67
คู่มือการปฏิบัติงาน ของพนักงานขับรถยนต์ กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข 31 มกราคม 2561

คู่มือการปฏิบัติงาน ของ ...osc.ddc.moph.go.th/document/report/report2/driverbook.pdf · 2018-02-12 · คู่มือการปฏิบัติงาน

  • Upload
    others

  • View
    7

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: คู่มือการปฏิบัติงาน ของ ...osc.ddc.moph.go.th/document/report/report2/driverbook.pdf · 2018-02-12 · คู่มือการปฏิบัติงาน

คมอการปฏบตงาน ของพนกงานขบรถยนต

กรมควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข 31 มกราคม 2561

Page 2: คู่มือการปฏิบัติงาน ของ ...osc.ddc.moph.go.th/document/report/report2/driverbook.pdf · 2018-02-12 · คู่มือการปฏิบัติงาน

ค าน า คมอการปฏบตงานของพนกงานขบรถ จดท าขนเพอเปนการเตรยมความพรอมในการปฏบต งานในหนาท การใหบรการของพนกงานขบรถ และความรในหนาทและสวนงานทเกยวของ เพอการด าเนนงานไดอยางสะดวก รวมถงการใชวสดอปกรณในระบบงาน ระบบเครองยนต วธแกไขปญหาเบองตน ระเบยบปฏบตงานทวไป แนวทางการปฏบตงาน ใหเกดประโยชนอยางสงสด เพอเปนแนวทางในการพฒนาในการใหบรการของพนกงานขบรถไดอยางถกตอง รวมถงการสรางทศนคตทดตอการท างาน ความตองการของผใชบรการ คณธรรม จรยธรรมเพอการบรการ และความรบผดชอบในการเปนเจาหนาทหรอพนกงานขบรถไดอยางถกตองและมประสทธภาพ กลมอาคารสถานทและยานพาหนะ ส านกงานเลขานการกรม

Page 3: คู่มือการปฏิบัติงาน ของ ...osc.ddc.moph.go.th/document/report/report2/driverbook.pdf · 2018-02-12 · คู่มือการปฏิบัติงาน

สารบญ หนา

การเตรยมความพรอมกอนปฏบตงาน...................................................................................................... 1

1.ดานบคลากร…………………………………………………………………………………………………………………… 1 2.ดานยานพาหนะทใช........................................................................................................... .......... 4

ระเบยบปฏบตทพนกงานขบรถตองปฏบต................................................................................................ 4 วธปฏบตกอนออกปฏบตงาน........................................................................... ............................ 5

ระบบเครองยนต และการดแลรกษา........................................................................ ................................ 7 การดแลรกษาชวงลาง...................................................................................... ........................... 8 ความรเบองตนในการขบข.................................................................................................. ....................... 8 ความรความเขาใจในระบบงาน................................................................................................... ............ 10 เรยนร ปญหาเบองตนทพบและแกไข................................................................. ..................................... 11 1.มเตอร เกจวด และไฟเตอน สงแรกทผขบขควรร...................................................................... 11

2.วธสตารตเครองยนตอยางถกตอง............................................................................................. 15 การตรวจรถยนตประจ าวน........................................................................................................ ............. 17 การตรวจคลตชและแบตเตอร.................................................................................................... ............ 21 ตรวจไฟใหญ (ไฟสงและต า) ไฟหร ไฟสองปายทะเบยน ไฟเบรก ไฟเลยว ไฟถอยหลง และไฟฉกเฉน…………………………………………………………………………………………………………………... 26 ตรวจระดบน าในหมอน าในถงพกน าส ารองและระดบน าในถงน าลางกระจก.......................................... 29 ตรวจดสายพาน................................................................................................................. ...................... 34 ตรวจความดนภายในลมยางและลอยางอะไหล............................................................ ........................... 34 ตรวจระดบน ามนเชอเพลงในถง............................................................................................... ............... 38 การท าความสะอาดไสกรองอากาศ......................................................................................................... 38 การตรวจสภาพหวเทยน.......................................................................................................... ............... 39 การตรวจระดบน ามนเครอง.................................................................................................... ............... 40 ตรวจระดบน ามนเกยรอตโนมต......................................................................... ..................................... 44 ตรวจระดบน ามนพวงมาลยเพาเวอร......................................................................................... ............ 46 ตรวจระดบน ามนเกยรและเฟองทาย......................................................................................... ........... 46 การอดจารบลกหมากปกนก บชแกนนก.............................................................................................. 48 ควรเปลยนโชคอพในรถเมอใด................................................................................................... 49

Page 4: คู่มือการปฏิบัติงาน ของ ...osc.ddc.moph.go.th/document/report/report2/driverbook.pdf · 2018-02-12 · คู่มือการปฏิบัติงาน

-๒-

หนา การประหยดพลงงานในการเดนทางดวยรถยนต......................................................................... 50 กอนขบ : เรยนรและวางแผนกอนเดนทาง.............................................................................. 50 ขณะขบ : รจกวธการใชรถยนตอยางถกตองและไมสนเปลองน ามน...................................... 52 หลงขบ : รจกบ ารงรกษาเครองยนตอยางสม าเสมอ.............................................................. 53 สาเหตและขอปฏบตเบองตนเมอรถราชการเกดเหตฉกเฉน............................................................... 56 แนวทางและขนตอนการปฏบตเมอรถยนตราชการกเดอบตเหต....................................................... 57 รกรถ ตรวจเชครถอยางสม าเสมอ : บนทกการบ ารงรกษา ............................................................... 61 แบบรายงานการตรวจสภาพรถยนต............................................................................................... 62

---------------------------------------------

Page 5: คู่มือการปฏิบัติงาน ของ ...osc.ddc.moph.go.th/document/report/report2/driverbook.pdf · 2018-02-12 · คู่มือการปฏิบัติงาน

การเตรยมความพรอมกอนออกปฏบตงาน การเตรยมความพรอมส าหรบพนกงานขบรถยนต จะแบงออกเปนไปตามภาระงานและความ

รบผดชอบ โดยแบงออกเปน 2 ดาน 1. ดานบคลากร (พนกงานขบรถยนต) 1.1 การเตรยมความพรอมทางดานรางกาย - พกผอนใหเพยงพอ - ไมดมหรอเสพสงมนเมาหรอยาเสพตด - ไมเปนผสายตาบอดสหรอพการในการไดยน

- หนวยงานตองมการเตรยมบคลากรใหเพยงพอและเหมาะสมกบงาน - ตองมความรความสามารถในการแกไขปญหาเฉพาะหนาไดด รวมถงการให

บรการตอผใชบรการและแนวทางการพฒนาไดด - ตองมการตรวจสขภาพประจ าปและสงผลตรวจตอหนวยงาน

1.2 การเตรยมความพรอมทางดานจตใจ - มจตใจยมแยมแจมใส

- ขจดความเครยดทงไปโดยวธตางๆ - ไมคดอคตตองานทท า - ท าใจยอมรบฟงความคดผอน คดไตรตรองและหาวธแกไขในสงผด - มทศนคตทดตองานทท า รวมถงการมคณธรรมจรยธรรม

สญญาณเตอนวามความเครยดเกดขน - หงดหงดกบผรวมงาน เพอน ครอบครว สถานการณรอบขาง - ไมมสมาธ - นอนไมหลบหรอฝนราย - กงวลกบงานและสงรอบขาง - ลงเล ตดสนใจไมได - รสกผด หรอเปนตนเหต หมดก าลงใจในการท างาน - เบออาหาร - ชอบอยตามล าพงในทเงยบ ๆ วธขจดความเครยด

- ปรบชวตใหสมดลระหวางการท างาน ครอบครว เพอน และพกผอนใหเพยงพอ - กนอาหารทมประโยชนตอรางกาย - ไมเสพสงของมนเมาหรอสงเสพตด

Page 6: คู่มือการปฏิบัติงาน ของ ...osc.ddc.moph.go.th/document/report/report2/driverbook.pdf · 2018-02-12 · คู่มือการปฏิบัติงาน

-2- - ออกก าลงกายอยเสมอ - ท าจตใจใหผอนคลาย เชน ฟงเพลง ดหนง นงสมาธ - การเปลยนสถานการณในการท างาน เชน เปลยนรอบการมาปฏบตงาน หรอ พนทออกปฏบตงาน - ขอความชวยเหลอปรกษาจากจตแพทย นกจตวทยา

1.3 การเตรยมความพรอมทางดานระบบงานเอกสาร และแบบฟอรมตางๆ ทเกยวของ ในการปฏบตงานดานยานพาหนะประจ าวน แตละหนวยงานยอมมการตดตอประสานงานกนกบ

หนวยงานภายในเพอด าเนนงานไดอยางสะดวก แบบฟอรมทเกยวของกบพนกงานขบรถทควรเรยนรและท าความเขาใจเพอใหเปนไปตามระเบยบส านกนายกรฐมนตรวาดวยรถราชการ และทแกไขเพมเตม เชน

- แบบใบขอใชรถประจ าวน (แบบ 3) - แบบบนทกการออกปฏบตงานประจ าวน (แบบ 4) - แบบประเมนความพงพอใจในการใหบรการ - แบบตรวจสภาพรถกอนใชงาน - แบบใบรายงานกรณรถเกดอบตระหวางออกปฏบตราชการ

แนวทางในการบรการทดและสรางความประทบใจ การพฒนาบคลากรมความจ าเปนตอวชาชพการบรการเพอเพมพนศกยภาพของบคลากร -หนวยงาน

หรอองคกร ดงนนการบรการทดจะเกดขนจากตวบคคลโดยอาศยทกษะ ประสบการณ เพอใหเกดการบรการใหเกดความพงพอใจและอยากใชบรการอก

- ตองมใจรกในการ ทมเท สมครใจ เสยสละ ใจรกในงาน - มความรในงานทบรการ สามารถตอบขอซกถามได - มความชางสงเกต มความคดสรางสรรคใหเกดบรการทดและตอบสนองความตองการของผใชบรการ - มความกระตอรอรนในการบรการ - มกรยา วาจาสภาพ ออนนอมตอผใชบรการ - มความรเรมสรางสรรคในการใหบรการอยเสมอ - มความสามารถในการควบคมอารมณมสตในการแกไขปญหาทเกดขน และมทศนคตตอการบรการ - มความรบผดชอบตอลกคาหรอผรบบรการ

วธการบรการทเปนเลศ การบรการ (Customer Service) ถอเปนเรองส าคญเพราะเปนเครองมอในการสรางสรรคและ

ความสามารถในการบรการทมคณภาพและยงผกใจผใชบรการ การบรการอยางไรทศทางจะขาดการวางแผนทดยอมท าใหเกดการถดถอยในการบรการทดและความประทบใจจงมวธการใหบรการใหบรการทดและเกดความพงพอใจตอผใชบรการทดและเกดความพงพอใจตอผใชบรการดงน

Page 7: คู่มือการปฏิบัติงาน ของ ...osc.ddc.moph.go.th/document/report/report2/driverbook.pdf · 2018-02-12 · คู่มือการปฏิบัติงาน

-3-

1. การท าใหผใชบรการกลบมาใชบรการกลบมาใชบรการอกศกษาความตองการขอผใชบรการวา วตถประสงคคออะไรรวมถงการบรการทด ดองคประกอบในการใหบรการ เชนผใชบรการคอใคร เภท อาย พฤตกรรม ฯลฯ

2. ผใหบรการตองแสวงหาความรและวธการการใหบรการตอผใชบรการใหเกดความประทบใจ 3. ก าหนดกลยทธในการบรการลกคา องคกรหนวยงานตองสรางบรการอยางมคณคาพนกงานตอง

เขาใจและซาบซงกบงานบรการและสรางวสยทศนในการบรการอยางชดเจนและจะตองปฏบตในกลยทธอยางเครงครด

4. การฝกและอบรมพนกงานขบรถใหมความสามารถและทกษะในการบรการอยางสม าเสมอใหทราบถงขอมลพนฐานเกยวกบการใหบรการ วตถประสงค เปาหมายการใหบรการ เทคนคในการสรางความพอใจ และการแกไขปญหาเฉพาะหนา และสรางความพงพอใจใหกบผใชบรการ

5. ก าหนดเปาหมายคณภาพของการบรการและผลตอบแทนทดเหมาะสมตองท าใหคลอบคลมทกระดบ ทงองคกรหนวยงานจ าเปนตองสอดคลองกนท าใหทกคนรวาเปาหมายคณภาพ บรการของตนคออะไร ถกประเมนอยางไรในเวลาเทาไรหากท าไดแลวไดรบผลตอบแทนอยางไร เชนลดการรองเรยนของผใชบรการ ลดขอผดพลาดในการบรการลงไดขนาดไหน ลดระยะบรการลงเทาไร เปนตนเมอ เปาหมายทชดเจน ภายในชวงระยะเวลาเทาไรผลตอบแทนทไดคออะไร เมอสนสดระยะเวลาจะตองมการประเมนผลพรอมกบทบทวนความผดพลาดเพอปรบปรงใหเกดการบรการทดทสด

6. ศกษาสภาพแวดลอมและการเปลยนแปลงคอยศกษาวาผใชบรการคดและตองการอะไรและคอยตอบขอรองเรยนเพอปรบปรงการบรการและท าความเขาใจกบการบรการเปดโอกาสใหผใชบรการไดแนะน าเสนอความคดในสงทตองการนอกเหนอจากการบรการทเปนอยเพอใหเกดการบรการทพงพอใจในการใหบรการ ซงพนกงานอาจมองไมเหนถงความตองการทแทจรงของผใชบรการ

7. อดทนและตองไมรสกพอใจกบคณภาพการบรการเพราะการบรการไมมวนสนสด ตราบใดสภาพแวดลอมของผใชบรการเปลยนแปลงตลอดเวลายงคงมชองวางในงานบรการเสมอและตองชองทางในการปรบปรงอยเสมอเพอใหเกดความพอใจในการบรการการน าเทคนคและเครองมอใหมๆเขามาเพอบรการผใชบรการอ านวยความสะดวกสบาย ใหเกดกบผใชบรการ การบรการยอมเปลยนไปตามกาลเวลายคสมยอยตลอดเวลา พนกงานตองคอยปรบปรงการใหบรการอยตลอดเวลาเพอความพงพอใจตอผใชบรการ

สรปแลวการใหบรการทเปนเลศจะประสบผลส าเรจในการบรการตองอาศยทงฝายบรหาร (ceo) และผปฏบตงานรวมมอกนชวยเหลอ เกอกล เพอใหการบรการบรรลสเปาหมายทวางไวโดยเฉพาะฝายบรหารตองใหความส าคญกบผปฏบตงาน นโยบาย เปาหมายทวางไวจะประสบผลส าเรจไดกดวยผปฏบตงานจะพบปญหาและแนวทางการแกไขไดกเพราะดวยผปฏบตงานหากไมใหความส าคญ ตอผปฏบตงานกยากทจะประสบผลส าเรจ มหลายวธทจะเพมศกยภาพในการปฏบตเพอบรรลเปาหมาย เชน การยกยอง การชมเชย การใหสวสดการตางๆ การปรบเพมเงนเดอน การใหโอกาสในการเสนอความคดแนวทางแกไขปญหาทพบเสนอวธการในการด าเนนงานการปฏบตงาน ผบรหารไมควรยดตดกบแนวทาง เปาหมาย ความคด นโยบาย ทวางไว เพราะบางครงนโยบายแบบแผนทวางไวกตองมการปรบเปลยนไปตามสภาวะทเปนจรงและผทจะท าให

Page 8: คู่มือการปฏิบัติงาน ของ ...osc.ddc.moph.go.th/document/report/report2/driverbook.pdf · 2018-02-12 · คู่มือการปฏิบัติงาน

-4- เปาหมายทก าหนดและวางไวประสบผลส าเรจไดกคอผปฏบตงาน การเปดกวางทางดานความคด

ขอเสนอแนะวธการแกไขปญหาและแนวทางการน าไปสความส าเรจระหวางผบรหารกบผปฏบตงานจงมความส าคญหากตองการน าไปสความส าเรจและเปาหมายทวางไว 2. ดานยานพาหนะทใช 2.1 การเตรยมความพรอมของยานพาหนะ ยานพาหนะทใชจะตองมความพรอมทงสภาพเครองยนตและสภาพสงอ านวยความสะดวก รวมทงเครองมออปกรณในการซอมบ ารงเหตการณเฉพาะหนา ซงการตรวจเชครถประจ าวนจะเปนตวชวยในการเตรยมความพรอมของรถไดด ผปฏบตงานกตองเรยนรถงรถทจะน าไปใชหรอสมรรถนะและขดจ ากดของรถในอตราการเรง การบรรทก ส าหรบ การศกษาเสนทางหรอขอมลทจะเดนทางมความส าคญไมนอย แมกระทงตวผปฏบตงานกตองมความพรอมในการปฏบตงานดวยเชนกน ปจจยหลกเหลานมผลตอการปฏบตหนาท และท า ใหเกดความสะดวกตอการท างาน เพอใหการเดนทางไปตดตอราชการไดทนก าหนดเวลา และเกดความปลอดภยทงผขบข ผโดยสาร และตวของยานพาหนะ 2.2 ความเหมาะสมในการใชงานของยานพาหนะ การท างานจะประสบผลส าเรจไดยอมมาจากการวางแผนทด สภาพแวดลอมทด หรอการใชยานพาหนะทถกตองเหมาะสมยอมท าใหงานไปไดดวยด การเลอกใชยานพาหนะทถกกบสภาวะการ สภาพภมประเทศ อากาศ ฤด การบรรทก หรอการอ านวยความสะดวก และจ านวนของผใชบรการ จะเปนประโยชนตอการด าเนนงานไดด หากเลอกใชยานพาหนะทไมเหมาะสมยอม จะท าใหเกดการท างานทมปญหาหรออปสรรคมากกวา การก าหนดหรอการศกษาวธการใชยานพาหนะทถกตองและเหมาะสมจะชวยในการด าเนนงานไดดกวาการใชรถผดประเภท หรอการใชรถทไมถกวธไมถกตองตามสภาพรถทไดมา

ระเบยบปฏบตทพนกงานขบรถตองปฏบต 1 ตองแตงกายสภาพเรยบรอยเหมาะสมกบภาระงาน 2. ไมไวผมและหนวดเครายาวรกรงรง 3. ไมดมเครองดมแอลกอฮอลหรอสารเสพตด 4. ไมมาท างานสายหรอขาดงานโดยพละการ 5 ตองมาท างานกอนเวลาอยางนอย 15 นาทเพอเตรยมความพรอมของรถ 6. ดแลรถทกเชากอนออกปฏบตงาน 7. ตรวจเชครถทกเชา ตามขนตอนปฏบตและบนทกในตารางตรวจเชครถ 8. ตรวจเชคอปกรณในรถและนอกรถใหพรอมใชงาน 9. ศกษาขอมลในการเดนทางหรอเสนทางในการเดนทาง ทางเอก ทางโท

10. ศกษาขอมลของงาน และประสานงานกบหนวยงานทเกยวของเพอสะดวกในการเดนทาง 11. เตรยมรถใหพรอมใชงานกบลกษณะงาน 12. ตรวจเชคอปกรณทจ าเปนเกยวกบการเดนทาง

Page 9: คู่มือการปฏิบัติงาน ของ ...osc.ddc.moph.go.th/document/report/report2/driverbook.pdf · 2018-02-12 · คู่มือการปฏิบัติงาน

-5- 13. พนกงานตองไปถงทหมายในการเดนทางอยางนอย 15 นาท 14. ไมพดจาแทะโลมหรอชสาวตอผใชบรการ 15.ไมแสดงความคดเหนหรอพดจากบผใชบรการหากไมขอความคดเหน 16. ไมแสดงออกถงอาการทไมพอใจ 17. พดจากบผใชบรการดวยความสภาพ ออนนอม 18. รบ-สง ผโดยสารดวยความสะดวกรวดเรว ปลอดภย 19. ท าความสะอาดรถกอนออกบรการ และเสรจสนงานบรการ 20. สรปรายงานการเดนทางเสมอแมไมมปญหาในการเดนทางหรอมปญหากสามารถพบสาเหตของ

ปญหาและแนวทางการแกไข และวธปองกนการเกดปญหาขนอกและเปนการพฒนาคณภาพของหนวยงาน ประชมภายในหนวยงานอยางนอยเดอนละ 1 ครง เพอทราบปญหาและผลการด าเนนงาน วธแกไข แนวทางพฒนาและปฏบตเพอสะดวก ในการด าเนนงานตอไปในภายภาคหนา วธปฏบตตนกอนออกปฏบตงาน

1. กอนทพนกงานจะเรมปฏบตงาน พนกงานจะตองมความพรอมทงทางรางกายและจตใจอยเสมอ การพกผอนทเพยงพอไมเจบไข หรอปวยเปนโรคทสภาวะทพรอมตอการท างานทกเวลา และสถานทจะตองอ านวยตอการท างานไดอยางด

2.การแตงกายของพนกงานตองสะอาด ดเรยบรอย และสภาพอยเสมอ 3. ควรมากอนเวลาท างานอยางนอย 15 นาท หรอมากกวานน เพอตรวจเชคสภาพรถ และความพรอม

ของรถ รวมถงศกษาขอมลในการปฏบตงาน 4. การตรวจดเอกสารเกยวกบการท างานจะชวยย าเตอนความจ าเกยวกบตารางการท างาน พนกงาน

ควรมสมดโนตงานหรอกระดานปฏบตงานเพอคอยตรวจเชคงานอย เปนประจ า ระบบงานในหนวยงานโดยเฉพาะเอกสารพนกงานตองศกษาขอมลโดยละเอยดในแตละหนวยงานอาจมเอกสารมากมายจงเปนหนาทของพนกงานทจะตองศกษาหาขอมลและท าความเขาใจโดยเฉพาะตารางงานของพนกงานขบรถสวนใหญ จะแบงออกเปนประเภทโดยสงเขป ดงน

- เอกสารการขอใชรถประจ าวน - ใบลงเวลาท างาน และ ออกปฏบตงาน

- ใบบนทกการใชรถ - ใบตรวจสภาพรถ รวมถงขอบกพรองของรถและอปกรณภายในรถ

- ใบอนญาตการใชรถบางประเภท - หนงสอเดนทางไปราชการ - ใบขอซอมแซมรถ, ใบสงซอม - แฟมประวตรถ และการซอมแซม ฯลฯ

Page 10: คู่มือการปฏิบัติงาน ของ ...osc.ddc.moph.go.th/document/report/report2/driverbook.pdf · 2018-02-12 · คู่มือการปฏิบัติงาน

-6- เอกสารประกอบตาง ๆ พนกงานตองรและสามารถปฏบตไดอยเสมอ ในบางหนวยงานอาจมมากกวาทกลาวขางตนและทส าคญ จะตองมตและทเกบเอกสารและสามารถคนหาและเรยกใชไดเสมอ เพองายตอการตรวจสอบและด าเนนงาน

5. การตรวจเชครถทกเชาตามระเบยบปฏบตงาน ซงมความส าคญมากส าหรบพนกงานขบรถ และการบนทกในใบบนทกการตรวจเชครถ จะมรายละเอยดทพนกงานขบรถตองเรยนรและเขาใจตามขนตอนทควรร และปฏบต รวมถงรบทราบการท างานในระบบตางๆ ของเครองยนต และสญลกษณไฟเตอนตาง ๆ ซงสามารถแกไขในเบองตนได หรอเขาศนยบรการ โดยมขนตอนดงน

- ลงรายละเอยดในใบตรวจเชครถประจ าวน - เมอพบปญหาแจงผบงคบบญชาการตามล าดบ - รบค าสงใหซอมแซมหรอเขาศนยบรการ - หากซอมแซมไดเมอซอมแซมเสรจแจงผบงคบบญชาตามล าดบ โดยประเมน วเคราะหตาม

สาเหตและแนวทางการแกไขในใบบนทกขอความเพอเปนแนวทางในการปองกนและพฒนาตอไป - น ารถเขาศนยบรการเพอตรวจเชคซอมแซม (กรณทไมสามารถซอมแซมได)

5.1 การท างานของอปกรณ และการควบคมตาง ๆ -แผง ควบคมตาง ๆ ในรถ ตองตรวจเชควาระบบควบคมท างานปกตหรอไม หรอเกดปญหา

อะไร มผลกระทบตอการขบขหรอไม สามารถตรวจเชคซอมแซมเบองตนไดหรอไม หรอตองเขาศนยบรการ รวมถงสอดคลองกบระบบหรอไมกบระบบเครองยนตและระบบไฟฟา

-มาตรวดตาง ๆ มสภาพดหรอไมแสดงผลการท างานของเครองยนตหรอแสดงปรมาณของ น ามนไดหรอไมอยางไร

-ระบบไฟ และสญลกษณ วาท างานปกตหรอไม หากไมปกตตองตรวจเชคและหาสาเหต พรอมทงซอมแซมเบองตน หรอตองเขาศนยบรการ เชน ไฟเลยว ไฟสองสวาง และไลฝา เปนตน -ระบบบงคบมอ (พวงมาลย) และระบบหามลอ วาสมบรณเหมาะแกการขบข และความปลอดภยหรอไม

-ระบบเครองปรบอากาศ วาท างานดหรอไม เยนหรอมแตลม สามารถท างานไดดหรอไม -ระบบเครองเสยงและสงบนเทง ท างานไดดพรอมอ านวยความสะดวกหรอไม -สงอ านวยความสะดวกในรถใชการไดดหรอไม อยางไร สมบรณพรอมใชงานหรอช ารด -สงปองกนความปลอดภย เชน เขมขดนรภย, ระบบถงลมนรภย ระบบเบรก ABS พนกงาน

ตองเรยนรระบบและท าความเขาใจในแตระบบไดเปนอยางด 5.2 การตรวจเชคเครองยนตและระบบไฟกอนสตารทเครองยนต เมอเปดฝากระโปรงรถแลวพนกงานตองเปดดระบบ น าหลอเยน ระดบน าปดน าฝน, ระดบน ามน

เครอง, ระดบน ามนเบรก, ระดบน ากลน, ตรวจสอบความตงยอนของสายพาน และปลกไฟ สายไฟในรถวาช ารดเสยหายหรอไม ใหท าการซอมแซมและเตมน าหรอน ามนเครอง น ามนเบรก น ากลน หากมการลดลงไปจากปรมาณทก าหนดไวเสมอกอนสตารทเครองยนต

Page 11: คู่มือการปฏิบัติงาน ของ ...osc.ddc.moph.go.th/document/report/report2/driverbook.pdf · 2018-02-12 · คู่มือการปฏิบัติงาน

-7- 5.3 ตรวจสอบระบบลมยางใหอยในเกณฑปกต หรอเหมาะสมกบสภาพการใชงานและชนดของยาง

รถทน ามาใชรวมถงสภาพการน ามาใชงานของรถและการบรรทกเพอใหเกดประสทธภาพในการขบข 5.4 การท าความสะอาดทงภายในและภายนอกกอนออกบรการแกผใชบรการ เพอความสะอาดและ

สรางความประทบใจแกผใชบรการ 6. การเรยนรวธขบขอยางถกตองตาม กฎหมายจราจรและเขาใจในสญลกษณและความหมายของ

เครองหมายจราจรไดเปนอยางด 7. จะตองเรยนรถงคณลกษณะ รวมถงสวนประกอบและสงอ านวยความสะดวก รวมถงสมรรถนะของ

รถ ประเภท และวธขบข 8. ตองมความรและความเขาใจในระบบเครองยนตและวธแกไขซอมบ ารงเบองตนไดกอนเขศนยบรการ 9. ศกษาเสนทางหลกและทางรองในการเดนทางลวงหนาเสมอหรอสอบถามเสนทางจากผร ผทเคย

เดนทางไปยงทจะไปกอนจะเดนทางไปเสมอ 10. ตรวจสอบผขอใชรถหรอผใชบรการถง จ านวน ชอ เบอรโทร และสถานทตดตอ

11. พนกงานขบรถตองท าหนาทผใหบรการไมขดขวางหรอท าการโตแยงแกผใชบรการ เชน รบตรงเวลา สงถงทหมาย สะดวก ปลอดภย

12. ออกแบบฟอรมประเมนคณภาพและใหผใชบรการประเมนและใหขอคดเหน หรอขอแนะน าเพอเปนประโยชนตอการพฒนาศกยภาพในการท างาน และเปนแนวทางการแกไข ปรบปรง พฒนาใหเกดความพงพอใจตอผใชบรการ

13. พนกงานตองมความพรอมดานการพฒนาหนวยงาน องคกรทตนเองท างานอยเพอเพมศกยภาพในการท างาน

14. ตองยอมรบความคดเหนของผบงคบบญชา และเพอนรวมงาน 15. ปฏบตตามกฎระเบยบ และค าสงของผบงคบบญชา

ระบบเครองยนต และการดแลรกษา ผเปนพนกงานขบรถตองมความรเรองเครองยนต รวมถงวธแกไขปญหากอนเขาศนยบรการ ดงน ระบบเครองยนตแบงออกเปน 2 ชนดคอ ดเซล และ เบนซน - ตรวจดน ามนเครอง - ตรวจดน ามนเบรค - ตรวจดน ากลนแบตเตอร ใหอยในระดบทก าหนด - ตรวจดกลองฟวล - ตรวจดน าฉดกระจก - ตรวจดน าหลอเยน - ตรวจดคอนเดนซอร อยในสภาพดหรอไมรวหรออดตน - ตรวจดหมอน า

Page 12: คู่มือการปฏิบัติงาน ของ ...osc.ddc.moph.go.th/document/report/report2/driverbook.pdf · 2018-02-12 · คู่มือการปฏิบัติงาน

-8- ขอควรระวง

- ระหวางเครองยนตท างานระวงอยาใหเสอผาหรอรางกายอปกรณเขาใกลใบพดหรอ สายพานขบเครองยนต

- พยายามอยาแตะตองตวเครองทขบขเพราะมความรอนสง - อยาเปดฝาหมอน าขณะเครองยนตรอนอาจเกดอนตรายตอรางกาย - เมอเตมน ามนเบรกและหกแลวใหรบลางน าสะอาดทนทเพอปองกนการกดกรอนของน ามน - อยาด าเนนการเองเพอระบบเครองยนตผดปกตจากภายในเครอง ควรแจงใหผรบผดชอบ

หวหนางานตามสายงานรบทราบเพอเขาศนยบรการ

การดแลรกษาชวงลาง ระบบชวงลางมความส าคญในการทรงตวของรถยนตใหเกดความสมดลในการขบขและการบรรทก การ

ตรวจดความเรยบรอย จดบกพรองของชวงลางรวมถงระบบถายแกน าหนก จงมความจ าเปนตองคอยตรวจเชคอยเปนประจ า รวมถงระบบเบรกและเวลาขบเคลอนและลอเปนสวนประกอบของความสมดลและการทรงตวในการยดเกาะถนน ความสมพนธของระบบชวงลางจงมความจ าเปนพอๆกบระบบเครองยนต การตรวจเชคระบบชวงลางทพนกงานขบรถควรตรวจเชคเปนประจ าคอ

1. ลอและลมยาง 2.ระบบเบรก 3.ระบบรบน าหนก (โชคอพ) 4.ระบบบงคบเลยว 5.ระบบสงน ามน, น ามนเบรก 6.วาลวน ามนเบรก ,ฝกเบรก 7.แซสซและตวถง

ความรเบองตนในการขบข การขบขสามารถแบงออกเปน 1. การขบขในเวลากลางวนและกลางคน โดยเฉพาะกลางวนทศนะวสยในการมองเหนชดเจนละกวาง

ขน สามรถมองเหนการขบขในบรเวณกวางและในระยะใกล ปญหาทพบสวนใหญจะพบในการใชรถใชถนนทไมถกกฎจราจรเชน จอดในทหามจอด กระท าผดกฎหมายโดยไมท าตามปายบอกหรอหาม ไมสนใจกฎหมายจราจร ซงท าใหเกดอบตเหตบอยครงมาก สวนในเวลากลางคนการมองเหนจะอยในระยะจ ากดจงไมควรใชควรเรวมากและเมอเกดอาการงวงนอนไมควรจะฝนขบ หาทจอดในทปลอดภยเพอพกผอน กอนออกเดนทางตอจะชวยลดการเกดอบตเหตได หากมผรวมเดนทางใหรบทราบถงปญหาทเกด

2. การขบขในชมชน ซงเปนทพลกพลานของพาหนะและผคนจงตองมความระมดระวงเปนพเศษ พยายามอยาใชความเรวในการเดนทางและคอยดยานพาหนะทออกมาตามตรอก ซอย เพอปองกนการเกดอบตเหต และจอดรถใหชดขอบทางมากทสด

Page 13: คู่มือการปฏิบัติงาน ของ ...osc.ddc.moph.go.th/document/report/report2/driverbook.pdf · 2018-02-12 · คู่มือการปฏิบัติงาน

-9- 3. การขบขในชนบท ปรมณฑลหรอตางอ าเภอ ซงไมคอยจะมยวดยานพาหนะพลกพลานและเปน

เสนทางคดเคยวหรอแคบ ขอควรระวงคอสตวเลยง เกวยน และคนเลยงสตว จงไมควรใชความเรวมากนกและมกจะไมมปายบอกเสนทางหรอปายเตอนในการขบข

4. การขบขในสภาวะฝนตกหรอน าทวม ในกรณฝนตกตองระวงถนนลน การใชความเรวในชวงฝนตกทอยในเสนทางทคดเคยว ลาดชนโอกาสเกดอบตเหตมมากหากเปนรถทขบเคลอนระบบ 4 ลอ ควรปรบระดบขบเคลอนไปท 4H เพอเปนการยดเกาะถนนจะชวยยดเกาะพนผวถนนดขน ในกรณน าทวมขงควรดวาเหมาะสมกบการลยผานน าทวมขงหรอไม และจะเปนผลกระทบตอระบบไฟฟา เครองยนตหรอไม สมรรถนะของรถเหมาะสมทจะขบขในสภาพนนหรอไม ในทางทดหากหลกเลยงเสนทางทเกดน าทวมขงไดควรหลกเลยง

5. การขบขทเปนฝน ควรตรวจสอบน าฉดกระจกและทปดน าฝนวาใชงานไดดหรอไม ซอมแซมปรบปรงกอนออกเดนทาง รวมถงสภาพดอกยางของรถ แรงดนลมยางดวยจะชวยลดการเกดการลนและการยดเกาะ ไมควรใชความเรวในทางทมฝนมากๆ หรอพนผวทมฝนหนา ใชระบบ 4x4 เพอชวยในการยดเกาะในอตราความเรวทเหมาะสม

6. การขบขทมความลาดชนและภเขา ควรตรวจสภาพเครองยนตรถและสมรรถนะของรถทเหมาะสมกบงานและการบรรทกตรวจสอบดอกยาง ใหอยในสภาพทเหมาะสมกบงาน ใชความเรวต าหรอใชระบบ 4x4 เพอชวยแรงขบเคลอนและการยดเกาะ

7. การขบขบนถนนทางหลวงหรอทางดวน , ทางตางระดบ ใชความเรวตามทกฎหมายก าหนด ทงระยะหางจากรถคนหนาใหพอประมาณเพอลดอบตเหต เมอเกดการเบรกแบบกะทนหน และไมขบขแบบแซงซาย แซงขวา ปฏบตตามกฎจราจรทก าหนดอยางเครงครด

8. การขบขแบบบรรทกและสงลากจง ใหบรรทกสงของตามทคมอก าหนด มการรดตรงสงของใหแนนหนา กนการตกหลนหรอโยกแกวงไปมา จะท าใหการบงคบรถยากมากยงขน และท าใหรถเสยการทรงตวกอใหเกดอบตเหต ในขณะทบรรทกและมสงลากจง ควรตรวจสอบอปกรณลากจงใหด ไมหลวมหลดออกจากตวยดเกาะมปายบอกถงการลากจง สญลกษณและไฟบรเวณดานทายของตวลากจง รวมถงไฟสญญาณเลยวซาย,ขวา ,เบรก ท าการตรวจสอบระบบดงกลาวใหแนใจกอนออกเดนทาง

9. ศกษาขอมลของรถแตละคน ขอมลดานเทคนค เครองยนต ระบบไฟ ,สงอ านวยความสะดวก ,สมรรถนะของรถใหเหมาะสมกบงานรวมถงวธบ ารงรกษา ซอมแซมแกไข เมอเกดสญลกษณขนทหนาปดรถยนต ท าการแกไขหรอเขาศนยบรการ

10. ศกษาระบบการท างานของเครองยนตแตละชนด การท างานของเครองยนต สวนประกอบ วธการท างาน วธการแกไขซอมบ ารง ควรศกษาจากขอมลในหนงสอหรอคมอรถแตละคนวาอปกรณตางๆ อยจดไหน

11. การเลอกใชรถไดอยางถกตองและเหมาะสมกบการใชงานของรถแตละคน 12. เรยนรวธการตรวจเชคของระบบพาหนะในแตละคนไดในเบองตนและศกษาขอมลในคมอรถ ของ

แตละคน รวมถงการบ ารงรกษารถแตละคน 13. อยาเพมเตมหรอดดแปลงเครองยนต อาจท าความเสยหายตอระบบการท างานของเครองยนต ควร

ปรกษาศนยบรการกอนกระท าการใดๆ ตอระบบเครองยนตหรอระบบอน ๆ ภายในรถ

Page 14: คู่มือการปฏิบัติงาน ของ ...osc.ddc.moph.go.th/document/report/report2/driverbook.pdf · 2018-02-12 · คู่มือการปฏิบัติงาน

-10- 14. ศกษาวธการขบขอยางถกตองของระบบเครองยนต 4x4และวธการขบข, ใชเกยรเพอเพมประสทธภาพในการขบขอยางถกตอง และถกวธ จงควรศกษาขอมลจากคมอรถ 15. หามกระท าการใดๆ กบรถยนต เครองยนต ระบบตางๆของรถยนต ทอยในระยะประกน หากเกดความเสยหายทางศนยบรการจะไมรบผดชอบ ตอการกระท าดงกลาว หากเกดปญหาหรอสงผดปกต ใหน ารถเขาศนยบรการทนท 16. ศกษากฎหมายการจราจรเบองตน

ความรความเขาใจในระบบงาน พนกงานขบรถตองเรยนรถงระบบงานของหนวยงานของตนเพอจะไดปฏบตอยางถกตอง และสามารถ

ทราบถงบทบาทและหนาทของแตละหนวยงาน กลมงาน วธการด าเนนงาน ขนตอนปฏบต และสามารถตดตอ ประสานงานไดกบหนวยงานภายในและภายนอกไดถกตองตามหลกปฏบตหรอกฎระเบยบของแตละหนวยงาน นนๆ ความรและความเขาใจในระบบงานจะชวยใหพนกงานขบรถสามารถด าเนนหนาทไดอยางรวดเรว ปญหาทเกดขนพนกงานตองสามารถตอบค าถาม และสาเหตไดเพอเปนแนวทางในการแกไขและพฒนาในหนวยงานรวมถงการปองกนมใหเกดเหตการณแบบนนขนอก

ในการท างานของพนกงานขบรถตองมองคประกอบและสงอ านวยความสะดวกตอการด าเนนงานและพรอมใชงานเมอมความจ าเปนทตองใชในการท างานยกตวอยางเชน

1. โรงจอดรถราชการ หนวยงานตองหาสถานทในการจอดรถราชการใหเปนระเบยบเรยบรอย 2. สถานทท าความสะอาดรถ (ลางรถ) ตองมรองระบายน าไดด 3. อปกรณอ านวยความสะดวก เชนสายยางลางรถ บนได อปกรณลางรถไฟฟา เครองดดฝน ระบบ

แรงดนลม มาตรวดลมยาง ควรมไว 2 อน หองพกผอนของพนกงานขบรถ อปกรณท าความสะอาดรถ เชนไมกวาด ไมถพน ไมขนไก ฯลฯ

4. ถงดบเพลง ชนดตดผนง และชนดพกพาในรถยนต ควรมไวทกคนเพอปองกนการเกดกระแสไฟฟาวดวงจรในรถ

สงส าคญอกอยางหนงทจะชวยใหเกดการพฒนาแกพนกงานขบรถ รถคอแรงจงใจตอพนกงานขบรถ หลายหนวยงาน มกใหความส าคญตอพนกงานขบรถวาเปนผดแลชวต ในการเดนทางอาจจะใหในรปแบบ ใบประกาศนยบตร พนกงานดเดน ผลตอบแทน การขนเงนเดอน โบนส, คาตอบแทน การน าพาไปพกผอน และศกษาดงาน การใหความส าคญเหลานกอาจเปนแรงจงใจผลกดนใหพนกงานเกดแรงกระตนในการท างาน และพฒนาศกยภาพในการท างาน บคลกภาพ เกดการแขงขนในเชงพฒนาในดานตางๆ ท าใหหนวยงานมความกาวหนาและเกดปญหานอยทสดในการด าเนนงานและสามารถบรรลวตถประสงคทวางไวได

Page 15: คู่มือการปฏิบัติงาน ของ ...osc.ddc.moph.go.th/document/report/report2/driverbook.pdf · 2018-02-12 · คู่มือการปฏิบัติงาน

-11-

เรยนร ปญหาเบองตนทพบและแกไข เมอพนกงานขบรถไดท าการตรวจเชครถในทกเชากอนออกปฏบตงาน เพอเตรยมความพรอมของรถ

และไดพบปญหาทเกดขนและไดลงในใบตรวจเชครถแลว หากท าการแกไขไดหรอตองสงเขาศนยบรการตามล าดบขนตอนซงท างายๆ ดงน

- ตรวจเชครถประจ าวน - ลงในบนทกการใชรถ - เมอพบปญหาแจงผบงคบบญชาการตามล าดบ - รบค าสงใหซอมแซมหรอเขาศนยบรการ - หากซอมแซมไดเมอซอมแซมเสรจแจงผบงคบบญชาตามล าดบ - ประเมน วเคราะหตามสาเหตและแนวทางการแกไขในใบบนทกขอความเพอเปนแนวทางในการ

ปองกนและพฒนาตอไป - น ารถเขาศนยบรการเพอตรวจเชคซอมแซม

ในการตรวจเชครถประจ าวนปญหาทพบบอยๆและสามารถท าการแกไขไดในหนวยงาน ไมตองเขาศนยบรการ และสามารถหาซอวสดอปกรณ มาท าเองได ยกตวอยางเชน

- หลอดไฟขนาดตางๆ - ฟวล - ทปดน าฝน - สวตตไฟบางตว, อปกรณเสรมอ านวยความสะดวก - ความดนลมยาง - สายรดตรง,สายไฟ,นอต หมายเหต วสดอปกรณทเปนสวนเกยวของกบระบบไฟฟาและระบบเครองยนตหากขาดความรความ

ช านาญ ควรเขาศนยบรการเปนการดทสดเพอลดความเสยหายตอระบบไฟฟาและเครองยนต

มเตอร เกจวด และไฟเตอน สงแรกทผขบขควรร ในขณะขบรถ ผขบขจะตองหมนสงเกตการท างานของมเตอร เกจวด และไฟเตอนทแผงหนาปดอยเสมอ

เพราะจะชวยท าใหผขบขทราบถงสภาวะตางๆ ของรถยนตขณะท างาน ปญหาหลายๆอยางจะเรมตนจากความผดปกตเลกๆนอยๆกอน จากนนจะลกลามใหญโต จนกลายเปนปญหาใหญขนมา จนในทสดท าใหรถยนตเสยหายอยางมาก ดงนนการท าความเขาใจมเตอรเกจวดและไฟเตอน จงนบวาเปนสงแรกทผขบขควรร

Page 16: คู่มือการปฏิบัติงาน ของ ...osc.ddc.moph.go.th/document/report/report2/driverbook.pdf · 2018-02-12 · คู่มือการปฏิบัติงาน

-12-

จากรป มเตอร เกจวด และไฟเตอนในรถยนตอซซ ตระกลทเอฟ

1.เกจวดอณหภมน าหลอเยน ท าหนาทบอกผบอกผขบขใหทราบถงอณหภมน าหลอเยนเครองยนต ถาเขมชทตวอกษร “H” แสดงวาเครองยนตรอนจด ใหน ารถออกจากผวจราจร ดบเครองปลอยทงไวใหเครองเยน ตรวจระดบน าในหมอน าและถงพกน าส ารอง และตรวจความตรงของสายพานปมน า

2.ไฟเตอน ไฟเลยว

3.มเตอรวดระยะทางรวม ท าหนาทบอกระยะทางทงหมดทรถถกใชงานมาจนถงปจจบนและยงท าหนาทบอกใหทราบถงก าหนดเวลาในการตรวจบ ารงรกษา ตวเลขบอกเปนกโลเมตรหรอไมล

4.มเตอรวดความเรวรถ ท าหนาทบอกใหผขบขทราบวาขณะนรถวงดวยความเรวท าใด ตวเลขบอกเปนกโลเมตรตอชวโมงหรอไมลตอชวโมง

5.เกจวดน ามนเชอเพลง ท าหนาทบอกผขบขใหทราบถงระดบน ามนเชอเพลงทมอยในถง เพอความ ไมประมาท อยาปลอยใหเขมชต ากวา ¼ ของถง

6.มเตอรวดระยะทางเปนเทยว ท าหนาทบอกระยะเดนทางในแตละเทยว หรอตรวจการกนน ามน

เชอเพลงของรถ สามารถปรบไปทเลขศนยไดโดยกดปมปรบตงตวเลขบอกเปนกโลเมตรหรอไมล

7.ปมปรบมเตอรวดระยะทางเปนเทยว

8.โวลตมเตอร ท าหนาทบอกใหผขบขทราบถงสภาพของแบตเตอรรวาชารจหรอไมชารจ ในขณะท เครองยนตท างาน เขมจะชอยระหวาง 12-16 โวลต

Page 17: คู่มือการปฏิบัติงาน ของ ...osc.ddc.moph.go.th/document/report/report2/driverbook.pdf · 2018-02-12 · คู่มือการปฏิบัติงาน

-13-

9.มเตอรวดความเรวรอบเครองยนต ท าหนาทบอกความเรวรอบเครองยนต บอกเปนรอบตอนาท ผ ขบขไมควรเรงเครองใหรอบสง จนกระทงเขมของมเตอรชเขาไปในเขตสแดงเพราะจะท าใหเครองยนตเสยหาย

10.เกจวดความดนน ามนเครอง ท าหนาทบอกใหผขบขทราบถงความดนน ามนเครองในขณะท เครองยนตท างานอย ถาความดนลดลงขณะทขบรถอยใหดบเครองยนตและตรวจระดบน ามนเครองทนท ในกรณทเครองยนตยงเยนอย เขมอาจชสงกวาปกต ในชวงนไมควรเรงเครองใหรอบสงเกนควร

เพมเตม

ไฟเตอนประต ไฟเตอนนจะตดและคางอยเมอประตรถเปดหรอประตปดไมสนท ไฟเตอนเบรกมอ สวตชกญแจอยต าแหนง ON ไฟเตอนนจะตดเมอดงเบรกมอ อยาขบรถโดยไมปลด

เบรกมอ เพราะจะท าใหผาเยรกและจานเบรกรอยจดหรอไดรบความเสยหาย ไฟเตอนระดบน ามนเบรกหรอไฟเตอนระบบเบรก สวตชกญแจอยต าแหนง ON ไฟเตอนนจะตดและ

ดบไปเมอเครองยนตตดแลว ขณะขบรถถาไฟเตอนนตดแสดงวา ระดบน ามนเบรกในกระปกลดต ากวาระดบทก าหนด ซงอาจเกดน ามนเบรกรวหรอผาเบรกสกหรอมาก ควรหยดรถทนท

ไฟเตอนระบบเบรกเอบเอส สวตชกญแจอยต าแหนง ON ไฟเตอนนจะตดและดบไปเมอเครองยนตตดแลว ไฟเตอนนจะถกออกแบบมาใชกบรถทตดตง ระบบเบรกเอบเอส เพอปองกนการลอคของลอขณะถนนลนหรอเหยยบเบรกอยางรนแรง ขณะขบรถถาไฟเตอนนตดขนมา แสดงวาวงจรอเลกทรอนกสควบคมระบบเอบเอสขดของ แตเบรกยงคงท างานเปนปกตเพยงแตระบบปองกนการลอกลอจะไมท างาน

ไฟเตอนผาเบรกสก สวตชกญแจอยต าแหนง ON ไฟเตอนนจะตดและดบไปเมอเครองยนตตดแลว ขณะเหยยบเบรก ถาไฟเตอนนตดขนมาแสดงวาผาเบรกลอหนาสกหรอ รถทตดตงระบบเบรก เอบเอส ไฟเตอนนจะบอกทงผาเบรกลอหนาปละผาเบรกลอหลง ควรน ารถไปตรวจซอมโดยเรว

ไฟเตอนความผดปกตของเครองยนต มใชในรถยนตเบนซนแบบใชหวฉดรถบางยหอมสญลกษณเปนรปเครองยนต สวตชกญแจอยในต าแหนง ON ไฟเตอนนจะตดและดบไปเมอเครองยนตตดแลว ขณะขบรถถาไฟเตอนนตดขนมาแสดงวา อปกรณอเลกทรอนกสท างานผดปกต ควรน ารถไปตรวจซอมโดยเรว

Page 18: คู่มือการปฏิบัติงาน ของ ...osc.ddc.moph.go.th/document/report/report2/driverbook.pdf · 2018-02-12 · คู่มือการปฏิบัติงาน

-14- ไฟเตอนหลอดไฟขาด สวตชกญแจอยต าแหนง ON ไฟเตอนนจะตดและดบไปเมอเครองยนตตดแลว

ถาไฟเตอนนตด แสดงวาในหลอดไฟขาดหรอผดปกตคอ ไฟสง ไฟต า ไฟทาย ไฟเบรก (ไฟเตอนตดเมอเหยยบ เบรก) ใหตรวจฟวสและหลอดไฟ การเปลยนหลอดใหใชหลอดขนาดเดยวกนกบหลอดเดมตามทก าหนด ถาไฟเตอนนยงคงตดอยเมอเปลยนหลอดแลว ใหเปลยนหลอดอกขางหนงดวย ไฟเตอนไฟชารจ

สวตชกญแจอยต าแหนง ON ไฟเตอนนจะตดและดบไปเมอเครองยนตตดแลว ขณะขบรถ ถาไฟเตอนนตดแสดงวาระบบไฟชารจมขอบกพรอง สายพานไดชารจอาจขาด ในกรณนใหเปลยนสายพานกอนขบรถตอไป หากยงไมเปลยน จะท าใหเครองยนตรอนจด และอาจเกดความเสยหายอยางรายแรง

ไฟเตอนความดนน ามนเครอง สวตชกญแจอยต าแหนง ON ไฟเตอนนจะตดและดบไปเมอเครองยนตตดแลว ขณะขบรถ ถาไฟเตอนนตดแสดงวาความดนน ามนเครองต ากวาก าหนด ใหดบเครองยนตทนทและตรวจระดบน ามนเครอง

ไฟเตอนระดบน าหลอเยนต า รถบางยหอมสญลกษณเปนรปหมอน า ถาสวตชกญแจอยต าแหนง ON ไฟเตอนนจะตดละดบไปเมอเครองยนตตดแลว ขณะขบรถ ถาไฟเตอนนตดแสดงวาระดบน าหลอเยนต าเกนไป ควรดบเครองยนตทนท รอจนกระทงเครองยนตเยน ตรวจระดบและเตมน าใหเพยงพอ

ไฟเตอนระดบน าในกรองดกน า (หมอแยกน า) ไฟเตอนระดบน าในกรองดกน า(หมอแยกน า) ของระบบน ามนเชอเพลงทใชกบเครองยนตดเซล สวตชกญแจอยต าแหนง ON ไฟเตอนนจะตดและดบไปเมอเครองยนตตดแลว ขณะขบรถถาไฟเตอนนตดและมเสยงออดดงขน แสดงวาระดบน าในหมอน าแยกน ามนมากกนไป ตองท าการถายน าทงทนท อยาขบรถตอไป เพราะอาจท าใหปมหวฉดเสยหายได

ไฟเตอนสายพานราวลน หรอสายพานไทมง (T-belt) สวตชกญแจอยต าแหนง ON ไฟเตอนนจะตดและดบไปเมอเครองยนตตดแลว ขณะขบรถ ถาไฟเตอนนตดแสดงวาสายพานขบเพลาลกเบยว (เพลาราวลน) หรอสายพานไทมงหมดอายการใชงานแลว อยาขบรถตอไปเพราะอาจท าใหสายพานขาดและท าใหเครองยนตเสยหายได

ไฟเตอนน ามนเชอเพลงในถงเหลอนอย ขณะขบรถ ถาไฟเตอนนตดขนมา ควรรบน ารถเขาเตมน ามนทปมใกลทสดทนท

ไฟเตอนเขมขดนรภย สวตชกญแจอยต าแหนง ON ไฟเตอนนจะตดและจะดบเมอผขบขคาดเขมขดนรภย

ไฟเตอนหวเผา มใชในรถยนตบางยหอทใชเครองยนตดเซล สวตชกญแจอยต าแหนง ON ไฟเตอนนจะตดและดบไปเอง(ประมาณ 7-10 ) เมอเผาหวใหความรอนพอแลวสตารตเครองยนตไดทนท

ไฟเตอนเขมขดนรภย สวตชกญแจอยต าแหนง ON ไฟเตอนนจะตดและจะดบเมอผขบขคาดเขมขดนรภย

ไฟเตอนหวเผา มใชในรถยนตบางยหอทใชเครองยนตดเซล สวตชกญแจอยต าแหนง ON ไฟเตอนนจะตดและดบไปเอง(ประมาณ 7-10 ) เมอเผาหวใหความรอนพอแลวสตารตเครองยนตไดทนท

Page 19: คู่มือการปฏิบัติงาน ของ ...osc.ddc.moph.go.th/document/report/report2/driverbook.pdf · 2018-02-12 · คู่มือการปฏิบัติงาน

-15- ไฟเตอนระบบแลมดาซอนดผดปกต มใชในรถยนตยหอวอลโวทใชกบเครองยนตเบนซนแบบใชหวฉด

สวตชกญแจอยต าแหนง ON ไฟเตอนนจะตดและดบไปเมอเครองยนตตดแลว ขณะขบรถถาไฟเตอนนตดขนมาแสดงวามสงผดปกตเกดขนในระบบหวฉดหรอระบบจดระเบดของเครองยนต ควรน ารถไปตรวจทศนยบรการ

วธสตารตเครองยนตอยางถกตอง

กอนสตารตเครองยนตเกยรธรรมดา 1.ดงเบรกมอ 2.ปดอปกรณไฟฟาทงหมด เชนไฟแสงสวาง ไลฝา เครองปรบอากาศ เปนตน เพอใหแบตเตอรมก าลงใน

การสตารตเพยงพอ 3.เขาเกยรวาง 4.เหยยบคลตชใหสด เพอท าใหเครองยนตสตารตตดงาย ชวยผอนแรงมอเตอรสตารต ยดอายการใช

งานของแบตเตอร ปองกนไมใหรถเคลอนทถาเกดเกยรคาง รถบางยหอถาไมเหยยบคลตชเครองยนตจะสตารตไมตด

กอนสตารตเครองยนตเกยรอตโนมต 1.ดงเบรกมอ 2.ปดอปกรณไฟฟาทงหมด เชนไฟแสงสวาง ไลฝา เครองปรบอากาศ เปนตน เพอใหแบตเตอรมก าลงใน

การสตารตเพยงพอ 3.เขาเกยร N หรอ P 4. เหยยบเบรกเทา

การสตารตเครองยนตเบนซน ขณะเครองยนตเยน (แบบใชคารบเรเตอร) - บดสวตชกญแจไปทต าแหนง ON ตรวจดการท างานของเกจวด และไฟเตอนตางๆ - เหยยบคนเรง 1ครงแลวปลอยหรอดงปมโชกอยางใดอยางหนง - สตารตเครองโดยไมตองเหยยบคนเรง เมอเครองยนตตดแลวใหปลอยสวตชกญแจทนท เพอปองกน

ไมใหมอเตอรสตารตช ารด

Page 20: คู่มือการปฏิบัติงาน ของ ...osc.ddc.moph.go.th/document/report/report2/driverbook.pdf · 2018-02-12 · คู่มือการปฏิบัติงาน

-16- - ตรวจดการท างานของเกจวดและไฟเตอนตางๆอกครงหนง - อนเครองยนตกอนทจะขบรถออกไป

การสตารตเครองยนตเบนซนขณะเครองยนตเยน (แบบใชหวฉด) - บดสวตชกญแจไปทต าแหนง ON ตรวจดการท างานของเกจวด และไฟเตอนตางๆ - สตารตเครองโดยไมตองเหยยบคนเรง (เครองยนตบางรนมหวฉดสตารตเยนท าหนาทแทนโชก) เมอ

เครองยนตตดแลวใหปลอยสวตชกญแจทนทเพอปองกนมใหมเตอรสตารตช ารด - ตรวจดการท างานของเกจวดและไฟเตอนตางๆอกครง - อนเครองยนตกอนทจะขบรถออกไป ค าแนะน า การอนเครองยนตไมควรเบลคนเรงบอยๆหรอใชวธการขบรถเดนหนาถอยหลงไปมา ตด

เครองยนตทงไวโดยไมตอง เหยยบคนเรงประมาณ 2-3นาท กอนออกรถทกครง

การสตารตเครองยนตดเซลขณะเครองเยน - บดสวตชกญแจไปทต าแหนง ON ตรวจดการท างานของเกจวด และไฟเตอนตางๆ - เมอไฟเตอนหวเผาดบ สตารตเครองโดยไมตองเหยยบคนเรง(ถาเปนแบบ direct injectionจะไมมหว

เผา) - เมอเครองยนตตดแลวใหปลอยสวตชกญแจทนท เพอปองกนมใหมอเตอรสตารตช ารด - ตรวจดการท างานของเกจวดและไฟเตอนตางๆอกครงหนง - อนเครองยนตกอนทจะขบรถออกไป

- ถาสตารตไมตดเกน 2 ครงแสดงวามปญหาเกยวกบระบบไฟฟาและระบบน ามนเชอเพลง ควรตรวจสอบและซอมทนท

ขอควรระวง -ไมควรสตารตเครองยนตแตละครงนานเกนกวา 10 วนาท ถาเครองไมตด ควรทงไวอยางนอย 30

วนาท กอนทจะสตารตอกครง เพอใหแบตเตอรคนสภาพ และการสตารตครงตอๆ ไปไมควรนานกวาครงแรก - อยาสตารตซ าตดๆ กนเมอเครองยนตไมตด เพราะทกครงทมอเตอรสตารตหมน น ามนเชอเพลงจะถก

ดดหรอฉดเขาไปในกระบอกสบ ท าใหเกดน ามนทวม - อยาเรงเครองยนตอยางทนททนใด หรอใชความเรวรอบสงจนเกนไปในขณะเครองเยน เพราะ

น ามนหลอลนยงเยนและหนดไมสามารถไหลไปหลอลนตามจดตางๆของเครองยนตอยางรนแรง และยงท าใหเกดการสนเปลองน ามนเชอเพลงอกดวย ดวยเหตนจงจ าเปนตองอนเครองยนตกอนออกรถทกครง

- เมอเครองยนตตดใหมๆในขณะเครองเยน ในรถบางยหอความเรวรอบของเครองยนตจะสงกวาปกตเพอเอาชนะความฝด ดงนนในการออกรถควรปลอยใหเครองยนตตดสกระยะหนงเพอเปนการอนเครอง รอจนกระทงรอบของเครองยนตลดลงเปนปกต แลวจงคอยออกรถ

Page 21: คู่มือการปฏิบัติงาน ของ ...osc.ddc.moph.go.th/document/report/report2/driverbook.pdf · 2018-02-12 · คู่มือการปฏิบัติงาน

-17- - กาซคารบอนมอนอกไซด เปนกาซพษ ไมมส ไมมกลนปนออกมากบไอเสยรถยนต ถาสดดมเขาไปอาจ

หมดสต และถงขนเสยชวตได กาซนจะออกมามากเมอเครองยนตเรมท างานจงควรหลกเลยงการตดเครองยนตในสถานททอากาศถานเทไมสะดวก เชน บรเวณโรงรถ ไมควรตดเครองยนตทงไวนานๆ เพราะจะเปนอนตรายมาก

การตรวจรถยนตประจ าวน กอนหนาทผขบขจะท าการตรวจบ ารงรกษารถยนตประจ าวนไดอยางรวดเรวและถกตอง นน ผขบข

จะตองรวาอปกรณหรอชนสวนทจะตรวจนนอยตรงไหนเสยกอนจงจะท าการตรวจได เชน ตองรวาแบตเตอรอยทสวนไหนของรถยนต ฟวสอยทไหน อนไหนเปนฟวสไฟเบรก ฟวสไฟ เลยว กรองอากาศอยตรงไหน เตมน ามนเบรกและน ามนครตชตรงไหน หวเทยนอยทไหน เตมน าตรงไหน และมขอขดของเลกๆนอยๆ ผขบขสามารถตรวจ และบ ารงรกษารถยนตใหอยในสภาพเรยยรอยสมบรณกอนจะน ารถยนตออกไปปฏบตงาน

-ตรวจระดบน ามนเบรก, น ามนคลตชและเบรกมอ - ตรวจระบบไฟฟา, ระดบน ากรดในแบตเตอร - ตรวจระดบน าในหมอน า, ถงพกน าส ารอง, ถงน าลางกระจก - ตรวจความดนลมยาง, สภาพดอกยาง รวมทงยางอะไหลดวย - ตรวจระดบน ามนเชอเพลง - ตรวจระดบน ามนเครองและรอยรว - ตรวจเสยงดงของเครองยนตและบรเวณตวถง

Page 22: คู่มือการปฏิบัติงาน ของ ...osc.ddc.moph.go.th/document/report/report2/driverbook.pdf · 2018-02-12 · คู่มือการปฏิบัติงาน

-18- ตรวจน ามนเบรกและน ามนคลตช

ระดบน ามนเบรกและน ามนคลตชในกระปกสามารถมองเหนไดซงระดบของน ามนเบรก และน ามน คลตชควรอยระหวางขด “MAX” และ “MIN” ควรตรวจระดบน ามนเบรกและน ามน คลตช ทกครงทกรวดน ามนเครอง เมอผาเบรกสกหรอเนองจากการใช งาน น ามนเบรกอาจลดลงบาง ควรเตมใหเตมอยเสมอ แตถา ระดบน ามนลดลงต ากวา “MIN” แสดงวามการรวในระบบเบรก ตองแกไขโดยเรว

ค าเตอน หามใชน ามนเครองแทนน ามนเบรกโดยเดดขาด และ ไมควรใชน ามนเบรกตางยหอเตมลงไป การเตมน ามนเบรกและน ามนคลตช

ควรใชความระมดระวงเนองจากน ามนเบรกและน ามนคลตชเปนอนตรายตอดวงตาและ ท าลายสรถได อยาใชน ามนเบรกและน ามนคลตชซงเปดทงไวนานเกนกวา 1 ป เนองจากน ามน เบรกดดความชนจากอากาศ ซงเปนอนตรายตอประสทธภาพของระบบเบรก ดวยเหตนการเปลยน น ามนเบรกตามก าหนดเวลาจงเปนสงจ าเปน โดยปกตควรเปลยนทกๆ 1 ป

ตรวจระยะฟรของแปนเบรก

ตรวจในขณะทเครองยนตไมท างาน ย าเบรกหลายๆครง แลวเหยยบแปน เบรกลงไปเบาๆ จนถงจดทมแรงตานแลววดระยะฟร ถาไมเวนระยะฟรจะมผลเหมอนกบวาเหยยบเบรกเบาๆ ท าใหผาเบรกรอนจด ถามระยะฟรมากเกนไปจะมผลท าใหเบรกท างานชาไมปลอดภยในการขบข

Page 23: คู่มือการปฏิบัติงาน ของ ...osc.ddc.moph.go.th/document/report/report2/driverbook.pdf · 2018-02-12 · คู่มือการปฏิบัติงาน

-19-

ตรวจความสงของแปนเบรกในขณะเหยยบ เหยยบเบรก 2-3 ครงในขณะทเครองยนตท างานแลวเหยยบเบรกใหสด วดระยะจากพนรถถงแปนเบรก

ตองไมต าเกนไป

ตรวจเบรกมอ

เบรกมอท าหนาทหามลอหลงทงสองขาง โดยดงดามเบรกมอขนเมอจะปลดเบรกมอใหดงขนเลกนอย และกดปมทปลายดาม แลวจงกดลงจนสด เมอเบรกท างาน ไฟเตอนสแดงเปนตวอกษร “P” บนแผงหนาปดจะสวางขน

ค าแนะน า ควรกดปมปลดลอคทปลายดามเบรกมอทกครงทดงเบรกมอขน เพอปองกนมใหฟนเฟองลอคสกหรอ เวลาดงเบรกมอขนตองไมมเสยงดง

วธตรวจเบรกมอแบบงายๆ

ท าไดโดยจอดรถยนตทางลาดเอยงแลวดงเบรกมอขนจนสด ถารถยงเคลอนทไดแสดงวาสายเบรกมอ หยอนเกนไปตองท าการปรบตงใหม

ขอสงเกต -ถาปรบสายเบรกมอตงเกนไป จ านวนเสยงดง “คลก” จะนอยกวาคาก าหนด -ถาปรบสายเบรกมอหยอยเกนไป จ านวนเสยงดง “คลก” จะมากกวาคาก าหนด

Page 24: คู่มือการปฏิบัติงาน ของ ...osc.ddc.moph.go.th/document/report/report2/driverbook.pdf · 2018-02-12 · คู่มือการปฏิบัติงาน

-20- ตรวจหมอลมเบรกแบบงายๆ

1. ย าเบรกประมาณ 5 ครงแลวเหยยบเบรกคางไว 2. ตดเครองยนต แปนเบรกจะตองจมลกลงไปเลกนอย 3. เหยยบเบรกคางไว แลวดบเครองรอ 30 วนาท ความสงของแปนเบรกจะตองไมเปลยนแปลง 4. ตดเครองยนตอก 1 นาท โดยไมตองเหยยบเบรก แลวดบเครอง เหยยบเบรก 2-3 ครง การเหยยบ

เบรกแตละครงจะรสกวาแปนเบรกหนกและสงขนเรอยๆ เพราะสญญากาศในหมอลมเบรกลดลง

หมายเหต ในขณะทเครองยนตท างาน เหยยบเบรกลงไปปรากฏวาเครองยนตเดนไมเรยบ มสยงลมรว อาจเกดจากหมอลมเบรกรว หรอทอยางสญญากาศทตอจากหมอลมเบรกไปยงทอรวมไอด หรอปมสญญากาศหลดหรอรว ผขบขตองน ารถไปตรวจซอมทนท

5. ระบบดสกเบรกจะมเสยงเตอนในขณะขบขถาผาเบรกใกลหมด เพอเปนการเตอนใหผขบขทราบ 6. อยาขบรถถาไดยนเสยงเตอนนดงขนเพราะจะท าใหแผนดสกเบรกเสยหายมาก 7. ในรถยนตบางยหอจะมหลอดไฟเตอนผาเบรกถาผาเบรกสกหรอใกลหมด หลอดไฟเตอนนจะสวางขน

Page 25: คู่มือการปฏิบัติงาน ของ ...osc.ddc.moph.go.th/document/report/report2/driverbook.pdf · 2018-02-12 · คู่มือการปฏิบัติงาน

-21- มเสยงดงขณะเหยยบเบรก เกดจาก

• ผาเบรกหมด • มเศษหนหรอกอนกรวดเขาไปอยในจานเบรก • ผวหนาผาเบรกแขงเปนมนเงา • ลกปนลอหลวม • ลกยางเบรกเสอมภาพ

น ามนเบรกพรองผดปกต เกดจาก • รวทลกยางในแมปมเบรก • รวทลกยางในปมลอหรอรวทซล (ลกยาง) ในกามป • รวททอยางเบรก

วธทดสอบเบรกแบบงายๆ • ขบรถความเรวไมเกน 40 กโลเมตรตอชวโมง • จบพวงมาลยเบาๆ • เหยยบเบรกทนททนใด • สงเกตพวงมาลยหมนไปทางดานไหน -ถาไมหมน แสดงวาระบบเบรกด -ถาหมนไปทางดานซาย แสดงวาเบรกลอดานซายท างานดกวาลอดานขวา -ถาหมนไปทางดานขวา แสดงวาเบรกลอดานขวาท างานดกวาลอดานซาย จากผลการทดสอบขางตน ถาพวงมาลยหมนในขณะเหยยบเบรกแสดงวาระบบเบรกท างานผดปกต ผ

ขบขจะตองน ารถไปตรวจระบบเบรกทนท เพอปองกนมใหเกดอนตรายในขณะขบข

การตรวจคลตชและแบตเตอร การตรวจสอบคลตชแบบใชน ามนไฮดรอลก มจดทควรจะตองตรวจสอบ 10 จด ดงตอไปน

Page 26: คู่มือการปฏิบัติงาน ของ ...osc.ddc.moph.go.th/document/report/report2/driverbook.pdf · 2018-02-12 · คู่มือการปฏิบัติงาน

-22- จากรป

1.แปนคลตช ตรวจระยะฟร ตรวจสภาพของยางหมแปนคลตช ถาพบวาสกหรอ ควรเปลยนใหม 2.แมปมคลตชตวบน ตรวจดระดบน ามนในกระปก ถาพรองควรเตมใหไดระดบ ตรวจดรอยรวในบรเวณ

แมปมคลตช และสภาพยางกนฝน 3.ทอน ามนคลตช ตรวจสภาพของทอยางวามรอยรวบวมหรอแตกลายงาหรอไม ถาพบวาช ารด ควร

เปลยนใหม 4.ลกปมคลตชตวลาง ตรวจดรอยรวและสภาพยางกนฝนเขาไปภายไนท าใหชดคลตชเสยหาย 5.กามปกดคลตช ตรวจดยางกนฝนทสวมอยในกามป กดคลตชถาขาดตองเปลยนใหมทนท มฉะนนจะ

ท าใหฝนเขาไปภายใน ท าใหชดคลตชเสยหาย 6.ลกปดกดคลตช ถาขณะเหยยบคลตชมเสยงดง แสดงวาลกปนกดคลตชสกหรอ 7.ฝาครอบคลตชหรอหวหมคลตช หรอจานกดคลตช ถาผขบขปลอยคลตชขาๆ รถออกตวไมนมนวล

หรอกระชาก แสดงวาจานกดคลตชช ารด 8.แผนผาคลตช ถาสกหรอมาก จะเขาเกยรยาก และใชแรงในการเหยยบคลตชมากขน 9.สปรงดงแปนคลตชใหกลบต าแหนงเดม ตรวจดวาหลดหรอไม 10.กานดนกามปกดคลตช รถบางยหอจะปรบความยาวได ท าใหคลตชสงหรอต าตามตองการ แตรถบาง

ยหอปรบตงไมได

Page 27: คู่มือการปฏิบัติงาน ของ ...osc.ddc.moph.go.th/document/report/report2/driverbook.pdf · 2018-02-12 · คู่มือการปฏิบัติงาน

-23- ตรวจแบตเตอร

วธตรวจวาแบตเตอรมไฟเพยงพอทจะสตารตเครองยนตไดหรอไม ท าไดโดยบบแตรและเปดไฟใหญ ถาแตรไมดงหรอดงเพยงคอยๆ และไฟใหญหร แสดงวาแบตเตอรมไฟไมพอ ใหท าการตรวจสายไฟทตอเขากบขวแบตเตอรวาหลวมหรอไม ขวรอนจดหรอไม มขเกลอขาวๆจบทขวหรอไม น ากลดมเพยงพอหรอไม วดความถวงจ าเพาะของน ากรดในแบตเตอรโดยใชไฮโดรมเตอร

แบตเตอรเมอใชงานไปนานๆ จะมขเกลอขาวจบอยทขวแบตเตอร ขเกลอขาวนเกดจากน ากรดใน

แบตเตอรซมออกมา หรออาจเกดจาก การเตมน ากลนมากเกนควร เมอเครองยนตท างาน อลเตอรเนเตอร(ไดชารจ) จะชารจไฟเขาแบตเตอร จนท าใหน ากรดเดอดและออกมาทางรระบายทจกเตมน ากลน น ากรดจะเปอนเปลอกแบตเตอรดานบนและน ากรดจะกดกรอนขายดแบตเตอรและเหลกรองรบแบตเตอร ควรหาแผนยางมารองรบแบตเตอรเพอปองกนการผกรอนทอาจจะเกดขนได

การท าความสะอาดขวแบตเตอรแบบงายๆ ท าไดโดยใชน ารอนราดลงทขว จากนนท าความสะอาด แลวใชจาระบทาทขวเพอปองกนมใหเกดขเกลอ

ซงผขบขทกทานสามารถท าไดดวยตนเอง

การถอดขวแบตเตอร

เพอความปลอดภย ควรถอดขวลบออกกอนเสมอ เพราถาถอดขวบวกออกกอน บางครงประแจอาจจะไปโดนกบสวนทเปนโลหะท าใหเกดประกายไฟ และอาจท าใหแบตเตอรเกดการระเบดไดและในทางตรงกนขาม เวลาใสควรใสขวสายบวกกอน ใสขวสายลบทหลง

Page 28: คู่มือการปฏิบัติงาน ของ ...osc.ddc.moph.go.th/document/report/report2/driverbook.pdf · 2018-02-12 · คู่มือการปฏิบัติงาน

-24-

ในกรณคลายนอตออกจากขวสายแบตเตอรแลว ปรากฏวาขวสายแบตเตอรแนนมากถอดออกยาก ในกรณนควรใชเครองมอดดขวสายแบตเตอรดดออกมา ไมควรใชคอนตอกหรอไขควงงด เพราะอาจท าใหขวแบตเตอรช ารดเสยหายได

เมอถอดขวสายแบตเตอรออกมาแลว อาจจะใชกระดาษทรายขดท าความสะอาดขวสายและขว

แบตเตอรกได หรอใชแปรงลวดท าความสะอาดขวแบตเตอรโดยเฉพาะกได ค าเตอน ในขณะทท าความสะอาดขวแบตเตอรจะตองใชความระมดระวงใหมาก โดยเฉพาะผงตะกว

อยาให สมผสกบผ วหน ง ควรใสถ งมอขณะปฏบ ต งานท กคร ง เพ อความปลอดภยของต วท าน เอง

กอนใสขวสายแบตเตอรบางครงอาจใสไมเขา ควรใชคมถางขวสายเสยกอน แลวจงใสขวสายแบตเตอร

เขากบขวแบตเตอร ท าใหใสไดงาย ถาไมใชคมถางอาจท าใหใสขวสายไดไมสนท ไมควรใชคอนตอกขวสายแบต- เตอร เพราะจะท าใหตะกวทตดอยกบแผนธาตภายในแบตเตอรหลดรวง ท าใหอายการใชงานของแบตเตอรสนลง

ควรใสสายแบตเตอรใหแนบสนทกบขวแบตเตอร เพอใหกระแสไฟไหลไดสะดวก

Page 29: คู่มือการปฏิบัติงาน ของ ...osc.ddc.moph.go.th/document/report/report2/driverbook.pdf · 2018-02-12 · คู่มือการปฏิบัติงาน

-25- การขนสายแบตเตอรเขากบขวแบตเตอรกนบวามความส าคญอยางมาก ควรขนใหถกตองอยาขนขวสาย

ใหแนนมากเกนไปเพราะถาขวสายตดกน จะท าใหเกดชองวางระหวางขวสายกบขวแบตเตอร เปนเหตใหขวสายหลวม ดงนนจงตองขนขวสายใหมชองวางเหลอไวบาง

ตรวจระดบน ากรดในแบตเตอร

หากระดบต าเกนไป จะท าใหเกดขเกลอขนบนแผนธาตแบตเตอรจะช ารดอยางรวดเรว ควรเตมน ากลนลงไปใหไดระดบ เมอตรวจระดบน ากรดในแบตเตอรควรตรวจใหครบทกชอง อยาตรวจเพยงหนงหรอสองชอง ถาไมไดระดบ ใหเตมดวยน ากลนเทานน หามเตมดวยน าชนดอนโดยเดดขาดอยาเตมจนลน เพราะน ากรดในแบตเตอรจะไหลออกมากดกรอนภายนอก และท าใหความถวงจ าเพาะของน ากรดเจอจาง เมอเตมน ากลนแลว ปดฝาจกใหแนน

ค าแนะน า ควรตรวจดระดบน ากรดอยางนอยทสดสปดาหละครง หรอทกครงทเตมน ามนเชอเพลง

Page 30: คู่มือการปฏิบัติงาน ของ ...osc.ddc.moph.go.th/document/report/report2/driverbook.pdf · 2018-02-12 · คู่มือการปฏิบัติงาน

-26-

สาเหตทท าใหแบตเตอรมอายการใชงานทสน - ระดบน ากรดในแบตเตอรต าเกนไป - ไมไดใชน ากลนเตมแบตเตอร - ทงแบตเตอรไว ไมไดใชงานเปนเวลานาน

- - ชารจไฟเขาแบตเตอรดวยกระแสสงมาก - ระบบชารจไฟในรถยนตไมท างาน - มขเกลอจบทขวแบตเตอร

วธตรวจกระแสไฟรวในระบบไฟฟา ผขบขบางทานอาจพบวาแบตเตอรไฟหมดบอยๆ บางทจอดรถไวคนเดยว ตอนเชาสตารตรถปรากฏวา

ไฟหมดโดยไมรสาเหตหาเทาไหรกไมพบ รถของทานเปนแบบนบางหรอเปลา ถาแบตเตอรไฟหมดบอยๆ นนอาจ เกดจากกระแสไฟรวไหลออกจากแบตเตอร การตรวจท าไดงายๆโดยหาหลอดไฟโวลตเทากบแบตเตอรทใชบดสวตชกญแจมาท “OFF” และปดเครองใชไฟฟาตางๆใหหมด ถอดเอาขวสายบวกของแบตเตอรออกอยางระมด ระวง จากนนเอาสายคบ คบระหวางแบตเตอรกบสายขวดงรป ถาหลอดไฟดบแสดงวาไฟไมรว ถาหลอดไฟสวางแสดงวามการรวของกระแสไฟเกดขน ตองท าการตรวจสอบวารวตรงไหน จดไหน ควรน ารถไปยงศนย บรการ

ตรวจไฟใหญ (ไฟสงและต า) ไฟหร ไฟสองปายทะเบยน ไฟเบรก ไฟเลยว ไฟถอยหลง และไฟฉกเฉน

ผขบขโปรดจ าไววาถาหลอดไฟเหลานไมตดหรออปกรณไฟฟาไมท างาน สงแรกทผขบขจะตองตรวจกคอฟวส ตรวจดวาฟวสขาดหรอไม บางครงอาจจะเพยงแคหลวมกได

ต าแหนงแผงฟวสควรอยในสมดคมอประจ ารถ โดยทวไปแลวมกจะตดตงอยทบรเวณใตแผงหนาปดและบรเวณหองเครอง

Page 31: คู่มือการปฏิบัติงาน ของ ...osc.ddc.moph.go.th/document/report/report2/driverbook.pdf · 2018-02-12 · คู่มือการปฏิบัติงาน

-27- กลองฟวส (ในหองเครองยนต) ล าดบ แอมแปร วงจรทใช 1 - - 2 - - 3 10A ไฟสญญาฉกเฉน 4 10A แตร 5 10A ไฟชารจ 6 10A เบนซน โชกอตโนมต 7 20A อปกรณพเศษ ฮตเตอร 8 10A อปกรณพเศษ เครองปรบอากาศ 9 10A ไฟใหญดานขวา 10 10A ไฟใหญดานซาย กลองฟวส (ใตแผงหนาปด) ล าดบ แอมแปร วงจรไฟฟาทใช 1 10A ไฟทาย,ไฟจอด,ไฟสองหนาปด 2 10A ไฟเบรก 3 10A ไฟแสงสวางในหวเกง,อปกรณพเศษ,ไฟบนได 4 - - 5 - - 6 15A ทปดน าฝน,ทฉดน าลางกระจก 7 10A ไฟเลยว,เกจ 8 10A(15A) อลเตอรเนเตอร,ไฟถอยหลง 9 15A เบนซน,คอยลจดระเบด 10 - - 11 - - 12 10A มอเตอรสตารต 13 15A ทจดบหร,อปกรณพเศษ.วทย 14 - -

Page 32: คู่มือการปฏิบัติงาน ของ ...osc.ddc.moph.go.th/document/report/report2/driverbook.pdf · 2018-02-12 · คู่มือการปฏิบัติงาน

-28- วธตรวจฟวสแบบงายๆ ท าไดดงน

1. เปดฝาครอบแผงฟวสออก 2. ดงฟวสของอปกรณนนออกมาดวยทดงฟวส 3. ถาพบวาฟวสขาดใหเปลยนใหม ควรใชฟวสอะไหลตรงตามรายการทใหไวบนฝาครอบแผงฟวส

ค าเตอน หามใชฟวสทมคาแอมแปรสงกวาทก าหนดไวเพราะอาจจะท าใหเกดไฟไหมได 4. ถาใสฟวสอนใหมลงไปแลวเปดสวตชอปกรณไฟฟานนปรากฏวาขาดอกแสดงวาเกดการลดวงจรไม

ควรใชเสนลวดใสเขาไปแทน ควรน ารถเขาไปตรวจสอบระบบไฟฟาทศนยบรการทนท

ถาฟวสไมขาดแตหลอดไฟไมตด แสดงวาหลอดไฟอาจจะขาดหรอขวสายสกปรก ควรถอดหลอดไฟออกมาตรวจด

ขอควรระวงในการเปลยนหลอดไฟ 1. หลอดไฟเปลยนใหมควรมขนาดโวลตและวตตเทาของเดม 2. อยาพยายามดงหลอดไฟออกมาดวยมอเปลา ถาครอบแกวราวหรอขวเสยบเปนสนมอาจจะแตก ควร

ใชผาจบขณะดงออก 3. ขวเสยบหรอขวหลอดเปนสนม ควรท าความสะอาดดวยกระดาษทรายกอนใสหลอดไฟใหม 4. หลงจากเปลยนหลอดไฟแลว อยาไขเลนสไฟแนนเกนไปจะแตกไดงาย และรระบายควรหนลง

ดานลาง

ส าหรบรถยนตบางยหอ เชนฮอนดา แอคคอรด จะมไฟเตอนไฟเบรกอยทแผงหนาปด เมอสวตชกญแจอยต าแหนง “ON” และเหยยบเบรก ถาไฟเบรกททายรถไมตดไฟเตอนไฟเบรก (brake lamp) จะตดขนและคางอยจนกวาจะเปลยนไฟเบรกใหม ไฟเตอนไฟเบรกจงจะดบ

- ถาน าในถงลางกระจกหมด ควรเตมใหเตมทนท ถาน าลางกระจกแหงเมอเปดสวตช จะท าใหมอเตอรหมนดวยความเรวรอบสงมาก อาจท าใหมอเตอรไหมหรอช ารดเสยหายได

- อยาใหมอเตอรท างานตดตอกนนานเกนกวา 20 วนาท มอเตอรน าลางกระจกไมได ออกแบบมาเพอการท างานเปนเวลานานหรอใชงานตอเนองเปนเวลานาน จะท าใหมอเตอรไหม

Page 33: คู่มือการปฏิบัติงาน ของ ...osc.ddc.moph.go.th/document/report/report2/driverbook.pdf · 2018-02-12 · คู่มือการปฏิบัติงาน

-29- - ควรเปดน าฉดกระจกกอนใชทปดน าฝนทกครง เพอปองกนมใหกระจกบงลมหนาเปนรอยขดขวน - ถาทปดน าฝนไมท างาน ใหตรวจดฟวสกอนเปนอนดบแรก - ถารฉดน าอดตน ควรใชเขมเยบผาแยงร - ใบปดน าฝน ควรเปลยนปละครง และเพอใหอายการใชงานยาวนาน เวลาจอดรถตากแดด ควรงางใบ

ปดใหอาออก - อยาใชผงซกฟอกเตมลงในถงน าลางกระจก เพราะจะท าใหเกดเมอก มผลท าใหรฉดน าอดตนไดงาย - อยาขบรถในเวลากลางคนโดยเดดขาด ถาไฟใหญไมตด เพราะอาจท าใหเกดอบตเหตไดงาย

ตรวจระดบน าในหมอน า ระดบน าในถงพกน าส ารอง และ ระดบน าในถงน าลางกระจก

ตรวจระดบน าหลอเยนในหมอน าขณะเครองเยน โดยดระดบน าในถงพกน าส ารองจะตองอยระหวางขดสงสดและต าสดระบบหลอเยนในปจจบนนเปนแบบปด โอกาสทน าหลอเยนจะสญเสยหรอลดลงมนอยมาก ถาระดบน าลดลงต ากวาขดต าสดของถงพกน าส ารอง ใหเปดฝาและเตมน าใหไดระดบพอด

ค าแนะน า

- ถาน าในถงพกน าส ารองแหงสนทใหเปดฝาหมอน าและเตมน าจนถงระดบคอหมอน าจนถงระดบคอหมอน า และเตมน าในถงพกน าส ารองจนถงขดสงสด ถาน าหลอเยนลดลงเรวกวาปกต อาจเกดการรวทใดทหนง ควรตรวจดทอยางหมอน า ฝาปดหมอน ากอกถายน า และปมน า - ไมควรเตมน าเพยงอยางเดยว ควรผสมน ายาหลอเยน (ท าหนาทปองกนสนม เพมจดเดอดของน า และชวยหลอลนภายในตวปมน า) ถาเตมน าเพยงอยางเดยว อาจเกดการกดกรอนเครองยนตได โดยเฉพาะสวนของเครองยนตทท าจากอะลมเนยมผสมและเหลกหลอ - ควรเปลยนถายน าหลอเยนทกๆ 2 ป ถาเกนกวานอาจท าใหน ายาหลอเยน (coolant) เสอมคณภาพ

การถายน า ผขบขสามารถท าไดดวยตนเอง มขนตอนในการปฏบตดงน 1. จอดรถอยบนพนราบ 2. เปดฝาหมอน าและคลายปลกถายน าทหมอน าออกในขณะหมอน าเยน ถายน าออกจากหมอน าใหหมด

Page 34: คู่มือการปฏิบัติงาน ของ ...osc.ddc.moph.go.th/document/report/report2/driverbook.pdf · 2018-02-12 · คู่มือการปฏิบัติงาน

-30- 3. คลายนอตถายน าทเสอสบและถายน าออกจากเครองยนต 4. ทาน ายากนรวทนอตถายน าทเสอสบ แลวขนใหแนน 5. ขนปลกถายน าทหมอน าใหแนน 6. ผสมน ายาหลอเยน (coolant) กบน ากลนในอตราสวนทเทากน (ดค าแนะน าทขางกระปอง) แลวเตม

น ายาทผสมแลวลงในถงพกส ารองจนถงระดบปกต หรอรถบางยหอเตมจนถงระดบสงสด

ขอควรระวง อยาเตมน ายาหลอเยนทยงไมไดผสมน าลงไปในหมอเดดขาด เพราะจะท าใหหมอน าและ

ชนสวนภายในเครองยนตเกดการผกรอนอยางรวดเรว น ายาหลอเยนบางยหอถงแมจะระบวาใชส าหรบเครองยนตทมสวนประกอบท าดวยอะลมเนยมผสมไดกตาม แตกไมสามารถปกปองเครองยนตได ดงนนวธทดทสดควรใชน ายาหลอเยนตามททางบรษทผผลตรถยนตแนะน าไวในคมอ

7.คลายนอตไลลมทางระบายน า(ถาม) แลวเตมน ายาทผสมลงไปจนถงคอหมอน า รอจนกระทงไมมฟองอากาศ0ออกมาจงขนนอตไลลมใหแนน

8. ตดเครองยนต โดยยงไมตองปดฝาหมอน า รอจนกระทงเครองยนตรอนจนถงท างานอณหภมท างาน

ปกต (พดลมไฟฟาหมนหรอเขมเกจวดอณหภมน าหลอเยนชกงกลาง) ถาระดบน าในหมอน าบกพรองใหเตมน ายาทผสมแลวลงไปจนระดบน าขนมาอยทคอหมอน าอกครง 9. ปดฝาหมอน า และตรวจดรอยรว

Page 35: คู่มือการปฏิบัติงาน ของ ...osc.ddc.moph.go.th/document/report/report2/driverbook.pdf · 2018-02-12 · คู่มือการปฏิบัติงาน

-31- การเตมน า

• ปดกอกน าทเครองยนตและหมอน า • เตมน าลงในหมอน าจนเตม เตมน าในถงพกน าประมาณครงหนง • ตดเครองยนต ถาน าในหมอบกพรองเตมใหเตมอกครง • ปดฝาหมอน าและถงพกน าส ารอง

หมายเหต รถยนตบางยหอจะมตวไลลมตดอยทสวนบนของฝาสบ เมอเตมน าเยนลงไป อณหภมของน า

ต า เทอรโมสตต(วาลวน า) จะปดท าใหเกดฟองอากาศภายในระบบท าใหเครองยนตรอนจดได จงจ าเปนตองท าการไลลมทกครงในการเปลยนถายน า

ขอควรระวง - อยาเปดฝาถงน าส ารองหรอฝาปดหมอน าขณะทเครองยงรอนโดยเดดขาด เพราะน าหลอเยนมแรงดน

สง และรอนอาจพงออกมาลวกท าใหไดรบบาดเจบ - ถาน ายาหลอเยนกระเดนมาโดนสรถ ตองใชน าสะอาดลางออกเพอปองกนสรถมใหเกดความเสยหาย

ฝาปดหมอน า ฝาปดหมอน าทใชในรถยนตปจจบนนเปนแบบใชความดน ถาไมใชฝาปดหมอน าแบบน น าจะเดอดท

อณหภม 100 องศาเซลเซยส แตถาเพมความดนเขาไปในระบบอก 0.9 กโลกรมตอตารางเซนตเมตร (14ปอนดตอตารางนว) จะท าใหจดเดอดของน าสงขน น าจะเดอดทอณหภม 118 องศาเซลเซยส เปนการชวยเพมประสทธภาพใหกบระบบหลอเยน

Page 36: คู่มือการปฏิบัติงาน ของ ...osc.ddc.moph.go.th/document/report/report2/driverbook.pdf · 2018-02-12 · คู่มือการปฏิบัติงาน

-32- การท างานของฝาปดหมอน า ประกอบดวย

- ลนระบายความดน จะเปดเมอความดนภายในหมอน าสงเกนกวาแรงดนของสปรง ท าใหหมอน าไหลออกไปยงถงพกน าส ารอง

- ลนสญญากาศ จะเปดเมอความดนภายในหมอน าต ากวาความดนบรรยากาศปกต ท าใหน าในถงพกน าส ารองไหลกลบไปยงหมอน าได น าในหมอน าจงเตมอยเสมอ

ฝาปดหมอน าช ารดมกเกดจาก

• ชลยางช ารดหรอเสอมสภาพ ท าใหน าเดอดเรวและน าจากถงพกน าส ารองจะไมไหลกลบไปยงหมอน า เปนเหตใหเครองยนตรอนจด

• สปรงลนระบายความดนออนเกนไป เนองจากใชงานมานานท าใหน าเดอดเรว • ลนสญญากาศช ารด ท าใหน าจากถงพกน าส ารองไหลกลบไปยงหมอน าไมได ท าใหภายในหมอน าเกด

สญญากาศความดนบรรยากาศภายนอกจะดนใหหมอบบและทอยางหมอน าอนลางแฟบหรอยบตว

ค าแนะน า ในการเปลยนฝาปดหมอน าอนใหม ควรเลอกใชอะไหลแท ถาเลอกใชอะไหลเทยม เชน ถาสปรงลนระบายความดนแขงกนไป เมอเครองรอนจะเกดความดนสงมากอาจท าใหทอยางน าแตกได หรอถาสปรงลนระบายความดนออนเกนไป น าจะไหลออกจากหมอน าไดงาย ท าใหเดอดเรวขน ดงนนผขบขจงควรระมดระวงเรองนไวดวย

ตรวจสภาพทอยางหมอน า จะตองไมแขงกระดางแตกลายงา หรอบวม ถาพบสภาพตามทกลาวมาน ควรเปลยนทอยางหมอน าใหมทนท

Page 37: คู่มือการปฏิบัติงาน ของ ...osc.ddc.moph.go.th/document/report/report2/driverbook.pdf · 2018-02-12 · คู่มือการปฏิบัติงาน

-33-

วธถอดทอยางหมอน าแบบงายๆ

ท าไดโดยใชคตเตอรกรดจามแนวยาวของทอยางกสามารถ ดงทอยางออกไดอยางงายดาย

วธใสทอยางหมอน า ใหทาจาระบทบรเวณทอเหลกทงทหมอน าและทอทางน าออก จากนนใสทอยางเขากบหมอน าและทอทางน าออก จากนนใชไขควงขนใหแนนพอควร ไมควรใชประแจขน เพราะถาใชแรงขนแนนเกนไปจะท าใหทอยางหมอน าถกบบและมอายการใชงานสน

ค าแนะน า ไมควรทาจาระบภายในทอยาง เพราะจะคางอยภายในท าใหหมอน าเกดการอดตนไดงาย

Page 38: คู่มือการปฏิบัติงาน ของ ...osc.ddc.moph.go.th/document/report/report2/driverbook.pdf · 2018-02-12 · คู่มือการปฏิบัติงาน

-34-

ตรวจดสายพาน โดยดรอยแตกช ารด หลดลย สกหรอ ถาสายพานอยในสภาพเหลาน ควรเปลยนสายพานใหมทนท

ปรบตงความตงของสายพานใหไดตามทคาก าหมดหรอโดยใชนวหวแมมอกดบนสายพานระหวางกลางพลเลย ถาพบวาหยอนเกนไปใหท าการปรบตงใหม

การตงสายพาน 1. คลายนอตทยดอลเตอเนเตอรทงตวลางและตวบนใหพอหลวมใหอลเตอเนเตอรขยบตวได 2. เลอนอลเตอเนเตอรจนสายพานตงอาจใชเหลกงดยางชวยกได 3. ขนนอตตวบนและตวลางใหแนน 4. ตรวจความตงของสายพาน โดยใชนวหวแมมอกดหรอใชเครองมอวดความตงของสายพานโดยเฉพาะ

กได

ถาสายพานหยอยเกนไป จะมผลดงน - มเสยงดงในขณะเรงเครอง - ปมน าหมนชา ท าใหเครองยนตรอนจด - อลเตอเนเตอร (ไดชารจ) หมนชา จงท าใหไฟชารจเขาแบตเตอรไมเพยงพอ ท าใหแบตเตอรไฟหมด ถา

เปนรถทใชพดลมไฟฟาจะท าใหพดลมไฟฟาหมนชา เครองยนตอาจรอนจดได - ถาเปนรถปคอพใชเครองยนตดเซล จะท าใหตองใชแรงในการเหยยบเบรกมากกวาปกต ท าใหไม

สะดวกสบายในการขบข

วธแกสายพานดงแบบงายๆ ท าไดโดยใชสบถทบรเวณดานขางของสายพานใหทว โดยการหมนเครองยนตหรอโดยใหเครองยนตเดน

เบาแลวเอาสบถกไดแตกรณหลงนตองระวงใหด

ตรวจความดนภายในลมยางและลอยางอะไหล

ตามปกตความดนลมยางควรตรวจทกๆ 2 สปดาห ถาพบวายางออนเรวกวาปกตอาจเกดการรวทใดทหนง เชน รวบรเวณดอกยางหรอบรเวณจบเตมลม ในกรณหลงนตรวจไดโดยใชฟองสบหรอน าลาย ถามฟองอากาศผดขนมาแสดงวารวจบเตมลม ควรเปลยนใหม

Page 39: คู่มือการปฏิบัติงาน ของ ...osc.ddc.moph.go.th/document/report/report2/driverbook.pdf · 2018-02-12 · คู่มือการปฏิบัติงาน

-35-

รถมยางในกบไมมยางในอยางไหนปลอดภยกวากน

ผขบขจะตองทราบวารถยนตคนททานขบอยนนมยางในหรอไมในขณะขบถาเจอตะปทมแทงจะมรผลอยางไร มวธสงเกตงายๆ ดงน

- รถทไมใชยางใน จบเตมลมจะตายกบกระทะลอทแกมยางเขยนวา “TUBELESS” - รถทใชยางใน จบเตมลมจะไมตดตายกบกระทะลอ

ค าเตอน ในขณะขบรถโดยใชความเรวสง รถทมยางในเมอเจอตะปทมแทง ลมภายในยางจะรวออกอยางรวดเรว ถาเกดกบลอหนาจะอนตรายมาก ดงนนผขบขจะตองจบพวงมาลยสองมอ ตงสตใหดขณะขบรถ

สวนรถทไมใชยางใน ถาเจอตะปแทงจะคอยๆรวซมทละนอยยงคงสามารถบงคบรถใหถงจดหมาย

ปลายทางได นคอขอดของรถทไมใชยางในการเตมลมยาง

Page 40: คู่มือการปฏิบัติงาน ของ ...osc.ddc.moph.go.th/document/report/report2/driverbook.pdf · 2018-02-12 · คู่มือการปฏิบัติงาน

-36- ถาเตมลมยางนอยเกนไป

ถาเตมลมยางนอยเกนไปจะมผลท าใหดอกยางทางดานขางทงสองสกหรอ แกมยางจะช ารดเรวกวาก าหนด โดยเฉพาะอยางยงในขณะเลยวรถ ท าใหพวงมาลยหนก สนเปลองน ามนเชอเพลงสง ท าใหยางรอนจดเพราะมความฝดมาก อาจเปนสาเหตใหยางระเบดได นอกจากนยงท าใหอายการใชงานสนและไมปลอดภยในการขบข ถาเตมลมยางมากเกนไป

ถาเตมลมยางมากเกนไปจะมผลท าใหการขบขไมนมนวลเกดการสะเทอน ดอกยางตรงกลางสกหรอเรวกวาปกต อาจเกดอนตรายจากยางกระแทกกบหนขณะใชความเรวสง รถอาจเกดการลนไถลไมเกาะถนน

ค าแนะน า - ควรใชเกจวดความดนลมยางทกครง การใชตาเปลาสงเกตดมโอกาสผดพลาดไดมาก - ไมควรเตมลมขณะยางรอน ควรเตมขณะทยางยงเยนอย ท าใหความดนลมยางแนนอนเทยงตรง - เมอเสรจจากการขบรถใหมๆ ไมควรปลอยลมยางออกเพราะการใชงานจะท าใหยางรอนและความดน

ลมยางจะเพมขน - เวลาเลยวรถตองระมดระวงอยาใหแกมยางถกบขอบถนนอาจท าใหยางเกดระเบดได - ทจบเตมลมยางจะตองมฝาปดเพอปองกนลมรวรวมทงสงสกปรกตางๆ เชน เศษหน ดน ทราย อดทจบ - ในรองยางควรเขยเอากรวดหนเลกๆ หรอตะปทตดคางอยออกหมด เพราะหากใชตอไปจะคอยๆเบยด

ตวลกลงไปท าใหยางรวซมหรอแตกได

การสลบยาง เพอยดอายการใชงานของยางใหยาวนาน การสลบยางนบวาเปนเรองทส าคญมากทผขบขควรใหความ

สนใจ เพอทจะใชยางไดอยางคมคา ควรท าการสลบยางทกๆ 15,000 กโลเมตร วธการสลบยางถาเปนยางเรเดยลเวลาสลบใหเอาลอหลงไปไวทลอหนาดานเดยวกนและเอาลอหนามาไวทลอหลงแทนยางเรเดยลไมควรสลบแบบทแยงมมเพราะจะท าใหโครงยางช ารดเสยหาย ยางเรเดยลบางยหอจะม “ROTATION”แสดงทศทางการหมนของยางลอตดอยบรเวณแกมยาง ถาลอหมนกลบทางจะมผลตอการรดน า

Page 41: คู่มือการปฏิบัติงาน ของ ...osc.ddc.moph.go.th/document/report/report2/driverbook.pdf · 2018-02-12 · คู่มือการปฏิบัติงาน

-37- ถาเปนยางธรรมดาสามารถสลบแบบทแยงมมได ยางอะไหลบางครงกน ามาสลบได ถากระทะลอและ

ขนาดของยางเปนชนดเดยวกน ดงนนจงควรเตมลมยางอะไหลทกครงในขณะทตรวจลมยางทง 4 ลอ

ลกษณะการสกหรอของดอกยาง ลกษณะการสกหรอของดอกยางแบบตางๆ อาจเกดจากสาเหตตางๆดงน 1. เตมลมยางนอยเกนไปท าใหดอกยางดานขางทงสองสกหรอ 2. เตมลมยางมากเกนไปท าใหดอกยางตรงกลางสกหรอ 3. เกดจากปรบตงมมโทอนหรอโทเอาตผด(ตงศนยลอไมถก) 4. เกดจากมมแคมเบอรผด(ตงศนยลอไมถก) 5. เลยวรถดวยความเรวสง 6. ลอไมไดศนย, ตงเบรกไมเทากน, ยางไมสมดล, ลมยางออน, จานเบยว, ลกหมากปกนกสกหรอและ

ระบบกนกระเทอนช ารด

วธตรวจวายางหมดอายหรอยง

ตรวจสภาพดอกยางโดยดจากจดหมดอายสภาพในรองของดอกยาง เมอยางสกจนเหลอดอกยางเทากบจดหมดสภาพหรอความลกของดอกยางเหลอนอยกวา 1.6 มลลเมตรควรเปลยนยางใหม จดหมดสภาพบางทเรยกวาสะพานยาง

Page 42: คู่มือการปฏิบัติงาน ของ ...osc.ddc.moph.go.th/document/report/report2/driverbook.pdf · 2018-02-12 · คู่มือการปฏิบัติงาน

-38- วธตรวจวายางหมดอายหรอยง อกวธหนงท าไดโดยดทบรเวณรองดอกยางจะแตกลายงา ทดลองใช

นวหวแมมอจกทบรเวณดอกยาง ยางจะแขงมากกดไมลง ซงเปนสงบอกเหตวายางรถยนตหมดอายการใชงานแลว ควรเปลยนยางใหมเพอความปลอดภย

ขอสงเกต รถยนตทจอดทงไวนานๆ ยางจะเบยวเนองจากถกน าหนกรถกดลงเพยงดานเดยว เมอขบรถจะมลกษณะโยนตว ดงนนถาจอดรถทงไวนานๆควรหาขาตงมารองรบเพอปองกนปญหาดงกลาว

ตรวจระดบน ามนเชอเพลงในถง

กอนทผขบขจะออกรถทกครงจ าเปนตองตรวจระดบน ามนเชอเพลงในถง เพอความมนใจในการขบขควรเตมน ามนเชอเพลงใหเตมถง ถาหากเตมน ามนเชอเพลงไมเตมถง ความเชอของอากาศภายในถงจะกลนตวกลายเปนหยดน าเกาะอยตามผนงดานในของถงจะกลนตวกลายเปนหยดน าเกาะอยตามผนงดานในของถงน ามนเชอเพลง เนองจากน ามน าหนกมากกวาน ามนจงอยทกนถงท าใหเกดสนมได และสนมนจะถกดดเขาไปท าใหไสกรองน ามนเชอเพลงอดตนเปนสาเหตทท าใหเครองยนตเดนไมเรยบ

ค าเตอนส าหรบผขบข รถยนตทใชเครองยนตดเซล ถาเตมน ามนเบนซนเขาไปจะมผลเสยคอท าใหอปกรณภายในปมฉดน ามน

เชอเพลง (injection pump)และหวฉดเกดการสกหรออยางรวดเรว เนองจากขาดการหลอลนเพราน ามนเบนซนไมมคณสมบตในการหลอลนเหมอนกบน ามนโซลา วธแกไข-ถาเตมน ามนเบนซนเขาไปในเครองยนตดเซล

ถารวาเตมน ามนเบนซนเขาไปใหถายน ามนออกจากถงใหหมด ท าความสะอาดทอทางเดนของน ามนและเปลยนกรองน ามนเชอเพลงใหม

รถยนตทใชเครองยนตเบนซน ถาเตมน ามนโซลาเขาไปจะมผลเสยคอ ท าใหเครองยนตดบหลงจากทใชน ามนเบนซนจนหมดทอทางเดนแลว(อาจขบรถไปไดระยะหนง) วธแกไข-ถาเตมน ามนโซลาเขาไปในเครองยนตเบนซน

ถารวาเตมน ามนโซลาเขาไป ใหถายน ามนออกจากถงใหหมด ท าความสะอาดทอทางเดนของน ามน และเปลยนกรองน ามนเชอเพลงอนใหม

การท าความสะอาดไสกรองอากาศ

ใหคลายนอตหางปลา ปลดคลปลอค ยกฝาครอบหมอกรองและดงไสกรองออก ตรวจดผวนอกของไสกรองอากาศ ถาสกปรกหรอมฝนเกาะมากควรเปลยนใหม ถาหากไสกรองมฝนเกาะไมมากใหใชลมเปาไสกรองโดยเปาจากดานในออกดานนอก

Page 43: คู่มือการปฏิบัติงาน ของ ...osc.ddc.moph.go.th/document/report/report2/driverbook.pdf · 2018-02-12 · คู่มือการปฏิบัติงาน

-39-

ถาไสกรองอากาศอดตน จะมผลท าใหการเผาไหมไมหมดจด เนองจากเกดสวนผสมหนา สนเปลองน ามนเชอเพลงมาก ควนไอเสยมสด า

วธตรวจไสกรองอากาศแบบงายๆ • เปดฝาครอบหมอกรองอากาศขณะทเครองยนตตดอย ถาเครองยนตหมนเรวขนกวาเดม และควนด า

หายไปแสดงวาไสกรองอากาศอดตน • หลงจากเปาท าความสะอาดไสกรองอากาศแลวใชไฟสองจากภายใน ถามองเหนแสงไฟลอดผาน

ออกมากระดาษไมขาดแสดงวาไสกรองอากาศไมอดตน

ค าแนะน า ถาบรเวณทมฝนมาก ควรท าความสะอาดไสกรองอากาศใหเรวกวาปกต

การตรวจสภาพหวเทยน

Page 44: คู่มือการปฏิบัติงาน ของ ...osc.ddc.moph.go.th/document/report/report2/driverbook.pdf · 2018-02-12 · คู่มือการปฏิบัติงาน

-40-

การตรวจสภาพหวเทยน มขนตอนดงน - สายหวเทยนทใชในรถยนตปจจบนนมกจะมไสกลางเปนใยปอเคลอบถาน ระวงอยาใหชนสวนนขาด

ตอนได อยาดงสายแรงๆและงอมนมากๆ - ท าความสะอาดบรเวณเยาหวเทยนกอนถอดหวเทยนอนเกาออก เพอปองกนมใหสงสกปรกตกลงไปใน

รหวเทยน - ถอดหวเทยนอนเกาออกโดยใชประแจถอดหวเทยนซงตดมากบรถ สงเกตสภาพของเขยวหวเทยนถาม

สน าตาลหรอสเทาแสดงวาการเผาไหมปกต หากนอกเหนอจากนควรเปลยนใหม และควรตรวจสาเหตทเกดเพราะเครองยนตอาจตงการการปรบตง

- อยาใหสงสกปรกหรอสงของใดๆ ตกลงไปในรหวเทยนเพราะอาจท าใหก าลงอดรวไหลได ตองระมดระวงใหดกอนตองตงเขยวหวเทยนอนใหมใหไดตามคาก าหนดโดยดจากหนงสอคมอประจ ารถ จากนนใสสายหวเทยนใหถกตามล าดบระเบด

- ตองแนใจวาหวเทยนอนใหมทกหวมแหวนปะเกนรว

- เวลาใสใหใชมอหมนหวเทยนในครงแรกเพอปองกนการปนเกลยวแลวจงใชประแจขนหวเทยน ขนให

แนนพอประมาณ

- ตรวจสอบใหแนใจวา สายหวเทยนแตละสายเสยบเขาสนทด และถกตองตามล าดบจดระเบด โดยไมสลบสายหวเทยน

ค าแนะน า การเปลยนหวเทยนในกรณทไมไดเปนชาง ขอแนะน าใหเปลยนทละหว เพอปองกนการใสสายหวเทยนสลบกน

Page 45: คู่มือการปฏิบัติงาน ของ ...osc.ddc.moph.go.th/document/report/report2/driverbook.pdf · 2018-02-12 · คู่มือการปฏิบัติงาน

-41- เครองยนตเบนซนบางแบบออกแบบใหหวเทยนอยลกลงไปไมสามารถใชมอหมนได วธถอดหวเทยนใน

กรณนใหหาทอพลาสตกขนาดสวมเขากบหวเทยนไดสวมตรงบรเวณกระเบองฉนวน ยาวประมาณ 6 นว ตรงกลางใสโบลตเพอกนไมใหสายพลาสตกงอ การถอดหวเทยนครงแรกใหใชประแจถอดหวเทยนถอดออกกอน จากนนจงใชทอพลาสตกเสยบเขาไปแลวหมนออกมาอกทหนง หวเทยนกจะออกมาอยางงายดายและยงไมรอนมออกดวย

การตรวจระดบน ามนเครอง กอนท าการตรวจวดระดบน ามนเครองรถยนตจะตองจอดอยบนพนราบและเครองยนตตองเยน (ถา

เครองเยนน ามนเครองจะรวมตวกนอยทกนอาง) คาทอานไดจากเหลกวดระดบจะถกตองแนนอนและควรเตมให อยในระดบสงสดไมควรเตมหวเชอหรอน ามนเครองตางยหอลงไปเพราะจะท าใหสารปรงแตงทางเคม (chemical additives) ของน ามนเครองเดมเปลยนแปลงไป ควรเตมน ามนเครองยหอเดยวกนหรอใชตามค าแนะน าทระบไวในหนงสอคมอการใชรถนนๆ

การเปลยนน ามนเครองและไสกรองน ามนเครองมขนตอนดงน 1. จอดรถอยบนพนราบ ตดเครองยนตประมาณ 5 นาท แลวดบเครอง (ขณะทน ามนเครองรอนจะถาย

ออกไดดและหมดจด) 2. เปดฝาเตมน ามนเครอง เพอใหน ามนเครองไหลออกไดสะดวกขน 3. น าภาชนะมารองไวใตปลกถายน ามนเครอง 4. ใชประแจคลายปลกถายน ามนเครองออก จากนนรอจนกระทงน ามนเครองไหลออกจนหมดจรงๆ

(ระวงน ามนเครองอาจลวกมอได เพราะยงรอนอย) 5. ถอดไสกรองน ามนเครองออก อาจใชประแจส าหรบถอดไสกรองโดยเฉพาะกได จากนนหมนออกดวย

มอ

6. ใชผาสะอาดเชดบรเวณผวหนาของแทนยดไสกรอง 7. ทาน ามนเครองเลกนอยทซลยางบนไสกรองอนใหม 8. ขนไสกรองอนใหมใหแนนโดยใชมอขนเทานน หามใชเครองมอขนโดยเดดขาด เพราะถาขนแนน

เกนไป อาจท าใหซลยางขาดท าใหน ามนเครองรวซมได 9. ขนปลกถายน ามนกลบเขาทพอรสกตงมอ อยาขนแนนเกนไปอาจท าใหเกลยวหวานได ตองระวงใหด 10. เตมน ามนเครองใหมลงไป

Page 46: คู่มือการปฏิบัติงาน ของ ...osc.ddc.moph.go.th/document/report/report2/driverbook.pdf · 2018-02-12 · คู่มือการปฏิบัติงาน

-42-

11. ตดเครองยนต ตรวจดปลกถายน ามนและไสกรองอกครงวามรอยรวหรอไม 12. ดบเครองยนตแลวตรวจดระดบน ามนเครองอกครง ถาระดบน ามนเครองนอยเกนไป กเตมใหได

ระดบสงสด

ถาระดบน ามนเครองสงมากเกนไป จะมผลเสยดงน

- น ามนเครองจะถกเพลาขอเหวยงดนผานแหวนลกสบขนไป เผาไหมรวมกบน ามนเชอเพลง ท าใหการเผาไหมไมหมดจดจะมเขมาเกาะจบอยภายในหองเผาไหมท าใหเครองยนตเกดการนอกอยางรนแรง มผลใหเครองยนตสกหรอเรวกวาปกต นอกจากนน ามนเครองทออกมาจะท าใหอปกรณก าจดแกสพษมอณหภมสงมากและช ารดเสยหายอยางรวดเรว

- น ามนเครองจะดนออกทางซลดานหนาและดานหลงของเพลาขอเหวยง ท าใหเกดการรวซมไดงาย

- ท าใหเกดแรงดนภายในหองเพลาขอเหวยง(หองแครง) สงและจะดนใหไอน ามนเครองออกมามาก

ในทางทอระบายไอ - ท าใหเครองยนตรอนจด

ถาระดบน ามนเครองต าเกนไป จะมผลเสยดงน - ปมน ามนเครองจะไมสามารถดดน ามนและสงไปหลอลนชนสวนทเคลอนไหวภายในเครองไดอยาง

เพยงพอ ผลกคอ ท าใหชนสวนของเครองยนตเกดการสกหรออยางรวดเรวและเปนสาเหตหนงทท าใหเครองพง

Page 47: คู่มือการปฏิบัติงาน ของ ...osc.ddc.moph.go.th/document/report/report2/driverbook.pdf · 2018-02-12 · คู่มือการปฏิบัติงาน

-43-

ค าแนะน า ควรเปลยนไสกรองน ามนเครองทกครงท เปลยนน ามนเครองใหม ถาใชไสกรองอนเกา

น ามนเครองเกาจะคางอยในไสกรอง ท าใหน ามนเครองใหมปนกบน ามนเครองเกา และระยะเวลาในการเปลยนถายน ามนเครองจะชาหรอเรวขนอยกบสภาพการใชงาน โยทวไป ควรจะเปลยนถายทกๆ 5,000 กโลเมตร แตถาใชงานอยางสมบกสมบน กเปลยนถายเรวขน คอเปลยนใหมทกๆ 2,500 กโลเมตร

วธถอดไสน ามนเครองแบบงายๆ หายางในเกาๆ มาตดตามขวางยาวประมาณ 3 นว จากนนท าความสะอาดบรเวณตวไสกรอง เอายางใน

ทเตรยมไวรดเขาไป ใสถงมอยางบดไสกรองออก ถาบดแลวยงไมออกใหใชไขควงเจาะตวไสกรองเขาไปแลวบดออกโดยหมนทวนเขมนาฬกา ไสกรองน ามนเครองกจะออกมาไดอยางงายดาย

ผลเสยของการเตมหวเชอน ามนเครอง

หวเชอน ามนเครองจะเปนกากตะกอนจบอยภายในหองเผาไหม และบรเวณแหวนลกสบ เมอไดรบความรอนจากการเผาไหมในกระบอกสบจะท าใหแหวนลกสบตายเรว นอกจากนยงท าใหฟลมน ามนเครองหนาขน ซงท าใหน ามนเครองไมสามารถแทรกตวเขาไปในชองเลกๆ ทตองการน ามนได เชน บรเวณเพลากบแบรง ซงมชองวางประมาณ 0.001-0.003 นว เมอเครองยนตตดใหมๆ จะท าใหขาดการหลอลนเครองยนตจะเกดการสกหรอออยางรวดเรว

Page 48: คู่มือการปฏิบัติงาน ของ ...osc.ddc.moph.go.th/document/report/report2/driverbook.pdf · 2018-02-12 · คู่มือการปฏิบัติงาน

-44-

ตรวจเสยงดงของเครองยนต ตามปกตแลวถาเครองยนตท างานตามปกตเสยงดงของเครองยนตจะไมดงมากมายนก แตถาเสยงของ

ยนตดงผดปกต ผขบขอาจใชเครองฟงเสยงตรวจดแหลงทมาของเสยงดงนนกได เสยงดงทเกดขนบอยๆ ไดแกเสยงดงทเกดจากสายพานหยอนเสยงดงทเกดจากไฟแรงสงรว เสยงดงท

เกดจากลกปนไดชารจสกหรอเสยงดงทเกดจากลกปนปมน าสกหรอ เสยงดงทเกดจากเครองหรอโซราวลนสกหรอ เสยงดงทเกดจากทอไอเสยรว สยงวาลวดง และเสยงดงตางๆ ทเกดจากเครองยนตช ารด

ค าแนะน า ในขณะขบรถถาไดยนเสยงดงผดปกตเกดขนทนททนใด ผขบขควรหยดรถและดบเครอง ไมควรขบตอไป เพราะอาจจะท าใหเครองยนตเสยหายอยางรายแรง

สของควนไอเสย ผขบขสามารถวเคราะหสภาพของเครองยนตวาผดปกตหรอไมโดยดไดจากสของควนไอเสย ดงน

ควนไอเสยไมมเสย แสดงวา การเผาไหมหมดจดสมบรณเครองยนตอยในสภาพด ควนไอเสยมสด า แสดงวา การเผาไหมไมหมดจด สวนผสมหนาเกนไป อากาศเขาไปเผาไหมไมเพยงพอ

อาจเกดจากไสกรองอากาศอดตน โชกคาง หรอปรบคารบเรเตอรไมถก ถาเปนเครองยนตดเซลนอกจากไสกรองอากาศอดตนแลวยงอาจเกดเกดจากปมฉดน ามนเชอเพลงและหวฉดสกหรอมาก

ควนไอเสยมสขาวหรอสขาวปนฟา แสดงวามน ามนเครองขนไปเผาไหม ท าใหการเผาไหมไมหมดจด เกดเขมาเกาะจบบรเวณหวลกสบและหองเผาไหม สาเหตเกดจากแหวนลกสบ, ลกสบหรอกระบอกสบสกหรอมาก หรออาจเกดจากวาลวและบซกานวาลวสกหรอมาก ท าใหน ามนเครองไหลเขามายงหองเผาไหม

ขอสงเกต ถาตดเครองยนตในขณะอากาศเยน ควนไอเสยทออกมาจะมสขาวเนองจากไอน าและบางครง

ทปลายทอไอเสยจะมหยดน าออกมา ในกรณนถอวาการเผาไหมผดปกต มไดเกดจากเครองยนตหลวมแตอยางใด

Page 49: คู่มือการปฏิบัติงาน ของ ...osc.ddc.moph.go.th/document/report/report2/driverbook.pdf · 2018-02-12 · คู่มือการปฏิบัติงาน

-45-

ตรวจระดบน ามนเกยรอตโนมต การตรวจวดระดบน ามนเกยรอตโนมตขณะเครองเยนใชเปนเกณฑในการวดระดบส าหรบผขบขเทานน

ซงควรมการตรวจระดบทถกตองอกครงขณะเครองรอน

ความส าคญของน ามนเกยรอตโนมต น ามนเกยรอตโนมตท าหนาทสงก าลง ระบายความรอนและหลอลนชนสวนตางๆในเกยร ดงนนจงตอง

รกษาระดบน ามนเกยรอตโนมตใหถกตองอยเสมอ ถาระดบต าเกนไป ท าใหทอรคคอนเวอรเตอรและคลตชไฮดรอลก ไดรบน ามนไมพอกบความตองการ

เปนเหตใหเกยรท างานไมดและช ารด รถจะวงไมออก ถาระดบสงเกนไป ท าใหน ามนเปนฟอง เปนเหตใหเกยรรอนจด เปลยนเกยรผดจงหวะ รถไมมก าลง

ขนตอนในการตรวจระดบน ามนเกยรอตโนมต การตรวจระดบน ามนเกยรอตโนมตมขนตอนดงน 1. จอดบนพนราบ ดงเบรกมอ 2. ขณะเครองยนตเดนเบาใหเหยยบเบรก จากนนเลอนคนเกยรไปตามต าแหนงตางๆ จาก “P” ไป “L”

โดยหยดชวขณะในแตละต าแหนง 3. เลอนคนเกยรไปท “N” 4. ดงเหลกวดออกมาเชดดวยผาสะอาด

ค าแนะน า ตองท าความสะอาดฝนทปลายทอเตมน ามนกอนดงเหลกวดขนมา ระวงอยาใหฝนเขาไปในเกยรเพราะจะท าใหวาลวไฮดรอลกตดขด ชนสวนภายในเกยรสกหรอ

5. จากนนใสเหลกวดเขาไปใหมโดยดนใหสด และดงเหลกวดออกมาอกครงหนง ระดบน ามนทวดไดควรจะอยระหวางขดสองขด (ชวง”HOT”)

ค าแนะน า ขณะท าการตรวจเชคระดบน ามนเกยรอตโนมต ควรตดเครองยนตเดนเบา และรถยนตตองจอดอยบนพนราบ

ตรวจสอบคณภาพน ามนเกยรอตโนมตแบบงายๆ ใหดงเหลกวดน ามนเกยรออกมา แลวหยดน ามนเกยรทตดอยปลายเหลกวดลงบนกระดาษ รอดผลสก 2-

3 นาทแลววเคราะหดรอยเปอนบนกระดาษวา ถา....... - จดน ามนเกยรกระจายเปนวงกวางๆ มสแดงๆหรอชมพหรอสน าตาลออน แสดงวาน ามนเกยรยงอยใน

สภาพทดไมจ าเปนตองเปลยนถาย - จดน ามนเกยรตรงกลางเปนจดออกขนๆและสจะด ากวารอบนอก แสดงวาน ามนเกยรเรมจะเปน

ออกไซดหรอมกลนเหมนไหม ถงเวลาเปลยนถานน ามนเกยรอตโนมตไดแลว

Page 50: คู่มือการปฏิบัติงาน ของ ...osc.ddc.moph.go.th/document/report/report2/driverbook.pdf · 2018-02-12 · คู่มือการปฏิบัติงาน

-46-

- น ามนเกยรอตโนมตควรเปลยนถายทกๆ 40,000 กโลเมตร หรอดค าแนะน าในหนงสอคมอการใชรถ

นนๆ ตรวจระดบน ามนพวงมาลยเพาเวอร

วธตรวจระดบน ามนพวงมาลยเพาเวอร - จอดรถอยบนพนราบ ตดเครองยนต หมนพวงมาลยไปมาใหสดต าแหนงเลยวหลายๆครง เพอเพม

อณหภมของน ามนพวงมาลยเพาเวอร ขอควรระวง เมอหมนพวงมาลยไปต าแหนงเลยวสดแลวอยาคางอยต าแหนงนนนานกวา 10 วนาท - ตรวจระดบน ามนพวงมาลยเพาเวอรทอยในระดบรอนของถงดวยกานวด ถาระดบน ามนต าเกนไป ให

เตมน ามนชนดเดยวกนใหไดระดบทก าหนด ขอควรระวง อยาเตมน ามนใหเกนขดก าหนดเพราะระบบพวงมาลยเพาเวอรอาจเสยหายได

ตรวจระยะฟรของพวงมาลย ระยะฟรพวงมาลยในรถยนตนงตามปกตจะมประมาณ มลลเมตร ถาระยะฟรมากเกนไปรถจะสายไปมา

ทความเรวสง จะท าใหบงคบรถไดยากเปนอนตรายในการขบข

Page 51: คู่มือการปฏิบัติงาน ของ ...osc.ddc.moph.go.th/document/report/report2/driverbook.pdf · 2018-02-12 · คู่มือการปฏิบัติงาน

-47-

ค าแนะน า รถยนตทใชพวงมาลยเพาเวอรในการตรวจระยะฟรพวงมาลย จะตองตดเครองยนตเดนเบาไว

ดวย ตรวจระดบน ามนเกยรและเฟองทาย

คลายปลกเตมน ามนเกยรและเฟองทายออก สอดนวเขาไปในรเตมน ามนเกยรและเฟองทาย ระดบของน ามนควรอยต ากวารเลกนอย

กอนตรวจตองแนใจวา รถจอดอยบนพนราบ ถาระดบน ามนถกตองปดปลกเตม แลวตรวจดดวยสายตาวามรอยรวซมหรอไม

ถาระดบน ามนเฟองทายรวผานซลออกไปได ท าใหน ามนเฟองทายเปอนผาเบรก ท าใหเบรกไมอย

Page 52: คู่มือการปฏิบัติงาน ของ ...osc.ddc.moph.go.th/document/report/report2/driverbook.pdf · 2018-02-12 · คู่มือการปฏิบัติงาน

-48-

การอดจาระบลกหมากปกนก บชแกนนก 1. คลายสกรปดรออกทงทลกหมากตวบนและตวลาง ใสหวอดจาระบเขาแทนท ต าแหนงลกหมากทง

สองจะอยใกลลอหนาทงสองขาง (รถปคอฟ)

2. แหยหวอดจาระบเขาทหวอด และอดจนจาระบเยมออกทบชยางกนฝนกพอ คลายหวอดจาระบออก ปดสกรไวอยางเดม

ค าแนะน า หากยางกนฝนฉกขาดใหเปลยนใหม

วธตรวจสอบอาการเมอไหรทควรเปลยนลกหมากปกนก ตรวจดวยสายตา - ยางกนฝนเสอมสภาพหรอฉกขาด - ไมมจาระบอยภายใน ตรวจโดยฟงเสยง - มเสยงผดปกตจากใตทองรถ ตรวจโดยความรสก - พวงมาลยสน - พวงมาลยฝด อาการดงกลาวขางตน บงบอกใหทราบวา ถงก าหนดเวลาททานจะตองเปลยนลกหมากในรถยนตของ

ทานไดแลว

ควรเปลยนลกหมากคนชกคนสงในรถของทานเมอใด ตอไปนคอ ขอสงเกตบางอยางทชวยใหทานตดสนใจไดวาควรเปลยนลกหมากคนชกคนสงหรอยง

Page 53: คู่มือการปฏิบัติงาน ของ ...osc.ddc.moph.go.th/document/report/report2/driverbook.pdf · 2018-02-12 · คู่มือการปฏิบัติงาน

-49-

ตรวจโดยใชความรสก (ขณะขบรถ) - มระยะฟรของพวงมาลยมากเกนไป - พวงมาลยหนก - พวงมาลยสน - การคนตวกลบของพวงมาลยไมด - รถขาดความสมดล

ตรวจดวยสายตา

- ยางกนฝนฉกขาด หรอหลด - จาระบ เมอมอาการดงกลาวกหมายความวา ถงเวลาจะตองเปลยนลกหมากคนชกสงแลว

ควรเปลยนโชคอพในรถเมอใด ตอไปนคอ วธทดลองบางอยางทชวยใหทานตดสนใจไดวาถงเวลาทจะตองเปลยนโชคอพหรอยง

ดชนสวนประกอบ - มน ามนรวออกมา - ลกยางบดเบยว, เสยรปทรง - ชนสวนทประกอบกนอยหลวมหรอหลดหาย

Page 54: คู่มือการปฏิบัติงาน ของ ...osc.ddc.moph.go.th/document/report/report2/driverbook.pdf · 2018-02-12 · คู่มือการปฏิบัติงาน

-50- กดกนชนหนาลง

• รถกระดอนขนอยางรวดเรว

เหยยบเบรกกะทนหน (ขณะใชความเรวต า) • หนารถทมลงมากและเรว

จบโชคอพ (ทนทหลงจากใชรถ) • โชคอพเยน

การประหยดพลงงานในการเดนทางโดยรถยนต

การเดนทางโดยรถยนตหากไดมการวางแผนกอนการเดนทางลวงหนาและรจกวธการใชรถยนตอยางถกตองและประหยดน ามน จะชวยใหประเทศชาตสามารถประหยดเงนตราในการน าเขาน ามนปโตเลยมตางๆทใชกบรถยนตได

แนวทางหลกๆส าหรบการประหยดพลงงานในการเดนทางดวยรถยนต ดงน กอนขบ : เรยนรและวางแผนกอนเดนทาง ขณะขบ : รจกวธการใชรถยนตอยางถกตองและไมสนเปลองน ามน หลงขบ : รจกวธบ ารงรกษาเครองยนตอยางสม าเสมอ เพอใหรถยนตอยในสภาพสมบรณไมสนเปลอง น ามน

กอนขบ : เรยนรและวางแผนกอนเดนทาง ใกลๆ...ไมไกลจนเกนไป...ควรเดนไป...ไมใชรถ...หรอจะใชรถจกรยานแทนกได เปนการออกก าลงกายไป

ในตว 1. ควรวางแผนเสนทางกอนเดนทาง เพอเลอกทางทใกลทสดหรอใชเวลานอยทสด ซงจะชวยลดการใช

พลงงาน หรอลดความสนเปลองของน ามนเชอเพลงตอวนลงได รวมทงลดเวลาในการเดนทาง 2. ขบรถหลงเสนทาง จะท าใหเปลองน ามนโดยเปลาประโยชน 3. หากทพกของเราใกลกบทท างานในระยะทสามารถใชรถโดยสารประจ าทางไดสะดวกกควรหนมาใช

รถประจ าทาง รถไฟฟา หรอ รถไฟใตดนใหมากขน 4. หากเพอนบานหรอเพอนทท างาน จะไปเสนทางเดยวกนควรไปดวยกน ในรถคนเดยวกนเพอลด

จ านวนการใชรถยนตลง เปนการประหยดการใชน ามน 5. ถาตองเดนทางจากทพกถงทท างานเปนระยะทางไกลๆทกวนควรจะรเสนทางลด หรอเสนทางทม

สญญาณไฟจราจรหรอมทางแยกนอยทสด

Page 55: คู่มือการปฏิบัติงาน ของ ...osc.ddc.moph.go.th/document/report/report2/driverbook.pdf · 2018-02-12 · คู่มือการปฏิบัติงาน

-51- 6. หลกเลยงเวลา เดนทางไป-กลบ ระหวางทพกกบทท างานในชวงเวลาทมการจราจรตดขด 7. หลกเลยงถนนทมผวจราจรไมด เพราะผวถนนทไมเรยบท าใหสนเปลองน ามนมากยงขน 8. เมอตองเดนทางระยะไกล เชน ไปตางจงหวดหากไมจ าเปนตองใชรถยนตสวนบคคลแลว ควรหนมา

ใชรถโดยสารประจ าทาง หรอรถไฟ 9. การเปดเครองปรบอากาศ จะท าใหสนเปลองน ามนเชอเพลงเพมขนประมาณรอยละ 10 เปดใช

เครองปรบอากาศตามความจ าเปน และไมปรบอากาศใหเยนมากจนเกนไป 10. ไมควรบรรทกน าหนกมากเกนไป หากเราบรรทกน าหนกเกนเพยง 50 กโลกรม จะมผลท าให

ระยะทางทวงไดตอน ามน 1 ลตร สนลง 1 กโลเมตร ดงนนจงควรส ารวจดในรถหากมสงของทไมจ าเปนควรน าออก

11. เตมลมยางใหเหมาะสม ตรวจเชคและเตมลมยางใหเหมาะสมกบขนาดของรถยนต หากลมยางแขงเกนไปจะท าใหยางแตกและขบขไมนมนวล ถาหากลมยางออนเกนไปจะท าใหสนเปลองน ามนเชอเพลงมากยงขน ดงนน ควรเตมลมยางตามเกณฑทก าหนดจากผผลตหากความดนลมยางต ากวาเกณฑทก าหนดทกๆ 1 ปอนดตอตารางนวจะท าใหสนเปลองน ามนเชอเพลงเพมขนรอยละ 2

12. ตรวจเชครถยนตตามระยะเวลาทก าหนด การตรวจเชครถยนตตามระยะเวลาทก าหนดเปนการบ ารงรกษาอปกรณตางๆของรถยนตไมใหสกหรอ และสามารถใชงานตอไดอยางปลอดภยและไมเปลองน ามน

13. การตกแตง เชน การขยายหนายางลอใหญกวาขนาดมาตรฐานเดมจะเปนการเพมพนทการรบน าหนกของรถ เมอตองเพมอตราเรงจะท าใหเครองยนตใชความเรวรอบสงกวาปกต เปนเหตใหสนเปลองน ามนเพมขนดวย

14. เลอกใชออกเทนใหเหมาะสมกบรถยนต รถยนตแตละรนจะออกแบบใหใชกบน ามนทมคาออกเทน ตางกน ดงนนควรศกษาในคมอการใชรถทตดมากบรถ เพอชวยประหยดคาใชจายใหกบตนเอง และมสวนชวยเศรษฐกจของชาตโดยไมตองเพมเงนในการน าเขาสารเพมคาออกเทน หากไมมคมอควรปรกษาบรษทผผลตรถยนต หรอโทรศพทสายดวนหาร 2 ( 0 2612 1040 )

15. น ามนแกสโซฮอล สามารถเตมไดกบรถยนตและรถจกรยานยนตทกรน ตามทผผลตแนะน าโดยไมตองเสยคาใชจายในการปรบแตงเครองยนต และสามารถเตมผสมกบน ามนเชอเพลงทเหลออยในถงไดเลยไมตองรอใหน ามนหมดถงกอน

16. เตรยมพรอมกอนเดนทาง 17. การมของมลทพรอมส าหรบการเดนทางเปนวธการหนงทชวยลดการสนเปลองน ามนเชอเพลงไดเปน

อยางมากและเปนการเพมความปลอดภยดวย - เตรยม หมายเลขโทรศพท ตดตอของจดหมายปลายทาง หรอสถานต ารวจในเสนทางทผาน

กรณฉกเฉนหรอหลงทาง - เตรยม แผนทเสนทาง เพอปองกนการหลงทางและสนเปลองน ามน การขบรถหลงทาง

สบนาทจะสนเปลองน ามนโดยเฉลยประมาณ 500 ซซ.

Page 56: คู่มือการปฏิบัติงาน ของ ...osc.ddc.moph.go.th/document/report/report2/driverbook.pdf · 2018-02-12 · คู่มือการปฏิบัติงาน

-52- - ตรวจสอบเสนทางและ เลอกเสนทางลด หรอ เสนทางทเหมาะสม - แตถาหากเสนทางลดมผวถนนไมเรยบ การขบรถบนผวถนนเรยบจะประหยดน ามนกวา - ตรวจสอบระดบน าในแบตเตอร ใหอยในระดบทก าหนด และมน ากลนส ารองประจ ารถ - ตรวจสอบระดบน ามนเครอง ใหอยในระดบทก าหนด หากปลอยใหน ามนเครองแหงหรอ

ระดบต ากวาขดก าหนด เครองยนตจะเสยหายมาก คาใชจายในการบ ารงแกไขจะสงมาก หรออาจตองเปลยนเครองยนตใหม

- ตรวจสอบไฟฉายประจ ารถ ยงใชงานไดดหรอไม ถานแบตเตอรหมดอายหรอไม - ควรจะม อปกรณส ารองไวเผอกรณฉกเฉน ประจ ารถ เชน แผนสะทอนแสงแจงเหตฉกเฉน

กรณตองจอดขางทาง ไฟฉายแบบกระพรบ - อปกรณส าหรบเปลยนยางรถยนต วามเศษแกว เศษหนเกาะอยหรอไมและควรจะเขยออก ถา

เปนตะปฝงอยตองถอนและซอมรทรว - ตรวจสอบระดบน าในหมอน า อยาใหต ากวาขดต าสดทก าหนดหรอปลอยใหแหง เพราะจะเกด

อนตรายและอาจจะตองเปลยนหมอน าตวใหม ท าใหเสยคาใชจายเพมขน - ผขบควรพกผอนอยางเพยงพอ กอนขบรถเดนทางไกลและไมดมเครองดมแอลกอฮอลใดๆ

กอนเดนทาง

ขณะขบ : รจกวธการใชรถยนตอยางถกตองและไมสนเปลองน ามน การขบรถอยางถกวธจะมสวนชวยใหเราสามารถลดการสนเปลองน ามนเชอเพลง หากเราปฏบตตาม

ขอแนะน า ตอไปน - ไมควรเรงเครองยนตกอนออกรถ - การเรงเครองใหมความเรวรอบสงจะท าใหอตราการสนเปลองน ามนเพมขนโดยไมจ าเปน เพราะเมอ

เครองยนตมความเรวรอบสงอตราความตองการน ามนเชอเพลงจะสงตามดวยเมอออกรถเราไมจ าเปนตองเรงเครองยนต โดยทวไปความเรวรอบทเหมาะสมส าหรบการออกรถประมาณ 1,100-1,250 รอบตอนาท ควรออกรถโดยวงไปอยางชาๆแทนการอนเครองยนตโดยการจอดรถตดเครองอยกบท จะชวยท าใหประหยดน ามนไดมาก และยงขบไดระยะทางมาสวนหนงจากเสนทางทงหมดทก าลงจะไปดวย ตดเครองยนต 10 นาท จะสนเปลองน ามนโดยเฉลยประมาณ 200 ซซ. หรอเทยบเทา ระยะทางประมาณ 400 เมตร

- ไมควรตดเครองขณะรถจอดรอคอย - กรณทตองจอดรถคอยเปนเวลานาน ควรดบเครองยนต เพราะจะท าใหสนเปลองน ามนเชอเพลงโดย

เปลาประโยชน - ขบรถทมความเรวประหยด - ไมควรขบรถทความเรวสงมากจนเกนไป เพราะจะสนเปลองน ามนระดบความเรวมาตรฐานทจะชวยให

ประหยดน ามนไดมากทสด คอ 60-90 กม./ ซม. และตามกฎหมายก าหนดใหความเรวสงสดในการขบขรถยนตบนถนนทวไปไมเกน 90 กม./ซม.

Page 57: คู่มือการปฏิบัติงาน ของ ...osc.ddc.moph.go.th/document/report/report2/driverbook.pdf · 2018-02-12 · คู่มือการปฏิบัติงาน

-53- - การใชเกยรใหสมพนธกบความเรวรอบของเครองยนต - ไมควรใชเกยรต า (เกยร 1 และ 2 ) ทความเรวรอบสงหรอใชเกยรสง (เกยร 3 4 และ 5 ) ทความเรว

รอบต า จะมผลท าใหเครองตกและจะสนเปลองน ามนมากกวาปกต - ไมเลยงคลตชในขณะขบ - การเลยงคลตชหรอเอาเทาแชไวทคลตชระหวางขบจะท าใหสนเปลองน ามน - สงเกตอาการผดปกตของรถ - รถวงสะดดหรอเครองยนตเดนรอบไมสม าเสมอ...อาจเกดจากกรองน ามนเชอเพลงเรมอดตน - เครองยนตมอาการสนหรอกระตกผดปกต...เปนอาการเบองตนของการสกหรอในเครองยนต - ควนไอเสยมสด าหรอขาวผดปกต...เกดจาการเผาไหมของเครองยนตทไมสมบรณ มผลใหสนเปลอง

น ามน - มเสยงสนหรอไดกลนผดปกต...เปนสญญาณทแสดงวามการบกพรองเกดขน หากไมรบดแล อาจมผล

ใหรถเสยได - รถเรงไมขนหรอมควนด า อาจเกดจากไสกรองอากาศอดตน มผลใหสนเปลองน ามน

หลงขบ : รจกบ ารงรกษาเครองยนตอยางสม าเสมอ ควรตรวจสอบเครองยนตสม าเสมอตามระยะเวลาทก าหนด เพราะจะท าใหเรารสมรรถนะของ

เครองยนตและอตราสนเปลองน ามนเชอเพลงตลอดเวลา และเพมความปลอดภย ซงระบบทควรตรวจสอบมดงน 1. ระบบน ามนเชอเพลง จากระบบน ามนเชอเพลง เราสามารถสงเกตและตรวจสอบสาเหตของการสนเปลองน ามนเชอเพลงท

เพมขนกวาปกตอยางงายๆดงน - น ามนรวหรอไม ใหสงเกตจากบรเวณพนถนนใตโรงรถทจอดอยหากพบวามรอยเปยกของน ามนหรอไดกลนน ามนซง

อาจจะรวจากขอตอในระบบทอ ใหทอด าเนนการซอมโดยเรว - ไสกรองอากาศตนหรอไม ควรท าความสะอาดไสกรองอากาศอยางสม าเสมอหรอเปลยนใหม เมอหมดอายการใชงาน ไสกรอง

อากาศทสกปรกท าใหสนเปลองน ามนมาก 2. ตรวจความเรวรอบเดนเบา ถาความเรวรอบของเครองยนตในจงหวะเดนเบาสงเกนไปจะท าใหเครองยนตกนน ามนมากขน ควร

ปรบความเรวรอบใหอยในเกณฑมาตรฐานของผผลต แตถาไมมขอมลดงกลาวควรปรบความเรวรอบทประมาณ 800 รอบตอนาท หรอในระดบทเครองยนตท างานเรยบทสด ส าหรบเครองยนตทมระบบการจายน ามนดวยระบบหวฉด หากมปญหาเกยวกบความเรวรอบของเครองยนตขณะเดนเบาควรปรกษาเจาหนาทของบรษทผผลตใหเปนผดแลในเรองนโดยตรง

Page 58: คู่มือการปฏิบัติงาน ของ ...osc.ddc.moph.go.th/document/report/report2/driverbook.pdf · 2018-02-12 · คู่มือการปฏิบัติงาน

-54- 3. ตรวจระดบน าหลอเยนของหมอน า ตรวจระดบน าหลอเยนของหมอน าใหอยในระดบทพอดในระหวางระดบต าสดและระดบสงสด (min-

mix) น าหลอเยนจะชวยลดความรอนของเครองยนตในขณะขบได ดงนน หากปรมาณนอยเกนไปหรอต ากวาระดบต าสด (min) เครองยนตอาจรอนจดเกนไปเปนอนตราย แตไมควรเตม เพราะเมอน าภายในรอนมากเกนไป จะขยายตวท าใหเกดแรงดนฝา หลดออกมาได และเปนอนตราย น าใหเกนระดบสงสด (max) เพราะเมอน าภายในรอนมากเกนไป จะขยายตวท าใหเกดแรงดนฝาหลดออกมาไดและเปนอนตราย

4.น ามนเครอง และกรองน ามนเครองหมดอาย เลอกใชน ามนเครองทมคณภาพ และเหมาะสมกบเครองยนตจะชวยลดแรงเสยดทานภายในของ

เครองยนตใหดขน ประหยดน ามนไดมากขน เปลยนถายน ามนเครองและไสกรองทก5,000 กโลเมตรส าหรบการขบรถในเมอง และทก10,000 กโลเมตรส าหรบรถวงทางไกลตางจงหวด หรอเปลยนตามการก าหนด ของผผลต

5.ตรวจสอบหวเทยน

6.หวเทยนชวยใหการสตารตรถดขน เมอใชงานนานๆ เขยวหวเทยนจะสกหรอ ควรปรบระยะหางของเขยวหวเทยนหรอเปลยนใหม และ

ควรเปลยนหวเทยนทก 1 ป หรอ ทก 20,000 กโลเมตร หวเทยนบอดหรอเสอม หากยงคงใชนาน 30 วน สนเปลองน ามน 600 ซซ. คดเปนเงน 12.6 บาท ถารอยละ 10 ของรถยนต 8.1 ลานคน ละเลยปลอยทงไวนาน 1 เดอน จะสนเปลองน ามน 486,000 ลตร คดเปนเงน 10.2 ลานบาท

Page 59: คู่มือการปฏิบัติงาน ของ ...osc.ddc.moph.go.th/document/report/report2/driverbook.pdf · 2018-02-12 · คู่มือการปฏิบัติงาน

-55-

7. ตรวจระดบน าในแบตเตอร (ชนดทตองเตมน ากลนอยเสมอ) ใหอยในระดบพอด 8. ตรวจระดบน าในแบตเตอรใหอยในระดบพอด อยาปลอยจนน าในแบตเตอรแหง จะท าใหรถสตารต

ไมตดและแบตเตอรนนจะใชงานอกไมได และไมควรเตมน ากลนจนสงเกนกวาขดทก าหนด เพราะเมอขณะขบรถน าใหแบตเตอรจะรอนและมการขยายตว ดงนน จงควรมพนทใหขยายตวได มฉะนนน ากรดในแบตเตอรอาจลนออกมานอกตวแบตเตอรเปนอนตรายกดกรอนตวถงอนๆได

9. การขบรถอยางถกวธและประหยดน ามน - ไมควรเรงเครองยนตกอนการออกรถ ท าใหสนเปลองน ามนเชอเพลงโดยไมจ าเปน . - ไมควรตดเครองยนตระหวางจอดรอคอย โดยจอดอยกบท 5 นาทจะท าใหสนเปลองน ามน 300 ซซ.

และเกดไอเสยทเปนอนตรายตอสขภาพ . - ขบรถดวยความเรวคงท อตราความเรวทเหมาะสมคอ 80 กโลเมตร ตอชวโมง - ใชเกยรใหสมพนธกบความเรว เพอปองกนไมใหก าลงเครองยนตตกและไมเกดการเปลองน ามน . - ไมบรรทกสงของเกนพกด หากบรรทกน าหนกเกน 50 กโลกรมน ามนทมอยจะวงไดระยะทางสนลง

1 กโลเมตรตอ 1ลตร เปนการสนเปลองน ามน - เปดเครองปรบอากาศตามความจ าเปน เครองปรบอากาศท างานไดโดยอาศยพลงงานจากน ามน

ดวยและยงปรบใหความเยนมากเกนความจ าเปนกยงสนเปลองน ามน . - ปรบลมยางใหเหมาะสมตามมาตรฐานผผลต หากความดนลมยางต ากวามาตรฐานทกๆ 1 ปอนด

ตอตารางนว จะสนเปลองน ามนรอยละ 2 . - หมนตรวจสอบสภาพเครองยนต ตามเวลาทผผลตก าหนด

. - หลกเลยงสภาพถนนทไมด สภาพถนนทไมดท าใหเกดการสญเสยของน ามนเพมขน -ลาดยางทมผวเสยหาย รอยละ 15 -ลกรง รอยละ 35 -ทรายแหง รอยละ 45

10. บ ารงรกษาใหอยในสภาพด - ควรเปลยนไสกรองน ามนเมอถงก าหนด

- ควรเปลยนน ามนหลอลนทกๆระยะ 5,000 กโลเมตร หรอตามทผผลตก าหนด - ตรวจสอบระดบน ามนเครอง ระดบน าในแบตเตอร - หากพบรอยรวในระบบน ามนเชอเพลงรบซอมแซมทนท - หลกเลยงการใชเบรกโดยไมจ าเปนเพราะสนเปลองน ามนและอายการใชงานของเบรกสนลง - หมนตรวจสอบระดบน าปอนหมอน าใหอยระดบต าสด-สงสด (min-max) - ปรบปรงสมรรถนะของรถยนตใหดตลอดเวลาชวยประหยดน ามนเชอเพลงไดรอยละ 3-9

11. เตรยมการลวงหนา หากตองการใชทางดวน ทางพเศษเตรยมคาผานทางใหพอดเพอลดเวลาการช าระคาผานทาง จะชวยประหยดน ามน

Page 60: คู่มือการปฏิบัติงาน ของ ...osc.ddc.moph.go.th/document/report/report2/driverbook.pdf · 2018-02-12 · คู่มือการปฏิบัติงาน

-56-

สาเหตและขอปฏบตเบองตนเมอรถราชการเกดเหตฉกเฉน ยางแตก ยางระเบดหรอแตกกะทนหนขณะขบ ไมวาความเรวเทาใดกตามสงทควรปฏบตคอ

- ตงสตใหมนคง - หามเบรกกะทนหน - จบพวงมาลยใหมนคง ควบคมทศทาง - ถอนคนเรงเพอลดความเรว - เหยยบเบรกเบาๆสลบกบการปลอย - ถายางทแตกไมใชลอขบเคลอน สามารถใชเกยรชวยลดความเรวได - น ารถเขาจอดขางทางพรอมเปดไฟฉกเฉน - เปลยนยางอะไหล

เบรกแตก เบรกแตกขณะขบ ไมวาความเรวเทาใดกตาม สงทควรปฏบต คอ - ตงสตใหมนคง -เหยยบแปนเบรกซ าแรงๆและถๆ - ลดเกยรต าลงครงละ 1 เกยร จนถงเกยรต าสด -ใชเบรกมอชวย โดยการกดปมลอกคางไวใหสด เพอไมใหเบรกจนลอลอกใหดงขนสลบขนลง - น ารถเขาจอดขางทางพรอมเปดไฟฉกเฉน

รถหลดออกจากทาง การหกหลบสงกดขวางอยางกะทนหน ท าใหรถไถลออกนอกเสนทางไดสงทควรปฏบต คอ

- ตงสตใหมนคง - หามเหยยบเบรกอยางแรง เพราะอาจท าใหลอลอก และเสยการทรงตว - เหยยบเบรกชวย สลบการปลอย - ลดจงหวะเกยรใหต าลง - น ารถเขาจอดขางทางพรอมเปดไฟฉกเฉน

เครองยนตรอนจด-หมอน าแหง เมอมาตราวดอณหภมน าหลอเยนขนสง สงทควรปฏบต คอ - รบน ารถยนตเขาจอดขางทางทนท พรอมเปดไฟฉกเฉน - ดบเครองยนต - เปดฝากระโปรง เพอระบายความรอน - หามใชน าราบรเวณเครองยนต หรอหมอน า และหามเปดฝาหมอน าทนท - รอเครองยนตคลายความรอน ประมาณ 30 นาท - เปดฝาหมอน า โดยใชผาหนาๆคลมใหมดชดกอนเปด

Page 61: คู่มือการปฏิบัติงาน ของ ...osc.ddc.moph.go.th/document/report/report2/driverbook.pdf · 2018-02-12 · คู่มือการปฏิบัติงาน

-57- - เตมน าครงละลตร เสนทก 5 นาท ใกลเตมใหสตารตรถ เพอใหน าหมนเวยน - ตรวจสอบมาตรวดอณหภม

เครองยนตดบ เมอขบดวยความเรวแลวเครองยนตดบกะทนหน สงทควรปฏบต คอ - ลดความเรวดวยการเบรก - เปลยนเกยรใหเปนเกยรวาง - เหยยบเบรกโดยเพมน าหนกขนเรอยๆ เพราะเมอเครองยนตดบหมอลมเบรกจะไมท างาน - น ารถเขาจอดขางทางพรอมเปดไฟฉกเฉน

กระจกหนาแตก กระจกแบบ LAMINATE 2 ชนมกไมเกดปญหา เพราะจะมฟลมตรงกลางยดกระจกไวเมอแตก และสามารถมองเหนผานกระจกได แตส าหรบกระจกแบบ TEMPER ชนเดยว สงทควรปฏบต คอ

- ตงสตใหมนคง - ลดความเรว - น ารถเขาจอดขางทางพรอมเปดไฟฉกเฉน - ใชไมหมดวยผาหนาๆ กระแทกเศษทเหลอตดอยออก โดยระวงอยาใหเศษกระจกตกลงในชอง

แอร

สตวขวางทาง เมอขบดวยความเรวต า ควรปลอยใหสตวเดนพนจากถนนไปกอน แตหากขบดวยความเรว สงทปฏบต คอ

- ลดความเรวโดยการเบรก - หามเบรกรนแรง หรอหกหลบทนท เพราะอาจท าใหรถเสยหลกพลกคว า - ไมควรหกหลบไปในชองทางทมรถยนตแลนสวนมา - หากตองแซง ควรแซงไปทางดานหลงของสตว

แนวทางและขนตอนการปฏบตเมอรถยนตราชการเกดอบตเหต ขนตอนท ๑ ท าบนทกขอความรายงานความเสยหายตอผบงคบบญชา เมอเกดความเสยหายแกรถยนตราชการของหนวยงาน พนกงานขบรถยนตผเกยวของตองรายงานใหผบงคบบญชาตามล าดบชนทราบ โดยท าบนทกขอความรายงานความเสยหายตอผบงคบบญชา พรอมทงบอกเลาเหตการณกอนเกดเหต ขณะเกดเหต และภายหลงการเกดเหต ตามขอเทจจรงทเกดขน และตองแนบเอกสารประกอบการรายงาน ดงน

- หนงสอขออนมตเดนทางไปราชการ - ใบขออนญาตใชรถยนตราชการ - ภาพถายสถานทเกดเหต

Page 62: คู่มือการปฏิบัติงาน ของ ...osc.ddc.moph.go.th/document/report/report2/driverbook.pdf · 2018-02-12 · คู่มือการปฏิบัติงาน

-58-

- ภาพถายจดทเสยหายของรถยนตหรอรถจกรยานยนตราชการ และรปถายรถทงคนท สามารถมองเหนทะเบยนรถไดชดเจน

- บนทกการแจงความรองทกข (กรณเกดอบตเหต) - ส าเนาใบเสรจรบเงนหรอใบเสนอราคาคาซอม กรณมการน ารถไปซอมแซม (ถาม) - รายงานอบตเหตรถยนตราชการหมายเลขทะเบยน..............ของพนกงานขบรถยนตตาม

แบบ ๕ ของระเบยบส านกนายกรฐมนตรวาดวยรถราชการ พ.ศ. ๒๕๒๓ และทแกไขเพมเตม

ขนตอนท ๒ การแตงตงคณะกรรมการสอบขอเทจจรง เมอผบงคบบญชาไดรบรายงานความเสยหายดงกลาวแลว ควรแตงตงคณะกรรมการสอบสวนขอเทจจรง เพอสอบสวนใหไดความวาความเสยหายทเกดขนนนมเหตอนควรเชอวา เกดจากการกระท าของพนกงานขบรถยนตหรอไม ในการแตงตงคณะกรรมการสอบขอเทจจรงใหแตงตงจากขาราชการ แตถามเหตผลความจ าเปน เชน ไมมขาราชการเพยงพอ กอาจแตงตงลกจางประจ ารวมเปนคณะกรรมการได และควรแตงตงคณะกรรมการสอบขอเทจจรงใหมจ านวนไมเกน ๕ คน และใหก าหนดเวลาแลวเสรจในการด าเนนการของคณะกรรมการไว

ขนตอนท ๓ บทบาทหนาทของคณะกรรมการสอบขอเทจจรง คณะกรรมการสอบขอเทจจรงทหนวยงานแตงตงขน มหนาทสอบสวน โดยรวบรวมพยานเอกสาร พยานบคคล พยานผเชยวชาญ ตลอดจนตรวจสอบเอกสาร หรอสถานท เพอใหทราบวาความเสยหายทเกดขนมเหตอนควรเชอวาเกดจากการกระท าของเจาหนาทหรอเหตสดวสย

เนองจากไมมระเบยบ กฎหมาย ก าหนดแนวทางในการด าเนนการของคณะกรรมการสอบขอเทจจรงไว ดงนน เพอใหผลการสอบสวนของคณะกรรมการเกดความสมบรณเพยงพอทผบงคบบญชาชนเหนอขนไปสามารถใชพจารณาได จงควรน าหลกเกณฑทวๆ ไป มาเปนแนวทางปฏบต ดงน

- มการประชมคณะกรรมการ เพอพจารณาหรอมมตในประเดนตางๆ - ในการประชมคณะกรรมการ จ านวนไมควรนอยกวากงหนงของกรรมการทงหมด - ถาประธานกรรมการไมอยในทประชมหรอไมสามารถปฏบตหนาทได ใหกรรมการทมา

ประชมเลอกกรรมการคนใดคนหนงขนท าหนาทแทน - มตทประชมใหถอเสยงขางมาก กรรมการทไมเหนดวยกบมตทปะชมอาจท าความเหน แยงมตทประชมรวมไวในความเหนของคณะกรรมการได

แนวการสอบขอเทจจรงกรณรถยนตราชการเกดอบตเหต เพอใหการสอบสวนเปนไปดวยความละเอยด รอบคอบและครบถวนทกประเดน เชนเดยวกบแนวการสอบขอเทจจรงความรบผดทางละเมดของเจาหนาท ตามหนงสอกระทรวงการคลง ท กค ๐๔๐๖.๗/ว๕๖ ลงวนท ๑๒ กนยายน ๒๕๕๐

Page 63: คู่มือการปฏิบัติงาน ของ ...osc.ddc.moph.go.th/document/report/report2/driverbook.pdf · 2018-02-12 · คู่มือการปฏิบัติงาน

-59- เมอคณะกรรมการสอบขอเทจจรงสอบสวนและพจารณาเสรจแลว ใหท าบนทกรายงานผลการสอบขอเทจจรงเสนอหวหนาสวนราชการ พรอมตนฉบบส าเนาการสอบขอเทจจรงทงหมด

เมอหวหนาสวนราชการไดรบรายงานผลการสอบขอเทจพรอมตนบบส าเนาการสอบขอเทจจรงจากคณะกรรมการสอบขอเทจจรงใหด าเนนการดงน

๑. หากพจารณาแลวเหนวา เปนกรณไมมเหตอนควรเชอวาเกดจากเหตสดวสยแบบมและ ใมมคกรณ ใหหวหนาสวนราชการลงความเหนไวทายส านวนวาไมควรแตงตงคณะกรรมการสอบขอเทจจรงความรบผดทางละเมดแลว ใหสงรายงานผลการสอบขอเทจจรงพรอมตนฉบบส านวนการสอบขอเทจจรงไปยงหวหนาสวนราชการ โดยใหรายงานผานผอ านวยการกองการเจาหนาท

๒. หากพจารณาแลวเหนวา เปนกรณมเหตอนควรเชอวาความเสยหายเกดจากการกระท า ของเจาหนาททงทมคกรณและไมมคกรณ ใหลงความเหนทายส านวนวาเหนควรแตงตงคณะกรรมการสอบขอเทจจรงความรบผดทางละเมด แลวรายงานการสอบขอเทจจรงพรอมตนฉบบไปยงหวหนาสวนราชการ เพอพจารณาแตงตงคณะกรรมการสอบขอเทจจรงทางละเมดตอไป

Page 64: คู่มือการปฏิบัติงาน ของ ...osc.ddc.moph.go.th/document/report/report2/driverbook.pdf · 2018-02-12 · คู่มือการปฏิบัติงาน

-60-

ขนตอนการปฏบตเกยวกบยานพาหนะเกดอบตเหตไดรบความเสยหาย

ขนตอนท ๑ ผเกยวของรายงานความเสยหายใหผบงคบบญชาทราบตามล าดบชน

ขนตอนท ๒ ผบงคบบญชาแตงตงคณะกรรมการสอบขอเทจจรงเบองตน

ขนตอนท ๓

คณะกรรมการสอบขอเทจจรงเบองตน ด าเนนการสอบสวนเพอใหทราบวาความเสยหายทเกดขนมเหตอนควรเชอวาเกดจากความประมาทของเจาหนาทหรอไม/ รายงานผลการสอบ

ขอเทจจรงตอหวหนาสวนราชการ

ขนตอนท ๔

หวหนาสวนราชการพจารณารายงานผลการสอบขอเทจจรงแบงเปน ๒ กรณ

กรณไมมเหตอนควรเชอวาความเสยหายเกดจากความประมาท

ของเจาหนาท -ใหลงความเหนทายส านวนวาไมควรแตงตงคณะกรรมการสอบขอเทจจรงทางละเมด -สงตนฉบบการสอบสวนฯ ไปยงหวหนา สวนราชการ

กรณมเหตอนควรเชอวาความเสยหายเกดจากความประมาท

ของเจาหนาท -ใหลงความเหนทายส านวนวาควรแตง ตงคณะกรรมการสอบขอเทจจรงทางละเมด -สงตนฉบบการสอบสวนฯ ไปยงหวหนา สวนราชการ

หวหนาสวนราชการพจารณา

มความเหนใหยตเรอง หวหนาสวนราชการพจารณา

มความเหนใหด าเนนการตามขอ ๘ ของระเบยบส านกนายกรฐมนตรวาดวยหลกเกณณการปบตเกยวกบความรบผดทาง

ละเมดของเจาหนาท พ.ศ. ๒๕๓๙

Page 65: คู่มือการปฏิบัติงาน ของ ...osc.ddc.moph.go.th/document/report/report2/driverbook.pdf · 2018-02-12 · คู่มือการปฏิบัติงาน

-61-

รกรถ..ตรวจเชครถอยางสม าเสมอ - ควรเปลยนยางใหมทกๆ 2 ป หรอ 50,000 กโลเมตร - สลบยางทกๆ 10,000 กโลเมตร หรอ 6 เดอน - ตรวจเชคสภาพศนยลอทกๆ 20,000 กโลเมตร หรอ 1 ป - เปลยนถายน ามนเครองทกๆ 5,000 กโลเมตร หรอ 3 เดอน - ตรวจเชคสภาพเบรกทกๆ 5,000 กโลเมตร หรอ 3 เดอน - ตรวจเชคโชกอปทกๆ 5,000 กโลเมตร หรอ 3 เดอน - ตรวจเชคสภาพตามระยะทางอยางสม าเสมอทกๆ 5,000 กโลเมตร หรอ 3 เดอน - ตรวจเชคระดบน ากลนอาทตยละ 1 ครง และเปลยนใหมทกๆ 2 ป - ไดรบการตดตงโดยชางผช านาญการ - เชคลมยางเปนประจ าทกๆสปดาห

บนทกการบ ารงรกษา

50,000 กโลเมตร หรอ 30 เดอน รายละเอยดการปฏบตงาน

- ตรวจวดความดนลมยางสภาพยางและวงลอทง 5 เสน - สลบยาง-ถวงลอ 4 เสน - ตรวจเชคผาเบรกหนา-หลง ( ) ปกต ( ) ตองแกไข - ตรวจวดระดบน ามนเครอง ( ) ปกต ( ) ตองแกไข - ตรวจเชคแบตเตอร-ระดบน ากลน ( ) ปกต ( ) ตองแกไข - ตรวจสอบโชกอป ( ) ปกต ( ) ตองแกไข - ตรวจเชคไสกรองอากาศ ( ) ปกต ( ) ตองแกไข - ตรวจเชคสภาพศนยถวงลอ ( ) ปกต ( ) ตองแกไข

Page 66: คู่มือการปฏิบัติงาน ของ ...osc.ddc.moph.go.th/document/report/report2/driverbook.pdf · 2018-02-12 · คู่มือการปฏิบัติงาน

-62-

แบบรายงานการตรวจสภาพรถยนต

หนวยงาน.................................................................... ทะเบยนรถยนต..................................ใชเดนทางไปราชการวนท............................................................................. ชอ – นามสกล พนกงานขบรถยนต .................................................................................................... ....................

ล าดบ ท

รายการ สภาพ ปกต ไมปกต

อาการทช ารด

1 ระดบน ามนเครอง 2 ระดบน ามนเบรค 3 ระดบน าหลอเยน 4. ความดนลมและสภาพของยาง 5 ระบบไฟสองสวางหนา-หลง ไฟเลยว ไฟเบรค 6 แบตเตอร/น ากลน 7 ทปดน าฝน 8 ระบบเบรค 9 ระบบแอรคอนดชน 10. ความสะอาดของรถทงภายใน-ภายนอก 11. อนๆ ทพบ

(ลงชอ).................................................... พขร.ทไดรบมอบหมาย (......................................................) หมายเหต กรณทมการเตมน ามนเชอเพลงในการเดนทางไปราชการครงน โปรดกรอกรายละเอยดทายน สถานทไปตดตอราชการ..........................................................ประเภทเชอเพลง.............................. .............. จ านวน..........ลตร ๆ ละ..........บาท เปนเงน.................บาท เลขไมลเมอเตม................................................

Page 67: คู่มือการปฏิบัติงาน ของ ...osc.ddc.moph.go.th/document/report/report2/driverbook.pdf · 2018-02-12 · คู่มือการปฏิบัติงาน