145

แนวทางการประยกตใชระบบมาตรฐานการจดการสงแวดลอม ISO14001:2015 ส าหรบธรกจขนาดกลางและขนาดยอม กรณศกษา บรษท โปรดกส เซนเตอร เซอรวส จ ากด

An Implementation of Environmental Management System (ISO14001:2015) for Small and Medium Enterprise (SME)

A case study of Product Center Service Limited.

ธนกร กนนยa, จฑารตน ชมพนธb

aนกศกษาปรญญาโท สาขาวชาการจดการสงแวดลอม

คณะบรหารการพฒนาสงแวดลอม สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร bผชวยศาสตราจารย คณะบรหารการพฒนาสงแวดลอม สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

บทคดยอ

เครองมอหนงทภาคอตสาหกรรมประยกตใชในการพฒนาเศรษฐกจ สงคมและสงแวดลอม คอ ระบบมาตรฐานการจดการสงแวดลอม (ISO 14001) เพอปกปองสงแวดลอมจากการด าเนนการขององคกร ดงนนวตถประสงคของการศกษาน 1) เพอศกษาแนวทางการจดท าระบบมาตรฐานการจดการสงแวดลอม 2) เพอประเมนสมรรถนะขององคกรและเปรยบเทยบขอแตกตางกบขอก าหนด และ 3) น าเสนอแนวทางในการประยกตใชระบบอยางมประสทธภาพในการจดการสงแวดลอม(ISO14001) ส าหรบกลมธรกจ SMEs การวจยนเปนวจยเชงคณภาพเกบรวบรวมขอมลโดยการสมภาษณกงโครงสรางจากกลมตวอยาง ผน าองคกร พนกงานและผมสวนไดเสย โดย บรษท โปรดกซ เซนเตอร เซอรวส จ ากด เปนตวแทนในการศกษา ผลการศกษาองคกรตอง 1) พจารณาบรบทขององคกรใหครอบคลมทกดานทงบรบทภายใน และภายนอก 2) พจารณาความตองการและความคาดหวงของผมสวนไดเสย ทมผลกระทบตอการจดการสงแวดลอม 3) พจารณาความเสยงทเกดขนจากบรบทขององคกร ความตองการและความคาดหวงของผมสวนไดเสย 4) ประเมนผลกระทบตอสงแวดลอมทเกดจากกจกรรมขององคกร 5) ชบงขอตกลงรวมกนทเกยวของกบองคกรรวมถงการประเมนความสอดคลองของขอตกลง 6) การจดการระบบเอกสารขอมลทเกยวของกบการจดการสงแวดลอม 7) ด าเนนการการตรวจตดตามและ 8) ทบทวนฝายบรหาร ผลการประเมน TOWS matrix ทน าเสนอคอ กลยทธเชงรก (SO strategy; Attack) ส าหรบการด าเนนงานระบบการจดการสงแวดลอม (ISO14001:2015)

ค ำส ำคญ: ระบบมำตรฐำนกำรจดกำรสงแวดลอม, ISO14001:2015, ธรกจขนำดกลำงและขนำดยอม

146

An Implementation of Environmental Management System (ISO14001:2015) for Small and Medium Enterprise(SME). A case study: Product Center Service Limited.

Thanakorn Kannaia, Chutarat Chomphunthb

aMaster Student, Master of Science Program in Environmental Management School of Environmental Development, National Institute of Development Administration

bAssociate Professor, School of Environmental Development, National Institute of Development Administration

ABSTRACT

One of economics, social and environment development tools is Environmental Management System (ISO14001) to protect environment from organization’s activities. The aims of this study were 1) to study on implementation for Environmental Management System 2) to evaluate the performance of organization status and compare with standard requirement and 3) to recommend a proper approach for implementing the Environmental Management System (ISO14001) for SMEs effectively. The data of qualitative research were collected by interviewed with key informants-both executives, staff and interested parties who concern with organization and operation. Product Center Service Limited (PCS) was selected as a case study.

Results of this study found that the organization should 1) determine external and internal issues that are relevant to the performance of environmental management system, 2) Understanding the needs and expectations of interested parties that are relevant to Environmental Management System, 3) determine the risk and opportunities that related to context, needs and expectation of interested parties, 4) determine the environmental aspect that relevant to organization’s activities, 5) determine the compliance obligation including the evaluation of compliance which related to needs and expectations of interested parties, 6) manage the documented information, related to environmental Management System, 7) implement and conduct the internal audit for environmental Management System. and the last 8) review the organization’s Environmental Management System.

“So strategy: Attack”; result of TOWS matrix is recommend for implementation of Environmental Management System (ISO14001:2015).

Key word: Environmental Management System, ISO14001:2015, Small and Medium Enterprise.

147

บทน ำ

การประกอบธรกจ ยอมมเปาหมายเพอการเตบโตและพฒนาอยางย งยน ซงการพฒนาอยางย งยนนน ตองเปนการพฒนาในองครวม ท งในมตดานเศรษฐศาสตร สงแวดลอมและสงคม การพฒนาอตสาหกรรมโดยขาดการควบคมจะกอใหเกดปญหาหลายดาน เชน มลพษทสงผลกระทบตอระบบนเวศของพนทโดยรอบ ท าใหสงมชวตไดรบผลกระทบ รวมถงประชาชนในพนทไดรบผลกระทบโดยตรง ทงดานสขภาพททรดโทรม และไมสามารถประกอบอาชพตามวถชวตเดม ดงนนเพอการแกไขปญหาทเกดขนในพนทอตสาหกรรมเดมและการปองกนผลกระทบทก าลงจะเกดขนในพนทอตสาหกรรมใหม จงเปนเรองททกภาคสวนใหความส าคญและตองด าเนนการอยางเรงดวน เพอการพฒนาอตสาหกรรมแบบยงยนทมงเนนความเปนมตรกบสงแวดลอม ควบคกบการลดผลตภณฑทกอใหเกดมลพษตอสงแวดลอม รวมกบการใชทรพยากรในการผลตอยางคมคามากทสด และเกดความยงยนของทรพยากรธรรมชาตและพลงงานใหชนรนหลงสบตอไป

ปจจบนประเทศตาง ๆ ในโลก เรมตระหนกถงปญหาทางสงแวดลอมมากขน และไดออกกฎหมายทางดานสงแวดลอมเพอบงคบใช ควบคมการกอมลพษในประเทศของตน มการจดประชมนานาชาต เพอหาวธแกไข รบมอกบสถานการณดานสงแวดลอมทก าลงเปลยนไปอยางรวดเรว และนอกจากมาตรการภาคบงคบ ยงมมาตรการภาคสมครใจทเกยวของกบสงแวดลอม เชน มาตรฐานระบบการจดการสงแวดลอม (ISO14001) ในการด าเนนการของผประกอบการทมความมงมนทจะปกปองสงแวดลอม ซงประกาศโดยองคการระหวางประเทศวาดวยการมาตรฐาน (International Organization for Standardization) เพอเปนแนวทางใหองคการตางๆ เลอกทจะน าไปปฏบตในการควบคมและปองกนการเกดมลพษไดอยางมประสทธภาพมากขน จงนบเปนอกทางเลอกหนงในการจดการสงแวดลอมโดยสมครใจ นอกเหนอจากกฎหมายหรอมาตรการบงคบอนๆ

วธกำรศกษำวจยและกำรรวบรวมขอมล

ในการศกษาเรอง “แนวทางการประยกตด าเนนการตามระบบการจดการสงแวดลอม ISO14001 2015 เปนการศกษาและออกแบบการวจยในลกษณะของการวจยเชงคณภาพ (Quality Approach) เกบรวบรวมขอมลทตยภม และปฐมภมจากการสมภาษณผแทนหนวยงาน พนกงานขององคกร ชมชน ชาวบานและผแทนภาครฐ รวมถงคคาขององคกรและผใหบรการองคกรทท าการศกษา นอกจากนมการพจารณาในกลมผเ ชยวชาญและผตรวจประเมนระบบมาตรฐานการจดการสงแวดลอม และเพอความนาเชอถอของงานวจย (Reliability) และขอมลตรงกบความเปนจรง ผวจยใชวธการตรวจสอวธการรวบรวมขอมลดวยวธสามเสา (Methodological Triangulation) เพอทวนสอบความสอดคลองของขอมลและพสจนวาขอมลทผวจยเกบรวมรวมมานนถกตองหรอไม จากนนน าเสนอขอมลดวยการพรรณนาหรอบรรยายถงผลการศกษา โดยยดหลกตามวตถประสงคการวจย

148

กรอบแนวคด

วเคราะหบรบท (Context Analysis)

ขอมลบรบทองคกร ปจจยภายใน (Internal Issue) ไดแก โครงสรางการบรหาร นโยบายการด าเนนงาน บคลากร

งบประมาณ เทคโนโลย ความรขององคกร ปจจยภายนอก (External Issue) ไดแก นโยบายรฐบาล/การเมอง เศรษฐกจ สงคม สงแวดลอม

เทคโนโลย กฎหมาย ขอมลการด าเนนงานระบบการจดการดานสงแวดลอมภายในองคกร

แนวทางการประยกตขอก าหนดของระบบมาตรฐานการจดการสงแวดลอม แตละขอก าหนด ขอก าหนดท 4 ความเขาใจบรบทขององคกร ขอก าหนดท 5 ภาวะผน า

ขอก าหนดท 6 การวางแผน ขอก าหนดท 7 การสนบสนน

ขอก าหนดท 8 การควบคมกระบวนการ ขอก าหนดท 9 การประเมนสมรรถนะของระบบการจดการ

ขอก าหนดท 10 การปรบปรงอยางตอเนอง

รวบรวม วเคราะหผลจากแบบสอบถาม และสรปผลการวเคราะหผลจากแบบสอบถาม

วเคราะหผลความแตกตางของการด าเนนการปจจบนขององคจากขอก าหนดของระบบมาตรฐานการจดการสงแวดลอม (GAP Analysis)

การประเมนจดแขง จดออน โอกาสและภยคกคาม (SWOT Analysis)

- การวเคราะหจดแขงขององคกรในการด าเนนการจดการระบบมาตรฐานการจดการสงแวดลอม

- การวเคราะหจดออนขององคกรในการด าเนนการจดการระบบมาตรฐานการจดการสงแวดลอม

- การวเคราะหโอกาสขององคกรในการด าเนนการจดการระบบมาตรฐานการจดการสงแวดลอม

- การวเคราะหภยคกคาม ขององคกรในการด าเนนการจดการระบบมาตรฐานการจดการสงแวดลอม

วเคราะหขอมลและน าเสนอแนวทางในการด าเนนการการประยกตใชระบบมาตรฐานการจดการ

สงแวดลอมทมประสทธภาพ (TOWS Matrix)

แนวทางแกไขขอเสนอแนะเพมเตม

ภาพท 1 กรอบแนวคด

149

ผลการวจย จากการวจยและรวบรวมขอมลจากแหลงขอมลตางๆ ทงจากเอกสารทางวชาการ ขอมลจากแบบสอบถาม จากการสมภาษณ น ามาสรปเปรยบเทยบประเดนทส าคญ โดยการตรวจสอบขอมลจากการสมภาษณและขอมลดานอนๆดวยการตรวจสอบแบบสามเสา สามารถสรปผลการศกษาไดดงรายละเอยด ขอมลทวไปองคกร

บรษทตวอยางทศกษาเปนบรษทขนาดกลาง ลกษณะการด าเนนธรกจเกยวกบการบรการ ออกแบบ ตดตงและจ าหนาย อปกรณถงบ าบดน าเสยส าเรจรป ใหแกสถานประกอบการ ทพกอาศย สถานพยาบาล และ หนวยงานราชการ เปดด าเนนการเมอวนท 1 กนยายน พ.ศ. 2555 มพนกงานทงหมดราว 30 คน ระดบการศกษาเฉลยของพนกงานอยในระดบปรญญาตร ลกษณะการประกอบกจการ จ าหนายและใหบรการใหแกสถานประกอบการ หนวยงานราชการ สถานพยาบาล ทงภาครฐและเอกชน บรษทตงอยท เลขท 699/26 ซอยกาญจนาภเษก 008 แขวงบางแค เขตบางแค กรงเทพมหานคร ซงอยในขอบขายของ สถานประกอบการขนาดกลางและขนาดยอม (SMEs) โดยองคกรนไมเคยด าเนนการและจดท าระบบใดๆ มากอน ไมวาจะเปนระบบการจดการคณภาพหรอการจดการดานอนๆ แตมระบบการจดการจดการดานการขาย และ 5ส มาประยกตใชในการด าเนนกจการ และในปจจบนดานการจดการสงแวดลอมบางเรอง องคกรไดด าเนนการควบคมตามขอก าหนดของลกคา ซงองคกรมนโยบายและความตองการทจะประยกตใชระบบการจดการคณภาพและการจดการสงแวดลอมควบคกนไป โดยจะเรมประยกตใชระบบมาตรฐานการจดการทง 2 ระบบไปพรอมกน เนองดวย กลมลกคาขององคกรไดมความคาดหวงใหองคกรด าเนนการและประยกตใชระบบการจดการดานคณภาพและสงแวดลอม ควบคกน ทงนองคกรมนโยบายทจะประยกตใชระบบมาตรฐานเพอตอบสนองความตองการของลกคาและพฒนาองคกรใหเปนองคกรแหงการพฒนาอยางยงยน

หลกการด าเนนการการจดการสงแวดลอม (ISO14001:2015)

จากการศกษาพบวาผลการด าเนนงานการจดการสงแวดลอมของบรษท โปรดกส เซนเตอร เซอรวส สมรรถนะขององคกรในปจจบนโดยเทยบกบขอก าหนด สามารถสรปขอก าหนดทส าคญ ไดดงน

ขอก าหนดทองคกรด าเนนการอยางครบถวน เชน ขอก าหนดท 4.3 การก าหนดขอบขายของระบบการบรหารสงแวดลอม และ ขอก าหนดท 4.4 ระบบการบรหารสงแวดลอม องคกรไดด าเนนการระบขอบเขตของการจดการระบบมาตรฐานการจดการสงแวดลอม ซงการก าหนดขอบเขตและ การก าหนดวธการการประยกตใชทชดเจนจะท าใหองคกรสามารถด าเนนการ ภายใตขอบขายทชดเจนในการประยกตใชระบบมาตรฐานการจดการสงแวดลอมอยางมประสทธผล ขอก าหนดท 5.1 ภาวะผน าและความมงมน ผบรหารสงสดไดสนบสนนทรพยากร ในการจดท าระบบและเตรยมความพรอมเพอการประยกตใชระบบการจดการสงแวดลอมในอนาคต และการสนบสนนดานทรพยากรอยางเตมทเปนปจจยหนงตอความส าเรจของการด าเนนงานการจดการระบบสงแวดลอม สอดคลองกบผลการศกษาของ อลงกรณ อนทรทต และ จฑารตน ชมพนธ (2558) พบวา ปจจยทมผลตอความส าเรจในการด าเนนงานการจดการระบบมาตรฐานสงแวดลอม ของอตสาหกรรมปโตรเคมและผน าทมความมงมนในการด าเนนงาน เปนสวนทส าคญทสด ซงเปนจดเรมตนของการจดท าระบบ สอดคลองกบผลการศกษาของ จฑารตน หงษจนดาและจฑารตน ชมพนธ (2557) พบวา ปจจยทสงผลส าเรจตอการด าเนนงานระบบมาตรฐานการจดการสงแวดลอม พบวาผน าองคกรเปนผมบทบาทส าคญในการด าเนนการระบบ หรอด าเนนโครงการใด ๆ เชนเดยวกบ จ าลอง โพธบญ (2554) พบวาผบรหารมวสยทศนและมความมงมนเปนสวนหนงทท าใหเกดการจดการองคกรทด

ขอก าหนดทองคกรด าเนนการบางสวน เชน ขอก าหนดท 4.1 การก าหนดขอบขายของระบบการบรหาร

สงแวดลอม สมาชกขององคกร รวมถงผบรหารและคณะกรรมการผจดท าระบบจ าเปนตองศกษารายละเอยดและความหมายของค าศพทตางๆ ทเกยวของกบขอก าหนดการจดการสงแวดลอม รวมถงการศกษาและระบถงบรบทภายนอกขององคกรใหครอบคลมในทก ๆ ดาน เพอใหการการจดการระบบมาตรฐานมประสทธผลมากขน องคกรควร

150

พจารณาบรบทขององคกรเพมเตมเพอใหครอบคลมบรบทขององคกร เชน ราชการสวนทองถน เปนตน เพอการด าเนนการการจดการระบบมาตรฐานการจดการสงแวดลอมอยางมประสทธภาพ ขอก าหนดท 4.2 การท าความเขาใจความตองการและความคาดหวงของผมสวนไดเสย องคกรมการด าเนนการดานการระบและรบรเกยวกบความตองการและความคาดหวงของผมสวนไดเสย ซงทางองคกรไดศกษาและเกบขอมลมาเพอการด าเนนการตามแผนทวางไว การศกษาเกยวความตองการของผมสวนไดเสย รวมถงการรบรเกยวกบการจดการสงแวดลอมจะเกด ความเขาใจและใหความรวมมอโดยการมสวนรวมจะเปนปจจยหนงในความส าเรจของระบบการจดการสงแวดลอม ซงสอดคลองกบการศกษาของ จฑารตน หงษจนดาและจฑารตน ชมพนธ (2557) พบวา ปจจยทสงผลส าเรจตอการด าเนนงานระบบมาตรฐานการจดการสงแวดลอม พบวา การมสวนรวมของผมสวนไดเสย พนกงาน มผลตอการประสบความส าเรจในการด าเนนงานการจดการสงแวดลอม และขอก าหนดท 6.1.1 การระบความเสยงและโอกาส องคกรไดมการระบความเสยงทเกยวของกบองคกร ซงความเสยงไดมาจากการระดมความคดและแลกเปลยนความคดในการประชมประจ าเดอน ซงประกอบดวยพนกงาน หวหนางานฝายตางๆ รวมถงผบรหารสงสด ซงองคกรสามารถระบออกมาไดคอนขางสมบรณ โดยการมสวนรวมและการแลกเปลยนความคดตางๆ รวมถงความเขาใจในการด าเนนงานเปนปจจยของความส าเรจในการจดท าระบบ ซงสอดคลองกบการศกษาของ จฑารตน หงษจนดาและจฑารตน ชมพนธ (2557) พบวา ปจจยทสงผลส าเรจตอการด าเนนงานระบบมาตรฐานการจดการสงแวดลอม พบวา การมสวนรวมของผมสวนไดเสย พนกงาน มผลตอการประสบความส าเรจในการด าเนนงานการจดการสงแวดลอม และนอกจากน องคกรควรพจารณาเพมเตมในดานการระบความเสยงให เชนการประเมนลกษณะปญหาสงแวดลอมททางองคกรยงไมไดด าเนนการและน ามาระบในความเสยง รวมถงเรอง ความตองการและความคาดหวงของผมสวนไดเสยทมาจากราชการสวนทองถน เปนตน ซง ตรงกบการศกษาเรองความเปนไปไดในการประยกตใชระบบมาตรฐานการจดการสงแวดลอมทกลาวใน เสาวนย เปยมคมและจฑารตน ชมพนธ (2558) และขอก าหนดท 6.1.3 ขอตกลงทตองปฏบต องคกรไดพจารณาเรองกฎหมายสงแวดลอม ทเกยวของกบการด าเนนการสงแวดลอม แตการด าเนนการเรองการตดตามผลการด าเนนการตามกฎหมายยงคงชวยกนด าเนนการ เพราะยงไมมการด าเนนการอยางเปนรปแบบของการจดเกบเอกสารขอมล แตผลการตดตามผลการปฏบตตามกฎหมายจะมการสรปผลและสอสารในการประชมแตละเดอน ตวอยางเชนความตองการของผมสวนไดเสย ความตองการของลกคาแตละโครงการทมการเปลยนตามลกษณะของโครงการตางๆ แตองคกรยงขาดผมความสามารถและรเรองเกยวกบดานกฎหมายเฉพาะทเกยวกบสงแวดลอมจงท าใหกฎหมายและขอก าหนดบางอยางยงไมครบถวน องคกรตองศกษาขอมลเชงลกเกยวกบกฎหมายสงแวดลอมเพอปองกนการขาดหายไปของกฎหมายสงแวดลอมทเกยวของ ซงไดกลาวไวในการศกษาของ จฑารตน หงษจนดาและจฑารตน ชมพนธ (2557) พบวา ปจจยทสงผลส าเรจตอการด าเนนงานระบบมาตรฐานการจดการสงแวดลอม พบวา การชบงความเสยงทมผลตอองคกรตองพจารณา ในดานการด าเนนการใหสอดคลองตามกฎหมายและขอก าหนดอน ๆ รวมถงขอบงคบทองถนทเกยวของ และด าเนนการตามกระบวนการตามขอก าหนดการจดการสงแวดลอม (ISO14001:2015)

ขอก าหนดทองคกรยงไมด าเนนการ เชน ขอก าหนดท 6.1.2 การประเมนปจจยผลกระทบตอสงแวดลอม องคกรยงไมไดด าเนนการประเมนผลกระทบดานสงแวดลอม เนองจากยงไมไดจดท าระบบอยางจรงจง มการควบคมผลกระทบตอสงแวดลอมตามทลกคาก าหนด ซงเปนการควบคมตามความตองการของผมสวนไดเสย แตยงไมครอบคลมตามผลกระทบทอาจเกดขนตามลกษณะงานทองคกรด าเนนการ รวมทงการค านงถงวฏจกรชวตของผลตภณฑทองคกรสามารถควบคมไดและมความสามารถมอทธพลในการควบคม ซงสอดคลองกบการศกษาของอลงกรณ อนทรทตและจฑารตน ชมพนธ ทศกษา ปจจยทมผลตอการด าเนนงานระบบการจดการสงแวดลอม (ISO14001) พบวา การด าเนนการควบคมผลกระทบตอสงแวดลอมทไดจากการประเมนผลกระทบตอสงแวดลอม และตามขอก าหนดมาตรฐานการจดการสงแวดลอม (ISO14001:2015) ความเสยงขององคกรตองพจารณาจาก ผลกระทบดานสงแวดลอมในกจกรรมทด าเนนการขององคกร และความส าเรจของการด าเนนการตองมการชบงประเดนปญหาสงแวดลอม จากการศกษาของจฑารตน หงษจนดาและจฑารตน ชมพนธ (2557) พบวา ปจจยทสงผลส าเรจตอการด าเนนงานระบบมาตรฐานการจดการสงแวดลอม และพบวาการศกษาของแกวตา นนทจวากรชย (2543) พบวา ปญหา

151

ทส าคญอยางยงในการจดท าระบบ ISO 14001 คอ การบงชประเดนดานสงแวดลอม ซงประเดนดานสงแวดลอมนถกระบในขอ ก าหนดท 4.3.1 ของมาตรฐาน ISO 14001 ขอก าหนดท 7.5 การจดการเอกสารขอมล องคกรไดมการยงไมมการจดการระบบเอกสารเพอใหสอดคลองกบระบบการจดการสงแวดลอม หรอระบบมาตรฐานอนใด เพอความสอดคลองของขอก าหนดมาตรฐานองคกรตองด าเนนการและประยกตใชขอก าหนดดงกลาวมาขางตนเพอการด าเนนงานการจดการระบบมาตรฐานการจดการสงแวดลอมอยางมประสทธภาพ กลาวไวในการศกษาของ เสาวนย เปยมคม และจฑารตน ชมพนธ (2558) องคกรจดท าระบบการควบคมเอกสาร และด าเนนการจดท าเอกสารใหเปนฉบบปจจบนใหสอดคลองตามขอก าหนด รวมทงการจดท าเอกสารดงกลาวตองมความเหมาะสมของแตละองคกร เชนการควบคมแบบอเลคทรอนกส การแจกจายแบบอเลคทรอนกส ซงสรางความยดหยนของระบบเอกสารไดเปนอยางด ท าใหงายตอการน าไปประยกตในระบบมากยงขน การควบคมการจดเกบกสามารถปรบใหเหมาะสมกบระยะเวลาทตองการจดเกบ ระบบการควบคมเอกสาร การเขาถง การแจกจายเอกสารขอมล ตามความเหมาะสมของแตละองคกร เชน การควบคมแบบอเลคทรอนกส การแจกจายแบบอเลคทรอนกส ซงสรางความยดหยนของระบบเอกสารได เปนอยางด ท าใหงายตอการน าไปประยกตในระบบมากยงขน ขอก าหนดท 9.1.2 การประเมนความสอดคลองกบขอก าหนด องคกรมการด าเนนการประเมนความสอดคลองของขอตกลงทตองปฏบตตาม ขอกฎหมายทเกยวของ ขอตกลงทมาจากความตองการและความคาดหวงของผมสวนไดเสย ซงองคกรตองพจารณาก าหนดความถทใชในการประเมนการสอดคลอง และด าเนนกจกรรมตางๆถาจ าเปน องคกรตองพจารณาเกยวกบการจดการเอกสารขอมลเพอใหสอดคลองตามขอก าหนดมาตรฐานการจดการสงแวดลอม ซงสอดคลองกบการศกษา จฑารตน หงษจนดาและจฑารตน ชมพนธ (2557) กลาวไววาการจดท าแผนงานด าเนนงานเปาหมายในการด าเนนการใหสอดคลองกบวตถประสงค และขอก าหนดตางๆ และตองมการตดตามผลอยางสม าเสมอ เปนปจจยทสงผลส าเรจตอการด าเนนงานระบบมาตรฐานการจดการสงแวดลอม และอลงกรณ อนทรทต และจฑารตน ชมพนธ (2558) ทกลาววา การด าเนนการโครงการควบคไปกบการตดตามตรวจสอบ จะชวยใหทราบถงความคบหนาและปญหาทเกดขนท าใหสามารถด าเนนการควบคมเพอใหเปนไปตามแผนทวางไวได ขอก าหนดท 9.2 การตรวจตดตามภายใน ขอก าหนดในสวนของโปรแกรมการตรวจตดตามภายใน ทเกยวของกบองคกรพบวา การก าหนดความถของการตรวจตดตามภายในด าเนนการไดตามทองคกรเหนเหมาะสมโดยบรษทตวอยางไดก าหนดใหด าเนนการปละ 1 ครง หรอตามความเหมาะสม และการด าเนนการโครงการตองมการประเมนผลการด าเนนการ ซงทางองคกรตองด าเนนการจดวางแผนการตรวจตดตามภายใน ตามเงอนไขของระบบมาตรฐานการจดการสงแวดลอม ISO14001 การตรวจตดตามผลการด าเนนงานเปนระยะและขณะด าเนนการเปนปจจยสความส าเรจอยางหนง ตามท อ านาจ คลองแคลว และคณะ (2549) อางถงใน เสาวนย เปยมคมและจฑารตน ชมพนธ (2558) กลาววา การตดตามและการประเมนผลทางดานสงแวดลอมอยางตอเนองเปนแนวทางการรกษาระบบ ISO14001 และปจจยทท าใหการด าเนนการระบบมาตรฐานประสบความส าเรจ และ ขอก าหนดท 9.3 การทบทวนของฝายบรหาร องคกรยงไมมการประยกตใชขอก าหนดอยางครบถวนสมบรณ แตมการประชมทบทวนจากฝายบรหาร การเตรยมความพรอม และรวมถงการตดตามผล แตไมมหลกฐานเปนลายลกษณอกษร(เอกสารขอมล) ซงผลของการทบทวนทงหมด องคกรตองมการด าเนนทบทวนฝายบรหารและเกบรกษาผลการด าเนนการหลกฐานเปนเอกสารขอมล โดยจากการศกษา ของ อลงกรณ อนทรทต และจฑารตน ชมพนธ (2558) ทกลาววา การทบทวนการปรบปรงแกไขท าใหระบบการจดการสงแวดลอมขององคกรเกดการพฒนาอยเสมอ ซงสอดคลองกบ จ าลอง โพธบญ (2554) กลาววา การทบทวนการด าเนนการและการแกไขปญหาขอบกพรองจะท าใหการจดการปญหาสงแวดลอมขององคกรไดรบการปรบปรงใหดอยเสมอ การวเคราะหขอแตกตางของการด าเนนงานปจจบนขององคกรเปรยบเทยบกบขอก าหนดมาตรฐาน (GAP Analysis) จากการวเคราะหความแตกตางระหวางสมรรถนะการด าเนนการขององคกรเทยบกบขอก าหนดมาตรฐาน สามารถสรปความแตกตาง (GAP Analysis) ทองคกรตองด าเนนการใหสอดคลองตามขอก าหนด ISO14001:2015 ไดแก 1)

152

พจารณาบรบทขององคกรใหครอบคลมทกดาน ไมวาจะเปนบรบทภายใน และบรบทภายนอก 2) พจารณาและการไดมาของความตองการและความคาดหวงของผมสวนไดเสย ทมผลกระทบตอการจดการระบบมาตรฐานการจดการสงแวดลอม 3) พจารณาความเสยงทเกดขนจาก บรบทขององคกร ความตองการและความคาดหวงของผมสวนไดเสย 4) ด าเนนการประเมนผลกระทบตอสงแวดลอมทเกดจากกระบวนการ กจกรรมขององคกร ทงทเปนเหตการณปกต ไมปกตและสภาวะฉกเฉน กฎหมายและขอก าหนดอนทเกยวของ 5) การประเมนความสอดคลองของขอตกลงรวมกนทมาจากกฎหมายทเกยวของและขอตกลงทมาจากความตองการและความคาดหวงของผมสวนไดเสย 6) การจดการระบบเอกสารขอมลทเกยวของกบการจดการสงแวดลอมทงหมด 7) การด าเนนการการตรวจตดตามภายในใหครบถวนตามขอก าหนด และ 8) การทบทวนฝายบรหารทครอบคลมทกดานทเปนความตองการของขอก าหนด หากองคกรด าเนนการตามขอเสนอแนะอยางครบถวนแลวองคกรจะสามารถปฏบตตามความตองการของขอก าหนดระบบมาตรฐานการจดการสงแวดลอม (ISO14001:2015) องคกรจะเขาสองคกรทมการประกอบธรกจท สามารถปกปองสงแวดลอม สอดคลองตามกฎหมาย และมการพฒนาอยางตอเนองรวมถงการกาวเขาสองคกรแหงกรพฒนาอยางยงยนในอนาคตอนใกล การประเมนจดแขง จดออน โอกาสและภยคกคาม (SWOT Analysis) ขององคกรในการประยกตใชระบบมาตรฐานการจดการสงแวดลอม (ISO14001)

จากการศกษา แนวทางการประยกตใชระบบมาตรฐานการจดการสงแวดลอม (ISO14001:2015) ส าหรบธรกจขนาดกลางและขนาดยอม กรณศกษา บรษท โปรดกส เซนเตอร เซอรวส จ ากด พบวา ขอมลทได สามารถวเคราะหสภาพภายในและภายนอกขององคกรเกยวกบการด าเนนงานการจดการระบบการจดการสงแวดลอมทเปนประเดน จดแขง จดออน โอกาสและภยคกคามและสามารถก าหนดเปนประเดนกลยทธโดยการวเคราะห SWOT Matrix ไดดงตารางท 1 และ 2 ตารางท 1 แสดงการประเมนประเดนทเปนจดแขง จดออน โอกาส และภยคกคาม โดยใช SWOT Analysis

ประเดนทเปนจดแขง ประเดนทเปนจดออน S1: ผบรหารมความมงมนในการด าเนนการจดการสงแวดลอม S2: ความซบซอนของโครงสรางขององคกรไมซบซอน เปนขอไดเปรยบในการตดตอสอสารและการด าเนนการอยางมประสทธภาพ S3: จากกระบวนการการด าเนนงานขององคกรมการปลดปลอยมลพษนอย S4: การด าเนนการตดตามผลการด าเนนงานไดงายเนองจากโครงสรางไมซบซอน การพฒนาบคลากรเปนไดอยางถวถง

W1: พนกงานไมมประสบการณในการท าระบบมาตรฐานมากอน W2: ความเพยงพอของทรพยากรบคคลทมงานรบผดชอบตอการด าเนนการจดท าระบบไมเพยงพอ

ตารางท 2 การประเมนประเดนทเปนจดแขง จดออน โอกาส และภยคกคาม โดยใช SWOT Analysis

ประเดนทเปนโอกาส ประเดนทเปนภยคกคาม O1: นโยบายการ สนบสนนดานการลงทนและการจดซอสเขยว (Green purchasing) จากภาครฐ

T1: กฎหมายสงแวดลอมมการเปลยนแปลงตลอดเวลา T2: สถานทตงส านกงานเปนแหลงพกอาศยจงมโอกาสสง

153

O2: ขอก าหนดลกคามเรองการจดการสงแวดลอมท าใหตองด าเนนการตามขอก าหนด O3: กระแสสงคมในการสนบสนนและใหความส าคญเกยวกบการจดการสงแวดลอม

ในการไดรบขอรองเรยน T3: สภาวะเศรษฐกจผนผวน

ตารางท 3 การวเคราะหประเดนกลยทธดวย SWOT Matrix

SWOT Matrix ประเดนทเปนจดแขง ประเดนทเปนจดออน ประเดนทเปนโอกาส SO Strategy(Attack): กลยทธเชง

รก

1.การขอรบรองระบบมาตรฐาน IS14001:2015 (S1O1, S1O2, S1O3) 2.การควบคมผลกระทบตอสงแวดลอมไมยงยาก (S2O1, S3O1, S3O2, S3O3)

WO Strategy (Stabilization): กลยทธเชงพฒนา

1. พฒนาศกยภาพของพนกงาน (W1O1, W1O2, W1O3) 2.เพมจ านวนพนกงานเพอเพมศกยภาพในการจดการระบบมาตรฐาน (W2O1,W2O2,W2O3)

ประเดนทเปนภยคกคาม ST Strategy(Maintain): กลยทธเชงรบ 1. ตดตามประเดนกฎหมายทมการเปลยนแปลง (S1T1)

WT Strategy(retrenchment): กลยทธเชงถอย 1.ศกษาและตดตามกฏหมายทเปลยนแปลงและมผลกระทบตอองคกร (W2T1)

ตารางท 4 แนวทางการจดการและการประยกตใชระบบมาตรฐานการจดการสงแวดลอม (ISO14001:2015) กลยทธ ประเดนกลยทธ แนวทางการด าเนนการประยกตใชระบบมาตรฐานการจดการ

สงแวดลอม SO 1.การขอรบรองระบบมาตรฐาน

IS14001:2015 1.จดตงทมงานเพอด าเนนการจดการขบเคลอนระบบมาตรฐานการจดการสงแวดลอม 2.จดอบรมความรเกยวกบขอก าหนดใหแกทมงาน และพนกงานทเกยวของ 3.ด าเนนการประยกตใชเอกสารและการด าเนนการทมอยปจจบนใหเปนไปตามขอก าหนด

2.การควบคมผลกระทบตอสงแวดลอมไมยงยาก

4.ประเมนผลประเดนปญหาสงแวดลอม ใหครบทกกจกรรม เพอหา ลกษณะประเดนปญหาสงแวดลอมทมนยส าคญ 5. ศกษาผลกระทบดานสงแวดลอมจากประเดนปญหาดานสงแวดลอมเพอด าเนนการวเคราะหความเสยงและสรรหาโอกาสในการพฒนาองคกร

WO 1. พฒนาศกยภาพของพนกงาน 6. จดอบรมความรเกยวกบขอก าหนดใหแกทมงาน และพนกงานทเกยวของ 7. เสนอตอรฐบาลใหการสนบสนนดานการจดการระบบมาตรฐานเพอ

2.เพมจ านวนพนกงานเพอเพม 8.จดตงทมงานเพอด าเนนการจดการขบเคลอนระบบมาตรฐานการ

154

ศกยภาพในการจดการระบบมาตรฐาน

จดการสงแวดลอม

ST 1. ตดตามประเดนกฎหมายทมการเปลยนแปลง

9.สรรหาบคลากรทมความสามารถและเหมาะสม ดานกฎหมายเพอศกษารายละเอยดกฎหมาย

WT 1.ศกษาและตดตามกฏหมายทเปลยนแปลงและมผลกระทบตอองคกร

10.สรรหาบคลากรทมความสามารถและเหมาะสม ดานกฎหมายเพอศกษารายละเอยดกฎหมาย

2.สรางความรความเขาใจกบชมชนรอบขางเกยวกบการด าเนนกจการและผลกระทบสงแวดลอมขององคกร

11. เสรมสรางและด าเนนการการบรของชมชน และด าเนนการสอสารเพอใหชมชนโดยรอบเกดการรบรเกยวกบการด าเนนการขององคกร

สรปและอภปรายผลการวจย

แนวทางการประยกตใชระบบมาตรฐานการจดการสงแวดลอม ส าหรบกลมธรกจ ขนาดกลางและขนาดยอม (SMEs) เปนการศกษา องคกรตวอยางทไมเคยมการจดการระบบมาตรฐานใดๆ มากอน เปรยบเสมอนกลมธรกจ SMEs ทเปนธรกจขนาดกลางและขนาดเลกทไมมความรดานระบบการจดการเชนกน ซงขนอยกบผบรหารหรอเจาของธรกจทจะใหความส าคญและใสใจเรองสงแวดลอม พรอมจะปกปองสงแวดลอมหรอไม หากผบรหารใหความส าคญเกยวกบการจดการสงแวดลอม การประยกตใชและความส าเรจของการจดการมแนวโนมในการจดการทจะประสบความส าเรจและมประสทธภาพ เนองจากการจดการสงแวดลอมเปนการลงทนทไมสามารถคดเปนผลประโยชนในทางบญช กลาวคอเปนการลงทนทไมมผลตอบแทนเปนตวเงน ซงหากผบรหารเขาใจในจดนการประยกตใชระบบมาตรฐานจะประสบความส าเรจ จะเปนไดจากบรษทตวอยางผบรหารใหความส าคญกบระบบการจดการสงแวดลอม ดวยเปนความมงมนเพอองคกรเกดความยงยน หรออาจเปนความตองการของผมสวนไดเสยขององคกรกตาม ซงผลการวเคราะหจดแขง จดออน โอกาส และ ภยคกคาม (SWOT Analysis) พบวาองคกรมความแขงแกรงในดานความพรอมในการด าเนนการประยกตใชระบบมาตรฐานการจดการสงแวดลอม เนองจากขอไดเปรยบและความพรอมหลายประการ เชน ผบรหารมความมงมนในการทจะพฒนาองคกรเพอสระดบสากล จงมนโยบายในการด าเนนการจดท าระบบการจดการสงแวดลอม (ISO14001) หากผน าหรอผบรหารทมความมงมนถอเปนปจจยตอความส าเรจของการจดการระบบไมวาจะเปนระบบมาตรฐานหรอโครงการใด ซงสามารถสนบสนนขอนโดยการศกษาของอลงกรณ อนทรทต และจฑารตน ชมพนธ (2558) นอกจากนขอไดเปรยบในการประยกตใชระบบเนองจากจ านวนบคลากรไมมากนกท าใหการสอสารสามารถด าเนนการอยางมประสทธภาพ มความซบซอนนอย ซงจะสงผลใหการด าเนนโครงการส าเรจไดอยางมประสทธผล สอดคลองกบ จ าลอง โพธบญ (2554) การตดตามผลการด าเนนงานไดอยางใกลชดท าใหมการพฒนาอยางตอเนองของโครงการและการศกษาเรองนดวยเชนกน และจากขอมลดงกลาว ทางผศกษามความเหนวากลยทธทเหมาะสมกบองคกรทไดจากการประเมนโดยใช TOWS matrix เพอหาจดยทธศาสตรและกลยทธทเหมาะสมในยคปจจบน คอ กลยทธแบบเชงรก(SO strategy; Attack) (ตามตารางท 3) กลาวคอ ผลการพจารณาปจจยทงสภาพแวดลอมภายในและภายนอกอยในดานจดแขง (S) และโอกาส (O) ทสงผลใหประสบความความส าเรจเปนยทธศาสตรเพอการบรรลวตถประสงคทตงไว เมอผด าเนนการมจดแขงและโอกาสเอออ านวย อาจสรปไดวาการด าเนนการกลยทธเชงรก โดยทองคกรตองน าขอไดเปรยบจาก 1) การดานความมงมนของผบรหารเปนแรงขบใหมการเรมการประยกตระบบมาตรฐานการจดการสงแวดลอมและ การด าเนนการทมประสทธภาพ ตองไดรบการสงเสรมและสนบสนนดานทรพยากร 2) ประสทธผลของการสอสารเนองจากเปนขอไดเปรยบขององคกรทเปนองคกรทมล กษณะไมซบซอนจงสามารถด าเนนการตดตามผลและประเมนผลการด าเนนการไดอยางตอเนองและมการปรบปรงอยางตอเนอง

155

3) การไดรบการสนบสนนจากภาครฐในการด าเนนการธรกจทเปนมตรตอสงแวดลอม รวมถงแรงผลกจากคคาทเรมมความใสใจเกยวกบการปกปองสงแวดลอมเพมมากขน 4) ผลกระทบตอสงแวดลอมของกจกรรมขององคกรมนอยมาก ท าใหเปนขอไดเปรยบในดานคาใชจายในการบ าบดมลพษทเกดจากกระบวนการด าเนนการธรกจขององคกร 5) การไดเปรยบในเรองการปฏบตการ ดานคาใชจายท าใหไดเปรยบในเชงของธรกจ (competitive advantage) ทสงผลใหองคกรสามารถปรบปรงการด าเนนการและกาวสองคกรแหงการพฒนาอยางยงยนในอนาคตอนใกลดงนนผศกษาจงเหนควรวาองคกรตองใชกลยทธแบบเชงรก เพอประสทธภาพและความส าเรจของการประยกตใชระบบมาตรฐานการจดการสงแวดลอม (ISO14001:2015) และจากการศกษารวมถงการวเคราะหขอแตกตางจากการด าเนนการระบบมาตรฐานการจดการสงแวดลอมเทยบกบขอก าหนดมาตรฐาน ISO14001:2015 หรอ GAP analysis ซง องคกรตองด าเนนการใหสอดคลองตามขอก าหนด ISO14001:2015 ไดแก 1) พจารณาบรบทขององคกรใหครอบคลมทกดาน ไมวาจะเปนบรบทภายใน และบรบทภายนอก 2) พจารณาและการไดมาของความตองการและความคาดหวงของผมสวนไดเสย ทมผลกระทบตอการจดการระบบมาตรฐานการจดการสงแวดลอม 3) พจารณาความเสยงทเกดขนจาก บรบทขององคกร ความตองการและความคาดหวงของผมสวนไดเสย 4) ด าเนนการประเมนผลกระทบตอสงแวดลอมทเกดจากกระบวนการ กจกรรมขององคกร ทงทเปนเหตการณปกต ไมปกตและสภาวะฉกเฉน กฎหมายและขอก าหนดอนทเกยวของ 5) การประเมนความสอดคลองของขอตกลงรวมกนทมาจากกฎหมายทเกยวของและขอตกลงทมาจากความตองการและความคาดหวงของผมสวนไดเสย 6) การจดการระบบเอกสารขอมลทเกยวของกบการจดการสงแวดลอมทงหมด และ7) การด าเนนการการตรวจตดตามภายในใหครอบตามขอก าหนด และ 8) การทบทวนฝายบรหารทครอบคลมทกดานทเปนความตองการของขอก าหนด เพอการปรบปรงและพฒนาเขาสองคกรแหงการพฒนาอยางยงยน ขอเสนอแนะในการด าเนนการจดการระบบมาตรฐาน ISO14001:2015 ขอก าหนดทส าคญของการเปลยนแปลงจากฉบบ 2004 ไปส 2015 ม พบวาในธรกจขนาดกลางและขนาดยอม กรณศกษา บรษท โปรดกส เซนเตอร เซอรวส จ ากด การเปลยนแปลงของขอก าหนดมาตรฐานจากฉบบป 2004 เปน ฉบบป 2015 มการเปลยนแปลงทส าคญคอ การเนนดานการน าระบบการจดการสงแวดลอมประยกตเขากบการบรหารกลยทธทางธรกจ ปองกนความเสยงทจะเกดจากปจจยภายในและภายนอก รวมถงความเสยงทอาจไดรบผลกระทบจากความตองการและความคาดหวงของผมสวนไดเสยทมสวนเกยวของกบการจดการระบบมาตรฐาน ISO14001 นอกจากความเสยงแลวโอกาสในการเพมศกยภาพการด าเนนงานและบรหารการจดการเพอเออประโยชนใหแกองคกรยงมการค านงถงในขอก าหนดนอกดวย ซงองคกรตองด าเนนการเตรยมความพรอมรบมอซงผานการประเมนความเสยงและด าเนนการเรองก าหนดนโยบาย รวมถงการวางแผนเพอลดความเสยงและเพมโอกาสทเปนการพฒนาและปรบปรงระบบบรหารจดการสงแวดลอม และนอกจากน ขอก าหนดยงมการเพมการด าเนนธรกจโดยการค านงถงวฏจกรชวตของผลตภณฑทสงเสรมใหเกดการจดการสงแวดลอมใหครอบคลมตงแตการไดมาซงวตถดบ ไป เพมบทบาทหนาทของผบรหาร เพอน าไปประเมนในสวนของการจดการความเสยงทมผลตอการด าเนนการจดการสงแวดลอม(ISO14001:2015) ซงเปนขอก าหนดใหมทเพมมาจากฉบบทแลว เนองจากจดมงหวงของการด าเนนการจดการสงแวดลอมตองพจารณาทเปนสวนของกลยทธทางธรกจ ตอบสนองดานการพฒนาอยางยงยน อยางแทจรง โดยองคกรตองมการพจารณาเรองการพฒนาดานเศรษฐกจ ควบคไปกบดานสงคมและสงแวดลอม ขอเสนอแนะจากการวจย

1) บางองคกรขาดความเขาใจในการพจารณาดานบรบท รวมถงความตองการและความคาดหวงของผมสวนไดเสย ซงมผลตอพจารณาความเสยงขององคกร ดงนนตองมแนวทางหรอความชดเจนเพอขยายผลไปยงผเรมตนท า

156

ระบบ และเพอความเขาใจทงายขนส าหรบขอก าหนดการจดการสงแวดลอมฉบบใหม ซงหากมการด าเนนการประยกตใชระบบมาตรฐานการจดการสงแวดลอม (ISO14001) เขากบระบบการจดการมาตรฐานระบบอน ๆ เชนระบบมาตรฐานการจดการคณภาพ (ISO9001) และระบบมาตรฐานการจดการดานความปลอดภย อาชวอนามยและสภาพแวดลอมในการท างาน (OHSAS18001) สามารถด าเนนการได ทงนขนอยกบความมงมนของผบรหารและบคลากรภายในองคกรในการใหความรวมมอในการพฒนาระบบการจดการเพอความยงยนตอไป

2) เนองจากการวจยนเปนการศกษา ตวแทนของธรกจขนาดกลางขนาดยอม (SMEs) ซงเปนองคกรมการน าแนวทางในการปฏบตเพอประยกต จงจ าเปนตองค านงถงเงอนไขเพมเตมอนๆ ตามบรบทขององคกรดวย เชน ขนาดขององคกร ลกษณะการบรหารงาน วฒนธรรมองคกร ความซบซอนของระบบการท างาน รวมถงกฎหมายและขอก าหนดทเกยวของ เปนตน เพอประสทธผลของการประยกตใชระบบการจดการสงแวดลอม (ISO14001:2015) ในอนาคต

3) ส าหรบระบบมาตรฐานการจดการสงแวดลอม ISO14001:2015 เปนการปรบมาตรฐานในเชงกลยทธมากขนโดยเนนวเคราะหบรบท ผมสวนไดเสย และความเสยง ดงนนเพอใหเกดความเขาใจเพมเตมในประเดนขางตนองคกรอาจจ าเปนตองศกษาขอมลอนๆ เพมเตมเชน ขอก าหนดมาตรฐานระบบการจดการความเสยง ISO30001 ซงสามารถชวยใหเกดมมมองในการพจารณาไดครอบคลมรอบดานมากยงขน

4) จากการรายละเอยดทเพมขนของขอก าหนด ในเรองผลกระทบตอสงแวดลอมในดานของมมมองวฏจกรชวตผลตภณฑ เพอใหเกดความตระหนกถงผลกระทบสงแวดลอมในระดบมหภาค หรอตอภาพรวมของการจดการสงแวดลอมในมมกวาง อาจเพมหรอเนนใหความรความเขาใจตอผบรหาร ทมงานผด าเนนระบบและพนกงานในเรองเกยวกบระบบนเวศนสงแวดลอม ปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ปญหาผลกระทบตอความหลากหลายทางชวภาพ เพอใหสามารถเชอมโยงสงทองคกรก าลงปฏบตไปสสงแวดลอมทเกยวพนกนทงระบบและก าหนดแนวทางปฏบตไดชดเจนมากยงขน

ขอเสนอแนะส าหรบองคกรทมความสนใจในการวางแผนการจดท าระบบมาตรฐานการจดการและการสงแวดลอม ISO14001:2015 น าไปใช

จากการศกษา แนวทางการประยกตใชระบบมาตรฐานการจดการสงแวดลอม (ISO14001:2015) ส าหรบธรกจขนาดกลางและขนาดยอม กรณศกษา บรษท โปรดกส เซนเตอร เซอรวส จ ากด ในกลมธรกจขนาดกลางและขนาดยอม (SMEs ) มความหลากหลายของลกษณะธรกจและพนฐานของการด าเนนการ การจดการระบบทแตกตางกนมาก ซงการจดการระบบมาตรฐานการจดการสงแวดลอม(ISO14001:2015) เปนปฏบตตามขอก าหนดตางๆ เพอการด าเนนการเพอใหการผลตทมคณภาพและไมสรางผลกระทบตอสงแวดลอม ซงองคกรตองด าเนนการพจารณาถงบรบททเกยวของกบองคกรและมผลกระทบตอระบบการจดการ ISO14001:2015 รวมถงผมสวนไดเสยเชนกน เพอด าเนนการจดการเพอปองกนความเสยงทอาจเกดขนในการด าเนนงานจดการระบบ ดงนนสงแรกทองคกรทตองการประยกตระบบมาตรฐานการจดการสงแวดลอมตองรบรสมรรถนะและสถานการณปจจบนขององคกรกอน และศกษาบรบทขององคกร ความตองการและความคาดหวงของผมสวนไดเสยทเกยวของกบการจดการดานสงแวดลอมขององคกร เพอตอบสนองความตองการและความคาดหวงนน โดยการประยกตใช SWOT Analysis และเปรยบเทยบความเปนไปไดในการประยกตใชในการจดการระบบมาตรฐานการจดการสงแวดลอม (GAP Analysis) เพอใหทราบสมรรถนะขององคกรปจจบนทด าเนนการอยในดานการปกปองสงแวดลอม นอกจากนสงทตองพจารณาคอหวใจหลกของการจดการระบบ ISO14001:2015 คอ เรองการระบลกษณะปญหาและผลกระทบตอสงแวดลอมทเกดจากการด าเนนกจกรรมขององคกรซงองคกรตองด าเนนการใหสมบรณ และด าเนนการควบคมเพอปกปองสงแวดลอมทมผลกระทบมาจากการด าเนนกจกรรม กฎหมาย และทส าคญองคกรตองก าหนดการวางแผนงานทเหมาะสมกบขนาดของธรกจ ซงการวางแผนนนตองค านงถงกระบวนการ กจกรรม ผลตภณฑและบรการตางๆภายใตขอบเขตทไดก าหนดไว (ครอบคลมวฏจกรชวต)

157

ซงจะน าไปสข นตอนตางๆของระบบการจดการสงแวดลอม และการจดการความเสยงทมผลตอการอยรอดขององคกรตองมการด าเนนการอยางเรงดวน ไมวาจะเปนตองวางแผนการจดการงบประมาณเพอใชในการจดท าระบบการจดการสงแวดลอม ตลอดจน การวางแผนทมงเนนการขยายตลาดโดยใชการวางแผนดานทรพยากร และการด าเนนการตรวจสอบตดตามผลการด าเนนการอยางสม าเสมอเพอใหการจดการระบบมาตรฐานเปนไปอยางมประสทธภาพและประสบความส าเรจ รวมถงการปรบปรงและพฒนา ขนอยกบประสทธผลและประสทธภาพการจดการสงแวดลอมขององคกร และนอกจากนการเพมรายละเอยดจากฉบบเดมจากการปองกนสงแวดลอมมาเปนการปกปองสงแวดลอม ตองมการด าเนนการเพอเปนการพจารณาตงแตความเสยงทไดมาจากการพจารณาบรบทขององคกร ใหครอบคลมทกดาน การไดมาซงความคาดหวงและความตองการของผมสวนไดเสยทมผลกระทบตอการจดการสงแวดลอม เพอน าความเสยงทไดมาด าเนนการวางแผนเพอลดความเสยงแผนทวางไวตองมการด าเนนการควบคม การตดตามผลและการประเมนผลอยางตอเนองโดยมงสองคกรแหงการพฒนาอยางตอเนองและอยางยงยนซงสอดคลองกบ จ าลอง โพธบญ (2554) พบวาการประเมนและตดตามผลการด าเนนงานอยางตอเนองเปนการพฒนาอยางตอเนองและสามารถแกไขปญหาไดอยางทนทวงท

ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป

ในปจจบนมองคกรตาง ๆ ไมวาจะเปนองคกรขนาดใหญ ขนาดเลก รวมถงองคกรทเปนธรกจขนาดกลางและขนาดยอม ทงทเปนผผลต ผใหบรการ มความสนใจในการด าเนนระบบบรหารการจดการสงแวดลอม ISO14001 จ านวนเพมมากขนเรอย ๆ และจากความนยมและความค านงถงสงแวดลอมเพมมากขน กลมผบรโภคและกลมลกคาของแตละองคกร ใหความส าคญในการด าเนนธรกจทเปนมตรตอสงแวดลอมและเพอการพฒนาอยางยงยนหรอไมวาดวยเหตผลใดกตาม ระบบมาตรฐานการจดการสงแวดลอม ISO14001 ฉบบน จะตองถกด าเนนการอยางตอเนอง ไมเวนแมแตกลมธรกจขนาดกลางและขนาดยอม (SMEs) ตองด าเนนการเกยวกบมาตรฐานการจดการสงแวดลอมในเรววนน ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป การด าเนนระบบการจดการสงแวดลอมตามมาตรฐานสากล เพอใหเกดประสทธภาพและประสทธผลสงสด ควรพจารณาด าเนนการและปรบใหสอดคลองตอบรบทและวฒนธรรมตาง ๆ ขององคกร รวมถงความตองการและความคาดหวงของผมสวนไดเสยของผมสวนไดเสยของแตละองคกร นอกจากน หากองคกรสามารถด าเนนการจดการระบบมาตรฐานสงแวดลอมควบคไปกบระบบมาตรฐานอน ๆ เชน การจดการระบบมาตรฐานคณภาพ (ISO9001) ระบบมาตรฐานการจดการความปลอดภย อาชวอนามยและสภาพแวดลอมในการท างาน (OHSAS18001) ทก าลงจะเปลยนเปน ISO45001 ในเรววนน ซงสามารถด าเนนการไปในทศทางเดยวกนและควบคกนได พรอมทงจะสงผลดตอการปฏบตอยางตอเนอง เพอความยงยนไดมากยงขน ดงนนหากสามารถพจารณาถงการรวมระบบกนของมาตรฐานตางๆ เพอเปนแนวทางการปฏบตจะสามารถน าสระบบทมประสทธภาพใหกบองคกรตาง ๆ ส าหรบองคกรทมความตองการจะจดท าระบบหรอก าลงด าเนนงานจดการระบบการจดการสงแวดลอม สามารถใชผลการศกษานเปนแนวทางในการประยกตระบบการจดการสงแวดลอม โดยสามารถวางแผนการจดการด าเนนงานระบบแบบควบรวมกบระบบมาตรฐานอนได ซงจะเปนผลดตอองคกรดานการประหยดเวลาในการด าเนนการ ใชบคลากรนอยกวาการประยกตใชระบบแบบแยกระบบการจดการ รวมถงเปนการพฒนาบคลากรในเชงการประยกตใชแบบควบรวมเชงระบบอกดวย เพราะนอกจากองคกรจะด าเนนการเพยงครงเดยวแลว ระบบมาตรฐานทงสามระบบสามารถตอบสนองและด าเนนการเพอการพฒนาอยางยงยนโดยมงเนน เรอง เศรษฐกจ สงคม/ความเสมอภาค และระบบนเวศ/สงแวดลอม ซงจะเปนเครองมอทสามารถชวยองคกรด าเนนการตามระบบทวางไวอยางมประสทธภาพและประสทธผล เสรมสรางศกยภาพใหองคกรปรบปรงพฒนาและมงสการเปนองคกรทยงยนตอไปในอนาคต

158

เอกสารอางอง Hongchinda J. (2014). Factors Affecting the success in implementing the environmental Management

Standard (ISO14001): A case study of PTT global Chemical Public Company Limited. Master’s Independent Study, School of Environmental Development, National Institute of Development Administration.

Muyjeen S. (2016). Guideline for Eco-Industrial Town Development in Map Ta Phut Municipality. Journal of environmental Management, 02, 24-41.

Nuntajiwakornchai K. (2000).Guideline for environmental aspects assessment in ISO14001 electronics industrial sector certified in Thailand.Master’s Thesis, Master. Science (Appropriate Technology for Development

Resources). Mahidol University. Peamkoom S. (2015); An Implementation of Environmental Management System ISO14001 Version 2015

[inThai]. Unpubhished Master’s Independent Study, School of Environmental Development, National Institute of Development Administration.

Poboon C. (2013). Environmental Project management.Bangkok, Thippayanet Publishing. Raweesawat T. (2005) Factors effecting the implementation of environmental management system ISO14001

and application to SMEs of food industry in Bangkok metropolitan and vicinity. Master’s thesis, Master

Science (Environmental Planning for Community and Rural Development), Mahidol University.