วัฒนธรรมองค์การที่ส่งผลต่อการจัดการด้านสิ่งแวดล้อม ... · 135 Business Administration

134 Business Administration and Economics Review

วฒนธรรมองคการทสงผลตอการจดการดานสงแวดลอม: กรณศกษาอตสาหกรรมผลตชนสวนยานยนตระดบท2

ในประเทศไทยINFLUENCE OF ORGANIZATIONAL CULTURE ON ENVIRONMENT

MANAGEMENT : CASE STUDY OF 2ND TIER THAI AUTOMOTIVE MANUFACTURES

วร�งคณ� ตนสกล

บทคดยอ

การศกษางานวจยในครงนมวตถประสงคเพอศกษาลกษณะและสรางตวแบบ

ประเมนของวฒนธรรมองคการทสงผลตอการจดการสงแวดลอม: กรณศกษาอตสาหกรรมผลต

ชนสวนยานยนตระดบท2 (tier 2) ในประเทศ โดยอางองกรอบแนวความคดของลกษณะของ

วฒนธรรมองคการทมประสทธผลทง 4 ลกษณะของ Denison (1990) และวธการตรวจสอบ

ขอมลแบบสามเสา (methodological triangulation) พบวาลกษณะวฒนธรรมองคการทสงผล

ตอการจดการดานสงแวดลอมสำาหรบผผลตชนสวนยานยนตระดบท2 (tier 2) ในประเทศไทย

ประกอบดวย การมสวนรวมการเปนเจาของและการมวสยทศนอยางชดเจน นอกจากนน ผวจย

ยงคนพบวฒนธรรมองคการทสงผลตอการจดการสงแวดลอมอก2 (tier 2) ลกษณะ คอ การม

จรยธรรมและความรบผดชอบตอสงคม และการสอสาร

ผวจยไดทำาการสรปตนแบบของลกษณะวฒนธรรมองคการทเหมาะสมตอการ

จดการดานสงแวดลอมสำาหรบผผลตชนสวนยานยนตระดบท2 (tier 2) ในประเทศไทย โดยใช

แผนภมเรดารแสดงคาทเหมาะสมสำาหรบใชเปนตนแบบการประเมนวฒนธรรมองคการทสงผล

ตอการจดการดานสงแวดลอมสำาหรบผผลตชนสวนยานยนตระดบท2 (tier 2) ในประเทศไทย

คำ�สำ�คญ: วฒนธรรมองคการ, ประสทธผลองคการ, การจดการสงแวดลอม,อตสาหกรรมผลต

ชนสวนยานยนตไทย

นกศกษาหลกสตรบรหารธรกจดษฎบณฑต สาขาวชาการบรหารธรกจ มหาวทยาลยรงสต

โทร. 089-8101814 E-mail: [email protected]


Abstract This article aimed to study the characteristics and construct model of

organization culture affecting the environment management: The automotive

manufactures in 2nd tier in Thailand. The qualitative research was conducted through

the in-depth interview among senior executives of the automotive manufactures in 2nd

tier in relation to Thai Auto parts Manufacturers Association that had initiated the environment

management, environmental and organization cultural academics from higher

education institutions at the university levels and the automotive manufactures in 1st

tier, recipients of ISO 14000 certification.

The interview adapted the conceptual framework involving with 4 efficient

aspects of Denison (Denison, 1990), together with the application of methodological

triangulation. The finding indicated the characteristics of organization culture, affecting

the environment management by the automotive manufactures in 2nd tier comprised

of participatory ownership and clear vision. In addition, the researcher discovered few

more bearing items upon the environment management, namely, ethics and corporate

social responsibility and communications.

The model of organization culture was completed, appropriately for the automotive

manufacturers in 2nd tier to manage environment, combining with the use of radar

chart to reveal proper value for assessing organization culture model that affected the

environment management of Thailand automotive manufacturers in 2nd tier.

Keyword: Organizational culture, Effective organizational culture, Environmental

management, Thai auto parts manufacture

1. บทนำ� (Introduction)

อตสาหกรรมทภาครฐใหความสำาคญในการพฒนาองคการใหเปนมตรตอสงแวดลอม

คอ อตสาหกรรมยานยนต เนองจากเปนอตสาหกรรมทมความสำาคญตอการพฒนาเศรษฐกจ

และยงมอตสาหกรรมทเกยวเนองกนกวา 160 สาขา ภายใตอตสาหกรรมยานยนตยงมหนง

อตสาหกรรมทเปนแรงขบเคลอนอตสาหกรรมยานยนตอยางแทจรง คอ อตสาหกรรมผลตชน

สวนยานยนตซงจดอยในอตสาหกรรมตนนำา โดยแบงออกเปน 2 กลมใหญ คอ ผผลตชนสวน

ยานยนตระดบท 1 (tier 1) สวนใหญเปนทนตางชาตมลกษณะเปนองคการขนาดใหญ มการ

ดำาเนนงานอยางเปนระบบและผลตชนสวนยานยนตทประกอบเปนชนงานและสงมอบใหกบผ

ประกอบรถยนต สำาหรบผผลตชนสวนยานยนตระดบท 2 (tier 2) ทำาหนาทแปรรปชนสวนพน


ฐานทมขนาดเลกเพอนำาไปใชเปนวตถดบสำาหรบการประกอบยานยนต โดยสงมอบใหกบผ

ผลตชนสวนยานยนตระดบท 1 (tier1) สวนใหญเปนผประกอบการชาวไทย ลกษณะองคการ

เปนขนาดกลางและเลก การดำาเนนการผลตจะทำาตามแบบทลกคากำาหนดเทานน ไมมบทบาท

ในการออกแบบและพฒนาผลตภณฑ การถายทอดองคความรและวธการดำาเนนงานไดรบมา

จากผผลตชนสวนยานยนตระดบท1 (tier1) เชน เทคโนโลย ระบบคณภาพ การผลต พลงงาน

และสงแวดลอม เปนตน สาเหตทผวจยสนใจการศกษาดานวฒนธรรมองคการทมผลตอ

การจดการสงแวดลอมของอตสาหกรรมผลตชนสวนยานยนตระดบท 2 (tier 2) เนองจากใน

ประเทศไทยผผลตชนสวนยานยนตสวนใหญมลกษณะเปนองคการขนาดกลางและเลกจำานวน

กวา 1,600 บรษท และยงจดเปนกลมเสยงในการกอใหเกดมลภาวะดานสงแวดลอมและการใช

ทรพยากรอยางสนเปลอง เนองจากองคความรดานสงแวดลอมทไดรบการถายทอดจากผผลต

ชนสวนยานยนตระดบท 1 (tier1) เปนแคขอกำาหนดทผผลตชนสวนยานยนตระดบท 2 (tier 2)

ตองปฏบตเพอตอบสนองความพงพอใจของลกคาเทานน การดำาเนนการดานสงแวดลอมจง

เปนการดำาเนนการแบบเลอนลอย ไมมองคความรและแนวทางการปฏบตทถกตองและชดเจน

เปนรปธรรม จงทำาใหยากทจะมองเหนความเชอมโยงระหวางประโยชนและการนำาระบบการ

จดการสงแวดลอมมาปฏบต (Moorthy et al, 2012) และดวยลกษณะโครงสรางเฉพาะทม

ความแตกตางกบผผลตชนสวนยานยนตระดบท1 (tier1) จงทำาใหขอบเขตการจดการดานสง

แวดลอมสำาหรบองคการขนาดใหญบางประการจงไมเหมาะสมสำาหรบผผลตชนสวนยานยนต

ระดบท2 (tier 2) (Williamson, Lynch, Ramsay, 2006)

การศกษาวจยเกยวกบวฒนธรรมองคการในประเทศไทย มกศกษาวาองคการ

หนงๆ มวฒนธรรมองคการรปแบบใดและสงผลตอประสทธผลองคการอยางไร แตไมมการ

ศกษาวฒนธรรมองคการทสงผลการจดการสงแวดลอม ดงนน ผวจยตองการศกษาลกษณะ

วฒนธรรมองคการทสงผลตอการจดการดานสงแวดลอมของผผลตชนสวนยานยนตระดบท2

(tier 2) ในประเทศไทย เพอนำาไปสการสรางวฒนธรรมองคการทแขงแกรงดานสงแวดลอม

อยางยงยน

วตถประสงคของก�รวจย 1. เพอศกษาองคประกอบและลกษณะวฒนธรรมองคการทสงผลตอการจดการ

ดานสงแวดลอมของอตสาหกรรมผลตชนสวนยานยนตระดบท 2 (tier 2) ในประเทศไทย

2. เพอสรางตวแบบประเมนวฒนธรรมองคการทสงผลตอการจดการดานสง

แวดลอมของอตสาหกรรมผลตชนสวนยานยนตระดบท 2 (tier 2) ในประเทศไทย


2. ทบทวนวรรณกรรมทเกยวของและกรอบแนวคดทใชในก�รศกษ� (Litera-

ture review and conceptual framework)

2.1 ทฤษฎเกยวกบวฒนธรรมองคก�ร

วฒนธรรมองคการ (organizational culture)ประกอบดวยสงทเปนนามธรรม

ไดแก คานยม ความเชอ และแบบแผนของพฤตกรรม ซงเปนสงทไมสามารถมองเหนหรอสงเกต

ได แตสามารถมองเหนเปนกจกรรมตาง ๆ ขององคการ (Schien, 1992) ลกษณะของวฒนธรรม

องคการเกดจากสมาชกในองคการมความเชอทมอทธพลตอพฤตกรรมของสมาชกในองคการ

ซงสามารถแบงออกเปน 2 ระดบ คอ ระดบทสงเกตเหนได ไดแกพฤตกรรมหรอกจกรรมท

สามารถมองเหนได ซงสะทอนมาจากคานยมทอยภายในจตใจ และคานยมทอยภายในจตใจ

ไดแก ความเชอ กระบวนความคด ซงถอเปนวฒนธรรมทแทจรง ไมสามารถสงเกตเหนได

ดงนน คานยมและความเชอ ถอเปนสงสำาคญทสดของวฒนธรรมองคการ เมอทกคนมคา

นยมเดยวกนจนหลอหลอมเปนวฒนธรรมองคการและเชอมโยงสมาชกขององคการเขาดวย

กน โดยผานการกำาหนดหนาทและสถานภาพของสมาชก และยงชวยใหองคการสามารถปรบ

ตวโตตอบกบสภาพแวดลอมภายนอกได เนองจากวาวฒนธรรมจะชวยใหการปฏบตงานของ

สมาชกขององคการมประสทธภาพสามารถบรรลเปาหมายขององคการและตอบสนองความ

ตองการของลกคาไดทนทวงท

2.2 อตส�หกรรมผลตชนสวนย�นยนตและก�รจดก�รด�นสงแวดลอม

ผผลตรถยนตและผผลตชนสวนยานยนตระดบ 1 (tier 1) สามารถพฒนา

กระบวนการในการดำาเนนงานใหสมดลกบมมมองทง 3 ดาน เศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม

(Triple Bottom Line) แตสำาหรบผผลตชนสวนยานยนตในประเทศไทยสวนใหญอยในระดบ 2

(tier 2) ซงเปนวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมมขอจำากดหลายอยาง ไดแก ความรความ

เขาใจ , ทกษะในการบรหารจดการ, ทรพยากรมนษย และแหลงเงนทน (Lee & Klassen, 2008)

แมวาผผลตชนสวนยานยนตระดบท 2 (tier 2) มขอจำากดหลายอยาง แตหลายองคการมความ

พยายามในการเปลยนแปลงไมวาจะเปนกระบวนการผลตหรอผลตภณฑเพอไมใหกระทบตอ

สงแวดลอม(Nawrocka, 2008)

รอยละ 80 ของผรบจางชวงการผลตสวนใหญมลกษณะเปนวสาหกจขนาดกลางและ

ขนาดยอม ดงนนขอกำาหนดทางดานสงแวดลอมตางๆทเขมงวดควรทจะปรบปรงใหเหมาะสมกบ

ลกษณะขององคการ นอกจากปจจยภายนอกทผลกดนใหองคการดำาเนนการดานสงแวดลอม

แลว การจดการภายในองคการซงรวมถงภาวะผนำาของผบรหารสงสด, การสนบสนนและคำามน

สญญาของผบรหาร คอ ปจจยภายในทสำาคญในการรเรมและสรางวธการสำาหรบการแสดง

ความรบผดชอบตอสงแวดลอมขององคการ การจดการดานสงแวดลอมใหไดประโยชนสงสด


ของผผลตชนสวนยานยนตระดบ 2 (tier 2) จะตองพจารณาถงวฒนธรรมองคการทมอทธผล

ตอการดำาเนนการดานสงแวดลอม

กรอบแนวความคดของวฒนธรรมองคการทใชในงานวจยนประกอบดวยวฒนธรรม

ทสงผลตอสมรรถนะองคการ 4 ลกษณะ ไดแก ลกษณะวฒนธรรมดานภารกจ, ลกษณะ

วฒนธรรมดานความสอดคลองกน, ลกษณะวฒนธรรมดานความเกยวของ, ลกษณะวฒนธรรม

ดานความสามารถในการปรบตว (Denison, 1990; Kotter & Heskett, 1992)

• ลกษณะวฒนธรรมดานภารกจ (Mission) ซงสามารถแบงออกเปน 3 ลกษณะ

ยอย คอ กำาหนดวสยทศน (Vision), กลยทธองคการ (Strategic Direction), วตถประสงค

และเปาหมาย (Goal and Objective) กลาวคอ วฒนธรรมดานภารกจถอเปนหวใจหลกของ

องคการ เนองจากวสยทศนเปรยบเสมอนเขมทศทกำาหนดทศทางขององคการและนำาไปสการ

กำาหนดแผนกลยทธทสอดคลองกบสภาพแวดลอมทงภายในและภายนอกองคการ เพอใหองคการ

บรรลเปาหมายทตงไว

• ลกษณะวฒนธรรมดานความสอดคลองกน (consistency) พนกงานมการ

ยอมรบในคานยมหลก (core value) รวมกน สงผลใหมการประสานการทำางานรวมกนอยาง

ดและทำางานบรรลเปาหมายได ซงประกอบไปดวย 3 ลกษณะยอย คอ การประสานงานและ

บรณาการ (coordination and integration), การมความคดเหนเหมอนกน (agreement) และ

คานยมหลก (core value) กลาวคอ ผบรหารกำาหนดแผนดำาเนนงานใหสอดคลองกบวสย

ทศน โดยมการสอสารใหพนกงานรบทราบทวองคการ เพอสรางคานยมทในการทำางานและบรรล

เปาหมายไปในทศทางเดยวกบองคการ ผจดการของหนวยงานตางๆมบทบาทสำาคญในการ

ประสานงานและพฒนาวฒนธรรมองคการ โดยชวยเหลอพนกงานใหเกดความเขาใจและมง

มนในการปฏบตงานทไดรบมอบหมาย

• ลกษณะวฒนธรรมดานความเกยวของ (involvement) วฒนธรรมองคการ

ลกษณะนมระบบควบคมทไมเขมงวด สมาชกในองคการมอำานาจในการรวมตดสนใจในการ

บรหารงาน ซงประกอบไปดวย 3 ลกษณะยอย คอ การใหอำานาจความเปนเจาของ (empow-

erment), การทำางานเปนทม (team orientation) และ การพฒนาความสามารถ (capability

development) กลาวคอ ผบรหารมสวนชวยกระตนใหพนกงานมการปรบปรงและพฒนาผล

งานตวเองอยเสมอ เพอยกระดบการพฒนาบคลากรในองคการควบคไปกบการนำาเทคโนโลยท

ทนสมย เพอใหเกดความชำานาญในการทำางานทหลากหลายและมโอกาสเตบโตในสายงานใน

องคการ โดยการใหอสระในการแสดงความคดสรางสรรคทเปนประโยชนตอองคการ และมการ

สรางแรงจงใจใหสมาชกในทมทำางานใหบรรลเปาหมาย การ

• ลกษณะวฒนธรรมดานความสามารถในการปรบตว (adaptability) เปนการมง

ตอบสนองตอการปรบตวตอการเปลยนแปลงภายในองคการ โดยตอบสนองและสรางความพง

พอใจใหลกคา สามารถแบงออกเปน 3 ลกษณะยอย การสรางสรรคการเปลยนแปลง (creat-


ing change), การมงเนนลกคา (customer focus) และ การเรยนรในองคการ (organizational

learning) กลาวคอ การเพมองคความรในการคดวเคราะหทมเหตและผล ความคดททนสมย

และมจรยธรรมใหพนกงานเพอใหมทกษะทมความหลากหลายดานและเปนการสรางคานยม

ทำางานสอดคลองกบการเปลยนแปลงเพอตอบสนองความตองการของลกคา มความสามารถ

3. ระเบยบวธก�รวจย (Methodology) งานวจยนเปนงานวจยเชงคณภาพ โดยมงเนนศกษาเฉพาะกรณของกลมอตสาหกรรม

ผลตชนสวนยานยนตระดบท2 (tier2) ในประเทศไทย วธการวจยแบบการศกษาเฉพาะกรณ

(case study method) (Yin, 2003) โดยการเกบขอมลจากการสมภาษณเชงลก(in-depth inter-

view) กบ 3 กลม คอ ผบรหารของบรษทผลตชนสวนยานยนตระดบท 2 (tier2) ในสมาคมผผลต

ชนสวนยานยนตไทย ทมการรเรมดำาเนนการดานสงแวดลอม, นกวชาการทมความเชยวชาญ

ดานสงแวดลอมและดานวฒนธรรมองคการ จากสถาบนการศกษาในระดบอดมศกษาทงจาก

มหาวทยาลยรฐบาลและเอกชน และผบรหารของบรษทผลตชนสวนยนตระดบท 1 (tier1) ทได

รบการรบรองมาตรฐานสากลสำาหรบการจดการสงแวดลอม (ISO 14000) ทงน จำานวนตวอยาง

สำาหรบการเกบรวบรวมขอมลในการศกษาวจยครงน ผวจยไดสรางขนตามลำาดบขนตอนดงน คอ

• กำาหนดกรอบแนวทางการสมภาษณ โดยใชแบบจำาลองเดนสน (Denison, 1990)

โดยประกอบดวย 4 ลกษณะ คอ ลกษณะวฒนธรรมดานภารกจ (mission) ลกษณะวฒนธรรม

ดานความสอดคลองกน(consistency), ลกษณะวฒนธรรมดานความเกยวของ (involvement),

ลกษณะวฒนธรรมดานความสามารถในการปรบตว (adaptability)

• นำากรอบแนวความคดทกำาหนดไวมาตงเปนคำาถามและนำาเสนอผเชยวชาญ 3

ทาน เพอตรวจสอบความเทยงตรงตามเนอหา (content validity)

• ปรบปรงแบบการสมภาษณทยงคลมเครอและนำาไปทดลองใชกบบคคลทไมใช

กลมตวอยางแตมลกษณะใกลเคยงกบกลมตวอยางทกำาหนดไวจำานวน 20 ราย (Abbie &

John, 1992) เพอหาคาความเชอมน (reliability

• นำาแบบสมภาษณไปใชกบกลมตวอยาง และนำาขอมลทไดจากการสมภาษณ

เชงลก มาทำาการวเคราะหขอมลตามหลกการ แนวความคด และทฤษฎทไดจากการทบทวน

วรรณกรรมทเกยวของโดยเนนการวเคราะหตามตวแบบของ (Denison, 1990) เพอสรางขอสรป

แลวจงนำาเสนอขอมลในรปแบบพรรณนา

• ผวจยนำาขอมลทวเคราะหไดมาจดทำาแบบสอบถามเพอนำาสรางตวแบบประเมน

วฒนธรรมองคการ

• นำาแบบสอบถามไปถามผผลตชนสวนยานยนตทไดรบการรบรองมาตรฐาน

สากลสำาหรบการจดการสงแวดลอม (ISO 14000) ทเปนสมาชกสมาคมผผลตชนสวนยานยนต

ไทย จำานวน 26 บรษท


• นำาขอมลทไดมาทำาการวเคราะหขอมล และสรางตนแบบประเมนวฒนธรรม

องคการทสงผลตอการจดการดานสงแวดลอมสำาหรบผผลตชนสวนยานยนตระดบท2 (tier2)

• นำาตนแบบแบบประเมนวฒนธรรมองคการทสงผลตอการจดการดานสง

แวดลอม ไปทดสอบกบผผลตชนสวนยานยนตระดบท 2 (tier2)จำานวน 3 บรษท

หลงจากเกบรวบรวมขอมลจากการสมภาษณเชงลก (in-depth interview)จากกลมตวอยาง ผ

วจยนำาขอมลทไดมาตรวจสอบขอมลแบบสามเสา (triangulation) (สภางค จนทวานช, 2551)

และเปรยบเทยบวามความเหมอนและแตกตางกนอยางไร เพอนำามาใชในการสรางขอสรป

4. ผลก�รวจย (Result) 4.1 ผลก�รวจยจ�กก�รสมภ�ษณเชงลก

จากการสรปผลสมภาษณเชงลก ทงหมดใหความสำาคญกบลกษณะวฒนธรรมดาน

หลก คอทงสามกลมตวอยางเหนดวยเหมอนกนทง 9 ลกษณะ ดงน

1) ลกษณะวฒนธรรมดานการมวสยทศนทชดเจน พบวา องคการตองมการ

วางแผนยทธศาสตรทชดเจน และสอสารไปยงพนกงานเพอใหเกดการเขาถงขอมล รบร และ

ตระหนกในการจดการดานสงแวดลอม การสนบสนนและการจงใจจากผบรหารจะสามารถบรรล

เปาหมายในการจดการดานสงแวดลอมได

2) ลกษณะวฒนธรรมดานเปาหมายและวตถประสงค พบวา การวางแผนและ

วตถประสงคเปนเรองเฉพาะของแตละองคการ การวางเปาหมายในระยะยาวและมวตถประสงค

ในการตอบใหตรงเปาหมายทวางไว และยงชวยใหองคการสามารถรบมอกบสถานการณทไม

แนนอนได

3) ลกษณะวฒนธรรมดานกลยทธทใชในภารกจ พบวา ผบรหารตองใหความ

สำาคญกบการกำาหนดกลยทธขององคการ องคการตองกำาหนดกลยทธใหมความแตกตางเพอ

ใหเกดความแตกตางเชงสรางสรรคในการแขงขนเชงธรกจ รวมถงการปรบตวใหสอดคลองกบ

การเปลยนแปลงของสภาพแวดลอม

4) ลกษณะวฒนธรรมการประสานงานและการบรณาการ พบวา ตองมการ

จดการสงแวดลอมในเชงรก มการศกษา วเคราะหขอมล และหาวธการแกไขปองกนการเกด

มลพษ โดยมการประสานงานรวมกนทงสมาชกภายในและภายนอกองคการ เพอใหมนใจ

ไดวาทกฝายในองคการรบรและดำาเนนการไปในทศทางเดยวกนและบรรลเปาหมายดานสง

แวดลอมขององคการ

5) ลกษณะวฒนธรรมการมความคดเหนเหมอนกน พบวา การกำาหนดทศทาง

การดำาเนนการและการเปลยนแปลงดานการจดการดานสงแวดลอม โดยถายทอดใหพนกงาน

รบรและเขาใจมากจนเกดความคดเหนเหมอนกน จนเกดความคดในการรเรมดำาเนนโครงการ

ดานสงแวดลอมและนำาไปปฏบตจนเหนผลสำาเรจ


6) ลกษณะวฒนธรรมดานการทำางานแบบทม พบวา การทำากจกรรมดานสง

แวดลอม ตองมการจดตงทมงาน โดยตองใหมเปาหมายและความรบผดชอบรวมกนในการ

ดำาเนนงานดานสงแวดลอม พรอมทงสามารถวดผลการดำาเนนการทำางานรวมกนได

7) ลกษณะวฒนธรรมดานการมสวนรวมการเปนเจาขององคการ พบวา การ

ดำาเนนการดานสงแวดลอมตองอาศยการรวมมอรวมใจจากพนกงาน ผนำาองคการตองสราง

แรงจงใจใหเกดการมสวนรวมเสมอนเปนเจาขององคการ พวกเขาจะทมเททำางานและมความ

รบผดชอบอยางเตมทเพอใหบรรลเปาหมาทวางไว

8) ลกษณะวฒนธรรมดานการสรางการเปลยนแปลง พบวา การปรบเปลยน

เพอสรางความแตกตางหรอนวตกรรมเพอใหไดเปรยบในการแขงขนและพฒนาองคการอยาง

ยงยน

9) ลกษณะวฒนธรรมดานการมงเนนทลกคา พบวา องคการตองบรหารความ

สมพนธของลกคา มการพฒนาธรกจโดยคำานงถงลกคาเปนหลก เชน การเปลยนวตถดบทมสาร

ปนเปอนตามกำาหนด เพอใหลกคาพงพอใจและไดเปรยบในเชงการแขงขนจากคแขง สงผลให

องคการมผลประกอบการทยงยน

สำาหรบลกษณะวฒนธรรมองคการทสงผลการจดการดานสงแวดลอมสำาหรบผผลต

ชนสวนยานยนตระดบท 2 (tier 2) ในประเทศไทย ทไดใหความสำาคญระดบรองลงมา คอ ม

หนงกลมตวอยางมความคดเหนไมสอดคลองกน 3 ลกษณะ ดงตอไปน

1) ลกษณะวฒนธรรมดานคานยมหลก พบวา คานยมหลกขององคการเกด

จากความคด ความเชอ และสงผลตอพฤตกรรมของพนกงานในทกระดบ โดยมความเชอพน

ฐานมาจากวสยทศนของผนำา ทถายทอดออกมาเปนรปแบบวฒนธรรมองคการ

2) ลกษณะวฒนธรรมดานการพฒนาความสามารถ พบวา นอกจาการ

ฝกอบรม เพมความรในการจดการดานสงแวดลอมแลว การจดการดานสงแวดลอมใหม

ประสทธผลจะตองมการทำางานรวมกนเปนทม และภายในทมงานมการคดเลอกบคลากรทม

ความเชยวชาญเฉพาะดานอยทสามารถวเคราะหและแกไขปญหาไดอยางตอเนอง

3) ลกษณะวฒนธรรมดานการเรยนรในองคการ พบวา วฒนธรรมองคการ

เรยนรในองคการเปนการมงการเรยนรเพอพรอมรบกบการเปลยนแปลงทางดานสงแวดลอม

การสรางการเรยนรในองคการอยเสมอจะสามารถพฒนาไปสการเกดนวตกรรมเพอสรางความ

ไดเปรยบในการแขงขน

จากการสมภาษณเชงลก ผวจยยงไดคนพบประเดนสำาคญทแตกตางออกไปจากกรอบ

แนวความคดของ(Denison, 1990) คอ การใหความสำาคญตอการจดการดานสงแวดลอมอยาง

ยงยนของผผลตชนสวนยานยนตระดบท 2 (tier 2) ในประเทศไทย ควรมงเนนองคประกอบใน

ดานหลก 2 ลกษณะ ดงตอไปน

1) ลกษณะวฒนธรรมดานการมจรยธรรมและความรบผดชอบตอสงคม พบ

วา ความรบผดชอบตอสงแวดลอมถอเปนหนาทสำาคญของธรกจผลตชนสวนยานยนตทตองเอาใจ


ใสรกษาสภาพแวดลอมควบคไปกบการผลตทใชเทคโนโลย มใชแสวงหนาผลกำาไรเพยงอยาง

เดยว การเตบโตและอยรวมกนไดในชมชนอยางยงยน โดยองคการตองกำาหนดโครงสรางและ

กระบวนการดำาเนนงานอยางเปนระบบ มการสอสารระหวางองคการและผมสวนไดสวนเสยอยเสมอ

2) ลกษณะวฒนธรรมดานการสอสาร พบวา การดำาเนนการดานสงแวดลอมให

ประสบความสำาเรจ องคการตองใหความสำาคญตอการสอสารทงในสายงานเดยวกนและตาง

สายงาน การสอสารมทงอยางเปนทางการและไมเปนทางการ รวมถงการสอสารจากระดบผ

บรหารลงสพนกงานระดบลางและเปนแบบยอนกลบ

นอกจากนน ผวจยยงไดจดลำาดบความสำาคญของลกษณะวฒนธรรมองคการทสงผล

ตอการจดการดานสงแวดลอมมากทสด 3 ลำาดบ โดยการสมภาษณเชงลกกลมตวอยางเดม ผวจย

ไดใหกลมตวอยางจดลำาดบความสำาคญของลกษณะวฒนธรรมองคการทสงผลตอการจดการ

ดานสงแวดลอมมากทสดคนละ 3 ลำาดบ จากการสมภาษณเชงลกกบผผลตชนสวนยานยนต

ระดบท 1 (tier 1) และระดบท 2 (tier 2) รวมทงสน 26 บรษท พบวา ลกษณะวฒนธรรมองคการ

ทสงผลตอการจดการดานสงแวดลอมทมคะแนนสงสด คอ การมสวนรวมการเปนเจาของ โดยม

คะแนนเฉลย 61.51 รองลงมาคอ การมวสยทศนอยางชดเจน โดยมคะแนนเฉลย 42.31 และ

สดทายการสอสารใหพนกงานรบทราบวสยทศน รวมถงขอมลขาวสารทชดเจน ทนสมย เพอให

ปฏบตงานไปในทศทางเดยวกน โดยมคะแนนเฉลย 34.62 ดงนน หากผผลตชนสวนยานยนต

ระดบท 2 (tier 2) ในประเทศไทย ทตองการดำาเนนการดานสงแวดลอมใหประสบความสำาเรจ

ควรใหความสำาคญกบลกษณะวฒนธรรมดานดงกลาว

4.2 ตวแบบก�รประเมนวฒนธรรมองคก�รทสงผลตอก�รจดก�รด�นสงแวดลอม

ผวจยไดศกษาหาตวแบบการประเมนวฒนธรรมองคการทสงผลตอการจดการ

ดานสงแวดลอมสำาหรบผผลตชนสวนยานยนตระดบท2 (tier2) ในประเทศไทย โดยนำาขอมล

จากผลสรปทไดจากการวเคราะหขอมลแบบสามเสามาสรางเปนแบบสอบถามทครอบคลม

วฒนธรรมองคการทสงผลตอการจดการดานสงแวดลอม ทงหมด 14 ลกษณะ จำานวน 46 ขอ

คำาถาม โดยทำาการรวบรวมขอมลจากผผลตชนสวนยานยนตทประสบความสำาเรจในการดำาเนน

งานดานสงแวดลอม คอ ผผลตชนสวนยานยนต ทไดรบการรบรองมาตรฐานสากลสำาหรบ

การจดการสงแวดลอม (ISO 14000) รวมทงสน 26 บรษท เพอนำามาสรปและสรางตวแบบ

มาตรฐานในการประเมนวฒนธรรมองคการทสงผลตอการจดการดานสงแวดลอมสำาหรบผ

ผลตชนสวนยานยนตระดบท 2 (tier 2) ในประเทศไทย

จากการเกบขอมลสามารถสรปผลพบวา ผตอบแบบสอบถามสวนใหญมการเหนดวย

อยในระดบท 3 ซงอยในเกณฑทมระดบเหนดวย และยงพบวาลกษณะวฒนธรรมองคการทผ

ผลตชนสวนยานยนตระดบท 2 (tier 2) ในประเทศไทย ควรใหความสำาคญคอ การมสวนรวม

การเปนเจาของ มคาอยในระดบท4 ซงอยในเกณฑทมระดบเหนดวยอยางยง และยงสอดคลอง


กบผลการวเคราะหขอมลแบบสามเสา ทสรปไดวาลกษณะวฒนธรรมองคการทสงผลตอการ

จดการดานสงแวดลอมสำาหรบผผลตชนสวนยานยนตระดบท 2 (tier 2)ในประเทศไทยทตองให

ความสำาคญ คอ การมสวนรวมการเปนเจาของ

ผวจยไดทำาการสรปตวแบบมาตรฐานในการประเมนวฒนธรรมองคการทเหมาะสม

ตอการจดการดานสงแวดลอมสำาหรบผผลตชนสวนยานยนตระดบท 2 (tier 2) ในประเทศไทย

โดยใชแผนภมเรดารแสดงคาทเหมาะสมสำาหรบใชเปนตนแบบการประเมนวฒนธรรมองคการ

ทสงผลตอการจดการดานสงแวดลอมสำาหรบผผลตชนสวนยานยนตระดบท 2 (tier 2) ใน

ประเทศไทย ดงรปภาพท 2

รปภ�พท 2 แสดงคาทใชเปนตนแบบของวฒนธรรมองคการทสงผลตอการจดการดานสงแวดลอม

สำาหรบผผลตชนสวนยานยนตระดบท 2 (tier 2) ในประเทศไทย

สำาหรบตวแบบมาตรฐานในการประเมนวฒนธรรมองคการทสรางขนน เหมาะสำาหรบ

ผผลตชนสวนยานยนตระดบท 2 (tier 2) ทตองการดำาเนนการดานสงแวดลอม โดยตองการ

ประเมนสถานะของวฒนธรรมองคการของบรษทตนเองใน

5. สรปผลก�รวจย (Conclusion) ผลการศกษาพบวา องคประกอบและลกษณะวฒนธรรมองคการทสงผลตอการจดการ

ดานสงแวดลอม สำาหรบผผลตชนสวนยานยนตระดบท2 (tier2) ในประเทศไทย ประกอบดวย

14 ลกษณะ คอ ลกษณะวฒนธรรมดานหลก หมายถง ความคดเหนของกลมตวอยางทมความ

สอดคลองกนทกคน 9 ลกษณะ สำาหรบลกษณะวฒนธรรมดานรอง หมายถง ความคดเหนของ

กลมตวอยางทมความสอดคลองกนทกคน 3 ลกษณะ และขอคนพบทไดนอกเหนอจากกรอบ

แนวความคด 2 ลกษณะคอ ลกษณะวฒนธรรมดานการมจรยธรรมและความรบผดชอบตอ

สงคมและลกษณะวฒนธรรมการสอสาร


การศกษาองคประกอบของวฒนธรรมองคการทสงผลตอการจดการสงแวดลอมของ

ผผลตชนสวนยานยนตระดบท2 (tier2) ในประเทศไทย พบวา ลกษณะวฒนธรรมองคการทสง

ผลตอการจดการดานสงแวดลอมทมคะแนนสงสด คอ ลกษณะวฒนธรรมดานการมสวนรวม

การเปนเจาของ ควรสงเสรมใหพนกงานมสวนรวมในกจกรรมและเปดโอกาสใหแสดงความคด

เหนดานสงแวดลอม เพอใหพนกงานรสกเปนสวนหนงในความสำาเรจขององคการ โดยมคะแนน

เฉลย 61.51 ซงสอดคลองกบลกษณะวฒนธรรมดานการเกยวของ และสอดคลองกบงานวจย

ของ Holt D. & Ghobadian (2009) ไดกลาวถงแรงผลกดนทมอทธพลในการพฒนาการดำาเนน

การดานสงแวดลอม โดยการมงเนนการดำาเนนการภายในองคการ และการมสวนรวมกบ

พนกงานรวมถงกระบวนการทมสวนรวมจากภายนอกองคการ เพอการดำาเนนการแบบเชงรบ

มากกวาเชงรก วฒนธรรมในองคการทสงผลตอความสำาเรจนนสวนใหญไมไดมเพยงวฒนธรรม

องคการลกษณะเดยว

และจากการวจย พบองคประกอบวฒนธรรมองคการการในหวขอวสยทศนไดรบ

ความสำาคญเปนอนดบทสอง ดงนนลกษณะวฒนธรรมองคการทสงผลตอการจดการดานสง

แวดลอมสำาหรบผผลตชนสวนยานยนตระดบท2 (tier2) ในประเทศไทย ยงตองใหความสำาคญ

อกประการ คอ ลกษณะวฒนธรรมดานภารกจสอดคลองกบงานวจยของ Hong, Kwon & Poh

(2009) ในการใหความชดเจนการดำาเนนการดานสงแวดลอม เพอนำามาจดทำากลยทธการ

พฒนาโปรแกรมดานสงแวดลอมใหมๆ รวมถง คำามนสญญาในการดำาเนนการดานสงแวดลอม

ในอนาคต เกดจากการสนบสนนแนวความคดใหมๆภายในองคการ โดยในวฒนธรรมองคการ

ลกษณะนผบรหารตองมบทบาทสำาคญ ดวยการมวสยทศนทชดเจน และตองมการสอสารให

ทกฝายรบรรวมกน รวมถงการมเปาหมายในการทำางานทสอดคลองกน นอกจากนนผบรหารยง

ตองสนบสนน สงเสรม กระตนใหพนกงานมความอยากทำางานดานสงแวดลอม

จากการสมภาษณเชงลกน ทำาใหไดลกษณะของวฒนธรรมองคการทสงผลตอการ

จดการดานสงแวดลอมของอตสาหกรรมผลตชนสวนยานยนตระดบท2 (tier2) ในประเทศไทย

14 ลกษณะ และไดสรางตวแบบการประเมนวฒนธรรมองคการทสงผลตอการจดการดานสง

แวดลอม เพอประเมนสถานะดานวฒนธรรมองคการบรษทในเบองตนวามลกษณะวฒนธรรม

ใดทมความแขงแกรงและตองปรบปรงวฒนธรรมองคการดานใดเพอใหสามารถดำาเนนการ

ดานสงแวดลอมใหบรรลเปาหมาย พบวา ลกษณะวฒนธรรมองคการทสงผลตอการจดการ

ดานสงแวดลอมสำาหรบผผลตชนสวนยานยนตระดบท2 (tier2) ในประเทศไทย ควรใหความ

สำาคญในลกษณะวฒนธรรมองคการทกลกษณะ แตสำาหรบลกษณะวฒนธรรมทผผลตชนสวน

ยานยนตระดบท2 (tier2) ควรใหความสำาคญมากทสด คอ ลกษณะวฒนธรรมดานการมสวน

รวมการมเจาของ โดยการทผบรหารตองสนบสนนใหพนกงานมการรวมมอเพอใหกจกรรมดาน

สงแวดลอมดำาเนนไดอยางตอเนองและยงยน ตองมการรวมคด รวมตดสนใจ รวมดำาเนนการ

และรวมตดตามดำาเนนผล


ขอเสนอแนะของผทำ�วจย • การสงเสรมการจดการสงแวดลอมไปใชในอตสาหกรรมผผลตชนสวนยานยนต

ระดบท2 (tier2) นนยงไมกวางขวาง สวนใหญจะพบแตบรษททมขนาดใหญและไดรบขอมล

ขาวสาร ดงนนภาคสวนทเกยวของตองมการเผยแพรขอมล กจกรรม โครงการตางๆทเกยวกบ

ดานสงแวดลอมเพอใหเกดความเขาใจ และนำาไปประยกตอยางตอเนอง

• ผผลตชนสวนยานยนตระดบท1 (tier1) ควรใหความสำาคญกบการถายทอดองค

ความรดานสงแวดลอมใหเหมาะสมกบสภาวะของผผลตชนสวนยานยนตระดบท2 (tier2) และ

ควรมการตดตามผลการดำาเนนงานอยเสมอโดยใชตนแบบประเมนดานการจดการสงแวดลอม

เพอวดผลการดำาเนนการหรอปรบปรงดานสงแวดลอม

ขอเสนอแนะสำ�หรบก�รวจยตอไปในอน�คต การศกษาครงตอไป ผวจยศกษาการสรางวฒนธรรมองคการเพอสงแวดลอมเปรยบ

เทยบระหวางอตสาหกรรมยานยนตและอตสาหกรรมอเลกทรอนคส โดยหาความสมพนธของ

วฒนธรรมองคการและประสทธผลของผผลตชนสวนยานยนตทกระดบภายในหวงโซอปานใน

การจดการหวงโซอปทานเพอสงแวดลอม


บรรณ�นกรม

สภางค จนทวานช. (2551). การวเคราะหขอมลในการวจยเชงคณภาพ. กรงเทพฯ: โรงพมพ

แหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

Abbie, G. & John, H. (1992). The Voice of the Customer. Massachusetts: Marketing

Science Institute Cambridge.

Denison, D. R. (1990). Corporate Culture and Organization Effectiveness. New York:

John Wiley & Sons.

Holt, D. & Ghobadian, A. (2009). An Empirical Study of Green Supply Chain Management

Practices Amongst UK Manufacturers. Journal of Manufacturing Technology

Management, 20(7), 933-956.

Hong, P., Kwon, H. & Roh, J. (2009). Implementation of Strategic Green Orientation

on Supply Chain. An Empirical Study if Manufacturing Firms. European Journal

on Innovation Management, 12(4): 512-532.

Kotter, J. & Heskett, J. (1992). Corporate Culture and Performance. New York: The

Free Press.

Lee, S. & Klassen. (2008). Driver and Enables that Foster Environment Management

Capabilities in Small and Medium Sized Suppliers in Supply Chains.

Production and operations management, 17(6), 573-586.

Moorthy, M. et al. (2012). Driver for Malaysian SMEs to Go Green. International

Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 2(9), 74.

Nawrocka, D. (2008). Environmental Supply Chain Management, ISO 14001 and

RoHS. How are Small Companies in the Electronics Sector Managing?.

Corporate Social Responsibility and Environmental Management, 15(6), 349-360.

Schien, E.H. (1992). The Corporate Culture Survival Guide: Sense and

Nonsense about Culture Change. California: Jossey Bass.

Williamson, D., Lynch-Wood, G. & Ramsay, J. (2006). Drivers of Environmental

Behavior in Manufacturing SMEs and the Implications for CSR. Journal of

Business Ethics, 67(3), 317-330.

Yin K. R. (2003). Case Study Research: Design and Methods. (3rded.).

London: Sage.

Documents

วัฒนธรรมองค์การที่ส่งผลต่อการจัดการด้านสิ่งแวดล้อม ... · 135 Business Administration