278

11การจาแนกประเภทภมอากาศ (Classification of Climatic)

11.1 ความนาการจาแนกลกษณะ

ถา บหรอไม คอนขางเปนนามธรรมทดลองกไมสามารถทดสอบไดชดเจน

โดยลกษณะการเป เชน

ปจจยสาคญทางภมศาสตร ไดแก ลกษณะภมประเทศ ลกษณะ ดน พชพรรณ และแรงดงดดระหวางดวงดาว เปนตน จงกาหนดเปนเขตภมอากาศในแตละภมภาค

ตรวจวดและตดตามลกษณะลมฟาอากาศไดคอนขางถกตองและคาดการณอยางแมนยาได (ในระยะ

นยาได) ทาใหการจาแนกเขตภมอากาศมความชดเจนและกาหนดลกษณะเดนของ

11.2การจาแนกเขตภมอากาศขอมลสารประกอบอตนยมวทยา นก

และยงไดพจารณาปจจยตาง ๆ รวมอยางกวาง ๆ ความแตกตางของภมอากาศม

11.2.1 การจาแนกโดยอาศยความแตกตางของอณหภม นกภมศาสตรในสมยแรก ๆ มกใชอณหภมเปนเกณฑในการจาแนกภมอากาศ รวมกบ

31) เขตอากาศหนาว (Frigid zone) 10 0C (50 0F)

เปนเขตเหนอสดและไมปรากฏวามฤดรอนอยางชดเจน ตนไมหรอพชขนาดใหญไม หรอดารงอยไดเพราะพชเหลา 10 0C 65 องศาเหนอ

502) เขตอากาศอบอน (Temperate Zone) ใชเกณฑอณหภมในแตละเดอนอยระหวางอณหภม

279

10-18 0C หรอ 50-64.4 0F ในรอบป ไดแก25 - 65 องศาเหนอ และละตจด 25 - 50 องศาใต

3) เขตอากาศรอน (Torrid zone) ใชเกณฑอณหภมในแตละเดอนสงกวา 18 0C (64.4 0F) ไมปรากฏวามฤดหนาวเดนชดในรอบป ไดแก งแตแนวศนยสตรถงละตจด 25 องศาเหนอและใต

11.2.2 การจาแนกเขตภมอากาศโดยพจารณาจากมวลอากาศและแนวอากาศ การจาแนกประเภทกาหนดใชแหลงกาเนดของมวลอากาศตามละตจดเปนเกณฑ

มหาสมทร จาแนกออกเปน 3 เขตใหญ1)

มภายในบรเวณรองความกดอากาศจะแปรปรวน มฝนตกชก อยางไรกตามอทธพลภมอากาศ มกไดรบอทธพลของความ

2) แหลงกาเนดมวลอากาศเยนกลางประมาณ 1,020 มลลบาร ในซกโลกใตจะปรากฏชดกวาทางซกโลกเหนอพบในบรเวณละตจดประมาณ30 องศา หรอละตจดมา (Horse latitude) ประมาณละตจด 30-40 องศา เปนเขตลมสงบ มลมออนแปรปรวนเชนเดยวกบบรเวณบรเวณศนยสตร

3) ลอากาศอารกตก ไดแก มวลบรเวณละตจด 60 – 70 องศาเหนอ

11.2.3 การจาแนกโดยพจารณาจากระบบของลม สามารถแบงเขตภมอากาศออกเปน 3 เขต ไดแกเขตลมสงบ (Doldrum) เขตภมอากาศแบบลมคา (Trade wind) และเขตภมอากาศแบบลมประจาตะวนตก(Prevaling westerly)

จาก ยงมการ

ละตจด แบงโดยใชการกระจายของพชพรรณและดน เปนตน แตเกณฑดงกลาวยงไมรจกกนแพรหลายและไมนยมใชในการกาหนดเขตอากาศ

11.3 ระบบการจาแนกภมอากาศตามระบบเคปเปนระบบการจาแนกภมอากาศตามระบบเคปเปน (Köppen climatic classification) เปนการจาแนกเขต

ใชอยางแพรหลาย คดคนโดย วลาดเมยร ปเตอร เคปเปน (Wladimir Peter Köppen) ชาวเยอรมนแหงมหาวทยาลยกราซ (Graz) ประเทศออสเตรย .ศ. 2461 แตในระย

280

R. Geiger และ W. Pohlราว พ.ศ. 2483-2496 Köppen- Geiger-Pohl อยางไรกตามเคปเปนไดรบการยกยองวา โดยใชเกณฑหลาย ๆ อยาง ลกษณะภมประเทศ แตเนนพจารณาในระดบแรกจากสารประกอบอตนยมวทยา ยของอณหภมประจาเดอน

การจาแนกเขตภมอากาศ หลงจากวเคราะหทางสถตแลวการกาหนดเขตภมอากาศ เคปเปนกาหนดใช

การจาแนกภมอากาศใชอกษรแบงเขต 3 ลาดบ โดย

สญลกษณแทนลกษณะภมอากาศหลก ๆ โดยพจารณาแบงเขตจากขอมลอณหภมและลกษณะภมอากาศตามพชพรรณตาง ๆ อกษร 2 และ

ภาพ 11.1 Wladimir Köppen

: http://www.todayinsci.com/cgi-bin/indexpage.pl

3มรายละเอยดการพจารณา

หลกเกณฑ11.3.1) เขต

ภมอากาศหลกของโลกออกเปน 5 ประเภทใหญ ด1) เขตภมอากาศแบบ A = ภมอากาศฝนชกเขตรอน (Tropical rainy climates) ใชเกณฑ

18 0C (64.4 0F) หรอไมมฤดหนาว (No real winter season)2) เขตภมอากาศแบบ B = ภมอากาศเขตแหงแลง (Dry climates) มลกษณะพเศษกวาเขต

B( ) เปรยบเทยบกบคา r ถาปรมาณ

นอยกวา คาคานวณ r ใหจาแนกเปนเขตภมอากาศแบบ B3) เขตภมอากาศแบบ C = ภมอากาศ (Humid mesothemal climates) หรอ

ภมอากาศฝนเขตอบอน (Warm temperature rainy climate)คาอณหภมอยในชวง -3 0C < T < 18 0C

281

4) เขตภมอากาศแบบ D = (Humid microthermal climates or Snowclimates)

กวา -3กวา 10 องศาเซลเซยส

5) เขตภมอากาศแบบ E = (Polar climates)10 องศาเซลเซยส

5 ตวแลว ในระบบการจาแนกภมอากาศตามเกณฑของเคปเปน อาจม6 คอ อกษร "H" การจาแนกตามเกณฑของเคปเปน

1,000 ม. และอยเขตละตจดกลางหรอ

ภาพ 11.2 ผงชนดการจาแนกเขตภมอากาศ ตามเกณฑของเคปเปน: http://geography.sierra.cc.ca.us/booth/California/2_atmosphere/koppen.jpg

ภาพ 11.3 เขตภมอากาศแบบ ในภมภาคตาง ๆ ของโลกhttp://www.harpercollege.edu/mhealy/geogres/maps/worldgif/wwclimh.gif

282

11.3.2 สองระบลกษณะภมอากาศ ปรมาณ

6 ตวอกษร ดงแสดงในตาราง 11.1 ดงตาราง 11.1 ตามเกณฑการจาแนกของเคปเปน

ตวอกษร ลกษณะภมอากาศS (Steppe)W อากาศแหงแลงเปนทะเลทรายf 62 ม.ม.m มรสม มฤดแลงเพยง 2-3w ฤดหนาวอากาศแหงแลงs ฤดรอนแหงแลง เดอนแหงแลงมฝนตกนอยกวา 30 ม.ม.T 10 องศาเซลเซยส

แตสงกวา 0 องศาเซลเซยสF 0 องศาเซลเซยส

11.3.3 3 1 และ 2 ลงไปอก โดยใชกบเขตภมอากาศหลกแบบ B C และ D 4 ตวอกษรดงแสดงในตาราง 11.2ตาราง 11.2 ามและลกษณะภมอากาศยอย ๆ ของภมอากาศหลกตามเกณฑการจาแนกของเคปเปน

ตวอกษร ลกษณะอากาศa 22 องศาเซลเซยสb อณหภม 4 10 องศาเซลเซยสc 1 - 3 เดอนมคาสงกวา 10

สงกวา -38 องศาเซลเซยสd -38 องศาเซลเซยสh มากกวา 18 องศาเซลเซยสk 18 องศาเซลเซยส

11.3.4 วธ 2 และ 3 ในเขตภมอากาศยอยตามหลกเกณฑของเคปเปน มหลกเกณฑการคานวณในแตละเขตภมอากาศหลก

1) ภมอากาศแบบปาฝนเขตรอนหรอภมอากาศแบบ A หลงจากเปนเขตภมอากาศแบบ A โดย 18

0C (64.4 0F) ยมากกวาหรอเทากบ 18 0C แลว อาจระบเปนเขตภมอากาศยอย

283

โดย 2 ในเขตภมอากาศยอยของแบบ A1.1) 60 มลลเมตร (2.4 ) ใชอกษร"f"

1.2) 60 มม. หรอ2.4 พจาณาจาแนกภมอากาศออกเปน 2 เขต คอ เขตภมอากาศแบบ Am และ Aw โดย

1.2.1) กรณ ใชหนวยฝนรวมเปนมลลเมตร ใชสมการ 11.1

a = 100 -R

…………สมการ 11.125

1.2.2) กรณ ใชหนวยฝนรวมเปนเซนตเมตร ใชสมการ 11.2

a = 10 -R

…………สมการ 11.225

1.2.3) 11.3

a = 3.94 -R

…………สมการ 11.325

a ไดเทาไรแลวให ล(1) ถาปรมาณฝน มากกวาคาคานวณ หรอคาคานวณนอยกวา

จาแนกเปนภมอากาศแบบ Am(2) ถาปรมาณฝน หรอคาคานวณมากกวา

จาแนกเปนภมอากาศแบบ Aw

ใชตวอกษร Aเทากบหรอมากกวา 18 ชแบงยอยประเภทของภมอากาศแบบฝนชกเขตรอนม 3 ตว ไดแก f, m และ w (เปนเขตภมอากาศ 3)ตาราง 11.3 การกาหนดอกษรในกลมภมอากาศแบบฝนตกชกเขตรอนและลกษณะภมอากาศในแตละเขต

ประเภทภมอากาศ ลกษณะภมอากาศA ฝนชกเขตรอน

(อณหภมทกเดอนมากกวา18 0C)

Af ปาฝนเขตรอน 6 ซม.หรอ 60 มม.Am มรสมเขตรอน โดย < 60 มม. และ

มากกวา [100 -(R/25)]Aw ทงหญาสะวนนา ฝนตกในฤดรอน แหงแลงในฤดหนาว โดย

< 60 มม. และ นอยกวา [100 -(R/25)]* R =

284

มผเสนอใหจาแนกเขตภมอากาศแบบ A เตมอก โดยจาแนกเปนเขตภมอากาศแบบ Asมลกษณะคลายกบภมอากาศแบบ Aw แตแบบ As มขอจาแนก บรเวณ

พบเฉพาะในบางสวนแถบขอบดานตะวนออกในภาคใตของบราซล จงยงไม

1.3) การจาแนกเขตภมอากาศแบบฝนชกเขตรอน1.3.1) ภมอากาศแบบปาฝนเขตรอน (Tropical rain forest) หรอเขตภมอากาศแบบ Af

ลกษณะภมอากาศม มากกวาหรอเทากบ 6 ซม. หรอ60 มม. ลกษณะสถตรายป กราฟจาแนกเปนรายเดอนของภมอากาศแบบปาฝนเมองรอน

ตวอยางขอมลของสถานตรวจอากาศ Andagoya ประเทศ Columbia ละตจด 5° Nความส 65 ม. ปรากฏในตาราง 11.4ตาราง 11.4 ภมอากาศแบบปาฝนเขตรอน

ม.ค. ก.พ. ม.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. /รวมอณหภม (°C) 27 27 28 28 27 27 27 27 27 27 27 27 27

ฝน(มม.) 554 519 557 620 655 655 572 574 561 563 563 512 6,905

ภาพ 11.4 กราฟระดบอณหภมและAndagoya ประเทศ

Columbia (ภมอากาศแบบปาฝนเขตรอน)

: http://www.physicalgeography.net/fundamentals/7v.htmlAf

คองโก ฟลปปนส มาเลเซย อนโดนเซย มาดากสกา ภาคตะวนออกของอนเดย ตอนใตของบงคลาเทศ

1.3.2) ภมอากาศแบบมรสมเขตรอน (Tropical monsoon) หรอเขตภมอากาศแบบ Am60

มลลเมตรโดย าคานวณจากสมการ 100 - (R/25) ฤดแลงมระยะเวลาเพยง 2-3 เดอน

285

ตาราง 11.5 ภมอากาศแบบมรสมเขตรอนของสถานตรวจอากาศจงหวดปตตาน

ม.ค. ก.พ. ม.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. /รวมอณหภม (°C) 26.4 26.3 27.5 27.6 27.8 27.7 27.6 27.4 27.3 26.8 26.2 25.1 27.0

(มม.) 54.6 25.5 45.3 85.4 92.3 125.6 87.1 137.3 169.0 214.0 629.4 636.4 2,301.9

ภาพ 11.5 ตรวจอากาศจงหวดปตตาน (ภมอากาศแบบมรสมเขตรอน หรอ Am)

Am ไดแก ศรลงกา บงคลาเทศ เมยนรมา กยานาหนอและตะวนออกเฉยงใตของบราซล

และภาคใตของไทย1.3.3) ภมอากาศแบบทงหญาสะวนนา (Tropical Savanna) หรอเขตภมอากาศแบบ

Aw ฤดหนาวและฤดรอน สมการ10 - (R/25) ตวอยางสถต ขอมลภมอากาศแบบ Aw ของสถานตรวจอากาศ 22 สถานในภาคเหนอของประเทศไทย (พ.ศ. 2546)ตาราง 11.6 ภมอากาศแบบทงหญาสะวนนา ของสถานตรวจอากาศภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 18 สถาน

ม.ค. ก.พ. ม.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. /รวมอณหภม (°C) 22.6 26.1 27.2 30.1 29.9 28.7 28.5 28 27.2 27.1 25.9 22.5 26.98

(มม.) 20.1 53 18.6 88.6 224 231.5 326.3 249.6 187.9 2 4.9 0.2 1406.7

286

ภาพ 11.6 กราฟระดบอณหภ ของสถานตรวจอากาศภาคตะวนออกเฉยงเหนอจานวน 18 สถาน

1.3.4) A มตวอยางการคานวณตวอยาง 11.1 หนดใหในตาราง 11.7

ภมอากาศของสถาน A1 โดยใชเกณฑของเคปเปนตาราง 11.7 A1 ในรอบป 15

ม.ค. ก.พ. ม.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. /รวมอณหภม (°C) 26 27 28 28 27 27 28 27 27 26 27 26 27

(ซม.) 11.2 6.3 3.5 3.7 5.8 7.2 7.9 8.5 9.0 11.0 13.5 12.4 100

เกณฑในการพจารณาวา สถาน A1(1)

เดอน ต.ค. ธ.ค. และ ม.ค. มระดบอณหภม 26 0C 18 0C จงจาแนกเปนภมอากาศแบบ A(2) ม.ค. ม

ปรมาณฝน 3.5 มม. นอยกวา 60 มลลเมตร แสดงวาอาจเปนภมอากาศแบบ Am หรอ Aw จงคานวณโดยใชสมการ 11.2

a = 10 - (r/25)r = 100

แทนคา a = 10 - ( 100 / 25)= 10 – 4= 6

(3) นาคา a พบวา a มคามากกวา เดอน

287

6 > 3.5 2 คอ w a คานวณ จงสรปวาสถาน A1 มภมอากาศแบบ Aw

ตวอยาง 11.2 ในตาราง 11.8 เขตภมอากาศของสถาน A2 ตามเกณฑของเคปเปนตาราง 11.8 A2 ในรอบป 12 ป

ม.ค. ก.พ. ม.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. /รวมอณหภม (°C) 26.7 26.9 27.2 27.5 27.2 26.9 26.9 26.9 26.4 26.9 26.9 26.4 26.9

(มม.) 86.3 38.1 38.1 104.1 317.5 353.1 396.2 388.6 322.6 401.3 566.4 297.2 3,309.5

(1)เดอนกนยายนและธนวาคม มอณหภม 26.4 0C 18 0C จงกาหนดเปนเขตภมอากาศแบบ A

(2) พจารณาปรมและมนาคม มปรมาณฝน 38.1 60 มลลเมตร ถาใชสมการ 11.1

a = 10 - (r/25)r = 3,309.62

แทนคา a = 100 - (3,309.62 / 25)= 100 - 132.4= -32.4

(3) นาคา a พบวา a มคานอยกวา-32.4 < 38.1 2 คอ m a คานวณ

จงสรปวา สถานตรวจอากาศ A2 มภมอากาศแบบ Am

ภาพ 11.7 เขตภมอากาศแบบมรสมเขตรอนในภมภาคตาง ๆ ของโลก

: http://ess.geology.ufl.edu/ess/Notes/Climatology/Earth%20Science%20Lecture%2011/%21lecture11.html

288

2) ภมอากาศแบบเขตแหงแลงหรอภมอากาศแบบ B ภมอากาศแบบ B มลกษณะพเศษ

จงกาหนดใหอณหภมเปนคาศกยภาพของการระเหย (Potential evapotranspiration) อยางไรกตามระดบอณหภมจะมากหรอนอยไมไดบอกปรมาณการระเหย เพราะป

(ปานทพย อฒนวานช. 2532 : 238-241)2.1) พ 3 ลกษณะคอ

(1) ฝนสวนใหญตกในฤดหนาว (Winter rain) หมายความวา ปรมาณฝนรวมประจาปรอยละ 70เปน 3

(2) ฝนสวนใหญตกในฤดรอน (Summer rain) หมายความวา ปรมาณฝนรวมประจาปรอยละ 7010

(3) (Even distribution) ไมใชลกษณะขอ 1 และขอ 2ใชในการวเคราะห พจารณาตามชวงเวลา ไดแก

ในซกโลกเหนอ ฤดรอน เมษายน-กนยายนฤดหนาว ตลาคม-มนาคม

ในซกโลกใต ฤดหนาว เมษายน-กนยายนฤดรอน ตลาคม-มนาคม

2.2) จาแนกใหอยในเขต(B) โดยใชสมการตอไป

(1)(1.1) ฝนนอยในฤดหนาว ใชสมการ r = 20(t + 14) ……………….สมการ 11.4(1.2) ฝนนอยในฤดรอน ใชสมการ r = 20t .....……………สมการ 11.5(1.3) ฝนกระจาย ใชสมการ r = 20(t+7) ………….… ..สมการ 11.6

r =t =

(2)(2.1) ฝนนอยในฤดหนาว ใชสมการ r = 2(t + 14) ……………สมการ 11.7(2.2) ฝนนอยในฤดรอน ใชสมการ r = 2t …………………สมการ 11.8

289

(2.3) ฝนกระจาย ใชสมการ r = 2(t+7) ………………สมการ 11.9r =t =

การตดสนวาเปนภมอากาศประเภท B ใหพจารณาจากคาคานวณ r1) ถา ( ) มคามากกวา คาคานวณ r ใหจดเปน

ภมอากาศแบบ A หรอ C หรอ D2) ถา ( ) มคานอยกวา คาคานวณ r ใหจดเปน

ภมอากาศแบบ B

2.3) การ Bภมอากาศแบบ B 2 ตว คอ

(1) ตวอกษร " S " มความหมายตรงกบคาวา Steppe หรอ Semiarid การใชคา BS

BS = ฝนจรง( ) มากกวา r/2กาหนดให r = 11.4 11.12

หรออาจพจารณาโดยกาหนดใหR = ปรมาณฝนจรง ( )T = อณห

จะไดวา ฝนนอยในฤดหนาว BS = R < 2(T + 14) แตมคา > (T + 14)ฝนนอยในฤดรอน BS = R < 2T แตมคา > Tฝนกระจาย BS = R < 2(T + 7) แตมคา > (T + 7)

(2) ตวอกษร " W " มความหมายตรงกบคาวา Desert หรอ Arid ในภาษาองกฤษ(W = Wuste เปนภาษาเยอรมนแปลวา Desert) BW

BW = ฝนจรง( ) นอยกวา r/2r = 11.4 1.12

หรออาจพจารณาโดยกาหนดใหR = ปรมาณฝนจรง ( )

T =

290

จะไดวา ฝนมากฤดรอน BW = R < (T + 14)ฝนมากในฤดหนาว BW = R < Tฝนกระจาย BW = R < (T + 7)

2.4) Bแบบ B 2 ตว คอ

(1) ตวอกษร h 18 0C ใชแสดงเขตรอน(2) ตวอกษร k 18 0C ใชแสดงเขตอบอน

2.5)BSh (Tropical Steppe)

อากาศรอนBSk (Mid-latitude Steppe)

แหงแลงและอากาศเยนหรอหนาวBWh ภมอากาศทะเลทรายแถบรอน (Tropical Desert)BWk ภมอากาศทะเลทรายแถบละตจดกลาง (Mid-Latitude desert) แหงแลงอากาศ

เยนหรอหนาวตาราง 11.9 การกาหนดอกษรในกลมภมอากาศแบบแหงแลงและลกษณะภมอากาศ

ประเภทภมอากาศ ลกษณะภมอากาศB เขตแหงแลง

การระเหยและ

ฝนตกนอยในฤดรอน R นอยกวาหรอเทากบ 2tฝนตกนอยในฤดหนาว R < 2t + 28ฝนตกนอยกระจายไม R < 2t + 14

2S ทงหญาสเตปป (Steppe) 1/2 2tW ทะเลทราย (Desert) 1/2 2t

3 การจาแนกใชอณหภม เปนเกณฑh รอน (hot) 16 0Ck เยน (cool) k ยอมาจาก kalt ภาษาเยอรมน 16 0C

* R = t = อณหภม

291

ภาพ 11.8 เขตภมอากาศแบบแหงแลงในภมภาคตาง ๆ ของโลก

: http://ess.geology.ufl.edu/ess/Notes/Climatology/Earth%20Science%20Lecture%2011/%21lecture11.html

2.6) มตวอยางการคานวณตวอยาง 11.3 ตาราง 11.10

ภมอากาศของสถาน B1 ตามเกณฑของเคปเปนตาราง 11.10 B1 ในรอบป (อยซกโลกใต)

ม.ค. ก.พ. ม.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. รวมอณหภม (0C) 28 27 25 20 16 12 12 14 18 23 25 28 20.67

(ซม.) 2.7 4.5 1.8 1.0 1.8 1.5 1.4 1.0 o.6 2.5 2.3 3.9 25

ในซกโลกใต ฤดหนาว เมษายน-กนยายนฤดรอน ตลาคม-มนาคม

(เมษายน-กนยายน) = 7.3 ซม.มฝนตกในฤดรอน (ตลาคม-มนาคม) = 17.7 ซม.

= 0.7 x 25 = 17.5 ซม.แสดงวามฝนตกในฤดรอนมาก จงใชสมการ r = 2(t + 14)

แทนคา r = 2(20.67 + 14)= 2(34.67)= 69.34

(1) 25 ซม. คา r จงจาแนกเปนภมอากาศแบบ B

292

(2) 2 จากสมการ 1/2 (r)แทนคา = 1/2 (69.34)

= 34.67 ซม.25 ซม. มคานอยกวา 1/2 (r) หรอ 34.67 จงใชตวอกษร W

(3) 20.67 18 องศาเซลเซยส จงกาหนดใชสญลกษณ h

สรปไดวาเมอง B1 มภมอากาศแบบ BWh หรอ ภมอากาศทะเลทรายแถบรอน

ตวอยาง 11.4 B2 ตามเกณฑของเคปเปนในตาราง 11.11

ตาราง 11.11 B2 ในรอบป (อยซกโลกเหนอ)ม.ค. ก.พ. ม.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. รวม

อณหภม (0C) 12 14 17 20 21 24 25 26 26 24 19 16 20.33า(ซม.) 9.5 4.1 1.9 0.2 0.1 0.0 0.0 0.0 0.2 0.8 5.6 8.1 30.5

ในซกโลกเหนอ ฤดรอน (เมษายน-กนยายน)ฤดหนาว (ตลาคม-มนาคม)

มฝนตกในฤดรอน (เมษายน-กนยายน) = 0.5 ซม.มฝนตกในฤดหนาว (ตลาคม-มนาคม) = 30.0 ซม.

= 0.7 x 30.5 = 21.35 ซม.แสดงวามฝนมากในฤดหนาว จงใชสมการ r = 2(t)

แทนคา r = 2(20.67)= 41.34

(1) 30.5 ซม. คา r จงจาแนกเปนภมอากาศแบบ B

(2) พจารณาหาอกษ 2 จากสมการ 1/2 (r)แทนคา = 1/2 (41.34)

= 20.67 ซม.30.5 ซม. มคามากกวา 1/2 (r) หรอ 20.67 จงใชตวอกษร S

293

(3) 20.33 18 องศาเซลเซยสจงกาหนดใชสญลกษณ h

สรปไดวาเมอง B2 มภมอากาศแบบ BSh หรอแถบรอน

ภาพ 11.9 ลกษณะ ของภมอากาศแบบ BWh Berbera ประเทศSomalia 10.5° N , ระดบสง 8 ม. จาก MSL

ภาพ 11.10 ของภมอากาศแบบ BSh Monterrey ประเทศMexico 26° N ระดบสง 512 ม. จาก MSL

: http://www.physicalgeography.net/fundamentals/7v.html

3) การจาแนก หรอภมอากาศแบบ Cๆ เปนเขตภมอากาศแบบ C -3 0C < T < 18 0C( 18 0C แตมากกวา -3 0C) 10 0C

3.1) Cภมอากาศแบบ C 3 ตว คอ

1) f หมายถงเดอนมากกวา 3 ซม. หรอ 30 มลลเมตร

2) s หมายถง ฤดรอนแหงแลง (ฝนตกมากในฤดหนาว)ฝนตกนอยกวา 3 ซม. หรอ 30 มม. 1/3ในฤดหนาว

3) w หมายถง ฤดหนาวแหงแลง (ฝนตกมากในฤดรอน)หนาวมฝนตกนอยกวา 1/10 หรอนอยกวารอยละ 10

3.2) Cภมอากาศแบบ C 3 ตว คอ

1) a หมายถง ฤดรอนมอากาศรอน22 0C

294

2) b หมายถง22 0C และอยาง 4 10 0C

3) c หมายถง22 0C ในรอบปม 1-3 เดอน (นอยกวา 4 เดอน) 10 0C

-38 0C3.3)(1) Cfa ภมอากาศ (Humid subtropical) หรอภมอากาศฝนเขตอบอน มฝน

ตกชกตลอดป ฤดรอนยาวนาน ฤดหนาวไมหนาวจด(2) Cfb (Marine) มฝนตกตลอดป ฤดรอนอากาศอบอน ฤดหนาว

อากาศไมหนาวจด(3) Cfc ภมอาก แบบ Cfb มอากาศ

คอนขางเยนและฤดหนาวอากาศไมหนาวจด(4) Csa ภมอากาศเมดเตอรเรเนยนในทวป (Interior mediterranean) ฤดรอนอากาศรอน

และแหงแลง ฤดหนาวอากาศไมหนาวจด(5) Csb (Coastal mediterranean)

ฤดหนาสอากาศไมหนาวจด(6) Cwa (Subtropical monsoon) มฝนตกชก อากาศรอน ใน

ฤดหนาวอากาศไมหนาวจด แตแหงแลง(7) Cwb (Tropical upland) ฤดรอนมอากาศอบอน แตเปน

ตาราง 11.12 การกาหนดอกษรในกลมภมอากาศแบบภ และลกษณะภมอากาศประเภทภมอากาศ ลกษณะภมอากาศ

C (Moist ; mild Winter)หรอฝนเขตอบอน

อยระหวาง -3 0C (27 0F) และ18 0C(64 0F) ( B)

อกษรตว 2w = ฤดหนาว แหงแลง ปรมาณฝนแลงในฤดหนาวนอยกวาหรอเทากบ 1/10 ของปรมาณฝนในฤดรอนs = แหงแลง ปรมาณฝนแลงในฤดรอนนอยกวา 3 ซม. (1.2 ) และนอยกวาหรอเทากบ 1/3 ของ

ปรมาณฝนในฤดหนาวf = ไมมฤดแลงชดเจน หรอมฝนตลอดป

295

3 การจาแนกใชอณหภม เปนเกณฑa = มากกวาหรอเทากบ 22 0C (72 0F) และมอยางนอย 4 มากกวา

10 0C (50 0F)b = 22 0C และมอยางนอย 4 มากกวา 10 0Cc = อณหภม -38 0C และม 1-3 มากกวา 10 0C

* R = t = อณหภม

3.4) เขตภมอากาศแบบ C3.4.1) ตวอยาง 11.5 ในตาราง 11.13

ภมอากาศของสถาน C1 ตามเกณฑของเคปเปนตาราง 11.13 C1 ในรอบป (ซกโลกเหนอ)

ม.ค. ก.พ. ม.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. รวมอณหภม (0C) 12 12 15 20 22 27 28 27 26 22 18 13 20.16

(ซม.) 9.8 10.5 13.9 11.1 10.7 11.2 16.9 13.4 12.4 7.2 8.1 10.1 135.3จากตาราง 11.13

1) มกราคมและกมภาพนธมอณหภม 12 0C 18 0C ถง -3 0C จงกาหนดใชสญลกษณ C

2)10.7 ซม. 4

ตลาคม 7.2 เซนตเมตร 1/10 (เดอนกรกฎาคม ม16.9 ซม.) จงกาหนดใชสญลกษณ f

3) 28 0C 22 0C จงกาหนดใชสญลกษณ a

สรปไดวาเมอง C1 มภมอากาศแบบ Cfa

ภาพ 11.11 ลกษณะ ของภมอากาศแบบ Cfa New OrleansประเทศUSA 30° N ระดบสง 1 ม. จาก MSL

11.12 ลกษณะ ของภมอากาศแบบ Cfb London ประเทศ England

51.5° N ระดบสง 5 ม. จาก MSL: http://www.physicalgeography.net/fundamentals/7v.html

296

ภาพ 11.13 เขต ในภมภาคตาง ๆ ของโลก: http://www.harpercollege.edu/mhealy/geogres/maps/worldgif/wwclimc.gif

3.4.2) ตวอยาง 11.6 ในตาราง 11.14ภมอากาศของสถาน C2 ตามเกณฑของเคปเปนตาราง 11.14 C2 ในรอบป (ซกโลกเหนอ)

ม.ค. ก.พ. ม.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. รายปอณหภม (0C) 4 5.5 8 11 14 17 19 19.5 17 13 8 6 11.83

(ซม.) 15.5 13.2 11.7 7.1 5.3 4.0 1.3 1.5 4.6 8.4 15.6 17.8 88.34

จากตาราง 11.14 พจารณาจาแนกภมอากาศพจารณาด1) พบวา เดอนมกราคม มอณหภม

4 0C 18 0C ถง -3 0C จงกาหนดใชสญลกษณ C2)

1.3 ซม. (นอยกวาเกณฑกาหนด) และมคานอยกวา 1/3

( 17.78 ซม.) จงกาหนดใชสญลกษณ s3) 19.5 0C

นอยกวา 22 0C และฤดรอนม 4 10 0C จงกาหนดใชสญลกษณ bสรปไดวา เมอง C2 มภมอากาศแบบ Csb

ภมอากาศแถบเมดเตอรเรเนยน

297

ภาพ 11.14 ลกษณะ ของภมอากาศแบบ Csa Rome ประเทศ Italy

42° N ระดบสง 131 ม. จาก MSL

11.15 ลกษณะ ของภมอากาศแบบ Csb (ซกโลกใต) Santiagoประเทศ Chile 33.5° S ระดบสง 512 ม. จาก MSL

: http://www.physicalgeography.net/fundamentals/7v.html

ภาพ 11.16 เขตภมอากาศแบบเมดเตอร-เรเนยนในภมภาคตาง ๆ ของโลก

: http://www.geocities.com/pelionature/med_world.gif

4) การวเคราะหภมอากาศแบบ Dเปนเขตภมอากาศแบบ D -3 0Cมอณหภมสงกวา 10 0C

4.1) การ D ตภมอากาศแบบ D 3 ตว คอ f, s และ w มความหมายเหมอนกบเขตภมอากาศแบบ C

4.2) การ Dภมอากาศแบบ D ยม 4 ตว คอ a, b, c เหมอนกบเขตภมอากาศแบบ C และตวอกษร dหมายถง -38 องศาเซลเซยส

298

4.3)(1) Dfa

ยาวนาน ฤดหนาวมอากาศหนาวจดและรนแรง(2) Dfb กตลอดป ฤดรอนมอากาศรอนจดแต

Dfa ฤดหนาวมอากาศหนาวจดและรนแรง(3) Dfc (Subarctic)

อากาศเยน ฤดหนาวมอากาศหนาวจดรนแรง(4) Dfd ภมอากาศ มลกษณะเชนเดยวกบ Dfc

อากาศหนาวจดรนแรงมาก(5) Dwa

อากาศหนาวรนแรงมาก(6) Dwb Dwa แตฤดรอนมอากาศอบอน

ฤดหนาวมอากาศหนาวรนแรง(7) Dwc าวแหงแลงและม

อากาศหนาวจดรนแรง(8) Dwd Dwc แตในฤดหนาวมอากาศ

หนาวจด รนแรงมาก

4.4) ขตภมอากาศแบบ D ตวอยางการ 11.7กาหนดใหในตาราง 11.15 D1 ตามเกณฑของเคปเปนตาราง 11.15 D1 ในรอบป (ซกโลกเหนอ)

ม.ค. ก.พ. ม.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. รายปอณหภม (0C) -5 -3 3.4 11 16 22 24 25 20 13 6 2 11.2

(ซม.) 1.5 2.3 3.1 5.6 10.9 11.2 9.6 9.1 6.9 6.1 3.3 2.1 71.7

จากตาราง 11.151) มอณหภม -5 0C

-3 0C จงกาหนดใชสญลกษณ D2) พบวา เดอนเมษายนม

5.6 ซม. 3 ซม. (เดอนมกราคม 1.52 ซม.) มคาไม

299

นอยกวา 1/10 ( 11.18 ซม.) จง

กาหนดใชสญลกษณ f3) 25 0C

กวา 22 0C จงกาหนดใชสญลกษณ aสรปไดวาเมอง D1 มภมอากาศแบบ Dfa มฤดรอน

อบอนตวอยาง 11.8 ในตาราง 11.16

ของสถาน D2 ตามเกณฑของเคปเปนตาราง 11.16 D2 ในรอบป (ซกโลกเหนอ)

ม.ค. ก.พ. ม.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. รายปอณหภม (0C) -29 -24 -15 -2 8 13 15 13 6 -3 -17 -26 -5.08

(ซม.) 2.3 1.9 1.8 2.1 2.3 2.5 3.2 3.8 3.8 3.4 3 2.5 32.6การพจารณาจาแนกภมอา

1) มอณหภม -29 0C-3 0C จงกาหนดใชสญลกษณ D

2)1.27 3 (เดอน

มนาคม 1.78 ซม.) มคาไมนอยกวา 1/10 (สงหาคมและกนยายน 3.8 ซม.) จงกาหนดใชสญลกษณ w

3) 15 0C22 0C และในฤดรอนมเดอนนอยกวา 4 10 0C จงกาหนดใชสญลกษณ c

สรปไดวาเมอง D2 มภมอากาศแบบ Dwc

ภาพ 11.17 ลกษณะกราฟระดบอณหภมและปรมาณของภมอากาศแบบ Csa

Calgary ประเทศ Canada51° N ระดบสง 1,140 ม. จาก MSL

300

: http://www.physicalgeography.net/fundamentals/7v.html

ภาพ 11.18 เขตภมอากาศแบบ ในภมภาคตาง ๆ ของโลก: http://www.harpercollege.edu/mhealy/geogres/maps/worldgif/wwclimd.gif

5. ภมอากาศแบบ E

เปนเขตภมอากาศแบบ E 10 องศาเซลเซยส

5.1 EE 2 ตว คอ

1) "T" 0-10 องศาเซลเซยส2) "F" 0 องศาเซลเซยส

5.2 ลกษณะภมอากาศแบบ EET ภมอากาศทนดรา (Tundra)EF (Ice-cap)

ภาพ 11.19 Tundra ภาพ 11.20 กราฟลกษณะภมอากาศแบบ ET

301

: http://www.uwsp.edu/geo/faculty/ritter/geog101/textbook/climate_systems/tundra_1.html

ภาพ 11.21 Ice-cap / polar climate ภาพ 11.22 กราฟลกษณะภมอากาศแบบ EF: http://www.uwsp.edu/geo/faculty/ritter/geog101/textbook/climate_systems/icecap.html

ตามระบบของเคปเปนA, C, D และ E ใชเกณฑ

Bเปนหลก และแบบ E ใชเพยงอณหภมเพยงอยางเดยวตาราง 11.17 เขตภมอากาศตามการจาแนกของเคปเปน (ภาษาองกฤษ)

Class Sub-class Climate characteristic

A Tropical humid Af Tropical wet No dry seasonAm Tropical monsoonal Short dry season; heavy monsoonal rains in other months

302

Aw Tropical savanna Winter dry season

B Dry

BWh Subtropical desert Low-latitude desertBSh Subtropical steppe Low-latitude dryBWk Mid-latitude desert Mid-latitude desertBSk Mid-latitude steppe Mid-latitude dry

C Mild Mid-Latitude

Csa Mediterranean Mild with dry, hot summerCsb Mediterranean Mild with dry, warm summerCfa Humid subtropical Mild with no dry season, hot summerCwa Humid subtropical Mild with dry winter, hot summerCfb Marine west coast Mild with no dry season, warm summerCfc Marine west coast Mild with no dry season, cool summer

D Severe Mid-Latitude

Dfa Humid continental Humid with severe winter, no dry season, hot summerDfb Humid continental Humid with severe winter, no dry season, warm summerDwa Humid continental Humid with severe, dry winter, hot summerDwb Humid continental Humid with severe, dry winter, warm summerDfc Subarctic Severe winter, no dry season, cool summerDfd Subarctic Severe, very cold winter, no dry season, cool summerDwc Subarctic Severe, dry winter, cool summerDwd Subarctic Severe, very cold and dry winter, cool summer

E Polar ET Tundra Polar tundra, no true summerEF Ice Cap Perennial ice

H Highland Mountion, High land