แดนมนสสาภม

(Human Realm)

โดย

นางสาว ปนกมล แสงแกว

ศลปนพนธฉบบนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาศลปบณฑต

ภาควชาศลปไทย

คณะจตรกรรมประตมากรรมและภาพพมพ มหาวทยาลยศลปากร

ปการศกษา 2553

HUMAN REALM

By

Miss Pinkamon Seangkeaw

A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree Bachelor of Fine art (B.F.A),

Department of Thai art,

THE FACULTY OF PAINTING SCULPTURE AND GRAPHIC ARTS

SILPAKORN UNIVERSITY

2010

คณะจตรกรรมประตมากรรมและภาพพมพ มหาวทยาลยศลปากร อนมตใหนบเอกสารศลปนพนธฉบบน เปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาศลปบณฑต สาขาวชาศลปไทย

……………………………………… (รองศาสตราจารยปรญญา ตนตสข)

คณบดคณะจตรกรรมประตมากรรมและภาพพมพ ………./……………………../………

คณะกรรมการตรวจศลปนพนธ ……………………………………………… ประธานกรรมการ

(ผชวยศาตราจารยอภชย ภรมยรกษ) ………./……………………../………

................................................................ กรรมการ

(ผชวยศาตราจารยวรญญา ดวงรตน) ………./……………………../………

................................................................ กรรมการ

(อาจารยปญญา วจนธนสาร) ………./……………………../………

................................................................ กรรมการ

(อาจารยชศกด ศรขวญ) ………./……………………../………

............................................................ กรรมการและเลขานการ

(อาจารยสาครนทร เครอออน) ………./……………………../………

ผควบคมศลปนพนธ ...................................................................

(อาจารยปญญา วจนธนสาร) ………./……………………../………

หวขอศลปนพนธ แดนมนสสาภม ชอนกศกษา นางสาวปนกมล แสงแกว สาขาวชา ศลปไทย ภาควชา ศลปไทย ปการศกษา 2553

บทคดยอ

จากเรองไตรภมพระรวงไดอธบายถงดนแดนมนสสาภมไวอยางพสดาร โดยเชอวา โลกเรามสแผนดน

รวมถงแผนดนทเราอาศยอยดวย เรองราวเหลานเปนอดมคตทางความเชอทอยบนพนฐานของความจรง ซงมนษยพอทจะฝนจนตนาการถงโลกของความสขได ดวยความประทบใจในเนอหา เรองราวทสนกสนาน มสงแปลกมหศจรรยมากมาย อกทงยงแฝงไปดวยแงคดใหมนษยสรางจตสานกทดงามตงอยในศลธรรม ขาพเจาจงนามาเปนแรงบนดาลใจในการสรางผลงาน โดยใชเทคนควธการจากการเขยนภาพจตรกรรมไทยประเพณผสมผสานกบวสดพนถน เพอถายทอดความคด อารมณความรสกและจนตนาการออกมาเปนรปทรงในอดมคตของขาพเจาเอง

ค

Thesis Title Human Realm Name Miss Pinkamon Seangkeaw Concentration Thai art. Department Thai art. Academic year 2010

Abstract

Form one of Buddhism literature, Trai Bhum Pra Ruang or Three Worlds, Human Realm was completely explained about the belief of 4 worlds including the earth, concerning ideology base on the truth in which human can imagine about world of happiness. According to impression in content and fun story with plentifully fantastic things while various aspects, were presented implicitly to develop consciousness in man, inspired me in creating painting art, using Thai traditional painting techniques mixed with local material, to transfer emotion, feeling, and imagination from my own idealistic configuration.

ง

กตตกรรมประกาศ

การศกษาศลปนพนธและการปฏบตงานครงน ขาพเจาขอนอมราลก ถงพระคณบดามารดาทใหความกรณาทงกาลงใจและทนทรพยในการศกษาคนควาจนทาใหศลปนพนธนสาเรจไดดวยด ขอขอบคณอาจารยปญญา วจนธนสาร อาจารยทปรกษาศลปนพนธ ทเมตตาอนเคราะหสละเวลารบเปนทปรกษาใหคาแนะนาตางๆ และคณาจารยในภาควชาศลปไทยทกทานทคอยชแนะแนวทางแกไขปญหาในการสรางสรรคผลงานศลปนพนธ กองทน “เมทน ธารวนชกล” ทมอบทนการศกษาการสรางสรรคผลงานศลปนพนธ ขอบคณคณะจตรกรรมประตมากรรมและภาพพมพ ขอขอบคณมหาวทยาลยศลปากรทใหชวตและการสรางสรรคงานศลปะ

จ

คานา

เอกสารฉบบนเปนสวนประกอบของผลงานศลปนพนธ สาขาศลปไทย ปการศกษา 2553 ของคณะจตรกรรมประตมากรรมและภาพพมพ มหาวทยาลยศลปากร โดยมวตถประสงคมงเนน การอธบายถงขนตอนและกระบวนการในการสรางสรรคผลงานศลปนพนธ ตามหวขอ “แดนมนสสาภม” ตงแตขนตอนการศกษาหาแรงบนดาลใจ การคดวเคราะหรวบรวมขอมลและขนตอนการทางาน การแกปญหา และการพฒนาผลงาน ในชวงกอนศลปนพนธและชวงศลปนพนธ ตลอดจนการดาเนนงานจนกระทงเปนผลงานทสาเรจตามจดประสงค โดยมเอกสารเปนตวกลางจากงานศลปะไปสคนดประกอบดวยเนอหากลกๆหาบท

ขาพเจาหวงวาเอกสารประกอบศลปนพนธฉบบน จะเปนประโยชนแกผสนใจศกษาและคนควาใหเกดความร และความเขาใจในผลงานของขาพเจาใหงายขน และเพอจะเปนแนวทางในการพฒนาผลงานของตวเองใหดยงๆขนไป

ฉ

สารบญ

หนา บทคดยอภาษาไทย ……………………………………………………………... ค บทคดยอภาษาองกฤษ …………………………………………………….......... ง กตตกรรมประกาศ ……………………………………………………………… จ คานา ……………………………………………………………………………. ฉ สารบญภาพ …………………………………………………………………….. ฌ บทท 1 บทนา …………………………………………………………………… 1

ความเปนมาและความสาคญของการสรางสรรค …………………... 1 วตถประสงคของการสรางสรรค …………………………………… 2 แนวความคดในการสรางสรรค ……………………………………. 2 ขอบเขตของการสรางสรรค ……………………………………….. 2

ขนตอนและวธการสรางสรรค …………………………………...... 2 แหลงขอมลทนามาใชในการสรางสรรค ........................................... 3 อปกรณทใชในการสรางสรรค .......................................................... 3 2 ขอมลทเกยวของกบการสรางสรรค …………………….......................... 4 ทมาของแนวความคดและแรงบนดาลใจ …………………………… 4 ทศนคตทเกยวของในการสรางสรรค ……………………………….. 4 อทธพลจากเรองไตรภม คมภรในพระพทธศาสนา ............................. 4 อทธพลจากวสดทองถน ...................................................................... 18 3 การกาหนดรปแบบและวธการสรางสรรค ……….……………………… 22 วธการสรางสรรคผลงานศลปนพนธ………………………………… 22 ทศนธาตทใชในการสรางสรรค ……………………………………... 23 เทคนควธการในการสรางสรรคผลงานศลปนพนธ ………………… 24 การนาเสนอผลงานในลกษณะอนสตอลเลชน (Installation art) ……. 31

ช

4 การสรางสรรคและพฒนาผลงาน ………………………………………… 40 ผลงานการสรางสรรคในขณะศกษาชนปท 3 ………………………… 40 ผลงานการสรางสรรคในขณะศกษาชนปท 4 ………………………… 43 การสรางสรรคผลงานศลปนพนธ ……………………………………. 50 5 บทสรป …………………………………………………………………… 75 บรรณานกรม ………………………………………………………….. 76 ประวตการศกษา ………………………………………………………. 77

ซ

สารบญภาพ

ภาพท หนา 1 การสานกระจด ………………………………………………………………… 19 2 ลาตนกระจด ……………………………………………………………………. 20 3 ขนตอนการสรางภาพรางลงส………………………………………………….. 25 4 ภาพรางส ……………………………………………………………………… 26 5 การเตรยมพนหลง …………………………………………………………….. 27 6 ทาสพนหลงของผลงาน ……………………………………………………….. 28 7 ลงสพนหลงจนเสรจสมบรณ ………………………………………………….. 29 8 การตดตงผลงาน ……………………………………………………………….. 30 9 การนาเสนอผลงานแบบท 1……………………………………………………. 32 10 การนาเสนอผลงานแบบท 2 …………………………………………………… 32 11 การนาเสนอผลงานแบบท 3 …………………………………………………… 33 12 การนาเสนอผลงานแบบท 4 …………………………………………………… 33 13 การนาเสนอผลงานแบบท 5 …………………………………………………… 34 14 การนาเสนอผลงานแบบท 6 …………………………………………………… 34 15 การนาเสนอผลงานแบบท 7 …………………………………………………… 35 16 การนาเสนอผลงานแบบท 8 …………………………………………………… 35 17 การนาเสนอผลงานแบบท 9 …………………………………………………… 36 18 การนาเสนอผลงานแบบท 10 ………………………………………………….. 36 19 การนาเสนอผลงานแบบท 11 ………………………………………………….. 37 20 การนาเสนอผลงานแบบท 12 ………………………………………………….. 37 21 การนาเสนอผลงานแบบท 13 ………………………………………………….. 38 22 การนาเสนอผลงานแบบท 14 ………………………………………………….. 38 23 การนาเสนอผลงานแบบท 15 ………………………………………………….. 39 24 การนาเสนอผลงานแบบท 16 ………………………………………………….. 39 25 ชอผลงาน “หน” ……………………………………………………………….. 40 26 ชอผลงาน “แหผาขนธาต” …………………………………………………….. 42

ฌ

ภาพท หนา 27 ชอผลงาน “จงหวะและลลา” …………………………………………………….. 43 28 ชอผลงาน สาน สอ สาน ………………………………………………………… 44 29 ชอผลงาน สานกน ………………………………………………………………. 45 30 ชอผลงาน “ไตรภม” …………………………………………………………… 47 31 รายละเอยดของผลงาน …………………………………………………………. 48 32 รายละเอยดของผลงาน …………………………………………………………. 49 33 ภาพผลงานชดศลปนพนธ ……………………………………………………… 52 34 ภาพผลงานชดศลปนพนธ ……………………………………………………... 53 35 รายละเอยดผลงานบรพวเทหทวป ……………………………………………... 54 36 รายละเอยดผลงานอมรโคยานทวป ……………………………………………. 55 37 รายละเอยดผลงานผลงานชมพทวป …………………………………………… 56 38 รายละเอยดผลงานผลงานอตตรกรทวป ………………………………………… 57 39 ภาพเกาะบรวารทอยลอมรอบทงสทวป ………………………………………… 58 40 ภาพเกาะบรวารทอยลอมรอบทงสทวป ………………………………………… 59 41 ภาพเกาะบรวารทอยลอมรอบทงสทวป ………………………………………… 60 42 ภาพเกาะบรวารทอยลอมรอบทงสทวป ………………………………………… 61 43 ภาพเกาะบรวารทอยลอมรอบทงสทวป ………………………………………… 62 44 ภาพเกาะบรวารทอยลอมรอบทงสทวป ………………………………………… 63 45 ภาพเกาะบรวารทอยลอมรอบทงสทวป ………………………………………… 64 46 ภาพเกาะบรวารทอยลอมรอบทงสทวป ………………………………………… 65 47 ภาพเกาะบรวารทอยลอมรอบทงสทวป ………………………………………… 66 48 เกาะบรวารทอยลอมรอบทงสทวป ……………………………………………… 67 49 ภาพรายละเอยดผลงานชดศลปนพนธ ………………………………………….. 68 50 ภาพรายละเอยดผลงานชดศลปนพนธ ………………………………………….. 69 51 ภาพรายละเอยดผลงานชดศลปนพนธ ………………………………………….. 70 52 ภาพรายละเอยดผลงานชดศลปนพนธ ………………………………………….. 71 53 ภาพรายละเอยดผลงานชดศลปนพนธ ………………………………………….. 72 54 ภาพรายละเอยดผลงานชดศลปนพนธ ………………………………………….. 73 55 ภาพรายละเอยดผลงานชดศลปนพนธ ………………………………………….. 74

ญ

บทท 1 บทนา

ดนแดนมนสสาภมตามความเชอแบบประเพณไทยไดสะทอนแนวคดและความเชอสบทอดตอกนมาแตสมยโบราณ จากเรองไตรภมพระรวงไดอธบายถงดนแดนนไวอยางพสดาร เรองราวเหลานเปนอดมคตทางความเชอ เปนการสอนศาสนาทางออมแกคนชนสามญ ไดผลดกวาสอนทางตรงและมคณคาในทางพระพทธศาสนาทสอนคนทยงหมกมนหนาอยดวยเรองโลก ใหรจกพระพทธศาสนาอนแทจรงและยงแฝงไปดวยแงคดใหมนษยสรางจตสานกทดงามตงอยในศลธรรมความเชอนเปนแรงบนดาลใหชางไทยนามาสรางสรรคเปนผลงานศลปกรรมในรปแบบตางๆโดยผานรปแบบสญลกษณแบบอดมคตตามยคสมยเรอยมาจนกระทงมาถงปจจบน

ศลปนพนธหวขอ “แดนมนสสาภม” ฉบบนขาพเจาตองการแสดงใหเหนถงจนตนาการถงโลกของความสขได ดวยความความสนกสนาน อารมณความรสกทซอนอยภายในใบหนาของตวเองเปนการแสดงสาระในดานแปลกพสดารทมลกษณะเหนอความเปนจรงทคาดไมถง ตามหลกโครงการดงน ความสาคญและความเปนมาของปญหา

ขาพเจาไดเหนถงความสาคญเรองไตรภมกถา ซงเปนคมภรในพระพทธศาสนาทแสดงออกถงความพยายามอยางยงของปราชญโบราณทจะอธบายถงทมาทไปของชวตบนโลกจกรวาลของเรา ขาพเจาไดสงเกตเหนวา เรองไตรภมพระรวงไดอธบายถงดนแดนมนสสาภมไวอยางพสดาร จากเรองราวทวา โลกเรามสแผนดน รวมถงแผนดนทเราอาศยอยดวย เรองราวเหลานเปนอดมคตของความเชอทอยบนพนฐานของความจรงซงมนษยพอทจะฝนจนตนาการถงโลกของความสขได ดวยความประทบใจในเนอหา เรองราวทสนกสนาน มสงแปลกมหศจรรยมากมาย อกทงยงแฝงไปดวยแงคดใหมนษยสรางจตสานกทดงามตงอยในศลธรรม ขาพเจาจงนามาเปนแรงบนดาลใจในการสรางสรรคผลงาน เพอถายทอดความคด อารมณความรสกและจนตนาการออกมาเปนรปทรงในอดมคตของขาพเจาเอง โดยใชเทคนควธการจากการเขยนภาพจตรกรรมไทยประเพณผสมผสานกบวสดพนถน

1

2

วตถประสงคของการสรางสรรค

จากเรองราวของแดนมนสสาภมทาใหขาพเจาเกดความประทบใจตอความรสกผลกดนใหเกดแรงบนดาลใจในการสรางสรรคผลงาน ดวยแสดงออกถงอารมณความรสกไดอยางอสระแสดงออกถงการถายทอดความคด ความรสก ดวยใบหนาของตนเอง เปนการแสดงสาระในดานแปลกพสดารทมลกษณะเหนอความเปนจรง เพอผลทางความรสกสวนตนและคนหาความลงตว และความพอดระหวางการประดษฐเพมเตมผสมผสานระหวางพชพนธ กบสรรพสตวทงปวง ทาใหเกดการแสดงออกทางรปทรงในอดมคตของขาพเจาเพอสรางความสนกสนานทางอารมณความรสกสวนตวในเนอหาเรองราว อนเปนสาระของความแปลกประหลาด นาอศจรรยไดเปนอยางดและเพอใหแงคดแกผชม เพราะในเนอหาไตรภมไดกลาวถงลาดบชนของผลแหงการประพฤตด และผลแหงการประพฤตชวไว จงไดแยกดนแดนออกเปนสทวป เพอแยกมนษยทกระทาความด รกษาศลจงทาใหเกดสานกยบยงไมใหคนกระทาบาป ตงอยในศลธรรมและมงแตกระทาดใหมากขน

แนวความคดในการสรางสรรค ขาพเจาตองการถายทอดความคด อารมณความรสกและจนตนาการทไดรบแรงบนดาลใจมาจากเรอง

ไตรภม ซงไดอธบายถงดนแดนมนสสาภมไวอยางพสดาร ดวยความประทบใจในเนอหา เรองราวทสนกสนาน มสงแปลกมหศจรรยมากมาย อกทงยงแฝงไปดวยแงคดใหมนษยสรางจตสานกทดงามตงอยในศลธรรม เรองราวเหลานเปนอดมคตทางความเชอทอยบนพนฐานของความจรง ซงขาพเจาพอทจะฝนจนตนาการถงโลกของความสขได ขอบเขตของโครงการ

- ขอบเขตดานเนอหา เรองราวคตความเชอ เรองไตรภมในดนแดนมนสสาภม - ขอบเขตดานรปแบบ สรางสรรคผลงานในลกษณะจตรกรรมไทยประเพณ ลกษณะ 2 มต โดยนา

หลกทศนธาต เสน ส นาหนก พนผว รปแบบอยางอสระแสดงสาระในดานแปลกพสดารทมลกษณะเหนอความเปนจรงตามจนตนาการสวนตน

- ขอบเขตดานเทคนค เทคนคการสรางสรรคแบบใหมดวยการผสมวสดทองถนกบภาพถาย และการเขยนใชสฝ นลงบนไมกระดานอดปบนดนสอพอง

ขนตอนและวธการสรางสรรค

- ศกษาคนควาหาขอมลเรองไตรภมจากเอกสาร หนงสอไตรภม สมดขอยโบราณตางๆ - ทาภาพราง บนกระดาษเพอสรางรปแบบทตองการ

3

- วเคราะห สงเคราะหวางแผนและตงขอสงเกตโดยใชแนวความคด อารมณ ความรสก และจนตนาการ

- สวนตว เพอกลนกรองหาความเหมาะสมลงตวในการสรางสรรคผลงานศลปะใหตามตรง จดประสงค - สรางสรรคผลงาน

- นาผลงานเขาสการสมมนา วจารณ เพอแกปญหาการสรางสรรคในเรองรปแบบและเทคนควธการ - บนทกรวบรวมขอมลงานแตละชวง เพอเปนประโยชนตอการพฒนาสรางสรรคผลงาน ในชนตอไป แหลงขอมล

- จากภาพถายในแตละใบหนาของตวเอง - ขอมลจากตารา หนงสอทมเนอหาเรองไตรภม

อปกรณทใชในการทาศลปนพนธ

อปกรณทใชในการเกบขอมล - สมด กระดาษ - ปากกา ดนสอ - กลองดจตอล

อปกรณทใชในการเตรยมพนทาวสดสาหรบการสรางสรรค - ไมกระดานอด - ดนสอพอง - กาวลาเทกซ - แปรงทาส อปกรณทใชในการสรางสรรค - สฝ นแบบตลบ - ภาพถาย - พกนเบอรตางๆ - แปรงทาส

บทท 2

ขอมลทเกยวของกบการสรางสรรค

ทมาของแนวความคดและแรงบนดาลใจ

ผลงานศลปนพนธของขาพเจาไดรบแรงบนดาลใจมาจากเรองราวไตรภมกถา ซงเปนคมภรในพระพทธศาสนาทแสดงออกถงความพยายามอยางยงของปราชญโบราณทจะอธบายถงทมาทไปของชวตบนโลกจกรวาลของเรา ขาพเจาไดสงเกตเหนวา เรองไตรภมพระรวงไดอธบายถงดนแดนมนสสาภมไวอยางพสดาร จากเรองราวทวา โลกเรามสแผนดน รวมถงแผนดนทเราอาศยอยดวย เรองราวเหลานเปนอดมคตของความเชอทอยบนพนฐานของความจรงซงมนษยพอทจะฝนจนตนาการถงโลกของความสขได ดวยความประทบใจในเนอหา เรองราวทสนกสนาน ขาพเจาไดถายทอดความคด อารมณความรสกและจนตนาการถงเรองราว มสงแปลกมหศจรรยมากมาย อกทงยงแฝงไปดวยแงคดใหมนษยสรางจตสานกทดงามตงอยในศลธรรม นามาผสมผสานกบการแสดงออกในรปแบบสวนตวของขาพเจาเอง

ทศนคตทเกยวของในการสรางสรรค

ความคดและความเชอของขาพเจามสวนสาคญในการสรางสรรคงานเปนอยางมาก ขาพเจามความเชอถงเรองราวของไตรภม เปนเรองกลาวขานถงเรองราวของโลกในความเชอของคนในโบราณ เรองทวปทงส ซงวาไปแลว เนอหาอาจจะดแปลกในสายตาของคนรนใหม แตกลบเปนเรองราวทคนทกชนใหความสนใจใครร ดวยเหตทเปนเรองราวทเกยวของกบความเปนไปชวตทกชวตหลงความตาย หรอยอนไปสตนของการเกด ดนแดนททกคนเคยอยอาศยมากอนและจะตองไปอย ขาพเจามความประทบใจในเนอหาไดอธบายถงดนแดนมนษยไวอยางพสดาร ขาพเจาตองการจะถายทอดเรองราวทสรางจนตนาการไดอยางสนกสนานในรปแบบของขาพเจาเอง อทธพลจากเรองไตรภม คมภรในพระพทธศาสนา

ไตรภมกถา เปนคาภรในพระพทธศาสนาทแสดงออกถงความพยายามอยางยงของปราชญทจะอธบายถงทมาทไปของชวตบนโลกจกรวาลของเราเอง รวมไปถงรปพรรณสณฐานของโลกและจกรวาลวามหนาตาเปนอยางไร ทงนเพอกาหนดรวามนษยอยางพวกเรานอยตรงไหนของจกรวาล

4

5 และมขนาดเปนอยางไร เมอเขายนอยหรอดารงชวตอยในแผนดนของจกรวาล ทงในโลกนและโลกหนา

ไตรภมจงเปนเสมอนคมภรทควบคมพฤตกรรมมนษยดานศลธรรมจรรยา หรอเปนสวนหนงของกฎหมายของโลก ทมผตดสนใจพพากษาความดเลวของมนษย ผทศกษาจากคาภรไตรภมแมวาจะไมไดเปนหลกคาสอนพทธศาสนาโดยตรง แตเปนสงตกเตอนเพอใหเกดความสงวรและความไมประมาทในการดารงชวต ซงในสวนนพระคมภรไดกลาวถงลาดบชนของการกระทาด และการกระทาชวประพฤตชวไว เพอใหเกดสานกยบยงไมใหคนกระทาบาป และมงแตกระทาดใหมากขน

หากแตกลกการทสาคญของพระพทธศาสนากไมไดหยดยงทการทาดไดดทาชวไดชวเทานน หลกศลธรรมนเปนกฎเกณฑธรรมดาทพระพทธศาสนาไมใหหยดแคการละชว ทาความด แตการกระทาจตใจใหผองแผวบรสทธนเอง ทเปนหวใจสาคญและมดนแดนทไปอยคอแดนพระนพพานทพระองคทรงคนพบ ไมไดอยกฎเกณฑทงสามโลก ไมไดอยสวนใดของดนแดนทงสาม หรอไตรภมนเลย แตจะอยตรงไหนไตรภมกถาไดชทางไว

การรบรของคนทวไปในเรองของดนแดนทงสามโลกน ไมวาจะอยในศาสนาใด ความเชอใด หรอแมแตผทนบถอภตผปศาจ ยอมเขาใจกนเปนสตรเดยวทงหมด คอจกรวาลนประกอบดวย โลกมนษย เปนดนแดนสวนกลาง คนททาดประพฤตดกจะขนสวรรคเปนแดนสวรรค สวนคนททาความชวประพฤตชวกจะตองพบกบความทกขรอนอยในดนแดนนรกทอยใตแผนดน

หากจะเขยนเปนแผนภมทเขาใจกนอยเดมกจะอยในลกษณะอยางนคอ

นเปนแนวคดอยางงายๆผคนครงกอนพระพทธศาสนากคดอยางนหรอแมแตผคนในทกวนน ไมวาจะ

เปนชาตใดกคดอยางน ซงเปนการจาแนกชวตหลงความตายทไมซบซอนแตหากไดศกษาเรองไตรภมแลว กลบแตกตางกบความรเดมอยมากเปนความรใหมทไดรบรวา การอธบายถงไตรภมของพทธศาสนานเปนความสดยอดอยางทไมเคยพบเหนมากอน ตองยอมรบในความสดยอดของไตรภมทสามารถจาแนกโลกไดละเอยดและลกซงกวาทคดมาก ทาใหเหนอจฉรยภาพของพระบรมศาสดานกปราชญแหงพระพทธศาสนา และอรรถกถาจารยททาใหศาสนาของเรามความพเศษมากกวาการรบรจากทอนๆ

6

พระไตรภมไดจาแนกภมหรอดนแดนของโลกจกรวาลนออกมาเปน 3 สวนเชนกน แตแตกตางกน คอ กามภม 1 รปภม 1 และอรปภม 1 ไมไดเปนแผนผงนรกสวรรคอยางทเขาใจ ดแผนภมไดดงน

ทงสามแดนทมอยนตาแหนงอยสาหรบมนษยอยางเรานนอยทดนแดนชนตาสด คอกามภม กามภม เปนดนแดนทมนษยและสงมชวต รวมทงสตวนรกและเทวดาทงหมดตองของแวะหรอ

เกยวของอย สวนรปภม เปนดนแดนทสงขนไป และอรปภมทเปนแดนสงสดมนษย ความมหศจรรยของไตรภมแบบพทธศาสนาอยทความแตกตางกวาความเชอเรองนรกสวรรคของท

อนทเคยเชอกนมาอยางสนเชง มาเรมกนทแดนท 1 ทเรยกวากามภม แดนนคอดนแดนของผทยงของเกยวอยดวยกามตณหา ยงม

ความโลภ โกรธ หลง ดนรนอยในเรองความอยาก ไมอยาก ยดมนอยในตวตน รกใคร ใหลหลง มสขและมทกข มทกขและมสข มสขแลวอยากมสขยงๆขนไปอก อารมณอยากอยางนสบเปลยนวนเวยนอยไมรจบสน

แดนท 1 กามภมน เปนดนแดนชนตาสด สงมชวตทไดอยอาศยในกามภม เรยงลาดบชนตาสดไปจนถงชนสงสด

สตวนรก เปรต อสรกาย สตวเดรจฉาน มนษย และเทพเทวดา จะเหนไดวาแดนท 1 นไดรวมเอาทงในแดนนรก แดนมนษย และแดนสวรรคตามความเขาใจเดม

เขาใจดวยกนทงหมด ไมวาสตวนรก มนษยและเทวดา ลวนอยในเกรดเดยวกนทงสน

7

แดนท1 กามภม

แผนผงแดนท 1 นรกภม

ผทอยในกามตณหา ยงรก โลภ โกรธ หลง ดนรนทยานอยางอยกใหอยในกามภมนแหละ ไมใหไป

ไหน ทาชวกไปอยนรก อยนรกจนหมดสนกรรมแลวกมสทธขนสวรรคได แตกจะวนเวยนอยางนไมรจบ ทนมาถงแดนท 2 คอรปภม และแดนท 3 คออรปภม ดนแดนทงสองทอยเหนอขนไปจากกามภมแดนท 1 น เปนดนแดนทอยหางไกลมาก จนถงขนาดทวา

เกอบจะเปนไปไมไดทผทอยแดนท 1 จะเขาสแดนท 2 และ 3 ไดอยางงายๆ แดนท 2 และ 3 นเรยกกนตามความเขาใจงายๆวาเปนพรหมโลก ในพระไตรภมกถาอธบายใหเขาใจ

ไดยากมากสาหรบคนอยางเราทอยไกลจากพรหมโลก และไมพดถงความเปนรปธรรมของพรหมโลกแตจะกลาวถงโดยอาศยสภาวะทางจต หรอการเขาสการปฏบตธรรมจนบรรลธรรมวเศษมากกวา

ในคมภรกลาววา อปมาเหมอนมกอนศลาขนาดเทาปราสาทหลงหนง เอากอนหนเทาตกนทงลงมาจากพรหมโลกโดยไมมสงใดกดขวางเลย ใชเวลา 4 เดอนจงจะถงแผนดนทเราอยน

พรหมโลกนนแบงออกเปนสองพวกเรยกวา อรปพรหม หรอดนแดนท 3 ทมอรปภมนนเอง ทนสวนทจาแนกใหชวตมาเกดบนพรหมโลกได คอบคคลทมคณสมบตประพฤตตนอยในขายน

คอผทไดเขาฌานบรรลขนตามทกาหนดไวในวธการเขาฌาน ในรปพรหมนมทงสน 16 ชนและอรปพรหมมอก 4ชน

ผทไปเกดบนพรหมโลกจะเปนพวกพราหมณ ฤษ และพวกนกพรต นกบวชทงสน บนดนแดนนมปราสาทแกว ประดบประดาดวยสงแวดลอมทงดงามกวาเมองสวรรคนบพนเทา

ทานบอกวาบนพรหมโลกนมแตพรหมผชายลวนๆ ตรงนคงจะตองเหนใจผหญง โดยตองตความไปวา ผทไปเกดเปนพรหมนนเปนผพนจากกามตณหาแลว จงไมมเรองความพงพอใจในรป รส กลน เสยง ไมมเครองบารงบาเรอความสข ไมมลกเมยใหรบกวนใจ ดงนนพรหมจงไมตองมเพศ

8

เมอพรหมไมมเพศ ไมมกามารมณ พรหมกไมเปนทงผชายและผหญง วเคราะหอยางนผหญงกนาจะเปนพรหมไดเชนเดยวกน

รปพรหมคอพรหมทยงมรปราง มแขนมขาใหเหนแมวาจะหมดสนกเลสตณหาแลว ยงยดถอความมตวตน

รปพรหมนบางทจะเขยนไววา รปพรหม 16 มความหมายถงการเขาญาณถง 16 ขนเปนลาดบ เราจะไมพดถงขนตางๆทง 16 ขน แตใหรไววาตองบรรลฌานใหถง 16 ระดบ และใหรไววาผทจะไปเกดบนพรหมโลกจะตองไดณานขนตางๆดวย แมวาผนนดาดนไปใหถงพรหมโลกไดเลยกตาม

พรหมทง 15 ขนนน ทานเลาวาเคลอนไหวได มตามหไวดไวฟง มจมกไวหายใจ แตไมรสมผสกลนหอมเหมน ลนไมรรส มผวกายแตไมรเจบ

พรหมไมยนดยนรายกบผใด มหนาตาผวพรรณเกลยงเกลา มประกายรงโรจนยงกวาพระอาทตยและพระจนทร

แตพรหมชน 16 ชนสดทาย ไมเคลอนไหวไปไหน นงอยอยางนน อยชวกปชวกลป ถาสงเกตดจากรปเขยนคนไทยโบราณไดเขยนไวถงสญลกษณของพรหม บางครงกจะเขยนบนรป

พรหมนงอยในวมาน บางครงกใชสญลกษณลกกลมๆรๆ อยบนบลลงกในวมาน เรยกวา พรหมลกฟก

สวนอรปพรหม บางทเขยนไว อรปภม 4 หมายถงพรหมชนสงสดทไมมรป ไมยดถอรปแลว ในไตรภมอธบายไวถงขนาดทรปกายกไมมมแตจตตงอยกลางหาว โดยมชนของอรปพรหมอย 4 ระดบ

ในการเขยนรปของชางไทยมกจะเขยนอรปพรหมเปนดวงไฟบางหรอบางทกเขยนเปนความวางเปลาอยบนบลลงกในวมาน

สาหรบผทไปเกดบนดนแดนแหงพรหมน มอายยนยาวจนไมอาจนบเปนจานวนปได จะนบไดกดวยจานวนมหากปป และพรหมชนสงสดมอายยาวถง 80,000 มหากปป

มหากปปหนงมอายเทากบการเกดโลกจกรวาลไปจนถงเวลาสนสดของจกรวาลเมอเกดไฟบรรลยกลปมาลางโลก

9

โครงสรางของไตรภมหรอแดนทงสามโลกในพระพทธศาสนา

ความจรงแลวในไตรภมไมไดจบแคเ รอง 3 โลกเทานนเพราะจดสาคญของหลกการในพระพทธศาสนาไมไดมงหวงใหมนษยไปเกดอยในภมใดทงสามนเลย ในดนแดนทสงๆพทธองคไมยอมใหไปยดตดอย

เพราะถงอยางไรผทเกดเปนพรหมกยงตองเวยนวายตายเกดและใชชวตทยนยาวนาเปนหวงเสยดวยซา ไตรภมกถายงไดพดถงแดนท 4 อนเปนแดนทพเศษทเรยกวา แดนพระนพพาน อนเปนสดยอด

ดนแดนทงปวง แตทานไมพดมาก เพราะไตรภมกถาไมไดมหนาทสงสอนใครใหไปจนถงนพพาน แตมอบายสอนใหมนษยรจกบาปบญคณโทษเพอใหเกดการละทงดวยตนเอง

ทานไดกลาวคณสมบตของผทถงพระนพพานไววา “ไมพนาศเสยหาย ไมแปรปรวนไปมา ไมทองเทยวอยในไตรภมอนเปนสงขารทกขอก นพพานนนม

สภาพสนกเลสพนทกขทงปวงเปนสนตสข” นจงเปนความชาญฉลาดของผทพยายามจะบอกถงแดนนพพานของเราวา มดนแดนทพเศษสดอยางน

ยงไมอยากเขามาอกหรอ แตทานไมไดเขยนชดเจนวา นพพานเปนแดนท 4 เพราะไมตองการไปปะปนกบไตรภมทเปนดนแดน

ของโลกทตองเวยนวายตายเกด ทานองเดยวกบททานกไมบอกวาแดนนพพานอยตรงไหน นพพานไมไดอยเหนอพรหมโลกขนไป แตนพพานนนมอยทกหนทกแหง ดงนนการทจะวาดโครงสรางของไตรภมในพระพทธศาสนานนไมใชเรองงายๆ

10

แผน ผงไตรภม มาถงเรามารจกแดนท 1 หรอกามภมกนใหละเอยดมากขนดวยเหตทเปนดนแดนทคนเคยของเราเอง

กามภม มตวเลข 11 ตามมาดวย เปนกามภม 11 หมายความวาอยางไร กามภม 11 ดนแดนทแบงยอยไปอก 11 ชน 11 ดนแดน มดนแดนของมนษย หรอมนสสาภมรวมอย

ดวย กามภม 11 นแบงเปนดนแดนใหญ 2 กลม ซงแบงตามความรสกและอารมณของสตวโลก คอ มทง

อารมณสข และอารมณทกข ผทอยในความทกขกไปเกดอยในอบายภม 4 อนไดแก พวกเดรจฉาน เปรต อสรกาย และสตวนรก สวนผทอยในความสขกไปเกดอยในสคตภม 7 อนไดแก มนษยและเหลาเทวดาบนสวรรควมานอก 6

ชน มนษยเรานโชคด แมวาจะมสขทกขปะปนกนอย แตทานกจดใหมาอยในสคตภม ดวยเหตทมนษยจะ

คดและเลอกเอาทงดานสขหรอทกขได อบายภม 4 รวมกบสคตภม 4 จงเทากบกามภม 11

11

สาเหตททาใหมนษยตองไปเกดอยในนรก อยางแรกคอ ความโลภ อยากไดของคนอน อยางทสอง

ความโกรธ โกรธเขาโมโหเขา อจฉารษยา จนไปถงความพยาบาท อยางทสามคอ ความหลง เปนความหลงผด จนไมรถงบาปบญคณโทษ

ความโลภ ทาใหตองไปเกดเปนเปรต อสรกาย เปนทกขเพราะความอยากความหว ความโกรธ ทาใหตองไปเกดเปนสตวนรก เปนทกขเหมอนโดนไฟแผดเผา ความหลง ทาใหตองไปเกดเปนสตวเดรจฉาน เปนทกขเพราะโง เพราะเหตการณเบยดเบยน เอารดเอา

เปรยบ จงสามารถเขยนเปนแผนผงอบายภม 4หรอทตยภมไดดงน

นรกนนอยใตพนพภพลงไป แยกยอยลงไป 8 ขมใหญลกลงไปตามลาดบ แตละขมมนรกบรวารลอมรอบอยขมละ 16 ขมยอย คออยทง 4 ดานของนรกใหญดานละ 4 ขมยอยรวมนรกใหญทง 8 ขมกบบรวารนรกอก 128 ขม

12 นรกทง 8 ขม แตละขมเปนรปสเหลยมจตรส มสดาน รองพนนรกดวยกอนเหลกแดง เพดาน ผนง

ตกแตงจากมณฑนากรนรกดวยวสดรอนเชนเดยวกน นรกขมหนงยาวดานละ 1,000 โยชน (1 โยชน = 19.2 กโลเมตร) ฝาผนงมความหนาดานละ 9 โยชน

ในนรกมชอนรกขมใหญๆทง 8 ขม เรยงลาดบจากใกลทสดไปสนรกทลกสด 1. สญชพนรก สตวนรกจะมอายยนถง 500 ปนรก หรอเทากบ 1,620,000,000,000 ปมนษย 2. กาฬสตตนรก สตวนรกจะมอายยนถง 1,000 ปนรก หรอเพมเปนสองเทา 3. สงฆาฏนรก สตวนรกจะมอายยนถง 2,000 ปนรก เพมเปนสองเทาเชนกน 4. โรรวนรก สตวนรกจะมอายยนถง 4,000 ปนรก

5. มหาโรรวนรก สตวนรกจะมอายยนถง 8,000 ปนรก

6. ตาปนรก สตวนรกจะมอายยนถง 16,000 ปนรก

7. มหาตาปนรก สตวนรกจะมอายยนถง 1 กปป

8. มหาอเวจนรก สตวนรกจะมอายยนยาวถงมหากปป

นรกขมท 8 นรกอเวจ นาจะเปนนรกทคนหกนมากทสด อเวจมความหมายถงสงบนง ปราศจากคลน

ลม นงอยอยางนน แตเปนความนงทตองทนทกขกบกองไฟ แมวาตนจะจมอยกบพน

13

เหลกแดง หลงตดกบขางขวาเหลกแดง มหลาวเหลกแดงทะลลาตว ทกทศทาง กจะนงอยอยางนน ขดขนไมได

สคตภม 7 เรมตนจากมนษยเราๆนแหละ ไตรภมถาทานพดวา การเกดของมนษยไวอยางพสดาร เกดมาเปนมนษยยงมทกขสขตดตวกยงถอวาโชคดหรอเปนบญทไดเกดมาเปนมนษย กเพราะวาม

มนษยเทานนทจะตรสรเปนสมมาสมพทธเจา และเกดเปนมนษยเทานนทจะเขาถงหลกธรรมทพระพทธเจาไดตรสไวในแดนพทธภม แมวาเราจะไมไดเกดในสมยพทธกาล แตเรากยง ไดเกดอยในภทรกป อนเปนกปทพระพทธเจามาโปรดแลวถง 4 องค และมนษยทกคนมสวนไดรถงกระแสพระนพพานอนเปนแนวทางทพระบรมศาสนาไดกาหนดไวให

แตมนษยทเราเหนเปนกายมนษยน ทานกยงไมเชอวาเปนมนษยครบถวนบรบรณ เพราะยงไดแบงมนษยออกเปน 4 ประเภท คอ

1. คนมนษย คอ เปนคนมจตใจเปนคน รจกผดชอบชวด 2. คนเดรจฉาน คอ พวกไมรจกบญบาป ไมมความเมตตากรณา 3. คนเปรต คอ คนทไมรจกทาบญทาทาน เกดมาเขญใจ ยากจนอนาถา ไมมทอยอาศย 4. คนนรก คอ คนทฆาสตวตดชวต บาปมกมาถงตวเรว ทาใหไดรบทกขเวทนา

มารจกเทวภม เทวดาหรอเทพยดานน ไตรภมถาทานไดแบงออกเปน 3 ประเภท 1. สมมตเทพ คอ เทพสมมต อนไดแก พระราชา มหากษตรยททรงตงอยบนหลกทศพธราชธรรม เปน

ทเคารพยกยองแกปวงประชาราษฎร 2. อปปตตเทพ คอ เหลาเทวดาทไปเกดในเทวภม สวรรคชนตางๆตงแตชนแรกจดพรหมโลก 3. วสทธเทพ ไดแก สมเดจพระสมมาสมพทธเจา พระปจเจกพทธเจา พระโพธสตว และพระอรหนต

ผบรสทธ ปราศจากกเลส ดบขนธแลวเขาสปรนพพาน อนเทวดาม 6 ชน จะเรยงลาดบตงแตชนตาสดขนไป คอ 1. จาตมหาราชกาภม สวรรคชนแรกนนอยเหนอขนไปจากพนโลก 46,000 โยชน ตงอยบนยอดเขา

สคนธร มสวรรคใหญอย 4 เมอง ประจาอยทกทศ แตละทศมเทวดาผใหญคอยเฝาอย เชน ทาวธตรฐราช ทาววปกษราช และทาวเวสสวณ เทวดาทงสนมหนาทเฝาเขาพระสเมร เทวดาทนมอายยนถง 500 ปทพย หรอ 9,000,000 ปมนษย

2. ดาวดงสภม หรอสวรรคทเราคนชอกนดอยวาสวรรคชนดาวดงส สวรรคชนนเปนเมองของเทวดาทงหลายทมพระอนทรทรงเปนราชาแหงเทวดาปกครองอย ดาวดงสสวรรคชนนตงอยเหนอขนไปจากจาตมหาราชกา 1 เทาตว (92,000 โยชน) บนยอดเขาพระสเนรราชหรอเขาพระสเมรสวรรคชนนมเสยงดนตรดงกลอมไพเราะจบใจ มสระโบกขรณใหญ 2 สระ มอทยานใหญอย

14

โดยรอบทงสทศ มชางเอราวณเปนราชพาหนะของพระอนทร มเทพธดานางฟามากมายคอยเฝาปรนนบตเหลาเทวดามตนปารชาตกลปพฤกษหรอตนทองหลาง รอยปถงจะมดอกบานครงหนงมกลนหอมไปไกล ใครดมกลนแลวชวนใหระลกชาตได กามนต-วาสฏฐกมาระลกชาตไดทน

นอกจากนน ทสาคญคอมพระเจดยศรจฬามณเปนทประดษฐานพระเกศาธาต (บางแหงวาพระเขยวแกว) ทพระอนทรทรงรบเอามาเมอครงทพระสทธตถะทรงออกผนวช

3. ยามาภม หรอสวรรคชนยามา เปนสวรรคชนทอยสงขนไปจากดาวดงส 84,000 โยชน เขาใจวาจะเปนสวรรคทมวมานลอยอยกลางอากาศ ในขณะทสวรรคชนดาวดงสยงตงอยบนเขาพระสเมรยอดเขาอนสงสด แสดงวาสวรรคจากชนยามาภมขนไปจะไมอยบนเขาพระสเมรแลว หากแตตอขนไปจากชนอากาศ ยามาสวรรคมวมานเปนปราสาททองปราสาทเงนลอมรอบดวยกาแพงแกวและสระโบกขรณ มพระสยามเทวราชเปนเทวดาผใหญปกครองอย เทวดาในชนมอายยน 2,000 ปทพย (142,000,000 ปมนษย)

4. ดสตาภม เรยกกนวาสวรรคชนดสต สงขนไปอก (168,000 โยชน) มสนดสตเทพยราชเปนเทวดาผใหญปกครองอย เทวดาทอยในสวรรคชนนลวนแตเปนนกปราชญ รบญ รธรรม มอายยนยาวถง 4,000 ปทพย (567,000,000 ปมนษย)

สงสาคญทสดของดสตตาสวรรคคอ เปนสวรรคชนทพระบรมโพธสตวมาประทบอยทนเพอจะรอรบไปตรสรเปนสมเดจพระสมมาสมพทธเจาบนแดนมนษย และเชอกนวา พระศรอารยเมตไตรย พระบรมโพธสตวองคสดทายแหงภทรกปสถตอยบนสวรรคชนน รอเสดจลงไปตรสรเปนพระพทธเจาองคท 5

5. นมมานรดภม สวรรคชนนมมานรด มความสงขนไปอก 336,000 โยชน สวรรคชนนตงอยบนแผนดนสทอง เหลาเทพยดาถาปรารถนาสงใดกสามารถเนรมตขนไดเอง มอายยนยาวถง 8,000 ปทพย หรอ 2,304,000,000 ปมนษย

6. ปรนมมตวสวตดภม เปนสวรรคชนสงสด สงขนไป 672,000 โยชน เปนสวรรคทประเสรฐสขสมบตยงกวาสวรรคชนใดๆ เปนดนแดนแหงอสระ นกอะไรเนรมตไดตามใจปรารถนา มเทวดาผใหญปกครอง 2 องคหนงปกครองเหลาเทวดา อกองคหนงปกครองเหลามารทงหลาย

15

แผนผงสวรรค 6 ชน

ภาพท 1 ภาพทดานแปลนมมสงของจกรวาล

16 จากภาพดานแปลนมมสงของจกรวาล มองเหนเขาพระสเมรเปนแกนกลาง หอมลอมดวยเขาสตตบร

ภณฑ 7 ชน พนทวางคอมหานทสทนดรทวปทงสอยประจาทศ และทงหมดถกหมหอดวยขอบเขากาแพงจกรวาล

ในไตรภมพระรวงไดอธบายถงดนแดนมนษยภมไวอยางพสดาร ไดกลาววาเขาพระสเมรจดกบมหาสมทร หรอนทสทนดรมขนเขาสตตบรภณฑลอมรอบเปนวงกลม7 ชน ถดจากนนจะเปนมหาสมทรใหญอยโดยรอบ เรยกวาภาพเขาพระสเมรและเขาบรวารลอมรอบนน แทจรงทงหมดตงอยกลางนาหรอมหาสมทรใหญ

หางออกไปจากเขารอบนอกจงจะเปนแผนดนของมนษยกระจายกนอยทง 4 ทศ และกมแค 4 แผนดน หรอ 4 ทวปเทานน อยทางทศเหนอ 1 ทศตะวนออก 1 ทศตะวนตก 1 และทศใต 1 แตละทวปจะมเกาะเลกเกาะนอยลอมรอบเปนบรวารอกหลายรอยเกาะ

คนโบราณคดวาโลกเรามแค 4 ทวป แตทานมเหตผลทจากดแค 4 ทวป ในยคสมยของทานคงเหนมนษยทแปลกปลอมเขามาสดนแดนของทานทวทกทศ หนาตาผวพรรณแปลกออกไป ทานกเลยจาแนกผคนแตละทวปใหเปนไปตามหนาตาผคนททานพบเหนและจนตนาการเอา เชน คนหนากลม คนหนาเหลยม หนาแหลม และหนาวงรรปไข

คนโบราณนนถอเอาเขาพระสเมรเปนศนยกลางของทกสง ดงนนถดออกไปจากเขาดานทศตะวนออกจงเปนแผนดนทเรยกวา

1. บรพวเทหทวป อยทางทศตะวนออก มพนทกวาง 7,000 โยชน หรอ 134,400 กโลเมตร เปนเกาะขนาดใหญ มสณฐานกลม มนษยทอาศยทนมใบหนากลม “หนาเขาดงเดอนเพงแล กลมดงหนาแวน” คนบนแผนดนนมอายยน 100 ป บทวเคราะหของไตรภมกถาในเรองรปพรรณสณฐานของมนษยตางทวปตอไปน นาจะมาจากการทผเขยนพระคมภรเรองโลกจกรวาล กาหนดเรมตนจากชมพทวปทตนเองอาศยอย คออนเดยในปจจบน และอนมานเอาโดยอาศยความแตกตางของแผนดนทอยไกลออกไปในทกทศวาเปนทวปอน ในเรองของแผนดนแถบตะวนออกน ทานเสฐยรโกเศศ หรอพระยาอนมานราชธน ทานคลายขอสงสยโดยใหคาอธบายวา

ทคนในบรพวเทหทวปใบหนากลมน นาจะนกไปในดนแดนทอยทางตะวนออกของอนเดยออกไป ซงกไดแกเผาพนธประเทศซกตะวนออก ทมลกษณะของกะโหลกสน กวางกบยาวเทากน จงดใบหนากลมแบบเผาโมงโกเลย

2. อตตรกรทวป อยทางดานทศเหนอ มพนทกวาง 8,000 โยชน หรอ 153,600 กโลเมตร มเกาะเลกลอมรอบเปนบรวาร 500 เกาะ มนษยทอาศยอยมใบหนาสเหลยม ในไตรภมอธบายไววา “หนาเขาเปน 4 มมดจดงทานแกลงถากใหเปนสเหลยม กวางแลรนนเทานน...” คนในแผนดนนมอายยนยาวถง 1,000 ป มภเขาลอมรอบ

17

ผคนทนอยเปนจานวนมาก มชวตทดกวาทวปอนๆ ดวยเขาเปนผรกษาศลและทาบญ สงแวดลอมอนไดแก ทราบลม ทวเขางดงาม มตนไมงอกงาม มรางกายสมประกอบงดงาม ไมสง ไมตา ไมอวน ไมผอม รางกายแขงแรงตงแตหนมจนแก ไมกลวอดอยากเพราะไมตองทามาหากน ไมเดอดเนอรอนใจ ตนขาวกไมปลก มนขนเอง ขาวชนดนเรยกวา “สญชาตสาล” เกดเองและแตกรวงออกมาเปนขาวสารเลย เมอตองหงขาว กนาหมอขาวไปวางบนศลาชอ “โชตปาสาท” แลวจะเกดเปนไฟลก และเมอขาวสกไฟกจะดบเอง สวนอาหารอนๆ หากตองการสงใดกจะเกดขนเองเชนกน ไมเจบปวยเปนอะไรทงนนปรารถนาทรพยสงใด กจะนกหาจากตนกลปพฤกษ

ทนมตนวเศษคอตนกลปพฤกษตนหนง สง 100 โยชน (1,920 กโลเมตร) ผใดอยากไดอะไรกมาขอไดทกประการ ตนกลปพฤกษนบนสวรรคชนดาวดงสของพระอนทรกม เขาใจวาจะเปนตนไมทอยบนดนแดนบรสทธ เพราะบนแผนดนชมพทวปของเรากจะมตนกลปพฤกษ แตตองรอจนทนเหนพระศรอารยเมตไตรยลงมาตรสรเสยกอน

ผหญงบนแผนดนนสวยงามทกคน มผวดงทองอนสกเหลอง มอเทานนงามแดงดงทานาครง สองแกมใสเปนนวลเหมอนเอาแปงผดไว หนาเกลยงปราศจากมลทน ไมมไฝฝา ดวงตาสดาดงตาทรายเพงคลอดไดสามวน ขาแขงงามดงลากลวยทองและหนาทองแบนราบ รปอนงดงามนเหมอนสาวอาย 16 ปและอยไปอยางนนไมแกเทาทกคน สวนผชายชอบแตงตวดวยเครองหอมและทดดอกไม งานการไมตองทา มแตเพอนเลนสนก รปโฉมงดงามหนมได 20 ป ไมแก

นกปราชญทงหลายลงความเหนวา แผนดนอตตรกรนนาจะเปนแผนดนในโลกนเอง อาจอยทางเหนอขามหมาลยขนไป มประเพณทาศพของชาวอตตรกรวาไมนยมเผา แตเอาศพไปวางไวและใหนกคาบเอาศพไป เปนนกหสดลงค นกนนคาบเอาซากศพนนไปเปนกานนบานนกนน เพราะวามใหเปนอกกรกในแผนดน

3. อมรโคยานทวป อยทางดานทศตะวนตก มบรเวณพนท 7,000 โยชน หรอ 134,400 กโลเมตร มเกาะบรวารลอมรอบ 500 เกาะ มนษยทอาศยอยมใบหนาเสยวดงเดอนแรม 8 คาและมอายยนยาว 400 ป ผคนทอยในดนแดนนนาจะนกถงผคนซกโลกตะวนตกจากอนเดยออกไปทมรปหนายาว จมกโดงงม เชนพวกแขกอาหรบ หรอพวกฝรงยโรปแผนดนอมรโคยานนทานไมไดอธบายอะไรมากไปกวาเปนทวปทมแมนาเลกแมนาใหญและบานเมองใหญนอย

4. ชมพทวป อยทางดานทศใตเปนดนแดนทอยทางใตของเขาพระสเมร หรออยชดกบเขาอสสกณณะ ซงเปนเขาลอมรอบนอกของเขาสตตบรภณฑทลอมรอบเขาพระสเมรอย แผนดนชมพทวปนมขนาด 10,000 โยชน หรอ 192,000 กโลเมตร ใหญกวาทกทวปมนษยทอาศยอยมใบหนารปไข คนแผนดนนมอายไมแนนอน บางคนอายสน บางคนอายยน ดวยเหตทบางคนม

18

ศลธรรม และบางคนไมมศลธรรม “ผแลเมอคนทงหลายมศลอยไส ยอมกระทาบญแลธรรม แลยาเกรงผเฒาผแก พอแลแม แลสมณพรหมณาจารยดงนนแล อายสมคนทงหลายนน กเรงจาเรญขนไปๆเนองๆแล”

ดนแดนในชมพทวปเทาทเหนอยในไตรภมกถา นาจะมทงสวนจรงและสวนทแตกตางออกไป แตทเหนไดชดคอ เหนการตงสมมตฐานจากแผนดนทเปนของชาวอนเดยโบราณนนเองซงดานเหนอกจดเขาหมาลยจงสมมตใหเปนเขาพระสเมร

ดานขางทงตะวนออกและตะวนตกของอนเดยเปนมหาสมทรทงสองดานจนตนาการไตรภมจงนาจะเขาใจวา ชมพทวปนนเปนเกาะทมผนนาลอมรอบ พนทบนชมพทวปแบงเปน 3 สวน สวนหนง 3,000 โยชน (57,600 กโลเมตร) เปนทอยของมนษย อกสวน 3,000 โยชนเปนปาหมพานตและอกสวนหนง 4,000 โยชน (76,800 กโลเมตร) เปนผนนา คอ แมนาลาคลอง บง และสระ หรอทะเลสาป

หนาแปลกทไตรภมกถากลาวถงปาหมพานตละเอยดลออมากกวากลาวถงแดนมนษย นนอาจเปนเพราะแดนหมพานตสรางจนตนาการไดอยางสนกสนาน เปนความไมจรงอยบนพนฐานของความจรงทมนษยพอทจะฝนไปไดมาก ไตรภมไมวาจะเปนดานวรรณกรรม หรอจตรกรรมจงมกจะมจนตนาการเปนการบนดาลใจใหกวและศลปนไดอยางมากมาย ขาพเจาจงไดหยบยกเรองราวในดนแดนทงสทวปนมาเปนแรงบนดาลใจในการสรางสรรคงานศลปะ

อทธพลจากวสดทองถน วถชวตคนในชนบทมความผกพนกบธรรมชาตกระจดซงเปนพชจาพวกกกมลกษณะลาตนกลมส

เขยวออน ออกดอกเปนกระจกแนน คลายดอกกระเทยม กระจดชอบขนทนาขง โพระหรอพล ต.เครง อ.ชะอวด จ.นครศรธรรมราชทชาวบานนามาทาเปนเครองจกสาน เสอ ขาวของเครองใชตางๆไดแก กระเปา เสอ ตะกรา เปนตน ขาพเจาไดสมผสของใชทมาจากการสานของตนกระจดอยในชวตประจาวน จากการซมซบกบธรรมชาตนอกเหนอจากการพงพาธรรมชาตแลว เรายงสามารถสมผสกบความสวยงามไดอยางนาทง ทงดานรปทรงตนกระจดทขาพเจาเกดความประทบใจ

19

ภาพท 1 กระจด

20

ภาพท 2 ลาตนกระจด

21 นบแตอดต มนษยอาศยธรรมชาตเปนแหลงคนควาเพอสรางสรรคงานศลปะ เนองดวยธรรมชาตม

ความงามและไมงาม มความพอเหมาะพอด ความประสานกลมกลน มความเหมอน มความแตกตาง มความขดแยง แลวในธรรมชาตกยงมรปทรงทหลากหลายทมการเปลยนแปลงอยตลอดเวลา ทกอยางคอเสนหความหมายของความสมดล

การไดรบและสมผสกบธรรมชาต ดวยวถชวตคนในชนบทมอาชพเกษตรกรรม ซงมความใกลชดกบธรรมชาต ขาพเจาไดนาสงทมองเหนและรสกไดถงความงามหรอชวตของธรรมชาตทลอมรอบตวเราอยในชวตประจาวน จากประสบการณสงสมทาใหขาพเจาเลงเหนความงามของตนกระจดซงเปนพชจาพวกกกมลกษณะลาตนกลมสเขยวออน ออกดอกเปนกระจกแนน คลายดอกกระเทยม กระจดชอบขนทนาขง โพระหรอพล ต.เครง อ.ชะอวด จ.นครศรธรรมราชทชาวบานนามาทาเปนเครองจกสาน เสอ ขาวของเครองใชตางๆ ซงเปนสภาพแวดลอมทขาพเจาพบเหนและสมผสกบสงเหลานไดงายและรสกผกพนเกดแรงบนดาลใจในการสรางสรรคผลงานศลปะ เปนการสรางสรรคผสมผสานกบการเขยน เพอสะทอนใหมนษยไดสมผสสนทรยภาพของธรรมชาตทแฝงไปดวยเรองราวความรสกอารมณความผกพนระหวางมนษยกบธรรมชาต

บทท 3

การกาหนดรปแบบและวธการสรางสรรค

ในการศกษาคนควาเพอการสรางสรรคผลงานศลปนพนธ ขาพเจาไดนาคตความเชอแบบไทยเรองราวในไตรภมเปนแนวความคดหลกในการสรางสรรคผลงานผสมผสานกบจนตนาการของตนเอง เพอถายทอดถงโลกของความสขได ดวยความความสนกสนาน อารมณความรสกทซอนอยภายในใบหนาของตวเองเปนการแสดงสาระในดานแปลกพสดารทมลกษณะเหนอความเปนจรง โดยใชทศนธาตทางศลปะรวมถงชนเชงในการแสดงออกตามแนวทางในการสรางสรรค

วธการสรางสรรคผลงานศลปนพนธ

1. การหาขอมล ขอมลทศกษามอย 2 ลกษณะ คอ 1.1 ศกษาขอมลจากหนงสอไตรภมพระรวง เรองราวคตความเชอ เรองไตรภมในดนแดน

มนสสาภม เพอใหตรงกบความมงหมายมากทสด ซงเปนขอมลจากทมาของความเชอ 1.2 ศกษาขอมลจากภาพถายดวยใบหนาของตนเอง ดวยลกษณะอารมณตางๆของใบหนา 2. การสรางภาพราง เมอไดขอมลแลวจงนามารวบรวม เพอจะไดวเคราะหตามแนวทางทจะแสดงออกได อยางตรงจดและสงเคราะหออกมาโดยการกาหนดและรปทรงและโครงสรางของภาพเปน การควบคมการแสดงออกดวยทศนธาตใหเปนไปตามแนวทางทตองการ 3. การสรางสรรคผลงานจรง นาภาพรางลายเสนทนาพอใจแลวมาขยายลงสสรางนาหนกและบรรยากาศ รวมทงแกปญหาตางๆ พรอมๆ กนไป เพอใหผลทางการแสดงออกตรงตามความคด อารมณและความรสกไดมากทสด 4. การวเคราะหผลงาน เพอศกษาถงความแตกตางและความสมพนธทมอยในผลงานซงเปนการพฒนาผลงานมาจากแนวคดเดยวกน การวเคราะหผลงานศลปะของตนเองนน เปนสงจาเปนและมความสาคญ ทผสรางสรรคควรปฏบต เพราะจะทาใหเขาใจผลงานของตวเองมากยงขน เพอประโยชนในการพฒนาผลงานในขนตอไป

22

23

ทศนธาตทใชในการสรางสรรค

ทศนธาต (Visual Elements) ทขาพเจาใชในการสรางสรรคผลงานมดงน 1. รปทรง (Form) ในการสรางสรรคผลงานของขาพเจารปทรงเปนสญลกษณในการสอความหมาย

เกดจากการนารปทรงเลขาคณต อนไดแก สเหลยม วงกลม ครงวงกลม วงร เกดจากการเนนดวยขนาดของรปทรงในแตละสวนมการใชรปทรงทอสระใหเปนไปตามทตนเองไดจนตนาการไว และใหผลงานแตละชนมขนาดของรปทรงทแตกตางกนไปมทศทางทกระจดกระจายลดหลนกนไป

2. เสน (Line) เปนทศนธาตทนามาใชกาหนดขอบเขตของรปทรง และเสนจานวนมากทเกดจากรอยพกนเปนตวควบคมความรสกทศทางโดยรวมของของชนงานทงหมด

3. สและนาหนก (Colour Tone) ขาพเจากาหนดใหความรสกของผลงานเปนสวรรณะเยน โดยใชสนาตาล สเขยว สฟา เปนตวเชอมความรสกระหวางชนงานในชดศลปนพนธ คานาหนกออนแกของภาพเกดจากการเขยนสทบบนพนสนาตาลโดยรวม ใหพลงความรสกของสทเกดการตดกนกบพนหลงสนาตาล แตเมอดโดยรวมแลวทาใหเกดความรสกกลมกลนกนดวยปรมาณของสนาตาลและสฟาทเทากนโดยรวมภายในภาพ จงทาใหงานดไมขดแยงจนเกนไป และมการใชสวรรณะรอน เพอมาสรางความขดกนบางของสในปรมาณทเลกนอย ซงเปนสวนชวยเสรมใหรปทรงมพลงและความเดดขาดในการแยกรปทรงออกจากพนหลง

4. ลกษณะพนผว (Texture) เกดจากรอยวสดพนบานและการปพนดวยดนสอพองหลากหลายชนลดหลนกนไปรอยพกนททบซอนของสแตกตางกน ดวยลกษณะผวของเสอกระจดเปนสวนใหญสงผลทางการรบรดวยการเหน และความรสกภายในใจไดอยางนาพอใจ

5. ทวาง (Space) เปนสวนหนงสงเสรมรปทรงและแฝงนยยะทางความหมายทมความเกยวของของรปทรง ทวางสวนใหญใชการประกอบรปรางและใชสอทางวสด

6. พนหลง (Background) ขาพเจาไดนาไมกระดานทปดวยดนสอพองมาผสมผสานกบ วสดเสอกระจดพนบานเพอตามวตถประสงคการใชงานและใหความหมายทสอดคลอง กบรปทรง เปนทศนธาตทสรางบรรยากาศใหแกภาพ

24

เทคนควธการในการสรางสรรคผลงานศลปนพนธ

ในการสรางสรรคผลงานศลปนพนธชด “แดนมนสสาภม” น ทงเทคนควธการทถกเลอกนามาใชกเพอใหสอดคลองกบแนวคดและความสมบรณสงสดของผลงาน ซงเราสามารถลาดบขนตอนกอนหลงไดดงน

1. ในการเตรยมเฟรมโครงสรางของเฟรมทาดวยไมกระดานอด นาไมกระดานอดมาตดตามแบบขนาดทตองการ

2. การเตรยมพนหลงของผลงาน 2.1 นาไมกระดานทตดไวตามแบบทตองการมาเตรยมไว นาดนสอพองผสมกาวลาเทกซทาทบบน

ไมกระดานอดทเตรยมไว รอใหแหงสนทจงดาเนนงานขนตอไป 2.2 นากระจดทเตรยมไวมาตดกาวลาเทกซแลวปะตด (Collage) ลงไป จากนนกทาทบดวยดนสอ

พองอกครง รอใหแหงแลวทาไปอก 3-4 ครง บางพนท เพอสรางพนผวทลดหลนกนไป จากนนเมอแหงสนทแลว นาสนาตาลมาทารองพนทวทงเฟรมเพอตองการใหเปนสพนหลงของงาน

3. ขนตอนการรางภาพ 3.1 นาภาพรางมาขยายลงบนพนหลงทเตรยมไว ดวยดนสอ จนไดลายเสนโครงสรางของรปทรง

ตามทตองการ ซงอาจเกดการเปลยนแปลงจากแบบรางเลกนอยกเพอความสมบรณของผลงาน 4. ขนตอนการสรางผลงานดวยสอะครลคและสฝ น 4.1 เมอรางภาพเสรจแลวนารปถายหนาตวเองมาตดกาวลาเทกซแลวปะตด (Collage) ลงไป

จากนนกนาสฝ นมาเขยนบนรปถายเพอสรางรายละเอยดของใบหนา 4.2 เทคนคการเขยนสฝ น ขาพเจาจะเขยนสทมลกษณะการแตมพกนจะเปนไปตามทศทางตามท

กาหนดไวและทงรองรอยของพกนไวตามขนาดทเหมาะสมกบความงาม 4.3 ขาพเจากาหนดนาหนกแสงและเงาตามความรสกสวนตวโดยภาพรวมใหความรสกแบน 5. ขนตอนการตดตงผลงาน

25

ภาพท 3 ขนตอนการสรางภาพรางลงสผลงานชดศลปนพนธ

26

ภาพท 4 ภาพรางลงสผลงานชดศลปนพนธ

27

ภาพท 5 การเตรยมพนหลง

28

ภาพท 6 ทาสพนหลงของผลงาน

29

ภาพท 7 ลงสทละสวนของผลงาน ทาตอเนองกนจนผลงานเสรจสมบรณ

30

ภาพท 8 การตดตงผลงาน

31

การนาเสนอผลงานในลกษณะอนสตอลเลชน (Installation art)

จากการสงเกตของขาพเจา ทกครงทไดเขาชมผลงานศลปะ ขาพเจาจะมงเขาสผลงานเปนสาคญ ยกเวนผลงานทเปนศลปะสตอลเลชน (Installation art) จงจะกวาดสายตาดภาพรวมกอนทจะเกบรายละเอยดดการจดการกบพนท ความคนชนกบการเหนภาพผลงานตดบนผนงเปนแนวแถวอยางมระเบยบนาพาผชมใหเผชญกบภาพในระดบสายตา เปนการลากสายตามาเฉพาะภาพทงสน ทาใหขาพเจาคดวา การตดภาพบนผนงทมการเวนหางหนมากกวาทเคยเหนๆ มาจนเกดการสงเกตได ลกษณะนใหความรสกผอนมากขน พนทวางกวางๆ สะอาดๆ ลอมรอบผลงาน แทนทผลงานนนๆ ลอยคาง เควงควางหรอ หลดหลง หากแตกลบทาใหเกดความโดดเดนแสดงตวเองชดเจน จงดงดดสายตาไดดยง และขาพเจาเหนวาผนงมใชเพยงพนทรองรบผลงานเทานนหากแตเปนสวนหนงของผลงาน

การนาเสนอผลงานของขาพเจาเปนการนาเสนอจตรกรรมสองมตทงหมดจะถกทาการจดการบนผนงราวกบการจดองคประกอบศลป ผนงขาวเปนเสมอนพนทวางของกระดาษขาวขนาดใหญททางานรวมกบรปทรงเลขาคณตและรปทรงอสระซงเปนชนงานจตรกรรมขนาดตางๆ จดวางใกล ไกล สงตา สรางจงหวะรบสงกนไป มการจดวางทกระจดกระจาย พนทขาวของผนงจงมไดเปนเพยงขอบเขตลอมรอบแตไดทาหนาทเปนตวยดโยงชนงานดงและสงสายตาผชมจากรปทรงทมรายละเอยดนาสนใจหนงไปสอกรปทรงหนงอยางนาสนใจมากยงขน

32

ภาพท 9 การนาเสนอผลงานแบบท 1

ภาพท 10 การนาเสนอผลงานแบบท 2

33

ภาพท 11 การนาเสนอผลงานแบบท 3

ภาพท 12 การนาเสนอผลงานแบบท 4

34

ภาพท 13 การนาเสนอผลงานแบบท 5

ภาพท 14 การนาเสนอผลงานแบบท 6

35

ภาพท 15 การนาเสนอผลงานแบบท 7

ภาพท 16 การนาเสนอผลงานแบบท 8

36

ภาพท 17 การนาเสนอผลงานแบบท 9

ภาพท 18 การนาเสนอผลงานแบบท 10

37

ภาพท 19 การนาเสนอผลงานแบบท 11

ภาพท 20 การนาเสนอผลงานแบบท 12

38

ภาพท 21 การนาเสนอผลงานแบบท 13

ภาพท 22 การนาเสนอผลงานแบบท 14

39

ภาพท 23 การนาเสนอผลงานแบบท 15

ภาพท 24 การนาเสนอผลงานแบบท 16

บทท 4

การสรางสรรคและพฒนาผลงาน

ผลงานสรางสรรคศลปนพนธหวขอ “แดนมสสาภม” น เปนการสรางผลงานทงในรปแบบ เนอหา เทคนค ทงหมดจากอทธพลและพฒนาจากผลงานเมอครงกาลงศกษาชนปท 3 ซงเปนการคนพบแนวความคดรปแบบและวธการแสดงออกทางศลปะทมลกษณะเฉพาะตน

ผลงานทสรางสรรคในขณะทศกษาในชนปท 3

ภาพท 25 ชอผลงาน “หน” ขนาด 100 x 140 ซม. เทคนค วสดผสม

40

41 ผลงาน “หน” นเปนจดเรมแรกททาใหขาพเจาไดคนพบวสดและรปแบบ เปนงานทนาวสดทองถน ซง

ไดแก เสอกระจด และผาถงลวดลายมความสอดคลองกบเนอหาสาระและเรองราวทขาพเจาตองการนาเสนอ เรองราวบนงานชนนเปนเรองราวของกนนร ในจนตนาการสวนตวของขาพเจา กาลงวงหนคางคาวทตามไลกด ในปาหมพานต ดวยเทคนควธการสาน มเสอกระจดเปนพนหลงมารองรบกบผาถงทนามาสานเขาดวยกน เนองจากผาถงมลวดลายพรรณพฤกษา ขาพเจาใชลวดลายเหลานมาเชอมตอระหวางพนเสอกระจด โดยปลอยใหเปนไปตามลายสานของเสอ เพอใหลายนนมทอยและเกดความหมายในตวของมนเอง

42 ผลงานตอมา “แหผาขนธาต” ยงคงมเทคนคทเหมอนเดม แตเนอหานนขาพเจาไดเปลยนเปนเรองราว

ประเพณไทยทางภาคใต ซงเปนบานเกดของขาพเจา นาประเพณวนมาฆบชาชาวจงหวดนครศรธรรมราชมขบวนแหผาถวายพระบรมธาตอนศกดสทธซงบรรจพระบรมสารกธาต แสดงใหเหนถงความศรทธา ความสามคคของผคนทรวมใจกนมารวมขบวนแหผา ขาพเจาจงนาเสอกระจดมาสานกบผาถงเพอสอใหเหนถงการประสานกน รวมกน สามคค เพอใหสอดคลองกบเนอหาเรองราวทขาพเจาตองการนาเสนอ

ภาพท 26 ชอผลงาน “แหผาขนธาต” ขนาด 110 x 180 ซม. เทคนค วสดผสม

43

ผลงานทสรางสรรคในขณะทศกษาชนปท 4

ตอมาขาพเจากไดเรมทดลองงานขนมาใหม โดยการนาตนกระจดทมลกษณะเปนผลงานจตรกรรมทผสมผสานกบวสดสองมตกงสามมต ผลงาน จงหวะและลลา ชนนขาพเจาตองการใชวสดกระจดเพยงอยางเดยวเพอใหเกดความหมายและเรองราวในตวของวสดเอง

ภาพท 27 ชอผลงาน จงหวะและลลา, เทคนค กระจด ขนาด 150x150 ซม.

44

ภาพท 28 ชอผลงาน สาน สอ สาน

ขนาด 180 x 180 ซม. เทคนค กระจด

45

ภาพท 29 ชอผลงาน สานกน ขนาด 100 x 250 ซม. เทคนค กระจด

46 ผลงานทงสามชนน ขาพเจาไดเปลยนแนวคด และตองการใหเหนความเปนกระจดใหมากขน จะเหน

ไดวาผลงานจตรกรรมทผสมผสานกบวสดสองมตกงสามมต วสดทใชเปนสงแวดลอมทางธรรมชาตทลอมรอบตวเราอยในชวตประจาวน ตนกระจดซงเปนพชจาพวกกกมลกษณะลาตนกลมสนาตาลมดอกเปนกระจกแนนคลายดอกกระเทยม ผลงานชนนมลกษณะการรบรประกอบดวยโครงสรางของลาตนกระจดเปนหลกทเราสามารถมองเหนถงโครงสรางทางธรรมชาตรบรดวยปราสาทสมผสดวยการเหน เกดการประสานกนของตนกระจดทมลกษณะกลมและแบนซงเปนการสานทมลกษณะถเกดการสาน สอด ปะทะกนระหวางลาตนกลมและความแบนระนาบของเสอกระจดผสมผสานระหวางความเปน สองมต กง สามมต เขาดวยกนเปนการสรางสรรคผลงานโดยนาความเปนเอกภาพของทศนธาตแสดงออกทาง เสน นาหนกออนแกของลาตน ทวาง ส ลกษณะผวเรยบ รปทรงใหความพอใจตอความรสกสมผสได

ผลงานชนนมการจดองคประกอบ การจดวางรปทรงโดยการนาวสดผสมไดแก กระจด การจดวางรปทรงงานชนนเปนการจดองคประกอบรปทรงอสระ เปนการจดองคประกอบโดยนาเสนของตนกระจดเปนหลกโดยใชเสนเกดการทบซอนกนอยางเปนเอกภาพเสนของกระจดทมระนาบสองมตบางเสนกมลกษณะนนออกมาเปนลกษณะกงสามมต เปนการใชเสนนาสายตาไปในทศทางอสระ สรางนาหนกดวยสนาตาลออนเขมของลาตนและเกดการทบซอนกนนามาจดวางบนพนบนแผนไมสเหลยมมลกษณะสองมต มการใชสนาตาลออนเขมของลาตน เพอสรางนาหนกใหแกงานโดยนาทศนธาตมารวมกนเกดการผสานกนของสและรปทรงของตววสดไดอยางลงตว เราจะเหนรปทรงลาตนกระจดขนาดใหญบางเลกบางจากโคนถงปลายทมลกษณะไมเทากน การใชเสนมาเปนองคประกอบในงาน โดยใชเสนตรง เฉยง โคงผสมผสานกนเกดการรวมตวและกระจายของเสนอยางนาสนใจเปนการนาเสนมาผสมผสานกบงานทเปนสองมตกงสามมตเขาดวยกน เสนจงสามารถบอกถงลกษณะอารมณเปนสวนตวของขาพเจา เปลยนแปรหลายแบบ เปนเสนทมลกษณะ หนา บาง ในผลงานชนนเปนการจดองคประกอบเปนกลมกอน และมการกระจายของเสน ไดอยางลงตว

47 ผลงานตอมาเปนผลงานชด “ไตรภม” ขาพเจาไดเปลยนแปลงการจดองคประกอบ การจดวางรปทรง

โดยผลงานกอนหนานเปนการจดองคประกอบโดยนาเสนของตนกระจดเปนหลกเสนทเกดการทบซอนกนอยางเปนเอกภาพเสนของกระจดทมระนาบสองมตบางเสนกมลกษณะนนออกมาเปนลกษณะกงสามมต เปนการใชเสนนาสายตาไปในทศทางอสระ ซงเปนชวงเชอมตอความคดและการแสดงออกทชดเจน จงทาใหรปแบบของการสรางสรรคผลงานยงคงวสดเดมแตจะใหความสาคญกบการศกษาคนควาทางดานรปทรงและเทคนค วธการเพมเตม โดยการนาตนกระจดมาตดชนสวนเปนชนเลกๆ ประกอบกนเปนรปทรง บางรปทรงกสรางขนมาใหมจากจนตนาการสวนตน โดนอาศยพนฐานทางคตความเชอเรองไตรภมเปนตวกาหนดขอบเขตการสรางสรรครปทรง

ภาพท 30 ชอผลงาน “ไตรภม” ขนาด 160x160 ซม. , 140 x 140 ซม. , 100 x 150 ซม. ,

เทคนค กระจด

48

ภาพท 31 รายละเอยดของผลงาน

49

ภาพท 32 รายละเอยดของผลงาน

50

การสรางสรรคผลงานศลปนพนธ

ในการดาเนนงานศลปนพนธขาพเจาไดสรางสรรคผลงานทมแนวทางตอเนองจากผลงานชดกอนศลปนพนธ เปนการรวบรวมความคด เทคนค วธการ มาแสดงออกในลกษณะจตรกรรม 2 มตใหตรงตามความมงหมาย เพอสรปความคดและการแสดงออกทางศลปะของขาพเจาในชวงทไดศกษาคนควาเพยงระยะเวลาหนงเทานน ซงพอจะสรปไดคอ ขาพเจานาคตความเชอเรอง “ไตรภม” ในแดนมนสสาภมมาเปนแนวความคดในการสรางสรรคผลงานโดยใชเทคนควธการจากการเขยนภาพจตรกรรมไทยประเพณผสมผสานกบวสดพนถน

สงทปรากฏในผลงานศลปนพนธชดน คอ วธการสรางรปทรง (Form) ในการสรางสรรคผลงานของขาพเจารปทรงเปนสญลกษณในการสอความหมาย เกดจากการนารปทรงเลขาคณต อนไดแก สเหลยม วงกลม ครงวงกลม วงร เปนแผนดนมนษยทง 4 ทวป อยทางทศเหนอ 1 ทศตะวนออก 1 ทศตะวนตก 1 และทศใต 1 แตละทวปจะมเกาะเลกเกาะนอยเปนบรวารลอมรอบอกหลายเกาะ ซงวธการสรางรปทรงแตละเกาะขาพเจาไดนารปทรงอสระมาใชในการสรางสรรคผลงาน เกดจากการเนนดวยขนาดของรปทรงในแตละสวนมการใชรปทรงทอสระใหเปนไปตามทตนเองไดจนตนาการไว และใหผลงานแตละชนมขนาดของรปทรงทแตกตางกนไปมทศทางทกระจดกระจายลดหลนกนไป เสน (Line) เปนทศนธาตทนามาใชกาหนดขอบเขตของรปทรง และเสนจานวนมากทเกดจากรอยพกนเปนตวควบคมความรสกทศทางโดยรวมของของชนงานทงหมด สและนาหนก (Colour Tone) ขาพเจากาหนดใหความรสกของผลงานเปนสวรรณะเยน โดยใชสนาตาล สเขยว สฟา เปนตวเชอมความรสกระหวางชนงานในชดศลปนพนธ คานาหนกออนแกของภาพเกดจากการเขยนสทบบนพนสนาตาลโดยรวม ใหพลงความรสกของสทเกดการตดกนกบพนหลงสนาตาล แตเมอดโดยรวมแลวทาใหเกดความรสกกลมกลนกนดวยปรมาณของสนาตาลและสฟาทเทากนโดยรวมภายในภาพ จงทาใหงานดไมขดแยงจนเกนไป และมการใชสวรรณะรอน เพอมาสรางความขดกนบางของสในปรมาณทเลกนอย ซงเปนสวนชวยเสรมใหรปทรงมพลงและความเดดขาดในการแยกรปทรงออกจากพนหลง ลกษณะพนผว (Texture) เกดจากรอยวสดพนบานและการปพนดวยดนสอพองหลากหลายชนลดหลนกนไปรอยพกนททบซอนของสแตกตางกน ดวยลกษณะผวของเสอกระจดเปนสวนใหญสงผลทางการรบรดวยการเหน และความรสกภายในใจไดอยางนาพอใจ ทวาง (Space) เปนสวนหนงสงเสรมรปทรงและแฝงนยยะทางความหมายทมความเกยวของของรปทรง ทวางสวนใหญใชการประกอบรปรางและใชสอทางวสด

51

แนวเรองทขาพเจานามาเสนอในผลงานชดนคอ เปนเรองไตรภม ทกลาวถงดนแดนมนสสาภมไว ขาพเจาตองการนาเสนอเรองราวเหลาน ดวยการถายทอดความคด ความรสก ดวยใบหนาของตนเอง เปนการแสดงสาระในดานแปลกพสดารทมลกษณะเหนอความเปนจรง เพอผลทางความรสกสวนตนและคนหาความลงตว และความพอดระหวางการประดษฐเพมเตมผสมผสานระหวางพชพนธ กบสรรพสตวทงปวง ทาใหเกดการแสดงออกทางรปทรงในอดมคตของขาพเจาเพอสรางความสนกสนานทางอารมณความรสกสวนตวในเนอหาเรองราว อนเปนสาระของความแปลกประหลาด นาอศจรรยไดเปนอยางด จงนาความรสกนมาถายทอดเปนผลงานศลปนพนธชด “แดนมนสสาภม”

52

ภาพท 33 ภาพผลงานชดศลปนพนธ

53

ภาพท 34 ภาพผลงานชดศลปนพนธ

54

ภาพท 35 รายละเอยดผลงานบรพวเทหทวป ขนาด 160 x 160 ซม. เทคนค วสดผสม

55

ภาพท 36 รายละเอยดผลงานอมรโคยานทวป ขนาด 160 x 80 ซม. เทคนค วสดผสม

56

ภาพท 37 รายละเอยดผลงานชมพทวป ขนาด 110 x 170 ซม.

เทคนค วสดผสม

57

ภาพท 38 รายละเอยดผลงานอตตรกรทวป ขนาด 140x140 ซม. เทคนค วสดผสม

58

ภาพท 39 ภาพเกาะบรวารทอยลอมรอบทวปทงสทวป

59

ภาพท 40 ภาพเกาะบรวารทอยลอมรอบทวปทงสทวป

60

ภาพท 41 ภาพเกาะบรวารทอยลอมรอบทวปทงสทวป

61

ภาพท 42 ภาพเกาะบรวารทอยลอมรอบทวปทงสทวป

62

ภาพท 43 ภาพเกาะบรวารทอยลอมรอบทวปทงสทวป

63

ภาพท 44 ภาพเกาะบรวารทอยลอมรอบทวปทงสทวป

64

ภาพท 45 ภาพเกาะบรวารทอยลอมรอบทวปทงสทวป

65

ภาพท 46 ภาพเกาะบรวารทอยลอมรอบทวปทงสทวป

66

ภาพท 47 ภาพเกาะบรวารทอยลอมรอบทวปทงสทวป

67

ภาพท 48 ภาพเกาะบรวารทอยลอมรอบทวปทงสทวป 20

68

ภาพท 49 รายละเอยดผลงานชดศลปนพนธ

69

ภาพท 50 รายละเอยดผลงานชดศลปนพนธ

70

ภาพท 51 รายละเอยดผลงานชดศลปนพนธ

71

ภาพท 52 รายละเอยดผลงานชดศลปนพนธ 8

72

ภาพท 53 รายละเอยดผลงานชดศลปนพนธ

73

ภาพท 54 รายละเอยดผลงานชดศลปนพนธ

74

ภาพท 55 รายละเอยดผลงานชดศลปนพนธ 14

บทท 5

สรป

ขาพเจาไดสรางสรรคผลงานโดยนาเอาความคดและแรงบนดาลใจมาจากคตความเชอเรอง “ไตรภม” ทางพระพทธศาสนา ซงไดอธบายถงดนแดนมนสสาภมไวอยางพสดาร ดวยความประทบใจในเนอหา เรองราวทสนกสนาน มสงแปลกมหศจรรยมากมาย อกทงยงแฝงไปดวยแงคดใหมนษยสรางจตสานกทดงามตงอยในศลธรรม เรองราวเหลานเปนอดมคตทางความเชอทอยบนพนฐานของความจรง ซงขาพเจาพอทจะฝนจนตนาการถงโลกของความสขไดมาเปนสอในการแสดงออกดวยกระบวนการคดและกรรมวธทางทศนศลป โดยพฒนารปแบบทมลกษณะเฉพาะตน สรางจนตนาการเปนรปทรงใหมเปนสวนหนงในผลงานโดยใชเทคนควธการจากการเขยนภาพจตรกรรมไทยประเพณผสมผสานกบวสดพนถน

จากประสบการณในการสรางสรรคผลงานศลปนพนธน ขาพเจาไดนามาวเคราะหและแกไขปรบปรง จงมองเหนการพฒนาการดาน ตางๆ ของการสรางสรรคผลงานนาไปสการแสดงออกทชดเจน ทงทางดานแนวความคดและกระบวนการสรางสรรค การสออารมณ และความรสก ทงนเพอใหผลงานบรรลตามวตถประสงค และเปนแนวทางใหมในการสรางสรรค ผลงานในชนตอๆ ไปใหดยงขน และไดเผยแพรคณคาในการสรางสรรคงานจตรกรรมไทยประเพณแกประชาชนทวไปทสนใจและรกในงานศลปะ

ขาพเจาหวงเปนอยางยงวา งานศลปนพนธจากไตรภมวรรณคดทางพระพทธศาสนา การนาเรองราวของมนษยจากทวปทงสมาเสนอใหเหนถงทศนคตทางความเชอของมนษยในอดตทผานมา มวถชวตนนผกพนมากไปกวาสภาพแวดลอมทเปนอย อยางนอยทสดทศนคตความเชอเรองตางๆนน กเปนคตเตอนใจสงสอนใหมนษย ประกอบคณงามความด แสวงหาความสขทเกอกลกนไมเบยดเบยนผอน ความสมดลของชวตกบธรรมชาตแวดลอมยงเปนปจจยสาคญ ตอการดารงชวตของมนษยในโลกปจจบน

75

76

บรรณานกรม

พษณ ศภนมต. ปรศนาแหงหมพานต. กรงเทพฯ: อมรนทร, 2550. เสถยร โกเศศ. เลาเรองในไตรภม. พระนคร: สานกพมพคลงวทยา, 2518.

77

ประวตการศกษา

ชอ- นามสกล นางสาวปนกมล แสงแกว / Pinkamon Seangkeaw วนเดอนปเกด 14 สงหาคม 2530

ทอย 738/7 หม 12 ต. รอนพบลย อ.รอนพบลย จ.นครศรธรรมราช 80130

ประวตการศกษา - วทยาลยชางศลปนครศรธรรมราช

- ศลปบณฑต (ภาควชาศลปไทย) คณะจตรกรรมประตมากรรมและภาพ พมพ มหาวทยาลยศลปากร

ประวตการแสดงผลงาน

2544 รวมแสดงศลปกรรมศลปะเดกและเยาวชนฟลปส ครงท 19 2545 รวมแสดงนทรรศการศลปะเดกนานาชาต 32 Pentel Award 2002 2545 รวมแสดงศลปกรรมศลปะเดกและเยาวชนฟลปส ครงท 20 2552 รวมแสดงบวหลวง ครงท 31 2552 รวมแสดงศลปกรรมรวมสมยของศลปนรนเยาว ครงท 26 2552 รวมแสดงนทรรศการ Reflect of voices ณ หอศลปกรงเทพมหานคร 2553 รวมแสดงนทรรศการ จนตนาการจากศลปะไทย ณ ธนาคารไทยพาณชย 2553 รวมแสดงนทรรศการศลปไทย (Thai art Exhibition) โดยนกศกษาวชาภาค วชาศลปไทย คณะจตรกรรม ประตมากรรมและภาพพมพ มหาวทยาลยศลปากร

เกยรตประวต 2545 รางวลเหรยญทอง การประกวดวาดภาพจนตนาการทางวทยาศาสตร ระดบม.ตน 2548 รางวลรองชนะเลศอนดบ 3 โครงการรณรงคเดกและเยาวชนไมสบบหร กรมสรรพสามต กระทรวงการคลง 2548 รางวลรองชนะเลศอนดบ 2 สาขาวชาภาพพมพ การแสดงผลงานนกศกษา วทยาลยชางศลปนครศรธรรมราช 2553 ไดรบทนการศกษาโดยคณ เมธน ธารวณช