การจดการความร ( Knowledge Management : KM ) ประจำปงบประมาณ พ.ศ.2562

เรอง

แนวทางการแกไขปญหาหนคางชำระของสหกรณ

สานกงานสหกรณจงหวดจนทบร

สารบญ

หนา

บทท 1 บทนำ 1

บทท 2 แนวทางการแกไขปญหาหนคางชำระ 2

บทท 3 วธการดำเนนการ 11

บทท 4 ผลการดำเนนการ 15

บทท 5 ขอเสนอแนะ 16

บทท 1 บทนำ

สบเนองมาจาก กรมสงเสรมสหกรณไดจดทำโครงการแกไขปญหาหนคางชำระของสหกรณ เพอสงเสรมและพฒนาสหกรณการเกษตรใหมศกยภาพในการดำเนนธรกจใหครอบคลมทกธรกจ สหกรณจะไดมแนวทางในการแกไขปญหาหนคางชำระของสหกรณใหมประสทธภาพยงขน สหกรณสามารถขบเคลอนการแกไขปญหาหนคางชำระสมาชกสหกรณใหสามารถลดจำนวนหนคาง รวมทงหาแนวทางปองกนมใหเกดปญหาซำขนมาอก อนเปนการลดภาระตนทนในการดำเนนธรกจ และเปนสวนสำคญในการผลกดนใหเกดการพฒนาศกยภาพการดำเนนธรกจสหกรณภาคการเกษตร สงผลใหสหกรณสามารถเพมปรมาณธรกจสหกรณ สรางความเขมแขงในสหกรณภาคการเกษตรอยางยงยน โดยมกลมเปาหมายสหกรณองคกรหลกระดบอำเภอ เพอขยายการขบเคลอนการแกไขปญหาหนคางชำระของสหกรณไปสการปฏบต โดยใชกระบวนการ การมสวนรวมระหวางเจาหนาทสำนกงานสหกรณจงหวด สหกรณ และหนวยงานทเกยวของ ใหครอบคลมกลมเปาหมายสหกรณองคกรหลกระดบอำเภอทตองการแกไขปญหาหนคางชำระของสหกรณ

สำนกงานสหกรณจงหวดจนทบร เหนวาการแกไขปญหาหนคาชำระของสหกรณเปนสงสำคญ ทจะตองแกไขเรงดวน โดยเฉพาะสหกรณทเปนองคกรหลกระดบอำเภอทตองการแกไขปญหาหนคางชำระ จงไดสำรวจความตองการเขารวมโครงการแกไขปญหาหนคางชำระของสหกรณภาคการเกษตรทเปนองคกรหลกระดบอำเภอ ซงมสหกรณทเขาโครงการจำนวน 3 แหง ดงน 1. สหกรณนคมสอยดาว จำกด 2. สหกรณการเกษตรโปงนำรอน จำกด 3. สหกรณการเกษตรแหลมสงห จำกด

สำนกงานสหกรณจงหวดจนทบร ไดดำเนนการจดโครงการประชมเชงปฏบตการแกไขปญหาหนคางชำระของสหกรณ เพอใหสหกรณสามารถพฒนาศกยภาพในการบรหารจดการหนคางชำระ มความรและทกษะในการนำขอมลทางการเงนมาวเคราะหในการตดสนใจของผบรหารสหกรณ มความเขมแขง มความพรอมในดานเงนทนสามารถบรหารจดการตนทนของเงนลดคาใชจายสรางรายไดเปนศนยกลางในการพฒนาเศรษฐกจฐานรากและเปนทพงของมวลสมาชกอยางทวถงและยงยน

วตถประสงค 1. เพอเปนแนวทางในการสงเสรมแนะนำการแกไขปญหาและปองกนหนคางชำระของสหกรณและกลมเกษตรกร 2. เพอใหเปนความรเพมเตมสำหรบบคลากรในสงกดกรมสงเสรมสหกรณ ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 1. สามารถเปนแนวทางในการสงเสรมแนะนำการแกไขปญหาและปองกนหนคางชำระของสหกรณและกลมเกษตรกรได 2. เปนแหลงความรเพมเตมสำหรบบคลากรในสงกดกรมสงเสรมสหกรณ

บทท 2

แนวทางการแกไขปญหาหนคางชำระ

การบรหารจดการลกหน

1. กระบวนการจดการลกหน

การบรหารจดการลกหน เปนแนวทางหนงของกระบวนการบรหารสนเชอ เรมตงแตการหลกเกณฑ ขนตอนการใหสนเชอ การตรวจสอบ การพจารณาสนเชอ การอนมตสนเชอ และการจายเงน รวมถงการบรหาร จดการลกหน เพอเปนการเตรยมความพรอม ในการแกไขปญหาของลกหนหรอหนทอาจเกดปญหาใน หากเกดปญหาขน จะกำหนดขนตอนการจดการอยางไร ท ไม ให เกดเปนปญหาหน NPL (NonProfitLoan) หรอหนทไมกอใหเกดรายได และเมอเกดเปนหนNPL หรอหนทไมกอใหเกด รายได จะตองกำหนดมาตรการอยางไร รวมทงหนทตองดำเนนคดในขนสดทาย

1.1 การแบงกลมลกหน ในการใหสนเชอหรอเงนก อาจตองแบงกลมตงแตกอนการปลอยสนเชอและหลงสนเชอ เพอบรหารจดการความเสยงใหอยในวสยทสามารถยอมรบได โดยการสำรวจขอมลและดำเนนการ จดทำเชงสถตในการแบงกลมลกหน ดงน (1) การแบงกลมตามสถานะหน การแบงกลมลกหนตามวงเงนหนทมอยกบสหกรณ อาจจดเกบขอมลหนทงสนของผก และอาจจดกลมตามรายไดคงเหลอหลงหกงวดชำระ ประเภทสนเชอ (2) การแบงกลมลกหนตามสถานะทางสงคม การแบงกลมตามสถานะทเปนตำแหนงหรอหนาทการงาน สถานะของกจการ สถานะของธรกจ สถานะทางครอบครว หรอสถานะทางสงคม (3) การแบงกลมลกหนตามระดบรายไดหรอฐานะการเงน การแบงกลมตามระดบราย ตามคาจางหรอเงนไดรายเดอน การเคลอนไหวของบญชเงนฝาก ในธนาคาร หรอวเคราะหรายไดจากธนาคาร หรอรายไดจากอาชพททำ (4) การแบงกลมลกหนตามเพศ การแบงกลมตามเพศหญงและเพศชาย เพอพจารณาความเสยงและจดการขอมลในการจดระดบยงระหวางเพศหญงและเพศชายความเสยง (5) การแบงกลมลกหนตามอายหรอวยบงกลมตามชวงอายหรอชวงวยชรา เพอจดการ ขอมลความเสยง ทำสถตและจดการระดบความเสยงของแตละชวงอายหรอชวงวย (6) การแบงกลมลกหนตามคณวฒการศกษา การแบงกลมตามระดบวฒการศกษา วเคราะหเพอศกษาพฤตกรรมและจดระดบความเสยง เปนขอมลในการจดการในการแบงกลมดงกลาว สามารถบรหารจดการโดยการปรบใหสอดคลองกบกจการ ของแตละแหง และอาจกำหนดชวง แบงกลมทเหมาะสม หรออาจจดกลมโดยจดทำขอมลในเชงสถตตามลกษณะของการแบงกลม การแบงกลมลกหนมประโยชนเพอใชสำหรบการบรหารจดการความเสยงในดานการบรหารสนเชอ และสามารถจดการดแลปญหาของลกหนไดอยางมประสทธภาพ

2

1.2 สญญาณของหนทเปนปญหา ( Warning Sign )

โดยปกตกอนทลกหนรายหนงรายใด จะกลายเปนหนทมปญหา จะมลางบอกเหต อาการทบงบอก หรอแสดงอาการออกมาวาลกหนรายนนเรมมปญหาแลว สหกรณหรอเจาหนาท จะตองสนใจตดตามขอมลขาวสาร หรอเหตการณทเกยวกบลกหนอยางใกลชด สมำเสมอ ประสทธภาพ เพอสามารถดำเนนการไดอยางรวดเรวและทนการณ (1) มขอมลหรอขาวสารเกยวกบลกหนในทางลบ, มหนมากขน, มหมายศาล (2) ลกหนไมสนใจหรอไมพอใจทจะใหขอมล (3) ลกหนพยายามหลบเลยงในการตดตอหรอพบปะ (4) การชำระหนเรมไมสมำเสมอหรอไมครบจำนวน (5) ขาดการผอนงวดชำระหนบอยขน (6) การใชเงนกตามวตถประสงคมความลาชา (7) การใชเงนกไมเปนไปตามวตถประสงค (8) มพฤตกรรมทเปลยนแปลงไปในทางลบ

1.3 ปจจยของหนทเปนปญหา เมอตรวจสอบขอมล หรอพบสญญาณบงบอกถงลกหน เรมมปญหา ใหรบดำเนนและวเคราะหถงปจจยหรอสาเหตททำใหลกหนมปญหาการชำระหนหรอาจมปญหาการชำระ

(1) ปจจยจากสหกรณ (1.1) การกำหนดหลกเกณฑทขาดหลกบรหารความเสยง (1.2) การบรหารทไมคำนงถงหลกธรรมาภบาล (1.3) การใหเงนกโดยคำนงถงสทธในการกมากกวาความจำเปนเดอดรอน (1.4) การขาดประสบการณในการพจารณาสนเชอ (1.5) การแสวงหาและการเออประโยชนระหวางกรรมการกบสมาชก (1.6) ความไมซอสตย หยอนยานไมปฏบตตามกฎเกณฑและระเบยบ (1.7) การขาดระบบควบคมภายในทด (1.8) การไมตดตามและตรวจสอบอยางใกลชดและสมำเสมอ (2) ปจจยจากสมาชกผก (2.1) สรางภาระหนสนเกนตว (2.2) รบภาระหนบคคลอนในฐานะผคำประกน (2.3) ใชจายเกนรายได สรยสรายไมประหยด (2.4) ตดเทยวเตร ตดสรา การพนน และอบายมข (2.5) ลงทนเกนตว เกนฐานะ (2.6) นำเงนกไปใชผดวตถประสงค (2.7) ดำเนนชวตผดพลาด ขาดวนยการเงน (2.8) รบภาระครอบครวมากเกนไป

3

(3) ปจจยภายนอก (3.1) สาเหตดานเศรษฐกจ ภาวะเงนเฟอ ขาวของขนราคา รายไดตำ คาใชจาย ไมพอรายได เศรษฐกจตกตำ ถกเลกจาง (3.2) สาเหตดานการเมอง สถานการณการเมองทมผลกระทบตอภาวะเศรษฐกจ หรอรฐบาลไมมความสามารถ ความขดแยงและความไมสงบของบานเมอง (3.3) ปจจยดานนโยบายของรฐ นโยบายหรอมาตรการของรฐทใชในการ แกปญหาไมถกจด นโยบายดแตขาดมาตรการทไรประสทธภาพ (3.4) ปจจยดานสงคม วฒนธรรม ความเหลอมลำทางรายได มผลตอความเปนธรรมทางสงคม ทำใหเกดอาชญากรรมแพรหลาย ผคนขาดคณภาพชวตทด มอบตเหตบอย ๆ เกดความเสยง และสญเสย รวมถงวฒนธรรมทไรสำนกโดยเฉพาะการใชชวต และขาดวนยในทก ๆ ดาน

1.4 แนวทางการแกไขหนทเปนปญหา เพอรวบรวมแบงกลมปญหาตามสถานะหนโดยจดแบงตามความหนกเบาของปญหา ค อลกหนทชำระหนสมำเสมอ ลกหนทเรมมปญหาการดำรงชพ ลกหนทมปญหาการชำระเงนไดนอย หนตดลบ (ผดนดชำระหนบาง) และลกหนทไมสามารถชำระหนได (ผดนดชำระหนสะสม ลนพนตวถกฟองดำเนนคด ถงแกกรรม หรอเงนไดตดลบสะสม)

(1) การจดการเกยวกบหนทมปญหา

(1.1) สำรวจและตรวจสอบหนของลกหนทเปนปญหา ภาระหนทตองจายชำระรายเดอน ระยะเวลาผอนชำระหน และอตราดอกเบย

(1.2) รวบรวมหนสนและเจาหนทงหมดของลกหนเพอจดลำดบหน การแกไขปญหาแนวทางชำระหน ดอกเบยสงกอนเพอลดภาระชำระหน วงเงนนอยกอนเพอลดจำนวนเจาหน

(1.3) เยยมเยยนพบปะลกหนเพอรบรสภาพปญหาเพอใหคำแนะนำแนวทางการแกไข พรอมทงอาจตองเรยกครอบครวของลกหนเขารวมแกไขดวย

(1.4) วเคราะหปญหาของลกหนและหาสาเหตของปญหาใหชดเจน ใหนำหนทงหมดมาวเคราะห หาสาเหต และหาแนวทางแกไขตามขนตอนตอไป

(1.5) ดำเนนการแกไขตามมาตรการทกำหนด หลกการในการแกปญหาหน จะตองยดแนวทางปองกนไมใหเกดหน NPL สำหรบลกหนทยงไมเปน NPL ใหสามารถดำรงชพไดในระยะยาว หรอถาเรมเปนหน NPL กใหดำเนนการปรบปรงหนใหสามารถชำระหนได และหากไมสามารถ แกปญหาหนได กใหดำเนนการตามขนตอนตอไป

4

มาตรการแกไขหนทเปนปญหา

กอนอนใหวเคราะหหลกประกนหรอทรพยสนของลกหนวา หลกประกนคมหนหรอ การกำหนดมาตรการแกปญหาหน จะตองใชหลกทรพยเปนตวตงในการกำหนดกลยทธหรอกำหนดแนวทางการแกไข โดยกำหนดแนวทางการประนอมหน ดงน

(1) การผอนผอนชำระหน การผอนผนชำระหน คอ การทลกหนและเจาหนทำขอตกลงประนอมหนกน เรมมปญหาในการชำระหน แตยงมอาการไมมากนก พอจะมหนทางแกไขจงมการเจรจาและปรกษาหารอ เพอแกไขหน ทเปนปญหา โดยดำเนนการตามสญญาเดมทมอย ดวยแนวทางพกชำระหน และงวดชำระหน ซงจะเปนการแกไขหนชวงระยะเวลาหนงทงระยะสนหรอระยะปานกลาง โดยมแนวทาง ดงน ก. ลดเงนตน อาจลดยอดเงนตนลงในชวงแรกแลวคอยเพมขนภายหลง ข. ลดอตราดอกเบย อาจลดอตราดอกเบยลงในชวงแรกแลวคอยเพมขนภายหลง อาจทำ ใหรายไดลดลงไมเปนไปตามเปาหมาย หรออาจคางสวนตางไว แลวไปผอนชำระภายหลง ค. พกเงนตน ไมพกดอกเบย ซงเปนการยกเวนเงนตนไวกอนในระยะแรก แลวคอยผอนงวด ภายหลง วธนจะเปนการเกบดอกเบยเตม แตเงนตนลดลงชา ง. พกดอกเบย ไมพกเงนตน แตเพมงวดเงนตนใหสงขนลดลงเรว วธนจะทำใหเงนตนและภาระดอกเบยจะลดลงดวย สวนดอกเบยทพกคางอยใหผอนชำระในภายหลง จ. พกเงนตนและดอกเบย วธนจะใชกตอเมอลกหนมหลกทรพยทด คอยผอนชำระระยะยาวในภายหลง เมอมเงนไดเพมขน โดยทวไประเบยบวาดวยการใหเงนกแกสมาชกสหกรณจะกำหนดวา “ในกรณทผกมคำขอเปนหนงสอ และคณะกรรมการดำเนนการเหนวามเหตอนสมควรผอนผนเปนพเศษ คณะกรรมการดำเนน จะผอนเวลาการสงเงนงวดชำระหนสำหรบเงนกสามญใหแกผกคราวละหนงหรอหลายเดอนกได แตการผอนเวลาเชนวาน รวมทงหมดสำหรบเงนกสามญรายหนง ๆ” ตองไมเกนหกเดอนในกรณนนายทะเบยน ไดวนจฉยวา การผอนเวลาน จะใหไดเฉพาะตนเงนกเทานน สำหรบดอกเบยเงนกสม ตามปกต

(2) การปรบโครงสรางหน การปรบโครงสรางหน คอ การขยายระยะเวลาในการชำระหนซงอาจจะเปนเจาหน รายใหม หรอเจาหนรายเดมกได แตหนของลกหนไมหมดไป เพยงแตยดระยะเวลาในการผอน อาจเปนการแปลงหนใหม (ทำสญญาใหม) หรอไมเปนการแปลงหนใหม โดยการรวมหน ใหเปนยอดเดยว ทงนปจจยสำคญในการปรบโครงสรางหน คอ เปนหนทมหลกทรพยเปนประกน หรอไมมหลกทรพยประกน และมมลคาคมกบหนทเหลอ หรอไม มวธดงน ก. ปรบโครงสรางจากระยะสนเปนระยะยาว เปนการปรบระยะเวลาผอนชำระใหยาวขน และปรบงวดชำระหนใหมวงเงนนอยลง เพอแกปญหาความสามารถในการชำระหน สงทตองพจารณา คอ การกำหนดระยะเวลาทเหมาะสมทงความสามารถในการชำระหนของลกหนและเจาหนไดรบชำระหน แตตองไมใชกอใหเกดความเสยงในอนาคตมากเกนไป เพราะจะเปนการแกไขหนเสย NPL ในปจจบน แตไปสรางหนเสย NPL ในอนาคต ซงเปนการปดปญหาและภาระในปจจบนไปไวในอนาคต ข. การปรบโครงสรางการผอนงวดชำระหน เปนการคำนวณวธการผอนงวดชำระหนหรอ การคำนวณอตราการผอนชำระหน ในรปแบบตางๆ เชน Declining Rate, Effective Rate และ Increasing Rate

5

ค. การรวบหนและใหเงนกเพมขน เปนการรวบรวมยอดหนทงหมดปรบ แลวพจารณา โครงสรางเปนสญญายอดเงนกใหม โดยอาจใหเงนกเพมขน เพอชำระหนทมภาระดอกเบยสง และการลดภาระการชำระงวดลง ง. การแปลงหนเปนทน เปนวธหนงของบรษทมหาชน ทใหมการออกหนเพมท นแลว ใหเจาหนแปลงหนทมอยเปนทน โดยมกฎกระทรวงของกระทรวงพาณชยกำหนดหลกเกณฑและวธการไว แตวธนไมสามารถใชไดในกจการสหกรณ

(3) การดำเนนคดตามกฎหมาย ในการผอนผนการชำระหนหรอการปรบโครงสรางหน จะเกดขนดวยความรวมมอของลกหนและเจาหน ทสำคญในการแกไขปญหาหนใหสำเรจ ตองไดรบความรวมมอจากลกหน และลกหนตองมความตงใจในการแกไขใหลลวงดวย ในทสด หากไมสามารถแกไขหนใหสำเรจได การดำเนนการในขนตอนสดทาย คอ การดำเนนคดตามกฎหมายตอไป ในการดำเนนคดตามกฎหมาย คอการฟองทางแพงใหชำระหนและการบงคบคดเพอยดทรพยมาชำระหนนน โดยกจการสหกรณจะใชเปนวธสดทายทางกฎหมาย มขนตอนเปนจำนวนมาก ทตองดำเนนการใหถกตองตามวธทกฎหมายกำหนด

แนวทางการปรบโครงสรางหนสหกรณภาคการเกษตร .

การปรบโครงสรางหนสหกรณภาคการเกษตร คณะกรรมการดำเนนการฯ สามารถออกระเบยบ สหกรณ ถอใชบงคบได โดยสามารถใชกรอบแนวทางการปรบโครงสรางหน ดงน 1. วตถประสงคของการปรบปรงโครงสรางหน (1) เพอผอนคลายภาระหนกในการชำระหนของลกหน (2) เพอชวยพฒนาหรอปรบปรงหรอฟนฟการประกอบอาชพของลกหน (3) เพอชวยเพมขดความสามารถในการชำระหนของลกหนและเปนการพฒนาคณภาพหนของสหกรณ 2. ลกษณะของหน สหกรณจะปรบปรงโครงสรางหนเฉพาะลกหนของสหกรณตามความหมายทกำหนดไวในระเบยบน เทานน โดยมลกษณะทกำหนดดงน (1) หนจากบญชของลกหนซงเปนหนทมอยกบสหกรณเทานน (2) หนทลกหนไดทำหนงสอยกเวนหนหนไดรบสทธพเศษ (3) หนทสหกรณไดรบเงนคาบรหารโครงการ (4) กรณรบผดอยางลกหนรวม เมอลกหนเดมเสยชวต (5) กรณหนทมภาระหนก โดยพจารณาจากกระแสเงนสดของลกหนแลวไดปรากฏวา มรายไดคงเหลอ สทธไมเพยงพอชำระหน (6) หนนนเปนภาระหนกเกดจากเหตสจรต หรอเหตอนสดวสย หรอเหตจำเปน ไดแก สาเหตจากภยธรรมชาต ภยพบตและสาเหตจากภาวะวกฤตทางเศรษฐกจ

6

3. ลกษณะของลกหน ลกหนทจะขอปรบปรงโครงสรางหนตองมลกษณะ ดงตอไปน (1) ยงทำการประกอบอาชพไดตามปกต (2) มความซอสตยสจรต ขยนขนแขงในการประกอบอาชพและใหความรวมมอกบสหกรณ (3) มความตงใจ และมแผนปรบปรงฟนฟการประกอบอาชพ (4) สมครใจ และยนยอมปฏบตตามเงอนไขเกยวกบการปรบปรงโครงสรางหน 4. วธการปรบปรงโครงสรางหน คณะกรรมการจะพจารณาปรบปรงโครงสรางหนใหแกลกหน ดวยวธการดงตอไปน (1) รวมตนเงนเปนหนคงเหลอตามบญชทมอยทกบญชแลวขยายระยะเวลาชำระหนออกไป ตามความสามารถในการชำระหนของลกหนแตละราย การขยายระยะเวลาดงกลาวตามวรรคแรก จะกำหนดใหมระยะเวลาทลกหนยงไมตองชำระคนตนเงน และดอกเบยกได แตไมเกน 3 ปแรก (2) รวมดอกเบยเงนกและเบยปรบทยงไมไดชำระของทกบญชทอยเขาดวยกนแลว ขยายเวลาชำระหนออกไปตามความสามารถในการชำระหนของผกแตละราย โดยไดรบคำยนยอม ลกหนผขอปรบปรงโครงสรางหน การขยายระยะเวลาดงกลาวตามวรรคแรก จะกำหนดใหมระยะเวลาทลกหนยงไมตองชำระดอกเบยและเบยปรบกไดแตไมเกน 3 ปแรก ในกรณทจำเปนและสมควร คณะกรรมการจะงดคดดอกเบยของดอกเบยทยงไมไดชำระและเบยปรบทมอยทงหมด หรอบางสวนกได (3) ใหเงนกเพอฟนฟการประกอบอาชพ วธการใหเงนก ใหถอใชตามระเบยบวาดวยการใหกและดอกเบยเงนกของสหกรณ โดยอนโลม การจดทำคำขอปรบปรงโครงสรางหนและหนงสอกเงน โครงสรางหนใหเปนไปตามแบบท คณะกรรมการกำหนด 5. จำนวนเงนกขนสง (1) วงเงนกเพอปรบปรงโครงสรางหนจะเกนมลหนเดม คอ ตนเงนเดมรวมดอกเบ ยและคาปรบคงเหลอ ตามสญญาเดมไมได (2) วงเงนกเพอฟนฟการประกอบอาชพ ใหเปนไปตามระเบยบวาดวยการใหเงนกและดอกเบยเงนกของสหกรณ วงเงนกตาม (2) เมอรวมกบวงเงนกตาม (1) ตองไมเกนวงเงนกตามระเบยบวาดวยการใหเงนกและดอกเบย เงนกของสหกรณ โดยอนโลม 6. ระยะเวลาชำระคนเงนก (1) ระยะเวลาการชำระคนเงนกเพอปรบปรงโครงสรางหนตองไมเกน 15 ป นบแตวนอนมตการปรบปรงโครงสรางหน (2) ระยะเวลาการชำระคนเงนกเพอฟนฟการประกอบอาชพใหเปนไปตามระเบยบวาดวยการใหเงนก และดอกเบยเงนกของสหกรณ โดยอนโลม

7

7. อตราดอกเบย

(1) ตนเงนทเกดจากการปรบปรงโครงสรางหนตามขอ5 (1) ใหเรยกดอกเบยในอตราทเปนไปตาม ระเบยบวาดวยการใหเงนก และดอกเบยเงนกของสหกรณ กรณทลกหนผปรบปรงโครงสรางหนไมชำระคนตนเงนทงหมด หรอบางสวนใหสหกรณตามระยะ เวลาทกำหนดไวในหนงสอปรบปรงโครงสรางหน สหกรณจะเรยกคาปรบสำหรบเงนสวนทมไดชำระตามกำหนดนน ในอตรารอยละ 3 นอกเหนอจากอตรา ดอกเบยทกำหนด

(2) ตนเงนทเกดจากการปรบปรงโครงสรางหนโดยการรวมดอกเบยและคาปรบเดมตามขอ 5 (2) ใหคดอตรารอยละ0 กรณลกหนผปรบปรงโครงสรางหนไมชำระคนดอกเบยและคาปรบทงหมดหรอ บางสวนใหสหกรณ ตามระยะเวลาทกำหนดไวในหนงสอปรบปรงโครงสรางหน และคณะกรรมเหนสมควรใหมการเรยกดอกเบย ของดอกเบยสหกรณจะเรยกดอกเบยสำหรบเงนทมไดชำระ ในอตราทกำหนดไวในระเบยบวาดวยการใหเงนกและดอกเบยเงนกของสหกรณ และสหกรณ จะเรยกคาปรบสำหรบเงนสวนทมไดชำระตามกำหนดนน ในอตรารอยละ 3 นบตงแตลกหนผดนดชำระหนเปนตนไปจนกวาจะชำระเสรจ กรณทลกหน ผปรบปรงโครงสรางหนประสบความเสยหายอนเนองมาจากประสบภยธรรมชาตหรอภยพบตอยางรายแรง หรอประสบเหตอยางอนทลกหนมไดกอใหเกดขนเอง หรอความเสยหายทลกหนกอใหเกดกบผลผลตของตนเอง โดยมไดประมาทเลนเลอ ใหคณะกรรมการมอำนาจงดเรยก ดอกเบยเพมตามวรรคสองไดตามทพจารณาเหนควร

(3) ตนเงนทเกดจากการกเพอฟนฟการประกอบอาชพใหเปนไปตามระเบยบวาดวยการใหเงนกและดอกเบยเงนกของสหกรณเทากบเงนกระยะสนขอ1 (1) กรณเงนกยมฟนฟการประกอบอาชพ ไมชำระ คนตนเงนทงหมดหรอบางสวนใหสหกรณตามระยะเวลาทกำหนดไวในสญญา สหกรณจะเรยกคาปรบ สำหรบเงนสวนทมไดชำระตามกำหนดนนในอตรารอยละ 3 ตอป

8. หลกประกนเงนก เพอปรบปรงหนใหใชหลกประกนอยางใดอยางหนงหรอหลายอยางรวมกนตามลำดบ (1) มอสงหารมทรพยไมไดจำนองตอเจาหนอนจำนองเปนหลกประกน โดยคณะกรรมการไดสอบสวน เปนทพอใจวาอสงหารมทรพยนนมราคาตลาดตามทคณะกรรมการประเมน ปจจบน ไมนอยกวา 2เทาของตนเงนกทขอปรบปรงโครงสรางหน กรณราคาประเมนนอยกวา 2 เทา ตองจดหาอสงหารมทรพยจำนองเพมเตมสามารถจดหาไดอนโลมใหใชหลกประกนดงกลาวได ทงนราคาตลาดทคณะกรรมการประเมน ณ ปจจบนตองไมนอยกวาจำนวนหนตนเงนกทขอปรบปรงหน (2) มสมาชกสหกรณหรอบคคลอนทคณะกรรมการสอบสวนและพจารณาแลวเหนวาสมควรทำหนงสอรบรอง รบผดอยางลกหนรวมกนอยางนอย 5 คน โดยจำนวนหนตนเงนเดมของลกหนแตละรายตอง ไมเกน 50,000 บาท (3) มสมาชกสหกรณหรอบคคลอนทคณะกรรมการสอบสวนและพจารณาแลวเหนวาสมควร เปนผคำประกนอยางนอย 2 คน โดยจำนวนหนตนเงนเดมของลกหนแตละรายตองไมเกน 50,000 บาท

8

9. หลกประกนเงนกเพอฟนฟการประกอบอาชพ ใหใชหลกประกนตามลำดบ ดงน (1) มอสงหารมทรพยไมไดจำนองตอเจาหนอนจำนองเปนหลกประกนโดยคณะกรรมการไดสอบสวนเปนทพอใจวาอสงหารมทรพยนนมราคาตลาดตามทคณะกรรมการประเมน ณ ปจจบนไมนอยกวา 2 เทาของจำนวนเงนกกรณราคาประเมนนอยกวา 2 เทาแตไมนอยกวาจำนวนเงนกลกหนตองจดใหมสมาชกหรอบคคลซงคณะกรรมการสอบสวนและพจารณาแลวเหนสมควรเปนผคำประกนอยางนอย 1 คน การคำประกนตองคำประกนเทากบจำนวนเงนกกรณลกหนไมสามารถจดหาอสงหารมทรพยมาจำนองเพมเตมไดและมเหตจำเปนอนควรผอนผนคณะกรรมการอาจอนญาตใหใชหลกประกนจำนองตามขอ 8 (1) คำประกนเงนกวสดเพอการฟนฟการประกอบอาชพไดแตเมอรวมกบตนเงนกเพอปรบปรงโครงสรางหนแลวจำนวนตนเงนกรวมทงสนตองไมเกนวงเงนจำนอง (2) มสมาชกสหกรณหรอบคคลอนซงคณะกรรมการสอบสวนและพจารณาแลวเหนสมควรทำหนงสอรบรองรบผดอยางลกหนรวมอยางนอย 5 คน โดยจำนวนเงนกตองไมเกน 50,000 บาท และ เมอรวมกบหนเงนกทใชหลกประกนตามขอ 8 (2) แลวตองไมเกน 50,000 บาท (3) มสมาชกสหกรณหรอบคคลอนซงคณะกรรมการสอบสวนและพจารณาแลวเหนสมควรใหเปนผคำประกนอยางนอย 2 คนโดยจำนวนเงนกตองไมเกน 50,000 บาทและเมอรวมกบหนเงนกทใชหลกประกนตามขอ 8 (3) แลวตองไมเกน 50,000 บาทหลกประกนนใหใชไดตลอดระยะเวลาตามแผนฟนฟการประกอบอาชพทลกหนไดเสนอตอคณะกรรมการ 10. ใหคณะกรรมการแตงตงคณะอนกรรมการปรบปรงโครงสรางหน ประกอบดวยกรรมการและ/หรอผจดการสหกรณ จำนวนไมเกน 5 คน 11. ใหคณะกรรมการแตงตงทปรกษา ทปรกษาคณะอนกรรมการปรบปรงโครงสรางหนโดยใหแตงตงจาก (1) ผแทนสำนกงานสหกรณจงหวด จำนวน 1 คน (2) ผแทนสำนกงานตรวจบญชสหกรณจงหวด จำนวน 1 คน (3) ผแทนธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร (ธ.ก.ส.) ประจำสาขา จำนวน 1 คน 12. ในการประชมคณะอนกรรมการ การประชมตองมอนกรรมการเขารวมประชมไมนอยกวากงหนงของอนกรรมการทงหมดจงจะเปนองคประชมและตองมหนงสอเชญทปรกษาซงเปนผแทน ธ.ก.ส. สาขาเขารวมประชมดวยทกครง 13. อำนาจหนาทของคณะอนกรรมการ (1) พจารณากลนกรองคดเลอกลกหนทสมควรไดรบการปรบปรงโครงสรางหน (2) เจรจาประนประนอมเพมเตมเงอนไขหนตามทเหนสมควร (3) วเคราะหความเปนไปไดในการปรบปรงโครงสรางหนของลกหน (4) พจารณาแนวทางการดาเนนการปรบปรงโครงสรางหนของลกหนใหมคณภาพเปนไปตามนโยบายทสหกรณกำหนด (5) เสนอความคดเหนประกอบการพจารณาการปรบปรงโครงสรางหนของลกหนตอคณะกรรมการ (6) ตดตามกำกบควบคมและแกไขปญหาการปรบปรงโครงสรางหนของสหกรณ ใหสอดคลองกบการบรหารหนคางของสหกรณ

9

14. อำนาจหนาทคณะกรรมการ (1) พจารณาอนมตการปรบปรงโครงสรางหนของลกหนใหเปนไปตามระเบยบวาดวยการปรบปรงโครงสรางหนของสมาชกสหกรณและระเบยบวาดวยการใหเงนกและดอกเบยเงนกของสหกรณ (2) พจารณากำหนด แนวทางการปรบปรงโครงสรางหนของลกหนใหมคณภาพเปนไปตามนโยบายและหลกเกณฑทสหกรณกำหนด (3) ตดตามกำกบควบคมและแกไขปญหาการปรบปรงโครงสรางหนของลกหนใหสอดคลองกบการบรหารคณภาพหน (4) สงเสรมและประสานงานกบภาครฐและเอกชนในการสนบสนนฟนฟการประกอบอาชพและการพฒนาศกยภาพของลกหนทไดรบการปรบปรงโครงสรางหน 15. กรณอนๆ เชนการสำรองคาเผอหนสงสยจะสญการรบรรายไดและการเรยกคนเงนกใหกำหนด ใหเปนไปตามระเบยบวาดวยการใหเงนกและดอกเบยเงนกของสหกรณ

10

บทท 3

วธการดำเนนการ แนวทางปฏบตตามโครงการแกไขปญหาหนคางชำระของสหกรณ

สำนกงานสหกรณจงหวดจนทบร ดำเนนการขบเคลอนการแกไขปญหาหนคางชำระของสหกรณโดยใชกระบวนการวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม (Participatory Action Research : PAR) รวมกบสหกรณเปาหมาย จำนวน 3 แหง (กลมเปาหมายประกอบดวย คณะกรรมการสหกรณ ฝายจดการสหกรณ ประธานกลมสมาชก และสมาชกสหกรณ) และหนวยงานทเกยวของ คอ สำนกงานตรวจบญชสหกรณจงหวดจนทบร , ธ.ก.ส. , สำนกงานอยการจงหวดจนทบร และ สหกรณการเกษตรมะขาม จำกด ดงน 1. จดทำโครงการแกไขปญหาหนคางชำระของสหกรณ 2. จดประชมชแจงโครงการแกไขปญหาหนคางชำระของสหกรณ และซกซอมแนวทางการจดโครงการรวมกบเจาหนาทสำนกงานสหกรณจงหวดจนทบร 3. แตงตงทมงานแกไขปญหาหนคางชำระของสหกรณ ทมงานในการปฏบตงานรวมกบสหกรณเพอแกไขปญหาหนคางชำระประกอบดวย 3.1 ทมแกไขปญหา (ทมโคช) ประกอบดวย เจาหนาทสำนกงานสหกรณจงหวดจนทบร โดยมาจากกลมงานวชาการ และกลมสงเสรมสหกรณทรบผดชอบสหกรณทเปนองคกรหลกระดบอำเภอแตละแหง 3.2 ทมปฏบตงานเพอขบเคลอนการแกไขปญหาหนสนของสหกรณเปาหมายทจะแก ไขปญหาหนคางชำระของสมาชก ประกอบดวย คณะกรรมการดำเนนการ ฝายจดการ ประธานกลมทสมาชกมหนคางชำระ 4. จดประชมเชงปฏบตการแกไขปญหาหนคางชำระรวมกบสหกรณ และหนวยงานทเกยวของ 4.1 วเคราะหขอมลของลกหนรายบคคลของสหกรณ ขอมลสถานภาพสหกรณ เพอวเคราะหสถานภาพสหกรณทแทจรงเปนขอมล ลกหนตามอายหน

11

4.2 แบงกลมลกหนตามปญหาสถานะหน และจดแบงตามความหนกเบาของปญหา โดยใหประธานกลมเปนผจดแบงกลมลกหนตามศกยภาพ ความสามารถในการชำระหนตามหลกเกณฑ ดงน

12

4.3 เลอกแนวทางการแกไขใหเหมาะสมกบสมาชกแตละกลม/ราย โดยมตวอยางสภาพปญหาและแนวทางแกไขปญหาลกหนคางชำระ

สภาพปญหาสมาชก แนวทางแกไข

ประกอบอาชพไดตามปกต แตไมมาชำระหน

- สหกรณสงเจาหนาทสหกรณหรอกรรมการออกไปเยยมเยยนสมาชกบอยขน

- สหกรณจดทำโครงการพเศษ เชน ลดคาปรบ หรอลดดอกเบย เพอกระตนใหสมาชกมาชำระหน

ประกอบอาชพปกต แตมเหตจำเปน หรอประสบภยพบต

- ขยายระยะเวลาชำระหน - การแบงชำระหนเปนงวดๆ - ลดดอกเบย - พกชำระหน คดอกเบย และงดคดคาปรบ - สงเสรมอาชพ หรอเสนอแผนพฒนาอาชพตามความเหมาะสม

ชราภาพ/พการ - แจงใหทายาทมบสภาพหน หรอ ชำระหนแทน - เรงรดตดตามหนจากผคำประกน - งดคดดอกเบยและคาปรบ

เสยชวต - แจงใหทายาทมบสภาพหน หรอ ชำระหนแทน - เรงรดตดตามหนจากผคำประกน - งดคดดอกเบยและคาปรบ - ยกหนใหกบสมาชก (คดเปนรายๆ)

ไมอยในพนท/หายสาบสญ - ตดตามจากผคำประกน - งดคดดอกเบยและคาปรบ - ใหวงเงนกสำหรบผคำประกนเพอกชำระหน

ไป ท ำงาน ต า งถ น ก ล บ ม าบางครง

- ใหเจาหนาทสหกรณออกมาเยยมเยยนสมาชกบอยๆ - ใหประธานกลมเปนผตดตาม ทางถามหน - ตดตามจากผคำประกน

ยายออกนอกเขตแดนสหกรณ - ตดตามจากผคำประกน - ใหประธานกลมเปนผตดตาม ทางถามหน - ตดตามจากผคำประกน

13

4.4 จดประชมสมาชกสหกรณทมหนคางชำระเพอชแจงแผนปฏบตการการจดการหนใหสมาชกทราบ และทำความเขาใจรวมกนในการแกไขปญหาตลอดจนการจดทำแผนการจดการหนรายคน จดทำแผนการผลต เพอฟนฟอาชพ เพอทสหกรณจะไดนำขอมลทไดไปวางแผนในการบรหารจดการตอไป 4.5 สหกรณประชมคณะกรรมการ เพอนำสงทไดรบจากสมาชก และขอสรปจากการประชมนำเสนอคณะกรรมการ เพอจดทำโครงการการแกไขปญหาคางชำระ และโครงการฟนฟอาชพแกสมาชก 4.6 สหกรณจดทำแผนปฏบตการ เพอนำสการปฏบต พรอมจดทำแผนการตดตามเรงรดหนสนของสมาชกเปนรายบคคล และแผนการปองกนมใหเกดซำ 4.7 ผลกดนใหสหกรณขบเคลอนโครงการ ใหเปนไปตามแผนปฏบตการ และแผนอนๆ ทกำหนด 4.8 ใหสหกรณนำผลการตดตามหนคาง รายงานทประชมคณะกรรมการประจำทกเดอน พรอมรายงานอปสรรค และปญหาใหทประชมทราบ เพอหาแนวทางแกไขตอไปเพอใหบรรลตามวตถประสงคโครงการสรปถอดบทเรยนเพอใหผสนใจสามารถนาไปปรบใช 4.9 สหกรณจงหวดจนทบร ตดตามผลจากทมแกไขปญหา (ทมโคช) และทมปฏบต (สหกรณ) และรายงานกรมสงเสรมสหกรณผตรวจราชการกรมฯตดตามจากสหกรณจงหวด (แบบรายงานผลการดำเนนโครงการแกไขปญหาหนคางชำระของสหกรณ)

14

บทท 4

ผลการดำเนนการ

1. สหกรณเปาหมาย 1.1 สหกรณนคมสอยดาว จำกด 1.2 สหกรณการเกษตรโปงนำรอน จำกด 1.3 สหกรณการเกษตรแหลมสงห จำกด 2. ผเขารวมประชมประกอบดวย 2.1 คณะกรรมการดำเนนการสหกรณ 2.2 ฝายจดการ 2.3 ประธานกลม 2.4 หนวยงานภาค - สำนกงานอยการจงหวด - สหกรณการเกษตรมะขาม จำกด - สำนกงานตรวจบญชสหกรณจนทบร - สำนกงานสหกรณจงหวดจนทบร - ธนาคาร (ธ.ก.ส) จนทบร 3. ปญหาและอปสรรคในการอบรม : 3.1 การประกอบอาชพหลกของสมาชก ขนอยกบสภาพภมอากาศ ซงสงผลตอรายไดของสมาชก ทมเพยงอาชพทำสวน/เลยงกง ตนทนในการผลตคอนขางสง 3.2 สมาชกประสบปญหาในการประกอบอาชพ สงผลใหไมสามารถชำระหนไดตามสญญา 3.3 สมาชกมรายไดไมเพยงพอ 3.4 สหกรณยงขาดเทคนคในการตดตามทวงถามหน 3.5 ปจจยภายนอกทสหกรณ หรอสมาชกไมสามารถควบคมได และสงผลกระทบตอการชำระหนของสมาชก 3.6 ความรวมมอ และความมวนยของสมาชก

15

บทท 5

ขอเสนอแนะ เพอใหการแกไขปญหาหนคางชำระ บรรลตามวตถประสงค ควรสงเสรมใหสหกรณจดอบรมใหความรดานการผลต สงเสรมอาชพใหแกสมาชก เพอเพมรายไดพรอมหาชองทางการตลาด เพอรองรบผลตภณฑ หรอ ผลผลตของสมาชก สหกรณตองจดทำแผนการตดตามหนคางนานอยางเปนระบบ ดำเนนการขบเคลอนตามแผนตดตามหนสนอยางจรงจง อยางชดเจน และตอเนอง

16