27
รายงานการศึกษาดูงาน กระทรวงสาธารณสุข เสนอ รศ.ดร.ภูษิตา อินทรประสงค์ โดย ..ศศิประภา วุฒิจรูญพันธ์ รหัสนักศึกษา 5636509 PHPH/M ..มิ่งกมล ภิบาลวงษ์ รหัสนักศึกษา 5636511 PHPH/M นายเธียรธรรม อภิจรรยาธรรม รหัสนักศึกษา 5636524 PHPH/M ..ปาณิสา ศรีดโรมนต์ รหัสนักศึกษา 5638079 PHPH/M นายกิรติ เจริญสุข รหัสนักศึกษา 5638080 PHPH/M รายงานนี้เป็นส่วนหนึ่งของวิชา การฝึกปฏิบัติงานบริหารสาธารณสุข ปีการศึกษา 2556 หลักสูตรวิทยาศสาตรมหาบัณฑิต วิชาเอกการบริหารสาธารณสุข ภาควิชาบริหารงานสาธารณสุข คณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล

รายงานการศึกษาดูงาน ณ กระทรวงสาธารณสุขns2.ph.mahidol.ac.th/phklb/knowledgefiles/field1.pdf · 2) โรคเบาหวานและโรคอ้วน

  • Upload
    others

  • View
    2

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: รายงานการศึกษาดูงาน ณ กระทรวงสาธารณสุขns2.ph.mahidol.ac.th/phklb/knowledgefiles/field1.pdf · 2) โรคเบาหวานและโรคอ้วน

รายงานการศกษาดงาน ณ กระทรวงสาธารณสข

เสนอ รศ.ดร.ภษตา อนทรประสงค

โดย

น.ส.ศศประภา วฒจรญพนธ รหสนกศกษา 5636509 PHPH/M น.ส.มงกมล ภบาลวงษ รหสนกศกษา 5636511 PHPH/M นายเธยรธรรม อภจรรยาธรรม รหสนกศกษา 5636524 PHPH/M น.ส.ปาณสา ศรดโรมนต รหสนกศกษา 5638079 PHPH/M นายกรต เจรญสข รหสนกศกษา 5638080 PHPH/M

รายงานนเปนสวนหนงของวชา การฝกปฏบตงานบรหารสาธารณสข ปการศกษา 2556 หลกสตรวทยาศสาตรมหาบณฑต

วชาเอกการบรหารสาธารณสข ภาควชาบรหารงานสาธารณสข คณะสาธารณสขศาสตร มหาวทยาลยมหดล

Page 2: รายงานการศึกษาดูงาน ณ กระทรวงสาธารณสุขns2.ph.mahidol.ac.th/phklb/knowledgefiles/field1.pdf · 2) โรคเบาหวานและโรคอ้วน

คานา

การสาธารณสขไทย มการพฒนาองคกรการพฒนาดานบรการ บรหาร วชาการ เพอใหสามารถดแลประชาชนไดอยางมประสทธภาพ และสามารถรบมอกบปญหาทางสขภาวะได โดยมการดาเนนงานนโยบายตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 ซงเปนแผนยทธศาสตรทชนาทศทางการพฒนาประเทศระยะกลาง เพอมงสวสยทศนระยะยาว ททกภาคสวนในสงคมไทยไดเหนพองรวมกนกาหนดเปนวสยทศนป พ.ศ.2570 ทไดกาหนดไววา “คนไทยภาคภมใจในความเปนไทย มมตรไมตรบนวถชวตแหงความพอเพยง ยดมนในวฒนธรรมประชาธปไตย และหลกธรรมาภบาล การบรการสาธารณะขนพนฐานททวถง มคณภาพ สงคมมความปลอดภยและมนคง อยในสภาวะแวดลอมทด เกอกลและเอออาทรซงกนและกน ระบบการผลตเปนมตรกบสงแวดลอม มความมนคงดานอาหารและพลงงาน อยบนฐานทางเศรษฐกจทพงตนเองและแขงขนไดในเวทโลก สามารถอย ในประชาคมภมภาคและโลกไดอยางมศกดศร” ทงนการพฒนาประเทศใหคนในสงคมอยรวมกนอยางสงบสข เศรษฐกจเจรญเตบโตอยางมคณภาพและยงยน ภายใตกระแสการเปลยนแปลงทงภายในและภายนอกประเทศทปรบเปลยนเรว คาดการณไดยากและซบซอนมากยงขน การพฒนาในระยะแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 ไดกาหนดทศทางและยทธศาสตรการพฒนาทเหมาะสม โดยเรงสรางภมคมกนเพอปองกนปจจยเสยง และเสรมรากฐานของประเทศดานตางๆ ใหเขมแขงควบคไปกบการพฒนาคนและสงคมไทยใหมคณภาพ มโอกาสเขาถงทรพยากรและไดรบประโยชนจากการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางเปนธรรม รวมทงสรางโอกาสทางเศรษฐกจดวยฐานความร และความคดสรางสรรคบนพนฐานการผลตและการบรโภคทเปนมตรตอสงแวดลอม นาไปสการพฒนาประเทศทมนคงและยงยน การบรหารจดการแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 สการปฏบตใหเกดประสทธภาพ ใหความสาคญกบการขบเคลอนการพฒนาประเทศโดยยดหลกการพฒนาพนท ภารกจ และการมสวนรวม ใหจงหวดเปนพนทดาเนนการขบเคลอนการพฒนา และเปนจดเชอมโยงการพฒนาจากระดบชมชนสประเทศและประเทศสชมชน เพมการใชองคความร เทคโนโลย นวตกรรม และความคดสรางสรรคใหเปนเครองมอหลกในการขบเคลอนการพฒนาในทกภาคสวนทงระดบพนท ทองถน และชมชน ใชกลไกและเครองมอการพฒนาของภาครฐ ภาคประชาชน ภาคธรกจเอกชน และสอมวลชนอยางบรณาการใหการขบเคลอนเกดประสทธภาพดวยกระบวนการสรางเครอขายหรอคลสเตอรทตอบสนองตอการแกปญหาและการพฒนาศกยภาพของพนทโดยมแนวทางสาคญ คอกระทรวงสาธารณสข ไดกาหนดเครอขายสขภาพอาเภอ (District Health System: DHS) เปนยทธศาสตรและตวชวดของกระทรวงโดยเนนใหมการทางานรวมกนของผอานวยการโรงพยาบาลกบสาธารณสขอาเภอ และการทางานของเจาหนาทสาธารณสขรวมกบองคกรปกครองทองถนและชมชน ซงมการกาหนดใหทกอาเภอมการแกปญหาตามบรบท และสงเสรมใหใชระบบการพฒนาระบบบรหารจดการเครอขายบรการสขภาพ (พบส.) ภาควชาบรหารงานสาธารณสข คณะสาธารณสขศาสตร มหาวทยาลยมหดล ตระหนกถงแนวทางการบรหารจดการระบบสขภาพ จดการศกษาใหนกศกษาหลกสตรวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาเอกบรหารสาธารณสข นอกจากจะมการเรยนการสอนภาคทฤษฎทางดานการบรหารงานสาธารณสขแลว ยงมกจกรรมการศกษาดงานในหนวยงานระดบตางๆ ทมความสมพนธและเกยวของทงทางตรงและทางออมตอการบรหารงานสาธารณสข ณ กระทรวงสาธารณสข เพอใหนกศกษาไดมโอกาสเรยนร มความสามารถพรอมในการปฏบตงานทางดานการบรหารงานสาธารณสขไดตอไป สอดคลองตามวตถประสงคททางคณาจารย ภาควชาบรหารงานสาธารณสข คณะสาธารณสขศาสตร มหาวทยาลยมหดล ไดกาหนด นกศกษาหลกสตรวทยาศสาตรมหาบณฑต (สาธารณสขศาสตร) วชาเอกการบรหารสาธารณสข (ภาคปกต) ประจาปการศกษา 2556 คณะสาธารณสขศาสตร มหาวทยาลยมหดล

Page 3: รายงานการศึกษาดูงาน ณ กระทรวงสาธารณสุขns2.ph.mahidol.ac.th/phklb/knowledgefiles/field1.pdf · 2) โรคเบาหวานและโรคอ้วน

สารบญ

หนา คานา สวนท 1 สานกโรคไมตดตอ กรมควบคมโรค 1 สวนท 2 สานกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต 7 สวนท 3 สานกโรคไมตดตอ กรมควบคมโรค 11 สวนท 4 สานกสงเสรมสขภาพ กรมอนามย 16 สวนท 5 สานกตรวจและประเมนผล สานกปลดกระทรวงสาธารณสข 25

 

 

Page 4: รายงานการศึกษาดูงาน ณ กระทรวงสาธารณสุขns2.ph.mahidol.ac.th/phklb/knowledgefiles/field1.pdf · 2) โรคเบาหวานและโรคอ้วน

  1

สานกโรคไมตดตอ กรมควบคมโรค

สานกโรคไมตดตอ เปนหนวยงานวชาการ สงกดกรมควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข มพนธกจ ดงตอไปน

1. สรางและพฒนาองคความร ขอมลขาวสาร เครองมอ และนวตกรรมในการเฝาระวง ปองกน ควบคมโรคไมตดตอและการบาดเจบใหไดมาตรฐาน

2. ถายทอด สนบสนน องคความร ขอมลขาวสาร เครองมอ และนวตกรรมแกภาคเครอขายในการเฝาระวง ปองกน ควบคมโรคไมตดตอและการบาดเจบ

3. ตดตาม และประเมนผลการดาเนนงานเฝาระวง ปองกน ควบคมโรคไมตดตอและการบาดเจบในระดบประเทศ

4. ผลกดนนโยบายสาธารณะดานโรคไมตดตอและการบาดเจบ โรคไมตดตอ

โรคไมตดตอ (Noncommunicable diseases, NCD) หมายถง กลมโรคทเกดจากความผดปกตหรอการเสอมของรางกาย ซงไมตดตอไปยงบคคลอน โรคกลมนสวนใหญเปนสาเหตของการเจบปวยเรอรง โรคไมตดตอเรองของประเทศไทยม 4 กลมโรค คอ

1) โรคหวใจและหลอดเลอด เชน หวใจขาดเลอด ความดนโลหตสง เสนเลอดตบหรอแตกในสมอง และโรคตางๆ ทเปนผลมาจากเสนเลอดตบตนหรอเปราะ

2) โรคเบาหวานและโรคอวน 3) โรคมะเรง 4) โรคปอดเรอรง ไดแก โรคถงลมโปงพอง หรอโรคหลอดลมอดกนเรอรง โรคหอบหด

ซงเปนภาระสวนใหญจากกลมโรคไมตดตอ และมปจจยเสยงรวมกนเปนสวนใหญ คอ พฤตกรรมสขภาพและวถชวตทไมเหมาะสม เชน การบรโภคอาหารทเกน ไมถกสดสวน และไมเหมาะสมทางโภชนาการ การสบบหร ดมสรา และ การมกจกรรมทางกายทไมเพยงพอ และจากสภาพแวดลอมทางกายภาพและทางสงคม

ลกษณะเฉพาะของโรคไมตดตอ

1. การเกดโรคมสาเหตมากมาย หลายปจจย และเปนสาเหตทซบซอน 2. ปจจยตางๆ ในสงแวดลอม วถการดาเนนชวต และพฤตกรรมสขภาพมผลตอการเกดโรค ไดแก การ

กน การเคลอนไหว การพกผอน 3. ปจจยการดาเนนพฤตกรรมตางๆ เหลานเปนสงทกระทาจนเคยชน และกลายเปนสงจาเปนตอการ

ดารงชวตในปจจบน 4. การแฝงตวการกอโรคและผลกระทบของโรคใชเวลานาน ขณะเดยวกนการแกไขกใชเวลานานกวา

จะเหนผล พบกลมโรคนในกลมวยทางานและวยสงอายมากกวาวยเดก

Page 5: รายงานการศึกษาดูงาน ณ กระทรวงสาธารณสุขns2.ph.mahidol.ac.th/phklb/knowledgefiles/field1.pdf · 2) โรคเบาหวานและโรคอ้วน

  2

ตวชวดกระทรวงสาธารณสขป 2557 เกยวกบโรคไมตดตอ 1. รอยละของผปวยโรคเบาหวานทควบคมระดบนาตาลไดด รอยละ 40 2. รอยละของผปวยโรคความดนโลหตสงทควบคมความดนโลหตไดด รอยละ 50 3. รอยละของผปวย Ischemic Stroke ไดรบยาละลายลมเลอดเพมขน รอยละ 3 4. อตราตายจากโรคหลอดเลอดหวใจ ไมเกน 20 ตอประชากรแสนคน 5. รอยละของคลนก NCD คณภาพ (ไมนอยกวา 70)

นโยบายและยทธศาสตรเกยวกบโรคไมตดตอเรอรง 1. แผนยทธศาสตรสขภาพดวถชวตไทย พ.ศ. 2554 – 2563

แผนยทธศาสตรสขภาพดวถชวตไทย พ.ศ. 2554 – 2563 มเปาหมายหลกคอ การลดปญหาโรควถชวตทสาคญ 5 โรค คอ โรคเบาหวาน โรคความดนโลหตสง โรคหวใจ โรคหลอดเลอดสมอง และโรคมะเรง โดยมงใน 5 ประเดน ไดแก ลดการเกดโรค ลดภาวะแทรกซอน ลดการพการ ลดการตาย และลดภาระคาใชจาย ดวยการเพมวถพอเพยงใน 3 ดาน คอ การบรโภคทเหมาะสม การออกกาลงกายทเพยงพอ และการ จดการอารมณไดเหมาะสม มตวชวดหลก 18 ตวชวดหลกในการพฒนาใน 3 ระยะ คอ ระยะสน ระยะกลางและระยะยาว และมยทธศาสตรในการพฒนา 5 ยทธศาสตร คอ 1) นโยบายสาธารณะสรางสข 2) การขบเคลอนทางสงคมและสอสารสาธารณะ 3) การพฒนาศกยภาพชมชน 4) การพฒนาระบบเฝาระวงและการจดการโรค 5) การสรางความเขมแขงของระบบสนบสนนยทธศาสตร 2. นโยบายคนไทยแขงแรง เมองไทยแขงแรง

นโยบายคนไทยแขงแรง เมองไทยแขงแรง มวตถประสงค เพอระดมศกยภาพของทกภาคสวนทงภาครฐ ภาควชาการ ภาคเอกชน และภาคประชาชน รวมกนดาเนนการอยางเปนระบบและตอเนอง โดยมกลไกรบผดชอบตดตามและผลกดนการดาเนนการตาง ๆ เพอใหประเทศไทยบรรลวสยทศน “เมองไทยแขงแรง” (Healthy Thailand) โดยมงใหคนไทยมความแขงแรงของสขภาพในมตทางกายและมตทางจตใจ ประกอบดวย 7 ยทธศาสตร ไดแก 1) การสรางการมสวนรวม 2) การสอสารสาธารณะ 3) การเสรมความเขมแขงทางจตใจและการมสานกสาธารณะ 4) การจดบรการ 5) การใชมาตรการทางสงคม 6) กลยทธการพฒนาวชาการและการเรยนร 7) กลยทธการบรหารจดการมงผลสาเรจ 3. นโยบาย 1 หมอ 1 รพ.สต.

นโยบาย 1 หมอ 1 รพ.สต. เปนนโยบายเรงพฒนาคณภาพบรการของ รพ.สต. ใหประชาชนไดรบบรการสขภาพ หมอใกลบานใกลใจ โดยจดใหมแพทยประจา 1 หมอ 1 รพ.สต. และเปนแพทยประจาครอบครว จะทาหนาทหลก คอ การสรางเสรมสขภาพประชาชนและครอบครวใหมสขภาพด ลดปญหาการเจบปวย โดยเฉพาะจากโรคเรอรง และใหการดแลการรกษาพยาบาลผปวยทมอาการไมหนก วนจฉยแยกโรคได รวมทงสงตอผปวยอยางมระบบ ตามหลกแพทยเวชศาสตรครอบครว ทางานเชอมโยงกบโรงพยาบาลประจาอาเภอและจงหวด

Page 6: รายงานการศึกษาดูงาน ณ กระทรวงสาธารณสุขns2.ph.mahidol.ac.th/phklb/knowledgefiles/field1.pdf · 2) โรคเบาหวานและโรคอ้วน

  3

4. ยทธศาสตรงานสงเสรมสขภาพและปองกนโรคตามกลมวย (PP ตามกลมวย) การจดทายทธศาสตรงานสงเสรมสขภาพและปองกนโรคตามกลมวย (PP) เปนการบรณาการรวมกนระหวางกรมทเกยวของในกระทรวงสาธารณสข เพอการสงเสรมสขภาพและปองกนโรคตามกลมวย ประกอบไปดวย 8 แผนงาน ซงแผนงานทเกยวของกบการปองกน ควบคมโรคไมตดตอเรองรง คอ แผนงานปองกน ควบคมโรคไมตดตอเรอรง (DM&HT) โดยมเปาหมาย ดงน 1) การลดปจจยเสยงในประชากรและชมชน (สงเสรมพฤตกรรมและสรางสภาพแวดลอม) 2) การปรบเปลยนพฤตกรรมในกลมทมภาวะอวนนาหนกเกนหรอกลมเสยง 3) คลนก NCD คณภาพ ขยายความครอบคลมในเรองการตรวจภาวะแทรกซอน 4) การบรการจดการเชงระบบในระดบอาเภอ เปน System management ใหเหนภาพของอาเภอ แนวทางการดาเนนงานปองกน ควบคมโรคไมตดตอเรอรงของโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตาบล (รพ.สต.)

การดาเนนงานปองกนควบคมโรคไมตดตอเรอรงใน รพ.สต. ไดแก โรคเบาหวาน โรคความดนโลหตสง โรคหลอดเลอดสมอง โรคหลอดเลอดหวใจ โรคมะเรงปากมดลก และโรคมะเรงเตานม จะดาเนนการเกยวกบการปองกน การเฝาระวง การคดกรอง การดแลและสงตอ รวมถงการใชขอมลสขภาพ การปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพและการสรางเครอขายสขภาพ โดยมเปาหมายเพอ การปองกนและลดความเสยงการเกดโรค การลดโรค การลดความพการ และการเพมคณภาพชวตทด โดยมแนวทางดงตอไปน

1. การสารวจประชากรเพอคดกรองความเสยงและคนหาผปวย เพอทาการคนหาโรคในประชากรทมความเสยงตอการเกดโรคสง (High risk population)

2. การจดการระบบขอมล –รายบคคล/กลม/ชมชน ปวย/เสยง การจดการขอมล เพอการดาเนนงานปองกนควบคมโรคไมตดตอ เปนสงสาคญและชวยให

กระบวนการตดสนใจทเกยวของกบการดาเนนงานเปนไปอยางมระบบและมหลกเกณฑ จงเปนการยนยนในระดบหนงวาการดาเนนงานทใชในการปองกน ควบคมโรคตงอยบนพนฐานของหลกฐานขอมลทถกตอง ซงผใชขอมลจะตองมความเขาใจในเรองของ 1) ธรรมชาตวทยาของโรคไมตดตอ เพอทราบถงกระบวนการการเกดโรค 2) กระบวนการการปองกนควบคมโรค 3) มาตรวดทางสขภาพจะนาไปสความเชอมโยงการใชขอมล เพอการดาเนนงานปองกนควบคมโรคไมตดตอในพนทในเรอง 1) การระบปญหาสาธารณสขรวมทงสาเหตของปญหา ทงขนาดและความรนแรง 2) การสนบสนน ตดตามการดาเนนงานการใหบรการสขภาพในชมชน ทงในเรองของการสงเสรมสขภาพ และการใหการดแลรกษา และ 3) การประเมนผลลพธและความสาเรจของการดาเนนงาน

3. การจดบรการใน รพ.สต. ทบาน และชมชน - กลมปกต ทยงไมปวย สรางเสรมสขภาพรวมมอกบชมชนใหบรการตรวจคดกรองและประเมนสขภาพ เพอใหมสขภาพแขงแรง มการปรบเปลยนพฤตกรรมเสยงตอการเกดโรค (ออกกาลงกาย รบประทานอาหารเหมาะสม เลกบหร/เหลา สงเสรมสขภาพจต) - กลมประชากรทมภาวะเสยง เฝาระวง คนหา คดกรองและตดตามกลมเสยง และใหสขศกษา เพอใหมการปรบเปลยนพฤตกรรมเสยงตอการเกดโรคนอยลง

Page 7: รายงานการศึกษาดูงาน ณ กระทรวงสาธารณสุขns2.ph.mahidol.ac.th/phklb/knowledgefiles/field1.pdf · 2) โรคเบาหวานและโรคอ้วน

  4

- กลมผปวยทยงไมมภาวะแทรกซอน ดแลรกษาผปวยในเบองตนตามแนวทางปฏบตทจงหวด/คณะกรรมการดานโรคเรอรงจดทาขน และมการเยยมบานกระตนใหผปวยไปรบบรการตอเนอง รวมถงใหองคความรเพอการดแลตนเองแกผปวย เพอใหผปวยไดรบการดแลรกษาทถกตองตอเนอง ลดภาวะเสยงเพอปองกนภาวะแทรกซอนผปวยสามารถปรบชวตประจาวนไดเหมาะสม - กลมผปวยทมภาวะแทรกซอน คดกรองและสงตอผปวยทมภาวะแทรกซอนอยางมระบบ เพอใหผปวยไดรบการวนจฉยและดแลภาวะแทรกซอน ลดการพการและการเสยชวต

4. จดระบบสนบสนนและเชอมตอ การใหการบรการเชงรก ไปในครอบครวและชมชน เพอสงเสรมสขภาพและควบคมปองกนโรคกอนท

จะเกดโรค พรอมทงสงเสรมสขภาพของทกคน ทงผปวยและคนทยงไมปวย โดยแสวงหาวธการลดปจจยเสยง ทกอโรค และสรางเสรมสขภาพไปพรอมกน ทงนตองใหสอดคลองกบบรบท เงอนไขของวถชวตของผปวยแตละคน และการมสวนรวมของชมชน และภาคเครอขาย

5. ผลลพธทคาดหวง - ผลลพธการปองกนควบคมในระดบปฐมภม คอ การลดอบตการณการเกดโรค โดยจะตองเพมความตระหนก การรบร ใหประชากรและชมชน มศกยภาพและทกษะในการดแลและจดการตนเองในการ ปองกนควบคมโรคไมตดตอ - ผลลพธการปองกนควบคมในระดบทตยภม คอ การลดความชกการเกดโรค โดยจะคดกรอง รวมทงสรางความตระหนก การรบรใหประชากรและบคคลกลมเสยง ใหมศกยภาพและทกษะในการดแลและจดการตนเองในการปองกนและควบคมโรคไมตดตอ - ผลลพธการปองกนควบคมในระดบตตยภม คอ การลดอตราปวยอตราภาวะแทรกซอน จากตวโรคทเปนอยในบคคลกลมปวย โดยใหการรกษาทมคณภาพ รวดเรวและทนตอเหตการณ รวมทงสรางความความตระหนก การรบร ใหผปวยมศกยภาพและทกษะในการดแลและจดการตนเองในการปองกน และควบคมโรคไมตดตอ แนวทางการดาเนนงานปองกนควบคมโรค โดยยดชมชนเปนฐาน (CBI) โครงการปองกนควบคมโรค โดยยดชมชนเปนฐาน (CBI) ไดพฒนาจากโครงการชมชนลดเสยง ลดโรคไมตดตอเรอรง มวตถประสงคเพอใหชมชนเกดความเขมแขง ประชาชนมความร ความเขาใจ เกดความตระหนก สามารถดแลสขภาพและจดการกบตนเอง ครอบครว และชมชนไดอยางเหมาะสมกบสภาพปญหา วถชวต และบรบทของชมชน เพอลดปจจยเสยงตอการเกดโรคไมตดตอเรอรง และสงผลใหลดอตราการเกดโรคไมตดตอเรอรง โดยมแนวทางในการดาเนนงาน ดงน

1. แตงตงคณะทางานขบเคลอนการดาเนนงานในชมชน 2. ประเมนและวเคราะหชมชนทเกยวของกบโรคไมตดตอเรอรง ทงปจจยเสยงและโรค ขอมลทาง

สงคม สงแวดลอม เศรษฐกจ วฒนธรรมของชมชน เพอการกาหนดประเดนปญหาของชมชน

Page 8: รายงานการศึกษาดูงาน ณ กระทรวงสาธารณสุขns2.ph.mahidol.ac.th/phklb/knowledgefiles/field1.pdf · 2) โรคเบาหวานและโรคอ้วน

  5

3. การจดทาแผนรวมกนในชมชน โดยนาผลจากการประเมนและวเคราะหชมชนเสนอตอแกนนา คณะทางาน และชมชนใหรบทราบ สถานการณปญหาของโรค เพอนามาจดลาดบความสาคญของปญหา และวางแผนแกไขปญหาโดยการมสวนรวมของชมชน

4. การดาเนนการตามแผนชมชน 5. การกากบ ตดตาม และประเมนผลการดาเนนงานโดยการมสวนรวมของชมชน เพอพฒนาการ

ดาเนนงานในครงตอไป

ผงขนตอนการดาเนนงานปองกนควบคมโรค โดยยดชมชนเปนฐาน (CBI)

ปญหาและอปสรรคในการดาเนนงาน

1. การปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพเปนเรองทตองใชระยะเวลาการตดตามผลทนาน ทาใหประชาชนทเขารวมอาจจะเกดจากความไมสมาเสมอในการเขารวม

2. การตดตามประเมนผลมการประเมนเพยงดานผลลพธ แตยงไมมการประเมนดานกระบวนการทาใหไมทราบการกระบวนการทดาเนนการไปนนถกตอง เหมาะสมเพยงใด

3. การเขาถงชมชนเปนเรองททาทาย ถาชมชนมสวนรวมในการดาเนนงาน จะทาใหการสงเสรมสขภาพ และการปองกนควบคมโรคไมตดตอประสบผลสาเรจ

4. เจาหนาทใน รพ.สต. ไมเพยงพอ บางครงการคดกรองผปวยกใชเวลานาน ทาใหการจดกจกรรมปรบเปลยนพฤตกรรมลดลง

Page 9: รายงานการศึกษาดูงาน ณ กระทรวงสาธารณสุขns2.ph.mahidol.ac.th/phklb/knowledgefiles/field1.pdf · 2) โรคเบาหวานและโรคอ้วน

  6

โครงการพฒนาศกยภาพคลนก NCD สคณภาพการใหบรการ การพฒนาคลนก/ศนย/เครอขายของคลนกในสถานบรการ ทเชอมโยงในการบรหารจดการและ

ดาเนนการทางคลนกใหเกดกระบวนการ ปองกน ควบคมและดแลจดการโรคเรอรงแกบคคลทเขามารบการวนจฉยโรค กลมเสยงสงมาก และกลมปวยเพอการดแลลดปจจยเสยง/โอกาสเสยง รกษา ควบคมความรนแรงของโรค เพมความสามารถการจดการตนเอง และสงตอการรกษาดแลทจาเปนในระหวางทมใน/ระหวางทมและเครอขายการบรการ

เปาประสงคของคลนก NCD คณภาพ 1. กลมปวยสามารถควบคมสภาวะของโรคไดตามคาเปาหมาย (controllable) ลดภาวะแทรกซอน

ของระบบหลอดเลอด (vascular complication and related) 2. ผมารบบรการสามารถควบคม ปองกนปจจยเสยง/โอกาสเสยงไดหรอดขน (Control

behavioral, physiological , biochemical risk, social and environmental determinants) 3. ลดการนอนโรงพยาบาลดวยโรคเรอรงโดยไมไดคาดการณลวงหนา (unexpected admission

rate) ลดอตราการเสยชวตทสมพนธโดยตรงจากโรคเรอรง กอนอาย 70 ป (premature fatality rate)

รปกจกรรมการศกษาดงาน ณ สานกโรคไมตดตอ กรมควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข

เมอวนองคาร ท 11 ม.ค. 57 เวลา 9.00-12.00 น. วทยากร : พญ.จรพร คงประเสรฐ, ดร.ศภวรรณ มโนสนทร

Page 10: รายงานการศึกษาดูงาน ณ กระทรวงสาธารณสุขns2.ph.mahidol.ac.th/phklb/knowledgefiles/field1.pdf · 2) โรคเบาหวานและโรคอ้วน

  7

สานกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต (สปสช.)

สานกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต (สปสช.) เปนองคกรของรฐ ตาม พ.ร.บ.หลกประกนสขภาพแหงชาต พ.ศ. 2545 ภาย ใตการกากบดแลของรฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข ในฐานะประธานคณะกรรมการหลกประกนสขภาพแหงชาต โดย สปสช. ทาหนาทเปนสานกงานเลขานการของคณะกรรมการหลกประกนสขภาพแหงชาต และคณะกรรมการควบคมคณภาพและมาตรฐานบรการสาธารณสข ซงมภารกจหลกในการบรหารจดการเงนกองทนหลกประกนสขภาพแหงชาต ใหเกดประสทธภาพสงสด รวมทงพฒนาระบบบรการสาธารณสขเพอใหประชาชนเขาถงบรการทมคณภาพ ไดมาตรฐาน และดวยการบรหารจดการเงนกองทนหลกประกนสขภาพแหงชาตไดอยางม ประสทธภาพ โปรงใส สามารถตรวจสอบได และเกดประโยชนสงสดตอประชาชน ทงนในปจจบนมการดาเนนงานตามนโยบาย และยทธศาสตรทเกยวของกบเครอขายสขภาพอาเภอ ในการสนบสนนสวนทเรยกวา “ระบบสขภาพอาเภอ” (DHS) เกดขน ระบบสขภาพอาเภอ หรอ District Health System (DHS) คอ การทางานสขภาพโดยใชอาเภอเปนฐาน มองทกสวนในอาเภอเปนเนอเดยวกน ไมวาจะเปน สาธารณสข สวนราชการ องคการบรหารสวนทองถน และภาคภาคประชาชน โดยมเปาหมายทจะขบเคลอน การดแลสขภาพของคนทงอาเภอ ผสมผสานทงงาน สงเสรม ปองกน รกษา ฟนฟ เขาดวยกน ระบบสขภาพ อาเภอจงเปนการมองสขภาพในมมทกวาง และเนนการทางานรวมกนทงภาคในเครอขาย และนอกเครอขาย สาธารณสข ความสาคญของระบบสขภาพอาเภอ

1. โครงสรางดานการบรการจดการในระดบอาเภอ มศกยภาพมากพอทจะรองรบนโยบายจากสวนกลาง (Top-down policy) พรอมกบมความใกลชดมากพอตอการรบรถงความพรอม ความ ตองการ และความจาเปนในพนท (Bottom-up policy) ทาใหเกดความสมดลเมอตองมการตดสนใจ เพอการพฒนาบรการปฐมภมพรอมไปกบการพฒนาระบบบรการในภาพรวมของทงอาเภอ

2. ระบบบรการสขภาพระดบอาเภอ มศกยภาพของการไดรบการพฒนาใหมความสมรรถนะตาม คณลกษณะของ “ระบบสขภาพแบบบรณาการ (integrated health care system)” กลาวคอมการบรณาการหรอผสมผสานของสถานบรการตางๆ ทงรพ. และสถานบรการในชมชนทมอยในระดบอาเภอ บรณาการกนไดอยางเปนระบบ ทาใหมชองวาง ไมมความซาซอน มการบรณาการทงเชงปฏบตการ และเชงบรหารจดการ

3. เปนจดทเหมาะสมตอการประสานในระดบทสงขนไป ทงในแงการสงตอผปวย และการประสาน ในระดบนโยบาย ไปยงระบบบรการทสงกวา ทาใหเกดการท างานในลกษณะของพวงบรการทม ประสทธภาพ

Page 11: รายงานการศึกษาดูงาน ณ กระทรวงสาธารณสุขns2.ph.mahidol.ac.th/phklb/knowledgefiles/field1.pdf · 2) โรคเบาหวานและโรคอ้วน

  8

เปาหมายของระบบสขภาพอาเภอ

เปาหมายของระบบสขภาพระดบอาเภอคอการเกด “อาเภอสขภาวะ” คอ 1. สถานะสขภาพ (health status) ของประชาชนในอาเภอดขน หมายถงสามารถลดโรคทเปนปญหา

ของพนท มการสงเสรมสขภาพ และปองกนความเจบปวยทปองกนได รวมทงมศกยภาพในการ รบมอกบปญหาสาธารณสขทเปลยนแปลงไดในทกรปแบบ

2. ประชาชาชนดแลตนเองได (Self care) หมายถง การมสวนรวมของประชาชน ครอบครว ชมชน และทองถน ในการดแลตนเองอยางตอเนอง

3. ทมสขภาพอาเภอมความเขมแขง พรอมรบมอปญหาสขภาพทเปลยนแปลงไป การนาเสนอประเดนสขภาพรวมระดบอาเภอ (One District One Project - ODOP)

การมประเดนสขภาพรวมระดบอาเภอ เปนตวขบเคลอนการพฒนาไดดทสด และการไดพฒนาบรการสขภาพรวมกน นาไปสความเปลยนแปลงของระบบในทสด และการเปลยนแปลงทเกดขนจากกระบวนการนมความยงยน และสอดคลองกบบรบทของแตละพนทมากกวาการสงการตามนโยบาย ประเดนสขภาพรวมทเหมาะกบการเปนตวขบเคลอน ควรเปนปญหาท สอดคลองกบปญหาของ พนทจรงๆ มตนทนเดมของพนทอยบาง และตงเปาหมายใหมความทาทายระดบหนง

ประเดน ODOP ควรเลอกปญหาทเปนปญหาสาคญในชมชน ตามหลกดงตอไปน ตามยทธศาสตรกระทรวงฯ : 5 กลมอาย 4 ประเดน โดย นพ.ณรงค สหเมธาพฒน ปลดกระทรวงสาธารณสข

5 กลมอาย ไดแก 4 ประเดน ไดแก

1. สตร 1. NCD2. เดก เยาวชน 2. อาหาร3. วยแรงงาน 3. สงแวดลอม สขาภบาลอาหาร 4. สงอาย 4. Emerging disease5. ผพการ

ขอแนะนาเกยวกบโครงการแกปญหาสขภาพอาเภอ

1. หวขอสมพนธกบแนวคดการพฒนาระบบสขภาพอาเภอ สขภาพชมชน หรอสขภาพปฐมภม ดงขางตน

2. การทาตองครอบคลมการดแลทง 3 ระดบ คอ individual care, family care, community care 3. ตองมงสการพฒนาเตมพนทอาเภอ ไมใชเพยงการนารองหมบาน หรอตาบลใดตาบลหนงเทานน 4. ควรรวมถงการประสานสงตอภายในระดบอาเภอ และในระดบทสงกวาดวย

Page 12: รายงานการศึกษาดูงาน ณ กระทรวงสาธารณสุขns2.ph.mahidol.ac.th/phklb/knowledgefiles/field1.pdf · 2) โรคเบาหวานและโรคอ้วน

  9

5. การเลอกประเดนสขภาพ อาจจะเลอกจากตนทนเดมของ รพ. หรอโครงการใหม แตหากเปนการตอ ยอดโครงการเดม ตองแสดงใหเหนพฒนาการทกาวหนามากขนอยางชดเจน แนวทางการประเมนเครอขายสขภาพอาเภอ ( DHS) โดยหลกการประเมนนนมแนวคดทสาคญดงน

1. เขารวมโดยสมครใจ (Voluntary) เครอขายปฐมภมระดบอาเภอทจะเขารวมประเมนเปนไปโดย สมครใจ หวงผลเพอเรยนร

2. ใชการประเมนโดยเพอน (Peer-review) หรอเครอขายโรงพยาบาลดวยกน จะทาใหเขาใจบรบทไดด และทาใหเกดกลยาณมตรทจะชวยกนพฒนาตอไปในอนาคต

3. สะทอนการพฒนาของตนเอง (Self-reflection) ใหเครอขายปฐมภมระดบอาเภอไดสะทอนการ พฒนาของตนเอง ภายใตบรบท และทรพยากรทมอยจรง โดยอาจเทยบเคยงกบเครอขายทมบรบท ใกลเคยงกน แลวสามารถกาหนดเปาหมายตางๆ เปนขนตอน เพอใหกาหนดกาวเดนการพฒนาได

4. การพฒนาอยางตอเนอง (Continuous quality improvement) มองกระบวนการพฒนาคณภาพเปน สงทไมหยดนง และผสมผสานไปกบการท างานแตละวน ไมเนนความสมบรณในครงเดยว แตเนน การพฒนาเปนขนๆ จากเดมทดอยแลว

5. พฒนาโดยใชทมสหสาขาวชาชพ (Interdisciplinary team) ใหความสาคญกบการทางานแตละวชาชพ โดยเฉพาะวชาชพในโรงพยาบาล และวชาชพในสถานอนามย/โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพระดบตาบล

6. ประชาชนและชมชนมสวนรวม (Patient/community involvement) กระบวนการพฒนาเครอขายฯ มการดงใหผปวย ครอบครว หรอชมชนเขามสวนรวม ทงในแงรวมคด รวมทา รวมวางแผนและตดสนใจ แนวทางการประเมน ม KPI 2 ขอ คอ KPI ขอท 1 การทาแบบประเมนตนเอง (self assessment) ของระบบสขภาพระดบอาเภอตามแบบฟอรม (บนได 5 ขน) ใหครอบคลมหวขอยอย 5 ประเดน ไดแก

1. การทางานรวมกนในระดบอาเภอ (Unity District Health Team) 2. การทางานจนเกดคณคา ทงกบผรบบรการ และตวผใหบรการเอง (Appreciation) 3. การแบงปนทรพยากร และการพฒนาบคลากร (Resource sharing and human development) 4. การใหบรการสขภาพตามบรบททจาเปน (Essential care) 5. การมสวนรวมของเครอขายและชมชน (Community participation) การวดผล วดจาก

ความกาวหนา โดยเมอสนปงบประมาณมความกาวหนาเพมขนอยางนอย 1 ขน ของเนอหาหรออยางนอยระดบ 3 ในแตละหวขอยอยขนไป

Page 13: รายงานการศึกษาดูงาน ณ กระทรวงสาธารณสุขns2.ph.mahidol.ac.th/phklb/knowledgefiles/field1.pdf · 2) โรคเบาหวานและโรคอ้วน

  10

KPI ขอท 2 การดาเนนงานหนงอาเภอหนงประเดนสขภาพ (One District One Project- ODOP) เพอแกไข ปญหาตามบรบทโดยการมสวนรวมของทองถนและชมชน โดยมกระบวนการดงน

1. โดยทมสขภาพระดบอาเภอคดเลอกปญหาสขภาพตามกลมวยหรอเชงประเดนอยางนอย 1 เรอง รวมกบทมสานกงานสาธารณสขจงหวด

2. มการกาหนดตวชวดรวมกนตามความเหมาะสม เพอตดตามความกาวหนาและความสาเรจของโครงการ ซงตวชวดดงกลาวนควรแตกตางกนตามบรบทของพนท

3. โครงการแกไขปญหาสขภาพของพนทตองทาในรปแบบของเครอขายสขภาพระดบอาเภออยางเปน รปธรรม หมายถงมการรวมมอกนระหวางภาคตางๆ ในอาเภอ ไดแก รพ. สสอ. รพสต. อปท. สวนราชการ ภาคประชาชน และชมชน

4. เปาหมายทตงตองมความทาทายระดบหนง หากเปนโครงการททาอยแลว ตองมการพฒนาทชดเจน มากขน

การวดผล โครงการไดผลลพธของตามทตงเปาไว โดยการประเมนควรชใหเหนพฒนาการและความเชอมโยง

ของปจจยสาคญทง 5 ดาน คอ 1. การทางานรวมกนในระดบอาเภอ (Unity District Health Team) 2. การทางานจนเกดคณคา ทงกบผรบบรการ และตวผใหบรการเอง (Appreciation) 3. การแบงปนทรพยากร และการพฒนาบคลากร (Resource sharing and human development) 4. การใหบรการสขภาพตามบรบททจาเปน (Essential care) 5. การมสวนรวมของเครอขายและชมชน (Community participation)

รปกจกรรมการศกษารบฟงบรรยายพเศษ จากวทยากรผเชยวชาญพเศษ สานกหลกประกนสขภาพแหงชาต ณ หองประชม 7903 อาคาร 7 ชน 9 ภาควชาการบรหารสาธารณสข คณะสาธารณสขศาสตร ม.มหดล

เมอวนพฤหสบด ท 13 ม.ค. 57 เวลา 9.00-12.00 น. วทยากร : นพ.ยงยทธ พงษสภาพ

Page 14: รายงานการศึกษาดูงาน ณ กระทรวงสาธารณสุขns2.ph.mahidol.ac.th/phklb/knowledgefiles/field1.pdf · 2) โรคเบาหวานและโรคอ้วน

  11

กองแผนงาน กรมควบคมโรค

ทศทางและกลไกการบรหารจดการเชงยทธศาสตรกรมควบคมโรค ประจาปงบประมาณ พ.ศ.2557 เพอบรรลวสยทศนทวา “เปนองคกรชนนาระดบนานาชาตทสงคมเชอถอและไววางใจ เพอปกปองประชาชนจากโรคและภยสขภาพ ดวยความเปนเลศทางวชาการ” ดงนนเพอใหการดาเนนงานประสบความสาเรจได บคลากรของกรมควบคมโรคทกคนจะตองมความรบผดชอบตอหนาท (Accountability) คอ มความโปรงใสสามารถตรวจสอบการทางานได ในแงของการบรหารตองอาศยหลกธรรมพรหมวหาร 4 ประกอบดวย เมตตา กรณา มทตา อเบกขา รวมถงการทางานทดตองมตวชวดกากบเพอใหผลงานนนๆ บรรลตามผลทคาดหวงไว โดยการดาเนนงานป 2557 จะเนนบทบาทสาคญของกรมควบคมโรคในฐานะ National Health Authority ดานการควบคมโรคละบทบาทการตดตามประเมนผล (M&E) ทงในสวนกลางและสวนภมภาค โดยเฉพาะการทางานรวมกนระหวางสานกงานปองกนและควบคมโรคระหวางสานกงานปองกนควบคมโรคกบเขตเครอขายบรการสขภาพ โดยอาศยหลก 3ส + 5I คอ งานสาเรจ มความสข และสรางคนสรางระบบ ซงการทจะบรรลตามเปาหมายไดนนจาเปนตองอาศยกระบวนการการทางานซงหลก 5I ประกอบดวย

1. Information แตละหนวยงานตองมขอมลเพอสนบสนนการตดสนใจวาจะดาเนนการปองกนควบคมโรคอยางไร กาหนดทศทางการดาเนนงานอยางชดเจน (Policy) จากนนนาขอมลสการลงมอปฏบต (Action) รวมถงใหมการวจยและพฒนา (R&D) มระบบสนบสนน (Support) ทงหมดนเพอใหกรมควบคมโรคเขาถงบทบาทของ health authority ในฐานะ regulator โดยเรองนนบเปนพนฐานทตองดาเนนการใหเกดขนกอน

2. Innovation กรมควบคมโรคตองมรปแบบ (Model) วาในระยะขางหนาจะพฒนาไปในทศทางใด ผทรงคณวฒและบคลากรทกคนรวมกนคดนวตกรรมใหมๆดานการปองกนควบคมโรคขนมา รวมถงการพฒนานโยบายใหมๆจากสวนกลาง เพอใหการควบคมโรคเปน Healthy public policy ในภมภาคสามารถนาเอาองคความรทกรมควบคมโรคมไปสประชาชนใหสามารถนาไปใชปองกนโรคไดจรง

3. Intervention กรมควบคมโรคตองดาเนนการสนบสนนการทางานในลกษณะ Regulate คอรบผดชอบตวชวดทไดรบจากกระทรวงฯและพฒนาใหเกดองคความรอนๆ โดยตองมการตดตามประเมนผล (M&E) ดวย

4. International Standard กรมควบคมโรคตองผลตองคความรและมาตรฐานตางๆเกยวกบการปองกนและควบคมโรคและIntervention ตางๆทสอดคลองกบมาตรฐานสากล

5. Immediate การทางานทกอยางตองดาเนนการดวยความรวดเรวใหทนเวลาตอการนาไปใช และจากเปาหมายตวชวดของกระทรวงสาธารณสขป พ.ศ. 2557 สจดเนน 5 ป และกรอบการจดทาแผนปฏบตการ กรมควบคมโรคประจาปงบประมาณ พ.ศ. 2557-2561 สเปาหมายตวชวดการดาเนนงานตามจดเนน 5 ดานของกรมควบคมโรค ป 2557 ซงประกอบดวย

1. การปองกนควบคมโรคและภยสขภาพของประชาชน 2. การพฒนากลไกการเฝาระวง การตอบสนองตอโรคและภยสขภาพ

Page 15: รายงานการศึกษาดูงาน ณ กระทรวงสาธารณสุขns2.ph.mahidol.ac.th/phklb/knowledgefiles/field1.pdf · 2) โรคเบาหวานและโรคอ้วน

  12

3. การจดการความร รบรองมาตรฐาน ประเมนเทคโนโลย 4. การพฒนาสมรรถนะกาลงคนดานปองกนควบคมโรคและภยสขภาพ 5. พฒนาระบบบรหารจดการเพอสนบสนนการพฒนาและบรการวชาการ

โดยอาศย 6 ยทธศาสตรหลกของกรมควบคมโรคขบเคลอนองคาพยพทงหมดของหนวยงานสการลดปญหาปญหาโรคและภยสขภาพประชาชน สนบสนนการพฒนางานดานสขภาพใหมความตอเนองยงยน ดงเจตนารมณอนแนวแนตลอดระยะเวลาทผานมาทจะปกปองประชาชนชาวไทยใหปลอดภยจากโรคและ ภยสขภาพ ในปทผานมากระทรวงสาธารณสขไดมการปรบโครงสรางและไดมนโยบายการดาเนนงานเครอขายสขภาพระดบอาเภอ หรอ District Health System : DHS ซงเปนการพฒนางานระบบสขภาพแบบบรณาการทผสมผสานงานสงเสรม ปองกน รกษาและฟนฟ เนนการทางานรวมกนทงภาคเครอขายในระดบอาเภอ โดยมเปาหมายใหเกดอาเภอสขภาวะ นนคอ สถานะสขภาพของประชาชนในอาเภอดขน ประชาชนดแลตนเองไดและทมสขภาพอาเภอเขมแขง พรอมรบมอปญหาสขภาพทเปลยนแปลงไป โดยมแนวทางในการพฒนาดวยบนได 5 ขนและมโครงการแกไขปญหาตามบรบททเรยกวา การดาเนนงานหนงอาเภอหนงประเดนสขภาพ (One District One Project : ODOP) ซงการดาเนนงานของ DHS มสวนคลายคลงกบการดาเนนงานอาเภอควบคมโรคเขมแขงแบบยงยน (Disease Control Competent District : DCCD) ของกรมควบคมโรคทดาเนนการเขาสปทสมการดาเนนงานตอเนองสการพฒนาใหเกดความเขมแขงของระบบการดาเนนงานเฝาระวงปองกนควบคมโรค

จาก “ความมนคงทางสขภาพ” คอรากฐานสาคญของการพฒนาประเทศ จงเกดหลกการและแนวคดพนทควบคมโรคเขมแขงและยงยน โดยคณลกษณะทสะทอนความเขมแขงและยงยนประกอบดวย ความรวมมอจากภาค, ระบบงานระบาทวทยา, มแผนและผลงานควบคมโรคทเปนปญหาและการระดมทรพยากร ซงกรมควบคมโรคมบทบาทในการประสาน สนบสนน กระตน ชปญหา สรางแรงจงใจ แลกเปลยนเรยนร เพอใหประชาชนไดรบการปกปองจากโรคและภยสขภาพ สการลดโรคและภยสขภาพของประชาชน โดยเนนใหประชาชนมศกยภาพในการดแลสขภาพ ปองกนควบคมโรค และกรมควบคมโรคมงเนนให “อาเภอ” เปนพนทเปาหมายเพอพฒนาระบบเฝาระวงฯรวมถงการเตรยมความพรอมตอบโตภาวะฉกเฉนฯ แบบมสวนรวม ใหเกดประสทธผลตอสขภาพของประชาชนในพนททนสถานการณ

อาเภอควบคมโรคเขมแขงแบบยงยน หมายถง อาเภอทมระบบกลไกการบรหารจดการ การเฝาระวง ปองกน ควบคมโรคและภยสขภาพของพนทอยางมประสทธภาพและประสทธผล ทนสถานการณ วดจากเกณฑคณลกษณะ 5 ดาน

1. มคณะกรรมการฯ : ภาคสวนทสาคญมสวนรวม เชน อปท. สาธารณสข อสม. 2. มระบบระบาดวทยาทด : ขอมลทนสถานการณ 3. มการวางแผนฯ : แนวทางการแกไขตามปญหาพนท 4. มการระดมทน 5. มผลสาเรจของการควบคม ปองกนโรคและภยสขภาพ : แกไขปญหาพนททนสถานการณ

Page 16: รายงานการศึกษาดูงาน ณ กระทรวงสาธารณสุขns2.ph.mahidol.ac.th/phklb/knowledgefiles/field1.pdf · 2) โรคเบาหวานและโรคอ้วน

  13

จากกรอบแนวคดคณลกษณะ 5 ดานของอาเภอควบคมโรคเขมแขงแบบยงยนและบรณาการรวมกบ DHS โดยใหอาเภอประเมนตนเองโดยใชกรอบแนวคดระบบสขภาพอาเภอ (DHS) 5 ดาน 5 ระดบ เกดเปนอาเภอควบคมโรคเขมแขงแบบยงยนภายใตระบบสขภาพอาเภอ (DHS/DC)

หลกการระบบปองกนควบคมโรคทพงประสงค การปองกนควบคมโรคเปนความรบผดขอบ/ความมสวนรวมของทกภาคสวน ประชาชน ชมชน และทองถน เปนผมบทบาทสาคญทสด และเปนรากฐานของการปองกนและ

ควบคมโรคของประเทศ หนวยงานสวนทองถน สวนภมภาค และสวนกลางมบทบาทชดเจนและทางานสอดประสาน/

บรณาการอยางมประสทธภาพ การดาเนนงานบนพนฐานของสภาพปญหาและวชาการมากกวาตอบโจทยระบบราชการและ

การเมอง มแผนพฒนาทตอเนองและยงยน ทนตอสถานการณ มความคลองตวและมความยดหยนสง พรอมตอบสนองตอความเปลยนแปลงของโรคภยและ

สขภาพ

บทบาทสาคญการควบคมโรคของพนท ประเมนสถานการณและจดลาดบความสาคญของโรคและภยสขภาพ รวมถงการวเคราะหจดลาดบ

ความสาคญของปจจยเสยงทตองเนนหนก กาหนดกลยทธศาสตรมาตรการและเปาหมาย ในการลดปจจยเสยงและโอกาสเสยง รวมทงเพม

คณภาพการจดบรการปองกนควบคมในระบบบรการ มแผนยทธศาสตรการควบคมโรคทสอดคลองกบสถานการณของพนท ภายใตแผนสขภาพใน

ภาพรวม มแผนปฏบตการทสอดคลองตามยทธศาสตรทไดกาหนดไวโดยตงเปาหมายตามทวเคราะหไวทงสอง

ดาน คอ ในชมชน/กลมประชากรเฉพาะ, ในบคคลและกลมบคคลในการเขาถงบรการปองกนควบคมในทกระยะของทางคลนก ประเมนสถานการณชมชนและ Settings ทสมเสยงตอการเกดโรคและความรนแรงของโรค และ

สถานบรการทสนบสนน บรการสอสารเตอนภยสรางความตระหนก สนบสนนกระบวนการเรยนร วเคราะหหาเหตและจดการปญหาและจดทานโยบายและแผนใน

ชมชนหรอ Settings โดยชมชน

Page 17: รายงานการศึกษาดูงาน ณ กระทรวงสาธารณสุขns2.ph.mahidol.ac.th/phklb/knowledgefiles/field1.pdf · 2) โรคเบาหวานและโรคอ้วน

  14

ตดตามบรการสนบสนนขอมลและกระบวนการปกปอง ปองกน และสงเสรมสขภาพ ตลอดจนบรณาการการบรการการปองกนควบคมรายบคคล สรางระบบประเมนและสนบสนนคณภาพตอเนอง

ความทาทายสการพฒนาอาเภอควบคมโรคเขมแขงแบบยงยน

การขบเคลอนผานนายอาเภอและเครอขาย หากนายอาเภอและเครอขายไมเหนดวยหรอไมใหความรวมมอการดาเนนงานจะเปนไปดวยความลาบาก ระบบขอมลทยงไมดพอ ไมนาเชอถอ การจดการและวเคราะหขอมลทยงไมดพอ นาไปสการ

แกปญหาทไมตรงจดของพนท บคลากรและเครอขายยงขาดทกษะการวเคราะหขอมล การใชขอมล เครองมอ และมาตรการจดการปองกน ควบคมโรค การพฒนาคณภาพอยางตอเนอง

รปกจกรรมการศกษาดงาน ณ กองแผนงาน กรมควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข เมอวนจนทร ท 17 ม.ค. 57 เวลา 9.00-12.00 น.

วทยากร : ดร.อารยะ บญงามชยรตน

Page 18: รายงานการศึกษาดูงาน ณ กระทรวงสาธารณสุขns2.ph.mahidol.ac.th/phklb/knowledgefiles/field1.pdf · 2) โรคเบาหวานและโรคอ้วน

  15

สานกงานสงเสรมสขภาพ กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข กลมอนามยแมและเดก จากการปฏรประบบสาธารณสขและการบรณาการงานกรมอนามยกบ สานกงานปลดกระทรวงสาธารณสข โดยมวตถประสงค 1) เพอบรณาการงานของกรมตางๆ เชน ยทธศาสตรการดแลสขภาพตามกลมวย และแผนงานอนๆ 2) เพอสนบสนนการดาเนนงานของเขตบรการสขภาพ 3) จดทาขอเสนอตอการดาเนนงานของกรม-สป. โดยการบรณาการ PP 5 กรม ทผานมา คอ เนนแผนงานแตละกลมวย บรณาการภารกจของกรมทเกยวของ และกรมรวมกนจดทาแนวทาง คมอ เครองมอ เปนตน โดยมกรมวชาการของกระทรวงทเขารวมเปน Focal Point ดงน กรมอนามย รบผดชอบ แผนงานกลมสตรและเดก และกลมเดกวยเรยน กรมสขภาพจต รบผดชอบ แผนงานกลมเยาวชนและวยรน กรมควบคมโรค รบผดชอบ แผนงานกลมวยทางาน กรมการแพทย รบผดชอบ แผนงานกลมวยผสงอาย กรมสนบสนนบรการ สนบสนนในภารกจ Health Literacy สป.สธ. รบผดชอบ การประสานพนท และการตดตามประเมนผล แผนสตรและเดกปฐมวย 2557 โดยมเปาหมายคอ “ฝากทองไว คลอดปลอดภย เดกเตบโต พฒนาการสมวย” โดยเปนการรวมกนระหวาง 4 กรมวชาการ ประกอบดวย กรมอนามย กรมสขภาพจต กรมการแพทย และกรมควบคมโรค โดยมการบรหารจดการแผนดงกลาว คอ - มขอมล - จดลาดบความสาคญ - เลอกประเดนทาเรองเดยวแกไดหลายเรอง - เตรยมสถานบรการฯ บคคลากร - หาภาคเครอขายใครชวยไดบาง ตงเปนคณะทางาน - มอบหมายผรบผดชอบ - การจดเกบขอมล รวมรวบ วเคราะห ประเมน เขยนรายงาน

Page 19: รายงานการศึกษาดูงาน ณ กระทรวงสาธารณสุขns2.ph.mahidol.ac.th/phklb/knowledgefiles/field1.pdf · 2) โรคเบาหวานและโรคอ้วน

  16

ความสาคญของงานอนามยแมและเดก - เดกในวยนมการเจรญเตบโตรางกาย จตใจ อารมณ สงคม สตปญญาเรวมาก - ปญหาชวงตงครรภ คลอด ฝากทองชา คลอดกอนกาหนด LBW หลงคลอดพฒนาการลาชา 30 % ลาชาดานภาษา กลามเนอมดเลก - พฒนาการวยเดก เปนพนฐานสาคญการพฒนาศกยภาพมนษยในทกวย - ปจจยทมผลตอพฒนาการองครวมเดกปฐมวย การศกษา รายได คการเลยงด - คณภาพบรการและการเขาถงบรการของบคคล การมสวนรวมของ ชมชน ทองถน - ในการจดการปจจยทมผลตอพฒนาการเดก การเลยงดเดกแบบรกสนบสนนและใชเหตผล เหนแบบอยางทด มความสมพนธทางบวกกบจตลกษณะและพฤตกรรมของคนดทเกงและมความสข ปญหาหญงตงครรภ - กอนฝากครรภ ฝากครรภชา หญงตงครรภ ฝากครรภกอน 12 สป. 53% ฝากครรภเปนค 35% (ของ 53%) เปาหมาย มาฝากครรภเรวกอน 12 สป. รอยละ 60 ( ป 57) - ระหวางฝากครรภ มการตรวจ บนทก แตขาด risk communication และ risk management เปาหมาย การใหบรการคณภาพและแกปญหาตาม risk classification/ management - ระหวางคลอด ยงมปญหา การจดการเมอมภาวะเสยง เปาหมาย ลดอตราแมตาย มารดาเสยงไดรบการดแลโดยสตแพทย คณภาพสถานบรการ - ตรวจประเมนและรบรองมาตรฐานโรงพยาบาลสายใยรกฯ เขตละ 1 แหง โดยทมบรณาการ กรมฯและราชวทยาลยสตฯ กมารฯ - ตรวจประเมนและรบรองระดบจงหวด โดยทมเขตสขภาพ ปญหาพฒนาการเดก 1. สาเหตเดกไมพฒนาสมวย : genetics, LBW, ขาดอาหารเรอรง เจบปวย, การเลยงด ขาดการสงเสรมกระตนพฒนาการทม ประสทธภาพ 2. เดกมปญหาพฒนาการสมวย 30% 70% เปนชนดไมรนแรง พอแมแกไขเองไดถาตรวจพบและรวธกระตน 30% ตองการความชวยเหลอจากระบบ สธ. 3. เดกทพฒนาการลาชา ไดรบการแกไข ไมเปนระบบ Early intervention Child development : rehabilitation / case management

Page 20: รายงานการศึกษาดูงาน ณ กระทรวงสาธารณสุขns2.ph.mahidol.ac.th/phklb/knowledgefiles/field1.pdf · 2) โรคเบาหวานและโรคอ้วน

  17

ประเดนเดกปฐมวย 1. Early detection: สมดสชมพ ใชทง จนท.และพอแม 2. เดก 9, 18, 30, 42 เดอน 80% คดกรองพฒนาการอนามย55 3. พบพฒนาการลาชาใหแกไขรายบคคลตามสาเหต ใช TDSI โดยนกสงเสรมพฒนาการเดกทไดรบการอบรม 4. สงเสรมนมแมอยางเดยว 6 เดอน เสรมอาหารตามวยจนลกอาย 2 ป 5. ตดตามเดกพรองธยรอยดกนฮอรโมน, อนามยชองปาก, วคซน 6. อบรมพยาบาลนกสงเสรมพฒนาการประจา CUP และชวยเหลอรพ.สต. (อบรมแลว) 7. WCC&ศนยเดกเลกคณภาพ งานตาบลนมแมเพอสายใยรกแหงครอบครว ตาบลนมแมเพอสายใยรกแหงครอบครว หมายถง ตาบลทนากจกรรมการเลยงลกดวยนมแมสรางความรก ความอบอน ใหเกดสายใยรก สายใยความผกพนในครอบครวความรกและความอบอนทลกไดรบจะสงผลใหเดกเตบโตเปนคนด มคณภาพ ใชกระบวนการดาเนนงานอยางมสวนรวมของชมชนโดยมภาคเครอขายภาครฐและเอกชนใหการสนบสนนชวยเหลอกระตนใหเกดการดาเนนงานอยางตอเนองยงยน และเปนแหลงเรยนรแกชมชนอนๆ เปาหมายของการใหบรการ ซงแบงออกเปน 10 เปาหมาย ดงน 1. หญงตงครรภ ฝากครรภครงแรกเมออายครรภ ≤ 12 สปดาห ≥ รอยละ 60 2. หญงตงครรภไดรบบรการฝากครรภคณภาพครบ 5 ครง ≥ รอยละ 60 3. มารดาหลงคลอดไดรบการดแลครบ 3 ครงตามเกณฑ ≥ รอยละ 65 4. เดกตงแตทารกแรกเกด-6 เดอนแรก กนนมแมอยางเดยว ≥ รอยละ 50 5. เดกอาย 9, 18, 30, 42 เดอนไดรบการคดกรองพฒนาการ ≥ รอยละ 80 6. เดก 0 – 5 ป พฒนาการสมวย ≥ รอยละ 85 7. เดก 0 – 5 ปพฒนาการลาชาไดรบการกระตนพฒนาการ ≥ รอยละ 80 8. เดกปฐมวย (3 ป) มปญหาฟนนานมผ ไมเกนรอยละ 57 9. เดกอาย 0 – 5 ป มสวนสงระดบดและรปรางสมสวน ≥ รอยละ 70 10. เดก 0 – 5 ป ไดรบวคซนครบตามเกณฑ ≥ รอยละ 95

Page 21: รายงานการศึกษาดูงาน ณ กระทรวงสาธารณสุขns2.ph.mahidol.ac.th/phklb/knowledgefiles/field1.pdf · 2) โรคเบาหวานและโรคอ้วน

  18

กลมอนามยวยเรยนและเยาวชน โดยกลมอนามยวยเรยนและเยาวชน เปนกลมงานหนงภายในสงกดสานกสงเสรมสขภาพ กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข โดยมไดมการดาเนนงานโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพ คอ “โรงเรยนทมขดความสามารถแขงแกรง มนคง ทจะเปนสถานททมสขภาพอนามยทด เพอการอาศย ศกษา และทางาน”(ตามนยามขององคการอนามยโลก WHO 1998) และ “โรงเรยนทมความรวมมอรวมใจกนพฒนาพฤตกรรมและสงแวดลอมใหเออตอสขภาพอยางสมาเสมอ เพอการมสขภาพดของทกคนในโรงเรยน” (ตามนยามของสานกสงเสรมสขภาพ กรมอนามย 2545) ซงมแนวคดเปนการรวมกนผลกดนใหโรงเรยนใชศกยภาพทงหมดทมอย เพอพฒนาสขภาพของนกเรยน บคลากรในโรงเรยนตลอดจนครอบครวและชมชน ซงระดบของโรงเรยนสงเสรมสขภาพ แบงออกเปน 4 ระดบ คอ ระดบเพชร ระดบทอง ระดบเงน และ ระดบทองแดง ซงมองคประกอบหลกของการดาเนนงานโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพ ประกอบดวยทงหมด 10 องคประกอบ 1. นโยบายของโรงเรยน 2. การบรหารจดการในโรงเรยน 3. โครงการรวมระหวางโรงเรยนและชมชน 4. การจดสงแวดลอมในโรงเรยนทเออตอสขภาพ 5. บรการอนามยโรงเรยน 6. สขศกษาในโรงเรยน 7. โภชนาการและอาหารทปลอดภย 8. การออกกาลงกาย กฬา และนนทนาการ 9. การใหคาปรกษาและสนบสนนทางสงคม 10. การสงเสรมสขภาพบคลากรในโรงเรยน

Page 22: รายงานการศึกษาดูงาน ณ กระทรวงสาธารณสุขns2.ph.mahidol.ac.th/phklb/knowledgefiles/field1.pdf · 2) โรคเบาหวานและโรคอ้วน

  19

แนวทางในการดาเนนงาน 1. สรางพนธมตร - ตงคณะกรรมการสงเสรมสขภาพ และ การลงนามความรวมมอการพฒนาสขภาพนกเรยน แบงเปน กรมอนามย - สปจ. - กรมสามญ (2545) กรมอนามย - สพฐ. (2550, 2552) 2. รณรงค / ประชาสมพนธ เปนการจดทาและสนบสนนสอ เชน แผนพบ , Poster, ชดนทรรศการ การจด Spot ทางวทย WWW เชน http://hp.anamai.moph.go.th และhttp://dekthai.anamai.moph.go.th 3. พฒนาศกยภาพผเกยวของ เชน ฝายการศกษา(สพป/สพม., ผบรหารร.ร., คร) เจาหนาท สาธารณสข องคกรปกครองสวนทองถน และนกเรยนแกนนา (ผนานกเรยน , ยสร. แกนนาเดกไทยทาได) 4. สรางระบบจงใจแกโรงเรยน เชน มอบเกยรตบตร /โลรางวล สนบสนนการวจย การจดเวทสมมนาวชาการ /เวทแลกเปลยนเรยนร ในการดาเนนงานมาตรฐานโรงเรยนสงเสรมสขภาพระดบเพชร จะประกอบดวย มาตรฐาน 3 ดาน 19 ตวชวด

มาตรฐานดาน ตวชวด1. การดาเนนงานโรงเรยนสงเสรมสขภาพ 1. ผานการประเมนรบรองเปนโรงเรยนสงเสรมสขภาพระดบทอง2. การดาเนนงานสขภาพของนกเรยนแกนนา 2. มการจดตงชมรมเดกไทย ทาไดชมรมสขภาพอน ๆ ชมรมสขภาพ

อน ๆ ชมชนหรอแกนนานกเรยน ทรวมตวกนดาเนนกจกรรมสขภาพอยางสมาเสมอ 3. มโครงการสขภาพของนกเรยนทประสบผลสาเรจชดเจนในการลดปญหาสขภาพหรอสงแวดลอมในโรงเรยนและ/หรอชมชน

3. ผลสาเรจของการดาเนนงาน ดงน 3.1 ภาวะสขภาพของนกเรยน (Health Status)

4.1 นกเรยนมนาหนกตามเกณฑสวนสง(W/H) เกนเกณฑ (เรมอวนและอวน) 4.2 นกเรยนมสวนสงตามเกณฑอาย(H/A)ตากวาเกณฑ (คอนขางเตยและเตย) 5. นกเรยนไมมฟนผและ ไมมฟนแทถกถอน 6. นกเรยนมสมรรถภาพกาย ผานเกณฑทง 3 ดาน 7. นกเรยนมสขภาพจตด(คะแนนรวมพฤตกรรม 4 ดาน อยในกลมปกตและเสยง)

3.2 โครงการแกไขปญหาในโรงเรยน 8. มโครงการแกไขปญหาสขภาพทมความชกสงหรอเปนอนตรายในเดกวยเรยนไดเปนผลสาเรจ

3.3 งานตามนโยบายกระทรวงศกษาธการ 3.3.1 นาดมสะอาด และเพยงพอ

9. นาดมสะอาดปลอดภย10. นาดมเพยงพอ

3.3.2 สขานาใช 11. สวมผานเกณฑมาตรฐาน HAS

Page 23: รายงานการศึกษาดูงาน ณ กระทรวงสาธารณสุขns2.ph.mahidol.ac.th/phklb/knowledgefiles/field1.pdf · 2) โรคเบาหวานและโรคอ้วน

  20

3.3.3 โภชนาการ และสขาภบาลอาหาร

12. ไมจดและจาหนายอาหารวางหรอขนมทมไขมนสงและรสเคม13. ไมจดและจาหนายอาหารวาง และเครองดมทมรสหวานจด 14. มการสงเสรมใหนกเรยนทกคนไดบรโภคผกมอกลางวนทกวนเปดเรยนตามปรมาณทแนะนา 15. โรงอาหารผานเกณฑมาตรฐานสขาภบาลอาหารในโรงเรยน

3.3.4 การปองกนอบตภย

16. การบาดเจบในโรงเรยนจนทาใหนกเรยนตองพกรกษาตวในโรงพยาบาลในรอบปทผานมา(นบจากวนประเมน)

3.3.5 การปองกนสภาพแวดลอมทเปนมลพษ

17. มการจดการแกไขปญหาทเกดจากมลพษภายนอกทมผลกระทบตอสขภาพ 18. โรงเรยนผานเกณฑมาตรฐานสขาภบาล สงแวดลอมในโรงเรยน 19. การสบบหรในโรงเรยน

กลมวยทางาน การสงเสรมสขภาพประชาชนกลมวยทางาน ซงจากปจจยทกาหนดสขภาพของประชาชน ประกอบดวย 3 สวน คอ สวนท 1 ปจเจกบคคล ซงประกอบดวยกรรมพนธ เพศ อาย พฤตกรรมของบคคล ความร ความเชอ และจตวญญาณ ซงสวนนถอวาเปนสวนสาคญยง สวนท 2 สภาพแวดลอม ซงประกอบดวยหลาย ๆ อยาง เชน สารเคม ชวภาพ เศรษฐกจ การเมอง วฒนธรรม ศาสนา คมนาคม และเทคโนโลย เปนตน สวนท 3 ระบบบรการสขภาพ ซงในสวนนจะตองมความเสมอภาค ครอบคลม มคณภาพ ทงในสวนทเปนของรฐและเอกชน

สาเหตของโรคไมตดตอ ปจจยกาหนด เชน กระแสโลกาภวตน ชมชนเมอง และสงคมผสงอาย ปจจยเสยงรวม เชน อาหารเสยงตอสขภาพ การออกกาลงกายนอย บหร/เหลา เบยร ความเครยด มลพษตางๆ อาย/พนธกรรม ปจจยเสยงระยะกลาง เชน ภาวะนาตาลในเลอดสง ภาวะความดนโลหตสง ไขมนในเลอดสง นาหนกเกน(อวน) โรคไมตดตอเรอรง ประกอบดวย โรคเบาหวาน โรคหวใจขาดเลอด หลอดเลอดสมอง ปอดอดกนเรอรง และมะเรง

Page 24: รายงานการศึกษาดูงาน ณ กระทรวงสาธารณสุขns2.ph.mahidol.ac.th/phklb/knowledgefiles/field1.pdf · 2) โรคเบาหวานและโรคอ้วน

  21

ซงจากการศกษาพบวา รอยละ 80 ของโรคเรอรงกลมเบาหวาน โรคหวใจ และหลอดเลอดสามารถปองกนได สาหรบรอยละ 40 ของกลมมะเรงปองกนไดดวยการปรบเปลยนพฤตกรรม ซงในสวนนถอเปนความทาทายของบคลากรสาธารณสขวาจะทาอยางไรใหประชาชนตระหนกถงความสาคญของการปรบเปลยนพฤตกรรม จากสาเหตของโรคไมตดตอขางตน นาไปสการขจดสาเหตของโรค โดยใช 3 กจกรรม ดงน กจกรรมท 1 การพฒนาสภาวะแวดลอมดานสงคมและกายภาพ ในสวนนตองอาศยหลายสวน หลายหนวยงานเขามารวมกนแกไขสาเหต ทง ครอบครว ชมชน สวนราชการและอปท.เปนตน กจกรรมท 2 การลดความเสยงโดยการสรางเสรมวถชวตสขภาพ เปนการใหความร ทกษะดานการปรบเปลยนพฤตกรรม และการปจจยทกอใหเกดโรคเพอลดอตราความเสยง กจกรรมท 3 การดาเนนการทางคลนก ซงในสวนนเปนกจกรรมดานการรกษาและดแล ซงจะตองเขาถงบรการไดงาย สะดวก

การสงเสรมสขภาพในกลมวยทางาน แบงวธการดาเนนงาน 3 วธ คอ 1. ตามSetting ไดแก โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพ สถานประกอบการ โดยไดมการดาเนนงานโครงการทสานกสงเสรมสขภาพดแลและตดตามคอ สถานททางานนาอยนาทางาน และงานโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพ (HPHNQC) 2. ตามกลมวย ไดแก กลมวยเจรญพนธ เชนเรองการวางแผนครอบครว อนามยแมและเดก โรคเอดส โรคตดเชอในระบบอนามยเจรญพนธ เปนตน สาหรบกลมวยทอง แบงเปน ชายวยทอง และหญงวยทอง โดยชายวยทองอายประมาณ 40-59 ป และหญงวยทอง คอหญงวยหมดประจาเดอน หรออาย 45-55 ป ซงในกลมเหลานจะตองไดรบการใหความรถงอาการตาง ๆ เพอนาไปปฏบตตวไดอยางถกตองและเหมาะสม 3. ตามประเดนโรค ไดแก โรคเบาหวาน ความดนโลหต หวใจ มะเรง โดยไดมการดาเนนโครงการลดอวนลดพง (เนน 3 อ. 2 ส.) การตรวจคดกรองเบาหวาน/ความดนโลหต สาหรบโรงมะเรงเตานมมโครงการสบสานพระราชปณธานสมเดจยาตานภยมะเรงเตานม ซงไดดาเนนการมาตงแตป 2556 และมการดาเนนการตอ ซงเปนการอบรมวทยากรผใชในการถายทอดความรสประชาชน สาหรบสวนกลางเปนการอบรมในระดบจงหวด ระดบอาเภอ แตในสวนของพนทในระดบรพสต. และ อสม. จะดาเนนการตอในป 2557 ซงอยในระหวางดาเนนการ เปาหมายเพอใหรอยละ 80 สตรอาย 30-70 ป ตรวจเตานมดวยตนเองได และสดสวนของผปวยมะเรงเตานมระยะ 1-2 ไมนอยกวารอยละ 70 กลมผสงอาย ประเดนยทธศาสตรสงเสรมสขภาพผสงอาย จากสถานการณสงคมของประเทศไทย กาวเขาสสงคมผสงอาย และมอตราสวนการเปนภาระวยสงอาย หรออตราพงพงวยสงอายทเพมขน กรอบกบอายยงสงยงเจบปวย และจากการทกระทรวงสาธารณสข

Page 25: รายงานการศึกษาดูงาน ณ กระทรวงสาธารณสุขns2.ph.mahidol.ac.th/phklb/knowledgefiles/field1.pdf · 2) โรคเบาหวานและโรคอ้วน

  22

ไดกาหนดวสยทศน “ภายในทศวรรษตอไป คนไทยทกคนจะมสขภาพแขงแรงเพมขนเพอสรางความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจของประเทศทงทางตรงและทางออมอยางยงยน” โดยไดมการตงยทธศาสตร ตาม PP Flagship ประกอบดวย ยทธศาสตรท 1 สนบสนนการสงเสรมสขภาพและปองกนปญหาสขภาพทพบบอยในผสงอาย และการคดกรอง Geriatric Syndromes ชมชน ยทธศาสตรท 3 สงเสรมสนบสนนความเขมแขงการมสวนรวมของ ครอบครว ชมชน และทองถน ในการสงเสรมและดแลสขภาพผสงอาย กจกรรมการดาเนนงานป 2557 1. สนบสนนการคดกรอง สงเสรมและปองกนปญหาสขภาพผสงอาย 2. พฒนาระบบบรหารสขภาพเชอมโยงจากสถานพยาบาลสชมชนเชนการพฒนาคมอการบรการสขภาพผสงอาย สาหรบ รพช./รพท./ และรพศ. 3. สงเสรมใหชมชน/ทองถนมระบบการดแลและสงเสรมสขภาพผสงอาย - การประชมและฝกอบรมเพอพฒนาบคลากรสการเปน Aging Manager - การสรางและพฒนาหลกสตร Aging Manager - จดพมพคมอการอบรมหลกสตร Aging Manager และ คมอการปฏบตงานสาหรบ Aging Manager โครงการสาคญดานผสงอาย ตามมนโยบายของกรมอนามยทกาหนดไว “80 ป ยงแจว : สขภาพด พงตนเองชวยเหลอสงคม” ซงกลมงานผสงอายไดดาเนนการจดทาโครงการทสาคญตามนโยบายของกรมอนามย คอ “โครงการสงเสรมสขภาพผสงอายและการดแลผสงอายระยะยาว” ซงประกอบดวยกจกรรม 9 กจกรรม ดงน 1. สารวจสขภาวะผสงอายไทย 2. วดสงเสรมสขภาพ 3. ประชมเสรมพลง(KM) เครอขายพระสงฆาธการ/ถวายโลและถอดบทเรยน 4. การพฒนารปแบบ LTC 5. แผนงานวจยเพอการพฒนาระบบการสงเสรมสขภาพผสงอายไทย 6. การพฒนาคมอสงเสรมโภชนาการผสงอาย 7. การพฒนาภาคเครอขายสงเสรมการออกกาลงกายเพอผสงอาย 8. ศนยดแลพอแม 9. เมองทเปนมตรกบผสงอาย โดยกจกรรม 1 - 7 เปนกจกรรมทดาเนนงานตอเนองมาจากป 2556 แตไดมการพฒนาและเพมรายละเอยดรวมถงการขยายพนทเปาหมายใหมมากยงขน สาหรบ กจกรรมท 8 - 9 เปนกจกรรมทไดดาเนนการเพมเตม ซงไดเรมดาเนนกจกรรมในป 2557 เปนปแรก

Page 26: รายงานการศึกษาดูงาน ณ กระทรวงสาธารณสุขns2.ph.mahidol.ac.th/phklb/knowledgefiles/field1.pdf · 2) โรคเบาหวานและโรคอ้วน

  23

สาหรบกจกรรมศนยดแลพอแมตนแบบ ซงไดใหคานยาม คอ “ศนยดแลพอแมตนแบบ หรอ ศนย Day Care เปนศนยสาธตการสงเสรมสขภาพและการดแลผสงอายแบบครบวงจร ใหบรการผสงอายแบบเชาไป - เยนกลบ หรอ Day Care (เปาหมาย : อยางนอยศนยอนามยละ 1 แหง) และสาหรบในกจกรรมเมองทเปนมตรกบผสงอาย ซงไดกาหนดองคประกอบไว 8 องคประกอบ ดงน 1. การใหความเคารพและการยอมรบ (Respect and Social inclusion) 2. การเขารวมกจกรรมทางสงคม (Social Participation) 3. การบรการชมชนและการบรการสขภาพ (Community support and health services) 4. ทอยอาศย Housing ผสงอายมทอยอาศยทมนคง แขงแรง สะอาด ปลอดภย ไดมาตรฐาน ตงอยในจดทปลอดภยใกลแหลงชมชน 5. อาคารสถานทและบรเวณภายนอก (Outdoor spaces & buildings) มการจดสภาพแวดลอมทเออตอผสงอาย 6. การสอสารและขอมลสารสนเทศ (Communication & Information) ผสงอายสามารถเขาถง และรบรขอมลขาวสารผานชองทางหรอสอตาง ๆ ไดอยางทวถง 7. การมสวนรวมในฐานะพลเมองและการจางงาน (Civic participation and employment) 8. ระบบขนสงและยานพาหนะ (Transportation) สนบสนนใหมระบบขนสง และยายพาหนะทมความปลอดภย สามารถเขาถงบรการไดอยางสะดวกรวดเรว และราคาสามารถจายได มปายหรอสญลกษณทยานพาหนะและสถานรถทเหนไดงาย มทนงสาหรบผสงอาย ใหความเออเฟอและความสาคญกบผสงอายเปนอนดบแรก

รปกจกรรมการศกษาดงาน ณ สานกงานสงเสรมสขภาพ กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข เมอวนจนทร ท 17 ม.ค. 57 เวลา 13.30-17.30 น.

วทยากร : นพ.ดนย ธวนดา และคณะ

Page 27: รายงานการศึกษาดูงาน ณ กระทรวงสาธารณสุขns2.ph.mahidol.ac.th/phklb/knowledgefiles/field1.pdf · 2) โรคเบาหวานและโรคอ้วน

  24

สานกตรวจและประเมนผล สานกงานปลดกระทรวงสาธารณสข การปฏรปกระทรวงสาธารณสข การปฏรปกระทรวงสาธารณสข ทเรมดาเนนการมาตงแตชวงหลงของปงบประมาณ 2556 มงหวงทจะเพมประสทธภาพในการบรหารจดการระบบสขภาพของประเทศ โดยการปรบรปแบบการบรหารในระดบ พนทเปนเขตบรการสขภาพ จานวน 12 เขต ซงมขอดคอ เกดการใชทรพยากรรวมกนของสถานบรการภายในเขต เปนการลดการใชทรพยากร และใชงบประมาณในการพฒนาทมอยอยางคมคาและมประสทธภาพ รวมทงการบรหารจดการภายในเขตมความรวดเรวเนองจากเขตไดรบมอบอานาจในการตดสนใจ และเกดการมสวนรวมในการบรหาร มากกวาการรวมศนยอานาจการตดสนใจไวทกระทรวงโดยในป 2557 ในสวนของการพฒนาโครงสรางการดาเนนงาน จะมการจดตงคณะกรรมการเขตบรการสขภาพ (Service Provider Board) ซงมโครงสราง ดงน ประธาน : ผตรวจราชการกระทรวง/สาธารณสขนเทศ/ผทรงคณวฒทกระทรวงสาธารณสขมอบหมาย กรรมการ : นายแพทยสาธารณสขทกจงหวดในเขตฯ ผอานวยการโรงพยาบาลศนย/โรงพยาบาลทวไป ทกแหงในเขตฯ ผบรหารสงกดอนของสาธารณสข ในเขตฯ ผแทนผอานวยการโรงพยาบาลชมชน/สาธารณสขอาเภอ/รพ.สต.ในเขตฯ กรรมการและเลขานการ : นายแพทยสาธารณสขจงหวด หรอ ผอานวยการโรงพยาบาลศนย หรอผอานวยการโรงพยาบาลทวไป หรอผชวยผตรวจราชการเขต หรอผเชยวชาญทเปนหวหนาสานกงานเขต โดยคณะกรรมการมอานาจการบรหารและการจดบรการทไดรบมอบอานาจจากจากปลดกระทรวงสาธารณสข ดงน

• บรหารเขตแบบบรณาการสมบรณเบดเสรจไรรอยตอทมคณภาพ ทวถง เทาเทยมและเปนธรรม • พฒนาระบบบรการสขภาพ ในระบบฐานรากของการมสวนรวมรบผดชอบระบบบรการสขภาพของ

หนวยบรการทเกยวของทกระดบ เพอประชาชนมสขภาพด • อนมตแผนยทธศาสตรและแผนปฏบตการ อนมตแผนจดสรรทรพยากร งบประมาณ กาลงคน การ

ลงทน (ครภณฑ สงกอสราง) ในเขต • อานาจบรหารงานบคคลของหนวยงานในเขต ในการลงนามคาสงแตงตง โยกยาย และพจารณา

ความดความชอบในอานาจทเกนอานาจของจงหวด • ออกคาสง/ระเบยบทางการบรหาร (การเงน/บคคล) แตตงคณะกรรมการ/คณะอนกรรมการ/

คณะทางาน พรอมอานาจในการถอดถอน/ลงโทษ ในระดบเขต • กากบ ดแล จดตง ยบ รวม หรอเลกสถานบรการในเขต ตามหลกเกณฑเงอนไขและวธการท

กระทรวงกาหนด