การตรวจสอบภายในภาคราชการ

โดย

ส านกก ากบและพฒนาการตรวจสอบภาครฐ

กรมบญชกลาง

กระทรวงการคลง

หลกสตรเสรมสรางสมรรถนะดานการเงนการคลงภาครฐ

วตถประสงค

มความรและความเขาใจเกยวกบการตรวจสอบภายในและ

การควบคมภายใน รวมทงการประเมนผลการควบคมภายใน

สามารถมสวนรวมสนบสนนและชวยเหลองานตรวจสอบภายใน

และการควบคมภายในไดอยางเหมาะสม

การตรวจสอบภายใน (Internal Auditing)

การตรวจสอบภายใน

ผตรวจสอบภายในท างานอะไร และอยางไร

ท างานเพอใหมความถกตองของการเงน บญชและปฏบตตามกฎระเบยบ

ท างานเพอใหหนวยงานบรรลผลสมฤทธของงาน

ความส าเรจของคณ คอเปาหมายของเรา

อดต

ปจจบน

การตรวจสอบภายใน : ความหมาย

กจกรรมการใหความเชอมน ( Assurance ) และ การใหค าปรกษา ( Consulting ) อยางเทยงธรรมและเปนอสระ จดใหมขน เพอเพมคณคาและปรบปรงการปฏบตงานของสวน

ราชการใหดขน ชวยใหองคกรบรรลถงเปาหมายและวตถประสงค ดวยการประเมน และปรบปรงประสทธผลของกระบวนการบรหาร ความเสยง การควบคม และการก ากบดแลอยางเปนระบบ

การตรวจสอบภายใน : ระเบยบ มาตรฐาน

ทมา

- ระเบยบการเบกจายเงนจากคลง พ.ศ. 2505

- ระเบยบ การรบจาย การเกบรกษา และการน าสงเงนของสวนราชการ พ.ศ. 2516

- มตคณะรฐมนตร พ.ศ. 2519 มต าแหนง และอตราก าลง

( อยางเปนทางการ )

ทไป

- ระเบยบกระทรวงการคลงวาดวยการตรวจสอบภายในของสวนราชการ พ.ศ. 2551

- มาตรฐานการตรวจสอบภายในและจรยธรรมการปฏบตงานตรวจสอบภายใน

ของสวนราชการ พ.ศ. 2554

การตรวจสอบภายใน : ระเบยบ มาตรฐาน

มาตรฐานดานคณสมบต

วตถประสงค

อ านาจหนาท

ความรบผดชอบ

ความเปนอสระ

และ

ความเทยงธรรม

ความเชยวชาญและ

ความระมดระวง

รอบคอบ

การประกน และการปรบปรง

คณภาพงาน

การตรวจสอบภายใน : ระเบยบ มาตรฐาน

มาตรฐานการปฏบตงาน

การบรหารงาน

ตรวจสอบภายใน

ลกษณะของงาน

ตรวจสอบภายใน

การวางแผน

การปฏบตงาน

การปฏบตงาน

การรายงาน

ผลการปฏบตงาน

การยอมรบสภาพ

ความเสยงของ

ฝายบรหาร

การตดตามผล

การตรวจสอบภายใน : ระเบยบ มาตรฐาน

จรยธรรมการปฏบตงานตรวจสอบภายในของสวนราชการ

วตถประสงค แนวปฏบต หลกปฏบต

- ใหไดรบการยกยอง และยอมรบ - ใหปฏบตหนาท อยางมประสทธภาพ

- หลกการพนฐาน โดยใชสามญส านก และวจารณญาณ - ประพฤตตนตาม กรอบจรยธรรม - ยดถอและด ารงไว ซงหลกปฏบต

- ความซอสตย ( Integrity ) - ความเทยงธรรม ( Objectivity ) - การปกปดความลบ ( Confidentiality ) - ความสามารถในหนาท ( Competency )

การตรวจสอบภายใน : โครงสราง

โครงสรางและสายการบงคบบญชาของผตรวจสอบภายใน

รฐมนตรวาการกระทรวง/

รฐมนตรชวยฯ

ปลดกระทรวง

อธบด

ผวาราชการจงหวด

ส านก/กอง ส านก/กอง

ราชการ

สวนกลาง

ทตง

ในภมภาค

ราชการ

บรหาร

สวนภมภาค

ราชการ

บรหาร

สวนทองถน ผตรวจสอบภายใน

กรม

ผตรวจสอบภายใน

จงหวด ผตรวจสอบภายใน

กระทรวง

อธบด

ส านก/กอง ส านก/กอง

ผตรวจสอบภายใน

กรม

ราชการสวนกลาง

ทตงในตางประเทศ

การตรวจสอบภายใน : ขอบเขตงาน

ความมประสทธภาพ ประสทธผลการด าเนนงาน

การปฏบตถกตองตามขอก าหนด

ความถกตองเชอถอไดของขอมล

การดแลรกษาทรพยสน

ความคมคาของการใชทรพยสน

Process Input Output Outcome Impact

การใหความเชอมน และ การใหค าปรกษา

การตรวจสอบภายใน : ขอบเขตงาน

ครอบคลมทกภารกจทกกจกรรมและทกส านก/กอง/ศนยทอยในความรบผดชอบของสวนราชการ

ประเภทงานตรวจสอบ

1. การตรวจสอบการเงนและบญช ( FINANCIAL AUDITING )

2. การตรวจสอบการปฏบตตามขอก าหนด ( COMPLIANCE AUDITING )

3. การตรวจสอบการบรหาร ( MANAGEMENT AUDITING )

4. การตรวจสอบการด าเนนงาน ( PERFORMANCE AUDITING )

5. การตรวจสอบเทคโนโลยสารสนเทศ ( INFORMATION TECHNOLOGY AUDITING )

6. การตรวจสอบพเศษ ( SPECIAL AUDITING )

การตรวจสอบภายใน : ขอบเขตงาน

ประเภทงานตรวจสอบ 1. การตรวจสอบการเงนและบญช ความถกตองเชอถอไดของขอมลทางการเงน การดแลปองกนทรพยสน ความเพยงพอของระบบการควบคมภายในในการบนทกบญช รายงาน ทะเบยน

เอกสาร 2. การตรวจสอบการปฏบตตามขอก าหนด ความถกตองในการปฏบตตามกฎ ระเบยบ ขอบงคบของทงภายใน-นอกองคกร 3. การตรวจสอบการบรหาร ความถกตองเหมาะสม ประสทธผล ประสทธภาพของการบรหารงาน โดยเกยวกบ การวางแผน การสงการ การก ากบดแล การตดตามประเมนผล การตดสนใจ ในงานดานตางๆ เชน การบรหารงบประมาณ การบรหารทรพยากรบคคล การบรหารแผนงาน งาน โครงการ

การตรวจสอบภายใน : ขอบเขตงาน

ประเภทงานตรวจสอบ 4. การตรวจสอบการด าเนนงาน ความมประสทธภาพ/ประหยด ความมประสทธผลของการด าเนนงานตามแผนงาน งาน/โครงการตางๆ ( วตถดบ กระบวนการ ผลผลต ผลลพธ/ประโยชน/ผลกระทบ ) 5. การตรวจสอบเทคโนโลยสารสนเทศ ความถกตองนาเชอถอและความปลอดภยของขอมลในระบบเทคโนโลยสารสนเทศ และหรอการใชเทคโนโลยสารสนเทศในระบบงานตางๆ เชน งานบญช งานงบประมาณ 6. การตรวจสอบพเศษ งานทไดรบมอบหมายจากผบรหาร เชน การตรวจสอบทจรต

การตรวจสอบภายใน : กระบวนการปฏบตงาน ( Internal Audit Process )

15

การประเมนผลระบบการควบคมภายใน

การวางแผน การส ารวจขอมลเบองตน

การประเมนความเสยง

การวางแผนการตรวจสอบ

การวางแผนการปฏบตงาน

กอนเรมการปฏบตงานตรวจสอบ

ระหวางการปฏบตงานตรวจสอบ

เมอเสรจสนการปฏบตงานตรวจสอบ

รายงานผลการปฏบตงาน

การตดตามผล

การปฏบตงาน

การจดท ารายงานและการตดตามผล

กระดาษ

ท าการ

การตรวจสอบภายใน : ปจจยความส าเรจ

หนาทความรบผดชอบของหนวยรบตรวจ

อ านวยความสะดวกและใหความรวมมอ

- จดเตรยมรายละเอยดแผนงาน งาน โครงการและเอกสารทเกยวของ

- จดเตรยมรายงานทางการเงน และเอกสารประกอบรายการบญช

- ชแจงตอบขอซกถาม

- ปฏบตตามขอทกทวงและขอเสนอแนะ

การตรวจสอบภายใน : ปจจยความส าเรจ

จะท าอยางไร เพอใหผตรวจสอบภายในท างานไดอยางราบรน

ตวผตรวจสอบภายใน

สถานภาพของ ผ(หนวย)ตรวจสอบ ภายใน

บคลากร/หนวยงาน ทเกยวของ

การตรวจสอบภายใน : ปจจยความส าเรจ

ความเปนอสระ และความเทยงธรรม

ความเชยวชาญ และความระมดระวงรอบคอบ

การประกนคณภาพ และการปรบปรงอยางตอเนอง

1. คณสมบต

ตวผตรวจสอบภายใน

การบรหารงานตรวจสอบภายใน กระบวนการปฏบตงาน

2. การปฏบตงาน

ความซอสตย ความเทยงธรรม

การปกปดความลบ ความสามารถในหนาท 3. จรยธรรม

ความมมนษยสมพนธ

การท างานเปนทม 4. อนๆ

การตรวจสอบภายใน : ปจจยความส าเรจ

1. ผตรวจสอบภายในมหนาทเสนอแนะเปนทปรกษา ( Staff Function )

2. ขนตรงกบผบรหารสงสด คอ รบค าสงและรายงานตอผบรหารโดยไมตองผานผหนงผใด

จะท าใหเกดผลกบผตรวจสอบภายใน ดงน

- สทธทจะเขาถง

- เสรภาพในการตรวจสอบ (อสระ)

- การไมมสวนไดสวนเสย

สถานภาพของผตรวจสอบภายใน

การตรวจสอบภายใน : ปจจยความส าเรจ

20

1. ความเขาใจและมทศนคตทด

2. สรางบรรยากาศทด ใหโอกาสเขารวมประชม ใหความรวมมอ

3. ใหการสนบสนน

- ปรบปรงระบบการตดตอสอสารภายในใหเขาถงผตรวจสอบภายใน

- ก าหนดกรอบอตราก าลงใหเหมาะสมกบภารงาน

- ระดบต าแหนงใหเหมาะสม ไมต ากวาหวหนาหนวยงานทเปนหนวยรบตรวจ

บคลากร/หนวยงานทเกยวของ

ผบรหาร หนวยรบตรวจ กรมบญชกลาง คณะกรรมการตรวจสอบและประเมนผล

ก.พ. ก.พ.ร. ส านกงานการตรวจเงนแผนดน ฯลฯ

การตรวจสอบภายใน : ปจจยความส าเรจ

หนาทความรบผดชอบของหนวยรบตรวจ

อ านวยความสะดวกและใหความรวมมอ

- จดเตรยมรายละเอยดแผนงาน งาน โครงการและเอกสารทเกยวของ

- จดเตรยมรายงานทางการเงน และเอกสารประกอบรายการบญช

- ชแจงตอบขอซกถาม

- ปฏบตตามขอทกทวงและขอเสนอแนะ

การตรวจสอบภายใน : ใหอะไรกบทาน

การตรวจสอบภายใน ใหอะไรกบองคกร ผบรหาร และผปฏบตงาน 1. เปนสญญาณเตอนภยใหทราบถงจดออนการควบคม 2. เปนผชวยใหการด าเนนงานมประสทธผลประสทธภาพ 3. เปนเพอนคคดใหค าปรกษาในเรองงานตาง ๆ 4. เปนเครองมอปองปรามการทจรต ไมใหเกดขนงายๆ

23

โดย

ส านกก ากบและพฒนาการตรวจสอบภาครฐ

กรมบญชกลาง

24

การควบคมภายใน

การประเมนผลระบบการควบคมภายใน

การจดท ารายงานการควบคมภายใน

ขอบเขตวชา

25

การควบคมภายใน

Input

Process

Output

ประสทธภาพ / ประสทธผล / คมคา

การประเมนผลการควบคมภายใน

26

ความหมาย ตาม คตง.

“การควบคมภายใน หมายความวา กระบวนการปฏบตงานทผก ากบดแล ฝายบรหารและบคลากรของหนวยรบตรวจจดใหมขน เพอสรางความมนใจอยางสมเหตสมผลวา การด าเนนงานของหนวยรบตรวจจะบรรลวตถประสงคของการควบคมภายในดานประสทธผล

และประสทธภาพของการด าเนนงาน ซงรวมถงการดแลรกษาทรพยสน การปองกนหรอลดความผดพลาด ความเสยหาย การ

รวไหล การสนเปลอง หรอการทจรตในหนวยรบตรวจ ดานความเชอถอไดของรายงานการทางการเงน และดานการปฏบต

ตามกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบและมตคณะรฐมนตร

ความหมาย

ความหมาย ตาม COSO

“Internal Control is a process, effected by an entity’s board of directors, management and other personnel, designed to provide reasonable assurance regarding the achievement of objectives in the following categories

- Effectiveness and efficiency of operations

- Reliability of financial reporting

- compliance with applicable laws and regulations”

27

แนวคดเกยวกบการควบคมภายใน

เปน “ กระบวนการ ” ทรวมไวหรอเปนสวนหนงในการปฏบตงาน

ตามปกต

เกดขนไดโดย “ บคลากร” ในองคกร

ท าใหเกด “ ความมนใจในระดบทสมเหตสมผล ” เทานน วาการ

ปฏบตงานจะบรรลวตถประสงคทก าหนด

ฝายบรหาร –จดใหมระบบ

และตดตามผล

ผปฏบตงาน -ปฏบตตามระบบ

28

ความรบผดชอบของฝายบรหาร

ผบรหารระดบสง มหนาทรบผดชอบโดยตรงในการก าหนดหรอออกแบบ

และประเมนผลการควบคมภายใน

ผบรหารระดบรองลงมาทกระดบ มหนาทก าหนดหรอออกแบบการควบคม

ภายในของสวนงานทแตละคนรบผดชอบ

การควบคมภายในเปนเครองมอทผบรหารน ามาใชเพอใหความมนใจอยาง

สมเหตสมผลวาการด าเนนงานจะบรรลผลส าเรจตามวตถประสงคทก าหนด

ผบรหารควรตระหนกวาโครงสรางการควบคมภายในทดเปนพนฐานทส าคญของการควบคมเพอให

การด าเนนงานบรรลผลส าเรจตามวตถประสงคของหนวยรบตรวจ

29

4. สารสนเทศ และการสอสาร

3. กจกรรม การควบคม

2. การประเมน ความเสยง

5. การตดตามประเมนผล

โครงสราง อ านาจหนาท การบรหารงานบคคล

ปรชญา บคลากร จรยธรรม

ระบปจจยเสยง วเคราะหความเสยง

การจดการความเสยง

นโยบาย/วธปฏบต การกระจายอ านาจ การสอบทาน

ฯลฯ

1. สภาพแวดลอมการควบคม

องคประกอบของการควบคมภายใน

30

หมายถง ปจจยตางๆซงรวมกนสงผลใหมการควบคมขนในหนวยรบตรวจหรอท าใหการควบคมทมอยไดผลดขน ในทางตรงกนขามกอาจท าใหการควบคมยอหยอนลงได

1. สภาพแวดลอมของการควบคม (Control Environment)

- ปรชญาและรปแบบการท างานของผบรหาร - ความซอสตยและจรยธรรม - ความร ทกษะและความสามารถของบคลากร - โครงสรางการจดองคกร - การมอบอ านาจและหนาทความรบผดชอบ - นโยบายและวธบรหารบคลากร

ปจจยเกยวกบสภาพแวดลอมของการควบคม

31 ความเสยง คออะไร

โอกาสทจะเกดความผดพลาดความเสยหาย

การรวไหล ความสญเปลา หรอ

เหตการณซงไมพงประสงค ทท าใหงานไมประสบความส าเรจตามวตถประสงคและเปาหมายทก าหนด

32 2. การประเมนความเสยง

ฝายบรหารตองประเมนความเสยงทงจาก ปจจยภายในและภายนอกทมผลกระทบตอการบรรลวตถประสงคของหนวยรบตรวจอยางเพยงพอและเหมาะสม

หมายถง การวดคาความเสยง เพอใชก าหนดล าดบความส าคญของความเสยง

33 ขนตอนในการประเมน ความเสยง

1.การระบปจจยเสยง (Risk Identification)

3.การบรหารความเสยง (Risk Management)

2.การวเคราะหความเสยง (Risk Analysis) และจดล าดบ

ก าหนด วตถประสงคระดบ องคกร/กจกรรม

ใชในการประเมนการควบคมภายในเพอรายงาน

34

การวเคราะหความเสยง

เทคนคการวเคราะหความเสยงมหลายวธ โดยทวไปจะ

วเคราะหความเสยงโดยประเมน ความถทจะเกดหรอ

โอกาสทจะเกดความเสยง (Likelihood) และผลกระทบ

ของความเสยง (Consequences) โดยการใหคะแนน โอกาสทจะเกดความเสยง X ผลกระทบของความเสยง

35

การวดโอกาสทจะเกดความเสยง (Likelihood)

เปนการประเมนความเปนไปได/โอกาสในการเกดเหตการณ ตางๆ วามมากนอยเพยงใด พจารณาในรปของ

ความถ (Frequency) หรอระดบความเปนไปได/โอกาส โดยแบงเปน 3 ระดบ หรอ 5 ระดบ

36

โอกาสทจะเกดความเสยง ความถทเกดขน (เฉลย) ระดบคะแนน

สงมาก

สง

ปานกลาง

นอย

นอยมาก

มากกวา 1 ครงตอเดอน

ระหวาง1-6 เดอนตอครง

ระหวาง 6-12 เดอนตอครง

มากกวา 1 ปตอครง

มากกวา 5 ปตอครง

5

4

3

2

1

ตวอยางโอกาสทจะเกดเหตการณทเปนความเสยง

37 ตวอยางโอกาสทจะเกดเหตการณทเปนความเสยง

โอกาสทจะเกด

ความเสยง

เปอรเซนตโอกาส

ทจะเกดขน

ระดบคะแนน

สงมาก

สง

ปานกลาง

นอย

นอยมาก

มากกวา 80%

70-79%

60-69%

50-59%

นอยกวา 50%

5

4

3

2

1

38

การวดผลกระทบ (Impact)

เปนการพจารณาถงความรนแรงของเหตการณตางๆ ทจะเกดความเสยหาย/ผลกระทบตอองคกร ซงมทง

ผลกระทบในเชงปรมาณ (คดเปนมลคาความสญเสยได) และในเชงคณภาพ

39 ตวอยางผลกระทบตอองคกร (ดานการเงน)

ผลกระทบตอองคกร ความเสยหาย ระดบคะแนน

สงมาก

สง

ปานกลาง

นอย

นอยมาก

มากกวา 10 ลานบาท

5แสนบาท -10 ลานบาท

1แสนบาท - 5 แสนบาท

1 หมนบาท - 1 แสนบาท

นอยกวา 1 หมนบาท

5

4

3

2

1

40

ตวอยางผลกระทบตอองคกร (ดานเวลา)

ผลกระทบตอองคกร

ความเสยหาย ระดบคะแนน

สงมาก

สง

ปานกลาง

นอย

นอยมาก

ท าใหเกดความลาชาของโครงการ มากกวา 6 เดอน

ท าใหเกดความลาชาของโครงการ มากกวา 4.5 เดอน ถง 6 เดอน

ท าใหเกดความลาชาของโครงการ มากกวา 3 เดอน ถง 4.5 เดอน

ท าใหเกดความลาชาของโครงการ มากกวา 1.5 เดอน ถง 3 เดอน ท าใหเกดความลาชาของโครงการ ไมเกน 1.5 เดอน

5

4

3

2

1

- ดานชอเสยง - ดานลกคา

- ดานความส าเรจ - ดานบคลากร

41

การจดล าดบความเสยง

ค านวณระดบความเสยง (Risk Exposure) เทากบผลคณของคะแนนโอกาสทจะเกดกบความเสยหายกบ

ผลกระทบเพอจดล าดบความส าคญ และใชในการ

ตดสนใจวาความเสยงใดควรเรงจดการกอน

จดท าแผนภมความเสยงเพอใหผบรหารและคนในองคกร

ไดเหนภาพรวมวาความเสยงมการกระจายตวอยางไร

42

5 4 3 2 1

ต า 1

กลาง ปาน 2

สง 3

มาก สง 4

5

ผล กระ ทบ

โอกาสทจะเกด

แผนภมความเสยง (Risk Profile)

43

การจดการความเสยง : การลดหรอควบคม เปนการลดหรอควบคมความเสยงโดยใชกระบวนการควบคมภายใน

พยายามลดความเสยงโดยการเพมเตม หรอเปลยนแปลงขนตอนบางสวนของกจกรรมหรอโครงการทน าไปสเหตการณทเปนความเสยง

ลดความนาจะเปนทเหตการณทเปนความเสยงจะเกดขน เชน การฝกอบรมบคลากรใหมความรเพยงพอ การก าหนดผจดจางและผรบมอบงานใหแยกจากกน

ลดระดบความรนแรงของผลกระทบเมอเหตการณทเปนความเสยงเกดขน เชน การตดตงเครองดบเพลง การ back up ขอมลเปนระยะๆ การม server ส ารอง

การจดการความเสยง

44

การจดการความเสยง : การยอมรบ (Accepting)

องคกรยอมรบความเสยงนน ในกรณท

องคกรมระบบการควบคมภายในทมประสทธภาพ

มระบบขอมลทเพยงพอทจะใชในการตดสนใจ

มความเขาใจความเสยงเปนอยางด

ตนทนการจดการความเสยงสงกวาผลประโยชนทคาดวาจะไดรบ

แตควรมมาตรการตดตามอยางใกลชดเพอรองรบผลทจะเกดขน

การจดการความเสยง (ตอ)

45

3. กจกรรมการควบคม หมายถง นโยบายและวธการตาง ๆทฝายบรหารก าหนดใหบคลากรของหนวยรบตรวจปฏบตเพอลดหรอควบคมความเสยง และไดรบการสนองตอบโดยมการปฏบต

•ควรแฝงอยในกระบวนการท างานตามปกต •สามารถลดความเสยงใหอยในระดบยอมรบได •ตนทนคมกบประโยชนทไดรบ •เพยงพอเหมาะสมไมมากหรอนอยเกนไป •มการตดตามประเมนผลเปนระยะ

46 ตวอยางกจกรรมการควบคม

-การอนมต -การสอบทาน -การดแลปองกนทรพยสน -การบรหารทรพยากรบคคล -การบนทกรายการและ เหตการณอยางถกตองและทนเวลา

-การกระทบยอด -การแบงแยกหนาท -การจดท าเอกสารหลกฐาน -การควบคมเอกสาร - การใชทะเบยน

47

รปแบบของการควบคม Preventive Control : การควบคมแบบปองกน

เปนวธการควบคมทก าหนดขน เพอปองกนมใหเกดความเสยงและขอผดพลาดตงแตแรก เชน การอนมต การจดโครงสรางองคกร การใชพนกงานทมความรและจรยธรรม การแบงแยกหนาท การใชและการควบคมเอกสารทด การควบคมการเขาถงเอกสาร ฯลฯ การควบคมแบบปองกนเปนการควบคมดานคณภาพ เสยคาใชจายนอย

48

รปแบบของการควบคม Directive Control : การควบคมแบบสงเสรม

เปนวธการควบคมทสงเสรม หรอกระตนใหเกดความส าเรจโดยตรงกบวตถประสงคทตองการ เปนวธการควบคมทดและทนสมย มผลทางดานบวกตอขวญและก าลงใจของผปฏบตงาน เชน การใหรางวลแกผทมผลงานด หรอการฝกอบรม การสอสารใหผปฏบตงานเกดความเขาใจลดความผดพลาดในการท างาน

49

รปแบบของการควบคม Detective Control : การควบคมแบบคนพบ

เปนวธการควบคมทก าหนดขน เพอคนพบขอผดพลาดทเกดขนแลว เชน การสอบทาน การวเคราะห การยนยนยอด การตรวจนบ การตรวจสอบ การรายงานขอบกพรอง

50

รปแบบของการควบคม Corrective Control : การควบคมแบบแกไข

เปนวธการควบคมทก าหนดขน เพอแกไขขอผดพลาดทเกดขนใหถกตอง หรอเพอหาวธแกไขไมใหเกดขอผดพลาดซ าอกในอนาคต

51

ลกษณะการควบคมภายใน

การควบคมทเปนนามธรรม (Soft Controls)

ความซอสตย

ความโปรงใส

ความรบผดชอบ

ความมจรยธรรม วฒนธรรม

ความไวใจ เชอใจ

การควบคมทเปนรปธรรม

(Hard Controls) ก าหนดโครงสรางองคกร นโยบาย ระเบยบวธปฏบต

52

4. สารสนเทศและการสอสาร • สารสนเทศ หมายถง ขอมลขาวสารทางการเงน และขอมล ขาวสารอน ๆ เกยวกบการ ด าเนนงานของหนวยรบตรวจ ไมวาเปนขอมลจากแหลงภายใน หรอภายนอก • การสอสาร หมายถง การสงสารสนเทศระหวางบคลากร • ฝายบรหารตองจดใหมสารสนเทศอยางพอเพยงและสอสารใหฝายบรหารและบคลากรอนๆทเหมาะสมทงภายในและภายนอกหนวยรบตรวจ ซงจ าเปนตองใช สารสนเทศนนในรปแบบทเหมาะสมและทนเวลา

53

ตองด าเนนการอยางสม าเสมอ ตอเนอง

ตดตามระหวาง การปฏบตงาน

ประเมนผล

* ดวยตนเอง (CSA)

* อยางอสระ (ผตรวจสอบภายใน / อนๆ)

CONTROL

INPUT PROCESS OUTPUT

ภารกจ

การตดตามผล หมายถง การสอดสองดแลกจกรรมทอยระหวางการด าเนนงาน เพอให เกดความมนใจวาการด าเนนงานเปนไปตามระบบการควบคมภายในทก าหนด การประเมนผล หมายถง การเปรยบเทยบผลการปฏบตงานกบระบบการควบคมภายใน ทก าหนดไววามความสอดคลองหรอไม เพยงใด และประเมนระบบการควบคมภายในท ก าหนดไววายงเหมาะสมกบสภาพแวดลอมในปจจบนหรอไม

5. การตดตามประเมนผล ( Monitoring)

ฝายบรหารตองจดใหมการตดตามประเมนผล

การควบคมภายใน

54

การควบคมภายใน

สภาพแวดลอมของการควบคม >>> ปรชญา/ลกษณะการท างานของผบรหาร

ประเมนความเสยง >>> ก าหนดวตถประสงค ระบปจจยเสยง

วเคราะหความเสยง การจดการความเสยง

กจกรรมการควบคม >>> นโยบาย มาตรการ วธการ

สารสนเทศ/การสอสาร >>> จดเกบขอมลและสอสารทวองคกร

ตดตาม/ประเมนผล >>> ตดตามระหวางการปฏบตงาน

ประเมนตนเอง ประเมนอสระ

ความ

ซอสต

ย/จรย

ธรรม โค

รงสรางการจด

องคกร

การมอบหมายอ านาจหนาท/ความรบผดชอบ นโยบาย/การบรหารบคลากร

การควบคมภายใน : สรปองคประกอบ

โครงการ/งาน >>> กระบวนการปฏบตงาน

การควบคมภายใน : ปจจยความส าเรจ

ปจจยความส าเรจ

ผบรหารสนบสนน

การด าเนนการตอเนอง ความรบผดชอบรวมกน

การประเมนและตดตามผล

การควบคมภายใน : ขอจ ากด

ขอจ ากดของ

การควบคมภายใน

ความบกพรอง

ผดพลาด

ผบรหารสง

การทจรต

การเจตนา

ความคมคาของ

การควบคม

การควบคมภายใน กบ การตรวจสอบภายใน

การควบคมภายใน

การตรวจสอบภายใน

58

กระบวนการประเมนผล

การควบคมภายใน

59

1. ก าหนดผรบผดชอบ

2. ก าหนดขอบเขตและวตถประสงคของการประเมน

3. ศกษาและท าความเขาใจโครงสรางการควบคมภายใน

4. จดท าแผนการประเมนผล

5. ด าเนนการประเมนผลการควบคมภายใน

6. สรปผลการประเมนและจดท ารายงานการประเมน

60

ผบรหารสงสด

พจารณาผลการประเมนระดบหนวยรบตรวจ

การก าหนดผรบผดชอบ

เจาหนาทระดบอาวโส/

คณะท างาน

•อ านวยการและประสานงาน

•จดท าแผนการประเมนองคกร

•สรปภาพรวมการประเมนผล

•จดท ารายงานระดบหนวยรบตรวจ

ผบรหารระดบสวนงานยอย

และผปฏบตงาน

•ประเมนการควบคม

ดวยตนเอง

•ตดตามผล

•สรปผลการประเมน

•จดท ารายงาน

ผตรวจสอบภายใน

•ประเมนการควบคม

ดวยตนเอง

•สอบทานการประเมน

•สอบทานรายงาน

•จดท ารายงาน

แบบ ปส.

61

2.1 การประเมนผลระบบควบคมภายในจะด าเนนการ

ทกระบบทงหนวยงาน หรอ

จะประเมนผลเฉพาะบางสวนงานทมความเสยงสง

ซงสงผลกระทบตอหนวยงานเปนอยางมาก

2.2 ก าหนดวตถประสงคของการประเมนวา

จะมงประเมนในเรองใด

ตามวตถประสงคของการควบคมภายใน

(3 วตถประสงค : O F C)

2.3 คณะผประเมน

รวมประชม

และน าเสนอ

ผบรหาร

ใหความเหนชอบ

กอนด าเนนการ

ในขนตอนตอไป

62

พจารณาวาโครงสรางการควบคมภายในเปนไปตามทออกแบบไวหรอไม

ใชเทคนคตาง ๆ เชน สอบถาม ศกษาเอกสารตาง ๆ ทเกยวของ ฯลฯ

63

เรองทจะประเมน

วตถประสงคในการประเมน

ขอบเขตการประเมน

ผประเมน

ระยะเวลาในการประเมน

วธการประเมน

อปกรณและเครองมอทใชในการประเมน

64

ขนตอนท 1 : จดประชมเชงปฏบตการ

ขนตอนท 2 : ก าหนดงานในความรบผดชอบของสวนงานยอยออกเปนกจกรรม/งาน เพอท าความเขาใจวตถประสงคและเปาหมายหลกของกจกรรม/งาน

ขนตอนท 3 : จดเตรยมเครองมอการประเมน

ขนตอนท 4 : ด าเนนการประเมนผลการควบคมภายในทงระดบสวนงานยอยและหนวยงาน

ระเบยบคณะกรรมการตรวจเงนแผนดนวาดวย

การก าหนดมาตรฐานการควบคมภายใน พ.ศ. 2544

ก าหนดให หนวยรบตรวจเปนผจดวางระบบการควบคมภายใน

และใหมการรายงานผลการประเมนความเพยงพอและประสทธผลของ

ระบบการควบคมภายใน โดยใหเสนอรายงานตอคณะกรรมการตรวจเงน

แผนดน ( คตง. ) ผก ากบดแล และคณะกรรมการตรวจสอบ ( ถาม )

ภายใน 90 วนนบจากวนสนปงบประมาณหรอปปฏทน

ขอก าหนดตามมาตรฐานฯ

ฝายบรหารตองจดใหมการตดตามประเมนผลอยาง

ตอเนองและสม าเสมอ โดย

การตดตามผลในระหวางการปฏบตงาน

การประเมนผลเปนรายครง

การประเมนการควบคมดวยตนเอง

(Control Self Assessment : CSA.)

การประเมนการควบคมอยางเปนอสระ

(Independent Assessment)

67

การประเมนรายครง (Control Self Assessment : CSA)

การประเมนตามแบบประเมน

องคประกอบของมาตรฐาน

การควบคมภายใน

การประเมนการ ควบคมภายใน

ทมอยของกจกรรมตาง ๆ

การประเมนความเสยงท ยงมอยทเกยวของกบ

การบรรลวตถประสงคของ กจกรรมตาง ๆ

1 2 3

วเคราะหความเสยงทมอย ความเพยงพอ

ประสทธผลของการควบคม

และเสนอแผนการปรบปรง รายงานของ สวนงานยอย (ปย.1,ปย.2)

68

ระดบสวนงานยอย ระดบหนวยงาน ผตรวจสอบภายใน

แบบ ปย.1 แบบ ปย.2

แบบ ปอ.1 แบบ ปอ.2 แบบ ปอ.3

แบบ ปส.

การรายงานตอคณะกรรมการตรวจเงนแผนดนตามระเบยบฯ ขอ 6

ใหจดสงเฉพาะหนงสอรบรองการประเมนผลการควบคมภายใน (ปอ.1)

รายงานแบบอนใหเกบไวทหนวยงานเพอใชประโยชนตอไป

การควบคมภายใน : รายงานการควบคมภายใน

สวนงานยอย - ปย. 1 รายงานผลการประเมนองคประกอบของ การควบคมภายใน

- ปย. 2 รายงานการประเมนผลและการปรบปรง

การควบคมภายใน

หนวยรบตรวจ (องคกร) - ปอ. 1 หนงสอรบรองการประเมนผลการควบคม

ภายใน

- ปอ. 2 รายงานผลการประเมนองคประกอบของ

การควบคมภายใน

- ปอ. 3 รายงานแผนการปรบปรงการควบคมภายใน

ผประเมนอสระ ผตรวจสอบภายใน - ปส. รายงานผลการสอบทานการประเมนการควบคมภายในของผตรวจสอบภายใน

ตามระเบยบคณะกรรมการตรวจเงนแผนดน

วาดวยการก าหนดมาตรฐานการควบคมภายใน ขอ 6

70

รายงานสวนงานยอย แบบ ปย.1

องคประกอบของการควบคมภายใน

ผลการประเมน / ขอสรป

1. สภาพแวดลอมของการควบคม

1.1 .......................................................

2. การประเมนความเสยง

2.1 ......................................................

3. กจกรรมการควบคม

3.1 ......................................................

4. สารสนเทศและการสอสาร

4.1 ......................................................

5. การตดตามประเมนผล

5.1 ......................................................

ชอสวนงานยอย

รายงานผลการประเมนองคประกอบการควบคมภายใน

ณ วนท .......เดอน .........................พ.ศ. ....

ผลการประเมนโดยรวม

ชอผรายงาน.......................................... (ชอหวหนาสวนงาน) ต าแหนง................................................ วนท........เดอน.............พ.ศ...........

71

รายงานการประเมนผลและการปรบปรงการควบคมภายใน

ปย. 2

กระบวนการปฏบตงาน/โครงการ/ กจกรรม/ ดานของงานทประเมน และวตถประสงคของ

การควบคม

การควบคม

ทมอย

การประเมนผล

การควบคม

ความเสยงท

ยงมอย

การปรบปรง

การควบคม

ก าหนดเสรจ/

ผรบผดขอบ

หมายเหต

ชอสวนงานยอย............................. แบบ ปย. 2

รายงานการประเมนผลและการปรบปรงการควบคมภายใน

ส าหรบปสนสดวนท ........ เดอน ..........................พ.ศ. .......

ชอผรายงาน...........................................

(ชอหวหนาสวนงานยอย)

ต าแหนง..................................................

วนท..........เดอน.......................พ.ศ........

72 หนงสอรบรองการประเมนผลการควบคมภายใน (ปอ.1)

___(ชอหนวยรบตรวจ) ..... ไดประเมนผลการควบคมภายในส าหรบปสนสดวนท ...... เดอน....................

พ.ศ. …... ดวยวธการท (ชอหนวยรบตรวจ) ก าหนด โดยมวตถประสงคเพอสรางความมนใจอยางสมเหตสมผลวา การด าเนนงานจะบรรลวตถประสงคของการควบคมภายในดานประสทธผลและประสทธภาพของการด าเนนงานและ การใชทรพยากร ซงรวมถงการดแลรกษาทรพยสน การปองกนหรอลดความผดพลาด ความเสยหาย การรวไหล การสนเปลอง หรอการทจรต ดานความเชอถอไดของรายงานทางการเงนและการด าเนนงาน และดานการปฏบตตามกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบ มตคณะรฐมนตร และนโยบาย ซงรวมถงระเบยบปฏบตของฝายบรหาร

จากผลการประเมนดงกลาวเหนวาการควบคมภายในของ (ชอหนวยรบตรวจ) ส าหรบปสนสดวนท ...... เดอน..................... พ.ศ. ....... เปนไปตามระบบการควบคมภายในทก าหนดไว มความเพยงพอและบรรลวตถประสงคของการควบคมภายในตามทกลาวในวรรคแรก

(อนง การควบคมภายในยงคงมจดออนทมนยส าคญ ดงน 1............................................................................................................................................................................. 2.......................................................................................................................................................................…) ลายมอชอ....................................................... (ชอหวหนาหนวยรบตรวจ) ต าแหนง....................................................... วนท........เดอน.......................พ.ศ..............

เรยน (คณะกรรมการตรวจเงนแผนดน / ผก ากบดแล / คณะกรรมการตรวจสอบหรอคณะกรรมการตรวจสอบและประเมนผล ภาคราชการ)

รายงานระดบหนวยรบตรวจ

การรายงานตอคณะกรรมการตรวจเงนแผนดนตามระเบยบฯ ขอ 6

ใหจดสงเฉพาะหนงสอรบรองการประเมนผลการควบคมภายใน (ปอ.1)

รายงานแบบอนใหเกบไวทหนวยงานเพอใชประโยชนตอไป

73

รายงานระดบหนวยรบตรวจ แบบ ปอ.2

องคประกอบของการควบคมภายใน

ผลการประเมน / ขอสรป

1. สภาพแวดลอมของการควบคม

1.1 .......................................................

2. การประเมนความเสยง

2.1 ......................................................

3. กจกรรมการควบคม

3.1 ......................................................

4. สารสนเทศและการสอสาร

4.1 ......................................................

5. การตดตามประเมนผล

5.1 ......................................................

ชอหนวยรบตรวจ

รายงานผลการประเมนองคประกอบการควบคมภายใน

ณ วนท .......เดอน .........................พ.ศ. ....

ผลการประเมนโดยรวม

ชอผรายงาน.......................................... (ชอหวหนาหนวยรบตรวจ) ต าแหนง................................................ วนท........เดอน.............พ.ศ...........

74

กระบวนการปฏบตงาน/โครงการ/ กจกรรม/ ดานของงานท

ประเมน และวตถประสงคของ

การควบคม

ความเสยงท

ยงมอย งวด/เวลาทพบจดออน

การปรบปรง

การควบคม

ก าหนดเสรจ/ ผรบผดชอบ

หมายเหต

รายงานระดบหนวยรบตรวจ แบบ ปอ. 3

ชอหนวยรบตรวจ

รายงานแผนการปรบปรงการควบคมภายใน

ณ วนท..............เดอน.......................พ.ศ.......

ชอผรายงาน..............................

(ชอหวหนาหนวยรบตรวจ)

ต าแหนง.......................................

วนท.........เดอน................พ.ศ......

75

แบบประเมนองคประกอบ

การควบคมภายใน ปย.1

1

2 จดออนของ

การควบคมภายใน

ภาคผนวก ข

ขนตอนการจดท ารายงานระดบสวนงานยอย

การจดท ารายงานฯ : สวนราชการ

ปย.2

ภาคผนวก ก

แบบประเมนเฉพาะดาน - ดานการบรหาร

- ดานการเงน – ดานการผลต – ดานอน ๆ

76

76

ภาคผนวก ก ตวอยางแบบประเมนองคประกอบ

ของการควบคมภายใน

77

77

แบบ ปย. 1 ชอสวนงานยอย

รายงานผลการประเมนองคประกอบของการควบคมภายใน ณ วนท..........เดอน.....................พ.ศ............

องคประกอบของ การควบคมภายใน(1)

สงท องคกรมและเปนอย

ผลการประเมน/ขอสรป (2)

ประเมนสงทมและเปนอยเพยงพอหรอไม

1. สภาพแวดลอมการควบคม ภาคผนวก ก หนา 85-96

2. การประเมนความเสยง

3.กจกรรมการควบคม

4.สารสนเทศและการสอสาร

5.การตดตามประเมนผล

78

ตวอยางแบบประเมนองคประกอบของการควบคมภายใน องคประกอบท 1 สภาพแวดลอมการควบคม (Control Environment)

79

79

จดทควรประเมน ความเหน/ค าอธบาย

1. สภาพแวดลอมของการควบคม 2. การประเมนความเสยง 3. กจกรรมการควบคม 4. สารสนเทศและการสอสาร 5. การตดตามประเมนผล

สรปวาหนวยงานมและเปนอยอยางไรในจดทประเมน

ภาคผนวก.ก

หนา 85-96

องคประกอบของการควบคม ผลประเมน/ขอสรป

1. สภาพแวดลอมของการควบคม 2. การประเมนความเสยง 3. กจกรรมการควบคม 4. สารสนเทศและการสอสาร 5. การตดตามประเมนผล

ประเมนทหนวยงานมและเปนอยเพยงพอหรอไม

ปย. 1 (หนา 97)

80

81 สถานทตดตอส านกก ากบและพฒนาการตรวจสอบภาครฐ กรมบญชกลาง

โทรศพท : 0-2127-7000

โทรสาร : 0-2127-7127

E-mail address : IASTD@cgd.go.th

http://www.cgd.go.th web page บญชและตรวจสอบภายใน

ก ากบและพฒนาการตรวจสอบภาครฐ