15
การผสมเทียม : เครื่องมือและอุปกรณ์ที่ใช้ ในการผสมเทียม 72 บทที6 เครื่องมือและอุปกรณ์ที่ใช้ในการผสมเทียม จุดประสงค์การเรียนรู1. บอกการเตรียมเครื่องมือและอุปกรณ์ในการรีดน้าเชื้อโคได2. บอกการเตรียมเครื่องมือและอุปกรณ์ในการรีดน้าเชื้อสุกรได3. บอกการเตรียมเครื่องมือและอุปกรณ์ในการฉีดน้าเชื้อแช่แข็งโคได4. บอกการเตรียมเครื่องมือและอุปกรณ์ในการฉีดน้าเชื้อสุกรได5. อธิบายการท้าความสะอาดเครื่องมือและอุปกรณ์ในการผสมเทียมได้ ความส้าเร็จในการท้าการผสมเทียม มีปัจจัยหนึ่งที่ส้าคัญยิ่งที่นักผสมเทียมสัตว์หรือเจ้าหน้าทีผสมเทียมต้องตระหนักก็คือเกี่ยวกับความรู้ในเรื่องการใช้และการบ้ารุงรักษาเครื่องมือและอุปกรณ์ ที่ใช้ในการผสมเทียม วิธีการเก็บรักษา วิธีการท้าความสะอาด วิธีการฆ่าเชื้อโรค ตลอดจนวิธีการ ป้องกันการติดเชื้อ และการแพร่กระจายของเชื้อโรคเนื่องจากการท้าการผสมเทียม ซึ่งเครื่องมือและ อุปกรณ์ในการผสมเทียมโคและสุกร พอจ้าแนกได2 ประเภท คือเครื่องมือและอุปกรณ์ในการรีด น้าเชื้อ และเครื่องมือและอุปกรณ์ในการฉีดน้าเชื้อ ดังนั้นนักผสมเทียมจะต้องมีความตระหนัก รับผิดชอบ ในการเตรียมเครื่องมือและอุปกรณ์ที่ใช้ในการผสมเทียมดังจะได้กล่าวต่อไป 1. เครื่องมือและอุปกรณ์ในการรีดน้าเชื้อ 1.1 เครื่องมือและอุปกรณ์ในการรีดน้าเก็บเชื้อโค ในการรีดน้าเชื้อโค ต้องเตรียมเครื่องมือและ อุปกรณ์ ดังนี1.1.1 กล้องจุลทรรศน์ เป็นอุปกรณ์ในห้องปฏิบัติการ เพื่อใช้ในการตรวจสอบคุณภาพน้าเชื้อ ได้แก่ ดูการเคลื่อนที่หมูการเคลื่อนที่รายตัว ความเข้มข้น รูปร่างลักษณะ และอัตราการมีชีวิตของ ตัวอสุจิ ซึ่งเป็นการยืนยันคุณภาพน้าเชื้อ ก่อนเตรียมน้าเชื้อเพื่อใช้ในการผสมเทียมต่อไป ดังแสดง ในรูปที6.1

เครื่องมือและอุปกรณ์ที่ใช้ในการผสมเทียม · 30-45 เซนติเมตร ที่ตัวเครื่องมีกรวยยางต่อกับหลอดเก็บน้้าเชื้อสอดอยู่ภายใน

  • Upload
    others

  • View
    1

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: เครื่องมือและอุปกรณ์ที่ใช้ในการผสมเทียม · 30-45 เซนติเมตร ที่ตัวเครื่องมีกรวยยางต่อกับหลอดเก็บน้้าเชื้อสอดอยู่ภายใน

การผสมเทยม : เครองมอและอปกรณทใช ในการผสมเทยม 72

บทท 6 เครองมอและอปกรณทใชในการผสมเทยม จดประสงคการเรยนร 1. บอกการเตรยมเครองมอและอปกรณในการรดนาเชอโคได 2. บอกการเตรยมเครองมอและอปกรณในการรดนาเชอสกรได 3. บอกการเตรยมเครองมอและอปกรณในการฉดนาเชอแชแขงโคได 4. บอกการเตรยมเครองมอและอปกรณในการฉดนาเชอสกรได 5. อธบายการทาความสะอาดเครองมอและอปกรณในการผสมเทยมได ความสาเรจในการทาการผสมเทยม มปจจยหนงทสาคญยงทนกผสมเทยมสตวหรอเจาหนาทผสมเทยมตองตระหนกกคอเกยวกบความรในเรองการใชและการบารงรกษาเครองมอและอปกรณทใชในการผสมเทยม วธการเกบรกษา วธการทาความสะอาด วธการฆาเชอโรค ตลอดจนวธการปองกนการตดเชอ และการแพรกระจายของเชอโรคเนองจากการทาการผสมเทยม ซงเครองมอและอปกรณในการผสมเทยมโคและสกร พอจาแนกได 2 ประเภท คอเครองมอและอปกรณในการรดนาเชอ และเครองมอและอปกรณในการฉดนาเชอ ดงนนนกผสมเทยมจะตองมความตระหนก รบผดชอบ ในการเตรยมเครองมอและอปกรณทใชในการผสมเทยมดงจะไดกลาวตอไป 1. เครองมอและอปกรณในการรดนาเชอ 1.1 เครองมอและอปกรณในการรดนาเกบเชอโค ในการรดนาเชอโค จะตองเตรยมเครองมอและอปกรณ ดงน 1.1.1 กลองจลทรรศน เปนอปกรณในหองปฏบตการ เพอใชในการตรวจสอบคณภาพนาเชอ ไดแก ดการเคลอนทหม การเคลอนทรายตว ความเขมขน รปรางลกษณะ และอตราการมชวตของตวอสจ ซงเปนการยนยนคณภาพนาเชอ กอนเตรยมนาเชอเพอใชในการผสมเทยมตอไป ดงแสดงในรปท 6.1

Page 2: เครื่องมือและอุปกรณ์ที่ใช้ในการผสมเทียม · 30-45 เซนติเมตร ที่ตัวเครื่องมีกรวยยางต่อกับหลอดเก็บน้้าเชื้อสอดอยู่ภายใน

การผสมเทยม : เครองมอและอปกรณทใช ในการผสมเทยม 73

รปท 6.1 กลองจลทรรศน

ทมา: พงศเทพ (2557)

1.1.2 ชองคลอดเทยม (artificial vagina, AV) มอยหลายแบบ หลายชนด และหลายขนาด แลวแตจดประสงคทจะใช ทกชนดจะพยายามเลยนแบบใหเหมอนชองคลอดแมโคจรง ๆ 1) คณสมบตของชองคลอดเทยมจะตองม ดงน (1) ความสะอาด โดยการฆาเชอเครองมอกอนทาการรดนาเชอ (2) ความอน โดยใชนาอนใหมอณหภมใกลเคยงกบอณหภมในชองคลอด (3) ความกระชบ โดยการเปาลม (4) ความลน โดยใชสารหลอลน 2) ชองคลอดเทยมโค มสวนประกอบดงน (1) ทอยางแขงดานนอก (rubber jacket) เปนทอยางแขง รปทรงกระบอกสดาหรอคลาขนาดความยาว 20-76 เซนตเมตร เสนผาศนยกลาง 5.1-6.4 เซนตเมตร (2) ทอยางดานในหรอทอยางออน (inner liner หรอ rubber inner line) ลกษณะเปนทอยางรปทรงกระบอก มความยาวประมาณ 1.5-2 เทา ของความยาวทอยางแขงดานนอก (3) แถบยางรด (rubber band) เพอรดทบทอยางออนทพบกลบทงสองขางกบทอยางแขงดานนอก

Page 3: เครื่องมือและอุปกรณ์ที่ใช้ในการผสมเทียม · 30-45 เซนติเมตร ที่ตัวเครื่องมีกรวยยางต่อกับหลอดเก็บน้้าเชื้อสอดอยู่ภายใน

การผสมเทยม : เครองมอและอปกรณทใช ในการผสมเทยม 74

(4) กรวยยางนานาเชอหรอกรวยยางออน (rubber funnel หรอ rubber cone) เปนกรวยยางออนคลายทอยางออนแตมลกษณะเปนรปกรวย มความยาวประมาณ 9 เซนตเมตร ซงสวนมากจะเปนยางทมความออนและความลน (5) หลอดเกบนาเชอ (collecting หรอ collecting tube) เปนหลอดแกวขนาดความจ 15 มลลลตร มขดวดบอกปรมาตรได (6) สารหลอลน (lubricant) ไดแก วาสลนและพาราฟฟนเหลว (7) ถงบงแสง (insulated protector) ลกษณะเปนซองคลายซองไมเทนนส มซบรดไดใชสาหรบปดสวนของกรวยยางตอกบหลอดเกบนาเชอ เพอปองกนการกระทบกระแทกและปองกนแสง (8) นารอน จะตองลดอณหภมใหอนทประมาณ 42-45 องศาเซลเซยส ใสนาอนระหวางชนของทอยางแขงดานนอกและทอยางออนดานใน (9) เทอรโมมเตอร (thermometer) ใชสาหรบวดอณหภมของนาอน ดงแสดงในรปท 6.2 และ 6.3

รปท 6.2 รปแบบชองคลอดเทยมโค กระบอแบบเดนมารก

ทมา: Taylor (1992)

Page 4: เครื่องมือและอุปกรณ์ที่ใช้ในการผสมเทียม · 30-45 เซนติเมตร ที่ตัวเครื่องมีกรวยยางต่อกับหลอดเก็บน้้าเชื้อสอดอยู่ภายใน

การผสมเทยม : เครองมอและอปกรณทใช ในการผสมเทยม 75

รปท 6.3 แสดงการประกอบชองคลอดเทยมสาหรบโค กระบอ

ทมา: รญจวน (2554)

3) วธการประกอบชองคลอดเทยม (1) นาชองคลอดเทยม สวนทอยางแขงดานนอก มาถอไวนาทอยางออนสอดเขาในทอยางแขง ใหปลายทง 2 ขางโผลพนทอยางแขงออกมาแลวพบปลายกลบมารดตวทอยางแขงไว ถาชองคลอดเทยมเปนแบบธรรมดา ชนดทไมมชองอากาศ ใหพบปลายดานลางขางเดยว แลวตงขนใหปลายทพบอยดานลาง (2) นานาอนใสในระหวางชนของทอยางขางนอกและขางใน จนกระทงเหลออกประมาณ 3-4 เซนตเมตร จะเตมตวชองวางจงหยดเตม แลวพบปลายบนทอยางออนกลบมารดทอยางดานนอกไว (3) ถาชองคลอดเทยมเปนแบบมชองอากาศ ใหทาเหมอนวธแรก เมอเตรยมเสรจใหถอชองคลอดเทยมในแนวนอน หนชองอากาศใหอยดานบนแลวเปดชองอากาศและเปาลมเขาไปใหไดความดนพอเหมาะ โดยใหปลายทอยางออนดานหนงพบปดทบชองอากาศไว (4) ถาชองคลอดเทยมเปนแบบมชองอากาศ และมจกเกลยวปด ใหพบปลายทอยางออนทง 2 ขาง แลวใสนาอนผานกรวยเขาทางชองอากาศ ปฏบตคลายกบการเตรยมชองคลอดเทยมแบบธรรมดา ใสจกเกลยวปดแตยงปดไมสนทนก ใชเครองเปาอากาศตอเขากบจกเกลยว แลวเปาอากาศเขาระหวางชนจนไดความดนพอเหมาะ จงขนเกลยวปดใหแนน แลวดงทอของเครองเปาลมออก (5) ใชแทงแกวจมสารหลอลนทฆาเชอ แลวนามาทาทอยางออนดานในไมเกน 1 ใน 3 ของความยาวของตวชองคลอดเทยม เพอไมใหสารหลอลนปะปนกบนาเชอทรดเกบได

Page 5: เครื่องมือและอุปกรณ์ที่ใช้ในการผสมเทียม · 30-45 เซนติเมตร ที่ตัวเครื่องมีกรวยยางต่อกับหลอดเก็บน้้าเชื้อสอดอยู่ภายใน

การผสมเทยม : เครองมอและอปกรณทใช ในการผสมเทยม 76

(6) ชองคลอดเทยมทเตรยมไวน สามารถนาไปเกบนาเชอไดเลย ถาหากเวลาเกน 5 นาท กใหเปลยนนาอนใหม หรอถาไมเปลยนนาอนกใหนาไปอบความรอน (incubate) ไวทอณหภม 42-45 องศาเซลเซยส 1.1.5 เครองกระตนการหลงนาเชอดวยไฟฟา (electro-ejaculator) เปนเครองไฟฟาทใชกระตนพอพนธดทพการ แตยงผลตนาเชอไดโดยใชไฟฟากระแสตรง แรงเคลอนตา สวนประกอบการใชเครองน คอ 1) แทงอเลคโทรด (electrod) หรอแทงสอด (probe) แทงอเลคโทรด มเสนผาศนยกลางประมาณ 4.5-7.5 เซนตเมตร ยาวประมาณ 30-40 เซนตเมตร 2) แหลงพลงงาน ใชกระแสไฟฟาทปรบกาลงได 0-35 โวลท มกระแสไฟฟาประมาณ 90 มลลแอมแปรตอเขากบแทงสอด 3) เครองรองรบนาเชอ มลกษณะคลายชองคลอดเทยมแตสนกวา ยาวประมาณ 10 เซนตเมตร ขนาดเสนผาศนยกลาง 6 เซนตเมตร มดามตอเพอสะดวกในการถอ ดามถอยาวประมาณ 30-45 เซนตเมตร ทตวเครองมกรวยยางตอกบหลอดเกบนาเชอสอดอยภายใน ดงแสดงในรปท 6.4

รปท 6.4 เครองกระตนการหลงดวยไฟฟาแบบตาง ๆ

ทมา: เทวนทร (2542)

1.1.6 หนลอสาหรบรดนาเชอพอโค ตามปกตการรดนาเชอโคอาจใชโคผตอน หรอพอโคทรดนาเชอดวยกน เปนตงลอสาหรบใหพอโคขนครอม แตอยางไรกตามมหนลอใหพอโคขนครอมเพอใชในการรดนาเชอเฉพาะ ดงแสดงในรปท 6.5

Page 6: เครื่องมือและอุปกรณ์ที่ใช้ในการผสมเทียม · 30-45 เซนติเมตร ที่ตัวเครื่องมีกรวยยางต่อกับหลอดเก็บน้้าเชื้อสอดอยู่ภายใน

การผสมเทยม : เครองมอและอปกรณทใช ในการผสมเทยม 77

รปท 6.5 หนลอสาหรบรดเกบนาเชอโค

ทมา: http://www.youtube.com/watch?v=p7OSm6U0Jbg

1.2 เครองมอและอปกรณในการรดนาเชอสกร ในการรดนาเชอสกร จะตองเตรยมเครองมอและอปกรณดงตอไปน 1.2.1 กลองจลทรรศน เพอตรวจสอบคณภาพนาเชอ ไดแก ดการเคลอนทหม การเคลอนทรายตว ความเขมขน รปรางลกษณะ และอตราการมชวตของตวอสจ ซงเปนการยนยนคณภาพนาเชอ 1.2.2 ชองคลอดเทยมของสกร คลายชองคลอดเทยมในโคแตมขนาดเลกกวา คอมลาตวยาวประมาณ 18 เซนตเมตร สวนขนาดเสนผาศนยกลางพอ ๆ กบทใชในโค ดงแสดงในรปท 6.6

รปท 6.6 ชองคลอดเทยมแบบนอรเวสาหรบใชในการรดเกบนาเชอสกร ทมา: http://www.gloogle.co.th/imgres?Imgurl=http...

Page 7: เครื่องมือและอุปกรณ์ที่ใช้ในการผสมเทียม · 30-45 เซนติเมตร ที่ตัวเครื่องมีกรวยยางต่อกับหลอดเก็บน้้าเชื้อสอดอยู่ภายใน

การผสมเทยม : เครองมอและอปกรณทใช ในการผสมเทยม 78

1.2.3 หนลอสาหรบรดนาเชอพอสกร ในบางครงสามารถรดเกบนาเชอพอสกร โดยใหพอสกรขนครอมแมสกรได แตเปนการยากในการรดเกบนาเชอ เนองจากพอสกรพยายามสอดลงคเขาในชองคลอดแมสกร ดงนนในปจจบนจงหนมานยมใชหนเพอเกบนาเชอพอสกรรวมกบชองคลอดเทยม หรอใชมอจบลงคพอสกร หนสาหรบรดนาเชอพอสกรมหลายแบบ ซงมโครงสรางคลายกนคอ มตวหนขนาดพอเหมาะ สาหรบสกรขนขได มขายกสงจากพนประมาณเทากบความสงของสกร บางแบบมแทนวางขาหนาของสกร และมผายางรองพนเพอกนลน หนในการรดเกบนาเชอพอสกรมจะทามาจากเหลกเคลอบขนาดประมาณ 2.5 เซนตเมตร เชอมตดกนใหเปนรปโครง ดานบนคลมดวยวสดทเปนโครงเหลกแผนเรยบ ยาวประมาณ 130 เซนตเมตร หมดวยผาหนาหรอแผนยางกได ควรสะดวกในการทาความสะอาด เพอปองกนการหมกหมมของนาเชอหรอสงสกปรก หนนสงจากพนประมาณ 70 เซนตเมตร และสามารถปรบความสงตาไดตามตองการ พนทตงหนมแผนยางกนลนขนาดประมาณ 75 เซนตเมตร ปพนใหพอสกรยนเพอปองกนการลนลมของพอสกร ดงแสดงในรปท 6.7

รปท 6.7 หนลอสาหรบรดเกบนาเชอสกร

ทมา: http://www.gloogle.co.th/imgres? Imgurl=http…

1.2.4 ภาชนะบรรจนาเชอ ในขณะรดนาเชอสกรสวนใหญจะใชขวดสาหรบเกบนาเชอ ซงมปรมาตร 500 มลลลตร ทปากขวดเกบนาเชอมฝา 2 ชน ซงมรขนาด 2 มลลลตร อยหลายร เพอใหสวนทเปนเมดสาคของนาเชอตดอยดานบน และมเฉพาะนาเชอเทานนทไหลลงสขวดเกบนาเชอ จงไมจาเปนตองนานาเชอไปกรองอกกอนนาไปใช และในปจจบนภาชะบรรจนาเชอมหลายรปแบบ ตลอดจนสามารถปองกนการปนเปอนไดด ดงแสดงในรปท 6.8

Page 8: เครื่องมือและอุปกรณ์ที่ใช้ในการผสมเทียม · 30-45 เซนติเมตร ที่ตัวเครื่องมีกรวยยางต่อกับหลอดเก็บน้้าเชื้อสอดอยู่ภายใน

การผสมเทยม : เครองมอและอปกรณทใช ในการผสมเทยม 79

1.2.5 กระบอกตวง สาหรบวดปรมาตรนาเชอสกร 1.2.6 ตเยน ใชสาหรบเกบนาเชอสดของสกรทผสมสารเจอจางแลว

รปท 6.8 แสดงภาชนะบรรจนาเชอสกรแบบถงพลาสตกยดกบทกรองปองกนการปนเปอนไดด

ทมา: https://www.youtube.com/watch?v=Eh-G_pF6cb0 2. เครองมอและอปกรณในการฉดนาเชอ 2.1 เครองมอและอปกรณในการฉดนาเชอแชแขงในโค ในการฉดนาเชอผสมเทยมโค จะตองเตรยมเครองมอและอปกรณดงตอไปน 2.1.1 หลอดพลาสตกปลายมน (sheath) เปนหลอดพลาสตกบางใสไมออนและไมแขงเกนไปมความยาวประมาณ 46 เซนตเมตร มเสนผาศนยกลางประมาณ 5 มลลเมตร ดานปลายสดมชองเปดเลกกวาชองภายในทอเลกนอย และทดานโคนจะมแทงนาหลอดฟาง (conus) เปนแทงเลก ๆ อยภายในหลอดพลาสตกปราศจากเชอ และมรใหหลอดฟางบรรจนาเชอแชแขงเขาไปตดแนนไดพอด เปนตวทาใหหลอดฟางไมเลอนหลดออกจากเครองฉดนาเชอแชแขง ในขณะทฉดนาเชอ และทสวนโคนของพลาสตกนจะมรอยบากความยาวประมาณ 3 เซนตเมตร เพอใหสวมไดพอดกบกระบอกเหลก และสามารถใชวงแหวนพลาสตกรดใหแนนได หลอดพลาสตกปราศจากเชอโรคนควรเกบไวในทรม อยาใหถกแสงแดดหรอถกความรอนใด ๆ เพราะจะทาใหพลาสตกเสอมคณภาพได และหลอดพลาสตกนสามารถใชไดเพยงครงเดยว หามนาไปทาความสะอาดหรอดดแปลงใชใหม ดงแสดงในรปท 6.9

Page 9: เครื่องมือและอุปกรณ์ที่ใช้ในการผสมเทียม · 30-45 เซนติเมตร ที่ตัวเครื่องมีกรวยยางต่อกับหลอดเก็บน้้าเชื้อสอดอยู่ภายใน

การผสมเทยม : เครองมอและอปกรณทใช ในการผสมเทยม 80

รปท 6.9 หลอดพลาสตกปลายมน

ทมา: ปราจน และคณะ (2548)

2.1.2 กระบอกเหลก (cylinder gun) เปนทอทรงกระบอกทาดวยโลหะไมเปนสนม มความยาวประมาณ 45 เซนตเมตร เสนผาศนยกลางประมาณ 2-5 มลลเมตร มรกลางทอตลอดความยาว ปลายดานหนงใชกบหลอดนาเชอแชแขงขนาด 0.5 มลลเมตร อกปลายดานหนงใชกบหลอดนาเชอแชแขงขนาด 0.25 มลลเมตร ดงแสดงในรปท 6.10 2.1.3 เหลกยงนาเชอ (piston gun หรอ plunger) เปนแทงทรงกระบอกขนาดเลก ทาดวยโลหะไมเปนสนมยาวประมาณ 46 เซนตเมตร ซงยาวกวากระบอกเหลกเลกนอย มเสนผาศนยกลางประมาณ 1.5 มลลเมตร ดงแสดงในรปท 6.10 2.1.4 วงแหวนรดหลอดพลาสตก (plastic ring) เปนวงแหวนทมเสนผาศนยกลางประมาณ 1.5 เซนตเมตร และมรเสนผาศนยกลางประมาณ 0.8 มลลเมตร ใชสาหรบรดหลอดพลาสตกปราศจากเชอใหตดแนนกบกระบอกเหลก ดงแสดงในรปท 6.10

รปท 6.10 เหลกยงนาเชอแชแขงในโค

ทมา: ปราจน และคณะ (2548)

Page 10: เครื่องมือและอุปกรณ์ที่ใช้ในการผสมเทียม · 30-45 เซนติเมตร ที่ตัวเครื่องมีกรวยยางต่อกับหลอดเก็บน้้าเชื้อสอดอยู่ภายใน

การผสมเทยม : เครองมอและอปกรณทใช ในการผสมเทยม 81

2.1.5 กรรไกร สาหรบตดปลายหลอดนาเชอ ดงแสดงในรปท 6.11 2.1.6 กระตกนารอน ดงแสดงในรปท 6.11 2.1.7 แซนนตารชท (sanitary sheath) เปนอปกรณเพอลดการปนเปอนของเชอโรคจากภายนอกเขาไปภายในมดลกของแมโค ดงแสดงในรปท 6.12 2.1.8 ถงมอพลาสตก (plastic glove) ใชสาหรบสวมมอเพอลวงตรวจระบบสบพนธและผสมเทยมโดยการลวงคลาผานทวารหนก ถงมอนทาดวยพลาสตกบางใส เพอใหมความ รสกสมผสดขน และควรมความเหนยวพอประมาณไมขาดงาย มความยาวประมาณ 60 เซนตเมตรทสวนปลายเปนถงรป 5 นว สามารถสวมไดทงมอซายและขวา สวนมากจะใชครงเดยวแลวทง ดงแสดงในรปท 6.12

รปท 6.11 กรรไกรและกระตกนารอน

ทมา: ปราจน และคณะ (2548)

รปท 6.12 แซนนตารชท และถงมอพลาสตก

ทมา: ปราจน และคณะ (2548)

Page 11: เครื่องมือและอุปกรณ์ที่ใช้ในการผสมเทียม · 30-45 เซนติเมตร ที่ตัวเครื่องมีกรวยยางต่อกับหลอดเก็บน้้าเชื้อสอดอยู่ภายใน

การผสมเทยม : เครองมอและอปกรณทใช ในการผสมเทยม 82

2.1.9 ถงเกบนาเชอแชแขง (semen storage tank) เปนภาชนะทสามารถเกบรกษาไนโตรเจนเหลวใหคงสภาพไดนานทอณหภม –196 องศาเซลเซยส ทปากถงจะมทสาหรบวาง กานกระบอกใสหลอดฟาง ถงเกบนาเชอแชแขงมหลายขนาด คอ ขนาดความจ 1, 3-5, 20-60 และ 200-1,000 ลตร ดงแสดงในรปท 6.13 2.1.10 ถงบรรจไนโตรเจนเหลว (liquid nitrogen tank) เปนภาชนะทสามารถเกบรกษาไนโตรเจนเหลวใหคงสภาพไดนาน โดยมการระเหยออกเปนไอเลกนอย ประโยชนของถงเกบไนโตรเจนเหลว เพอใชขนสงไนโตรเจนเหลวไปเตมตามจดหรอหนวยยอยตาง ๆ กน ทเปนหนวยบรการผสมเทยมโค ถงไนโตรเจนเหลวมหลายขนาดตงแต 20-60 และ 200-2,000 ลตร ตางกบถงเกบนาเชอทสวนของปากถง การเกบถงเกบนาเชอและถงไนโตรเจนเหลวควรเกบไวในทรมและอากาศถายเทไดสะดวก เพอความปลอดภย และลดอตราการสญเสยไนโตรเจนเหลว 2.1.11 สบ สาหรบลางมอและหลอลนถงมอทลวงทวารหนก ควรเปนสบเหลว 2.1.12 ซองสาหรบบงคบแมโค 2.1.13 รองเทาบทยาง (boots) ผทาการผสมเทยมสวนมากจะสวมรองเทาบทยาง เพอปองกนนาและสงสกปรกตาง ๆ และปองกนอนตรายทอาจเกดจากแมโคเหยยบเทาได ขนาดรองเทาบทมความสงประมาณ 35 เซนตเมตร

รปท 6.13 ถงเกบนาเชอแชแขงและถงบรรจไนโตรเจนเหลว

ทมา: ปราจน และคณะ (2548)

Page 12: เครื่องมือและอุปกรณ์ที่ใช้ในการผสมเทียม · 30-45 เซนติเมตร ที่ตัวเครื่องมีกรวยยางต่อกับหลอดเก็บน้้าเชื้อสอดอยู่ภายใน

การผสมเทยม : เครองมอและอปกรณทใช ในการผสมเทยม 83

2.1.14 ผาพลาสตกกนเปอน (apron) เปนผายางหรอผาพลาสตก ซงสามารถกนนาและสงสกปรกได มความกวางประมาณ 60 เซนตเมตร ยาวประมาณ 100 เซนตเมตร มเชอกคลอง 2 มม เพอใชคลองคอและมเชอกทกงกลางสาหรบใชรดเอว ผากนเปอนนควรจะคลมเลยรองเทาบทลงมาเพอปองกนความสกปรก 2.2 เครองมอและอปกรณในการฉดนาเชอสกร ในการฉดนาเชอผสมเทยมสกร จะตองเตรยมเครองมอ และอปกรณดงตอไปน 2.2.1 อวยวะเพศผเทยมหรอหลอดผสมเทยม จะเปนทอยางปลายทอจะเปนเกลยวลกษณะคลายลงคของสกร มความยาวประมาณ 65 เซนตเมตร มรตรงกลางทอตลอดความยาว ขนาดของรมเสนผาศนยกลางประมาณ 1 มลลเมตร ดานโคนของทอจะขยายใหญเปนดามจบ และปจจบนหลอดผสมเทยมสกรสวนปลายมลกษณะเปนกระเปาะ ใชครงเดยวทงไป ดงแสดงในรปท 6.14

รปท 6.14 ทอผสมเทยมสกรแบบตาง ๆ

ทมา: http://www.gloogle .co.th/imgres? Imgurl=http

2.2.2 ขวดพลาสตกบรรจนาเชอ จะมปากขวดเปนทอยาวประมาณ 2-3 เซนตเมตร เพอใชตอเขากบหลอดผสมเทยม ดงแสดงในรปท 6.15 2.2.3 พาราฟฟนเหลวหรอวาสลน 2.2.4 ถงมอพลาสตกหรอถงมดยาง 2.2.5 กระดาษชาระ ใชทาความสะอาดอวยวะเพศเมยภายนอกกอนทาการผสมเทยม

Page 13: เครื่องมือและอุปกรณ์ที่ใช้ในการผสมเทียม · 30-45 เซนติเมตร ที่ตัวเครื่องมีกรวยยางต่อกับหลอดเก็บน้้าเชื้อสอดอยู่ภายใน

การผสมเทยม : เครองมอและอปกรณทใช ในการผสมเทยม 84

2.2.6 กลองโฟมใสขวดนาเชอ 2.2.7 สบ

รปท 6.15 ขวดพลาสตกบรรจนาเชอผสมเทยมสกรแบบตาง ๆ

ทมา: http://www.gloogle .co.th/imgres? Imgurl=http 3. การทาความสะอาดเครองมอและอปกรณในการผสมเทยม เครองมอทใชในการผสมเทยม ตองทาความสะอาดและฆาเชอโรค เพอปองกนการแพรระบาดของเชอโรคทางระบบสบพนธ โดยมขนตอนการทาความสะอาด ดงน 3.1 เครองมอทเปนแกวและโลหะ ใชนาประปาลางใหสะอาดทนทหลงจากเลกใชแลวนาไปแชในนาอนผสมผงซกฟอก ใชแปลงขดคราบสกปรก ลางดวยนาประปาอกครงใหหมดผงซกฟอก แลวลางดวยนากลน (rinse) อก 2-3 ครง ผงใหแหง แลวหอดวยแผนอลมเนยม (aluminium foil) นาไปอบทอณหภม 150 องศาเซลเซยส นาน 1-2 ชวโมง แลวนาไปเกบทตเกบไมใหฝนเกาะ 3.2 เครองมอทเปนยางและพลาสตก ใชนาประปาลางใหสะอาดทนทหลงจากเลกใช แลวนาไปแชในนาอนผสมผงซกฟอก ใชแปลงขดคราบสกปรก ลางดวยนาประปาอกครงใหหมดผงซกฟอก แชเครองมอในเอธทลแอลกอฮอล (ethyl alcohol) หรอไอโซโปรปลแอลกอ ฮอล (isopropyl

Page 14: เครื่องมือและอุปกรณ์ที่ใช้ในการผสมเทียม · 30-45 เซนติเมตร ที่ตัวเครื่องมีกรวยยางต่อกับหลอดเก็บน้้าเชื้อสอดอยู่ภายใน

การผสมเทยม : เครองมอและอปกรณทใช ในการผสมเทยม 85

alcohol) เขมขนรอยละ 70 นาน 1-2 นาท นาไปลางออกดวยนาประปา แลวลางดวยนากลนอก 2-3 ครง ผงใหแหง หอดวยแผนอลมเนยม แลวนาไปเกบทตเกบไมใหฝนเกาะ สรป เครองมอและอปกรณในการผสมเทยมถอวาเปนปจจยหนงทสาคญยงทเจาหนาทผสมเทยม ตองตระหนก เกยวกบความรในเรองการใช การบารงรกษา การทาความสะอาดเครองมอและอปกรณในการผสมเทยม ตลอดจนการปองกนการตดเชอโรค และการแพรกระจายของเชอโรคเนองจากการทาการผสมเทยม ดงนนการเตรยมเครองมอและอปกรณในการผสมเทยมจงมผลตอความสาเรจในการทาการผสมเทยมเปนอยางมาก คาถามทายบทท 6 คาสง ใหตอบคาถามทกขอใหถกตองสมบรณ 1. ใหบอกการเตรยมเครองมอและอปกรณในการรดนาเชอโค 2. ใหบอกการเตรยมเครองมอและอปกรณในการรดนาเชอสกร) 3. ใหบอกการเตรยมเครองมอและอปกรณในการฉดนาเชอแชแขงโค 4. ใหบอกการเตรยมเครองมอและอปกรณในการฉดนาเชอสกร (8 คะแนน) 5. ใหอธบายการทาความสะอาดเครองมอและอปกรณในการผสมเทยม แหลงความรเพมเตม ปราจน วรกล พรรณพไล เสกสทธ มงคล เตชะกาพ วษณ ไพศาลรงพนา สณรตน เอยมละมย และสวชย โรจนเสถยร. 2548. การผสมเทยมโค. สตวแพทยสภา กรมปศสตว: กรงเทพ มหานคร. พงศเทพ พลแสง. 2557. แบบเรยนออนไลนวชาการผสมเทยม. (cited 27 August 2014). Available from: URL: http://www.kasetyaso.ac.th/pong/index.html พรศกด สทธโยธน. 2530. การผสมเทยม. โอ.เอส.พรนตง เฮาส: กรงเทพมหานคร. สณรตน เอยมละมย. 2545. การผสมเทยมในโค. ภาควชาศลยศาสตรและวทยาการสบพนธ คณะสตวแพทยศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน: ขอนแกน.

Page 15: เครื่องมือและอุปกรณ์ที่ใช้ในการผสมเทียม · 30-45 เซนติเมตร ที่ตัวเครื่องมีกรวยยางต่อกับหลอดเก็บน้้าเชื้อสอดอยู่ภายใน

การผสมเทยม : เครองมอและอปกรณทใช ในการผสมเทยม 86

สรชย ชาครยรตน. 2545. การสบพนธและการผสมเทยมโค-กระบอ. สานกสงเสรมและฝกอบรม มหาวทยาลยเกษตรศาสตร: กรงเทพมหานคร. อรรณพ คณาวงษกฤต. 2545. วทยาการสบพนธสกร. สานกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย: กรงเทพมหานคร. Bearden, H.J., and J.W. Fuquay. 1997. Applied Animal Reproduction. 4 th ed. Prentice Hall: New Jersey. http://www.all-creatures.org/aip/nl-8oct2001-poultry-c.html https://www.youtube.com/watch?v=Eh-G_pF6cb0 http://www.gloogle.co.th/imgres?Imgurl=http.. (ชอทอยของเพจนไมใชชอเตม เพราะชอยาวมาก ถาจะเชอมตอออนไลน (link) ใหกดเชอมตอทภาพภายในเรอง)