เอกสารประกอบการฝ กdtv.mcot.net/data/epost/book1337502353.pdf · 2012-05-20 · การมอดูเลตให กับคลื่นพาหะแบ

เอกสารประกอบการฝก

ทฤษฎเครองรบวทย AM-FM และFMสเตอรโอมลตเพลกซ

กลมงานพฒนาระบบและรปแบบการฝกสานกพฒนาผฝกและเทคโนโลยการฝกกรมพฒนาฝมอแรงงาน

เรยบเรยงโดย นายนท ราชฉวาง

p1 (2258x3020x2 bmp)

สารบญ

บทท 1 หลกการสอสารเบองตน 1การมอดเลต 1

ระบบวทย 2รปคลนชนดตาง ๆ 3การมอดเลตทางแอมปรจด 6เปอรเซนตของการมอดเลต 6ไซแบนด AM 9แบนวดทของสญญาณ AM 13การมอดเลตทางความถ 13การมอดเลตทางเฟส 14ไซดแบนด FM 16แบนดวดทของสญญาณ FM 17ระบบสอสาร 18

บทท 2 การแพรกระจายคลนวทย 22คลน 22คลนเสยงหรอความถเสยง 23คลนวทยหรอความถวทย 23ชนบรรยากาศ 23การแพรกระจายคลนวทย 24

1. คลนดนหรอคลนผว 252. คลนฟา 263. คลนโทรโพสเฟยรค 274. คลนตรง 28

บทท 3 เครองรบวทย AM 31ความถวทย 31การแบงยานความถวทยหรอแบนด 32ยานความถทใชในการรบสงวทยระบบ AM 33บลอกไดอะแกรมของเครองรบวทยระบบ AM 34การจดวงจรในเครองรบวทย AM 35คาความถเรโซแนนซ 35

วงจรจนด 36วงจรออสซลเลเตอร 36การจดวงจรออสซลเลเตอร 38คอยลอากาศ 39วารเอเบลคอนเดนเซอร 40การจดวงจรภาคคอนเวอรเตอร 41วงจรภาคขยายความถ IF ภาคดเทคเตอรและ AGC 43เครองรบวทย AM แบบหลายแบนด 46

บทท 4 เครองรบวทย FM –FM สเตอรโอมลตเพลกซ 49การผสมความถแบบ FM 49การรบสงวทย FM 49บลอกไดอะแกรมของจนเนอรวทยระบบ FM 50การจดวงจรและการทางานของวงจรสวนฟรอนเอนด 52การจดวงจรและการทางานของภาค IF แอมป 53การจดวงจรและการทางานของภาคดเทกเตอร 55การจดวงจรและการทางานของวงจร AFC 56เซรามกฟลเตอร 58การจดวงจรและการทางานของวงจรมวตง 58การรบสงวทย FM สเตอรโอมลตเพลกซ 59การจดวงจรและการทางานของวงจร FM มลตเพลกซดโคดเดอร 60การตอสญญาณเสยงออกจากวงจรจนเนอร AM/FM สเตอรโอมลตเพลกซ 61

บทท 5 การจดวงจรและการทางานของวงจรเทป 65สายเทป 65หวเทป 65หวลบ 65การใหไบแอสหวเทปเมอบนทก 66การจดวงจรและการทางานของวงจรเทป 71การทางานของวงจรเมอเลนกลบ 71การทางานของวงจรเมอบนทก 71หลกการตรวจซอมเครองเทปทางวงจร 72การทางานของระบบทางกลของเครองเทป 75วงจรบงคบการทางานของระบบ 79สวนประกอบของวงจรออโตรเวรส 80

บทท 6 การวเคราะหตรวจซอมเครองรบวทย AM-FM 85การปรบแตงเครองรบวทย AM 85การเตรยมการปรบภาคขยาย IF ของเครองรบวทย AM 86การปรบแตงภาค IF ของเครองรบวทย AM แบบใชเครองมอ 87การปรบภาคขยาย IF ของเครองรบวทย AM แบบไมใชเครองมอ 88การปรบภาคคอนเวอรเตอรเครองรบวทย AM แบบใชเครองมอ 89ลาดบขนตอนการปรบแตงภาคคอนเวอรเตอร 89การปรบภาคคอนเวอรเตอรเครองรบวทย AM แบบไมใชเครองมอ 90การปรบแตงเครองรบวทย FM 91การปรบแตงภาคเรโชดเทคเตอร 91การปรบแตงภาคขยาย IF 93การปรบแตงภาคฟรอนเอนด 94

บทท 7 การใชเครองมอตรวจซอม 97รายละเอยดการใชเครองมอวด 97มลตมเตอร 97ออสซลโลสโคป 101ซกแนลเจนเนอรเรเตอร 103เครองมอพนฐานทใชในงานตรวจซอม 104หนงสออางองและคมอตรวจซอม 104

ภาคผนวกคณะผดาเนนการบรรณานกรม

หลกสตร ชางอเลกทรอนกส

เรอง

หนา 1ใบขอมล

รหส 09312190101หลกการสอสารเบองตน

หลกการสอสารเบองตนการตดตอสอสารพนฐานของมนษยนนเปนการสอความหมายโดยเสยงพดและการเขยน การ

สอสารโดยการเขยนพฒนาจากการสงขาวสารโดยการนาสารและกลายเปนหนงสอพมพ แลวกเปนระบบไปรษณย เปนการสงโทรเลข จนถงปจจบนเปนการสงขาวสารทางอเลกทรอนกส สาหรบการสอสารโดยการพดพฒนามาจากการพดคยระหวางกนธรรมดาไปเปนโทรศพทและวทย ววฒนาการตาง ๆ มกจะมงเนนใหตดตอสอสารกนไดไกลขนและรวดเรวขน

ความเจรญกาวหนาทางการสอสารดานวทยชวยใหเราตดตอกนไดไกลมากขน โดยวธการเปลยนเสยงพดไปเปนสญญาณไฟฟาขยายใหเปนคลนเสยง (หรอออดโอ) แลวทาการเกาะผสมกบคลนพาหะ (คลนวทย) แลวสงไปยงเครองรบทอยหางออกไป อยางไรกตามถาหากเราสงเสยงพดไปในรปของคลนเสยง (ซงความถอยในชวงประมาณ 20 เฮรตซ-20 กโลเฮรตซ) ปญหาจะเกดขนตามมาหลายประการดงน

1) การทจะทาใหการสงมประสทธภาพเราจะตองใชสายอากาศทมขนาดความยาวเทากบ ¼ หรอ ½ ของความยาวคลน ดงนนการสงคลน 300 เฮรตซจะตองใชสายอากาศอยางนอย 25 กโลเมตร

2) แมวาจะแกปญหาสายอากาศไดแตกจะเกดปญหา คอสงไดเพยงทละสถาน เพราะทกสถานใชความถเสยงซากน

3) การสงโดยใชความถใกลเคยงกบความถเสยงนนจะไมมประสทธภาพเพราะไปไดไมไกลปญหาเหลานเราสามารถแกไขไดโดย การใชสญญาณความถสงเปนพาหะเพอใหสญญาณเสยง

พดเกาะไปเมอสงไปถงเครองรบ พาหะทมสญญาณเสยงพดเกาะมาดวยกจะถกแยกออกไปและกลบคนตวเปนเสยงพดตามเดม วธการแรกเรยกวา การมอดเลต (Modulation) หมายถงสญญาณเสยงเขาไปมอดเลตบนคลนพาหะ วธการหลงเรยกวาการดมอดเลต (Demodulation) หรอเรยกสน ๆ วาดมอดหรอดเทก ( Detect ) หมายถงแยกสญญาณเสยงทมอดเลตบนคลนพาหะกลบคนมา การมอดเลต

ในขบวนการมอดเลต เราใชคลนรปซายนทมความถสงเปนพาหนะ แลวเปลยนแปลงคณสมบตบางอยางของพาหะดวยสญญาณขาวสาร โดยทวไปสญญาณขางสารไดแก สญญาณออดโอ (หรอเสยงพด) สญญาณภาพหรอขาวสารอน ๆ การเปลยนแปลงคณสมบตของคลนพาหะเราเรยกวา การมอดเลตการมอดเลตใหกบคลนพาหะแบงได 3 แบบ คอ 1. มอดเลตทางแอมปรจด ( Amplitude modulation เรยกชอยอวา AM)2. มอดเลตทางความถ (Frequency modulation เรยกชอยอวา FM)3. มอดเลตทางเฟส ( Phase modulation เรยกชอยอวา PM)

Administrator

Highlight

Administrator

Highlight


เรอง



ระบบวทยระบบวทยโดยทวไปมกมรปแบบคลายคลงกบรปท 1.1 ในทนเราแสดงไวเฉพาะการตดตอทาง

เดยวจากเครองสงไปยงเครองรบเทานน จะเหนวาประกอบดวยสวนสาคญ คอ เครองสง เครองรบ สายอากาศและสญญาณขาวสาร ถกปอนเขาทอนพตทาใหเกดเอาทพต เปนคลนทไดรบการมอดเลตแลวแผกระจายออกจากสายอากาศสงไปยงเครองรบ คลนทรบไดจากสายอากาศรบจะถกแปลงโดยเครองรบ เพอใหสญญาณขาวสารกลบคนออกมา

เครองสง สญญาณขาวสารและสญญาณพาหะความถสงจะถกสงไปยงวงจรมอดเลตซงทาหนาทมอดเลตสญญาณขาวสารลงบนสญญาณพาหะความถสง สญญาณพาหะทถกมอดเลตแลวจะตองไปผานการขยายใหมกาลงมากขนแลวจงปอนแกสายอากาศสง เพอใหสามารถสงไปไดไกลโดยทเครองรบสามารถรบไดชดเจน คลนจากเครองสงนจะแผกระจายออกจากสายอากาศสงโดยมทศทางมงไปยงเครองรบ

รปท 1.1 แผนผงแสดงภาคเครองสงและเครองรบ

เครองรบ คลนทสงมาจะรบไดโดยสายอากาศรบ เครองรบจะเลอกรบเฉพาะคลนทตองการเทานน แลวขยายใหคลนนนมกาลงแรงขนเพอปอนใหวงจรดมอดเลต ทาหนาทแปลงคลนพาหะทถกมอดเลตกลบมากขนเพอใหสญญาณขาวสารทตองการตามเดม

หมายเหต ในระบบวทย ถามเครองสงหลายเครองอยในพนทใกลเคยงกน เราจะตองใชความถ คนละความถ มฉะนนสญญาณทเครองรบจะมการรบกวนกน ซงจะสามารถใชความถของเครองสงซากนไดกตอเมอเครองสงแตละเครองอยหางไกลกนและไมทาใหเกดการรบกวน ทงนเพราะคลนวทยจะมแรงลดลงทระยะหางไกลจากเครองสงมากขน

Administrator

Highlight


เรอง



รปคลนชนดตาง ๆกอนทจะเขาสเรองการมอดเลต ขอทบทวนเกยวกบรปคลนสาคญ ๆ ทพบอยบอย ๆ และ

วเคราะหคลนในเชงความถ (Frequency domain) ใด ๆ จะประกอบขนดวยคลนรปซายนจานวนมากมายผสมกนคลนรายคาบในทนหมายถง คลนทมรปคลนซา ๆ กนทก ๆ ไซเกล รปท 1.2 แสดงคลนรายราบ 3 ชนดซงมรปคลนซากนทก ๆ ไซเกล คลนรายคาบทง 3 ชนดนน แททจรงกเกดขนจากการประกอบของคลนรปซายนซงมคาแอมปรจด เฟส และความถตามสดสวน นอกจากนเราสามารถพสจนใหเหนวา ไมวาคลนรายคาบจะมรปรางแบบไหนเมอวเคราะหในเชงความถแลว จะประกอบดวยคลนรปซายนจานวนมากมาผสมกนโดยมแอมปรจด เฟส และความถ ตามสดสวน

1) คลนรปซายน (Sine weve ) จะมรปคลนตามรปท 1.2 (ก) ซงเปนภาพทเราสามารถมองเหนไดจากออสซลโลสโคปโดยแกนแนวราบเปนเวลา แกนแนวดงเปนแอมปรจด สวนในรปท 1.3 เปนรปคลนทปรากฏบนเครองสเปกตรมอนาไลเซอร (Spectrum analyzer) ซงเปนการแสดงภาพในเชงความถ แกนแนวราบเปนความถ แกนแนวดงเปนแอมปรจด สงเกตวาคลนรปซายนจะปรากฏเปนแทงดง 1 แทง ตรงตาแหนงความถ 1 กโลเฮรตซบนแกนราบมเพยงแหงเดยวเพราะเปนคลนรปซายนบรสทธ

รปท 1.2 รปคลนชนดตาง ๆ รปท 1.3 แสดงการวเคราะหคลนรปซายน

Administrator

Highlight


เรอง



2) คลนรปสเหลยม(Square wave) รปท 1.4 แสดงรปคลนรปสเหลยม ความถ 1 กโลเฮรตซ คลนรปสเหลยมนประกอบดวยคลนรปซายนจานวนมาก หรอกลาวไดวา คลนรปสเหลยมประกอบดวยคลนรปซายนทเปนคลนความถฟนดาเมนตล (Fundamental) จานวน 1 คลนและคลนรปซายนทมความถเทากบฮารมอนกค

รปท 1.4 คลนทประกอบกนเปนรปคลนสเหลยม

รปท 1.5 วเคราะหคลนรปทสเหลยมในเชงความถ


เรอง



3) คลนรปฟนเลอย (Saw-toothed wave) รปท 1.6 แสดงรปคลนฟนเลอยซงประกอบดวยฮารมอนกลาดบคและลาดบค ในรปท 1.6 (ค) แสดงถงการรวมของคลนรปซายน

รปท 1.6 คลนประกอบกนเปนคลนฟนเลอย

จากตวอยางรปคลนสเหลยมและฟนเลอย สรปไดวาเราสามารถนาคลนรปซายนตาง ๆ มาผสมกนใหเปนคลนรปรางซบซอนกนไดจานวนนบไมถวน และในทางกลบกนคลนรปรางใด ๆ กตามเราสามารถแยกออกเปนคลนรปซายนตาง ๆ ไดเชนกน

รปท 1.7 สเปกตรมความถของคลนฟนเลอย


เรอง



การมอดเลตทางแอมปรจดการมอดเลตแบบ AM นน เราใชสญญาณขาวสาร สมมตวาใหสญญาณเสยงมอดเลตลงบน

สญญาณพาหะเพอเปลยนคณสมบตทางแอมปรจดของพาหะ ในรปท 1.8 เราใชสญญาณเสยงมอดเลตลงบนสญญาณพาหะ (ก) ผสมกบสญญาณเสยง (ข) ลงในวงจรนอนลเนยร เชน ใชไดโอดหรอทรานซสเตอรโดยใหมจดทางานอยในบรเวณทไมเปนลเนยร ในอปกรณแบบนอนลเนยรจะทาใหเกดสญญาณ AM ดงรปท 1.8 (ค) ขนจะสงเกตวาสญญาณพาหะซงถกมอดเลตแลวจะมแอมปรจด เปลยนแปลงตามสญญาณเสยง สญญาณเสยงทปนอยในสญญาณ AM จะปรากฏเปนกรอบคลน (Envelope) บนและลาง ดงเชนรปท 1.9(ก) เปนสญญาณเสยงทมแอมปรจดขนาดหนง โดยรปท1.9 (ข) คอสญญาณ AM ทมสญญาณเสยงในรปท1.9 (ก) มอดเลต ในทางตรงขามถาสญญาณเสยงมแอมปรจดเลกลงดงรปท 1.9 (ค) สญญาณ AM ทเกดขนกจะมกรอบเลกลงดวย ดงรปท 1.9 (ง)

รปท 1.8 การมอดเลตทางแอมปรจดโดยใชอปกรณนอนลเนยร

เปอรเซนตของการมอดเลตในรปท 1.9 จะเหนวาปรมาณการมอดเลตของสญญาณเสยงลงบนพาหะไมเทากน สงเกตไดวา

แอมปรจดของพาหะเปลยนแปลงมากในรปท 1.9 (ข) และการเปลยนแปลงนอยในรป 1.9 (ง)ปรมาณการมอดเลตนนยมวดเปนเปอรเซนต รปท 1.10 พาหะทยงไมมการมอดเลตเรยกวา มเปอรเซนตการมอดเลตเทากบศนย ในรปท 1.10 (ก) สมมตวาพาหะมแอมปรจด จากยอดบวกถงยอดลบเทากบ 40 Vp-p

ในรปท 1.10 (ข) พาหะถกมอดเลตดวยสญญาณเสยงท 100 เปอรเซนต แอมปรจดของพาหะจะตกลงมาถงศนย และแอมปรจดยอดบวกถงยอดลบของพาหะจะใหไดสงสด 80 Vp-p อยางไรกตามคาแอมปรจดโดยเฉลยของพาหะยงคงเปน 40 Vp-p เทาเดม

Administrator

Highlight

Administrator

Highlight


เรอง



รปท 1.9 การใชสญญาณเสยงทมขนาดมากและนอย

ในรปท1.10 (ค)พาหะถกมอดเลตเพยง 50 เปอรเซนตแอมปรจดของคลนพาหะสงสด 60 Vp-pและตาสด 20 Vp-p แอมปรจดเฉลยของพาหะเทากบ 40 Vp-p เราสามารถใชสตรคานวณไดจากสมการตอไปน เปอรเซนตการมอดเลต = (Emax- Emin) / (Emax+Emin ) (100%)

รปท 1.10 การวดเปอรเซนตการมอดเลต


เรอง



ปกตเราตองการใหเปอรเซนตการมอดเลตมคาสงสด เพอวาสญญาณเสยงทรบไดทเครองรบจะมกาลงแรง ดรปท 1.11 เนองจากเครองรบ AM จะเปลยนคลน AM เปนสญญาณเสยง โดยการแยกเอาแตเฉพาะสญญาณทเขาไปมอดเลตลงบนพาหะกลบคนจากคลน AM ดงนนสญญาณเสยงทรบไดในกรณทวามอดเลตมาแรง จะไดเสยงดงกวานนคอในทนรปท 1.11 (ข) ใหสญญาณเสยงดงกวารปท 1.11 (ก) เพราะเปอรเซนตการมอดเลตมากกวา

อยางไรกตามการมอดเลตตองไมสงเกนไป เพราะจะทาใหสญญาณเสยงทรบไดทเครองรบเกดความเพยน การมอดเลตมากเกนไปนเรยกวา การมอดเลตเกน (Over modulation) หรอเรยกยอ ๆ วา โอเวอรมอด จะเหนวาแอมปรจดสญญาณ AM ลดลงไดไมตากวาศนย ไมวาจะมอดเลตแรงเทาใดกตาม ยงถาสญญาณทมอดเลตมคามากคลนพาหะจะหายไป บางสวนเสยดวยซา ดงนนกรอบคลนของสญญาณ AM จงมรปรางผดไปจากสญญาณเสยงทเขาไปมอดเลต ดงในรปท 1.12 (ก) เปนสญญาณทเขามอดเลต รปท 1.12 (ข) เปนพาหะทยงไมมการมอดเลต รปท 1.12 (ค) เปนพาหะทมอดเลตดวยสญญาณเสยงทมความแรงมากเกนไปทาใหพาหะบางชวงหายไป เมอเครองรบดมอดสญญาณเสยงกลบมาจะมลกษณะเหมอนกบกรอบคลนซงเพยนไปจากเดม ดงรปท 1.12 (ง)

รปท 1.11 แอมปรจดของสญญาณเสยงทดมอดคอมาไดทเครองรบจะมความแรงมากนอยขนอยกบเปอรเซนตของมอดเลต


เรอง



รปท 1.12 แอมปรจดของสญญาณเสยงทดมอดคนมาไดทเครองจะมความแรงมากนอยขนอยกบเปอรเซนตของมอดเลต

ไซแบนด AM เราลองวเคราะหสญญาณ AM (รปท 1.13 ) ในเชงความถดวาเปนอยางไรและมองคประกอบ

อะไรบาง ในทนสญญาณ AM เกดจากสญญาณพาหะรปซายนความถ 1 เมกกะเฮรตซ มอดเลตดวยสญญาณเสยงรปซายนความถ 10 กโลเฮรตซดเผน ๆ จะพบวาผลการมอดเลตแบบ AM ของสญญาณ 1 เมกกะเฮรตซกบ 10 กโลเฮรตซไดเปนพาหะ 1 เมกกะเฮรตซกบสญญาณเสยง 10 กโลเฮรตซเทานน อยางไรกตาม ถาเราปอนสญญาณทงคใหแกวงจรฟลเตอรชนดแบนดพาส (Band pass filter) ความถ 10 กโลเฮรตซ กบความถ 1 เมกกะเฮรตซ เราพบวาเอาทพตจากวงจรฟลเตอรชนดแบนดพาสความถ 10 กโลเฮรตซเปนศนยดงรปท 1.13 (ข) แตเอาทพตจากวงจรแบนดพาสความถ 1 เมกกะเฮรตซไมเปนศนย สรปไดวาสญญาณพาหะ 1 เมกกะเฮรตซ เมอถกมอดเลตดวยสญญาณเสยง 10 เมกกะเฮรตซแลวเลย แตไปปรากฏเปนกรอบคลนแทน อยางไรกตามเราทราบดวาคลน AM จะตองมสวนประกอบของสญญาณเสยงปนอยแนนอนเพราะกรอบของรปคลนเปนสงทยนยนชดเจน

ถาเราใชวงจรฟลเตอรชนดแบนดพาสแบบพเศษ ทสามารถจนดความถใกลเคยงกบความถ 1 เมกกะเฮรตซ หรอใชสเปกตรมอนาไลเซอร เพอคนหาสญญาณทเขาไปมอดเลตบนพาหะวาไปหลบซอนอย

Administrator

Highlight


เรอง



ในสวนใดของพาหะ ดวยวธนเราจะพบวา สญญาณ AM นนอกจากจะมพาหะตวเดม 1 เมกกะเฮรตซแลว ยงมคลนขางเคยงทงสองขางนเรยกวาไซแบนด (Sideband ) ซงเราจะตรวจพบไดโดยใชฟลเตอรทมความคมหรอความละเอยดในการจนตรวจคนสญญาณ ดงรป 1.13 (ค)

ไซดแบนทมความถสงกวาเรยกวา ไซดแบนดดานบน (Upper sideband หรอ USB) ความถของ USB เทากบผลรวมความถพาหะกบความถสญญาณมอดเลต

ความถ USB = fc+fmในทน fc คอ ความถพาหะ ,fm คอ ความถของสญญาณทเขาไปมอดเลต

สาหรบไซดแบนดทมความถตากวาเรยกวา ไซดแบนด (Lower sideband หรอ LSB) ความถของ LSB เทากบความถพาหะลบดวยความถของสญญาณทเขาไปมอดเลต ในกรณนจะได

ความถ LSB = fc-fm

รปท 1.13 วเคราะหคลน AM ในเชงความถ


เรอง



กลาวโดยสรปไดวาคลน AM ประกอบดวยคลนพาหะ และคลนไซดแบนด 2 ขางคอ USB กบ LSB ถาเราลองพจารณาแอมปรจดจากฟลเตอรตาง ๆ ในรปท 1.13 (ค) จะพบวาแอมปรจดของสญญาณพาหะและไซดแบนดมคาคงท ซงเราทราบมาในตอนตนแลววาพาหะจะมแอมปรจดคงเดมเสมอจนกวาจะมสญญาณเขาไปมอดเลต แตแอมปรจดเฉลยของยงมคาคงเดมตลอดไปไมวาจะมสญญาณเขาไปมอดเลตหรอไมกตาม อาจจะมขอสงสยวาแอมปรจดของสญญาณแตละตวทประกอบขนเปน AM คอ คลนพาหะกบไซดแบนดนนมแอมปรจดคงทไดอยางไร ทง ๆทแอมปรจดหรอขาดของสญญาณ AM กเปลยนแปลงตามสญญาณทเขาไปมอดเลต

ขอใหพจารณารปท 1.14 ซงแสดงใหเหนคลนไซดแบนดทงคและคลนพาหะ สงเกตวาพาหะมแอมปรจดคงท และไซดแบนดกมแอมปรจดเทากนทงคและคงทดวย สมมตพจารณาทจด A ซงสญญาณทงสามเฟสตรงกนแตละสญญาณอยตรงยอดบวกพอด ทาใหเกดการเปลยนแปลงของแอมปรจดของสญญาณ AM หรอ กรอบคลนแอมปรจดของไซดแบนดจะขนอยกบแอมปรจดของกรอบคลน นนคอเปนตวกาหนดเปอรเซนตการมอดเลต ทงนเนองจากไซดแบนดอาจมาเสรมหรอหกลางกบแอมปรจดของพาหะกได

กลาวโดยสรปอกครงเกยวกบสญญาณ AM นนคอ สญญาณ AM เกดจาก สญญาณขาวสารเขาไปมอดเลตบนพาหะแลวปรากฏเปนสญญาณไซดแบนดทงสองขาง (คอ USB กบ LSB)

รปท 1.14 ความสมพนธทางเฟสระหวางไซดแบนกบพาหะ


เรอง



รปท 1.15 เปรยบเทยบคลน AM ในเชงความถและเชงเวลา

ในรปท 1.15 แสดงการวเคราะหสญญาณ AM ซงมอดเลตดวยสญญาณทมรปคลนชนดตาง ๆ ถาตรวจดดวยออสซลโลสโคปจะเหนวาไซดแบนดจะผสมเสรมหรอหกลางกบพาหะทาใหแอมปรจดของสญญาณเปลยนแปลง สงเกตวาในรปท 1.15 (ก) แอมปรจดของไซดแบนด จะเทากบครงหนงของพาหะสภาวะ เชนนเปนสภาวะของการมอดเลตเตมทหรอเปอรเซนตการมอดเลตเทากบ 100 เปอรเซนต ดงนนเมอสญญาณทงพาหะและไซดแบนดมเฟสตรงกน แอมปรจดของไซดแบนดรวมกบพาหะจะได 2 เทาของพาหะและเมอสญญาณไซดแบนด และพาหะมเฟสตรงขามกน แอมปปรจดรวมจะไดศนย

รปท 1.15 (ข) แสดงการมอดเลตบนพาหะดงกลาวดวยเปอรเซนตลดลงเหลอ 50 เปอรเซนต สงเกตวาแอมปรจดของพาหะคงเดมแตไซดแบนดมแอมปรจดลดลง ถามอดเลตดวยสญญาณเสยงทมความถสงขน ความถของไซดแบนดกยงหางออกไปจากพาหะมากขน

รปท 1.15 (ค) เราใชสญญาณรปสเหลยมเขาไปมอดเลตลงบนพาหะ สงเกตวาคราวนเกดสญญาณไซดแบนดขนมากมาย เพราะวาสญญาณสเหลยมประกอบดวยความถฟนดาเมนตล และความถฮารมอนกคจานวนมาก ดงนนไซดแบนดของสญญาณกจะมไซดแบนด 1 คสาหรบฟนดาเมนตลไซดแบนดอก 1 ค สาหรบฮารมอนกท 3 ฯลฯ


เรอง



แบนดวดทของสญญาณ AM เราสงเกตจากรปท 1.15 ไดวา การสงสญญาณ AM มใชเปนการสงสญญาณเพยงความถพาหะ

ความถเดยวแตเปนการสงสญญาณเพยงความถพาหะความถเดยว แตเปนการสงหลาย ๆ ความถหรอแถบความถ และความจรงขาวสารกไมไดอยในคลนพาหะแตปนอยในไซดแบนดทง 2 ขาง ถาเราสงแตพาหะไปอยางเดยว ขาวสารกไปไมถงเครองรบ ดงนนในระบบ AM ทงพาหะและไซดแบนดจะถกสงไปใหเครองรบ

ชวงความถหรอแถบความถของสญญาณ AM จะเรมจากความถจาก LSB ไปยง USB ดงนนแถบความถหรอ แบนดวดท (Bandwidth) ของสญญาณ AM จะเทากบ 2 เทาของความถสงสดของสญญาณมอดเลต เชน สมมตความถสงสดของสญญาณเสยงทมอดเลตเทากบ 15 กโลเฮรตซ แบนดวดทของสญญาณ AM จะเทากบ 30 กโลเฮรตซ ในกรณทเรามอดเลตดวยสญญาณทมรปคลนซบซอน เชน สญญาณรปสเหลยม แบนดวดทของสญญาณ AM ยอมเทากบ 2 เทาของความถฮารมอนกสงทสดของสญญาณรปสเหลยมการมอดเลตทางความถ

รปคลนของสญญาณ FM เกดจากสญญาณมอดเลตดงรปท 1.16 (ก) เชนสญญาณเสยงซงเปนขางสารเขาไปมอดเลตลงบนสญญาณพาหะดงรป 1.16 (ข) สญญาณพาหะหลงจากมอดเลตแลวในรปท 1.16 (ค) เปนสญญาณ FM จะเหนวาทเวลา to สญญาณ FM อยทความถกลาง เมอสญญาณทเขามามอดเลตมคาทางบวกสงสด ความถของพาหะจะเพมขนสงสดนนคอสญญาณมอดเลตถงจดยอดสดทเวลา t1

รปท 1.16 การมอดเลตทางความถ

Administrator

Highlight

Administrator

Highlight


เรอง



ทเวลา t2 สญญาณมอดเลตลดลงเปนศนย ความถของพาหะกลดลงมาทความถกลางดงเดมหลงจากเวลาสญญาณมอดเลตมคาตกลงตาศนยกลายเปนลบ พาหะจะมความถลดตากวาความถกลางดงเดมหลงจากเวลาสญญาณมอดเลตกลบเปนศนยอกครงหนง ความถของพาหะกจะกลบมายงความถกลางดงเดม เชนกน ในชวงเวลา t4 ถง t8 กจะซาแบบเดมเรอย ๆ ไป สรปแลวความถของพาหะจะเปลยนแปลงไปตามแอมปรจดของสญญาณมอดเลต และพาหะยงคงอยทความถกลางเมอสญญาณมอดเลตเปนศนย

ชวงความถทพาหะเบยงเบนไปจากความถกลางเรยกวา ความถเบยงเบน (Frequency deviation ) ตวอยางเชน พาหะมความถ 100 เมกกะเฮรตซ ลดลงตาสดเปน 99.9 เมกกะเฮรตซและเพมขนสงสดเปน 100.1 เมกกะเฮรตซ สลบไปมาเชนน คอชวงความถเบยงเบนเทากบ +/- 0.1 เมกกะ-เฮรตซ หรอ +/- 100 กโลเฮรตซ

อตราการเบยงเบนความถของสญญาณ FM ขนอยกบความถของสญญาณทเขามอดเลต เชน ถาสญญาณทเขามอดเลตเปนโทนความถ 1,000 เฮรตซ อตราการเบยงเบนความถของสญญาณ FM จะเทากบ 1,000 ครงตอวนาท ถาสญญาณทเขามอดเลตเพมความถเปน 10 กโลเฮรตซ โดยคงคาแอมปรจดเทาเดม ชวงความถเบยงเบนกยงเทาเดมคอ เทากบ +/- 100 กโลเฮรตซ แตถาอตราการเบยงเบนจะเพมเปน 10,000 ครงตอวนาท คอความถของสญญาณทเขามอดเลตเปนตวกาหนดอตราการเบยงเบนความถ

สาหรบแอมปรจดของสญญาณมอดเลตจะเปนตวกาหนดชวงความถเบยงเบน ตวอยางเชน สญญาณโทนทมแอมปรจดสงจะทาใหความถเบยงเบนไป+/- 100 กโลเฮรตซสญญาณโทนทมแอมปรจดนอยลงจะทาใหความถเบยงเบนไป 50 กโลเฮรตซ

สรปสญญาณ FM มคณสมบตทสาคญดงน 1) มแอมปรจดคงทตลอด แตความถเปลยนตามสญญาณทเขามอดเลต2) อตราการเบยงเบนความถของสญญาณพาหะมคาเทากบความถของสญญาณทเขามอดเลต3) ชวงความถเบยงเบนเปนสดสวนกบแอมปรจดของสญญาณทเขามอดเลต

การมอดเลตทางเฟสในการมอดเลตทางเฟส เฟสของพาหะยอมเปลยนแปลงตามสญญาณทเขามอดเลต เมอเฟส

ของพาหะเปลยนแปลงความถของพาหะกเปลยนแปลงดวย ดงนนการมอดเลตทางเฟสจะทาใหเกดความถเบยงเบนดวยเสมอในการมอดเลตทางความถ เฟสกจะเปลยนแปลงดวยสรปแลวการเปลยนแปลงทงสองแบบจะเกดขนพรอม ๆ กน

Administrator

Highlight


เรอง



รปท 1.17 ความแตกตางระหวางคลน PM และ FM

รปท 1.17 แสดงการเปรยบเทยบสญญาณ FM กบ PM จะเหนวาสญญาณทงสองมลกษณะเหมอนกนทกประการเวนแตในการมอดเลตทางเฟสความถเบยงเบนมคาเปนสดสวนโดยตรงกบการเปลยนเฟสและแอมปรจดของสญญาณทเขามอดเลต ดวยเหตนการมอดเลตทางเฟส ความถเบยงเบนไปยงความถตาสดทเวลา t4 สญญาณทเขามอดเลตผานศนยอกครงสญญาณ PM เบยงเบนไปยงความถสงสด ดงนนการมอดเลตทางเฟสจงทาใหเกดสญญาณ FM ดวยเชนกน บางทเราเรยกการมอดเลตทางเฟสวา เปน FM โดยออม (Indirect FM)

ดงไดกลาวมาแลววาในการมอดเลตทางเฟส ปรมาณความถเบยงเบนมคาเปนสดสวนโดยตรงกบการเปลยนแปลงของสญญาณทเขามอดเลต ดวยเหตนจะเบยงเบนไปมากทสดเมอสญญาณทเขามอดเลตผานแกนศนย สมมตวาความถของสญญาณทเขามอดเลตเพมจาก 100 เฮรตซ เปน 1,000 เฮรตซ สญญาณเสยงจะเปลยนเฟสเทากบ 100 เฮรตซ x 360 องศา = 36,000 องศาตอวนาท ทความถ 1,000 เฮรตซ สญญาณเสยงจะเปลยนเฟสเพมขนเปน 360,000 องศาตอวนาท

ขอแตกตางของสญญาณ PM กบ FM 1) สญญาณ PM มความถเบยงเบนเปนสดสวนโดยตรงกบทงความถ และแอมปรจดของ

สญญาณทเขามอดเลต2) สญญาณ FM มความถเบยงเบนทเขาเปนสดสวนโดยตรงกบแอมปรจดของสญญาณทเขา

มอดเลตโดยไมขนกบความถของสญญาณทเขามอดเลต


เรอง



ถาใชสญญาณเสยงความถเดยวมอดเลตใหกบสญญาณพาหะใหมความถเบยงเบนเทากน ทงสญญาณ FM กบ PM กจะมรปคลนเหมอนกนทกประการ แตเมอมการเปลยนแปลงความถของสญญาณมอดเลต เราจะเหนความแตกตางระหวางสญญาณ FM และ PM เพราะวาสญญาณ PM จะมความถเบยงเบนสงขนแตสญญาณ FM จะมความถเบยงเบนเทาเดม ดวยเหตนการแปลงวงจรมอดเลตแบบ FM เปน PM หรอแบบ PM เปน FM เราสามารถใชวงจรฟลเตอร RC ธรรมดาแปลงได

รปท 1.18 การแปลงระหวางคลน PM และ FMในรปท 1.18 (ก) เราใชวงจรฟลเตอรชนด (Low pass filter) ทาไดทลดทอนแอมปรจดของ

สญญาณทเขามอดเลตเมอความถสงขน สญญาณทไดเมอปอนใหแกวงจรเฟสมอดเลเตอรกกลายเปนสญญาณ FM ทงนกเพราะวาเมอความถของสญญาณทเขามอดเลตสงขน การลดทอนแอมปรจดจะทาใหความถเบยงเบนลดลงไปชดเชยกบความถเบยงเบนซงเพมขน เนองจากความถของสญญาณทเขามอดเลตสงขน ทาใหการเปลยนความถของสญญาณทเขามอดเลตไมมผลตอความถเบยงเบนของสญญาณพาหะคณสมบตนกเปนคณสมบตของสญญาณ FM นนเอง

ในทานองเดยวกนถาเราตองการแปลงการมอดเลตแบบ AM ใหเปนสญญาณ PM เราสามารถใชวงจรฟลเตอรชนด ไฮพาส ( High pass filter) เพอลดทอนสญญาณความถตา ทาใหความถเบยงเบนของสญญาณพาหะลดลง เมอความถสญญาณทเขามอดเลตลดลง กจะไดความถซงมคณสมบตเหมอนกบสญญาณ PMไซดแบนด FM

ความแตกตางระหวางระบบ AM กบ FM ทเหนไดชดคอ ไซดแบนด ในระบบ AM ถาเรามอดเลตดวยสญญาณรปซายนจะเกดไซดแบนดจานวน 2 ตว คอ USB กบ LSB แตในระบบ FM ถาเรามอดเลตดวยสญญาณรปซายนจะเกดไซดแบนดจานวนนบอนนต เนองจากการเบยงเบนความถของพาหะทาใหเกดความถเพมขนอกมากมาย ความจรงแลวไซดแบนดทอยหางจากความถกลางมาก ๆ มกมแอมปรจดเลกมากจนไมตองคานงถง

Administrator

Highlight


เรอง



ในระบบ AM ไซดแบนดอาจเสรมหรอหกลางจากพาหะทมแอมปรจดคงท ซงมผลใหกรอบคลนของพาหะเปลยนแปลง แตในระบบ FM สญญาณ FM จะรกษาแอมปรจดไวคงทเสมอ หมายความวา กาลงของคลนพาหะยอมกระจายไปอยในไซดแบนด ความสมพนธของพาหะกบไซดแบนดในระบบ FM ขนอยกบดชนการมอดเลต เนองจากดชนการมอดเลตเปนตวกาหนดจานวนไซดแบนดทสาคญ และแอมปรจดของพาหะไซดแบนดตาง ๆ

ในรปท 1.19 แสดงกราฟแอมปรจดของคลนพาหะกบไซดแบนดทดชนการมอดเลตคาตาง ๆ จะเหนวาเมอดชนการมอดเลตเปนศนยจะมแตคลนพาหะอยางเดยว คลนไซดแบนดเปนศนยเมอดชนการมอดเลตเพมขนจานวนไซดแบนดจะเพมขน แอมปรจดของไซดแบนดกจะใหญขน แตแอมปรจดของพาหะกลบเลกลงจนกระทงดชนการมอดเลตเทากบ 2.4 คลนพาหะจะเปนศนย ตอนนกาลงของคลน FM จะอยในไซดแบนดทงสน เมอดชนการมอดเลตเพมขนอก คลนพาหะกจะมคาเพมขนอก สงเกตวาจดทคลนพาหะเปนศนยนนมอยหลายจด

รปท 1.19 กราฟแสดงแอมปรจดของพาหะและไซดแบนดในระบบ FM

แบนดวดทของสญญาณ FM ในระบบ FM จานวนไซดแบนดและแอมปรจดของไซดแบนดขนอยกบคาดชนการมอดดเลต

โดยความถมคาความสมพนธกบความถของสญญาณทเขามอดเลต คอไซดแบนดคแรกมความถเทากบ fc+/- fm ไซดแบนดคทสองมความถเทากบ fc+/-2 fm ดงนนแบนดวดทของคลน FM ตองครอบคลมจานวนไซดแบนดทสาคญทกตว นนคอแบนดวดทขนอยกบดชนการมอดเลตและความถของสญญาณทเขามอดเลตแตดชนการมอดเลตเทากบ fd/fm ดงนนถารความถเบยงเบนและความถของสญญาณมอดเลตเรากสามารถคานวณหาแบนดวดทได

Administrator

Highlight


เรอง



ระบบสอสาร ในระบบสอสารไมวาจะเปนระบบใดกตาม แผนผงพนฐานจะเหมอนกบรปท 1.20 ระบบสอสาร

โดยพนฐานประกอบดวย อปกรณอนพต เครองสง ชองทางสอสาร หรอแชนแนล ซงมกจะมนอยสมารบกวนเครองรบและอปกรณเอาทพต

รป 1.20 ระบบสอสารพนฐาน

อปกรณอนพทและเอาทพต อปกรณอนพตก คออปกรณทแปลงขาวสารเปนสญญาณไฟฟา สวนอปกรณเอาทพตก คอ

อปกรณทแปลงสญญาณไฟฟากลบมาเปนขาวสารนนเอง มชอเรยกแตกตางกนออกไปแลวแตการใชงานเชนในระบบวทยกระจายเสยง อปกรณอนพตอาจจะเปนไมโครโฟนและอปกรณเอาทพตจะเปนลาโพง สาหรบไมโครโฟนทาหนาทแปลงคลนเสยงเปนสญญาณไฟฟา และสวนลาโพงทาหนาทแปลงสญญาณไฟฟากลบเปนคลนเสยง

เครองสง เครองสงทาหนาทรบสญญาณไฟฟาจากอปกรณอนพต แลวทาการมอดเลตลงบนคลนพาหะ

ความถสง เครองสงประกอบดวยแหลงกาเนดสญญาณความถสงกบมอดเลต เครองสงสวนใหญมกมภาคขยายอกเพอใหสญญาณทสงออกอากาศมกาลงแรงทาใหสอสารกนไดไกลขน

ชองทางสอสาร ชองทางในทน ไดแก บรรยากาศ (Free space) แตในทนเราจะกลาวถงระบบวทยเทานน

ชองทางสอสารของระบบวทยอาศยการแพรคลนวทยออกไป โดยผานบรรยากาศซงเปนตวกลางซงคลนเดนทางจากเครองสงผานไปยงเครองรบ

ความถและความยาวคลนเรานยมแบงคลนวทยออกเปนยานความถตาง ๆ โดยมหนวยเปนเฮรตซ

Administrator

Highlight


เรอง



นอยสเปนสญญาณทเขามาแทรกแซงหรอรบกวน คลนวทยเครองรบ เมอรบสญญาณจากเครองสงมาถงเครองรบ สญญาณจะมกาลงออนลงและยงมนอยสเขามา

แทรกแซงสญญาณทตองการจะรบอกดวย การรบสญญาณออน ๆ เชนนเครองรบจงตองมความสามารถพเศษในการเลอกรบและขยายเอาเฉพาะสญญาณความถทตองการ พรอมทงตองมกรรมวธในการกาจดนอยสทรบกวนสญญาณทรบไดจะผานการดมอดเพอแปลงสญญาณขาวสารทเขามอดเลตกลบมา


เรอง

หนา 20ใบทดสอบ


จงตอบคาถามตอไปน 1. จงอธบายความหมายของคาวา การมอดเลตและการดมอดเลต พรอมทงบอกความแตกตางมาโดยสงเขป

2. จงบอกชนดของรปคลนพรอมอธบายหลกทางาน

3. จงอธบายการมอดเลตทางแอมปรจดพรอมวาดรปคลนประกอบ

4. แอมปรจดของสญญาณเสยงทดมอดคนมาทเครองรบจะมความแรงมากหรอนอยขนอยกบอะไร

5. จงอธบายความหมายของคาวา โอเวอรมอด (Over modulation ) ใหชดเจน

6. วงจรแบนพาสฟลเตอรมหนาทอะไร เกยวของกบการมอดเลตอยางไรใหอธบายใหชดเจน

Administrator

Highlight


เรอง



7. สญญาณ AM ทเขาไปมอดเลตบนพาหะแลวปรากฏเปนสญญาณไซดแบนด คอ สญญาณอะไร

8. อธบายการมอดเลตทางความถพรอมวาดรปคลนประกอบ

9. อธบายพรอมเปรยบเทยบความแตกตางระหวางการมอดเลตทางเฟสและการมอดเลตทางความถพรอมวาดรปคลนประกอบการอธบายดวย

10. จงอธบายระบบสอสารพนฐานโดยเขยนผงประกอบคาอธบายใหชดเจน


เรอง


รหส 09312190101การแพรกระจายคลนวทย

การแพรกระจายของคลนวทยคลน (Wave)

คลนมมากมายหลายชนด เกดจากแหลงกาเนดตางกน คลนชนดหนงทเราพบเหนไดเสมอคอ คลนในแมนาลาคลอง ในทะเล ซงจะเรยกวาคลนนาถาเราโยนกอนหนลงในนานง ๆ หนจะทาใหนานนเกดคลนซอนกนไปเรอย ๆ เปนละลอกกระจายเปนวงออกไปไกล จนในทสดกราบเรยบเปนนานงอยตามเดม

รปท 2.1 ลกษณะกระจายของคลน

จากรปเมอกอนหนตกกระพนนา นาทนงอยกจะกระเพอมบรเวณทกอนหนกระทบนาครงแรกจะเปนลกคลนใหญทสด หางจากบรเวณกอนหนตกกระทบ คลนจะคอย ๆ ลดลงตามลาดบ

จากทกลาวมาพอสรปไดวาคลน คอ พลงงานรปหนงจะกาเนดขนมาไดดวยการกระทาของพลงงานอกรปหนง จะเคลอนทไปไดจะตองมพาหะพาไป

รปท 2.2 แสดงสวนประกอบของคลน

Administrator

Highlight

Administrator

Highlight


เรอง



สวนประกอบตาง ๆ ของคลนจะมชอเรยกตางกนอธบายไดดงน1. ระยะ AB และ CD เปนระยะสวนสงและสวนตาของคลน สวนใหญจะเรยกวาสวนสงของคลนหรอ แอมปรจด (Amplitude)2. ระยะความหางของยอดคลนหนงไปยงอกคลนหนง คอระยะ A ถง F เรยกวาความยาวคลน (Wave length)3. การเคลอนทของคลนจาก E ไป F ไป G ครบสวนท H เรยกการเคลอนทครบรอบของคลนวา 1 ลกคลน หรอ 1 ไซเกล (Cycle)4. คลนทเกดขนในลกษณะนจะมชอเรยกวาคลนไซน หรอไซนเวฟ (Sine wave)5. การบอกความเรวในการเคลอนทของคลน จะบอกเปนจานวนไซเกลใน 1 วนาท มกจะเรยกวาความถ (Frequency) ในปจจบนความถของคลนจะมหนวยเปนเฮรตซ หรอ Hz แทนคาวาไซเคล/วนาทคลนเสยงหรอความถเสยง (Audio wave or audio frequency)

ความถเสยงกคอความถทอยในยานทมนษยสามารถเปลงเสยงออกมาไดและสามารถรบฟงไดจะมความถอยในยาน20-20,000 Hz เปนความถทคลนไมสามารถเดนทางไปไดไกลเพราะเปนคลนทมความถตา เกดการจางหายไดงายการเดนทางของคลนทจะทาใหมนษยไดยนจะตองอาศยการสนของอากาศไปกระทบเยอแกวห ทาใหเยอแกวหสนจงจะไดยนคลนเสยงนน เสยงพดของมนษยทพดชนดฟงกนรเรองจะมความถประมาณ 20-3,400 Hz ทจรงเสยงพดและเสยงดนตรจะประกอบดวยความถหลายความถผสมกนอยางซบซอนความถเหลานเรยกวาฮารโมนค (Harmonic) เปนความถทเปนผลคณของความถพนฐาน เปนตวทาใหเกดหางเสยงทมความถเทากนแตแหลงกาเนดตางกน คลนวทยหรอความถวทย (Radio wave or radio frequency)

คลนวทยเปนคลนแมเหลกไฟฟาททาขน ความเรวคงทอยในยานความถ 10 KHz - 300 GHz เคลอนทดวยความเรว 186,000 ไมลตอวนาท (คลนแมเหลกไฟฟา( Electromagnetic wave) คอคลนทเกดขนจากการผสมกนระหวางกระแสทไหลผานเขาสายอากาศวทยทาใหเกดสนามไฟฟารวมสนามทงสองเขาดวยกนจะไดคลนแมเหลกไฟฟาขนมา )ชนบรรยากาศ (Atmosphere)

ชนบรรยากาศทหอหมโลก จะมอทธพลตอการแพรกระจายของคลนวทยอยางมาก บรรยากาศทหอหมโลกเราอยแบงไดหลายชน โดยแบงตามความสามารถทจะเปนตวนาได เมอเกดมอณของรงสดวงอาทตยเคลอนทมาชนจะทาใหบรรยากาศเกดการไอโอไนซ (Ionizing) ของกาซในชนบรรยากาศนน จากคณสมบตทเปนตวนาในขณะเกดไอโอไนซ ชนบรรยากาศเหลานจงมคณสมบตสะทอนคลนวทยได ความสงของชนบรรยากาศชนตาง ๆ จากพนดน จะเปลยนแปลงไปเรอย ๆ โดยขนอยกบ

Administrator

Highlight

Administrator

Highlight

Administrator

Highlight


เรอง



ความเขมของการไอโอไนซและสวนประกอบอน ๆ เชน อณหภม ความชน แรงกดดน ฯลฯ

รปท 2.3 ชนบรรยากาศทหอหมโลกการแพรกระจายคลนวทย

การแพรกระจายคลนวทยออกไปในบรรยากาศสามารถแบงออกไดตามลกษณะของแถบคลนในยานตาง ๆ ได 4 ประเภทคอ

รปท 2.4 การแพรกระจายคลนวทยของสายอากาศในทศทางตาง ๆ

Administrator

Highlight


เรอง



1.คลนดน (Ground wave) หรอคลนผว (Surface wave) การแพรกระจายคลนวทยแบบน เกดขนเฉพาะความถในยาน VHF, LFและ MF เทานน จะ

แพรกระจายไปตามระดบพนผวโลก โดยอาศยพนดนเปนสอความแรงของสญญาณจะลดลง เมอระยะทางเพมขน เพราะจะถกลดทอนลงดวยคาความตานทาน (Resistively)เชนพนดนทมความชมชนหรอทเปนนาการแพรกระจายคลนประเภทนจะไดไกลเพมขนอกในทางตรงขามถาพนภมประเทศใดมพนดนทมความนาตา เชนพนดนทมความแหงแลงหรอพนทภมประเทศทเปนปาเขาการแพรกระจายคลนประเภทนจะไปไดไมไกล กาลงสงออกอากาศของเครองสงวทยกมผลทาใหคลนเดนทางไดใกลหรอไกลการแพรกระจายเสยงในระบบ AM (Amplitude modulation)หรอยาน MW ( Medium wave)และการกระจายเสยงในระบบคลนยาว LW (Long wave) คลนดนยงแบงไดออกได 3 แบบ คอ คลนผว (Surface wave) คลนตรง (Direct wave) และคลนสะทอนพนดน (Ground reflected wave)

รปท 2.5 การแพรกระจายคลนของคลนดน

รปท 2.6 การแพรกระจายคลนชนดคลนดน


เรอง



2.คลนฟา (Sky wave)การแพรกระจายคลนวทยแบบนจะเกดขนกบความถในแถบคลน HF เทานน การแพรกระจาย

คลนวทยประเภทนจะเดนทางเปนเสนตรงไปถงชนบรรยากาศชนไอโอโนสเฟยร แลวสะทอนกลบลงมายงพนดนอกครง ทาใหระยะการสอสารประเภทนไปไดไกลกวาคลนดน และไกลมากจนสามารถใชในกจการตดตอสอสารระหวางประเทศได ถาหากเลอกมมยงจากสายอากาศของเครองสงขนไปหาชนบรรยากาศไอโอโนสเฟยรใหเหมาะสมและเลอกตาแหนงทจะรบใหตรงจดตรงพอด

การแพรกระจายคลนวทยในแถบคลน HF นนอกจากจะเปนแบบคลนฟาและยงมคลนดนอยบางแตนอยมากและไปไดไมไกล ดงนนขอเสยประการสาคญของการแพรกระจายคลนวทยประเภทนกคอ ถาตาแหนงทจะรบคลนนนจดตกของคลนทสะทอนลงมาเลยไปเสย และคลนดนเดนทางไปไมถงดงนนตาแหนงจะไมสามารถรบคลนวทยได

รปท 2.7 การแพรกระจายคลนประเภทคลนฟา

การแพรกระจายคลนแบบน บางครงคลนวทยทสะทอนลงมาจากชนบรรยากาศไอโอโนสเฟยรถงผวโลกแลวยงสามารถจะสะทอนกลบขนไปชนบรรยากาศไอโอโนสเฟยร และจะสะทอนกลบลงสผวโลกไดอก ถามกาลงสงสง ซงสามารถสะทอนขนลงไดมากกวา 1 ครง ทาใหการตดตอสอสารไปไดไกลมากขน

การแพรกระจายคลนวทยในประเภทนมขอเสยอกคอ ระดบความสงของชนบรรยากาศไอโอโนสเฟยรจะขนอยกบอทธพลของดวงอาทตย คอระดบความสงของชนบรรยากาศไอโอโนสเฟยรเปลยนแปลงอยตลอดเวลาดงนนการสอสารทใชการแพรคลนแบบนจงไมคอยมความแนนอน

การใชงานในแถบคลน HF สาหรบการแพรกระจายคลนวทยแบบคลนไฟฟาตามปกตใชงานเกยวกบระบบวทยโทรศพทและวทยโทรเลข สาหรบระยะทางไกล ๆ เชน ภายในประเทศและระหวางประเทศ ระบบวทยกระจายเสยงคลนสน SW (Short wave) เปนตน


เรอง



รปท 2.8 การแพรกระจายคลนประเภทคลนฟาชนดสะทอนมากวา 1 ครง

3. คลนโทรโพสเฟยรค (Tropospheric wave)การแพรกระจายคลนวทยประเภทนจะเกดขนเฉพาะความถในยาน VHF และตอนตนของยาน

UHF เทานน ลกษณะการแพรกระจายคลนในประเภทนจะเดนทางออกจากสายอากาศของเครองสงเปนเสนโคงเลกนอยเกอบจะเปนเสนตรงตามสภาพอากาศปกตของชนบรรยากาศชนโทรโพสเฟยร แลวกลบเขาหาพนโลก การแพรกระจายคลนแบบนถามสงกดขวางแลวคลนจะเดนทางไปไมไดดงนนอปสรรคสาคญของระยะทางการตดตอสอสารการแพรกระจายคลนจะเดนทางผานไมได ดงนนอปสรรคสาคญของระยะทางการตดตอสอสารในแถบคลน VHF ในระดบพนทราบ เมอความสงของเสาอากาศปกตจะอยในราวประมาณ 80-100 กม. เทานน ถาจะใหไดไกลกวานอาจทาได 2 วธ คอ

1. ยกเสาอากาศของเครองสงหรอเครองรบหรอทง 2 อยางใหมความสงมากหรอตงสถานบนยอดเขา

2. ใชสถานถายทอดสญญาณหรอสถานทวนสญญาณ (Relay or repeater station)

รปท 2.9 การแพรกระจายคลนประเภทคลนโทรโพสเฟยรค


เรอง



4. คลนตรง (Directed wave) การแพรกระจายคลนวทยประเภทนจะเกดขนตงแตตอนปลายของแถบคลน UHF ตลอดยาน

SHF และ EHF ลกษณะการแพรกระจายคลนประเภทนจะแพรกระจายออกไปเปนแนวเสนตรงคลายกบการแพรกระจายของแสงหรอตามแนวของเสนระดบสายตา (Line of sight)การแพรกระจายของคลนวทยประเภทนมลกษณะเชนเดยวกบแสงคอถามวตถมาขวางกนหรอมากาบงแลว คลนวทยจะไมสามารถเดนผานไปได ตามปกตการแพรกระจายคลนวทยประเภทนจะสามารถเดนทางไปไดไกลแสนไกลและสามารถทะลผานชนบรรยากาศทง 3 ชน ผานเขาไปในอวกาศได ดงนนระบบการสอสารกบยานอวกาศหรอการสอสารผานดาวเทยมกจะใชลกษณะการกระจายคลนประเภทน แตสาหรบการสอสารในระดบพนโลกแลว ระยะทางการสอสารจะมขดจากดขนอยกบสวนโคงของโลกและสงกดขวาง ระยะทางการสอสารบนผวพนโลกของการแพรคลนประเภทนตามปกตจะอยในราว 80 กม.เทานน ซงระยะหางนจะเปลยนแปลงตามความสงของสายอากาศและสงกดขวาง ถาตองการจะใหไดระยะทางการสอสารไกลกวานกสามารถทาได3 วธคอ

รปท 2.10 การแพรกระจายคลนประเภทคลนโทรโพสเฟยรค โดนใชสถานถายทอดสญญาณหรอสถานทวนสญญาณ

รปท 2.11 การแพรกระจายคลนแบบตรง


เรอง



1. ยกระดบสายอากาศใหสงขนมาก หรอตงสถานบนยอดเขา2.ใชสถานถายทอดสญญาณหรอทวนสญญาณ (Relay or repeater station) เปนชวง ๆ ชวง

ละประมาณ 80 กม.จนกระทงถงปลายทางดงเชนในระบบโทรคมนาคม3. โดยใชระบบดาวเทยม คอสถานถายทอดสญญาณซงจะเพมระยะทางการตดตอสอสารไดไกล

มากโดยใชเปนการตดตอสอสารระหวางประเทศในขณะน

รปท 2.12 ระบบสอสารดาวเทยมใชการแพรกระจายคลนแบบคลนตรง

รปท 2.13 ระยะทางการสอสารระดบสายตา


เรอง



จงตอบคาถามตอไปน 1. จงอธบายความหมายของคาตอไปน

1.1 ความยาวคลน ( Wave length)1.2 คลนแมเหลกไฟฟา ( Electromagnetic wave )1.3 ชนบรรยากาศ ( Atmosphere )1.4 คลนดน (Ground wave )1.5 คลนโทรโพสเฟยรค (Troposphere wave)

2. คลนเสยงแตกตางจากคลนวทยอยางไรใหอธบาย

3. ความถทใชในการสงคลนวทยกระจายเสยง AM และ FM ใชความถยานใด

4. การสงคลนวทยแบบ FM คลนจะเดนทางในลกษณะใดอธบาย

5. คลนตรงมประโยชนใชในในการสอสารอะไรบาง

Administrator

Highlight


เรอง


รหส 09312190101เครองรบวทย AM

เครองรบวทย AMความถวทย (RF = radio frequency)

ความถวทยคอ สญญาณทมความถสง ๆ ซงเมอนาสญญาณผานสายอากาศของเครองรบสงวทย สญญาณจะเปลยนรปจากสญญาณทางไฟฟาไปเปนสญญาณคลนแมเหลกไฟฟา(Electromagnetic wave) แพรกระจายออกอากาศไปเปนระยะทางไกล ๆ ได และเมอสายอากาศและคอยลอากาศ (Antenna coil) ของเครองรบวทยรบถกสญญาณคลนแมเหลกไฟฟาน กจะเปลยนกลบมาเปนสญญาณทางไฟฟาไดใหม สญญาณนจงนามาใชในการรบสงวทยได โดยการความถเสยง (AF = Audio frequency) ทจะสงออกอากาศไปผสมกบความถวทย และใหความถวทยเปนตวพาความถเสยงออกอากาศไป จงเรยกความถวทยอกชอหนงวาคลนพาหหรอคลนแครเรย (Carrier wave)

การผสมความถเสยงกบความถวทยทนามาใชงานม 2 แบบ คอ1. การผสมความถแบบ AM (Amplitude modulation) คอ การนาเอาความถเสยงไปผสมกบ

ความถวทย และมผลใหความถวทยมแอมปรจดเปลยนแปลงตามความถเสยง2. การผสมความถแบบ FM (Frequency modulation) คอ การนาเอาความถเสยงไปผสมกบ

ความถวทย และมผลใหความถวทยมคาความถเปลยนแปลงตามความถเสยง

ก) สญญาณเสยง

ข) ความถวทยเปนคลนพาหะ

ค) ความถทถกผสมแลวในระบบ AM

รปท 3.1 การผสมสญญาณระหวางความถเสยงกบคลนพาหะ

Administrator

Highlight

Administrator

Highlight


เรอง



การผสมคลนระหวางสญญาณเสยงกบความถวทยในระบบ AM จะตองมอปกรณทาหนาทผสมสญญาณ อปกรณนนคอ วงจรผสมคลนความถสง ( Amplitude modulator) อาจประกอบดวยอปกรณหลกคอ ไดโอดหรอทรานซสเตอรรวมกบอปกรณอนผสมสญญาณเสยงเขากบคลนพาหะ ทาใหคลนพาหะถกสญญาณเสยงควบคมระดบความแรง เปลยนแปลงสงตาตามความแรงของสญญาณเสยง

รปท 3.2 วงจรททาใหเกดการผสมคลนแบบ AM

การแบงยานความถวทยหรอแบนด (Band)สหภาพโทรคมนาคมระหวางประเทศหรอ ITU ซงเปนหนวยงานขององศการสหประชาชาต ได

แบงยานความถวทย โดยกาหนดจากคาความถ มรายละเอยดดงนแบนดความถตา (LF = low frequency) คาความถ 30 KHz - 300 KHzแบนดความถกลาง (MF= medium frequency) คาความถ 300 KHz - 3 MHz

แบนดความถสง (HF = high frequency) คาความถ 3 MHz -30 MHz แบนดความถสงมาก (VHF= very high frequency) คาความถ 30 MHz- 300 MHzแบนดความถสงอลตรา (UHF = ultra high frequency) คาความถ 300 MHz - 3 GHzแบนดความถสงซเปอร (SHF =super high frequency) คาความถ 3 GHz - 30 GHz

ความยาวคลน (Wave length)คลนวทยแพรออกอากาศไดดวยอตราความเรว 300 ลานเมตรตอวนาท ดงนนการหาความยาว

คลนของความถใด ๆ ใหทาไดโดยเอาคาความถนนไปหาร 300 ลานเมตรหรอเขยนเปนกฎทางการคานวณไดวา

λ = 300 ลานเมตร / ความถ

Administrator

Highlight


เรอง



Lamda คอสญลกษณการแทนคาความยาวคลน มหนวยเปนเมตร ผลทไดจากกฎของการคานวณหาคาความยาวคลนน คาความถสงกจะมคาความยาวคลนสน

คาความถตากจะมคาความยาวคลนยาวยานความถทใชในการรบสงวทยระบบ AM

ยานความถทใชในการรบสงวทยในระบบ AM แบงเปน 3 แบนดใหญ ๆ คอ 1) แบบคลนยาว (LW = long wave) หรอแบนดความถตา (LF= low frequency)แบนดคลนยาวมคาตามการกาหนดมาตรฐานสากลคอ 30 KHz-300 KHz แตในการใชงานจรง

นยมใชคาความถระหวาง 150 KHz -500 KHz การแพรของคลนวทยในแบนดนเปนคลนระดบพนดนเปนแบนดทมการใชงานนอย

2) แบนดคลนกลาง ( MW = medium wave) หรอแบนดความถกลาง (MF =medium frequency)

แบนดคลนยาวมคาตามการกาหนดมาตรฐานสากลคอ 300 KHz-3 MHz แตในการใชงานจรง นยมใชคาความถระหวาง 500 KHz-1,600 KHz แบนดนเปนแบนดหลกของการรบสงวทยในระบบ AMหรอเรยกวา แบนดบรอดคาสท (Broadcast =BC) มประสทธภาพในการแพรคลนวทยเมอเปนคลนระดบพนดนดมาก เหมาะสาหรบใชเปนคลนรบสงภายในประเทศและบางสวนของคลนสามารถแพรดวยการสะทอนชนบรรยากาศของโลกโดยเฉพาะในเวลากลางคลน ซงมผลใหสถานทบางแหงทอยหางไกลสถานสงมาก ๆกอาจรบคลนในแบนดนไดในเวลากลางคน แตกลางวนรบไมได

เครองรบวทย AM ทมแบนดเดยว แบนดนนจะตองเปนแบนดคลนกลาง3) แบนดคลนสน (SW=short wave) หรอแบนดความถสง (HF= high frequency)แบนดคลนสนมคาความถตามกาหนดของมาตรฐานสากลคอ 3 MHz -30 MHz แตในการใช

งานจรงนยมใชคาความถระหวาง 2 MHz- 30 MHz คลนวทยในแบนดนสะทอนชนบรรยากาศของโลกไดดมากจงเปนแบนดทใชสาหรบการรบสงระยะไกล ๆ หรอใชเพอการรบสงระหวางประเทศ และชวงจงเปนแบนดทมประสทธภาพในการรบสงสงและนยมใชกนมาก คอคาความถระหวาง 6 MHz-10 MHz

เนองจากแบนคลนสนมแบนดวทด ( Band width) หรอความกวางของแบนดมาก คอกวางถง 28 MHz จงไดมการแบงแบนดคลนสนออกเปนแบนดยอย ๆ เชน เปนแบนด SW1, SW2 และ SW3 เปนตน ความถของแบนดยอยมคาไมแนนอน คาทนยมใชมคาประมาณไดดงน

แบนด SW1 มคาความถอยระหวาง 2 MHz- 6 MHzแบนด SW2 มคาความถอยระหวาง 6 MHz-18 MHzแบนด SW3 มคาความถอยระหวาง 8 MHz-30 MHz

Administrator

Highlight


เรอง



เครองรบวทยทมแบนดคลนสน อาจมแบนดคลนสนเพยงแบนดเดยวหรอ 2 แบนดกไดและคาความถในแบนดกไมจาเปนจะตองมคาตามทแสดงไวน และบางเครองกอาจมการซอยแบนดคลนสนออกเปนแบนดยอย ๆ มากกวา 3 แบนดกได

ยานความถทมความถสงกวายาน HF เปนยานความถทใชเพอการรบสงโทรทศนหรอวทย FM หรอการสอสารระบบไมโครเวฟบลอกไดอะแกรม (Block diagram) ของเครองรบวทยระบบ AM

แบบของเครองรบวทยระบบ AM ทใชอยในปจจบน คอ แบบซปเปอรเฮทเทอรโรดายน (superhetterodyne) มรายละเอยดทแสดงดวยบลอคไดอะแกรมไดดงน

รปท 3.3 บลอกไดอะแกรมแบบซปเปอรเฮทเทอรโรดายน

จากบลอกไดอะแกรมคอเครองรบแบบซปเปอรเฮทฯ ประกอบดวยภาคตาง ๆ ดงน1. ภาคขยายความถวทย (RF amplifier) ทาหนาทรบสญญาณยานวทยระบบ AM 535 KHz-

1,605 KHz สถานใดสถานหนงเพยงสถานเดยว ผานวงจรจนความถวทย (Tune RF) เขามาขยายใหสญญาณมความแรงมากพอ เพอสงตอเขามกเซอร

2. ภาคมกเซอร (Mixer) ทาหนาทรบสญญาณเขามาจากภาคขยายความถวทยและภาคโลคอล ออสซลเลเตอร เพอผสมสญญาณออกเอาทพทตามตองการสญญาณทออกจากภาคมกเซอรแลวสงผานไปภาคขยาย IF มเพยงความถเดยวคอ 455 KHz ซงไมวาภาคขยาย RF จะรบความถเขามาเทาไรและภาคโลคอลออสซลเลเตอรจะผลตความถขนมาเทาไรเมอผสมกนทภาคมกเซอรแลวจะไดความถ IF ออกทเอาทพต คอ 455 KHz เสมอ

Administrator

Highlight


เรอง



3. ภาคโลคอลออสซเลเตอร (Local oscillator) หรอ OSC. ทาหนาทผลตความถขนมา มความแรงคงท สวนความถจะเปลยนแปลงตามความถ RF ทรบเขามาทภาค OSC. จะผลตความถขนมาสงกวาความถ RF ทรบเขามา เทากบความถ IF คอ 455 KHz เสมอ เชนวงจรจนด RF รบความถเขามา คอ 600 KHz จะผลตความถขนมา คอ 600 KHz+455 KHz = 1,055 KHz

4. ภาคขยายความถ ไอ. เอฟ. (IF amplifier) คอ ความถปานกลางทเกดจากผลตางระหวางความถ OSC. กบความถ RF. จะไดความถ IF ออกมามคา 455 KHz ไมวาความถ RF จะรบเขามาเทาไร ความถ OSC. จะกาเนดขนมาเทาไร เมอเอาความถ OSC. ลบความถ RF จะไดความถ IF มคา 455 KHz เสมอถกจน IF กรองผานความถ IF เขามาขยายในภาคขยายความถ IF ใหมความแรงมากขนพอทจะสงตอไปภาคดเทคเตอร

5. ภาคดเทคเตอร (Detector) ทาหนาทตดสญญาณความถ IF ออกครงหนง และกรองเอาความถ IF ออกไป ใหเหลอเฉพาะความถเสยง (AF) ทตองการสงตอไปภาคขยายเสยง มบางสวนของสญญาณเสยงจะถกวงจรฟลเตอรทาเปนไฟ DC สงยอนกลบมายงภาคขยายความถ IF เปนแรงไฟ AGC (Automatic gain control) ในบางวงจรจะสงยอนกลบมาภาคขยายความถวทยเพอควบคมอตราขยายโดยอตโนมต ทาใหความแรงของสญญาณทรบไดแตละสถานมระดบความแรงเทา ๆ กน

6. ภาคขยายเสยง (AF amplifier)ทาหนาทขยายสญญาณเสยงทสงมาจากภาคดเทคเตอรใหมความแรงมากขนพอทจะไปขบลาโพงใหสนตามสญญาณเสยงและการขยายสญญาณตองไมผดเพยน

7. ภาคจายกาลงไฟ (Power supply)ทาหนาทจายแรงดนไฟ DC เลยงวงจรของเครองรบวทย AM ทงเครองใหสามารถทางานได

การจดวงจรในเครองรบวทย AMคาความถเรโซแนนซ

โดยเหตทกระแสทผานขอลวดมเฟสตามหลงแรงเคลอน และกระแสทผานคอนเดนเซอรมเฟสนาแรงเคลอน เมอนาขดลวดและคอนเดนเซอรมาตอใชงานรวมกน คาความตานทานของอปกรณทงสองกจะมคาเฟสเขามาเกยวของ โดยคาความตานทานของขดลวด (XL) มเฟสเปนบวก และคาความตานทานของคอนเดนเซอร (XC) มเฟสเปนลบ

การทขดลวดมคา XL เปนสดสวนตรงตอคาความถของกระแสทผานและคอนเดนเซอรมคา XC เปนสดสวนตรงตอคาความถของกระแสทผานกจะมคาความถหนงคา XL จะมคาเทากบคา XC คาความถนเรยกวา คาความถเรโซแนนซ

Administrator

Highlight

Administrator

Highlight


เรอง



วงจรจนด (Tuned)วงจรจนดหรอวงจรเลอกรบสถานของเครองรบวทย มลกษณะเปนวงจรเรโซแนนซแบบอนดบ

การจดวงจรและการทางานดงน

รปท 3.4 การจดวงจรจนด

คอยลอากาศ (Antenna coil) ของเครองรบวทย เปนขดลวดแกนเฟอรไรท (Ferrite core) มขดลวด 3 ชด คอชด A-E ,ชด VC-E และ ชด B-E ขดลวดชด VC-E ตอกบวารเอเบลคอนเดนเซอร VC1 เปนวงจรเรโซแนนซแบบอนดบ วงจรจะมคาความตานทานตาสดตอความถเรโซแนนซ วงจรกจะรบสญญาณของสถานทมคาความถตรงกบคาความถเรโซแนนซของวงจรไดแรงทสด คอมกระแสการคบปลงของ C1 เขาทเบสของทรานซสเตอรภาครบ ขดลวดชด VC-E รวมกบ VC1 จงทาหนาทเปนวงจรจนดเลอกรบสถานนนเขามาและเมอปรบเปลยนคาของ VC1 คาความถทวงจรจนดเลอกรบกจะเปลยนไปดวยสวนขดลวดชด A-E ทาหนาทชวยการรบใหไดสญญาณแรงขน

วงจรจนดทไดกลาวมาแลว เปลยนคาความถทเลอกรบดวยการปรบคาวารเอเบลคอนเดนเซอร VC1 แตวงจรจนดกอาจเปลยนคาความถทเลอกรบดวยการปรบคาของขดลวด โดยใชขอลวดทปรบคาดวยการเลอนแกนฟอรไรทแทนขดลวดชด VC-E และใชคอนเดนเซอรคาคงทแทน VC1 กไดวงจรออสซลเลเตอร (Oscillator)

คอวงจรททาหนาทสรางสญญาณ สวนประกอบพนฐานของวงจรออสซลเลเตอรทจะใหไดสญญาณเปนรปไซน (Sine wave)คอขดลวดและคอนเดนเซอรทตอกนเปนวงจรเรโซแนนซแบบขนาน มรายละเอยดใหพจารณาดงน

Administrator

Highlight

Administrator

Highlight


เรอง



รปท 3.5 การสรางสญญาณออสซลเลเตอร

จงหวะท 1 ใหขา 2 ของสวทชตอกบขา 1 C จะประจแรงเคลอนจาก batt. จนไดแรงเคลอนตกครอมมคาเปนบวกสงสดทเวลา t1

จงหวะท 2 ใหเปลยนตาแหนงการตอของสวทช โดยใหขา 2 ตอกบขา 3 C จะคายประจผาน L แรงเคลอนตกครอม C จะลดลงจนเปนศนยทเวลา t2

จงหวะท 3 เมอ C คายประจหมด กจะไมมกระแสไหลผาน L สนามแมเหลกกจะหยบตวเหนยวนาใหเกดแรงเคลอนเหนยวนากบ (Back EMF) ขนท L โดยมขวตรงกนขามจากเดม C กจะประจแรงเคลอนน จนไดแรงเคลอนตกครอม C มคาเปนลบสงสดทเวลา t3จงหวะ 4 เมอแรงเคลอนเหนยวนากลบจาก L หมดไป C กจะคายประจผาน L อก แรงเคลอนตกครอม C จะลดลงจนเปนศนยทเวลา t4

ในจงหวะตอไป กจะเกดแรงเคลอนเหนยวนากลบมขวตรงกนขามจากเดม C กจะประจและไดแรงเคลอนตกครอม C มคาเปนบวกเหมอนกบในจงหวะท 1 และจะมการทางานตอเนองกนเชนนเรอยไป จงทาใหเกดสญญาณขนในวงจร L-C แตสญญาณทเกดขนจะมคาลดลงและหมดไปในทสดเพราะเกดการสญเสยเนองคารซสแตนซในวงจร จงตองอาศยการทางานของวงจรขยายสญญาณและการปอนกลบแบบบวกเพอชดเชยกบการสญเสย การออสซลเลเตอรทเกดการทางานในลกษณะนวาวงจรแทงค (Tank)

การออสซลเลตของวงจรตามทไดอธบายมาเกดขนไดเนองจากในจงหวะแรกของการทางาน C ไดรบประจเคลอนจาก batt. ถามการจดวงจรใหในจงหวะแรกของการทางาน L ไดรบการเหนยวนาใหเกดแรงเคลอนขนแทน วงจรกคงมการทางานเหมอนกนทกประการและวธหลงกไดถกนามาใชในการจดวงจรจรง คาความถทไดจาการทางานของวงจร จะมคาเทากบคาความถเรโซแนนซของวงจรแทงค


เรอง



การจดวงจรออสซลเลเตอร

รปท 3.6 การจดวงจรออสซลเลเตอร

T1 เปนออสซลเลเตอรทรานสฟอรมเมอรหรอคอยสออสซลเลเตอร ขดลวดดาน 2 สายเปนชดเหนยวนา ขดลวดดาน 3 สายตอกบวารเอเบลคอนเดนเซอร VC1 ทาหนาทเปนวงจรแทงค

เมอตอแรงเคลอนใหวงจร กระแสทไหลผานขดลวดดาน 2 สายในจงหวะแรก เปนกระแสทมการเปลยนแปลง กจะเหนยวนาใหเกดแรงเคลอนขนทขดลวดดาน 3 สาย ซงจะมผลใหวงจรแทงคเกดสญญาณขน C1 รบสญญาณจากจดแทพของขดลวดดาน 3 สายปอนกลบแบบบวกเขาทอมเตอรของ TR1 ทาใหเกดการเปลยนแปลงของกระแสทผานขดลวดดาน 2 สายเหนยวนาใหขดลวดดาน 3 สายไดรบสญญาณเพมเปนการชดเชยกบการสญเสย เนองจากคารซสแตนซของวงจรทาใหมสญญาณเกดตอเนองและมคาคงทตลอดเวลาได

คาความถของสญญาณในวงจรออสซลเลเตอร คอคาความถเรโซแนนซของวงจรแทงคและเมอปรบคาของ VC1 คาความถของสญญาณกจะเปลยนไปในภาครบของเครองรบวทย VC ทใชในวงจรจนดเลอกรบสถานมแกนปรบเดยวกนเมอหมนแกนปรบคาความถเรโซแนนซทง 2 วงจรกจะเปลยนไปและมคาสงตาตามกน

การปอนกลบแบบบวกจากวงจรแทงค อาจจดวงจรใหปอนกลบมาทเบสแทนทอมตเตอรได แตแรงเคลอนของการปอนกลบจะตองตางจากเฟสไปจากเดม 180 องศา วงจรจงจะทางานไดดงนนคอยลออสซลเลเตอรของวงจรทงสองแบบจงนามาใชแทนกนไมได

Administrator

Highlight


เรอง



รปท 3.7 การปอนกลบแบบบวกจากวงจรแทงค

คอยลอากาศ ( Antenna coil)คอยลอากาศทใชในเครองรบวทยระบบ AM เปนขดลวดแกนเฟอรไรท (Per rite core)

ขดลวด 3 ชดมรายละเอยดดงนขดลวดชด VC- E มจานวนมาก จด VC อาจใชสายสขาวหรอไมมส จด E สดาขดลวดชด B-E มจานวนรอบนอย จด B อาจใชสายสเหลองหรอสแดง จด E เขยวขดลวดชด A-E อยแยกตางหาก แตบางเครองอาจไมมขดลวดชดนจด E ของทกชดเปนปลายสายของขดลวด

รปท 3.8 คอยลอากาศ

Administrator

Highlight

หลกสตร ชางอเลกทรอนกส หนา 40ใบขอมล

รหส 09312190101

วารเอเบลคอนเดนเซอรวารเอเบลคอนเดนเซอรทใชในเครองรบวทยระบบ AM เปนแบบ 2 แกง (Gang) แกงหนง

สาหรบตอกบคอยลอากาศ อกแกงหนงสาหรบตอกบคอยลออสซลเลเตอร ม 2 แบบคอแบบขนาดใหญไมมกรอบพลาสตกครอบ และแบบขนาดเลกมกรอบพลาสตกครอบทง 2 แบบมทรมเมอรคอนเดนซเซอรตอขนานอยดวย เพอปรบใหวารเอเบลคอนเดนเซอรมคาเหมาะกบคอยล

1) วารเอเบลคอนเดนเซอรแบบไมมกรอบพลาสตกครอบจดตอ 0 และ 0’ เปนจดเดยวกน และจดตอ Ac และ A’ เปนจดเดยวกน จดสาหรบตอลง

กราวดคอตวของวารเอเบลคอนเดนเซอร สวนใหญแลวแกงทตอกบคอยลออสซลเลเตอรจะมขนาดเลกกวาแกงทตอกบคอยลอากาศ จดตอ 0 หรอ 0’ เปนจดตอคอยล OSC จดตอ A และ A’ เปนจดตอคอยลอากาศ

2) วารเอเบลคอนเดนเซอรแบบมกรอบพลาสตกครอบA = จดตอคอยลอากาศO = จดตอคอยลออสซลเลเตอรE = จดตอลงกราวดTA = ทรมเมอรคอยลอากาศTO = ทรมเมอรคอยลออสซลเลเตอร

เรอง เครองรบวทย AM

รปท 3.9 วารเอเบลคอนเดนเซอรแบบไมมกรอบพลาสตกครอบ

รปท 3.10 วารเอเบลคอนเดนเซอรแบบมกรอบพลาสตกครอบ

Administrator

Highlight


รหส 09312190101

การจดวงจรภาคคอนเวอรเตอร (Converter)ในเครองรบวทยระบบ AM แบบแบนดเดยว แบนดทใชเปนแบนดหลกคอแบนดคลนกลาง

(MW) มคาความถอยระหวาง 500 KHz-1,600 KHz เปนแบนดทใชรบสงกนภายในประเทศสญญาณทเครองรบไดจงมคาสง ดงนนภาครบจงใชทรานซสเตอรเพยงตวเดยวทางานทง 2 หนาท คอเปนทงวงจรมกเซอรและวงจรออสซลเลเตอร เรยกวาเปนภาคคอนเวอรเตอร วงจรกมประสทธภาพพอทจะรบไดโดยสมบรณตลอดแบนดได

ตวอยางวงจรภาคคอนเวอรเตอรแบบท 1ขดลวด VC-E ตอกบวารเอเบลคอนเดนเซอร VC1 ทาหนาทเปนวงจรจนดเลอกรบสถาน

เหนยวนาสญญาณทเลอกรบไดใหขดลวดชดB-E ปอนเขาเบสของ TR1 และเบส TR1 ไดรบไบอสจากR ดรอพ (R1) และ R ระบาย (R2) โดยผานขดลวดชด B-E

ขดลวดออสซลเลเตอรดาน 2 สายเปนชดเหนยวนาดาน 3 สายเปนชดรบการเหนยวนาขดลวดดาน 3 สาย ตอกบวารเอเบลคอนเดนเซอร VC2 ทาหนาทเปนวงจรแทงค (Tank) ขดลวดดาน 2 สายจะเหนยวนาใหวงจรแทงคเกดความถขน C2 ทาหนาทเปนสวนปอนกลบทางบวกเขาทอมตเตอร TR1 ทาใหเกดความถออสซลเลเตอรทมคาคงทและตอเนองตลอด ความถออสซลเลเตอรทเกดขนนจะมคาความถสงกวาคาความถของสถานทวงจรจนดเลอกรบไดอก 455 KHz และเนองจาก VC1 และ VC2 มแกนปรบรวมกน การปรบเปลยนคาความถของวงจรจนดเลอกรบสถานและของวงจรออสซลเลเตอรจะมคาความถตางกน 455 KHz โดยตลอดความถทงสองจะบท (Beat) กนทาใหทางออกของวงจรท TR1 เกดความถ IF 455 KHz มแอมปรจดเปลยนแปลงตามสญญาณเสยงของสถานทเลอกรบไดผานการคบปลงของIFT ซงเปนวงจรเรโซแนนซทความถ IF สงตอใหภาคขยายความถ IF ตอไป


รปท 3.11 ตวอยางวงจรภาคคอนเวอรเตอรแบบท 1

Administrator

Highlight


รหส 09312190101เรอง เครองรบวทย AM

ตวอยางวงจรภาคคอนเวอรเตอรแบบท 2วงจรนใชทรานซสเตอรแบบ NPN หลกการจดวงจรในสาระสาคญตาง ๆ เหมอนกนกบวงจรท

ใชทรานซสเตอรแบบ PNP เพยงแตขวของแหลงจายไฟทปอนใหวงจรตอตรงขามกน และวงจรไบอสเบสเปนแบบฟกซไบอส คอ ม R ดรอพ (R1) โดยไมม R ระบาย การจดวงจรแบบน R ดรอพจะตองมคาความตานทานสง และวงจรมเสถยรภาพสแบบม R ระบายไมได

ขอมลทควรรในการจดวงจรภาคคอนเวอรเตอร ไบอสเบสอาจตอเขาเบสโดยตรงแทนการตอผานขดลวดชด B-E C1 ทาหนาทคบปลง

สญญาณเขาเบสและกนแรงเคลอนไบอสเบสไมใหผานขดลวดชด B-E ลงกราวด คอยลอากาศทใชในวงจรชดนจด E ของชด B-E และชด B-E อาจตอรวมกนเปนจดเดยวได

ในกรณทคาความจของวารเอเบลคอนเดนเซอรในวงจรออสซลเลเตอรมคาความจสงไป กจะม C1 ตออนกรมกบวารเอเบลคอนเดนเซอรใหมคาพอเหมาะกบคอยลออสซลเลเตอรได

รปท 3.12 ตวอยางวงจรภาคคอนเวอรเตอรแบบท 2

รปท 3.13 วงจรภาคคอนเวอรเตอรแบบไบอสตรง


รหส 09312190101

วงจรออสซลเลเตอรอาจมการปอนกลบเขาทเบสแทนทอมเตอรได และจะมการจดวงจรได 2 แบบ โดยแบบท 1 ไบอสปอนผานขดลวดชด B-E และแบบท 2 ไบอสปอนเขาเบสโดยตรง

รปท 3.14 การไบอสผานขดลวด B-E รปท 3.15 การไบอสเขาเบสโดยตรง

คอยลออสซลเลเตอร สาหรบใชในวงจรทความถออสซลเลเตอรปอนเขาเบสกบวงจรทปอนเขาอมตเตอรจะนามาใชแทนกนไมไดและแบบสาหรบใชกบวารเอเบลทมขนาดไมเทากน กนามาใชแทนกนไมได ในกรณถาการปรบทรมเมอรคอนเดนเซอรตวใด ถาตองขบทรมเมอรลงสดจงจะรบไดดหรอเกอบดแสดงวาคาความจตา ๆ ประมาณ 10 PF ขนานกบวารเอเบลคอนเดนเซอรนนเมอเพมคาความจได

วงจรภาคขยายความถ IF ภาคดเทคเตอรและ AGCการทางานของทง 3 ภาคมความสมพนธกน โดยภาคขยายความถ IF ม 2 สเตจ ทาหนาท

ขยายความถ IF ทไดจากภาคคอนเวอรเตอรใหมคาสงขน ภาคดเทคเตอรทาหนาทดเทคความถ IF ทไดจากภาคขยายความถ IF ใหเปนสญญาณเสยง วงจร AGC นาสวนหนงของสญญาณเสยงทไดจากภาคดเทคสงกลบไปควบคมวงจรขยายความถ IF สเตจท 1ใหมเกนการขยายเปนสดสวนกลบตอคาสญญาณทเครองรบไดอตโนมต มผลทาใหการรบสถานตาง ๆ ไดความดงใกลเคยงกน

TR1 เปนภาคขยายความถ IF สเตจท 1 TR2 เปนภาคขยายความถ IF สเตจท 2 ทาหนาทขยายความถ IF ทไดจากภาคคอนเวอรเตอรใหมคาสงขนม IFT ทาหนาทเปนอปกรณคบปลงระหวางสเตจ IFT ทง 3 เปนแบบซงเกลจน (Single tuned) โดยชดไพรมารรวมกบคอนเดนเซอรทตอครอมเปนวงจรเรโซแนนซทความถ 455 KHz เพยงดานเดยว สวนชดเซกนดารเปนเพยงขดลวดทรบการเหนยวนาจากชดไพรมาร ไมไดเปนวงจรเรโซแนนซ


Administrator

Highlight


รหส 09312190101

ไดโอด D1 ทาหนาทเปนวงจรดเทคเตอร โดยครงไซเกลบวกของความถ IF จะผานไดโอด R1, C1 และ C2 ทาหนาทฟลเตอรสญญาณทผานไดโอด ไดเปนแรงเคลอน DC บวกทมคาเปลยนแปลงตามสญญาณเสยง ตกครอมพอท (VR1) เพอสงไปเขาวงจรสวนขยายความถเสยงตอไป

สญญาณทตกครอม VR1 สวนหนงถกสงผาน R2 เปนแรงเคลอน AGC เพอปรบเกนการขยายของภาคขยายความถ IF สเตจท 1 (TR1) โดยเมอเครองรบถกสถานทมสญญาณเขาเครองสง แรงเคลอน AGC ทมคาเปนบวกจะมคาสง เมอไปหกลางกบแรงเคลอนลบทไดจาก R ดรอพ (R3) ของวงจรแลว จะทาใหคาไบอสเบสของ TR1 มคาเปนลบลดลง TR1 กจะมเกนการขยายลดลง และถาเครองรบถกสถานทมสญญาณเขาเครองตา แรงเคลอน AGC กจะปรบให TR1 มเกนการขยายเพมขน

C3 เปน C ฟลเตอรแรงเคลอน AGC ทมคาเปลยนแปลงตามสญญาณเสยงใหเปนแรงเคลอน DC ทเรยบ และโดยทสญญาณเสยงมคาความถตา C3 จงตองมคาความจสง

C4 และ C5 เปน C นวทรอไลเซซน(Neutralization)ทาหนาทนาสญญาณจาก IFT ปอนกลบทเบสของ TR1 และ TR2 เพอหกลางกบสญญาณปอนกลบทเกดขน เนองจากคาความจระหวางคอลเลกเตอรกบเบสภายในตวทรานซสเตอร สญญาณปอนกลบทงสองสวนนจะตางเฟสกน 180 องศา และถาสญญาณปอนกลบจาก C4 และ C5 ถกจดใหมคาเทากบสญญาณปอนสญญาณปอนกลบทงสองสวนนจะหกลางกนหมด ทาใหวงจรไมเกดผลเสยจากการปอนกลบ

C6 เปน C บายพาสทวงจรไบอสเบสของ TR1 และ C7 เปน C บายพาสทวงจรไบอสของ TR2 C บายพาสทงสองนอาจตอกบอมตเตอรแทนการตอลงกราวดกไดดงรป

C8 เปน C บายพาสอมตเตอรของ TR2 C บายพาสทงสองนอาจตอกบจดแรงเคลอนท ปอนเขาวงจรแทนการตอลงกราวดกไดดงรป


รปท 3.16 การบายพาสทวงจรไบอส TR1

รปท 3.17 การบายพาสอมตเตอร TR2


รหส 09312190101

ขดลวดชดไพรมารของ IFT อาจมรซสเตอรตอขนานได เรยกวา R แดมปง (Damping) หรอ R แดมปควคอยล (Q-Quality) ทาหนาทลดประสทธภาพในการเหนยวนาของขดลวดลง มผลทาใหความไวลดลงและแบนดวทดกวางขนทาใหเสยงหวดลดลงและไดคณภาพเสยงดขน ถาไมตอวงจรไดกาหนดใหมรซสเตอรน ไปตอเพมกจะมผลใหวงจรมความไวในการรบลดลงได

ตวอยางวงจรทใชทรานซสเตอรแบบ NPNมหลกการจดวงจรเหมอนวงจรทใชทรานซสเตอรแบบ PNP แตขวของแหลงจายไฟทปอนให

วงจรตอตรงขามกนและมรายละเอยดบางประการทควรรดงน

ไบอสเบสของทรานซสเตอรแบบ NPN มขวเปนบวก ดงนนวงจรดเทคเตอร (C1) จะตองดเทคใหสญญาณเสยงชวงลบมาใชงานแทน เพอจะไดนาสวนหนงของสญญาณนไปเปนแรงเคลอนAGC หกลางกบแรงเคลอนบวกทไบอสเบสของ TR1

ไบอสเบส TR2 เปนแบบฟกสไบอส คอม R ดรอพ (R4) โดยไมม R ระบาย R4 จงตองมคาความตานทานสง


รปท 3.18 การตอ R แดมปควคอยล

รปท 3.19 ตวอยางวงจรทใชทรานซสเตอรแบบ NPN


รหส 09312190101

เครองรบวทย AM แบบหลายแบนดเครองรบวทยระบบ AM มหลายแบนดจะมแบนดคลนกลาง (MW) เปนแบนดหลกและอาจม

แบนดคลนสน (SW) แบนดใดแบนดหนงเพยงแบนดเดยวหรอหลายแบนด และอาจมแบนดยาว (LW) ดวยกได

เครองรบวทยทมหลายแบนดทมแบนดคลนสนรวนอยดวยนน โดยทแบนดคลนสนเปนแบนดทใชเพอการรบสงในระยะไกล วงจรภาครบจงตองเปนแบบทมประสทธภาพสงวงจรจะใชทรานซสเตอรทางาน 2 ตว ตวหนงทาหนาทเปนวงจรมกเซอร อกตวหนงทาหนาทเปนวงจรออสซลเลเตอรไมไดใชทรานซสเตอรตวเดยวทางานทงสองหนาทอยางเครองรบทมแบนดเดยว

ในวงจรแบบประหยดกอาจมการจดวงจรโดยใชทรานซสเตอรตวเดยว ทาหนาทเปนทงภาคมก-เซอรและออสซลเลเตอร ซงเรยกวาภาคคอนเวอรเตอรเหมอนเครองรบวทยแบบแบนดเดยวเชนกน


Administrator

Highlight

หลกสตร ชางอเลกทรอนกส หนา 47ใบทดสอบ

รหส 09312190101 เรอง เครองรบวทย AM

จงตอบคาถามตอไปน 1. จงอธบายโครงสรางของเครองรบวทย AM แบบซปเปอรเฮทฯ โดยเขยนเปนบลอกไดอะแกรม

2. จงอธบายการจดวงจรออสซลเลเตอรพรอมเขยนวงจรประกอบการอธบาย

3. ใหยกตวอยางวงจรภาคคอนเวอรเตอรของเครองรบวทย AM แบบซปเปอรเฮทฯ พรอมอธบายหลกการทางาน

4. จงอธบายหลกการทางานของวงจรเรโซแนนซ (Resonance) ของเครองรบวทย

5. จงอธบายการจดวงจรภาคขยาย IF ของวทย AM พรอมเขยนวงจรประกอบการอธบาย

6. จงอธบายการจดวงจรภาคดเทคเตอรวทย AM พรอมเขยนวงจรประกอบการอธบาย

Administrator

Highlight

หลกสตร ชางอเลกทรอนกส หนา 48ใบทดสอบ

รหส 09312190101 เรอง เครองรบวทย AM

7. จงอธบายความหมายของคาวา โลคอลออสซลเลเตอร ( Local oscillator)

8. จงอธบายหนาทของวารเอเบลคอนเดนเซอรในเครองรบวทย AM

9. จงอธบายความหมายของคาวา ACG (Automatic gain control)

10. จงอธบายหลกการจดวงจรเลอกรบสถานของเครองรบวทยหรอวงจรจนด


เรอง


รหส 09312190101เครองรบวทย FM-FM สเตอรโอมลตเพลกซ

เครองรบวทย FM - FM สเตอรโอมลตเพลกซการผสมความถแบบ FM

การผสมความถแบบ FM (Frequency Modulation) คอการนาเอาความถเสยงไปผสมกบความถวทยและมผลใหความถวทยมคาความถเปลยนแปลงตามความถเสยงแตมแอมปรจดคงท ตางจากการผสมความถแบบ AM ทการผสมความถจะมผลใหความถวทยมคาแอมปรจดเปลยนแปลงตามความถเสยง ลกษณะของเวฟฟอรมทแสดงการผสมความถทงแบบ AM และ FM เปนดงน

ก) ความถเสยงทจะสงออกอากาศ

ข) ความถวทยหรอคลนพาหะทยงไมไดผสมความถเสยง มความถและแอมปรจดคงท

ค) คลนทไดจากการผสมความถแบบ AM เปนคลนวทยทมแอมปรจดเปลยนแปลงความถเสยง

ง) คลนทไดจากการผสมความถแบบ FM เปนคลนวทยทมความถเปลยนแปลงตามความถเสยง

จากรปท 4 ทเวลา A, Cและ E ซงเปนเวลาทความถเสยงเปนศนย คลนวทยทไดจากการผสมความถแบบ FM จะมคาความถเทากบความถพาหะ หรอเรยกวามคาความถเทากบความถกลาง (Center Frequency) และจะมคาเปลยนแปลงจากคาความถกลางเมอความถเสยงเปนบวกหรอลบ (ทเวลา B และ D) การเปลยนแปลงของความถน อาจมคาความถสงขนเมอความถเสยงเปนบวกและตาลงเมอเปนลบหรออาจมลกษณะตรงกนขามการรบสงวทย FM

สาหรบแบนดทใชสาหรบการรบสงวทย FM อยในแบนดความถสงมาก (VHF) ซงเปนแบนดเดยวกนกบทใชในการรบสงโทรทศนดวย คลนในแบนดนมระยะการรบสงทใหผลในการรบไดดมระยะทาง เพยงประมาณ 50 กโลเมตรและอาจรบไดในระยะทางประมาณ 100 กโลเมตร ถามการตดตงเสาอากาศท

รปท 4.1 การผสมคลนเสยงเขากบคลนพาหะในระบบ FM

Administrator

Highlight

Administrator

Highlight

Administrator

Highlight


เรอง



ดพอและคลนไมถกกดขวางดวยภเขาหรออาคารสงวทย FM จงมระยะการรบสงสระบบ AM ไมไดและแบนด FM ทในประเทศมคาความถอยระหวาง 88- 108 MHz (ปจจบนไดขยายเปน 87.5 -108 MHz)

การผสมสญญาณระหวางสญญาณเสยงกบคลนพาหะในระบบ FM กจะตองมอปกรณททาหนาทผสมสญญาณเขาดวยกน ซงกคอ วงจรผสมความถ (Frequency modulator) จะทาใหความถคลนพาหะเปลยนแปลงสงตาตามสญญาณเสยงทปอนเขามา

รปท 4.2 วงจรททาใหเกดการผสมคลนแบบ FM

บลอกไดอะแกรมของจนเนอรวทยระบบ FM เปนบลอกไดอะแกรมเครองรบวทย FM ซงถาดตามบลอกไดอะแกรมแลว เครองรบวทย

FM จะเหมอนกบเครองรบวทย AM ตรงทมภาคตาง ๆ เหมอนกนแตเมอวเคราะหกนโดยละเอยดแลวจะมสวนแตกตางกนมากในแตละภาคซงอธบายการทางานของแตละภาคไดดงน

รปท 4.3 บลอกไดอะแกรมเครองรบวทย FM

Administrator

Highlight


เรอง



1. สายอากาศ (Antenna) ทาหนาทรบสญญาณคลนวทยทสงจากสถานตาง ๆ เขามาทงหมดโดยไมจากดวาเปนสถานใด สายอากาศของเครองรบวทย FM แตกตางจากเครองรบวทย AM สวนใหญสายอากาศของเครองวทย FM จะเปนแบบไดโพลซงเปนสายอากาศแบบสองขวทาใหการรบสญญาณดยงขน สงตอสญญาณวทย (RF) เขาไปภาคขยาย RF

2. ภาคขยาย RF (RF amplifier) จะทางานเหมอนกบเครองรบวทย AM คอจะทาหนาทรบสญญาณวทยในยาน FM 88 MHz-108 MHz เขามาและเลอกรบสญญาณ FM เพยงสถานเดยวโดยวงจรจนด RF และขยายสญญาณ RF ใหแรงขนเพอสงตอไปเขาภาคมกเซอรความแตกตางของภาคขยาย RF ของวทย AM และ FM ตรงทวทย FM ใชความถสงกวา AM ดงนนการเลอกอปกรณทใหตอบสนองความถในยาน FM และตองขยายชวงความถทกวางของ FM ได

3. ภาคมเซอร (Mixer) จะทางานเหมอนกบวทย AM คอรบสญญาณเขาสองสญญาณ ไดแกสญญาณ RF และสญญาณ OSC. จากภาคโลคอลออสซลเลเตอร เพอผสมใหไดสญญาณเอาทพตตามตองการ สญญาณทออกจากภาคมกเซอรทวงจนดใหผาน IF ใหผานเพยงความถเดยว คอ 10.7 MHz ไมวาภาคขยาย RF จะรบความถเขามาเทาใดกตามเมอเขาผสมกนทภาคมกเซอรแลวจะไดความถ IF เทากบ 10.7 MHz เสมอ

4. ภาคโลคอล ออสซลเลเตอร ( Local oscillator) ทางานเหมอนกบเครองรบวทย AM คอผลตสญญาณความถทมความแรงคงทขนมา ความถทผลตขนจะสงกวาความถทวงจรจนด RF รบเขามาเทากบความถ IF คอ 10.7 MHz เสมอ เชนวงจรจนด RF รบความถเขามาคอ 100 MHz จะผลตความถขนมา คอ 100 MHz+10.7 MHz = 110.7 MHz

ความแตกตางของภาคนระหวางวทย AM และFM อยทวงจรเรโซแนนซทกาเนดความถขนมาตางกน ทาให L,C ทใชใน FM จะใชคานอยกวา AM และกาเนดความถ OSC.ของวทย FM จะตองมวงจร AFC (Automatic frequency control) คอยควบคมเพอใหความถ OSC.กาเนดขนมาเมอผสมกบความถ RF แลวไดความถ IF 10.7 MHz ทเพมขนหรอลดลงตามสญญาณเสยงทผสมมาในระบบการผสมคลนแบบ FM ความถ IF เพมขนเมอมสญญาณเสยงชวงบวกผสมและลดลงเมอสญญาณเสยงชวงลบผสม ดงนนวงจร OSC. จะตองมความถเพมขนเลกนอยเมอความถ RF ทเขามามสญญาณเสยงชวงบวกผสมและจะลดลงเลกนอยเมอความถ RF ทรบเขามามสญญาณเสยงชวงลบผสม เมอผสมสญญาณทภาคมกเซอรจงได IF ทถกตอง AFC ดงกลาวจะถกสงมาจากภาคดเทคเตอรโดยอตโนมต

5. ภาคขยายไอเอฟ (IF amplifier) จะทาหนาทเหมอนเครองรบวทย AM และยงสามารถขยายความถ IF ทงของ AM และFM ได ในเครองรบวทยบางรนทมทง AM และ FM ในเครอง


เรอง



เดยวกนอาจใชภาคขยาย IF รวมกนทงวทย AM และวทย FM คอขยายความถ IF ใหมระดบความแรงมากขนแบบไมผดเพยน

สวนทแตกตางกนระหวาง IF ของ AM และ FM คอในสวนวงจรจนด IF เพราะใชความถไมเทากน คาความถเรโซแนนซตางกน การกาหนดคา L,C มาใชงานตางกน

6. ภาคดเทคเตอร (Detector) ทาหนาทแยกสญญาณเสยงออกจากความถ IF แตแตกตางกนในระบบการแยกเสยงเพราะในระบบ AM สญญาณเสยงถกผสมมาทางความถสงของคลนพาหะสามารถแยกไดโดยใชไดโอดหรอทรานซสเตอรรวมกบ R ,C ฟลเตอรกสามารถตดความถ IF ออกเหลอเฉพาะสญญาณเสยงได สวนในระบบวทย FM สญญาณเสยงจะผสมกบพาหะโดยสญญาณเสยงทาใหคลนพาหะเปลยนความถสงขนหรอตาลง สวนของภาคดเทคเตอรนจะมสญญาณถกสงออก 2 ทางคอ สงไปภาคขยายเสยงกบการสงผานชดฟลเตอรเพอแปลงสญญาณเสยงเปนแรงไฟ DC เพอสงยอนกลบมาควบคมวงจรกาเนดความถ OSC. เปนแรงไฟ AFC

7. ภาคขยายเสยง (AF amplifier) ใชงานรวมกบของเครองรบวทย AM ไดเพราะทาหนาทขยายเสยงทสงมาจากภาคขยายเสยงทสงมาจากภาคดเทคเตอรใหมระดบความแรงมากขนแบบไมผดเพยนพอทจะไปขบลาโพงใหเสยงออกมา

8. ภาคจายกาลงไฟ (Power supply)ทาหนาทจายแรงดนไฟ DC เลยงวงจรของเครองรบวทย FM ซงจะตองใชวงจรเรกกเลเตอร (Regulator) ควบคมแรงดนไฟ DC ใหคงทเพอเลยงวงจรทาใหคณภาพของเครองรบวทย FM ดขนการจดวงจรและการทางานของวงจรสวนฟรอนตเอนด

TR1 ทาหนาทเปนภาค RF แอมป จดวงจรแบบคอมมอนเบสซงเปนแบบของวงจรทเหมาะสมสาหรบใชในการขยายความถ RF การเลอกรบสถานทาดวนการจนดทางดานเอาทพตดวย L1 และ VC1 ทวงจรคอลเลกเตอรของ TR1

TR2 ทาหนาทเปนภาคภาคคอนเวอรเตอร L2 VC2 เปนวงจรแทงค (Tank) C2 เปน C โพซตฟฟดแบก ทาใหวงจรเกดการออสซลเลเตอรบตกนทอมตเตอรของ TR2 ไดสญญาณ IF ความถ 10.7 MHz ออกทคอลเลกเตอร TR2 ซงเปนเอาทพตของวงจรผานการคบปลงของ IFT ไปเขาภาค IF แอมป

Administrator

Highlight


เรอง



รปท 4.4 การจดวงจรและการทางานของวงจรสวนฟรอนตเอนด

การจดวงจรและการทางานของภาค IF แอมปหลกการจดวงจรจะเหมอนกบภาค IF แอมปของเครองรบวทย AM แตมสเตจของการขยาย

มากกวา โดยในระบบ AM มสเตจของการขยายไดไมเกน 2 สเตจ แตระบบ FM มไดตงแต 3-5 สเตจ

รปท 4.5 การจดวงจรและการทางานของภาค IF แอมป

Administrator

Highlight


เรอง



ในสเตจสดทายจะทาหนาทเปนวงจรลมตเตอร (Limiter) ทงนเพราะสญญาณ IF ทเบสของ TR3 มแอมปรจด เพราะผานการขยายมาหลายครง ยอดของสญญาณ IF ทอาจมนอยลเกาะมากจะเลยจดคลป (Clip) ถกจดคตออฟและจดอมตวของ TR3 ตดออกไป มผลใหการรบ FM ไมเกดสญญาณรบกวนออกมา ซงระบบ AM จะจดวงจรในลกษณะนไมได เพราะวงจร AM ดเทกเตอร ดเทกโดยอาศยแอมพลจดของสญญาณ ภาค IF แอมปของวทย AM จงมไดไมเกน 2 สเตจ เพราะถามการขยายเกนกวา 2 สเตจ สญญาณกอนนาไปดเทกเตอรจะถกขยายจนเลยจดคลป ความถเสยงทไดจากดเทกกจะผดเพยนมากซงแตกตางจากวงจร FM ดเทกเตอรทดเทกโดยอาศยความถทมการเปลยนของสญญาณ ถงแมสญญาณกอนนาไปดเทกจะถกขยายจนเลยจดคลป วงจร FM ดเทกเตอรกคงทางานไดความถเสยงออกมาโดยถกตอง วทย FM จงมภาค IF แอมปมากสเตจกวาวทย AM ได

รปท 4.6 แสดงจดคตออฟและจดอมตวของ TR3

รปท 4.7 หลกการทางานของวงจรลมตเตอร


เรอง



การจดวงจรและการทางานของภาคดเทกเตอรแบบของวงจรดเทกเตอรนเปนแบบเรโซดเทกเตอร (Ratio Detector) ซงวงจรดเทกเตอรท

ใชในวทย FM เกอบทงหมด

L1-C1 และ L2-C2 เปนวงจรเรโซแนนซ ทมคาความถเรโซแนนซเทากบสญญาณ IF คอคาความถ 10.7 MHz แตลกษณะของการพนขอลวด IFT ทม L3 ตอรวมอยดวยกนกบ L2 จะทาใหวงจรมคณสมบตและทางานไดดงน

เมอความถ L1 เทากบความถ IF พอดแรงดนทจดบนและจดลางของ L2 ซงไดรบการหนยวนาจาก L1 จะมแอมปรจดเทากนแรงดนทจดบนของ L2 จะทาใหกระแสไหลผาน D1 ประจท C3 และแรงดนทจดลางของ L2 จะทาใหมกระแสไหลผาน D2 ประจท C4 โดยทแรงดนทง 2 จดนมคาเทากนดวยและมขวตรงขามกน จงหกลางกนหมดทาใหแรงดนทจดเอาตพตของวงจรดเทกเตอรมคาเปนศนย

เมอความถท L1 เทากบมคาสงหรอตากวาความถ IF แรงดนทจดบนและลางของของ L2 ซงไดรบการเหนยวนาจาก L1 จะมแอมปรจดไมเทากน โดยถาความถสงกวาความถ IF แรงดนทจดบนของ L2 อาจมแอมปรจดสงหรอตากวาทจดลางกได ทงนแลวแตการพนคอยลใน IFT แตในทนใหสมมตวาถาความถท L1 มคาความถสงกวาความถ IF แรงดนทจดบนของ L2 จะมแอมปรจดสงกวาทจดลางกระแสทผาน D1 ประจท C3 จะมคาสงกวากระแสทผาน D2 จะประจท C4 แรงดนตกครอม C3 จะมคาสงกวา C4 แรงดนตกครอม C3 มคาสงกวา ท C4 เมอหกลางกนแลวจะไดแรงดนทเอาทพตของวงจรดเทกเตอรมคาเปนบวกและถาความถท L1 มคาความถตากวาความถ IF จะไดแรงดนทเอาทพตของวงจรดเทกเตอรมคาเปนลบ C4 เปน C บายพาสความถ IF ใหไดแรงดนทเอาทพตเปนความถเสยง C6 ทาหนาทเปน

รปท 4.8 การจดวงจรและการทางานของภาคดเทกเตอร

Administrator

Highlight


เรอง



ลมตเตอร โดยจะมผลทาใหแอมปรจดของสญญาณทเลยจดนากระแสของ D1 และD2 ถกคลปออกไป ทาใหไมเกดสญญาณรบกวน R1 และ R2 เปน R อางองสญญาณทตกครอม C3 และ C4 โดยเทยบกบกราวด

เอาทพตของวงจร FM ดเทกเตอร ทจะปอนใหวงจรสวนขยายความถเสยง เพอใหเปนการรบเปนแบบ FM ธรรมดา จะสงผาน R3-C7 ซงทาหนาทเปนวงจรดเอมเฟสซส (Demphasis) ทาหนาทลดระดบของเสยงแหลมลง และชดเชยจากการทเสยงแหลมถกเพมคาดวยวงจรปรเอมเฟสซส (Premphasis) ในวงจรเครองสง

และทเอาทพตทจะปอนใหวงจร FM มลตเพลกดโคเดอร (FM Multiplex Decoder) เพอใหเปนการรบแบบ FM สเตอรโอมลตเพลกซ จะสงผาน R4 ออกไป โดยไมมการชดเชยความถการจดวงจรและการทางานของวงจร AFC

วงจร AFC (Automatic Frequency Control) ของ FM จนเนอร จะทาหนาทแกไขไมใหการรบสถานเคลอน อนเนองมาจากคาของอปกรณในวงจรออสซลเลเตอรมคาเปลยนแปลงไปเมออณหภมของอปกรณมคาสงขน เมอไดใชงานตอเนองไปขณะหนงมการจดวงจรได 2 แบบดงน

1.วงจร AFCแบบตอคงท

ความถเสยงจากวงจรดเทกเตอรผาน R1ถกบายพาสโดย C1 ผาน R2 ไดเปน AFC โวลตเตจปอนแอโนด D1 เพอควบคมการทางานของวงจรออสซลเลเตอร

เมอจนดตรงสถานวงจรทางานถกตองความถเสยงทไดจากวงจรดเทกเตอรจะเปน AC เมอถกบายพาสดวย C1 AFC โวลตเตจทปอนใหแอโนด D1 จะมคาเปนศนยคณสมบตของไดโอดทไมมแรงดนตกครอมจะมคาความจตา ๆ ขนาดหนง เมอตออนกรมกบ C2 กจะเปนคาความจรวมตออยเปนสวนหนงของวงจรออสซลเลเตอร

รปท 4.9 วงจร AFC แบบตอคงท

Administrator

Highlight


เรอง



เมอวงจรออสซลเลเตอรทางานผดพลาด เพราะอณหภมของอปกรณในวงจรสงขน สญญาณ IF ทไดจากสวนของฟรอนตเอนตคาความถกลางจะไมเปน 10.7 MHz โดยจะมคาความถตากวา 10.7 MHz ความถเสยงทไดจากวงจรดเทกเตอร กจะไดแรงดน DC ทมการเปลยนแปลงแทนทจะเปน AC ในกรณทไมมการแกไขจากวงจร AFC จะทาใหเกดอาการรบเสยงเบาและเพยน จะตองแกดวยการปรบจนเนอรแตเมอมวงจร AFC กจะแกอาการนไดโดยอตโนมต โดยเมอเกดการผดพลาดของการทางานของวงจรออส-ซลเลเตอร ดงกลาววงจรจะจดใหความถเสยงทไดจากดเทกเตอรเปนแรงดนลบทมการเปลยนแปลงเมอถกบายพาสดวย C1 AFC โวลตเตจจะเปนลบขนาดหนงปอนแอโนด D1 กจะลดลงมผลใหคาความจรวมในวงจรแทงคของวงจรออสซลเลเตอรลดลง ความถออสซลเลเตอรลดลง ความถออสซลเลเตอรทไดจากวงจร กจะถกแกไขใหมคาความถสงขนเปนการชดเชย

2. วงจร AFC แบบมสวตชควบคม

มหลกการจดวงจรและการทางานเหมอนวงจร AFC แบบตอคงทแตเพมสวตช AFC เพอควบคมใหการทางานของวงจรมประสทธภาพเพมขน ทงนการใชงานจะตองออฟสวตช AFC ขณะจนดหาสถาน และออนสวตช AFC เมอจนหาสถานไดโดยตรงแลว

ใน FM จนเนอรทมการตอจนนงมเตอร (Tuning Meter) และซกแนลมเตอร(Signal Meter) การตอใชงานและการทางานของมเตอรทงสองมรายละเอยดดงน

จนนงมเตอรเปนมเตอรแสดงผลใหรวาการจนรบตรงสถานหรอไม โดยตอรบ AFC โวลตเตจทหลง R1 ถาจนรบตรงสถานพอด AFC โวลตเตจทจดนจะเปนศนย เขมมเตอรจะชทกลางสเกล ชผลใหรวาจนรบสถานไดตรงพอดและถาการจนรบไมตรงสถาน แรงดนจดนจะเปนบวกหรอลบ เขมมเตอรจะไมชทกลางสเกล ชผลใหรวาการจนรบไมตรงสถาน

รปท 4.10 วงจร AFC แบบมสวตชควบคม


เรอง



ซกแนลมตอรเปนมเตอรแสดงระดบความแรงของสญญาณทรบได เมอรบถกสถานสญญาณ IF ทคอลเลกเตอรของ TR2 จะผาน C3 R3 และถกดเทกดวย D2 และบายพาสดวย C4 ไดเปนแรงดน DC ปอนใหแกมเตอร ถาสญญาณทรบไดแรงเขนมเตอรจะขนมาก ประโยชนในการหนเสาอากาศเมอไดจนดรบสถานตรงแลว เพอใหไดผลการรบดทสดเซรามกฟลเตอร (Ceramic Filter)

เซรามกฟลเตอรเปนอปกรณทผลตจากสารพโซอเลกทรก (Piezo Electric) มคณสมบตเปนวงจรเรโซแนนซทเปนขดลวดและคาปาซเตอรได คาความถเรโซแนนซ ใชทาหนาทแทนวงจรเรโซแนนซทเปนขดลวดและคาปาซสเตอรได คาความถเรโซแนนซของเซรามกฟลเตอรจะมคาคงทปรบแตงคาไมได และแสดงคาความถเรโซแนนซไวทตว มการนาเอาเซรามกสฟลเตอรมาใชทาหนาทเปนอปกรณคบปลงระหวางสเตจ ในภาค IF แอมปของจนเนอร FM แทน IFT มรายละเอยดการตอใชงานดงน

การใหไบแอสแกทรานซสเตอรในสเตจทมการคบปลงดวยเซรามกฟลเตอร ยงคงเหมอนวงจรทว ๆ ไป คอ ทคอลเลกเตอร TR1 ม R โหลดคอลเลกเตอร (RC) ทเบส TR2 ม R ดรอป (RD) และ R บรดเดอร (RB) จดตอ In และ Out ระหวางเซรามกสฟลเตอรกบวงจร เปนการตอโดยตรงไมตองมคาปาซเตอรคบปลง เพราะโครงสรางของเซรามกสฟลเตอรเปนฉนวนไฟฟาการจดวงจรและการทางานของวงจรมวตง (Muting)

วงจรมวตงมไวเพอใชทาหนาทตดนอยลขณะกาลงจนดสถาน ทาใหไมเกดสญญาณรบกวนดงออกลาโพงขณะกาลงกาลงจนดหาสถานมรายละเอยดการจดวงจรและการทางานดงนTR1 และ TR2 เปนวงจร IF แอมปของ FM จนเนอร TR3 และ TR4 ทาหนาทเปนวงจรสวนมวตง

ขณะยงจนดรบไมตรงสถาน นอยสทคอลเลกเตอร TR1 จะผานมวตงดเทกเตอร ซงประกอบดวย C1 D1 C2 และ VR1 ปอนแรงดนลบใหแกเบส TR3 กจะนากระแสและมผลให TR4 นากระแสจนอยในสภาวะอมตวของ TR4 กจะซอรตแรงดนไบแอสเบส TR2 ทไดจาก R2 และ R3 ลงกราวด TR2 กจะคตออฟไมมการขยายนอยสไปยงสเตจตอไป

รปท 4.11 การทางาน ของเซรามกฟลเตอร

Administrator

Highlight

Administrator

Highlight


เรอง



ขณะจนดตรงสถาน สญญาณ IF ทคอลเลกเตอร TR1 จะผานวงจรมวตงดเทกเตอรเพอปอนแรงดนลบใหแกเบส TR3 แทนนอยส โดยทสญญาณ IF มแอมปรจดสงกวานอยส เบส TR3 กจะไดรบแรงดนลบสงจนมผลให TR3 คตออฟและ TR4 คตออฟดวย ซงมผลเทากบTR4 คอลเลกเตอรขาดจากอมตเตอร แรงดนไบอสของ TR2 ทไดจาก R2 และR3 กจะไมถกชอรตกราวด TR2 ไดรบไบอสกจะทาหนาทขยายสญญาณ IF สงตอภาคถดไปได

VR1 เปนทรมเมอรโพเทนชออมตอร สาหรบปรบจดทางานของวงจรมวตงSW1 เปนสวตชมวตง ในบรเวณทรบสญญาณวทยไดตา การทางานของวงจรมวตงอาจไปตด

การรบสถานวทยทมสญญาณตาได จงควรออฟสวตชมวตงหรอไมมการใชงานวงจรมวตงในบรเวณทรบสญญาณไดตาการรบสงวทย FM สเตอรโอมลตเพลกซ

การรบสงวทย FM ธรรมดา สญญาณเสยงทจะสงออกอากาศถกรวมกนดวยวงจรซาวดมกเซอร (Sound Mixer) ซงเมอวงจร FM มลตเพลกซ-ดโคดเดอรไดรบสญญาณนจาก FM จนเนอร วงจรกจะแยกสญญาณนใหเปนสญญาณสเตอรโอไมได ซงแตกตางกวาสญญาณเสยงทไดจากสถาน FM สเตรโอ-มลตเพลกซ ทวงจร FM มลตเพลกซ-ดโคดเดอรจะแยกสญญาณใหเปนสญญาณสเตอรโอไดลกษณะของวงจรสญญาณเสยงทสถาน FM สเตอรโอ-มลตเพลกซจะสงออกอากาศ มรายละเอยดสรปไดดงน

รปท 4.12 การจดวงจรและการทางานของวงจรมวตง

รปท 4.13 การรบสงวทย FMสเตอรโอมลตเพลกซ

Administrator

Highlight


เรอง



วงจร 19 KHz ออสซลเลเตอร ทาหนาทสรางสญญาณความถ 19 KHz เรยกสญญาณนวา สญญาณไพลอต (Pilot Signal) สญญาณไพลอตเมอผานวงจรทวความถ (Frequency Sub carrier) และใชสญญาณพาหะรองสญญาณเสยงซายและขวาดวยวธการทใหทางออกของวงจรไดสญญาณซายและขวาผลดกนผานวงจรออกมาดวยความถเทากบความถของสญญาณพาหะรอง และมการนาเอาสญญาณไพลอตสงเขารวมกบสญญาณน ไดเปนสญญาณเสยงมลตเพลกซ และถกนาไปผสมกบความถพาหะของสถานระบบ FM แลวถกสงออกอากาศไปเมอวงจร FM มลตเพลกซดโคดเดอร ไดรบสญญาณเสยงมลตเพลกซจาก FM จนเนอร กจะทาการแยกสญญาณซายและขวาออกจากกนไดการจดวงจรและการทางานของวงจร FM มลตเพลกซดโคดเดอร

สญญาณเสยงมลตเพลกซจากวงจรดเทกเตอรของ FM จนเนอร ตอเขาทอนพตของวงจรมลตเพลกซดโคดเดอร TR1 ทาหนาทขยายสญญาณเสยงสเตอรโอมลตเพลกซ ขดลวดไพรมารของ T1 และคาปาซเตอรทตอครอมเรโซแนนซทความถ 19 KHz สญญาณไพลอต 19 KHz จงถกแยกออกจากสญญาณเสยงมลตเพลกซดวยการทางานของ T1 สวนสญญาณมลตเพลกซทไมมสญญาณไพลอตจะตกครอม R1 ผาน C1 ไปยงวงจรดมอดเลเตอร

สญญาณไพลอตเมอผานการดเทกของไดโอด D1 D2 ทาหนาทเปนวงจรทวความถ (Frequency Double) จะไดเปนสญญาณความถ 38 KHz ความถ 38 KHz มความถและเฟสตรงกนกบสญญาณพาหะรองของสถานสง เพราะตางกไดมาจากสญญาณไพลอตเดยวกน และจะไดใชสญญาณนทาหนาทแยกสญญาณเสยงซายและขวา ทรวมกนอยในสญญาณมลตเพลกซออกจากกนในวงจรดมอดเลเตอรตอไป

TR2 ทาหนาทขยายความถ 38 KHz ทไดจากวงจรทวความถ สญญาณทไดจากการขยายจะผานการคลบปลงของ T2 ออกไปใหวงจรดมอดเลเตอรและอกสวนหนงจะผานการดเทกของD3 เพอปอนแรงดนบวกใหเบส TR3 เพอให TR3 จะนากระแสและทาใหหลอดไฟมลตเพลกซ PL1 ตดสวางไดเฉพาะเมอรบถกสถาน FM สเตอรโอมลตเพลกซ และเมอรบถกสถาน FM ธรรมดาหลอดไฟจะไมตด

รปท 4.14 การจดวงจรและการทางานของวงจร FM มลตเพลกซดโคดเดอร

Administrator

Highlight


เรอง



D4 D5 D6 และD7 ทาหนาทเปนวงจรดมอดเลเตอร (Demodulator) หรอวงจรแยกเสยงมการทางานสรปไดดงน

ทจดบนและลางของขดลวดเซกนดารของ T2 จะมสญญาณ 38 KHz ทไดจาการขยายของ TR2 สญญาณท 2 จดนมแอมปรจดเทากนและตางเฟสกน 180 องศา สญญาณนจะทาใหไดโอดทง 4 ตว ผลดกนนากระแสครงละ 2 ตว โดยครงไซเกลหนง D4 และ D6 จะนากระแส ไดแรงดนตกครอม R2 และอกครงไซเกล D5 และ D7 จะนากระแส ไดแรงดนตกครอม R2

ถาทจดเซนเตอรแทพไมมสญญาณเขา แรงดนทตกครอม R2 จากการนากระแสของ D4 และ D6 จะมคาเทากนและมขวตรงกนขามกน กจะหกลางกนหมด แรงดนทตกครอม R2 กจะเปนศนย ในทานองเดยวกนแรงดนตกครอม R3 ทไดจากการนากระแสของ D5 และ D7 กจะเปนศนยเชนกน

เมอมสญญาณเสยงมลตเพลกซปอนเขาทจดเซนเตอรแทพ สญญาณนจะทาใหกระแสในวงจรทงสองมคาไมเทากน โดยคาทไมเทากนจะเทากบสญญาณทปอนเขา มผลใหแรงดนตกครอม R2 และR3 ไมเปนศนย แตจะไดคาแรงดนเปนสญญาณเสยงขางหนงตกครอม R2 และอกขางหนงตกครอม R3 C2 และ C3 ทาหนาทบายพาสความถสงและเปนวงจรดเอมเฟสซส เพอใหสญญาณทตกครอม R2 และ R3 เปนสญญาณเสยงขางซายและขวาทถกตองตรงกบสถานสงมา จงเทากบสญญาณซายและขวาทรวมกนอยในสญญาณมลตเพลกซจะถกวงจรดมอดเลเตอรแยกจากกนแตสญญาณเสยงทไดจะตางเฟสกบสญญาณเสยงทไดจากวงจรดมอดเลเตอร เพอปอนใหแกวงจรขยายเสยงสเตอรโอตอไปการตอสญญาณเสยงออกจากวงจรจนเนอร AM/FM สเตอรโอมลตเพลกซ

การตอสญญาณเสยงออกจากวงจรจนเนอร AM/FM สเตอรโอมลตเพลกซทาได 2 แบบดงน

รปท 4.15 การตอสญญาณเสยงออกจากวงจรจนเนอร AM/FM สเตอรโอมลตเพลกซแบบท 1

Administrator

Highlight


เรอง



รปท 4.16 การตอสญญาณเสยงออกจากวงจรจนเนอร AM/FM สเตอรโอมลตเพลกซแบบท 2


เรอง



จงตอบคาถามตอไปน 1. จงอธบายภาคตาง ๆ ของเครองรบวทย FM แบบซปเปอรเฮทฯ พรอมวาดบลอกไดอะแกรมประกอบ

2. จงอธบายความหมายของคาตอไปน2.1 ฟรอนตเอนด ( Front End )2.2 ไอ เอฟ แอมป ( IF AMP)2.3 ดเทกเตอร (Detector)2.4 AFC (Automatic frequency control)

3. จงอธบายหลกการจดวงจรสวนฟรอนตเอนดพรอมเขยนวงจรประกอบการอธบาย

4. จงอธบายหลกการจดวงจรภาค IF แอมปพรอมเขยนวงจรประกอบการอธบาย

5. จงอธบายหลกการจดวงจรภาคดเทกเตอรพรอมเขยนวงจรประกอบการอธบาย

Administrator

Highlight


เรอง



6. จงอธบายหลกการจดวงจรภาค AFC พรอมเขยนวงจรประกอบการอธบาย

7. จงอธบายหลกการจดวงจรมวตง (Muting) พรอมเขยนวงจรประกอบการอธบาย

8. จงอธบายหลกการสงวทย FM สเตอรโอ-มลตเพลกซ

9. จงอธบายของคาตอไปน 9.1 สญญาณไพลอต (Pilot signal)9.2 วงจรทวความถ ( Frequency doublers)9.3 สญญาณพาหะรอง ( Sub carrier)

10. จงอธบายหลกการจดวงจร FM มลตเพลกซดโคเดอร พรอมเขยนวงจรประกอบการอธบาย


เรอง


รหส 09312190101การจดวงจรและการทางานของวงจรเทป

การจดวงจรและการทางานของวงจรเทปสายเทป

สายเทปเปนแถบสายททาจากสารสงเคราะหประเภทพลาสตก เชนสารโพลเอสเตอร (Polyester) หรอสารอะซเตด (Acetate) ดานหนงของสายเทปเคลอบไวดวยสารแมเหลก (Ferromagnetic) บางชนด ชนดของสารแมเหลกทเคลอบอยในสายเทป เปนตวกาหนดชนดของสายเทปและสายเทปทมการใชงานในปจจบนมดงน

1. สายเทปแบบธรรมดา (Normal) อณของสารแมเหลกทเคลอบอยในสายเทปแบบน คอ เฟอรรกออกไซด (Ferric Oxide)

เปนสายเทปแบบทใชทว ๆ ไป2. สายเทปแบบโครเมยมออกไซด (Chromium Oxide)อณของสารแมเหลกทเคลอบอยในสายเทป เปนออกไซดของโครเมยม

3. สายเทปแบบเมตอล (Metal)อณของสารแมเหลกทเคลอบอยในสายเทปเปนโลหะผสม ซงเปนสายเทปทดทสดในปจจบน

หวเทป โครงสรางของหวเทปประกอบดวยแกน (Core) ทมขดลวดพนอยสวนปลายของแกนทจบกน

เรยกวาแกป (Gap) หวเทป หวเทปแบงตามหนาทการใชงานไดดงน1. หวบนทก (Record Head)ทาหนาทเปลยนสญญาณไฟฟาเปนสญญาณแมเหลกบนทกลงในสายเทปขณะเครองเทปบนทก

2. หวเลนกลบ (Playback Head)ทาหนาทเปลยนสญญาณแมเหลกในเทป ใหเปนสญญาณไฟฟาเพอปอนใหแกวงจรขยายเสยง

ของเครองเทปเมอเลนกลบ เครองเทปในปจจบนสวนใหญจะมหวเทปเพยงหวเดยว ทาหนาทเปนทงหวบนทกและหวเทป

เลนกลบหวลบ (Erase Head)

เครองเทปเมอมบนทกหวลบจะมการทางาน เพอลบสญญาณทอาจมการบนทกอยในสายเทปกอนทจะบนทกใหม หวลบม 3 แบบดงน

1. หวลบแบบแมเหลกถาวร หวลบแบบนเปนกอนแมเหลกถาวรเลก ๆ เมอตงคาเครองเทปทตาแหนงบนทกทกหวลบนจะจอสายเทปเพอรอการลบสญญาณ และจะมกลไกบงคบไมใหหวลบไปจอสายเทปเมอตงคยเทปทตาแหนงอน

Administrator

Highlight

Administrator

Highlight

Administrator

Highlight

Administrator

Highlight


เรอง



2. หวลบแบบใชกระแส DC หวลบมลกษณะเปนหวเทป แตมเปลอกนอกเปนพลาสตก เมอตงเครองเทปทตาแหนงบนทกจะมการตอกระแส DC ใหกบหวลบ ทาใหเกดสนามแมเหลกออกไปลบสญญาณไดเหมอนกบการลบสญญาณของหวลบแบบแมเหลกถาวร

3. หวลบแบบใชกระแส AC ความถสง หวลบมลกษณะแบเดยวกบหวลบแบบ DC แตกระแสทปอนใหหวลบขณะทางานเปนกระแส AC ความถสงทไดจากการทางานของวงจรเรกคอรดออสซลเลเตอร (Record Oscillator) แทนกระแสตรง

การใหไบแอสหวเทปเมอบนทกโดยทความสมพนธระหวางสนามแมเหลก ทเกดขนจากกระแสไหลผานขดลวดหวเทป กบ

สนามแมเหลกทเกดในสายเทปขณะบนทก มลกษณะไมเปนเชงเสน จงจะบนทกสญญาณเสยงลงในสายเทปโดยตรงไมได เพราะจะทาใหสญญาณเสยงเมอเลนกลบมความผดเพยนมากจะตองมการใหไบแอสหวเทปเมอบนทก ซงมวธการใหไบแอสได 2 แบบ คอแบบใชกระแส AC ความถสงและแบบใชกระแส DC ซงมรายละเอยดดงน

ก) สญญาณเสยงทจะบนทกลงในสายเทป

ค) สญญาณไบแอส AC ความถสง

ง) สญญาณเสยงรวมกบสญญาณไบแอส AC ความถสง

จ) สญญาณเสยงรวมกบไบแอส DC

ข) สญญาณแมเหลกในสายเทป เมอไมมไบใหหวเทป เพยนมาก

ฉ) สญญาณแมเหลกในเทป เมอมไบแอสใหหวเทป ไมเพยน

รปท 5.1 ลกษณะของหวเทป

รปท 5.2 การไบแอสหวเทปเมอบนทก

Administrator

Highlight


เรอง



รป ก เปนสญญาณเสยงทจะบนทกลงในสายเทป สญญาณนเมอผานขดลวดหวเทป สวนของสญญาณจากคาศนยจนถงเสนประจะไมปรากฏในสายเทป สญญาณแมเหลกในสายเทปซงเปนสญญาณทจะไดเมอเลนกลบเทปจะมลกษณะดงรป ข ซงมความผดเพยนจากสญญาณทจะบนทกในรปท ก มาก

รปท ง เปนสญญาณรวมของสญญาณเสยงและไบแอส AC ความถสงและรปท จ เปนสญญาณเสยงทมไบแอส DC จากการทหวเทปไดรบไบแอสอยางใดอยางหนงดงกลาว สญญาณทจะไดเมอเลนกลบกจะมลกษณะดงรป ฉ ซงเหมอนกบสญญาณทจะบนทกในรปท ก โดยไมผดเพยน

การใหไบแอสหวเทปเมอบนทกดวยกระแส AC ความถสงหรอดวยกระแส DC กจะทาใหไดสญญาณเมอเลนกลบไมเกดความผดเพยนนอยกวาการใหไบแอสดวยกระแส DC

บลอกไดอะแกรมของเครองเทปเมอบนทก แบงการจดวงจรได 3 แบบดงนแบบท 1 การบนทกโดยหวลบเปนแบบใชกระแส AC ความถสงการใหไบแอสหวเทปเมอบนทกใชกระแส AC ความถสงเชนกน

แบบท 2 การบนทกโดยหวลบเปนแบบใชกระแส DC หรอแบบแมเหลกถาวร การใหไบแอสหวเทปเมอบนทกใชกระแส AC ความถสง

รปท 5.3 การใหไบแอสหวเทป



เรอง



แบบท 3 การบนทกโดยหวลบเปนแบบใชกระแส DC หรอแบบแมเหลกถาวร การใหไบแอสหวเทปเมอบนทกเปนแบบใชกระแส DC

บลอกไดอะแกรมของเครองเทปเมอเลนกลบ

คยเทปหรอปมตงการทางานของเครองเทป มรายละเอยดดงนฟอรวาด (Forward) หรอ เพลย (Play)

เปนปมกดใหเทปเดนหนา เมอกดปมนเพยงปมเดยว วงจรเทปจะเปนเลนกลบ (Playback)ถากดปมนและกดปมเรกคอรด (Record) ดวย วงจรเทปจะบนทกรวายด (Rewind)

เปนปมกดใหเทปถอยหลงหรอกรอกลบฟาสตฟอรวาด (Fast Forward)

เปนปมกดใหเทปเดนหนาเรว


รปท 5.6 บลอกไดอะแกรมของเครองเทปเมอเลนกลบ


เรอง



สตอพ (Stop)เปนปมกดปดเครองเทป

พอส (Pause)เปนปมกดพกหรอหยดการเดนหนาของเครองเทป เพอพกการบนทกหรอเลนกลบและสาหรบ

เรมหรอเลกการบนทกอเจกต (Eject)

เปนปมกดเปดฝาครอบตลบเทปคว (Cue)

เปนปมกดเดยวกบปมกดรวายด แตเปนการใชงานรวมกบปมกดฟอรวาด โดยเมอมการกดปมกดฟอรวาดเพอเลนกลบเทป ถากดปมนดวยเทปจะเดนหนาเรว แตไมลอก โดยเมอปลอยปมกดน เครองเทปจะเปลยนกลบมาเปนฟอรวาดเพอเลนกลบตอไปรวว (Review)

เปนปมกดเดยวกบปมกดรวายด แตเปนการใชงานรวมกบปมกดฟอรวาด โดยเมอมการกดปมกดฟอรวาดเพอเลนกลบเทป ถากดปมนดวยเทปจะกรอกลบแตไมลอกโดยเมอปลอยปมกดน เครองเทปจะเปลยนกลบมาเปนฟอรวาดเพอเลนกลบตอไปแจก (Jack) ของเครองเทป มรายละเอยดดงนไมก (Mic)

เปนแจกสาหรบรบสญญาณจากไมโครโฟนภายนอกเพอบนทกไลนอน (Line In) หรอ (Aux)

เปนแจกสาหรบรบสญญาณทมแอมปรจดสงกวาสญญาณจากไมโครโฟน เชน จากจนเนอรหรอเครองคอมแพกตดสก หรอเครองเทปอกเครองหนงเพอบนทกไลนเอาท ( Line Out) หรอมอนเตอร (Monitor)

เปนแจกสาหรบนาสญญาณออกจากเครองเทปขณะเลนกลบ เพอตอเขาเครองขยายเสยงหรอเพอตอเขาไปบนทกในเครองเทปอกเครองEXT.SPK หรอ (Speaker) = แจกลาโพง,เอยรโฟน (Earphone) = หฟง , เฮดโฟน (Headphones) = หฟงแบบครอบครว

เปนแจกสาหรบตอลาโพงนอก หรอหฟง หรอหฟงแบบครอบครว โดยลาโพงภายในจะถกตดออก และทาหนาทแทนแจก Line Out หรอ Monitor ในกรณทเครองไมมแจกดงกลาว


เรอง



รปท 5.7 วงจรเทปตวอยาง


เรอง



การจดวงจรและการทางานของวงจรเทปS2 เปนสวตช AC/DC ถาไมมการเสยบปลก AC ไลน S2 จะตอกบขา DC รบกระแสจาก

แบตเตอรปอนใหวงจร ถามการเสยบปลก AC ไลน S2 จะตอกบขา DC รบกระแสจากแบตเตอรปอนใหวงจร ถามการเสยบปลก AC ไลน S2 จะตอกบขา AC รบกระแสจากวงจรเรกตฟายเออรปอนใหวงจรแทน

S3 เปนเพาเวอรสวตช ตดตงอยทสวนเดก (Deck) ซงเปนสวนทตงกลไกและหวเทป S3 จะ ออนตอกระแสใหแกมอเตอรและวงจร ทงขณะเมอตงเครองเทปใหเดนหนา กรอกลบและเดนหนาเรวและจะออฟเมอกดปมสตอพ

S1-1 ถง S1-7 เปนเรกคอรดสวตช การตอตามรปของสวตช ขากลางจะตอกบขา P วงจรเปนเลนกลบ เมอมการกดปมเรกคอรด (REC) การตอของวงจรสวตชจะเปลยน โดยขากลางจะตอกลบขา R วงจรกจะถกเปลยนเปนบนทกการทางานของวงจรเมอเลนกลบ

เรกคอรดสวตช S1-1 ถง S1-7 อยทตาแหนง P สญญาณเสยงจากหวเทปผาน R5 ผานการตอของ S1-2 ผาน C8 เขาเบส TR1 ผานการขยาย

จาก TR1 และ TR2 ออกทคอลเลกเตอร TR2 ผาน C17 ผานวอลลม VR1 ผานการตอของ S1-4 ผาน C21 และR29 เขาขา 8 ของ IC1 ออกทขา 4 ของ IC1 ผาน C30 ผานแจกมอนเตอรและผานการตอของ S1-7 ปอนลาโพง

R19 C19 R18และ C18 ทตอจากคอลเลกเตอร TR2 ผานการตอของ S1-3 เขาอมตเตอร TR1 ทาหนาทเปนวงจรชดเชยความถเมอเลนกลบ โดยชดเชยความถตา ลกษณะของวงจรเนการตฟฟดแบก โดยมการฟดแบกความถสงมากกวาความถตาการทางานของวงจรเมอบนทก

เรกคอรดสวตช S1-1 ถง S1-7 อยทตาแหนง Rไมโครโฟนของเครองเทปเปนแบบอเลกเทรตคอนเดนเซอร (Electrets Condenser

Microphone) ภายในม FET ทาหนาทขยายสญญาณทไดจากสวนยนตไมโครโฟน การตอใชงานจะตองม R2 ตอกระแสใหไมโครโฟนผาน C2 ผาน R3 ผานแจกไมก (Mic) ผานการตอของ S1-2 ผาน C8 เขาเบส TR1 ผานการขยายจาก TR1 และ TR2 ออกทคอลเลกเตอร TR2 ผาน C17 ผานการตอของ S1-4 ผาน C21 และR29 เขาขา 8 ของ IC1 ผานการขยายจาก IC1 ออกทขา 4 ของ IC1 ผาน C30 ผานการตอของ S1-6 ผาน R20 C20 ผาน R11 ผานหวเทป ผาน R5 และผานการตอของ S1-1 ลงกราวด

Administrator

Highlight

Administrator

Highlight

Administrator

Highlight


เรอง



สญญาณทผานการตอของ S1-4 เมอบนทกน ทาใหการปรบวอลลม VR1 จะไมมผลตอการบนทก TR3 TR4 ทาหนาทเปนวงจร ALC (Automatic Record Level Control) หรอวงจรควบคมระดบการบนทกโดยอตโนมต โดยสญญาณเอาทพตถกปอนผาน R35 ผาน D1 เขาเบส TR4 โดยม C29 เปน C บายพาส ให DC ไบแอสทเบส TR4 ทมคาแปรผนแปรไปตามความแรงของสญญาณอนพต ถาสญญาณอนพตแรง DC ไบแอสทเบส TR4 จะสง TR4 จะนากระแสสง TR3 กจะนากระแสสงดวย สญญาณอนพตทตอผาน C5 มาทคอลเลกเตอร TR3 กจะถกคณสมบตการนากระแสของ TR3 ลดขนาดลงไปมาก และเมอสญญาณอนพตออน สญญาณอนพตจะถกคณสมบตการนากระแสของ TR3 ลดขนาดนอยลง

R16 จากคอลเลกเตอร TR2 ผานการตอของ S1-3 เขาทอมตเตอร TR1 เปนวงจรเนกาตฟฟดแบก

TR5 ทาหนาทเปนวงจรเรกคอรดออสซลเลเตอร โดยม S1-5 ตอรบกระแสจาก +B ปอนวงจร สญญาณทไดจากการทางานของวงจร จากขดลวดชด 4-6 ของ L1 ปอนใหหวลบโดยตรง เพอทาการลบสญญาณในสายเทปกอนบนทก และปอนผาน C33 เพอเปนไบแอสหวเทปเมอบนทก

R20 และ C20 ทาหนาทเปนวงจรชดเชยความถเมอบนทก โดยทาหนาทชดเชยความถสงS1-7 ทาหนาทไมตอสญญาณใหแกลาโพงเมอบนทก โดยสญญาณนจะถกตอผาน R36

กราวดแทนหลกการตรวจซอมเครองเทปทางวงจร

การตรวจซอมเครองเทปทางวงจร คอ การตรวจซอมเครองทมอาการเสยแตระบบทางกลของเครองยงคงทางานไดปกต

1. อาการเลนกลบไมดงใหตงเครองเทปไวทตาแหนงเลนกลบแลวทาการตรวจซอมวงจรสวนขยายเสยงของเครองเทป

เหมอนการตรวจซอมวงจรขยายเสยงทว ๆ ไปทเสยอาการไมมเสยง มหลกการสรปไดดงน - วดแรงดน +B ทกจด จดใดมคาตากวาปกตหรอไมมอาจเกดจาก R ลดโวลตขาด/ ยดคา

หรอหลง R ลดโวลตมอปกรณชอรต- ใหปอนสญญาณแยกภาคโดยปดเครองตงเรนจ Rx1 วดแบบเขยทขา 4 ของ IC1 ถาไมม

เสยงดงออกลาโพง แสดงวาวงจรจากขา 4 ของ IC1 ถงลาโพงเสยแตมเสยงดงออกลาโพง ใหเปดเครองแลวปอนสญญาณดวยการใชเรนจ DC 10 V วดแบบเขยทขาตาง ๆ ตามลาดบดงน ทขา B ของ IC1ทคอลเลกเตอรของ TR2 ทเบสของ TR1 ทจดตอสายของหวเทป ถาวงจรหลงจดปอนปกต จะมเสยงดงออกลาโพง

Administrator

Highlight


เรอง



- ใหปอนสญญาณแยกภาค โดยปดเครองตงเรนจ Rx1 วดแบบเขยทขา 4 ของ IC1ถาไมมเสยงดงออกลาโพง แสดงวาวงจรจากขา 4 ของ IC1 ถงลาโพงเสย แตมเสยงดงออกลาโพง ใหเปดเครองแลวปอนสญญาณดวยการใชเรนจ DC 10 V วดแบบเขยทขาตาง ๆ ตามลาดบ ดงน ทขา B ของ IC1 ทคอลเลกเตอรของ TR2 ทเบสของ TR1 ทจดตอสายของหวเทป ถาวงจรหลงจดปอนปกต จะมเสยงดงออกลาโพง

- ใหตรวจซอมวงจรทเสย ถาวงจร TR1 TR2 เสย ใหวดคาโวลตทขวทง 3 ของ ทรานซสเตอรทงสอง เพอวเคราะหหาอปกรณทเสย ถาวงจร IC1 เสยใหวดคาโวลตทขาตาง ๆ ของ IC1 เพอวเคราะหหาอปกรณทเสย ถาตรวจอปกรณประกอบวงจร IC1 ไมเสยกแสดงวา IC1 เสย

2. อาการเลนกลบแตบนทกไมได แสดงวาหวเทปและวงจรขยายเสยงปกต สวนทจะเสยคอ- ไมโครโฟนหรออปกรณประกอบวงจรไมโครโฟนของเครองเทปเสย หรอแจกไมโครโฟนชารด- อปกรณทตอจากเอาทพตของวงจรขยายเสยงใหหวเทปเสย หรอแจกไมโครโฟนชารด- เรกคอรดเสย หรอมการสมผสไมด3. อาการเลนกลบไดเสยงเบา- ถาการเลนกลบไดเสยงเบาและทมอาจเกดจากหวเทปสกปรกหรอสกหรอมการตงระดบหวเทป- ถาหวเทปปกต เกดจากการเสยของวงจรสวนขยายเสยงของเครองเทป ถาเปนอาการเสยงเบา

ไมเพยน สวนใหญจะเกดจากอเลกโตรลตกคาปาซสเตอรเสยแบบขาด/แหง ใหนาคาปาซสเตอรคาใกลเคยงมาลองครอมคาปาซเตอรทสงสย และถาเปนอาการเสยงเบาเพยนใหตรวจซอมวงจรสวนขยายเสยงเหมอนการซอมวงจรขยายเสยงทว ๆ ไป ทเสยอาการเสยงเบาเพยน

4. อาการบนทกไดเสยงเพยน อาการนหมายถงถาบนทกจากเครองเทป นามาเลนกลบไดเสยงเพยน แตถานาเทปทบนทกอยาง

ดมาเลนกลบ จะไดเสยงปกต แสดงวาวงจรสวนขยายเสยงของเครองเทปปกตสวนทจะเสยไดคอ- ไมโครโฟนหรออปกรณประกอบวงจรไมโครโฟนของเครองเทปเสย- ถาเปนการตอสญญาณเสยงจากภายนอกเขามาบนทก อาจเกดจากสญญาณเขามามคาแอมปร

จดสงเกนไป- วงจรควบคมระดบการบนทกโดยอตโนมต ซงไดแกวงจร TR3 ,TR4 เสย- อปกรณทนาไบแอสใหหวเทปเมอบนทกเสยง ในวงจรตวอยางไดแก C33- ถามการเปลยนหวเทปใหม อาจเกดจากคาอมพแดนซหวเทปทเปลยนใหมมคาไมเทาเดม


เรอง



5. อาการไมมการลบหรอลบไดไมหมดสาเหตเกดไดจาก- หวลบสกปรกหรอชารด- หรออาจเกดจากวงจรเรกคอรดออสซลเลเตอรเสย ไมมกระแส AC ความถสงปอนใหหวลบ

ระบบทางกลของเครองเทปสวนประกอบทสาคญของระบบทางกลเครองเทป มรายละเอยดดงน

รปท 5.8 ระบบทางกลของเครองเทป 1



เรอง



หนาทระบบทากลของเครองเทป มดงน1. ฟอรวาด (Forward) เดนหนาเพอเลนกลบหรอบนทก2. พอส (Pause) เพอหยดการเดนหนาของเทป เมอพกการเลนกลบหรอบนทก3. ฟาสตฟอรวาด (Fast Forward) เดนหนาเรว4. รวายด (Rewind) กรอกลบ5. สตอป (Stop) ปดเครองเทปการทางานของระบบทางกลของเครองเทป

เมอมการตอเครองเทปใหมการทางานในระบบทางกล ทงในขณะฟอรวาด ฟาสตฟอรวาด และรวายด เพาเวอรสวตชซงตดตงอยทสวนเดก (Deck) ของเครองเทปจะออน ตอไฟเขามอเตอร มอเตอรจะหมน ทาใหสายพาน ลอไอเดลอ และฟลายวลหมนตาม

เมอตงเครองเทปทตาแหนงฟอรวาด- ชดฟอรวาดเบสทมหวเทป หวลบและออโตสตอพ-ดเทกเลเวอรตดตงอยจะเลอนเขาไปสมผส

สายเทป- พนตโรลเตอรสมผสกบแคปแตนแตนทมการหมน จะทาหนาทดงสายเทปออกจากรลซาย

ของตลบเทป และเรยกรลนวาซบพลายรล- ฟอรวาดชาฟตทมการหมน สมผสกบลอฟอรวาดและลอฟอรวาดสมผสกบเทกอปรลเทเบล

ทาใหเทกอปรลเทเบลหมน ทาหนาทกรอเทปเขารลขวาของตลบเทป และเรยกรลนเทกอปรล - ฟาสตฟอรวาดเกยร รวายตเกยร และเบรกไมสมผสกบสวนใด และซปพลายรลเทเบลอย

ในสถานะฟร ทาหนาทปลอยเทป การกดปมฟอรวาดเพอใหเทปเดนหนาเพยงปมเดยว วงจรเทปจะเปนเลนกลบ ถากดปมกด

ฟอรวาด พรอมปมเรกคอรดดวยปมกดเรกคอรดจะไปดงแกนบงคบเรกคอรด ใหมการเปลยนตาแหนงการตอของสวตช วงจรเทปกจะถกเปลยนเปนบนทก

ถาไมมการใสตลบเทปลงในชองใสตลบเทปของเครอง หรอมการใสตลบเทปทมเชฟตแทพซงเปนพลาสตกทอยดานหลงของตลบเทปถกหกทงไป เรกคอรดโปรเทกตดเทกตจะไมถกดนถอยหลงออกไป ปมกดเรกคอรดกจะกดไมลง ทงนเพอเปนการปองกนไมใหเทปถกลบสญญาณออกสญญาณออกโดยไมเจตนา

เมอตงเครองเทปทตาแหนงพอส- ชดฟอรวาดเบสทเลอนไปสมผสกบสายเทป ขณะเมอตงเครองเทปทตาแหนงฟอรวาดยงคง

อยทตาแหนงเดม

Administrator

Highlight


เรอง



- พนตโรลเลอรทสมผสกบแคปสแตน และฟอรวาดชาฟตทสมผสกบลอฟอรวาด ขณะเมอตงเครองเทปทตาแหนงฟอรวาด จะถกแยกออกจากกนทาใหการเดนหนาของเทปถกหยด เพอพกการเลนกลบหรอบนทก และเมอปลอยปมกดพอส กลไกของเครองเทปกจะกลบไปอยทตาแหนงฟอรวาด เครองเทปกจะเดนหนาเพอเลนกลบหรอบนทกไดตอไป

เมอตงเครองเทปทตาแหนงฟาสตฟอรวาด - รวายดทมการหมนขบกบฟาสตฟอรวาดเกยร และฟาสตฟอรวาดเกยรขบกบเกยรของเทกอป-

รลเทเบล ทาใหเทกอปรลเทเบลหมนเรว ทาหนาทกรอเทปเขารลขวาของตลบเทปเปนการเดนหนาเรวทาหนาทกรอเทปเขารลขวาของตลบเทปเปนการเดนหนาเรวหรอฟาสตฟอรวาด

- ลกยางพนตโรลเลอรไมสมผสกบแคปสแตน ทาใหการหมนของแคปสแตนไมมผลตอการเคลอนทของสายเทป

- ชดฟอรวาดเบสไมมการเลอนเขาไปสมผสกบสายเทป ลอฟอรวาดและเบรกไมสมผสสวนใด และซปพลายรลเทเบลอยในสถานะฟร ทาหนาทปลอยเทป

เมอตงคาเครองเทปทตาแหนงรวายด- รวายดเกยรของซปพลายรลเทเบล ทาหนาทกรอกลบเทปเขารลซายของตลบเทปเปนการกรอก

ลบหรอรวายด- ลกยางพนตโรลเลอรไมสมผสกบแคปสแตน ทาใหการหมนของแคปสแตนไมมผลตอการ

เคลอนทของสายเทป- ชดฟอรวาดเบสไมมการเคลอนเขาไปสมผสกบสายเทป ลอฟอรวาด ฟาสตฟอรวาด เกยรและ

เบรกไมสมผสกบสวนใด และเทกอปรลเทเบลอยในสถานะฟร ทาหนาทปลอยเทปกลบเมอตงเครองเทปทตาแหนงสตอป- เพาเวอรสวตชจะออฟตดไฟทปอนเขามอเตอร เบรกจะกดเกยรของซปพลายรลเทเบลและ

เกยรของเทกอปรลเทเบล เพอใหรลเทเบลทง 2 หยดหมนทนท- จดสมผสทกจดนอกเหนอจากนจะจากกนหมด และในกรณเปนการสตอปจากตาแหนงฟอร-

วาด ชดฟอรวาดเบสกจะเลอนถอยออกมาจากการสมผสสายเทปดวยระบบออโตสตอป แบงออกไดเปน 2 แบบดงน1. ระบบออโตสตอปทางกลระบบออโตสตอปทางกล จะทางานไดเฉพาะเมอตงคาเครองเทปใหฟอรวาดเทานน สวนประกอบ

ทสาคญของระบบมดงน


เรอง



การทางานของระบบนอาศยความตงของสายเทปเมอเทปเดนหนาหมดมวน สงผานออโตสตอบ-ดเทกตเลเวอร ไปบงคบการทางานของระบบ โดยทออโตสตอบ-ดเทกเลเวอรตดตงอยกบชดฟอรวาดเบส และชดฟอรวาดเบสจะมการเลอนเขาไปสมผสกบสายเทป เฉพาะเมอตงเครองเทปทตาแหนงฟอรวาด ออโตสตอปแบบนจงจะมการทางานเฉพาะเมอเทปเดนหนาเทานน

ขนตอนการทางานของระบบ มรายละเอยดดงน- ความตงของสายเทปเมอเทปหมดมวน จะดนออโตสตอบ-ดเทกเลเวอร ใหถอยออกมาตาม

ทศทางหมายเลข 1- ออโตสตอบ-ดเทกเลเวอร ดนออโตไดรวเลเวอร ใหเลอนเขาไปตามทศทางหมายเลข 2- แคมซงตดอยกบฟลายรลทมการหมน จะออโตสตอปเลเวอรไปตามทศทางหมายเลข 3- ปมกดฟอรวาดจะหลดออกจาการลอกของลอกเพลต ตามทศทางหมายเลข 5 ทาใหเกดการ

ออโตสตอป2. ระบบออโตสตอบทางวงจร ระบบออโตสตอปแบบน จะทางานไดทงเมอตงเครองใหฟอรวาด ฟาสตฟอรวาด และรวายด

และในเครองเทปรถยนต ระบบออโตสตอปนจะเปลยนไปทาหนาทเปนระบบออโตรเวรสไดดวยการทางานของระบบน อาศยสวนประกอบทจะมเพมขนมาดงน

- สวนสรางพลส (Pulse)- โซลนอยด (Solinoid)- วงจรบงคบการทางานของระบบ



เรอง



สวนสรางพลสมหลายแบบ แบบทมการใชงานมากคอ แบบทใชสวตชมโครงสรางตามรปท 5.11 ประกอบดวยแผนรบการสมผสซงเปนพลาสตกทมแผนโลหะ ตดตงอยใตรลเทเบลรลใดรลหนงหรอทงสองรล ใตรลเทเบลมหนาสมผส ๆ กบแผนรบการสมผสในลกษณะเปนสวตช ซงเทากบเปนสวตช SW1 ในวงจรตามรป

เมอเทปยงไมหมดมวน รลเทเบลจะมการหมนพาหนาสมผสหมน จงหวะการหมนทหนาสมผส ๆ กบแผนรบการสมผสสวนทเปนตวนา จะเทากบ SW1 ออน SW1 จะซอรตแรงดน +Vcc ผานการสมผสสวนทไมเปนตวนา จะเทากบ SW1 ออฟ ทจด A จะมคาแรงดนเทากบ +Vcc ดงนนเมอเทปยงไมหมดมวน ทจด A กจะเกดพลสรปสเหลยมขนจากการทางานของ SW1 ผาน C1 เขาวงจรบงคบการทางานของระบบ และถาเทปหมดมวน รลเทเบลจะหยดหมน ถาหยดในขณะทหนาสมผส ๆกบแผนรบการสมผสสวนทไมเปนตวนา ทจด A จะมคาเปนศนย และถาหยดในขณะทหนาสมผส ๆ กบแผนรบการสมผสสวนทไมเปนตวนา ทจด A จะมคาเปน +Vcc ซงทงสองกรณจะไมมพลสผาน C1 เขาบงคบการทางานของระบบ

โซลนอยดโซลนอยดมโครงสรางเปนขดลวด เมอมกระแสไหลผานขดลวด

จะเกดเสนแรงแมเหลกดงแกนโซลนอยดเขามาและเมอกระแสทไหลผาน ขดลวดถกตดออก แกนโซลนอยดกจะถกสปรงดนออกไป

รปท 5.11 การสรางสญญาณพลสของวงจรเทป

รปท 5.12 ขดลวดโซลนอยด


เรอง



วงจรบงคบการทางานของระบบ

R1 C1 SW1 เปนสวนสรางพลสเมอเทปยงไมหมดมวน จะเกดพลสทจด A ผาน C1 เขาวงจรตามรายละเอยดทไดกลาวมาแลวพลสทผาน C1 เขาวงจรตามรายละเอยดทกลาวมาแลว พลสทผาน C1 จะถกดเทกดวย D1และD2 และเมอผานวงจรบายพาสจะไดเปน DC ไบแอสเบส TR1 โดย TR1 จะนากระแสจนอมตวมผลทาใหเบส TR2 เปนศนย TR2และTR3 คดออฟไมมกระแสไหลผานขดลวดโซลนอยดวงจรบงคบการทางานของระบบกจะไมมการทางาน

เมอเทปหมดมวนรลเทเบลจะหยดหมนจะไมมพลสทจด A ผาน C1 เขาวงจรเบส TR1 จะไมม DC ไบแอส TR1 จะคตออฟ มผลให TR2 ม DC ไบแอส TR2 นากระแสและTR3 กจะนากระแสตามกระแส TR3 จะผานขดลวดโซลนอยด แกนโซลนอยดกจะถกดงเขามาและโดยท TR2 ตออย TR4ในลกษณะเปนวงจรออสซลเลเตอรแบบโมโนสเตเบลมลตไวเบรเตอร TR4 กบงคบให TR2 นากระแสชวขณะแลวกจะหยดนากระแส TR3 กจะหยดนากระแสตาม ทาใหกระแสทผานขดลวดโซลนอยดถกตดออกดวย แกนโซลนอยดจะถกสปรงดนออก การดดเขาและดนออกของแกนโซลนอยดจะถกจดใหไปบงคบระบบทางกลใหทาหนาทเปนออโตสตอป หรอออโตรเวรสแลวแตแบบของเครอง

SW2 เปนสวตช (Manual Switch) เปนสวตชทใชเพอตงใหวงจรบงคบการทางานของระบบมการทางานกอนเทปหมดมวนได D3 ทาหนาทชอรตแรงดนเหนยวนากลบ ทเกดขนในจงหวะทกระแสขดลวดโซลนอยดหยดไหล เพอปองกนการเสยหายของวงจร

รปท 5.13 วงจรบงคบการทางานของระบบ

Administrator

Highlight


เรอง



สวนประกอบของวงจรออโตรเวรส เครองทมระบบออโตรเวรสจะมพนตโลเลอรและแคปแตนทตดอยกบฟลายรล 2 ชด ชดหนงใช

ทาหนาทฟอรวาดเหมอนเหมอนเครองเทปทว ๆ ไป อกชดหนงจะอยแทนทตงหวลบของเครองเพอใชเปนชดทาหนาทรเวรสดวยสปดเทาฟอรวาด ทงนเครองทมระบบออโตรเวรสจไมมหวลบ เพราะจะใชเพอการเลนกลบเพยงอยางเดยวโดยไมมการบนทก

หวเทปทใชในเครองทมระบบออโตรเวรสม 4 แกป และจะมสวตชเลอกแทรกของหวเทป เพอใหมการใชงานทละ 2 แกป

เมอเทปหมดมวน วงจรบงคบการทางานของระบบ จะเปลยนการทางานทางกลจากฟอรวาดเปนรเวรส หรอจากรเวรส เปนฟอรวาดดวยสปดทเทากน และพรอมกนนสวตชเลอกแทรกของหวเทปกจะถกเปลยนตาแหนงดวย ทาใหวงจรเทปไดรบสญญาณจากแทรกหวเทปตรงกนกบการทางานของระบบทางกลดวย

รปท 5.14 การทางานของระบบออโตรเวรส

Administrator

Highlight


เรอง



จงตอบคาถามตอไปน 1. หวเทปแบงตามหนาทการใชงานไดกชนด แตละชนดทาหนาทอะไร

2. หวลบแบงตามหนาทการใชงานไดกชนด แตละชนดทาหนาทอะไร

3. จงอธบายการใหไบแอสหวเทปขณะทาการบนทกโดยใชรปคลนประกอบการอธบายมาโดยละเอยด

4. จงอธบายบลอกไดอะแกรมของเครองเทปขณะทาการบนทก

5. จงอธบายบลอกไดอะแกรมของเครองเทปขณะทาการเลนกลบ

Administrator

Highlight


เรอง




เรอง



6. จงอธบายหลกการจดวงจรและการทางานของเทป จากรปวงจรตวอยางมาโดยละเอยด

7. จงอธบายหลกการของวงจรของเครองเทปขณะเลนกลบ จากรปวงจรตวอยางมาโดยละเอยด

8. จงอธบายหลกการของวงจรของเครองเทปขณะบนทก จากรปวงจรตวอยางมาโดยละเอยด

9. จงอธบายหลกการตรวจซอมเครองเทปเมอเกดอาการดงตอไปน โดยใหพจารณาจากรปวงจรตวอยาง9.1 อาการเลนกลบเทปเทปไมดง9.2 อาการเลนกลบแตบนทกไมได9.3 อาการเลนกลบไดแตเสยงเบา9.4 อาการบนทกไดแตเสยงเพยน

10. จงอธบายหลกการของระบบทางกลของเครองเทปดงรายละเอยดตอไปน10.1 การทางานของระบบทางกลของเครองเทป10.2 เมอตงเครองเทปทตาแหนงฟอรวาด10.3 เมอตงเครองเทปทตาแหนงพอส10.4 เมอตงเครองเทปทตาแหนงรวายด10.5 เมอตงเครองเทปทตาแหนงสตอป


เรอง



11. จงอธบายหลกการของระบบออโตสตอปทางกลมาโดยละเอยด

12. ระบบออโตสตอปทางวงจรมสวนประกอบอะไรบาง และแตละองคประกอบทาหนาทอะไรใหอธบายมาโดยละเอยด


รหส 09312190101เรอง การวเคราะหตรวจซอมเครองรบวทย AM-FM

การวเคราะหตรวจซอมเครองรบวทย AM-FMการปรบแตงเครองรบวทย AM

เครองรบวทย AM จะมยานความถทไดรบระหวาง 535 KHz ถง 1,605 KHz. ซงถาตามมาตรฐานของ FCC 1 สถานวทย AM จะมแบนดวดทกวาง 10 KHz ซงจะสามารถบรรจความถของวทย AMไดมากสด 107 สถาน ซงในการปรบแตงทถกตองจะตองปรบใหเครองรบสามารถรบสญญาณไดครอบคมทกสถาน และมระยะหางของการปรบจนดถกตองเทากนการปรบแตงจะแยกออกเปน 2 สวนใหญ ๆ ดงน

1. ปรบภาคขยาย IF (IF AMP.)2. รบภาคคอนเวอรเตอร ( Converter)

รปท 6.1 วงจรเครองรบวทย AM แบบใชทรานซสเตอร 7 ตวจากรป แสดงวงจรเครองรบวทย AM แบบใชทรานซสเตอร 7 ตว จะประกอบดวยภาคขยาย IF

2 ภาค คอ TR2 TR3 และภาคจนด IF 3 ภาค คอ T1 T2 T3 ความถ IF ของเครองรบวทย AM ตามมาตรฐานจะถกกาหนดทความถ 455 KHz ซงตองปรบจนดให ภาคจนด IF T1 T2 T3 ตอบสนองความถท455 KHz ทกตว จดทตองปรบแตง คอปรบแตงท IF ทรานสฟอรมเมอร T3 กอนแลวคอยมาปรบท T2 และ T1 ตามลาดบ คอตองปรบแตง IF ทรานสฟอรมเมอรตวใกลลาโพงทสดกอน แลวจงคอยปรบตวทหางจากลาโพงขนตามลาดบ

Administrator

Highlight

Administrator

Highlight



ภาคคอนเวอรเตอร คอการรวมระหวางภาคมกเซอรกบภาคออสซลเลเตอร ในภาคนจะตองปรบใหเครองรบสามารถรบสญญาณคลอบคลมในยาน AM คอยาน 535 KHz ถง 1,605 KHz ไดเทา ๆ กน โดยจะตองปรบจนดท L1 L2 TM1 TM2 ใหการรบสญญาณไดทกสถาน ตลอดหนาปทม

การปรบแตงเครองรบวทย AM ทาไดหลายวธ ขนอยกบเครองมอทม และความรความสามารถในการใชเครองมอนน ดงนนจงแยกวธการปรบแตงเครองรบวทย AM ออกเปน 2 วธ คอ

1. ปรบแตงโดยใชเครองมอตาง ๆ ครบสมบรณ2. ปรบแตงแบบวธงาย ๆ โดยใชไขควงตวเดยวเครองมอทจาเปนในการปรบแตงเครองรบวทยคอ1. มลตมเตอร2. เครองกาเนดสญญาณวทย (RF Signal generator )3. ไขควงแบนตวเลก ทเหมาะในการปรบแตง IF ทรานสฟอรเมอร และทรมเมอร

การเตรยมการปรบภาคขยาย IF ของเครองรบวทย AM1. การเตรยม RF ซกแนลเจนเนอรเรเตอรก. หมนปมหนาปทมปรบความถไปทความถ 455 KHzข. ตงปมสวทชไปทตาแหนง MOD. หมายถงจะมสญญาณเสยงประมาณ 400 Hz ทกาเนดใน

เครอง RF ซกแนลเจนเนอรเตอร ผสมกบความถ 455 KHz แบบ AM ดงนนความถ 455 KHz ทถกสงออกจะมสญญาณ 400 Hz ผสมอยดวย

ค. เรงปมปรบความแรงของสญญาณใหแรงพอง. นาสายตอทเอาทพทของ RF ซกแนลเจนเนอเรเตอร อกดานหนงของสายตอเขากบขดลวด

ทองแดง พนเปนคอยล (Coil) แบบแกนอากาศ ซงจะทาหนาทเปนสายอากาศแบบลป ( Loop antenna)จ. เปดสวทชเครอง ทงไวสกครเพอใหเครองทางาน

2. การเตรยมมลตมเตอรก. ตงปมปรบทหนาปทมมลตมเตอรไปทยาน AC ประมาณ 2.5 VAC หรออาจจะมากกวาน

แลวแตความเหมาะสมข. นาสายบวกและสายลบของมเตอรไปวดครอมลาโพง

Administrator

Highlight



รปท 6.2 แสดงการใช AC โวลตวดครอมเอาทพทของเครองรบวทย AM

3. การเตรยมเครองรบวทย AMเครองรบวทย AM ทจะทาการปรบแตง จะตองเปนเครองรบททางานแลว สามารถรบสถานไดบาง

หรอมเสยงดง จะตองเตรยมเครองดงนก. เปดเครองรบวทย AM ใหทางาน ครงแรกเรงโวลมใหเตมท ขอสงเกตในขณะทเรงโวลมเขมมเตอร

AC โวลตทวดไดจะไมเปลยนแปลง หรอเปลยนแปลงนอยมากข. หมนวารเอเบล คาปาซเตอร (Variable capacitor) ทใชปรบเปลยนสถานใหแผนเพลททบกน

สนท เพอมใหมสญญาณจากสถานสงผานเขา หรอถาหากยงรบสญญาณไดอกใหถอดสายทตอเขาวารเอเบลใดสายหนงออกจนกวาจะไมมสญญาณเสยงดงออกลาโพงการปรบแตงภาค IF ของเครองรบวทย AM แบบใชเครองมอ

1. นาคอยสทตอกบ RF ซกแนลเจนเนอเรเตอร ททาหนาทเปนสายอากาศแบบลป มาวางใกลสายอากาศของเครองรบวทย AM ทจะปรบแตง หาก IF ทรานสฟอรมเมอร ของเครองรบปรบแตงไวไมผดพลาดจะไดยนความถเสยง 400 Hz หรอ 1 KHz ทผสมมาดงตดออกลาโพง ถานาสายอากาศแบบลปเขาใกลสายอากาศเครองรบ จะไดยนเสยงดงตดออกลาโพงแรง และยงสงเกตไดจาก AC โวลตมเตอรจะกระดกสงขน ลองเปลยนตาแหนงการวางสายอากาศแบบลปไปมาหาตาแหนงทเหมาะสมทสด

2. ปรบความแรงของสญญาณทสงออกมาจาก RF ซกแนลเจนเนอเรเตอรใหพอเหมาะไมควรปรบแรงมากเกนไป เพราะจะปรบ IF ทรานสฟอรเมอรไมไดผล การเรงความแรงควรไปปรบทโวลมของเครอง

Administrator

Highlight



รบวทย AM ปรบระยะของสายอากาศแบบลปใหพอเหมาะ มเสยงตดดงออกลาโพงพอประมาณ

รปท 6.3 แสดงการวางตาแหนงสายอากาศแบบลปเพอปรบแตงเครองรบวทย AM

3. ใชไขควงแบนชนดทไมใชโลหะปรบ IF ทรานสฟอรมเมอรตว T3 คอตวทอยใกลวงจรดเทคเตอรมากทสด การปรบจะตองคอย ๆ ปรบไปมาฟงเสยงดงตด และดเขม AC โวลตมเตอร จะเปลยนแปลงดงขนหรอเบาลง เขม AC โวลตกจะขนมากนอย ใหปรบ IF ทรานสฟอรเมอร T3 ไปทางดานเสยงดงแรง และทตาแหนงเขม AC โวลตมเตอรชสงสด หมายถงความถ IF 455 KHz ถกจนดผาน IF ทรานสฟอรมเมอรสงสดความดงทไดนนควรมคณภาพของเสยงทนมนวลไมเพยนดวย

4. เลอนไขควงมาปรบ IF ทรานสฟอรเมอร T2 ใหสญญาณเสยงตดดงออกลาโพงแรงมากขน หรอเขมAC โวลตมเตอรชสงขน ปรบใหไดความดงและคณภาพของเสยงทนมนวลไมเพยนดวย

5. เลอนไขควงมาปรบ IF ทรานสฟอรเมอร T1 ใหสญญาณเสยงตดดงออกลาโพงแรงมากขนไปอก และเขม AC โวลตมเตอรชคาสงขนอก ตองปรบใหความดงและคณภาพของเสยงดทสดเชนกน

6. ปรบทานซา IF ทรานสฟอรเมอร T3 T2 T1 ใหมอกครง เพอใหแนใจวาการปรบถกตองและคณภาพของเสยงดทสดแลวการปรบภาคขยาย IF ของเครองรบวทย AM แบบไมใชเครองมอ

หากไมม RF ซกแนลเจนเนอรเรเตอรกสามารถปรบภาคขยาย IF ของเครองรบวทย AM ไดเชน กน โดยใชเครองมองาย ๆ คอ ไขควงแบนชนดทไมใชโลหะตวเดยว หรออาจมมลตมเตอรอกตวชวยดวยกได ลาดบขนตอนการปรบทาไดดงน

1. เปดเครองรบวทย AM ใหรบสถานใดสถานหนงได หมนปมปรบคลนไปมาใหตรงสถานนนจรง ๆ2. ใชไขควงแบนทไมใชโลหะปรบ IF ทรานสฟอรเมอร T3 หมนไปในทางทมเสยงของสถานวทยดง

ออกลาโพงแรงทสด เสรจแลวปรบ IF ทรานสฟอรเมอร T1 ไปทางเสยงของสถานวทยดงแรงมากทสด3. ลองปรบ IF ทรานสฟอรเมอร T3 T2 T1 ซาอกครง เพอใหรบสญญาณไดดทสดไมมเสยงหวด

กวน

Administrator

Highlight



การปรบภาคคอนเวอรเตอรเครองรบวทย AM แบบใชเครองมอ ภาคคอนเวอรเตอรจะประกอบดวยภาคมเซอร และภาคออสซสเลเตอร หรอในบางแบบอาจมภาค

ขยาย RF จดประสงคของการปรบเพอใหภาคคอนเวอรเตอรสามารถรบคลนจากสถานไดทก ๆ สถานจดของการปรบภาคคอนเวอรเตอร ถาเปนความถตาของสถานวทยทจะรบเขามา จะปรบแตงทขด

ลวด L1 L2 ถาหากเปนภาคคอนเวอรเตอรแบบมจนด RF 2 ชด กจะตองปรบขดลวดของชดจนด RF ชดทสองดวย ทความถสงของสถานวทยทจะรบเขามา จะปรบแตงท C ทรมเมอร TM1 TM2 และหากเปนภาคคอนเวอรเตอรแบบมจนด RF 2 ชดกจะตองปรบท C ทรมเมอรของชดจนด RF ชดทสองดวย

รปท 6.4 บลอกไดอะแกรมของภาคคอนเวอรเตอรทมจนด RF 2 วงจร

จากรป หากภาคคอนเวอรเตอรทมวงจรจนด RF 2 วงจร จะตองปรบวงจรจนด RF วงจรท 2ดวย ปรบ L3 ทรบสถานความถสง จงจะทาใหการปรบสมบรณ

การปรบ TM1 TM2 TM3 สามารถใชไขควงแบนแบบโลหะได แตการปรบ L1 L2 L3 จะตองใชไขควงแบนไมใชโลหะเชนเดยวกบการปรบภาค IFลาดบขนตอนการปรบแตงภาคคอนเวอรเตอร

1. ตง RF ซกแนลเจนเนอรเรเตอร ทาทกอยางเหมอนกบการตงเมอใชปรบภาค IF เวนแตตงความถ RF ทซกแนลเจนเนอรเตอรทความถประมาณ 530 KHz หรอใกลเคยงนาสายอากาศแบบลปไปวางใกลสายอากาศเครองรบวทย

2. การเตรยมเครองรบวทย AM ทาทกอยางเหมอนการปรบภาค IF เวนแตการหมนวารเอเบล คาปาซเตอรมาอยประมาณ 530 KHz หรอถาเปนเครองรบวทย AM ทมหนาปทม กหมนใหเขมชไปทเลข 530 KHz หรอใกลเคยง

Administrator

Highlight

Administrator

Highlight



3. ใชไขควงแบนทไมใชโลหะปรบแกนของออสซลเลเตอรคอยล L2 ขนหรอลงกได เมอถงจด ๆหนงจะไดยนเสยงตดดงออกลาโพง หมนแกนนนจนเสยงชดและดงแรงทสด

4. ยายไขควงแบนทไมใชโลหะมาปรบแตงคอยลอากาศ L1a L1b ปกตคอยลอากาศ L1a L1bของเครองรบวทย AM จะพนไวบนฉนวน และสวมไวทแกนเฟอรไรทแทงใหญยาว เมอถอดสลกออกคอยลอากาศ L1a L1b จะเคลอนไปมาได ใชไขควงแบนทไมใชโลหะนเขยคอยลอากาศ L1a L1b ไปมา ดานไหนทเครองรบมเสยงตดออกลาโพงแรงขนใหเขยคอยลอากาศ L1a L1b ไปดานนนจนไดเสยงดงแรงทสด หยดการเคลอนคอยลอากาศ L1a L1b ใสสลกเสยบคอยลอากาศ L1a L1b ใหแนน

5. หากมคอยล L3 ใหใชไขควงทไมใชโลหะปรบใหสญญาณเสยงตดออกลาโพงแรงสดเชนเดยวกน6. เปลยนความถของ RF ซกแนลเจนเนอรเรเตอร ไปท 1,600 KHz7. หมนวารเอเบล คาปาซเตอรไปอยท 1,600 KHz หรอหมนใหเขมหนาปทมชทเลข 1,600 KHz8. ใชไขควงชนดใดกได คอย ๆ ปรบ C ทรมเมอร TM2 เขาหรอออกชา ๆ จนไดยนเสยงตดของ

ซกแนลเจนเนอรเรเตอรออกลาโพงแรงทสด9. ยายไขควงมาปรบ C ทรมเมอร TM1 จนไดยนเสยงตดออกลาโพงแรงทสดเชนเดยวกน10.หากมจนด RF2 กตองปรบ C ทรมเมอร TM3 ใหเสยงตดออกลาโพงแรงทสดเชนเดยวกน11.หมนเปลยนวารเอเบล คาปาซเตอรของเครองรบวทย AM ลองรบสถานตาง ๆ ดจากตาไปหา

สงไปหาตา ถายงรบไดไมดกปรบแตงใหมอกครง จนกวาจะไดเครองรบวทย AM ทรบไดดทกยานการปรบภาคคอนเวอรเตอรเครองรบวทย AM แบบไมใชเครองมอ

การปรบแบบไมใชเครองมอจะปรบเชนเดยวกบการปรบภาค IF คอ ใชสญญาณจากสถานสงแทนสญญาณทไดจาก RF ซกแนลเจนเนอรเตอร และตองมเครองรบวทยอกเครองหนงทปรบแลวอยางถกตอง มาเปนเครองชวยในการปรบ

ลาดบขนตอนการปรบแตง1. นาเครองรบวทย AM ทปรบแตงเรยบรอยใชงานไดแลวมาเปดฟงดานความถตา ควรเปนสถาน

ตาทสดทรบไดประมาณ 540 KHz หรอ 550 KHz2. หมนวารเอเบล คาปาซสเตอร ของเครองรบวทยทจะปรบแตง ไปทยานความถตา หรอดจากเขม

ทหนาปดใหเขมชใกลเคยงกนกบเครองทปรบแตงแลว3. ใชไขควงแบนทไมใชโลหะมาปรบ L2 ของชดจนด OSC. ไปมาชา ๆ จนไดยนสญญาณเสยง

สถานเดยวกบเครองรบเครองหนงทใชเปนเครองอางอง ปรบใหรบไดชดเจนและดทสด4. ใชไขควงแบนทไมใชโลหะมาปรบแตงคอยลอากาศ L1a L1b โดยถอดสลกท เสยบคอยล

อากาศ L1a L1b ออก ใชไขควงแบนทไมใชโลหะมาเขยคอยลอากาศ L1a L1b ไปมาจนไดสญญาณเสยง

Administrator

Highlight



รายการดงกลาวดงแรงขนอก และใหดงแรงทสด 5. หากมชดจนด RF 2 ชด ตองปรบ L3 ดวย โดยใชไขควงแบนทไมใชโลหะปรบ L3 จนสญญาณ

เสยงรายการดงกลาวออกลาโพงแรงมากทสด6. หมนเปลยนความถของเครองรบวทย AM ทมาใชอางองไปทางความถสง โดยหมนใหรบสถานได

ทยานความถสงสด หรอในยาน 1,550 KHz หรอ 1,600 KHz7. หมนวารเอเบล คาปาซเตอร ของเครองรบวทยทจะปรบแตงไปทางดานความถสง หรอดจากเขม

หนาปทมวทยใหเขมชเลขเดยวกนหรอใกลเคยง8. ใชไขควงชนดใดกไดหมนทรมเมอร TM2 ของชดจนด OSC. ไปมาจนไดยนสญญาณเสยงสถาน

เดยวกบเครองรบอกเครองหนงทใชเปนเครองอางอง ปรบใหรบไดชดเจนและดทสด9. ยายไขควงมาปรบทรมเมอร TM1 ใหไดสญญาณเสยงรายการดงกลาวออกลาโพงแรงขนและใหดง

แรงทสด10.หากมชดจนด RF 2 ตองปรบทรมเมอร TM3 ดวยใชไขควงปรบ TM3 สญญาณเสยงรายการ

ดงกลาวออกลาโพงแรงมากทสด11.หมนเปลยนวารเอเบล คาปาซเตอรของเครองรบวทย AM เครองทปรบแตง เพอลองรบสถาน

ตาง ๆ ดจากตาไปหาสง หรอจากสงไปหาตา ถายงรบไดไมดกปรบแตงใหมอกครง จนกวาจะรบไดดทกยานการปรบแตงเครองรบวทย FM

กอนการปรบแตงเครองรบวทย FM จะตองทาใหเครองรบอยในสภาพปกตพรอมใชงานไมเสยหรอบกพรอง โดยมสวนประกอบของวงจรทปรบแตงดงน

1. ภาคเรโซดเทคเตอร ( Ratio detector)2. ภาคขยาย IF ( IF AMP)3. ภาคฟรอนเอนด ( Front end)

การปรบแตงภาคเรโชดเทคเตอร การปรบภาคเรโชดเทคเตอรเปนการปรบเพอจะทาใหภาคนดเทคสญญาณ IF ทงเหลอเพยงสญญาณ

เสยงทสงตอไปภาคขยายเสยง เสยงทไดออกมาจะตองมความชดเจน และมความแรงมากพอทจะนาไปขยาย หากปรบไมถกตองคณภาพของเสยงทไดจะลดลง และความแรงของสญญาณเสยงจะลดลงดวย

ลาดบขนตอนการปรบแตง1. ตงหนาปดเครอง RF ซกแนลเจนเนอรเรเตอรใหพรอมดงนก. ตงหนาปทมเครอง RF ซกแนลเจนเนอรเรเตอรทความถ 10.7 MHzข. ปมผสมสญญาณเสยง (MOD.) ตงทตาแหนงไมผสมสญญาณเสยง (EXT. MOD)

Administrator

Highlight

Administrator

Highlight



ค.ปรบปมเรงความแรง (Atten) ไปในทางความแรงมาก ง. เปดเครอง RF ซกแนลเจนเนอรเรเตอรทงไวสก 5 นาท เพออนเครองใหทางานคงท และตอ

สายตอของ RF ซกแนลเจนเนอรเรเตอร เขาทอนพทของภาคเรโชดเทคเตอร2. ตงมลตมเตอรทตาแหนง DC โวลต ประมาณ 2.5 V นาสายมเตอรไปวดครอมเอาทพทของ

เรโชดเทคเตอร 2 จด ดงรป

รปท 6.5 การตออปกรณเขาวงจรเรโชดเทคเตอรเพอปรบแตงวงจร

3. ใชไขควงแบนทไมใชโลหะปรบทรานสฟอรเมอร T4 ไปมา ขณะปรบ T4 ใหสงเกตเขมมเตอรของ DC โวลตตาแหนงท 1 ปรบ T4 ไปทางทเขมมเตอร DC โวลตขนสงสด ตาแหนงไหนเขมมเตอร DC โวลตขนสงสด ตาแหนงไหนเขมมเตอรชสงสดหยดการปรบ T4 ทตาแหนงนน ตาแหนงทเขมมเตอร DC โวลตขนสงสดแสดงวาวงจรเรโซแนนท L2 C2 ใหการตอบสนองความถทความถ 10.7 MHz จงทาใหความถ 10.7 MHzผานไดโอด D1 D2 ไปออกทจด A B สงสด

4. ถายาย DC โวลตมเตอรจาจดท 1 มาจดท 2 ครงนขวมเตอรไมจาเปนจะเอาขวบวกไวดานบนลบลงกราวด หรอลบไวดานบน บวกลงกราวดกได แตถาเมอตอเขาจดท 2 แลว เขมมเตอรชตากวา 0 V ใหกลบสายของมเตอรใหม หรอถาเปน DC โวลตมเตอรชนดทมตาแหนง 0 V อยกงกลาง และเขมมเตอรสามารถแกวงไปทางบวกหรอไปทางลบได กไมจาเปนตองคานงถงขวของมเตอรใชไขควงแบนทไมใชโลหะปรบทรานสฟอรมเมอรT5 ไปมา สงเกตเขมมเตอร DC โวลตทตาแหนง 2 ปรบจนกวาเขมมเตอรจะชท 0 V พอด ตาแหนงไหนทเขมมเตอรชตาแหนง 0 V กหยดการปรบ T5 ขณะนแสดงวาการเกบประจของ C4 C5 เทากนและหกลางกนหมดไดแรงดนออกเอาทพทเปน 0 V พอด คอแรงดนตกครอม L4+L21 เทากบแรงดนตกครอม L4+L22 ทถกประจท C4 C5 เทากน ซงเปนคณสมบตของวงจรเรโชดเทคเตอร



การปรบแตงภาคขยาย IF

รปท 6.6 การตออปกรณเขาวงจรขยาย IF เพอปรบแตงวงจรการปรบแตงภาคขยาย IF เปนการปรบตอเนองจาการปรบภาคเรโชดเทคเตอร ดงนนการเตรยม

เครองมอและอปกรณกยงคงเปนชดเดยวกนกบการปรบแตงภาคเรโชดเทคเตอร เพยงแตการตอตาแหนงเครองมอตางกน

ลาดบขนตอนการปรบแตง1. นาสายของ RF ซกแนลเจนเนอรเรเตอรทตอขา B ของ Q 4 ขณะปรบวงจรเรโชดเทคเตอร T4

T5 ออกมาตอทขา B ของ Q3 และ DC โวลตมเตอรนามาวดครอมจด A เทยบกบกราวด2. ใชไขควงแบนทไมใชโลหะปรบ IF ทรานสฟอรมเมอร T3 ไปมา ขณะปรบ T3 ใหสงเกต DC

โวลตมเตอรขนสงสด ตาแหนงไหนขนสงสดใหหยดการปรบทตาแหนงนน3. ยายสาย RF ซกแนลเจนเนอรเรเตอรมาทตอขา B ของ Q2 ใชไขควงแบนทไมใชโลหะปรบ

IF ทรานสฟอรมเมอร T2 ไปทางตาแหนงทเขม DC โวลตมเตอรขนสงสด และตองขนสงกวาการปรบทตาแหนง T3

4. ยายสาย RF ซกแนลเจนเนอรเรเตอรมาตอทขา B ของ Q1 ใชไขควงแบนทไมใชโลหะปรบIF ทรานสฟอรเมอร T1 ไปทางตาแหนงทเขม DC โวลตมเตอรขนสงสด และตองขนสงกวา

5. ตรวจเชดการปรบแตงอกครงหนง โดยตอสาย RF ซกแนลเจนเนอรเรเตอรไวทขา B ของ Q1คงเดม แลวเรมปรบ IF ทรานสฟอรเมอร T4 T3 T2 T1 ตามลาดบอกครงเพอทาใหเขม DC โวลตมเตอรขนสงในแตละขนตอน เมอปรบเสรจถอวาการปรบภาคขยาย IF ของเครองรบวทย FM ใชงานได และภาคจนด IF แตละวงจรยอมใหความถ IF 10.7 MHz

Administrator

Highlight



การปรบแตงภาคฟรอนเอนด ภาคฟรอนดเอนดของเครองรบวทย FM จะประกอบดวยวงจร 3 วงจรหลก คอ ขยาย RF

มกเซอร และออสซลเลเตอร สวนมากของภาคฟรอนเอนดจะมวงจรจนด RF 2 วงจรและวงจรจนด OSC.1 วงจร ดงนน ในการปรบแตงภาคฟรอนเอนดนจะตองปรบชดจนดน 3 ชด จงทาใหการปรบแตงวงจรสมบรณ

การปรบแตงภาคฟรอนเอนดคลายกบการปรบแตงภาคคอนเวอรเตอรของเครองรบวทย AMแตตางกนทตรงการใชเครองมอและอปกรณตลอดจนความถทใชตางกน สวนวธการปรบแตงเหมอนกนคอความถตาปรบขดลวด (L) ความถสงปรบคาปาซเตอร

เครองมอทจาเปนในการปรบแตงคอ FM ซกแนลเจนเนอรเรเตอร มลตมเตอร ไขควงแบนชนดทไมใชโลหะ

ลาดบขนตอนการปรบแตงภาคฟรอนเอนด

รปท 6.7 แสดงการวางตาแหนงสายอากาศแบบลปเพอปรบแตงภาคฟรอนเอนด

1. ตง FM ซกแนลเจนเนอรเรเตอรทความถ 88 MHz ผสมสญญาณเสยง 1 KHz เรงปมเรงความแรงของ FM ซกแนลเจนเนอรเรเตอรใหแรงพอควร ตอสายอากาศแบบลป เขาทขวเอาทพทของ FM ซกแนลเจนเนอรเรเตอรใหแรงพอควรตอสายอากาศแบบลป เขาทขวเอาทพทของ FM ซกแนลเจนเนอรเรเตอร นาสายอากาศแบบลปไปไวใกลสายอากาศของเครองรบวทย FM วางหางประมาณ 1 ฟต อาจเปลยนไดตามความเหมาะสม และใชมลตมเตอรตง AC โวลตประมาณ 10 V วดครอมลาโพง

2. หมนปมหาความถของสถาน FM ไปทความถตาหรอหมนเขมหนาปทมใหชทตาแหนง 88 MHz เรงโวลตแรงสด ปมปรบเสยงทม (Bass) และปมปรบเสยงแหลม (Treble) ปรบกงกลาง

Administrator

Highlight



3. ใชไขควงแบนทไมใชโลหะปรบขดลวดชดจนด OSC. L2 ไปมาตาแหนงไหนทสญญาณเสยง1 KHz ดงตดออกลาโพงดงมากทสด ใหหมน L2 ไปทางนน หรอดจากเขม AC โวลตมเตอรตองชสงสดจงจะหยดการปรบแตง L2

4. ยายไขควงแบนทไมใชโลหะมาปรบทรานสฟอรมเมอรชดจนดออก RF1 T1 ไปทางตาแหนงทสญญาณเสยงตดดงออกลาโพงแรงมากขน หรอท AC โวลตมเตอรเขมมเตอรชทตาแหนงสงสด

5. ยายไขควงแบนทไมใชโลหะมาปรบขดลวดชดจนด RF2 L1 ตองเขยใหระยะหางของขดลวดเปลยน เพราะขดลวดแกนอากาศ เขย L1 ไปจนไดยนสญญาณเสยงตดดงออกลาโพงแรงมากทสด หรอเขมAC โวลตมเตอรชสงสด

6. เปลยนความถของ FM ซกแนลเจนเนอรเรเตอรไปท 108 MHz ผสมสญญาณเสยง 1 KHzตามเดม ปมอน ๆ ของ FM ซกแนลเจนเนอรเรเตอรปรบตามเดมไมตองเปลยน

7. หมนปมหาความถของสถาน FM ไปทางความถสง หรอหมนเขมหนาปทมใหชทตาแหนง 108 MHz ปมอนยงคงเหมอนเดมไมตองเปลยน

8. ใชไขควงแบนแบบใดกไดปรบ C ทรมเมอร TM3 ใหสญญาณเสยงตดดงออกลาโพงแรงทสด หรอเขม AC โวลตมเตอรชสงมากขน

9. ยายไขควงไปท C ทรมเมอร TM1 ปรบจนสญญาณเสยงตดดงออกลาโพงแรงมากขนหรอเขมAC โวลตมเตอรชสงมากขน

10.ยายไขควงไปท C ทรมเมอร TM2 ปรบจนสญญาณเสยงตดดงออกลาโพงแรงมากทสดหรอเขม AC โวลตมเตอรชสงมากทสด

11.หมนปมปรบเปลยนความถสถานของสถาน FM เชดความถทรบดานสงและดานตาตลอดยาน ถาเขมยงคลาดเคลอนและสญญาณยงไมแรงสมาเสมอใหกลบไปเรมตนปรบแตงใหมอกครง



จงตอบคาถามตอไปน 1. จงอธบายการปรบแตงเครองรบวทย AM ภาคขยาย IF แบบใชเครองมอเปนลาดบขนโดยละเอยด

2. จงอธบายการปรบแตงภาคคอนเวอรเตอรของเครองรบวทย AM แบบใชเครองมอเปนลาดบขนโดยละเอยด

3. จงอธบายการปรบแตงภาคเรโชดเทคเตอรของเครองวทย FM เปนลาดบขนตอนมาโดยละเอยด

4. จงอธบายการปรบแตงภาคขยาย IF ของเครองรบวทย FM เปนลาดบขนตอนมาโดยละเอยด

5. จงอธบายการปรบแตงภาคฟรอนเอนดของเครองรบวทย FM เปนลาดบขนตอนมาโดยละเอยด

Administrator

Highlight


เรอง


รหส 09312190101การใชเครองมอตรวจซอม

การใชเครองมอตรวจซอม เราอาจจะแบงประเภทของเครองมอตรวจวด ซงเกยวกบการตรวจซอมเครองมอสอสารไดดงตอไปน

1. เครองมอตรวจวดแรงดน2. เครองมอตรวจวดกระแส3. เครองมอตรวจวดความตานทาน4. เครองมอตรวจวดรปคลน5. เครองกาเนดสญญาณ6. เครองวดกาลงคลนวทย7. เครองมออน ๆ

รายละเอยดการใชเครองมอวดมลตมเตอร

มลตมเตอร (Muliti meter) หรอเรยกสน ๆ วามเตอรคอการนาเอาโวลตมเตอร โอหมมเตอร และแอมปมเตอรมารวมกน มเตอรสามารถใชประโยชนไดอยางมากมายในงานตรวจซอม ซงสวนใหญสามารถวดแรงดนไฟ DC และ AC รวมทงความตานทานและกระแส DC

รปท 7.1 มลตมเตอร

Administrator

Highlight

Administrator

Highlight

Administrator

Highlight


เรอง



การวดแรงดนเปนวธสะดวกทสดในการตรวจซอม และมการเสยงตอความเสยหายกบวงจรนอยทสด สาหรบมลตมเตอรธรรมดาสามารถวดแรงดนไดทง DC และ DC สงเกตจากรปขวบวกและขวลบตอจากมเตอรเพอวดแรงดนไฟ DC และ AC ผสม AC สวนขวลบกบขวเอาทพตใชวดแรงดนไฟ AC ลวน ๆ เพราะมตวเกบประจกนไฟ DC ไว

รปท 7.2 ดจตอลมลตมเตอรในการวดแรงดนคอตองตงสเกลหรอเรนจ (Range) ใหถกตอง มฉะนนจะทาใหมเตอรเสยหายได

แลวอานคาทไดจากสเกลทวด โดยแบงอตราสวนตามตาแหนงทเขมชใหสมพนธกบสเกลทตงอยในขณะนน ใหสงเกตวธวดคาแรงดนโดยตอครอมจดทตองการดงรป

รปท 7.3 การวดแรงดนไฟ DC กระแสไฟ DC และความตานทาน


เรอง



คาทอานไดจากมเตอร จะเปนเพยงคาประมาณทใกลเคยงเทานน เนองจากสายตาเราและสเกลไมสามารถบอกความละเอยดไดมากนก

การวดกระแสนน โดยปกตทาไดลาบากมาก เพราะจาเปนตองตดตอวงจรเพอใหมเตอรตออนกรมกบเสนทางทจะวดกระแส ดงนนในทางปฏบตจะไมนยมทากนนอกจากจะจาเปนจรง ๆ การวดกระแสนนชวยใหสามารถวเคราะหอากาเสยไดดขน

รปท 7.4 การวดแรงดนไฟ DC และแรงดนไฟ AC

วธทเราใช เมอตองการทราบคากระแสทไหลผานเสนทางใดเสนทางหนงคอ อาศยการคานวณจากกฎของโอหม ซงกลาวไววา กระแสจะเทากบอตราสวนของแรงดนตอความตานทาน (I = E/R) นนคอ เราวดแรงดนครอมตวตานทานตวใดตวหนง แลวกคานวณออกมา โดยเราตองรคาความตานทานตวนน

รปท 7.5 การใชมเตอรวดกระแสวธออม


เรอง



วธดงกลาวทแสดงในรปท 7.5 เปนวธทใชไดสะดวกเฉพาะแรงดนไฟ DC และกระแส DC เทานนสวนกรณของไฟ AC เราทาไดเหมอนกนแตจะยงยากมากขนโดยเฉพาะวงจรทไมใชวงจรความตานทาน

การวดคาความตานทานดวยมเตอร สามารถทาไดในทานองเดยวกบการวดแรงดน คอตอครอมกบจดทจะวด แตตองตงสเกลวดคาความตานทานและปรบศนยของมเตอรใหอานความตานทานศนยโดยนาขวบวกและขวลบมาแตะกนซงเรยกวา ตงศนย (Set zero) ในครงแรกกอนวดเสยกอน ขอควรจา คอการวดความตานทานควรทาในขณะปดเครอง มฉะนนคาทอานไดจะผดพลาด และมเตอรอาจเสยหายได

รปท 7.6 การใชมเตอรวดความตานทานสงทควรรสาหรบการใชมเตอรวดความตานทานคอ คาแรงดนแบตเตอรทออกมาจากมเตอรเพอ

วดความตานทานนน มขวบวกและลบของแบตเตอรตรงกบขวใดของมเตอรบนหนาปทมดงรปท 7.6 แสดงใหเหนวาขวมเตอรตรงกบขวแบตเตอรภายใน และคาแรงดนทแตละสเกลความตานทานมคาเทาใดคากระแสออกมาสงสดเทาใด ซงดไดจากคมอมเตอรหรอใชมเตอรอกตวหนงวดกได ขอมลดงกลาวมความจาเปนอยางยงในการวดอปกรณประเภทสารกงตวนา สามารถวดคาแรงดนและกระแสทสเกลความตานทานคาตาง ๆ ดงรปท 7.7

รปท 7.7 การตรวจขวแบตเตอรภายในมเตอรในสภาวะวดความตานทาน


เรอง



สาหรบมเตอรชนดตวเลขหรอดจตอลมลตมเตอร วธใชงานยงสะดวกมากขน เพราะอานคาตวเลขไดทนท สวนใหญการใชงานกจะเหมอนมเตอรชนดเขมแบบธรรมดา ขอเสยของดจตอลมลตมเตอรเมอเทยบกบมเตอรชนดเขมกคอ การปรบจนดเพอหาตาแหนงทแรงดนสงสดหรอตาสดทาไดยาก

โดยทวไปมเตอรทมความไว 20 กโลโอหม/โวลต นบวาเพยงพอแลวสาหรบงานซอมพนฐาน และขณะวดแรงดน ควรรวาจดทจะวดนนเปนอยางไร เพราะการตอมเตอรเขากบวงจรทจะวดกคอ การตอความตานทานครอมขนาน ณ จดดงกลาวในกรณทวดแรงดนคาตา ๆ จงมความผดพลาดได เชน เมอใชมเตอรทมความไว 20 กโลโอหม/โวลต วดทสเกล 3 โวลต กเสมอนกบเราใชตวตานทาน 60 กโลโอหม ตอครอมวงจรทจะวด คา 60 กโลโอหมนอาจมผลตอการทางานของวงจรดงกลาวได ถาหากอมพแดนชของวงจร ณจดทวดนนมคานอยและนอยกวาความตานทานภายในของมเตอรมาก ๆ เชนวดครอมตวตานทานลมตเตอร1 กโลโอหม ของวงจรขยายทรานซสเตอร เมอวดแรงดนกเสมอนตอครอมดวยตวตานทาน 60 โอหมซงมผลตอการทางานของวงจรนนนอยมาก ถาหากอมพแดนซของวงจร ณ จดทวดมคามากและมากกวาความตานทานภายในของมเตอรมาก ๆ เชน วดทเบสของทรานซสเตอรซงไบแอสดวยความตานทาน 500 โอหมในกรณนการวดอาจมผลใหทรานซสเตอรทางานผดปกตไดออสซลโลสโคป

ออสซลโลสโคป หรอเรยกสน ๆ วา สโคป เปนเครองมอตรวจวดซงแสดงผลออกมาเปนรปคลนเราสามารถอานทงคาแรงดน ความถหรอคาบเวลา (Period) และดรปคลนของสญญาณแรงดนได การใชสโคปวดรปคลน เราตอเหมอนการวดแรงดน

สโคปมขอดมากกวามเตอรมาก โดยเฉพาะในวงจรทเกยวของกบสญญาณรปอนทไมใชรปซายนหลกการสรางรปคลนของสโคปคลายคลงกบหลกการสรางภาพบนจอโทรทศน สโคปประกอบดวยหลอดภาพ และรปคลนทถกสรางขนโดยลาอเลกตรอนวงมาชนจอ ซงฉาบดวยสารเรองแสง การเบยงเบนลาอเลกตรอนของสโคปเปนการเบยงเบนดวยสนามไฟฟา

รปคลนบนจอสโคปจะแสดงคาแรงดน และคาเวลา ดงนนสญญาณทเบยงเบนลาอเลกตรอนในแนวดงก คอสญญาณทเบยงเบนในแนวราบกคอ สญญาณรปฟนเลอย

รปท 7.8 เปรยบเทยบขอมลทวดไดจากสโคป

Administrator

Highlight


เรอง



รปท 7.9 เครองออสซลโลสโคป

เราสามารถปรบความถของสญญาณฟนเลอยได ภาคทกาเนดสญญาณรปฟนเลอยเราเรยกวาวงจรฐานเวลา (Time base)

รปท 7.10 สายโพรบ 10x ใชกบออสซลโลสโคปสายวดของสโคปเรยกวา โพรบ (Probe) โพรบทดควรมวงจรชดเชยความเพยน เนองจากสายซลด

ใชมกสญเสยสญญาณทความถสง โพรบประเภทนจงมทปรบเพอชดเชยใหไดผลตอบความถทดทสด


เรอง



ซกแนลเจนเรเตอร ซกแนลเจนเนอรเรเตอร เปนอปกรณทใชกาเนดสญญาณความถซงเปนอนพตใหแกเครองรบวทย

ซกแนลเจเนอรเรเตอร ประกอบดวยออสซลเลเตอรซงปรบความถไดทวงจรมอดเลต และวงจรทอนสญญาณจากซกแนลเจนเนอรเรเตอรทดความเพยนนอยและอานคาความถ และแอมปรจดไดถกตองตามทตองการซก-แนลเจเนอรเรเตอรแบงออกเปน 3 ประเภทใหญ ๆ คอ

1. เครองกาเนดสญญาณออดโอ (AF) ใชกาเนดสญญาณความถเสยง เพอปอนแกวงจรขยายเสยงแทนไมโครโฟน โทนหรอแหลงกาเนดเสยงตาง ๆ เชน การปรบจนดเครองสงซงเกลไซดแบนด จะใชสญญาณสองโทน มอดเลตแกวงจรกาเนดซงเกลไซแบนด เปนตน

2. เครองกาเนดสญญาณวทย (RF) เปนอปกรณทใชในงานตรวจซอมทวไป ซงสามารถกาเนดสญญาณ RF ทความถใชงาน 30 MHz และจะตองสามารถปรบปรมาณการมอดเลตไดทง AM และ FMสญญาณทออกจากเครองกาเนดสญญาณ RF จะตองบรสทธปราศจากเสยงฮมหรอนอยสและฮารมอนก

3. เครองกาเนดสญญาณสวฟ (Sweep) เปนอปกรณทใชในการตรวจสอบวงจรของ RF เชนวงจรแทงค ในการใชงานเราจะสแกนความถของเครองกาเนดสญญาณสวฟโดยวธอเลกทรอนกสแลวตอเขากบสโคปใหสแกนความถทางแกน X จากความถสง เอาทพทของวงจร RF จะผานการดเทคเสยกอนแลวจงปอนไปยงแกน Y ของสโคป เพอหารปคลนแอมปรจดทยานความถตางของเครองรบวทย

รปท 7.11 เครองกาเนดสญญาณซกแนลเจนเนอรเรเตอร

Administrator

Highlight


เรอง



เครองมอพนฐานทใชในงานตรวจซอม เครองมอทใชในงานตรวจซอมทจาเปนตองใชในการปรบจนดมหลายประเภท เชน ไขควง ไมจนด

หวแรง ทดดตะกว ฯลฯ ซงเปนเครองมอทจาเปนตองใชอยประจาดงรป

รปท 7.12 เครองมอพนฐานทใชในงานตรวจซอม

หนงสออางองและคมอตรวจซอม ในการตรวจซอมเครองรบวทยนนสงทจะขาดมไดคอ หนงสออางองประเภทคมอทรานซสเตอร

ไดโอดหรอสารกงตวนาอน ๆ เพราะจะทาใหเราทราบชนดและประเภทของอปกรณ รวมทงความสามารถในการทนกาลงหรอแรงดน และยงชวยใหเราใชอปกรณไอซซงการเดาวาขาใดเปนอนพตหรอเอาตพต รวมทงการทางานภายในคอนขางยาก

นอกจากหนงสอคมอแลวในการตรวจซอมเครองรบวทย เราควรจะมคมอประจาเครองนนไวดวยเชน คมอการใชงาน (Operating manual) หรอคมอตรวจซอม (Service manual) ขอมลจากคมอไมวาจะเปนลาย แผนวงจรพมพ คาแนะนาการใชงาน การปรบจนด ซงจะชวยใหเราเขาใจการทางานและทาการตรวจซอมไดรวดเรวขน

Administrator

Highlight

Administrator

Highlight


เรอง



จงตอบคาถามตอไปน 1. จงอธบายวธการวดคาของ ความตานทาน แรงดน และกระแส โดยใชเครองมอตรวจวดมลตมเตอร

พรอมทงวาดรปประกอบมาโดยละเอยด

2. ออสซลโลสโคปมหนาทอะไร จงอธบายวธการตรวจวดมาโดยละเอยด

3. จงอธบายวธการปรบแตงเครองกาเนดสญญาณเสยง (ซกแนลเจนเนอรเตอร) เพอใชในการตรวจซอมเครองรบวทย AM-FM มาโดยละเอยด

4. เครองมอพนฐานทใชในงานตรวจซอมทจาเปนของการตรวจซอมเครองรบวทย AM-FM มอะไรบาง

5. จงสรปการเตรยมเครองมอทใชในการตรวจซอมเครองรบวทย AM-FM ตามลาดบขนตอน

Administrator

Highlight

ภาคผนวก

การฝกเตรยมเขาทางาน หลกสตรวฒบตรพฒนาฝมอแรงงาน ชางอเลกทรอนกส

การฝกเตรยมเขาทางาน หลกสตรวฒบตรพฒนาฝมอแรงงาน

ชางอเลกทรอนกส (รหสหลกสตร 09312190101)

กรมพฒนาฝมอแรงงาน กระทรวงแรงงาน 1. วตถประสงค เพอใหผรบการฝกมความร ทกษะ และมความพรอมทงรางกาย จตใจ ตลอดจนมทศนคตทดตอการประกอบอาชพชางอเลกทรอนกส และสามารถปฏบตงานไดดงน 1.1 ประกอบวงจร ปรบแตงและตดตงอปกรณหรอเครองใชอเลกทรอนกสประเภทตางๆ เชน เครองเสยง เครองรบวทย เครองเลนเทปบนทกเสยง เครองรบโทรทศน เครองเลนและบนทกวดเทป เครองเลนคอมแพคดสก และเครองเลนวซด/ดวด เปนตน 1.2 ซอมและบารงรกษาอปกรณหรอเครองใชอเลกทรอนกสประเภทตางๆ เชน เครองเสยง เครองรบวทย เครองเลนเทปบนทกเสยง เครองรบโทรทศน เครองเลนและบนทกวดเทป เครองเลนคอมแพคดสก และเครองเลนวซด/ดวด เปนตน 1.3 เลอกใชและบารงรกษาเครองจกรกล เครองมอวดและทดสอบ วสดอปกรณตางๆ ทจาเปนตอการทางานไดอยางถกตองปลอดภย 2. ระยะเวลาฝก ผรบการฝกจะไดรบการฝกทงภาคทฤษฎและภาคปฏบตในสถาบนพฒนาฝมอแรงงาน/ศนยพฒนาฝมอแรงงาน เปนเวลา 10 เดอน (1,400 ชวโมง) หลงจากนนจะไดรบการฝกในสถานประกอบการอกเปนเวลา 2 เดอน 3. คณสมบตของผรบการฝก 3.1 สาเรจการศกษาระดบมธยมศกษาตอนตน (ม.3) หรอเทยบเทาขนไป 3.2 มอายตงแต 15 ปขนไป 3.3 มสภาพรางกายและจตใจทไมเปนอปสรรคตอการฝก และสามารถเขารบการฝกไดตลอดหลกสตร


4. ชอวฒบตรและการรบรองผลการฝก ชอเตม: วฒบตรพฒนาฝมอแรงงาน ชางอเลกทรอนกส ชอยอ: วพร. ชางอเลกทรอนกส 4.1 ผรบการฝกทฝกจบหลกสตร โดยมระยะเวลาฝกตามหลกสตรทงในสถาบนพฒนาฝมอแรงงาน / ศนยพฒนาฝมอแรงงาน ไมนอยกวารอยละ 80 และผานการประเมนผลจากสถาบนพฒนาฝมอแรงงาน / ศนยพฒนาฝมอแรงงาน แตไมสามารถเขาฝกงานในสถานประกอบการดวยเหตผลใดกตาม จะไดรบใบรบรองผลการฝก 4.2 ผรบการฝกทผานการทดสอบจากสถาบนพฒนาฝมอแรงงาน / ศนยพฒนาฝมอแรงงาน และผานการประเมนผลจากสถานประกอบการทเขาฝกในกจการ จะไดรบวฒบตร วพร. ชางอเลกทรอนกส และหนงสอรบรองการฝกงานจากสถานประกอบการทเขารบการฝก 5. หลกสตรการฝก 5.1 โครงสรางหลกสตร 5.1.1 การฝกในสถาบนพฒนาฝมอแรงงาน/ศนยพฒนาฝมอแรงงาน แบงออกเปน 3 หมวด ใชเวลาฝก 10 เดอน (1,400 ชวโมง) โดยจาแนกรายละเอยดไดดงน

(1) หมวดความรความสามารถพนฐาน 182 ชวโมง (2) หมวดความรความสามารถหลก 938 ชวโมง (3) หมวดความรความสามารถเสรม 280 ชวโมง

5.1.2 เมอผรบการฝกผานการประเมนผลจากสถาบนพฒนาฝมอแรงงาน/ ศนยพฒนาฝมอแรงงานแลว จะไดรบการฝกงานในสถานประกอบการอก เปนเวลา 2 เดอน


5.2 หวขอวชา

ชวโมง รหส หวขอวชา ทฤษฎ ปฎบต

0911910101 0911910102 0911910103 0911910104 0911910105

0911920201 0911920202 0911920301 0911920302 0911921101 0911921501 0911921201 0911921301 0911921401 0911929900

หมวดความรความสามารถพนฐาน กจกรรมสรางเสรมนสยในการทางาน ความปลอดภยในการทางาน คณตศาสตรชาง งานฝกฝมอชางอเลกทรอนกส ไฟฟาเทคโนโลย

หมวดความรความสามารถหลก การอาน-เขยนแบบแบบไฟฟาและอเลกทรอนกส เครองมอวดและทดสอบทางไฟฟาและอเลกทรอนกส อปกรณอเลกทรอนกส ระบบดจตอล เครองรบวทยและเทปบนทกเสยง เครองเสยง โทรทศน วดโอเทป คอมแพคดสกและวซด การวดและประเมนผล

- 7 21 14 35 7 28 42 35 42 42 42 42 42 3

14 - - 91 -

14 14 28 28 105 105 105 105 105 4

402 718 1,120

หมวดความรความสามารถเสรม 280 1,400


ชวโมง รหส หวขอวชา

ทฤษฎ ปฎบต

0911930107 0911930108 0911930109 0911931502 0911931202

หมวดความรความสามารถเสรม (280 ชวโมง) คอมพวเตอรเบองตน ภาษาองกฤษในการทางาน การประกอบธรกจสวนตว ระบบเสยง ระบบเอมเอทวและซเอทว

7 14 21 35 35

14 21 -

105 105

หมายเหต 1.หวขอวชาทกาหนดไวในหมวดความรความสามารถพนฐานผรบการฝกในกลมอาชพชางอเลกทรอนกส เชน ชางซอมวทยเทปคาสเซท ชางซอมโทรทศนส ชางซอมวดโอเทป ชางอเลกทรอนกสเปนตน สามารถเขารบการฝกรวมกนได 2.หวขอวชาทกาหนดไวในหมวดความรความสามารถหลก ผรบการฝกสาขาชางอเลกทรอนกสตองเขารบการฝกทกหวขอวชา 3.หวขอวชาทกาหนดไวในหมวดความรความสามารถเสรม เปนหวขอวชาทจดไวใหสถาบนพฒนาฝมอแรงงาน/ศนยพฒนาฝมอแรงงาน เลอกใหผรบการฝกเขารบการฝกตามความจาเปนทจะตองนาความรความสามารถไปใชประกอบอาชพ ใหสอดคลองกบความตองการในแตละพนทและ/หรอสถาบนพฒนาฝมอแรงงาน/ศนยพฒนาฝมอแรงงาน สามารถกาหนดหวขอวชาในหมวดความรความสามารถเสรมขนเองได ทงนระยะเวลาฝกทเพมขนเมอรวมกบเวลาฝกในหมวดอนๆ แลว ตองไมเกนระยะเวลาทกาหนดไวในหลกสตร


5.3 เนอหาวชา

หมวดความรความสามารถพนฐาน 0911910101 กจกรรมสรางเสรมนสยในการทางาน (0 : 14)

เรยนรและเขารวมกจกรรมเกยวกบหลกมนษยสมพนธ การปรบตวใหเขากบสงคมของการทางาน การสอขอความ การมทศนคตทดตองานและสงคม การมคณธรรม และจรรยาบรรณในวชาชพของตน การรกษาสงแวดลอมเบองตน การศกษาดงานนอกสถานท 0911910102 ความปลอดภยในการทางาน (7 : 0)

ศกษาเกยวกบกฎ ระเบยบ วนย และขอบงคบในการปฏบตงาน สาเหตและความสญเสยของอบตภย และการปองกนจากการปฏบตงานทวไป การปองกนและระงบอคคภย โรคอนเนองจากการทางาน หลกความปลอดภยในการปฏบตงานเกยวกบเครองจกร ไฟฟา สารเคมและงานกอสราง การใชอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคล กฎหมายเกยวกบความปลอดภย และการปฐมพยาบาลเบองตน 0911910103 คณตศาสตรชาง (21 : 0)

ศกษาระบบจานวน การคานวณ ตวเลข เศษสวน ทศนยม สดสวน เปอรเซนต มม หนวยวดและการแปลงหนวย การหาพนทและปรมาตร การนาไปประยกตใชในงานชาง 0911910104 งานฝกฝมอชางอเลกทรอนกส (14 : 91)

เรยนรและปฏบตการใช การบารงรกษาเครองมอประเภทตะไบ คอน เลอย คม ไขควง สวานไฟฟา ปากกาจบชนงาน หวแรงไฟฟา เครองดดตะกว การคดลอกวงจรจากแผนวงจรพมพ การผลตแผนวงจรพมพ การตบแตงชนงานกอนการบดกร เทคนคการบดกร การประกอบวงจรอเลกทรอนกสเบองตน เชน เครองจายกาลงงานไฟฟาอยางงาย เปนตน 0911910105 ไฟฟาเทคโนโลย (35 : 0)

ศกษากฎ ระเบยบและมาตรการความปลอดภยเกยวกบไฟฟา ทฤษฎอเลกตรอน ความตานทาน ตวนา ฉนวน แหลงกาเนดไฟฟา หนวยวดไฟฟา การใชเครองมอวดทางไฟฟาเบองตนสญลกษณและอปกรณตดตงไฟฟา สายไฟฟา อปกรณปองกนและการตอสายดน หลกการทางานพนฐานของมอเตอรไฟฟา เครองใชไฟฟาขนาดเลก เชน เตารด หมอหงขาวไฟฟา เปนตน


ปฏบตการปอกสายไฟฟา การตอสายไฟฟา การพนขดลวด การตอวงจรไฟฟา ใชเครองวดทางไฟฟาวดคาตางๆ ตดตงอปกรณปองกน ซอมวงจรไฟฟาแสงสวาง ตรวจซอมเครองใชไฟฟาขนาดเลก เชน เตารด หมอหงขาวไฟฟา เปนตน

หมวดความรความสามารถหลก 0911920201 การอาน-เขยนแบบแบบไฟฟาและอเลกทรอนกส (7 : 14)

ปฏบตการเขยนรปสญลกษณของวสดอปกรณ ในงานไฟฟาและอเลกทรอนกสตามมาตรฐานสากล การอานแบบและเขยนแบบในลกษณะของบลอกไดอะแกรม (Block Diagram) สคเมตคไดอะแกรม (Schematic Diagram) ซงเกลไลนไดอะแกรม (Single line Diagram) วายรงไดอะแกรม (Wiring Diagram) พคทอเรยล ไดอะแกรม (Pictorial Diagram) ผงงาน (Flow Chart) การเขยนแบบการเดนสายไฟฟาระบบแสงสวางภายในอาคารทพกอาศยและระบบกาลงไฟฟาภายในอาคารทพกอาศย วงจรอเลกทรอนกสทใชอปกรณอเลกทรอนกสพนฐาน อปกรณเครองสอสารโทรคมนาคม อปกรณอเลกทรอนกสอตสาหกรรม อปกรณดจตอลและคอมพวเตอร ตลอดจนอปกรณพเศษทางอเลกทรอนกสตางๆ การประยกตใชคอมพวเตอรในงานเขยนแบบ ไฟฟาและอเลกทรอนกส การออกแบบและเขยนแบบงานวงจรพมพ (Printed Circuit) ขนพนฐาน เกบบารงรกษาแบบ และวสดอปกรณการเขยนแบบ 0911920202 เครองมอวดและทดสอบทางไฟฟาและอเลกทรอนกส (28 : 14)

ศกษาโครงสราง หลกการทางาน การใชงาน การอานคาและการบารงรกษาเบองตนของเครองมอวดทางไฟฟาและอเลกทรอนกส เชน โวลตมเตอร แอมปมเตอร โอหมมเตอร มลตมเตอร วตตมเตอร วารมเตอร เครองกาเนดสญญาณ เครองวด R-L-C บรดจแบบดจตอล ออสซลโลสโคป เปนตน

ปฏบตการใชเครองมอวดทางไฟฟาและอเลกทรอนกส เชน โวลตมเตอร แอมปมเตอร โอหมมเตอร มลตมเตอร วตตมเตอร วารมเตอร เครองกาเนดสญญาณ เครองวด R-L-C บรดจแบบดจตอล ออสซลโลสโคป เปนตน การอานคาและการเปรยบเทยบคาทไดจากการวด 0911920301 อปกรณอเลกทรอนกส (42 : 28) ศกษาโครงสรางอะตอม โครงสราง สญลกษณ คณลกษณะทางไฟฟาของตวตานทาน ตวเกบประจ ขดลวดเหนยวนา อปกรณหลอดสญญากาศและสารกงตวนา การวดและทดสอบอปกรณโซลดสเตต เชน ไดโอด ซเนอรไดโอด ทรานซสเตอร เฟต และไอซ เปนตน การทางานของวงจรเบองตน เชน วงจรคอมมอนแบบตางๆ ของทรานซสเตอรและเฟต การใหไบอสวงจรขยาย วงจรแคสเคด วงจรดารลงตน การคปปลง กราฟแสดงคณลกษณะทางไฟฟา คาพารามเตอรทสาคญ การใชคมอของอปกรณตางๆ

ปฏบตการวดและตรวจสอบอปกรณอเลกทรอนกสประกอบวงจรเพอทดลองหาคาพารามเตอรตาง ๆ ประยกตใชงานอปกรณอเลกทรอนกส เชน วงจรทรานซสเตอรสวตช วงจรฟลป-ฟลอป วงจรขยายเบองตน


ศกษาโครงสราง สญลกษณ คณลกษณะสมบตทางไฟฟาและการวดทดสอบอปกรณไธรสเตอร เชน SCR, TRIAC, DIAC, UJT, PUT, GTO อปกรณ Opto-Electronics, Thermister, Varistor, Arrester วงจรใชงานของอปกรณอเลกทรอนกสตางๆ เชน วงจรกาเนดสญญาณ วงจรตงเวลา วงจรเปรยบเทยบกระแสไฟฟา และแรงดนไฟฟา การคานวณ การวเคราะหและการออกแบบเบองตน ปฏบตการวดและตรวจสอบอปกรณอเลกทรอนกสประเภทไธรสเตอร และอปกรณอเลกทรอนกสอน ๆ ประกอบวงจรเพอทดลองหาคาพารามเตอรตาง ๆ ประยกตใชงานอปกรณอเลกทรอนกสในการกาเนดสญญาณ การควบคม การหนวงเวลา 0911920302 ระบบดจตอล (35: 28)

ศกษาระบบตวเลข การคานวณและเปลยนเลขฐานตางๆ ลอจกเกตพนฐาน คณสมบตของไอซดจตอลตระกลตาง ๆ หลกการเขยน Logic Expression, Logic Diagram ตารางความจรง (Truth Table) ของวงจรลอจก วธการลดรปสมการลอจก วงจรคอมบเนชนเบองตน วงจรบวกเลขไบนาร วงจรลบเลข ไบนาร การเขารหส ถอดรหส การมลตเพลกซ - ดมลตเพลกซ และคอมพาราเตอร การเปลยนสญญาณแอนะลอกเปนดจตอล และสญญาณดจตอลเปนแอนะลอก อปกรณแสดงผล เชน LED, LCD, 7-Segment และ Dot Matrix การอานคมอไอซดจตอล ปฏบตการประกอบวงจรลอจกเกตชนดตางๆ ดวยไดโอด ทรานซสเตอรและไอซ เพอพสจนทฤษฎและกฎเกณฑทางลอจก วงจรดจตอลตางๆ เชน วงจรบวกเลขไบนาร วงจรลบเลขไบนาร วงจรเขารหส วงจรถอดรหส วงจรมลตเพลกซ - ดมลตเพลกซ และคอมพาราเตอร วงจรเปลยนสญญาณแอนะลอกเปนดจตอล วงจรเปลยนสญญาณดจตอลเปนแอนะลอก วงจรขบอปกรณแสดงผล เปนตน 0911921101 เครองรบวทยและเทปบนทกเสยง (42: 105)

ศกษาคลนวทย ความสมพนธของความถ ความยาวคลน ความเรวและยานความถทใชในการรบ-สงวทย เชน LW, MW, SW บลอกไดอะแกรม หลกการรบ-สงคลนวทยแบบ AM, SSB, FM และ FM Stereo Multiplex การทางานของวงจรภาคตางๆ ในเครองรบวทยแบบ AM, SSB, FM และ FM Stereo Multiplex หลกการปรบแตงเครองรบวทยดวยเครองมอปรบแตง เชน RF Generator, AM/FM Sweep Marker Generator, Oscilloscope เปนตน การทางานของเทปบนทกเสยง วงจรลดทอนสญญาณรบกวน ระบบโมโน สเตอรโอ และออโตรเวรส หลกการบนทก การเลนกลบ การทางานของกลไกตางๆ ปฏบตการประกอบและทดสอบวงจรภาคตางๆ ในเครองรบวทยแบบ AM, SSB, FM และ FM Stereo Multiplex การปรบแตงเครองรบวทยดวยเครองมอปรบแตง เชน RF Generator, AM/FM Sweep Marker Generator, Oscilloscope เปนตน การตรวจซอมเทปบนทกเสยง วงจรลดทอนสญญาณรบกวน (Dolby) ระบบโมโน สเตอรโอ และออโตรเวรส การบนทก การเลนกลบ การทางานของกลไกตาง ๆ การใชเครองมอวดและทดสอบเพอปรบแตงเครองรบวทยภาคตาง ๆ


0911921501 เครองเสยง (42: 105)

ศกษาบลอกไดอะแกรมของเครองเสยง วงจรขยายกาลง คลาสและประเภทของวงจรขยายกาลง วงจรขยายแรงดนไฟฟา โทนคอนโทรล มกเซอร อควอไลเซอร ปรแอมปปลฟายเออร วงจรเครองขยายเสยง โมโน สเตอรโอ วงจรปองกน การวดและทดสอบคณลกษณะของเครองเสยง อปกรณประกอบเครองเสยง เชน ไมโครโฟน ลาโพง ครอสโอเวอรเนตเวรค (Crossover Network) แมตชง ปลก แจก สายสญญาณแบบตางๆ การตอเครองเสยงกบระบบเสยงอน ปฏบตการประกอบ ทดสอบ วเคราะหและตรวจซอมวงจรทใชในเครองเสยง ใชเครองมอวดและทดสอบคณลกษณะของวงจรและอปกรณเครองเสยง 0911921201 โทรทศน (42: 105)

ศกษาหลกการทางานระบบภาครบ-สงของวทยและโทรทศน โครงสรางและการทางานของหลอดกาเนดภาพ เชน CCD และหลอดภาพ เชน CRT, LCD, PLASMA สญญาณมาตรฐาน CCIR, PAL, Composite Video เครองสงโทรทศนเบองตน แถบความถมาตรฐานของ CCIR และการสงแบบ Vestigial Side Band บลอกไดอะแกรมของเครองรบโทรทศนขาว-ดา โครงสรางและคณลกษณะของสายอากาศและสายสญญาณประเภทตางๆ การทางานของวงจรในภาคตางๆ เชน แหลงจายกาลงงานไฟฟา หลอดภาพ ภาคสแกนและซงค Video Amp, Video IF, AGC, TUNER, ภาคเสยง ปฏบตการใชปมปรบของเครองรบโทรทศน ทงภายในและภายนอกเครองดวยสญญาณภาพมาตรฐานจากสถานสง หรอเครองกาเนดสญญาณ การวดรปสญญาณและแรงดนไฟฟาของวงจรแตละภาค เขยนภาพแสดงตาแหนงการวางอปกรณ และจดตรวจวด (Test Point) เขยนวงจรจากเครองรบโทรทศน วเคราะหหาสาเหตอาการเสยทเกดขนในวงจรแตละภาค และตรวจซอม

ศกษาหลกการทางานของโทรทศนสแบบตางๆ เนนระบบ PAL-B โครงสรางและการทางานของ หลอดกาเนดสญญาณโทรทศนส บลอกไดอะแกรม เครองสงและเครองรบ การทางานของภาคตางๆ ในเครองรบโทรทศนสเนนภาคจนเนอร ไอเอฟ ภาคเสยง วดโอแอมป ลมแนนซ โครมแนนซ แมตทรกซ วงจรควบคมระยะไกล (Remote Control) หลอดภาพ ไฟสง ปฏบตการใชปมปรบตางๆ ของเครองรบโทรทศนส เขยนตาแหนงอปกรณ วงจรและจดตรวจวด (Test Point) ในภาคตาง ๆ การหาสาเหตของอาการเสย ทเกดขนในแตละภาค และการตรวจซอม 0911921301 วดโอเทป (42: 105)

ศกษาโครงสรางและคณลกษณะของแถบบนทกภาพชนดตางๆ โครงสราง บลอกไดอะแกรมและหลกการทางานเบองตนของเครองวดโอเทประบบตาง ๆ ชดอปกรณกลไก ชดควบคม ชดหวบนทก วงจรภาพและเสยง วงจรประกอบ


อน ๆ การใชงานปมควบคมและขวตอตาง ๆ การตงโปรแกรมควบคม หลกการและการใชงานกลองบนทกภาพสาหรบวดโอเทป การตอใชงานรวมกบอปกรณอนๆ เชน TV, Monitor, Video Projector, Computer หลกการของระบบโทรทศนวงจรปด ระบบการตดตอภาพและสตดโอเบองตน ปฏบตการใชเครองวดโอเทปรวมกบเครองรบโทรทศน หรอมอนเตอรในการบนทกและเลนกลบ การตงโปรแกรมควบคม เขยนตาแหนงอปกรณทเกยวกบการปรบทางกลไก เชน Capstan, VDO Head, Tracking, Sound Track เปนตน การปรบแตงทางอเลกทรอนกสภายในเครอง เชน Burst, Video Signal, Chroma Signal เปนตน การตรวจซอมและการบารงรกษาเครอง 0911921401 คอมแพคดสกและวซด (42 : 105)

ศกษาชนด โครงสรางและหลกการบนทกบนแผนคอมแพคดสก บลอกไดอะแกรม และหลกการทางานเบองตนของเครองเลนคอมแพคดสก/วซด ชดอปกรณ กลไก ชดควบคม ชดหวอาน วงจรควบคมระยะไกล (Remote Control) วงจรประกอบอนๆ หนาทและการใชงานปมควบคมตางๆ โปรแกรมควบคม และการประยกตใชงานรวมกบอปกรณอนๆ ปฏบตการใชเครองเลนคอมแพคดสก/วซดรวมกบอปกรณอน ๆ การตงโปรแกรมควบคม การเขยนตาแหนง อปกรณทเกยวของกบการปรบกลไก และจดตรวจวด (Test Point) การปรบแตงอเลกทรอนกสภายในเครอง การบารงรกษาและตรวจซอมเครอง 0911929900 การวดและประเมนผล (3 : 4) ทดสอบภาคทฤษฎและภาคปฏบต


หมวดความรความสามารถเสรม 0911930107 คอมพวเตอรเบองตน (7 : 14)

ศกษาสวนประกอบของเครองคอมพวเตอร รหสขอมลและการวดขนาดขอมล สอบนทกขอมล ไวรสคอมพวเตอร จรรยาบรรณผปฏบตงานดานคอมพวเตอร

ฝกทกษะการบารงรกษาคอมพวเตอรอยางถกวธ การใชระบบปฏบตการและโปรแกรมคอมพวเตอรสาเรจรป การใชอนเทอรเนตเบองตน 0911930108 ภาษาองกฤษในการทางาน (14 : 21)

เรยนรและฝกทกษะเบองตนในการพด การฟง การอาน การเขยนและแปลความหมายของศพทเทคนค คมอการใชงานของอปกรณและเครองมอเครองจกร ตลอดจนคาเตอนตาง ๆ การใชภาษาในงานดานชางและในชวตประจาวน 0911930109 การประกอบธรกจสวนตว (21 : 0) ศกษาความหมายและประเภทของการประกอบธรกจสวนตว ประเภทสนคาและการใหบรการ ลทางการประกอบธรกจสวนตว การเตรยมความพรอมในการประกอบธรกจสวนตว การศกษาชองทางธรกจ เงนทนเรมตน ปจจยในการผลต ทาเลทตง สถานทและอปกรณ การจดทางบประมาณและการจดทาบญชอยางงาย การคดตนทนและกาไร/ขาดทน การดาเนนงานดานการตลาด จตสานกในการใหบรการ ความรบผดชอบตอสงคม 0911931502 ระบบเสยง (35 : 105)

ศกษาการจดระบบเสยงเพอการบนเทงและระบบเสยงสาธารณะ เชน โมโน สเตอรโอ มลตแชนแนล เครองอปกรณ เชน เครองเลนจานเสยง เทปเดค เครองเลนซด เอฟเฟกต การคานวณและการตดตง ทดสอบระบบอะคสตกเบองตน ชนดของเสยง การเดนทาง การสะทอนกลบ การถกดดกลนและการหกเหของเสยง หนวยการวด การวดความแรงของเสยง การคานวณคาอะคสตก ลาโพงและไมโครโฟน ระบบแสงและอปกรณประเภทระบบเสยง วสดอปกรณทเกยวของ เชน สายนาสญญาณ แมตชงทรานสฟอรเมอร ลาโพง ตลาโพงเฉพาะงาน การคานวณระบบ การเลอกอปกรณ การเขยนแบบระบบ การประเมนราคา ปฏบตการประกอบและตดตงอปกรณระบบเสยงเพอการบนเทง ทดลอง ทดสอบความดง ความถเสยงดวยสญญาณมาตรฐาน การตรวจเฟสของลาโพงดวยวธรโมต การนาคอมพวเตอรมาประยกตใชในการจดระบบเสยง การประกอบและตดตงอปกรณระบบเสยงสาธารณะ วดทดสอบหาคาตวแปรตางๆ ดวยเครองมอทเกยวของ การรบงานระบบเสยงสาธารณะ การสารวจงานภาคสนาม การรางแบบ การกาหนดและคานวณเครองพรอมอปกรณลงระบบ การออกแบบ เขยนแบบระบบ การตดตง ทดสอบระบบ การทาเอกสารเฉพาะ การสงมอบงาน


0911931202 ระบบเอมเอทวและซเอทว (35 : 105) ศกษาหลกการ MATV มาตรฐาน ยานความถคลนพาห (Carrier) ทใชงาน โครงสรางและการทางานของ

อปกรณประกอบตางๆ ในระบบ การตดตงสายอากาศหลายชองความถ และอปกรณจายสญญาณยอย โครงสรางวงจรขยายสญญาณในระบบ MATV และ SMATV หลกการและการใชงานเครองมอวด หลกการ CATV มาตรฐาน ยานความถ RF โครงสรางและอปกรณตางๆ ในระบบสถานสงอปกรณจายสญญาณจาก Head-end ถงบานผเชา หลกการวดตรวจสอบสญญาณในระบบ เทคนคการปองกนอนตรายทจะเกดกบระบบจากฟาผาและไฟฟาแรงสง ปฏบตการตดตง MATV และ CATV การวดทดสอบ การตออปกรณตางๆ ในระบบ เชน บสเตอรแอมป แอตเทนนเอเตอร แชนแนลแอมป Trunk Line Amplifier สายเคเบลและเทคนคการวางขายสาย ระบบปองกนฟาผาและไฟฟาแรงสง ซอมและบารงรกษา

คณะผดาเนนการ

ทปรกษานายสมชาต เลขาลาวณย อธบดกรมพฒนาฝมอแรงงานนายสมชาต เทวะวโรดม รองอธบดกรมพฒนาฝมอแรงงานนางวณา ภควงศ รองอธบดกรมพฒนาฝมอแรงงานนายบษย กาญจนดล ผอานวยการสานกพฒนาผฝกและเทคโนโลยการฝกนายวรศกด ลดาคม ผอานวยการกลมงานพฒนาระบบและรปแบบการฝกนายสรวฒ นอยประเสรฐ นกวชาการฝกอาชพ 8 ว

กลมงานพฒนาระบบและรปแบบการฝกนายบญชย ศรสนธวรรธน นกวชาการฝกอาชพ 8 ว

กลมงานพฒนาระบบและรปแบบการฝก

ผเรยบเรยงและจดทานายนท ราชฉวาง นกวชาการฝกอาชพ 6 ว

กลมงานพฒนาระบบและรปแบบการฝก

บรรณานกรม

พ.ต.ท.สชาต กงวารจตต เครองรบสงวทยและระบบวทยสอสาร. กรงเทพฯ : ซเอดยเคชน,2546

พนธศกด พฒมานตพงศ ทฤษฎ เครองรบวทย. กรงเทพฯ : ศนยสงเสรมอาชวะ 2546ประพนธ พพฒนสข , วลาวลย โฉมเฉลา และสพนธ พพฒนสข ปฏบตเครองรบวทย

AM-FM. กรงเทพฯ : ศนยสงเสรมอาชวะ 2545ยน ภวรวรรณ ทฤษฎและการใชงานอเลกทรอนกส. กรงเทพฯ : นาอกษรการพมพ 2530..........คมอประกอบการฝกอบรมวชาชางซอมเครองรบวทย AM-FM. กรงเทพฯ : 2539

Documents

เอกสารประกอบการฝ กdtv.mcot.net/data/epost/book1337502353.pdf · 2012-05-20 · การมอดูเลตให กับคลื่นพาหะแบ