ด้วยก้าวของเราเอง: การเดินทางภายนอกและภายใน เรียนรู้ ...blog.bru.ac.th/wp-content/uploads/2019/08/With-our-own-steps-exter… ·

วารสารวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏบรรมย 143ปท 14 ฉบบท 1 (มกราคม - มถนายน ) 2562

บทคดยอ

ดวยกาวของเราเอง เปนผลงานกวนพนธของ ธมกร อนเปนนามปากกาของ ศวกานท ปทมสต กวผมผลงานกวนพนธจ�านวนมากและไดรบการยอมรบจากนกอานอยางสง เปนกวนพนธทมเปาประสงคเพอถายทอดสจภาวะในตวตนของกวทเปนนกสงเกต นกเรยนร นกใชชวตเพอการกาวเดนไปขางหนา รหสนยในบทกวมงสอสารเพอการเปลยนผานสการเปลยนแปลงขดเกลาทงโลกภายนอกและภายใน ดวยกลวธทางภาษาหลากหลาย ใหปญญาแกสงคม มงใหผคนมความตระหนกและตระหนกตอกระแสธารมดบอดอนจะน�าชวตไปสความลมสลายทางจตวญญาณ ใชภาพพจนบคลาธษฐานยวยใหขบถตอวถทไมสอดคลองตอการเตบโตทางความคดและปญญา ทงน เพอการปลดปลอยผคนออกจากพนธนาการตางๆ สอสระและความสนตสข

ค�าส�าคญ: ดวยกาวของเราเอง, การเดนทาง, เรยนร, พนธนาการ, จตวญญาณอสระ

Abstract “With our own steps” was a poem of Thommakon, a penname of Siwakarn Patoommasoot, a poet who composed a lot of poems and highly appreciated by the readers. This poem aimed to convey the internal truth of the poet who was an observer, a learner, a life experiencer to move forwards. The mystery in the poem aimed to convey transition to transform and polish external and internal world by various language strategies to give wisdom to society. Moreover, it also aimed to remind a man to realize and be aware of dark stream that could lead the life to a downfall of spirit. Personification was applied to instigate the rebel to the inconsistent way to the growth of mind and wisdom in order to release the man from various bondages to freedom and peace.Keywords: one’s own steps, travel, learning, bondage, free spirit

Received: May 23, 2019 Revised: June 22, 2019Accepted: June 24, 2019

ดวยกาวของเราเอง: การเดนทางภายนอกและภายใน เรยนร ปลดปลอยพนธนาการ สจตวญญาณอสระ

With our own steps: external and internal travel, learning, release of the bondage to free spirit

บณยเสนอ ตรวเศษ1*

Bunsanoe Triwiset1*

1* สาขาวชาภาษาไทย คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏบรรมย Email:[email protected]* Thai language Program, Faculty of Humanities and Social Sciences, Buriram Rajabhat University, Email:[email protected]

วารสารวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏบรรมย8 144 ปท 14 ฉบบท 1 (มกราคม - มถนายน ) 2562

บทน�ำ ธมกรเปนนามปากกาของ ศวกำนท ปทมสต กวทสรางสรรคกวนพนธจ�านวนมาก มผลงานกวนพนธทเขยนในนาม ธมกร 3 เรอง ไดแก กวำจะขำมขนเขำ (ดวยปลายมดของเธอและฉน) พ.ศ. 2548 เมฆำจำรก พ.ศ. 2556 และ ดวยกำวของเรำเอง พ.ศ. 2562 เปนผลงานกวนพนธเลมลาสด กวนพนธเลมแรกในนาม ธมกร คอ กวำจะขำมขนเขำ (ดวยปลายมดของเธอและฉน) เปนหนงสอกวนพนธทมงเปดเผยขนเขาภายในจตวญญาณมนษย ขนเขาททกคนตองประสบพบเจอ บางรจก บางไมรจก ลวนปรากฏอยเบองหนาชวต จตใจ และในหวงอารมณของการด�ารงอยและด�าเนนไปทามกลางความมดมนอ�าพรางของกบดกและปากเหวทอาจมองไมเหน ทกๆ บทกวทถกทอรอยตอกนดวยเรองราวของชวต จากบทแรกถงบทสดทาย ไดเผยแสดงภาพชวต ความรก ความสข ความทกข ความมอดมคต ผานสถานการณการตอสทงกบโลกภายนอกและโลกภายใน ใหสมผสรบรไดถงเวทนารมณ ทกอใหเกดมโนคตและปญญาวถ ดงดวงดอกไมบ�ารงแรงใจแกผตองการฝาขามขนเขาแหงตน มใชการแนะน�าแนวทางชวต หากแตเปนภาพเงาพฤตกรรมทกาวเคลอนไปกบประสบการณของผอานแตละคน ผมตวตน...ผานตวละคร ฉาก เหตการณ และรหสนยของถอยค�า (Oknation, 2551) กวนพนธเลมสอง คอ เมฆำจำรก เปนบทกวเรองยาวทมเรองราวตอเนองกนตงแตตนจนจบ กลาวถง การเดนทางในความหมายของการเสาะแสวงหาอะไรบางอยางทตกคางพราเลอนไปจากหวงคด จนบางคราตองนงทบทวนวาสงนนคออะไร ดวยลลาการประพนธแบบสขมสภาพแตลกซงกนใจ ทงเปนการบอกเลาผอาน พรอมเชอเชญใหเรมตนเดนทางไปกบตวอกษรและความคดอยางแยบยล ทงปลกส�านก สอความปรารถนาดตอสงคมซงจะตองเรมตนทส�านกของมนษยทมสตปญญาสงกวาสตว ปรชญาชวตในบทกวทสอดรอยกบขนบกลอนสภาพ กลายเปนองคประกอบทเอออ�านวยให การเดนทางไปสเมฆาบนฟากวาง มความนาสนใจใครร ชวนใหอานตงแตตนจนจบอยางพนจพจารณากบความหมายทแอบซอนและลกเรน (กรงเทพธรกจ, 2556) เมฆำจำรกเขารอบสดทายของการประกวดวรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยมแหงอาเซยน ประจ�าป 2556 จะเหนไดวา กวนพนธทงสองเลมทกลาวมา ทเขยนในนามของ ธมกร นน มงการสอสารกบผอานในเชงลกระดบมโนส�านก ระดบจตวญญาณ ซงผอานจะตองใชความประณตอยางมาก จงจะสามารถเขาถงเนอสารทแอบแฝงไวในบทกวได จงนบไดวา กวนพนธทแตงในนามธมกรนน ในการอานจะตองใชสตปญญาอยางสง และประณตอยางยง จงจะสามารถเขาถงแกนสารไดอยางครบถวน จากการเฝาตดตามอานงานของ ธมกร อกทงศกษางานทแตงในนามศวกำนท ปทมสต มาอยางมาก และตอเนอง จงเหนความส�าคญวา ผลงานเลมลาสด ดวยกาวของเราเอง ยอมควรคาแกการอาน ควรคาแกการน�ามาเปนอปกรณส�าหรบกจกรรมทางปญญา ทงน เนองจาก เปนกวนพนธทเกดขนภายใตบรบทสงคม เศรษฐกจ การเมอง และวฒนธรรมทเปนปจจบน การเสพอานบทกวในหวงปจจบน ผอานยอมจะไดรบเนอสารททนสมย รวมยค ไดรบสนทรยรส ความสข พรอมดวยปญญา กวนพนธเลมสามน ดวยกำวของเรำเอง ธมกร ยงคงจบประเดนส�าคญของชวตมาสอสารกบผอาน เชน การเดนทางทางจตวญญาณ การแสวงหาความหมายของชวตทแท ปลดปลอยสภาวะทถกกดขมจากโครงสรางสงคมทอยตธรรม ทงชชวนใหทบทวนตนเองอยางจรงจง เพอปรบเปลยนกระบวนทศนทตกจมกบความเชอหรอชะตากรรมของการยดเกาะ ใหเหนทางเลอกทดกวาพรอมอปมาสาธกสถานการณอนหลากหลายลมลก และยวลอ เพอการตระหนกร เหนคณคาของชวตของปจเจกชนแหงตน ทพงมตวตน และความภาคภมในตน มากกวาการคอมยอมเพอจะเหมอนคนอน หรอสยบยอมตอประโยชนอนยดยอภายจตทมดหยาบ ทงน ดวยนยแหงกาวกลา อสระ ทตางจะ


ตองกาวไป ทงรปธรรมใหมภายนอกและนามธรรมใหมภายในของตน ดวยกำวของเรำเอง ประกอบดวย บทกว 108 เรอง แตงดวยฉนทลกษณตามขนบเปนสวนใหญ ไดแก กลอนสภาพ กาพยยาน กาพยฉบง โคลงสสภาพ วสนตดลกฉนท กาพยปลอดสมผส กลอนปลอดสมผส และกลอนเปลา ทถอวาเปนนวตกรรม หรอ ความใหม ของ ธมกร คอ มบทสะทอนเสยงภายใน ซงเปนเสมอน บทน�าความคด และบทนอกบรรทดอนเปนการเชอมโยง สอดรบและตชงมตนยของบรบทระหวางบทกวโดยภาพรวม ธมกรไดแบงเนอหาออกเปนสภาค การเรมตนแตละภาค จะมภาพวาดเปนเสมอนประตรหส กลาวคอ ภาคแรก จะเปนภาพประตสองบานในวงกลม เปดผลกออกไปขางนอกหนงบาน ยงปดสนทหนงบาน ภาคสอง เปนภาพบานประตทงสองบานในวงกลมผลกเปดออกไปขางนอก ภาคสาม เปนภาพประตทงสองบานในวงกลมเปดผลกเขามาภายใน และ ภาคส เปนภาพวงกลมทปราศจากบานประต ในแตละภาคจะเรมดวย โคลงสสภาพหนงบท เมอพจารณาเนอหาในบทกวโดยรวมจะพบแกนสารทมงน�าเสนอเปนนยใหเหนการเดนทางทงภายนอกและภายในไปกบตวละคร คณ ฉน เธอ ทาน เขา เรา และบคลาธษฐานอนๆ ตลอดเวลา การชกชวนใหเหนมากกวาเหน ใหหวนเขามาเหนตวตน ทงในสถานภาพ ในความคด ในรสนยม...กระตนใหตงค�าถามกบตนเองวา ใชหรอมใช ใชในความหมายของปจเจกทมความเปนตวของตวเอง หรอเปนบคคลทคอยใหใครและใครชน�าตลอดเวลา หรอคอยเปนผทลอยตามกระแส ซงในบทกวมกแสดงออกตอวถนน ซงมกมใชทควรจะเปนและพงปรารถนา ขณะระหวางทบทวนตนเองนน ตวอยางอนหลากหลาย ทเผยภาพวถและเรองราวตางๆ ทงในภาพใหญระดบโครงสราง ของการเมองทไมสรางสรรค การศกษาทผกรอน สถาบนทางสงคมทรอวนลมสลาย ยอยลงไปถงระดบครอบครวทปลกฝงสงสมกมลสนดานตกทอดจากรนสรน และกระทงชวตเลกๆ ทตองกระทบกบทกขสภาวะ ทชชดวาเสนทางชวตและวถทผานมานนมใช จ�าตองปฏเสธ ปฏวต ลอกคราบ หรอหาทางเลอกใหมทดกวาชวตทผลตซ�าเดมๆ เพอการ “เปลยนพบ” ทแท ดงค�าอทศ ทผเขยนจารใหปรากฏในสวนตนของเลม ผลการวเคราะห จะน�าเสนอโดยการรวบยอดแกนสาระในแตละภาค ไดแก ภาคแรก การเดนทางทามกระแสวบากในโลกทผคนหลบใหล ภาคสอง การปลกส�านกขบถสการเรยนรสจจะวถ ภาคสาม การเคยวกร�าปลดปลอยตวตนจากพนธนาการทยดเกาะ และ ภาคส สจตวญญาณอสระ ดงจะอธบายตอไปนภำคแรก กำรเดนทำงทำมกระแสวบำกในโลกทผคนหลบใหล ฟากวางยงปกแกว สกณา ดนอสระธญญา หยงร มนษยชาตหยาดน�าตา เชดเขา โลกใหมใจมส ถกตอนตกหาย (ธมกร, 2562: 3) โดยนยแหงรปวาดดานบน ประตในวงกลมบานหนงเปดผลกออกไปขางนอก บานหนงปดสนท เสมอนการเปดประตบานแรก สโลกภายนอก น�าเสนอตวละครสถานะตางๆ ทไดปะทะสมผสกบภาวะตางๆ ความตกจมกบปญหาหลากหลายของมนษย เรมตนภาคแรกดวยโคลงสสภาพหนงบท โดยการกลาวถงฟา ดน ผคน และสถานการณทมนษยตองกอบกเพอด�ารงสถานะแหงตน ทองฟายงคงเปดพนทอยางกวางขวางส�าหรบผปรารถนาโบยบน ผนแผนดนยงคงมพนทอสระส�าหรบพชพนธธญญาหารไดผลผลต พนทส�าหรบการศกษา เรยนร ส�าหรบผประสงคออกเดนทางแสวงหายงกวางไกลนก แลวมนษยผประเสรฐเลา เหตใดยงหลบใหลลมตน ไยไมพลกสถานการณใหพนจากการ


ตกเปนเบยลาง ถงเวลาส�าหรบการตนหรอยง เพอการมอยอยางองอาจ ทระนง กอนจะถกตอนใหพายแพและสนความหมาย บทกวเดนๆ ภาคแรก น เชน บทกว “เสยงภายใน 1” ธมกร ไดฉายใหเหนความหลงตน กบพนธนาการทมองไมเหน การเกาะยดกบบางสงอยางแนนหนา กอาจเปดโอกาสใหอวชชาเขาครอง โดยการพงดาบวรรคกวหมายทมแทงหวใจ “คณ” อยางรนแรง วา “คณยนอยตรงนนนานไปแลว จนแนแนวหยดนงมตงไหว ซ�าเชอวาทหยด...สดทไป” เสยงลมพดกวดไกวหนไลกา “จรงดวย”แมลงปอปอปกรบ ขยบโลกโยกโยนบนใบหญา “ไมจรงหรอก”คณลนจ�านรรจา โตตอบปลอบทวาในอารมณ แมลงปอตวดปกลมพลกผาน มย�าขานอนใดใหขนขม ใบหญายะยวบไหวในแดดคม บางนงจมเวงวางภวงคชวต (ธมกร, 2562: 1) จรงหรอไม “คณ” ทอาจหมายถงใคร หลายๆ คน มกมองสถานะตน การครอบครองต�าแหนงแหงทบางอยาง โดยทะนงตนวาเปนทสดแลว ดเลศประเสรฐทสดแลว ไมตองการทจะเปลยนแปลงสงใดแลว จงสมครจต “ไมตงไหว” กบใดๆ ทงสนในความเปนทสดแลวของตวเอง ทเปนเชนนน จรงหรอ “คณ” อาจอยตรงนน นานเกนไป หากเปนน�ากอาจเพยงนงขงอยในทอขางถนน นานมากแลว กคงเนาและสงกลนเหมน แลวมนษยอยาง “คณ” ยนอย ด�ารงต�าแหนง ครองสถานะใดนานๆ นงนานเกนไป มเนาหรอสงกลนเหมนบางหรอ เมอ “สายลม” ไดทกถาม “คณ” อยางไมเกรงใจ ดวยถอยทจวงแทงสบประมาทวาเปน “หนไลกา” (ความหมายตรงคอ หนทมกท�าเปนรปคนสวมเสอผาส�าหรบลวงนกกาใหกลว ท�าใหไมกลาลงมากนพชผลในไรนา) อกทงแมลงปอซงก�าลงบนปอลอลมบนใบหญากแสดงความเหนส�าทบสอดคลองกบลม แต “คณ” กลบปฏเสธค�าทก ทงทสายลมพดผานตวคณตลอดเวลา เหตใด “คณ” ยงท�าตนเชน “หนไลกา” รปจ�าลองทท�าใหเหมอนมนษยแตมใชมนษย“คณ” เปนมนษยแตท�าตวเปนหนมรคด มรตน มรสกรสาอนใดเลยหรอ ขณะทธรรมชาตรอบตวคณเคลอนไหว สายลมยงพดผานแมลงปอยงโบกบน ใบหญายงโยกโยนพลวไหว และแสงแดดยงจดจานแต “คณ” กลบนงจมกบ “ความส�าคญผด” ตกอยใน “ภวงค” ของ ความไมรสกตว วรรคกวทรกเรา ตงค�าถาม ทงประเมนคา การเปนแบบ “คณ” เปนอย อาจไมใช บทกว “สตารตอพ” เปนอกเรองทกระตกผคนสการครนค�านง ชายหนมผตดสนใจลาออกจากงานทท�าอย แลวเดนเทาไปบนถนนกลางเมองทยงไมรจะไปทศทางใด ระหวางทางททอดเทากบความส�านกวา ชวตทชาลง เราอาจพบทางทใชมากกวา เพราะ “เวลาของเขาหรอของใครนาฬกาหวใจคนละเรอน” (ธมกร, 2562: 5) เขาไดพบผหญงคนหนงกบลกนอย เธอจงลกนอยดวยความเรงรอนเพอแขงกบเวลาแซงหนาเขาไปกอน จนลกนอยตองลมคะม�าเพราะความรบรด โดยลมสนใจวาลกนอยจะตองเจบปวดจากแรงกระชากของแม ภาพของแมลก ท�าใหเขาครนคดหนกกวาเดม การยนยอมใหชวตถกกระชากลากถไปตามบงการของอะไรบางสง การดนรนขลกขลกกบยคสมยทใชความเรวเปนมายา หวงพงพากระแสธารใหตนไดรวมตกไหลไปกบชะตากรรมทคนสวนใหญปฏบต ในทศนะของ ธมกรแลว กเทากบยอมใหตนถกตอนเขามมอบ และตดหลมโคลนดงบทกววา “หรอรอใครไลตอนตลอดเวลาหรอคอยทาควาเชอกใครยนโยน” (ธมกร, 2562: 7) เพราะแทจรงแลว เรามอาจพงพาสงใดไดแทจรง หากตองพงตนเปนส�าคญ “ไมมเทวดาองคใดชวยผเจบปวยออนแอแตปางกอนเวนแตใจสามญทสญจรจะสะทอนหตถาอารยะ”


(ธมกร, 2562: 8) ความเรวมไดรบประกนวา ผทแซงหนาเราไปกอนจะไดชยชนะ เขาอาจลมลงกลางทาง การสตารตอพอยางสโลวไลฟท�าชวตใหชาลง และเลอกทางของตนเองใหแมนตรงตางหากจงจะเปนผมชยทแทจรง “มทางลดสกดหนาเพอปราชยและมทางเลอกใหมของใครของมน” (ธมกร, 2562: 8) เชนเดยวกบ บทกว “ระหวางทาง” เปนเรองของ นกเดนทางกบรานกาแฟ การสนทนากน ณ รานกาแฟระหวางทาง ธมกรเจตนาสงสารมายงผอานวาการเลอกทางของชวตทมความหมาย คอการกลาทจะเลอกและก�าหนดความหมายชวตของตนเองและมใชชวตทผอนนยามความหมายให “เลอกออกจากความหมายอนหลากหลายของผคนจดรานจดใจตนไลฟสไตลลวนท�ามอ” (ธมกร, 11) “เลอก” ในความหมายของ การคดสงทมจ�านวนมากกวาหนงขนไป เพอเอาไว หรอเอาตามตองการ เลอกออกจาก “ความหมาย” แบบทคนอนๆ เปน “ท�ามอ” โดยนยของการลงมอท�าสงใดๆ ดวยตวเอง เพอประกาศความเปนตวตนใหม ดงบทกววา “อเมรกาโน มโนแกรงแรงผลเผลด ครนนงกบจรงเทจ กบฏทางสรางสรรคธง” (ธมกร, 2562: 12) ธมกร ไดเปรยบเทยบการใชชวต กบการเลอกรสกาแฟ กลาวคอ บางคนอาจเลอกรสกลางๆ แบบคาปชโน บางคนอาจเลอกกาแฟเขมขน แบบเอสเปรสโซ จะเหนไดวา กาแฟ 2 ชนด ดงกลาว มกใชน�าตาล ครม และสงอนปรงแตงรสใหหวานมนกลมกลอมเปรยบกบวถชวตทปรงแตงมากเกนไป หากเลอกกาแฟแบบอเมรกาโน ซงมสวนผสมระหวางกาแฟกบน�ารอนเทานน และมรสทขมมาก ซงตองใชความเดดเดยวพอสมควรในการดม คลายวา กวอาจตองการเปรยบวา การยนยอมใหความคนชนกบรสกาแฟทปรงดวยความหวานและมนมากเกนไป ในระยะยาวนนมอนตรายตอสขภาพ อาจแถมดวยโรคอวน และโรคอนๆ ตามมา อยางไรกตาม หากวรรคกวดงกลาว มหมายถง กาแฟ อาจหมายถง การเลอกวถชวตทธรรมดา ไมตองปรงแตงเกนควร จะน�าไปสความปลอดภย และเปนอสระ ในชวงทายของบทกว “ระหวางทาง” นกเดนทางไดโยนค�าถามไปยง เจาของรานกาแฟ กบประเดนทวา การประกอบการ รานกาแฟจะอยรอดไดหรอไมซงไดรบค�าตอบทเบกบานใจจากทงผถามและผตอบ “ชวตทวางลงเปนถวยชงความคดฝนงดงามในเงยบงนเงยสดบจบกระแสบางโลกทบดบงอยเบองหลงถวยกาแฟราคาทจรงแทของชวตคอชวต”นนเทากบวา ธมกร ไดแสดงเจตนารมณมนคงวา การเลอกทางชวตทแท คอความอสระจากความหมายทคนอนก�าหนด หากตองเลอกทางชวตทใชชวตแหงตนนนเอง ธมกร ตองการสอสารใด แตมปรารถนาใหใครตอใครกอกบฏประทษรายใหใครตองบาดเจบลมตายเปนแนแตมนษยพงกบฏในความหมายของการปรบเปลยนพฤตกรรม กระบวนทศน วธคด ใชชวตชาลง ใชความโลภขบเคลอนนอยลง ชะลอความเหนแกตวลง ดงบทกว ในบทกวทเปนนวตกรรม (ยงไมเคยพบในงานของ ธมกร มากอน) “นอกบรรทด 1” ทเขยนเปนกลอนเปลา ขบเนนถงการปรบเปลยนกระบวนทศนขดเกลาตนเองของใบไม ดงน ใบไมผลและเตบโตระหวางกาลฤดแลวปลดรวง ขณะตนแมหยดด�ารง ความคดกเฉกกนดวยเกดดบ ขณะจตแทของฉนและเธอด�าเนน มนขดเกลาตวเอง บางเปลยนแปลงความคดและความเชอ บนเสนกาลเวลาทตดผาน ตดเสนขอบจกรวาลทบดเบยว (ธมกร, 2562: 22)


ในบทกว “หนงชนทหายไป” ธมกร ไดแสดงความจรงของผคนซงยงวกวนเวยนวายกบอวชชาทชกพาใหเกดความงมงายตอองคประกอบของรตนตรย (แกวอนประเสรฐสดของพทธศาสนกชน) ประการทสาม กลาวคอ นกบวชผประพฤตผดอธกรณขนปาราชก จนไดชอวาเปน “สม” ซงดบขนธเมอกงพทธกาลนานนมมาแลว การพสจนซากมมมซงยงมเนาเปอยผพง โดยแพทยผเชยวชาญการผาพสจน ซงท�าใหแพทยตองตะลงอยหลายครง “หนง” ดงกลาวน ในความหมายของเครองนงหม หนงซงเปนรหสนย และรวมทงหนงชนทหายไปจากราง “สม” ผน แตละชนหนงลวนเปนสงทท�าใหคณะแพทยผผาตดเกfอศจรรยใจนก หนงชนท 1 ธมกร ไดสาธยายวา “หนงชนนอกบอกเสนใยคลายยอมฝาดเหลองสะอาดลออดงทอถกเคลอบแกวกาสาวพสตรเปนอตลกษณราวเสอเกราะเสอกกอลงการ” (ธมกร, 2562: 24) อนเปนชนหนงเชงอปมา ทแทกคอสบงจวรทถกท�าขนดวยผาเนอดมาก ดวยชางฝมอทประณตงดงามนาอศจรรยท “เปนดงเปลอกกระพหมสาธารณบนดาลเพทบายไดดงปอง” (ธมกร, 2562: 24) หนงชนท 2 “ตอมาเราพบหนงซงบางเบาออกโทนแดงมวงเทาชนทสอง” (ธมกร, 2562: 25) หนงชนน คอโทนสแหงธนบตรจ�านวนมหาศาล จากความศรทธาของญาตโยมทบรจาค ใหสมผสะสมใชเปน “เครองปอง” ชนท 3 “เปนเยอหมอจรยะพสดารทอสานกบกานสมองไมโคร” (ธมกร, 2562: 25) แพทยไดพบวาในชนน เปนเยอสมองทเฉลยวฉลาดมากของสม ซงไดใชความฉลาดของตนในการปลกหวานมายาคตแหงศรทธาใหตนสรางอาณาจกรไรขอบเขต ชนท 4 ซงหายไป “ชนทสมเลศนยปรศนาประจธาตอนมลอนโมทนาฝากไวในบรรดาสาขากาย” (ธมกร, 2562: 25) ดเหมอน ธมกร จะทงปรศนาไววา หนงชนนเองคอชนทหายไป “ฝากไวในบรรดาสาขากาย” ชวนใหผอานขบคดวาคอสงใดกน มนคอสงทน�าไปสภาวะจมดงในความเชอความศรทธาความงมงายกระทงตางทมถวายทรพยศฤงคารเพอเปนยานพาหนะน�าพาตนไปสดนแดนบญทปรารถนา สงใดทหายไปหรอ “สม” ผนนไดน�าหนงชนแหงอวชชา ไปฝากไวในบรรดาศษยานศษยผเชอถอศรทธาตน แลวในบรรดาผไดรบอวชชาจาก “สม” กกลายเครองก�าบงให “สม” ด�ารงอย “เพอครอบง�าบางสงทงบางอยางใหมดด�าอ�าพรางกวางขยายสภาวะดงจมเมองมงาย” (ธมกร, 2562: 26) อวชชาจงน�าไปสความมดบอดทางปญญาจนมองไมเหนความจรงทควรเหน ครนเมอเราละสายตาจากอกษรกว แลวมองออกไปในสงคม กจะยงปรากฏภาพซอนขนมากมาย จรงหรอไม สงคมเตมไปดวย “สม” ในคราบนกบวชผเครงครดค�าสอน และศาสนกชนทไรปญญามากมายเหลอเกน บทกวเดนอกบทหนงคอ “ชฎลหลงแผนดน” ธมกร ไดกลาวถงตวละครในพทธประวต ฤๅษ 3 ตนผยดถอหมกมนในลทธบชาไฟ พวกเขาสรางอาศรมอยกบบรวารของตนใกลฝงแมน�าเนรญชา แลวกซอนภาพซงปรากฏณ ลมน�าเจาพระยา อนเปนดนแดนทผคนก�าลงตกอยในการแสวบาก จากการกดขมอมเมาของชนชนน�าโดยชนชนน�าดงกลาว เปรยบเชนชฎลในยคพทธประวต หากหลงยคเขามาในกาลปจจบน “...ทองน�ายากแทจะหยงถงนาสะพรงลกล�าภายค�าเขญพฤฒาปราชญสาดไฟรายล�าเคญสงครามเยนญาตเหยาเจาพระยา” “ทองน�า” ลกเกนจะหยงได “หวใจ” มนษยเลากยากแทจะหยงถงกวานนหลายเทา พฤฒาปญญาเลศ อาสามาค�าชประเทศ แทจรงแลว มาเพอสงใด ชฎล 3 พนอง ลมเจาพระยา อาจเปรยบกบบคคล 3 กลม ดงน“หนงพร�าขานฉนทพากยพบากชน โอมอ�ามาตยเวทมนตรกลแกวขวญ วา ‘โพนเมฆเสกพรณร�าพนจงรากหญาสามญผลกานใบ’ กลมน นยถงชนชนสงอ�ามาตยศกดนา ทมกพลามอวดอางถงอทธฤทธแหงตน ผคนชนรากหญาลมตาอาปากได กเพราะอ�านาจบารมแตการเสกเปาเรยกฝนเรยกฟา ใหชาวไรชาวนาไดท�านาไร และมอยมกนอยรอดได “หนงบรกรรมคมภรวถประชาแหง‘อรเขฬา’มายาสมย‘โลกจะยงอกฝงนทอธปไตยดวยประชมสมขน


ในทรวง’” กลมนนยถงกลมพวกทมกอางหลกการของอธปไตย ทเปนอ�านาจของประชาชน ซงอาจเปนใครตอใครในสงคม ทปลอมตวมาในฐานะตางๆ ประกาศวาทกรรมประชาธปไตย ซงเปนเพยงมายาคตใหคนหลงเชอเปนอยางนอยางนน แทจรงแลว คนกลมนเพยงแสวงหาผลประโยชนในนามประชาธปไตยเทานน “หนงประนงฉางยงบ�ารงรส ใหเสพซดโหยหามขาดหวง “กมาเกลอนเคลอนมาไกลในเปลากลวงเชอในปวงเทพเจาจ�าแลงแปลง” กลมน นยถงผกมอ�านาจทางเศรษฐกจซงอาจยดโยงกบกลมแรก และกลมท 3 ผเหนจดออนของคนรากหญาซงยากไร โดยประกาศใชนโยบายประชานยม บ�ารงบ�าเรอแจกจายเงนทงทางบรโภคและอปโภค มอมเมาใหตกเปนทาสการการเสพสข สรางหนสน เมอประชาชนหลงตด กแจกไปไมจบสนเปนบรโภคนยมเตมระบบ ทแทแลว “ชฎล” ผหลงแผนดน เพยงจะด�ารงรกษาฐานอ�านาจ ผลประโยชนของฝายตนไวเทานน “...จากตนน�ากลางน�าถงปลายน�าพลกรรมกเลสมนษยผดพรายแสงวายไฟชายฝงยงพดแรงชฎลแหงขวขางยงกอบโกย”การแกปญหาบานเมองไมไดดไปกวาเดม หากยงยงคงย�าเทาอยกบการปลกผความขดแยง “ปราชญยงปวยอวยเปรตสงเวชแววญาตชฎลยงดนกระแดวแรวบวงเดม” (ธมกร, 2562: 59) จาก “ชฎลหลงแผนดน” สภาพซอนในการเมองปจจบน ทปรากฏตวละครทสอดคลองกบบทกวไมนอย เราเหนภาพผทมกอวดความภกด ประกาศตนเพอปกปองชาต แตเมอความจรงปรากฏ กลบไมเปนอยางทพดไว “ไมจรงหรอกทเธอบอกวารกบานในหวงกาลหางเหนด�าเนนอยมลายฉางมลางครวเพอตวกแสรงเปนกเรยกรกในปรกพง” (ธมกร, 2562: 67) บทกว “ญาตกรรม” ธมกร ไดแสดงใหเหนวา วถปฏบตทางสงคมบางอยางเปนตวฉดดงสงคมไทย มใหกาวหนาเทาทควร อาจมาจากทเรายดตดกบรปแบบ หรอพธกรรม มากเกนไปหรอไม เชน การแตงกายทไมค�านงถงสภาพอากาศ เมองไทยเปนเมองทมอากาศรอนทงป เรากลบยดถอวา การแตงกายแบบผกเนคไทใสสทเปนสงทดพงปฏบต เชน มคนแตงชดใสสทผกเนคไทไปงานศพกลางแดดจด “รอนจะตบแตกตายยงใสสท” อารมณเพอนเบอนบดสดกลนกล�าโลกของแบบแทบบาอารยธรรมดงไมค�าคอกกลวยชวยยกเครอ”(ธมกร, 2562: 69) การใสเสอทบซอนกนหลายตว เปนวฒนธรรมของประเทศเมองหนาว แตประเทศไทยทคนกระแสหลกมกยดถอรปแบบ การแตงกายไมทสอดรบกบอากาศ กวคดแบบทสวนกระแสกบคนสวนใหญ ซงการแตงกายแบบน คนสวนใหญจะมองวา แตงกายด ใหเกยรตเจาภาพ “โลกของแบบแทบบาอารยธรรม”“ดงไมค�าคอกลวยชวยยกเครอ” เปนอปมาโวหารประมาณวา ไมมตวตนของตวเอง ไมเชอในความเปนตวของตวเอง จงเอาวฒนธรรมเมองหนาวมาแปะในนามของอารยะ ดงนน วถแบบน คอสงทพงตอตาน ไมควรสนบสนน แทจรงแลว พธกรรมทยดถอกมไดท�าอยางบรสทธ หากยงเปนการเออประโยชนกบบางคนและมประโยชนกบตนในโอกาสถดไปกได เชน งานศพดงกลาว เจาภาพไดรบเกยรตจากแขกผใหญทมคนนบถอ ฝายคนทท�างานการเมองหมายจะใชการศพ เพอโอกาสทางการเมองของตวเอง “…เถอะยงทอดพธกรรมย�ายงใหญยงสบทอดลมหายใจผใชศพยงยงเกยรตผอยผเคารพยงอ�านาจขนบตองน�าพา“กวาถากตายหมายแปลงเปลยนกจะเขยนค�าสงผเลกทอดผากจะดใจมน-กคนมา”เพอนสบตากบเขาอยางเอาจรง” (ธมกร, 2562: 70) ตวอยางบทกวขางตนน ส�าหรบการเปดประตบานแรก ทฉายใหเหนภาวการณเวยนวกอยความเชอความศรทธาทปราศจากปญญา การยดเกาะกบรปแบบบางประการ ซงมท�าใหสงคมไทยไดกาวไกลไปไหน การหลงตนในต�าแหนงแหงท ทงการหลงเชอกบวถทไมใช การเมองทตกจม และสงคมทขดแยง ธมกร ไดสะทอนไว เพอความสะทกสะเทอน และตระหนกวา สงเหลาน ทยงเวยนวนกบพฤตกรรม ความเชอของเรานน ใชหรอเปลา หากมใชการจะพลกสถานการณอยางไร กาวเดนออกจากสงนนอยางไร เพอพรงนทดกวา


ภำคสอง กำรปลกส�ำนกขบถสกำรเรยนรสจจะวถ

แรงแดดยงแผดรอน เพยงไร มหาสมทรผดเหงอไคล ทวมฟา สายลมพดผานไป จบโลก ฝนกระหน�าดนพลกหนา ผลดไมผลเมอง (ธมกร, 2562: 75)

นยจากภาพ คอการเปดประตทงสองบานสการเดนทางสภายนอก น�าเสนอตวละครสถานะตางๆ ปะทะสมผสกบกระแสสงคมทตกจมกบกระแสทรนแรงกวาเดม ซงตองใชพลงอยางมาก และทาทายในการปลกจตส�านกแหงการตระหนกร เพอการเปลยนแปลง เรมตนดวยโคลงสสภาพ กลาวถง แสงแดด มหาสมทร ลม และฝน มนยแอบแฝงกระทบกระแทกจตมนษยวา เปลวแดดแผดกลาบนดาลใหน�าในมหาสมทรกลายเปนไอลอยขนสทองฟาเพอรวมตวกลายเปนละอองน�า เปนเมฆ แลวในทสดกตกลงมาเปนสายฝนทยงความชมฉ�า สผนดน เผอแผความมชวตชวาถงพชพนธตางๆ มนษยกเชนเดยวกน ยงปะทะแสงแรงกระทบกระแทกปานใด กยงท�าใหมนษยแขงแกรงขนปานนน ปญหาอปสรรคในการเดนทางของมนษย ยงพบเผชญกบปญหาใหญเพยงใด กยงทาทายมนษยวามศกยภาพทจะฝาขามไปถงหรอไม ซงมนษยตองใชพลงในตวตนอยางยงในการกระตกกระตนการเรยนเปลยนแปลง และฝาขามอยางใชปญญา บทกว “ผถอดผเสอจากดกแด” ธมกร ไดฉายภาพถงภาวะความหวงดทผดกาลเทศะ ในนามของความรกทน�าไปสการพงทลายของชวต ตวละคร “ฉน” ประหวดนกถงชวตตนในวยเยาว ดวยส�านกของความอยากรอยากเหน จากสงทครบอกในหองเรยนวา ผเสอซอนตวอยในหนอน โดยรเทาไมถงการณ เขาไดท�าในสงทไมพงท�า คอไดไปจบหนอนมาจ�านวนมาก น�ามาหอไวในผาซน เฝาดอยางทะนถนอม กางมงใหไมใหยงรนเขามากด ทงกนไมใหบนออกไปเมอหนอนกลายเปนผเสอ แตเขากพบวามหนอนตายลงไปไมนอย จากถกมดกด บาง แมงมมขยมบาง หรอตายเพราะทนกบการทตองถกกกขงในททไมใชทอยของมน และแลวเขากพบกบเหตการณทตองจดจ�าทงชวต กลาวคอ ขณะเขาถอดผเสอจากดกแดตวสดทาย “หนงในผโดดเดยวเดยวดายลอกคราบครงสดทายกอนกลายรางรอดมรอดปกขายงคาคางเกาะเสนใยบอบบางทงออนแอยนมอแตะชวตทตดตรงคอยถอดดงผเสอจากดกแด สนไหวสภาวะขณะแลรางนอยนงแน...อยเนนนานฉนถอดชวตเจาจากชวตนอกวถศกดสทธวนาสถานถอดรหสเวลาอยางสาธารณเพยงเพอจะพบพานเจาผานวย” (ธมกร, 2562: 83) เพยงอยากรอยากเหน แตกไดท�าลายชวตหนอนไปไมนอย อานบทกวแลวนกถงภาพซอนตางๆ ภาพของเดกตวเลกๆ ถกพอแมคาดหวง โดยใหเรงเรยนเรงรตงแตอนบาลดวยความหวาดกลววา ลกจะไมดไมสมบรณ กลวจะพลาดโอกาสทดในอนาคต ทแทแลว การกระท�าดงกลาวเปนการสรางหรอท�าลาย จรงหรอไมททเดกเหลานจ�านวนหนงไดฆาตวตาย เนองจากทนการบบคนจากครอบครวไมได วยเดกควรไดเลนสนก มพฒนาการตามวยทเหมาะสม และสงเสรมจนตนาการ มใชหรอ มใชตองแบกกระเปาหลงแอน นนคอการศกษาหรอเปนอะไร แมผหวงดกบบตร เมอพบวาลกชายลมเหลวจากการเรยนมธยมตนในสถานศกษาทมชอเสยง แทนทแมจะใชสถานการณปลกตนใหลกปรบเปลยนพฤตกรรม สงเสรมก�าลงใจ และด�าเนนตามกตกา เพอกอบกสถานการณใหดขนดวยตวของลกเอง กลบเลอกทไปซอใบประกาศนยบตรการส�าเรจการศกษาจากอกสถานศกษา เพยงเพอบอก


ใครตอใครวาลกตนกเรยนจบ วธการแบบนเปนท�าลายลกอยางสามานยท ธมกร ส�าแดงบทกวไววา “ปรารถนาผเสอในเนอหนอนปมวาอาทรเอาใจใสหยาบกระดางตอชวตจตใจวาบรสกภายในไหวสะทาน” (ธมกร, 2562: 84) บทกว “เพลงพนธ” ธมกร ไดตงค�าถามโดยไมตองการค�าตอบ กบเพลงเพลงหนงทฝายรฐสรางขนมเนอหายกยองคนทประกอบอาชพกสกร ทวา “คณยงรองเพลงเกาหรอเปลาสหาย เพลงทขายโลโกกระดก สนหลงกระฎมพขคอย�าตอซงแทชาวนาถกฝงทงศตวรรษ” (ธมกร, 2562: 90) เพอเปดเผยมายาคตใหเหนวาเพลงทรองดงกลาวเปนเพยงวาทกรรม กลาวคอ เพลงทเพยงขบรองเพอการโฆษณาชวนเชอสรางความชอบธรรมใหรฐ ชอเพลง ชวตกสกร/กสกรไทย ผประพนธเนอรอง คอ แกว อจฉรยะกล เนอเพลงทเปนค�าสรอยทจะรองย�าไปย�ามาหลายเทยวกวาจะจบเพลงดวยขอความวา “กสกรแขงขนเปนกระดกสนหลงของชาตไทยจะเรองอ�านาจเพราะไทยเปนชาตกสกรรม” บทเพลงดงกลาว ถอวาเปนวาทกรรมโดยแท เนอเพลงนนยกยองชาวนาวาเปนกระดกสนหลง แตในความจรงชาวนาถกทงขวางใหเผชญกบทกขยาก ผลผลตราคาต�า คณภาพชวตย�าแยน�าไปสหนสนรงรงมานบรอยปแลว “กสกรแขงขนเปนกระดกสนหลงของชาต” จงเปนเพยงมายาคต การกระท�าทางภาษา ทเมอน�ามารองซ�าๆ แลวท�าใหดเหมอนรฐดแลชาวกสกรเปนอยางด ทงทความจรงหาเปนเชนนนไม ค�าถามทไมตองการค�าตอบนของ ธมกร ไปกระแทกใจ “คณ” เมอเปนเพลงเกาคร�าคราหาความจรงไมได เหตใดเรายงรองอย (โดยนยคอยงปลมและเปลาไรกบวาทกรรมนนอย) เหตใดจงมน�าไปสการเรยนร และปลกตนความเปนตวตนเราขน เรามเคยไดรบความสนใจจากรฐจรงจงมใชหรอ เหตใดจงยงคงคอมยอม เรามหวใจหรอเปลา จะยอมเปนลกไล หรอเปนหนไลกา ตอไปเชนนนหรอ “เรามใชลกไลแลวลกเอย” เมอคณเงยหนาเหนความเปนหน คณจะคยกบลกหลานแหงรงอรณ เรยนรโลกเปลยนรนและเปลยนรอย …คณแคหลบแลวละเมอไปใชไหม ทแปรเปลยนนาในเปนไรออย เปลยนนานอกเปนสวนยางเลอดยางยอย เปลยนภดอยเปนขาวโพดลางเผาพนธ คณจะรองเพลงอะไรกไดสหาย ตนขนจากความหมายซายขวาหน จะแรพรอคระห�าไมส�าคญ เมอเพลงนนคณกลาแกรงกลาแตงเอง (ธมกร, 2562: 92) ทงหมดทกลาวมา มนอยท “คณ” มใชทใคร คณกลาทจะปฏเสธบทเพลงแหงความลวงหรอไม และกลาทจะรองเพลงใหมทใช โดยเนอรองท�านอง มาจากหวใจ จากความจรงทเปนตวตนและจตวญญาณของคณเองนนมใชหรอ บทกว “หวงโชโพธยาลย” ธมกร ไดแสดงความจรงอยางเจบปวด เกยวกบฉากและเหตการณทปลาในสระวดโลดคะนองไปกบน�าฝนเมอเยนวาน จนออกไปนอกวดใหชาวบานไดจบกนสนกใจ ครงแลวชาวบานผจบปลาและฆาปลากจดท�าเปนอาหารมาถวายพระในตอนเชา (วนพระ) เสรจแลวผฆากรบศลปาณาตปาตาฯ ทงทรแกใจวา อาหารทท�ามาถวายกมาจากการฆาสตวตดชวต นหรอไม ทชาวพทธยงมกท�าในสงทตรงขามกบสงทตนร ตนเชอ ตนคด และตนพด


“ยะถา,สพพ”พร เตมหาบคอนแหงถอยค�า พระพจารณาธรรม ธาตขนธ“ปฏสงขาโย” เลอดเนอสเนอเลอด เพอเหอดสนไรหวงโซ สะพานถงฝงโพธ โอชวนแหงบณฑะ มเจาะมจงใด ทานมยจากใจสละ ผฆาผมรณะ ผเลยงงาย…ไมรเหน (ธมกร, 2562: 96) แมพระผรบอาหารเอง กมไดปฏเสธอาหารเหลานนเพยงมทางออกของจตผ “มเจาะมจงใด” และท�าตนเปน “ผเลยงงาย...ไมรเหน” ไมไดเปนผฆาดวยตวเอง ทงไมไดสงฆา และไมไดรเหนวาการฆานนกระท�ามาโดยจ�าเพาะเพอตน อยางน ถอวา ทงพระ ซง “ไมรเหน” วาอาหารไดมาอยางไร กพร�าแตใหศล ใหโยมพากนรบศลไปตามพธกรรมมมใครยดถอในความหมายนนจรงจง และในนาม “ผไมรเหน” กบการกระท�าปาณาตบาตของคนอน พระในฐานะผบรสทธและผใหทาน ไดน�าเศษซากปลาทเหลอมาเปนอาหารปลาในสระ กยงด�ารงอยในฐานะผเปยมเมตตา แตทวาบทจบของบทกวนกกระตกใหเหนภาพซอนของโศกนาฏกรรม ทไปไกลกวามายาคตขางตนนนเสยอกวา “เลอดเนอเมอเยนวานมาสญาตรมกดกน” (ธมกร, 2562: 97) บทกว “กญแจ” บทเดนอกบททเปนรหสนยสการตระหนกรของผเปนองคประกอบส�าคญของครอบครว ตวละคร “เขา” ผทมเทกบการงานแตกหลงลมหนาทส�าคญ คอหนาทของสาม และหนาทพอ เขาหลงลมแมแตวนเกดของของลกสาว ลมแมสญญาทใหไวจะซอเสอกนหนาวมาให ขณะทเขากลบมาถงหนาประตหอง กไดยนเสยง ภรรยาและลกสาวสนทนากน “พอบอกจะกลบมใชหรอจะลมซอมยนะเสอกนหนาวของขวญทสญญาดบดวงดาววนส�าคญของลกสาว...ดวงดาวนนเงยบนงในสายลมโลมรนกอนไดยนเสยงตอบปลอบขวญ‘ไมเปนไรหรอกลกเรามกนเพยงแมลกกยนยนวายงม’” (ธมกร, 2562: 107) พลนไดยนกเหมอนหวใจถกทมดวยหอกทวน กอใหเกดรสกละอายอยางทสด ในความบกพรองตอหนาท ซงมเพยงตอลก แตยงบกพรองอยางครบถวนตอภรรยา และตอบานอนเปนทพกอาศย “...นานแคไหนมสมผสไมกวาดบานชามจานมไดชวยลางฝนฝาไมกระถางรางใบเมอไกลตาราวตากผาตากรกตากน�าคาง” (ธมกร, 2562: 108) “เขา” ชายผส�านกรสกละอาย ผเปนสมาชก เปนองคประกอบของบาน ผกลายเปน “แขก” หรอคนแปลกหนาของบาน จรงหรอไม ทเราเหนภาพซอนทมพฤตกรรมเชน “เขา” มากมายนก เขาหลงลมจรง หรอวา เขามสงอนทลมหลงมากกวา เงอนปมเหลาน ไมมผใดแกได นอกจาก “เขา” เองทจกตองไข “นหรอปมทตองใช‘ใจกญแจ’” นอกจากน ยงมบทกว ทฉายใหเหนระบบการศกษาทบดเบยว ทมอาจน�าพาผเรยนสอสระ เปนตวของตวเอง เชนในบทกว “นานมาแลว” ธมกร ไดวพากษวา การศกษาทตองการเพยงใหผเรยนเปนเพยงผเชอและผเชอง “ภายใตโถงศลาอาณาขอบเธอถกขงฉนถกครอบใหชอบเชองใหยนดกบสสนอนรองเรองทฉากชนบรรเทองเขาสรางท�า” (ธมกร, 2562: 76) การศกษามสรางคนใหเปนคนชางสงสย แมในบรรยากาศทประเทศตองพบกบความทกขสาหสเพยงใดกตาม กมกจะใชวาทกรรมปกปดเชงลบไว จะเลอกกลาวเฉพาะทเปนความดงาม วาดนแดนนมความสข สงบ และรวมเยน เปนอารยะ “กชวอายขยมกงขาเลาบอกกนตอมาสบลกหลานนคออารยะจตวญญาณนคอศานตสขและรมเยน” (ธมกร, 2562: 76) การเนนย�าแตความดงาม การสอนกเนนแบบขอทถก ทงทขอทผดกเปนประโยชนส�าหรบคดอานทบทวน


เชนนแลว เราจะยงหลบใหลมรตนไดอยางไร พธกรรมยงคงรงรงวางเปลา การศกษาทพอกพนอวชชา ความหยาบดานด�ารงอยรอบทศ การยดตดด�ารงอยภายหวใจ กญแจใดเลา จะไขความมดบอดเพอไปสความสวางได กมแตส�านกแหงขบถทจะตระหนกรวา การฝาขามมหาสมทรยอมตองใชพลงมหาศาลแหงการเรยนร เพอเปลยนผานไปสสงคมทดกวาเดมภำคสำม กำรเคยวกร�ำปลดปลอยตวตนจำกพนธนำกำรทยดเกำะ มนษยมผลกฟา เขยอนดน หลงเลอดน�าตารน เปลาไร ยอนดาบดมเลอดกน ใจแกรง เปลยนโลกใบเลกได ยอมซอใจสวรรค (ธมกร, 2562: 137) นยจากภาพในภาค 3 น คอบานประตทงสองบานทเปดผลกเขามาภายใน เปนเสมอนบานประตทเปดเขาสโลกภายในของมนษย ผปรารถนาหลดพนจากพนธนาการทางสงคมตางๆ นานา ยอมตอง “ผลกฟา” “เขยอนดน” ดงโคลงสสภาพขางตน มนยถงการทตองตดสนใจท�าในสงทยากล�าบาก ยากล�าบากในทนกคอการสลดออกจากซากเดม ความเคยชนทงหลาย ซงอาจตองแลกดวยอะไรหลายอยาง ซงจะน�ามาซงความโดดเดยวเปลยวเหงา ซงจะตองยอมรบ แตหากฝาไปไดกเทากบไดชวตใหมกลบมา บทกว “เสยงภายใน 5” ไดบอกกบ “คณ” วา คณพบคณคอบทกวทตองอาน ความลบคอสะพานการคนหา ชวตคอลายแทงแฝงมรรคา ขณะมาถงยงฝงตวตน จงกาวไปในนามของความลบ ซงซอนทบสะพานการเรมตน ลวงอาจจรงจรงอาจลวงดวงกมล เพอจกษสบคนจะยลยม ขณะคณอานคณทเคลอบแคลง เมอลายแทงถกไขใจเอมอม แมรหสพลดหายมลายพมพ กกระหยมในกาวยางมลงเล (ธมกร, 2562: 139) จรงหรอไม ทมนษยสวนใหญมกรจกและเขาใจสงทอยไกลตว แตสงทอยใกลตวกลบมองไมเหน ดงนนสงทตองส�ารวจตรวจสอบเสยกอนกคอ ตวมนษยเอง “คณ” คอบทกว คอความลบ คอลายแทง ทจะตองคนหาใหพบในทามกลางความก�ากงของความจรงความลวงทสถตอยรอบตวมนษย ซงเชอมนวา “คณ” สามารถจะแกไขรหสลบนนได และกมองเหนทางเสนใหมทรอคอยอย หลาย ๆ ค�าถาม ทธมกรไดทมกระตกบรรดาผไมรตนทงหลาย เชน “เคยไดยนตนไมทกทายไหมตนไมพดอะไรกบคณบางกตนยนตนหยดอยรมทางกตนลมถมเรยงเปนทางเทา”(ธมกร, 2562: 140) “เธอเหนอะไรในฉนบาง” (ธมกร, 2562: 141)“ขณะคณพบใครใครพบคณ”(ธมกร,2562: 145) ค�าถามทงหมดพงมาท “คณ” ทงน เพอใหตระหนกวา ในชวตทผานมา เธอไดคนพบสงแวดลอมทางธรรมชาตตางๆ หลากหลาย ปรากฏการณตาง ๆ ผคนหลากประเภท ทงสถานการณอารมณ สงเหลานน มกระทบ มกระท�าให “คณ” ตองฉกคดกบวนเวลาชวตทผานไปเลยบางหรอ ทงนเพราะ การปลอยใหชวตด�าเนนผานไปโดยปราศจากตงค�าถามครนค�านง มนอาจท�าใหตองตกในภาวะตบตนทางปญญาทมอาจหาทางออกพนความอสระได


“บางเหนจรงมจรงจากสงใดจงโลกชมวาใชแลวชอบชนครนยลยนหมนหยามน�าตารนจะมาคนดวงตาให…ใจดวงนน” (ธมกร, 2562: 142) บทกวเดน เชน “สบายดนะ” ชชวนใหคณทกถามเพอเปดประตไมตรกบผคนตนทางทคณพบ เปดทางใหคณไดเรยนร โลกเปดโอกาสส�าหรบการเรยนรทกขณะ บทกว “อกวนหนงในหมบาน” ธมกร ไดอางถงนกปราชญระดบโลกอยางโสกราตส เพลโต อรสโตเตล ผประกาศตวตนของตนเอง อรสโตเตลเปนศษยของเพลโต แตกกลาโตเถยงอาจารย “ผกลาโตกลาตางอยางสรางสรรค มเชอโลกของแบบจะแคบตน เชอปฏสมพนธ…อาจฝนไว” (ธมกร, 2562: 147) อางถงชาวกาลามะในพทธประวต (ผใชกฎกาลามสตร เปนหลกแหงความเชอ ไมใหเชองมงาย โดยตองปญญาพจารณาใหเหนจรง ถงคณโทษ หรอดไมด กอนเชอตองพจารณา 10 ประการ) รวมทงนกปราชญสมยใหมอยาง มารก ซกเคอรเบรก และ สตฟจอบส ตนแบบของนกศกษาเรยนร ผเคลอนโลกพลกฟามาแลว “แทเราตางมาเดนเลนเธอเหนไหม‘โสกราตส’ใหสงสยใหเสาะสรร‘พทธะ’ใหตนรเฝาดมนอกรงภพสมพนธกบวนน“ (ธมกร, 2562: 149) นกปราชญโลกอยางโสกราตส บอกใหสงสยและเสาะหา พระพทธเจา บอกใหตนร พระองคคอตนแบบของผตนแลว ยงผคนสวนใหญยงหลบใหล บทกว “กาแฟด�า” ไดแสดงใหเหนภาวะของความละลาละลงทจะท�าบางสง แตกลบถกเกยวเกาะกบบางทอาจท�าใหภารกจทมงไวลมเหลว โดยใชความเปรยบเปนเรองของการกนกาแฟ รทงรวาการกนน�าตาลมาก ยดกบลนทอรอยกบความหวานน�าไปสโรคความดนโลหต แตกยงขามไมพนสกท นเพยงเรองกาแฟ หากคนเรายงยดตดกบบางอยาง ทางเดนขางหนายอมพบอปสรรค “มตางราวเปลาไรอนใดโดยในจตโหยกระหายมคลายเคลอนยงยอโยงโมงยามขามปเดอนไวเปนเพอนอดตพร�าปรมปราชวตเพอเมอวานใชวนนยงจะมความหมายใดในเบองหนาบางรสกทมแทงจากแสงทวาคณเลยงหลบมสบตามกลามองแคกาวขามหวานมนมหาญกลาจะเงองา‘ถอดรอ’เชยวหรอสหายทงรเลอดอดตนอนตรายยงอนรกษฟากฝายไขมนฉะน” (ธมกร, 2562: 163-164) ดงนนแลว การจะขามผานพนจากพนธนาการทลามตรงมายาวนาน มอาจแกะออกไดอยางงาย ตองใชความกลาหาญอยางมาก “น�าทเชยวกรากกลาปะทะแกงวายแรงปะทะภสรกระแสแตน�าใตสมทรสดลกแลลมเหนอโลกผกแปรมรเปนอนลวงสสสานการโยงยดยงประพฤตขาดพรองมองไมเหนยงตดดชชวอยเชาเยนขนล�าเคญคางคายงกวาใครยงตอตานมนจะยงด�ารงอยแตหากนงเฝาดจะรเหนไดจะกราวจะกรานจะผานไปจะกดทางอยท�าไมไมเดนทาง” (ธมกร, 2562: 165-166) การเดนทางสเสนทางทใช จงตองใชความกลาหาญ เดดขาดและเดดเดยว พรอมเผชญกบความโดดเดยวล�าพงแตสขสงบ บทกว “นอกบรรทด 16” ธมกร ไดแสดงใหเหนวา บางททางใหมทเลอกจะไดพบความรสกใหมทไมเหมอนเดม คณรสกสขสงบลกล�าทไดอยเพยงล�าพงกบทองทงกวาง ยามแดดบายบางเบา ใครตอใครหลายคนทเขามาวนวายกบชวต เพงผละจากไป (ธมกร, 2562: 168) ดงกลาวมาแลววา ผปรารถนาชวตอสระ ตองพงพาแขงขาของตนในการกาวเดน ทงพลงภายในทแขงแกรง การกอบกบางอยาง อาจตองปลดเปลองบางสง เพอไดความสขทงหลายเปนความโปรงโลง สบายเบาและ


ชวตงายขน เพอพนจากพนธนาการทรดรงเวยนวนกบชดความร ความคดทไมใช “พรอมหรอยงสหายผไปตอมตองรอลอกงสงวถมตองสวดอภธรรมค�าวารมตองมกมาราบวชหนาไฟ” (ธมกร, 2562: 186) บทดงกลาวเปนความเปรยบ เชน การตายจากสงหนงเพอการเกดใหม แตมใชการตายในความหมายสนลมหายใจ “มเทศนแจงเกดแกเจบจากเกบซองไวทองถากทางเสนใหมมทอดผาบงสกลใหฝนไรมตองวางอาลยดอกไมจนทนมตองลอยองคารใหธารขนมท�าบญอทศสวยสรวงสวรรคเราจะสรางภพภม–ภมใจนนดวยคนรกกววรรณดงแกวตาจตจากดวงดาวทเปลาไรบดนเถดดวงใจนกกอบกเราจะผลกเราจะผานบานประตไปสทางทเรากาวมาแลว” (ธมกร, 2562: 187-188) บทกว “นอกบรรทด 21” ภาพของนกตวหนงขยบปกบนขนน�าฝง มนท�าใหมนษยบางคนเชน “คณ” วาบไหวกบสงทเหน ขณะครนนง…พลนทนกตวหนงขยบบนน�าหม จงหวะพลกปกของมนผกผานแสงตะวน คณสมผสถงคมปกตวดวาบเขามาในหวใจ (ธมกร, 2562: 189) ขณะทนกตวหนงขยบปกบนน�าฝง แลวมนษยผประเสรฐมสตปญญาเกนนกหลายเทา จะมรสกรสาไดอยางไร ถงเวลาทตองโบยบนจากความรกชงคลงศรทธา สรรเสรญเยนยอเกนอตรา และขงเคยดเกลยดโกรธอยางนก “ในปกปรารถนา” ยกปกขนเหนอปก ขนไปอกมองมมอน เหนอไฟจกเหนฟน นอนกองไฟทงหญาฟาง …เหนอทอจะทาทาย เหนจดหมายมไกลหาง ฮดกลาจะมลาง ทกกดขวางมลายไป เหมอนทกขจะปลกปราชญ เหนปวงญาตทกขยงใหญ ปราชญหนงซงอยใน ใครคนหนงจะน�าพา เหนอเนนเถนพนส จะสมผสลมยอดผา ปกนกทผกฟา จะมฟาอกฟากโนน (ธมกร, 2562: 173-174) ผสมครใจโบยบน ยอมมโอกาสขามพนจากฟาหนงไปยงอกฟากฟาหนง ไปจากกรอบความคดเดมทโทรมทรด สความคดใหมอนพรางพราว บทกว “นอกบรรทด 23” การตระหนกตอการเรยนร น�าไปสเสนทาง ระหวาง ทาง กบ เทา คอองคประกอบส�าคญของการกาวจากการเปลยนผานสการเปลยนพบ “เรา” เดนใน “ทาง” เดนในเรา


ทางมไดมมากอนเทา ขณะเทามนอยกมไดมมากอนทาง กระนน กมใชสาระส�าคญของทางและเทา เทาและทางมไดมเพอเพยงจดหมายปลายทาง ทางและเทามไดมเพอเพยงกาวเดน บางขณะหยดพกเทาระหวางทาง บางขณะหยดพกทางระหวางเทา บางขณะเกดขนในหวงคด บางหวงคดเกดขนในรอยเทา นกระมง ทรวมเราไวในการเดนทาง ทางทด�าเนนอยในเรา (ธมกร, 2562: 195) ชวตทเคยวกร�า นยถงการไมหยดหยอนทพฒนาตน ยอมไดรบบ�าเหนจรางวลคอ มพลงภายในทเขมแขง ดวยฟนในกายทมเชอเพลงอดแนน ทพรอมทกเมอส�าหรบไฟทจดลง เชนนนการปลดปลอยตวตนสจตวญญาณอสระ ปลอดพนจากการครอบขงยอมน�าไปสความสงบสขในทสด อนเปนปลายทางปรารถนาของทกชวต

ภำคส สจตวญญำณอสระ

แททกขสเพอนแท ยตธรรม ผกอผกอบก�า เศษแกว สขแทแคเงยบง�า งหลบ เดกตนลมเจบแลว หกลมเมอวาน (ธมกร, 2562: 197) นยจากภาพ คอการเปดบานประตสภายในอยางเตมท เปดกวาง พรอมรบทกสถานการณชวต อยางทระนง ดงเนอความในโคลงสภาพทวา ความทกขคอสาระส�าคญของชวต แกนสารชวตคอความทกข ความสขนจะเวยนมาหามนษยเพยงชวขณะหนง ราวกบการหลบใหลบางกาลของอสรพษ แตการวางใจเผชญกบทกขอยางไมสะทกสะทานส�าคญกวาสงอน ในแงของผเขาใจโลกและชวต ชวตกดงน เรยนรเตบและเปลยนผาน ปตใหเตมอม แลวอสระด�าเนนไป (ธมกร, 2562: 198) ชวตทเปน “ชวต”ตองขบเคลอนทพรอมส�าหรบการเรยนรกบสงทพบ ปะทะสมผสกบสงแวดลอมในทางผาน


และหรรษากบการเดนทาง ปลดแลวซงโซตรวนทงหลาย ในเมอบานเมองกลายเปน “บานราง” อางวางโหวงเหวง สภาวะทตกจมกบกระแสขดแยงขวขาง ซายบา ขวาคลง การปลอยใหบานเมองเตมไปดวยหยากไย คราบเขมา กระเบองแตกหก ถวยโถโอชามกระจดกระจาย การใชภาพรปธรรมน มนยถงการพงทลายของจตวญญาณเดมแททบรสทธสะอาด มแบงแยกเขาเราและเปนอสระ ธมกรใชความเปรยบวา “บานราง” ในทนกคอบานในจตวญญาณอนบรสทธซงมมาแตเกด มไดรบการดปดกวาดเชดถ บานทเคยสะอาดสะอานกลายเปนขยะ “ขยะความมดยดตดปฏกลชวตเตบกลาจะปดกวาดนคราอดโรย…ออนลา…ฝาฟนขณะภวงคสะทกไหลความจรงมใชความฝนบานเธอหลงนเทานนหลงเพอร�าพนบานใคร” (ธมกร, 2562: 201) ไปหลงเพลนเดนตามใครขณะมดใจตนใหสะอาด “ดส…ทงรกและทงรางคอนชวตชางเหลวไหลมองผาขรวละอายใจคน�ามไกลเกนนก” (ธมกร, 2562: 201) คณท�าชวตหาย คนวนผานไปอยางไรประโยชน คงถงเวลาทตองช�าระลางบานในจตวญญาณของตนทบรสทธสะอาดกลบคนมา บทกว “ผแปลก” เพยงตองการสอสารกบผอานวา หากประสงคเดนกาวออกมาจากความขดแยงทงหลาย ตองยอมรบใหไดกบสงทเราเลอก อาจตกเปนเปาหมายของการโจมต ใสราย เพราะตองการแตกตาง ทามกลางกระแสธารทคนสวนใหญหลงไหลไปกองรวมกระท�าสงใดเหมอนๆ กน และพรอมเพรยงกลมรมท�ารายผทแปลกแตกตางจากตน “ผแปลก…”เธอครางแหบเครอผเสอ…บนจากซากผพง” “ผแปลก” ผทกลาจะไมเหมอนผอน เปรยบดงผเสอทปรารถนาชวตใหม ไมอาลยกบซากหนอน คนกเชนเดยวกน ตองกลาทปลดปลอยตวเองออกจากคราบเดม สละตวตนทยดตดกบบางสง เพอคณคาของชวตทดกวา โบยบนไปอยางอสรา บทกว “อสระ” เขยนถงชายผพบกบอสระ เพยรแกะสลกภาพนกบนหนาผา โดยวาดปกใหกางคลมทงเทอกเขา พรอมตะโกน “เราทงปวงเปนอสระบนไดแลวแตกลางดกกมดดวยนทราผตนทนเหตการณนอยเหลอเกน ไมวายทเขาจะวพากษวจารณคนสวนใหญวายงมความออนดอยทไมเรยนร หากยงหลบใหลอยกบกระแสธารทน�าพาไปสความทกขผตนทนเหตการณนอยเหลอเกน” (ธมกร, 2562: 207) ขอความทขดเสนใต พวกเขายงหลงชนชมกบอดตทเปนสข ทไมมจรงในปจจบน (ยงคงม “ชวตของวนวาน”) “โลกบนปกพลกองศาดวงตะวน” มนยวาเพยงแคคลกกพลกสถานการณ เรายงมทางเดนทดกวา “แตดวงตาชวต…ไดแตมอง” หรอไมกแมมองเหนกมอาจเขาใจ บทกว “อสระ” น มงสอสารวา เมอวถกระแสหลกกลายเปนสาธารณทน�าความทกขเขญมาให เมอกระแสสงคมมอาจเปนหลกใหผคนได ปจเจกชนผปรารถนารอดพนบวงทกขเทวษ กคงตองสลกโลกใหเลกลงเฉพาะตน เพอกาวเดนโดยล�าพง “…เขายงคงสวคอนเกบซอนตวควรสลกปกโลกอกครงหนงใหโลกปกเสมอนกลมแตเดมกาลหรอสกดแยกปกหลกแยกไป” (ธมกร, 2562: 209) บทกว “นอกบรรทด 24” ธมกรไดย�าความคดวา เราสามารถมอสระไดตามความฝน แมจะไมใชความจรง แตเกดขนไดกบสภาวะจตทเรยกวาความใฝฝน ทท�าใหเรามพลงและแรงผลกสการพฒนาคนไปยงสงทดกวา “นฤๅความใฝฝนทมงมนกระท�ามยอทอเพอใสความคดฝนเปนจรงจงเปนสงส�าคญยงทจรงแท” (ธมกร, 2562: 210) ดงน หากมนษยไมมความใฝฝน กไรแรงบนดาลใจ หรอแรงผลกจะท�าสงใด ๆ ใหส�าเรจได ทงทมนษยม “ฟน” วสดทเพยบพลงทรอการจดของ “ไฟ” และเมอไฟจดฟนกสวางโพลง การงานหรอความส�าเรจใดกเรยบรอย โดยฟนไฟทอยภายในกายมนษย หากไมแลวชวตกไมตนร…ปลอยชวตขามผานกาลเวลาไปวน ๆ กเปนชวตทไรความหมายตราบวนสดทายของชวต “หากมเปนทงฟนและไฟละ แมทามกลางการมอยของโลกธาต ไมปรารถนาและไม


แสวงหาด�ารงอย…แตเสมอนไรรปนามบางทจะไดพบความหมาย…ทหลงลมในกองเพลง!” (ธมกร, 2562: 212) เชนเดยวกบบทกว “หญงสาวในสวน”ผไดรบความทกขระทมจากสถานการณเวลา ขณะเธอนงกวดไกวบนชงชา “ผเสอ” กเขามาทกทายเธอ ชวตเธอกพลกแพลงในเพลานน ชวผเสอบนผาน เธอกพลกอาศาสทศทางของการปลอยวางความทกข “หญงสาวสยายผมกาวจากจอมจมวางลนทมไวในสวน” (ธมกร, 2562: 214) จรงหรอไม เราตางกรบมลพษนานาผานดวงตา ดวงจต โสตประสาท ทงโดยตงใจและไมไดตงใจ มนปรงแตงเสยจนท�าใหหลง แตเราจะเกบมลพษมลภยใหเคองห ตา จมก เหตใดมกลบฝงมนเลา “เธอรบแรงกระท�าเพอน�าพบฉนรบแรงกระทบเพอรบสรบและรกบกทะลวงปวงรปทนากลวคอ‘ตวก’ทอยยงลมขางนอกพดฝนฝามาแตไหน ฝนขางในมาแตลมทโถมถง ลมจะแรงฝนจะรายเปนก�าลง ขดหลมฝงตวกลวและตวการ” (ธมกร, 2562: 215) ตวกลว คอตวการทมใหมนษยไดพบกบอสรภาพ เนองจากหลงตดยดกบพนธนาการทลามตรงไว จงน�าไปสการทบทวนและสรปบทเรยนอยางหนกวา แทแลวเรารจกตวเองจรงแคไหน จตวญญาณอสระ มใชการเอาตวเราไมขางนอกแยกออกจากสงคม หากเปนอสระทจะเลอกด�ารงในทามกลางของความหลากหลาย อยรวมกบสงคมแตไมตกไหลไปกบกบอารมณเหนยวน�าความขดแยง แดส�านกใหมทไมตกเปนเบยลาง “อสระปจเจกเรามใชพระเอกขมาแกวเพยงไลฟสไตลหลากหลายแนวทแนแนวส�านกใหมในหมเราทพรอมอยกบโลกบรโภคนยม โดยมหมปกมวลแมลงเมา และโดยจะเฝาดมดมเดา เพอจะเทาทนโลกและชวตดวยชวตสามญชนทพนผาน โพนนพพานมใชภารกจ โลกพระเจาหรออลลอฮเนรมต มไดคดไดหวงเปนรางวล ปฏสนธมปฏเสธสขนยมหากจะสมคบเสพอยางเลอกสรรมปรารถนาจะหลดพนจากผกพนโลกจะโศกสากรรจมครนครามเผชญหนากบทกขเสมอนญาตมองทกขคอธรรมชาตอยเคยงทามทกขจะตจะเฆยนใหคนเดนตามหรอใหฆาฝาขามจะตามดมหวนหอกโลภโกรธหลงทสดมนคงด�ารงอยและตราบลมหายใจยงใฝรไยจะตองกลวครผเผยตน แนละ… เราผอจฉรยะมฉอฉล ยคของเราแบงปนสนตชน เทรนดของเรามแบกขนมควกลวง มอะไรไคลคลงกบสงคมมเปลองแหแกปมทจมถวงใครอยากปลกตนปลายไวทงปวงกตกตวงเทวษรอนหาบคอนเอาเราจะเปนสจลกษณของทางเลอกมเปนเชอกตะพายของพนธเผาไกลจากยคปลกใหรบทบรอยเทาใครจะอยากเปนเราเขาเลอกเอง” (ธมกร, 2562:232) ธมกร ไดสงสารยงผอานทกลายเปน “เรา” ซงเปนผเปลยนพบ เปลยนสถานการณทพบ พลกแพลงเปนสถานการณทสขสนต อยรวมกบสงคมอนเปนแกนสารของชวต ทไมเปนเหยอของความจาบลยทงหลาย เรยนร เลอก อสระ และสนตสข บทกวเดนอกบท “กอนขาวในสายฝน” กลาวถง หญงชาวมสลมผกลาหาญทะลก�าแพงศาสนา ภาพของภกษธดงคออกบณฑบาตในเชาทฝนตกพร�า บานแลวบานเลาทภกขเดนผาน ยงไมมกอนขาวใดตกถงบาตร ดวยเหตผลของฟาฝนทไมเปนใจ กระทงภกษธดงคเดนมาถงบานหลงสดทาย ซงเปนบานหญงชาวมสลม “นางกาวหยดนงตรงหนาบาตรเปดแชมชากอนขาวตกกระทบสะทาน“สาธเลอดเนอเจอจาน”เสยงพระกงวานแกนางในชดฮญาบแมนางมไดไหวกราบดวงใจอมอาบกเออดวงตาสวรรค” (ธมกร, 2562: 224-225) ดงกลาวมาแลว โลกควรคารวะเธอในฐานะผตนแลว ผขามพนแลวจากก�าแพงยดเกาะทรงแตจะน�าไปสความเครยดเครง ผทมศาสนาเปนเครองยดเหนยวควรสนตสขปราศจากการเกยวเกาะทไรประโยชน


ในบทสดทายไดตงความคาดหมายโดยไมหวงตามคาดวาจะไดพบ…คณ ณ“ทไหน…สกแหงหนง ทซงคณเลอกเปนผก�าหนด วางโลกอนาคต อกความหมายลมหายใจ” (ธมกร, 2562: 234) ธมกรไดชชวนใหเรา…เปนตวของตวเอง เปนอสระเหมอนนก ผเสอทผกผน กลาแกรงดจหนผา และพรอมส�าหรบการเรยนรจากทกรปนาม ธรรมชาต ตนไม ใบหญา และสรรพสงทงหลาย เพอการกาวเดน ดวยกาวของเราเอง

บทสรปและอภปรำย จากภาคแรก ถงภาคส กวนพนธ “ดวยกาวของเราเอง” ของ ธมกร ไดชกพาผอานไปพบการเดนทางทงภายนอก และภายใน ของผคนหลากหลายชนชน หลากสถานะ อาชพ ศาสนา เพศ วย ฯลฯ การเดนทางภายนอกนน ไดฉายภาพใหเหน ผหลงตน หลงผด หลงอ�านาจ การยดตดหนวงเหนยวกบกรอบทมองไมเหน กบพธกรรมทปรงแตงเตมตอจนรงรง กบบรโภคนยม และเครงครดกบรปแบบทไมกอประโยชน พรอมทงไดฉายแสดงใหเหนภาวะแหงทกข ตกจม มดบอด จากการหลงยดตดนน ดวยภาษา น�าเสยง ค�าเสยดส ยวลอ ตงค�าถาม และแฝงรหสนยไว เพอชชวนขบคดและเดนทางสภายใน เพอปลกส�านกขบถสการปรบปรนวธคด และวถปฏบตทมใชหนทางทแท ย�าเตอนดวยการสรางบทกวหลากสถานการณหลากรสทน�าไปสการเคยวกร�าและบนสลายตวตนทเปนอปสรรคตอการกาวเดนไปขางหนา ตลอดจนใหภาพของบางปจเจกชนผกลาปลดปลอยจากการเกาะยด ทกอปรดวยความสขสงบและมอสระ ฯลฯ ผลการศกษาดงกลาวอาจกลาวไดวา กวนพนธ ของ ธมกร ไดแสดงถงพลงทางปญญาอนลกซงซงมตนทนมาจากประสบการณ การสงเกต การเผชญชวต และใชชวตเพอการเดนไปขางหนา เมอพจารณาในดานการใชภาษา กลาวไดวา ธมกร มความสามารถสงในการสรรค�าใช แลวน�ามาจดวางยงต�าแหนงแหงทใหบทกวไดท�าหนาสอความหมายทคมชด งดงาม และลกซง ในฐานะวรรณกรรม หากถามวา ดวยกาวของเราเอง ไดปฏบตภารกจแหงวรรณกรรมครบถวนหรอไม ดงท ม.ล.บญเหลอ เทพยสวรรณ (2543: 5-6) ไดกลาวไววา “เราปรารถนาอะไรจากหนงสอเลมนน ขาพเจาวาเราปรารถนาหลายอยางความส�าเรงอารมณความรเชงภาษาคอเราปรารถนาไดยนไดฟงการใชภาษาทมประสทธภาพสงกวาทเราใชเปนประจ�าภาษาทมอ�านาจกระทบความรสกไดเราปรารถนาความคดนกทแปลกไปจากทเราพบอยจ�าเจความรเรองชวตมนษยนนกวางกวาทเราไดพบเราอยากฟงเสยงไพเราะอนออกมาจากเสยงสระและพยญชนะภารกจของวรรณคดจงซบซอน อนเปนลกษณะธรรมชาตของวรรณคด” กคงตองตอบวา ดวยกาวของเราเอง ท�าหนาทในฐานะวรรณกรรมครบถวนเนองจากธมกรไดใชภาษาสอความหมายบรรลถง“ความส�าเรงอารมณ”ทงยงเปนกวนพนธทดเดนทางศลปะเนองจากมความงดงามและความลกซงดงทเสกสรรคประเสรฐกล(2553:38)ไดแสดงทศนะเกยวกบงานเขยนทางศลปะวา “ทะเลยอมไมอาจแยกออกจากความลกและความกวาง ในท�านองเดยวกน งานเขยนทออนดอยทางศลปะ ยอมไมสามารถสอสารความลกซง เพราะความลกซงกบความงามเปนสงเดยวกน”


อยางไรกตาม หากมองดวยกาวของเราเอง ในเชงคณคาและการใหความหมายตอสรรพสง จงไมควรมองขามความสามารถทางปญญาหรอความสามารถในการคดพจารณาตลอดจนไปถงการใครครวญของบคคล ในฐานะบคคล ซงผแตงอาจคดคลอยตาม หรอสวนกบสงคม ดงทเรยกวามส�านกขบถ กเปนไดทงสองอยาง (ดวงมน จตรจ�านง, 2556: 122) หากพจารณาคณคาของ ดวยกาวของเราเอง ของ ธมกร จากผลการวเคราะหทงหมดทกลาวมา ไดแสดงใหเหนชดวา เปนงานเขยนทแสดงถงพลงทางปญญา มพลงภาษาทกระทบอารมณ กระตนใหครนคดใครครวญ โดยเฉพาะอยางมแกนสารประการส�าคญ คอการแสดงความคดทสวนทางกบสงคม เนองจากเหนวาความเชอ กฎเกณฑ ขนบ และวถปฏบตบางอยาง มอาจน�าพาผคนหรอสงคมใหเดนไปขางหนาได การใชปญญาของตนแสดงออกมาในรปของงานศลปะ ซงนอกจากเปนการตกเตอนใหปญญาผคนแลว ยงเปนการปฏบตภารกจแหงนกสรางสรรคงานกวอกประการหนงดวย เอกสำรอำงองกรงเทพธรกจ. (2556). ไลฟสไตล. คนเมอ 16 เมษายน 2556. คนเมอ 16 เมษายน 2562 จาก http://www.bangkokbiznews.com/news/detail/520838ดวงมน จตรจ�านงค. (2556). วรรณกรรมวจำรณเบองตน. กรงเทพฯ: ประพนธสาสน.ธมกร. (2562). ดวยกำวของเรำเอง. กรงเทพฯ: แพรวส�านกพมพ.บญเหลอ เทพยสวรรณ, ม.ล. (2543). วเครำะหรสวรรณคดไทย (พมพครงท 3). กรงเทพฯ: ศยาม. Oknation Blog. (2551). ทงสกอาศรม และ ครกานท. คนเมอ 15 เมษายน 2562 จาก http://oknation.nationtv.tv/blog/krugarn/2008/11/11/entry-1เสกสรรค ประเสรฐกล. (2553). “กำรเขยนหนงสอในฐำนะกำรแสดงออกทำงจตวญญำณ” เนชนสดสปดาห. 18 (28 พฤษภาคม-3 มถนายน): 38-39.


ภำคแรก ภำคสอง ภำคสำม ภำคส

1. เสยงภายใน 12. ผประทบรายเทา3. สตารตอพ4. เสยงภายใน 25. ระหวางทาง6. ระหวางบรรทดเวลา7. โลกทแทจรง8. ศรอารยยค9. นอกบรรทด 110. หนงชนทหายไป11. นอกบรรทด 212. เกม13 ภเขาศกดสทธ14. นอกบรรทด 315. ภมบรพาร16. ไอทดขาวดบ17. เรองเลาจากผเฒาคนหนง18. นอกบรรทด 419. ด�าฤษณา20. นอกบรรทด 521. ศลยกรรมขามศตวรรษ22. นอกบรรทด 623. ชฎลหลงแผนดน24. สงครามแหงมนษยชาต25. สมรภม26. นอกบรรทด 727. บานฉนในบานเธอ28. ญาตกรรม29. เสยงภายใน 3

1. นานมาแลว2. ไดเวลา3. ลกปา4. ผถอดผเสอจากดกแด5. นอกบรรทด 86. การกลบมาของใครบางคน7. ลอกคราบ8. นอกบรรทด 9 9. เพลงพนธ10. สวนดอกไม11. นอกบรรทด 1012. หวงโซโพธยาลย13 ผยนดในรตตกาล14. อนธกรรม15. นอกบรรทด 1116. แผนท17. กญแจ18. นอกบรรทด 1219. เสยงบนยอดพฤกษา20. ความสขใกลอสดง21. บทเพลงในสายลมฤดหนาว22. อารมณอษา23. คณานก24. ผบาวน�าเขา25. เพอนเกาและผนนาแหงอนาคต26. ทงทางลม27. เสยงภายใน 4

1. เสยงภายใน 52. นงสะทอน3. นอกบรรทด 134. เหนมเหน5. ณ บาน6. สบายดนะ7. อกวนหนงในหมบาน8. กระจกอปการ9. บนมลดน10. สญชาตญาณ11. นอกบรรทด 1412. หนากองไป13 นอกบรรทด 1514. เอาส15. กาแฟด�า16. ค�าสารภาพ17. นกสะสม18. นอกบรรทด 1619. ทามดวงตาของราตร20. นอกบรรทด 1721. ปกปรารถนา22. นอกบรรทด 1823. ไหวสะทก24. ชะลาง25. นอกบรรทด 1926. บษยรางชาง27. นอกบรรทด 2028. ประชมเพลง29. นอกบรรทด 2130. ขณะสายน�าเซาะศรารมณ31. นอกบรรทด 2232. ลบ33.นอกบรรทด 23

1. พบ2. บานราง3. ผแปลก4. อสระ5. นอกบรรทด 246. ชายคนนน7. นอกบรรทด 258. หญงสาวในสวน9. ฝง10. ภาพทแทจรง11. นอกบรรทด 2612. เอกซเรย13 นอกบรรทด 2714. กอนขาวในสายฝน15. อาภรณอสรพษ16. เรา17. นอกบรรทด 2818. เสยงภายใน 619. คณ

ภำคผนวกรำยชอบทกวในเลม ดวยกำวของเรำเอง

Documents

ด้วยก้าวของเราเอง: การเดินทางภายนอกและภายใน เรียนรู้ ...blog.bru.ac.th/wp-content/uploads/2019/08/With-our-own-steps-exter… ·