วฒนธรรมทางการเมองกบการพฒนาประชาธปไตย

Political Culture and Democracy Developmentปฏมาภรณ อรรคนนท1, สญญาเคณาภม2, ภกดโพธสงห3

บทคดยอ

ประชาธปไตยทแทจรงไมใชไดมางายดายซงตองอาศยกระบวนการยาวนานพอสมควร

เพอกลอมเกลาผคนใหเขามามสวนรวมทางการเมอง ดวยการบมเพาะวฒนธรรมทางการเมอง

แบบประชาธปไตยโดยผานการศกษาอบรม ปลกฝงประชาชนใหศรทธาตอวถประชาธปไตย

และหลอหลอมจนกลายเปนพฤตกรรมทดงามของคนในสงคมประชาธปไตย โดยเฉพาะ

อย างย ง วฒนธรรมทางการเมองท เอออ�านวยต อระบอบการเมองการการปกครอง

แบบประชาธปไตยอนจะสงผลตอโครงสรางและพฤตกรรมทางการเมองของประชาชน

ทเปนแบบประชาธปไตย

ค�าส�าคญ : วฒนธรรมทางการเมอง, ประชาธปไตย

1 นกศกษา รป.ด. (รฐประศาสนศาสตร) คณะรฐศาสตรและรฐประศาสนศาสตร มหาวทยาลยราชภฏมหาสารคาม.2 รป.ด. (รฐประศาสนศาสตร) ผชวยศาสตราจารย ประจ�าคณะรฐศาสตรและรฐประศาสนศาสตร มหาวทยาลยราชภฏ

มหาสารคาม3 รป.ด. (รฐประศาสนศาสตร) ผชวยศาสตราจารย ประจ�าคณะรฐศาสตรและรฐประศาสนศาสตร มหาวทยาลยราชภฏ

มหาสารคาม

ABSTRACT

Real democracy has not perfected easily which need to requires a fairly long processto train people participating on politics by the incubation of the democratic political culture through a process of learning, education, training, cultivate and enlighten for believing in the way of democracy as the good behavior people according to democratic society, in particular, the political culture that is conducive to a democratic political system that affect to the structure and political behavior of people as a democratic life.

Keywords : Political Culture, Democracy

บทน�า

ประชาธปไตยจะพฒนาไปไดประชาชนตองมความเขาใจในระบอบประชาธปไตย

และวถชวตแบบประชาธปไตยเพราะเมอประชาชนรจกสทธหนาทและเสรภาพตามระบอบ

ประชาธปไตยตามรฐธรรมนญแลวกจะสงผลใหประชาชนสามารถใชอ�านาจของตนได

อยางถกตองภายในขอบเขตโดยไมกาวกายผ อนนอกจากนการจะพฒนาประชาธปไตย

ใหเจรญมนคงประชาชนจะตองมความเขมแขงทงในดานความคดสตปญญาทรอะไรเปนอะไร

และรจกการพงตนเองและพงพาซงกนและกนซงความเขมแขงทส�าคญคอเขมแขงในวฒนธรรม

ประชาธปไตยโดยมความคดความเชอวถชวตและพฤตกรรมทสอดคลองเหนยวแนนกบ

วฒนธรรมดงกลาวอยางไมหยดยงการมวฒนธรรมประชาธปไตยทเหนยวแนนนนนอกจากจะ

ชวยสรางชวยพฒนาและชวยรกษาประชาธปไตยไวไดแลวยงจะชวยปองกนไมใหเกดการพงทลาย

หรอลมสลายของประชาธปไตยอกดวยซงปจจยทจะท�าใหประชาชนเขมแขงไดกอยทการศกษา

เพราะการศกษาจะชวยใหคนคดเปนและมความคดเปนของตนเองรจกเลอกรจกตดสนใจ

ในสงทถกทควรและรจกใชเหตผลในการแกไขปญหาแทนการใชก�าลงความรนแรงรปแบบตาง ๆ

รวมทงยงเปนเกาะปองกนท�าใหไมถกชกจงและถกครอบง�าความคดจากผ ทไม หวงด

หรอผทเขามาแสวงหาผลประโยชนสวนตนและพวกพองใหกระท�าในสงทไมเปนผลดกบสงคม

และประเทศปจจยอกประการทมผลตอการพฒนาประชาธปไตยคอเศรษฐกจในประเทศนน

ตองดไมเกดชองวางระหวางคนรวยคนจนคนเมองคนชนบทมากเกนไปจนท�าใหประชาชน

รสกถงความไมเทาเทยมหรอไมเสมอภาคจนน�ามาซงความแตกแยกแบงฝายเกดขนในสงคม

อยางไรกตามเมอประชาธปไตยพฒนากาวหนามากขนเพยงใดการเมองการปกครองประเทศ

นนกจะเจรญกาวหนาตามมาและสงผลใหสถาบนการเมองเกดความเขมแขงไมลมลกคลกคลาน

เหมอนทผานมา (ส�านกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร. มกราคม 2554) อยางไรกดวฒนธรรม

ทางการเมองของไทยเกดขนและมความสมพนธเชอมโยงกบวฒนธรรมการเมองทมมากอน

วฒนธรรมทางการเมองมลกษณะไมหยดนงและวฒนธรรมทางการเมองบางอยางกสบทอด

ถงปจจบน ผานการศกษา สอ ปฏสมพนธระหวางรฐกบประชาชนทงน นธ เอยวศรวงศ

(2554 : 51) ไดแบงวฒนธรรมทางการเมองไทยใน 3 ยคดงน

1. ไทยโบราณ (กอน ร. 5) ยค “สมยกอนรชกาลท 5” (พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลา

เจาอยหว) หรอเรยกวายคไทยโบราณ คอการเมองของไทยโบราณกอน เปนอกเรองหนง

ทมคนเขาใจผดในสงคมไทยกนมากวา พระเจาแผนดนไทยในสมยโบราณทรงมพระราชอ�านาจ

เดดขาดในการจดสรรแบงปนทรพยากรทกสวน ในความเปนจรงไมใช พระเจาแผนดนไทย

110 วฒนธรรมทางการเมองกบการพฒนาประชาธปไตยปฏมาภรณ อรรคนนท, สญญา เคณาภม, ภกด โพธสงห

มพระราชอ�านาจจ�ากดพระเจาแผนดนตงแตสมยอยธยาไมมเครองไมเครองมอทจะแผขยาย

พระราชอ�านาจไปถงพลเมอง ไมมกองทหารประจ�าการ ไมมระบบราชการแบบใหมพระราช

อ�านาจแมในทางทฤษฎจะมแตในทางปฏบตมจ�ากดเมอเปนเชนนนถามวาแลวอ�านาจในบาน

เมองไปอยทไหนค�าตอบกคอกระจายอยในหม “ชนชนปกครอง” อยในกลมทกฎหมายโบราณ

เรยกวา “มลนาย” อ�านาจทงหลายอยกบมลนายเจาเมองหรอใครกตามทสามารจดตวเองได

วาเปน”ชนชนปกครอง” กลมคนเหลานไมไดอยในระบบราชการ ตางคนตางอย ไมไดเปน

ระบบราชการเชนปจจบนทมปลดกระทรวงและไลเปนทบวงตาง ๆ มนเปนอ�านาจทกระจาย

อยในทตาง ๆ รวมทงคนทอยในหมบาน คนทเปนนายบาน คนทเปนผน�าของหมบานดวย ในแง

ระบบโครงสรางการปกครองใหญอ�านาจถกกระจายไมไดรวมศนยมาดในระบบทเลกลงบางคอ

ในระดบทเลกลงมาในระดบชมชน หมบาน และต�าบล ในทองถนนน ในระดบชมชนนน

เราจะพบสงส�าคญอย 3 สง

อนท 1 คอ คนไทยสวนใหญด�ารงชพอย ในเศรษฐกจเพอเลยงตวเอง แปลวาเขา

ใชทรพยากรอย ในระดบเดยวกนหรอใกลเคยงกน โอกาสทจะเกดความขดแยงจงมนอย

แตกไมใชวาไมมเลย

อนท 2 ตอมาค�าวาเศรษฐกจพงตวเองนน ไมไดหมายความวาการตางคนตางเพาะปลก

ของตวเองในไรนาโดยไมยงเกยวกน ตรงกนขาม ในการเพาะปลกใหพอเพยงตองใชทรพยากร

กลางของชมชนหลายตอหลายอยาง เชน เหมองฝาย ทไมไดเปนของใคร การท�านาในทนา

ของตนตองอาศยเหมองฝายซงเปนของสวนรวม นอกจากนนในระบบการผลตเพอเลยงตนเอง

ตองการการชวยเหลอกนเยอะมาก ฉะนนโดยวถการผลตมนบงคบใหชมชนแตละแหงตองม

นโยบายรวมมอแกกนและกนพอสมควร ไมเหมอนในปจจบนทตางตนตางอยและตองมอ�านาจ

บงคบ

อนท 3 ทมความส�าคญคอ ถงแมหลกโบราณคนไมไดอยโดยเทาเทยมกน มคนรวย

คนจน หรอจะพดอกอยางคอมนมคนทเขาถงทรพยากรไดตางกน คนบางคนเขาถงทรพยากรได

มากกวา ฉะนนความสมพนธของคนกลมนในหมบานคอความสมพนธทเรยกวา “ระบบอปถมภ”

เมอพดถง “ระบบอปถมภ”เรามกคดกนวามใครบางคนทใหญ ทรวยและอกบางคนทท�าอะไรไมได

ตองพงพาเขารอยเปอรเซนต ตองรอความชวยเหลอจากคนทใหญทรวย แตวาแทจรงแลว

“ความสมพนธเชงอปถมภ” ในทางวชาการมนกคอ “ความสมพนธเชงแลกเปลยน” คนรวยกวา

ตองใหคนจนทอยในอปถมภของตนเองไดใชทรพยากรทมอยในตว ในขณะเดยวกนกแลก

โดยการใหคนนนมาเปนลกนอง มาเปนแรงงาน หรอเอาทรพยสนเงนทองมาบ�าเรอตวกตามแตสรป

111วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏอบลราชธาน

ปท 8 ฉบบท 2 (กรกฎาคม-ธนวาคม 2560)

มนเปน “ความสมพนธเชงแลกเปลยน” ซงมนเปดโอกาสทส�าคญใหมการตอรองในการใช

ทรพยากรได เพราะมนอยในความจ�าเปนทตองรวมมอกน คนทรวยมทนาใหญปลกขาวมากจะ

บงคบใหไดใชน�าคนเดยวไมไดเพราะตองการก�าลงในการเกบเกยวใหหมด ตองใหคนอนมาเปน

ก�าลงชวยในการเกยวขาว แปลวาคนรวยตองพงพาอาศยคนจนดงนนคนจนกมโอกาสตอรอง

ในการจดสรรทรพยากรดวยสงคมสมยนนอ�านาจกระจายอยในชนชนปกครอง มการตอรอง

และเลนการเมองระหวางขนนาง เกดลกษณะความสมพนธแบบพงพาหรอระบบอปถมภ

เปนความสมพนธเชงอ�านาจทพงพากนและกน

2. สมบรณาญาสทธราชยคอระบอบการปกครองและการเมองทบคคลหรอคณะบคคล

รวบอ�านาจทงหมดไวฝายเดยวแตอ�านาจทถกรวบไวในมอนไมใชอ�านาจเถอนทเกดจากกาลงดบ ๆ

หากเปนอ�านาจทคนอนอกมาก (แมไมทงหมด) เหนวาชอบธรรมหรอถกตองตามกฎหมาย

และประเพณเราเรยกอ�านาจเชนนวา “อาญาสทธ” ดงนนผน�าในระบอบสมบรณาญาสทธ

จงเปนผตดสนใจเดดขาดในทกเรองและควบคมการดาเนนการของรฐไดทกแงทกมมบคคล

หรอคณะบคคลอาจท�าเชนนนในนามของพรรค,ชนชนหรอสถาบนกษตรยระบอบสมบรณา

ญาสทธราชในสงคมตาง ๆ หรอแมในสงคมเดยวกนแตตางวาระกนมวธรวบอ�านาจดงทกลาวน

อยางสลบซบซอนกวาการใชก�าลงดบ ๆ เสมอตางตองสรางหรออางอดมการณทางการเมอง

หรอสงคมอนเปนทยอมรบของคนอนอยางนอยกในหมชนชนน�าดวยกนตองหาวธการทจะท�าให

ตนสามารถควบคมการคลง, ก�าลงกองทพ, ระบบราชการ, กระบวนการยตธรรมทงระบบ,

ระบบการศกษาและระบบขาวสารขอมล, การน�าทางวฒนธรรม, และการวางนโยบายการเมอง

ทงในและตางประเทศไวอยางทผ อนเหนวาชอบธรรมทงนยงไมพดถงการขจดศตรค แขง

ดวยวธการตาง ๆ ทงในทางสวางและทางมดทงในทางทชอบและไมชอบดวยกฎหมาย

จงสามารถสรางและรกษาอ�านาจสมบรณาญาสทธของตนไวไดกอนหนาการปฏรปการเมอง

การปกครองในสมย ร.5 พระมหากษตรยไทยมอาญาสทธสงสดกจรงแตเปนไปตามทฤษฎเทานน

ในทางปฏบตมอ�านาจของคนและสถาบนอน ๆ อกมากทถวงดลหรอขวางกลางพระราชอ�านาจ

เชนขนนาง, เจาเมอง, พระสงฆส�านกตาง ๆ , ผมกาลงในทองถน, เจาประเทศราช, ฯลฯ เปนตน

ในกรณประเทศไทย (ซงนบตงแตรชกาลท 4 เปนตนมาเรยกชอประเทศอยางเปนทางการวาสยาม)

บคคลหรอสถาบนทเขายดกมอ�านาจสมบรณาญาสทธคอสถาบนพระมหากษตรย ดงนน จงเปน

ยคสมยของสมบรณาญาสทธราชยอนเปนยคสมยทประเทศก�าลงยางเขาสความเปนรฐและ

สงคมสมยใหมสบตอมาจนถงปจจบนและท�าใหคนไทยรสกวาใกลชดกบยคสมยนเพราะเปน

รากเหงาของคนไทยสมยใหมทงยงทงรองรอยและอทธพลสบมาถงปจจบนทงในทางการเมอง

112 วฒนธรรมทางการเมองกบการพฒนาประชาธปไตยปฏมาภรณ อรรคนนท, สญญา เคณาภม, ภกด โพธสงห

เศรษฐกจและวฒนธรรมดงนนแมยคสมบรณาญาสทธราชยสยามอาจกนระยะเวลาไมกทศวรรษ

สนสดลงดวยการปฏวตทไมมผลไพศาลนกนอกจากความเปลยนแปลงทางการเมองถอวาสนมาก

เมอเปรยบเทยบกบยคสมยสมบรณาญาสทธราชยของสงคมอนอกหลายสงคมแตกลบมอทธพล

ตอสงคมไทยอยางมากกวาสมบรณาญาสทธราชยของสงคมอน ๆ ยคสมยสมบรณาญาสทธราชย

สยามเปนยคสมยทไทยเผชญความเปลยนแปลงอยางมโหฬารอนเกดจากการรกคบเขามา

ของทนนยมโลกและจากการกระท�าของผน�าไทยเองวฒนธรรมการเมองแบบรวมศนยหลง

ร.5 สถาปนารฐสมบรณาญาสทธราชยโดยรวมอ�านาจทงหลายอยภายใตการก�ากบควบคม

ของกษตรยการเมองเปนเรองของชนชนน�าเทานน เปนเรองเฉพาะของชนชนน�า ทมความร

และฐานะทางเศรษฐกจ มองวาการเมองเปนเรองของความร และการใชเทคนคขนสง

ในการบรหาร (กดกนประชาชนจากพนทการเมอง) ใหคณคากบการเมองทมความสงบเรยบรอย

ฉะนนความหวาดกลวตอความไมมนคงของชนชนตนเองจงมอย เปนเหตใหการจดการทางการ

เมองมแนวโนมในการใชความรนแรงอยางมากเชน รฐใชความรนแรงในการปราบปราม

กลมกบฏ กลมทคดตาง

3. ในระบอบการเลอกตงและรฐประหาร การเลอกตงคอ กจกรรมทางการเมอง

ทประชาชนผเปนเจาของอ�านาจอธปไตยไดมสวนรวมทางการเมอง (Political Participation)

อนเปนกลไกทแสดงออกซงเจตจ�านงของประชาชนทเรยกรองหรอสนบสนนใหมการกระท�า

หรอละเวนการกระท�าอยางใดอยางหนงในทางการเมองหรอการตดสนใจในนโยบายสาธารณะ

ทจะมผลกระทบตอประชาชน โดยประชาชนทวไปเลอกผแทนหรอพรรคการเมองทมอดมการณ

(Ideology) นโยบาย (Policy) และวสยทศน (Vision) ทสอดคลองกบตนดวยความคาดหวงวา

ผ แทนหรอพรรคการเมองทตนเลอกใหไปใชอ�านาจอธปไตยแทนตนนน จะน�าอดมการณ

และนโยบายไปเปนแนวนโยบายในการบรหารประเทศ และท�าหนาทพทกษผลประโยชน

ของตนเอง การเลอกตงจงเปนกระบวนการแสวงหาทางเลอกในการเมองการปกครอง

ของประชาชนการเลอกตงเปนองคประกอบส�าคญของระบอบประชาธปไตย เพราะผล

ของการเลอกตงจะตดสนวา บคคลหรอกล มบคคลใดไดรบความไววางใจจากประชาชน

ใหเปนผปกครอง ประเทศประชาธปไตยจ�าเปนตองมการเลอกตง เพอเปดโอกาสใหบคคล

สามารถเสนอตวเขารบใชสวนรวมโดยการสมครรบเลอกตง และเปดโอกาสใหพลเมองใชสทธ

ในการเลอกบคคลทตนตองการใหเปนผปกครองหรอเปนผใชสทธเปนปากเสยงแทนตนในสภา

รฐประหารหรอ การยดอ�านาจโดยวธการทไมถกตองตามรฐธรรมนญ แตยงคงใชรฐธรรมนญ

ฉบบเกาตอไป หรอประกาศใชรฐธรรมนญฉบบใหม เพอใหมการเลอกตงเกดขนในระยะเวลา

113วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏอบลราชธาน

ปท 8 ฉบบท 2 (กรกฎาคม-ธนวาคม 2560)

ไมนานนก เชน หากทหารเหนวารฐบาลทมาจากการเลอกตงบรหารประเทศชาตผดพลาด

และจ�าเปนตองบงคบใหรฐบาลพนจากอ�านาจ จงใชก�าลงบงคบใหออกจากต�าแหนง โดย

ประกาศยกเลกรฐธรรมนญ หรอประกาศใหมการเลอกตงใหมภายในเวลาทก�าหนด ลกษณะน

กเรยกไดวาเปนการกอรฐประหาร

องคความรเกยวกบวฒนธรรมทางการเมอง

วฒนธรรมการเมอง หมายถง ความคดและความเขาใจเกยวกบความสมพนธทางสงคม

โดยเฉพาะความคดและความเขาใจตอการจดสรรแบงปนทรพยากรในสงคม และวฒนธรรม

ทางการเมองยงหมายถงรปแบบการก�าหนดทศทางสเปาหมายทางการเมองสวนใหญแสดงออก

ในรปแบบความเชอ สญลกษณ และคณคา ส�าหรบบคคลวฒนธรรมทางการเมองท�าหนาท

เปนเครองชแนะแนวทางการประพฤตทางการเมองใหแกบคคล โดยการชวยตความสงทเปน

การเมอง ส�าหรบสงคมโดยรวม วฒนธรรมทางการเมองเปรยบเสมอนแบบแผนของคานยม

และบรรทดฐานทางการเมอง ซงชวยใหการท�างานของสถาบนและองคกรทางการเมอง

มความสอดคลองกนพอสมควร (นธ เอยวศรวงศ. 2554)

1. ประเภทวฒนธรรมทางการเมอง วฒนธรรมทางการเมองไทยในอดตไมวาจะเปน

วฒนธรรมแบบระบบอปถมภค�าช แบบศกดนานยมและแบบอ�านาจนยมเมออยภายใตระบบ

การปกครองแบบเกา โครงสรางทางสงคมแบบเกา วฒนธรรมทางการเมองเหลานกด�ารงอยได

อยางไมนาจะมปญหาเพราะอาจจะมความสอดคลองกบระบบการปกครองและโครงสราง

ทางสงคมในอดตของไทยแตในภาวะปจจบนประเทศไทยไดเปลยนแปลงการปกครองจากระบอบ

สมบรณาญาสทธราชยมาสระบอบประชาธปไตยจนไดเจดสบหาป นบไดวาเปนกาวยางทยาวนาน

แตอยางไรกตาม ความเปนประชาธปไตยของประเทศไทยทพยายามจ�าลองแบบประชาธปไตย

ตะวนตกมาดเสมอนหนงวาเตบโตไมไดเตมทอยางทควรจะเปนดงประเทศตะวนตกวฒนธรรม

ทางการเมองประชาธปไตยแบบตะวนตกเนนในเรองสทธเสรภาพ ความเสมอภาค เคารพ

ตอหลกนตรฐ เคารพตอความเหนของคนสวนใหญแตยงค�านงถงเสยงสวนนอยของสงคม

ไดเขามาสประเทศไทยเมอประเทศไดเปดรบอารยธรรมตะวนตกและจะเหนไดชดหลงการ

เปลยนแปลงการปกครองแผนดนในป พ.ศ.2475 เปนตนมาแตวฒนธรรมทางการเมองของไทย

ในอดตกยงคงอยไมสญสลายหายไปไหนและยนหยดอยไดจนถงปจจบนแตอาจมการเปลยน

รปแบบไปบางเชนระบบอปถมภค�าชในอดตกยงด�ารงอยในสงคมประชาธปไตยแบบไทย ๆ

แตเปลยนจากการอปถมภค�าชดวยโครงสรางฐานนดรทางสงคม (social hierarchical

structure) มาเปนการอปถมภค�าชดวยเงนตรา (cashnexus) ศกดนานยมและอ�านาจนยม

114 วฒนธรรมทางการเมองกบการพฒนาประชาธปไตยปฏมาภรณ อรรคนนท, สญญา เคณาภม, ภกด โพธสงห

ในอดตกยงคงอยถงปจจบนแตอยในรปแบบใหมทผกพนกนดวยเงนตราและผลประโยชน

ตางตอบแทนในรปแบบอน ๆ ทมใชเงนตรา สงเหลานคอ วฒนธรรมทางการเมองประชาธปไตย

อปถมภของไทย (เกรยงไกร เจรญธนาวฒน.2550) ประเภทวฒนธรรมทางการเมองถกแบง ออกเปนดงน

1.1 วฒนธรรมทางการเมองแบบคบแคบ (Parochial Political Culture)วฒนธรรมทางการเมองแบบน ประชาชนแทบไมมความสมพนธกบระบบการเมองระดบชาต จะตอบสนองความตองการอะไรของเขาไดเปนวฒนธรรมทางการเมองของบคคลทไมมความรความเขาใจเกยวกบระบบการเมองเลยไมมการรบร ไมมความเหนและไมใสใจตอระบบการเมอง ไมคดวาตนเองมความจ�าเปนตองมสวนรวมทางการเมองเพราะไมคดวาการเมองระดบชาต จะกระทบเขาได และไมหวงวาระบบการเมองระดบชาตจะตอบสนองความตองการของตนไดสงคมทอาจพบวฒนธรรมทางการเมองแบบคบแคบกคอบรรดาสงคมเผาทงหลายในทวปแอฟรกาหรอชาวไทยภเขาเผาตาง ๆ ซงในแตละเผาขาดความเชอมโยงกบการเมองระดบชาต ขาดโอกาสในการรบรและเขาใจบทบาทของตนตอระบบการเมองแตมการรบรท “แคบ” อยเฉพาะแตกจการในเผาของตน หรอในประเทศดอยพฒนาทประชาชนสวนใหญยากจน และไรการศกษาจงถกปลกฝงดวยความเชอดงเดมมาแตโบราณวาเรองการปกครองเปนเรองของผปกครองท�าใหผปกครองใชอ�านาจไดโดยไมถกตรวจสอบจากประชาชน

1.2 วฒนธรรมทางการเมองแบบไพรฟา (Subject political Culture)วฒนธรรมทางการเมองในรปแบบนประชาชนสวนใหญในสงคมรจกสถาบนการเมองและ มความรสกตอมนไมวาในแงบวกหรอลบ ประชาชนเรมสนใจและความสมพนธกบระบบการเมอง คอ เขารวาระบบการเมองสามารถจดสรรและจดการผลประโยชนใหเขาได แตเขาไมสามารถ มบทบาทหรออทธพลตอระบบการเมองนนไดเขารเรองราวเกยวกบอ�านาจรฐและการเมองและยอมรบกบระบบนน ๆ แตไมรวาตนจะสามารถเขามามสวนรวมผานชองทางหรอกลไกใดเปนวฒนธรรมทางการเมองของบคคลทมความรความเขาใจตอระบบการเมองโดยทว ๆ ไป แตไมสนใจทจะเขามสวนรวมทางการเมองในตลอดทกกระบวนการและไมมความรสกวาตนเองมความหมายหรออทธพลตอระบบการเมองบคคลเหลานมกมพฤตกรรมยอมรบอ�านาจรฐ เชอฟงและปฏบตตามกฎหมายของรฐโดยดษณลกษณะของวฒนธรรมทางการเมองแบบไพรฟา จะพบไดในกลมคนชนกลางในประเทศก�าลงพฒนา เปนกลมคนทมความรเขาใจเกยวกบระบบการเมองโดยทวไป แตยงคงมความเชอทฝงรากลกมาแตเดมอนเปนอทธพลของสงคมเกษตรกรรมวาอ�านาจรฐเปนของผปกครอง ประชาชนทวไปควรมหนาทเชอฟงและปฏบต ตามกฎหมายเทานน

115วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏอบลราชธาน

ปท 8 ฉบบท 2 (กรกฎาคม-ธนวาคม 2560)

1.3 วฒนธรรมทางการเมองแบบมสวนรวม (Participant political Culture)

วฒนธรรมการเมองแบบน ประชาชนมความรเกยวกบระบบการเมองและรสกเปนสวนหนง

ของการเมองไมวาจะเปนทางบวกหรอลบประชาชนมส�านกและตระหนกถงบทบาทของตน

ในการเขาไปมสวนรวมทางการเมอง พวกเขาเชอมนวาตนเองสามารถมอทธพลตอการเมองได

และมอ�านาจทจะกอใหเกดการเปลยนแปลงไดเปนวฒนธรรมทางการเมองของบคคลทมความร

ความเขาใจเกยวกบระบบการเมองเปนอยางด เหนคณคาและความส�าคญในการเขามสวนรวม

ทางการเมอง ทงนเพอควบคม ก�ากบ และตรวจสอบใหผ ปกครองใชอ�านาจปกครองเพอ

ตอบสนองความตองการของประชาชนลกษณะวฒนธรรมทางการเมองแบบมสวนรวมจะพบเหน

ไดในชนชนกลางสวนใหญของประเทศอตสาหกรรมหรอประเทศทพฒนาแลว (Developed

Country)

2. วฒนธรรมทางการเมองแบบประชาธปไตย คอ ทศนคตและความเชอแบบ

ประชาธปไตย ซงมผลตอ “ความมนคง” ของระบอบประชาธปไตยในแตละประเทศ นกทฤษฎ

การเมองเลองชอชาวองกฤษผหนงคอ John Stuart Mill ไดเขยนไววากอนทประชาธปไตย

จะมขนได พลเมองในประเทศจะตองมความปรารถนาอยางแรงกลาทจะปกครองตนเองเสยกอน

ความปรารถนาสะทอนทศนคตทวา ประชาธปไตยเปนของดและสมควรจะท�าใหเกดมขน

ความหมายกคอ การเปนประชาธปไตยขนอย กบ ศรทธาของคนในชาตทประสงคจะม

การปกครองและมชวตแบบประชาธปไตยประชาธปไตยจะงอกงามตอเมอราษฎรมลกษณะ

ทภาษาเทคนคเรยกวาการเขาสสภาพการเมอง (Politicized)การเขาสสภาพการเมองดงกลาว

หมายถง ลกษณะดงตอไปน (ฌานทธ สนตะพนธ .2549) การเอาใจใสวถหรอเหตการณ

ทางการเมองการมทศนคตทวาอยางนอยทสดราษฎรจะตองเกยวของกบการเมองไมโดยตรง

กโดยออมบาง เพราะถงอยางไรกตามการเมองจะมาเกยวของกบเขาจนไดและ การมความเชอวา

การเมองเปนเรองส�าคญทสมควรจะอทศเวลาใหตามสมควรวฒนธรรมทางการเมอง

แบบประชาธปไตยสามารถแบงออกเปนแบบของสงคมทเจรญแลวกบของสงคมทดอย

ความเจรญส�าหรบวฒนธรรมทางการเมองของสงคมทเจรญไดแก (ทนพนธ นาคะตะ. 2546)

ประการแรกการถอหลกการแบงแยกบทบาทกนอยางชดเจน (Role Differentiated)

ระหวางบคคลองคกรหรอสถาบนตาง ๆ เชนมการขายสนคาชนดหนงโดยเฉพาะหรอการทบคคล

ผหนงจะท�าหนาทในฐานะผบรหารอยางเดยวไมท�าหนาทฝายนตบญญตฝายตลาการไปดวย

ประการสองมงสความส�าเรจตามเปาหมายวตถประสงคของภาระหนาทงานหรออาชพ

ของบคคลองคกรหรอสถาบนเปนหลกการประสบความส�าเรจยอมไดรบการยอมรบนบถอ

116 วฒนธรรมทางการเมองกบการพฒนาประชาธปไตยปฏมาภรณ อรรคนนท, สญญา เคณาภม, ภกด โพธสงห

ประการสามบรรทดฐานทางสงคม (Centralistic Norms) จะมผลบงคบใชทวไปกบทกคน

ทกเวลาและทกสถานทเชนความเสมอภาคกนในทางกฎหมายทางการเมองเศรษฐกจและสงคม

อยางไรกดสงคมทยงดอยความเจรญมลกษณะดงน (1) ประการแรกบทบาทและหนาท

ยงคงปะปนกนอยในบคคลองคกรและสถาบนเดยวกนเชนจอมพลสฤษดธนะรชตท�าหนาท

ทงฝายบรหารฝายนตบญญตและฝายตลาการเปนตน (2) ประการทสองการยดมนในสงทตดตว

คนมาเชนยอมรบนบถอผทสบสกลมาดอยางลกขนนางหรอคนมเงนการใหสทธพเศษแกผทม

การศกษาสง ๆ มากกวาความสามารถในการท�างานรวมทงการยกยองใหเกยรตแกผทมอาย

หรอผสงอายในฐานะทตองใหการเคารพเชอฟงเพราะอาบน�ารอนมากอนหรอตามหลงผใหญ

หมาไมกดดงนนหากผมอ�านาจนกการเมองขาราชการนกธรกจและคนไทยโดยทวไปตองการ

มวฒนธรรมทางการเมองแบบสงคมทเจรญตองยดมนในหลกการทงสามอยางไดแกการรจก

แยกแยะบทบาทของตนเองวามฐานะหรอบทบาทอยางไรบางในสงคมไมใชปะปนกนยงไปหมด

รวมทงการยดมนในความส�าเรจของบคคลมากกวาในสงทตดตวมาตงแตก�าเนดและยดมน

ในบรรทดฐานทางสงคมแบบทวไปไมใชการเลอกปฏบต

วฒนธรรมการเมองแบบประชาธปไตยในเบองตนตองทราบวาวฒนธรรมการเมองแบบ

ประชาธปไตยจะเปนพนฐานหลกของการตความประเดนทางการเมองและการมพฤตกรรม

ทางการเมองวฒนธรรมการเมองแบบประชาธปไตยนนจะตองมปรากฏอยในกลมคนสองกลม

ใหญ ๆ กลมแรกไดแกประชาชนทวไปไมวาจะมอาชพหรอมคณลกษณะทางสงคมอยางไรกตาม

จะตองมวฒนธรรมการเมองแบบประชาธปไตยกลมทสองไดแกผน�าทางการเมอง หรอผปฏบต

งานทางการเมองจะตองมศรทธาและมจตวญญาณของความเปนประชาธปไตยถอเอาระบบ

การปกครองแบบประชาธปไตยเปนเปาหมายอนศกดสทธนอกเหนอจากเปนวธการทน�า

ไปสการกอเกดอ�านาจรฐและการใชอ�านาจรฐเมอใดกตามทผ น�าทางการเมองไมมศรทธา

หรอจตวญญาณในระบอบการปกครองแบบประชาธปไตยอยางแทจรงเนองจากมวฒนธรรม

การเมองทเปนเผดจการมจตทจะฉอโกงและมแนวโนมตความกฎหมายแบบตะแบงทเรยกวา

ศรธนญชยมงตความกฎหมายโดยดทลายลกษณอกษรแทนทจะดประกอบกบเจตนารมณระบอบ

การปกครองแบบประชาธปไตยยอมเกดขนไดอยาก (ลขต ธรเวคน. 2551) สวนวฒนธรรม

ทางการเมองของไทยแบบประชาธปไตยของไทย คอการสรางประชาธปไตยใหหยงรากลก

มนคงในประเทศใดนน มไดจ�ากดวงแคบอยเพยงโดยการสรางรฐธรรมนญทดเพยงอยางเดยว

หากแตต องขยายออกไปถงการสรางวฒนธรรมประชาธปไตยใหเกดขนในมโนส�านก

ของประชาชนอยางทวถงดวย เพราะประสบการณในอดตไดสอนใหรแลววาการเปลยนแปลง

117วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏอบลราชธาน

ปท 8 ฉบบท 2 (กรกฎาคม-ธนวาคม 2560)

แตโครงสรางการปกครอง โดยใชรฐธรรมนญเปนเครองมอเพยงอยางเดยว มไดสราง “ความเปน

ประชาธปไตย” ทแทจรง มนคงและยงยนใหเกดขนในประเทศของเรา“ระบอบประชาธปไตย

ทมเสถยรภาพ” (Stable Democracy) หรอทเรยกวา“สงคมประชาธปไตย” (Democratic

Society) ซงจ�าเปนตองด�าเนนการ“ควบค”ไปกบการยกรางรฐธรรมนญ เพอเดนไปสเปาหมาย

คอ “การปฏรปการเมอง” อนง ในเบองตนนวา มไดปฏเสธความส�าคญของรฐธรรมนญ และ

การพยายามออกแบบรฐธรรมนญทด แตใหความส�าคญตอการสรางรฐธรรมนญซงเปน

Hardware และการสรางวฒนธรรมประชาธปไตย ซงเปน Software อยางเทาเทยมกน

(ฌานทธ สนตะพนธ. 2549)

อยางไรกตามเมอมองโดยภาพรวมแลวสามารถสรปวฒนธรรมทางการเมองแบบ

ประชาธปไตยวามลกษณะ ดงตอไปน

1. จะตองมความเชอมนศรทธาตอหลกการปกครองแบบประชาธปไตยประชาชน

ในสงคมนน ๆ ตองการใหมการปกครองระบอบประชาธปไตยมากกวาระบอบอนและเหนดวย

ในหลกการของระบอบประชาธปไตยวาเปนการปกครองของประชาชนโดยประชาชนและ

เพอประชาชน

2. จะตองยดมนและเชอถอในหลกความส�าคญและศกดศรของบคคลหลกความเสมอภาค

ของบคคลหลกแหงเสรภาพในการแสดงความคดเหนโดนตองเคารพในสทธเสรภาพของบคคล

อนในการพดแสดงความคดเหนและการแสดงออกแมตนจะไมเหนดวยกบความคดเหนเหลานน

กตามผมจตใจประชาธปไตยจะตองยอมรบหรอมความอดกลนตอการปฏบตทแตกตางไป

ของผอนหากพฤตกรรมเหลานนไมชดตอการใชสทธเสรภาพของตน

3. เคารพในกตกาของการปกครองระบอบประชาธปไตยคอหลกการตดสนดวย

เสยงขางมากโดยมขอผกพนทจะตองไดรบการปฏบตตามจากทก ๆ ฝายทงนจะตองใหความ

คมครองในสทธเสรภาพของเสยงสวนนอยดวยเพอเปนหลกประกนวาการแกไขปญหานน ๆ

กระท�าไปเพอผลประโยชนส วนรวมโดยวางอย บนพนฐานของหลกแหงเสรภาพและ

ความเสมอภาคนอกจากนนยงตองปฏบตตอกนอยางยตธรรมเคารพในกฎหมายและสทธ

ของบคคล

4. มสวนรวมในกจกรรมทางการเมองและการปกครองโดยตดตามขาวคราวกจกรรม

ตาง ๆ ของรฐบาลการแสดงความคดเหนตาง ๆ และเขาไปมสวนรวมตอการตดสนใจหรอ

ก�าหนดนโยบายของรฐบาลรวมทงการใชสทธการเลอกตง

118 วฒนธรรมทางการเมองกบการพฒนาประชาธปไตยปฏมาภรณ อรรคนนท, สญญา เคณาภม, ภกด โพธสงห

5. ตองเปนผมความส�านกในหนาทพลเมองของตนและมความเชอมนในตนเองกลาวคอ

ตองเชอมนวาตนสามารถเขาไปมสวนรวมตอการตดสนใจหรอก�าหนดนโยบายของรฐบาล

การใชสทธออกเสยงเลอกตงเนองจากการปฏบตเชนวานเปนประโยชนตอสงคมโดยสวนรวม

6. มองโลกในแงดมความไววางใจในเพอนมนษยมความเชอมนในตวเจาหนาทและสถาบน

ของทางราชการเนองจากการเมองเปนเรองของความรวมมอรวมใจและไววางใจกนประชาชน

จะตองเชอมนและศรทธาวาระบอบประชาธปไตยจะชวยแกปญหาและภาวะวกฤตตาง ๆ ได

และมนษยสามารถปกครองตนเองได

7. การวพากษวจารณตองมเหตผลและเปนไปในทางสรางสรรคโดยเฉพาะตอการใช

อ�านาจหนาทและการปฏบตงานของทางราชการกลาวคอประชาชนจะตองคอยตรวจสอบ

การใชอ�านาจของขาราชการและผมอ�านาจทางการเมองอยเสมอโดยการตรวจสอบคดคาน

และเหนยวรงมฉะนนอาจน�าความหายนะมาสสงคมได

8. จะตองเปนผไมมจตใจเปนเผดจการเพราะหากคนสวนใหญในสงคมมจตใจเปน

เผดจการกยากทระบอบประชาธปไตยในประเทศนนจะประสบความส�าเรจไดเพราะผมจตใจ

เปนเผดจการจะมอบความรบผดชอบทกอยางไวทผน�าชอบการใชอ�านาจเดดขาดออนนอม

ยอมจ�านนตอผมอ�านาจนยมระบบเจาขนมลนายไมยอมรบความเสมอภาคของบคคลไมยอมรบ

ความแตกตางของผอนในการใชสทธเสรภาพของเราและมกยดมนในคานยมแบบเดม

ปจจยทเออตอการพฒนาวฒนธรรมทางการเมองแบบประชาธปไตย

การพฒนาการเมองการปกครองในระบอบประชาธปไตยตองพฒนาโครงสรางทางการ

เมองการปกครองใหเปนประชาธปไตยพฒนาใหสงคมปกครองดวยระบอบประชาธปไตยและจะ

ตองก�าหนดโครงสรางทางการเมองการปกครองใหเปนไปตามปรชญาและหลกการประชาธปไตย

อยางครบถวนรวมทงตองเสรมสรางวฒนธรรมทางการเมองแบบประชาธปไตยทงนวฒนธรรม

ทางการเมองหมายถงแบบแผนทศนคตและพฤตกรรมของบคคลทมตอระบบการเมอง

และองคกรการเมองซงเปนผลมาจากกระบวนการหลอหลอมความรความเขาใจทางการเมอง

ทถายทอดสบเนองกนมาทงทางตรงและทางออมดงนนการพฒนาทางการเมองการปกครอง

ในระบอบประชาธปไตย จะตองเรมต นด วยระบบการเมองทจะส งเสรมการพฒนา

ทงทางเศรษฐกจและสงคมเพอตอบสนองความตองการของประชาชนสวนใหญระบบ

การเมองตองเปดโอกาสใหประชาชนมบทบาทหรอมสวนรวมในการควบคมก�ากบตรวจสอบ

การด�าเนนงานของฝายบรหารฝายนตบญญตระบบการเมองดงกลาวจงจะถอวาเปน

119วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏอบลราชธาน

ปท 8 ฉบบท 2 (กรกฎาคม-ธนวาคม 2560)

“ระบอบประชาธปไตย”ทแทจรงพรอมกนนระบอบประชาธปไตยแบบมสวนรวมจะตองเปด

โอกาสใหประชาชนไดแสดงทศนะและเขามามสวนรวมทางการเมองมสวนรวมในการตดสน

ใจเรองตาง ๆ ทจะมผลกระทบตอชวตความเปนอยของประชาชนเพอเปนการชวยใหรฐบาล

มความรอบคอบในการบรหารประเทศและสอดคลองตรงกบความตองการของประชาชน

มากยงขนรวมทงเปนการควบคมการบรหารประเทศอกทางหนงดวย (ส�านกงานเลขาธการสภา

ผแทนราษฎร. 2557) ดงนนปจจยทเออตอการพฒนาวฒนธรรมทางการเมองแบบประชาธปไตย

มดงตอไปน

1. การศกษาเปนปจจยส�าคญทเออตอระบอบประชาธปไตยเพราะการปกครองระบอบ

ประชาธปไตยเปนการปกครองของประชาชนโดยประชาชนและเพอประชาชนจงเทากบวา

ประชาชนเปนผปกครองประเทศซงคณภาพการปกครองจะดเพยงใดกยอมขนอยกบผปกครอง

นนกคอประชาชนดงนนถาประชาชนมคณภาพดประชาธปไตยกมคณภาพดดวยเพราะคณภาพ

ของประชาธปไตยขนอย กบคณภาพประชาชนสวนคณภาพของประชาชนยอมขนอย กบ

การศกษาเพราะการศกษาชวยใหเกดสตปญญาคดพจารณาตดสนใจสงใดดวยความมเหต

และผลรวมทงไดเรยนรเกยวกบการเมองการปกครองและเขาใจในสทธหนาทของตนเอง

จงมกจะตดตามขาวสารทางการเมองมความสนใจทางการเมองและมความร

2. เศรษฐกจของประเทศพบวาประชาธปไตยจะมนคงและยงยนไดนนเศรษฐกจ

ของประชาชนโดยรวมจะตองเจรญรงเรองมการกระจายรายไดในหมประชาชนอยางกวาง

ขวางและทวถงรวมทงชองวางระหวางฐานะทางเศรษฐกจในหมประชาชนควรมนอยซงคน

ในประเทศควรไดรบหลกประกนจากสงคมและรฐใหมหลกประกนความมนคงทางเศรษฐกจ

พนฐานเพอการด�ารงชวตอย ไดโดยปรกตพอสมควรทจะมชวตความเปนอย ทดเพราะถา

ประชาชนสวนใหญยงมความยากจนแมแตปจจยสขนพนฐานไดแกอาหารเครองนงหมทอยอาศย

และยารกษาโรคยงมไมเพยงพอตอการบรโภคภายในชวตประจ�าวนแลวคนยอม หวโหย

จงคดถงแตสงทจะมาบ�าบดความหวจงไมมจตใจหรอเวลาทจะมามสวนรวมทางการเมอง

แบบประชาธปไตยหากไมมความหวงใด ๆ มากระตนวาการมสวนรวมนนจะท�าใหหายหวได

3. คนไทยรจกประสานผลประโยชนเพราะในยคทมการลาอาณานคม สงทคนไทยท�า

คอเราพยายามสรางความประนประนอมตอตางชาต ในขณะทชาตประเทศเพอนบานของเรา

และอกหลายประเทศทวโลกจบอาวธขนตอตาน จงท�าใหไมเกดความรนแรงขนงาย ๆ ในสงคม

ไทย นอกเสยจากวาสถานการณจะมความสกงอมจรง ๆ และดวยเหตนจงท�าใหมเขยนไว

ในแบบเรยนของประเทศเพอนบานของเราวา “ประเทศไทยเปนประเทศทเดนตามมหาอ�านาจ”

120 วฒนธรรมทางการเมองกบการพฒนาประชาธปไตยปฏมาภรณ อรรคนนท, สญญา เคณาภม, ภกด โพธสงห

คอเวลาทจนเปนใหญ เรากเดนตามจน สหรฐเปนใหญ เรากเดนตามสหรฐ ซงเราท�าเชนนน มาโดยตลอด แมวาทกวนนเราจะยงไมแนใจวาควรจะเดนตามใครกตาม

4. ความเปนอนหนงอนเดยวกนซงสงทสะทอนออกมาชดเจนทสดคอ ความแตกตางทางเชอชาต ศาสนา และความคดการใชเวลาไมถง 100 ป กมความกลมกลนกนมากในประเทศ ซงตางจากประเทศเพอนของเราหลาย ๆ ประเทศทยงมการแบงเขตภมภาค และการสรบ ตามแนวชายแดน รวมทงการไตเตาในสงคมดวยการศกษาและระบบอาชพทไมไดขนอยกบ ชนชนปกครองเทานน จงท�าใหสงคมไทยเปนสงคมทเปดโอกาสใหคนทกระดบไดสรางทางเดน ใหตวเอง แมวาจะมการใชฐานะและลกษณะอาชพเปนตวแบง แตกยงไมสรางความเสยหายรนแรง ยกเวนจะมการปฏบตทไมเปนธรรม หรอมเรองทเปาใหฟงขนมาจนรถงความไมชอบธรรม แตทผานมากไมถกโหมจนรนแรงและลกลาม เหมอนกบการ เหยยดสผวหรอศาสนา ในตางประเทศ

5. สงคมไทยเปนสงคมทเปดตวตอวฒนธรรมของโลกทจะเหนไดจากการท�าสนธ สญญาเบาวรง ทท�าใหเราไดเปดห เปดตา และโอนออนตอวฒนธรรมตาง ๆ ทเขามา จงท�าให เราสามารถเทยบตวเองใหเทากบนานาอารยประเทศ และหมายความวาเราเองไมไดยดตด กบสงตางมากนกซงจะสงผลใหการปดกนทางความคด ขอมลขาวสาร และการจ�ากดสทธเสรภาพ ท�าไดยาก หรอท�าไมไดนาน เพราะสงคมไทยเปลยนตวเองเปนสงคมเปดแลว (วรพงษรามางกร. 2558)

6. ความมเหตผล หมายความวาการด�ารงและด�าเนนชวตของนกประชาธปไตยนน จะตองใชเหตผลประกอบ

เสมอ โดยเฉพาะอยางยงในเรองทเกยวของกบสวนรวม หรอเกยวของกบคนอน ๆ เหตผลทน�า มาใชนนจะตองพจารณาถงความสมเหตสมผลเปนส�าคญ กลาวคอตองเปนเหตผล ทมพนฐานของขอเทจจรงรองรบหากสงนนเปนเรองทางวตถหรอรปธรรม และถาหากสงนน เปนนามธรรมกตองสามารถแสดงความสมเหตสมผลตามหลกตรรกศาสตรอนเปนทยอมรบกนทวไป

7. เคารพตนเคารพทาน หรอการเคารพซงกนและกน คอ การเคารพในความเปนคนหรอในความเปนมนษย โดยไมแบงชนวรรณะ ไมดถกดแคลนกนเพราะถอยศ ถอศกด ถอฐานะ ถอชาตกระกล ถอชนชนและการเคารพในความสามารถของกนและกน โดยนกประชาธปไตย จะไมขดขวางหรออจฉารษยาผทมความสามารถในทางสจรต ใหมโอกาสไดแสดงความสามารถ

และพรอมจะยกยองชมเชย ซงคนเราเมอมความเคารพซงกนและกนในทกดานมากขนเทาใด

121วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏอบลราชธาน

ปท 8 ฉบบท 2 (กรกฎาคม-ธนวาคม 2560)

กจะเกดความเชอถอซงกนและกนมากขนเทานน เมอเกดความเชอถอซงกนและกนกจะม

ความรกความปรารถนาดตอกนท�า ใหเกดความรวมมอทดตอกนในสงคม สามารถรวมพลง

ในการสรางสรรคและแกปญหาของสงคมและประเทศชาตไดเปนอยางด

8. อดกลนในความแตกตาง หมายถง การยอมรบความแตกตางของกนและกนวา

เปนสงปรกตของมนษย ทงความแตกตางในเรองกายภาพและในเรองพฤตกรรม ความรสก

นกคด การแสดงออกซงความคดเหน ตราบใดทความแตกตางนนไมท�า ความเดอดรอนเสยหาย

แกผใด ผมวฒนธรรมการเมองประชาธปไตยจะไมกลาวหาใครงาย ๆ โดยไมคดใครครวญ

ใหรอบคอบเสยกอน ซงการอดกลนในความแตกตางจะเกดขนไดกตอเมอคนเรามความเคารพ

ซงกนและกนอนน�า มาซงการเหนพองตองกนทจะไมเหนดวยกนไดและสามารถสรางเอกภาพ

ในความแตกตางของการอยรวมกนในสงคมไดแตกตางแตไมแตกแยก

9. ตกลงกนอยางสนตวธหมายถงการด�ารงและด�าเนนชวตรวมกนในสงคมอยางสนต

ถอยทถอยอาศย

เอาใจเขามาใสใจเรา ดวยความรกความปรารถนาดตอกน ไมมงราย ไมรษยาอาฆาต

หรอไมใชความรนแรงไมวารปแบบใดในการตดสนปญหา เชน ดาทอ ใชก�าลงเปนตน ในขณะท

การถกเถยงคอการแลกเปลยนขอเทจจรงและความคดเหนอยางสภาพดวยเหตผลเพอพยายาม

หาขอสรปทนาจะเปนประโยชนมากทสดกบทกคนทกฝาย การถกเถยงเปนเรองปรกตธรรมดา

ในสงคมประชาธปไตยซงตางกบการทะเลาะทเปนการมงเอาชนะคะคานกนฝายเดยว

โดยไมค�านงถงขอเทจจรง เหตผลและความควรไมควร การทะเลาะเปนการขาดการเคารพ

ซงกนและกน ซงอาจมการน�า วธการทกรปแบบมาใชเพอเอาชนะโดยไมค�านงวาจะเปนประโยชน

ตอสวนรวมหรอมความยตธรรมหรอไม วธการทใชอาจมแมกระทงการใชความรนแรงดวยวาจา

หรอความรนแรงดวยก�าลงหรออาวธ

10. รจกมสวนรวมทางการเมอง หมายความวาผมวฒนธรรมประชาธปไตยจะตองรจก

ทจะมสวนรวมทาง การเมองในรปแบบตาง ๆ ดวยการกระท�า อยางสมเหตสมผลตามหลกการ

ประชาธปไตยเพอทจะใหเกดความถกตองเหมาะสม และเปนประโยชนตอสงคมมากกวาเปน

โทษ เชน การมสวนรวมในการใชสทธลงคะแนนเสยงเลอกตง ผลงคะแนนแตละคนกตองรจก

เลอกโดยพจารณาเปรยบเทยบขอเทจจรงเกยวกบผสมคร และพรรคการเมองทผสมครสงกด ถา

ไมทราบกตองพยายามแสวงหาขอมลมาเพอใหทราบมากทสดแลวลงคะแนนดวยความรอบคอบ

เพอใหไดผทดทสด หรอผทเลวนอยทสด

122 วฒนธรรมทางการเมองกบการพฒนาประชาธปไตยปฏมาภรณ อรรคนนท, สญญา เคณาภม, ภกด โพธสงห

11.ไมลมเรองสทธและหนาท หมายความวาทกคนในสงคมประชาธปไตยตองตระหนก

วาแตละคนตางกมทงสทธและหนาทตามหลกการกตกาของประชาธปไตย สทธคอ ประโยชน

ทกฎหมายรบรองและค มครองให หรอสงทคนแตละคนจะไดจากสงคม ซงคนแตละคน

จะตองใชสทธของตนเองใหเหมาะสมโดยไมไปละเมดสทธของผอน หนาท คอ สงทคนแตละคน

จะตองท�า ใหแกสงคมและประเทศชาต คนแตละคนกตองท�าหนาทในฐานะตาง ๆ ทตนเปนอย

ในประเทศ เชน ในฐานะเปนราษฎรของประเทศ ในฐานะเปนสมาชกชมชนในฐานะเปนผท�างาน

ในหนวยงาน เปนตน ทงน คนทกคนจะตองค�านงอยเสมอถงความเหมาะสมในการเรยกรอง

สทธและในการท�า หนาทของตนเองอยางมความรบผดชอบ ตองมน�าใจนกกฬา รแพรชนะ

รอภย ไมใชสตามกตกาสนตวธไมไดแลวกใชความรนแรงเอาชนะแลวสรางกตกาของพวกตน

ขนมาเองโดยไมค�านงถงเสยงประชาชนสวนใหญจรง ๆ วาเขาตองการหรอไมนอกจากน สงส�าคญ

อกอยางหนงในเรองการตระหนกถงสทธ หนาท และความรบผดชอบของตนเองและของผอนนน

คอ การตระหนกถงการมระเบยบวนยของตนเอง ซงเปนสงทคนมกมองขาม การมระเบยบวนย

ของตนเองเปนเรองส�าคญของการปกครองตนเองคนเราจะปกครองตนเองไดจะตองมระเบยบ

วนยมากพอสมควรเพอเปนการควบคมตวเองใหบรรลเปาหมายทตองการโดยไมใหใครคนอน

มาอางเหตวาเราปกครองตนเองไมเปน แลวเขามาควบคมเราหรอปกครองเราโดยเรา

ไมเรยกรองหรอไมยนยอมเพราะการปกครองตนเองรวมกนของประชาชนตามแนวคด

ประชาธปไตยนน ประชาชนแตละคนทรวมกนเปนประชาชนสวนใหญของประเทศจะตองแสดง

ศกยภาพของตนวา “ตนปกครองตนเองเปน”

12. ท�าดเพอประโยชนสวนรวม หมายถง การทแตละคนคดและท�า ตนใหเกดประโยชน

รวมของสวนรวม เพราะประโยชนสวนรวมคอประโยชนของทกคนรวมกนเมอสวนรวมได

ประโยชนคนแตละคนกไดประโยชนดวยเพราะคนแตละคนเปนองคประกอบของคนทงหมด

ทงนไมไดหมายความวาคนแตละคนจะแสวงประโยชนสวนตวไมได คนแตละคนยอมแสวงหา

ประโยชนสวนตวไดเสมอตราบใดทประโยชนสวนตวหรอการแสวงหาประโยชนสวนตวนน

ไมท�า ใหผ อนเสยหายหรอเดอดรอน อยางไรกตาม ถาแตละคนแตละกลมคดถงแตเรอง

ผลประโยชนสวนตนและพวกพอง จนท�า ใหประโยชนสวนรวมเสยหายหรอประโยชนผอนเสยหาย

อยางไมยตธรรมแลว สงคมยอมไมอาจสงบสขไดเพราะอาจเกดการขดแยงรนแรงเกยวกบ

การจดสรรผลประโยชน เพราะฉะนน ในสงคมประชาธปไตยจงมหลกยดถอวา หากมความขดแยง

ในเรองผลประโยชนแลว ผลประโยชนสวนรวมยอมมากอนเสมอ เพราะผลประโยชนสวนรวม

คอผลประโยชนททกคนตางไดรบนนเอง

123วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏอบลราชธาน

ปท 8 ฉบบท 2 (กรกฎาคม-ธนวาคม 2560)

13. มอดมการณรวมคอประชาธปไตยแนวแนวฒนธรรมประชาธปไตยในขอน แสดงใหเหนวา การจะสราง พฒนา และธ�ารงรกษาความเปนประชาธปไตยของประเทศ ใหอยในระดบสงไดนน คนสวนใหญในประเทศโดยเฉพาะอยางยง “ผน�า ” ในระดบตาง ๆ ของสงคมตองร จกและเขาใจสาระส�าคญของประชาธปไตย และตองมความตองการประชาธปไตยดวย

14. เหนแกประเทศชาตหรอมความรกชาตหมายความวา การทคนเรามความส�านก ในความเปนชาตของตน เปนจตส�านกของความเปนชาตนยม เปนความรกและภมใจในประเทศชาตของตน ตองการใหประเทศชาตเจรญรงเรอง ราษฎรพลเมองมความสนตสข มการรวมกน ท�านบ�ารงสงทดอยแลว และสรางสงดทขาดแคลนขนมาใหม ขจดสงทไมดงามซงขวางกน ความสงบสขและความเจรญร งเรองใหหมดไปหรอลดทอนลงใหมากทสดเทาทจะท�าได เปนการรจกแยกแยะสวนดสวนไมดโดยแกไขสวนทไมดพรอมกบเสรมสรางสวนทดอยแลว ใหดยง ๆ ขน โดยไมมความจ�า เปนตองมงรายหรอรกรานใครหรอประเทศใด

15. พฒนาความรความสามารถของตนหมายความวา คนทมคณภาพทจะสามารถชวยสรางชาตใหเจรญรงเรองไดนนจะตองพฒนาความรความสามารถของตนเองและของกน และกนอย เสมอ ใหร เทาทนการเปลยนแปลงของโลก คนเราเมอเชอวาตนเองมความร ความสามารถกจะมความมนใจในตวเองและในการกระท�า ของตวเอง คนทมความมนใจ ในตวเองยอมมโอกาสทจะท�า การสงใดใหประสบความส�าเรจไดมากกวาคนทไมมความมนใจ ในตวเองกลาวคอการพฒนาการเมองการปกครองในระบอบประชาธปไตยจะสมบรณไดนน ตองสงเสรมใหมการพฒนาทงระบบ ทงดานการเมองเศรษฐกจ สงคม ประชากร ใหมเสถยรภาพ รวมทงตองสงเสรมการมสวนรวมทางการเมองของประชาชนใหมบทบาทมากยงขนดานการเมองตองเสรมสรางระบบการเมอง รฐบาลตองมนโยบายการบรหารและพฒนาประเทศใหครอบคลมถงความตองการของประชาชนอยางรอบดาน โดยสามารถน�าไปปฏบตไดอยางมประสทธภาพ รวมทงตองสงเสรมวฒนธรรมทางการเมองแบบประชาธปไตย โดยปลกฝงใหประชาชน มจตส�านก มความร เหนคณคาของระบอบประชาธปไตยดานเศรษฐกจตองพฒนาเศรษฐกจ โดยรฐบาลตองบรหารใหมมาตรฐานการครองชพสงขนการกระจายรายไดเทาเทยมกน และสงเสรมใหระบบเศรษฐกจมเสถยรภาพทงภาคอตสาหกรรมเกษตรกรรมพาณชกรรม และดานสงคมตองใหการศกษาระดบพนฐานแกประชาชนใหมความรความเขาใจเกยวกบการเมองการปกครองในระบอบประชาธปไตยโดยประชาชนนนนบไดวามบทบาททส�าคญ ทมผลตอการพฒนาการเมองการปกครองในระบอบประชาธปไตย ตองเปดโอกาสใหประชาชนมสวนรวมทางการเมองไมวาจะเปนทางตรงและทางออม ในรปแบบของการรวมคดรวมแสดงความคดเหน รวม ด�าเนนการทก ๆ เรองทมผลกระทบตอชวตความเปนอยของประชาชน

124 วฒนธรรมทางการเมองกบการพฒนาประชาธปไตยปฏมาภรณ อรรคนนท, สญญา เคณาภม, ภกด โพธสงห

รวมทงตองเพมการคมครองสทธ เสรภาพของประชาชนดวยแมวาประชาธปไตยจะเปนระบอบ

การปกครองทบชาสทธและเสรภาพของมนษย แตการอางถงสทธและเสรภาพกตองอยภายใต

กรอบของกฎหมาย การใชสทธและเสรภาพเกนขอบเขตจนละเมดหรอกาวลวงสทธเสรภาพ

ของผอน หรอท�าใหเกดความไมสงบขนในสงคมนน ถอวาการใชสทธและเสรภาพเชนนยอมเปน

สงมชอบ และทกลาวมาทงหมด 15 ขอนเปนปจจยทเกอตอการพฒนาประชาธปไตย เปนหนาท

ของพลเมอง ซงถอวาเปนรากฐานทส�าคญตอการพฒนาวฒนธรรมทางประชาธปไตย ทตอง

ปลกฝงหยงรากตงแตเยาววยเพอจากรนเดกไปสรนใหญใหเขาใจในวฒนธรรมทางการเมอง

อนจะน�าไปสสงคมวฒนธรรมทางการเมองทมคณภาพอยางยงยน

ปจจยทเปนอปสรรคตอการพฒนาประชาธปไตย

การทพฒนาระบอบประชาธปไตยใหเปนระบอบการปกครองทดได จะตองมงเนน

ใหผปกครอง ซงเปนผทถกเลอกโดยประชาชนใหเขาไปท�าหนาทในการบรหารประเทศ จะตอง

ท�าหนาทโดยมงเนนผลประโยชนสวนรวมเปนหลก ไมใชเพอผลประโยชนของตวเองหรอพวกพอง

หรอกล มทสนบสนนตนเองแตเพยงเทานน การทจะท�าใหเปนเชนนนได จะตองอาศย

การมสวนรวมของประชาชน โดยประชาชนตองตระหนกถงบทบาทหนาทของตน ทงในการเลอก

ผ ปกครองทด และการตรวจสอบตดตามการท�างานของตวแทนทเลอกไปใหท�าหนาท

เพอประโยชนสวนรวม รวมถงการถอดถอนตวแทนหรอผปกครองทไมดออกไปดวย หากภาค

ประชาชนมความเขมแขง มความรความเขาใจ กจะท�าใหตวแทนทถกเลอกเขาไปจ�าเปนทจะตอง

ท�าหนาทของตนเองอยางเตมทเพอใหไดรบความไววางใจและความศรทธาเชอมนจากประชาชน

สงส�าคญทจะท�าใหภาคประชาชนเขามามสวนรวมในการเมองอยางเขมแขง จะตองมงให

ความรความเขาใจ รวมทงปลกฝงคานยม และวฒนธรรมแบบประชาธปไตยใหกบประชาชน

เมอประชาชนมความรความเขาใจมากขน และถกหลอหลอมใหมวฒธรรมการเมองแบบม

สวนรวมมากขน กจะท�าใหเลอกตวแทนมคณภาพมากขน ไดตวแทนทดเขาไปท�าหนาท

สรางผลประโยชนใหกบสงคม รวมทงท�าใหตวแทนทไมดจะถกก�าจดออกไปจากระบบ การพฒนา

ประเทศไทยไปสสงคมประชาธปไตยไดนน ตองปรบกระบวนการในการพฒนาและแนวปฏบต

ซงเราด�าเนนการอยโดยคดวา เปนการเพยงพอแลวทจะเปนประชาธปไตย ซงความจรง

ไมใชสงคมไทยเพยงแตนกไปเทานนวาเราเปนประชาธปไตยแลว แตในความเปนจรงเปนเพยง

ประชาธปไตยปลอมเทานน นบวาเปนจดออนทท�าใหการพฒนาประชาธปไตยของไทยลาชา

สงคมไทยพรอมทจะปรบทศนคตในการใชชวตประจ�าวนใหมไหมเพอสรางวถชวตประชาธปไตย

ขนกอนเปนล�าดบแรก ในการทจะกาวไปสสงคมประชาธปไตยตามทตองการ (เสนย ค�าสข.

125วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏอบลราชธาน

ปท 8 ฉบบท 2 (กรกฎาคม-ธนวาคม 2560)

2550) ดงนนปจจยทเปนอปสรรคตอการพฒนาวฒนธรรมทางการเมองแบบประชาธปไตย

มดงตอไปน

1.การเปนรฐอปถมภการเปลยนแปลงการปกครองจากระบอบสมบรณาญาสทธราชย

เปนระบอบประชาธปไตยในป 2475 เปนการถายโอนอ�านาจจากระบอบเกาสระบอบใหม

เปนรฐใหมทใชระบอบรฐธรรมนญนยม หรอประชาธปไตย ทบทวนความแขงแกรงของระบบ

ราชการทมอยกอนแลวความจ�าเปนของระบอบใหมทตองมผน�าจากการเลอกตงของประชาชน

จงถกใชเพอสรางความชอบธรรมใหกบการเปลยนแปลง รฐบาลยงคงผกขาดอ�านาจและบทบาท

ไวทสวนกลางทงหมดประชาชนจงถกครอบง�าและถกก�ากบเพยงท�าหนาทปฏบตตามกฎหมาย

เสยภาษและไปเลอกตง ท�าใหประชาชนโดยทวไปเขาใจวาประชาธปไตยคอการไปเลอกตง

เปนเพยงพลเมองดผ มหนาทตามทรฐก�าหนดใหจงยงไมมพลเมองทไปมสวนรวมในการ

ก�าหนดการมอ�านาจและการสบทอดอ�านาจทางการเมอง การมสวนรวมทางการเมองจงจ�ากด

อยเพยงระดบการเลอกตง นอกจากนนแลว การมสวนรวมในการพฒนาทางสงคมของประชาชน

กมขอบเขตจ�ากดอยเพยงการไปเขารวมในโครงการของทางราชการ เชนกระทรวงสาธารณสข

กระทรวงมหาดไทยเปนตน จงท�าใหประชาชนถอยหางจากการเมอง และคอยรอรบความ

ชวยเหลอจากทางราชการ ซงเปนลกษณะของประชาชนทอย ภายใตการอปถมภของผ ท

เหนอกวาและขาดความเชอมนในการพงตวเอง (ทพาพร ตนตสนทร.2558)

2. กลมปญญาชนซงถาพดถงปญญาชนในอดตนน เปนเหมอนผกลา เปนผน�าทางความ

คดและจตวญญาณของประชาธปไตย แตหลงจากในป พ.ศ. 2475 จนถงปจจบน ปญญาชน

ของเรามความออนแอลง ไมมความกลาและขาดจรยธรรมทางความคดทตองมการทบทวนถง

บทบาทของตนเองอกครง

3. พรรคการเมองทเปนเฟองจกรส�าคญในการพฒนาและผลกดนกลไกของประชาธปไตย

แตทผานมาพรรคการเมองไทยนนลมลกคลกคลานมาโดยตลอด สวนทไมลมไมลกกเปนพรรค

ทไมมความกลาทจะแสดงออกทางการเมอง อกทงการใชระบบการเมองเพอท�าลายกนเอง

สงผลใหวฒนธรรมทางการเมองทเชอมโยงกบการพฒนาการเมองและประชาธปไตยออนแอลง

4. สอมวลชนทเปนผถายทอดความคดของปญญาชนและนโยบายของฝายการเมอง

ใหประชาชนรบร แตทผานมาเราไมเหนบทบาทดงกลาวของสอในปจจบน ยงเมอเทยบกบ

สอในสมยรฐกาลท 6-7 ทมความกลาหาญและมอดมการณมากกวาน (วรพงษ รามางกร. 2558)

5. การศกษาทรวมศนยอ�านาจการจดการไว ทรฐบาลสงผลใหเกดวฒนธรรม

126 วฒนธรรมทางการเมองกบการพฒนาประชาธปไตยปฏมาภรณ อรรคนนท, สญญา เคณาภม, ภกด โพธสงห

ของคนทไมคอยเขาใจบทบาทของรฐบาลทมผลตอความเปนอยของตนเอง และไมสนใจ เรองสวนรวม นกเรยนจงม งแขงขนกนเรยน จนเมอส�าเรจการศกษากมงหาเลยงชพเพอประโยชนของตน และทงภาระทางสงคม-การเมองไวกบนกการเมอง อนเปนคานยมของการบชา ยกยองผมความส�าเรจทางเศรษฐกจ มากกวาการใหความส�าคญกบการสรางคนทมความร คคณธรรมทพรอมเสยสละเพอสวนรวม (ทพาพร ตนตสนทร. 2558)

6. สถาบนครอบครวเนองจากสงแวดลอมทางสงคมทไมเปนประชาธปไตย การใชชวต

การงานในสถาบน องคกรตาง ๆ จงมลกษณะแบบถกจ�ากดทงการมทศนคตแบบอปถมภ

การไมใหความเทาเทยมกนในการแสดงออกซงความคดเหน ระบบการเลยงดในครอบครว

กไดรบอทธพลนไปดวย ซงอนทจรงแลวการบมเพาะตงแตเดกนนเปนเรองส�าคญมาก เพอให

เขามจตใจทออนโยน มคณธรรม รจกการมเหตผล แบงปน รจกรบฟง มการแสดงออก และ

หลกเลยงการทะเลาะววาทดวยการใชก�าลง และรกความยตธรรม แตการเลยงดเดกของคนไทย

ไมเปนประชาธปไตยเทาทควร เพราะเราสอนเดกแบบอ�านาจนยมจากการคนชนการใชชวต

ภายในรฐทใชอ�านาจในการปกครองบงคบ เราจงสอนเดกโดยใชระบบอาวโสเปนใหญ ผกขาด

ความถกผดทกอยางทลกตองเชอฟงและปฏบตตามโดยขาดเหตผล เดกไมเขาใจวาเขาควรม

วนยอยางไรแตตองคอยเอาใจผใหญ พอ แม ผอาวโสทก ๆ คนทอยในครอบครว เขาจงไมมวนย

ไมรจกรบผดชอบตวเอง จดการตวเองไมได ไมรจะปฏบตอยางไร เพราะคตนยมทวา “เดกด

คอ ผทเชอฟงผใหญ” นนเองดงนน ระบบการอบรมเลยงด จะชวยสรางประชาธปไตยใหเกด

ขนไดกตงแตทบาน ตงแตเลกดวยการสรางสมดลระหวางการใชเสรภาพ ความรบผดชอบ

และความมวนย โดยเฉพาะการสรางนสยใหเปนผมวนยทควบคมตวเองได เพราะค�าวา วนย

หมายถงขอบงคบหรอขอปฏบตอยางสมครใจจนเปนนสย วนยเปนสงส�าคญมากในการปกครอง

ระบอบประชาธปไตย เนองจากการปกครองระบอบประชาธปไตยนน เปนการปกครองตนเอง

ดงนน ถาประชาชนในชาตขาดความรบผดชอบและไมมวนยในตนเองแลว นนยอมหมายถง

การไมสามารถบงคบหรอควบคมตวเองใหอยในกรอบ กตกาทตนเองและผอนรวมก�าหนดขนได

ซงสงผลท�าใหไมสามารถทจะใชสทธในการปกครองอยางเหมาะสมไดเชนกน ซงการเปนผมวนย

นนยงเปนผทมความซอตรงตอหนาทของตนดวย คอ มความรบผดชอบตอสถานภาพตาง ๆ

ทตนเปนอยไมวาจะเปนสมาชกของชมชนของครอบครว และพลเมองของประเทศ ซงการม

วนยนมความจ�าเปนมากส�าหรบสงคมไทย เพราะคนไทยโดยทวไปนนมกขาดวนย แตชอบอสระ ดงค�ากลาวทวา “ท�าอะไรตามใจคอไทยแท” คนไทยจงชอบหลบหลกกฎหมาย หรอระเบยบสงคม

เชน การฝาฝนกฎจราจร การหลกเลยงภาษ เปนตน (ทพาพร ตนตสนทร. 2558)

127วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏอบลราชธาน

ปท 8 ฉบบท 2 (กรกฎาคม-ธนวาคม 2560)

7. วงจรความขดแยงทางอ�านาจ อทธพลและผลประโยชนระหวางชนชนน�าทางการเมอง (political elites) คอ กล มทควบคมบงคบใชกฎหมายกบกล มธรกจนายทน ทถอเงนทน และฐานรากกลมการเมองใตอปถมภ โดยทประชาชนสวนใหญเปนเพยงเสมอน “ผด” หรอไมมสวนรวมตดสนใจในการเลอกวธการแกปญหา เพราะวาไมมพลงทางการเมอง มากเพยงพอ จากพนฐานความออนแอของวฒนธรรมประชาธปไตยของสงคม ประกอบกบ การใหคณคากบการเมองของ ‘เจานาย’ หรอชนชนน�า ตามพนฐานทางประวตศาสตร และวฒนธรรมศกดนาและอปถมภ คนไทยจ�านวนไมนอย รวมทงผทออกมาชมนมประทวง รฐบาลและผน�าทตนไมชอบ จงพอใจเพยงการเลอกฝายทางการเมองหรอกล มชนชนน�า โดยไมไดยดถอหรอศรทธาหลกการประชาธปไตยอยางแทจรง (เสนย ค�าสข. 2550)

8. ไมชอบกลมและขาดการรวมมอประสานงานคนไทยมลกษณะอปนสยทไมชอบการรวมกลมหรอท�างานแบบทมแตชอบท�างานคนเดยว ดงทเรยกวา “ฉายเดยว” (One man show)คนไทยมความสามารถสงมากเมอท�างานคนเดยวแตถาหากรวมกนคนอน เมอนน ความสามารถจะลดลดเหลอครงเดยว ทเปนเชนนเพราะไมอยากใหใครเกนหนาเกนตา ชงด ชงเดนกน ซงลกษณะนลวนเปนอปสรรคตอการพฒนาประชาธปไตย ในแงของการพฒนา เพอสงคมหรอสวนรวมไมอาจเกดขนไดถาไมมการรวมกลม ดงค�ากลาวทวา “ถาไมมกลม กไมมการพฒนา”

9. ไมชอบการเปลยนแปลงชอบสภาพเดม ๆ และยงตอตานการเปลยนแปลงใด ๆ ทไปกระทบกระเทอนสถานะและผลประโยชนของตน โดยเฉพาะคนไทยเราในชนบทยงชอบท�าอะไรทสบตอกนมาแตดงเดม และมไมนอยทคนภายนอกมองวางมงามแตคนไทยกยงท�า ตอไปโดยไมสนใจเหตผล ไมตงขอสงสย เชน การประกอบอาชพเกษตรกรรม พอแมปยา ตายายท�ามาอยางไรกจะท�าอยเชนเดมไมคดปรบปรงเปลยนแปลงใหดขนซงลกษณะแบบมสวนท�าใหการพฒนาประเทศเปนไปดวยความยากล�าบาก เนองจากรบและน�าเทคโนโลยสมยใหมเขาไปจะถกตอตาน

10. ขาดจตส�านกและอดมการณเพอชาตบานเมองโดยไมค�านงถงชาตบานเมอง โดยคดอยเสมอวา“ประเทศชาต ไมใชของเราคนเดยว”เมอท�ากจการใดจะคดแตแสวงหา ผลก�าไร ลกษณะเชนนเปนลกษณะของ กาฝากสงคม หรอ ปลงดดเลอดสงคม คนไทย ขาดจตส�านกและอดมการณ จะมพฤตกรรมโกงชาตโกงแผนดน ฉอราษฎรบงหลวง ขดเลอดประชาชน ลกษณะเชนนเปนอปสรรคตอการพฒนาประเทศเพราะท�าใหการท�างานใด ๆ จะมงไปทประโยชนสวนตนเทานน ไมคดถงประโยชนของสวนรวม จะนงเฉยหรอเมนเฉยตอความทกข

ยากของประชาชนสวนรวมและประเทศชาต (วรช วรชนภาวรรณ.2558)

128 วฒนธรรมทางการเมองกบการพฒนาประชาธปไตยปฏมาภรณ อรรคนนท, สญญา เคณาภม, ภกด โพธสงห

บทสรประบอบการปกครองแบบประชาธปไตย ไมสามารถจะพฒนาไดดวยการรางรฐธรรมนญ

เพอจดโครงสรางและกระบวนการทางการเมองแตเพยงอยางเดยว ทส�าคญจ�าเปนจะตองม พนฐานทมนคงนนคอการมวฒนธรรมการเมองแบบประชาธปไตยถาสงคมนนประชาชน สวนใหญโดยเฉพาะอยางยงผน�าการเมองมลกษณะทเปนเผดจการอนเนองมาจากวฒนธรรมสงคมรวมตลอดทงบคลกภาพของคนในสงคมนน ยอมยากทจะพฒนาระบอบการปกครองแบบประชาธปไตย วฒนธรรมการเมองแบบประชาธปไตยคอการมทศนคตทเชอในความ เสมอภาคของมนษย มศรทธาในมนษยวาสามารถทจะใชเหตใชผลในการชแจงขอสงสยและ ความขดแยงตาง ๆ เชอในสทธเสรภาพขนพนฐาน อดทนอดกลนตอความคดเหนทแตกตาง มจตใจทเปนนกกฬาการยอมเสยสละสวนตนเพอผลประโยชนสวนรวม การเคารพในหลกนตธรรม โดยมแนวโนมทจะรางกฎหมายและอานกฎหมายเพอผลประโยชนตอสวนรวมประชาธปไตยทแทจรง กคอ การสรางประชาธปไตยทมาจากฐานรากเพราะวฒนธรรม ทางการเมองคอรากฐานส�าคญของระบบการเมองการปกครองและวฒนธรรมทางการเมอง เปนเรองทตองปลกฝงตงแตเดก ๆ เรมตงแตครอบครว ซงเปนหนวยยอยทสดของสงคม ฝกเดกใหมระเบยบวนย ใหคดถงประโยชนสวนรวมมากกวาสวนตน มคณธรรมจรยธรรม มความซอสตย รบผดชอบ ฝกใหเขาคดและตดสนใจดวยตนเองมากขน ฝกใหเปนนสยในชวตประจ�าวนไมวาจะอยในชมชน สถานศกษา หรอองคกร กจะตองยดหลกของประชาธปไตยเทานน หากทกคนประพฤตปฏบตเชนน ประชาธปไตยกจะสามารถเกดขนไดแทจรง

การพฒนาวฒนธรรมทางการเมองแบบประชาธปไตยจะเกดขนไดตอเมอประชาชน ท�าหนาทของตนเองหนาทพลเมองทดการสรางวฒนธรรมทางการเมองตองเรมตนจาก “จตส�านกของความเปนพลเมอง” คอมองสงคมทตนอยดวยความเปนเจาของ มการรบร และรสกกบปญหาทเกดขนในบานเมองมองวาเปนปญหาทตวเราเองสามารถเขาไปมสวนรวมไดแกไขได และตองเขาไปมสวนรวมแกไขพฒนาเปลยนแปลงสงคมไดวฒนธรรมประชาธปไตยทเหนยวแนนนนนอกจากจะชวยสรางชวยพฒนาและชวยรกษาประชาธปไตยไวไดแลวยงจะชวยปองกนไมใหเกดการพงทลายหรอลมสลายของประชาธปไตยอกดวยซงการพฒนาระบอบการปกครองแบบประชาธปไตยจงมไดอยเฉพาะการรางรฐธรรมนญการมพรรคการเมองการเลอกตงการประชมรฐสภาการบรหารโดยฝายบรหารแตจะตองมฐานรากทส�าคญทสดนนคอวฒนธรรมการเมองแบบประชาธปไตยมความเสมอภาคการเคารพในสทธเสรภาพการเคารพ ในหลกนตโดยเฉพาะอยางยงการยดมนอยในศกดศรของความเปนมนษยถนนไปสประชาธปไตยจงไมใชถนนทเรยบราบ จะตองใชเวลาในการพฒนาโดยตวแปรส�าคญทสดคอการศกษา วฒนธรรม และจตส�านกทสอดคลองกบโครงสรางและกระบวนการประชาธปไตย หรอระบบประชาธปไตยโดยคนจ�านวนมากเชอกวาเปนเปาหมายสงสดของสงคมมนษยในยคโลกาภวตน

129วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏอบลราชธาน

ปท 8 ฉบบท 2 (กรกฎาคม-ธนวาคม 2560)

เอกสารอางอง

เกรยงไกร เจรญธนาวฒน. 2550. วฒนธรรมการเมอง อ�านาจการเมอง และรฐธรรมนญ. สบคน

เมอ 25 ตลาคม 2558 จาก www.pub-law.net

จรโชค วระสย. 2542. รฐศาสตรทวไป. พมพครงท 12. กรงเทพฯ : ส�านกพมพมหาวทยาลย

รามค�าแหง,

ฌานนธ สนตะพนธ.2549. วฒนธรรมทางการเมองของไทย. สบคนเมอ 26 ตลาคม 2558 จาก

www.pub-law.net

ทนพนธ นาคะตะ. 2546. วฒนธรรมการเมองแบบประชาธปไตย. สบคนเมอ 26 ตลาคม 2558

จาก www.tea.gspa_buu.net

ทพาพร ตนตสนทร. 2558 การศกษาเพอสรางพลเมอง. สบคนเมอวนท 21 ตลาคม 2558

https://www.gotoknow.org/posts/515936

นธ เอยวศรวงศ. 2554.วฒนธรรมทางการเมอง. สบคนเมอวนท 21 ตลาคม 2558 จาก http://

www.social.flas.kps.ac.th/file_upload/0375112.5.pplx

ลขต ธรเวคน. 2551. วฒนธรรมการเมองและการพฒนาประชาธปไตย. สบคนเมอ 26 ตลาคม

2558 จากwww.dhiravegin.com

วรช วรชนภาวรรณ. 2558. อปนสยคนไทยทเปนอปสรรคตอการพฒนาประชาธปไตย. สบคน

เมอ25ตลาคม 2558 จากwww.wiruch.com

วรพงษ รามมางกร 2556. ปจจยทมผลตอการพฒนาประชาธปไตย, สบคนเมอวนท 21 ตลาคม

2558 http://www.maticgon.go.th/new_s detail.php

ส�านกงานเลขาธการสภาผ แทนราษฎร. 2551. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย.

กรงเทพมหานคร: ส�านกประชาสมพนธส�านกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร,

ส�านกงานเลขาธการสภาผแทนราษฏร. 2557.การพฒนาการเมองการปกครองในระบอบ

ประชาธปไตย. กรงเทพมหานคร : ส�านกประชาสมพนธ ส�านกงานเลขาธการ

สภาผแทนราษฏร

เสนย ค�าสข. 2550. ปญหาการพฒนาประชาธปไตย. สบคนเมอ 25 ตลาคม 2558 จาก www.

kpi.ac.th

อไรวรรณ ธนสถต. 2556. วฒนธรรมทางการเมองแบบประชาธปไตย. สบคนเมอวนท 25

พฤษภาคม 2556 จาก http://www.kpi.ac.th//kpith/pdf/

130 วฒนธรรมทางการเมองกบการพฒนาประชาธปไตยปฏมาภรณ อรรคนนท, สญญา เคณาภม, ภกด โพธสงห