Upload
others
View
0
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
การประหารชวตทอยตธรรม ในภมภาคเอเชย
ยตการพจารณาคดทไมเปนธรรม ยกเลกการประหารชวต
ADPAN ธนวาคม 2554 ดชน: ASA 01/022/2011
2 การประหารชวตทอยตธรรมในภมภาคเอเชย
ยตการพจารณาคดทไมเปนธรรม ยกเลกการประหารชวต
ADPAN ธนวาคม 2554 ดชน: ASA 01/022/2011
2
บทน�า
ในเอเชยแปซฟกมจ�านวนผ ทถกประหารชวต มากกวาพนทอนใดในโลกรวมกน ทงยงมโอกาสทพวกเขา จะถกประหารอนเนองมาจากการไตสวนคดอยางไมเปนธรรม ความผดพลาดของกระบวนการยตธรรมทน�าไปสโทษประหารชวต เปนสงทไมอาจแกไขกลบคน ในเอเชยแปซฟกทซง 95% ของประชากรอยในประเทศทยงคงมกฎหมายและมการใชโทษประหารชวต มความเสยงอยางยงทรฐจะประหารบคคลดวยความผด
พลาดอนเปนผลมาจากการไตสวนคดอยางไมเปนธรรม
ในเดอนมกราคม 2554 กระทรวงยตธรรมของไตหวนยอมรบวาเปนความผดพลาดทไดประหารชวตพลทหาร Chiang Kuo-ching ทหารประจ�ากองทพอากาศ เมอป 2540 ส�าหรบคดฆาตกรรมทเกดขนเมอ 15 ปกอน ทางการยอมรบวาถอยค�า “สารภาพผด” ของเขาเปนผลมาจากการทรมาน และมการเรงรบตดสนลงโทษในศาลทหาร ศาลเพกเฉยตอขอกลาวหาของเขาวามการทรมาน และเพกเฉยตอค�าอธบายวาเขาเปนผบรสทธ ในเดอนกนยายน 2554 ศาลทหารไดยกฟองคดตอ Chiang Kuo-ching อยางเปนทางการ โดยมค�าตดสนวาค�าสารภาพของเขาเกดขนเนองจากถกบงคบ
กรณของเขาไมใชเพยงแคกรณเดยว ทวภมภาคนและทอนๆ ในโลก มคนไดรบโทษประหารชวตเนองมาจากกระบวนการไตสวนทไมสอดคลองอยางชดเจนกบมาตรฐานการไตสวนคดอยางเปนธรรมตามหลกสากล
มากกวาสองในสามของประเทศตางๆ ทวโลกไดยกเลกโทษประหารชวต หรอไมมการน�ามาใชอก จาก 41 ประเทศในเอเชยแปซฟก ม 17 ประเทศไดยกเลกโทษประหารชวตส�าหรบอาชญากรรมทงปวง ม 9 ประเทศยกเลกในทางปฏบต และมหนงประเทศคอฟจทยงคงใชโทษประหารเฉพาะกบความผดดานการทหารทรายแรง (โปรดดตาราง หนา 10-11) แนวโนมทมงสการยกเลกโทษประหารชวตสะทอนความตนตวมากขนของนกเคลอนไหว นกกฎหมาย ผพพากษา สมาชกรฐสภา และสาธารณชนในภมภาคนทมตอความไมเปนธรรมของโทษประหารชวต
อยางไรกตามอก 14 ประเทศในภมภาคนยงคงก�าหนดโทษประหารชวตเอาไว และในชวง 10 ปทผานมามการลงโทษประหารชวต ไทยไดรอฟนการประหารชวตเมอป 2552 แมวาไดประกาศเจตจ�านงทจะยกเลกโทษประหารในแผนแมบทดานสทธมนษยชนประจ�าป 2552-2557 ไตหวนไดเรมประหารชวตอกครงในป 2553 หลงจากงดเวนไปเปนเวลาสป แมวาจะมการประกาศนโยบายยกเลกโทษประหาร “อยางชาๆ” ตงแตป 2543 เปนตนมา
“ ลกของดฉนถกฆาเพราะอาชญากรรม
ทเขาไมไดกอ...ครอบครวของเราตองอย
บนความอบอาย เพอนบานไมยอมคยดวย
ไมวารฐบาลสญญาวาจะขอโทษหรอชดเชย
อยางไร มนกสายไปแลว ”Wang Tsai-lien แมของ Chiang Kuo-ching ซงถกบงคบ
ใหสารภาพ และตอมาไดถกประหารเมอป 2540 ทไตหวน
ดชน: ASA 01/022/2011 ADPAN ธนวาคม 2554
3การประหารชวตทอยตธรรมในภมภาคเอเชย
ยตการพจารณาคดทไมเปนธรรม ยกเลกการประหารชวต
ดชน: ASA 01/022/2011 ADPAN ธนวาคม 2554
เครอขายตอตานโทษประหารชวตแหงเอเชยแปซฟก (Anti Death Penalty Asia Pacific Network - ADPAN) ตอตานโทษประหารในทกรปแบบ เราตระหนกดถงผลกระทบรายแรงจากอาชญากรรมทรนแรงและเหนใจผเสยหายและครอบครว แตเครอขายฯ ยนยนวาโทษประหารชวตไมใชวธแกปญหาอาชญากรรมอยางไดผล ผเสยหายตองตกเปนเหยอซ�าจากการไตสวนคดอยางไมเปนธรรม สงผลใหมการประหารชวตผบรสทธ สวนคนรายตวจรงกลบไมถกน�ามาลงโทษ โทษประหารชวตละเมดสทธทจะมชวต และเปนรปแบบการลงโทษทโหดราย ไรมนษยธรรม และย�ายศกดศรความเปนมนษย แตตราบใดทความเหนเชนนยงไมเปนทยอมรบตลอดทวเอเชยแปซฟก นอกจากการตอตานอยางเปนระบบแลว เรายงตองพยายามประกนวามการเคารพตอสทธทจะไดรบการไตสวนคดอยางเปนธรรม ส�าหรบคนทกคนทก�าลงเผชญกบโทษประหารชวตอย
โปรดดเอกสารแนบกรณรองเรยน และใหลงมอปฏบตการชวยเหลอ
HUMPHREY JEFFERSON อนโดนเซย
นกกจกรรมแอมเนสต อนเตอรเนชนแนลประทวงทฮองกง เมอเดอนมนาคม 2551
© องคการนรโทษกรรมสากล
HAKAMADA IWAOญปน
CHIOU HO-SHUN ไตหวนDEVENDER PAL SINGH อนเดย
AFTAB BAHADURปากสถาน
LENG GUOQUAN จนREZA SHAHมาเลเซย
YONG VUI KONG สงคโปร
กรณรองเรยน
ADPAN ธนวาคม 2554 ดชน: ASA 01/022/2011
4 การประหารชวตทอยตธรรมในภมภาคเอเชย
ยตการพจารณาคดทไมเปนธรรม ยกเลกการประหารชวต
การไตสวนคด อยางเปนธรรมคออะไร?
หลกการพนฐานของสทธทจะไดรบการไตสวนคดอยางเปนธรรม สะทอนใหเหนในกฎหมายทวโลกและในปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน พ.ศ.2491 (Universal Declaration of Human Rights - UDHR) ซงเปนเสาหลกของกฎหมายสทธมนษยชน โดยมการขยายความหลกการเหลานในป 2509 ในขอ 14 ของกตการะหวางประเทศวาดวยสทธพลเมองและสทธทางการเมอง (International Covenant on Civil and Political Rights-ICCPR) ซงมการสรปไวในกรอบหนา 5 สทธทจะไดรบการไตสวนคดอยางเปนธรรมมผลบงคบใชตามกฎหมายตอรฐภาคทกแหงภายใตกฎหมายจารตประเพณสากล ไมวารฐเหลานนจะใหสตยาบนรบรองสนธสญญาทเกยวของหรอไมกตาม ในบรรดาประเทศทยงคงมและใชโทษประหารชวตในเอเชยแปซฟก มเฉพาะมาเลเซยพมาและสงคโปรเทานนทยงไมลงนามหรอใหสตยาบนรบรอง ICCPR (โปรดดตารางหนา 10-11)
สทธทจะไดรบการไตสวนคดอยางเปนธรรมในคดทมการลงโทษประหารชวตเปนโทษสงสด
ในคดทอาจมโทษถงขนประหารชวต หลกการไตสวนคดอยางเปนธรรมยงมความส�าคญมากขนและจะตองน�ามาใชอยางจรงจง ในป 2527 คณะมนตรเศรษฐกจและสงคมแหงสหประชาชาต (UN Economic and Social Council - ECOSOC) ไดน�าหลกการปองกนมาใชเพอคมครองสทธทจะไดรบการไตสวนคดอยางเปนธรรมกรณของผทอาจตองโทษประหารชวต (หนา 5) โดยอยบนหลกการทวาส�าหรบคดทมการลงโทษประหารชวต
มาตรการปองกนควรจะอยในระดบท “สงกวาและนอกเหนอ” การคมครองโดยทวไปส�าหรบผตองหาคดอาญา ทงนเพราะคดทมการลงโทษประหารชวตอาจกระทบตอสทธทจะมชวต และอาจสงผลใหมการพรากชวตโดยพลการซงเปนขอหามตามขอ 6 (สทธทจะมชวต) ของ ICCPR การตดสนประหารชวตอนเปนผลมาจากการไตสวนคดทไมสอดคลองตอมาตรฐานพนฐานของการไตสวนคดอยางเปนธรรม จงเปนการละเมดสทธทจะมชวตของบคคลผนน
แมจะมแนวปฏบตขององคการสหประชาชาตใหใชโทษประหารชวตไดเฉพาะกรณทเปนความผดทกระท�าโดยเจตนาและสงผลถงขนเสยชวต แตในภมภาคเอเชยแปซฟกกยงคงมการประหารชวตส�าหรบความผดตงแตการคายาเสพตดไปจนถงการลกทรพย
ในประเทศจนมความผดทมระวางโทษถงขนประหารชวต 55 ประเภท ปากสถาน 28 ประเภท ไตหวน 49 ประเภทและเวยดนาม 21 ประเภท สวนในเกาหลเหนอ มการลงโทษประหารชวตส�าหรบความผดทางการเมองหลายประเภท รวมทง “กอการเพอโคนลมรฐบาล” และ “ขบถตอมาตภม” ในบางประเทศ มการบงคบใชโทษประหารชวตตอความผด
ซงตามหลกกฎหมายสากลแลวไมอาจถอเปนความผดทางอาญาไดเลย อยางเชนในปากสถาน การดหมนศาสนามโทษถงขนประหาร แมวาทผานมาไมมใครทถกประหารตามความผดดงกลาว ในอฟกานสถานเคยมผถกลงโทษประหารชวตเพราะเปลยนรตจากอสลามไปเปนศาสนาอน แมวา “การทงศาสนาของตน” ไมไดเปนสวนหนงของความผดตามประมวลกฎหมายอาญาของประเทศอฟกานสถานเลย
“ เปนเรองสากลทกระบวนการยตธรรม
อนเหมาะสมยอมชวยคมครองฝายจ�าเลย
แตกระบวนการยตธรรมอนเหมาะสมกยง
เปนกลไกทสงคมน�ามาใชเพอดแลใหมการ
ลงโทษอยางยตธรรมและเปนธรรม ”ผรายงานพเศษดานการสงหารนอกกระบวนการกฎหมาย
โดยรวบรดหรอโดยพลการ (UN Special Rapporteur on
extrajudicial, summary or arbitrary executions)
ดชน: ASA 01/022/2011 ADPAN ธนวาคม 2554
5การประหารชวตทอยตธรรมในภมภาคเอเชย
ยตการพจารณาคดทไมเปนธรรม ยกเลกการประหารชวต
หลกการส�าคญของการไตสวนคดอยางเปนธรรม
ทกคนมสทธทจะไดรบ ความเสมอภาคตอหนากฎหมายและศาล ไดรบการพจารณาคดอยางเปดเผยและเปนธรรมโดยคณะตลาการทจดตงขนตาม
กฎหมาย มอ�านาจ มความเปนอสระและไมล�าเอยง มการสนนษฐานวาเปนผบรสทธจนกวาจะพสจนไดวาผดจรง ตองไมถกบงคบในการใหการอนเปนปรปกษตอตนเองหรอสารภาพผด ไดรบการไตสวนคดโดยไมชกชา อยรวมในการไตสวนคดเพอแกตางใหตนเอง หรอผานทนายความทตนเปนผ เลอก ไดรบสทธในการมทนายความเพอชวยแกตางโดยไมคดมลคา กรณทไมสามารถจายคา
ตอบแทนได มเวลาและไดรบความสะดวกเพยงพอแกการเตรยมการเพอตอสคด มสทธเรยกพยานฝายจ�าเลยมาใหปากค�าและการซกถามพยานฝายโจทก มการจดลามหรอการแปลภาษาใหกรณทไมเขาใจภาษาทใชในศาล สามารถอทธรณค�าสงตอศาลในล�าดบสงขนไป มการชดเชยกรณทมการกลบค�าพพากษาทใหมการลงโทษบคคลนน
ในประเทศทยงไมยกเลกโทษประหารชวต อาจมการตดสนลงโทษประหารชวตบคคลไดเฉพาะกรณท เปน “ความผดทางอาญารายแรงสด” กลาวคอเปนความผดทกระท�าโดยเจตนาและสงผลถงขนเสยชวต เมอความผดของผถกกลาวหาไดรบการพสจนจากพยานหลกฐานทชดเจนและนาเชอถอจนไมอาจอธบายความจรงได
เปนอยางอน หลงมการไตสวนคดซงสอดคลองกบมาตรฐานการไตสวนคดอยางเปนธรรมตามทก�าหนดไวใน ICCPR เปนอยางนอย
จะตองไมก�าหนดใหมการลงโทษประหารชวต
ส�าหรบผ ทมอายต�ากวา 18 ปในชวงเวลาทเกดการกระท�าความผด ส�าหรบบคคลทมอาการทางจต ส�าหรบหญงตงครรภ หรอผ ทเพงจะคลอดบตร
กรณทมการอทธรณคดหรอมขนตอนทจะเปลยนโทษหรอขออภยโทษ ผ ทตองโทษประหารชวตยอมมสทธทจะขออภยโทษหรอเปลยนโทษ การประหารชวตใดๆ จะตองกระท�าเพอใหเกดความเจบปวดทรมานนอยสดเทาทจะเปนไปได
มาตรการปองกนของคณะมนตรเศรษฐกจและสงคมแหงสหประชาชาตเพอคมครองสทธของผทตองโทษประหารชวต(2527)
6
ความทาทายของสทธทจะไดรบ การไตสวนคดอยางเปนธรรม
ในหลายประเทศของภมภาคน มกฎหมายทขดขวางสทธทจะไดรบการไตสวนคดอยางเปนธรรม ซงปฏเสธไมใหมกระบวนการยตธรรมอยางเหมาะสม แมในประเทศทมหลกการปองกนเพอคมครองกระบวนการอนควรแหงกฎหมาย แตกมกไมมการน�ามาใชในทางปฏบต
ศาลยงคงใชค�าสารภาพทไดมาจากการทรมานเปนหลกฐานในการไตสวนคดอาญา แมจะมขอหาม สากลตอการทรมานมการน�าระวางโทษประหารชวตสถานเดยวมาใชส�าหรบความผดเกยวกบการคา ยาเสพตด มการผลกภาระพสจนใหกบจ�าเลย มการลดรอนสทธทจะไดรบการสนนษฐานวาเปนผบรสทธตามกฎหมาย ไมประกนซงการเขาถงทนายความทงในชวงกอน ระหวาง และหลงการไตสวน และในบางประเทศไมมการรบรองความเปนอสระของศาล และกรณทเปนขอกลาวหาดานความมนคงหรอมวกฤตทางการเมอง รฐมกใชอ�านาจของศาลพเศษเพอลงโทษประหารชวตตอบคคลหลงการเรงรดไตสวนคด
หลงตองโทษประหารชวต จ�าเลยยอมมสทธตามกฎหมายสากลทจะอทธรณตอศาลสงขนไป ทงเพอขอ ลดหยอนโทษ หรอเปลยนโทษ แตในบางประเทศ กลบไมมชองทางเหลานใหเลย
เจาหนาทของรฐหลายแหงในเอเชยแปซฟกอางวา การบงคบใชกระบวนการยตธรรมทางอาญาเปนอ�านาจหนาทโดยเดดขาดของหนวยงานของรฐแตละแหง อยางไรกตามการไตสวนคดตองเปนไปตามกฎหมายและ
มาตรฐานระหวางประเทศ กฎหมาย และมาตรฐานเหลานมความส�าคญอยางยงโดยเฉพาะในกรณทรฐใชอ�านาจของตนเพอด�าเนนการพรากชวตบคคล ซงเปนการกระท�าทไมอาจแกไขได
“ เราไมสามารถวเคราะหโทษประหารชวตแยกจาก
บรบททมการบงคบใชโทษดงกลาวได...การยอมรบ
โดยทวไปถงความผดพลาดของกระบวนการทน�าไปส
การตดสนลงโทษและแนวโนมทจะมการบงคบใชโทษ
ดงกลาวกบกลมทอยในสวนลางของโครงสรางสงคม-
เศรษฐกจ (คนยากจน) เปนขอโตแยงส�าคญตอการตอ
ตานการคงไวของโทษประหารชวต ”
สภาทปรกษานกนตศาสตรของเวทคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต
ของเอเชยแปซฟก (Advisory Council of Jurists of the Asia-Pacific
Forum of National Human Rights Institution) ป 2543
นกกจกรรมเพอสทธมนษยชนชมนมตอตานโทษประหารชวตในวนกอนหนาจะถงวนตอตานโทษประหารชวตโลก ทกรงไฮเดราบด ปากสถาน เมอเดอนตลาคม 2553
การประหารชวตทอยตธรรมในภมภาคเอเชย
ยตการพจารณาคดทไมเปนธรรม ยกเลกการประหารชวต
ADPAN ธนวาคม 2554 ดชน: ASA 01/022/2011
© D
emot
ix /
Raj
put
Yasi
r
การทรมานและการปฏบตทโหดรายอนๆ
การทรมานและการปฏบตอนๆ ทโหดราย ไรมนษยธรรม หรอทย�ายศกดศร เปนขอหามโดยสมบรณตามกฎหมายระหวางประเทศ มาตรฐานการไตสวนคดอยางเปนธรรมสากลก�าหนดอยางชดเจนวา ไมควรมการบงคบใหบคคลใหการอนเปนปรปกษตอตนเองหรอสารภาพผด อนสญญาตอตานการทรมานและการปฏบตอนๆ ทโหดราย ไรมนษยธรรม หรอทย�ายศกดศรขององคการสหประชาชาต ระบวาขอมลทไดมาจากการทรมานไมอาจน�าไปใชเปนพยานหลกฐานในศาลได แตประเทศสวนใหญในภมภาคทยงคงใชโทษประหารชวต ยอมใหมการใชการทรมานหรอการปฏบตทโหดรายเพอเปนหนทางใหเกดการสารภาพได (โปรดดตาราง หนา 10-11) แมวากฎหมายในประเทศตนจะหามการกระท�าดงกลาว ศาลมกจะเพกเฉยตอหลกฐานวามการ
ทรมานและการปฏบตทโหดรายและสงใหลงโทษประหารชวตบคคล
จนใหสตยาบนรบรองอนสญญาตอตานการทรมานในป 2541 และกฎหมายของจนกหามใชการทรมานเพอบงคบใหสารภาพ หนวยงานของรฐยงก�าหนดระเบยบมากมายในชวงหลายปทผานมาเพอสนบสนนขอหามเหลาน และสนบสนนขนตอนปฏบตเพอแกปญหาการใชพยานหลกฐานทไดมาโดยมชอบดวยกฎหมาย โดยเฉพาะส�าหรบคดทมการลงโทษประหารชวต อยางไรกตาม กฎหมายของจนไมไดมขอหามอยางชดเจนตอการใชพยานหลกฐานทไดมาจากการทรมานและการปฏบตทโหดรายในศาล เปนเหตใหยงมการประหารชวตบคคลตอไปแมจะมพยานหลกฐานทชดเจนวาค�าสงประหารชวตเกดจากค�าสารภาพทไดมาจากการทรมาน
รฐธรรมนญอนโดนเซยหามการใชการทรมาน ประมวลกฎหมายอาญาของอนโดนเซยระบวาขอมลใดๆ ทผตองสงสยใหกบต�ารวจจะตองไมเกดจากการบงคบ แตอนโดนเซยยงไมก�าหนดใหการทรมานเปนความผดทางอาญา ในท�านองเดยวกน กฎหมายในหลายประเทศรวมทงอฟกานสถานและอนเดยมมาตรการเฉพาะเพอ
ปองกนการบงคบใหสารภาพ แตการทรมานโดยต�ารวจกยงเกดขนอยทวไปในประเทศเหลาน และในระหวางการไตสวนกยงมการน�าค�าสารภาพทเกดจากการบงคบมาใชเปนหลกฐาน ทญปนและไตหวนบอยครงทมการน�าหลกฐานทไดจากการสารภาพมาใชเพยงอยางเดยว
8
“ ค�าพพากษาทผดพลาดเกอบทกครงใน
ชวงหลายปทผานมาเปนผลมาจากการสอบ
ปากค�าอยางผดกฎหมาย”รองอยการสงสดของส�านกอยการสงสด ประเทศจน 2549
กรณรองเรยน
HAKAMADA IWAOญปน
HUMPHREY JEFFERSON อนโดนเซย
การจดพธจดเทยนร�าลกนอกเรอนจ�าฉางงส�าหรบ Nguyen Tuong Van จากออสเตรเลย ในชวงไมกชวโมงกอนการประหารชวตเขาทสงคโปร ในเดอนธนวาคม 2548 ชายอาย 25 ปคนนไดถกลงโทษในขอหาลกลอบน�าเขายาเสพตด กฎหมายของสงคโปรก�าหนดใหภาระพสจนตกอยกบจ�าเลยในคดยาเสพตด โดยจ�าเลยตองเปนผพสจนความบรสทธของตนเอง
© R
EUTE
RS/L
uis
Enri
que
Asc
ui
CHIOU HO-SHUN ไตหวน
DEVENDER PAL SINGH อนเดย
AFTAB BAHADURปากสถาน
LENG GUOQUAN จน
การประหารชวตทอยตธรรมในภมภาคเอเชย
ยตการพจารณาคดทไมเปนธรรม ยกเลกการประหารชวต
ADPAN ธนวาคม 2554 ดชน: ASA 01/022/2011
ระวางโทษประหารชวตสถานเดยว
ระวางโทษประหารชวตสถานเดยวเปนเหตใหผพพากษาไมสามารถใชดลพนจของตนเอง และไมสามารถพจารณาปจจยทเกยวของทงปวงในการพพากษาคด ตามกฎหมายสากล มขอหามตอการใชระวางโทษประหารชวตสถานเดยว เพราะพบวามลกษณะของการพรากชวตโดยพลการและเปนการลงโทษทโหดราย ไรมนษยธรรม หรอย�ายศกดศร ศาลและหนวยงานตลาการหลายแหงถอวาขอบญญตเชนนไมชอบตามรฐธรรมนญ
ในป 2553 ศาลฎกาแหงบงคลาเทศ มค�าสงวาใหระวางโทษประหารชวตสถานเดยวส�าหรบความผดฐานฆาคนตายหลงการกระท�าช�าเราไมชอบดวยรฐธรรมนญ ศาลฎกาอนเดยมค�าสงวาการลงโทษเชนนนไมสอดคลองกบรฐธรรมนญ และในเดอนมถนายน 2554 ศาลสงแหงเมองบอมเบยมค�าสงวาการใชระวางโทษประหารชวตสถานเดยวส�าหรบการกระท�าความผดซ�าตอพระราชบญญตยาเสพตดและวตถออกฤทธตอจตและประสาท เปนการละเมดสทธทจะมชวต ในป 2549 ทไตหวนมการยกเลกระวางโทษประหารชวตสถานเดยวในกฎหมายทงสองฉบบน
หลายประเทศยงคงมการใชระวางโทษประหารชวตสถานเดยว โดยเฉพาะส�าหรบความผดดานยาเสพตด (โปรดดตารางหนา 10-11) ประเทศบรไนลาวมาเลเซยเกาหลเหนอปากสถานสงคโปร และไทย ตางมระวางโทษประหารชวตสถานเดยวส�าหรบความผดฐานครอบครองยาเสพตดในปรมาณจ�านวนหนง ไมวาบคคลดงกลาวมการครอบครองยาในปรมาณนอย หรอเกยวของกบยาในปรมาณมาก การบงคบใชโทษประหารชวตส�าหรบความผดดานยาเสพตดละเมดกฎหมายระหวางประเทศทอนญาตใหใชโทษประหารไดเฉพาะกบ “ความผดทางอาญารายแรงสด”
9
“ ขอบญญตของกฎหมายทไมเปดโอกาสใหศาลใช
ดลพนจอยางรอบคอบและมเมตตา กรณทเกยวกบชวต
และความตาย โดยไมค�านงถงพฤตการณแหงความผดท
เกดขน และไมค�านงถงความรายแรงของความผด ตอง
ถอไดวาเปนขอบญญตทรนแรง ไมยตธรรมและไมเปน
ธรรม”ศาลฎกา อนเดย ในคด Mithu v. Punjab (2526)
กรณรองเรยน
คนเดนผานปายเตอนโทษส�าหรบคดคายาเสพตด กวลาลมเปอร มาเลเซย เมอเดอนพฤศจกายน 2550
© Tengku Bahar/AFP/Getty Images
REZA SHAHมาเลเซย
YONG VUI KONG สงคโปร
ดชน: ASA 01/022/2011 ADPAN ธนวาคม 2554
การประหารชวตทอยตธรรมในภมภาคเอเชย
ยตการพจารณาคดทไมเปนธรรม ยกเลกการประหารชวต
* *
1983 1987
1998
1988
1997
1998
1999
2002
2010
2000
1998
1981
1979
2006
1979
1974
2010
2009
1996 2007
1982
2009 2010
20042006
2001 2001
1995
1994
2008
1990
1980
1980 19891990
1992
19911998
1990
2007
1989
1986
2003
20112008
1992
1991
1978
1986
2008
2003 2003
10 การประหารชวตทอยตธรรมในภมภาคเอเชย
ยตการพจารณาคดทไมเปนธรรม ยกเลกการประหารชวต
ADPAN ธนวาคม 2554 ดชน: ASA 01/022/2011
กตกา
ระหว
างปร
ะเทศว
าดวย
สทธพ
ลเมอ
งและ
สทธ
ทางก
ารเม
อง (I
CCPR)
2519
อนสญ
ญาต
อตาน
การท
รมาน
(CAT
) 253
0
ขอบญ
ญตท
จ�ากด
สทธใ
นการ
อทธร
ณคด
และก
ารขอ
อ�านา
จศาล
สงเพ
อทบท
วนคด
การป
ฏบตด
านโท
ษประห
ารชว
ตทไม
สอดค
ลองก
บ
มาตร
ฐานก
ารพจ
ารณ
าคดท
เปนธ
รรมส
ากล
พธสา
รเลอก
รบฉบ
บท 2
ของ
ICCPR
2534
กฎหม
ายทอ
นญาต
ใหลง
โทษปร
ะหาร
โดยไ
มสอด
คลอง
กบ
มาตร
ฐานก
ารพจ
ารณ
าคดอ
ยางเป
นธรร
ม
กฎหม
ายทก
�าหนด
โทษป
ระหา
รชวต
เพยง
สถาน
เดยว
ส�าหร
บ
ความ
ผดดา
นยาเส
พตดแ
ละคว
ามผด
ทางอ
าญาท
ไมรน
แรงอ
น ๆ
อฟกานสถาน
บงคลาเทศ
จน
เกาหลเหนอ
อนเดย
อนโดนเซย
ญป น
มาเลเซย
มองโกเลย
ปากสถาน
สงคโปร
ไตหวน *
ไทย
เวยดนาม
บรไน
ลาว
มลดฟส
พมา
นาอร
ปาปวนวกน
เกาหลใต
ศรลงกา
ตองกา
ฟจ
การท
รมาน
และก
ารปฏ
บตทโ
หดรา
ยอน
ๆ ทน�า
มาใช
เพอ
บงคบ
ใหสา
รภาพ
รฐทยงมบทบญญต
ใหประหารชวต
รฐทยกเลกการประหาร
ชวตในทางปฏบต
รฐทยงคงใชโทษประหารชวตส�าหรบ
ความผดทางอาญาเฉพาะดาน
* *
1983 1987
1998
1988
1997
1998
1999
2002
2010
2000
1998
1981
1979
2006
1979
1974
2010
2009
1996 2007
1982
2009 2010
20042006
2001 2001
1995
1994
2008
1990
1980
1980 19891990
1992
19911998
1990
2007
1989
1986
2003
20112008
1992
1991
1978
1986
2008
2003 2003
11
ดชน: ASA 01/022/2011 ADPAN ธนวาคม 2554
การประหารชวตทอยตธรรมในภมภาคเอเชย
ยตการพจารณาคดทไมเปนธรรม ยกเลกการประหารชวต
กตกา
ระหว
างปร
ะเทศว
าดวย
สทธพ
ลเมอ
งและ
สทธ
ทางก
ารเม
อง (I
CCPR)
2519
อนสญ
ญาต
อตาน
การท
รมาน
(CAT
) 253
0
พธสา
รเลอก
รบฉบ
บท 2
ของ
ICCPR
2534
ออสเตรเลย
ภฏาน
กมพชา
เนปาล
นวซแลนด
ฟลปปนส
ซามว
หมเกาะโซโลมอน
ตมอรเลสเต
ตวาล
วานอาต
รฐทยกเลกการประหารชวต
ส�าหรบความผดทางอาญา
ทกประเภท
ลงนาม
ใหสตยาบน
ใหภาคยานวต
ใช
ไมใช
** เฉพาะคดทมการไตสวนในศาลทหาร
ความรบผดชอบและการปฏบต
ของรฐในภมภาคเอเชยแปซฟก
ลงนาม: รฐแสดงความตงใจทจะศกษาอนสญญาเพอ ทจะไดใหสตยาบนตอไป การลงนามนนเรยกรองใหรฐ ทจะละเวนการกระท�าใดๆ ทขดตอวตถประสงคของ อนสญญานนๆ
การใหสตยาบน หรอภาคยานวต: รฐไดเขารวมใน อนสญญานน ๆอยางเปนทางการ และมขอผกพนตามทางกฎหมาย
* ไตหวนยงไมเปนรฐสมาชกขององคการ สหประชาชาต
12
เปนผบรสทธจนกวาจะพสจนความผด
หลกการส�าคญของกฎหมายระหวางประเทศ ก�าหนดวา บคคลใดทถกตงขอหาวากระท�าความผดทางอาญา ตองไดรบการสนนษฐานวาเปนผบรสทธ จนกวาและตอเมอมการพสจนวามความผดจรงตามกฎหมายโดยผานการไตสวนคดอยางเปนธรรม สทธทจะไดรบการสนนษฐานวาเปนผบรสทธไมเพยงมผลระหวางการไตสวนเทานน แตในกระบวนการกอนหนาการไตสวนของศาลดวย และมผลตอผตองสงสยทงในชวงกอนจะมการตงขอหาทางอาญา และจนกระทงมการตดสนลงโทษภายหลงการอทธรณคดในขนสดทาย มาตรการปองกนของคณะมนตรเศรษฐกจและสงคมแหงสหประชาชาตไดใหรายละเอยดเพมเตมเกยวกบสทธดงกลาว โดยเนนวาอาจมการบงคบใชโทษประหารชวตไดเฉพาะกรณท “ความผดของผถกกลาวหาไดรบการพสจน
จากพยานหลกฐานทชดเจนและนาเชอถอจนไมอาจอธบายความจรงไดเปนอยางอน”
อยางไรกตาม กฎหมายในหลายประเทศในเอเชยแปซฟกละเมดสทธดงกลาว โดยในทางปฏบตแลวมการผลกภาระพสจนไปใหกบจ�าเลยส�าหรบความผดอาญาบางประการ จ�าเลยทถกตงขอหาความผดเหลานนในประเทศตางๆ มกถกมองวาเปนผกระท�าความผด และมภาระทจะตองพสจนความบรสทธของตนเอง
ในประเทศจน หลกการสนนษฐานวาเปนผบรสทธไมปรากฏเลยในประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา ในไตหวน เมอเรวๆ นเองทมการแกไขกฎหมายใหครอบคลมหลกการสนนษฐานวาเปนผบรสทธ สวนผทพบวามการครอบครองยาเสพตดเกนปรมาณจ�านวนหนงในมาเลเซยและสงคโปรมกถอกนวามความผดฐานลกลอบคายา และมโทษบงคบเปนการประหารชวต
“ การแกปญหาอาชญากรรม ยาเสพตด
และการกอการราย ตองมงทการคมครอง
สทธของกลมเสยงทจะตองไดรบการปฏบต
ตามกฎหมายและบทลงโทษทางอาญา”
ส�านกงานวาดวยยาเสพตดและอาชญากรรมแหง
สหประชาชาต (UN Office on Drugs and Crime -
UNODC) มนาคม 2553
กรณรองเรยนREZA SHAH
มาเลเซย
คนทรวมลงชอในจดหมายรณรงคเพอชวยชวต Yong
Vui Kong อาย 19 ป ซงเปนนกโทษประหารชวตในคดยา เสพตดทสงคโปร เมอเดอนสงหาคม 2553 (โปรดดกรณศกษา) ความผดดานยาเสพตดในสงคโปรระวางโทษประหาร ชวตเพยงสถานเดยว ©
Han
Tho
n/Th
e O
nlin
e Ci
tize
n
YONG VUI KONG สงคโปร
การประหารชวตทอยตธรรมในภมภาคเอเชย
ยตการพจารณาคดทไมเปนธรรม ยกเลกการประหารชวต
ADPAN ธนวาคม 2554 ดชน: ASA 01/022/2011
13
สทธทจะมทปรกษาดานกฎหมาย
การเขาถงทนายความตงแตการถกคมขงในเบองตนเปนมาตรการส�าคญเพอปองกนการทรมานและการปฏบตทโหดรายอนๆ และชวยประกนโอกาสทจะไดรบการไตสวนคดอยางเปนธรรม เพอใหเกดสทธทจะไดรบการไตสวนคดอยางเปนธรรม จ�าเลยจะตองเขาถงทนายความ ไมเพยงเฉพาะในชวงของการไตสวน แตโดยทนทเมอมการจบกม ระหวางการควบคมตว การสอบปากค�า และการไตสวนมลฟองเบองตน สทธการเขาถงทนายความมกหมายถงการทบคคลมสทธทจะรองขอทนายความตามทตนตองการ กรณทจ�าเลยไมมทนายความของตนเอง กควรมสทธไดรบความชวยเหลอจากทนายความตามทจดหาใหโดยผพพากษาหรอหนวยงานตลาการ กรณทจ�าเลยไมสามารถจายเงนคาทนายความได กจะตองมทนายความอาสาทใหบรการโดยไมคดมลคา รวมทงในคดทมการลงโทษประหารชวต ซงสะทอนถงการเลอกของจ�าเลยเอง
สทธการเขาถงทนายความยงหมายถงสทธทจะมทปรกษาดานกฎหมายทมความสามารถ คณะกรรมการสทธมนษยชน (Human Rights Committee) ไดระบวา ทนายความส�าหรบจ�าเลยทตองโทษประหารชวตจะตอง “เปนตวแทนอยางมประสทธภาพของผถกกลาวหา” ในทกขนตอนของการไตสวนคด และยงระบดวยวา กรณททนายความแสดง “พฤตการณทไมเหมาะสมหรอไรความสามารถอยางชดเจน” รฐอาจตองรบผดชอบในฐานะละเมดสทธทจะไดรบการไตสวนคดอยางเปนธรรม
สทธทจะไดรบการแกตางจากทนายความ ยงรวมถงสทธทจะสามารถสอสารอยางเปนความลบกบทนายความ ไดรบความสะดวกเรองเวลาและสถานทเพอวางแผนการตอสคด ส�าหรบคดทมการลงโทษประหารชวต ผถกกลาวหาควรมเวลาและสถานทเพอเตรยมการตอสคด ซงเหนอกวาและนอกเหนอจากการอ�านวยความสะดวกในคดทวไป โดยอาจรวมถงการแปลและการมลามโดยไมคดมลคาหากจ�าเปน จ�าเลยและทนายความควรมโอกาสทเทาเทยมกบอยการในการน�าเสนอความเหน กรณทหนวยงานของรฐขดขวางไมใหทนายความปฏบตหนาทอยางเปนผล รฐอาจตองรบผดชอบในฐานะละเมดสทธทจะไดรบการไตสวนคดอยางเปนธรรม
ตลอดทงภมภาค ผตองโทษประหารชวตมโอกาสนอยหรอไมมโอกาสทจะเขาถงทนายความเลยหลงถกจบกม และในชวงทเตรยมตอสคดหรอการอทธรณคด
ในประเทศจน ทางการอาจขดขวางหรอกดกนไมใหทนายความไดพบกบจ�าเลย ขดขวางการรวบรวมพยานหลกฐานและการเขาถงพยานเอกสารทงหลาย รวมทงมการขมขคกคามทนายความทวาความใหจ�าเลยในคดทออนไหวทางการเมอง บางคนกถกตงขอหาเพราะไปแนะน�าลกความใหปฏเสธค�าสารภาพทเกดจากการบงคบ หรอเสนอใหน�าพยานหลกฐานใหมมาพจารณาเพอหกลางกบอยการ
ในประเทศญปนระบบ daiyo kangoku อนญาตใหต�ารวจควบคมตวและสอบปากค�าผตองสงสยไดนานถง 23 วน ในระหวางการสอบปากค�า ผถกควบคมตวไมสามารถพบทนายความได เพราะมสมมตฐานวาถาทนายอยดวยจะท�าใหเกดความยากล�าบากมากขนส�าหรบต�ารวจทจะ “โนมนาวใจใหผตองสงสยบอกความจรง”
“ ผทถกลงโทษประหารชวตมกไม
สามารถเขาถงทนายความ และมกถก
ตดสนลงโทษภายหลงการไตสวนคดทงๆ
ทไมมพยานหลกฐาน หรอไมมการเรยก
ตวพยานของจ�าเลยมาสอบปากค�า”
ผรายงานพเศษดานการสงหารนอกกระบวนการกฎหมาย
โดยรวบรดหรอโดยพลการใหความเหนตอกรณของ
อฟกานสถานในป 2552
กรณรองเรยน
HUMPHREY JEFFERSON อนโดนเซย
LENG GUOQUANจน
ญปนHAKAMADA IWAO
ดชน: ASA 01/022/2011 ADPAN ธนวาคม 2554
การประหารชวตทอยตธรรมในภมภาคเอเชย
ยตการพจารณาคดทไมเปนธรรม ยกเลกการประหารชวต
© C
HO
I WO
N-S
UK/
AFP
/Get
ty Im
ages
15
สทธเพอขอทบทวนและลดหยอนโทษ
สทธในการอทธรณคดตอศาลล�าดบถดไปเพอขอใหทบทวนค�าตดสนและบทลงโทษ เปนมาตรการปองกนทส�าคญเพอคมครองสทธของจ�าเลย มาตรการปองกนของคณะมนตรเศรษฐกจและสงคมแหงสหประชาชาตก�าหนดใหการอทธรณคดเปนสทธในเชงบงคบ การพจารณาคดของศาลล�าดบถดไปชวยใหสามารถทบทวนโทษประหารชวตแตละคดได และอาจท�าใหพบขอบกพรองในการปฏบตตามหลกการเพอประกนวาจะมการไตสวนคดอยางเปนธรรม และในบางกรณอาจจ�าเปนตองมการไตสวนคดใหม หรอมการแกไขกฎหมาย หรอมการปฏรปอยางอน แตในประเทศญปนเกาหลใตและเหนอ และบางสวนของปากสถาน ไมมขอบญญตทบงคบใหตองมการอทธรณตอศาลในล�าดบถดไป
ในป 2550 ศาลประชาชนสงสดของจน ไดอางอ�านาจทจะทบทวนค�าตดสนลงโทษประหารชวตของศาลชนตนทงหมด ในเดอนพฤศจกายน 2553 Hu Yunteng ผอ�านวยการแผนกวจยของศาลบอกวา โดยเฉลยแลวในแตละปศาลสงสดไดกลบค�าตดสนลงโทษประหารชวต 10% ทเปนค�าตดสนของศาลชนตน ตงแตป 2550 การกลบค�าตดสนสวนใหญแลวเปนเพราะพยานหลกฐานไมเพยงพอ กระบวนการตดสนบทลงโทษไม เหมาะสม หรอมขอบกพรองในขนตอนการปฏบต
เมอขนตอนการอทธรณคดสนสดลง จ�าเลยกยงคงมสทธทจะขอรบการลดหยอนโทษ อยางไรกตาม ในหลายประเทศไมมการก�าหนดขนตอนการลดหยอนโทษ หรอมแตกไมน�ามาปฏบต คณะกรรมการสทธมนษยชนระบวา สทธทจะไดรบการลดหยอนโทษ ซงไมไดก�าหนดไวในขนตอนปฏบตตามกฎหมาย จะตองไดรบการสนบสนนจากหลกประกนในเชงขนตอนเพอไมใหสทธดงกลาวกลายเปนแคพธกรรมทไมสามารถปฏบตไดจรง
แมวารฐธรรมนญจนก�าหนดขนตอนการขออภยโทษกรณพเศษไว แตกรณทศาลลงโทษประหารชวตจะไมมขนตอนการลดหยอนโทษดงกลาว และตงแตป 2518 เปนตนมา ไมมนกโทษประหารคนไหนไดรบการอภยโทษ ในท�านองเดยวกน การอภยโทษหรอการเปลยนโทษมกไมคอยเกดขนทญปนและสงคโปร ความคลมเครอของกระบวนการลดหยอนโทษทมอยในภมภาคน เปดโอกาสใหฝายบรหารทงรฐบาลหรอประธานาธบดทจะใชอ�านาจคอนขางมากตอชวตและความตายของบคคลทถกตดสนลงโทษประหารชวต และเปนการกระท�าทไมสามารถตรวจสอบได
กรณรองเรยนCHIOU HO-SHUNไตหวน
ซาย: นกกจกรรมเกาหลใตปลอยนกพราบเปนสญลกษณของนกโทษในแดนประหารระหวางการรณรงคทกรงโซล ธนวาคม 2550
นกกจกรรมเยาวชนใสปายซงมขอความวา “ถกพพากษา ประหารชวตเนองจากการผลตเงนสกปรก - ประเทศจน” เปนสวนหนงของการรณรงคยตโทษประหารชวตใน บาเดน ประเทศสวสเซอรแลนด เดอนมนาคม 2553
© อ
งคกา
รนรโ
ทษกร
รมสา
กล
ดชน: ASA 01/022/2011 ADPAN ธนวาคม 2554
การประหารชวตทอยตธรรมในภมภาคเอเชย
ยตการพจารณาคดทไมเปนธรรม ยกเลกการประหารชวต
16
ศาลพเศษและการเรงพจารณาคด
ศาลพเศษแบบทมอยในประเทศจนเกาหลเหนอ และปากสถาน มกละเมดสทธทจะมตวแทนดานกฎหมาย สทธในการอทธรณคด และสทธทจะไมถกบงคบใหสารภาพผด ในศาลพเศษบางแหง กลบมการใหเจาหนาททหารเปนผนงพจารณาคด แทนทจะเปนผพพากษาอสระ
ในประเทศอนๆ ในชวงทมการปราบปรามอาชญากรรมอยางหนก ศาลมกมค�าสงลงโทษประหารชวตหลงการไตสวนทไมสมบรณ หรอการประหารชวตผกระท�าความผดในคดทปรกตแลวไมจ�าเปนตองไดรบโทษรนแรงเชนน อยางเชน กรณของประเทศจนชวงทมการรณรงคปราบปรามอาชญากรรม (“Strike Hard”) ซงมกกระท�าอยางสม�าเสมอตอผคายาและความผดอนๆ
ในประเทศปากสถานขอบญญตในพระราชบญญตตอตานการกอการราย พ.ศ.2540 อนญาตใหน�าตวพลเรอนไปไตสวนในศาลทหาร แตสองปตอมาศาลฎกามค�าสงวาเปนการปฏบตทไมชอบดวยรฐธรรมนญ แตศาลตอตานการกอการรายกยงคงตดสนประหารชวตคนตอไป มการกดกนไมใหสาธารณะชนเขาถง และมขอก�าหนดใหตองไตสวนคดใหแลวเสรจภายในเวลาเจดวนท�าการ ซงสรางแรงกดดนอยางมากใหผพพากษาในการตดสนลงโทษ ในเดอนมถนายน 2554 ประธานาธบดปากสถานไดลงนามในระเบยบปฏบต (เพอสนบสนนอ�านาจพลเรอน) [Action (in Aid of Civil Powers) Regulations] ซงเปนกฎหมายทใหอ�านาจกองก�าลงฝายความมนคงซงปฏบตงานในเขตยดครองของชนเผาฏอลบน ท�าใหเจาหนาทสามารถควบคมตวบคคลไดโดยพลการและไมมเวลาจ�ากด ระเบยบดงกลาวยงใหอ�านาจ กบเจาหนาทความมนคงในการจดตงศาลและพพากษาลงโทษทงการจ�าคกหรอการประหารชวต ค�าใหการจากเจาหนาทความมนคงเปนหลกฐานเพยงพอทจะใชลงโทษจ�าเลยได และไมอนญาตใหอทธรณค�าตดสนและบทลงโทษ
“ สภาพการณทการท�าหนาทและอ�านาจของฝาย
ตลาการกบฝายบรหารไมไดแบงแยกอยางชดเจน
หรอสภาพทฝายบรหารมอ�านาจควบคมหรอสงการ
ฝายตลาการได เปนสภาพทไมสอดคลองกบแนวคด
ของศาลทเปนอสระ”
ความเหนทวไปของคณะกรรมการสทธมนษยชน (General Comment of
Human Rights Committee) ขอ 14 ของ ICCPR 2550
กรณรองเรยนAFTAB BAHADUR
ปากสถาน
DEVENDER PAL SINGH อนเดย
สมาชกกลมพนธมตรเพอยตโทษประหารชวตแหง
ไตหวน รวมกบนกกจกรรมคนอนในการประชม
ระดบโลกเพอตอตานโทษประหารชวตครงทส
ทกรงเจนวา สวตเซอรแลนด เมอเดอนกมภาพนธ 2553
© อ
งคกา
รนรโ
ทษกร
รมสา
กล
การประหารชวตทอยตธรรมในภมภาคเอเชย
ยตการพจารณาคดทไมเปนธรรม ยกเลกการประหารชวต
ADPAN ธนวาคม 2554 ดชน: ASA 01/022/2011
17
ศาลทเปนอสระ
ผพพากษาตองสามารถตดสนอรรถคดโดยไมล�าเอยง โดยยดมนตามพนฐานขอเทจจรงและกฎหมาย ไมถกควบคม จ�ากดโดยมชอบ ไมถกชน�า ไมถกกดดน ขมขหรอแทรกแซง ซงเปนเนอหาทปรากฏตามหลกการท 2 ของหลกการพนฐานวาดวยความเปนอสระของศาล (UN Basic Principles on the Independence of the Judiciary) และยงมมาตรฐานขององคการสหประชาชาตอนๆ ส�าหรบทนายความและอยการซงจะตองเปนอสระและปลอดจากการแทรกแซงโดยมชอบ แตแมจะมมาตรฐานดงกลาว ในหลายประเทศรวมทงอฟกานสถานบงคลาเทศจนอนโดนเซยมลดฟสเกาหลเหนอปากสถานศรลงกา และเวยดนาม หลกประกนการไตสวนคดอยางเปนธรรมกไรความหมาย เมอองคประกอบตางๆ ของระบบยตธรรมทางอาญา ทงต�ารวจ อยการ ทนายความและศาล ไมปฏบตหนาทอยางเปนมออาชพและเปนอสระจากอทธพลทางการเมองและอนๆ
จดหมายรณรงคเพอ Chiou Ho-shun ซงถกควบคมตวเปนเวลากวา 21 ป คดของเขานบเปนคดทยงไมมการตดสนยาวนานสดในประวตศาสตรของไตหวน เขากลาวถงจดหมายทสงมาถงวา “เพอนของผมทกคนทลงชอในจดหมายน แสดงความรกอยางจรงใจตอผม ผมถอวาจดหมายทกฉบบมคาเปนอยางยง”
© ©
Lin
Hsi
n-Yi
/TA
EDP
ดชน: ASA 01/022/2011 ADPAN ธนวาคม 2554
การประหารชวตทอยตธรรมในภมภาคเอเชย
ยตการพจารณาคดทไมเปนธรรม ยกเลกการประหารชวต
ความโปรงใส
ตามหลกกฎหมายสากล รฐบาลตองมความโปรงใสในการบงคบใชโทษประหารชวต คณะมนตรเศรษฐกจและสงคมแหงสหประชาชาตไดกระตนใหรฐตางๆ ตพมพขอมลเกยวกบจ�านวนการตดสนลงโทษประหารชวต การประหารชวต การกลบค�าตดสนลงโทษในชวงอทธรณ และจ�านวนการขออภยโทษอยางสม�าเสมอ
ถาประชาชนไดรบขอมลทนาเชอถอวามการบงคบใชการลงโทษประหารชวตอยางไร และสามารถประเมนวามการปฏบตตามมาตรฐานการไตสวนคดอยางเปนธรรมหรอไม จะท�าใหพวกเขาสามารถตดสนใจไดดขนวา ควรจะยงมโทษประหารชวตตอไปหรอไม ขอมลเหลานมสวนชวยเปลยนความเหนทน�าไปสการยกเลกโทษประหารชวตในฟลปปนสเมอป 2549
การเกบขอมลคดทมการลงโทษประหารชวตของนกรณรงคยงคงมความส�าคญเพอเปดโปงความอยตธรรม แตกมกมความพยายามขดขวางการท�างานเชนนนในภมภาคเอเชยแปซฟก เพราะในหลายประเทศ จ�านวนการประหารชวตและขอมลทเกยวของถอวาเปนความลบของรฐ สวนทญป นและไตหวน นกโทษมกถกประหารโดยไมมการเตอนลวงหนา ครอบครวและทนายความไดรบแจงกเมอประหารเสรจแลว สวนรฐบาลจนมาเลเซยมองโกเลยเกาหลเหนอและเวยดนาม มกจะไมเผยแพรขอมลค�าตดสนในคดทมการลงโทษประหารชวตและการประหารชวตตอสาธารณะ
18
หองประหารชวต (แขวนคอ) ทศนยควบคมตว กรงโตเกยว ประเทศญปน เมอเดอนสงหาคม 2550 ชองทจะเปดออกหลงจากกดปมเพอใหผถก
แขวนคอตกลงไปเปนชองสเหลยมสแดงบนพน
AP
Phot
o/Ju
stic
e M
inis
try
“ เพอใหทกสวนของรฐบาลและ
สาธารณะชนมโอกาสพจารณาวามการ
ลงโทษอยางเปนธรรมและไมเลอก
ปฏบต อยางนอยทสดแลว การบรหาร
งานยตธรรม ตองมความโปรงใส ”
ผรายงานพเศษดานการสงหารนอกกระบวนการกฎหมาย
โดยรวบรดหรอโดยพลการ ป 2549
การประหารชวตทอยตธรรมในภมภาคเอเชย
ยตการพจารณาคดทไมเปนธรรม ยกเลกการประหารชวต
ADPAN ธนวาคม 2554 ดชน: ASA 01/022/2011
19
สรป
ทกคนทถกตงขอหาวากระท�าความผดยอมมสทธทจะไดรบการไตสวนคดอยางเปนธรรม จ�าเลยทถกปฏเสธไมใหไดรบกระบวนการอนควรแหงกฎหมายในการไตสวนคดอาญา กเทากบถกปฏเสธไมใหไดรบความยตธรรม
ในภมภาคเอเชยแปซฟก ทกปจะมคนหลายพนคนทถกตดสนลงโทษประหารชวตและถกประหาร อนเปนผลมาจาก การไตสวนคดอยางไมเปนธรรม ซงไมสอดคลองกบมาตรฐานสากล ท�าลายหลกนตธรรม และละเมดสทธทจะมชวต สทธทจะไดรบการไตสวนคดอยางเปนธรรมและขอหามตอการทรมานและการปฏบตทโหดรายอนๆ
ในรายงานฉบบน มการทบทวนคดตางๆ ทเกดขนซงสะทอนใหเหนอยางชดเจนถงอนตรายรายแรงของการใชโทษประหารชวต การตดสนวาใครจะถกประหารและใครทจะรอด มกไมไดขนอยกบพฤตการณของความผด แตขนอยกบชาตพนธหรออตลกษณอนๆ ของจ�าเลยเองดวย ขนอยกบสถานะทางเศรษฐกจหรอสงคมของบคคล หรอขนอยกบความสามารถของจ�าเลยทจะท�าความเขาใจและเจรจาในระหวางการไตสวนคด การไดรบความชวยเหลอและเขาถงทนายความอยางเพยงพอ และปจจยอนๆ ทจ�าแนกวาจ�าเลยจะสามารถทาทายความไมเปนธรรมของระบบยตธรรมทางอาญาทมงผลกดนตนเองใหเขาสหนทางแหงความตายได
การยกเลกโทษประหารเทานนจะเปนหลกประกนวาผบรสทธจะไมถกประหารชวตอกตอไป
เครอขาย ADPAN ตอตานโทษประหารโดยเปนไปตามหลกการ และเรยกรองใหรฐทกแหงด�าเนนมาตรการเพอชะลอการลงโทษประหารชวตในระหวางทมการพจารณายกเลกโดย สนเชง การยกเลกโทษประหารชวตจะแสดงถงเจตจ�านงของสงคมทจะมงสความเปนธรรม และความยตธรรม แทนทจะมาขอโทษเมอมการประหารชวตผดพลาด การขอโทษอยางเดยวคงไมเพยงพอ
“ ใช กฎหมายกคอกฎหมาย แตผมหวงวาสภาจะ
ยกเลกโทษประหาร เพราะถามการตดสนผดพลาด
จะกลายเปนสงทไมอาจแกไขได เรามวธการอยางอนท
ใชจดการกบอาชญากรรมรายแรง ”Datuk K.C. Vohrah อดตผ พพากษาศาลสงและศาลอทธรณของมาเลเซย
การประทวงนอกส�านกงานผแทนประเทศจนทฮองกง สงหาคม 2553
© อ
งคกา
รนรโ
ทษกร
รมสา
กล
ดชน: ASA 01/022/2011 ADPAN ธนวาคม 2554
การประหารชวตทอยตธรรมในภมภาคเอเชย
ยตการพจารณาคดทไมเปนธรรม ยกเลกการประหารชวต
20
ขอเสนอแนะ
ส�าหรบรฐทยงคงมโทษประหารชวตอย
จดท�าความตกลงชวคราวเพอยตการใชโทษประหารชวตทงนเปนไป
ตามมตสมชชาความมนคงแหงสหประชาชาต
เปลยนโทษจากประหารชวตเปนโทษอยางอน
แกไขกฎหมายนโยบายและการปฏบตเพอประกนใหเกดการไตสวนคด
อยางเปนธรรมทสอดคลองกบมาตรฐานสากลโดยเฉพาะการสงเสรม
หลกการสนนษฐานวาเปนผบรสทธสทธการเขาถงทนายความและการ
คมครองจากการบงคบใหสารภาพผดและการเลอกปฏบต
ในระหวางรอการยกเลกโทษประหารชวตตองดแลใหมการปฏบตตาม
มาตรฐานสากลทจ�ากดการใชโทษประหารชวตอยางเตมทโดยเฉพาะให
น�ามาใชกรณทเปน“ความผดทางอาญารายแรงสด”และใหยกเลกระวาง
โทษประหารชวตสถานเดยว
เครอขายตอตานโทษประหารชวตแหงเอเชยแปซฟก
The Anti-Death Penalty Asia Network (ADPAN)
กอตงขนเมอป 2549 โดยเปนเครอขายอสระระดบภมภาคทรณรงคเพอยตโทษประหารชวตทวภมภาคเอเชยแปซฟก
เครอขายฯ เปนอสระจากรฐบาลและกลมการเมองหรอศาสนาใดๆ โดยมสมาชกประกอบดวย ทนายความ
องคกรพฒนาเอกชน กลมประชาสงคม ผพทกษสทธมนษยชน และนกกจกรรมจาก 23 ประเทศ งานของเครอขายฯ
มความเรงดวนอยางยงเมอพจารณาถงความอยตธรรมทเกดจากการไตสวนคดอยางไมเปนธรรมในภมภาคเอเชย
โปรดดรายชอองคกรสมาชกทปกแฟม www.facebook.com/groups/358635539514/
ดชน: ASA 01/022/2011 Thai
ธนวาคม 2554
พมพโดย:Amnesty International International Secretariat Peter Benenson House 1 Easton Street London WC1X 0DW United Kingdom
จากบนลงลาง: นกกจกรรมทเปนเยาวชนในอนเดย เมอเดอนตลาคม 2551 การชมนมในโอกาสวนตอตานโทษประหารชวตโลกทอนโดนเซย ในเดอนตลาคม 2553 (CC BY-NC-SA 2.0) นกรณรงคเขารวมในกจกรรม “เมองเพอชวต” (Cities for Life) เปนกจกรรมตอตานโทษประหารชวตประจ�าปทจดขนเมอวนท 30 พฤศจกายน 2553 ทเขต Hehwa-dong กรงโซล เกาหลใต
© อ
งคกา
รนรโ
ทษกร
รมสา
กล
© 3
50.
org
© อ
งคกา
รนรโ
ทษกร
รมสา
กล
การประหารชวตทอยตธรรมในภมภาคเอเชย
ยตการพจารณาคดทไมเปนธรรม ยกเลกการประหารชวต