หนาท1

คมอความปลอดภยในหองปฏบตการ

ภาควชาสตววทยา คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ฉบบปรบปรงโดย

คณะกรรมการฝายวจยและหองวจยกลาง

ภาควชาสตววทยา คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

สงหาคม 2561

หนาท2

ค าน า

ความปลอดภยในหองปฏบตการตงไวเพอปองกนอนตรายอนอาจเกดขนกบผปฏบตงานและผเกยวของคมอฉบบน ไดจดทาโดยคณะกรรมการเพอควบคมบรหารจดการด านความปลอดภยของหองปฏบตการภาควชาสตววทยา และปรบปรงโดยคณะกรรมการฝายวจยและหองวจยกลาง มวตถประสงคเพอใชเปนแนวทางสาหรบการปฏบตการงานภายในหองปฏบตการและหองวจยกลางภาควชาสตววทยา คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร ของคณาจารยและบคลากรนสตระดบปรญญาตรและบณฑตศกษาตลอดจนบคคลภายนอกทเกยวของ เพอใหตรงตามเปาประสงคในการเกดความปลอดภยแกทกคนเเละเปนไปตามมาตรฐานสากล นอกจากนยงเปนการสงเสรมใหตระหนกถงความรบผดชอบตอสงคมและสงแวดลอมของผปฏบตงานวจย เพอสรางวฒนธรรมความปลอดภยในองคกร คณะกรรมการฝายวจยและหองวจยกลางคาดหวงวาคมอฉบบนจะเปนประโยชนแกทกทาน

คณะกรรมการฝายวจยและหองวจยกลางภาควชาสตววทยา คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

สงหาคม 2561

หนาท3

สารบญ หนา บทท 1 ขอมลทวไปของภาควชาสตววทยา คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร 4

บทท 2 หลกการบรหารจดการความปลอดภยในองคกร 8

บทท 3 ระดบความปลอดภยทางชวภาพของหองปฏบตการเเละเครองมอ/อปกรณเพอความปลอดภย 15

บทท 4 ความปลอดภยและอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคล 21

บทท 5 การบรหารจดการสารเคมและสญลกษณอนตราย 24

บทท 6 การบรหารจดการของเสยภายในหองปฏบตการ 34

บทท 7 หลกการประเมนความเสยง 41

บทท 8 การตอบโตในกรณฉกเฉน 43

บทท 9 ขอกาหนดดานการฝกอบรมเพอความปลอดภย 47

เอกสารอางอง 48

ภาคผนวก ก. รายชอสารของเสยอนตรายตามรายชอของ US EPA 49

ภาคผนวก ข. ของเสยทมคณสมบตเปนสารพษ (Toxic) 61

ภาคผนวก ค. ขอปฏบตการเกบสะสมของเสย 62

หนาท4

บทท 1

ขอมลทวไปของภาควชาสตววทยา คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

อาคารภาควชาสตววทยา มพนทสาหรบกจกรรมการเรยนการสอนและวจย โดยเปนอาคารปฏบตการ 5 ชนเเละชนดาดฟา มพนททใชเปนหองวจยกลางทางชววทยาและสตววทยาสวนทเหลอเปนพนทหองเรยน หองปฏบตการเพอการเรยนการสอน หองประชม หองสมด สานกงานภาควชา และหองทางานของคณาจารยหรอเจาหนาททงนมหองเกบสารเคมอย ณ บรเวณ ชน 1 (สตว. 116) ซงเปนพนทเกบสารเคมทเเยกจากสวนบรเวณทใชในการเรยนการสอนและการวจย

หนาท5

แปลนพนทอาคารภาควชาสตววทยา

แปลนพนทชนท 1

แปลนพนทชนท 2

หนาท6

แปลนพนทชนท 3

แปลนพนทชนท 4

หนาท7

แปลนพนทชนท 5

หนาท8

บทท2 หลกการบรหารจดการความปลอดภยในองคกร

นโยบายดานความปลอดภย ภาควชาสตววทยามการดาเนนการดานความปลอดภย เพราะตระหนกถงความสาคญในการดแลรกษาความปลอดภยของบคลากรและนสตทกคนของภาควชา ตลอดจนผทมาตดตอราชการ รวมถงความปลอดภยในทรพยสนของทางราชการ ทงน เพอใหอาคารภาควชา หองบรรยาย หองปฏบตการ หองวจยกลาง และสงแวดลอมโดยรอบมความปลอดภยตามหลกมาตรฐานอาชวอนามยและมาตรฐานสากลเพอการเรยนการสอนและการวจยทมประสทธภาพสงสด วฒนธรรมความปลอดภยส าหรบหองปฏบตการทางวทยาศาสตร วฒนธรรมความปลอดภย (Safety Culture) หมายถง พฤตกรรมของคนในสงคม ทแสดงถงลกษณะและทศนคต ทเกยวกบความปลอดภย โดยบคคลในสงคมมการใหความสาคญเรองความปลอดภยมากพอทจะปฏบตและดแลตนเองไดโดยไมตองมการบงคบ วฒนธรรมความปลอดภยจงเปนสงจาเปนเพราะความเสยหายและอบตเหตสวนใหญเกดขนจากผปฏบตงานขาดความตระหนกในผลกระทบทอาจเกดขนจากการดาเนนงานทมความเสยง ซงสงเหลานไมสามารถมผททาหนาทกากบดแลไดตลอดเวลา การสรางบรรยากาศในหองปฏบตการใหมความเปนระเบยบเรยบรอย มปายเตอนใหเหนจนชนตา การฝกสารวจความเสยงจนมองเหนไดเองตามธรรมชาต รวมถงการไดพดคยปรกษาเรองความปลอดภยอยางสมาเสมอ จะทาใหเกดความตนตวเรองความปลอดภยตลอดเวลา เมอบรรยากาศโดยรอบและสภาพแวดลอมทพบเหนในชวตประจาวน กอใหเกดเปนกจวตรปฏบตของคนสวนใหญ พฤตกรรมเสยงจงไมเกด เกดการซมซบวธคดและพฤตกรรมจนเกดเปนสานกจะทาใหเกดวฒนธรรม ความปลอดภย ทาใหหองปฏบตการตางๆ มความปลอดภยอยางยงยน บทบาท หนาท และความรบผดชอบของแตละบคคลในการสรางความปลอดภยในหองปฏบตการ สงสาคญทสดในการสรางความปลอดภยในหองปฏบตการ คอการททกคนจะตองตระหนกถงความสาคญในเรองความปลอดภยของตนเอง ผรวมงาน สงแวดลอม อาคารสถานทและทรพยสนซงเปนของสวนรวม โดยจะตองรบรและเขาใจในบทบาทของตนเอง และรวมรบผดชอบในการเปนสวนหนงของการสรางความปลอดภยในการทางาน 1. ภาควชา หวหนาภาควชาเปนผรบผดชอบสงสดเกยวกบความปลอดภยโดยรวมทงหมดในภาควชา ดงนน ภาควชาจงมหนาทกาหนดและประกาศใหเปนนโยบายขององคกรและรบผดชอบตอความปลอดภยในการทางานของบคคลในองคกรทกคน และดาเนนการบรหารจดการความปลอดภย สนบสนนสงเสรมและกากบดแลการดาเนนการดานตางๆ เพอใหหองปฏบตการมความปลอดภยในการทางาน และไมกอมลพษตอสงแวดลอม มาตรการดาเนนงานดานความปลอดภยของภาควชา ประกอบดวย 7 องคประกอบ ดงน องคประกอบท 1: การบรหารระบบการจดการดานความปลอดภย 1.1 นโยบายดานความปลอดภยตามมาตรฐานยกระดบการสรางความปลอดภยในหองปฏบตการและหองวจยกลาง 1.1.1 หลกการปฏบตงานในหองปฏบตการและหองวจยกลาง 1. ผเขาปฏบตงานภายในหองปฏบตการและหองวจยกลางจะตองปฏบตตามประกาศระเบยบการใชหองปฏบตการและหองวจยกลางของภาควชาสตววทยาอยางเครงครด 2. กอนเรมปฏบตงาน ผเขาปฏบตงานภายในหองปฏบตการและหองวจยกลางควรสารวจความพรอมของอปกรณรกษาความปลอดภย เชน ถงดบเพลง อางลางตวฉกเฉนพรอมฝกบว (Safety wash) รวมทงทางหนไฟ อยบรเวณใดของหองปฏบตงาน 3. ผเขาปฏบตงานภายในหองปฏบตการและหองวจยกลางควรศกษาคณสมบตและอนตรายของสารเคม หรอจลชพ รวมทงขอมลความปลอดภยของสารเคม (Safety Data Sheet: SDS) ทใชกอนเขาทาปฏบตการ 4. ผเขาปฏบตงานภายในหองปฏบตการและหองวจยกลางควรมเครองปองกนตนเองทเหมาะสม โดยตองสวมเสอกาวน (Gown) เเละใสถงมอทกครงทเขาปฏบตงานเพอการปองกนรางกายจากการสมผสสารเคมโดยตรง สวมแวนตาปองกน (Goggles) ถาทางานกบสารเคมทมความอนตรายสง และสวมทกรองอากาศเมอทางานกบสารทเปนอนตรายตอทางเดนหายใจและควรสวมรองเทาทหมเทาอยางมดชดเพอปองกนสารเคมหกรดเทา 5. หากปฏบตงานกบตวทาละลายหรอสารระเหย ทาในตดดควน 6. หามนาอาหารเเละเครองดมเขาในหองปฏบตการและหองวจยกลาง

หนาท9

7. หากเขาทาปฏบตการนอกเวลาราชการตองไดรบอนญาตการใชหองนอกเวลาราชการแลว และไมควรทาปฏบตการตามลาพงคนเดยว ดงนน กรณจาเปนทมผอยรวมปฏบตงานเปนบคคลภายนอก ตองแจงเจาหนาทประจาหองปฏบตการหรอหองวจยกลางทราบลวงหนาทกครง 8. หากตองการฝากสารเคมไวในหองปฏบตการและหองวจยกลางตองใหขอมลชนดเเละลกษณะสารเคม รวมทงตองมเอกสารดานขอมลความปลอดภยของสารเคม (SDS) เเละขอมลอนๆ ตามทกาหนดในเเบบฟอรมการฝากสารเคมในหองปฏบตการและหองวจยกลางแกเจาหนาทประจาหองปฏบตการหรอหองวจยกลางกอนทกครง 1.1.2 การจดการขยะของเสยทเกดขนในหองปฏบตการและหองวจยกลาง 1. ภาควชาจะจดแบง ถงขยะออกเปน 3 ชนด คอ ถงขยะธรรมดา ถงขยะอนตรายเเละ/หรอถงขยะชวภาพ 2. สาหรบสารเคมทตองการกาจด จะตองนาไปจดไวในบรเวณทจดเตรยมไวสาหรบสารเคมทรอการกาจดของภาควชา เเละตองนาขอมลสารเคม รวมทงชนดเเละปรมาณเเจงใหเจาหนาทผดเเลทราบกอนนาไปไวในสถานทเกบทกครง 3. การปฏบตเมอทงขยะในหองปฏบตการ 1. ขยะทวไปเชน เศษกระดาษ ขวดพลาสตก ใหทงลงถงขยะธรรมดา 2. ของทมคม เชน เศษแกว เครองแกวทแตก ใบมดโกน เศษมด ใหหอดวยกระดาษ ใสถงพลาสตกทระบ “อนตรายของมคม” ใหเรยบรอยทงลงถงขยะธรรมดา 3. สารทมลกษณะเปนผงฟงกระจายได เชน ผงซลกา ทใชงานทางโครมาโตกราฟจะตองบรรจใสถงพลาสตกทไมรวซม มดปากถง ทงลงถงขยะอนตราย 4. ขยะชวภาพ หรอขยะตดเชอ ตองนงฆาเชอ (autoclave) กอน และทงลงในถงขยะชวภาพ 5. ขยะทเปนซากสตวใหทงตามวธการกาจดซากสตว ภาควชาสตววทยา 6. หามทงภาชนะบรรจอาหารและเศษอาหารตางๆลงในถงขยะทอยในหองปฏบตการโดยเดดขาด 1.1.3 การปฏบตเมอใชเครองมอวทยาศาสตรและการเบกอปกรณ (ใหเปนไปตามระเบยบการใชหองปฏบตการและหองวจยกลาง) 1.1.4 การขอใชหองปฏบตการนอกเวลาราชการ (ใหเปนไปตามระเบยบการใชหองปฏบตการและหองวจยกลาง) 1.2 แผนงานดานความปลอดภย 1.2.1 ระดบบคลากรทงฝายวชาการเเละสนบสนน: จดทาโครงการอบรมมาตรฐานความปลอดภยในหองปฏบตการเพอสรางความเขาใจนโยบาย โดยคณะกรรมการควบคมระบบมาตรฐานความปลอดภยฯ (ตามองคประกอบท 6) 1.2.2 ระดบนสต: จดทาโครงการอบรมมาตรฐานความปลอดภยในหองปฏบตการเเละหองวจยกลาง เเละตองสอบผานความพรอมกอนไดรบอนญาตใหใชคยการดเพอปฏบตงานในหองปฏบตการและหองวจยกลาง โดยคณะกรรมการฝายวจยและหองวจยกลาง (ตามองคประกอบท 6) 1.2.3 ระดบภาควชา: มคณะกรรมการเพอควบคมบรหารจดการดานความปลอดภยของหองปฏบตการภาควชาสตววทยา เพอกาหนดนโยบายเเละเเผนปฏบตงานประจาป และคณะกรรมการตรวจสอบความปลอดภยของหองปฏบตการภาควชาสตววทยา (ทงภายในเเละภายนอก) เพอตรวจสอบประจาป 1.3 โครงสรางการบรหารจดการดานความปลอดภย ภาควชามการเเตงตงคณะกรรมการควบคมระบบมาตรฐานความปลอดภยฯ (ตามขอ 1.2.3) องคประกอบท 2: ระบบการจดการสารเคม 2.1 การจดการขอมลสารเคม 2.1.1 โครงสรางของขอมลของสารเคมทบนทก: เจาของสารเคม ตองมการบนทก เเละสงขอมลความปลอดภยของสารเคม (SDS) ทตองการฝากเกบไวในหองปฏบตการและหองวจยกลางในรปเเบบเอกสารเเละอเลกทรอนกส เเละกรอกในเเบบฟอรมการฝากสารเคมในหองปฏบตการและหองวจยกลาง โดยจะตองมขอมลครบทง 16 ขอ ตามระบบสากล (SDS) แกเจาหนาทประจาหองปฏบตการหรอหองวจยกลางกอนฝากเกบทกครง (โปรดศกษารายละเอยดเพมเตมเรองขอมลความปลอดภยของสารเคมท http://esprel.labsafety.nrct.go.th/files/ESPReL-Book1.pdf: เอกสารความร 2) 2.1.2 การบนทกขอมลสารเคม เเละการจดทาสารบบของสารเคม (Chemical Inventory): เจาหนาทประจาหองปฏบตการหรอหองวจยกลางจะมการบนทกขอมลสารเคมตามทไดจากขอ 2.1.1 ในรปแบบเอกสารเเละเเบบโปรเเกรมคอมพวเตอร โดยจะมการบนทกขอมลการนาเขาสารเคม การจายออกสารเคม เเละรายงานเเสดงความเคลอนยายของสารเคมในหองปฏบตการ (ชอสารเคม, CAS No., ประเภทความเปนอนตราย, ปรมาณคงเหลอ, สถานทเกบ)

หนาท10

ทงนผใชหองปฏบตการและหองวจยกลางสามารถสอบถามเพอขอดเอกสารขอมลความปลอดภยของสารเคม (SDS) ทมในหองปฏบตการและหองวจยกลางกบเจาหนาทประจาหองปฏบตการและหองวจยกลางนนๆ ได 2.1.3 การจดการสารทไมใชเเลว (Clearance): มการสารวจเเละรวบรวมรายชอสารเคมทไมตองการ (เชน สารทไมตองการใช สารทหมดอายตามฉลาก เเละสารทหมดอายตามสภาพ) เพอรอกาจดทงประจาป โดยมหองเกบสารเคมทแบงตามคณสมบตการเขากนไมไดของสารเคมเพอรอการกาจด 2.2 การจดเกบสารเคม 2.2.1 มขอกาหนดทวไปในการจดเกบสารเคม โดย 1. ภาควชาจดเตรยมหองสาหรบเเยกเกบสารเคมตามสมบตการเขากนไมไดของสารเคม (Chemical incompatibility) ไดเเก หองเกบสารระเหย สารกรดเเกสารเคมทวไป และสารเบสเเก (สตว. 116) โดยมการเเบงสวนพนทจดเกบสารเคม เเละสวนพนทของสารเคมรอคอยการกาจดภายในหองเกบสารเคมนนๆ 2. เเยกเกบสารเคมของเเขงออกจากของเหลวภายในหองปฏบตการและหองวจยกลาง 3. สามารถบอกตาเเหนงการเกบไดเเนนอน เเละหามวางสารเคมบนทางเดน (ตรงตามขอมลทระบในสารบบของสารเคม) 4. ผทตองการฝากสารเคมทตองควบคมเปนพเศษ จะตองบอกขอมลพรอมทงระบวธการควบคมกอนนาฝากในหองปฏบตการและหองวจยกลาง 5. หามเกบสารเคมหรอของเสยทรอจากดภายในตควน 6. หามวางขวดสารเคมบนโตะปฏบตการอยางถาวร 2.2.2 การจดเกบสารไวไฟ: ภาควชาจดสรรพนทการจดเกบสารไวไฟโดยเฉพาะ (สตว. 116) และหามเกบสารไวไฟในหองปฏบตการและหองวจยกลาง 2.2.3 การจดเกบสารกดกรอน: ภาควชาจดสรรพนทการจดเกบสารกดกรอนโดยเฉพาะ เเละมภาชนะรองรบทเหมาะสม (ไมเกบในทสง) (สตว. 116) 2.2.4 การจดเกบเเกส: ภาควชาจดสรรพนทในการวางถงเเกสถงเเกสเปลา หรอ ถงเเกสทยงไมไดใชงาน (หนาหองสตว. 333) พรอมตดปายระบโดยเปนพนททหางจากความรอน เเหลงกาเนดไฟ เเละเสนทางสญจรหลก โดยถงเเกสออกซเจนจะหางจากถงเเกสเชอเพลง เเกสไวไฟเเละวสดไฟไหมอยางนอย 6 เมตร หรอมผนงกนทไมตดไฟ ทงน ถงเเกสจะมอปกรณยดเเขงเเรง โดยถงเเกสทไมไดใชงาน จะมฝาครอบหวถงหรอ guard ปองกนหวถงพรอมตดปายระบ 2.2.5 การจดเกบสารออกซไดซ เเละสารกอเกดเพอรออกไซด: ภาควชาจดสรรพนทการจดเกบโดยเฉพาะ (สตว. 116) โดยเเยกออกจากความรอน เเสง เเละเเหลงกาเนดประกายไฟ การเกบสารทมคณสมบตออกซไดซ ตองเกบในภาชนะทมสมบตเฉอยภาชนะบรรจสารทกอใหเกดเพอรออกไซดตองมฝาปดทเเนนหนา และไมใชจกแกวเพอหลกเลยงการสมผสอากาศเนองจากแรงเสยดทานขณะเปดอาจทาใหเกดระเบดได ทงน เจาหนาทประจาหองปฏบตการและหองวจยกลาง มการตรวจสอบการเกดเพอรออกไซดอยางสมาเสมอ หากมปญหาใหนาออกเเละรบเเจงเจาของสารเคมนนๆ เพอจดการปญหาตอไป 2.2.6 การจดเกบสารทไวตอปฏกรยา: ภาควชา จดสรรพนทจดเกบโดยเฉพาะ (สตว. 116) โดยเเยกออกจากเเหลงนาในหองปฏบตการและหองวจยกลางโดยใสในตจดเกบ เเละพนทจดเกบจะมปายเตอนทชดเจน “สารไวตอปฏกรยา” ทงนเจาหนาทประจาหองปฏบตการและหองวจยกลาง มการตรวจสอบสภาพการเกบทเหมาะสมของสารทไวตอปฏกรยาอยางสมาเสมอ หากมปญหา ใหนาออกเเละรบเเจงเจาของสารเคมนนๆเพอจดการปญหาตอไป 2.2.7 ลกษณะภาชนะบรรจภณฑเเละฉลากสารเคม: กอนนาสารเคมมาฝากเกบ เจาของสารเคมนนจะตองจดเตรยมใหสารเคมนน อยในภาชนะทเหมาะสมตามประเภทของสารเคม โดยใหถกหลกตามมาตรฐานสากล และจะตองมการระบชอเจาของ เเละสญลกษณ รวมทงวนเรมเปดใชสารเคมบนภาชนะสารเคมนนๆ กอน ทงนเจาหนาทประจาหองปฏบตการหรอหองวจยกลางจะตองมการตรวจสอบสภาพความบกพรองของภาชนะบรรจสารเคมเเละฉลากอยางสมาเสมอ หากมปญหาใหนาออกเเละรบเเจงเจาของสารเคมนนๆเพอจดการปญหาตอไป 2.3 การเคลอนยายสารเคม 2.3.1 ผทาการเคลอนยายสารเคมตองสวมเสอกาวน ถงมอ หนากากปองกนจมก เเละใชอปกรณอนๆ ทเหมาะสม 2.3.2 ภาชนะทตองการเคลอนยายจะตองปดฝาใหสนท โดยตองมการวางในภาชนะรองรบในการเคลอนยายสารเคมทกครง 2.3.3 การเคลอนยายสารเคมของเหลวไวไฟจะตองวางในภาชนะรองรบทมวสดกนกระเเทก 2.3.4 การเคลอนยายสารเคมทเปนสารกดกรอนทเปนกรดเเละตวทาละลาย ภาชนะรองรบตองเปนถงยาง 2.3.5 แยกภาชนะเมอตองการเคลอนยายสารทเขากนไมได

หนาท11

2.3.6 การเคลอนยายภายนอกหองปฏบตการ ใหใชรถเขนทมเเนวกนกนขวดสารเคมลมทกครงเเละมการใชวสดดดซบสารเคมเเละวสดกนกระเเทกขณะเคลอนยาย (ขอยมไดทหองวจยกลาง 306) 2.3.7 การใชลฟตชวยในการเคลอนยายสารเคม ใหใชลฟตสาหรบขนยายสารเคมตามทภาควชากาหนดเทานน องคประกอบท 3: ระบบการจดการของเสย 3.1 การจดการขอมลของเสย 3.1.1เจาหนาทประจาหองปฏบตการหรอหองวจยกลางจะบนทกขอมลของเสยตามเเบบฟอรมมาตรฐานทงในรปเอกสารเเละอเลกทรอนกส เเละมการรายงานขอมลของเสยทเกดขน การประเมนความเสยงของสารเคมทรอการกาจดตามมาตรฐานการจดการวตถอนตราย เพอรายงานความเคลอนไหวของสารเคมเเกภาควชา 3.1.2 หนวยงานมการจดงบประมาณเพอใชในการกาจดสารเคมของเสย 3.2 การจดเกบของเสย 3.2.1 มภาชนะทงของเสยอนตรายจดเตรยมไวในหองปฏบตการและหองวจยกลาง 3.2.2 สารเคมของเสยทตองการกาจด จะตองมการเเยกประเภทและเกบไวในหองหรอพนท ทภาควชาไดมการจดเเยกประเภทสารเคมไวเเลว โดยมการตดฉลาก “รอกาจด” พรอมทงชอสารเคมลงในภาชนะบรรจ ทงนกาหนดใหมการเกบในปรมาณรวมสงสดไมเกน 200 ลตร 3.2.3 กาหนดระยะเวลาในการกาจดของเสยในหองปฏบตการและหองวจยกลาง คอ ตามกาหนดของคณะวทยาศาสตร (ทก 6 เดอน) หรอเมอมปรมาณรวมเกนกวาคาทกาหนดไว 3.3 การลดการเกดของเสย 3.3.1 มเเนวปฏบตหรอมาตรการในการลดการเกดของเสย โดยมกาหนดระยะเวลาในการกาจดของเสยในหองปฏบตการและหองวจยกลาง (ตามขอ 3.2.3) 3.3.2 ประชาสมพนธใหเกดเเนวปฏบตเพอลดการใชสารเคม และสนบสนนการหาสารทปลอดภยกวาทดเเทน เชน ใชเอธานอลเเทนเมธานอล 3.3.3 ประชาสมพนธสนบสนนใหมการนาขวดสารเคมทไมเปนอนตรายและใชหมดเเลว มาจดเกบสารเคมเพอรอการกาจด 3.3.4 ประชาสมพนธสนบสนนใหนาสารเคมบางชนดมาใชใหม เชน การใชเครองกลนตวทาละลายบรสทธในการกลนเเอลกอฮอลล เพอมาใชทาความสะอาดเบองตนในหองปฏบตการและหองวจยกลาง 3.4 การบ าบดเเละก าจดของเสย: มการบาบดของเสย เชน อาหารเลยงเชอกอนทงหรอสงกาจดกบบรษท องคประกอบท 4: ลกษณะทางกายภาพของหองปฏบตการ อปกรณเเละเครองมอ 4.1 งานสถาปตยกรรม 4.1.1 อาคารภาควชา มการเเยกพนทหองปฏบตการ (Laboratory space) ออกจากพนทอนๆ (Non-laboratory space) เเละมการเเบงสวนทดลอง สวนสานกงาน สวนเกบของเเละสารเคม เเละสวนทพกเจาหนาทออกจากกน 4.1.2 อาคารภาควชา มการเเยกประเภทเเละจดกลมเครองมอภายในหองปฏบตการและหองวจยกลางโดยมการกนพนทใชสอย และการควบคมการเขาถงของบคคลทไมเกยวของกบหองปฏบตการและหองวจยกลาง โดยเฉพาะหองปฏบตการและหองวจยกลางทมสารเคมอนตราย หรอทมสารกมมนตรงส ผานทางระบบคยการดหรอกญเเจ 4.1.3 อาคารภาควชา มความสง ขนาดพนทหนาตาง ชองทางเดนทปราศจากสงกดขวาง ประตทมชองมองจากภายนอก (Vision panel) ตรงตามมาตรฐานสากล เเละมการตรวจเชควสด ทใชงานโดยเจาหนาทประจาหอง เพอใหเกดการดเเลบารงรกษาใหพรอมใชงานอยเสมอ 4.1.4 อาคารภาควชามการเเสดงผงหอง เพอเเสดงตาเเหนงเสนทางหนไฟเเละตาเเหนงทตงอปกรณฉกเฉน 4.1.5 หองปฏบตการและหองวจยกลางมชองเปด (ประต-หนาตาง) ทมขนาดเเละจานวนเหมาะสม โดยสามารถควบคมการเขาออก เเละเปดออกงายในกรณฉกเฉน 4.1.6 อาคารภาควชา มการกาหนดลฟตสาหรบการเคลอนยายสารเคมโดยเฉพาะ 4.2 งานสถาปตยกรรมภายใน: ครภณฑ เฟอรนเจอร เครองมอเเละอปกรณ 4.2.1 ระยะหางเเละขนาดพนทระหวางโตะปฏบตการ ตรงตามขนาดมาตรฐาน หรอมขนาดเพยงพอตอการใชงาน เเละตองมจานวนอางนาตรงตามประเภทเเละความตองการของหองปฏบตการและหองวจยกลาง

หนาท12

4.2.2 มการตรวจสอบครภณฑตางๆ ภายในหองปฏบตการและหองวจยกลางใหอยในสภาพใชงานไดด เเละบารงรกษาอยางสมาเสมอ โดยเจาหนาทประจาหองอยางนอยปละหนงครง 4.2.3 มการควบคมการเขาถง หรอมอปกรณเปด-ปดครภณฑ เครองมอ เเละอปกรณภายในหองปฏบตการและหองวจยกลาง และมตเกบสารเคมทตองควบคมพเศษซงมกญเเจลอคเเละตองไดรบอนญาตกอนใช 4.2.4 ครภณฑ เฟอรนเจอร เครองมออปกรณทสงกวา 1.20 เมตร มตวยดหรอฐานรองรบทเเขงเเรง เเละชนตลอย หรอชนเกบของ ตองมการยดเขากบโครงสรางหรอผนงอยางเเนนหนาเเละมนคง 4.3 งานวศวกรรมโครงสราง 4.3.1 มการกาหนดใหคณะกรรมการเพอควบคมบรหารจดการดานความปลอดภยของหองปฏบตการ และคณะกรรมการตรวจสอบความปลอดภยของหองปฏบตการ ภาควชาสตววทยา สารวจ ตรวจสอบดานวศวกรรมโครงสราง โดยตรวจสอบสภาพ รอยราว ทงภายในเเละภายนอกหองปฏบตการ หองวจยกลาง และอาคารภาควชาอยางนอยปละหนงครง 4.3.2 ภาควชามการเกบขอมลลกษณะโครงสรางอาคาร เชน ความสามารถในการรองรบนาหนกบรรทกของอาคาร ความสามารถในการกนไฟเเละทนไฟ รวมถง ตวอาคารภาควชาตองมความสามารถรองรบเหตฉกเฉน เชน มความสามารถในการตานทานการเกดความเสยหายของอาคาร เมอเกดเหตฉกเฉนในชวงเวลาหนง เเละมการกาหนดพนท สาหรบอพยพคนออกจากอาคารได 4.4 งานวศวกรรมไฟฟา 4.4.1 หองปฏบตการและหองวจยกลาง มปรมาณเเสงสวาง กาลงไฟ ทเพยงพอเหมาะสมกบการทางาน มการตอสายดนเเละใชอปกรณทไดรบมาตรฐาน รวมทงหลกเลยงการตอสายไฟพวง (โปรดศกษารายละเอยดเพมเตมเรองเกณฑคณภาพการสองสวางทhttp://esprel.labsafety.nrct.go.th/content.asp?ID=329 ห ร อ ค ม อ แนวท า งกา รออก แบบกา รส อ ง ส ว า งภ าย ใน อาคา รhttp://www.tieathai.org/images/intro_/1479229183final.Guidelines_BW.pdf) 4.4.2 หองปฏบตการและหองวจยกลางมระบบควบคมไฟฟาของหองปฏบตการเเยกเเตละหอง 4.4.3 หองปฏบตการและหองวจยกลางมการตดตงระบบเเสงสวางฉกเฉนในปรมาณเเละบรเวณทเหมาะสม 4.4.4 หองปฏบตการและหองวจยกลางมระบบไฟฟาสารองดวยเครองกาเนดไฟฟาในกรณเกดภาวะฉกเฉน 4.4.5 หองปฏบตการและหองวจยกลางมการตรวจสอบระบบไฟฟาเเละไฟฟาเเสงสวาง เเละบารงรกษาอยางสมาเสมอ โดยเจาหนาทประจาหองอยางนอยปละหนงครง 4.5 งานวศวกรรมสขาภบาลเเละสงเเวดลอม 4.5.1 ภาควชามขอมลเอกสาร เเละระบบการจดวางระบบนาของหองปฏบตการและหองวจยกลางโดยจะตองมการแยกระบบนาทงปนเปอนสารเคม เเละมระบบบาบดทเหมาะสมกอนออกสรางระบายนาสาธารณะ 4.5.2 มการตรวจสอบระบบสขาภบาล เเละมการดเเลบารงรกษาอยางสมาเสมอ โดยเจาหนาทประจาหองอยางนอยปละหนงครง 4.6 งานวศวกรรมระบบระบายอากาศเเละปรบอากาศ 4.6.1 หองปฏบตการและหองวจยกลาง มระบบระบายอากาศทเหมาะสมกบการทางาน เเละมการตดตงระบบปรบอากาศในตาเเหนงเเละปรมาณทเหมาะสม 4.6.2 มการตรวจสอบระบบระบายอากาศเเละปรบอากาศ เเละมการดเเลบารงรกษาอยางสมาเสมอ โดยเจาหนาทประจาหองอยางนอยปละหนงครง 4.7 งานระบบฉกเฉนเเละระบบตดตอสอสาร 4.7.1 หองปฏบตการและหองวจยกลาง มระบบเเจงเหตเพลงไหมดวยมอ อปกรณตรวจจบเพลงไหม ปายบอกทางหนไฟมาตรฐาน เครองดบเพลงเเบบเคลอนท ระบบตดตอสอสารของหองปฏบตการในกรณฉกเฉน เชน โทรศพทสานกงาน โทรศพทเคลอนท หรอระบบอนเตอรเนต เเละระบบไรสายอนๆ 4.7.2 อาคารภาควชามระบบเเจงเหตเพลงไหมดวยมอ อปกรณตรวจจบเพลงไหม ปายบอกทางหนไฟมาตรฐาน เครองดบเพลงเเบบเคลอนท ระบบดบเพลงดวยนาทมสายฉดนาดบเพลง และทางหนไฟ 4.7.3 ภาควชามการตรวจสอบระบบฉกเฉน เเละระบบตดตอสอสารเเละมการดเเลบารงรกษาอยางสมาเสมอ โดยชางผชานาญการอยางนอยปละหนงครง 4.7.4 มการเเสดงปายชอหองปฏบตการและหองวจยกลาง ผดเเลหองปฏบตการหรอหองวจยกลาง เเละขอมลจาเพาะอนๆของหองปฏบตการและหองวจยกลาง รวมถงสญลกษณหรอเครองหมายสากลเเสดงถงอนตราย

หนาท13

องคประกอบท 5: ระบบการปองกนเเละเเกไขภยอนตราย 5.1 การบรหารความเสยง 5.1.1 มการระบอนตราย (Hazard identification) โดยมการสารวจความเปนอนตรายของสารเคม/วสดทใช เครองมอหรออปกรณ เเละลกษณะทางกายภาพของหองปฏบตการ โดยเจาหนาทประจาหองเปนผรวบรวมขอมล 5.1.2 มการประเมนความเสยง (Risk assessment) โดยมการทาเเบบประเมนความเสยงระดบบคคลทใชภายในหองปฏบตการ เเละระดบโครงสรางหองปฏบตการ โดยเจาหนาทประจาหองเปนผประสานงาน 5.1.3 มการจดการความเสยง (Risk treatment) ภายในหองปฏบตการและหองวจยกลางโดย 5.1.3.1 หองปฏบตการและหองวจยกลางมการจดพนทมความเสยงสง เชน เเยกบรเวณพนทใชงานเครองมอความรอนสง 5.1.3.2 หองปฏบตการและหองวจยกลางมมาตรการลดความเสยง โดยบงคบใชขอกาหนดเเละเเนวปฏบตดานความปลอดภยของผใชงานหองปฏบตการและหองวจยกลางทกครง 5.1.3.3 หองปฏบตการและหองวจยกลางมการบรรยาย ใหคาเเนะนา ชเเจงแกผปฏบตงานกอนเรมการใชงานภายในหองปฏบตการหรอหองวจยกลาง โดยเจาหนาทประจาหอง รวมทงมเอกสารคมอการใชเครองมอ เอกสารมาตรฐานความปลอดภย เอกสารนโยบาย รวมทงปาย สญลกษณตางๆ ประจาอยในหองปฏบตการและหองวจยกลาง 5.1.3.4 เจาหนาทประจาหองปฏบตการและหองวจยกลางไดรบการตรวจสขภาพประจาป (โดยมหาวทยาลย)เเละหากมเหตการณผดปกตของผปฏบตงานภายในหองปฏบตการและหองวจยกลาง มการลงขอมลความผดปกตลงในสมดรายงานความปลอดภยทกครง 5.1.4 จดทารายงานบรหารเเละสรปความเสยง โดยจดทาในรปเเบบรายงานการบรหารความเสยงใหผปฏบตงานรบขอมลความเสยงของตนเอง รวมไปถงระดบหองปฏบตการและหองวจยกลาง โดยเจาหนาทประจาหองปฏบตการหรอหองวจยกลางเปนผรวบรวมขอมลใหภาควชาปละหนงครง 5.1.5 มการนารายงานการบรหารความเสยง ตามขอ 5.1.4 มาประเมนทบทวนเเละวางเเผนการปรบปรง รวมทงจดสรรงบประมาณเพอบรหารความเสยง เชน การจดฝกอบรมหรอปรบปรง โดยคณะกรรมการเพอควบคมบรหารจดการดานความปลอดภยของหองปฏบตการ ภาควชาสตววทยา และ คณะกรรมการตรวจสอบความปลอดภยของหองปฏบตการภาควชาสตววทยาทกป 5.2 การเตรยมพรอม/ ตอบโตภาวะฉกเฉน 5.2.1 หองปฏบตการและหองวจยกลาง มการจดเตรยมเครองมอสาหรบตอบโตภาวะฉกเฉนทสามารถเขาถงไดสะดวก เชน อางลางตาฉกเฉนพรอมฝกบว เวชภณฑ ชดอปกรณทาความสะอาด เเละชดอปกรณสาหรบสารเคมหกรวไหล 5.2.2 หองปฏบตการและหองวจยกลาง มแผนปองกนภาวะฉกเฉน ตามกรอบนโยบายขอกาหนดการใชหองปฏบตการและหองวจยกลาง มเเบบเเสดงขนตอนการจดการเบองตนเพอตอบโตภาวะฉกเฉนไวภายในหองปฏบตการ เเละมการอบรม ชเเจงใหผปฏบตงานกอนใหเรมปฏบตงานภายในหองปฏบตการและหองวจยกลางทกครง 5.2.3 หองปฏบตการและหองวจยกลางมการซอมตอบโตภาวะฉกเฉน โดยภาควชาเปนประจาทกป 5.2.4 มการตรวจสอบพนทเเละอปกรณสาหรบรองรบภาวะฉกเฉน โดยคณะกรรมการตรวจสอบความปลอดภยของหองปฏบตการภาควชาสตววทยาทกป 5.3 ขอปฏบตเพอความปลอดภยโดยทวไป 5.3.1 หองปฏบตการและหองวจยกลางมการจดเตรยมอปกรณปองกนสวนบคคลไวประจาหอง 5.3.2 หองปฏบตการและหองวจยกลางมระเบยบ/ขอปฏบตเพอความปลอดภยในหองปฏบตการหรอหองวจยกลาง(ตามองคประกอบขอท 1) 5.3.3 มระเบยบ/ขอปฏบตเรองความปลอดภยเเกผเยยมชมหองปฏบตการและหองวจยกลาง โดยจะตองมผรบผดชอบนาเขาหองปฏบตการและหองวจยกลาง มการอธบายเเละเเจงเตอนกอนเขาหองปฏบตการและหองวจยกลาง เเละ/หรอมการใหผเยยมชมสวมใสอปกรณปองกนสวนบคคลทเหมาะสมกอนเขามาในหองปฏบตการและหองวจยกลาง องคประกอบท 6: การใหความรพนฐานเกยวกบความปลอดภยในหองปฏบตการ 6.1 ผบรหารภาควชาผานการอบรมเเละมความรในเรองระบบจดการดานความปลอดภยเเละกฎหมายทเกยวของ 6.2 ภาควชามการจดโครงการมาตรฐานความปลอดภยหองปฏบตการและหองวจยกลางเปนประจาทกปเเกเจาหนาทผปฏบตงานภายในหองปฏบตการและหองวจยกลางโดยเนนในเรองกฎหมาย ระบบบรหารจดการความปลอดภย ระบบจดการสารเคม ระบบจดการ

หนาท14

ของเสย สารบบขอมลสารเคมเเละของเสย การประเมนความเสยง ลกษณะทางกายภาพของหองปฏบตการกบความปลอดภย การปองกนเเละตอบโตภาวะฉกเฉน อปกรณปองกนสวนบคคล SDS และปายสญลกษณความปลอดภย 6.3 ภาควชามการจดโครงการมาตรฐานความปลอดภยหองปฏบตการและหองวจยกลางเปนประจาทกป โดยการใหความรพนฐานเเกพนกงานทาความสะอาดในเรองการปองกน การตอบโตภาวะฉกเฉน อปกรณปองกนสวนบคคล เเละปายสญลกษณความปลอดภย องคประกอบท 7: การจดการขอมลเเละเอกสาร 7.1 หองปฏบตการและหองวจยกลางมการจดทาขอมลเเละเอกสารอยางเปนระบบ โดยมการจดกลมสารเคม การจดเกบ การนาเขา-ออก ตดตามสารเคม รวมทงมการปรบปรงใหทนสมยตลอดเวลา (ตามขอ 2.1) 7.2 หองปฏบตการและหองวจยกลางมการจดเตรยมพนท ซงผปฏบตงานทกคนสามารถเขาถงได สาหรบจดเกบเอกสารตอไปน 7.2.1 นโยบายความปลอดภยหองปฏบตการวจยการกลาง ภาควชาสตววทยา 7.2.2 โครงสรางบรหารดานความปลอดภยเเละเเผนการประจาป 7.2.3 ระเบยบเเละขอกาหนดความปลอดภยของหองปฏบตการและหองวจยกลาง 7.2.4 เอกสารขอมลความปลอดภย (SDS) เรยงตามตวอกษร 7.2.5 คมอการปฏบตงาน (standard operating procedure: SOP) ซงตองมรายละเอยดการตรวจทานเเละรบรองรวมถงการจดทาหมายเลขเอกสาร รวมทงมการทบทวนเพอใหเหมาะสมกบการปฏบตงานจรง 7.2.6 รายงานอบตเหตในหองปฏบตการและหองวจยกลาง 7.2.7 รายงานเชงวเคราะห/ ถอดบทเรยน 7.2.8 ขอมลของเสยอนตรายเเละการสงกาจด 7.2.9 เอกสารตรวจประเมนดานความปลอดภยของหองปฏบตการและหองวจยกลาง 7.2.10 ขอมลการบารงรกษา องคประกอบทางกายภาพ อปกรณ เเละเครองมอ 7.2.11 เอกสารความรเกยวกบความปลอดภย 7.2.12 คมอการใชเครองมอภายในหองปฏบตการและหองวจยกลาง 2. หวหนาหองปฏบตการและหองวจยกลาง หมายถง อาจารยหวหนาหองปฏบตการ เจาหนาทประจาหองปฏบตการหรอหองวจยกลาง และอาจารยประจาวชาทกาลงทาการสอนวชาปฏบตการ เปนผรบผดชอบใหการทางานในหองปฏบตการและหองวจยกลางทตนเองดแลรบผดชอบอยใหดาเนนไปอยางปลอดภย มการกาหนดแผนการดาเนนงานในหองปฏบตการและหองวจยกลาง รวมถงการประเมนความเสยง การจดทารายการสารเคม การจดเกบสารเคม ของเสย และตรวจรกษาอปกรณดานความปลอดภยตางๆ ใหมอย และสามารถใชงานได และควบคมกากบดแลความปลอดภยในหองปฏบตการหรอหองวจยกลาง รวมถงการอบรมใหผปฏบตงานมความรในการทางานอยางปลอดภย และแจงเตอนใหผปฏบตงานทราบถงปจจยเสยงและขอบงคบตางๆ ในหองปฏบตการและหองวจยกลาง 3. ผปฏบตงานในหองปฏบตการและหองวจยกลาง หมายถง อาจารย นกวจย นกวทยาศาสตร เจาหนาท และนสตทดาเนนการทดลองหรอ ปฏบตงานในหองปฏบตการหรอหองวจยกลาง ซงมหนาทและบทบาททสาคญตอความปลอดภยของตนเอง ตอเพอนรวมงาน และตอความปลอดภยโดยรวมของหองปฏบตการและหองวจยกลางของภาควชา ผปฏบตงานในหองปฏบตการหรอหองวจยกลางมหนาทปฏบตตามระเบยบขอบงคบและขอกาหนดเกยวกบความปลอดภยของหองปฏบตการและหองวจยกลาง ดาเนนการทดลองหรอปฏบตงานอยางปลอดภย รบการอบรมการใหความรเกยวกบความปลอดภย รายงานการเกดภยอนตรายและความเสยงทพบ

หนาท15

บทท 3

ระดบความปลอดภยทางชวภาพของหองปฏบตการ เเละเครองมอ/อปกรณเพอความปลอดภย

1. ระดบความปลอดภยทางชวภาพของหองปฏบตการ (Biosafety level, BSL) แบงออกได 4 ระดบ คอ

1) Biosafety level 1 (BSL1) BSL1 เหมาะสาหรบการทางานวจย การสอน และการทดลองจลชพทวไปหรอสงมชวตดดแปลงพนธกรรมประเภทท 1 ซงเปนกลมสงมชวตทไมกอใหเกดโรคตอผปฏบตงานและสงแวดลอม BSL1ไมจาเปนตองแยกออกจากหองปฏบตการทวไปสามารถทางานบนโตะปฏบตการโดยไมตองมอปกรณพเศษผปฏบตงานในหองระดบนควรไดรบการฝกฝนเปนพเศษใหม Good microbiological techniques สงสาคญทตองมในหองปฏบตการ BSL1 ไดแก โตะปฏบตการ อางลางมอ อปกรณวจย เทคนคทางจลชววทยา มาตรฐานทวไปในการด าเนนงานของหองปฏบตการ BSL1 - มการจากดผเขาออกหองปฏบตการ - ตองทาความสะอาดพนทปฏบตการหนงครงตอวน หรอหลงจากสารเคมหกหลน - ตองลดการปนเปอนของเสยทงหมดกอนนาไปทง - หามใชปากดดสารละลายโดยตรงจาก ptppiip - หามรบประทานอาหาร ดมนา สบบหร และเสรมสวยในพนทหองปฏบตการ - ตองลางมอภายหลงจบตองสารเคม จลชพ สงมชวตดดแปลงพนธกรรม หรอสตวทดลองกอนออกจากหองปฏบตการ - ตองระวงไมใหเกดการฟงกระจายตลอดกระบวนการวจยทงหมด - ดแลสขอนามยในหองปฏบตการ และควรสวมใสอปกรณปองกนสวนบคคล ไดแก เสอคลมปฏบตการ ถงมอ รองเทาทปดหมทงเทา เปนตน เพอลดความเสยงในการสมผสจลชพและสงมชวตดดแปลงพนธกรรม อปกรณทใชควบคมความปลอดภยทางชวภาพของหองปฏบตการระดบ 1LSB ควรมอปกรณปองกนสวนบคคล ไดแก เสอคลมปฏบตการ ถงมอ รองเทาทปดหมทงเทา เปนอยางนอย

2) Biosafety level 2 (BSL2) BSL2 เหมาะสาหรบปฏบตงานกบจลชพและสงมชวตดดแปลงพนธกรรมประเภทท 1 และ ประเภทท 2 หรอบางลกษณะงานของประเภทท 3 โดยกลมสงมชวตทใชในการทดลองวจยมความเสยงอยในระดบตาถงปานกลาง หองปฏบตการระดบนตองตดสญลกษณชวภยสากล (Biohazard sign) พรอมระบชนดของเชอ ชอผรบผดชอบ ชอผไดรบอนญาตใหปฏบตงานในหองปฏบตการ สงทตองจดเตรยมและวธการปฏบตในหองปฏบตการ BSL2 ตองมเครองมอและครภณฑตามหองปฏบตการ BSL1 และเพมเตม การใชตชวนรภย (Biological Safety Cabinet หรอ BSC) ชนด class II หรอ I และเครองนงไอนาความดนสง (Autoclave) โดยประจาอาคารหรอใกลเคยงหองปฏบตการ ผปฏบตงานในหอง BSL2 ตองมเทคนค Good microbiological techniques และผานการอบรมดานความปลอดภยทางชวภาพ รวมทงตองสวมใสเครองปองกนสวนบคคลเพอปองกนการตดเชอ มาตรฐานทวไปในการด าเนนงานของหองปฏบตการ BSL2 ตองปฏบตตามขอกาหนดของ BSL1 โดยเพมความเขมงวดในการดแลหองปฏบตการ และมการรายงานความกาวหนาจากการศกษาสงมชวตดดแปลงพนธกรรมตอคณะกรรมการความปลอดภยทางชวภาพระดบสถาบน (Insitiuitonal Btosafpiy Commtiipp, IBC) อยางสมาเสมอ อปกรณทใชควบคมความปลอดภยทางชวภาพของหองปฏบตการระดบ 1LS2 เพมเตมอปกรณและระบบเพอปองกนการฟงกระจาย ไดแก ตชวนรภย เครองปนเหวยงแบบมฝาปด เปนตน

3) Biosafety level 3 (BSL3) BSL3 เหมาะสาหรบปฏบตงานกบจลชพและสงมชวตดดแปลงพนธกรรมประเภทท 3 หรองานทใชสงมชวตทกอโรครายแรงและ/หรอมโอกาสแพรกระจายผานระบบหายใจ สงทตองจดเตรยมและวธการปฏบตในหองปฏบตการ BSL3 ตองมเครองมอและครภณฑตามหองปฏบตการ BSL2 เปนอยางนอย และเพมเตมเสอคลมปฏบตการทผกเชอกหรอตดกระดมดานหลง มการควบคมการเขาออกของบคลากรเขมงวดเปนพเศษ และควบคมทศทางไหลเวยนของอากาศในหองปฏบตการไปทศทางเดยว เพอใหความดนอากาศภายในหองเปนแบบ Negative pressure ลดการหลดรอดของจลนทรยออกสสงแวดลอม ผปฏบตงานในหอง BSL3 ตองผานการฝกอบรมการปฏบตงานในหองปฏบตการในหอง BSL3 มากอน

หนาท16

มาตรฐานทวไปในการด าเนนงานของหองปฏบตการ BSL 3ตองปฏบตตามขอกาหนดของ BSLโดยเพมเตมขอกาหนด ไดแกความเขมงวดในการดแลหองปฏบตการมากกวา BSL2 และมการรายงานความกาวหนาจากการศกษาสงมชวตดดแปลงพนธกรรมตอ IBC อยางสมาเสมอรวมทงหามบคคลอายตากวา18 ปบรบรณเขาบรเวณควบคม อปกรณทใชควบคมความปลอดภยทางชวภาพของหองปฏบตการระดบ 1LS3 เพมเตมอปกรณและระบบเพอปองกนการฟงกระจาย ไดแก ตชวนรภย Class I หรอ II หรอ III เสอคลมปองกนพเศษ ถงมอ หนากากหายใจ เครองปนเหวยงแบบมฝาปด และเครองมอเครองใชในสภาพควบคม (Physical containment devices) เปนตน

4) Biosafety level 4 (BSL4) BSL4 เหมาะสาหรบปฏบตงานกบจลชพและสงมชวตดดแปลงพนธกรรมประเภทท 3 รวมถงกลมสงมชวตอนตรายรายแรงทมความเสยงสงสด (Risk group 4) สงทตองจดเตรยมและวธการปฏบตในหองปฏบตการ BSL4 ตองมเครองมอและครภณฑตามหองปฏบตการ BSL3 เปนอยางนอย และเพมเตมตชวนรภย Class III หมอนงไอนาความดนสงแบบ 2 ประต (Double-doored autoclave) ตองเปลยนเสอผากอนเขาหองปฏบตการ และมทอาบนากอนออกจากหองปฏบตการ นอกจากน หองปฏบตการตองแยกออกจากอาคารหรอพนทอนอยางชดเจน มาตรฐานทวไปในการด าเนนงานของหองปฏบตการ BSL4 ตองปฏบตตามขอกาหนดของ BSL3 โดยมขอกาหนดเพมเตม คอ ตองใชอปกรณชวยดดปลอยของเหลวกบปเปตเทานน ขยะทกชนดตองทาการฆาเชอดวยวธทเหมาะสมและผานการทดสอบกอนนาออกจากหองปฏบตการ BSL4 การออกแบบหองปฏบตการ 1LS4 สถานทตงหองปฏบตการระดบนตองอยในอาคารทแยกจากบรเวณอนทงในประเดนพนทและระบบการไหลเวยนอากาศ ผปฏบตงานตองมชดพเศษทเปน Positive pressure suite เพอแยกออกจากสภาพแวดลอมของหองอยางชดเจน ตองสามารถนาอปกรณเขาออกหรอเคลอนยายอปกรณออกจากหองปฏบตการได และควรมการออกแบบสาหรบการขยายพนทหองปฏบตการในอนาคต

ดงนนเพอความปลอดภยผปฏบตงานตองสารวจและจดเตรยมเครองมออปกรณปองกนสวนบคคล และวธปฏบตงานทเหมาะสม

กบระดบความเสยงของกระบวนการกอนเรมปฏบตงานทดลองหรอศกษาวจยในหองปฏบตการและหองวจยกลาง 2. เครองมอ/อปกรณทจ าเปนเพอความปลอดภยในหองปฏบตการ 1. ระบบระบายอากาศ (Ventilation)

หองปฏบตการทมการใชสารเคมควรมการระบายอากาศทด การระบายอากาศในหองปฏบตการ โดยทวไปไมควรนอยกวา 6 เทาของขนาดหองตอชวโมง

2. ตดดควน (Fume hood) การปฏบตทเกยวของกบสารเคมอนตราย ตองทาในตดดควนเทานน ตดดควนตองสามารถดดอากาศไดไมนอยกวา 80-120 ฟต

ตอนาท เมอฝาต (Sash) เปดทระดบ 18 นว การใชตดดควนควรมขอพงปฏบต ดงน - ระหวางปฏบตงาน ฝาตดดควน (Sash) ตองเปดไมเกน 18 นว - อปกรณ/สารเคมทใชปฏบตงานในตดดควน ควรอยหางจากขอบฝาต เขาไปดานใน อยางนอย 6 นว - ควรเปดพดลมของตดดควนใหทางานตลอดเวลาทมสารเคมอยภายในตดดควน - ไมควรใชตดดควนเปนทเกบสารเคม

3. ตเกบสารละลายระเหยอนตราย

สารเคมทใชในการทดลองบางชนดเปนสารระเหยอนตราย เชนฟอรมาลน จงควรแยกเกบจากสารเคมอนๆ โดยอปกรณทใชเกบสารเคมในกลมน ไดแก ตเกบสารละลายระเหยซงมปลองดดไอระเหยออกนอกตวอาคาร 4. อางลางตา และทลางตวฉกเฉน (Emergency eyewash fountain and safety shower) อางลางตา และทลางตวฉกเฉนเปนอปกรณจาเปนสาหรบทกหองปฏบตการ ใชในกรณเกดอบตเหตสารเคมอนตรายหกราดตว หรอกระเดนเขาตา ซงอาจกอใหเกดอนตรายถงขนเสยชวต หรอ ทพลภาพตอผปฏบตงานได สถานทตดตงอางลางตาและทลางตวควรอยใน

หนาท17

ระยะหางไมเกน 10 วนาท จากจดปฏบตงาน ไมควรวางสงของกดขวางเสนทาง เพอใหผปฏบตงานสามารถเขาถงไดโดยสะดวก ควรใชระยะเวลาการลางตาหรอลางตวไมตากวา 15 นาท เพอใหแนใจวาสารเคมไดถกชะลางจนหมด อางลางตาควรมการตรวจสอบอยางนอยเดอนละ 1 ครง และควรตรวจสอบทลางตวอยางนอยปละ 1 ครง

รปตดดควน ประจาหองวจยกลาง สตว. 306 ภาควชาสตววทยา

รปอางลางตา และทลางตวฉกเฉนอยประจาหนาหองวจยกลาง สตว. 308 ภาควชาสตววทยา

5. อางลางอปกรณ (Laboratory sink) ผปฏบตงานในหองปฏบตการตองลางมอดวยสบและนาสะอาดทกครงภายหลงจากการถอดถงมอ และเมอเสรจสนการปฏบตงาน

รวมทงเมอผวหนงสมผสกบสารเคม อางลางมอยงใชในการลางอปกรณในหองปฏบตการทเปอนสารเคมอกดวย

หนาท18

รปตเกบสารละลายระเหยอนตราย ประจาหองเกบสารเคม สตว. 116 ภาควชาสตววทยา

6. ตชวนรภย (Biosafety cabinet) หมายถง ตทไดรบการออกแบบพเศษสาหรบปองกนอนตรายของผปฏบตงานจากการทดลองหรอวจยทางชววทยา รวมทงปองกน

อนตรายทจะออกสสงแวดลอมภายนอก BSC ประกอบดวยเทคโนโลยสาคญ 3 สวน ไดแก 1. HEPA filter (High Efficiency Particulate Air filter): แผนกรองทมประสทธภาพสงในการดกจบอนภาคเชอโรค 2. Blower/fan/motor: พดลมเพอควบคมการไหลเวยนของอากาศภายในตและอากาศทไหลผาน HEPA filter 3. Laminar flow: มานอากาศภายในตทเคลอนทเปนแบบทศทางเดยว BSC แบงออกเปน 3 แบบ ดงน

BSC Class I: ปองกนผใชงาน (Operator protection) และสงแวดลอม (Environment protection) เทานนแตไมปองกนการปนเปอนในงานททา (Product) ดวยเหตนจงไมคอยนยมใชกน

BSC Class II: ปองกนผใชงาน (Operator protection) ปองกนสงแวดลอม (Environment protection) รวมทงปองกนการปนเปอนในงานททา (Product protection) ต Class II จงเปนทนยมใชกนมาก

ต Class II ใชทางานกบเชอในหองปฏบตระดบความปลอดภยไดทง BSL1 BSL2 และBSL3 และยงสามารถใชทางานกบเชออนตรายทตองทาในหองปฏบตการ BSL4 โดยตองสวมชด Positive pressure personnel suit รวมดวย

BSC Class III: เปนตทออกแบบมาเพอทางานกบเชออนตรายสงใหการปองกนสงสดตอสงแวดลอมและผใชงานมโครงสรางตทปดสนทไมมการรวซมของแกสได (Gas-tight) และตวตปดมดชดไมมชองเปดดานหนาตมชองเปดทมถงมอยางทคงทนพเศษตดตงไวแบบ Gas-tight ดวยตมสวนเชอมตอของ Double-doored autoclave สาหรบฆาเชอเครองมอทจะใชภายในตโดยทสงของภายในตทตองการทาลายจะถกสงผานภาชนะสาหรบวางเครองมอ (Dunk tank) ไปทาลายนอกตหรอการนาสงของไปยงพนททางานภายในตได ต Class III ยงสามารถพวงเครองมอตางๆใหเปนพนทใชงานขนาดใหญไดเชนการตอพวงตเยนชนวางสาหรบ Rack ใสกรงสตวเลก กลองจลทรรศน Incubator เปนตน

ขอปฏบตกอนใชงาน BSC 1. ลางมอใหสะอาดสวมถงมอ 2. เปดเครองกอนเรมทางานประมาณ 3-5 นาท เพอใหเกดการหมนเวยนของมานอากาศภายในต 3. ทาความสะอาดพนผวโตะบรเวณใชงานผนงตภายในดานขางและดานหลงดวยนายาฆาเชอ 70% Alcohol 4. เชดพนผวอปกรณทกชนดวยนายาฆาเชอ 70% Alcohol กอนนาเขาตและวางอปกรณสงของตางๆทกชนทตองการใชงาน

เขาภายในต

หนาท19

5. วางอปกรณจากบรเวณสะอาด (เชน Steriled test tube, Tip, Plate) ไปยงบรเวณทสกปรก (เชน เชอภาชนะทงไปเปตถงแดงทงขยะตดเชอ)

ขอควรปฏบตระหวางการใชงาน BSC 1. กอนเรมงานใหหยดการเคลอนมอ/แขนภายในตไวประมาณ 1 นาทเพอใหอากาศทไหลเวยนในตเปนมานอากาศกอนหรอ

ลดการไหลเวยนของอากาศทไมมทศทาง 2. ไมวางสงของขวางชองลมดานหนาต (Front grille) และภายในตดานหลง (Rear grille) 3. จดพนททางานใหอยในตาแหนงกงกลางตหรอประมาณ 4 นวจาก Front grille 4. ลดการเคลอนทมอหรอใหเคลอนมออยางชาๆเพอหลกเลยงการรบกวนการไหลของอากาศในต (Cabinet airflow) 5. เมอจะเคลอนมอออกมานอกตควรฆาเชอทาความสะอาดพนผวถงมอดานนอกทสวมอยกอนและใหเคลอนมอชาๆ โดยให

แขนตงฉากกบดานหนาต 6. ลดการรบกวน Airflow ของตจากดานนอกเชนการเปดพดลมขางต 7. จดวางสงของทจะใชงานใหแยกสวนทฆาเชอ (Clean) ออกจากสวนทตดเชอ (Dirty) 8. ควรวางถงแดงทงขยะตดเชอหรอถาดทงไปเปตไวดานเหนอภายในต 9. ไมควรใชตะเกยงแกสในตเพราะเปลวไฟจะไปรบกวน Supply airflow 10. เมอจะเปด Plate/dish ใหถอฝา Plate บงไวเหนอ Plate หรอเอยง Tube/flask ไมใหปากขวดตงฉากกบพนททางาน

เปนเทคนคทสามารถปองกนความเสยงทเกดจากการปนเปอนเชอในอากาศทไหลจากดานบน (Downward air) ลงมาปะทะ 11. เมอตองใชเครองมอทจะรบกวน Airflow เชน Centrifuge, Blender ควรวางในตาหนงทคอนไปดานใน 1/3 ของต ขอปฏบตหลงเลกใช BSC 1. เชดทาความสะอาดถงมอทสวมใสอยดวย 70% Alcohol 2. เชดพนผวอปกรณฯทกชนดวยนายาฆาเชอ 70% Alcohol กอนนาออกจากต 3. ถอดถงมอทงในถงแดง (อยภายในต) 4. สวมถงมอใหมและปดปากถงขยะตดเชอ/ปดฝาภาชนะทงไปเปตนาออกนอกต 5. ทาความสะอาดพนผวโตะบรเวณใชงานผนงตภายในดานขางและดานในดวยนายาฆาเชอ 70% Alcohol 6. ปลอยใหเครองทางานตอไป 3-5 นาทจงปดเครอง 7. ปดกระจกหนาตางต (Sash) ลงมาใหสนท 8. นาถงขยะตดเชอ (ถงแดง) ไป Autoclave และนาอาหารเลยงเชอทปนเปอนเชอไปทาลายเชอเบองตนดวย Clorox กอนท

จะนาไป Autoclave ตอไป 9. ถอดถงมอทงในถงขยะตดเชอนอกต 10. ลางมอใหสะอาดทอางลางมอ

การจดการเมอเชอหกหลนกระเดน (Spills) ในต BSC เมอเกดเหตเชอหกกระเดนภายในต BSC ตองรบจดการฆาเชอในตทนทดงน 1. ใหเปดเครองใหตทางานตอไป 2. เทนายาฆาเชอความเขมขน 0.05% Clorox (เจอจาง 5.25% Clorox 1:100) ลงบนบรเวณเชอทหกทนททงไวนาน 30

นาทกรณเชอมปรมาณมากใหซบเชอดวยกระดาษซบอยางหนากอนและใหนาไปแชใน Clorox 1:10 (0.5% Clorox) หรอทมความเขมขนมากกวา

3. หลงจากนนใหเชดตามดวยสาลทชบ 70% Alcohol ซบและเชดทาความสะอาดบรเวณทปนเปอนเชอ (ถาตองการเปด UV เพอฆาเชอควรเชดฝนทาความสะอาดหลอด UV กอนและเปดไวนาน 30 นาท) สามารถศกษาขอมลตชวนรภยเพมเตมจากลงค http://nih.dmsc.moph.go.th/aboutus/media/nih58_2.pdf เรอง“คมอการ

ใชตชวนรภยอยางถกตองปลอดภย”

7. เครองนงไอน าความดนสง (Autoclave) เปนเครองมอสาหรบใชนงฆาเชอของเสยทางชวภาพเพอกาจดและปองกนการปนเปอนสสงแวดลอม หรอเพอทาใหตวอยาง

ปราศจากเชอจลชพกอนนามาทดลอง อาศยไอนาเดอดเขาไปแทนทอากาศในภาชนะปดเมอความดนไอนาเพมขนอณหภมไอนาจะสงขน (ความดน15ปอนด/ตารางนวมผลทาใหอณหภมไอนาสงขนถง 121-134 °C) ความรอนและความดนสงทาใหโปรตนภายในเซลลของเชอเสย

หนาท20

สภาพ หลกการนสามารถทาลายจลนทรยไดทกชนดรวมทงสปอรของแบคทเรยนยมใชเครอง Autoclave สาหรบทาลายเชอในอาหารเลยงจลนทรยหรอ กาจดวตถปนเปอนเชอจลชพ

ขอควรระวงในการใชเครอง Autoclave 1. ใชความดน15ปอนด/ตารางนว ทอณหภมคงตว 121 °C ระยะเวลาไมนอยกวา 15 นาท 2. เมอครบเวลาตองลดความดนลงกอนเปดฝาอยางระมดระวงเพอนาตวอยางออก 3. ไมใสของหรอตวอยางในเครองแนนเกนไปและควรวางของเรยงขนาน 4. กรณ Sterile ของเหลวในภาชนะทเปนหลอดฝาเกลยว ตองเปดคลายฝาหลอดใหหลวม 5. หลกเลยงการนงของมคมเพราะไอนาทาใหเสยความคม 6. ไมใชกบของหรอตวอยางทเสยหายหรอเสอมสภาพเมอถกนาความชนหรอความรอน

รป Biosafety cabinet Class II ประจาหองวจยกลาง สตว. 313 ภาควชาสตววทยา

รป Autoclave ประจาหองวจยกลาง สตว. 317 ภาควชาสตววทยา

นอกจากน ภาควชาสตววทยายงไดจดเตรยมเครองมอ/อปกรณทจาเปนอนๆ เพอความปลอดภยประจาอาคาร รวมทงหองปฏบตการและหองวจยกลาง เชน ถงดบเพลง อปกรณตรวจจบควน ตเวชภณฑและอปกรณปฐมพยาบาล เปนตน

รปตเวชภณฑและชดปฐมพยาบาลประจาหองวจยกลาง สตว. 306ภาควชาสตววทยา

หนาท21

บทท 4 ความปลอดภยและอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคล

ความปลอดภยของบคคล ผปฏบตงานในหองปฏบตการจะตองใชอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคล เพอลดและหลกเลยงการสมผสสารเคมหรอเชอโรค ดงนนจงจาเปนตองเลอกใชอปกรณใหเหมาะสมโดยคานงถงลกษณะของอนตราย ความรนแรง สภาพแวดลอมของการใชงาน วธการใช และขอจากดของอปกรณ นอกจากตองคนเคยกบอปกรณตางๆ และสามารถนามาใชงานไดอยางถกตองและเหมาะสมแลวสถานทเกบอปกรณควรอยในทหยบใชไดสะดวก และควรมการตรวจสอบพรอมทาความสะอาดอปกรณอยางสมาเสมอ 1. อปกรณปองกนอนตรายสวนบคคล (Personal Protective Equipment, PPE) อปกรณปองกนอนตรายสวนบคคลทมกใชในหองปฏบตการ มดงน 1. อปกรณปองกนใบหนาและตา (Eye and face protection) ใชเมอตองปฏบตงานทเสยงอนตรายจากสารเคม ผปฏบตงานควรสวมอปกรณปองกนใบหนาและตาตลอดเวลาทปฏบตงาน ซงประกอบดวย

1.1 แวนตานรภย (safety glasses or spectacles) ซงสามารถทนทานตอสารเคมไดดเปนพเศษ

ภาพเเวนตานรภยประจาหองวจยกลาง สตว. 306 ภาควชาสตววทยา 1.2 แวนครอบตารปถวย (Goggles) สามารถใชปองกนสารเคมได แบงเปน

ก) Direct ventilated goggles โดยปกตทงตวกรอบแวนและเลนส ทาดวยพลาสตกใส ลกษณะของแวนครอบตาชนดนจะมรพรนเลกๆ เปนจานวนมากอยโดยรอบกรอบแวน (เพอใหอากาศจากรอบขางผานเขาไปในแวน เปนการระบายความรอนหรอสารเคมออกจากผใช ไปสภายนอกแวนในขณะปฏบตงาน) เลนสของแวนจะมลกษณะเปนแผนเดยวกนตลอด ไมแยกจากกน มความหนาโดยเฉลยไมนอยกวา0.04นว ข) Indirect vented goggles แวนครอบตาชนดนนยมใชกนมากกวาชนด Direct ventilated goggles เพราะสามารถใชงานไดมากกวาคอใชสาหรบปองกนสารเคมกระเดนได แวนครอบตาชนดนจะใชลนระบาย (Exhaustvalve) ระบายความรอนออกสภายนอกแวนแทน ซงโดยมากจะมอยดวยกน4-6ลน รอบกรอบแวน สวนเลนสจะเปนชนดเดยวกนกบชนด Direct ventilated goggles ค) Non-vented gogglesแวนครอบตาชนดนตวกรอบแวนจะมลกษณะกวางและโคงแนบกบใบหนาไดดกวา และไมมลนระบายความรอนจากตวแวนแตใชระบบการระบายความรอนออกโดยวธไหลผานจากเลนสสกรอบแวนสภายนอกแทน เลนสจะมลกษณะโคงไปตามกรอบแวน และจะมสารปองกนฝาเคลอบอยทเลนส ดงนนแวนชนดนจงเหมาะสาหรบใชกนควนจากสารเคมไดดกวาชนดท1หรอ2

ภาพเเวนแบบ Non-vented goggles

ประจาหองวจยกลาง สตว. 306 ภาควชาสตววทยา

หนาท22

1.3 ชนดปองกนใบหนาและตา (face shield) ใชปองกนใบหนา ตา ห คอจากสารพษชวภาพ (hazard) หรอจากการกระเดนของสารชวภาพ เชน ตวอยางเลอดทตดเชอ ม 2 ชนด คอชนดทเปนหมวกครอบ ใชในปองกนการฉดพนสารกาจดแมลง และชนดทครอบหนา ใชในปองกนการกระเดนของสารชวภาพ เชน ตวอยางเลอดทตดเชอ เปนตน (มใหบรการทหองวจยกลาง สตว. 306 ภาควชาสตววทยา) 2. อปกรณปองกนระบบหายใจ (Respiratory protective devices) ใชเมอตองปฏบตงานในสภาพทมไอสารเคมทเปนอนตรายตอระบบทางเดนหายใจ 2.1 ชนดทเปนเครองกรองอากาศหรอฟอกอากาศใหบรสทธกอน แลวจงนามาใชในการหายใจ (air purifying of filtering respirators) ใชปองกนฝน ไอโลหะ (fume) และละอองสารเคม (mist) ประกอบดวยหนากากปดมดชดทงใบหนา ครงใบหนา หรอหนงในสของใบหนามแผนกรองหรอกระปองบรรจสารเคมทใชกรองหรอฟอกอากาศใหบรสทธ หนากากทเลอกใชควรปองกนสงทกาหนดไดสงกวาขดจากดการสมผสสารในสงแวดลอมการทางาน (Occupational Exposure Level, OEL) แผนกรองหรอสารเคมทใชแบงเปนชนดตางๆ ดงน 1) ชนดหนากากกรองฝนและละอองของควนโลหะ สารเคมตวกรองเปนแผนกระดาษหรอใยทอ เชน ใยหน ขนสตว หรอผาไหม ซงจะแตกตางกนตามลกษณะการใชงาน 2) ชนดหนากากกรองสารเคมใชกรองสารเคมประเภทไอสารเคม แกสหรอไอพษ ตวกรองเปนผงถาน (activated charcoal) หรอสารเคมซงบรรจในกระปอง (chemical cartridge) อปกรณชนดนเหมาะกบการปองกนไอพษของสารอนทร ย เชน อะซโตน แอลกอฮอล เบนซน คารบอนเตตระคลอไรด คลอโรฟอรม เปนตน ตวกรองแตละชนดประกอบดวยสารเคมทกรองหรอทาปฏกรยาแตกตางกน ในการเลอกใชจงตองเลอกใหเหมาะสมโดยพจารณาจากแถบสของกระปองบรรจวาสามารถกรองสารประเภทใด และมความสามารถในการกาจดในชวงความเขมขนเทาใด 2.2 อปกรณชนดทนาเอาอากาศบรสทธจากภายนอกเขาไปชวยในการหายใจ ใชในกรณททางานในทมสารพษสงมาก มหลายชนด เชน ชนดเปนถงอากาศชวยในการหายใจ (Self containedbreathing) เชน ถงอากาศออกซเจนชนดทเปนหนากากพรอมดวยเครองเปาอากาศ (Hose mask with blower) และชนดทมอปกรณสายสงอากาศอดดวยความดน (Airline respirator) ซงอปกรณประเภทนใชในกรณทมสารพษความเขมขนสงและผใชตองไดรบการฝกอบรมในการใชเปนพเศษ

ภาพหนากากชนดปองกนเเกสเเละสารระเหยชนดมไสกรองหนากากปองกนไอฟอรมาดไฮด และไอระเหยสารตวทาละลาย (Formaldehyde/Organic Vapor) ประจาหองวจยกลาง สตว. 306 ภาควชาสตววทยา

3.อปกรณปองกนรางกาย (Body protection)

3.1 เสอคลมปองกน (Lab coat) ใชปองกนอนตรายจากการหกและกระเดนของสารเคม เชน กรดดาง สารกอมะเรง เชอจลชพ การทางานในสภาพปลอดเชอ หรอสารอนตรายอนๆ เสอคลมปองกนควรใชเนอผาทเปนผาฝาย หรอทาจากใยสงเคราะหประเภท Tyvek หรอ Nomex ไมควรใชวสดประเภท Rayon หรอ Polyester เนองจากเปนวสดทตดไฟงาย ตองสวมใสเสอตลอดเวลาทปฏบตงาน และควรถอดเสอออกทกครงเมอออกจากหองปฏบตการเพอปองกนการแพรกระจายของสารเคมหรอเชอจลชพ หลงใชควรทาความสะอาดใหถกวธโดยเฉพาะเสอคลมปองกนทใชกบสารกอมะเรง 3.2 ถงมอ (Gloves) ใชสวมเมอตองปฏบตงานทสมผสกบสารเคมเชอโรคหรอการทางานในสภาพปลอดเชอ ถงมอมหลายชนด ควรใชใหเหมาะสมกบการปฏบตงาน เชน ปฏบตงานกบสารเคมทมฤทธกดกรอนหรอซมผานผวหนงไดใหใชถงมอยางนโอพรน ไนไทรล หรอไวนลปฏบตงานเกยวของกบการตดเชอใหใชถงมอชนดใชแลวทง

หนาท23

ตารางเเสดงเปรยบเทยบการใชงานถงมอตามประเภทงานตางๆ (อางอง ภาควชาเคมคณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, 2556)

วสดทใชท าถงมอ การใชงานทวไป

บวทล (Butyl)

มความตานทานตอการซมผานของแกสและไอนาสงมากจงมกใชกบสารเคมพวกเอสเทอรและคโตน

นโอพรน (Neoprene)

เหมาะสาหรบสารเคมจาพวกกรด เบส เปอรออกไซด ไฮโดรคารบอน แอลกอฮอล ฟนอล นามน

ไนไทรล (Nitrile)

นยมใชสาหรบงานทวไป สามารถปองกนสารเคมพวกตวทาละลาย นามนผลตภณฑปโตรเลยม และสารกดกรอนบางชนดทนตอการฉกขาด การแทงทะล และการขดขวนไดด

พอลไวนลคลอไรด (PVC) ทนตอการขดขวนไดดมาก สามารถปองกนไขมน กรด และสารจาพวกปโตรเลยมไฮโดรคารบอน

พอล ไ วนลแอลกอฮอล (PVA)

ปองกนการซมผานของแกสไดดมาก สามารถปองกนตวทาละลายชนดอะโรมาตกและคลอรเนตไดดมาก ไมสามารถใชกบนาหรอสารละลายทมนาเปนตวทาละลาย

ซลเวอรชลด (Silver Shield)

ทนตอสารเคมทเปนพษและอนตราย เปนถงมอชนดททนทานตอสารเคมระดบสงสด

ยางธรรมชาต (Latex) เหมาะสาหรบกรดและเบสเจอจาง

3.3 อปกรณปองกนเทา (Foot protection) รองเทาทใชสวมใสในหองปฏบตการตองเปนรองเทาทปดนวเทา และควรทาจากวสดทสามารถทนตอการกดกรอนของสารเคม ตวทาละลาย หรอการซมผานของนาได รองเทาหนงสามารถดดซบสารเคมไดจงไมควรนามาสวมอกหากสารเคมอนตรายหกรดเปอนรองเทา (กรณาเตรยมอปกรณปองกนเทาทเหมาะสมมาเอง เมอปฏบตงานทหองปฏบตการหรอหองวจยกลางภาควชาสตววทยา)

หนาท24

บทท5

การบรหารจดการสารเคมและสญลกษณอนตราย

การเกบสารเคม

เปนขนตอนทตองคานงถงลกษณะของความเปนอนตรายและสมบตทเขากนไดของสารเคมตางๆ เปนสาคญ ซงขอมลความเปนอนตรายของสารสามารถดไดจากเอกสารขอมลความปลอดภยของสารเคม (Safety Data Sheet: SDS) และฉลากบรรจภณฑ เพอใหการจดเตรยมสถานทและภาชนะเหมาะสมสาหรบการจดเกบ

ระบบการจาแนกประเภทและการตดฉลากสารเคมทใชกนทวไปมอยหลายระบบ ตวอยางเชน 1. ระบบการจ าแนกประเภทและการตดฉลากสารเคมทเปนระบบเดยวกนทวโลก(Globally Harmonised System for Classification and Labelling of Chemicals, GHS) ระบบนมการจดความเปนอนตรายออกเปน3 ดาน คอ ดานกายภาพ ดานสขภาพ และดานสงแวดลอม ซงมสญลกษณแสดงความเปนอนตราย 9 รป ทงนประเภทความเปนอนตรายบางประเภทอาจใชรปสญลกษณแสดงความเปนอนตรายไดมากกวา 1 รป ขนอยกบระดบความเปนอนตรายยอย (Category) ของประเภทนนๆ เชน ความเปนอนตรายประเภทเปนพษเฉยบพลน หากมระดบความเปนอนตรายยอยสง (รนแรงสง) จะใชสญลกษณรป “หวกะโหลกไขว” แตหากมระดบความเปนอนตรายยอยตาลงมา (ไมรนแรงมาก) จะใชสญลกษณรป“เครองหมายตกใจ”เปนตน ประเภทความเปนอนตรายของสารเคมและสญลกษณตามระบบGHS แสดงในตารางท 1 ตารางท 1 ประเภทความเปนอนตรายของสารเคมและสญลกษณตามระบบ GHS

ความเปนอนตราย ประเภท สญลกษณ

ดานกายภาพ วตถระเบด สารเคมททาปฏกรยาไดเอง** สารเปอรออกไซดอนทรย**

กาซไวไฟ สารละอองลอยไวไฟ ของเหลวไวไฟ ของแขงไวไฟ สารเคมททาปฏกรยาไดเอง** ของเหลวทลกตดไฟไดเองในอากาศ ของเเขงทลกตดไฟไดเองในอากาศ สารเคมทสมผสนาเเลวใหกาซไวไฟ สารเปอรออกไซดอนทรย**

หนาท25

ตารางท 1 ประเภทความเปนอนตรายของสารเคมและสญลกษณตามระบบ GHS (ตอ)

ความเปนอนตราย ประเภท สญลกษณ

กาซออกซไดซ ของเหลวออกซไดซ ของแขงออกซไดซ

กาซภายใตความดน

สารทกดกรอนโลหะ

ดานสขภาพ ความเปนพษเฉยบพลน**

ความเปนพษเฉยบพลน** กดกรอน/ระคายเคองตอผวหนง** ทาลายดวงตาอยางรนแรง/ระคายเคองตอดวงตา** ไวตอการกระตนอาการแพตอผวหนง เปนพษตอระบบอวยวะเปาหมายอยางเฉพาะเจาะจง-การไดรบสมผส

ครงเดยว**

หนาท26

ตารางท 1 ประเภทความเปนอนตรายของสารเคมและสญลกษณตามระบบ GHS (ตอ)

ความเปนอนตราย ประเภท สญลกษณ

ดานสขภาพ กดกรอน/ระคายเคองตอผวหนง** ทาลายดวงตาอยางรนแรง/ระคายเคองตอดวงตา**

ไวตอการกระตนอาการแพตอระบบทางเดนหายใจ การกลายพนธของเซลลสบพนธ กอมะเรง เปนพษตอระบบสบพนธ เปนพษตอระบบอวยวะเปาหมาย-การไดรบสมผสครงเดยว** เปนพษตอระบบอวยวะเปาหมาย-การไดรบสมผสซา อนตรายตอระบบทางเดนหายใจสวนลางหรอทาใหปอดอกเสบ

ดานสงแวดลอม อนตรายตอสงแวดลอมทางนา

อนตรายตอชนโอโซน

** ประเภทความเปนอนตรายใชสญลกษณในการสอสารไดมากกวา1 รป 2. ระบบการจ าแนกประเภทและการตดฉลากสารเคมและเคมภณฑของสหภาพยโรป (The European Economic Council) ในอดตกอนทประเทศในกลมสหภาพยโรปจะนาระบบ GHS มาปรบใช กลมสหภาพยโรปมกฎหมายเกยวกบการจาแนกประเภทและตดฉลากสารเคมและเคมภณฑ หรอ Directive 67/548/EEC และ Directive 1999/45/EC เนองจากประเทศในกลมสหภาพยโรปเปนผผลตสารเคมและเคมภณฑรายใหญของโลก ระบบการจาแนกนจงพบเหนและเปนทรจกอยางกวางขวาง

หนาท27

1) ประเภทความเปนอนตราย (Hazard class) ประกอบดวย 15 ประเภท ดงน 1. วตถระเบด (Explosive) 2. สารออกซไดซ (Oxidizing) 3. สารไวไฟมากเปนพเศษ (Extremely flammable) 4. สารไวไฟมาก (Highly flammable) 5. สารไวไฟ (Flammable) 6. สารมพษมาก (Very toxic) 7. สารมพษ (Toxic) 8. สารอนตราย (Harmful) 9. สารกดกรอน (Corrosive) 10. สารระคายเคอง (Irritant) 11. สารททาใหไวตอการกระตนอาการแพ (Sensitization) 12. สารกอมะเรง (Carcinogenic) 13. สารกอใหเกดการกลายพนธ (Mutagenic) 14. สารทเปนพษตอระบบสบพนธ (Toxic for reproduction) 15. สารอนตรายตอสงแวดลอม (Dangerous for the environment)

▪ วตถระเบด (Explosive)

▪ สารออกซไดซ (Oxidizing)

▪ สารไวไฟมากเปนพเศษ (Extremely flammable)

▪ สารไวไฟมาก (Highly flammable)

▪ สารไวไฟ (Flammable)

▪ สารมพษมาก (Very toxic)

▪ สารระคายเคอง (Irritant)

▪ สารททาใหไวตอการกระตน อาการแพ (Sensitization)

หนาท28

▪ สารมพษ (Toxic)

▪ สารกอมะเรง ประเภทท 1, 2 (Carcinogenic)

▪ สารกอใหเกดการกลายพนธ ประเภทท 1, 2 (Mutagenic)

▪ สารทเปนพษตอระบบสบพนธ ประเภทท 1, 2 (Toxic for reproduction)

▪ สารอนตราย (Harmful)

▪ สารททาใหไวตอการกระตน อาการแพ (Sensitization)

▪ สารกอมะเรง ประเภทท 3 (Carcinogenic)

▪ สารกอใหเกดการกลายพนธ ประเภทท 3 (Mutagenic)

▪ สารทเปนพษตอระบบสบพนธ ประเภทท 3 (Toxic for reproduction)

▪ สารอนตรายตอสงแวดลอม (Dangerous for the environment)

▪ สารกดกรอน (Corrosive)

3. ระบบ UNRTDG (UN Class) (United Nations Committee of Experts on the Transport of Dangerous Goods) ระบบนจะจาแนกสารทเปนอนตรายและเปนเหตใหถงแกความตายได หรอกอใหเกดความพนาศเสยหาย ออกเปน 9 ประเภท (UN-Class) ตามลกษณะทกอใหเกดอนตรายหรอความเสยงในการเกดอนตราย ดงน ประเภทท 1 วตถระเบด (Explosives) วตถระเบด หมายถง ของแขงหรอของเหลวหรอสารผสมทสามารถเกดปฏกรยา ทางเคมดวยตวมนเองทาใหเกดกาซทมความดนและความรอนอยางรวดเรว กอใหเกดการ ระเบดสรางความเสยหายแกบรเวณโดยรอบได ซงรวมถงสารทใชทาดอกไมเพลงและ สงของทระเบดไดดวย แบงเปน6 กลมยอย คอ 1. สารหรอสงของทกอใหเกดอนตรายจากการระเบดอยางรนแรงทนททนใดทงหมด

(Mass explosive) ตวอยางเชน เชอปะท ลกระเบด เปนตน 2. สารหรอสงของทมอนตรายจากการระเบดแตกกระจายแตไมระเบดทนททนใดทงหมด ตวอยางเชน กระสนปน ทนระเบด ชนวนปะท

เปนตน 3. สารหรอสงของทเสยงตอการเกดเพลงไหม และอาจมอนตรายบางจากการระเบด หรอการระเบดแตกกระจาย แตไมระเบดทนททนใด

ทงหมด ตวอยางเชน กระสนเพลง เปนตน 4. สารหรอสงของทไมแสดงความเปนอนตรายอยางเดนชดหากเกดการปะทหรอปะทในระหวางการขนสงจะเกดความเสยหายเฉพาะ

ภาชนะบรรจ ตวอยางเชน พลอากาศ เปนตน 5. สารทไมไวตอการระเบด แตหากมการระเบดจะมอนตรายจากการระเบดทงหมด 6. สงของทไวตอการระเบดนอยมากและไมระเบดทนททงหมด มความเสยงตอการระเบดอยในวงจากดเฉพาะในตวสงของนนๆ ไมม

โอกาสทจะเกดการปะทหรอแผกระจาย ประเภทท 2 กาซ (Gases) กาช หมายถง สารทอณหภม 50 องศาเซลเซยส มความดนไอมากกวา 300 กโลปาสคาล หรอมสภาพเปนกาซ อยางสมบรณทอณหภม 20 องศาเซลเซยส และมความดน

หนาท29

101.3 กโลปาสคาล ไดแก กาซอด กาซพษ กาซในสภาพของเหลว กาซในสภาพของเหลวอณหภมตา และรวมถงกาซทละลายในสารละลายภายใตความดน เมอเกดการรวไหลสามารถกอใหเกดอนตรายจากการลกตดไฟ และ/หรอเปนพษ และแทนทออกซเจนในอากาศ แบงเปน 3กลมยอย ดงน 2.1 กาซไวไฟ (Flammable gases) หมายถง กาซทอณหภม 20 องศาเซลเซยสและมความดน 101.3 กโลปาสคาล สามารถตดไฟได

เมอผสมกบอากาศ 13 เปอรเซนต หรอตากวาโดยปรมาตร หรอมชวงกวางทสามารถตดไฟได 12 เปอรเซนตขนไปเมอผสมกบอากาศโดยไมคานงถงความเขมขนตาสดของการผสมโดยปกตกาซไวไฟหนกกวาอากาศ ตวอยางของกาซกลมน เชน อะเซทลน กาซหงตมหรอกาซแอลพจ เปนตน

2.2 กาซไมไวไฟและไมเปนพษ (Non-flammable, non-toxic gases) หมายถง กาซทมความดนไมนอยกวา 280 กโลปาสคาล ทอณหภม 20 องศาเซลเซยส หรออยในสภาพของเหลวอณหภมตา สวนใหญเปนกาซหนกกวาอากาศ ไมตดไฟและไมเปนพษ หรอแทนทออกซเจนในอากาศและทาใหเกดสภาวะขาดแคลนออกซเจนได ตวอยางของกาซกลมน เชน ไนโตรเจน คารบอนไดออกไซด อารกอน เปนตน

2.3 กาซพษ (Toxic gases) หมายถง กาซทมคณสมบตเปนอนตรายตอสขภาพหรอถงแกชวตไดจากการหายใจ โดยสวนใหญหนกกวาอากาศ มกลนระคายเคอง ตวอยางของกาซในกลมน เชน คลอรน เมทล-โบรไมด เปนตน

ประเภทท 3 ของเหลวไวไฟ (Flammable liquids) ของเหลวไวไฟ หมายถงของเหลวหรอของเหลวผสมทมจดวาบไฟ (Flash point) ไมเกน 60.5 องศาเซลเซยสจากการทดสอบดวยวธถวยปด(Closed-cup test) หรอไมเกน 65.6 องศาเซลเซยสจากการทดสอบดวยวธถวยเปด (Opened- cup test) ไอของเหลวไวไฟพรอมลกตดไฟเมอมแหลงประกายไฟ ตวอยางเชน อะซโตน นามนเชอเพลง ทนเนอร เปนตน ประเภทท 4 ของแขงไวไฟ สารทลกไหมไดเอง และสารทสมผสกบน าแลวใหกาซไวไฟ แบงเปน 3 กลมยอย 4.1 ของแขงไวไฟ (Flammable solids) หมายถง ของแขงทสามารถตดไฟไดงายจากการไดรบความรอนจากประกายไฟ/เปลวไฟ หรอ

เกดการลกไหมไดจากการเสยดส ตวอยางเชน กามะถน ฟอสฟอรสแดง ไนโตรเซลลโลส เปนตน หรอเปนสารทมแนวโนมทจะเกดปฏกรยาคายความรอนทรนแรง ตวอยางเชน เกลอไดอะโซเนยม เปนตน หรอเปนสารระเบดทถกลดความไวตอการเกดระเบด ตวอยางเชน แอมโมเนย-พเครต (เปยก) ไดไนโตรฟนอล (เปยก) เปนตน

4.2 สารทมความเสยงตอการลกไหมไดเอง (Substances liable to spontaneous combustion) หมายถง สารทมแนวโนมจะเกดความรอนขนไดเองในสภาวะการขนสงตามปกตหรอเกดความรอนสงขนไดเมอสมผสกบอากาศและมแนวโนมจะลกไหมได

4.3 สารทสมผสกบนาแลวทาใหเกดกาซไวไฟ (Substances which in contact with water emit flammable gases) หมายถง สารททาปฏกรยากบนาแลวมแนวโนมทจะเกดการตดไฟไดเอง หรอทาใหเกดกาซไวไฟในปรมาณทเปนอนตราย

ประเภทท 5 สารออกซไดซและสารอนทรยเปอรออกไซด แบงเปน 2 กลมยอย ดงน 5.1 สารออกซไดซ (Oxidizing substances) หมายถง ของแขง หรอของเหลวทตวของสารเองไมตดไฟ แตใหออกซเจนซงชวยใหวตถ

อนเกดการลกไหม และอาจจะกอใหเกดไฟเมอสมผสกบสารทลกไหมและเกดการระเบดอยางรนแรง ตวอยางเชน แคลเซยมไฮโปคลอไรท โซเดยมเปอรออกไซด โซเดยมคลอเรต เปนตน

หนาท30

5.2 สารเปอรออกไซดอนทรย (Organic peroxides) หมายถง ของแขงหรอของเหลวทมโครงสรางออกซเจนสองอะตอม –O–O–และชวยในการเผาสารทลกไหม หรอทาปฏกรยากบสารอนแลวกอใหเกดอนตรายได หรอเมอไดรบความรอนหรอลกไหมแลวภาชนะบรรจสารนอาจระเบดได ตวอยางเชน อะซโตนเปอร-ออกไซด เปนตน

ประเภทท 6 สารพษและสารตดเชอ แบงเปน 2 กลมยอย ดงน 6.1 สารพษ (Toxic substances) หมายถง ของแขงหรอของเหลวทสามารถทาใหเสยชวต หรอบาดเจบรนแรงตอสขภาพของคน หากกลน สดดมหรอหายใจรบสารนเขาไป หรอเมอสารนไดรบความรอนหรอลกไหมจะปลอยกาซพษ ตวอยางเชน โซเดยมไซยาไนด กลมสารกาจดแมลงศตรพชและสตว เปนตน 6.2 สารตดเชอ (Infectious substances) หมายถง สารทมเชอโรคปนเปอน หรอสารทมตวอยางการตรวจสอบของพยาธสภาพปน เปอนทเปนสาเหตของการเกดโรคในสตวและคน ตวอยางเชน แบคทเรยเพาะเชอ เปนตน

ประเภทท 7 วสดกมมนตรงส วสดกมมนตรงส (Radioactive materials) หมายถง วสดทสามารถแผรงสทมองไมเหนอยางตอเนองมากกวา 0.002 ไมโครครตอกรม ตวอยางเชน โมนาไซด ยเรเนยม โคบอลต-60 ประเภทท 8 สารกดกรอน สารกดกรอน (Corrosive substances) หมายถง ของแขงหรอของเหลวซง โดยปฏกรยาเคมมฤทธกดกรอนทาความเสยหายตอเนอเยอของสงมชวตอยางรนแรง หรอทาลายสนคา/ยานพาหนะททาการขนสงเมอเกดการรวไหลของสารไอระเหยของ สารประเภทนบางชนดกอใหเกดการระคายเคองตอจมกและตา ตวอยางเชน กรด เกลอ กรดกามะถน โซเดยมไฮดรอกไซด เปนตน

ประเภทท 9 วสดอนตรายเบดเตลด วสดอนตรายเบดเตลด (Miscellaneous dangerous substances and articles, Including environmentally hazardous substance) หมายถง สารหรอสงของทใน ขณะขนสงเปนสารอนตรายซงไมจดอยในประเภทท 1 ถงประเภทท 8 ตวอยางเชน ปย- แอมโมเนยมไนเตรต เปนตน รวมถงสารทเปนอนตรายตอสงแวดลอม และใหรวมถงสาร ทระหวางการขนสงมอณหภมตงแต 100 องศาเซลเซยสในสภาพของเหลว และมอณหภม ตงแต 240 องศาเซลเซยสในสภาพของแขง ขอก าหนดทวไปของการจดเกบสารเคม ระดบหองปฏบตการ 1. จดเกบสารเคมเปนกลมตามประเภทของสารเคม 2. สภาพของชนวางสารเคมตองด แขงแรง มขอบกน ไมผหรอเปนสนมและไมโคงงอ 3. ตเกบสารเคมทวางอยในพนทสวนกลางตองมการระบชอเจาของหรอผดแล พรอมทงตดสญลกษณแสดงความเปนอนตรายของสารเคม

ในต 4. สารเคมในหองปฏบตการทกชนดตองมตาแหนงการเกบทแนนอน 5. บรเวณทเกบสารเคมทเปนพษตองมปายแสดงอยางชดเจน

หนาท31

6. สารเคมทมความเปนอนตรายสงตองเกบในตทมกญแจ 7. หามเกบสารเคมไวในตควนอยางถาวร 8. การเกบสารเคมทเปนของเหลวในตเยนและตแชแขง ขวดสารเคมตองมภาชนะรองรบ (Secondary container) ทเหมาะสม เชน ถาด

พลาสตก ภาชนะรองรบตองสามารถปองกนการหกหรอรวไหลของสารเคมได หรอสามารถรองรบปรมาณสารเคมทอยในขวดไดอยางเพยงพอหากเกดการหกหรอรวไหล

9. หองปฏบตการควรกาหนดปรมาณสงสดของสารเคมทสามารถวางไวทชนหรอโตะปฏบตการ เชน สารเคมทเปนของเหลวไมอนญาตใหวางไวทชนหรอโตะปฏบตการมากกวา 1 ลตร เปนตน

10. หองปฏบตการควรกาหนดระยะเวลาการวางขวดสารเคมบนโตะปฏบตการ (ยกเวนกรณขวดสารเคมทเตรยมขนเองสาหรบการทดลอง เชนstock solution)เชน ไมอนญาตใหวางขวดสารเคมไวบนโตะปฏบตการนานกวา 1 วน เปนตน

11. หามเกบขวดสารเคมไวบนชนหรอโตะปฏบตการ 12. หามวางสารเคม รวมถงถงกาซบรเวณระเบยงทางเดน 13. ในกรณทจาเปนตองวางขวดหรอภาชนะบรรจสารเคมบนพนหองปฏบตการ ตองมภาชนะรองรบทมความจมากกวาปรมาณรวมของ

สารเคมทมอยในภาชนะทกใบ และไมวางเกะกะการทางานของผปฏบตงานและทางเดน ในกรณภาชนะเปนแกวตองอยในตาแหนงทไมแตกไดโดยงาย

14. ไมวางสารเคมใกลทอระบายนาใตหรอในอางนา หากจาเปนตองมภาชนะรองรบเพอปองกนสารเคมรวไหลสสงแวดลอม 15. การเกบถงกาซในหองปฏบตการ ตองมอปกรณการยดทแขงแรง ถงกาซทกถงตองมสายคาดหรอโซยดกบผนงหรอโตะปฏบตการ หรอ

ทรองรบอนๆ ทปองกนการลมของถงได โดยตองคาดเหนอกงกลางถงในระดบประมาณ 2/3 ของถง และมการจดทาปายระบใหชดเจน

หนาท32

ตารางแนะน าการจดเกบสารเคมในหองปฏบตการ หองวจยกลาง เเละหองเกบสารเคมของภาควชาสตววทยา (อางองจาก ภาควชาเคม คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, 2556)

กลมของสารเคม (Storage Groups)

สญลกษณ * ตวอยางสารเคม

ตวอยางสารทเขากนไมได (ตรวจสอบ SDS ในทกกรณ!)

ตวอกษร แถบส

เบสอนทรยทเขากนได (Compatible Organic Bases)

A นาเงน pyridine, methyl amine, imidazole, benzimidazole, ammonium hydroxide, thiourea

สารออกซไดซและกรด

สารทไวตอการลกไหมในอากาศทสามารถเขากนไดและสารททาปฏกรยารนแรงกบนา (Compatible Pyrophoric & Water Reactive Materials)

B สม lithium, potassium, sodium, tert-butyl lithium, lithium carbonyl, nickel tetracarbonyl sodium hydride, lithium aluminum hydrid, diethylphosphine, phosphorus pentoxide, sodium peroxide

สารทมนาเปนองคประกอบทงหมดและสารออกซไดซ

เบสอนนทรยทเขากนได (Compatible Inorganic Bases)

C เหลอง potassium hydroxide, sodium hydroxide, potassium carbonate, sodium amide

สารออกซไดซและกรด

กรดอนทรยทเขากนได (Compatible Organic Acids)

D ฟา lactic acid, acetic acid, formic acid, citric acid, oxalic acid, uric acid, p-Toluenesulfonic acid

เบสทกชนด, กรดอนนทรย, สารออกซไดซ, สารททาปฏกรยารนแรงกบนา

สารออกซไดซทเขากนไดรวมทงพวกเปอรออกไซด (Compatible Oxidizers including Peroxides)

E ชมพ nitrates, nitrites, chromates, dichromates, chlorites, permanganates, persulfates, peroxides, picrates, bromates, iodates, superoxides

สารรดวซ, สารไวไฟ, สารไหมไฟได, วสดอนทรย, สารททาปฏกรยารนแรงกบนา

หนาท33

กลมของสารเคม (Storage Groups)

สญลกษณ * ตวอยางสารเคม

ตวอยางสารทเขากนไมได (ตรวจสอบ SDS ในทกกรณ!)

ตวอกษร ส

เบสอนทรยทเขากนได (Compatible Organic Bases)

F นาเงน pyridine, methyl amine, imidazole, benzimidazole, ammonium hydroxide, thiourea

สารออกซไดซและกรด

สารทไมวองไวตอปฏกรยาหรอไมไวไฟ หรอไมตดไฟ (Not Intrinsically Reactive or Flammable or Combustible)

G เขยว All non reactives salts, potassium chloride, magnesium oxide, calcium chloride, ammonium tetrafluoroborate, ferrous sulfate, magnesium silicate

ด SDS

แกสอดทเปนพษ (Poison Compressed Gases)

J - carbon monoxide, Hydrogen sulfide

แกสไวไฟ และ/หรอ แกสออกซไดซ, สารออกซไดซ

วสดทระเบดไดหรอไมเสถยรอยางยง (Compatible Explosive or other highly Unstable Material)

K - ammonium nitrates, nitro urea, sodium azide, trinitroaniline, trinitroanisole, trinitrophenol, silver nitride, triazidomethane

สารเคมอนๆ ทงหมด

สารทไมวองไวตอปฏกรยาแตไวไฟ สารตดไฟได รวมถงตวทาละลายตางๆ (Non-Reactive Flammable and Combustible, including solvents)

L แดง acetone, benzene, diethyl ether, methanol, ethanol, hexane, toluene

สารออกซไดซและกรด

สารทไมเขาพวกกบกลมใดๆ(Incompatible with ALL other storage groups)

X ดา - -

*ทมา: อางองจาก Stanford University Compatible Storage Group Classification System

หนาท34

บทท 6

การบรหารจดการของเสยภายในหองปฏบตการ

ภาควชาสตววทยาไดเหนความสาคญของการจดการของเสย เพราะหองปฏบตการทดควรทจะตองมการแยกเกบของเสยเพอลดความเสยงทอาจจะไดรบจากของเสยนน เชน การระเบดเพราะสารเคมในของเสยทาปฏกรยากน และอาจเปนชองทางของการรวไหลแพรกระจายสสงแวดลอม เนองจากไมไดผานการทาลายพษดวยวธการเฉพาะทจาเปนสาหรบสารนนกอนทจะนาไปทง นอกจากความปลอดภยแลว การจาแนกประเภทของเสยยงทาใหการกาจดทาไดงายขน

ดวยเหตน ภาควชาจงไดจดตงแนวทางปฏบตเพอการสรางระบบการจดการของเสยภายในหองปฏบตการ โดยถอเปนหนาทความรบผดชอบของบคลากรเเละนสตของภาควชาทกคนในการระบและจาแนกประเภทของเสยอนตรายรวมถงตดฉลากของเสยอนตรายไดอยางถกตองเหมาะสมในพนทเกบสะสมของเสยในหองปฏบตการและหองวจยกลางตางๆ เพอใหการจดการของเสยของภาควชามประสทธภาพสงสด การระบกลมของเสยอนตราย

ของเสย (Waste) คอสงทใชแลวหรอสงทไมตองการใชอกตอไป ของเสยอาจสามารถจาแนกประเภทตามลกษณะการเกดอนตราย ทกๆ ครงทมของเสยเกดขน ตองทาการระบวาของเสยทเกดขนจดอยในกลมของเสยอนตราย (Hazardous waste) หรอไม โดยของเสยจะถอวาเปนของเสยอนตรายเมอตรงตามเงอนไข 3 ประการดงน

1. รายชอสารเคมของเสยอนตราย (Hazardous waste) สารของเสยทถกระบวาเปนของเสยอนตรายของ US EPA มประมาณ 850 สาร (ภาคผนวก ก.) โดยในจานวนนมสารอยจานวนหนงเปนของเสยทมความเปนอนตรายสงเฉยบพลนซงจดอยในกลม P-listed waste ภาชนะเปลาทเคยใชบรรจสารในกลม P-listed waste กอนจะนาภาชนะนนไปกาจด ภาชนะนนตองถกกลว (rinse) เพอลางของเสยออกอยางนอยสามครง โดยสารละลายหลงกลวตองถกจดเกบเปนของเสยอนตรายดวยและหามทงลงในอางนา

2. สารเคมของเสยอนตรายทมคณสมบตตามขอก าหนดของ US EPA ซงเปนของเสยทมคณสมบตอยางใดอยางหนงใน 4 คณสมบตดงตอไปน

1) สารไวไฟ หรอ ตดไฟได (Flammable/Ignitable) หมายถง - ของเหลวทมจดวาบไฟ (Flashpoint) ตากวา 60 องศาเซลเซยส เชน Alcohols, Benzene, Toluene,

Xylene, Acetonitrile - สารออกซไดซ (Oxidizer) เชน Nitrates, Perchlorates, Bromates, Permanganates, Peroxides,

Periodates - สารอนทรยเพอรอกไซด (Organic Peroxides) เชน Benzoyl Peroxide, Cumene Hydroperoxide,

Methyl Ethyl Ketone Peroxide 2) สารกดกรอน (Corrosive) หมายถง สารทม pH นอยกวาหรอเทากบ 2 และ pH มากกวาหรอเทากบ 12.5 - กรดอนนทรย เชน Hydrochloric Acid, Sulfuric Acid, Nitric Acid, Phosphoric Acid - กรดอนทรย เชน Formic Acid, Lactic Acid, Acetic Acid - เบส เชน Hydroxide solutions, Amines 3) สารทไวตอปฏกรยา (Reactive) หมายถง สารทเกดปฏกรยารนแรงไดงาย เชน acrylonitrile,

butylhydroperoxide หรอ สารททาปฏกรยากบนารนแรง ทาใหเกดการระเบด หรอปลดปลอยกาซพษ เชน sodium, Potassium, Lithium metal, chloropropionyl chloride หรอ สารทประกอบดวยไซยาไนด (cyanides) หรอซลไฟด (sulfides) ซงเมออยในสภาวะ pH 2-12.5 แลวปลดปลอยกาซพษ เชน sodium sulfide, arsenic sulfide

- Sulfides and Cyanides - Peroxide formers - Alkali metals - Sodium, Potassium, Lithium - Dinitro - and Trinitro - compounds - Picric Acid - Carbonyl compounds - Isocyanates - Perchlorate crystal formers - Perchloric Acid

หนาท35

4) สารพษ (Toxic) หมายถง กลมของสารในภาคผนวก ข. ประกอบดวย โลหะหนก 8 ชนด Pesticides 10 ชนด และ สารอนทรย 22 ชนด ถามสารนอยในของเสยไมวาจะปรมาณเทาใดกตาม ตองทาการเขยนระบลงในฉลากของเสย 3. สารเคมของเสยอนตรายทจ าแนกดวยวธการอน สารเคมหลายชนดทไมถกรวมอยในรายชอของเสยอนตรายของ US EPA หรอไมมคณสมบตหนงในสของการเปนสารอนตรายตามทกาหนดโดย US EPA แตอยางไรกตามสารเคมนนกยงสามารถเปนของเสยทอนตรายได ยกตวอยางเชน Ethidium Bromide หากทานไมมนใจวาควรจาแนกสารนนเปนของเสยอนตรายหรอไม ใหดรายละเอยดใน SDS ของสารนนหรอตดตอผผลตแลวพจารณาวาควรจดใหสารนนเปนของเสยอนตรายหรอไม หรอตดตอผรบผดชอบของภาควชาเพอขอคาปรกษาตอไป ของเสยประเภทเชอจลนทรย/เซลล หรออาหารเลยงเชอ/เซลล 1.การก าจดวสดปนเปอนเชอ/เซลล หรออาหารเลยงเชอ/เซลลหกหลน หองปฏบตการและหองวจยกลางภาควชาสตววทยา มการจดเตรยมชดอปกรณสาหรบกาจดการปนเปอนวสดตดเชอ/เซลล หรออาหารเลยงเชอ/เซลลทอาจเกดการหกหลนไวพรอมหยบใชไดสะดวกและทนทวงท ซงชดอปกรณประกอบดวย

1) นายาฆาเชอทเหมาะสมกบชนดเชอในหองปฏบตการ 2) วสดซบเชด เชน กระดาษหรอผา 3) ภาชนะใสของเสย เชน ถงใสขยะตดเชอ 4) ภาชนะทงของมคม 5) อปกรณปองกนตว เชน เสอคลมปฏบตการ ถงมอ อปกรณปองกนหนาและตา 6) อปกรณเกบกวาด เชน ไมกวาด ทตกผง และปากคบ

- วสดตดเชอ/เซลล หรออาหารเลยงเชอ/เซลลหกหลนในหองปฏบตการ เมอเกดวสดตดเชอ/เซลล หรออาหารเลยงเชอ/เซลลหกหลนในหองปฏบตการ กอนเขาไปจดการกาจดและทาความสะอาดใหรอสกครเพอใหละอองฟงกระจายตกลงหมดจากอากาศกอน ถามการเปอนเสอผาใหนาใสลงในถงพลาสตกสแดง เพอนาไปนงฆาเชอกอนการซกรด กอนจดการกบวสดตดเชอ/เซลล หรออาหารเลยงเชอ/เซลลหกหลนใหสวมเสอคลมปฏบตการ แวนตานรภย และถงมอ และปฏบตดงน 1) นากระดาษหรอผาปดคลมบรเวณทหกหลน เพอไมใหฟงกระจาย 2) ราดรอบๆ บรเวณทหกหลนดวยนายาฆาเชอทเหมาะสม ปลอยทงไวอยางนอย 10-20 นาท 3) กาจดและนาเอาวสดทงหมดออกจากบรเวณทมการหกหลน วสดทเปนเศษเครองแกวแตกใหใชปากคบ หามหยบวสดมคมทตดเชอดวยมอเปลา ทงวสดแกวแตกในภาชนะเกบของมคม กระดาษและวสดอนทงลงในถงขยะตดเชอ 4) ทาความสะอาดซาในบรเวณดงกลาว ตามวธในขอ 2 5) เครองมอทปนเปอนตองเชดดวยนายาฆาเชอทเหมาะสมไมกดกรอนเครองมอ และลางดวยนาถาจาเปน 6) นาถงใสขยะตดเชอไปอบนงฆาเชอกอนนาไปทง 7) วสดอปกรณทจะนากลบมาใชใหมใหใสในถาดหรอภาชนะททนความรอนและมฝาปดกอนนาไปอบฆาเชอ 8) เปดใชพนทไดหลงจากทไดทาความสะอาดและกาจดการปนเปอนเสรจสมบรณ 9) รายงานอบตการณหกหลน และการทาความสะอาดทเกดขนแกผรบผดชอบหองปฏบตการทราบ - วสดตดเชอ/เซลล หรออาหารเลยงเชอ/เซลลหกหลนภายในตชวนรภย ในกรณทมการหกหลนของวสดตดเชอ/เซลล หรออาหารเลยงเชอ/เซลลภายในตชวนรภย ใหปฏบตดงน 1) สวมเสอคลม แวนตานรภย และถงมอในขณะทาความสะอาด 2) เปดสวตซใหตทางานขณะทาความสะอาด 3) คลมบรเวณทวสดหกหลนดวยกระดาษหรอผา แลวราดดวยนายาฆาเชอ ปลอยทงไวอยางนอย 10-20 นาท 4) เชดทาความสะอาดดวยกระดาษหรอผาสะอาด 5) เชดผนงต พนททางานและอปกรณภายในตดวยกระดาษหรอผาทชบนายาฆาเชอ 6) ทงวสดปนเปอนลงในถงขยะตดเชอและนาไปอบนงฆาเชอกอนนาไปทง 7) วสดทจะนากลบมาใชใหมใหใสในถาดหรอภาชนะททนความรอนและมฝาปดกอนนาไปอบนงฆาเชอ 8) วสดทไมสามารถอบนงฆาเชอทได ใหแชในนายาฆาเชอนานอยางนอย 10 นาทกอนนาออกจากต 9) หลงจากทาความสะอาดเสรจ ใหตทางานตอไปอกอยางนอย 10 นาท กอนจะใชงานอนตอไป 10) ถาเปนไปไดควรเปดแสงอลตราไวโอเลตประมาณ 10 นาทกอนจะใชงานอนตอไป เพอทาการฆาเชอจลนทรยดวยแสง

หนาท36

11) รายงานอบตเหตการหกหลนและการทาความสะอาดแกผรบผดชอบทราบ - วสดตดเชอ/เซลล หรออาหารเลยงเชอ/เซลลหกหลนภายในเครองหมนเหวยง ถาระหวางปฏบตการมการหกหลนของวสด

ตดเชอ/เซลล หรออาหารเลยงเชอ/เซลลขนภายในเครองหมนเหวยง กอนการทาความสะอาดตองปลอยไวอยางนอย 30 นาท เพอใหละอองฟงกระจายตกลงกอน ผปฏบตงานตองสวมเสอคลม แวนตานรภย และถงมอ การทาความสะอาดเรมจากถอดหวปนหวยง นาไปเกบไวในตปราศจากเชอทอยใกลทสด ใชนายาฆาเชอทาความสะอาดภายในหวปนและภายในเครองหมนเหวยงทงวสดปนเปอนลงในถงขยะตดเชอ และนาไปอบนงฆาเชอกอนนาไปทง รายงานอบตเหตการหกหลนและทาความสะอาดแกผรบผดชอบเครองทราบ

2. การก าจดขยะปนเปอนเชอ/เซลล หรออาหารเลยงเชอ/เซลล การจดการขยะตดเชอทเกดขนจากหองปฏบตการมขนตอนทตองคานงถงไดแก การคดแยกขยะตดเชอออกจากขยะไมตดเชอ โดยภาควชามการจดเตรยมภาชนะทมฝาปดมดชดสาหรบรองรบขยะตดเชอและไมตดเชอแยกจากกน ฝาภาชนะมการเขยนระบวาเปนขยะตดเชอและมการตดเครองหมายสญลกษณชวภยสากล ในกรณทมการใชกระบอกฉดยาในการทดลองไมวาจะทาการทดลองทเกยวของ หรอไมเกยวของกบตวอยางชวภาพ หามทงกระบอกฉดยาลงในถงขยะทวไปเดดขาด ภายหลงการใชใบมดหรอเขมฉดยาตองทงในถงขยะของมคมเทานน หามทงรวมกบถงขยะอนเดดขาด หลอดแกวทแตกหรอขยะเศษแกวตองทงในถงขยะทงเศษแกวเทานน ทงน ขยะตดเชอ/เซลล หรออาหารเลยงเชอ/เซลลตองหอเกบในถงพลาสตกสแดงทสามารถกนรวได และเพอใหทนทานขนอาจใชถงซอน 2 ชน และตองแสดงเครองหมายสญลกษณชวภยสากล พรอมกบตดฉลากใหรวาเปนขยะตดเชอ/เซลล หรออาหารเลยงเชอ/เซลล และบอกชนดขยะทอยภายใน เชน วสดมคม ชนดของเชอ หรอเลอด สวนขยะไมตดเชอใหหอเกบในถงขยะสดา กอนการขนยายขยะใหมดปากถงใหแนนดวยเทปกาว เกณฑการจดเกบของเสยสารเคมอนตรายของภาควชาสตววทยา คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร เพอใหเปนไปตามหลกของความปลอดภยในหองปฏบตการและหองวจยกลางเพอความสะดวกในการจดเกบสะสมของเสยอนตรายเพอวตถประสงคในการสงตอแกบรษทรบกาจดของเสยทมใบอนญาต ภาควชาสตววทยา คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร กาหนดใหแตละหองปฏบตการและหองวจยทาการจดเกบแยกของเสยอนตรายออกจากกนโดยแบงเปนหมวดหมตามโครงการยกระดบความปลอดภยของหองปฏบตการวจย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร 2558 ดงน กลม 1 สารอนทรยทมฮาโลเจนเปนองคประกอบ (Halogenated organic compounds) เชน Chloroform (Cl), Benzalkonium Chloride (Cl), Bromophenol blue (Br), Crystal violet (Cl), Eosin (Br), Methylene Chloride (Cl), Methylene blue (Cl), Safranin (Cl) เปนตน กลม 2 สารอนทรยทไมมฮาโลเจนเปนองคประกอบ (Non-halogenated organic compounds) เชน Acetone, Acetonitrile, Bis/Tris solutions, Cyclohexane, DAPI, DMSO, EDTA, Ethyl Alcohol ≥24%, Ethyl Ether, Fluorescein, Hematoxylin, HEPES, Hexanes, Hybridization buffer (sodium dodecyl sulfate/sodium phosphate dibasic buffer), Isopropyl Acetate, Isopropyl Alcohol ≥24%, Methanol ≥24%, Oil Red O, Petroleum Ether (mineral spirits), Phenol, 2-Propanol ≥24%, TEMED, tert-Butanol, Tetrahydrofuran, Toluene, TAE, Tris base, Tris borate (TBE), Xylene cyanol เปนตน กลม 3 โลหะหนก (Heavy metal) เชน ARSENIC, BARIUM, CADMIUM, CHROMIUM, LEAD, MERCURY, SELENIUM, SILVER เปนตน กลม 4 สารเปนพษ (Toxic compounds) เชน Pesticides (เชน Aldrin, Arsenic pentoxide, Chlordane, Copper cyanides, DDT, Dieldrin, Dimethylcarbamoyl chloride, Endrin, Lindane, Strychnine) , BENZENE, CARBON TETRACHLORIDE, CHLOROFORM, CRESOL, VINYL CHLORIDE, Ethidium bromide, Osium tetroxide, Osmium dioxide, Formalin เปนตน กลม 5 สารเคมหมดอาย (Expired chemicals) กลม 6 สารกมมนตภาพรงส (Radioactive compounds) กลม 7 ของเสยชวภาพ (Biological waste) 7.1 ตดเชอ (Biohazard) 7.2 ซากสตว กลม 8 ของเสยทเปนของแขง (Solid waste) 8.1 มสงปนเปอน (Contaminated waste) เชน Ethidium Bromide gels and contaminated stuffs, Osmuim-containing products เปนตน

หนาท37

8.2 วตถแหลมคม (Sharp objects) 8.3 ซลกา (Silica waste) กลม 9 น ามนและน ามนทใชแลว (Oil & used oil) กลม 10 ของเสยอเลกทรอนกส (Electronic waste) เชน แบตเตอร ชนสวนคอมพวเตอร เปนตน กลม 11 ของเหลวไวไฟสง (Flammable Liquids) เชน นามนเชอเพลง เปนตน กลม 12 สารออกซไดซ (Oxidizers) ประเภท Peroxides (O2

2-), Chlorates (ClO3-), Chlorites (ClO2-), Dichromates (Cr2O7

2-), Hypochlorites (ClO-), Nitrates (NO3-), Nitrites (NO2-), Perchlorates (ClO4-), Permanganates (MnO4-), Persulfates (S2O8

2-) เชน Ammonium persulfate, Hydrogen peroxide (aqueous solution greater than or equal to 8%), Nitric acid, Potassium permanganate, Potassium peroxide, Sodium nitrate, Sodium perchlorate เปนตน กลม 13 สารทไวตอปฏกรยากบอากาศ (Air Reactive Materials) เชน Butyl lithuim, Potassium hydrides, Sodium hydride เปนตน กลม 14 สารทไวตอปฏกรยากบน า (Water Reactive Materials) เชน Alkali metals (lithium, sodium, potassium) silanes, Magnesium, Zinc, Aluminum, Alkylaluminiums, Alkyllithiums เปนตน ทงน ภาควชาสตววทยา ขอเพมเตมประเภทของเสยจานวน 2 กลม ไดแก กลม 15 สารอนนทรย (Inorganic compounds) เชน Hydrochloric acid (HCl), Nitric acid (HNO3), Sodium chloride (NaCl), Silicon dioxide (SiO2), Sulfuric acid (H2SO4) เปนตน กลม 16 สารไมทราบชนด (Unknowns) อนง หากมของเสยทผานการพจารณาตามเกณฑขางตนแลววา “ไมเปนของเสยอนตราย” ของเสยนนสามารถกาจดโดยการทงลงถงขยะทวไปหรอทอนาทงได หากของเสยนนอยในขายของเสยอนตราย ของเสยนนตองไดรบการจดเกบทเหมาะสมตามแนวทางปฏบตทจะไดกลาวตอไป ตวอยางของเสยทไมเปนของเสยอนตรายและสามารถทงลงทอนาทงไดเลย - สารละลายของเกลอทไมมโลหะหนกเปนองคประกอบ เชน sodium chloride, magnesium sulfate, สารละลาย buffer - สารละลายกรดและเบสเจอจาง เชน diluted hydrochloric acid, diluted sodium hydroxide - สารละลายแอลกอฮอลเจอจาง

การเกบสะสมของเสย

เปนหนาทของเจาหนาทประจาหองปฏบตการในการดรกษาความเปนระเบยบเรยบรอยของพนทจดเกบของเสยในหองปฏบตการใหเปนไปตามกฎระเบยบและขอบงคบของภาควชาโดยของเสยตองไดรบการจดเกบสะสมในบรเวณทกาหนดใหเปน “พนทเกบสะสมของเสย” และจะตองมประกาศ “ขอปฏบตการเกบสะสมของเสย” ตดแสดงไวใกลกบพนทเกบสะสมของเสย ผดเเลหองปฏบตการ หองวจยกลาง เเละเจาหนาททาความสะอาดจะตองเขารบการอบรมการจดการของเสยทจดขนโดยภาควชาหรอหนวยงานทเกยวของอยางนอยปละ 1 ครง การเกบของเสยในพนทเกบสะสมของเสย สามารถเกบสะสมไวไดนานเทาทจาเปน แตจะตองมปรมาณของเสยทเกบสะสมไวรวมกนไมเกน 55 แกลลอน (ประมาณ 200 ลตร) นอกจากนหากเปนของเสยทมความเปนอนตรายสงเฉยบพลน (P-listed waste) ไมควรเกบไวมากกวา 1 ลตร ภาชนะเปลาทเคยใชบรรจสารในกลม P-listed waste กอนจะนาภาชนะนนไปกาจด ภาชนะนนตองถกกลว (rinse) เพอลางของเสยออกอยางนอยสามครง โดยสารละลายหลงกลวตองถกจดเกบเปนของเสยอนตรายดวยและหามทงลงในอางลางมอ การจดเกบของเสย ควรดาเนนการดงน

a. จาแนกของเสยใหถกตองตามเกณฑการจาแนก และจดเกบในภาชนะบรรจของเสยทเหมาะสมตามประเภทความเปนอนตรายของของเสย เชน ไมใชภาชนะโลหะในการเกบของเสยประเภทกรด หากใชขวดสารเคมทใชหมดแลวมาบรรจของเสย สารเคมในขวดเดมตองไมใชสารทเขากนไมไดกบของเสยนน เปนตน

b. ตรวจสอบสภาพภาชนะบรรจของเสย เชน รอยรว หรอ แตกราวอยางสมาเสมอ c. ภาชนะทกชนดทใชบรรจของเสยตองตดฉลากทเหมาะสมกอนใชบรรจของเสยเสมอหากใชขวดสารเคมเกาบรรจของ

เสย ตองลอกฉลากเดมออกกอนและตดฉลากใหมทมขอมลครบถวน คอ

หนาท38

i. มคาวา“ของเสย”ระบไวอยางชดเจน ii. ระบประเภทของเสย/ประเภทความเปนอนตราย iii. องคประกอบของของเสยในภาชนะทงหมดโดยระบชอเตมของสารเคม (หามใชสตรเคม) และปรมาณรอย

ละคราวๆ ของสารเคมนนในภาชนะทใชจดเกบ iv. วนทเรมบรรจของเสย v. หมายเลขหองปฏบตการหรอหองวจยกลาง/ชอเจาของสารเคม

d. ขอความบนฉลากมความชดเจน ไมจาง ไมเลอน e. ตรวจสอบสภาพของฉลากบนภาชนะของเสยอยางสมาเสมอ f. หามบรรจของเสยเกนกวา 80% ของความจของภาชนะ หรอปรมาณของเสยตองอยตากวาปากภาชนะอยางนอย 1 นว g. มการกาหนดพนท/บรเวณจดเกบของเสยอยางชดเจน h. จดเกบ/จดวางของเสยทเขากนไมไดโดยองตามเกณฑการเขากนไมไดของสารเคม (chemical incompatibility)

สามารถใชเกณฑเดยวกบการจดเกบสารเคมทเขากนไมได i. มภาชนะรองรบ (secondary container) ภาชนะบรรจของเสยทเหมาะสม j. หามวางภาชนะบรรจของเสยใกลทอระบายนา ใต หรอ ในอางนา หากจาเปนตองมภาชนะรองรบ k. หามวางภาชนะบรรจของเสยใกลบรเวณอปกรณฉกเฉน เชน ฝกบวฉกเฉน l. หามวางภาชนะบรรจของเสยปดหรอขวางทาง เขา-ออก m. วางภาชนะบรรจของเสยใหหางจากความรอน แหลงกาเนดไฟ และเปลวไฟ n. หามเกบของเสยประเภทไวไฟไวในหองปฏบตการมากกวา 50 ลตร หากจาเปนตองเกบไวในตสาหรบเกบสารไวไฟ

โดยเฉพาะ o. หามเกบของเสยไวในตควนอยางถาวร p. ม spill kit ซงมตวดดซบสารเคมหรอตวทาใหเปนกลางทเหมาะสมสาหรบสารเคมแตละชนดตงอยในบรเวณทเขาถง

ไดงาย q. มการกาหนดระยะเวลาในการจดเกบของเสยในหองปฏบตการ

▪ กรณทของเสยพรอมสงกาจด (ปรมาตร 80% ของภาชนะ): ไมควรเกบไวนานกวา 90 วน

▪ กรณทของเสยไมเตมภาชนะ (ปรมาตรนอยกวา 80% ของภาชนะ): ไมควรเกบของเสยไวนานกวา 1 ป r. การเกบขยะตดเชอ/เซลล หรออาหารเลยงเชอ/เซลลในหองปฏบตการ ถาไมสามารถขนยายเพอนาไปบาบดไดในทนท จะตองเกบรวบรวมและรกษาขยะตดเชอนนไวในพนทเฉพาะทสามารถทาความสะอาดไดงาย มการปองกนและการควบคมสตวกดแทะและแมลง การเขาออกบรเวณเกบรกษารวบรวมขยะตดเชอตองจากดใหเฉพาะบคลากรทเกยวของเทานนทสามารถเขาไปได การกาจดขยะตองทาใหแลวเสรจภายใน 72 ชวโมง

การเขยนฉลากตดภาชนะบรรจของเสย ภาชนะทใชบรรจของเสยอนตรายทกใบตองไดรบการตดฉลากทถกตองเหมาะสมโดยตองมหมายเลขหองปฏบตการหรอหองวจยกลางของของเสยนนๆ ตงอยทมมบนขวาของฉลาก

การสงก าจดของเสย ภาควชามการจดเกบของเสยทกภาคการศกษา โดยคณะวทยาศาสตรจะเปนผดาเนนการ 2 ครงตอป เมอมการจดเกบของเสย ภาควชาจะใหบคลากรทกทานจดทาบญชรายชอ จานวน และปรมาณของเสยในหองปฏบตการตางๆ เเละนาสงสารเคมนนๆ พรอมขอมลทหองวจยกลาง 306 เพอทาการจดเกบทหองเกบสารเคมของภาควชาตอไป การขนยายขยะตดเชอทาโดยบรรจถงขยะตดเชอ/เซลล หรออาหารเลยงเชอ/เซลลลงในภาชนะรองรบทแขงแรงทนทานตอการแตกหกและมฝาปดมดชด การขนยายทาโดยการหวหรอยกหรอขนยายโดยใชรถเขนทกาหนดไวเฉพาะเพอการขนยายขยะตดเชอเทานน ไมใชรถเขนทปะปนกบการขนสงของประเภทอน และรถเขนทใชตองทาความสะอาดดวยนายาฆาเชออยางสมาเสมอ ทงน วธการเหมาะสมสาหรบบาบดขยะตดเชอ/เซลล หรออาหารเลยงเชอ/เซลล ไดแก การเผาและการนงฆาเชอดวยไอนา การบาบดขยะตดเชอดวยการนงฆาเชอดวยไอนาเปนวธการทหองปฏบตการใชกนมากทสด แตตองมการควบคมและตรวจสอบไมใหบรรจขยะจานวนมากเกนกวา 70% ปรมาตรบรรจของเครองนงฆาเชอ และทาการตรวจสอบการทางานของเครองอยางสมาเสมอ ขยะตดเชอ/เซลล หรออาหารเลยงเชอ/เซลลทไดรบการทาลายดวยการนงฆาเชอแลวใหนาถงพลาสตกสแดงใสลงในถงขยะธรรมดาอกชนกอน พรอมตดฉลากใหรวาเปนขยะทไมตดเชอ กอนขนยายและนาไปฝงกลบเชนเดยวกบขยะไมตดเชอทวไป

หนาท39

ตวอยางฉลากของเสยรอก าจด

หนวยงานภาควชาสตววทยา หอง ................. คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ว/ด/ป ทเรมการจดเกบ ……………………………………………. ชอผรบผดชอบ 1. ............................................................ 2. ............................................................. ชออาจารยทปรกษา ………………………………………………… ชอสารเคม ................................................................... ความเขมขน (%) …………................................................. สารเคมอนทปนเปอน (%) …………................................... .......................................................................................... ว/ด/ป ทสนสดการจดเกบ...............................................

ประเภทของเสย

กลม.............

HAZARDOUS WASTE

รอก าจด

หนาท40

หนวยงานภาควชาสตววทยา หอง 306

คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ว/ด/ป ทเรมการจดเกบ 15 มกราคม 2559 ชอผรบผดชอบ 1. นาย ปฏบตการ ปลอดภย 2. ............................................................. ชออาจารยทปรกษา ดร. ปลอดภย สตววทยา ชอสารเคม Potassium permanganate ความเขมขน (%) …………..........40.................................... สารเคมอนทปนเปอน (%) Ceric ammonium nitrate (10%) + Water (50%) ว/ด/ป ทสนสดการจดเกบ 31 มกราคม 2559

หนวยงานภาควชาสตววทยา หอง 306 คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ว/ด/ป ทเรมการจดเกบ 15 มกราคม 2559 ชอผรบผดชอบ 1. นาย ปฏบตการ ปลอดภย 2. ............................................................. ชออาจารยทปรกษาดร. ปลอดภย สตววทยา ชอสารเคม ...KMnO4.....(หามใชสตรสารเคม)........... ความเขมขน (%) …………30............................................... สารเคมอนทปนเปอน (%) …………...CAN (หามใชชอยอสารเคม)(10%) + H2O (50%) (หามใชสตรสารเคม)...... (จ านวนรวมไมครบ 100%)............................................. ว/ด/ป ทสนสดการจดเกบ 31 มกราคม 2559

การเขยนฉลากทถกตอง การเขยนฉลากทผด

ประเภทของเสย

กลม.............

HAZARDOUS WASTE

รอก าจด

ประเภทของเสย

กลม.............

HAZARDOUS WASTE

รอก าจด

หนาท41

บทท 7 หลกการประเมนความเสยง

ภาควชาสตววทยามอบหมายใหผดเเลหองปฏบตการหรอหองวจยกลาง และคณะกรรมการตรวจสอบความ

ปลอดภยของหองปฏบตการภาควชาสตววทยาเปนผดาเนนการจดทาแบบประเมนความเสยง (Risk Assessment) และรวบรวมสงใหภาควชา และเกบบนทกไวประจาหองปฏบตการหรอหองวจยกลางและชแจงอบรมใหผปฏบตงานทเกยวของทราบ โดยหลกการแลวกระบวนการทางานทกอยางจาเปนตองมการประเมนความเสยง ในกระบวนการทมความเสยงนอยมากๆ หรอแทบจะไมมความเสยง การประเมนความเสยงสามารถทาไดงายและรวดเรวและไมจาเปนตองเขยนบนทกเปนรายงาน สวนในกระบวนการทผปฏบตงานหรอผอยในบรเวณใกลเคยงมโอกาสไดรบอนตราย (จากสารเคมอนตรายทใช หรอจากกระบวนการหรอเครองมอทใช หรอจากการทางานทผดพลาดไปจากมาตรฐานการทางานทควรเปน ) จาเปนตองมการประเมนความเสยงกอนลงมอปฏบต และบนทกเปนรายงานการประเมนความเสยง

กรณทตองมการประเมนความเสยง

กระบวนการทผปฏบตงานหรอผอยในบรเวณใกลเคยงมโอกาสไดรบอนตราย จาเปนตองมการประเมนความเสยง ในเบองตนเพอความสะดวกในการประเมนความเสยงของกระบวนการ จงเสนอแนะใหใชคาแนะนาจาก Chemical Safety Manual (Caltech, 2010) กระบวนการทมลกษณะการทางานและเกยวของกบสารเคมตามทระบดานลาง กรณเหลานจาเปนตองมการประเมนความเสยง

1. เครองแกวใชงานทความดน >± 1 atm หรอในอปกรณททาขนเองจากโลหะใชงานทความดน > 6.8 atm (100 psi) 2. กระบวนการทตองทาตอเนองเปนเวลานานหลายชวโมง (เชน การกลน reflux เปนตน) 3. ใชสารไวไฟ เกรด สแดง 3 หรอ 4 มากกวา 500 ml 4. ใชสารไวไฟ เกรด สแดง 2 มากกวา 1 liter 5. ใชสารวองไวตอปฏกรยา (Reactive) เกรด สเหลอง 4 มากกวา 0.1 g 6. ใชสารวองไวตอปฏกรยา (Reactive) เกรด สเหลอง 3 มากกวา 0.5 g 7. ใชสารอนตรายตอสขภาพ (Health Hazard) เกรด สฟา 4 มากกวา 0.1 g 8. ใชสารอนตรายตอสขภาพ (Health Hazard) เกรด สฟา 3 มากกวา 50 g หรอ 50 ml 9. ใชสารเคมอนตรายทตองควบคม (Regulated chemicals) 10. กระบวนการทเกยวของกบ recombinant DNA (rDNA) 11. สารชวภาพทมอนตราย 12. สารกมมนตรงส

ขนตอนในการท าการประเมนความเสยง 1. บงชอนตราย (Indentify the hazards) ตองพจารณาถงความเสยงทเปนอนตรายหรอสงทอาจจะเกดขนไดในหองปฏบตการ ครอบคลมทงลกษณะทางกายภาพของหองปฏบตการ อปกรณ เครองมอ และสารเคม ทงนแหลงกาเนดความเสยงอาจอยภายในหรอภายนอกหองปฏบตการกได การระบความเสยงเบองตน สามารถระบไดดงน

ลกษณะทางกายภาพของหองปฏบตการ ผปฏบตงานสารวจรอบๆ หองปฏบตการ และประเมนวาอะไรจะเปนสาเหตใหเกดอนตรายได สอบถามบคคลในหองปฏบตการถงความผดปกตทสามารถกอใหเกดอนตรายได ตรวจสอบวธทาการทดลอง วาสามารถกอใหเกดอนตรายไดหรอไม พจารณาขอมลอบตเหตทเคยเกดขน และปญหาสขภาพของผปฏบตการทดลอง พจารณาถงผลระยะยาวทเกยวของกบสขภาพของผปฏบตการทดลอง โดยพจารณาโอกาสและวธการท

กอใหเกดการสมผสสารเคม อปกรณ และเครองมอทเปนอนตราย ตรวจรายการสารเคม (Chemical inventory) เพอเปนขอมลความเปนอนตรายของสารเคม

หนาท42

2. บงชบคคลหรอกลมบคคลทอาจไดรบอนตรายและวธการไดรบอนตราย ผทอาจไดรบอนตรายอาจเปนผทาการทดลองโดยตรงหรอผอยในบรเวณใกลเคยง ความเสยงของแตละบคคลอาจไมเทากน และควรตองพจารณาเปนพเศษสาหรบผทมความเสยงตออนตรายสง เชน ผทมโรคประจาตว เดกหรอผขาดประสบการณ หญงมครรภ คนพการ ชาวตางชาตทอาจไมเขาใจภาษาไทย 3. ประเมนระดบความเสยงและวางมาตรการปองกน 3.1 การประเมนระดบความเสยง ตองมการประเมนสงตอไปน

ระดบความรนแรงจากอนตราย ขนอยกบสภาวะในการทาการทดลอง อปกรณ/เครองมอ และสถานทปฏบตงาน ระยะเวลาทไดรบ/สมผสกบความเปนอนตรายนน ระดบในการประเมน เชน รนแรง (severe), ปานกลาง (moderate), เลกนอย (insignificant) ระดบความเปนไปไดทจะเกดขน พจารณาจากโอกาสทจะเกดเหตการณนน ระดบในการประเมน เชน เปน

ประจา (almost certain), มโอกาสเกดไดมาก (likely), มโอกาสเกดไดปานกลาง (possible), ไมคอยเกดขน (unlikely), เกดขนไดยาก (rare) จ านวนบคคลทอาจไดรบอนตราย ระดบในการประเมน เชน มาก, ปานกลาง, นอย

3.2 การวางมาตรการปองกน ควรใหความสาคญกบการหลกเลยงไมใหเกดเหตอนตรายขนตงแตเรมตน โดยลาดบความสาคญของมาตรการปองกนควรเปนดงน

1. กาจดความเปนอนตรายและความเสยง เชน เปลยนไปใชวธทไมอนตราย เปลยนไปใชอปกรณอน 2. เปลยนไปใชสารเคมทมอนตรายนอยกวา เชน ใชโทลอนแทนเบนซน

3. ใช Engineering control เพอแยกอนตรายออกจากผปฏบตงาน เชน กาหนดใหใชสารเคมอนตรายรายแรงในตดดควนเทานน และแยกบรเวณออกจากการทดลองทวไป สรางผนงปองกนลอมรอบอปกรณทมความเสยงในการระเบดสง

4. ใช Administrative control เชน กาหนดมาตรการควบคมการเขาถงสารเคมอนตรายรายแรง โดยตองแยกเกบไวในตทเหมาะสมและมกญแจปด บคคลทสามารถใชไดตองผานการอบรมและไดรบการรบรองจากผมประสบการณกอน

5. ใชอปกรณปองกนสวนบคคลทเหมาะสม เชน แวนนรภย ชดคลมสาหรบทาปฏบตการ ถงมอ หนากากปองกนฝนละอองหรอแกส แลวแตความจาเปนตามทระบในเอกสารขอมลสารเคม (SDS)

4. บนทกรายงานการประเมนความเสยงและบงคบใช ใหทาการบนทกผลการวเคราะหความเสยงลงในแบบประเมนความเสยงตามทภาควชากาหนด โดยอาจใชขอมลการวเคราะหความเสยงทเคยมผจดทาไวแลว มาเปนแหลงขอมลแลวปรบใหเหมาะกบกระบวนการทางานจรง รายงานประเมนความเสยงทดควรระบหวขอเหลานไวอยางชดเจน

1. ตรวจสอบผลกระทบตางๆ ทอาจเกดขนจากกระบวนการนนๆ ไวอยางครบถวน 2. ชบงความเสยงทสาคญ และระบวธดาเนนการเพอลดความเสยง 3. วางมาตรการปองกนทเหมาะสม หรอวางมาตรฐานการทางานทถกตอง (Standard Operating

Procedure) ไวใหปฏบตตาม 4. ชแจงอธบายขอมลเหลานใหผปฏบตงานทราบ เขาใจและสามารถปฏบตตามได 5. เมอปฏบตตามวธการทางานทถกตองและใชมาตรการปองกนทเหมาะสมแลว ทาใหความเสยงท

เหลออยในระดบตา 5. การตดตามผลและปรบปรงมาตรการปองกนใหเหมาะสมยงขน เมอจดทาการประเมนความเสยงและไดบงคบใชแลว ตองมการตดตามผล เพอใหแนใจวามาตรการเหลานนมประสทธภาพ ในการตดตามผลทาไดโดยการสมภาษณผปฏบตงาน หรอเกบขอมลสถตอบตเหต (หรอเกอบเกดอบตเหต) หากพบวาสามารถปรบปรงมาตรการใหลดความเสยงลงไดอกควรดาเนนการปรบปรง และเมอมการเปลยนแปลงกระบวนการทางานกตองดาเนนการปรบปรงการประเมนความเสยงใหมใหสอดคลองกบสภาวะการทางาน

หนาท43

บทท 8 การตอบโตในกรณฉกเฉน

สงทควรปฏบตเมอเกดอบตเหตโดยทวไปประกอบดวย การเตรยมกภย การอพยพคน การปฐมพยาบาล และการ

ตดตอหนวยงานทเกยวของ เชน สถานตารวจดบเพลง โรงพยาบาล เปนตน

1. การด าเนนการเมอสารเคมหกหลน การปนเปอนนอย (Minor chemical spill) หมายถง การมสารเคมประเภทกรดหรอดางเขมขน ของเหลวไวไฟ

สารกอมะเรง และสารพษทมปรมาตรนอยกวา 250 มลลลตร หรอนอยกวา 450 กรมในกรณทเปนของแขง หกหลนอยเฉพาะพนทภายในหองปฏบตการ ใหปฏบตดงน

1) แจงใหผทอยในบรเวณนนทราบทนท 2) หากสารเคมหกบนรางกาย ถอดเสอผาบรเวณทโดนสารเคมออกและลางรางกายสวนทโดนสารเคมดวยนา

ปรมาณมาก 3) ในการจดการกบสารเคมควรสวมใสอปกรณปองกนท เหมาะสมกบสถานการณ ซงไดแก แวนตาปองกน

สารเคม (Safety glasses) เสอคลมปองกน ถงมอชนดทนสารเคม รองเทาควรเปนรองเทาชนดหมสน ไมควรใสรองเทาแตะ ถาสารเคมทหกหลน รวไหลสามารถกอใหเกดแกสพษ จาเปนตองใชอปกรณชวยหายใจในการเขาไปทาความสะอาด

4) หลกเลยงการสดดม โดยเปดเครองดดอากาศ ตดดไอสารเคม และเปดหนาตางใหระบายอากาศ 5) หามเดนผานบรเวณทสารเคมหก เพราะอาจทาใหสารกระจายไปพนทอน 6) ทาใหสารเคมทหกมพนทเลกทสด โดยใชวสดดดซบกนรอบๆ ขอบพนทหก เชน dry sand 7) รวบรวมสารเคมทหกใสในภาชนะและตดฉลากใหถกตอง นาไปกาจดตามวธทเหมาะสมสาหรบสารนนๆ 8) ทาความสะอาดบรเวณทสารเคมหก โดยการลางดวยนาแลวเชดพนใหแหง 9) รายงานใหผจดการหองปฏบตการหรออาจารยผรบผดชอบทราบ และจดทาบนทกรายละเอยดของ

เหตการณทเกดขนใน incident report การปนเปอนมาก (Major chemical spill) หมายถง การมสารเคมประเภทกรดหรอดางเขมขน ของเหลวไวไฟสง สารกอมะเรง และสารพษทมปรมาตรมากกวา 250 มลลลตร หรอมากกวา 450 กรมในกรณทเปนของแขง หกหลนอยภายในหองปฏบตการ ใหปฏบตดงน

ตวอยางของสารเคมทมกใชทาความสะอาด เมอเกดการหกรวไหลของสารเคม Sodium bisulfate และ Monosodium phosphate ใชกบสารเคมทเปนดาง Sodium bicarbonate, Sodium carbonate และ Calcium carbonate ใชกบสารเคมทเปนกรด ถานกมมนต (Activated carbon) สามารถใชกบสารเคมในกลมทเปนตวทาละลาย Sodium thiosulfate ใชกบสารเคมกลมไซยาไนด (Cyanides)

สารเคมบางชนดมวธการดาเนนการเมอหกหลนโดยเฉพาะ เชน a. ฟอสฟอรสขาว ใหใชทรายหรอสารดดซบทเปยกคลมแลวนาไปเผาในทโลง b. ปรอท เปนสารทระเหยไดงาย ตองกาจดใหหมด มใหตกคางโดยใช mercury sorber ฝนสงกะสหรอผง

กามะถน c. โบรมน กาจดโดยทาปฏกรยากบสารละลายโซเดยมไธโอซลเฟต (Na2S2O3) รอยละ 5-10

หามใชแอมโมเนยมไฮดรอกไซดโดยเดดขาด เพราะอาจทาใหเกดระเบดได

2. การปฏบตเมอเกดไฟไหมจากสารเคม 2.1 กรณเกดไฟลกไหมเลกนอยบนโตะปฏบตการหรอพนหองปฏบตการ เชน ไฟลกตด 70% ethanol ใหใชผาหนาๆ คลมไฟ หรอใชผาหมคลมไฟ (fire blanket) หรอ dry sand

หนาท44

2.2 กรณเกดเพลงไหมเลกนอยในหองปฏบตการหรอหองเกบสารเคม ใหใชถงดบเพลงชนดสารเคมแหงดบ (วสดชนด A B C) หรอถงดบเพลงชนดบรรจคารบอนไดออกไซด ยกเวนไฟไหมสารเคม ประเภทสารออกซไดสทกชนด ฟอสฟอรสขาวและฟอสฟอรสเหลอง ใหใชนาดบเพลงเทานน

2.3 กรณเกดเพลงไหมรนแรงใหดงสญญาณแจงเหตไฟไหม แลวโทรแจงเหตดวน-เหตราย แลวรบออกนอกพนททนท

ประเภทของเพลง 1. เพลงประเภท A คอ เพลงทเกดจากเชอเพลงธรรมดา เชน ไม ผา กระดาษ พลาสตก ยาง เปนตน 2. เพลงประเภท B คอ เพลงทเกดจากกาซของเหลวตดไฟ ไข และนามนตางๆ 3. เพลงประเภท C คอ เพลงทเกดกบอปกรณไฟฟา หรอวตถทมกระแสไฟฟา 4. เพลงประเภท D คอ เพลงทเกดจากสารเคมทตดไฟได

ชนดของถงดบเพลง 1. ถงดบเพลงชนดผงเคมแหงเปนถงสแดงภายในบรรจผงเคมแหงและแกสไนโตรเจน ลกษณะนายาทฉดออกมาเปนฝนละอองสามารถดบเพลงไหมทกชนดไดอยางรวดเรว และมประสทธภาพสง เชน เพลงไหมทเกดจากไม กระดาษ สงทอ ยาง นามน แกสและเครองใชไฟฟาตางๆ ไมเปนอนตรายตอมนษยและสงมชวตเหมาะสาหรบใชในทโลงแจง บาน อาคารขนาดใหญ โรงงานอตสาหกรรม โรงเรยน เปนตน 2. ถงดบเพลงชนดแกสคารบอนไดออกไซด (CO2) เปนถงสแดง นายาดบเพลงเปนนาแขงแหงทบรรจไวในถงททนแรงดนสง ประมาณ 1800 ปอนดตอตารางนว ทปลายสายฉดจะมลกษณะเปนกระบอกหรอกรวย เวลาฉดลกษณะนายาทออกมาจะเปนหมอกหมะทไลความรอนและออกซเจน สามารถใชกบไฟชนด B C เหมาะสาหรบใชภายในอาคาร ไฟทเกดจากแกส นามน และไฟฟา 3. ถงดบเพลงชนดนายาเหลวระเหย บซเอฟ ฮาลอน 1211 เปนถงสเหลอง สมบตของสารเคมทใชดบเพลงคอ มความเยนจด และมประสทธภาพทาลายออกซเจนททาใหตดไฟ ไมทงคราบสกปรกหลงการดบเพลงและสามารถใชไดหลายครง เหมาะสาหรบใชกบสถานททใชอปกรณคอมพวเตอร และอปกรณสอสาร ในอตสาหกรรมอเลคโทรนกส เรอ เครองบน และรถถง ขอเสยของนายาดบเพลงชนดนคอ มสาร CFC ทสงผลกระทบตอสภาพแวดลอม "กระทรวงอตสาหกรรมไดหามใชสารในกลม CFF-11, CFC-12 และควบคมการนาเขาของสารททาลายชนโอโซนในป 2541 สวน CFC-113, CFC-114, CFC-115 เมทลคลอโรฟอรมและสารฮาลอน เลกใชในป 2541 4. ถงดบเพลงชนด HCFC-123 เปนสารดบเพลงทใชทดแทนสารฮาลอน 1211 ไมทาลายชนโอโซนและเปนมตรตอสงแวดลอม สามารถใชกบไฟชนด A B และ C ลกษณะการฉดออกเปนแกสเหลวระเหย นายาชนดนไมทงคราบสกปรก ไมทาลายสงของเครองใชหลงการดบเพลงและสามารถใชไดหลายครง เหมาะสาหรบใชกบสถานททใชอปกรณคอมพวเตอร และอปกรณสอสาร ในอตสาหกรรมอเลคโทรนกส เรอ เครองบน และรถถง 5. ถงดบเพลงชนด BF 2000 เปนถงสเขยว นายาเปนสารเหลวระเหยชนด BF 2000 (FE 36) สามารถใชไดกบไฟชนด A B และ C BF 2000 (FE 36) ไมทาปฏกรยากบวสดกอสรางโดยทวไป เชน อลมเนยม สตล ทองแดง ทอณหภมปกต เครองดบเพลงชนด BF 2000 ลกษณะการฉดออกเปนแกสเหลวระเหย นายาชนดนไมทงคราบสกปรก ไมทาลายสงของเครองใชหลงการดบเพลงและสามารถใชไดหลายครง เหมาะสาหรบสถานททใชอปกรณคอมพวเตอร และอปกรณสอสาร ในอตสาหกรรมอเลคโทรนกส เรอ เครองบน และรถถง 6. ถงดบเพลงชนดนายาโฟมตวถงดบเพลงจะทาดวยสแตนเลส ภายในเปนนายาโฟม โดยแรงดนทอดไวจะดนนาผสมกนโฟมยงผานหวฉดฝกบวพนออกมาเปนฟองกระจาย ไปปกคลมบรเวณทเกดเพลงไหม ทาใหเกดการอบอากาศ ทาใหไฟขาดออกซเจนและลดความรอน มคณสมบตพเศษโดยมแผนฟลมนาปดไอเชอเพลงปกคลมไมใหไฟยอนตดขนมาอก สามารถใชไดกบไฟชนด A B เหมาะสาหรบบานพกอาศย รานจาหนายนามนและส ปมนามน หรอดบไฟทเกดจากนามนชนดตางๆ นายาโฟมชนดนหามดบเพลงทเกดจากระบบไฟฟาเดดขาด เพราะเปนสอนากระแสไฟฟา

หนาท45

3. หลกการปฐมพยาบาลเบองตน การปฐมพยาบาลเปนการชวยเหลอผไดรบบาดเจบจากอบตเหตตางๆ ณ สถานทเกดเหตใหพนอนตราย โดยใชอปกรณหรอเครองมอทหาไดในขณะนน กอนทจะสงผไดรบบาดเจบไปใหแพทยรกษาตอไป ตวอยางเชน การทาแผลทวไป: ลางมอใหสะอาดและทาแผลบรเวณทสะอาดกอนบรเวณแผลทสกปรก เชดรอบแผลดวยสาลชบแอลกอฮอล แลวจงปดแผลดวยผากอซหรอผาสะอาด การทาแผลถกของมคมและมเลอดออกไมมาก: บบเลอดออก ลางดวยนาสะอาดและสบ ใสยาทงเจอรแผลสดหรอ เบตาดนแลวจงปดแผล กรดหรอดางเขาตา: ลางดวยนาสะอาดมากๆ อยาขยตา แลวรบไปพบแพทย ไฟไหม นารอนลวก: ฉกหรอตดเสอผาบรเวณทถกนารอนลวก (แตเสอผาทไหมไฟและดบแลว ถาตดกบแผล ไมตองดงออก) ถอดเครองประดบทรดอย เชน แหวน นาฬกา เพราะเมอมอาการบวมจะถอดยาก แลวทาใหบรเวณทถกไฟไหม นารอนลวก เยนลงโดยเรวทสดอยางนอย 10 นาท การถกไฟฟาดด: เมอกระแสไฟฟาถกตดไปแลว หากผถกไฟดดไมรสกตวใหเปดทางเดนหายใจทนท ดวยการกดหนาผากและยกคางใหเงยขน ตรวจการหายใจและชพจร และเตรยมการชวยฟนคนชพ หมผาใหความอบอน ตรวจดบาดแผล หากมแผลไหมใหใชนาเยนราดและปดบาดแผล แลวรบนาสงโรงพยาบาล การไดรบแกสพษ: ตวอยางเชน คารบอนมอนนอกไซด จะทาใหมอาการปวดศรษะ สบสน หายใจลาบาก อาจจะหมดสต วธปฐมพยาบาลคอ ตองใหไดอากาศบรสทธเรวและมากทสด คลายเสอผาใหหลวม หมผาใหอบอน ถาหยดหายใจ ใหรบชวยหายใจ ดการหายใจและจบชพจรอยางใกลชด และตองเรยกรถพยาบาลทนท

หมายเลขโทรศพทฉกเฉนภายในมหาวทยาลย

หมายเลขภายใน หมายเลขภายนอก สายดวน คณะวทยาศาสตร 646199 .. 02-5625555 ตอ 646199 หนวยรกษาความปลอดภย มก. 1597, 1260, 1460 .. 02-5795526 สถานพยาบาล 1281-2 .. 02-5790030

หมายเลขโทรศพทฉกเฉนภายนอกมหาวทยาลย

ศนยดบเพลงกรงเทพมหานคร 199 หนวยแพทยกชพ กทม. 1555 สถานดบเพลงบางเขน 02-5210397 โรงพยาบาลวภาวด 02-9412800 (กรณฉกเฉน 02-5611911)

หนาท46

หนาท47

บทท 9 ขอก าหนดดานการฝกอบรมเพอความปลอดภย

ภาควชาสตววทยามการกาหนดระเบยบขอบงคบในดานการฝกอบรมเพอความปลอดภย ซงบงคบใชกบผปฏบตงานในหองปฏบตการหรอหองวจยกลางทกคน ตามหนาทความรบผดชอบทแตกตางกนของแตละบคคล โดยใหคณะกรรมการนโยบายดานความปลอดภย ภาควชาสตววทยา เปนผกาหนดหวขอการฝกอบรมเพอความปลอดภย ตามทเหนสมควร และเหมาะสมกบหนาทความรบผดชอบของผปฏบตงาน

ทงนกาหนดใหบคลากรและนสตทกคนตองผานการฝกอบรมดานความปลอดภยตามระดบความรบผดชอบของตนกอนเขาปฏบตงาน และกาหนดใหการฝกอบรมดานความปลอดภยเปนสวนหนงของหนาทความรบผดชอบทจะตองปฏบต

ตวอยางของการฝกอบรมเพอความปลอดภย ภาควชาสตววทยา เชน

1. การฝกอบรมความปลอดภยในการปฏบตงานในหองปฏบตการหรอหองวจยกลาง 2. การฝกกรณเหตฉกเฉน

นอกจากน ภาควชาสตววทยา ไดมการกาหนดใหทกหองปฏบตการและหองวจยกลางมการตดประกาศแจงขอกาหนด และจดทาระบบเพอความปลอดภยในหองปฏบตการและหองวจยกลาง เชน

1. ขอมลและสญลกษณแสดงอนตรายเพอความปลอดภยของหองปฏบตการและหองวจยกลางตามหลกสากล 2. จดทาระบบตรวจสอบความปลอดภยในหองปฏบตการและหองวจยกลางใหเปนไปตามมาตรฐานสากล โดยคณะกรรมการตรวจสอบความปลอดภยหองปฏบตการ ภาควชาสตววทยา 3. จดระบบความปลอดภยและจดการระงบเหตฉกเฉนจากสารเคมภายในหองปฏบตการและหองวจยกลาง

หนาท48

เอกสารอางอง

1. คณะกรรมการดานความปลอดภยในหองปฏบตการ คณะเภสชศาสตร. 2551. คมอความปลอดภยในหองปฏบตการ (ฉบบเพมเตมป 2551). มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ, กรงเทพมหานคร.

2. คณะกรรมการพฒนาหองปฏบตการ คณะเภสชศาสตร และ คณะกรรมการดาเนนงานโครงการพฒนาหองปฏบตการปลอดภย คณะเภสชศาสตร. 2552. ขอกาหนดดานความปลอดภยในหองปฏบตการของคณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยอบลราชธาน. 85 หนา.

3. ณฎฐวรรณ ปนวน. 2552. การทาใหปราศจากเชอโดยความรอนและสารเคม. https://webmail.ku.ac.th/roundcube/?_task=mail&_action=get&_mbox=INBOX&_uid=8804&_part=5&_frame=1

4. คณะอนกรรมการความปลอดภยทางเคม มหาวทยาลยมหดล. 2555. แนวปฏบตเพอความปลอดภยทางเคมมหาวทยาลยมหดล. ทองสขพรนท. 100 หนา.

5. ภาควชาเคม คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. 2556. คมอความปลอดภยในหองปฏบตการ. 57 หนา. 6. สขใจ ผลอา ไพสถตย และ อรอนงค รชตราเชนชย. สถาบนวจยวทยาศาสตรสาธารณสขกรมวทยาศาสตรการแพทย

กระทรวงสาธารณสข. 2557. คมอการใชตชวนรภยอยางถกตองปลอดภย. สานกงานพระพทธศาสนาแหงชาต, นนทบร. 7. คณะกรรมการเทคนคดานความปลอดภยทางชวภาพศนยพนธวศวกรรมและเทคโนโลยชวภาพแหงชาตสานกงานพฒนา

วทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต. 2559. แนวปฏบตเพอความปลอดภยทางชวภาพ มหาวทยาลยมหดล. พ.เอ.ลฟวง. 232 หนา.

หนาท49

ภาคผนวก ก. รายชอสารของเสยอนตรายตามรายชอของ US EPA

(ภาควชาเคม คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, 2556) *P-Listed Waste: ตองกลวภาชนะทใชบรรจอยางนอย 3 ครง

A2213 Acetaldehyde (I) Acetaldehyde, chloro- * Acetaldehyde, trichloro- Acetamide, N-(aminothioxomethyl)- * Acetamide, N-(4-ethoxyphenyl)- Acetamide, N-9H-fluoren-2-yl- Acetamide, 2-fluoro-* Acetic acid,(2,4-dichlorophenoxy)-, salts & esters Acetic acid, ethyl ester (I) Acetic acid, fluoro-, sodium salt* Acetic acid, lead(2+) salt Acetic acid, thallium(1+) salt Acetic acid, (2,4,5-trichlorophenoxy)- Acetone (I) Acetone (10% or more) Acetonitrile (I,T) Acetophenone Acetylaminofluorene, 2- Acetyl chloride (C,R,T) Acetyl-2-thiourea, 1-* Acrolein* Acrylamide Acrylic acid (I) Acrylonitrile Aldicarb * Aldicarb sulfone * Allyl alcohol * Aluminum phosphide (R,T) * Aminomethyl-3-isoxazolol, 5- * Aminopyridine, 4- * Amitrole Ammonium picrate (R) * Ammonium vanadate * Aniline (I,T) Argentate(1-), bis(cyano-C)-,potassium* Arsenic (Contaminant)(5.0 mg/L or more) Arsenic acid H-3 As O-4 * Arsenic oxide As-2 O-3 * Arsenic oxide As-2 O-5 * Arsenic pentoxide * Arsenic trioxide * Arsine, diethyl- * Arsinic acid, dimethyl- Arsonous dichloride, phenyl- * Auramine

Azaserine H-Azepine-1-carbothioic acid, hexahydro-,S-ethyl ester Aziridine * Aziridine, 2-methyl- * Azirino(2,3:3,4)pyrrolo(1,2-a)-indole, 6-amino-8-(((aminocarbonyl) oxylmethyl)-1,1a,2,8,8a,8b-hexahydro- 8a-methoxy-5-methyl-,[1aS-(1aalpha, 8beta,8aalpha,8balpha)]- Barban Barium(Contaminant)(100.0 mg/L or more) Barium cyanide * Bendiocarb Bendiocarb phenol Benomyl Benz[j]aceanthrylene, 1,2-dihydro-3- methyl- Benz[c]acridine Benzeneacetic acid, 4-chloro-alpha-(4- chlorophenyl)-alpha-hydroxy-, ethyl ester Benzal chloride Benzamide, 3,5-dichloro-N-(1,1- dimethyl-2-propynyl)- Benz[a]anthracene Benz[a]anthracene, 7,12-dimethyl- Benzenamine (I,T) Benzenamine, 4,4'-carbonimidoylbis [N,N-dimethyl- Benzenamine, 4-chloro- * Benzenamine, 4-chloro-2-methyl-, hydrochloride Benzenamine, N,N-dimethyl-4(phenylazo)- Benzenamine, 2-methyl- Benzenamine, 2-methyl,hydrochloride Benzenamine, 2-methyl-5-nitro- Benzenamine, 4-methyl- Benzenamine, 4,4'-methylenebis [2-chloro]- Benzenamine, 4-nitro- * Benzene (I,T) Benzene (10% or more) Benzene (Contaminant)(0.5 mg/L or more) Benzene, 1-bromo-4-phenoxy- Benzene, chloro-

หนาท50

*P-Listed Waste: ตองกลวภาชนะทใชบรรจอยางนอย 3 ครง

Benzene, (chloromethyl)- * Benzene, 1,2-dichloro- Benzene,1,2-dichloro(a.k.a ortho- dichloro-)(10% or more) Benzene, 1,3-dichloro- Benzene, 1,4-dichloro- Benzene, 1,1'-(2,2-dichloroethylidene) bis[4- chloro- Benzene, (dichloromethyl)- Benzene, 1,3-diisocyanatomethyl- (R,T) Benzene, dimethyl- (I,T) Benzene, hexachloro- Benzene, hexahydro-(I) Benzene, methyl- Benzene, 1-methyl-2,4-dinitro- Benzene, 2-methyl-1,3-dinitro- Benzene, (1-methylethyl)- (I) Benzene, nitro- Benzene, pentachloro- Benzene, pentachloronitro- Benzene, 1,2,4,5-tetrachloro- Benzene, 1,1'-(2,2,2-trichloro- ethylidene) bis[4-chloro- Benzene, 1,1'-(2,2,2-Trichloro- ethylidene)bis [4-methoxy- Benzene, (trichloromethyl)- Benzene, 1,3,5-trinitro- Benzenebutanoic acid, 4-[bis(2- chloroethyl)amino]- Benzenediamine, ar-methyl- Benzenedicarboxylic acid(1,2-), bis(2-ethylhexyl)ester Benzenedicarboxylic acid(1,2), dibutyl ester Benzenedicarboxylic acid(1,2), diethyl ester Benzenedicarboxylic acid(1,2), dimethyl ester Benzenedicarboxylic acid(1,2) dioctyl ester Benzenediol(1,3) Benzenediol(1,2-), 4-[1-hydroxy- 2(methylamino) ethyl]-, (R) * Benzeneethanamine(alpha,alpha- dimethyl-) * Benzenesulfonic acid chloride (C,R) Benzenesulfonyl chloride (C, R) Benzenethiol * Benzidine Benzisothiazol-3(2H)-one(1,2), 1,1-

dioxide, & salts Benzodioxole(1,3), 5-(2-propenyl)- Benzodioxole(1,3-), 5-propyl- Benzodioxole(1,3-), 5-(1-propenyl)- 1,3-Benzodioxol-4-ol, 2,2-dimethyl- 1,3-Benzodioxol-4-ol, 2,2-dimethyl- , methylcarbamate 7-Benzofuranol, 2,3-dihydro-2,2- dimethyl- 7-Benzofuranol,2,3-dihydro-2,2- dimethyl-,methylcarbamate * Benzoic acid,2-hydroxy-,compd. with (3aS-cis)-1,2,3,3a,8,8a- hexahydro-1,3a,8-trimethylpyrrolo[2,3- b]indol-5-yl methylcarbamate ester * Benzo[rst]pentaphene Benzopyran-2-one(2H-1), 4-hydroxy-3-(3- oxo-1-phenylbutyl)-,& salts, when present at concentrations greater than 0.3% * Benzopyran-2-one(2H-1), 4-hydroxy-3-(3- oxo-1-phenyl-butyl)-, & salts, when present at concentrations of 0.3% or less Benzo[a]pyrene p-Benzoquinone Benzotrichloride (C,R,T) Benzyl chloride * Beryllium * Bioxirane(2,2'-) Biphenyl(1,1'-]-4,4'-diamine Biphenyl(1,1']-4,4'-diamine, 3,3'- dichloro- Biphenyl(1,1']-4,4'-diamine, 3,3'- dimethoxy Biphenyl(1,1']-4,4'-diamine, 3,3'- dimethyl- Bis(dimethylthiocarbamoyl) sulfide Bis(pentamethylene)thiuram tetrasulfide Bromoacetone * Bromoform Bromophenyl(4) phenyl ether Brucine * Butadiene(1,3), 1,1,2,3,4,4-hexachloro- Butanamine(1), N-butyl_N-nitroso- Butanol(1) (I) Butanone(2-) (I,T) Butanone(2),3,3-dimethyl-1-(methylthio)- ,O[(methylamino)carbonyl] oxime * Butanone(2-), peroxide (R,T) Butenal(2)Butene(2), 1,4-dichloro- (I,T)

หนาท51

*P-Listed Waste: ตองกลวภาชนะทใชบรรจอยางนอย 3 ครง

Butenoic acid(2-), 2-methyl-, 7-[[2,3- dihydroxy-2-(1-methoxyethyl-3-methyl- 1-oxobutoxy]methyl]-2,3,5,7a- tetrahydro-1H-pyrrolizin-1-ylester, [1S-[1alpha(Z),7(2S*,3R*), 7aalpha]]- n-Butyl alcohol (I) n-Butyl alcohol (10% or more) Butylate Cacodylic acid Cadmium(Contaminant)(1.0 mg/L or more) Calcium chromate Calcium cyanide * Calcuim cyanide Ca(CN)2 * Carbamic acid, 1H-benzimidazol-2- yl, methyl ester Carbamic acid, (1-((butylamino) carbonyl)-1H-benzimadazol 2-yl]-, methyl ester Carbamic acid, butyl-, 3-iodo-2- propynyl ester Carbamic acid,(3-chlorophenyl)-,4- chloro-2-butynyl ester Carbamic acid, [(dibutylamino)-thio] methyl-,2,3-dihydro-‘2,2-dimethyl-7- benzofuranyl ester * Carbamic acid,dimethyl-,1- [(dimethylamino)carbonyl]-5- methyl- 1H-pyrazol-3-yl ester * Carbamic acid, dimethyl-, 3-methyl-1- (1-methylethyl)-1H-pyrazol-5-yl ester* Carbamic acid, ethyl ester Carbamic acid, methyl-,3-methylphenyl ester * Carbamic acid, methylnitroso-, ethyl ester Carbamic acid, phenyl-, 1- methylethyl ester Carbamic acid, [1,2- phenylenebis (iminocarbonothioyl)]bis-, dimethyl ester Carbamic chloride, dimethyl- Carbamodithioic acid, dibutyl, sodium salt Carbamodithioic acid, diethyl-, 2- chloro-2-propenyl ester Carbamodithioic acid, diethyl-, sodium salt Carbamodithioic acid, dimethyl-, potassium salt Carbamodithioic acid, dimethyl-,

sodium salt Carbamodithioic acid, dimethyl-, tetraanhydrosulfide with orthoselenious acid Carbamodithioic acid, 1,2- ethanediylbis-,salts & esters Carbamodithioic acid,(hydroxymethyl) methyl-,monopotassium salt Carbamodithioic acid, methyl-, monosodium salt Carbamodithioic acid, methyl-, monopotassium salt Carbamothioic acid, bis(1-methylethyl)- ,S-(2,3-dichloro-2-propenyl) ester Carbamothioic acid,bis(1-methylethyl)- ,S-(2,3,3,-trichloro-2-propenyl) ester Carbamothioic acid, bis(2- methylpropyl)-, S-ethyl ester Carbamothioic acid, butylethyl-, S- propyl ester Carbamothioic acid, cyclohexylethyl-, S-ethyl ester Carbamothioic acid, dipropyl-, S-ethyl ester Carbamothioic acid, dipropyl-, S-(phenylmethyl) ester Carbamothioic acid, dipropyl-, S-propyl ester Carbaryl Carbendazim Carbofuran * Carbofuran phenol Carbon disulfide * Carbon disulfide (10% or more) Carbon oxyfluoride (R,T) Carbon tetrachloride Carbon tetrachloride (Contaminant) (0.5 mg/L or more) Carbon tetrachloride (DEGREASING ONLY) (10% or more) Carbonic acid, dithallium(1+) salt Carbonic dichloride Carbonic difluoride Carbonochloridic acid, methyl ester (I,T) Carbosulfan * Chloral Chlorambucil Chlordane, alpha & gamma isomers

หนาท52

*P-Listed Waste: ตองกลวภาชนะทใชบรรจอยางนอย 3 ครง

Chlordane (Contaminant) (0.03 mg/L or more) Chlornaphazin Chloroacetaldehyde * p-Chloroaniline * Chlorobenzene Chlorobenzene (10% or more) Chlorobenzene (Contaminant) (100.0 mg/L or more) Chlorobenzilate Chloro(2-)-1,3-butadiene (HOC) p-Chloro-m-cresol Chloroethyl (2) vinyl ether Chlorofluorocarbons (DEGREASING ONLY) (10% or more) Chloroform Chloroform (Contaminant) (6.0 mg/L or more) Chloromethyl methyl ether Chloronaphthalene, beta- Chloronaphthalene(2-) (HOC) Chlorophenol (o-) Chlorophenyl(1-o-)thiourea * Chloropropionitrile(3-) * Chloro-o-toluidine(4), hydrochloride Chromic acid H-2 CrO-4, calcium salt Chromium(Contaminant)(5.0 mg/L or more) Chrysene Copper, bis (dimethylcarbamodithioato- S,S')-, Copper cyanide * Copper cyanide Cu(CN) * Copper dimethyldithiocarbamate Corrosive (LIQUIDS ONLY) [pH < 2 or pH >12.5] Creosote Cresol (Cresylic acid) Cresol (Cresylic acid) (10% or more) Cresol (Contaminant) (200.0 mg/L or more) o-Cresol (Contaminant) (200.0 mg/L or more) m-Cresol (Contaminant) (200.0 mg/L or more) p-Cresol (Contaminant) (200.0 mg/L or more) Cresylic acid (See Cresol) Crotonaldehyde Cumene (I)

m-Cumenyl methylcarbamate * Cyanides(soluble cyanide salts), not otherwise specified * Cyanide-bearing material (when pH between 2 and 12.5) Cyanogen * Cyanogen bromide (CN)Br Cyanogen chloride * Cyanogen Chloride (CN)Cl * Cycloate Cyclohexadiene(2,5-)-1,4-dione Cyclohexane, 1,2,3,4,5,6-hexachloro-, (1alpha,2alpha,3beta,4alpha, 5alpha,6beta)- Cyclohexane (I) Cyclohexanone (I) Cyclohexanone (10% or more) Cyclohexyl(2)-4,6-dinitrophenol * Cyclopentadiene(1,3-), 1,2,3,4,5,5- hexachloro- Cyclophosphamide D(2,4-)(Contaminant)(10.0 mg/L or more) D(2,4-), salts & esters Daunomycin Dazomet DDD DDT Diallate Dibenzo[a,i]pyrene Dibenz[a,h]anthracene Dibromo(1,2-)-3-chloropropane Dibutyl phthalate o-Dichlorobenzene o-Dichlorobenzene (10% or more) m-Dichlorobenzene p-Dichlorobenzene Dichlorobenzene(1,4)(Contaminant) (7.5 mg/L or more) Dichloro-2-butene(1,4) (I,T) Dichloroisopropyl ether Dichlorobenzidine(3,3') 1,4-Dichloro-2-butene Dichlorodifluoromethane Dichloroethane(1,2)(Contaminant) (0.5 mg/L or more) Dichloroethylene(1,1)(Contaminant) (0.7 mg/L or more) Dichloroethyl ether Dichloroethylene(1,1) Dichloroethylene(1,2) Dichloromethane (a.k.a Methylene chloride) (10% or more)

หนาท53

*P-Listed Waste: ตองกลวภาชนะทใชบรรจอยางนอย 3 ครง

Dichloromethane (DEGREASING ONLY) (10% or more) Dichloromethoxy ethane Dichloromethyl ether * Dichlorophenol(2,4) Dichlorophenol(2,6) Dichlorophenylarsine * Dichloropropene(1,3) Dieldrin * Diepoxybutane(1,2:3,4) (I,T) Diethylarsine * Diethylene glycol, dicarbamate Diethyleneoxide(1,4) Diethylhexyl phthalate Diethylhydrazine (N,N-) N,N'-Diethylhydrazine O,O-Diethyl S-methyl dithiophosphate Diethyl-p-nitrophenyl phosphate * Diethyl phthalate O,O-Diethyl O-pyrazinyl phosphorothioate * Diethylstilbesterol Dihydrosafrole Diisopropylfluorophosphate (DFP) * Dimethanonaphthalene(1,4,5,8)1,2,3,4, 10,10-hexachloro-1,4,4a,5,8,8a- hexahydro-,(1alpha,4alpha, 4abeta,5beta,8beta,8abeta)- * Dimethanonaphthalene(1,4,5,8)1,2,3,4, 10,10-hexachloro-1,4,4a,5,8,8a- hexahydro-,(1alpha,4alpha,4abeta, 5alpha,8alpha,8abeta)- * Dimethanonaphth(2,7:3,6)[2,3b]oxirene, 3,4,5,6,9,9-hexachloro-1a,2,2a,3,6, 6a,7,7a-octahydro-,(1aalpha,2beta, 2abeta,3alpha,6alpha,6abeta, 7beta,7aalpha)-, & metabolites * Dimethanonaphth(2,7:3,6)[2,3-b]oxirene, 3,4,5,6,9,9-hexachloro-1a,2,2a,3,6, 6a,7,7a-octahydro-,(1aalpha,2beta, 2aalpha,3beta,6beta,6aalpha, 7beta,7aalpha)* Dimethoate * Dimethoxydenzidine(3,3') Dimethylamine (I) p-Dimethylaminoazobenzene Dimethylbenz[a]anthracene(7,12) Dimethylbenzidine(3,3') alpha.alpha-Dimethylbenzylhydro- peroxide (R) Dimethylcarbamoyl chloride

Dimethylhydrazine(1,1) Dimethylhydrazine(1,2) Dimethylphenol(2,4) Dimethylphenethylamine(alpha,alpha-) * Dimethyl phthalate Dimethyl sulfate Dimetilan * Dinitro-o-cresol(4,6), and salts * Dinitrophenol(2,4) * Dinitrotoluene(2,4) Dinitrotoluene(2,4) (Contaminant) (0.13 mg/L or more) Dinitrotoluene(2,6) Dinoseb * Di-n-octyl phthalate Dioxane(1,4) Diphenylhydrazine(1,2) Diphosphoramide, octamethyl- * Diphosphoric acid,tetraethyl ester* Dipropylamine (I) Disulfoton * Disulfiram Dithiobiuret * 1,3-Dithiolane-2-carboxaldehyde, 2,4- dimethyl-,O-[(methylamino) carbonyl] oxime * Ethyleneimine * Endosulfan * Endothall * Endrin * Endrin, and metabolites * Endrin (a.k.a. 1,2,3,4,10,10-hexa chloro-1,7-epoxy-1,4,4a,5,6, 7,8, 8a- octahydro-1,4-endo, endo-5,8-dimeth ano-naphthalene(0.02 mg/L or more) Epichlorohydrin Epinephrine * EPTC Ethanal (I) Ethanal (I) Ethanamine, N,N-diethyl- Ethanamine, N-ethyl-N-nitroso- Ethane, 1,2-dibromo- Ethane, 1,1-dichloro- Ethane, 1,2-dichloro- Ethane, hexachloro- Ethane, 1,1'-[methylenebis (oxy)]bis[2-chloro- Ethane, 1,1'-oxybis- (I) Ethane, 1,1'-oxybis[2-chloro- Ethane, pentachloro-

หนาท54

*P-Listed Waste: ตองกลวภาชนะทใชบรรจอยางนอย 3 ครง

Ethane, 1,1,1,2-tetrachloro- Ethane, 1,1,2,2-tetrachloro- Ethane, 1,1,1-trichloro- Ethane, 1,1,2-trichloro- Ethane, 1,1,2-trichloro-1,2,2- trifluoro- (10% or more) Ethanediamine(1,2), N,N-dimethyl-N'-2- pyridinyl-N'-(2-thienylmethyl)- Ethanedinitrile * Ethanethioamide Ethanimidothioic acid, 2-(dimethyl- amino)-N-hydroxy-2-oxo-,methyl ester Ethanimidothioic acid, 2-(dimethyl- amino)-N-[[(methylamino) carbonyl] oxy]-2-oxo-, methyl ester * Ethanimidothioic acid, N,N'- [thiobis[(methylimino) carbonyloxy]]bis-,dimethyl ester Ethanimidothioic acid, N-[[(methyl- amino)carbonyl]oxy]-, methyl ester * Ethanol, 2-ethoxy- Ethanol, 2,2'-(nitrosoimino)bis- Ethanol, 2,2'-oxybis-, dicarbamate Ethanone, 1-phenyl- Ethene, chloro- Ethene, (2-chloroethoxy)- Ethene, 1,1-dichloro- Ethene, 1,2-dichloro-, (E)- Ethene, tetrachloro- Ethene, trichloro- Ethoxyethanol(2-) (10% or more) Ethyl acetate (I) Ethyl acetate (10% or more) Ethyl acrylate (I) Ethylbenzene (10% or more) Ethyl carbamate (urethane) Ethyl cyanide * Ethylene(bis)dithiocarbamic acid, salts & ester Ethylene dibromide Ethylene dichloride Ethylene glycol monoethyl ether Ethyleneimine * Ethylene oxide (I,T) Ethylenethiourea Ethyl ether (I) Ethyl ether (10% or more) Ethylidene dichloride Ethyl methacrylate Ethyl methanesulfonate

Ethyl ziram Famphur * Ferbam Flammable material (Liquid, solid, or gas)(Flash point 140 F (60 C)or less) Fluoranthene Fluorine * Fluoroacetamide * Fluoroacetic acid, sodium salt * Formaldehyde Formetanate hydrochloride * Formic acid (C,T) Formparanate * Fulminic acid, mercury(2+)salt (R,T) * Furan (I) Furan, tetrahydro- (I) Furancarboxaldehyde(2) (I) Furandione (2,5) Furfural (I) Furfuran (I) Glucopyranose, 2-deoxy-2-(3-methyl- 3-nitrosoureido)-, D- D-Glucose, 2-deoxy-2-[[(methylnitroso- amino)-carbonyl]amino]- Glycidylaldehyde Guanidine, N-methyl-N'-nitro-N-nitroso- Heptachlor * Heptachlor(and its epoxide) (Contaminant)(0.008 mg/L or more) Hexachlorobenzene Hexachlorobenzene(Contaminant) (0.13 mg/L or more) Hexachlorobutadiene Hexachlorobutadiene(Contaminant) (0.5 mg/L or more) Hexachlorocyclopentadiene Hexachloroethane Hexachloroethane(Contaminant) (3.0 mg/L or more) Hexachlorophene Hexachloropropene Hexaethyl tetraphosphate * Hydrazine (R,T) Hydrazinecarbothioamide * Hydrazine, 1,2-diethyl- Hydrazine, 1,1-dimethyl- Hydrazine, 1,2-dimethyl- Hydrazine, 1,2-diphenyl- Hydrazine, methyl- *

หนาท55

*P-Listed Waste: ตองกลวภาชนะทใชบรรจอยางนอย 3 ครง

Hydrocyanic acid * Hydrofluoric acid (C,T) Hydrogen cyanide * Hydrogen fluoride (C,T) Hydrogen phosphide * Hydrogen sulfide Hydrogen sulfide H-2 S Hydroperoxide,1-methyl-1-phenylethyl-(R) Imidazolidinethione(2) Indeno[1,2,3-cd]pyrene 3-Iodo-2-propynyl-n-butylcarbamate Iron dextran Iron, tris (dimethylcarbamodithioato-S,S')-, Isobenzofurandione(1,3) Isobutyl alcohol (I,T) Isobutyl alcohol (10% or more) Isodrin * Isolan * 3-Isopropylphenyl N-methylcarbamate * Isosafrole Isoxazolone(3(2H)),5-(aminomethyl)- * Kepone Lasiocarpine Lead (Contaminant)(5.0 mg/L or more) Lead (Liquids-500mg/L or more) Lead acetate Lead, bis(acetato-O) tetrahydroxytri- Lead phosphate Lead subacetate Lindane Lindane(1,2,3,4,5,6-hexachlorocyclo- hexane, gamma isomer(0.4 mg/L or more) Maleic anhydride Maleic hydrazide Malononitrile Melphalan Manganese, bis (dimethyl carbamodithioato-S,S')-, * Manganese dimethyldithiocarbamate * Mercury Mercury(Contaminant)(0.2 mg/L or more) Mercury, (acetato-O)phenyl- * Mercury fulminate (R,T) * Metam sodium Methacrylonitrile (I,T) Methanamine, N-methyl- (I)

Methananmine, N-methyl-N-nitroso- * Methane, bromo- Methane, chloromethoxy- Methane, chloro- (I,T) Methane, dibromo- Methane, dichlorodifluoro- Methane, dichloro- Methane, iodo- Methane, isocyanato- * Methane, oxybis[chloro- * Methane, tetrachloro- Methane, tetranitro- (R) * Methane, tribromo- Methane, trichloro- Methane, trichlorofluoro- Methanesulfonic acid, ethyl ester Methanethiol (I,T) Methanethiol, trichloro- * Methanimidamide, N,N-dimethyl-N'- [3--[[(methylamino)-carbonyl] oxy]phenyl]-, monohydrochloride * Methanimidamide, N,N-dimethyl-N'[2- methyl-4-([(methylamino)carbonyl] oxy]phenyl]- * Methiocarb * Metolcarb * Methanol (I) Methanol (10% or more) Methano(6,9-)-2,4,3,benzo dioxathiepin ,6,7,8,9,10,10-hexachloro-1,5,5a, 6,9,9a-hexahydro-, 3-oxide * Methano-1H-indene(4,7),1,4,5,6,7,8, 8-heptachloro-3a,4,7,7a-tetrahydro- * Methano(4,7)-1H-indene,1,2,4,5,6,7, 8,8-octachloro-2,3,3a,4,7,7a- hexahydro- Methapyrilene Metheno-2H-cyclobuta(1,3,4)[cd]pentalen- 2-one,1,1a,3,3a,4,5,5a,5b,6- decachlorooctahydro- Methomyl * Methoxychlor Methoxychlor (a.k.a. 1,1,1-Trichloro- 2,2-bis[p-methoxyphenyl]ethane) (Contaminant)(10.0 mg/L or more) Methyl alcohol (I)

หนาท56

*P-Listed Waste: ตองกลวภาชนะทใชบรรจอยางนอย 3 ครง

Methyl bromide Methylbutadiene(1) (I) Methyl chloride (I,T) Methyl chlorocarbonate (I,T) Methyl chloroform Methylcholanthrene (3-) Methylene(4,4')bis(2-chloroaniline) Methylene bromide Methylene chloride (DEGREASING ONLY) (10% or more) Methylene chloride Methylene chloride (10% or more) Methyl ethyl ketone peroxide (R,T) Methyl ethyl ketone (MEK) (I,T) Methyl ethyl ketone (10% or more) Methyl ethyl ketone (Contaminant) (200.0 mg/L or more) Methyl hydrazine * Methyl iodide Methyl isobutyl ketone (I) Methyl isobutyl ketone(10% or more) Methyl isocyanate * Methyllactonitrile(2) * Methyl methacrylate (I,T) 1-Methyl-3-nitro-1-nitrosoguanidine Methyl parathion * Methyl(4-)-2-pentanone (I) Methylthiouracil Mexacarbate * Mitomycin C MNNG (a.k.a. 1-Methyl-3-nitro-1- nitrosoguanidine) Molinate Naphthacenedione(5,12), 8-acetyl- 10-[(3-amino -2,3,6-trideoxy)- alpha-L-lyxo-hexopyranosyl)oxy]- 7,8,9,10-tetrahydro-6,8,11- trihydroxy-1-methoxy-, (8S-cis)- Naphthalenamine(2-) Naphthalenamine, N,N'-bis(2- chloroethyl)- Naphthalene Naphthalene, 2-chloro- Naphthalenamine(1-) Naphthalenedione(1,4) Naphthalenedisulfonic acid(2,7),3,3'- [(3,3'-dimethyl[1,1'-biphenyl]4,4'- diyl)bis(azo)bis[5-amino-4-hydroxy]- ,tetrasodium salt

1-Naphthalenol, methylcarbamate Naphthoquinone(1,4) alpha-Naphthylamine beta-Naphthylamine alpha-Naphthylthiourea * Nickel carbonyl * Nickel carbonyl Ni(CO)4,(T-4)- * Nickel cyanide * Nickel cyanide Ni(CN)2 * Nicotine, and salts * Nitric acid, thallium(1+) salt Nitric oxide * p-Nitroaniline * Nitrobenzene (I,T) Nitrobenzene (10% or more) Nitrobenzene(Contaminant) (2.0 mg/L or more) Nitrogen dioxide * Nitrogen oxide NO * Nitrogen oxide NO2 * Nitroglycerine (R) * p-Nitrophenol Nitropropane(2) (I,T) Nitropropane(2) (10% or more) N-Nitrosodi-n-butylamine N-Nitrosodiethanolamine N-Nitrosodiethylamine N-Nitrosodimethylamine * N-Nitroso-N-ethylurea N-Nitroso-N-methylurea N-Nitroso-N-methylurethane N-Nitrosomethylvinylamine * N-Nitrosopiperidine N-Nitrosopyrrolidine Nitro(5-)-o-toluidine Octamethylpyrophosphoramide * Osmium oxide OsO4, (T-4)- * Osmium tetroxide * Oxabicyclo(7)[2.2.1]heptane-2,3- dicarboxylic acid * Oxamyl * Oxathiolane(1,2-),2,2-dioxide Oxazaphosphorin(2H-1,3,2-)-2-amine,N,N- bis(2-chloroethyl)tetrahydro-,2-oxide Oxidizer (Liquid and Solid) Oxirane (I,T) Oxiranecarboxyaldehyde Oxirane, (chloromethyl)-

หนาท57

*P-Listed Waste: ตองกลวภาชนะทใชบรรจอยางนอย 3 ครง

Paraldehyde Parathion * Pebulate Pentachlorobenzene Pentachlorodibenzo-p-dioxins (HOC) Pentachlorodibenzofuran Pentachloroethane Pentachloronitrobenzene (PCNB) Pentachlorophenol Pentachlorophenol(Contaminant) (100.0 mg/L or more) Pentadiene(1,3) (I) Pentanol, 4-methyl- Phenacetin Phenol Phenol, 2-chloro- Phenol, 4-chloro-3-methyl- Phenol, 2-cyclohexyl-4,6-dinitro- * Phenol, 2,4-dichloro- Phenol, 2,6-dichloro- Phenol, 4,4'-(1,2-diethyl-1,2- ethenediyl)bis-,(E)- Phenol, 2,4-dimethyl- Phenol, (3,5-dimethyl-4- (methylthio)-, methylcarbamate * Phenol, 4-(dimethylamino)-3,5- dimethyl-,methylcarbamate(ester)* Phenol, 2,4-dinitro- * Phenol, methyl- Phenol,2-methyl-4,6-dinitro-,and salts* Phenol, 2,2'-methylenebis[3,4,6- trichloro]- Phenol, 3-(1-methylethyl)-, methylcarbamate * Phenol, 2-(1-methylethoxy)-, methylcarbamate Phenol, 3-methyl-5-(1-methylethyl), methylcarbamate * Phenol, 2-(1-methylpropyl)-4,6- dinitro- * Phenol, 4-nitro- Phenol, pentachloro- Phenol, 2,3,4,6-tetrachloro- Phenol, 2,4,5-trichloro- Phenol, 2,4,6-trichloro- Phenol,2,4,6-trinitro-, ammonium salt (R) * L-Phenylalanine, 4-[bis(2- chloroethyl)amino]- Phenylmercury acetate * Phenylthiourea *

Phorate * Phosgene * Phosphine * Phosphoric acid, diethyl 4- nitrophenyl ester * Phosphoric acid, lead(2+) salt(2:3) Phosphorodithioic acid,O,O-diethyl S-[2-(ethylthio)ethyl] ester * Phosphorodithioic acid, O,O-diethyl S-[(ethylthio)methyl] ester * Phosphorodithioic acid, O,O-diethyl S-methyl ester Phosphorodithioic acid, O,O- dimethyl S-[2-(methylamino)-2- oxoethyl] ester * Phosphorofluoridic acid, bis(1- methylethyl) ester * Phosphorothioic acid, O,O-diethyl O-(4-nitrophenyl) ester * Phosphorothioic acid, O,O-diethyl O-pyrazinyl ester * Phosphorothioic acid,O-[4- [dimethylamino)sulfonyl]phenyl] O,O-dimethyl ester * Phosphorothioic acid, O,O,-dimethyl O-(4-nitrophenyl) ester * Phosphorus sulfide (R) Phthalic anhydride Physostigmine * Physostigmine salicylate * Picoline(2) Piperidine, 1-nitroso- Piperidine, 1,1'-(tetra thiodicarbonothioyl)-bis- Plumbane, tetraethyl- Polychlorinated Biphenols (PCB's) * Potassium cyanide * Potassium cyanide K(CN) * Potassium dimethyldithiocarbamate Potassium n-hydroxymethyl-n- methyldithiocarbamate Potassium n-methyldithiocarbamate Potassium silver cyanide * Promecarb * Pronamide Propanal, 2-methyl-2-(methylithio)- ,O-[(methylamino)carbonyl]oxime * Propanal, 2-methyl-2-(methyl- sulfonyl)-,O-[(methylamino) carbonyl] oxime * Propanamine(1-) (I,T)

หนาท58

*P-Listed Waste: ตองกลวภาชนะทใชบรรจอยางนอย 3 ครง

Propanamine(1-),N-nitroso-N-propyl- Propanamine(1), N-propyl- (I) Propane, 1,2-dibromo-3-chloro- Propane, 1,2-dichloro- Propane, 2,2'-oxybis[2-chloro- Propane, 2-nitro- (I,T) Propane sultone(1,3) Propanedinitrile Propanenitrile * Propanenitrile, 3-chloro- * Propanenitrile,2-hydroxy-2-methyl-* Propanetriol(1,2,3),trinitrate (R)* Propanoic acid, 2-(2,4,5- trichlorophenoxy)- Propanol(1), 2,3-dibromo-, phosphate (3:1) Propanol(1), 2-methyl- (I,T) Propanone(2) (I) Propanone(2), 1-bromo- * Propargyl alcohol * Propenal(2) * Propenamide(2) Propenenitrile(2) Propenenitrile(2), 2-methyl- (I,T) Propene(1), 1,3-dichloro- Propene(1), 1,1,2,3,3,3-hexachloro- Propenoic acid(2), ethyl ester (I) Propenoic acid(2) 2-methyl-, ethyl ester Propenoic acid(2), 2-methyl-, methyl ester (I,T) Propenoic acid(2) (I) Propen(2-)-1-ol * Propham Propoxur n-Propylamine (I,T) Propylene dichloride Propylenimine(1,2) * Di-n-propylnitrosamine Propyn(2-)-1-ol * Prosulfocarb Pyridazinedione(3,6) 1,2-dihydro- Pyridinamine(4) * Pyridine Pyridine (10% or more) Pyridine (Contaminant) (5.0 mg/L or more) Pyridine, 2-methyl- Pyridine, 3-(1-methyl-2-pyrrolidiny)-,

(S)-, & salts * Pyrimidinedione(2,4-(1H,3H)), 5-[bis(2-chloroethyl)amino]- Pyrimidinone(4(1H)), 2,3-dihydro-6- methyl-2-thioxo- Pyrrolidine, 1-nitroso- Pyrrolo[2,3-b]indol-5-ol,1,2,3,3a,8,8a- hexahydro-1,3a,8-trimethyl,methyl- carbamate (ester),(3aS-cis)- * Reactive Material (Liquid or Solid) Reserpine Resorcinol Saccharin, and salts Safrole Selenious acid Selenious acid, dithallium(1+)salt* Selenium (Contaminant) (1.0 mg/L or more) Selenium dioxide Selenium sulfide Selenium sulfide SeS-2 (R,T) Selenium, tetrakis (dimethyldithiocarbamate) Selenourea * L-Serine, diazoacetate (ester) Silver(Contaminant)(5.0 mg/L or more) Silver cyanide * Silver cyanide Ag(CN) * Silvex (2,4,5-TP) Silvex(2,4,5-TP)(Contaminant) (1mg/L or more) Sodium azide * Sodium cyanide * Sodium cyanide Na(CN) * Sodium dibutyldithiocarbamate Sodium diethyldithiocarbamate Sodium dimethyldithiocarbamate Streptozotocin Strontium sulfide SrS * Strychnidin-10-one,2,3-dimethoxy-* Strychnidin- 10-one, and salts * Strychnine, and salts * Sulfallate Sulfide-bearing material (when pH between 2 and 12.5) Sulfur phosphide (R) Sulfuric acid, dimethyl ester Sulfuric acid, dithallium(1+) salt*

หนาท59

*P-Listed Waste: ตองกลวภาชนะทใชบรรจอยางนอย 3 ครง

T(2,4,5-) TP(2,4,5-) Silvex (2,4,5- Trichlorophenoxypropionic acid (Contaminant)(1.0 mg/L or more) Tetrabutylthiuram disulfide Tetrachlorobenzene(1,2,4,5) Tetrachloroethane(1,1,1,2) Tetrachloroethane(1,1,2,2) Tetrachloroethylene (DEGREASING ONLY) (10% or more) Tetrachloroethylene Tetrachloroethylene (10% or more) Tetrachloroethylene(Contaminant) (0.7 mg/L or more) Tetrachlorophenol(2,3,4,6) Tetraethyldithiopyrophosphate * Tetraethyl lead * Tetraethyl pyrophosphate * Tetrahydrofuran (I) Tetramethylthiuram monosulfide Tetranitromethane (R) * Tetraphosphoric acid, hexaethyl ester * Thallic oxide * Thallium(I) acetate Thallium(I) carbonate Thallium(I) chloride Thallium chloride TlCl Thallium(I) nitrate Thallium oxide Tl-2 O-3 * Thallium(l) selenite * Thallium(l) sulfate * 2H-1,3,5-Thiadiazine-2-thione, tetrahydro-3,5-dimethyl- Thioacetamide Thiodicarb Thiodiphosphoric acid, tetraethyl ester* Thiofanox * Thioimidodicarbonic diamide [(H-2N) C(S)]-2 NH * Thiomethanol (I,T) Thioperoxydicarbonic diamide, tetrabutyl Thioperoxydicarbonic diamide, tetraethyl Thioperoxydicarbonic diamide[(H- 2N)C(S)]-2 S-2, tetramethyl- Thiophanate-methyl Thiophenol *

Thiosemicarbazide * Thiourea Thiourea, (2-chlorophenyl)- * Thiourea, 1-naphthalenyl- * Thiourea, phenyl * Thiram Tirpate * Toluene Toluene (10% or more) Toluene diisocyanate (R,T) Toluenediamine o-Toluidine p-Toluidine o-Toluidine hydrochloride Toxaphene * Toxaphene(C10H10Cl8, Technical Chlorinated camphene,67-69% chlorine) (Contaminant)(0.5 mg/L or more) Triallate Triazol(1H-1,2,4-)-3-amine Trichloroethane(1,1,1)(10% or more) Trichloroethane(1,1,1) (DEGREASING ONLY) (10% or more) Trichloroethane(1,1,2) Trichloroethane(1,1,2)(10% or more) Trichloroethylene (DEGREASING ONLY) (10% or more) Trichloroethylene Trichloroethylene (10% or more) Trichloroethylene(Contaminant) (0.5 mg/L or more) Trichlorofluoromethane(10% or more) Trichloromethanethiol * Trichloromonofluoromethane Trichlorophenol(2,4,5) Trichlorophenol(2,4,5)(Contaminant) (400.0 mg/L or more) Trichlorophenol(2,4,6) Trichlorophenol(2,4,6)(Contaminant) (2.0 mg/L or more) Trichloro(1,1,2-)-1,2,2-trifluoroethane (Contaminant)(10% or more) Triethylamine Trinitrobenzene(1,3,5) (R,T) Trioxane(1,3,5), 2,4,6-trimethyl- Tris(2,3-dibromopropyl) phosphate Trypan blue Uracil mustard Urea, N-ethyl-N-nitroso- Urea, N-methyl-N-nitroso-

หนาท60

*P-Listed Waste: ตองกลวภาชนะทใชบรรจอยางนอย 3 ครง

Vanadic acid, ammonium salt * Vanadium pentoxide * Vanadium oxide V-2 O-5 * Vernolate Vinylamine, N-methyl-N-nitroso- * Vinyl chloride (Contaminant) (0.2 mg/L or more) Warfarin, & salts, at concentrations >0.3% * Warfarin, & salts, when at conc. 0.3% or less Waste, manufacturing (see 49CFR) Wastewater treatment sludge (see 49CFR) Xylene (I) Xylene (10% or more) Yohimban-16-carboxylic acid, 11,17- dimethoxy-18-[(3,4,5-trimethoxy- benzoyl)oxy]-,methyl ester(3beta, 16beta,17alpha,18beta,20alpha)- Zinc, bis(diethylcarbamodithioato- S,S')- Zinc, bis(dimethylcarbamodithioato- S,S')- * Zinc cyanide * Zinc cyanide Zn(CN)-2 * Zinc phosphide Zn-3 P-2, at conc. > 10% (R,T) * Zinc phosphide Zn-3 P-2, at conc. of 10% or less Ziram *

หนาท61

ภาคผนวก ข. ของเสยทมคณสมบตเปนสารพษ (Toxic) (ภาควชาเคม คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, 2556)

8 HEAVY METALS ARSENIC BARIUM CADMIUM CHROMIUM LEAD MERCURY SELENIUM SILVER 10 PESTICIDES 2,4-D ENDRIN HEPTACHLOR (AND ITS EPOXIDE) HEXACHLOROBENZENE HEXACHLOROBUTADIENE HEXACHLOROETHANE LINDANE METHOXYCHLOR TOXAPHENE 2,4,5-TP (SILVEX) 22 ORGANIC CHEMICALS BENZENE CARBON TETRACHLORIDE CHLORDANE CHLOROBENZENE CHLOROFORM O-CRESOL M-CRESOL P-CRESOL CRESOL 1,4-DICHLOROBENZENE 1,2-DICHLOROETHANE 1,1-DICHLOROETHYLENE 2,4-DINITROTOLUENE METHYL ETHYL KETONE NITROBENZENE PENTRACHLOROPHENOL PYRIDINE TETRACHLOROETHYLENE TRICHLOROETHYLENE 2,4,5-TRICHLOROPHENOL 2,4,6-TRICHLOROPHENOL VINYL CHLORIDE

หนาท62

ภาคผนวก ค. ขอปฏบตการเกบสะสมของเสย (ภาควชาเคม คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, 2556)

1. จาแนกของเสยใหถกตองตามเกณฑการจาแนก และจดเกบในภาชนะบรรจของเสยทเหมาะสมตามประเภทความเปนอนตรายของของเสย เชน ไมใชภาชนะโลหะในการเกบของเสยประเภทกรด หากใชขวดสารเคมทใชหมดแลวมาบรรจของเสย สารเคมในขวดเดมตองไมใชสารทเขากนไมไดกบของเสยนน เปนตน

2. ตรวจสอบสภาพภาชนะบรรจของเสย เชน รอยรว หรอ แตกราวอยางสมาเสมอ

3. ภาชนะทกชนดทใชบรรจของเสยตองตดฉลากทเหมาะสมกอนใชบรรจของเสยเสมอ หากใชขวดสารเคมเกาบรรจของเสย ตองลอกฉลากเดมออกกอนและตดฉลากใหมทมขอมลครบถวน คอ

▪ มคาวา“ของเสย”ระบไวอยางชดเจน

▪ ระบประเภทของเสย/ประเภทความเปนอนตราย

▪ สวนประกอบของของเสย (ถาเปนไปได)

▪ วนทเรมบรรจของเสย

▪ ชอหองปฏบตการ/ชอเจาของ

4. ขอความบนฉลากมความชดเจน ไมจาง ไมเลอน

5. ตรวจสอบสภาพของฉลากบนภาชนะของเสยอยางสมาเสมอ

6. หามบรรจของเสยเกนกวา 80% ของความจของภาชนะ หรอปรมาณของเสยตองอยตากวาปากภาชนะอยางนอย 1 นว

7. มการกาหนดพนท/บรเวณจดเกบของเสยอยางชดเจน

8. จดเกบ/จดวางของเสยทเขากนไมไดโดยองตามเกณฑการเขากนไมไดของสารเคม (chemical incompatibility) สามารถใชเกณฑเดยวกบการจดเกบสารเคมทเขากนไมได

9. มภาชนะรองรบ (secondary container) ภาชนะบรรจของเสยทเหมาะสม

10. หามวางภาชนะบรรจของเสยใกลทอระบายนา ใต หรอ ในอางนา หากจาเปนตองมภาชนะรองรบ

11. หามวางภาชนะบรรจของเสยใกลบรเวณอปกรณฉกเฉน เชน ฝกบวฉกเฉน

12. หามวางภาชนะบรรจของเสยปดหรอขวางทาง เขา-ออก

13. วางภาชนะบรรจของเสยใหหางจากความรอน แหลงกาเนดไฟ และเปลวไฟ

14. หามเกบของเสยประเภทไวไฟไวในหองปฏบตการมากกวา 50 ลตร หากจาเปนตองเกบไวในตสาหรบเกบสารไวไฟโดยเฉพาะ

15. หามเกบของเสยไวในตควนอยางถาวร

16. ม spill kit ซงมตวดดซบสารเคมหรอตวทาใหเปนกลางทเหมาะสมสาหรบสารเคมแตละชนดตงอยในบรเวณทเขาถงไดงาย

17. มการกาหนดระยะเวลาในการจดเกบของเสยในหองปฏบตการ

▪ กรณทของเสยพรอมสงกาจด (ปรมาตร 80% ของภาชนะ) : ไมควรเกบไวนานกวา 90 วน

▪ กรณทของเสยไมเตมภาชนะ (ปรมาตรนอยกวา 80% ของภาชนะ) : ไมควรเกบของเสยไวนานกวา 1 ป