเกษยณวนท 30 ก.ย. แตคำาสงไปถงตางประเทศซงเปนวนท 29 ก.ย. และนกการภารโรงยงทำางานอย นกการภารโรงจงรองเรยนเพราะมผลตอการคำานวณผลตอบแทน

5. คว าม ร บ ผ ดช อ บ ต อ ส าธ าร ณ ะ ผลต อ HRD ค อ ก าร เ ป ด กว า งพ.ร.บ.ขาวสาร

6. การมสวนรวม ผลตอ HRD คอการรวมวางแผนและประเมนผล7. ความเสมอภาค อาจารยถามวา HRD สะทอนออกในเรองใด

249

40302010 1

030

20

00

2490

เกดตาย

I II III

IV

ทม�ของแนวคดสวสดก�รสงคมดร.ปรด พนมยงค เปนผรเร มแนวคดสวสดการสงคม (Social Security) แต

ฝายทหารมองวาเปนแนวคดของมารกซสม สงคมนยม และคอมมวนสต ดวยขอหาเหลาน ดร.ปรดจงไมกลานำาเสนออกและตองนำารฐธรรมนญฉบบนไปซอนไวใตตม หลงจากทมการคนพบ ทานจงตองลภยไปอยตางประเทศ (รฐธรรมนญฉบบนจงมชอเรยกวา รฐธรรมนญฉบบใตตม)

ตอนแรกเราเขาใจกนวา แนวคดสวสดการสงคมมาจากกลมนกศกษาทไปศกษาตอตางประเทศ และนำาแนวคดกลบมาจากตะวนตก แตจรงๆแลว แนวคดนเกดขนในตะวนออก เชน ทศพศราชธรรม การสงเคราะหเฉพาะกลม

ก�รพฒน�แรงง�น ปจจยทเกยวของไดแก 1.การเมอง (ดผงในเอกสารหนา 49 ประกอบ) ดานเศรษฐทรพย อดต

เจาของทดนคอรฐ เจาของแรงงานคอกรรมกร และเจาของทนคอรฐ ปจจบน เจาของแรงงานคอนายทนทสงแรงงานไปขายตางประเทศ เจาของทดนคอเอกชนซงตอไปจะเขารปแบบของตลาดหลกทรพยและหนสวน สวนเจาของเงนทนคอการเขาระบบสะสมเงนทนตลาดหลกทรพย

2.โครงสรางประชากร สงททาทายแรงงานคอโครงสรางประชากร เพราะกำาลงแรงงานของคนวยแรงงานลดนอยถอยลง สงคมจะมคนสงอายมากขน คนทำางานจงตองดแลทงเดกและคนสงอาย จากกราฟขางตนจะเหนวา อตราการเกดตงแตพ.ศ.2510 เปนตนมาจะลดลง อก 20 ปขางหนา กลมคนทใชแรงงานกจะลดลง

3.ปจจยภายนอกประเทศ เชน การคา ภาวะเศรษฐกจ นโยบายของนานาประเทศ เชน การรวมตวของประเทศยโรปตะวนออกและยโรปตะวนตกมผลตอการอพยพผใชแรงงาน คนในยโรปตะวนออกเขามาทำางานในยโรปตะวนตกไดอยางเสร ในอนาคต ฐานการผลตกจะยายจากยโรปตะวนตกไปยงยโรปตะวนออก เพราะคาแรงถกลง

4.คานยมและวฒนธรรม ผทมทศนคตทดตอทกเชอชาตเผาพนธจะสามารถสรางงานไดมาก แตคานยมมกจะแบงแยกในการจางงาน เชน คนทำาสวนยางสวนใหญเปนชาวพมา สวนลกจางเรอประมงจะเปนคนภาคอสาน

ววฒน�ก�รของม�ตรก�รดแลแรงง�น (เอกสารหนา 46)

จากภาพววฒนาการของมาตรการดแลแรงงาน Key Word ทวเคราะหไดคอ

250

1.สถานการณทางการเมองและนโยบาย2.มาตรการดานการบรหาร เปนการแปลงนโยบายไปเปนมาตรการการ

บรหาร3.ผนำาทางการเมอง4.เศรษฐทรพย (ทรพยแหงการผลต) เชน เมดเงน ทดน แรงงาน หากรฐ

เปนเจาของเศรษฐทรพยกจะมแนวโนมเปนสวสดการสงคม แตหากเอกชนเปนเจาของกจะมแนวโนมเปนการแขงขน

แรงง�นสตรการวเคราะหแรงงานสตรตองดเรองการลงทนในสตร เชน การศกษา การ

อพยพเคลอนยาย และการยดอาชพ นกศกษาตองกลบไปดวา ไทยเรามคานยมดานการศกษาของสตรอยางไร และมาตรการทรฐลงมาดแลแรงงานสตรเปนอยางไร มการกดกนหรอไม

การกดกน (Discrimination) สวนมากจะการกดดาน เพศ เชอชาตเผาพนธ ภมหลง (เชน โรงเรยน ภมภาค) สถานภาพการสมรส เนองจากคนทกคนเกดมามวรรณะและฐานนดรไมเหมอนกน จงมแนวคดวาทำาอยางไรจงจะไมใหมการกดกน

ปญห�ด�นแรงง�นสตร ม 7 ประการ (เอกสารหนา 63-68)

1.ปญหาคาจาง 2.ปญหาสวสดการ แรงงานสตรมคาใชจายดานสวสดการสงกวาแรงงาน

ชาย เพราะลาหยดบอย เชน ลางานเพอพาพอแมทปวยไปหาหมอ3.ปญหาดานสขภาพ 4.การใหสวสดการดานการรกษาพยาบาล 5.ความปลอดภยในสถานททำางาน 6.การเลอกปฏบต (Discrimination)

7.การมสวนรวมในองคกรหรอในสหภาพแรงงาน ยกตวอย�งผลก�รวจยเกยวกบก�รพฒน�สตร1.การวจยการลงทนในทรพยากรมนษย เกยวกบการลาปวยและลากจ -เพศ ผหญงโสดลาปวยมากทสด สวนผหญงทแตงงานแลวลากจมากทสด

ผชายลาปวยและลากจอยในเกณฑคาเฉลยใกลเคยงกน ทงน ผหญงโสดมกใชชวตตามสบาย เชน ไปเทยวในวนหยดแตกลบไมทนจงลาปวยตอ หญงโสดไมยอม

251

ใชลากจเพราะมผลตอการประเมนประจำาป สวนผหญงทแตงงานแลวจะเกบการลาปวยเอาไวเผอคนในครอบครวปวย

-ผหญงโสดลาพกผอน 100% ผหญงและชายททำางานมเพยง 7% เทานนทไมลา

-ดานการศกษา คนทมการศกษาตำากวาปรญญาตรลาปวยมากทสด คนทมการศกษาสงกวาปรญญาตรลากจมากทสด คนทจบปรญญาตรใชสทธการลาทกประเภทตำากวากลมอน แสดงวาการศกษามผลตอการลา

2.ความสมพนธระหวางอายกบตวแปรตางๆ -การออกจากงาน คนอายนอยออกจากงานสง แตพออายมากขน อตรา

การออกจากงานลดลง-การขาดงาน คนอายนอยขาดงานมากกวาคนอายมาก -ผลผลตขนอยกบสนคาและการผลต แตหาความสมพนธกบอายไมได-ความพอใจในงาน ม 2 ลกษณะคอ (1) คนอายนอยมความพอใจตำา ยงอาย

มากความพอใจยงสงขน (2) คนอายนอยมความพอใจมากแลวคอยๆตำาลง แตพออายมากขน ความพอใจกกลบสงขนอก แสดงวาความพอใจในงานขนอยก บลกษณะงาน งานทเปนวชาชพ ระยะแรกจะมความพอใจตำา พอปรบตวเขากบองคกรได ความพอใจกสงขน

3.Gender เราเคยคดวาผหญงกบผชายตางกน ผลการวจยบอกวาผหญงและผชายไมตางกนเลยในเรอง

-ความสามารถในการแกไขปญหา เชน นางคลนตนเปนคนทแกปญหาไดเกงมาก

-ทกษะในการวเคราะห -แรงขบในการแขงขน-แรงจงใจ-ความสามารถในการเขาสงคมและการเรยนร-ผลผลตและความพอใจไมมความแตกตางกนระหวางชายและหญง สงทผชายและผหญงแตกตางกน ไดแก-การยอมรบในอำานาจ ผหญงยอมรบอำานาจสงกวาผชาย สวนผชายทรยศ

ตอกลมไดงายกวา-ความกาวราว ผชายมความกาวราวมากกวา

252

-ความคาดหวงในความสำาเรจ ผชายมมากกวาผหญงเลกนอย-ผหญงชอบงานพารทไทมและงานทยดหยนมากกวา เพราะมโอกาสเลอก

ขณะทการเจบไขไดปวยของคนในครอบครวเลอกเวลาไมได สวนผชายชอบงานทมเวลาชดเจนตายตว

ผลการวจยนสามารถใชประกอบการคดเลอกและแตงตงคนใหเหมาะสมกบงานได เชน การแตงตงคนไปเจรจากบคมช. ตองแตงตงผหญงเพราะยอมรบอำานาจมากกวา สวนการตอรองเอาตำาแหนงรฐมนตรตองแตงตงผชาย เพราะกาวราวกวา

เงอนไขก�รพฒน�ผหญงเงอนไขการพฒนาผหญงในแผนพฒนาฯ ฉบบท 10 มดงน1.กฎหมาย เชน ระเบยบการรบคนเขาเรยน หรอระเบยบการรบคนเขางาน2.พนธกรณทรฐมตอนานาชาตหรอบนเวทของนานาประเทศ เปนภาระ

ผกพนทผหญงจะตองสานตอ เชน พ.ร.บ.การปองกนความรนแรงในครอบครว เปนผลมาจากการเซนอนสญญาซดอ ผทเหนเหตการณสามตภรรยาตองแจงตำารวจ หากไมแจงกจะมความผด

การประชมสตรโลกทปกกง คณหญงสพตรา มาศดษฐ ประธานสตรไทยรบปากกบนานาชาตวาจะแกไขกฎหมายทท ำาใหผหญงไมไดรบความเปนธรรม (1980) แตทานกไมสามารถผลกดนใหมการแกไขกฎหมายได ทานจงลาออกจากตำาแหนงทางการเมองและออกจากวงการการเมองทนท

3.โครงสรางประชากร เพศและอายเปนเงอนไขสำาคญในการพฒนาผหญง4.รปแบบครอบครวทมผลตอผหญงในอนาคต เชน ผหญงเปน Single Mom

มากขน 5.เทคโนโลย เชน เทคโนโลยดานการแพทย ทำาใหผหญงทไมแตงงาน

สามารถมลกได ผหญงทไมมทะเบยนสมรสสามารถลาคลอดได เพราะเปนสทธโดยชอบทผหญงทไมมทะเบยนสมรสมสทธคลอดลกได และสามารถเบกได

6.แผนและเปาหมายของแผนฯ ฉบบท 10 ทมผลตอการพฒนาผหญง7.มาตรการ/กลไก/กระบวนการในการพฒนาผหญง มขาวออกมาวา สนช.ถกตงกรรมการคมเหยยดเพศ องคกรกลางปรบ 1

แสนจำาคก 1 ป เจาหนาทรฐทำาผด 2 เทา การคกคามทางเพศทเบาทสดคอการใชวาจา สายตา สมผส ตามลำาดบ กฎหมายนไดรบอทธพลจากตะวนตก

253

แผนฯ ฉบบท 10 มเป�หม�ยก�รพฒน�ทรพย�กรมนษย 3 อย�ง 1.พฒนาใหมความพรอมดานรางกาย สตปญญา คณภาพ จรยธรรม

อารมณ ดงน-ความสามารถในการแกไขปญหา คนไมฆาตวตายเมอประสบปญหาชวต

ชวง 5 ปทผานมา สดสวนการฆาตวตายของเพศหญงเพมเปน 2 เทา เพราะผหญงเปนเหยอของกระแสสงแวดลอม (งานวจยพบวา ผหญงทจรตเพราะคนอน เชน ขโมยซาลาเปาใหลก ขโมยของเพอเตรยมคลอด สวนผชายทจรตเพราะตวเอง เชน มกเลส คนทเลยงลกสาวจงไมควรใหอยในสงแวดลอมทไมเหมาะ สวนผชายตองสอนใหดจากเนอใน เชน วนเฉลมในละครเรองทองนพเกา แมคอนางลำายองขเมาแตสดทายลกบวชเปนพระ)

-มทกษะในการประกอบอาชพ -มความมนคงในการดำารงชวต -ใหสงคมอยรวมกนอยางสงบสข การทสงคมแตกแยกกนมเบองหลงมา

จากผหญง ผหญงจงเปนผกำาหนดสนตสขในสงคม2.เพมจำานวนปการศกษาเฉลยเปน 10 ป โดยเพมกำาลงแรงงานระดบกลาง

ใหมคณภาพมากขนเปน 60% ของแรงงานทงหมด และเพมสดสวนบคลากรดานการวจยในจำานวนประชากร 10,000 คนตองมนกวจย 10 คน

3.อาย การพฒนาคนมเปาหมายใหคนมอายเฉลยใหเปน 80 ปทงชายและหญง ลดอตราการเพมขนของการเจบไขไดปวยอนเนองจากโรคทปองกนได และลดคาใชจายดานสขภาพ

จะเหนวาวชานมเปาหมายการพฒนาคนในฐานะปจเจกชน

(ชวงทายม Quiz)

ขอสอบออกเรองการพฒนาผหญง อาจารยแนะนำาใหหาความรเพมเตมในแผนพฒนาฯ ฉบบท10

**ขอมลเพมเตม**

-รายการโทรทศนคนทผานมานำาเสนอเรองการปลกถายอวยวะคนตาย ชายผวดำาคนหนงยงตวตาย กอนตายไดบรจาคอวยวะทงหมด ผหญงผวขาวคนหนงตบวาย แพทยจงเอาตบของชายผวดำามาใสใหเธอ หลงจากนน พฤตกรรมของผ

254

หญงคนนเปลยนไปจากเดม โดยเอาพฤตกรรมของผชายผวดำาไปทงหมด เชน ฟงเพลง ทานอาหาร การตนตอน เราเคยคดวาหนวยความจำาของคนเราอยทสมอง แตการศกษาเร องนพบวาตบของมนษยกมความจำาดวยเหมอนกนและสามารถถายทอดมาสรางกายใหมได กรณนจงเปนการคนพบใหมในวงการแพทย และกจะเปนพฒนาการทางการแพทยในอนาคตดวย

-การแพทยสามารถสรางไดทงหมด เชน ปอดเทยม หวใจเทยม แตสงทสรางไมไดคอมดลก การปฏสนธของทารกตองปฏสนธในมดลกจรงเทานน มดลกจงเปนสงเดยวทพระเจาสรางมาใหผหญงมคา

-สประจำากระทรวงมหาดไทยคอสดำา สมเดจกรมพระยาดำารงราชานภาพทรงกำาหนดสดำา เพราะกรมการปกครองจะยอมตายแทนประชาชนเหมอนพระอศวร ทงนสงคมไทยไดรบอทธพลดานความเชอจากศาสนาฮนดทวา พระอศวรและยกษตอสกน ยกษไดเอายาพษเทใสนำาเพอใหประชาชนดมตาย พระอศวรกลวประชาชนจะตายจงดมนำายอมตายแทนเพอใหประชาชนรอดจากยาพษ ดวยเหตน พระอศวรจงมคอสดำา

-รามายานะคอรฐธรรมนญของไทย ชอสตวตางๆ ไดมาจากรามายนะ เชน ทรพ ทรพา เพราะความเชอนไดหลอหลอมสงคมไทยมาตงแตอดต ทกภมภาคของไทยจงมรามเกยรตสวนภมภาค

-ปจจบนหนไมกลวแมว เพราะหมอตดตอมใตสมองทกลวแมวออก-ออสเตรเลยมมาตรการเกบภาษคนทมลกดกเพราะการมลกมากจะสน

เปลองทรพยากร คอทนททลกคนทสามเกดพอแมตองจายภาษ 1.5 แสนบาท หลงจากนนตองจายอกปละ 2.3 หมนบาท

-คนไทยเกงแตขเกยจ กรจงแนะนำาใหไทยลงทนพฒนาคน-มหาวทยาลยชคาโกเผยวาลงคดเลขไดเทาคน มการทดสอบนำาลกลงชม

แปนช 2 ตวมาคดเลขเทยบกบเดกปรญญาตร ลงมความจำาในการเลนเกมเทากบผใหญ สามารถจำาวตถ เทยบปรมาณของวตถ และสามารถเลอกวตถทมขนาดใหญกวา

-วนท 7 ธ.ค. สนช.แกกฎหมายอาญาโดยขยายอายเดกทตองรบโทษทางอาญา จาก 7 ปไป 10 ป ไมตองรบโทษอาญา กฎหมายกำาหนดอกวาเดกอาย 10-15

ปแตกระทำาความผดไมตองรบโทษดวยเชนกน แตใหศาลมอำานาจดำาเนนการ เชน วากลาวตกเตอน เรยกคาปรบ สาเหตทเพมอายเดกซงสวนกระแสโลกทวาเดก

255

เรยนรเรวขนคอ เพอเพมความรบผดชอบใหผปกครอง ผปกครองทปลอยปละละเลยไมดแลเดกตองรบโทษแทนลก เชน เดก 9 ขวบป นจกรยานออกจากหมบานไปชนรถแทกซ แทกซเอาเรอง ตำารวจจงจบเดกไปไวทสถานพนจ สอมวลชนตางกพากนดาแทกซ จรงๆแลวแมตองเปนคนผดเพราะการละเลยเดกอาจเลงเหนผลไดวาจะเกดอนตราย กรณนจงตองลงโทษแม แตแทกซกลบเปนผรายทางสงคมแทน ในอเมรกา เดกตำาอายกวา 12 ปหามอยคนเดยว ไมอยางนนพอแมจะมความผด

คนไทยชอบสงสารคนทำาผด เชน แมทงลกอาย 9 เดอนไวในหองพก ลกจงคลานตกตก 8 ชนตาย แทนทจะพากนดาแมททงลกไวลำาพง คนไทยกลบไมกลาดาเพราะเหนวาแมเสยใจทลกตายอยแลว

-สเตมเซลเปนนวตกรรมแหงอนาคตดานมนษยชาต คนทตงครรภควรศกษาเรองนเอาไวใหด แพทยสามารถเกบรกเดกไดเพออนาคตของลก

-อาชพทเปนโรคจตมากทสดคอ จตแพทย เพราะคนบาเลาเรองใหฟงทกวน -ครอาจารยมปญหาเรองบาอำานาจ เพราะเปนศนยกลางอำานาจ

*************

คำ�บรรย�ยวช� PS 707 ก�รพฒน�ทรพย�กรมนษย

Human Resource Developmentรศ.ดร.วชร ทรงประทม วนท 18 มกร�คม

พ.ศ.2551

Professor Fred W. Riggs เ ข ย น ห น ง ส อ ช อ Thailand: The Modernization of Bureaucratic Polity (1966) และ Administration in Developing Countries: The Theory of Prismatic Society (1964)

256

Thailand: The Modernization of Bureaucratic Polity (1966) เปนผลการวจยทเกยวกบเมองไทยวา ไทยเราเปนรฐอมาตยาธปไตย โดยใหความรเกยวกบประเทศไทยซงเปนประเทศกำาลงพฒนาแตทำาตวใหทนสมยวา ไทยเราปรบปรงระบบราชการใหทนสมย เมอระบบราชการเขมแขงกไปทำาใหระบบการเมองออนแอ เปรยบกบญปนทใชแนวทางเดยวกนนในสมยรชกาลท 5 คอทำาใหระบบราชการเขมแขงมาก แตกมาหกมมเอาตอนสมยสงครามโลกคร งทสอง โดยอเมรกาเขยนรฐธรรมนญใหญปน ญปนไดใชรฐธรรมนญน นมา ตลอ ด ท ำา ให ก าร เม อ งถ วงด ลก บ ร ะบ บรา ชก าร ประชาธปไตยจงร ง เรองมาจนถ งป จจ บนและไม เคยฉ กรฐธรรมนญ

Administration in Developing Countries: The Theory of Prismatic Society (1964) อ ธ บ า ยการบรหารในประเทศกำาลงพฒนาวา ประเทศกำาลงพฒนาม 3 ระดบ เปรยบเหมอนแทงปรซม คอ

1. สงคมดอยพฒนา เชน ประเทศยกนดา ไนจเรย สงคมในระดบนจะเหมอนแสงตางๆทปนเปกนไปไมชดเจน ซงแสงเปรยบเสมอนสถาบนตางๆ ทยงไมไดแยกหนาทมากนก เชน พระมหากษตรยเปนทงฝายบรหาร ฝายนตบญญต และศาล

2. สงคมกำาลงพฒนา เปรยบเหมอนแสงเขามาอยในแทงปรซมแลวและเรมแยกออกจากกนแลว แตยงไมชดเจน คอเรมมสภานตบญญต บรหาร และตลาการ แตสถาบนเหลานกยงมวก นอย เช น ไทยในสมยท จอมพลสฤษด ย ดอ ำานาจฝ าย

257

นตบญญต แลวขนมาทำาหนาทเปนฝายบรหารเสยเอง และทำาหนาทแทนศาลดวยการออกมาตรา 17 สงประหารชวตคนได

3. สงคมทพฒนาแลว เปรยบเสมอนแสงออกจากปรซมเปน 7 สอยางชดเจน เปรยบกบการแบงแยกหนาทกนอยางชดเจน เชน แสงสแดงเปรยบเหมอนฝายนตบญญต แสงสเขยวเปรยบเหมอนสอมวลชน ทกฝายจะทำาหนาทของตนเอง ไมมการกาวกายกน เหนชดในสงคมอเมรกา

**เขาสเนอหาการบรรยาย**ก�รพฒน�ทรพย�กรมนษยการพฒนาทรพยากรมนษย คอกระบวนการเพมความร

ความชำานาญ และความสามารถโดยสวนรวมของประชากรในสงคม

อธบายจากเคาโครง: การพฒนาทรพยากรมนษยเกดขนทงภาครฐและภาคเอกชน เทคนคททงสองภาคใชในการพฒนาทรพยากรมน ษย เช น LO (Learning Organization:

258

ระดบชาต

ภาครฐ ภาคเอกชน

พนกงาน

นกบรหาร

การเมอง

การบรหาร

เลอกตง

แตงตง

ระดบชาต

ระดบภมภาค

กทม./พทยา

ระดบทองถน

ระดบทองถน

อบจ.

อบต.

เทศบาล

LOTQMAction Learning

การพฒนาทรพยากรมนษย

อ ง ค ก า ร แ ห ง ก า ร เ ร ย น ร ), TQM (Total Quality Management: การควบคมคณภาพสมบรณแบบ) และ Action Learning (กระบวนการในการเรยนร) (ศกษาเพมเตมในเอกสารหนา 100-101)

ภาคเอกชนจะพฒนาทรพยากรมนษยผานพนกงานและนกบรหาร สวนภาครฐจะพฒนาทรพยากรมนษยผานการเมองและการบรหาร ดานการเมองจะมการเลอกตงทงระดบชาตและระดบทองถน การพฒนาระดบทองถนจะผานผวา กทม. นายกเมองพทยา อบจ. อบต. และเทศบาล สวนดานการบรหารจะมการแตงตงระดบชาต ระดบภมภาค และระดบทองถน

เคาโครงการพฒนาทรพยากรมนษยอาจเปรยบไดกบตนไมในปา การศกษาทละเรองกเหมอนกบการศกษาตนไมทละตนนนเอง

หลกก�รพฒน�ทรพย�กรมนษย ม 4 หลก ไดแก1.การศกษา เชน ตองการพฒนาทรพยากรมนษยใหม

ประชาธปไตยกตองเอาความรเร องประชาธปไตยเขาไปแทรกในหลกสตร

2.การฝกอบรม เชน ฝกอบรมเกยวกบประชาธปไตย 3.การเรยนรจากการปฏบตจรง เชน จดใหมการเลอกตง

ทกระดบอยางตอเนอง เพอฝกปฏบตจรงเกยวกบกระบวนการประชาธปไตย

4.การตดตามประเมนผล การพฒนาผานการเมอง

259

รายการหนงทางชอง 9 นำาเสนอวา อเมรกาปลกฝงใหคนมจตสำานกเรองประชาธปไตยตงแตเดก เรมจากเดกอาย 2 ขวบทม Kids Voting เพอใหเดกเหนความสำาคญของตวเองและการเลอกตง ตอนอาย 10 ขวบ ใหเดกทำากจกรรมดานการเมอง เชน รณรงคใหคนมาเลอกตง ตดโปสเตอร ทำาใหเดกสนกและเหนความสำาคญกบการเลอกตง เมอเดกคดวาการเมองเปนวถชวตประจำาวน จงเกดการคนเคยและไมกลวการเลอกตง ยงมการเลอกตงมากเทาไหรกจะยงฝกปฏบตมากขน

อเมรกามวธทจะทำาใหคนสนใจผสมคร รสกคนเคยและเลอกผสมครคนนน เชน พรรคพลงประชาชนไดเบอร 12 แตส.ส.เขตไดเบอร 13-15 ประชาชนสบสนและไมเขาใจจงเล อก เบอร 12 ท งสองแบบ ท ำา ให ส .ส .เขตของพรรคประชาธปตยซงอยเบอร 10-12 ไดคะแนนไป อเมรกาแกปญหานโดยโยงสงทไมคอยคนเคยมาสสงทคนเคย เชน ผสมครชอ Huggerby ห า เ ส ย ง ว า ห า ก จ ะ น ก ถ ง เ ข า ใ ห น ก ถ ง Huggerber แลวโยงถง Hamberger ประชาชนจงรจกชอและจำาเขาไดงายขน สงผลทำาใหนาย Huggerby ไดคะแนน

ปจจบนเปนฤดการชงตำาแหนงประธานาธบด ซงอเมรกาจะมเสรภาพในการหาเสยงเลอกตงมาก เชน

-เยยมเยยนประชาชน ชปายลอเลยนโจมตคตอส -ทำาตกตายางลอเลยนประธานาธบดจอรจ บช เพอใหคน

บบ หากคนเบอหรอแคนบชมากกจะเอามาบบเพอระบายความแคน

260

-ใหเขยนขอความโงๆ เก ยวก บบชเขาไปใน Bush it (เปลยนชอกระดาษ Post it มาเปน Bush it)

-ผ ล ต ล ก อ ม แ ล ว เ ข ย น ค ำา ว า National Embarrassment (ความอบอายขายหนาแหงชาต) เปนทร กนวาหมายถงประธานาธบดบช คนกจะเอาลกอมมาเคยวใหหายแคน เพราะเกลยดบชมากแตไมรจะทำาอยางไร

กจกรรมเหลานทำาใหคนคนเคยกบการเมองและรสกวาการเมองเปนเรองใกลตว เปนเรองปกตในวถชวตประจำาวน ไทยเราปกครองในระบอบประชาธปไตยกตองรจกวา การเมองในระบอบประชาธปไตยเปนอยางไร เรามสทธเสรภาพมากแคไหน เรามวธแสดงออกอยางไร การปกปด/การกำาหนดขอบเขต/การก ด ก ด ไม ใ ห ม เ ส ร ภ า พ ทา ง ก า ร เ ม อ งถ ก ต อ งต า มห ล กประชาธปไตยแคไหน ประเทศอนมการแสดงออกอยางไร คนไทยควรจะไดเปดหเปดตาใหกวาง แทนทจะมประชาธปไตยแบบไทยๆ ซงเราไมรวาจะไปถงไหนเมอไหร

ไทยเราควรหาวธการเรยนรเร องประชาธปไตย และวธการพฒนาประชาธปไตยเปนการพฒนาทรพยากรมนษยดวย เพราะระบอบประชาธปไตยเปนกระบวนการพฒนาทรพยากรมนษยทดมาก โดยเรมจากการศกษาเกยวกบประชาธปไตย สงสอนใหมความรวาประชาธปไตยมสทธ เสรภาพ ความเสมอภาค หลกศลธรรม และหลกการปกครองของตนเอง มการฝกอบรมเกยวกบประชาธปไตย เชน ในหองเรยนใหฝกเลอกประธาน เลอกคณะ

261

กรรมการบรหาร จากนนกมาเรยนรจากการปฏบตจรง และตดตามประเมนผล

การปกครองในระบอบประชาธปไตยจะเนนการมสวนรวมของประชาชน หากประชาชนไมมความรกตองพฒนาทรพยากรมนษย ใหการศกษา เปดโอกาสใหมาฝกการมสวนรวม ชวงน อ า จ า ร ย ใ ห น ก ศ ก ษ า อ อ ก ม า แ ส ด ง ค ว า ม เ ห น เ ก ย ว ก บประสบการณในการเลอกตงทผานมา

นกศกษาจากขอนแกน: การเลอกตงทผานมาไดมการใหความรประชาชนไปใชสทธเลอกตงและแนะนำาวธการเลอกตง แตประชาชนกยงสบสนระหวางการเลอกแบบแบงเขตและการเลอกแบบสดสวน ปจจบนคนไทยแบงออกเปน 2 ฝาย เชน ภาคใตเลอกพรรคประชาธปตย สวนภาคอสานเลอกพรรคพลงประชาชน

อาจารยเสรมวา รฐธรรมนญ ฉบบพ.ศ.2550 กระทบตอประชาธปไตยคอ เกดความไมเทาเทยมกนระหวางเขตเลกและเขตใหญ (จำานวนผสมครแตละเขตไมเทากนขนอยกบขนาดของเขต) และคนสบสนในกตกาการเลอกตงระหวางการเลอกส.ส.แบบแบงเขตและการเลอกพรรคการเมอง ทำาใหผลทออกมาไมเปนไปตามทประชาชนตองการ

นกศกษาจากศรสะเกษ: ประชาชนใหความสนใจการเลอกตงคร งนมาก ดจาก Rating ทสงกวาคร งกอน สงทไมชอบธรรมคอ คนในสวนภมภาคเป นคนเล อกส .ส.แตคนภาคกลาง/ชนชนนำาเปนผจดตงรฐบาล การเลอกตงระบบสดสวนจะ

262

คอนขางสบสน ขอเสนอแนะคอ ควรใหคนไทยเลอกรฐมนตรไดดวย

อาจารยเสรมวา ระบบสดสวนเป นระบบเด ยวก นก บส.ส.บญชรายช อ วดจากคะแนนทได เชน ทก 150,000 คะแนนจะไดส.ส. 1 คน ดงทนกศกษากลาววาจะตรงกบทฤษฎนคราประชาธปไตยของอาจารยเอนก เหลาธรรมทศน ทอธบายวา คนชนบทซงเปนเสยงสวนใหญเลอกรฐบาล แตคนเมองซงเปนคนสวนนอยกลบลมรฐบาล ไทยเราเปนสงคมทวลกษณ คอม 2 ภาคสวน ไดแก ภาคชนบทเปนเสยงสวนมากและตองพงพานกการเมอง นกการเมองจะทมเทใหคนเหลานเพราะใหคนมคะแนนเสยงเลอกตงมากจนสามารถจดตงรฐบาลได สวนภาคชนบทเปนคนสวนนอยซงเปนชนชนกลาง มฐานะและความเปนอยด ออนไหวงายตอการเปลยนแปลง หากไมพอใจกจะมวธการลมรฐบาลดวยการกอมอบหรอกจกรรมตางๆ ปญหานสามารถแกไขไดโดยพฒนาคนชนบทใหดขน เขาใจสทธและเสรภาพของตนเองมากขน เพอใหเทาเทยมกบคนในเมอง

นกศกษาจากสโขทย: ปญหาทเกดขนในการเลอกตงวนท 23 ธนวาคมทผานมาคอ การศกษาและการประชาสมพนธนอย โดยเฉพาะผสงอายทหลงๆลมๆ ทำาใหมบตรเสยมาก เสนอแนะใหการเลอกตงครงตอไปมระบบเดยวกอน แลวเอาคะแนนมาหาเกณฑเฉลย ใหการประชาสมพนธมากกวาน

อาจารยเสรมวา ไทยเราใหการศกษานอยไมทวถง และการประชาสมพนธนอย ทำาใหขนตอนการพฒนาทรพยากรมนษย

263

ผานกระบวนการประชาธปไตยไมไดผลเตมท ทำาใหคนเฒาคนแกมปญหา ไทยเราจงควรใหการศกษาและการประชาสมพนธใหมากขน

นกศกษาจากโคราช: ปญหาทพบคอ ประชาชนเหมอนถกบงคบใหไปเลอกตง เพราะหนวยเลอกตงตองการยอดผมาเลอกตงเกน 70% ผใหญบานบางแหงตองอมคนเฒาคนแกมาเลอก ขอเสยคอมผลกระทบตอสขภาพของคนแกซงมสายตาไมดอยแลว ทงน ควรประชาสมพนธใหคนสมครใจมาเลอกตงเองเพราะไทยเราเปนประเทศเสร ปญหาของคนไทยคอการเลอกคนแทนทจะเลอกนโยบายของพรรค พรรคการเมองควรชแจงนโยบายของพรรคมากกวาน และควรมการประชาสมพนธเรองการแบงสของบตรมากขน

อาจารย เสรมว า การพฒนาทรพยากรมน ษยผ านกระบวนการประชาธปไตย โดยผานการศกษา การฝกอบรม การเรยนรจากการปฏบตจรง และการตดตามประเมนผล ในการตดตามและประเมนผลกตองดวามปญหาอปสรรคอยางไร และควรจะแกอยางไร

เราตองดวานกการเมองหาเสยงอยางไร ชนโยบายถกตองหรอไม ชดเจนและมความเปนไปไดหรอไม นโยบายบางอยางสวยหรแตอาจปฏบตจรงไมได เชน นโยบายใหทกคนเรยนจบดอกเตอร

ในอเมรกา นโยบายหลกของการหาเสยงในปจจบนคอการเปลยนแปลง เพอกระตนใหประชาชนตระหนกวา เราอยทเดมไม

264

ได ตองมการเปลยนแปลง เดมฮลลาร คลนตน เปนตวเกงเพราะมประสบการณ และความร ด แต โอบาม าบอกว า ประสบการณเหลานนเปนตวแทนของสงเกาๆ และรฐบาลเกา สงทตองพฒนาคอการเปลยนแปลง แนวคดนทำาใหโอบามาไดรบคะแนนเสยงเปนจ ำานวนมากและแคนดเดตวาจะไดเป นประธานาธบด แตมมกลบเกดขนในนวแฮมเชยร ท ำาใหฮลลาร กลบมาชนะคะแนนเหมอนเดม แตคนกไดเหนวาโอบามามความคดด

การพฒนาผานการบรหาร ปจจบน การบรหารไดพฒนาไปมาก แตกตองพฒนาเพม

ในบางสวน เชน การศกษา คณภาพการศกษาของไทยตำา ทำาใหมาตรฐานการศกษาตำาลง ผทสำาเรจการศกษาออกมาจงไมเปนทนาพอใจ วธแกไขคอ การฝกอบรม และเขมงวดในการปฏบตจรง

หลกก�รดแลและพฒน�ทรพย�กรมนษยจากการใหความสนใจเรองการบรหารทรพยากรมนษยมาก

ขน เพราะทรพยากรมนษยเปนทรพยสน (Asset) ไมใชคาใชจาย (Expense) อยางทเขาใจกน สงสำาคญอยทการบรหารและการพฒนาทรพยากรมนษยใหเปนปจจยทสงเสรมใหไดเปรยบในเชงแขงขนมากขน โดยถอหลกการดแลและพฒนาทรพยากรมนษย 4 ประการ ดงน

1.คนเปนทรพยากรทมคณคาขององคการ จงตองทำางานอยางมประสทธภาพและประสทธผล (Efficiency and

265

Effectiveness) ประสทธภาพคอการใชทรพยากรทประหยดทสดหรอเสยคาใชจายตำาสดเมอเปรยบเทยบกบผลงานทได คอลงทนนอยแลวไดกำาไรมาก ซงนยมใชอยางมากในทางธรกจ สวนประสทธผลคอการทำางานไดผลบรรลตามเปาหมายทกำาหนดไว แมจะเสยคาใชจายมากกวาการลงทนแลวไดกำาไรนอยกจำาเปนตองทำา เชน โครงการ 30 บาทรกษาทกโรคมคาใชจายตอหวสง แตเพอใหประชาชนมสขภาพดถวนหนาเปนหนาทของรฐในการจดสวสดการสงสดใหประชาชนอยางทวถง แมไมมกำาไรกตองทำา

2.คนเปนทรพยากรทหายาก หมายความวาทกษะ ความร และความสามารถของคนททำางานในองคการของเรามมากกวาคนททำางานอยในองคการทเปนคแขงขนของเรา จะเหนวา องคการทประสบความสำาเรจเหนอคแขงขนมกจะจางคนทมความร มทกษะ และมความสามารถสงสด และขณะเดยวกนกมการอบรมพฒนาใหเกงยงขนอยตลอดเวลา เชน ม.รามคำาแหงมสถาบนพฒนาทรพยากรมนษย ซงเปนหนวยงานทจดการฝกอบรมในระยะสนและเปนชวงๆ มการมอบวฒบตรสำาหรบการฝกอบรมแตละเรอง เทคนคการฝกอบรมทใชในปจจบนคอ TQM

3.คนเปนทรพยากรทยากตอการเลยนแบบ หมายความวา คนททำางานในองคการของเราจะมความร ความสามารถ และทกษะ ไมเหมอนคนทอยในองคการอน และองคการอนไมอาจเลยนแบบได ทำาใหคนในองคการของเรามลกษณะพเศษแตกตางไปจากคนในองคการอน ไมวาจะเปนประสทธภาพในการ

266

ทำางาน การทมเทใหกบงาน วฒนธรรมในองคการ ความรความฉลาด และพฤตกรรมในการทำางาน เชน มหาวทยาลยจะตองประเมนการประกนคณภาพทก 6 เดอน เพราะม.รามคำาแหงมคณล กษณะท ยากต อการเล ยนแบบ เพราะมกล มคนท สรางสรรคใหมหาวทยาลยมลกษณะพเศษทโดดเดน เหมอนคำาขวญทวา เปลวเทยนใหแสง รามคำาแหงใหทาน มหาวทยาลยกอตงกาวเขาสป ท 37 ทำาใหม.รามคำาแหงเปนขมทรพยทางวชาการอนลำาเลศ เปดโอกาสใหทกคนไดเขามาศกษาได ใหความเสมอภาคทางการศกษา เพราะคาหนวยกจละ 25 บาท ทำาใหคนทกระดบมโอกาสไดมาศกษาเหมอนกน มสอการสอนททนสมย นกศกษาม.รามคำาแหงกมความแขงแกรง ชอบลยเดยว การชงรางวลตอบปญหาวชาการทผานมา นกศกษาม.รามคำาแหงกไดรางวลชนะเลศ

4.คนเปนทรพยากรทมระเบยบ หมายความวา สามารถดงเอาความรความฉลาดของคนแตละคนออกมาใชกบงานไดอยางเหมาะสมสอดคลองกบลกษณะงาน ไมวาจะเปนงานใดๆ กตาม

ววฒน�ก�รของก�รพฒน�ทรพย�กรมนษยการพฒนาทรพยากรมนษยเปนคำาทนยมใชกนมาเมอ 20

กวาปทผานมา เนองจากเกดกระแสการใหความส ำาคญของมนษยในการทำางานมากขน จงควรทำาความเขาใจเรองความเปนมาของคำาวาการพฒนาทรพยากรมนษยกอน ซงความเปนมาของการพฒนาทรพยากรมนษยม 4 ยคดวยกนคอ

267

1.ยคสวสดก�รแรงง�น (Labor Welfare) ตรงกบยคการปฏวตอตสาหกรรม (Industrial Revolution) เดมมนษยจะแยกกนทำางานของตน ไมมารวมทำางานในทเดยวกนเหมอนในป จจ บน ชวตจงไมซบซอน แต พอมการปฏ วต อตสาหกรรมในศตวรรษท 17 คนจงมาอยรวมกน มการตงกฎกตกาของการอยรวมกนและกตกาการท ำางาน ยคนไดเกดพฤตกรรมทนายทนเอาเปรยบผใชแรงงาน โดยใชแรงงานคนงานอยางหนก สภาพการทำางานทารณ การกดขแรงงานแบบนเกดขน เพราะมองมนษยเปนปจจยอยางหนงของการผลต ซงปจจยการผลตม 4 อยางเทานนคอ ทดน แรงงาน การประกอบการ และเงนทน

ป ญหาท เก ดข นท ำา ใหคารล มารกซ น ำา เสนอทฤษฎ ค อ ม ม ว น ส ต ท เ ร ย ก ว า ค ำา ป ร ะ ก า ศ ข อ ง ค อ ม ม ว น ส ต (Communist Manifesto) โดยมองวาระบบการผลตในโรงงานอตสาหกรรมทเปนอยจะมลกษณะนายทนขดรดคาแรงจากคนงาน และเอาแรงงานสวนเกน (Surplus Labor) ไปเปนกำาไรและสะสมทนเพอใหตนเองมงคงขนเร อยๆ มารกซจงเสนอใหลมเลกระบบทเปนอย

แ ต ค ว า ม ค ด ข อ ง ม า ร ก ซ ไ ม เ ป น จ ร ง ใ น ย โ ร ป แ ล ะสหรฐอเมรกา เพราะนายทนหรอโจรปลนความมงคงไปจากกรรมกร เกดเปลยนใจหนมาเพมคาจาง ปรบปรงสภาพการทำางาน และดแลสวสดการคนงานดข น และรฐบาลกหนมาคมครองดแลกรรมกรมากขน ปกปองไมใหถกเอารดเอาเปรยบ

268

จากนายทน มสวสดภาพแรงงานขนมา ทำาใหยคแรกของการบรหารงานทรพยากรมนษยถกเรยกวายคสวสดการแรงงาน

2.ย ค ก � ร บ ร ห � ร ง � น บ ค ค ล (Personal Administration) ยคนมองวาคนเปนสวนหนงของระบบบรหารตามแนวคดของนกคดในยคคลาสสกและยคนโอคลาสสก โดยวดโรว วลสน เสนอใหการบรหารแยกออกจากการเมอง ทำาใหเปนจดเรมตนของการบรหารงานบคคลในภาครฐ

จากนนทฤษฎระบบราชการของแมกซ เวเบอร กเสนอใหขาราชการไดรบการฝกอบรมและทำาใหการรบราชการเปนอาชพ หรอยดถอเปนอาชพได สวนทฤษฎการจดการแบบวทยาศาสตรของเทเลอรกพยายามคดคนพฒนาวธการทำางานใหคนงานทำางานใหมากทสดแตเหนอยนอยทสด ถอเปนการบรหารงานบคคลอยางหนง

พอมาในยคนโอคลาสสกทเปนยคทใหความสำาคญกบคนมากขน การทดลองทฮอรธอรน ของเอลตน เมโย กถอวาเปนการทดลองเกยวกบวธการทำางานและสภาพแวดลอมในการทำางานของมนษยในองคการ เพอชวยใหคนงานทำางานไดมผลผลตมากขน

3.ย ค ก � ร พ ฒ น � ท ร พ ย � ก ร ม น ษ ย (Human Resource Development) เปนชวงสงครามโลกครงท 2 ไดมการพฒนาทฤษฎทใหความสำาคญของมนษยมากขน ทำาใหมนษยไดรบการพฒนามากขน เชน

269

-ทฤษฎลำาดบขนความตองการของมนษย (Hierarchy Needs) ของอบราฮม มาสโลว โดยเสนอวาคนเราจะมความตองการเปนลำาดบขน 5 ขน หากความตองการขนพนฐานไดรบก า ร ต อ บ ส น อ ง ค น ก จ ะ ต อ ง ก า ร ป ร ะ จ ก ษ ต น (Self –actualization Needs)

-ทฤษฎ X และทฤษฎ Y ของดกลาส แมกเกรเกอร -ทฤษฎการบรหารแบบประชาธปไตย (Democratic

Administration) และทฤษฎรฐประศาสนศาสตรในความหมายใหม (New Public Administration) ทเนนใหความสำาคญกบคนในการบรหารงาน ความยตธรรมทางสงคม และความเสมอภาคในการบรหาร ขาราชการจงปฏบตตอประชาชนดขน

4.ยคทนมนษย (Human Capital) ยคนเร มนยมศกษาทนมนษยมากขน เพราะนกวชาการการพฒนาทรพยากรมนษยเหนวา มนษยมศกยภาพสง ถาลงทนในการพฒนาทรพยากรมนษยแลวกจะใหผลตอบแทนสงกวาทลงทนดานอน

เป�หม�ยของก�รพฒน�ทรพย�กรบคคล ม 3 ประการ ไดแก

1.การสรางคนและสงคมรนใหมใหมนสยรกการเรยนร หรอใฝร ดงทกลาวไปแลววาสงทเนนเปนอนดบแรกคอการศกษา

2.มงสรางคณภาพทรพยากรบคคลดวยการจดระบบการอบรมและพฒนาทมประสทธภาพและดพอ

270

3.เสรมสรางคณภาพชวตสวนตว ชวตในงาน และสงคมใหดข น เพอใหมนษยร จกชวตทแทจรง สามารถสรางสมดลระหวางชวตสวนตวและชวตการทำางาน เพราะหากไมสมดลแลวชวตกจะมปญหา เชน กกต. ไมควรครนคดแตวาตนทำางานเกอบตายแตผลงานยงไมดพอ แตควรผอนคลายและออกไปหาผรเพอหาทางแกปญหา คนทำางานไมควรเครงเครยดตลอดเวลา หล งเล กงานควรไปผ อนคลายด วยการรองเพลงคาราโอเกะกบเพอนรวมงาน เพอใหชวตการทำางานและชวตในสงคมดขน

อาจารยใหนกศกษาออกมาแสดงความคดเหนเร อง การเรยนรวธใชชวตสวนตวและชวตการทำางานใหสมดล

นกศกษาจากขอนแกน: คำา 3 คำาททำาใหชวตประสบความสำาเรจตงแตเดกไปจนแกคอ เวลา เงน และกำาลง เดกมเวลาและกำาลงแตไมมเงน วยรนจะมทงกำาลงและเงนแตไมมเวลา สวนคนแกจะมเวลาและเงนแตไมมแรง การปรบชวตทำางานและชวตสวนตวตองอยในภาวะทเหมาะสม หากสามารถปรบใหสมดลกนไดกจะมความกาวหนาในชวตการทำางานและชวตครอบครว

นกศกษาจากโคราช: ชวงทำางานกตองทำางานใหเตมท แตตองจดเวลาใหกบการพกผอนทงรางกายและจตใจ เชน ปลกตนไม เลยงสนข

นกศกษาจากสโขทย: ปรบทศนคตใหเปนบวกคอ คดด ทำาด หาเหตหาผลจากปญหาทเกดขน หากมทศคตทด ก จะสามารถปรบชวตการทำางานและชวตครอบครวใหสมดลได

271

นกศกษาจากศรสะเกษ: ทำางานใหมคณภาพ และทำาอยางเตมความสามารถ เนองจากผรวมงานมหลากหลายทศนคต เรากควรวางตวเปนกลางเพอใหมความสขกบการทำางาน และควรแบงเวลาใหถกตองระหวางชวตทำางานและชวตสวนตว

Quizอาจารยใหดภาพการตนลอเลยนในหนงสอพมพบางกอก

โพสต ในวนท 22 ทผานมา แลวถามวา นกศกษาไดขอคดอะไรจากภาพน

ในภาพมมดสองตวเกาะอยบนหวของไดโนเสาร มดตวหนงคยกบเพอนวาเธอรสกไหมวากำาลงมใครจองมองอย มดอกตวบอกวาไมเหนมใครจองมองเลย จรงๆแลว ไดโนเสารกำาลงมองมดสองตวนอยและพยายามใหมดหลดออกไป ไดโนเสารจงวงแลวไปสะดดกอนหนจนกลงไปฟาดกบกงไม แตกงไมรบนำาหนกไมไหวจงหกจนทำาใหไดโนเสารลนตกเขา มดสองตวไมไดตกเขาไปด วย มดต วหน งจงพดวา To much for the Covet Theory การตนนลอเลยนทฤษฎดาวหางทวงชนโลกจนถลมทลายและไดโนเสารเตาลานปสญพนธไปวา จรงๆ แลวไดโนเสารไมไดตายเพราะดาวหางชนโลก แตตายเพราะตกเขา

*****************คำ�บรรย�ยวช� PS 707 ก�รพฒน�ทรพย�กร

มนษยHuman Resource Development

272

รศ.ดร.วชร ทรงประทม วนท 19 มกร�คม พ.ศ.2551 ชวงเช�

เทคโนโลยประเภทหนงทใชในการพฒนาทรพยากรมนษยค อ AT (Administrative Technology) เ ฮ น ร ฟ ร น ซ เบรก ทำาการวจยพบวา ความเชอดงเดมและขอเทจจรงไมตรงกน ดงนนจงตองปรบความเขาใจกนใหม และออกแบบระบบขอมลผบรหารใหตรงกบความเปนจรง เชน

-ความเชอทวานกบรหารเปนผวางแผนอยางรอบคอบและเปนระบบนนไมเปนความจรง เพราะผบรหารสวนใหญใชเวลาไปกบการทำากจกรรม ไมไดวางแผน ดงนนจงตองเสนอขอมลใหนกบรหารใชในการตดสนใจ เปนเหตท ำาใหเกด AT ทมาชวยบรหาร

-ความเชอทวา นกบรหารทมประสทธภาพไมควรมภารกจประจำาเพราะตองใชเวลากบการวางแผนนน เปนความเชอทไมถกตอง เพราะจรงๆแลว ผบรหารมภาระหนาทมากมาย ดงนน เราจงตองพยายามหาขอมลเพอสนบสนนผบรหารใหใชในการวางแผน

-ความเชอดงเดมวานกบรหารระดบสงจำาเปนตองไดรบขอมลจากระบบขอมลขององคการ แตขอเทจจรงแลว นกบรหารนยมหาขอเทจจรงจากวาจามากกวา ดงนนเราจงตองดวา ควรเสนอขอมลใดจงจะเหมาะสม (ศกษาเพมเตมในเอกสารหนา 103)

273

จากภาพการตนลอเลยนชวง Quiz เมอวานน นกศกษาไดเสนอขอคดทได รบมากมาย ซ งส อใหเหนวาน กศกษาได ม พฒนาการของการเรยนรทด เชน ทำาใหเขาใจโลกมากขน

พระยสสะ เปนลกเศรษฐ พอแมตามใจและไดรบการปรนเปรอดานโลกย พระยสสะรสกเบอหนายจงออกเดนทางไปยงกรงพาราณาส ไดพบพระพทธเจาทปาอสปะตะมฤคทายวน พระยสสะระบายความในใจว าท น ว น ว ายหนอ ท น เด อดรอนหนอ พระพทธเจาตรสวาทนไมวนวาย ทนไมเดอดรอนหนอ แลวแสดงธรรมทชอวาอนปพพกถา คอธรรมเบองตน 5 ประการ คอ ทาน ศล การมวเมาของกาม ความตำาทรามของกาม และอานสงคของการออกบวช พระยสสะไดฟงจงเกดความเลอมใสและมดวงตาเหนธรรม บรรลขนโสดาบนทนท นกศกษาเองกมดวงตาเหนธรรม เพราะเหนภาพแค 5 นาทกเกดขอคดและใหคำาแนะนำาไดมากมาย หมายความวานกศกษาไดมองอยางเขาใจและตงใจ เพราะการทจะมองเหนธรรมไดตองมองอยางตงใจและเลอมใส จงจะมองเหนทกอยางไดอยางปลอดโปรง

**เขาสเนอหาการบรรยาย**การพฒนาทรพยากรมนษยในภาครฐและภาคเอกชนจะม

หลกการพฒนาเหมอนกนคอ การศกษา การฝกอบรม การเรยนรจากประสบการณจรง และการตดตามประเมนผล

ก�รพฒน�ทรพย�กรมนษยภ�ครฐในปจจบน

274

ไทยเรามการพฒนาทรพยากรมนษยคร งแรกในสมยรชกาลท 5 จากการปฏรประบบราชการในวนท 1 เมษายน พ.ศ.2435 หลงจากนนไทยเรากไมมการปฏรประบบราชการค ร ง ใ ห ญ อ ก เ ล ย จ น ก ร ะ ท ง ป พ .ศ .2545 ร ฐ บ า ลพ.ต.ท.ดร.ทกษณ ชนวตร กไดทำาการปฏรประบบราชการครงใหญ อ กคร ง โดยมพระราชบญญ ต ออกมา 2 ฉบบค อ พ.ร.บ.ระเบยบบรหารราชการแผนดน และกฎหมายปรบปรง กระทรวง ทบวง กรม ลงประกาศในราชกจจานเบกษาในวนท 2 ต ล า ค ม พ .ศ .2545 ม ผ ล บ ง ค บ ใ ช ใ น ว น ท 3 ต ล า ค ม พ.ศ.2545

ดร.พษณ เครอง�ม รองนายกรฐมนตร ผมบทบาทในการปฏร ปคร งน ได กล าววา ขาราชการฝายพลเรอนมอยประมาณลานคนเศษ ไมนบขาราชการทหาร ถอวาเปนทรพยากรบคคลทจะทำาใหกลไกราชการขบเคลอน ซ งการปฏรประบบราชการตองทำาถง 20 อยาง

ในเม อปฏ ร ประบบราชการก แปลวา ราชการต องม ประสทธภาพยงขน คอตองใชคนนอยลง เงนตองนอยลง แตงานตองเดนมากขน เรวขน และสะดวกขน ฉะนน หลกทจะตองทำาตอไปคอ ลดจำานวนคนลง แลวเพมคณภาพขาราชการเทาทมอย นนคอตองมการฝกและการอบรมตามหลกสตรตางๆ โดยทำากบทกระดบ กระบวนการสรรหาคดเลอกคนทำางานกตองเปลยนไปจากเดม คอนำาระบบนกบรหารระดบสงหรอ SES มา

275

ใช (SES: ระบบขอมลสำาหรบผบรหาร ศกษาเพมเตมในเอกสารหนา 101 และ 109)

เร องทส ำาคญคอตองปรบทศนคตและวฒนธรรมการทำางานใหขาราชการทงหลาย ใหมจตวญญาณของการใหบรการ การเสยสละ และความซอสตยสจรต อยางทเรยกวา Good Governance เปนหวใจของการปฏรป

ด ร .พ ษ ณ เ ล า ใ ห ฟ ง ต อ ว า ต อ น แ ร ก ค ำา ว า Good Governance มป ญหามาก บางคนเรยกวาธรรมาภบาล ประชาภบาล ธรรมรฐ จนกระทงกรรมการบญญตศพท ก.พ. ใหเรยกวา สประศาสนการ แตไมมใครใช จนกระทง ก.พ. ไดออกระเบยบสำานกนายกรฐมนตรวาดวยวธการบรหารกจการบานเมองและสงคมทดเสนอคณะรฐมนตร เมอคณะรฐมนตรเหนชอบจงประกาศใชระเบยบนนเปนศพทราชการคอคำาวา วธ“การบรหารกจการบานเมองและสงคมทด”

หลกก�รของ Good Governance วธการบรหารก จการบานเมองทด เป นเร องส ำาค ญท

ทรพยากรบคคลภาครฐจะตองทำางานตาม หลกการนแบงเปน 6 ขอ

1.หลกนตธรรม (Rule of Law) คอเคารพกฎหมาย ไมหลกเลยงออกนอกกฎหมาย

2.หลกคณธรรม คอตองคดถงคณธรรม เมตตาธรรม และรจกผอนปรน เชน ขาราชการยดคณธรรม ซอสตยสจรต เอาใจเขามาใสใจเรา นอกจากจะปฏบต ต อประชาชนแลว

276

ขาราชการยงตองปฏบตตอขาราชการดวยกนอกดวย ผบงคบบญชาจะตองใหความเปนธรรมแกผใตบงคบบญชาในเรองการโยกยายหรอเลอนตำาแหนง

3.หลกความโปรงใส คออธบายเหตผลได ตรวจสอบได เทคโนโลยทใชทดสอบความโปรงใสในปจจบนคอ E-Auction หากไทยเรามความโปรงใสกจะไมเปนขออางใหทำารฐประหาร

ชวงนอาจารยใหนกศกษาออกมาแสดงความคดเหนเร อง ความโปรงใสเพยงพอหรอไมสำาหรบการบรหารราชการแผนดน หรอการบรหารกจการบานเมองทด

นกศกษาจากขอนแกน 1: ความโปรงใสเปนหวใจของการทำางาน หากคนในหนวยงานมการพฒนาและความโปรงใส หนวยงานนนกจะมการพฒนาไปดวย แตหากหนวยงานใดไมมความโปรงใสกจะไมประสบความสำาเรจและตองถกรองเรยน

นกศกษาจากศรสะเกษ: หากทกหนวยงานมความโปรงใสและปฏบตจรงกจะเกดประโยชนอยางมาก แตปจจบนยงมปญหาเร องนอย E-Auction กไมไดแกปญหาใหเสมอไป เชน การประมล ข นตอนการประมลจะเออตอการฮวกนมากขน นกศกษาจงเสนอใหออกกฎหมายเพอปดชองวางน และสรางคานยมใหเดกรนใหมไดรคณคาของความโปรงใสและความสจรต

อาจารยเสรมวา การสรางคานยมตองทำาตงแตเปนเดก โดยเรมจากใหความรเร องความโปรงใส และความซอสตยสจรต เชน ฝกใหเดกเคารพกฎจราจร ขามถนนเมอไฟแดง หากไมไดฝกจตสำานกใหเดก เดกกจะฝาไฟแดง

277

นกศกษาจากสโขทย: หลกความโปรงใสใชหลกหรโอตปปะ ทสอนใหคนละอายตอบาปและไมประพฤตผด หากคนไทยมความเกรงกลวตอบาป กจะไมมขออางใหทำารฐประหาร

นกศกษาจากโคราช: ความโปรงใสสามารถปลกฝงไดตงแตอยในครรภ เชน พดกบเดก รองเพลงใหฟง เพอใหซมซบเขาไปในจตสำานกของลก สถาบนครอบครวจะอบรมสงสอนสอนเรองคณธรรมและความซอสตย การฝกอบรมในโรงเรยน เมอเปนผใหญและมงานทำา คนกจะมความซอสตยสจรต ผใหญเหลานกจะปลกฝงความโปรงใสใหลกตอไป

นกศกษาจากขอนแกน 2: ความโปรงใสของกรมราชทณฑคอ ประมลอาหารและการจดซอจดจางตามระบบ E-Auction โดยใหบคคลภายนอกเขามาชวยตรวจสอบ การควบคมผตองขงอยางไมเปนธรรม ญาตของผตองขงกสามารถรองเรยนได ด านการบญช ทางกรมจะมเจาหนาท ภายในมาตรวจสอบ ขาราชการกควรมจตสำานกทด พงระลกเสมอวา บาปบญมจรง สวรรคมตา

นกศกษาจากขอนแกน 3: ตำารวจเปนองคกรทถกมองวาขาดความโปรงใส จรงๆแลว องคกรของตำารวจมกฎหมายควบคมมาก เชน พ.ร.บ.ตำารวจ ระเบยบราชการพลเรอน และวนยตำารวจ การทำาสำานวนตองโปรงใส ผเสยหายและผตองหาสามารถตรวจสอบได การบรหารทโปรงใสขนอยกบหวหนาดวย หากหวหนามความโปรงใส องคกรกจะโปรงใสไปดวย

278

4.หลกความคมคา คอบรหารดวยความประหยดและใชทรพยากรทกอยางทงคน เงน และเวลาอยางคมคา

5.หลกการมสวนรวม คอทำางานแบบมสวนรวมทงเจานายและลกนอง

6.หลกความรบผดชอบ ในระเบยบสำานกนายกรฐมนตรจะพดถงคณสมบตของ Good Governance 5 หลกขางตน นายกฯชวนจงขอใหเพมหลกความรบผดชอบเขามา

ก�รพฒน�ทรพย�กรมนษยวถพทธการพฒนาทรพยากรมนษยวถพทธของไทยไดแบงคน

ออกเปน 2 ประเภทคอ 1.บคคลธรรมดา การพฒนาบคคลธรรมดาใหเปนคนด

สามารถใชหลกธรรมาภบาลได คนดทางพทธศาสนาเรยกวา สรรพบรษ

2.อรยบคคล พทธศาสนาแบงลำาดบขนของการพฒนาออกเปน 5 ขน

(1) ขนการเปนคนด(2) ขนโสดาบน คอดวงตาเหนธรรม(3) ขนสกะทาคาม (ลดความโลภและความโกรธได)(4) ขนอนาคาม (ลดความโลภ ความโกรธ และความหลง

ได)(5) พระอรหนต (ไมมความโลภ ความโกรธและความหลง

เหลออย)ก�รพฒน�บคคลธรรมด� ต�มหลกธรรม�ภบ�ล

279

1.หลกน ต ธรรม ประชาชนคนธรรมดาจะปฏบต ตามกฎหมายอยแลว ประเทศทประชาธปไตยสมบรณ คนจะเคารพกฎหมายอยางเครงครด เชน เคารพกฎจราจร แตคนไทยมกฝาไฟแดงเมอคดวาไมมใครเหน เพราะไมไดรบการปลกฝงทดและดวยความเคยชน

ฝรงจะมหลกนตธรรม 2 ขนตอนคอ(1) เคารพกฎหมาย(2) ตองดคนอนวาเคารพกฎหมายหรอไม หากไมกจะต

เตยนวากลาวกน สวนคนไทย นอกจากจะไมเคารพกฎหมายแลวกจะไมสนใจคนอนอก เพราะเชอวาทำาอะไรคอไทยแท

ยกตวอยาง คณเลศจตซอกงจงนำากระชอนตกกงมาวางไวบนตราชง พอคณเลศจตไปหองนำาแลวกลบเหนผหญงรางใหญคนหนงเอากระชอนตกปลามาวางทบกระชอนตกกงของเธอ เธอจงบอกใหผหญงรางใหญเขาคว ผหญงรางใหญจงรองอะอะ ซ งคณเลศจตกเกรงวาจะถกตอย คนขายจงเขามาวาจะจดการใหเพราะไมอยากใหลกคาทะเลาะกน แตไมไดจดการตามคว ตวอยางชใหเหนวา คนทวไปไมไดรกษากตกาในสงคม ทำาใหเกดความยงยาก หากบอกใหคนอนรกษากตกากอาจจะโดนทำารายเสยเอง คนไทยจงไมสนใจดแลซงกนและกน ทำาใหเกดการผดระเบยบอยเร อยไป อาจารยใหนกศกษาออกมาแสดงความคดเหนเรอง หลกนตธรรมและการไมเคารพหลกนตธรรม

นกศกษาจากขอนแกน (รองสารวตรตำารวจจราจร): รถเกงคนหนงกลบรถตรงทางทหามกลบรถหนาโรงพยาบาล

280

จงหวดมหาสารคาม ตำารวจจราจรจงเรยกใหจอด ผขบเปนแพทยหญงในโรงพยาบาลอางวาตำารวจจบเธอไมได เพราะเครองหมายนนเลกใชไปแลว (เคร องหมายหามกลบรถจะเปนลกศรแล วม เสนท บ แต แพทยหญ งคนน น เข า ใจว า เป นเครองหมายทเลกใชไปแลว) ชใหเหนวา แมแตคนทมการศกษาสงกไมรจกสญญาณจราจร ปญหาทพบบอยทสดคอ คนขบมอเตอรไซคไมยอมใสหมวกกนนอคและหมวกกนนอคมไว สำาหรบกนตำารวจ วยรนมคานยมใหมคอใครหนตำารวจไดและฝาไฟแดงไดจะเท

อาจารยเสรมวา ไทยเราไมมการใหความร การฝกอบรม และการปฏบตจรงทเพยงพอ ทำาใหคนไทยไมมความรในเรองใดเร องหนงอยางถกตอง เชน ผมสวนเกยวของจดทำากจกรรมเพอใหความรเกยวกบกฎจราจรและปายจราจรตางๆ และฝกปฏบตจรงเพอใหคนเขาใจ

นกศกษาจากโคราช: กฎระเบยบมากเกนไปจะทำาใหการทำางานขาดความคลองตว การบงคบใชกฎหมายควรเทาเทยมกนไมวาคนรวยหรอคนจน ในความเปนจรง คนทมฐานะดกวาจะไดรบการดแลและปกปอง ขณะทคนจนไมมเงนและไมรชองทางในการแกไข กฎหมายของไทยสวนมากนำามาจากประเทศทเจรญแลว โดยไมดประเพณและวฒนธรรมของไทยทเปนระบบอปถมภ ทำาใหการบงคบใชคอนขางยาก ปญหานแกไขไดดวยการใหการศกษาและการสอสารทเทาเทยมกน และปลกฝงใหคนรหนาทของตนเอง หากคนไทยรหนาทของตนเองกจะไมทำาผดก

281

ตกา กฎหมายของไทยกไมตองมมาก คนไทยมทศนคตทเปลยนไปคอ ละทงสงทดไปหาคานยมแบบวตถนยม

อาจารยเสรมวา ม.รามคำาแหงรเร มนำาความรคคณธรรม เพอแกไขทศนคตของคนรนใหมทเรมเลอะเลอนไป

นกศกษาจากสโขทย: พระสงฆเปนตวแทนของการเคารพหลกธรรมาภบาลทง 6 หลกมาตงแตสมยพทธกาล ดงน หลกนตธรรม-พระสงฆถอศลมาโดยตลอด หลกคณธรรม-พระสงฆจะมคณธรรมเปนกจวตรอยแลว หลกความคมคา-พระสงฆจะประหยด นงจวรแคผนเดยวสเดยว หลกความโปรงใส-ในวดจะมคณะกรรมการเขามาทำางาน หลกการมสวนรวม-ชาวบานจะเขามารวมทำาบญในวด หลกความรบผดชอบ-พระสงฆมความรบผดชอบตอศาสนาและเปนตวแทนของศาสนา

น กศกษาจากศรสะเกษ : เสรมจากเพ อนน กศกษาท ขอนแกนในเร องวฒนธรรมตางก น ท ำาใหคนเคารพหลกนตธรรมทตางกนดวย อเมรกาเปนสงคมเสร เพราะเปนคนทหนม า จ า ก อ ง ก ฤ ษ ส ว น ไ ท ย เ ร า เ ป น ส ง ค ม แ บ บสมบรณาญาสทธราชยมากอน กฎหมายไทยจงถกกำาหนดมาจากชนชนนำาเปนหลก ผรางกฎหมายจงควรมความเปนธรรมและบงคบใชอยางเทาเทยมกน นกศกษาถามอาจารยตอวา หากเอาม.รามคำาแหงออกนอกระบบ จะมผลกระทบตอการพฒนาทรพยากรมนษยอยางไร

282

อาจารยจะพดเร องโครงการเอามหาวทยาลยออกนอกระบบในวชา PS 708 ซงวชานจะเนนเฉพาะการพฒนาทรพยากรมนษยเทานน

2.หลกคณธรรม หลกคณธรรมจะถอหลกความซอสตยเปนสำาคญ หากไมซอสตยกจะเกดปญหาตามมา เชน ลกหนไมยอมใชหน เจาหนจงมาทวง จนบางครงรนแรงถงตาย

3.หลกความโปรงใส คอความซอสตยสจรต เชน คนญปนและคนเกาหลจะถอความซอสตยเปนส ำาคญ เมอประชาชนด ประเทศชาตกเจรญ

4.หลกการมสวนรวม ประเทศทเจรญแลวจะสงเสรมการมสวนรวมมาตงแตเดก เชน เปนสมาชกสหภาพหรอสมาคม เมอมการเลอกตงแบบประชาธปไตย คนกพรอมทจะเขามามสวนรวม เชน การเลอกตงผสมครชงตำาแหนงประธานาธบด คนอเมรกากจะมาออกมามสวนรวมโดยไมตองเชญ เดกจะเขามาชวยชปาย มการโจมตคตอส แตจะไมมการทำารายรางกายกน สวนอนเดยเปนประเทศทจดวายากจนแตประชาธปไตยพฒนามาก มการแขงขนกน แตคนไมแตะตองกน

5.หลกความคมคา นายทนทร ำารวยจะประหยดและใชของอยางคมคา ฝรงจะรจกออมมาตงแตเดก สวนคนไทยออมนอยจงตองฝกการออม เชน จดรายรบรายจาย

6.หลกความรบผดชอบ หลกธรรมาภบาลจะโยงกนทกขอ อยางหลกความรบผดชอบทโยงมาจากหลกนตธรรม หากคนมความรบผดชอบกจะเคารพกฎหมาย

283

การพฒนาทรพยากรมนษยของไทยทำาไมถกแนวทาง ซงไทยเราควรทำาใหถกทางคอ ฝกคนใหเชยวชาญเฉพาะดานและฝกคนใหคดเปน เพอใหปรบความคดและปรบตวทน

หนงสอพมพไทยรฐ ฉบบวนท 18 มกราคม พ.ศ.2551 กลาวถ งอนาคตของประเทศไทยวา จากการส ำารวจของธนาคารโลกดานองคความรอบรโดยรวมของระบบเศรษฐกจ ประกอบดวย ความช ำานาญในงาน ความรอบรด านวชาการ ความสามารถของผใชแรงงาน และความตนตวในเทคโนโลยและวทยาการสมยใหม จากทงหมด 137 ประเทศ ไทยเราอยในอนดบท 57 (ตำากวาปทผานมา) ภารกจเรงดวนของไทยคอ เปลยนวธคด จากเดมใชทรพยากรราคาถกมาเปนตวแขงขน เปลยนเปนใชความสามารถในการผลต พฒนาความรและความเชยวชาญของบคลากร ปรบความคดและปรบตวใหเขากบสถานการณของโลก

*************คำ�บรรย�ยวช� PS 707 ก�รพฒน�ทรพย�กร

มนษยHuman Resource Development

รศ.ดร.วชร ทรงประทม วนท 19 มกร�คม พ.ศ.2551 ชวงบ�ย

ญปนในสมยเมจพฒนามาพรอมกบไทย ชวงนนคดวาญปนจะแพไทยเพราะทรพยากรมนอยกวา แต 50 ปผานไป

284

ญปนกลบพฒนาลำาหนาไทยและประชาธปไตยกกาวหนามาก เพราะคนญปนมระเบยบวนย ขยน ซอสตย และประหยด ซงตรงกบหลกธรรมาภบาลทง 6 ขอ ไทยเราจงตองเนนพฒนาคน โดยเชอวาคนดจะสามารถแกไขปญหาไดทงหมด

การพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 8 จะเนนคนเปนศนยกลาง แผนฯ ฉบบท 9 ตอยอดมาจากแผนฯ ฉบบท 8 และแผนฯ ฉบบท 10 กจะเนนธรรมาภบาลมากยงขน โดยกำาหนดใหคะแนนของธรรมาภบาลอยทระดบ 5 และตงเปาวาจะไมใหตำากวานน

ไทยเรามการพฒนาทไมถกทางมาตลอด ในเอกสารการบรรยายของอาจารยจะมตวอยางการพฒนาทถกทาง เชน การพฒนาแบบวถพทธ การพฒนาตามโครงการพระราชดำาร การพฒนาโดยวธการสหกรณ และการพฒนาทรพยากรมนษยในทองถนและชมชน (ศกษาเพมเตมในเอกสารบทท 5)

**เนอหาการบรรยาย**ก�รพฒน�ทรพย�กรมนษยวถพทธการพฒนาทรพยากรมนษยของไทยในปจจบน เปนการ

พฒนาตามแนวทนนยม โดยเลยนแบบปรชญาและแนวทางการพฒนาของประเทศทพฒนาแลว เชน อเมรกา หากไมตามแบบกจะตกกระแส ดงนน ไทยเราจงทมเทไปลงในการพฒนาประเทศตามแนวทนนยมเปนสวนใหญ แตพอนำาหลกการพฒนาตามกระแสโลกมาใชกเกดปญหาความไมสมดล เพราะสงคมไทยเปนสงคมทวลกษณคอ มภาคสวนทเจรญแลวและภาคสวนทลา

285

หลงซอนกนอย สงคมทเจรญจะสามารถแขงขนตามแนวทางทนนยมไดโดยไมเสยเปรยบมากนก แตสงคมสวนทยากจนไมสามารถลงแขงขนไดกจะถกทอดทงใหลาหลง

สงคมทวลกษณไดทำาใหเกดทฤษฎสองนคราประชาธปไตยขน โดยดร.เอนก เหลาธรรมทศนเขยนในหนงสอวา คนตางจงหวดเปนผตงรฐบาล คนเหลานจะพงสวสดการของรฐและนโยบายประชานยม เมอนกการเมองใดใหความชวยเหลอในเร องนเปนอยางด คนในตางจงหวดกจะเทคะแนนนยมใหจนมคะแนนเสยงทจะตงรฐบาลได สวนคนเมองมฐานะดแตเปนคนจำานวนนอย สามารถพงตนเองได ออนไหวงาย ปรบเปลยนพฤตกรรมงาย หากไมพอใจหรอรสกวารฐบาลทำาไมถกใจกจะรวมพลงกนไปลมรฐบาล เปนเหตใหเกดคำาวา คนชนบทตงรฐบาล สวนคนในเมองลมรฐบาล

การสรางความสมดลในการพฒนาเปนสงจำาเปนทจะตองแกไข เพอไมใหเกดสองนคราประชาธปไตยจงตองนำาแนวทางการพฒนาวถพทธมาใชในการพฒนาทรพยากรมนษย โดยเฉพาะคนในสงคมทยากจนลาหลง

การพฒนาในแนวทนนยมไมเหมาะสมกบสงคมทยากจนและลาหลง เพราะทนนยมใชกเลสตณหาของมนษยเปนตวกระตนและผลกดนใหตองแขงขนกนสะสมทนใหร ำารวยสงสด คนทมทนสะสมมากกจะมอำานาจมาก ทำาใหเกดการเอารดเอาเปรยบกน คนยากจนตำาตอยในสงคมกเสยเปรยบ ไมสามารถแขงขนได ดงนนจงตองทำาการพฒนารอบดานทงการพฒนา

286

เศรษฐกจ สงคม และทรพยากรมนษยตามแนวทางหรอวถพทธ ตองดำาเนนการทงการเผยแพรปรชญา นโยบาย และวธการเชงพทธ

ปรชญ�/อดมก�รณของก�รพฒน�และก�รพฒน�ทรพย�กรมนษยวถพทธ

การพฒนาและการทำางานทยงใหญตองมปรชญาหรอแนวความคดนำาทาง การททนนยมประสบความสำาเรจสามารถยดครองโลกได เพราะมปรชญาทตรงหรอตอบสนองกบกเลสตณหาของมนษยมากทสด ซงกเลสจะสรางแรงผลกดนอยางมหาศาล โดยมการแบงงานกนทำาใหเชยวชาญ จนสามารถผลตไดมากทสดแลวประกอบการอยางเสร ซอขายแลกเปลยนไดเสรจนสะสมทนไดมากทสด แลวเสวยผลตอบแทนหรอบรโภควตถอยางเตมอม ผลเสยทตามมาคอ คนเหนแกตว กอบโกยผลประโยชนเขาตนเองอยางไมปราณหรอไมเหนอกเหนใจคนยากจน มองวาคนจนโง เกยจคราน ไมเอาไหน และต ำาตอยนอยหนาในสงคมจงตองถกทอดทง

สวนปรชญาหรออดมการณตามแนวทางของพทธศาสนาจะตรงขามกบปรชญาของทนนยมคอ เนนการลดกเลสตณหา ไมใหเหนแกตว และไมเบยดเบยนคนอน สวนปรชญาพทธศาสนาคอ การลดละกเลสดวยการยดทางสายกลาง โดยเอาการพฒนาจตใจประกอบเขากบการปฏบตทางกาย ซงเปนวธทใชไดผลมาเกอบ 2,600 ปมาแลว

287

ทฤษฎนำ�ม�ใชพฒน�ทรพย�กรมนษยในวถพทธ มอยางนอย 2 ทฤษฎ ไดแก

1.ทฤษฎการพฒนาทยงยน2.ทฤษฎเศรษฐกจพอเพยงทง 2 ทฤษฎนสอดคลองกบปรชญาของพทธศาสนาทวา

ดวยการลดละกเลสและทางสายกลาง1.ท ฤ ษ ฎ ก � ร พ ฒ น � ท ย ง ย น (Sustainable

Development) การพฒนาทผานมาทงทตงใจและไมตงใจไดทำาลายหรอ

ทำาใหเกดความเสอมโทรมของสงแวดลอม และทำาใหเกดความไมเทาเทยมกน ทงในทางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรมมากยงขน หลายฝายทงองคการสหประชาชาต ประเทศทพฒนาแลว และประเทศกำาลงพฒนาทจะแกไขหรอลดผลเสยของการพฒนาทไมยงยนมาเปนการพฒนาทยงยน

การพฒนาทยงยน เปนการพฒนาทสนองความตองการของปจจบน โดยไมทำาใหประชากรรนตอไปในอนาคตตองยอมลดความสามารถของเขาในการทจะสนองความตองการของเขาเอง กลาวคอ หากคนรนปจจบนบรโภคทรพยากรมากเกนกำาลงทธรรมชาตจะรบไวได คนรนตอไปกตองยอมลดความตองการใชทรพยากรธรรมชาต ลง เพราะไมมทางเล อกหรอไมม ทรพยากรใหใชพอ การพฒนาจงตองทำาใหคนปจจบนไมใช ทรพยากรมากเพอใหเหลอแกคนรนหลงบาง

288

พระพรหมคณ�กรณ (ป.อ.ปยตโต) ไดเขยนหนงสอทกลาวถงการพฒนาทยงยนไวอยางละเอยด เชนกลาววา การพฒนาทยงยนเปนการพฒนาทเปนบรณาการ

บรณาการ คอทำาใหเกดองครวม โดยองคประกอบทงหลายทเกยวของจะตองมาประสานกนครบองค เพอทำาใหเกดดลยภาพและมการบรณาการ เชน เอาภารกจการคมครองทรพยากรธรรมชาตมารวมกบภารกจการแกไขปญหาความยากจน โครงการบานเล กในป าใหญของสมเด จพระบรมราชนนาถทตองการใหคนอาศยอยในปา สามารถมรายไดจากการหาของปามาขาย และสรางศนยศ ลปาชพตางๆ หรอโครงสรางปาชมชนเพอใหชมชนดแลรกษาปาไม

อกตวอยางหนงคอ ครบาอนทรเปนพระนกวฒนาอยทอ.เมอง จ.ลำาพน ไดบรณาการเอาภารกจในการกอสรางสถานทวดบวกกบการสรางลานบญสำาหรบประกอบพธศาสนาและทำาสมาธวปสสนา การกอสรางทำาใหคนมงานทำา และการสรางลานบญจะชวยอนรกษสงแวดลอม มการปลกตนไมใหรมรน เพอใหคนมานงสมาธ

การสรางสนามกอลฟจะทำาใหคนมงานทำา แตสารเคมทบำารงหญากทำาใหเกดมลภาวะทำาลายสงแวดลอม นอกจากนยงไปแยงการใชนำาของประชาชน ถอวาเปนภารกจทมผลกระทบทางลบ กรณนจงไมใชการพฒนาทยงยน เพราะการพฒนาทยงยนเปนการพฒนาทไดประโยชนทงสองภารกจ

289

ชวงนอาจารยใหนกศกษาแสดงความคดเหนเกยวกบการพฒนาทยงยน

นกศกษาจากขอนแกน: ปาชมชนกนไดทงป คอเลอกกนสงทมประโยชน กนอยางชาญฉลาด ไมทำาลายธรรมชาต เพอใหมกนตลอดป เชน กนไขมดแดงไมกนแมของมนเพอใหแมมดออกไขใหม เดดผกหวานทยอดไมหกทตนเพอใหผกหวานออกยอดใหม หกกงไมแหงมาทำาฟนไมโคนตนไม หากมหนอไม 10 หนอใหกน 5 หนอ อก 5 หนอเหลอไวใหแพรพนธตอไป ดอกกระเจยวกตดเอาเฉพาะดอก ไมควรขดมาทงหนอ

นกศกษาจากศรสะเกษ: โครงการปาชมชน ทอ.วงหน เปนการอนรกษปาเพอใหปามอาหารทอดมสมบรณ ชาวบานจะไดทานตลอดป ซงปาเปรยบเสมอนซเปอรมารเกตทมใหทานทกอยาง โดยเฉพาะเหดทออกเปนฤด ชาวบานทจะเขาไปเกบเหดกตองจายเงนคาบำารงปาคนละ 20 บาท ทงนเพอใหชาวบานใชธรรมชาตอยางประหยด มการรกษาปาอยางยงยน และทำาใหชาวบานมรายได

นกศกษาจากสโขทย 1: ม.รามคำาแหง ศนยวทยบรการสโขทย เป นศนยท ใหประโยชนด านการศกษา อนรกษส งแวดลอม โดยหาตนไมมาปลก หาพนธไมหายาก ชวยกนขยายพนธไม และดแลสตวปา

นกศกษาจากสโขทย 2: จ.ตากมแหลงทองเทยวธรรมชาตมาก โดยเฉพาะนำาตกทลอซเปนนำาตกทใหญเปนอนดบ 5 ของเอเชยและสวยทสดในประเทศไทย ชวงทเปดใหเทยวคอตลาคม-

290

มนาคม ผทเขาไปเทยวตองเดนเทานนเพราะตองการรกษาพนธไม นำาตกทลอเจาะจะมการลองแพและมรงกนนำารอบตว แตตองไปชวงทใหท องเทยวเทานนจงจะเหนรงก นนำารอบตว อ.บานตากจะมตนไมฟอสซลเปนจำานวนมาก จงหวดจงอนรกษไวใหเปนแหลงทองเทยว มการสรางอาคารเพอไมใหน ำาฝนทำาลายตนไมโบราณเหลานน

อาจารยเสรมวา ภกระดงเปนแหลงทองเทยวทสำาคญแหงหนง การทองเทยวไดจดกจกรรมอนรกษสงแวดลอมใหนกทองเทยว เชน นกทองเทยวทเกบขยะลงมาจะไดรบประกาศนยบตร เจาหนาททเกยวของสามารถนำาแนวคดนไปใชกบนำาตกทลอซได

นกศกษาจากโคราช 1: ปจจบนคนมปญหาดานสขภาพจตมากขน องคกรปกครองสวนทองถนไดรวมกบวดทำาโครงการบรณาการดานจตเวชสชมชน ตงแตปพ.ศ.2543 เปนตนมา โดยดแลผปวยจตเวชในชมชน สะเดาะเคราะหเพอรกษาจตใจของผปวย และนำาไปรบรสภาพภายนอก เพอใหผปวยไดพบสงใหมในชวต

นกศกษาจากโคราช 2: ยกตวอยางการพฒนาทไมยงยนคอ โรงไฟฟาทเขอนลำาตะคอง มองภาพรวมเปนการพฒนาเพราะนำานำาและปาไมมาบรณาการสรางพลงงานไฟฟาใหคนเมองหลวงใช โรงไฟฟาจะสบนำาจากเขอนไปไวทพกนำาบนเขายายเทยงในตอนกลางคน ตอนเชาจะปลอยออกมาเพอผลตไฟฟา ผลกระทบของกระบวนการสบนำาคอปลาเลกปลานอย กง

291

ฝอย แมงดา และพชนำาจำานวนมากตองตาย ตอไปคนรนใหมอาจจะไมรจกสงมชวตเลกๆเหลานกได

พระพรหมคณากรณกลาววา การพฒนาปญญาหรอความเหนชอบเปนสงจ ำาเปน เพราะจะชวยใหจตใจเหนดวยอยางแทจรงกบการดำารงชวตดวยทางสายกลางของพทธศาสนา พฤตกรรมสวนบคคล และสงคมกจะเปลยนมาปฏบตสอดคลองกบแนวทางการพฒนาทยงยนตามแนวของพทธศาสนา

ก�รพฒน�ทยงยนต�มท�งส�ยกล�ง1.มทาทตอธรรมชาตและทศนคตตอสงแวดลอม ดงน(1)มองธรรมชาตอยางร นรมย ช นชมความงามและม

ความสขกบธรรมชาต(2) มองเหนพชพนธและสตวทงหลายเปนสงมชวตทรวม

กฎธรรมชาตเดยวกน จงตองมเมตตาและไมตรตอกน เทยบไดกบการสวดมนตแผเมตตาในทางพทธศาสนาใหกบสรรพสตวทงหลาย

2.พฤตกรรมทางเศรษฐกจ คอน ำาหลกพทธศาสนามาประยกตใชในการผลต การบรโภค การจ ำาหนายจายแจก และการแบงปนราย ซงกจกรรมหลกทางเศรษฐกจกจะทำาไปดวยการรจกประมาณหรอรจกความพอด เชน รจกพอดในการบรโภคและจบจายใชสอย ไมใชทรพยากรอยางสนเปลอง และหนมาเออเฟ อเผอแผ

2.ปรชญ�เศรษฐกจพอเพยง (Self-sufficiency Economy)

292

เศรษฐกจพอเพยงคอระบบเศรษฐกจทพงตนเองตามแนวพระราชดำารของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว มลกษณะทตรงกนขามกบเศรษฐกจการคาหรอเศรษฐกจทตองพงตลาด

เศรษฐกจพอเพยงเปนปรชญาทชแนวทางการดำารงชวตและการปฏบต ตนของประชาชนในทกระด บ ต งแต ระด บครอบครว ระดบชมชน ไปจนถงระดบรฐ ทงในการพฒนาและการบรหารประเทศใหดำาเนนไปในทางสายกลาง

ปรชญาเศรษฐกจพอเพยงใหคำานงถงหลก 3 อยางคอ ความพอประมาณ ความมเหตผล และความจำาเปนทจะตองมภมค นกนตอผลกระทบทเกดจากการเปลยนแปลงภายในและภายนอก การทคนจะเขาใจปรชญาเศรษฐกจพอเพยง กตองใหการศกษา การฝกอบรม การเรยนรจากการปฏบตจรง และการตดตามผล

พฒน�ก�รของก�รพฒน�ทรพย�กรมนษยทรพยากรมน ษย เป นค ำาท เก ดมาไมนานน ก (ชวง

ค.ศ.1965-1970 หรอพ.ศ.2508-2513) เปนแนวคดทเกดขนในชวงทเนนการพฒนาเศรษฐกจ และตอมากขยายไปถงการพฒนาสงคม โดยมองคนเปนปจจยหรอองคประกอบหนงทจะใชในการพฒนาเศรษฐกจและสงคม ภายหลงเราจะเหนวา การพฒนาโดยมงเนนเศรษฐกจเปนสงไมถกตอง เพราะสงทสำาคญคอคน เราจงหนมาเนนพฒนาคนแตกยงมการใชศพททปะปนกนอย บางทใชคำาวาทรพยากรมนษย และบางทกใชคำาวาพฒนามนษย

293

การพฒนาทรพยากรมน ษยและการพฒนามน ษยม ลกษณะทแตกตางกนคอ การศกษาเพอพฒนามนษยจะเปนการศกษาขนพนฐาน (ศกษาระยะยาว) โดยเรมตงแตมนษยเกดมาไดตงความหวงวาจะเปนคนด จากนนกตองปลกฝงความดใหตงแตเดก แตการศกษาเพอการพฒนาทรพยากรมนษยนน เปนการศกษาทขนอยกบกาลเทศะหรอยคสมยนน (ศกษาระยะสน) เปาหมายคอ ตองการใหคนใชความสามารถประกอบอาชพไดในเวลาทเหมาะสม เชน ปจจบนบานเมองตองการคนทมความร ด านเทคโนโลย เราก ต องพฒนามน ษยใหมความร ด านเทคโนโลยมากขน

การพฒนามนษยเปนการศกษาตลอดชวต พระพรหมคณากรณกลาววา ขนตอนการพฒนาทรพยากรมนษยม 4 ขนตอน คอ ใหการศกษาเร องความด ฝกอบรมใหรจกวาซ อสตยและประหยดคออะไร ใหปฏบตจรงดวยการเคารพกฎหมาย ใหรจกการออมโดยทำาสมดบญชรายรบรายจาย จากนนกตดตามและประเมนผล

คนดจะตองทำางานและทำาหนาทของตนเองใหด พระพทธทาสบอกวา การทำาหนาทใหดกคอการปฏบตธรรมนนเอง ไมตองเขาวดกสามารถปฏบตธรรมได

หลกการทำาทานม 3 อยางคอ ใหทานเพราะความรก ใหทานเพราะความเวทนา และใหทานตามศรทธา การใหทานจำาเปนจะตองอาศยการศกษาเพอใหมความรเร องการใหทาน ฝกอบรมดวยการลองทำาทานดวยตนเอง เรยนรวาหลงจากทำาทานแลว

294

เปนอยางไร มจตใจเบกบานหรอไม มความสขหรอไม หากมปญหากสามารถแกไขได

อาจารยใหนกศกษาออกมาแสดงความคดเหนเร อง การฝกอบรมเรองการทำาทานมหลกเกณฑอะไร

พระมหาสรพงศ เขมจาโร: การทำาทานมหลายทมา หลายเหตผล และหลายวตถประสงค การท ำาทานแบงออกเปน 2 ลกษณะใหญคอ ทำาทานดวยวตถและทำาทานดวยการปฏบต การทำาทานม 3 ประเภทคอ

(1) ผใหทานตองเปนคนทประกอบดวยศลและคณงามความดอยางหนง ผ รบทานหมายถงพระภกษหรอสมณะพราหมณกตองเปนผประกอบไปดวยศลบรสทธอยางหนง คนใหและคนรบจะมคณงามความด

(2) คนใหทานบรบรณดวยคณงามความด ทรพยสงของหามาไดดวยความสจรต แตฝายคนรบทานมศลบกพรอง ผลของทานกจะไมบรบรณ 100%

(3) ผใหทานไมบรบรณ หามาดวยความทจรต คดโกง หลอกลวง ผรบทานหมายถงพระสงฆมศลดางพรอยไมบรบรณ ผลของทานจงไมบรบรณ

การใหทานทพระพทธเจาตรสไววาเปนมหาทานหรอทานทยงใหญ คอ การใหทานกบหมสงฆ พระพทธเจาตรสวาทำาทานกบสตวเดรจฉานมบญ 100 เทา ทำาทานกบคนมศลไมบรสทธ มบญมากกวาทำาทานกบสตวเดรจฉาน 100 เทา ทำาทานกบประชาชนทว ไปท มศ ลบรบ รณ มอาน สงค มากกวาท ำาก บ

295

ประชาชนทวไปทเปนคนทศล 100 เทา ทำาทานกบสามเณรมอานสงคมากกวาญาตโยมทมศลบรบรณ 100 เทา ทำาทานกบพระภกษผมศลดางพรอย เชน ออกบณฑบาตแลวเหยยบสตวเลกสตวนอยตาย ทานนนจะมอานสงคมากกวาทำากบสามเณร 100 เทา ทำาทานกบพระภกษผมสมบรณ มอานสงคมากกวาทำากบพระภกษผมศลดางพรอย 100 เทา ทำาทานกบพระอรหนตผหมดกเลส มอานสงคมากกวาทำากบพระภกษทมศลสมบรณ 100 เทา ทำาทานกบพระพทธเจามอานสงคมากกวาทำากบพระอรหนต 100 เทา แตพระพทธเจาตรสวา ทานทมอานสงคมากทสดคอทำากบหมสงฆ ไมจำาเพาะเจาะจงวาจะทำากบพระรปใด ทานประเภทนจะมอานสงคมากกวาถวายกบพระพทธเจา แสดงใหเหนถงการใหความสำาคญกบหมคณะ หรอประชาธปไตย

หลกการใหทานม 3 หลกคอ1.กอนทำาทาน ผใหตองมใจบรสทธ ไมถกบงคบ2.ขณะทำาทานตองมใจเบกบาน3.หลงจากทำาทานไปแลวตองมใจแชมชน ไมนกเสยดายอาจารยเสรมวา วธการทในหลวงทรงใชเหมอนกบวธของ

พระพทธเจาคอ สอนใหคนมความรในเร องนนๆ โดยเร มจากใหการศกษา ฝกอบรม ใหลองปฏบตจรง และตดตามประเมนผล เชน ฝนเทยม ฝนหลวง ชลประทาน เกษตรทสง และทฤษฎใหม ซงทฤษฎใหมเปนทฤษฎทใชใหคนชนบทอยอยางพออยพอกน ยดหลกทางสายกลาง

296

ทฤษฎใหมทฤษฎใหม เปนภาคปฏบตของปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

เนนเฉพาะภาคการเกษตร และสอนใหเกษตรกรทยากจนสามารถพงตนเองได

หลงจากทใหความรเร องทฤษฎใหมแลว กไดนำาทฤษฎใหมมาทดลองฝกปฏบตทจ.สระบร โดยแบงทดนออกเปน 4 สวนคอ

สวนท 1: 30% แรกขดสระใหมนำาใชตลอดปสวนท 2: 30% ปลกขาวไวใหพอกนสวนท 3: 30% ปลกพชไรทำาสวนสวนท 4: 10% ปลกบาน ทำาทางเดน และใชบรการอนๆในหลวงทรงใชหลกเศรษฐกจพอเพยงวา จะตองมความ

พอเพยง พอประมาณ มเหตผล และมความคมกน โดยปลกพชหลายอยางเปนสดสวนใหเพยงพอตอการอยกน ทส ำาคญตองปลกขาวกนเอง ไมใหปลกพชเศรษฐกจอยางเดยว เพราะหากพชเศรษฐกจมราคาตกตำากจะไมมเงนไปซอขาว มพนทสำาหรบพชสวนครวสำาหรบกนประจำาวน ไมตองซอของคนอนมา สระนำาทำาใหมนำาใชตลอดป สามารถเลยงปลาและสตวได

แนวขอสอบนกศกษาตองรหลกเกณฑการพฒนาทรพยากรมนษยวถ

พทธ การนำาไปใช องคประกอบของการพฒนาทยงยน และยกตวอยางการพฒนาทยงยนประกอบการพฒนาทรพยากรมนษยตามวถพทธ คำาตอบจะอยภายในหลกการพฒนาทรพยากร

297

มนษยทง 4 อยางคอ การศกษา การฝกอบรม การเรยนรจากประสบการณจรง และการตดตามประเมนผล

สรป PS 707ก�รพฒน�ทรพย�กรมนษย

วชานมผสอน 5 ทานคอ 1.อาจารยเสาวลกษณ สขวรช 2.อาจารยวชร ทรงประทม 3.อาจารยอรสธรรม พรหมมะ 4.อาจารยสมหรา จตลดากร5.อาจารยบวร ประพฤตด

******************************************สรปอ�จ�รยสมหร�

ประเดนหลกในการบรรยายของอาจารยสมหรา ประกอบดวย

1.การพฒนาแรงงาน2.การพฒนาสตร3.สวสดการสงคม **** แนวขอสอบ *** จะออกก�รพฒน�สตร **** ดงนนขอสรปเนอหาในสวนทเกยวกบพฒนาสตรนะคะสรปเนอห�

298

การพฒนาสตรเปนประเดนทสำาคญของทงระดบโลกและระดบประเทศ โดยเฉพาะสหประชาชาตจะใหความสำาคญกบการพฒนาสตร เนองจากขอเทจจรงทเกดขนตลอดมากคอ ผหญงทวโลกยงไมมความเสมอภาคกบผชาย

อยางไรกตามการใหความสำาคญกบการพฒนาสตรในชวงหลายทศวรรษทผานมาทำาใหผหญงไดรบการพฒนาและมโอกาสเทาเทยมกบผชายในดานตางๆมากขน

ประเดนหลกในก�รพฒน�สตร1.ดานการศกษา ปจจบนแมผหญงจะมโอกาสทางการศกษามากขนแตยง

เปนอตราสวนทตำากวาผชาย โดยเฉพาะการศกษาในระดบพนฐาน

2.ดานการมงานทำา ผหญงมโอกาสเขาสอาชพหลงจากจบการศกษานอยกวา

ผชาย แตผหญงตองทำางานนอกระบบมากกวาผชาย และแททจรงแลวผหญงเปนผใชกำาลงตนเองในการสรางแรงงานเพอขบเคลอนเศรษฐกจของครวเรอน

3.การมสวนรวมทางการเมอง (Political Participation) ผหญงไปใชสทธเลอกตงมากกวาผชาย แตนกการเมองชายในทกระดบมมากกวานกการเมองหญง

ประเดนรอก�รแกไข 1. ปญหาผหญงมสวนรวมทางการเมองนอย

299

การทผหญงมสวนรวมทางการเมองนอยเปนผลมาจากผหญงรสกวาตนเองมประสทธภาพทางการเมอง (Political Efficacy) นอย ประเมนความสามารถตนเองตำา

แนวทางแกไขจะตองทำาใหผหญงเชอมนในศกยภาพของตนเอง และสงคมเปดโอกาสใหผหญงเขามบทบาทในทางการเมองมากขน

2. ปญหาผหญงมโอกาสในการเขาสตำาแหนงทางราชการนอย

จะตองเปดโอกาสใหผหญงทมความสามารถขนสตำาแหนงทางราชการทสงขน

3.ปญหาผหญงฆาตวตายมากขน สวนใหญผหญงฆาตวตายเนองจากความเครยด โดย

เฉพาะการทสงคมคาดหวงกบบทบาทของผหญงมากเกนไป ทงดแลบาน (เปนแม เปนเมย ทำางานบาน) ขณะเดยวกนตองทำางานนอกบาน ทำาใหผหญงมความเครยดเกยวกบบทบาทของตนเอง (และเปนเรองยากทเดยวทผหญงจะทำาใหบทบาททง 2 อยางสมดลกน คอดแลคนในครอบครวอยางดพรอมกบสรางความกาวหนาในการทำางาน)

4. ปญหาความมนคงในชวตของผหญง หมายถง ปญหาความมนคงในอาชพการงาน ความมนคง

ในครอบครว ความมนคงทางเศรษฐกจ(ตวอยางทนาสนใจเชนผหญงไทยในภาคอสานจะมความ

มนคงในชวตแคไหน ตองมหนวยงานลงไปดแลอยางจรงจง)

300

5.ปญหาผหญงสงอายในอนาคตทจะมจำานวนมากขนทงนสงคมในอนาคตจะเปนสงคมผสงอาย ผหญงแกจะม

จำานวนมากขนเพราะผหญงอายยนกวาผชาย ปญหาทตามมาคอคนเหลานจะกลายเปนภาระของสงคมหากไมมมาตรการมารองรบ

วธแกปญหาคอตองสรางเครอขายของผหญงสงอายดวยกนเอง ตองหาระบบสวสดการมารองรบ (เชนการไดรบการดแลสขภาพตอนแก)

อาจารยเสนอวาใหทำาโครงการใหผหญงสงอายไดดแลชมชน ดแลเดก ๆ ใหผหญงเหลานรสกวาตนเองมคา ไมเหยวเฉาตายไปวน ๆ สรางกลมถายทอดความรในการเลยงลกใหเดกรนใหม

6. แกไขทศนคตทขดขวางการพฒนาผหญง ทศนคตทไมดตอการพฒนาผหญงเชน-คดวาผหญงเปนเพศทออนแอ หรอมองวาผหญงเปน

เครองมอทางเพศของผชาย-การคาดหวงบทบาทผหญงใหเปนคนออนหวาน อยใน

ครวเรอน -การอบรมเยาวชนทแบงแยกบทบาทหญงชายอยาง

ชดเจน เชน เวลาเขาคายผชายหาฟน ผหญงทำากบขาว-บางอาชพสงวนใหกบผชาย ( เชน เคยมนกการเมอง

เสนอให จปร. รบผหญงเขาเรยน แตสภากลาโหมไมยอม ตรงน

301

เปนการกดกนใหผหญง ในเรองการศกษาและมผลตอเนองในการทำางาน)

เงอนไขในก�รพฒน�ผหญง 1. กฎหมาย นโยบาย และพนธกรณกบตางประเทศ เชน

การลงนามในสนธสญญาเกยวกบผหญง จากนโยบายนำาไปสรางแผนทตองกอใหเกดความเทาเทยมกนในความร การมสวนรวม และการไดรบความคมครอง

2. โครงสรางประชากร ไดแก-สดสวนเพศชายหญง -สดสวนเดก วยทำางาน ผสงอาย ในอนาคตสดสวนเพศและอายจะเปลยนแปลงไป ผหญง

สงอายจะมจำานวนมากกวาชาย 3. รปแบบของครวเรอน ปจจบนรปแบบครอบครวเปน

Single Parent มากขน (พอหรอแมดแลลกเพยงฝายเดยว) เปนผลมาจากการตงครรภโดยไมไดสมรสหรอการหยาราง รปแบบครอบครวเชนนจะสงผลตอนโยบายของรฐ เชน ใหเงนสนบสนนแก Single Parent ไมปลอยใหแมเลยงลกอยางยากลำาบากเพยงลำาพง

4. เทคโนโลยมผลตอการพฒนาผหญงโดยตรง ในเชงบวกคอทำาใหผหญงเขาถงขาวสารขอมลไดมากขน ผลในเชงลบของเทคโนโลยตอเพศหญงคอผหญงเปนเหยอของเทคโนโลยมากจากการเชอคนงาย

302

กลไกสำาคญในการพฒนาผหญงกคอราชการ กระบวนการในการพฒนาจากเงอนไขดงกลาวคอ

1. ใหผหญงเขาสแหลงเงนทนงายขน 2. เปดโอกาสใหผหญงเขามามสวนรวม กระบวนการพฒนาผหญงใชกลไกราชการมากกวาครง หน

สวนคอองคกรเอกชนจำานวนมากมายก�รพฒน�ผหญงต�มแผนพฒน�ฉบบท 10 (อาจารย

ใหไปดจงมาใหเสยเลยคะ)เป�ประสงคสงคมไทยเปนสงคมทมความเสมอภาคระหวางหญงและ

ชาย คนในสงคมมการดำาเนนชวตบนพนฐานของการเคารพศกดศรและคณคาความเปนมนษย มเจตคตทเออตอการสงเสรมบทบาทของหญงชายในการรวมพฒนาประเทศ ทงหญงและชายไดรบความเปนธรรม อยรวมกนอยางมความสข สตรไดรบโอกาสในการพฒนาศกยภาพและเพมพลงในตน และมสวนรวมทางสงคม วฒนธรรม เศรษฐกจ การเมอง การบรหาร และการปกครองอยางเตมท และเตมศกยภาพ

วตถประสงค1.เพอพฒนาหญงชายใหมความร ความเขาใจ เกยวกบ

ศกดศรและคณคาของความเปนมนษย และความเสมอภาคระหวางหญงและชาย

303

2.เพอสงเสรมและเปดโอกาสใหสตรไดมสวนรวมในการพฒนาอยางเตมศกยภาพ 3.เพอใหสตรไดรบการพทกษและคมครองสทธมนษยชนของสตร

เป�หม�ยเพอใหเปนไปตามวตถประสงคดงกลาว มกำาหนดเปา

หมายการดำาเนนงานดานสตร ไปสความเสมอภาคระหวางหญงและชาย เมอสนแผนพฒนาสตรฯ ฉบบท 10 ในป 2554 ดงน

1.เดก เยาวชน รวมทงหญงและชายทกระดบวย เคารพศกดศรและคณคาความเปนมนษย และความเสมอภาคระหวางหญงและชาย

2.สดสวนของสตรในภาคการเมองและการบรหารเพมขน3.สตรกลมตาง ๆ เขาถงบรการสขภาพอนามยมากขน

โดยเฉพาะบรการดานอนามยการเจรญพนธ4.อตราการใชความรนแรงตอสตรลดลง และสตรท

ประสบปญหาสามารถเขาถงบรการไดอยางทวถง5.สตรมสวนรวมและรบผลประโยชนจากเศรษฐกจเพมขนยทธศ�สตรของแผนพฒน�สตร ต�มแผน 10 ยทธศาสตรหลก คอ ก�รเสรมสร�งและปรบเปลยน

เจตคตในสงคมไทย มยทธศาสตรยอย 5 ประเดน ดงน1.ก�รเสรมสร�งเจตคตด�นคว�มเสมอภ�คระหว�ง

หญงและช�ย เพอใหเดก เยาวชน รวมทงหญงและชายม

304

เจตคตบนพนฐานแนวทางของความเสมอภาคระหวางหญงและชาย อนจะนำาไปสครอบครวอบอน ชมชนเขมแขง และประเทศชาตพฒนา โดยการสรางพฒนา เดก เยาวชนใหมเจตคตคานยมเรองความเสมอภาค ใหครอบครวมความเขมแขง มสมพนธภาพทดและบทบาททเหมาะสม

2.ก�รเพมโอก�สก�รมสวนรวมในก�รตดสนใจท�งก�รเมองและก�รบรห�ร เพอใหสตรมสวนรวมอยางเทาเทยมกนในกระบวนการตดสนใจทางการเมองและการบรหาร รวมทงการกำาหนดทศทางการพฒนาของประเทศ โดยการเสรมสรางศกยภาพสตรใหมความพรอม ความร ความเขาใจ ปลกจตสำานก อดมการณ คานยม จรยธรรม วฒนธรรม ประชาธปไตยและธรรมาภบาล รณรงคใหผมสทธใหโอกาสและสนบสนนสตร เสรมสรางสมรรถนะและความเขาใจแกหนวยงานทม ความชำานาญดานการพฒนาภาวะผนำาเตรยมความพรอม ใหคำาแนะนำาและถายทอดประสบการณ และพฒนากลไกการมสวนรวมของสตรทงการปรบปรง / แกไขกฎหมาย / พระราชบญญต การใชมาตรการพเศษชวคราว การรณรงคทางการเมอง

3.ก�รสงเสรมสขภ�วะและสทธอน�มยก�รเจรญพนธสตร เพอใหสตรมสขภาพกาย สขภาพจตสมบรณ พรอมทจะเขามสวนรวมในกระบวนการพฒนา โดยการสงเสรมและพฒนาสขภาพอนามยสตรในระบบปกต จดใหมอนามยการเจรญพนธทเหมาะสม ปองกน แกไขปญหาโรคเอดสและโรคตดตอทาง

305

เพศสมพนธ ดแลสขภาวะผสงอาย และสตรกลมทนาหวงใยเปนพเศษ

4.ก�รเสรมสร�งคว�มมนคงในชวตและร�งก�ย เพอใหสตรดำารงชวตโดยปราศจากความหวาดกลวตอความรนแรง และไดรบการพทกษและคมครองสทธในชวตและ รางกาย โดยการเสรมสรางสมรรถนะและความเขาใจแกเจาหนาท ประชาชน และหนวยงานใหมความร ความเขาใจ ความตระหนก ลดอคตทางเพศ เพมเจาหนาทหญงในกระบวนการยตธรรม ทบทวนขอบเขต ขนตอนการปฏบตงาน สรางความร ความเขาใจเกยวกบการคมครองสทธผทตกเปนเหยอของการคกคามทางเพศในทกรปแบบ ขยายพนทและพฒนารปแบบการใหความชวยเหลอ และพฒนากลไก วจยความ รนแรงในรปแบบตาง ๆ

5.ก�รสงเสรมก�รมสวนรวมท�งเศรษฐกจของสตร เพอใหสตรทกคน ไดรบโอกาสและการปฏบตอยางเสมอภาคในการมสวนรวมและรบผลประโยชนทางเศรษฐกจ ไดรบสทธและการคมครองตามกฎหมายอยางเทาเทยมและมหลกประกนทางเศรษฐกจและสงคมอยางทวถง โดยการเสรมสรางศกยภาพสตรใหมภาวะผนำา ไดรบการศกษาทงในและนอกระบบ พฒนาฝมอและทกษะใหม ๆ เขาถงขอมลขาวสาร พฒนากลไกและโอกาสการมสวนรวมทางเศรษฐกจใหเขามามสวนรวมในการบรหารและการตดสนใจ มบรการสนเชอเพอการลงทน ม

306

ชวโมงการทำางานทยดหยน และทบทวน ปรบปรง แกไขกฎหมายและกฎระเบยบ

ก�รขบเคลอนแผนพฒน�สตรฯ ฉบบท 10

1.อาศยความเขมแขงของกลไกเชงสถาบนทงระดบชาต ทองถน ภาคประชาสงคม ภาคการเมอง เชนสถาบนครอบครว สถาบนการศกษา สถาบนศาสนา

2.อาศยกระบวน กลไก และกฎระเบยบทเกยวของ โดยปรบปรงแกไข เสนอกฎหมายเหมาะสมในการพฒนาสตร สรางมาตรการจงใจในการพฒนาสตร และออกมาตรการพเศษสำาหรบสตรบางกลมทมสถานะทนาหวงใย

********************* สรปอ�จ�รยเส�วลกษณ

ประเดนหลกของอ�จ�รยเส�วลกษณ1.การพฒนาทรพยากรมนษย ตามทฤษฎของการพฒนา

ในยคตางๆ2.การพฒนาทรพยากรมนษยตามกรอบคดของ ESCAP แนวขอสอบอ�จ�รยเนนใหไปด เฉพ�ะ1.กระบวนการพฒนาทรพยากรมนษยตามกรอบของ

ESCAP ทประกอบดวย การลงทนในมนษย (Investment) การใชประโยชนจากทนมนษย (Utilization) และการใหประโยชนกลบคนไปยงมนษย (Provision)

307

2.ทฤษฎการพฒนาทรพยากรมนษยในกลมท 3 คอทฤษฎเศรษฐศาสตรครวเรอนใหม (New Household Economic : NHE ) หรอทฤษฎเศรษฐศาสตรการเมอง

แนวคำาถามยงไมชดเจน แตอาจารยบอกวาอาจจะออกเรองใดเรองหนง (แตอาจารยอาจจะใหความสำาคญกบการพฒนาทรพยากรมนษยดานสงแวดลอม เนองจากปญหาโลกรอนกลายเปน Hot Issue ในปจจบน ซงสอดคลองกบรายงานการพฒนาทรพยากรมนษยในป 2008 ดวยทเนนประเดนปญหาโลกรอน)

สปดาหนจะตามแนวขอสอบอาจารยเสาวลกษณใหอกทหนงนะคะ

สรปเนอห�1. ทฤษฎกล มเศรษฐศ�สตรครวเรอนใหม (New

Household Economic NHE ) ห ร อ แ น ว ค ด เศรษ ฐ ศ�สตรก�รเมอง

แนวคดน เปน 1 ในแนวคดการพฒนาแตเปนแนวคดแรกทเนนการพฒนาโดยเอามนษยเปนศนยกลางการพฒนา ถกนำามาใชในทศวรรษท 4 ของการพฒนา หรอป 1990 และเปนแนวคดทประเทศไทยนำามาใชในการวางแผนพฒนาประเทศตงแตแผน 8 เปนตนมา และแผน 8 เปนแผนแรกทประชาชนเขามสวนรวมในการวางแผน

เปาหมายของการพฒนาตามทฤษฎ NHE คอ

308

การสรางความอยด มสข ความผาสก การมชวตอยในสภาพแวดลอมทด และใหมนษยเปนเปาหมายปลายทางหรอศนยกลางของการพฒนา

จดเนนและยทธศาสตรของ NHE 1.เน นการพฒนาในมต ต าง ๆ ท หลากหลายทงทาง

เศรษฐกจ การเมอง สงคม สงแวดลอม2.ใหความสำาคญกบกลมคนทยากไร เสยเปรยบและดอย

โอกาสในสงคม แนวคด NHE มองกวางกวาเศรษฐกจและการกระจายได

รายไดโดยมองไปถงเรองสงแวดลอม วฒนธรรม สทธมนษยชน เรมมระเบยบวาระของการพฒนาทกวางขน ใหความสำาคญกบกลมคนทยากไร เสยเปรยบและดอยโอกาสในสงคมซงเปนคนชายขอบทไมไดรบผลพวงจากการพฒนา ไดแก

ในแผน 8 ของเราไดกำาหนดกลมคนดอยโอกาสในสงคมได 8

กลมคอ1.เดกทอยในภาวะลำาบาก เชน เดกเรรอน เดกขอทาน เดกทถกลอลวงไปขาย

บรการทางเพศ

2.เดกยากจนทไมมโอกาสศกษาตอ 3.สตรทตกเปนเหยอธรกจทางเพศ สตรทถกเลอกปฏบต 4. คนพการและยากไร5.ผสงอายทยากจนไมมคนเลยงด 6.คนยากจนทงในชนบทและในเมอง

309

7. ผถกคมประพฤตและถกตองขง 8.คนไทยตางวฒนธรรม หรอชนกลมนอยตางๆในสงคม

3.แนวคดนเนนการมสวนรวมของประชาชน

ตวอยางของการมสวนรวมทเราพบเหนส ำาหรบสงคมไทยเชน การเปดให

ประชาชนมสวนการทำาประชาพจารณ (Public Hearing) ประชามต (Referendum)

และมสวนรวมในถอดถอนนกการเมอง

4.สงเสรมการรวมกลมของประชาชนเพอมสวนรวมในการพฒนา เชนการสง

เสรมใหเกดสถาบนภาคประชาชนมบทบาทและมอ ำานาจในการรวมกำาหนด

นโยบาย

การรวมกลมของประชาชนในปจจบนอาจจะอยในรปของประชาสงคม (Civil

Society) หรอประชาคม (Community ) และองคกรพฒนาเอกชน (NGOs) ซงรวม

กลมกนตามความสมครใจ

5.เนนการตดสนใจในระดบปจเจกชน ชมชน และครวเรอน และภาคเศรษฐกจท

ไมเปนทางการ

310

6.เปนแนวคดในเชงปองกนมากกวาการแกปญหา หรอเนน Proactive และเนนท

ความตองการของประชาชนหรอ (Demand Oriented)

7.ก า ร ส ร า ง ค ว า ม ม น ค ง ข อ ง ม น ษ ย (Human Security) แนวค ดน เป นท ม าของการจดต งกร ะทรวงทรพยากรสงคมและความมนคงของมนษย

ความมนคงของมนษยในทนหมายถง-ก า ร ม เ ส ร ภ า พ จ า ก ค ว า ม ห ว (Freedom From

Hungry) -การมเสรภาพจากความกลว (Freedom From Fear)

ทำาใหเราตองมกองบรรเทาสาธารณภยขนมาดแลภยตางๆของมนษยทงจากธรรมชาตและความปลอกภยในชวตและทรพยสน สงครามตางๆ การทำารายกนระหวางมนษยเอง

2.HRD Process ของ ESCAP ESCAP (Economic and Social Commission

for Asia and Pacific) เ ป น อ ง ค ก ร ช ำา น ญ พ เ ศ ษ ข อ งสหประชาชาตดแลเร องเศรษฐกจและสงคมส ำาหรบภมภาคเอเชยและแปซฟก เสนอแนวคดในการพฒนาทรพยากรมนษยวาจะตองทำาเปนกระบวนการทเรยกวา กระบวนการพฒนาทรพยากรมน ษย (Human Resource Development Process) โดยมองวาการพฒนาทรพยากรมนษยจะตองทำาอยางเปนขนตอนทตอเนอง 3 ขนตอนคอ

311

1. ก�รลงทนในทนมนษย (Investment) หมายถงการจะใหมนษยเปนทรพยากรทมคณภาพจะตองมการลงทนในตวมนษย โดยการลงทนในตวมนษยจะทำาไดหลายวธ เชน

-การลงทนดานการศกษา-การลงทนดานสาธารณะสข-การลงทนดานการฝกอบรม2. ก�รใชประโยชน (Utilization) จากทรพยากร

มนษยทไดรบการลงทนแลว ตรงนหมายถงการนำามนษยมาใชแรงงานใหเกดผลผลตนนเอง การพฒนาทรพยากรมนษยในขนตอนนจะเนนประเดนเกยวกบ การจางงาน การมงานทำา การวางงาน การใชแรงงานเดกและสตร

3. ก�รใหประโยชน (Provision) หมายถงการใหผลประโยชนตอบแทนกบมนษยหลงจากทมนษยสรางผลผลตแลว ในขนตอนนจะเนนในเรอง

-สวสดการสงคม-การประกนสงคม-การสรางความมนคงในสงคม

ทงนกระบวนการพฒนาทรพยากรมนษยทง 3 ขนตอนจะตองทำาอยางตอเนองเปนวฎจกร ดงรป

312

Investment

Utilization

Human Capital

Provision

กลาวคอเมอลงทนในมนษยแลวจะไดทนมนษยทไดรบการเพมพนความรความสามารถ กลายเปนการสะสมทนมนษยแลวนำามาใชประโยชนในการผลต กระบวนการเหลานเปนมตทางเศรษฐกจ จากนนจงใหผลประโยชนตอบแทนในรปของคณภาพชวตอนเปนมตของสงคม

*****************สรปอ�จ�รยอรสธรรม

ประเดนหลกในการบรรยายของอาจารยอยท แนวคดในการพฒนาทรพยากรมนษย 3 แนวคด คอ

1.แนวคดการพฒนาทรพยากรมนษยเชงเศรษฐศาสตร2.แนวคดการพฒนาทรพยากรมนษยเชงมนษยนยม3.แนวคดการพฒนาทรพยากรมนษยเชง

รฐประศาสนศาสตรแนวขอสอบอาจารยจะใหประเดนหรอกรณศกษามา แลวใหเอาแนวคด

การพฒนาทรพยากรมนษยทง 3 แนวคดไปวเคราะห (อาจารยอาจจะเปดโอกาสใหนกศกษาเลอกแนวคดใดแนวคดหนงมาวเคราะห)

313

Quality of Productions

สำ�หรบประเดนทน�สนใจและอ�จจะออกเปนขอสอบคอ ปญห�ของนกก�รเมอง เรองของก�รเลอกตง ก�รจดตงรฐบ�ล เพร�ะก ำ�ล งเป น Hot Issue (คนทท ำารายงานวเคราะหผลการเลอกตงกบการพฒนาทรพยากรมนษยอาจจะชวยในการทำาขอสอบได หากอาจารยออกประเดนปญหาของนกการเมองหรอปญหาของการเลอกตง)

วธการตอบกคอใหนกศกษาดกรณหรอประเดนทอาจารยใหมาแลวใชแนวคด ทง 3 แนวคด (หรอแนวคดใดแนวคดหนงมาใชในการพฒนาทรพยากรมนษย)

สรปเนอห�แนวคดการพฒนาทรพยากรมนษย 3 แนวคด จะมทฤษฎ

หรอแนวคดยอยอยภายในดงภาพ

1.แนวคดการพฒนาทรพยากรมนษยแนวเศรษฐศาสตร มสาระสำาคญคอ การมองวามนษยคอทรพยากรทมคา การพฒนามนษยคอการทำาใหมนษยมศกยภาพมความรความ

314

แนวคดการพฒนา

ทรพยากรมนษยเชง

เศรษฐศาสตร

มทฤษฎทเกยวของคอ-ทฤษฎทมนษย-ทฤษฎตลาดแรงงาน

แนวคดก�รพฒน�ทรพย�กรแนวม�นษยนยมมแนวคดทเกยวของคอ-การพฒนาทรพยากรมนษยแนวพทธศาสนา เชนแนวของศรลงกา

แนวคดก�รพฒน�ทรพย�กรมนษยเชง รปส.

มแนวคดทสำาคญคอ-การพฒนาทรพยากรมนษยเชงกลยทธ

สามารถเพมขน ทำาใหมนษยมราบไดมากขน ทำาใหมนษยสรางความเตบโตทางเศรษฐกจ อนจะนำาไปสการพฒนาประเทศ

การพฒนาทรพยากรมนษยในแนวทางเศรษฐศาสตรทำาไดโดย

-การใหการศกษา-การดแลสขภาพ-การฝกอบรม-การอพยพกรอบค ดของการพฒนาทรพยากรมน ษยทางด าน

เศรษฐศาสตรจงเปนไปตามรป

แนวเศรษฐศาสตรจงมองการพฒนาทรพยากรมนษยเปนเคร องมอหรอเปนวธการ (Mean) และมองการเตบโตทางเศรษฐกจเปนเปาหมาย (END)

ในแนวคดเศรษฐศาสตรจะมทฤษฎการพฒนาอย 5 แนว (ตามรปแรก)ซงมการเปลยนแปลงตามยคสมย มจดเนนแตกตางกน แตทง 5 แนวมเปาหมายทการพฒนาเศรษฐกจ

315

การลงทนในทนมนษย

การลงทนดาน-การศกษา-ฝกอบรม-สขภาพอนามย

รายไดสงขน

ความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ

2.แนวคดการพฒนาทรพยากรมนษยในแนวมานษยนยม (Humanism) เปนแนวคดทตรงขามกบแนวคดเศรษฐศาสตร เพราะแนวคดนจะไมมองวามนษยเปนทรพยากร การพฒนามนษยในแนวคดนจงใชคำาวา Human Development : HD ตางจากแนวเศรษฐศาสตรทใชคำาวา HRD

แนวคดมามนษยนยม หมายถง ระบบความเชอทเนนในเรองความตองการของมนษยเนนหาวธการเปนเหตเปนผลในการพฒนาทรพยากรมนษย ใหความสำาคญตอคณคาของความเปนมนษย สนใจมานษยชาต สนใจในกจกรรมของมนษย โดยมองวามนษยมศกดศรของตนเองทจะทำาใหเกดการพฒนา โดยทไมตองเนนการสรางรายไดหรอวตถอยางเดยวตามแนวเศรษฐศาสตร

จดเนนของการพฒนาทรพยากรมนษยแนวมนษยนยมจงเนนการพฒนาคนทจตใจโดยเนนพฒนาคนแตละคนกอน หากคนแตละคนมการพฒนา สงคมกจะพฒนาไปดวย

ก�รพฒน�ทรพย�กรแนวมนษยนยมจงมองคนเปนเป�หม�ยของก�รพฒน�ตวอยางแนวคดยอยทอยแนวคดการพฒนาทรพยากร

มนษยตามแนวทางมานษยนยม 1.แนวคดท�งพทธศ�สน�พทธศาสนานบวาเปนแนวคดทางดานมานษยนยมทสำาคญ

แนวคดหนงทถกนำามาใชในการพฒนามนษย โดยหวใจหลกทนำามาใชคอ

316

-ศล คอขอควรละเวน

-ธรรม สงทควรปฏบต ประกอบดวย ความเมตตา (ความปราถนาดตอผอน) กรณา (การชวยเหลอใหคนอนพนทกข) มตตา (หมายถงพลอยยนดเมอคนอนไดด) อเบกขา (คอการวางใจใหเปนกลาง)

-กรรม จะประกอบดวยกศลกรรม หรอการกระทำาทด และอกศลกรรมหรอการกระทำาทไมด

การจะนำาแนวคดทางพทธศาสนามาใชในการพฒนาจะตองโยงเขากบปญหา

กลาวคอปญหาตางๆทเกดขนมาจาก อกศลจต คอจตไมด ซงประกอบดวย ความโลภ ความโกรธ ความหลง

สงเหลานซ งทำาใหเกด อกศลกรรม คอ การฆา การลกทรพย การประพฤตผดทางเพศ การประพฤต

*******************

*******

สรปอ�จ�รยบวร

317

ประเดนหลกในการบรรยายคอ การพฒนาทรพยากรมนษยเชงกลยทธ โดยอาจารยพยายามชใหเหนความแตกตางระหวางการพฒนาทรพยากรมนษยในเชงกลยทธของภาครฐและเอกชน

แนวขอสอบ อาจารยอาจจะใหวเคราะหวาการพฒนาทรพยากรมนษยเชงกลยทธคออะไร แลวใหเปรยบเทยบยทธศาสตรการพฒนาทรพยากรมนษยภาครฐและภาคเอกชน (ถาทำารายงานหวขอท 2 นาจะทำาได)

สรปส�ระสำ�คญการทตองพฒนาทรพยากรมนษยเชงกลยทธเนองจาก

องคกรในปจจบนเปนองคกรยทธศาสตร ซงใหความสำาคญกบคนวาเปนปจจยทสำาคญทสดในการขบเคลอนองคกร ดงนนการพฒนาทรพยากรมนษยจงตองทำาเชงกลยทธ

การบรหารทรพยากรบคคลในเชงกลยทธ คอการเอาคนเปนศนยกลาง การมองวาคนเปนพลงขบเคลอนทสำาคญทสดขององคกร สำาคญกวาทรพยากรตวอนๆ จงตองพฒนาศกยภาพ ( Competency ) ใหมความโดดเดน เพอใหคนเปน พลงนำาไปสเปาหมายขององคกร

ทำ�ไมคนจงสำ�คญทสดในองคกรเนองจากทกวนนเปนยคเทคโนโลยขอมลขาวสาร องคการ

แตละองคการสามารถเรยนรไดแทบจะเทาเทยมกน การทำางานขององคกรทกองคกรแทบจะไมมอปสรรคเกยวกบสถานทและเวลาอกตอไป ความสามารถในการแขงขนขององคการจงไมได

318

ขนอยกบวาองคการตงอย ณ ทใด หรอมเทคโนโลยเหนอกวาอกตอไป แต ขดคว�มส�ม�รถในก�รแขงขนขององคกรในยคใหมขนอยกบว� องคก�รไหนมคนทมคณภ�พม�กกว�กน

การพฒนาคนจงเปนเรองสำาคญทสดขององคการ และการพฒนาคนทดจะตองพฒนาในเชงกลยทธดวย โดยกลยทธในการพฒนาทรพยากรมนษยจะตองสอดคลองกบยทธศาสตรขององคกร

ลกษณะเชนนฝายพฒนาทรพยากรมนษยขององคการทเรยกวา HR จะตองเปนนกยทธศาสตรทตองทำางานรวมกบ CEO ขององคการหวหนาฝายทรพยากรมนษย หรอ CHR (Chief Human Resource)ในองคกรสมยใหมจะไมไดเปนแคงานธรการททำางานเฉพาะ เรองเงนเดอนและสวสดการพนกงานอกตอไป แต HR ในองคกรเชงกลยทธจะตองเปน HR มออาชพหรอ HR Professional ทตองคดวาจะสรางและพฒนาคนเพอใหคนมขดความสามารถ (Capabilities) ในการทำางาน มการทมเทในการทำางาน เพอใหบรรลเปาหมายขององคการไดอยางไร

ทงนแนวคดเชงกลยทธเปนแนวคดทเรมตนในวงการทหาร แตภาคเอกชนนำามาใชในการบรหารจดการมานานแลว รวมทงในปจจบนทภาคเอกชนใหความสำาคญกบการพฒนาคนเชงกลยทธ สวนภาคราชการเพงนำามาปรบใช โดยเฉพาะประเทศไทยเราเรมใชแนวคดการบรหารองคการราชการเชงกลยทธอยางจรงจงในสมยรฐบาลทกษณ

319

คำาถามกคอเมอการพฒนาคนในเชงกลยทธเปนแนวคดทเร มตนในภาคเอกชน

แลวภาคราชการจะนำามาใชไดอยางไร

การจะตอบคำาถามดงกลาวเราจะตองทำาความเขาใจกบ -ยทธศาสตรการพฒนาทรพยากรมนษยขององคกร

เอกชน-ยทธศาสตรการพฒนาทรพยากรมนษยของระบบราชการ1. ยทธศ�สตรก�รพฒน�ทรพย�กรมนษยขององคกร

เอกชน มปจจยตางๆคอ1.1 ผบรหารสงสดหรอ CEO ขององคกรจะตองเปนหน

สวนทางยทธศาสตร (Strategic Partner) กบฝายพฒนาทรพยากรมนษย โดยตองวางแผนกลยทธ

1.2 ผบรหารสงสดหรอ CEO ตองเปนผนำาในการเปลยนแปลง (Chief change Officer) คอเปนผนำาในการเปลยนแปลงยทธศาสตรองคกร

3.การบรหารยทธศาสตรคนจะเนนมออาชพ เพอสรางคนใหมประสทธภาพมากทสด และเปนทรพยากรทมคณคามากทสด

4.CEO ตองทำาใหเขารสกวาคนเปนทรพยากรทมคณคา ไมวาเขาจะจบอะไรมา สนใจเฉพาะสงทเขาใหกบองคกร นนคอตองทำาหนาท People Campaign คอโปรโมทคนทมความร ความสามารถใหมโอกาสกาวหนาในหนาทการงาน

320

ปจจยก�รบรห�รทรพย�กรบคคลภ�คเอกชน ม 4 ปจจยคอ

1.หลกสมรรถนะ (Competency) หมายถง-จะตองรบคนทมความสามารถเขามาทำางาน-จะตองสรางและพฒนาขดความสามารถของคนใหเพมขน-จะตองพฒนาคนใหใชความรความสามารถทมอยในการ

ทำางานอยางเตมท 2.ห ล ก ผ ล ง า น (Performance) ห ม า ย ถ ง จ ะ ต อ ง

พจารณาคนตามผลงาน โดยวดจากประสทธภาพและประสทธผลของการทำางาน

3.การพฒนาบคลากรใหเปนดาวเดน (Talented) ดวยการรกษาคนเกงเอาไวใหได ซงทำาไดโดยมวธการประเมนทถกตอง ชดเจน เปนธรรม และใหคาตอบแทนทเหมาะสม

4.ส ร า ง ค ว า ม ไ ด เ ป ร ย บ ค แ ข ง (Advantage) ยทธศาสตรตางๆทพฒนาและรองรบการเปลยนแปลงตองนำามาใชอยเสมอ เพราะองคกรภาคเอกชนตองแขงขนกบคแขง และตอสเพอความอยรอด

2.ยทธศาสตรการบรหารทรพยากรบคคลในภาครฐ จะเปนไปตามภาพ

321

ยทธศาสตรของ ศกยภาพ

ประโยชนสาธารณะ

1.ยทธศาสตรของรฐบาล ภาครฐจ ำาเปนตองกำาหนดยทธศาสตรและบรหารองคการเชงยทธศาสตรเชนเดยวกบภาคเอกชน และยทธศาสตรในทกสวนตงแตระดบคน ระดบหนวยงาน ระดบกรม ระดบกระทรวง จะตองสอดคลองและเปนอนหนงเดยวกบยทธศาสตรของรฐบาล

เชนเวลานยทธศาสตรของรฐบาลคอเศรษฐกจพอเพยง การพฒนาคนของภาครฐกตองอาศยยทธศาสตรเศรษฐกจพอเพยงดวยเชนกน

(เชนเดยวกบภาคเอกชนยทธศาสตรการพฒนาคนตองสอดคลองกบยทธศาสตรขององคการ)

2.ศกยภาพขาราชการ นนคอตองพฒนาขาราชการใหมความรความสามารถ เนนเปาหมายในการทำางาน

3.ขวญและกำาลงใจ การพฒนาทรพยากรมนษยในภาครฐจะตองเนนการสรางขวญและกำาลงใจ

การสรางขวญกำาลงใจใหขาราชการมทงปจจยภายในและภายนอก

-ปจจยแหงขวญกำาลงใจภายใน เชนความกาวหนาในวชาชพ ความมเกยรตทไดรบราชการ

-ปจจยแหงขวญกำาลงใจภายนอก เชนเงนเดอน การปรบเงนเดอน สวสดการรถประจำาตำาแหนง โบนส

322

ขวญและกำาลงใจ ประสทธผลและ

4.จะตองพฒนาขาราชการใหทำางานบรรลประสทธผลและประสทธภาพ โดยตองกำาหนดใหชดเจนวา ประสทธภาพและประสทธผลในระบบราชการ คออะไร

ปจจยในบรห�รทรพย�กรบคคลภ�ครฐ ม 4 ปจจยคอ1.หล กสมรรถนะ (Competency) เหมอนก บภาค

เอกชน นนคอ-มระบบในการรบคนทมความสามารถมาทำางานราชการ-สรางพฒนาขาราชการใหมความรความสามารถมากขน-จดวางระบบใหขาราชการทำางานอยางเตมความสามารถ 2.หลกผลงาน (Performance) เหมอนกบภาคเอกชน 3.หลกคณธรรม (Merit) แตกตางกบภาคเอกชน เพราะ

ภาคเอกชนจะเนนการพฒนาบคลากรใหเปนดาวเดน (Talented)

4.หลกคณภาพชวต แตกตางกบภาคเอกชน เพราะภาคเอกชนจะเนนการสรางความไดเปรยบคแขง (Advantage) เอกชนอาจจะสงใจใหคนทำางานอยางเตมทดวยเงนเดอน แตภาคราชการจะเนนการสรางสวสดการใหขาราชการ เพอใหขาราชการมคณภาพชวตทด

สรป ยทธศาสตรการพฒนาทรพยากรมนษยของรฐและเอกชนจะมทงทเหมอนกนและตางกน

จดทเหมอนกนกคอ1. ยทธศาสตรการพฒนาคนจะตองสอดคลองกบ

ยทธศาสตรขององคการ

323

2. ตองเนนการพฒนาสมรรถนะของทรพยากรมนษยเหมอนกน3. ทงภาครฐและเอกชนตางพฒนาทรพยากรมนษยโดย

เนนผลงานเหมอนกน (จะพบวาในปจจบนภาคราชการมการประเมนผลอยางเขมขนเหมอนเอกชน เพอจะดวาขาราชการมผลงานหรอไม)

จดทแตกต�งกนคอ1.การพฒนาขาราชการจะเนนใหมคณธรรม มากกวาภาคเอกชน2.การจงใจหรอสวสดการ มความแตกตางตรงท เอกชนเนนจงใจดวยเงนเดอนเพอใหคนทำางาน แตขาราชการเนนสวสดการ และความภาคภมใจในความเปนขาราชการ

*****************

*

อ�จ�รยวชร

แนวขอสอบอาจารยจะออกการพฒนาทรพยากรมนษยตามวถพทธ

โดยเนน 2 สวนคอ-การพฒนาทยงยน-เศรษฐกจพอเพยง

324

โดยตองเชอมโยงกบ หลกการพฒนาทรพยากรมนษยทง 4 อยางคอ

1.การศกษา 2.การฝกอบรม 3.การเรยนรจากประสบการณจรง 4.การตดตามประเมนผลสรปเนอห�การพฒนาทรพยากรมนษยตามวถพทธนน จะเนน 2

ประเดนคอ1.ก�รพฒน�ทยงยน ทำาไดดวยการพฒนาปญญาของมนษย ใหหนมาเหนความ

สำาคญของการพฒนาแบบสายกลาง ซงจะชวยใหเกดการพฒนาทยงยน

พระพรหมคณ�กรณ (ป.ปยต ปยโต ผเขยนหนงสอการพฒนาทยงยน สมยทยงมสมนศกดเปนพระธรรมปฎก) กลาวถง ก�รพฒน�ทยงยนต�มท�งส�ยกล�ง วามดงน

1.มทาทตอธรรมชาตและทศนคตตอสงแวดลอม ดงน(1) มองธรรมชาตอยางรนรมย ชนชมความงามและม

ความสขกบธรรมชาต(2) มองเหนพชพนธและสตวทงหลายเปนสงมชวตทรวม

กฎธรรมชาตเดยวกน จงตองมเมตตาและไมตรตอกน เทยบไดกบการสวดมนตแผเมตตาในทางพทธศาสนาใหกบสรรพสตวทงหลาย

325

2.พฤตกรรมทางเศรษฐกจ คอน ำาหลกพทธศาสนามาประยกตใชในการผลต การบรโภค การจ ำาหนายจายแจก และการแบงปนราย ซงกจกรรมหลกทางเศรษฐกจกจะทำาไปดวยการรจกประมาณหรอรจกความพอด เชน รจกพอดในการบรโภคและจบจายใชสอย ไมใชทรพยากรอยางสนเปลอง และหนมาเออเฟ อเผอแผ

2.ปรชญ�เศรษฐกจพอเพยง (Self-sufficiency Economy)

เศรษฐกจพอเพยงคอระบบเศรษฐกจทพงตนเองตามแนวพระราชดำารของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว มลกษณะทตรงกนขามกบเศรษฐกจการคาหรอเศรษฐกจทตองพงตลาด

เศรษฐกจพอเพยงเปนปรชญาทชแนวทางการดำารงชวตและการปฏบตตนของประชาชนในทกระดบ ตงแตระดบครอบครว ระดบชมชน ไปจนถงระดบรฐ ทงในการพฒนาและการบรหารประเทศใหดำาเนนไปในทางสายกลาง

ปรชญาเศรษฐกจพอเพยงใหคำานงถงหลก 3 อยางคอ ความพอประมาณ ความมเหตผล และความจำาเปนทจะตองมภมคนกนตอผลกระทบทเกดจากการเปลยนแปลงภายในและภายนอก

ทงนการทคนจะเขาใจปรชญาเศรษฐกจพอเพยงอนจะมผลตอไปถงการพฒนาทยงยน จะทำาไดโดยการใชหลกการทง 4 ประการของการพฒนาทรพยากรมนษยคอ

1.การศกษา 2.การฝกอบรม

326

3.การเรยนรจากการปฏบตจรง และ4.การตดตามผลกลาวคอการจะพฒนาทรพยากรมนษยเพอใหมนษยดำาเนน

ชวตอยางพอเพยงและพอดนำามาสการพฒนาทยงยนนน จะตองใหการศกษา ฝกอบรม เรยนรจากการปฏบตจรง รวมทงตองตดตามประเมนผลดวยแนวขอสอบ 707 อ.เส�วลกษณใหนกศกษาเสนอนโยบายการพฒนาทรพยากรมนษย ในชมชนของนกศกษา หรอจากประสบการณของนกศกษา (เลอกทนกศกษารจก) โดยใหเลอกใชแนวคด HRD Process ของ ESCAP หรอ ทฤษฎเศรษฐศาสตรครวเรอนใหม (NHE) (อนใดอนหนง) มาใชในการวเคราะห

ตวอยางถานกศกษาทำางานในอบต. นกศกษาตองบอกวาสภาพการพฒนาทรพยากรมนษยในอบต. เปนอยางไร เชนมคนแกจำานวนมาก มคนทไมไดเรยนหนงสอมาก มคนทไมมโอกาสในทางการแพทย (สมมต)

จากปญหาดงกลาวถานกศกษาเลอกใช HRD Process ของ ESCAP นกศกษาจะตองอธบายทง 3 ขนตอนของ HRD Process คอ

1.ในขนการลงทนในตวมนษย นกศกษาจะตองเสนอนโยบายในการลงทนในตวมนษยวาจะทำาอยางไร เชน

327

ใหการศกษาดานใด ทำาอยางไรคนในชมชนจงจะมโอกาสเขาถงบรการทางดานสขภาพ

2.ในขนการใชประโยชนจากมนษยจะทำาอยางไรบาง 3.การใหประโยชนจะทำาอยางไร เชนถามคนแกมาก

จะจดสวสดการใหกบคนแกอยางไร(ยกตวอยางประกอบในทกขนตอน) แตถานกศกษาเลอกใชทฤษฎเศรษฐศาสตรครว

เรอนใหม กตองดหลกการของทฤษฎและนำาเอาหลกการมาตอบวาเราจะพฒนาทรพยากรมนษยตามหลกการไดอยางไร

เชน เป�หม�ย ของการพฒนาตามทฤษฎ NHE บอกวาจะตองการสรางความอยดมสข ความผาสก การมชวตอยในสภาพแวดลอมทด และใหมนษยเปนเปาหมายปลายทางหรอศนยกลางของการพฒนา

โดยเนนการพฒนาหลากหลายมตทงทางเศรษฐกจ การเมอง สงคม สงแวดลอม และใหความสำาคญกบกลมคนทยากไร เสยเปรยบและดอยโอกาสในสงคม

ดงนนหากนกศกษาจะพฒนาคนตามทฤษฎเศรษฐศาสตรครวเรอนใหม กจะตองบอกวา

-จะใหคนในชมชนของทานเปนศนยกลางในการพฒนาไดอยางไร

-ทำาอยางไรใหคนในชมชนมความสข มความผาสก

328

-จะพฒนาสงแวดลอมในชมชนอยางไร (เพราะทฤษฎนใหความสำาคญกบสงแวดลอม)

-จะพฒนาคนทเสยเปรยบในชมชนใหอยดมสขอยางไร

**************อ�จ�รยอรสธรรม***********************

จะยกเหตก�รณปจจบน ม�ออกแลวใหใชแนวคด 3 แนวคด (ซงน�จะใหเลอกแนวคดใดแนวคดหนงม�อธบ�ย)

เชนถาอาจารยถามวาปจจบนมความขดแยงในหมของนกการเมอง หากทานจะพฒนาทรพยากรมนษยในกรณน นกศกษาจะใชแนวคดทเรยนมาเพอพฒนาทรพยากรมนษยอยางไร

ถ� ใครทเลอกใชแนวคดทางเศรษฐศาสตร นกศกษาตองรวาเศรษฐศาสตรมจดเนนทสำาคญคอ การลงทนในทรพยากรมนษยเพอใหมนษยมศกยภาพในการสรางผลผลต

ดงนนถาเราจะพฒนานกการเมองเรากตองลงทนพฒนานกการเมอง (ซงสงทนกศกษาตองแสดงใหอาจารยเหนคอจะลงทนอยางไร เชนจะใหการศกษาอยางไรกบคนทจะมาทำางานการเมอง จะใหการศกษาอะไรกบคนทลงคะแนนเลอกตง ) เพอใหนกการเมองทำางานเพอตอบสนองความตองการของประชาชน

เปนตนถ� เลอกใชแนวคดการพฒนาแนวมนษยนยม นกศกษาก

เลอกเอาหลกการหรอแนวคดทางศาสนาอนใดอนหนงมาใช

329

เชนถาเรามองวาปญหาการเมองอยททกสวนของสงคม เรากอาจจะเลอกแนวคดสรรโวทยมาใชกได

เชนใหคนทกคนตน กหมายถงวาคนทกคนในสงคมจะตองตนตวทางการเมอง ตรวจสอบการทำางานของนกการเมอง เมอคนทกคนมความตนตวตรวจสอบการทำางานของนกการเมอง มสวนรวม หมบานทงหมบานกจะตนตว ถงทสดโลกทงโลกกจะมความตนตวทางการเมอง

หรอจะเลอกหลกการอนๆ ของศาสนาใดๆกไดถาเลอกใชแนวคดเชง รฐประศาสนศาสตร กจะตองเรมตน

ตงแตการกำาหนดวสยทศน พนธมตร เปาหมาย กลยทธ ในการพฒนาทรพยากรมนษย

****อ�จ�รยบวร******************ใหนกวเคราะหความแตกตางระหวางการพฒนาทรพยากร

มนษยภาครฐและเอกชนสงทนกศกษาตองรคอ-การพฒนาทรพยากรมนษยเชงกลยทธคออะไร-การพฒนาทรพยากรมนษยเชงกลยทธของเอกชนเปน

อยางไร-การพฒนาทรพยากรมนษยเชงกลยทธของภาครฐเปน

อยางไรทงนมจดรวบยอดของคำาตอบตรงทวา ปจจบนการพฒนา

ทรพยากรมนษยตองทำาในเชงกลยทธ นนคอจะตองมองวาหนวยงานในการพฒนาคนไมใชแคงานประจำา ไมใชแคงาน

330

บรหารงานบคคล ทเนนทำางานจำาพวก วนหยด วนลา คาตอบแทน เงนเดอน แตจะตองคดวาจะพฒนาคนเพอใหคนมคณสมบต และคณภาพเพอใหคนไปผลกดนยทธศาสตรหลกขององคกร

ดงนนเมอคนเปนยทธศาสตรการพฒนาคนจะตองสอดคลองกบยทธศาสตรอนๆ ขององคการดวย เชนถากระทรวงพลงงานมองวายทธศาสตรของกระทรวงคอการคดคนพลงงานทดแทนใหไดภายใน 20 ป กจะตองพฒนาคนใหมความรความสามารถในการขบเคลอนยทธศาสตรดงกลาวใหได โดยตองกำาหนดยทธศาสตรทางดานการเงนและอนๆใหสอดคลองกนดวย

ดงนนยทธศาสตรในการพฒนาคนในภาครฐกบเอกชนจะเหมอนกนในแงวธการในการพฒนา เพยงแตเปาหมายในการทำางานของรฐกบเอกชนจะตางกน คอภาครฐเนนการบรการสาธารณะ สวนเอกชนเนนกำาไร

ดงนนจะพฒนาคนในภาครฐจะตองเนนพฒนาใหคนมจตสาธารณะดวย

อ�จ�รยวชรออกการพฒนาทรพยากรมนษยเชงพทธ อาจารยบอกวา

ไมยากมาก (คงเหมอนททำาสรป)

331

อ�จ�รยสมหร� ออกเรองการพฒนาสตรคำาแนะนำาของอาจารยสมหราคอไมตองพรรณนามาก

เขยนใหตงประเดน แรกเรมควรบอกถงปญหาของผหญงกอน จากนนกกำาหนดแนวทางในการพฒนาผหญง (แตตองดโจทยดวยนะคะ)

332